T.C.

BABAKANLIK
DEVLET ARVLER GENEL MDRL
Osmanl Arivi Daire Bakanl
Yayn Nu: 12

Dvn- Humyn Sicilleri Dizisi : I

3 NUMARALI MHMME DEFTER

966968 / 15581560

ANKARA1993
 Proje Yneticisi
smet BNARK
Devlet Arivleri Genel Mdr

Proje Sorumlular
Necati GLTEPE
Devlet Arivleri Genel Mdr Yardmcs

Necati AKTA
Osmanl Arivi Daire Bakan

Yayna Hazrlayanlar

Nezihi AYKUT Cevdet KK

dris BOSTAN zcan MERT
Murat CEBECOLU Abdlkadir ZCAN
Feridun EMECAN lhan AHN
Mcteba LGREL Hdai ENTRK
Mehmet PRL Mustafa etin VARLIK

Bilgisayar Dizgi
Yaar YILMAZ
Yakup YILDIRIM
Sadk KINIK
Sevin AKA

Sayfa Dzenleme
Nizamettin OUZ
Ycel DALI

Baskya Hazrlama
Murat ENER
Metin EN
ngilizce Tercme
Necl limen

ISBN 975-19-0787-X
3 NUMARALI MHMME DEFTER
966968 / 15581560
 NSZ

Devletlerin her trl hizmet ve faaliyetlerini belgeleyen ve kltr varlklarnn

banda gelen arivler, devlet, millet ve birey haklarnn korunmasnda da birinci derecede
nemi haizdirler. te yandan tarih ve gncel arivler, gnmz ynetim birimlerinin
ilerini kolaylatrc, ynlendirici ve salkl kararlara ulatrc olmalar ynnden vaz
geilmez kaynaklardr.

Trkiye Cumhuriyeti, devrald Osmanl dnemi ariv malzemesine ilveten, Mill

Mcadele, onu takip eden dnem ve Cumhuriyetin ilnndan bugne kadar teekkl eden
ariv malzemesi ile dnya arivleri arasnda zengin bir potansiyele, mstesna bir yere
sahiptir. Ayrca geen yzylda Osmanl eyaletleri olan Orta, Yakn Dou, Balkan ve Kuzey
Afrika devletlerinin tarihleri iin Osmanl Sadareti'ne ait Hazine-i Evrak'a ba vurmalar,
arivlerimizin uluslararas niteliini ortaya koyan zelliktir. Bu lkelere mensup
aratrclar, kendi mill arivlerini kurmak, toplum ilimleri asndan var olular ile ilgili
meseleleri incelemek, tespit ve deerlendirmek iin Osmanl Arivlerinde aratrmalar
yapmak mecburiyetini duymaktadrlar.

Dier taraftan, yurtii ve devletleraras siyas platformlarda ortaya kan sorunlarn

zmnde, arivlerden yararlanma yoluna gitmek, bunlar objektif bir kaynak olarak
deerlendirmek, gerektiinde nemli belgeleri yaynlamak idar ve kanun bir grev olarak
devlet ariv mevzuatmzda yer almtr.

Bilindii zere, modern ariv idarelerinin, sahip olduklar malzemeyi muhafaza ve

tasniften sonra nemli bir grevi de tantm ve yayndr. Devlet Arivleri Genel Mdrl
Osmanl Arivi'ndeki muazzam belge ve defter koleksiyonlarnn yerli ve yabanc bilim
lemine tantmnda d siyas gelimelere paralel olarak belge yaynna balam, ncelikle
Trk Cumhuriyetlerine ve onlarn yaadklar corafyaya ynelik belge neriyat yapmtr.

Bu defa, Osmanl Arivi'ndeki nemli defter fonlarndan Mhimme Defterleri serisi

iinde yer alan 3 Numaral Mhimme Defterini yayna hazrlamtr. Osmanl idaresinde st
dzey karar organ olan Divn- Hmyun'a ait ferman suretlerini ihtiva eden bu defterin
yaynlanmas, dnemin siyas, idar ve kltrel olaylarna k tutacak, kltr ve medeniyet
tarihimize ait bir takm yanl yorumlara aklk getirecektir.
 Osmanl Devleti, blge siyasetine yn verme asndan dnyann en gl devleti;
messeselerin hzl ileyii asndan da dnyann en modern devleti idi. Kurumlarn
alma tarzn ve ileri neticelendirmedeki maharetini, belge ve defterleri karlatrarak
yaplan ilemlerin seyrinden anlamak mmkndr.

Ayrca, dnemin Avrupa lkeleri Fransa, Avusturya, Portekiz ve dier devletler ile
yaplan yazmalarn da yaymlanan defterde yer al, devletleraras mnasebetlerin
boyutunu ortaya koymaktadr.

Osmanl Arivi 3 Numaral, 1558-1560 Tarihli Mhimme Def-teri nerinin, bilim

tarihine, kltr ve medeniyet tarihimizin zenginliini ortaya koyma hususunda nemli bir
katk salayacan mit ediyorum. Eserin hazrlanmasnda emei geenlere teekkr eder,
ilgililere yararl olmasn dilerim.

Dr. Ycel EDL

Babakanlk Mstear V.
ZET VE TRANSKRPSYON 7

NDEKLER
Sayfa

NSZ

NDEKLER

DEFTERN TRANSKRPSYONU VE HKM ZETLER.............................................. 1

NDEKS ................................................................................................................................................................... 723

SELM BBLYOGRAFYA.............................................................................................................. 815

ZET VE TRANSKRPSYON 8

Diyarbekir Beylerbeyi'ne: syan ile ehzade Sultan Selim zerine gelerek cenk
edip firar eden ehzade Byezid'in ele geirilmesi ve Malatya'daki ekynn
1 haklarndan gelinip Malatya nzr Mahmud'un yakalanmas hakknda.
Yazld. gelesin. Bu bbda mrn-ileyh olum Selm
B-hatt- erf. tle bakhu yannda olan beglerbegiler ve asker
Mehmed avu'a virildi. ile yrimek emr olup vezrm Mehmed Paa
F 13 Ramazn sene 966 dah Rm-ili beglerbegisi ve klliyyen Rm-ili
askeri ve silhdrlarum ve ulfecilerm ve
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki: garb-yiitlerm ve iki bin mikdr yenieri ile
Bundan akdem sana nie defa ahkm- segbnlarum-ba bile irsl olnmdur. Sen dah
erfe gnderilp mnsib olan mahalde gerei gibi mukayyed olup, gaflet zre
cemiyyet zre olup etrf cevnibe nzr olup olmayasn. Her ne mahalle gelp ve ne tedrk
bir maslahat vk olursa bezl-i makdr zre olup ve ne haber aldun yazup bildresin
eyleyesin diy emrm olm idi. Hliy olum ve Maltyye'de baz ehl-i enat zre oldun
Byezd baz ehl-i fesd cem idp ferzend-i sanca begi arz itmidr. Anun gibileri
ercmend olum Selm tle bakhu zerine yoklayup ehl-i fesd enat olanlarun erile
gelp ehl-i slm ile ceng idp firr itmidr. haklarndan gelp reydan ve gayrdan
Eyle olsa buyurdum ki: kimesneye yarak kullandurmayasn. Ve
Maltyye Nzr olan Mehmed'i dah her ne
Vusl buldukda, tehr itmeyp cemiyyet
tarkla olursa ele getrp mecl virmeyp
ile Maltyye geidi'ne gelp bir mnsib olan
hakkndan gelesin, ihmlden hazer idesin. Ve
mahalde hzr u mheyy olup etrf cevnibe
mrn-ileyh avu elendrmeyp ber vech-i
nzr olup ahvl etvrn dim tetebbu u
isticl berye gnderesin.
tecesss idp dah her ne cnibe tevecch iderse
arkur yolna varup inyet-i Hakk ile hakkndan

Diyarbekir Beylerbeyi'ne: Siverek beyinin adamlar ve subalarnn fesat ve

zulmlerini tahkik iin mid kadsnn grevlendirilmesi hakknda.
2
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 31 Ramazni sene 966
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Siverek kds mektb gnderp Siverek
Sanca Begi Abdullh dme izzuh'nun
sbalar bir nie kimesneler ile ittifk idp
kfirlern bed-nm gnleri kefere ile varup her
yirde hamr idp baz kimesneyi rencde
itdklerinde ikyetcileri gelp dem gnderilp
meclisleri trc itdrilp mezkr sbalar
mrn-ileyh begn demleri ile kimi klc ve
kimi nacak ile mahkemeyi basup er-i erf'e
hakret idp nie demlerin mecrh idp
mrn-ileyhe ilm olndukda ihml idp:
9 3 NUMARALI MHMME DEFTER

"Mezkrlar firr eyledi" diy cevb virp taht- Vardukda, tehr itmeyp emrm
livsnda er-i erf asl icr olnmayup mcebince mevln-y mrn-ileyhi bir yarar
"Rey, zulmlerinden mevve'l-hl dem ile tayn idp irsl eyleyesin ki varup
olmlardur" diy arz itdi ecilden bu hussun huss- mezbr teft idp, mrn-ileyh
teftine mid kds gnderilmesin emr idp sancak-beginn demleri ve sbalar vech-i
buyurdum ki: merh zre fesd enat eyledkleri ve
er-i erf'e adem-i inkydlar erile sbit
zhir olursa mufassal yazup arz idesin.

3 Krm Han'na: syan eden ehzade Byezid'in ele geirilmesine dair.

Yazld. olsa gerekdr ki, stne-i sadet'imze olan

B-hatt- erf.
Mahmd avu'a virildi.
F 13 Ramazn sene 966
Hn hazretlerine hkm ki:
Bundan akdem olum Byezd, isyn
tugyn eyleyp baz ehl-i fesd cem eyleyp
ferzend-i ercmend olum Selm tle bakhu
zerine gelp ehl-i slm ile ceng eyleyp bi-
inyetillhi tel mnhezim makhr olup
bk kalan eirr ile firr itmidr. Eyle olsa
muhtemeldr ki, gemi ile Kefe ve yhd
erkise taraflarna gitmek mekrinde ola. Eyle
vfr-i ihls ihtissnuz muktezsnca bu
bbda siz dah dim mukayyed olup ol
cevnibi ve yallar ve erkise semtlerini
gerei gibi her zamnda tetebbu u tecesssden
hl olmayup anun gibi ete ve yhd gemi ile
ol cnibe varmalu olursa mecl virmeyp ele
getrp hakkndan gelesin ve eger lisidr ve
eger dirisidr makbldr. Gaflet ile bir cnibe
firr itdrmemek bbnda env- mes-i
cemle zuhra getresin, gaflet zre olmayasn.
Eger bu hussdan, eger sir ad tarafndan
vkf olduun ahbr- sahhay ilmdan hl
olmayasn.

Yukardaki hkmn bir rneinin Kefe Beyi Sleyman Bey'e gnderildiine

4 dair kayt.

Yazld. Bir sreti Kefe Begi Sinn Beg'e ve nefs-i

B-hatt- erf. Kefe'de ve ol cnibde olan matrabzlarda
Bu dah. bulnan ya kimesneye virdrmeyp mahrse-i
stanbul'a gn-deresin.

Akkirman Beyi Mustafa Bey'e: Memuren Kefe canibine gnderilen avu

5 Mahmud'un, oraya slimen ulatrlmas hakknda.

Yazld. Dergh- muall'm avularndan Mahmd

Bu dah. zde kadruh Kefe cnibine baz huss in
ula ile irsl olnmdur. Buyurdum ki:
Akkerman Begi Mustafa Beg'e hkm
Hkm-i erfmle mm-ileyh vardukda,
ki:
eger derydan ve eger karadan emn slim
irsl sl idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 10

Tamevar Beylerbeyisi Kasm Paa'ya: Kffrdan zabtolunan ve havss-

6 hmyn ile baz zemet ve timar sahiplerine tahrir ve tevzi edilen karyelere
hariten kimsenin mdahale ettirilmemesine dair.
Yazld. Vardukda, tehr itmeyp beglerbegili-ne
Ksm Paa'nun kethudsna virildi. varup dah hfz u hrset-i memleket ve zabt u
F 13 Ramazn sene 966 synet-i raiyyet ve emn emn- vilyet
bbnda env- ikdm ihtimm zuhra
Tmvar Beglerbegisi Ksm Paa'ya getresin. Anun gibi mukaddem alnup tahrr
hkm ki: olnup begler kullaruma ve havss-
Bundan akdem kuvve-i khire-i hmynuma tayn olnup ve sir zuam v
husrevnemle feth u teshr olnup, baz havss- erbb- timara virilen kurya dah hricden
hmynuma ve baz begler ve zuam v kimesneyi dahl itdrmeyesin. Ad taraflarndan
erbb- timar kullaruma tahrr tevz olnup vkf olduun ahbr ilmdan hl olmayasn.
bi'l-fil tasarruflarnda olan baz kurya, Kral-
ol tarafndan dahl olnur imi. Buyurdum ki:

Velican Bey'e: Velican Bey'in salverilmesi hakknda Segedin Beyi Dervi

7 Bey'e hkm gnderildiine dair.
Yazld.
Paa hazretlerine gnderildi.
F 13 Ramazn sene 966
Velican Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp vk olan gnhun afv
olmak bbnda istid-y tfet itmisin. mdi,
afv- cerim gnh, det-i hasene-i Sdde-i
sadet-destgh'um olman, cerde-i crmne
rakam- afv ekp habsden tlk olman emr idp
ol bbda Segedin Begi Derv dme izzuh'ya
hkm-i hmynum gnderilp buyurdum ki:
Emrm zre tlk olndunda devm-
devletm in duya itigl gsteresin.

am beylerbeyine: Sancaklarn, serhatlarn ve reynn korunmasna dikkat

8 edilmesi ve ehzade Byezid'in ele geirilmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Ahmed'e virildi.
Fi 18 Ramazn sene 966
m beglerbegisine hkm ki:
Sdde-i sadet'mden hkm-i erf varup
beglerbegiline mteallk olan mery
yanuna getrp bir mnsib olan mahalde
cemiyyet eyleyp etrf cevnibe nzr olup
hfz u hrsetde basret zre olup, lkin baz
mernun sancaklar serhadd olup Arb- bed-
fil fursat bulup memleket ve reyya el
uzadup sancaklarnun hfz lzm olman
Gazze Sanca Begi Sleymn dme izzuh ol
cnibde olan sancaklarun ve kend sancanun
zabt u hfz in iczet virilp eger asker lzm
olursa, yedi-sekiz gnde cemiyyet yirine gelp
hzr olmak art zre gnderildi diy
bildrmisin. mdi, bu emr-i erfmden sonra
tekrr fermn- hmynum gnderilp olum
Byezd'n isyn zre olup, ferzend-i ercmend
olum Selm tle bakhu zerine gelp ehl-i
slm ile ceng idp bi-inyetillhi tel
mnhezim olup firr itmidr. Bu bbda basret
zre olup her cnibe gz-kulak olup tetebbu u
tecesssden hl olmayup anun gibi zikr olnan
eirr ol cnibe varmalu olursa asker ile yek-dil
olup, bir cnibe dah salvirmeyp cmlesinn
haklarndan gelesin diy emrm olm idi. Ol
ZET VE TRANSKRPSYON 11

emr-i sbklarum gir kem-kn mukarrer olup
buyurdum ki:
Arz itdn zre muhfazaya tayn
itdn mrn-ileyhden gayr cmle beg-
lerbegiline mteallk olan begler ve sir
asker halk ile mretteb mkemmel dmen
yaraiyle hzr u mheyy olup dah etrf
cevnibe gz-kulak olup dim mrn-
ileyhn evz u etvrn ve ne mahalle tevecch
zre idin malm idinp anun gibi ol
cniblere varmalu olursa ele getrmek bbnda
emr-i sbk zre ikdm ihtimm eyleyp
gaflet ile bir cnibe firr itdrmekden ziyde
hazer idesin. Ele getrenler her kim olursa
env- inyetmle behre-mend olmak
mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup dim
hzr u mheyy olup gaflet zre olmayasn.

Segedin Beyi Dervi Bey'e: Budin Beylerbeyiliine, Tuygun Paa'nn

9 vefatndan dolay Tamevar Beylerbeyisi Rstem Paa'nn tayin edildiine ve
Budin'in korunmasna dikkat edilmesine dair.
Yazld. Rstem dme ikblh'ya tefvz olnup
Paa hazretlerine gnderildi. buyurdum ki:
F 31 Ramaznii sene 966 Mrn-ileyh varnca, vilyet-i Budun'un
hfz u hrsetinde dakka fevt itmeyp addan
Segedin Begi Derv Beg'e hkm ki: memleket vilyete ve rey v beryya zarar
Mektb gnderp Budun Beglerbegisi olan u gezend iridrmeyp onat vechile mukayyed
Toykun'un fevt oldun bildrmisin. mdi, zikr olup env mes-i cemle zuhra getresin.
olnan beglerbegilik, Tmvar Beglerbegisi

Dervi Bey'e: Filek sanca Beyi Velican Bey'in salverilmesi hakknda.

10
Yazld. habsden tlk olnmasn emr idp buyurdum
Bu dah. ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp emrm zre
Derv Beg'e hkm ki: mrn-ileyhi tlk idesin.
Bundan akdem Filek Sanca Begi olup
emr ile habs olnan Velican dme izzuh'nun

Budin Beylerbeyisi Rstem Paa'ya: Maa tevzii iinde bulunmak iin yeni
11 memuriyet mahalli olan Budin'e varmas hakknda.
Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, tehr
Ksm Paa'nun kethudsna virildi. terh itmeyp ber-vech-i isticl irip
F 13 Ramazn sene 966 mevcibn tevzinde mcidd olup, mstahkk
olmayanlara virilmeyp ml isrf telef
Budun Beglerbegisi Rstem Paa'ya olmakdan hazer idp knn zre mstahkk
hkm ki: olanlara tevz idesin ve memleket vilyetn
Hliy Budun'da olan erbb- mevcibe zabt u rabtnda reynun refhiyyet
mevcibleri virilmek in hazne irsl olnup
itminnnda mcidd merdne olup emn
tevz olmak zredr. Senn dah muaccelen
emn- vilyetde dakka fevt itmeyp, addan
varup irimen lzm olman buyurdum ki: dah gaflet itmeyp dim evz u etvrlarn ve
ZET VE TRANSKRPSYON 12

fikr-i fsid ve hayl-i ksidlerin dim tetebbu tamm basret zre olasn ve vkf olduun
u tecesss idp dah ana gre tedrklerin grp ahbr ilmdan hl olmayasn.

[Yev]m 'l-isneyn f 14 Ram azn sene 966 [20.06.1559]

Gazze beyine: ehzade Selim'in validesinin Eyle'de olan evkaf mahsulnn

12 Rodos'dan gelecek Mslman gemilerine sattrlmas hakknda.

Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, mrn-

m avularndan Ali avu'a virildi.
Gazze begine hkm ki:
Olum Selm vlidesi merhme Sultn'un
Eyle'de olan evkf terekesin Rodos cnibinden
varan rencber Mslimn gemilerine virilmesin
emr idp buyurdum ki:
ileyhnun anda olan evkf terekesin varan
gemilere bey itdresin, ol bbda kimesne mni
olmaya. Amm kffr- hksra tereke virilmek
memndur. Rodos beginden temessk ile
gelenlere viresin, hricden kimesneye
virdrmeyesin ve bu bahne [ile] evkf
terekesinden gayr kimesneye emre mugyir
tereke bey itdrmeyesin.

Rodos beyine: ehzade Selim'in validesinin Remle'de olan evkaf mahslnn

13 Mslman gemilerine sattrlmas hakknda.
Yazld.
Kapudan kethuds Durak'a virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 966
Rodos begine hkm ki:
Mrn-ileyhnun Remle'de olan
evkfnun terekesi anda olan rencber gemilerine
virilmesin emr idp ol bbda Gazze Begi
Sleymn Beg'e hkm-i erf gnderilp senden
temessk ile varan gemilere tereke virilmek
emrm olmdur. Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, anun gibi
Rodos'a tereke getrmek in giden gemilere
temessk viresin ki varup tereke alalar. Amm
gnderdn gemilere yarar demler koyup bile
gnderesin ki terekeyi alup kffra virmek
ihtimli olmayup getrp anda ehl-i slma bey
itdresin. Bu bahne ile emre mugyir deryya
ve kffr- hksra tereke virilmekden ziyde
hazer ide[sin]; sonra istim olna, zrn makbl
olmaz.

Konya kadsna ve dizdarna: Tekeli Beyi Bl Beyin evvelce Konya Kalesi'nde

14 hapsettii Emin Yusuf hakknda siyaset icrasna dair.

Yazld.
Durd Beg-ol Hasan avu'a virildi. Konya kdsna ve dizdrna hkm ki:
F 14 Ramazn sene 966 Hliy bundan akdem Teke-ili Sanca
Begi olan Bl dme izzuh'nun emr-i erfmle
ZET VE TRANSKRPSYON 13

ele getrp Konya kalas'nda habs itdi Emn Dergh- muall'm avularndan Durd
Ysuf nm kimesnenn siyset olmasn emr Beg-ol Hasan avu zde kadruh vardukda,
idp buyurdum ki: asl tehr itmeyp hakkndan gelp emr-i
erfm yirine vardun yazup bildresin.

Sultan Selim'in lalasna: Gnderilen barut ile fitil ve sairenin geldiini

15 bildirmesi hakknda.
Yazld. fitili katrlara tahml olnup irsl olnmdur.
Buyurdum ki:
Sultn Selm hazretleri lalasna hkm Zikr olnan cebehne espb varup teslm
ki: oldun ve ne zamnda ve ne mahalde vardun
Hliy mrn-ileyh olum in elli yazup arz idesin.
kantr brt- siyh ve bir yk fitil ot ile tfeng

Vezir Mehmed Paa'ya: ehzade Sultan Selim iin gnderilen cephanenin bir
16 an evvel ulatrlmas hakknda.
Yazld. mahalde teslm itdine eline temessk virp
Mehmed avu'a virildi. dah zikr olnan cebehneyi asl tehr itmeyp
F 16 Ramazn sene 966 mrn-ileyh oluma irsl [] sl idesin. yle
ki, tahml olnan davar yolda dura, kir ile davar
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: bulup ber-vech-i isticl cebehneyi avk
Ferzend-i ercmend olum Selm tle itmeyp mm-ileyhe uladurasn. Bu bbda
bakhu'ya elli kantr brt- siyh ve bir yk mrn-ileyhn lalasna dah hkm-i erf
fitil ot ile tfeng fitili katrlara tahml olnup ol yazlmdur. Alup an dah bile gnderp teslm
cnibe sl in Dergh- muall avularndan idesin. Teslm olduna arz alup gnderesin.
Mehmed avu zde kadruh ile irsl olnd. Huss- mezbr mahall-i ikdmdur,
Buyurdum ki: uladurmakda ihtimm idesin.

Alnup sana teslm itdkde alup kabz

eyleyp ayn ile irsl olnan cebehneyi sana ne

Mihal olu Hzr Bey'e: Edirne yaknnda softalar tarafndan karlan bir
17 erkek ocuun babasna teslimi ve softalarn ele geirilip hapsedilmesi hakknda.

Yazld.
demi Nazar'a virildi. Mihal-ol Hzr Beg'e hkm ki:
F 14 Ramazn sene 966 Mektb gnderp bu bendeye fermn
Arzda gricek akas tevzi huss olup, hkm olnan kdlklarun hfz u hrsetine al-m
yazmak in defterdra gnderildi. huve'l-memr r olndukda sir memleket
ZET VE TRANSKRPSYON 14

emn emn zre olup lkin mahmiyye-i Edirne
kurbinden birka nefer shtevt tifesi bir
kimesnenn oln cebren ekp firr iderler
iken kasaba-i Pnar kurbinde slk ideriken
kds olan MehmedPnar zikr olnan olan
ellerinden alup atasna dah virmeyp, kend
yannda hdmetlendrmekle mezkrn shte
tifesi kasaba-i mezbrun etrfnda gezp
kasabay basmak kasdn eylerler imi diy
istim olnup, Kd Mehmed, mezbr olan
atasna virmemekle bir fesda bis olmak fehm
olnur diy bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan shteleri her ne
tarkla olursa ele getrp, dah anun gibi olan
ekdkleri sbit olursa habs idp arz idesin ve
olan hussnda dah emr-i er neyse grp,
eger babasna teslm itmekdr ve eger kend
murd itdi yirde durmakdur, ol bbda dah
erile lzm geleni icr itdrp hfz u hrsetde
dakka fevt itmeyesin.

Gnll Reisleri Kapudan Deve Hoca'ya: Derya muhafazas iin gnderilen

18 Kapudan Piyale Paa ile hizmet ve yoldalk etmesi hakknda.

Yazld. Hliy mektb gnderp adya mteallk

demi Hasan Res'e virildi. baz ahbr bildrmisin, malm old. Hliy
F 14 Ramazn sene 966 dery muhfazasiyn kapudanum Piyle irsl
olnd. Buyurdum ki:
Gnll reslerine kapudan olan Deve
Hoca'ya hkm ki: Hkm-i erfm vardukda, tehr itmeyp
yanna varup vech mnsib grdi zre
env- hdmetde ve yoldalkda bulnasn.

Yevm's-sls f 15 Ramazn'l-mbrek sene 966 [21.06.1559]

Kocaeli Beyi Ali Bey'e: Sancana giderken beraber gtrd kayk ile
19 batarday ve azaplar alp gelmesi hakknda.
Yazld. azeblerinden Teberrk ve Hac Kbil-ol Memi
ve Kk Hamza ve Ysuf ve Mustafa nm
Sbk Rodos Begi olup, hliy Koca-ili kimesneleri bile alup gelmek emr idp
Begi olan Ali Beg'e hkm ki: buyurdum ki:
Hliy gelp sancauna gitmel oldu-unda Vardukda, emrm zre zikr olnan kayk ile
Cafer Beg'n oullarndan alnan kay bile batardeyi ve mezkrlar alup bile gelesin.
alup ve kend batardene binp ve Galata
Edremid kadsna: Deryaya tereke verilmemesi ve verenlerin hapsedilmesi
20 hakknda.
Yazld.
Sret-i sicil getren it ( ) nm karyeden ile nm zimm deryya kffra tereke
Nash ve abn'a virildi. virdklerin ikrr idp sicill itdin bildrmi.
F 15 Ramazn sene 966 mdi, deryya tereke virilmek memndur.
Buyurdum ki:
Edremid kdsna hkm ki: Gresin; vk ise min-bad deryya emr-i
Nibn Sdde-i sadet'me sret-i sicil hmynuma muhlif tereke virdrmeyesin ve
gnderp Hseyin ve Ahmed nm kimes-neler tereke virp ikrr idp mseccel olan
ZET VE TRANSKRPSYON 15

kimesneleri habs eyleyp sbt zuhr oldu zre shhatiyle yazup arz idesin.

Diyarbekir beylerbeyine: Krt a'ynndan Hasan Aa'nn mid Kalesi'nde

hapsedilmesi ve haslardan kalm maln Halep defterdarna gnderilmesine ve
21 Kablur beyinin kalede deil, ehirde hapsedilmesine dair.

Yazld. Mezkr Hasan Aga'y mid kalas'na

demi Kubd'a virildi.
F 16 Ramazn sene 966
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp emr zre Ali Hn hussn
ve Mardin alay-begi ve Mardin-alt'nda
cemiyyet zre oldun ve Krd aynndan
Hasan nm kimesne ele gelp, habs olnup ve
Mahmd Aga hussn ve emr zre Maltyye'de
olan hslarun zabtna dem tayn itdn ve
Kabur Begi (boluk)iii hussn bildrmisin.
Anlardan gayr yukaru cnibe mteallk ahbr
ilm itmisin. Her ne arz olm ise malm old.
mdi, buyurdum ki:
getrp, anda habs idp ve hslardan dah
menda ml bulnm ise Haleb defterdrna
gnderp teslm idp ve Kabur Beg'n dah
kalada habs itmeyp ehrinde eyleyp amm
gaybet itdrmekden hazer idesin ve Maltyye
emnlerinden kimesne ele gelmi midr ve ml
kabz olnm mdur, nicedr? An dah mufassal
bildresin. Amm yle ki, mrn-ileyh Eb-
Sad'e senn itimdun olup sonra taleb
olndukda ihzrna kdir olursan, vech grdn
zre yanunda istihdm eyleyesin. Bu hdmet
ber-taraf oldukdan sonra emrm zre icrs
grile.

Diyarbakr beylerbeyisine: Krdistan beyleriyle dier beylerden halkla birlikte

22 su ileyenlerin ve ehzde Byezid'in ele geirilmesine dair.

Yazld. hmynum gnderilp cemiyyet ile Maltyye

demi Kubd'a virildi.
Fi 16 Ramazn sene 966
Msveddesi nshas yazlup ierye gnderilp
yazlsun diy emr olnup hkm-i erf yazlup
gnderilmidr.
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp emr-i erfm
mcebince Krdistn begleri kullarumun yarar
cebeleri ile cemiyyet olup her ne hdmet vk
olursa sadkat ihls ve gayret hamiyyet ile
hzr olup uur- hmynda cidd ihtimm
zre olduun ve anlardan gayr beglerbegiline
mteallk olan begler kullarum ve sir zuam
v erbb- timar, dmen yaraiyle hzr u
mde olup ve asker-i zafer-nigrun ve kul
tifesinn defterin gnderp eger mer
kullarumun ve eger sir askir-i nusret-
mesirn sadkat ihls ve ubdiyyet ihtiss
zre hdmetde mcidd s olduklarn bildr-
misin. mdi, bundan sbk sana tekrr hkm-i
semtlerine gelp etrf cevnibi tetebbu u
tecesss eyleyp dah anun gibi eirrdan ol
cnibe varursa ele getrp haklarndan gelmek
bbnda ikdm eyleyesin diy emrm olm idi.
Ol emr-i erfm kem-kn mukarrerdr. mdi,
Krdistn begleri kadmden stne-i devlet-
iyn'uma sadkat ihls ile hdmet idegelmi
yarar kullarumdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup mer-i Krdistn ve sir
yanunda olan begler kullarum ile yek-dil yek-
cihet olup mretteb mkemmel dmen
yaraiyle emr-i sbk zre ol mahallerde
mnsib olan yirde cemiyyet zre olup etrf
cevnibe gz kulak tutup anun gibi senn
semtnde bir hdmet vk olursa, cmle mer
kullarum ve sir askir-i nusret-karinn
kebri ve sagri ile kadmden idegeldkleri zre
devlet-i hmyn- nusret-makrnuma
mteallk olan umrda bezl-i makdr ve say-i
ZET VE TRANSKRPSYON 16

mekr zuhra getrp env yz aklklar
tahsline say idesiz ki, in-allh'l-eazz,
beglerden ve sir kullarumdan her kimn
hdmet ve yoldal sebkat ide, env-
inyetmle behre-mend ve ber-murd olmak
mukarrer bilp ana gre bu inyetmi begler
kullaruma ve sir askir halkna gerei gibi
bildrp istimlet eyleyesin ki, her biri
mahallinde dakka fevt itmeyp mcidd
merdne olup, sir hdmete kys itmeyp, ehl-i
fesd enat olanlar ve bu fesda bd olan
olum Byezd'i ele getrp haklarndan geleler
ki sairlerine mcib-i ibret nashat vk ola.
Sen dah bu husslarda env- ikdm ihtimm
zre olup ber cnibn ahvl etvrn ve fikr-i
fsid ve hayl-i ksidin her ne yzden ise
malm idinp dah ana gre tedrkin grp,
vech mnsib olup mahall iktiz itdine gre
begler kullarum ile hsn-i ittihd ittifk ile
ehl-i fesd enatlern ele gelp haklarndan
gelmek bbnda ve sir devlet-i ebed-
peyvendme mteallk olan cumhr- umrda
env- mes-i cemle zuhra getrp gaflet ile
rz u nms- saltanata mugyir vaz sudrndan
ziyde hazer idesin ve malmun olan ahbr-
sahhay mtevliyen ilmdan hl olmayasn.
Bu bbda ferzend-i ercmend olum Selm tle
bakhu dah Aksary taraflarna varmak emr
olnup ve vezrm Mehmed Paa dah Rm-ili
beglerbegisi ve silhdrlarum ve ulfecilerm
ve garb-yiitlerm ve iki bin yenieri ile irsl
olnmdur. Ve Maltyye begine dah senn
yanuna varmak emr olnup ve emr-i sbk zre
Maltyye begin dah yanuna getrp merdan
ve zuamdan ve erbb- timardan ve reydan
mrn-ileyhn her kim lsin [ve yhd]
dirisin getrrse env- inyet-i husrevnemle
behre-mend klnmak mukarrerdr. Bu hkm-i
erfm sana ne trhde varup ve ne mahalde ve
ne tedrkde olup ol cnibden ne haber alduun
yazup bildresin.

stanbul kadsna, Defterdar Kasm Bey'e ve mimara: n olunan camiye

23 getirilen su miktarnn bildirilmesine dair.

Yazld. sandua alnmaman, ne mikdr su oldu

Arz getren ahur halkndan Mustafa'ya virildi. malm olmadun arz eylemisin. Buyurdum
F 16 Ramazn sene 966 ki:
stanbul kdsna ve Defterdr Ksm Vardukda, her birinz bi'z-zt mukayyed
Beg'e ve Mimra hkm ki: olup zikr olnan sunun zerine varup gresin;
Hliy sen ki Defterdr'sn, mektb gn- asl su ne mikdr lle olur ve sonradan ilhk
derp bundan akdem cmi-i erf mhimmt olnan dah ne kadar lle olur, her birin baka
in getrilmesi fermn olnan suyol lm grp dah sandua mnsib olan mahalle varup
tamm olup alkas kalmayup, su dah sandua alndukda cmle ka lle oldun
salvirilp bi'l-fil akdun, lkin lilp yazup bildresin.

24 stanbul kadsna: Ayn hususa dair.

Yazld. ulvvuh ve mimra hkm-i erfm

Bu dah.
stanbul kdsna hkm ki:
Mceddeden bin olnan cmi-i erfe
getrilmesi fermn olnan su, ne mikdr lle
oldu malm olmak mhimm olman
Hzne-i mire'm Defterdr Ksm dme
gnderilmidr. Bu hussda sen dah bile olmak
emr idp buyurdum ki:
Mrn-ileyhim ile haberlep dah zikr
olnan sunun zerine bi'z-zt varup ol hkm-i
erf mcebince grp vuk zre arz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 17

Bursa ve Sultann kadlarna: Yrk taifesinde bulunan koyunlarn Bursa

25 kasaplar iin alnmas ve daha ne kadar koyun varsa bildirilmesi hakknda.

Yazld. avu-ol Mehmed vardukda, bu bbda

Mezbra virildi. her birinz mukayyed olup yrk tifesinde
F 16 Ramazn sene 966 baa yarar ne mikdr erkek koyun bulnursa
bahsiyle Burusa kassblarna alviresin ve her
Burusa ve Sultn-ni sancaklar birinz taht- kaznuzdan ne mikdr koyun
kdlarna hkm ki: bulnup ve kang kassba alvirdnz defter
Hliy taht- kaznuzda olan yrk
eyleyp Sdde-i sadet'me gnderesin.
tifesinde bulnan koyun Burusa kassblar
in alvirilmesin emr idp buyurdum ki:

Ktahya kadsna: Evvelce ehzade Byezid'in hezimete urad srada bindii

26 at ile zerindeki eerin, Anadolu kethuds adamlarnn elinde ise alnp
gnderilmesi hakknda.
Yazld. karyede sancaa kan Anadol kethuds
Hasan eleb'ye virildi. demleri elinde imi. Buyurdum ki:
F 16 Ramazn sene 966 Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup zerine varup bu huss onat
Ktahya kdsna hkm ki: vechile dikkat ihtimm ile teft eyleyp zikr
Bundan akdem olum Byezd mnhezim olnan kimesneleri ele getrp eger anlardadur,
oldukda bindi gm eyer ve bozdoan ile eger hardadur, mezbr at her kimde ise zuhra
mkemmel at, Aa-ky dimekle maruf getrp zerinde olan raht ile yarar demlere
koup Sdde-i sadet'me muaccelen irsl
idesin.
Budin beylerbeyine: Fetih olunarak havss- hmyna ve baz beylerle zemet
27 ve timar sahiplerine verilen ky ve mezraalara, kraln olu tarafndan mdahale
olunmamas hakknda.
Yazld. zuam v erbb- timara, ellerinde olup bi'l-fil
bert ile mutasarrflar ola, ol vechile dahl
Budun beglerbegisine hkm ki: olnmak asl ciz deildr. Buyurdum ki:
Solnok Begi Mahmd dme izzuh Sdde-i Gresin, kazyye arz olndu gibi olup,
sadet'me mektb gnderp, bundan akdem mukaddem feth olnup tahrr olnup havss-
feth olnup, hn-i tahrrde havss- hmyna ve hmynuma ve begler kullaruma ve sir
begler ve zuam ve erbb- timara virilen bi'l- erbb- timara bert- hmyn virilen kur v
fil bertla mutasarrf olduklar baz kurya mezria ve varolara mrn-ileyh tarafndan
Kral-ol tarafndan dahl olndun bildrmi. kimesneyi dahl itdrmeyesin; idenleri men idp
mdi, kuvvet-i khire-i husrevnemle feth u memn olmayanlar te cnibe bildresin ki,
teshr olnan kur v mezri ki eger havss- tenbh tekd idp men ideler.
hmynuma mteallkdur ve eger begler ve
ZET VE TRANSKRPSYON 18

Valide Sultan Vakf mtevellisi Turgud'a: Remle'de olan Valide Sultan Vakf
mahsuln Rodos'dan temessk ile gelecek gemilere satp Hristiyanlara
28 satmamas ve vakf olmayan ky ve mezraalara mdahale edilmemesi hakknda.
Yazld. temessk ile gemiler gnderesin diy emr olup
Arz getren Ali avu'a virildi. buyurdum ki:
F 20 Ramazn sene 966 Emrm zre Rodos beginden tereke almak
in temessk ile gemiler geldkde vakf
Merhme Sultn mtevellsi olan terekesinden bey idesin. Amm bu bahne ile
Turgud'a hkm ki: deryya ve yhd kffr- hksra tereke bey
Mektb gnderp Remle'de olan tereke itmekden ve vakf nmna har tereke bey
hussn ve andan Sayda suy'nun etrfnda itmekden ve temessk ile varmayan gemilere
beglerbegi hslarndan bir ky ve mezraa tereke virmekden ziyde hazer idesin. Sonra
dah vakf old diy istim olup amm vakf sorlup zhir oldukda zrn makbl olmaz. Ana
nm yi olman mahslin zabt itdin gre emre mugyir i itmeyesin ve elinde olan
bildrmisin. mdi, tereke in varan gemilere vakf-nme ve defterde mukarrer vakf kayd
virilmek in hkm-i erf gnderilp ve Rodos olmayan kur v mezria dahl itmeyp vakf-
begine dah hkm-i hmynum gnderilp zikr nmede mastr olanlarn, keml-i emnet
olnan terekeyi ehl in almak ecliyn istikmetle zabt idesin.

Tamevar beylerbeyine: Budin taraflarna dman geldiinde yardm istenildii

29 zaman derhal yetiilmesi ve daima dikkatli ve uyank bulunulmas hakknda.

Yazld. n tehr itmeyp yetip dn devlete

Mumc-ol Hzr avu'a virildi.
F 28 evvl sene 966
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erfle memleket
vilyet muhfazas fermn olnup hdmet-i
mezbrede iken Budun cniblerine bir yirde
dmen gelmel olup muvenete yetimesi
lzm gelrse ne vechile fermn olnur diy arz
eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Hareket idp varmak lzm gelp varcak
gresin; yle ki, Budun tarafna bir cnibden
dmen muvenet in seni taleb eyleyeler, bir
mteallk meslih u umrda sarf- kudret idp
dmen-i bed-yn taraflarndan memleket
vilyete zarar u gezend irgrmemek bbnda
env- mes-i cemle vcda getresin. Anun
gibi fehm olup varmak lzm gelrse, ber
cnibi dah hl komak ciz deildr. Onat
vechile tedrk idp gidesin ki sonra sen
hareket itmek ile bir zarr ihtimli olmaya. Bu
bbda tamm basret intibh zre olasn.

Tamevar Beylerbeyisi Kasm Paa'ya: Kral Frendu tarafndan ahidnme

zere kimsenin geirilmemesi ve serhatlarn muhafazasndan da gafil
30 bulunulmamas ve ahde mugayir harekete meydan braklmamas hakknda.
Yazld.
Mumc-ol Hzr avu ile mrn- Tmvar Beglerbegisi Ksm Paa'ya
ileyhimya sl in Semendire muh-fazasnda hkm ki:
olan Hseyin Beg'e gnderildi. Mektb gnderp emr zre muhfaza-i
F 26 evvl sene 966 memleketde olup, begler ve sir asker halkna
ZET VE TRANSKRPSYON 19

tenbh tekd idp Ferendu Kral tarafna dahl
itdrilmeyp anlar tarafndan Memlik-i
mahrse'ye imdiye dein dahl taarruz
olnmadun bildrmisin. mdi, hliy dah
mrn-ileyhn yarar demi ile Sdde-i
sadet'me ahd-nmesi gelp fermn- erfm
zre virglerin virp stne-i sadet'm ile
sulh u salh itmein Sdde-i sadet'mden dah
ahd-nme-i hmynum erzn klnup, emr
zre, mdmki anlardan vilyet memlekete
dahl tecvz olnmaya, ber cnibden dah
dahl olnmaya diy ahd olnman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup serhadd-i vilyet-i mamremde
olan eger begler kullarumdur, eger zuam v
erbb- timar ve sir kl u bik ve nevh v
kurya ve rey v beryya dahl olnmayup ve
haydud u harmleri zabt olnup kend
hallerinde olalar. Ber cnibden dah ahd
emn gerei gibi hfz idp Kral- mrn-
ileyhn vilyetine kimesneyi dahl taarruz
itdrmeyp serhadleri onat vechile zabt u rabt
eyleyp amm gaflet dah ciz deildr.
Dim evz u etvrlarn ve fikr firsetlerin
dim tetebbu u tecesss idp tamm malm
idp dah ana gre basret zre olup emn
emn- vilyet ve refhiyyet itminn-
raiyyet bbnda env- mes-i cemle zuhra
getrp, anlardan ki ahde mugyir vaz sdr
olmaya. Ber cnibden dah ahde mnkz vaz
sudrndan hazer idesin, muhtc- arz olan ve
sir ahbr- sahhay bildresin.

-30/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Budun beglerbegisine gnderildi.

Maarra Beyi Sinan Bey'e: Ma'arra'da bulunup fitne ve fesada hazrlandklar

31 bildirilenlere gz atrlmamas ve isyan ettiklerinde haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. Bu bbda onat vechile mukayyed olup anun

Maarra Begi Sinn Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp nefs-i Maarra'da skin
olan Setli-oullar dimekle marf Muhammed
ve Ahmedeyn ve Doanc Hasan nm
kimesnelern ahvlin ve iki taraf olup yz
mikdr yay alup hzr idp fitne v fesda
mberet itmek fikrinde olduklarn bildrmi.
mdi, ehl-i fesd enat ele gelp gerei gibi
haklarndan gelinmek lzmdur. Buyurdum ki:
gibi fesd enate bd olanlar eger
mezkrlardur ve eger gayrdur, tehr terh
itmeyp arz itdn zre fitne v fesdlar zhir
olanlar mecl virmeyp muhkem hakkndan
gelesin ki, sirlere mcib-i ibret nashat vk
ola ve kimesnenn fesd enat itmee
mecli olmaya. Amm bu bahne ile kend
hallerinde olanlara dahl olmakdan ve yhd
idenlere himyet olnup ahz celb olmakdan
ziyde hazer idp, fesd enatleri zhir olan-
larun haklarndan gelesin.

[Yev]m'l-cuma f 17 Ramazn sene 966 [23.06.1559]

Diyarbekir beylerbeyine: ehzade Byezid'in karlanmas iin uygun bir

32 ekilde dier beyler ile de haberleilip firarna meydan verilmemesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Rm beglerbegisine gnderildi.
Rm avularndan Cafer ve veys ve Hseyin
ile.
F 17 Ramazn sene 966
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hm-ynum
gnderilp Maltyye semtlerine gelp olum
Byezd'n ahvl etvrn tecesss idp dah
her ne cnibe tevecch iderse yoln alup ele
getrmek bbnda say ikdm eyleyp gaflet
zre olmayup ve Erzurum beglerbegisi ile
haberlep her ne yzden el virirse vech
mnsib oldu zre ikdm eyleyesin diy
emrm olm idi. Hliy Rm beglerbegisi
mektb gnderp mrn-ileyh hufyeten
Amsiyye'ye varup ehr[i] ke-bend eyleyp,
tekrr dem gnderp davar cem eyleyp ve
halka ml salup bir cnibe firr itmek zre
oldun bildrmi, ekser ihtiml Grci iinden
erkise vilyetine duhl fikrinde olmdur.
mdi, ferzend-i ercmend olum Selm tle
bakhu cmle Anadol askeri ile ve Karaman ve
Dulkdirl askeri ve kend tevbii ile ve
vezrm Mehmed Paa dah cmle Rm-ili
askeri ve silhdrlarum ve ulfecilerm ve
Erzurum beylerbeyine: ehzade Byezid'in yakalanmas iin yallarn da
33 muhafaza altna alnarak firarna meydan verilmemesi hakknda.
Yazld.
Bir sreti Erzurum beglerbegisine;
Maltyye semtlerine gelmek yazlmad. Anun
gibi fursat el virdkde birbirinz ile
haberlemee tevakkuf itmeyp vech mnsib
oldu zre fursat fevt itmeyesin.
Ve Trabzon ve ol cevnibde vk olan
yallarun dah hfz lzm olman, bu huss
34 Rum beylerbeyine: ehzade Byezid'in ele geirilmesi hakknda.
Yazld.
20
garb-yiitlerm ve iki bin yenieri mstevf
darbzenler ile yriyp irimek zredr. mdi,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda gaflet zre
olmayup etrf cevnibi ve mrn-ileyh
Byezd'n ahvl etvrn ve fikr-i fsidin
tecesss tetebbu idp dah her ne cnibe
tevecch-i n-mvecceh iderse Rm ve
Erzurum beglerbegileri ile haberlep mrn-
ileyh olum Selm tle-bakhu ve vezrm ile
dah haberlep mahall iktiz itdine gre her
ne vechile vech mnsib ise yek-dil yek-
cihet olup mecl virmeyp yoln alup emr-i
sbklarum zre haklarn-dan gelp gaflet ile bir
cnibe firr itmek ihtimli olmaya. Huss-
mezbr sir umra kys ciz deildr.
Tamm mertebe teyakkuz u intibh zre olup,
eger Grci cnibleridr ve eger Dulkdirl
semtleridr ve eger sir mrr u ubr olnacak
mahalleri dim yokladup dah ana gre ted-
rkin grp gaflet itmeyesin ve ahvl etvr ne
yzden oldun malm oldu zre Sdde-i
sadet'me arz itmekden hl olmayasn. Anun
gibi fursat el virdkde birbirinz ile
haberlemee tevakkuf itmeyp vech oldu
zre fursat fevt itmeyesin.
in Trabzon Sanca Begi Hasan tayn olnup,
ol bbda kendye mstakl hkm-i erf
gnderilmidr. Emrm zre tayn eyleyp,
gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki varup
yallarun hfznda env- ikdm ihtimm zre
olasn.
Rm avularndan Cafer ve Hseyin ve
veys'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F 17 Ramazn sene 966
Rm beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp emr zre irsl
olnan ahkm- erfe yirl yirine irsl olnup ve
andan gayr mnhezim olan olum Byezd'n
Amsiyye'ye gelp at ve katr ve asker cem
eyleyp Amsiyye'yi ke-bend eyleyp ve
etrf cevnibe ml salup, yle ki mzyaka
ola, irvn cniblerine gitmek ihtimli vardur
diy bildrmisin. mdi, ferzend-i ercmend
olum Selm tle bakhu cmle Anadol ve
Karaman ve Dulkdirl askeriyle ve vezrm
Mehmed Paa Rm-ili askeri ve sir
silhdrlarum ve ulfecilerm ve garb-
yiitlerm ve iki bin mkdr yenieri kullarum
ile yrimek zre olup anlardan mad
Diyrbekr beglerbegisi Maltyye semtlerine
gelmek emr olnup Erzurum beglerbegisi dah
Trabzon beylerbeyine: ehzade Byezid'in deniz yoluyla erkezistan tarafna
35 kamas ihtimaline kar mteyakkz bulunulmas hakknda.
Yazld.
Rm beglerbegisine gnderildi.
F 17 Ramazn sene 966
Trabzon begine hkm ki:
Hliy olum Byezd isyn zre olup
askir cem idp bundan akdem olum Selm
tle bakhu zerine varup ehl-i slm ile ceng
itdkde bi-inyetillhi tel mnhezim
makhr olm idi. Hliy Amsiyye'ye varup
gir reydan aka ve davar cem idp bir
cnibe firr itmek zre oldu arz olnup ekser-i
ihtiml ol cnibden dery ile erkise ve yhd
bir taraf- hara firr itmek [ihtimli] vardur.
mdi, eger Trabzon ve eger Canik ve ol
cevnibde vk olan Karadeniz yallarnun hfz
in seni tayn eyleyp bu bbda Erzurum
beglerbe-gisine dah hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
21
an getrdp ol dah hzr olmak fermn
olmdur. Buyurdum ki:
Sen dah gaflet zre olmayup hzr u
mheyy olup dah dim mrn-ileyhn
ahvl etvrn ve kang cnibe tevecch
idecein tamm malm idp dah Diyrbekr
beglerbegisi ve Erzurum beglerbegisi ile
haberlep ve marn-ileyh olum Selm tle
bakhu ile haberlep dah her ne yzden el
virirse ele getrmek bbnda yek-dil olup ikdm
ihtimmda dakka fevt itmeyp, gaflet ile bir
cnibden hals olup firr itmek ihtimli olmaya
ve vkf olduun ahvlin mtevliyen arz
itmekden hl olmayasn. yle ki, fursat el vire,
birbirinz ile haberlemee tevakkuf itmeyp
vech mnsib oldu zre fursat fevt
itmeyesin ve sana irsl olnan hkmleri
muaccelen yirl yirine sl idesin.
Vusl buldukda, asl v kat tehr terh
itmeyp mrn-ileyhn ahvlin tecesss
tetebbu idp dah anun gibi derydan bir cnibe
firr itmek zre ise her ne tarafdan ki tevecch
itmek isteye, vech mnsib oldu zre hsn-i
tedrk idp yollarn bend idp ele getrmek
bbnda env- ikdm ihtimm eyleyesin.
Gaflet ile bir cnibe firr itdrmekden ziyde
hazer idesin. Yallar ve anun gibi gemi gelp
yanaacak yirleri gicelerde ve gndzlerde onat
vechile hfz idp bir vechile tedrk idesin ki,
yallardan gemi ile bir cnibe gep hals olmak
ihtimli olmaya. yle ki, gaflet ile habern
olmayup gemi ile bir tarafa firr ide, sonra
zrn makbl olmak ihtimli olmayup eedd-i
ikb ile mukab olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup dim ahvlin ve fikr-i fsidin
malm idp dah ana gre tedrkin gresin ve
vkf olduun ahvlin yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 22

Vezir Mehmed Paa'ya: Ankara ve ubuk'daki ekiynn ehzade Byezid'e

gidiyoruz diyerek fesat karmaa balamalar zerine o havalinin muhafazas
36 hakknda.

Yazld.
Hzr avu'a virildi.
F 17 Ramazn sene 966
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Hliy Ankara ve ubuk kdlar mektb
gnderp memleket harm-zdesi aya zre
kalkup sancak-begi ve yarar demleri
olmamala alniyen dem soyup olum
Byezd'e giderz diy kyler yam eyleyp
yevmen fe-yevmen fesdlar ziyde olup
vilyetn hfz lzmdur diy bildr-mein
buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, bu bbda
mukayyed olup zikr olnan kasabay ve ol
cevnibi hfz in ve ehl-i fesd men u defi
in yarar dem tayn eyleyp gnderesin ki,
varup ol cevnibi gerei gibi hfz u hrset
eyleyp anun gibi ehl-i fesd ele getrp
haklarndan gele ve zikr olnan sancak, olum
Selm tle bakhu lalas-ol Mehmed'e
virilmidr. Tenbh tekid eyleyesin ki
sancanun zabt u rabt in yarar demlerin
muaccelen gnderp hfz u hrset ide.

Vezir Mehmed Paa'ya: ehzade Sultan Selim ile buluup ehzade Byezid'in
37 bir an evvel hakkndan gelinmesi iin gerekli tedbirlerin alnmasna dair.

Yazld. mnsib olan mahalde arkur gelp seninle cem

B-hatt- erf.
Bu dah.
Mehmed Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
gnderilp nigr kprsi'ne dor yriyp
ferzend-i ercmend olum Selm tle bakhu'ya
mlk olup vech mnsib oldu zre
eirrnun ele gelmeleri bbnda say idesin diy
emrm olm idi. Hliy olum Byezd-i bg
kalkup Amsiyye'ye varup reydan at ve sir
davar ve aka cem eyleyp firr itmek zre
oldu istim olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, eger mrn-ileyh olum
tle bakhu ile cem olmalarna haberlep
olup dah eger mm-ileyh Byezd yukaru
cniblere tevecch iderse cidd cehd eyleyp
nn alup ele getrp ve eger hareket itmeyp
oturursa hsn-i ittifk u ittihd ile yriyp
zerine varup in-allh tel inyet-i Hakk
ile hakkndan gelesin. Bu bbda her ne yzden
el virp mrn-ileyhi tedrkin grp
atlatmadn irimek ardnca olasn ve Rm
beglerbegisinn lgar ile zerine varmak
ihtimli vardur. Tetebbu eyleyp vk ise
grp muaccelen irip tedrkin gresin ve
Rm beglerbegisine bir hkm gnderilmidr,
uladurasn.

Samsun, Sinop ve Trabzon'a varncaya kadar yol zerinde olan kadlara:

ehzade Byezid'in denizden firarna meydan verilmemesi iin icap eden
38 istihbaratn yaplmas ve firarna sebep olanlarn ceza greceklerinin tekidi
hakknda.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi. Samsun ve Sinob ve Trabzon'a varnca
F 17 Ramazn sene 966 yallarda vk olan kdlara hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 23

Bundan akdem size hkm-i hmynum
gnderilp olum Byezd isyn idp, ferzend-i
ercmend olum Selm tle bakhu zerine
varup ehl-i slm ile muktele eyleyp bi-
inyetillhi tel mnhezim olup firr
itmidr. Taht- kaznuzda olan yallar gerei
gibi hfz u hrset eyleyp, anun gibi mrn-
ileyh gemi ile bir cnibe firr eyleyp gitmel
olursa ele getresin diy emrm olm idi. Ol
emr-i hmynum kem-kn mukarrer olman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz bi'z-
zt mukayyed olup mrn-ileyhn ahvlin
tetebbu u tecesss idp dah ana gre tedrkin
grp yallar, gicelerde ve gndzlerde gerei
gibi hfz u hrset idp gemi ile bir cnibe firr
itmekden ziyde hazer idesin. yle ki,
birinzn taht- kazsnda bir cnibe gidesiz,
tutmayasn, sonra zrinz makbl olmayup azl
ile iktif olnmayup eedd-i ikb ile mukab
olmanuz mukarrer bilp ana gre basret zre
olup anun gibi gelmel olursa her ne tarkla
olursa ele getrmee say idesin.

Rum beylerbeyine: ehzade Byezid'in nerede olduunun, yanna kimlerin

39 geldiinin ve hezimete uradktan sonra ne fikirde ve ne yapmakta bulunduunun
bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Hzr avu'a virildi.
F 17 Ramazn sene 966
Rm beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana nie defa ahkm-
erfe gnderilp mnsib olan mahalde
cemiyyet zre olasn diy emrm olman ol
emr-i hmynum mukarrer olup buyurdum ki:
Vusl buldukda, bi'l-fil ne mahalde olup
ve beglerden ve zuam v erbb- timardan
yanuna kimler geldin yazup bildresin ve
andan mad olum Byezd mnhezim olup
varaldan ber ne halde olup ve fikr-i fsid ve
hayl-i ksidi nedr? Ne tedrk zredr?
Tamm tetebbu u tecesss idp dah malmun
olan ahbr ilmdan hl olmayasn.

Antalya kadsna: Msr'a gnderilen avu Mehmed'in gemiyle o tarafa

40 gnderilmesi hakknda.
Yazld. mahrse-i Msr'a irsl olnmdur. Buyurdum
Antliyye kdsna hkm ki: ki:

Dergh- muall'm avularndan Mehmed Vardukda, tehr itmeyp mezbr

baz mhimm mstacel maslahat in muaccelen gemiye koyup ol cnibe irsl itmek
bbnda env- ikdm ihtimmun vcda
getresin.

[Yev]m's-sebt f 18 Ramazn sene 966 [24.06.1559]

Sultan Selim'in Lalas'na: ahhbn Hatun'un merhum Tarsus Beyi Ferruh

41 Bey'den alacandan dolay muhalleftnn zabtedilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 24

Yazld. ne mikdr muhalleft var ise cmlesin deyni

in zabt olnmak emr idp buyurdum ki:
Sultn Selm lalasna hkm ki: Emrm zre mteveff-y merkmun kll
Kdvet'l-havtni'l-mkerremt h Hbn ve cz ne mikdr muhalleft var ise cmlesin
Htn dme[t] iffeth tarafndan Dergh- defter eyleyp vrisleri marifeti ile hfz
muall'ma yle arz olnd ki, bundan akdem eyleyp ne mikdr nesnesi hfz oldun yazup
Tarsus Sanca Begi olup hliy fevt olan bildresin.
Ferruh Beg'de bi-tark'l-karz sekiz yz yigirmi
sikke altun var imi. Mteveff-y merkmun

Vilyet Ktibi Murad elebi'ye: Malatya sanca tahriririnden kan fazlaln

42 mr iin ele geirilmesi hakknda.

Yazld. mcebince tevch taksm olnup be yz elli

Karnda Ali eleb'ye virildi.
F 20 Ramazn sene 966
Vilyet Ktibi Murd eleb'ye hkm
ki:
Mektb gnderp Maltyye sanca
mceddeden yazlup tamm olup emr-i l
bin aka mikdr zevidi zhir olup merd-i
mrleri dah beyz olnup gnderilmek zredr
diy bildrmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, liv-i mezbrun arz itdn
zre zhir olan zevidin mr in zabt
itdresin.

Amasya'ya varp asker toplayarak firar zere bulunan ehzade Byezid'in o

43 taraflara gelmesi ihtimaline kar, aratrlp rast gelinirse hakkndan gelinmesi
hakknda.

Yazld. bir kadrga ve bir kalita irsl eyleyp dim

Mehmed avu'a virildi.
F 18 Ramazn sene 966
Hn hazretlerine hkm ki:
Bundan akdem size hkm-i hmy-numuz
gnderilp, olum Byezd isyn idp asker
ekp olum Selm tle bakhu zerine varup
ehl-i slm ile ceng eyleyp bi-inyetillhi
tel mnhezim olup ol taraflara firr itmek
ihtimli vardur. Anun gibi ele gelrse hakkndan
gelesin diy tenbh olm idi. Hliy
Amsiyye'ye varup asker cem eyleyp gir
firr itmek zre idi istim olnman, bundan
akdem istim olndu gibi, Kefe begine ve
kdsna mkerrer hkm-i erfm gnderilp
yallar ve gemi gelecek limanlar ve sir
mevz yoklayup ve emnlere ve dizdrlara ve
sir halka dah tenbh tekd eyleyp yir yir
bekledp anun gibi ol cniblere karsa mecl
virmeyp ele getrp hakkndan gelesin diy
emrm olmdur. Eyle olsa Sdde-i
sadet'imze olan vfr- ihls ve fart-
ihtissnuz mcebince hkm-i hmyn-
sbkum muktezsnca dim mukayyed olup,
mrn-ileyh ol yallarda ve erkise
semtlerine gidecek mahalleri dah yoklayup
tetebbu idp anun gibi rst gelinrse mecl
virmeyp hakkndan gelmek bbnda env-
mes-i cemle zuhra getresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 25

44 Yine bu hususda Kefe beyine ve kadsna hkm.

Yazld. gemi yanaacak yirleri gerei gibi leyl nehr

Bu dah. tetebbu u tecesss itdrp ve yallarda ve
sancaunda olan dizdrlara ve men v
Kefe begine ve kdsna hkm ki: ummle gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki,
Sen ki sancak-begisin, bundan akdem sana her biri bu hussda gerei gibi mukayyed olup
hkm-i hmynum gnderilp olum Byezd tetebbu eyleyp gerei gibi ol cnibe varlu
isyn zre olup, olum Selm tle bakhu ile olursa mecl virmeyp eger lsid[r], eger
ceng eyleyp mnhezim olup firr itmidr. Ol dirisidr, ele getresin. yle ki, gaflet ile ol
cniblere varursa mecl virmeyp ele getresin cnibe varup ksa duyulmaya, asl kimesnenn
diy emrm olm idi. Ol emr-i hmynum zri makbl olmayup env- ikb ile giriftr
mukarrer olup buyurdum ki: olmak mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup
yarar gemi ile yallar keml-i dikkat
Bu bbda dim mukayyed olup tamm
ihtimmla tetebbu u tecesssden hl olmayup
basret zre olup, anlarda olan gemilerden bir
gaflet ile bir vaz olmakdan hazer idesin.
kadrga ve bir kalita mretteb tayn eyleyp ol
cnibde olan yallar ve limanlar ve bi'l-cmle

Akkirman Beyi Mustafa Bey'e: Kefe'ye gidecek olan avu Mehmed'in oraya
45 selmetle ulatrlmas hakknda.
Yazld.
Bu dah. Mezbr avk itmeyp, eger karadan, eger
Akkerman Begi Mustafa Beg'e hkm denizden emn slim irsl sl eyleyesin.
ki:
Haliya Dergh- muall avularndan
Mehmed, ulak ile Kefe'ye irsl olnmdur.
Buyurdum ki:

Bursa kadsna: Orduculardan kasap olanlarn orduya gnde-rilmesi ve geri

46 kalanlarn ehirde emre hazr bulunmas hakknda.
Yazld.
Arz getren demine virildi.
F 18 Ramazn sene 966
Burusa kdsna hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erf mcebince
orduc ihrc olnup ol zamndan ber ehir
kurbinde oturup, amm baznun davar serika
olnup ve baznun krlup hasret zre olup bir
mahalle varmak emr olncaya dein gir ehre
girp hzr olmalarn bildrmisin. mdi, zikr
olnan orduclardan kassb yazlan kimesneler
ordu-y hmynuma gelp mads ehre
girp hzr olup emr-i erfme mterakkb
olmalarn buyurdum ki:
Vardukda, emrm muktezsnca kassb
olan koyunlar ile ordu-y hmynuma
gnderp, bksin iczet viresin ki ehre girp
hzr u mheyy olup emr-i erfmn vrdna
nzr olalar. Sonra emrm ne vechile olursa
anunla mil olalar.
ZET VE TRANSKRPSYON 26

47 bril kadsna: stanbul'a kayklarla arpa gnderilmesi hakknda.

Yazld. olnan arpa, aykalara tahml olnup dah

Ahur halkndan Hseyin b. Abdullh ile ehr- Hrsova iskelesi'ne gnderilmesin emr idp
emni'ne gnderildi. buyurdum ki:
F 18 Ramazn sene 966 Vardukda, emr-i sbkum zre tedrk
ihzr olnan arpay tehr terh itmeyp
Brayl kdsna hkm ki: aykalara tahml idp zikr olnan iskeleye
Bundan akdem arpa cem idp stanbul'a gnderp ve ne mikdr arpa tedrk olnup
gndermen in sana hkm-i erfm gnderildin sret-i defterin Sdde-i
gnderilmi idi. Hliy zahre huss ehemm-i sadet'me gnderesin.
mhimmtdan olman taht- kazndan cem
Hrsova kadsna: bril'den stanbul'a gnderilecek arpalar hakknda.
48
Yazld. Kstence iskelesi'ne irsl olnup, andan ber
Bu dah. cnibden varan at gemilerine tahml olmasn
emr idp mrn-ileyh emrm zre arpay
Hrsova kdsna hkm ki: Hrsova'ya gnderdkde arabalara tahml
Brayl kdsna hkm-i erf gnderilp eyleyp zikr olnan iskeleye iletdresin ki andan
Brayl'dan mahrse-i stanbul'a irsl olnacak varan at gemilerine tahml olnup mahrse-i
arpay ayka ile Hrsova'ya irsl idp araba ile mezbreye irsl olna.

Badad beylerbeyine: Lahsa vilyetindeki evkafn bir senelik fazlaln

49 Hazineye vermeyen Tark avu ile adam katleden gnll kethuds Hasan'n
yakalanmalar hakknda emir gnderildiine dair.
Yazld. gnlllerden Mustafa nm kimesneyi katl idp
mezkr avu ile mezbr Hasan gaybet idp ol
Bagdd beglerbegisine hkm ki: cnibde oldun arz itmein buyurdum ki:
Lahs beglerbegisi mektb gnderp Vardukda, tehr itmeyp mezkrlar
bundan akdem Lahs avularndan Tark hufyeten tecesss eyleyp ele getrp kayd
avu, vilyet-i Lahs'da vk olan evkfun bend idp, yarar demlere koup Lahs'ya irsl
zevidtn bir sene mikdr zabt idp yz on iki eyleyesin. Koup gnderdn demlere
bin Osmn cem idp Lahs haznesi'ne bir muhkem tenbh idesin ki, onat hfz idp gaybet
aka ve bir habbe teslm itmeyp ve andan gayr itdrmekden hazer ideler.
ese gnllleri kethuds olan Hasan,

psala kadsna ve Vize yrkleri Subas Piri'ye: Suyolu hizmetine gitmeyen

50 ekincilerden Hseyin'in kree konulmak zere Kavala kaptanna teslim edilmesi
hakknda.
Yazld. F 18 Ramazn sene 966
Sba demi Nash'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 27

psala kdsna ve Vize yrkleri Koca, mahall-i mezbra fermn- erf

Sbas Pr'ye hkm ki:
Sen ki kdsn; mektb gnderp onba
olan Ali-ol Nr mahfil-i era gelp eknci
tifesi bu sene suyol hdmetine fermn olnup
tife-i mezbr-dan kasaba-i mezbrda Abd
Halfe mahallesi'nde skin olan Hseyin b.
mcebince gitmek tenbh tekd olndukda
mezbr, emr-i erfe itat itmeyp hdmetine
gitmedin arz itmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, gresin; arz itdn gibi ise
mezbr tutup Kavala kapudanna teslm idesin
ki, kree konla.

Kilis sanca beyine: ikyeti hvi sunulan arzuhalin kendisine gnderildiine

51 dair.

Klis sanca begine hkm ki: Vusl buldukda, nazar idp gresin; iinde
Rikb- hmynuma ruka sunlup senden mnderic olan mevdd tamm malm idnp
ikyet olnman sunlan rukanun sreti ayn dah her birine cevbun neyse yazup arz
ile ihrc olnup sana gnderildi. Buyurdum ki: eyleyesin.

[Yev]m'l-erbi f 20 Ramazn sene 966 [26.06.1559]

Mehmed Paa'ya: ehzade Byezid'in ele geirilmesi iin hizmet edeceklerin

52 terakki ve taltiflere mazhar olacana dair.
Yazld.
Beg hazretleri msvedde idp Dvn- l'de
yazlup.
Mehmed Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erf
gnderilp isyn u tugyn iden olum
Byezd'n ve yannda olan erbb- fitne v
fesd ve ashb- akvet indun ele getrilp
haklarndan gelinmesi in bile kolan asker
halk ile yriyp zerine varmak emr olnmd.
Ol emr-i erfm kem-kn mukarrerdr.
Buyurdum ki:
Vardukda, bir n tehr terh itmeyp
yanunda olan blk-halk ve yenieri kullarum
ile ve sir asker halk ile yek-dil yek-cihet
olup erbb- enat tugyn ve ashb- akvet
isyn olanlarun muhkem haklarndan
gelinmek bbnda env- mes-i cemle
zuhra getresin. Herkesn ecat
merdnelii zuhra gelecek zamndur. yle ki,
blk-halk ve yenieri kullarumdan ve sir
askir-i zafer-mesirden her kimn yoldal
zhir olursa in-allh'l-eazz her biri env-
inyet-i Pdihne[m] ve asnf- himyet-i
ehen-hnem ile behre-mend ve ber-murd
olup fevka m yutesavver kll riyetler ve
terakkler olnmak mukarrerdr. Ana gre her
biri devlet-i ebed-peyvendme mteallk olan
umrda bezl-i makdr ve say-i mekr ideler
ve bu hkm-i erfmi cmle yanunda olan
askir-i nusret-mesirmi cem eyleyp
alniyen okudup her birine tenbh tekd
eyleyesin ki, def u ref-i ad-y dn devlet
bbnda ikdm ihtimm eyleyeler.
ZET VE TRANSKRPSYON 28

Rumeli beylerbeyine: Sulularn haklarndan gelinmesi iin Vezir Mehmed

53 Paa'yla bir an evvel grlerek kendisiyle birlikte allmas hakknda.

Yazld. makdr eyleyesin diy emrm olm idi. Ol

Bu dah.
Vech-i merh zre olup.
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp muaccelen beglerbegiline
mteallk olan begler ve zuam v erbb-
timar ve sir askir-i zafer-mesir ile varup
vezrm Mehmed Paa'ya mlk olup yek-dil
yek-cihet olup vk olan hdemtda bezl-i
emr-i erfm kem-kn mukarrerdr.
Buyurdum ki:
Vardukda, bir n tehr terh itmeyp
yanunda olan begler ve zuam ve erbb- timar
ile mrn-ileyhe mlk olup yek-dil
yek-cihet olup erbb- enat tugyn ve
ashb- akvet isyn olanlarun haklarndan
gelmen bbnda env- mes-i cemle zuhra
getresin.

Vezir Mehmed Paa'ya: Vezir Mehmed Paa ile gnderilen blk halkna ve
54 yenierilere datlmak zere gnderilen yz ake hakknda.

Yazld. mezd-i tfet-i husrevnemden yz aka

B-hatt- erf. inyet idp buyurdum ki:
Kurd'a virildi. Vusl buldukda, tayn olnan akay
F 20 Ramazn sene 966 mahallinde kullarumun hdmetinde ve
yoldalkda bulnanlarn istihkklarna gre
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: tevz u taksm eyleyesin.
Hliy sennle irsl olnan blk-halk ve
yenieri kullaruma mahallinde tevz in

Vultrn Beyi Sleyman Bey'e: Rusyann memlik-i mahrseye zarar kasdiyle

55 hareket etmesi zerine, aknclarla Akkirman tarafna gidip mteyakkz olmas
hakknda.
Yazld. fevt ve bazlar pr-i n-tvn olup eski aknc
Arz getren Hzr lys nm demsine virildi. amele yaramaz isticl zre ihrclar in dem
F 20 Ramazn sene 966 gnderildkde cem olnmalar mmkin
olmaycak, yanunda mevcd olnca
Vultrn Begi Sleymn Beg'e hkm yoldalarunla Akkerman cniblerine tevecch
ki: itdn bildrmisin. Eyle olsa buyurdum ki:
Mektb gnderp hkm-i hmyn vrid Vusl buldukda, emr-i sbkum zre
olup cenb- emret-meb Hn dmet melhi, Akkerman'a vsl olduunda anda oturup etrf
Rus- menhsun hareketi olup Memlik-i cevnibe gz-kulak dutup ve mrn-ileyh
mahrse'ye zarar kasdnda oldu-n arz itmein Hn'la haberlep muttali olduun ahvli yazup
aknc tifesiyle muaccelen Akkerman bildresin. Bir emr-i erfm dah vrid olmadn
cnibine varup mm-ileyh tarafna nzr olasn har yire gitmeyesin.
diy fermn olman, aknc tifesi perkende
ve bad vilyetlerde olduklarndan gayr, ekseri
ZET VE TRANSKRPSYON 29

Yenieri aasna: Yenierilerden mstahak olanlara tevzi olunmak zere be

56 yk ake verildiine dair.
Yazld.
Yenieri agasna hkm ki:
Hliy yenieri kullarum hakknda mezd-i
inyet-i husrevnem zuhra getrp m-
beynlerinde tevz in be yz aka inyet idp
buyurdum ki:
Zikr olnan akanun yzi segbn-ba ile
giden kullaruma virilp, iki yzi bunda olan
kullaruma tevz olmak m mnsibdr, yohsa
tansf olmak m mnsibdr? Vech mnsib
neyse ana gre kullarumun mstahkk olanlarna
det knn zre tevz u taksm idesin.

am beylerbeyine: ehzade Byezid'n hezimete uradktan sonra Arabistan

taraflarna firar edecei duyulduundan, mer, meyih ve Arap kabileleriyle
57 birlikte, ele geirilmeye allmasna dair.

Yazld. oldu zre ele getrmekde say idp ele

Byezd avu ile Kara Ali-ol Mustafa'ya getrenlere env- inyetm vade olmdur.
virildi. erye gnderilp irsl olnmdur. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, irsl olnan
m beglerbegisine hkm ki: ahkm- erfeyi yirl yirine irsl [] sl idp
Hliy dire-i itatden hurc iden o-lum dah gerei gibi sen dah her birine tenbh
Byezd, n- tekd eyleyesin ki, her biri Sdde-i sadet'me
erfinden r-gerdn olup Memlik-i olan ubdiyyet ihls ve rkkyyet ihtisslar
mahrse'mde vk olan ehl-i fesd yanna cem muktezsnca air u kabilinde olan tfeng
idp anlarun igvsiyle tark- isyn u tugyna kullanur ve ok ve yay ve sir lt- harb u ktl
slk idp ered-i evldumdan olan ferzend-i istiml ider ne denl demleri var ise yanlarna
ercmend-i ered-i esad-i izzet-ir- devlet- cem eyleyp hzr u mheyy olup anun gibi
disr- mahz- avtfillhi'l-Meliki'l-alm olum hdmet vk oldukda sennle mvere idp ne
Selm tle bakhu'nun zerine varup anunla ve yoldan ve ne mahalden varup mezbr snn
anun yannda mctemi olan askir-i nusret- yoln alup ele getrmek bbnda her biri
mesirm ile muhrebe v muktele idp bi- mstakl varmak m mnsibdr, sennle olmak
inyetillhi tela maglb mnhezim olup m evldur? Vech mnsib oldu zre ele
bakyyet's-syf olan etb u eyayla getrp hakkndan gelmek bbnda env-
Arabistn'a firr itmek zredr diy istim ikdm ihtimm eyleyp hdmetde bulnmaa
olman mrn-ileyhi ele getrp hakkndan say idp yanunda cem olan ust kldan
gelinmek aks-y maksdum olman, bu huss gerp emvl espblarn yam idp hemn
in cmle vilyet-i m'da olan mer ve sir kendyi dutup hakkndan gelinmek bbnda
yh- kabil-i Arb'dan dirlik tasarruf env- mes-i cemle zuhra getresin. Ele
idenler ve itmeyen shib-i aire mstakll getren sancak-begi ise beglerbegilik ve zam
ahkm- erfe yazlup sana gnderilp cmlesi ise sancak ve sir erbb- timar ise zemet
kdir olduklar dem ile hzr u mheyy olup inyet olnup ve rey [ise] avrz- dvniyye
anun gibi mrn-ileyh ol cniblere tevecch ve teklf-i rfiyyeden muf olup behre-mend
eyleye, sennle yek-dil olup, cmle yek-dil olup klnurlar. Ana gre mukayyed olup dakka
maan m varmak mnsibdr, yohsa her biri fevt itmeyeler.
mstakl yrimek mi evldur? Vech mnsib
ZET VE TRANSKRPSYON 30

Bu hkmn bir suretinin Haleb ve bir suretinin Diyarbekir beylerbeyine

gnderildiine dair kayt.
58
Yazldiv. Bir sreti Haleb beglerbegisine yazld.
Bu dah.
-58/a-

Mustafa avu'a virildi.

Bir sreti Diyrbekr beglerine (boluk) beglerbegine ve Krd beglerine ve Diyrbekr'e tbi olan
yh- Urbna ve Trkmen kethudlarna ve boy-beglerine.

syan eden ehzade Byezid'in ele geirilmesine allmasna ve bu ite

59 yararlklar grleceklerin taltiflerinin kararlatrldna dair.

Yazld. ibtiddan ar zemet olmaa emr-i erfm

Bu hkmn msveddesi ehzde Sultn Selm olup ve dirlik rec itmez air ve kabil ise
hazretlerinden gelp ierye vsl olup bu anun gibileri neslen bade neslin avrz-
msveddenn ayn ile hkm-i erf yazlsun dvniyye ve teklf-i rfiyyeden muf
diy msveddenn zerinde hatt- erf olman
msellem itmee muhede-i hmynum
yazlup Byezd avu ve Mustafa avu'a
virildi. olmdur. Buyur-dum ki:
F 21 Ramazn sene 966 Sana dah hkm-i erf-i vcib'l-ittibum
varcak, cibilletnde merkz olan gayret
Hliy dire-i itatden bad olan olum hamiyyeti ve ihls u sadkati bu defa zuhra

Byezd, fermn- getrp taht- hkmetnde olan air
erfinden r-gerdn olup Memlik-i mahrse'de kabilden tfeng kullanur ve sir ok ve yay ve
vk olan ehl-i fesd yanna cem idp anlarun lt- harb ktl istiml ider ne denl
igvsiyle tark- isyn u tugyna slk idp demlern var ise cmlesin yanuna cem idp
ered-i evldum olan ferzend-i ercmend-i izzet- mrn-ileyh beglerbegi ile mvere itdkden
ir- devlet-disr olum Selm tle bakhu'nun sonra ne yolda ve ne mahalde varup mezbr s
zerine varup anunla ve anun yannda mctemi ve tgnn yoln sedd bend itmek mnsib
olan askir-i nusret-mesirm ile muhrebe v ise eger beglerbegi ise maan ve eger
muktele idp bi-avnillhi tel maglb mstakllen varup bu hussa gerei gibi
mnhezim olup bakyyet's-syf olan etb u mberet idp yle ki, bi-avnillhi tel
ey ile Arabistn'a firr itmek zredr diy fursat ve nusret size myesser olursa mezkr s
istim olnup mrn-ileyh ele getrdilp ve tgnn demlerin kldan gerp ve ml
hakkndan gelinmesi aks-y maksd- erfm menlini ve davar ve espbn cmle yam
olman, ol huss in m Beglerbegisi idp hemn kendyi tutup ele getrp
Ahmed dme ikblh'ya hkm-i erfm hakkndan gelmek bbnda env- mes-i
gnderilp gerei gibi smarlanmdur ve an cemle zuhra getresin. n-allh'l-azz bu
her kim ele getrrse ve ele getrmee dell hdmet ve yoldalk mukbelesinde muhade-i
sebeb olursa eger sancak-begi ise beglerbegilik hmynum zre env- avtf- aliyye-i
ve eger zam ise sancak ve eger riyyet ise husrevneme mazhar vk olmaunv
ZET VE TRANSKRPSYON 31

mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup say ikdmda dakka fevt itmeyesin.

Yazld.
Bu dah.
Bir sreti nhiye-i mezbrede zemet
tasarruf iden Gazln'a.

-59/g-
Yazld.
-59/a- Bu dah.
Yazld. Bir sreti nhiye-i Balbek'de zemet
Bu dah. tasarruf iden Begtemr-ol'na.
Bir sreti m beglerbegiliine mteallk -59/h-
olan sancak-beglerine. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti nhiye-i mezbrede zemet
-59/b- tasarruf iden Mr Ms'ya.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Sancak-begi Eb-R Muhammed -59/i-
b. Mdli.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti nhiye-i Cebel-i Kesrevn'da
-59/c- zemete mutasarrf Mr Kayt Beg'e.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Cebel-i bn-i Sid nhiyesinde
zemet tasarruf iden Mr Kansh['a]. -59/j-
Yazld.
Bir sreti nhiye-i eref b. Man'da zemet
tasarruf iden Emr Muhammed Beg
-59/d-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti nhiye-i Havran'da zemet -59/k-
tasarruf iden Nam'e. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Sd b. Sad eyhi; nhiye-i
-59/e- Ben-Kenn'da. Dirlii yokdur.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti nhiye-i mezbrede zemet
-59/l-
tasarruf iden Nasrullh'a.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti eyh Ahmed ve Muhammed;
-59/f-
nhiye-i Ben-Cevher eyhi'dr. Dirlii yokdur.
ZET VE TRANSKRPSYON 32

-59/t-
Yazld.
-59/m- Bu dah.
Yazld. Bir sreti Harb b. Bc; nhiye-i
Bu dah.
Kunaytara'da (?) eyh. Dirlii yokdur.
Bir sreti Gazl ve karnda Hayr Beg;
eyh-i nhiye-i Havran. Dirlileri yokdur.

-59/u-
-59/n- Yazld.
Yazld. Bu dah.
Bu dah.
Bir sreti erefuddn ve Ali; nhiye-i
Bir sreti Ahmed b. Ziyd nhiye-i Urza Mercn'l-fev'de (?) mezbrlar eyhdr.

( )'da eyhdr. Dirlikleri yokdur. Dirlikleri yokdur.

-59/o- -59/v-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti Muhammed ve Ahmed; nhiye-i Bir sreti Trrn-oullar; nhiye-i Karalar'a
eyh'de eyhlerdr. Dirlikleri yokdur. eyhdr. Erbb- timardandur.

-59/p- -59/y-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti dger Muhammed; nhiye-i Da Bir sreti Muhammed b. Sad ve mer b.
Arablarna eyhdr. Dirlii yokdur. Yalku; nhiye-i Zeydn'de eyh. Dirlikleri
yokdur.

-59/r-
Yazld. -59/z-
Bu dah. Yazld.
Bir sreti Cb Beg el-Cr (?); nhiye-i Bu dah.
Ceydr'da eyhdr. Dirlii yokdur. Bir sreti Ali b. Abdn ve Slim el-
Kesrevan; nhiye-i Zebb'de eyhlerdr.
Dirlikleri yokdur.
-59/s-
Yazld.
Bu dah. -59/aa-
Bir sreti Ms-ol; nhiye-i Cevln'da Yazld.
() Bu dah.
eyhdr .
Bir sreti eyh Mnsr b. erefuddn;
nhiye-i Nuhkerek['de] eyhdr. Dirlii yokdur.
ZET VE TRANSKRPSYON 33

-59/ab- -59/ai-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.

Bir sreti Mr Mansr ve Mr Hseyin; Bir sreti erefuddn ve eyh Bedrddn;

nhiye-i Burc-i Mebrd'da eyhlerdr. Mezkr
nhiye-i eyhleridr. Dirlikleri yokdur. Mr erefddn zamdr. Bedrddn'n dirlii
-59/ac- yokdur.
Yazld. -59/aj-
Bu dah. Yazld.
Bir sreti Zeynddn ve Muhammed; Bu dah.
nhiye-i evku'l-Ebyz eyhleridr. Dirlikleri Bir sreti Ali ve Ahmed; nhiye-i Sayd'da
yokdur. eyhlerdr. Dirlii yokdur.

-59/ad- -59/ak-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti Nsruddn; nhiye-i Hammre
Bir sreti ihbddn; klm-i Zebbe
eyhidr.
eyh[i]dr. Dirlii yokdur.

-59/ae-
Yazld. -59/al-
Bu dah. Yazld.
Bir sreti Alddn b. Abrie; nhiye-i Bu dah.
Vdi't-tem (?) eyhidr. Di[r]lii yokdur. Bir sreti Mukaddim Muhammed ve
Mukaddim Aleddn; nhiye-i Zebbe
-59/af- eyhleridr. Dirlikleri yokdur.
Yazld.
Bu dah.
-59/am-
Bir sreti Fik b. Savvf; nhiye-i Yazld.
eyhidr. Dirlii yokdur. Bu dah.
Bir sreti Gazl; tife-i Msid eyhidr.
-59/ag- Liv-i Kerek'e tbidr. Dirlii yokdur.
Yazld.
Bu dah. -59/an-
Bir sreti Mr Korkmaz; nhiye-i bn-i Yazld.
Man'a eyhdr. Dirlii yokdur. Bu dah.
Ynus ve Ysuf b. Asker; tife-i Hasene
eyhleridr. Dirlikleri yokdur. Tbi-i liv-i
-59/ah-
Yazld. m[ezbr].
Bu dah.
Bir sreti zzddn b. Allf; nhiye-i evk -59/ao-
b. Allf eyhidr. Yazld.
Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON 34

Bir sreti Megmiz-oullar; tife-i Bir sreti eyh Mansr b. Derdk (?);
Kilbiyye eyhleridr. Dirlikleri yokdur. Tbi-i tife-i Kzet'l-fevk eyhleridr. Dirlii
[liv-i] m[ezbr]. yokdur.

-59/ay-
Yazld.
Bu dah
-59/ap- Bir sreti eyh Ecved b. Nussr; eyh-i
Yazld. Kzet'l-eymen eyhleridr. Dirlii yokdur.
Bu dah.
Bir sreti eyh Yergin-oullar; tife-i -59/az-
Dmeyr'da eyhlerdr. Liv-i Aclun'a tbi. Yazld.
Bu dah.
Dirlikleri yokdur.

Bir sreti eyh Ali'ye; eyh-i Ben- .

-59/ar-
Dirlii yokdur.
Yazld.
Bu dah.
-59/ba-
Bir sreti eyh Ahmed b. eyh Ali; Ben-
Yazld.
Senh tifesinn eyhidr. Dirlii yokdur.
Bu dah.
Tbi-i liv-i m[ezbr].
Bir sreti eyh Caber'ye; nhiye-i
Hall'l-Rahmn eyhidr. Shib-i timardur.
-59/as- Liv-i Kuds-i erf'de.
Yazld.
Bu dah.
-59/bb-
Bir sreti eyh Bedr; tife-i Ben- Yazld.
Mehdiyye eyhidr. Dirlii yokdur. Bu dah.
Bir sreti eyh Ahmed b. ett; nhiye-i
-59/at- Ben-Zeyd eyhidr. Dirlii yokdur. Der-liv-i
Yazld. mezbr.
Bu dah.
Bir sreti tife-i Ben-Sad. Bunlarun dah
dirlikleri yokdur. -59/bc-
Yazld.
Bu dah
-59/au- Bir sreti eyh Muhammed el-Cels;
Yazld. nhiye-i Ben-Hzeyd eyhidr. Dirlii yokdur.
Bu dah.
Tbi-i liv-i m[ezbr].
Bir sreti eyh Kdir b. Elvn'a.

-59/bd-
-59/av- Yazld.
Yazld. Bu dah.
Bu dah.
Bir sreti eyh Muhammed b. Tevbe;
tife-i Kavdire eyhidr. Liv-i Nablus'a
tbi.
ZET VE TRANSKRPSYON 35

Bir sreti Yrk Trkmenlerinn boy-

beglerine. Bu dah s ve bu dah Ms ve bu
-59/be-
dah Trk ve bu dah Arab-ol.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti eyh Ysuf ve eyh brhm. -59/bl-
Liv-i mezbrda. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah Haleb beglerbegiliine tbi
olan sancak-beglerine.
-59/bf- -59/bm-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti dah Evld- Hasan. Liv-i Bir sreti Ham Begi Byezd Beg'e.
mezbra tbi.

-59/bg- -59/bn-
Yazld.
Yazld. Bu dah.
Bu dah.
Bir sreti Hms Begi Hseyin Beg'e.
Bir sreti Kif-oullar'na. Liv-i
Gazze'ye tbi.
-59/bo-
Yazld.
-59/bh- Bu dah.
Yazld. Bir sreti Birecik Begi Sinn Beg'e.
Bu dah.
Bir sreti eyh Ysuf ve eyh mer'e.
Erbb- timardur. -59/bp-
Yazld.
Bu dah.
-59/bi- Bir sreti Ekrd Begi Canpulad Beg'e.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti tife-i Ben-Atyye ve Ben-At. -59/br-
Liv-i mezbr tbi. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Maarra Begi Sinn Beg'e.
-59/bj-
Yazld.
Bu dah. -59/bs-
Yazld.
Bir sreti Mr Ali b. Turabeg['e]. Liv-i Bu dah.
Leccn'a tbi.
Bir sreti zeyr Begi Muhammed Beg'e.

-59/bk-
Yazld. -59/bt-
Bu dah. Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 36

Bu dah. -59/cd-
Yazld.
Bir sreti Blis Begi Ahmed Beg'e.
Bu dah.
Bir sreti Ulu Kethuds Hacuy'a.
-59/bu-
Yazld. -59/ce-
Bu dah. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Selemiyye Begi Nimetullh
Bir sreti Det (?) Boyn Begi hdil.
Beg'e.
-59/bv-
Yazld. -59/cf-
Bu dah. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Ane Begi Eb-Re Beg'e.
Bir sreti cemat-i Hlid Boyn Emr
Sultn.
-59/by-
Yazld.
Bu dah. -59/cg-
Bir sreti cemat-i Bulaclarlu boynun Yazld.
begi Asl Beg'e ve oullarna. Bunlar Haleb'e Bu dah.
mteallk Ekrd airlerdr. Bir sreti Zub Arablarnun eyhleri olan
Gurgur'a ve Ahmed'e.

-59/bz-
Yazld. -59/ch-
Bu dah. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti riuvanlu Kethuds Hamza
Bir sreti cemat-i Kabere eyhleri Eb-
Beg'e.
Bekr Nil'e.

-59/ca-
-59/ci-
Yazld.
Bu dah. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Hammzlu Kethuds Durak ve
Dvd Beg'e. Bir sreti Ben-Ali eyhi Eb-Zeyd'e.

-59/cb- -59/cj-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti merl Kethuds Kubd- Bir sreti Cemat'l-Fzl ve ls eyhi
oullar'na. Bd-Mu (?) ve Tatan'a.

-59/cc-
-59/ck-
Yazld.
Bu dah. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Sleymnlu Kethuds Drr'ye.
Bir sreti Bozulus Trkmenlerine.
ZET VE TRANSKRPSYON 37

Yazld.
Bu dah.
-59/cl- Bir sreti Harman-dil Boy Begi
Yazld. Mahmd'a.
Bu dah.
Bir sreti Yeni-Deli Boyn Begi Divne
Pr'ye. -59/cp-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti nallu Boy Begi Ali ve ol
-59/cm- Ahmed'e.
Yazld.
Bu dah.
-59/cr-
Bir sreti Bozkoyunl Boyn Begi Kl ve
Yazld.
Seyd'ye. Bu dah.

Bir sreti dger Kethuds Slim Beg'e.

-59/cn-
Yazld.
Bu dah. -59/cs-
Bir sreti Harfeyn Kethuds Srm ve Yazld.
Bu dah.
Cuma'ya.
Bir sreti Slur Kethuds Muhammed
Meks['e] (?).
-59/co-

[Yev]m's-sls f 21 Ramazn sene 966 [27.06.1559]

Badad beylerbeyine: ehzade Byezid'in Badad havalisine firar ihtimaline

60 binen, dikkatli bulunularak ele geirilmesi hakknda.

Yazld. mezbrun ahvlin tetebbu u tecesss idp,

Dvn'da vzer ninde okunup makbl olup, fikrin ne idin bilp ana gre tedrk eyleyp
Mustafa avu ile gnderildi. ele getrp hakkndan gelesin diy emrm
F 21 Ramazn sene 966 olm idi. Eyle olsa ol emr-i hmynum
mukarrer olman buyurdum ki:
Bagdd beglerbegisine hkm ki: Vusl buldukda, cmle beglerbegline
Bundan akdem sana bir-iki defa ahkm- mtellk, eger mer-i Krdistn ve sir
erfe gnderilp, olum Byezd isyn u tugyn begler kullarumdur, mretteb mkemmel
eyleyp ferzend-i ercmend olum Selm tle dmen yara ile hzr u mde eyleyp kala-i
bakhu zerine varup ehl-i slm ile ceng Bagdd'un eger zahresi hussdur ve eger
eyleyp bi-inyetillhi tel mnhezim yaradur, keml-i dikkat ihtimmla tedrk
makhr olup ol cnibe firr itmek ihtimli idp mretteb mkemmel eyleyp, eger
vardur. Beglerbegiline mteallk olan begler Bagdd ve sir beglerbe-giline mteallk
ve sir asker halk ile mretteb mkemmel olan yirlern zahrelerin kalalarda hfz idp
hzr u mheyy olup bir mnsib mahalde kalaya karb mahalde cemiyyet ile hzr olup
cemiyyet idp etrf cevnibe nzr olup ber cniblere nzr olup, mezbrun ahvlin
ZET VE TRANSKRPSYON
tetebbu u tecesss eyleyp malm idp, anun
gibi ol cnibe varmalu olursa, eger karu
varmak m mnsibdr, eger gice ile baskun
itmek mi evldur? Mahall iktiz itdine gre
Krdistn begleri kullaruma ve sir merya
istimlet virp dah cmlenz yek-dil yek-
cihet olup hsn-i ittihd ittifk ile mrn-
ileyhi her ne yzden ele getrmek mmkin
mutasavver ise dakka fevt itmeyp ele getrp
hakkndan gelmek bbnda env- mes-i
cemle zuhra getresin. Gaflet ile rz u nms-
saltanata mugyir vazdan ve bir cnibe firr
itdrmekden ziyde hazer idp, keml-i basret
intibh zre olasn. Bu bbda mezbr ele
Basra beylerbeyine: ehzade Selim zerine varp hezimete urayan ehzade
Byezid'in Badad'a firar eylemesi ihtimaline kar mteyakkz bulunularak ele
61 geirilmesi hakknda.
Yazld.
Mustafa avu ile Bagdd beglerbegisine
gnderildi.
F 21 Ramazn sene 966
Basra beglerbegisine hkm ki:
Hliy olum Byezd isyn u tuyn idp
baz ehl-i fesd enati cem eyleyp
ferzend-i ercmend olum Selm tle bakhu,
zerine varup ehl-i slm ile ceng idp bi-
inyetillh mnhezim makhr olup
bakyyet's-syf olan ehl-i fesd ile firr idp
Bagdd semtlerine ve ol cevnibe gitmek
fikrinde oldu istim olman, ol bbda
Bagdd beglerbegisine hkm-i hmynum
Diyarbekir beylerbeyine: ehzade Byezid'n Badad tarafna firar etmek
istedii haber alndndan, ele geirilmesi hakknda.
62
Yazld.
Byezd avu'a virildi.
F 21 Ramazn sene 966
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana nie defa ahkm-
erfe gnderilp olum Byezd ol cniblere
firr itmek [ihtimli] vardur; Maltyye
38
getren ve ele getrmee dell sebeb olan,
eger begler kullarumdan ise beglerbegilik ve
eger zam ise ve dirliksz raiyyet ise ibtiddan
ar zemet ve dirlik rec itmez air kabil
ise anun gibileri, neslen-bade neslin avrz-
dvniyye ve teklf-i rfiyyeden muf olmak
mukar-rerdr. Ana gre bu inyetmi begler
kulla-ruma ve sirlerine bildresin ki
mahallinde hdmetde dakka fevt itmeyeler ve
mhrli kse ile Rakka beglerbegisine sl in
sana hkm-i erf gnderilmidr. Uladurmak
ehemm-i mhimmtdandur. hml itmeyp
muaccelen uladurasn.
gnderilp hzr olup anun gibi ol cevnibe
varursa ele getrp hakkndan gelesin diy
emrm olmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah beglerbe-giline
mteallk olan begler ve sir asker ile hzr u
mheyy olup etrf cevnibi tetebbu u
tecesss itdrp, anun gibi ber cniblerden
hals olup ol taraflara varmalu olursa mecl
virmeyp hsn-i ittihd ittifk ile vech
mnsib oldu zre her ne yzden mmkin ise
ele getrp hakkndan gelesin. Bu hussda
mrn-ileyhi her kim ele getrrse env-
inyetmle behre-mend olmak mukarrerdr.
Ana gre mukayyed olup gaflet zre olmayasn.
semtlerine gelp etrf cevnibi tetebbu idp
anun gibi ol cnibe tevecch iderse, yoln alup
her ne tarkla olursa ele getrp hakkndan
gelesin diy emrm olm idi.
Hliy Bagdd cniblerine tevecch murd
idi tevtre karb olmdur. Eyle olsa ol
evmir-i erf[e]m kem-kn mukarrer olman
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 39

Vusl buldukda, bu bbda dim yek-dil yek-cihet olup mrn-ileyhn

mukayyed olup mrn-ileyhn ahvl etvrn hakkndan gelmek bbnda env- mes-i
tetebbu idp malm idinp dah ana gre
tedrkin grp ol cnibe tevecch iderse her ne
yzden el virrse ele getrmek bbnda dakka
fevt itmeyesin. Gaflet zre olmayup Mardin
yollarnda ve Musul cevniblerin ve Cezre
taraflarn gerei gibi sedd bend eyleyp ol
cnibden firr itmek ihtimli olmaya. Bu bbda
tamm basret intibh zre olup gicelerde ve
gndzlerde her cnibi tetebbu u tecesss idp
her ne tarafa tevecch-i n-mvecceh iderse
mecl virmeyp mahall iktiz itdine gre ya-
nunda olan begler kullarum ve sir asker ile
cemle zuhra getresin. Gaflet ile bir cnibden
firr itdrmekden ziyde hazer idesin ve
Bagdd'a irsl olnan avuuma yarar demler
koup yedek atlar virp mahf u muhtara olan
yirlerde emn slim gerdp Bagdd'a
uladurasn. Yolda zarar u gezend irmekden ve
avk u tehr olmakdan hazer idesin ve
beglerbegiline mteallk olan kalalar dah
gerei gibi hfz itdresin ve bu hkm-i erfm
sana ne trhde vardun ve ne vechile tedrk
itdn ve ne haber alduun yazup bildresin.

Bursa kadsna: hra olunan ve ehre girmelerine msaade edilen orducularn

63 ordu-y hmyna gnderilmeleri hakknda.
Yazld. ehre gireler diy emr olnmd. El-hlet
Hasan avu'a virildi. hzihi zikr olnan orduclar bunda ordu-y
F 21 Ramazn sene 966 hmynuma gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
Burusa kdsna hkm ki: Vardukda, tehr terh itmeyp mu-
Mektb gnderp emr-i erf muktezsnca kaddem emr-i erfm mcebince ihrc olnan
ihrc olnan orduclar, ehir kurbinde hayl
orduclar ordu-y hmynuma gnderesin.
zamndan ber oturup ehre girmeleri hussn
bildrdn ecilden bir mahalle tayn olnca

Gelibolu Muhafz Sinan Bey'e: Seferde stanbul'a gelmeleri emredilen

64 Dergh- l neferlerinin Gelibolu'dan gemeyip stanbul'dan gemeleri hakknda.

Yazld. kasd itdklerinde kalafatlar kethuds mni

Yelken Resi brhm'e virildi.
F 22 Ramazn sene 966
Gelibol muhfazasnda olup Silistre
sanca virilen Sinn Beg'e, Gelibol kds
mektb gnderp sefer-i hmyn in
stanbul'a gelmek fermn olnan Dergh-
muall kullar Gelibol iskelesi'nden gemek
olup Rm-ili beglerbegisi dah kul tifesinn
gelp Gelibol'dan gemelerin ciz grmeyp
stanbul'da gemek gerekdr didin arz
eylemein buyurdum ki:
Vusl buldukda, Dergh- muall kullarn
Gelibol'dan germeyesin ki gelp stanbul'dan
geeler.

Canik Beyi Ali Bey'e: Seferihisar Kalesi'nde hapsolunan ekiynn sancak

65 subasna teslimi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 40

Yazld. kds marifetiyle teft olndukda, nefer

Beg'n demi Mahmd'a virildi.
F 24 Ramazn sene 966
Mukaddem Canik Sanca Begi olup
mehyif teftinde olan Ali Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp Begbzr ve Mihalck
ve Sefer-hisr kdlnda vk olan ehl-i
fesdun teftiyn vrid olan hkm-i erf
mcebince mahall-i memra varup, toprak
ehl-i fesd bulnup Sefer-hisr kalas'nda habs
olnd diy bildrmisin. Sret-i sicillerin bile
gndermisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan mcrimleri sancak
sbasna teslm idesin ki mahallinde erile
lzm geleni icr eyleyesin ve sen varup
vezrm Mehmed Paa'ya mlk olup
hdmetde olasn.

Yoros kadsna: Yoros Kalesi Dizdar Sadullah'n kale iindeki evleri otluk ile
66 doldurduu, gece ba ve bahesine gidip, kale muhafazasnda bulunmad
hakknda tefti yapmasna dair.
Yazld. hl koyup dim hevlarnda olduklarn
Mezbr avua virildi. bildrmein buyurdum ki:
Hkm-i erfmle avuum Mehmed
Yoros kdsna hkm ki: vardukda, onat vechile teft idp grp fi'l-
Hliy Yoros kalas erenleri cnibinden vk kala iinde olan hisr-erenlerinn
arz- hl sunlup Yoros dizdr kethuds kala evlerinde otluk var mdur? Kalay hl koyup
iinde olan evleri otluk ile doldurup ve gice ile tara kup kend hevsnda oldu vk midr,
ba ve baesine varup kala hfznda olmayup nicedr? Tamm malm idinp vukn ve
adem-i vukn yazup bildresin.

Yalakbd kadsna: Karamrsel halkndan tedarik olunduu bildirilen

67 zahirenin, lzumunda tayin olunacak mahalle gnderilmek zere yerinde
muhafaza edilmesi hakknda.
Yazld.
Yalak-bd kdsna hkm ki:
Mektb gnderp kaz-i mezbrdan zahre
ihrc olnmain hkm-i erfm vrid
olman Karamrsel halk otuz md arpa ve
Yalak-ova halk yigirmi drt md arpa ve yeni
terekeden dah krk alt md ve elli araba otluk
ve elli araba saman ve elli araba odun ve yzer
re[]s koyun ve md un ve be yz akalk ve
elli kantar bal ve ya tedrk olndun arz
eylemisin. Buyurdum ki:
Zikr olnan zahreyi yirl yirinde hfz idesin
ki, lzm oldu vakit tayn olnan mahalle
getrile. yle bilesin.

stanbul kadsna ve mimarna: stanbul hisarlarnn d ve ilerine ev ve

68 dkkn yaplmamas hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 41

Yazld. emr-i erfm kem-kn mukarrerdr.

stanbul Kds'na ve Mimr'a hkm Buyurdum ki:
ki:
Vusl buldukda, tehr terh eylemeyp
Mahrse-i mezbrenn hisrnun bu hussa bi'z-zt mberet eyleyp ehrn
tarasndan ve iersinden evler ve dkknlar etrf cevnibinde anun gibi emr-i erfme
yaplmasun diy emrm olup, ol cnibde olan mugyir kimesne hedm olan yirlere nesne bin
evler ve dkknlar dah ykdurlm idi. Ol itmiler ise hedm idp fermn- erfme
mugyir bir kimesneye i itdrmeyesin.

Sinop kadsna: Sinop Kalesi'nin tamirine ve yallarn muhafazas iin

69 gnderilen kadrgalara dair.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 22 Ramazn sene 966
Sinob kdsna hkm ki:
Hliy kala-i Sinob'un tamre [muhtc]
yirleri olman avuum Mehmed irsl olnup
buyurdum ki:
Vusl buldukda, kala-i mezbrenn tamr
termmine muhtc olan yirlerin yoklayup dah
muhtc olan yirlerin gerei gibi tamr eyleyp
metn hasn eyleyesin. Amm tamrde
keml-i basret istikmet zre olup isrf
itlfdan hazer idesin. Ne mikdr yiri tamr
olnup ve ne kadar harc ile oldun defter idp
mhrleyp Sdde-i sadet'me gnderesin ve
dim gicelerde ve gndzlerde kalay ve
ehri gerei gibi hfz u hrset itdrp eirr v
ekydan kimesneyi getrdmeyp anun gibi
gelp (boluk) itmek isteyp ve yhd aka ve
sir nesne teklf itmee gelenden mecl
virmeyp ele getrp hakkndan gelesin ve ol
cevnibi ve yallar hfz in kadrga irsl
olmdur. Ol ele gelp habs olan emni,
kadrgalar anda geldkde rese teslm idesin.
Muhkem kadunaya urup hfz ideler ve kang
rese teslm itdn yazup bildresin. yle ki,
mrn-ileyh avuumla irsl olnan aka kala
tamrine kifyet itmezse dah ne mikdr lzm
olursa tedrk eyleyp maslahat itmma irid-
resin. Sen ne mikdr aka tedrk itdn
yazup Sdde-i sadet'me arz idesin.

Kocaeli sanca kadlarna: Dvn- Hmyn ktiplerinden Reis Mehmed'in

baz devecileri yaralayan klesi Hseyin'in ve ayn durumdakilerin ele geirilip
70 hapsedilmesi hakknda.
Yazld. mukayyed ve mahbs, mezbr demsine teslm
Mezbr demine virildi. idp gnderesin ve taht- kaznuzda olan
F 22 Ramazn sene 966 yavaclara ve halka tenbh idesin ki, dim
gzedp anun gibi rst geldklerinde asl mecl
Koca-ili sanca kdlarna hkm ki: virmeyp dutup kayd bend ile hfz idp dah
Hliy Dvn- Hmyn'um ktibleri-nn her kangnuzun taht- kazsnda bulnursa habs
resi olan Mehmed'n Hseyin nm Rsu'l-asl idp yazup bildreler. yle ki, taht- kaznuzda
tir bir deveci kul, baz devecileri mecrh yavaclar ve gayrlar ele getrp, bildrmeyp
idp gaybet itmein buyurdum ki: ya bey ideler ve yhd gaybet itdreler, zrleri
makbl olmayup ana olacak anlara olmak
Hkm-i erfmle demi Ahmed vardukda,
mukarrerdr. Ana gre mukayyed olalar.
her kangnuzun taht- kazsnda ele gelrse
ZET VE TRANSKRPSYON 42

Ktahya kadsna ve subasna: syan eden ehzade Byezid'n adamlarndan

71 elde edilen Behmen olu brahim'in sfendiyar avula gndermesi hakknda.

Yazld. Dergh- muall'm avularndan

Mezbra virildi.
F 23 Ramazn sene 966
Kthya kdsna ve sbasna hkm
ki:
Hliy olum Byezd demlerinden
Behmen-ol brhm ki bi'l-fil ele gelp anda
mahbs imi. Buyurdum ki:
sfendiyr vusl buldukda, mezkr kayd bend
ile mezbra teslm eyleyp, sen ki sbasn,
Dil-iskelesi'ne dein bile getrp andan ber
dah demlern bile koup gnderesin. Amm
yolda ve izde gerei gibi hfz idp gaybet
itdrmekden ziyde hazer idesin.

stanbul kadsyla su basna: stanbul hisarlar dibine ev yaplmamas ve

72 yaplacak evlerin nasl yaplmas lzm gelecei hakknda.

eyleyesin ki hisr dvriyle klliyyen evlern

stanbul Kds'na ve sbasna hkm
ki:
Bundan akdem sene sitte ve erban ve
tisa-mie trhinde hkm-i erfm virilp
mahrse-i stanbul hisr'nun i yzinde dvra
muttasl ve dvr zerinde baz kimesnelern
evleri ve ehninleri olup huss Yehd
tifesi tabaktla l evler ve rtklar ihds
eyleyp ve dvrun tara yzine dah hisra
muttasl dkknlar olup ve aaclar dvra
muttasl ve dvra karb mahallere aalar ve
tahta ymala her gh harka kbiliyyet gelp
Mslimnlara eksksz mazarrat hasret
oldu ecilden min-bad bu husslar ref idp
bi'z-zt mberet idp ol yirlern zerine varup
gresin; mahrse-i mezbrede hisr dvrnun i
yzinden hisra muttasl ve hisr dvr zerinde
yaplm eger evlerdr ve eger ehninlerdr,
bi'l-cmle her neyse ve her kimn ise klliyyen
ref idp getrdp, hisr dvr zerinde asl
anun gibilerden bin eseri komayasn ve dvrun
i yzinden dah benn aruniyle drt arun
mikdr hisra karb yirde evler olmaa emrm
yokdur. Ol bbda dah tamm ihtimm zre
olup, ol kimesnelern ki bi'l-fil yaplm evleri
hisr dvrndan rakl drt arun vey drt ref idp ve hisra karb yklm aalar ve
arundan rak ola, ana mterz olmayup hli
zre koyasn. Amm m-beyni drt arundan
eksk olan eger evlerdr ve eger dkknlardur,
her ne mikdrsa cmlesin vech mnsib
oldu zre tedrk idp her vechile [tenbh]
m-beyninde emrm zre drt arun mikdr
hl ve auk yir kalup tark- mm ola ve bi'l-fil
yanan yirlerden dah anun gibi yaplmalu
oldukda kezlik hisr dvrna muttasl ve dvr
zerinde kat bir ferde cz ve kll nesne
yapdurmayup hisrla m-beynleri yine emrm
zre drt arun mikdr yir olup mhim
tabaktla l evler ve ardaklar yapdurlmak
ciz deildr. ki tabakadan ziyde bin
itdrmeyp yukaru tabakada aaadan kan
dvrdan zid sokak zerine nesne
uzatdurmayup aaanun ve yukarunun
dvrlarn beraber itdresin ve evleri saakl
yapdurmayup det zre tladan kerpi itdrp
buna muhlif bir ferde i itdrmeyesin ve
dkknlar dah yaplmalu oldukda dkknun
kadm snur ve haddi neyse ana gre yapdurup
dkknlar ninde suffalar ve phnlar
itdrmeyesin ve dvrun tara dery tarafnda
dah emrm bunun zerinedr ki, dvra
muttasl min-bad dkknlar olmayup ve hisr
dvrna karb mahallerde aa ve tahta
cinsinden bir nesne konlmaya; ol bbda dah
tamm ihtimm zre olasn. Bi'l-fil hisr
dvrna muttasl her ne mikdr dkkn var ise
tahtalar giderdp ve gerei gibi tenbh idesin ki
yanan yirlerden yaplmalu oldukda dah hisra
karb yirde bir ferde dkkn yapdurmayup ve
aa ve tahta bindrmeyp her ne mikdr tevs
itdrmek mmkin ise itdrp bir vechile tedrk
ZET VE TRANSKRPSYON 43

eyleyesin ki, ngh te oldukda dah dvra
ulamaa kbiliyyet kalmayup tamm emr-i
erfm yirine vara. Bu bbda benm ziyde
ihtimmum vardur. yle ki, min-bad emrme
muhlif hisr dvrnun i yzinde ve tarasnda
ve yhd dvr zerinde cz ve kll evler ve
ehninler ve dkknlar oldu istim olna,
asl kimesnenn zri makbl olmak ihtimli
yokdur. Emr-i erfme muhlefet idenler her
kimler ise siyset olnmak mukarrerdr, bilmi
olasn ve bu hkm-i erfmn sretin
sicilltuna kayd itdresin ki senden sonra gelen
kudt dah dim mazmn- hmyniyle mil
olup asl v kat hilfna cevz gstermeyeler
diy emrm olm idi. Hliy ol emr-i
hmynuma mugyir baz yirlere gir bin
yaplup ve kapular olup ve bu hkm-i
hmynumun sreti, sicilde mukayyed oldu
bulnman tekrr yazlup buyurdum ki:
Vusl buldukda, sretin sicill-i mahfza
kayd eyleyp dah bi'z-zt bu hussa mberet
idp emr-i erfme mugyir olan yirleri men u
def idp hliy fermn- cill'l-kadrm ile mil
olasn.

Eskiehir ve Seyitgazi kazalarnda Seydi Gazi klarndan sulu olanlarn

73 tutuklanmalar hakkndaki tekiden yazlan hkm.
Yazld. kdlnda iki nefer k bulnup biri yigirmi
yldan ve biri on be yldan Ehl-i Snnet
Eskiehir kdsna hkm ki: Cemati trkna slk idp ve ikisi dah
Hliy mektb gnderp hkm-i erf vrid teehhl idp bi'l-fil ehl iylleri olup kend
olup mazmn- hmynnda Eskiehir ile hllerinde olduklarndan mad h bir vechile
Seyd Gz kazlarnda skin olan Seyd Gz thmet-i sbkalar dah olmayup, eylklerine
klarnun baz ehl-i fesd olup anun gibilerin ol kaznun halk ahdet eyledklerin
kayd bend ile yarar demlere koup Kthya bildrmisin. mdi, buyurdum ki, emr-i sbk ile
kalas'nda habs idesin ve espblarn defter idp amel idp anun gibi ehl-i fesda ruhsat
arz idesin diy fermn olnm idi. Emr-i l virmeyesin.
mcebince teft olndukda Eskiehir

[Yev]m'l-cuma f 24 Ramazni'l-mbrek sene 966 [30.06.1559]

Ktahya kadsna: Gnderilen avu Seydi Ali'nin toplad koyunlarn ordu-y

74 hmyn iin gnderilmesi hakknda
Yazld.
Ktahya kdsna hkm ki:
Bundan akdem ordu-y hmynum in
taht- kazndan koyun ihrc in irsl olnan
Dergh- muall'm avularndan Seyd Ali
zde kadruh imdiye dein ne mikdr koyun
cem itmise ordu-y hmynuma getrmesin
emr idp buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, cem olnan
koyun ne mikdr ise muaccelen ordu-y
hmynuma yarar demler ile gnderesin ki
getrp teslm ideler ve mrn-ileyh anda
kalup emr-i sbk zre dah koyun cem ide.

rgn Beyine: Sancana evvelce mutasarrf olan kimsenin ehzade

Byezid'in yannda olduu ve airet halkn da saptraca haber alndndan,
75 bunlara frsat verilmeyip haklarndan gelinmesine dair.
Yazld. F 25 Ramazn sene 966
demlerinden Budak'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 44

rgn Sanca Begi s Beg'e hkm ki:
Bundan akdem lk-i mezbrda mutasarrf
olan (boluk) hliy isyn zre olan olum
Byezd'n yannda olup areti halkn dah
dll itmek zre olup anlardan dah baz ind
muhlefet zredr diy istim olnman
buyurdum ki:
Vardukda, tehr terh eylemeyp zikr
olnan areti gerei gibi hfz u zabt eyleyp
ehl-i fesd enat olanlarn erile
haklarndan gelp anun gibi fursat el virrse
begleri olup mrn-ileyh olum yanna varan
dah mecl virmeyp hakkndan gelesin.

[Yev]m's-sebt f 25 Ramazn sene 966 [01.07.1559]

Maarra sanca beyine: Maarra sancanda havss- hmynda yakalanan

76 haramzdenin su iledii yerde kanuna gre hareket edilmesi hakknda.

Yazld. zdeyi yanlarnda saklayup niz iderler diy

Maarra sanca begine hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbrda olan
havss- hmynda baz kuttu't-tark harm-
zdeler ele gelp siyset olnmalu olduklarnda
men v umml tifesi el altndan baz nesne
ekl itmekle: "Havss- hmyn itiyddur"
diy harm-zdeyi ele virmeyp siyset olmaa
tbi olurlar ve baz eri-balar dah: "Bizm
timarmuz serbestdr, elimzde emrimz
vardur" diy karyelerine dem koyup harm-
arz eyledn ecilden buyurdum ki:
Varcak, arz itdn zre erile siysete
mstahkk olanlar eger havss-
hmynumdadur ve eger zuam ve eri-ba
ve alay-begi ve gayrdadur, taalll bahne
itdrmeyp toprak kdlar marifeti ile fesd
enati sbit zhir olan harm-zdeyi gnh
itdi mahalde erile siyset idp havss-
hmyn raiyyetleridr ve serbest timarlardur
diy hilf- er u knn taalll niz
itdrmeyesin.

Defterdar Kasm Bey'e: Su yolu hizmetine tayin olunan msellemlerin hangi

77 tarihte ie baladklarnn bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Hseyin avu-ol Abbs'a virildi.
F 25 Ramazn sene 966
Defterdr Ksm Beg'e hkm ki:
Hliy suyol hdmetine tayn olnan
msellem tifesinn ne trhde gelp hdmete
mberet itdkleri malm olmak lzm
olman buyurdum ki:
Vardukda, hdmet-i mezbre in tayn
olnan msellem sancaklarnn msellemleri
gelp ne trhde ve ne zamnda hdmete
mberet itmilerdr, yazup bildresin.

[Yev]m'l-ahad f 26 Ramazn sene 966

Kefe beyine: Evvelce gnderilen kadrgalardan on ikisinin stanbul'a

78 gnderilmesine ve dman hakkndaki istihbaratn bildirilmesine dair.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi. Kefe begine hkm ki:
F [Yev]m[-i] m[ezbr]
ZET VE TRANSKRPSYON 45

Bundan akdem anda irsl olnan Sdde-i sadet'me gnderesin. Ve ol cnibn

kadrgalarun iki presi Sdde-i sadet'me ahvl ve ad taraflarnun etvrn ve fikr-i fsid
gndermek emr idp buyurdum ki: ve hayl-i ksidin ve bi'l-cmle vkf olduun
Vardukda, tehr eylemeyp zikr olnan ahbr- sahhay ale't-tevl ve't-tekub
kadrgalarun iki presini mretteb espb ile ilmdan hl olmayasn.

Kefe beyine: Dmann Azak Kalesi'ni muhasarasnda hizmette ve yardmda

79 bulunan Nogay mirzalarnn han tarafndan mdahale ve rencide ettirilmemesi
hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Kefe begine hkm ki:
Mektb gnderp kffr- bed-girdrun
hareketi olup Azak kalas'n muhsara idp bi-
inyetillhi tel zarar olmayup ve Nogay
mrzlar dah gerei gibi hdmetde ve
yoldalkda bulnduklarn bildrmisin. Amm
cenb- emret-meb Hn dmet melhi
anlarun anda oldun istemeyp rencde
iderimi diy istim olnd. yle ki, arz
itdn zre anlarun anda olmas kala hfzna
ve sir hdmete enfa olup anlardan ihtiyt
itmezsen vech grdn zre anda duralar.
Mrn-ileyh tarafndan dahl rencde
itdrmeyesin. Anda nevbetci olan yenieri
kullarumun dah zahrelerin tedrk idp
mzyaka ekdrmeyesin.

Kefe canibi iin gnderilen yenierilerin Yayabas Hamza'ya: Maiyetindeki

80 yenierilerle Kefe beyi emrine giderek Azak Kalesi muhafazasna almas
hakknda.

Yazld. yenieri kullarum kifyet itmeyp senn dah

Bu dah.
Kadrgalar ile mahrse-i Kefe cnibi
hfz in irsl olnan yz nefer yenieri
kullaruma ba tayn olnan Yaya-ba
Hamza'ya hkm ki:
Hliy Kefe begi mektb gnderp
kffrun hareketi olup Azak kalas'nun hfz
lzm olup sbk tayn olnan nevbetci
yannda olan segbn neferi yenieri kullarum ile
anda nevbetci tarkyla muhfazada olman emr
idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp ve
mrn-ileyh vech grdi zre varup kala-i
mezbrede yanunda olan yenieri kullarum ile
muhfazada olup hfz u hrsetde dakka fevt
itmeyesin.

Azak Kalesi Nbetileri Babuu Dervi Mehmed'e: Dmann ve Dimitra'n,

Azak Kalesi'ni muhasara etmesi zerine, kadrga ile gnderilen yenierilerin,
81 kalenin korunmasnda bulundurulmas hakknda.

Yazld. Hliy Kefe Begi Sinn dme izzuh

Bu dah.
mektb gnderp kffrun ve Dimitra- bed-
Kala-i Azak'da nevbetci kullarum
maun hareketi olup Kala-i Azak' muhsara
zerine babu tayn olnan Yaya-ba
itdin bildrmein kadrgalar ile irsl olnan
Derv Mehmed'e hkm ki:
segbn nefer-i yenieri kullarum ve yaya-
balariyle anda nevbetci yenieri kullarum ile
ZET VE TRANSKRPSYON 46

gicelerde ve gndzlerde gerei gibi kalanun iridrmemek bbnda dakka fevt itmeyesin.
hfz u hrsetinde olup addan zarar

Ferhad Paa'ya: stanbul surlar iine ve dna bina ina ettirilmemesi ve

82 yaplm binalarn yktrlmas hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, asl tehr terh itmeyp

bu huss mrn-ileyhim ile grp anun gibi
Ferhd Paa'ya hkm ki: eger hisrun tarasnda ve iersinde hisra
Bundan akdem mahrse-i stanbul muttasl eger evlerdr ve eger dkknlardur ve
hisr'nun tarasnda ve iersinde kimesne drt eger sir kerestedr, giderp min-bad emr-i
arun yirde evler ve dkknlar bin itmeyp ve hmyna mugyir bir ferde i itdrmeyp ve
kimesne kereste ykmayup tark- mm olmak emre mugyir ne mikdr dkkn ve ev ve sir
emr olnup ve anlardan gayr dah her ne emr kereste bulnup ref oldun ve kimler ihds
olm ise mufassal hkm-i erf virilmi idi. itdklerin yazup bildresin. Bu bbda tamm
Hliy ol emr-i erfe mugyir baz yirde mukayyed olup asl v kat eger hisr
kuyular ve dkknlar ve evler ihds olnup ve iersinde ve eger tarasnda hisra muttasl
tfeng-hne olan yirde bir rtk ihds olup eser-i bindan ve sir keresteden bir nesne
kala zerine karb olup ve Odun-iskelesi'nden komayup emr-i cell'l-kadrmn icrsnda
Unkapan'na varnca ehre muttasl baz kereste dakka fevt itmeyesin ve eger hisrun taras ve
yklup ve dkknlar ihds oldu istim iersi hussnda ve anlardan gayr emrlerde her
olnman ol emr-i hmynum mukarrer olup ne derc olnm ise yarar mutemedn-aleyh
sreti tekrr yazlup mahrse-i stanbul demn tayn eyleyp mrn-ileyhim ile
Kds'na ve Mimr-ba'na gnderilp grp emre mugyir olanlar ref idp emr zre
buyurdum ki: hisrun eger iersidr, eger tarasndan tark-
mm olup mrr olna.

Kefe beyine: Azak Kalesi, Rusya ve Dimitra'la ilgili mektubuna cevaben;

kadrgalardan ikisinin stanbul'a gnderilmesi ve memleketi muhafaza hususunda
83 gerei gibi allmas hakknda.

Yazld. cb itmezse anlardan bk kalan drt pre

Mehmed avu'a virildi. kadrgalar ile mevsimi ile irsl olnmasn ve arz
F 26 Ramazn sene 966 itdn zre zikr olnan segbn nefer-i yenieri
kullarum yaya-balariyle anda nevbetci
Kefe begine hkm ki:
Mektb gnderp kadrgalar ahvlin ve tarkyla anda muhfazada olmasn emr idp,
buyurdum ki:
anda varan yaya-ba ile segbn nefer-i yenieri
nevbetci durmasn ve Azak ahvlin ve Rus- Vusl buldukda, zikr olnan iki pre
menhs ahvlin ve Dimitra- bed-ma kadrgay muaccelen varan avuum ile
hussn ve anda tershne bin olmasn ve andan Sdde-i sadet'me gnderp ve bk kalan
mad her ne arz itmi isen malm old. mdi, kadrgalar ile kalitalar dah anun gibi havf olup
anda irsl olnan kadrgalardan iki presi mhimm lzm olursa kalitalar muhfaza in
muaccelen Sdde-i sadet'me irsl olnup alkoyup deryya kadrgay vakit gemedin irsl
bk kalan drt presi dah emr-i sbk zre idp eger Azak'dur ve eger Kefe'dr ve sir
mevsimi ile irsl olnup ve kalitalar dah anun hfz u hrseti lzm olan mahalleri gerei gibi
gibi anda bir mhim hdmet olup alkonlmak hfz u hrset idp gaflet ile bir mahalle addan
ZET VE TRANSKRPSYON 47

zarar u gezend iridrmekden ziyde hazer idp
dim ahvl etvrlarn ve fikr-i fsid ve
hayl-i ksidlerin dim tetebbu u tecesssden
hl olmayup ve sir malm idinp dah ana
gre tedrklerin grp tamm basret zre olup
malmun olan ahvli ilmdan hl olmayasn
(boluk) ve Moskof kffrna hkm-i hmyn
gnderilmesin bildrmi-sin. Vech mnsib
oldu zre sen bu ahvli ilm idesin ve Nogay
mrzlar dah Azak hisr'nda yoldalk
itdklerin bildrmisin. Anun gibi anlardan bir
ihtiyt yoise ol cevnibde mnsib olan
mahalde oturalar ki vakt-i hcetde hdmetde ola.

[Yev]m'l-isneyn f 27 Ramazn sene 966 [03.07.1559]

Darende kadsna: Yeniil voyvodasndan ikyet edildiini Yeniil kads

84 bildirdiinden, tefti yaplmas hakknda.

Yazld. Varup vusl buldukda, tehr terh

itmeyp, bizzat mahall-i hdiseye varup
D[]rende kdsna hkm ki: gnderilen sretlere nazar idp mastr olan
Yeni-il kazsndan Begdili nm cemat, mevdd onat vechile hakk zre tefti idp
Yeni-il voyvodasndan ekv idp ol bbda gresin. Ol bbda kdnun arz itdi husslar
Yeni-il kds arz gnderp ve mezkr voyvoda vk midr? Voyvodasnun mektbnun dah
dah anlar hussnda mektb ve sret-i siciller asl var mdur? Hak kang cnibdedr? Ve bu
irsl itmein, mrn-ileyh kdnun arznun ve husslarda voyvodanun zerinde bi-hasebi'-
voyvodanun mektbnun ve sret-i sicillern er kimesnenn hakk sbit zhir olursa
ayn ile sretleri ihrc olnup hakkati malm haklarn alvirp dah hakkat-i hli malmun
olmak in sana gnderildi. Buyurdum ki: oldu zre mufassal yazup bildresin.
Sapanca kadsna: Bir yaya beyinin kzn alan mteveffa Ahmed Paa'nn,
85 Voyvoda Mustafa'nn mr tarafndan zabt emredilen iftlik mevcuduna ait defteri
ile beraber stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld. Vusl buldukda, mezkrun iftlii eger
Abdlkdir avu'a virildi. taht- kazndadur ve eger har kazdadur, her ne
F 27 Ramazn sene 966 yirdeyse zerine varup eger davardan ve eger
terekeden ve kul ve criyeden ve sir iftlikde
Sabanc kdsna hkm ki: her nesi varsa cz ve kll defter idp mr
Bundan akdem fevt olan Ahmed Paa'nun in zabt u kabz idp dah defterin virilp
Mustafa Voyvoda's anda bir yaya-beginn kzn mezbr ile Sdde-i sadet'me gnderesin.
alup iftlii varimi; her nesi varsa mr in
zabt olmasn emr idp buyurdum ki:

Yeniehir kadsna: Firar ederek ehzade Byezid'in yanna giden bir

86 kimsenin iftliinin zabt edilerek mevcudu bildiren defterinin gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi. Yeniehir kdsna hkm ki:
F 27 Ramazn sene 966
ZET VE TRANSKRPSYON 48

Bundan akdem firr idp, olum Byezd sir espbdan ve kuldan ve criyeden her nesi
yanna varup taht- kaznda olan iftlii mr varsa cz ve kll defter idp mr in zabt u
in zabt olmasn emr idp buyurdum ki: kabz eyleyp dah defterin mhrleyp mezbr
Vusl buldukda, bi'z-zt zerine varup dah ile Sdde-i sadet'me gnderesin.
iftliinde eger terekeden, eger davardan ve

Ktahya, Karahisar, Sandkl ve eyhl kadlarna: ehzade Byezid'e firar

87 edenlerin afvedildiine dair.
Yazld. emrm olm idi. Hliy anlarun keml-i
Bl avu'a virildi. merhim-i husrevnemden gnhlarn avf idp
F 28 Ramazn sene 966 buyurdum ki:

Ktahya ve Kara-hisr ve Sanduklu ve Vusl buldukda, her birinz taht-

eyhl kdlarna hkm ki: kaznuzda bu huss nid itdrp halka ilm
Bundan akdem nie defa ahkm- erfe idesiz ki, min-bad anun gibi demlerinden
gnderilp olum Byezd'n firr idenleri her kimesneyi dutup rencde itdrmeyesin ve
kande ise ele getrp hakkndan gelesin diy idenleri men idesin.

Akkirman Beyi Mustafa Bey'e: Ulak ile Kefe'ye gnderilen avu Mehmed'in
88 slimen oraya ulatrlmas hakknda.
Yazld. Vusl buldukda, eger karadan eger
derydan mezbra yarar demler koup emn
Akkerman Begi Mustafa Beg'e hkm slim uladurasn. yle bilesin.
ki:
Hliy Dergh- muall'm avularndan
Mehmed, ulak ile Kefe'ye irsl olnup
buyurdum ki:

89 Kefe beyine: stanbul'a arpa gnderilmesi hakknda.

Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, tehr

Mehmed avu'a virildi. itmeyp bulnan arpay rencber gemilerine
F 27 Ramazn sene 966 tahml idp, mahrse-i mezbreye irsl idesin ki
getrp bey idp ashbna ticret hsl olup ve
Kefe begine hkm ki: bu cnibn dah ol bbda mzyakas def ola.
Hliy mahrse-i stanbul'da arpa bbnda
mzyaka olup arpa irsl olmasn emr idp
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 49

Solnok Beyi Mahmud Bey'e: Eri keferesinin, ahde mugyir olarak eli
geldikden sonra baz fesatlklar yaparak bir neferi esir ald, bu hareketlerinin
90 men'i ve esiri iadelerinde adamlarnn salverilmesi hakknda.

Yazld. vilyetimze bu vechile dahl tecvz olnmak

Kethudsna virildi. ciz deildr. Bu vechile fesd idenleri ele
F 19 evvl sene 966 getrp haklarndan gelmek ve itdkleri ziyn
tazmn itdrilmek bbnda Ferendu Kral'a
Solnok Sanca Begi Mahmd Beg'e nme-i erfm yazlup demi ile irsl
hkm ki: olnmdur. Buyurdum ki:
Mektb gnderp Budun Beglerbegisi Vardukda, gnderilen hkm-i erfmi
Tuygun Paa gelp ayrda olmak tenbh uladurup ahd emn muktezsnca ber
eylemein ayra gelinp bile otururken, Eril cnibden alduklar dem ve espb taleb olnup
olan kefere ili geldkden sonra baz fesd b-kusr gnderilp teslm olndukdan sonra
enat eyleyp ve Ysuf nm belyi giriftr anlardan alnup habs olnan demleri ve atlar
eyleyp anda olan guzt potereye seirdp Eri her neyse b-kusr tlk olnup min-bad
kalas'na dein kuvvet yetyimeyp anlarun mdmki anlar tarafndan ahde mugyir vaz
ayrda bir mikdr atlus haberin alup basup on sdr olmaya, m-beynde vk olan ahd
drt dem ile otuz res atlarn alup getrp emna mugyir ber cnibden dah bir vaz
dem ve atlardan asl nesne zyi olmayup hfz sudrndan ziyde hazer idesin.
olnmdur diy bildrmisin. mdi, emr ile olan
ahd emn zamnnda memleket
Msr beylerbeyine: Msr'da Mel'a ve Feltube kifi Hzr'dan ikyet
91 edildiinden, eriate gre muhakeme edilmesine dair.

Yazld. Vusl buldukda, arz- hlde mastr olan

Galata Emni Ali'ye virildi ve kd-asker
cnibinden kense hussyn yazlan hkm
bile virildi.
F 10 evvl sene 966
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Mela ve Feltbe kifi olan
Hzr'dan Sdde-i sadet'me arz- hl sunlup
ikyet olnup grilp hilf- er u knn
teaddsi zhir olursa defi in sreti ihrc
olnup sana gnderildi. Buyurdum ki:
mevdd malm idinp, dah anun gibi hilf-
er u knn teaddsi var ise men u def idp
er-i erf ve knn- mnfe mugyir
reydan ziyde nesne alm ise husam
muvcehesinde erile sbit olan hakkn
ashbna alvirp, min-bad mezkra ve gayra
hilf- er u knn reyya teadd
itdrmeyesin. yle bilesin ve zhir olan zulm
teaddsin muaccelen bildrp arz idesin.

[Yev]m's-sls f 28 Ramazn sene 966 [04.07.1559]

Bodan voyvodasna: Koyun ve davar almak iin gnderildiklerini syleyerek

92 bunlar tecesss edenlerin hapsedilmesi ve temessklerinin gnderilmesi hakknda.

Yazld. Hliy mektb gnderp baz kimesneler

sana varup koyun ve davar almak in
Bodan voyvodasna hkm ki: gnderilmidr diy koyun ve davar tecesss
ZET VE TRANSKRPSYON 50

itdklerin bildrmisin. mdi, ol kimesneler Ol arz itdn kimesneleri dutup habs idp,
habs olnup ahvlleri arz olnmasn emr idp koyun ve davar almak in ibrz itdkleri
buyurdum ki: temesskleri mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Bodan voyvodasna: Bodan tarafnda su ileyen Lehlileri ele geirmesi, Leh

93 ve Moskof taraflarndan alnan haberlerin bildirilmesi ve memleketi muhafazaya
dikkat edilmesi hakknda.

Yazld. olnmayup bu fesdt[], kll serhad begleri

So[r]pol nm demine virildi. idp andan gayr yanlarna bir nie ehl-i fesd
F 7 evvl sene 966 bulup kaldurmak in telbs kd yazup
bolarlarmuza ve memleket reysna n-
Bodan voyvodasna hkm ki: makl kelimt idp dll iderler il (?) vilyet
Mektb gnderp hkm-i erf vrid olup reys ol serhad beglerinden hayl zarar u
vilyet-i Bodan' onat vechile hfz u hrset ziyn grdklerin ve sen dah anlardan intikm
idp reydan bir ferde kimesneden zarar u almak in iczet rec itdn ve anlardan gayr
ziyn iridrmeyesin diy emr olnman gerei mektblarunda Rus'a ve Tatar'a mtellk her
gibi hfz u hrset olnup imdiye dek bir ferde ne arz itmi isen malm old. mdi, anlardan
kimesneden zarar u ziyn olnmayup emn intikm almak kasd idp haklarndan geldn
emn zre olurlar iken, Lih cnibinden kat takdrce te cnibden zerne kll asker
huzr olnmayup Lih Kral'nun memleketi gelmekl olursa tedrklerin grp def u refa
serhaddinde vk olan yarar begleri yanlarnda kdir olursan ahd emna mugyir nki anlar
yaramaz demler olup Lih Kral'na h iltift tarafndan memleket vilyete ve reyya
eylemezler ve dim Bodan cnibine gelp teadd idenleri ele getrp haklarndan gelp
env- fesd enat eylemekden hl reynun vk olan ziynlarn tazmn itdrp
deillerdr. Bundan evvel dah huss- mezbr anun gibi ahde mugyir vaz idenler eger
arz olndun ve Mays aynun yigirmi beinci begleridr, egervi sir ehl-i fesd enatdr,
gninde Lih Kral ile ittifk olnup yarar her ne tarkla mmkinise mecl virmeyp
beglerini memleket serhaddine gnderp haklarndan gelesin ve ne vechile tedrk
mvere olnup reynun ziynlarn ed idersen yazup bildrp ve andan mad etrf
iderler diy memleket serhaddine yarar cevnibden ve Lih ve Maskov ve sir adnun
demlern gnderp anlarun gelmelerine vkf olduun ahbr ilmdan hl olmayasn.
intizrda iken Lih Kral yararlarndan kimesne Hfz u hrsetde dakka fevt itmeyp gaflet ile
gelmeyp ve maslahat dah grilmeyp reyya memleket vilyete ve rey v beryya zarar
env- ziyn olup bir habbe nesne ed iridrmekden hazer idesin.

Krkkilise Beyi Sinan Bey'e: Su yolu hizmetine tayin olunan msellem

94 taifesinin krk gn hizmetten sonra serbest braklmas hakknda.

Yazld. Bundan akdem suyol hdmetine tayn

Hseyin avu-ol Abbs'a virildi. olnan yrk ve msellem tifesinn krk gn
F 28 Ramazn sene 966 dah nafaka ile hdmet itmelerin emr idp,
buyurdum ki:
Krk-kilise Begi Sinn Beg'e hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 51

Hkm-i erfmle Dergh- muall'm
avularndan Hseyin zde kadruh vardukda,
bu bbda gerei gibi mukayyed olup
sbalarna onat vechile tenbh tekd
eyleyesin ki krk gn dah hademe istihdm
eyleyp andan sonra iczet viresin. Huss-
mezbr mahall-i ikdmdur; ihmlden hazer
idp, tayn olnan zamn mikdr dah hdmet
zre istihdm eyleyesin.

Simav kadsna: ehzade Byezid ile giden ve Simav kadsnn kaynatas olan
Ktahya kadsnn evinde bulunduu haber alndndan, gnderilen adamlara
95 teslim edilmesi hakknda.

Yazld. hliy baz kimesneler ile gelp evnde idi

Karamanl Mehmed avu'a virildi. sahh haber alnup buyurdum ki:
F 28 Ramazn sene 966 (Boluk) Varduklarnda, asl taalll
bahne itmeyp mezkr mezbrlara teslm
Simav kdsna hkm ki: eyleyesin. Anun sana vardu malm olmdur.
Kayn-atan olup bundan akdem Ktahya Baun gerekse taalll ideyin dimeyp eger
kds olup olum Byezd ile bile giden kd, yanundadur, eger gayr yirdedr, mezkrlara
teslm idesin.
Simav kadsna: Ordu-y hmyna lzumu olan zahirenin gnderilmesine
96 dair.
Yazld. muall'm avularndan (boluk) olnup
Bu dah. buyurdum ki:
F [yev]m-i m[ezbr]. Varduklarnda, taht- kaznda vfir v
mstevf koyun ve arpa ve sir zahre tedrk
Simav kdsna hkm ki: ihzr idesin ki huss- mezbr mahall-i
Hliy ordu-y hmynum in arpa ve ikdmdur. Ana gre mukayyed olasn.
koyun ve sir zahre lzm olman Dergh-

stanbul kadsna: stanbul ihtisap hizmetinin, sipahi olanlarndan Ahmed'e

97 tevcihi hakknda.
Yazld. Keml-i emnet ve hsn-i istikmet ile
hdmet-i mezbreyi mezkra itdresin.
stanbul kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i mezbrenn ihtisb
hdmetin siph-olanlar zmresinden drende
Ahmed'e emr idp buyurdum ki:

[Yev]m'l-erbi f selh-i Ramazn sene 966 [06.07.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 52

znikmid, Yoros, Kandra, Takpr ve Gebze kadlarna: Ordu-y hmyn

98 iin parasz zahire almak isteyenlerin men'i ve alanlarn bildirilmesi hakknda.

Yazld. Dergh- muall'm avularndan Haydar

znikmid ve Yoros ve Kandr ve
Takpri ve Gekbuze kdlarna hkm ki:
Hliy ordu-y hmynumdan baz
hdmetkr tifesi nevh v kurya zahre in meccnen kimesneden nesne aldurmayasn.
varup arpa ve saman ve otluk alduklarnda
reyya haklarn virmeyp teadd iderler imi.
Buyurdum ki:
vardukda, bu bbda her birinz mukayyed olup
anun gibi taht- kaznuzdan zahre almaa
varanlara, kimesneye teadd itdrmeyp her ne
alurlarsa bahs ve rzlariyle aldurup mft
Almak isteyenleri men idp men ile memn
olmayanlar isimleri ve ne tifeden idklerin
yazup bildresin. Bu hussda gerei gibi
mukayyed olup reyya teadd olmakdan
hazer idesin.

Bolu sanca kadlarna: Ordu-y hmyn iin ne mikdar zahire

99 gnderileceinin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Maksd avu'a ve avu-olanlarndan Rstem
ve Muhib ve Derv'e virildi.
F yevmi'l-di'l-ekber sene 966
Bol sanca kdlarna hkm ki:
Bundan akdem size nie defa ahkm-
erfe irsl olnup ordu-y hmynum in
koyun ve arpa ve sir zahre tedrk idesin
diy emrm olm idi. Hliy emrm zre cem
olnan koyun ve arpay her birinzn taht-
kazsnda ne mikdr ise znikmid'e irsl
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Her birinz taht- kaznuzda ne mikdr
koyun ve arpa tedrk itmisenz tehr itmeyp
shibleri ve yhd veklleri ile mahall-i
memra irsl idesiz ki, anda emrm tayn
olmdur. Getrdklerinde tehr itdrilmeyp
shiblerine b-kusr akas teslm olnup kabz
olnur. Bu huss mahall-i ikdm ve cy-
ihtimmdur. Ana gre her birinz taht-
kaznuzdan ne mikdr koyun ve arpa
gnderdinzi ve kimlern idin yazup defter
idp mhrleyp bile gnderesiz ki
geldklerinde ana gre taleb olna. hml
msheleden ziyde hazer idesin.

[Yev]m's-sebt f 3 evvl sene 966 [09.07.1559]

Ktahya kadsna ve Carullah avu'a: Ordu iin toplanan koyunlardan

100 yarsnn gnderilmesine dair.
Yazld. Sen ki Crullh avu'sun, Dergh-
Crullh avu'a virildi. muall'ma mektb gnderp sbk vrid olan
F yevm-i m[ezbr]. emr-i erf mcebince Ktahya sancandan
koyun cem olup Ktahya ninde hzr olmdur
Ktahya kdsna ve Crullh avu'a diy arz itmisin. mdi, zikr olnan koyunun
hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 53

nsf ordu-y hmynum in gelmesi lzm emr-i erfm ne vechile sdr olursa mcebiyle
olman buyurdum ki: amel eyleyesin. Amm samal koyun olmayup
Vardukda, cem olnan koyun ne mikdr ise baa yarar erkek koyun irsl idp ve ne
nsfn ordu-y hmynum in shibleri vey mikdr koyun irsl idersen defterin bile
veklleri ile ordu-y hmynuma gnderesin ve gnderesin ki ana gre amel olna.
nsf- harn gir yirl yirinde koyasn. Sonra

[Yev]m's-sls f 6 evvl'l-mkerrem sene 966 [12.07.1559]

orlu kadsna ve mtevellisine: mret-i mire kilerinde bulunan nesnelerin

101 mikdarnn bildirilmesine dair.

Yazld. dah ne mikdr nesne vardur malm olmak

skender avu'a virildi. lzm olman buyurdum ki:
F yevm-i m[ezbr]. Vusl buldukda, imret-i mezbrenn bi'l-
fil kilrnda ya ve bal ve pirin ve kilra lzm
orl kdsna ve mtevellsine hkm olan keresteden ve matbahnda dah lzm olan
ki: evnden ne mikdr nesne vardur? Mufassal
Bi'l-fil anda olan imret-i mirenn defter eyleyp dah mhrleyp Sdde-i
kilrnda ne mikdr nesne vardur ve matbahnda sadet'me gnderesin.

Bodan voyvodasna: Azak ve Cankirman kalelerine dmann hareket etmesi

102 zerine; durumun gzden geirilerek sayie, huzur ve emniyete mni hllerin
giderilmesine dair.
Yazld.
Sorpol nm demine virildi.
F 7 evvl sene 966
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp Sleymn avu elinden
hkm-i erf vrid olup kala-i Azak zre
kffr- hksrun hareketi olup ve Dimitra nm
mfsid bile olup ol cnibe hzr u nzr olasn
diy emrm olup, emrm zre her ne zamnda
hzr olup amm Petro nm nehr-i azm olup
kayksuz gemee kbiliyyet olmayup ve senn
kayklarun olmadun ve Cankirman kds sana
mektb gnderp kffr- hksrun hareketi
olup Dimitra- deniyy-i meln anlar ile bile
olup Cankirman'a hcm-i mlarn mukarrer
idp ve sizden muvenet taleb itdin
bildrmisin. Andan gayr her ne dimi isen
mlm old. mdi, nki Azak cniblerine
varlmak sana asr ise mretteb mkemmel
dmen yaraiyle hzr u mde olup dah anun
gibi kala-i Cankirman'a kffr gelp zarar
kasdn iderse asl v kat tehr itmeyp
stne-i devlet-medr'uma olan ubdiyyet
rkkyyetn muktezsnca eger kend
nefsnledr ve eger kifyet mikdr dem
gndermek iledr, her ne tarkla olursa olsun,
mazarrat ifsdlarn def u ref idp
haklarndan gelmen bbnda env- ikdm
ihtimm zuhra getresin. Huss- mezbr
mahall-i ikdmdur; ana gre dakka fevt
itmeyp muvenet mzheretde mcidd
merdne olup gaflet ile kalaya ve ol cevnibe
zarar iridrmekden hazer idp dim adnun
ahvl etvrn ve fikr-i fsid ve hayl-i ksidin
tetebbu u tecesss idp ve mrn-ileyh kd
ile haberlep dah mahall iktiz itdine gre
amel idp Dvn- Hmyn'uma mteallk
olan umrdan ve adnun def u refinde env-
ikdm ihtimm zuhra getresin ve etrf
cevnibden vkf olduun ahbr- sahhay
yazup mtevliyen ilmdan hl olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 54

Kral Ferendu'a : Erililerin eli geldikden sonra yaptklar mefsedet ve

103 aldklar esir zerine, ahidlerine aykr harekette bulunmalarna mni olunmas
hakknda.

Yazld. Emr-i erf neyse mcebi ile amel olnur diy

Ahd-nme ksesine koylup Tercemn Murd'a
teslm olnd.
F 11 Zi'l-kade sene 966
Ferendu Kral'a nme-i erf yazla
ki:
Hliy Solnok Begi Mahmd dme izzuh
mektb gnderp Budun Beglerbegisi Tuygun
Paa bu cnibe gelp ayrda olmamuza fermn
eyledklerine binen gelinp zikr olnan
ayrda maan ikmet zre iken Eril ili
geldkden sonra evvel Kendiri nm karyeden
yedi yz elli res davar srp ve Kangen nm
karyeden iki martolos ile bir avrat alup ve
Pete'ye budaymuz gelrken sekiz yz keyl
zahremz alup ve bu cnibe harclk ird
iderken yz guru alup ve bu kullar bunda
iken Solnok kurbinde Mslimnlarun olanca
ineklerin srp ve Ysuf nm belyi giriftr
eyledklerinde anda muhfazada olan guzt ve
kmt potereye yetp Eri kalas'na dein
kovup yetimek myesser olmaycak, kala-i
mezbrenn ayrda bir mikdr atlus haberin
alduklarnda, basup on drt dem ile otuz res
atlarn getrdiler ve ird eyledkleri at ve
demden bir ferd zyi olmayup hfz olnmdur.
bildrdi. mdi, ahd emn iinde memleket
vilyetimze bu vechile dahl tarruz olmak
ciz deildr. Gerekdr ki, m-beynimzde
olan muhede muktezsnca zikr olnan ehl-i
fesd her kim ise tehr olnmayup ele getrilp
gerei gibi haklarndan gelinp ve itdkleri
ziyn b-kusr klliyyen tazmn olnup ashbna
redd olna ki bir ferdn dah hde mugyir bu
makle vaz itmee iktidr olmaya. Bu huss
in Mahmd dme izzuhu'ya dah hkm-i erf
gnderilp anlarun alduklar dem ve espb b-
kusr teslm olndukdan sonra ber cnibde
habs olnan kimesneler atlar ve sir espblar
ile tlk olmak emr olnup min-bd mdmki
sizn tarafnuzdan ahde mugyir vaz olnmaya,
ber cnibden dah kimesneye ahd emna
mugyir i itdrmeyesin; idenlern gerei gibi
haklarndan gelesin diy tenbh olmdur. Siz
dahi ber cnibden alnan eger demdr, eger
sir davar ve espblardur, b-kusr ashbna
redd itdrp ehl-i fesdun haklarndan gelmen
bbnda env- mes-i cemle zuhra
getresin ki, bis-i tekd-i mebn-i ahd
emn idine itibh yokdur.

Halep beylerbeyine: Selluriye Trkmenlerinin Ba'albek kazasnda koyunlara

104 verdikleri zarardan dolay bunlarn dvalarnn grlmesi hakknda nme-i
hmyn.
Yazld.
Ramazn avu'a virildi.
F 8 evvl sene 966
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Hliy Hms Sanca Begi Hseyin dme
izzuh mektb gnderp liv-i mezbra tbi
Sellriyye Trkmenlerinn Balbek kazs'nda
reynun ziratleri iinde koyun ziynlk idp
inedklerinn emr-i erfle tefti in
zerlerine vilyet-i mezbre kds ve nzr ve
sbas varduklarnda, lt- harbile karu gelp
demlerin yaralayup isyn zere olduklar
bisden Trkmen-i mezbr teft idp ehl-i
fesdn habs idp Sdde-i sadet'me arz idesin
diy fermn olnman ber-mceb-i emr-i erf
yaz evvelinde memlekete kup geldklerinde
kethudlar getrdilp ehl-i enati ihzr idn
diy dikkat zre tenbh olnup talep olndukda
ihzr itmeyp: "Varalum, getrelm" diy
esmlerin yazdurup hle idp emr-i erfe itat
itmeyp firr idp itat-i er-i erf
ZET VE TRANSKRPSYON 55

itmeyenlern isimlerin yazup bildrmi. mdi,
sreti ihrc olnup sana irsl olnd. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, zikr olnan tifeyi ihzr
idp dah husams ile berber idp ber-mceb-i
er-i kavm, hakk zre davlarn grdrp
kimesnenn zerlerinde hakk sbit olursa
erile ashbna alvirp ol bbda emr-i er-i
erf neyse icr idp yirine koyasn.

Haleb beylerbeyisine: Humus sancanda Husayya Kalesi'ne tayin olunan

atllardan grevlerine gelmeyenlerin gediklerinin bakasna tevcih edilmesi
105 hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Hliy Hms Sanca Begi Hseyin dme
izzuh mektb gnderp liv-i mezbrda
Husayya kalas'nda tayn olnan atlu bli
hucccun ve sir yende v revendenn mrr
itdi yollarn hfz itmek in tayn olnup
mezkrlardan Hn-oullar dimekle marf
Mehmed ve Ali ve Abdurrahm nm kimesneler
bertlar trhinden ber kalaya gelmeyp
hdmetde bulnmaduklar sebebden der-i devlete
arz olnm idi. Hliy hkm-i erf vrid olup
hdmetinde mevcd olmayanlarun gedklerin
arz idesin diy fermn olnman, tecesss
olndukda mezkrlar mevcd bulnmayup ve
eben an-ceddin vilyet-i Hms reysndan olup
ve sbkdan fesd ile mttehemler olup bir
vechile kalaya yazlmlar ve kala-i mezbre
mstahfzlarndan Ferec nm kimesne dah
Yehd- asl olup ve sicilltda mukayyed hrsuz
olup bu makle ehl-i fesdun gedkleri emn
mstakm kimesnelere tevch olnmak lzm
olmasn arz eylemein buyurdum ki:
Vardukda, mrn-ileyhe tenbh eyleyesin
ki, anun gibi kala-i mezbre erenlerinden,
hdmetlerinde olmayup ihml mshelesi
olanlarun gedklerin hara tevch eyleyp arz
eyleye.

[Yev]m'l-hams f 8 evvl sene 966 [14.07.1559]

Budin beylerbeyine: slm tarafndan zarar verildiine dair kralie ve kral

olu vekillerinin ikyet ettii kyler hakkndaki tahkikat zerine, fetholunan
106 kylere onlar tarafndan vki olacak mdahale ve taarruzun men edilmesi iin
keyfiyetin kral oluna bildirilmesi hakknda.
Solnok beginn kethudsna virildi. vilyet ktibi tahrr eyleyp ekseri cizyesin ed
F 9 evvl sene 966 eyleyp hukk ve rsmn ed eylemi kyler
bulnup lkin, baz karyeler mezkr cnibinden
Budun beglerbegisine hkm ki: men olnmala harca gelmeyp, amm vilyet
Hliy Solnok Sanca Begi Mahmd dme ktibi tevchi mcebince siph bendelerinn
izzuh mektb gnderp bundan akdem Kralie tezkirelerinde mastr bulnup erbb- timar
ve Kral-ol'nun veklleri Dergh- muall'ya tasarrufnda olan karyelere anlarun medhali
gelp varup vilyetimze slm cnibinden dahl olmayup, eyle olsa anlar dah zikr olnan kur
olnup karyelerimz gret hasret olnmakdan ahlsine st sad iderler ki vilyet Kral-ol'na
hl deildr diy ekv eyledklerinde, huss- virildi, slm cnibine varup gelmanuz diy
kazyyenn grilmesi bbnda fermn- cell'- tenbh itmein, memlekete ihtill virp ve bi'l-
n vrid olman Lipva'ya varlup Tmvar cmle mahslt- hssaya noksn- kll
Sanca Begi Mustafa'nun mahzarnda teft olmdur. Vilyet ktibi yazup siphye tevz
olnup taleb eyledkleri karyelern kllsin itdi kurdan gayr fuzl bir cnibe tasarruf
ZET VE TRANSKRPSYON 56

olnmayup sbk vilyet, Ferendu'a tbi olup
Varad kalas'nda (boluk) emetlos palankas'n
muhsara idp badeh Ferendu, Hrvat Yano,
varo- mezbr ihrk iyledi esnlar ki Kral-
ol anda idi; ol zamnda kuvvet-i khire-i
husrevnem ile feth olm baz kurya Kral-
ol kend enblarn zre kdlar gnderp eyleyp vech-i merh zre Memlik-i mahrse
tenbh idp vilyet klliyyen bize virilmidr.
Ehl-i slm dahl itmez dimekle bu cnibe itat
eyleyen kyler dah kliyyen rc itmilerdr
diy bildrmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, gresin; kazyye arz
oldu gibi ise anun gibi Kral-ol henz
vilyet-i Erdel'e dhl itmezden mukaddem
Ferenduler elinden kuvvet-i khire-i
mlknemle feth teshr olnup kitbet olnup
havss- hmyna ve beglerbegiler ve begler
kullaruma ve sir zuam ve erbb- timara
virilen kur ve mezria anlar tarafndan ol
vechile dahl taarruz olnursa men u def
muzftndan olan nevh v kurya anlar
tarafndan kimesneyi dahl itdrmeyp menile
memn olmayanlar yazup Kral-ol'na
bildresin ki ol asllarun gerei gibi haklarndan
gelp tenbh tekd eyleye ki, bir dah kimesne
bu asl vaz itmeye.

Biga beyine ve Edremit kadsna: Biga ve Karasi sancaklarnda bulunan

107 ekiydan Ahmet Fakih, olu brahim ve orta rpanolunun eriate gre
muhakeme edilmesi ve haklarndan gelinmesine dair
Yazld. ol brhm zikr olnan ehl-i fesdlardan
Arz getren Mustafa'ya virildi. ayrlmayup bile gidp tekrr fesd enat
F 9 evvl sene 966 zre olup yollar kesp ve evler basup katl-i
nfs ve gret-i emvl olndu ecilden Ahmed
Biga begine ve Edremid kdsna hkm Fakh ele getrilp ol brhm ve erki
ki: rpan-ol ve gayr mfsidleri bulmak teklf
Mektb gnderp Karesi ve Biga olnup ele getrmek sadedinde iken sefer-i
sancaklarnda vk olan ehl-i fesd enat ele hmyna fermn olnmala tevecch olup
getrilp haklarndan gelinmek ve gaybet mezbr Ahmed Fakh yarar kefllere virilp
idenleri yataklarna ve duraklarna buldurmalar bulmasn uhdesine alup tecesss zre idin arz
ve siyset olnmalar in vrid olan emr-i erf eylemisin. mdi, mezkrlarun ele getrilp
muktezsnca nefs-i Balkesr'ye bi'z-zt gelinp erile haklarndan gelinmesi lzm olman
mukaddem Edremid Kds Mevln Keml, buyurdum ki:
arz itdi zre shte adna olup cem-i ehl-i Vardukda, bu hussa toprak kds
fesda serdr olan rpan-ol dimekle marifetiyle onat vechile mukayyed olup her ne
mteref Yre, kasaba-i mezbreden Ahmed tarkla olursa ele getrp dah hak dav idenleri
Fakh b. Eldelik (?) mldr Yrn ol berber idp hakk zre teft idp zerlerine
brhm, tb-i htrile yolda olup, bundan erile sbit olan hakk ashbna alvirdkden
akdem Rm-ili vilyetine gidp be-alt aydan sonra ol bbda emr-i er-i kavm neyse icr
sonra gelp bir-iki ay rpan-ol yigirmi nefer idp fesd enatleri zhir olanlarun erile
mikdr yoldalariyle mezkr Eldelik (?) Ahmed mahallinde haklarndan gelp fitne v
Fakh evinde yataklandu yi olup hatt fesdlarndan ol cevnibi emn slim idesin.
yigirmi bin mikdr akay Ahmed Fakh'e bir
sret ile virdkleri Mslimnlarun malm olup
ZET VE TRANSKRPSYON 57

Vezir Ferhad Paa'ya: Hazrlanan kadrga ile evvelce gnderilen kadrgalarn

Samsun, Sinop ve teki sahillerde tarassut ve muhafaza hizmetlerinde bulunmalar
108 ve yallarda bir gemi ve kayk braklmamas hakknda.

Yazld. Sinob ve Samsun ve dah te yallar ve

skender avu ile gnderildi. limanlar ve gemi yanamaa kbil olan
F 8 evvl sene 966 mevz gicelerde ve gndzlerde yoklayup
B-hatt- erf. syrdup yallarda ve limanlarda asl v kat
Hatt- erf, Paa hazretlerindedr. gemi ve sandal ve sir gemi ksmndan bir
nesne komayup ve mukaddem irsl olnan
Vezr Ferhd Paa'ya hkm ki: kadrgalara dah gerei gibi tenbh tekd
Hliy hzr olan kadrganun muaccelen eyleyp memr olduklar zre anlar dah
yarn kup varup Samsun ve dah te ol yallar yallar grp gzedp hdmetlerinde dakka
syrdup ve sbk irsl olnan kadrgalara dah fevt itmeyeler. hml msheleden ziyde
tenbh itmesin emr idp ve bir yaya-ba[] ile hazer idp tamm basret zre olup ve uradu
yigirmi be yenieri kullarum bile irsl olmasn yallara ve limanlara ve gemi gelmee kbil
emr idp ol bbda agalarna tenbh olup olan yirlere onat vechile tenbh tekd eyleye.
buyurdum ki: Asl v kat bir gemi komayalar, onat vechile
hfz ideler. Ve yarn ahma dein karup irsl
(Boluk) Vusl buldukda, bir n ve bir sat eyleyesin ve yallarda vk olan kdlara ve
tehr terh itmeyp zikr olnan kadrganun vilyet halkna gerei gibi tenbh ideler ki,
levzm mhimmtn ve peksimdn tedrk yallara gemi getrmeyp ve kadrgay ne vakit
idp dah mretteb mkemmel muaccelen gnderecen yazup bildresin.
karup irsl idesin ki Karadeniz kenrlarn ve

Bursa kadsna: Ordu-y hmyn iin adet kasabn gnderilmesine dair.

109
Yazld. Mukaddem Sdde-i sadet'e koyunlar ile irsl
Orduc Mustafa'ya virildi. olnan nefer kassb ordu-y hmyn hdmeti
F 9 evvl sene 966 in kalmalarn arz eylemi. mdi, buyurdum
ki:
Burusa kdsna hkm ki: Vardukda, zikr olnan kassblarun ordu-y
Hliy mektb gnderp ordu-y hmynuma geldkleri malm olmaman
hmynuma drt bin res koyun irsli in gitmi bulnmlar. Mezbrlar gir ordu-y
vrid olan emr-i erf mcebince hzr bulnan hmynuma irsl idesin ki gelp kassblk
iki bin res koyun ile nefer kassb irsl ideler.
olnup bunda hzr kassb kalmamdur.

ile kadsna: Baz deveci at olanlar ve orducular gibi kimselerin cebren narh
110 harc ve cretsiz mal ve zahire almalarna meydan verilmemesi, buna cesaret
edenlerin bildirilmesi hakknda.
Yazld. baz kimesneler gelp devecilerden ve at-
Sinn avu'a virildi. olanlarndan ve orduclardan ve gayrdan ok
kimesler gelp iki ev bir yirde olmaman
ili kdsna hkm ki: bazs asl bir aka virmeyp cebren otlumuz
Mektb gnderp kaz-i mezbrdan mer ve samanmuz alup bazmuzun tarlasna katr
Halfe ve Pr Mehmed ve Mahmd ve abn ve ve deve salup ve bazmuzun evlerine girp
ZET VE TRANSKRPSYON 58

espbmuz alduklarndan gayr avratmuza ve
olanmuza tecvz itmek isterler. Meclis-i
era davet itdimzde etm idp gitdklerin
bildrp ve yasakc tayn olnup narh- rz
zre akamuz alvirp bize zulm itdrmeyeler
diy rec eyledklerin arz eylemisin. mdi,
eyym- hmyn- adlet-makrnumda
kimesneye bu makle teadd olmaa rz-y
erfm yokdur. Buyurdum ki:
Halka tenbh tekd eyleyesin ki, anun
gibi gelp zahre isteyenlerden narh- rz zre
haklarn virmeyenleri davet-i er-i erf idp
haklarn taleb ideler. Anun gibi munedet
muhlefet idenleri her kim olursa memleket
halk sana getreler; sen dah Sdde-i
sadet'me bildresin ki reyya teadd
idenn bir vechile hakkndan geline ki,
sirlerine mcib-i ibret vk ola. Dim bu
bbda mukayyed olup kimesneye taalll
itdrmeyp mft meccnen nesnelerin
aldurmayasn ve arz itdn zre yasakc dah
irsl olnur.

Segedin beyine: Segedin'den Budin'e kadar yollarda emniyet ve selmetin

111 temini ve gelen gidenlerin mal ve canlarnn muhafazas hakknda.

Yazld. harb kalanun hayduklar gret itmekden hl

demi Hzr'a virildi.
F 12 evvl sene 966
med sret. Deftere sret-i hkm yazld.
Segedin [begine] hkm ki:
Mektb gnderp Segedin'den Budun'a
gelince vk olan yollar hl v beybn
olman Memlik-i mahrse hfz u hrset
olnup hs (?) olmak in Harka nm mahalde
Haymana'dan elli nefer msellem tayn olmak
recsna bundan akdem arz itdnde
kimesnenn yazlu raiyyet ve ayn-
Haymana'dan mahall-i mezbrda elli hne
msellem tavattun itdrilmek in hkm-i
erfm verilmein, nehr-i Tuna'da vk olan
Varadin ve lok ve Erdud iskelelerinden gep
Budun'a giden yolc Segedin'e tbi Sonbor
kalas'na gelp andan Budun'a mteveccih olup
zikr olnan Harka cnibinden giden yollar
mnsedd oldundan gayr Sonbor nhiyesinde
nehr-i Tuna'ya karb olan karyeleri Sigetvar nm
olmadu sebebden memleketn hfz u hrseti
ve yollarun emni in nhiye-i mezbrda
yeniden gelp tavattun iden karyelerden
kimesnenn yazlu raiyyeti olmayan
Haymana'dan sbk fermn olnan elli nefer
msellem yirine elli nefer tfeng-endz
msellem yazlup ve bunlardan gayr otuz nefer
msellem dah muhfaza hdmetine tayn
olnup cmle seksen nefer tfeng-endz piyde
olup zikr olnan iskelelerden gep Budun'a
giden yolc, Bane nm parkana dein gnderi
gidp ve her zamnda memleketn muhfaza
hdmetinden hl olmayalar diy arz itdn
ecilden buyurdum ki:
Mdmki arz itdn zre zikr olnan
mevz keml-i emnet ve hsn-i istikmet ile
hfz u hrset eyleyp yende v revendenn
mllarna ve cnlarna harm haydukdan zarar
u gezend iridrmemek zre msellem olup hfz
u hrsetde dakka fevt itmeyesin.

Eflk voyvodasna: Memleket ve reynn selmet ve refahlarna Bodan

112 voyvodasyla birlikte hareket ederek dikkat ve gayret etmesi hakknda.

Yazld. tafsl malm- erfm olmdur. Buyurdum

Eflk voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Erdel'e ve sir
ol cevnibe mteallk baz husslar arz idp
demn dah her ne takrr itmi ise al-vechi't-
ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, dim
eger Erdel taraflarndan ve eger sir her
cevnibi dim tetebbu u tecessden hl
olmayup ahvl etvrlarn malm idp hfz u
ZET VE TRANSKRPSYON 59

hrsetde dakka fevt itmeyp Bodan taraflarndan ve eger sirden vkf olduun
voyvodas kulum ile dah yek-dil olup emn ahbr- sahhay ilmdan hl olmayasn. Gaflet
emn- vilyet ve refhiyyet itminn- ile memleket vilyete ve rey v beryya
raiyyet bbnda dakka fevt itmeyp ad zarar u gezend iridrmekden ziyde hazer idp
taraflarndan gaflet zre olmayup eger Erdel basret intibh zre olasn.
[Yev]m'l-ahad f 10 evvl sene 966 [15.07.1559]

Anadolu kadlarna: Tedavi iin zmir kefere kethudsna teslim olunan ve

iyiletikten sonra firar eden krek sulularnn yakalanmasna dair.
113
Yazld.
Anadol kdlarna hkm ki:
Drende Yorgi nm zimm gelp nefs-i
zmir'de kefere kethuds olup sene-i sbkada
donanma-y hmynum ol cnibe vardukda,
kapudanum krekde olan mcrimlerden on
nefer kimesneyi marz olman kendye timar
itmek in teslm olnup mezbrlar ifkat bulup
habs olnmlar iken bir gice mahbesi bozup
gaybet itdklerinde mrn-ileyh avdet idp
gelp zikr olnan mcrimleri taleb idp gaybet
itmi bulnman kendye bulmak teklf idp
kefle virdin arz itmein buyurdum ki:
Hkm-i erfmle vardukda, zikr olnan
mcrimler kangnuzun taht- kazsnda
bulnursa mecl virmeyp ele getrp gaybet
iderlerse yataklarna ve duraklarna ve bi'l-
cmle erile buldurmas lzm olanlara
buldurup ele getrp hisr-erenlerinden yarar
demlere koup gnderp kree konmak in
Rodos begine teslm itdresin ve gnderdinz
demlere tenbh idesin ki, teslm olnduna
temessk alup Sdde-i sadet'me gnderesin.
Amm bu bahne ile ol gaybet iden
kimesnelerden gayr kimesnelere dahl tecvz
olmakdan hazer idesin.

Edirne kadsna: Hani Hatun'un eyasn alan kimselerin yakalanmalar

114 hakknda.
Mezbre htna virildi.
F 11 evvl sene 966
Edirne kdsna hkm ki:
Bundan akdem Hani nm htnun evine
girp espb serika idenlerden Yevmci-ol Ali
ve kmaz-ol Derv nm kimesneleri
gnderesin diy hkm-i erfm gnderilmi idi.
Fevt olup kilb ekl eyledi istima olnd diy
arz eylemi idn. Hliy mezkre htn Sdde-i
sadet'me gelp mezkrlar in bi'l-fil
haytda olup Filibe['de] grinmiler diy
eyitdi ecilden buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, mezkrlar onat
vechile tetebbu u tecesss itdrp her kande ise
be-her hl ele getrp ve mezkr kmaz-
ol'nun anasn bile gnderesin.

115 105 numaral hkmn mkerreridir.

Yazld. bli hucccun ve sir yende v revendenn

mrr itdi yollarn hfz itmek in tayn
Haleb beglerbegisine hkm ki: olnup mezkrlardan Hn-oullar dimekle
Hms begi mektb gnderp liv-i marf Mehmed ve Ali ve Abdurrahm nm
mezbrda Husayya kalas'nda tayn olnan atlu kimesneleri bertlar yazlmaydan ber kalaya
ZET VE TRANSKRPSYON 60

gelmeyp hdmetinde bulnmadu sebebden
devlete arz olnm idi. Hliy hkm-i erf
vrid olup hdmetinde bulnmayanlarun
gedklerin arz idesin diy fermn olnman
tecesss olndukda mezkrlar mevcd buln-
mayup ve eben an-ceddin vilyet-i Hms
reysndan olup ve sbkdan fesd ile
mttehemler olup bir vehile kalaya yazlmlar
ve kala-i mezbre mstahfzlarndan Ferruh
nm kimesne dah cehd- asl olup ve sicilltda
mukayyed hrsuz olup bu makle ehl-i fesdun
gedkleri emn mstakm kimesnelere tevch
olnmak lzm oldu arz eylemein buyurdum
ki:
Vardukda, mrn-ileyhe tenbh eyleyesin
ki, anun gibi kala-i mezbre erenlerinden
hdmetlerinde olmayup ihml mshelesi
olanlarun gedklerin hara tevch eyleyp arz
eyleyesin.

Gelibolu ve Malkara kadlarna: ingene taifesinin ispenelerini toplamaya

116 memur olan Koi avu'un kt muamelesinden dolay tutulup gnderilmesine
dair.
Yazld. yannda biri birine muhlif drl mhrler
Arz getren ingnelere virildi. bulnup h vechile teaddsi def olmadun arz
F 11 evvl sene 966 eylemi.
mdi, mezkr dutup der-zencr idp
Gelibol ve Migalkara kdlarna hkm yannda bulnan mhrleri alup, hak dav ider
ki: kimesne varsa, bir defa erile fasl olmayan
Sen ki Migalkara kdssn, mektb kazyyelerin ber-mceb-i er-i kavm hakk
gnderp ingne tifesinn ispeneleri zre teft eyleyp gresin; mezkr kimesneden
cemine memr olan Koi avu, liv-i er u knn ve deftere muhlif eger
Gelibol'da olan ingnelern ispenelerin cem ispeneden, eger sir meklt ksmndan her
itmek in tayn eyledi Ali b. Mesh nm nelerin alm ise ki erile sbit ola, erile sbit
kimesne liv-i mezbrda vk olan kdlklara olan haklarn ashbna alvirp ve ne mikdr
geldkde, maslahat marifet-i kd ile ve emr-i kimesnenn hakk alnup ve ne makle hukk
erf ve defter-i mnf mcebince grilp on alndun yazup defter idp mhrleyp mezkr
be-yigirmi nefer levend ile gezp fukray ile bile yarar demler ile Sdde-i sadet'me
karyelerde dutup yetmi-seksener aka gnderesin. Sba bile mbir olup hadd-i
ispenelerin almaynca tlk itmeyp, erden tecvz itmeye.
virmeyenleri der-zencr idp karye karye
gezdrp env- zulm teaddsi zhir olup ve

Edirne kadsna: Cisr-i Mustafapaa'da yaplacak imaret ve mescit hakknda.

117
Yazld.
Edirne kdsna hkm ki:
Bundan akdem Mustafa Paa kprisi
kurbinde bins fermn olnan imretn
kurbinde bin olnacak mescidn kr-nmesi
irsl olnup buyurdum ki:
Anun gibi ustada vsat var ise irsl olnan
resim zre mescidn binsna dah mberet
idesin; yoise imret tamm oldukda mberet
idp itmma iridresin; amm resimde menre
iki olmdur, bir itdresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 61

Segedin Beyi Dervi Bey'e: Sigetvar Kalesi Beyi Hrvat Marko ve avanesiyle
118 yaplan sava mnasebetiyle sancan korunmasnda basiret zere bulunmasna
dair.
Yazld. msellemler akablerince irip ceng cidl idp
demi Ferruh'a virildi. bi-inyetillhi tel kffr mnhezim olup
F 12 evvl sene 966 serdrlarnun neferinn ba ile seksen be
ba kesilp ve dokuz nefer diri alnup ve sir
Segedin Begi Derv Beg'e hkm ki: olan alnup mezkrlarun yoldalklarn arz
Hliy Sdde-i sadet'me mektb itmisin. mdi, arz itdn zre hdmetde
gnderp Sigetvar nm harb kalanun haydu bulnanlara hllerine gre inyetm olup
liv-i mezbra tbi Sonbor nhiyesinde nehr-i buyurdum ki:
Tuna yalsnda vk olan karyeleri bir-iki defa (Boluk) Vusl buldukda, dim basret
gret idp ve Sonbor varondan defetle harc zre olup sancanun hfz u hrsetinde ve ehl-i
taleb itmein sen emr olnan vilyet tahrrinde fesd enat ve hayduk u harmnn ele
iken nhiye-i mezbrenn hfz in Ferruh nm getrp bunun gibi haklarndan gelmek bbnda
demn ve baz yarar koup ve Bel Agas env- ikdm ihtimm zre olup emn []
Hzr Aga ve sir bel tifesi ve msellemler emn- vilyet ve refhiyyet itminn-
tayn olnup muhfazada iken kala-i raiyyet bbnda env- mes-i cemle zuhra
mezbrenn begi olan Hrvat Marko nm getresin. Ol cnibe ahd-nme-i hmynum
meln, kala-i mezbre hayduklarndan yz irsl olnup anlar dah hayduk u harmlerin zabt
yirmi be nefer tfeng-endz yarar hayduk idp memleket vilyete anlar tarafndan asl
intihb idp ve drt nefer yarar kfiri zerlerine zarar erimemek zre [emrm] olmdur.
serdr idp ve iki bayrak virp kala-i mezbre Mdmki anlar tarafndan dahl olnmaya, sizden
varon grete gnderp zikr olnan kefere baz dah dahl itdrmeyesin. Amm yle ki, anlar
arabalar ihrk ve baz arabalarna binp nehr-i hayduklarn zabt itmeyp bu makle fesd
mezbr ahm zamnnda gep sabh ideler, asl mecl virmeyp ele getrp
zamnnda varo- mezbrun yigirmi hnesin mahallinde haklarndan gelesin; addan gaflet
ihrk bi'n-nr ve bulduklar espb gret idp zre olmayasn.
mezbr voyvoda ve bel agas ve sir

Vezir Ferhad Paa'ya: stanbul'a gelecek olan Amasya Mfts Crcan ile
119 Viz Hayreddin iin mesken tedarikine dair.
Yazld. sadet'me gelmek zre olup mesken lzm
brhm avu'a virildi. olman buyurdum ki:
F 10 evvl sene 966 Hkm-i erfm vusl buldukda,
mezkrlara skin olmak in bir mesken
Vezr Ferhd Paa'ya hkm ki: tedrk idn ki geldklerinde avu ile irsl
Hliy Amsiyye Mftsi Mevln Crcn olnur. Varup teslm itdkde tedrk olnan
ile anda Viz olan Mevln Hayreddn Sdde-i meknda kondurup emrm olmaynca kimesne
ile buludurmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 62

[Yev]m'l-isneyn f 11 evvl sene 966 [17.07.1559]

Siverek beyine: Ekrt taifesinden adam katledenlerin haklarnda eriate gre

120 lzm gelenin icra olunarak fesada meydan verilmemesi hakknda.

Yazld. Vardukda gresin, arz olndu gibi ise

Ahmed Kethud'ya virildi. anun gibi dem katl iden kimesneleri ele
F 12 evvl sene 966 getrp husamsiyle berber idp ahvllerin
kd marifetiyle erile teft idp bi-hasebi'-
Siverek begine hkm ki: er sbit zhir olanlara mecl virmeyp
Siverek kds mektb gnderp Siverek'de erile lzm geleni mahallinde icr idp yirine
vk olan Ekrd tifesi benm htnum vey koyasn; cermelerin alup tlk itmekden hazer
kzum fln nm n-mahrem ile kelimt eyledi idesin. yle ki, ol asl dem katl iden
diy ol kimesneyi hilf- er-i erf katl idp kimesnelern zerine katl huss bi-hasebi'-
harmanlarn ve damlarn ihrk idp begler bu er sbit ola, mahallinde erile lzm gelen
makle fesd idenlern haklarndan gelmeyp icr olnmayup akalar alnup koyvirile, anlara
cermelerin almak ile ilerinde det olup her olacak ukbet sana olmak mukarrerdr; ana
senede krk-elli nefs telef olup bu makle fesd gre mukayyed olup ehl-i fesda ruhsat
idenlern cermesin almayup yirlerine kss vermeyp bi-hasebi'-er fesd zhir olanlarn
ideler diy bildrmein buyurdum ki: erile haklarndan gelesin. Min-bad
kimesneye bu makle fesd itdrmeyesin.

Siverek beyine ve kadsna: Reyya zulmeden eminler ile timar ve zemet

121 sahipleri hakknda eriate gre muamele ifas ve itaat etmeyenlerin bildirilmesi
hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Siverek begine ve kdsna hkm ki:
Sen ki kdsn, mektb gnderp kaz-i
mezbrede vk olan emnler ve erbb-
timardan ve zuam v mer demleri reyya
zulm teadd idp er-i erfe davet
olndukda gelmeyp ind idp hukk- ns zyi
olup reynun ekv zre olup bu makle
kimesnelern er-i erf'e ihzr olnmasn
bildrmein buyurdum ki:
Vardukda, sen ki sancak-begisin gresin;
reynun baz kimesnede er haklar olup
meclis-i era davet olndukda itat
itmeyenleri kd sana bildrdkde er-i erfe
muhlif tealll niz itdrmeyp ihzr
itdresin ki, bi-hasebi'-er teft olnup erile
davlar grilp fasl olna; eslemeyp itat-i
er itmeyenleri, her kim ise isimleriyle yazup
bildresin ki era muhlefet idenlern gerei
gibi haklarndan geline.

Karahisr- ark sanca yayalar beyine: Yayabalarn hizmetlerinde

122 nbetleri zere kullanlmalar ve hizmetlerine gelmeyenlerin tutulup kree
konulmas hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 63

Yazld. diy hdmet zerinde gayb idp ve bundan gayr

Kara-hisr sanca yayalar begine
hkm ki:
Hliy mektb gnderp Kara-hisr
sancanda Sanlu ve Yalak nhiyelerinde
yigirmi alt buuk ocak yaya-balun mahsli,
hssa-i hmyna ilhk olnup mezkr yaya-
balun yayalar hdmet teklf olndukda, "hss
olduk" diy hdmete gelmeyp emr-i Pdihye
itat itmedkleri, bundan akdem Dergh-
muall'ya arz olndukda emr-i Pdih vrid
olup hss olan yaya-bal timardur, zikr
olnan piydeler hss olmayup mezkrlara sir
piydeler gibi kem-kn ed-i hdmet itdresin
diy fermn olnman zikr olnan yigirmi alt
buuk ocaklardan karye-i Ceviz-aa'dan Eb-
Bekir ve karye-i Bayatcuk'dan akr ve karye-i
Ayvalu'dan mezkrlar hdmet zerinde
mevcd olup ve karye-i Ahmed Beg'den Sat ve
Pursin (?) ve Pr Ahmed ve karye-i kz
Beg'den Vel ve karye-i Ulu'dan Sleymn ve
karye-i Akaehir'den Orhan: "iftliimz
mahsli hssa-i Hmyna iltizm olmdur"
on yedi ocaun piydeleri asl emr-i Pdihye
itat eylemediler ve karye-i Ceviz-aa yigirmi
dokuz ocak olup on be buuk oca hssa-i
hmyna ilhk olnan ve on buuk oca
yaya-bal hissesi olup Yalak ve Akc
[Akaehir] dah yigirmi iki ocak, on bir oca
hssa-i hmyna ilhk olnandandur ve on bir
oca dah yaya-balk hissesidr. Piydeleri
dah hdmet teklf olndukda, "biz hss olduk"
diy hdmete gelmeyp gaybet eyledklerin ve
her hdmet vk oldukda nizdan hl
olmaduklarn arz eylemisin. mdi, hss olan
yaya-balarun timar mahslidr, yaya-balar
hss olm deildr. Buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, eger hss yayalardur ve
eger yaya-balar hissesi yayalardur, her birin
nevbetlerinde vk olan hdmetlerine kullanup
h vechile zr bahne itdrmeyesin. yle ki;
mezbrlardan biri nevbetlerinde vk olan
hdmete gelmeyp ind ideler, sen tedb idesin.
Eslemeyp emr-i erfe muhlefet idenleri her
kim olursa dutup kree gnderesin.

Semendire sbk Beyi Hseyin Bey'e: Tayin olunan Sancak Beyi Bl'nin
123 gelmesine kadar sancan korunmasna devam etmesi hakknda.
Yazld. Hliy Sancak-begi olan Bl dme izzuh
avu Hseyin'e virildi. sancana varnca, sen gir anda skin olup
F 11 evvl sene 966 liv-i mezbr hfz u hrset itmek emr idp
buyurdum ki:
Sbk Semendire Begi olan Hseyin
Beg'e hkm ki: Mrn-ileyh varnca, kem-kn liv-i
mezbrda oturup hfz u hrsetinde dakka fevt
itmeyesin. Vardukda, gelp sancauna gidesin.

Pojega Beyi Veli Bey'e: Pojega sbk Beyi Halil Bey'in lm zerine sek
varounu basan haydutlardan sancan korunmasna ve ekiynn ele
124 geirilmesine dair.

Yazld.
Arz getren Murd'a virildi. Bir sreti dah tekrr yazlup mezbra
F 10 evvl sene 966 virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
Pojega Begi Vel Beg'e hkm ki:
sek kds mektb gnderp bundan
akdem liv-i Pojega Begi Hall fevt olmala iki
yz mkdr hayduk cem olup sek kazsna
tbi rdk varo'n sene sitte ve sittn ve tisa-
mie Cemziye'l-hir'inn on beinci gicesinde
basup getrilmee kbil olan espblarn
aldukdan sonra varo- mezbre ve parkanna
yir yir te koyup ihrk olndu istima
olndukda varo- mezbr zerine varlup nefs-i
varoda skin olan reydan otuz nefer dah
evleri iinde brgrleri ve davarlariyle ihrk
olup ve nefer kimesne katl olnup ve be kii
diri alnd diy heber virdiler ve mukeddem
zikr olan varo iki yz hneden mtecviz olup
bi'l-fil sekiz ev kalup mads klliyyen ihrk
[Yev]m's-sls f 13 evvl sene 966 [19.07.1559]
Sofya kadsna: Sofyada Kara oullar Nasuh ve Abidin'in kasaplk hizmetiyle
125 stanbul'a gnderilmesine dair.
avu-bana virildi.
F [Yev]m-i m[ezbr]
Sofya kdsna hkm ki:
stanbul kds mektb gnderp koyun
emni gelp nefs-i Sofya'da skin Kara-oullar
dimekle marf Nash ve Abd nm
kimesnelern yedier sekizer kassblk hd-
metine yarar kullar ve on be yigirmi yk
mikdr akaya kudretleri olman, vilyet-i
Rm-ili'nde kassblk idp bunda zahre olmaa
kbil koyunlar celeblerden alup sl be-sl
Selnik'e iledp telef itmekle, bunda zahre
koyunna mzyaka ekilr; mezkrlar
Badad beylerbeyine: Musul'daki boyahane mahsultnn maa alanlara
126 verilmesi ve bunlarn miktarnn bildirilmesi hakknda.
Yazld.
abn Kethud'ya virildi.
F 16 evvl sene 966
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp hkm-i erf vrid olup
nefs-i Musul'da vk olan boya-hneden
64
olup, mezbr varoun parkan- mezbr tecdd
olmaa ihtiyc- tmm oldun iltims itdklerin
arz itmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup gresin; arz olndu gibi midr,
nicedr? Yazup bildresin ve min-bad
sancaun gerei gibi hfz u hrset idp hayduk
u harmden zarar u gezend iridrmekden
ziyde hazer idp anun gibi ahde mugyir ol
cnibden vaz sdr olup hayduk u harmleri
zabt olnmaya, her ne tarkla olursa ehl-i fesd
ele getrp haklarndan gelp emn [] emn-
vilyet ve refahiyyet itmnn- raiyyet
bbnda enva- mes-i cemle zuhra
getresin; gaflet ile bu makle fesd olmakdan
hazer idesin.
mahmiyye-i stanbul kassblna mahal
kimesnelerdr diy haber virdin arz itmein,
mezkrlar sermyeleri ile irsl olnmalarn emr
idp buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, bir n tehir tevakkuf
itdrmeyp mezkrn kimesneleri sermye ve
kassblk hdmetine lzm olan havicleriyle
mahmiyye-i stanbul'a kassblk hdmetiyn
mezkr koyun emnine teslm eyleyp irsl
idesin ki gelp mahmiyye-i mezkrede
kassblk hdmetin ideler. Huss- mezbr
mahall-i ikdmdur; muaccelen irsl itmek
bbnda dakka fevt itmeyesin.
kdlar[a] araz tayn olnan vezif, asl-
mahslden ziyde olup baz kimesnelere cihet
ihds idp deftere muhlif cihetler virdkleri
ecilden boya-hne mahslin mrye zabt idesin
diy emrm olman, emrm zre zabt
olnurken baz ulem v sdt gelp defter
mcebince mutasarrf olduklar vazfeleri kat
ZET VE TRANSKRPSYON 65

olduna mtezaccir olduklarn ve ahvlleri arz muktezsnca vezfeye mutasarrf olanlar ne

olnmasn rec itdklerin bildrmisin. mdi, mikdrdur ve sonradan ihds olanlar ne mikdr
vazfesi olanlarun kem-kn vazfeleri virilmek ve ihds olnan kimesnelern her birinn
emr idp buyurdum ki: vezfeleri ne mikdrdur ve ihds olanlardan
Henz zabt olnmamsa min-bad dahl mstahkk olanlar kimlerdr, istihkk
itmeyp eger nesne zabt olnm ise dah olmayanlar kimlerdr? Mufassal defter idp,
Hazne'den ihrc idp her kimesnenn ne defteri Sdde-i sadet'ime gnderesin. Amm
mikdr hakk zabt olnm ise b-kusr teslm kimesneye vazfelerin kem-kn tasarruf itdrp
idesin; amm, zikr olnan boya-hne her senede kimesneye dahl taarruz itmeyesin.
mahsli ne mikdrdur ve art- vkf defter

am beylerbeyine: am sancanda adam katleden ve fesad karan

sipahilerden Barak olu Sleyman ve kardeinin hapsedilip mallarnn satlmas ve
127 haklarnda eriate gre lzm gelenin icra olunmas hakknda.

Yazld. diy haber virdklerin ve mezkrun zerinde

Kethudsna virildi.
F 18 evvl sene 966
m beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp m sancanda
havss- hmyndan Muazzamiyye ve
Ruhayna nm karyeler halk dem cem idp
baz sancak vaz idp Kostanika nm karyenn
zerine gelp sekiz nefer demlerin katl idp
dem gnderilp tetebbu olndukda ele
girmeyp karye halknun kend hllerinde
olanlar sana gelp fesd idenler m
siphlerinden Barak-ol Sleymn ve
karnda ve kurda mtemekkin olan nibdr
ml- mr oldun ve bundan gayr mezkr,
baz kur halkn n-hak yire katl idp fesd
enatinn nihyeti olmadun Kr kds
ilm itdin bildrmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, mezkr ve karndan ele
getrp habs idp dah zerlerinde ne mikdr
ml- mr varsa espb emlklerin bey itdrp
alup kifyet itmezse kefllerinden cem
eyledkden sonra katl-i nefs itdi erile sbit
olursa erile lzm geleni bade's-sbt
mahallinde icr itdrp yirine koyasn ve ne
mikdr deyni olup, ne mikdr tahsl oldun ve
bk ne kaldun yazup bildresin.

Bergama ve nahiyeleri ile Gzelhisar kadlarna: Kffra deryadan zahire alan

128 reislerin ele geirilip stanbul'a gnderilmesi ve kffra mahsul verilmemesi
hakknda.

Yazld. Ahmed ve Nash ve Madin nm resler dim

Arz getren Receb'e virildi.
F 11 evvl sene 966
Bergama ve nevh-i Bergama ve Gzel-
hisr kdlarna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Sdde-i sadet'den emr-i erf vrid
olup kffr- hksra ve deryya tereke
virilmesn diy fermn olnman tereke
virilmez iken, hliy Gzel-hisr kazsna tabi
Deniz-deirmeni nm mevz Kara-burun'dan
gemi ile gelp Gzel-hisr ve Bergama ve
nevh-i Bergama ve Tarhala kazlarndan
zahre cem idp dr'l-harbe alup gitmek ile
vilyete kll mzyaka virp imdiki hlde
mezbr mevzda dah zahre cem itmek in
nie pre gemiler olup men itmek in dem
irsl olndukda varan demi gemide olan levend
tifesi katl itmek kasdn itdklerin
bildrmisin. mdi, her ne tarkla olursa zikr
olnan resleri ele getrp kayd bend ile
ZET VE TRANSKRPSYON 66

Sdde-i sadet'me gnderp ve anun gibi
fesd idenleri il-eri ile ele getrp ve
gemilerinn dah dmenlerin alup ve dr'l-
harbe tereke virdkleri yanunda sbit oldu
zre sret-i sicillerin bile gnderp min-bad
emr-i erfme mugyir deryya kffr-
hksra tereke virdrmeyesin. Anun gibi deve
ile ve sir davar ile deryya bey in terekesin
getrenlern terekelerin anda narh- rz zre
bey idp kffr- hksra ve deryya
virdrmeyesin.

Rumeli beylerbeyine ve yol zerindeki kadlara: skp Beyi At Bey'in

129 adamlarnn skbe slimen ulatrlmasna dair.

Yazld. ileyhe gidp menzilde dahl olmamak bbnda

Mezbra virildi.
Rm-ili beglerbegisine varnca yol zre
vk olan kdlara hkm ki:
Hliy skb Begi olan At dme
izzuh'nun demlerinden drende Hseyin
Voyvoda nefer yoldaiyle bild- mrn-
hkm-i hmynum taleb itdkleri ecilden
buyurdum ki:
Mezkrlar her kangnuzun [kazsna] dhil
olurlarsa menzil merhilde hilf- er
kimesne mni u mzhim olmayup dahl
taarruz klmaya.

Bodan voyvodasna: Bodan'da hapsedilen skdar imareti kasaplarnn

130 koyunlaryle stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. eyledn ecilden, mezbrlar habs idp kimler

Hristo nm demine virildi. idin yazup bildresin ve bu emrm olmd.
F 14 evvl 966 Hliy skdar imreti kassblarndan
olduklarn arz eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Bodan voyvodasna hkm ki: Mezbrlar, cem itdkleri koyunlar ile
Mektb gnderp bundan akdem baz mahrse-i stanbul'a gnderesin.
kimesneler anda koyun almak in varduklarn
ve kimler idi malmun olmadun arz
Rodos sanca beyine: Msr kapudn tarafndan denizde rast gelinip
131 zaptedilen kfir gemilerinin eyalaryla beraber stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. arz olnmd. Emr-i erf vrid olup, zikr olnan

Mehmed avu'a virildi.
F 15 evvl sene 966
Rodos sanca begine hkm ki:
Hliy Msr kapudan mektb gnderp
bundan akdem emr-i erf mcebince dery
muhfazasnda iken rst gelinp alnan kfir
baralarnun iinde olan espblarn, mukaddem
resleri sziyle bin kantr keten ve sekiz yz
aded hm gn ve uval bahr ve bir uval
penbe ve drt uval yapa ve iki uval gnlk
baralarun ilerine dem koyup gnderesin diy
fermn olnmd. Zikr olnan gemileri Rodos
liman'na koyup Rodos efendisin gemilern
zerlerine iletp defter olnsun dinildkde
resler eyitdiler: "Gemilerde olan espb biz
sahh diyelm, boalmaa ihtiyc yokdur.
Evvel Sakz gemisinde iki yz yigirmi sekiz
uval keten ve alt yz seksen be aded gn ve
iki uval gnlk vardur ve bir bara
Ceneviz'dr ve iinde iki yz yetmi dokuz uval
keten ve be yz yigirmi be aded gn ve iki
ZET VE TRANSKRPSYON 67

uval penbe ve iki uval lfl ve iki uval
zencebil ve bir kafes darn ve drt uval yapa
vardur. Amm espb dah ziyde olmakdur"
diy kd marifetiyle zikr olnan baralarun
anbrlar mhrlenp ve ilerine bir[er] yarar
resler konup Rodos liman'nda hfz olnd diy
arz eylemisin ve mevln[-y] mrn-ileyh
dah vech-i merh zre zikr olnan espblar
in Dergh- muall'ma mhrl defter
gndermi. Buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan gemileri ve defter
mcebince iinde olan espb bile yarar demler
ile Dergh- muall'ma gnderesin. Bu bbda
gerei gibi mukayyed olup gnderdn
demlere tenbh idesin ki, mezkr gemilern
lt espblarndan ve defter mcebince iinde
olan espbdan nesne zyi olmak ihtimli
olmaya.

[Yev]m'l-cuma f 15 evvl sene 966 [21.07.1559]

Rodos Beyi Ali Bey'e: Rodos'un muhafazas iin yanndaki batarde ile gidip
132 kapudn Piyale'ye mlki olmas hakknda.
Yazld. yarar kalita virp kend batarden ve ol kalita
Mehmed avu'a virildi. ile mrn-ileyhe irsl itmen emr olmdur.
F 15 evvl sene 966 Buyurdum ki:
Anun gibi mm-ileyh c, ol cevnibde
Sbk Rodos Sanca Begi olup hliy olup mrn-ileyh Ahmed gitmel olursa
Rodos-ilivii Begi olan Ali Beg'e hkm ki: kend batarden ile bile gidp, eger kend
gitmel olmayup sen mstakl gitmel olursan
Hliy Rodos Begi olan Ahmed dme
emrm zre bir yarar kalita alup dah kend
izzuh'ya hkm-i erfm gnderilp anun gibi
batarden ile mretteb mkemmel dmen
Msr kapudan ol cevnibde ise Rodos'un ve ol
cevnibn hfz u hrsetin ana smarlayup, yaraiyle tehr itmeyp varup mrn-ileyh
senn yanunda olan alt pre gemi ile ve sennle kapudanuma mlk olup dah vech-i mnsib
kapudanum Piyle dme ikblh yanna varup grdi zre dn bbnda ve devlet-i
hmynuma mteallk olan umrda bezl-i
hdmetde bulnmak emr olnup anun gibi
makdr eyleyesin.
mrn-ileyh c ol cevnibde deilse kend
be pre gemi ile Rodos hfznda olup sana bir
Rodos Beyi Ahmed Bey'e: Rodos civarn muhafazas iin Msr kapudn
uc'n tayin edildiine ve Kapudan Piyale Paa ile birlikte hizmette bulunup
133 korsan ve levent taifesinden memleketi muhafaza etmelerine dair.

Yazld. Vusl buldukda, anun gibi mrn-ileyh

Bu dah.
Rodos Begi Ahmed Beg'e hkm ki:
Hliy ol cevnibn hfz u hrseti in
Msr Kapudan c tayn olnup ve sen ve
sbk Rodos Begi olan Ali dme izzuh kend
batardesiyle mreteb mkemmel, kapudanum
Piyle dme ikblh yanna varup hdmetde
olmanuz emr idp ol bbda mrn-ileyhimya
dah hkm-i erfm yazlup irsl olnup
buyurdum ki:
c ol cevnibde ise hkm-i erfi uladurup
gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki, eger
Rodos cniblerin ve ol etrflar gerei gibi hfz
u hrset eyleyp sen mrn-ileyh Ali ile
mm-ileyh kapudanuma mlk olasn. yle
ki, mm-ileyh c, ol cniblerde olmayup
Rodos etrfnun dah hfz u hrseti lzmsa
mm-ileyh Ali dme izzuh'nun batardesinden
gayr bir yarar kalita dah mrn-ileyhe teslm
eyleyesin ki, iki pre gemi ile ol varup mrn-
ileyh kapudanuma mlk olup sen yanunda
kalan be pre gemi ile ol cevnibi gerei gibi
savn u synet eyleyp kffr- hksrdan ve
ZET VE TRANSKRPSYON 68

sir korsan ve levend tifesinden memleket
vilyete ve nevh v kurya ve msfirn-i
bahre bi-inyetillhi tel zarar u gezend iri-
drmeyp hfz u hrsetinde dakka fevt
itmeyesin diy hkm-i hmynum sana ne
gnde varup ve ne vechile tedrk itdn
yazup bildresin. Ve mrn-ileyh c'a dah
tekrar hkm-i erf gnderilp ol cevnibde
deilse de gelp sana mlk olmak emrm
olmdur. Ol gelince tehr idp geldkde sen
dah tehr itmeyp emr zre varup mrn-
ileyh yanna gidesin.

Msr Kapudan uc Bey'e: Rodos ve etrafnn muhafazas iin Kapudan

134 Piyale Paa ile bulumasna dair.

Yazld. yanunda olan gemiler ile Rodos ve ol etrf

Bu dah.
Msr Kapudan c Beg'e hkm ki:
Rodos Begi olan Ahmed dme izzuh'ya
kapudanum yanna varmak emr olnup, sen
Rodos' ve ol cnibleri hfz u hrset itmek emr
idp ol bbda mrn-ileyhe hkm-i erfm inyetillhi tel zarar u gezend iridrmeyp
gnderilp anun gibi sen ol cevnibde
bulnursan kend varup mm-ileyhe gitmek
emrm olmdur. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, anun gibi sen ol
taraflarda isen, mrn-ileyh emrm zre
varup kapudanumviii dme ikblh'ya gitdkde
cevnibi andan gayr hfz u hrseti lzm olan
yallar ve mevz gerei gibi hfz u hrset ve
zabt u synet eyleyp kffr- hksrdan ve
korsan ve sir harm levend kayklarndan
kl u bika ve nevh v kurya ve rey v
beryya ve sir msfirn-i bahra bi-
hfz u hrsetinde dakka fevt itmeyp, gaflet
ile bir cnibe ve yhd vridn-i bihra kffr-
hksrdan ve yhd sir korsan harm levend
tifesinden zarar iridrmekden ziyde hazer
idp tamm basret zre olasn.

Msr Kapudan uc Bey'e: Rodos ve civarnn gerei gibi muhafazas iin

135 Kapudan Piyale Paa ile birlemesi hakknda.
Bu hkmn birer sretleri dah yazlup Kurd
Kethud'ya avu-ba ile teslm olup derydan
gnderilmidr.
F yevm-i mezbr sene 966
Yazld.
demi Husrev'e virildi.
F 15 evvl sene 966
Msr Kapudan c Beg'e hkm ki:
Rodos begine, yannda olan gemiler ile
kapudanum Piyle dme ikblh yanna
varmak emr olnup Rodos'un muhfazas sana
fermn olnman buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, tehr itmeyp
Rodos'a varup mrn-ileyhe mlk olasn ki
ol varup mrn-ileyh kapudanuma mlk
olup emr zre sen Rodos' ve ol cevnibi gerei
gibi hfz u hrset eyleyp kffr- hksrdan ve
sir korsan harm levend kayklarndan kl u
bika ve nevh v kurya ve sir msfirn-i
bihra zarar u gezend iridrmeyp hfz u
hrsetde dakka fevt itmeyesin. Amm tehr
itmeyp Rodos'a varasn ki, sen varmaynca ol
kmayup (boluk) tehr idp avk itmekden
hazer idesin ve Msr beglerbegisine sl in
sana bir hkm-i erf gnderilmidr. An dah
uladurasn.

Antalya kadsna: Msr Kapudan uc Bey nezdine gidecek adamnn

136 gecikmeden ulatrlmas hakknda.
Yazld. Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON 69

Antliyye kdsna hkm ki: Vusl buldukda, tehr itmeyp mrn-

Hliy Msr Kapudan c dme ileyhe sl eyleyesin.
izzuh'nun demi Husrev mrn-ileyhe irsl
olmdur. Buyurdum ki:

Yanbolu kadsna: Zara Eskisi kadsnn, sulular Prizrin beyine

137 bildirmemesi sebebinin tahkikine dair.
Yazld.
Begn demi Mehmed'e virildi.
F 18 evvl sene 966
Yanbol kdsna hkm ki:
Sbk Pirzrin Begi olup muhfazaya tayn
olnan Hzr, mektb gnderp Zara-eskisi
kazsnda birka demler katl olnup baz fesd
olup hfz- memleket in virilen hkm-i erfi
kdya gnderildkde iltift eylemeyp: "Ben
bu ahvli stne-i sadet'e arz eyledm" diy
cevb virp kdlnda vk olan fesdtun
ahvlin ilm eylemedinden gayr gnderilen
hkm-i erfn kendye vsl oldun dah
bildrmemi diy arz eylemein buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin, kazyye arz
eyledi gibi midr, kdlnda fesd enat
ider kimesne var mdur; gnderilen hkm-i
erfe adem-i iltift vk midr, taht-
kazsnda vk olan ehl-i fesd enat
mm-ileyhe ilm eylemedinn asl nedr?
Tamm malm idinp dah vuk zre yazup
bildresin.

Kuds-i erif ve Trablus kadlarna: Kuds-i erif'te imret-i mire mtevellisi

Bayram'n ve vakf kiracsnn zimmetleri hakknda eriate gre muamele ifasna
138 dair.
Yazld.
m avularndan Ali avu'a virildi.
F 16 evvl [sene 966]
Kuds-i erf ve Trablus kdlarna
hkm ki:
Hliy Kuds-i erf Mtevellsi olan
Turgud mektb gnderp mret-i mire
Mtevellsi Bayrm'un emr-i erf zre
muhsebesi grilp teft oldukda zevid-i
evkfdan be bin be yz doksan altun ve
yigirmi be buuk pre makbzt bulnup ve
sene 963'de hsl olup muvzaa tarkyle bey
eyledi zeyt bahsndan yz altm altun ve
dokuz altun dah vakf kurda ekdrp ksmn
virdi buday bahsndan zhir olup ve bi'l-
cmle zimmetinde be bin yedi yz altm
(boluk) altun zhir olup, be bin yz yigirmi
altun kabz olup Haleb haznesine teslm olnup
temessk dah alnmdur ve hliy mezbr
Bayrm'un zimmetinde zevidden drt yz krk
iki flori ve on sekiz pre kalup ve kendye
kst artyle bin yigirmi altuna bey olnan
cms bahsndan bir kst ki, yz krk altun
olur, zerine lzm olm iken virmeyp gaybet
idp ve Trablus'da vk olan hnlar Ali nm
bir mflise keflsz icreye virp imdilern
mezbr mstecirn zimmetinde iki bin be yz
altun kesri olup virmee kdir deildr diy arz
itmein buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, ihzr- husam
klup gresin; kazyye arz olndu gibi olup
mezbr Bayrm'un zimmetinde zhir olan ml-
vakf ki eger zevid-i evkfdandur ve eger zikr
olnan zeyt ve buday bahsndandur ve bey
olnan cms kstdur ve eger zikr olnan hnlar
icreye alan mezkr Ali'nn kesr-i
iltizmndandur ki bi-hasebi'-er sbit zhir
ola, ol bbda ol ki muktez-y er-i kavmdr,
amel eyleypix
ZET VE TRANSKRPSYON 70

Cezayr beylerbeyine: Mesina'da toplanan spanya donanmasnn Fransa'dan

gelecek donanmay beklediklerine dair verilen haber zerine, Rodos sbk
139 Kapudan Ali ile Kapudan Kurdolu Ahmed'in ve stanbul'dan da baz gemilerin
gnderildiine ve sahillerin muhafazasna dair.
Yazld. mdi, arz itdn zre sbk Rodos Kapudan
Paa hazretlerine virildi. olan Ali ve hliy kapudan olan Kurd-ol
F 15 evvl sene 966 Ahmed, muaccelen gemileri ile varup sana
Kurd Kethud'ya virildi. mlk olmak in ve Rodos Boaz'n Msr
F yevm-i m[ezbr]. kapudan hfz itmek in ulak ile ahkm- erfe
gnderilp ve Sdde-i sadet'mden dah baz
Cezyir beglerbegisine hkm ki: gemiler tedark ihzr olnup muaccelen sana
Hliy Sdde-i sadet'me mektb gnderilmek zre olup buyurdum ki:
gnderp, gnll reslerden Karaca Ali nm Vusl buldukda, bu bbda senn dah fikr
res bir yarar dil getrp kffr- hksrun firsetn ve tedrkn ne vechile oldun ve
ahvlinden sl itdnde spanya[-i] sir adnun vkf olduun ahbrn ve fikr
makhrun seksen iki pre kadrgasiyle on pre fsid ve hayl-i ksidlerin yazup bildresin.
kalitas Mesina'da mevcd olup ve krk pre Dim gaflet zre olmayup hfz u hrsetinde
gemi dah Frane'den gelmesi mukarrerdr, ana mcidd merdne olup gaflet ile el-iyz
tehr iderler. Bu cmle gemiler, Mesina'da olan billhi tel donanma-i hmyna ve kl u
beglerbegi babu tayn olnup ve buna bis bika ve nevh v kurya kffr- hksrdan
olan drt Arab eyhleridr; ikisi Cerbe'den ve zarar u gezend iridrmeyp tamm basret
ikisi Trablus'dandur; Turgud Beg'n zerine intibh zre olup ve ne haber alup ve ne vechile
varmak mukarrerdr diy cevb virdin ve sen tedrk zre olduun yazup bildresin. yle ki,
dah asker tedrk itmek zre olup ve tekrr dil arz itdn zre Trablus'a yapmalu olurlarsa
almak in dem gnderp sen Magrib ol bbda dah senn tedrkn ne tarkla olur,
cniblerine tevecch itdgn bildrmemisin. an dah bildresin.
Amm bu hussun def u refine sen ne vechile
tedrk itmek zre olduun bildrmemisin.

[Yev]m'l-cuma f 16 evvl sene 966 [22.07.1559]

Ferhad Paa'ya: Rodos'a gidecek Kocaeli Beyi Ali Beyin gemilerine mlki
olmak zere be para kadrga hazrlanp sevk olunmas ve Karadenizden gelen
140 kadrgann Trabzon ve dier yallar yoklamak zere tekrar Karadenize
gnderilmesi hakknda.
levzm mhimmt her neyse tedark idp
Ferhd Paa'ya hkm ki: mretteb mkemmel dmen yarayle ihzr
Bundan akdem Rodos Sanca Begi olup eyleyp h bir mddede kusur u noksnlarn
hliy Koca-ili Begi olan Ali'nn kend kadrga kodurmayup mrn-ileyhn teden getrdi
ve kalitasiyle ve be pre kadrga dah ihzr bir kadrga ve bir kalita ile ki cmle yedi pre
olnup cmle yedi pre gemi ile gnderilmesin olur, mrn-ileyh ile emrm zre irsl
emr idp buyurdum ki: eyleyesin ki, varup mlk olup hdmetde
bulna ve Karadeniz'den gelen kadrgay dah bu
Emr olnan be pre kadrganun eger
gice gir ol cevnibe irsl idesin ki, Trabzon ve
krekcisidr ve eger cengcisidr ve sir
ZET VE TRANSKRPSYON 71

Karadeniz yallarn varup yoklayup onat vechile cevnibden bir tarafa firr itmek ihtimli
yallarda olan kdlara ve sir il-erine gerei olmaya. Bu huss mhimdr; tehr itmeyp bu
gibi tenbh tekd eyleye ki yallar ve gice gir irsl idesin. Ve kapudana gnderilecek
limanlar ve gemi yanamaya kbil olan gemileri dah muaccelen levzmlarn ihzr
mevz gicelerde ve gndzlerde gerei gibi idp in-allh drt gne dek irsl idesin;
hfz u hrset eyleyp asl yallarda ve tehr olnmaya ve ne vechile tedrk itdn
limanlarda gemi ksmndan nesne kodurmayup, bildresin.
bir vechile hfz ideler ki, gaflet ile gelp ol

am beylerbeyine: am avular Kethuds adrc olu Mehmed'in babasn

141 ldrtmesinden dolay sorguya ekilmesi hakknda.
Yazld. karken ehir kds ile sbas muhfaza in
Kethudsna virildi. gezerken bir eli kanlu kimesneye rst gelp
F 18 evvl sene 966 sl itdklerinde bil-cebr: "adrc Hac'y
Kd-asker arz idp rf buyurld diy arz ola. olnun tahrki ile katl eyledk" [diy] ikrr
rsl olmdur. itirf idp mahkemede sicillta kayd idp ve
m beglerbegisine hkm ki: firr iden yoldalar dah ele getrilp anlar dah
Mektb gnderp bundan akdem m ikrr idp mezkr Mehmed, m kalas'nda
avular kethudl virilen adrc Hac-ol habs olndukda nie Mslimnlar gelp,
Mehmed nm kimesne m'a gelp hd- babasiyle adveti var idin ehdet eylediler
metkrlarna: "Babam katl idn, sizi zd diy arz eylemisin. mdi, mezbra rf olmasn
ideyin" diy tahrk idp, kend cemiyyete emr idp buyurdum ki:
gelp mezkr adrc Hac'y ehr iinde Mezkra rf-i marf idp, kazyye neye
baesinde ahma karb zamnda bdest mncer olursa arz idesin. Amm katl olnup
alurken drt-be nefer kimesne iki hdmetkrlar telef-i nefsden ziyde hazer idesin, rf-i marf
ve baz mezkr Mehmed'n reys, zerine ile rf idesin.
girp urup ykup sonra bir ip ile boup tara

Bursa kadsna: Ordu-y hmyn iin toplanan koyunlar ile kasap Murat'n
142 gnderilmesi hakknda.

Yazld. kassb dah bile gnderilmesin emr idp

Burusa kdsna hkm ki:
Bundan akdem emr ile cem olnan drt bin
res koyun ordu-y hmynum in irsl
olmasn ve mezbr kassblardan Murd nm
buyurdum ki:
Dergh- muall'm avular olanlarndan
Mehmed vardukda, tayn olnan koyun ve
mezbr kassb teslm idp irsl idesin.

Zaim Edel Toyca'ya: Vultrn Beyi ile Aknc Beyi Sleyman Bey'in,
143 Akkirman taraflarndaki hizmetlerine iltihak eylemesi hakknda.

Yazld. Zemet tasarruf iden Edel (?) Toyca'ya

Kendye virildi. hkm ki:
F 18 evvl sene 966 Hliy Vultrn Sanca begi ile Aknc
Begi Sleymn dme izzuh'ya cmle aknc
ZET VE TRANSKRPSYON 72

tifesiyle Akkerman cniblerinde hdmet emr Tehr itmeyp varup yarar yiitler ile
olnup senn dah varup mrn-ileyh yannda mrn-ileyhn yannda vech mnsib
hdmetde olman emr idp buyurdum ki: grdi zre hdmetde ve yoldalkda bulnasn.

[Yev]m's-sebt f 18 evvl sene 966

Ardahan Bey'i Sinan Beye: ehzade Byezid'in ran tarafna firar ihtimaline
binaen ran ah Tahmasb'a yazlan nme-i hmynu kendisinin gtrmesine
144 dair.

Pye-i serr-i alya gnderilp, okunup hatt-
erf mcebince tashh olnup, yazlup Paa
hazretlerine virildi.
F 20 evvl sene 966
Ardahan Begi Sinn Beg'e hkm ki:
Hliy isyn zre olan olum Byezd firr
idp te cnibe varmak ihtimli olman ol
bbda vl-cenb- devlet-nisb- sadet-
intisb- siydet-iktisb el-mahff bi-sunfi
letifi avtfi'l-Meliki'l-lh muizzu's-saltana
Tahmasb h'a nme-i hmynum yazlup
anun gibi varup iltic iderse m-beynde olan
mvlt muktezsnca gir bu cnibe
gnderilmek ilm olnmdur. Eyle olsa anlarun
ahvl etvrlarn senn malmun olman,
nme-i hmynum sen alup gitmen emr idp
buyurdum ki:
nallh'l-eazz alnup teslm itdnde
cenb- cellet-mebum tarafndan dah
azdan takrr idesin ki, mrn-ileyhn ele
getrilmesiyn klliyyen Rm-ili askeri ve
baz kapum halk ve baz yenieri kullarum ile
vezrm Mehmed Paa ve ferzend-i ercmend
olum Selm tle bakhu ile dah ummen
Anadol ve Karaman ve Rm ve Dulkdirl
askeri beglerbegileri akabince lgar ile serhadde
karb olduklarn bildrp anun gibi mezbr
olum varup vilyetlerine dhil olursa eger m-
beynimzde olan sulh u salhun istihkm
murdlariyse muhede-i erfm zre ele
getrp dah bu cnibe gnderp teslm ideler.
Amm yle ki, varmalu olursa ele getrp
atebe-i uly-menziletme irsl ideler. M-
beynde olan bin-i sulh u salh, mekked
meyyed olup, mdmki anlar tarafndan ahde
mugyir vaz olmaya, ber cnibden dah olmak
ihtimli yokdur. yle ki: Vilyetlerine dhil
ola, akabince varan askir-i fevz-mesire ve
mrn-ileyh oluma gerei gibi tenbh
tekd olmdur. Mdmki nme-i
hmynumun cevb gelp vsl olmaya,
memleketlerine dhil olmayup rey v
beryya dahl tecvz itmeyp, serhadd-i
Memlik-i mahrse'mde bir mnsib olan
mahalde nme-i hmyn- behcet-
makrnumun cevbna tevakkuf ideler. Ana
gre sen dah iki- menzili bir eyleyp isticl
zre anlara ulaasn. K mevsimi gelmedin
sahh haber alup gelesin.
Bir sreti dah yazlup Paa hazretlerine
virildi. F 7 Zikade sene 966.

[Yev]m'l-ahad f 19 evvl sene 966 [25.07.1559]

Kral Ferendu'a nme-i erf: Kendisi ile yaplan ahidnmenin gnderildiine

145 dair.

Yazld. F 11 Zi'l-kade sene 966

Dvn- Hmyn'da okunup makbl olmdur. Ahd-nme ksesine konld.
Murd ile iliye gnderi[ldi].
ZET VE TRANSKRPSYON 73

Ferendu Kral'a nme-i erf yazla ki:
Bundan akdem atebe-i uly-menziletimzde
olan ilinz m-beynimzde olan barklk
ahvlin size bildrdkde, ol bbda ahd-nme-i
sadkat-mashbunuz vrid olup baz husslar
art u beyn olup ana gre tekd-i mebn-i
ittihd in Dergh- sadet-medr'muzdan
ahd-nme-i hmynumuz virilmek murd
olm, her ne ki tahrr olmsa al vechi't-tafsl
pye-i serr-i lem-masr-i husrevneme arz u
takrr olup ilm-i erf-i hdvnem muht u mil
olmdur. stidnuz zre atebe-i gerdn-
iktidrmuz tarafndan dah ahd-nme-i
muhlasat-mehn yazlup mrn-ileyh
ilinze size irsl in teslm oldukda ahd-
nme-i hmynumuzda tahrr olnan baz
merma sizn cnibinzden vrid olan ahd-
nmede mukayyed deildr. Ana mugyir
olcak ben cevba kdir olmazam dimein ahd-
nme-i erfimz ile bu nme-i hmynum
irsl olnd. Gerekdr ki, ahd-nme-i
hmynumuz vusl buldukda, mazmn-
sadet-mektb ile amel olnup hilfna cevz
gsterilmeyp eger cenb- Hilfet-mebmuz
ile mvlt musft zre olmakdan mahzr
isenz, dim art- ahd emn mer
tutlmakda env- mes-i cemlenz zuhra
getrp tayn olnan virgnz dah irsl olna ki
rey v berynuz dim sde olup huzr-
hl ve ferg- bl ile kr kisblerine megl
olalar.

Kral oluna ve Kralieye: Solnok civarnda yapldndan ikyet ettikleri

146 yamalama ve esir alma halleri hakknda Tamevar Beyi Kasm Paa'ya tefti
yaptrlmakda olduundan ve taraflarndan da adam gnderilmesine dair.
Yazld.
Yazlup pye-i serr-i alya gnderilp makbl
olmdur.
Hzr avu ile gnderildi.
F 28 evvl sene 966
Kral-ol'na ve Kralie'ye hkm-i erf
yazla ki:
Hliy atebe-i ulymuza deminz vrid
olup bi'l-fil Solnok Begi olan Mahmd dme
izzuh marifeti ile Solnok'da Cafer Aga nm
kimesne Yuvan nm karyenz ve etrfnda dah
baz karyelerinz urup reyy esr ve espb
emvllerin gret itdklerin bildrmisin. mdi,
bu bbda teft olnup anun gibi eger
reynuzdan ve sir espb emvlden nesne
gret ve esr ol[n]msa her kim itmise zuhra
getrp dah esr olnanlar tlk idp ve alnan
emvl espb dah ashbna redd olnup bu
makle fesd idenleri her kim ise Sdde-i
sadet'me arz itmek in Tmvar
Beglerbegisi Ksm dme ikbalh'ya hkm-i
hmynumuz irsl olmdur ki, gerekdr ki siz
dah mrn-ileyhe yarar demlerinz
gnderp bu huss mahallinde emrm zre
grilp hak zhir olup bu fesd idenler kim
idin bilp arz itdkde bir vechile haklarndan
geline ki sirlerine mcib-i ibret vk ola ve ne
mikdr esr alnm ise tlk olnup ve gret
olnan espb emvllerin ashbna b-kusr
teslm ide ve snur tayn olnmak huss in
Segedin Begi Derv dme izzuh ile sbk
Tmvar Defterdr olan Durm zde mecduh
tayn olnup irsl olnmak zredr. Mezbrlar
vardukda, siz dah bir vechile tedrk idesiz ki
bu defa hakk zre grilp fasl olup iki cnibn
dah reys istirhat zre olup ad tarafndan
dah ol mahalde varanlara zarar u gezend
irimeye. Hsn-i tedrk idp gaflet itmeyesin.

Kral olu ile Kralieye: Kral Ferendu'un kraln zerlerine asker gndermek
zere bulunduuna dair kral olu ile kralienin mektuplarna kar ahidnme
147 ahkm dairesinde hareket olunmas ve teyakkuz zere bulunulmas hakknda.
Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 74

Bu dah yazlup, ierye gnderilp makbl
olmdur.
Bu dah Hzr avu ile gnderildi.
F 28 evvl sene 966
Kral-ol'na ve Kralie'ye hkm ki:
Hliy atebe-i ulymuza mektbnuz vrid
olup Ferendu Kral zerinze asker gndermek
zre olup ve kendye virilen ahd-nme-i
hmynumuzda siz bile elenp art olmam
ola ve ne denl mermnuz var ise ana virilmi
ola. Ungurus atlular ve nie tfengl gnderp
serhadlerinzde olan kimesneleri dah igv
itmek zre olduklarn bildrmisin. Eyle olsa
baban Yano Kral, kadmden stne-i devlet-
yn'muza sadkat ihls ile nie zamn
hdmet idp nie inyetlerme mazhar vk
olup sonra senn dah hakkunda env- efekat
merhamet-i husrevnem zuhra gelp baban
ocan sana inyet idp siz dah yarar kullarum
ve vilyet memleketn sir Memlik-i
mahrse'm gibi olup ve mrn-ileyhe dah
yazlan ahd-nme-i erfmde min-bad senn
bi'l-fil taht- tasarrufunda olan eger vilyet-i
Erdel'dr ve eger gayrdur, ol cnibden taht-
yednde olan yirlere kl u bika ve nevh v
kurya ve sir reyya dahl taarruz
olmamak art olmdur. Gerekdr ki siz dah bu
bbda dim basret zre mcidd merdne
olup, mdmki muhede-i erfme mugyir
anlar tarafndan sizn tasarrufnuzda olan
memleket vilyete ve rey v beryya ve
kla dahl tecvz olnmaya. Siz dah Sdde-i
sadet-mermmuza olan sadkat ihlsnuz
muktezsnca dostluk eritin dim mer
tutup anlarun memleket vilyetlerine ve
reylarna ve sir kl u biklarna sizn
cnibinzden dah ahde mugyir kimesneyi dahl
tecvz itdrmeyp bu bbda Budun ve
Tmvar beglerbegilerine mekked ahkm-
erfe yazlup cmle beglerbegilerine mteallk
olan asker halk ile hzr olup sizn cnibinze
nzr olup anun gibi lzm geldkde muvenet
idesiz diy emrm olmdur. Siz dah addan
dah gaflet ciz deildr; her zamnda
teyakkuz u intibh zre olup ahvl etvrlarn
ve fikr firsetlerin tetebbu u tecesssden hl
olmayup ana gre tedrklerin grp emn []
emn- vilyet ve refhiyyet itminn-
raiyyet ve zabt u rabt- vilyet bbnda env-
ikdm eyleyp vkf olduun ahbr- sahhay
Sdde-i sadet-penh'uma ilmdan hl
olmayasn.

Solnok Beyi Mahmud Bey'e: Eri Kalesi keferesinin yaptklar hrszlk ve

148 apulculuk zerine gnderilen adamlarn, aldklar esir ve davarlar geri vermeleri
ve ahde gre hareket olunmas hakknda.
Yazld. hmynum yazlup sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Solnok Begi Mahmd Beg'e hkm ki: Vardukda, tehr terh itmeyp uladurup
Mektb gnderp Eri nm harb kala dah ber cnibden alnan eger esr ve sir aka
keferesi gelp senn ve baz kimesnelern aka ve espbdur, b-kusr taleb idesin. yle ki,
ve espblarn ve davarlarn gret idp gnderp teslm ideler, sen dah alnan
gitdklerinde akablerince dem gnderilp demlerin ve espblarn ve davarlarn b-kusr
kendlere iriemeyp kala-i mezbre altnda ol cnibe teslm eyleyp mdmki anlar
bir mikdr kefereye rst gelp on drt nefer tarafndan ahde mugyir vaz sdr olmaya, ber
kfir, bir mikdr davarlar alnup bi'l-fil kefere cnibden dah hilfna cevz gstermeyesin.
habs olnup davarlar hfz oldun bildrmisin. Amm yle ki, anlar harm ve hayduklarn
Ol bbda ahde mugyir alnan davar ve espb ve zabt itmeyeler, Memlik-i mahrse'ye dim
esrleri b-kusr sana gnderp teslm itdkden zarar ideler; ehl-i fesda mecl virmeyp ele
sonra bu cnibden alnan kefere davarlar b- getrp muhkem haklarndan gelesin.
kusr virile diy Ferendu Kral'a nme-i
ZET VE TRANSKRPSYON 75

Haydar Paa'ya: Dubrovnikli tccarlarn para meselesi iin bulunmas lzm

gelen baz kimselerin gecikmeden buldurulup gnderilmesi hakknda.
149
Yazld.
Dubrovnikl kfirlere virildi.
F 21 evvl sene 966
Bir sreti dah yazlup kendlere virildi.
F yevm-i mezbr.
Haydar Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem Dubrovniklnn bzer-
gnlarnun akas huss in emr ile irsl
olnan Mahmd Emn'n hdmetkrlarndan
Hseyin ve Husrev ve Cnd ve Pervne nm
kul ki, senn kethudn Ayas'a bey itmi ve
anlardan gayr Nikola ve Kre nm zimmler ki,
mezkr Kre gmrk ktibi imi; mezkrlarun
huzr lzm olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp mezbr
Pervne'yi kethudna buldurup ve sirlerin dah
yataklarna ve duraklarna ve akvm
akriblarna her kandeyse buldurup dah yarar
demlere koup Sdde-i sadet'me
gnderesin. Amm gnderdn demlere
gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki, menzil
merhilde onat vechile hfz idp gaybet
itdrmekden ziyde hazer idesin. Bu huss
mahall-i ihtimmdur. Ana gre mukayyed olup
mezkrlar her ne tarkla mmkin mutasavver
ise ele getrp gndermen bbnda ikdm
ihtimm eyleyp ihml eylemeyesin.

Karahisr- Ship yayalar beyine: Crm cinayet ve arusne resmlerini

vermeyen yayabalarn adet ve isimlerinin bildirilmesi hakknda.
150
Yazld. cinyeti ve resm-i arsneleri taleb olndukda:
"Ehl-i bert olduk" diy crm cinyet ve
Kara-hisr- Shib yayalar begine resm-i arsnelerini virmeyp ind itdklerin
hkm ki: arz eylemisin. Amm mezkrlar ne mikdrdur
Mektb gnderp Kara-hisr- Shib ve kimlerdr bildrmemisin. Buyurdum ki:
piydelerinn siyseti bbnda knn-nme-i Vusl buldukda, o makle olan kimesneleri
hmyn sadaka olna ve baz piydeden ehl-i isimleri ve resimleriyle ve ocaklaryla mufassal
bert ve siph ve siph-zde ve yaya-ba olup bildresin.
bi'l-cmle liv-i mezbrun yaya-balar ve
yayadan ehl-i bert olan piydelern crm

[Yev]m'l-isneyn f 20 evvl sene 966 [26.07.1559]

Yeniehir ve Glpazar kadlarna: Bilecik demir madenindeki talarn ve

yayabalarn halleri hakknda Crullah avu ile Bilecik sbk kadsnn
151 arzlarnn tedkik edilerek bildirilmesi hakknda.
Yazld. Bundan akdem Crullh avu mektb
Sinn avu'a virildi. gnderp Bilecik madeni'nde demr top
F 10 Zi'l-kade sene 966 hdmetine Bilecik Kds olan Ahmed ihml
idp ve yaya-balara yaya ihrcna mni olur
Yeniehir ve Gl-bzr kdlarna diy arz eyledkde kd azl olnm idi. Hliy
hkm ki: mrn-ileyh kd dah Sdde-i sadet'me
arz gnderp maden-i mezkrda ileyen
ZET VE TRANSKRPSYON 76

taclar tifesi baz karyeler halknun sretinde mastr olan ahvli tefahhus idp
ekinlerine konup davarlarn salup zarar u ziyn gresin; fi'l-vk kd-i mezkrun maden-i
idp Crullh avu'a meni in mektb mezkr hdmetinde ihmli oldu sahh midr
gnderdkde asl iltift eylemedi diy ilm ve taclar baz karye halknun ekinlerine zarar
eylemein hakkat-i hl malm olmak in eyledkleri vk mdur? Hak taleb iden
ikisinn dah arzlarnun sreti ayn ile ihrc kimesne varsa an dah grp h bir cnibe
olnup sana gnderilp buyurdum ki: meyl muhb eylemeyp kangsnun arz
avu vardukda, tehr itmeyp bi'z-zt itdi sahh ise hak kang cnibn ise vuk
mahall-i hdisenn zerine varup arzlar zre yazup arz eyleyesin.

[Yev]m's-sls f 21 evvl sene 966 [27.07.1559]

Hatvan sbk Beyi Mehmed Bey'e: Hazinesini yama edenlerle onlara tbi
152 olanlar hakknda gereini yapmasna dair.
Yazld. yetidklerinde bunlardan dah mezbrlara be
Kd-asker arz idp arznun zerinde kend neferi tbi olup bile gidp badeh Ms Paa-
hatt olup buyurlmdur. ol Sleymn atlanup ardlarndan yetp sekiz
neferin ele getrp mezbrlara kendn anda
Sbk Hatvan Begi olan Mehmed Beg'e siyset eylemee hkm-i erfm taleb
hkm ki: eyled[]n ecilden siyset olmasn emr idp
Mektb gnderp haznedrun be nefer buyurdum ki:
kimesne ile hazneni yam idp altundan ve Mezbrlara siyset idp emrm yirine
akadan ve sir espbdan alup kaup yrendesi vardun yazup bildresin.
ardlarndan birka dem gnderp

Sinan Bey'e: ehzade Byezid'in Amasya'da kalan eya ve emvlinin

153 zaptolunmas ve kendi yannda iken yaralanan Mahmud Aa'nn gnderilmesi

hakknda.
Yazld.
Mezbra virildi.
F yevm-i m[ezbr] sene 966
Sinn Beg'e hkm ki:
Hliy firr iden olum Byezd'n
mahrse-i Amsiyye'de kalan ehl-i iyl ve sir
espbn grmek in ferzend-i ercmend olum
Selm tle bakhu seni tayn itmein
buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan Mehmed
zde kadruh vusl buldukda, anda varup
grdkde ehl-i iylinden ve eger sir espb
emvlinden her ne mikdr nesne bulnup zabt
idersen mufassal u merh defter eyleyp
Sdde-i sadet'me gnderesin. Ve mteveff
Sleymn Paa'nun kapuc-bas olup mrn-
ileyhn yannda olan Mahmd Aga mukeddem
mecrh olman bi'l-fil Amsiyye'de kaldu
istim olnur, an dah her ne tarkla olursa
tetebbu u tecesss idp ele getrp der-zencir
idp Sdde-i sadet'me gnderesin. yle ki,
mezbr Mahmd yolda fevt olursa ban
kesdrp gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 77

Haleb beylerbeyine: Ulak ile gnderilen Ahmed avu'un hasta ise kalede
154 hapsedilmesi hakknda.
Yazld. Vardukda, mezkr bi'l-fil anda ise tehr
Bekk avu'a virildi.
itmeyp Haleb kalas'nda habs idp arz idesin.
F 21 evvl sene 966
Onat vechile tetebbu idp bulup habs idp if
olmakdan hazer idesin.
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem ulak ile ol cnibe irsl
olnan Ahmed avu'un anda marz olup
kaldun bildrmi idn. Buyurdum ki:

155 Ereli kadsna: Gecikmeden stanbul'a gelmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, asl tehr terh itmeyp

Bu dah. muaccelen gelp atebe-i ulyma mlk
Ereli kdsna hkm ki: olasn.
Bir huss in senn Sdde-i sadet'mde
huzrun lzm olman buyurdum ki:

Msr beylerbeyine: Kuds ve am taraflarndan meta' getiren tccarlarn

156 yklerinin nceden olduu gibi Vekletssabun adl hana konulup, gmrklerinin
orada alnmas hakknda.
Yazld.
Husrev avu'a virildi.
F 3 Muharrem sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Sdde-i sadet'me arz- hl sunlup:
Kuds ve m taraflarndan met ve sbn
getren bzergnlar yklerin Msr'un iinde
Veklet's-sbn nm hna alnup gmrkleri
Veklet's-sbn'dan alnurd. Kable'l-feth [ve]
bade'l-feth gmrk ol Veklet's-sbn'dan
alnup m-tekaddemden bzergnlar
Veklet's-sbn'a konarlard. skender Paa
zamnnda gmrk mltezimi olan Yahd,
bidat ihds idp gelen bzergnlarun yklerin
Msr'dan tara bir nm yirde gcle
kondurup gmri anda alur old. Rencberlere
gyetle zulm zarar olur. Zira ki, evvelki
Veklet's-sbn Msr'un iinde emn emn
zre korkusuz yirde idi. imdi hem tarada
korkulu yirde olup hem rencberlern ml zyi
olur, havf u hatardan hl deildr ve hem
tarada konduklar takdrce tekrr kirya davar
tutup yklerin kiryile Msr'un iine iletmee
tekrr harc lzm olur, her vechile rencberlere
zulm hayfdur. M-tekaddemden olgelmi
deildr. Bu zulmlern ref u men olmasna
mzdr ki, hkm-i erf sadaka buyrla ki m-
tekaddemden Msr'a varan gelen atdan ve
ol katrdan tamgm (?) alnmaz idi. imdi zulm ile
alur oldlar, hayfdur diy bildrdkleri ecilden
buyurdum ki:
Gresin; kadmden olgelene mugyir
bidat ihd s olnmsa olgeldi zre amel
idp muhtc- arz olan yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 78

[Yev]m'l-erbi f 22 evvl sene 966 [28.07.1559]

Hatvan sbk Beyi Mehmed Bey'e ve Kandra kadsna: Kandra'da dere

157 geitlerinde ilerken paralanan gemiler hakknda malmat verilmesi ve fesat
karan ekiyann haklarndan gelinmesine dair.
Yazld. kimesneler bize muvenet itmekde emr-i
erfm virilmesin bildrmisin. Amm zikr
Sbk Hatvan Begi olan Mehmed Beg'e olnan mahalde olan gemiler vakf mdur, mlk
ve Kandr kdsna hkm ki: midr, ne makle gemilerdr, bildrmemisin.
Hliy Dergh- mull'ma mektb Buyurdum ki:
gnderp emr-i erf mcebince Sabanc Vardukda, ol gemiler ne makle gemi-
kazsnda Aa-kpri'de bekleyp ve baz lerdr, vakf mdur, mlk midr, nicedr? Yazup
geidler olup ol diyrun kavmine tenbh itdn bildrp ve andan gayr zikr olnan shteleri ve
sir anun gibi ehl-i fesd olanlar her ne tarkla
ve Kandr kdlnda dimekle mehr
olursa ele getrp fesd enatlerin erile ve
geidlerde aka alup dem gerrler, ol
thmet-i sbkas olanlar knn ile kd
gemiler prelenp ve ol vilyetn reys bize
marifeti ile fesd enati sbit olanlarun
muvenet ideler. Ve baz shteler var, ev
erile haklarndan gelp muhtc- arz olan
basup dem katl idp fesddan hl olmazlar ve
yazup bildresin. Mezkr ehl[-i fesd] ele
tenh yirlerde Mslimnlara avrz salup dim
getrmekde anda olan yenieri ve blk-halk
bu asl filler iderler ve bu diyrda kapu
kullarum dah sana gerei gibi muvenet ideler.
halkndan ve yenieriden ve yenierilerden olan

[Yev]m'l-cuma f 23 evvl sene 966 [29.07.1559]

Harirdevin Beyi Sleyman Bey'e: Lacan Beyi Ahmed Bey talep ettii zaman
158 yardm iin airetin beylerinden Murad Bey'in gnderilmesi hakknda.

Yazld. hussyn hkm-i erfm rec itmein

Hn Ahmed Beg'n demi Ahmed'e virildi.
F yevm-i m[ezbr]
Harr-i Divn Begi Sleymn Beg'e
hkm ki:
Lacan Begi Hn Ahmed mektb gnderp
kendye baz hdmet dp muvenet in
aret beglerinden taleb itdkde virilmek
buyurdum ki:
Mrn-ileyh baz huss in muvenet
taleb idp sana dem gnderdkde aretn
beglerinden Begi Murd dme izzuh'y
irsl idesin ki varup muvenet eyle[ye].

Nide kadsna: Karaman olu brahim Bey'in Nide'ye getirdii suyun

yollarnn ne kadar masrafa tamir edileceinin bildirilmesi hakknda.
159
ZET VE TRANSKRPSYON 79

Yazld. itmee kdir kimesnemz yokdur; bi'l-klliyye

Nide kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Karaman-ol brhm
Beg, nefs-i Nide'ye kifyet mikdr su getrp
ol zamndan ber ahl-i ehr intif iderler iken
hliy cr v nzil oldu yirleri bi'l-klliyye
harb olup intifdan kaldu ve ahl-i ehr
gelp: "M- mezbrun mecrsn ihy v tamr
kat olacak olursa ahvlimz mkedder olur"
didklerin arz eylemisin. Amm tahmn olnup
ne mikdr harc kifyet itdin bildrmemisin.
mdi, buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda gresin;
ehl-i vukf kimesneler ile zerine varup
tahmn-i sahh ile tahmn idp ne mikdr harc
kifyet eyledin yazup arz eyleyesin.

Samsun sbk Kads Glb'nin tefti iin Dergh- Muall avularndan

160 Ali'nin grevlendirildiine dair hkm.
Yazld. avularndan Ali tayn olnup irsl olmdur.
yle ki, mezbra yolda rst gelp alup gitmek
Samsun'a varnca yol zre vk olan
istedkde ind iderse kayd bend idp alup
kdlara hkm ki:
gidp emr zre teft eyleye.
Sbk Samsun kds olan Glb azl
olnup teftiyn Dergh- muall'm

am beylerbeyine: Beylere ve Arab eyhlerine gnderilen fermanlarn gerekli

161 olanlara verilmesi hakknda.
Yazld.
Celyir-ol Bl avu'a virildi.
F 23 evvl sene 966
m beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem beg-
lerbegiline mteallk olan begler kullaruma
ve sir yh- Arba sl in irsl olnan olmayanlarn alkoyasn. Bu bbda vech
ahkm- erfe emrm zre sl olnup amm
baz mukaddemlere yazlm. Mezbrlarun bu
hareket olmazdan mukaddem devlete itatleri
olmayup imdiki hlde hod frka frka olup
birbiri ile fesd itmek zre olduklarn
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn [Bl avu] zde kadruh
vardukda, irsl olnan ahkm- erfemn
virilmesi mnsib olanlarn virp mnsib
grdn zre amel idesin.

Kavala kapudanna: Kffra deryada mahsul verilmemesi hususundaki emre

162 muhalif olarak mahsul tayan gemi grldnde stanbul'a gnderilmesine dair.

Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi. Kavala kapudanna hkm ki:
F 23 evvl sene 966 Bundan akdem kffr- hksra ve deryya
tereke virilmeye diy env- tenbh ve yasak
ZET VE TRANSKRPSYON
olnup dery kenrnda olan kdlara mteaddid
ahkm- erfe gnderilp her vechile men u
def olnmd. Eyle olsa ol emr-i hmynum
kem-kn mukarrerdr. Buyurdum ki:
Vardukda, sen dah mukayyed olup dim
anun gibi emr-i hmynuma mugyir dery
yzinde tereke ile gemi bulursan mecl
Humus kadsna: Humus'da yaplmakda olan han hakkndaki ikyetlere dair.
163
Yazld.
Celyir-ol Bl avu'a virildi.
F 23 evvl sene 966
Hms kdsna hkm ki:
Hliy Hms'da bin olnan hnda baz
bidat ihds olnup ol ecilden reyya teadd
vardur diy Sdde-i sadet'me arz- hl
am beylerbeyine: Haleb'de defterdar yannda hizmet iin istenilen yenieriler
164 hakknda.
Yazld.
Bl avu'a virildi.
F 24 evvl sene 966
m beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp hkm-i erfm vrid
olup mahrse-i Haleb'de defterdr yannda
hdmet in yz nefer yenieri irsl olnmak
emr olnup hliy hdmet ok olup deme
mzyaka olup yenieri gnderilmee mecl
olmadun bildrmisin. mdi, bundan akdem
Sdde-i sadet'mden yz nefer yenieri
yazlup bu dalgalk ber-taraf olnca Haleb'de
Haleb defterdarna: Haleb'in muhafazasnda bulundurulmak zere am'dan
165 gnderilen yenierilerin, dalgaln bertarafndan sonra geri gnderilmesine dair.
Yazld.
Bu dah.
Haleb defterdrna hkm ki:
80
virmeyp girift idp Sdde-i sadet'me arz
eyleyesin. Sonra emrm ne vechile olursa amel
idp bu bbda dim mukayyed olup emre
mugyir eger yallarda ve eger deryda kffr-
hksra ve deryya tereke virilmekden ziyde
hazer idesin.
sunlup vuk ve adem-i vuk ve asl malm
olmak in arz- hln sreti aslndan ihrc
olnup sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, arz- hlde mastr olan
ahvli malm idinp dah asl nedr? Arz
olndu gibi midr, nicedr? Vuk zre
mufassal u merh yazup bildresin.
mrn-ileyh yannda olup andan sonra varup
senn yanunda hdmetde olmak emr olnup irsl
olmdur. nki senn yanunda hdmet-i lzme
olcak anda olan yenieriyi lzm olan
hdmetlerde istihdm eyleyp, Haleb'e yenieri
gndermeyesin. Kadmden mrn-ileyh
yannda hdmete tayn olnan yenieriler ile
Sdde-i sadet'mden irsl olnan yz nefer, bir
mikdr zamn Haleb'de hdmet idp badeh
anda varalar. Anda olan yenierileri mmkin
oldu mikdr lzm mhimm olan
hdmetlerde istihdm eyleyesin.
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
gnderilp Haleb hfz in m'dan yz nefer
yenieri gelmek emr olnup ve Sdde-i
sadet'mden dah yz nefer yazlup anlarda
ZET VE TRANSKRPSYON 81

irsl olnur, yanunda hdmetde olalar diy
emrm olm idi. Hliy m beglerbegisi
mektb gnderp yenieriye mzyaka olup
irsl olnmaa mecl olmadun bildrmein
buyurdum ki:
Vardukda, kadmden senn yanunda hdmet
in tayn olnan m yenierileri ve hliy
Sdde-i sadet'mden irsl olnan yz nefer
yenieriler ile dalgalk ber-taraf olnca hisr ve
hazneyi gerei gibi hfz idp ber-taraf oldukda
zikr olnan yz neferi dah mrn-ileyhe
gnderesin ki varup hdmetde olalar. Bu bbda
mrn-ileyhe dah hkm-i erf
gnderilmidr.

[Yev]m's-sebt f 24 evvl sene 966 [30.07.1559]

Haleb defterdarna: am sipahilerinden Barak olu Sleyman ile kardeinin

166 zerinde olan devlet malnn alnmas ve adam katletmi ise eriata gre lzm
gelenin yaplmas hakknda.

Yazld. itdrp alup, kifyet itmezse kefllerinden cem

Bu dah.
Haleb defterdrna hkm ki:
m beglerbegisi mektb gnderp m
siphlerinden Barak-ol Sleymn ve
karndanun zerinde ml- mr oldun ve
bundan gayr mezkr baz kur halkn n-hak
yire katl idp fesd enatinn nihyeti
olmadun Karalar kds ilm itdkde
bildrmein, bu bbda mrn-ileyhe hkm-i
erfm gnderilp mezkr ve karndan ele
getrp habs idp dah zerlerinde ne mikdr
ml- mr varsa espb emlkinden bey
itdkden sonra dem katl itdi erile sbit
olursa erile lzm geleni mahallinde icr idp
yirine koyasn ve ne mikdr deyni olup, ne
mikdr tahsl oldun ve bk ne kaldun
yazup bildresin diy emrm olmdur.
Buyurdum ki:
Vardukda gresin; mezkr bi'l-fil emn
mltezim midr ve ne makle i tutmdur ve
bksi oldu takdrce ne mikdr olup ve ne
yirden bk kalmdur? Tahsli mmkin midr
ve keflleri var mdur? Mufassal yazup
bildresin.

Pojega Beyi Veli Bey'e ve Pojego kadsna: Pojega sancanda fitne ve fesat
167 karan reynn oradan alkalarnn kesilerek miktarlarnn bildirilmesi
hakknda.

Yazld. evlerine gelp avretlerine ve olanlarna ve

Kethudsna virildi.
F 25 evvl [sene 966]
Pojega Begi Vel Beg'e ve [Pojega]
kdsna hkm ki:
Mektb ve sret-i sicil gnderp, liv-i
mezbreye tbi olan kur reysndan baz itdklerin bildrmisin. mdi, anun gibi ol
zimmler ve mrtedler, Sigetvar kalas'na varup
hayduk olup, kffr hayduklarna kulaguz olup
her gh hayduk tifesiyle Memlik-i
mahrse'nn mazarratna hurc itdklerine
akriblarna bulaup azklanup rey v
beryya ve erbb- seble avretler ve olanlar
sziyle mazarrat iridrp itdkleri fesd cmle
anlarun sziyle olup mcib-i ibret in esr ve
siyset olnmayalar, fitne v fesd ziyde olmak
mukarrerdr diy ayn- vilyet ekv
vechile fitne v fesd idenlern ol yirden
alkalar kat olnmas[n] emr idp buyurdum
ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 82

Varcak, emrm zre mezbrlarun ol yirden ne mahalle gnderdinz defter idp yazup
alkalarn kat idp Hersek ve yhd bildresin. Bu bbda tamm hakk zre olup
vilyetlerine srgn itdrp ve ne mikdr hne kend hllerinde olanlara dahl olmakdan ve
olup, ne kadar kimesne srgn itdr[d]inz ve ehl-i fesd himyet olmakdan hazer idesin.

Bayramlu kadsna: Bayramlu'da Memi adl birisinini evine zarar vermek zere
giren sabkalnn kree konmak zere stanbul'a gnderilmesi hakknda.
168
Yazld. kabh kasdna evine duhl idp bundan esbak
Arz getren Memi'ye virildi. dah nie defa bu makle fili sicill olndun
F 25 evvl [sene 966] bildrmisin. mdi mezkr, kree
Kd-asker Efendi arz idp emrn zerine iret gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
itmek buyurld. Varcak, emrm zerine mezkr Sdde-i
sadet'me gnderesin ki kree kola ve
Bayrmlu kdsna hkm ki: hliy mezbrdan sbk olan sicillerinn sretin
Mektb gnderp taht- kazndan Hac nm dah ihrc idp bile gnderesin.
kimesne Memi nm kimesnenn gice ile fil-i

[Yev]m'l-ahad f 25 evvl sene 966 [31.07.1559]

Van beylerbeyine: Rum beylerbeyisinin yanna gitmek istemeyen dilcevaz Beyi

Haydar Bey'in erileri hakknda tahkikat icra edilerek neticenin bildirilmesine
169 dair.

Yazld. malm olmak in mektblarnun sretleri

Van kds kapuc-bas Hseyin'e virildi. aslndan ayn ile ihrc olnup size gnderildi.
F 25 evvl sene 966 Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, tehr itmeyp
Van beglerbegisine hkm ki: eger gemi iledr ve eger karadandur, bi'z-zt
Bundan akdem dilcevz'da nevbetci olan dilcevz'a varup dah toprak kds ile bir yire
yenieri kullarumdan elli neferi Rm cem olup gnderilen mektblarun mefhmn
beglerbegisi yanna irsl olmak in Diyrbekr tamm malm idinp dah ol zamnda ol
beglerbegisine hkm-i erfm gnderilp ol mahalde hzr olan kimesneden ve sir b-garaz
dah hkm-i erfmn sretin sana irsl idp ve ehl-i vukfdan arzlarda mastr olan husslar
sen dah sret-i hkm-i hmyn dilcevz onat vechile hakk zre grp h bir cnibe
Begi Haydar dme izzuh'ya irsl idp: "Emr meyl muhb itmeyp hakkat-i hle vkf
zre yaya-balar olan Ksm Sba'y davet olup yannuzda ne vechile zhir olursa h bir
idp yenieri tayn idn" didkde: "Agadan mddesin ketm itmeyp her ne vechile vk
mstakl tezkire olmadn gitmezz" diy taalll olmsa ve hak kang cnibdeyse, vuk ve
itdklerin ve mrn-ileyh yaya-ba dah hakkati zre mufassal yazup arz idesin.
mektb gnderp mrn-ileyh Haydar dme
izzuh'dan ekv itmein hak kang cnibdedr,
ZET VE TRANSKRPSYON 83

Budin beylerbeyine: Esir den Veli Subann kurtulmas iin bir kfir
170 verilmesi hakknda.
Yazld.
Dergh- muall kapuclarndan Hasan'a virildi.
F 27 evvl sene 966
Budun beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem kffr- hksra giriftr olan
Dergh- muall'm yaya-balarndan Vel
Sba'y hals in mukaddem beglerbegi
olup, fevt olan Tuygun Beg'e bir kfir irsl
olm idi. Mrn-ileyh fevt olmala ol kfir
anda habs olnup tehr olnm. Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, tehr itmeyp
emr-i sbk zre zikr olnan kfiri virp dah
mezkr Vel Sba['y] hals idesin.

Pazarck kadsna: Bilecik madenini ref' ettirmek iin yolsuzluk yapan Veli
171 Mahmud ile Memi Fakih hakknda tahkikat yapmasna dair.

Yazld. itdrmek isteyp irret akvet eyledkleri arz

Crullh avu'un [demi] Ahmed Fakh'e
virildi.
Bu huss dah ol arz itmidr.
F 25 evvl [sene 966]
Bzrck kdsna hkm ki:
Hliy Deli Mahmd ve Memi Fakh ve
baz kimesneler Bilecik madenini ref
olnman buyurdum ki:
Vardukda gresin; arz olndu gibi
mezbrlarun ol vechile irret akvete
mberetleri var mdur, nicedr, ne makle
kimesnelerdr? Ahvllerin malm itdrp
vuk zre bildresin.

Alacahisar beyine ve Bane kadsna: Dalm olan Kekenc karyesi keferesinin

172 buldurulup yerlerine iskn edilmesi ve evvelden beri yaptklar gibi iki adet ulak
beygiri beslemeleri hakknda.
Yazld. yevmin hz ol hdmet zre iken Popota nm
karyenn ahlsi tndan krlup ve bazs
Alaca-hisr begine ve Bane kdsna
hkm ki: girhte olup ve bize yamak olan
keferesinn on alt hnesi n-malm yirlere
Hliy mektb gnderp Bane kazsna firr idp yirinde hnesi kaldun
tbi Polvan nhiyesinde Popota nm karye bildrdklerin arz eylemisin. Eyle olsa
keferesi gelp skin olduumuz karye-i buyurdum ki:
mezbre ve nm karyeler stanbul'dan Vusl buldukda, zikr olnan karyenn,
Budun'a giden tark- mm zre kasaba-i Ni ile kadm yirl olup perkende olan keferesin her
Perakin'de m-beynde vk olup merhm kande ise buldurup getrdp gir yirlerinde
Sultn Mehmed zamnnda zikr olnan karyeler temekkn itdrp kadmden idegeldkleri
avrz- dvniyyeden ve teklf-i rfiyyeden ve hdemt- levzmesin erit- mezbre zre
yenieri-olanndan muf olmalar artyle iki itdrp bir ferde taalll bahne itdrmeyesin.
res olan ulak brgrlerin besleyp gelen
ulaklara ulak brgrlerin virp ol trhden il-
ZET VE TRANSKRPSYON 84

Erdel'e kadar olan yol zerinde olan yerlerin kadlarna: Memleketlerine

173 dnecek olan kral olu ve kralienin adamlarna mdahale olunmamas hakknda.

Yazld. dahl itmemek bbnda hkm-i erfm

Dragoman Ferhd'a virildi.
F 27 evvl sene 966
Vilyet-i Erdel'e varnca yol zerinde
vk olan kdlara hkm ki:
Hliy Kral-ol, Kralie'nn Sdde-i
sadet'me gelen on iki nefer demleri gir ol
cnibe gnderilmein yolda ve izde kimesne
virilmesin rec itdkleri ecilden buyurdum ki:
Her kangnuzun taht- kazsna dhil olursa
kendlerine ve espblarna hilf- er u knn
kimesneyi dahl taarruz itdrmeyp emn
slim uladurasz ve Memlik-i mahrse'mden
hrice at gitmek memndur. Bindkleri yarar at
olmayup brgrler ola, ana gre mukayyed olup
hilf- emr i olmakdan hazer idesin.

[Yev]m's-sls f 27 evvl sene 966 [02.08.1559]

Van beylerbeyine: Tahrir olunan mahallere ait defterlerin taalluk ettikleri

174 mahallere gnderilmesi ve gereince hareket olunmas hakknda.

Yazld. beglerbegiliine tbi olan Hns sancanun

Kapuc-ba Hseyin'e virildi. dah defteri mstakl bir kseye mhrlenp
F yevm-i m[ezbr] sana gnderildi. Beglerbegiline mteallk
olan defterleri alup hfz idp min-bad anunla
Van beglerbegisine hkm ki: amel eyleyp ve havss- hmynm defterin
Hliy vilyet-i Van'da tahrr olnan Van ve Diyrbekr defterdr[] irsl eyleyp ve Hns
Bitlis ve dilcevz ve Erci ve Bargiri sanca defterlerin dah Erzurum beglerbegisine
sancaklarnun mufassal ve icmlleri ve zikr irsl eyleyp uladurasn. Defterler sana teslm
olnan sancaklarda olan havss- hmynumun oldun yazup bildresin.
dah mstakl defteri ve Erzurum

Erzurum beylerbeyine: Hns livasnn yeni tahrir defterinin gnderildiine

175 dair.
Yazld. Hliy liv-i Hns mceddeden tahrr
Bu dah. olnup defterleri Sdde-i sadet'mden
mhrlenp sana irsl olnup buyurdum ki:
Erzurum beglerbegisine hkm ki: Vsl oldukda alup hfz idp min-bad
anunla amel idesin.

Diyarbekir defterdarna: Tahrir olunan Van vilyeti defterlerinin

176 gnderildiine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 85

Yazld. Vilyet-i Van mceddeden tahrr olnup

Bu dah. anda olan havss- hmynumun defterlerin
Diyrbekr defterdrna hkm ki: mhrlenp irsl olnd. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, haznede hfz idp dah
min-bad anunla amel idesin.

Hamideli beyine: Eirdir Kalesi'nde mahpus olan kapc Mirza olu Yusuf'un
177 kefaletle salverilmesi hakknda.

Yazld. olnup ve mukaddem teft idp hak dav ider

Kad, emne gitmidr.
Hamd-ili begine hkm ki:
Bundan akdem Rodos'a gnderilmek emr
olnan Kapuc Mrz-ol Ysuf'un, henz irsl
olnmayup Eirdir kalas'nda habs oldu arz
kimesneler yokdur diy senn arzun bulnman
mezkrun tlk olmasn emr idp buyurdum
ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, mezkr
yarar kefllere virp habsden tlk idesin.

Budin beylerbeyine: Erdel'in ahidnmeye dahil olmamasndan dolay Kral

Ferendu'un asker topladn Erdel Kral stefan'n bildirmesi zerine ahde dahil
178 olan bir vilyetin korunmasna gayret olunmas hakknda.
Yazld. gayrdur, dahl taarruz olmamak bile art
Bu hkm-i erfler yazlup ninlanup pye-i olnup buyurdum ki:
serr-i alya gnderilp, "eydr gnderilsn" Vusl buldukda, bu bbda dim hzr ve
diy buyrlman Unc-ol Hzr avu ile ol cnibe nzr olasn. Anun gibi ahd-nme-i
mrn-ileyhimya sl in Semendire hmynuma mugyir mrn-ileyh tarafndan
muhfazasnda olan Hseyin Beg'e gnderildi. vilyet-i Erdel'e ve bi'l-fil mrn-ileyh
Mhrl kse ile. Kral'un taht- tasarufnda olan kl u bik ve
F 28 evvl sene 966 nevh v kursna Ferendu Kral tarafndan
dahl tecvz olnursa mrn-ileyh Kral-ol
Budun beglerbegisine hkm ki: ile mvere eyleyp ahde mugyir vaz
Hliy Erdel Kral stefan Kral, Sdde-i
idenlern mazarrat ifsdn def u ref itmek
sadet'me mektb gnderp Ferendu Kral bbnda vech mnsib oldu zre amel idp
Sdde-i sadet'mle olan dostlukda sizn vilyet-i Erdel'e ve sir tasarruflarnda olan
memleketinz bile dhil deildr diy hayl
yirlerine zarar u gezend iridrmeyesin. Ve sen
asker cem idp serhadlerinde olan baz dah ol cnibn ahvl [] etvrn tetebbu
yirlerine dahl itmek zre oldun bildrmi. eyleyp arz olndu gibi hareketleri var mdur,
mdi, mrn-ileyh[e] virilen ahd-nme-i
nicedr? Malm idinp b-hde yire asker
hmynumda Kral-ol'nun bi'l-fil taht- tartmayup vkf olduun ahbr- sahha[y]
tasarrufnda olan eger vilyet-i Erdel'dr, eger yazup bildresin.

-178/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah Tmvar beglerbegisine.
ZET VE TRANSKRPSYON 86

179 Ayn i hakknda Bodan voyvodasna hkm.

Yazld. Erdel ahvlin ve eger Ferendu cnibi etvrn

Eflk voyvodasnun demine virildi.
F 27 evvl sene 966
Bodan voyvodasna hkm ki:
Erdel Kral stefan Kral Sdde-i
sadet'me mektb gnderp Ferendu Kral
ahd-nme-i hmyna mugyir memleketlerine
dahl itmek zre asker tedrk idp gnderdin
bildrmein buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, Sdde-i
sadet'me olan ubdiyyet rkkyyetn
muktezsnca hzr ve ol cnibe nzr olup eger
tetebbu u tecesss idp arz oldu gibi midr,
nicedr? Gelen asker ne makle askerdr?
Vk ise her ne yzden mnsib ise
mazarratlarn def u ref itmek bbnda ikdm
ihtimm eyleyp anlardan vilyet-i Erdel'e zarar
u gezend iridrmekden hazer idesin ve
ahvllerin ne vechile malmun olursa mufassal
yazup bildresin.

180 Yine ayn mesele hakknda Eflk voyvodasna hkm.

Yazld. muktezsnca Eflk askeri ile hzr u mheyy

Mektb getren demine virildi.
F 27 evvl sene 966
Eflk voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Erdel Kral'nun
sana demleri gelp Dergh- muall'ma irsl
itdin ve andan gayr demn dah her ne
takdr itdiyse malm old. mdi, mrn-ileyh
Kral dah atebe-i ulyma mektb gnderp
Ferendu Kral stne-i sadet'mle itdi
barklkda vilyet-i Erdel anlamamdur diy
memleketlerine kll asker cem idp gnderp
serhadlerinde baz yirlerine dahl olnup ekser
demlerin igv itmek zre oldun bildrmi.
mdi, bundan akdem sen mezkrlarun
vilyetlerine baz Neme askeri gelp duhl
itmek zredr diy bildrmi idn. Buyurdum
ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, bu bbda
Sdde-i sadet'me olan ubdiyyet ihlsun
olup ol cevnibn ve Ferendu taraflarnun
ahvl etvrn tetebbu u tecesss eyleyp dah
mrn-ileyh arz itdi zre memleketlerine
asker gelp dahl taarruzlar var mdur, yoksa
sbk sen arz itdn zre midr, nicedr?
Tamm malm idp dah Sdde-i sadet'me
bildresin. yle ki, arz itdkleri zre vilyet-i
Erdel'e ve sir Kral-ol'nun tasarruflarnda
olan memleketlerine ahd-nme-i hmynuma
mugyir dahl taarruz ideler her ne tarkla
mnsib ise tehr itmeyp mazarrat ifsdlarn
def u ref itmek bbnda dakka fevt itmeyp
vilyet-i Erdel'e anlardan zarar u gezend
iridrmeyesin. Bu bbda Bodan voyvodasna
dah hkm-i erf gnderilmidr, sl idesin.
Eger vilyet-i Erdel'n ve eger Ferendu
tarafnun ahvli ne yzden idin malm idp
dah ne vechile tedrk itdn muaccelen
bildresin.

[Yev]m'l-erbi f 28 evvl sene 966 [03.08.1559]

Tamevar beylerbeyine: Solnok'da Cafer Aa tarafndan baz Erdel

181 kylerinden alnan eya ve emvalin ve yapt zararlarn tedkiki iin kral
tarafndan gelecek adam ile beraber allmasna dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 87

Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, bu bbda

Hzr avu'a virildi. mukayyed olup anlar ile haberlep dah
F 28 evvl sene 966 demleri geldkde, eger hliy vk olan
ziynlardur ve eger sbk vk olan
ziynlardur, eger mrn-ileyh Mahmd'dan
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
eger sirden her kimden taleb iderlerse, bu
Hliy Erdel Kral Sdde-i sadet'me
huss onat vechile hakk zerine erile toprak
dem gnderp sbk Solnok Begi olan
kds marifetiyle teft eyleyp gresin; arz
Mahmd dme izzuh marifeti ile Solnok'dan
itdkleri zre zikr olnan karyeleri ve sir
Cafer Aga nm kimesne Yuvan nm karyelerin
karyeleri urlup espb emvlleri gret ve ehl
ve etrfnda baz karyelerin urup espb
[] iylleri esr olm ise ne mikdr demleri
emvllerin gret ve ehl [] iyllerin esr
esr olup ve ne mikdr espblar alnm ise
itdklerin ve bundan gayr dah mukaddem
bade's-sbt gir ashbna redd eyleyp bu
nie defa karyeleri urlup demleri esr olup
fesdlar idenleri her kim ise habs idp arz
emvl [] espblar gret olndun bildrp
idesin; ne mikdr esrleri ve espblar alnup
imdiye dein vk olan ziynlarn grilmesin
ashbna redd olnursa ve kimlerde bulnursa
arz itmein mrn-ileyhe har sancak virilp
mufassal defter idp arz idesin. Alnan
kendden ve gayrdan taleb itdkleri ziynlar
esrlerden ve espplarndan zhir olanlar gir
eger zikr olnan Yuvan nm karyeden ve eger
b-kusr alviresin ve teft ber-taraf olmadn
mukaddem vk olan bu huss teft itmek
mrn-ileyh Mahmd dah bir cnibe hareket
in seni tayn eyleyp ol bbda mrn-ileyh
eylemeye ve zerine kimesne zhir olursa an
Kral'a hkm-i hmynum gnderilp yarar
dah arz idesin.
demin gndermek emr olnmdur. Buyurdum
ki:

Pojega Beyi olup Semendire'nin muhafazasnda bulunan Hseyin Bey'e:

182 Gnderilen fermanlarn yerlerine ulatrlmas hakknda.

Yazld. avularndan Hzr ile ahkm- erfe

Mezbra virildi.
F 28 evvl sene 966
Pojega Begi olup Semendire muh-
fazasnda olan Hseyin Beg'e hkm ki:
Hliy Budun ve Tmvar begler-begilerine
sl in mhrl kse ile Dergh- muall'm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Varup sana teslm itdkde zikr olnan
hkmleri tehr itmeyp yarar demler ile her
birine uladurup varup vsl oldun yazup
bildresin.

[Yev]m'l-hams f 29 evvl sene 966 [04.08.1559]

Mahmud avua: Ordu-y hmyn iin yazlan koyunlar hakknda emrin

183 beklenilmesine dair.
Yazld. Dergh- muall avu olanlarndan Ali'ye
virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 88

F 29 evvl sene 966 yazldun bildrmisin. mdi, zikr olnan koyun

ne mikdr ise ashbnun zerlerinde dursun,
sonra emr-i erfm ne vechile olursa anunla
Mahmd avu'a hkm ki:
amel olna.
Mektb gnderp emr ile ordu-y
hmynum in iki binden ziyde koyun

Sultann sanca yayalar beyine: Bilecik kazasndan hizmete gelmeyen

184 yayalarn stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. yayalar hdmete virmedi arz olndukda kd

Arz getren demi Sleymn'a virildi. mazl olup yayalar hdmetlerine gelmiler iken
F 29 evvl sene 966 mezkr kd zikr olnan nevbetl yayalara dem
gnderp: "Ben sizi piydelikden hals ideyin,
Sultn-ni sanca yayalar-begine taclen stanbul'a gelesin", diy dll itmein
hkm ki: piydeler hdmetlerin bragup gitdiler diy
Crullh avu ile mektb gnderp liv-i bildrmisin. mdi, ol makle hdmete gelmeyen
mezkr piydelerinden Bilecik kazsndan baz piydeler Sdde-i sadet'me gnderilmesin
piydeler: "Ortakclaruz" diy yayalk emr idp buyurdrum ki:
hdmetlerine gelmeyp ind itdkleri defetle (Boluk) Varcak, anun gibi hdmete
arz olnup hdmete getresin diy mteaddid gelmeyp ind idenleri emr-i erfm
vrid olan evmir-i erfeye hliy Bilecik'den mcebince Sdde-i sadet'me irsl idesin.
mazl olan kd itat itmeyp nevbetl

Akyaz kadsna: Akyaz reysna zorla odun ektirilmekde olduuna dair vki
185 ikyetin tahkiki hakknda.
Yazld.
ikyete gelen Emirze ve h-kul['ya] virildi. (Boluk) Vardukda gresin; kazyye arz
F selh-i evvl sene 966 olndu gibi olup bunlara odun salnm mdur
ve ne mikdr odundur, mr in midr, gayr
Akyaz kdsna hkm ki: mdur? Ve mr in oldu takdrce kadm'l-
Taht- kaznda olan rey tifesi Dergh- eyymdan ne vechile olgelmidr? Hakk
muall'ma dem gnderp yle arz eylediler olmayanlara dah salngelmi midr? Yohsa
ki kzleri ve arabalar yo iken znikmid hemn ifti ve arabas olanlara m
iskelesi'ne cebr ile bunlara odun ekdrp zulm salngelmidr? Kadmden olgelene mugyir
hayf iderler imi. Buyurdum ki: bunlara teadd var mdur, nicedr? Mufassal
yazup bildresin.

[Yev]m's-sebt f 2 Zi'l-kade sene 966 [06.08.1559]

Anadolu beylerbeyine: ehzade Sultan Selim'in hkm ile tevcih edilen terakki
186 ve tmarlarn tezkirelerinin stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 89

Anadol beglerbegisine hkm ki: Anun gibi mrn-ileyhden gelen hkm

Hliy ferzend-i ercmend olum Selm tle
bakhu tarafndan vrid olan hkm mcebince
tevch idp tezkire virdn terakk ve
timarlarun tezkireleri mrn-ileyhden gelen
hkm ile bile gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
ile tevch itdn terakk ve mahll timarlarun
tezkirelerin vrid olan hkm ile bile Sdde-i
sadet'me gnderp hkmlerin sen sretlerin
alkoyasn.

znikmid kadsna: Istabl- mire iin znikmid'e srlp gelen arpann

187 satlmas hakknda.

Yazld. olmayup iczet viresiz ki, her kime dilerlerise

znikmid kdsna hkm ki:
Bundan akdem emr ile Istabl- mire'm
in znikmid'e srilp gelen arpaya ihtiyc
olmayup bey olmasn emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, getren eger
shiblerinden, eger vekllerinden, mani
bey ideler. czet bahnesiyle ger senn
cnibnden eger sren kullarum tarafndan
kimesneden bir aka ve bir habbe aldurmayup
reyya tazyk itdrmeyesin. Sonra kimesneden
nesne alndu istim olna, azl ile komayup
muteb olursun.

[Yev]m'l-ahad f 3 Zi'l-kade sene 966 [07.08.1559]

Rumeli kadlarna: Sipahi zmresinden Mehmed'e Koyun Emaneti tevcih

188 edildiinden, sbk Koyun Emini Kara Sinan'daki nianl celep defterlerinin alnp
Mehmed'e verilmesi hakknda.
Yazld. celeb defterleri alnup mrn-ileyh[e] teslm
Emne teslm olnd. olnmasn emr idp buyurdum ki:
F yevm-i mezbr. Hkm-i erf ile vardukda, her kangnuzun
taht- hkmetinde zikr olnan celeb defterleri
Rm-ili kdlarna hkm ki: bulnursa alup mrn-ileyh[e] teslm
Hliy siph-olanlar zmresinden eyleyesin.
Mehmed'e koyun emneti tevch olnman
sbk koyun emni Kara Sinn'da olan ninlu

am beylerbeyine: Haclar gtrmek iin deveciler arasndaki rekbetten

189 dolay haclarn ve yolcularn emniyet ve selmetinin salanmas hakknda icap
edenin yaplmasna dair.
Yazld.
Kethuds Hseyin'e virildi. m beglerbegisine hkm ki:
F 5 Zi'l-kade sene 966 Dergh- muall'ma mektbun gnderp
hacc- erf in Nasrullh, hayl devesini hzr
ZET VE TRANSKRPSYON
idp ve Nam dah evvel-bahrda Havran
nhiyesinden gelp: "Bu sene hacc ben
getreyim" diy ikdm itdkde, knn zre
adrn ve levzm- siresin virp bir ay
mikdr zahresin alup zerinde olan kabil-i
Urbn- Bagdd Arab ve gayr klliyyen
dalup yalnz kaldukda Nasrullh'dan havf
idp: "Kudretm yokdur" diy ekilp
berriyyeye gidp yine Nasrullh kullarna
smarlandun duycak: "dem gnderp
Nasrullh gitsn, ben getreyim" didkde: "Be-
her senede bu hleden hl deilsn, zemetn
alnmaz ve surren kesilmez; kend hlnde ol"
diy cevb virilp Nasrullh mheyy olup
hdmet zre olup amm baz kable gelp hac
am beylerbeyine: Haleb defterdar ile am nzrnn yanndaki yenierilerin
190 birer sene nbetle istihdam edilmeleri hakknda.
Yazld.
Bu dah.
m beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp m yenierileri ve yaya-balar
gelp bundan akdem Haleb defterdr ve m
nzr yanlarnda hdmet iden yenieri tifesi
ayda bir tebdl olup nevbet tarkyle hdmet
olnurken imdiki hlde tebdl olnmayup er
drder yl hdmet idp eger muhfaza-i
memleketdr ve eger hdmet-i hmyndur, hl
olnmayup env- zahmet ekp anlar
191 Ayn i hakknda Arabistan defterdarna hkm.
Yazld.
Bu dah.
Arabistn defterdrna hkm ki:
m beglerbegisi Sdde-i sadet'me
mektb gnderp m yenierileri ve yaya-
balar gelp, bundan akdem Haleb defterdr
ve m nzr yanlarnda hdmet iden yenieri
tifesi ayda bir tebdl olup nevbet tarkyle
hdmet olnur iken imdiki hlde tebdl
olnmayup er drder yl hdmet idp eger
90
yolnda kondu haberi alndukda mahf tark
olman sbkda gelen beglerbegiler[e] elli
neferden ziyde siph gnderilp be senedr
ki yz siphye indrilp bu sene Arb- bed-
filden havf olman elli nefer siph ziyde
gnderilmek mnsib grilmein tedrkleri
grilmek in Haleb defterdrna mektbun
gnderdn bildrmisin. mdi, huccc-
zevi'l-ibtihcun ve sir ebn-i sebln emn
emn ve refhiyyet-i itminn zre olmalar
bbnda evl v enfa ne ise anunla amel idesin.
Huccca, Arb- bed-filden ve gayrdan zarar
iridrmemek bbnda mes-i cemle zuhra
getresin.
huzrdadur diy altar ay hdmet idelm
didklerin arz itmein, mezkrlar ylda bir kerre
tebdl olnmasn emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, bade'l-yevm
m yenierilerinden eger Haleb defterdr
yannda ve eger m nzr yannda hl-i
hdmetinde olan yenierileri ylda [bir] tebdl
eyleyp istihdm itdresin. Amm unlar ki,
hl-i hdmetine gyet lzm olup eger
defterdrdur ve eger nzrdur, taleb ideler, tebdl
ciz deildr. Bu bbda defterdra dah hkm-i
erfm gnderilmidr.
muhfaza-i memleketdr ve eger hdmet-i
hmyndur, hl olnmayup env- zahmet
ekp anlar huzrdadur diy altar ay hdmet
idelm didklerin arz itmein, ylda bir kerre
tebdl idp amm hl-i hdmetde ehemm
olanlar tebdl itmeyesin diy mrn-ileyh[e]
hkm-i erfm gnderilmidr. Buyurdum ki:
Zikr olnan yenierileri emrm mcebince
tebdl itdkde hl-i hdmetine istihdm eyleyp
amm unlar ki, ml- mr hdmetine mhimm
olup tebdl olmala mla zarar lzm gelse anun
gibileri kem-kn istihdm eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 91

Malkara kadsna: Malkara'da fesatlklar yapan ekiynn silah zoruyla ele

192 geirilmesi hakknda.

Yazld. (Boluk) Vusl buldukda, sen dah hzr

Kd demine virildi.
olup anun gibi zikr olnan ehl-i fesd gir avdet
F 4 Zi'l-kade sene 966
Bu da ier gnderilmidr. idp fesd itmek istedklerinde eger kasaba
Migalkara kdsna hkm ki: halkdur ve eger sir il-eridr, cem idp dah
Mektb gnderp yetmi-seksen mikdr ehl-i fesd ele getrp er u knn ile
shte cem olup fesd zre olman senn dah haklarndan gelmek bbnda dakka fevt
kasabada yoln basup neferi ele gelp itmeyesin. yle ki, zikr olnan ehl-i fesd ele
haklarndan geldn ve bkleri Kor ve gelmel olduklarnda, ceng cidle mberet
psala cniblerine firr idp amm gir idesin. Hn-i cengde anlardan katl olnanlar
cemiyyetleri olup avdet iderlerse ehir halk ktillerden sl olmaz. Ana gre halka tenbh
emr-i erf olmadn mukbele itmekden havf idp dah ele getrenleri bbnda say ikdm
itdklerin bildrmisin. mdi, bu bbda varup eyleyesin. Bu bahne ile kend hllerinde
irip ehl-i fesd ele getrmek in sbk olanlara dahl olmaya. Fesd in lt- harb ile
Prizrin Begi olan hliy ol cevnibde hrsetde cem olanlardan ele gelenlern haklarndan
olan Hzr dme izzuh'ya hkm-i erf gnde- gelesin.
rilmidr. Buyurdum ki:

Prizren sbk Beyi Hzr Bey'e: Malkara kazasnda evler basp su ileyenlerin
193 ele geirilmeleri hakknda.
Yazld.
Sleymn avu'a bile mbir kayd olnup ol
alup gitdi. Bu hkmler yazlup pye-i serre
gnderilp "eydr, gnderilsn" diy hatt-
erf gelp alup gitdi, bile mbir olsun diy
buyurld.
F 4 Zi'l-kade sene 966
Sbk Prizrin Begi olan Hzr Beg'e
hkm ki:
sylemee havf iderz; kll cemiyyetleri
vardur" diy haber virdklerin ve kend dah
meslih-i Mslimn in at ile bir yire giderken,
kasaba ire let-i harb ile niesi karu gelp ok
atup kl ekp ceng-i azm idp Mslimnlar
irip i ele gelp, gayrlarna ibret in
hakkndan gelp bksi Kor-da'na ve psala
cniblerine firr idp gir cemiyyet-i ittifk
zre olduklarn bildrmein buyurdum ki:

Hliy Migalkara kds Sdde-i (Boluk) Vusl buldukda, bir n ve bir sat
sadet'me mektb gnderp kasaba-i mezbre tehr itmeyp bi'z-zt mahall-i mezbra varup
halk gelp: "Shte tifesi yetmi ve seksen dah zikr olnan ehl-i fesd say ikdm
nefer olup let-i harb ile gezp ev basup olan eyleyp eger senn yanunda olanlar iledr, eger
ekmek kasdna gndzin balarda yatup il-eri srmek ile her ne tarkla olursa ele getrp
balarmuz ve bostnlarmuz harb idp ve er u knn ile haklarndan gelmek bbnda
imret huddm dah gelp on-on be nefer dakka fevt itmeyp ihml msheleden
shte on be gnden ziydedr ki her gn let-i ziyde hazer idesin. yle ki varup irimeyesin,
harb ile imrete gelp kend hisselerin aldukdan bir fesd ideler, senden bilinr. Ana gre
sonra u mikdr yoldamuz vardur diy mukayyed olasn ve fesd in let-i harb ile
fukarnun yemeinden hayl yemek alup bulnup ele gelenlern haklarndan gelesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 92

am beylerbeyine: Kerek Kalesi dizdarn emr-i erif hkmyle katleden Kerek

ve evbek sanca Beyi Said tarafndan daha baka kimselerin ldrlp
194 ldrlmediinin bildirilmesi ve orada oturmalar caiz olmayan hisar erlerinin ref'
edilmesi hakknda.
Bu dah. begi zamnnda thmete bir cihet olmakda
mezkr dizdrun hakkndan gelinmesi in
m beglerbegisine hkm ki: emrm mcebince tezkire gnderp hakkndan
Hliy Sdde-i sadet'me mektb gelinmidr. Lakin: "Sirlerini katl itdi, diy
gnderp emr-i erfm zre Kerek ve evbek ikyet eylemiler, anlardan haberm yokdur,
Sanca Begi Sad dme izzuh Kerek kalas bunlar Kerek'de olmakdan olmamak evldur"
dizdrn katl idp: "N-hak yire ulfemz kesp diy arz eylemisin. mdi, ol gedkleri
demlerine virdi" diy ikyet eylediler. Sebeb alnanlardan baz, Sdde-i sadet'me gelp:
ne olmdur, gresin diy emrm olman "Gedklerimz bil-sebeb alnmdur" diy
mrn-ileyh Sad dme izzuh bundan akdem ekv itdklerinde bu hussun asl malm
mektb gnderp kala-i mezbre dizdr olan olmaman bil-sebeb alnmsa mukarrer idesin
Beret, s Arab'dan kz alup yedi-sekiz nefer diy hkm virilp ve dizdrdan gayr katl
hisr-erenleri ile mttefik olup begler olnm dem var mdur? Oldu takdrce ne
demlerine hisr-erleri kolup bir hdmete huss in katl olnmlardur? Malm olmak
gnderildkde: "Begler demlerin Arab'a lzm olman buyurdum ki:
virrler, kend sa gelrler" diy defetle Vusl buldukda, anun gibi zikr olnan
ilm eyleyp ve bundan evvel bunlarun hisr-erenlerinden hkm ibrz iderlerse anda
ahvllerin beglerden ve sir halkdan istim olmak mnsib olmayanlar komayup ve
itmein arz olndukda emr-i erfm virilp dizdrdan gayr dah mrn-ileyh kimesne
senn yanunda sbit oldiyse siyset idesin ve katl itmi midr ve ne huss in katl itmidr?
eger bhe varsa Rm-ili'ne srgn idesin diy Malm idinp dah an arz idesin ve arz itdin
emrm olman Sad Beg'den thmetleri sl zre anda durmak mnsib olmayan hisr-
olndukda kala-i mezkre erenlerinden nie erenlerinden dah ref idesin.
ihtiyr kimesneler mezkr dizdrlar in: "Bu,
cmle kabhatle mevsfdur" diy ehdet idp

[Yev]m's-sls fi 5 Zi'l-kade sene 966 [09.08.1559]

Bursa Har Emini Kubad avua: Kirmasti'deki harap olan Zfer Camii'nin
195 tamiri iin keif yaplarak bildirilmesi hakknda.
Yazld. olmayup mr tarafndan termm olnmasn arz
Burusa Hssa Harc Emni Kubd idp ve ehl-i hibre ile zerine varlup sekiz bin
avu'a hkm ki: aka tahmn olnd diy ilm itmein sana dah
Mihal kds mektb gnderp kasaba-i varup tahmn itdrmek emr idp buyurdum ki:
Kirmasti'de merhm Zfer, bin itdi Hkm-i erfm varcak, bi'z-zt yarar
mescidn zelzeleden kubbelerinn bir mikdr muhamminler ile zerine varup zikr olnan
yiri ve menresi harb olup tamrine vakf mescidn tamre muhtc olan yirlerin tahmn-i
ZET VE TRANSKRPSYON
sahh ile tahmn itdrp ne kadar nesne ile
termm kbildr, nicedr? Vuk zre yazup
[Yev]m'l-erbi f 6 Zi'l-kade sene 966 [10.08.1559]
Ankara eski Kads Emir ah'a: Tarakl, Gynk, Akyaz ve Ilca kazalarndaki
ekiy hakknda tahkikat yapp eriate gre lzm geleni icra etmesine dair.
196
Yazld.
Mezbra Ankara kdlna virilp kdlna eyleyp thmet-i sbk ile mttehem olup
varmak emr olnup mfetti, sbk Kandr
kds ol vilyete buyurlup hkm ana
yazlmdur.
Sbk Ankara Kds olan Mevln
Emrh'a hkm ki:
Bundan akdem Hatvan Begi olup hliy
Burusa ve Koca-ili sancaklarnda baz ehl-i
fesd ele getrmek in irsl olnan Mehmed
dme izzuh mektb gnderp kaz-i Taraklu
ve Gynik ve Akyaz ve Ilca'nun yrk tifesi
ehl-i enat olup kdlar ve nibleri yek-dil
olup kurda olmayup ve yollarda dem katl idp
ehl-i fesd ele gelp kdlara getrdklerinde:
"Sicill ve huccet hakk" diy bir mikdr
altunlarn alup ehl-i fesdun hakkndan
gelinmeyp hals olmala reyya env-
teadd olnur diy bildrp senn dah keml-i
diynet ve hsn-i istikmetne itimd-
hmynum olman zikr olnan kdlklarda
olan ehl-i fesd enatn teftini sana tefvz
idp bu bbda Dergh- muall'm
avularndan Mustafa bile mbir tayn
olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi
mukayyed olup bi'z-zt zikr olnan kdlklara
varup ibtid Ilca kazsndan mberet eyleyp
eger shtelerden ve eger gayrdan fesd
anat zre olanlar ve thmet-i sbk ile
mttehem olanlar ele getrp tecennb idenleri
yataklarna ve duraklarna ve akvm
akriblarna ve bi'l-cmle erile ve knnla
buldurmas lzm olanlara buldurup dah
dav-y hakk ider kimesneler var ise bir defa
erile fasl olmayan kazyyelerin husam
93
arz idesin.
muvcehesinde kazyyelerin erile istim
thmeti mseccel olanlar dah knnla grp
ele gelen ehl-i fesddan erile sbit olan
haklarn ashb- hukka alvirp anun gibi
crm-i galzi olup salb siysete ve yhd
kat- uzva mstahkk olanlar mahallinde
erile salb siyset idp ve yhd kat- uzva
mstahkk olmayan mcrimleri sret-i
crmleriyle ve yarar demler ile ve kayd bend
ile Sdde-i sadet'me gnderesin. Dah ol
bbda ol ki muktez-y er-i erfdr,
mahallinde icr itdresin. Amm unlar ki,
thmet-i sbk ile mttehem olup er-i erf
ile el virmiye, thmet-i sbks mseccel olup
mcib-i rf olanlar dah knn ile grp bu
bbbda tamm dikkat ihtimm zre olup ol
cevnibi ehl-i fesd enatden tathr pk
idp eyym- adlet-encm- husrevnemde
rey v bery sde-hl ve mreffeh'l-ahvl
olup edye-i devm- devletm in duya
itigl gstereler. Amm teft umrnda tamm
hakk zre olup ehl-i fesd enate himyet
olnup kend hllerinde olanlara dahl taarruz
olmakdan ve hilf- er u knn kimesneye
teadd olmakdan ziyde hazer idp muhtc-
arz olan yazup bildresin ve zikr olnan
kdlardan ve niblerden arz olndu gibi ehl-i
fesd himyet olnm mdur, ne zamnda olup
ne makle kimesneye himyet olmdur? An
dah tamm malm idinp arz idesin ve ehl-i
fesd ele virmekde ve ele getrmekde toprak
kdlar ve sbalar ve sir halka gerei gibi
muvenet mzheret idp ehl-i fesda
himyet itmekden ve tecennb itdrmekden ve
ihmlden ziyde hazer ideler. yle ki, ihml
ideler ve yhd muvenet itmeyp ol sebeb ile
ZET VE TRANSKRPSYON
ehl-i fesd tecennb ide, anlara olcak kendlere
olur; azl ile konlmayup mukab olma
Ankara kadlarna: Gnlk tefti ediyoruz diyerek ahaliye hakszlk edenlerin
197 men'ine ve bu ie kalkanlarn hapsedilmelerine ve ahalinin rencide edilmesine
meydan verilmemesine dair.
Yazld.
B-hatt- erf Pdi[h] hazretlerinden.
Abdlkdir avu'a virildi.
F 7 Zi'l-kade sene 966
Ankara sanca kdlarna hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'mde yle istim
olnd ki baz kimesneler yevml teft iderz
diy reyy tutup: "Sen yevmlsn" diy
kiminn akasn alup ve kimin rencde idp
teadd iderler imi. mdi, bu huss in
kimesneye dahl tecvz olnmaya diy emr
olnup ol bbda Memlik-i mahrse'ye ahkm-
erfe gnderilmidr. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, bu bbda her
birinz mukayyed olup anun gibi baz
kimesneler: "Yevml teft iderz" diy taht-
kaznuza geldkde her kim olursa asl v kat
tehr terh itmeyp mecl virmeyp tutup
kayd bend ile habs idp Sdde-i sadet'me
arz idesin ve min-bad beglerbegiler ve begler
demlerine ve sirlere gerei gibi taht-
kaznuzda tenbh tekd eyleyesin ki, bu huss
in kimesneye dahl tecvz itmeyp rey
ve gayrya: "Sen yevmlsn" diy yaplup
akalarn almakdan ziyde hazer idesin. yle
ki, birinzn taht- hkmetinde bu makle vaz
oldu istim olna, azl ile konlmayup env-
ikb ile mukab olmanuz mukarrer bilp, bu
hkm-i hmynumun sretin her birinz
sicill-i mahfza kayd idp halka dah nid v
-197/a-
Yazld.
Ynus avu'un ol Mustafa'ya virildi.
F 7 Zi'l-kade sene 966
Sreti Bol sanca kdlarna.
94
mukarrer bileler. Bu bbda ihmli olanlar
bildresin.
ilm idesin ki, emr-i erfe mugyir bir ferd i
itmeye; rey, zll- sadetmde sde-hl ola
ve imdiye dein taht- kaznuzda kimesne
gelp: "Yevml teft iderin" diy reyya dahl
tecvz itmi midr ve ne makle kimesnedr
ve ne zamnda gelmidr? Her kangnuzun
taht- kazsnda vk olmsa an dah arz
idesin. Dergh- muall'm avularndan ve
kapuclarndan ve gayrdan baz kimesneler
memleket meslihi in ulak ile irsl olnur.
Anun gibilerden mad baz kimesneler tezvr
idp reynun davarlarn tutarlar imi. mdi, bu
bbda dah mukayyed olup ulak ile gelenlern
ellerinde olan ahkm- erfeyi taleb idp dah
ka nefer kimesne tayn olnmsa ana gre
davar bulvirp emre mugyir anlara
aldurmayup ve elinde hkmi olmayup tezvr
idenleri ele getrp habs idp arz idesin ve kir
ile dutmalu olduklarnda dah shiblerinn
rzlar olmadan [de]fter tutdurmayup ve bi'l-
cmle zikr olnan husslarda dim mukayyed
olup emr-i erfe mugyir kimesneye i
itdrmeyp icrsnda dim mukayyed olup
ind muhlefet idenleri isimleriyle yazup
bildresin. Zikr olnan tifenn cerim-i
gnhlar sbk afv olnmdur. Ol huss in
min-bad kimesneye dahl tecvz itdrmeyp
ve bu hkm-i erfm ne gn vardun yazup
bildresin ve dim memleket ahvlin ilmdan
hl olmayasn.
-197/b-
Yazld.
Bu dah.
Sreti Kastamoni sanca kdlarna.
-197/c-
Yazld.
Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON 95

Sreti Kangr sanca kdlarna.

197/e-
-197/d- Yazld.
Yazld. Ynus avu'un ol Mustafa'ya virildi.
Abdlkdir avu'a virildi. F 7 Zi'l-kade sene 966
F 7 Zi'l-kade sene 966 Sreti orum sanca kdlarna.
Sreti orum'dan Tokat'a varnca olan
kdlara.

Kubad Paa'ya: Serhaddin ahvaliyle ehzade Byezid'e ait haberleri daima

198 bildirmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, serhadd ahvlin ve te

B-hatt- erf. cnibn evz u etvrn ve fikr [] firsetlerin ve
Bekir avu'a virildi. olum Byezd'n vkf olduun ahbrn ve bi'l-
F 8 Zi'l-kade sene 966 cmle her tarafdan malmun olan ahbr-
sahhay ve dim vkf olduun ahbr
Kubd Paa'ya hkm ki: ilmdan hl olmayasn. yle ki, ilm lzm
Hliy serhadd ahvli ve te cnibn olan huss ve anlardan gayr muhtc- arz olan
etvr u evz malm olmak lzm olman ahvli mufassal yazup mezbr ulak ile
bildresin ki tehr lzm gelmeye.
buyurdum ki:

-198/a- -198/b-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti Diyrbekr defterdrna. Sreti Bitlis begine.

[Yev]m's-sebt f 10 Zi'l-kade sene 966 [14.08.1559]

Barnl kadsna: Barnl kazasnda Byezid adl sipahi ile olu ve kaynnn
199 haramzadelere ba olarak gnlk diye yolculara tecavzlerinin men'ine ve
yakalanarak haklarndan gelinmesine dair.

Yazld Gkba nm karye kurbinde Dvne Bl ve

Edhem avu'a virildi.
F yevm-i m[ezbr] sene 966
Barnlu kdsna hkm ki:
Mektb gnderp olum Selm'den hkm
gelp cem olup perkende olan eirrya min-
bad dahl olnmaya, emn zre olalar diy
smarlanup tenbh oldukdan sonra taht-
kazndan Byezd nm siphnn ol ve kayn
baz harm-zdelere res olup yevml diy
ebn-i seble zarar u ziyn itdklerinden gayr
Kurd ve Budak ve dah sir yoldalariyle yedi
nefer msfirlern basup Gkba zviyesine
drp andan hals bulmayup Abdl
zviyesine dp anda dah akablerince varup
iki zviyenn eyhleri: "Bunlar yevml
deildr" didklerinde let-i harb ile zerlerine
yriyp Gkbalu zviyesi eyhin alup bir
koln amel-mnde ve zikr olnan kimesneleri
klliyyen soyup espblarn alduklarn
bildrmisin. mdi, mezkr Byezd'n babas
ve iki nefer yoldalar Sdde-i sadet'mde
ZET VE TRANSKRPSYON 96

tutlup Dergh- muall'm avularndan zre bu fesd itdkleri bi-hasebi'-eri'-erf

Edhem avu ile ahvlleri grilmek in sbit zhir olanlar mecl virmeyp
gnderildi. Buyurdum ki: mahallinde haklarndan gelp ve ne mikdr
Vardukda, tehr itmeyp mezbr kimesnenn hakkndan gelindin ve sbit olan
Byezd'n oln ve kaynn ve sir yoldalarn fesdlarnun sret-i sicillerin mezbr ile Sdde-i
dah ele getrp gaybet iderler ise yataklarna ve sadet'me arz idesin ve bu bahne ile
duraklarna ve akvm akriblarna ve bi'l- kimesneye garaz u buzdan ve hilf- vk i
cmle erile ve knnla buldurmas lzm olmakdan ziyde hazer idp arz itdn gibi
olanlara buldurup dah dav-y hakk ider fesd idenleri ki fesdlar zhir olm ola,
kimesneler varsa husamsiyle beraber idp emrm zre anlarun hakklarndan gelesin ve
zerlerine kimesnenn hakk sbit olursa sbit muhtc- arz olan bildresin.
olan haklarn ashbna alvirp dah arz itdn

[Yev]m'l-ahad f 11 Zi'l-kade sene 966 [15.08.1559]

Krkkilise beyine: Krkkilisenin Ulfeciler kynden hrsz ve harami olduu

200 bildirilen Yenieri olu Ali'nin Dersaadete gnderilmesine dair.

Yazld. hmyndadur" diyp badeh mezkr Ali'nn

Gveygsi Ahmed'e virildi.
F yevm-i m[ezbr]
Krk-kilise begine hkm ki:
Hliy Dergh- sadet-meb'uma mektb
gnderp bundan akdem Krk-kilise kazsna
tbi Ulfeciler nm karyenn tefti Yenieri-
ol Ali nm kimesne in hkm-i erf
gnderilp emr-i erfm mcebince teft
olndukda inkrla cevp virp mddesi olan
skender nm kimesneden davsna muvfk
beyyine taleb olndukda: "hidlerm sefer-i
ahvli ehl-i karyeden istifsr olndukda nie
kimesneler: "Mezbr Ali ey at besleyp, inp,
binp, bir-iki ay kar gider; hrsuz ve
harmdr, ey kimesne deildr" diy ehdet
itdklerin ilm itmisin. mdi, buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, mezbr kayd
bendle yarar demlerle koup Sdde-i
sadet'me irsl idesin ve getren kimesnelere
muhkem tenbh idesin ki, yolda gaybet itmeden
ihtirz eyleyeler. yle bilesin.

Amasya Muhafz Sinan Paa'ya: Budin'in Kopan sancana bey olan Hasan
201 Bey'in gecikmeden sancana gnderilmesi hakknda.
Yazld. Vilyet-i Budun'da Kopan sanca inyet
Sinn Kethud'nun demi Mehmed'e virildi. olnan kdvet'l-meri'l-kirm Hasan dme
F 11 Zi'l-kade sene 966 izzuh'nun sanca serhadd olup zabt u hrseti
lzm mhimm olman buyurdum ki:
Mahmiyye-i Amsiyye muhfazasnda
olan Sinn Paa'ya hkm ki: Vardukda, tehr terh itmeyp mrn-
ileyhi gnderesin ki varup gerei gibi
sancanun hfz u hrsetinde ola.
ZET VE TRANSKRPSYON 97

Ktahya piyadeleri sanca beyine: Tersne-i mire hizmetine tayin olunan

202 Ktahya sanca piyadeleri nbetlisinin acele hizmete gnderilmesi hakknda.

Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 11 Zi'l-kade sene 966
Ktahya piydeleri sanca begine
hkm ki:
Ktahya sancanun piydelerinn bir
nevbetlsi mukaddem Bilecik madenine tayn
olnmd. Hliy bir nevbetlsi dah Tershne-i
mire'm hdmetine tayn idp buyurdum ki:
Varcak, sancaun piydelerinn bir
nevbetlsi dah ne mikdr ise yaya-balar ve
mukaddemleri ve knn zre alt aylk zd
zevde ile muaccelen ihrc idp emrm
mcebince Tershne-i mire'me iletp hdmete
mberet itdresin. Yayalar eksk ve gi
iletmekden ziyde hazer eyleyeler.

Ahyolu, Aydos, Varna, Tekfurgl, Hrsova ve brail kadlarna: Arpa ve

203 buday navlunlarn fazla isteyen gemicilerin haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. arpanun ve budayun kilesine navlun her ne

Ahyol ve Aydos ve Varna ve Tekfur-gli
ve Hrsova ve Brayl kdlarna hkm ki:
Hliy taht- kaznuzdan stanbul
zahresiyn irsl olnan arpa ve budayun
navlunlarn gemiciler kadmden algeldklerine
muhlif ikier aka taleb eyledkleri istim
olnman buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda gresin; her
birinzn taht- kazsndan kadm'l-eyymdan
alnugelmise gir an mukarrer idp hliy
gemiciler kadmden olgelenden ziyde navlun
taleb eylerlerse aldurmayup, itmek isteyenleri
men idp memn olmayanlar isimleri ile
yazup bildresin ki ana gre haklarndan geline
ki sirlerine mcib-i ibret vk ola. Her
birinzn taht- kazsndan kadmden navlun ne
alnugelmise an aldurup gemicilere kimesneyi
tazyk idp ziyde itdrmeyesin.

lbasan beyine ve Dra kadsna: Venedik beyleri Dra Liman'ndan aldklar

204 eyay iade ettiklerini bildirdiklerinden, onlarn talep ettikleri gemi ve
zeytinyalarnn geri verilmesi hakknda.
Yazld. sbkda kendlere mteallk baz gemileri
Cenze'ye virildi. levend kayklar alup iinde bulnan zeyt yan
F 11 Zi'l-kade sene 966 Dra'da bey eylediler diy ilm eyledklerinde
ashb- hukka haklar alvirile diy bundan
lbasan begine ve Dra kdsna hkm akdem size hkm-i erfm dah gnderilmidi.
ki: Hliy gir Venediklye ol makle vk olan
Bundan akdem Sdde-i sadet'me ziynlar grilp alvirilmek in yarar
arzlarnuz vrid olup Dra liman'nda Venedik demlernz tayin idp irsl idesin diy
kadrgalar alduklar gemiler ve espb ilm Venedik dojna nme-i hmynum irsl
olnup ahde mugyir alnan espb ve gemi gir olnmdur. Buyurdum ki:
irsl idesin diy Venedik dojna nme-i teden demleri geldkde taleb itdkleri
hmynum gnderilmidi. Venedik espb erile teft idp mteveccih olanlardan
beglerinden hliy atebe-i ulyma mektb gelp bil-kusr ashbna alvirp ahde mugyir
alnan espb gnderildi diy ilm idp ve
ZET VE TRANSKRPSYON 98

kimesneye i itdrmeyesin ve huss- mezbr espb ne mikdr oldun tafsl ile Sdde-i
neye mncer olup ashbna erile teslm olnan sadet'me arz u ilm idesin.

Dra kadsna: Venedik doju Dra Liman'ndan alp gittikleri rencber

205 gemilerini ve eyay iade ederse bunlarn alnp sahiplerine teslimi hakknda.

Yazld. in irsl olndun bildrp ve Sdde-i

sadet'mde olan bayloslar dah te cnibden
Dra kdsna hkm ki: gnderilp espbn ayn ile defterin Dergh-
Bundan akdem lbasan sanca begi ile muall'ma getrdkde, iinde mastr olan
stne-i sadet'me mektb gnderp espb, sbkda arz olndu mikdrdan cz
Venedik'e mteallk birka pre kadrga gelp olman bk kalan dah irsl olna diy,
Dra limannda olan rencber gemilerin Venedik dojna tekrr nme-i hmynum
espbiyle alup gitdin arz itdinzde Venedik gnderilmidr. mdi, buyurdum ki:
dojna nme-i hmynum gnderilp alnan te cnibden gnderdkleri espb alup
espb b-kusr ashbna teslm olnmak in defteri ile hfz idp dah shibleri gelp taleb
irsl olna diy ilm olnm idi. Eyle olsa eyledkde onat vechile grp sahh kendnn
Venedik beglerinn atebe-i ulyma mektblar oldun sbit itdkden sonra teslm idp, deftere
vrid olup kadrgalariyle gelp ol makle fesd iret idesin. Amm bu bbda ihtimm zre
iden demlerinn haklarndan gelindin ve olasn. Kimesnenn hakk zyi olmalu olmaya.
alduklar espb gir shiblerine teslm itmek
Venedik dojuna : Dra Liman'ndan Venediklilerin aldklar gemiler ve eyann
206 bakyyesinin de teslim edilmesi, harami ve levent taifesine zahire verilmemesine
dair.
Yazld. Memlik-i mahrse'mde olan kullarum ve
det zre ser--ser kse ile ve altun kozalak ile rey tifesi harm levend tifesine zahre ve
mhrlenp Cenze'ye teslm olnd. azk virmeyp gemilerin kabl itmeyp mu-
F 11 Zi'l-kade sene 966 venet mzheret eylemeyeler. Ehl-i fesdun
gerei [gibi] hakkndan gelinp ve serhadde
Venedik dojna hkm ki:
Atebe-i aliyye-i lem-penh ve Sdde-i vk olan begler kullaruma tenbh olnup ahd-
nme-i hmynuma mugyir kimesne i
seniyye-i sadet-destghmuza ki mesned-i
seltn-i cihn ve mttek-i havkn-i de- itmemek huss ilm olnm ve stne-i
vrndur, mektb- meveddet-mashbnuz vrid sadet'mde olan baylosnuz dah alnan
Karamrsel gemisi iinde bulnup ashbna redd
olup bundan akdem irsl olnan nme-i
hmynumuz vsl olup Dra'da vk olan olnmak in irsl olnan espbun defterin ayn
kazyyeler malmnuz olup huss- mezkr ile Sdde-i sadet'me gnderp lkin sbk
lbasan begi ile Dra kds Sdde-i sadet'me
ngh haten vk olup istim eylednzde
azm ztrb vk olup, stne-i gerdn- gnderdkleri arzlarnda alnan espbun mikdr
vakrmuz ile sadkat ihls zre olan dostluk beyn olmayup irsl olnan nme-i hmynu-
muzda ayn ile ilm olnm idi. Mezkr
bins mekked meyyed oldu malm
olmak in fi'l-hl donanmanuz zre prevedor baylosun virdi defterde mastr olan espb
olan azl olnup yirine mutemedn-aleyh yarar cz olup mezkr gemi ile on dokuz kta
byk ve kk top olup baylosnuz virdi
deminz tayn olnup reymuzdan alnan
espb ve gemi serhadd-i Memlik-i defterde be kta top gnderilmi. Sir es-
mahmiyye'de vk olan begler kullaruma teslm pblar dah bu minvl zre olup gerekdr ki
kadmden stne-i devlet-iynmuz ile olan
olnmak in irsl olndun ilm eyleyp
ZET VE TRANSKRPSYON
dostluunuz mstedsnca kala-i mezkre
altnda alnan gemi ve espbdan sbk nme-i
hmynumuzda zikr olnan espbun irsl
olnandan bk kalan dah b-kusr zuhra
getrdilp irsl olnmak bbnda env-
mes-i cemlenz vcda getresin ve
Venediklye dah vk olan zarar u ziyn yirl
yirinden hakk zre bi-hasebi'-eri'-erf
grilp ashb- hukka hak teslm olnmak in
kdvet'l-meri'l-kirm lbasan begi ile Dra
kdsna hkm-i hmynumuz gnderilmidr.
Siz dah espb alnan demlerinz mm-
ileyhimya irsl eyleyesiz ki emr-i erfm
mcebince grilp ashb- hukka bade's-sbt
haklar alvirile ve Memlik-i mahrse'm ser-
haddinde vk olan begler kullaruma tenbh
tekd olnup mdmki sizn tarafnuzdan ahd-
nme-i erfme mugyir bir vz sdr olmaya,
ber cnibden dah ahde muhlif kimesneye i
itdrmeyp ehl-i fesd olan harm levend
tifesine zahre virdrmeyesin, diy emrm
olup siz dah eger Girid adas'nda ve eger
Malkara kadsna: Malkara'nn Deveciler kynde Elif adl bir gen kza
207 tecavz eden Ali hakknda eriate gre lzm gelenin icrasna dair.
Yazld.
Kd-asker arz itmidr.
Arz getrene virildi.
F 11 Zi'l-kade [sene 966]
Migalkara kdsna hkm ki:
Mektb gnderp kaz-i mezbrda
Deveciler nm karyeden Elif binti Mehmed nm
bkire meclis-i era gelp: "Ali nm kimesne
mahzarnda dav idp vlideynm tarlada iken
Bolu sanca kadlarna: Ordu-y hmyn iin alnacak koyunlar hakknda.
208
Yazld.
avulukdan mazl Rstem ile Maksd
avu'a gnderildi.
F 12 Zi'l-kade sene 966
Bol sanca kdlarna hkm ki:
Bundan akdem ordu-y hmynum in
koyun emr olup ol bbda size ahkm- erfe
yazlmd. Eyle olsa buyurdum ki:
99
Kbrus'da ve sir yallarda vk olan
beglerinze gerei gibi tenbh tekd idesiz ki
anlar dah harm levend tifesine zahre ve
azk virmeyp muvenet mzheret
itmeyeler. Nitekim imdiye dein anlarun
muveneti ile nie gemilere zarar gelmidr.
yle ki zhir ola, mecl virmeyp cez v
sezsn viresiz ki, bir dah ahde mugyir
kimesnenn i itmee mecli olmaya.
Tarafeynn rey v berys istirhatde olalar
ve dim ahbr- shhat selmetinz ile ol
cevnibde malmnuz olan ahbr- sahhay,
atebe-i ulymuza ilm itmekden hl olmayasz
ki ttl- mcib-i tekd-i meveddet ve mstev-
cib-i temhd-i mahabbetdr, Memlik-i mah-
rse'mden gelp kala toplayup bu makle fesd
iden, mcerred azl ile iktif olnmayup, Sdde-i
sadet'me olan mvlt muktezsnca kalaya
itdi ziyn b-kusr tazmn itdrilp kala
tamr olnup kendnn gerei gibi hakkndan
gelinmek gerekdr.
evimze gelp bana g eyleyp bekretm
izle eyledi" didkde mezbr Ali dah ikrr idp
mseccel oldun bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol bbda emr-i er neyse
icr olnup ve mezbr, sbk bu makle thmet
ile mttehem midr ve ne hall kimesnedr,
teft olnup eger thmet-i sbks var ise kayd
bend ile Sdde-i sadet'me irsl idp ve kz
dah ne halldr an dah teft idp arz idesin.
Maksd avu vusl buldukda, [her]
birinzn taht- kaznuzdan ne mikdr koyun
tedrk ihzr itmisenz shibleri ve yhd
veklleri ile ordu-y hmynuma irsl idesiz,
getrp bey ideler. Amm koyun d-i
mbrekden mukaddem gelp vsl olmak
gerekdr. Ana gre mukayyed olup ihmlden
hazer idesiz ve ne mikdr koyun tedrk irsl
idece[i]nz yazup bildresiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 100

znikmid kadsna: Bolu sancandan gnderilen zahire ve koyunlarn ordu-y

209 hmyna gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Bu dah.
znikmid kdsna hkm ki:
Ordu-y hmynum in Bol sanca
kdlklarndan srilmesi fermn olnan zahre
ile taht- kazna koyun dah gelmi midr? Eger
gelmise ordu-y hmynuma gnderilmesin
emr idp buyurdum ki:
Gelen koyun tehir itmeyp b-kusr irsl
idesin.

Sinan Paa'ya: ehzade Byezid'in Amasya'da zabtolunan eya ve

210 hizmetilerinin en yakn iskeleden stanbul'a gnderilmesi ve eyasnn bir
ksmnn satlmas hakknda.
Yazld.
Esr-ol Ynus avu'a skdar'da Paa
hazretlerinn evinde dokuz yz altm alt Zi'l-
kade'sinn on birinci gicesi ki isneyn gicesidr,
teslm olnd.
Sinn Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp emrm zre olum
Byezd'n zabt itdn espbnun ve
olanlarnun defterin gndermisin. mdi, amele
yarayan adrlar ve cebehnesin ve kitblarn
ve olanlarn kir davarlar ile ol cnibe karb
olan iskeleye gnderp dah ol cnibde olan
kadrgalar ile Sdde-i sadet'me gnderesin.
Bk kalan espb[] anda bey idp dah anda
olanlara harc olmasn emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, emrm zre
mrn-ileyhn kitblarn ve cebehnesin ve
adrlarn ve olanlarn kir davarlar ile ol
cnibe karb olan iskeleye gnderp dah ol
cnibde olan kadrgalara tahml eyleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin. Bk kalan espb
anda bey idp dah ne mikdr aka olursa anda
olanlara harc idp cebehne espbndan ve
adrdan ve kitblardan ve olanlardan ne
mikdr gnderdn ve kimn ile irsl itdn
yazup defter idp bile gnderesin ki ana gre
taleb olna ve anda bk kalup bey olnacak
espb dah ne mikdr olup ve ne bey oldun,
bey oldukda an dah bildresin ve mrn-
ileyhn demlerinden ehirde hayl dem var
diy istim olnur. Var mdur, ne makle
kimesnelerdr? Eger varsa her ne tarkla
mmkinse dadasn ve henz Amsiyye
beginn demleri varmam. dem tayn idp
ehri zabt itdresin ve i-halk in bir yire
kaldurmalu oldukda araba var mdur, nicedr?
An dah yazup bildresin. Araba ne mikdrdur,
kifyet itmezse kir davar bulnur m?
Muaccelen mezbrla bildresin ve Hall ve
Hoca ve Hekim-ban gnderesin, gelp gideler.
Ve anlardan gayr anda olan demlerinden
kapu-olanlarndan ve kapuclarndan ve
alardan kim ierye mahss ola, anlar durup
anlardan gayrsn bir zamn tayn idp tenbh
idesin ki: "Ol vakte dein kimesne kalmayup
dala, sonra bulna siyset olur" diyesin. rsli
fermn olnan espblar imdi gemi ile
gnderesin.

Kestel kadsna: Lazkiye'de rmez yaylanda zuhur eden ekiyya haddinin

211 bildirimesi ve ele geenlerin hapsi ile defterinin Dersaadet'e irsali hakknda.

Yazld.
Arz getren Hamza'ya virildi.
Kestel kdsna hkm ki:
F 11 Zi'l-kade sene 966
Hliy Lzikyye nibi ile mektb
gnderp rmez ? ( ) nm yaylakda otuz
ZET VE TRANSKRPSYON 101

nefer Arab ve ak-kullar cem olup sancak
kaldurup yaylakda nie ev basup nie
kimesneler mecrh olup alt neferi, tutlup ve
Divne Hasan nm kimesnenn yoln basup ok
ile mecrh idp iki pre bezin ve bir mikdr
unn alup ve andan gayr yirden gemi alup
memleketlerine gitmek niyyet idp yolda iki
kimesne soyup ve bir kz alup ve yaylak
halknun zerine gelp muhrebe v muktele
itdklerine ikrr idp sicill olnup habse
virildin bildrmisin. Buyurdum ki:
Varcak, arz itdn zre tutlup fesd
enati sbit zhir olanlar, mecl virmeyp
mahallinde siyset eyleyesin ve emr-i erfm
yirine vardun yazup bildresin ve
mezkrlarun gaybet iden sir yoldalarn dah
yata u duraklarna buldurup getrdp hakk
zre teft idp bi-hasebi'-er zerlerine sbit
zhir olan fesdlarn defter idp kendlerin
habs idp defterin Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Badad beylerbeyine: Cessn Sanca Beyi Ali Bey'in kt hareketlerinden

212 dolay hapsedilip, ald eylerin sahiplerine verilmesi ve tefti neticesinin
bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Mudurnl Mehmed avu'a virildi ve Mliyye
tarafndan dah yazlan hkm dah mezkra
virildi.
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Hliy Cessn kds mektb gnderp
Cessn Sanca Begi Ali Beg'n bundan akdem
Bedre nhiyesinde zulm teaddsi oldu
ecilden teft idp fukarnun hakkn alvirp
temerrd ideni arz idesin diy vrid olan hkm-i
erf mcebince mr-i mrn-ileyhe
sylendkde, hkm-i erfe itat itmeyp
aretini nhiyede koyup rey tifesin rencde
itmekden hl olmayup cem-i hdmetlerine
fukary istihdm idp n-hak yire zulmen
akalarn alup mahslleri virildkde hilf- er
u knn u defter rzklarn alup iki defa Bb-
sadet'e ahvllerin arz itmek in bir nie dem
gnderp be gnlk yoldan getrp cermelerin
aldukdan sonra birbirine kefle virp zulm
hayf itdin bildrmisin. mdi, mrn-
ileyhn sanca hara virilp teft olnmasn
emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, mezkr bi'l-fil
yanunda ise habs idp, deil ise bir tarkla
getrdp habs idp dah bir vekl nasb idp
sancana gnderp eger kendden ve eger
demlerinden her kim gelp dav-y hakk
eylerse toprak kds marifeti ile bir defa
erile fasl olnm olmayup on be yl terk
olnmayan kazyyelerin ber-mceb-i er-i
kavm onat vechile hakk zre husam
muvcehesinde teft eyleyp dah eger kendde
ve eger demlerinde her kimn erile hakk
sbit olursa, sbit olan haklarn ashb- hukka
alvirp dah ne mikdr kimesnenn hakk sbit
olup alvirildkde ve kendnn ve demlerinn
zerlerinde ne mikdr nesne sbit olup ve ne
makle mdde sbit oldun mufassal defter
idp Sdde-i sadet'me arz idp kendyi
habsden tlk itmeyp sonra emrm ne vechile
sdr olursa anunla amel eyleyesin.

Kefe kadsna: Kefe beyine gnderilen avuun, kendisine ulatrlmas

213 hakknda.
Yazld.
Mezkr avua virildi. Kefe kdsna hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 102

Hliy mhrl kse ile Kefe begine Anun gibi mrn-ileyh anda hzr deilse
Dergh- muall'm avularndan kdvet'l- her kandeyse mezbr avu[] emn slim
emsil Mustafa zde kadruh ile hkm-i uladursn.
hmynum gnderilmidr. Buyurdum ki:

Muhafz Mehmed Bey'e: Tersne-i mire'ye ait serenlerin Sakarya nehrinden

214 geirtilmesi hakknda.

Yazld. olnup Sakarya nehri'ne gelp kadmden seren

ve direk gerdkleri mahalden gemek
Muhfazaya tayn olnan Mehmed Beg'e istedklerinde: "Kprden mrr eylen" diy
hkm ki: sen mni olduun arz eylemein buyurdum
znikmid kds mektb gnderp emr-i ki:
erf mcebince Tershne-i mire mhimmt (Boluk) Vusl buldukda, tehr itmeyp ne
in Akyaz ve Gynik ve Yenice ve Akhisr ve yirden mrr kbilse gerdp rencbere mni
Nurgn kdlklarna tevz olndukda hzr u mzhim olmayup avk itdrmeyesin.
bulnan seren, cret ile kra olanlara tahml

Rodos beyine: Msr kapudannn yanna gitmeyip, kendi kadrgalaryla

215 Rodos'un muhafazasnda bulunmasna dair.
Yazld.
demi Er-ol zeyr'e virildi.
F 10 Zi'l-kade sene 966
Rodos begine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
gnderilp yanunda olan kadrgalar ile
kapudanum yanna varup Rodos cniblerinn
hfz u hrsetin Msr kapudanna smarlayasn
diy emrm olm idi. Eyle olsa mrn-ileyh
Sdde-i sadet'mden nie pre kadrgalar ile
gnderilp senn gir sancaun muhfazasnda
olman emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, mrn-ileyh
cnibine gitmeyp Rodos'un ve ol etrfda hfz u
hrseti lzm olan yallarun ve limnlarun ve
dery yzinn gerei gibi hfz u hrsetinde olup
addan ve levend ve korsan tifesinden nevh
v kurya ve reyya ve msfirn-i bahre zarar
u gezend iridrmekden ziyde hazer idesin ve
Msr kapudanna dah tenbh idesin ki, kend
semtinde hfz u hrseti lzm olan yirleri onat
vechile grp gzedp dakka fevt itmeye ve
ad taraflarndan ve donanma-i
hmynumdan vkf olduun ahbr- sahhay
ilmdan hl olmayasn.

Kefe beyine: Azak Kalesi'nde bulunan yenierilerin zahire ve akelerinin

216 gecikmeden gnderilmesi hakknda.
Yazld. tedrk olnmayup zahre bbnda mzyaka
Mustafa avu'a virildi. olman Sdde-i sadet'me ferydclar
F 11 Zi'l-kade sene 966 gelmidr. Eyle olsa yenieri kullarumun
zahresi tedrki mhimmtdan olup
Kefe begine hkm ki: buyurdum ki:
Hliy Azak kalas'nda nevbetci olan avuum Mustafa zde kadruh vusl
yenieri kullarumun imdiye dein zahreleri buldukda, asl tehr terh itmeyp zikr
ZET VE TRANSKRPSYON 103

olnan kullarumun zahrelerin akalar ile
muaccelen tedrk eyleyp akalar ile
muaccelen irsl idesin. Eger Kefe'de ve eger
adalarda ele girmezse der-mahzen olm mr
tereke var ise narh- rz zre mr terekeden
tedrk idp ber-vech-i isticl uladurasn ki
mzyakalar def ola ve min-bad dah anda
nevbetci olanlarun eger k zahreleridr eger
gayrdur, mukaddem tedrk idesin ki bir dah
zahre hussnda mzyaka ekmel olmayalar.
Zahrelerin ne vechile tedrk idp ve nice
gnderdn ve imdiye dein nin tedrk
olmadun yazup bildresin ve tayn olnan iki
yz nefer yenieri bi'l-fil anda kalada
mevcdlar mdur, ne mikdr mevcddur?
Hufyeten malm idinp dah arz idesin.

Akkirman beyine: Krm hannn tamir edilmesini bildirdii Saaklu adl harap
kalenin tamirinde fayda olup olmadnn ve Krm hannn yaptrmakda olduu
217 kale hakkndaki malmatn bildirilmesine dair.

Yazld. zabtna nefi var mdur? Malm olmak lzm

Bu dah.
Ve Kefe kdsna mezbr avu Kefe begi her
kandeyse uladurasn diy hkm-i erf yazlup
mezbra virilmidr.
F yevm-i m[ezbr]
Akkerman begine hkm ki:
Hliy Hn hazretleri mektb gnderp
Saaklu nm harb kalanun tamr olmasn
bildrmidr. Eyle olsa kala-i mezbre ne
makle yirdedr, tamr olnsa ne mikdr nesne
ile tamr olnur ve oldu takdrce memleket
olman buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; kala-i mezbre ne
mahaldedr ve tamr olndu takdrce ne
mikdr nesne ile olur ve mamr olmasnun
memleket vilyetn hfzna nefi var mdur ve
andan gayr mrn-ileyh dah bir kala bin
itmek zre olup ol bin idecei kala mahallinde
olup etrfnda enlik var mdur, nicedr ve ne
makle kala bin ider? Yazup bildresin ve
mrn-ileyh avuum eger karadan ve eger
derydan emn slim Kefe'ye uladurasn.

Malatya beyine ve kadsna: Sayvek adl Ermeninin yapt irret ve ekvetten

218 dolay eriate gre muhakeme edilmesi ve kendisine tenbihatta bulunulmas
hakknda.

Yazld. (Boluk) Varcak, ehl-i slm ve kefereden,

mezkrdan hak dav ider var ise husamsiyle
Maltyye begine ve kdsna hkm ki: berber idp bir defa erile fasl olnmayup ve
Maltyye muhfazasnda olan lgen on be yl gemeyen husslarn ber-mceb-i
brhm dme izzuh mektb gnderp Sayvek
er-i erf hakk zre teft idp gresin;
nm Ermen iddet akvet zre olup baz
zerine kimesnenn erile haklar sbit zhir
reynun mln alup bazn kdya iledp olursa erile sbit olan haklarn ashbna
hakret itdrp mme-i Mslimnlar ve
alvirp dah tenbh tekd eyleyesin ki min-
Ermenler gulvv idp, zarar- mmdur ve
bad kd ve sba ve nib yanna varmayup
mezkrun iddet akvetinden hne gp mesliha karmaya ve zerine ne makle hak
har sancaa gitmidr, sirleri dah perkende sbit olup ve ne mikdr kimesnenn hakk
olmak mukarrerdr diy bildrmein
alvirildin yazup defter idp arz idesin ve
buyurdum ki: bade't-tenbh bu makle vaza mberet iderse
bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 104

orum Beyi lyas Bey'e: Mal tahsilinde emr-i erf zere hareket olunup gnl
219 taifesinden kimseye taaddi ettirilmemesi hakknda.

Yazld. mil olup mlun tahslinde emrm zre

Mstedm avu'a virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 966
orum Begi lys Beg'e hkm ki:
Mektb ve kazy defteri gnderp baz
huss ilm idp andan gayr nm
kimesnenn Merzifon taraflarnda oldun ve
skilip dizdrnda emnet konlan espblar
hussn ve andan gayr yevml tifesinn
ahvlin bildrmisin. mdi, mln tahsli in
sana ve ml nzr olan Amsiyye kdsna
mliyye tarafndan hkm-i erf gnderilmidr.
Buyurdum ki:
olup ve yevml tifesinden kimesneye teadd
itdrmeyp kend hallerinde gelp evlerinde
skin olanlara dah min-bad kimesneyi dahl
itdrmeyesin ve dizdrda emnet konlan
espblar Konya cnibine tevecch itdklerinde
mi konmdur, yohsa sonra mnhezim olup
avdet itdklerinde mi konmdur? Ne makle
espbdur ve kimlerndr, yazup bildresin.
Sancaun gerei gibi hfz idp yevml
tifesinn gelp evlerinde kend hllerinde
kimesneye "yevmlsn" diy dahl taarruz
itdrmekden hazer idesin. Amm kend hl-
lerinde olmayup gir memleketde fesd zre
olanlar men idp kimesneye zarar iri-
drmeyesin.

Badad beylerbeyine: Cessn-Bedre Beyi Ali Devle'nin baz bid'atler ihds

220 etmesinden dolay, reyya eriate, kanun ve defter-i hknye mugyir bid'atlerle
taaddi ettirilmemesi hakknda.
Yazld. er-i erfe ve knn- mnfe ve defter-i
Arz- hl sunan Sultn Ali'ye virildi. hknye mugyir u muhlif bu asl bidatler
F 14 Zi'l-kade [sene 966] ihds itmeyp zulm teadd itmeyeler. yle
ki, imden sonra sancak-begleri ve demleri
Bagdd Beglerbegisine hkm ki: reyya bu makle hilf- er u knn teaddd
Bundan akdem Cessn- Bedre Begi Ali itdkde sen men itmeyp veya arz itmeyesin,
Devle in, hilf- er u knn baz bidatler Sdde-i sadet'me tekrr bunun gibi arz- hl
ihds idp reyya fevka'l-had zulm hayf sunlup ekv olna, zrn makbl olmayup
itmidr diy itdi bidatleri defter idp netcesi sana id olur. Ana gre mukayyed olup
Sdde-i sadet'me sunup zhr- tezallm beglerden ve demlerinden ve gayrdan rey
itdkleri ecilden defterin sreti ayn ile ihrc v beryya hilf- er u knn ve mugyir-i
olnup sana gnderilp buyurdum ki: defter-i hmyn kimesneye teadd
itdrmeyesin ki rey, eyym- adletmde
Varcak, min-bad beglerbegiline
sde-hl olup kr kisblerine megl olalar.
mteallk olan sancak-beglerine tenbh tekd
eyleyesin ki, sancaklarna tbi olan reylarna

[Yev]m'l-cuma f 13 Zi'l-kade sene 966 [17.08.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 105

Gynk, Mudurnu ve Beypazar kadlarna: Ordu-y hmyn iin kimin

221 elinde olursa olsun, koyun tedarik edilerek gnderilmesi hakknda.

Yazld. erkek koyun eger zikr olnan tifeden ve

Gynik ve Mudurn ve Begbzr
kdlarna hkm ki:
Bundan akdem ordu-y hmynum in
koyun tedrk ve irsl idesin diy defetle
ahkm- erfe gnderilmi idi. Eyle olsa taht-
kaznuzda baz kd ve mderris ve niblerde
ve mtekid siph ve piyde tifesinde baa
yarar erkek koyun olup, virmekde taalll
iderler imi ve kaz-i Gynik'de dah baz
kuzt nmna kimesnelerde dah koyun olup
taleb olndukda, "kassbuz" diy taalll iderler
imi. Buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan Maksd
zde kadruh vusl buldukda, bu bbda
mukayyed olup taht- kaznuzda baa yarar
gayrdan her kimde bulnur ise taalll niz
itdrmeyp ne mikdr koyun bulnur ise
shibler ve yhd veklleri ile mezbr ile ve
niblerinz ile muaccelen irsl idp ordu-y
hmynuma uladurasn. Huss- mezbr
mahall-i ihtimmdur. Ana gre her birinz bi'z-
zt mezbr avu ile mberet idp taht-
kaznuzda ne mikdr erkek baa yarar koyun
bulnursa emrm zre d-i mbrekden
mukaddem srdrp gnderesiz. Bu bbda
koyun olanlara himyet olnup olmayanlara
teklf olmakdan ve kimesneden ahz celb
olmakdan ziyde hazer idp gaflet itmeyesiz.
Sonra kimesneden nesne ahz oldu istim
olna, netcesi size id olur.

[Yev]m's-sebt f 15 Zi'l-kade sene 966 [19.08.1559]

skdar kadsna: Dil'de bulunan at gemileri reislerinden Seydi Reis'in

222 dmencisi Mirza'nn gnderilmesi hakknda.

Yazld. dmenci olan Emrz'nun dah huzr lzm

avu-ol Mehmed'e virildi.
skdar kdsna hkm ki:
Bundan akdem Dil'de olan at gemileri
reslerinden Seyd Res Sdde-i sadet'me
getrilmidi. Zikr olnan resn gemisinde
olman buyurdum ki:
avu-oullar'ndan Mehmed zde kadruh
vardukda, kayd [] bend ile teslm eyleyp
gnderesin.

-222/a-
Bir sreti dah sbk yazlup Dil'de at-gemisi reslerinden Seyd in yazlmdur.
F 11 Zi'l-kade sene 966

Dergh- li avularndan skender avu'a: Gelibolu Boaz'nda oturup

223 gelip geen gemileri yoklamas hakknda.

Yazld. F 17 Zi'l-kade sene 966

skender avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 106

Dergh- l avularndan skender anda oturup ve eger Anadol yakasnda oturmak

avu'a hkm ki: mnsibse anda skin olup ol boazlar gerei
Senn varup Gelibol maberinde oturup gibi hfz u hrset idp mrr u ubr iden
zikr olnan boazdan mrr idenleri sen bi'z-zt kimesneleri onat vechile yoklayup ehl-i
grp ol boazlar hfz itmek emr idp fesddan Rm-ili cniblerine kimesne
buyurdum ki: gemekden ziyde hazer idp hfz u hrset ve
zabt u synetde dakka fevt itmeyesin.
Tehr itmeyp emr olnan mahalle varup
hfz u hrsete eger Gelibol'da oturmak evl ise
Gelibolu muhafazasnda olan Amasya Bey'i Sinan Bey'e: Gelibolu Boaz'nn
muhafazas skender avu'a emredildiinden, sancana dnmesi ve Mahir adl
224 mfsidin ele geirilerek hapsedilmesi hakknda.

Yazld. ve sbk isyn zre olan ehl-i fesddan Mhir

Mezbr bege sl in skender avu'a virildi.
F yevm-i m[ezbr]
Amsiyye Begi olup Gelibol mu-
hfazasnda olan Sinn Beg'e hkm ki:
Hliy Gelibol maberinn zabt Dergh-
muall'm avularndan kdvet'l-emsl ve'l-
akrn skender avu'a emr olup sen varup
sancaun hfz u hrsetinde olman emr idp
buyurdum ki:
Mrn-ileyh vardukda, asl tehr
itmeyp varup sancaun hfz u hrsetde olasn
nm mfsid, baz ehl-i fesd ile ol cniblere ve
Merzifon cniblerinde gezdi istim olnur.
Vardukda, hsn-i tedrk eyleyp zikr olnan
mfsidi her kande ise tetebbu u tecesss
eyleyp her ne tarkla olursa ele getrp habs
idp arz idesin ve andan gayr mteveff
Sleymn Paa kapuc-bas olup badeh
olum Byezd yanna varup muhrebede
mecrh olmala anda kalan Mahmd nm
mfsid dah Niksar cniblerinde imi, an dah
ele getrmee say idesin.

[Yev]m'l-ahad f 17 Zi'l-kade sene 966 [21.08.1559]

ehzade Sultan Selim'e: Askerini Vezir Mehmed Paa ve Erzurum'da bulunan

beylerbeyiler ile beraber olarak Kara mid'de toplamas hakknda.
225
Yazld. varup ve Erzurum'da bulnan beglerbegiler dah
Bu cmle hkmler yazlup ninlanup pye-i yanlarnda bulnan askir-i zafer-mesir ile
serr-i alya gnderilp eydr gnderilsn anda cemiyyet zre oturup ve Diyrbekr
diy hatt- erf olman Abd avu ile beglerbegisi Mu ovas'nda oturup cemiyyet
gnderilmidr. idp ve Anadol beglerbegisi dah Tercan'da
F yevm-i mezbr. skin olup ve Dulkdirl beglerbegisi
mukaddem tayn olndu zre mnsib ise
Sultn Selm hazretlerine hkm ki: Bitlis cniblerinde olmasn emr idp ol bbda
Hliy atebe-i uly-menziletme mektbun her birine mstakl hkm-i hmynum yazlup
vrid olup asker ahvlin bildrmisin. mdi, ol irsl olnmdur. Buyurdum ki:
cnibden bir sahh haber malm olnca asker Hkm-i erfm vusl buldukda, irsl
perkende olmak mnsib olmaman sizn ve olnan ahkm- erfeyi her birine irsl idp dah
vezrm Mehmed Paa ve kapum kullar ve fermn- cell'l-kadrm zre tayn eyleyesin
yenieri kullarum ile mahrse-i Kara mid'e ki, her biri varup te cnibde bir sahh haber
ZET VE TRANSKRPSYON 107

malm olnca mahall-i memrda cemiyet zre olnan yire varup ol cnibn haberine
mretteb mkemmel hzr u mheyy olup mterakkb olup vkf olduunuz ahbr-
sonra emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle sahhay ale't-tevl Sdde-i sadet'me
amel olna ve siz dah mrn-ileyh vezrm ve ilmdan hl olmayasn. Sonra mahal ne
kapum kullar ve yenieri kullarum ile tayn vechile iktiz iderse mcebiyle amel olna.
Rumeli beylerbeyine: ehzade Sultan Selim'e verilen emre gre hareket
226 olunmasna dair.

Yazld. mkemmel dmen yaraiyle Erzurum

Abd avu'a virildi.
F 17 Zi'l-kade sene 966
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Hliy olum Selm tle bakhu'dan
mektb gelp askern ahvlin bildrmi. mdi,
yukaru cnibden sahh haber malm olnca
senn dah Rm-ili askeriyle mretteb
cniblerinde olan beglerbegiler kullarum ile
cemiyyet zre olmanuz emr idp buyurdum
ki:
Vusl buldukda, emrm zre te cnibden
sahh haber gelince yanunda olan Rm-ili
askeriyle oturup sonra emr-i erfm ne vechile
sdr olursa mcebiyle amel idesin.

-226/a- -226/d-
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti Dulkdirl beglerbegisine; Bitlis Bir sreti Erzurum beglerbegisine;
cniblerinde cemiyyet zre oturasn. Erzurum'da oturasn diy.

-226/b- -226/e-
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti Karaman beglerbegisine; Bir sreti Rm beglerbegisine; Erzurum'da
Erzurum'da oturasn diy. oturasn diy.

-226/c- -226/f-
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine; Mu Bir sreti Anadol beglerbegisine;
ovas'nda oturasn diy. Tercan'da oturasn diy.

227 Yine ayn hususta Vezir Mehmed Paa'ya hkm.

Yazld. mrn-ileyh olum ile sen ve yanunda olan

Abd avu'a virildi.
F 17 Zi'l-kade sene 966
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Olum Selm tle bakhu'dan mektb gelp
askern ahvlin bildrmi. mdi, yukaru
cnibden bir sahh haber malm olnca
kapum kullar ve yenieri kullarum ile varup
mahrse-i mid'de skin olmanuz emr idp
buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, emrm
zre mrn-ileyh olum ile varup mahrse-i
mid'de olup sonra emrm ne vechile olursa
anunla amel idesin. Van Beglerbegisi Kubd
ZET VE TRANSKRPSYON 108

dme ikblh'ya sl in mhrl kse ile sana uladurasn.

hkm-i erf gnderilmidr. Muaccelen

Van beylerbeyine: ehzade Byezid'in Aras Suyu'nun tesine getii

228 bildirildiinden, oradan ne tarafa yneldiinin haber alndnda bildirilmesine
dair.
Yazld. suy kenrnda irip bir mikdr demlerin alup
Mehmed Paa'nun hkmi ile Abd avu'a kend suy te gep gitdin bildrmiler.
virildi. Eyle olsa buyurdum ki:
F 17 Zi'l-kade sene 966 Hkm-i erfm vusl buldukda, tehr
itmeyp her taraf tetebbu u tecesss idp eger
Van beglerbegisine hkm ki: te cnibden ve eger mrn-ileyh olumun ne
Bundan akdem sana hkm-i erfm cnibe tevecch itdinden vkf olduun
gnderilp te cnibden ve olum Byezd ahbr- sahha[y] ilm idp ve min-bad dah
tarafndan vkf olduun ahbr[] bildresin ilmdan hl olmayasn.
diy emrm olm idi. Hliy Diyrbekr ve
Erzurum beglerbegileri akabince lgar idp Aras

Erzurum beylerbeyine: Erzurum tarafnda olan askerin zahirelerinin tedarik

229 edilmesi hakknda.
Yazld.
Abd avu'a virildi.
F 17 Zi'l-kade sene 966
Erzurum beglerbeg[i]lerine hkm ki:
Hliy ol cnibde olan beglerbeg[i]lerden
Rm-ili ve Rm ve Karaman ve Anadol
beglerbegileri kendlere mteallk olan begler
ve sir asker halk ile teden bir sahh haber
malm olnca anda olmak emr idp ol bbda
her birine hkm-i erf gnderilmidr. Eyle
olsa zikr olnan askir-i nusret-mesirn zd
zevdeleri tedrki ehemm-i mhimmtdan
olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi
mukayyed olup asker halknun zahresin her ne
tarafdan olursa tedrk idp getrdp askere
mzyaka ekdrmeyesin. Huss- mezbr,
mahall-i ihtimmdur. Ana gre mukayyed olup
zahre tedrkinde cidd [] ihtimm zre olasn.

orum Beyi Ayas Bey'e: ehzade Byezid'n yannda olanlardan yaral olarak
Amasya'da kalan Mahmud'un Niksar taraflarnda fesada balamas zerine, ele
230 geirilmesi hakknda.

Abd avu'a virildi. Bundan akdem mteveff Sleymn

F 17 Zi'l-kade sene 966
Sinn'un hkmi ile bir kse[ye] konld.
F 17 Zi'l-kade [sene] 966
orum Begi Ayas Beg'e [hkm ki]:
Paa'nun kapuc-ba olup olum Byezd
yannda olan Mahmd nm mfsid mecrh olup
Amsiyye'de kalup badeh yanna baz ehl-i
fesd cem idp Niksar cniblerinde fesd zre
oldu istim olnup eyle olsa buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 109

Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup mezbr mahall-i ihtimmdur; ana gre
tetebbu u tecesss idp her [ne] tarkla olursa mukayyed olasn.
ele getrp habs idp arz idesin. Huss-
Silistre Beyi olup Amasya'da bulunan Sinan Paa'ya: Ad geen Mahmud'un
231 ve Tankr adl mfsidin ele geirilmeleri hakknda.

Yazld. fesd ile Niksar cniblerinde oldu istim old.

Abd avu'a virildi.
F 17 Zi'l-kade sene 966
Silistre Begi olup Amsiyye'de olan
Sinn Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem mteveff Sleymn
Paa'nun kapuc-ba olup olum Byezd
yannda olan Mahmd nm mfsid mecrh olup
kaldu istim oldukda ol bbda hkm-i erf
gnderilmi idi. Hliy tecesss zre idn
bildrmisin. mdi, mezkrun bi'l-fil baz ehl-i
mdi, mezkrun ve andan gayr Tankr nm
mfsidn ele gelmeleri mhimmtdan olup
buyurdum ki:
Bu bbda mukayyed olup etrf cevnibi
tecesss idp her kande haberin alursan, dem
gndermek ile mi olur, her ne tarkla mmkinse
hsn-i tedrk idp ele getrmek bbnda
env- ikdm ihtimm eyleyesin. Bu bbda
orum begine dah hkm gnderilmidr,
uladurasn.

Erzurum beylerbeyine: Mahmud'un Niksar taraflarndan Erzurum'a gedii

232 haber alndndan, ele geirilmesi ve firarna meydan verilmemesi hakknda.

Yazld. fesd cem idp Niksar cniblerinden ol cnibe

Abd avu'a virildi.
F 17 Zi'l-kade sene 966
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem mteveff Sleymn
Paa'nun kapuc-ba olup olum Byezd'n
yannda iken Konya muhrebesinde mecrh
olmala Amsiyye'de kalup hliy baz ehl-i
gelmek zre idi istim olnup buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, bu bbda
dim mukayyed olup ol etrf cst c idp
mezkr ele getrmee say idesin. Gaflet ile ya
cemiyyet ile ve yhd tebdl-i sret ile bir
cnibe firr itmekden ihtiyt zre olasn.

[Yev]m'l-isneyn f 18 Zi'l-kade sene 966 [22.08.1559]

Kubad Paa'ya: Biradost aireti ile Brazgird nahiyesi uhdelerine tevcih edilen

233 Gazi Kran olu Ali Bey ile Bahaeddin olu madeddin'e yardm edilmesi
hakknda.
Yazld. olan Biradost areti sancak tarkyla mrn-
Sultn Hseyin Beg'n kethudsna virildi. ileyh Mehmed Beg'n karnda Ali dme
F gurre-i Zi'l-hicce sene 966 izzuh'ya ve Brazgird nhiyesi kadmden Mr
Baheddn'n lkesi olup fevt olmala
Kubd Paa'ya hkm ki: mrn-ileyh h Mehmed Beg'n ol
Hliy Gz Kran-ol h Mehmed skender tasarrufndadur. Ol dah sancak
Beg'n ol Budak dme izzuh'nun tasarrufnda tarkyla Baheddn-ol mdeddn'e virilp
ZET VE TRANSKRPSYON 110

bertlar dah virilmidr. Eyle olsa buyurdum idesin. Mrn-ileyhimy sancaklarna

ki: iletmek in cenb- emret-meb Sultn
Varup dhil olduklarnda yle ki, Hseyin dmet melhi['ye] hkm-i erf
muvenet lzm gele, tehr itmeyp gerei gibi virilmidr.
mrn-ileyhimya muvenet mzheret

-233/a-
Yazld. -233/b-
Buna virilmedi. Yazld.
Srn Sleymn Beg'e yazld. Bu dah.
Bu dah mezkr kethudya virlidi. Buna da har tarkla hkm yazld.
Trh-i mezbrda. Bu dah.
Bir sreti Hakkr Begi Zeynel Beg'e. Bir sreti Sultn Hseyin Beg'e.
Bunlarda: "Mrn-ileyhe tenbh idesin"
yazlmamdur.

Diyarbekir beylerbeyine: Beylerbeyilie bal beyler ve askerlerle Mu'da

234 oturup Van ve Badad'a bal beylere icazet verilmesi hakknda.

Yazld. ve Bitlis begi ve Musul begi ve Gregil begi ve

Paa hazretlerine gnderildi.
F 18 Zi'l-kade sene 966
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp Mu'da cemiyyet zre oturasn diy
emrm olm idi. Eyle olsa sbk Van ve
Bagdd beglerbegiliklerine mteallk olan baz
beglerden Hizan Hkimi Sultn Ahmed ve
Kisan Begi ve Hakkr Begi Zeynel ve Mu
begi ve Agakis begi ve Hzo begi ve Palu
hkimi ve Erbil begi ve irvin begi ve Kulp begi
Sindi begi dah sennle cemiyyetde olmak emr
olm idi. Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, sen
emrm zre beglerbegiline mteallk olan
begler ve sir asker kullarum ile Mu'da oturup
Van ve Bagdd'a mteallk olan beglerden
yanunda olanlara iczet viresin ki her biri varup
beglerbegileri yanunda hzr olup vk olan
hdmetde bulnalar ve zikr olnan beglerden
yanunda her kim yoklanup ve ne vakit iczet
virp gnderdn yazup bildresin.

Badad beylerbeyine: Refahiye sanca reysndan ve hariden gelenlerden

235 olan ekiynn eriate gre haklarndan gelinmesine dair.
Yazld.
Rumhiye beginn demi Pr'ye virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 966
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Kdvet'l-meri'l-kirm Rumhiye San-
ca Begi Ahmed dme izzuh Sdde-i
sadet'me dem gnderp sanca topranda
yazlu raiyyetlerinden ve hricden gelen Hlid
ve Hlik nm Arab tifesi ve gayr, muttasl
harmlik idp fesd enatden hl
olmaduklarndan gayr kendlerden mrye id
ve mteveccih olan mlun dah edsnda taalll
idp isyn tugyn zre olduklarn arz eyledi
ecilden ol makle ehl-i fesdun haklarndan
gelmesin emr idp buyurdum ki:
Gresin, kazyye arz eyledi gibi olup
mrn-ileyhn raiyyetlerinden ve hricden
ZET VE TRANSKRPSYON 111

gelen tavif-i Arab'dan fesd enati zhir
olup mddeleri dav itdkde ele getrp
toprak kds marifeti ile husamy berber
idp erile hakk zre grp hrsuzluk ve
harmlik erile zhir olanlarun erile
haklarndan gelesin ki sirlerine mcib-i ibret
nashat vk ola. Amm bu bahne ile mcerred
ahz celb in kimesneye dahl tecvz
olnmaya ki kend hlinde olan b-gnh
kimesnelere hilf- er-i erf zulm teadd
olmakdan ihtiyt u ihtirz idesin.

Badad beylerbeyine: Sancaklarnda bulunan derbentlerin muhafazasnda

236 beylerin gaflet zere olmamalar hakknda.
Yazld.
B-hatt- erf.
Bu cmle hkmler Mehmed avu'la
Diyrbekr beglerbegisine gnderildi.
F 19 Zi'l-kade sene 966
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erf
gnderilp beglerbegiline mteallk olan
begler ve sir asker ile hzr olasn diy emrm
olup beglerbegiline mteallk olan beglerden
baz, Diyrbekr beglerbegisi yanna emr
olnm idi. Hliy ol begler gir sancaklarna
varup hfz u hrsetde olup, lzm olursa yanuna
varmak emr olnmdur. Buyurdum ki:
Mehmed avu vardukda, emr-i sbk zre
hzr u mheyy olup ve beglerbegiline
mteallk olan beglere gerei gibi tenbh idesin
ki sancaklarnda vk olan derbendleri onat
vechile hfz idp gaflet zre olmayalar.

[Yev]m's-sls f 19 Zi'l-kade sene 966 [23.08.1559]

Diyarbekir beylerbeyine: Mu'da toplanan beylerden bir ksmnn yerlerine

237 gnderilmesi ve keyfiyetin bildirilmesi hakknda.

Yazld. Mehmed avu vardukda, tehr itmeyp

B-hatt- erf. anlar yanundaysa her birin muaccelen
Bu dah. sancaklarna gnderesin ve hem gelp
Mehmed avu'a virildi. gnderdn yazup bildresin ve mezkr
F yevm-i m[ezbr]. avuun elinden ulak hkmin alup yemek in
davar viresin ve Van'a mteallk olan kffrdan
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki: eger Sultn Ahmed Beg'dr ve eger gayr dah
Bundan akdem Van ve Bagdd yanunda varsa anlar dah sancaklarna
beglerbegiliklerine mteallk olup senn gnderesin. Bu bbda baz beglere mstakl
yanuna gelmesi fermn olnan beglerden Sultn hkm dah gnderilmidr. Sancaklarna
Hseyin Beg ve Zeynel ve Bekir ve Murd varmak in.
dme izzuhum gir varup sancaklar hfznda
olmalarn emr idp buyurdum [ki]:

Sultan Hseyin Bey'e: Sancaklarn muhafazasna ve Diyarbekir

238 beylerbeyisinin emrine muntazr bulunulmasna dair.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Bu dah.
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki:
Bundan akdem sana Diyrbekr beglerbegisi
ile cemiyyet olasn diy emrm olm idi. Eyle
olsa Bagdd beglerbegisine dah cemiyyet emr
olmdur. Eyle olsa senn dah sancauna varup
ol cnibe hzr u nzr olup lzm geldkde
varup mrn-ileyh yannda hdmetde
bulnmak emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, asl v kat
tehr terh itmeyp sancauna varup dah
-238/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Musul Begi Murd Beg'e.
Bir sreti Zeynel Beg'e.
Edirne kadsna: Bayramlarda davul alnmamas ve aure gnlerinde k
239 taifesinin sancak kaldrp ks ve nakkare ile ehirde dolamamasna dair.
Yazld.
Edirne kdsna hkm ki:
Hliy eyym- saltanat- hmynumda
icr-y eryi-i Ahmed, aks-y murdum ve
inkyd- ahkm- Mustafav, mnteh-y
mermum olman, Memlik-i mahrse-i
vesat'l-eknfumda vlt hukkm nasb
olmakdan dah maksd- erfm er-i erfe
aktr u emsr ve mugyir olan evz u etvr
men u def olmakdur. Eyle olsa bundan akdem
Memlik-i mahrse'mde olan aydda baz
kimesneler hilf- er laib lehve megl olup
ol ecilden nie fsk u fcr olman anun gibi
aydda hilf- er i itmeyeler diy emr olnup
ol makle efl-i ena men u def olnup
tenbh tekd olm idi. Hliy taht- kaznda
112
hzr u mde oturup mrn-ileyh cnibine
nzr olasn. Anun gibi lzm geldkde tehr
terh itmeyp mretteb mkemmel dmen
yara ile varup muaccelen mlk olup
stne-i sadet-iyn'muza olan vfr-i
ihls- ubdiyyetn muktazsnca devlet-i
hmynuma mtellk olan cumhr- umrda
mrn-ileyh vech grdi zre hdmetde
bulnasn ve sancanuzda hfz u hrseti lzm
olan derbendleri gerei gibi zabt itdresin,
gaflet zre olmayasn.
-238/b-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Erbil Begi Bekir Beg'e.
-238/c-
Yazld.
Bu dah.
d-i sbkda baz feseka, er-i erfe muhlif
ve emre mugyir slb-i sbk zre tabl u
nakkre ve surnalar alup nie melib
menhye irtikb olnup andan gayr bida-
merfadan eyym- rda Ik tifesi dah
sancaklar kaldurup ks ve nakkre ve dakk u
dbelekler ile alniyen ehirde gezp hukkm
bunun gibi hilf- er evzun meni lzm iken
ruhsat virilp men olnmadu istim
olnman imdi, bunun emsli efl-i ena
bundan sbk men u def olm iken bu defa
ruhsat virilp men olmamaa bis nedr?
Malm olmak ve min-bad men olmak lzm
olman buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, min-bad
aydda hilf- er-i erf kimesneye tabl u
nakkre aldurup zhr- melib menh
ZET VE TRANSKRPSYON 113

itdrmeyp, idenleri men eyleyp ve eyym- tedb idp bu hkm-i erfmn sretin anda
rda dah ve sir vakitlerde Ik tifesin sicill-i mahfza kayd idp hliy ve min-bad
nun gibi vaz ile ehirde gezdrmeyp menile emr-i hmynuma mugyir ve er-i erfe
memn olmayanlar bi-hasebi'-eri'-erf muhlif kimesneye i itdrmeyesin.

[Yev]m'l-erbi f 20 Zi'l-kade sene 966 [24.08.1559]

Erdel kralna: Bodan'a bal mlklerin ve mlk mahsullerinin verilmesi ve

240 Bodan'dan Erdel'e kaan sulularn kabul edilmeyip Bodan voyvodalna
gnderilmesi hakknda.

Yazld. virdnz ve Bodan'dan baz ehl-i fesd kaup

det zre ser--ser kse gm kozalak ile
Bodan voyvodas demlerine virildi.
F 21 Zi'l-kade sene 966
Erdel Kral'na hkm ki:
Hliy Bodan voyvodas atebe-i ulymuza
mektb gnderp mlkleri virilmek hussnda
bundan akdem size irsl olnan hkm-i
hmynumuz mcebince kadm olan mlkleri
virilp ve yn [] erknnuz zre temesskleri
dah virilp amm snurnda olan mlklerinn
tereke ve ra mahsline gir sizn
cnibinzden dahl taarruz olndun ve andan
gayr size muvenet in kendye irsl olnan
hkm-i erfm muktazznca dem lzm ise
gnderelm diy size bildrdin egeri Neme
askeri vardur, bize zararlar yokdur diy cevb
vilyet-i Erdel'e vardukda, ya tutup kendye
gnderp ve yhd vilyetinzden ihrc
olnmasn arz eylemi. mdi, buyurdum ki:
Sdde-i sadet'me olan ubdiyyet ihls
ve refet ihtissnuz muktezsnca Bodan'a
mteallk olan eger mlkleridr ve eger mlk
yirlerinn mahsllerin virp ve andan gayr
Bodan'dan kaup anda varan ehl-i fesd dah
kabl itmeyp anun gibi ehl-i fesd ya tutup
kendye gnderp yhd vilyet-i Erdel'den
ihrc idp turgurmayup redd itmek bbnda
env- mes-i cemle zuhra getresin ve
adnuz taraflarnun ve sir vkf olduunuz
ahbr Sdde-i sadet'me ilmdan hl
olmayasn.

Bodan voyvodasna: Erdel kralna yazlan yukardaki hkmn gnderildiine

241 ve ald haberleri bildirmesine dair.

Yazld. demlerne cevap virdin bildrmisin. Her ne

demlerine virildi.
F 21 Zi'l-kade sene 966
Bodan voyvodasna hkm ki:
Yce stne'me mektb gnderp, Erdel
Kral ile mlklerinz hussn ve Bodan'da
anda varan ehl-i fesd sana gnderp ve yhd
memleketden ihrc itmek in hkm-i erf
virilmesin arz idp andan gayr Kral- mrn-
ileyhn asker lzm deildr diy varan
arz itmi isen malm old. mdi, ol bbda
mrn-ileyh Krala hkm-i hmynum
yazlup sana gnderildi. Buyurdum ki:
Sdde-i sadet'me olan ubdiyyet []
rkkyyetn muktezsnca her cnibe hzr u
nzr olup vkf olduun ad ahvlin ve sir
ilm lzm olan husslar dim atebe-i
ulyma ilmdan hl olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 114

[Yev]m'l-hams f 20 Zi'l-kade sene 966 [24.08.1559]

Nide beyine ve kadsna: Asker toplamak iin gnderilen Samsuncubaya,
242 kaan ky halknn buldurulup asker toplamas iin yardm edilmesi hakknda.

Yazld. mezbra tbi Evrn nm karye zimmleri firr

Yenieri muhzrnun yazucsna virildi.
F yevm-i mezbr.
Nide begine ve kdsna hkm ki:
Sen ki kdsn, nibn mektb gnderp
Dergh- muall'mda samsonclarum-ba olan
Byezd zde kadruh emr-i erfmle liv-i
mezbra olan cemine vardukda, kaz-i
idp asl olan almaa mecl olmayup her
karye bu vechile firr iderler, meslih avk u
tehr olur diy bildrmi. Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, zikr olnan
karye halkn her kande ise buldurup yirlerine
getrdp almaa kbil olan olanlarn emrm
zre mrn-ileyhe aldurasn.

-242/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah Aksaray begine, Aksaray kazsna tbi Sarvanlu nm karye zimmlerine.

Semendire beyine: Kral Ferendu'un avdet eden adamlarna yolda zarar

243 verilmemesi hakknda.
Yazld.
Semendire begine hkm ki:
Hliy Ferendu Kral'un ahd-nmesi ile
Sdde-i sadet'me gelen demleri gir iczet-i
erfm ile ol cnibe irsl olnd. Buyurdum ki:
Vardukda, mezkrlar emn slim
Budun'a uladurup yolda ve izde zarar
iridrmeyesin. Memlik-i mahrse'mden hrice
yarar at gitmek memndur. Yarar at alup
gitmekden hazer idesin.

Ayn i hakknda Semendire'ye kadar yol zerindeki kadlara hkm.

244
Yazld.
Her birinzn taht- kazsna dhil olurlarsa
Semendire'ye varnca yol zre vk olan hilf- er kimesneyi dahl itdrmeyesin ve
kdlara hkm ki: akalar ile zd zevdelerin dah tedrk
Hliy Ferendu Kral'un Sdde-i sade- idiviresin.
t'mde olan demleri iczet-i erfm ile gir ol
cnibe gnderilmidr. Buyurdum ki:
245 239 numaral hkme dair Edirne Muhafz Mustafa Bey'e hkm.

Yazld.
Sleymn avu-ol Ahmed'e virildi. Mahrse-i Edirne muhfazasnda olan
F 23 Zi'l-kade sene 966 Mustafa Beg'e hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Hliy eyym- saltanat- hmynumda
icr-y eryi-i Ahmed, aks-y murdum ve
inkyd- ahkm- Mustafav, mnteh-y
mermum olup ve Memlik-i mahrse-i
vesat'l-eknfumda vlt hukkm nasb
olnmakdan dah maksd- erfm er-i erfe
mugyir olan evz u etvr men u def
olnmakdur. Eyle olsa bundan akdem Memlik-i
mahmiyye'mde olan ehirlerde baz kimesneler
tahsl-i menfi in bayrmlarda salncaklar
idp hilf- er laib lehve megl olup ol
ecilden nie fsk u fcr olman anun gibi
aydda hilf- er i itmeye diy emr olnup ol
makle efl-i ena def u men olnup tenbh
tekd olnmd. Hliy mahrse-i Edirne'de
d-i sbkda baz feseka er-i erfe muhlif ve
emre mugyir uslb- sbk zre salncaklar
idp tabl nakkre ve surnalar alnup nie
melib melhye irtikb olnup andan gayr
bida- merfadan eyym- rlarda Ik
tifesi dah sancaklar kaldurup ve ks ve
nakkreler ve def dbelek ile alniyen ehirde
gezp hukkm- mslimne bunun gibi hilf-
er evzun meni lzm iken ruhsat virilp
men olnmadu istim olnd. mdi, sen anda
Bir sreti Edirne kdsna.
246 239 numaral hkme dair Bursa kadsna hkm.
Yazld.
Seyd avu-ol Derv'e virildi.
F 24 Zi'l-kade sene 966
Burusa kdsna hkm ki:
Eyym- Saltanat- hmyn'umda icr-y
eryi-i Ahmed, aks-y murdum ve inkyd-
ahkm- Mustafav, intih-y mermum
olman, bundan akdem Memlik-i mah-
miyye'mde olan ehirlerde, bayrmlarda baz
kimesneler tahsl-i menfi in salncaklar
kurup tabl nakkre ve surnalar alup nie
melib melhye irtikb olnup andan gayr
bida- merfadan eyym- rlarda Ik
115
hfz u hrset-i memleket ve hilf- er u knn
olan ahvlleri men u def in
alkonlmsndur. Anun gibi aydda ve
rlarda bunun emsli hilf- er fsk u fcr
olup sen men itmeyesin ve mena kdir
olmaduun takdrce arz itmeyesin, bu bbda
muteb olmsndur. mdi, buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, eger d-i
erfdedr ve eger eyym- arlardadur, ehl-i
fsk u fcra bu makle vaz itdrmeyp
idenleri men eyleyp, memn olmayanlar
isimleriyle yazup bildresin ve sbkda d-i
erfde ve eyym- rlarda hilf- er-i erf
ve mugyir-i emr-i mnf bu makle vaz olm
mdur? Oldu takdrce sen nin men itmeyp
ve mena kdir olmadun ise nin arz itmedn?
Yazup bildresin ve kefere dah bed-nm anda
alniyen fsk u fcr idp, cemiyyet ile
gezdrmeyp yle ki, bade'l-yevm taht-
kaznda bu menhiyyt men olnmayup gir
oldu istim olna, senn ihml [ve] adem-i
ihtimmundan n olm olur. Ana gre
mukayyed olasn ve eger anun gibi kurlm
salncak varsa ve sir anun emsli let-i laib
var ise tehr itmeyp giderdesin.
-245/a-
Bu dah.
tifesi dah sancaklar kaldurup ks ve
nakkreler ve def dbelekler ile alniyen
gezp hilf- er laib lehve megl olup ol
ecilden nie fsk u fcr olman anun gibi
bayrmlarda ve sir zamnlarda hilf- er-i
erf kimesne i itmeye diy emr olnup ol
makle efl-i kabha ve bida- ena men u
def olnup tenbh tekd olnm idi. Ol emr-i
erfm kem-kn mukarrer olman
buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, emrm zre
bayrmlarda ve sir vakitlerde hilf- er-i
erf kimesneye tabl nakkre ve surna ve sir
lt- lehv laib aldurmayup zhr- melib
ZET VE TRANSKRPSYON 116

melh itdrmeyesin ve eyym- rlarda ve ihtimmnuzdan n olur. Ana gre mukayyed

sir zamnda dah Ik tifesin anun gibi vaz olasn ve kefere tifesinn dah bed-nmlarnda
ile ehirde gezdrmeyp bi'l-cmle er-i erfe baz yirleri olup yn-i btlalar zre ol yirlerde
mugyir olan evz u etvra ruhsat virmeyp cem olup alniyen, fsk u fcr itdkleri
men u def eyleyesin. Menile memn bundan akdem ol dah men u def olm. Ol
olmayanlar bi-hasebi'-eri'-erf tedb bbda dah mukayyed olup bade'l-yevm kefere
eyleyesin ve bu hkm-i erfmn sretin sicill-i tifesine dah ol asl vaz itdrmeyp gerei gibi
mahfza kayd idp hliy ve min-bad er-i men u def idesin. yle ki, bade'l-yevm taht-
erfe ve bu emr-i hmynuma mugyir kaznuzda bu menhiyyt men olnmayup gir
kimesneye i itdrmeyesin ve kefere dah bed- vk oldu istim olna, sizn ihml ve
nmlarnda alniyen fsk u fcr itdrmeyp adem-i ihtimmnuzdan n olur. Ana gre
cemiyyet ile gezdrmeyp hilf- er-i erf i mukayyed olasn ve eger anun gibi kurlm
itdrmeyesin. yle ki, bade'l-yevm taht- salncak ve sir anun emsli let-i laib var ise
kaznuzda bu menhiyyt men olnmayup gir tehr itmeyp giderdesin.
oldu istim olna, sizn ihml ve adem-i

-246/a- -246/c-
Bir sreti stanbul kdsna. Bir sreti skdar kdsna.

-246/b- -246/d-
Bir sreti Hslar kdsna. Bir sreti dah Galata kdsna.
kefere huss yazlmamdur.

Mora Beyi Osman Bey'e: Kapudan Piyale iin yeteri kadar sipahi hazr
247 bulundurulmas hakknda.

Yazld. Mrn-ileyh dem gnderp taleb

itdkde asl tehr terh itmeyp yarar
Mora Begi Osmn Beg'e hkm ki: siphlardan kifyet mikdr siph yazup
Hliy kapudanum Piyle, Sdde-i mretteb mkemmel dmen yara ile hzr u
sadet'me mektb gnderp askere ihtiyc mheyy idp mrn-ileyhe gnderp teslm
oldun bildrmi. Mora sancaklarnun idesin. Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur.
yararlarndan kifyet mikdr siph virilmesin Ana gre mukayyed olup ihmlden ziyde hazer
emr idp buyurdum ki: idesin.

Cezayir beylerbeyine: Trablusgarp Beylerbeyisi Turgud Paa'nn gnderdii

248 renber gemisine mahsul verilmesi hakknda.

Yazld. ikblh'dan pre rencber gemileri gelp ol

cnibde dmen hareket zre olman tereke
Cezyir beglerbegisine hkm ki: bbnda ziyde zarret ve mzyaka zre
Dergh- muall'ma mektb gnderp olduklarn bildrp akalar ile tereke virilmek
Magrib Trablus Beglerbegisi olan Turgud dme
ZET VE TRANSKRPSYON
bbnda hkm-i hmynum taleb itmein
buyurdum ki:
(Boluk) Varcak, bulnan yirden
ihtiyrlariyle bey idenlerden narh- rz zre
kifyet mikdr tereke tedrk idivirp dah
gelen gemilerine tahml idp mrn-ileyh[e]
irsl eyleyesin ve ne mikdr tereke tahml
Kilis Beyi Ferhad Bey'e: Helona kasabasnda mukim Sefer'in sahte mhrle
249 halktan para toplad iin hapsedilmesine ve hak sahiplerine haklarnn
verilmesine dair.
Yazld.
demi Mehmed'e teslm olnd.
F 22 Zi'l-kade sene 966
Klis Begi Ferhd Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp kasaba-i Helona'da
() skin olan Sefer nm kimesne
bundan akdem baz kalalarun telbs ile
olup ocaklardan tahsl itdi akay ehl-i
mevcibe teslm itmeyp ekl idp husams nie
bin aka zerinde kaldun sbit idp erile
habs olnm iken habsden hals olup varup
telbs mhrile Tatar-bzr'nda olan emnden
hayl aka alup taleb itdin bildrmisin. mdi,
Kapudana: Kffarn Austos nihayetlerinde Turgud Paa zerine varmasnn
250 kararlatrldna dair mektubu zerine asker ve zahire temini hususunda emrin
gnderildii hakknda.
Kapudana hkm ki:
Mektb gnderp dil alnup kffr-
hksrun yetmi pre kadrgalar ve yigirmi pre
baralar vardur. Be-her-hl Austos'un on
beinde ve yhd evhrinde Turgud Paa
zerine varmalar mukarrerdr. Zr mevsim
gedkden sonra donanma-i hmyn durmaz,
gitdklerinde varalum, diy tedrk zre
olduklarn haber virdin ve asker kllet zre
oldun ve Mora sancandan asker virilmesin
ve andan gayri donanma-i hmynum mevsim
zamnnda avdet olnur. Yoksa kffrun
117
olnup irsl olndun dah yazup bildresin ki
ana gre taleb idp kabz u zabt eyleye. Amm
bu bahne ile deryya ve kffr- hksr
taraflarna tereke virilmekden ihtiyt eyleyesin.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur. Her ne
yirden mmkin ise zahre tedrk idp irsl
idesin.
mezkr bunda ele gelp habs ile demne teslm
olnup hukk grilmek in sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Hkm-i erf varcak, mezkrdan dav-y
hakk ider var ise husamsiyle berber idp bir
defa erile fasl olmayup on be yl gemeyen
davlarn ber-mceb-i er-i erf toprak kds
onat vechile hakk zre teft idp ashb-
hukka erile sbit olan haklarn alvirp dah
kendsin habs idp ve ne mikdr kimesneye
hakk alvirilp zerine ne makle fesdlar sbit
oldun mufassal defter idp bile gnderesin.
Sonra emrm ne vechile sdr olursa anunla
amel idesin.
donanmas perkende olnca tehr olnur m
diy bildrp ve andan gayr zahreye
mteallk ve ulfeye mteferri her ne
bildrmi isen malm- erfm [old]. Bu
bbda kifyet mikdr yarar siphlerden sana
komak in iftihr'l-meri'l-kirm Mora
Sanca Begi Osmn dme ulvvuh'ya hkm-i
erf yazlup sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim basret
zre olup kffr- hksrun ahvl etvrlarn ve
fikr fesd ve hayl-i fsidlerin tetebbu u
tecesss idp gresin. Mdmki kfr- bed-
girdrun hareket-i b-bereketleri ola, gelmek
ZET VE TRANSKRPSYON 118

mnsib deildr. Zahreye kolay olan mikdr siph alup istihdm eyleyesin ve
limanlarda tevakkuf idp yle ki, kffr- dim vkf olduun ahbr- sahha[y] Sdde-i
hezmet-srun donanma-i hasret [] sadet'me ilmdan hl olmayasn. Ad-y
hezmetleri bi-inyetillhi tel perkende bed-ynden gaflet ciz deildr. Tamm
olup dalup anlardan zarar ihtimli kalmaya. teyakkuz [u] intibh zre olup bi-inyetillhi
Sen dah mevsimde donanma-i hmynumla tel donanma-i hmynuma ve Memlik-i
gelesin ve krekciyi dah ho tutup zebn mahrse'mden bir yire gaflet ile zarar
itmeyp anun gibi askere ihtiyc olursa hkm-i iridrmekden ziyde hazer idp hfz u
erfi gnderp mrn-ileyhden kifyet hrsetde dakka fevt itmeyesin.

nebaht sanca kadlarna: Turgud Paa'nn gnderdii gemiye mahsul

251 verilmesi hakknda.

Yazld. Zikr olnan gemilere tereke virilmek in

nebaht sanca kdlarna hkm ki:
Hliy Cezyir Beglerbegisi Piyle mektb
gnderp Magrib Trablus Beglerbegisi Turgud
dme ikblh'nun tereke bbnda mzyakas
olup tereke in pre gemi gnderdin ve
zikr olnan gemilere tereke virilmesin arz
itmein bulnan yirden alviresin diy mrn-
ileyh[e] hkm-i erf gnderilmidr.
Buyurdum ki:
her [kang] beglern taht- kazsna gnderrse
emrm zre zikr olnan askere, bulnan
yirlerden narh- rz zre aka ile tereke
virdresin. Amm tereke hussnda evmir-i
sbka kem-kn mukarrer[dr]. Bu bahne ile
deryda kffr- hksra tereke virilmekden
ziyde hazer idesin. yle ki, istim olna, azl
ile konlmayup muteb olursun ve gemileri
tamm tahml olndukdan sonra hkm-i erfmi
alkoyup ne mikdr tereke virildin yazup
bildresin.

Msr beylerbeyine: Msr'dan Yemen'e yazlan bin nefer kulun levzmtyla

252 beraber Marib sanca Beyi Mustafa Bey'e gnderilmesi hakknda.

Yazld. Mustafa Paa'nun demi ilm itmein

Mustafa Beg'n demi Hseyin'e virildi. buyurdum ki:
F 24 Zi'l-kade sene 966 Hkm-i erfm vusl buldukda gresin;
anun gibi emr olnan bin neferden bk
Msr beglerbegisine hkm ki: kalmsa ne mikdar kalmsa yazup bin nefere
Bundan akdem Yemen cnibine bin nefer yetidrp det knn zre levzmlarn grp
kul yazlup irsl olnmak emr olm idi. Hliy dah hliy vilyet-i mezbre Magrib Sanca
baz irsl olnup baz dah henz irsl oldu Begi olan kdvet'l-meri'l-kirm Mustafa
Sdde-i sadet'me Yemen Beglerbegisi zde kadruh'ya koup irsl idesin.

[Yev]m'l-cuma f 23 Zi'l-kade sene 966 [27.08.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 119

Kavala kapudanna: nz ve Kavak iskeleleri yallarnda kayklarla ve kfir

253 kisvesiyle zuhur eden leventlerin fesat kardklarndan ele geirilmeleri hakknda.

Yazld. olnan memlehalar etrfn ve ol cevnibi gerei

skender avu'a virildi.
F 23 Zi'l-kade sene 966
Kavala kapudanna hkm ki:
Hliy nz ve Kavak iskeleleri yallarnda
baz levend kayklar zuhr idp kefere kisveti
ile yriyp rey v beryya teadd itdkleri kdsna hkm-i erf gnderilmidr. Cenge
istim olup Sdde-i sadet'mden dah baz
kadrgalar tedrk olup gnderilmek zredr.
Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, asl v kat
tehr terh itmeyp sen dah yanunda olan
gemilerden iki pre gemi donadup dah zikr
gibi cst c idp zikr olnan levend tifesin
her ne tarkla olursa ele getrp haklarndan
gelmek bbnda env- ikdm ihtimm
eyleyp ihml msheleden ziyde hazer idp
gemilern bozgunsa eger krekcidr ve eger
sir levzmdur, tedrk idilmek in Kavala
dah hisr-erenlerinden tfeng kullananlardan
tedrk itmek emrm olmdur. Ana gre
mukayyed olup zikr olnan ehl-i fesd her ne
tarkla olursa bulup anlardan kimesneye zarar
iridrmeyesin.

254 Ayn i hakknda Kavala kadsna hkm.

Yazld. Gresin, iki pre gemi donanm hzrsa

Bu dah.
Kavala kdsna hkm ki:
Hliy nz ve Kavak memlehalar
cniblerinde deryda baz levend kayklar
zuhr idp kfir vaznda yriyp ol etrfda
fesd zre olduklar istim olman iki pre
gemi ile kup zikr olnan ehl-i fesd ele
getrmek in Kavala Kapudan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Hseyin zde kadruh'ya
hkm-i erf gnderilmidr. Buyurdum ki:
kup emr zre hdmetde ola. Eger gemilern
krekcisinde ve cengcisinde kusr var ise lzm
olan krekcisin muaccelen anda tedrk idp
ve cengci dah gnll il-erinden ve tfeng
kullanur hisr-erenlerinden tedrk idp iki pre
gemileri tekml eyleyesin ve krekciye ne
mikdr harc giderse yazup defter idp
bildresin. Ana gre virile. Bu huss in
Sdde-i sadet'mden kadrgalar tedrk olnup
gnderilmek zredr. Hemn anlar varnca
muaccelen mezkrlar mmkin olan levzmn
grivirp tehr itdrmeyp karasn.

Edirne kadsna: stanbul iin tahsis olunan koyunlar bundan sonra

255 stanbul'a gnll celeplerin getirecei ve bunlar Edirne kasaplarnn karlayp
almamas hakknda.
Yazld. kassblar hussn bildrmisin. mdi, mahrse-i
Sleymn avu-ol Ahmed'e virildi. stanbul in tayn olnan celeb koyun[] ve
F 24 Zi'l-kade sene 966 andan gayr stanbul'a gnll celebler,
getrecei koyun Edirne kassblar karulayup
Edirne kdsna hkm ki: almak ciz deildr. Buyurdum ki:
Mektb gnderp vk olan ihrk ve andan (Boluk) Vusl buldukda, gerei gibi tenbh
gayr imdiye dein irsl olnan koyun ve tekd idesin ki min-bad stanbul in eger
ZET VE TRANSKRPSYON 120

yazlu celeb koyundur, eger gnll itmeyeler.

celeblerdr, karulayup stanbul koyunna dahl

Kandra sbk Kads Hsam'a: Tarakl, Gynk ve dier kazalardaki sulularn

256 yakalanmas iinin uhdesine tevdi edildiine dair.
Yazld.
Ramazn avu'a virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 966
Sbk Kandr Kds olan Mevln
Hsm'a hkm ki:
Bundan akdem Ada ve sir pre
kdlkda vk olan ehl-i fesdun tefti, sbk
Ankara Kds olan Mevln Emrh ile
Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-
emsil Mustafa zde kadruh emr olup ol bbda
mufassal emr-i erf virilmi idi. Hliy
mrn-ileyh Emrh'a gir kaz-i mezbr
virilp anda grilecek baz huss olup irsl
olnup bu huss sana emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Hkm-i erfm vusl buldukda,
tehr itmeyp varup mrn-ileyh avuuma
mlk olup virilen emr mcebince tefte
mberet eyleyp hakk zre itmma
iridresin.

Ankara kadsna: lyas Subann baz kimselere emanet verdiini syledii

257 eyann buldurularak defterinin gnderilmesine dair.
Yazld. defteriyle stne-i sadet'me gnderesin ve
bunlardan mad dah gayr kimesnelerde ol
Ankara Kds Mevln Emrah'a makle emnet konlm espb var idi istim
hkm ki: olup an dah halka tenbh ilm idesin ki anun
Sbk Ankara kds Sdde-i sadet'me gibi bgler her kimde espb komlarsa b-
mektb gnderp Kara Ksm' lys Sba kusr getrp teslm ideler. Her kim ki konlan
kayd [] bend ile gnderilmek fermn espb getrp ketm itmeyp teslm ide, ol
olnman Kara Ksm ele girmeyp lys makle kimesnelere dahl olnmayup teslm
Sba irsl itdin arz eylemisin ve mezkr itdkleri espb alup kabz u irsl eyleyesin.
lys Sba dah bglern anda baz Amm unlar ki ketm ideler, sonra ele gele,
kimesnelerde emnet konlm espblar oldun anun gibilere muhkem siyset olnur. Bilmi
ve her kimde ne mikdr esbb konldun olup ana gre her kimde espb konm olursa
isimleriyle takrr itmein ayn ile takrri yazlup ketm itmeyp ayn ile getrp teslm ideler. Bu
sana gnderildi. Buyurdum ki: bbda tamm hakk zre olup her kimde
bglern espb konmsa zuhra getrp
(Boluk) Vusl buldukda, bu bbda
defter eyleyp gnderesin. Bu bbda basret
mukayyed olup mezkr, takrr itdi
zre olup emnet konlan espbdan nesne zyi
kimesnelerden emnet konlan espb taleb idp
olup ve hilf- vk kimesneye teadd
b-kusr zuhra getrp alup kabz u zabt
olnmakdan hazer idesin ve bu bahne ile celb
eyleyesin. Ne mikdr espb zuhra getrilrse
ahz olnmakdan [ve] kimesneye zulm hayf
her kimnse ve kimde bulnursa ve ne mikdrsa
olmakdan dah saknasn. yle bilesin.
ve ne makle espbsa ayn ile defter olnup ve

Pazarck kadsna: Bilecik madenini ortadan kaldrmak isteyen Mahmud'un

258 yakalanarak crmn itiraf etmesinden dolay stanbul'a gnderilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 121

Yazld. akvet zre olup yaramazlkla mehr

Crullh avu'un demi Seyf'ye virildi.
F 24 Zi'l-kade sene 966
Bzrck kdsna hkm ki:
Mektb gnderp hkm-i hmyn vrid
olup mazmnnda Bilecik madenin ref
itdrmek isteyp iddet akvet iden Deli
Mahmd'un ve Memi Fakh nm kimesnelern
ahvlleri teft olnup arz olnmak fermn
olnman, mezbr Deli Mahmd meclis-i era
ihzr olnup keyfiyyet-i ahvlinden sl
olndukda karye-i Uden'den (?) Hamza b. Memi
ve Mustafa b. Mehmed ve Rstem b. Mehmed
ve Mustafa b. Frk ve Yahi b. Ysuf ve Hn
b. Turak ve Sleymn b. Ali Baa ve karye-i
alt'dan Kurd b. Mahmd ve karye-i Murd
Fakhler'den Hasan b. Bl ve Kerm Fakh b.
Murd Fakh nm kimesneler ehdet idp
didiler ki, mezbr Deli Mahmd dim irret
oldundan gayr mezbr madeni ref
itdrmesine hliy Bilecik'den mazl olan
Ahmed ile ittifk idp baz kimesneleri tahrk
eyledklerin, mezbrlarun ehdetleriyle sbit
olndukdan sonra mezbr Deli Mahmd dah
meclis-i erde ikrr idp didi ki: Bilecik'den
mazul olan Ahmed Kd, beni tahrk idp didi
ki: "Gel benmle stanbul'a ki, mezbr madeni
ikyet ile battl itdrelm" didkde, ben dah
bile gitdm, amm ikyet itmedm didi
kayd- defter olnup mezbr Memi Fakh ele
girmedi diy arz eylemisin. Eyle olsa
buyurdum ki:
Hkm-i hmynum vardukda, mezbr
Deli Mahmd' der-zencr idp anda mfetti
olan Dergh- muall'm avularndan Sinn
avu'a teslm idp dah vuk zre yazup
bildresin.

[Yev]m'l-ahad f 25 Zi'l-kade sene 966 [29.08.1559]

Kral oluna varncaya kadar yol zerinde bulunan beylere ve kadlara:

259 Yerlerine avdet eden Kral olunun adamlarna zarar verilmemesi hakknda.

Ordu-y hmyndan Kral-ol'na Her kangnuzun taht- hkmetine dhil

varnca yol zerinde vk olan beglere ve olurlarsa yolda ve izde, menzil merhilde
kdlara hkm ki: mezkrlara hilf- er-i erf kimesneyi dahl
Hliy mrn-ileyh Kral-ol'nun iki tarruz itdrmeyp rencde itdrmeyesin.
nefer demsi Sdde-i sadet'me gelp gir ol Amm bindkleri at olmayup brgr ola, at alup
tarafa irsl olnman buyurdum ki: gitmee emrm yokdur. Fermn- hmynuma
muhlif i olmakdan saknasn.
Basra beylerbeyine: Bir hizmet vukuunda renber gemilerine mdahele
260 olunmamas hakknda.

Yazld. Basra'da olan tccr ve sir yende v revende

Kapuda hdmetde olan demleri Ferhd'a teslm
olnd.
F 26 Zi'l-kade sene 966
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Bagdd'dan Lahs'ya
irsl olnan askeri, gemiler ile gnderesin diy
fermn olnman emr-i erf mcebince
gemileri tutlup gnderildi. Lkin derydan
gelen tccr ve sir yende v revende gemileri
tutlmala Basra yol mnsedd olup Basra
benderine cz kimesne gelr old diy
bildrmisin. Buyurdum ki:
Anun gibi ol cnibe hdmet vk oldukda
rencber gemisine dahl itmeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 122

Amasya muhafz ve Silistre Beyi Sinan Paa'ya: Ayaklanan talebelerin ele

261 geirilmesi hakknda.

Yazld. mdi, zikr olnan ehl-i fesdun ele gelmeleri

orum beginn demi olan Ali'ye teslm olnd.
F 25 Zi'l-kade sene 966
Silistre Sanca Begi olup Amsiyye
muhfazasnda olan Sinn Paa'ya hkm
ki:
Hliy Merzifon kds mektb gnderp
vilyet-i Rm'da shtevt tifesi aya zerine
gelp her blk krk ve elli nefer kimesne olup
lt- harb ve tfeng ile kasabadan kasabaya
gezp fitne v fesd zre olduklarn bildrmi.
lzm olman buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, bu bbda
mukayyed olup her [ne] tarkla mmkinse
tedrk idp ele getrp dah vech-i merh
zre fesd enatleri zhir olanlarun
haklarndan gelesin ki sirlerine mcib-i ibret
vk ola. Huss- mezbr mahall-i ikdm ve
cy- ihtimmdur. Gerei gibi ihtimm eyleyp
ele getrmek bbnda dakka fevt itmeyesin.

orum Beyi lyas Bey'e: Osmanck taraflarnda taaddiye cr'et eden

262 talebelerin ele geirilmeleri hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, bu bbda dim

orum beginn demi Ali['ye] virildi. mukayyed olup anun gibi taht- livnuza shte
F [yev]m-i mezbr tifesi cem olup bu makle fesd zre ise her
ne tarkla olursa ele getrp fesd enatleri
orum Begi lys Beg'e hkm ki:
zhir olanlar mecl virmeyp haklarndan
Hliy Osmanck taraflarnda baz levend
gelesin. Huss- mezbr, mahall-i ihtimmdur
shte tifesi, reynun ve gayrnun koyunlarn
ana gre mukayyed olup ihmlden hazer
srp ve espplarn alup cemiyyet ile gezp
eyleyesin.
fesd zre olduklar istim olnup buyurdum
ki:

Tamevar beylerbeyine: Fethiye Palanga Kalesi nbeti zahirelerinin

263 gecikmeden gnderilmesi hakknda.

Yazld. nevbetci kullarumun zahreleri tedrki

Muhzr'a virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 966
Tmvar beglerbegisine hkm iki:
Hliy Fethiyye Palanka kalas'nda
nevbetci tayn olnan yenierilere ba ve bu
olan Ynus Yaya-ba, Dergh- muall'ma
mektb gnderp zikr olnan Palanka, kffr-
hksra karb yirde olmala zd zevdelerinde
gyetle mzyaka ekdklerin bildrdi. mdi,
ehemm-i mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr terh itmeyp
bu bbda bi'z-zt mukayyed olup anda olan
nevbetci kullarumun zehir [] mekltlarn
ve sir levzm olan havyiclerin akalar ile
muaccelen tedrk ihzr idp hrice ihtiyc
ekdrmeyesin. Bu huss mahall-i ihtimmdur,
ihmlden hazer idp lzm olan zahrelerin
tedrk idp ve ne vechile tedrk itdn
yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 123

Van beylerbeyine: Serhat ahvaline kar daima uyank olunup alnacak doru
264 haberlerin bildirilmesi hakknda.

Yazld. Ekrd, Diyrbekr beglerbegisi yanna irsl

Kapuc-balar Hseyin'e virildi.
F 29 Zi'l-kade sene 966
Van beglerbegisine hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
serhadd ahvlin ve ol cniblern inkyd
itatden gayr fikirleri olmadun, vk olan
cemiyyet nin idin bilp havfden fri
olduklarn ve emrm zre Van kullarndan alt
yz nefer kimesne ve emr olnan mer-i
olndun ve Zeynel Beg hussn bildrp
andan gayr her ne huss ilm itmisen
malm old. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tarafeynn ahvl etvrn
tetebbudan hl olmayup imdiden sonra evz
u etvr ve fikr-i firsetleri neye mncer olursa
tamm her huss malm idinp dah vkf
olduun ahbr- sahhay ale't-tevl ve't-tekub
ilmdan hl olmayasn.

Diyarbekir'e kadar yol zerindeki kadlara: Vezir Mehmed Paa'ya gnderilen

265 hazinenin emniyet ve selmetle ulatrlmasna dair.

Yazld. yirlerde kendnz bi'z-zt gerp zarar u

gezend iridrmekden ziyde hazer eyleyesiz.
Diyrbekr'e varnca yol zre vk olan Amm eger bekletmee ve eger kulauza yarar
kdlara hkm ki: kdir olanlar viresiz, fukary rencde
Hliy dstr- mkerrem vezrm itdrmeyesiz. Huss- mezbr mahall-i
Mehmed Paa'ya hazne irsl olnup buyurdum ihtimmdur. Eger kulauz virmekdr ve eger
ki: gicelerde bekletmekdr ve eger mahf olan
yirlerden bi'z-zt germekdr, dakka fevt
Her kangnuzun taht- kazsna dhil olursa
itmeyp ihmlden hazer idesiz. Bu bahne ile
gicelerde bekletdrp ve lzm olan yirde
fukarya teadd olnmakdan hazer idesiz.
kulauz virp ve mahf u muhtara olan
Azak muhafazasna gnderilen Ali Reis'e: Azak Kalesi'nin muhafazasna
266 devam edilmesine ve orada klanmasna dair.
Yazldx. lzm olman, Bakfe nm muhtara yirden
Galata emnine virildi. girp hisr ninde olup cenb- emret-meb
F 29 Zi'l-kade sene 966 Hn dmet melhi'den mektb gelp emr
mcebince bir pre kadrga ile bir kta kalita,
Azak muhfazasna irsl olnan Ali Kefe cniblerini hfz in gnderilmesin
Res'e hkm ki: bildrp eyym elvirmeyp Bakfe'den
Hliy Dergh- muall'ma mektb gemee dah mmkin olmayup emr-i erf zre
gnderp kadrgalar ile Azak zerine varlup mezkrlar gndermek zre olup hliy Moskov
bundan akdem Dimitra nie bin kfir ile gelp Dimitra'a kend beglerinden Anyan (?) nm bir
mezbr hisr ihta eyleyp ceng idp iinde begini drt bin nefer kfir ile zerimze gelmek
olan asker halk hayl mzyaka ekp almak kasd in yardm gnderp anlar dah: "Mezkr
kasdnda iken, gemiler varmak ile kaup kfirler yirinde skin olup, gemiler bu cnibde
kendler skin olduklar kalalar zerine varup olmala meln- mezkr yirinden kalkup
oturup hliy mezbr kadrgalar ierye girmek harekete kdir olmayup mezkr kefere bir esr
ZET VE TRANSKRPSYON 124

gnderp Ker nm hisra yol virsnler, bizm
anlar ile cengimz yokdur" didklerin, yle ki
mezbr kfir ber-taraf olmaya ve gemee
eyym elvire, ol cnibe tevecch zre oldun
bildrmi. Buyurdum ki:
Mdmki zikr olnan kefere anda olup ber
gidildi takdrce bir zarar ihtimli ola, anda
durup hfz u hrsetde olasn. yle ki, klamak
lzm gelrse anda klamaa kbil yir var
mdur, ne makle limandur, bildresin ve
mevsim gemedin kffr ber-taraf olmak
ihtimli var mdur, nicedr? An dah bildresin.

Kbrs beylerine: Msr'dan gelen kfir gemisiyle Kbrs'a urayan tacirlerin ve

267 eyalarnn Rodos beyi tarafndan gelecek adama teslim edilmesi hakknda.

Yazld. alnan espb ve esri Rodos'a getrmek in

emr'l-meri'l-kirm Rodos Begi Ahmed
Kbrus beglerine hkm ki: dme izzuh'ya hkm-i erf gnderilmidr.
Mahrse-i Burusa'dan drendegn Bunca- Buyurdum ki:
ol ve Hac Hseyin ve Bekt nm kimesneler Mrn-ileyh tarafndan dem vardukda,
ile Bl nm Yahd Sdde-i sadet'me gelp zikr olnan gemiyi cmle lt espb ve iinde
mezbr Bunca-ol'nun bir ol ve Hac olan met her ne[y]se ve bile bulnan kefere
Hseyin'n iki ol ve Bekt'un karnda ve dah ka nefer ise cmlesin defter idp defteri
merkm Yahdnn dah bir ol mahmiyye-i ile teslm eyleyp gnderesin ve ne makle
Msr'dan stanbul'a gelrleriken Malta kfirleri gemi olup iinde lt espbdan ne olursa ve
mezkrlar kadrga ile alup, gidp gemilerine alnan tcirlern ne makle ve ne mikdr
yigirmi nefer kfir koyup akablerince espblar bulndun ve ka nefer oldun
giderleriken rzgr muhlif olup Kbrus adas'na mufassal defter idp bir sretin Sdde-i
bragup bi'l-fil gemiler anda olduklarn arz sadet'me gnderesin.
eylemein ol bbda zikr olnan kimesneler ve
Rodos Beyi Ahmed Bey'e: Ayn gemide olan eya ve gayr-i mslimleri defteriyle
268 teslim alarak stanbul'a gndermesine dair.
Yazld. eylemein ol bbda zikr olnan gemiyi ve alnan
espb ve esri defteri ile sana teslm olnmak
Rodos Begi Ahmed Beg'e hkm ki: in Kbrus begine hkm-i erf gnderilmidr.
Mahrse-i Burusa'dan drendegn Bunca- Buyurdum ki:
ol ve Hac Hseyin ve Bekt nm kimesneler
Vardukda, yarar dem gnderp zikr olnan
ile Bl nm Yahd Sdde-i sadet'me gelp gemiyi iinde bulnan esri ve cmle ehl-i
mezbr Bunca-ol'nun bir ol ve Hac slm'dan ve kefereden alnan met ve
Hseyin'n iki ol ve Bekt'un karnda ve
geminn lt espb ile taleb idp defteri ile
merkm Yahd'nn dah bir ol mahmiyye-i alup getrp iinde olan met gemi ile
Msr'dan stanbul'a gelrleriken Malta kfirleri defteriyle Sdde-i sadet'me gnderp ve
mezkrlar kadrga ile alup gidp gemilerine
kefere esrlerin ka nefer ise anda katunaya urup
yigirmi nefer kfir koyup akablerince isimleri ve resimleri ile defter idp defterin
giderleriken rzgr muhlif olup Kbrus adasna Dergh- mull'ma gnderesin.
bragup bi'l-fil gemiler anda olduklarn arz
ZET VE TRANSKRPSYON 125

Gelibolu kadsna: Ece nahiyesinde Tuzla'y basan leventlerin yataklar olan

adamlarn haps edilerek hallerinin tafsltyla bildirilmesi hakknda.
269
Yazld. ve mezbr Ahmed'n espbn alup ve mezkr
Acem. Yani bir hdmetkr ile alup gemilerine iledp:
Mihal yannda olan Acem-olan Mehmed'e "Asl emn senmisin" diy ikence idp bi'l-
virildi. hire nib baz kimesnelerden be bin aka
F 24 Zi'l-kade sene 966 karz alup levendlere virp mezbr Yani'yi
Gelibol voyvodas mbir (?) olmak in karup amm hdmetkrn levendler
tekrr hkm buyurlup yazld. koyuvirmeyp mezbrdan levendler iki gn
F 8 Zi'l-hicce sene 966 tuzlada Res liman'nda olup limana ol esnda
mezbr liman bekleyen Anafarta nm karye
Gelibol kdsna hkm ki: etrki varup levendler ile karup ve anlar ile
Mektb gnderp kaz-i mezbra tbi tam yiyp ve su gsterp karb olan karyeler
Eceadas nhiyesinde vk olan Huday-tuz, marifeti ile ve Kk Anafarta nm karyeden
olgelen det zre derl dere itmee mevln-y Dilki Mustafa-ol Hasan ve Laz Hasan nm
mrn-ileyh nibi ve iltizmla emn olan kimesneler marifeti ile oldu fehm olndun
Mihal'n kim-makm olan Yani nm zimm arz eylemisin. mdi, ol Dilki Mustafa-ol
hdmetkr ile ve emne tbi Ahmed nm Hasan' ve Laz Hasan' ve sir ol limanlar ol
kimesne ile tuzla maslahatnda iken meger iki zamnda bekleyenleri cmlesin ihzr idp
kta levend kayklar Ece nm limana gelp getrdp bu huss hakk zre gresin; yle ki,
liman bekleyen kimesnelere bir ka aka virp arz itdn zre oldu sbit zhir ola,
andan kup tuzlaya karb Tuzla-depesi nm mezkrlar habs idp ahvllerin mufassal
limana gelp mezbr liman bekleyenler dah yanunda zhir oldu zre yazup bildresin.
tuzlaya haber virmeyp ol gice levendler Habsden tlk itmeyp sonra emrm ne vechile
tuzlada olanlar basup nsun espbn ve mezbr olursa mcebiyle amel idesin.
Yani'nn espbn ve yannda bulnan akalarn
Trabzon Beyi Hasan Bey'e: Daha nce sahtekrlkla yayaba adna asker
270 toplayp, sonra cezadan kurtulan ve fesat zere olan bir kimsenin ele geirilmesi
hakknda.

Yazld. kimesne bi'l-fil ol cevnibde fesd zre oldu

Batum beginn demi Ali'ye virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 966
Trabzon Begi Hasan Beg'e hkm ki:
Bundan akdem yaya-ba adna olup
Trabzon sancanda olan devrp hals olan
istim olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp mezkr
tetebbu u tecesss idp her kande ise ele
getrp dah hakkndan gelesin. Huss- mezbr
mahall-i ihtimmdur, gerei gibi mukayyed
olup ele getrp hakkndan gelmek bbnda
dakka fevt itmeyesin.

-270/a- -270/b-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti Kara-hisr- ark begine. Bir sreti Batum Begi Sleymn Beg'e.
ZET VE TRANSKRPSYON 126

Ad geen mfsidin ele geirilmesi iin Erzurum beylerbeyine hkm.

271
Yazld.
Bu dah.
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem yaya-ba adna Trabzon
sancandan telbs idp olan devren kimesne
bi'l-fil Trabzon ve Batum ve Kara-hisr-
ark taraflarnda ifsd zre oldu istim
olnup zikr olnan beglere ol bbda hkm-i erf
gnderilp her kande ise ele getrp hakkndan
gelesin diy emrm olup sl in sana
gnderilp buyurdum ki:
Vusl buldukda, her birine uladurup dah
sen dah ol cevnibi tetebb u tecesss idp
eger begler sancaklarndadur ve eger sana
mteallk olan yirlerdedr, her kande ele
girerse hakkndan gelesin.

[Yev]m'l-isneyn f 26 Zi'l-kade sene 966 [30.08.1559]

Cezayir beylerbeyine: Gemiler iin Avlonya'dan zift alnmas hakknda.

272
Yazld. Cezyir beglerbegisine hkm ki:
Kurd Kethud'ya virildi. Gemiler in zift lzm olman buyurdum
F yevm-i m[ezbr]. ki:
Sdde-i sadet'me gelmel oldukda
Avlonya'dan gemilere vfir zift tahml idp
getresin.
Sultan Hseyin Bey'e: Gz Kran olu ah Mehmed Bey'in olu Ali ile
273 Bahaeddin olu mameddin Bey'in yeni sancaklarna selmetle ulatrlmalar
hakknda.
Yazld. Vusl buldukda, stne-i devlet-
Ahmed'e virildi. iyn'uma kadm olan vfr- ihls ve fart-
F 27 Zi'l-kade sene 966 ihtissun muktezsnca mrn-ileyhimy
alup dah bi'z-zt sancaklarna iletp ve
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki: gayrlarna dah gerei gibi tenbh tekd
Hliy Gz Kran-ol h Mehmed dme eyleyesin ki fermn- hmynum zre
izzuh'nun ol Budak, tasarruf itdi sancak kendlere beg bilp mdmki er-i erf ve
mrn-ileyh h Mehmed'n karnda Ali'ye knn- mnf zre rey v bery bende-i adl
inyet olnup ve skender nm olnun dd ve salh u sedd zre olalar, emirlerine
tasarrufnda olan (boluk) nhiyesi dah sancak itat inkyd zre olup vk olan hdemtda
tarkyla sbk lke-i mezbreye mutasarrf idegeldkleri zre hdmet ideler ve mrn-
olan Baheddn'n ol Mr mdeddn'e sancak ileyh h Mehmed ve oullar emr-i erfm
tarkyla virilp mrn-ileyhimy sen bizzat zre lkeleri teslm idp kend hllerinde olalar,
sancaklarna iletp yirledrmek emr idp dahl taarruz olnmaya. Amm yle ki, ind
buyurdum ki: idp bir yire arka virp fesd zre olalar, her ne
ZET VE TRANSKRPSYON 127

tarkla olursa eger kendsin ve eger oullarn ele getrp haklarndan gelesin.

Akdeniz yallarndaki kadlara: Baz levent taifesinin kfir suretinde Kavala,

nz ve Kavak taraflarnda reyya taaddi ettikleri duyulduundan, bunlarn
274 yakalanmasna memur edilen Ahmed ve Teberrk adl Reislerin geldiklerinde
kendilerine yardm edilmesi hakknda.
Yazld. ve Teberrk nm resler bir kalita ve bir kayk
Kavala kapudannun kethuds Kurd'a teslm ile irsl olnup buyurdum ki:
olnd. Her kangnuzun taht- kazsna gelrlerse
[F] 25 Zi'l-kade sene 966 ehl-i fesd ele getrmek bbnda env-
muvenet mzharet idp ihmlden hazer
Akdeniz yallarnda vk olan kdlara idesin. yle ki, ele gelmel olduklarnda
hkm ki: karaya dkileler, ele getrmekde ve anlara
Hliy baz levend tifesi kfir sretinde muvenetde dakka fevt itmeyesin ki, ele
yriyp Kavala ve nz ve Kavak iskeleleri getrp haklarndan geline ve kangnuzun taht-
kurbinde ve Ece-ovas taraflarnda reyya kazsna gelp fesd itmek isterlerse mezkrlara
teadd itdkleri istim olnup zikr olnan ehl-i haber idesin.
fesd ele getrmek in reslerden
drendegn- fermn- hmyn Ahmed Res

Kavala kaptanna: Ayn mesele hakknda birlikte hareket olunarak leventlerin

275 ele geirilmelerine dair.
Yazld.
Bu dah.
Kavala kapudanna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
gnderilp nz ve Kavak memlehalar kurbinde
baz levend tifesi kefere sretinde kayk ile
yriyp reyya teadd itdkleri istim olnup ikdm eyleyp her ne tarkla olursa zikr olnan
tehr itmeyp kup ele getricek haklarndan
gelesin diy emrm olm idi. Hliy ol huss
in Sdde-i sadet'mden dah bir kalita ve bir
kayk ile Zarf Ahmed ve Teberrk nm resler
irsl olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; zikr olnan ehl-i
fesd ele getrmek bbnda cmlenz bir
yirden yrimek mi evldur, yohsa baka baka
m yrimek mnsibdr? Her ne vechile
mnsibse tedrk idp hsn-i ittifk ile say
ehl-i fesd ele getrmek bbnda ikdm
ihtimm eyleyesin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur; ana gre mukayyed olup ihmlden
hazer idesin.

Diyarbekir beylerbeyine: Gazi Kran olu Ali Bahaeddin'in berat vergileri

276 hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 128

Yazld. Hazne-i mire'me zabt olnmasn emr idp

Sinn Kethud'ya virildi.
F 29 Zi'l-kade sene 966
Diyrbekr beglerbegisine ve defterdrna
hkm ki:
Gz Kran-ol Ali Baheddn dme
izzuhum'nun bertlar resmin anda alnup
buyurdum ki:
Hkm-i erfm varcak, mrn-iley-
himnun emr-i erfm mcebince bertlar
resmin anda alup Hazne-i mire'me zabt
eyleyesin.

Prizrin sbk Beyi Hzr Bey'e:Yanbolu, Karinbd ve Aydos'daki ekiynn

277 hakkndan gelindiine dair mektubu zerine muhafazadan geri durulmamas
hakknda.
Yazld.
Kend demlerinden Him'e virildi.
F 27 Zi'l-kade sene 966
Sbk Priz[r]in Begi olup muhfaza
hdmetinde olan Hzr Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp Yanbol ve Karn-bd
ve Aydos'da zuhr idp ev basup dem katl idp
ehl-i fesd ele gelp haklarndan gelindin
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bade'l-yevm emr-i sbk
zre ol etrf cevnibi gir kem-kn hfz u
hrset eyleyp ele gelen ehl-i fesd enati
er-i erf mcebince haklarndan gelp savn
[u] siynetde dakka fevt itmeyesin.

[Yev]m's-sls f 26 Zi'l-kade sene 966 [30.08.1559]

Kefe beyine: Azak Kalesi muhafazasna memur Ali Reis gemileriyle orada
278 kalacak olursa, zahirelerinin temini ve kffrn tecavz ve zararlarna meydan
verilmemesi hakknda.
Yazldxi. birinn drt bin kfir ile zerimze gelmek
Galata emnine virildi. kasdna yardm gnderp gemiler bu cnibde
F 29 Zi'l-kade sene 966 olmala harekete kdir olmaduklarn
bildrmein zikr olnan kefere mdmki anda
Kefe begine hkm ki: cemiyyet zre olup gemiler berye gidildi
Azak muhfazasnda olan Ali Res Sdde-i takdrce zarar ihtimli ola, hfz u hrsetde olup
sadet'me mektb gnderp kadrga ile Azak kefere perkende oldukda mevsim elvirrse
zerine varldukda Dimitra nie bin kfir ile gelesin diy emr olnup hkm-i erf gn-
gelp hisr ihta ve ceng idp almak zre iken derilmidr. Buyurdum ki:
gemiler varmaile kaup kalalarna varduklarn Zikr olnan anda kalmalu olursa eger
ve kadrgalar ier girmek lzm olman gelmek ve eger iinde olan azeb ve sir
Bakfe nm muhtara yirden girp bi'l-fil tifenn zd zevdelerine hsn-i tedrk idp
hisr ninde olduklarn ve hliy mesfr gemilere zarar ve halka mzyaka
Dimitra'a kend beglerinden Anyan (?) nm ekdrmeyesin ve sen dah dim ol cnibe
ZET VE TRANSKRPSYON 129

hzr u nzr olup addan ve kffr- bed- yirlerdr, zarar u gezend iridrmekden hazer
girdrdan eger kala-i Az[a]k'dur ve eger sir idesin ve muhtc- arz olan bildresin.

Tamevar beylerbeyine: Surnie Kalesi dizdarlndan mzul Hac

279 Mahmud'un, Modova madenini ihyya gc yettiini bildirdiine dair.
Yazld. kylerden iki bin be yz aka ilhk olup sekiz
Unc-ol avu Ahmed eleb['ye] virildi. bin aka timar Mod-ova parkan dizdrl
F selh-i Zi'l-kade sene 966 tevch olmasn rec itmein sekiz bin akalk
zre tezkiresi virile diy emr olm iken gir
Tmvar beglerbegisine hkm ki: mezbr Hac Mehmed'n yararln ve maden-i
Hliy Dergh- muall'ma mektb mezbrun kll ziyde olmasna ve etrfnda
gnderp bundan akdem hkm-i erf vrid olup olan hric ez-defter mezraalarun ihysna
Surnie kalas dizdrlndan mazl olup mltezim olup timar on bin aka olmas
Radonik (?) madencilerinden drende-i hkm-i bbnda inyet rec itdin arz itmisin. Eyle
erf Hac Mehmed kend akasiyle Mod-ova olsa buyurdum ki:
nm madenn ihysna kdir olman Gresin; zikr olnan madende ne mikdr
mutasarrf oldu be bin be yz aka dizdrl nesne hsl olmdur, yazup bildresin.
timarna Lipva serhaddinde itat eyleyen

[Yev]m'l-cuma f 28 Zi'l-kade sene 966 [01.09.1559]

Amasya Kads ve Emval Nzr Muhyiddin'e: ehzade Byezid'in i halknn

280 stanbul'a gnderilmesi iin lzm gelen harcn verilmesine dair.

Yazld. ulvvuh'ya hkm-i erf gnderilp harc lzm

avu-oullarndan Ynus'a virildi.
Amsiyye kds olup nzr- emvl olan
Muhyiddn'e hkm ki:
Olum Byezd'n i-halk Sdde-i
sadet'me gnderilmek in Silistre Begi
iftihr'l-meri'l-kirm Sinn dme
olursa senden almak emrm olmdur.
Buyurdum ki:
Lzm olup taleb itdkde kifyet mikdr
aka virp deftere dah iret idesin. Amm
harc- lzm in virp isrf [] itlfdan hazer
idesin.

Silistre Beyi Sinan Paa'ya: ehzade Byezid'in stanbul'a gnderilecek

281 eyalar ve i halk iin gereken har, araba ve saire hakknda.

Yazld.
avu-oullar'ndan Ynus'a virildi. Silistre Begi olan Sinn Paa'ya [hkm
F 29 Zi'l-kade sene 966 ki]:
ZET VE TRANSKRPSYON 130

Bundan akdem sana hkm-i hmynum mhimmtlarn grp hzr idesin ki varduk-
gnderilp olum Byezd'n zabt itdn larnda tevakkuf lzm gelmeye ve irsl itdn
espbndan amele yarayan adrlarn ve mektbda amele yaramayan adrlarn
cebehnesin ve kitblarn ve olanlarn ger gnderesin diy emr oldun yazlm. Sbk
davarlar ile Samsun iskelesi'nden Sdde-i irsl olnan emr-i hmynumda hod amele
sadet'me gnderp andan gayr ier halkn yarayan gnderilmek emr olmdur. Eyle olsa
grmee kifyet mikdr araba var mdur diy amele yaramayann emr-i sbk zre anda
emrm olm idi. Hliy Dergh- muall'ma giderp amele yarayan adrlarn ve andan gayr
mektb gnderp araba kifyet ider ve deve cebehnesin ve kitblarn ve olanlarn cmle
bulnur, amm araba in elli res ve sir atebe-i ulyma gnderesin. Amele yaramaz
hademe in otuz res brgr lzm idin espb ve adrdan gndermeyesin ve aka lzm
bildrmisin. mdi, lzm olan brgrler Sdde-i olursa virmek in mevln-y mrn-ileyhe
sadet'den irsl olmak zre olup brgr varnca hkm-i erf gnderilmidr. Lzm olursa virp
anda olan sir levzmlar mmkin oldu zre kifyet mikdr aka alasn ve getrmek in
grilp hzr olmasn emr idp buyurdum ki: Dergh- muall'mda mteferrika agalardan biri
Ac ve sir hdmetkrdan ok olmayup bir mikdr blk-halk ve kapuc ile tayn
lzm ise her birinden nihyet er nefer koup olnmdur. Varup grdklerinde sen dah bir
bunlarun harclarna aka lzm olursa anda yarar demn koasn ki yolda ve izde gerei
Amsiyye Kds olup Nzr- Emvl olan gibi hfz ideler. teden irsl olnacak eger kapu-
Mevln Muhyiddn'den alup amm harcda isrf olanlar ve aclar, sir hademeden cmlesin
itlf olnmayup ve menzilde dah agaya koup her birine tenbh idesin ki, yolda
mekltlar hussn hemn riyet lzm ana muhlefetden hazer idp tamm itat
olanlar grile. Davar varnca cmle inkyd zre olalar.
Kastamonu kadsna: Kendir Emini aver'den ikyeti hvi mektubu zerine
282 tahkikat icrasna ve muhakeme icrsna dair.

Yazld. Vusl buldukda, arz- hlde mastr olan

Ramazn avu'a virildi.
F 4 Zi'l-hicce sene 966
rsl olnan sret-i sicilln sreti ihrc olnup
gnderilmidr.
Asl mliyye tarafnda kalmdur.
F 4 Zi'l-hicce sene 966
Kastamoni kdsna hkm ki:
Bundan akdem kendir emni olan aver'den
kendir ceminde reyya teadd ider diy arz-
hl sunlup vk olan teaddsi beyn olnup
yirl yirinden grilp vuk ve adem-i vuk ve
kadmden teft olnup ne vechile oldu
malm olmak in arz- hln sreti ayn ile
ihrc olnup gnderildi. Buyurdum ki:
mevdd gelp dav iderlerse hakk,
muvcehede erile hakk zre grp mezkr
zerinde erile kimesnenn hakk sbit olursa
ashb- hukka erile sbit olan hakkn alvirp
dah ne mikdr kimesnenn hakk zhir olup ve
ne makle nesne sbit oldun yazup bildresin.
Ve sir tahrr olnan mddeler dah vk
midr, nicedr? Kadmden nice olgelmidr ve
mezkrun dah anlara cevb nedr? Ve bu
hussda dah baz kdlar imzsiyle mezkr,
sret-i sicill ibrz itmein anun dah sreti
gnderildi; ol sret-i sicil vk midr? Hakk
zre olnup bi'l-cmle h bir hussda mhmel
mekk nesnesin komayup cmlesin grp dah
hakkati zre yazup bildresin.

[Yev]m's-sebt f 29 Zi'l-kade sene 966 [02.09.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 131

Canik Beyi Ali Bey'e: ehzade Byezid'in yannda toplanan ekiydan

283 Tankr'n Canik dalarnda fesat ve haydutluk zere olmasndan dolay ele
geirilmesi hakknda.
Yazld.
avu-ol Ynus'a virildi.
F 29 Zi'l-kade sene 966
Canik Begi Ali Beg'e hkm ki:
Bundan akdem olum Byezd'n yannda
cem olan eirrdan Tankr nm mfsid ol
vilyetde kalup yanna baz ehl-i fesd cem
eyleyp bi'l-fil Canik dalarnda gezp fesd
enat zre oldu istim olnup sbk
mezkr ele getrmek in hkm-i erf
gnderilmidr. Eyle olsa mfsd-i mezbrun
ele gelmesi mhimmtdan olman buyurdum
ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, bu bbda
bi'z-zt mukayyed olup mezkr tetebbu u
tecesss eyleyp her kande ise malm idinp
dah hsn-i tedark eyleyp her ne yzden
mmkin ise ele getrp habs idp arz idesin.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur; ana gre
mukayyed olup ihml msheleden ihtiyt
eyleyesin.

Silivri kadsna: Tersne-i mire'de mstahdem iken kaybolan baz

284 marangozlarn buldurulup gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F gurre-i Zi'l-hicce sene 966
Silivri kdsna hkm ki:
Hliy nefs-i Silivri'de Metrepolid ma-
hallesi'nde olan Manol veled-i Konyad ve
Dimitri Manokonlu ve Manol veled-i Maryol
nm neccrlar ve Papa Astasya mahallesi'nde
Susanus Mavrama (?), Sanop Avala nm
neccrlar ve Papayani nm mahallesi'nden
Andriniko Hanikos (?) ve Papa Dimitri
mahallesi'nden Kosta stanbul nm neccrlar
Tershne-i mire'mden gaybet eylemiler idi.
Buyurdum ki: Vardukda, mezbrlar kefllerine
buldurup kayd [] bend ile yarar demlere
taclen Tershne-i mire'de olan hdmete
gnderesin. Huss- mezbr mhimmtdandur,
ana gre mukayyed olasn.

284/a-
Bu dah.
Bir sreti dah Marmara kdsna, Arac cezresi'nde.
Potodra (?) Dimitri K.
Mihal Dimitri K.
Komnenos (?) Dimitri K.
Ve Kiryakos Nikola V.
Ve Nikola (?) Kosta V.
Monol Yorgi L.
Kostandin Monol L.
Aleksi Andri L.
ZET VE TRANSKRPSYON 132

Nm neccrlar in yazld. Birbirine kefller imi.

znikmid kadsna: Eme, Dikme ve Sapanc dalarndaki korudan kimseye

285 gemi iin aa kestirilmemesi hakknda.
Yazld. Vusl buldukda, emrm zre mukayyed
Galata emnine virildi. olup kordan gemiye yarar aa kesdrmeyp
F 29 Zi'l-kade sene 966 men idesin. Amm yle ki, mr in
kadmden ol korlarda odun kesiligelmi ise mr
znikmid kdsna hkm ki: in gemiye yaramayan yirden baz yir tayn
Mektb gnderp emr-i erfm zre taht- idesin ki, mr in andan odun kesp min-bad
kaznda olan Eme ve Dikme ve Sapanc gemiye yarar aa kesdrmeyp ve mr odun
dalarnda kordan aa kesenler men bahnesine dah gayr kimesnelere odun
olndukda: "Biz mr in odun keserz" diy kesdrmeyp anun gibi, mr in kadmden
cevb virdklerin bildrmisin. mdi, kordan kesegelmi olanlara tayn itdn yirden
gemiye yarar aa kesilmek memn olup nie kesdrp hricden korya kimesne dahl
defa men olup ol emr kem-kn mukarrerdr. itdrmeyesin.
Buyurdum ki:
Silistre Beyi Sinan Paa'ya: Gerek Amasya'da, gerek her ne tarafda olursa
286 olsun, harami levent ve softalarn rey ve beryya taaddilerine meydan
verilmemesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, eger shte tifesine ve

avu-oullarndan Ynus'a virildi.
[F] gurre-i Zi'l-hicce sene 966
Silistre Begi olan Sinn Paa'ya hkm
ki:
Sana emr-i erfm varup, bir tarafa gelmek
emr olnca anda olup eger Amsiyye
etrflardur, gerei gibi hfz u hrset zre
olmak emr idp buyurdum ki:
eger sir levend harm tifesinden rey v
beryya ve ebn-i seble zarar u gezend
iridrmeyp zuhr iden ehl-i fesd ele getrp
erile haklarndan gelp hfz u hrsetde
dakka fevt itmeyesin. Muhtc- arz olan
bildresin. Sonra sana ne vechile emrm olursa
anunla amel idesin.

[Yev]m'l-ahad an-gurre-i Zi'l-hicce sene 966 [04.09.1559]

znik kadsna ve zemet sahibi Hasan'a: znik havalisinde ortaya kan

287 ekiyy ele geirip keyfiyeti bildirmeleri hakknda.

Yazld. Sen ki Zam Hasan'sn, mektb gnderp

Hasan Beg'n demi Mehmed'e virildi. ondan ziyde yayak oklu ve yaylu ve drt nefer
F 2 Zi'l-hicce sene 966 atlu ehl-i fesd zuhr itdin bildrmisin. mdi,
mezkrlarun ele gelmeleri ehemm-i
znik kdsna ve zemet tasarruf iden mhimmtdan olup buyurdum ki:
Hasan'a hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 133

Vusl buldukda, asl v kat tehr terh mmkindr, her ne vechile olursa say ikdm
itmeyp sen ki kdsn, mrn-ileyhle bu idp zikr olnan ehl-i fesd ele getrp habs
hussa bizzt mberet idp dah il-eri srmek idp ne makle kimesneler oldun ve sir
ile mi olur ve yhd gayr tarkla m fesdlarn vuk zre arz idesin.

Silistre Beyi Sinan Paa'ya: ehzade Byezid'in i halknn stanbul'a

288 getirilmesi iin mteferrikalardan Ferhad'n gnderildiine dair.

Yazld. in Dergh- muall'm mteferrikalarndan

Silistre Begi olan Sinn Paa'ya hkm
ki:
Bundan akdem sana hkm-i erf gn-
derilp olum Byezd'n i-halkn grmek
in irsl olnan cmle levzmlarn tedrk
ihzr idesin. Vardukda, tehr itmeyp koup
gnderesin diy emr olm idi. Hliy ol huss
kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Ferhd zde
mecduh baz blk-halk ve kapuclar ile irsl
olnmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre cmle
demlerin grp kaldrup mrn-ileyh ile
gnderesin.

[Yev]m'l-isneyn f 2 Zi'l-hicce sene 966 [05.09.1559]

Dukakin sanca beyine: Le skelesi'nden Dukakin Hisar'na hcum eden ve

289 evler basan ekiynn ele geirilmesi hakknda.

nibi basup demlerimzi mecrh idp kend

Yazld.
demsi Mehmed'e virildi.
F 7 Zi'l-hicce sene 966
Dukagin sanca-begine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp, liv-i mezbra tbi baz slern fesda mberet eyleyeler; mezbr slern
urlmas in sbk Yebek Beg'e hkm-i erf fesdlar yevmen fe yevmen terakkdedr;
virilp marz olmala, urlmayup bu kullar
sefer-i hmyna kup skb'e geldkd[e]
baz rencber tifesi Le iskelesi'nden Dukagin
hisr'na gelp konup Zere nm s kefere
ardnca gelp kala kapusn alup muhkem ceng
idp hisr kapusn ile vurup env- fesd
idp ve Yebek Beg zamnnda Merdit nm
slere tbi Kalur nm karye keferesi Zaderme
evkfndan Meyyit nm karye primkrinn evin
basup krk-elli res brgrlerin alup gitmiler.
Mezbr zimmnn hakk alvirilmek in
voyvodamuz ile nib'-er gnderilp
mezbr slern serdr ele girp habs itdk-
lerinde sir kefere alniyen voyvodamuz ve
mahbslarn hals itdklerinden gayr nie
sleri dah hals itdiler ve sbk Ferhd Beg'n
voyvodasn dah katl itmiler. Mezbr slern
haklarndan gelmek mmkin idi. Lkin emr-i
erf olmaman hlleri zre konld. htimldr
ki, nie karyeler bunlara taassub (?) bir[le] kll
haklarndan gelmek in hkm-i erf lzmdur
diy arz itmisin. mdi, buyurdum ki:
Kazyye arz itdn zre ise hsn-i tedrk
idp ehl-i fesd gayr tarkla ele gelmek mkin
deilse zerlerine varup her ne tarkla olursa
ehl-i fesd ele getrp hoyradlarnun
haklarndan gelp amm ehl [] iylleri esr ve
emvllerin gret itdrmeyesin. Bu bahne ile
kend hllerinde olana dahl taarruz olnmaya
ve ne mikdr kimesnenn haklarndan gelinp
ve ne vechile tedark eyledn yazup Dergh-
muall'ma arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 134

Humus kadsna: Humus'da yaplan ve tart yeri olan yeni handa ihds olunan
290 bidatlerin ve kahvehanelerin kaldrlmasna ve yklerden ne kadar para
alnacana dair.

Yazld. deve ykine bir pre ve katr ve merkeb ykine

Murd eleb'den kd getren Ayas'a teslm
olnd.
F 6 Zi'l-hicce sene 966
Hms kdsna hkm ki:
Mektb gnderp nefs-i Hms'da bin
olnup dr'l-kapan olan hn- ceddede hdis
olan bidatleri teft idp vuk zre yazup
bildresin diy gnderilen hkm-i erf
mcebince ehl-i vukfdan ve
mutemedn-aleyh kimesnelerden bi'z-zt
tefahhus olndukda sbk Haremeyn-i erfeyn
vakf olup dr'l-kapan olan hnda eger bal ve
ya ve eger zeyt ve sbn her ne ise cmle
kapan olcak metun deve ykine be Osmn
ve katr ve hmr ykine iki buuk Osmn
muhtesib bc aldukdan sonra hnc olan dah
"yir hakk" diy her yk bana bir karaca aka
alup yir hakkndan hsl olanun nsfn
Haremeyn-i erfeyn'e ve nsf- har erbb-
mstahkkne virilp bu minvl zre mutasar-
rflar iken hliy bin olnan hn- ceddde deve
ykine sekiz Osmn ve katr ve merkeb ykine
drt Osmn'yi muhtesib alup ve yir hakk diy
hnc bir Osmn alup ve sbk cer-desi
olmayan hadravtdan bir mikdr nesne alup ve
mezkr hndan gayr yirde arpa satlmak
memn olup Haremeyn-i erfeyn vakf in
her senede on be flori tayn olnup, sir
mstahkkne nesne tayn olnmayup ve
tekyenn hareminde mescid kurbinde baz
dkknlar kahve-hne olup yende v revende
gavg eylemekden hl olmayup gayrlar zikr
yarar olnan dekkni anlarun icresine kabl
eyledklerin arz eylemisin. mdi, sonradan
ihds olnan bidatler ve ol kahve-hneler ref
olmasn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, kadm'l-eyymdan il
hzel-n her cmleden ne mikdr nesne
alnugelmi ise gir ol minvl zre aldurup min-
bad ziyde aldurmayup ve ihds olnan
ziydeyi ref eyleyp ve ol dkknlarda asl
kahve iletdrmeyp men eyleyp kahvecileri
ihrc eyleyp arz itdn zre har kr kisb
ehline virp hilf- er u knn ve olgelene
mugyir bade'l-yevm kimesneye i itdrmeyp
muhtc- arz olan bildresin.

[Yev]m's-sls f 3 Zi'l-hicce sene 966 [06.09.1559]

Siroz ve Ustrumca kadsna: Mteveff Budin Beylerbeyisi Tuygun Paa'nn

291 Ustrumca'daki metruktnn taksimi iin olu Seen Beyi Ahmed Bey'e icazet
verildiine dair.

Yazld. Beg'n Usturumca kazsnda evinde olan

Siroz ve Usturumca kdsna hkm ki:
Hliy alem'l-ulemi'l-mtebahhirn il
hirih Rm-ili Kd-askeri Mevln Hmid
dmet fezilh cnibinden Sdde-i
sadet'me yle arz olnd ki, mukeddem
Budun Beglerbegisi olup veft iden Tuygun
metrktndan verese-i sgrna rci olan
hisselerini er-i erf zre tayn taksm
eylemek in kassm vardukda: "Cmle
metrkt bunda deildr, baz Budun'da byk
ol yanndadur" diy niz itdklerin bildrdi.
mdi, mezbrun byk ol olup Seen Sanca
Begi olan Ahmed dme izzuh'ya anda varup
ZET VE TRANSKRPSYON 135

metrkt grmek in iczet virilmidr. Eyle
olsa buyurdum ki:
Mrn-ileyh vardukda, arz olndu zre
mteveffnun eytm- sgr olup verese-i
sgrun hukk bi-hasbei'-eri'-erf malm
ve tayn olnmak in erile ksmet lzm olup
verese-i sgrun erile haklar taksm olmalu
oldukda hilf- er, kibr taalll iderse ol
bbda emr-i erile amel eyleyp hilf- er-i
kavm kimesneye i itdrmeyesin.

ehzade Sultan Selim'e: Hoca Atullah'a arpalk tahsis edildiine dair.

292

Yazld. hnem zuhra gelp istid itdn zre

Sultn Selm hazretlerine hkm-i erf
yazla ki:
Bundan akdem atebe-i gerdn-iktidruma
mektbnuz vrid olup bi'l-fil hcenz olan
efdal'l-ulemi'l-muhakkkn Mevln
Atullh dmet fezilh'ya arpalk virilmek
bbnda istid-y tfet itmi idn. mdi,
mrn-ileyh hakknda avtf- aliyye-i
yigirmi bin akalk arpalk virilmek emr idp bir
mnsib olan yirden emr olnan arpaln tayn
idesin diy Karaman beglerbegisine dah
hkm-i erfm gnderilmidr. Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, fermn
olnan arpaln tayn idp tasarruf itdresin ki
devm- devlet-i ebed-peyvendm in duya
itigl gstere.

293 Hoca Atullah'a bir arpalk verildiine dair Sultan Selim hocasnahkm.

Yazld. itmein, hakkunda mezd-i tfet-i husrevn

Sultn Selm hazretleri hcesine hkm
ki:
Bundan akdem mrn-ileyh Sdde-i
sadet'me mektb gnderp sana arpalk
virilmek hussn bildrp istid-y inyet
zuhra getrp yigirmi bin akalk arpalk emr
idp buyurdum ki:
Tezkireni ihrc idp gnderesin ki bert-
erfm virilp tasarruf idesin. Devm- devlet-i
ebed-peyvendm in duya itigl gsteresin.

293/a-
Yazld.
Bir sreti dah yazld. Ayn ile.

Fransa elisinin avdetine msaade edildiine dair Fransa kralna nme-i

294 hmyn.

Yazld. Bundan akdem Frane Pdi[]h olup

Ser--ser kse ve altun kozalak ile mhrlenp mrd olan babanuz Henri'nn stne-i devlet-
Paa hazretlerine gnderildi. iyn'muzda olan kdvet-i meri'l-milleti'l-
F 5 Zi'l-hicce sene 966 Meshyye ilisi Dadunya, ol cnibe gitmek
bbnda iczet taleb itmein ruhsat-
Frane Pdih'na hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 136

hmynum virilp inyet olnup ol cnibe irsl olnd. Gerekdr ki varup yirine mlk ola.

Prizrin sbk Beyi Hseyin Bey'e: Varna'nn Pazarck kasabasnda ve

295 Silistre'nin bir kynde kan ekiynn ele geirilerek haklarndan gelinmesi
hakknda.

Yazld. ve turaklarna buldurup ve anlardan mad kr

Budak-ol Hseyin avu'a virildi. kisb olmayup ata inp binp fesd zre
F 4 Zi'l-hicce sene 966 kimesneleri ki thmet-i sbkalar ola, anun
gibileri dah ihzr idp thmet[i] olanlar dah
Sbk Prizrin Begi olan Hseyin Beg'e knn ile hakk zre onat vechile dikkat
hkm ki: ihtimm ile teft idp gresin; mezkr Hce
Hliy Varna kazsnda Bzrck nm Mehmed'n evin basup emvl espbn gret
kasabada gice ile yigirmi be nefer mikdr atlu idenler kimler oldu erile sbit zhir olur
levend, Hce Mehmed nm kimesnenn evin ise gret itdkleri espb b-kusr zuhra
basup kendyi mecrh idp espb emvlin getrp ve zikr olnan celebleri varup basup katl
gret hasret eyleyp anda msfir olan dier idenler dah kim ise erile sbit zhir
Hce Mehmed nm kimesne[yi] katl idp ve oldukdan sonra alduklar akalarn b-kusr
andan mad Silistre kazsnda nm tahsl itdrp dah bu makle fesd idenler
karyede be nefer kfir koyun celebleri, koyun siph tifesinden ise muhkem habs idp arz
alurlar iken zikr olnan levendt haberlerin alup idesin, deil ise ol bbda muktez-y er-i erf
bir mikdr gret itdkleri espb ile kalup alt ne ise mahallinde ed idp yirine koyasn; ehl-i
neferi karye-i mezkreye gelp zikr olnan fesddan ele girp haklarndan gelenleri ve
celebleri ev basmsz, siz[i] voyvoda taleb ider zuhra gelen emvl espb ne mikdr oldun
diy kayd bend eyleyp bir ormana iledp defteri ile ilm eyleyesin.
kendlerin katl eyleyp yanlarnda bulnan Amm hn-i teftde hakk- sarha tbi olup
akalarn alup gitdkleri istim olnd. mdi, ehl-i fesda himyet olnup celb ahz
zikr olnan ehl-i fesdun ele gelmeleri lzm olnmakdan ve b-gnh olanlara hilf- er-i
mhimm olman buyurdum ki: erf zulm teadd olnmakdan ziyde hazer
Varcak, tehr terh itmeyp zikr olnan idp be-her-hl zikr olnan ehl-i fesd ele
mahallern bi'z-zt zerine varup grp istim getrp haklarndan gelmekde dakka fevt
olndu gibi ise mezkrn ehl-i fesd ne itmeyp say ikdm eyleyesin.
makle kimesneler idin bilp dah yataklarna

Eflk voyvodasna: Eflk'da Mavu kasabasnda katlolunan bir Yahudiye ait

296 dvann tekrarlanmasna mni olunmas hakknda.
Yazld. hsmlar gelp dav itdinde kasaba halk
Ktibi Fik'a virildi. zikr olnan ehl-i fesd espblar ile sbk
F 8 Zi'l-hicce sene 966
voyvoda olan Petroko'nun ve
demlerine teslm idp alup gidp ol zamndan
Eflk voyvodasna hkm ki: ber ol fesd idenler kasabaya dah gelmeyp
Mektb gnderp bundan akdem vilyet-i hliy gir vrisleri gelp dav itdklerin
bildrmisin. Buyurdum ki:
Eflk'da nm kasabada iki nefer kfir drt
avret yoldaiyle nm Yahdyi katl idp
ZET VE TRANSKRPSYON 137

Varcak, arz itdn zre zikr olnan huss gelp tekrr hilf- er dav iderlerse men
mukaddem grilp hsmlar kim idi zhir eyleyp ol vechile kasaba halkna dahl
olup ehl-i fesd ellerine teslim olnm iken gir itdrmeyesin.

[Yev]m'l-cuma f 5 Zi'l-hicce sene 966 [08.09.1559]

Haleb beylerbeyine: Humus'da taaddiye cret eden bir Arabn te'dibi iin
297 Humus alay beyinin memur edildiine dair.
Yazld. begisi tayn olnup irsl olnmasn emr idp
Murd eleb'den kd getren Ayas'a virildi. buyurdum ki:
F yevm-i mezbr.
Hkm-i erfm vusl buldukda, tehr
Haleb beglerbegisine hkm ki:
itmeyp mrn-ileyhi gnderesin ki varup
Hliy Hms cniblerinde Arb- bed-
liv-i mezbrun hfz u hrsetinde olup ve sir
filn hareketleri olup reyya teaddden hl
ehl-i fesddan reyya zarar u gezend
olmaduklar istim olnup ol cevnibn zabt
iridrmeyp zabt u rabtnda dakka fevt
in kdvet'l-emsil ve'l-akrn Hms alay-
itmeye.

Hatvan sbk Beyi Mahmud Bey'e: Sultan Byezid'in kaan adamlarnn

298 bulunduunu haber aldnda, Dersaadet'e getirmesi hakknda.

Yazld. alkoyup badeh Nalband-ol Katrc Ahmed

Sinn avu'a virildi.
F 13 Zi'l-hicce sene 966
Sbk Hatvan Begi olan Mehmed Beg'e
hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
sbk Sultn Byezd'n Dergh- muall'ma
gelrken gaybet iden kapuclar ol zamndan
ber tecesss zre olup hliy mezbrlar
Hendek nhiyesinde Dvne Bekir ve Derzi
Paayiit ve Siph-zde Arslan nm
kimesnelern evlerinde mahfz
saklandun ve mezbr Byezd'n Mustafa nm
demsi stne-i sadet'e giderken mezbrlar
nm kimesne mezbr Mustafa'nun libsn
giydrp katrc libsn giydrp bu vaz ile
gelp gerp gitdklerin ve sir anlara
mteallk her ne dinilmi ise mufassalan
malm old. Eyle olsa buyurdum ki:
Varcak, mezbr Dvne Bekir'i ve Derzi
Paayiit ve Siph-zde Arslan ve Katrc
Ahmed eger elde ise alup bile Sdde-i
sadet'me gelesin. Eger elde olmayup iki-
gne dein ele getrebilrsen alup bile gelesin
ve eger iki- gne dein ele getrmezsen sen
olup kendn gelp gidesin.

ehzade Byezid'in devecilerinden olduu iin Sefer adl yr katleden

299 Kenan'n Dersaadet'e getirilmesi hakknda.

Yazld.
Maktln karnda Cafer'e virildi. Ktahya kdsna hkm ki:
F 7 Zi'l-hicce sene 966 Hliy yrk tifesinden Burgos
nhiyesine tbi Ba-bykl nm cematden
ZET VE TRANSKRPSYON 138

Hac Mahmd-ol Cafer nm kimesnenn sadet'me ibrz olnup arz olnman

Sefer nm karndan olum Byezd buyurdum ki:
devecilerindendr diy Kenn b. Abdullh nm Vusl buldukda, mezkr Kenn' der-
kimesne kapuclar sknda dutup soyup yedi zencir eyleyp dah hisr-erenleri ve yhd
yz aka kymetl bir gml klcn ve bertn yarar demlere koup Sdde-i sadet'me
ve bir ka ferce ve dolamasn ve dlbendin gnderesin amm getren kimesnelere tenbh
aldukdan sonra katl itmeyesin diy karnda tekd eyleyesin ki yolda getrrler iken onat
mezkr Cafer'n dah iki yz sekiz florisin alup hfz eyleyp gaybet itdrmekden ziyde hazer
yine mezbr Sefer'i katl eyledi Mslimnlar ideler.
ehdetiyle sicill olnup sret-i sicilli Sdde-i

[Yev]m's-sebt f 7 Zi'l-hicce sene 966 [10.09.1559]

Arboz sanca kadlarna: dam ve siysetten baka cezalara mahkm

300 olanlarn kree konulmak zere Anapoli kaptanna teslim olunmas hakknda.

Yazld. siysete mstahkk olanlardan gayr, mahbs

Kurd Kethud'ya virildi.
F yevm-i mezbr.
Ariboz sanca kdlarna hkm ki:
Hliy taht- kaznuzda bi-hasebi'-eri'-
erf cermesi sbit zhir olan ehl-i fesd ve
mcrimleri salb [] siysete mstahkk
olanlardan gayr, mcrimleri sret-i sicilleri ile
bile Anabol kapudanna teslm olnmasn emr
idp buyurdum ki:
Vardukda gresin; anun gibi taht-
kaznuzda crm-i galz zhir olup erile salb
mcrim var ise emrm zre anun gibi
mcrimleri ne mikdr ise defter idp sret-i
cermeleri ile mrn-ileyhn hkm-i
erfmle varan demsine teslm eyleyesin ki
kree koa. Amm bu bahne ile kend
hllerinde olanlara hilf- er-i kavm dahl
olnmakdan ve ehl-i fesda dah himyet
olmakdan hazer idesin ve her birinz taht-
kaznuzda olan mcrimlern sbit olan
cermelerin ve ne mikdr mcrim teslm
olndun ale'l-esmi defter idp mhrleyp bir
sretin Sdde-i sadet'me gnderesin.

Basra beylerbeyine: htiya olduu iin Lahsa'ya gnderilen azap taifesinin

301 Basra'ya iadesinin Lahsa beylerbeyine bildirildiine dair.

Mezbr beglerbeginn kethuds
virildi.
F [yev]m-i mezbr.
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i mezbrede
deme ihtiyc olndun bildrp dem taleb
itdn ecilden sbk Lahs'ya irsl olnan
Ferhd'a azeb tifesi gir anda gelmek in emr'l-
meri'l-kirm Lahs beglerbegisine hkm-i
hmynum irsl olnmdur. Buyurdum ki:
Anun gibi dem lzm olur ise mrn-
ileyhe haber gnderp zikr olnan azeb tifesin
taleb idp getrdresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 139

Lahsa beylerbeyine: Gnderilen azep taifesinin Basra'ya iadesi hakknda.

302
Yazld. Basra'dan Lahs'ya irsl olnan azeb tifesi gir
Bu dah. Basra'ya gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Varcak, zikr olnan azeb tifesin emrm
Lahs beglerbegisine hkm ki: zre irsl eyleyesin.
Basra beglerbegisi mektb gnderp deme
ihtiyc oldun bildrmi. mdi, sbk

Bursa kadsna: ehzade Byezid'in i halknn iskn iin mnasip bir ev

303 tedriki hakknda.

Yazld. Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-

B-hatt- erf. emsil ve'l-akrn Byezd zde kadruh
Byezd avu'a virildi. vardukda, emrm zre gelicek i-halk in
F 7 Zi'l-hicce sene 966 muaccelen kala dhilinde bir mnsib ev
tedrk idp ihzr idesin. Anun gibi kalada
Burusa kdsna hkm ki: bulnmayup zarr olursa kala hricinde
Olum Byezd'n i-halk skin olmak tedrk idesin; amm say idp kalada tedrk
in kala dhilinde bir mnsib ev grilmesin idp ihzr idesin ve ne vechile tedrk idp
emr idp buyurdum ki: kimn evin ihzr itdn yazup bildresin.

Krkkilise kadsna: Ulfeci kynden Hoca olu Mehmed'in ele geirilip

304 stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. nm kimesne ele gelp Sdde-i sadet'me

Kd-asker Efendi arz idp iret itmein
yazld.
Krk-kilise kdsna hkm ki:
Taht- kazna tbi Ulfeci kyi nm
karyede mtemekkin olan Hce-ol Mehmed
gnderilmesi lzm olman buyurdum ki:
Varcak, mezkr tetebbu u tecesss idp
ele getrp dah kayd [] bend ile yarar
demlere koup Dergh- sadet-mebuma
gnderesin ve bile gnderdn kimesnelere
tenbh eyleyesin ki yolda gaflet zre olmayup
gaybet itdrmekden hazer eyleyeler.

Kefe Beyi Sinan Bey'e: Azak'n muhafazas iin oradaki gemilerin ve

305 tersanenin bir an evvel ikmaline ve yenierilerin zahirelerinin tedarikine dikkat
olunmasna dair.

Yazld. Mektb gnderp Azak'un hfznda iken

Kefe beginn demi Sefer'e virildi. yallarun ve erkes cniblerinn tecesssi
F 7 Zi'l-hicce sene 966 hussyn Mahmd ve Mehmed nm
avularile mekked hkm-i erfm vrid
Kefe Begi Sinn Beg'e hkm ki: olmala donanma-i hmyn Azak muh-
ZET VE TRANSKRPSYON 140

fazasnda koyup iki kalita ile yallarun zahrelerine tedrk zre olduklarn, varcak iki
tecesssinde iken Rus askeri avdet eyledi diy kta kalita-i cedd donadup zikr olnan
zikr olnan donanma Ker'e gelp vusl cevnibn hfz u hrsetinde olduun
buldun ve bir ka Rus dil alnup bu defa bildrmisin. mdi, bud-i mesfe olman
Azak' muhsara iden Dimitra nm lan dim Sdde-i sadet'mden anda gemi irsli
girsine ekilp Kargal nm bir sab makm asrdr, buyurdum ki:
tahhassun idp nm nehrn rmaklarn Emr olnan gemileri ve tershneleri itmma
tecesss ve cem-i menzil merhilini ve iridrp lzm oldukda anlar ile ol etrf hfz
hisrlar bin idecek yirleri yazup defter idp idp Sdde-i sadet'mden gemi taleb itmel
makarlarna avdet eyleyp evvel-bahra dein olmayasn ve yenieri kullarumun zahresi
havf olmaman donanma-i hmyna iczet mhimdr; tedrk idp mzyaka
virilp Azak nevbetciliine tayn olnan ekdrmeyesin.
yenieri kullarumun ol cnibe sli mmkin
olmaman yanunda olup muhfaza in

[Yev]m'l-ahad f 8 Zi'l-hicce sene 966 [11.09.1559]

Arap vilyeti defterdarna: Haremeyn evkaf mtevellisi Taceddin'in hesabnn

306 grlmesi iin mfredat defterlerinin ve muhasebelerinin, nzr tayin edilen
Abdlkerim'e gnderilmesi hakknda.

Dndar'un demine virildi. zamndan ber ihds olnmdur ve icre-i arz

F yevm-i m[ezbr].
Vilyet-i Arab defderdrna hkm ki:
Hliy kdvet'l-emcid ve'l-ekrim m
timarlar defterdr olup Nzr- Evkf olan
Abdlkerm, Dergh- muall'ma mektb
gnderp vilyet-i m'da Haremeyn'-
erfeyn evkfnun mtevellsi Seyyid
Tcddn'n zamn- tevliyetinde evkf-
mezbreye olan gadrlar grilmek in vrid
olan emr-i erf mcebince evkf- mezbreye
lzm olmayan yirlere cbler ve ktibler ne
diy virilen aka kimlere virilmidr. Ve
muhsebelerinde olan masriftnun harclardur
ve meremmt diy kayd itdkleri akalar dah
nenn gibi yirlere sarf olnmdur? Shhati zre
malm olmain zamn- tevliyetinde olan
mufassal ve icml muhsebeleri taleb olndukda
kimi Haleb haznesine teslm olnmdur, diy
cevb virilp shhati zre grilmee Haleb
haznesinden mfredt vardukda, mezbr
Seyyid Tcddn'n zamn- tevliyetinde vk
olan mfredt defterlerin ve mufassal
muhsebelerin mrn-ileyhe gnderesin.

Ayn mesele hakknda am timarlar defterdar olan Abdlkerim'e hkm.

307
Yazld. Seyyid Tcddn'n mufassal muhsebeleri ve
Bu dah. mfredt defterleri Haleb haznesinden
gnderilmek lzm oldun bildrp ve kaz-i
m Timarlar Defterdr Abdlkerm'e Balbek'de olan Haremeyn'-erfeyn evkfna
hkm ki: mukaddem nzr olanlar drt aka ile
Hliy Dergh- muall'ma mektb mutassarflar iken sonra nezret ismi tevliyete
gnderp vilyet-i m'da Haremeyn'- tebdl olnup vakf- mezbra nzr ve mtevell
erfeyn evkfna mukaddem mtevell olan lzm olduun bildrmi. mdi, bundan akdem
ZET VE TRANSKRPSYON 141

sana Haremeyn'-erfeyn evkf hussyn Vusl buldukda, ol defterleri emr zre

irsl olnan hkm-i erfm mcebince eger
mezbr Tacddn'nn ahvlidr ve eger sir
Haremeyn'-erfeyn evkfna mteallk olan
husslardur, emr-i sbkum zre gir sen
grmen emr idp ve arz itdin zre
Tcddn'nn zikr olan defterlerin sana
gndermek in Arab cnibi defterdrna
hkm-i erfm gnderilp buyurdum ki:
getrdp yirl yirinden hakk zre gresin ve
andan gayr Balbek'de olan nezret ve tevliyeti
dah ref eyleyp min-bad eger Balbek'de olan
Haremeyn'-erfeyn evkfndadur ve sir
yirde olan Haremeyn'-erfeyn evkfndadur,
er-i erf ve art- vkfa muhlif i
itdrmeyesiz.

brail, Nibolu ve rnova kasabalarnda, hrszlar tarafndan reynn

308 srlen davarlarnn buldurulup alnmas ve sulularn hapsedilmesi hakknda bu
kazalar kadlarna hkm.
Yazld. kdir deillerdr diy ilm eylemisiz.
Buyurdum ki:
Brayl ve Niebol ve ernovi kdsna Hkm-i erfm vardukda, her birinz bu
[kdlarna] hkm ki: bbda mukayyed olup anun gibi Eflk
Eflk voyvodas Sdde-i sadet'me reysnun davarlar serika olnup taht-
kaznuzda almetleriyle bulduklarnda her
mektb gnderp ve Yergi ve Brayl kimn elinde bulnursa ve ne yirden alup ve
nm kasabalardan miller ve baz ur, vilyet-i kimden aldun buldurup dah ne tarkla aldu
Eflk reysnun brgrin ve srn ve sir yiri bulmaya, serika oldu zhir ola, ol makle
davarlarn srp ashb, tamgasiyle davarn elinde serika olnm davar bulnanlar habs
bulup taleb eyledkde reydan Mslimn idp ahvllerin ve elinde bulnan davar kimin
hid isteyp Mslimn hide acz ekp b- olup ve ne makle kimesne idin yazup
nihye davarlar zyi olup bu hussda reyya bildresiz. Fi'l-vk kazyye arz olndu zre
ziyde zulmdr; Mslimn hid bulmaa midr? An dah yazup bildresiz.

Eflk voyvodasna: Gnderdii beygirler ile ahinlerin geldiine ve memleketi

309 korumak hususunda btn gcyle almasna dair.
Yazld.
Mezbr voyvodanun ktibi Fik'a virildi.
F 8 Zi'l-hicce sene 966
Eflk voyvodasna hkm ki:
Hliy det knn zre irsl eyledn
sekiz res brgr ile drt cenh hinleri
demlern Sdde-i sadet'me teslm olnd.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, min-bad dah atebe-i
ulyma olan ubdiyyet rkkyyetn muk-
tezsnca vk olan hdemt- hmynuma
bezl-i makdr idp hfz [u] hrset-i memleket
ve zabt [u] synet-i raiyyet bbnda env-
ikdm ihtimm zre olup etrf cevnibden
vkf olduun ahbr- sahhay ve muhtc- arz
olan ahvli ilmdan hl olmayasn.

Rusuk iskele eminine: Memlik-i mahrsadan yarar at alp gitmek yasak

310 olduu iin, Kral olunun elisinin ald atlar tekrar sdde-i sadete iadesine
dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 142

Yazld. res at ile bu cnibden dah drt res sakat atlar

Kfirn demine virildi. mm-ileyh cnibine irsl eyleyp hliy
F 8 Zi'l-hicce sene 966 kaz-i mezbra vaduklarnda Memlik-i
mahrse'den yarar at alup gitmek memn
olman salvirilmedin arz itmein
Ruscuk [kdsna] ve skele emnine
hkm ki: buyurdum ki:

Kral-ol ilisi Sdde-i sadet'me arz- Vusl buldukda, irsl itdi ka res at ise
gir Sdde-i sadet'me gnderesiz.
hl idp mrn-ileyh tarafndan gelmi iki

Gelibolu kadsna: Ece ovasndaki tuzlay basan leventlerin ele geirilmesi iin
311 Gelibolu subasnn da memur edildiine dair.

Yazld. erfm gnderilmi idi. Eyle olsa bu bbda

Gelibol kdsna hkm ki:
Bundan akdem Ece ovas'nda vk olan
tuzlaya baz levend tifesi iki kayk ile gelp
gice ile basup baz espb ve dem alduklarn
ilm itdkde grilmek in mufassal hkm-i
Gelibol sbas bile mberet olnmasn emr
idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, emr-i sbk zre mezbrun
mbereti ile dikkat ihtimm ile onat vechile
hakk zre grp arz eyleyesin.

Yenihisar dizdarna: Mahpus olan Elkas emri ile olunun salverilmesi

312 hakknda.

Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, mezkr

ve oln emrm zre habsden tehr itmeyp
Yeni-hisr dizdrna hkm ki: tlk idesin.
Bundan akdem anda habs olnan Elkas
emri ve ol tlk olmalarn emr idp
buyurdum ki:

znik ve Yalakbd kadsna: Samanl skelesi'nde Vezir Ali Paa'nn adamn

313 katledenin ortaya karlp hapsedilmesi hakknda.

Yazld. Hkm-i erfmle Dergh- muall'm

avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn
znik ve Yalak-bd kdsna hkm ki: Mahmd zde kadruh vardukda, bu hussa bi'z-
Dstr- mkerrem mr-i mufahham zt mukayyed olup mahall-i hdisenn zerine
vezrm Ali Paa edmallh tel varup bu bbda zikr olnan kimesneleri ve sir
iclleh'nun Samanlu iskelesi'nde blk- bile olanlar ihzr eyleyp onat vechile erile
halkndan Sleymn nm kimesnenn iki hakk zre dikkat ihtimm ile teft eyleyp
hdmetkr ve bir meyhneci kfir bir kuln katl gresiz. Mrn-ileyh'n demin mezkrlardan
itdkleri mrn-ileyh ilm itmein ve gayrdan her kim katl itmi ise zuhra
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 143

getrp dah habs idp arz idesiz; sonra emrm ne vechile olursa anunla amel eyleyesiz.
Haslar kadsna: Saray- mire iin gereken kirecin tedarik edilmesi hakknda.
314
Yazld. olmamala muattaldur. Kirecleri hli zre
Hayreddn avu'a virildi. durur ve alt furun dah ta ile doludur ve hem
F 8 Zi'l-hicce sene 966 brgrleri dah mevcd olup ilenmesine
kbildr diy bildrp, imdi, kire huss
Hslar kdsna hkm ki: mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Hliy Dergh- muall'm avularndan Hkm-i erfm vusl buldukda, tehr
olup suyol hdmetinde olan kdvet'l-emsil terh itmeyp bi'z-zt mukayyyed olup taht-
ve'l-akrn avuum Ksm Sdde-i sadet'me kaznda olan kirec furunlarndan kifyet
mektb gnderp Sary- mire'm in kirec mikdr kirec tedrk eyleyp furunlar muattal
lzm olup kirec furunlarndan yz otuz yedi itdrmeyp iletdrp gerei gibi ikdm
yk kirec tahml idp ceman iki yz krk kantr ihtimm eyleyesin ki mzyaka ek[il]mel
kirec olur. Bu zikr olnan kirecden mad iki olmaya.
furun kire hzrdur; shiblerinn brgrleri

[Yev]m'l-isneyn f 9 Zi'l-hicce sene 966 [12.09.1559]

am beylerbeyine: am sancanda cemiyetler kurarak taaddilerde bulunan

315 ekiynn haklarndan gelinmesi ve hallerinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. zerlerine varmak zre olduun bildrmisin.

Ahmed Kethud'nun demi Ahmed'e virildi. Eyle olsa buyurdum ki:
F yevm-i m[ezbr] Vardukda, arz olndu zre ehl-i fesd
enatn vech mnsib grdn zre er u
m beglerbegisine hkm ki: knn muktezsnca mecl virmeyp
Hliy Dergh- muall'ma mektb haklarndan gelp ve memleketn reysna
gnderp m sancana tbi baz kur halk zarar iridrmeyp emn emn- vilyet ve
frka frka olup bir nie cemiyyet zre olup refhiyyet [] itminn- raiyyet bbnda
kend hevlarna tbi olmayan kur halk ile dakka fevt itmeyesin ve imdiye dein begler
ceng cidl idp m-beynlerinde hayl demler kullarumdan varup haklarndan geldkleri ne
katl olnup rzklarn ve mllarn nehb gret makle ehl-i fesddur ve ehl-i fesd olanlar ne
eyledklerinde ne er-i erfe ve ne hkime mahaldedr ve sen bi'z-zt varup hakkndan
itat itmemein cemiyyet zre olanlarnun geldn ehl-i fesd ne makle kimesnelerdr
bazna begler kullarum gnderilp ziyde ve ne mahalde cemiyyet itmiler idi ve hliy
olanlarnun zerlerine kendn varup cemiyyet zre olan ehl-i fesd kimlerdr ve ne
haklarndan gelp ve bazlar dah vechile tedrk olnmdur, mufassal u merh
cemiyyetlerini bozmayup anlarun dah yazup Dergh- muall'ma arz eyleyesin ve ne
mikd[r] dem katl olnmdur bildresin.

am beylerbeyine: Nablus alay beyinin hssa-i pdiahye emin olarak tayin

316 oldukdan sonra baz kimseleri cezalandrd haberinin tahkik edilmesine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 144

Yazld. olnan defterin sreti ihrc olnup ve mezkrun

Bu dah.
m beglerbegisine hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
hliy liv-i Nablus alay-begisi Nablus'da vk
olan hssa-i Pdihye emn tayn olnup
gnderildkde Nablus'a varup baz kimesneye
siyset idp kds mektb gnderp
Mslimnlara zulm itdinden mad ak-
bayrak hevsna tbidr diy arz idp akabince
kd dah m'a gelp nie Nablus halk bile
gelp beg kullar ve Nablus siphleri cmle
gelp ekv idp cmlemizn isimleri ve
timarlar yazlsun, her ne kim emr olnur ise
teft geldkde bu defter bile olsun, ana gre
dav olnur didklerin bildrmi. mdi, zikr
teftin sana emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr ele getrp dah
eger zikr olnan siphlerden ve gayrdan her
kim gelp mezbrdan dav-y hakk iderse bir
defa erile fasl olnm olmayup ve on be yl
mrr itmeyen davlarn husam muvcehesine
toprak kdlar marifeti ile erile teft eyleyp
gresin; mezkrun zerine her kimn hakk
sbit olursa erile sbit olan haklarn ashb-
hukka b-kusr alvirdkden sonra kendyi
habs idp zerine ne mikdr kimesnenn hakk
sbit olnup alvirildin ve ne makle husslar
sbit oldun ve bayrak hevsna tbi oldu
dah yanunda ne vechile zhir oldun ve bi'l-
cmle hn-i teftde zuhr iden kazysn
mufassal yazup bildresin. Sonra emrm ne
vechile sdr olur ise mcebi ile amel eyleyesin.

Arap canibi defterdarna: Hac kafilesinin, surre aldkdan sonra isyan eden
317 Nesim ve avenesinin tecavznden muhafazas iin lzumu kadar sipahi verilmesi
hakknda.

Yazld. idp hareket zre oldu csslar haber virp

Defterdrun demi Hurrem'e virildi.
F 27 Zi'l-hicce sene 966
Arab cnibi defterdr Mehmed
eleb'ye hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp m Beglerbegisi Emr'l-meri'l- siphlern meklt ve alklarn ve develerin
kirm Ahmed dme ikblh sana mektb
gnderp imdiye dein kfile-i huccc ile yz
nefer siph ve yz elli nefer yenieri ve hisr-
eri ki cmle iki yz elli nefer dem gnderilrdi.
Bu sene de Nesm nm s Arab, itat sretin
gsterp gelp tamm surresin alup gitdkden
sonra berriyyede hayl kabil ve dem cem
huccca zarar yetidrmek tevehhm olnur, elli
nefer siph ziyde irsl olnmak lzmdur diy
ilm idp huccc dah mh- evvl'n on
sekizinci gninde tevecch eyleyp arz olnup
cevb gelmee zamn olmadu ecilden
mrn-ileyh tayn eyledi zre elli nefer
tedrk olnup virildin bildrmisin. mdi,
huss- mezbr[] mrn-ileyh mukaddem
Sdde-i sadet'me arz idp ol bbda sana
hkm-i erf gnderilmidi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mcebi ile amel idesin.

[Yev]m's-sls f 10 Zi'l-hicce sene 966 [13.09.1559]

Yoros ve Tavas'dan mzul Mevln Muhyiddin'e: Yoros kazasnda seyyidlik

318 iddiasnda bulunan bir ky imamn getirmek iin Mustafa avuun memur
edildiine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 145

Yazld. Mezkr, mukaddem gelp skin oldu

Yoros ve Tavas'dan mazl Mevln
Muhyiddn'e hkm ki:
Bundan akdem Glb nm kimesne gelp
Yoros kazsnda bir karyede imm olup badeh
siydet davsn idp sonra siphym diy
yriyp fitne v fesd zre oldu sbk Yoros
kds arz itmein, kayd bend ile ahvli
grilmek in Dergh- muall'm avularndan
kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mustafa zde
kadruh ile irsl olnup buyurdum ki:
karye halkndan ahvlin ve sir etrfda
onlanlardan tefahhus eyleyp gresin; fi'l-vk
arz olndu gibi ol karyede gelp imm olm
mudur, ne zamnda gelmidr, immlk idp ve
sonra siydet davsn idp almet getrdi
dah vk midr ve ne makle kimesnedr, ne
yirden gelp, ol cnibde ne mikdr zamn
mtemekkin olmdur ve ol yirn halk mezbr
hakknda ne vechile ehdet iderler, eylk zre
mi, yohsa yaramazl var myd? Ve bi'l-cmle
her vechile ahvlin grp mufassal yazup
bildresin.

[Yev]m'l-cuma f 13 Zi'l-hicce sene 966 [16.09.1559]

Zara Eskisi kadsna: skenderiye sancana tayin edilen Mehmed Han'n

319 sancaa gidip gitmediinin bildirilmesi hakknda.
Yazld. ulvvuh henz sancana gitmeyp iftliinde
mer avu'a virildi. idi istim olnup buyurdum ki:
F 13 Zi'l-hicce sene 966 Vusl buldukda, mrn-ileyh henz
iftliinde midr, yohsa sancana gitmi midr
Zara-eskisi kdsna hkm ki: ve gitdi takdrce ne trhde kup gitmidr?
Hliy skenderiyye Sanca Begi olan Tehr itmeyp yazup mezbr ile bildresin.
cenb- emret-meb Mehmed Hn dme

Aydn sanca kadlarna: Aydn sancanda taaddiye cr'et eden softalarn ele
320 geirilmesi ve ne iin tedbir alnmadnn bildirilmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, siz ki kdlarsz, her

Cafer avu'a virildi.
F 13 Zi'l-hicce sene 966
Aydn sanca kdlarna hkm ki:
Hliy sancak-begi hzr olmamaile taht-
kaznuzda baz shte tifesi ve baz ehl-i
fesd hareket zre olup fesd enatden ve
reyya teaddden hl olmaduklar istim
olnup andan gayr sancak-begi dah sanca
hfz in yarar demlerin komayup ilerin
millere satup ol ecilden hfz u hrset
olmazimi. mdi, buyurdum ki:
birinz bi'z-zt mukayyed olup anun gibi taht-
kaznuzda eger shte tifesidr ve eger sir
levend tifesidr, fesd enat zre kimesne
var ise, eger il-eri iledr ve sir her ne tarkla
olursa ele getrp fesd enatleri sbit
zhir olanlarun gerei gibi haklarndan gelp
reyya ve beryya ve ebn-i seble zarar u
gezend iridrmekden ziyde hazer idesiz ve
istim olndu gibi ehl-i fesd ve shte zuhr
itmi ise nin siz def itmeyesiz ve yhd
mena kdir olmazsnuz, nin Sdde-i
sadet'me arz itmeyesiz ve begler ilerin
kend demlerine zabt itdrmeyp ummle bey
itdkleri vk midr? Sancak-begi ne mikdr
ZET VE TRANSKRPSYON
iin hara bey idp ve kend demleri zabt
itdkleri ne mikdr ve sanca hfz in ne
320/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti vilyet-i Anadol kdlarna.
Haslar kadsna: Haslar kazas dahilinde Suyolu yaknnda vukua gelen
321 ldrme hdisesinin faillerinin ortadan karlmasna dair.
Yazld.
Krk-kilise begine bile yazlmdur.
Krk-kilise beginn gveygsi siph-olanna
virildi.
F 29 Zi'l-hicce sene 966
Hslar kdsna hkm ki:
Taht- kaznda suyol kurbinde baz katl
olnm kimesneler oldun Sdde-i sadet'me
ilm eyledn ecilden buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussa bi'z-zt
mukayyed olup ol dem katl olnan mahalle
varup dah ol bbda maznna olanlar ve sir ol
cnibde levendlik nm ile mehr olanlar ve
thmet-i sbkas olanlar getrdp gaybet
idenleri yataklarna ve duraklarna ve akvm
akriblarna ve bi'l-cmle erile buldurmas
lzm olanlara buldurup ber-mceb-i er-i
kavm onat vechile hakk zre teft eyleyp
grp anun gibi thmet-i sbka ile mttehem
olup thmet[i] sicill olanlar knn ile dah
grp dem katl idp fesd idenleri zuhra
getrp dah ktil kim idi erile zhir
oldukdan sonra eger siph ise habs idp arz
Defterdar Kasm Bey'e: Suyolu yaknndaki katil hdisesinden dolay su
322 yolcularndan gerekenlerin teslim edilmesine dair.
Yazld.
Defterdr Ksm Beg'e hkm ki:
146
makle demin komdur, mufassal yazup
bildresiz.
320/b-
Yazld.
avu-oullarndan Mehmed'e virildi.
F [Yev]m-i m[ezbr].
Bir sreti Saruhan sanca kdlarna.
idesiz. Deil ise ol bbda emr-i er-i erf ne
ise icr idp mahallinde yirine koyasz ve bi'l-
cmle bu bbda gerei gibi mukayyed olup,
bulup fesd idenler eger suyolnda ileyen rgad
tifesidr ve eger sir kurda olan levend rgad
keferesidr ve eger gayrdur, her kim olursa
zuhra getrp erile haklarndan gelp ol
cevnibi ehl-i fesdun err u rlarndan emn
idp ve ne mikdr ehl-i fesd ele gelp ve ne
makle kimesneler oldun ve ne mikdr ehl-i
fesdun haklarndan gelindin yazup bildresiz
ve eger suyolnda ileyen tifeden kimesnenn
huzr lzm olup taleb olndukda her kimi taleb
iderler ise teslm eyleyesiz diy defterdrum
Ksm dme ulvvuh'ya hkm-i erfm
gnderilmidr. Kimesne lzm olur ise taleb
eyleyesiz ve bundan akdem kimesne keflsz
rgad konlmaya diy emrm olm idi. Ol emr
kem-kn mukarrerdr; anun gibilere dah
gerei gibi tenbh idesin ki, min-bad kimesne
keflsz rgad konlmaya. yle ki, bir
kimesnenn rgad lzm olup mil olna, kefli
olmaya, kendye teklf idp buldurasn ki asl
kimesne keflsz rgad istihdm itmeye.
Hslar kazsnda baz kimesneler katl
olnup ehl-i fesd teft idp zuhra getrmek
in Hslar kdsna hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 147

Vusl buldukda, anun gibi suyolnda itdklerinde her kimi isterler ise teslm
ileyen tifeden huzr lzm olup senden taleb eyleyesiz.

Akkirman Beyi Mustafa Bey'e: Lehlerden alnd evvelce bildirilen esirlere

323 mukayyet olup, memleketin korunmasnda dikkatli olunmasna dair.

Yazld. mteveccih olduklarnda ngh Tatar tifesine

Yanboll Mehmed eleb'ye virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 966
Akkerman Begi Mustafa Beg'e hkm
ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
bundan akdem emr-i erf vrid olup, Lih
cnibinden esr karan kimesneleri yazup arz
eyleyesiz diy buyurlm idi. Hliy zi
suy'yla Karadeniz cnibinden Tatar zerine
gelen Moskov askerine bu serhadlerden hayl
Lih keferesi uyup Oraz dimekle marf
mahalle varup gir avdet itdklerinden sonra
mezkr Lih keferesi zikr olnan asker den
ayrlup amm Sonice kalalarna dor
tu olup zikr olnan kefereden bazn esr idp ol
cniblere perkende olduklarn bildrmisin.
mdi, esr olmayan bu makledr ki kend
hllerinde olurken ahde mugyir ber cnibden
urup esr olm ola, yohsa asker ile ve yhd
bglik tark ile Memlik-i mahrse'me ve
Tatar vilyetine dhil olanlardan alnan esrdr.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre anun gibi Lih
keferesi asker ile ve yhd zarar kasdna
Memlik-i mahrse'me geleler, alnalar; esrdr.
Anun gibiler taleb olnmaz. Ana gre mukayyed
olup hfz u hrset-i memleket bbnda dakka
fevt itmeyp muhtc- arz olan bildresin.

Akdeniz yallarndaki kadlara: Deryada fesat zere olan levent taifesinin ele
324 geirilmesi iin Ali Reis'in memur edildiine ve elde edilecek sulularn kendisine
teslim edilmesine dair.
Yazld. Anun gibi mezkr ehl-i fesd ele
Kurd Kethud'ya virildi. getrmekde olup kurya dklrler ise her
F 13 Zi'l-hicce sene 966 kangnuzun taht- kazsnda vk ola, her ne
tark ile olur ise muvenet mzheret eyleyp
Akdeniz yallarnda vk olan kdlara ehl-i fesd ele getrp mrn-ileyhe teslm
hkm ki: eyleyesiz. hml msheleden ziyde hazer
Hliy baz levend tifesi deryda fesd idp yle ki, her birinzn taht- kazsna
zre oldu istim olman, ele getrmek in levend tifesi kurya ka, ele getrmeyesiz,
hssa reslerden kdvet'l-emsil Ali Res zde sonra azl ile konlmayup muteb olmanuz
kadruh irsl olnup buyurdum ki: mukarrerdr. Ana gre mukayyed olasz.

[Yev]m's-sebt f 14 Zi'l-hicce sene 966 [17.09.1559]

Bozdoan kadsna: Kl kynde mhrl urgan kesen Abdi ile kendisine tbi
325 olanlarn ele geirilip muhakeme edilmelerine dair.
Yazld. Arz getren Ali'ye virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 148

F 15 Zi'l-hicce sene 966 mtesadd oldukda, avu kend gelmeyince

Bozdoan kdsna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp bundan akdem Kl nm karyede
Abd nm kimesne baz etbyle memhr
urgan kesdi hussun teftiyn Hasan avu
demleri Ali ve Mehmed emr-i erf ird idp
mezbr Abd baz ensr ile mezbrn Mehmed
ve Ali mberetleriyle ihzr olnup tefte r
olndukda hzr olan Mslimnlar ehdete
istim itdrmezz diyp sonra mezbr avu
gelp mezbr Abd ve etb ve kfely gaybet
itdiler diy bildrmisiz. mdi, buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, huss- mezbra
mbir tayn olnan mezbr avu ol gaybet
idenleri her kande ise ele getrp husamsiyle
berber idp sbk virilen emr-i erfm
mcebince kazyyelerin emr-i sbk zre amel
idesiz.

Manyas kadsna: Yrk taifesinden Mehmed olu Mustafa'nn yazdrd

326 sahte emirden dolay kendisinin ve alkallarn gnderilmesi hakknda.

Yazld. eleb, bir kocaya yazdurd" diy cevb viricek,

Feres nzr demi Mustafa'ya virildi.
F gurre-i Muharrem'l-harm sene 967
Manyas kdsna hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
yrk tifesinden Mehmed-ol Mustafa
Fakh nm kimesne bir emr ve bir nakl-i
ehde rd idp emre nazar olndukda, sir
vrid olan evmir-i erfeye muhlif fehm
olnup mezbr Mustafa'ya: "Bun kim yazd?"
diy sl olndukda: "Mahrse-i Burusa'da
Medne-i Mnevvere Ktibi olan Muhammed
nakln zeylinde olan hd- tark, meclis-i
era ihzr olnup sl olndukda: "Bu naklden
bizm haberimz yokdur" diy yemn-i billh
itdklerinden sonra mezbr Mustafa: "Vk bu
naklden bunlarun haberi yokdur" diy tasdk
itdkde mezbr Mustafa habs olnup emr nakli
mhrlenp yarar demimz ile Dergh-
muall'ya irsl olnd diy arz eylemisin. Eyle
olsa buyurdum ki:
Varcak, mezkrlar getrp kayd [] bend
ile Dergh- muall'ya gnderesin.

326 /a-
Bir sreti dah Burusa kdsna.

Bursa kadsna: Ad geen Yrk Mustafa'nn sahte emrini yazan Mehmed

elebi ile dier alkal kimsenin gnderilmesine dair.
327

Yazld. Hkm-i erfm vusl bulcak; mezbr,

Byezd avu'a virildi.
F 15 Zi'l-hicce sene 966
[Burusa kdsna hkm ki:]
Manyas kds mektb
eylemein buyurdum ki:
Medne-i Mnevvere Ktibi olan Muhammed'i
ele getrp dah ol hkmi yazdurdu kocay
buldurup an sen dah kayd [] bend ile yarar
demlere koup Dergh- muall'ma
gnderp arz gnderesin. Amm bile koup gnderdn
demlere onat vechile tenbh tekd eyleyesin
ki yolda ve izde gaybet itdrmekden ziyde
hazer eyleyeler.
ZET VE TRANSKRPSYON 149

Bursa kadsna: ehzade Byezid'n i halk iin Bursa'da kale iindeki evlerin
328 tamir ettirilerek hazrlanmas hakknda.
Yazld. evleri oldun bildrmisin. mdi, dhil-i
B-hatt- erf. kalada olan evler ihzr olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Burusa kdsna hkm ki: Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-
Mektb gnderp emrm zre olum emsil ve'l-akrn Byezd vardukda, tamre
Byezd'n i-halk in tefahhus olndukda, muhtc olan yirleri cz meremmt eyleyp
dhil-i kalada Mzn Emni Ali Beg evleri olup ihzr eyleyesin.
amm n-tamm baz yiri oldun ve hric-i
kalada dah Mr Hseyin nm kimesnenn

Sultan Selim'e: evrenin kontrol edilmesi, asilerin hl ve hareketlerine dikkat

329 olunmas ve gerekli tedbirlerin alnmasna dair.
Yazld.
Sultn Selm hazretlerine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
irsl olnup te cnibden bir sahh haber malm
olnca mahrse-i mid'e varasn diy emrm
olm idi. Ol emr-i erfm kem-kn mukarrer
olup hliy Van ve Diyrbekr ve Bagdd
beglerbegilerine ve anlara tbi olan cmle
Krdistn begleri kullaruma mekked
istimlet-gne ahkm- erfe yazlup her biri
sancaklarnda vk olan derbendleri ve sir
mrr u ubr olncak, mevz onat vechile hfz
idp anun gibi isyn zre olan ehl-i fesddan bir
cnibe hareket olur ise her biri def u refinde ve
gerei gibi haklarndan gelinmek bbnda env-
mes-i cemle zuhra getreler diy emr
olnup ve andan mad Bagdd'un hfz u
hrseti in yanunda olan sol blk ulfecileri
kullarum agalar ile ve be yz nefer yenieri
kullarum irsl olnmak emr olnup ol bbda dah
dstr- mkerrem mr-i mfahham vezrm
Mehmed Paa edmallh tel iclleh'ya ve
segbnlarum-ba Mehmed'e hkm-i
hmynum gnderilmidr. Buyurdum ki:
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibum vusl
buldukda, emr-i sbkum ile mil ve etrf
cevnibe nzr olup mnhezim makhr olan
ustun ahvl etvrlarn [ve] fikr-i fsid ve
hayl-i ksidlerin te cnib ile mumelelerin
dim tetebbu u tecesss idp dah anun gibi
Memlik-i mahrse'mden bir cnibe hareket-i
b-bereketleri vk oldu mesmun olur ise
vech mnsib grdn zre hsn-i tedrk
idp inyet-i Hakk ile haklarndan gelinmek
bbnda env- mes-i cemle zuhra
getresin. nallh tel dim izz
evket [ve] muzaffer mansr ve ad-y milket
millet mnhezim makhr olmakdan hl
olmaya ve Bagdd'a irsl olnmas fermn
olnan blk-halkn ve yenieri kullarum dah
emrm zre ihrc idp irsl itdresin.

Vezir Mehmed Paa'ya: Badad'n muhafazas iin blk halkndan Ulfeciler

330 Aas Abdi ile be yz yenierinin Badad'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. Mustafa avu'a teslm olnd.

ZET VE TRANSKRPSYON
F 15 Zi'l-hicce sene 966
Ml tarafndan ulfe in yazlan hkm dah
mezbr Mustafa avu'a virildi.
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Hliy sennle irsl olnan blk-halkndan
ulfeci kullarum agalar kdvet'l-emsil ve'l-
ekrim Abd zde mecduh ile ve yenieri
kullarumdan dah be yz neferi Bagdd
beglerbegisine anda muhfaza in irsl
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Sekbanbaya: Badad' muhafaza iin be yz nefer yenierinin Badad'a
331 gnderilmesine dair.
Yazld.
Segbn-bana hkm ki:
Hliy sennle olan yenieri kullarumdan
be yz nefer yenieri muhfaza hdmetiyn
Bagdd'a gnderilmesin emr idp anda olan
yaya-balarndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn
Cmedn Ksm zde kadruh'y ba ve bu
tayn idp gnderesin diy dstr- mkerrem
Erzurum beylerbeyine:
332 aratrlmasna dair.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 15 Zi'l-hicce sene 966
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy olum Byezd'n ne mahalde olup
ve fikr-i fesd ve hayl-i ksidi ne idi ve te
tarafdan ana ne yzden klnduklar malm
olmak lzm olup buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup
mrn-ileyh bi'l-fil ne mahalde olup fikr
332/a
Yazld.
150
Vusl buldukda, emrm zre ulfeci
kullarum agalar ile ve be yz nefer yenieri
kullarum dah tayn eyleyp yaya-balarda
Cmedn Ksm ba ve bu tayn eyleyp dah
ber-vech-i isticl irsl idesin ki varup
Bagdd'da mrn-ileyh vech grdi zre
hdmet-i muhfazada olalar. Bu hkm-i
hmynum ne gn varup ve ne vechile tedrk
olnup ve ne zamnda irsl olndun yazup
bildresin.
vezrm Mehmed Paa dmet melhi'ye
hkm-i erfm gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah emrm
mcebince be yz nefer yenieri kullarum
Bagdd'a gitmek in tayn idp mezkr yaya-
ban ba ve bu nasb idp isticl zre irsl
sl idesin ki anda varup beglerbegisi vech
grdi hdmet-i muhfazada olalar.
ehzade Byezid'in ne tarafda olduunun
firseti ne idin ve yannda ne mikdr demi
olup ve te cnibden dah yannda kimler
oldun ve anlarun ne mikdr askeri oldun ve
ne tedrk zre olup te cnibe kimesne
gndermi midr ve gnderdi demi gelp
haber getrmi midr, ne haber getrmi ve bi'l-
cmle cem-i ahvl etvrn ve fikr firseti
ne idin ve sir ol cevnibn evz u etvrn
mufassal malm idinp dah mezbr ile yazup
bildresin.
Bu dah.
Bir sreti Rm-ili beglerbegisine.
ZET VE TRANSKRPSYON 151

332/ b- Bir sreti Karaman beglerbegisine

Yazld. gnderildi.
Bu dah.
Bir sreti Rm beglerbegisine gnderildi.
332 /d-
Yazld.
Uladurmak in skender Paa'ya mezbr
avu ile gnderildi.
332/ c- Bir sreti Dulkdirl beglerbegisine
Yazld.
gnderildi.
Bu dah.

332 /e-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Anadol beglerbegisine gnderildi.

Musul Beyi Murad Bey'e: Badad Kalesi'ni muhafaza iin be yz yenieri

333 gnderildiine dair.

Yazld. ol bbda mrn-ileyhe hkm-i erf

Musul Begi Murd Beg'e hkm ki:
Hliy Bagdd'un hfz in Dergh-
muall'm ulfecileri agalar ile ve be yz nefer
yenieri kullarum irsl olnup anun gibi lzm
olup beglerbegi hrice kmalu olur ise zikr
olnan be yz nefer yenieri kullarum ile seni
kalada muhfazas in tayn itmek emr olnup
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi lzm gelp seni
kala muhfazasiyn alkodukda tamm basret
zre olup vech grildi zre kala-i Bagdd'un
hfz u hrsetinde ve sir levzm
mhimmtnda dakka fevt itmeyp savn [u]
synetde env- ikdm ihtimm zre olup
mes-i cemle zuhra getresin.

Diyarbekir beylerbeyine: Beylerbeyilik tevbiinden olan Krdistan beylerine

334 derbendlerin muhafazas iin hkmler yazldna ve ehzade Byezid'in o tarafa
giderse hakkndan gelinmesine dair.

Yazld. iridrmeyeler diy emrm olup ol bbda her

Mustafa avu'a virildi.
F 15 Zi'l-hicce sene 966
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Beglerbegiline mteallk olan Krdistn
begleri kullaruma sancaklarnda vk olan
derbendleri ve sir hfz lzm olan mevz
gerei gibi hfz idp addan ve sir ehl-i
fesddan memleket reyya zarar u gezend
birine mstakl hkm-i erf yazlup sana
gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, irsl olnan ahkm
uladurup dah gerei gibi tenbh tekd
eyleyesin ki, mdmki yanunda cemiy-
yetdedrler, yarar demlerinden tayn eyleyp
emrm zre eyletlerin hfz u hrset idp
cemiyyet ahvli ber-taraf olup iczet virildkde
kendler bi'z-zt mukayyed olup her cnibe
ZET VE TRANSKRPSYON
hzr u nzr olup anun gibi isyn zre olan
olum Byezd ol cnibe tevecch idp hareket
vk olur ise cmle mer kullarum ile yek-dil
olup devlet-i hmynuma mteallk olan
Sultan Hseyin Bey'e: Derbendlerin ve dier icap eden yerlerin muhafazasnda
335 hizmet ve yardmda bulunmasna dair.
Yazld.
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki:
Hliy eyletne mteallk olan mahaller
gerei gibi hfz u hrset olmasn emr idp
buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, sevlif-i
eyymdan stne-i devlet-iyn'uma olan
ubdiyyet ihlsun ve rkkyyet ihtissun
muktezsnca dim hzr ve etrf cevnibe
nzr olup taht- eyletnde vk olan
derbendleri ve sir mrr u ubr olnacak
mevz onat vechile hfz idp addan ve sir
fitne v fesd zre olandan gaflet ile bir mahalle
zarar iridrmekden ihtiyt zre olup anun gibi
bir hdmet vk oldukda eger mstakl
varmakdur ve eger cemiyyet iledr, cmle ol
cevnibde olan sir mer-i Krdistn
kullarumla yek-dil yek-cihet olup Emr'l-
meri'l-kirm Diyrbekr Beglerbegisi
skender Paa dme ikblh vech mnsib
grdi zre devlet-i hmynuma mteallk
olan cumhr- umrda ve hfz u hrset-i
vilyetde idegeldn zre env- mes-i
Bedir Bey'e: Eyaleti gerei gibi muhafaza edip hazr bulunmas ve Diyarbekir
336 beylerbeyisinin emrine intizar eylemesine dair.
Yazld.
Bu dah mezbr Mustafa avu'a virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Bedr Beg'e hkm ki:
Hliy eyletne mteallk olan mahaller
gerei gibi hfz u hrset olmasn emr idp
buyurdum ki:
152
umrda ve slern gerei gibi haklarndan
gelinmek bbnda vech mnsib oldu zre
bezl-i makdr eyleyp gaflet zre olmayasn.
cemle zuhra getrp bezl-i makdr eyleyp
ihml msheleden ictinb eyleyesin. Vk
olan hdemt- hmynumda hdmetde ve
yoldalkda bulnan kullarum hakknda inyet-i
husrevnem mebzl olup ihml mshele zre
olanlar mesl olmalar mukarrerdr. Ana gre
basret intibh zre olup devlet-i ebed-
peyvendme mteferri olan meslih u
mhimmtda mcidd merdne olup env yz
aklklar tahsline say eyleyesin ve ad
tarafndan ve sir vkf olduun ahbr-
sahhay ilmdam hl olmayasn. Amm yle
ki, hdmet Bagdd cniblerine de, tehr
itmeyp ol cnibe varup vech mnsib oldu
zre hdmetde bulnup sarf- mekr eyleyesin
ve bir cnibe gitmel olduunda, eyletnde
hfz u hrseti lzm olan derbendleri ve sir
mevz, yarar demler koyup gerei gibi hfz
itdrp hl komayasn. yle ki; isyn zre
olan olum Byezd ol cniblere gelmel olur
ise, Memlik-i mahrse'me dhl itdrmeyp
ehl-i bagy indun gerei gibi haklarndan
gelp def-i ifsdlar bbnda dakka fevt
itmeyesin.
Hkm-i erfm vusl bulcak, sevlif-i
eyymdan stne-i devlet-iyn'uma olan
ubdiyyet ihls ve rkkyyet-i ihtissun
muktezsnca mdmki Emr'l-meri'l-kirm
Diyrbekr Beglerbegisi skender dme ikblh
yannda cemiyyet zre olasn. Yarar demlern
gnderp eyletni gerei gibi hfz idp
addan ve sir ehl-i fesddan ol cnibden
gaflet ile Memlik-i mahrse'me zarar olmak
ZET VE TRANSKRPSYON 153

ihtimli olmaya. Cemiyyet ber-taraf olup iczet msheleden ictinb eyleyesin. Vk olan
virildkde, sen bi'z-zt bu bbda mukayyed olup hdemt- hmynumda hdmetde ve
eyletnde vk olan derbendleri ve sir hfz yoldalkda bulnan kullarum hakknda env-
lzm olan yirleri onat vechile hfz idp hzr u inyet-i husrevnem mebzl olup ihml zre
mheyy ve her cnibe nzr olup anun gibi bir olanlar mesl olmalar mukarrerdr. Ana gre
hdmet vk oldukda eger mstakl varmakdur basret intibh zre olup devlet-i ebed-
ve eger cemiyyet iledr, cmle ol cevnibde peyvendme mteferri olan meslih-i
olan begler kullarum ile yek-dil olup, mrn- mhimmtda mcidd merdne olup env yz
ileyh vech grdi zre devlet-i hmynuma aklklar tahsline say eyleyesin ve ad
mteallk olan umrda ve hfz [u] hrset-i tarafndan ve sirden vkf olduun ahbr-
vilyetde kadmden idegeldn zre env- sahhay ilmdan hl olmayasn.
mes-i cemle zuhra getrp ihml

Bir sreti Heytum ? ( ) Hkimi Hn

336/a- Abdl Beg'e.
Yazld.
Bu dah.
336/f-
Bir sreti Kulp Hkimi Alican Beg'e.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Eil Begi Mr Ksm'a.
336/b-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Sason Hkimi Baheddn
Beg'e. 336/g-
Yazld.
Bu dah.
336/c- Bir sreti Zirik Hkimi Yakb Beg'e.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Palu Hkimi Cemd Beg'e. 336/h-
Yazld.
Bu dah.

336/d- Bir sreti Mihrn Begi Ahmed Beg'e.

Yazld.
Bu dah.
336/i-
Bir sreti Gence Hkimi Sultn Ahmed
Yazld.
Beg'e.
Bu dah.
336/e- Bir sreti Zirik Hall Beg'e.
Yazld.
Bu dah.

Van beylerbeyine: ehzade Byezid'in hareket ihtimaline kar derbendlerin

muhafazasnda kusur edilmemesi ve dier beylerle birlikte hareketle ehzadenin o
337 tarafa geldiinde ele geirilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Bu dah.
Van beglerbegisine hkm ki:
Hliy isyn zre olan olum Byezd bir
cnibe hareket itmek ihtimli olup beg-
lerbegiline mteallk olan eger derbendlerdr
ve eger sir mevzdur, gerei gibi hfz
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi
mukayyed olup hzr ve [her] cnibe nzr olup
ad taraflarndan gaflet itmeyp eger
derbendlerdr ve eger sir mrr u ubr
olnacak mevzdur, gerei gibi hfz itdrp
addan memleket vilyete zarar u gezend
iridrmeyp ve etrf cevnibden ve ad
taraflarndan vkf olduun zre ahbr-
sahhay ilmdan hl olmayup ve beglerbe-
giline mteallk olan Krdistn begleri
Hakkri Beyi Zeynel Bey'e: Vilyetin derbend ve dier mahallerinin
338 korunmasnda Van beylerbeyisinin emrine gre hareket edilmesi hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Hakkri Begi Zeynel Beg'e hkm ki:
Sancaun onat vechile hfz u hrsetde
olmak emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim hzr [ve]
etrf cevnibe nzr olup anun gibi ad
tarafndan bir hareket olur ise sancaunda vk
olan derbendleri ve sir mrr u ubr olnan
mevz onat vechile gicelerde ve gndzlerde
bekledp bir vechile tedrk eyleyesin ki
338/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Kisan begine.
338/b-
Yazld.
154
kullaruma dah bu bbda mstakl hkm-i erf
gnderilmidr. Uladurup dah gerei gibi
tenbh eyleyesin ki, her biri gaflet zre olmayup,
kend sancaklarn gerei gibi hfz u hrset
eyleyp basret zre olalar. Anun gibi mrn-
ileyh o cniblere tevecch idp bir hdmet vk
ola, begler kullarum ile yek-dil olup vk olan
hdemt- hmynumda zikr olnan ehl-i
isynun gerei gibi haklarndan gelmee bezl-i
makdr eyleyesin ve k eyymnda ad
tarafndan gaflet itmeyp ve begler dah it-
meyeler ve bundan akdem sana ilm lzm
olan ahvli ale't-tevl bildrmekden hl
olmayasn diy emrm olmd. Ol emr-i erf
mukarrerdr. yle ki, te cnibe mteallk
mhim haber ola, asl tehr itmeyp ulak ile
bildresin ve irsl olnan avuum muaccelen
Bagdd'a sl eyleyesin.
addan memleket [] vilyete ve nevh v
kurya zarar u gezend iridrmel olmayasn ve
dim vkf olduun ahbr- sahhay ilmdan
hl olmayasn. Anun gibi bir hdmet vk
oldukda Emr'l-meri'l-kirm Van
Beglerbegisi Kubd dme ikblh vech
mnsib grdi zre ve sir mer kullarum
ile yek-dil olup devlet-i hmynuma mteferri
olan cumhr uxii [cumhr-] umrda Sdde-i
sadet'me olan ubdiyyetn muktezsnca
bezl-i makdr eyleyp env yz aklklar
tahsline say eyleyesin.
Bu dah.
Bir sreti irvin Begi Mr Abdl [Beg'e].
338/c-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti begine.
ZET VE TRANSKRPSYON
338/d-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Hizn Begi Sultn Ahmed Beg'e.
338/e-
Yazld.
Bir sreti Alpak [begine].
Badad beylerbeyine: syan zere olan ehzade Byezid'in saldrsna kar
Badad Kalesi'nin muhafazas iin be yz nefer yenieri gnderildiine ve Musul
339 Beyi Murad Bey'in gerektiinde kaleyi muhafaza iini deruhde etmesi hakknda.
Yazld.
Bagdd beglerbegisinn demi Hseyin'e
virildi.
F 15 Zi'l-hicce sene 966
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Hliy isyn zre olan olum Byezd ol
cniblere tevecch-i n-mvecceh itmek ih-
timli olup Bagdd muhfazasiyn sol
ulfecilerm agalar ile ve be yz nefer
yenieri kullarum irsl olnmdur. Buyurdum
ki:
Varup vusl buldukda, irsl olnan
kullarumun eger zahreleri hussdur ve eger
sir levzm mhimmtlardur, onat vechile
tedrk eyleyp mzyaka ekdrmeyp etrf
cevnibe gz ve kulak tutup anun gibi addan
hareket olur ise vech mnsib grdn zre
eger kalanun hfz [u] hrsetidr ve eger sir
savn u syneti lzm olan mahallerdr, gerei
gibi hfz itdrp zarar u gezend iridrmekden
ziyde hazer eyleyesin. Anun gibi sen lzm
155
Bu dah.
Bir sreti Mahmd b. Hasan Beg'e.
338/f-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Kilis [begine].
338/g-
Yazld.
Bu dah.
gelp kaladan hrice kmalu olursan irsl
olnan be yz nefer yenieri kullarum ve
hliy Musul Sanca Begi olan iftihr'l-
meri'l-kirm Murd dme ulvvuh'y
kalada koyup gerei gibi tenbh tekd
eyleyesin ki hfz u hrsetde dakka fevt
itmeyp kala-i Bagdd' onat vechile hfz ide ve
beglerbegiline mteallk olan Krdistn
beglerine dah sancaklar hfz in hkm-i erf
gnderilmidr. Uladurup onat vechile tenbh
tekd idesin ki her biri sancaklarn hfz idp
derbendleri ve sir mrr u ubr olnacak
yirleri bekletdrp addan zarar iridrmeyeler.
Anun gibi mrn-ileyh ol cnibe tevecch
idp hdmet vk oldukda cmlesiyle yek-dil
olup devlet-i hmynuma mteallk olan
umrda bezl-i makdr eyleyp vkf olduun
ahbr ilmdan hl olmayasn ve irsl olnan
avulardan ulak hkmini alup Sdde-i
sadet'me gelmek in birer davar viresin.
Baz beglere mstakil ahkm- erfe
gnderilmidr, uladurasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 156

Bacvanlu beyine: Sancan muhafazas iin lzm gelen tertibatn alnmasna

340 ve bu hususta Badad beylerbeyisinin emrine gre hareket olunmasna dair.

Yazld. addan memleket [] vilyete ve nevh v

Bu dah. kurya zarar u gezend iridrmel olmayasn ve
dim vkf olduun ahbr- sahhay ilmdan
Bacvanlu (?) begine hkm ki: hl olmayasn. Anun gibi bir hdmet vk
Sancaun onat vechile hfz u hrsetinde oldukda Emr'l-meri'l-kirm Bagdd
olmak emr idp buyurdum ki: Beglerbegisi (boluk) vech mnsib grdi
zre ve sir mer kullarum ile yek-dil olup
Vusl buldukda, bu bbda dim hzr ve
devlet-i hmynuma mteallk olan umrda
etrf cevnibe nzr olup anun gibi ad
Sdde-i sadet'me olan ubdiyyetn muk-
tarafndan bir hareket olur ise sancaunda vk
tezsnca bezl-i makdr eyleyp env yz
olan derbendleri ve sir mrr u ubr olnacak
aklklar tahsline say eyleyesiz.
mevz onat vechile gicelerde ve gndzlerde
bekledp bir vechile tedrk eyleyesin ki
340/f-
Yazld.
340/a- Bu dah.
Yazld. Bir sreti [begine].
Bu dah.
Bir sreti ve begine.
340/g-
Yazld.
340/b- Bu dah.
Yazld. Bir sreti Erbil begine.
Bu dah.
Bir sreti Kerer begine.
340/h-
Yazld.
340/c- Bu dah.
Yazld. Bir sreti begine.
Bu dah.
Bir sreti rgn begine.
340/i-
Yazld.
340/d- Bu dah.
Yazld. Bir sreti [begine].
Bu dah.
Bir sreti Kels begine.
340/j-
Yazld.
340/e- Bu dah.
Yazld. Bir sreti Baban [begine].
Bu dah.
Bir sreti Havran begine.
340/k-
Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 157

Bu dah. Yazld.
Bir sreti Rm [begine]. Bir dah.
Bir sreti ehrizol begine.

340/m-

Bosna Beyi Malko Bey'e: Kral olunun mektubu zerine muahedenme

341 ahkmna riayet olunmas ve gafil kalnmamas hakknda.

Yazld. serhaddinde bi'l-fil cemiyyet vardur, asl nedr

Budun beglerbegisinn kethuds Hseyin'e
virildi. Teslm in.
F 14 Zi'l-hicce sene 966
Bosna Begi Malko Beg'e hkm ki:
Hliy Emr'l-meri'l-kirm Budun
Beglerbegisi Rstem dme ikblh Sdde-i
sadet'me mektb gnderp Kral-ol'ndan
kendye mektb vrid olup fermn olnan
emna, vireye dern- sfla inkydlar olduna
binen serhadlerinde olan beglere ve askere
hareket ve ber cnibden bir yire mazarrat
kasdn itmesnler diy defetile tenbh tekd
eyledin ilm itdkden sonra Bosna
diy cevb taleb itdin arz eylemi. mdi,
sbk ihsn olnan ahd emn, kem-kn
mukarrerdr. Buyurdum ki:
Varcak, bu bbda mukayyed olup m-
beynde vk olan erit- ahd emn[a] riyet
olnup mdmki anlar tarafndan vireye mugyir
vaz sdr olmayup ber cnibe dahl taarruz
klnmaya; sen dah ol serhadde ana gre ahde
muhlif te cnibe kimesneyi dahl taarruz
itdrmeyesin. Amm gaflet zre olmak dah
ciz deildr. Dim basret zre olup ad-y
b-dn taraflarndan gaflet ile bir mahalle zarar u
gezend iridrmemek bbnda mcidd s
olasn.

Budin beylerbeyine: Moha'da parkan bina ina ettirilmesi ve mstahfz

342 gediklerinin tevcihi hakknda.

Yazld. in yeniden iki yz tfeki kfir yazup hfz u

Beglerbeginn kethuds Hseyin'e virildi.
F 14 Zi'l-hicce sene 966
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp sbk Budun beglerbegisi olan
merhm Tuygun Beg emn emn- vilyet
huss in Moha'da parkan bin olnmak
lzmdur diy arz itmein, tehr itmeyp
memleket hfz u hrsetinde ve adnun defi
bbnda mnsib olan mahalde vech grdn
zre parkan bin itdresin ve mezbr parkan
hrset bbnda dakka fevt itmeyesin diy
mteveff-i mezbra hkm-i erf vrid olman
zikr olnan iki yz nefer tfekciyi dokuz yz
altm alt Receb'inn gurresinden yazup bi'l-fil
hdmetdedrler. Fe-emm parkan- mezbrun
binsna mberet olnmadn fevt olup zikr
olnan parkanun bins lzm oldun
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Emr-i sbk zre amel idp ve lzm olan
mstahfzlar ol cevnibde den gedklerden
tevch eyleyp hfz itdresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 158

Kefe beyine: Azak Kalesi'nde nbeti olan yenierilerin zahirelerinin ve

343 akelerinin gnderilmesi hakknda.

Yazld. kullarumun zahreleri hussna defetle sana

Kefe beginn demi Sefer'e virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 966
Kefe begine hkm ki:
Hliy Azak'da nevbetci olan yenieri
kullaruma ba olan yaya-ba Dergh-
muall'ma mektb gnderp anda olan yenieri
kullarumun zahreleri bbnda mzyakalar
oldun bildrmi. mdi, bundan akdem yenieri
ahkm- erfe gnderilmidr. Zahre huss
ehemm-i mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibum vusl
buldukda, tehr terh itmeyp Azak'da
nevbetci olan yenieri kularumun akalar ile
zahrelerin tedrk idp mzyaka
ekdrmeyesin. Bir dah Sdde-i sadet'me
ekv itmel eylemeyesin.

Budin beylerbeyine: Muahede artlarna riayet olunmas, fakat kat'iyen gaflet

344 zere bulunulmamas hakknda.

Yazld. eylemek ne ihtimldr? Ana binen m-beynde

Bu dah kethuds Hseyin'e virildi.
F 14 Zi'l-hicce sene 966
Budun beglerbegisine hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp vire
v emn ihsn olal ad cnibinden zarar
mhede olmayup cmle serhadlerde olan
merya tenbh tekd olmala vire[ye] gerei
gibi riyet olnup kl u bik- adya olmayup her biri yirl yirinde skin olduklar
mazarrat itdrilmemekle teden dah ber
cnibe zhiren mazarrat cb ider hareketleri
istim olnmaz. Sbk hayduklar kenrlarda
zarar itdkleri sana ilm olndukda tehr
itmeyp Kral-ol'na mektb gnderp ber
cnibden memleketlere bir habbelik nesne ziyn
olmaz iken hayduklar gezp harmlik eylemek
nedendr? Yohsa ibu vireye itimd
inkydnuz yok mdur diy ilm itdkde
cevb-nmesi vrid olup eger vireye riyet
imtisl itmee babamun ve benm rzmuz
olmasa kizb hle ile vire taleb olnmazd.
Emn ihsn olnup memleketimz emn zre
iken izle-i vire cb ider evz u hareket
vire vk olal imdiye dein memleketimzde
olan beglere ve askere yirl yirinde skin olup
vire-i mahde mdmki sbit ola, asl hareket
ve bir yirde zarar olmaya diy defetle tenbh
tekd olnd. Bu defa dah tekrr tenbh olnsun
ki gafletle vireye muhlif hareket sdr olmaya
diy bildrdin vech-i merh zre bu trhe
dein vireye itibr idp bir yirde cemiyyetleri
istim olnur diy bildrmisin. mdi, addan
gaflet ciz deildr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, dim basret intibh
zre olup ahvl etvrn ve fikr firsetlerin
tetebbu u tecesssden hl olmayup mdmki
anlar tarafndan Memlik-i mahrse'me zarar
olnmaya, ber cnibden dah ahde mugyir
vaz itdrmeyp hazer idp erit- ahd
emn kem-kn riyet itdresin ve muhtc-
arz olan yazup bildrp vkf olduun ahbr-
sahhay ilmdan hl olmayasn ve arz itdn
zre bu bbda Bosna begine dah hkm-i erf
gnderilp tenbh olnmdur.

Rodos beyine: Msr Kapudan c'n ald Mesine gemisinden kan

345 kfirlerin alkonulmayp kendisine teslim edilmesi hakknda.

Yazld. c Beg demi Res Mustafa ile gnderildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 159

F 17 Zi'l-hicce sene 966 alkoyup ve bir kfir in dah Mslimnlar

Rodos begine hkm iki:
Msr Kapudan olan c dme izzuh
Dergh- muall'ma mektb gnderp bundan
akdem mm-ileyh aldu Mesina gemisinden
kan s kfirleri sbk esrlikden hals olan
Mslimnlar bilrler. Biri in Mesina'dan nie
defa bu kfir korsanlk idp firkate donadup
nie Mslimnlar esr idp bun biz yakaruz
diyp hir'l-emr barada nasb olnan res
ehdet idp Cafer Beg'n cenginde bile idi
diy ve birka dah geen senede Rodos-altnda
korsanlk idp Mslimnlar gemilerin alan-
lardur diyp ol kfirler senn tarafndan
alkonldu[n] arz itmein buyurdum ki:
Vardukda gresin; mm-ileyhn arz
olndu zre gemisinden ne mikdr kfir
alnm ise gir ana teslm idp kend
gemisinde konla.

[Yev]m'l-erbi f 19 Zi'l-hicce sene 966 [22.09.1559]

Cezayir beylerbeyine: Donanmann ve yallarn muhafazasna allmas

346 hakknda.

Yazld. olman birbirine kl koyup muhkem ceng

olup alt-yedi bin mikdr kfir katl olndun
Cezyir beglerbegisine hkm ki: haber virdklerin bildrmisin. mdi, her ne arz
Mektb gnderp mh- Zi'l-kade'nn on eylemisen malm old. Buyurdum ki:
drdinci gni Halofa nm mahalle varlup Min-bad dah kffr- hksrun ahvl []
kdvet'l-meri'l-kirm Koca-ili Sanca Begi etvrn ve fikr-i fsid ve hayl-i ksidlerin
Ali dme izzuh'nun dokuz kta gemi ile tetebbu u tecesss idp tamm- ahvline ve
mahall-i mezbrede sana mlk oldun mh- donanmalar bozldun malm idinp dah
vuk zre bildrp ad-y dnn ve kefere-i
mezbrun yigirmi drdinde nm mevza lann hle v hudasndan ihtirz idp tamm
varlup tecesss in irsl itdn Ynus ve Ali basret intibh zre olup gaflet ile donanma-i
nm resler gelp kffr- hksrun donanma-i hmyna ve yallarda vk olanlara zarar u
hezmet-srlar bozlup ve Mesina nm gezend iridrmekden ictinb eyleyesin.
mahalde soltatlarn tara karduklarnda Dalyan
kfiri ile spanya kfirinn evvelden advetleri

Haleb Defterdar Mehmed elebi'ye: Tahsilt iin icap eden yerlere gitmesi
347 hakknda.

Yazld. Hliy Sdde-i sadet'me dem gnderp

demsi Hurrem'e virildi. ml- mr tahsli in Trablus ve m
F 19 Zi'l-hicce sene 966 cniblerine varmak lzm olup ol bbda hkm-i
erf taleb itdn bildrmisin. Buyurdum ki:
Haleb Defterdr Mehmed eleb'ye
hkm ki: Mlumun tahsli in lzm olan yire varup
cem u tahsl ve tevfr [] teksri bbnda
mes-i cemle zuhra getresin.
ZET VE TRANSKRPSYON
Hamideli sanca kadlarna: Softa ve levend taifelerinin dmanlklarnn
348 nne geilmesi iin takipleri ve ele geenlerin muhakeme olunmas hakknda.
Yazld.
Bol sanca hslarna yazan Zam Sleymn
Beg mnsib old.
demi Zlfikr'a virildi.
F 27 Zi'l-hicce sene 966
Hamd-ilixiii sanca kdlarna hkm
ki:
Hliy taht- kazanuzda baz shte tifesi
ve baz dah shte sretinde yat yarala
cemiyyet zre gezp fesd enat eyleyp
reyya teadd eyleyp andan baz levend
tifesi cemiyyet ile ev basup dem katl idp
bunun emsli fesddan hl olmaduklar istim
olnup bu makle fesd zre olanlar ele getrp
haklarndan gelinmek in zuamdan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Sleymn zde kadruh tayn
olnup buyurdum ki:
Hkm-i erfmle her kanknuzun taht-
kazsna dhil olur ise anun gibi eger shte
tifesinden ve eger sir harm ve hrsuz
levend tifesinden yara u yasa ile cemiyyet
zre gezenleri ele getrp gaybet idenleri
yataklarna ve duraklarna ve akvm
akriblarna ve bi'l-cmle erile buldurmas
lzm olanlara buldurup dah yara u yasa ile
[Yev]m's-sebt f 21 Zi'l-hicce sene 966 [24.09.1559]
Hssa reislerden Ali Reis'e: Deryaya ve kffra mahsul verilmemesi hakknda.
349
Yazld.
Kapudanun kethuds Kurd Kethud'ya virildi.
F yevm-i mezbr.
Hssa Reslerden Ali Res'e hkm ki:
Deryya ve kffr- hksra tereke virilmek
memn olup nie defa tenbh tekd
olnmdur. Eyle olsa baz gemiciler emre
160
cemiyyet zre olup ele gelen ehl-i fesd, mecl
virmeyp haklarndan gelp anlardan mad
sir hrsuz harmden ele gelenlerden dah
dav-y hakk eyler kimesneler varise husam
muvcehesinde bir defa fasl olmayan
davlarn erile hakk zre teft eyleyp
ashb- hukka sbit olan haklarn alvirdkden
sonra anlar bbnda emr-i er-i erf ne ise icr
idp mahallinde yirine koyasz ve bi'l-cmle
taht- kaznuzda eger shte tifesidr ve eger
sir levend tifesidr, yara u yasa [ile] fesd
zre cemiyyet ile gezen ehl-i fesd ele getrp
haklarndan gelp ve hrsuz u harmden ele
gelenleri dah vech-i merh zre grp ol
cevnibi eger shte tifesidr ve eger sir
levend hrsuz u harmden tathr u pk eyleyp
bu bahne ile ehl-i fesdun akas alnup
himyet olnmakdan ve kend hllerinde
olanlara hilf- er dahl tecvz olnmakdan
ve gayr- vk kimesneye isnd olnmakdan
ziyde hazer idp tamm her hussda hakk-
sarh[a] tbi olup muhtc- arz olan yazup
Sdde-i sadet'me bildresiz ve ne mikdr
ehl-i fesd ele gelp haklarndan gelindin ve
haklarndan gelinenlern crm gnhlar ne
idin mufassal yazup bildresiz.
mugyir yallardan tereke alup dah kffra bey
itdkleri istim olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, deryda gezdn yirlerde
bu bbda gerei gibi mukayyed olup anun gibi
tereke ile emr-i hmynuma mugyir gemi[ye]
rst gelrsen mecl virmeyp girift eyleyp
gemi iinde harb kfir bulnur ise katunaya
urup geminn iine yarar demler koyup
terekesiyle mahrse-i stanbul'a gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 161

Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur. Ana gre himyet olnmakdan ziyde hazer eyleyesin.
basret zre olup tereke ile emre mugyir her Eger Dubrovnikl'den ve gayrdan anun gibi
kimn gemisin bulursan mecl virmeyp emrm ellerinde emr-i erfm olmayanlar dah girift
zre mil olup kimesnenn akasn alnup idesin.

Bodan voyvodasna: Gnderdii hediyelerin alndna ve Leh, Moskof ve

350 Kral olu taraflar ahvlinden haber verilmesine dair.
Yazld.
Bodan voyvodasna hkm ki:
Hliy stne-i devlet-iyn'uma olan
ubdiyyet [] rkkyyetn muktezsnca det
zre her slde irsl olndu zre atebe-i ulyma
hinler ve brgrler irsl idp andan mad
gnderdn mektblarunda eger Kral-ol'na
ve Kralie'ye mteallkdur ve eger sir her ne
arz itmisen malm olup ve irsl olnan
hinler ve brgrler dah vsl olman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, min-bad dah hfz [u]
hrset-i memleket ve zabt [u] synet-i raiyyet
bbnda dakka fevt itmeyp her cnibe hzr u
nzr olup eger Lih ve Maskov cniblerinden ve
eger Kral-ol Ferendu taraflarndan vkf
olduun ahbr- sahhay Sdde-i sadet'me
ilmdan hl olmayasn.

Msr beylerbeyine: Kehhl Ahmed bin Abdullah ile berber cerrah Ali Bey'in
351 stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld. Sdde-i sadet'mde istihdm in huzr
Husrev avu'a virildi. lzm olman buyurdum ki:
F 3 Muharrem sene 967 Vusl buldukda, tehr itmeyp mezkrlar
lzm olan havyicleri ile muaccelen mezbr
Msr beglerbegisine hkm ki: ile atebe-i ulyma gnderesin. Taalll bahne
Hliy mahrse-i Msr'da skin kehhl itdrmeyesin.
Ahmed b. Abdullh ile berber cerrh Ali Beg,

Geyve kadsna: irret ve ekvetten dolay mazliyeti bildirilen iki kimsenin

352 stanbul'a gnderilmesine dair.
Yazld.
Arz getren Ramazn'a virildi.
F 27 Zi'l-hicce sene 966
Geyve kdsna hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem kadrgalar
mhimmt in vrid olan emr-i erfm zre
reyya tevz olndukda karye-i Sat'dan irret
akvet ile marf Hac Ali ve Memi Res
nm kimesneler nie kimesneleri dll idp
emre itat itmeyp fitneye r idp ol yirden
izleleri lzmdur diy Mslimnlar ehdet
itdklerin ve sbk dah kree emr olnup bir
tark ile hals olduklarn bildrmi. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp mezkrlar
yarar demler ile Sdde-i sadet'me
gnderesin. Gnderdn kimesnelere gerei
gibi tenbh eyleyesin ki yolda gaybet
itdrmekden ziyde hazer ideler.
ZET VE TRANSKRPSYON 162

[Yev]m's-sls f 24 Zi'l-hicce sene 966 [27.09.1559]

Dergh- Muall Mteferrikalarndan Ferhad'a: ehzade Byezid'in i

353 halknn Bursa'ya gtrlmesine dair.
Yazld. Olum Byezd'n i-halk in mahrse-i
Ferhd avu'a virildi. Burusa'da ev tahliye olnmdur. Buyurdum ki:
F 24 Zi'l-hicce sene 966
Hkm-i erfm vardukda, mrn-ileyhn
Dergh- muall mteferrikalarndan i-halkn dor mahrse-i mezbreye alup
Ferhd'a hkm ki: gidesin.

Hassa Har Ktibi Sinan'n geldiine dair am beylerbeyisine hkm.

354
Yazld.
m beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Sdde-i sadet'me irsl
olnmas fermn olnan Hssa Harc Ktibi
Sinn' hliy m yenierilerinden Ali ile irsl
itmisin; getrp teslm itmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol bbda kimesne mni u
mzhim olmaya.

am beylerbeyine: Cezalandrma bahanesiyle subalarn havss- hmyna

355 girip reyy tciz etmemeleri ve cezaya mstahak olanlarn kad ve eminler
marifetiyle cezalandrlmas hakknda.
Yazld. min-bad sancak-begi sbalar ve senn
Haleb Defterdr Mehmed eleb'nn kethuds sbalarun siysete karmayup siyset dah
Hurrem'e virildi. men marifetiyle ola diy hkm-i erfm
F 27 Zi'l-hicce sene 966 gnderilmidi. Sonra, sancak-begi demleri
Mliyye tarafndan bu hkm yazlup tekrr siyset, menya tefvz olnmala ehl-i fesdun
birer sret dah beglerbegilere yazlmak hakkndan gelinmeyp memleket zabt asr olur
buyurld diy Mehmed eleb rusa kayd diy ilm eyleyp slb-i sbk zre siyset,
itmein yazlmdur. sancak-beglerine mfevvaz olmain hkm-i
hmyn ihrc itmiler. Bu bahne ile muttasl
m beglerbegisine hkm ki: memleket iinden ellerin ekmeyp rey
Bundan akdem havss- hmynum iinde ahvli peran olup ml- mrye env- gadr
senn demlern ve sancak-begi sbalar olur diy ilm olnman buyurdum ki:
gezmeyp ve cermelerin almayup reyy Hkm-i hmynum varcak, min-bad
tacz tazyk itmeyeler diy defetle ahkm- senn sbalarun ve sancak-begi sbalar
erfe gnderilp menile memn olmaycak siysete karmayup ve siyset bahnesiyle
ZET VE TRANSKRPSYON 163

havss- hmynuma girmeyp kimesneyi
rencde itmeyp hslar iinde anun gibi ehl-i
fesd olup tutlmak lzm geldkde emnler
tutup eger men tutmaa kdir olmayup
senden muvenet taleb iderse tutmakda
muvenet eyleyesin ve siysete mstahkk
olanlar kd ve emnler marifetiyle siyset
olnup haklarndan geline. yle ki emn,
siysete mstahkk olan ehl-i fesdun akalarn
alup salvire, ol vakit sen emn[n] tlk itdi
ehl-i fesd ele getrp, ele girmezse anun
yirine emni tutup vk hli arz eyleyesin ki
emr-i erfme muhlif i idenlern gerei gibi
haklarndan geline. Min-bad bu emr-i
hmynum ile mil olup hilfna cevz
gstermeyp siyset bahnesiyle sancak
sbalarn ve kend sbalarun hslarum iine
komayup havss- hmynum reysna dahl
itdrmeyesin. yle bilesin.

355/a-
Yazld.
Bir sreti Haleb beglerbegisine yazlmdur.

[Yev]m'l-erbi f 26 Zi'l-hicce sene 966 [29.09.1559]

zmir kadsna: Rodos'dan firar eden Gelincik brahim'in yakalanp

356 Dersaadet'e gnderilmesi hakknda.

Yazld. Bundan akdem emr ile teft olnup Rodos'a

Kazanclar nm karyeden Seyd Ali ve Ulam
nm karyeden Mustafa ve Urla kazsndan
Ovack nm karyeden Begdemr nm
kimesnelere virildi.
F 28 Zi'l-hicce sene 966
zmir kdsna hkm ki:
irsl olnan Gelincik brhm gir bir tarkla
hals olup taht- kazna geldi istim olnup
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr tutup kayd bend
ile yarar demlere koup Sdde-i sadet'me
gnderesin. Amm irsl eyledn kimesnelere
gerei gibi tenbh eyleyesin ki, yolda getrrken
gaybet itdrmekden hazer ideler.

Balkesir kadsna: Emirle gelenlere mahsul verilip emirsiz gelen reislere

357 mahsul verilmemesi hakknda.
Yazld.
Karesi nzrnun demi Mustafa'ya virildi.
F gurre-i Muharrem sene 967
Balkesr kdsna hkm ki:
Mektb gnderp emr ile baz resler
gelp tereke alup, hliy dah gelp tereke
almalu olduklarnda ol vilyetn halk tereke
bbnda mzyakalar oldun bildrdklerin
bildrmisin. mdi, tereke bbnda virilen emr
ihtiyriyle bey idenlerden almakdur. htiyrlar
ile bey idenlerden emr ile varan resler tereke
almalu oldukda mni olmayup, amm yle ki,
rzlar ile kimesne reslere tereke bey itmeyp
anlar emr ile geldk, tereke aluruz diy teadd
itdrmeyesin. Amm bu bahne ile emirsz
varan reslere min-bad tereke aldurmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 164

Bursa kadsna: Meyhanelerin ve irkin ilerin men'ine dikkat edilmesine dair.

358
Yazld. Mektb gnderp vrid olan emr mce-
Arz getren Mahmd'a virildi. bince meyhneler ve sir umr- mnkere ve
F 26 Zi'l-hicce sene 966 efl-i kabha ve bida- ena men u def
oldun bildrmisin. Buyurdum ki:
Burusa kdsna hkm ki:
Varcak, min-bad emr-i erfmn
icrsnda keml-i ikdm ihtimm zre olasn.

Bursa Subas Kubad'a: Alenen iki sattrlmamas ve kefere arasndaki iki

359 al veriinden bac alnmas hakknda.

Yazld. Varcak, min-bad meyhneye murz

Sbanun demi Mehmed'e virildi. olmayup alniyen hamr satdurmayup anun gibi
F 26 Zi'l-hicce sene 966 kefere kend nefsleri in hamr getrp
birbirine bey itdklerinde knn zre bcn
Burusa Sbas olan Kubd'a hkm ki: aldurasn.
Mektb gnderp, meyhne ve bc hussn
bildrmisin. mdi, meyhne merfdur.
Buyurdum ki:

Msr Kapudan ca' Bey'e: Drt adet Marib kalitesinin Girit adasndan
360 aldklar esirlerden Msr Kapudan ca' Bey'e verdikleri yirmi neferin
Dersaadet'e gnderilmesine dair.

Yazld. sana yigirmi nefer esr virdklerin ilm eyledi.

Arz- hl zre emr Hasan eleb hatt ile
yazlmdur. Mahfzdur.
Mteferrika Res Mustafa'ya virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Msr Kapudan c Beg'e hkm ki:
Hliy Venedik baylos Dergh-
muall'ma arz- hl gnderp bundan akdem
drt kta Magrib kalitas Girid adas'na varup
bir ky urup iki yz nefer mikdr esr alup
giderler iken sana rst gelp alduklar esrlerden
Eyle olsa buyurdum ki:
Hkm-i erfm varcak, Girid adas'nda
ky uran kalitalar ne makle kalitalardur,
resleri kimdr, ne cnibden gelp, ne tarafa
tevecch itmileridi ve iinde ne mikdr kfir
var idi? Mufassal defter idp ve sana virdkleri
yigirmi nefer esrlerden bir neferin bile Sdde-i
sadet'me gnderp vk olan hli arz u ilm
eyleyesin. Ve ol serdan harda dah bulnursa
alup gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 165

Msr Kapudan ca' Bey'e: Deryada rast gelecei Venedikli, Sakzl ve

361 Dubrovnikli gemilerde harb kfir bulunursa alp Dersaadet'e gtrmesi hakknda.

Yazld. Dubrovnikldr ilerinde harb kfir bulnur ise

Bu dah. alnmasn emr idp buyurdum ki:
Mustafa'ya virildi. Anun gibi Venedik ve Sakz ve Dubrovnik
gemilerine deryda rst geldkde ilerinde olan
Msr Kapudan c Beg'e bir hkm harb kfiri emrm mcebince alup virmekde
dah yazla ki: ind idenleri ve mni olanlar yazup Sdde-i
Muhfaza-i vilyet in deryya kdu- sadet'me arz eyleyesin.
unda rst geldn kefere gemilerinden eger
Venedikldr ve eger Sakzludur ve

[Yev]m'l-hams f 26 Zi'l-hicce sene 966 [29.09.1559]

Antalya dizdarna: Antalya kadlna tayin edilen Taceddin'in iine gelip

362 gelmediinin bildirilmesine dair.
Yazld. kend kolaynda oldu istim olman
Hseyin avu'a virildi. buyurdum ki:
F 27 Zi'l-hicce sene 966 Vusl buldukda, bu kazyye istim
Trh-i f 17 evvl sene 966 olndu gibi olup kd henz varm mdur?
Vardu takdrce ne zamnda varmdur?
Antliyye dizdrna hkm ki: Vuk zre yazup bildresin.
Hliy Antliyye Kds olan Mevln
Tcddn, kd olal henz anda varmayup

[Yev]m's-sebt f 27 Zi'l-hicce sene 966 [30.09.1559]

Hamideli sanca kadlarna: Softa ve levend taifesinden taaddide bulunanlarn

363 ele geirilmeleri ve muhakeme edilmesi hakknda.

Yazld. haklarndan gelinmek in zuamdan

Mezbr Mrz'ya virildi.
F 28 Zi'l-hicce sene 966
Hamd-ili sanca kdlarna hkm ki:
Hliy taht- kaznuzda baz shte tifesi
ve baz dah shte sretinde yat yarala
cemiyyet zre gezp fesd enat eyleyp ev
basup olan ekp dem katl idp bunun emsli
fesddan hl olmaduklar istim olnman bu
makle fesd zre olanlar ele getrp
kudvet'l-emsil ve'l-akrn Mrz zde kadruh
tayn olnup buyurdum ki:
Hkm-i erfmle her kangnuzun taht-
kazsna dhil olursa gresiz, anun gibi shte
tifesinden yara u yasa ile cemiyet zre
gezp ev basup dem katl eyleyp olan
ekenleri ele getrp mecl virmeyp
haklarndan gelesiz. yle ki, cemiyyet zre
yara u yasa ile gezenlerden ele gelmel
oldukda gaybet idenleri yataklarna ve du-
ZET VE TRANSKRPSYON
raklarna ve akvm akriblarna ve bi'l-cmle
erile buldurmas lzm olanlara teklf idp
buldurup yara u yasa ve cemiyyet zre
gezenler dah gerei gibi hakkndan gelp
mahallinde yirine koyasz ve bi'l-cmle taht-
kaznuzda eger shte tifesidr ve eger sir
shte sretinde yara u yasa ile fesd zre olup
cemiyyet ile gezen ehl-i fesd ele getrp er
u knn zre haklarndan gelp ol cevnibi
shte tifesinn fesd enatinden tathr
Bir sreti Teke-ili kdlarna.
Bahreyn Hkimi Murad ah'a: Bahreyn adalarna tecavzde bulunulmasndan
364 baz merann azledildiine, yallarn muhafazasna ve kffra zarar
eritirilmesine dair.
Yazld.
Bahreyn Hkimi Murd h'a hkm
ki:
Bundan akdem atebe-i ulyma nie defa
demn vrid olup, stne-i devlet-iyn ve
Sdde-i seniyye-i sidre-mekn'muza arz-
ubdiyyet ihls ve fart- rkkyyet ihtiss
eyledn ecilden senn hakkunda avtf-
aliyye-i hnem zuhra gelp memleket []
vilyetn sancak tarkyle inyet olnup bert-
sadet-yt- husrevnem ihsn olnup ol
cevnibde olan beglerbegiler ve begler
kullaruma ve sir askir-i zafer-mesire tenbh
tekd olmd ki min-bad senn memleket []
vilyet ve rey v beryna dahl tecvz
olnmayup sir Dergh- muall'ma arz-
ubdiyyet idenlern eyym- saltanat-
hmynumda sde-hl olmak emrm olmd.
Hliy Lahs Beglerbegisi olan Mustafa Paa,
Sdde-i sadet'me arz u ilm itmeden fuzl
baz mer ve askerle taht- tasarrufunda olan
Cezre-i Bahreyn'e gep dahl tecvz idp
sen dah def [u] mazarratlarxiv in baz
tedrk zre olup ve kffr tarafndan dah ber
cnibden alup gitdkleri kadrgalar ve sir
sefin alnup bi'l-fil asker-i slm cezre-i
mezkrede olduklarn Basra beglerbegisi
166
pk eyleyp bu bahne ile ehl-i fesdun akas
alnup himyet olnmakdan ve kend hllerinde
olanlara hilf- er dahl olnmakdan ve gayr-
vk kimesneye nesne isnd olnmakdan ziyde
hazer idp tamm her hussda hakk- sarha
tbi olup muhtc- arz olan yazup bildresiz ve
anun gibi yara u yasa ile cemiyyet zre ne
mikdr shte ele gelp haklarndan gelindin
ve crm gnhlar ne idin mufassal yazup
bildresiz.
363/a-
cnibinden ilm olman bu bbda mrn-
ileyh beglerbegi ve sir ana mtbaat eyleyp
fermn- hmynum olmadn atebe-i ulymuz
ile ubdiyyet zre olanlara dahl tecvz
itdkleri ecilden, mcib-i azl ve mstahkk-
ikb olduklar ecilden azl olnup yirine har
beglerbegi irsl olnmak zredr. Eyle olsa
sevlif-i eyym ve sevbk- avmdan il
hze'l-n Dergh- sadet-medr'muza olan
ubdiyyet ihls ve rkkyyet ihtissun
muktezsnca buyurdum ki:
Zikr olnan beglerbegi ve begleri ve sir
bile olan askir-i slm her ne tarkla olursa
emn slim ber cnibe irsl sl eyleyesin ki
bu makle emr-i erfm olmadn vaz iden eger
beglerbegidr ve eger beglerdr azl olnup
haklarndan gelinp yirlerine har beglerbegiler
ve begler kullarum irsl olna ki, sirlerine
mcib-i ibret vk olup bir dah bir ferdn eger
Lahs'da ve eger harda emr-i hmynum
olmadn Sdde-i sadet'mle dim ubdiyyet
zre sbit-kadem olanlara dahl tecvz itmee
kimesnenn mecli olmayup ve min-bad hliy
irsl olnan beglerbegiler kullarum ve sir ol
cevnibde olan mer ve sir askir-i zafer-
karin ile yek-dil yek-cihet olup hsn-i ittihd
ittifkla devlet-i hmynuma mteallk olan
umrda ve ol cniblerde olan yallarda kffr-
ZET VE TRANSKRPSYON 167

hksrdan zarar u gezend iridrmemek bbnda izzet sadet bilesin.

muvenetde dakka fevt itmemei sermye-i

znik kadsna: ehzade Byezid'in Kap Kethuds Mahmud'un eyasn ele

365 geirdiinden dolay hapsedilenlerin mahbus olup olmadklarnn bildirilmesine
dair.

Yazld. kimesnelerile haber virmein ol zamnda anda

Mehmed avu ile gnderildi.
F 28 Zlhicce sene 966
znik kdsna hkm ki:
Bundan akdem olum Byezd'n kapu-
kethuds olan Mahmd'un espbn gerdi diy
zemete mutasarrf olan Hasan Kethud baz
habs olnm idi. Ol kimesneler bi'l-fil anda
habs midrler, yohsa tlk olnm [m]dur?
Malm olmak lzm olman buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; ol kimesneler bi'l-
fil anda habs midr, nicedr? Yazup bildresin.

Basra beylerbeyine: Bahreyn odasna tecavz edilmesinden dolay vukua gelen

hdiselerin nne geilmesi, muhafazada birlikte hareket edilmesi, askerin geri
366 alnmas ve Lahsa beylerbeyliinin Musul Beyi Murad Bey'e verildiine dair.

Yazld. gndermek mnsib ise vech mnsib oldu

Mehmed avu'a virildi.
F 28 Zi'l-hicce sene 966
Basra beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Lahs beglerbegisi bil-emr Bahreyn
hkimi zerine varup ve kadrgalar ve sir
gemileri kffr aldun ve bi'l-fil anlar zikr
olnan cezrede olduklarn ve kffr- hksr
tarafndan muvenet in dem gelmek zre
oldun ve andan gayr Basra etrfn hfz in
gemiler lzm olup gemilere lzm olan espb
[] lt taleb olnup ve andan gayr ol cevnibe
mteallk her ne arz olm ise malm old.
Eyle olsa Bahreyn hkimi kadmden atebe-i
ulyma ubdiyyet zre olup eyleti sancak
tarkyle virilmi idi. Anun vilyetine dahl
olmak in mrn-ileyhe emr dah
olmamdur. mdi, mm-ileyh Murd'a hkm-i
erfm yazlup anda olan askeri emn slim
ber cnibe irsl sl idesin diy emrm olup
sana gnderilp buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Mehmed zde kadruh vusl
buldukda, her ne tarkla ve kimn ile
zre hkm-i erfm mrn-ileyhe irsl idp
sen dah gerei gibi istimlet-gne mektblar
yazup bile gnderp anda olan askern ber
cnibe karmak bbnda vech mnsib
grdn zre hsn-i tedrk idp zarar u
gezend iridrmeyp karmak bbnda say
ikdm eyleyesin ve gemiler in taleb olnan
espb lt dah tedrk olnup gnderilmek
zredr. Anda mmkin olan levzmtn dah
tedrk ihzr eyleyp hfz u hrsetde dakka
fevt itmeyp ve sir meryile dah hsn-i
zindegn idp emr-i hmynum olmadn
Sdde-i sadet'mle ubdiyyet zre olanlara
dahl tecvz itdrmeyp anun gibi lzm
oldukda Sdde-i sadet'me arz olnup emr-i
erfm ne vechile olursa anunla amel idp ve
hkm-i hmynum ne vechile tedrk idp ve
kimn ile gnderdn yazup muaccelen ilm
eyleyesin. Ve anda kalan askern ahvlleri dah
imdilik ne minvl zre oldun dah arz idp ve
mrn-ileyh Murd'a irsl olnan hkm-i
hmynumda alup gidecek kimesne yazlacak
yir konmdur. Her kimi tayn idersen mhrin
kaldurup iine ismin yazup mhrleyp
gnderesin ve Lahs beglerbegilii dah Musul
ZET VE TRANSKRPSYON 168

Sanca Begi Murd dme ulvvuh'ya vi- olup hfz u hrset zre olasn.
rilmidr. Varnca ol cevnibe gz ve kulak

Musul Beyi Murad Bey'e: Lahsa beylerbeyiliinin kendisine tevcih edildiine

367 ve Arap meyihi ve kabile sahiplerinden sadakatli olanlara mdahele edilmemesi
hakknda.

Yazld. hrset-i vilyet ve zabt [u] rabt- raiyyet

Bu dah Mehmed avu'a.
Musul Begi Murd Beg'e hkm ki:
Hliy senn hakkunda mezd-i inyetm
zuhra gelp Lahs beglerbegilii inyet olnup
mjde in nigr kullarumdan biri irsl
olnmdur. Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, asl v
kat tehr terh itmeyp levzm
mhimmtn grp muaccelen varup hfz [u]
bbnda env- ikdm [] ihtimm zre olup
atebe-i ulyma ubdiyyet zre olan eger Arab
meyhdur ve eger sir ol cevnibde olan
ashb- kabil [] air ve eyletdr, hsn-i
ittihd [] ittifk zre olup, sadkat [] istikmet
ile kend hllerinde olanlara dahl tecvz
itdrmeyp savn [u] synet-i vilyetde env-
mes-i cemle zuhra getrp muhtc- arz
olan yazup bildresin.

Badad beylerbeyine: Basra'ya gidecek olan Mehmed avuun slimen

368 ulatrlmas hakknda.
Yazld.
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'm avularndan
kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed zde
kadruh ulak ile Basra'ya irsl olnmdur.
Buyurdum ki;
Vusl buldukda, emn slim vilyet-i
mezbreye uladurasn.

Yenipazar kadsna: Yenieri yetitirileceklerin toplanmasna mni olanlarn

369 ellerindeki hkmlerin gnderilmesi ve isimlerinin bildirilmesine dair.

Yazld. zre olan cem idp olan virmemek in

Yeni-bzr kdsna hkm ki:
Memlik-i mahrse'mden yenierilik in
olan cem itmek knn- muayyen olman
Dergh- muall'm yaya-balarndan skbl
Mahmd zde kadruh ile mufassal hkm-i
hmynum irsl olnup hkm-i erfmde
avrz- dvniyye ve teklfden muf in
hkm-i erf virilen kur halkndan taalll
itdrmeyp knn zre olan alup ve olan
alnmakdan ayn ile muf olup ol bbda dah
hkm-i erf virilen kur halkndan dah knn
hkm-i erf vardur diy taalll itdrmeyp ol
hkmi dah alup mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin diy mastr [u]
mukayyed iken taht- kaznda maden halk:
"Elimzde olan virmemek in hkm vardur
ve hkmde Bodan halk diy yazlmdur,
Maden yazlmamdur" diy olan virmekde
taalll ind itdkleri ve mrn-ileyh yaya-
bana teadd itdkleri mm-ileyh Sdde-i
sadet'me arz eyledi. mdi, emr-i erfmde ol
asl hkmi olanlardan taalll itdrmeyp olan
alup hkmi dah alup mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin diy umm zre
ZET VE TRANSKRPSYON 169

mukayyed iken Maden halk bu vechile taalll olan aldurup ve ellerinde olan hkmlerin dah
ind ide, sen men itmeyp ihml alup mhrleyp Sdde-i sadet'me
mshelenden ndr. Buyurdum ki: gnderesin ve ol ind iderlerden yaya-ba
Hkm-i erfm vusl buldukda, eger dav-y hakk eyler ise erile grp ol bbda
Maden halkdur ve eger gayrdur, kimseye emr-i er ne ise icr idp ve ind idenler kimler
taalll bahne itdrmeyp emr-i sbk zre ise isimleri ile yazup bildresin.

Amasya kadsna: Amasya'da isyan edip gidenlerin evleri hakknda yaplacak

370 muameleye dair.
Yazld. ehl [] iylleri skin olduklar evler hussn
Arzun iinde baz mla mteallk huss bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
olman Defterdr Efendi'ye virildi. Varcak, bu bbda mukayyed olup ehir
Erbb- timardan Ahmed'e virildi. halkndan evi alnan kimesneler evlerin taleb
F 16 Muharrem sene 967 eyledklerinde erile sbit olan mlklerin
shiblerine alvirp hilf- er mlklerine
Amsiyye kdsna hkm ki: kimesneyi dahl itdrmeyp iinde olan ne
Mektb gnderp bundan akdem cnibe dilerse gideler.
Amsiyye'den isyn idp giden kimesnelern

Edremid kadsna: Biga sanca, Seen sancandan Ma'zl Mehmed Bey'e

371 tevcih edildiinden, geliine kadar mahsultn Hazine-i mire'ye teslimi hakknda.

Yazld. olman demi gelince liv-i mezbr sen zabt

Rdvn avu kul Mercn ile gnderildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Edremid Kds olup Nzr- Emvl olan
Keml'e hkm ki:
Hliy Biga sanca sene 966 Zi'l-
kade'sinn ikinci gninden vilyet-i Budun'da
Seen sancandan mazl olan Mehmed zde
izzuh'ya buyurlup henz kend demi
irimeyp liv-i mezbrun hfz u hrseti lzm
itmek emr idp buyurdum ki:
Varcak, liv-i mezbrun trh-i
mezbrdan berde vk olan cz ve kll
ebvb mahslatn yarar dem tayn idp zabt
itdrp ve resm-i bert dah virilmemidr.
Hsl olan sanca mahslinden gnderp
Hazne-i mire'ye teslm eyleyp hfz u
hrsetde dakka fevt itmeyesin.

[Yev]m'l-ahad f 29 Zi'l-hicce sene 966 [02.10.1559]

Brod kadsna: Baz kyleri zabteden Donboy dizdar Hurrem'in elindeki

372 defterin suretinin gnderilmesi hakknda.

Yazld.
Travnik kalas dizdr[lndan] mazl olan Brod (?) kdsna hkm ki:
Ms Aga'ya virildi. Hliy Donboy Dizdr olan Hurrem, telbs
F 4 Muharrem sene 967 defter sreti ibrz idp baz kur zabt itdi
ZET VE TRANSKRPSYON 170

mseccel oldu istim olnman buyurdum Vusl buldukda gresin; arz olndu gibi
ki: ise o sret-i defteri alup mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin.

Bodan voyvodasna: Erdel vilyetine toplanp Miro voyvodann zerine

yrmek isteyen Neme ve Leh beylerinin tecavzlerine meydan verilmemesi iin
373 yardmda bulunmas hakknda.

Yazld. Yce stne'me olan ubdiyyet rkkyyet

demi nm kfire virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem perkende
olan Eflk Pre-begleri Neme ve Lih
vilyetlerine perkende olmlar idi. imdi
mezbrlar, cmlesi Erdel vilyetine cem olup
Miro Voyvoda'nun zerine gelmek kasdn
iderler. Miro Voyvoda asker taleb iderse taleb
olndu kadar asker viresin diy fermn
olndun bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
muktezsnca Bodan askeri ile dima hzr u
mheyy olup Miro Voyvoda cnibine nzr
olup anun gibi zikr olnan ehl-i fesd hareket
idp Eflk vilyetine dahl itmek murd iderler
ise asl tehr itmeyp varup haklarndan
gelmek bbnda dakka fevt itmeyp env-
mes-i cemle zuhra getrp gerei gibi
muvenet mzheret idp etrf cevnibn
vkf olduun ahbr ilmdan hl olmayasn.
Eflk vilyetine anlardan zarar iridrmekden
hazer idesin.

374 Bodan voyvodasna: Kalan arpann gnderilmesi hakknda.

Yazld. oldun bildrmisin. mdi, arpa huss

Bu dah.
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem emr
olnan be bin md arpanun bir mikdr
gnderilp sirleri dah gnderilmek zre
mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Sdde-i sadet'me olan ubdiyyetn
muktezsnca emr olnan arpadan bk kalan
dah tehr itmeyp tedrk ve irsl itmek
bbnda dakka fevt itmeyesin.

Kocaeli sancan kitabet eden grevliye: znik'de Orhan Gazi Evkafndan iki
375 kyn defter-i cedd ve atkdeki kaytlarnn karlarak gnderilmesi hakknda.

Yazld. znik kazsnda vk olan merhm ceddm

Ruka sunan Sd nm karyeden Hamza'ya
virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Koca-ili sancan mceddeden kitbet
iden mevln (boluk) zde fazluh'ya hkm
ki:
Sultn Orhn aleyhi'r-rahmeti ve'l-gufrn'un
evkfndan Sd ve Dnimendl nm
karyeler reys Sdde-i sadet'me ruka
sunup zikr olnan karyeler raiyyetleri defter-i
cedd-i hknde avrz- dvniyyeden ve
teklif-i rfiyyeden muf msellem olup
elimzde muf-nmelerimz var diy
ZET VE TRANSKRPSYON 171

bildrdiler. mdi, vilyet defteri senn yanunda Varduklarnda zikr olnan karyeler
olman buyurdum ki: raiyyetleri, defter-i atk ve ceddde grp ne
vechile kayd olnm ise sretlerin shhati zre
ihrc eyleyp mhrleyp gnderesin.

Kbrs beylerbeyine: Donanmann muhalif havalarda Kbrs Liman'na

376 girmesine mni olunmamas hakknda Msr kapudan ca Bey'in arz zerine
emir yazldna dair.
Yazld.
Mteferrika Mustafa'ya virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Kbrus beglerine hkm ki:
Hliy skenderiyye Kapudan olan
kdvet'l-meri'l-kirm c zde kadruh
Sdde-i sadet'me dem gnderp, deryda
gezerken rzgr olup ve yhd baz levzm
in kadmden sizn limannuza dhil
olnagelp, hliy girmek lzm geldkde emr
vardur diy mni olduunuz bildrdi. mdi,
buyurdum ki:
Donanma-i hmynum ol cniblere
vardukda, anun gibi rzgr olup ve yhd baz
lzm in limana girmek lzm geldkde
Sdde-i sadet'mle olan ahd-nme mcebince
ol vechile mni olmayasn ki, ol sebeb ile
donanma-i hmynuma zarar gelmel olmaya.

Haleb defterdarna: Arap vilyeti hazinesinin getirilmesi iin Azaz ve Kilis Beyi
377 Canbulat Bey'in memur edildiine ve hazinenin gnderilmesine dair.

Yazld. Vusl buldukda, kadmden hazne ile bile

Byezd avu'a virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Haleb defterdrna hkm ki:
Hliy vilyet-i Arab'un irsl olnacak
haznesinn muaccelen irsl olnmasn emr
idp ve hazne getrmek in Azz ve Kilis
Sanca Begi Canpulad dme izzuh bile tayn
olnup ol bbda ana dah hkm-i erf
gnderilp, buyurdum ki:
378 Ayn i hakknda Canbulat Bey'e hkm.
kolup ne mikdr dem irsl olnugelmise gir
ol mikdr koup dah mrn-ileyh ile
muaccelen ihrc idp gnderesin. Menzil
merhilde gerei gibi hfz u hrset eyleyp
zarar u gezend iridrmekden ziyde hazer
idesin diy kolan kimesnelere onat vechile
tenbh tekd eyleyesin ve irsl olnacak
hazneden yz bin altunn hazne-i Haleb'de
alkoyup bksin gnderesin.

Yazld. Vusl buldukda, emrm zre irsl olnacak

Ba-hatt- erf.
Bu dah.
Canpulad Beg'e hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me irsl olnacak
hazneyi sen bile getrmek emr idp ol bbda
defterdra hkm gnderilp buyurdum ki:
hazne ile bile gelp menzil merhilde gerei
gibi hfz u hrset itdrp zarar u gezend
iridrmekden ziyde hazer idesin. Bu bbda
Haleb beglerbegisine dah hkm-i erf
gnderilmidr.
ZET VE TRANSKRPSYON 172

379 Ayn i hakknda Haleb beylerbeyine hkm.

Yazld. Canpulad dme izzuh getrmek emr idp ol

Bu dah.
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me irsl olncak
Haleb haznesin Azz ve Kilis Sanca Begi
bbda mrn-ileyhe hkm-i erf gn-
derilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre muaccelen
hazne ile koup gnderesin. yle bilesin.

Budin beylerbeyine: Crm sbit olmadn Budin defterdarnn bildirdii

380 Budin Voyvodas Mustafa'nn salverilmesi hakknda.
Yazld.
Hseyin Kethud'ya virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Ba-hatt- erf.
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Budun defterdr ve Moha ve
imontor[na] ve Filek kdlarna mektb
gnderp Arslan Beg dme izzuh'y hayduk
basdukda Tmvar Beglerbegi[si] Ksm dme
ikblh PalankaVoyvodas olan Mustafa Beg
mbereti iledr diy ol zamndan ber
mahbs olup mezkr[a] isnd olan gayri vk
olup hn-i teftde dah zerine erile nesne
sbit olmamdur diy bildrdkleri ecilden
ilm olmasn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre mezkr tlk
eyleyesin.

[Yev]m'l-isneyn f selh-i Zi'l-hicce sene 966 [02.10.1559

Cezayir Beylerbeyisi Piyale Paa'ya: K mnasebetiyle donanmann

381 Dersaadet'e avdet etmesi hakknda.

Yazld. yirl yirine tevecch-i n-mvecceh eyleyp

Ferruh'a virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Paa hazretleri[ne] tezkire gitmidr.
Cezyir Beglerbegisi Piyle
hkm ki:
Hliy mevsim-i dery mrr ve eyym-
it ubr itmek zre olup donanma-y
hmynum imden sonra avdet idecek zamn
olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi kefere-i fece-
renn donanma-y hezmet-sr perkende olup
dery yzinden Memlik-i mahrse'me anlardan
zarar u gezend irimek ihtimli ber-taraf olmsa
vakt mevsimi ile donanma-i hmynum
avdet idp Sdde-i sadet'me gelp mlk
olasn. Amm adnun hle v hudasndan
Paa'ya gaflet ciz deildr. Bu bbda tamm basret
zre olup ahvl etvrn ve fikr-i fesd ve
hayl-i ksidlerin ve donanm-i hasret (boluk)
perkende oldun gemi ile malm idp
anlardan bir mahalle mazarrat ihtimli ber-taraf
olup gaflet ile bir cnibe zarar u gezend
iridrmeyp tamm basret ihtibh zre
olasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 173

382 Msr beylerbeyine: Yirmi tane sipahi gndermesi hakknda.

Yazld. olmd. Ol emr-i hmynum kem-kn

Husrev avu'a virildi.
F 3 Muharrem sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana yigirmi nefer siph
kapu-olan alup gnderesin diy emrm
mukarrer olup buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp emr olnan
yigirmi nefer yarar olan tedrk [] itir
eyleyp muaccelen atebe-i ulyma irsl
eyleyesin.

Tamevar beylerbeyine: Eflk'da evvelce dalan ekiynn Erdel'de toplanp

383 fesat karacaklarn Bodan voyvodas bildirdiinden, Krala haber gnderip
bunlarn tecavzlerine mni olunmas hakknda.

Yazld. rndan gelp vilyet-i Eflk'a dahl tecvz

Hseyin Kethud'ya virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 966
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Hliy Bodan voyvodas Sdde-i
sadet'me mektb gnderp bundan akdem
vilyet-i Eflk'dan perkende olan eirr v
[e]ky cmle vilyet-i Erdel'de cem olup
fikr-i fsidleri vilyet-i Eflk'a gelp yine ifsd
itmekdr diy ilm itmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi
mukayyed olup tetebbu u tecesss eyleyp
gresin; arz olndu gibi ise Erdel Kral'na
haber gnderp onat vechile tenbh tekd
eyleyesin ki, zikr olnan ehl-i fesdun hakla-
itdrmeyeler. yle ki, vilyet-i mezbreye dahl
ideler, ehl-i fesdun haklarndan gelinp, amm
netcesi kendye id olur. Ana gre mukayyed
olalar ve sen dah dim hzr olup eger
vilyet-i Eflk'dur ve eger sir etrf cevnibe
nzr olasn. Anun gibi zikr olnan ehl-i fesd
Eflk cnibinde bir hareket itmek iderler ise
vech mnsib oldu zre tedrkn grp
mazarrat ifsdlarn def u ref eyleyp eger ol
cevnibn ve eger sir etrfun vkf olduun
ahbr- sahhay ilmdan hl olmayup zikr
olnan ehl-i fesdun ahvli arz olndu gibi
midr, nicedr? Malm idinp an dah yazup
bildresin.

Budin beylerbeyine: Vergi hususundaki emr-i erife itaat olunmasna ve

384 ekiynn eitli ekilde zarar vermesine mni olunmas gerektiine dair.

Yazld. serhadde olan asker zabt olnmaile bu trhe

Hseyin Kethud'ya virildi. gelince bu cnibden bir hareket vk olmayup
F gurre-i Muharrem sene 967 te cnibden dah zhiren vireye itat gsterp
serhadlere karb yirde cemiyyetleri olmadu
Budun beglerbegisine hkm ki: istim olnur. Ve Er[i] nm harb kalada ve
Mektb gnderp mukaddem vire Solnok serhaddinde ete kup Memlik-i
hussnda vrid olan emr-i erf mcebince bu mahrse'de baz yirlerde pusu idp yollar kat
ZET VE TRANSKRPSYON 174

itmekden ve dem almakdan hl olmayup ve Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup

feth-i hknden ber te cnibe asl bir aka mdmki anlar tarafndan erit- ahd mer
virg viregelmeyen Koyun-adas karyelerine iki tutlup hayduk harmleri gerei gibi zabt
kerre mektblar gelp rencde idp ve itdrilp Memlik-i mahmiyye'me bir vechile
Belgrad'dan be ve on donanm ayka ol- zarar u gezend iridrmeyeler, ber cnibden
maynca rencber gemileri gelmeyp memleket dah anlarun vilyet memleketlerine dahl
kaht zre olur diy bildrmisin. mdi, her ne itdrmeyesin. Amm yle ki, anlar ahde
arz eylemisen malm old. mdi, bundan mugyir hayduk harmleri zabt itmeyp nevh
akdem anlara virilen fermn- erfmde v kurya ve reyya zarar u gezend ideler,
mdmki anlar tarafndan Memlik-i anun gibilere mecl virmeyp gerei gibi
mahrse'me dahl tecvz olnmayup hayduk haklarndan gelp mazarrat ifsdlarn def u
harmleri dah zabt olnup asl anlardan zarar u ref itmek gerekdr. Amm kend hllerinde
ziyn olmaya, ber cnibden dah dahl olnmaya olanlara dahl ciz deildr ve memleket
diy emrm olmdur. Ne n ki anlardan ahd[e] reysna dah tenbh olna; anlardan dah
mugyir tecvz olna, dah ber cnibden men hayduka mun olanlarun haklarndan gelmek
olnmaya. Buyurdum ki: gerekdr. Anun gibi hayduk geldkde haber
idesin.

Kbrs beylerbeyine: Havann muhalefetinden dolay karaya vuran korsan

gemisindeki kfirlerle eyalarn Antalya'ya gnderilip kadya teslim ettirilmesi
385 hakknda.
Yazld. Vusl buldukda, zikr olnan gemiyi lt
Cenze'ye (?) virildi. espb ve sir iinde ehl-i slmdan ve gayrdan
F 22 Muharrem sene 967 alnanlar ve espblarn her ne ise cmle defter
eyleyp ve ol yigirmi nefer korsan kfirleri
Kbruz beglerine hkm ki: yarar demler ile Antliyye'ye irsl eyleyp
Bundan akdem Koldoni nm mahalde gemiyi ve iinde bulnan espb ve sir ehl-i
korsan aldu geminn iine yigirmi nefer kfir, slm ve korsan kfirleri defteriyle kdsna
koyun alup giderler iken rzgr muhlif olup ol teslm eyleyp Sdde-i sadet'me arz idesiz.
cnibe karaya urup sizn kapudannuz alup Bu bbda mevln Antliyye kdsna dah
iinde bulnan espb der-mahzen eyleyp ve hkm-i erfm irsl olnmdur. Tehr
harb kfirleri kadunaya urdunuz Sdde-i eylemeyp emrm zre b-kusr eger ehl-i
sadet'mde olan baylos haber virmein slm ve espbdur ve eger korsan kfirlerdr,
buyurdum ki: cmle gnderp teslm eyleyesin.
Kbrs'dan gnderilecek korsanlar ve eyalar teslim alp hfzederek bildirmesi
386 hakknda Antalya kadsna hkm yazldna dair kayt.

Yazld. Bir hkm dah kdya getrp teslm

Husrev avu'a virildi. itdklerinde defteri ile her ne teslm iderler ise
F 3 Muharrem sene 967 alup kabz eyleyp hfz idp dah Sdde-i
sadet'me bildresiz diy.

[Yev]m'l-isneyn f gurre-i Muharrem'l-harm sene 967 [03.10.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 175

Badad beylerbeyine: Badad haricine kt zaman Badad Kalesi

387 muhafazasnn Musul Beyi Murat Bey'in yerine Cessnbedre sanca Beyi Veli
Bey'e verildiine dair.
Yazld.
Paa hazretlerine gnderildi.
F 3 Muharrem sene 967
Kapuclar alup gitdi. Mehmed Paa'ya.
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem ol cnibde hdmet vk
olup sen tara kmak lzm geldkde Musul
Sanca Begi Murd dme ulvvuh'y kala-i
Bagdd muhafazasiyn Bagdd'da alkoyasn
diy hkm-i erfm gnderilmidi. El-hlet
hzih mrn-ileyh Murd dme izzuh'ya
beglerbegilik virilp hdmet-i mezbreye
Cessn- Bedre Sanca Begi kdvet'l-
meri'l-kirm Vel dme izzuh tayn
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi bir hdmet vk olup
sen tara kmalu olduunda mrn-ileyh
emr-i sbk zre Bagdd'un muhfazasiyn
tayn eyleyp gerei gibi tenbh tekd
eyleyesin ki, hfz u hrsetde dakka fevt
itmeye ve Cessn- Bedre sanca dah serhadd
olup hfz u hrseti mhimmtdandur. Mrn-
ileyh Bagdd'a gelmel oldukda liv-i
mezbrun hfz in dah mnsib grdn
zre sancak-begi tayn eyleyp anun dah
sancan gerei gibi hfz u hrset itdresin.

[Yev]m'l-erbi f 2 Muharrem'l harm sene 966 [967] [04.10.1559]

Rumeli kadlarna: Moskov taraflarna giden tccar Haazir'in ele geirilip

388 gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Rm-ili kdlarna hkm ki:
Hliy Haazir nm Ermen tciri
mahrse-i stanbul'dan kup ticret zre
Maskov cniblerine tevecch idp, mezkrun
ele gelp Sdde-i sadet'me getrmek in
Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Hseyin zde kadruh irsl
olnup buyurdum ki:
Bursa kadsna: avu Mehmed ile gnderilen emir mcebince tefti
389 yapmasna dair.
Her kangnuzun taht- kazsnda bulnursa
yannda ne mikdr ml [] espb bulnur ise
defter eyleyp mhrleyp dah defteri ile kayd
[] bend ile mrn-ileyh avuuma koup
Sdde-i sadet'me gnderesiz. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur. Ana gre
mukayyed olup her kande bulnur ise ele
getrp teslm itmek bbnda dakka fevt
itmeyp ihmlden hazer idesiz.

Yazld. mufassal hkm-i erfm gnderilmidr.

Burusa kdsna hkm ki:
Hliy sana baz hussun tefti in
Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Mehmed zide kadruh ile
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr eylemeyp varup ol
emr-i erfm mcebince teft eyleyp itmm-
maslahat eyleyesin.

Antalya kadsna: Msr'a gidecek olan avu Hsrev'in bir gemi ile acele
390 ulatrlmas hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 176

Yazld. akrn avuum Husrev zde kadruh'y Msr'a

Antliyye kdsna hkm ki:
Hliy hssa-i hmynuma mteallk
mhimm mstacel maslahat in Dergh-
muall'm avularndan kdvet'l emsil ve'l-
irsl idp buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, tehr itmeyp
gemi tedrk idp muaccelen irsl eyleyesin.

[Yev]m'l-hams f 3 Muharrem'l-harm sene 967 [05.10.1559]

Badad beylerbeyine: Devlete ait ilerde beraberce btn gleriyle almalar

391 ve uygun grecei ekilde hareket olunmas iin Sultan Hseyin Bey'e ve baz
beylere tekiden hkmler gnderildiine dair.

Der-kse olup yazlup Paa hazretlerine anun gibi bir hdmet vk oldukda asl tehr
gnderildi. itmeyp mretteb irip vech grdn zre
F yevm-i mezbr. hdmetde bulnmak emrm olup sl in sana
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Bagdd beglerbegisine hkm ki: Vusl buldukda, ahkm- erfeyi her birine
Mektb gnderp emr-i erfm zre hzr uladurup anun gibi bir hdmet vk olup lzm
u mheyy olup etrf cevnibi tetebbu idp olursa mm-ileyhim begler kullaruma dem
vk olan derbendler hfz olmak zre olup gnderp taleb idp getrdp dah vech
andan gayr mdiyye Hkimi Sultn Hseyin mnsib grdn zre devlet-i hmynuma
dme ulvvuh ile Bekir dme izzuh'ya ve mteallk olan umrda bezl-i makdr eyleyp
anlardan gayr Harr ve Divnxv Begi Sleymn env yz aklklar tahsline say idp gaflet ile
ve Ba-auk-ol B-Sad'e yanunda hdmet rz u nms- saltanatuma mugyir vazdan
in hkm-i erf gnderilmesin arz eyleyp hazer eyleyp isyn zre olanlarun ahvlinden
anlardan gayr ol cevnibe mteallk her ne ve sir ol cevnibn etvrndan vkf olduun
bildrmi isen malm olup ol bbda mrn- ahbr- sahhay ilmdan hl olmayup hfz u
ileyhim beglere bundan akdem dah hkm-i hrsetde dakka fevt itmeyeysin.
erf gnderilmidi. Hliy dah arz itdn zre
Sultan Hseyin Bey'e: Badad beylerbeyinin emrine gre devlete ait ilerde
392 beraberce hareket olunmas hakknda.
Yazld. vech grdi hdmetde bulnman emr idp
Bu dah. buyurdum ki:
Vusl buldukda, kadmden stne-i devlet-
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki: iyn'uma olan vfr- ihls ve fart- ihtissun
Bundan akdem sana hkm-i erfm mcebince dim hzr ve ol cnibe nzr
gnderilp eyletne mteallk olan agalarun olasn. Anun gibi mrn-ileyh dem ve yhd
ve nkerlern ile dim hzr olup taht- mektb gnderp seni taleb itdkde asl tehr
hkmetnde olan derbendleri onat vechile hfz itmeyp vfir mstevf asker ile varup
idesin diy emrm olmd. Hliy bir hdmet mlk olup devlet-i hmynuma mteallk
vk olup seni taleb iderse asl tehr itmeyp olan cumhr- umrda mrn-ileyh vech
vfir mstevf dem ile mretteb mnsib grdi zre gerei gibi hdmetde ve
mkemmel dmen yaraiyle Bagdd yoldalkda bulnup env yz aklklar tahsline
Beglerbegisi Hzr dme ikblh yanna varup say idesin. Ve gitmel oldukda sancaun dah
ZET VE TRANSKRPSYON 177

hl komayup yarar demn koyup gerei gibi zabt itdresin.

392/a-
Yazld.
Bir sreti dah Erbil Begi Bekir Beg'e.

Baak olu'na : Badad beylerbeyinin emrine gre hareket ederek hizmette

393 bulunmas hakknda.
Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, dim
Bu dah. askern ile hzr olup mrn-ileyh tarafna
nzr olasn. Anun gibi bir hdmet vk olup
Ba-auk-ol'na hkm ki: seni taleb eyledkde asl tehr terh itmeyp
Hliy Bagdd Beglerbegisi Hzr dme ikb-
vfir mstevf askern ile mretteb
lh mektb gnderp senn yararlun ve mkemmel dmen yara ile muaccelen varup
hdmet vk oldukda kend ile bile olmak
mrn-ileyh olup vech mnsib grdi
bildrmein buyurdum ki:
zre hdmet ve yoldalkda bulnasn. yle
bilesin.

Musul Beyi Ahmed Bey'e: Badad beylerbeyisinin verecei emre gre hareket
394 edilmesine dair.
Yazld.
Musul Begi Ahmed Beg'e hkm ki:
Anun gibi Bagdd cniblerinde hdmet
vk olup Bagdd beglerbegisi seni taleb
itdkde varmak emr idp buyurdum ki:
Harir-i Dvn Beyi Suran Sleyman Bey'e: Badad beylerbeyinin emrine gre
395 hareket etmesine dair.
Yazld.
Harr-i Divn Begi Srn Sleymn
Beg'e hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
gnderilp sancaun askeri ile Diyrbekr
beglerbegisi yannda hdmetde olasn diy
emrm olmd. Hliy Bagdd beglerbegisi
seni taleb eyledkde varup vech grdi zre
hdmetde olman emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, yat yarala hzr u
mheyy olup ol cnibe nzr olasn. Anun gibi
bir hdmet vk oldukda asl v kat tehr
terh itmeyp sancaun askeri ile mretteb
mkemmel dmen yara ile muaccellen
varup vech mnsib grdi zre hdmetde
bulnasn; ihmlden hazer eyleyesin.
Vusl buldukda, dim hzr u nzr olup
yle ki, mrn-ileyhden dem ve mektb
gelp seni taleb itdkde asl v kat tehr
terh itmeyp aretnden vfir mstevf
dem ile mretteb mkemmel dmen yara
ile muaccelen irip vech mnsib grdi
zre hdmetde ve yoldalkda bulnasn;
ihmlden hazer eyleyesin.

Vezir Mehmed Paa'ya: ehzde Sultan Selim'in Haleb'e varmas

396 emredildiinden, maiyyetiyle beraber Haleb'e gitmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 178

Yazld. varmak emr olnup ol bbda hkm-i erf

Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp sol-blk agasn bli halk ile ve
be yz nefer yenieri ile Bagdd'a irsl itdrp
bk kalan blk-halk ve yenieri ile olum
Selm tle bakhu ile mid'e varasn diy
emrm olm idi. Hliy mrn-ileyh Haleb'e
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Sen dah yanunda kalan yenieri ve blk-
halk ile mm-ileyh ile bile Haleb'e varasz.
yle ki, anda klamak lzm gelp mzyaka
olursa blk-halknun bir mikdrn Bb'a ve bir
mikdrn Ayntab'a gnderesin ve Bagdd
beglerbegisine sl in mhrl kse ile hkm-i
erf gnderilmidr; tehr itmeyp uladurasn.

Haleb defterdarna: Vilyette defter harici olan mezraalara mdahale

397 ettirilmeyip defterlerinin gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 5 Muharrem sene 967
Haleb defterdrna hkm ki:
Mektb gnderp ol vilyetde defterden
hric baz mezraalar olup kimi zirat olnup
hsl mrye zabt olnup ve kimi zirat
olnmayup hl ve hric ez-defter olan
mezraalar erbb- timardan baz kimesnelere
virilmein mamr olan yirlern toprana dahl
olnup men ile niz zre olduklarn
bildrmisin. mdi, hric ez-defter eger
mezridr, eger karyedr, kimesneye timar ve
yhd terakkye virilmee emrm yokdur.
Buyurdum ki:
Gresin, anun gibi hric ez-defter virilen
kur v mezraadan eger sbk virilen eger
hliy virilenlerden erbb- timara dahl
itdrmeyp cmlesin mr in zabt eyleyesin
ve ne mikdr hric ez-defter kur v mezraa
zabt olnursa, yazup defter eyleyp sretin
Sdde-i sadet'me gnderesin.

Krehir Beyi'ne: Zlkadirli'deki baz iltizam ileri hakknda sbk Defterdar

398 Murad zamannda yaplan muameleye dair tafsilt verilmesi hakknda.

Yazld. zikr olnan aklmun kend cniblerinden zabt

Bu dah.
Krehri begine hkm ki:
Arabistn defterdr mektb gnderp
mukeddem Defterdr olan Murd zamnnda
Hac veys nm kimesne vilyet-i Dulkdir'de
vk olan m-beyn ve mevkft ve beyt'l-
ml- mme ve yava ve kakun ve ml- gib
ve mefkd sene 965 Muharrem'inn
gurresinden yla dein kendye Emn ve
Ahmed ve Mehmed nm kimesneler ktib
olmak zre baz urt ile yz altm alt bin
yz yetmi bir akaya iltizm eylemein hliy
vilyet-i mezbreyi mceddeden kitbet
eyledn zamnda hkm-i hmyn vrid olup
olnmas fermn olnman, cniblerinden
emnler tayn idp mektblar ile gndermein
kdlar anlara zabt itdrp bizi dahl
itdrmediler, elimze mektblar virdiler; bu
takdrce muktaamuz fesh olur, sonra bizden
kstu'l-yevm zre ml taleb idersiz diy arz
olnmasn taleb idp zikr olnan kalemler
mezkrlara ylda 166.371 aka muktaaya
virilp amm ol cnibden ne mikdar aka zabt
olndu malm olmad diy arz eylemi. Eyle
olsa bu hussun ahvli malm olmak lzm
olman buyurdum ki:
Gresin, mltezim olan kimesneler zikr
olnan ii ne mikdr zamn zabt eyleyp ve
zamn- zabtlarnda ne mikdr nesne kabz
ZET VE TRANSKRPSYON 179

eylemilerdr ve sen tayn eyledn senn cnibnden zabt idenlerdr; bu cmlenn

kimesneye iltizmla m virilmidr, yohsa ber-
vech-i emnet mi virilmidr ve ne mikdr
zamn zabt eyleyp ne mikdr ml kabz
eylemidr? Tamm malm idinp dah eger
mukaddem iltizm idenlerdr ve eger imdi
zabt itdkleri iltizma cevb virr mi, yohsa
noksn zre midr, nicedr? Mbhem mekk
bir mdde komayup mufassal yazup arz
eyleyesin.

Vultrn Beyi Sleyman Bey'e: Aknc yazmaa tayin edilen Mustafa'nn

399 istihdam hakknda.

Yazld. drende Mustafa, gir hdmet-i mezbre in

Vultrn Begi olup akncy kitbet iden
Sleymn Beg'e hkm ki:
Bundan [akdem] aknc kitbetine istihdm
in irsl olnan silhdrlar zmresinden
tayn irsl olup buyurdum ki:
Vusl buldukda, hdmet-i kitbete istihdm
eyleyp emr-i sbk zre aknc tifesi
muaccelen kitbet eyleyp itmma iridrp,
defterin Sdde-i sadet'me gnderesin.

[Yev]m's-sebt f 4 Muharrem'l-harm sene 967 [06.10.1559]

Budin beylerbeyine: Alacahisar sancann Tamevar'a ilhak cihetiyle

defterlerinin Tamevar Beylerbeyisi Kasm Paa'ya teslimi hakknda.
400
Yazld. gnderilmidi. Henz gnderilmedi arz
Hseyin Kethud'ya virildi. olnman buyurdum ki:
F 4 Muharrem sene 966 [967] Hkm-i erfm varcak, emr-i sbkum
mcebince liv-i mezbrun defterlerin
Budun beglerbegisine hkm ki: mhrleyp Tmvar Beglerbegisi emr'l-
Bundan akdem sen Tmvar Beglerbegisi meri'l-kirm Ksm dme ikblh'ya teslm
iken arzun mcebince Alaca-hisr sanca itdresin ki ana gre vk olan mahllt tevch
Tmvar'a ilhk olnup defterlerin gnderesin eyleye.
diy mteveff Tuygun Beg'e hkm-i erf

len Eflk Voyvodas Miro'nun yerine olu Petri'nin voyvoda tayin edildiine
401 dair hkm.
Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 180

Eflk Voyvodas olup fevt olan olup keml-i emnet ve hsn-i istikmet ile
Miro'nun ol Petri Voyvoda'ya hkm ki: devlet-i hmynuma mtellk olan
Hliy Sdde-i sadet'me dem gnderp hdmetlerde bezl-i makdr eyleyp hfz [u]
mezbr baban mrd oldun bildrmisin. mdi, hrset-i memleket ve zabt [u] synet-i raiyyet
senn hakkunda avtf- aliyye-i hnem bbnda mcidd merdne olup addan ve
zuhra getrp Eflk voyvodaln sana inyet sir ehl-i fesddan memleket vilyete ve
eyleyp sanca- sadet-fr ile sir det rey v beryya zarar u gezend
zre virgn inyet ihsn olnup kk emr-i iridrmekden ziyde hazer eyleyp basret zre
ahurum kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Ali zde olup muhtc- arz olan dim yce stne'me
mecduh ile irsl olmak zredr. Buyurdum ki: ilmdan hl olmayasn.

Dergh- muall'm avularndan Mehmed

vusl buldukda, vilyet-i mezbrede voyvoda

Yine bu voyvodala tayin edildiine ve halkn korunmas ve vergi konularnda

402 baz emirlere dair Voyvoda Petri'ye hkm.

Yazld. Varup ilm itdkde, gnderilen sancak-

Eflk Voyovodas olup fevt olan Miro
Voyvoda-ol Petri Voyvoda'ya hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me dem gnderp
mezbr baban mrd oldun bildrp inyet
rec itmisin. mdi, baban stne-i devlet-
iyn'uma sadkat ihls ile ubdiyyet zre
olup dim inyetmle behre-mend idi. Hliy
hakkunda avtf- aliyye-i hnem zuhra
getrp baban yirine seni vilyet-i Eflk'a
voyvoda nasb idp ilmiyn Sdde-i
sadet'mde kk emr-i ahurum olan
iftihr'l-emcid ve'l-ekrim Ali zde mecduh
tayn olnup ve det zre sancaun virgn dah
irsl olnmdur. Buyurdum ki:
hmynum virgyi alup dah baban yirine
vilyet-i mezbrda voyvoda olup hfz [u]
hrset-i memleket ve zabt [u] rabt- raiyyet
bbnda ve devlet-i hmynuma mteallk
vk olan hdemtda keml-i adlet ve hsn-i
istikmet zre hdmetde olup rey v bery
arasnda tamm adlet ve hakk zre olup emn
emn- vilyetde dakka fevt itmeyp gaflet ile
addan ve sir ehl-i fesddan memleket []
vilyete ve rey v beryya zarar u gezend
iridrmekden ziyde hazer idp muhtc- arz
olan umr yce stne'me ilmdan hl
olmayasn.

Zemet mutasarrf Sleyman Bey'e: Bundan sonra ordu-y hmyn iin

403 Bolu'dan koyun gnderilmemesine dair.
Yazld. Bundan akdem ordu-y hmynum in
Durd avu-ol ile skender avu'a Bol cniblerinden koyun gnderilmek emr
gnderildi. olnmd. Hliy koyuna ihtiyc olmaman
F 26 Muharrem sene 967 buyurdum ki:

Dergh- muall'm mteferrikalarndan Varcak, min-bad koyun bbnda

olup zemet tasarruf iden Sleymn Beg'e mukayyed olmayup gndermeyesin.
hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 181

Eflk Voyvodas Petri'ye: Dersaadet'e tahsis edilen arpay gndermesi

404 hakknda.
Yazld. Bundan akdem mrd olan baban Miro
demi Fik'a virildi. Voyvoda'ya Sdde-i sadet'me gnderilmek
F 5 Muharrem sene 967 emr olnan arpadan bk kalan arpay dah b-
kusr gnderilmek emr idp buyurdum ki:
Eflk Voyvodas Petre Voyvoda'ya
hkm ki: Vardukda, tehr eylemeyp zikr olnan
arpadan bk kalan arpay b-kusr gnderesin
ve yazup bildresin.

Eflk Voyvodas Petri'ye: Dersaadet'e arpa bakyyesinin gnderilmesi

405 hakknda.

Yazld. olm idi. Baz irsl olup baz dah henz

Eflk Voyvodas'na hkm ki:
Bundan akdem baban Miro Voyvoda,
mahrse-i stanbul'a arpa gndermek emrm
gelp vsl olmaman buyurdum ki:
Vusl buldukda, mukaddem vilyet-i
Eflk'dan gnderilmesi fermn olnan arpanun
bk ne mikdr kalm ise tehr itmeyp cem
u tahsl idp gnderesin.

ernovi kadsna: Eflk Voyvodas Petri'nin Rusuk'daki evine ve eyasna

406 mdahale olunmamas hakknda.

Yazld. Anun gibi mezbr voyvodanun eger espb

ernovi kdsna hkm ki:
Hliy Eflk Voyvodas Petri, Sdde-i
sadet'me dem gnderp kasaba-i Ruscuk'da
evleri olup teden evlerine espb ve baz criye
ve demleri gelp gedkde, men ve miller
dahl idp espblarn kardurup teadd
iderlerimi. mdi, buyurdum ki:
ve eger criye ve eger demleri ber cnibe ve
te [cnibe] gedkde asl v kat men v
ummlden ve sirden bir ferdi dahl
itdrmeyesin; dahl idenleri gerei gibi men u
def idp memn olmayanlar isimleriyle yazup
bildresin.

Erdel ve Macar vilyetleri Kral stefan'a: Erdel'de toplanp Eflk'da fesat

407 karmak isteyen ekiynn haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. det zre ser--ser kse ve gm kozalak

c avu'a virildi. ile.
F 8 Muharrem sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON
Vilyet-i Erdel ve Macar Kral stefan
Kral'a hkm-i erf yazla ki:
Bundan akdem vilyet-i Eflk'dan fesd
enat eyleyp vilyet-i Erdel'e varup eirr v
ekynun haklarndan gelesin diy emrm
olm idi. Henz dah haklarndan gelinmemek
ile gir vilyet-i Erdel'de cemiyyet idp
vilyet-i Eflk'a zarar u gezend kasdnda
idkleri istim olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, stne-i devlet-
iyn'uma olan vfr-i ihls ve fart- ihtissun
muktezsnca bu bbda gerei gibi mukayyed
olup zikr olnan ehl-i fesd her kande ise
tetebbu u tecesss eyleyp ele getrp onat
vechile haklarndan gelp anlardan ve gayrdan
vilyet-i Eflk'un kur v nevhsine ve rey
v berysna zarar u gezend iridrmeyp
baxvi mfsidlern balarn atebe-i ulyma
gnderesin. Bulnan espb ve emvllerin alup
zabt eyleyesin. Kadmden stne-i sadet-
medr'uma sadkat istikmet ile hdmet
Erdel ve Macar Kral stefan'a: Hizmet ve sadakatine binen hil'at
408 gnderildiine ve Erdel ve Macar vilyetlerini muhafazaya devam etmesine dair.
Yazld.
c avu'a virildi.
F 8 Muharrem sene 967
Erdel-i Macar Kral stefan Kral'a
hkm ki:
Hliy stne-i devlet-medruma mek-
tbnuz vrid olup sbk Solnok Begi olan
Mahmd dme izzuh'nun tefti in hkm-i
erf virildin ve baban ve senn hakkunda
vk olan inyetlermi ve atan mrd oldun ve
sana inyet olnan Erdel-i Macar vilyetlerinn
saklanmas hussn ve snur ahvlin ve
Ferendu Kral'a ihsn olnan emn hussn ve
anlar tarafndan vilyetne dahlden hl
olmadun ve andan gayr her ne bildrmi isen
al-vechi't-tafsl pye-i serr-i lem-masrme
arz u takrr olnup ilm-i erf-i husrevnem
muht u mil olmdur. mdi, baban Yano Kral
stne-i sadet'me nie mddet sadkat
ihls ile hdmet idp env- inyetme mukrin
olup sonra senn hakkunda dah env- merha-
182
idegelmi yarar kulum olduun ecilden vilyet-i
Erdel ve Macar'un cumhr u umrxvii senn
rey-i synetne tefvz olnmdur. Bu hussda
dah tamm basret zre olup zikr olnan ehl-i
fesd emr-i erfm zre ele getrp
haklarndan gelinmek bbnda dakka fevt
itmeyp ve imdiye dein ne mikdr ehl-i fesd
ele getrp salb itdn ve hliy dah ne mikr
ele gelp hakkndan gelindin yazup bildrp
zikr olnan addan vilyet-i Erdel'de bir ferd
komayup bir vechile haklarndan gelesin ki,
anlardan vilyet-i Eflk'a min-bad teadd ve
tecvz ihtimli olmaya. vilyet-i Erdel'i dah
onat vechile zabt u rabt eyleyp rey v
bery emn emn ve refhiyyet [] itminn
zre olmalar bbnda mcidd merdne olup
gaflet ile bir mahalle zarar irgrmekden hazer
idp vkf olduun ahbr- sahha[y] ilmdan
hl olmayasn ve Eflk voyvodasiyle dah
yekdil [] yek-cihet olup, hsn-i ittihd []
ittifk zre olasn.
met efekatm zuhr eyleyp atan ocandan
seni mahrm itmeyp vilyet-i Erdel ve sir
Macar vilyetin sana inyet eyleyp sen dah
yarar istikmet ile hdmet ider kulumsun. Hliy
dah hakkunda avtf- aliyye-i hnem brz
idp sana hilat-i hmynum irsl olnmdur.
Mdmki sadkat [] ihls ve rkkyyet []
ihtiss zre vk olan hdemt- hmynumda
bezl-i makdr eyleyp ve rey v bery
bbnda keml-i adlet eyleyp hfz u hrset-i
memleket ve zabt [u] rabt- vilyet ve refhiyyet
[] itminn- raiyyet bbnda mcidd
merdne olup cdde-i ubdiyyet rkkyyetden
udl inhirf gstermeyp her zamn adl dd
[ve] rd [] sedd zre olup manzr- nazar-
efekat-eserm olmakdan hl olmayup env-
inyet-i mlkneme mukrin olursz. Eyle olsa
buyurdum ki:
hsn olnan hilat-i fhire-i hmynum
giyp dah kadmden stne-i sadet-
iyn'uma olan vfr- ihls ve fart- ihtissun
muktezsnca hfz [u] hrset-i memleket ve
ZET VE TRANSKRPSYON 183

savn [u] synet-i raiyyet bbnda env- ilmdan hl v zil olmayup ve bundan
ikdm [] ihtimm zre olup ad tarafndan akdem vilyet-i Erdel'den Budun'a zahre irsl
dah gaflet itmeyp tamm basret zre olup olnmamak fermn olnup ol bbda size hkm-i
vilyet-i Erdel taht- tasarrufunda ola. Sir hmynum irsl olnmd. Ol senede
Macar vilyetlerine zarar u gezend mzyaka olman irsl olnmadun deminz
iridrmekden ziyde ihtiyt ictinb zre olup ilm eyledi. mdi, ol emr-i hmynum kem-
mdmki Ferendu Kral tarafndan vilyet-i kn mukarrerdr. Bu sene mmkin oldu kadar
Erdel'e ve sir yirlere ahde mugyir dahl irsl eyleyesiz. Anun gibi atan mrd olmala,
tecvz olmaya, hayduk harmleri dah zabt beglernden ve sir ayn- vilyetden senden
olna, ber cnibden dah anlarun memleket [] baz yz evirmek ihtimli olup bis-i fitne
vilyetlerine ve kl u biklarna ve reysna olanlar mecl virmeyp haklarndan gelp
kimesneyi dahl itdrmeyesiz. Amm gaflet dah Budun ve Tmvar beglerbegileri kullarum ile
ciz deildr. yle ki, anlar ahde mugyir yek-dil [] yek-cihet olup anlara dah senn
vaz ideler, her ne tarkla olursa mazarrat cnibne hzr u nzr olasz diy emr
ifsdlarn def u ref eyleyp anlardan ve sir olnm[dur]. Ana gre mtenebbih olasz. Bu
adndan vilyet memleketne ve kur v huss (?) Sdde-i sadet'me bildresiz. Eflk
nevh ve kl [u] bika zarar u gezend iri- voyvodasiyle dah yek-dil yek-cihet olup
drmeyp muhtc- arz olan ve sir ol hsn-i ittihd ittifk zre olasz.
cevnibn ahvl etvrn Sdde-i sadet'me
Uak kadsna: Karahisar yayalar sanca beyi Mehmed'in namaz klmad ve
409 iki itiine dair haber zerine tahkikat yapp bildirmesi hakknda.

Yazld. itdi istim olnman bu hussun malm

olmas lzm olup buyurdum ki:
Uak kdsna hkm ki:
Vusl buldukda gresin; mezkrun
Hliy Kara-hisr yayalar sanca
xviii ahvli istim olndu gibi midr, nicedr?
begi olan Mehmed trik-i salt ve rib-i
Vuk zre yazup bildresiz. Hilf- vk
hamr olup evi dah mescid civrnda olup halk
kazyye arz itmekden hazer idesin.
cuma namznda iken kend meclis kurup fsk

Anadolu beylerbeyine: Bolu'da Ali sipahi ile Nasuh'un elindeki sahte

410 hkmleri kimlerin yazdnn tahkiki ve ad geenlerin hapsi hakknda.

Yazld. Sdde-i sadet'me gnderildin bildrmisin.

Abd Kethud'ya virildi.
F 12 Muharrem sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Bol sancanda bin
aka timara mutasarrf olan Ali nm siph ve
Nash nm kimesneler yedinden hkm vrid
olup edsnda telbs mlhaza olnman
mdi, gnderdn hkmler telbs olman
buyurdum ki:
Varcak, ol kimesneleri getrdp hkmleri
kim yazmdur? Kendleri mi yazmdur, yohsa
hara m yazdurmlardur? Mezkr siphleri ve
yazanlar ele getrp habs idp arz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 184

Saruhan, Mentee ve Aydn kadlarna: Baz kazalarda taaddi ve tecavzlerde

411 bulunan softalarla ayn durumdakilerin haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. yara u yasa ile gezp fesd zre olan shte

Zehrimr (?)-ol'nun demi Hasan'a virildi.
F 12 Muharrem sene seba ve sittn ve tisa-
mie.
Bir sreti Aydn Begi Mustafa Beg'e virilmek
buyurlup yazld.
Yazld.
Saruhan ve Mentee ve Aydn kdlarna
hkm ki:
Hliy taht- kaznuzda shte ve shte
nmna baz ehl-i fesd zuhr idp bir bir
cemiyyet idp yarala bzra girp cerr adna
Mslimnlarun mllarn ve cebren oullarn ve
gazaban koyunlarn alup ve baz devletllern
evin basup kendlerin katl mecrh idp
mllarn gret itdklerinden mad Mentee
sancanda yz mikdr ehl-i fesda Fazlullh ve
Tosun s ve kazsnda Hac Hzr-ol
nm kimesneler ba ve bu olup Ayasulu ve
Gzel-hisr kazlarnda iki pre ky basup
drt oullarn alup ve mllarn gret idp
teadd itdkleri istim olnup zikr olnan ehl-i
fesd ele getrp haklarndan gelinmek in
zuamdan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Hamza
zde mecduh tayn olnup buyurdum ki:
Hkm-i erfmle her kangnuzun taht-
kazsna dhil olursa anun gibi cemiyyet ile
tifesin ele getrmel oldukda eger il-eri
srmek iledr ve eger gayr tarkledr, her ne
yzden el virrse muvenet mzheret idp
ol vechile yriyen shte ve levend tifesin ele
getrdp dav-y hakk ider kimesne varsa
berber idp erile teft idp sbit zhir olan
hukk shibine alvirdkden sonra anun gibi
cemiyyet zre ele gelenleri mecl virmeyp
haklarndan gelp ol cevnibi anlarun err u
rlarndan emn idesiz. Bu bbda ber birinz
bi'z-zt mukayyed olup ihmlden hazer idesiz.
Amm bu bahne ile kend hlinde olanlara
hilf- er dahl olnmakdan hazer idesiz. Anun
gibi yara u yasa ile cemiyyet idp fesd zre
ele gelenlern haklarndan gelp himyet
itmeyesiz. Ne mikdr ehl-i fesd shte ele gelp
haklarndan gelindi ve haklarndan
gelinenlern fesd enatleri ne idin yazup
bildresiz. Anun gibi cemiyyet zre olanlar il-
eri ile ele getrmel olduklarnda muhrebe v
muktele iderlerse ol hnde katl olanlarun
haklar heder olup ktilden sl olnmaya. Ana
gre il-erinn ellerine temessk vireler. Amm
tamm basret zre olup vech-i merh zre
cemiyyet ve fesda mbir olmayanlara dahl
tecvzden hazer ideler.

mid'e varncaya kadarki yol zerindeki kadlara: Diyarbekir'e gidecek olan

412 eyh Abdullah Han'a mdahale olunmamas hakknda.

Yazld. Yolda ve izde ve menzil merhilde

mid'e varnca yol zerinde vk olan
kdlara hkm ki:
Hliy drende-i fermn (boluk) kdvet's-
slikn umdet't-tlibn eyh Abdullh Hn zde
takvhu ol cnibe revne olup buyurdum ki:
hilf- er kendye ve demlerine kimesne dahl
taarruz itdrmeyp ve davarlarna ulak ile
irsl olnanlar tecvz itdrmeyesiz. Emn
slim varup vsl ola.

Kubad Paa'ya: ehzade Byezid'in durumunun tahkiki iin adamlar

413 gnderilmesi ve alnacak haberlerin bildirilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 185

Yazld. nevbet yarar demler gnderilmesin emr idp

Van avularndan Hseyin avu'a virildi.
F 9 Muharrem sene 967
Ninlu kda.
Kubd Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp te cnibe firr iden
olumun ahvlin ve haber in bir nevbet dem
dah gnderdn bildrmisin. Her ne ilm
itmisen malm old. mdi, bir nevbet deil
sahh haber alnmak in ale't-tevl ve drt
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp yarar
ahvle vkf sika ve mutemedn-aleyh -drt
nevbet mtekben demler gnderp dah
ahvl etvrlarn ve fikr firsetlerin ve bi'l-
cmle evz u etvrlarn tetebbu u tecesss
idp malm idinp mtevliyen atebe-i ulyma
ilmdan hl v zil olmayasn.

Rodos beyine: Gnderilen sulularn kree konularak istihdam edilmeleri

414 hakknda.
Yazld.
Rodos begine hkm ki:
Anadol cnibinde emr-i erfm ile ehl-i
fesd teft olnup baz kimesneler ele gelp
ehl-i fesd olduklar sbit zhir olup sicill
olnup sret-i sicilleri ile Sdde-i sadet'me
gnderilmein esmsi defter olnup Rodos'da
kree kolup istihdm olnmak in sana
gnderildi. Buyurdum ki:
Varcak, mezkrlar grderilen defter
mcebince yoklayup alup dah kree koyup
istihdm eyleyp emr-i erfm olmadn tlk
itmeyesin. Mezkrlar sonra yoklanup grilse
gerekdr; yle ki emr-i erfm olmadn zikr
olnan mcrimden kimesne tlk olnm ola,
netcesi sana id olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup gerei gibi hfz u zabt idp
emrme muhlif tlk olnmakdan vey gaflet
ile gaybet itdrilmekden ziyde hazer eyleyesin.

Akyaz kadsna: Adamnn kolunu kran Yrk Hayran'n gnderilen avua

415 teslim edilmesi hakknda.
Yazld.
Ninlu kda.
Akyaz kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Van'dan ulak ile gelen
deminn yrk tifesinden Hayrn nm
kimesne urup koln sndurduklarna baz
kimesneler ehdet itdin ve mezkr gaybet
itdin bildrmisin. mdi, mezkr her kande
ise ele getrp Sdde-i sadet'me
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Abd avu zde kadruh
vardukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup her
kande ise ele getrp kayd bend ile teslm
eyleyp gnderesin.

Semendire Beyi Bal Bey'e: Budin'e ait hazineyi gtrmek iin iftliinde olup
416 olmadn bildirmesi hakknda.
Yazld.
Ninlu kda yazlup Ms avu'a virildi. Semendire Begi Bl Beg'e hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 186

Hliy dah Hasky'de iftlikde idn olnacak hazne vardur, sana irsl olna; sen alup
istim olnman buyurdum ki: gidesin ve bi'l-fil anda iftlikde isen yazup
Vusl buldukda, anun gibi bi'l-fil iftlikde bildresin ki ana gre hazne irsl olna.
isen hareket itmeyp oturasn ki Budun'a irsl

Yevm's-sebt f 12 Muharrem sene 967 [14.10.1559]

Rusuk ve skele eminine: Kral olu adam ile gelen atlarn gemesine
417 msaade olunmas hakknda.
Yazld.
c avu'a virildi.
F 12 Muharrem sene 967
Ruscuk ve skele emnine hkm ki:
Bundan akdem Kral-ol demlerinn ol
cnibden gelmi iki res brgr ile bu cnibden
alnan drt res sakat atlar ki resi kr ve iki
resi tor ve bir resi kara-tordur, Memlik-i
mahrse'den yarar at alup gitmek memndur
diy salvirilmedin, demleri Sdde-i
sadet'me ilm eylemein zikr olnan alt res
brgr salvirilmesin emr idp buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan alt res sakat atlar
salviresin. Amm bu bahne ile yarar at alup
gitmekden ictinb idesiz.

Varna kadsna: Keligra Hisarndaki Sar Saltk Zviyesi k tifesinin Ehl-i

418 Snnetten olup olmadnn bildirilmesine dair.
Yazld.
Zam Mehmed eleb'nn-ol Mustafa'ya
virildi.
F 10 Safer sene 967
Varna kdsna hkm ki:
Kasaba-i Balk nibinn imzsiyle
Sdde-i sadet'me sret-i sicil sunlup taht-
kazna tbi Keligra nm hisrda vk olan Sar
Saltuk zviyesinde k tifesinden Mehmed
nm kimesne er-i erfe ve dn-i slm'a
muhlif baz kelimt itdin bildrmi. mdi,
bundan akdem Memlik-i mahrse'me hkm-i
erfm gnderilp anun gibi zviyelerde er-i
erfe mugyir ehl-i bidat olan k tifesin
komayasn diy buyurlmd. Eyle olsa
buyurdum ki:
Varcak, bu hussa mukayyed olup gresin;
mezkr un arz olndu zre era muhlif
kelimt itdi vk midr, ne makle
kimesnedr? Andan gayr zikr olnan zviyede
skin olanlar ehl-i bidat k tifesi midr,
yohsa Ehl-i Snnet cemat kend hallerinde
midr, nicedr? Yazup bildresiz.

Samsun, Bafra, Sinop ve saire kadlarna: Ldik kazasnda kendilerini talebe

419 gibi gstererek su ileyen kimselerin ele geirilmesine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 187

Yazld. getrmekde muvenet itmenz emr idp

Mezbr Ahmed'e virildi.
F 14 Muharrem sene 967
Samsun ve Bafra ve Sinob ve Gedegra ve
Kavak ve Ladik ve Canik kdlarna hkm
ki:
Hliy Samsun kds mektb gnderp
Ladik kazsndan lmek dimekle marf ehl-i
fesd nmn shte nmna takup yannca
yigirmi be nefer eli tfengl ehl-i fesda
kendsi ba olup Amsiyye ile Canik arasnda
yriyp kiminn olann ekp ve baz
kimesnelerden cebren akasn ve espbn alup
hliy Ladik ninde Boaz nm karye kurbinde
ceng idp drt nefer dem katl idp ve baz
dah mecrh olup fesd enatinn nihyeti
olmadun bildrmen mezkr ve bile olan
ehl-i fesd ele getrmek in erbb- timardan
Ahmed tayn olnup sizn dah mezkrlar ele
buyurdum ki:
Mezkr hkm-i erfmle vardukda, zikr
olnan ehl-i fesd her kangnuzun taht-
kazsnda bulnursa eger il-eri iledr ve
gayrdur, her ne tark ile mmkinse mezkra
gerei gibi muvenet mzheret idp ele
getrmee ikdm ihtimm eyleyesiz. yle ki,
ele gelmekde ind idp muhrebe v muktele
eyleyeler, haklarndan gelp ol muhrebede zikr
olnan ehl-i fesddan katl olnanlarun haklar
ktilden sl olnmayup heder ola. Amm bu
bahne ile kend hallerinde olanlara dahl
itmekden ziyde hazer idp ol tfeng ile
cemiyyet ile gezp fesd idenleri say idp ele
getresiz ve ol balar olan ehl-i fesd ele
gelrse kayd bend ile mezbr ile Sdde-i
sadet'me gnderesiz. Hilf- er-i erf ve
mugyir-i emr-i mnf kimesneye i olmakdan
hazer eyleyesiz.

Akdeniz yallarndaki kadlara: stanbul iin renber gemilerine narh zere

420 mahsul ykletilerek gnderilmesi ve kfir gemilerine mahsul verilmemesi
hakknda.

Yazld. itdrmeyp narh- rz zre tereke alvirp dah

Akdeniz yallarnda [vk olan] kdlara
[hkm ki:]
Haliy mahrse-i stanbul'da terekeye
nevan ihtiyc olup taht- kaznuza tereke in
varan rencber gemilerine taht- kaznuzda
tereke olan yirlerden taalll itdrmeyp narh-
rz zre akalar ile tereke alvirp gemilerine
tahml eyleyp mahrse-i mezbreye
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz bi'z-
zt mukayyed olup anun gibi tereke almaa
varan gemilere tereke olan yirlerden taalll
tahml eyleyp muaccelen mahrse-i stanbul'a
gnderesiz. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur; ana gre mukayyed olup emrm
zre ber-vech-i isticl taht- kaznuzda vk
olan iskelelerde olan gemileri elendrmeyp
vech-i merh zre tereke tahml eyleyp ve her
gemiye ne mikdr tereke tahml olnup ve ne
sefer zre alndun yazup ve birer yarar dem
koyup bile gnderesin ki, terekeyi hrice alup
gitmel olmaya. Anun gibi taht- kaznuzda
tereke almak in kfir gemisi gelmi ise girift
eyleyp reslerin habs idp arz eyleyesiz.

Bursa sbk Beyi brahim Bey'e: Tevcih olunan yaya tahriri hizmeti uyarnca
421 imdiye kadar yazlmayanlarn tahrir defterinin gnderilmesi hakknda.

Yazld. F 13 Muharrem [sene 967]

Piyle Beg'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 188

Sbk Burusa Begi olan brhm Beg'e itmeyp itmma iridrmesin emr idp
hkm ki: buyurdum ki:
Bundan akdem sana yaya tahrri fermn Vusl buldukda, tehr itmeyp emr-i sbk
olnup Sdde-i sadet'mde defter zere yazlmayanlarn dah mrn-ileyh ile
ktiblerinden kdvet-i erbb- kalem Piyle zde tahrr eyleyp itmma iridrp defterin
kadruh ktib tayn olnup ol bbda hkm-i mhrleyp Sdde-i sadet'me gnderesiz.
erf virilmi idi. Hliy kitbeti fermn olnan Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur; tehr
yayalarun baz yazlup bazn dah tahrr itmeyesiz.
Bursa kadsna: Uak kazasnda Osman avula Pir Mehmed arasndaki dva
422 hakknda.
Yazld. Ol bbda tarafeynden ihzr lzm olanlar
Osmn avu'a virildi. yataklarna ve duraklarna ve akvm
F 14 Muharrem sene 967 akriblarna ve bi'l-cmle erile ve knn ile
buldurmas lzm olanlara buldurup dah ol
Burusa kdsna hkm ki: emr-i erfm muktezsnca hakk zre grp
Bundan akdem Uak kazsnda Dergh- tarafeynden kazyyede medhali olmayanlar
muall'm avularndan kdvet'l-emsil ve'l- dahl itdrmeyp her huss hemn erile
akrn Osmn avu'un Pr Mehmed ve baz husam muvcehesinde grp hricden medhali
kimesneler ile davlar olup grilmek in sana olmayanlar dahl itdrmeyesiz.
mufassal hkm-i erf gnderilmidr.
Buyurdum ki:

Zemet tasarruf eden Hamza'ya: Mentee ve Saruhan sancaklarndaki softa

423 taifesinin haklarndan gelmesine dair.
Yazld.
Defter ktiblerinden Mustafa eleb'ye virildi.
F 14 Muharrem sene 967
Zemet tasarruf iden Hamza'ya hkm
ki:
Bundan akdem sana hkm-i erf virilp
Aydn ve Mentee ve Saruhan sancaklarnda
zuhr iden shtelern haklarndan gelesin diy
emrm olm idi. Hliy Tire kds Sdde-i
sadet'me mektb gnderp zikr olnan
sancaklarda shte tifesinn cemiyyet ile fesd
zre olduklarn bildrmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp zikr olnan
sancaklara varup dah sana virilen mufassal
emrm zre ahvllerin grp ehl-i fesdun
haklarndan gelp ol cevnibi anlarun errinden
emn idesiz.

[Yev]m'l-isneyn f 13 Muharrem sene 967 [15.10.1559]

Krkkilise beyi ile Hasky ve Kzlaa kadlarna: Hasky kylerindeki

424 sulularn ele geirilip haklarnda eriate gre lzm gelen muamelenin ifasna
dair.

Yazld. F yevm-i mezbr

Ahmed'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 189

Krk-kilise sanca begine Krk-kilise ve Hkm-i erfm vardukda, siz ki kdlarsz,

Hasky ve Kzl-aa kdlarna hkm ki:
Hliy sen ki Hasky kdssn, Dergh-
muall'ma mektb gnderp baz kurda fesd
enat olup ehl-i fesd meclis-i era ihzr
in memleket voyvodas irsl olndukda
inkyd itmeyp serbest vey vakf topranda
oluruz diy taalll idp bu sebeb ile ehl-i
fesdun haklarndan gelinmemekle fesdlar
ziyde olur diy arz eylemisin. Eyle olsa
buyurdum ki:
bu bbda onat vechile mukayyed olup anun gibi
baz kimesneler fesd enatde bulnup
meclis-i era huzr lzm olup voyvoda ve
yhd kd tarafndan dem varup taleb itdkde
anun gibi evkf zbitleri ve yhd serbest
timarlar olanlar mni olursa men eyleyp
ehl-i fesd ele getrp erile ahvlin grp
erile lzm geleni icr idp ind idenleri
yazup bildresiz.

Silivri, orlu, Rodosuk ve Gelibolu kadlarna: Gelen gemilere zahire

425 ykletilip gnderilmesine dair.
Yazld. taalll itdrmeyp akalar ile narh- rz zre
Mezbra virildi. tereke alvirp gemilerine tahml eyleyp iine
F 14 Muharrem sene 967 ol cnibde olan msellem tifesinden eri-
balarna yarar mutemedn-aleyh olanlardan
Silivri ve orl [ve] Rodoscuk [ve] tayn itdrp her gemiye bir iki dem koyup ve
Gelibol kdlarna hkm ki: her gemiye ne mikdr tereke tahml olnup ve ne
Hliy mahrse-i stanbul'da zahre bbnda sefer zre alndun bile yazup defter eyleyp
mzyaka olup ve taht- kaznuzda vak olan defteri ile Sdde-i sadet'me gnderesiz ve
iskelelere tereke in varan gemileri bile koup gnderdn msellemlere gerei
elendrmeyp akalar ile bulnan yirden gibi tenbh eyleyesiz ki, har yire alup
narh- rz zre gemicilerine alvirp dah gitmekden ziyde hazer idp doru mahrse-i
muaccelen gemilerine tahml itdrp mezbreye getrp teslm eyleye ve taht-
gndermek in Dergh- muall'm avu- kaznuzda kimesnede der-anbr olm tereke
larndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn skender varsa, an dah hrice bey itdrmeyp
zde kadruh tayn olnup buyurdum ki: mahrse-i stanbul in varan gemilere emr zre
alvirp gnderesiz. Anun gibi taht- kaznuzda
Bu bbda her birinz mukayyed olup taht-
tereke in kfir gemisi gelmise girift eyleyp
kaznuzda vk olan iskelelere gelen gemileri
resin habs eyleyp arz eyleyesiz.
elendrmeyp taht- kaznuzda bulnan yirden

Cezyir beylerbeyine: Deryaya mahsul verilmesi yasak olduundan mahsul ile

426 rast geldii gemileri Dersaadet'e gndermesi hakknda.
Yazld. olnm idi. Ol emr-i erfm kem-kn
Mahmd avu'a virildi. mukarrer olup hliy dah ol bbda mekked
F 19 Muharrem sene 967 ahkm- erfe gnderilp tekd olnmdur.
Buyurdum ki:
Cezyir beglerbegisine hkm ki: Vusl buldukda, bu bbda sen dah
Bundan akdem yallarda vk olan kuzta mukayyed olup anun gibi deryda tereke ile
ahkm- erfe gnderilp deryda ve kffr- gemiye rst gelrsen her kimn olursa olsun
hksra tereke virdrmeyesin diy tenbh mecl virmeyp girift eyleyp Sdde-i
ZET VE TRANSKRPSYON 190

sadet'me getresin. Huss- mezbr mahall-i gelen gemileri emrm zre girift eyleyp
ihtimmdur; ana gre mukayyed olup fermn- kimesneye himyet itmeyesin.
hmynuma mugyir deryda tereke ile ele

Akdeniz yallarndaki kadlara: stanbul iin hkmle gelen gemilerden

427 bakasna mahsul verdirilmemesi hakknda.

Yazld. mezbre in tereke almaa varan gemilere dah

Mahmd avu'a virildi.
F 16 Muharrem sene 967
Akdeniz yallarnda vk olan kdlara
hkm ki:
Bundan akdem size nie defa ahkm-
erfe irsl olnup deryda ve kffr- hksra
taht- kaznuzdan tereke vird[r]meyesiz diy
emrm olm idi. Ol fermn- erfm kem-kn
mukarrer olup, buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz
mukayyed olup mahrse-i stanbul zahresiyn
hkm-i erfmle varan gemilerden gayr
kimesneye taht- kaznuzdan tereke
virdrmeyp gerei gibi zabt eyleyesiz. yle
ki, tereke almaa kffr- hksr gemileri dah
gelmise her kimn olursa mecl virmeyp
girift eyleyp reslerin habs eyleyp arz
eyleyesiz ve hkm-i hmynumla mahrse-i
tereke tahml olndundan sonra hisr-
erenlerinden ve gayrdan yarar demler koyup
ve emr zre her gemiye ne mikdr tereke tahml
olnup ve ne sefer zre alndun yazup arz
idesin ve koduun demlere gerei gibi tenbh
tekd eyleyesin ki terekeyi gayr yire ve
deryda kffr- hksra virdrmekden ziyde
hazer idp, mahrse-i stanbul'a getrp teslm
eyleye ve teslm itdine temessk ala. yle ki,
birinzn taht- kazsndan emr ile stanbul in
varan gemilerden gayrya tereke virile ve yhd
deryda kffr- hksra virile ve yhd kefere
gemisi gelp taht- kaznuzdan tereke alup girift
idp arz eylemeyesiz, azl ile iktif olnmayup
mukab olmanuz mukarrer bilp ana gre
basret zre olup fermn- hmynuma
mugyir i itmekden hazer idesiz. Ve bu hkm-i
erfm ne tarihde varup ne vechile tehyie ve
tedrk itdnz avu- mezbr ile bildresiz.

427/a
Yazld.
Bir sreti Kean, psala, nz, Ferecik, Gmlcine ve Zihne ve Karasu-yenicesi ve Kavala kdlarna.
Sinn avu'a virildi.
F 19 Muharrem sene 967

Kocaeli sancan kitabet eden Muslihiddin'e: Baz kazalarda sipahilere hasl

yazlan ve reyya satlmas menfaatli grlen iftliklerin miktariyle kymetlerinin
428 bildirilmesine dair.

Yazld.
Arz getren Mustafa'ya virildi.
F 15 Muharrem [sene 967]
ZET VE TRANSKRPSYON 191

Koca-ili sancan kitbet iden Mevln olnup reydan hsl olan r tayn olnan
Muslihuddn'e hkm ki: rsmdan ziyde olmak mukarrer olup ve
Hliy mektb gnderp Koca-ili rey[ya] satlup alnmasna rabet iderler diy
vilyetinde Kandr ve ili ve Gekbuze arz eylemisin. mdi, buyurdum ki:
kazalarnda baz iftlikler[e] ellier ve yzer ve Vardukda, ol iftlikler ne mikdrdur ve
yz ellier aka resm tayn olnup siphlere bey olndu takdrde ne mikdr aka olur, asl
hsl yazlup tasarruf olnur imi. Hliy ol ve tafsli zre yazup arz eyleyesiz.
iftlikler reyya satlup akas mr in kabz

Boaz hisarlar dizdarlarna: Mahsul ykyle taraya giden gemilerin

429 boazdan geirilmemesi hakknda.

Yazld. giderse her kimn gemisi olursa olsun mecl

Boaz-hisrlar dizdrlarna hkm ki:
Hliy Boaz'dan tereke ile
germemek emr idp, buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan skender
zde kadruh vusl buldukda, bu bbda her
birinz mukayyed olup gelen-giden gemileri
tecesss eyleyp, anun gibi tereke ile tara gemi
virmeyp, iine kifyet mikdr yarar hisr-eri
koyup mahrse-i stanbul'a gnderesin. Huss-
gemi mezbr mahall-i ihtimmdur; ana gre her
birinz gaflet ile Boaz'dan tara tereke ile gemi
gep gitmekden ziyde hazer idesiz. yle ki
istim olna, netcesi size id olur, bilmi
olasz.

[Yev]m's-sls fi 14 [Muharrem ] sene 967 [16.10.1559]

Semendire beyine: Budin'e gnderilen hazinenin emin ve selmetle

430 ulatrlmasnn temin edilmesi hakknda.

Yazld. itdn alay-begine ve sir siphlere gerei

Tehr olna diy buyurld. gibi tenbh tekd eyleyesin ki, menzil
merhilde ve gicelerde ve gndzlerde ve
Semendire begine hkm ki: mahf u muhtara olan mevzda onat vechile
Hliy Dergh- muall'm yaya- hfz u hrset eyleyp bekleyp zarar u gezend
balarndan Ms zde kadruh ile Budun'a iridrmekden ziyde hazer idesiz. Sonra
hazne irsl olmdur. Buyurdum [ki]: kimsenenn zri makbl olmak ihtimli yokdur.
Ana gre basret zre olup gaflet itmeyeler ve
Vardukda, sancaun siphlerinn
sana hazneyi tehr idesin diy hkm
yararlarndan yz nefer siph tayn eyleyp
gnderilmidi. Tehr itmeyp sancauna
alay-begilerine koup hazne ile bile irsl
varasz.
eyleyesin ki hazneyi emn slim iletp
Budun'da beglerbegiye teslm ideler ve irsl
ZET VE TRANSKRPSYON 192

Mteferrika Ferhad'a: ehzade Byezid'in Bursa'ya gtrlecek i halk

431 mikdarnn bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Mteferrika Ferhd Aga'ya hkm ki:
Bundan akdem sana olum Byezd'n i-
halkn mahrse-i Burusa'ya getresin diy
emrm olm idi. mdi, mrn-ileyhin i-halk
ne mikdr neferdr ve aclar ve kapuclar ve
baltaclar ve sir tarada olan huddmlar ne
mikdrdur? Malm olmak lzm olman
buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan Ferhd
zde kadruh vardukda, mrn-ileyhn i-
halk ne mikdr olup ve tara kapuclar ve
aclar ve baltaclar ve sir huddmlar ne
mikdrsa yazup defter eyleyp Sdde-i
sadet'me bildresiz ve sen anda durup sonra
emr-i erfm ne vechile sdr olursa amel idesiz
ve Amsiyye'den Burusa'ya gelince ne mikdr
nesne harc olmdur, an dah yazup bildresiz.

[Yev]m'l-hams f 16 Muharrem sene 967 [18.10.1559]

Haydar Paa'ya: Dubrovnikli'nin aka meselesi iin stanbul'a gelen Mahmud

432 Emin'in hizmetkrlarndan Hsrev ve Bl ile zimmi Nikola ve Hseyin'in ele
geirilip gnderilmesine dair.
Yazld. bildrmisiz. mdi, mezkrlarun ele gelmeleri
Armudc-zde'ye virildi. ehemm-i mhimmtdandur. Buyurdum ki:
F 19 Muharrem sene 967 Varcak, tehr itmeyp emrm mcebince
zikr olnan kimesneyi tetebbu idp her ne
Haydar Paa'ya hkm ki: tarkla olursa ele getrp dah yarar demlere
Bundan akdem Dubrovnikl'nn akas koup Dergh- mull'ma gnderesiz. Bu
huss in Sdde-i sadet'me gnderilen huss mahall-i ihtimmdur. Gerei gibi
Mahmd Emn'nn hdmetkrlarndan Husrev mukayyed olup her ne vechile mmkin ise ele
ve Bk nm kimesne ile ve Nikola nm zimm getrp gndermek bbnda dakka fevt
ve Hseyin nm hisr-eri ele gelp gnderile itmeyesiz.
diy defetle hkm-i erf grderilmidi.
Hliy mezkrlar Magrib'e gitdiler diy

Karasi beyine ve Edremid kadsna: Ekiy taifesinin ba olduu anlalan

433 Hac Ahmed'e gerekenin yaplmas ve dier ekiynn da yakalanp hapsedilmeleri
hakknda.
Yazld. F 19 muharrem [sene 967]
Nzr- Emvl Kemal Efendi'nn demi Bir hkm dah Balkesr [ve] Ezine kdlarna
Mustafa'ya virildi. yazld. Mezkr Hac Ahmed'n arz olndu
F 17 Muharrem [sene 967] zre yatak olup harmlerle mumelesi oldu
arz idp arzun zerine kend hatt ile buyurld erile sbit olur ise emr-i sbk mcebince
diy iret itmidr. siyset idesin ve ill habs idp, arz idesin diy
Kd-askere virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 193

Kd-asker Efendi'den bu vechile yazla diy kendnin evine gelp gitdin ve ol brhm
tezkire gelmidr. yolda olup nie fesd itdklerine ve Rm-
ili'nden yigirmi bin nakd aka ve espb ve
Karesi begine ve Nzr- Emvl olup emred ve olan getrdklerine ikrr itirf
Edremid Kds olan Kemal'e hkm ki: klup harmler tifesi ile mumelesi oldu
Hliy Dergh- muall'ma mektb mehr u mteref olup hrsuzlarun ve
gnderp Beg ve Karesi ve Biga sancaklarnda yataklarun haklarndan gelinmez ise
vk olan harmlern ve yataklarnun tefti Mslimnlar terk-i diyr eylemek lzm gelp,
fermn olnup nefs-i Balkesr'de Hac shk merkm Hac Ahmed'n siyset olnmasn
mahallesi'nde skin olan Hac Ahmed nm murd itdklerin bildrmisiz. mdi, buyurdum
kimesne kutt- tark tifesine serdr olup ki:
rpan-ol nm shtenn yata ve mezbr Mezbr Hac Ahmed'e siyset itdrp ve
Hac Ahmed'n-ol brhm, mezkr shtenn sir harmlerden dah ele gelmi varsa tlk
yolda idin ayn- memleketden cemm-i itmeyp ve anlardan gayr yoldalarn dah ele
gafr Mslimnlar ehdetleriyle sbit oldukda getrmee say eyleyesiz.
mezbr Hac Ahmed merkm rpan-ol

Sirem Beyi Bayram Bey'e: Tahrir ettii Sirem sancann mufassal defterinin
434 gnderilmesi hakknda.

Yazld. sadet'me gnderp beglerbegine irsl olncak

Budun beglerbegisinn demi Hseyin'e virildi. bir sretin dah henz tamm yazdurup
F 21 Muharrem'l-harm [sene 967] gndermemisin. mdi, tahrr itdn Sirem
sancanun mufassal defterinn bir sretin dah
Sirem Begi Bayrm Beg'e hkm ki: taclen yazdurup, tekml idp dah mhrleyp
Hliy mceddeden tahrr itdn Sirem Budun beglerbegisine irsl idesin.
sancanun mufassalnun bir sretin Sdde-i

Trabzon'dan stanbul'a kadar yol zerindeki kadlara: Hssa doanlaryla

435 stanbul'a gelecek olan Trabzon Alay Beyi Hamza'ya mdahale ettirilmemesi
hakknda.

Yazld. Hliy Trabzon alay-begisi kdvet'l-emsil

Hseyin'e virildi ve'l-akrn Hamza zde kadruh'da hssa
F 19 Muharrem sene 967 doanlar olup Sdde-i sadet'me gndermel
oldukda yolda ve izde dahl olnmamak bbnda
Trabzon'dan mahrse-i stanbul'a hkm-i erf taleb itmein buyurdum ki:
gelince yol zerinde vk olan kdlara
hkm ki: Anun gibi mrn-ileyh irsl itdi
doanlara kimesneyi dahl itdrmeyesiz ki
getrp Sdde-i sadet'me teslm eyleye.

Msr beylerbeyine: Eblgarip adl muktaa mltezimine baz muktaalarn ne

436 suretle ihale edildiine dair izahat verilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 194

Yazld. oldukda beglerbegi ve nzr- emvl huzrnda

ziyde idp kablleri oldukdan sonra
Msr beglerbegisine ve defterdrna muktaac ile dvn kdsiyle ehir kdsna
hkm ki: gnderilp anda dah itirf eyleyp tescl
Hliy Eb'l-Garb Tubeyl nm kimesne olnup yarar keflleri alnup badeh muktaa
Sdde-i sadet'me arz- hl gnderp buna virildi diy ehdet nid olnugelp benm
mahrse-i mezbrede iltizm itdi asel ve ahvlm bu minvl zre olm deil iken
btth ve funduku'd-decc ve sir ana mteallk mcerred hilf- det, muktaa defterinde
olan muktaalar on kse ziyde ile alup bundan mukayyeddr diy benden sekiz kse aka taleb
sbk olanlar noksnla iken gir otuz be kse olnur diy bildrmein buyurdum ki:
bkleri olup mteveff Mehmed Paa Gresin; fi'l-vk bunun emsli
zamnna gelince iltizm zre haklaup badeh muktaalar ziyde oldukda, kazyye arz
Mehmed Paa "Muktaalar ziydeye eyledi gibi olgelmi midr? Zikr olnan
mtehammildr, ziyde ider dem vardur" diy muktaa dah buna ol vechile mi virilmidr,
sekiz kse ziyde ile kabl eyle diy teklf idp yohsa hemn defterde mukayyed mi olmdr;
bu dah kabl itmeyp gitmi iken kabl itdi. tescl olnmam mdur, nicedr? Vuk zre
Haberm yoiken muktaa defterine kayd yazup bildresin.
itdrmi; maa-hz vilyet-i mezbrede bunun
gibi bir kimesne bir muktaay ziyde itmel

[Yev]m'l-cuma f 17 Muharrem sene 967 [19.10.1559]

Selnik beyine: stanbul zahiresi iin emir ile gelen gemilerden bakasna
437 mahsul verilmemesine dair.
Yazld.
Nardal Mahmd avu'a virildi.
F 17 Muharrem [sene 967]
Selnik begine hkm ki:
Bundan akdem nie defa yallarda vk
olan kuzta ahkm- erfe gnderilp deryya
ve kffr- hksra tereke virmekden ziyde
hazer idesin diy emr olnup ol emr-i
hmynum mukarrer olup hliy dah
mekked ahkm- erfe gnderilp gerei gibi
tenbh tekd olnup anun gibi tereke almaa
gelmi kefere gemisi var ise resin habs idp
tereke ile gemiyi girift idesin diy emr
olnmdur. Buyurdum ki:
437/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Karl-ili Begi Mahmd Beg'e.
Vusl buldukda, bu bbda sen dah dim
mukayyed olup taht- livnda olan yallara yarar
demler tayn eyleyp yoklatdurup mahrse-i
stanbul zahresiyn emr ile varan gemilerden
gayr bir ferde tereke aldurmayup ve anun gibi
yallarda tereke almaa gelmi ve alm kefere
gemisi bulnursa ve her kimn olursa olsun
mecl virmeyp girift eyleyp resin habs idp
arz eyleyesin ve kdlara dah onat vechile
tehdd tekd eyleyesin ki dim fermn-
erfmn icrsnda dakka fevt itmeyp emre
mugyir deryya ve kffr- hksra tereke
virilmekden ziyde hazer ideler. yle ki, sonra
istim olna, azl ile konlmayup muteb
mukab olmak mukarrerdr. Ana gre gaflet
itmeyp her biri basret zre olalar.
437/ b-
Yazld.
Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON 195

Bir sreti Ariboz Begi Hasan Beg'e.

437/ d-
437/ c- Yazld.
Yazld. Bu dah.
Bu dah. Bir sreti Mora Begi Osmn h Beg'e.
Bir sreti nebaht Begi Turahan Beg'e.

[Yev]m's-sebt f 18 Muharremi'l-harm sene 967 [20.10.1559]

Hamideli Beyi Mustafa Bey'e: Sancak'daki ekiy taifelerinin ele geirilip

438 haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. Vusl buldukda, bir n ve bir sat tehr

demi Murd'a virildi.
F 10 Safer sene 967
Hamd-ili Begi Mustafa Beg'e hkm ki:
Hliy sancaunda shte ve gurbet
tifesinn hareketi olup fesd zre olduklar
istim olman buyurdum ki:
terh itmeyp muaccelen yriyp sancauna
varup eger shte tifesidr ve eger gurbet [ve]
sir hrsuz harmdr ele getrp erile
haklarndan gelp fesd enatlerin
vilyetden def u ref eyleyp, muhtc- arz
olan Sdde-i sadet'me yazup bildresin.

Kapudan Piyale Paa'ya: Gnll reislerden Deve Hoca'nn deryada ve dier

bir ka reisin de Girid ve Kbrs taraflarnda fesat ve enaatleri haber
439 verildiinden, bunlarn Dersaadet'e getirilmesi hakknda.

Yazld. fu zeyt yayla iki gemilerin dah alup ve aa

Bu dah Mahmd avu'a virildi. ile meml bir gemilerin dah alup iinde olan
F 19 Muharrem sene 967 espblarn Preveze'de bey itmilerdr diy
ilm eyledklerin bildrmein buyurdum ki:
Kapudan Piyle Paa'ya hkm ki: (Boluk) Vardukda, mezkr Deve Hoca'y
Gnll reslerden Deve Hoca getrdp Venediklnn ol mikdr gemilerin
Venediklnn deryda zeyt yayla meml alup iinde bulnan espbn bey idp Venedik
gemilere rst gelp alup teadd eyledi istim reysn kadunaya urdu vk ise
olnup ve Sdde-i sadet'mde olan Venedik Venediklden aldu gemileri ve ilerinde olan
baylos dah Dergh- muall'ma dem zeyt yan ne mikdr ise cmlesin mhrleyp
gnderp Krfs beglerinden kendye mektb bir yirde emnet koyup ve bey olnan yalarn
gelp drt aydan ber mezkr Deve Hoca dah kimlere bey itmidr? Yallarda tefahhus
deryda bir ka Venedik gemisine rst gelp itdrp kime bey itmi ise akasn cem idp
gark idp iinde bulnan Venedik reysn mhrleyp ve mezkr Deve Hoca'y Sdde-i
kadunaya urup ve Domine Gokartim nm resin sadet'me geldnde bile getresin ve andan
elli fulk bir gemisi iinde on fu zeyt mad Kolak Res ve Ynus Res ve bir
yayla ve Karanceko nm resn krk fu Krekl Res sekiz aydan ber Girid ve Kbrus
zeyt yayla Marcilyana gemisin ve yigirmi drt adalar taraflarnda nie Venedik gemilerin alup
ZET VE TRANSKRPSYON 196

ahlsin esr idp fesd enat eyledklerin dah stne-i sadet'me bile getresin.
mezkr baylos ilm itmein zikr olnan resleri

Diyarbekir beylerbeyine: Ergani Beyi ah Mehmed Bey'in berat ve tezkire

440 resimlerinden borcunun alnp gnderilmesi hakknda.
Yazld. defa Harreyn sanca ve iki defa Rm
Sinn Kethud'ya virildi. sanca tevcih olnup tezkire ve bertlar
F 4 Safer sene 967 resmleri ki cmle on drt bin aka olur, henz
alnmayup zimmetinde olman buyurdum ki:
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki: Vusl buldukda, zikr olnan sancaklarun
Ergani Begi olan kdvet'l-meri'l-kirm bert ve tezkireleri resimlerin taleb eyleyp b-
h Mehmed dme izzuh'ya sbk iki defa kusr alup Sdde-i sadet'me gnderesin.
Ane sanca ve iki defa Musul sanca ve iki

znik ve Glpazar kadlarna: znik'den Akhisar'a giden yol zerinde adam

441 ldren Karamanl Hasan hakknda iyice tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. olndukda inkr ile cevb virmein, ahvli

Kd-asker arz idp rf buyurld diy arz zre
kayd olnman yazld ve mezbr avuun
demi Mehmed'e virildi.
F 18 Muharrem sene 967
znik ve Gl-bzr kdlarna hkm
ki:
Hliy sen ki znik kdssn, mezkr Gl-
bzr kdsnun nibi Keml ile Sdde-i
sadet'me mektb gnderp nefs-i znik'den
Akhisr'a giden tark- mm zerinde
yoldalariyle maktle olan yie nm htn
huss- emr-i erf muktezsnca Dergh-
muall'm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-
akrn Mustafa avu zde kadruh
mberetiyle teft olndukda ele giren Kara
Mehmed ve Resl nm harmler bi't-tav ve'r-
rz mezbre yie Htn ve yoldalarn katl
gret itdklerin ikrr eyledklerinden sonra:
"Huss- mezbra dell olan Karamanlu
Hasan'dur" didklerinde mezbr Karamanlu
Hasan meclis-i er-i erfe ihzr olnup sl
ayn- memleketden tefahhus olndukda Hac
Sleymn nm kimesne: "Burusa'ya giderken
mezkr Karamanlu Hasan mevzda yoluma
geldi" diy ekv idp mezbr Karamanlu
Hasan'dan sl olndukda zikr olnan yolclarun
()
yol zk ( )olup mezbrlardan bc taleb
idp bir kebesin alup yine virdm diy cevb
virp ve ayn- vilyetn ulem ve sulehs
mezbr Karamanlu Hasan harmlere dell olur
ve yola iner ve yol keser harm iidrz diy
haber virdklerin arz itmisin. Eyle olsa
buyurdum ki:
Mrn-ileyh avuum vardukda, mezkr
Karamanlu Hasan' onat vechile hakk zre
dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp dah
rf-i marf ile grp, syledp yoldalarn ve
erklerini ele getrmee dikkat-i tm ve
ihtimm- tamm eyleyp dah mezbr habs
idp ahvlin ve zuhra gelen kimesneleri vuk
zre ale't-tafsl yazup Sdde-i sadet'me
bildresiz.

[Yev]m'l-ahad f 19 Muharrem'l-harm sene 967 [21.10.1559]]

ZET VE TRANSKRPSYON 197

Mteferrikalardan Ferhad Aa'ya: ehzade Byezid'in i halkn Bursa'ya

442 getirdikten sonra yeni emri alnca stanbul'a gelmesi hakknda.

Yazld. emrm olmadn hareket itmeyesin diy emrm

B-hatt- erf. olm idi. Buyurdum ki:
Mteferrikalardan Ferhd Aga'ya Vusl buldukda, sen gelp Sdde-i
hkm ki: sadet'me mlk olasn.
Bundan akdem sana hkm gnderilp emr
zre Burusa'ya geldkde anda durup tekrr

Sakz beylerine: Kavala kaptannn leventlerden alp Sakz adasnda brakt

443 on sekiz oturakl geminin stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld. adasnda alkodu on sekiz oturak gemi
Tercemn Tomaka'ya virildi. Sdde-i sadet'me gnderilmesin emr idp
F 20 Muharrem sene 967 buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp zikr olnan
Sakz beglerine hkm ki: gemiyi donadup kifyet kadar dem ile Sdde-i
Hliy Kavala kapudan Anadol yakasnda sadet'me gnderesin.
psala Burn'nda levendlerden alup Sakz

eme kadsna ve derya muhafazasnda olan Mehmed'e: eme'de Ali adl

mili katleden levent ile Divane Bayram adl levendin frkatesinden esir alnan
444 leventlerin mahallinde siyaset edilmesi; yallarn ve limanlarn korunmasna
allmas hakknda.

Yazld. alup ve bksi deryya dkilp baz helk ve

Abd Kethud'ya virildi.
F 27 Muharrem sene 967
eme kdsna ve ol cnibde dery
muhfazas hdmetinde olan Mehmed'e
hkm ki:
Hliy sen ki eme kdssn, Sdde-i gelicek mahalleri gerei gibi tetebbu u tecesss
sadet'me mektb gnderp Solhisr'dan Ali
nm miln otuz nefer firkate levendleri evin
basup mezbr mili katl idp ml espbn
gret eyleyp ve sir nie fesd itdklerin ve
sen ki Mehmed'sin, Dvne Bayrm nm
levendn firkatesin basup on nefer levendin
baz nect bulup ve sirleri dah ele gelmek
zredr diy bildrmisin. mdi, ol cevnibn
hfz u hrseti mhimmtdan olman
buyurdum ki:
Ele gelen levendleri mecl virmeyp,
mahallinde siyset eyleyp ve bk firr
idenleri dah her ne tarkla olursa buldurup arz
eyleyp, min-bad dah ol cevnibde vk olan
yallar ve limanlar ve sir levend ve korsan
idp levend ve sir korsandan nevh v kurya
ve reyya zarar u gezend iridrmeyp hfz u
hrsetde dakka fevt itmeyp muhtc- arz
olan bildrp ve ol levendler hussnda emr-i
erfm yirine vardun bildresiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 198

Rumeli beylerbeyine: Vezir Ali Paa'nn Haslar Zbiti Hrrem'i stanbul'a

445 gelirken ellerinden karan sipahilerin stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. Mehmed'n Hasan nm hdmetkrdur ve

Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem dstr- mkerrem vezrm
Ali Paa dmet melhi'nn Mora'da olan
hslar zbiti Hurrem Voyvoda mahsli ile
stanbul'a gelrken atalca'dan Palatimona'ya
gelince zyi olman nebaht sanca Begi
Turahan zde izzuh ile Yeniehir ve atalca
kdlarna ol yirleri tetebbu u tecesss
eyleyesiz diy irsl olnmd. Hliy mezbrlar
Dergh- muall'ma mektb ve sret-i sicil
gnderp Temr-hisr cnibinden dem Beg
dimekle marf bir siph harm inmidr diy
haber virilp mezbrun yata ve dura
atalca'ya tbi dris-obas nm karyeden Oru-
ol Mehmed'dr ve sir yoldalar kaz-i
mezbrda Ulasl nm karyeden Mehmed b.
Mrvvet Voyvoda ve Durak ve mezbr
Serciler nm karyeden Dvne Hasan ve
Takyeci Hasan ve Fenar'a tbi Cuma-
bzr'ndan Hamza Bl ve Kse abn ve
Dvne Ahmed nm kimesnelerdr, Mahall-i
hdisede olan karye halk haber virp
mezbrlardan Kse abn ve Durak ele girp
ve mezkr Mehmed b. Mrvvet Voyvoda ve
Mehmed b. Oru ve Dvne Hasan ve Hamza
Bl ve Dvne Ahmed nm kimesneler siph
olman sefere gitmi bulnup ve mezkr
Mehmed'n hdmetkr dah sefere bile
gitmidr diy arz itmein buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, tehr eylemeyp
mezbrdan siphleri her kandeyse buldurup
yarar deme koup Sdde-i sadet'me
gnderesiz ki huss- mezbr, ber-mceb-i
er-i kavm grlp fasl olna.

nebaht Beyi Turhan Bey'e: Ayn hdise faillerinin buldurulup hapsedilmesi

446 hakknda.
Yazld.
nebaht Begi Turahan Beg'e ve Yeni-
ehir ve atalca kdlarna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb ve
sret-i sicil gnderp dstr- mkerrem
vezrm Ali Paa edmallh meliyehu'nun
Mora'da olan hslar akasiyle gelrken atalca
ile Palatimona arasnda nbedd olan Hurrem
nm voyvodasnun ahvlini teft eylemek in
size irsl olnan hkm-i erfm muktezsnca
tefte r mahall-i hdisenn etrfnda olan
kurdan on pre karyeler halk Temr-hisr
cnibinden dem Beg dimekle marf bir
harm siph ol zamnda bu diyra gelmi idi.
Bu fesd yoldalariyle ol itmidr. atalca
kazsnda dris-obas nm karyeden Oru-ol
Mehmed ile kaz-i mezbrda Ulasl nm
karyeden Mehmed b. Mrvvet Voyvoda ve
Durak ve mezbr Mehmed'n hdmetkr Hasan
ve Serciler nm karyeden Dvne Hasan ve
Takyeci Hasan ve Fenar'a tbi Cuma-
bzr'ndan Hamza Bl ve Kse abn ve
Dvne Ahmed nm kimesneler yataklar ve
duraklardur, zuhra getrilsn. Sbit olmazsa
mesl olalum diy haber virdklerin ve sir
yoldalar gaybet itdklerin ilm eylemisin.
mdi, mezbrn siphleri gnderesiz diy
beglerbegiye hkm-i erfm irsl olnmdur.
Buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda maznna v mttehem
olanlar eger arznuzda mastr olanlardur ve eger
har kimesnelerdr, her kimler ise bi-hasebi'-
eri'-erf ve'l-knn buldurmas lzm
olanlara teklf eyleyp, buldurup getrdp, habs
eyleyp vuk zre yazup Sdde-i sadet'me
arz idesiz ve habs olanlar dah tlk itmeyesiz,
onat vechile zabt eyleyesiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 199

negl kadsna: Domani kadsnn hasta olup evinde bulunduu haberinin

447 doru olup olmadnn bildirilmesi hakknda.
Yazld. Bu huss onat vechile tetebbu idp
gresiz. Mezkr kd ne zamndan ber
negl kdsna hkm ki: kdlndan gitmidr ve ne sebeb ile
Hliy Domani kds on aydan ber gitmidr? Tamm malm idinp vuk zre
kdlnda olmayup, hasta olup evine gitdi yazup Dergh- muall'ma bildresin.
istim olnd. mdi, buyurdum ki:

Bursa kadsna: Bursa'dan Delll Mustafa'nn ta gemisine koulmasnn

448 sebebinin bildirilmesi hakknda.
Yazld. ne vechile mseccel oldu malm olmak lzm
Mezbr Delll Mustafa'nun karnda Mehmed'e olman buyurdum ki:
virildi. Varcak, mezkrun cermesi nedr, sicillta
F 24 Muharrem'l-harm [sene 967] ne vechile kayd olnmdur? Shhati zre sretin
ihrc idp dah mhrleyp Sdde-i sadet'me
Burusa kdsna hkm ki: gnderesin.
Bundan akdem Burusa'da delll olup ta
gemisine kolan Mustafa'nun cermesi ne olup

[Yev]m'l erbi f 23 Muharrem sene 967 [25.10.1559]

Mteferrika Ferhad Aa'ya: Bursa'ya gelen ehzade Byezid'in i halkndan

449 ilerinde kalacaklar alkoyup, dierlerinin alkalarnn kesilmesi hakknda.

Yazld. iczet virile diy defter gnderilmi idi. Ol

B-hatt- erf.
Yayadadur.
Mteferrika Ferhd Aga'ya hkm ki:
Bundan akdem olum Byezd'n i-halk
ile gelen huddmdan baz alkonlup bazna
emrm mukarrer olman buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan Bekir
zde kadruh vardukda, ol defterde alkonlmas
fermn olnanlar koyup bksine iczet viresin
ki her biri bir tarafa gideler ve sen dah gelesin
diy emrm olm idi. Tekrr emrm varnca
ZET VE TRANSKRPSYON
sen dah gir anda durasn. Bu bbda mukayyed
olup ol defterde tayn olnanlardan ziyde dem
Bursa kadsna: Bunlardan ilerine son verilenlerin her birinin birer tarafa
450 gitmelerinin tenbih edilmesi hakknda.
Yazld.
B-hatt- erf.
Burusa kdsna hkm ki:
Olum Byezd'n mahrse-i Burusa'ya
gelen i-halk yannda kalacak huddm tayn
olnup bksine iczet virilmek emr olnup
bundan sbk defteri gnderilmi idi. Hliy
hdmet in tayn olnan kimesnelerden
Balkesir kadsna: Trhala kazasndan Kamer adl kadn daa karp fesat ve
451 ekvetlere cr'et eden leventler hakknda tahkikat yaplmasna dair.
Yazld.
Kd-asker arz idp, emr arz zerinde kend
hattyla mukayyeddr.
Keml Efendi demi Mustafa'ya virildi.
F 26 Muharrem sene 967
Balkesr ve Ezine kdsna hkm ki:
Hliy Balya kds olan Mevln Mehmed
mektb gnderp Tarhala kazsna tbi Bakr-
obas nm mevzdan Kamer nm htn
yldan mtecvizdr ki levend tifesi ekp
Balya kazsna getrp kaz-i mezbrda ve
Edremid ve vrindi ve Manyas kdlklarnda
vk olan derbendlerde ve yataklarun evlerinde
durup nie fesdlar olnurken hliy Balya
kazsna tbi Akba nm karyede skin Hzr
nm kimesnenn taht- tasarrufnda bulnup,
ihzr- er olnup sl olndukda, ikisi bile
cevb virp, mezkre Kamer Htn' Biga
sanca siphleri sefer-i hmynuma
mteveccih olduklar gice karye-i mezkrede
mtemekkin Mustafa nm siph er vekli ve
brhm nm siph avret vekli olup drt nefer
kimesneler mehirlerinde Akba-ol Mehmed
nm siph, marifet-i kd ve nib olmadn
akd-i nikh itdiler, hatt imma teklf itdiler.
200
alkomayup dadasn.
gayrsna iczet virilmek in Dergh-
muall'm mteferrikalarndan Ferhd zde
mecduh'ya hkm-i erf gnderilmidr.
Buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan Bekir
zde kadruh vardukda, emrm zre iczet
virilen tifeye tenbh tekd eyleyesin ki her
biri bir tarafa kup gideler.
Hkim: "Marifetsz itmezin" didi didklerinde
mezbre htndan levendler ile gezdi istifsr
olndukda kaz-i Balya'dan otuz neferden
mtecviz kimesneler ile ve Edremid ve vrindi
ve Manyas kazlarndan mddet-i medd dalar
banda ve yataklar evlerinde durup gezp gh
ev basup bu kulauz olup gh levendn bir
frkasndan bir zmresi dah muktele v
muhrebe ile ekp gitdin ve nie defa
kylerde bulnup gir levende kendsi
koldun ve bi'l-fil nikh davsn iden
mezbr Hzr ve karnda Mahmd ile kable'n-
nikh alt aydan mtecviz da balarnda tenh
yriyp fesd itdklerin tavan ikrr idp
mezbr Mehmed siphnn ol vekl-i mezkr
brhm siph ve timar yemeyen har ol
Bostan dah fesd zre olduklar ecilden mahz
taht- nikhda bulnsun diy kend reyleriyle
bu makle vaz idp ve mezbrdan siphlern
ve baz olanlarnun ve mtealliktlarnun
vilyet iinde fitne v fesd ile hretleri olup
eyle olsa, sbk nikh hussiyn ve hliy
ehl-i fesd kazyyesi in vrid olan emirler
muktezsnca mezbr Hzr ve hidler ve yarar
kefllere virildin arz itmein buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 201

(Boluk) Varcak, huss- mezbr siz dah sadet'me arz idesin.

teft idp arz olndu gibi ise yazup Sdde-i

orum sanca beyine: Gnden gne mikdar ve ekvetleri artan softalarn ele
452 geirilerek muhakeme olunmas ve haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. her ne yzden elvirrse ikdm ihtimm

Durd avu-ol ile Merd skender avu'a
gnderildi.
F 26 Muharrem sene 967
orum sanca begine hkm ki:
Hliy Amsiyye kds mektb gnderp
shte adna baz levendler bir, iki, yldan
ber iki blk olup Osmanck ve Merzifon ve
Ladik ve Gm kasabalarnda ve nevhsinde
baz kimesnelern evldna dahl idp ve zekt
ve sadaka diy baz kimesnelerden cebren aka
alup teadd eyledklerin ve Ladik cnibinde
op nm hssa Krdlern obalarn basup
demlerin katl idp ve alt-yedi neferin
preleyp ve sbk Osmanck derbendinde
istihdm in gnderilen Hasan nm kimesneyi
soyup ve sir silhlarndan gayr tfengleri
olup varduka ziyde olup kuvvetlenmek zre
olup fesddan hl olmaduklarn arz eylemein
buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi taht-
hkmetnde cemiyyet ile yara u yasala
gezp fesd zre olan shte ve levend tifesin
eger il-eri srmekledr ve eger gayr tarkladur
eyleyp ol vechile yriyen shte ve levend
tifesin ele getrp ve mezkrlardan dav-y
hakk ider kimesne varsa husamsiyle berber
idp erile teft idp sbit zhir olan hukk
ashbna alvirdkden sonra anun gibi cemiyyet
zre ele gelenleri mecl virmeyp haklarndan
gelp ol cevnibi anlarun err u rlarndan
emn idesiz. Bu bbda gerei gibi mukayyed
olup ihml msheleden ve bu bahne ile
kend hlinde olanlara hilf- er dahl
olnmakdan hazer idesiz ve anun gibi yara u
yasala cemiyyet idp fesd zre ele ge-
lenlern haklarndan gelp himyet itmeyesiz ve
ne mikdr ehl-i fesd shte ve levend ele gelp
haklarndan gelindi ve haklarndan
gelinenlern fesd enatleri ne idn yazup
ve cemiyyet zre olanlar il-eri ile ele
getrmel olduklarnda muhrebe v muktele
iderlerse ol hnde katl olnanlarun demleri heder
olup ktilden sl olnmaya. Ana gre il-erinn
ellerine temessk viresiz. Amm tamm basret
zre olup vech-i merh zre cemiyyet ve
fesda mbir olmayanlara dahl tecvz[d]en
hazer eyleyesiz.

452/a-
Yazld.
Bu dah bir sreti dah Amsiyye Begi Sinn Beg'e.

Akyaz kadsna: Akyaz kylerinde ekiylk eden talebelerin ele geirilerek

453 Dersaadet'e gnderilmesi hakknda.

Yazld.
Durd avu-ol ile Merd skender avu'a Akyaz kdsna hkm ki:
gnderildi. Taht- kaznda mehyif teftinde olan
F 26 Muharrem sene 967 Mevln Hsm zdet fezilh mektb
ZET VE TRANSKRPSYON 202

gnderp taht- kazna tbi Karaca-ol nm mezbrlarun ele gelmeleri ehemm-i

karyeden Abd-ol Ysuf ve Sar ve nefs-i
Handek'den Resl ve Dvd-ol Ysuf nm
shteler belde yolc basup dem katl idp m-
meleklerin alup ve mezbr Abd-ol ve Resl,
brhm nm shteyi katl idp ve eyhler nm
karyeden Karacan-ol Cafer nm shte bzr
yirinde bir shteyi katl idp ve Ksem b.
Byezd ve Pr b. Niyz ve ems nm
levendler srklar olup hn-i teftde ele
gelmeyp gaybet itmilerdr diy bildrp
mhimmtdan olman buyurdum ki:
Varcak, bu bbda dim mukayyed olup
zikr olnan ehl-i fesd hufyeten tetebbu u
tecesss idp yataklandurup her ne tarkla
mmkin mutasavver ise ele getrp dah
muhkem kayd bend ile yarar demlere koup
Sdde-i sadet'me gnderesiz. Huss-
mezbra ihml mshele itmeyp mezbrlar
bi-eyyi tarkn-kn ele getrmek bbnda onat
vechile ikdm ihtimm zre olasz.

ile kadsna: ekvet eden Kse brahim adl talebinin ele geirilip
454 Dersaadet'e gnderilmesi hakknda.

Yazld. mezbrlarn ele gelmeleri ehemm-i mhim-

Bu dah. mtdan olman buyurdum ki:
Varcak, bu bbda dim mukayyed olup
ili kdsna hkm ki: zikr olnan ehl-i fesd hufyeten tetebbu idp
Mrn-ileyh mektb gnderp Ak- yataklandurup her ne tarkla mmkin ise ele
ova'dan Kse brhm nm shte Kandr getrp dah muhkem kayd bend ile yarar
kazsndan baz shtelerle Akyaz kazsna demlere koup Sdde-i sadet'me gnderesiz.
tbi Hac Vel nm kimesnenn evin basup Huss- mezbra ihml mshele itmeyp
ayandan asup cebr ile bir mikdr mln alup mezkrlar bi-eyyi tarkn-kn ele getrmek
hn-i teftde gaybet itdin bildrp bbnda onat vechile ikdm ihtimm zre
olasz.
Gynk kadsna: Ev basarak kz karan levent taifesinin ele geirilip
455 stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. kimesneyi alup koln drp dah gayr

Bu dah.
Gynik kdsna hkm ki:
Mrn-ileyh mektb gnderp Yrkler
nm karyeden Kara Boyac-ol Mustafa nm
levend bir ka levend ile abn nm
kimesnenn evin basup cebren htn ekp bir
hafta koyuvirmeyp env- hakretler itdiler
diy mezbr abn ikyet idp ve cem-i kesr
dah hrsuz u harmdr diy ehdet idp ve
Alan nm karyeden Mengen-oullar Ahmed ve
Mahmd nm shteler kz ve olan ekp ve
Kaya-dili'nden Yalu Kay dimekle marf
Kara Mehmed b. Tursun nm levend bir
fesdnun nihyeti olmayup hn-i teftde ele
gelmeyp gaybet eyledklerin bildrp
mezbrlarun ele gelmeleri ehemm-i
mhimmtdan olman buyurdum ki:
Varcak, bu bbda daim mukayyed olup
zikr olnan ehl-i fesd hufyeten tetebbu idp
yataklandurup her ne tark ile mmkin
mutasevver ise ele getrp dah muhkem kayd
bend ile yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesiz. Huss- mezbr
mahall-i ihtimmdur. Ele getrmek bbnda
onat vechile ikdm ihtimm eyleyesiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 203

Ayn hususta ve dier baz ekiynn yakalanmas hakknda hkm yazldna

456 dair kayt.

Yazld. Teberrk nm shteler ili kazasndan Kse

Bu dah.
Bir sreti dah.
Kandr kdsna mrn-ileyh mektb
gnderp taht- kaznda eyh Baheddn
Gayb-ol dimekle marf Byklu Tceddn ve
brhm nm shte ile kaz-i Akyaz'ya tbi
Hac Vel nm kimesnenn evin basup
ayandan asup cebr ile bir mikdr mln alup
hn-i teftde ele girmeyp gaybet eyledin.

Anadolu beylerbeyine: ark tarafndan gelerek cami hallarn alan ve ev

457 basan, ekiynn tenkilleri hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup

Abd Kethud'ya virildi.
F 26 Muharrem sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Hliy Kthya kds mektb gnderp
ark cnibinden yigirmi-otuz nefer gurbeter
gelp Sakalar nm karyede olan cmi-i erfn
gice ile yigirmi ve otuz aded kalielerin alup ve
aka-saz kurbinde Burusa'dan gelr bir krbn
basup Habb nm tcirn elli be bin nakd
akasn ve krk bin akalk kuman alduklarn
ve telef-i nefs olmak ihtimlinden kimesne
varmayup bu makle fesd zre olduklarn arz
itmein buyurdum ki:
zikr olnan gurbetleri her kande ise ele getrp
anun gibi yaralarile gezp fesd idenleri mecl
virmeyp haklarndan gelp ve beglerbegiline
mteallk olan beglere dah gerei gibi tenbh
tekd eyleyesin ki her biri sancaklarnda anun
gibi gurbet tifesin gezdrmeyp ele getrp
er u knn ile haklarndan gelp vilyeti
anlarun err u rlarndan tathr pk eyleyesin.
Amm bu bahne ile kend hllerinde olan
reyya dahl olnmayup gurbet tifesinn
haklarndan geldresiz. Mezkr Habb'n gret
itdkleri akasn zuhra getrp ne mikdr
akas zuhra gelrse girift idp, ayn ile defter
eyleyp arz eyleyesin ve emre mugyir kimesne
yukaru cnibe gm (?), alup getre.

Van beylerbeyine: ehzade Byezid'in ve dier tarafn ahvalinden haber alp

458 bildirmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, dim ol cnibe

Abd avu'a virildi. muaccelen mutemedn-aleyh yarar demler
F 26 Muharrem sene 967 gnderp dah vkf olduun ahbr
mtekben ilmdan hl olmayup ve imdiye
Van beglerbegisine hkm ki: dein her ne malmun olmsa al-vechi't-tafsl
Bundan akdem sana bir-iki defa hkm-i yazup bildrp dah bade'l-yevm dah eger
hmynum gnderilp olum Byezd'n ve olum Byezd'n ve eger ol cnibn ahvl
te cnibn vk olan ahvllerin mtevliyen etvrlarn ve fikr [] firsetlerin ve bi'l-cmle
ilmdan hl olmayasn diy emrm olm idi. mecm- ahvllerin ber-vech-i isticl birbiri
Hliy hayl mddetdr ol cnibe mteallk ne ardnca elendrmeyp yazup bildresin.
mektb ve ne demn geldi. mdi, buyurdum Huss- mezbr mhimmtdandur. Ana gre
ki: mukayyed olup ale't-tekub ve't-tevl
ZET VE TRANSKRPSYON 204

keyfiyyet-i hllerin muttasl bildrmekden hl olmayasz.

[Yev]m's-sebt f 26 Muharrem sene 967 28.10.1559]

Karaman beylerbeyine: Aksaray kazasnn AK-in ky ile Gelsin ky halk

459 arasndaki yurt ve mer'a mnzaasndan dolay alkal baz kimselerin
durumlarnn aratrlmasna dair.

Yazld. cematinden Ahmed ve Evhad ve Hall

Arz getren -il nm karyeden Mehmed'e
virildi.
F 26 Muharrem sene 967
Karaman Beglerbegisi Ferhd'a hkm
ki:
Hliy Aksary kds Dergh- muall'ma
mektb gnderp kaz-i mezbra tbi Ak-in
nm karye cemati ile Gelgin nm karye
halknun yurt ve mer hussnda nizlar olup,
birka defa ahkm- erfe virilp teft olup
huccet-i eriyye virilp mirren men olup
itat-i er itmedklerin kd-i sbk Mevln
Abdllatf arz idp tekrr hkm-i erf virilp
teft olnup mezbr Gelgin-boaz cematin
habs idp arz eyleyesin diy fermn olnman,
mahall-i niza varup mezbr Gelgin
kimesnelere ve gayrlarna nib'-er ile
muhzr-ba gnderilp era davet
eyledklerinde asl iltift itmeyp, bundan
akdem kd arz eyledi, yine kdir oldlar.
Drdincisi sen arz eyleye diy men olduklar
yire konup: "Kalkun" dinildkde: "Bunda
klliyyen helk oluruz" diy ellerine yaraklarn
alup let-i harb ile fitne v fesda mberet
eyleyp itat-i er itmedklerin arz itmein
buyurdum ki:
Bi'z-zt mahall-i hdiseye varup gresin;
yle ki, kd-i mezbr arz itdi husslar sbit
zhir olursa zikr olnan Ahmed ve Evhad ve
Hall nm kimesneleri kree komain
Dergh- muall'ma gnderp bksin dah
habs idp ahvllerin vuk zre arz eyleyesin.

Sinan Paa'ya: Sancana gelip muhafazayla megul olmas hakknda.

460
Yazld. Sinn Paa'ya hkm ki:
Mezbr Paa'nun demi Gazanfer'e virildi. Hliy gelp sancaunun hfz u hrsetinde
F 26 Muharrem sene 967 olmak emr eyleyp buyurdum ki:
Vardukda, emr-i erfm zre gelp san-
cauna gidp hfz u hrsetinde olasz.

irmen beyine: Grevini yapmak zere derhal Varna'ya gitmesi hakknda.

461
Yazld.
Hzr Beg'n demi Avc'ya virildi. irmen begine hkm ki:
F 26 Muharrem sene 967 Sdde-i sadet'me mektb gnderp
mukaddem Varna kazsna varlmas fermn
ZET VE TRANSKRPSYON 205

olnup rza vk olmala varlmadun Varcak, mahall-i memra varup emr-i

bildrmisin. mdi, huss- mezbr mhimdr. sbkum muktezsnca grilmesi fermn olnan
Buyurdum ki: huss gresin.

Rumeli beylerbeyine: Fola Kalesi'nden Markal Kalesi'ne ihra olunan yirmi

462 neferden emr-i erife muhalif olanlarn gediinin verilmemesi hakknda.

Yazld. hliy Fola Dizdr olan Sefer ol gedklern

Dizdr lys Beg'e virildi.
F 27 Muharrem sene 967
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Delvine Sanca Begi kdvet'l-meri'l-
kirm Mehmed zide izzuh Dergh- muall'ma
mektb gnderp mukeddem liv-i mezbrda
mceddeden bin olnan Markali kalas'na
tayn olnan neferlerden yigirmi gedk
liv-i Yanya'da olan Fola kalas'ndan emr ile
ifrz olnup nie mddet istihdm olnmiken,
baz hilf- emr gir Fola kalas'na redd
eyleyp tebdl itdrp Markali kalas berr u
bahrden mahfdur, deme iddet-i ihtiy
vardur diy arz eylemein buyurdum ki:
Vardukda gresin; vk ise mukeddem
emrile Fola kalas'ndan Markali kalas'na
ihrc olnan yigirmi neferden emr-i erfe
mugyir u muhlif ol dizdr arz ile kimesnenn
gedini virmeyp kabl eylemeyesiz.

[Yev]m'l-isneyn f 28 Muharrem sene 967 [30.10.1559]

Dulkadirli beylerbeyine: Basra iin yaplacak gemilere Mara dalarndan

463 kereste kestirilmesine dair.

Yazld. mikdr aa ve kereste lzm oldu defter

Mezbr beglerbeginn kethudsna virildi.
F yevm-i mezbr.
Dulkdirl beglerbegisine hkm ki:
Hliy Basra mhimmt in bins
fermn olnan gemilere aa ve kereste lzm
olman Mara dalarndan kesilmek in
neccr ve baz ehl-i vukf gnderilp ve ne
olnup gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vardukda, gnderilen defter mcebince
lzm olan aa ve keresteyi kesdrp itmma
iridrmek bbnda gerei gibi muvenet
eyleyp dakka fevt itmeyesiz. Huss- mezbr
mahall-i ihtimmdur; ana gre mukayyed olup
ber-vech-i isticl kesdrmek bbnda ihtimm
eyleyesiz.

Bursa kadsna ve Hssa Har Emini ve Suba Kubad'a: Bursa eteklerinde

464 kilise basp adam ldrenlere gereken muamelenin yaplmas ve ele geen
leventlerin Dersaadet'e gnderilmesine dair.

Yazld. F selh-i Muharrem sene 967

Siph-olanlarndan Burusa'da Ases-ba olan
Mustafa'ya virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 206

Burusa kdsna ve Hssa Harc Emni ve tife-i mezbre ehirden ihrc olmaynca fitne
Sba olan Kubd'a hkm ki: def olmaz didklerin arz eyleyp ol firr iden-
Hliy sen ki kdsn, Sdde-i sadet'me lern keflleri oldu dah mahrse-i mezbr[e]
mektb gnderp mahrse-i mezbr[e] zeylinde zami arz itmein buyurdum ki:
baz eky gice ile bir kilise basup kefereden Vardukda, ol mahbsa dah rf itdrp
bir er ve bir avret katl idp espblarn gret idp ikrr ne ise bildrp ve sir gaybet idenleri
irte gicesi Kiremidci mahallesi'nden dah bir ev yataklarna ve duraklarna ve ol kefl olanlara
basup bir kimesneyi mecrh itdkde ev shibleri teklf idp her ne tark ile olursa buldurup
feryd idp ehl-i mahalle gh olup gelrken getrdp ahvllerin grp erile lzm geleni
zikr olnan eky firr idp, sabh sba ile icr idp muhtc- arz olan yazup bildrp ve
tefahhus itdkde mezbrlardan bir Arab ve bundan sbk te cnibe Arnavud levend kfir
nefer Arnavud ele getrilp kssa istifsr gemeye diy tenbh ve yasak olnmd. Zikr
olndukda ikrr idp: "Biz yedi kimesne idk; olnan Arnavud tifesinden ol emirden sonra ol
kiliseyi basup ol eri ve avreti biz katl itdk" cnibe gemi levend Arnavudlar cem eyleyp
didklerinde ine siyset olnup biri habs kayd [] bend ile yarar demler ile Sdde-i
olnup sirleri tecesss olmak zredr. Amm sadet'me gnderp ve beheri ne trhde
ehirde bu makle mfsidlern cemsinde gep ve ne mahalden gep kim gerdn
Arnavud tifesi bile bulnup kimi yatak ve kimi yazup bildresiz. Amm ol emirden mukaddem
erk olup her fesdda mreketleri olup ahl-i gep yirl ve yurdlu olup kend hllerinde
ehirden nie ulem v suleh ve gayr gelp olanlara dahl olnmaya.
Rumeli kadlarna: Fesat ve enaat zere olup firar eden baz zimmilerin
465 yakalanmasna dair.

Yazld. Dimitri nm zimmler fesd enat zre olup

Bodan voyvodasnun demi Hristo'ya virildi.
F 28 Muharrem sene 967
Rm-ili kdlarna hkm ki:
Bodan voyvodas dem gnderp hliy
vilyet-i Bodan'dan Yorla (?) ve Yanol (?) ve
Mihail ve Barafak (?) ve Kirila (?) ve
Mahadzak (?) ve Polur (?) ve Yaran (?) ve
firr itdklerin bildrp huzrlar lzmdur diy
ilm itmein buyurdum ki:
Zikr olnan kefere her kangnuzun taht-
kazsnda bulnursa hkm-i erfmle mrn-
ileyhn demleri vardukda, teslm eyleyesiz.
Amm bu bahne ile zikr olnan kefereden
gayrya dahl itdrmeyesiz.

Eflk voyvodasna: Vilyetin muhafazas hususunda vakit geirilmemesi ve

466 halkn emniyet ve refahlarnn temin olunmas hakknda.

Yazld. Eflk'a mazarrat u hasret kasdna gelen ehl-i

Voyvodanun demine virildi. fesd mnhezim makhr olduklarn ilm
F 28 Muharrem sene 967 eylemisin. Her ne ki bildrmisen ale't-tafsl
malm old. mdi, buyurdum ki:
Eflk voyvodasna hkm ki: Varcak, kem-kn vilyet-i mezbrenn
stne-i sadet'me mektb gnderp hfz u hrseti ve zabt u syneti hussnda
Mehmed avu yedinden hkm-i erf vrid dakka fevt itmeyp ehl-i fesd enatden
olup baban yiri sana ihsn olndun ve vilyet-i zarar u gezend iridrmeyp rey v
Eflk'un sadkat ihls zre hfz u hrsetinde berynun refhiyyet istirhatleri bbnda
olduun ve Ungurus vilyetinden vilyet-i ikdm ihtimm zuhra getresin ve lzm'l-
ZET VE TRANSKRPSYON 207

arz olan ahvli sitne-i sadet'me arz u ilm eyleyesiz.

Gelibolu kadsna: Muhafaza hizmetindeki skender'in stanbul'a gelmesi ve

467 yerine Mes'ud avu'un muhafaza hizmetinde bulunmas hakknda.

Yazld. mezkr, Sdde-i sadet'me gelmesin emr idp

skender avu'a virildi. buyurdum ki:
F 28 Muharrem sene 967 Hkm-i erfm vardukda, mesfr avua
tenbh eyleyesin ki, Sdde-i sadet'me gelp
Gelibol kdsna hkm ki: gide ve kadm'l-eyymdan ol boazdan gemiler
Bundan akdem Dergh- muall'm ne vechile ileygelmi ise, gir olvechile
avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn ileyp olgelene mugyir kimesne dahl
avuum skender zde kadruh muhfaza taarruz itmeye.
hdmetiyn ol cnibe irsl olnmd. Hliy
Bursa kadsna: Osman avu ile baz kimseler arasndaki ihtilfa ve Osman
468 avu'un duyulan halleri hakknda tahkikat yaplarak bildirilmesine dair.

Yazld. anun dah teft olnmasn emr eyleyp

Tehr olnmak buyurld.
Burusa kdsna hkm ki:
Bundan akdem Dergh- muall'm
avularndan Osmn avu ile Mehmed nm
miln ve sirn m-beynlerinde vk olan
husmetlerini grmek in Dergh- muall'm
avularndan Mehmed, ile sana mufassal
hkm-i erf gnderilmidi. Ol emr-i erfm
kem-kn mukarrer olup mezbr Osmn'dan
dah imdiye dein ol cevnibde mbir oldu
mddelerde baz kimesneye teaddsi oldu
istim olnman avuluk ve timar alnup
buyurdum ki:
Vardukda, mezbr Osmn ol cevnibde
mbir oldu husslarda ve gayrda her kim
gelp dav-y hakk iderse bir defa erile fasl
olnm olmayup ve on be yl gemeyen
kazyyelerini husam muvcehesinde tamm
dikkat ihtimm ile ber-mceb-i er-i kavm
teft eyleyp gresin; zerine sbit olan hukk
ashbna alvirdkden sonra nenn gibi husslar
sabit oldun ve ne mikdr kimesneye hak
alvirildini ve vk olan zulm teaddsi ne
idini mufassal u merh hakkati ile yazup
arz idesin. Hn-i teftde tamm hakk zre olup
h bir cnibe meyl eylemeyesin.

Kzlaa kadsna: Veled-i Doan karyesinden hapsedilen baz zimmilerin

469 sularnn bildirilmesi hakknda.
Yazld. konlmd. Mezbrlarun ne cerme in
Sbaya virildi. gnderildi malm olmayup bilinmek lzm
F 4 Safer sene 967 olman buyurdum ki:
Varcak gresin; mezkrlarun cermeleri
Kzl-aa kdsna hkm ki: nedr, ne huss in gnderilmidr, yanunda
Taht- kazna tbi Veled-i Doan nm olan sicillta ne vechile kayd olnmdur?
karyeden Yorgi ve Kiryakos ve Yorgi sto nm Shhati zre sicilleri sretin ihrc idp dah
zimmler bundan akdem cerme isndiyle mhrleyp Sdde-i sadet'me gnderesin.
Sdde-i sadet'me gnderilp kree
ZET VE TRANSKRPSYON 208

Eger sicille kayd olm deilse de nin irsl olnduklarn bildresin.

[Yev]m's-sls f 29 Muharrem sene 966 [967] [31.10.1559]

Eflk Voyvadas Petri'ye: bril'e arpa getiren gemiler yerlerine gtrlrken

470 Eflk yakasnda kaldklarndan bunlarn Nibolu'ya gnderilmesi hakknda.

Yazld. kfirler klliyyen dalup kaup gemilerde bir

Eflk voyvodas Petri Voyvoda'ya
hkm ki:
Hliy Hrsova kds ve dizdr mektb
gnderp Brayl nm iskeleye emr ile arpa
getren mr gemiler mahalline gndermek in
mrd olan baban Miro Voyvoda'ya emr-i
erfm gnderilmein, mezbr dah zikr olnan
mr gemileri Eflk keferesiyle donadup
Niebol cnibine gnderp gemileri srp alup
giderken kfirler Miro'nun mrd oldun
istim itdklerinde, gemilern elli bir presin
Hrsova mukabelesinde Eflk'a tbi Salta-
Boaz dimekle marf boazda koyup ve on
presin Kalo (?) nm iskelede koyup ve bir
pre gemiyi dah zikr olnan iki mahallin
arasnda koyup gemilern srp alup giden
kfir kalmayup imdi gemiler Eflk yakasnda
tenh bir muhlif yirde yaturlar. Eger Tuna
taarsa gemilere kll ziyn olur diy
bildrmiler. mdi, huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. Buyurdum ki:
Hkm-i erfmle avuum Mehmed zde
kadruh vardukda, asl tehr terh itmeyp
kifyet mikdr demler tedrk eyleyp
muaccelen gnderp zikr olnan gemileri emr-i
sbk zre Niebol cnibine gnderp teslm
idesin. Sdde-i sadet'me olan ubdiyyetn
muktezsnca bu bbda gerei gibi mukayyed
olup zikr olnan gemilere lzm olan eger
krekcidr, eger siridr, her neyse muaccelen
tedrk idp mahalline sl idp gemilerine ve
arpaya zarar u ziyn irgrmeyesin.

skp kadsna: Buhara elilerinden Seyyid'e sahte mrrnme yazan skpte

471 Sar mam'n ele geirilip stanbul'a gnderilmesine dair.

Yazld. sl olndukda mahmiyye-i skb'de Tahte'l-

Sbaya virildi. kala kurbinde htiman mahallesi'nde Sar mm
F 4 Safer sene 967 dimekle marf kimesne drt sikke altunum
alup yazvirdi didin arz eylemein
skb kdsna hkm ki: buyurdum ki:
Hliy Selnik Kds Mevln Ali mektb Mezkr imm her ne tarkla mmkin ise
gnderp tccr acemlerinden seyyid sretinde ele getrp yarar demlere koup Sdde-i
Mehmed nm kimesne Yahd tifesinden sadet'me irsl eyleyesin ve gnderdn
hneden hneye kendye birer aka cem itmek kimesnelere tenbh idesin ki yolda ve izde onat
in hkm-i erf slbnda mevln-y mm- vechile mukayyed olup gaybet itdrmekden
ileyhe bir mrr-nme rd idp ve mrr itdi ihtirz eyleyeler.
kendnn ikrriyle sbit olup, kim yazd diy
ZET VE TRANSKRPSYON 209

Manisa kadsna: Mescid duvarna tavuk kmesi yapan ve mezarl avlusu

472 iine alan Mehmed'in kree koulmak iin Dersaadet'e gnderilmesine dair.

Yazld. erile sbit zhir olup hedm olnmas in

Kd-asker Efendi arz idp buyurlmdur. konus Hac Ahmed dem iletdkde mezbr
Arz getren deme virildi. Hac Ahmed'i klng ile urmak isteyp ve
F 29 [Muharrem] sene 967 muhzr gnderilp muhzr dah urup itat-i
er itmedin bildrmisin. mdi, buyurdum
Manisa kdsna hkm ki: ki:
Mektb gnderp Mehmed nm kimesne Mezbr Mehmed'i kree komak in bu
kend evine muttasl olan mescidn dvrna cnibe gnderesin.
tavuk kmesi yapup ve kadmden olan
mezrlara dvr ekp havls iine aldu
Varna kadsna ve Emval Nzr olan Mehmed'e: Tekkelerde Ehl-i Snnet'ten
473 olmayan klarn men edilmesine dair.
Yazld. ol emr-i hmynum kem-kn mukarrerdr.
Zam Mehmed'n demi Mustafa'ya virildi. Buyurdum ki:
F 10 Safer sene 967. Vardukda, bu hussa dikkat ihtimm ile
mukayyed olup kaz-i mezbrda anun gibi
Varna kdsna ve zemet tasarruf iden tekyelerde Ehl-i Snnet ve Cemat Mezhebi
Nzr- Emvl olan Mehmed'e hkm ki: zre olmayup bidat dallet ve hilf- er
Hliy taht- kaznda olan tekyelerde baz vaz zre olan klar men u def eyleyesin.
ehl-i bidat klar cemiyyet zre olup dallet Hilf- er kimesneye i itdrmeyesin. Memn
ile fesd enatden hl olmaduklar istim olmayanlar ismi ve resmi ile yazup arz idesin.
olnd. Sonra anlar hakknda emr-i cell'l-kadrm ne
mdi, bundan akdem Memlik-i mahr- vechile sdr olursa mcebi ile amel idesin.
se'mde Ehl-i Snnet ve Cemat ir zre Amm bu bahne ile kend hlinde salh zre
olmayup bidat dallet zre olan klarun olan kimesnelere hilf- er dahl tecvz
meni in ahkm- erfe irsl olnmd. mdi, olnmakdan ve kimesneden bu bahne ile ahz
celb olmakdan ziyde hazer idp tamm hakk
zre olasn.

Vidin beyine ve kadsna: Eflk tarafndan yardm talep edilirse gnderilmesi

474 hakknda.
Yazld.
Karamanlu Mehmed avu'a virildi.
F 29 Muharrem sene 966 [967]
Vidin begine ve kdsna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp Eflk cnibine nzr olasn diy
emrm olm idi. Hliy Eflk Voyvodas Petri
Voyvoda mektb gnderp Ungurus tarafndan
baz ehl-i fesd zuhr idp vilyet-i Eflk'a
dhil oldukda zerine varup haklarndan
geldn bildrmein buyurdum [ki]:
(Boluk) Vusl buldukda, dim ol cnibe
hzr u nzr olup anun gibi bir cnibden ehl-i
fesd zuhr idp muvenet lzm gelp senden
mzheret taleb iderse eger dem gndermek
iledr ve eger sir her ne tarkla olursa gerei
gibi muvenet mzheret idesin. Amm
gnderdin demlere tenbh tekd eyleyesin
ki, ol cnibe varmalu olduklarnda vilyet-i
Eflk'a ve reyya teaddden hazer ideler.
ZET VE TRANSKRPSYON
Ayn mesele hakknda Silistre, Nibolu ve Rusuk kadlarna ve voyvodalarna
475 hkm.
Yazld.
Bu dah.
Silistre ve Niebol ve Ruscuk kdlarna
[ve] voyvodalarna hkm ki:
Hliy Eflk voyvodas Sdde-i sade-
t'me mektb gnderp Ungurus vilyetinden
baz ehl-i fesd zuhr idp Eflk vilyetini
gret kasdna geldklerinde zerlerine varup
Tuna yalsndaki kadlara ve dizdarlara: Nibolu canibine gnderilen gemilere
476 kreki konulmasna dair.
Yazld.
Mehmed avu'a.
Tuna yalsnda vk olan kdlara ve
kl dizdrlarna hkm ki:
Hliy Niebol cnibine irsl olnan
gemilere krekci hussiyn Eflk voyvodasna
hkm-i erfm gnderilmidr. Buyurdum ki:
Erzurum beylerbeyine: Kzlba ve Grc taraflarnn durumlarnn aratrlp
477 alnacak malmatn bildirilmesine dair.
Yazld.
Bekir avu'a virildi.
F 29 Muharrem sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy Kzlba ve Grci taraflarnun ahvli
malm olmak lzm olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup, Kzlba cnibinn evz u
etvr ve fikr firsetleri ve Grci taraflarnun
evz u etvr ve hareket sknlar ahvli her
210
haklarndan geldin bildrmein buyurdum
ki:
Anun gibi gir baz ehl-i fesd zuhr idp
vilyet-i Eflk'a duhl idp voyvodaya
muvenet lzm gelrse tehr itmeyp gnll
yarar yiitlerden ve sirden voyvodalara koup
gnderesiz. Siz ki voyvodalarsz, anun gibi
varmalu oldukda siznle giden halkdan vilyet-i
Eflk reysna kimesneyi dahl tecvz
itdrmeyp gerei gibi hfz eyleyp ehl-i fesd
olanlarun Eflk voyvodas marifetiyle
haklarndan gelesiz.
Vardukda, mezkr voyvoda emrm
mcebince krekci gnderp gemilere
konldukda, siz dah zikr olnan gemileri srmek
in kifyet mikdr hisr-eri tayn idesiz ki,
gemilere girp srdrp mahall-i memra
iletp teslm itdreler. Maslahat avk u tehr
olmakdan saknasz.
ne yzden ise her cnibn vkf olduun ahbrn
mufassal yazup mezbr ile Sdde-i sadet'me
bildrp min-bad dah her cnibe yarar
mutemedn-aleyh demler gnderp eger
Kzlba tarafnun ve ol firr iden ustun ve
Grci ve Grci cniblerinn ahvl etvrlarn
ve fikr firsetlerin ve bi'l-cmle evz ve sir
cumhr- umrn tetebbu u tecesss idp
malm idinp dah ale't-tevl Sdde-i
sadet'me ilmdan hl olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 211

[Yev]m'l-erbi fi selh-i Muharrem sene 967 [01.11.1559]

Edirne kadsna: Edirne kasaplarnn stanbul'dan gelen celeplerden koyun

478 almamalar ve onlara koyun satmamalar hakknda.
Yazld. Buyurdum ki:
Mustafa avu'a virildi. Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup
F 4 Safer sene 967 gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki, min-
bad Edirne kassblar mahrse-i mezbreye
Edirne kdsna hkm ki: gelen yazlu celeb tifesinden koyun almayup
Bundan akdem sana nie defa ahkm- ve anlara dah anda koyun bey itdrmeyp ve
erfe gnderilp, mahrse-i stanbul in gelen mahrse-i mezbra gnll koyun getrenlere
celeb koyunlarndan ve sir gnll dah dahl itdrmeyp emr-i erfmn icrsnda
getrenlerden Edirne kassblarna dahl dakka fevt itdrmeyesin.
itdrmeyesiz diy emrm olmd. Ol emr-i
erfm kem-kn mukarrer[dr].

Rumeli'nin sa kolunda bulunan kadlara: stanbul'a koyun gnderilmesi

479 hakknda.

Yazld. getrp ve yhd her koyun tayn olnan

Bu dah.
Rm-ili'nn sa-kolnda vk olan
kdlara hkm ki:
Hliy mahrse-i stanbul'da et bbnda
mzyakas olman, taht- kaznuzda olan
celeb tifesinn hliy irsl olnacak mevsim
koyunlar ne mikdr olup ve ne mikdr tedrk
olnup irsl olnmak zre idi bilinmek lzm
olman buyurdum ki:
Her birinz bi'z-zt mukayyed olup taht-
kaznuzda olan celeb tfesin getrdp dah
zerlerine mukayyed olan koyun defter
mcebince tedrk itdrp vakti ve mevsimi ile
her mevsim koyunn b-kusr ihrc eyleyp dah
anun gibi ml hdmetinde olanlarnuz yarar
niblerinz ve demlerinz ile ml hdmetine
memr olmayanlarnuz bi'z-zt srdrp b-
kusr getrp mahrse-i mezbreye teslm
itdresiz. yle ki, birinz taht- kaznuzda olan
celeb tifesine defter mcebince yazlan
koyunlarn bi't-tamm tedrk itdrp srp
getrdp teslm itmeyesiz ve yhd noksn zre
mevsimden ge getresiz ve yhd yolda
kassblara bey itdrp telef itdresiz, asl bir
ferdn zri kabl olnmayup Sdde-i
sadet'mde olan celeb defterine tatbk olnup
noksn zre getrenlerin mansblar alnmala
konlmayup env- itb ikba mstahkk
olmak mukarrer bilp ana gre mukayyed olup
ihml mshaleden ve kimesneye himyet
itmekden ziyde ihtiyt [] ictinb eyleyp her
birinz taht- kaznuzda vk olan celeblere
defter mcebince tayn olnan koyunlarn vakti
ve mevsimi ile tedrk itdrp ml hdmetinde
olmayanlarnuz emrm zre srp bi'z-zt
getrp ve ml- mr hdmetinde olanlarnuz
niblerinz ve yarar demlerinz ile gnderp
teslm itmekde dakka fevt itmeyesiz ve her
birinz bi'l-fil taht- kaznuzda ne mikdr celeb
olup ve zerlerine takdr olnup hliy irsl
olncak ne mikdr koyunlar olup tedrk
olnmdur, mufassal yazup mezbr ile arz
idesiz. Ve sene-i sbkada dah getrp
mahrse-i mezbreye koyun teslm idp celeb
huccet alan celeblern dah huccetlerin alup ne
mikdr koyun teslm iderlerse huccetleri
ZET VE TRANSKRPSYON 212

mcebince an dah yazup bildresiz. Taht- satdurmayasz. kier elli ve er yz dirheme

kaznuzda olan kassblara katup satdurmayasz.

479/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah sol-kol kdlarna.

Rumeli kadlarna: Erzurum Beylerbeyisi Ayas Paa'nn adam Hseyin

480 Suba'nn, Tamevar sbk Defterdar brahim'e teslim edilmesi hakknda.

Yazld. emcid ve'l-ekrim brhm zde mecduh irsl

Rm-ili kdlarna hkm ki:
Sbk Erzurum Beglerbegisi olan Ayas'un
demlerinden Hseyin Sba nm kimesnenn
huzr lzm olman getrmek in sbk
Tmvar'da timar defterdr olan kdvet'l-
olnup buyurdum ki:
Her kangnzun taht- kazsnda bulnursa
tutup mrn-ileyhe teslm eyleyesiz. yle ki,
ele gelmekde ve yolda getrmekde dem lzm
olursa kifyet mikdr dem viresiz.

Msr beylerbeyine: Kuds'de ehzade Sultan Selim validesi imareti iin

481 mahsul alnmasna dair.
Yazld.
m yenierilerinden, arz getren mer'e
virildi.
F 4 Safer sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Ferzend-i ercmend olum Selm
vlidesinn Kuds-i erf'de olan imreti
mtevellsi Turgud, Dergh- muall'ma
mektb gnderp, hliy sene 966 trhinde
hsl olan terekeyi ekirge yiyp imdilik tereke
bahda oldun ve sbkda der-anbr olan
terekeye dah bit dp satlmak zre oldun ve
bu yl hsl olan tereke dah kalmayup imret-i
mezbre harcna kifyet idecei malm
olmayup terekeye mzyaka lzm gelrse ol
cnibden tereke almak in dem gnderildkde
akalar ile kifyet mikdr buday ve sir
tereke virilmek bbnda hkm-i erfm taleb
itmein, buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; anun gibi evkf-
mezbrenn terekesi imret harcna kifyet
itmeyp mzyaka lzm gelrse ki, mzyaka
olup ihtiyc oldu senn malmun ola, ol
bbda mzyaka ekdrmeyp ne mikdr tereke
kifyet iderse kifyet mikdr akalar ile
kifyet mikdr tereke alviresin. Amm evkf
bahnesiyle kimesneye tereke virilmekden ve
kifyet mikdrndan ziyde virilmekden hazer
idesin. htiyc oldun ve ne mikdr lzm
oldun tamm malm idinp, dah ana gre
viresin.

[Yev]m'l-hams f 2 Safer'l-muzaffer sene 967 [03.11.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 213

Edremid, Ayazmend, Bergama, Gzelhisar ve Tarhaniyat kadlarna: Deryada

482 kffara zahire verilmemesi, fakat stanbul iin ferman ile gelenlere zahire
verilmesi hakknda.
Yazld. erfmle mahrse-i mezbre in ve tereke
Bl avu'a virildi. getrmee irsl olnan resler emrm ile
F 4 Safer sene 967 varduklarnda, ellerinde olan fermn-
Edremid ve Ayazmend ve Bergama ve hmynum mcebince bulnan yirlerden narh-
Gzel-hisr ve Tarhaniyat kdlarna hkm rz zre eger arpa ve budaydur, ihtiyrlar ile
ki: bey idenlerden alvirp gemilerine tahml
Mahrse-i stanbul'da tereke bbnda nev eyleyp unlar ki deryda kffra bey itmek
mzyaka olman bundan akdem taht- ihtimli ola, iine yarar demler koyup ve her
kaznuzdan tereke almak in baz reslern res gemisine ne mikdr tereke tahml olnup ve
keflleri alnup vade virilp emr ile irsl olnup ne sefer zre alndun yazup siz dah Sdde-i
varup tereke almak istedklerinde ihtiyrlariyle sadet'me bildresiz ki, geldkde ana gre
bey idenleri baz sancak milleri ve sbalar, taleb olnup hrice iledp bey itmek ihtimli
siz deryya tereke virmek memn iken tereke olmaya. Mahmiyye-i mezbre'nn zahresi
virrsiz diy tutup cermelerin alup ve bazlar huss mhimmtdandur. Bunda mzyaka
dah reslerden arlk diy bir mikdr aka vardur ve yhd deryya tereke virilmek
taleb idp ve siz dah memleketde mzyaka memndur diy bunlara tereke bey idenleri
vardur ve deryya tereke virilmek men olnup ehl-i rf ol vechile dahl idp reydan ve
nie defa ahkm- erfe vrid olmdur diy reslerden ahz celb olmakdan ziyde hazer
mcerred ahz in taalll idp tereke al- eyleyesiz. Sonra yoklanup grilp yle ki, bu
durmadunuz ilm eylediler. mdi, deryya ve bahne ile reslerden ve yhd reydan sizn
kffr- hksra tereke virilmemek bbnda cnibinzden ve yhd sir men v umml
sdr olan emrm kem-kn mukarrerdr. ve begler demlerinden ahz celb yhd emr ile
Amm unlar ki emr-i erfmle mahrse-i varmayanlara ve yhd deryya kffr- hksra
mezbre zahresiyn taht- kaznuza varup tereke virildi malm ola, asl bir ferdn zri
tereke almak istedklerinde, eger siz ve eger makbl olmayup azl ile konlmayup mukab
voyvoda ve umml ve sir i-erleri mcerred olmak mukarrer bilp ana gre basret zre olup
ahz celb in vech-i merh zere taalll emr-i erfme mugyir i olmakdan ziyde
bahne olnmak ciz deildr. Buyurdum ki: hazer idesiz.

Vusl buldukda, bu bbda her birinz bi'z-

zt mukayyed olup, anun gibi fermn-

Nablus beyine: Kuds'de ehzade Selim'in validesinin imareti vakfna ait

483 kylerin halkna baz kiilerce verilen zararn men'i hakknda.

Yazld. Dergh- muall'ma mektb gnderp evkf-

m yenierilerinden, arz getren mer'e mezbreden liv-i Nablus'da vk olan karye-i
virildi. Kakun ahlsin Maka nm meyh dim
F 4 Safer sene 967 rencde idp zerlerine salgun salup terekelerin
ve mllarn gret idp ve karye-i mezbrda
Nablus begine hkm ki: hafta bzr olup bzr bahnesiyle her hafta
Ferzend-i ercmend olum Selm tle etrfdan ust mfsidn cem olup karye-i
bakhu vlidesinn Kuds-i erf'de vk olan mezbreye gelp cebr ile mft meccnen
imret mtevellsi Turgud zde kadruh iyllerin ve yemeklerin alup kll fesd
ZET VE TRANSKRPSYON 214

eyledkleri sebebden karye-i mezbre harba Vusl buldukda, bu bbda dim

mrif olup ve evkf- mezbreden liv-i
merkmda vk olan cemsnun dah Ysuf b.
Sys nm mfsid dim yz iki yz atlu ve ve eger zikr olnan Ysuf b. Sys'dr, her ne
yaya ile zerlerine varup mllarn gret
itdklerinden mad ehl [] iyllerine dah dahl
idp ol ecilden bazlar perkende olup ml-
vakfa kll zarar karn oldun ve karye-i
mezbrede olan hafta bzr dah ref olnmasn
arz itmein zikr olnan bzr ref olnup ve
mezkr olan ehl-i fesdun dah ele gelp
haklarndan gelinmesin emr idp buyurdum ki:
mukayyed olup zikr olnan vakf karyelere gelp
fesd teadd idp eger Maka tifesinden
tarkla olursa ol makle fesd enat zre
olanlar ele getrp reydan alnan ml
menllerin bade's-sbt alvirp dah fesd
enati zhir olanlar mecl virmeyp
haklarndan gelp zikr olnan karyeleri ve
sirlerin anlarun fitne v fesdlarndan emn
eyleyp muhtc- arz olan bildrp bu bahne
ile kend hllerinde olanlara hilf- er dahl
olnmayup ehl-i fesda himyet olnmakdan
hazer idesin.

am beylerbeyine ve am yenierileri aasna: Ayn vakf iinde istihdam iin

484 on tane yenieri gnderilmesine dair.

Yazld. gnderp imret-i mezbre evkf perkende

m yenierilerinden, arz getren mer'e olman istihdm in m yenierilerinden
virildi. kifyet mikdr yenieri virilmek mhimm
F 4 Safer sene 967 lzm oldun arz itmein on nefer yenieri
virilmesin emr idp buyurdum ki:
m beglerbegisine ve m yenierileri Zikr olnan evkfun meslihine istihdm
agasna hkm ki: in mrn-ileyh murd itdi kimesnelerden
Ferzend-i ercmend olum Selm tle on nefer yenieri tayn eyleyp gnderesiz ki,
bakhu vlidesinn Kuds-i erf'de olan imreti varup mm-ileyh yannda hdmetde olalar.
evkf mtevellsi Turgud zde mecduh mektb

Amasya sanca beyine: Gelen gidenlere taaddi ve tecavz eden levent ve softa
485 taifesinin tenkilleri hakknda.

Canik beginn demi olan Budak'a virildi.
F 3 Safer sene 967
Amsiyye sanca begine hkm ki:
Silistre sanca begi olup liv-i mezbr
muhzafasnda olan Sinn dme izzuh mektb
gnderp Canik Sanca Begi olan Ali dme
izzuh ile mahmiyye-i Amsiyye'de muhfaza
hdmetinde iken baz shteler ve levend tifesi
cem olup let-i harb ktl ile ayende v
revendenn yollarna inp ve nevh v kasabt
halkndan nie kimesnenn evld emvllerine
dahl itdkleri sebebden ele getrmek in etrf
cevnibe demler salnup ele girmeyp
cemiyyetle Canik cniblerine gitdin
bildrmi; kr istim oldun bildrmi. mdi,
bundan akdem zikr olnan shte ve levend
tifesiyn size nie defa ahkm- erfe
gnderilp tenbh olnm idi. mdi, sacanuzda
bu makle ehl-i fesd zuhr idp bunca
zamndan ber siz ele getrp haklarndan
gelmeyesiz, bu sizn ihmlinzden ve yhd
hfz u hrset-i memlekete adem-i
iktidrnuzdandur. Buyurdum ki:
Bu bbda bi'z-zt mukayyed olup zikr
olnan elh-i fesd eger shte tifesidr, eger
ZET VE TRANSKRPSYON 215

gayr levenddr, her ne tarkla mmkin ise ele Canik Sanca Begi Ali dme ulvvuh tezkire
getrp anun gibi yara u yasa ile fesd zre idp gndermein, sreti ihrc olnup bile irsl
ele gelenleri mecl virmeyp mahallinde olmdur. Her kandeyse bulup ehl-i fesdun
haklarndan gelp ol cevnibi anlarun fitne v hakkndan gelesin.
fesdlarndan emn zd eyleyesin. yle ki,
bu defa dah zikr olnan ehl-i fesdun
haklarndan gir sancanuzda kimesneye 485/a-
teadd itdkleri istim olna, asl zrinz Yazld.
makbl olmak ihtimli olmayup mesl Bu dah.
olmanuz mukarrer bilp ana gre basret zre Bir sreti orum sanca begine.
olup hfz u hrsetde dakka fevt itmeyp ehl-i
fesd ele getrp er u knn ile haklarndan
gelesin. Bu bbda ehl-i fesd olanlar kimler ise

[Yev]m's-sebt f 3 Saferi'l-muzaffer sene 967 [04.11.1559]

Kuds-i erif evkaf mtevellisi Turgud'a: Kuds-i erif'de evkaf mtevellisi

486 Bayram zamanndan kalan mahsuln Dubrovnikliye satlmas hakknda.

Yazld. skele-i mezkreye gemilerin gnder-

m yenierilerinden, arz getren demi mer'e
virildi.
F 4 Saferi'l-muzaffer sene 967
Kuds-i erf evkf mtevellsi olan
Turgud'a hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp ve
sbk mtevvell olan Bayrm zamnnda drt
bin kile mikdr tereke der-anbr klup tlib
olmaman bey olnmayup riyp ve senn
zamnunda hsl olan tereke dah vilyet-i
mezkre ucuzluk olman der-anbr kalup nsf
mikdr riyp mads dah telef olmak
zredr diy arz itmein Dubravnikl'ye bey
olnmasn emr idp Yafa iskelesi'ne gemi
gnderilmek tenbh olnmdur. Buyurdum ki:
dklerinde evkf- mezkrenn ne mikdr
terekesi varise narh- rz zre Dubravnik
gemilerine bey eyleyp ne mikdr tereke
virilrse ellerine temessk virp bir sretin
Sdde-i sadet'me gnderesin. Amm zikr
olnan gemilere evkf- mezkre terekesinden
gayr tereke virilmek ciz deildr. Bu bbda
mukayyed olup, evkf terekesinden gayr bir
habbe tereke virdrmeyp fermn-
hmynuma [mugyir] i olmakdan hazer
idesin. yle ki, evkf terekesinden gayr, evkf
bahnesiyle hricden tereke alnup virile ve
yhd gayr kimesnelere bu bahne ile tereke
virdrdn istim olna, zrn makbl
olmayup mukab olman mukarrerdr. Ana gre
evkfun beyi lzm olan terekesin viresin.

Canik sanca Beyi Ali Bey'e: Fesat zere bulunan softa ve levent taifesinin ele
487 geirilip haklarndan gelinmesine dair.
Yazld.
Mezbr begn demi Budak'a virildi.
F 3 Safer sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON
Canik Sanca Begi Ali Beg'e hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb gn-
derp shte ve levend tifesinden hayl ehl-i
fesd cem olup let-i harb ve tfeng ile yende
v revendenn yollarna inp kur halkna
salkun salup hussan Canik snurnda Demir
nm karyede salkun salar iken iki neferi ele
gelp karye halkndan iki kimesne mecrh idp
meclis-i erde ikrr idp ikrrlar sicill
olndukdan sonra Samsun kalas'nda habs
olnduklarn ve bundan gayr ehl-i fesd kimler
idin yazup bildrmisin. Eyle olsa buyurdum
ki:
Varcak, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup
zikr olnan ehl-i fesd eger arzda mastr
olanlardur ve eger sir shte ve levend
Sofya, rnova ve Berkofa kadlarna: Rumeli Beylerbeyisi Mustafa Paa'nn
488 haslar mahsultnn voyvodalar tarafndan toplanarak tahsil ettirilmesi hakknda.
Yazld.
Sofya, ernovi ve Berkofa kdlarna
hkm ki:
Hliy emr'l-meri'l-kirm Rm-ili Sdde-i sadet'me gnderesiz. Huss-
Beglerbegisi Mustafa Paa dmet melhi taht-
kaznuzda olan hslar mahsltnun akasn
cem u tahsl eyleyp getrmek in
voyvodalarna mektb gndermein, mektblar
ayn ile irsl olnup buyurdum ki:
488/a-
Yazld.
Bir sreti Siroz, Zihne ve Filorina kdlarna.
Rm-ili avularndan Ferruh'a.
216
tifesindendr her ne tarkla mmkin ise ele
getrp anun gibi yara u yasala ele gelenleri
mecl virmeyp mahallinde haklarndan gelp
ol cevnibi anlarun fitne v fesdlarndan emn
idesin. yle ki, ehl-i fesdun hakkndan
gelinmeyp sancaunda kimesneye teadd
itdkleri istim olna, asla zrn makbl olmaz.
Ana gre mukayyed olup hfz u hrsetde
dakka fevt itmeyp ehl-i fesd ele getrp
er u knn ile haklarndan gelesin ve arz
olndu zre zikr olnan ehl-i fesddan
yarayla tutlup ve dem mecrh idp ikrr
dah sicill olup habs olnan iki nefer ehl-i fesd
mseccel olmsa mahallinde hakkndan gelesin
ve emr-i erfm yirine vardun yazup arz
idesin.
Rm-ili avularndan Bl vardukda,
mrn-ileyhn zikr olnan voyvodalarna
mektb mcebince mahsllerin cem u tahsl
itdrp dah bi'z-zt voyvodalar ile mezbr ile
mezbr mhimdr, ihml itdrmeyp emrm
zre irsl eyleyesiz. yle ki voyvodalar bi'z-
zt gelmek ile anda mahslta zarar lzm gelp
bi'z-zt gelmek mmkin deilse zikr olnan
akay yarar ve itimd itdi demlerin koup
bile gndere.
488/b-
Yazld.
Bir sreti Mora, Yanya, Cuma-bzr
kdlarna.
Rm-ili avularndan Mustafa['ya].
ZET VE TRANSKRPSYON 217

[Yev]m'l-isneyn f 5 Safer sene 967 [06.11.1559]

Eflk Voyvodas Petri'ye: Erdel'e toplanan mfsidlerin tecavzlerinin men'i

489 iin Vidin beyi ve Bodan voyvodas ile birlikte muhafazaya devam edilmesine dair.

Yazld. begine ve Bodan voyvodasna senn tarafuna

demi Malko'a virildi.
F 7 Safer sene 967
Eflk Voyvodas Petri Voyvoda'ya
hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
Erdel'den baz mfsidler cemiyyet zre olup
amm mzdr ki an-karb mnhezm makhr zre olasn ve mrn-ileyh emr-i ahurum
olup haklarndan geline ve memleket birleince
Emr-i Ahurum Ali zde mecduh ol vilyetde
elenmesi hussn ilm eylemisin. mdi, Vidin
hzr u nzr olmalariyn hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi baz ehl-i fesdun
def u mazarrat hussnda lzm gelrse anlar
ile haberlep yek-dil yek-cihet olup hfz u
hrset-i memleket ve zabt u synet-i riyyet
bbnda dakka fevt itmeyp ikdm ihtimm
stne-i sadet'me gelp gide.

490 Bu hususta Vidin beyine hkm.

Yazld. mezkr voyvoda ile yek-dil yek-cihet olup

Bu dah.
Vidin begine hkm ki:
Eflk voyvodas Sdde-i sadet'me
mektb gnderp vilyet-i Erdel'den gelmi
baz mfsidler cemiyyet zre olup anun gibi
vilyet-i Eflk'a zarar kasdna hareket iderlerise
def u mazarratlar hussnda muvenet lzm
gelrise muvenet olnmasn ilm i[t]di
ecilden buyurdum ki:
Varcak, sen dah mezkr voyvoda
taraflarna gz ve kulak tutup anun gibi ehl-i
fesd hareket idp def u mazarratlar bbnda
muvenet lzm gelp sana haber gnderdkde
hsn-i ittihd ittifk zre ehl-i fesdun def-i
mazarratlar hussnda her ne tarkla olurise
muvenet mzheret eyleyp memleket []
vilyete zarar u gezend iridrmemek bbnda
ve devlet-i ebed-peyvendme mteferri olan
meslih u mhimmtda env- mes-i cemle
zuhra getresin.
490/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Bodan Voyvodas Aleksandra
Voyvoda'ya.

Budin beylerbeyine: Ekiya ve haydutlar iin Seksar Beyi Dural Bey

491 tarafndan adam istenildiinde varolardan tfenki gnderilmesi hakknda.

Yazld.
abn Kethud'ya virildi. Budun beglerbegisine hkm ki:
F 5 Safer sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 218

Hliy Seksar Sanca Begi olan Turali
dme izzuh Sdde-i sadet'me dem
gnderp sancanda baz hayduk harm zuhr
idp kend zerine varmalu oldukda ve yhd
dem gndermel oldukda Naka ve Nolta ve
Atina nm varolardan ve sir sancanda olan
hslardan baz tfengci dem lzm olup taleb
itdkde taalll itdklerin bildrmi. Ol bbda
hkm-i erfm taleb itmein buyurdum ki:
Anun gibi hayduk harm zuhr idp def-i
ifsdlar in tfengciye ihtiyc olup mrn-
ileyh taleb itdkde zikr olnan varolar ahlsi
taalll iderlerse men eyleyp tenbh tekd
eyleyesin ki lzm olup mrn-ileyh tfengci
taleb itdkde taalll bahne itmeyp kifyet
mikdr dem viresin.

Bursa'da tutulan hrszlarn stanbul'a gnderilmesi hakknda Bursa

492 subasna hkm.

Yazld. Derv nm erkleri Sdde-i sadet'me

stanbul sbasna virildi.
F 6 Safer sene 967
Burusa sbasna hkm ki:
Bundan akdem emr-i erfm gnderilp
mahrse-i stanbul sbas tutdu Kulak
Husrev nm hrsuzun Burusa'da tutlup ellerinde
krkler bulnup habs olnan Acem Hseyin ve
gnderile diy emrm olmd. Hliy
gnderildi ilm olnman buyurdum ki:
Varcak mezkrun, mezbrn erklerin
ellerinde bulnan krkleri ile yarar demlere
koup Dergh- muall'ma gnderesin. Yolda
gaybet itdrmekden hazer idp onat [vechile]
mukayyed olasn.

[Yev]m's-sls f 6 Safer sene 967 [07.11.1559]

orum sanca beyine: Sancak'daki ekiyy ele geirip haklarndan

493 gelinmesine dair.

Yazld. Vardukda, anun gibi zuhr iden ehl-i fesd

demi Cafer'e virildi.
F 8 Safer sene 967
orum Sanca Begi lys Beg'e hkm
ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp sancaunda hrsuz u harmlik ile
marf u mehr olup fesd enat itdk-
lerinde zerlerine varup dutmak kasd olndukda
har sancaa kamala ele girmeyp hric-i
sancaa kaan ehl-i fesd dutup ele getrp
haklarndan gelinmesi lzmdur diy arz
itmisin. Eyle olsa buyurdum ki:
eger sancaundadur ve eger gayr yirdedr, her
ne tarkla ele gelmek mmkin ise ele getrp
dah er u knn ile ehl-i fesdun fesd
enatleri zhir oldu yirde haklarndan
gelinp sancaun deildr diy eger kdlar ve
eger sir kimesneler ind iderlerse arz idesin.
Ehl-i fesd ele getrmekde eger kdlar ve eger
gayrdur, gerei gibi muvenet ideler. Bu
bahne ile kend hllerinde olanlara dahl
tecvz olmakdan hazer idp muhtc- arz olan
yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 219

Tamevar beylerbeyine: Feth-i hkanden sonra iltica ve hicret eden zimmilere

494 verilen muaf ve msellem tezkireleri kaytlarnn gnderilmesi hakknda.

Yazld. mhrl tezkire virp tezkireleri defter-i

Hseyin Kethud'ya virildi.
F 6 Safer sene 967
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp feth-i hknden kffr- hksrun buyurdum ki:
aynndan baz zimmler ihtiyrlariyle gelp
itat itdklerinden gayr nie hne itat
itdrdkleri ecilden mteveff Mehmed Paa
himyet idp ellerine temessk virp badeh
vilyet tahrr olndukda timar myesser
olmayanlara rzlariyle vilyet emni,
tasarruflarnda olan yirleriyle muf msellem
idp vilyet defterine kayd itdm diy ellerine
mufassala kayd olnmadu sebebden, skin
olduklar yirlern shibleri mezbrlardan sir
reydan gir[] r ve rsm taleb itdklerin
bildrmisin. Lkin isimleriyle ne mikdr nefer
olduklar malm olmak lzm olman
Varcak, ne mikdr neferdr, isimleriyle
defter eyleyp Sdde-i sadet'me bildresin.
Ve defterde yazlan ne mikdrdur, kayd
olnmayup kalanlar ne mikdrdur? Defter idp
bildresin.

[Yev]m's-sebt f 10 Safer sene 967 [11.11.1559]

Bodan voyvodasna: Eflk Voyvodas Miro'nun lmnden sonra taaddi ve

495 ekvet yaplacana dair haberler zerine, o tarafla ilgilenip lzumunda yardm
etmesi hakknda.

Yazld. imdiye dein seneden seneye harc virildi

demi Polna'ya virildi. gibi bir dah virilmeye" diy stne-i sadet'e
F 11 Safer sene 967 harc getrmezlerse isyn zre olmalar
mukarrer olur ve stne-i sadet'de stefan
Bodan voyvodasna hkm ki: Kral'un Julay Mihay nm demsi olup ziyde
Mektb gnderp Miro Voyvoda fevt err olup, 'de her ne istim iderse bi'l-klliyye
oldukdan sonra mezbr Miro Voyvoda'ya stefan Kral'a ilm ider ve stefan Kral dah
hynet iden baz eirr blk olup, bir Magrib cnibinden olan krallara ve Ferendu'a
bli stefan Kral'un ve bir bli Plademir ve sirlere haber idp ilm ider. imdiki hlde
aret ve bir bli Patrandra (?) ellerinde olup stefan Kral, Erdel ve Macar beglerini cem
stefan Kral'un ve cmle bolarlarun ve Erdel ve idp, dank itmek isterleriken fikri ne idi
Macar beglerinn ittifklariyle birin Kara Eflk malm olmad. Efkr- fsidi nenn zerine
vilyetine gnderp varup duhl itmilerdr. oldu malm olursa ber-vech-i isticl arz
Huss- mezbr in askerimz hzrdur. Emr-i olnur diy ilm eylemisin. Bu bbda her ne
erf olmaynca varup mukbil olmazuz, stefan dah dinilmise malm- erfm old. Eyle olsa
Kral itdi gibi itmek istemezz. Erdel buyurdum ki:
cnibinden gelen demlerimz yle haber Vardukda, Eflk voyvodas cnibine dim
getrdiler ki: "stefan Kral cmle bolarlariyle ve hzr u nzr olup anun gibi eger nefsnledr ve
Erdel ve Macar bekinz ile ittifk eylediler ki, eger kifyet mikdr dem gndermek iledr,
ZET VE TRANSKRPSYON 220

her ne vechile olursa gaflet itmeyp, mahall hmynumda bezl-i makdr eyleyp, her
iktiz itdine gre gerei gibi muvenet cnibden vkf olduun ahbr- sahhay Sdde-i
mzheret idp her ne vechile mmkin sadet'me ilmdan hl olmayasn ve anun
mutasavverse mazarrat ifsdlarn def u ref gibi Bodan vilyetine zarar kasdna gelenleri
itmek bbnda env- mes-i cemlen zuhra dah gerei gibi haklarndan gelp memleket []
getresin. Gaflet ile ehl-i fesddan vilyet-i vilyete rs- zarar u ziyn iridrmeyp hfz u
Eflk'a zarar u gezend iridrmekden hazer hrset-i memleket ve savn u synet-i riyyet
idesin. Atebe-i uly'ma olan ubdiyyet ihlsun bbnda env- mes-i cemle zuhra
muktezsnca vk olan hdemt- getresin.

Balkesir ve Ezine kadlarna: Hac Ahmed adndaki ekiy hakknda Edremid

496 kads ve Emval Nzr olan Kemal ile beraber tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. hmynum gnderilp arz olndu gibi ise

Nzr'un demi Mustafa'ya virildi.
F 11 Safer sene 967
Balkesri ve Ezine kdlarna hkm ki:
Edremid kds olup Nzr- Emvl olan
Keml, bundan akdem Dergh- muall'ma
mektb gnderp Hac Ahmed nm kimesnenn
ehl-i fesd ve hrsuz yata olup izlesi lzmdur
diy arz itmein ol bbda size hkm-i
hakkndan gelesiz diy emrm olmd. Ol emr-i
erfm kem-kn mukarrerdr. Mezbrun
ahvli grilmel oldukda gir mrn-ileyh
Keml bile mbir olmasn emr idp
buyurdum ki:
Mezbrn ahvlin emrm zre mrn-
ileyhle hakk zre teft eyleyp emr-i erf-i
sbkumla amel eyleyesiz.

[Yev]m's-sebt f 11 Safer sene 967 [12.11.1559]

Msr beylerbeyine: Reid kazasnda bayram gecesi Memi adl birisinin evinde
497 iki iip adam katledenler hakknda eriate gre lzm gelenin icrasna dair.

Yazld. sl oldukda mecrh Mustafa cevb virp diger

Kd-asker Efendi arz idp buyurlmdur.
Muhzr yolda Mehmed'e virildi.
F 10 Safer sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem sana
Red kds mektb gnderp Dergh- muall
yenierilerinden Mustafa ve Kul-ol Ali ve
diger Mustafa ve Mrid Cafer'n kul Derv
ve Tcir Mehmed ve Hzr nm kimesneler dah
bayrm gicesi Memi nm gazzzun odasnda
rb-i hamr idp Kul-ol Ali katl olnup
mezbr Mustafa mecrh olup Mslimnlar ile
zerine varlup ehl-i meclisden Mustafa ve diger
Mustafa ve Derv ve Tcir Mehmed hzr olup
Mustafa evine girp Hzr Bl maktl Ali ile
gavg idp mum syinp Derv kaup mezbr
Hzr Bl, Ali'yi bala omuznda[n] ve birka
yirinde[n] urup Mustafa tutmak istedkde an
dah yirde[n] urup kaup gitdi. Etrfa
demler gnderilp Hzr Bl ve Memi ele
gelmeyp gaybet idp hzrlarun cevb sicille
kayd olnup diy ilm itdkde[n] sonra mezbr
Hzr Bl ele gelp sl oldukda inkr idp
ashb- sohbetden gayr hid olmayup eyle olsa
mezbr Hzr Bl ve mecrh Mustafa yenieri
olup bunda nevbetci olan turnac-bana teslm
olnup ve ashb- sohbet ve shib-i hne
sbaya virilp habs olmlardur diy arz
eylemisin. mdi, ol mahbslarun dah agalar
ZET VE TRANSKRPSYON 221

tarafndan detleri zre bertlar gnderilmidr. ahvllerin ber-mceb-i er-i kavm onat
Eyle olsa buyurdum ki: vechile teft eyleyp gresin; eger ol bertlar
Vardukda, ehl-i meclisden sir gaybet gnderilenleridr ve eger siridr erile lzm
idenleri dah her ne tarkla olursa ele getrp geleni mahallinde icr idp yirine koyasn.

Selnik kadsna: Madenci olan Hseyin Bl yerine stemat adl zimminin

498 celep kaydedilmesine msaade olunduuna dair.

Yazld. itdn ecilden mezkr zimm, mesfr

Keml avu-ol Mustafa'ya virildi.
F 13 Rebu'l-evvel sene 967
Selnik kdsna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp nefs-i Selnik'de Debblar
mahallesinde skin olup defterde yz koyuna
celeb kayd olnan Pr-ol Hseyin Bl in
madenci olmala celeb hdmetine mnidr ve
yirine kaz-i mezbra tbi Ayamana nm
karyeden stemad nm zimm yarar ve
mtemevvil olman mahaldr diy ilm
Hseyin'n yirine defterde celeb kayd
olnmdur. Buyurdum ki:
Mezbr stemad'un defterde zerine kayd
olnan koyun sl be-sl vakti ve mevsimi ile
tedrk itdrp gnderp mahmiyye-i
mezbreye teslm itdresin. yle ki, mezbr
zimm zikr olnan koyunn getrp teslm
itmeye vey adem-i iktidrn arz eyleye,
mezkrun zerine kayd olnan koyun senden
taleb olnur, ana gre mukayyed olasn.

skp sanca kadlarna: skp beyinin haslar mahsulnn adamna

499 toplattrlmas hakknda.

Yazld. demlerine tahvlinde vk olan cz ve kll

skb sanca kdlarna hkm ki:
Hliy liv-i mezbrun begi Sdde-i
sadet'me dem gnderp hslar mahsli
cem u tahsl olup harclkc varnca ihzr
olmasn rec itmein buyurdum ki:
Hkm-i erfmle demi Husrev vardukda,
bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed olup
taht- kaznuzda vk olan hslarn zabt idp
mahslin cem u tahsl idp ihzr itdresiz ki,
harclkc vardukda asl tevakkuf lzm gelmeye.
Huss- mezbra dikkat ihtimm idp ihml
mshele itmeyp er u knn [ve] defter
mcebince mrn-ileyhe id ve rci olan
hukk- eriyye ve rsm- rfiyyesin b-kusr
cem itdrp kimesnede bir aka ve bir habbesin
bk komayasn.

[Yev]m'l-isneyn f 12 Safer sene 967 [14.11.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 222

Badad beylerbeyine: Mevcut askerle yeniden gnderilecek askere kfi

500 miktarda zahirenin mevcut olup olmadnn bildirilmesine dair.

Yazld. Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup

Uladurmak in Ali avu ile Diyrbekr
beglerbegisine gnderildi.
F 12 Safer sene 967
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem ol cnibe irsl olnan
askir-i nusret-mesirn zahreleri mhimm
lzm olup andan gayr dah asker gnderilmek
lzm oldukda zahre huss mhimmtdan olup
vilyet zahresi ahvli malm olmak lzm
olman buyurdum ki:
vilyet-i mezbrenn eger mrde ve eger
erbb- timar ve reyda der-anbr olm tereke
var mdur? Anda olan askerden mad asker
varmalu oldukda kifyet ider mi, tahmnen ne
mikdr tereke olup ne mikdr askere kifyet
ider? Tamm malm idinp dah yazup
bildrp ve sir ol cevnibn vkf olduun
ahbr dah ilm idp ve bu hkm-i erfm
sana ne gn varup vsl oldun bile yazup
bildresin.

Diyarbekir beylerbeyine: Gnderilen mhrl hkmn Haleb defterdarna

501 ulatrlmas hakknda.

Yazld. Varup vsl oldukda yarar avuun ile

Ali avu ile Mliyye tarafndan virilen
hkmleriyle bile gnderildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Haleb defterdrna sl in sana
mhrl kse ile hkm-i erfm gnderil-
midr. Buyurdum ki:
gnderp uladurup cevb ne ise aldurup
Sdde-i sadet'me gnderesin ve mrn-
ileyhden ulak hkmin alup Sdde-i sadet'me
gelmek in brgr viresin ve bu hkm-i erfm
sana ne gn varup vsl oldun ve ne zamnda
irsl eyledn yazup bildresin.

Rum beylerbeyine: Gnderilen mhrl hkmn Erzurum beylerbeyine

502 ulatrlmasna dair.

Yazld. sl itdkde tehr itmeyp yarar avuun

Mliyye tarafndan virilen hkmleriyle Ali
avu'a virildi.
Rm beglerbegisine hkm ki:
Erzurum beglerbegisine sl in sana
mhrl kse ile hkm-i erf gnderilmidr.
Buyurdum ki:
ile mrn-ileyhe irsl sl idp fermn-
erfmn cevb ne ise, sen alup Sdde-i
sadet'me gnderesin ve bu hkm-i erfm
sana ne gnde vsl olup ve ne zamnda irsl
itdn yazup bildresin.

Gnderilen hkmn cevabn derhal gndermesi hakknda Amasya kadsna

503 hkm.
ZET VE TRANSKRPSYON 223

Yazld. gelmesine tevakkuf eylemeyp cevbn yazup

Bu dah.
Amsiyye kdsna hkm ki:
Sana hkm-i erf gnderilmidr. Varup
teslm itdkde tehr itmeyp mrn-ileyhn
muaccelen bildresin ve bu hkm-i erfm
sana ne gn vsl olup ne vechile tedrk
eyledn yazup bildresin.

Amasya beyine: Amasya Kalesi tm grevlilerinin klliyen deitirildiine dair.

504
Yazld.
Muhzra virildi.
F 13 Safer sene 967
Amsiyye sanca begine hkm ki:
Hliy Amsiyye kalasnun dizdr ve
kethuds ve sir mstahfzlar bi'l-klliyye ref
olnup yirlerine har dizdr ve kethud ve hisr-
erenleri tayn nasb olnup bert- erf virlp
irsl olndlar. Buyurdum ki:
Varduklarnda, kala-y mezbre dizdrn
ve kethud ve sir mstahfzlarn ihrc idp
dah kalay hliy varan dizdra teslm idp
gerei gibi hfz u hrset itdresin. yle bilesin.

znik kadsna: Akahisar yolunda kadnlarn ldrlmesine yardmc olan

505 Suba Karamanl Hasan'n siyaset edilmesi hakknda.
Yazld.
Hayreddn Beg'e virildi.
F 13 Safer sene 967
Kd-asker arz idp emri zre yazlmdur.
znik kdsna hkm ki:
Hliy Gl-bzr kds ile Sdde-i
sadet'me mektb gnderp kaz-i znik'den
Akasar'a giderken tark- mm zre maktl
olan htnlar katl iden harmlerden Kara
Mehmed ve Resl nm kimesneler kaz-i
znik'de sbalk iden Karamanlu Hasan in
zikr olnan htnlarun Akasar'a gitmelerinden
bize haber virp dell olmd didklerinde,
znik ahlsinden nie kimesneler mezkr
Karamanlu Hasan hakknda ey kimesne
iitmezz; yola ve bele iner harm iidrz
diy haber virdklerin arz eylemisin. mdi,
mezkra siyset olnmasn emr idp buyurdum
ki:
Mezkr Karamanlu Hasan' siyset itdrp
emr-i erfm yirine vardun yazup bildresin.

Erdel Kral stefan'a: Erdel'e firar eden Bodanl Jeravik adl sulunun
506 Bodan voyvodasna teslim ettirilmesine dair.
Yazld. Voyvoda Dergh- muall'ma dem gnderp
Mehmed avu'a virildi. Bodan halkndan Jeravik nm ehl-i fesd kfir,
F 25 Safer sene 967 bir nefer yoldaiyle Erdel vilyetine gidp bi'l-
fil anda olduklarn arz eyledi. Eyle olsa
gerekdr ki, kadmden yce stne'mze olan
ihls u ihtissun mcebince mezkr Bodan
Erdel Kral stefan Kral'a hkm ki: voyvodasnun demi vardukda, zikr olnan
Hliy kdvet'l-meri'l-milleti'l-
Meshyye Bodan Voyvodas Aleksandra
ZET VE TRANSKRPSYON 224

mfsidi yoldaiyle merkma teslm idp Bodan voyvodasna irsl idesin.

Erdel ve Macar kralna: Eflk'dan kap Erdel'e giden ve reyya zarar veren
507 ekiynn ele geirilip haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. olanlar ele getrp haklarndan gelesiz diy

Bu dah. fermn- erfm olm idi. Sen dah yarar
kulumsun. Gerekdr ki dergh- gerdn-
Erdel ve Macar Kral'na hkm ki: iktidrmuza olan mahz- ihls ve fart-
Hliy Eflk Voyvodas Petri Voyvoda ihtissnuz muktezsnca bu bbda dim bi'z-
atebe-i ulyma mektb gnderp vilyet-i zt mukayed olup eger Eflk'dan ve eger
Eflk'dan baz ehl-i fesd kaup vilyet-i Bodan'dan anun gibi firr idp ol cnibe varan
Erdel'e duhl idp kend hevlarna tbi baz ehl-i fesd her kande[y]se ve her kimse
ehl-i fesd cem idp nie defadur ki Eflk tetebbu u tecesss idp ele getrp dah
reysn gret hasret eyleyp bu defa dah haklarndan gelp balarn Sdde-i sadet'me
baz ehl-i enat cem olup vilyet-i Eflk'a gnderesin ki bir dah zikr olnan vilyetlern
kll zarar u ziyan itdklerin bildrdi. mdi, ehl-i fesd anda varup fitne v fesda
vilyet-i Eflk ve Bodan benm emr-i zafer- mberet itmee iktidrlar olmaya ve bi'l-
rehberm ile feth u teshr olm memleket cmle bu defa vilyet-i Eflk'dan varup fesda
vilyetmdr. Ve rey v berys dah mbir olanlar her ne tarkla olursa ele getrp
harc-gzrlarumdur. Dim vilyet-i haklarndan gelmek bbnda env- mes-i
mezbrenn ehl-i fesd varup sizn cemle zuhra getresin. Bir dah kimesne varup
vilyetinze snup gelp eger Eflk ve eger anda akvet idp tekrr ekv itdrmel
Bodan'da fesddan hl olmayup nie defa bu itmeyesin ve zikr olnan ehl-i fesddan ne
huss in size ahkm- erfe gnderilp anun mikdr ele getrilp ne vechile haklarndan
gibi ehl-i fesd memlekete komayup ve dhil gelindin yazup bildresin.

Akdeniz yallarnda ve Aydn sancanda olan kadlara: Deryada fesat karan

508 levent taifesinden karaya kp kaanlarn yakalanarak kapudana teslim edilmesi
hakknda.

Yazld. alup Mslimnlar sde-hl oldlar diy arz

Arz getren Arslan nm kimesneye virildi.
F 16 Safer sene 967
Akdeniz yallarnda [ve]
sancanda olan kdlara hkm ki:
Hliy eme kds Dergh- muall'ma
mektb gnderp, hliy ol cevnibde dery
muhfazasnda olan Hce-zde Mehmed,
idp anun gibi levend tifesi karaya dkildkde
ele gelmek bbnda muvenet olnmadun
mrn-ileyh Mehmed'n demi arz itmein
Aydn buyurdum ki:
Bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed
olup anun gibi deryda levend tifesi fesd
idp mrn-ileyh ve eger gayr kapudanlarum
ele getrmek istedklerinde karaya dkilp firr

Ayasulu'a tbi Kesri

() nm mevzda
Ahmed ve Kara Ali ve Kara Hasan ve Murd
nm reslerle levendlik idp fesd zre iken
irip top ve tfeng ile zevle dein ceng idp
badeh karaya dkilp drt aded firkatelerin
itdklerinde firr iden ehl-i fesd eger il-eri
iledr ve eger her ne tarkla olursa say ikdm
eyleyp ele getrp kapudana teslm eyleyesiz.
yle ki, bir dah levend tifesi birinzn taht-
kazsnda karaya dkilp ele getrp teslm
ZET VE TRANSKRPSYON 225

idp himyet itmeyesiz, sonra anlara olacak size virmeyp ele getreler. Amm bu bahne ile
olmak mukarrer bilp onat basret zre olup kend hllerinde olanlara dahl olnmakdan ve
taht- kaznuzda bu huss gerei gibi tenbh ehl-i fesda himyet olmakdan hazer idesiz.
eyleyesiz ki karaya kan ehl-i fesd mecl

Budin beylerbeyine: Sigetvar Kalesi Beyi Hrvat Marko'nun Moha

509 sancandan baz kimseleri esir ettiine; ahde muhalif hareket olunmamasna ve
ekiyann tenkil edilmesine dair.
Yazld. zuam kyleri rencde iden Sigetvar
Budun beglerbegisinn demi Hseyin'e virildi. haydudlarndan yaraklariyle ve tfengleriyle
F 21 Safer sene 967 yigirmi be nefer haydud tutlup onbe nefer
Moha begi mektb gnderp Pe Kral ile haydud salvirilp ve on nefer haydud almet
olan ahde muhlif bir vaz olmayup hfz u in hfz olndukda vireyi bozarlar diy hilfen
hrset zre olup, lkin Sigetvar kalas'nun begi Kral'a ilm itmekden hl olmayup hle v
olan Hrvat Marko, Moha sancanda yende huda itdklerin bildrmisin. mdi, mdmki
v revendeden ve siphden nie Mslimnlar anlar hayduk harmleri zabt idp memleket
giriftr idp kala-i mezbreden saklanup ahde vilyete anlardan zarar irimeye, ber cnibden
muhlif vaz idp Memlik-i mahrse'de dah ahde mugyir i itdrmeyesin. Amm arz
haydud yrimeyp Mslimnlar giriftr olndu gibi anlarun hayduklar gelp vilyetde
eylememek in mektblar gnderilp ve esr bu makle fesd ideler, ele getrp dah ehl-i
olan Mslimnlar taleb olndukda inkr idp fesd mecl virmeyp eedd-i siyset ile
bizm haberimz yokdur, enat idenler Zringi mahallinde hakkndan gelesin. Amm yle ki,
ve Nadaj Tomas'un haydudlardur diy cevb anlardan berye tecvz olmaya, ahde mugyir
virmein, Memlik-i mahrse'den Moha vazdan hazer idesin.
sancanda Semartde nhiyesinde siph ve sir

Krehir Bey'e Mahmud Bey'e: Sipahilere istedikleri yerden tevcih olunan

510 timarlarna ait tezkirelerin verilmesi hakknda.
Yazld. alup ol zamna dein timarlarn tasarruf iden
Arslan Kethud'ya virildi. siphler tezkirelerin bozdurup tekrr tevch
F 25 Safer sene 967 olnup asl defter-i atk ve cedd ile olmayup
hemn murdlar oldu zre tevch olnup bu
Krehri Begi olup vilyet tahrrinde takdrce tahrr olnan vilyetn zevyidi dah
olan Mahmd Beg'e hkm ki: vef itmez diy arz eylemisin. mdi, ol emr-i
Mektb gnderp bin sekiz yz dah ziyde erfm varmazdan mukaddem timarlar tevch
siphye murd itdkleri yirlerden timarlar olnup yedlerine alup mutasarrf olan siphler
tevch olnup tezkireleri virilp, bir yl mikdr ol vechile tealll [] niz itmek ciz deildr.
timarlarn tasarruf idp nhiye-i Samantu'ya Buyurdum ki:
mteallk ve gayr yz mikdr siph kalm Hkm-i erfm vusl buldukda,
iken emr-i erf vrid olup min-bad mukaddem tezkirelerin alup ol mikdr zamn
yurdlarndan virp ve beglerbegi yannda tevch timarlarn tasarruf iden siphlere ol vechile
niz itdrmeyp zikr olnan emr-i erfm
idesin diy fermn olnm. iki ay mikdr,
vardukda, henz tezkire almayan siphlere
beglerbegi yannda yz mikdr tezkiresin
emr-i sbk zre timar almadn tevch itdrp
ZET VE TRANSKRPSYON 226

emr-i erfme mugyir bir kimesneye ind yazup bildresin.

muhlefet itdrmeyesin; idenleri isimleriyle

Alacahisar beyine: Semendire, zvornik ve Alacahisar hudutlarnda fesat ve

511 ekvet icra eden ekiyann ele geirilmesi iin icap edenin yaplmas hakknda.

Yazld. martolos yazlup ve zerlerine yarar kimesne

demsi Mehmed'e virildi.
F 18 Safer sene 967
Alaca-hisr begine hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
Semendire ve zvornik ve Alaca-hisr snurlar
cem oldu Krnemrde (?) nm mahalde
dim harmler ekseriy Semendire
sancandan ve gayrdan anda cem olup kaz-i
Alaca-hisr'da ve kaz-i mezbreye karb
madenlerde alniyen evler basup demler katl
idp ve mllarn gret idp yine mahall-i
mezbra kaup zikr olnan sancaklara
dalmalariyle ele getrilmek mteassir olup ve
vilyet-i mezbre halk, fesdlarndan ziyde
rencde olduklarn ve kaza-i mezbre ahlsi bi-
esrihim gelp, Koanya nm cebel bundan
esbak harm mecma iken birka yirinde
ba tayn olnmala ol diyrn halk harmden
emn olmlardur. Eger mesfr Koanya maden
martoloslar, muf olnduklar gibi muf
olmak zre kaz-i mezbrede Samana'dan
altm nefer martolos yazlup Mustafa nm
siph zerlerine martolos-ba tayn olnmasn
arz eylemisin. mdi, vilyete beg nasb
olnmakdan garaz, hfz [u] hrset-i
memleketdr. Sancaunun hfz u hrseti senn
uhdenedr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan ehl-i fesd
eger il-eri iledr ve eger sir her ne tarkla
olursa ele getrp haklarndan gelp, emn
emn- vilyet ve refhiyyet [] itminn-
raiyyet bbnda dakka fevt itmeyp kimes-
neye zarar irgrmekden hazer idesin.

[Yev]m'l-ahad f 17 Safer sene 967 [18.11.1559]

Erzurum beylerbeyine: nas sona eren Malazgird Kalesi iin mhimmat

512 gnderilmesine dair.
Yazld. itmma irip top ve tfeng ve darbzen ve
brhm avu'a virildi. kundak ve brt lzm idn sanca begi
F 22 Safer sene 967 ilm itdin bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Varcak, kala-i mezbre iinde be ve on
Erzurum beglerbegisine hkm ki: darbzen ve krk-elli tfeng ve bir mikdr brt-
Mektb gnderp bundan akdem yaplmas
siyh virp hfz u hrset itdresin.
fermn olnan Malazgird kalas'nun bins
Budin beylerbeyine: Pete Kalesi'nin ikmali iin ne kadar paraya ihtiya varsa
513 bildirilmesi hakknda.

Yazld.
demi Hasan'a virildi. Budun beglerbegisine hkm ki:
F 21 Safer sene 967 Hliy mektb gnderp hliy Pete
dizdr ve kethuds ve sana gelp Dukagin-
ZET VE TRANSKRPSYON 227

ol mteveff Mehmed Paa bin itdi
kalanun kapusna su gelp eyym- itda
mncemid olman nie zamn nevbet-hne ve
kapu, amelden kalup ahl-i kala su almakda
be-gyet mzyaka ekp ve nevbetcilere
duracak yir olmayup zarret ekildin ve
kala-i mezbrenn bnyd itmm olnup
iinden su kuyus ve nevbet-hne yaplmala
zikr olnan usret mndefi olur didklerin ve
kala-i mezbrenn vech-i merh zre tekml
olmas, kalaya enfa ve az aka ile hsl olur
diy arz itmisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, tahmn-i sahh ile tahmn idp
zikr olnan binlarn itmm ve su kuyus ve
nevbet-hne ne mikdr aka ile hsl olur?
Grp vuk zre arz eyleyesin.

Bodan voyvodasna: zi Kalesi'nin tamiri iin gereken malzemenin tedariki

514 hakknda.

Yazld. emcid Yanbollu Mehmed zde mecduh

Zam Mehmed eleb'ye virildi.
F 25 Safer sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Hliy zi kalas'nun tamr olnmasn emr
eyleyp zemet tasarruf idenlerden fahr'l-
mbir tayn olnmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, huss- mezbr in Bodan
vilyetinden lzm olan eger aa ve tahta ve
sir kerestedr, b-kusr tedrk idivirp irsl
sl eylemek bbnda Sdde-i sadet'me olan
ubdiyyetn muktezsnca env- ikdm
ihtimmun zuhra getresin.

Bursa kadsna ve subasna: Tutulan hrszlarn derhal Dersaadet'e

515 gnderilmesi hakknda.

Yazld. Derv nm erkleri Sdde-i sadet'me

Sbaya virildi. gnderile diy emrm olm idi. Hliy
F 18 Safer 967 gnderilmedi ilm olnman buyurdum ki:
Bu defa hkm-i erfm vardukda, tehr
Burusa kdsna ve sbasna hkm ki: eylemeyp mezkrun, mezbrn erklerin
Bundan akdem emr-i erfm gnderilp ellerinde bulnan krkleri ile yarar demlere
mahrse-i stanbul sbas, tutdu Kulak koup Dergh- muall'ma gnderesin.
Husrev nm hrsuzun Burusa'da tutlup ellerinde Gnderilmemee bis varsa yazup bildresin.
krkler bulnup habs olnan Acem Hseyin ve

[Yev]m'l-isneyn f 18 Safer'l-muzaffer sene 967 [19.11.1559]

Budin beylerbeyine: Taaddi ve ekvetten hli kalmadklarn bildirdii

516 haydutlarn ve ekiynn ele geirilerek en iddetli siyaset ile haklarndan
gelinmesi hakknda.

Yazld. demi Hseyin'e virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 228

F 21 Safer sene 967 hdmetkrlar Macar olup, Macar'a nisbet idp

Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp bu vilyetn ahvlinden tefahhus
buyurlursa, askir-i slm, intizm zre olup ve
Memlik-i mahrse dah refhiyyet zredr,
amm kffrun hayduklar ve harmleri
memleket iinde yollar kesp dem almakdan,
ml gret itmekden hl olmayup vire bozlmak
icb ider vazlar olmala Kral'a mektb
gnderilp hayduklar demler alup bahya
kesdrmek nedendr diy ilm olndukda bu
vaza rz deilz diy haberler gnderp ve
beglerine vireye muhlif vaz itmen diy
zhiren tenbh eyledn csslarmuz haber
virp lkin harmleri gezp zarar u ziyn
itdkleri malmdur. Cmle ileri hledr ve
spanya Kral mrd olmaile, Pe Kral, spanya
Krall'na gep oln Pe Kral itmek iste-
dkde, yn-i btlalar zre Korof Nikola-ol
Karofek (?) nm melnun asl Neme olup,
lkin Macar arasnda olmala cmle
Pe Krall'n bana virp takviyet idecek olun,
varup stolni-Belgrad' alaym diy dav
itmein, aralarnda ihtilf vardur. Ol sebebden
serhadde karb olan kalalar mazbt olmayup
harmler gezer diy csslarmuz haber virrler
diy bildrmisin. mdi, mdmki anlar
tarafndan hayduk harmleri zabt olnup
memleket [] vilyete zarar u gezend olmaya,
ber cnibden dah anlar vilyetine dahl
tecvz caiz deildr. Buyurdum ki:
Emrm zre anlar kend hllerinde
olduklarnda ahde mugyir ber cnibden
kimesneye i itdrmeyesin. Amm yle ki
hayduklar zabt olmaya, zuhr idenlerin her ne
tarkla olursa ele getrp eedd-i siyset ile
haklarndan gelp gaflet ile anlardan vilyet
reyya zarar iridrmeyp hfz u hrset
bbnda dakka fevt itmeyp vkf olduun
ahbr- sahhay ilmdan hl olmayasn.
Addan gaflet ciz degildr. Basret zre
olasn.

Arboz beyine ve Istefe kadsna: Emre muhalif olarak deryada kffara

517 mahsul verilmemesine dair.

Yazld. Virildi takdrce gelp tereke alanlar

Mehmed avu'a virildi. kimlerdr? Ellerinde emr-i erfleri var mdur?
F 18 Safer sene 967 Kimn marifeti ile alurlar? imdiye dein ne
mikdr tereke alup gemilerine tahml
Ariboz begine ve stefe kdsna hkm itmilerdr? Emr-i erfe muhlif gelp taht-
ki: kaznuzdan tereke alanlar siz nin men idp
Bundan akdem size defetle ahkm- arz eylemeyesiz? Almamanuza sebeb nedr?
erfm gnderilp deryya ve kffr- hksra Bis-i azl olmszdur. Tehr itmeyp bu
bir habbe tereke virilmeye diy emrm olup huss tetebbu u tefahhus idp, grp dah
hliy dah ol emr-i erfm kem-kn mukarrer gelp tereke alanlar her kimn olursa girift
olup tereke virilmek memn iken imdiki hlde eyleyp reslerin habs idp ne mikdr tereke
Ariboz mukbelesinde stefe kazsna kffr- alduklarn ve gemiler kimn idin ve kimn
hksrdan baz gemi gelp stefe mddi ile marifeti ile oldun yazup bildresiz. Min-bad
yigirmi bin mdden ziyde tereke alup bi'l-fil emr-i erfmle stanbul zahresiyn varan
karyeden karyeye gezp tereke cem itdkleri gemilerden gayr bir ferde deryya ve kffr-
istim olnup vuk ve adem-i vuk malm hksra tereke virdrmeyp emr-i erfmn
olmas mhimmtdan olman buyurdum ki: icrsnda dakka fevt itmeyesiz ve zahre in
varan gemilere ne mikdr tereke virilrse
Varcak, bu hussun asl nedr? Fi'l-vk
ellerinde olan hkm-i erfmi alup, virilen
emr-i erfme mugyir deryya ve kffr-
terekenn mikdr ile karadan Sdde-i
hksra zikr olnan kdlkdan tereke virilr mi?
ZET VE TRANSKRPSYON 229

sadet'me gnderesin ki ana gre taleb olna. itmeyp ketm eyleyesiz, sonra netcesi size id
yle ki, bu huss vk olup dah siz arz olur; ana gre mukayyed olasz.

Mora sanca beyine: Mesine'de hazrlanan spanyol ve Fransa donanmasnn

518 tecavz ihtimaline kar hazr bulunulmas hakknda.

Yazld. olan Turgud dme ikblh sana ilm

demi Ferhd'a virildi.
F 21 Safer sene 967
Mora sanca begine hkm ki:
Hliy mektb gnderp spanya-i ln ile
Frane'nn m-beynlerinde muslaha olup
yetmi kta kadrga ve elli kta baralar bi'l-
fil Misina nm kalalarnda hzr olup ve
Trablus Arb dah kffr- hksr ile
meveretde bile olup Trablus'a dmeleri
mukarrerdr diy Trablus- Magrib Beglerbegisi
eyledin bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah cemiyyetn
datmayup dim hzr u mheyy olup ol
cevnibn ahvl etvrn ve kffr- hksrun
fikr-i fsid ve hayl-i ksidlerin dim tetebbu
u tecesss idp malmun olan ahbr ilmdan
hl olmayup gaflet ile kffr- hksrdan
yallara ve sir ol cevnibe zarar u gezend
iridrmekden ihtiyt eyleyesin.

[Yev]m's-sls f 21 Safer sene 967 [22.11.1559]

orlu kadsna: Sipahi olanlar zmresinden baz kimselerin stanbul'a

519 gnderilmesi hakknda.

sadet'mde huzrlar lzm olman irsl

orlu kdsna hkm ki:
Hliy kasaba-i mezbrede skin olan
siph-olanlarum zmresinden Yenieri-ol
Mehmed ve Ali ve skender ve Kartran'da
skin olan dger Ali nm kimesnelern Sdde-i
olnup buyurdum [ki]:
Vardukda, tehr eylemeyp mezbrlar
mrn-ileyhe koup Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Vultrn ve Aknc Beyi Sleyman Bey'e: zi Kalesi'nin tamiri srasnda

520 dmann tecavzne kar dikkat olunmas hakknda.

Yazld. idp r itmek in zuamdan olup Nzr-

Zam Mehmed eleb'ye virildi.
F 25 Safer sene 967
Vultrn ve Aknc Begi olan Sleymn
Beg'e hkm ki:
Hliy zi kalas'nun tamr olnmasn emr
idp ol bbda levzm u mhimmt tedrk
Emvl olan Mehmed zde kadruh tayn olnup
buyurdum ki:
Sen dah cmle aknc tifesini gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin ki cmlesi yat []
yara ve knnlar zre hzr u mheyy olup ol
cnibe nzr olasn. Anun gibi kala-i mezbre
binsna r oldukda, bir cnibden kffrdan
ZET VE TRANSKRPSYON 230

hareket olup hfz lzm gelrse asl v kat
tehr terh itmeyp muaccelen irip
hdmetde bulnasn. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur; gaflet zre bulnmayup Mihallu'ya
tbi olan eger toycalarundur ve eger
aknclarundur cmle ihzr idp ol cnibe gz
ve kulak tutasn. Lzm geldkde bil-tevakkuf
irip gaflet ile bin zre olanlara addan zarar
iridrmekden hazer idesin ve aknclara tenbh
in irsl itdn demlern aknc tifesinden
bu bahne ile ahz celb itmekden ictinb
idesin; sonra ki istim olna, netcesi sana id
olmak mukarrerdr.

Zam Toyca'ya: zi Kalesi'nin tamirinde mbair ile beraber almasna dair.

521
Yazld.
Zam Mehmed eleb'ye virildi.
F 25 Safer sene 967
Zam-i evvel Toyca'ya hkm ki:
Hliy zi kalas'nun tamr olnmasn emr
idp ol bbda zuamdan Nzr- Emvl
Mehmed, mbir tayn olnup senn dah
mrn-ileyh ile kala binsnda bile olmak
emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah mrn-ileyh ile
bile olup eger levzm u mhimmtn tadrk
itmekdedr ve eger binya mberet oldukda
muvenet mzheret itmekdr, gerei gibi
ikdm ihtimm itmekde dakka fevt
itmeyesin.

Akkirman Beyi Mustafa Bey'e: zi Kalesi'nin tamiri iin lzm olan

522 mhimmatn tedariki ve saire hususunda yardmda bulunulmas hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt

Zam Mehmed eleb'ye virildi.
F 25 Safer sene 967
Akkerman Begi Mustafa Beg'e hkm
ki:
Hliy zi kalas'nun tamr olnmasn emr
idp ol bbda Nzr- Emvl olan Zam
Mehmed mbir tayn olnup levzm u
mhimmtn ihzr in irsl olnup ve aa ve
sir baz ol cnibden gelecek kereste in
Bodan voyvodasna dah hkm-i erf
gnderilp senn dah ol bbda gerei gibi
muvenet itmen emr idp buyurdum ki:
mukayyed olup levzm u mhimmt tedrki
bbnda eger hisr-eri lzmsa hisr-
erenlerinden ve siphlerden kifyet mikdr
dem virp kerestesin ihzr itmek bbnda her
ne vechile lzm gelrse muvenet mzheret
eyleyp anun gibi binya mberet oldukda yat
yarala ve sancaunun siphlar hzr u
mheyy olup eger bi'z-zt zerine varmak
lzmsa varup ve ill gz ve kulak olmala
mdur, her ne yzden mnsibse mahall iktiz
itdi zre hsn-i tedrk zre olup gaflet ile
bin zerinde olanlara kffr- hksrdan zarar u
gezend iridrmekden ziyde hazer eyleyesin.

Erzurum beylerbeyisine: Erzurum beylerbeyiliine bal zemet ve timar

523 sahipleri ve dier kul taifesinin defterinin tanzimi ve gnderilmesine dair.

Yazld. F 23 Safer sene 967

brhm avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 231

Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp beglerbegil[n]e mteallk olan
zuam ve erbb- timarun ve sir kul
tifesinn yoklamasn murd itdn ecilden
buyurdum ki:
Erzurum'da ve Oltu'da ve sirde olan kul
tifesin bi'z-zt yoklayup ne mikdr mevcd ise
defter eyleyp mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin ve tenbh tekd eyleyesin ki, kul
tifesi dim yat yaraklar ile senn yanunda
hzr olup lzm oldukda mevcd bulnalar.
Andan gayr beglerbegilne mteallk olan
zuam ve erbb- timara dah gerei gibi tenbh
tekd idesin ki her biri knn zre cebe v
cevenleri ve cebelleri ve sir lt- harb [u]
ktlleri ile dim hzr [u] mheyy olalar.
Anun gibi hdmet vk oldukda tevakkuf lzm
gelmeyp ceman mretteb mkemmel
bulnalar. Bu bbda beglere dah gerei gibi
tenbh idesin.

Dulkadirli beylerbeyine: Tahrir esnasnda timarlarnn tevcih edilmemesinden

524 ikyet eden sipahilerin tezkirelerinin verilmesi hakknda.

Yazld. fermn- hmynum sudrndan mukaddem

Yazlup, ninlanup ierye gnderilmein tezkire olan siphlern tezkireleri bozlmaa
Arslan Kethud'ya virildi. emrm yokdur. Buyurdum ki:
F 25 Safer sene 967 Sbk vrid olan emrmden mukaddem
tezkire alanlara ol vechile taalll niz
Dulkdirl beglerbegisine hkm ki: itdrmeyp tezkire itmeyp bk kalanlarna
Bundan [akdem] baz Dulkdirl siphleri emr-i sbk zre timarlarn tevch idp
Sdde-i sadet'me gelp vilyet tahrr olup tezkirelerin viresin.
tevz oldukda, yurdumuz olan timarlarmuz
vilyet ktibi bize tevch itmedi diy arz- hl
itdklerinde, bunlar tevch olnmak in
bundan esbk sana hkm-i erfm gnderilmi
idi. Ol emr-i erfm kem-kn mukarrer[dr];
amm ol emr-i cell'l-kadrm sdr olmazdan 524/ a-
mukaddem timarlar tevch olnup tezkirelerin Bu dah.
Bir sreti dah Krehri begine yazld.
alan siphler dah tezkirelerin bozdurup tekrr
tezkire taleb itdkleri istim olnd. mdi,
stanbul kadsna: stanbul'da Hristiyanlarda ve Yahudilerde kul ve cariyeden
525 ne kadar esir varsa defterinin gnderilmesi hakknda.

Yazld. Nasrda kuldan ve criyeden ne mikdr esr

stanbul kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i mezbrede Yahd ve
sir keferede ve Nasrda kuldan ve criyeden
baz esr oldu istim olnup teft olnup ne eylemeyp, ketm olnmakdan ve mbir
mikdr bulnursa defter olup arz olnmasn emr
idp buyurdum ki:
stanbul Sbas Mehmed vusl buldukda,
bu bbda bi'z-zt mukayyed olup bu huss onat
vechile hakk zre teft eyleyp gresin;
mahrse-i mezbrede olan eger Yahd ve sir
bulnursa her kimn ise ve ne zamnda
alnmsa mufassal defter eyleyp Sdde-i
sadet'me arz idesin. Amm hn-i teftde
tamm hakk zre olup kimesneye himyet
olanlar kimesneden ahz celb itmekden ziyde
hazer idp sonra beyn olnacak zr makbl
olmaz ve ehre dah alniyen kimesneye hamr
getrilmesn. Bu hussda gerei gibi mukayyed
olup emr-i erfme mugyir ve Yahd ve
kefereden her kimde esr bulnursa ayn ile
ZET VE TRANSKRPSYON 232

defter idp, mhrleyp gnderesin ve kimden merh yazup arz idesin.

alnmsa ve ne mahallede skinse mufassal u

Arboz kadsna: Arboz'un Istefe kazasndan kffara mahsul verilip

526 verilmediinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. mdur? Kimn marifeti ile alurlar? imdiye

Kdya virildi. dein ne mikdr tereke alup gemilerine tahml
F 15xix Safer sene 967 itmilerdr? Emr-i erfe muhlif gelp tereke
alnm mdur? Alndu takdrde nin men
Ariboz kdsna hkm ki: olnmaya? Memn olmayanlar nin arz oln-
Bundam akdem yallarda vk olan maya? Bis nedr? Bu huss tetebbu u
kdlara ahkm- erfe gnderilp deryya ve tefahhus idp, grp dah gelp tereke alanlar
kffr- hksra bir habbe tereke virilmeye diy her kimn olursa girift eyleyp reslerin habs
emrm olup hliy dah ol emr-i erfm idp ne mikdr tereke alduklarn ve gemiler
mukarrer olup tereke virilmek memn iken kimn idin ve kimn marifeti ile oldun
imdiki hlde Ariboz mukbelesinde stefe yazup bildresin. Min-bad emr-i erfmle
kazasna kffr- hksrdan baz gemi gelp stanbul zahresiyn varan gemilerden gayr bir
stefe mddi ile yigirmi bin mdden ziyde ferde deryya ve kffr- hksra tereke
tereke alup bi'l-fil karyeden karyeye gezp virdrmeyp emr-i erfmn icrsnda dakka
tereke cem itdkleri istim olnup vuk ve fevt itmeyesin ve zahre in varan gemilere ne
adem-i vuk malm olmas mhimmtdan mikdr tereke virilr ise ellerinde olan hkm-i
olman buyurdum ki: erfmi alup virilen terekenn mikdrn defter
idp kurudan Sdde-i sadet'me gnderesin ki
(Boluk) Vardukda, bu hussn asl nedr?
ana gre taleb olna. yle ki, bu huss vk
Fi'l-vk emr-i erfme mugyir deryya ve
olup dah arz itmeyp ketm idesin, sonra
kffr- hksra zikr olnan kdlkdan tereke
netcesi sana id olur.
virilr mi? Virildi takdrce gelp tereke
alanlar kimlerdr? Ellerinde emr-i erfleri var

[Yev]m'l-erbi f 22 Safer sene 967 [23.11.1559]

zi Kalesi'nin tamirine ve memleketi korumaya dikkat edilmesi hakknda

527 hkm.

Zam Mehmed eleb'ye virildi.
F 26 Safer sene 967
Hn hazretlerine hkm ki:
Hliy mektb gnderp Poank (?) nm
erkes Begi, bundan akdem Cane nm erkes
ile ittifk idp Taban ovas'nda olan
Mslimnlun rzkn gret eyleyp ve Kefe
Begi olan c Beg'n zerine gelp ceng idp
nie kimesne katl olnup mezkr kendye tbi
olan reysiyle erkes vilyetine gidp
badeh istimlet ile edya geldkde gir
hynet idp erkese gitmesi mukarrer olcak,
kendsini ve reysn srp getrp mezkr
habs eyleyp Vakkas Polad Sultn ve Cantemir
Sultn dah hynet idp Moskov'a gitmeleri
muhakkak olman mezkrlar dah tutup habs
eyleyp ve Moskov'a giden Banik Sultn ve
Tohtam Sultn ve Ydigr Sultn, Moskov ile
ittifk idp memlik-i slma zarar itmeleri
mukarrer olup ve Cantemir Sultn'un iki kk
karndalarn baz mfsidler berye getr-
milerdr. Bu bbda fermn- erf ne vechile
ZET VE TRANSKRPSYON 233

sdr olurise mcebi ile amel olna diy tecvzden hl olmadu ecilden Memlik-i
bildrmisin. Eyle olsa gerekdr ki, bu mahrse'mde olan zi kalas tamr olmasn
husslarda nizm- umr- memleket ve re- emr idp, lzm olan mhimmt grilmek in
fhiyyet itminn- raiyyete lyk u evl ve dem irsl olnmdur. Siz dah kadmden
sezvr u ahr olan ne ise anunla amel eyleyp Sdde-i sadet-mebuma olan vfr- ihls ve
memleket [] vilyetn bdn ve rey v fart- ihtissun mcebince kala-i mezbreyi
berynun istirhat itminn olmalar slb- sbk zre gerei gibi tamr termm
hussnda ol ki, lzime-i tedbr-i umr- itdrp kifyet mikdr dem ve yarak ve gemi
mhimmedr, zuhra getresin ve bundan koyup dah ol mahalden kffr gelp zarar
akdem vilyetinze tbi slm Kirmn kalas idecek boaz onat vechile hfz u hrset
mamr iken zi suy'ndan kffr- hksr itdresiz ki, kffr- bed-girdr gelp gemi ile
gelp Memlik-i mahrse'ye duhl idp zarar u gep Memlik-i mahrse'me zarar u gezend
ziyn itmez idi. Hliy her senede gelp iridrmek ihtimli olmaya.

Erzurum beylerbeyine: Beylerbeyilie bal olan kul taifesinin yoklanp

528 defterinin gnderilmesine dair.
Yazld.
brhm avu'a virildi.
F 22 Safer sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Beglerbegiline mteallk olan kul
tifesi yoklanup mevcd olan ve gayr
mevcd olup nbedd olanlar ve mrdeleri her
biri mstakl defter olmasn emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup Erzurum ve Olt ve sir
beglerbegiline mteallk olan kul tifesin
yoklayup bi'l-fil mevcd olanlar ve gayr-
mevcd olanlarun dah bulnmayanlar baka ve
nbedd olanlar mstakl ve mrdeleri dah
mstakl ve amel-mnde olup hdmete kdir
olmayanlar dah mstakl defter eyleyp
mezbr ile Sdde-i sadet'me gnderesin.
Amm hn-i yoklamada tamm hakk zre olup
hzr olmayanlar himyet eylemekden hazer
eyleyesin ve yokladukda her birine bert olup
kul tifesinden midr, yohsa kul-ol mdur;
siph-zde midr, raiyyet-ol mdur? Her
birinz keyfiyyet-i ahvlin bile yazup
muaccelen defterin gnderesin.
528/ a-
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 22 Safer sene 967
Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine.

Rumeli beylerbeyine: Muzafferiyet mnasebetiyle mera ve askerlere verilen

529 terakkiler hakknda.

Yazld. mesir kullarum hakknda avtf- aliyye-i

Mehmed avu'a virildi.
F 22 Safer sene 967
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Hliy vk olan sefer-i zafer-eserde
sennle olan mer ve sir askir-i nusret-
hnem zuhra getrp mer kullaruma
otuzar bin ve sir askir-i zafer-karne binde
yz aka terakk inyet idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, anlar bbnda zuhr iden
inyetm kullaruma bildresin ki, mer ve sir
erbb- timardan sennle tayn olnup ed-i
ZET VE TRANSKRPSYON 234

hdmet idenlerin defteri geldkde mevcd

olanlar emrm zre terakklerin alalar.

[Yev]m'l-hams f 22 Safer sene 967 [23.11.1559]

Vidin sanca Beyi Muzaffer Bey'e: Sancan tahrir defteri geldiine ve

530 sipahilerin berat almak iin stanbul'a gelmelerinin, livann serhadde yakn
olmasndan dolay uygun olmayacana dair.

Yazld. siphlerinn defter-i ceddden tezkirelerin alup

Mezzin Mustafa Beg'e virildi. bertlarn ihrc in kifyet mikdr siph
F [yev]m-i mezbr. tayn idp dah Sdde-i sadet'me
gnderesin; gelp bertlarn ihrc ideler.
Vidin Sanca Begi Muzaffer Beg'e
hkm ki:
Hliy liv-i mezbr mceddeden tahrr
olup muhsebesi Sdde-i sadet'me arz olnup
tevzi emr olmdur. Eyle olsa liv-i mezbr
serhadde karb olup hfz lzm olman 530/a-
siphler cmle gelmek mnsib grilmeyp Yaftalarn viresin diy.
buyurdum ki: Bir sreti dah Tmvar beglerbegisine
Vusl buldukda, liv-i mezbr siphlerine yazlup Mezzin Mustafa'ya virildi.
tenbh tekd eyleyesin ki, knn zre
beglerbegiden yafta alup dah her nhiye

Haleb defterdarna: Erzurum'daki kul taifesinin ulfelerine ait iki senelik

531 defterin stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld. Dergh- muall'm avularndan Byezd
Cafer avu'a virildi. avu vilyet-i Erzurum'un kullarnun ulfeleri
F 23 Safer sene 967 salnmak in irsl itdkleri defterlerinden bir
sene senn zamnndan ve bir sene senden
Haleb defterdrna hkm ki: mukeddem olan Murd dme izzuh
Erzurum'da vk olan kul tifesinn zamnndan iki senenn defterin ayn ile
ulfelerin salduklarn iki senenn defterlerin hazneden ihrc eyleyp, mhrleyp mezbr
Sdde-i sadet'me gnderilmesin emr idp ile Sdde-i sadet'me gnderesin.
buyurdum ki:

Lala'ya: Aksaray sancanda timardan m'zul Mehmed ile timar alnan

532 Hseyin hakknda tahkikat yaplmasna dair.
Yazld. F 23 Safer sene 967
Mezbr Mehmed'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
Lala'ya hkm ki:
Drende-i hkm-i erf Mehmed nm
kimesne gelp bundan akdem Aksaray san-
canda be bin alt yz doksan be aka
timardan mazl olup yine liv-i mezkrda
Hseyin nm kimesnenn be bin iki yz aka
timar Konya muhrebesinde bulnmad ve bu
defa vk olan cemiyyete gelmedi diy
beglerbegi buna tevch idp tezkire virp
badeh mezkr Hseyin, Sultn Byezd
yannda oln getrmee gitdkde anda tutlup
habs olup hayl zamn mahbs kalup sonra
Konya muhrebesinde fursat bulup gelp oln
dah getrp muhrebe-i mezkreden
mukaddem ve sonra olan yoklamalarda
mevcddur diy timarn ibtid-i trhden
mukarrer idp eline mukarrer-nme virdin ve:
"Mezkr Hseyin, oln getrmee varmad, ol
tarafa kaup gitmidi; sonra ol cnib mnhezim
olmala gir bu tarafa gelmidr" diy arz idp
ve mrn-ileyh beglerbegi dah mektb
Anadolu beylerbeyine: Timarlar alndndan ikyet eden sipahiler hakknda
533 tahkikat icrasna dair.
Yazld.
avu-oullarndan Derv'e virildi.
F selh-i Safer sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Hliy vilyet-i Anadol siphlerinden
baz siphler Sdde-i sadet'me gelp bu
defa vk olan seferde ed-i hdmet itmiler
iken: "Timarlarmuz bil-sebeb alnup hara
virildi" diy ekv itdkleri ecilden buyurdum
ki:
Vusl buldukda, bu defa vk olan seferde
ne mikdr siphnn timar alnmdur ve her
birinn timar alnmaa sebeb bis nedr?
Mufassal isimleri ve timarlar ve sebeb-i azilleri
[Yev]m'l-ahad f 26 Safer sene 967 [27.11.1559]
Eflk voyvodasna: Erdel'e gidecek olan Mehmed avu'un selmetle
534 ulatrlmas hakknda.
235
gnderp mezkr Hseyin in: "Oln
getrmee vardu sahhdr; Karaman'un
kadm ocak-eridr, timar mukarrer klna"
diy arz itmein arznun ve mezkr Mehmed'e
virdi tezkirenn ayn ile sretleri ihrc olnup
sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, sret-i arza ve tezkireye
nazar idp iinde mastr olan ahvli tamm
malm idinp dah gresin; mrn-ileyhn
arz itdi gibi midr, yohsa mezkr Hseyin,
mezbr Mehmed arz itdi zre sahh ol cnibe
gidp sonra inhizm vk olmala m ber
cnibe gelmidr, nicedr? Ve bi'l-cmle h bir
cnibe meyl muhb itmeyp mukeddem
virdi tezkire mi sahhdr, yohsa gir mezkra
mukarrer itmek in virdi arz m sahihdr,
nicedr? Mufassal yazup Sdde-i sadet'me
bildresin.
ile yazup defter idp Sdde-i sadet'me
gnderesin. Sefer vk olup hdmetde
bulnmayan siphlern isimleri defter olnup
defterleriyle Sdde-i sadet'me arz olnup
timarlar virilmek emr oldukda timarlar
alnmak emr olnanlarun timarlar ve emr ile
hara virilmeye. M-beyne zabt olnmak
kide-i mukarrere iken bunlarun timarlar
hdmetde bulnmaduklar ecilden virilmise arz
olnmadn virilmee bis nedr? Ve
timarlarnun m-beyne zabt olnacak timar
mahslleri ahvli dah ne vechile tedrk
olmdr? Yazup Sdde-i sadet'me bildresin
ki, ana gre cevblar virile.
ZET VE TRANSKRPSYON 236

Yazld.
Arslan-ol Mehmed avu'a virildi. Eflk voyvodasna hkm ki:
F yevm-i m[ezbr]. Hliy Dergh- muall'm avularndan
Mehmed zde kadruh bir huss in vilyet-i
Erdel'e gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vardukda, mrn-ileyhi emn slim
vilyet-i mezbreye uladurasn.

Baz mfsidlerin yakalanmasna kadar Mirahur Ali Aa'nn bir ay Eflk'da

535 kalmas hakknda kendisine hitaben yazlan hkm.

Yazld. hals olup kandelii malm olman memleket

Eflk voyvodasnun demsi Yunak (?) nm dah yirlemedi. Eyle olsa zikr olnan ehl-i fesd
zimmye virildi. ele gelince anda olman lzmdur. yle ki, ber
F yevm-i m[ezbr]. cnibe mteveccih olm isen dah gir dnp
anda varman mhimdr diy arz itmein senn
Mr-i ahur Ali Aga'ya hkm-i erf yazla gurre-i Rebu'l-hir'e dein anda olman emr
ki: idp buyurdum ki:
Hliy Eflk voyvodas Dergh- Vusl bldukda, emrm zre bir ay mikdr
muall'ma mektb gnderp bundan akdem dah anda olasn.
hkm-i erfm gnderilp Sdde-i sadet'me
gelmek emr olmd. Hliy baz mfsidler

Kefe beyine, Menkub ve Sudak kadlarna: zi suyu zerindeki slm Kirman

536 Kalesi'nin tamiri iin han hazretlerine kereste hususunda yardmda
bulunulmasna dair.
Yazld.
Zm Mehmed eleb'ye virildi.
F 26 Safer sene 967
Kefe sanca begine ve Menkb ve Sudak
kdlarna hkm ki:
Hliy cenb- emret-meb Devlet Giry
Hn dmet-mealhi zi suy zerinde olan
slm Kirmn kalas'n tamr eylemek murd
idnp lzm olan kerestesi bbnda muvenet
in hkm-i erfm virilmesin rec itmein
buyurdum ki:
Vusl buldukda, kala-i mezbrenn
tamrine lzm olan keresteyi akalariyle
bulnan yirlerden almalu olduklarnda
muvenet mzheret eyleyesiz. Amm bu
bahne ile kimesneye hilf- er teadd
olmakdan hazer idesiz.

Haleb defterdarna: Trablus sancann Aydn Beyi Mehmed'e tevcih

537 olunduuna ve kalan akenin ifrazn mr iin zabt edilmesine dair.
Yazld. Cafer avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 237

F 26 Safer sene 967
Haleb defterdrna hkm ki:
Hliy Trablus sanca, hliy Aydn
Sanca Begi kdvet'l-meri'l-kirm Mehmed
dme izzuh['ya] drt kerre yz bin aka ile
virilp sbk olan drt yz elli bin [aka] ile
bert itmidr. Elli bin ifrz kalmdur.
Buyurdum ki:
Liv-i mezbrun zikr olnan ifrzn mr
in zabt itdresin.

Manyas kadsna: Sahte hkmden dolay hapsi lzm gelen ve zinciri krarak
538 kaan Mustafa'nn derhal tutulup gnderilmesi hakknda.

Yazld. zencri bozup kad didin arz itmisin.

Manyas kdsna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp bundan akdem sana tezvr hkm ve
nakl rd idp Cafer Sba habsine teslm
olnup kayd bend ile Sdde-i sadet'me
gnderilmek fermn olnan Mustafa nm
kimesne mezbr sbadan taleb olndukda,
Buyurdum ki:
Hkm-i erfm varcak, mezbr Mustafa'y
mezkr Cafer Sba'ya her kande ise buldurup
kayd bend ile yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin ve eger bulmakda
taalll ind iderse kendsini gnderesin.

Rumeli ve Anadolu kadlarna: Adam ldren Kabil'in, gnderilen sipahi

539 Sleyman'a teslimi hakknda.
Yazld.
Rodos begi demi Sleymn'a virildi.
F 27 Safer sene 967
Rm-ili ve Anadol kdlarna hkm ki:
Hliy Rodos'da skin olan Kbil nm
kimesne dem katl idp erile teft olnmak
in Rodos Begi Ahmed dme izzuh'nun demi
Sleymn nm siph ile irsl olnmdur.
Buyurdum ki:
Mezkr Sleymn anun gibi taht-
hkmetinzde mezbr Kbil'e rst gelrse,
mezbr Sleymn'a teslm idesiz ki varup
mahall-i hdisede erile teft olnup grile.

Nzr olan Amasya kadsna: Erzurum Beylerbeyisi iken vefat eden Ayas
540 Paa'nn develerinin zabt hakknda.

Yazld. olnup hliy gitmek zre idi istim olnup

Bu hkm ve mliyye tarafndan mrn- buyurdum ki:
ileyhe virilen hkm ve Rm beglerbegisine Vusl buldukda, zikr olnan develer in
yazlan ve Erzurum beglerbegisine ve Erzurum klamaa mnsib bir mahal tedrk ve arpa ve
Nzr mer'e yazlan hkmler dah mhri ile samanlarn dah kifyet mikdr ihzr itdrp ol
Kerm avu-ol Sinn'a virildi. cnibe geldklerinde alkoyup tayn itdn
F 28 Safer sene 967 mahalde kladup ne mikdr deve gelp ve ne
mahalde kladun ve ne mikdr zahreleri
Nzr olan Amsiyye kdsna hkm ki: tedrk olndun yazup bildresin. Anun gibi
Erzurum Beglerbegisi iken fevt olan Ayas gelp geerlerse ana kondurup anda kladasn.
Beg'n develeri mr in zabt olnmak emr
ZET VE TRANSKRPSYON 238

Msr beylerbeyine: Msr'da kiflerden, eyh Araplardan, emin ve

541 mltezimlerden halkn ikyette bulunduuna ve huzur ve refahn teminine gayret
olunmas hakknda.

Yazld. fellhlar dah ol ziyde sebebi ile zebn olup ve

Derv Kethud'ya virildi.
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp ol diyr- cell'l-itibrda olan rey
v berydan nie kimesneler gelp kifler ve
eyh Arablardan ve men ve mltezimnden
ekv idp alt seneden ber baz karyeler ml
irtifa mtehammil deil iken, irtifdan ziyde
olup ve irtifdan noksn zre olup ve mllar
makt olan kylern dah heme alnugelen
ml- muktaadan mllar ziyde olmaile bize
zlm teadd iderler didklerinde, Hzne-i
mire'de olan muktaa defterlerine nazar
olnup grildkde fi'l-vak makt olan nie
karyeler heme viregeldkleri
muktaadan hayl ml ziyde olnm bulnup
ve baz karyelere dah irtif- kadmden elli
kseden ziyde ml ziyde olnup ve baz
umml uhdesinde olan muktat dah
karrndan ifrtla ziyde olmaile reynun
ekseri zaf'l-hl olup kt-i yevmiyyeye kdir
olmayup ve baz kurnun reys bi'l-klliyye
perkende olup yirlerin ve mezraalarn kef
ve yh- Urbn ve mltezimn zirat idp
harcn virirler imi ve zirate kdir olan
vk olan erf ve ekl-i dd dah hakk zre
grilmeyp on bahdan bir bah ancak aaa
virilmidr diy zhr- acz tezallm
itdklerinde: "Hele bu sene zerinzde makt
olan ml ed idn; sene-i tiyede aaa
virilmesi lzm olan ziydeler ber-vech-i adlet
grile diy istimlet virilmekle rey
mtesell-i htr oldlar" diy arz eylemisin.
mdi, ml ahvli ve rey v ber[y]nun
istirhatleri huss ehemm-i mhimmtdandur.
Eyle olsa buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda gerei gibi basret zre
olup eger ml- mr ahvlidr ve eger rey v
berynun refhiyyet istirhatleri hussdur,
kem-yenbag riyet idp bir vechile hsn-i
tedrk eyleyp mukayyed olasn ki, ne mla
ml- gadr ve ne reyya hilf- er u knn zulm
teadd olmak lzm gele. Ol diyr- cell'l-
itibrun cumhr- umr senn rey-i isbet-
karnne tefvz olnmdur. Eger mlun tevfr
teksridr ve eger rey v berynun
refhiyyet itminnlardur ve memleket
vilyetn mamr u bdn olmasdur, vech
mnsib oldu zre amel idp env- mes-i
cemle zuhra getrp muhtc- arz olan yazup
bildresin.

Msr beylerbeyine: Mekke-i Mkerreme fukaras iin bin be yz erdeb

542 budayn fazlaca gnderilmesi hakknda.

Yazld. Mnevvere'ye on drt bin erdebden ziyde

Derv Kethud'ya virildi.
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- sadet-destgh'a mektb
gnderp her sl Mekke-i Mkerreme
fukarsna irsl olnan dee-i mme buday
bin be yz erdeb buday olup ahl-i Medne-i
buday irsl olnup maa-haz Medne-i
Mnevvere ahlsi Kabe-i Muazzama
fukarsna nisbet, r iri gelmeyp bu sebeb
ile crn- Beyt'l-Harm ziyde fakr'l-hl
olup kendlere dah ziydece buday irsl
olnmasn taleb itdklerin arz itmisin. mdi,
Kabe-i erfe errefehallh tel ahlsi
hakknda dim merhamet inyetm mebzl
ZET VE TRANSKRPSYON 239

ve efekat refetm masrf olman her sl budayndan ziyde cenb- cellet-mebum

irsl olnan dee budayndan ziyde bin be
yz erdeb buday dah irsl olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Kbe-i Muazzama azzemehal-lhu tel
fukarsiyn her yl irsl itdn dee-i mme
deesi budayndan bin be yz erdeb buday
dah irsl eyleyp anda olan fukar ve zuafya
tevz itdrp deftere dah vech-i merh zre
iret itdresin. Zikr olnan buday, fermn-
erfm muktezsnca her sl irsl olna.

[Yev]m'l-isneyn f 27 Safer sene 967 [28.11.1559]

Kefe beyine: Azak Kalesi'nin icap eden yerlerinin tamir ettirilmesine ve

543 memleketin muhafazasna dair.

Yazld. kereste lzmsa defter idp gnderesin ki, lzm

Yanboll Mehmed eleb'ye virildi.
F 2 Rebu'l-evvel sene 967
Kefe begine hkm ki:
Azak kalas'nun handeknda ve sir
yirlerinde tamr termme muhtc yirleri
oldu istim olman kala-i mezbrenn
tamr olmasn emr idp buyurdum ki:
Zikr olnan kalanun eger handeknda ve
eger sir yirlerinde ne mikdr tamre muhtc
yirleri var ise tamr itdresin. yle ki, lzm
olan keresteden anda bulnmayan ne makle
olan irsl olna. Amm tamrde tamm dikkat
ihtimm idp metn hasn itdrp isrf
itlfdan hazer idesin. Ve anda olan be pre
gemileri dah dikkat ile donadup hzr eyleyp
lzm olan mahalleri hfz u hrset idp addan
memleket [] vilyete ve kl u reyya zarar
iridrmekden hazer idp muhtc- arz olan
bildresin. Kala-i Azak'un hfz u hrsetinde
tamm mcidd olup addan gaflet ile bir
mahalle zarar gelmekden ictinb idesin. Eger
Azak'dur, eger sir etraf cevnibi onat vechile
savn u synet eyleyp dakka fevt itmeyesin.

skdar kadsna: Yedi tfenk imalathanesi iin gereken kmrn istenilen

544 yerde braklmas hakknda.
Yazld.
skdar kdsna hkm ki:
Hliy ehr-emni olan Hasan Sdde-i
sadet'me yle arz eyledi ki, mr tfeng
krhnesi mhimmi in emr ile kmr
yaklagelen mahallerde k eyymnda yakmak
kbil olmayup Ark deresi'nde yakmak lzmdur
diy bildrmein buyurdum ki:
Emr ile tfeng mhimmi in kmr
yakmaa memr olan kefere anda varup kmr
yakmak istedklerinde k eyymnda kimesne
mni olmayup yazn gir kadmden
yakageldkleri yirde yakalar. Amm bu bhane
ile emr ile tayn olnanlardan gayr hricden
kefere gelp kmr yakmakdan ve ziyde
yakdurmakdan hazer idp kifyet mikdr
yakdurasz.

Bursa kadsna: Bursa nahiyelerindeki Arnavut leventlerin Dersaadet'e

545 gnderilmesi hakknda.
Yazld. Blk-halkndan Mustafa'ya virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 240

F 28 Safer sene 967 mcebince ele girenlerden bazn Dergh-

Burusa kdsna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
gnderilp anda olan Arnavud levendlerden ele
getrp Dergh- muall'ma irsl eyleyesiz
diy emrm olmd. Ol emr-i erfm
muall'ma gndermisin. Buyurdum ki:
Varcak, Burusa nevhsin dah tetebbu u
tecesss idp emr-i sbk mcebince ele giren
Arnavud levendlerinden dah dutup Dergh-
muall'ma irsl eyleyesin.

Yerg dizdarna: Erdel'e gidecek avu Mehmed'in selmetle ulatrlmas

546 hakknda.
Yazld. Varup vusl buldukda, mezkra lzm
gelen yirde kifyet mikdr hisr-eri koup emn
Yergi dizdrna hkm ki: slim uladurasn.
Hliy Dergh- muall'm avularndan
kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed zde
kadruh Erdel'e irsl olnman buyurdum ki:

547 Msr beylerbeyine: Msr hazinesinin vaktinde gnderilmesine dair.

Yazld. lzmdur. Emrm zre Nevrz'dan mukaddem

Derv Kethud'ya virildi. Sdde-i sadet'me vsl olmak gerekdr. Ve
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 967 bu hkm-i erfm sana ne trhde vsl olup ne
vechile tedrk itdn yazup bildresin.
Msr beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Sdde-i sadet'me irsl
olncak haznenn det zre irsl olnmasn emr 547/a-
idp buyurdum ki:
Cafer avu'a virildi.
Vusl buldukda, tehr itmeyp det F 28 Safer sene 967
knn zre irsl olnacak hazneyi muaccelen
ihrc idp evvelden kolan demden ziyde Bir sreti dah yazlup sl in m
kifyet mikdr dem koup irsl idp beglerbegisine gnderildi.
Nevrz'dan mukeddem Sdde-i sadet'me sl
idesin. Haznenn muaccelen irimesi

[Yev]m's-sls f 28 Safer sene 967 [29.11.1559]

am beylerbeyine: Msr'a gidecek hkmn acilen ulatrlmas hakknda.

548
Yazld. F 28 Safer sene 967
Cafer avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 241

m beglerbegisine hkm ki: ileyhe uladurasn ve hkm-i erfm sana ne

Hliy bir mhim huss in Msr beg-
lerbegisine bir hkm-i erf yazlup mhrl
kse ile sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vardukda, asl tehr itmeyp zikr olnan
hkm-i erfmde ber-vech-i isticl mrn-
gn varup ve ne trhde irsl itdn yazup
bildresin. Ve gnderdn avua tenbh
eyleyesin, teden cevbn getrp sen dah
Sdde-i sadet'me gnderesin. Mrn-
ileyhden ulak hkmin alup Sdde-i sadet'me
gelmek in davar viresin.

Msr beylerbeyine: Gnderdii baky defterine ait tafsiltl bilgileri ihtiva

549 eden dier bir defterin tanzim edilerek gnderilmesi hakknda.

Yazld. Hkm-i erfmle vusl buldukda, zikr

Derv Kethud'ya virildi.
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy mahrse-i Msr'dan baky defterin
gndermisin. Amm zikr olnan baky ne
zamndan ber kalmdur, ml- makbzdan ne
mikdrdur? Ve sir ft- semv irp kesr-i
iltizmdan ne mikdrdan beyn olnmaman
buyurdum ki:
olnan baky, mahrse-i mezbreden ibtid
Sdde-i sadet'me hazne irsl olnmak
fermn olnandan ber vk olan cmle baky
mdur, yohsa ol zamndan dah bk var mdur,
ml- makbzdan bk kalan ne mikdrdur ve
fet-i semv ve sir kesr-i iltizmdan olan
baky ne mikdrdur? Her birin ayrup bir
mddede mbhem mekk bir nesne komayup
mufassal u merh defter idp Sdde-i
sadet'me gnderesin.

Msr beylerbeyine: Portekiz'in deryada hareketlerine kar Svey'te

550 yaplmakda olan gemilerin bir an nce tamamlanmas hakknda.

Yazld. yazlup ulfeleri virilp zikr olnan batardeye

Bu dah. tahml olnup agalar ile irsl oldun
bildrmisin. mdi, Svey'de bin olnacak
Msr beglerbegisine hkm ki: gemilern itmma irimesi lzmdur.
Mektb gnderp kefere-i Portugal'un Buyurdum ki:
deryda hareketi oldun Mekke-i Mkerreme Zikr olnan gemilern levzm u
kds ile Cidde emni arz itdkleri ecilden mhimmtn tedrk ihzr idp itmma
Svey'de yaplmas fermn olnan gemilere iridrp hzr u mheyy idesin ki lzm
acele olnup itmma irimek zre olup ve oldukda bir hussa tevakkuf itmek lzm
Hrmz'den gelen iki kta batardeye Yemen'e gelmeye.
yazlmas fermn olnan kuldan yz kul

Bosna beyine: Zacesne Kalesi'ne lzumu kadar top verilmesi hakknda.

551
Yazld.
demi sa'ya virildi. Bosna begine hkm ki:
F selh-i Safer sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 242

Zacesne Begi Ferhd dme izzuh mektb
gnderp liv-i Zacesne'de sbk kala-i
mezbr[e] feth olndukda liv-i mesfre
kalalarndan alt kta top mezbr Zacesne
kalas serhadde olmala konlmd. Hliy
hedm olndukda zikr olnan toplar aldun ve
zikr olnan kalalar dah kffr- bed-girdr
kalalarna mukbil ve derbend azlarnda vk
olup kefere-i fecerenn irret akveti eksk
olmayup kalalarun etrfnda memleket halkna
haber in atlacak toplar lzmdur diy arz
itmein buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan toplara vardukda
ihtiyclar varsa viresin.

Msr beylerbeyine: Msr'da Cevher's-sahrat Cami-i erifi Vakf'na ait

552 ehme mezreasnn zabtnn sebebinin bildirilmesi hakknda.
Yazld. ve cmi-i mesfrun masrifi yoklandukda her
Derv Kethud'ya virildi. senede yedi bin paradan ziyde vakfa muhtc
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 967 olup cmi-i mezbr gyet vsatli olup bi'l-fil
evkfndan ylda bin para hsl olup ol dah
kayymlarna kifyet itmeyp hatb ve imm ve
mezzininn vazfeleri olmamala ahynen
gelp ekser evktda hl v muattal olup zikr
Msr beglerbegisine hkm ki: olnan altm feddn yir cmi-i mezbrun vakf
Mektb gnderp bundan akdem emr-i erf idi muhakkak olup alt yl mikdr mr in
vrid olup mahrse-i Msr'da vk olan zabt olnman mrden ifrz olnup vakfa kayd
Cevheret's-sahret Cmii evkfndan ehme itdrmee cret ikdm olnmayup mezkr
dimekle marf mezraas altm feddn yir olup vakfun mamr olmas bbnda inyet rec
kurbinde bir mikdr mr yir olmala dokuz yz olnur diy arz itmisin. Amm erile vakfun
altm Receb'inn evilinden mezraa-i hakk idi senn yanunda sbit olup ve mrye
mezbre, mr olan yir ile mrye zabt olnup ol zamndan ber nin zabt olndun
harc dah mr in zabt olnmala cmi-i bildrmemisin. Buyurdum ki:
mezbr harb olm, zikr olan mezraanun Gresin; zikr olnan yir kadmden cmi
mahslin ne kadardur ve cmi-i mezbrun vakf oldu temessk-i eriyyeleri var mdur?
masrifine ne mikdr nesne lzmdur? Teft Temessk-i eriyyeleri oldu takdrce
idp tafsli ile yazup bildresin diy fermn sonradan mrye zabt olnmaa sebeb ne
olnman cmi-i mezbrn zerine varlup olmdur? Fi'l-vk vakfyyeti mer olmadu
grildkde cemat-i kesre hzrn olup zikr sbit olup m mrye zabt olnmdur, yohsa
olnan cmide evkt- hamse ikmet olnmak gayr asl m vardur? Bi'l-cmle yirl yirinden
lzmdur. Amm vakfun altm feddn yiri asl ve feri ile arz eyleyp tamm gavrna irip
mrye zabt olnmala cmi muattal olmdur dah mbhem mekk nesne komayup
didklerinde zikr olan altm feddn yirn mufassal arz eyleyesin.
harc istifsr olndukda ylda be bin para olup

Msr beylerbeyine: Evkaf ekseriyetle Haleb ve am'da bulunan Msr'daki

erkes sultanlarnn ve sair emirlerin cami ve mescidlerin imareti iin vakf nzr
553 ve mtevellilerinin Msr'dan tayin olunmas hakknda.

Yazld.
Bu dah. Msr beglerbegisine hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 243

Hliy Sdde-i sadet'me mektb grilse, ol evkfun tamrine bs olur idi ve

gnderp mahrse-i Msr'da seltn-i evkf- mezbrenn er yllk mahslleri teft
erkisenn ve sir mernun vk olan in bir hkm-i erf sadaka buyurlsa, Msr
cevmi ve mescid ve bmrhneleri evkf kullarndan yarar ve mstakm kimesneler
ekser vilyet vexx m ve Haleb'de olup nzr ve ktib tayn olnup, irsl olnup evkf
mtevell ve nzrlar ol diyrda olmala zabt mezbra tashh olnurd diy arz itmisin. mdi,
itdkleri mahslt tamm gelmeyp vsl buyurdum ki:
olmayup cz nesne gelmekle zikr olnan Vusl buldukda, anun gibi evkf-
mescid harba mrif olup art- vkf zre mahrse-i Haleb ve m'da olan amyirn
hak, mstahkkna vsl olmayup bmrhne tevliyet ve nezretin ol cnibden tevch olnmak
vakf mahslinden iki yldan ber bir aka gelplzm olanlarn art- vkf zre tevch idp zabt
vsl olmad. Eyle olsa vilyet ve m ve Haleb itdrp, ml- vakfa gadr itdrmeyesin. Ve
'de olan evkfa bu cnibden nzr ve mtevell muhsebeleri erile grilp fasl olmayanlarn
tayn olnup varup anda olanlarun muhsebeleri erile mahallinde gnderesin.
Manisa kadsna: Manisa'da Valide Sultan mareti'ne beratl ve kefillerden
554 baka talebe konulmamasna dair.
Yazld. mezbreye girmemek in hkm-i hmyn
sadaka buyurla diy arz eylemein buyurdum
Manisa kdsna hkm ki: ki:
Mahmiyye-i Manisa'da vlidem merhme Varcak, bu bbda dim mukayyed olup
tbe serh imreti mtevellsi Dergh- arz olndu zre imret-i mezbreye yaraklu ve
muall'ma mektb gnderp mahmiyye-i kefilsz shte komayasn. Gerei gibi tenbh
mezbr[e]de vk olan imretine etrfdan tekd eyleyesin; memn olmayanlar arz
shtelern ve levendtun kesreti olup fesddan eyleyesin.
hl olmaman sir imret-i mirelern
keflsz ve yarakl olan shteler imret-i

orlu ve Silivri kadlarna: Su ilediinden dolay Msr'da yakalanan bir

555 Arab bilen ve grm olanlar varsa stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. Arab bilr kimesneler var mdur? Varsa

Siph-olanlar avuna virildi.
F 2 Rebu'l-evvel sene 967
orl ve Silivri kdlarna hkm ki:
Bundan akdem taht- kaznuzda harmlik
ile hret bulan Arab, hliy Msr'da ele gelp
Sdde-i sadet'me gnderilp kendden sl
olndukda: "Ben delin; amm yolda idm"
diy cevb virmein bi'l-fil atebe-i ulymda
mahbsdur. mdi, taht- kaznuzda zikr olnan
Sdde-i sadet'me gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup
yoklayup gresiz; anun gibi taht- kaznuzda
zikr olnan Arab grmi ve bilr ne mikdr
kimesne bulnursa Sdde-i sadet'me
gnderesiz ki bunda gsterilp dah ol ise, ana
gre hakkundan geline.

Kocack yrkleri subasna: zi Kalesi'nin tamiri iin yz otuz be nefer

556 yrn levazmlaryla beraber gnderilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 244

Yazld. huss mhimdr; gerei gibi mukayyed olup

Mehmed eleb'ye virildi.
F 2 Rebu'l-evvel sene 967
Kocack yrkleri sbasna hkm ki:
Hliy sana mteallk olan yrklerin bir
nevbetlsi ki yz otuz be neferdr, zi kalas
tamri hdmetine emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr terh itmeyp
det knn zre altar aylk zd zevdeleri
ve brgrleri ile hzr u mheyy idp eri-
balar ile ber-vech-i isticl irsl idesin. Bu
556/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Naldken yrkleri.
nevbetlsi yz doksan neferdr.
556/b-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Tatarn- Yanbol ve Dobruca ve
Tatarn- Akda. Yz yigirmi alt neferdr.
muaccelen vakti ve mevsimi ile ihrc idp irsl
itmen bbnda dakka fevt itmeyesin. hml
msheleden hazer eyleyesin. yle ki, b-kusr
ihrc idp irsl itmeyesin, gnderesin ve yhd
brgrleri kusr zre ola, asl zrn makbl
olmayup mesl olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup b-kusr knnlar zre vakti ile
ihrc idp eri-balarna koup gnderp sefere
hzr olalar. Varup kala-i mezbre hdmetinde
olup itmm- maslahat idesin.
Sbk Kili kalas tamrine emr olm idi.
Hliy zi'ye emr olnman Yazld.
Bir
556/c-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Tanrda yrkleri. Bir nevbetlsi
yz yigirmi neferdr.

Midilli kadsna: Midilli halknn baz kimselerin zulmnden ikyetleri zerine

557 tahkikat icrasna dair.
Yazld.
s avu-ol'na virildi.
F 11 Rebu'l-evvel sene 967
Midill kdsna hkm ki:
Dergh- muall'ma Midill adas halk
arz- hl sunup olum Selm tle bakhu
hslarndan olan aday iltizm iden Receb nm
kimesne Mavrancal Memi ve Dvne Hseyin
dimekle marf iki zlimleri yanna alup anlara
her hussda tbi olup kylerimze b-had zulm
hayf iderler diy bildrdkleri ecilden sunlan
arz- hln sreti ayn ile ihrc olnup sana
gnderildi. Buyurdum ki:
Hkm-i erfmle varcak, arz- hlde
mukayyed olan hussun asl nedr, vk midr,
nicedr? Grp dah shhati zre yazup Sdde-i
sadet'me arz eyleyesin.

Tahrren f 8 Rebu'l-evvel sene 967 [08.12.1559]

Rumeli Beylerbeyisi Mustafa Paa'ya: Kn seferde klanlmas emrolunduu

558 iin zemet ve timar sahiplerinden harlklarnn muaccelen tahsil edilip
harlklara teslim edilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON
Hliy Emr'l-meri'l-kirm Rm-ili
Beglerbegisi Mustafa Paa dmet melhi'ye,
bu k seferde klamak emr olnup taht-
kaz[nuzda] vk olan zuam ve erbb- timara
harclklarn cem itmek in (boluk) tayn
idp ellerine mhrl defter virmein
buyurdum ki:
Hkm-i erfmle mrn-ileyhn def-
teriyle varduklarnda bir n tehr itmeyp her
birinn timarndan harclklarn muaccelen
tedrk tahsl eyleyp defter mcebince tayn
olnan harclkclarna teslm idp ve her birinn
ne mikdr hsl zabt olup harclkcya teslm
olndun defter idp mhrleyp bile
gnderesin. yle ki, siphlern timarlarnda
satlacak tereke olup bey olnca elenmek
lzm gelrse askern harcl muaccelen
gelmek lzmdur. Ol yirde akalu kimesneler
var ise her birinn hslna gre anlardan karz
aka alvirp harclkcya teslm idp dah
hsllarndan sonra karz virdkleri akay ed
eyleyesiz. Ve ispenelerin ve nakdiyyelerin dah
harclkclar sefer zamnndan mukaddem iri-
mek in vaktinden mukaddem tahsl eyleyp
gnderesiz ki, sefer zamnnda askern harcl
hzr olup tevakkuf lzm gelmeye ve taht-
kaz[nuzda] olan erbb- timarun timarlarndan
hsl olan aka harclkcya teslm olnmalu
oldunda mcerred ahz celb in her birinn
mahslin ve hubbtn ayn ile tafsl zre
sicillta kayd idp badeh sicil sretin almak
teklf idp bu bahne ile siphnn mblaga
akasn alurmsz. mdi, harclkcya aka teslm eedd-i ikb ile mukab olmanuz mukarrerdr.
itmel oldukda her kime aka virilrse ve ne
mikdr ise an sicill idp vech-i merh zre
tekrr sicill itmek ve sretin almak teklf
eylemeyesiz. yle ki, bu bbda sicil
bahnesiyle akalar alnup ikyet olna, asl
zrn makbl ve mesm olmaz. Ana gre
tadrk eyleyesin ve taht- hk[metinzde]
vk olan zuam ve erbb- timarun mrn- tehr lzm gelrse siphlerin terekeleri bey
ileyhe defteri mcebince tayn olnan
harclkclar timarlarnda vk olan eger r-i
galltdur ve ra mahsli ve hubbtdur ve
ispene ve sir nesnedr, her birinn demleri
marifetiyle narh- rz zre satdurup ve nakd
alnugelen rsmlarn dah cem u tahsl itdrp
245
kimesneden bir aka ve bir habbe haklarn
komayup ve ketm itdrmeyp her bir mah-
slinden ne hsl olur, mfredtiyle defter idp
imzlayup mhrleyp mrn-ileyh defteri
mcebince tayn olnan harclkclarna teslm
idp asl elendrmeyp muaccelen
gnderesin. Bundan akdem dah vk olan
Nahcivn seferinde kalan siphlern gnderilen
harclkclar ihml idp terekelerin emrm zre
agniyya aldurmayup tayn olnan zamna
dein tereke satlmayup bu ecilden siphlern
gnderilen harclkclar bi't-tamm gelmeyp
harclksz kalup ve bazlar dah muvzaa idp
gadr olm imi. Bu bbda dah dikkat ih-
timm idp her siphnn mahslinden vk
olan akay tamm alup kimesneye himyet ve
muvzaa itdrmeyesin ve siphlern mahsli
bahnesiyle harclkclar kend terekelerin
mldr olan kimesnelere aldurup siphilern
terekeleri kalup ve kdlarun demleri bu
bahne ile siphlern timarlar reysndan
sermek ile aka teklf idp alurlarm. Bu bbda
dah gerei gibi ihtimm idp asl v kat bir
aka ve bir habbe aldurmayasn ve siphlern
demleri timar mahslinden evleri mhimmt
in aka alurlarm. Anun gibileri dah istim
itmeyp tahsl olnan akalar b-kusr
kendlere sl eylemekde dakka fevt itme-
yesin. yle ki, hkm-i erfm mcebi ile amel
olnmayup ihmlinz sebebiyle asker halknun
harcl tamm irimeye ve yhd ge gele ve
yhd kimesneye bel u ketm itdresiz, asl
zrn makbl olmayup azl ile iktif olnmayup
Ana gre bi'z-zt mukayyed olup emrm zre
harclklarn iridrmek ardnca olasn ve
harclkclar taht- kaz[na] ne gn varup ve ne
gnde kup ber gitdklerin yazup bildresin.
Bi'l-cmle siphlern harclklar huss
ehemm-i mhimmtdandur. Bunu sir umra
kys itmeyp yle ki, tereke bey olmakda
olmadn bir ferde tereke bey itdrmeyp
muaccelen tedrk ve irsli bbnda env-
ikdm ihtimmnuz vcda getresiz; ihml
msheleden ziyde hazer eyleyesiz. yle
bilesiz.
ZET VE TRANSKRPSYON
Harlklarn her kaza ve sancak iin kaar nefer sipahiden mrekkep
559 olduuna dair otuz yedi hkm.
lbasan sanca harclkclar, beglerbegi
defteri mcebince on iki nefer siph olup
Turhal-bl nm karyeden sekiz bin aka timar
559/a-
Avlonya sanca harclkclar beglerbegi defteri
mcebince elli nefer olup Premedi'ye tbi
Kara (?) nm ve gayrih karyelerden on be bin
aka timara mutasarrf olan Ferhd avu ve
Hisrlu nm karyeden on be bin aka
timara mutasarrf olan Hseyin avu
mezbrlara havle olman defter ile hkm-i
mezbr harclkclardan Abano (?) nm karyeden
yedi bin drt yz yigirmi alt aka timara
mutasarrf Zaanos'a virildi.
559/b-
Sofya nhiyesi harclkclar, beglerbegi defteri
mcebince on bir nefer olup Ohri'ye tbi
nm karyeden dokuz bin yz alt aka
timara mutasarrf olan Husrev avu
mezbrlara havle olman, defter ile hkm
ana virildi.
559/c-
Gren (?) nhiyesi harclkclar on nefer siph
ve Bihilite nhiyesi harclkclar on nefer siph
olup me nm karyeden on bir bin alt yz
altm iki aka timara mutasarrf olan ser-asker
Bl zerlerine havle olman defter ile hkm
virildi.
559/d-
Durpete ve Kesriye kdlarna yigirmi iki nefer
siph ve on bir bin alt yz aka timar olan
Sinn avu zerlerine havle tayn olman
mezbr Sinn avu'a virildi.
559/e-
246
olan Seyf avu mezbrlara havle olman
defter ile hkm virildixxi.
Timar- Bl avu 7414, Timar- skender
avu 10493, Timar- Mustafa Turali Mehmed
avu 5999, Timar- Hasan avu 5146.
Kstendil sanca kdlarna yz nefer siph
harclkc ve zerlerine Bl ve skender ve
Mehmed ve Hasan nm avular havle tayn
olup ve on alt bin yedi yz altm sekiz aka
timara mutasarrf olan Ferhd Kethud nm
siphye virildi.
559/f-
Timar: 11300
Temr-hisr kdsna alt nefer harclkc ve
zerlerine Sleymn avu havle tayn olnup
defter ile hkm mezbra virildi.
559/g-
Gmlcine ve Karasu kdlarna. Gmlcine
nhiyesine nefer ve Karasu nhiyesine
harclkc tayn olnup zerlerine Receb avu
havle tayn olnup hkm ana virildi.
559/h -
Manastr kdsna on nefer harclkc ve
zerlerine Takyac Ahmed avu havle tayn
olnup hkm dah ana virildi.
559/-
Filorina kazsna harclkc yigirmi nefer olup
zerlerine Ali avu havle tayn olnup.
559/j-
Vize sanca kdlarna alt nefer harclkc ve
zerlerine orl kazsnda alt bin alt yz elli
akalk timar olan Hasan avu havle tayn
olnup.
559/k -
ZET VE TRANSKRPSYON 247

Drama kdsna iki nefer siph ve Sleymn Ohri sanca kdlarna krk iki nefer siphyi
avu havle olman defter ile hkm ana harclkc tayn idp havle tayn olnmam
virildi. be bin aka timar olan Ahmed-ol skender'e
virildi.

559/l-
Siroz kdsna yedi nefer siph harclkc ve 559/t-
zerlerine Turgud avu havle olman hkm Vize sanca kdlarna harclkc alt nefer olup
ana virildi. Korar nm karyeden alt bin alt yz elli aka
timara mutasarrf Hasan avu havle tayn
olnup hkm ile defter ana virildi.
559/m-
Zihne kdsna nefer siph harclkc olup 559/u-
zerlerine Turgud avu havle tayn olman Niebol sanca kdlarna krk nefer siph
hkm ile defter ana virildi. harclkc ve zerlerine Mehmed ve Osmn ve
Ferhd nm avular havle tayn olnm, on
559/n -
bir bin sekiz yz elli aka timar olan
skenderiyye sanca kdlarna harclkc
yigirmi iki nefer olup on bin alt yz krk iki (?) nm siphye virildi.
aka timara mutasarrf olan Mustafa ve bin iki
yz krk aka timar olan Nh ve on drt bin
aka timara mutasarrf olan dger Mustafa nm 559/v-
avular havle olman mezbr Nh avu'a Prizrin sanca kdlarna yigirmi alt nefer
virildi. siph harclkc ve zerlerine Yahy nm avu
[Yev]m'l-erbi f 22 Safer sene 967 havle tayn idp on bir bin yigirmi aka ile
ser-asker olan Danyal'a virildi.

559/o-
Yanya sanca kdlarna krk nefer siph
harclkc ve zerlerine 6712 aka timar olan
Hall ve 5999 aka timar olan Ysuf nm
avular havle tayn olnup hkm ile defter
mezbr Ysuf'a virildi.
559/y-
Kpril kdsna dokuz nefer siph harclkc ve
zerlerine dokuz bin aka timara mutasarrf olan
Turul nm avu havle tayn olnman
mezbra virildi.

559/p - 559/z-
Edirne kdsna yedi nefer siph harclkc ve Filibe kdsna on iki nefer siph harclkc ve
zerlerine 5999 aka timar olan Nazar nm Husrev nm avu havle tayn olnm.
avu havle tayn olnd. Rdvn nm siphye Defterini Turul avu getrmein hkm ile
virildi. Kartal-zde'nn (?) malm imi. defter ana virildi.

559/r-
Delvine sanca kdlarna on bir nefer siph
harclkc tyn olnd. Yedi bin be yz aka
timar olan Memi'ye virildi.
559/s-
559/aa-
Trhala sanca kdlarna elli be nefer
harclkc [ve zerlerine] Mehmed ve Mustafa
nm avular havle [tayn olnm], on drt
bin yedi yz doksan sekiz aka timar olup
serdrlar olan Ahmed'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
559/ab-
skb sanca kdlarna otuz nefer siph
harclkc [ve zerlerine] Mehmed ve Ahmed ve
dger Ahmed ve Mustafa nm avular havle
olup on bin yz aka timar olan mezkr
Mustafa avu'a virildi.
559/ac-
irmen sanca kdlarna on nefer siph
harclkc olup dokuz bin be yz altm aka
timar olan Receb avu havle tayn olman
mezbra virildi.
559/ad-
Silistre sanca kdlarna otuz iki nefer siph
harclkc ve zerlerine dokuz bin aka timar
olan Yakb avu havle olman hkm ile
defter ana virildi.
559/ae-
Filibe ve Eski-hisr [ve] Zara ve Samanlu ve
Tatar-bzr ve Kzl-aa ve Tatarck
kdlarna yz yigirmi drt nefer harclkc ve
Husrev avu havle tayn olup on iki bin alt
yz [aka] timar olan mezbr Husrev avu'a
virildi. Defteri drt varakadur.
559/af-
Krk-kilise sanca kdlarna dokuz bin aka
timar olan Yenieri Rdvn nm siph
harclkc tayn olup hkm dah mezbra
virildi.
559/ag-
ehirky kdsna on nefer siph harclkc ve
Turahan avu havle tayn olnup Burak-ol
Hseyin avu'a hkm ile defter virildi.
248
559/ah-
Berkofa kdsna drt nefer siph harclkc
Mustafa avu havle tayn olnup Yenieri
Mehmed nm harclkcya defter ile hkm
virildi.
559/ai-
Selanik sanca kdlarna yigirmi alt nefer
harclkc zerlerine Mehmed ve Erdod ve
dger Mehmed avular havle tayn olnup
mezbr Erdod avu'a virildi.
559/aj-
Serfice kdsna be nefer harclkc zerlerine
Mehmed avu havle tayn olnm ve hkm
dah mezbra virildi.
559/ak-
Timar- Mustafa: 3000
Mora sanca harclkclar dokuz nefer cndler
olup Pulak-ol Mustafa zerlerine havle tayn
olnman hkm ile defter ana virildi.
559/al-
skb sanca beginn hslar oldu yirlern
kdlarna mrn-ileyh Sancak-begi At'nn
Kalkandelen eri-bas olan Ahmed'i tayn
idp mhrl defter virmein hkm yazld.
Yine mezbr eri-ba Ahmed'e virildi.
F 27 Safer sene 967
559/an-
Usturumca ve Tikve ve tib ve vranya
kdlarna sbk Budun Defderdr olup taht-
kaznuzda zemeti olan Mehmed eleb'nn
harcl in Sleymn nm demsin tayn
idp beglerbegi mhrl tezkire virmein
hkm virildi.
F 10 Rebu'l-hir sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 249

zladi kadsna: Paayiit kynde kan ekiynn ve Yanonie kynde

560 mahkemede adam yaralayan sa olu Hseyin'in ele geirilmeleri hakknda.

Yazld.
Lofa voyvodasnun demi arz getren
Mehmed'e virildi.
F 13 Rebu'l-hir sene 967
zladi kdsna hkm ki:
Mektb gnderp taht- kazna tbi Paa-
yiit nm karyede nie harm-zdeler olup
er-i erfe ve emr-i Padihye itat itmeyp
ileri alniyen fsk u fesd ve kz ve olan
ekmek ve dem almak olup nhiye-i zladi'de
Yanovie nm karyede ed-i er idp ahvl-i
fukary istim iderken zikr olan Paa-yiit
nm karyeden tife-i mezbreden Hasan b. s
nm siph-olan ve Ali b. Hasan nm yrk,
keyfiyyet-i hamr ile let-i harble yaln kl ile
mahkemede defa kl havle idp almak
isteyp amm kama ( ) alup mecrh eyledi
Mslimnlar ve sir rey mahzarnda vk
olup: "Dutun!" dinildkde: "Dutmaa kdir
deilz bizi prelerler tarlaya ve sir
meslihumuza kamazuz ve evlerimzi ihrk
bi'n-nr iderler" didklerin arz eylemisin.
Buyurdum ki:
Vardukda, mezkrlar her ne tarkla
mmkin ise ele getrp onat vechile hakk zre
teft tefahhus idp gresin; kazyye arz
olndu gibi ise mezkrlardan hukk- ns
alvirildkden sonra der-zencr idp Sdde-i
sadet'me gnderesin. Bu bbda Lofa
voyvodas bile mbir olup emr-i erden
tecvz eylemeye.

[Yev]m's-sebt f 2 Rebu'l-evvel sene 967 [02.12.1559]

Arboz beyine ve kadsna: Venedik baralarndan baraya mahsul

561 verenlerin hapsedilip bildirilmesi ve emre mugayir harekete meydan verilmemesine
dair.
Yazld.
Bekir avu'a uladurmak in Keml avu-
ol Mustafa'ya virildi.
F 24 Rebu'l-evvel sene 967
Ariboz begine ve kdsna hkm ki:
Hliy stefel Mahmd Emn ve Yaral
alk [ve] Topc-zde Mehmed ve stefel
Solak Mustafa ve stefel Ramazn Emn ve
ol ve stefel Ahmed Sba ve Ali eleb-
ol dimekle marf stefel Mehmed ve
stefel Hurrem Voyvoda ve stefel s nm
kimesneler Venedik baralarndan Arbordor
Bara dimekle marf bara ki resinn ismi
Bonlu ve bzergnnun ismi Cevatu Narda'dur
ve Korbine dimekle marf bara ki
bzergnnun ismi Marnocu Sogorya'dur ve dah
Mandirili dimekle marf barca ki bzergnnun
ismi Angelo-Sal nm kfirdr. Bu zikr olnan
kta baraya mezbrdan kimesneler tereke
virdklerin ol baralar girift oldukda iinde olan
bzergnlar haber virmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezburlar ihzr idp bu
huss onat vechile hakk zre dikkat ihtimm
ile teft tefahhus idp gresin; fi'l-vk
mezkrlar zikr olnan baralara tereke virdkleri
muhakkak mdur ve her biri ne mikdr tereke
virmidr? Tamm malm idinp dah mezkr
baralara tereke virdkleri sbit zhir olanlar
habs idp isimleri ve resimleri ile yazup defter
eyleyp vuk zre ale't-tafsl Sdde-i
sadet'me arz eyleyesiz. Bu bbda gerei gibi
mukayyed olup kimesneye himyet itmekden
hazer idp emrme mugyir tereke virdkleri
ZET VE TRANSKRPSYON 250

zhir olanlar ketm itmeyp habs idp arz olna, zrinz makbl olmayup netcesi size id
idesiz. yle ki, bu bbda kimesneye himyet olmak mukarrerdr. Ana gre mukayyed olasz.

Msr beylerbeyine: Msr'daki camilerden, evkaf Haleb ve am'da

562 bulunanlarn mtevelli ve nzrlarnn muhasebelerinin eriate gre tetkik
ettirilmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, zikr olnan evkfun

Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp mahrse-i mezbrede vk olan baz
cevmi ve mescidn evkf, Haleb ve m'da
olup mtevellleri ve nzrlar anda olmala
mahslleri tamm gelp vsl olmayup ekseri
harba mrif olmdur. Anun gibilerin tevliyet
ve nezretleri ol cnibden tevch olnup ve
muhsebeleri grilmek in yarar [dem] tayn
ve ktib tayn olnup varup mahallinde
grilmesin arz itmisin. Buyurdum ki:
mtevell ve nzr olan kimesnelern eger
m'da ve eger Haleb'dedr, yarar demler
tayn eyleyp gnderesin ki, varup toprak
kdlar marifeti ile her birinn ibtid
mberetlerinden erile grilp fasl olmayan
zamnlarnun mfredt defterleri mcebince
muhsebelerin grp rd masraflarn tatbk
idp ml- vakfdan her kimn zerine erile
nesne sbit olursa b-kusr vakf in alup zabt
eyleyesin. Kimesnenn zerine ml- vakfdan
bk kodurmayasn ve muhtc- arz olan yazup
bildresin.

Msr beylerbeyine: Eri'de bir kale bina edilerek haclarn selmet ve emniyetle
563 geilerinin temini hakknda.

Yazld. mezbr enelp zirat olmaa mmkin

Derv Kethud'ya virildi.
F 2 Rebu'l-evvel sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Ari nm mahal ki,
Haleb ve m ve Gazze cniblerinden gelen
huccc ve tccr kfilesinn uradur, hl ve
beybn olmala ekseriy Arab mfsidlerinn
mecma olup ol yoldan geen huccc ve
kfileye arkur varup hayl hasret itmekden hl
deillerdr. Ol mahalde bir kala bin olnup
iinde bir mikdr dem komak ile mahall-i
oldundan gayr Arab mfsidlerinn
mazarratndan emn olup ol mahalden gemee
sn olup kfile dah drt ve be nefer demle
gemee mmkin oldundan gayr ml- mrye
dah nefi mlhaza olnur diy arz eylemisin.
Eyle olsa buyurdum ki:
Varcak, arz itdn zre mahall-i
mezbrda kifyet mikdar bir kala bin itdrp
dah isrf itlf olmakdan ihtiyt eyleyp
hemen hfz u hrset-i ebn-i sebl in lzm
oldu mikdr yapdurup hfz u hrset itdresin.

Msr'da olan yenierilerden lzumu kadarnn alkonulup, kalannn hazine ile

564 Dersaadet'e gnderilmesi hakknda Msr beylerbeyisine hkm.
Yazld. Bu bbda da tahrri vardur. Paa
Bu dah. hazretlerindedr. Sreti alnmdur.
ZET VE TRANSKRPSYON 251

Msr beglerbegisine hkm ki: yz vey yz neferin iki yaya-ba ve bir

Hliy anda olan bin nefer yenieri
kullarumdan anda alkomak lzm ise iki yz ve
yhd yz neferi alkonup mads hazne
ile vezrm Mehmed Paa yanna mahrse-i
Haleb'e irsl olnmasn emr idp buyurdum ki:
blk-ba ile anda alkoyup madsn emr-i
erfm mstedsnca hazne ile mahrse-i
Haleb'e irsl eyleyesin ve eger lzm deil ise
cmlesin irsl eyleyesin ki mrn-ileyh
vezrm yannda Haleb'de hdmetde olalar.

Varcak gresin, eger anda yenieri lzm

ise anda olan bin nefer yenieri kullarumdan iki

565 Ayn i hakknda Vezir Mehmed Paa'ya hkm.

Yazld. ol bbda Emr'l-meri'l-kirm Msr

Murd Kethud'ya virildi.
F 5 Rebu'l-evvel sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Dergh- muall'm yenierilerinden
mahrse-i Msr'da olan bin nefer yenieri
kullarumun lzmsa bir mikdrn alkonlup
deilse cmlesi hazne ile mahrse-i Haleb'e
sennle bile olmak in irsl olnmas emr olup
Beglerbegisi Ali dme ikblh'ya hkm-i
erfm gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vardukda, mahrse-i mezkrede olan
yenieri kullarumdan fermn- hmynum
mcebince mrn-ileyh hazne ile Haleb'e
irsl eyledkde alkoyup anda olan sir yenieri
kullarumla sennle bile olalar.

[Yev]m'l-ahad f 23 Rebu'l-evvel sene 967 [23.12.1559]

Msr beylerbeyine: Haleb'e gnderilecek yenierilerin ulfelerinin

566 gnderilmesi hakknda.

Yazld. Haleb'e dstr-i mkerrem mr-i mufahham

Derv Kethud'nun yolda Pervz'e virildi. vezrm Mehmed Paa'ya yanna irsl olmak
F 23 Rebu'l-evvel sene 967 emr olnup ol bbda hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Msr beglerbegisine hkm ki: Emr zre irsl olnan yenieri kullarumun
Hliy mahrse-i Msr'a sennle irsl vcib olan ulfelerin det zre virp irsl idesin.
olnan bin nefer yenieri hazne ile mahrse-i

Antalya kadsna: Msr'a dnecek Kethud Dervi'in yerine ulatrlmasna

567 dair.

Yazld.
Bu dah. Antliyye kdsna hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 252

Msr beglerbegisinn Sdde-i sadet'me Varup vusl buldukda, tehr terh

gelen demi drende-i fermn- hmyn Derv itmeyp muaccelen mahrse-i mezbreye irsl
Kethud gir ol cnibe irsl olnup buyurdum sl idesin.
ki:

Kk emr-i ahura: Eflk'dan gelen baz reynn arzuhallerinin tetkiki ile

568 neticenin ve memleket ahvaline ait malmatn bildirilmesi hakknda.

Yazld. yohsa baz kimesnelern igvsiyle mi

Oru avu'a virildi.
F 23 Rebu'l-evvel sene 967
Kk emr-i ahura hkm ki:
Hliy vilyet-i Eflk'dan baz rey
gelp rey azndan baz arz- hller sunup
shhati malm olmak in ayn ile sana irsl
olnup buyurdum ki:
rsl olnan kdlarda olan ahvle bi't-
tamm vkf olup dah asl nedr, vk midr,
gelmilerdr ve bunda gelenler ne makle
kimesnelerdr? Mcerred bu huss in mi
gelmilerdr, yohsa gayr kr kisbleri in
gelp dah mcerred igv ile mi bunlar
sunmlardur? Ve bi'l-cmle hasb-i hle muttali
olup vuk zre muaccelen mezbr ile yazup
bildresin ve andan gayr bir dah her cnibden
vkf olduun ahvli ve Eflk vilyeti ahvlin
yazup bildresin.

znikmid kadsna: znikmid Sancak Beyi Ali Bey'in subalarndan gece kol
569 gezmelerine mni olanlarnn stanbul'a gnderilmeleri hakknda.

Yazld. olnmak lzmdur diy arz eylemisin. mdi, kol

Ali'nn demi Sinn Kethud'ya virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
znikmid kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Koca-ili Sanca Begi
Ali dme izzuh'nun sbalar gice ile ehrn
hfz in kol gezp nie ehl-i fesd men
itmiler idi. Kasaba-i znikmid'den baz
kimesneler mni olmak ile kol gezmeden
fergat olnup gice ile baz yirlere te
braglup tz def olup kol gezp teden def
gezmee mni olan kimesneler kree
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Emrm mcebince kol gezmee mni
olanlar yarar demlere koup kree
gnderesin. Amm koup gnderdn
demlere tenbh idesin ki, yolda onat vechile
hfz idp gaybet itdrmekden hazer ideler. Bu
bahne ile kend hllerinde olanlara tecvz
olnmayup ahz celbden hazer idesin.

Emrolunan iki hrszn gnderilmesi hakknda Gynk kadsna hkm.

570
Yazld. Hliy gnderilmesi fermn olnan
Arz getren deme virildi. Mahmd ve Mehmed nm hrsuzlar kayd
F 4 Rebu'l-evvel sene 967 bend ile Muhzr Hac Ali ile Sdde-i

Gynik kdsna hkm ki:

ZET VE TRANSKRPSYON 253

sadet'me gndermisin. Gelp vsl olman Ol bbda mezkra kimesneyi dahl

buyurdum ki: itdrmeyesin.

[Yev]m'l-isneyn f 4 Rebu'l-evvel sene 967 [04.12.1559]

skdar kadsna: Kuzguncuk, Istavros ve engel kyleri halkndan kadrgalar

571 iin fundac tayin olunanlarn mikdarlarnn bildirilmesi hakknda.

Yazld. hninde muaccelen funda ekdrmee zikr

Kurd Kethud'ya virildi. olnan kylerde biici olanlar dah fundac olup
F 5 Rebu'l-evvel sene 967 biiciler yirine deryya bad olan fundaclar
biicilie tebdl olnmak evldr diy
skdar kdsna hkm ki: bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Hliy mektb gnderp sbk dery Vardukda, ayr hdmetine tayn olnanlar
kenrnda olan enger ve stavros ve ne mikdrdur ve fundacla tayn olnanlar ne
Kuzkuncuk nm karyeler halkndan baz hssa mikdrdur ve hdmetleri tebdl olncaklar ne
kadrgalar mhimmt in mr fundac tayn mikdrdur? Mufassal defter idp bildresin.
olnup ve baz mr biici hliy mzyaka

Erzurum beylerbeyine: Erzurum tevbiinden Ovack nahiyesinde ve Tekman

572 sancanda beylerbeyileri tarafndan tevcih olunan harabe ky ve mezraalarn
enlendirenlerin mikdarnn bildirilmesi hakknda.

Yazld. mutasarrf olanlar fevt olup evldna atalar

brhm avu'a virildi. timarndan timar tevch olup tezkire virilr ise
F 25 Rebu'l-evvel sene 967 atalarnun ibtid bert Dergh- muall'dan
ihrc olmayup tezkireleri bert olmaz. Amm
Erzurum beglerbegisine hkm ki: haylden zikr olnan kur v mezriun
Hliy mektb gnderp Erzurum enelmesine kll emekleri sebkat itmidr diy
tevbiinden Ocak nhiyesinde ve baz bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
nevhde ve Tekman sancanda hric ez-defter Gresin; arz olndu zre zikr olnan
hl v harbe kur v mezri olup vilyet harbe kur v mezrii eneldp beglerbegi
enelp mamr olmak in bu vilyete gelen bertlariyle timar tasarruf idenler ne mikdr ise
beglerbegiler kend bertlariyle baz yazup vuk zre arz idesin.
kimesnelere tmar virp bu makle timara
Van beylerbeyine: ehzade Byezid'in ahvalinin ve nerede olduunun
573 tahkikine dair.

Yazld. Bundan akdem sana defetle ahkm-

Diyrbekr ksesine koylup Ramazn avu'a
virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
erfe irsl olnup olum Byezd'n ahvl
evzndan ve ne mahalde oldundan ahbr-
sahha alup muaccelen bu cnibe irsl idesin
diy fermn olnm idi. Haylden ber ol
ZET VE TRANSKRPSYON 254

cnibe mteallk haber ilam itmedn. Eyle

olsa buyurdum ki:
573/a-
Vusl buldukda, bu hussa her ne vechile Yazld.
mmkin mutasavver ise gerei gibi mukayyed sl in Diyrbekr beglerbegisine gnderildi.
olup mrn-ileyh bi'l-fil ne mahalde oldun Ramazn avu'a virildi.
ve ne hl e[v]z zre idin ve te cnibn F 4 Rebu'l-evvel sene 967
dah bu bbda fikr firsetleri ne idin sahh
haber alup ale't-tacl Sdde-i sadet'me ulak Bir sreti Bagdd beglerbegisine ulak ile
ile ilm idesin. Huss- mezbr ehemm-i umr- yazlmaya mezbr ile ve ehrizol ve Erbil
dandur. Bu bbda dim mukayyed olup ol beglerine memhr hkm-i erf gnderilmidr;
cnibden ahbr- sahha alup ale't-tevl ilm muaccelen uladurasn.
eylemeden hl olmayasn.

573/b- 573/c-
Yazld. Ramazn avu'a virildi.
Abdlkdir avu'a virildi. F 4 Rebu'l-evvel sene 967
F 4 Rebu'l-evvel sene 967 Bir [sreti] dah skender Paa'ya Van'a hkm
Bir sreti dah Erzurum'a ulak ile bildresin. gnderilmidr. Muaccelen uladurasn diy ve
sana ne gn varup ne zamnda gnderdn
bildresin.

574 Ayn i hakknda ehrizol beylerbeyine hkm.

Ramazn avu'a virildi. ahbr- sahhay muaccelen mezbr ile yazup

F 4 Rebu'l-evvel sene 967 bildresin ve bade'l-yevm dah vkf olduun
ahbr yazup bildresin.
ehrizol begine hkm ki:
Hliy olum Byezd ne mahalde olup ne
tedrk zre oldu malm olmak lzm 574/a-
olman buyurdum ki:
Yazld.
Vusl buldukda, mrn-ileyh bi'l-fil ne Bu dah.
mahalde olup ve ne tedrk zre idn ve te
cnibn fikr firsetleri ne yzden idn ve Bir sreti Erbil Begi Bekir Beg'e.
neye mncer oldun bi'l-cmle vkf olduun

Ktahya Yayalar Beyi Kasm Bey'e: Tersne-i mire hizmeti iin sancana
575 mensup yayalardan bir nbetlisinin tayin edildiine dair.
Yazld. Hliy sancauna mteallk olan yayalarun
Kurd Kethud'ya virildi. bir nevbetlsi ki 639 neferdr. Tershne-i mire
F 5 Rebu'l-evvel sene 967 hdmetine tayn olnup buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, zikr olnan bir nevbetl
Ktahya Yayalar Begi Ksm Beg'e yayalar altar aylk zd zevdeleri ile yaya-
hkm ki: balar ile ve mukaddemleriyle det knn
zre ihrc idp vaktinde getrp memr
ZET VE TRANSKRPSYON
olduun hdmete istihdm eyleyp itmmnda
dakka fevt eylemeyesin. Gi ve eksk
getrmekden ziyde hazer idesin. Huss-
575/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Bol begi msellemleri begi Hasan
Beg'e.
Nefer: 849 neferdr.
Anadolu beylerbeyine: Beylerin, zemet ve timar sahiplerinin sefer-i hmyna
576 hazr olmalar hakknda.
Yazld.
Ramazn avu'a virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Hliy beglerbegiline mteallk olan
begler kullarum ve sir zuam v erbb- timar
sefer-i hmyna hzr olmasn emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr terh itmeyp
bu hkm-i hmynumun sretin ihrc idp
begler kullaruma gnderp gerei gibi tenbh
tekd eyleyesin ki, her biri knn-nme-i
hmynum mcebince cebe v cevenleri ve
cebelleri ile ve sancaklarna mteallk olan
alay-begi ve zuam v erbb- timar dah
knn zre cebe v cevenleri ve cebelleri ve
bi'l-cmle sir espb- ceng cidl ve lt-
harb ktlleri ile yirl yirinde hzr u mheyy
idp sonra ne trhde kup ve ne mahalle
varmak lzm olnursa asl bil-tevakkuf her
biri sancana mteallk olan alay-begi ve sir
576/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Karaman beglerbegisine.
576/b-
Yazld.
Abdlkdir avu'a virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti Rm beglerbegisine.
255
mezbr mhimmt- umrdandur. Ana gre
mukayyed olup bb- ihtimmda dakka fevt
itmeyesin.
575/b-
Yazld.
Bir sreti Manavgat ve Teke msellemleri begi
Hseyin Beg'e.
Nefer: 550'dr.
zuam v erbb- timar ile mretteb
mkemmel dmen yara ile kup mahall-i
memra varup hdmetde bulna. Sonra
yoklanup grildkde ol beglern ki kend cebe
v ceven ve cebellerinde ve sancana
mteallk alay-begi ve zuam v erbb-
timarun cebe v cevenlerinde ve cebellerinde
knn zre mheyy bulnmayup noksn zre
bulna ve yhd gi gelp emr oldu zamnda
bi't-tamm irimeye, sonra bir ferdn zri mak-
bl olmak ihtimli olmayup ihml mshele
idenler env- ikb ile mukab olmak
mukarrer bilp ana gre mukayyed olalar. Sen
dah bir vechile tenbh tekd eyleyesin ki
kimesne bilmedk ve iitmedk dimee mecli
kalmayup sen dah knn zre sancaun alay-
begisi ve zuam v erbb- timar ile ve cebe
v cebeln ile mretteb mkemmel hzr
mde olasn ki, her ne zamnda kmak emrm
olursa bil-tevakkuf kasn ve bu hkm-i
erfm sana ne gn varup ne vechile tedrk ve
tenbh itdn yazup bildresin.
576/c-
Yazld.
Ramazn avu'a virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine.
576/d-
Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON
Abdlkdir avu'a virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti Erzurum beglerbegisine.
576/e-
Yazld.
Ramazn avu'a virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti Dulkdirl beglerbegisine.
576/f-
Yazld.
Tehr olnd.
Kethudsna virildi.
Semendire ve Alacahisar sanca beyine: Alacahisar'da Zablana Madeni'ni
577 basan ekiynn ele geirilmesine dair.
Yazld.
Yahy avu'a virildi.
F 2 Cemziye'l-evvel sene 967
Semendire sanca begi ve Alaca-hisr
sanca begine hkm ki:
Hliy Alaca-hisr kds Sdde-i
sadet'me mektb gnderp Zablana Maden
Emni olan Mahmd, ehl-i madenden nie
kimesneler ile meclis-i era gelp ibu sene
sitte ve sittn ve tisa-mie Zi'l-hicce'sinn on
ikinci gninde baz harmler gelp maden-i
mezbr basup ahl-i madenn yararlarn
dutup kimin katl ve kimin te ile rf idp
mllarn gret idp ve mrden dah hayl gm
alup brgrlere ykledp Semendire sancana
gider iken kasaba-i Alaca-hisr'dan Mahmd b.
Ali nm siph ve Mezzin Memi b. Ysuf nm
kimesne baz Mslimnlar ile arnie nm
karye kurbinde yol zerinde bulup ceng idp
nefs-i acka'dan Arslan b. Husrev, zvornik
sancandan kuyumclardan Dimitra veled-i
Kostadin ve Vakman veled-i Kosdin ve Herak
nm zimmnn kz karnda-ol ve Kalisun
veled-i Dimitrain nm be neferin ebhn
256
F 13 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti Bagdd beglerbegisine.
576/g-
Yazld.
Murd Kethud'ya virildi.
F 5 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti m beglerbegisine.
576/h-
Bu dah.
Bir sreti Haleb beglerbegisine ve m beg-
lerbegisine irsl in mhrl kse ile hkm-i
erf gnderilmidr. Muaccelen irsl idp
vsl olduna arz alup gnderesin.
[idp], mezbrn harmler sir yoldalariyle
liv-i Semendire'de Luposire nm karyede
konup iki- gn elenp perkende olduklarn
bildrdklerin ve ehl-i vukf Mslimnlardan
cemm-i gafr gelp kadmden Semendire
sancandan ve zvornik sancana tbi
Nakomihler ? ( )'den harmler cem olup
liv-i Alaca-hisr'da ve sir memlikde evler
basup demler katl idp espblarn alup yine
Semendire sancana girp perkende
olgelmilerdr, didklerin arz eylemisin.
Buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda mukayyed olup ve zikr
olnan ehl-i fesd yirlerinde ve yataklarnda ve
duraklarnda tecesss idp ele getrp gaybet
idenleri erile buldurmas lzm olanlara
buldurup sir yoldalarn dah her ne tark ile
mmkinse ele gelmeleri bbnda ikdm idp ele
getrp habs idp ahvllerin ve ne mikdr
hrsuz ele geldin yazup bildresin. Amm bu
bahne ile b-gnh olanlara teadd olmakdan
ve ehl-i fesda himyet olnmakdan ziyde
hazer idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 257

Donanma-y hmynun geliine kadar dman tarafndan hcum ve tecavz

vuku bulursa Beylerbeyi Turgud Paa'ya yardm etmeleri hakknda Trablusgarp
578 meyih, ulema ve sulehs ile baz eyhlere Arapa hkm.

Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 6 Rebiu'l-evvel sene 967

ZET VE TRANSKRPSYON
Bu fermn, Trablusgarb'daki limler
fzllar, hatbler, immlar ve btn rey ve
beryya -muvaffakyetleri ziyade olsun-
gnderdiimiz mersm-i erf-i l-i Sultn ve
emr-i mnf-i sm-i Hknmizdir ki onlara u
hususlar bildirmektedir:
Kfirlerin -Allah Tel onlar dima rezl
etsin- mbrek yerlere ve erefli topraklara ve
oralarda oturanlara ve Mslman ahlye
saldrd, sdde-i seniyyemizde duyuldu.
Bunun zerine halk ve Mslman ahlyi
huzura kavuturmak iin o mbrek yerleri feth
ederek kurtarmaa karar verdik. Allah Tel
bunu myesser kld, o mbrek yerler
Memlik-i mahrse'mize katld. Allah Tel
ihsan buyurdu, oradaki halk, halkmz gibi
masn ve mahfz oldular "Onlarn zerine
korku yoktur, onlar mahzun da olmazlar" (el-
Bakara 38). Sizler de anl saltanatmzn
258
tebaasna, gl ve stn devletimizin
memleketlerine dhil oldunuz. Bu erefli yerleri
korumak ve mdfaa etmek iin atebe-i
hmynumuzdan bir mr-i mrn ve temiz ve
yce erat'in ve kararlatrlm kannun
emirlerini icr etmek iin bir kad gnderdik ki
rey ve bery stn devletimiz ve yksek
adletimiz zamannda en gzel halde gnl
huzriyle, kazanlariyle ve geimleriyle megul
olsunlar ve hayr dular etsinler. Geen sene
kfirlerin Allah Tel onlar rezl eylesin
gemiler hazrladklar ve bu byk lkeye
saldrmak kasdnda olduklarn duymu ve bu
mbrek diyr korumak ve ahlsinden ez ve
zarar def etmek iin atebe-i hmyunumuz
tarafndan askir-i mansremizle dolu, silah ve
lzumlu eya ile ykl gemiler hazrlamtk;
kfirler bunu duyunca dalp malb
olmulard. Yksek huzrumuzun kapudan -
ikbli devam etsin- bunu renince, deniz
mevsimi de getiinden, yksek atebemize
ZET VE TRANSKRPSYON 259

dnmt. imdi ise ad geen kfirlerin koruyucular ile yek-dil ve yek-cihet olun ki, o
Allah Tel onlar rezl eylesin isbetsiz mahzl kfirlerden hi biri bir Mslmana ve bu
kasdlarnn bu lkeye kar olduu, Sdde-i korunmu lkenin kalelerine zarar veremesin ve
seniyye'de duyuldu. Bu sebebden silh ve asker bu byk eserli lkedeki Mslmanlarn
ykl gemiler hazrlanmasn ve gnderilmesini zerinden o fcir kfirlerin iddetli zulmeti
emrettik. tat olunacak fermnmz ve kalksn. Bu lkeye mr-i mrn gndermekden
uyulacak emrimiz udur ki: Bahsolunan yksek murdmz, hi bir kimseye mlknde
gemilerle askir-i meyyede-i mansremizin ve kalesinde teadd olunmakszn rey ve dier
size gelmesinden nce kfirler bu lkeye gelirse meyih ve aynn, kendi hallerinde kalelerinde
gzel tabiatnzda bulunan ecatiniz ve ve evlerinde gnl rahatlyla skin
Mslmanlnzn gzellii ve slm dni iin olmalardr. Mr-i mrandan biri veya dier bir
gayret ve hamiyyetiniz muktezsnca Dn-i asker ahs bir kimseye mlknde veya
kavmi korumak ve Seyyid'l-evveln ve'l- kalesinde teaddde bulunursa, bunu yapann
hrinin mmetine yardm etmek iin mr-i cezalandrlmas iin yksek atebemize arz edin.
mrnla, slm askeriyle ve Hz. Peygamber Bu ekilde bilesiniz ve itimad edesiniz.
Aleyhi's-salt ve's-selm Efendimiz'in Dninin hsniyle muvaffak eden, Allah Tel'dr.

[Yev]m's-sls f 5 Rebu'l-evvel sene 967 [05.12.1559]

Marib Trablusu Beylerbeyisi Turgud Paa'ya: Meyih ve ulemaya gnderilen

579 hkmlerden bahisle, onlarla mttefikan vilyetin ve yallarn korunmasna
allmas hakknda.

Kurd Kethud'ya virildi. dah her vechile yarar olup dn bbnda ve

F 6 Rebu'l-evvel sene 967
Magrib Trablus Beglerbegisi Turgud
Paa'ya hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp kffr- hksrun donanma-i
hmynumuz mrcaat itdkden sonra gir
sefyin-i hasret-karyini cemiyyet tedrkin
idp vilyet-i mezbre kasdna tevecch-i n-
mveccehleri oldun bildrmisin. mdi,
vilyet-i Trablus sir Memlik-i mahrse'm
gibi olup ve rey v berys ve halk[] dah
sir Memlik-i mahmiyye'm halk gibidr;
dim nazar- merhamet-eserm ol diyr-
cell'l-itibra nigerndan hl olmayup her
vechile hfz u hrsetleri ve ad-y dnden
anlara [ve] vilyete zarar u gezend
iridrmemek ehemm-i mhimmtdan olman
ol huss in tekrr merkib-i kevkib-mr
techz ihzr olnup edevt- dr [u] gr ve
askir-i dmen-gr-i merg-tesr ile mehn
klnup muaccelen irsl olnup in-allh'l-
eazz an-karb irimek zredr. Eyle olsa sen
devlet-i hmynuma mteallk olan umrda
nie defa sadkat ihls ile bezl-i makdr ve
say-i mekr zuhra getrmi kulumsn. Anun
gibi kefere-i lan ve fecere-i dzah-mekn
donanma-i nusret-rehnimz varup anda
mlk olmadn vilyet-i mezbre zerine
hcm iderlerse sana gerei gibi muvenet
mzheret itmek in anda olan meyih-
Urbna ve vilyetn ulem v suleh ve
aynna ahkm- erfe gnderilmidr.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi kffr-
mezellet-sr- hezmet-encmun hareket-i b-
bereketleri ol cnibe mukarrer olursa sen dah
cibilletnde merkz olan sr- diynet ve
hsn-i istikmetn muktezsnca bu bbda
hsn-i tedbr tedrk eyleyp anda olan
kabil-i Arb ve meyih- Urbn ve sir
ahli- vilyet ile hsn-i ittihd itifk zre yek-
dil yek-cihet olup ahkm- erfe uladurup
gerei gibi istimlet virp eger Trablus'dur ve
eger ol yallarda vk olan mahalleri gicelerde
ZET VE TRANSKRPSYON 260

ve gndzlerde onat vechile hfz u hrset idp
tamr termme muhtc olan kl dah tamr
idp yat yaraklarnda kusr komayup bi-
inyetillhi tel ad-y dn ve kefere-i
lnden memleket [] vilyete ve kl u bika
ve nevh v kurya ve rey v beryya zarar
u gezend iridrmeyp ahsen-i vechile mazarrat
ifsdlarn def u ref eyleyp dn bbnda ve
devlet-i hmynuma mteallk olan cumhr-
umrda rey-i isbet-karnn muktezsnca
env- mes-i cemle zuhra getrp yz
aklklar tahsline say ikdm eyleyp mcidd
merdne olup gaflet ile el-iyz billhi tel
rz [u] nms- saltanata mugyir vaz
sudrndan hazer eyleyp muhtc- arz olan
bildresin. mzdr ki inyet-i Br, yr olup
dim ad-y dn devlet mnhezim makhr
ve evliy-y mlk millet muzaffer mansr
olmakdan hl v zil olmaya. Bu bbda anda
olan meyih-i Urbna her birine mufassal
istimlet in ahkm- erfe ile hilat-i
hmynum gnderilmidr. Mnsib olanlara
virp dim onat vechile her birine istimlet
virp hsn-i ittihd ile adnun def-i mazarrat-
eserleri bbnda env- mes-i cemle zuhra
getresin.
Bu kayd Sad Res ile gitdi; gelmidr.
Yazld.
579/a-
Bl avu'a virildi.
F 6 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti dah ayn ile yazld.
Bir sreti dah yazlup.

nebaht Beyi Turhan Bey'e: Trablusgarb Beylerbeyisi Turgud Paa'ya yazlan

580 hkmn Mustafa Reis ile ulatrlmas hakknda.

Yazld. teslm itdine mrn-ileyhden temessk

Bl avu'a virildi. getre. Bu bbda mezbr rese dah mstakl
F 6 Rebu'l-evvel sene 967 hkm-i erf gnderilmidr.

nebaht Begi Turahan Beg'e hkm ki:

Hliy Magrib Trablus Beglerbegisi
580/a-
Turgud dme ikblh gnll reslerinden
Yazld.
Mustafa Res ile muaccelen sl in mhrl
Kurd Kethud'ya virildi.
kise ile Dergh- muall'm avularndan
F 6 Rebu'l-evvel sene 967
kdvet'l-emsil Mustafa zde kadruh ile
ahkm-erfe gnderilp buyurdum ki: Bir sreti Midill begine. Hkmi gnll
reslerden Nash Res'e virp gndere diy ve
Varup teslm itdkde her kande ise mezkr
gnderecen reslere aka ile kifyet mikdr
resi muaccelen bulup getrdp zikr olnan
zahre viresin.
hkmleri teslm idp ber-vehc-i isticl
mrn-ileyhe gnderp teslm itdrp ve

Ayn hkmn ulatrlmas hakknda Akdeniz yallarndaki bey ve kadlara

581 hkm.

Yazld. Bl avu'a virildi.

261 3 NUMARALI MHMME DEFTER

F 6 Rebu'l-evvel sene 967 mutemedn-aleyh ola teslm eyleyp ber-

Akdeniz yallarnda vk olan beglere ve
kdlara hkm ki:
Hliy Magrib Trablus Beglerbegisi
Turgud dme ikblh'ya sl in mhrl kse
ile ahkm- erfe irsl olnup muaccelen
ulamas ehemm-i mhimmtdan olman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, her birinz bi'z-zt
mukayyed olup gnll reslerden her
kangnuzun taht- hkmetinde bulnursa ki
vech-i isticl mrn-ileyhe uladurasz.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur; sir
umra kyas itmeyp isticl zre uladurmakda
dakka fevt itmeyesiz. yle ki ihmlinz
sebebi ile tehr olna, zrinz makbl olmaz.
Ana gre tedrk [] sl idesiz. Her kang res
sl ide ve uladurdu haberin Sdde-i
sadet'me getre, env- inyetmle behre-
mend klnur. Ana gre gnderdn rese
tenbh ilm idesiz.

Ayn hkmn ulatrlmas hakknda Akdeniz'deki gnll reislere hkm.

582
Yazld.
Akdeniz'de vk olan gnll reslere
hkm ki:
Hliy baz mhim meslih in ahkm-
erfe yazlup deniz kenrlarnda olan begler
kullaruma emr'l-meri'l-kirm Turgud dme
ikblh'ya sl in irsl olnmdur. Zikr
olnan ahkmun muaccelen varup irimesi
mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Mrn-ileyhim sancak-begleri kulla-
rumdan kangs zikr olnan ahkm- erfeyi
kangnuza rst gelp teslm iderse ber-vech-i
isticl mrn-ileyhe sl idesiz. Huss-
mezbr ziyde mhimdr. Zikr olnan ahkm-
hmynum mrn-ileyhe iledp teslm
eyleyp temessk ile gelen rese her kim ise
inyet-i husrevnem ile behre-mend olmak
mukarrerdr. Ana gre say ikdm zuhra
getrp muaccelen uladurmaa say idesiz.

583 Ayn mesele hakknda gnll Nasuh Reis'e hkm.

Yazld. zre muaccelen uladurup temessk getresin,

Kurd Kethud'ya virildi.
F 6 Rebu'l-evvel sene 967
Gnll Nash Res'e hkm ki:
Hliy Magrib Trablus beglerbegisine sl
in baz ahkm- erfe gnderilp muaccelen
ulamas mhimm olup sana teslm idp
gndermek kdvet'l-meri'l-kirm Midill
Begi Mustafa dme izzuh'ya gnderilmidr.
Buyurdum ki:
Sana teslim itdkde asl tehr u terh
itmeyp zikr olnan ahkm- erfeyi ber-vech-i
isticl mrn-ileyhe uladurup teslm
itdne temesssk getresin. yle ki, emrm
env- inyetm ile behre-mend olnursun. Ana
gre mukayyed olup uladurmakda say
ikdm eyleyesin.
583/a-
Yazld.
Bl avu'a virildi.
F 6 Rebu'l-evvel sene 967
Bir sreti dah gnll Mustafa Res'e,
nebaht begi ve sir yallarda olan beglere
gnderilmidr diy yazlmdur.
262 3 NUMARALI MHMME DEFTER

[Yev]m'l-erbi f 6 Rebu'l-evvel sene 967 [07.11.1559]

Karahisar- ark beyine ve kadsna: ehzade Byezid'in geii srasnda

584 kaleden inip elini pt ve ihtiyalarn karlad iitilen dizdar hakknda
tahkikat yaplmasna dair.

Ninlu kda yazlup Paa hazretlerine virildi.
F 6 Rebu'l-evvel sene 967
Badeh skender avu'a virildi.
F 7 Rebu'l-evvel sene 967
Kara-hisr- ark begine ve kdsna
hkm ki:
Bundan akdem firr iden Byezd ol
mahalden gedi vakit kala dizdr olan
kimesne kaladan inp varup elin pp at nal
ve un ve arpa virdi istim olnup bu hussun
vuk ve adem-i vuk malm olmak lzm
olman buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup hakk zre teft tefahhus
eyleyp gresin, istim olndu gibi kala-i
mezbre dizdr ol zamnda kaladan inp
mezbrun elin pdi vk ise habs idp vuk
zre arz idesin. Bu bbda tamm mukayyed
olup himyet idp hilf- vk arz itmekden
hazer idesin. Sonra vk olup siz ketm idp
himyet itdnz malm ola, ana olacak size
olur. Ana gre tamm hakk zre olup vuk
zre arz idesin.

585 Moha Beyi Mehmed Bey'e: Peuy'un d kalesinin tamiri hakknda.

Yazld. yklan yirlere muaccelen atma itdrp ve

demi Hseyin'e virildi. mads harb olmak zre olup termm
F 8 Rebu'l-evvel sene 967 tamri ehemm-i mhimmtdan oldun
bildrmisin. mdi, yapdurup itmma
Moha Sanca Begi Mehmed'e hkm iridrmesin emr idp buyurdum ki:
ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
Hliy mektb gnderp bundan akdem mukayyed olup eger yeniden bin olnacak
kdvet'l-meri'l-kirm Arslan dme izzuh atlan yirleridr ve eger sir tamre muhtc
Pey'un tara kalas harba mteveccih olan yirleridr, ikdm ihtimm idp yapdurup
olmala i yzine dolma palanka eyleyp n- ve tamr termm idp itmm- maslahat idp
tamm olman itmma iridrmek zre iken i onat vechile hfz itdresin.
kalanun iml cnibinden otuz be zir
mikdr yire berber yklup muhtara olman

[Yev]m'l-hams f 7 Rebu'l-evvel sene 967 [07.12.1559]

orlu kadsna: Ekiyalk, hrszlk ve adam ldrme sularn ileyen bir

586 Arabn mahallinde siyaset edilmesi hakknda.
Yazld. Sipahi-olanlar Kethuds brhm'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F't-trhi'l-mezbr
orlu kdsna hkm ki:
Bundan akdem ol cevnibde harmlik ve
hrsuzluk idp katl-i nfs ve gret-i emvl iden
Arab hliy Msr cnibinde ele gelp Sdde-i
sadet'me irsl olman sirlerine mcib-i
Amasya beyi ve kads ile Turhal kadsna: Amasya beyi ve Turhal dizdar
587 hakkndaki ikyetnmeye gre tahkikat yaplmasna dair.
Yazld.
B-hatt- erf.
skender avu'a virildi.
F 7 Rebu'l-evvel sene 967
Amsiyye begine ve kdsna ve Turhal
kdsna hkm ki:
Hliy Turhal dizdr olan kimesnenn
hakknda Sdde-i sadet'me arz- hl sunlup
baz huss isnd olman shhati malm olmak
in aslndan sreti ihrc olnup size gnderildi.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp bi'z-zt
kala-i mezbreye varup dah mezkr dizdr
habsinze alup arz- hlde mastr olan ahvli
Kean kadsna: Liko isminde bir zimmiyi ldrerek bakr eyasn alan Veli
588 ile Alemah'n siyaset edilmesi ve Hseyin'in hapsolunmas hakknda.
Yazld.
skender avu'a virildi.
F 7 Rebu'l-evvel sene 967
Kean kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Dayez () nm
kazgancnun karnda-ol Liko nm zimm bir
merkeb zerinde altm iki vukyye bakr
avadanl bey itmek in Migalkara'dan
kaz-i Kean tevbiinden Yorunc
()
nm karye kurbinde gib olup
ahl-i karyeden taleb olndukda Alemh nm
kimesneyi ele virp mezbr Alemh'dan sl
olndukda: "Olum Hseyin ile karye-i
mezbreden Vel nm kimesne[yi] haklayup
263
ibret in mahallinde eedd-i siyset olmak
ecliyn siph-olanlarum kethuds brhm
zde mecduh ile irsl olnup buyurdum ki:
Mezkr ol fesd itdi memerr-i nsda
eedd-i siyset ile siyset idp emr-i erfm
yirine vardun yazup bildresin.
hakk zre onat vechile dikkat ihtimm ile
teft eyleyp gresiz; asl v kata bir
mddesin ketm himyet itmeyp yannuzda ne
vechile zuhr iderse yazup mufassal bildresiz.
Eger vk ise habsden tlk itmeyp ve ne
zamnda dizdr olup ne trhde tevch olmdur
ve ne yir demidr an dah bile grp arz
idesiz. Eger arz- hl idenlerden ve gayrdan
kimesne gelp dav-y hakk iderse dav
idenlern davlarn dah er ile grp hakk
sbit olana alviresiz. Bu bbda tamm hakk
zre olup kimesneye himyet itmekden ve
hilf- vk kazyye arz olmakdan hazer idesiz.
Sonra malm ola, netcesi size id olur, bilmi
olasz.
bakr evnsinn bir hissesin Vel ald, iki
hissesin biz alduk" diy itirf idp mezbrn
Vel ve Alemh habs olndukda mezbr Vel:
"Ben ldm leceim" diy eli bilekcikde
tomrua ururken beyne'n-ns kendyi
boazlayup lmeyp ve ikrrn dah almayup ve
lkin Alemh-ol ve anas ve kz vacib'l-katl
idklerine ilm gelp ve ol elde olmadun arz
idp bu hussa avuum skender mbir
tayn olnup buyurdum ki:
Hkm-i erfmle vardukda, arz itdn
zre mrn-ileyh avuum marifetiyle
mezbrn Vel ile Alemh'a siyset itdrp ve
mezbr Alemh'un ol Hseyin her
kande[y]se buldurup habs idp arz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 264

Msr beylerbeyine ve kadsna: Hamamlarn cameknlarna bakan kap ve

589 pencerelerin rtlmesine dair.

Yazld. bu makle menhiyyt oldu istim olman

Ba-hatt- erf.
Derv Kethud'nun yolda Pervz'e virildi.
F 7 Rebu'l-evvel sene 967
Msr beglerbegisine ve kdsna hkm
ki:
Hliy mahrse-i Msr'da baz hammmlar
olup yleden sonra havtn tifesi girp zikr
olnan hammmlarun cmegnna
hammmclarun evleri cmegnna nzr olup
baz levend tfe[si] gelp hammmclarun
evlerinden camegnda olan havatne nazar idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup anun gibi mahrse-i mezbrede
havtn girdi hammmlarun cmegnna nzr
eger hammmc evidr, eger sir
kimesnelerindr, cmegn nzr olan eger
kapularndan ve eger pencerelerinden ve bi'l-
cmle nazar ihtimli olan mevz sedd bend
itdrp min-bad Mslimnlarun ehl [] iyline
anun gibi mahf nazar idecek yir komayup bu
emr-i cell'l-kadrmn icrsnda dakka fevt
itmeyesiz.

Haslar, Silivri ve orlu kadlarna: Av avlamak iin tarla ve balar ve sair

590 yerleri ineyerek zarar verenlerin men edilmesi hakknda.

Yazld. eyleyp gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki

Mezbra virildi.
F 7 Rebu'l-evvel sene 967
Hslar ve Silivri ve orl kdlarna
hkm ki:
Hliy taht- kaznuzda Dergh- muall'm
kullarndan ve yenieriden ve sir erbb-
timardan ve gayrdan baz kimesneler taz ve
doan ile av avlayup bu bahne ile rey v
berynun tarlalarn ve balarn ve sir
terekelerin inedp teadd itdkleri istim
olman bu huss in Sdde-i sadet'mde
siph-olanlar kethuds olan kdvet'l-emsil
[ve'l-em]cid ve'l-ekrim brhm zde mecduh
tayn olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz
mukayyed olup gresiz; taht- kaznuzda anun
gibi av avlayup tead iderlerse men u def
min-bad zikr olnan tifeden bir ferd emr-i
erfe mugyir reynun terekesi ve ba ve
bostn iine girp inedp teadd itmeye.
yle ki, bade'l-yevm mtenebbih olmayup
gir av avlayup reyya bu makle teadd
eyleyeler, her kim olursa olsun isimleri ve
resimleri ve skin olduklar yirleri ile yazup arz
eyleyesin ki fermn- erfme mugyir i
idenlern bir vechile haklarndan geline ki
sirlerine mcib-i ibret vk ola ve bu hkm-i
erfmn sretin her birinz sicilltnuza kayd
idp dim mazmn- hmyn ile amel idp
hilfna cevz gstermeyesiz. yle ki, bu
bbda kimesneye himyet olnup arz olnmaya,
sonra netcesi size id olmak mukarrerdr; ana
gre fermn- vcib'l-iznumun icrsnda
dakka fevt eylemeyesiz.

Venedik dojuna: Rodos Kapudan Ali Bey'in stanbul'a gnderdii Venedik

591 baras ile Girid'e firar eden kffarn beraber gtrdkleri sipahilerin iadelerine
dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 265

Yazld. menziletimz ile mmehhed meyyed olan

Tercemn Abraham'a virildi.
F 16 Rebu'l-evvel sene 967
Venedik dojna hkm ki:
Bundan akdem Rodos Begi olup Rodos
Kapudanmuz olan iftihr'l-meri'l-kirm Ali
dme izzuh deryda tereke ile pedoranun
barasn bulup baranun ismi Arbordor ve
resinn ismi Bonlovinci ve bzergnnun ismi
Boyarino imi. Zikr olnan baray emr-i
erfm zre girift eyleyp iine on be nefer
siph kullarumuzdan koyup mahrse-i
stanbul'a irsl itdkde iinde olan kefere gaybet
idp size tbi olan Cezre-i Girid'e varup zikr
olnan siph kullarum ve emr-i erfme ve
ahde mugyir bu makle vaz idenleri ayn ile
Sdde-i sadet'imze gnderesin diy Girid
beglerine hkm-i erfm gnderilp ve size
dah nme-i hmynumuz gnderilmidi. Ol
zamndan ber zikr olnan ehl-i slm irsl
olnmayup diy fesd idenlern dah
haklarndan gelinmedi. mdi, sevlif-i eyym ve
sevbk- avmdan il hze'l-n atebe-i uly-
dostluk muktezsnca gerekdr ki zikr olnan
ehl-i slm eger Girid'dedr ve eger taht-
hkmetinzdedr her kande ise buldurup bil-
kusr espb emvlleri ile Sdde-i sadet'me
gndermek bbnda env- mes-i cemle
zuhra getrp ve [bu] makle ahde mugyir
vaz idenlern bir vechile haklarndan geline ki
sirlerine mcib-i ibret vk ola. Ahde
mugyir bu asl fil idenlern haklarndan
gelinmeyp ve zikr olnan ehl-i slm imdiye
dein irsl olnmaduna sebeb bis ne idin
yazup ilm olna. Dostluk binlarnun
istihdmna sebeb bis olna ve bundan
akdem Rodos Begi olup fevt olan Cafer Beg
dah tutdu on iki nefer harm levend kfirleri
bir barasna binp gaybet idp Girid adasna
varduklarnda ileri dah gndermek in hkm-i
hmynum gnderilmi idi. Bu bbda dah
env- mes-i cemle zuhra getrp zikr
olnan kefereyi her kande[y]se buldurup ahd-
nme-i hmynum mcebince Sdde-i
sadet'me gnderesin.

Humus beyine: Husayya Kalesi'ndeki beli ve hisar erlerinden hi birinin iin

592 bandan alnmamalar ve ayrlanlarn cezalandrlmalar hakknda.

Yazld. zarar olur diy arz eyledn ecilden

Arzlar getren Hac Kubd'a virildi.
F 8 Rebu'l-evvel sene 967
Hms begine hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
Husayya kalas'nda otuz nefer bel gedi ve
yigirmi nefer hisr-eri yende v revende
muhfazasiyn tayn olnup, bu cnibde olan
men v umml ve defterdrdan kala
dizdrna tezkire rd idp murd idindi kadar
yolda alup vakt-i hcetde be nefer yolda
mevcd bulnmayup ngehn vridn sdrne
buyurdum ki:
Varcak, kala-i mezkrede eger beldr
ve eger hisr-eridr yende v revende
hdmetine tayn olnmlardur. men v
umml istihdm itmek ciz deildr. Min-bad
tayn olnan hdmetlerinde olup men v
umml tifesine istihdma kimesne
virdrmeyesin. Anun gibi tayn olnan
hdmetlerin koyup gedin hl koyan eger atlu
ve eger piydedr mecl virmeyp gedklerin
hara tevch idesin; sirlerine mcib-i ibret
nashat vk ola.

Humus Beyi Hseyin Bey'e: Arap fesadndan dolay sancan muhafazasyla

593 megul olmas hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 266

Yazld. Vusl buldukda, bu defa cemiyyete

Husrev Beg'e gnderildi.
F 7 Rebu'l-evvel sene 967
Hms Begi Hseyin Beg'e hkm ki:
Sene-i sbkada sen cemiyyete varmak ile
Arb- bed-fil, sancaunda hayl fesd
itmein bu defa sen livna mteallk olan
sph ile sancaun hfz u hrsetinde olman emr
idp ol bbda Haleb beglerbegisine dah hkm-i
erf gnderilp buyurdum ki:
varmayup siphlern ile sancaun gerei gibi
hfz u hrsetde olup Arb- bed-filden ve
sir ehl-i fesddan rey v beryya zarar u
gezend iridrmeyp hfz u hrsetde dakka
fevt eylemeyesin.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah Selemiyye begine.

Haleb beylerbeyine: Ayn i hakknda Humus beyine tenbihatta bulunulmasna

594 dair.

Yazld. hkm-i erf gnderilmidi. Hliy dah

Bu dah. cemiyyete gelmeyp sanca siphleri ile
hfz u hrsetde olmasn emr olnup ol bbda
Haleb beglerbegisine hkm ki: kendsine hkm-i erf gnderilmidr.
Hliy Hms Sanca Begi olan Hseyin Buyurdum ki:
dme izzuh sene-i sbkada sancanda Vusl buldukda, mrn-ileyhe sen dah
olmayup cemiyyete gitmek ile Arb- bed-fil gerei gibi tenbh tekd idesin sancaklarnun
hareket idp ol cnibde reyya hayl teadd siphleri ile sancaklarn hfz u hrset idp
ve ml- mrye dah noksn oldu istim cemiyyete gelmeyeler.
olman sbk sanca hfz olnmak in

Murad elebi'ye: Husayya karyesinin mamuriyeti iin reynn vergiden muaf

595 olmak zere buraya nakil ve iskn edilmeleri hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Mektb, Paa hazretlerindedr.
Murd eleb'ye hkm ki:
Mektb gnderp Husayya nm karye
kadmden mamr olup hliy harb olup
enelp mamr olmas yende v revendeye
nefi oldun bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, arz itdn zre tahrr
itdn yirlerden kimesnenn yazlu ve
nizlus olmayan reydan teklf-i rfiyyeden
muf olmak zre getrp kondurup ol mahalli
eneldp dah teklfden muf olmak zre
grp gzedp yende v revendeye zarar u
gezend iridrmeyp mdmki hdmetde
kusrlar olmaya, teklfden muf olalar,
deftere dah bu vechile kayd idesin.

Rodos beyine: Kadrga inasna msait aacn bulunduu mahallin

596 aratrlmasna dair.
Yazld.
Husrev Beg'e gnderildi. Rodos begine hkm ki:
F 7 Rebu'l-evvel sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 267

Hliy mr in kadrgalar yaplmak lzm Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt

olmdur. mdi, ol cnibde aac ve sir
kerestesi mstevf bulnup rgadun varup
ilemesine sn olacak bir mahall-i mnsib
adalarda mdur ve yhd kenrda mdur ve
yhd Ssen adas mdur? Grp arz olmasn
emr idp buyurdum ki:
mukayyed olup gerei gibi tetebbu eyleyp,
yoklayup grp vech-i merh zre mnsib
olan mahal ne yirde bulnursa yazup arz
eyleyesin ki ana gre ol cnibde kadrgalar
yaplmasna ber-vech-i isticl mberet olna;
ve yhd aa krdurup Rodos'a getrmek
midr, kangs mnsibdr, arz eyleyesin.

Rumeli kadlarna: Dersaadet'e koyun gnderilmesi iin icap eden tedbirlerin

597 alnmas hakknda.
Yazld. mevsim koyunlarn ve zerlerinde bk varise
Koyun emni demi Ali'ye virildi . b-kusr cem u tahsl itdrp mahrse-i
F 7 Rebu'l-evvel sene 967 mezbreye yarar sriciler ile gnderesin ve
mevsim koyunn gnde[r]dk diy anun gibi
Rm-ili kdlarna hkm ki: hilf- vk huccet ibraz idenlere amel itmeyp
Hliy koyun emni olan kdvet'l-emsil zerlerine takdr olnan koyun b-kusr vakti ve
ve'l-akrn Mehmed zde kadruh Dergh- mevsimi ile srdrp mr hdmetinde
muall'ma mektb gnderp taht- kaznuzda olanlarnuz, niblerinz ve demlerinzle mr
mahrse-i stanbul'a koyun getrmee yazlu hdmetinde olmayanlarnuz size gnderilen
olan celeb tifesinden bazlar gaybet emr-i sbk zre bi'z-zt getrp mahrse-i
eylemiler ve bazlar mevsim koyunn mezbreye teslm idesiz ve sancak-beglerden ve
gnderdk diy hilf- vk huccet ibrz voyvodalardan dah ve sbalardan bunlara
iderlerimi ve bazlar defterde zerine muvenet idenleri mecl virmeyp isimleri ile
yazlan[dan] ziyde koyunlar alup yol zerinde arz idesiz; bir vechile haklarndan geline ki
vk olan ehirlerde ve kasabtda kassblara ve sirlerine mcib-i ibret vk ola. Asl bir ferde
matrabzlara bey idp koyunlar telef himyet itmeyp mni olanlar arz eyleyesiz ve
iderlerimi ve bazlarnun sancak-beglerden ve defterden ziyde alduklar koyunlar yolda ve
voyvodalardan ve sbalardan muvinleri ol- izde ve ehirlerde ve kasabtda kassblara ve
mala gzete seneden bk kalm koyunlar matrabzlara koyun satdurmayasz; cmlesin
var idn bildrmein buyurdum ki: getresiz ve bi'l-cmle koyun huss
mhimmtdandur. Sir umra kys itmeyp
Varcak, her birinz bi'z-zt mukayyed olup
onat vechile mukayyed olasz. yle ki ihml
taht- kazanuzda vk olan yazlu celeb
olup koyun gi ve yhd kusr zre getrile azl
tifesinden gaybet idenleri buldurmas lzm
ile konlmayup muateb olursz.
olanlara buldurup getrdp defter mcebince

598 Ayn i hakknda orlu, Vize ve saire kadlarna hkm.

Yazld. Koyun emni Dergh- muall'ma mektb

Bu dah.
orl ve Vize ve Krk-kilise ve Baba-
eskisi ve Hayrabol ve Rodoscuk ve
Migalkara ve psala ve Gelibol ve nz ve
Kean ve Ferecik kdlarna hkm ki:
gnderp taht- kaznuzda vk olan
klaklarda ne mikdr erkek koyun bulnur ise
defter olnup varan demsi ile mahrse-i
stanbul'a gnderilmesin ve kasabtda olan
kassblar ve matrabzlar hayl erkek koyun telef
ZET VE TRANSKRPSYON 268

iderlerimi. Anlarun dah yarar keflleri alnup
mahrse-i mezbreye arz itmein buyurdum
ki:
Hkm-i erfm ile mm-ileyhn demi
vardukda, her birinz gerei gibi mukayyed
olup taht- kaznuzda vk olan klaklarda ne
mikdr baa yarar erkek koyun bulnursa
defter idp mhrleyp dah shibleriyle
mezbra koup mahrse-i stanbul'a gnderesiz
ve ne mikdr koyun gnderildin yazup arz
eyleyesiz ve kasabtda baz matrabzlar
mahrse-i mezbre in gelen koyun
karulayup alup kasabalarda boazlayup ol
ecilden hayl erkek koyun telef olnurimi. Anun
gibi kasaba kassblarna ve sir matrabzlara
gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki min-bad
mahrse-i mezbreye gelen koyundan koyun
almayalar ve yarar kefllere viresin ki min-bad
bu makle i itmeyeler; idenleri isimleri ile
yazup bildresin ki hakkndan geline.

nebaht kadsna: nebaht Kalesi i tarafndaki Badiye Mahallesi'nde

599 bulunan eski bir kilisede iki iilip iilmediinin aratrlmasna dair.

Yazld. olup yende v revende ile gice ve gndz

Kemal avu-ol Mustafa'ya virildi.
F 12 Rebu'l-evvel sene 967
nebaht kdsna hkm ki:
nebaht kalas'nun i blmesinde vk
olan Badiye nm mahalle halk cnibinden
Dergh- muall'ma arz- hl sunlup mahalle-i
mezbrede kfir zamnndan kalm bir kilise
rb-i hamr idp Mslimnlarun ibdetlerine
kll zararlar oldun bildrdkleri ecilden,
sunlan arz- hln sreti ayn ile ihrc olnup
sana gnderildi. Buyurdum ki:
Varcak, arz- hlinde mukayyed olan
hussun asl nedr, vk midr, nicedr? Grp
dah shhati zre yazup arz eyleyesin.

Tamevar beylerbeyine: Erdel Kral stefan'n Nemelilerin Erdel vilyetine

600 taarruzda bulunduunu bildirmesi zerine, bunun aratrlp neticesinin arzna
dair.
demi Hseyin'e virildi. Varcak, bu huss sen dah tecesss
F 21 Rebu'l-evvel sene 967 tetebbu itdrp gresin, ad-y bed-yn
taraflarndan mrn-ileyh Kral memleketine
Tmvar beglerbegisine hkm ki: dahl taarruz olnup ilm olndu zre baz
Vilyet-i Erdel Kral stefan Kral, stne-i nevhnn davar srilp reys esr klndu
sadet'mde olan demi mrn-ileyh vk midr ve idenler kimlerdr ve mrn-
tarafndan Sdde-i sadet'me Neme ileyh kdir deil midr ve ne mikdrdur ve ne
keferesinn memleket vilyetine dahl zamnda olmdur, bi'l-fil dah zerlerinde
taarruzlar olup baz nevhnn davarn srp gelmi asker var mdur, nicedr? Bir sahh
ahlsi esr ve esbp emvlin gret hasret haber alup Sdde-i sadet'me taclen ilm
eyledklerin ilm eyledi. mdi, bu hussn asl eyleyesin.
var mdur, ne tarkla olmdur? Malm olmak
lzm olman buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Ayn hdiseden dolay gerektiinde Erdel Kralna yardma hazr bulunmasna
601 dair Bodan voyvodasna hkm.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
F 25 Rebu'l-evvel sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Kdvet['l-]meri'l-izmi'l-seviyye
vilyet-i Erdel ve Macar Kral stefan Kral yce
stnem'e dem gnderp adleri olan Neme
keferesinn hareket ve cemiyyetleri olup
memleket vilyetlerinden baz nevhye dahl
idp davarn srp ahlsin esr ve emvl
espbn gret hasret eyledklerin ilm idp
muvenet taleb itmein bundan akdem dah
sana hkm-i erf gnderilp vilyet-i Bodan
askeriyle hzr u mheyy olup mrn-ileyh
Kral tarafna nzr olmak buyurlmd. Eyle
olsa ol emr-i erfm kem-kn mukarrer olup
ol bbda tekrr sana hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Fermn- hmynum mstedsnca cmle
vilyet-i Bodan askeriyle hzr u mheyy
olup mrn-ileyh tarafna nzr olasn. yle
ki adleri tarafndan bir hareket olup vilyet-i
Macar ve Erdel vilyeti Kral stefan'a: Nemelilerin taaddi ve taarruzlarndan
602 dolay verilen hkmlerden bahisle, gerekirse Bodan voyvodasndan yardm
istenmesi hakknda.
Yazld.
Mihal nm demi zimmye virildi.
F 8 Rebu'l-evvel sene 967
Ve drt nefer demine dah yol hkmi virildi.
F yevm-i m[ezbr]
Vilyet-i Macar ve Erdel Kral stefan
Kral'a hkm ki:
Adnuz olan Neme keferesinden Barksaz
nm nhiyeyi, gelp yam idp davarn srp
()
ahlsinden niesin katl idp Berk
()
Oua nm nhiyeleri dah alup
reysn esr ve emvlin gret idp zarar u
ziyn itdklerin stne-i sadet'imzde olan
ilinz takrr ilm idp bu bbda her ne ki
takrr u ilm eyledi ise ale't-tafsl pye-i serr-i
lem-masre arz olnup ilm-i erf-i lem-
269
Erdel'e mazarrat kasdn eyleyeler, sana dem
irsl idp muvenet taleb eyledkde kend
nefsnle varmak ile [mi] olur yohsa asker
gndermekle mi olur bi'l-cmle her ne tarkla
olur ise varup irip hsn-i ittifk u ittihd zre
ad-y bed-girdr taraflarndan memleket []
vilyet ve rey v beryya zarar u gezend
iridrmemek bbnda ikdm ihtimm eyleyp
mazarrat ifsdlarn def u ref eyleyesin. Bu
huss ehemm-i mhimmtdandur. Fermn-
hmynum mcebince cmle askirnle hzr
olup muvenet lzm gelp mrn-ileyh Kral
tarafndan haber geldkde bir nesneye tevakkuf
lzm gelmeyp eger kend nefsnledr ve eger
kifyet mikdr dem gndermek ile mahall
iktiz itdine gre tedrk grp stne-i
sadet'me kadmden olan ubdiyyet
rkkyyetn muktezsnca bezl-i makdr idp
muvenet mzheretde dakka fevt itmeyp
hdmetde bulnmaa say idesin. Muhtc- arz
olan bildresin. yle ki, lzm gelp kendn
varmalu oldukda gaflet zre olmayup basret
zre olasn.
ml-i husrevnem muht u mil olmdur.
mdi, bundan akdem Bodan voyvodasna
hkm-i erfm gnderilp vilyet-i Bodan
askeriyle hzr u mheyy olup senn tarafuna
nzr olmak buyurlmd. Hliy dah kem-kn
askeriyle hzr olnup anun gibi senn tarafuna
muvenet lzm olup taleb eyledkde eger
kend varmakdur, eger asker gndermekdr, her
ne tarkla olursa muvenet idesin diy emrm
olup ol bbda hkm-i erfm yazlup ana irsl
olnd. Gerekdr ki bu bbda sen dah keml-i
basret intibh zre olup ad-y bed-girdr
ve taraflarndan gaflet zre olmayup evz u
etvrlarn ve fikr-i fsidlerin dim tecesss
tetebbu eyleyp memleket vilyetne kffr-
hksr taraflarndan zarar u gezend
iridrmemek hussnda mcidd merdne
olup, bb- ikdm ihtimmda dakka fevt
itmeyesin. yle ki dmeninz tarafndan arz
ZET VE TRANSKRPSYON 270

olndu zre memleket vilyetne zarar u zuhra getresin ve dim stne-i gerdn-
ziyn kasdn ideler, muvenet lzm gele, tehr iktidr'umdan habern eksk itmeyp ad
itmeyp Bodan voyvodasna haber gnderp taraflarndan vkf oldunuz ahbr- sahhay
muvenet in taleb idp getrdp dah hsn-i ilm irdan hl v zyil olnmaya. Amm,
ittifk u ittihd zre yek-dil yek-cihet olup mdmki anlar tarafndan vilyet-i Erdel'e ve
ad-y hezmet-srun memleket vilyetinz taht- tasarrufunda olan yirlere ve reyya dahl
zerinden mazarrat u ifsdlarn def u ref itmek tecvz olnmaya, stne-i sadet'me olan
bbnda ve rey v beryya dah zarar u ihls ihtissun muktezsnca m-beynde olan
gezend iridrmemek hussnda bezl-i makdr ahde mugyir sizn cnibinzden dah anlara
ve sarf- kudret idp env- mes-i cemlenz dahl olnmaya.

Eflk voyvodasna: Erdel kralnn stanbul'dan avdet edecek adamnn yerine

603 ulatrlmas hakknda.

Yazld. hmynumla ol cnibe demin gnderp emn

slim sl olnmak in hkm-i erf taleb
Eflk voyvodasna hkm ki: itmein buyurdum ki:
Hliy Erdel Kral kdvet['l-] meri'l- Mrn-ileyhn demi vardukda, vilyet-i
milleti'l-Meshyye stefan Kral'un Sdde-i Eflk'dan emn slim te cnibe uladurasn.
sadet'mde olan demsi hkm-i

Budin beylerbeyine: Kapovar ve Dunbo kalelerinin Kopan sancandan alnp

604 eskisi gibi Moha'a ilhak edilmesi hakknda.

Yazld. Hliy Kopan sanca ilhk olnmala Moha

Moha beginn demine virildi.
F 13 Rebu'l-evvel sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy kdvet'l-meri'l-kirm Moha
Sanca Begi Mehmed dme izzuh Sdde-i
sadet'me mektb gnderp liv-i mezbrda
()
Kapovar ve Dunbo kalalar serhadde
olup muhfaza in nie kimesneler tayn
olnup kffr- hksrun memlik-i Pdihye
hle v hudalar oldukda zararlar def olnurd.
seddi hl kalup Moha sanca ise dalu yirler
olup hayduklar dim gezerler. Hayduklarun
havfleri Kapovar kalas'ndandur. yle ki,
kala-i mezbre Moha sancandan ifrz olna,
Mslimnlar dmen havfinden karr idemeyp
dalmalar mukarrerdr diy gir kala-i
Kapovar, liv-i Moha'a ilhk olnmasn arz
eyledi ecilden uslb- sbk zre olmasn emr
idp buyurdum ki:
Zikr olnan kalalar gir sbk oldu gibi
liv-i Moha'a tbi ola.

[Yev]m's-sebt f 9 Rebu'l-evvel sene 967 [09.12.1559]

Badad beylerbeyine: Badad vilyetindeki kalelerin tamire muhta yerlerinin

605 tamiri ve ibkas gereken kalelerin levazmnn ikmali hakknda.

Yazld. Beglerbeginn kethudsna virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 271

F 12 Rebu'l-evvel sene 967 eklenmez diy bildrp amm hfz kbil ve

Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp zahre hussyn fermn- erfm
vrid olup Bagdd'un zahre-i muayyenesi ki
der-mahzen olnan darudur, slb- sbk zre
mahfz oldu ve gallt dah ve drt yldan
ber kllet zre olman Musul ve Erbil
cniblerinde vk olan havss- hmyndan
getrilmek zre oldu ve anda irsl olnan
kullarumun dah zahreleri tedrk olnmak zre
olndun ve kala-i Zlim ve sir klun
neferlerinn dah mevcibleri her ayda bir
salndu ve ikyetleri gayr- vk oldu ve
hn-i fetihden ber hfz u hrseti lzm olan
klun zahreleri kem-kn mahzenlerinde
mkemmeldr ve irsl olnan yenieriler ier
kalada olmak mmkin olmayup tarada
olgelmilerdr diy bildrp dah her ne dimi
isen malm olup andan gayr hliy ehrizol
Begi olan Vel dme izzuh dah Sdde-i
sadet'me mektb gnderp emr-i erfm
zre ehrizol'a tbi olan klun zahre ve sir
tamre muhtc olan yirlerin grp amm
mezbr kalada eskiden zahre olmayup emr
zre tadrk olnup Bagdd'dan gnderilmek
lzmdur diy bildrmi. Andan mad ol
cnibde olan kalalarun baz hrsete kbil olup
baz olmayup dmen hareket iderse iinde
olan yaran dah hfz kbil olmayup alnmak
mukarrerdr ve hrsete kbil olan kalalarun
dah iinde olan hisr-erlerinn ekseri yirl
Krd olup vakt-i hcetde anlardan fide
lzm olan ne mikdr kala olup ne makle
kaladur ve hfz kbil olmayan ne mikdr ve ne
makle kalalardur bildrmemi. mdi,
Buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; ehrizol'da vk
olan kalalardan anun gibi hfz kbil olan
kalalar ne mikdr ve ne makle kalalardur,
tamm malm idinp dah anun gibi hfz u
hrseti kbil olmayanlar arz idp ve hfz u
hrseti lzm olanlarun dah eger zahresidr ve
eger sir yaradur kifyet mikdr ihzr
eyleyp ve neferlerin dah yoklayup yirlden
mmkin oldukca temyz eyleyp ve kul
tifesinden ve sir yarar kimesnelerden
tedrk idp onat vechile hfz eyleyp ve
tamre muhtc olanlar dah tehr itmeyp
tamr eyleyp zarar gelecek yir komayup ve
anlardan gayr beglerbegiline mteallk olan
klun dah eger zahreleridr ve eger tamre
muhtc olan yirleridr ve eger sir neferleri
ahvlidr, grp ve gzedp onat vechile
tanbh tekd idp her kimesne hdmetinden
hl olmayup hfz u hrset-i memleket ve zabt
[u] rabt- ahvl-i raiyyet bbnda dakka fevt
itmeyp ve irsl olnan kul tifesin dah her ne
yirde olmak mnsib ise eger tarada ve eger
ier kaladadur, vech mnsib oldu zre
tedrklerin grp muhtc- arz olan yazup
bildresin. Bi'l-cmle anun gibi hfz lzm olan
kalalarda yirlden kimesne komayup
neferlerden kul tifesinden ve sir yarar
kimesnelerden tedrk eyleyesin.

Arboz beyine: Arboz limanna gemilerin safra dkmemelerine ve bu

606 hususta Ferhad Reis'in gzc olarak grevlendirildiine dair.

Yazld. ekp ve mr gmrk gzetmesinde ve yende

Monl Mehmed'e virildi.
F 11 Rebu'l-evvel sene 967
Ariboz sanca begine hkm ki:
Hliy Ariboz kds mektb gnderp
Ariboz liman'na gelp giden rencber gemileri
safralarn dim limana dkmekle liman tala
dolup eger hssa gemilerdr ve eger rencber
gemileridr, gelp gitmekde hayl mzyaka
v revendeyi cst c itmekde bir res lzm
olman, Magda Kpek (?) nm res tayn
olnup zabt iderken mezbr fevt olmala ol
fevid dah fevt olup ibu Ferhd Res
mstakm kimesne olup hdmet-i mezbreyi
hasb grmesin ihtiyr itdin arz itmein
buyurdum ki:
Min-bad tenbh tekd eyleyesin ki eger
mr gemidr ve eger sirleridr, min-bad
ZET VE TRANSKRPSYON 272

limana getrp safralarnxxii boaltmayup bildresin ki haklarndan geline.

mzyaka virdrmeyesin. Eslemeyenleri yazup

am beylerbeyine: Nablus Alay Beyi Toklu Mehmed'in fesat hareketlerinin

607 aratrlarak gerekenin yaplmas hakknda.

Yazld. olup memlekete kll zarar oldun arz eyleyp

Yemen beglerbegisinn demi Hasan ve mezkr Toklu Mehmed bunda gelmein
Kethud'ya virildi. dutlup kayd bend ile yirinde emr-i sbkum
Fi't-trhi'l-mezbr. mcebince teft olnmak in mrn-ileyh
Nablus beginn demsine teslm olnup irsl
m beglerbegisine hkm ki: olnd. Buyurdum ki:
Bundan akdem Sdde-i sadet'me mektb Varup vusl buldukda, mezkr emr-i
gnderp Nablus Alay-begisi Toklu Mehmed'n erf-i sbkum mstedsnca onat vechile teft
fesd enat zre oldun ve siphlerden tefahhus eyleyp gresin ve hukk- nsdan
dah mezkrdan ekv idenlern defterin irsl dah zimmetinde nesne sbit olursa ashbna b-
idp teft in sana hkm-i erf gnderilmi kusr alvirdkden sonra fesd enati ne
idi. Hliy Nablus Sanca Begi Rdvn dme vechile sbt zuhr bulur ise mufassal yazup
izzuh Sdde-i sadet'me mektb gnderp arz eyleyesin. yle ki, erile siyset lzm
mezkr Toklu Mehmed'n kem-kn fesd gele, erile lzm geleni mahallinde icr idp
enat zre oldun ve iki- defa meclis-i yirine koyasn.
er-i erfe davet olndukda itat-i er
itmeyp Akbayraklu nm tife ile mttefik

[Yev]m'l-ahad f 10 Rebu'l-evvel sene 967 [10.12.1559]

Silivri ve orlu kadlarna: Ekiya zannyla stanbul'a gnderilen zimmilerin

608 sular sbitse haklarnda lzm gelenin ifasna dair.

Yazld. Varduklarnda, mezkrlardan hakk dav

avu-ol Ms'ya virildi.
F 11 Rebu'l-evvel sene 967
Silivri ve orl kdlarna hkm ki:
Bundan akdem taht- kaznuzdan baz
zimmler ehl-i fesd enatdr diy tutlup
Sdde-i sadet'me gnderilp habs olnmd.
Mezkrlar haylden ber mahbslar olup
ahvlleri yirlerinde bi-hasebi'-er teft
olnmak in Dergh- muall'm avular
olanlarndan Msile irsl olnd. Buyurdum
ki:
ider kimesneler var ise her birinz taht-
kaznuzda husamy berber idp bundan
mukaddem birer defa erile fasl olnmayup ve
on be yl gemeyen davlarn ber-mceb-i
er-i kavm onat vechile hakk zre teft idp
gresin; mezkrlarun zerlerine hukk- nsdan
bi-hasebi'-er[i'l-] kavm nesne sbit zhir
olur ise erile mteveccih olan hukk-
ashbna alvirdkden sonra fesd enatden
zerlerine sbit zhir olursa ol bbda emr-i
eri kavm ne ise ed idp yirine koyasn.
Nesne sbit zhir olmazsa tlk eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 273

Haleb'de klamalar emrolunan silhdar taifesinden evlerine gelen varsa

609 bildirilmesi hakknda Edirne kadsna hkm.

Yazld. emr-i erfme mugyir evlerine geldkleri

avu-baya teslm olnd.
F 11 Rebu'l-evvel sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Hliy sefere tayn olnup Haleb'de
klamak emr olnan silhdr tifesinden baz
istim olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup hufyeten mahrse-i mezbreye
tetebbu u tecesss idp gresin; anun gibi
tife-i mezbrdan kimesne gelmise her kim ise
isimleri ve skin olduklar mahalle ve yirleri ile
yazup bildresin.

znik kadsna: znik'de Sultan Orhan Camii etrafndaki ev ve dkknlarn

610 krgir olmalar iin msaade verildiine dair.
Yazld.
znik kdsna hkm ki:
Mektb gnderp nefs-i znik'de merhm
Sultn Orhan aleyhi'r-rahmet ve'l-gufrn
Cmi-i erfi'nn etrf tahta dkknlar olman
cmin ihrkna sebeb oldu ecilden zikr
olnan dkknlarun yaplmamasna emr-i erf
vrid olmd. Hliy ol dkknlar krgr bin
olncak, cmi-i erfe dah enfa olmala
shibleri krgr bin ile yapmaa iczet-i
hmyn taleb itdklerin arz eyledn ecilden
zikr olnan dkknlar krgr bin olmasn emr
idp buyurdum ki:
Emr-i erfm mcebince dkknlarn
shiblerine krgr bin ile yapdurasn.

Rodos beyine: Sahte arz ile Salkoz ve ona tbi haslar iltizam eden Mahmud
611 olu Mehmed'in kree koulmas hakknda.
Yazld. kethuds mezkr meclis-i era ihzr idp bu
Rodos Begi Ahmed Beg'n kethudsna virildi. huss in sana arz virilmemidr. Tezvri arz
F 13 Rebu'l-evvel sene 967 ile iltizm eylemisindr diy dav eyledkde
tezvri arz i[t]dine itirf idp sicil dah
Rodos begine hkm ki: olnm iken el-n tezvr telbsden ve irret
Mektb gnderp bi'l-fil Rodos'da hisr-eri akvetden hl olmayup hakkndan gelinmek
olan Mehmed b. Mahmd nm kimesne bundan lzm idin arz eyledn ecilden kree
akdem Rodos Begi olan Ali dme ulvvuh komasn emr idp buyurdum ki:
nmna bir tezvr arz ile cezre-i Rodos'da Fermn- erfm mcebince mezkr
Salkoz ve ana tbi hslar sene 966 kree koup emrm olmadn ihrc
Muharrem'inn gurresinden yla altm bir eylemeyesin.
bin yz yigirmi sekiz akaya baz kuyd ile
iltizm idp geldkde mr-i mrn-ileyhn
ZET VE TRANSKRPSYON 274

Milan ve Gl kadlarna: Tahir'in tasarrufunda olan yeri g kullanarak

612 elinden alan Kadirah adl avu hakknda tefti yaplmasna dair.

Yazld. avuun cevb m sahhdr? Malm olmak

Mezbr Thir'e virildi.
F 14 Rebu'l-evvel sene 967
Miln ve Gl kdlarna hkm ki:
erke kds Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Thir nm kimesne yedinden emr-i
erf vrid olup mezkrun on yldan ziyde
tasarrufnda olan yirini Kdir h nm avu
cebr ile elinden alup teadd eylemi. Teft
eyleyesin diy fermn olnman tefte r
olnup mezkr avua mrsele ile dem
gnderildkde irsl olnan kimesneyi bozdoan
ile urup itat-i er itmedin bildrp ve
mezkr avu dah Sdde-i sadet'me gelp:
"Huss- mezbrdan benm haberm yokdur,
kd demi ve mrselesi gelmedi" diy cevb
virmein kdnun arz m sahhdr, yohsa
in sizi tayn idp buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, bu hussa bi'z-
zt mberet idp fi'l-vk kd-i mrn-
ileyh arz itdi zre mezkr avua mrsele ve
dem gnderp meclis-i era davet olnup
itat-i er itmeyp varan demi ol vechile
ddi vk midr, yohsa mrn-ileyh
avu bildrdi gibi kd hilf- vk mi arz
itmidr, nicedr? Bu bbda h bir cnibe meyl
muhb itmeyp shhati ve hakkati ne ise ve
yannuzda ne vechile sbt zuhr bulursa
ketm itmeyp vuk zre yazup arz idesiz ve
bu hussda olan davlarn dah ellerinde olan
emirleri zre er u knn ile grp fasl idp
tekrr ekv itmel itmeyesiz.

Hzne-i mire Haleb defterdarna: Birecik menzilinden askerin geii iin

613 gereken gemilerin tedariki masrafna ve Haleb'deki Saray- mire'nin tamirine
dir.

Yazld. Gk-meydn'da olan Sary- mire'nn ve

Dergh- muall avularndan Pr'ye virildi. klr- mamre ve helv-hne olacak yirlern
F 4 Rebu'l-evvel sene 967 tamr olnmas fermn olnm. Mahrse-i
Haleb'de olan Sary- mire, ziyde
Hzne-i mire'mn Haleb cnibi meremmta muhtc olup kll aka sarf
defterdrna hkm ki: olnmdur. Eger iinde beglerbegiler skin
Hliy mektb gnderp ferzend-i ercmend olursa dah bed-ter olup, kll aka gitmek
olum Selm tle bakhu cnibinden emr vrid mukarrerdr diy bildrmisin. mdi,
olup Birecik maberinden askir-i nusret- buyurdum ki:
mesir mrr itmek in tedrki fermn Gk-meydn'da olan saryun tamrin mr
olnan gemilerden tri Birecik sanca begi akadan itdrp mahmiyye-i Haleb'de olan
aka taleb ider ise kifyet mikdar virp ve sen Sary- mire'nn tamr termmin yine
dah cnibnden bir dem tayn eyleyp isrf beglerbegiler eyleyeler ve imdiki hlde sary-
itlf itdrmeyesin diy fermn olnman, lzm mezbrun tamri in ne mikdr aka sarf
olan aka anda olan havss- hmyn olm ise beglerbegiden alasn ve min-bad
mahslinden virilmek in Birecik kdsna ve tenbh idesin ki tamrinde taksr itmeyeler.
havss- hmyn emnlerine bir yarar ehl-i
kalem kimesne tayn olnup irsl olnd. Ve
ZET VE TRANSKRPSYON 275

Budin Defterdar Abdlkerim elebi'ye: stanbul'a gelmee izin istedii mhim

614 hususlar mufassalan arzetmesi hakknda.

Yazld. mteveccih olmdur. Ve sen kendn havss-

Budun beglerbegisinn kethuds Hseyin'e hmyn mhimmi in Dergh- muall'ma
virildi. gelmek bbnda iczet-i hmyn taleb itdn
F 4 Rebu'l-evvel sene 967 arz itmisin. Eyle olsa ol havss- hmyna
mutaallk olan mhim hussun Sdde-i
Budun Defterdr Abdlkerm eleb'ye sadet'mde bilinmesi lzm olman
hkm ki: buyurdum ki:
Mektb gnderp istihdm in tayn Vusl buldukda, ol mhimm olan husslar
olnan Dergh- l avularndan Ahmed, ne makle kazyyelerdr? Vkf olduun zre
slasna gitmein yine bir avu kullar lzm mufassal u merh arz idesin. Ana gre tedrki
olup ve vilyet tahrri fermn buyurlan ktib, grile.
tahrr itdi defterleri ile Dergh- muall'ya
Badad beylerbeyine ve defterdarna: Badad serhaddinde olan kale
615 neferlerine ait zahire ve maalarn vaktinde temin ve tediye olunmas hakknda.

Yazld. mevcibleri b kusr ashbna vsl olmak lzm

Beglerbeginn kethudsna virildi.
F 12 Rebu'l-evvel sene 967
Bagdd beglerbegisine ve defterdrna
hkm ki:
Sen ki defterdrsn, mektb gnderp
hkm-i erf vrid olup Bagdd serhaddinde
olan klun zahreleri olmayup ve mevcibleri
dah salnmadu arz olnd diy buyurlman
yoklanup grildkde yirl yirinde mevcd
bulnup sene sitte ve sittn ve tisa-mie
Muharrem'inden ber olan mevcibleri vsl
olur yirden havle olnup amm havleleri yarar
kimesneler olmayup kend lemlerinde olmala
mevcib tahslinde ihmlleri vardur diy arz
eylemisin. mdi, zikr olnan kl neferlerinn
u mhimm olman buyurdum ki:
Mcerred havle olnmak cevb olmaz, hak
mstahkkna vsl olur m olmaz m, bilmek
sizn uhdenze lzmdur. Bu bbda keml-i
ikdm ve vfr- ihtimm zre olup havle
olnan mevciblerin havlelerine tahsl itdrp
her birine haklarn teslm sl itdresin. Arz
olndu zre zrn asl yokdur. Her kang
havlede nefern hakk kalm ise buldurup b-
kusr alup ashbna teslm itmek bbnda gerei
gibi mukayyed olup emr-i erfm mcebince
kl ahlsinn mevcibleri b-kusr sl
olnmak hussnda dim ikdm ihtimm
zre olup ihmlden hazer idesin.

Badad beylerbeyine ve defterdarna: Tccar meta'lar ile mir malnn revacn

616 ve Badad Darphanesinin menfaatini temin iin Muhammed ve Lr akeleri
darbna msaade edilmesi hakknda.

Beglerbeginn kethuds Ali'ye virildi.

F 24 Rebu'l-evvel sene 967 Bagdd beglerbegisine ve defterdrna
hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 276

Mektb gnderp m ve Haleb ve hnesi senede yedi yk aka muktaada iken

Diyrbekr bi'l-cmle yukaru cnibden
mahmiyye-i Bagdd'a gelp Hrmz cniblerine
giden tccr tifesi Bagdd darb-hnesinde
meskk olan Sleymn, Basra'dan aaa
Hrmz ve Hind cniblerinde endn bb
olmayup, ol cevnibn ekseriy vk olan
mumelt Muhammed ve Lr akasiyle
getrdkleri gmini ihf idp hsn-i
rzlariyle darb-hneye getrmeyp ve Hrmz
ve Hind cniblerinden gelen tife-i tccr dah
aaa vilyetlerde bey u irda maml olan
Muhammed ve Lr akas olup Sleymn'nn
ol cevniblerde revyici yokdur diy bey u
irya rgb olmayup mukaddem Bagdd darb-
rubu ve smni hsl olmayup yle ki, mrr
u ubr iden tccr tifesi getrdkleri gmi
Bagdd'da vk olan mumelt- lzme in
Sleymn ve aaa cnibn meslihi in
Basra'da car olan ayr ile altar pre hisb
zre Muhammed ve Lr kesilmek fermn
olnur ise Bagdd darb-hnesine kll nef
oldundan gayr tccr tifesinn dah
getrdkleri metlar revic bulup ml-
mrye terakk olmak fehm olnur diy arz
eyledn ecilden buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, arz itdn zre
kesdrp kimesneye ol vechile taalll niz
itdrmeyesin.

ehrizol Beyi Veli Bey'e: Sanca kalelerinin zahireleri iin Badad

617 beylerbeyine ve defterdarna hkm yazldna dair.

Yazld. mevcibleridr, muaccelen tedrk itmek emr

Hasan avu'a virildi.
F 14 Rebu'l-evvel sene 967
ehrizol Begi Vel Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp sancaunda vk olan
eger ehrizol kalas'dur ve eger Gl-anber
kalas'dur ve sir kalalardur, neferlerinn ve
zahrelerinn ve sir tamre muhtc oldun ve
mevcibleri hussn bildrmisin. Her [ne]
dimi isen malm olman ol bbda Bagdd
beglerbegisine ve defterdrna mekked
hkm-i erf gnderilp eger tamri hussdur
ve eger zahreleridr ve eger neferleridr ve
olmdur. Buyurdum ki:
Sen dah bu bbda bi'z-zt mukayyed olup
taht- livnda olan kalalara mmkin oldukca
zahre tedrk idp eger daru bulnursa daru
tedrk idp kalalarda der-anbr idesin.
Huss- mezbr mhimmtdandur; ana gre
kalalarun dim eger tamridr ve eger
zahresidr ve eger neferleridr, onat vechile
grp gaflet zre olmayup hfz u hrsetinde
dakka fevt itmeyp muhtc- arz olan
bildresin ve vkf olduun ahbr- sahhay ve
memleket ahvlin ilmdan hl olmayasn.

Badad beylerbeyine ve defterdarna: ehrizol kalelerinin zahireleri ve

618 kalelerden tamire muhta olanlarn tamir edilmesi ve maalarn gnderilmesi
hakknda.

Yazld. dme izzuh ve ktib olan veys ile cem

Hasan avu'a virildi.
F 14 Rebu'l-evvel sene 967
Mektb, Defterdr Efendi'ye virildi.
Bagdd beglerbegisine ve defterdrna
hkm ki:
Hliy ehrizol Begi Vel dme izzuh
mektb gnderp ehrizol tahrrine gelen Zhid
olnup kala-i Zlim ihds olnan Gl-anber
mstahfzlar ve azebleri bi-esrihim ekv idp
mrn-ileyhim ile Gl-anber zerine varlup
nazar olndukda varonun yarusndan ziydesi
yirl yirinden yklup ve yz altm bir nefer
azebn sekiz ulfeleri havle olnan yirden hsl
olmadu in krk sekiz nefer yolda
mevcibde ve yigirmi drt gedk mahll, ol
ZET VE TRANSKRPSYON 277

hnde doksan dokuz azeb mevcd ve i- Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt

kaladaki yz neferden alt mevcibleri
gelmeyp yigirmi nefer mevcibde ve on
gedk mahll ve altm yedi mevcd ihy olnan
su-kuyus karus bir zir kp bir katre suy termm idp ve kifyet mikdr zahrelerin
kalmayup ve iki yirden atal girdine dizdr-
mrn-ileyhim gsterp ve baz kulleler mevciblerin dah gnderp teslm eyleyesin.
kayup yir yir yarlup ve kala-i Zlim'n dah
kulle-i cedd ile elli nefer yoldandan alt
mevcibleri gelmemekle on dem mevcibde
yedi gedk mahll ve otuz nefer mevcd ve
varonda sekiz nefer mevcibleri gelmeyp ve
on iki gedk mahll ve on dem mevcibde
ve on be nefer mevcd asl birinde bir dne
zahre olmayup vilyet ktibinden sonra bu
gne dein iki mevcibleri slyne olnup
Zlm'de on bir nefer mevcibde ve yigirmi bir
mahll ve on sekiz mevcd ve varonda dah
kimi dalup ve kimi mevcibe gidp on iki
nefer kalup ve Gl-anber'de yigirmi iki dem
mevcibde ve yigirmi gedk mahll ve elli sekiz
mevcd ve varonda dah kezlik ancak krk bir
nefer kalup sir kalalar dah kezlik cmleden
zikr olnan kalalarda endn Rm demi
olmayup bir ahvl olursa taradan ol kadar
takviyeti yok, ierden ekser yirl Krd olup
mahall iktiz itdkde mukbele-i adya kdir
olmayup iinde olan yarak, dmen eline
girmek mukarrerdr diy bildrdi. mdi,
kalalarun zahreleri ve neferleri tedrk
mhimmtdandur. Buyurdum ki:
mukayyed olup tamre muhtc olan eger
ehrizol'dur ve eger Gl-anber'dr ve eger
sirleridr mmkin oldu kadar tamr
tedrk idp kalalarda der-anbar idp ve
yle ki, eger tamr ve zahre hussdur,
emrm zre muaccelen tedrk ihzr
olmayup ve mevcibleri gnderilmeyp tehr
ihml idesin, asl zrinz makbl olmayup itb
ikba mstahkk olma mukarrer bilp ana
gre mukayyed olup ihml msheleden
ziyde hazer idesin. Sonra zrinz makbl
olmak ihtimli yokdur ve kalalarun neferleri
Ekrd ve mnde olmak ciz deildr. Ana gre
yarar Rm demlerinden ve kuldan ve kul
karndandan tedrk idp eger Rm bulnmaz
ise Sdde-i sadet'me arz idesin. Bundan
tedrk olnup gnderile ve Sdde-i
sadet'mden dem varnca Bagdd'dan vef
idecek mikdr nevbetci tarkyle Bagdd
yenierilerinden her kalaya lzm oldu kadar
gnderp Sdde-i sadet'mden dem yazlup
varnca kalalar nevbetci tarkyle hfz u hrset
itdresin; mmkin oldukca kalalarun lzm
olan yirlerin tamr itdresin ve Lahs'ya giden
asker haberin bildresin ve eger daru bulnu[r]
ise tedrk idp der-anbr itdresin.

Zengibd Beyi Zahid Bey'e: Kalelerin harapl, neferleri ve zahireleri

619 hakknda mufassal malmat vermesine dair.
Yazld.
Bu dah.
Bagdd beglerbegisine yazlan hkmde nakl
olnan mektb bunda dah yazlmdur.
Zeng-bd Sanca Begi Zhid Beg'e
hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp ehrizol Begi Vel dme izzuh
mektb gnderp arz eylemi. mdi, buyurdum
ki:
Zikr olnan kalalarun harbl ve me-
vcibleri ve neferleri ve zahreleri arz olndu
gibi midr, nicedr? Sen nice grmisindr?
Vuk zre mufassal u merh yazup Sdde-i
sadet'me bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 278

Sol Ulfeciler Aas Abdi Aa'ya: Badad'a gtrd askerlerin gerei gibi
620 zabtedilip dalmamalarna dikkat edilmesi hakknda.
Yazld.
620/a-
Hasan avu'a virildi.
F 14 Rebu'l-evvel sene 967
Yazld.
Bu dah.
Sol ulfeciler Agas Abd Aga'ya hkm
ki: Bir sreti Bagdd'a irsl olnan be yz nefer
yenierilere ba tayn olnan kimesneye.
Hliy sennle Bagdd'a irsl olnan
kullarumun gerei gibi hfz olnup perkende
olmamasn emr idp buyurdum ki:
Blkde olan kullarum dim hzr olup
hfz u hrsetlerinde dakka fevt itmeyp gerei
gibi zabt eyleyesin.
Kocaeli beyine: Mr kadrgalara gereken kerestelerin gecikmeden yallara
621 indirilmesi hakknda.
Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, bu bbda
Kurd Kethud'ya virildi. bi'z-zt mukayyed olup emr ile kat olnan gemi
F 14 Rebu'l-evvel sene 967 kerestelerin tehr itdrmeyp muaccelen
yallara indrdp ihzr idesin. hml
Koca-ili begine hkm ki: msheleden ziyde hazer idesin.
Bundan akdem mr kadrga mhimmi
in kesilen kerestenn muaccelen yallara
inmesi mhimmtdandur. Buyurdum ki:

Haleb beylerbeyine: Eb Ri'in zulm ve taaddisinin asl varsa neden men

622 edilmediinin bildirilmesine dair.
Yazld. vilyetde rey v beryya bu makle zulm
Kaya avu'a virildi. teadd olnup men olnmamaa sebeb bis
F 19 Rebu'l-evvel sene 967 nedr? Mena kdir olmaduun takdrce ehl-i
fesd enatn ahvli tafsl zre nin arz u
Haleb beglerbegisine hkm ki: ilm olnmaya. mdi, buyurdum ki:
Eb-R'n reyya zulm teaddsi olup (Boluk) Vusl buldukda, bu hussun asl
olanca terekelerin yidrp ve bazn davarlarna nedr, fi'l-vk Eb-R'n reyya ve
pyml itdrp ve her kye avrz slb zre beryya vech-i merh zre zulm teadd
kimine altun ve kimine tereke salup ve bazn eyledi sahh midr, sahh oldu takdrce
bir bahne ile dutup habs idp krk-elli ve yz men u define mukayyed olmaduunun esbb
flori cerme kesp reylusna bu bely ekp nedr ve menine kdir olmaduun kazyyeyi
sene-i tiyede dah cemiyyet olmak ihtimlin al-vechi't-tafsl Sdde-i sadet'me nin arz
virp klliyyen Hms sanca reys ziratdan u ilm itmeyesin? Bi'l-cmle bu husslarda
fergat idp gelecek yl dah bu hl mukarrerdr cevbun neyse yazup Dergh- muall'ma
diy imdiden perkende olmak niyyet bildresin.
itmilerdr diy arz olnd. mdi, memleket
ZET VE TRANSKRPSYON 279

[Yev]m's-sebt f 16 Rebu'l-evvel sene 967 [16.12.1559]

Ahyolu kadsna: Rusya'dan gelirken Ahyolu civarnda batan gemideki mr

623 hamulenin buldurulup gnderilmesi hakknda.
Yazld. Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
Husrev Beg'e virildi. mukayyed olup zerine varup mrn-ileyh
F 17 Rebu'l-evvel sene 967 zikr olnan gemi ile gnderdi espb eger
derydadur ve eger gayr gemiler almlardur,
Ahyol kdsna hkm ki: her ne vechile olursa zuhra getrp mrn-
Siph-olanlarum zmresinden olup hssa ileyhn demi Hac Mahmd nm kimesne ile
tcirlerden olan Mustafa zde kadruh mr in Sdde-i sadet'me gnderesin. Huss-
Moskov'dan gemi ile kalay ve bulgar ve bez
mezbr mahall-i ikdmdur. Ana gre mukayed
koyup gelrken mezkr gemi Ahyol olup zyi olan espbun tahsli bbnda ikdm
mukbelesinde helk olup iinde olan espb ihtimm eyleyesin.
zyi oldu istim olnd. mdi, buyurdum ki:

Marib Trablusu'na kadar Anadolu ve Rumeli yallarndaki beylere ve

624 kadlara: Trablusgarb'a gnderilen hssa reislerden Said Reisin verecei
haberlerin derhal Dersaadet'e bildirilmesi hakknda.

Yazld. kangnuzun taht- hkmetine dhil olur ise te

Sad Res'e virildi.
F 20 Rebu'l-evvel sene 967
Magrib Trablus'na varnca Rm-ili ve
Anadol yakalarnda deniz yallarnda vk
olan beglere ve kdlara hkm ki:
Trablus'a baz haber in hssa reslerden
Sad Res zde kadruh irsl olnmdur. sadet'me uladurmayasn ve yhd yolda
Buyurdum ki:
Giderken te cnibden haber alup Sdde-i
sadet'me bildrmek istedkde her
cnibden vkf oldu ahbr- sahhay yazup
mektbla Sdde-i sadet'me bildrmek in
size teslm itdkde mektblarn ber-vech-i
isticl stne-i sadet'me irsl sl
eyleyesin. Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur.
yle ki; size mektb teslm ide, irsl idp
muaccelen yarar demlerinzile Sdde-i
zyi ola, asl bir ferdn zri makbl olmayup
mukab olmak mukarrerdr.

Donanma-y hmynun vusulne kadar dman tarafndan taarruz ve hcum

vukuunda Trablus Beylerbeyisi Turgud Paa ile beraber dmann defi iin
625 yardm etmesi hakknda Tunus hkimine yazlan hkmn Trkesi.

Seyyid'l-enm olup b v ecdd- magfrn-

Tunus hkimine hkm ki: nihdnuz tarka-i diynet-mutad ve cdde-i
Vilyet-i Tunus, sevlif-i eyym ve erat-irdlar muktezsnca eyym- sadet
sevbk- avmdan il hze'l-n dr'l-slm ve mllerin f seblillhi tel temhd-i kavid-i
makarr- mchidn-i hfzn-i dn-i Hazret-i dn-i metn ve teyd-i mebn-i er-i gzn
ZET VE TRANSKRPSYON 280

in kffr- fccr- dzah-karr ile gaz v rk- hamiyyet-i kahramn mteharrik cnbn
cihda bezl sarf idp seltn-i er-yn ile olup zikr olnan kffr- hksrun ele getrilp
mvlt musft zre olmakdan hl v zil haklarndan gelinmek in tekrr b-hdd b-
olmayup hsn-i ittihd ittifk sebebi ile her umr tedrk ihzr olnup askir-i
zamnda evliy-y dn devlet muzaffer muvahhidn ile meml ve lt- harb ktl ve
mansr ve ad-y mlk millet mnhezim edevt- ceng cidl ile mehn klnup irsl
makhr olgelmilerdr. Sizn dah keml-i olnup in-allh'l-eazz an-karb varup
diynet insf ve hsn-i serret itisf ile irimek zredr. Gerekdr ki, sizn dah
ittisfnuz malm- erfm olmdur. Amm cibilletinzde merkz olan sr- dn-i slm
bi-irdetillhi tel kefere-i lan-i cehennem- muktezsnca slik-i meslik-i b-i kirm ve
mekn bir tark ile ol cevnibe mstevl olmak zhib-i mezhib-i ecdd- izmnuz olup anun
ile anlar ile olan muvfakat ittifk olup an- gibi donanma-i hmynumuz varup mlk
sammi'l-kalb olmayup belki tark- ikrh icbr olmazdan mukaddem vilyet-i Trablus cnibine
ile idine itibh yokdur. Eyle olsa bundan kffr- bed-girdrun hareket-i b-bereketleri
akdem hfz u hrset-i memlik-i slmiyye in olup ehl-i slma kasd- mazarrat iderler ise
merkib-i kevkib-umr techz ihzr olnup anda olan ahl-i slm ve vilyet-i mezbre
emir'l-meri'l-kirm Cezyir Beglerbegisi beglerbegisi olan emr'l-meri'l-kirm
kapudanmuz Piyle Paa askir-i zafer-karin Turgud Paa dme ikblh ile mrfakat-i
ile irsl olnm idi. Kffr- hksrun dah ittihd ve muvfakat-i vidd ile kffe-i ibd
Magrib Trablus kasdna baz sefyin-i hasret- zerinden erbb- kfr ind ve ashb- bagy
karini oldun istim itmein zerlerine fesdun err u r ve zarar u futrlarn mndefi
varmak sadedinde oldun, istim itdklerinde u mehcr ve alm- dn-i metn, blend ser-
kffr- hezmet-sra havf u hayet mstevl efrz ve ir- er-i mbn mnteir mmtz
olup her biri bir cnibe perkende ve tr mr olmak in ol diyr- cell'l-itibrda olan ehl-i
olup ve mevsim-i dery dah mrr itmein slma ve mrn-ileyhe muvenet
mrn-ileyh kapudanmuz donanma-i mzharetde ol ki muktez-y sr- diynet-i
hmynumuz ile atebe-i ulymuza mrcaat slmdur, zuhra getrmen bbnda env- cidd
itdkde merede-i sakar-mekn gir cemiyyet ihtimm ve say-i ml-kelm vcda
idp vilyet-i mezbre zerine tevecch-i n- getresin.
mvecceh itdkleri mesm-i erfm olman

626 Ayn hkmn Arapas.

ZET VE TRANSKRPSYON 281

ZET VE TRANSKRPSYON
Bu nme, avn-i Rabbn ve menn-i
Samedn'ye mazhar olan saltanat ve hkan-
lmzn yksek ve erefli fermn ve stn
hitbdr. Melik celle cellh'nun Samedn
inayetiyle kuatlm, Him soyundan, temiz
aacn dal, Hz. mer seciyeli, yksek, anl,
erefli, red, kmil, adletli yardmsever itidl
shibi, yce himmetli, asletli Tunus vilyeti
hkimine yazdk. Allah Tel mutluluunu
282
devml, kasdn baarl ve ilmini vuzhlu
klsn.
Sdde-i seniyye'mizde, kfirlerin -Allah
Tel onlar dima rezl etsin- Trablusgarb
civrna saldrp hayrsz ellerini uzatarak
Mslmanlarn kuds deerlerine satatklar,
onlar esir ve istihdam ettikleri duyuldu.
Mslman ahlye yardm Seyyid'l-enm'n
Allah Tel'nn salt ve selm onun zerine
ZET VE TRANSKRPSYON 283

olsun Dnine izzet olarak ve bu byk eserli emrettik. phe yok ki siz ve ecddnz bu
lkedeki halkn rhatna kavumas iin bu mbrek yerlerde tedenberi mchid ve
lkeyi fethetmee ve kfirlerin ellerinden savaclardansnz ve Seyyid'l-mrseln'in
kurtarmaa karar verdik. Allah Tel bunu Dninin koruyucularndansnz. Bundan dolay
myesser kld ve bu lke ve civr Memalik-i size fermnmz udur ki; zikrolunan
mahmiyyemiz arasna katld. Allah Tel gemilerimizin bu vilyete gelmesinden nce
nceki reymz gibi oradaki reynn da kfirler gelirse gzel cibilliyetiniz ve yolunuz,
korunmasn ve muhfazasn ihsn eyledi. Dn ve Diynetiniz, ecat ve ehmetiniz
"Onlarn zerine korku yoktur ve onlar gerei, gzel tedbiriniz ve doru grnzle,
hznl de olmazlar" (el-Bakara, 38). Bu Allah Tel'ya snrz bu mbrek
sebepten bu vilyete bir mr-i mran ve bir kad lkedeki ahlye ve oradaki kalelere o
gnderdik ve onlara temiz ve yce erat'i icra kfirlerden bir zarar gelmemesi iin o kfirlerin
etmelerini ve bu erefli meknlarn ve bu zararn defetmek ve hilelerini boa karmak
mbrek yerlerin ahlsinden ez ve zarar def hususunda alp uraarak Mslman ahlye
etmelerini emrettik ki rey ve halk, hususiyle yardm ve Hayru'l-enm'n emrine riyet edin.
limler, fzllar, fakhler ve Dn-i Mbn'in Zra bu mhim hususu if etmeniz ve bu zarar
bykleri stn devletimizde ve yksek def etmek iin almanz ancak Allah Tel
adletimizde dima hayr dular ederek, gnl iindir, il-i kelimetullah iindir ve Allah
huzuriyle maetleriyle megul olarak en gzel dmanlarnn hilesini def etmek iindir.
hal zere bulunsunlar. Dima en byk maksadmz ve en kuvvetli
Geen sene kfirlerinAllah Tel onlar dileimiz slam'n evketinin kim olmas iin
helk yurduna koysu gemiler hazrladklarn almak ve Seyyid'l-enm'n emrini if etmek
ve kasdlarnn bu lkeye saldrmak olduunu ve inaallahu Tel, halkn yksek saltanatmz
iittik. Onlar def ve zell etmek ve kklerini zamannda canlarndan ve mallarndan emin
kazmak iin yksek devletimiz tarafndan olarak en gzel nizam ve en mkemmel hal
askerlerimizle dolu, sava aletleri ve lzumlu zere bulunmasn salamaktr. Allah Tel'dan
eya ile ykl gemiler hazrladk; kfirler bunu Dn-i Metn'e yardm etmesini ve Din
duyunca katlar; daldlar zarar ve ziyan dmanlar olan fcir kfirlere kar galib
iinde hezimete uradlar. Yksek devletimizin gelmeyi niyz ediyoruz. Muvaffak klan ve
erefli Emr'l-mer Kapudan Piyle -ikbli yardm eden, Allah Tel'dr. Allah Tel
devam etsin ve n ziyade olsun- bunu dilerse ihsn ve berektiyle yardm eder ve
renince ve deniz mevsimi de getiinden muvaffak klar.
yksek atebemize dnd. imdi ise ayn 967 senesinin mbrek Rebulevvel'inin
kfirlerin -Allah Tel onlar rezl eylesin- ortalarnda yazld. erefli hediyemiz olarak
isbetsiz kasdlarnn o lkeye olduu, yksek yksek huzra bir hilat gnderdik. stn
devletimizde duyuldu; onlar def etmek, zell devletimize du ederek onu giysin. Niyaz
ve malb etmek ve onlarla savap kklerini olunan, Allah Tel'dr. Ve ihsan ve berektiyle
kazmak iin, askir-i mansre ile dolu silah ve kabul, O'ndan'dr.
lzumlu eya ile ykl gemiler hazrlanmasn

[Yev]m'l-isneyn f 19 Rebu'l-evvel sene 967 [19.12.1559)

ZET VE TRANSKRPSYON 284

Edirne kadsna: Edirne metropolidinden ikyeti hvi baz zimmilerin arzuhali

627 zerine tahkikat yapp bildirmesine dair.
Yazld. aslndan ayn ile ihrc olnup grilmek in sana
Mehmed avu'a virildi. irsl olnd. Buyurdum ki:
F 19 Rebu'l-evvel sene 967 (Boluk) Varcak, sret-i arz- hlde mastr
olan mevdd yirl yirinden hakk zre teft
Edirne kdsna hkm ki: idp gresin; fi'l-vk arzlarda mastr u
Hliy Sdde-i sadet'me baz zimmler mukayyed olan husslar vk midr, nicedr?
arz- hl sunup mahmiyye-i mezbre Malmun oldu zre yazup arz idesin.
medrepolidinden ikyet olndu ecilden sreti

Krehir Beyi Mahmud Bey'e: Hsn- Mansur, Khta ve Behisni kazalarndan

628 kaldrlan bacghlar bildirmesi hakknda.
Yazld.
Arz getren Dergh- muall avularndan
Pr'ye virildi.
F 2 Rebu'levvelxxiii sene 967
Krehri Sanca Begi olup vilyet-i
Dulkdiriyye'yi kitbet iden Mahmd'a
hkm ki:
Hliy Arab cnibi Hzne-i mire'mn
Defterdr Mehmed, mektb gnderp Hsn-
Mansr kazsnda Srgi ve Khta kazsnda
Panik ve Behisni kazsnda Gl-ba ve Kk
nm bc-ghlarun balar birer konak yir olup
mezbr Gl-ba ve Kk bcn ref eyledn
ecilden Srgi ve Panik bcghlarna kimesne
uramayup ref olnan bcghdan ubr
eylemekle ol iki bcghdan cz nesne hsl
olup ml- mrye noksn mretteb olmdur
diy bildrmein buyurdum ki:
Varcak, zikr olnan mahallerden bc ref
itdn asl nedr? Vuk zre yazup arz
eyleyesin.

Akdeniz yallarndaki beylere ve kadlara: Trablus canibine gnderilen Said

629 Reise, urad yerlerde neye ihtiya gsterirse verilmesi hakknda.

Yazld. kadruh Magrib Trablus cnibine irsl olnup

Sad Res'e virildi.
F 21 Rebu'l-evvel sene 967
Akdeniz yallarnda vk olan beglere ve
kdlara hkm ki:
Hliy bir mhim huss in hssa
reslerinden kdvet'r-res Sad res zide
buyurdum ki:
Her kangnuzun taht- hkmetine dahil
olursa eger zd zevdeleridr, akalar ile
alvirp ve eger dem lzm oldukda dem
virmekdr, gerei gibi muvenet idp avk u
tehrden hazer idesin.

[Yev]m's-sls f 20 Rebu'l-evvel sene 967 [20.12.1559]

ZET VE TRANSKRPSYON 285

Rodos beyine: Kree konulmu olan baz kimselerin salverilmesi hakknda.

630
Yazld. Hseyin b. Abdullh ve Tcirli Abdlkdir b.
Rodos beginn kethudsna virildi. uveyr ve ml Abdurrahmn b. Abdullh ve
F 24 Rebu'l-evvel sene 967 Zaara'dan Nazar b. Karagz ve Tireli
Sleymn b. Vel ve Germiyanl Mehmed eyh
Rodos begine hkm ki: ve rgbli Hac b. Neb ve Ysuf b. Nash ve
Anda kree konlan Boll Ms b. stanbull Memi b. Ali ve Alasonyal Dimo
Mehmed ve Kara-hisrl Ferhd b. Abdullh ve stemat ve Zeytinl'den Kosta b. Todor ve
Geliboll ne Hoca b. Mehmed ve Amsiyyeli Termozek Arnavud ve Kuds-i Mbrek'den
Hasan b. brhm ve Ikl Satlm Sleymn ve Mansr b. Abdurrahmn ve Turbeyli Alatin
Ikl Mehmed b. Ysuf ve Konyal Bahayi- Andriya ve Bol'dan slm mer nm otuz nefer
ol brhm ve Manisal Mehmed b. Ali ve kimesneler tlk olnmasn emr idp buyurdum
Gzel-hisrl Durm b. Yenice ve Arkaml ki:
Hasan b. Mehmed ve Diyrbekrli Ali b. Isfahan [Boluk] Vusl buldukda, mezkrlar tlk
ve Yanboll Hseyin b. Mahmd ve Ayasulukl idesin.
Hseyin b. Mehmed ve Mihall Elvn b.
Dndar ve Sirozl Ali b. Mehmed ve Sirozl

Msr beylerbeyine: Leccn sancann Msr'da sbk Gnlller Aas

631 Ahmed'e tevcihi hakknda.
Yazld.
Bl avu'a virildi.
F 21 Rebu'l-evvel sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy vilyet-i m'da Leccn sanca
mukaddem Msr'da gnlller agas olup bi'l-
fil mahrse-i mezbrede sancak tasarruf iden
, kul alup giden kdvet'l-meri'l-
kirm Ahmed dme izzuh'ya virilp ol bbda
hkm-i erf gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmey p mrn-
ileyhi karup muaccelen sancana gnderesin
ki hfz u hrsetde ola. Liv-i mezbrun hfz u
hrseti mhimmtdandur. Ana gre tehr
itmeyp irsl eyleyesin.

am beylerbeyine: Leccn sancann Msr'da sbk Gnlller Aas

632 Ahmed'e tevcihi hakknda.
Yazld. virilmidr. Liv-i mezbrun hfz u hrseti
Beglerbeginn kethuds Hasan'a virildi. ehemm-i mhimmtdan olman, buyurdum
F 24 Rebu'l-evvel sene 967 ki:
Vusl buldukda, mrn-ileyh gelince
m beglerbegisine hkm ki: liv-i mezbr onat vechile hfz u hrset
Hliy Leccn Begi olan Melek Mehmed'e itdrp eirr-y addan ve sir ehl-i fesddan
har sancak virilp sanca, Msr'da sancak reyya zarar u gezend iridrmeyesin.
tasarruf iden Ahmed dme izzuh'ya
Msr beylerbeyine ve Emval Nzr brahim bey'e: Donanma iin yelken bezi
633 ve stb gnderilmesi hakknda.

Yazld. Bl avu'a virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 286

F 21 Rebu'l-evvel sene 967 muaccelen emr-i sbk zre gnderilmesin emr

Msr beglerbegisine ve Nzr- Emvl
brhm Beg'e hkm ki:
Bundan akdem donanma-i hmynum
mhimmi in yelken bezi ve stbi
gnderilmek emr olnup ol bbda hkm-i erf
gnderilmi idi. Hliy donanma-i hmynum
kmak emr olnup mevsimi dah karb olman
idp buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan Bl zde
kadruh vusl buldukda, tehr itmeyp emr-i
sbk zre stbi ve yelken bezi tedrk idp
ber-vech-i isticl gndermek bbnda dakka
fevt itmeyesin. yle ki, ihml olnup
muaccelen gelp irimeye, zrn makbl
olmaz. Ana gre mukayyed olup tehr terh
itmeyp ikdm ihtimm eyleyesin.

Antalya kadsna: Msr'a gidecek olan Bl avu'un gecikmeden

634 ulatrlmasna dair.

Yazld. Antliyye kdsna hkm ki:

Bu dah. Dergh- muall'm avularndan Bl,
Msr'a irsl olnup buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp Msr'a sl
eyleyesin.

Rodos kadsna: Rodos'ta sahilde bir mescid bina edilecek mahallin tahminen
635 bildirilmesi hakknda.
Yazld. ihtisr zre bir mescid bin olnmasn emr idp
Kethudsna virildi. buyurdum ki:
F 27 Rebu'l-evvel sene 967 Vusl buldukda, gresin; zikr olnan yal
kenarnda Mslimnlar vakit namzn ed
Rodos kdsna hkm ki: idecek ihtisr zre bir mescid ne mahalde
Hliy Rodos'da yal kenarnda mnsibdr ve bin olndu takdrce ne mikdr
Mslimnlara namz ed idecek bir mescid nesne ile hsl olur? Tahmn-i sahh ile tahmn
olmayup ziyde mzyaka ekilp bir mescid itdrp dah arz eyleyesin.
bin olnmak lzm oldu istim olnman

Gynk kadsna: Elinde sahte fetva bulunan Mansur'un stanbul'a

636 gnderilmesine dair.

Yazld. bulnup habs itdrdni arz itmisin.

Ferhd nm muhzrna virildi.
F 24 Rebu'l-evvel sene 967
Gynik kdsna hkm ki:
Mektb gnderp kaz-i mezbrda Mansr
nm kimesnenn elinde bir mzevver fetv
Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, mezkr
Sdde-i sadet'me gnderesin ki kree
konla.
ZET VE TRANSKRPSYON 287

Gynk kadsna: Gnderilen Bozac olu Mustafa'nn stanbul'a teslim

637 edildiine dair.
Yazld. Gynik kdsna hkm ki:
Arz, mahrem ktibindedr. Hliy Bozac-ol drende Mustafa nm
F 24 Rebu'l-evvel f sene-i m[ezbr]. kimesneyi habs ile Ferhd nm kimesne ile
Arz getren muhzr Ferhd'a virildi. gndermisin. Gelp Sdde-i sadet'me teslm
F 25 Rebu'l-evvel [967] eyledi, buyurdum ki:
Bu bbda mezkra kimesneyi dahl
itdrmeyesin.

[Yev]m's-sebt f 23 Rebu'l-evvel sene 967 [23.12.1559]

Bolu beyine: Baci kazasnda Maden ve brahim adl iki firar akiden
638 stanbul'da ele geen brahimin eriate gre muhakeme edilmesi iin
gnderildiine dair.
Yazld. hkm-i erf gnderilmidi. Hliya
Sbaya virildi. mezkrlardan brhm, Sdde-i sadet'mde
F 25 Rebu'l-evvel sene 967 bulnman habs ile sbk Bac kds olan
mevln (boluk) sana sl in teslm olnup
Bol begine hkm ki: gnderildi. Buyurdum ki:
Bundan akdem Bac kds Sdde-i Varup teslm itdkde gresin; mezkrdan
sadet'me mektb gnderp Madin (?) ve dav-y hakk ider kimesne varise irsl olnan
brhm nm kimesnelern irret akvet zre emr-i sbk mcebince erile hakk zre
olup nie Mslimnlarun zerlerinde sbit olm ahvllerin grp ol bbda er-i erf ne ise
haklar olup irretleri ucndan alnmak myesser erile icr idp muhtc- arz olan bildresin.
olmayup itat-i er itmezler diy bildrdi
ecilden ahvlleri erile grilmek in sana

Segedin Beyi Dervi Bey'e: Filek, Novigrad ve Seen sancaklar snrlarnn

639 tayin edilmesi hakknda.

Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 288

Segedin Sanca Begi Derv Beg'e Vusl buldukda, zikr olnan sancaklarun
hkm ki: kadmden snurlar mmtz muayyen
Hliy sana tahrri fermn olnan Filek ve olmayup birbirine muhtelit ise mahall-i nizun
Novigrad ve Seen sancaklarnun snurlar zerine varup ehl-i vukf ittifkyla her birinn
mmtz muayyen olmamala dim sancak- semtinde vech mnsib olan mahallerden
beglerinn m-beynlerinde niz u muhlefet snur tayn idp bir bir almetler nasb itdresin.
olmakdan hl deil imi. mdi, buyurdum ki: Amm bu bbda tamm hakk zre olup
kimesneye gadr olnmakdan hazer eyleyesin.

Bursa kadsna: stanbul iin zahire almaya gelenlerin men edilmemeleri

640 hakknda.
Yazld.
Arz getren brhm'e virildi.
F 25 Rebu'l-evvel sene 967
Burusa kdsna hkm ki:
Mektb gnderp mahrse-i stanbul
zahresiyn hkm-i erfm ile tereke almaa
varan gemiler vardukda, iinde olan kimesneler
Sultn-ni'ne varnca yol zerinde bulduklar
rencberlern terekelerin elimzde emrimz
vardur diy cebren ekp alup ol ecilden bu
vilyet mzyaka zredr diy bildrmisin.
mdi, mahrse-i stanbul zahresiyn hkm-i
erf ile varan kimesnelere narh- rz zre
rzlar ile bey idenlerden alnmak emr
olnmdur. Ol vechile teadd olmaa emrm
yokdur ve ol cnibe tereke in dah hkm
virilp yal cniblerinde olan kdlklara
virilmidr. Buyurdum ki:
Bu bbda mukayyed olup eger tereke in
emr ile varanlara dah ol vechile teadd
itdrmeyp anun gibi rzlar ile bey idenlerden
almalu oldukda kimesne mni olmaya. Amm
vech-i merh zre teadd iderse idenleri
isimleri ile yazup bildresin ki haklarndan
geline.

Mehmed Paa'ya: Badad'n muhafazasnda olan kul taifesinin zahirelerinin

641 zamannda gnderilmesi hakknda.
Yazld. hkm-i erf vrd olman zahreleri tedrk
Dergh- mualla avularndan Pr eleb'ye olnup Bagdd haznesi mzyaka zre olup
virildi. anda olan mevciblerine dah kifyet itmedin
F 21 Rebu'l-evvel sene 967 ilm eylemi. mdi, Bagdd'a irsl olnan
kullarun ulfeleri bundan akdem sana irsl
Mehmed Paa'ya hkm ki: olnman buyurdum ki:
Hliy Bagdd beglerbegisi mektb Vusl buldukda, ulfe zamn geldkde
gnderp mahrse-i Bagdd muhfazasnda tehr eylemeyp zikr olnan kullarun ulfelerini
olan kul tifesinn zahreleri tedrk olnup vakti ile irsl eyleyesin.
ulfeleri Bagdd haznesinden virilmek in

[Yev]m'l-ahad f 25 Rebu'l-evvel sene 967 [25.12.1559]

Erzurum beylerbeyine: Zahire hususuna fevkalde ehemmiyet verilmesi ve

642 tahsil olunan zahire hakknda malmat itasna dair.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Bl-ol Mahmd avu'a virildi.
F 27 Rebu'l-evvel sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erfm zre anda
olan havss- hmynumun mevcd olan
tereke der-anbar idp zimemde olan dah
satlmayup tahsl olnup der-anbr itdrmek
in nzr- emvl Kara-hisr tarafna gidp ve
ne mikdr tereke bulnup der-anbr olursa
malm oldukda defteri gnderilp ve
Mtevvell Ayas Beg'n dah bulnan terekesi
huss ve anun dah ne mikdr idi malm
oldukda defteri gnderilmein bildrmisin.
Amma sir mer hslarndan ve zuam ve
erbb- timarun timarlarnda ve sir reyda
dah der-anbr tereke var mdur? Oldu
takdrce ne mikdr hsl olmak mmkin olur,
bildrmemisin. mdi, askere zahre ehemm-i
mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, zahre hussnda bi'z-zt
mukayyed olup eger havss- hmynum
Haleb kadsna: Haleb'deki Argon Kmil Bimarhanesi suyu hakknda tahkikat
643 icrasna dair.
Yazld.
Arz getren avu Pr eleb'ye virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Haleb kdsna hkm ki:
Hliy kdvet'l-mer ve'l-ekbir Hzne-i
mire'mn Arab Cnibi Defterdr Mehmed
dme ulvvuh Dergh- muall'ma mektb
gnderp merhm Argon Kmil
Bmrhnesinn terekesi olup amm suy cr
olmayup ehl-i vukfdan tefahhus olndukda
mahrse-i Haleb'de vak olan sary- mirede
cri olan suyun feyz, kadmden mezbr
Karaman beylerbeyine: On binden noksan timar olanlara avuluk tevcih
644 edilmemesi hakknda.
Yazld.
289
terekesidr ve eger sirndr, emr-i sbk zre
tedrk ihzr eyleyp ve mer hslarnda ve
sir zuam ve erbb- timar timarlarnda ve
gayr reyda dah der-anbar ne mikdar tereke
vardur ve ne mikdr cem olmak mmkin olnup
ve ne sir zredr? Mufassal yazup bildresin ve
bi'l-cmle zahre tedrki emr-i mhimmdr.
Bu bbda onat basret zre olup emr zre
tedrkinde ikdm ihtimm eyleyp emrm
zre eger havss- hmyn ve sirlerden ne
mikdr tereke cem u tahsl olnur ise yazup
muaccelen bildresin ve te cnibe firr iden
ustun kr-girdr- evz u etvrndan ve ol
cnib ile mueret mumeltnun keyfiyyetin
ve asker-i fitne-rehberinn ve sir semne
mlk olan ahbr u esmr ale't-tekub ve't-
tevl ilm inbdan hl v zyil olmayasn
ve ulak ile varan mrn-ileyh avua ve iki
yoldana, binmek in at virp ulak hkmin
alasn.
bmrhneye cri olurd. imdiki hlde
Dukagin-zde Mehmed Beg'n bin olnan
hnna alnmala bmrhneye su gelmez olup
kll mzyaka ekilr diy haber virdklerin
arz eyledi ecilden buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu huss bi'z-zt onat
vechile ber-mceb-i er-i kavm teft eyleyp
gresin; kazyye, arz eyledi gibi olup
kadmden zikr olnan bmrhnenn ol sudan
suy olup hilf- er alnm ise sbit olan suy
gir mahalline icr itdresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 290

Karaman beglerbegisine hkm ki: Varcak, min-bad emr-i cell'l-kadrm

Mektb gnderp Karaman avularndan mcebince amel idp anun gibi mahll olan
olan Mustafa'nun avulu alnup on drt bin avuluk sancauna mteallk olan on binden
akalk timar tasarruf iden Ahmed'e tevch eksk timar olanlara tevch idp emre mugyir
olndun bildrmisin. mdi, timar on binden i itmeyesin.
ziyde olana avuluk virilmee ve
sancaundan gayr sancakda timar olanlara dah
virilmee emrm yokdur. Buyurdum ki:

Tamevar beylerbeyine: Fethiye palangas nbetilerinin zahirelerini tedrike

645 ve memleketin muhafazasna dikkat edilmesine dair.

Yazld. tedrk ihzr idp ve ne vechile tedrk

Hseyin Kethud'ya virildi.
F 27 Rebu'l-evvel sene 967
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Fethiyye palankas
nevbetcilerinn zd zevdelerin tedrki
hussnda emr-i erf vrid olup muaccelen
itdn bildresin diy fermn olnman emr-i
erf vrid oldu gibi bir n ve bir sat tehr
olnmayup zahreleri tedrkine r olndun
ilm eylemisin. mdi, eger zahre hussdur ve
eger sair hfz u hrset-i memleketdr, gaflet
zre olmayup dakka fevt itmeyesin ve
muhtc- arz olan yazup bildresin.

Haleb defterdarna: Haleb'de Argun Kmil Bimarhanesi suyunun gelmemesi

646 sebebinin aratrlmas hakknda.

Yazld. cr olurd. Hliy Dukagin-zde Mehmed

Arz getren avu Pr eleb'ye virildi.
F [2]4 Rebu'l-evvel sene 967
Haleb defterdrna hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp merhm Argon Kmil Bmrh-
nesi'nde olan terekenn suy cr olmayup ehl-i
vukfdan tefahhus olndukda sary- mirede
cr olan sunun feyz, kadmden bmrhneye
Beg'n bin olnan hnna alnmala
bmrhneye su gelmez olup mzyaka ekilr
diy arz eylemisin. mdi, huss- mezbr
erile grilmek in Haleb kdsna hkm-i
erf yazlup gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol hkm-i erfm
mcebince erile teft idp erile lzm
geleni icr ide.

Rum beylerbeyine: Zahire tedariki hususunda malmat verilmesine dair.

647
Yazld. Bundan akdem sana hkm-i erf
brhm avu'a virildi. gnderilp zahre huss emr olnmd. Ne
F 25 Rebu'l-evvel sene 967 vechile tedrk olndu henz arz olnmaman
buyurdum ki:
Rm beglerbegisine hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 291

Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup mikdra mtehammildr? Mufassal yazup arz
emr-i sbk zre zahre huss ne vechile eyleyesin.
tedrk olndun ve vilyet memleketden ne
mikdr tereke tedrk [] ihzr olmak mmkin
idn yazup bildresin. Begler hslarnda ve 647/a-
zuam ve erbb- timardur ve sir reyda Yazld.
der-anbar olm arpa ve buday var mdur? Ne Bu dah.
Bir sreti Amsiyye kdsna.

Segedin sanca Beyi Dervi Bey'e: Tahrir ettii Paa, Hatvan, Novigrad ve
648 Seen sancaklarnda zuhur eden fazlaln, havss- hmyun iin tahsis edilmesi
hakknda.

kerre yz bin dah doksn bin dokuz yz krk

Kethudsna virildi.
yedi aka zevidi zhir oldu arz olnman
F 16 Rebu'l-evvel sene 967
havss- hmynuma tayn olnmasn emr
idp buyurdum ki:
Segedin Sanca Begi Derv Beg'e
hkm ki: Vusl buldukda, zuhr iden zevidi Budun
Emr-i erfmle tahrr itdn Paa ve beglerbegisi ve Hazne defterdr marifeti ile
Hatvan ve Novigrad ve Menlik ve Seen yarar hssa mnsib olanlardan hssa-i
sancaklarnun muhsebesi defterin gnderp hmynum in tayn idp.
tefvt-i galltdan ve sirden cmle yigirmi alt

[Yev]m'l-isneyn f 26 Rebu'l-evvel sene 967 [26.12.1559]

Eflk voyvodasna: Eflk reys tarafndan sunulan arzuhallerin sahte

olduuve karklk karanlar tarafndan tertib edildii anlald-na ve vilyetin
649 muhafazas hususunda dikkatli bulunulmas gereine dair.

Yazld. nefsih vilyet-i mezbrenn aynn getrdp

Musl avu'a virildi.
F 27 Rebu'l-evvel sene 967
Eflk voyvodasna hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp mukaddem anda irsl olnan
kdvet'l-emcid ve'l-ekrim emr-i ahurum Ali
zde mecduh'ya hkm-i erf gnderilp
vilyet-i Eflk reys tarafndan Sdde-i
sadet'me sunlan rukalarun vuk ve gayr-
vk oldu teft olnmak emrm olman
mrn-ileyhe Sdde-i sadet'me mteveccih
olup hkm-i erfmle irsl olnan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Oru avu zde kadruh bi-
sunlan rukalar ve sir bolarlarna isnd
olnan husslar hakk zerine grp vilyet-i
mezbre ayn bi'l-kll ol rukalar inkr idp
"Bundan haberimz yokdur, cmlesi tezvrdr
ve itdkleri dav hilf- vkdr ve varup
ruka sunanlar rey deildr. Bizm
meslihumuz her vechile grilp senden rz v
krn zre olup sir bolarlardan ve gayrdan
zulmmz yokdur. Ruka sunan eirr Sokol ile
Erdel'e gaybet idp eln anda olan hin
bolarlara tbi mfsidlerdr ve demimz her
vechile istirhat zre olup meslihumuz hakk
zre grilp bu kazyye baz errlern
igvsiyle tedrk olnmdur" diy ayn-
ZET VE TRANSKRPSYON 292

vilyet mektblar virp Sdde-i sadet'me
gnderp andan gayr sen dah vilyet hfz u
hrsetinde olup kimesneye itimd itmeyp
yarar bolarlarn ile her huss kendn grdn
bildrp bundan evvel cengden firr iden
Erdel'e varup rey sretinde Sdde-i
sadet'me geldklerin ilm itmisin. Her ne
dimi isen malm old. mdi, vilyet-i Eflk
benm emr-i zafer-tesrm ile feth u teshr
olm memleketm rey v berys dah sir
reym gibi harc-gzrlarumdur. Baban Miro
nie zamn voyvoda olup memleket []
vilyet[i] emnet istikmet ile hfz idp rey
v beryya zulm teadd itmeyp ve
itdrmeyp ubdiyyet ihls ile vk olan
hdemt- hmynumda bezl-i makdr ider
kulum idi. Sen dah yarar kulumsun.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah keml-i basret
zre olup hfz [u] hrset-i memleket ve zabt [u]
rabt- raiyyet bbnda dakka fevt itmeyp
rey v beryya zulm teadd itmekden ve
kimesneye itdrmekden ziyde hazer idp
dim adlet zre ahvllerin bildrp grp
atebe-i ulyma olan ubdiyyet rkkyyetn
muktezsnca vk olan hdemt-
hmynumda bezl-i makdr eyleyp addan
ve sir ehl-i fesd enatden memleket []
vilyete ve rey v beryya zarar u gezend
iridrmekden ziyde ictinb eyleyp her
hussda mcidd merdne olup emn emn-
vilyet ve refhiyyet-i itminn- raiyyyet
bbnda dakka fevt itmeyp muhtc- arz olan
ve etrf cevnibden vkf oldun ahbr
ilmdan hl zil olmayasn. Her hussda
babandan ziyde hdmet itmee say idesin.

Haydar Paa'ya: Prebol kazas rey taifesinin dvalarnn grlmesi iin

650 hkm yazldna dair.

Yazld. Dergh- muall'm avularndan kdvet'l-

Mezbra virildi. emsil ve'l-akrn Cafer zde kadruh ile
F 25 Rebu'l-evvel sene 967 gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi mezbr avu ol
Haydar Paa'ya hkm ki: hkm-i erfmde mastr olan i erlerinden
Hliy Prebol kazsnda baz ierlerinden ihzr eylemek kdir olmaz ise, sen ihzr
rey tifesi stne-i sadet'me gelp ekv eyleyp ol hkm-i erfm mcebince erile
eylemein davlar erile grilmek in teft
Prebol kdsna mufassal hkm-i erf yazlup

Bodan voyvodasna: Bodan voyvodas oullarndan iken Mslman olmu ve

651 Silistre beyi iken vefat etmi olan Mehmed Bey'in bir kfire verdii cariyenin
buldurulup gnderilmesi hakknda.

Yazld. zamnda bir kfire virmi imi. Bi'l-fil anda

Musl avu'a virildi. idi istim olnman buyurdum ki:
F 27 Rebu'l-evvel sene 967 Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup zikr olnan criyeyi eger ol
Bodan voyvodasna hkm ki: virdi kfirdedr ve eger har kimesne eline
Bundan akdem Bodan voyvodas dmi ise her kande ise buldurup dah yarar
oullarndan olup slma gelp Silistre Begi mutemedn-aleyh dem ile Sdde-i
iken fevt olan Mehmed Beg bir mslime criye sadet'me gnderp teslm idesin. Bu huss
alup anda Sret-bzr dimekle marf yirde ol sir umra kys itmeyp Sdde-i sadet'me
ZET VE TRANSKRPSYON 293

olan ubdiyyet rkkyyetn muktezsnca her mes-i cemle zuhra getresin, taalll
kande ise buldurup gndermek bbnda env- bahne itdrmeyesin.

Haslar kadsna ve Sultan Byezid mtevellisine: Hssa ayrlar diye ektikleri

652 yerleri ellerinden alndn iddia edenler hakknda mahallinde aratrma
yaplmasna dair.
Yazld. diy ekv olnman rukanun sreti ayn ile
sl in avu-baya virildi. ihrc olnup gnderildi. Buyurdum ki:
F 4 Rebu'l-evvel sene 967 Vusl buldukda, bi'z-zt mahall-i nizun
zerine varup rukada mastr olan huss erile
Hslar kdsna ve Sultn Byezd teft tefahhus idp fi'l-vk zikr olnan yirler
mtevellsine hkm ki: kadm zirat olnugelmi yirler midr, yohsa
Hliy rikb- hmynuma ruka sunlup kadmden ayr olup sonradan m zirat
kadm'l-eyymdan zirat itdmz olnmdur, nicedr? Temyz idp vuk zre
yirlerimz hssa ayrdur diy elimzden alnd yazup bildresin.

[Yev]m'l-hams f 28 Rebu'l-evvel sene 967 [28.12.1559]

Erzurum beylerbeyine: Ziyal olunun te canibden geleceini bildirdii elinin

653 stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld.
B-hatt- erf.
Erzurum avularndan, mektb ile gelen 'a
virildi.
F 27 Rebu'l-evvel sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Ziyal-ol sana dem
gnderp te cnibden ili gelmek hussn
ilm itdin bildrp her ne dimisen malm
old. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mrn-ileyh Ziyl-
ol'na haber gnderesin, her ne zamnda
gnderilrse gndersnler, anun gibi mu-
kaddem ol cnibe irsl olnan Sinn dme
izzuh iliden mukaddem gelrse tehr itmeyp
yarar dem koup doru Sdde-i sadet'me
gnderesin. li dah gelrse elendrmeyp
beraber dem koup muaccelen an dah
Sdde-i sadet'me irsl idesin. Ve ili yakn
geldkde mstakllen yarar dem ile ulak ile
Sdde-i sadet'me bildresin. Eger ilidr,
eger mrn-ileyh Sinn'dur, eger maandur ve
eger mstakllendr, tehr itdrmeyp
muaccelen emrm zre dor gnderp ve
koduun demlere tenbh idesin ki, menzilde
elenmeyp dah mmkin olduka yriyp
atebe-i ulyma mlk olalar.

Van beylerbeyine: Ggelecek eli Van havalisine karsa, derhal stanbul'a

654 gnderilmesine dair.
Yazld.
B-hatt- erf.
Mezkr Mehmed avu'a virildi.
F 28 Rebu'l-evvel sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Hliy Erzurum beglerbegisi mektb
gnderp te cnibden ili gelmek zre idn
bildrp anun gibi Erzurum cnibine karsa
muaccelen Sdde-i sadet'me gnderesin
diy emr olnup ol bbda hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah bu bbda
mukayyed olup anun gibi ili ol cnibe karsa
ZET VE TRANSKRPSYON
asl tehr itmeyp yarar demler koup ber-
vech-i isticl dor Sdde-i sadet'me
gnderesin. Ve eger mstakllen ol cnibe irsl
olnan Sinn dme izzuh dah ol cnibe gelrse
an dah muaccelen doru atebe-i ulyma
gnderesin. Amm ili ol cnibe gelmek
mukarrer olup yakn geldkde mukaddem ulak
ile Sdde-i sadet'me gnderesin. Eger
mrn-ileyh Sinn mstakllen ve yhd
maan geleler, asl tehr itmeyp her kangs
Anadolu beylerbeyine: Timara kk ocuklara zemet tevcih edilmemesi
655 hakknda.
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi.
F 4 Rebu'l-hir sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Hliy knn zre klca yaramayup timara
mstahkk olmayan baz sagrlere zemet
tevch idp Sdde-i sadet'me tezkire irsl
idesin. mdi, hilf- knn klca yaramayanlara
zemet ve timar virilmee emrm yokdur.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, knna mugyir sagr
olup klca yaramayanlara zemet tevch
itdn asl nedr, yazup bildresin.
Budin beylerbeyine: Budin neferat maalarnn tevzi olunmas hakknda.
656
Yazld.
Kethuds Hseyin'e virildi.
F selh-i Rebu'l-evvel sene 967
Budun beglerbegisine ve dizdrna
hkm ki:
Sen ki beglerbegisin mektb gnderp
rey v bery kr kisblerinde olup ve irsl
olnan vilyet-i Budun nefertnun mevcibin
yine Rm-ili Muhsebecisi Hseyin bendeleri
tevz eyleye diy fermn buyurlm. Mezkr
[Yev]m's-sebt f 2 Rebu'l-hir sene 967 [01.01.1560]
294
gelrse dem koup dor emrm zre atebe-i
ulyma gnderesin ve gnderdn demlere
tenbh idesin ki, menzilde elenmeyp
mmkin oldukca yriyp Sdde-i sadet'me
mlk olalar, har yire sapmayup dor
geleler, diy hkm-i erfm sana Dergh-
muall'm avularndan Mehmed ve -
oullar'ndan Aydn-ol Mehmed ile irsl
olnd.
655/a-
Yazld.
Tehr olnd.
Bir sreti Karaman beglerbegisine.
655/b-
Yazld.
Bir sreti Dulkdirl beglerbegisine.
655 / c-
Yazld.
Tehr olnd.
Bir sreti Rm beglerbegisine.
kullar emr-i erf vrid olmazdan mukaddem
der-i devlete mteveccih olm bulnup ve
nefert kullar mzyaka zre olmala zikr
olnan ulfe tevzi bu bendeleriyle ml
defterdrna m buyurlu[r], yohsa mstakll
har bendeleri mi gnderilr diy bildrmisin.
mdi, zikr olnan nefertun ulfeleri tevz
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Tehr itmeyp zikr olnan neferlern
emrm mcebince ulfelerin tevz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 295

Budin beylerbeyine: Seksar sbk Beyi Krd brahim'in metruktndan mrye

657 olan borcu alkonularak mtebksinin Hazinede hfz ve alacakllarnn bor
mikdarnn arz hakknda.

Yazld. flori mikdr kabz idp lkin karye-i mezbre

Hseyin Kethud'ya virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Budun beglerbegisine hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
Budun'un Defter Kethuds olan Durm zde
mecduh yedinden hkm-i hmyn vrid olup
Maltyye Begi iken fevt olan Ferhd Beg'n
ol Mehmed'n vassidr. rsile intikl iden
mlndan sbk Niksar Begi olan mteveff
Krd brhm Beg'de seksen yedi bin akas var
idine elinde temessk olmayup kabzna,
mezbr Durm (boluk) zde mecduh'y vekl
eylemidr. Mteveff-y mezbrun
metr[]ktndan zikr olnan deyni mezbr ed
itdkden sonra bk muhalleftn mr in zabt
idesin diy fermn olnman cmle muhalleft
espbndan ve nakdden ve tahvl ve trhine
den galltdan ancak bin mikdr flori olur.
Mukaddem emr-i erfmle hss olan Tasal
nm karyenn bir yllk mahslinden
mteveff-y mezbr Novigrad begi iken bin
mr-i sbk tahvlinden bert itdrmidi. Arpa
bahsndan ve gayrdan mrye be yz flori
deyni oldundan gayr bu diyrda har
kimesnelere ol denl deyni vardur ki, zikr
olnan be yz flori alndukdan sonra sir deyn
taleb idenlern haklar sahh olup taksm-i
gurem olndu takdrce ancak nsf haklar
vsl olrd. Eyle olsa zikr olnan seksen yedi bin
aka mrn-ileyhe teslm olnmasun m,
yohsa mrye olan deyn alndukdan sonra sir
dyn ile maan taksm olnmasun m ve
mezbr karye-i Tasal'dan kabz eyledi mahsli
hussnda fermn nedr diy arz eylemisin.
Eyle olsa buyurdum ki:
Vusl buldukda, mteveff-y mezbrun
zimmetinde zhir olan ml- mryi anda
hazne-i Budun'da alkoyup bk kalan b-
kusr dah anda Hazne-i mire'mde hfz idp
dah dinlerinn isimlerin her birinn ne
mikdr akas oldun temesskleriyle Sdde-i
sadet'me arz eyleyesin.

Yerg dizdarna: Eflk'a gidecek olan Mustafa avu'un yerine selmetle

658 ulatrlmas hakknda.

Yazld. Yergi dizdrna hkm:

Mezbra virildi. Hliy Dergh- muall'm avularndan
F 27 Rebu'l-evvel sene 967 Mustafa, bir huss in vilyet-i Eflk'a irsl
olnup buyurdum ki:
Vardukda, dem lzm olursa kifyet
mikdr koup emn slim uladurasn.

Erzurum beylerbeyine: Beylerbeyilie bal olarak tahrir edilen baz sancaklara

659 ait defterlerin birer suretinin gnderildiine dair.

Yazld. F 2 Rebu'l-evvel sene 967

mer eleb'nn demine virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 296

Erzurum beglerbegisine hkm ki: Sdde-i sadet'me gnderp zikr olnan

Tortumi ve Namrevni ve Ardahani ve defterlern birer sreti kse ile mhrlenp sana
Ardanui ve Olti ve Perikreki ve Livne gnderildi. Buyurdum ki:
sancaklarn kdvet'l-emcid mer zde kadruh Vardukda, defterleri zabt eyleyp min-bad
emr-i erfmle tahrr eyleyp defterlerini muktezsiyle amel eyleyesin.

[Yev]m'l- ahad f 2 Rebu'l-evvel sene 967 [02.12.1559]]

Yeniehir kadsna: Yeniehir'de Sadk karyesinde Yenieri Mustafa'y

660 yaralayan Musa'nn Dersaadet'e gnderilmesi hakknda.

Yenieriler muhzrna virildi. ehdet itdklerin arz itmisin. mdi, buyurdum

F 3 Rebu'l-evvel sene 967
Yeniehir kdsna hkm ki:
Hliy mektb gnderp Yeniehr'e tbi
karye-i Sdk'dan piyde tifesinden olan Ms
b. Mustafa, Yenieri Mustafa nm kimesneyi
dp, elin mecrh idp ve er-i erfe
muhlif etm eyleyp ve karye-i mezbre
ahlsi mezbr in ehl-i fesd enatdr diy
ki:
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibum vardukda,
mezkr muhkem tedb eyleyp dah yarar
demler ile sret-i sicilli ile Sdde-i sadet'me
irsl eyleyesin ki, kree konla ve gnderdn
demlere muhkem tenbh idesin ki, gaybet
itdrmekden hazer ideler.

[Yev]m'l-isneyn f 3 Rebu'l-evvel sene 967 [03.12.1559]

Arap defterdarna: Mteveff Tarsus Beyi Ferruh Bey'in ah Hbn Hatun

661 Vakf'na olan borcunun bakiyyesinin gnderilmesi hakknda.

Yazld. Zikr olnan florinn drt yz yetmi dokuz

sikkesin gnderp bksin dah gndermek
Arab defterdrna hkm ki: zre idin ilm eylemisin. Buyurdum ki:
Sbk Tarsus Begi iken veft iden Ferruh Hkm-i erfm vardukda, bk kalan
Beg, h Hbn Htn vakfnun akasndan altun dah emr-i sbkum mcebince cem u
mukaddem bi-tark'l-karz sekiz yzden ziyde tahsl eyleyp irsl eyleyesin.
altun alup fevt oldukda muhalleftndan tahsli
in mukaddem emr-i erfm gnderilmidi.

Budin beylerbeyine: Seen parkannn tamiri iin cerahor lzm olduu zaman
662 gnderilmesi hakknda.

Yazld. F 4 Rebu'l-evvel sene 967

Seen beginn kethudsna virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 297

Budun beglerbegisine hkm ki: Emrm mcebince zikr olnan parkanun

Hliy Seen Begi Mahmd dme izzuh tamrine mberet olnup cerahor lzm olu[p]
tarafndan Sdde-i sadet'me yle arz olnd taleb itdkde kifyet mikdr cerahor karup
ki hliy tamri fermn olnan Seen gnderesin.
parkannun mhimmi in Filek ve Novigrad
sancaklarndan cerahor karlmasn taleb
itmein buyurdum ki:

Segedin Beyi Dervi Bey'e: Seen, Filek, Novigrad, Hatvan ve Paa sancaklar
663 hudutlarnn tayin ve tesbiti hakknda.

Bu dah. sancaklara mnsib olan yirlerden ve kurdan

snur tayn olnmasn emr idp buyurdum ki:
Segedin Begi Derv Beg'e hkm ki: Arz olndu gibi ise eger zikr olnan Seen
Seen Begi Mahmd dme izzuh tarfndan sancadur ve eger gayrdur her birinn
yle arz olnd ki, Seen ve Filek ve Novigrad semtlerinde mnsib olan kur ve mezrii
ve Hatvan ve Paa sancaklarnun snurlar mnsib olan sancaklara tayn olnup snurlar
muhtelit olup Seen sancana ve gayr dah temyz idp defterde dah ol vechile kayd
eyleyesin.

Erzurum beylerbeyine: Acem tccarnn Rusyadan avdetlerinde ancak kendi

664 ihtiyalar iin bakr sahan ve tepsi geirmelerine msaade olunmas hakknda.

Yazld. espba ifrd- bi'z-zikr ile emr-i erf sadaka

Kethudsna virildi.
F 11 Rebu'l-evvel sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp diyr- arkdan gelen
Acem tccr tifesi Rm vilyeti'ne ve
Burusa'ya varup harrlerin ve sir metlarn
frht idp gir diyr- arka gitmek zre
geldklerinde let-i harbden ve yarar at ve
katrdan ve gm ve bakrdan yukaruya alup
gitmek in ykleri ve davarlar bi'z-zt
yoklandukda baz tcirlerde de birer mikdr
sahan ve tepsi bulnup yukaruya gnderilp
Erzurum'da frht itdrilmekle kend evlerimz
in birer mikdr tepsi aluruz, kllce bakr
olmadukdan sonra bize gadr olur, bu takdrce bu
semtden gelp gitmekden fergat iderz diy
cevb iderler. Tavif-i mezbreye ilzm in
yukaru cnibe gnderilmee ruhsat olmayan
buyurla diy arz eylemisin. Bundan akdem
dah hkm-i hmynum gnderilp yukar
cnibe yarar at ve gm ve yarak bazsna
dah gitmek men olnup hkm-i hmynumda
musarrah kayd olnmdur. Buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, min-bad ol hkm-i
hmynumla ml olup ana muhlif yukaru
cnibe gm ve yarar at ve yarak ve sir
gitmesi memn u merf olan nesnelern
gitmesinden ihtiyt idp gaflet zre olmayasn
ve tccr tifesi dah kend manetleri in
bakr evnsinden iki- kta sahan ve tepsi
kullanduklarnda mni u mzhim olmayasn.
Amm bu bahne ile kll bakr evnsi ve
yhd gm evnsi ve sir mukaddem
merf olanlardan emre mugyir nesne alup
gitmekden ihtirz zre olasn. Gir met
getrp sir met alup gideler.
ZET VE TRANSKRPSYON 298

Budin beylerbeyine: stolni Belgrad havalisinde ete hlinde fesat karanlarn

665 ve ahde mugayir hareket edenlerin ele geirilmesine ve bazlar hakknda iddetli
siyaset icrasnna dair.

Yazld. itminn- raiyyetdr, anlar tarafndan dim

Kethudsna virildi. ehl-i fesd hareket idp memleket vilyete ve
F 4 Rebu'l-evvel sene 967 rey v beryya bu makle teaddden hl
olnmaya; anun gibi ahde mugyir ehl-i fesd
Budun beglerbegisine hkm ki: ele getrp hakkndan gelmek lzmdur.
Mektb gnderp stolni-Belgrad Begi Buyurdum ki:
Hamza dme izzuh sana mektb gnderp Bu bbda beglerbegiline mteallk olan
kffr- hksr dim blk blk etelerin beglere gerei gibi tenbh tekd idesin ki,
iledp yende v revendenn yollarn kat idp mdmki anlar kend hllerinde olup bu asl
kendlerin girift eyleyp taleb olndukda inkr fesda mbir olmayalar, ber cnibden dah
idp bunun emsli hle ile kalalarn esr ile anlara dahl olnmaya. Amm yle ki, arz
ml-ml itmek zredrler. Hatt bu fesda olndu gibi anlar fesd zre olalar, anun
Kralun izni biledr vardur diy haber alnup ve gibileri her ne tarkla olursa ele getrp birka
harc-gzr havss- hmyna havle neferin mahallinde eedd-i siyset ile siyset
gnderilp harc cem itdrilp ve be-alt idp birka neferin dah Sdde-i sadet'me
hnel bir karyeden bastrmalk diy yedier gnderesin. Min-bad keml-i basret zre olup
sekizer res sr gasben alup vilyet gret memleket vilyete addan zarar u gezend
hsaret olmak zredr diy bildrdin arz iridrmekden hazer idp muhtc- arz olan
itmisin. mdi, vilyete begler nasb olnmakdan yazup bildresin.
murd, emn [] emn- vilyet ve refhiyyet-i

Arap defterdarna: Rey ve beryya zulm ve taaddi ettikleri, Trablus sbk

666 Beyi Sinan Bey tarafndan arz olunan emin ve millerin men edilmeleri hakknda.

Yazld. mektbun sreti aslndan ihrc olnup sana

avu Pr eleb'ye virildi. gnderildi. Buyurdum ki:
F 4 Rebu'l-evvel sene 967 Vardukda, zikr olnan sret-i mektba nazar
idp gresin; az olndu zre anda olan
Arab defterdrna hkm ki: mennun reyya hilf- er u knn zulm
Sbk Trablus Begi olan Sinn dme teaddleri varise men u def idp er u
izzuh mektb gnderp ol cnibde olan men knna muhlif kimesneye i itdrmeyesin. Ve
v ummln rey v beryya cevr bu mektbun vuk ve adem-i vukn yazup
teaddleri vardur diy ilm eyledi ecilden bildresin.
Filibe ve Tatarpazar kadsna: Zemet ve timar sahiplerinin harlklar iin
667 beylerbeyinin gnderdii mhrl deftere gre muamele ifas hakknda.

Yazld. Mektb gnderp sefer-i hmynda olan

zuam ve erbb- timarun harclklar in emr-i
Filibe ve Tatar-bzr kdsna hkm erf ile vrid olan siphler beglerbegi mhriyle
ki: rd itdi defterde mukayyed olan siphlerden
ZET VE TRANSKRPSYON 299

gayr hric ez-defter olan siphlern timarlar Vardukda, bu bbda beglerbegi gnderdi
mahsline bile dahl itdklerin bildrmisin. mhrl defteri mcebince amel idp ana
Buyurdum ki: muhlif kimesneye dahl tecvz itdrmeyesin.

Van beylerbeyine: te tarafdan gelecek elinin Ardahan Beyi Sinan Bey'den

668 evvel stanbul'a gelmemesi iin yolda heste hareket olunmas hakknda.

Yazld. iliden mukaddem mrn-ileyh Sinn' dah

B-hatt- erf.
Abd avu'a virildi.
F 4 Rebu'l-evvel sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmynum
gnderilp te cnibe irsl olnan eger kdvet'l-
meri'l-kirm Ardahan Sanca Begi Sinn
dme izzuh'dur, eger bile ili gelrse
elendrmeyp Sdde-i sadet'me gnderesin
diy emrm olmd. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi mrn-ileyh
ile ili gelr, anda gelmiler ise gedklerini
mukeddem bir yarar demnle ber-vech-i
isticl Sdde-i sadet'me bildrp badeh
muaccelen gnderp akabince yarar demler ile
iliyi dah doru Sdde-i sadet'me irsl
idesin ve koup gnderdn demlere tenbh
eyleyesin ki, menzil merhilde heste
yriyeler ki iliden mukaddem mrn-ileyh
Sinn, Sdde-i sadet'me mlk ola. Emrm
zre ili ne zamnda gelp ve ne zamnda irsl
itdn mukeddem yarar demnle
muaccelen Sdde-i sadet'me bildresin.
668/a-
Bu dah.
Bir sreti Erzurum beglerbegisine.

Ardahan Beyi Sinan Bey'e: Yannda eli olsa dahi ayrlp ondan evvel
669 stanbul'a gelmesi hakknda.
Yazld. Her ne mahalde sana mlk olursa eger
Bu dah.
yanunda ili dah var ise iliden ayrlup
Ardahan Begi Sinn Beg'e hkm ki: mrn-ileyh ile muaccelen Sdde-i
Muaccelen Sdde-i sadet'me gelmek sadet'me mlk olasn ve ili yannda dah
in Dergh- muall'm avularndan Abd demlern koyasn ki yb yb gelp mlk
zde kadruh irsl olnup buyurdum ki: olalar.
Rum beylerbeyine: avu Abdi ile gnderilen hkmn Erzurum beylerbeyine
670 ulatrlmas hakknda.
Yazld. mhrl kse [ile] hkm-i erfm
Abd avu'a virildi. gnderilmidr. Buyurdum ki:
F yevm-i m[ezbr]. Vardukda, zikr olnan hkmi alup mrn-
ileyhe uladurasn ve sana ne gn varup ve ne
Rm beglerbegisine hkm ki: vechile irsl itdn yazup bildresin.
Dergh- muall'm avularndan Abd ile
sana uladurmak in Erzurum beglerbegisine
ZET VE TRANSKRPSYON 300

Msr beylerbeyine: Msr'da Menfeltiyye'de Arap eyhi Alemddin'in

671 dileinin aratrlarak bildirilmesi hakknda.
Paa hazretlerinn kapuclarndan Mahmd'a tarafndan Sdde-i sadet'me arz- hl sunlup
virildi. arz- hln sreti ihrc olnup sana gnderildi.
F 5 Rebu'l-ahr sene 967 Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, arz- hlde
Msr beglerbegisine hkm ki: mastr olan husslar grp vuk zre arz
Mahrse-i Msr'a tbi Menfeltyye'de idesin.
eyhu'l-Arab olan Alemddn nm kimesne

Aksaray beyine ve Kohisar kadsna: ehzade Byezd'e tbi olup

672 muharebeden sonra su ilemeye devam edenlerin ele geirilerek Dersaadet'e
gnderilmesi hakknda.
Yazld. olmayup nie kimesnelern oullarn ve kullarn
Kethuds Hac Sefer'e virildi. ekp ve htnlarn cebren alup env- fesd
F 6 Rebu'l-hir sene 967 enat itdklerin bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Aksaray begine ve Kohisr kdsna Vardukda, arz itdinz zre ehl-i fesd
hkm ki: enat olan kimesneleri ka nefer ise ele
Mektb gnderp kaz-i Kohisr'da Hac- getrp dah itdkleri fesd enatn sret-i
begl ve Hindl ve Yakanlu nm karyelerde sicilleriyle yarar demlere koup Sdde-i
hrsuzluk ve akvet zre olan kimesnelerden sadet'me gnderesin. Ve gnderdn
Dvne Mustafa ve Koca ve Aydn ve baz kimesnelere muhkem tenbh tekd eyleyesin
kimesneler dah bundan akdem olum Byezd'e ki, yolda gaflet ile gaybet itdrmekden hazer
yazlup muhrebeden sonra evlerine ideler.
geldklerinde gir fesd enatden hl

Kocaeli sancan tahrir eden Muslihiddin Bey'e: Kandra, ile ve Gebze

673 kazalarndaki iftliklerin mr tarafndan satlp akelerinin Hzne-i mire iin
zabt ve tasarruf olunmas hakknda.

Yazld. kazlarnda baz hssa iftlikler ellier ve yzer

Boazkesen hisr erenlerinden Sinn'a virildi.
F 6 Rebu'l-hir sene 967
Koca-ili sancan mceddeden tahrr
eyleyen Muslihuddn'e hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
liv-i mezbrede Kandr ve ili ve Gekbuze
ve yz ellier aka resm tayn olnup siphlere
hsl yazlup tasarruf olnur imi. Hliy ol
iftlikler reyya satlup akas mr in kabz
olnup reydan hsl olan r ve resm-i zemn
tayn olnan rsmdan eksk olmayup belki
dah ziyde olmak mukarrer olup rey dah
zikr olnan iftliklern satlup alnmasna ragbet
iderler. Zikr olnan iftlikler yz yigirmi aded
ZET VE TRANSKRPSYON 301

olup ve siphlere kayd olnan hsl dah on iki
bin be yz yigirmi iki aka olup ve satldu
takdrce al iftlikleri bin be yz ve iki bin
akaya ve edn olanlar bine dah ekse
alnmas mukarrerdr diy arz eyledn
ecilden buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan iftlikleri mr
cnibinden bey idp akalarn Hzne-i
mire'm in zabt u tasarruf itdresin. Ve ne
mikdr iftlik bey olnup her biri ne bahya
satlurise defter idp Sdde-i sadet'me arz
eyleyesin.

[Yev]m's-sebt f 8 Rebu'l-hir sene 967 [07.01.1560]

Budin beylerbeyine: Esirlerin tahliyesi iin dmana at verilmesi caiz

674 olmadndan, bu hususa dikkat olunmas iin sancaklara, zemet ve timar
sahiplerine emredilmesi hakknda.

Yazld. virilmee ruhsat- hmynum olmayup

Kethudsna virildi. mukaddem tenbh tekd olnmd. mdi, ol
F 10 Rebu'l-hir sene 967 emr-i hmynum kem-kn mukarrerdr. Eyle
olsa buyurdum ki:
Budun beglerbegisine hkm ki: Beglerbegiline mtellk olan beglere ve
Hliy mektb gnderp bu serhadlerde zuam ve erbb- timara ve sir halka gerei
kffr- hksra giriftr olanlar bahya kesilp gibi tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad emr-i
kmalu olduklarnda bir-iki yarar at dah taleb celll-kadrme mugyir kimesne eger esr
olnup her esr hals in yarar at bulup karmak hussiyledr ve eger sir indr
virmekle ad memleketinde yarar atlar oalup kffr- hksra asl v kata at virmekden,
kffrda hod yarar at olmayup bindkleri virdrmekden gerei gibi hazer eyleyeler. yle
brgrler ie yaramazlar iken hliy esrler ki, emr-i hmynuma mugyir eger beglerden
bahnesiyle her kande bir yarar at istim ve sirden kimesne at virdi malmun ola,
eyleseler, getrdp oran bir at beenmez arz eyleyesin ki sancaklar ve dirlikleri
olmlardur. Amm anlarun bir muteberi alnmala konlmayup mstahkk- itb olalar.
dutlsa memleketlerinde bulnan silhdan bir Ana gre her biri mtenebbih olup tamm
kemter tugulgay bahsna virmezler diy arz basret zre olalar.
eylemein, imdi, kffr- hksr cnibine at
Sakz beylerine: Vezir Rstem Paaya borcu olan tccar Zorzo'nun Sakz'daki
675 kalay ve bakkamnn kendisine gnderilmesi hakknda.

Yazld. mezkr tcirn anda otuz iki sanduk kalay ve

Husrev Beg'e gnderildi.
F 7 Rebu'l-hir sene 967
Tekrr yazlup Hseyin avu ile gnderildi.
F 12 Rebu'l-hir sene 967
Sakz beglerine hkm ki:
Mukaddem Galata tcirlerinden olup mrd
olan Zorzo nm tcirn dstr- ekrem il-
hirih Vezr-i azamum Rstem Paa
edmellhu tel iclleh'ya deyni olup
stanbul kantar ile yz altm drt kantar
bakkam kalup zikr olnan kalay ve bakkam
mrn-ileyhe olan deyni in irsl olnmasn
emr idp buyurdum ki:
Mrn-ileyhn demi vardukda, mezkr
zimmnn anda olan kalayn ve bakkamn b-
kusr teslm idp kendye irsl eyleyesin.
Hilf- emr-i erf tealll behne itmeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 302

Erdel Kral stefan'n elisi Mihal'in evinde yiyip itii ve eyalarn ald
676 yolunda Bodan voyvodas hakkndaki ikyet zerine mezkr voyvodaya hkm.

Yazld. olndun arz idp hakk teslm olnmak in

Dragoman Ferhd'a virildi.
F 11 Rebu'l-hir sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Hliy vilyet-i Erdel Kral stefan Kral'un
stne-i sadet'mde olan darende-i hkm-i
erf Mihal nm ilisi Dergh- muall'ma
gelp sennn cmle asker ile evmde konup
nie gn oturup zd zevdeden ve espbdan
nesne komayup avratnun ve karndalarnun bin
altundan ziyde espblar alnup zulm teadd
hkm-i hmynum taleb itmein buyurdum
ki:
Varcak, kazyye arz itdi gibi olup varup
anda konlup mft [] meccnen zd
zevdesin yedrp ve ol mikdr espb alndu
vk ise alnan espb her ne ise b-kusr teslm
idp ve zd zevdesi in dah mteveccih
olan hakkn viresin, tekrr kapuma ikyete
gelmel eylemeyesin. Bu defa emr-i erfm
mstedsnca zhir olan hakkn ed idesin.

Erdel vilyetine kadar yol zerinde olan beylere ve kadlara: Erdel Kral
677 stefan'n avdet eden elisine mdahale ettirilmemesi hakknda.
Yazld. On be nefer demleriyle her kangnuzun
Bu dah. taht- hkmetine dhil olurlarise yolda ve izde,
menzil merhilde kendye ve demlerine ve
Vilyet-i Erdel'e varnca yol zerinde brgrlerine hilf- er-i erf kimesneyi dahl
vk olan beglere ve kdlara hkm ki: taarruz itdrmeyp rencde itdrmeyesin.
Hliy Erdel Kral stefan Kral'un stne-i Amm bindkleri at olmayup brgr ola, at alup
sadet'mde olan ilisi drende-i hkm-i erf gitmelerine emrm yokdur. Fermn-
Mihal, gir mrn-ileyh tarafna irsl hmynuma mugyir i olmakdan ziyde hazer
olnman buyurdum ki: idesin.

[Yev]m'l-isneyn f 10 Rebu'l-hir sene 967 [09.01.1560]

Vezir Mehmed Paa'ya: Haleb kadsnn harcadn bildirdii yz bin altn

678 hakknda tahkikat yapmasna dair.

Yazld. kazy defterinde defterdr in "kd yz bin

Pr avu'a virildi.
Defterdr- Mliyye tarafndan virilp drt adet
hkm ile.
F 10 Rebu'l-hir sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp bi'l-fil Haleb kds ile ml
defterdrnun nizlar olup gnderdn
altun ekl itdi" didi mastr olup amm ol
mikdr altun ne mikdr emnden ve her birinden
ne mikdr alndun bildrmedi ecilden
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup
kddan ol mikdr altun kimlerden alndun
sorup dah her kimden ne mikdr altun almsa
kdya defter itdrp defterin kddan
mhrledp alup dah kd defterde altun alnd
ZET VE TRANSKRPSYON 303

diy kayd itdi kimesneleri dah sen bi'z-zt birinn cevbn defter idp kdnun defteri ile
getrdp her birinden kd deftere kayd itdi ol bile mhrleyp Sdde-i sadet'me
mikdr altun alnm mdur ve defterdra altun gnderesin. Ve "altun virdk" diyen kimesneler
virmee her birinn sebeb bisi nedr? bi'l-fil em[]n mil midr, niedr? Her
Kendlerden sorup dah mufassal sen dah her birinn ahvlin bildresin

Kubad Paa'ya: ah Mehmed Bey'in oullarnn Mslmanlar rencide

679 ettiklerine ve Ali'nin yararlna dair gelen mektup zerine tahkikat icras
hakknda.

Yazld. gelrken yolda veft eyleyp oullar iki

Mehmed avu'a virildi.
F 16 Rebu'l-hir sene 967
Kubd Paa'ya hkm ki:
brhm Aga ve sml Aga zde
mecduhum mektb gnderp bundan akdem
kdvet'l-meri'l-kirm Ali zde izzuh
Mrgver nm mahal sancak tarkyle virilp
vardukda, cmle areti ve agalar yanna cem
olup emr-i erf mcebince Mr mdddn,
Merargird kalas'na konlup mrn-ileyh Ali,
Mrgver kalas'na gideyorken h Mehmed
Beg ferzend-i ercmend-i ered-i esad- izzet-
ir ve devlet-disr olum Selm tle bakhu
yannda olup Merargird ile Mrgver'i
kendnn ol Budak'a sancak tarkyle alvirp
sanca tasarruf eyleyp mrn-ileyh Ali zde
izzuh'y dahl itdrmeyp cmle aret ve aret
agalar Ali zde izzuh'y isterler. Mezbrun
oullarna beglerbegi tarafndan baz hdemt-
hmyn teklf olndukda babas gibi iltift
eylemeyp hrszluk ve harmlik ile
Mslimnlar rencde itmekden hl deillerdr
diy bildrp ve iftihr'l-meri'l-kirm
Zeynel dme ulvvuh dah mektb gnderp
mrn-ileyh Ali zde izzuh'nun her vechile
yararln ve inyete mstahkk u sezvr
oldun bildrdi. mdi, buyurdum ki:
Vardukda gresin; kazyye arz olndu gibi
midr, nicedr? Vuk ve hakkati zre yazup
bildresin.

Erdel ve Macar Kral stefan'a: Dmann taaddilerinin menine alldna

ve voyvodalarla birlikte olduuna dair gnderdii mektubuna cevaben, ahalinin
680 refahlar ve memleketin korunmas iin yardmlamaya devam olunmas hakknda.
Yazld. Eflk Voyvodas olan Petri Voyvoda'ya avula
Dragoman Ferhd'a virildi. dem gnderp hsn-i ittihd zre olduunuz ve
F 12 Rebu'l-hir sene 967 Neme ve zahre hussn ve andan gayr her ne
tahrr olm ise al-vechi't-tafsl pye-i serr-i
Erdel ve Macar Kral stefan Kral'a lem-masr-i husrevneme arz u takrr olnup
hkm ki: ilm-i erf-i husrevnem muht u mil olmdur.
Sdde-i sadet-medr ve atebe-i gerdn- mdi, bundan akdem Budun ve Tmvar
iktidrmuza ki melz- havkn-i zamn ve beglerbegileri kullaruma ve Bodan voyvodas
melce-i seltn-i devrndur, mektbnuz vrid kuluma nie defa ahkm- erfe gnderilp
olup, Neme cnibinden her zamn vilyet lzm geldkde size her vechile muvenet
memleketinze dahl olnup ol bbda muvenet itmek emrm olmdur. Lzm geldkde
in Budun ve Tmvar beglerbegilerine emr-i fermn- hmynum ile mil olup dakka fevt
erfm rec olnup ve hliy Eflk pre- itmezler. Gerekdr ki siz dah Sdde-i
beglerine muavenetinz olmayup gayr- vk sadet'me olan ihls ve fart- ihtissnuz
olup ele getrmesine say itdinz ve hliy mcebince mcidd merdne olup hfz u
ZET VE TRANSKRPSYON 304

hrset-i memleket ve refhiyyet itminn-
raiyyet bbnda dakka fevt itmeyp addan
dah gaflet itmeyp tamm basret zre olup
vkf oldunuz ahbr- sahha ile selmnuz
ahvlin atebe-i ulyma ilmdan hl olmayasn
ve bundan akdem ol cnibe irsl olnan Dergh-
muall'm avularndan c zde kadruh
Zevin kalas'na kondukda tayn olnan bekiler
gice ile Ysuf nm yarar olann kaurup ele
gelmedi ilm olnd. mdi, mrn-ileyhn
zikr olnan olann her kimdeyse buldurup
Sdde-i sadet'me gndermek bbnda env-
mes-i cemle zuhra getresin.

Arap defterdarna: Baz maa akelerinin tahsili mmkn olmad hususunda

681 ibraz edilen hccet ve arzlara cevap yazlmasna dair.
Yazld. huccetler ve arzlar ibrz itdkleri ecilden der-
Pertilmidr. kse olnup mhrlenp sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Arab defterdrna hkm ki: (Boluk) Varcak, zikr olnan hucec urza
Hliy baz havleler Sdde-i sadet'me nazar idp dah her birine cevbun ne ise yazup
gelp baz yirden mevcib in aka salnup defter idp Dergh- muall'ma arz eyleyesin.
amm tahsli myesser olmad diy baz

Silivri ve orlu kadlarna: Garaz ile hapsedilenlerin salverilmeleri hakknda.

682
Yazld.
B-hatt- erf.
avu-ol Ms'ya virildi.
F 11 Rebu'l-hir sene 967
Silivri ve orl kdlarna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp bundan akdem Mustafa ve Sefer ve
Memi ve Kse Yorgi ve lya nm mahbslar
in ey kimesneler deillerdr, harmlerdr
diy yirl yirinde teft fermn olndukda bi-
hasebi'-eri'-erf teft tefahhus olnup
mezkrlardan asl bir kimesne gelp dav-y
hakk itmeyp ve Mslimnlardan cemm-i gafr
mezkrlar in kend hllerinde rencberlik ider
ey kimesnelerdr, garaz ile tutlmlardur, b-
gnhlardur diy ehdet itdklerin sebt-i sicill
eyleyp arz itdinz ecilden buyurdum ki:
Mezkrlar yarar kefle virp habsden tlk
eyleyesin.

Kefe beyine: ark tarafna firar eden ehzade Byezid'in bu tarafa gnderdii
683 duyulan avu ve adamlarnn ele geirilmeleri hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt

Tcir Mustafa'ya virildi.
F 4 Receb sene 967
Kefe begine hkm ki:
Bundan akdem diyr- arka firr iden
Byezd bir-iki nefer avularn irvn
cniblerinden bu cnibe gnderdi istim
olnman buyurdum ki:
mukayyed olup ol cnibden gelen yollar
gzetdrp dah her ne tarkla olursa anun gibi
mrn-ileyhn demlerinden ele getrp dah
habs idp arz idesin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. Ana gre mukayyed olup hsn-i
tedrk ile ele getrmee say idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 305

stanbul kadsna: Yahudi ve Hristiyanlarn elinde bulunan esirlerin hizmete

verilmesi veya satlmalar ve bundan byle esir istihdam etmemeleri hakknda.
684
stanbul kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i mezbrede olan Yahd
ve Nasr tifesinde olan esrleri fermn-
erfm zre teft itdkde otuz iki nefer esr ve
elli bir nefer mutak aczeler bulndun
mhrl defter ile Sdde-i sadet'me arz
eylemisin. mdi, min-bad eger Yahdidr ve
eger Nasrdur esr alup istihdm itmee
emrm olmayup ve azdlu olanlar anlardan
alnup ehl-i slma teslm olnup ve bi'l-fil esr
olanlar dah alnup ehl-i slma bey
olnmalarn emr idp buyurdum ki:
Bu bbda bi'z-zt mukayyed olup eger
defterde mastr olandan ve eger andan gayr,
eger esr ve eger mutak[dur.] tefahhus eyleyp
kardup dah emrm zre mutak acze olanlar
ehl-i slmdan tlib olanlara istihdm in
teslm idp esr olanlar ehl-i slma bey idp
akasn shiblerine teslm eyleyp gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin. Min-bad eger
Yahdidr ve eger Nasrdur, eger esrdr, eger
mutakdur alup istihdm itmeyeler. yle ki,
bade't-tenbh birinde ya mutak veyahd esr
bulna, asl bir ferdn zri makbl olmayup
eedd-i siyset ile siyset olnma mukarrer,
bilp ana gre tenbh idesin ki, sonra
kimesnenn bilmedk ve iitmedk dimee
mecli olmaya ve sen dah dim mukayyed
olup fermn- vcib'l-iznumun icrsnda
dakka fevt itmeyesin. Sonra yoklanup grilse
gerekdr; yle ki, birinde esr vey mutakxxiv
bulna, zrinz makbl olmayup mesl olup
netcesi sana id olmak mukarrerdr. Ana gre
basret zre olup bu hkm-i hmynumun
sretin sicill-i mahfza kayd idesin. Hliy ve
min-bad bu emr-i cell'l-kadrm ile amel
olnup hilfna cevz gsterilmeye. yle ki,
bazlara hkm virilmi ise her kimn hkmi
var ise ellerinden alup Sdde-i sadet'me
gnderesin.
F 2 Cemziye'l-evel sene 967.

[Yev]m'l-isneyn f 11 Rebu'l-hir sene 967 [10.01.1560]

Eflk voyvodasna: Erdel Kral stefan'n avdet eden adamnn emniyetli olarak
685 ulatrlmas hakknda.

Yazld.
Dragoman Ferhd'a virildi. Eflk voyvodasna hkm ki:
F 11 Rebu'l-hir sene 967 Hliy Erdel Kral stefan Kral'un Sdde-i
sadet'mde olan demi gir ol cnibe irsl
olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, emn slim mrn-
ileyhe uladurasn.

Edirne kadsna: Aleyhinde ikyette bulunulan Cmi-i Atik ve erefeli

686 Cami mtevellisi Hayreddin hakknda tahkikat icrasna dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 306

Yazld. mesfrenn sreti bi't-tamm ihrc olnup sana

Husrev Beg'e gnderildi.
F 13 Rebu'l-hir sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Hliy Edirne'de Cmi-i Atk ve -
erefeli Cmii mtevillsi olan Hayreddn'den
ruka sunlup ekv olnman ruka-i
gnderildi. Buyurdum ki:
Vardukda, mezkr rukada derc olan
mevdd onat vechile hakk zre teft tefahhus
idp gresin; fi'l-vk zikr olnan husslar vk
midr, nicedr? Tamm gavrna irip bir
mddesin ketm itmeyp dah vuk zre ale't-
tafsl yazup Sdde-i sadet'me arz eyleyesin.

Zara Eskisi kadsna: Hayrabolu'da nallu kynden bir kebeciyi katle niyet
687 edenlerin durumlarnn aratrlmas ve eriate gre lzm gelenin icras hakknda.

Yazld. bile Sdde-i sadet'me gnderp ol vakitden

Mezbra virildi.
F 12 Rebu'l-hir sene 967
Zara Eskisi kdsna hkm ki:
Bundan akdem irmen Begi olan Sleymn
dme izzuh Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Hayrabol kazsna tbi nallu nm
karyeden Meme b. Hac ve Ysuf b. Ramazn
ve kaz-i Vize muzaftndan karye-i Bl
Hoca'dan Bl b. Yunus ve Mustafa b. Hseyin
nm kimesneler bir kebeci kfiri katl itmek kasd
itdklerin tlian itirf eylediler diy arz idp
ve mezkrlar ikrrlarnun sret-i sicilleriyle
ber habs olnmlar idi. Hliy mahallinde
teft olnmalariyn Dergh- muall'm
avularndan Hasan avu-ol Ms'ya teslm
olnup irsl olnman buyurdum ki:
Varup vusl buldukda, mezkrlarun sret-i
sicillerin grp onat vechile hakk zre
ahvllerin teft tefahhus idp gresin Anun
gibi mezkrlarun bi-hasebi'-eri'-erf habs
icb ider husslar zhir olmaz ise habsden tlk
idp ahvlleri neye mncer olursa yazup
bildresin. Ve erile mahallinde lzm geleni
icr idp yirine koyasn.

[Yev]m'l-erbi f 12 Rebu'l-hir sene 967 [11.01.1560]

Filibe kadsna: Hssa koyunlarn teden beri olduu gibi yundlarla

688 yaylatlmas hakknda.

Yazld. yedi-sekiz yldan ber yaylayup hliy cenb-

Filibe kdsna hkm ki:
Edirne bostanc-bas mektb gnderp
mahrse-i mezbrede olan hssa koyunlar
mukaddem Filibe yaylaklarnda yundlar ile bile
yaylayup, badeh yundlar ile koyun bir yirde
yaylamak mnsib grilmeyp Aka-kzanlk
kazsnda Sar-yayla ve Yedek-yayla ve
Delik-pnar dimekle marf yaylaklarda mr
koyun yaylamak in hkm-i erf virilmein
emret-meb Mehmed Hn, zikr olnan
yaylaklar mlkimzdr diy mni oldun arz
itdkde, defter-i hknye mrcaat olnup
mlk idi mukayyed bulnman hssa
koyunlar gir mukeddem yundlar ile
yaylayugeld yaylalarda yaylamasn emr idp
buyurdum ki:
Bi'z-zt yundlar yaylayugeldi yaylakun
zerine varup hssa koyunlar kadmden yundlar
ile yaylayugeldi yaylakda koyun in
ZET VE TRANSKRPSYON 307

mnsib olan yirleri tayn idp mr koyunlar yayladup ol bbda kimesne mni olmaya.
bade't-tayn kadmden olgeldi zre yund ile

Budin beylerbeyine hitaben yazlan tamamlanmam bir hkm kayd.

689
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Belgrad kalas mstahfzlar dem
gnderp mr anbr hdmeti uhdelerinde
oldundan gayr nie hdmet dah teklf olnup
ve etrfda olan Semendire ve Sorie...xxv

Edirne kadsna: Cmi-i Atik ve erefeli Cami tevliyetinden azledilen

690 zzeddin'den alacaklar olanlarn haklarnn iade olunmasna dair.

Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, bu bbda

Paa hazretlerine virildi. mukayyed olup zikr olnan arz- hlde
F 13 Rebu'l-hir sene 967 mukayyed olan mevdd yirl yirinden onat
vechile hakk zre erile teft tefahhus
Edirne kdsna hkm ki: eyleyp gresin; mezkrun zerinde
Hliy mahrse-i mezbrede Cmi-i Atk
kimesnenn hakk sbit olursa erile sbit olan
ve -erefel Cmi-i erfleri mtevellsi olan haklarn ashb- hukka b-kusr alvirp dah
Hayreddn'den Sdde-i sadet'me arz- hl ne vechile teft olnup hukk- nsdan ne
sunlup ekv olnman, zikr olnan rukalarun
mikdr kimesnenn hakk sbit olup
sreti grilmek in aslndan ihrc olnup sana alvirildin yazup mufassal arz eyleyesin. Ve
gnderilp ve mezkr, tevliyetlerden azl olnup yeni mtevelller varnca zikr olnan vakflar
yirleri har kimesnelere virilp buyurdum ki:
gzetdresin.

[Yev]m's-sebt f 15 Rebu'l-hir sene 967 [14.01.1560]

Budin beylerbeyine: Belgrad Kalesi mstahfzlarnn mr hizmetten baka ide

691 istihdam edilmemeleri hakknda.
Yazld.
Arz getren Byezd'e virildi.
F 13 Rebu'l-hir sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Belgrad kalas ms-
tahfzlar dem gnderp mr anbr hdmeti
uhdelerinde oldundan gayr nie hdmet dah
teklf olnup ve etrfnda olan Semendire ve
Sorie ve Hraversova ve Gercinlik kalalar
mstahfzlar bunun emsli hdmet itmeyp bize
anbar hdmeti ve zikr olnan kalalar erenlerine
sir hdmet itdrilmesin rec idp fi'l-hakka
vech-i merh zre olmas mnsibdr diy arz
eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan kalalar erenlerine
mr hdmetden gayrsna istihdm olnmayup
yle ki, mr hdmet dah vk oldukda zikr
olnan kalalar erenlerin arz itdn zre mr
hdmet vk oldukda nevbetle istihdm idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
Kreki gnderilmesi hakknda Anadolu canibindeki sancak beylerine hkm.
692
Yazld.
Malko avu gitmid[r].
F 15 Rebu'l-hir sene 967
Anadol cnibinde vk olan sancak-
beglerine hkm ki:
Krkci ihrc in Mliyye cnibinden
ahkm- erfe yazlup kdlara irsl olnmdur. ihrc irsl eylemekde dakka fevt
Ayn hususa dair Rumeli'nin sa kol kadlarna ve voyvodalarna hkm.
693
Yazld.
brhm avu gitmidr.
F 15 Rebu'l-hir sene 967
Rm-ili'nin sa-kolnda vk olan
kdlara ve voyvodolara hkm ki:
Mliyye cnibinden yazlup irsl olnan
ahkm- erfe muktezsnca emr olnan krkci
taclen gelp irimek lzm olman,
buyurdum ki:
Vardukda, emrm zre krkci hussnda
itmm- maslahat itmek bbnda dakka
fevt eylemeyesin. yle ki, lzm gelecek
olursa voyvodalar dah bi'z-zt muvenet
eylemek emrm olmdur. Krkci
hussnda lzm geldkde voyvodalar dah
Bodan voyvodasna: Gnderilen adamlarnn geldiine ve memleketin
694 muhafazasna allmasna dair.
Yazld.
demi Hrso'ya virildi.
F 16 Rebu'l-hir sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp gnderilen demler varup
vsl oldun ve memleket [] vilyetn zabt u
synetinde tamm ihtimm zre olup ve
Akkerman begi, sml nm mahalde ky
kondurmak murd idindi husslar ilm
308
Huss- mezbr mhimmt- umrdan olman
buyurdum ki:
Vardukda gresin; yle ki, krkciyi
muaccelen ihrc irsl eylemekde muvenet
lzm gele, sancanuzda vk olan kdlara bu
bbda gerei gibi muvenet mzharet
eyleyp emrm zre taclen krkcileri b-kusur
eylemeyesin.
istihdm eyleyesin. Ve siz ki voyvodalarsz,
bu bbda vilyet kdlarna gerei gibi
muvenet mzheret eyleyp ihml
msheleden hazer eyleyesiz ki sonra
zrinz makbl olmak ihtimli yokdur,
bilmi olasz.
693/a-
Yazld.
Edhem avu'a virildi.
F-yevm-i mezbr.
Bir sreti Rm-ili'nn sol-kolnda vk olan
kdlara ve voyvodolara.
[Yev]m'l-ahad f 15 Rebu'l-hir sene 967
eylemisin. Her ne ki bildrmi isen malm
olmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, min-bad dah memleket
vilyetn hfz u hrsetinde ve rey v
berynun zabt u synetinde her vechile
mcidd merdne olup emn emn- vilyet ve
refhiyyet itminn- raiyyet bbnda env-
mes-i cemle zuhra getresin. Ve etrf
cevnibden malmun olan ahbr- sahhay
yazup bildrmekden hl olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 309

[Yev]m'l-isneyn f 16 Rebu'l-hir sene 967 [15.01.1560]

Van beylerbeyine ve kadsna: Van sbk kadsna isnat olunan hususlarn

695 aratrlarak icabnn yaplmasn ve neticenin bildirilmesi hakknda

Mehmed avu'a virildi. eyleyp gresin; anun gibi isnd olnan

F 16 Rebu'l-hir sene 967
Van beglerbegisine ve sbk Mardin
kds olup hliy Van kazs sadaka olnana
hkm ki:
Bundan akdem Van kds olan kimesneye
ve baz kimesnelere dah baz huss isnd
olnup ilm olnman isnd olnan husslarun
aslndan ayn ile sreti ihrc olnup ve kd dah
azl olnup Dergh- muall'm avularndan
Mehmed zde kadruh mbir tayn olnup
vuk ve adem-i vuk malm olmak in
mezbr ile size gnderildi. Buyurdum ki:
Vardukda, isnd olnan husslar onat
vechile hakk zre tamm dikkat ihtimm ile
ber mceb er-i kavm teft tefahhus
mevdd- mezkrlarun zerine sbit zhir
olursa habs idp arz idesin. yle ki, gayr-
vk ise mezkr kdy Sdde-i sadet'me
gnderesin; har mansb virile. Amm hn-i
teftde mrn-ileyh avuum her zamn
meclisde bile hzr olup ve tamm hakk- sarha
tbi olup h bir cnibe meyl muhb
itmeyp hakk zre grp dah ilm eyleyesin.
yle ki, kd teftden mukaddem gitmi ola,
her kandeyse getrdp emr zre gresin ve ol
kethudlar dah ref idp yirlerine kul
tifesinden yarar kimesneler nasb idp istihdm
eyleyp arz idesin.

Segedin sanca Beyi Dervi Bey'e: Tahrir olunan yerlerin sancaklardaki

696 zemet ve timar sahiplerine, defter-i cedide gre tevzi olunmas ve baclarn havss-
hmyna kaydedilmesi hakknda.
Yazld. tahrr olnan yirlerden hssa mnsib olan kur
Kethudsna virildi. v mezrii, hss tyn olndukdan sonra
F 16 Rebu'l-hir sene 967 zuam ve siphlere yaftalar mcebince
mstahkk olduklarna gre eger kend
Segedin Sanca Begi Derv Beg'e timarlarndan ve eger gayr yirden hssa
hkm ki: mnsib olmayandan bedellerin tevch idp
Sdde-i sadet'me dem gnderp kitbet tezkirelerin viresin. Bize kend timarmuz
itdn sancaklarun zuam ve erbb- timarna gerekdr diy kimesneye ol vechile taalll
hn-i tevzde defter-i cedd mcibince timarlar itdrmeyesin ve tahrr itdn sancaklardan
tayn olndukda kendlere kanat gelmeyp eger beglerbegi hslarnda ve eger mer
tereddd idecekleri mukarrer olup ve Budun hslarnda sir zuam ve erbb- timar
vilyetinden olan kur v mezri kffr- timarlarnda olan eger bc- ubrdur ve eger tuz
hksr zamnnda mlkiyyet zere tasarruf ve araba bcdur, bil-cmle vk olan bclar
olnu gelmein tahrr olnan yirlern siphleri cmle havss- hmynuma kayd idp
eski kylerine tlib olup niz idenler bbnda beglerbegi ve begler ve gayrdan kimesneye bc
hkm-i erfm taleb eylemisin. mdi, cmle hsl kayd itmeyesin.

Akkirman sanca beyine: Bodan Voyvodas Aleksandr'n arz zerine baz

hrszlarn taaddilerini men etmek iin Tuna zerinde smail adl mahalde ky
697 kurmak hususunun aratrlp bildirmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 310

Yazld. Ellerinden ciz idi hliy Akkerman sanca

Bodan voyvodasnun demi Hrso'ya virildi.
F 16 Rebu'l-hir sene 967
Akkerman sanca begine hkm ki:
Hliy kdvet meri'l-milleti'l-Meshyye
Bodan Voyvodas Aleksandra Voyvoda
Dergh- muall'ma mektb gnderp baz
hrsuzlar Bender kalas kurbinde Darnice
(Darnize) nm karyeye varup temekkn idp
karye-i mezbre halk Srf ve Rm ve Bodan
demleri olup dim bunda gelp harc-
gzrun davarn serika idp ve dem katl idp
zarar u ziyn iridrmekden hl deillerdr.
begi, Tuna zerinde sml nm mahalde ky
kondurmak murd idinmi. Mukaddem dah ol
yirde ky olup ahlsi yaramaz olman bozlup
harb kalmd. Zikr olnan yirde ky
kondurlursa Kala-i Bender kurbinde olan
kylerden dah ziyde harc-gzr reyya
zarar gelmek mukarrerdr diy arz eylemein
buyurdum ki:
Vardukda gresin; bu hussun asl var
mdur, nicedr, ol yirde karye eneltmi midr?
Asl ile yazup Sdde-i sadet'me arz
eyleyesin.

Moha Beyi Mehmed Bey'e: Sancak sipahilerinden hizmete icabet etmeyenlerin

698 isimlerinin bildirilmesi ve timarlarnn ibret iin bakasna verilmesine dair.

Yazld. tenbh olndukda ihml eyledkleri ecilden ve

Kethuds Mehmed'e virildi.
F 20 Rebu'l-hir sene 967
Moha Begi Mehmed Beg'e hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp nefs-i Peuy ve Sigetvar nm harb
kalaya karb olman iinde olan kefere-i fecere
hle v hudadan hl olmadu ecilden gice ve
gndz at zerinde olmak lzm olup gh
cemiyyet tark ile ata binp tara kmak in
zuam ve erbb- timara bir gn mukaddem
bazlarun timarlar Moha sancanda olup
kendleri har yirden olduklar sebebden
timarlar hara arz olnup virildkde timarmuz
bil-sebeb alnd diy gir mukarrer itdrmekle
serhad hfz asr olur diy bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Sancaun siphlerinden hdmet vk
oldukda ihml teksl idenleri isimleri ve
timarlar ile arz eyleyesin ki timarlar alnup
hara virilp sirlerine mcib-i ibret vk ola.

Pojega sanca beyine: Sigetvar Kalesi ekiysnn taaddilerinin men'i iin

699 lzm gelenin yaplarak memleketi muhafazaya dikkat ve itina edilmesi hakknda.

Yazld. nehr-i Drava yalsnda Mevisladine nm karye

Kethuds Behrm'a virildi.
F 23 Rebu'l-hir sene 967
Pojega sanca begine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Sigetvar nm harb kala ekysnun
liv-i Pojega nevhsine ve drt yldan ber
ziyde teaddler olup mazarratlar defi in
kurbinde palanka yaplup ve liv-i mezbrda
vk olan kalalardan kifyet kadar dem ihrc
olnup ve lzm olan yara u mhimmtlar dah
tekml olursa nehr-i mezbr yalsnda vk olan
karye ahlsini kll nef mhede olndun
arz eylemisin. sancaun hfz u hrseti senn
uhdenedr. Her ne tarkla vech mnsib ise
dakka fevt itmeyp hfz u hrset idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 311

Rodosuk ve Silivri kadlarna: Tekfur kazas dalyann basp apulculuk

700 edenlerin hakknda siyaset icrasna dair.
Yazld. olanlarun esbbn gret idp ve kendlerin
Arz getren kdnun akribsndan Hzr'a virildi. muhkem dp gaybet itdkde bir tark ile ele
F 19 Rebu'l-hir sene 967 getrilp habs olnmlardur, diy arz itmein
siyset olnmalarn emr idp buyurdum ki:
Rodoscuk ve Silivri kdlarna hkm
Vusl buldukda gresin; arz olndu gibi
ki:
ise ki erile sbit zhir ola, mezkrlara
Dergh- muall'ma mektb gnderp siyset eyleyesin ve emr-i erfm yirine
Tekfur[-da] kazsna tbi dery kenrnda varduun arz eyliyesin.
olan dalyanlar Anderya b. Fluka ve Yani b.
Dimo nm levend kfirler gice ile basup iinde

Haleb beylerbeyine ve Hama kadsna: Humus sanca beyi ile subalarnn

701 eriate mugayir hareketleri hakknda tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. Varcak, mrn-ileyhn sbalarndan

Haleb beglerbegisinn kethuds Murd'a dav-y hakk ider kimense var ise husamsiyle
virildi. berber idp bir defa fasl olmayan kazyyelerin
F selh-i Rebu'l-hir sene 967 onat vechile hakk zre teft tefahhus eyleyp
gresin; bi-hasebi'-eri'-erf mrn-
Haleb beglerbegisine [ve] Ham kdsna ileyhn sbalarndan her kimn hakk sbit
hkm ki: zhir olur ise b-kusr ashbna alvirp dah
Sbk Hms kds Sdde-i sadet'me eger arzda mastr olan mevd ve gayrdan
mektb gnderp Hms Sanca Begi Hseyin erile yannuzda sbit zhir olan mevdd ve
dme izzuh'nun ve sbalarnun er-i erfe ne mikdr kimesnenn hakk alvirildin
mugyir fukarya zulm teaddleri vardur diy mufassal u merh yazup arz eyleyesin.
ilm itmein arzn sreti ayn ile ihrc olnup
size irsl olnd. Buyurdum ki:

Moha sanca beyine: Kffrn Berkofa Kalesi ile beraber yaktklar dier
702 kaleleri yeniden yapmalarna imkn verilmemesi ve vilyette emniyetin istikrarna
dikkat edilmesi hakknda.

Yazld. iine ve Semarten nm parkanlar dah ihrk

Kethuds Mehmed'e virildi.
F 20 Rebu'l-hir sene 967
Moha sanca begine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp bundan akdem kffr- hksr
Berbofa kalas'n ihrk eyledklerinde Moha
sancanda vk olan ekin (?) ve Sigetvar
eylemiler idi. imdiki hlde Sigetvar kalas'na
mutasarrf olan Hrvat Marko nm meln ile
terviyetimz vardur diy Kral- bed-filn drt
ve be nefer yarar begleri ve alt yz atl ve
bin mikdr piyde gelp cem olup zikr olnan
ekin (?) parkann yapmak in zerine varup
bin eylemek murd idindklerinde cssmuz
gelp haber virp Seksar Sanca Begi olan
ZET VE TRANSKRPSYON 312

Turali dme izzuh dah Peuy'da bulnman
takb ile zerlerine varlup durmaa iktidrlar
olmayup bi-inyetillhi tel firr eyledklerin
arz itmisin. mdi, buyurdum ki:
Min-bad bu bbda onat vechile mukayyed
olup ihrk u harb olan eger parkan ve eger
kalalardur, asl yapdurmayup emn emn-
vilyet ve refhiyyet itminn- raiyyet
bbnda env- mes-i cemlen zuhra
getresin, muhtc- arz olan yazup bildresin.

Segedin Beyi Dervi Bey'e: Tezkire veya berat ile timar tasarruf edenler
703 hakknda yeni tahrir mnasebetiyle yaplacak muameleye dair.

Yazld. Gresin, tahrr itdn yirlerde ber-vech-i

Kethudsna virildi. tahmn olan timarlarun eger bertla mutasarrf
F 15 Rebu'l-hir sene 967 olanlardur ve eger henz bert itmeyp tezkire
ile mutasarrf olanlardur, hssa mnsib
Vilyet tahrr iden Segedin Begi Derv olanlarn hss idp bert ile mutasarrf olup
Beg'e hkm ki: timarlar hs olanlara yafta mcebince
Sdde-i sadet'me dem gnderp tahrr bedellerin tevch idp bertsuz timar tasarruf
itdn sancaklarda beglerbegiler baz idenlere defter-i ceddden asl timar tevch
siphlere ber-vech-i tahmn timara tezkire virp itmeyp timarlarnun hssa mnsib olanlarn
bazna bert- erf virilp ve baznun tezkiresi hss idp, mnsib olmayanlarn dah knn
bert olmayup beer-altar yldan ber tezkire zre timara mstahkk olanlara tevch idp anun
ile timar tasarruf eyledklerin bildrmein gibi tezkire ile bertsuz timar tasarruf idenlere
buyurdum ki: varup beglerbegilerinden har timar taleb ideler.

Segedin Beyi Dervi Bey'e: Seen sbk Beyi Ahmed ile Budin Mr-i alemi
704 Mahmud'un dmandan firarlar sebebinin aratrlmasna dair.

Yazld. vuk malm olmak lzm olup ve sana dah

Bu dah.
Segedin Begi Derv Beg'e hkm ki:
Hliy Budun Beglerbegisi Rstem dme
ikblh mektb gnderp sbk Seen Begi
olan Ahmed ile Budun Mr-i alemi olan
Mahmd'un zerlerine cz kff[r] gelmekle
karr idemeyp firr idp nms ekskli
itmilerdr diy bildrp mezkr mr-i alem
dah Sdde-i sadet'me gelp gayr- vk arz
itmidr diy bildrmein vuk ve adem-i
hsn-i itimdum olman arzlarnun sreti ayn
ile aslndan ihrc olnup sana irsl olnup
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup arzlarda mastr olan husslar
vk midr, yohsa gayr- vk m arz olmdur,
ne vechile olmdur? Tamm gavrna irip dah
h bir cnibe meyl muhb itmeyp vuk ve
shhati zre yazup bildresin.

Krehri Beyi Mahmud Bey'e: Zlkadirli sipahilerinden imdiye kadar

705 tezkirelerini almayanlar hakknda evvelki hkm dairesinde muamele yaplmasna
dair.
Yazld. Kethuds Emrz'ya virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 313

F 22 Rebu'l-hir sene 967 ol emr-i hmynum mukarrer u muhakkakdur.

Mara' kitbet iden Krehri Sanca
Begi Mahmd Beg'e hkm ki:
Bundan akdem Dulkdiriyye siphlerinden
imdiye dein tezkirelerin almayanlar bbnda
sana hkm-i erfm gnderilmidi. Hliy gir
Buyurdum ki:
Ol emr-i erfmn mazmn- hmynyle
mil olup fermn- hmynuma mugyir
kimesneye taalll niz itdrmeyesin.

[Yev]m's-sebt f 22 Rebu'l-hir sene 967 [21.01.1560

Tekfurda kadsna: Kay kynde fesat eden Rum stemad'in kree

706 konulmak zere gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Arz getren yuva yazcs Ahmed'e virildi.
F 22 Rebu'l-hir sene 967
Tekfur-da kdsna hkm ki:
Kaz-i mezbreye tbi Kay nm karyede
Rm-ili'nden gelmi stemad nm kfir in
karye-i mezbre ahlsi nie defa fesd zhir
olup ve bir criye hmile eylemidr, diy
ekv itdklerin bildrmisin. mdi, mezkr
Sdde-i sadet'me gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
Vardukda, emrm zre mezkr yarar
demlere koup gnderesin ki kree konla ve
gnderdn demlere muhkem tenbh idesin ki
yolda gaybet itdrmekden hazer ideler.

Aydn sanca yayalar beyine: Tophne-i mire hizmetine tayin edilen

707 yayalarn altar aylk zahireleriyle gnderilmesi hakknda.
Yazld. hdmete mberet itdresin. Bu huss ehemm-i
Topc-bana gnderildi. mhimmtdandur. hml mshele itmeyp
F yevm-i mezbr zikr olnan piydeleri b-kusr ihrc idp ge
vey eksk getrmekden ziyde hazer idesin.
Aydn sanca yayalar begine hkm ki:
Hliy sancauna mteallk yayalarun bir
nevbetlsi ki dokuz yz krk drt neferdr, 707/a-
Tophne-i mire hdmetine tayn idp Yazld.
buyurdum ki: Bu dah.
Vardukda, tehr terh itmeyp Bir sreti Sultn-ni yayalar begine, sanca
sancauna mteallk piydelern bir piydelerinn bir nevbetlsi ki yz on
nevbetllerin altar aylk zd zevdeleri ve neferdr, hdmet-i mezbre in gnderesin
det knn zre yaya-balar ve diy.
mukaddemleri ile taclen ihrc idp emr-i
erfm mcebince mahall-i mezkra getrp
Bigadi kadsna: Alacaatl bir kynde hrszlk eden Yusuf'un kree
708 konulmak zere Midilli beyine gnderilmesi hakknda.

Yazld. Sret-i siciller mcrimler ktibine virildi.

Karesi beginn demi Mehmed'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 314

Bigadi kdsna hkm ki: olmazuz" didklerin ve mezbr bi'l-fil mahbs

Hliy Sdde-i sadet'me sret-i sicil
gnderp Ysuf-ol Hseyin nm kimesne
Alacaatlu karyesi nm karyeden Canpre nm
kimesnenn dkkn[n]dan alt kile birincin
serika idp hara bey itdin ve elinde serika
olnm espb bulnup evi aranup iki bakrac
bulnup sul olndukda: "Benm deildr,
bilmezem evme kanden geldi" deyp sonra
"Gice ile arsu-pnarnda buldum evme
getrdm" diy ikrr eyledin ve keyfiyyet-i
ahvli ayn- vilyetden sl olndukda:
"Mstakm kimesne deildr, buyun kefl
oldun ilm eylemisin. mdi, mezbr kree
konlmak in Midill Sanca Begi kdvet'l-
meri'l-kirm Mustafa dme izzuh'ya
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre mezkr yarar
demlere koup mrn-ileyhe gnderesin ki
kree konla. Amm alup giden demlere
tenbh eyleyesin ki yolda onat zabt u hfz
eyleyp gaybet itdrmekden hazer ideler ve
mrn-ileyhe varup teslm olnduna
mezbrdan temessk alup Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Delvine beyine: lkbaharda derya seferi iin hazrlanlmas hakknda.

709
Yazld. Hkm-i erfm vusl buldukda, tedrkn
grp hzr u mheyy olasn. Sonra emrm ne
Delvine sanca begine hkm ki: vechile olursa anunla amel eyleyesin.
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp evvel-bahrda dery seferine bile
gitmesin bildrmisin. mdi, buyurdum ki:

[Yev]m'l-ahad f 23 Rebu'l-hir sene 967 [22.01.1560]

Yedikule dizdarna: Mahpus olan Mehmed Han'n olu Gazi'nin salverilmesi

710 hakknda.

Yazld. Yedi-kulle dizdrna hkm ki:

Bl avu'a virildi. Cenb- emret-meb Mehmed Hn dmet
F yevm-i m[ezbr]. melhi'nn ol Gz nm zam habs olnm
idi. Buyurdum ki:
Vardukda, emrm zre mezkr tlk
eyleyesin.

711 709 numaral kaydn tekrardr.

Yazld.
demi Bl'ye virildi.
F yevm-i mezbr.
ZET VE TRANSKRPSYON 315

Delvine begine hkm ki: Hkm-i erfm vardukda, tedrkn grp

Mektb gnderp evvel-bahrda dery hzr u mheyy olasn. Sonra emrm ne
seferine bile gitmesin bildrmisin, mdi, vechile olursa anunla amel eyleyesin.
buyurdum ki:

Kastamonu ve Daday kadlarna Kbil ve Gayb adl niplerin teftii hakknda

712 hkm yazldna dair kayt.
Yazld. Kastamoni ve Daday kdlarna Kbil ve
Gayb [nm] eski niblern teftiyn hkm-i
erf yazlup tafsl zre kayd czine gemidr.

Vezir Mehmed Paa'ya: ahitlik iin istenilen iki adamn gnderilmesi

713 hakknda.
Yazld. Monl Grn Mahallesi'nde skin olan lys ve
Silhdrlar ktibine virildi. yine zmre-i mezbreden mahalle-i mezkrede
F selh-i Rebu'l-hir sene 967 skin s nm kimesnelern Sdde-i
sadet'mde huzrlar lzm olman
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: buyurdum ki:
Bundan akdem Tat-ol ile nizlar olan Varcak, mezkrlar bulup dah Dergh-
htnlar hussnda ehdet eyleyen silhdrlar muall'ma gnderesin.
zmresinden yz altm dokuznc blkde

Moha beyine ve kadsna: Sigetvar Kalesi'ndeki haydutlar tarafndan ehid

714 edilenlerin eriate gre dvalarnn grlp diyetlerinin alnmasna dair.

Yazld. olan Mslimnlarun akribs ahl-i kurdan

Moha beginn demi Mehmed'e virildi.
F selh-i Rebu'l-hir sene 967
Moha begine ve kdsna hkm ki:
Sen ki Moha begisn, mektb gnderp
liv-i mezkrda vk olan Sigetvar kalas'nun
s hayduklar kurda hufyeten lt- harb ktl
ile gezp haberleri alndu mahalde potere idp
ele girenlern haklarndan gelinp yende v
revende ve rey v berynun sde-hl ve
mreffeh'l-bl olmalar bbnda ikdm
ihtimm olnur. Lkin baz siphden ve hisr-
erenlerinden kend maslahatlar in kylere
kduka haydud haber alup ale'l-gafle
mezkrlar basup kimin ehd ve kimin giriftr
idp kalalarna alup giderler. ehd olup giriftr
maktllern diyetin taleb idp giriftr olanlarun
hals olmasn teklf itdkde rey-y mezkr:
"Biz reyyuz, harc ve ispene ve rsm-
diyye virp zirat iderz. Bg kalalardan
tfeng ve sir lt- harb ile gelen haydud ile
mukvemete kdir deilz ve bg kfir ile
ittihdmuz dah yokdur. yle ki, mezkrlarun
diyeti ve hals olmalar bize teklf olna,
perkende oluruz." didklerin bildrmisin.
mdi, buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi maktl olan
kimesnelern vrisleri kur-i mezbre
ahlsinden vech-i merh zre dav itdklerin
de ihzr- husam klup bir defa erile sorlup
fasl olmayan kazyyelerin ber-mceb-i er-i
erf onat vechile hakk zre teft eyleyp dah
ZET VE TRANSKRPSYON 316

erile lzm gelen diyeti hkm idp alvirp olnmayup hilf- er-i erf kimesneye i
amm esr olanlarun hals mezbrlara teklf itdrmeyesin.

nebaht Beyi Turhan Bey'e: Vezir Ali Paa'nn katledilen voyvodasnn

715 ktillerinin ve alnan eyann ortaya karlmasna dair.

Yazld. madsn ele getrp emr-i sbk mcebince

Mehmed avu'a virildi. teft idesin gresin, mezkr voyvoday katl
F 23 Rebu'l-hir sene 967 itdkleri, zerlerine sbit zhir olursa siph
olan habs idp arz eyleyesin. Olmayanlar
nebaht Begi Turahan Beg'e hkm ki: bbnda emr-i er-i kavm ne ise ed idp
Mektb gnderp dstr- ekrem vezrm yirine koyasn. Amm mezbrn siphleri
Ali Paa edmallh tel meliyeh'nun katl harlkc tayn idp siphlerin tahsl olncak
olnup zy olan voyvodasnun ktilleri tefti harclklar zyi olmak ciz deildr. Bu bbda
emr olnup mberet olndukda on nefer onat [vechile] mukayyed olup ne mikdr
kimesnenn ihzr lzm olup neferi ele siphlern harclklarna gelmilerse cem idp
gelp bk yedi neferi siph olup seferde kd marifeti ile bile gelen mutemedn-alyeh
bulnup hliy Mrvvet-ol Mehmed ve siphlerden mbir olanlara ka nefer
Dvne Ahmed nm siphler harclkc tarkyla siphnn ne mikdr harl cem olursa
gelp habs olndlar diy bildrmisin. mfredtiyle defter itdrp dah kdya sicill
itdrp sret-i sicilli ve defteri ile anlarun yirine
mdi, mezkr Mrvvet-ol Mehmed
tayn itdn harclkclara teslm idp kd
bunda yarar kefle virilp salvirilmidr.
marifetiyle shiblerine irsl eyleyesin ki, bu
Buyurdum ki:
sebeb ile kimesnenn harcl zyi olmaya. Ve
Vusl buldukda, mezkr Dvne Ahmed gret olnan aka ve espb dah mteveccih olan
dah yarar kimesne bulursa ki taleb olndukda yirlerden erile tahsl olna.
bulmasna kdir ola, kefle virp salviresin ve
ill sirleri bulnnca an dah habs idp

Pojega beyine: Sigetvar ekiys ile birlik olan reynn ele geirilmesine ve
716 kendi hallerinde olanlara mdahale olunmamasna dair.

Yazld. gibilern haklarnda ve muvenet idenlern

Kethuds Behrm'a virildi.
F't-trhi'l-mezbr.
Pojega begine hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbra tbi olan
karyeler halkndan baz rey Sigetvar nm
harb kala ekysiyle yek-dil yek-cihet olup
her zamnda hufyeten evlerine getrp hfz
eyleyp levzmlarn tedrk idp ve dell olup
etrf- kur gretine mun olduklarndan gayr
hayduk tifesini grp mazarratlarn def in
asl haber virmedkleri sebebden bunlarun
husslarnda hkm-i hmyn inyet olnup
hyneti zhir olanlarun haklarndan gelinmeye,
yevmen fe-yevmen fesdlar ziyde olup
Memlik-i mahmiyye-i Pdihye zarar irimek
mukarrerdr, diy arz eyledn ecilden
buyurdum ki:
Varcak, anun gibi hayduk tifesinle yek-
dil olup muvenet idenleri ve dell olup
hyneti zhir olanlarun gerei gibi haklarndan
gelesin. Amm bu bahne ile kend hllerinde
olanlara dahl tecvz olnmakdan ziyde
ihtiyt eyleyesin. Haydua muvenet itdkleri
ZET VE TRANSKRPSYON 317

yanunda sbit zhir olanlar onat vechile vk ola.

haklarndan gelesin ki sirlerine mcib-i ibret

717 Kocaeli beyine ve skdar kadsna: skdar nibinin azline dair.

Yazld. eylemisin. mdi, mezbr niybete ref

Unc-ol Ahmed avu'a virildi.
F 24 Rebu'l-hir sene 967
Koca-ili begine ve skdar kdsna
hkm ki:
Hliy sen ki kdsn, Sdde-i sadet'me
sret-i sicil gnderp kaz-i mezbrda
Nib'-er olan Abd Halfe nm kimesne
aa tevzinde (boluk) nm kimesnenn
budayn alup, taleb idp inkr eyledkde udl-i
Mslminden ehdet itdklerin ilm
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezbra emrm
mcebince min-bad niybet itdrmeyp tefte
habs ile alup gidp aa tevzi hussn dah
mezbrdan hak dav ider kimesne varsa
husam muvcehesinde bir defa erile fasl
olmayan husslarn onat vechile hakk zre teft
idp ashb- hukka bade's-sbt erile
haklarn alviresin. Bade't-teft sbit olan
mevddn mufassal yazup arz idesin. Sonra
emrm ne vechile olursa mcebi ile amel
eyleyesin.

[Yev]m'l-isneyn f 24 Rebu'l-hir sene 967 [23.01.1560]

skenderiye beyi Mehmed Han'a: skenderiye'ye tbi baz nahiyelerde isyan

718 edenlerin cezalandrlmas ve asayiin salanmas hakknda

Yazld. mezbra yenieri gnderilmek mmkin

demi Hall'e virildi. olmayup klliyyen liv-i Hersek siphlerin
F 25 Rebu'l-hir sene 967 alay-begisi ile sana gndermek in Haydar
Paa dmet melh'ye hkm-i erf
skenderiyye Begi Mehmed Hn'a gnderilmidr. Buyurdum ki:
hkm ki: Varcak, bu bbda hsn-i tedrk idp eger
Mektb gnderp liv-i mezbra tbi liv-i mezbr siphleri ile ve sancaun askeri
baz nevhnn keferesi alniyen isyn zre ile haklarndan gelmek mmkinse vakt ile
cemiyyet idp bayraklar dikp be-alt yzden hkm-i erfmi mrn-ileyhe gnderp
eksk olmayup harc-gzr reynun siphleri taleb idp getrdp dah hsn-i tedbr
karyelerin basup kendlerin katl ve ehl [] ile zerlerine varup horydlarnun haklarndan
iyllerin esr ve mllarn gret ve evlerin ihrk gelp amm iyllerin ve mllarn gret
idp Bosna ve Hersek ve Pri[z]rin sancaklarnun itmeyesin. yle ki, liv-i Hersek siphleri ve
skenderiyye'ye muttasl olan nhiyelere sancaun askeri ile maslahat itmma irimek
muttasl mazarratlar eksk olmayup feth-i mmkin olmayup har tedrk lzmsa vech
Hknden ber ehre ve meclis-i era mnsib ne ise ve ne vechile tedrk lzm ise
gelmeyp ve ilerine sancak-begi ve kd yazup bildresin ki sonra emrm ne vechile
girmeyp fesd enatleri yevmen fe-yevmen olursa mcebi ile amel eyleyesin.
ziyde olup haklarndan gelinmesiyn yz
mikdr yenieri taleb itmisin. mdi, huss-
ZET VE TRANSKRPSYON 318

am beylerbeyine: Ba'albek'de mahkemenin almasna mani olanlar

719 hakknda tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. varmaynca tlk itmeyesin diy fermn

Mr eyh nm Arab'a virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
m beglerbegisine hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
bundan akdem hkm-i erf vrid olup Balbek
kds mektb gnderp iki nefer kimesneler
kdlara kdlk itdrmeyp, mahkemeye gelp:
"Her mddeyi istedkleri gibi itdrp muhlefet
itmee kdir deilz, yanlarna hayl dem cem
iderler" diy arz itdkde bir n tehr tevakkuf
itmeyp mezkrlar habs idp bir emrm dah
olnman mezkrlarun birisi habs olnup birisi
gaybet eyledi. Lkin mezbr mahbsun akribs
nie defa gelp: "Bize garaz olmdur,
ahvlimzi arz eyle" diy tazarru itdklerin arz
eylemisin. mdi, hkm-i erfm vardukda,
mezkrun ahvlin onat vechile hakk zre teft
eyleyp gresin; fi'l-vk kd-i sbk arz itdi
gibi midr, yohsa hilf- vk mi arz
olnmdur, nicedr? Tamm ahvlin malm
idinp dah vuk zre arz eyleyesin. Sonra
emrm ne vechile olursa mcebiyle amel
eyleyesin.

Eflk voyvodasna: imdiye kadar toplanan arpann gnderilip, bundan sonra

720 toplanmamas hakknda.
Yazld.
demi Sunkur'a virildi.
F 24 Rebu'l-hir sene 967
Eflk voyvodasna hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
bundan akdem baban Miro Voyvoda'ya hkm-i
erfm gnderilp vilyet-i Eflk'dan bin
md arpa cem u ihzr idp akas ne mikdr
olursa harcdan aaa varla diy fermn
olnman baban haytda iken bin be yz on
be md arpa gemilere tahml olnup badeh
mrd olndukda mahrse-i stanbul'a gnderildi.
Bk kalan dah isticl zre cem u tahsl idp
Brayl iskelesi'ne irsl olnur diy arz
eylemisin. Hliy terekeye ihtiya olmaman
fergat olnmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, imdiye dein cem olnan
emr-i sbk zre irsl idp dah imden sonra
tereke cemi bbnda mukayyed olmayasn.

Silistre kadsna: Yanna mfsidleri toplayarak karklk kard bildirilen

721 Hamza Suba hakknda tahkikat yaplmasna dair.
Yazld. mfsidlerinden yanna nie mfsid cem idp
Bodan voyvodasnun demi Sunkur'a virildi. mezkrn mfsidler vilyet-i Eflk ihtilline
F 24 Rebu'l-hir sene 967 sebeb olduklarndan gayr gice ve gndz
vilyet-i mezbrenn davarlarn serika idp ve
Silistre kdsna hkm ki: mezkr Hasan'unxxvi evine getrp kendsi zikr
Hliy Eflk Voyvodas Petri Voyvoda olan mfsidlere mun olup yakn olan
Sdde-i sadet'me mektb gnderp kasaba-i memleketi ykup harb itdrmidr. Ol yire
Brayl'da mtemekkin Hamza Sba dimekle karb olan rey bi'l-klliyye defetle babam
marf nm kimesne vilyet-i Eflk Miro Voyvoda kullarna gelp ikyetler
ZET VE TRANSKRPSYON 319

eyledinden gayr yine tekrr bu kullarna Mezkr ihzr idp dav-y hakk ider
gelp feryd fign eylediler. Eger bu kimesne kimesneler varsa husamsiyle berber idp
Brayl'dan gidp ve yhd hakkndan erile teft eyleyp gresin; mrn-ileyh
gelinmezse cmle yirimz ve yurdumuz bragup voyvoda arz itdi gibi ise anun gibi ehl-i fesd
har yire firr eylemek mukarrerdr diy yanna alup mun oldu ve reynun davarn
bildrmisin. mdi, mezkrun teft olnmasn ve sir espbn serika itdi ve yatakl erile
emr idp buyurdum ki: sbit olursa habs idp ahvlin mufassal yazup
bildresin.

Karahisr- ark beyine: Su ileyen Behram'n yakalanmas ve yalnz kendi

722 eyasnn satlp oullarnn eyasna karlmamas hakknda.

Yazld. yirinde bulnmayup kaup ormana dp cidd

demi Mehmed avu'a virildi.
F 24 Rebu'l-hir sene 967
Kara-hisr- ark begine hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp sana
emr-i erf vrid olup bundan akdem yalanc
yaya-ba nmna olup ehl-i fesd olan Behrm'
dutup ele getrdp hakkndan gelesin diy
fermn olnman mezbrn zerine varldukda
cehd idp orman aratdurdukda ele gelmesi
mmkin olmayup iki ol, bir karnda dutlup
habs olnup olanca ml ve espb marifet-i
kd ile defter olnup emnet konldun arz
itmisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, mezkr her ne tarkla mmkin
olursa ele getrp kendnn espbn satdurup
oullarnun espbna dahl itmeyp hfz idesin.

Budin beylerbeyine: Neme kapudan Ard adl tutsak iin kefil olan Kethda
723 Kasm ile Veznedar van'n ifadeleri zerine, kefil olunan maln yahut tutsan
istenmesi hakknda.
Yazld. balarndan olup Budun kalasnda nevbetciler
Kethuds Hasan'a virildi. agas olup Sigetvar muhsarasnda giriftr olan
F 25 Rebu'l-hir sene 967 Vel Aga'y karup getrmek art ile yle ki,
mezkr agay alup getrmee kdir olmazise
Budun beglerbegisine hkm ki: kfirler mezkr in istedkleri bahya kefl
Budun nibinn sret-i sicilli vrid olup oldum" diy ikrr eyledkde mezbr Kapudan
mukaddem Budun Beglerbegisi Ali Beg vekli Ard' nm tutsakxxvii kethud-i mezkra teslm
ve kethuds olan Ksm ile Veznedr van itdin sicill itmein buyurdum ki:
veled-i Milan nm Freng meclis-i era hzr Varcak, sret-i sicil mcebince mezkrdan
olup: "Neme Kapudan, Ard nm tutsa tlk ya kefl oldu ml ve yhd alup gitdi
idn; benm kefletmle varup yaya- tutsa taleb idp getrdesin.

Haydar Paa'ya: Mehmed Han yardm talep ettii zaman Hersek

724 sipahilerinden ve tfenk endazlardan asker gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Mehmed avu'un demi Hall'e virildi. Haydar Paa'ya hkm ki:
F 25 Rebu'l-hir sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 320

Hliy cenb- emret-meb Mehmed Hn hisr-erenlerinden dah alay-begilerine koup

dme ulvvuh'ya bir hdmet emr olnup anun
gibi lzm olup senden dem taleb iderse Hersek
sancanun siphlerin alay-begilerine koup ve
dah kifyet mikdr tfeng-endz hisr-erenleri
bile irsl olnmasn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, Hersek sancanun
siphlerin ve kifyet mikdr tfeng-endz
mretteb mkemmel dmen yara ile
muaccelen mrn-ileyhe gnderesin ki,
varup vech grdi zre memr oldu
hdmetde bulnup itmm- maslahat ideler.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur. Ana gre
mukayyed olasn.

[Yev]m'l-erbia f 26 Rebu'l-ahir sene 967 [25.01.1560]

Alacahisar beyine: eltik enhrna kreki yazlanlardan bazlar hakknda

725 eriate gre lzm gelenin icrasna dair.

Yazld. emnlerin eltkcidr diy virmeyp niz

Yahy avu'a virildi. itdkleri ecilden ehl-i enatn hakkndan
F 3 Cemziye'l-evvel sene 967 gelinmez diy arz itmisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda gresin; anun gibi erile
Alaca-hisr begine hkm ki: siysete mstahkk olanlar mahallinde erile
Dergh- muall'ma mektb gnderp lzm geleni icr idp yirine koyasn. Bu bahne
liv-i mezbra tbi baz eltik enhrna senn ile b-gnh olanlara dahl tecvz olnmakdan
hslarundan ve baz erbb- timar karyelerinden vey ahz celbden ziyde hazer idesin.
baz rey krekci yazlup ol kimesnelerden
salb siysete mstahkk olanlarn eltk

Sayda kadsna ve mret-i mire Mtevellisi Turgud'a: Sayda suyu etrafndaki

726 bir ky ile mezralarn vakfiyeti hakknda tafsilt talebinine dair.

Yazld. mezraalar vakf olan sunun hudd u snurnda

Kapuclar ktibine virildi.
F selh-i Rebu'l-hir sene 967
Sayda kdsna ve mret-i mire
Mtevellsi Turgud'a hkm ki:
Hliy sen ki mtevellsn, mektb
gnderp Sayda'da olan sunun etrfnda bir ky
ve baz mezri vakf old diy istim olnur.
Lkin vakf-nmeleri vsl olmaman
tasarrufna ikdm olnmas mevkfdur diy
bildrmisin. Amm zikr olnan karye ve
mdur, bildrmemisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bi'z-zt zikr olnan
mahalln zerine varup gresin; arz olnan
karye ve mezraalar vakfun hudd u snurnda
dahil midr, yohsa her birisi mstakl hudd u
snur muayyen karye ve mezraalar mdur?
sim ve resimleri nedr, defterlerde nice
yazlmdur, imdiye dein kimler tasarruf ider,
vakf olmas lzm mdur, nicedr? Mufassal u
merh yazup arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 321

Tekeeli beyine: Siyaset olunan sbk alay beyinin kaan olunun ele geirilip
727 gnderilmesi hakknda.
Yazld. kande ise ele gelmesi lzm u mhimm olman
Pervne avu'a virildi. buyurdum ki:
F selh-i Rebu'l-hir sene 967 Mezkr her kande ise bulup ele getrp
yarar demlere koup ale't-tacl Sdde-i
Teke-ili begine hkm ki: sadet'me irsl eyleyesin.
Sbk Teke alay-begisi olup siyset olnan
Timur'un Mustafa nm-ol gaybet idp her

Haleb beylerbeyine: Hazne-i mire'nin Arabistan defterdarnn mr mala

728 istihdam iin isteyecei kimselerin verilmesi hakknda.
Yazld. itmek in zuamdan ve erbb- timardan ve
Haleb beglerbegi[si]nn kethuds Murd'a avudan ve gayrdan her kimi taleb iderse
virildi. virilmesin emr idp buyurdum ki:
F selh-i Rebu'l-hir sene 967 Varcak, ml- mr istihdm in dem
lzm olup taleb itdkde, her kimi taleb eylerse
Haleb beglerbegisine hkm ki: viresin ki istihdm eyleye.
Hzne-i miremn Arabistn cnibi
defterdr dme ulvvuh ml- mrye istihdm

Erzurum beylerbeyisine: Gelen elinin maiyyetinden bir ksmnn orada

729 alkonulmas ve mmkn olmad takdirde hepsinin gelmesi hakknda.

Yazld. kati lzm olmayan eger demleridr ve eger

Rdvn avu'a virildi.
F 24 Rebu'l-hir sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy te cnibden gelen ili ve drt
yz dem ile gelr diy istim olnd. mdi,
eyym-i it olup ve yollara dah bir-iki defa
asker urayup zd zevde kllet zre
oldundan gayr ol mikdr dem menzil
merhilde bir-iki karyeye smayup reyya
mzyaka lzm gelmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, gresin; istim olndu
zre ziyde dem ile gelrlerse bu mnlar sen
kend cnibnden gelen kimesneye ir idp
ahml [] eskllerinden bir mikdrn anda
alkoyup hffet zre gndermen bbnda say
idesin. Amm bu hussda Sdde-i
sadet'mden emr vrid oldun anlara ve
gayrya if itmeyp sen kend cnibinden ilk
idesin ve geldkde emr-i sbk zre Sinn dme
izzuh'y mukaddem irsl idesin. yle ki, dem
ayrmaa cevz gstermezse mukayyed
olmayasn. Ne mikdr dem ile gelrse gelsn
ve teden ne mikdr dem ve davar ile gelp ve
bu cnibe ne zamnda tevecch idp ve ne
mikdr dem ile gelecein mufassal yazup
mezbr ile bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 322

Erzurum beylerbeyine: Kul taifesinden yoklamalar yaplmayanlarn defterinin

730 gnderilmesi hakknda.

Yazld. mikdr yoklanup haberi gelp bazsnun

Bu dah.
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp anda olan kul tifesin yoklayup
defterin gnderesin diy emrm olup bir
defteri gelmedi ecilden buyurdum ki:
Vusl buldukda, emr-i sbk zre
yoklanmayan kul tifesin yoklayup dah
defterin mrn-ileyh ile Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Erzurum beylerbeyine: Vefat eden Erzurum Beylerbeyisi Ayas Paa'nn baz

731 adamlarna verilen gnll gediine ait defterin gnderildiine dair.

Yazld. Sbk beglerbegi olup veft iden Ayas

Erzurum beglerbegisinn kethudsna virildi.
F't-trhi'l-mezbr.
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Beg'n demlerinden baz Erzurum'da mahll
olan gnll gedine tayn olnup isimleri
defter olnup sana irsl olnd. Buyurdum ki:
Vardukda, ol defter mcebince anda olan
deftere kayd itdrp istihdm eyleyesin.

Cezayir Beylerbeyisi Kapudan Piyale Paa'ya: Nevruzda derya seferine

klmas kararlatrldndan; tertip edilen mera ve askerlerin Boazhisar'da
732 hazr olmalar emrolunduuna ve bunlara yazlan hkmlerin kendilerine
ulatrlmasna dair.

Kurd Kethud'ya virildi. mteallk olan mer kullarum Ariboz ve

F selh-i Rebu'l-hir sene 967 Karl-ili ve Midill ve Rm-ili'nden Delvine ve
vilyet-i Anadol'dan ve Koca-ili sancaklar
Cezyir beglerbegisi olup kapudan olan begleri ummen sancaklar askeri ile ve Karesi
Piyle Paa'ya hkm ki: sanca begi dah sancanda olan tezkirel
Hliy Cenb- Hakk ve ol Vhib-i olnan siphleri ile ve Mora sanca
mutlak'un ulvv-i inyetine tevekkl-i tm ve siphlerinn tezkireszinden iki yz elli nefer
Hazret-i Rislet-penhun smvv-i himyet ve siphler tayn olnup Karesi ve Koca-ili begleri
mucizt- kesr'l-berektna tevessl-i ml- siphleri ile Boaz-hisr'da Nevrz'da hzr
kelm idp ibu Nevrz- mbrekde kffr- olmak emr olnup ve sirleri sen her ne
dzah-karr ile gaz-i f-seblillh in deryya mahalde hzr olmak tayn idersen zamn-
donanma-y hmynum irsl olnmaa muayyenede ol mahalde cmle hzr olmak
tasmm-i niyyet olnup in-allh'l-eazz fermn olnup ol bbda mrn-ileyhim begler
ibtids mbrek meymn, intihs env- kullaruma ahkm- erfe yazlup irsli in
feth u zafere makrn olm ola. Eyle olsa bu sana gnderilp ve Anadol'da vk olan
bbda sennle sefere beglerbegiline beglere dah hkm-i erfm gnderilp tenbh
olnup buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 323

Vusl buldukda, sen dah asl tehr
itmeyp zikr olnan ahkm- erfeyi yarar
demler ile her birine irsl sl idp ve her biri
ne mahalde gelp sana mlk olmak mnsib
ise tayn eyleyp bildrp onat vechile tenbh
tekd eyleyesin ki her biri emr zre
sancaklarna mteallk olan alay-begi ve
zuam ve erbb- timar cebe v cevenleri ve
cebelleri ve sir lt- harb ktl ve edevt-
ceng cidlleri ve bi'l-cmle mretteb
mkemmel, dmen yara ile ve zd
zevdeleri ile hzr u mheyy idp dah
mbrek Nevrz'da sen tayn itdn mahalde
cmlesi hzr ve donanma-i hmynuma nzr
olup, donanma vardukda, asl bir nesneye
tevakkuf lzm gelmeyp cmle girp dah vech
mnsib grdn zre her biri dmen
bbnda ve devlet-i hmynuma mteallk
olan mrda bezl-i makdr ideler. yle ki,
ihml mshele idp begler kullarum
sancaklarna mteallk olan askeri knn zre
mretteb mkemmel tayn olnan mahalle b-
kusr getrmeyesin ve yhd ge geleler ve
yhd cebe v cevenlerinde ve cebellerinde
ve zd zevdelerinde kusr u noksn ola asl
bir ferdn zri makbl olmayup muteb olmak
mukarrer bilp ana gre mukayyed olasn ve sen
dah sancauna mteallk olan alay-begi ve
zuam ve erbb- timar knn-nme-i
hmynum mcebince cebe v cevenleri ve
cebelleri ve sir lt- ceng [] cidl ve
espb- harb [u] ktlleri ve zd zevdeleri ile
ihzr idp sen dah hzr u mheyy olasn ki
kmak emrm oldukda asl tevakkuf lzm
gelmeye ve begler kullaruma irsl olnan
ahkm- erfeyi her ne trhde vsl olduna
gnderdn demlere temessk aldurup
Sdde-i sadet'me gnderesin. Ve vilyet-i
Anadol'nun be-nevbet timar olan siphleri
dah dery seferine emr olnup cmlesin
mretteb mkemmel dmen yarayla ihrc
idp Boaz-hisr'da Nevrz- mbrekde cmle
ihzr eyleyesin diy Anadol beglerbegisine
hkm-i erfm gnderilmidr. Sen dah ana
gre mukayyed olasn.

733 Ayn mevzuya dair Mora Beyi Osman ah'a hkm.

Yazld. dmenxxviii zuamdan bir yararn serdr tayn

Bu dah. idp dah her ne mahalde gelp mlk olmak
mnsib idin emr'l-meri'l-kirm Cezyir
Mora Begi Osmn h Beg'e hkm ki: Beglerbegisi kapudanum Piyle dme ikblh
bu Nevrz- mbrekde deryya tayn idp ilm iderse mrn-ileyh tayn
donanma-i hmynum kmak emr olnup itdi mahalle Nevrz- mbrekde cmlesin
sancaun siphlerinn tezkiresz timar tasarruf serdr tayn itdn kimesneye koup
idenlerinden iki yz elli nefer siph bile tayn gnderesin ki gelp gemilere girp mrn-
olnup irsl olnmasn emr idp buyurdum ki: ileyh vech grdi zre hdmetde bulnalar.
Vusl buldukda, tehr itmeyp sancaun Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur emr olnan
siphlerinn tezkiresz timar tasarruf siphleri vakti ile mkemmel grdermee
idenlerinden iki yz elli nefer siph tayn ve ikdm eyleyp ge ve yhd yat yaraklar ve
hzr idp knn zre cebe v ceven ve sir mhimmtlar kusr zre olmakdan hazer
cebelleri ve sir lt- harb ktlleri ve zd idesin. Ve bu hkm-i erfm sana ne gn varup
zevdeleri bi'l-cmle mretteb mkemmel ve ne vechile tadrk itdn yazup bildresin.
dmen yarayla hzr u mheyy idp dah

734 Sefer-i hmyn hakknda Kocaeli Beyi Ali Bey'e hkm.

Yazld. Kethuds Sinn'a virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON
F selh-i Rebu'l-hir sene 967
Koca-ili Sanca Begi Ali Beg'e hkm
ki:
bu Nevrz- mbrekde deryya
donanma-i hmynum kmak emr olnup sen
dah sancaun askeriyle bile dery seferine
tayn olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl v kat tehr terh
eylemeyp sancauna mteallk olan alay-begi
ve zuam ve erbb- timara gerei gibi tenbh
tekd idesin ki her biri knn zre cebe v
cevenleri ve cebelleri ve sir lt- harb
ktl ve edevt- ceng cidlleri ve kifyet
mikdr zd zevdeleri bi'l-cmle mretteb
mkemmel dmen yarayla hzr u mheyy
olup Nevrz- mbrekde Boaz-hisrlar'nda
hzr u mde olasz ki donanma vardukda,
girp dah emr'l-meri'l-kirm Cezyir
Beglerbegisi kapudanum Piyle dme ikblh
vech grdi zre hdmetde ve yoldalkda
735 Ayn husus hakknda Arboz Beyi Hasan Bey'e hkm.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F selh-i Rebu'l-hir sene 967
Ariboz Begi Hasan Beg'e hkm ki:
bu Nevrz- mbrekde deryya
donanma-i hmynum kmak emr olnup sen
dah sancaun askeri ile dery seferine emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl v kat tehr terh
itmeyp sancauna mteallk olan alay-begi ve
zuam ve erbb- timara gerei gibi tenbh
tekd eyleyp knn-nme-i hmynum
mcebince her birin cebe v cevenleri ve
cebelleri ve sir lt- harb ktl ve edevt-
ceng cidlleri ve zd zevdeleri ve bi'l-
cmle mretteb mkemmel dmen yarayla
hzr u mheyy idp dah emr'l-meri'l-
kirm Cezyir Beglerbegisi kapudanum Piyale
dme ikblh ne mahalde gemilere girmek
735/a-
Yazld.
324
bulnasn. Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur.
Sancaun siphlerin ge getrmekden ve yhd
yat yaraklarnda ve levzm u
mhimmtlarnda kusr u noksn zre
getresin, asl zrn makbl olmayup mukab
olman mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup
sen dah knn-nme-i hmynum mcebince
hzr u mheyy olup tayn olnan zamnda
emr olnan mahalde cmle sancaun askeri ile
mretteb hzr bulnasn. Bu hkm-i erfm
sana ne trhde varup ve ne vechile tedrk
itdn yazup bildresin.
734/a-
Yazld.
Anadol avularndan Hzr avu'a virildi.
F selh-i Rebu'l-hir sene 967
Bir sreti dah Karesi Begi Mehmed Beg'e
sancaunun tezkiresz timara mutasarrf olan
siphleriyle.
tayn idp ilm iderse tayn olnan zamnda
b-kusr sancaun askeriyle Nevrz-
mbrekde hzr u mde olup donanma-i
hmynuma nzr olasn. Vardukda ,girp
mrn-ileyh vech mnsib grdi zre dn
bbnda ve devlet-i hmynuma mteallk
olan umrda bezl-i makdr idesin. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur. Ana gre
mukayyed olup sancaun askerin emrm zre
mretteb emr olnan zamnda tayn olnan
mahalde getrmekde dakka fevt itmeyesin.
Ge gelmekden ve yhd asker gelp
mhimmt levzmlarnda ve yat
yaraklarnda kusr u noksn olmadan ziyde
hazer idesin; sonra zrn makbl olmayup
mesl ve mukab olman mukarrer bilp ana
gre basret zre olup ve bu hkm-i erfm
sana ne gnde varup ve ne vechile tedrk
itdn yazup bildresin.
Bu dah.
Bir sreti Karl-ili Begi Mahmd Beg'e.
735/b-
ZET VE TRANSKRPSYON 325

Yazld.
735/d-
Bu dah.
Yazld.
Bir sreti Delvine Begi Mehmed Beg'e
Bu dah.
yazlmdur. Bir sreti sene-i mezbre Cemziye'l-hirinn
yigirmi beinci gni yazlmala nebaht begine
hkm yazlmdur. Gnderilmidr.
735/c-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Midill Begi Mustafa Beg'e.

[Yev]m'l-hams f 27 Rebu'l-hir sene 967 [26.01.1560]

Anadolu beylerbeyine: Sefer-i hmyn hakknda yaplacak hazrlklara dair.

736
Yazld.
Defter ile hkmi Anadol avularndan Hzr
avu'a virildi.
F selh-i Rebu'l-hir sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
bu Nevrz- mbrekde deryya
donanma-i hmynum kmak emr olnup
vilyet-i Anadol'da vk olan sancaklardan
Koca-ili sanca begi cmle siphleri ile ve
Karesi sancanun dah tezkiresz timar olan
siphleri ile ve sair cmle Anadol'da be-
nevbet timara mutasarrf olan siphleri dery
seferine emr idp ve ne mikdr be-nevbet siph
timar var ise icmlden sreti ihrc olnup sana
gnderildi. Ol bbda mrn-ileyhim beglere
dah hkm-i erf gnderilmidr. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, eger mrn-ileyhim
begleredr ve eger emr olnan be-nevbet timara
mutasarrf olan siphlere gerei gibi tenbh
tekd idesin ki her biri knn zre cebe v
cevenleri ve cebelleri ve sir lt- harb
ktlleri ve zd zevdeleri ve bk sefer
mhimmt ile mretteb mkemmel dmen
yarayla hzr u mheyy olup ihrac idp dah
Nevrz'da cmle Boaz-hisrlar'nda hzr u
mde olalar ki gemiler vardukda, asl bir ferde
tevakkuf lzm gelmel olmaya. Bu huss
mahall-i ihtimmdur; ana gre mukayyed olup
icml mcebince be-nevbet timara mutasarrf
olanlar emrm zre cmle ihrc irsl idp
tayn olnan zamnda emr olnan mahalde hzr
u mheyy itdresin. yle ki, ge ve yhd
eksk gelp ve yhd yat yaraklarnda kusr u
noksn bulna, kimesnenn zri makbl
olmayup muakab olmak mukarrerdr. Ve
tayn olnan eger zikr olnan sancaklar siph-
leridr ve eger be-nevbet timar olanlardur, ne
mikdr ise defter idp defterin mhrleyp
Sdde-i sadet'me gnderesin. Ve bu hkm-i
erfm sana ne gnde varup ve ne vechile
tedrk itdn yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 326

[Yev]m's-sebt f selh-i Rebu'l-hir sene 967 [28.01.1560]

ehzade Selim'in Hocas Atullah Efendi'ye: mlzim gnderilmesi

737 hakknda.

Yazld. keml-i merhim-i husrevnem dim mebzl

Hasan eleb ile Paa hazretlerine gnderildi. masrf olman, ol hussda mezd-i
F yevm-i mezbr. merhamet-i husrevnem zuhra getrp bu
defa dah nefer mlzmun alnmak emr
ehzde Sultn Selm hazretlerinn idp buyurdum ki:
hcesi Ataullh Efendi'ye hkm ki: Vusl buldukda, talebenn zten ve
Ferzend-i ercmend olum Selm tle zamnen yanunda istihkk zhir olanlardan
bakhu mektb gnderp sbk Nahcivn neferin tayn idp irsl idesin ki gelp Sdde-i
seferinden avdet olndukda terfen iki sadet'mde olan mlzm defterine kayd
mlzmun alnup hliy vk olan seferde dah olnalar.
bile olduun ecilden gir ol bbda istid-y
inyet eylemein ulem hakknda dim
Zaim Sleyman'a: aramba kazasnda softa ve levent taifesinden halka taaddi
738 edenler hakknda eriate gre lzm gelenin icrasnna dair.

Yazld. olndukda karye-i Belende'den Rm h ve

demi Husrev'e virildi.
F 3 Cemziye'l-evvel sene 967
Zam Sleymn'a hkm ki:
Hliy ihrenbih kds mektb gnderp lzm olur kimesneleri dah olmadun
bundan akdem hkm-i erfm mcebince shte
tifesinden ve sir levendden yara u yasala
gezp halka teadd iden kimesneleri ele getrp
haklarndan gelesin diy emrm olman kaz-i
mezbre halk bi-esrihim ihzr olnup teft
Hzr Bl ve Oru ve Zlfikr nm
kimesnelerden baz kimesneler mteekk olup
ele gelmedklerin ilm eyleyp ve sen dah ele
gelmeyen kimesnelern buldurmas ve keflleri
bildrmisin. mdi, anun gibi ehl-i fesd olanlar
er u knn ile buldurmas lzm olanlara teklf
idp buldurup dah ber-mceb-i er-i kavm
emr-i sbk zre teft idp erile lzm geleni
icr idp mahallinde yirine koyasn.

[Yev]m'l-ahad f selh-i Rebu'l-hir sene 967 [28.01.1560]

Edirne kadsna: Edirne Bostancbas Sinan'n kznn kocasndan ayrlmas

739 hakknda.

Bostanc-banun demi Hasan'a virildi. sinden olan Mstedm nm kimesneye virp

F gurre-i Cemziye'l-hir sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Hliy Edirne Bostanc-bas olan Sinn
dme mecduh mektb gnderp kzn
mahrse-i mezbrede yeni imret kurbinde
mtemekkin olan siph olanlarum zmre-
hsn-i zindegnesi olmadun arz idp tefrk
olnmasn rec itmein buyurdum ki:
Vardukda, bi'z-zt mrn-ileyhn kzn
mezbrdan tefrk eyleyp taalll ind
itdrmeyesin. yle ki, taalll niz iderse
yazup bildresin ki hakkundan gelinp
sirlerine mcib-i ibret vk ola.
ZET VE TRANSKRPSYON 327

Karasi beyine ve Balkesir kadsna: Seyfi ve Sefer adl kimselerin yol kesen
740 ekiy olduklar sbit olursa siyaset edilmelerine dair.

Yazld. olnmdur diy Sdde-i sadet'me demleri

Karesi begine ve Balkesr kdsna
hkm ki:
Bundan akdem Seyf b. Ms ve Sefer b.
Kara Pr nm kimesneler Sleymn ve Hasan
ve Ferhd nm kullar ba belleriken dutup
cebren alup giderken baz Mslimnlar yolna
gelp ellerinden alkoyup teadd itdkleri sbit
oldundan gayr mezkrn Seyf ve Sefer
kutt- tark olduklar erile sbit olup ve
Balkesr nibi imzsiyle sret-i sicil dah
oldu arz olnman mezbrlar kree
konlmd. Hliy mezkrlar gayr- vk arz
gelp ahvlleri grilmek emr idp buyurdum
ki:
Vusl buldukda, onat vechile teft
tafahhus idp gresin; arz olndu gibi
mezbrlarun kutt- tark olduklar mukeddem
erile sabit zhir olup mseccel midr? yle
ki erile kutt- tark olduklar bi-hasebi'-
eri'-erf sbit zhir olursa mahallinde
siyset eyleyesin ve emr-i erfm yirine
vardun yazup bildresn. yle ki, sbit
olmaya, ahvllerin yazup bildresin. Sonra
emrm ne vechile sdr olursa amel eyleyesin.

ehrizol ve Kerkk livalarnn birletirilerek Erbil Sanca Beyi Bekir Bey'e

741 tevcih olunduuna dair hkm.

Yazld. sanca hslar iki yz elli bir bin drt yz otuz

Mehmed avu'a virildi.
Mjdesi hkmi.
F 2 Cemziye'l-evvel sene 967
Erbil Sanca Begi Bekir Beg'e hkm
ki:
Hliy ehrizol sanca, fermn-
hmynum zre tahrr olnup defterleri Sdde-i
sadet'me arz olnmdur. Eyle olsa ol diyr-
cell'l-itibr dim manzr- dde-i ferhunde-
eserm olup enelp mamr olmas aks-y
mermum olup ve senn dah her vechile
yararluuna ve hsn-i istikmet ve kll
diynetne ve zabt u rabt- memleket ve
refhiyyet itmnn- raiyyet bbnda mcidd
s olduuna itimd- hmynum olup hak-
kunda mezd-i tfet-i husrevnem zuhra
getrp ibu sene seba ve sittn ve tisa-mie
Rebu'l-hirinn yigirmi dokuznc gninden
mutasarrf olduun hslar bedelinden otuz bin
aka terakkyle ehrizol sancan liv-i Kerkk
ile birikdrp sana tefvz eyleyp Kerkk
yedi aka ve yz yetmi yedi bin altyz seksen
be akal ehrizol hslar ve doksan iki bin
aka yazar- nhiye-i ilven ve yz krk bir bin
be yz aka yazar- Erbil'e tbi Ahft ki
cmle alt kerre yz bin dah altm iki bin alt
yz yigirmi be akalk olur; kadm hslarunla
emr olnan otuz bin aka terakkye bedel tayn
olnup (boluk) [buyurdum ki:]
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
sancauna varup keml-i adlet ve hsn-i
istikmet ile hfz [u] hrset-i memleket ve zabt
u rabt- vilyet ve refhiyyet itmnn- raiyyet
bbnda env- mes-i cemle zuhra getrp
ve vilyet-i mezbrenn mamr u bdn
olmas hussnda dah rey-i isbet-karnn
muktezsnca say ikdm ve cidd-i ml-
kelm vcda getrp ve klunun dah
meremmt lzm olan yirleri Emr'l-meri'l-
kirm Bagdd Beglerbegisi Ferhd dme
ikblh marifeti ile grp tamr idp ve
zahrelerin dah tedrk eyleyp eger
mevcibleri ve eger zahreleridr, kusr u
ZET VE TRANSKRPSYON 328

noksn komayasn. Bu bbda mrn-ileyhe her ne yzden mmkin ise bezl-i makdr
dah emr-i hmynum yazlup sli in sana eyleyp muhtc- arz olan yazup bildresin. Ve
gnderilmidr ve vilyet-i mezbrede olan ehrizol'a mteallk olan beglerden yarar olup
begler dah kem-kn her biri fermn- sancaa istihkk olanlar kimlerdr, her birinn
erfmle ve bert- hmynumla mutasarrf lke ve aretleri, yirleri sancaa mtehammil
oldu yirlerin ve lkelerin gir tasarruf itmek midr, mtehammil olan kangdur, olmayan
emrm olmdur. Her biri ber-karar- sbk gir kangdur? Yazup anlar dah arz idesin ve
yirlerine mutasarrf olup vk olan hdemt- ehrizol muhfazasiyn tayn olnan eger
hmynumda bezl-i makdr eyleyeler. hmli yenieridr, eger kul tifesidr asl ihml
olanlar arz eyleyesin. Anlar ile dah hsn-i itmeyp her biri meks mev idinp sennle
ittihd zre olup bi'l-cmle vilyet-i anda skin olalar.
mezbrenn enelp mamr olmas bbnda

[Yev]m'l-isneyn f 2 Cemziye'l-evvel sene 967 [30.01.1560]

Bosna Beyi Malko Bey'e: Pencik muktaasyla asker alnp gnderilmesi

742 hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, bade'l-yevm pen-yekden

Husrev Beg ile Paa hazretlerine gnderildi.
F 3 Cemziye'l-evvel sene 967
Bosna Begi Malko Beg'e hkm ki:
Hliy ol cnibde vk olan pen-yek
muktaasndan hsl olan akaya anda olan
alnup gnderilmek emr idp buyurdum ki:
hsl olan akay emn olan kdvet'l-emcid
Muzaffer zde kadruh marifetiyle yarar
olanlar alup gnderesin. Aka gndermeyesin.
yle ki, pen-yek akas ile alnan olanlardan
gayr ey olan dah bulnur ise alnup ne
mikdr aka virilrse bildresin.

Badad ?eylerbeyi Ferhad Paa'ya: ehrizol sancana Erbil Beyi Bekir'in

743 tayin edildiine ve oralardaki kalelerin muhafazas iin kendisinin yanna gereken
kul taifesinin ve yenierilerin gnderilmesine dair.

Yazld. yenierilerdr, mrn-ileyhn yannda hzr

Kulaksuz Mehmed avu'a virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Bagdd Beglerbegisi Ferhd Paa'ya
hkm ki:
Hliy ehrizol sanca, Erbil Sanca Begi
Bekir dme ulvvuh'ya tevch olnup liv-i
mezkrda vk olan klun eger neferleridr,
eger mevcibleridr ve sir zahre ve
meremmta muhtc olan yirleridr grilp
lzm u mhimm olan husslar tedrk olnup
h bir hussda kusr u noksn olmayup ve
tayn olnan eger kul tifesidr, eger
olmasn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup kadmden vilyet-i ehrizol
muhfazasiyn tayn olnan eger kul
tifesidr ve eger yenieridr, her birine gerei
gibi tenbh tekd eyleyesin ki, dim
mrn-ileyh yannda hdmetlerinde dim
kim olup mrn-ileyh vech grdi zre
hdmetde bulnalar ve vk olan klun dah
eger tamridr, eger zahreleridr, her huss
kd ile tedrk idp ve hisr-erenlerinn dah
mevciblerin dger yirlerden saldurup mzyaka
ekdrmeyp bi'l-cmle eger yt yaraklarnda,
ZET VE TRANSKRPSYON
eger mevciblerinde ve eger zahrelerindedr,
bir hussda kusr u noksnlarn kodurmayup
cmlesin tedrk ihzr itdresin ki, vakt-i
hcetde bir mddede kusr olmaya ve ehrizol
muhfazasiyn tayn olnan kul tifesine ve
Galata kadsna: Yahudi, Frenk ve Nasr taifesinden olan esirlerin Ehl-i
744 slm'a satlmasna ve azadllarn Mslmanlar tarafndan istihdam edilmesine
dair.
Yazld.
avu-bana virildi.
F 2 Camziyelevvel sene 967
Galata kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i mezbrede olan Yahd
ve Nasr tifesinde olan esrler teft olnup
eger aczedr, eger mutakdur ve eger esrdr,
bulnan yirlerden alnup esr olanlar ehl-i
slma bey itdrp mutak ve acze olanlar
dah, ehl-i slmdan tlib olanlara virilmesin ve
min-bad eger Yahd ve eger Nasrdur, esr
alup istihdm itmemelerin emr idp buyurdum
ki:
Dergh- muall'm avularndan Hzr
vardukda, bi'z-zt mukayyed olup taht- kaznda
olan eger Yahddr, eger Nasrdur ve Freng
tifesidr, onat vechile teft idp gresin; eger
esr, eger mutakdur, tefahhus eyleyp kardup
dah emrm zre mutak acze olanlar ehl-i
slmdan tlib olanlara istihdm in teslm
idp ve esr olanlar dah ehl-i slma bey idp
Erzurum beylerbeyine: Bundan byle kimseye timar tevcih olunmamasna dair.
745
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 9 Cemziye'l-evvel sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Erzurum Beglerbegisi
skend[er] dme ikblh'ya mufassal hkm-i
329
yenieriler anda meks mev idinp dim
anda olmak gerekdr. Gh gelp gitmek ciz
deildr. Emre mugyir kimesneye i
itdrmeyesin.
akasn shiblerine teslm idp gerei gibi
tenbh tekd idesin ki min-bad eger
Yahd'dr eger Nasrdur, bir ferd eger mutak
eger esrdr asl v kat alup istihdm
itmeyeler. yle ki, bade't-tenbh birinde ya
mutak ve yhd esr bulna, asl bir ferdn zri
makbl olmayup eedd-i siyset ile siyset
olnmasn mukarrer bilp ana gre tenbh
tekd idesin ki, sonra kimesnenn bilmedk ve
iitmedk dimee mecli olmaya ve sen dah
dim mukayyed olup bu fermn- vcib'l-
iznumun icrsnda dakka fevt itmeyesin.
Sonra yoklanup grilse gerekdr, yle ki, emre
mugyr birinde esr vey mutak bulna, zrn
makbl olmayup mesl olup netcesi sana id
olmak mukarrerdr. Ana gre basret zre olup
ve bu hkm-i hmynumun sretin sicill-i
mahfza kayd idesin. Hliy ve min-bad bu
emr-i cell'l-kadrm ile amel olnup hilfna
cevz gsterilmeye. yle ki, bazlara hkm
virilmi ise her kimde hkm var ise ellerinden
alup Sdde-i sadet'me gnderesin.
erf gnderilp yazlu yirden alt binden bir
eksk ve feth olnan yirlerden on bine varnca
kend bertunla timar vireyin diy emrm olm
idi. Hliy baz kimesneler ol emr-i
hmynumun sretin senden ihrc idp
temessk idinp ol hkm mcebince timar
taleb itdkleri ecilden ol hkm-i erfm
ZET VE TRANSKRPSYON 330

mukeddem ol vilyet feth oldukda memleket Min-bad ol hkm-i erfmn sretin

maslahat in virilmidi. Buyurdum [ki]: kimesneye virdrmeyp ol emr mcebince
kimesneye timar tevch itmeyesin.

Kuds-i erif kadsna ve Mtevelli Turgud'a: Kuds-i erif'de eski vakf

746 mtevellisi Bayram avu tarafndan bir mflise kiralanan hann bedelinden
kalan parann kendisinden alnmas hakknda.

Yazld. icreye virse teadddr. Ol mtevell erile

Kapuclar yazcsna virildi.
F 5 Cemziye'l-evvel sene 967
Kuds-i erf kdsna ve Kuds-i erf
Mtevellsi Turgud'a hkm ki:
Mektb gnderp vakf- mezbra sbk
mtevell olan Bayrm avu Trablis'de vk
olan vakf hnlar Ali nm bir mflise keflsz
icreye virp hn-i teftde mstecir-i mezbrn
zerinde iken be yz flori kesr zhir olup ve
alnacak nesnesi dah olmayup mezkr
Bayrm'dan tazmn olnmasn bildrmisin.
mdi, mtevell, bir vakf hn bir mflise
vakfa tazmn ider diy bu bbda fetv-y erf
irsl olnmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, ihzr- husam klup bir defa
fasl olm deil ise ber-mceb-i er-i kavm
teft idp bu hussda olan fetv-y mnfe
nazar idp gresin; kazyye arz olndu gibi ise
ki bi-hasebi- eri'-erf sbit zhir ola,
vakfun hakk er-i erf ve fetv-y mnf
mstedsnca sbk mtevell olan mezkr
Bayrm avu'dan taalll niz itdrmeyp
hkm idp vakf in b-kusr alviresin.

Vezir Mehmed Paa'ya: Mslmanlarn kurtarlmas iin gereken gemilerin

747 sratle ikmal edilerek Basra'ya gnderilmesi haknda.

Yazld. gnderilmidr. Mrn-ileyhden gelen

Kulaksuz Mehmed avu'a virildi. mektb dah sana gnderilp buyurdum ki:
F 3 Cemziye'l-evvel sene 967 Vusl buldukda, ahvle vkf olup dah emr
olnan gemileri muaccelen itmma iridrp
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: gndermek bbnda env- ikdm ihtimm
Bundan akdem Lahs Beglerbegisi olan eyleyesin. Huss- mezbr mahall-i ikdm ve
Mehmed, fermn- erfm olmadn Bahreyn cy- ihtimmdur. Ana gre mukayyed olup emr
cezresi'ne asker ile gep hkimi olan Res olnan husslarun ber-vech-i isticl irimesi
Murd'un kalasn almak tedrkin idp ol dah bbnda env- mes-i cemle zuhra
kffr- hksra haber idp gelp ehl-i slmun getresin ve Msr haznesinden emr zre iki yz
gemilerin alup anlar cezrede kalduklar bundan bin altun alup yz bini mrn-ileyhe irsl
akdem Sdde-i sadet'me arz olm idi. Ol idesin ve gemilere stad lzm olursa
bbda Basra beglerbegisine hkm-i erfm Trablis'den ve Trabzon'dan tedrk itdresin ve
gnderilmi idi. Hliy mrn-ileyhden stad tedrk idp Antliyye'ye gndermek in
mektb gelp ol cnibe mteallk olan ahvli Rodos begine dah hkm gnderilmidr. Ol
ilm itmi. Eyle olsa muaccelen ol cnibe irsl mahalle dem gnderesin ki, geldkde alup
in gemiler yapdurlmak emr olnup ol bbda gideler.
Mliyye tarfndan sana mufassal hkm-i erfm
ZET VE TRANSKRPSYON 331

Diyarbekir beylerbeyine: Cemsse Beyi Mlhem zerine kaydolunan mr

748 malnn toplanmas iin Ebu Ri yannda olan airetin kendi yerlerine gelmeleri
hakknda.

Yazld. Varcak gresin; arz olndu gibi ise

Selm Beg'n demi Cafer'e virildi.
F 4 Cemziye'l-evvel sene 967
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Cemsse Begi Mlhem dme izzuh
Sdde-i sadet'me gelp Gorgora areti
kendye tbi olup zerlerine kayd olnan ml-
mr cem olnmalu oldukda baz aret Eb-
R[e] yannda olmala anlardan hsl olan ml
kendden taleb olndun bildrdi. Buyurdum
ki:
aret-i mezbreden Eb-R[e] yannda olanlara
tehbh tekd idesin ki gelp aretleri yannda
olup zerlerine kayd olnan ml- mryi
aretleri ile bile ed eyleyeler. Ve Eb-Re
yannda olanlardan mrye id olan ml
mrn-ileyhden taleb olnmak ciz deildr.
Anun yannda olanlar mm-ileyh Eb-
Re'den taleb idesin. Ya ed ide ve yhd anda
olanlar gndere.

Haleb beylerbeyine: Cemsse Beyi Mlhem'e bal Yahya taifesine Ebu Ri'in
749 yardmyla dier cemaatler tarafndan mdahale ve taaddi olunmamasna dair.

Yazld. (Boluk) Vardukda gresin; vk ise zikr

Bu dah.
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Hliy Cemsse Begi Mlhem dme
izzuhya mteallk olan Yahy (?) tifesine
Bin Diya (?) cemati Eb-R[e] muvenetiyle
zerlerine gelp her yl teadd itmekden hl
olmadu istim olnd. Buyurdum ki:
olnan tifeye ve Eb-R[e'y]e tenbh
eyleyesin ki min-bad tife-i mezbrenn
zerine gelmeyp dahl teadd ve tecvz
itmeyeler. Eslemeyp gir dahl teadd
itdenler kimler ise yazup arz eyleyesin ki
haklarndan geline.

[Yev]m'l-erbi f 3 Cemziye'l-evvel sene 967 [31.01.1560]

Arboz Beyi Hasan Bey'e: Kffra mahsul verdii haber verilen kimseler
750 hakknda tahkikat yaplmasna dair.

Yazld.
Kethuds Frane'ye virildi. Ariboz Begi Hasan Beg'e hkm ki:
F yevm-i m[ezbr]. Hliy Ariboz ve stefe kdlariyle
Sdde-i sadet'me mektb gnderp bundan
ZET VE TRANSKRPSYON 332

akdem deryya ve kffr- hksra tereke olndukda, "Ramazn Emn'ndr" diy cevb
virilmeye diy hkm-i erfm gnderilmidi. virp girift eyleyen hisr-erenlerinden sl
imdiki hlde Ariboz mukbelesinde stefe olndukda: "Biz bunlar kffr- hksr gemileri
kazsna kffr- hksrdan baz gemi gelp yatdu iskele banda nsf'l-leylde sandala
stefe mddi ile yigirmi mdden ziyde tereke tereke koyarken dutup kimndr didimzde,
virildi istim olnup vuk ve adem-i vuk Ramazn Emn'ndr diy cevb virdklerinde,
malm olmas mhimmtdandur. Gresin diy sonra Ramazn Emn'den sl olndukda
fermn olnman emr-i erf mcebince benm haberm yokdur, kendleri hals itmek
Ariboz ve stefe kdlariyle ve ayn- in bana iftir iderler" diy cevb virdin arz
memleket ve b-garaz Mslimnlar eylemisin. mdi, bu hussn zuhra gelmesi
mahzarlarnda nefs-i stefe emni s ve liv-i mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Ariboz skelesi emni olan Ahmed ve Mehmed Vusl buldukda, zikr olnan olanlar ve
ve Ali ve Ramazn nm kimesneler ihzr olnup mezkr Ramazn' dah ele getrp dah tamm
sl olndukda, donanma-i hmyn seferde dikkat ihtimm ile teft tefahhus eyleyp
iken sene-i sitte ve sittn [ve] tisa-mie Zi'l- anun gibi tereke mezkr Ramazn'un idi zhir
hicce'sinn evilinde kffr- hksrun bir olur ise an da habs idp arz eyleyesin ve
barasn ve pre agribar yigirmi be gn mezkr olanlar dah yirl yirinde gresin;
mikdr deryda yatup hufyeden stefe mens kendler kadmden zirat hrset ider
tereke tahml idp donanma-i hmynun avdeti kimesneler midr, yohsa tereke-i mezkr
istim olndukda firr itdiler ve senn kethudn Ramazn'un mdur? Ve bi'l-cmle himyet
iskele yollarn hfz iderken gice ile tereke ykl itmeyp her kim itmi ise zuhra getrp arz
on drt aded merkeb ve iki nefer Arnavud- idesin.
olan dutup mezbrlar getrdilp sl

Rodos sanca beyine: Birecik'de yaplacak gemiler iin gerekli ii ve

751 levazmn Antalya skelesi'ne gnderilmesi hakknda.
Yazld. zift tedrk idp bir kalita ile yarar demnle
demi Sleymn'a virildi. muaccelen Antliyye iskelesi'ne gnderesin ki
F 5 Cumde'l-l sene 967 varup anda vezrm Mehmed Paa dmet
melhi'nn demine teslm eyleye. Bu huss
Rodos sanca begine hkm ki: ehemm-i mhimmtdandur, onat vechile
Hliy Birecik'de gemiler yaplmak fermn mukayyed olup zikr olnan stdlar ve zifti
olnup Rodos'dan ve stanky'den krk-elli nefer ale't-tacl tedrk idp gndermek ardnca
std ve kalafatc ve elli kantr mikdr zift olasn ki maslahat avk olmak lzm olmaya. Ol
tedrk olnup Antkyye'yexxix irsl olnmasn bbda mrn-ileyhe dah hkm-i erf
emr idp buyurdum ki: gnderilmidr ki Antliyye'ye dem gndere ki
alup mahall-i memra ileteler ve bu hkm-i
Vardukda, asl tehr itmeyp ale't-tacl
erfm ne gn varup, ne vechile tedrk idp,
zikr olnan gemiler in Rodos'dan ve stan-
ne zamnda gnderdn yazup bildresin.
ky'den krk-elli nefer mikdr yarar eger std
gemici ve kalafatclardur ve elli neferxxx mikdr
ZET VE TRANSKRPSYON 333

Cezayir beylerbeyine: Derya muhafazasnda bulunan iki kadrgann

752 Dersaadet'e gelmesi hakknda
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 3 Cemziye'l-evvel sene 967
Cezyir beglerbegisine hkm ki:
Mukaddem donanma-i hmynumla
mahmiyye-i stanbul'a avdet itdnde dery
muhfazasna tayn itdn iki pre
kadrgalarun ierye gelmesinin mevsimidr
diy Sdde-i sadet'mde olan demn ilm
itdi ecilden buyurdum ki:
Arz olndu zre muhfazaya tayn
itdn iki pre kadrgalarun ierye
gelmesinn mevsimi ve zamn ise haber
gnderp getrdesin ki gelp gir sefer
mhimmtlar grile.

Bosna Beyi Malko Bey'e: Bosna'da Gorie Kalesi'ni tamir etmek zere
753 toplanan kffr beylerine kar daima mteyakkzne bulunulmas hakknda.

Yazld. mukarrerdr. yle ki, anlar arz itdn zre bu

Husrev Beg ile Paa hazretlerine gnderildi. makle ahde mugyir cemiyyet ve hareket zre
F 3 Cemziye'l-evvel sene 967 olalar, sen dah gaflet zre olmak ciz deildr.
Buyurdum ki:
Bosna Begi Malko Beg'e hkm ki: Vusl buldukda, bu bbda tamm basret
Mektb gnderp liv-i Bosna serhaddinde zre olup mdmki anlar cemiyyet zre olalar,
Novi ve Kostanie nm kalalar karusnda sen dah cemiyyetn datmayup adnun ahvl
kffr- hksr klndan Gorie nm harb etvrn tecesss tetebbu idp fikr-i fsid ve
kalay tamr iderz diy kffr- hksrun hayl-i ksidleri ne idin tamm malm
boy-beglerinden Celeb Yano (?) ve Solonoski idinp dah yle ki, Memlik-i mahrse'mden
ve dah birka begler cemiyyet idp binden bir cnibe kasd- gezend ideler, her ne tarkla
ziyde atlu ve yaya kfir cem olup Memlik-i olursa say ikdm eyleyp mazarrat
mahrse'ye zarar irgrmekden ziyde ihtiyt ifsdlarn def u ref idp addan memleket
olnup Novi ve Kostanie agalarna ve vilyete ve rey v beryya zarar u gezend
neferlerine tenbh tekd olnup gaflet zre iridrmekden hazer idesin. Pojega ve sir ser-
olmayup muhafza-i memleket in cem olup had begleri kullaruma dah tenbh idesin ki, her
tamm basret zre olasn diy tenbh itdn biri hzr ve senn cnibne nzr olalar. yle
ve Budun beglerbegisi sana mektb ve haber ki lzm gelp anlar kend hllerinde olmayup
gnderp cemiyyet itmeyesin diy tenbh Memlik-i mahrse'ye taarruz iderler ise gerei
itdin arz eylemisin. mdi, bundan akdem gibi sana muvenet ideler. Amm bu bahne ile
sana bir-iki defa hkm-i erfm gnderilp mdmki anlardan ahde mugyir vaz sdr
mdmki anlardan Memlik-i mahrse ve olmaya, ber cnibden ihtille bis olur vaz
reyya zarar u gezend irimeye, kend sudrndan hazer idesin ve muhtc- arz olan
hllerinde olalar. Ber cnibden dah anlarun yazup bildresin.
vilyet ve reylarna dahl itdrmeyesin diy
emrm olm idi. Ol emr-i erfm kem-kn
ZET VE TRANSKRPSYON 334

[Yev]m's-sebt f 5 Cemziye'l-evvel sene 967 [02.02.1560]

Diyarbekir beylerbeyine: Sancak beylerinden berat resimlerini vermeyenlerden

754 resimlerinin alnp gnderilmesi hakknda.
Yazld.
skender avu'a virildi.
F 7 Cemziye'l-evvel sene 967
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Beglerbegiline mteallk olan sancak-
beglerinden resm-i bertlarn virmeyen begler
bundan akdem defter olnup defter mcebince
alnup gnderilmek emr olnup ol bbda hkm-i
erf dah gnderilmi idi. Buyurdum ki:
Varcak, bu bbda mukayyed olup emr-i
sbkum mcebince ve mukaddem gnderilen
defter muktezsnca her kimn zerinde ne
mikdr resm-i bert var ise taleb idp dah b-
kusr tahsl eyleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin. hml itmeyp emr-i erfmn
icrsnda dakka fevt itmeyesin. Ve Van
beglerbegisine mhrl kse ile hkm-i erfm
gnderilmidr, uladurasn.
754/a-
Yazld.
Bu dah.
Mezbr ile Diyrbekr beglerbegisine irsl in
gnderildi.
F yevm-i m[ezbr].
Bir sreti Van beglerbegisine.

Eski Cami ve erefeli Cami mtevellisi Hayreddin aleyhinde arzuhal

755 verenin ele geirilip bildirilmesi hakknda Edirne kadsna hkm.

Yazld. kazynun dikkat ihtimm ile teft olnup her

Mezbr Hayreddn'e virildi.
F selh-i Cemziye'l-evvel sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Mektb gnderp mahrse-i mezbrede
vk olan -erefelCami ve Eski-Cami
mtevellsi olup azl olnan Hayreddn in
Sdde-i sadet'me sunlan rukada mastr olan
kazyyenn cevb ne vechile old ise yazup
Bb- sadet-mebuma bildrmisin; malm
old. mdi, mezkr hakknda ruka sunan ele
gelmesin emr idp buyurdum ki:
Mezkrdan ve gayrdan tefahhus eyleyp
zikr olnan rukalar her kim sunm ise ki
malmun ola, grp arz idesin.

[Yev]m'l-ahad f 7 Cemziye'l-evvel sene 967 [04.02.1560]

Haleb beylerbeyine: hya etmek artyla Balis harabelerinden tmar alanlardan

756 mazl olanlara baka yerden tmar verilmemesi hakknda.
Yazld. Haleb beglerbegisine hkm ki:
Kethudsna virildi. Bundan akdem Balis harbelerinden ihy
F 21 Cemziye'l-evvel sene 967 v bdan eylemek zre hricden baz
kimesnelere timar virilmek emrm olm idi. Ol
emr-i erfme muhlif Balis harbesinden timar
alup mazl olanlara har yirde timar virilr
imi. Balis harbesinden timar virilenlere har
ZET VE TRANSKRPSYON 335

yirde timar virilmee emrm yokdur. timar tevch olnup mazl olanlara har yirden
Buyurdum ki: timar tevch olnmayup gir Balis harbesinden
Vusl buldukda, min-bad emr-i erfme tevch idesin.
mugyir Balis harbesinden art- mezbr zre

[Yev]m's-sls f 9 Cemziye'l-evvel sene 967 [06.02.1560]

Sultan Hseyin Bey'e: Lacan sanca Beyi Yusuf'u katledenlerin Kabur Beyi
757 Ebu Said'den istenilip haklarnda eriate gre muamele ifas hakknda.

Yazld. varlup bir ferd zuhra gelmeyp dalara

Ysuf Begn kethudsna virildi.
F 12 Cemziye'l-evvel sene 967
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki:
Hakkri Begi Zeynel dme izzuh mektb
gnderp mukaddem Lacan sanca sadaka
olnup katl olnan Ysuf Beg'n ktilleri ve
aret agalar olan irvin ve Aleddn ve h
Mansr ve Murd ve Pr Gyib ve Banbur (?)
nm kimesneler mezkr Ysuf Beg liv-i
mezbra vardukda, sancaa komayup katl idp
ml haznesin yam itdkleri hussn ve
Mek-bd nhiyesinde Pr Gyib nm
kimesnenn evin basup ml menlin yam
itdklerin Kabur Begi Eb-Sad demi ve
Kethuds Haydar arz- hl ile bildrmein
erile teft olnup mahall-i hdisenn zerine
kaduklarn ve Sad Beg'n davs kizb idin
arz eylemi. mdi, B-Sad senn kefletn ile
tlk olnmdur. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, asl tehr
itmeyp mezkr B-Sad'den Ysuf Beg'i katl
itdi didkleri kimesneleri taleb idp getrdp ve
kend cnibinden dah vekl-i er nasb idp
dah ol ktilleri ve veklin, mrn-ileyh
Zeynel dme izzuh'ya yarar demler ile
gnderesin ki, emr-i sbk zre erile hakk
zre teft eyleyp hak mstahkkna vsl ola.
Huzr- mezbr mahall-i ikdmdur, taalll
ind itdrmeyp bu bbda huzr lzm olup
taleb olnan demlerin ve kendnn veklin
tehr itdrmeyp getrdp gnderesin.

Bu hususa dair Sultan Hseyin Bey'e yazlan hkmden bahisle Hakkri Beyi
758 Zeynel Bey'e hkm.

Yazld. kendnn dah veklin nasb itdrp ol taleb

Bu dah olnan kimesneler ile veklin sana gndermek
emr olmdur. Buyurdum ki:
Hakkri Begi Zeynel Beg'e hkm ki: Vusl buldukda, mrn-ileyhn
Mektb gnderp emr zre katl olnan ktillerini ve mm-ileyhn veklin sana
Ysuf Beg ile B-Sad Beg'n hussn grmek gnderdkde bu bbda sana gnderilen emr-i
istednde ktiller gayb idp itat sbk zre bu huss hakk zre erile grp
itmedklerin bildrmisin. mdi, bu bbda sbit olan eger kaandur, eger sir husslardur,
Sultn Hseyin Beg dme ulvvuh'ya hkm-i erile lzm geleni icr idp muhtc- arz olan
erfm gnderilp asl taalll itdrmeyp ol yazup bildresin.
ktilleri B Sad'den taleb idp getrdp ve
Amasya beyine ve kadsna: Tefti olunduktan sonra hapsedilen Turhal
759 dizdarnn stanbul'a gnderilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 336

Yazld. sadet'me irsl olnmasn emr idp

B-hatt- erf.
Sinn Beg demi Ferhd'a virildi.
F 14 Cemziye'l-evvel sene 967
Amsiyye begine ve kdsna hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erf zre Turhal
Dizdr olan Mehmed teft olnup kazy
defterin gnderp kend habs olndun
bildrmisin. Mezkrun kayd bend ile Sdde-i
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr muhkem kayd
bend idp hisr kethuds ve sir kifyet
mikdr hisr-eri ve sen dah kethudn bile
koup Sdde-i sadet'me gnderesin ve
gnderdin kimesnelere gerei gibi tenbh
tekd idesin ki menzil merhilde onat
vechile hfz idp gaybet itdrmekden ziyde
hazer ideler. Sonra zrleri makbl olmayup ana
olacak anlara olmak mukarrerdr.

Midilli beyine: ehzade Selim'in haslarndan olan Midilli adasn iltizam eden
760 ve halka zulmeden Recep ile arkadalarnn kree koulmas hakknda.

Yazld. olnup baz zulmleri erile sbit zhir olup

Midill hisr-erenlerinden Blk-ba
Mustafa'ya virilidi.
F 14 Cemziye'l-evvel sene 967
Midill begine hkm ki:
Sen ve Midill kds mektb ve defter
gnderp bundan akdem Midill adas halk
Sdde-i sadet'me arz- hl sunup ferzend-i
ercmend olum Selm tle bakhu hslarndan
olan aday iltizm iden Receb nm kimesne
Mavrancal Memi ve Dvne Hseyin nm
kimesneleri yanna alup anlara her hussda tbi
olup nie zulm hayf iderler diy ekv
itdklerinde sunlan arz- hlde mukayyed olan
vk midr, grp arz idesin diy emr-i erfm eyleyesin ve kree koduun yazup bildresin.
irsl olnmd. Hliy ol emr mcebince teft
ve baz erile sbit olmayup, ayn-
vilyetden sl olndukda b-garaz
Mslimnlardan Alay-begi Hseyin ve Hac
Mehmed Aga ve eri-ba Mehmed ve Hasan
Aga ve Bl Kethud ve Derv Kethud ve
Osmn Oda-ba ve Hac Neb ve sir
Mslimnlar mezkr Memi ve Dvne Hseyin
ehl-i fesd ve gammzlardur ve zlimlerdur.
Adada olan reynun niesi mezkrlar
errinden terk-i diyr itdiler; harc-gzr ve
ispene alncak kimesneler kalmad didklerin
defter idp arz itmisin. mdi, mezkrlar kree
konlmasn emr idp buyurdum ki:
Mezkrlar kree koup istihdm

Aydn ve Saruhan sancaklar beylerine: Derya muhafazasnda olan Mehmed

761 Bey'e istedii zaman kale erlerinden kreki verilmesi hakknda.

Yazld. erf mcebince dery yzin hfz u hrset idp

Mehmed Beg'n demi Arslan'a virildi.
F 12 Cemziye'l-evvel sene 967
Aydn ve Saruhan sancaklar beglerine
hkm ki:
Dery muhfazasnda olan kdvet'l-emcid
Mehmed zde kadruh mektb gnderp emr-i
ele giren firkate reslerinn ve yararlarnun
haklarndan gelp krekcisi msade
itmedin bildrmein buyurdum ki:
Vardukda, sancanuzda vk olan klun
nefere mzyakas olmayan kldan mrn-
ileyh dem taleb itdkde kifyet mikdr hisr-
eri viresin. Amm kalaya lzm olmayan
ZET VE TRANSKRPSYON 337

neferden virp kalay hl komakdan ziyde hazer idesin.

Haleb beylerbeyine: Mankosa Kethuds Sinan'n kethudlktan ve kad

762 tercman Hasan'n da tercmanlk hizmetinden karlmalar hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, mezkr kethudlkdan ve

Beglerbeginn kethudsna virildi.
F 10 Cemziye'l-evvel sene 967
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Hliy mahrse-i mezbrede Mankosa (?)
Kethuds olan Sinn, zam olup kethudlkdan
ref olnup ve bi'l-fil kd tercemn olan Hasan
dah tercemnlkdan ref olnmalarn emr idp
buyurdum ki:
mezbr Hasan' tercemnlkdan ref idp min-
bad mezkra kethudlk ve mezbra
tercemnlk itdrmeyesin. yle ki, bade'l-
yevm fermn- erfme mugyir mezkr Sinn
kethudlk ve mezbr Hasan tercemnlk
umrna kardu istim olna, netcesi sana
id olur, ana gre mukayyed olasn.

[Yev]m'l-Cuma f 13 Cemziye'l-evvel sene 967 [10.02.1560]

Erzurum beylerbeyine: Gelen eliyi teenni ile; Ardahan Beyi Sinan Bey'i ise
763 acele olarak gndermesi hakknda.
Yazld. emrm olm idi. Ol emr-i erfm kem-kn
Gelen demi Mahmd'a virildi. mukarrer olman buyurdum ki:
F 13 Cemziye'l-evvel sene 967 Vusl buldukda, emrm zre geldklerinde
mrn-ileyh Sinn' muaccelen mukaddem
Erzurum beglerbegisine hkm ki: gnderp anda gelen iliyi dah emrm zre
Bundan akdem sana bir-iki defa ahkm- dem koup irsl idesin ve gnderdn
erfe gnderilp anun gibi yukaru cnibden ili kimesnelere tenbh tekd idesin ki eyym-
gelrse mukaddem Ardahan Begi Sinn dme itdur, acele ile yrimeyp menzl
izzuh'ya gnderp badeh yarar demler merhilde teenn zre geleler ve ne mikdr
koup iliyi dah heste heste gnderesin diy demi var ise isimleri ve resimleri ile defter
idp bildresin.

Mehmed Paa'ya: Basra iin Birecik suyunda yaplmakta olan gemilerin

764 gidecei yollarn durumunun bildirilmesi hakknda.
Yazld.
B-hatt- erf.
Mehmed Paa demi Ahmed'e virildi.
F yevm-i mezbr.
ZET VE TRANSKRPSYON 338

Mehmed Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem Basra mhimmt in
Birecik suy'nda gemiler yapdurmak in sana
hkm-i erfm irsl olnmd. Ol emr-i erfm
kem-kn mukarrerdr. Buyurdum ki:
Gresin, zikr olnan gemiler Birecik
suy'ndan Basra cnibine irsl olndu takdrce
yollarda muhtaral yirler var mdur, yohsa sn
vechile varmak mmkin midr, nicedr? Ehl-i
vukfdan istifsr idp tamm malm idinp
vuk zre yazup arz eyleyesin. Yohsa Ulyan-
ol vilyetine urar m, nicedr? Mufassal
bildresin. Bu huss muaccelen bildresin ki
anun gibi asr ise harc zad olmaya.

Vezir Mehmed Paa'ya: Rumeli askerleri iin Msr, Haleb ve Diyarbekir

765 hazinelerinden para gnderilmesi hakknda.

Yazld. virilmek evl diy ilm olnman, Rm-ili

B-hatt- erf. askerine bi-tark'l karz yz bin altun virilmek
Bu dah. in mid beglerbegisine ve defterdrna
hkm-i erf yazlup mrn-ileyh ile sana
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: gnderildi. Buyurdum ki:
Bundan akdem sana hkm-i erf Vusl buldukda, anun gibi hkm-i erfm
gnderilp Rm-ili askeri in Msr varnca Msr haznesi gelp irimeyp ve Haleb
haznesinden yz bin altun alup gnderesin, haznesinden dah gnderilmemise mrn-
irimez ise Haleb haznesinden gnderesin diy ileyhimya yazlan hkmi uladurup dah mid
emrm olm idi. Hliy Msr haznesi haznesinden yz bin altun alup gnderesin.
elenmek ihtimli olursa mid haznesinden

Diyarbekir beylerbeyine ve mal defterdarna: Rumeli askerleri iin mid

766 hazinesinden bor olarak Rumeli Beylerbeyisi Mustafa Paa'ya para gnderilmesi
hakknda.

Yazld. Vardukda, asl tehr eylemeyp emrm

B-hatt- erf. zre mid hazinesinden Rm-ili askeri in yz
Bu dah. bin altun ihrc idp muaccelen emr'l-
meri'l-kirm Rm-ili Beglerbegisi Mustafa
Diyrbekr beglerbegisine ve ml Paa dmet mealhi'[ye] uladurup temessk
defterdrna hkm ki: alasn.
Hliy Rm-ili askerine bi-tark'l-karz
mid haznesinden yz bin altun virilmesin emr
idp buyurdum ki:

Krehir Beyi Memi Bey'e: Budakz kazasnda taaddide bulunan iki aknin
767 yakalanmas hakknda.
Yazld.
erkes Beg kethudsna virildi. Krehri Begi Memi Beg'e hkm ki:
F 16 Cemziye'l-evvel sene 967 Hliy Hk ve Shrb nm kimesneler
Kd-asker Efendi arz idp buyurlmdur. Budak-zi kazsnda yigirmi-otuz atlu ile gezp
339
reyya teadd itdkleri ilm olnman ele
getrilmelerin emr idp buyurdum ki:
Anabolu kadsna: stanbul'a zahire getirecek Mustafa olu Mehmed Reis'e
768 mdahale ettirilmemesi hakknda.
Yazld.
Anabol kdsna hkm ki:
Taht- kaznuzda Mustafa-ol Mehmed
nm res, gemisiyle mahrse-i stanbul
zahresiyn Anabol mstahfzlarndan Hamza-
ol Mehmed ve Ali Mora nm kimesne ile irsl
Erzurum beylerbeyine: Evvelki emir mucebince cenk iin hazr bulunulmas
769 hakknda.
Yazld.
Kethuds Hurrem'e virildi.
F 19 Cemziye'l-evvel sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp beglerbegiline mteallk olan
mer kullaruma ve sir askere gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin ki her birisin yat
yaraklar ile mretteb mkemmel dmen
yarayla hzr u mheyy olalar diy emrm
olm idi. mdi, ol fermn- hmynum kem-
kn mukrrer olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, tekrr her birine yarar
demler ve mektb gnderp onat vechile
tenbh tekd eyleyesin ki her biri sanca
askeri ile ve lt- harb ktl ve edevt-
ceng cidller ile bi'l-cmle mretteb
mkemmel dmen yarayla hzr u mde
olup tekrr fermn- erfmn vrdna nzr
olalar ki andan sonra sana ne gn kup ve ne
mahalle tevecch eylemek emrm olup hkm-i
erfm gnderilrise bir n ve bir sat tehr
769/a-
Yazld.
Abdlkdir avu'a virildi.
F 3 Cemziye'l-hir sene 967
3 NUMARALI MHMME DEFTER
Vardukda, mezkrlar her ne tark ile olursa
ele getrp habs idp Sdde-i sadet'me arz
eyleyesin.
olnan iki-yz md buday mahrse-i
stanbul'da olan Unkapan'na getrp teslm
itdklerine mahmiyye-i mezbre muhtesibi
ellerine temessk virp hkm-i erfm taleb
itdklerin arz itmein, mezbrlar teslm
itdkleri buday in hilf- er kimesneyi
dahl taarruz itdrmeyesin.
terh itmeyp cmlesi emr olnan zamnda
kup mahall-i memra sennle varup vech
grdn zre fermn- hmynum
muktezsnca hdmetde ve yoldalkda
bulnalar. Bu huss sirlere kys itmeyp bir
vechile tenbh tekd eyleyesin ki sonra
kimesnenn bilmedk ve iitmedk dimee
mecli olmaya. yle ki, her biri emrm zre
hzr olmayalar, sonra bir ferdn zri makbl
olmayup mukab olmalar mukarrerdr, ana
gre her biri dakka fevt itmeyp bsret zre
olalar. Ve keml-i merhim-i husrevnemden
sana bir kabza kl ve hila- fhireden hilat-i
hmynum inyet olnup mrn-ileyh ile
i[r]sl olnmdur. Alup kabz idp hilat-i
hmynum giyp zt- Devlet-i ebed-
peyvendme mteferri olan cumhr- umrda
mcidd merdne olup yle ki, hdmet vk
olup atebe-i ulyma arz olnmaya, mahal fevt
lmak lzm gele, cmle begler kullarum ile yek-
dl olup mahall iktiz itdine gre vech
mnsib grdn zre hdmetde bulnup gaflet
ile bir vaz sudrndan hazer idesin.
Bir sreti Rm beglerbegisine.
769/b-
Yazld.
340
Mehmed Paa demi Hseyin'e virildi.
F 18 Cemziye'l-hir sene 967
Bir sreti Haleb beglerbegisine.
769/c-
Yazld.
Abdlkdir avu'a virildi.
F 3 Cemziye'l-hir sene 967
Bir sreti Dulkdirl beglerbegisine.
769/d-
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 18 Cemziye'l-hir sene 967
Bir sreti m beglerbegisine.
769/e-
nigrlerden Piyle'ye virildi.
F 17 Cemziye'l-hir sene 967
Hilat ve klc.
Bir sreti Bagdd beglerbegisine.
769/f-
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 5 Cemziye'l-hir sene 967
Sultan Hseyin Bey'e: Ayn suretle cenge hazr bulunulmas hakknda.
770
Yazld.
Bu hkm yazlup ninlanup pye-i serr-i
alya gnderilp eydr, sir beglere dah
byle yazlsun diy hatt- erf vrid olman
hatt- erf mcebince yazlmdur ve hatt- erf
Paa hazretlerindedr.
Yeniehirl Mustafa avu'a virildi.
F 15 Cemziye'l-evvel
Hilat ve kl.
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki:
Hliy emr'l-meri'l-kirm Diyrbekr
beglerbegisine hkm-i hmynum gnderilp
beglerbegiline mteallk olan begler
kullarum ve sir askir-i zafer-mesirm ile
mretteb mkemmel dmen yarayla hzr u
mheyy olup tekrr fermn- erfmn
vrdna nzr olup ne mahalde kup ve kang
cnibe tevecch itmek emrm olursa bil-
3 NUMARALI MHMME DEFTER
Bir sreti Karaman beglerbegisine.
769/g-
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi.
F 26 Cemziye'l-evvel sene 967
Bir sreti Anadol beglerbegisine.
769/h -
Yazld.
nigrlerden Sar Sinn'a virildi.
Kl ve hilat virilmidr.
F 15 Cemziye'l-hir sene 967
Bir sreti Van beglerbegisine.
769/i -
Yazld.
Bu dah.
Kezlik hilat ve klc.
Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine.
tevakkuf tayn olnan zamnda kup mahall-i
memra varmak emrm olmdur. Eyle olsa
sen dah sevlif-i eyym ve sevbk- avmdan
stne-i sadet-iyn'uma sadkat ihls ile
dim hdmet idegelmi yarar kulumsun.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda sen dah tamm
mukayyed olup eyletne mteallk olan aret
agalar ve aretn ve sir nkerlern ile
mretteb mkemmel lt- harb ktl ve
edevt- ceng ile hzr u mheyy olup fermn-
erfmn sudrna mtevakkf olasn. Sonra
her ne mahalle varmak ve ne zamnda kmak
emrm olursa bil-tevakkuf mretteb
mkemmel dmen yarayla vfir mstevf
asker ile kup mahall-i memra mlk olup
kadmden idegeldn zre devlet-i
ZET VE TRANSKRPSYONU 341

hmynuma mteallk olan cumhr- umrda kl ve hilat-i fhireden bir hilat-i

bezl-i makdr ve say-i mekr zuhra
getresin. Bu huss sirlere kys itmeyp
kuvveti bzya getrp eger aretn askeridr,
eger agalardur ve eger nkerlerndr, hzr u
mde eylemen bbnda cidd ikdm ve say-i
m l-kelm eyleyp dakka fevt eylemeyesin
ve senn hakkunda dim avtf- aliyye-i
husrevnem masrf olman hliy dah keml-i
merhim-i ehen-hnemden sana bir kabza
770/a-
Yazld.
Bu dah.
Hilat [ve] kl virildi.
Bir sreti Haydar Beg'e.
hmynum irsl olnd. Alup kabz eyleyp ve
hilat-i hmynum giyp devm- devletm
in duya itigl gsterp devlet-i ebed-
peyvendme mteferri olan husslarda env-
mes-i cemle vcda getresin. yle ki,
hdmet Bagdd cnibine derse tevakkuf
itmeyp ol canibe iriesin ve kang cnibe ibtid
hdmet der ise ol cnibe hzr olasn.
770/g-
Yazld.
Yeniehirli Mustafa avu'a virildi.
Hilat [ve] kl virildi.
Bir sreti Heytm ? ( ) Begi Hn Abdl
Beg'e.

770/b-
770/h-
Yazld.
Bu dah.
Mustafa avu'a virildi.
Hemn (?) hilat.
Kl ve hilat.
Bir sreti Sultn Hseyin Beg-ol Kubd'a.
Bir sreti Harran Hkimi Sultn Ahmed Beg'e.

770/i-
770/c-
Yazld.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
Ramazn avu'a virildi.
Hilat ve kl.
Hilat ve kl.
Bir sreti Mahmd b. Hasan Beg'e.
Bir sreti Palu Hkimi Cemd Beg'e.

770/j-
770/d-
Yazld.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
Mustafa avu'a virildi.
Hilat ve kl.
Kl ve hilat.
Tbi-i Diyrbekr.
Bir sreti Hakkri Begi Zeynel Beg'e.
Bir sreti Ein Hkimi Ksm Beg'e.

xxxi
770/e -
770/k-
Yazld.
Yazld.
Bir sreti irvi [Begi] Abdl'a.
Mustafa avu'a virildi.
Hilat ve kl.
770/f- Tbi-i Van.
Yazld. Bir sreti Zeynel Beg-ol Alpak Begi Zhid
Beg'e.
Hasan eleb ile Paa hazretlerine gnderildi.
F 15 Cemziye'l-evvel sene 967
Bir sreti Baheddn Beg'e. 770/l-
ZET VE TRANSKRPSYONU
Amsiyye kdsna kd-asker tarafndan
yazlan hkm Mustafa avu'a virildi.
770/m-
Yazld.
Keysan Sanca Beyi Hasan Bey'e: Ayn vechile cenk iin hazr bulunmalar
771 hakknda .
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
Hilat.
Kisan (Keysan) Sanca Begi Hasan
Beg'e hkm ki:
Hliy Van Beglerbegisi Kubd dme
ikblh'ya hkm-i hmynum gnderilp
beglerbegiline mteallk olan begler
kullarum ve sir askir-i zafer-mesirm ile
mretteb mkemmel dmen yarayla hzr u
mheyya olup tekrr fermn- erfmn
vrdna nzr olup ne mahalde kup ve ne
cnibe tevecch olnmak emrm olursa bil-
tevakkuf tayn olnan zamnda kup mahall-i
memra varmak emrm olmdur. Eyle olsa
buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah bu bbda
mukayyed olup sancauna mteallk olan aret
agalar ve aretn ve sir nkerlern ile
mretteb mkemmel lat- harb ktl ve
771/a-
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
Hilat.
Tbi-i Van.
Bir sreti irvi Begi Abdl Beg'e.
771/b-
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
Hilat.
Tbi-i Van.
Bir sreti Mks Begi Mr Ahmed Beg'e.
771/c-
342
Mustafa avu'a virildi.
Hilat ve kl.
Bu dah.
Bir sreti Bekir Beg'e.
edevt- ceng ile hzr u mheyy olup fermn-
erfmn sudrna mtevakkf olasn. Sonra ne
mahalle varmak ve ne zamnda kmak emrm
olursa bil-tevakkuf mretteb mkemmel
dmen yarayla vfir mstevf asker ile
kup mahall-i memra mlk olup dah
devlet-i hmynuma mteallk olan umrda
bezl-i makdr ve say-i mekr zuhra
getresin. Bu huss sir zamna kys itmeyp
kuvveti bzya getrp eger aretn askeridr
ve eger agalardur ve sir nkerlerndr, hzr
u mde eylemen bbnda cidd ikdm ve
say-i m l-kelm idp dakka fevt
eylemeyesin. Ve keml-i avtf-
husrevnemden sana hilat-i hmynum
gnderilmidr. Giyp devm- devletm
dusna itigl gsterp dah devlet-i ebed-
peyvendme mteferri olan meslih-i
mhimmtda bezl-i makdr eyleyp mesa-i
cemle zuhra getresin.
Yazld.
Bu dah.
Mustafa avu'a.
Hilat.
Tbi-i Van.
Bir sreti Mks Begi karnda Mr Hasan'a.
771/d-
Yazld.
Yeniehirl Mustafa avu'a virildi.
Hilat.
Tbi-i Van.
Bir sreti Lahcan Begi B-Sad Beg'e.
771/e-
ZET VE TRANSKRPSYONU 343

Yazld. Mustafa avu'a virildi.

Mustafa avu'a virildi. Hilat.
Hilat. Tbi-i Diyrbekr.
Tbi-i Van. Bir sreti Krkik Begi Mr brhm-ol
Bir sreti eref Beg-ol'na. Ahmed'e.

771/f- 771/m-
Yazld. Yazld.
Mustafa avu'a virildi. Ramazn avu'a virildi.
Hilat. Hilat.
Tbi-i Van. Tbi-i Diyrbekr.
Bir sreti Gz Kran-ol ,'e. Bir sreti Harprut Begi Timurta'a.

771/n-
771/g- Yazld.
Yazld. Mustafa avu'a virildi
Mustafa avu'a virildi. Hilat.
Hilat. Tbi-i Diyrbekr.
Tbi-i Van. Bir sreti Atak Begi Ysuf Beg'e.
Bir sreti Agakis Begi Mehmed Beg'e.

771/-
771/h- Yazld.
Yazld. Mustafa avu'a virildi.
Mustafa avu'a virildi. Hilat.
Hilat. Tbi-i Diyrbekr.
Tbi-i Van. Bir sreti Kulp Begi Alican Beg'e.
Bir sreti Kutur Begi Dembele Mansr Beg'e.

771/p-
771/i- Yazld.
Yazld. Mustafa avu'a virildi.
Yeniehirl Mustafa avu'a virildi. Hilat.
Hilat. Tbi-i Diyrbekr.
Tbi-i Van. Bir sreti Zirik Hall Beg'e.
Bir sreti Daveni Begi Zeynel Beg'e.

771/r-
771/j- Yazld.
Yazld. Mustafa avu'a virildi.
Mustafa avu'a virildi. Hilat.
Hilat. Tbi-i Diyrbekr.
Tbi-i Van. Bir sreti Zirik Yakb Beg'e.
Bir sreti Brgr Begi Saruhan Beg'e.

771/s-
771/k- Yazld.
Yazld. Mustafa avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYONU 344

Hilat. Bir sreti Deyr-i Ruha Begi h-kul Beg'e.

Tbi-i Diyrbekr.
Bir sreti Gence Begi Sultn Ahmed Beg'e.
771/ac-
Yazld.
771/u- Mustafa avu'a virildi.
Yazld. Hemn hilat.
Ramazn avu'a virildi. Tbi-i Bagdd.
Hilat. Bir sreti Pave begine.
Tbi-i Erzurum.
Bir sreti Pertek Begi Rstem Beg'e.
771/ad-
Mustafa avu'a virildi.
Hemn hilat.
Tbi-i Bagdd.
771/v-
Yazld. Bir sreti ehr-i bzr begi.
Tbi-i Erzurum.
Bir sreti Ki Begi elik Hall-ol Mehmed'e.
771/ae-
Yazld.
Bu dah.
771/y-
Yazld. Hilat.
Tbi-i Bagdd
Ramazn avu'a viridi.
Hilat. Bir sreti Deyr-i Divn Begi Sleymn Beg'e.
Tbi-i Erzurum.
Bir sreti emikezek lkesinde sancak tasarruf
771/af-
iden Pelten'e.
Yazld.
Bu dah.
Hemn hilat.
771/z-
Yazld. Tbi-i Bagdd.
Ramazn avu'a virildi. Bir sreti Suru Begi Zeynel Beg'e.
Hilat.
Tbi-i Erzurum.
771/ag -
Bir sreti emikezek lkesinde sancak tasarruf Yazld.
iden Keyhusrev'e. Bu dah.
Hilat.
Tbi-i Bagdd.
771/aa-
Yazld. Bir sreti Baban Begi Mr Hzr Beg'e.
Ramazn avu'a virildi.
Hilat.
771/ah-
Tbi-i Erzurum.
Yazld.
Bir sreti Kz-uan Begi Allahvirdi Beg'e. Bu dah.
Hilat.
Bagdd.
771/ab -
Bir sreti Dudan Begi Budak Beg'e.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
Hilat.
771/aj-
ZET VE TRANSKRPSYONU 345

Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Hilat. Bagdd'a.
Bagdd. Bir sreti Zencire ve Sipa Begi Ksm Beg'e.
Bir sreti Z'l-cevzn Begi Aras (?) Beg'e.

771/at-
Yazld.
771/ak-
Bu dah.
Yazld.
Bagdd'a.
Bu dah.
Bir sreti Zencire Begi Hamza Beg'e.
Hilat.
Bagdd'a.
Bir sreti Derne Begi Mr mer'e. 771/au-
Yazld.
Bu dah.
771/al- Bagdd'a.
Yazld. Bir sreti Berd Begi Esed Beg b. Budak Beg'e.
Bu dah.
Bagdd'a. 771/av-
Bir sreti liye-i Glbg'ye (?). Yazld.
Bu dah.
Bagdd'a.
771/an-
Bir sreti Matolta (?) nm sancak tarikyle Kul
Yazld.
Beg karnda s Beg'e
Bu dah.
Bagdd'a.
Bir sreti Cengiz Hn'a. 771/ay-
Yazld.
Bu dah.
771/ao- Bagdd'a.
Bu dah. Bir sreti Kils Begi brhm Beg'e.
Bagdd'a.
Bir sreti Kils Beg'e. 771/az-
Yazld.
Bu dah.
771/ap-
Bagdd'a.
Yazld.
Bir sreti Gelengn ve Vecnegle (?) Begi
Bu [d]ahi.
Shrb Beg'e.
Bagdd'a.
Bir sreti Urman Begi Cihan h Beg'e.
771/ba-
Yazld.
771/ar-
Bu dah.
Yazld.
Bagdd'a.
Bu dah.
Bir sreti rgn Begi Hseyin Beg biraderi
Bagdd'a.
Seyfeddn['e].
Bir sreti Badvanlu Dilver Beg'e.

771/bb-
-771/as- Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYONU 346

Bu dah.
Bagdda.
Bir sreti Kala-y Haver-h [Begi] Vel 771/be-
Beg['e]. Yazld.
Bu dah.
Bagdd'a.
771/bc- Bir sreti nar Betrek (?) Beg['e].
Yazld.
Bu dah.
Bagdd'a. 771/bf-
Bir sreti Avz (?) Begi Nazr Beg. Yazld.
Bu dah.
Bagdd'a.
771/bd- Bir sreti Kregz (?) Begi Hseyin Beg.
Yazld. [Yev]m'l-ahad f 15 Cemziye'l-evvel sene
Bu dah. 967
Bagdd'a.
Bir sreti an-gedi [Begi] Kanber Beg.

am beylerbeyine: Evvelce celbedilmi olan Nablus sbk Alay Beyi Toklu

772 Mehmed'in gnderildiine ve hakknda tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. olnmd. Hliy emrm zre ahvli grilmek

Gitmedi in habs ile Ekrd Sanca Begi olan iftihr'l-
meri'l-kirm Canpulad dme izzuh'ya teslm
m beglerbegisine hkm ki: olnup sana gnderildi. Buyurdum ki:
Bundan akdem Nablus Alay-begisi olup Vusl buldukda, habsne alup dah emr-i
tefti fermn olnup hkm-i erfm irsl olnan sbk zre ahvlin teft eyleyesin.
Tokl Mehmed, Sdde-i sadet'mde habs

773 Rum beylerbeyine: Krdistan beylerine avu Mustafa ile gnderilen

hil'atlerin Diyarbekir beylerbeyine slimen ulatrlmasna dair.

Yazld. kadruh ile hilatler irsl olnmdur.

Mezbra virildi. Buyurdum ki:
F 17 Cemaziyelevvel sene 967 Vusl buldukda, lzm olan mahalde
kifyet mikdr dem koup emn slim
Rm beglerbegisine hkm ki: Diyrbekr beglerbegisine uladurasn ki
Hliy Krdistn begleri kullaruma gnderilen espba zarar gelmek ihtimli
Dergh- muall'm avularndan Mustafa zde olmaya.
Yazld.
Bu dah.
773/a -
ZET VE TRANSKRPSYONU 347

Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine kifyet

773/d-
mikdr dem koup irsl olnan beglere
Yazld.
uladura.
Bu dah.
Bir sreti Diyrbekr'e varnca vk olan
kdlara.
773/b-
Yazld.
Bu dah.
773/e-
Bir sreti Diyrbekr'e varnca vk olan Yazld.
kdlara. Ramazn avu'a virildi.
F 17 Cemaziyelevvel sene 967
Bir sreti Diyrbekr varnca vk olan
kdlara.
773/c-
Yazld.
Mahmd avu'a virildi.
F yevm-i mezbr.
Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine.

Kastamonu Beyi Sleyman Bey'e: Kre-i Mamure'deki madencilerden cinayet

774 suu ileyen bir kimsenin siyaset ettirilmesi hakknda.

Yazld. mcebince teft olndukda kan idenler ikrr

Kethuds Mustafa'ya virildi.
F 17 Cemziye'l-evvel sene 967
Kastamoni Begi Sleymn Beg'e hkm
ki:
Mektb gnderp Kre-i mamre'de olan
madencilern baz kullar kan idp bu huss
teft olnmak in vrid olan hkm-i erfm
idp lkin mezbrlardan birisi ml- mr ile
alnmdur diy shibi ind itmein Kastamoni
kalas'nda habs oldun arz itdn ecilden
siyset olmasn emr idp buyurdum ki:
Arz itdn zre mezbra siyset itdrp
emrm yirine vardun bildresin.

775 773 numaral hkmn tekrardr: .

Yazldxxxii. Vusl buldukda, lzm olan mahalde

Mezbra virildi. kifyet mikdr dem koup emn slim
F 16 Cemziye'l-evvel sene 967 Diyrbekr beglerbegisine uladurasn ki
gnderilen espba zarar olmak ihtimli olmaya.
Rm beglerbegisine hkm ki:
Hliy Krdistn begleri kullaruma
Dergh- muall'm avularndan Mustafa zde 775 /a-
kadruh ile hilatler irsl olnmdur. Yazld.
Buyurdum ki: Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYONU 348

Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine kifyet uladura.

mikdr dem koup, irsl olnan beglere Bir sreti.

Vezir Mehmed Paa'ya: Harbe hazr bulunmalar hakknda beylerbeyilere

776 gnderilen hkmlerden bahisle, kendisinin de emre intizaren hazr olmasna dair.

Yazld. Vusl buldukda, sen dah sana kolan eger

Mehmed Paa demi Hseyin'e virildi.
F 17 Cemziye'l-evvel sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Hliy ummen beglerbegiler kullaruma
ahkm- erfe gnderilp her biri
beglerbegiliklerine mteallk olan begler
kullarum ve sir askir-i nusret-mesirme
tenbh tekd idp cmle yat yaraklar ile
hzr u mheyy olup sonra ne zamnda klup
ve ne mahalle varmak emrm olursa bil-
tevakkuf kmak emrm olup ve sir mer-i
Krdistn'a dah ol bbda ahkm- cihn-
mutum gnderilp buyurdum ki:
blk-halkdur ve eger yenieri kullarumdur ve
sirleridr, tenbh idesin ki her biri hzr u
mheyy olalar ki sonra mahal iktiz idp bir
cnibe tevecch itmek lzm geldkde cmlesi
yanunda hzr olup kimesneye tevakkuf lzm
gelmeye ve etrf cevnibe dah gz ve kulak
dutup mahal her ne yzden iktiz iderse anunla
amel idp muhtc- arz olan ve sir vkf
olduun ahbr- sahhay ilmdan hl
olmayasn ve sennle kolan askere lzm olan
orduc tedrk ihzr itmek in Haleb
kdsna hkm-i erf yazlup sana gnderildi.
Uladurup tayn olnan mikdr orducy tayn
itdrp ihzr itdresin ve Diyrbekr
beglerbegisine hkm yazlup sana gnderildi;
uladurasn.

Haleb kadsna: Vezir Mehmed Paa'nn emrine hazr bulundurulacak

777 muhtelif sanatkrlar hakknda.

Yazld. oldukda yazlup ihrc olmasn emr idp

Bu dah.
Haleb kdsna hkm ki:
Vezrm Mehmed Paa dmet melhi
dem gnderp yanunda olan askere orduc
lzm oldun ilm eylemein mahmiyye-i
mezbrede olan ehl-i hrefden iki nefer kassb
ve drt nefer arpac ve nefer etmekci ve iki
nefer nalband ve iki nefer bakkl ve bir nefer
semerci ve bir nefer berber ve iki nefer my-tb
ve bir nefer sarrc ve iki nefer bac ve iki nefer
ac ve bir nefer bezzz ve iki nefer ark ve
iki nefer pbuc ve bir nefer mumc ve bir nefer
nalac -ki cmle yigirmi dokuz nefer olur-
mrn-ileyh bir cnibe tevecch itmel
buyurdum ki:
Vusl buldukda, vakt mevsiminde tehr
eylemeyp zikr olnan erbb- hrefn
yararlarndan ve kdirlerinden emr olnan
orduclar yazup tayn eyleyp her birinn
sanatlerine lzm mhimm olan havyicle-
riyle hzr u mheyy eyleyesin ki sefere
kldukda cmlesi mrn-ileyh ile kup
orduda olalar. Emrm zre zikr olnan orduclar
yazup defter itdkden sonra bir sretin dah
tayn olnan orduclara imzlayup ve
mhrleyp viresin ki, vakt hcetde anunla
amel eyleye. Huss- mezbr ziyde mhimm
lzmdur. Ana gre mukayyed olup emr olnan
orduclar b-kusr yazup bile karmak bbnda
dakka fevt eylemeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYONU 349

Rumeli beylerbeyine: Rumeli askeri iin orducu lzm olduunda gndermesi

778 iin mid kadsna hkm yazldna dair.

Yazld. eyleyp Rm-ili askerine irsl eyleyesin diy

Uladurmak in Mehmed Paa'ya gnderildi.
Mezbr ile.
F yevm-i mezbr.
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Rm-ili askeri anun gibi bir cnibe
tevecch idp orduc lzm olursa, orduc ihrc
mid kdsna hkm-i erfm yazlmdur.
Buyurdum ki:
Sen dah bu bbda mukayyed olup anun
gibi bir cnibe hareket itmek lzm gelrse
mm-ileyhden emrm mcebince orduc taleb
eyleyesin.

779 Ayn hususta mid kadsna hkm.

Yazld. Vusl buldukda, asl v kata tehr terh

Bu dah. itmeyp taht- kaznda vk olan ehl-i hrefn
her cinsinden kifyet mikdr orduc yazup
mid kdsna hkm ki: tayn eyleyp levzm mhimmtlar ile ihtr
Vilyet-i Diyrbekr'de klayan Rm-ili idesin ki lzm oldukda ber-vech-i isticl
askeri anun gibi bir cnibe tevecch idp sefer mrn-ileyhe irsl eyleyesin. Huss- mezbr
itmek lzm gelrse orduc ihrc olnmas mahall-i ihtimmdur. hmlden hazer idesin.
lzm mhimm olman buyurdum ki:

Bekir Bey'e: ehrizol Kul Aalnn Kerkk Alay Beyi olan Hasan'a tevcihi
780 hususunda mtalaasn bildirmesine dair.

Yazld. fermn olnup ml- mr terakk olmak murd

Bekir Beg'e hkm ki:
Mukaddem ehrizol'de havss- hmyna
nzr olan vz mektb gnderp nzr oldu mezbrun ikdm ve kendnn sayi ile ml
senede mrye kll mahsl id olup amm
ehrizol'de olan kul-aas Hasan'n muveneti
oldiyse ml dah ziyde hsl olurdu.
Memleketn nefi ve zarar kul iledr. Mdmki
bu aga bundadur, memleket mamr olmayup
harb olmakdadur. Eger nezret tekrr kendye
ise zikr olnan agalk Kerkk sancanda
zemetle Alay-begi olan Hasan'a sadaka
buyurla ki yarar ve dilverlik ile mehrdur,
ziyde terakk bulur diy arz eylemi idi.
Buyurdum ki:
Vardukda, bu huss onat vechile gresin;
fi'l-vk kazyye arz olndu gibi midr,
niedr? Asl ile arz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYONU 350

[Yev]m'l-isneyn f 16 Cemziye'l-evvel sene 967 [13.02.1560]

Msr beylerbeyine: Deniz mevsimi olduu iin Msr Kapudan c'n

781 yallarn muhafazasna kmas hakknda.

Yazld. gemiler ile mretteb mkemmel dmen

yarayla deryy kup kadmden hfz u hrset
Msr beglerbegisine hkm ki: ide geldi yallar eger Trablus yakalardur,
Hliy mevsim-i dery olup ol cnibler ve eger Rodos yallardur, levend ve korsandan
Rodos cniblerinn ve sir hfz olnacak mahf olan yirleri onat vechile hfz u hrset
memleketlern hfz u hrseti lzm mhimm idp levend ve korsandan ve sir kffr-
olman buyurdum ki: hksrdan deryda yriyen tccr ve sir
msfirn-i bahre ve yallara zarar u gezend
Vusl buldukda, bi'l-fil Msr Kapudan
iridrmeyp savn u siynetde dakka fevt
olan kdvet'l-meri'l-kirm c dme
itmeyp tamm basret zre ola. Muhtc- arz
izzuh'ya gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki
olan bildresin.
vakt mevsimi ile muhfaza in tayn olnan
Ekiynn haklarndan gelinmesi hakknda Bursa beyine ve Nzr Keml'e
782 tekiden hkm.
Yazld. haklarndan gelesin diy emrm olm idi. Ol
Kdnun demi Mustafa'ya virildi. emr-i erfm kem-kn mukarrer olman
F 18 Cemziye'l-evvel sene 967 buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol size irsl olnan
Burusa begine ve Edremid['de] kd olup mufassal emr-i erfm zre ehl-i fesd
nzr olan Keml dme fazlhya hkm ki: tetebbu idp buldurup emr-i sbk mcebince
Bundan akdem size hkm-i erfm amel idesin.
gnderilp ehl-i fesd olanlar teft idp

[Yev]m'l-erbi f 17 Cemziye'l-evvel sene 967 [14.02.1560]

Gelibolu kadsna: Donanma-y hmyn iin Anadolu'dan Rumeli'ye geecek

783 krekilerin deftere gre geirilmesi hakknda.
Yazld. balar muvin mbir olalar diy
bildrmisin. Buyurdum ki:
Gelibol kdsna hkm ki: Vusl buldukda, arz itdn zre gelp
Mektb gnderp donanma-i hmynum krekci ile geen kuztun elinde olan krekci
in Anadol'dan Rm-ili'ne krekci gedkde hkmin ve kendlern defterlerin grp ne
Kazda'nun harm levendleri krekcilere mikdr krekci ihrcna fermn- erfm olup
karup bile gep dah yol kesp nie fesd kuzt ka neferin defter idp, alup gelrler ise
idegelmilerdr. Gelp geen kuztun elinde anlar gerp andan mad krekci nmiyle
olan krekci hkmine ve defterine nazar olnup har levend tifesin gertmeyp men
tayn olnan krekciden gayr kimesne eyleyesin ve bu hussa anda olan acem-
gemeyp ve bu hussa acem-olanlar, yaya- olanlar yaya-balarndan kdvet'l-emsil bile
mbir ve mun ola, yle bilesin.
ZET VE TRANSKRPSYONU 351

Vezir Mehmed Paa'ya: Ulfelerini aldktan sonra lzm olduunda

784 bulunmayanlarn buldurulup tedip edilmeleri hakknda.
Yazld. Arz itdn zre ol gaybet idenleri her
demi Hasan'a virildi. kande ise tetebbu u tecesss idp buldurup
Fi't-trhi'l-mezbr getrdp dah her ne vechile tedb olnmalar
vech mnsib grilmek vech mnsib oldu
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: zre her birin onat vechile tedb eyleyesin ki
Mektb gnderp ulfecilerinden baz sirlerine mcib-i nashat olup bir dah bir ferd
kimesneler ulfelerin alup gerek olduklar anun gibi bir vaz itmek ihtimli olmaya ve
zamnda gaybet idp anun gibilerin tedb yhd gnderesin ki, kree kolup min bad
olmalar hussn arz itmisin. Buyurdum ki: ihrc olnmaya.
Mehmed Paa'ya: Kul taifesi iin gereken barutun tedariki ve Haleb
785 hazinesinden para verilmesi hakknda.
Yazld. Gresin, eger Haleb kalas'nda ve eger
Bu dah. Trablus'da ve eger mid'de kifyet mikdr
[b][r]txxxiii varise alasn, yoise arz idesin;
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: tedrk olna ve arz itdn zre sana Haleb
Mektb gnderp anda olan kul tifesine haznesinden yirmi bin altun virilmek in
brt lzmdur diy bildrmisin. mdi, Haleb defterdrna hkm-i erf yazlup sana
buyurdum ki: gnderildi; uladurup dah alasn.

Arap defterdarna: Hazine-i Haleb'den Mehmed Paa iin yirmi bin filori
786 verilmesi hakknda.
Yazld. Hazne-i Haleb'den mm-ileyhe yirmibin
Bu dah. flori virp deftere kayd idp muhsebene
Hve. geresin. Bunda olan hslarndan tahsl olnup
hazne-i mirem in zabt olnur. yle bilesin.
Arab defterdrna hkm ki:
Mehmed Paa mektb gnderp hazne-i
Haleb'den yirmibin flori virilmesin arz
eylemein buyurdum ki:

Badad'a varncaya kadar yol zerinde bulunan beylere: Baz mera

787 hilatlerini getiren avu Mustafa'ya ve hilatlere zarar verdirilmemesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, emn slim mrn-

ileyhim beglere sl idp kendye ve gnderilen
Bagdd'a varnca yol zerinde vk olan espba zarar u gezend iridrmeyesin.
beglere hkm ki:
Hliy Dergh- muall'm avularndan
Mustafa zde kadruh ile baz mer kullaruma
hilat ile irsl olnmdur. Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYONU 352

Galata kads'na: Galata'da yaplan evler yenilenirken saakl olarak deil

788 kireli olarak yaptrlmas hakknda.
Yazld. Galata kdsna hkm ki:
Uladurmak in avu-basna teslm olnd. Mektb gnderp mahrse-i mezbrede
F 21 Cemziye'l-evvel sene 967 ihrk olnan evler hussn bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Varcak, zikr olnan evler tekrr bin
olnmalu oldukda shiblerine tenbh tekd
eyleyesin ki saak itdrmeyp kerpi ile
yapdurasn.
Haleb defterdarna: am yenierilerinin ulfelerine ait defterin bir suretinin
789 gnderilmesi hakknda.

Yazld. olman yirlerine dem yazlmak hussn

Mehmed Paa demi Hasan'a virildi.
Haleb defterdrna hkm ki:
Hliy m beglerbegisi mektb gnderp
m yenierilerinn elli alt nefer noksn zre
bildrmein buyurdum ki:
m yenierilerinn ulfeleri salndu
defterin sretin ihrc idp muaccelen Sdde-i
sadet'me gnderesin. Ne mikdr mahlli var
idi malm ola.

Piri Bey'e: Badad'dan avdet eden Mehmed avu'a sancaktarnn ve

790 eribasnn saldrsndan dolay, bunlarn stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. csssun" diy dutup esbabn alup kalada

B hatt- erf, Paa'dadur.
brhm avu'a virildi.
F 17 Cemziye'l-evvel sene 967
Pr Beg'e hkm ki:
Bundan akdem Basra'ya ulak ile irsl olnan
Dergh- muall'm avularndan Mehmed zde
kadrhu Sdde-i sadet'me gelrken senn
cnibnden mektb ve ulak ile sancakdrun ve
eri-baun akabince Glek'de irip "sen
koyup kendyi alup gidp bu makle ihnet
itdklerin mrn-ileyh Sdde-i sadet'me
arz itmein mezkrlarn muaccelen Sdde-i
sadet'me gnderilmesin emr idp buyurdum
ki:
Vusl buldukda, ol sancakdrun ve eri-
baun tehr itmeyp mrn-ileyhe teslm
idp ve sen dah bile yarar demler koup
Sdde-i sadet'me gnderesin.

Glek dizdarna: Merkum Mehmed avu'un tevkifi iin Piri Bey tarafndan
791 Klek'deki bacdarlara yazlan mektubun gnderilmesi hakknda.

Yazld.
Mezbr avua demi Abd ile gnderildi. Glek dizdrna hkm ki:
F 17 Cemziye'l-evvel sene 967 Bundan akdem Basra'dan gelen Dergh-
muall'm avularndan Mehmed zide
ZET VE TRANSKRPSYONU
kadrh'y dutup kayd bend ile gnderesin
diy Glek'de bcdr olanlara cenb- emret-
meb Pr Beg dme ulvvuh'dan mhrl
mektb ile sancakdr ve eri-bas
gnderilmi. Mrn-ileyhn bcdra bu bbda
gnderdi mektb her kimde ise buldurup
Sdde-i sadet'me gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
792 772 numaral hkmn tekrardr.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 18 Cemziye'l-evvel [sene 967]
m beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Nablus alay-begisi olan
Toklu Mehmed'n tefti in sana hkm-i
erfm gnderilmidi. Ol emr-i erfm kem-
Erzurum beylerbeyine: Erzurum kullar ulfelerinin gnderilmesi iin Haleb
793 defterdarna hkm yazldna dair.
Yazld.
Mektb Defterdr Efendi'dedr.
Kethuds Hasan'a virildi.
F 18 Cemziye'l-evvel sene 967
Hvale huss in Mliyye tarafndan yazlan
hkm defterdr demi Kenn'a virildi.
F 22 Cemziye'l-evvel sene 967
Arap defterdarna: Hama'da harap olan mr hamam hakknda tahmin bir
794 rapor gndermesine dair.
Yazld.
demine virildi.
F 21 Cemziye'l-evvel sene 967
Arab defterdrna hkm ki:
Mektb gnderp Ham'da olan mr
hammm haylden ber ilemeyp tamri dah
mmkin olmayup satlmas enfadur diy Ham
kds sana mektb gnderdin bildrmisin.
353
Dergh- muall'm avularndan brhm
zide kadruh vardukda, mrn-ileyhn ol
mektbun her kang bcdrda ise buldurup alup
mhrleyp mezbr avua teslm idp
gnderesin. yle ki, ihml idesin ve yhd
taalll itdresin, zrn makbl olmaz; her
kande ise bulup gnderesin.
kn mukarrer[dr]. Kend Sdde-i sadet'mde
mahbs olman kayd bend ile demn avu-
basna teslm olnup irsl olnd. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, emr-i sbk zre mezkrun
ahvlin teft eyleyesin.
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp anda olan kullarun
ulfeleri ahvlin bildrmisin. mdi, slb-
sbk zre gnderilmesiyn Haleb defterdrna
hkm gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda sen dah
mtenebbih olasn.
Amm tamr oldukda ne mikdr aka ile olur
ve ne mikdr mahsl virr ve satldu takdrce
ne bhya alurlar, beyn itmemisin.
Buyurdum ki:
Vardukda, hammm- mezbrun ol
husslarn dah grp tahmn-i sahh ile tahmn
idp mekk nesnesin komayup shhat zre
malm idinp dah vuk zre yazup
bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYONU 354

Dergh- li avularndan dris'e: Tahkikat evvelce kendisine emrolunan

795 miller ve kardeleri hakknda.
Yazld. verilen miller ile karndalar hussn
Hasan avu'a virildi. bildrmisin. Ve grilmedine krekci ve
F 20 Cemziye'l-evvel sene 967 avrz emri mni oldun bildrmisin. mdi,
krekci huss ehemm-i mhimmtdandur.
Dergh- l avularndan drs avu'a Buyurdum ki:
hkm ki: Varcak, krekci ahvli ber-taraf oldukdan
Mektb gnderp mukaddem teft fermn sonra mezkrlar ihzr idp emr-i sbkum
olnup hukk- ns alvirilmek in hkm-i erf mcebince teft eyleyesin.

Hamideli beyine: Burdur sbk Nibi Hac'nn tahkikat yapmak zere tarafna
796 gnderildiine dair.
Yazld. Mezbr Sdde-i sadet'mde mahbs
Mezbr Ahmed'e virildi. olman hliy Teke ili siphilerinden Ahmed
F 20 Cemziye'l-evvel sene 967 nm siph ile teft in sana irsl olnup
buyurdum ki:
Hamd-ili begine hkm ki:
Varup teslm itdkde emr-i sbkum
Bundan akdem Burdur nibi olan Hac
mcebince teft eyleyesin.
nm kimesnenn tefti in sana hkm-i
erfm gnderilmidi.

Van beylerbeyine: Lahcan Beyi Yusuf Bey'in ktilleri hakknda Hakkri Beyi
797 Zeynel'e hkm gnderildiine ve kendisine yardmda bulunulmas hakknda.

Yazld. Begi Zeynel dme izzuh'ya hkm

Rstem Kethud'ya virildi.
F 20 Cemziye'l-evvel sene 967.
Van beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Lahcan Begi iken katl
olnan h Ysuf'un Beg'n huss in Hakkri
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda sen dah
mukayyed olup anun gibi lzm gelr ise
muvenet eyleyesin.

[Yev]m'l-ahad F 21 Cumde'l-l sene 967 [18.02.1560]

skenderiye beyine ve Podgorie kadsna: Le skelesi'nde yaplacak olan

798 hamam iin gereken mermerin Podgorie'deki harap kiliseden alnmas hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYONU 355

Yazld. kalan mermerleri yirinde kaldun ve zikr olnan

hammma lzm olan mermerler andan
skenderiyye begine ve Podgorie grilmesi hussn ilm itmein buyurdum ki:
kdsna hkm ki: Vusl buldukda gresin; kazyye arz
Dukagin Begi Abdlbk mektb eyledi gibi olup mezkr kilise harbe olup
gnderp Le iskelesi'nde bin olnacak kimesnenin mlki ve nizlus deil ise
hammma mermer lzm olup bundan akdem mrn-ileyh dem gnderp mermerlerin
Podgorice nhiyesinde bir harbe kilise olup Le'de bin olnacak hammma almak istedkde
mteveff olan beg, skenderiyye'de bin itdi hal (?) lzm gelrse muvenet idesin.
hammma baz mermerlerin getrdp bk

Nevrekop ve Drama kadlarna: Nevrekop'taki yksek bir mahaldeki kfirlerin

799 ezan esnasnda Mslmanlar rencide edip etmediklerinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup

avu-bana teslm olnd.
F selh-i Cumde'l-l sene 967
Nevrekop ve Drama kdlarna hkm
ki:
Hliy Sdde-i sadet'me arz- hl
sunlup kasaba-i mezbrede olan kilise bir
mrtefi yirde olup cevmi u mescide havle
olup yevm-i cumada ve sir evktda sal v
ezn okundukda kilisede skin olan kefere dil-
zrlk ider diy ilm itmein buyurdum ki:
gresin; anun gibi kilise var mdur; ne
makledr ve iinde kefere skin olurlar m; ne
mikdr kefere vardur ve arz olndu gibi hvle
yirde midr? Anun gibi skin olan keferenin
hlf- er-i erf evz u etvrlar var mdur,
nicedr? Anun gibi hilf- er evz u etvrlar
var ise men idp kazyyelerin vuk zre
yazup arz idesin. Himyet itmekden hazer
idesin.

[Yev]m'l-isneyn f 23 Cemziye'l-evve sene 967 [20.02.1560]

Seen Beyi Turali Bey'e: Havss- Hmyna ve beylerbeyilerin haslarna

800 snarak ele geirilmelerine zabitlerinin mni olduu bildirilen haramilerin derhal
yakalanmalarna dair.
Yazld.
Seen Begi Turli Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp on yedi haydu ele
getrilp haklarndan gelindin ve baz
harm-zdeler havss- hmynuma ve baz
beglerbegiler ve begler hslarna snup
anlarun ele gelmelerine zbtlar mni oldun
bildrp imdi, ehl-i fesd eger havss-
hmynum reyasdur ve eger beglerbegi ve
begler hslarndan ve sir zuam v erbb-
timar timarlarndandur; her kandeyse ele gelp
haklarndan gelinmesin emr idp buyurdum ki:
Bu bbda dim mukayyed olup
sancaunda zuhr iden haydu ve harm-zde
ve ehl-i fesd mecl virmeyp ele getrp er
u knn ile ehl-i fesd enat olanlarun
haklarndan gelp anun gibi eger havss-
hmynuma ve eger beglerbegi ve begler
hslarna snup iltic idenleri dah ele getrp
haklarndan gelp ele virmekde eger zbtlar
mni olup ve yhd mun zahr olalar, anun
ZET VE TRANSKRPSYONU
gibi ehl-i fesd ele virmeyp mn zhir
olanlar eger mendur ve eger beglerbegi ve
begler demleridr ve eger zuam v erbb-
timardur, bi'l-cmle her kim olursa isimleri ve
resimleri ile yazup bildresin ki haklarndan
gelinp sirlerine mcib-i ibret ola ki
kimesnenn ehl-i fesda muvenet itmee
Bodan voyvodasna: Hssa-i Hmyn tacirlerinden Mustafa'nn Bodan
801 snrnda mallarn alan kfirin derhal ele geirilmesi hakknda.
Yazld.
Bodan voyvodasna hkm ki:
Hliy mektb gnderp hssa-i hmyn
tcirlerinden drende Mustafa, Moskov
vilyetinden Bodan snurna karb bir yirde
gelrken ( ) nm kfirn demsi,
ardndan yetip drt fu kalay ve bin alt
yz gm aldukda mezbr Mustafa sana
ilm eyledkde mezkr kfire mektb ve dem
gnderp taleb eylednde virmeyp ind
Vidin beyine ve Silistre kadsna: Ky basp adam katleden Memi'nin ele
802 geirilip arzedilmesi hakknda.
Voyvodanun demi lys'a virildi.
F 24 Cumde'l-l sene 967
Vidin begine ve Silistre kdsna hkm
ki:
Hliy Eflk voyvodas dem gnderp
Memi nm kimesne in, kyler basup ve
demler katl itdi diy bundan akdem arz
olndukda, teft in hkm-i erf virilp
grilmedin ve tekrr teft olmak in hkm-i
erfm rec itmein buyurdum ki:
Vardukda, tehr eylemeyp mezbr ele
getrp husam muvcehesinde huss- mezbr
ber-mceb-i er-i erf teft idp gresin; fi'l-
356
mecli olmaya. Anun gibi kimesneye taalll
bahne itdrmeyp gnhlar sdr oldu
mahalde er u knn ile haklarndan gelp hfz
u hrset-i vilyet ve refhiyyet-i itminn-
raiyyet ve emn emn- vilyet bbnda
dakka fevt itmeyp gaflet zre olmayasn.
itdin bildrdn ecilden mezkrun ml
alnmak lzmdur. Buyurdum ki:
Hkm-i erfmle vardukda, tekrr mektb
ve dem gnderp emrm zre zikr olnan
espb taleb idp alasn. yle ki ind
muhlefet idp eger eylkle ve eger
yavuzlula her ne tark ile mmkin ise b-kusr
fermn- erfm zre almaynca olmayasn ve
ne vechile tedrk itdn yazup bildresin.
yle bilesin.
vk kazyye arz eyledi gibi ise ki erile
sbit ola, bu bbda emr-i er neyse icr idesin.
Amm yle ki, erile sbit olmayacak olursa
mezbr kimesnenn yaramazl ve fesd
enati var mdur ve yanna levend ve hrsuz
ehl-i fesd maklesinden dem gelr gider
nicedr ve thmet-i sbkas var mdur?
Hakkati vuk zre yazup bildresin ve
mezb[r], Eflk snurnda sonradan bir iftlik
ihds eyleyp Eflk reysna ziyde zarar var
imi, an dah gresin; ne asl iftlikdr,
sonradan m ihds olmdur; reyya zarar var
mdur? Asl zre bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYONU 357

[Yev]m'l-erbi f 25 Cumde'l-l sene 967 [22.02.1560]

Tuna yalsnda bulunan eminlere: Eflk vilyetine bal hara veren

803 ingenelerin esir olarak sattrlmamas hakknda.

Yazld. uurlayup Tuna yalsna getrp satup teadd

Bu dah Eflk voyvodas demi lys'a virildi.
F 24 Cumde'l-l sene 967
Tuna yalsnda vk olan emnlere
hkm ki:
Hliy Eflk voyvodas kdvet'l-meri'l-
milleti'l-Meshyye Petri Voyvoda Dergh-
muall'ma dem gnderp kadmden Eflk
voyvodalar ve bolarlar hdmetlengeldi
Eflk vilyetine mteallk baz ingneleri
Yergi hisr erenlerinden ve gayrdan
iderler diy bildrdi. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussa onat vechile
mukayyed olasz; vk ise Eflk vilyetine
mteallk harc-gzr ingnelern beyi ciz
deildr. Anun gibi mezbr vilyete tbi
ingnelerden kimesne vech-i merh zre
getrp bey iderse men eyleyesiz; asl v
kat bir ferde ol makle ingne tifesini
satdurmayasz. Memn olmayan her kim ise
ismi ve resmi ile yazup bildresiz. Bu huss
mahall-i ihtimmdur, onat mukayyed olasz.

am beylerbeyine: am sbk Beylerbeyisi Mehmed Bey zamannda stanbul'a

804 gnderilip kree konulmu olan drt kiinin sularnn aratrlmas hakknda.

Yazld. mahalden idkleri defter olnup sana gnderildi.

Kethudsna virildi.
F 25 Cumde'l-l sene 967
m beglerbegisine [hkm ki]:
Bundan akdem m Beglerbegisi olan
mteveff Mehmed Beg zamnnda drt nefer
kimesne cerme isndiyle Sdde-i sadet'me
gnderilp kree konlmd. Hliy mezkrun
sbt bulan cermeleri ne idi malm olmak
lzm olman isimleri ve kang karyeden ve ne
Buyurdum ki:
Varcak, mezkrlar yirl yirinden yoklayup
ve ol zmanda sicillta ne vechile kayd olnup
zerine bi-hasebi'-er ne sbit zhir
olmdur? Grp shhati zre malm idinp her
birinn kree irsl olnmaa bis olan
cermeleri asl ve hakkati zre sretin ihrc
itdrp mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Fransa Padiah'na nme-i hmyn: Galata tacirlerinden Corci'nin lmesi

805 zerine, Fransa'ya gnderilen ticar malnn vrisleri vekiline teslim ettirilmesi
hakknda.

Yazld.
Ser--ser kse ve altun kozalak ile Jorji'nn
karnda Badriin'e virildi.
F 26 Cemaziyelevvel sene 967
ZET VE TRANSKRPSYONU 358

Frane Pdih'na nme-i erf yazla
ki:
Mahmiyye-i Galata'da skin olan zimm
tcirlerden Jorji nm zimmnn vrisleri bundan
akdem atebe-i ulymuza gelp mezbr Jorji
mrd olmazdan mukaddem alt yz on iki kantr
kalay ve bin dokuz yz altm kantr bakkam ve
on be kantr jiva ve alt bin zira kanevieyi
ticret in alt bin flori borla alup gemiye
tahml [ve] kabz- tasarrufunuzda olan vilyete
gnderp zikr olnan met anda iken mezbr
mrd olup met anda girift olnman borla
alnan alt bin flori iinden ihrc olnup
mads hssa-i hmynum cnibine olan
deyni in Sdde-i sadet-mebmuza
gnderilmee sbk babanuza nme-i
hmynumuz irsl olnm idi. Hliy
gnderilen nme-i erfimz mcebince
mezbrun anda olan mlndan zikr olnan alt
bin flori ihrc olnup bk kalan ml anda olan
veklleri Pavlo'ya hkm olnup teslm olndu
vrisleri ilm eyledi. mdi, gerekdr ki, nme-i
vidd-mehnumuz varup vusl bulcak, ol
hnedn ile kadmden m-beynimzde vk
olan mvlt musft mstedsnca
mezbrun bk kalan mlndan eger anda olan
kapudan tevliyet-i zimmetinde olan hakk ve
eger sirde olan mldur, her kimde ise tetebbu
olnup dah malmnuz oldukdan sonra
mteveccih olanlardan alnup tahsl olnup zikr
olnan veklleri Pavlo'ya teslm olnup hssa-i
hmynumuz cnibine olan deyni in mezkr
Pavlo ile yce derghmuza irsl olnmak
bbnda env- mes-i cemle zuhra getrile.
Mcerred bize avk in deyni vardur diy
mezkrun mlna ve vekllerine asl kimesne
dahl itdrilmeye.

Venedik dojuna: Mesina memlehas yaknndaki kale ile yine o civarda mevcut
806 kalenin yktrlmas hakknda.
Yazld. tamr idp iine be nefer koyup mukaddem
zikr olnan neferler ihrc olmak in defetle
Venedik dojna hkm ki: emr-i erf vrid olm iken ihrc olnmayup
Hliy iftihr'l-meri'l-kirm Klis kalmdur. Ve zikr olnan kalalar, Klis kalas
Sanca Begi Ferhd dme izzuh ile Sary mukbelesinde olman ibkat eyleyen esrler ol
kds zde fazluh Dergh- muall'ma mektb kalalar sebebi ile hals olup Memlik-i
gnderp Mesina memlehas dimekle marf mahrse'ye ziyde zarar vardur, hedm olnmas
memlehaya karb bir yass ta vk olup mahfz lzmdur diy arz eylemiler. mdi, zikr olnan
yir olmala emn olanlar ol ta zre kup kalalarun hedmi in bundan akdem defetle
mahsltn cem idp hfz idegelmiler iken size nme-i hmynumuz irsl olnmd. Gir
birka seneden ber Venedik tevbiinden Freng hedm olmayup kalmaa sebeb ne olmdur?
tifesi ol ta zre bir kala bin idp iine on Eyle olsa gerekdr ki yce derghuma olan
be nefer (boluk) komlardur. Ve bundan gayr ihls u ihtissnuz muktezsnca bu bbda
memlaha-i mezbreye karb Memlik-i mahrse evmir-i erifmle amel olnup zikr olnan
iinde Papalik dimekle marf bir harb kala kalalarun refi bbnda env- mes[-i]
olup Freng tifesi ol kalay birka yldan ber cemle zuhra getresin.

Moha Beyi Mehmed Bey'e: Kopan Beyi Hasan Bey'in mektubundan bahisle,
807 sancan haydut ve haramiden muhafazas hakknda.
Yazld. Moha Begi Mehmed Beg'e hkm ki:
demi Mehmed'e virildi. Hliy Kopan Begi Hasan dme izzuh
F 24 Cumde'l-l sene 967 mektb gnderp Peuy'un hfz Kapuvar ile
myesserdr didi ecilden Peuy'a ilhk
ZET VE TRANSKRPSYONU 359

olnman ber vech-i istibdl liv-i Moha bana
tevch olnur ise Kapuvar ilhk olnmaz ise hfz
olnurd. Hliy ehl-i fesdun hfz dah (boluk)
old diy arz eylemi. mdi, sancaunun hfz u
hrseti lzmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, gaflet zre olmayup
hayduk [u] harmnn haklarndan gelp hfz u
hrsetde dakka fevt eylemeyesin. Ebn-i
seble ve reyya zarar u gezend iridrmekden
hazer idesin. Mdmki anlar tarafndan ahde
mugyir vaz olmaya, ber cnibden dah
itdrmeyesin.

Arap defterdarna: stanbul'a gnderilmesi emrolunan yelken bezlerini

808 Adana'da Piri Bey'e teslim etmesi hakknda.
Yazld.
demi Kenn'a virildi.
F 23 Cumde'l-l sene 967
Arab defterdrna hkm ki:
Sdde-i sadet'me gelmesi fermn olnan
yelken bezlerinn anda olan yenieri kullaruma
virilen mr deve ile Adana'ya irsl olmasn emr
idp ve Adana'ya geldkde cenb- emret-
meb Pr Beg dme ulvvuh kend
develerine tahml idp Sdde-i sadet'me
gnderilmesin emr idp ol bbda mrn-
ileyhe hkm-i erfm yazlup sana gnderilp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp emr
olnan bezi muaccelen anda olan mr develere
tahml idp ve kendye yazlan hkm-i erfm
ile Adana'ya gnderp mrn-ileyhe teslm
eyleyesin ki emr zre ol dah irsl olnan bezi
kend develerine tahml idp muaccelen
atebe-i ulyma irsl ide. Ve bu hkm-i erfm
sana ne trhde varup ve zikr olnan bezi ne
trhde tahml idp gnderdn yazup
bildresin.

Pr Paa'ya: Gnderilecek yelken bezlerini, kendi develeriyle stanbul'a

809 yollamas hakknda.
Yazld. gndermek in Haleb defterdrna hkm
Bu dah. gnderilmidr. Buyurdum ki:
Mrn-ileyh zikr olnan bezi sana teslm
Mrn-ileyh Pr Paa'ya hkm ki: itdkde ne mikdr zahmet ise kend develerne
Hliy mahrse-i Haleb'den Sdde-i tahml idp muaccelen Sdde-i sadet'me
sadet'me gelecek bez olup Adana'ya gnderesin.

Eflk voyvodasna: Yerg Kalesi'ni tamir edecek olan Mstedam avu'un

810 isteyecei levazm ve adamlarn verilmesi hakknda.
Yazld. Vusl buldukda, kala-i mezkreye lzm
Mrn-ileyhe virildi. olan eger kerestedr ve eger cerahor ihrcdur
mukayyed olup lzm olan cerahor ihzr u ihrc
Eflk voyvodasna hkm ki: idp irsl eyleyesin ki nafakalaryla kala-i
Hliy Yergi kalas'nun tamri in
mezkre binsna hdmet ideler.
Dergh- muall'm avularndan Mstedm
zde kadruh irsl olnmdur. Buyurdum ki:

811 Ayn hususa dair Yerg kalesi dizdarna hkm.

ZET VE TRANSKRPSYONU 360

Yazld. Varcak, hdmet-i binya hisr-eri lzm

Bu dah. olup taleb eyledkde kifyet mikdr hisr-eri
tayn idp viresin.
Yergi kalas dizdrna hkm ki:
Kala-i mezkre tamri in Mstedm
avu zde kadruh irsl olnmdur.
Buyurdum ki:

Saruhan Piyadeleri Beyi Mehmed Bey'e: Bilecik madeni hizmetine tayin edilen
812 sancak piyadeleri nbetisinin gnderilmesi hakknda.

Yazld. Yazld.
Kre Emni Hasan Kethud'ya virildi. Bu dah.
F 26 Cumde'l-l sene 967 Bir sreti Biga piydeleri begi Mehmed Beg'e.
Nefer: 281, hdmet-i mezbreye.
Saruhan piydeleri begi Mehmed Beg'e
hkm ki:
Hliy sancauna mteallk olan 812/c -
piydelern bir nevbetlsi ki 586 neferdr, Yazld.
Bilecik madeni hdmetine tayn idp Bu dah.
buyurdum ki: Bir sreti Ankara piydeleri begi Sinn Beg'e.
Nefer: 495, hdmet-i mezbreye.
(Boluk) Vusl buldukda, tehr eylemeyp
sancauna mteallk olan yayalarun birer
nevbetllerin det knn zre altar aylk zd
zevdeleri ile ve yaya-balar ile ve 812/d-
mukaddemleri ile vaktinde ihrc eyleyp Yazld.
mahall-i memra getrp hdmete mberet Bu dah.
itdrp itmm- maslahat eyleyesin. Huss- Bir sreti Aydn msellemleri begi Mustafa
mezbr mahall-i ihtimmdur; ihml Beg'e.
msheleden hazer eyleyp vakti ve mevsimi ile Nefer: 100, hdmet-i mezbreye.
b-kusr ihrc eyleyp emr olnan mahalle
getrp hdmetde dakka fevt eylemeyesin.
yle ki, gi veya eksk getresin, maslahat avk
u tehr ola, zrn makbl olmaz ana gre 812/e-
mukayyed olasn. Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Hdvendir piydeleri begi Mustafa
812/a- Beg'e.
Yazld. Nefer: 406, hdmet-i mezbreye.
Bu dah. 812/f-
Bir sreti Kara-hisr- Shib piydeleri begi Yazld.
Mehmed Beg'e. Bu dah.
Nefer: 730, hdmet-i mezbreye. Bir sreti Ktahya msellemleri begi Ksm
Beg'e.
Nefer: 735, hdmet-i mezbreye.
812/b-
ZET VE TRANSKRPSYONU 361

Bu dah.
812/g- Bir sreti Mentee piydeleri begi Ksm Beg'e.
Yazld. Nefer: 961, hdmet-i mezbreye.
Bu dah.
Bir sreti Karesi piydeleri begi Husrev Beg'e.
Nefer: 406, hdmet-i mezbreye. 812/i-
Yazld.
Bu dah.
812/h- Bir sreti Hamd piydeleri begi skender Beg'e.
Yazld. Nefer: 992, hdmet-i mezbreye.

[Yev]m's-sebt f 26 Cumde'l-l sene 967 [23.02.1560]

Zaderme kadsna: Le skelesi'nde yaplacak hamam kimseye zarar

813 vermeyecek ise, inasna mdahale edilmemesi hakknda.

Yazld. iskele-i mezbrede bir hammm bin itmesin

Zaderme kdsna hkm ki:
Dukagin Sanca Begi Abdlbk dme
izzuh mektb gnderp Le iskelesi'nde
hammma iddet-i ihtiyc oldun arz idp bir
hammm bin itmee iczet taleb itmein
emr idp buyurdum ki:
Gresin, zikr olnan iskelede hammm bin
olnmala kimesnenn vakf u mlkine zarar
lzm gelmez ise mrn-ileyh hammm bin
itmek istedkde kimesneyi dahl taarruz
itdrmeyesin.

Anadolu beylerbeyine: Devrekni nahiyesinde tmar mutasarrf Hdaverdi'nin

814 deftere yazlmayan tmarnn tetkiki iin bu defterin gnderilmesi hakknda.

Abd Kethud'ya virildi. defterde mevcddur diy sanca begi arz idp
F 27 Cumde'l-l sene 967 memhr olan defterine nazar olndukda ismi
mutasarrf oldu timarla yazlup olup
Anadol beglerbegisine hkm ki:
mezkrunxxxiv haten tahrr olmam diy
Mektb gnderp Kastamoni sancanda bildrmisin. Buyurdum ki:
Devrekn nhiyesinde nefs-i Devrekn'den ve
Hkm-i erfm vusl buldukda, zikr olnan
gayrdan be bin iki yz doksan dokuz akalk
sancak-begi sana gnderdi yoklama defterin
timara mutasarrf olan Hudvirdi, Konya
mhrleyp Sdde-i sadet'me gnderesin.
muhrebesinde alayda ve karavulda bile olup
zvornik beyine ve Provnik kadsna: Provnik'de haramilerle ittifak ederek ev
815 basp mallar yamalayan reynn ele geirilip hapsedilmeleri hakknda.

Yazld.
Kethuds Sinn'a virildi. zvornik begine ve Provnik kdsna
F 22 Cumde'l-l sene 967 hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 362

Sen ki kdsn; mektb gnderp kaz-i
mezbrede baz karyeler siph timar olup
reys maden hdmetindeyz diy sancak-
begi sbalarn ilerine getrilmeyp Ebri (?)
nm nehrn te cnibinde olan harmler ile
ittifk idp muttasl evler basup harmlik
itmekden hl olmayup hatt Zaplana nm
kasabada nie kerre kimesnelern mllarn gret
idp mdenci nmna olmala nie fesdlar
iderler diy arz eylemisin. mdi, buyurdum
ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, bu makle
ehl-i fesd ele getrp gaybet iderse erile
buldurmas lzm olanlara buldurup erile teft
idp gresin; erbb- hukka haklarn
alvirdkden sonra zikr olnan ehl-i fesd anda
habs idp, yannuzda sbit olan kazyyelerinn
sret-i sicilleri ile bile yazup arz eyleyesin.
Sonra emrm ne vechile olursa mcebiyle amel
eyleyesin.

[Yev]m'l-ahad f 27 Cumde'l-l sene 967 [24.02.1560]

Vidin beyine ve Silistre kadsna: Yerg'nde evine konulan arabalarn

816 eyalarn alan Hasan ve Memi ile ortaklar hakknda muhakeme icrasna dair.

Voyvodanun demi lys'a virildi. (Boluk) Vardukda, bu huss onat vechile

F selh-i Cumde'l-l sene 967
Vidin begine ve Silistre kdsna hkm
ki:
Hliy Eflk voyvodas mektb gnderp
Yergi'nde Hasan nm kimesnenn evinde
arabalar konup ol gice bir arabas bozlup ka
ve sir espblar serika olnup maznnalar ev
shibi ve Memi nm kimesneler ve sir
erkleri idin arz itmein bundan akdem dah
hkm-i erf virilp sicill oldun bildrmein
buyurdum ki:
hakk zre erile husam muvcehesinde teft
idp gresin; yle ki, mezkrun evinde
arabalar bozlup espblar serika olnup eger
mezkr Hamza'dadur ve eger Hasan'da ve eger
sir her kimde zuhr iderse erile mteveccih
olan haklarn b-kusr mtevecih olandan hkm
idp alvirp eger erile sbit olmaz ise mezkr
Hamza'nun ve Hasan'un ve sirlerinn
keyfiyyet-i ahvllerin halkdan tefahhus idp
anun gibi thmet-i sbka ile mttehem olmlar
mdur, nicedr, yohsa eylkle mi
mehrlardur? Mufassal ahvllerin bildresin.
Anun gibi thmet-i sbkalar var ise ayn ile
sretlerin ihrc idp gnderesin.

Karaman beylerbeyine: ehzade Selim tarafndan kendilerine tmar ve terakki

817 tevcih edilenlerin hkmlerinin gnderilmesi hakknda.
Yazld. ibtiddan dirlik ve terakk tevch olman
Mehmed avu'a virildi. vrid olan hkm mcebince timar ve terakk
F 5 Cemziye'l-hir sene 967 tevch olndukda hkmleri Sdde-i sadet'me
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Karaman beglerbegisine hkm ki: Vusl buldukda, anun gibi mrn-ileyhn
Ferzend-i ercmend-i ered-i esad olum vrid olan hkmleri mcebince timar ve
Selm tle bakhu cnibinden baz kimesnelere
ZET VE TRANSKRPSYON 363

teakk tevch idp tezkire verdnde hkmn gnderesin.

sreti alnup dah hkmi tezkire ile bile

[Yev]m's-sls fi selh-i Cumde'l-l sene 967 [27.02.1560]

Debre ve Mat kadlar ile Koi avu'a: Aa Debre nahiyesinde isyan ile
818 mehur olan baz ky halknn, kyler basarak adam ldrmelerinden ve
haydutluklarndan dolay yakalanmalarna dair.
Arz getren s'ya virildi. eylemisin. mdi, anun gibi fesd enat idp
F gurre-i Cemziye'l-hir sene 967 itat-i er-i erf itmeyenlern haklarndan
gelinmek emr idp buyurdum ki:
Debri (Debre) ve Mat kdlarna ve Koi Bu bbda hsn-i tedrk idp kifyet
avu'a hkm ki: mikdr il-erinden ve hisr-erinden cem
Sdde-i sadet'me mektb gnderp eyleyp dah zerlerine varup her ne tarkla olur
Aaa-Debri (Debre) nhiyesinde vk olan
ise ele getrp anun gibi mukbele iderler ise
Mslimnlar ve rey bundan akdem gelp siz dah eyleyp cmle ehl-i fesd ele getrp
nhiye-i mezbreye tbi kadmden isyn ile haklarndan gelp amm ehl iyllerin ve espb
mehr olan Rece (?) ve Darada (?) ve Lak (?)
emvllerin gret itdrmeyp hemn
ve Parga ve Gedene-Ulura (?) nm kur halk hoyradlarn krup ol vilyeti anlarn err u
be yzden ziyde kfir cem olup kyler basup rlarndan tathr pk eyleyesin. Amm bu
gret ve evlerimz ihrk idp davarlarmuz ve
bahne ile kend hllerinde olan kur halkna ve
rzklarmuz alduklarndan gayr kimin mecrh reyya dahl tecvz olnmak ciz deildr.
ve kimin katl idp zulm eylediler diy ekv Bu bbda tamm basret zre olup arz itdn
eyledkleri arz olndukda hkm-i erf vrid
zre ehl-i fesdun haklarndan gelesin; emre
olup ehl-i fesd ele getrp erile ashb- mugyir ehl iyllerine ve sir mlk
hukka haklar ed olndukdan sonra erile emlklerine ve espb erzklarna kimesneyi
lzm geleni icr idesin diy buyurlman dahl itdrmeyp amm zerlerine varmalu
nhiye-i mezbreye tbi varlup zikr olnan oldukda onat tedrk idp mretteb
kur halkna demler gnderilp er-i erfe mkemmel varasn. Gaflet ile rz u nms-
davet olndukda itat-i er itmedklerinden saltanata mugyir vaz sudrndan hazer idp
gayr be yzden ziyde kfir lt- harble bir muhtc- arz olan yazup bildresin ve eger bu
yire cem olup Ho (?) ve Yavace edene (?) slb zre mmkin olmaz ise her ne yzden
nm karyeleri gret idp davarlarn alup ve tedrk olnmak lzm ise vech mnsib
rzklarn tln idp Mslimn ve kfirden on grdn zre yazup bildresin ki ana gre
nefer kimesne katl idp fesd enatleri tedrk olna.
yevmen fe-yevmen terakkdedr diy arz
Vize beyine: te yakaya sefere tayin edilenlerden evlerine gelenlerin
819 isimlerinin derhal bildirilmesi hakknda.
Yazld. blk-halkndan baz kimesneler evlerine
avu-bana teslm olnd. geldkleri istim olnman buyurdum ki:
F 28 Cumde'l-l sene 967 Vusl buldukda, tehr itmeyp bu hussa
tamm ihtimm ile mukayyed olup zikr olnan
Vize begine [hkm ki]: kullardan eger silhdr ve eger sol ulfeci ve
Hliy dstr- mkerrem vezrm sa-azeblerdr, bi'l-fil evlerinde bulnanlar her
Mehmed Paa ile te yakaya sefere tayn olnan kim ise isimleri ve resimleri ile defter eyleyp
Sdde-i sadet'me arz eyleyesin. Huss-
ZET VE TRANSKRPSYON 364

mezbr ehemm-i mhimmtdandur; ihml Yazld.

msheleden hazer idesin. Bu dah.
Bir sreti Silivri kdsna.y

819/a-

Ankara kadsna: Ankara'da Hasan Paa Han'nda adam ldrenlerden

820 yakalananlarn sorguya ekilmesi ve firarilerin yakalanmasna dair.

Yazld. meclisinde gavg idp mezbr Ali, mezkr

Peykr (?) avu'a virildi.
F 4 Receb sene 967
Kd-asker Efendi arz idp, emri arz zre kayd
itmein emr mcebince yazlmdur.
Ankara kdsna hkm ki:
Sen ki kdsn; mektb gnderp asker
halkndan birka kimesneler sefer-i
hmyndan avdet idp Ankara'da Hasan Paa
Hn dimekle marf bir vakf hnda cmlesi bir
hcreye konup birka gn skin olup bir gice
mezbrlardan zmre-i gurebdan olan Buc
Ahmed nm kimesne bir Arab ile boazlanup
yoldalar olanca espblarn ve brgrlerin
cmle bragup kendler hn- mezbrun
damndan enber iple inp gaybet idp
tafahhuslariyn etrfa dem gnderilp Hasan
ve Musl nm hdmetkrlar ile Rm-ili'nden
erbb- timardan (boluk) Ali nm kimesne ele
girp meclis-i erde istifsr olndukda
mezbrn Hasan ve Musl mezbr Ali'nn
muvcehesinde haber virp didiler ki: "Biz
ikimz blk-halkndan iki kimesnenn
hdmetkr idk; bunlar ile yolda olup
Ankara'ya gelp cmlemz hn- mezbrda bir
hcreye konup iki nefer hdmetkriyle gaybet
idp ele girmeyen avu-ol nm
yoldamuzun bir olan hussnda maktl-i
mezbr ile atmalar olup har hamr
avu-ol'na muvenet idp maktl-i mezbr
uylunda i ile mesfr Ali solayup
ykldukdan sonra gaybet iden mezbr avu-
ol'nun Seyrn nm hdmetkr boazlayup
badeh maktl-i mezbrun arab bunlar ile
ceng idp Arab dah ykup boazlayup gbre
iine arab gmdiler. Bedeh enber iple
hnun damndan inp gaybet itdiler. Amm
avu-ol ele girmeyp gitti" diy tafsl
itdklerinde mezbr Ali'den sl olnup: "Ben
mezbrn kimesnelere yolda rst geldm; hn-
mezbra bile konduk. Amm ben baka hcreye
kondum, anlar gavg itdiler; grdm ki hnda
fesd old, ben dah ip ile sarkup kadum.
Gavgda dahlm yokdur" diy inkrla cevb
virdi. Amm cmlesi bir hcreye konup
yemeleri, imeleri bir yirde oldu mukarrer
olman mezbrlar habs olndlar diy arz
eyledn ecilden buyurdum ki:
Varcak, ele girp habs olanlar rf-i marf
ile grp ve inkr ideni syledp her ne vechile
cevb virp ahvl neye mncer olur ise
mezbrlar habsden ihrc itmeyp yazup arz
eyleyesin ve gaybet idenleri dah ele getrmee
say ikdm eyleyesin. Her ne tarkla olursa ele
getrp anlarun dah ahvlin grp arz
eyleyesin ve kable's-sbt telef-i nefsden ihtiyt
idesin.

Vidin ve Alacahisar beylerine ve Bane kadlarna: Koanya dandaki

821 ekiynn defi iin Mezzin Mustafa adl sipahiye mdahale ettirilmemesi
hakknda.
Yazld. Mezbra virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 365

F selh-i Cumde'l-l sene 967
Vidin ve Alaca-hisr beglerine ve Bane
kdsna hkm ki:
Hliy drende Mezzin Mustafa nm
siph gelp kendye Koanya da'nda zuhr
iden harmlern defi huss emr olnup Bane
kazsndan reydan muvenet in hne
mufiyetiyle elli nefer kimesne tayn olnup
zikr olnan kimesnelere voyvodalardan ve
sirden kimesne mni olmamak bbnda
hkm-i erfm taleb itmein buyurdum ki:
Vardukda gresin; arz itdi gibi ise emr-i
sbkum mcebince amel idp emrme muhlf
kimesneye i itdrmeyesin.

822 Vidin beyine: Ad geen Mustafa'ya barut verdirilmesi hakknda.

Yazld. martoloslara hdmet-i muhfazada brt lzm

Bu dah. idin bildrmein buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; zikr olnan
Vidin begine hkm ki: martoloslara hdmet-i muhfaza diye kifyet
Hliy Koanya da muhfazasna tayn idecek mikdr brtlarn tedrk itdresin.
olnan drende-i fermn- hmyn Mezzin Amm ihtimm idp kadr-i hcetden ziyde
Mustafa, Dergh- muall'ma gelp kend ile virdrmeyesin ki b-hde yire zyi u telef
muhfaza-i mezbreye tayn olnan olnmaya.

Ad geen Mustafa'ya yardm edilmesi hakknda Perakin ve sferlik Banesi

823 kadlarna hkm.
Yazld.
Bu dah.
Perakin ve sferlik Banesi kdlarna
hkm ki:
Hliy Koanya da muhfazasna tayn
olnan drende Mezzin Mustafa, Dergh-
muall'ma gelp mezbr dada hrsuz u
harmlik idenlern baz yataklandurlup ele
getrilmekde derbend kylerinden ve il-erinden
muvenet lzm oldun bildrmein
buyurdum ki:
Vardukda, bu hussa ihtimmla mukayyed
olup gresin; yle ki, anun gibi hrsuz u
harmlik zre olan ehl-i fesd yataklandurup
ele getrmel olup lzm geldkde derbend
kylerinden ve gayrdan dem karup hrsuz u
harm olan ehl-i fesd ele getrmekde gerei
gibi muvenet mzheret itdresin. hml
sebebi ile ehl-i fesddan reyya zarar u gezend
iridrmekden hazer eyleyesin.

[Yev]m'l-hams f 2 Cemziye'l-hir sene 967 [29.02.1560]

Amasya beyine ve kadsna: ongar'da bir ka yoldayla reyya taaddi eden

824 Feridun adl i-erinin ve yanndakilerin ele geirilmeleri hakknda.

Yazld. F 3 Cemziye'l-hir sene 967

Abdlkdir avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 366

Amsiyye begine ve kdsna hkm ki:
Hliy ongar'da Feridn nm i-eri bir
nie yoldaiyle gezp reyya teadd zre
oldu istim olnman buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr terh itmeyp
mezkr ve yannda olan eirry ele getrp
dah muhkem habs eyleyp ahvlin mufassal
yazup bildresin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur; sir umra kys itmeyp her ne
tarkla olursa muaccelen ele getrp habs
eyleyp arz idesin. hmlden ve gaybet
itdrmekden hazer idesin. Sen ki kdsn, anun
gibi mrn-ileyh sancana gelmemi ise,
mezkr her ne tarkla olursa ele getresin.

Krehri Beyi Memi Bey'e: Budakz kazasnda reyya taaddide devam eden
825 Haki ve Shrap adl kimselerin ele geirilip haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. Asl tehr itmeyp bu bbda bi'z-zt

Bu dah.
Krehri Begi Memi Beg'e hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp Hk ve Shrb nm kimesneleri ele
getrp habs idp arz idesin diy emrm olm
idi. Hliy mezkrlar Budak-zi kazsnda her
biri yigirmi-otuz levend ile gezp reyya
teadd itdkleri istim olnup izleleri lzm
olman buyurdum ki:
mukayyed olup eger vk var ise her ne tarkla
olursa mezkrlar ele getrp ikisinn de
balarn kesp ve yanlarnda olan mfsidleri
dah ele getrp haklarndan gelesin ve her ne
vechile olursa arz idesin. Bu bbda Bozok Begi
erkes dme izzuh'ya dah hkm-i erf yazlup
sl in sana gnderildi, uladurasn. hmlden
ve gaybet itdrmekden hazer idesin.

826 Ayn husus hakknda Bozok Beyi erkes'e hkm.

Yazld. getrp ikisinn de balarn kesp ve yanlarnda

olan mfsidleri dah ele getrp haklarndan
Bozok Begi erkes Beg'e hkm ki: gelesin ve her ne vechile olursa arz idesin,
Hliy Hk ve Shrb nm kimesneler ihmlden ve gaybet itdrmekden hazer idesin.
yevml olup her biri yigirmi-otuz mikdr
levendtla Budak-zi kazsnda gezp reyya
zulm teadd iderler imi. mdi, mezkrlarun
izleleri lzm olman buyurdum ki:
Vardukda, eger vk var ise asl tehr
itmeyp mezkrlar her ne tarkla olursa ele

[Yev]m'l-ahad f 6 Cemziye'l-hir sene 967 [04.03.1560]

Dubrovnik beylerine: Mostar'da zemet sahiplerinden Hac Mehmed'in gulm

827 ve cariyelerinin gnderilen adamlarna teslim edilmesi hakknda.

Yazld. Husrev Beg'e virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 367

F yevm-i mezbr. gidenlerden Popova nhiyesinde Hermenie

nm karyeden van veled-i Nikola ve nefs-i
Dubrovnik beglerine hkm ki: Mostar'da Deirmenci Mehmed nm kimesne
Hliy kdvet'l-el ve'l-ezm Haydar ele gelp zikr olnan esrleri mezkr Deirmenci
Paa ve vilyet kdlar ve muktat nzrlar Mehmed tahrkyla ayardup karye-i mezbre
mektb gnderp kasaba-i Mostar'da voyvodasna teslm eyledk didkleri sicill
mtemekkin olan zuamdan Hac Mehmed'n oldukdan sonra tekrr dem gnderilp taleb
abd-i memlklerinden Ali nm gulm ile olndukda virilmeyp taalll olndun
Selmean ve Blend nm criyeleri bundan bildrdkleri ecilden buyurdum ki:
akdem ibk idp akablerince demlerin Vardukda, zikr olnan zamn mezkrn
gnderp Dubrovnik kalas'na tbi Koanik esrlerin, varan demlerine teslm eyleyp
nm karyeye varduklarnda Dubrovnik begleri taalll niz eylemeyesin.
tarafndan voyvoda olanlar virmeyp tbi
olduklarnda kasaba-i mezkreden ayardup alup

Rodos beyine: Rodos Kalesi'nde ne kadar Menteeli gedik mutasarrf varsa

828 bildirilmesi ve mahlllere mazllerden tayin olunup, hariden kimseye verilmemesi
hakknda.

Yazld. mzyakada bunlarun yoldalklar olmaz diy

Sbk Rodos beginn kethuds Sinn'a virildi.
F 8 Cemziye'l-hir sene 967
Rodos begine hkm ki:
Rodos dizdr mektb gnderp kala-i
Rodos feth oldukda vilyet-i Mentee'nn
bazs kala-y mezbreye duhl ve hurc
itdkleri arz olnman Mentee'den be aded
kdlkdan olan kimesnelere asl gedk
virilmeye diy hkm-i erf virilp bade
zamnin kala-i mezbrenn ktib ve kethuds
ve ekseri Mentee'den olman mezkr hkm-i
erfi sbk dizdr olan Sinn zyi idp vakt-i
arz eyledi ecilden buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, bu bbda
mukayyed olup kala-i mezbrede mahll vk
olan hkmleri gir kala mazllerinden ve kul
olanlarndan ve kul karndalarndan yarar ve
mstahkk olanlara tevch idp, anun gibi
hricden gayr- mstahkk olanlara tevch
itmeyesin ve bi'l-fil kala-i mezbrede ne
mikdr Menteel gedk tasarruf ider
kimesneler var ise isimleriyle yazup defter idp
Sdde-i sadet'me arz idesin ve bu hkm-i
erfmi dizdr elinde ibk idesin.

Anadolu beylerbeyine: Btn beylerin, kullarn ve askerlerin emre intizaren

829 cenge ait her trl levazmlariyle hazr bulunmalar hakknda.

Yazld. mesire gerei gibi tenbh tekd idesin ki her

Abd Kethud'ya virildi.
F 18 Cemziye'l-hir sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana iki defa ahkm- erfe
gnderilp beglerbegiline mteallk olan
begler kullaruma ve sir askir-i nusret-
biri yirl yirinde yt yaraklar ile hzr u
mheyy olalar diy emrm olm idi. Ol
evmir-i aliyyem kem-kn mukarrer olup
Nevrz- mbrek karb olup zamn- sefer-i
nusret-rehbere irimein buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, bu bbda tamm
dikkat ihtimm ile mukayyed olup tekrr yarar
ZET VE TRANSKRPSYON 368

avular gnderp beglerbegiline mteallk Bir sreti Rm beglerbegisine.

olan begler kullaruma ve sir askir-i fevz-
mesire gerei gibi tenbh tekd eyleyesin ki,
her biri sancaklarna mteallk olan eger alay- 829/c-
begleridr ve sir erbb- timardur, onat vechile Yazld.
tenbh eyleyp knn zre cebe v cevenleri ve Rm beglerbegisine gnderildi. Mezbr
cebelleri ve sir lt- harb ktl ve edevt- avula.
ceng cidlleri ve bi'l-cmle mretteb F trh-i mezbr.
mkemmel dmen yarayla hzr u mde Bir sreti Dulkdirl beglerbegisine.
eyleyp ve kendler dah cebe v cevenleri ve
829/d-
cebelleri ve sir edevt- harb ktlleri ile b-
Yazld.
kusr hzr u mde olup bundan sonra ne
Kethuds Murd'a virildi.
zamnda kup ve ne mahalle varmak emrm
F 19 Cemziye'l-hir sene 967
olursa cmle sancaklar askeriyle kup emr
Bir sreti Erzurum beglerbegisine ve kul
olnan zamnda mahall-i memrda sennle
tifesin dah hzr idesin [diy].
yanunda bulnup vech mnsib grdn zre
hdmetde ve yoldalkda bulnalar. Bu huss
sir zamna kys itmeyp her birin bir vechile
829/e-
habr gh idesin ki sonra kimesnenn
Yazld.
bilmedk ve iitmedk dimee mecli olmaya.
Yazcs Ali eleb'ye virildi.
yle ki, beglerden ve sir zuam ve erbb-
F 18 Cemziye'l-hir sene 967
timardan birinn yt yaraklarnda ve sir
Bir sreti Diyrbekr beglerbegisine ve kul
sefer mhimmtlarnda kusr u noksnlar ola
tifesin dah hzr idesin [diy].
ve yhd tayn olnan zamnda mahall-i
memra mkemmel gelp irimeye, yoklanup
grildkde asl bir ferdn zri makbl olmayup
829/f-
azl ile iktif olnmayup mukab u muteb
Yazld.
olma mukarrer bilp ana gre her biri emr-i Uladurmak in Dvn Ktibi Ali ile skender
erfm zre hzr olmak bbnda dakka fevt Paa'ya gnderildi.
itmeyeler. Ve sen dah fermn- hmynum
F 3 Receb sene 967
zre tedrkin grp hzr olasn. ikdm Bir sreti Bagdd beglerbegisine.
ihtimmda dakka fevt itmeyp env-
mes-i cemle zuhra getresin. Ve bu hkm-i 829/g-
erfm[de] sana ne yazlm [ise] varup ve ne Yazld.
vechile tedrk itdn yazup bildresin. Kethudsna virildi.
F 18 Cemziye'l-hir sene 967
Bir sreti m beglerbegisine.
829/a-
Yazld.
Uladurmak in m beglerbegisinn 829/h-
kethudsna virildi. Yazld.
F 18 Cemziye'l-hir sene 967 Kethuds Murd'a virildi.
Bir sreti Karaman beglerbegisine. F 18 Cemziye'l-hir sene 967
Bir sreti Haleb beglerbegisine.

829/b-
829/i-
Yazld.
Yazld.
Esr-ol Ynus avu ile gnderildi.
Kethudsna virildi.
F 19 Cemziye'l-hir sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 369

F 19 Cemziye'l-hir sene 967 Bir sreti Van beglerbegisine ve kul tifesin

dah hzr idesin [diy].

Koyun eminine: Gnderilen koyunlarn geldiine ve dier geleceklerin adet ve

830 cinslerinin de bildirilmesine dair.
Yazld. mikdr koyun dah gelecekdr? Malm
Huccet (?), demine virildi. olmaman buyurdum ki:
F 10 Cemziye'l-hir sene 967 Vusl buldukda, gelecek koyundan eger
kvrck koyundur ve eger sirdr ne mikdr
Koyun emnine hkm ki: koyun dah gelecekdr? Mufassal yazup
Hliy kvrck koyundan yz dokuz bin iki bildresin.
yz elli alt koyun irsl olnm, gelp vsl old.
Lkin irsliyye defteri bile gnderilmeyp ne

Venedik dojuna: Venedik donanmas provadoru Kontar Reisin Dra

831 skelesi'nde gemi iin gasbettii mallarn iade ettirilmesi hakknda.
Yazld.
Kseye konlmayup hemn yle tliblerine
virildi.
F 6 Cemziye'l-hir sene 967
Venedik dojna hkm ki:
Venedik donanmasna provedor olan
Kontar nm res Nova kalas erenlerinden
Ahmed b. Mustafa ve Pr b. Mustafa nm
kimesnelern Dra iskelesi'nde gemi iinde
ticret in getrilmi iki pastav krmuz ka
ve yz kile pirinlerin ve sir yaraklarndan
ve espblarndan bin altunluk hurdavt
espblarn gasben alup zulm itdklerin ayn-
vilyet haber virdkleri ecilden kds sebt-i
sicill idp ve sanca begi dah ilm eylemein
gerekdr ki, bu huss dah yce stne'me olan
ihlsnuz mcebince onat vechile tefahhus idp
dah mezkrlarun espblarn ve metlarn
zuhra getrp haklarn alvirmek bbnda
ikdm ihtimmnuz dir itmeyesin.

Silistre Beyi Sinan Paa'ya: Nogay tarafndan memlik-i mahrseye girerek

832 reyya zorbalk eden taife hakknda malmat verilmesine dair.

Sleymn avu'a virildi. Sleymn avu vardukda, bu bbda

F 8 Cemziye'l-hir sene 967
Silistre Begi Sinn Paa'ya hkm ki:
Hliy Akkerman kds mektb gnderp
Nogay cnibinden (boluk) mikdr Tatar
tifesi kaht ucundan gelp Memlik-i
mahrse'ye dhil olup reyya teadd itmek
zre olduklarn bildrdiler. Buyurdum ki:
mukayyed olup zikr olnan tife ne makle
tifedr ve ne mikdrdur ve bell balu
serdrlar ve mrzlar ve yat yaraklar var
mdur? Yoksa hemn berre v meskn midr?
Ne zamnda gelp ve ne cnibden gelmilerdr?
Ve anlarun memleketinden def u refleri ne
vechile mmkindr? Gir, geldkleri yire
gndermek ile mi olur? Her ne vechile def u
refleri mmkin ise eyleyp rey v bery
ZET VE TRANSKRPSYON 370

zerinden kaldurup ref idesin ve her ne yzden Bu dah.

vech grilp ve ne mikdr ve ne makle
kimesneler ise emrm zre mufassal u merh
yazup mezbr ile arz eyleyesin ve ol tifenn
iinde dil bilr -drt yarar dem ele getrp
Sdde-i sadet'me gnderesin.
Bir sreti sbk Akkerman Begi olan Mustafa
Beg'e, bunlarun ahvli ber-taraf olmadn kalkup
gitmeyesin diy kayd olnmdur.

832/b-
Yazld.
832/a- Bu dah.
Yazld. Bir sreti hly Akkerman begine.

[Yev]m'l-isneyn f Cemziye'l-hir sene 967 [06.03.1560]

Diyarbekir beylerbeyi ve mal defterdarna: Hasankeyf sancann Siirt

833 nahiyesinde mteveff Kasm'n zemetinin hssa-i hmyna zabt olunmas
hakknda.

Yazld. yigirmi be bin yz iki akalk zemetin

Dvn ktibine virildi. mteveff Ksm tahvlinden hssa-i
F 10 Cemziye'l-hir sene 967 hmynuma zabt olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Diyrbekr beglerbegisine ve ml Vardukda, zikr olnan zemeti emrm zre
defterdrna hkm ki: mtevaff-y mezbr tahvlinden hssa-i
Hliy Hasan-keyf sancanda Siirt hmynuma zabt idesin.
nhiyesinde epni nm karyeden ve gayrdan
Vezir Mehmed Paa'ya: Basra iin yaplmakda olan gemilerden imdilik
834 sekizinin Basra'ya gnderilmesine ve yollar hakknda malmat verilmesine dair.

Mektb getren demi Hasan'a virildi.
F 8 Cemziye'l-hir sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp Birecik'de bins fermn
olnan gemiler ve nzl in irsl olnan
ahkm- erfe sana vusl buldun ve her
hussda ne vechile tedrk itdn ve emr
olnan yigirmi pre gemilern on ktasnun
kerestesi zamnnda kesdrilp henz iskelelere
inmedin ve imdi kereste kesmek olmadun
ve suyun tugyn dah karb oldun
bildrmisin. Her ne dinmi ise al-vechi't-tafsl
malm- erfm olmdur. mdi, sekiz pre
kalita kifyet ider. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, emr-i sbk zre cidd
ikdm ve say-i m-l-kelm idp muaccelen
sekiz pre kalitay iridrp dah irsl idesin ve
Birecik'den Basra'ya zikr olnan gemiler emn
slim varup vsl olur m, yohsa Ulyan-ol
memleketine urayup su yzinden ve karadan
zarar irimek ihtimli var mdur? Ne yirden
varup vsl olur? Ehl-i vukfdan tefahhus
eyleyp an da arz idesin ki anun gibi varup
vsl olmaz ise, asr olup zarar ihtimli var ise,
b-hde yire harc zid olmaya ve drt yz
krek dah emr olnm idi. An dah iridrp
gnderesin. Ve gemiler bins in bundan
akdem dah yarar mimrlar irsl olnmdur.
Hliy arz itdn zre yarar resler ve
kapudan gnderilmidr. Varduklarnda vech
mnsib oldu zre her gemiye tayn idp
gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 371

Hdavendigr sanca beyine: Bergama dizdar Ali'nin ktilleri hakknda

835 tahkikat yaplp sulularn meydana karlmalarna dair.

Yazld. Vardukda, asl tehr itmeyp muaccelen

avu-oullarndan Mahmd'a virildi.
F 8 Cemziye'l-hir sene 967
Hdvendigr sanca begine hkm ki:
Bundan akdem Bergama Dizdr olup katl
olnan Ali'nn vrisleri Sdde-i sadet'me
gelp bi'l-fil dizdr olan ve emn ve hisr-
erenlerinden baz kimesneler in
maznnamuzdur diy tezallm itdkleri ecilden
dizdrlkdan ref olnup ve mezbrun dah
emneti alnup habs ile teft olnmak in sana
ve kdlara mufassal hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
mahall-i hdiseye varup ahvllerin hkm-i
erf-i sbkum mcebince teft eyleyp bu
fesd idenleri her kim ise dikkat ihtimm
idp zuhra getrp arz idesin. Huss- mezbr
ehemm-i mhimmtdandur. Ana gre
mukayyed olup ktil her kim ise buldurmaynca
olmayasn ve hisr-erenleri hilf- emr knn
hisrdan tara yaturlar diy ilm olnd. An
dah gresin; emre muhlf tarada yatduklar
vk midr ve bu hl vk oldukda hisrda ne
mikdr hisr-eri olup ne mikdr hricde imi?
An dah grp bildresin.

Lipva Beyi Mustafa Bey'e: Lipva Kalesi Azaplar Aas Ahmed hakknda sbk
836 Tamevar beylerbeyisinin arz tezkiresinin sahte olmasndan dolay tetkikat icrasna
dair.

Yazld. bulnup bir yirinde hekk oldundan gayr mhri

Mezb[r] Ahmed'e virildi.
F 10 Cemziye'l-hir sene 967
Lipva Begi Mustafa Beg'e hkm ki:
Hliy Lipva kalas azeblerine on yedi
aka ile evvelki aga olan Ahmed, pr ntvn
olup hdmete kdir deildr diy kala-i
mezkrede on aka ulfe ile azebler
kethudlndan mazl olan mer Aga-ol
Abd'ye tevch olnmak in bundan akdem
Tmvar Beglerbegisi Ksm dme
ikblh'nun arz vrid oldukda on be aka ile
virilmidi. Hliy mezkr Ahmed Sdde-i
sadet'me gelp: "Gedm alnd" diy
ekv idp mrn-ileyh beglerbegi ol bbda
sana gnderdi mektb ibrz idp ol arz
dah mrn-ileyhn sana gnderdi mektb
mhrine mugyir olup mzevver olman arz
ayn ile sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan arz mrn-
ileyh beglerbegine gnderp cevb taleb idp
sahh kendnn midr, nicedr; ne zamnda
virilmidr? Grp ve mezkr Abd'yi tutup
habs idp, ol arz kimden almdur? Sorup ve
imdiye dein ne mikdr ulfe alm ise b-
kusr tazmn itdrp kendyi habsden tlk
itmeyp vuk zre ahvlin neye mncer olursa
mufassal u merh yazup arz eyleyesin ve yine
arz ayn ile mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 372

lbasan Beyi Ahmed Bey'e: lbasan Kalesi erlerinden Mehmed'den kalan gedik
hakkndaki tevcih hkmnde isim hatas olup olmadnn tetkikine dair.
837
Yazld. hkm-i erfm mzevverdr diy Sdde-i
Hkm getren mezkr Mehmed'e virildi. sadet'me gndermisin. Geldkde ayn ile
F 10 Cemziye'l-hir sene 967 arzun bulnup hkm arza muvfk bulnd.
Amm mezkr gedk shibi Mehmed gelp
lbasan Begi Ahmed Beg'e hkm ki: "Mustafa der-i mterekmdr" diy
Bundan akdem Sdde-i sadet'me arz bildrmein buyurdum ki:
gnderp lbasan kalas erenlerinden iltere (?) Gresin, arz olndu zre gedine arz
nm karyeden dokuz yz on dokuz aka hisse virilp bu olmayup arzunda sehv olnmsa
timara mutasarrf olan Mehmed, terk-i kala sahh arz idesin. Eger arzun sahh ise hkm
idp gedi, gedk tasarruf itmeyen kul- mcebince ol kimesneye gedin tasarruf
oullarndan dger Mehmed'e arz itdinde itdresin.
arzun mcebince hkm-i erfm virilmidi. Ol

nebaht beyi ile atalca, Fenar ve Siroz kadlarna: Vezir Ali Paa'nn
838 voyvodasnn ktillerinin meydana karlmas iin lzm gelenler hakknda tefti
yaplmasna dair.

Yazld. Dergh- muall'm avularndan Sinn bile

Mehmed avu'a virildi. mbir tayn olnup buyurdum ki:
F 9 Cemziye'l-hir sene 967 Hkm-i erfmle vardukda, mrn-
nebaht begine ve atalca ve Fenar ve ileyhim kdlar ve avu ile bir yire cem olup
Siroz kdlarna hkm ki: tefte mberet eyleyp mezkr ve sir
Sen ki sancak-begisin; bundan akdem huzr lzm olanlar ihzr idp onat vechile
Sdde-i sadet'me mektb gnderp dstr- hakk zre emr-i sbk mcebince teft idp
mkerrem vezrm Ali Paa edmallh tel gresin; mrn-ileyhn katl olnan
iclleh'nun katl olnan voyvodasnun ktilleri voyvodasn katl idenler ve aka ve espbn gret
teft olnmak emr olnup mberet olndukda idenler kimler idi erile sbit zhir olursa
on nefer kimesnenn ihzr lzm olup neferi zyi olan akay ve espb erile mtevveccih
ele gelp yedi neferi siph olup seferde bulnup olanlardan b-kusr ikdm ihtimm eyleyp
Mrvvet-ol Mehmed ve Dvne Ahmed nm zuhra getrp dah bu fesd idenlerden siph
kimesneler harclkc tarkyla gelp habs olanlar habs idp ahvllerin tafsl zre yazup
olndlar diy bildrmi idn. Hliy dger arz eyleyesin. Siph olmayanlar ol bbda emr-i
Dvne Ahmed dah seferden getrdilp teft er-i kavm neyse icr idp yirine koyasn.
olnmak in ol cnibe irsl olnup bu bbda
ZET VE TRANSKRPSYON 373

Vultrn Beyi Sleyman Bey'e: Silistre ve Akkirman caniplerinde grevli olan

839 Silistre Sanca Beyi Sinan Bey'e yardm iin hazr bulunmas hakknda.

Yazld. eger sancaun askeridr ve eger aknclarundur,

Hasan avu'a virildi.
F 10 Cemziye'l-hir sene 967
Vultrn Begi Sleymn Beg'e hkm
ki:
Hliy Akkerman ve Silistre cniblerinde
bir hdmet vk olup ol bbda Silistre Sanca
Begi Sinn dme ulvvuh'ya hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
cemiyyet idp mrn-ileyh cnibine nzr
olup ve bu hkm-i erfm sana ne gn varup ve
ne vechile tadark itdn yazup bildresin.
839/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Bodan voyvodasna.

Varcak, bu bbda sen dah mukayyed olup

sancaun askeriyle ve aknclarunla hzr u 839/b-
mheyy olup ol cnibe nzr olasn. Anun gibi Yazld.
muvenet lzm gelp mrn-ileyhden sana Bu dah.
dem veya mektb gele, bil-tevakkuf mrn- Bir sreti irmen begine.
ileyhe varup irip vech mnsib grdi zre
gerei gibi muvenet idp hdmetde bulnasn.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur; ana gre
839/c-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Vidin begine.

[Yev]m'l-hams f 11 Cemziye'l-hir sene 967 [09.03.1560]

Seferihisar kadsna: Vezir Rstem Paa'nn atlarn alan Mustafa'nn

840 stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. mcebince maznna olan ehs dutlup habs

Arz getren Turak'a virildi.
F 13 Cemziye'l-hir sene 967
Sefer-hisr kdsna hkm ki:
Mektb gnderp dustr- ekrem il-hirih
Vezr-i azamum Rstem Paa edmallh
tel iclleh'nun kaz-i mezbrda vk olan
yundlarndan sbk on res yund zyi olup
fesd enat ile mehr olan baz
kimesnelerde alt res bulnup alndukdan sonra
bksinn tefti in gnderilen emr-i erf
olnup res yund dah bulnup Sleymn
Voyvoda'ya teslm olndun ve maznna
olanlarun baz kefle virilp ve Koca-ol
Mustafa nm kimesne zikr olnan yundlarn
birisin har kimesneye bey itdi sbit olup
ayn ile getrdilp ve dim bu makle fesd
itmekle mehr kimesne olman bi'l-fil
mahbs oldun arz eylemisin, buyurdum ki:
Mezkr Mustafa'y yarar demlere koup
Sdde-i sadet'me gnderesin ki kree
kola.
ZET VE TRANSKRPSYON 374

[Yev]m's-sebt f 12 Cemziye'l-hir sene 967 [10.03.1560]

Nibolu sanca kadlarna ve voynuk eribalarna: Bir nbetli sefer

841 voynuklar karlarak hizmete yetitirilmesi hakknda.

Hss Rdvn Nash'a virildi. fevt eylemeyesin. Siz ki voynuk eri-balarsz,

F yevm-i mezbr. ana gre mezbrlar b-kusr ihrc idp getrp
hdmete mberet itdrmekde ikdm idesiz.
Niebol sanca kdlarna ve Niebol Huss- mezbr mhimmtdandur; ihml
sancanda vk olan voynuk eri-balarna msheleden hazer idesiz. yle ki zikr olnan
hkm ki: voynuklar vaktinde ve mevsiminde gelp
Hliy bir nevbetl sefer voynuklar ihrc irimeye ve yhd pr sagr ve hdmete kdir
olnmasn emr idp buyurdum ki: olmayanlarn getresin; her kangnuzun
kdlnda ve eri-balnda ise asl zri
Vardukda, zikr olnan sancakda vk olan
makbl olmayup mstahkk- itb ikb olmak
bir nevbetl sefer voynuklarn, det knn
mukarrerdr ve davarlar dah ksrak ve aygr
zre b[r]grleri ile b-kusr ihrc eyleyp vakt
olmayup brgr gerekdr.
mevsimi ile hdmete yetidrmekde dakka
Bir sreti Sofya kdsna ve voynuk eri-
balarna.
841/b-
841/a- Yazld.
Yazld. Bu dah.
Bu dah.
Bir sreti voynuk begine ve Filibe kdsna.

Arboz, Atina ve stefe kadlarna: Yelken bezi cem ve tahsiline Ferruh

842 avu'un memur edildiine dair.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 10 Cemziye'l-hir sene 967
Ariboz ve Atina ve stefe kdlarna
hkm ki:
Bundan akdem yelken bezi cemi in
Cezyir avularndan Ferruh avu ile size
aka irsl olnm idi. Mezkr Ferruh avu fevt
olmala, zikr olnan yelken bezi cem olmadu
arz olnman, huss- mezbr in gir Cezyir
avularndan Atinalu Hseyin avu irsl
olnd. Buyurdum ki:
Vardukda, emr-i erf-i sbkum mcebince
zikr olnan yelken bezin emr-i sbk zre
mezbr ile cem u tahsl itmek bbnda gerei
gibi ikdm ihtimm eyleyp dakka fevt
eylemeyesin.

Selnik yrkleri Subas Hsrev'e: Selnik yrklerinden 552 ocak bir

843 nbetlisinin su yolu hizmetine tayin edildiine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 375

Yazld. zevdeleri ve b[r]grleri ile taclen ihrc idp

Selnik yrkleri sbas Husrev'e
hkm ki:
Sbaluna mteallk olan yrklern vakt mevsimi gemedin b-kusr ihrc idp
birer nevbetlsi ki be yz elli iki ocakdur,
suyol hdmetine tayn idp buyurdum ki:
Varcak, tehr terh itmeyp zikr olnan
yrklern birer nevbetlsin emr-i erfm
mcebince det knn zre altar aylk zd
mahall-i memra getrp hdmete mberet
itdresin. Bu huss mhimdr; ihml
msheleden hazer idp emr olnan yrklern
getrmek ardnca olasn. yle ki ge veya
eksk getrp maslahat avk u tehr olna, zrn
makbl olmak ihtimli yokdur. Ana gre
mukayyed olasn.

[Yev]m'l-ahad f 12 Cemziye'l-hir sene 967 [10.03.1560]

Bosna beyine ve Saray kadsna: Zemet sahibi Hasan'a tmar olarak verilen
844 baz mezraalar hakknda tetkikat icra olunmasna dair.
Yazld.
Hasan eleb'ye virildi.
F yevm-i mezbr.
Bosna begine ve Sary kdsna hkm
ki:
Hliy Bosna sancanda ernik nhiye-
sinde yz yigirmi aka yazar mezraa-i ernik-i
Dolna ve Gorna ve gayr ve yine yz yigirmi
aka yazar mezraa-i ve gayr ve yz
yigirmi aka yazar mezraa-i Otlakdol ve gayr
ve yz yigirmi aka yazar mezraa-i nik ve
gayr ve krk aka yazar mezraa-i
ve gayr ve yz yigirmi aka yazar mezraa-i
Garabofa ve Vlk ve gayr tbi-i Vesil der-
liv-i Kelis ve yz yigirmi aka yazar mezraa-i
tark- (?) Bane varo yirleri ve gayr ki cmle
yedi yz altm aka olur, hl v harbe
mezraa olup vilyet tahrr olndukda her birine
vech-i merh zre ber-vech-i makt hsl kayd
olnup Hasan nm zame timar virilp
mutasarrfdur. Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup zikr olnan mezraalar hly
enelp mamr olup zerlerine rey gelmi
midr, kadmden mamr olal ne mikdr ve
hly mamr olal ne mikdr ve cmle reys
ne mikdrdur ve her biri ne mikdr hsla
mtehammildr, deftere kayd olndu gibi
midr, yohsa ziydeye mtehammil midr,
nicedr? H mekk nesne komayup mufassal
defter eyleyp arz eyleyesin ve imdiye dein
ne mikdr hsl olmdur, an dah arz idesin.

Delvine Beyi Mehmed Bey'e: Mezerak kazas kylerinden fesat ve ekvet

845 edenlerin ele geirilip stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld. Mezerak kds ve Aydonat nibi ile
Mektb getren Mehmed Paa demi Husrev'e
virildi. mektb gnderp Mezerak kazsna tbi
F 13 Cemziye'l-hir sene 967
nm ve ve ve ve
Delvine Begi Mehmed Beg'e hkm ki:
Varfani (?) ( ) nm karyeden Todor
ZET VE TRANSKRPSYON 376

eylemisin. Eyle olsa mezkrn zimmler ele

ve Nikapanyer ve lya avu ve Papa
nm karyeden Dede Petri ve
ve ve Petri ve
zimmler akvet zre olup zikr olnan karye
ahlsin dll itmeden hl olmayup cizye ve
det-i agnmlarn bi't-tamm ed
itdrmedklerinden gayr alniyen evler yakup
espb ve davar yamlayup enatlerin bundan
akdem sancak-begi arz itdkde hkm-i erf
virilp ahsen vechile ele gelmek myesser
olmayup kll ikdm gerekdr diy arz
ve
getrilp Sdde-i sadet'me gnderilmelerin
emr idp buyurdum ki:
Vardukda, tehr terh itmeyp zikr
nm
olnan ehl-i fesd ele getrmek bbnda dikkat
ihtimm eyleyp her ne tarkla mmkin ise ele
getirp der-zencr eyleyp yarar demlere koup
fermn- l-num mstedsnca stne-i
adlet'me irsl sl eyleyesin ki kree
konla. Ve koup gnderdn demlere tenbh
idesin ki yolda onat vechile hfz idp gaybet
itdrmekden hazer ideler.

Delvine Bey'i Mehmed Bey'e: Krfz keferesine dalardan aa kesdirilmemesi

846 hakknda.
Yazld.
Kethuds Bl'ye virildi.
F 16 Cemziye'l-ahr sene 967
Delvine Begi Mehmed Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbr yallarnda
vk olan dalardan dim Krfz keferesi
gelp odun kesmek bahnesiyle top ve darbzen
ve tfeng kundaklar ve sir lt- harb kesp
defetle olndukda memn olmaduklarn
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda mukayyed olup ol
bahne ile mezkrlara ol dalardan aa
kesdrmeyesin.

Edirne kadsna: Eski Cami ve erefeli Cami sbk mtevellisi Hayreddin

847 aleyhinde arzuhal sunan Hseyin'in stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. malm olmadun arz eylemisin. mdi,

Mezbr Hayreddn'e virildi.
F 12 Cemziye'l-hir sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem mahrse-i
mezbrede -erefel ve Eski Cmi
mtevellsi olup, azl olnup emr ile teft olnan
Hayreddn in rikb- hmynuma ruka
sunanlar her kim ise tefahhus idp ele getrp
Sdde-i sadet'me gnderesin diy emrm
olman teft tefahhus itdkde kim idi
mezbr Hayreddn Dergh- muall'ma gelp
ruka sunan Mustafa-ol Hseyin'dr
diy arz itmein, mezbr Sdde-i sadet'me
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Vardukda, mezbr Mustafa-ol
Hseyin['i] Sdde-i sadet'me gnderesin; her
kande ise bulup yarar demlere koup
gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 377

Budin beylerbeyine: Pete Kalesi'nin tamir ettirilmesi iin gereinin yaplmas

848 hakknda.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 13 Cemziye'l-hir sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp Pete kalas'nun
tamr olnmas lzm olup huss- mezbr in
cerahor ihrc olnmak hussn arz eylemisin.
mdi, buyurdum ki:
Vardukda, kala-i mezbre tamrine lzm
olan eger cerahordur ve eger sir levzm
mhimmtdur, beglerbegiline mteallk
olan sancaklardan vech mnsib grdn
zre tedrk idp itmm- maslahat eyleyesin.

Vezir Mehmed Paa'ya: Birecik'de yaplacak gemilerin inasndan vaz geilip,

849 hazr olan kereste ile levazmn Badad'a, oradan da Basra'ya gnderilmesi
hakknda.
demi Yahy'ya virildi. gnderilp sekiz pre kalita itdrp gnderesin
F 12 Cemziye'l-hir sene 967 ve sbk emr olnan krei dah irsl idesin
diy emrm olm idi. nki arz itdn zre
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: mmkin deil ise buyurdum ki:
Mektb gnderp Birecik'de bins fermn Vusl buldukda, gemiler binsndan fergat
olnan gemilerin irsl olnmasn emrm zre idp emr olnan aac vaktiyle kesdrp hzr
ehl-i vukfdan tefahhhus olndukda cmle olan aalar ve sir emr-i sbkda tayn olnan
kereste tedrk tekml olnup Birecik'den levzm mhimmtdan sekiz kalitalk aa ve
Frat'la Dicle'ye andan deve ile Bagdd'a sir levzmlarn ve emr olnan mikdr krei
gnderilp gemiler Bagdd'da ve yhd sr ile arz itdn zre Bagdd'a andan Basra'ya irsl
sallara tahml olnup Basra'ya gnderilp anda sl itdresin. Ve ne mikdr kereste hzr olup
bin olmakdan gayr mmkin deildr diy ve ne zamnda gnderilmek zre olup ve
haber virdklerin bildrmisin. Her ne dimise gnderilen keresteye gir Ulyan-ol vilyetine
malm- erfm old. Amm bu kereste dhil olup anlara da zarar ihtimli var mdur?
gnderildi vakit dah ol mahallerde keresteye An da bildresin.
zarar ihtimli yok mdur? An bildrmemisin.
mdi, bundan akdem sana hkm-i hmynum

el Beyi Mehmed Bey'e: el'de Ahmed ve Ali sipahilerin kadn karmak gibi
850 hareketlerinden dolay hapsedilip keyfiyetin bildirilmesi hakknda.

Yazld. Mektb gnderp -il sancanda Ahmed

B hatt- erf.
demi Ali'ye virildi.
F 15 Cemziye'l-hir sene 967
-il Begi Mehmed Beg'e hkm ki:
ve Ali nm siphler liv-i mezbrdan Mud
kazasndan Mustafa nm kimesnenn htnn
idll idp ayardup yanlarna alup, yelken takye
giydrp -drt kdlk yiri gezdrp nie
drl fsk u fcr idp ve bu defa vk olan
ZET VE TRANSKRPSYON 378

sefere dah varmayup env- teaddler ve

zulmler idp birka defa marifet-i kd ile
tenbh tekd olndukda itat itmeyp hly
mezkre htn bi'l-fil yanlarnda olup ve
bundan gayr nie Mslimnlar rencde
itdklerin arz eylemisin. Buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, mezkrlar her
kandeyse ele getrp mezkrlardan her kim
hakk dav iderse toprak kdlar marifetiyle
bir defa erile fasl olmayup ve on be yl
mrr itmeyen husslar husam muvce-
hesinde onat vechile erile teft tefahhus
eyleyp gresin; kazyye, arz olndu gibi ise
ashb- hukka erile haklarn alvirdkden
sonra mezkrlar habs idp vk olan mddeleri
ayn ile defter idp yazup arz eyleyesin. Amm
hn-i teftde hakk- sarha tbi olup h bir
cnibe meyl muhb itmeyp tezvrden ve
telbsden ve uhd- zrdan hazer idp
kazyyede medhali olmayanlar dahl
itdrmeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 379

851 Vize kadsna: Kallaplkla mehur olan Nimetullah hakknda aratrma yapp
bildirilmesi hakknda.

Yazld. olmayup hid dah olmamala er-i erf el

B-hatt- erf. virmeyp dutup habs olnd diy arz eylemi.
avu-bana teslm olnd. mdi, buyurdum ki:
F 4 Receb sene 967 Dergh- muall'm avularndan (boluk)
vardukda, mezkr ihzr eyleyp dah yirinde
Vize kdsna hkm ki: ve mahallesinde Mslimnlardan keyfiyyet-i
Vize Begi Gazanfer dme izzuh mektb ahvlin onat vechile teft eyleyp gresin; fi'l-
gnderp nefs-i Vize'de Hasan Beg vk arz olndu gibi kallb mdur, yohsa
mahallesi'nde skin olup siydet davsn iden gayr- vk midr? Mslimnlar anun hakknda
eyh Nimetullh nm kimesne mahmiyye-i ne dirler? tihr ne vechiledr ve mezkra
mezbrede kallblkla mehr olup, lkin elinde syledi szleri halvet yirde mi sylemidr,
nesne dutlmayup er-i erfle dutlmaya el yohsa yannda demler var myd? Bu hussa
virmedi ecilden kazyyenn shhatine vkf hidleri var mdur, nicedr? Tamm malm
olmak in mezkr getrdp: "Birka yz flori idinp dah vuk zre mufassal yazup
idivirn" diy ibrm itdkde, nmne in bildresin ve mezbra virdi Freng altun
sikke Freng flori getrp: "Bana bir kuyumc dah alup gnderesin ve mezkr habsden tlk
olan virp bir iftlik satun al, sanatum ana itmeyesin. Sonra emr-i erfm ne vechile sdr
anda talm ideyin" diy ikrr eyledi. Lkin olursa amel eyleyesin.
darb-hnesi ve sikkesi kande oldu malm

852 Delvine beyine: Korove nahiyesinde isyan eden akilerin ele geirilip
haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. baznun cermesin alup hals idp zhr- isyn

B-hatt- erf.
Kethuds Bl'ye virildi.
F 16 Cemziye'l-hir sene 967
Delvine begine hkm ki:
Hliy Delvine ve Korove (?) (
kdlar ile mektb gnderp Korove (?)
nhiyesine tbi Aya-Vasil nm karyenn
keferesi isyn idp yol kesp dem katl idp
meclis-i era davet olndukda gelmeyp
karyelerine karb yirlerde muhkem nie vaz
idp lt- harb ktl ile meml klnup baka
zencr ve zindn vaz idp her tarafdan dem
dutup iinde habs idp bazn katl idp ve
tugyn itdklerin bildrdnz ecilden
buyurdum ki:
Vardukda, arz itdnz zre ol isyn iden
keferenn her ne vechile haklarndan gelinmek
mmkin ise, eger il eriyledr, eger sir hisr-
eriyledr, hsn-i tedrk idp ehl-i fesd
) hoyradlarn ele getrp haklarndan gelp
amm ehl iyllerin esr ve espb emvllerin
gret itdrmeyp hemn ehl-i fesd olan
hoyrdlarnun haklarndan gelp, amm gaflet
ile rz- saltanata mugyir vaz olmakdan hazer
idp onat tedrk eyleyesin. yle ki, ehl
iylleri esr olnup ve espb emvlleri gret
olna, netcesi sana id olur.
ZET VE TRANSKRPSYON 380

853 Pertek Beyi Rstem Bey'e: det-i anm ve harac toplamaya giden grevlilerin
kanuna muhalif hareketlerinin men'ine dair.

Yazld. Vardukda, anun gibi ve det-i agnm

eleb Kethud'ya virildi.
F 19 Cemziye'l-hir sene 967
Pertek Begi Rstem Beg'e hkm ki:
Hliy taht- livna det-i agnm ve harc
cemine varan kullar defter ve knna muhlf
reyya teadd ve tecvz itdkleri arz
olnman buyurdum ki:
cemine varan kullar ve hss emnler defter ve
knna muhlf reyya teadd iderler ise
men u def idesin. er u knn ve deftere
muhlf kimesneye i itdrmeyp ve akalarn
aldurmayasn. Eslemeyp ziyde ind idenleri
yazup bildresin.

Karinbd kadsna: Karinbd sbk Kads Hasan'n arz ile stanbul'a

854 gnderilip hapsedilenlerden Kalender'in emvalinin tahkiki hakknda.

Yazld. mezbr Kalender'n akribs Dergh-

Karnda Ramazn'a virildi.
F 17 Cemziye'l-hir sene 967
Karn-bd kdsna hkm ki:
Mukaddem Karin-bd Kds olan Hasan,
sbk Sdde-i sadet'me maktb gnderp
Dvne Memi nm kimesne srk kemesnedr
ve Hac Bl ve Doan kayn Ferhd ve
Kalender b. hkul ve Hasan b. Himmet ve
Ysuf nm kimesneler Mihne (?) Yuvan nm
zimm mezbrun erkleridr diy tutlup
Sdde-i sadet'me gnderilmein, Rodos'a
kree konlmd. Hliy mezkrlardan
muall'ma gelp: "Mezkra isnd olnan huss
gayr- vkdr; zerine nesne sbit olmadn
habs olnmdur" diy bildrp yirinden teft
olnup ahvli malm olmak lzm olman
buyurdum ki:
Varcak, mezkrun ahvlin gresin;
mukaddem isnd olnan husslar, zerine sbit
olup mseccel olm mdur, nicedr? Anun gibi
mseccelse sret-i sicillin ihrc idp
gnderesin. Mseccel deil ise karye halkndan
ve sir Mslimnlardan onat vechile teft idp
arz olndu gibi yaramazl var mdur? Senn
dah malmun oldu zre ahvlin bildresin.

855 Kavala'dan stanbul'a kadar kadlara ve koyun eminine: stanbul'a gnderilen

koyunlara mdahale olunmamas hakknda.

Yazld. sayclar karulayup sayup bu sebeb ile

Muhtesib Kethuds Ferruh'a virildi.
F 17 Cemziye'l-hir sene 967
Kavala'dan mahrse-i stanbul'a
gelince yol zerinde vak olan
kdlara ve koyun emnine hkm ki:
Sen ki koyun emnisin; mahmiyye-i
mesfre zahresiyn cem idp irsl
itdn koyunlarun kassblarnun
zikr olnan koyun, mahrse-i mezbreye
gelmedin zyi olur imi. mdi,
mahrse-i mezbre zahresiyn gelen
koyunlara vech-i merh zre dahl
olnmak ciz deildr. Buyurdum ki:
Mahmiyye-i mezbre kds muhzr-
larndan Cafer ve Muhtesib-olan
Mustafa varduklarnda, min-bad
yollarda mahrse-i mezbre
ZET VE TRANSKRPSYON
zahresiyn gelen koyunlar yollarda
mezkrlara karulatmayup ve
saydurmayup ayn ile irsl idesin ki ol
856 Amasya beyine ve kadsna: Amasya Kalesi'ndeki hisar erlerinin evlerini
stanbul'dan gnderilen erlere teslim etmeleri hakknda.
Yazld.
Kala Kethuds Murd'a virildi.
F 17 Cemziye'l-hir sene 967
Amsiyye begine ve kdsna hkm
ki:
Bundan akdem Amsiyye kalas
erenleri ref olnup gedkleri Sdde-i
sadet'mden kul karndalarna tevch
olnup irsl olnup anlar ihrc olnup,
kala bunlara teslm olmak emr olnm
idi. Hliy kala-i mezbrede siph
857 Arboz beyine ve kadsna: Venedik barasna mahsul verenlere imdilik
mdahale edilmemesi hakknda.
Yazld.
Defterdr Ksm Beg'e virildi.
F 17 Cemziye'l-hir sene 967
Ariboz begine ve kdsna hkm
ki:
Mektb gnderp, bundan akdem begi
avu yedinden hkm-i erf vrid olup
stefel Mahmd Emn ve bir eli alk
Topc-zde Mehmed ve stefel Solak
Mustafa ve stefel Ramazn Emn ve
ol stefel Ahmed Sba ve Ali
eleb-ol dimekle marf stefel
Mehmed ve stefel Hurrem Voyvoda
ve stefel s nm kimesne, Venedik
858 Eflk voyvodasna: Eflk vilyeti cizyesinin det zere tahsil ve gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
Husrev Beg'e virildi.
F 16 Cemziye'l-hir sene 967
Eflk voyvodasna hkm ki:
381
sebeb ile yollarda zyi olmak ihtimli
olmaya.
ksmndan kala erenleri skin olduklar
evlere: "Bizm mlkimzdr" diy dahl
itdrmedkleri arz olnd. Eyle olsa
buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi kala-i mezkrede
olan hisr-erenleri evlerin Sdde-i
sadet'mden irsl olanlara teslm
eyleyp eger siphdr ve eger gayrdur,
ol vechile taalll niz itdrmeyesin.
Her kimn davs varsa gelp Sdde-i
sadet'mde grile.
baralarndan kta baraya tereke
virdkleri huss teft olnmak
buyurlman tefte mberet
olndukda: "Baz havflerinden gaybet
eylediler" diy arz eylemisin. mdi,
zikr olnan men iltizmlarna cevb
virmeyp henz alkalarn kat itdkleri
ecilden huss- mezbr in dahl
olnmamasn emr idp buyurdum ki:
Vardukda, ol huss in imdilik zikr
olnan emnlere mukayyed olmayasn ki
mla zarar mterettib olmak lzm
olmaya.
Hliy vilyet-i Eflk'un harc Sdde-i
sadet'me gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
382 3 NUMARALI MHMME DEFTER

Hkm-i erfm vusl buldukda, cizyesin cem itdrp Sdde-i

vilyet-i mezbrenn det-i kadme zre sadet'me irsl eyleyesin.

[Yev]m'l-ahad f 18 Cemziye'l-hir sene 967 [16.03.1560]

Diyarbekir beylerbeyine ve Mardin kadsna: Musul Beyi Hac ah Kulu'na

859 olan borcunu inkr eden Hac brahim'den borcunun tahsili hakknda.

Yazld. icr olnmasn rec idp erile tazr ve

Husrev Beg'e virildi.
F 16 Cemziye'l-hir sene 967
Diyrbekr beglerbegisine ve Mardin
kdsna hkm ki:
Hliy Musul Sanca Begi olan Hac
h-kul dme izzuh dem gnderp
Hac brhm nm kimesnede yigirmi
bin altun emnet virp taleb itdkde
inkr idp badeh ol mikdr altun
emnet koduuma ikrr itdine nie
Mslimnlar meclis-i erde ahdet
itdklerinde kend dah ahdetlerin
kabul idp hkm olnup eline huccet
virilp hakk alnmak bbnda hkm-i
erfm taleb idp bu vechile hynet
itdi ecilden erile lzm gelen dah
habs lzm olduna fetv-y erf
oldun bildrmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda elinde olan
huccetn mazmn muvfk- er-i
erf olup al-vechi'l-hasm sbit olup
mteveccih olan altun b-kusr
mrn-ileyhe alvirp dah itdi
hynet mukbelesinde erile lzm
geleni dah fetv-y erf mcebince icr
idp tazr-i kd eyeleyesin.
-859 /a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Rm-ili beglerbegisine ve Mardin
kdsna.

860 Anadolu beylerbeyine: Kastamonu sanca beyinin yoklama defterinin

stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. diy emr olnmd. Ol emr-i

Mezbra virildi.
F 19 Cemziye'l-hir sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hmy-
num gnderilp Kastamoni sanca
beginn yoklamas defterin mhrleyp
Dergh- muall'ma irsl eyleyesin
hmynum kem-kn mukarrerdr.
Buyurdum ki:
Hkm-i erfmle Hudvirdi nm siph
vardukda, liv-i mezbr siphlerinn
sanca begi yoklayup irsl itdi
yoklama defterin mhrleyp teslm
idp Sdde-i sadet'me gnderesin.

Eflk voyvodasna: Erdel kralnn Eflkdan kaan bolarlardan ve ekiydan

861 imdiye kadar kimseyi gnderip gndermediinin bildirilmesi hakknda.

Mezbr Mehmed'e virildi. Eflk voyvodasna hkm ki:

F 16 Cemziye'l-hir sene 967
383 3 NUMARALI MHMME DEFTER

Bundan akdem Eflk bolarlarndan ve Tercemn Mehmed vusl buldukda,

sir ehl-i fesddan baz Erdel
vilyetine vardun ilm eylednde
anun gibi vilyet-i Eflk'dan kaup
varan ehl-i fesddan ele getrp sana
gndermek in bir iki defa Erdel
Kral'na hkm-i hmynum
gnderilmidi. Buyurdum ki:
emrm mcebince mrn-ileyh zikr
olnan ehl-i fesddan imdiye dein
kimesne tutup gndermi midr ve ne
mikdr kimesne gndermidr? Yazup
bildresin.

862 Nibolu kadsna: Eflk vilyetinden kam olan ekiy ve bolarlardan

yakalananlar varsa bildirilmesi hakknda.

Yazld. bir dil bilr bir erin Sdde-i sadet'me

Bu dah.
Niebol kdsna hkm ki:
Eflk vilyetinde hynet iden
bolarlardan taht- kaznda mtemekkin
olan kimesne varsa tutlup habs olnup
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Tercemn Mehmed zde kadruh vusl
buldukda, anun gibi taht- kaznda zikr
olnan bolarlardan kimesne bulnursa ve
ka nefer ise emrm zre bir dil bilrin
mezkra koup gnderp bksin habs
idp yazup arz eyeleyesin.

Silistre Beyi Sinan Paa'ya: Nogay canibinden Silistre sancana giren

863 tatarlarn fukara iseler dank hlde bulundurulup, cemiyet hlinde

braklmamalar hakknda.
Yazld.
Sleymn avu'a virildi.
F 18 Cemziye'l-hir sene 967
Silistre Begi Sinn Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp hkm-i erfm
mcebince liv-i mezbra dhil olan
Tatar tifesinden birka kimesne
getrdp teft olndukda zikr olnan
tife kimi Nogay ve kimi Krm
Tatarndan olup aydan ziydedr ki
gelmee balayup ve balar ve
serdrlar ve mrzlar tefahhus
olndukda ol makle kimesneden bir
ferd bulnmayup gelen kimesneler beze
ve meskn [] fukar tifesi olup yt
yaraklar olmayup ekseriy ehl iylleri
piyde kaht ucndan sebeb-i ma in
memlike perkende olmlardur.
Reyya ve har kimesnelere zararlar
yokdur diy bildrmisin. mdi, zikr
olnan tifeden gaflet ciz olmayup
anlarun bir yire cem olup skin
olmalar ciz deildr. Buyurdum ki:
Bu bbda dah mukayyed olup anun gibi
sebeb-i ma in her biri bir cnibe
perkende olmlarise fe-bih ve ill bir
yirde cemiyyet ile komayup basret
zre olasn ki sonra tife-i mezbreden
nevh kurya ve yhd rey v
beryya teadd ve zarar oldu istim
olna, senden bilinr. Ana gre
ahvllerin dim grp gaflet ile
anlardan bir vaz- n-yeste
zuhrndan hazer idesin ve muhtc- arz
olan bildresin. Ve bunlarun cihet-i
malar ne yzdendr? Sl mi
iderler yohsa rencberlik mi ider ve ne
mikdr tifedr? Bildresin.
-863/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Akkerman begine ve kdlarna.
-863/b-
ZET VE TRANSKRPSYON 384

Yazld. Bir sreti Silistre sanca kdlarna.

Bu dah.

Akkirman eminine: Nogay ve Krm tatarlarnn Nogay tarafndan sudan geip

864 memlik-i mahrsaya girmelerine msaade edili sebebinin bildirilmesine dair.

Yazld. gemidr? Defter idp ve emr-i

Bu dah.
Akkerman emnine hkm ki:
Hliy Nogay ve Krm Tatarlarndan
nie kimesneler sudan gep Memlik-i
mahrse'me dhil olduklar arz olnd.
mdi, anun gibi tifeyi emr-i erfm
olmadn ber cnibe germee sebeb
bis nedr? Bu bbda mstahkk- itb
olmsndur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mukayyed olup im-
diye dein ne mikdr kimesne
erfm olmadn bu makle tifeye
ruhsat virp Memlik-i mahrse'ye
germee sebeb bis nedr? Yazup
bildresin ve min-bad ol tifeden ber
cnibe bir ferdi germeyesin. yle ki,
bade'l-yevm anun gibi Tatar tifesi
gedi istim olna, kimesnenn zri
makbl olmayup hakkndan gelinmek
mukarrerdr. Ana gre basret zre olup
fermn- erfme mugyir dem
germekden hazer idesin.

865 Bursa kadsna: mlekiler Mahallesi'nde sarraf Musa adl Yahudinin

stanbul'a getirilmesi hakknda.

Yazld. nm Yahdnn Sdde-i sadet'mde

avu-bana teslm olnd.
F 18 Cemziye'l-hir sene 967
Burusa kdsna hkm ki:
Mahrse-i mezbrede lmekiler
mahallesi'nde skin olan Sarrf Ms
huzr lzm olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr her kandeyse
buldurup yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin.

866 Haslar kadsna: Kthane ve kemerler yaknndaki reynn mahsulne zarar

veren koyun srleri varsa men' edilmesi hakknda.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 19 Cemziye'l-hir sene 967
Hslar kdsna hkm ki:
Taht- kaznda Kdhne ve Kemer
kurbinde baz kimesneler samal
koyun getrp ol etrfda allar ihds
idp koyunlarn, reynun terekeleri
arasnda yaturup gezdrp zarar u ziyn
itdkleri arz olnd. mdi, bundan akdem
ol etrfda olan allar ref olnm idi.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup gresin; arz olndu
gibi gir taht- kaznda eger Kdhne
kurbinde ve eger Kemer etrflarnda ve
sir ol havlde anun gibi gir allar
olup samal koyun gelp reynun
terekeleri aralarna girp zarar u ziyn
iderler ise men u def eyleyp min-bad
tereke arasnda koyun gezdrmeyp ve
ne mikdr al bulnup ref olnur ise ve
her biri ne zamnda oldun yazup
bildresin.
385 3 NUMARALI MHMME DEFTER

Sirem Beyi Bayram Bey'e: Varadin Kalesi varou halknn klavuzlukta ve sair

867 muhtelif ilerdeki hizmetlerinden dolay derbendi olmalar dileine kar baz
cihetlerin sorgulamasna dair.
Yazld.
Arz getren Nash'a virildi.
F 19 Cemziye'l-hir sene 967
Sirem Sanca Begi Bayrm Beg'e
hkm ki:
Varadin kdsiyle Dergh- muall'ma
mektb gnderp kala-i Varadin varo
halk size gelp zikr olnan varo,
askern memerr maberinde vk
olmala asker halknun kulauzlunda
ve sir hdmetlerinde bulnup vilyet-i
Budun'da kl nevbetcileri olan
yenierilern ulfeleri ve sir hazne
akalar gelp gedkce hfz u
hrsetinde olup ve mahall-i mezkrdan
nehr-i Tuna zerinde kpr bin
oldukca hdmet eyleyp bin olnan
kpryi ve nehr-i mezbr sevhilin
grp gzedp ve mr hdmet in
gelp geen Bb- sadet
hdmetkrlarnun ve ebn-i sebln ve
yende v revendenn her vechile
hdmetlerinde olup rsmlar dah
derbendciler uslb zre olmayup sir
rey gibi olduklar ecilden tkat
getrmeyp baz cel-y vatan idp ger
bi-hakkh florilerin dah mevcd
olanlar ed itdkleri bisden tamm
mnfecir olup eger derbendciler ise
hneden hneye ikier kile buday ve
ikier kile arpa ve birer mdre ra ve
nsf flori virmek in sbk Rm-ili
Beglerbegisi Mehmed Paa, Erdel
seferine giderken elimze virdi
temessk mcebince hkm-i erfm
inyet buyurlup derbendciler slb
zerimze mukarrer buyurlursa ger bi-
hakkh olanlarnuz ve eski meknlarna
avdet itdklerinden gayr hricden dah
nie kimesneler gelp varomuz
mamr u bdn olur; derbendciler
slb zre olmaz ise olan camz dah
mtehammil olmayup terk-i diyr
itmemz mukarrerdr didklerin arz
itmisin. Buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, zikr olnan varo
zimmlerinn filo[ri]lerinden ve
sirden gayr alt bin bir aka hsl
kayd olnup derbendciler oldu
takdrce zikr olnan mahsl nice olur,
zimmetde zerlerine ve ml- mrye ne
mikdr noksn lzm gelr, ne vechile
tedrk idersin? Mufassal yazup
bildresin.

Tire ve Ayaslu kadlarna: Uzgur karyesinde zemet mutasarrf Ali'nin

868 reysna taaddisinin meni ve hakknda tahkikat icrasyla neticesinin

bildirilmesine dair.
Yazld. Mektb gnderp taht- kazna tbi
Uzgur nm karyeden arz getren brhm'e Uzgur nm karyeden zemete
virildi. mutasarrf olan Ali nm zamn
F 28 Cemziye'l-hir sene 967 reysna kll teaddsi olup n-hak
yire akalarn alduklarn bildrmisin.
Tire ve Ayasulu kdlarna hkm mdi, mezkrun zemeti hara
ki: virilmidr. Teft olnup zerine sbit
386 3 NUMARALI MHMME DEFTER

olan hukk- ns ashbna alvirilmesin mteveccih olan hukk ashbna

emr idp buyurdum ki:
Vardukda, mezkr getrdp rey-
sndan hak dav idenlerle berber idp
mukaddem bir defa erile fasl
olmayan davlarn ve on be yl mrr
itmeyen husslarn onat vechile hakk
zre teft idp gresin, mezkrun
zerinde bi-hasebi'-eri'-erf her
kimn hakk sbit zhir olursa erile
alvirp kimesneye hilf- er-i erf i
itdrmeyesin. Amm hn-i teftde
tamm hakk zre olup tezvrden,
telbsden ve uhd- zrdan ve era
muhlf kimesneye teadd olmakdan
hazer eyleyesin ve ne mikdr
kimesnenn hakk sbit olup
alvirildin ve ne asl mdde sbit
oldun yazup bildresin.

[Yev]m'l-hams f 23 Cemziye'l-hir sene 967 [21.03.1560]

869 lbasan beyine: skarapar Kalesi dizdarlnn Ali'den alnp ne suretle

Mehmed'e verilmi olduunun tahkik ve arzna dair.

Yazld. senn cnibnden arz virilmeyp ibrz

skarapar ( ) hisr erenlerinden arz
getren Ysuf'a virildi.
F yevm-i m[ezbr].
lbasan begine hkm ki:
Mektb gnderp skarapar ()
kalas dizdr olan Mehmed her vechile
kala hdmetinn uhdesinden gelr bir
er olup leyl nehr kala hdmetinden
hl olmayup kalada mukm iken
sbk kala-i mezbre dizdr olan Ali
benm cnibmden arz ibrz idp
kala-i mezbre dizdrlna tlib oldu
istim olnd. Eyle olsa mezbr Ali'ye
itdi arzmuz vardur diy bildrmisin.
mdi, mezkr Ali'nn ibrz itdi arz ile
hly mezkr Mehmed hakknda irsl
itdn arzun ikisi bile sana irsl olnd.
Buyurdum ki:
Gresin; her kangs mzevvirise ibrz
ideni ele getrp kimden almdur ve ne
vechile almdur? Onat vechile tefahhus
idp dah kendyi ve arz yazan habs
idp ahvlin vuk zre yazup
bildresin ve arzlar dah gir
mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Kastamonu beyi ile Kastamonu ve Daday kadlarna: Ara kazas eski nibleri

870 hakknda tahkikat yaplp, kendilerinden hak isteyenler varsa haklarnn iadesi ve
neticenin bildirilmesi hakknda.
Yazld. Gayb nm khne nibleri arz itmi idi.
Mezbr Muslihuddn'n akribsndan Abdl- Fi'l-hakka kaz-i Ara aynndan
halm'e virildi. mezkrnun ahvlleri istifsr olndukda
F 24 Cemziye'l-hir sene 967 Mevln-y mezkr, arznda sdkdur
didklerin arz eylemi. mdi,
Kastamoni begine ve Kastamoni ve mezkrlarun ummen teft olnmalarn
Daday kdlarna hkm ki: emr idp buyurdum ki:
Ara kds mektb gnderp Daday Vardukda, mezkrlar ihzr idp
kazsndan mazl olan Mevln Musli- kendlerden hakk dav ider kimesne
huddn, kaz-i mezbrdan Kbil ve var ise hasmlar ile berber eyleyp bir
ZET VE TRANSKRPSYON
defa sorlup fasl olm olmayup on be
yl bil-zr-i er terk olmayan
davlarn ber-mceb-i er-i erf onat
vechile hakk zre dikkat ihtimm ile
teft idp gresin; zerlerinde her
kimn hakk sbit zhir olursa b-
kusr ashbna alvirdkden sonra
zerlerine sbit zhir olan mevdd
vuk zre ale't-tafsl yazup defter idp
871 Edirne kadsna: Cisr-i Mustafa Paa'da yaplmakda olan imaret iin gereken
iki suyun ne suretle tedarik olunaca hakknda.
Yazld.
Dimetoka kdsnun demi Kurd'a virildi.
F 26 Cemziye'l-hir sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Mektb gnderp suyolclar-ba Bl
yedinden hkm-i erf vrid olup
Mustafa Paa kprsi'nde bin olnan
imret in gelmesi mnsib olan iki
suyun levzmna ne mikdr aka
lzmdur. Kimesnenn hakk- rbi var
mdur ve Meri'den mahall-i mezkra
dolbla gelr olsa ne mikdr nesne ile
hsl olur. Ehl-i vukf ile grilp
tahmn olnmak fermn olnman ol iki
suyun zerlerine varlup Mujak nm
karye kurbinde olan suyun alnmasna
karye-i mezbre halknun adem-i
rzlar olup ve hem Saruca Paa vakf
olman cbsi vakfiyyede mastrdur,
alnur ise vakfa zarar mterettib olur ve
Ak-ova nm karye kurbinde olan suyun
872 Rumeli kadlarna: Mevsim koyunlarnn toplanp stanbul'a gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
Koyun emni demi Ali'ye virildi.
F 25 Cemziye'l-hir sene 967
Rm-ili kdlarna hkm ki:
Koyun emni mektb gnderp taht-
kaznuzda bahr in tayn olnan
celeblern mevsim koyunlar srilmesi
387
dah mhrleyp dah Sdde-i
sadet'me arz eyleyesin. Amm hn-i
teft tamm zre olup bir cnibe meyl
muhbdan saknasn. Tezvrden ve
telbsden hazer idp kazyyede medhali
olmayanlar dahl itdrmeyp hilf-
er-i erf kimesneye i olmakdan
hazer idesin.
dah alnmasna ahlsinn hakk-
rbimz vardur diy rzlar olmadun
ve dolb huss ehl-i vukf ile
grildkde eyle ekilr dolb olmasna
kbiliyyet olup klekleri ve maslaklar
ve sir levzm in altm bin mikdr
aka tahmn olndun arz eylemiin.
Eyle olsa ol iki kimesnenn hakk-
rbleri olman fergat olnup dolbla
su getrilmesin emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, tehr itmeyp bu
hussa mberet idp vsat zre bir
maslak bin olnup dolbdan maslaka
dkilp andan imrete gelmek zerine
tedrki ne ise grp dolba iki at iki
aka vazfe ile muhtc olursa bir
hdmetkr tayn idp itmm- maslahat
olnmaa say ihtimmun vcda
getresin. Ne vechile tedrk itdn
yazup bildresin.
bbnda hkm-i erfm taleb itmein
buyurdum ki:
Mrn-ileyh vardukda, siz ki
kdlarsz bi'z-zt mukayyed olup
mberet idp yazlu celeblern
mevsim koyunlarn muaccelen cem
idp zerlerine mukayyed olan
koyunlarn kendleri ve yhd veklleri
388 3 NUMARALI MHMME DEFTER
ile mahrse-i stanbul'a irsl eyleyesin.
Koyun huss mhimdr. Gerei gibi
ikdm ihtimm idp taht- kaznuzda
olan agnm sl be-sl defter idp
mhrleyp koyun emni demleri ile
gnderesin ve bir sretin dah celebkee
viresin ki bunda geldkde ana gre
yoklanup alnup zyi u telef olmak
ihtimli olmaya. Koyun hussnda
ihml mshele itmeyp mevsim
koyunlarn vakti ile gndermek
[Yev]m's-sebt f 25 Cemziye'l-hir sene 967 [22.02.1560]
873 Delvine beyine: Sancann askeri ile cenk iin hazr olup gelecek gemilere
binilmesi hakknda.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 26 Cemziye'l-hir sene 967
Delvine begine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp sancaun askeriyle mretteb
mkemmel dmen yarayla hzr
olup Emr'l-meri'l-kirm Cezyir
Beglerbegisi kapudanum Piyle dme
ikblh ne mahalde gemilere girmek
tayn iderse bil-tevakkuf cmle
askernle giresin diy emrm olm idi.
Eyle olsa senn sancaun askeri ile
Moton'da gemilere girmek emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl v kat tehr u
terh itmeyp emr-i sbk zre cmle
sancaun askeriyle mretteb
mkemmel dmen yarayla kup ibu
sene seba ve sittn ve tisa-mie
Receb'inn evstnda cmle sancaun
askeriyle mahall-i memrda hzr u
mheyy bulnasn ki donanma-i
hmynum vardukda, bil-tevakkuf
gemilere girp mrn-ileyh vech
bbndaxxxv ardnca olasn ve
gnderdinz celeblern zerlerine
srici tayn idesiz ki koyunlarn
getrp defter mcebince teslm
eyleyeler ve siz ki kdlarsz, ihmlinz
mhede olna, beyn idecek zrinz
makbl olmayup mstahkk- itb
olursz. Ana gre tedrk idesiz ve
celeblern zerlerine takdr olnan
koyun dim vakti ile irsl eylemek
bbnda dakka fevt itmeyesiz.
mnsib grdi zre dn bbnda ve
devlet-i hmynuma mteallk olan
cumhr- umrda bezl-i makdr
eyleyesin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. Ana gre mukayyed olup
tayn olnan zamnda sancaun
askeriyle mkemmel hzr olmak
bbnda dakka fevt itmeyp ihmlden
hazer idesin. yle ki, ehr-i mezbrun
evstnda cmle mahall-i memrda
hzr olmayasn ve yhd askern yat
yaraklarnda ve zd zevdelerinde
kusr u noksnlar olup tevakkuf lzm
gele, asl zrn makbl olmak ihtimli
olmayup muteb mukab olman
mukarrer bilp ana gre mukayyed
olup, dakka fevt itmeyesin ve bu
hkm-i erfm sana ne gn varup ve ne
vechile tedrk itdn yazup
bildresin.
-873/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Karl-ili Begi Mahmd Beg'e.
ZET VE TRANSKRPSYON 389

874 nebaht beyine: Cmle askeriyle Moton'da hazr olup Kapudan Piyale ile
birleerek Donanma- Hmyn'a dahil olunmas hakknda.

Yazld. lzm gelmeyp cmlesi emrm zre

Bu dah.
nebaht begine hkm ki:
Hliy ummen sancaun askeri donan-
ma-i hmyna tayn olnup
buyurdum ki:
Vardukda, asl tehr eylemeyp um-
men sancaun askerin zuamsiyle
knn-nme-i hmynum
muktezsnca b-kusr lt- ceng
cidlleriyle alay-begine koup karup
ibu sene seba ve sittn ve tisa-mie
Receb'inn evstnda Moton kalas'nda
hzr u mheyy eyleyesin ki, in-
allh donanma-i hmynum
vardukda, h bir nesneye tevakkuf
gemilere girp kapudanum Piyle dme
ikblh vech mnsib grdi zre
dn bbnda ve devlet-i hmynuma
mteallk olan cumhr- umrda bezl-i
makdr zuhra getreler. Huss-
mezbr mhimmt- umrdandur. yle
ki, sancaun askerinden bir ferdn yt
yaraklarnda kusr u noksn mhede
olna veya emrm zre tayn olnan
zamnda mahall-i mezbrda cmle
hzr bulnmayalar, asl bir ferdn zri
makbl olmak ihtimli yokdur. Ana
gre mukayyed olasn ve bu hkm-i
erfm sana ne gn varup ve ne gnde
karduun yazup bildresin.

875 Ayn hususa dair Mora beyine hkm.

Yazld. ibu sene seba ve sittn ve tisa-mie

Bu dah.
Mora begine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp sancaun siphlerinn
tezkiresz timar tasarruf idenlerden iki
yz elli nefer siph tayn idp
mretteb mkemmel dmen
yarayla ve zd zevdeleriyle ihzr
eyleyp zuamdan bir yarar serdrla
irsl eyleyesin diy emrm olm idi.
Eyle olsa sancaundan tayn itdn
zikr olnan siphler Moton'da gemilere
girmek emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
emr-i sbkum zre sancaundan tayn
itdn siphleri b-kusr mretteb
mkemmel dmen yarayla ve zd
zevdeleriyle ve serdrlar ile tayn
itdn zam ile karup gnderesin ki
Receb'inn evstnda mahall-i
mezbrda bulnalar ki donanma-i
hmynum ile kapudanum Piyle
dme ikblh vadukda bil-tevakkuf
cmlesi gemilere girp mrn-ileyh
vech grdi zre dn bbnda ve
devlet-i hmynuma mteallk olan
cumhr- umrda bezl-i makdr
eyleyeler. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. Ana gre mukayyed olup
tayn olnan zamnda serdrlariyle zikr
olnan siphleri b-kusr mahall-i
mezbrda ihzr eylemen bbnda
enva- mes-i cemln vucda
getresin. Trh-i mezbrda mahall-i
mezbrda bulnmayanlarun asl zrleri
makbl olmk ihtimli yokdur. Ana
gre tenbh eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 390

Krkkilise beyine: Krkkilise sancanda Mahmud Paa haslarnda cinayet suu

876 ileyenler hakknda eriate gre lzm gelenin icrasna dair.

Yazld. kylerinde yataklar fehm olnup serbest

Gveygsi olup siph-oullar zmresinden
Ahmed'e virildi.
F 28 Cemziye'l-hir sene 967
Krk-kilise begine hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbra tbi
Mahmd Paa hslarnda yenieriden ve
gayrdan baz kimesnelern evleri
baslup baznun kendin ve baznun
demleri katl olnup teft olnup
grildkde birka nefer kfirler ele
girp erile haklarndan gelinp
yoldalarndan drt neferi gaybet idp
evkf- seltnden baz kefere
olmak ile ele gelmelerinde usret oldun
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, eger ol gaybet idenleridr ve
eger sir ehl-i fesd enatdr, her
kande ise ele getrp erile ahvllerin
grp erile lzm geleni icr idesin.
Anun gibi ehl-i fesd ele getrmel
oldukda eger evkf emlk ve sir
timarlar serbest olanlar niz iderse her
kim ise arz idesin ki anun gibi ehl-i
fesda mun olup ele virmeyenlern
gerei gibi haklarndan geline ki
sirlerine mcib-i ibret ola.

877 Dimetoka kadsna: Kurd ve Yusuf'un yollarn kestiini ihbar ettikleri

adamlarn stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. yolmuz basup ellerinden hals olup

Arz getren Kurd'a virildi.
F 27 Cumde'l-lxxxvi sene 967
Dimetoka kdsna hkm ki:
Hliy nibn mektb gnderp
mahrse-i Edirne'den Kurd nm
muhtesib ve Siroz'dan yolda Ysuf
nm kimesneler yenierilikden ulfesi
kat olnm Rstem nm kimesneyi ve
Vel ve Satlm ve Ahmed ve Arab
Hseyin ve Mehmed ve dger Mehmed
ve Ermen Derv nm kimesneleri
meclis-i era ihzr idp: "Ben
Edirne'ye giderken bunlar derbendde
Mora Beyi Osman ah'a: Trablusgarb'dan Turgud Paa'nn gnderdii
Dimetoka'ya tbi Ortaky ve Kzldeli
nm derbend karyeler keferesine haber
virdk" diy dav itdklerinde
mezbrlar inkr idp erile sbit
olmayup derbendciler dah: "Bize haber
oldukda bunlar kaarken her birin bir
yirde bulup tutduk" didklerin sicill
idp arz itmein buyurdum ki:
Mezkrlar der-zencr idp yarar
demler ile Sdde-i sadetme
gnderesin. Amm tenbh idesin ki,
yolda gelrken gaybet itdrmek ihtimli
olmaya.

878 haberci ile yallarn ve memleketin muhafazasna itina edilmesine dair.

Yazld. Mektb gnderp Magrib Trablus

Dil getren voyvodas Hseyin'e virildi.
F 27 Cemziye'l-hir sene 967
Mora Sanca begi [Begi] Osmn
h'a hkm ki:
[Beglerbegisi] Turgud dme ikblh
cnibinden iki kta kadrga mh-
Cemziye'l-hir'n altnc gninde
Moton liman'na gelp karadan Sdde-i
sadet'me irsl olnmak in sana dil
gnderp Cerbe hussnda ve kffr-
391 3 NUMARALI MHMME DEFTER

hksrun donanmas hussnda bildrp gaflet ile addan kl u bika ve

zikr olnan dili dah Sdde-i sadet'me
irsl eyledn arz eylemisin, malm
old. mdi, kffr- hksrun hlesinden
gaflet ciz deildr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup yallarun ve klun hfz
u hrsetinde dakka fevt itmeyp
nevh v kurya ve reyya zarar u
gezend iridrmekden ihtiyt idp eger
yallar ve sir hfz lzm olan
mahalleri gerei gibi hfz u hrset
itdrp addan vkf olduun ahbr ve
sir lzm'l-arz olan huss ilmdan
hl olmayasn.

skdar kadsna: Olan eyh'in babasnn mridlerinden olup eyh nmna

879 ky halkn sapttran kimsenin ve yanndakilerin stanbul'a gnderilmesine dair.

Yazld. istim olnman mezbrlar ve yannca

Bl avu'a virildi.
F 27 Cemziye'l-hir sene 967
skdar kdsna hkm ki:
Hliy Olan eyh'n babasnun
mrdlerinden bir kimesne eyh nmna
kasaba-i mezbre etrfnda olan kury
gezp nie kimesneleri dll idp ve
er-i erfe muhlf i eyledkleri
bile olan mrdlerin ele getrp kayd
bend ile Sdde-i sadet'me
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Bl avu vardukda, mezbr eyhi ve
yannca bile olan kimesneleri ele
getrp mrn-ileyhe teslm idp
kayd bend ile Sdde-i sadet'me
gnderesin.

[Yev]m'l-ahad f 27 Cemziye'l-hir sene 967 [25.03.1560]

880 Bursa Beyi Byezid'e: Bursa livasndaki ekiynn haklarndan gelinmesi ve

bunlar ele vermeyenlerin bildirilmesi hakknda.

Yazld. demler katl olnmakdan hl deildr.

Ol Bl'ye virildi.
F selh-i Cemziye'l-hir sene 967
Burusa Begi Byezd Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbrun
ekser-i kurs serbest ve evkf- seltn
olmala ehl-i fesd ve eky vefret zre
olup ele geldkde evkf ve serbest
[timar] shibleri ehl-i fesd siysete
mstahkk olnca, habs bizmdr diy
ehl-i fesd virmeyp kendler alup
habs idp badeh ahz-i ml in ehl-i
fesdun tevbii ile muvzaa idp bi-
hasebi'-er zerlerine nesne sbit
olmad diy bir mikdr akalarn alup
habsden tlk itmekde ehl-i fesd
gnden gne ziyde olup evler baslup
yle ki, anun gibi ev basup dem katl
idenler bi'l-cmle salb siysete
mstahkk olanlar er-i erf marifeti
ile sancak sbalar kabz idp er-i
kavm mcebince teft olnup siyset
lzm gelenler mahallinde siyset
itdrilp cermeye mstahkk olanlar
shiblerine teslm olna ki crmlerine
gre cermelerin alalar ve bu sebeb ile
ehl-i fesdun gerei gibi haklarndan
geline diy arz eylemisin. mdi,
buyurdum ki:
Sancauna mteallk olan yirlerde
ferzend-i ercmend olum Selm tle
bakhu demlerinn zencrinden
sbalarun zencrlerinden gayr
kimesneye zencr kullandurmayup arz
ZET VE TRANSKRPSYON 392

itdn zre zhir olan ehl-i fesd eger
zuam ve sir serbest timarlarnda ve
evkf emlkdedr her kandeyse ele
getrp kd marifeti ile ahvlin er-i
erf zre teft idp erile lzm
geleni eger salb siysetdr, eger kat-
uzvdur, mahallinde icr idp yirine
koyup anun gibi ehl-i fesda mun olup
ele virmekde taalll ind idenleri
yazup isimleriyle bildresin ki ehl-i
fesda zahr olanlarun haklarndan
gelinp sirlerine mcib-i ibret vk
ola.

Hdavendigr Beyi Byezid'e: Muktaa mltezimlerinden ayak mili olup

881 hrleri esir diye satan manav Abdurrahman'n muhakeme edilmesine dair.

Yazld. zerinde olan ml- mr ber-taraf

Bu dah.
Hdvendigr Begi Byezd Beg'e
hkm ki:
Mektb gnderp Burusa ve Kite ve
Mihal kdlklarnda ve gayrda
perakende olan Aka-koyunl
tifesinn bd- hevsn bir yla bin
aka muktaaya mltezim olan Manav
Abdurrahmn nm ayak mili hakknda
cemm-i gafr esr ugurlayup satmak ve
hurr'l-asl bey itmek ve hilf- er
nie kimesnelern zulmen akalarn
aldun ahdet itdklerin arz
eylemisin. mdi, mezkr ele getrp
oldukdan sonra mezkrdan dav-y
hakk ider kimesneler var ise
husamsiyle berber idp bir defa
erile fasl olm olmayup ve on be yl
terk olnmayan davlarn onat vechile
hakk zre erile toprak kdlar
marifeti ile teft eyleyp gresin;
zerinde her kimn hakk sbit olursa
bade's-sbt hkm idp ashbna
hukklarn alvirdkden sonra ne
mikdr kimesnenn hakk sbit olup ve
ne makle hukk sabit oldun yazup
bildresin.

882 Zihne kadsna: Zihne kethuds ve ortaklar aleyhindeki ikyet hakknda

tahkikat yapp bildirmesine dair.

Yazld. ihrc olnup sana gnderildi.

avu-bana teslm olnd.
F 4 Receb sene 967
Zihne kdsna hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me arz- hl
sunlup bi'l-fil Zihne kethuds olan
kimesneden ve erklerinden ekv
olnman iinde mastr olan mevddun
asl malm olmak in ayn ile sreti
Buyurdum ki:
Ol arz- hln iinde mastr olan
mddelere nazar idp yirl yirinden
teft idp asl var mdur, nicedr?
Tamm vuk zre malm idnp
vuk zre mufassal yazup Sdde-i
sadet'me bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 393

883 Ohri Kalesi dizdarna: Ohri Kalesi'nde grevlilerin bekletilmesi suretiyle

kalenin zarar ve ziyandan muhafazas hakknda.

Yazld. kala-i mezbrenn meremmt in

mer avu'a virildi.
F 27 Cemziye'l-hir sene 967
Ohri kalas dizdrna hkm ki:
Mektb gnderp kala-i mezbrenn
hisr-eri yedi neferden ziyde
olmaman anun dah biri kapuc ve biri
anbarc ve biri siph-zde olup
muktat ve cizye ve sir ml- mr
kalada hfz olndundan gayr
tutsaklar dah habs olnmala bu kadar
drt nefern beklemee aczi olup
tayn olnan msellemlerden ve
nefer kala cebecilerinden dutsak vk
oldukda beklenmee dem lzm
oldun arz eyledn ecilden
buyurdum ki:
Vakt-i hcetde hisra mteallk olan
kimesnelerden eger msellemler ve eger
cebeciler ve eger gayrlardur, her kimise
bekletdrp zarar u ziyn olmakdan
hazer idesin.

884 Lala Mustafa Paa'ya: Lrende Kalesi mstahfzlarndan yirmi neferin Konya
Kalesi'ne ilhak olunmas hakknda.

Yazld. kalas'nun mstahfzlarna ilhk olnsa

ehzde demlerinn kethuds Ali Beg'e
virildi.
F 4 Receb sene 967
Lala Mustafa Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp Konya kalas'nun
mstahfzlar az ve hdmetleri ok olup
istihdmnda usret ekilr Lrende
kalas yoldan sapadur ve mstahfzlar
okdur. Yigirmi neferi Konya
ml- mrye dah enfadur diy Konya
kds ve hvs nzr ve Konya dizdr
mektblariyle ilm eyledklerin arz
eyledn ecilden buyurdum ki:
Vardukda, arz itdn zre Lrende
kalas mstahfzlarnun yigirmi neferin
Konya kalas erenlerine ilhk idp
istihdm eyleyesin.

Haslar kadsna: Kthane ve Kemer yaknnda koyun getirterek allar ihdas

885 edenlerin bakalarna zarar vermeyecek yerlere gitmeleri hakknda.

Yazld. zarar u ziyn iderler imi. Bundan

avu-bana gnderildi.
F 4 Receb sene 967
Hslar kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Mehmed avu elin-
den hkm-i erf vrid olup Kdhne
ve Kemer kurbinde baz kimesneler
samal koyun getrp ol etrfda allar
ihds eyleyp koyunlarn reynun
terekeleri arasnda gezdrp yaturmala
akdem ol etrfda olan allar ref
olnmak emr olnm idi. mdi, eger K-
dhne kurbinde ve eger Kemer
etrafnda anun gibi al olup zarar u
ziyn iderler ise men idp min-bad
tereke arasnda yrimeyp ve ne mikdr
al bulnur ise her biri ne zamndan
oldun yazup arz eyleyesin diy
fermn olnman ol cnibde olan
allar mufassal u merh defter olnup
ZET VE TRANSKRPSYON
ve ref olnsun diy tenbh tekd
olndun arz eylemisin. mdi,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrlarun allarn
bi'l-klliyye ref itdrp min-bad ol
cevnibde reynun tereke ve
886 Kefe beyine: Derdel adl ermeninin stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Tcir Mustafa'ya virildi.
F 3 Receb sene 967
Kefe begine hkm ki:
887 Bursa kadsna: Mevcut esirlerin Mslmanlara satlmas ve bundan sonra esir
istihdamnn men edilmesi hakknda.
Yazld.
Hss- Harc Emni avu Mehmed'e virildi.
F 28 Cemziye'l-hir sene 967
Burusa kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i mezbrede olan
Yahd ve Nasr tifesinde olan
esrler teft olnup eger acze ve eger
mutakdur ve eger esrdr, bulnan
yirlerden alup esr olanlar ehl-i slm'a
bey idp mutak ve acze olanlar dah
ehl-i slmdan tlib olanlara virilmesin
ve min-bad eger Yahd ve eger
Nasrdur, esr alup istihdm
itmemelerin emr idp buyurdum ki:
Bi'z-zt mukayyed olup taht- kaznda
olan eger Yahddr ve eger Nasrdur,
onat vechile teft idp eger esr eger
mutakdur tefahhus eyleyp kardup
dah emrm zre mutak [ve] acze
olanlar ehl-i slmdan tlib olanlara
istihdm in teslm idp esr olanlar
dah ehl-i slma bey idp akasn
shiblerine teslm idp gerei gibi
tenbh tekd idesin ki min-bad eger
Yahddr, eger Nasrdur, bir ferd
394
ayrlarna zarar olacak yirde kimesneye
al itdrmeyp ve koyunlarn tereke
olan yirlerde yritmeyp tenbh idesin;
varup har kimesneye zarar olmayacak
yirde olalar.
Hliy Kefe'de olan Derdel nm
Ermennn Dergh- sadet
destgh'umda ihzr lzm olnman
buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp mezbr yarar
demnle Dergh- muall'ma irsl
eyleyesin.
eger mutak eger esrdr, asl v kat
alup istihdm itmeyeler. yle ki,
bade't-tenbh birinde ya mutak ve
yhd esr bulna, asl bir ferdn zri
makbl olmayup eedd-i siyst ile
siyset olnmasn mukarrer bilp ana
gre tebh tekd idesin ki, sonra
kimesnenn bilmedk ve iitmedk
dimee mecli olmaya ve sen dah
dim mukayyed olup bu fermn-
vcib'l-iznumun icrsnda dakka
fevt itmeyesin. Sonra yoklanup grilse
gerekdr; yle ki, emre mugyir
birinde esr veya mutak bulna, zrn
makbl olmayup mesl olup netcesi
sana id olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup bu hkm-i
hmynumun sretin sicill-i mahfza
kayd idesin. Hliy ve min-bad bu
emr-i cell'l-kadrm ile amel olnup
hilfna cevz gsterilmeye. yle ki,
bazlara hkm virilmi ise her kimde
hkm var ise alup Sdde-i sadet'me
gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 395

-887/a-
Yazld. -887/c-
Bir sreti Edirne kdsna. Yazld.
Bir sreti Kefe kdsna.
-887/b- Ve ne mikdr esr bulnup bey olndun defter
Yazld. idp arz eyleyesin.
Bir sreti Selnik kdsna.

[Yev]m'l-isneyn f 28 Cemziye'l-hir sene 967 [26.03.1560]

Gelibolu kadsna ve Boaz hisar dizdarna: Anadolu'dan derya seferi iin

888 imdiye kadar gelen sipahi ve nbet tmarllarnn bildirilmesine dair.

Yazld. olanlar tayn olnup Nevrz-

Hseyin avu'a virildi.
F yevm-i mezbr.
Gelibol kdsna ve Boaz-hisr
dizdrna hkm ki:
bu sene-i mbrekede vilyet-i
Anadol'dan dery seferine Karesi ve
Koca-ili sancaklar siphleri ve
ummen Anadol'nun be-nevbet timar
mbrekde anda hzr olmalar emr
olnm idi. Hliy emr olnan
siphlerden anda bi'l-fil ne mikdr
siph gelmidr? Malm olmak lzm
olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, imdiye dein ne
mikdr siph gelmidr? Yazup
bildresin.

am beylerbeyine: Tahrir olunan baz sancaklara ait defter suretlerinin

889 gnderildiine dair.

Yazld. sadet'me gelmekde zikr olnan

Defter emnine teslm olnd.
F 4 Receb sene 967
m beglerbegisine hkm ki:
Mceddeden emr ile tahrr olnan Gazze
ve Macon ve Safed ve Trablus
sancaklarnun defterleri yazlup Sdde-i
defterlern icml ve mufassalnun birer
sreti mhrlenp sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, alup kabz eyleyp
min-bad zikr olnan defterler ile amel
eyleyesin.

lbasan Beyi Ahmed Bey'e: Sahte arz ile dizdarlk yapan iki kimse hakknda

890 eriate gre muamele ifasna dair.

Yazld. lbasan Begi Ahmed Beg'e hkm ki:

lbasan beginn kethuds Ysuf'a virildi.
Mektb gnderp senn cnibnden baz
F 4 Receb sene 967
kimesneler arz ibrz idp baz kimesne
ZET VE TRANSKRPSYON 396

dizdrla tlib olup ve baz gedkler ihrc
idp arz senn olmadun ve liv-i mezbrda
mtemekkin telbs ile mehr kalas
dizdrlndan mazl Ali nm kimesne olup
karnda Kurd'a telbs arz ile dizdrlk alvirp
dah nie fukarnun gedklerin telbs ile aldurup
ve bundan gayr tezvr mhr ider
kimesneler oldun bildrmisin. Buyurdum ki:
(Boluk) Varcak, mezkrlar ele
getrp ahvllerin marifet-i kd ile
onat vechile hakk zre teft idp anun
gibi tezvr telbsi sbit zhir olan
kimesneleri habs idp sbt zuhr
bulan mddelerin yazup shhati zre
yazup arz eyleyesin. Amm hilf- vk
kazyye arz itmekden hazer idesin ve
nie era muhlf kimesneye teaddden
saknasn.

891 Akakzanlk kazasnda hrszlk yapan iki kimse haklarnda eriate gre lzm
gelenin icrasna dair irmen Beyine ve Akakzanlk kadsna hkm.
Yazld. Vardukda, mezkr ihzr idp gaybet
idenleri kefllerine ve yataklarna ve
irmen begine ve Aka-kzanlk duraklarna bi'l-cmle erile
kdsna hkm ki: buldurmas lzm olanlara buldurup
Sen ki kdsn, mektb gnderp taht- getrdp hak dav iden kimesnelerle
kazna tbi Snnetler nm karyeden berber idp mukaddem bir defa
Nesm ve Umr-muallim nm erile fasl olm olmayup ve on be yl
karyeden Kk nm kimesnelern mrr itmeyen davlarn ber-mceb-i
hrsuzluklar ve enatleri defetle er-i kavm onat vechile hakk zre
sbit zhir oldukda terk-i diyr teft idp gresin; zerlerine bi-
itmiler iken hly Elvan ve sml ve hasebi'-eri'-erf kimesnenn hakk
Satlm nm kimesneler yataklar olup sbit zhir olursa ashb- hukka
mun zahr olmala nie kimesne- erile mteveccih olan hukk
lern atlarn serika idp har yirde bey alvirdkden sonra siph olan habs
idp ahvlleri grilmesi hussn idp arz idesin. Olmayanlar ol bbda
bildrmisin. Buyurdum ki: emr-i er-i kavm neyse icr idp
yirine koyasn.

892 Yalva kadsna: Donanma-y hmyn ile gnderilen askere kad tayin
edildiine dair.

Yazld. mesire senn kd nasb olman arz

Kurd Kethud'ya virildi.
F 27 Cemziye'l-hir sene 967
Yalvac kdsna hkm ki:
Hliy Cezyir Beglerbegisi olan Piyle
dme ikblh mektb gnderp hly
deryya emr olnan donanma-i hmy-
numla irsl olnan askir-i nusret-
itmein mrn-ileyh ile tayn irsl
olnan askir-i fevz-mesire seni kd
nasb eyleyp buyurdum ki:
Mrn-ileyh ile bile gidp bile
kolan cnd- muvahhidnn vk
olan kazylarn er-i erf zerine
istim idp fasl- husmet eyleyesin.

893 Leh kralna: Leh vilyetinde haramilerin katlettii Mehmed ve Mustafa'nn

mallarnn stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 397

Lih Kral'na hkm ki: viresiye bey itdi Kefel Mustafa

Lih vilyetinde Mesked ? (
Boliste ? ( ) arasnda harmler
katl itdi Tokatlu Mehmed nm
bzergnun ml in bundan akdem
nme-i hmynumuz gnderilmi idi.
Hliy baz kimesneler dah gelp taleb
itmein ve andan gayr Lih vilyetinde
fevt olup mln Kefel nm
Ermen zabt idp nm ehirde Yorgi
nm bzergnun mezbr Ermenye
) ile virilmeyp zabt itdi akas cmle
Sdde-i sadet'me irsl olnmas lzm
olman gerekdr ki, kadm'l-
avmdan il hzihi'l-n m-
beynimzde olan hsn-i sadkat ve
vfr- mahabbet muktezsnca zikr
olnan bzergnlarun mllarn ayn ile
defter eyleyp b-kusr atebe-i
ulymuza irsl sl olnmak bbnda
enva- mes-i cemlenz zuhr ide.

dimekle marf kimesneye

Bodan voyvodasna: Nogay tatarlarndan snrlarda davarlarna zarar

894 verenlerin ve Moskov canibinden hareket zere olan ekiynn, memlekete

girmelerine ve mazarratlarna meydan verilmemesi hakknda.
Yazld.
demi Hrso'ya virildi.
F 7 Receb sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erf vrid olup
vilyet-i Erdel Kral stefan Kral'a
muvenete dem gnderilmek fermn
olnman emr-i erf mcebince dim
Bodan askeriyle hzr u mheyy
olduunuz (boluk) ve Nogay Tatar
iinde ziyde alk vk olup Krm
cnibine kaup gidp Krm tifesi dah
a olup Nogay Tatar ol ahvli grp
kalkup krlarda ikr ile beslenp kala-i
Kili ve Akkerman ve Bender'e yetirler
ve bazlar krlarda skin olup bazlar
Bodan snurna yetip dahl idp
rey davarlarna zarar iderler diy
bildrmisin. Andan mada Maskov
cnibinden dah baz eky hareket
zre oldu istim olnur. mdi, eger
Maskov eger sir ad taraflarndan
gaflet ciz deildr. Buyurdum ki:
Vardukda, askern ile hzr olup anun
gibi Maskov cnibinden hareket olup
memleket vilyete dahl idp kasd-
mazarrat iderler ise Sdde-i sadet'me
olan ubdiyyet rkkyyet
muktezsnca her ne yzden olursa
haklarndan gelp mazarrat ifsdlarn
men u def eyleyp ve ol Tatar tifesi
dah bir yirde cemiyyet zre olmak
ciz deildr. Anun gibi kaht ucndan
gelp vilyete mzyaka virirler ise her
bir yire bir tarkla bir cnibe perkende
idp reyya anlardan zarar
iridrmeyesin. Ve ne mikdr Tatar
gelmidr ve ne vechile tedrk itdn
ve sir etrf cevnibden vkf
olduun ahbr ilmdan hl olmayup
emn [] emn- vilyet ve refhiyyet-i
itminn- raiyyet bbnda mucidd
merdne olup dakka fevt itmeyesin.

895 Bosna beyine: Turhan adl dizdar gnderildiinden zerindeki mr malnn

tahsil edilerek hakkndan gelinmesine dair.

Yazld. bert sreti zerine hatt- erf vardur. Bosna

Bu hkm-i erf yazlup ninlanup pye-i serre begine yazlan hkm eydr, gnder diyxxxvii
gnderilp Kapudan'a virilecek bert sreti ile buyurld.
ZET VE TRANSKRPSYON 398

Ulfeciler Sbas Mustafa'ya virildi. Mliyye
tarafndan yazlan dah ana virildi.
F 4 Receb sene 967
Bosna begine hkm ki:
Turahan nm dizdrun zerinde ml-
mr olup ve ehl-i telbs idi bundan
akdem arz olnup teft fermn olnm
idi. Hliy Sdde-i sadet'mde
bulnman ol bbda Mliyye tarafndan
mufassal hkm-i erfm yazlup teft
olnup ml- mr tahsl olnmak in
kayd bend ile irsl olnd. Buyurdum
ki:
Vardukda, emr-i erfm zre teft
eyleyp ml- mryi b-kusr cem u
tahsl eyleyp eger er-i erf ve
knn- mnf mcebince dah
mahallinde zerine ml zuhr iderse
hakkndan gelesin ki sir eirrya
mcb-i ibret ola.

896 Kestel karyesinde ev basp sahibini katleden Ali hakknda eriate gre lzm
gelenin icrasna dair Bursa beyine hkm.

Yazld. itmiler iken rgadn mil-i mezbr

Ol Bl'ye virildi.
F selh-i Cemziye'l-hir sene 967
Hasan eleb rsnda mukayyeddr.
F trh-i mezbr.
Burusa begine hkm ki:
Mektb gnderp Burusa nhiyesinde
Kestel nm hs karyede bir kimesnenn
evi baslup shib-i hne katl olnup
karye-i mezbreden Ali nm kimesneyi
ve rgadn maznnadur diy
Abdurrahmn nm ayak mili tutup
habs idp ahvli teft olndukda
mezbr Ali, maktln evi ninde
bulnup karye-i mezbre ahlsi mezkr
in ehl-i fesddur ve maktl ile
advet-i sbkas vardur diy ehdet
kefle virdm diy tlk idp ve mezbr
Ali dah habs olndukda zikr olan mil
altunn ve bir brgrin alup tlk itdin
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Mezkr mili ele getrp gaybet
itdrdi eger Ali'dr, eger rgaddur,
taleb idp buldurup husamsiyle
berber idp kd marifeti ile erile
grp anun gibi thmeti varise rf-i
marf ile dah grp erile sbit
olurise bu fesd idenler siph ise habs
idp arz idesin, deil ise ol bbda er-i
erf neyse icr idp yirine koyasn.
Eger bulmakda taalll iderse habs idp
arz idesin.

897 Bodan voyvodasna: Bodan vilyetinden zahire tedarik edip sahipleriyle zi

Kalesi'ne gnderilmesi hakknda.

Yazld. tayn olnan eknci tifesi ve kifyet

Zam Mehmed eleb'nn demi Ali'ye virildi.
F 28 Cemziye'l-hir sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Hliy zi kalas tamrine tayn
olnan Zm Mehmed, mektb
gnderp kala-i mezbre tamri in
mikdr benn ve rgad ve tamr tamm
olnca muhfaza in aknc askeriyle
Vultrn begi ve belleriyle Akkirmn
beginn meklt ve davarlar alefi
in Silistre ve Hrsova ve Kili ve
Brayl ve Tekfur-gli kdlarna fermn
olnman, zahre tedrki in Hrsova
ZET VE TRANSKRPSYON
kazsna varldukda Tatar vilyetinde
kahtlk olmala Nogay ve Krm
Tatarndan b-hisb dem Kili ve
Akkerman ve Bender vilyetine gelp
niesi dah bu cnibe gep nihyet-i
mertebede kahtlk idp ve kala-i
mezbre hilf- semt, yabanda vk
olup yakn yirde zahre bulnmaa
imkn olmadun bildrmein
buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, bu bbda
mukayyed olup vilyet-i Bodan'dan
kifyet mikdr zahre tedrk idp
shibleriyle zikr olnan mahalle
gnderesin ki anda binya tayn olnan
eger Mslim tifesidr ve eger
benndur, akalariyle alup anlara
sebeb-i teft olup shiblerine bis-i
[Yev]m'l-erbi f selh-i Cemziye'l-hir sene 967 [27.03.1560]
Memi Bey'e: Yzde-pare yrklerinin yllk etrkiye rsmunu alp giden
898 Hasan avu'un ele geirilerek mr malnn zabt edilmesi hakknda.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F selh-i Cemziye'l-hir sene 967
Memi Beg'e hkm ki:
Amsiyye Kds olup Nzr- Emvl
olan Muhyiddn mektb gnderp
Yzde-pre yrkleri kablesinde Hasb
nm yrk, kethuds olan eyh nm
kimesne Sivas avularndan Hasan
nm kimesne ile kable-i mezbrenn
yll rsm- etrkiyyesini on kerre
yz bin ve elli drt bin aka teslmta
kabl idp tahvl tamm olmaa krk
gn mikdr kalcak gaybet idp el
virmeyp kalmlar idi. Sonra mezkr
Hasan avu yukaru cnibe gidp
mezkr eyh yirine kalup istimlet ile
ele gelmesi mmkin olmayup ikdm
olnsa muktele v muhrebe itmek
mukarrerdr ve henz ellerinde
makbzlarndan iki yz bin mikdr ml
399
ticret ola. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. stne-i sadet'me olan
ubdiyyet ihlsun ve kadmden
idegeldn zre bu bbda dah
tamm- ihtimm eyleyp eger
zahredr, eger sir lzm mhimm
olan husslardur, tedrk idp irsl
itmek bbnda env- mes-i cemle
zuhra getresin ve ne mikdr zahre
tedrk idp gnderdn yazup
bildresin.
-897/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Eflk voyvodasna.
vardur. Hemn bahr olmasna tevakkuf
iderler diy bildrmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda hsn-i
tedrk idp mezkr her ne tarkla
olursa ele getrp dah eger ellerinde
bulnan nakd akadur ve eger sir
espbdan bulnan her ne ise mr in
zabt eyleyp ml- mryi cem u tahsl
eyleyp dah eger kendyi ve eger
yannda olan ehl-i fesd habs idp arz
idesin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur, ana gre mukayyed olup
gaybet itdrmeyp ele getrp ve ml-
mryi dah tahsl idp zyi itmemek
bbnda enva- ikdm ihtimm
eyleyp her ne yzden kbil ise ele
getresin. Anun gibi el virmeyp
muhrebe iderse diri ele gelmee kbil
olanlar diri dutup kbil olmayanlar
haklarndan gelesin. Amm hsn-i
tedbr idp gaflet ile bir n-yeste vaz
ZET VE TRANSKRPSYON 400

sudrndan ve gaybet itdrmekden hazer idesin.

899 Rodos Beyi Ahmed'e: Donanma-y hmyna iltihak etmek zere iki pare gemi
ile hazr olmas hakknda.

Yazld. Cezyir Beglerbegisi kapudanum Piyle

Kethudsna virildi.
F selh-i Cemziye'l-hir sene 967
Rodos Begi Ahmed Beg'e hkm ki:
bu sene-i mbrekede deryya
donanma-i hmynum kmak emr
olnup in-allh'l-eazz gurre-i
Receb'l-mrecceb'de kmak mukarrer
olmdur. Senn dah bile gitmen emr
idp buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, tehr itmeyp iki
pre gemi ile hzr u mheyy olup
dme ikblh'ya bir mnsib olan
mahalde gelp mlk olup dn
bbnda ve devlet-i hmynuma
mteallk olan umrda mrn-ileyh
vech grdi zre hdmetde bulnup
enva- yz aklklar tahsline say
idesin ve sancaun ve ol cevnibn
dery yzin hfz itmek in yarar
demn tayn idesin.

900 Amasya beyine: Rey ve levend taifesinden tfenklerinin alnp gnderilmesi

ve tfenk kullanlmasnn men edilmesi hakknda.

Yazld. Vardukda, bu bbda dim mukayyed

Kala kethuds Murd'a virildi.
F selh-i Cemziye'l-hir sene 967
Amsiyye begine hkm ki:
Bundan akdem reys tifesi tfeng
kullanmayalar diy emrm olup hkm-i
erfm gnderilmi idi. Hliy liv-i
mezbra tbi baz yirlerde reydan
baz ehl-i fesd kimesne tfeng istiml
iderler diy istim olnman
buyurdum ki:
olup anun gibi emr-i erfe mugyir
reydan ve sir levend tifesinden
tfeng kullanur kimesne var ise
tfenglerin ellerinden alup Amsiyye
kalas dizdrna teslm idp emr-i
erfme mugyr i idenleri Sdde-i
sadet'me gnderesin ve min-bad
dah tenbh tekd eyleyesin ki
reydan emre muhlf tfeng istiml
itmeyeler.

901 Mentee beyine: Renber gemilerini yama eden Divane adl levendin ve
arkadalarnn ele geirilip muhakeme edilmeleri hakknda.
Yazld.
Bi'l-fil Mentee Begi Ahmed Beg'n demi Mentee begine hkm ki:
Rdvn'a virildi. Mektb gnderp Deve-boyn nm
F gurre-i Receb sene 967 mahalde harmlik tarkyla levend
Emr, Monla Hasan rsnda mukayyeddr.
ZET VE TRANSKRPSYON
iden Dvne Bayrm nm
levend baz rencber gemilerin yam
idp zarar oldukda zerine varlup be
nefer demsi ele gelp ve sekiz nefer
demi mecrhan firr idp mads
deryya dkilp ahl-i Balat'dan
keyfiyyet-i hli sl olndukda Kara
Yakb ve ve Ramazn ve birka
nefer kimesneler dah gelp her gh ada
arasnda ve Sakz kurbinde ve Midill
cnibinde harc-gzr kfirleri getrp
mezbrn kimesnelere virp anlar dah
kimin bu diyrda ve kimin har vilyete
iletp bey idp akasn bile alup ve
nie buna benzer harm levendler ile
mttefik olup azklarn bunlar alvirp
ve geldklerinde eger oullarmuzdur
ve eger kullarmuzdur, gasben alup
902 Erzurum beylerbeyine: len Erzurum Beylerbeyisi
adamlarndan on bir kiiye gedik verilmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Hurrem'e virildi.
F 9 Receb sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Sbk Erzurum Beglerbegisi olup fevt
olan Ayas Paa'nun demlerinden on bir
nefer kimesne Sdde-i sadet'me
gelp inyet rec itdkleri ecilden
Erzurum kullarndan olup gedkleri
mahll olanlarun yirlerine mezkrlar
Helona Kalesi sakinlerinden olup, sahtekrl ortaya kan Sefer'in
903 zimmetindeki mal tahsil olunduktan sonra hakknda siyaset olunmasna dair Klis
beyine hkm.
Yazld.
demi Mehmed'e virildi.
F 3 Receb sene 967
Klis begine hkm ki:
Mektb gnderp liv-i Klis'de kala-i
Helona ( )
skinlerinden Sefer nm
401
dim teaddden hl deillerdr diy
cemm-i gafr ekv itdklerin arz
itmisin. mdi, buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, mezbrlar her
kande ise yataklarna ve duraklarna ve
bi'l-cmle erile buldurmas lzm
olanlara buldurup ele getrp dav-y
hakk ider kimesne var ise bi'z-zt toprak
kds marifetiyle grp hukk-
nsdan zerine kimesnenn hakk sbit
olur ise erile sbit olan haklarn
ashb- hukka haklarn alivirdkden
sonra, bu fesd idenler siph ise habs
idp arz idesin, deil ise ol bbda
erile lzm geleni icr idp
mahallinde haklarndan gelesin ve ne
vechile oldun yazup bildresin.
Ayas Paa'nn
kayd olnup, her biri kimn gedine
kayd olnup ve ne trhden tevch
olndu tayn olnup Hzne-i mire'm
defterdrlar cnibinden tezkire
virilmidr. Buyurdum ki:
Varduklarnda, tezkire mcebince
mezkrlar anda olan deftere dah kayd
itdrp tayn olnan trhde ulfelerin
tasarruf itdrp istihdm eyleyesin.
kimesnenn bundan akdem der-i
devletde baz telbst zhir olmala
mahallinde teft olmak in hkm-i
erfmle kayd bend ile irsl
olnman mezbrun ahvli teft olnup
elinde Arac kalas'nun harm-bal
in mzevver arz bulnup ve Ahmed
ZET VE TRANSKRPSYON
nm kul ismine elinde Mdin
kalas'nun mevcibi in havle
hkmleri Ahmed nm, "benmdr"
diy mevcib havle itdrdkde ikrr
idp ve Novigrad kalas'nun belleri
agas olan Ber Aga'nun mhriyle
elinde beyz kd bulnup mzevver
arz itdine ikrr idp ve liv-i mezbr
ayn gelp hakkndan gelinmek
lzmdur diy ekv itdklerin
904 Kavala kadsna ve kapudanna: Fesat karan ve cinayet suu ileyen softalar
hakknda siyaset icrasna dair.
Yazld.
Siph-olanlar kethudsna virildi.
F 9 Receb sene 967
Kavala kdsna ve Kavala kapuda-
nna hkm ki:
Silivri kds mektb gnderp
Esedullh b. Seyyid Ali nm
mteseyyid shtelerxxxviii ile Ysuf b.
Mahmd ve Ahmed b. Mansr ve
Mehmed b. Vel nm shteler ikindden
sonra sarho ve let-i harb ile Silivri
ars'nda baz Yahd ve Nasrnun
kiminn almasn ve takyesin ve
kiminn ban ve kiminden hamr
akasn isteyp ve baz Mslimnlara
dah itle iderken kup stanbul
cnibine mteveccih olup kasaba-i
mezbre makbirinn civrnda
Ayazma yannda Sarandaloz nm
zimmyi yapup, soyup katl eylemek
istedklerinde mezbr zimm feryd
itdkde etrfda olan ehl-i hrfet ile
kasabadan dah nie Mslimnlar ve
zimmler varduklarnda mezkrn
shteler ok atup kl ve bak ekp
kasaba-i mezbre cbsi Vel nm
kimesnenn Ali nm kuln ok ve bak
ile urup katl idp badeh oklar ve
kllar nie ceng cidl ile
402
bildrmein mezbrun zimmetinde olan
ml tahsl oldukdan sonra mahallinde
siyset olnmasn emr idp mezbrun
zerinde olan ml b-kusr tahsl idp
dah mezbr mahallinde siyset
itdresin ve emr-i erfm yirine
vardun yazup bildresin.
brakdurlup vakt-i gurbda meclis-i
era ihzr olnup istim olndukda
maktl-i mezbrun mevls mezbr
Vel: "Kulum Ali'yi mezbrn shteler
katl eylemidr. Mezbr Ysuf ok ile
urup ve Esedullh bcala urd; kssn
mezbrlardan taleb iderin" didkde
merkm shteler: "Ok ve yay ve kl
bizmdr? Amm bir kimesne katl
eylemedk" didklerinde,
Mslimnlardan cemm-i gafr:
"Mezbr, mezkrn shteler katl
eylemidr; ehl-i fesdlardur. Ale'l-
huss mezbr emr Esedullh, ehl-i
fesdun residr. Bir nie defa mezbr
Yusf ile baz shteler ile ahma karb
etrfa gidp kuluk zamnnda yine
imrete gelp ehl-i fesd
bedbahtlardur" diy ehdet
itdklerinde istifsr olnup dim fesd
enat zre olduklarn arz eylemi.
mdi, Esedullh b. Seyyid Ali ve Ysuf
b. Mahmd ve Ahmed b. Mansr ve
Mehmed b. Vel nm shteler siyset
olmasn emr idp buyurdum ki:
Mezbrlar siyset itdrp emr-i
erfm yirine vardun yazup
bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 403

905 Mekke-i Mkerreme Emiri erif Hasan'a nme-i hmyn: Haclarn

selmetinin temini hakknda arapa yazl hkm.
Yazld.
erf'n mektb getren demine virildi.
F 13 Receb sene 967

Bu nme, Mekke-i Mkerreme Emri tefvz edilmi ve grnze brakl-

erif Hasan'a yazlmtr. Uurlu
muhtevas, mektubunuzun yed-i
seniyyemize ulatn ifde etmektedir.
Mektubunuzda yce Beytu'llh'n
haclarnn ve Hz. Peygamber aleyhi's-
selam'n kabrinin ziyaretilerinin
Memalik-i mahrse'nin dier
yerlerinden geldiklerini, haclarn ve
vazfelerini ed ettiklerini ve bu yce
mekn ile byk mahallerde ibdetlerini
f ettiklerini ve memleketlerine selmet
ve emniyetle dndklerini ve stn
hilatlerin ulatn bildiriyorsunuz.
Sylediiniz her husus tarafmzca
mlm oldu. Huzrumuzda takarrur
etmitir ki, bu lkenin btn umru size
mtr. Bu mbrek yerlerin muhfazas
iin gsterdiiniz ihtimm ve
almanz ve stn devletimize ballk
ve ihlsnz gereince, anl
cibilliyetiniz ve gzel uslnze uygun
olarak bu hususda himmet zere olun,
teekkrle anlan almanz ve bilinen
gayretinizden lkelere ve insanlara
efkat gsterdiiniz ve haclar,
ziyaretileri ve tccr koruyup
gzettiiniz kez gelen-gidenleri,
yolculuklar esnasnda kolladnz ve
gerek dier yerlerden gelen haclar ve
ziyaretiler ve gerek mukmler,
mcvirler ve yolcular olsun; yce
Beyt-i Atk' tavf etmeleri ve Hz.
ZET VE TRANSKRPSYON
Peygamber aleyhi efdalu's-salti ve's-
selam Efendimiz'in kabrini ziyret
etmeleri iin reyy gzettiiniz
mhede olunmaktadr. Muvaffak
906 Anadolu beylerbeyine: Konya muharebesinde bulunduklar halde tmarlar
alnan iki sipahi hakknda.
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi.
F 6 Receb sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Aydn sancanda Alaehir nhiyesinde
Yurtanlu nm karyeden drt bin dokuz
yz doksan dokuz aka timar olan
Dvd ve liv-i mezbrda ve
nhiyesinde eybnlar (?) nm
karyeden bin dokuz yz doksan
dokuz akalk timar olan Pr Gib nm
siphler Sdde-i sadet'me gelp
Konya muhrebesinde bile olup
hdmetde iken (?) timarlar alnup ve
muhrebe-i mezbrede bile olduklarna
ferzend-i ercmend olum Selm tle
bakhu'ya gnderdn yoklama
Gazalizade ve haslar kadsna: Kthane etrafnda mr ayrlarna bitiik
907 ayrlarn mutasarrflar hakknda tahkikat yaplmasna dair.
Yazld.
Husrev Beg'e gnderildi.
F 3 Receb sene 967
Gazl-zde'ye ve Hslar kdsna
hkm ki:
Hliy Kdhne etraflarnda mr
ayrlara muttasl baz kimesnelern
ayrlar olup her biri bir tark ile
mutasarrf olup ne zamndan ber
tasarruf iderler ve kimden almlardur
ve ne vechile almlardur, tefahhus ile
malm olmak lzm olman
buyurdum ki:
404
eden ve ihsn ve berektiyle yardm
eden, Allah Tel'dr.
967 Cumde'l-hire'sinin
ortalarnda yazld.
defterinde mevcd olduklarna ol
cnibden memhr yoklama sretin ibrz
itdiler. Eyle olsa Sdde-i sadet'me
gnderdn mevcd defterinde
olmayup mahll defterinde mukayyed
bulndlar. Buyurdum ki:
Vardukda, mezkr- mm-ileyh
cnibine gnderdn mevcd kayd
olnup Sdde-i sadet'me
gnderdn yoklamada mahlle kayd
olmaa bis nedr? Defterde sehv mi
olmdur; kangs sahhdr? Bildresin.
Ve yoklama sretleri dah gnderildi;
bade'n-nazar gir mhrnle bu cnibe
gnderesin.
Vusl buldukda, bu hussa bi'z-zt
mukayyed olup zikr olnan ayrlarun
zerine varup grp dah mr ayrlara
muttasl olan ayrlarun shiblerin
getrdp onat vechile teft eyleyp
gresin; her birinn mutasarrf olduklar
ayrlar ne mikdrdur ve ne zamndan
ber tasarruf iderler ve ne temessk ile
tasarruf iderler ve kimden almlardur
ve ne vechile almlardur ve bi'l-cmle
asl bir mbhem mekk nesne
komayup al vechi't-tafsl her birinn
keyfiyyet-i ahvllerin mufassal u
merh defter idp mhrleyp Sdde-i
sadet'me bildresin. Huss- mezbr
ZET VE TRANSKRPSYON 405

mahall-i ihtimmdur; ana gre gresin; kimesneye itimd

mukayyed olup bi'z-zt her birinn eylemeyesin.
zerine varup vech-i merh zre

908 Anadolu beylerbeyine: Anadolu defteri avularndan mahll gediklerin

onbinden aa tmar olanlara tevcihi hakknda.

Yazld. tevch eyleyp emr-i erfme mugyir

Abd Kethud'ya virildi.
F 3 Receb'l-mrecceb sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Vilyet-i Anadol Defteri avularnun
mahll vk olan gedkleri tevch
olnmalu oldukda on binden aaa
timar olanlara ve sancaunda timar
tasarruf idenlere tevch olnmasn emr
idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup anun gibi gedk
virilmel oldukda senn sancaunda on
binden aaa timar tasarruf idenlere
har sancaklardan timar tasarruf
idenlere ve on binden ziyde timar
olanlara tevch itmeyesin ve bi'l-fil
dah on be binden ziyde timar tasarruf
ider avu var ise tenbh idesin ki varup
timar tasarruf itdi sancakda sancak-
begi ile ee ve bu hkm-i
hmynumun sretin anda olan knn-
nmeye kayd idesin ki hly ve min-
bad mazmn- hmyniyle amel
olnup hilfna cevz gsterilmeye.

909 Badad beylerbeyine: Hz. Ali'nin trbe-i eriflerine denmek zere gnderilen
hallarn alndnn bildirilmesine dair.
Yazld. Vusl buldukda gresin; ne mikdr
skender Paa'nun ktibi Ali'ye virildi. kalie gelmi ise tayn oldu zre
Fi't-trhi'l-mezbr. mezr- erflerine dedp andan gayr
dah tayn olnup gelmise ve her ne,
Bagdd beglerbegisine hkm ki: mezra tayn olnm ise tayn
Bundan akdem yukaru cnibden olndu zre yirl yirine dedp ne
Hazret-i mm Ali nevverallh mikdr kalie gelp emrm zre tayn
merkadeh Hazretleri'nn mezr- olnan mahalle vaz olndun ve bu
erfleri zre demek in baz kalie hkm-i hmynum sana ne trhde
irsl olnup sbk beglerbegi olan Hzr vardun yazup bildresin.
dme ikblh alup hfz itdi ilm
olman buyurdum ki:

910 Diyarbekir beylerbeyine: Badad beylerbeyine gidecek mhrl kesenin

gnderilmesi hakknda.

Yazld. Hliy Bagdd beglerbegisine sl in

Bu dah. sana mhrl kse ile hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki: Vusl buldukda, muaccelen yarar dem
ile mrn-ileyhe irsl sl idp vsl
ZET VE TRANSKRPSYON
olduna arz idp Sdde-i sadet'me
911 Bosna beyine ve Saray kadsna: Zacesne sanca Beyi Ferhad hakkndaki
taaddi ikyetinin tahkikine dair.
Yazld.
Ulfeciler bas Mustafa'ya virildi.
F 4 Receb sene 967
Bosna begine ve Sary kdsna
hkm ki:
Hliy Zacesne sancanda nm
karye ahlsi rikb- hmynuma ruka
sunup Zacesne Begi Ferhd dme
izzuh rzkmuz yam idp krk
evlerimz yakup env- teaddler
eyleyp kend demleri alduklar
mfredtiyle defterin dah bile sunup
sebt-i ekv eyleyp ve Velika Kds
Mevln Ahmed dah Dergh-
muall'ma iki arz gnderp: "Mrn-
ileyhn ve demlerinn env-
teaddleri vardur; asl er-i erfe
itat eylemezler" diy bildrp ve
andan gayr bir arz ve sret-i sicil
gnderp: "Ayn- vilyet rz ve
kirlerdr; kimesne zulm teaddlerin
grmemidr. Zacesne dizdrlndan
mazl Turahan'un tahrki ile baz
kimesneler rukalar peyd
eylemilerdr" diy ol arzlarna muhlf
bildrp ve Nash nm nibn mezbr
kdya mezkr sancanun demlerinn
teaddsi bbnda gnderdi mektb ve
Zacesne sancanda olan kalalar
dizdrlarnun mezbr sancak-beginden
ahl-i vilyet krn zredr diy arz
gnderp ve mezkr sancak-begi Velika
kdsna gnderdi mhrl
mektblar Sdde-i sadet'me sunlup
huss- mezbrun shhati malm olmak
lzm olman sizi mfetti tayn
eyleyp tarafeynden vrid olan arzlar ve
Bosna beyine ve Saray kadsna: Bosna sancanda taaddiyatta bulunan tmar
912 sahibi Kara Yahya'nn ele geirilerek, kendisinden alacakllara haklarnn
verdirilmesi hakknda.
406
bildresin.
arz- hller ve sret-i sicillern sretleri
aslndan ihrc [ve] hakk zre erile
grilmek in size irsl olnup
buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, tehr
eylemeyp bi'z-zt mahall-i hdiseye
varup ihzr- husam klup zikr olnan
mektblarda ve arz- hllerde mastr
olan kazyda bir defa fasl olnmayup
ve zerine bil-zr-i er on be yl
gemi olmayan husslar yirl yirinden
tamm dikkat ihtimm ile teft
eyleyp gresin; rey cnibinden
sunlan arz- hller ve defterlerinde
mastr olan kazydan mrn-ileyh
zerine erile sbit olan haklarn b-
kusr ashbna hkm idp alvirp ne
mikdr kimesnenn hakk sbit olup ve
ne makle mddeler zhir oldun ve
sir Velika kds arz itdi zre
reyya zulm teaddsi var mdur ve
ol nib arz itdi husslar dah vak
midr ve Velika kds hem tadl ve
hem mrn-ileyhden dah rey
kirlerdr diy birbirine mugyir arz
virmee bis nedr? Yohsa biri telbs
midr? Kangs sahhdr? An dah
grp bi'l-cmle cnibeynden irsl
olnan arzlarda vech-i mastr zre
mukayyed olan memhr umr onat
vechile grp bir mddesin ketm
itmeyp tamm hakk- sarha tbi olup
yannda sbit zhir olan mevdd
defter idp vuk zre arz idp hilf-
er-i erf kimesneye i olmakdan ve
gayr- vk kazyye arz olmakdan hazer
idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 407

Yazld. oldu gibi ise mezbr Kara Yahy'y

Erbb- timardan Mustafa'ya virildi.
F 4 Receb sene 967
Bosna begine ve Sary kdsna
hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
hkm-i erfm vrid olup bundan
akdem Viigrad kds sret-i sicil
gnderp Pr nm siph Bosna
sancana dokuz bin dokuz yz aka
timar olan Kara Yahy nm siphnn
ve oullarnun muvcehesinde dav
idp mukaddem Semendire sancanda
Filip ( ) ve ve nm
harmler voyvodalar krk yedi nefer
harmler ile gelp kaz-y mezbrda
nie evler basup mllarn gret idp ve
katl-i nfs eyleyp mezbr Kara
Yahy ol harmler ile erk olup ve
evinde yataklanup alduklar espb ve
ml bile taksm idp mezbr Kara
Yahy'ya ve oullarna hisse virdkleri
erile sbit oldun bildrmein erile
teft olup sicill-i mezbrda mastr
rf-i marf ile teft idp her ne zhir
olursa arz eyleyesin diy fermn
olnman mezbr Kara Yahy teft
olnmak in taleb idp gaybet idp
Abd ve Hasan nm oullar dutlup
habs olnup ve Kara Yahy
kefllerinden taleb olndun bildrp
imdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup mezbr Kara Yahy'y her kande
ise akvm akribsna ve kefline ve
bi'l-cmle erile ve knn ile
buldurmas lzm olanlara buldurup
dah emr-i sbk zre ahvlin grp ve
oullarnun dah sicill-i sbkda mastr
oldu zre ol hussda bile mbir
olup hisse alduklar erile sbit olur ise
ol bbda emr-i er-i erf neyse icr
idp mahallinde yirine koyasn. er-i
erfe mugyir kimesneye i
itdrmeyp ve mezbr habsden tlk
itmeyp ahvlleri neye mncer olur ise
yazup bildresin.

[Yev]m'l-ahad f 4 Receb [sene] 967 [31.03.1560]

913 stanbul'dan Bosnaya kadar yol zerindeki kadlara: Tutsak ile Bosna'ya
yollanan Mustafa avu'un selmetle ulatrlmas hakknda.

Yazld. tutsak virilp irsl olnmdur.

Mezbra virildi.
F yem-i mezbr.
Mahrse-i stanbul'dan Bosna'ya
varnca yol zre vk olan kdlara
hkm ki:
Hliy Bosna begine teslm itmek in
ulfecilerm sbas Mustafa'ya bir
Buyurdum ki:
Her kangnuzun taht- kazsna dhil
olursa mahf [u] muhtara yirlerde
kifyet midr dem koup bekledp
emn slim birbirinze uladurup
gaflet ile gaybet itdrmekden hazer
idesin.

914 Yenieri aasna: Acemi olanlardan Hseyin'in kasaplara rak ve Ali'nin

sebzecilere ilhak edilmesi hakknda.
Yazld. Kilrc Nash'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F 4 Receb sene 967
Yenieri agasna hkm [ki]:
Matbah- mire agnmna hdmet iden
acem-olanlarndan bir aka ulfesi
olan Hseyin, Ladik matbah- mezkre
kassblarna kird olmak buyurlup ve
sebzecilere hdmet iden acem-
olanlardan bir aka ulfesi olan Ali,
Ka kadsna: Yalan yere ehadet eden Pir Ahmed'in kree koulmak zere
915 stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Arz getren Ahmed'e virildi.
F 6 Receb sene 967
Arz, mahrem ktibindedr; Kd-
asker Efendi arz itmidr.
Ka kdsna hkm ki:
Mektb gnderp taht- kazndan Pr
Ahmed nm kimesne yalan ehdet ile
marf ve mteref olup dim irret
akvetden hl olmayup, bir huss in
yanunda ehdet idp badeh yine
rc idp: ehdetmde kzib idm
didi tescl olnup mezkr yine kanat
itmeyp iftirya ve telbse r idp,
916 Gmlcine kadsna: Dersaadet'e gnderilecek zahireye mni olunmayp,
hilekrlara verilmemesi hakknda.
Gmlcine kdsna hkm ki:
Mektb gnderp taht- kazndan
mahrse-i stanbul zahresiyn tereke
virilmekle ahl-i vilyete mzyaka
lzm geldin bildrmisin. Andan
gayr Sdde-i sadet'me gelen
kimesneler dah baz madrabzlar
tereke alup der-anbr idp anlar da
mzyaka virdklerin bildrdiler. mdi,
mahrse-i mezbrenn dah zahre
huss ehemm-i mhimmtdandur.
Buyurdum ki:
408
Drama Matbh- mire sebzecilerine
ilhk olnmak buyurlman buyurdum
ki:
Hkm-i erfm varcak, sen dah
mezkrlar deftere ol vechile iret
itdresin.
yine hkm ihrcna stne-i
sadet'me gitdi diy istim olndun
bildrmisin. mdi mezkr, Sdde-i
sadet'mde ele girmeyp her kandeyse
ele getrilp atebe-i ulyma irsl
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Vardukda, emrm zre mezkr
tetebbu u tecesss idp bulup ele
getrp dah Sdde-i sadet-meb'a
gnderesin ki kree kola ve sret-i
cermesin dah sicilden ihrc idp bile
gnderesin.
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibum vusl
buldukda, mahrse-i mezbre
zahresiyn olan terekeye kimesne
mni olmaya. Amm matrabzlara
tereke aldurmayup der-anbr itdrp
mzyaka itdrmeyesin. Temerrd ideni
segidp muhtc- arz olan yazup
bildresin. Ve bade'n-nazar bu hkmi
rey ellerinde ibk idp almet-i
erfe itimd klasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 409

Safed beyine ve Kuds-i erif ve Safed kadlarna: Safed kazasnda Taziyane

917 Vakf demekle tannan vakfn nzr Hamza'nn hesabnn tetkikine dair.

Yazld. teft idp iki kse vakfa mteveccih

Safed begine ve Kuds-i erf ve Safed
kdlarna hkm ki:
Hliy Safed kazsna tbi Tziyne (?)
vakf dimekle marf Kubbe nm vakf
karyeye nzr olan Hamza'nun ibtid[-i]
mberetinden il-hze'l-n
muhsebesi grilp beliyyt
ketmiyyt zuhr iderse vakf in zabt
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Hkm-i erfmle erbb- timardan
Ysuf vardukda, mezkr getrdp rd
ve masrifi defterlerin taleb idp
mrtezika mahzarlarnda mezkr
mberetiyle bundan akdem bir defa
erile muhsebesi grilmeyen hussl-
arun yirl yirinden ve mfredt
defterlerinden onat vechile hakk zre
olan mahslden mezkrun beliyyt
ketmiyyt varise, ki sbt zuhr bula,
zimmetinde ne mikdr nesne zuhr
iderse b-kusr tahsl eyleyp vakf in
zabt u tasarruf idp zhir olan
mevddun yazup arz eyleyesin ki yiri
hara virile; amm yle ki, mezkrun
zikr olnan vakfnda beliyyt
ketmiyyt zhir olmayup say
kifyesi mhede olna, kem-kn zabt
u tasarruf itdresin ve mezkrun
mniat'l-cem cihetleri olup bu ciheti
bi'z-zt grmedi dah ilm olnd.
An dah grp vak midr, nicedr, arz
idesin.

918 Van beylerbeyine: Girdegn sanca Beyi Halil'in zulm ve taaddisinden vuku
bulan ikyetin tahkikine dair.

Yazld. fevka'l-had zulm teaddsi olup ve lkesinde

Kethudsna virildi.
F 6 Receb sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Hliy kdvet'l-meri'l-kirm
Sanca Begi Hall zde kadruh'nun reyya
cuma namz kldurmaz ve kendsi dah klmaz
diy istim olman, vardukda bu hussa
mukayyed olup gresin; fi'l-vk mrn-
ileyhn reyya zulm teaddsi var mdur ve
cuma klmaz ve kldurmaz didkleri dah vk
midr? Shhati [ve] vuk zre yazup Sdde-i
sadet'me bildresin.

[Yev]m's-sls f 6 Receb sene 967 [02.04.1560]

919 Van beylerbeyine: Eli geldikten sonra yukar canib ahvalinden haber alnp
bildirilmesi hakknda.

Abd avu'a virildi. Bundan akdem sana ahkm- erfe

F 6 Receb sene 967 gnderilp yukaru cnibn ahvl
etvrn tefahhusdan hl olmayup
Van beglerbegisine hkm ki: malmun olan ahbr- sahhay
ZET VE TRANSKRPSYON 410

ilmdan hl olmayasn diy emrm -919/a-

olm idi. Hliy ili geleliden ber ol Yazld.
cnibn ahvli malm olmad. Rdvn avu'a virildi.
Buyurdum ki: F yevm-i mezbr.
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed Bir sreti Erzurum beglerbegisine.
olup te cnibn ili gitdkden sonra
vk olan ahvl etvrn ve fikr -919/b-
firsetleri ve sir cumhr- umrlar ne Yazld.
yzden idin malmun oldu zre Bu dah.
muaccelen yazup bildresin. Ve Bir sreti Bagdd beglerbegisine.
bade'l-yevm dah tetebbu u
tecesssden hl olmayup vkf olduun -919/c-
Yazld.
ahbr- sahhay ale't-tevl ilmdan
Bu dah.
hl olmayasn.
Bir sreti ehrizol begine.

920 Diyarbekir beylerbeyine: Mhrl kese ile gnderilen hkmn Badad

beylerbeyine ulatrlmas hakknda.

Yazld. Vardukda, tehr eylemeyp zikr olnan

Rdvn avu'a virildi.
F 6 Receb sene 967
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Mhrl kse ile Bagdd beglerbegisine
hkm-i erfm gnderilmidr.
Buyurdum ki:
ahkm muaccelen ulala mrn-
ileyhe irsl eyleyp, cevbn getrdp
Sdde-i sadet'me uladurasn ve
ehrizol begine dah gnderilen hkmi
gnderp ulala cevbn alup
gnderesin.

921 Dulkadirli beylerbeyine: Sipahi vaz'n vilyet ktibi Mahmud'dan ikyeti

hakknda.
Yazld. Vusl buldukda gresin; arz- hlde
mastr olan husslar vk midr,
Dulkdirl beglerbegisine hkm ki: nicedr; bildresin.
Hliy Dulkdirl siphlerinden vz
-921/ a-
nm siph, Sdde-i sadet'me arz- Yazld.
hl sunup: "Vilyet ktibi olan Mahmd Amsiyye hisr-erenlerinden Topc Hac'ya
dme izzuh, timarum ziydeye virildi.
yazmdur" diy ekv eylemein, F 19 Receb sene 967
hakkati malm olmak in sunlan Bir sreti vilyet-i Dulkdiriyye'yi tahrr iden
rukanun ayn ile sreti ihrc olnup Mahmd Beg'e.
sana gnderildi. Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 411

922 Cezayir beylerbeyine: Denizde dmandan emniyet var ise esirleri getirmek iin
Cezayir-i Garb'e on gemi gnderilmesi hakknda.

Yazld. on pre kadrga ifrz idp yarar demler

Kurd Kethud'ya virildi.
F 6 Receb sene 967
Cezyir beglerbegisine hkm ki:
Vilyet-i Cezyir-i Garb'da Sdde-i
sadet'me gelecek baz esrler
olman buyurdum ki:
Hfz u hrset in deryya kduunda
gresin; yle ki, ad-y bed-girdr
taraflarndan havf hirs olmayup etrf
cevnib emn emn zre ise ol bbda
tamm- itminn hsl oldukdan sonra
ile irsl idesin ki, varup emrm
mcebince zikr olnan esrleri getreler.
Amm yle ki, zikr olnan ad-y
hksr taraflarndan nev havf ihtimli
ola, gemi ayrmak asl ciz deildr.
Anun gibi ad tarafndan ihtiyc
olmayup mazarrat ifsdlar def olnup
gemi ayrlmakda zarar ihtimli olmaya,
gnderesin.

923 Biga sanca beyine: Midilli Beyi Mustafa'nn yanndaki sulu gemisi noksan
iin kree konulmak zere bir ka sulu gnderilmesi hakknda.

Yazld. Hkm-i erfm varcak, emrm

Midill beginn demi dil Kethud'ya virildi.
F 11 Receb sene 967
Biga sanca begine hkm ki:
Kdvet'l-meri'l-kirm Midill
Sanca Begi Mustafa dme izzuh
Sdde-i sadet'me dem gnderp
yannda kalan mcrim gemisinn
mcrimleri noksn zre oldun ilm
itmein kree mstahkk olan
mcrimlerden gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
mcebince anda olan mcrimlerden salb
siysete mstahkk olmayanlarndan
kree konmak in mrn-ileyhe
mcrim irsl eyleyesin. Ne mikdr nefer
mcrim irsl itdn isimleriyle ve
cermeleriyle defterin bile gnderesin.
-923 /a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Karesi begine.

Cezayir-i Garb Beylerbeyisi Hasan Paa'ya: Esirlerin gnderilmesi iin on pare

924 kadrga gnderilmesi iin Kapudan Piyale'ye hkm yazldna dair.

Maksd Kethud'ya uladurmak in Anadol Bundan akdem Sdde-i sadet'me

avularndan Boz Yunus Mehmed avu'a mektb gnderp mr in
virildi. gnderilecek esrler oldun ve almak
F 8 Receb sene 967 in gemi irsl olnmasn arz itmi idn.
Hliy deryya donanma-y
Cezyir-i Garb Beglerbegisi Hasan hmynum irsl olnup ol huss in
Paa'ya hkm ki: on pre kadrga gnderesin diy
emr'l-meri'l-kirm kapudanum
ZET VE TRANSKRPSYON
Piyle dme ikblh'ya hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Hssa reslerden kdvet'l-emsil ve'l-
akrn Hac Maksd vardukda, zikr
olnan esrleri gemilere koyup atebe-i
925 Akkirman kadsna ve beyine: Bender Kalesi civarndan gelerek hrszlk yapan
kimselerin haklarnda lzm gelenin icrasna dair.
Yazld.
Akkerman begine ve kdsna hkm
ki:
Bodan Voyvodas Aleksandra
Voyvoda mektb gnderp Bender
kalas'na mteallk baz yirlerde
harmler ve hrsuzlar skin olup bu
cnibe gelp memleket reysna zarar
u ziyn iderler ve bundan akdem
Varnie nm karyeden Sururie (?) ve
Bender'den ine ve Simion ve Petre ve
Pokov nm zimmler snurna gelp
hemresinn bir yund ile on drt res
atlarn ve on alt res kzlerin serika
926 Bosna beyine: Bir iki def'a hapisten kaan Turhan adl dizdar ile kendisini
karanlar hakknda icap eden muamelenin ifasna dair.
Yazld.
demi Abd'ye virildi.
F 23 Receb sene 967
Bosna begine hkm ki:
Hliy Turahan nm dizdrun ahvli
grilmek in sana mufassal hkm-i
erfm gnderilmidr. Mezkr, sbk
bir-iki defa habsden kadukda, mun
olanlardan baz Sdde-i sadet'mde
ele gelp bile gnderilp ve kul olan
Keyvan ve demi Paayiit ve Mustafa
ve Dizdr Hseyin ve kala-y
Mertek'n kurbinde skin Hurrem nm
kimesneler dah mezkr kaladan hals
idenler olup anlarun dah ele gelmesin
ve eger mezkr Turahan'un ve
412
ulyma gnderesin. Ve ne mikdr esr
gnderdn defter idp mhrleyp
bile gnderesin.
idp zikr olnan atlar ayn ile ellerinde
bulnup taleb olndukda virmekde ind
itdklerin bildrilmein, buyurdum ki:
Vardukda, bir defa erile fasl olnma-
yan kazyyelerin ihzr- husam idp
ber-mceb-i eri erf teft idp
gresin; kazyye arz olndu gibi olup
mezbrlar hemresinn zikr olnan
davarlarn serika itdkleri erile sbit
olursa bi-hasebi'-er mteveccih olan
hakk shibine hkm idp alvirp
er-i erfe muhlf kimesneye zarar u
ziyn itdrmeyesin.
sirlerinn eger Bayrm dme izzuh
habs ile gnderdkde yolda basup
kurtarduklar ve eger kaladan hals
itdkleri ve anlardan gayr eger mezkr
Turahan'un ve sirlerinn
thmetlerinn sret-i sicillerinden
huss- mezbr yazlup sana irsl olnup
bu husslarda grilmesin emr idp
buyurdum ki:
rsl olnan sret-i kazyda mezkrlar
dah ele getrp anlarun dah ahvllerin
grp bunlar hussnda dizdrda olan
sret-i sicillerin alup anlardan gayr
Velika kds mahkemesinde bulnan
thmetlerinn sretlerin dah karup
Sdde-i sadet'me gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
927 Selnik beyine ve kadsna: Kprl kazasnda kan ekiynn ele geirilmesi
hakknda.
Yazld.
Kdnun hsm Bl eleb'ye virildi.
F 11 Receb sene 967
Selnik begine ve kdsna [hkm
ki]:
Tikve kds mektb gnderp hly
Kpril kazsndan baz harmler
zuhr idp ilerinden Drene nm
karyeden Memi b. Cafer, Mehmed,
nm yenierinn yoln basdukda ele
gelp habs olnm iken zencr bozup
bir nie ehl-i fesd ile gaybet idp
badeh avrz akasiyle stne-i
sadet'e giderken Kara-Osmanlu nm
karyeden Mehmed ve Kpril'den
Rdvn ve Rusman'dan ve Yakb nm
kimesneler ile ml- Pdih gret
Dukagin beyine ve skenderiye kadsna: Petrosyan kazasnda Morik Kalesi
928 mstahfzlarndan su ileyenler hakknda eriate gre lzm gelenin icra
edilmesine dair.
Yazld.
Ferruh nm kimesneye virildi.
F 13 Receb sene 967
Dukagin sanca begine ve
skenderiyye kdsna hkm ki:
Kaz-y mezbrdan darendegn-
fermn- hmyn Petrosyah
nhiyesinn reys Dergh-
muall'ma arz- hl gnderp bunlar
sbk bir zamn zemeti iken
Morik (?) ( ) nm kalanun
mstahfzlarna timar virilp, badeh
sen ki sancak-begisin, hslaruna ilhk
olnup tasarruflarndan kduklariyn
kala-y mezbrenn mstahfzlar gice
ile gelp oullarn ve kzlarn serika ve
bazlarn katl idp teadd iderler diy
413
kasdn eylemiler; nie defa salb
siysetlerine emr-i erf vrid olm
kimesnelerdr. Gnden gne fesd
enatleri ziyde olmakdadur diy arz
eylemi. mdi, mezbrlar ele gelmeleri
ehemm-i mhimmtdandur. Buyurdum
ki:
Vardukda, bu bbda mukayyed olup
zikr olnan ehl-i fesd hufyeten
tetebbu u tecesss idp ele getrp
dah muhkem kayd bend ile habs
eyleyp Sdde-i sadet'e arz eyleyesin.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur;
ihml msheleden hazer idp
mezbrlar ele getrmek bbnda onat
vechile ikdm ihtimm zre olasn.
bildrdkleri ecilden arz- hln sreti
ayn ile ihrc olnup ve mezbrn ehl-i
fesdun isimleri defter olnup size
gnderildi. Buyurdum ki:
Gnderilen sret-i arz- hle nazar idp iinde
mastr olan mevdd knhi ile malm idinp
dah gnderilen defter mcebince husamy
ihzr idp bir defa erile grilp fasl
olnmayan kazyyelern ber-mceb-i er-i
erf teft idp gresin; kazyye arz olndu
gibi ise, ki bi-hasebi'-eri'-erf sbit zhir
ola, erile mteveccih olan haklarn ashbna
alvirp dah yannuzda erile sbt zuhr
bulan kazyy bir mddesin ketm itmeyp
mufassal u merh yazup Sdde-i sadet'me
arz eyleyesin ve min-bad zikr olnan hisr-
erlerine hilf- er-i erf bunlara dahl
taarruz itdrmeyesin. Temerrd ideni segidp
muhtc- arz olan yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 414

[Yev]m'l-isneyn f 12 Receb sene 967 [08.04.1560]

am beylerbeyine: Gazze sancanda ekirge fetinden ve isyan eden baz

929 Araplarn zulmnden dolay harap olan yerlerin imar ve sancak beyinin mhim
bir sebep olmaynca iinden ayrlmamas hakknda.
Yazld.
Arz getren Hamza nm siphye virildi.
F yevm-i mezbr
m beglerbegisine hkm ki:
Gazze Begi Sinn dme izzuh ve
Gazze ve Remle kdlar mektb
gnderp liv-i mezbr kendye
sadaka olnup, vardukda, vilyet ahvli
pern ve ekser rey perkende olup
sebebi sl olndukda -drt yldur ki
ekirge ve fet-i semv olmala tereke
hsl olmayup ve sbk sanca begi
olan Sleymn, beglerbegi ile
cemiyyetde iken s Arab fursat bulup
memleket halkna salgun salup kdir
olmayanlarun rzklarn ve davarlarn
gret idp ve yollarda siphden ve
gayrdan hayl dem katl idp kaht [ve]
kesret-i zulm iddet sebebindendr
diy cevb olnup ve hly env-
istimletle vilyet slhna ve imretine
kasd olnup tedbri sadedinde iken
hly sefer-i hmyna hzr olma
in emr-i erfm irsl olnman
sefer-i hmyna tevecch olnmalu
oldukda s Arab errinden Msr yol
mnkat olup vilyet-i mezbre bi'l-
klliyye harb olmak mukarrerdr diy
arz eylemi. mdi, buyurdum ki:
Arz olndu gibi mdmki ol cnibn hfz
u hrseti lzm ola, cemiyyet vk olursa
mrn-ileyhi tayn idesin ki, sancanun ve
ol cevnibn hfz u hrsetinde ola. Bir mhim
huss olmaynca sancandan kaldurmayasn.

930 Hamideli sanca beyine: Eirdir kazasnda zuhur edip taaddiyat ve tecavzatta
bulunan softalarn haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. mcerred senn ihmlnden ndr.

demi Mehmed'e virildi.
F 25 Receb sene 967
Hamd-ili sanca begine hkm ki:
Eirdir kds mektb gnderp baz
shte tifesi cem olup baz
Mslimnlarun cebren mln alup ve
baznun oln ekp vilyet-i
mezbrede baz mfsidler mezbrlara
bir mikdr nesne virp murd idindk-
leri Mslimnlarun zerine havle idp
nie teaddler iderler. Tife-i mezbre
mttefik u mttehid olmala kimesne
mukbele idemez; irretlerinden ahl-i
vilyet cizdr diy arz itmein imdi,
sancaunda anun gibi ehl-i fesd zuhr
idp sen hakkndan gelmeyesin,
Buyurdum ki:
Vardukda, asl tehr eylemeyp bu hu-
ssa gerei gibi dim mukayyed olup
tife-i mezbreden arz olndu zre
fesd enat zre olanlar buldurup
ele getrp gaybet idenleri yataklarna
ve duraklarna ve akvm akriblarna
bi'l-cmle erile ve knnla
buldurmas lzm olanlara teklf ey-
leyp, buldurup dah ahvlin toprak
kdlar marifetleriyle teft eyleyp
gresin; arz olndu zre ehl-i fesd
enat olanlar sbit zhir olanlar her
kim ise mecl virmeyp mahallinde
hakkndan gelesin. Kimesneye zulm
teadd ve hayf teezz itdrmeyesin
ve bu huss neye mncer olursa arz
idesin. Amm bu bahne ile ehl-i fesda
ZET VE TRANSKRPSYON
himyet olnup kend hlnde olanlara
yaplup teadd olnmakdan ve ahz
celb olnmakdan ziyde hazer idesin.
Zikr olnan ehl-i fesd ve shte
tifesinden sancaun tathr pk
eyleyesin. yle ki, bir dah sancaunda
anun gibi ehl-i fesd, reyya ve gayra
teadd itdi istim olna veya arz
931 Anadolu beylerbeyine: Ktahya kazasnda adam katleden ve mal gaspeden
softalarn ele geirilerek haklarndan gelinmesine dair.
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi.
F 13 Receb sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Ktahya kds mektb gnderp kend
emr ile piyde ve msellem tahrrinde
iken lerden Lzikyye iinde iki nefer
kimesne katl idp sonra kaz-i
mezbrda Deri-bol nm kyde bir ev
basup shibini katl idp baz mln
alup badeh Donaz'da bir kimesnenn
oln ekp ve Gedos'da dah bir olan
ekp alup gidp ve Kara-hisr'a tbi
uhd kasabasnda Ysuf nm
kimesnenn atn alup, ldrp sir
vilyetlerde dah nie fesdlar ider
oldlar diy arz itmein buyurdum ki:
Mehmed Han'a: Filoriciyan haslar bd- havsna emin olan Sleyman'a bu
932 muktaay zabt ettirip, kendi adam Cafer voyvodann mdahalesinin men'i
hakknda.
Yazld.
Defterdr Ksm Beg'e virildi.
F 12 Receb sene 967
Mehmed Hn'a hkm ki:
skenderiyye sanca muktat
mfetti Dra kds mektb gnderp
liv-i mezbrda vak olan filoriciyn
hslar bd- hevsna ber-vech-i iltizm
emn olan Sleymn nm kimesne
415
olna, asl zrn makbl olmak ihtimli
yokdur; mukab olmak mukarrerdr,
ana gre mukayyed olup ehl-i fesd ele
getrp erile haklarndan gelmek
bbnda dakka fevt itmeyesin.
(Boluk) Vardukda, tehr eylemeyp
bu hussa bi'z-zt mukayyed olup zikr
olnan ehl-i fesd ele getrp gaybet
idenleri yataklarna ve duraklarna ve
bi'l-cmle erile ve knnla
buldurmas lzm olanlara buldurup
husamsiyle beraber idp toprak
kdlar marifetiyle bir defa erile
fasl olmayan kazyyelerin ber-mceb-i
er-i kavm teft idp erile sbit
olan haklarn [alvirp] ehl-i fesd ve
enati zhir oldu mahalde hakkndan
gelesin ve zikr olnan ehl-i fesddan ne
mikdr kimesne ele gelp hakkndan
gelindin yazup bildresin.
muktaa-i mezbreyi zabt eylemee
vardukda, sen zabtna mni olup kend
demlernden Cafer Voyvoda nm
demne zabt itdrp ml- mrye gadr
teadd eyledn arz eylemein
buyurdum ki:
Vardukda, min-bad demlern havss-
hmynuma dahl tecvz itdrmeyp
mltezim olanlara tasarruf itdresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 416

Aliye beyine: Aliye'nin Mandras karyesini basp taaddiyatta bulunan

933 softalarn ele geirilip haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. reyya teadd v tecvz iderler diy

demi Mehmed'e virildi.
F 22 Ramazn sene 967
Aliyye begine hkm ki:
Aliyye kds mektb gnderp
kaz-i mezbreden Mandras nm
karyeyi on neferden ziyde shte basup
bir zimmyi katl eyleyp on binden
ziyde mllarn alup avretlerine ziyde
teaddler idp ve nevh-i Aliyye'den
baz Mslimnlarun olanlarn ekp
bildrmi. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan ehl-i fesd ve
shte tifesinden sancaun tathr pk
eyleyesin. yle ki, sancaunda bir dah
anun gibi ehl-i fesd, reyya ve gayra
teadd itdi istim olna ve yhd arz
olna, asl zrn makbl ihtimli
olmayup mukab olman mukarrerdr.
Ana gre mukayyed olup ehl-i ifsd ele
getrp erile haklarndan gelmek
bbnda dakka fevt itmeyesin.

Amasya beyine ve kadsna: Turhal dizdarn bulup teslim etmeyen kefillerine

934 siyaset icrasnn kararlatrldnn bildirilmesi hakknda.

Yazld. mezbrlara teslm olnup kefletleri

Am[siyye] hisr-erenlerinden arz
Topc Hac'ya virildi.
F 19 Receb sene 967
Amsiyye begine ve kdsna hkm
ki:
Mektblar gnderp sbk mahbs
olan Turhal Dizdr Mehmed, Sdde-i
sadet'me gnderilmek in hkm-i
erfm vrid olup bundan akdem
mezbrun mevdd teft olnup arz
olnmalu oldukda kayd bend ile
Amsiyye kalas'nda habs olnmalu
iken kala-y mezbre kethuds
Mehmed ve sir mstahfzlar gelp
keflet ile taleb itdkleri ecilden
getren dah mseccel olup hfz bbnda gerei
[gibi] tenbh tekd olnm idi.
Hliy, gaybet itdi diy cevb
olnman, hisr kethudsiyle neferi
Amsiyye kalas'nda hfz olnup ve
neferi dah agalar yannda yarar
kefllere virildin arz itmisin. mdi,
mezkr kefl olanlara her ne tarkla
olursa teklf idp buldurup yle ki
bulmayalar, ana olacak siyset anlara
olmak mukarrerdr ve mezkr bulnca
dah kefl olanlarun timarlar in zabt
itdresin.

935 Bodan voyvodasna: zi Kalesi'ni tamir edenlerin zahirlerinin gnderilmesi ve

araba ihtiyacnn temini hakknda.

Yazld. kalas'nda binya tayn olnan tavife

Yanboll Mehmed'n demi Ali'ye virildi.
F 11 Receb sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erf
gnderilp tamri fermn olnan zi
kifyet mikdr zahre tedrk eyleyp
arabalara tahml eyleyp shibleriyle
gnderesin diy emrm olmd. Hliya
ol emr-i erfm kem-kn mukarrer
olman buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Vardukda, Sdde-i sadet'me kadm-
den olan ubudiyyet rkkyyetn
muktezsnca emr-i sbkum mcebince
vilyet-i mezbreden vfir mstevf
zahre tedrk idp arabalara tahml
itdrp shibleri veya veklleriyle
mahall-i memra gnderesin ki alnup
bey idp anlara sebeb-i maet ve
shiblerine bis-i ticret ola ve zikr
olnan binya lzm olan kereste ihzr
in araba dah lzm olman ol hussa
dah gerei gibi mukayyed olup
mmkin oldu mikdr tedrk idp
936 Silistre sanca beyine ve kadlarna: zi Kalesi'nin tamiri iin gereken
marangozlarn buldurulup gnderilmesine dair.
Yazld.
Yanboll Mehmed eleb'nn demi Ali'ye
virildi.
F 13 Receb sene 967
Silistre sanca begine ve kdlarna
hkm ki:
Hliy tamri fermn olnan zi
kalas'na mberet olndukda neccr
lzm olman taht- hkmetinde olan
neccrlar defter olnup kala-y
mezbreye gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp bu hussa
bi'z-zt mukayyed olup taht-
hkmetinzde ne mikdr neccr var ise
ve kang kasabadan ve ne kyden ise
isimleri ve resimleri ile yazup defter
937 ehirky kadsna: ehirky'de arda bir adam ldren sipahi hakknda
eriat mucebince ceza icrasna dair.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 13 Receb sene 967
ehirky kdsna hkm ki:
417
gresin ki, varup hdmet idp itmm-
maslahat ideler. Zikr olnan husslar
mhimmtdandur. Ana gre eger
zahredr, eger arabadur, ihrc idp
gndermek bbnda env- mes-i
cemle zuhra getresin.
-935/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Eflk Voyvodas Petri Voyvoda'ya.
eyleyp tehr terh itmeyp
muaccelen kendlere lzm olan
havyicleriyle mahall-i memra
gnderesin ki varup hdmet idp
itmm- maslahat ideler. Huss-
mezbr mhimmt- umrdandur;
gerei gibi mukayyed olup fermn
olnan hussun tedrk ve sli bbnda
ikdm ihtimm idp ihml
mshaleden hazer eyleyesin. Sonra
maslahat avk olmak lzm gele, zrn
makbl olmak ihtimli yokdur.
-936/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Akkerman begine ve kdlarna.
Kasaba-i ehirky'de mtemekkin
mer-ol ebdde (?) dimekle marf
eyh nm mazl siph, hly arsda
Seyyid Mehmed b. Seyyid Keml nm
msfirin b-gnh i ile brinde
ZET VE TRANSKRPSYON 418

solayup ve burnn dirp katl itdkde itdklerin bildrmisin. Eyle olsa

ktil-i mezbr meclis-i era getrilp
maktl-i mezbr b-gnh katl itdi
uhd- udl ahdetleriyle sbit olup
bade't-tescl habse virildkden sonra
kasaba-i mezbre halk meclis-i era
hzrn olup: "Mezbr eyh dim
katl-i nefs ve kat- tarkdan ve
serikadan hl deildr" diy ekv
buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, arz itdn
zre mezkr, mezbr katl itdi erile
sbit olm ise ktil hakknda emr-i
er-i erf neyse mahallinde icr idp
yirine koyasn.

Ahyolu kadsna: Aydos kads Muslihiddin'in aleyhinde ehzade Selim'in

938 reys tarafndan vki olan ikyet zerine tahkikat yaplp arzna dair.

Yazld. emr idp arz- hln sreti ayn ile sana

Pervne avu'a virildi.
F 12 Receb sene 967
Ahyol kdsna hkm ki:
Ferzend-i ercmend olum Selm tle
bakhu vlidesi tbe serh'nun Aydos
kazsnda vk olan evkf reys
tarafndan arz- hl sunlup kdlar olan
Muslihuddn in: "Reydan birin,
koyun serika eyledn diy salb eyledi ve
kadmden imdiye dein avrz
virilgelmeyp emr var iken emre
muhlf avrz salup ve celeb ve sarrf
yazdurrn diy rencde itmeden hl
olmamala ekserimz perkende
olmdur" diy ekv eyledkleri
ecilden huss- mezbrun teftin sana
gnderilp buyurdum ki:
Varcak, kd-i mm-ileyhi
husamsiyle berber idp gnderilen
arz- hl muvcehelerinde krat
itdrp iinde mnderic ve mastr olan
mevdd knhi ile malm idinp dah
onat vechile dikkat ihtimm ile teft
tefahhus eyleyp gresin; arz olndu
gibi hilf- er dem celb idp ve bil-
emr avrz salup zulm teadd
eyledi bi'l-cmle arz- hlde mastr
olan husslar erile sbit zhir
oldukdan sonra bir mddesin ketm
itmeyp yazup bildresin.

Msr kadsna: Kendisini ulema ve suleha eklinde gsteren Araplardan baz

939 cahil kimselerin hak etmedikleri vazifeleri elde etmelerine meydan verilmemesi
hakknda.
Yazld.
Bu hkm yazlup pye-i serre gnderilp,
"mezbr gnder" diy tezkire vrid olup bir de
beglerbegine gnder diy hatt- erf gitmidr.
Derv Kethud'ya virildi.
F 22 Receb sene 967
Msr kdsna hkm ki:
Mektb gnderp evld- Arabdan baz
cehele stanbul'a varup ulem ve suleh
sretine girp her biri bir tark ile bu
diyrda medrese ve baz ciht tasarruf
iden ehl-i ilm ve shib-i fazl
mezhebinde fetvya kdir kimesnelern
cihetlerin hilf- art- vkf ziyde
vazfe ile kend adna bert itdrp
ulemya mert u mnsib olan
mensb bu sebeb ile ceheleye intikl
idp ekser-i ciht n-ehl yedinde
olman, mme-i ulem ve kffe-i
ZET VE TRANSKRPSYON 419

meyh meclis-i er-i erfe gelp
huss- kazyyenn arz olnmasn taleb
itdklerin ve bil-arz stne-i devlet-
penh'a varup baz ciht bir tark ile
kend adna bert itdren kimesne ile
mukaddem ol vazfeye mutasarrf olup
bil-sebeb mazl olan kimesnelern
ahvli teft olnup her kangs ehakk ise
ana tasarruf itdrilmesi in hkm-i
cihn-mut virilmesin rec itdklerin
bildrmisin. Buyurdum [ki]:
Vusl buldukda, arz itdn zre bu
bbda dim mukayyed olup atebe-i
ulymdan anun gibi mddet ile
kadmden stne-i sadet'mden
virilen medrisden gayr eger
bukalardur ve eger sir cihtdur; yle
ki, bir tarkla Sdde-i sadet'mden
bert ve yhd hkm-i hmyn virilp
varduklarnda varanlar elinden alnan
kimesneler ile murfaa idp ahvllerin
hakk zre er-i erf ve art- vkf
mcebince her kangs mstahkk ise
ana tasarruf itdrp mcerred bert ve
yhd hkm-i hmyn getrdm diy
adem-i istihkk zhir olanlar er-i e-
rf ve art- vkfa muhlf cihta dahl
itdrmeyesin ve ind ideni yazup
bildresin.
-939/ a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Msr Beglerbegisine.

Hassa Reislerinden Hzr Reis'e: Rodos Beyi Ahmed'in derya seferine kmas

940 emredildiinden, kendisinin Rodos muhafazasna memur edildiine ve adann

korunmasnda basiret zere olmasna dair.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 12 Receb sene 967
Hssa reslerinden Hzr Rese
hkm ki:
Hliy Rodos Begi olan Ahmed dme
izzuh dery seferine emr olnup
Rodos'da gelen kadrgalar ile seni
Rodos muhfazasiyn tayn eyleyp
buyurdum ki:
Mrn-ileyh emrm zre gitdkde
sen anda kalan kadrgalar ile mahrse-i
Rodos ve ol cevnibde vk olan yallar
ve limanlar ve mahf u muhtara olan
mahalleri gerei gibi hfz u hrset
eyleyp kffr- hksr ve korsan ve
sir levend tifesinden ol etrfda vk
olan nevh v kurya ve yallara ve
kl u bika ve msfirn-i tccra
zarar u gezend iridrmeyp hfz u
hrsetde dakka fevt itmeyesin. Anun
gibi bir hdmet lzm gelrse adalar
arasn hfz in alkonlan gemilerde
muhfazaya tayn olnanlar ile yek-dil
olup vech mnsib oldu zre
hdmetde bulnup el-iyz billhi
tel gaflet ile gemilere ve sir
yallarda vk olan nevh v kurya ve
reyya addan ve sir korsan ve
levend tifesinden zarar u gezend
iridrmekden ziyde hazer idp her
hussda tamm basret zre olup
muhtc- arz olan yazup bildresin.

Yenipazar ve Foa kadlarna: Nova Emini olan Mahmud ile Dubrovniklinin

941 akeleri hususundaki ihtilfn eriate gre hallolunmas hakknda.

Mehmed avu'a virildi.

F 13 Receb sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON
Yeni-bzr ve Foa kdlarna
hkm ki:
Bundan akdem Nova Emni olan
Mahmd Emn ile Dubrovniklnn
akalar hussnda nizlar olman bir
iki defa teft olnup henz fasl
olnmaman erile grilmek in
mukayyed Dergh- muall'm
avularndan Mehmed zde kadruh'ya
teslm olnup teft in size irsl olnd.
Buyurdum ki:
Vardukda, mahall-i hdisenn zerine
varup husamy berber idp bu huss
942 Kastamonu beyine ve Gl kadsna: lisu kasabasnda hangi gn pazar
kurulmas mnasip ise bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Kastamoni begine ve Gl kdsna
hkm ki:
Kasaba-i mezbrede olan lisu ? nm
kasaba halk cnibinden Sdde-i
sadet'me yle arz olnd ki:
Bzrlar kadmden cuma gni
durmala etrfnda olan cevmie ihtill
virmekle ulems ve sulehs ekvsiyle
ihr-enbih gn durmak fermn olnup
hkm-i erfm virilmiken tekrr iki
nefer kimesneler bir tark ile slb-
sbk zre gir cuma gn ikmet
olnman hkm-i hmyn ihrc
Fener ve Ezdin kadlarna: nebaht Beyi Turhan ile Badrack kadsndan vki
943 olan ikyetten dolay haklarnda tahkikat icrasna dair.
Yazld.
Byezd avu'a virildi.
F 13 Receb sene 967
Fenar ve Ezdin kdlarna hkm ki:
Hliy nebaht Begi Turahan dme iz-
zuh mektb gnderp Badrack
kdsndan reynun ekvs oldun
ve mezkr kd dah mektb gnderp
mrn-ileyhn teaddsi oldun ve
420
onat vechile hakk zre ber-mceb-i
er-i kavm teft tefahhus eyleyp
anun gibi mezbrun zerine
Dubrovniklnn erile haklar zhir
olursa erile sbit olan haklarn
alvirp, eger haklar erile sbit olmaz
ise Haydar Paa dmet melhi'ye habs
in teslm idesin ve ahvli neye
mncer olursa yazup arz idesin. Sonra
emrm ne vechile olursa anunla amel
idesin.
itmekle gir ihtill mukarrerdr diy
gir ihr-enbih gn durmasn rec
itdkleri ecilden buyurdum ki:
Hkm-i hmynum vardukda, bu
huss ayn- vilyetden hakk zre
teft idp gresin; yle ki, kasaba-i
mezbreden bzr gn ikmet olmak m
mnsibdr, yohsa ihr-enbih gn mi
evldur ve yhd gayr zamnda m
ahrdur? Her kangs mnsib ise ol gn
tayn idp arz idp niz munkat olup
tarafeynn tekrr niz itmee mecli
olmaya.
baz siphlern dah yaramazln
bildrmein nefer siphnn timarlar
alnup eger mrn-ileyh Turahan'dur,
eger kddr, teft olnmalarn emr idp
arzlarnun sretleri ayn ile ihrc olnup
bu bbda sizi mfetti tayn idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, tarafeynn arzlarnda
mastr olan ahvle vkf olup dah
ahvllerin hakk zre ber-mceb-i er-i
ZET VE TRANSKRPSYON 421

erf teft tefahhus eyleyp mrn- itdi mddelerdr, yannuzda sbt

ileyhimnun arzlarnda mastr olan
kazydan zerine sbit olan mevdd
yazup mufassal arz idesin. Eger kdnun
mrn-ileyhe isnd itdi husslardur
ve eger mrn-ileyhn kdya isnd
bulan mevdd h birin ketm itmeyp
ve bir cnibe meyl muhb itmeyp
hakk- sarha tbi olup vuk zre
yazup arz idesin.

944 skb kadsna: Sefere kan skb Beyi Atayi Bey'in yerine muhafz tayin
edilen Budak'n tayini sebebinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. zamndan ber iki defa ev baslup

Slih Efendi'nn dnimendlerinden Hasan'a
virildi.
F 12 Receb sene 967
skb kdsna hkm ki:
Bundan akdem sancak-begi olan
kdvet'l-meri'l-kirm Aty dme
izzuh sefere kdukda ayn- vilyet
marifetleri ve talebleriyle nefs-i
skb'n hfz in Mehmed nm
kimesneyi tayn idp hfz u hrset zre
iken senn cnibnden ol ref olnup
bir-iki defa yaramazl zhir olan
Budak nm kimesneyi nasb itmekle ol
dem katl olndu ve bu fesd iden
mezkr Turak ve demleri idi istim
olnup ol bbda ahkm- erfe irsl
olnmdur. Buyurdum ki:
Mrn-ileyh nasb itdi demi ref
eyleyp anun gibi ehl-i fesd nasb
itmenn asl nedr, sbk olan
Mehmed'n yaramazl zhir olup m
ref olmdur, ol ref olmaa sebeb
nedr? Yazup bildresin. Amm hilf-
vk kazyye arz itmekden ziyde hazer
idesin.

945 Haydar Paa'ya: Mahmud Emin'in teftiten sonra muhafaza altna alnmas
hakknda.
Yazld. Mezbr, emrm muktezsnca teft
Mehmed avu'a virildi. olndukdan sonra kazyyeyi Sdde-i
F 12 Receb sene 967 sadet'me arz olnup cevb varnca
onat vechile cmlesin hfz eyleyesin.
Haydar Paa'ya hkm ki:
Hliy tefte gnderilen Mahmd
Emn'n bade't-teft hfz eylemesin
sana emr eyleyp buyurdum ki:

Budin beylerbeyine: Uzur yaknndaki deirmenlerden fazla mahsul talep eden

946 Turak Balta olunun tecavzne meydan verilmemesi hakknda.

Yazld. Hamza Beg'n demlerinden skender'e virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 422

F 14 Receb sene 967 deirmenler mahslinn nsfn taleb

Budun beglerbegisine hkm ki:
Kdvet'l-meri'l-kirm Derv dme
izzuh mektb gnderp Uzur ()
kurbinde olan deirmenlerinn
mahslinden imdiye dein
deirmenciler sl-be-sl Turak Balta-
ol'na ikier bin aka viregelmiler
iken hly mezkr Turak Balta-ol
idp virilmez ise deirmenler ihrk
olnur didin bildrmein buyurdum
ki:
Fi'l-vk kssa arz olndu gibiyse
anun gibi ahd emna mugyir vaz
idenlern gerei gibi haklarndan gelp
eger deirmenlerdr ve eger sir
reydur kimesneye zarar u teadd
itdrmeyesin.

947 Krehri Beyi Memi Bey'e: Ahvalini bildirdii mfsidlerin isimleri ve saire
hakknda tafsilt vermesi gerektiine dair.
Yazld. yazup bildresin. Amm, tamm hakk
Mektb, Paa'dadur. zre olup kimesneyi garaz u taassub ile
demi Hasan'a virildi. arz itmekden hazer idp tamm fesd
F 14 Receb sene 967 enatlerine vkf olduun kimesneleri
her kimler ise yazup bildresin ve
Krehri Begi Memi Beg'e hkm ki: bundan sbk sana Hk ve Shrb nm
Mektb gnderp baz mfsidler kimesneler hussnda hkm-i erf
ahvlin bildrmisin. Amm kimler gnderilmidi. Ol zamndan ber
idin ale'l-esm ilm itmemisin. ahvllerin bildrmedn; anlarun dah
Buyurdum ki: ahvllerin bildresin. mdi, tehr
Vusl buldukda, anun gibi fesd-niyyet mshele ciz deildr, muaccelen
olan kimesneler eger siphdr ve eger grp arz idesin.
reydur ve gayrdur, her kim ise
isimleri ve resimleriyle ve timarlariyle

948 Estergon Beyi Mehmed Bey'e: Esirlerden sulu olduu bildirilen Deli
Dimyan'n hakkndan gelinmesine dair.
Yazld. Anda esr olanlardan Deli Dimyan nm
demi Sinn Voyvoda'ya virildi. zimm ehl-i fesd kfir oldun demn
F 14 Receb sene 967 ilm itmein buyurdum ki:
Mezkr kfirn bir tarkla hakkndan
Usturgon Begi Mehmed Beg'e hkm gelesin ve hakkndan geldn yazup
ki: bildresin.

949 Kefe beyine: Azak Kalesi tamiri iin gerekli levzmat ve mhimmat ile askerin
temin edilmesi hakknda.
Yazld. Kefe begine hkm ki:
Mektb, Paa'dadur. Azak kds mektb gnderp Nogay
Pye-i serr-i alya gnderilp okunup, makbl cnibinden mutemedn-aleyh
olup begn demi Kaytas'a virildi. kimesneler gelp Rus cnibinden nzl
F 25 Receb sene 967 itmi tahmnen bin mikdr
ZET VE TRANSKRPSYON 423

Kazak(lar) grdklerin ve Kazganov Vusl buldukda, tehr terh itmeyp

nm mevzda b-nihye ttn dtp zikr olnan kalanun eger zahresidr ve
tfengler atlur didklerinde takrrlerine
muvfk Turahan tarafndan dah gelen
kimesneler sml Beg ile Moskov
Begi olan Rus ittifkyla evvel-bahrda
askir-i makhresiyle kurudan gelp
zi cnibinde Aksu dimekle marf
meknda sml ile mlk olup
kasd- Krm idp seksen bin mikdr
asker-i makhresine Dimitra nm
meln serdr idp Ten suy'ndan bu
cnibe gndermek kasdnda olduklarn
haber virdklerin bildrp ve zikr
olnan Kazaklar zahrelerin
gtrdklerine haml olmdur. Ale'l-
huss kahtlkdan ahl-i kalanun
fevka'l-had mzyakalar olup kalada
olan daru ekl olnup tamm olmdur.
imdiki hlde mm hsda balkdan
gayr zahre yokdur, balk dah bu sene
endn olmayup halkn baz cel-y
vatan eylemein kalada dem dah
ekall-i kalldr. Hussiyle topclar dah
olmayup kalanun vechen mine'l-vch
ad edyidine iktidr olmadun
bildrdi. mdi, zikr olnan kalanun
ahvli imdiye dein tedrk olmamaa
bis nedr? Buyurdum ki:
eger neferleridr ve eger topclardur ve
eger sir yaradur, her birin tedrk
ihzr eyleyp ve tamr termme
muhtc olan yirlerin ve addan zarar
ihtimli olan mevz onat vechile
grp cmle umrn tekml idp h bir
mddede kusr u noksnn komayup
addan el-iyz billhi tel eger
kalaya ve eger etrf cevnibe zarar u
gezend iridrmekden ziyde hazer
idesin ve bu ahvli sen dah tetebbu u
tecesss idp adnun arz olndu zre
hareket-i b-bereketleri vk midr,
nicedr? Tamm malm idp dah ana
gre tedrklerin gresin ve donanma
gemileri dah techz ihzr olnup
gnderilmek zredr ve kala dizdr ve
kethud ve sir neferlerine gerei gibi
tenbh tekd idesin ki gice ve
gndzlerde her biri hfz u hrsetde
dakka fevt itmeyp gaflet zre
olmayalar ve bu hkm-i erfm sana ne
trhde varup ve kala ahvlin ve zahre
hussn ve sir levzmn ne vechile
tedrk itdn yazup bildresin ve
sir addan vkf olduun ahbr-
sahhay muaccelen Dergh-
muall'ma arz idesin.

skb sbk Kads Mevlna Muslihiddin'e: stanbul tevbiinden ky

950 arasnda bulunan bir maktuln ktillerinin ele geirilmesi hakknda.

Yazld. avularndan Mehmed zde

B-hatt- erf.
Mezbr Mehmed avu'a virildi.
F 14 Receb sene 967
Sbk skb Kds olan Mevln
Muslihuddn'e hkm ki:
Havss- Kostantniyye kazs tev-
biinden ncirl ve Soanlu ve ol yirde
karb olan bir karye dah cmle pre
karye m-beyninde bir maktl olup ne
mahalde idi Dergh- muall'm
kadruh'nun malm olman bile
mbir tayn olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp mahall-i
mezbra varup dah pre karyenn halkn ve
ol yirde olan taclar ve sir her kim var ise
cmle getrdp dikkat ihtimm ile hakk zre
teft eyleyp ol maktl oldu yirden ol
karyelere vz irir mi? Bu bbda karye
halkna teklf eyleyp maznna v mttehem
olanlar dutdurdup dah anlar ele getrp dikkat
ihtimm ile teft tefahhus eyleyp eger
karye halkndan ve eger sirden zikr olnan
ZET VE TRANSKRPSYON 424

maktli her kim katl itmi ise zuhra getrp sir yirleridr, tutup ya ehl-i fesd ele vireler
Sdde-i sadet'me arz eyleyesin. Ve bi'l- ve yhd garmetin kendler ekerler. ikdm
cmle huss- mezbr zuhra gelmesin idp zuhra getresin. Kazyye neye mncer
lzmdur. Gerei gibi eger karye halkdur, eger olursa yazup bildresin.

[Yev]m'l-hams f 14 Receb sene 967 [10.04.1560]

Akkirman Beyi Hseyin Bey'e: Mteveff Mehmed Giray Han'n Leh

tarafndan talep edilen vergisinin Devlet Giray Han tarafndan gnderilmi

951
olduundan, aralarndaki ahidname uyarnca kral tarafndan ahde riayet edildike
muhalif harekette bulunulmamas hakknda.

Yazld. nme irsl idp ber cnibden dah ahde

avu-bana teslm olnd.
F 19 Receb sene 967
Akkerman Begi Hseyin Beg'e
hkm ki:
Cenb- emret-meb Devlet Giry
Hn dmet melhi mektb gnderp
Lih tarafndan mteveff Mehmed
Giry Hn'n virgsi taleb olndukda
irsl eyleyp m-beyninde ahd msk
olup Akkerman ve bu cnib Kaza, Lih
vilyetine gaz itmemek art zre ahd-
mugyir Kral- mezkr tarafna dahl
olnmamak bbnda inyet rec itmein
buyurdum ki:
Sen dah mrn-ileyh itdi zre ahd
emn riyet itdrp mdmki Kral-
mezkr tarafndan ahde mugyir u
muhlf vaz sudr eylemeye, ber
tarafdan dah ahde mugyir anlarun
vilyet memleketlerine kimesneyi
dahl taarruz itdrmeyesin.

952 Msr beylerbeyine: Donanma-y hmyn iin stb ve yelken bezi

gnderilmesi hakknda.

Yazld. emrm olm idi. mdi, ol emr-i

Derv Kethud'ya virildi.
F 22 Receb sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp donanma-i hmynum in
stbi ve yelken bezi gnderesin diy
hmynum mukarrerdr. Buyurdum
ki:
Vardukda, tehr eylemeyp emr-i
sbkum zre zikr olnan stbi ve
yelken bezin ber-vech-i isticl irsl
itmek ardnca olasn.

953 Kefe beyine: Baz mirzalarn ve hrszlarn Azak Kalesi'ndeki reyy rahatsz
ettiklerine dair malmatn dorulanarak Dersaadet'e bildirilmesine ve sulular
hakknda gerekenin yaplmasna dair.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi. Kefe begine hkm ki:
F 22 Receb sene 967 Hliy cenb- emret-meb Devlet
Tehr olnd. Giry Hn dmet melhi mektb
ZET VE TRANSKRPSYON
gnderp Nogay tifesine tefrika vk
olman baz mrzlar ve sir ehl-i
fesd gelp kala-i Azak'a dhil olup
reynun davarlarn ve espb
emvllerin serika ve gret itmekden hl
olmayup mrzlar ve srklar tutlup ve
sirleri memleketden ihrc olnmasn
arz itmein anun ehl-i fesd olan
mirzlar ve srklar ne mikdr ise ele
getrp sana teslm itmek in
mrn-ileyhe hkm-i erfm irsl
olnmdur. Buyurdum ki:
Kazyye, mrn-ileyhn arz itdi
gibi ve zikr olnan tifenn reyya ve
Devlet Giray Han'a: Moskovlularn sava hazrlklarndan ve Nogay taifesinin
954 taaddiyatndan dolay kadrgalar gnderileceine ve daima dikkatli bulunulmas
gerektiine dair.
Yazld.
Hn hazretlerine hkm ki:
Hliy atebe-i uly-menziletimze ki
melz- hkn- izm ve melce-i vl-
makmdur, mektb- meveddet-
mashbnuz vrid olup Maskov
cnibine css irsl olnup geldkde,
Rus- menhsun kll tedrkin grp
nehr-i zi'den kadrga ve kalita tesyr
idp memlik-i slm kasdn itdklerin
ve vilyet hfz in kadrga tedrk
irsl olnmasn ve Nogay mrzlar m-
beyninde nifk u tefrika vk olup
bazlar hals olup evld ezvciyle
kala-i Azak' tahassun idp kala
ahlsinn agniy v ekbirin
mihmnhne idinp vilyet-i Krm
halknun gv [u] gsfendin svr olup
gelp serika idp fesd enatden
hl olmayup nie mh sldr ki nehb
grete r idp vilyetn tahliyesine
bis olduklar ecilden nie defa men
olnup menile menm olmayup
serkelik idp ve zikr olnan mrzlar ve
srklar girift olnup ve sirleri dah
kaladan ihrc olnmasn ve andan gayr
mektb- meveddet-mashbnuzda her
425
kala halkna ol vechile teaddsi ola,
nin sen Sdde-i sadet'me arz
itmeyesin? Yohsa gayr- vk midr,
nicedr? Yohsa anun gibi mrn-
ileyh eger mrzlardan ve eger gayrdan
sana dutup dem gnderirse, ne mikdr
dem gnderirse alup habs idp onat
hfz idp dah ne mikdar dem teslm
itdin ve ne makle kimesneler itdin
ve sir fesd enatleri neyse
mufassal yazup Sdde-i sadet'me
bildresin. Sonra anlar hakknda emr-i
erfm ne vechile cr olursa anunla
amel olna.
ne tahrr beyn olm ise pye-i serr-i
almuza arz u takrr olnmdur. Eyle
olsa arz olndu zre kadrgalar tedrk
olnup asker-i slm- [zefer-] fercm ile
meml klnup in-allh gnderilmek
zredr. Gerek ki siz dah sulbinzde
merkz ve tahiyyetinzde muzmar olan
vfr- diynet slm muktezsnca
dn bbnda ve devlet-i ebed-
peyvendme mteallk olan cumhr-
umrda say ikdm eyleyp memleket
vilyete ve rey v beryya eger
Rus- menhs ve eger sir ad-y dn-i
mbn ve munidn-i Hazret-i
Seyyid'l-Mrseln'den zarar u gezend
iridrmeyp sevlif-i eyym ve
sevbk- avmdan atebe-i gerdn-
[iktidrmuza ?] olan mezd-i ihls
ve mzeyyin-i ihtissnuz muktezsnca
env- mes-i cemle zuhra getresin
ve ol Nogay mrzlarn ve srklarn
dah arz olndu zre girift eyleyp ve
sirlerin dah memleketden ihrc idp
ol girift olanlar kdvet'l-meri'l-
kirm Kefe Sanca Begi Sinn dme
izzuh'ya teslm idesin ve mrzlardan
ve srkdan ne mikdr kimesne girift
olup mrn-ileyhe teslm olnursa
ZET VE TRANSKRPSYON
defter idp mhrleyp her ahs ismi
ve resmi ile yazup bile teslm idesin ki
ana gre taleb olna. Bu bbda mrn-
ileyhe dah hkm-i hmynumuz irsl
olnmdur ve murdnuz oldu zre
Lih Kral hussnda Bender Begi
Hseyin dme izzuh'ya hkm-i erfm
Mora Beyi Osman ah'a: Sancak sipahilerinden donanma iin adam
955 gndermesi hakknda.
Yazld.
Ahmed avu'a virildi.
F 15 Receb sene 967
Mora Begi Osmn h Beg'e
hkm ki:
Bundan akdem sana donanma-y
hmynum in sancaun
siphlerinden iki yz elli nefer siph
ihzr idesin diy emr olnm idi. Hliy
askere dah ihtiyc olman buyurdum
ki:
956 Cezayir beylerbeyine: Donanma iin adam gndermesi Mora beyine yazldna
dair.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F't-trhi'l-mezbr.
Cezyir beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Mora sanca siphle-
rinden sennle dery seferine iki yz
elli nefer siph tayin olnm idi.
Hliy Anadol siphleri klliyen gelp
irimedkleri ecilden mrn-ileyhe
tekrr hkm-i erf gnderilp emr
Semendire beyine: Semendire livas tahrir defterlerinin tevzii sebebiyle
957 sipahilerin ve sairenin beratlarnn tecdidi iin yafta ve beratlarn gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
Ktib Ferhd Beg'e virildi.
F't-trhi'l-mezbr.
Semendire begine hkm ki:
426
irsl olnup tenbh olnmdur. n
allh tel dim tedbr-i
hliyenz mukreneti ile ad-y dn
devlet mnhezim makhr ve evliy-y
milket millet muzaffer u mansr
olmakdan hl olmaya.
Sancaun siphlerinden bir mikdr
dem dah ihzr idesin ki anun gibi
ziyde deme ihtiyc olup emr'l-
meri'l-kirm kapudanum Piyle
dme ikblh taleb iderse eger
siphden ve eger hisr-erenlerinden
kifyet mikdr dem viresin. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur; ana gre
mukayyed olup ne mikdr siph ve
hisr-eri taleb iderse emrm zre ber-
vech-i icticl uladurasn.
olnan siphlerden mada lzm olur
ise eger siphdr ve eger hisr-eridr,
kifyet mikdr[] gnderesin diy tenbh
olnmdur. Buyurdum ki:
Anun gibi siph [ve] hisr-eri lzm
olur ise ne mikdr lzm ise mrn-
ileyhe mektb ve dem gnderp taleb
idp alasn ve bu hkm-i erfm ne
trhde vardun yazup bildresin.
Hliy liv-i mezbr emr-i erfm
zre tahrr olnup defterleri Sdde-i
sadet'me gelp arz olndukda tevz
olnmak emr olnmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, liv-i mezbr siphlerine
tenbh eyleyesin ki knn zre
ZET VE TRANSKRPSYON 427

beglerbegisinden yaftalarn alup ve her ve eger siphlerdendr, yirine teslm

nhiye siphleri yirlerin ve yaftalarn eyleyp gndereler; defter-i ceddden
itimd itdkleri eger eri-balardandur tecdd-i bert eyleyeler.

958 Ayn hususa dair Budin beylerbeyine hkm.

Yazld. bir itimd itdkleri kimesne ile

Bu dah.
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy emr-i erfmle Semendire san-
ca mceddeden tahrr olnup defterleri
Sdde-i sadet'me gelp arz olnup
tevz olmak emr olnup her nhiyenn
siphlerine tenbh eyleyesin ki
beglerbegiden yaftalarn alup eger eri-
balardandur ve eger siphlerdendr,
gnderp defter-i cedd muktezsnca
tecdd-i bert eyleyeler diy sancak-
begine dah hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, liv-i mezbr
siphlerinn yaftalarn viresin ki,
vech-i merh zre gnderp tecdd-i
bert eyleyeler.

Kapudan Piylenin donanma-y hmyn ve askir-i slmiyyeye serdar tayin

959 edildiine dair berat sureti.

Nin- hmyn oldur ki: olman emr'l-meri'l-kirm

imdiki hlde Hazret-i Fetth- Alm ve
Cenb- Vehhb- Kerm'n celle
ihsnh ulvv-i inyet-i b-gyetine ve
smvv-i tfet-i b-nihyetine tevekkl
itimd ve mefhar-i enbiy ve rehber-i
asfiy, Hazret-i Rislet-penh aleyhi
efdal's-salti ve's-selm'un mucizt-
kesret'l-berektna tevessl itimd
klnup zmre-i ad-y dn-i mbni ve
frka-i munidn-i mrikni
hazelehumullh tel il yevmi'd-dn,
hliy baz sefin-i hasret-karin
tedrk ihzr idp Magrib Trablus
zerine tevecch-i n-mvecceh idp
anda olan ahl-i slma kasd- gezend
itdkleri Sdde-i sadet'me arz
olnman muaccelen irip zikr olnan
kffr- dzah-medrun ol diyr-
cell'l-itibr zerinden def-i fesd
enatleri ve etrf- Memlik-i husrev-
ne'mn hfz u hrseti ve dery
yzlerinn zabt u syneti ehemm-i
mhimmt ve cmle-i vcibtdan
zahr'l-kberi'l-fihm -il hirih-
kapudanum Piyle dme ikblh'nun
efkr- skb ve r-y sibine itimd
ve her vechile celdet ehmet ve
vfr- firset ve hsn-i kiyset-i cidd
ihtimmna itimd- hmynum
oldu ecilden bu defa fermn- cell'l-
kadr-i husrevnemle huss-
mezbrin techz tekml olnup
tayn olnan (boluk) kta sefyin-i
nusret-karin ile irsl olnan askir-i
fevz-mesire ba ve bu tayn idp
eline bu nin- hmyn- behet-yt
ve sadet-nmn virdm ve
buyurdum ki:
Zikr olnan donanma-i hmyn- zafer-
makrn ve bile kolan askir-i nusret-
rehn ile tevecch azmet itdi
mevz u meslikde keml-i basret
intibh zre olup eger Magrib Trablus
hussdur ve eger sir Memlik-i
mahrse'm muzftndan dery
cniblerinde vk olan kl u bik ve
ZET VE TRANSKRPSYON
yallarda muhfaza lzm olan yirleri
hfz u hrset idp ve derya yzinde
gret in yriyen gemileri ele getrp
haklarndan gelp her hussda mahall-i
iktizsna gre hfz u hrset ve zabt u
synet idp kffr- hksr- mezellet-
srun gemilerinden ve harm levend
perkendelerinden msfirn-i bahra
zarar u gezend iridrmeyp meslih el
virdi zre ad-y hksrun Memlik-i
mahrse kasdna gelen gemilerinn ve
harm[]lerinn hakkndan gelp
env- vch ile yoldalklarda ve
merdneliklerde bulnup yz aklklar
tahsl idp in-allh tel Hakk celle donanma-i hmynumda olan askir-i
cel[lh] 'nun ulvv-i inyet-i b-
nihyetleri mukreneti ile ad-y hksr
gemilerinden Trablus cniblerine ve
andan mada ehl-i slm- hayr-
encmdan ubr u mrr iden tccra
[ve] zvvrdan msfirn-i bahra
mazarrat iridrmeyp grh- mekrh-
eytn-kha zll nekbet virmekden
hl olmayup ashb- kfr nrnun
donanma-i hezmet-srndan gaflet
itmeyp tevecch azmetlerin ve sir
ahvl etvrlarn ve bi'l-fil ne mahalde
olup ne tedrk zre olduklarn tetebbu
u tecesssden hl olmayup cem-i
umrlarn ve fikr-i fsidlerin bilp
malm idinp ana gre cb itdi zre
hsn-i tedbr idp her ne yzden
mmkin ise def-i fesdlarna r idp
ikdm ihtimmda dakka fevt
itmeyp mucidd merdne olup el-
iyz billhi tel gaflet ile dananma-i
hmynuma ve sir askir-i slm-
zafer-fercma zarar iridrmekden
ihtiyt u ictinb idp keml-i basret
intibh zre olup yz aklklar tahsl
olnmas bbnda env- mes-i olmalarn mukarrer bileler. Ana gre
cemle ve asnf- ihtimmt- cezle
zuhra getre ki kffe-i ehl-i slm,
eyym- hmyn- adlet-encmumda
sde-hl olup kffr- nekbet-ir
mahzn pyml olmakdan hl
olmaya. Donanma-i hmynuma
428
mteallk olan cumhr- umr
mrn-ileyhn rey-i isbet-karnine
tefvz olnmdur. Dn ve devlet-i
hmynuma lyk u evl ve sezvr u
ahr olan ne ise anunla amel eyleyp rz
u nms- saltanata mugyir evz
sudrndan min-cemi'l-vch hazer
eyleyp ve mm-ileyh ile bile
Anadol'dan ve Rm-ili'nden kolan
begler kullarum ve yenieri kullarumun
serdr ve yenieri kularum ve sir
tayn olnan zuam ve siph ve resler
ve merkib-i kevkib-mrun
hademe-i siresi bi'l-cmle zikr olnan
zafer-irun vaz ve refi, sagri ve
kebri mrn-ileyhi kendlere serdr
bilp tazm ikrm ve tevfr-i
ihtirmnda dakka fevt itmeyp
keml-i inkyd zre olup din bbnda
devlet-i ebed-peyvendme mteallk
olan mhimmt- meslihde yekdil
yek-cihet olup vech mnsib grdi
zre hdmetde ve yoldalkda
kudretlerin sarf makdrlarn bezl idp
ihml mshele itmeyp emrinden ve
szinden tecvz klmayup muhlefet
munedetden ihtirz eyleyeler. Her
kimn ki fesd enati zhir olup
muhlefet munedet eyleye, mecl
virmeyp hakkndan geline ki
sirlerine mcib-i ibret nashat vk
ola. Mm-ileyhimn kr ikyeti
atebe-i ulymda msmir messirdr.
Ana gre her biri hdmetlerinde
merdne olup say-i mevfr zuhra
getreler. Her kimn ki hdmeti ve
yoldal zuhra gele, in-allh
tel ulvv-i inyet-i husrevnemle
behremend ve muhassl'l-merm
hdmetlerinde dakka fevt itmeyeler ve
dery cniblerine ve kffr- hksr
semtlerine tereke virilmek memndur.
Hilf- emr tereke ykledp gidenleri
dah iskelelerde ve deryda tetebbu
idp emr-i erfme muhlf tereke ile
ZET VE TRANSKRPSYON
buldu gemileri eger Dubrovniklnn,
eger Franelnn, eger Venediklnn
ve sir her kimn olursa tutup girift
eyleyp reslerin siyset idp ve sir
hademesin tutup krege koup
gemilerin terekesiyle atebe-i ulyma
gndere. Bu huss dah mahall-i
ihtimmdur; emr-i erfmn icrsnda
dakka fevt itmeye ve solnmak in
bir mevza ve iskeleye yanaup tara
dem kmalu oldukda kan
kimesneleri onat zabt idp reyya
zulm teadd itdrmeyp kimesnenn
cebr ile nesnelerin aldurmayup keml-i
adlet eyleye. yle ki, bu bbda
ikyet olnursa, atebe-i ulymda
Moha beyine: Sigetvar, Bobofa ve Horkda kalelerinden karak taaddiyatta
960 bulunan haydutlarn haklarndan gelinmesi ve ekiyya yardm edenlerin
bildirilmesi hakknda.
Yazld.
demi Mehmed Kethud'ya virildi.
F 22 Receb sene 967
Arz zre emr, Hasan eleb hattyle
mukayyeddr.
Moha begine hkm ki:
Hliy mektb gnderp kala-i
Sigetvar Begi olan Hrvat Marko nm
meln ile tamm vire zre olup
tutduklar Mslimnlarun ellerine
mektb virp gir irsl iderler. Amm
hle v hudadan hl olmayup kala-i
mezbreden ve Bobofa ve Horkda (?)
nm kalalardan bir mikdar haydud
kup fesddan hl olmaman def u
refleriyn tfeng-endz krk nefer
martoloslar ile on be nefer yarar
demlern irsl olnup Moha varona
varduklarnda mezkr haydudlar gice ile
zerlerine dalup bunlar dah bir
kilisenn iine kapanup sabha dein
muhkem ceng olup ahl-i kurdan nie
kimesneler gelp kilisenn iinde
kapanan tife zerine te atup
haydudlara muvenet itdkleri sebeble
429
istim olnur, bu huss kdlara dah
tenbh olnmdur ki anun gibi teadd
olursa arz ideler. yle ki kimesneye
teadd oldu istim olna ve yhd
kdlar arz ide, netcesi ana id olur.
Ana gre mukayyed olup askeri zabt
itmek bbnda dakka fevt itmeye. n
allh'l-eaz dim ehl-i slm-
fevz-encm- felh-fercma hayrlar
myesser mukadder ve ad-y dn
devlet mnhezim ve munidn-i mlk
millet makhr ve evliy-y izz evket,
muzaffer ve mchidn-i dn-i
Seyyid'l-mrseln mansr olmakdan
hl olmaya. Ol bbda h ahad kinen
men kn mni olmaya.
yigirmi nefer mikdr dem koup
badeh gzlere haber olndukda
akablerince lgar olnup yetiildkde
muhkem ceng olup otuz-krk ba
kesilp ve drdin diri tutlup siyset
olnduklarn ve havss- hmynda ve
zuam ve erbb- timar karyelerinde
haydud gelp gizlenp ve ahl-i kur
dah gizleyp hufyeten nie fesd olup
Mslimnlarun niesin katl ve niesin
giriftr idp erile haydud katl idp ve
giriftr eyledi sbit olmaa kbiliyyet
olmayup ve haklarndan gelinrse:
"Shib-i timar b-er raiyyetimz katl
eyledi" diy ikyet eylemek murd
idinrler. yle ki, ahl-i kurnun
yararlarndan bu makle fesd oldukda
birkanun hakkndan gelinmezse
vilyetn zabt usr olur diy
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Eger zuam ve eger erbb- timardur,
ehl-i fesd olup men-i fesda muvin
olanlarxxxix her kim olursa isimleriyle
yazup bildresin ki timarlar hara virile
ve raiyyeti haklarndan geline.
ZET VE TRANSKRPSYON 430

Kefe beyine: Ruslar ve isyan eden Jane beyinin olu ile yaplan cenklerle ilgili

961 mektubu zerine, Azak Kalesi'nin ve dier yerlerin muhafazas iin yedi pare gemi
gnderildiine dair.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 22 Receb sene 967
Kefe begine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem fasl-
bahrda Rus- menhsdan Dimitra nm
lan, askeriyle nehr-i Ten'den gelp
kala-i Azak' mahsr idp hayl ceng
olup bu kullar donanma ile varup hayl
ceng olup kffr- hksr perkende
olup Rus cnibinden tekrr on bin
mikdr kfir cem eyleyp yine kala
zerine gelp cenge balaycak karr
idemeyp firr idp amm erkise
tifesinden anlar ile mttefik drt yz
mikdr kfir ngh kalaya segirdp
kalada yzden ekall atlu bulnup kup
ve piydesi mzheret idp bazs katl
olnup bazs esr tutlup bksi firr
idp ve mukaddem mahmiyye-i
Haleb'de sancak inyet olnup tark-
dallete slik olan Jane Begi-ol, Rus'
tahrk idp askerine dil olmd.
Meln- mezbr ve bir karnda iki
yz yarar ceng erleriyle gelp
Dimitra'a vusl bulup erkes berden
ve Rus nehirden tekrr Azak'a hcm
eylemee ittifk idp ve zikr olnan
Jane Begi-oullar dnp Azak kurbine
gelp nehirden gelicek Dimitra'a tehr
iderken ol cnibde bu kullar haber alup
ale't-tacl demler salup Rusla mlkt
olmazdan evvel ale'l-gafle basup ve
ehl-i slm dah varup atlarn srp
sonra ceng-i azm olup inyet-i Hakk ile
askir-i slm mansr ve kffr makhr,
kimi kldan gep ve kimi esr olup
Rus dah cret idemeyp dnp Jane
Begi Kansuk Beg'n ve bir karndan
balar kesilp mezkrun olnun ve
siphlerinden ve Rus'dan gelen balar
almet in gnderildi diy
bildrmisin. mdi, ol vilyeti hfz in
yedi pre gemi tedrk olnup irsl
olmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, eger Azak'dur ve eger
sir hfz u hrseti lzm yirlerdr;
addan gaflet ciz deildr. Tamm
basret zre olup gemiler dah vusl
buldukda, hfz u hrseti lzm olan
mahalleri eger gemi ile eger sir ne
vechile tedrk itmek lzm ise hsn-i
tedrk idp addan memleket
vilyete ve reyya ve beryya zarar
iridrmeyp gaflet ile bir vaz
sudrndan hazer idesin. Muhtc- arz
olan yazup bildresin.

[Yev]m'l-ahad f 18 Receb'l-mrecceb sene 967 [14.04.1560]

Erzurum beylerbeyine: Erzurum, Oltu ve Ardahan'da fesat zere olanlarn

962 ulfelerinin kaldrlmas hakknda.

Yazld. Mektb gnderp Erzurum ve Oltu ve

Kethuds Ferruh'a virildi. Ardahan kollarndan baz mfsid, fesd
F 20 Receb sene 967 zre olup akvetden hl olmayup
tedb ile slha kbil olmaduklarn
Erzurum beglerbegisine hkm ki: bildrmisin. Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 431

Vusl buldukda, anun gibi ehl-i fesd bildresin ki Sdde-i sadet'e

olanlarun ulfesin ref idp her birinn geldklerinde cevb virile.
cermeleri nedr? Mufassal yazup

Venedik dojuna: Nova ve Neretve iskeleleri mili Byezid ve Baki'nin

963 mahsuln tuz getirmek zere alp Venedik canibine giden Baliste Grata adl
tacirin elinden bu mahsullerin alnarak gnderilmesi hakknda.
Yazld. zikr olnan iskelelere para mili olup iki
Sedd-i slm kalas oda-balarndan, arz buuk ay zabt idp ve den mahsli
getren Ali'ye virildi. kabz idp tuz getrmee kdir olmadu
F 29 Receb sene 967 ecilden kabz itdi mahsl ile Venedik
Ser--ser kse altun kozalak ile virildi; det zre. cnibine gidp bi'l-fil andadur diy arz
eyledi ecilden gerekdr ki stne-i
Venedik dojna hkm ki: sadet'me olan kadm ihls u
Nzr Mehmed, Sdde-i sadet'e ihtissnuz mcebince zikr olnan
mektb gnderp sene 963 tcirden alup gitdi akay b-kusr
Ramazn'nun yigirmi beinde vk tahsl itdrp ind muhlefet ider ise
olan Austos evvelinden Nova ve kendsin bu cnibe gndermek bbnda
Neretve iskelelerine mil olan Byezd env- mes-i cemle zuhra getresin
ve bk erkleri Neretve ve Magaraska ki yirinde teft olnup zimmetinde olan
iskelesi'ne tuz getrmek in Venedikl ml tahsl olna.
Baliste Grata nm tcir art idp ve

Moha beyine: Seksar Beyi brahim'i mallarna tama ederek ldren

964 kapcba ve dier sulular hakknda lzm gelen muamelenin ifasna dair.

Yazld. varoda rey zerinde perkende

demi Mehmed Kethud'ya virildi.
F 22 Receb sene 967
Moha begine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem Seksar
Begi olup maktl olan brhm Beg'n
evld ve vrisi olmayup mlk evlerin
ve balarn ve deirmenlerin ve iftliin
Macariyy'l-asl olan kapuc-bas
Mehmed ve Cafer Voyvoda'ya bildrp
mezkrlar dah zikr olnan emlk
kendlerine kalmak in ierde olan
baz Macariyy'l-asl hdmetkrlariyle
ittifk idp mezkr brhm Beg'i katl
idp ve zikr olnan evler gyet mahf
yirde vk olup iinde drt yz dem
olmaa kbil olup, mahall-i mezbrun
zabt lzm olman ve kala-i mezbre
hfz in tayn olnan yenieriler
olmala rey v beryya mzyaka
v teaddden hl olmayup zabt
olnmalar dah asr olup zikr olnan
evlerde bir yirde olmak her vechile
mnsibdr diy arz itdn ecilden
buyrdum ki:
Arz olndu zre anda muhfaza in
olan yenieri kullarum bade'l-yevm
zikr olnan evde temekkn itdrp ve
mezkr katl iden mezbrn Mehmed ve
Cafer Voyvoda'y dah ber-mceb-i
er-i erf kd marifetiyle erile
teft idp gresin; yle ki, katl
itdkleri bi-hasebi'-eri'-erf sbit
zhir olursa, ol bbda ol ki muktez-y
er-i kavmdr, mcebi ile amel
eyleyp erile lzm geleni yirine
koyup er-i erfe muhlf kimesneye
i itdrmeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 432

Naldken yrkleri Subas Mahmud'a: Yrklerden birer nbetlisinin tamir

965 iinde istihdam iin zi Kalesi'ne gnderilmesi hakknda.

Yazld. tamri emr olnan z kalas'na iledp

Mehmed avu'a virildi.
F 20 Receb sene 967
Naldken yrkleri sbas
Mahmd'a hkm ki:
Bundan [akdem] zikr olnan yrklern
sbas olan mteveff Behrm'a
hkm-i erfm gnderilp yrklerinn
birer nevbetllerin det knn zre
mretteb b-kusr ihrc eyleyp hly
istihdm eyleyesin diy emrm olmd.
Ol emrm mukarrerdr. Buyurdum ki:
Vardukda, emr-i sbkum zre sba-
na mteallk Naldken yrklerinn
birer nevbetllerin det knn zre b-
kusr ihrc eyleyp mahall-i memra
iledp itmm- maslahat eyleyesin.
Huss- mezbr mhimmtdandur. Ana
gre mukayyed olasn.

966 Eflk voyvodasna: Kral Ferendu ile el birlii ederek hazrlkta bulunan Erdel
beyleri ve ayn hakknda.

Yazld. ihrc itmek zre olduklarn haber

Mektb getren demi Kiryak'a virildi.
F 20 Receb sene 967
Eflk voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Erdel'e gn-
derilen demlerinz gelp vilyet-i
mezbrenn begleri ve ayn Ferendu
Kral ile yek-dil yek-cihet olup hsn-i
zindegn zre olup ve asker ihzr idp
el altndan muhkem tedrkleri olup
hricden rencber tifesin ilerinden
virdiler. Gir tekrr berber demler
gnderilp her ne haber vkxl olursa
vuk zre ilm olnur diy arz
eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, dim ahvllerin
tecesss idp fikr fsid ve hayl-i
ksidlerin nedr? Tamm malm
idinp dah vkf olduun ahbr-
sahhay ilmdan hl olmayasn.

[Yev]m'l-isneyn f 20 Receb'l-mrecceb sene 967 [16.04.1560]

967 Limye kadsna: Kfire mahsul verenlerin hapsedilip isimlerinin bildirilmesi

hakknda.

Yazld. tekd olnmdur. Ol emr-i hmynum

Limyeli Beki Cafer'e virildi.
F 24 Receb sene 967
Limye kdsna hkm ki:
Hliy taht- kaznda emr-i hmy-
numa muhlf kfire tereke virildi
istim olnup, imdi bundan akdem
defetle ahkm- erfe gnderilp
kfire tereke virilmeye diy tenbh
kem-kn mukarrerdr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussa mukayyed
olup onat vechile gresin; fi'l-vk
anun gibi taht- kaznda kffr cnibine
tereke virmi kimesneler var ise her kim
ki ele getrp habs eyleyp vuk zre
yazup isimleri ile Sdde-i sadet'me
arz eyleyesin. Huss- mezbr,
mhimmtdandur. hml mshele
itmekden hazer eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
968 Msr beylerbeyine: Msr hac emri olanlara ait tahsisata dair baz cihetlerin
bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 22 Receb sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp sene-i
mziyede Msr Emr-i Hcc olan
kiflerden olmala Cebel-i Araft'da
m Emr-i Hcc ile hayl mcdele
eylemein ve bu yl Msr Emr-i hcclk
Msr muhfazasnda olan beglerden
zdemr-ol Osmn dme izzuh'ya
tevch olnup lkin kadmden Emr-i
hcc olanlarun levzm in her yl
Hazne'den on sekiz kse aka
virilgelp badeh Yemen
969 Osmanck kadsna: Osmanck'da arkadalaryla ekiylk eden Durak adl
softann imha edildiinin bildirildiine dair.
Yazld.
Amsiyye hisr erenlerinden Topc Hac'ya
virildi.
Fi't-trihi'l-mezbr.
Osmanck kdsna hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
Durak nm shte sekiz nefer
yoldalariyle Hasan nm siphnn
derbendde espb emvlin yam idp
kutta- tark ve bgler olup tfengleri
ve ikier yaylar ve okla meml ikier
kuburlar ve kllar olup Hac Hamza
nm kasabada yollar kesp kasaba
halkna altun salup ve nibi habs idp
yedi yz aka ve elli bir altun virp
hals olup, sana haber gnderp
mrn-ileyh dah demler gnderp
mezbrn bgler ile ktl idp bir
demsini katl idp Kastamoni
sancana sarb yirlere gitdklerinde
stne-i sadet'den ele getrp
haklarndan gelp nie oldun arz
433
beglerbegiliinden Emr-i Hcc olan
Mustafa Paa, sancana terakk olmak
artyla on drt kse akaya kabl
eylemi. Sene-i sbkada Emr-i hcc
olan ve mutemedn-aleyh kimesneler
gelp zikr olan on drt kse vef itmez,
kll zarar ekilr, ehdet itdkleri
ecilden iki kse dah virilmek lzm
oldun bildrmisin. Buyurdum ki:
Ol mikdr, mrn-ileyh zamnnda
kifyet idp hly itmemee bis
nedr? Ol bir-iki defa varmak ile
iderdi. Yohsa imdi harc- zid mi
vardur? Malm idinp yazup
bildresin.
idesin diy buyurlman, emr-i l
mcebince mrn-ileyh orum'dan
lgar idp har sancaklara aup
Karadeniz yalsna varup kaz-i
Bafra['ya] tbi karye-i Alaam'da
yetip sekiz neferin katl idp birisini
habs idp getrp nefs-i Osmanck'da
siyset olnup ve maktl olanlarun
balarn getrp as koyup cmle
bglere ibret oldun arz eylemisin.
mdi, bu bbda dim mukayyed olup
anun gibi ehl-i fesd hussnda bundan
akdem sana irsl olnan evmir-i aliyye
mcebince amel idp ehl-i fesd
enatin gerei gibi haklarndan gelp
muhtc- arz olan yazup bildresin.
-969/ a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti orum begine.
ZET VE TRANSKRPSYON 434

970 Kastamonu kadsna: Kastamonu Atabey Gazi Camii'nin tamiri iin Mehmed
avu'un gnderildiine dair.

Yazld. akrn Mehmed zde mecduh tayn

Husrev Beg'e virildi.
F 20 Receb sene 967
Kastamoni kdsna hkm ki:
Bundan akdem Kastamoni'de vk olan
Ata-begi Gz Cmii harb olup
tamre muhtc idi ilm olman
tamri in Dergh- muall'm
avularndan kdvet'l-emsil ve'l-
olnup buyurdum ki:
Vusl bulup mberet itdkde, cmi-i
mezkrun vk olan evkf mahslin
dah mrn-ileyh marifeti ile cem
[] tahsl idp cmi tamrine bile sarf
idp evkf mahslinden ne mikdr ml
aka cem olup ve andan gayr ne
mikdr aka sarf oldun defter idp
tamm oldukda Sdde-i sadet'me
gnderesin.

971 Amasya beyine: Askerden arndrlan Amasya Kalesi'nde kalm olan Topu
Hac skender ile Yusuf'un ihra edilmeleri hakknda.

Yazld. Ysuf nm kimesneler kaladan bile ref

Kalada Topc Hac'ya virildi.
F 25 Receb sene 967
Amsiyye begine hkm ki:
Sbk Amsiyye Begi olan Ysuf,
mektb gnderp kala-i Amsiyye'nn
dizdr ve kethuds ve mstahfzlar
bi'l-klliyye ref olnmak in bundan
akdem emr-i erf sdr olman kala-i
mezbre toplar olan Hac skender ve
olmlar idi. Lkin mezbrlar, zikr
olnan emr-i erfde mukayyed olmayup
ve yirlerine dah kimesne gelmeyp
kala-i mezbrede hdmet-i lzmeleri
zre olman vuk zre ahvlleri arz
olnd diy bildrmi. mdi, buyurdum
ki:
Vardukda, emr-i erfm zre
mesfrlar dah kaladan ihrc idesin.

Bosna Beyi Malko Bey'e: Kostanie Kalesi'nin fethinde len Mehmed

972 Paa'nn, Gradika Kalesi yaknnda brakd topun mnasip yere konulmas
hakknda.
Yazld.
demi s'ya virildi.
F 23 Receb sene 967
Bosna Begi Malko Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp mukaddem liv-i
mezbre serhaddinde Kostanie kalas
feth olndukda fevt olan Mehmed Paa,
Pojega sancanda Vironie nm
kaladan Serho nm bir top, birka
yuvala ile getrrken Gradika
kalas'na karb bir hl yirde kaldun
ve Gradika kalas hfz in anda
konlmas mnsib oldun
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan top mnsib olan
yire koyasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 435

Karadeniz yallarnn muhafazasna memur edilen kalite ve kadrgalardaki

973 askerlere Ali Reis'in babu tayin olunduuna dair berat sureti.

Yazld. addan yallara ve reyya ve kl u

Kurd Kethud'ya virildi.
F 21 Receb sene 967
Nin- hmyn oldur ki:
Hliy Hssa reslerinden iftihr'r-
res ve'l-mutemedn Ali zde
kadruh'nun mahz- firset ve fart-
kiysetine itimdum olman hly
Karadeniz yallarna irsl olnan kalita
ve kadrgalarda olan asker halkna ba
ve bu tayn idp bu nin- hmyn
virdm ve buyurdum ki:
Tevecch itdi yirlerde keml-i basret
intibh zre olup hfz u hrseti lzm
olan yallar ve mahalleri vech
mnsib oldu zre grp gzedp
bika zarar u gezend iridrmeyp
ad-y bed-ynn def-i mazarrat
ifsdlar bbnda mcidd merdne
olup gaflet ile gemilere ve yallarda
vk olan kl u bika ve reyya
zarar iridrmekden hazer ide ve bile
kolan gemilern resleri ve sir
hademesi mrn-ileyhi kendlere ba
ve bu bilp szine muhlefetden hazer
idp ol bbda mrn-ileyhn kr
ikyeti Sdde-i sadet'mde msmir
messirdr. Ana gre her biri vech
mnsib grdi zre hdmetde
bulnalar. Her kimn yaramazln arz
ide hakkndan gelinr.

974 Kprl kadsna: Baz zimmilere sahte koyun hcceti alan Papas adl zimmi
ile bunu veren adamn stanbul'a gnderilmeleri hakknda.

Yazld. Papas ve ana huccet viren kimesnenn

stanbul kdsnun dnimendlerinden ihzr lzm olman, buyurdum ki:
Mahmd'a virildi. Tehr itmeyp emrm muktezsnca
F 25 Receb sene 967 mezkr Papas bulup ve ana zikr olnan
mzevver huccet viren demi dah
Kprl kdsna hkm ki: buldurup kayd bend ile yarar demlere
Taht- kaznda mtemekkin Papas koup ve koup gnderdn demlere
dimekle marf zimm Maran ve Petkov tenbh eyleyesin ki yolda onat hfz idp
ve Anton ve Popov nm zimmlere gaybet itdrmekden hazer ideler.
mzevver koyun hucceti virildin
mezkrn zimmler takrr idp mezkr

975 Ankara kadsna: Ankara'da Valide Sultan Camii hatibi hakknda aratrma
yaplp bildirilmesi hakknda.
Yazld. bin itdi cmi-i erfinde hatb olan
Bkr avu'a virildi. kimesne fevt olup hly hatb olan ehl-i
F selh-i Receb'l-mrecceb sene 967 hevdur, fsk u fcr zredr diy
istim olnman buyurdum ki:
Ankara kdsna hkm ki: Vardukda, mezbr hatbn ahvlin teft
Olum Selm tle bekhu vlidesi tefahhus idp gresin; fi'l-vk
merhme Sultn'un nefs-i Ankara'da mezkr kimesne ehl-i hev olup hakk
ZET VE TRANSKRPSYON 436

zre midr, nicedr ve hitbete istihkk ahvlin yazup bildresin.

var mdur? Vuk zre mezkrun

976 Kefilsiz rgat istihdam edilmemesi hakknda Haslar kadsna hkm.

Yazld. timardur, min-bad bir ferd keflsz

avu-ba'ya virildi.
F 26 Receb sene 967
Hslar kdsna hkm ki:
Hliy taht- kaznda baz kimesneler
keflsz rgad kullanup bir fesd idp
gaybet itdklerinde keflleri olmayup
ele gelmedkleri ecilden buyurdum ki:
Vusl buldukda, taht- kaznuzda olan
nevh v kur halkna tenbh tekd
eyleyesin ki, eger rey tifesidr ve
eger kapum kullardur ve sir erbb-
rgad tifesi kullanmayalar. yle ki,
birinn rgad taleb olna, kefli olmaya,
sonra kendye buldurlur; zri makbl
olmak ihtimli yokdur. Bulmaz ise ana
olacak siyset kendye olur. Ana gre
mukayyed olup kimesne keflsz rgad
istihdm itmeye. Bu huss taht-
kaznda olanlara ilm itdresin ki
sonra kimesne, bilmedk ve iitmedk
dimek ihtimli olmaya.

Medne-i Mnevvere kadsna: Medne-i Mnevvere muhafz olan Kasm'n,

977 Medne-i Mnevvere emirinin ailesini evlerinden kard hakkndaki mektup

zerine; ev emirin mal ise Kasm'a baka bir ev tedarik edilmesi hakknda.
Yazld.
Msr Beglerbegisi Kethuds Derv'e virildi.
F 4 abn sene 967
Medne-i Mnevvere kdsna hkm
ki:
Mekke-i Mkerreme erfi mektub
gnderp Medne-i Mnevvere
muhfazasna tayn olnan Ksm dme
mecduh, anda vardukda, Medne-i
Mnevvere Emri olan Emr Hicz ehl
[] iyliyle skin oldu mlk evinden
ihrc idp kend konup teadd
eyledin ilm itmein, buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; kazyye arz olndu
gibi olup mrn-ileyhn zikr olnan ev,
mlk-i mer olup cebren ihrc idp alm ise
mezbr Ksm in har ev tedrk idp ihrc
eyleyp mlk evin mrn-ileyhe teslm
itdrp er-i erfe ve emr-i hmynuma
mugyir kimesneye i itdrmeyesin. Bir ev
tedrk idesin ki, mr cnibinden alup dim
muhfazada olanlar anda skin olup ve
mrn-ileyhe mlk evinden cebren ihrc
olnmaa bis nedr, bildresin.

[Yev]m'l-erbi f 23 Receb sene 967 [19.04.1560]

978 Erzurum beylerbeyine: Erzurum defterli avular adedinin seksen kiiye ibl
hakknda.

Yazld. Kethuds Hurrem'e virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON
F 24 Receb sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Erzurum'un altm
nefer defterl avular olup, serhadd
olup meslih-i mr ve meslih-i ns ok
olmala kifyet itmeyp haylden
hdmet itmi mlzm avulardan yz
979 Edirne kadsna: Sulu olan topu akirdi Dervi'in stanbul'a gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
Etmekci kyi'nde skin Mehmed'e virildi.
F 22 Receb sene 967
Arz, Kd-asker Efendi'ye virilmi;
bulnmad.
Edirne kdsna hkm ki:
Mahmiyye-i mezbreye tbi Etmekci
nm karyede skin dolabc
kirdlerinden Derv nm kimesnenn
ehl-i fesd oldun arz itmisin. mdi,
980 Erzurum'a kadar olan sancak beylerine: arktan stanbul'a gelip avdet eden
eliye her trl kolayln gsterilmesi ve saire hakknda
Yazld.
Husrev Beg'e virildi.
F 22 Receb sene 967
Erzurum'a varnca yol zre vk
olan sancak-beglerine hkm ki:
Hliy ark cnibinden Sdde-i
sadet'me vrid olan iliye iczet
virilp Bitlis kullar agas olan
kdvet'l-emcid Ahmed dme
mecduh'ya kolup gir ol cnibe irsl
olnmdur. Buyurdum ki:
Her kangnzun taht- livsna dhil
olursa mrn-ileyh Ahmed dme
mecduh marifeti ile lzm olan eger
meklt melbstlar ve sir
havyicleridr, aka ile alvirp emn
slim sl idesin. li bahnesiyle
reydan ve gayrdan mft []
437
nefere yetidrilmesin arz eyledn
ecilden seksen nefer olmasn emr idp
buyurdum ki:
Hdmete kdir olanlardan yigirmi nefer
dah avu idp arz idesin ki cmle
seksen nefer ola.
mezbr Sdde-i sadet'me
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Vardukda, mezbru ele getrp zerine
sbit olan cermesinn sret-i sicilli ile
yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin ve koup
gnderdn kimesnelere tenbh idesin
ki yolda getrrken gaybet itdrmekden
hazer ideler.
meccnen kimesneden yem [ve] yemek
ve sir nesne alnmakdan ziyde hazer
idesin. Her ne alnursa akalar ile
aldurasn. yle ki, birinzn taht-
livsnda bu bahne ile kimesneden
mft yem ve yemek ve sir nesne
alnup teadd olndu istim olna,
zrinz makbl olmaz; netcesi size id
olur. Ana gre mukayyed olasn.
-980/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Erzurum'a varnca yol zerinde olan
kdlara.
-980/b-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Rm beglerbegisine.
ZET VE TRANSKRPSYON 438

981 Erzurum beylerbeyine: Avdet eden elinin selmetle te canibe ulatrlmas

hakknda.

Yazld. mukrin olup gir ol cnibe irsl olnd.

Bu dah.
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy diyr- ark'dan atebe-i ulyya
vrid olan iliye iczet-i hmynum
Buyurdum ki:
Varup vusl buldukda, emn slim te
cnibe irsl sl eyleyesin.

982 Erzurum beylerbeyine: Erzurum sbk Beylerbeyisi Ayas Paa'nn adamnn

deftere kaydolunarak istihdamlarna dair.
Yazld.
Kethuds Hurrem'e virildi.
F 24 Receb'l-mrecceb sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Sbk Erzurum Beglerbegisi olan Ayas
Beg'n kullarndan nefer kimesne
Erzurum kullarna ilhk olnup kimn
gedine gep ve ne trhden tevch
olndun ve andan mad mteveff-i
mrn-ileyh kullarndan on be nefer
kimesneye yeniden gedk tevch olnup
her birine ne mikdr ulfe tayn
olnm ise Hzne-i mire'm Defterdr
Mehmed dme ulvvuh tezkire
virmein, buyurdum ki:
Hkm-i erfmle varduklarnda,
mrn-ileyhn tezkiresi mcebince
tayn olnan trhden anda olan deftere
dah kayd itdrp ulfelerin tasarruf
itdrp istihdm eyleyesin.

983 Msr beylerbeyine: Merhume Sultan Vakf'ndan Svey ile Cidde arasnda
sefer eden iki gemiye ait kira hesabnn grlmesine dair.

Yazld. karb mahalde furtuna olmala gark

Derv Kethud'ya virildi.
F 26 Receb sene 967
Hasan eleb ile Paa hazretlerine gnderildi.
F 25 Receb sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp merhme
Sultn tbe serh'nun Svey'den
Cidde'ye ileyen iki pre vakf gemiler,
Msr mteferrikalarndan Dee-i
erfe Evkf Nzr olan Hamza nm
kimesneye mukaddem be bin floriye
icreye virilmi imi. Hliy zikr olnan
gemiler tccr ve huccc espb ile
yklenp det-i kadme zre halkdan
alnacak navlun akasnun bir mikdrn
kendsi kabz idp gemileri mevsimi ile
Bender-i Svey'den salup birisi
Cidde'ye vsl olup ve birisi Svey'e
olup Cidde'ye vsl olan geminn iki bin
be yz florisin getrp teslm eylemek
zre olup bk iki bin be yz flori
taleb olndukda: "Gemiye espb tahml
iden kimesnelerden navlun akasn
kmil kabz eylemee bana iczet virn,
ben dah icremi kmil teslm ideyim"
diy cevb ve mezkra birer mikdr
navlun akasn viren kimesneler Msr
Dvn'na gelp: "Gemi mahall-i
maksda varmad, ykletdimz espb
dah zyi old" diy virdkleri navlun
akasn taleb itdklerin bildrmisin.
mdi, buyurdum ki:
Hkm-i erfm varcak, eger gemi ve
eger navlun ahvli ve icre hussdur,
erile gresin. Bu bbda er-i erf ne
ise anunla amel idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 439

ehrizol Beyi Bekir'e: Srhab Bey'in byk olu Sultan Ali Bey'in eya ve

984 sairesinin ahde riayet iin ehrizol'a kabul edilmemesi hakknda.

Yazld. pre kalalar olup emr-i erfe muntazr

ehrizol Sanca Begi Bekir Beg'e
hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Srhb [Shrb ?] Beg'n
byk ol Sultn Ali Beg bundan
akdem Snn-mezheb oldundan
Kzlba'un middesinden ber olup bu
cnibe gelmek murdumdur didi arz
olnm idi. Hliy te cnibden
alkasn kat idp cmle ml ve
davarlarn ehrizol vilyetine gnderp
hemen kend anda salt kalup elinde drt
oldun demlerinden h-kul Aga ile
mektb gnderdi diy bildrmisin.
mdi, ol bbda ahde mugyir bir vaz
olmak ciz deildr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, min-bad ahde
mugyir kimesneye i itdrmeyesin.
yle ki, vilyet-i ehrizol'a mezkrun
espbdan ve gayrdan nesnesi dah
gelmi ise komayasn ki beri cnibden
ahdi emn- sulh u salhaxli mugyir
vaz sudr itmeye.

Kefe beyine ve Azak kadsna: Azak Kalesi'nde sahtekrlktan hli kalmayan

985 Ahmed Aa ve Alika Aa'nn srgnden avdet etmi ve yerlemilerse, bunlarn ve

emsalinin nceki hkm vechile srlmeleri hakknda.
Yazld.
Beg'n demi Kaytas'a virildi.
F 25 Receb sene 967
Kefe sanca begine ve Azak kdsna
hkm ki:
Hliy cenb- Emret-meb Devlet
Giry Hn Dergh- muall'ma mektb
gnderp mukaddem kala-i Azak'da
Ahmed Aga ve Alik Aga nm
karndalar mecma- tezvr ve
menba- telbs olup irret
akvetlerinden ahl-i vilyet fr-
mnde kalup ummen zhr- acz
itdkleri sebebden arz olnup hkm-i
erfle srilmilerdi. Badeh mrr-
eyymla gir bu vilyetlere duhl idp
mezbr Alik, Tomruk dizdr olup
slb- sbk zre fitne v fesda r
idp ahl-i vilyet bir derece ekv
eylediler ki kbil-i tavsf deildr ve
mezbr Ahmed Aga ve Keml Kk
ve Uzun Emr dimekle marf Cafer
nm kimesne kala-i Azak'da
mtemekkinler olup ahl-i kalaya
itdkleri zulmden gayr, Rus ve erkes
ve Nogay nm adlarla mumeleleri
olup takviyetden hl olmayup ve ahl-i
kalay zll idp ikre btl kelimt
ile kala Rus elinden hals olmak
muhldr, banuz tedrkin grp
evld ezvcnuz kend elinzle
kffra esr eylemek hussan
cihetlerinz dah ey-i kalldr diy
igv virp hisr galebe kalmaa bis
olup ifsddan hl deillerdr. Ve'l-
hsl, mezbrn- mfsidnn bu
vilyetde deil, vilyet-i hara ne dhil
iderse zararlar mretteb olmak
mukarrer bilp bu vilyeti anlarun err u
rlarndan hals klup Bahr-i sefd
cezirlerinden bir cezreye irsl olnalar
diy ilm idp ve sbk irsl olnan
hkm-i hmynun sretin dah bile
gndermein buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 440

Vardukda, onat vechile tetebbu u gibi yirlerine gelp gir temekkn

tecesss idp gresin; sbk emr-i tavattun itmi kimesneler varsa, ol asl
erfmle srgn olan eger kimesneleri emr-i erf-i sbkum
mezbrlardur ve eger gayrdur, anun mcebince amel idp gnderesin.

986 Bursa beyine: Kimsenin tfenk kullanmasna izin verilmemesi hakknda.

Yazld. ikr itdkleri istim olnd. Eyle olsa

Mehmed avu'a virildi.
F 25 Receb sene 967
Burusa begine hkm ki:
Bundan akdem hkm-i erfm
gnderilp rey tifesinden ve
gayrdan kimesne tfeng istiml itmeye
diy tenbh olnmd. Hliy gir
rey tifesinden ve sirden baz
kimesneler tfeng kullanup dalarda
buyurdum ki:
Varcak, bu bbda onat vechile
mukayyed olup tetebbu u tecesss
itdrp gresin, anun gibi eger rey
tifesinden ve gayrdan fermn-
hmynuma mugyir tfeng istiml
iden kimesneleri her kim olur ise olsun
ele getrp tfenglerin ellerinden alup
ve kendlerin kree konmak in
stne-i sadet'me gnderesin ve
tfenglerin dah bile gnderesin.

987 Hamideli Beyi Yakub Bey'e: Antalya canibindeki ekiynn ve talebe kyafetli
levendlerin cezalandrlmalar hakknda.

Yazld. sretine girp fesd iderler diy

demi Mehmed'e virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Emr zre arz mukayyeddr. Hasan
eleb hattyla.
Hamd-ili Begi Yakb Beg'e hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Antliyye cnibinden Mell
Garb dimekle marf tife gelp nie
fesd idp ve bzergn tifesinn
harekete meclleri olmayup ve bundan
mad nie levend tifesi shte
bildrmisin. Buyurdum ki:
Eger zikr olnan Arbdur ve eger sir
shte adna levend tifesidr, anun gibi
fesd enat zre olanlar ele
getresin. Ahvllerin teft idp sbit
olan hukk- ns alvirdkden sonra
ehl-i fesd enatn mahallinde
hakkndan gelesin. Eger zikr olnan
Arbdan ve levend shte tifesinden
zarar u gezend iridrmeyesin.

Klis Beyi Ferhad'a: Klis livasnda harap kalelerin enlenmesi iin isteyenlere

988 tapularnn verilmesi; ancak bunlarn filoricilere ve iftlikilere verilmemesi

hakknda.
Yazld. Sdde-i sadet'me mektb gnderp
demi Mehmed'e virildi. liv-i mezkrda Gradacac ve Odanya
F 25 Receb sene 967 kalalarna karb Lipka ve Karbada (?)
dimekle marf nhiyeler dr'l-harbe
Klis Begi Ferhd Beg'e hkm ki: karn olup bi'l-fil yetmi aded hzne
ZET VE TRANSKRPSYON 441

kalas olman mamr olmaa defter idp ve ne mikdr resm-i tapuya

mnsib olup tlib olanlara virlp
enelmesi hussn arz itdn ecilden
buyurdum ki:
Hkm-i erfm varcak, zikr olnan
yirlerden tlib olanlara hak karryla
tapuya virp resm-i tapusn mr in
alasn. Cnd idp ne mikdr iftlik
virilp ve kimlere virilrse resmleriyle
alndun iret idp defterin Sdde-i
sadet'me ve her iftlik ne mikdr
hsl kayd olnur ise ve her iftlie ne
mikdr resm hsl kayd olnur ise
gnderesin. Amm ifti olup zirat
hrset idene virp floricilere ve
iftlikilere virmeyesin.

989 Yemen beylerbeyine: Yemen vilyeti Emval Nezretinin yine Sleyman'a

verilmesi hakknda.

Yazld. izzuh'ya tefvz olnup badeh hara

Derv Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Yemen beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem vilyet-i Yemen'n
emvl-i hssa nezreti kdvet'l-
meri'l-kirm Sleymn dme
emr olm idi. Hliy nezreti gir
mrn-ileyhe emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, vilyet-i Yemen'n
vk olan emvl-i hssasnun nezretin
keml-i emnet ve hsn-i istikmet ile
mrn-ileyhe itdresin.

Msr beylerbeyine: ehzade Sultan Selim'in validelerinin ruhu iin Mekke-i

990 Mkerreme ve Medne-i Mnevvere fukarasna Msr hazinesinden bin altn

gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Hasan eleb ile Paa hazretlerine gnderildi.
F 25 Receb sene 967
Badeh Derv Kethud'ya virildi.
F yevm-i mezbr.
Msr beglerbegisine hkm ki:
Ferzend-i ercmend olum Selm tle
bakhu vlidesi merhme rhiyn
Mekke-i Mkerreme ve Kuds-i
Mnevvere fukarsna bin altun
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, hazne-i Msr'dan emrm zre
bin altun ihrc idp yarar ve mutemedn-
aleyh kimesneler tayn idp bin be yzin
Mekke-i Mkerreme'ye ve bin be yzin
Medne-i Mnevvere'ye irsl idp ulem ve
fukar ve sulehsndan mstahkk olanlara
istihkklarna gre tevz idp her kimesneye ne
mikdr nesne virilrise ismi ve resmi ve virilen
altunun adedi ile defter idp mhrleyp
Sdde-i sadet'me gnderesin.

[Yev]m's-sebt f 25 Receb sene 967 [21.04.1560]

991 Kbrs beylerine: Dersaadet'e doan, zaanos ve balaban gnderilmesi

hakknda.
Yazld.
Emnddn-ol (?) Budak'a virildi. Kbrus beglerine hkm ki:
F yevm-i mezbr.
ZET VE TRANSKRPSYON 442

Ol vilyetde hsl olan doanlardan be zaanos ve on balaban cem idp

Sdde-i sadet'me yarar doanlar vakti ile Sdde-i sadet'me irsl
gnderilmesin emr idp buyurdum ki: eyleyesin.
Vardukda, tehr itmeyp ol vilyetde
hsl olan hssa-i hmynuma yarar on

Badad beylerbeyine: Kerkk livasnn tahriri bittiinden, berat yenilemek iin

992 zemet ve timar sahiplerinin yafta ve beratlarnn gnderilmesi hakknda.

Yazld. olnup tevz olmak emr idp

Defterdr efendi arz idp emri defter zre
yazmdur.
Mehmed avu'a virildi.
F 26 Receb sene 967
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Hliy Kerkk sanca fermn- erfm
zre mceddeden tahrr olnup
muhsebesi Sdde-i sadet'me arz
Eskiil kadlarna: Konya ile Ereli arasnda bir ky kurulmas ve bir cami, bir
buyurdum ki:
Vusl buldukda, liv-i mezbrun
zuam v erbb- timarnun yaftalar
ile bertlarn itimd itdn bir-iki ka
kimesneler ile Sdde-i sadet'me
gnderesin ki defter-i ceddden tecdd-i
bert ideler.

993 han ve hamam yaplmas ve ahalisinin teklifden muaf tutulmas hakknda.

Yazld. murd idinp zikr olnan mahalde gelp

Tekrr yazlup Ali Kethud'ya virildi.
F 18 abn sene 967
Hatt- erf gelp mektb gelme-
midr.
Eski-il kdlarna hkm ki:
ehzde Sultn Selm tle bakhu ve
nle mnh hazretleri Dergh-
muall'ma mektb gnderp Konya ile
Ereli m-beyninde bir harb karye yiri
olup zikr olnan mahalde bir mescid ve
bir hn ve bir hammm bin itmek
temekkn idenler avrzdan ve
teklfden muf olmasn ilm itmein
yz yigirmi hne muf olmasn emr
idp buyurdum ki:
Zikr olnan mahalde gelp temekkn
idenlerden yz yigirmi hne avrzdan
ve teklf-i rfiyyeden muf
msellem olup yz yigirmi hneden
gayr gelp mtemekkin olanlar sir
rey gibi ola. yle bilesin.

994 Kimsenin tfenk kullanmamas hakkndaki hkm tekiden negl, Domani,

Pazarck, Bilecik ve nn kadlarna hkm.
Yazld. Bundan akdem hkm-i erfm
Mehmed avu'a virildi. gnderilp rey tifesinden ve
F 25 Receb sene 967 gayrdan kimesne tfeng istiml itmeye
diy tenbh olnmd. Hliy gir
negl ve Domani ve Bzrck ve reydan ve sirden baz kimesneler
Bilecik ve n-ni kdlarna hkm tfeng kullanup dalarda gezp ikr
ki: itdkleri istim olnd. Eyle olsa
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 443

avuum Mehmed zde kadruh
vardukda, bu bbda onat vechile
mukayed olup tetebbu u tecesss
itdrp gresin; anun gibi eger
reydan ve gayrdan fermn-
hmynuma mugyir tfeng istiml
iden kimesneleri her kim olursa olsun
ele gtrp tfenglerin ellerinden alup
ve kendlerin kree konmak in
Sdde-i sadet'me gnderesin ve
tfenglerin dah bile gnderesin.

995 Kefe beyine: Azak Kalesi'ne dahil olan Nogaylar hakknda Devlet Giray Han'n
arz zerine baz cihetlerin sorulmasna dair.

Yazld. gerei gibi muvenet mzheretleri

demi Kaytas'a virildi.
F 25 Receb sene 967
Kefe begine hkm ki:
Cenb- emret-meb Hn hazretleri
mektb gnderp Nogay tifesine
tefrika vk olman baz mrzlar ve
sir ehl-i fesdlar gelp kala-i Azak'a
dhil olup reynun davarlarn ve
espb emvllerin serika ve gret
itmekden hl olmayup mrzlar ve
srklar tutlup ve sirleri
memleketden ihrc olnmalarn arz
eyledi. mdi, bundan akdem kala-i
mezbreye ad geldkde mezkrlarun
oldu arz olmd. Hliy mrn-
ileyh ne vechile arz itmidr?
Buyurdum ki:
Varcak, bu bbda mukayyed olup
mezkrlarun fi'l-vk kala-i
mezbrede olmalar nfi midr,
dmene muvenetleri var mdur?
Yohsa Hn- mrn-ileyh arz itdi
zre izleleri mi lzmdur, nicedr? Ve
mezbrlar ne mikdr kimesnelerdr,
mrzlar ka nefer kimesnedr? Grp,
ahvllerin tamm malm idinp shhat
hakkat zre mufassal u merh
yazup arz idesin.

996 el beyine: Doanlar almaa memur edilen Budak'n Kbrs'a ulatrlmas

hakknda.

Yazld. doanlar in irsl olnmdur.

Mezbra virildi. Buyurdum ki:
Hkm-i erfmle vardukda, tehr itme-
-il begine hkm ki: yp gemi ile Kbrus cnibine
Hliy zemete mutasarrf olan Budak uladurasn.
zde kadruh Kbrus cniblerine

997 Badad beylerbeyine: Srhab'n byk olu Sultan Ali'nin memlik-i

mahrseye hicretinin kabul edilmesinin ahde mugayir olacana dair.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 26 Receb sene 967
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Bagdd Beglerbegisi
olan Hzr dme ikblh mektb
gnderp Srhab (?) [Shrb]'un byk
ol Sultn Ali, Snn-mezheb olup bu
cnibe iltic eylemek murd idinp, te
cnibden alkasn klliyyen kat idp
ml ve davarlarn ehrizol vilyetine
gnderp kend salt kalup elinde drt
pre kalas olup ber cnibden hfz
in emr-i erfe muntazrdur diy arz
idp bu bbda Sultn Hseyin Beg
dmet melhi'nn ve mrn-ileyh
Sultn Ali'nn dah mektblar olup
vech-i merh zre ilm eylemiler.
ZET VE TRANSKRPSYON 444

mdi, ber cnibden ahde mugyir vaz Bu bbda onat vechile basret zre olup
sudr eylemek ciz deildr. ahde mugyir kimesneye i itdrmeyp
Buyurdum ki: ber cnibden sulh u salha ve ahd
emna mugyir i olmakdan saknasn.

998 Msr beylerbeyine: Yemen beylerbeyiliinin, Msr'da sancak tasarruf eden

Mahmud Paa'ya verildiine dair.

Yazld. Mahmd dme ulvvuh'ya tefvz

Derv Kethud'ya virildi.
F 26 Receb sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Yemen beglerbegilii keml-i
avtf- husrevnemden Msr'da sancak
tasarruf iden iftihr'l-meri'l-kirm
olnup ol bbda hkm-i hmynum
gnederilmidr. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, tehr
itmeyp det zre mhimmt levzm
ne ise grdrp muaccelen ihrc idp
gnderesin.

999 Hzr Reis'e: Rodos ve havalisi ile yallarn iyi korunmasna dikkat ve itina
olunmasna dair.

Yazld. dim haberlep bir mhim hdmet

Galata emnine virildi.
F 22 Receb sene 967
Hssa reslerinden Rodos muhfaza-
sna tayn olnan Hzr Res'e
hkm ki:
Hliy ol cevnibn hfz u hrseti
mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup eger vk olan
yallardur ve eger dery yzidr, gerei
gibi grp gzedp kffr- hksrdan
ve sir korsan levend tifesinden kl
u bika ve nevh v kurya ve yallara
ve msfirn-i bahra zarar u gezend
iridrmeyesin ve Adalar bbnda
muhfaza in tayn olnan kimesne ile
vk olup iki gz cem olmak lzm
gelr ise cem olup dn bbnda ve
devlet-i hmynuma mtellk olan
umrda mahall iktiz itdine gre
hdmetde ve yoldalkda bulnasn.
Gaflet ile bir mahalle zarar
iridrmekden hazer idesin. Ve
muhtc- arz olan ahvli ve sir ad
haberin ilmdan hl olmayasn.
-999/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Adalar bbnda muhfazaya tayn
olnan kimesneye.

[Yev]m'l-ahad f 26 Receb sene 967 [22.04.1560]

1000 Yemen Beylerbeyisi Mahmud Paa'ya: Yemen sbk Beylerbeyisi Mustafa

Paa'ya yazlan hkmn bizzat kendisine verilmesi hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
demi Ferhd'a virildi.
Sbk beglerbegine yazlan hkm de kse ire
bile virildi.
F gurre-i abn sene 967
Yemen Beglerbegisi Mahmd Paa'ya
hkm ki:
1001 Kocaeli sancann tahrir olunmayan yerlerinin tayin olunan ktip vastasyla
tahrir edilmesine dair hkm.
Yazld.
(Boluk) kdsna hkm ki:
Bundan akdem liv-i Koca-ili'nn
tahrri (boluk) emr olnup defter
ktiblerinden kdvet-i erbb- kalem Ali
zde kadruh ktib tayn olnup ol
bbda nin- hmyn virilmidi.
Henz tamm olmadn mrn-ileyh
fevt olup ve andan mad liv-i
mezkrda vk olan hssa iftlik bir
dah tevz olmak emr olnup ol bbda
dah hkm-i erf virilmidi. Eyle olsa
ol hdmetn itmm sana emr idp
buyurdum ki:
Tehr itmeyp liv-i mezkrun
kitbetine ktib-i mm-ileyh ile emr-i
sbk zre mberet idp henz tahrr
olmayan yirleri dah fermn zre tahrr
1002 Msr beylerbeyine: Sahillerin korunmasna yazd vechile ihtimam olunmas
hakknda.
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp boaz'ndan
burn'na gelince m-beyninn hfz u
hrseti in eskiden olan bir kta kalita
445
Sbk Yemen Beglerbegisi olan
Mustafa dme ikblh'ya sl in
mhrl kse ile sana bir hkm-i
erfm irsl olnmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan memhr hkm-i
erfmi alup hfz idp dah mrn-
ileyh ile mlkt oldunda kendn
bzzt virp harun eliyle sl itmeyesin.
eyleyp ve liv-i mezkrda vk olan
eger zuam v erbb- timardur ve eger
hisr-erenlerinde vk olan hssa
iftlikleri dah emr-i sbk mcebince
mr cnibinden tlib olanlara tevz
idp itmm- maslahat eyleyesin ve
mm-ileyh ktib, Ilca kazsnda yz
iftlik mikdr baz yirler olup defter-i
khnede zirt olnur yirler iken sonra
Sakarya suy basmak ile amelden kalup
hayl zamn olup su dah gelp cz
hsl ile kor kayd olnup gir zirat
in Mslimnlar tlib olup bey olnur
ise mr in yz bin aka olur diy
bildrdi. An dah arz idesin. Ol bbda
sonra emrm ne vechile olur ise amel
eyleyesin.
ile dah yeniden bin olnup tayn
olndun bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Arz itdn zre zikr olnan mahalleri
vech-i merh zre hfz u hrset
itdresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 446

1003 ehrizol Beyi Bekir'e: ehrizol muhafazasna tayin olunan yenieri ve

gnlllerden ihmalleri grlenlerin bildirilmesi hakknda.

Yazld. idenleri Bagdd beglerbegisi

ehrizol Begi Bekir Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp ehrizol'a tayn
olnan iki yz neferi yenieri ve yz
nefer gnlllern bu serhadlerde vk
olan hdmetlerine ve zabtlarna emr-i
erf olmaynca kdir olnmaz. Anun
gibi zikr olnan tifeden azl nasb cb
marifetiyle azl nasb olnmalar in
emr-i erf inyet olna diy arz
eyledn ecilden buyurdum ki:
(Boluk) Varcak, tayn olanlarndan
ihmli olanlar isimleri ve resimleri ile
yazup arz eyleyesin ve defter idp
defterlerin mhrleyp gnderesin.

1004 Msr beylerbeyine: skenderiye Kapudan ca'n hastalndan dolay yerine

ehliyetli birinin serdar tayin edilmesine dair.
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 26 Receb sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp skenderiyye
Kapudan olan cun mizc muhtell
olup kapudanlk, hassa reslerden
Kurd-ol Hzr'a olmasn arz
eylemisin. mdi, mezkr bi'l-fil Rodos
muhfazasna tayn olmdur.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, skenderiyye'de olan
gemilere bir yarar serdr tayn eyleyp,
zikr olnan gemiler ile mevsiminde
deryya karup ol cevnibi hfz u
hrset itdresin.

Mekke-i Mkerreme erifine: Medne-i Mnevvere muhafzlna tayin edilen

1005 Kasm Bey'in igal etmek istedii hane hakknda (Arapa hkm).

Yazld.
erf'n demi Hasan'a virildi. F 22 Receb sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 447

-

-
-

Bu fermnmzn yksek muhtevs, emrettik; ad geen ev, mrun-ileyhin

erefli mektbunuzun Der-i Aliyye'mize
geldiini bildirmektedir.
Mektbunuzda, Medne-i
Mnevvere'nin muhafzlna tyin
olunan kdvet'l-ayn Ksm'n
Medne-i Mnevvere'ye gelince,
Medne emri erefli emrlerin iftihr
Hicz'yi evinden kard ifde
olunmaktadr. Biliniz ki yce erate
muhlif i yapan hi bir kimsenin
zulmne rz gstermeyiz. Akd
Kudti'l-Mslimn Medne-i Mnevvere
kadsna hkm gnderdik ve bu
meseleyi erat'e gre tahkk etmesini
mer mlk ise erat'e gre
kendisine teslm edilir. Yksek
huzrunuza fermnmz udur ki, ad
geene bu emri bildirin ve Medn-i
Mnevvre emri ile en gzel hal zere
bulunmasn ve bu mbrek lkenin
muhfazasna yek-dil ve yek-cihet
olarak almalarn tenbh edin. hsan
ve berektiyle yardm eden, Allah
Tel'dr.
967 senesi Receb'inin sonlarnda
yazld.

1006 Msr beylerbeyine: Yemen beylerbeyiliine tayin edilen Mahmud Paa'nn

Msr hazinesinden verilecek salyne hakknda.

Yazld. dirlik ile virilp yz bin akas

Yemen beglerbegisi[nn demi] Ferhd'a virildi.
F 25 Receb sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Yemen beglerbegiliine Msr'da
sancak tasarruf iden merdan Mahmd
dme ikblh'ya on kerre yz bin aka
mahrse-i Msr haznesinden virilmek
emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, mrn-ileyhn yz
bin aka slynesin sl be-sl hazne-i
Msr'dan virp deftere dah ol vechile
iret itdr[e]sin.

[Yev]m'l-isneyn f 27 Receb sene 967 [23.04.1560]

ZET VE TRANSKRPSYON 448

1007 Hssa Reislerden Mustafa'ya: Be pre kadrga ile Kapudan Piyale Paa'ya
iltihak ederek lkeyi muhafazaya almas hakknda.

Yazld. (Boluk) Vusl buldukda, tehr

Bu hkm, Dvn'da paalar ninde okunup
gnderilsn didiler.
Kurd Kethud'ya virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Hssa reslerden Mustafa'ya hkm
ki:
Hliy be pre kadrga ile ve kolan
siphler ile emr'l-meri'l-kirm
kapudanum Piyle dme ikblh'ya
varup mlk olmak emr idp
buyurdum ki:
itmeyp muaccelen yriyp mrn-
ileyhe mlk olasn. yle ki
irimeyesin, gemilerde olan siphleri
hfz u hrseti lzm olan yallarda
muhfaza in karup koyup, sen
gemilere lzm olan demlern ile hfz u
hrseti lzm olan yallar ve mahf u
muhtara olan mahalleri grp gzedp
hfz idesin. Amm mcerred kapudana
mlk olmak in be pre gemi ile
muhtara olan mahalle varmakdan hazer
idesin.

Kapudan Paa'ya: Anadolu sipahileri donanmaya mlki olurlarsa

1008 Rumeli'nden bakaca sipahi alnmamas ve dman hakknda malmat

verilmesine dair.
Yazld.
Bu hkm dah Dvn'da okunup gnderilsn
dinmidr.
Mehmed avu'a virildi.
F 26 Receb sene 967.
Kapudana hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp Anadol siphleri
irimemein Rm-ili'nden kifyet
mikdr siph alasn diy emrm olm
idi. Hliy Anadol siphlerinden drt
yz mikdr siph be kadrga ile sana
varup mlk olmak in irsl
olnmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi irsl olnan
siphler varup mlk olursa Rm-
ili'nden mukaddem emr olnan
sancaklar siphlerinden gayr siph
almayasn ve eger irimez ise de dem
lzm olursa hisr-erlerinden ve sir
gnllden tedrk idp sbk emr
olnan Ariboz ve Karl-ili ve nebaht
ve Mora siphlerinden gayr siph
almayasn ve Mora siphlerinden dah
tayn olnan mikdrdan gayr siph
almayasn ve bu hkm-i erfm sana ne
trhde varup ve ad cnibinden ne
vechile haber alduun ilm itmekden
hl olmayasn.

1009 Msr beylerbeyine: Yemen Beylerbeyisi Mahmud Paa'nn Yemen'e gitmek

zere asker yazmasna engel olunmamas hakknda.
Yazld. Hliy emr'l-meri'l-kirm Yemen
demi Ferhd'a virildi. Beglerbegisi Mahmd dme
F 26 Receb sene 967 ikblh'nun demi vilyet-i Yemen'e
alup gitmek in kul yazmak bbnda
Msr beglerbegisine hkm ki: hkm-i erfm taleb itmein
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 449

Mm-ileyh vilyet-i Yemen'e bile alup
gitmek in kul yazmak istedkde
mni olmayup ne mikdr kimesne
lzm olursa kend ihtiyrlariyle
gidenlerden kifyet mikdr kul yazup
bile alup gide ve sbk Yemen'e irsl
olnmas fermn olnan bin neferden
bk kalm ise ii tekml idp
gnderesin ve gitmel oldukda gemi
lzm ise tedrk idesin.

1010 Hssa ayrlar hakknda yaplacak muameleye dair evvelki hkm tekiden
Gazalizade Mevln Muhyiddin'e ve haslar kadsna hkm.

Yazld. defterin irsl itmisin. Eyle olsa

Defterleri gelmedi.
Sarrclardan Mehmed'e virildi.
F 27 Receb sene 967.
Gazl-zde Mevln Muhyiddn'e ve
Hslar kdsna hkm ki:
Sen ki Gazl-zde'sin, bundan akdem
sana hkm-i erfm gnderilp, hssa
ayrlar huss teft olnmak fermn
olnman zerine varlup teft idp
buyurdum ki:
Varcak, zikr olnan ayrlardan er u
knn ile hssa-i hmynuma
mtevecih olanlar hssa-i hmynum
in tasarruf itdrp er u knn zre
shiblerine mteveccih olanlar
shiblerine zabt itdrp muhtc- arz
olan yazup bildresin ve ne vechile
sbit olursa ilm idesin.

Amasya Beyi Mahmud Bey'e: Tahrir dolaysyla tmarlar hususunda gadre

1011 uradklarndan ikyet edenlerin arzuhallerinin tetkik ve cevabnn arzedilmesi

hakknda.
Yazld.
Aydn avu-ol Mehmed'e virildi.
F 27 Receb sene 967
Amsiyye Begi Mahmd Beg'e
hkm ki:
Mukaddem timarlarn tahrr idp tezki-
resin virdn erbb- timarun baz
Sdde-i sadet'me gelp rikb-
hmynuma arz- hl sunup ktib-i
vilyet timarlarmuz tahrr itdkde
kadm kend timarmuz ve yurdumuz
ve ocaumuz hss ideriz diy hara
virp bize gayr timar tevz idp tezkire
virmidr. Bu bbda bize zulm
hayfdur diy bildrdkleri ecilden
sunduklar arz- hln ve tezkiren
mcebince alduklar timarlarun
tezkireleri sretleri ayn ile ihrc olnup
sana gnderildi. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, gnderilen
arz- hllere ve sret-i tezkirelere nazar
idp mefhmlarn malm izn idp
dah bu husslarda senn de cevbun
nicedr? Yazup bildresin.

1012 Gelibolu kadsna: Yenieri Sinoplu Ahmed'in ktillerinin siyaset edilmelerine

dair.

Yazld. Kd-asker Efendi arz itmidr. Efendi

Dergh- l yenierilerinden, sret-i sicil rsnda mukayyeddr.
getren Mehmed'e virildi. Gelibol kdsna hkm ki:
F 27 Receb sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 450

Nibn sret-i sicil gnderp Hseyin
b. br[]hm ve Kara Mustafa b. Ysuf
nm kimesneler, Dergh- l
yenierilerinden Sinob Ahmed b.
Abdullh nm yenieriyi Tor da'nda
katl eyledklerin ikrr itirf
eyledklerin bildrmein mezkrlara
siyset emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, sicilde mastr
olan arz olndu gibi olup vk ise
mezkr Hseyin ile Mustafa'ya
mahallinde siyset itdrp emr-i
erfm yirine vardun yazup
bildresin.

1013 skdar kadsna: Yol kesen ve haydutluk yapan iki kii ile yataklk yapanlarn
muhakeme edilip cezalandrlmalarna dair.

Yazld. kadruh mberetiyle defter olnan

skdar kdsna ve Sinn Kethud'ya virildi.
skdar kdsna hkm ki:
Taht- kazandan Mehmed ve Ali nm
kimesneler ehl-i fesd olup baz
kimesnelern yolna inp fesd
enat itmein ele getrlp baz
Mslimn ve zimmler in yatak ve
ehl-i fesd kimesne diy haber
virdkleri ecilden isimleri ve kimn
yanlarna olduklarn defter olnup sana
gnderp buyurdum ki:
Hkm-i erfm varcak, bu hussa bi'z-
zt mukayyed olup Koca-ili Sanca
Begi kdvet'l-meri'l-kirm Ali dme
izzuh'nun kethuds Sinn zde
kimesneleri ihzr idp dah dav-y
hakk iden kimesneleri yirl yirinden
onat vechile hakk zre teft idp
gresin; zerlerine bi-hasebi'-er
nesne sbit zhir olursa, hakk sbit
olanlara hakkn alvirp yaramazl ve
fesd zhir olanlar habs idp sbt
zuhr bulan fesdlarn yazup arz
eyleyesin. Sonra emrm ne vechile
olursa mcebi ile amel idesin Amm bu
bahneyle kend hllerinde olanlara
dahl olnmakdan ve ahz [] celb
olnmakdan ziyde hazer idesin ve
mbir-i mezbra emr-i erden
tecvz itmeye.

1014 Msr beylerbeyine: Elinde sahte terakki hkm bulunan Mahmud'un ve

hkm yazann Dersaadet'e gnderilmelerine dair.

Yazld. bulnup ol hkmi Sdde-i sadet'me

Derv Kethud'ya virildi.
F 4 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Rm-ili'nde zemete mutasarrf olup
fevt olan Mehmed'n ol Mahmd'a
aka terakk ile Msr mteferrikalarna
ilhk olnmak in mzevver hkm
gndermisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol hkm kimn
elinden sana vsl olmdur ve kime
yazdurmdur, kend mi yazmdur ve
yazup getren bi'l-fil anda mdur? Eger
anda ise eger yazandur ve eger
yazdurandur, Sdde-i sadet'me
gnderesin.

1015 Semendire beyine ve kadlarna: Koanya da civarndaki zuhur eden ekiy

ve hrszlarn haklarndan gelinmesi hakknda.
Yazld.
Begn demi Hasan'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
Semendire sanca begine ve
kdlarna hkm ki:
Sen ki sancak-begisin, Dergh- mual-
l'ma mektb gnderp Koanya di-
mekle mehr bir cebel-i azm olup
iinde madin vk olman civrnda
olan kurnun ekseri havss- hmyn
olup men v umml zabt idp zikr
olnan kurda ve etrfnda olan evkf
emlk ve serbest timarlarda hrsuz u
harmler tavattun idp, inp cebel-i
mezbrun etrfnda ve gayrda evler
basup ve demler katl idp ve yollara
inp krbn basup ml menllerin
gret idp ale's-seher yine yataklarna
varup zikr olnan harmlern niesin
men v umml ele getrp mllarn
alup kendleri hals idp haklarndan
gelmeyp ihml itmekle liv-i
mezbrda hrsuz u harm oalmdur.
Sancak-begi demleri ehl-i fesd hakla-
rndan gelmek in taleb itdkde,
havss- hmyn topradur ve serbest
timarlardadur ve evkf emlkdedr
1016 Trnova kadsna: Ele geirilen hrsz ve ekiynn salverilmeyip haklarnda
lzm gelenin icrasna dair.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 27 Receb sene 967
Trnovi kdsna hkm ki:
Hliy taht- kaznda vk olan vzer
hslarnun zbitleri baz hrsuz u
harm tifesini ele getrp erile
sbit zhir olup bi-hasebi'-er ve'l-
knn salb [] siysete ve kat- uzva
mstahkk olanlara erile lzm gelp
icr olnmayup cerme alnup tlk
olnur imi. Buyurdum ki:
451
diy men v umml ve sir zbitler
virmeyp haklarndan gelinmemekle
vilyet-i mezbre harba mteveccih
olmdur diy arz eyledn ecilden
buyurdum ki:
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibumla var-
dukda, bu hussa kend nefsnle
mberet idp hrsuz u harm tavattun
itdkleri eger havss- hmynun
topradur ve eger serbest [timardur] ve
eger evkf emlkdr, her kande ise
taleb idp alup dah hrsuz u
harmllar erile sbit zhir olanlar
hakknda muktez-y er-i erfle amel
idp hilf- er-i erf taalll niz
itdrmeyesin. yle ki, emnler ve
evkf emlk ve serbest timarlardan
[z]bitleri (?) siysete mstahkk
olanlar virmeyp dah kendler salu-
virrlerse olan fesda olcak itb ikb
anlara olmak mukarrerdr. Ana gre
tenbh tekd eyleyesin ki min-bad
emr-i erfme muhlf kimesneye i
itmek ihtimli olmaya. yle bilesin.
Vardukda, bu hussa bi'z-zt mukayyed
olup gresin; anun gibi ehl-i fesd
enat olanlardan ele getrilp hrsuz u
harmlii sbit zhir olanlara erile
lzm geleni mahallinde icr idp yirine
koyasn. Hrice alup gidp ve yhd
cermelerin alup tlk itdrmeyesin.
Eger kutt- tarkdr ve eger srkdur,
ele gelenlerine erile lzm geleni icr
idp dakka fevt itmeyesin ve muhtc-
arz olan bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 452

1017 Antalya kadsna: anigir Mustafa'nn Msr'a ulatrlmas hakknda.

Yazld. Dergh- muall'm nigrlerinden

Hamza eleb'ye virildi; uladurmak in. Mustafa, Msr'a irsl olnmdur.
F yevm-i m[ezbr]. Buyurdum ki:
Vardukda, elendrmeyp te cnibe
Antliyye kdsna hkm ki: irsl idesin.

1018 Yalakbd kadsna: Kaza dahilinde gemi aac kesilmesinin iddetle men
edilmesi hakknda.

Yazld. avuum Mahmd zde kadruh

Mahmd avu'a virildi.
F 25 Receb sene 967
Yalak-bd kdsna hkm ki:
Bundan akdem taht- kaznda vk olan
rey ve gayra, kadrga ve sir gemi
aalar kesmeyeler diy tenbh tekd
olnm idi. Hliy mtenebbih olmayup
anun gibi gemi aalar kesildi
istim olman buyurdum ki:
vardukda, anun gibilere muhkem tenbh
eyleyesin ki min-bad hssa kadrga ve
gemi aalarn kesmeyp emr-i
erfme mugyir i olmakdan ziyde
ihtirz ideler. Bade't-tenbh kesenleri
isimleriyle yazup arz eyleyesin ki
haklarndan geline ve sirlerine
mcib-i ibret ola.

1019 Ktahya sanca kadlarna: Msellemlerden

memuriyetleri bana gnderilmeleri hakknda.
hizmete gitmeyenlerin

Yazld. Vardukda, bu huss[a] dikkat ihtimm

demi Maksd'a virildi.
F gurre-i abn sene 967
Ktahya sanca kdlarna hkm
ki:
Hliy liv-i mezbr msellemleri begi
olan Hall yle arz eyledi ki,
sancanda vk olan msellemlerinn
birer nevbetllerin emr-i erf
mcebince hdmete istihdm in dem
gnderdkde ind eyleyp memr olan
hdmetlerine varmazlar imi. mdi,
buyurdum ki:
ile mukayyed olup hdmete tayn
olnan msellemleri muaccelen ihrc
idp mahall-i memra gnderesin.
Anun gibi ind muhlefet idenleri
isimleri ve resimleriyle yazup bildresin
ki, haklarndan gelinp sairlerine
mcib-i ibret vk ola.
-1019/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Hamd-ili sanca kdlarna.

am beylerbeyine: Kuds-i erif sanca beyinin sancak haricine kmamas ve

1020 lkeyi muhafazayla megul olmas hakknda.

ZET VE TRANSKRPSYON 453

Yazld. Vardukda, liv-i mezbr sanca begi

Devddr'a virildi. olan Kaytas dme izzuh'y anun gibi
F 27 Receb sene 967 cemiyyet oldukda ve yhd emr ile
sefer vk oldukda sancanun hfz
m beglerbegisine hkm ki: in alkoyasn. Ol cevnibi hfz u
Kuds-i erf sancanun hfz u hrseti hrset ide.
lzm olup sanca begi hrice gitmek
mnsib deildr. Buyurdum ki:
Basra beylerbeyine: Basra'nn havas ar olduundan askerlerin ou

1021 ldnden veya yaralandndan, adama ihtiya grlmesi cihetiyle mahll

gediklerin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Ahmed'e virildi.
F 3 abn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp vilyet-i Basra
hevs sakl olmala kul tifesinden
demlern bazs fevt ve baz marz ve
baz, Pdih hazretleri uurna ehd
olup ve vilyet-i mezbre serhadd olup,
yarar yiide kll ihtiyc olup
gnlle iki yz nefer ve azeblie
dah iki yz nefer kimesneye ihtiyc
oldun arz eylemisin. Buyurdum ki:
Vardukda, ne mikdr mahll gedk var
ise ulfeleriyle yazup defter idp
defterin irsl idesin ki ana gre yazlup
gnderile.

Msr sbk Kapudan c Bey'e: Hastalk sebebiyle hizmetten feragat

1022 eylediinden dolay gemilerin ve btn lt ve eyann Msr beylerbeyine teslim

edilmesi hakknda.
Yazld. fergat itdn bildrmein buyurdum
demi Husrev'e virildi. ki:
F 29 Receb sene 967 Vusl buldukda, anda olan gemileri
cmle lt espb ne ise defter idp
Sbk Msr Kapudan c Beg'e mhrleyp mrn-ileyhe teslm
hkm ki: idesin ve sen gelp gresin.
Msr beglerbegisi mektb gnderp ol
yirn hevsiyle mizcun almayup

1023 Basra beylerbeyine: Vilyette defter d olan ky ve mezraalarn bir defterinin

gnderilmesi hakknda.

Yazld. kullarndan baz kul tife ulfelerine

Kethuds Ahmed'e virildi.
F 3 abn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp vilyet-i
Basra'da ve Cezyir serhadlerinde baz
hl v harb hric ez-defter
kimesnenn zabtnda olmayan
mezraalar olup vilyet-i mezbre
bedel timar olmak tarkyla tlib
olduklarn bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun hric ez-defter
olan kur v mezrii defter idp
mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
1024 Semendire kadlarna: Reydan kanuna mugayir vergiler alnmamas ve
zulmde bulunulmamas hakknda.
Yazld.xlii
Semendire kdlarna hkm ki:
Liv-i mezbre begleri cnibinden
reyya er u knn ve deftere
mugyir baz bedyi ihds olnup
alndu bundan akdem atebe-i ulyma
arz olndukda min-bad reydan ve
sirden eger beglerdr, eger men v
ummldr ve eger sir mbirndr ve
eger i-erleridr, bir ferd[den] hilf-
er u knn ve mugyir-i defter-i
hmyn kimesneye nesne
aldurmayasz diy mekked size
hkm-i erfm gnderilmidi. Hliy
gir ol bidatler ref olnmayup
reydan alndu mesm- erfm u knn ve deftere mugyir alnan
olmdur. Eyle olsa bu husslarun
mukaddem virilen fermn- erfm
zre ref itmeyp memn olmayanlar
Sdde-i sadet'me arz itmednz
ecilden istim olmdur. mdi, eyym-
saltanat ve hengm- adletmde rey
v bery ki vedyi-i Hlk-
berydur, anlara hilf- er u knn ve
mugyir-i defter-i hmyn zulm
teadd ve hayf u teezz olmaa asl
rz-y erfm olmayup her birisi
sde-hl olmalar iktiz-y
murdumdur. Eyle olsa ihds olnan
bidatlern sreti ihrc olnup men u
def olnmak in hkm-i erfm size
irsl olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, her birinz zikr olnan
hkm-i erfmn sretin sicill-i
mahfza kayd eyleyp dah bu bbda
bi'z-zt mukayyed olup, bu adlet-
nme-i hmynumun mefhmn taht-
kaznuzda vk olan kasbt nevh
ve kurya nid-y mm itdrp rey
ve sir halka ummen bildresin ki,
keml-i merhim-i husrevnemden
454
zerlerinden bu bidatler kendlerden
ref oldun cmle reynun malm
olup anun gibi kendlere bu makle
teklf olndukda gelp size bildreler;
siz dah men u def eyleyesiz. yle ki,
mena kdir olmayasz, asl tehr
itmeyp emre mugyir i iden eger
sancak-begleridr ve eger demleridr
ve eger sir mbirndr, ismi ve
resmi ile yazup Sdde-i sadet'me arz
idesiz. Bir vechile hakkndan geline ki
sirlere mcib-i ibret vk ola. Bu
huss her birinzn taht- kazsnda
yoklanup grilse gerekdr; yle ki, her
birinzn kdlnda eger zikr olnan
bidatlerdr ve eger anlardan gayr er
bedyidr, reydan bade'l-yevm
alna, siz men itmeyesiz ve yhd
menine kdir olmadunuz muaccelen
yazup vuk zre Sdde-i sadet'me
bildrmeyesiz, sonra yoklanup grilse
gerekdr, her kangnuz[un] taht-
hkmetinde olursa azl ile ve min-bad
mansb olmamak ile konlmayup env-
itb ikb ile muteb mukab
olmanuz mukarrer bilp ana gre
fermn- erfmn mefhm- mnfin
eger sancak-begleridr ve eger
demleridr ve eger sir rey v
beryya bir-vechile nid v iln
itdresiz ki sonra kimesnenn bilmedk
ve iitmedk dimee mecli kalmayup
rey v bery eyym- adletmde
her biri huzr- hl ve fer- bl ile
kend kr [] kisblerine megl olup
devm- ebed-peyvendm in duya
itigal gstereler diy hkm-i erfm
ne gn varup ve ne vechile ilm olnup
bedyi ref olndun yazup bildresiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 455

1025 Kuds-i erif beyine: Vilyetin muhafazasyla megul olup harice kmamas
hakknda.

Yazld. gnderilmidr. Cemiyyet emr olnup

Kuds-i erf begine hkm ki:
Hliy liv-i mezbrun hfz u hrseti
lzm oldu ecilden anun gibi
beglerbegine ve yhd bir cnibe
gitmek emr oldukda sen sancaun
siphleri ile sancanun hfznda olman
emr idp bu bbda emr'l-meri'l-
kirm m Beglerbegisi Ahmed dme
ikblh'ya dah hkm-i erfm
buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi mrn-ileyh
cemiyyet ve yhd bir cnibe hareket
itmek emr olna, emrm zre sen
sancaun siphleriyle liv-i mezbrun
ve sir ol cevnibde hfz lzm olan
yirleri onat vechile hfz u hrset idp
isyn- Arbdan ve sir ehl-i
fesd[da]n reyya zarar u gezend
iridrmeyesin; hfz u hrsetde dakka
fevt itmeyesin.

1026 Tamevar beylerbeyine: Arla beyine gnderilen mhrl kesenin kendisine

ulatrlmas hakknda.

Yazld. Arla Sanca Begi Hasan dme

Kd emninden alup.
Zyi sretinde arz getren kimesnenn
hkmidr. Bu hkm dah mezbra virildi.
F 4 abn sene 967
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
izzuh'ya irsl olnmak in mhrl
kse ile hkm-i hmynum irsl olnd.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan mhrl
kseyi muaccelen mrn-ileyhe
uladurup cevb neyse alup Dergh-
muall'ma uladurasn.

1027 Rum beylerbeyine ve Amasya kadsna: Kemal adl zemet sahibinin ikyetinin
tahkik edilerek hakknn teslim olunmasna dair.

Yazld. in arz- hln sreti ayn ile ihrc

Erbb- timardan Amsiyyel Ahmed'e virildi.
F 3 abn sene 967
Ruka sunanlar Gedegra kazsndan Kpri nm
karyeden Sinn Murd-ol ve skender
brhm-ol nm kimesnelerdr.
Rm beglerbegisine ve Amsiyye
kdsna hkm ki:
Sdde-i sadet'me Keml nm
zamden arz- hl sunlup ikyet
olnman zemet alnup teft olnmak
olnup size gnderildi. Buyurdum ki:
Ol arz- hlde mastr olan mevdda
nazar idp bir defa erile fasl
olnmayup on be yl terk olnmayan
husslarun husam muvcehesinde ber-
mceb-i er-i kavm teft idp
gresin; anun gibi erile sbit olan
hukk ashbna alvirp ne mikdr
kimesnenn hakk alvirildi ve nenn
gibi nesneler oldu mufassal merh
yazup arz eyleyesin.

1028 Van beylerbeyine: Hakkri sancanda ekvet ve fesat vukuunda faillerinin

cezalandrlmalar hakknda
Yazld. Kethudsna virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F 3 abn sene 967
Bu iki hkmn birer sreti dah ayn ile yazlup
Rdvn avu ile ulala irsl olnd.
F 2 abn sene 967
Van beglerbegisine hkm ki
Hakkri Begi Zeynel dme izzuh
mektb gnderp sanca serhadde
karb olup bahr zamnnda advet
husmet ihtimli olup Seyyid Mehmed
Beg-oullar ve Yakb Beg-oullar bu
vilyetde olurlar. Karndalaruma dah
itimdum yokdur diy fetret vk olup
beg-zdelerden isyn tarkyla te
cnibe firr itmezden mukaddem
haklarndan gelinmek lzmdur diy
bildrmein buyurdum ki.
Vusl buldukda gresin; arz olndu
zre olup fitne v fesda mbir olup,
1029 Zuamdan Hamza elebi'ye: ine kazasnda talebe ve talebe kyafetindeki
ekiynn ele geirilmeleri hakknda.
Yazld.
Defter Ktibi Mustafa eleb'ye virildi.
F 4 abn sene 967
Zuamdan Hamza eleb'ye hkm
ki:
ine kds mektb gnderp sennle
irsl olnan emr-i erf muktezsnca
shte ve shte nmna olan ehl-i fesd
tetebbu olndukda emr-i erf vrid
1030 ine kadsna ve Hamza elebi'ye: Ekiyaya yataklk ettii bildirilen Deli
Mehmed hakknda tahkikat yaplp bildirilmesine dair.
Yazld.
Defter-i Hkn ktiblerinden Mustafa eleb'ye
virildi.
F 4 abn sene 967
ine kdsna ve Hamza eleb'ye
hkm ki:
Kazy defterin gnderp ine
kazsnda skin olan Del Mehmed
nm kimesne ki, Mehmed Aga dah
dirler imi; reb-hr kimesne olup ehl-i
fesda mun zahr oldu ve evinde
456
anun gibi bis-i fesd olanlar senn
malmun olanlar eger mrn-ileyh
arz itdkleridr, eger gayrdur, cez v
sezlarn virp amm bu bahne ile
kend hllerinde olanlara tecvz
olnmaya; gaflet ile fitne v fesda bis
olur hayfdan ihtiyt eyleyesin. Bu bbda
mrn-ileyh Zeynel dme izzuh'ya
dah hkm gnderilmidr. Tamm
hakk zre olup ehl-i garaz szi ile n-
hak yire kimesneye i olnmakdan dah
ictinb idesin; muhtc- arz olan
bildresin.
-1028/a-
Yazd.
Bu dah.
Bir sreti Zeynel Beg'e.
olmazdan mukaddem mezkrlar dalup
gaybet idp ele gelmeleri myesser
olmad diy arz itmi. mdi,
mezkrlarun ele gelmeleri her vechile
lzm mhimm olman buyurdum
ki:
Vardukda, zikr olnan ehl-i fesd her ne
tarkla olursa ele getrp emr-i sbk
zre amel eyleyesin.
ehl-i fesd gurbet tifesin saklayup
gice ve gndz ihtilt anlar ile oldun
Mslimnlardan cemm-i gafr haber
virdklerin zuamdan Hamza ilm
itmein buyurdum ki:
Mezkr getrdp dah kd marifetiyle
ahvlin onat vechile hakk zre teft
idp gresin; Mslimnlar mezkrun
hakknda ne vechile ehdet iderler,
nicedr? Ey kimesne midr ve yhd
ilm olndu zre ehl-i fesda mun
olup ihtilt anlar ile midr? Tamm
ZET VE TRANSKRPSYON 457

malm idinp dah kendyi habs idp bildresin. Sonra emrm ne vechile
tlk itmeyesin. Ahvli yanunda ne sdr olursa amel eyleyesin.
vechile sbit olursa vuk zre

1031 Arboz kadsna: Deryaya ve kffra mahsul verilmemesi emrine muhalif

hareket edenlerin isimlerinin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Kdya virildi.
F selh-i Receb sene 967
Ariboz kdsna hkm ki:
Bundan akdem nie defa ahkm-
erfe irsl olnup deryya ve kffr-
hksra tereke virilmek men
olnmdur. Ol evmir-i sbka-i
erfelerm kem-kn mukarrerdr.
Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, bu bbda
dim bi'z-zt mukayyed olup hilf-
emr men v umml ve sir zuam
v erbb- timardan ve reydan bir
ferde deryya ve kffr- hksra
virdrmeyesin. Anun gibi emr ile
varanlarun dah emrlerinde ne mikdr
tereke virilmek mukayyeddr? Ana gre
tereke virp dah ol bbda virilen emri
ellerinden alup ne mikdr tereke virilr
ise emr ile Sdde-i sadet'me arz
idesin. Anun gibi muhlefet idenler kim
olursa isimleriyle bildresin ki
haklarndan gelinp sirlerine mcib-i
ibret vk ola ve istihdm in dem
lzm olur ise Ariboz sancanda vk
olan kldan kifyet mikdr hisr-
erleri alup istihdm eyleyesin.

1032 Msr sbk Kapudan c Bey'e: Feragatinden dolay gemileri ve saireyi

Kurdolu Hzr Reis'e teslim edip stanbul'a gelmesi hakknda.

Yazld. kapudanlk, reislerden Kurd-ol

demi Husrev'e virildi.
F 29 Receb sene 967
Sbk Msr Kapudan c Beg'e
hkm ki:
Msr beglerbegisi mektb gnderp
senn ol diyrun hevsiyle mizcun
almayup fergat itdn ve hssa
mteferrikalk virilmesin rec itmein
Hzr'a virilp sana arz olndu zre
mteferrikalk virilmidr. Buyurdum
ki:
Mrn-ileyh varnca, kem-kn hfz u
hrseti lzm olan yallar hfz idp
vardukda, gemileri ana teslm idp sen
gelp Sdde-i sadet'me mlk
olasn.

1033 Bursa beyine: Bergama Kalesi dizdarnn ktillerinden Klah olu Gke
gnderildiinden, hakknda lzm gelenin yaplmasna dair.

Yazld. ol Gkce dimekle marf kimesne

avu-ol Mustafa'ya virildi.
F 29 Receb sene 967
Burusa begine hkm ki:
Hliy Bergama kalas dizdrn baz
kimesneler katl eyleyp bazlar ele
girp bazlar dah gaybet idp Klhc-
in, baz kimesneler bile idi dimein
mezbr Gkce, Dergh- muall'm
avu olanlarndan Mustafa'ya kolup
kayd bend ile sana irsl olnd.
Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 458

Vardukda, mezkrun dah ahvlin ol muktezsnca gresin.

bbda virilen emr-i erfm

Tamevar Beylerbeyisi Kasm Paa'ya: Kral olunun Erdel vilyetine tccar

1034 koymadnn ve Ferendu ile ittifak olduunun duyulmasyla efkr ve ahvalinin

aratrlmas hakknda.
Yazld.
Kapuc-basna virildi.
F selh-i Receb sene 967
Tmvar Beglerbegisi Ksm Paa'ya
hkm ki:
Bundan akdem eger Memlik-i
mahrse'mden ve eger Eflk ve Bodan
vilyetlerinden tccr tifesi ve
sirleri dim vilyet-i Erdel'e varup
gelp ticret zre olup hly Kral-ol
tarafndan kadmden olgeldi zre
varanlar men olnup ber cnibden
vilyet-i Erdel'e kimesne komazlar diy
istim olnman ve mrn-ileyh
Kral-ol'nun Ferendu ile baz ittifk
olup dimn fesda virmek istedkleri
mesm- erfm olup bu hussun
shhati malm olmak lzm olman
buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup
anun gibi mrn-ileyhn Ferendu'la ol
vechile mumelesi olup ve ber cnibden varan
tcirler gir kem-kn aarlar m, yohsa fi'l-
vk men iderler mi ve fikr-i fsid ve hayl-i
ksidleri nedr? Ahvllerin tetebbu u tecesss
idp tamm malm idp dah vuk zre
yazup bildresin. Bi'l-cmle addan gaflet zre
olmayup tamm ahvl etvrlarn tefahhus
idp, malm idinp ve mrn-ileyhe dah
dim nashatden hl olmayasn ve bu
husslar muaccelen yazup bildresin.

[Yev]m'l-ahad f 2 abn sene 967 [28.04.1560]

1035 Eflk Voyvodas Petri'ye: Yirmi tane ahin gnderilmesi hakknda.

akrclarum-ba Gazenfer, mhrl

akrc demlerinden Lutf'ye virildi.
F yevm-i mezbr.
Eflk Voyvodas Petri'ye hkm ki:
Hliy vilyet-i mezbrede bu yl hsl
olan bd-rev hinlern yararlarndan
Bb- sadet'e gndermek in hssa
akrclarndan Osmn irsl olnd diy
tezkire gnderp arz itmein
buyurdum ki:
Bu senede hsl olan bd-rev hinlern
eylerinden det-i kadme zre yigirmi
cenh yarar hinler tutup mezkr ile
Bb- sadet'e gnderesin.

Basra beylerbeyine: Hveyze ve Mezkk hkimi mir'in vefatndan sonra

1036 yerine hkim olan ve dehalet edip ad geen vilyetin sancak tarikiyle ihsann
isteyen Seccare'nin ahvalinin aratrlmasna dair.
Yazld. Kethuds Ahmed'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F 3 abn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Hveyze ve
Mezkk hkimi olan mir, Sdde-i
sadet'me itat eyleyp sancak
virilp veft itdkden sonra karnda
, anun yirine hkim olup bi'l-fil
vilyet-i mezbre anun tasarrufndadur.
Hliy ol dah vilyet-i mezbre
kendye sancak tarkyla inyet olnmak
recsna hsn-i itat zredr. Ol bbda
lbasan beyine: lbasan'n Oray karyelerinde ekiylk yapan ve mal
1037 gasb edenlerin ele geirilip haklarndan gelinmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Sinn'a virildi.
F 8 abn 967
lbasan begine hkm ki:
Hliy mektb gnderp kaz-i
mezbre'ye tbi Oray nm karyeler
yz hne mikdr olup Ohri serhaddinde
gyet sab mahalde mtemekkin olup
dim isyn tugyndan hl olmayup
kat- tark idp krbn ve tccr katl
ve espb ve davarlarn gasb idp ve
mut karyeler reysnun ehl
iyllerin kapup Ohri sancana tbi
Petril nhiyesi halkna satup anlar dah
i illere bey eyledklerin ve Ohri ve
lbasan sancaklarnda olan hrsuz ve
ehl-i fesd kaup karye-i mezbreye
varup taleb olndukda ele virmeyp
Ohri Beyi Ahmed Bey'e ve mtekait Koi avu'a: Aa Debre nahiyesindeki
1038 ekiy ve asilerin haklarndan gelinmesi hakknda.
Yazld.
Ohri Begi Ahmed Beg'e ve mtekid
Koi avu'a hkm ki:
459
istimlet-nme gnderilp hussn
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, mezbr imdiye dein
kzlba cnibine tbi midr, yohsa
kend lkesinde midr, nicedr? Eger
anun gibi mukeddem ol cnibe
mtbaat zre olup hly ahde
muyir i olmalu olmaya; nice ise
ahvlin mufassal bildresin. Sonra
emrm ne vechile sdr olursa
mcebiyle amel eyleyesin.
harmleri kulauz idinp reynun
evld ve davarlarn ve espblarn gasb
idp reyy katl idp mazarratlarndan
nie kimesne firr itdin ve cizye
cemi in gnderilen hisr-erenlerin ve
sirin katl idp fesd enatden hl
olmayup gnden gne isyn u
tugynlar ziyde olmakda idin
bildrmisin. Buyurdum ki:
Bu bbda mukayyed olup, hsn-i
tedrk idp eger hisr-erenleriyle, eger
lzm olan mikdr demle isyn
tugyn zre olanlarun haklarndan gelp
amm espab emvllerin gret ve evld
iyllerin esr itmeyesin; amm bu
bahne ile kend hllerinde [olanlara]
dahl olmakdan hazer idesin.
Sen ki Koi avu'sun; Debri (Debre)
kdsiyle mektb gnderp hkm-i erf
vrid olup Aaa-Debri nhiyesinde
Rece (?) ve Darada (?) ve Lak ve
Parga ve Gedeneler (?) ve Lerde (?)
ZET VE TRANSKRPSYON
nm karyelern halk kadmden isyn
zre olman kifyet mikdr il-erinden
ve hisr-erenlerinden demle zerlerine
varup hoyradn krup haklarndan
gelinmek fermn olnman ehl-i
vukfdan nie kimesneler ile mvere
olnup il-eriyle haklarndan gelinmek
mmkin olayd, imdiye dein
mazarratlar def olnurd; kadm
slerdr. Hliy dah arz olnduklarn
istim itmein be yzden ziyde kfir
cem olup bayrak kaldurup alt pre
karyeleri basup baz siphlern ve
reynun evlerin ihrk idp
demlerinn bzsn mecrh idp,
mllarn ve davarlarn gret eylediler.
yle ki, mukayyed olnmaya, nhiye-i
Van beylerbeyine: Van canibinde isyan eden toplulua katlanlarn siyaset
1039 edilmeleri hakknda.
Yazld.
Rdvn avu'a virildi.
F 5 abn sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Hliy Erzurum beglerbegisi mektb
gnderp te cnibden css gelp Van
cnibinden yzden ziyde eirr
isyn iden tifeye varup mlk olup,
beden ondan ve gayrdan dah
varmak zre olduun bildrmi. Anun
gibi ol cnibe firr idenlern siyset
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Bu bbda bi'z-zt mukayyed olup ol
serhadleri keml-i dikkat ihtimm ile
yoklayup her cnibe yarar demler
koyup gicelerde ve gndzlerde
bekletdrp kall kesr her kim ol
cnibe firr iderse ele getrp mecl
Trablus beyine ve kadsna: Ekiya ile isyan ve ekvet zere olan Sleyman
1040 adl kimsenin ahvalinin tahkik olunup neticeye gre hakkndan gelinmesine dair.
460
mezbreyi hrab itmeleri mukarrerdr
didklerin arz itmisin. Eyle olsa zikr
olnan slern her ne tarkla olursa
haklarndan gelinmek lzmdur.
Buyurdum ki:
Vardukda, tehr terh itmeyp onat
vechile tedrk eyleyp, her ne yzden
mmkin ise vfir mstevf demle
zerlerine varup zikr olnan slern
hoyradlarn kldan gerp slerin
krup sagrlerin esr idp espb
emvllerin gret hsaret eyleyp
gerei gibi haklarndan gelesin.
Memleketi err u rlarndan hals idp
ne vechile tedrk idp haklarndan
gelindin yazup bildresin.
virmeyp siyset itdrp ve ne mikdr
kimesne ele gelp siyset olnup ve ne
tifeden oldun yazup bildresin ve
ele gelenlerden birin kayd bend ile
Sdde-i sadet'me gnderesin ve arz
olndu gibi eirrdan kimesne imdiye
dein gitmi midr ve ne makle
kimesneler gitmidr ve sir ol cnibn
ahvl etvr ne yzdendr? An dah
malm oldu zre yazup bildresin ve
bi'l-cmle bu bbda tamm basret zre
olup anun gibi te cnibe tevecch iden
eirry her ne yzden olursa ele
getrp haklarndan gelp serhadlern
hfz u hrsetinde dakka fevt itmeyp
gaflet ile bir vaz sudrndan hazer
idesin ve te cnibden vkf olduun
ahbrun akabin kesmeyp ale't-tevl
ilmdan hl olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 461

Yazld. virp gh Trablus'da ve gh

Husrev Beg'den tezkire gelmidr. Emr, hatt ile
mukayyeddr.
Trablus begine ve kdsna hkm ki:
Sleymn nm kimesne Trablus
sancanda Cile nhiyesinde dim
isyn zre olan Kelin tifesinn
ilerinde mtemekkin olup fesd
itdkleri zamnda bile mbir olup
nlerine dp yollarda kfile basup
sler gret eyledkleri espb mezbra
Antkyye'de ve gh Hilye'de getrp
akasn aldukdan sonra gir s tife
arasna varup bu hl zre oldu istim
olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup mezkr her kande ise ve her ne
tarkla olursa ele getrp dah bu
vechile fesd zre oldu sbit olursa
hakkndan gelesin.

Lzkiye kadsna: stanbul'da bina olunan mret-i mire Vakf kyleriyle

1041 hem-hudud olan baz mezraalarn vakfa ilhak olunmalarna dair.

Yazld. karyeler snur ile mahlt olmala

Mtevell demi Mahmd'a virildi.
F 8 abn sene 967
Lzikyye kdsna hkm ki:
Hliy sekiz bin yedi yz krk sekiz
aka yazar Kavalas ve be bin alt yz
elli iki aka yazar Gli ve be bin aka
yazar Depe-yol ve be bin dokuz yz
aka yazar Gedeli ve alt yz doksan bir
aka yazar Doanc ve iki bin alt yz
yigirmi be aka yazar nasl ve bin
iki yz aka yazar Donuz-pnar ve on
iki bin be yz yigirmi sekiz aka yazar
Ka Leence ve drt bin drt yz
yigirmi yedi aka yazar Osmn nm
kur ve drt bin krk yedi aka yazar
Aslhan ve iki bin alt yz on yedi aka
yazar Hoca Osmn ve yigirmi bin altm
alt aka yazar Aga-pnar nm
mezraalar snurlar hly taht-
kaznda mahrse-i stanbul'da bin
olnan imret-i mirem in vakf olnan
Diyarbekir beylerbeyine: mid askerlerinden Erci
dim nizdan hl olmayup vakfa
ilhk olmas lzmdur diy imret-i
mamrem mtevellsi slm zde
mecduh ilm itmein teft olnup asl
ile malm olmak lzm olman
buyurdum ki:
Varcak, bi'z-zt kalkup zikr olnan kur
ve mezriun zerlerine varup gresin;
fi'l-vk mezkrn kur v mezriun
snurlar vakf olan kur toprana
muttasl mdur? Kimler tasarruf ider?
Senev hsllar ne mikdrdur? Defterde
mukayyed olan yazlarna
mtehammiller midr? Ziydeleri mi
vardur, nicedr? Bi'l-cmle snurlar
huss ile mahslleri ahvlin tamm
malm idinp mbhem mekk
nesnelerin komayup, cmlesin shhat
hakkat zre defter idp dah mufassal
u merh yazup arz idesin.
muhafazasna

1042 gnderilenlerin defterlerinin Erci beyine yollanmas hakknda.

Yazld.
Kubd Paa kethudsna virildi. Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
F 5 abn sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 462

mid kullarndan Erci muhafazasiyn
nevbetci tarkyla irsl olnan kul
tifesi varup ed-i hdmet itdklerin,
Erci begi dem gnderp ilm itmein
buyurdum ki:
Kala-i mezbre hfz in tayn olnup irsl
olnan kul tifesinn defterin mrn-ileyhe
gnderesin ki, ana gre yoklayup mevcd
olmayanlarn dirlikleri alnup hara virile.

[Yev]m'l-isneyn f 6 abn sene 967 [02.05.1560]

Diyarbekir defterdarna: Van ve sair mahallerin ulfe yoklamas defterlerinin

1043 gnderilmesi hakknda.

Yazld. defterinn bir sretin gnderesin diy

Rdvn avu'a virildi.
F 6 abn sene 967
Diyrbekr defterdrna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i
hmynum gnderilp eger Van'un ve
eger sirlerinn ulfe yoklamas
emrm olm idi. Buyurdum ki:
Vardukda, emr-i sbk zre zikr olnan
defterleri muaccelen gnderesin ve
mznun muhsebe defterin dah irsl
idesin.

Tekfurda kadsna: Tekfurda'nda taaddi ve tecavzatta bulunan levend

1044 taifesinin ele geirilerek haklarnda lzm gelenin icra olunmasna dair.

Yazld. Vardukda, tehr itmeyp hsn-i tedrk

Tekfur-da kdsna hkm ki:
Mektb gnderp kaz-i mezbre halk
sana gelp ekv idp, dada otuz-krk
nefer harm ve hrsuz levend kfirler
fesd eylemee cemiyyet idp kaz-i
mezbrede baz mnaam olan evleri
basup gret eylemek kasd iderler imi
diy istim eyledk didklerin arz
eylemisin. mdi, mezkrlarun ele
gelmesi mhimmtdan olman bu
bbda avuum Hasan mbir tayn
olnup buyurdum ki:
idp eger il-eri iledr ve eger sir her
ne tarkla olursa zikr olnan levendleri
ele getrp erile fesd enatleri
sbit zhir olanlar mecl virmeyp
mahallinde erile lzm geleni icr
idp muhtc- arz olan arz idesin.
Amm, bu bahne ile kend hllerinde
[olanlara] hilf- er-i erf dahl
olmakdan ve kimesneye hilf- vk i
olmakdan hazer idesin. Hemn zikr
olnan ehl-i fesd ele getresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 463

Haslar kadsna: Terkos kynde levendlerin yatakl olan Aleksi hakknda

1045 tahkikat icrasyla neticenin bildirilmesine dair.

Yazld. yohsa kend hlnde midr, imdiye

Hslar kdsna hkm ki:
Terkoz nm karyeden Aleksi nm
zimm in levend ile mumelesi
olman ehl-i fesda yataklk ider diy
istim olman, ele getrilp avuum
Lutf zde kadruh ile ahvli grilmek
in sana gnderilp buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed
olup mezkrun ahvlin skin oldu
karye halkndan ve sir ol cevnibde
olan kur ahlsinden tefahhus eyleyp
ne mikdr zamndan ber ol etrfda
olup ve fesd enat zre midr,
dein thmet-i sbkas var mdur, anun
gibi ehl-i fesd ile mumele zre olup
yatak ve durak oldu vk midr,
yohsa gayr- vk midr ve mezkrdan
ekv idp hak dav iden kimesne var
mdur? Anun gibi dav-y hakk ider
kimesne var ise erile teft eyleyp
sbit olan haklarn ashb- hukka
alvirp dah mezkrun ahvli, yanunda
ne vechile sbt- zuhr bulursa
mufassal yazup bildresin. Sonra
emrm ne vechile olursa amel idp
habsden tlk itmeyesin.

Humus kadsna: Suya mteallik kereste ve sair mhimmatn tedarikinde

1046 yardm ifasna dair.

Yazld. Vusl buldukda, zikr olnan suyun eger

Hasan eleb'ye virildi.
F 7 abn sene 967
Husrev Beg'n hatt ile tezkire gelmidr.
Hms kdsna hkm ki:
Hliy taht- kaznda Husayya nm
mahalle gelmesi fermn olnan suya
mteallk kereste ve sir mhimmt ne
ise tedrkinde sen dah muvenet
eylemek emr idp buyurdum ki:
lzm olan kereste tedrkinde ve eger
sir levzm mhimmtndadur,
gerei gibi muvenet mzheret
eyleyp ve ol hdmet zre olanlarun zd
zevdelerin dah akalar ile tadrk
idivirp mzyaka ekdrmeyp
itmm- maslahat itmek bbnda ikdm
ihtimm eyleyesin.

Silistre Beyi Sinan Paa'ya: Ruslarla ittifak eden Dimitra'n Azak Kalesi'ne

1047 saldrmak zere olduundan, lkeyi mdafaa etmek ve zararlarn defetmek iin
daima hazr bulunulmas hakknda.
Yazld. Kefe begi ve Azak kds ve anda olan
Usta hsm Mehmed avu'a virildi. nevbetci kullarum mektb gnderp
F 6 abn sene 967 bundan akdem Azak kalas'n muhsara
Bu husslarda gnderilen hkmler ierye kasdna gelp mnhezim olan Dimitra
gnderilp makbl olmdur. nm meln Rus- menhs askeriyle
gir kala-i Azak ve sir Memlik-i
Silistre Begi Sinn Paa'ya hkm ki: mahrse kasdna tevecch-i n-
ZET VE TRANSKRPSYON
mvecceh itmek zre olduklarn
bildrmein Memlik-i mahrse'mn
hfz u hrseti ve d-y dn-i mbnn
vucd- mazarrat-ldlarn sahfe-i
rzgrdan hakk ifsdn def u ref
itmek ehemm-i mhimmt ve cmle-i
vcibtdan olman ve senn dah
keml-i firset ve fart- ecat
ehmetne itimd- hmynum
olman, bu huss in senn yanunda
varup Silistre'de cemiyyet itmek in
skenderiyye ve irmen ve Vidin ve
Vultrn ve Selnik ve nebaht ve
Alaca-hisr ve Akkerman begleri
kullarum ve Bodan ve Eflk voyvodas
kullarum tayn olnup her birine bu
bbda mufassal hkm-i erfm
gnderilp muaccelen sana varup
mlk olup vech mnsib grdn
zre hdmetde ve yoldalkda bulnalar
diy emrm olmdur. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, sen dah
sancaunda olan eger mazl
siphlerdr ve eger siph-zdelerdr
ve eger sir dirlik rec ider gazdan
saflu gnll yarar yiitlerd[r], nid
v tenbh itdrp cem idp dah
dmen yarayla hzr u mheyy olup
cemiyyet ile oturup ad cniblerine
nzr olup bir cnibden hareket vk
1048 Ayn hususa dair Devlet Giray Han'a hkm.
Yazld.
Bu dah.
Usta hsm Mehmed avu'a virildi.
F 6 abn sene 967
Hn hazretlerine hkm ki:
Kefe Begi Sinn dme izzuh mektb
gnderp Rus- menhsun keyfiyyet-i
ahvlin tefahhus itdklerinde sbk
kala- Azak' muhsara iden Dimitra,
Maskov begine mlk olup kala-i
mezkrenn kasd bbnda env-
464
olursa kolan begler kullarum ve sir
askir-i nusret-mesir ile yek-dil yek-
cihet olup dn bbnda ve devlet-i
hmynuma mteallk olan cumhr-
umrda bezl-i makdr idp grh-i
mekrh-i eytn-khdan memleket
vilyete ve rey v beryya ve kl u
bika ve nevh v kurya bi-
inyetillhi tel zarar u gezend
iridrmeyp bir vechile haklarndan
geline ki sirlerine mcib-i ibret vk
ola. Bu bbda hsn-i tedrk idp gaflet
ile el-iyz billhi tel rz u nms-
saltanata mugyir vaz sudrndan hazer
idp muhtc- arz olan yazup bildresin
ve bu huss in Kefe begine ve Hn'a
ahkm- erfe gnderilp
Karedeniz'den donanma-i hmynum
dah gnderilmidr. Anlar ile dah
mvere idp vech mnsib oldu
zre mahall iktiz itdine gre hsn-i
tedrk idp def u ref-i adda mcidd
merdne olup dakka fevt itmeyesin
ve Silistre'nn cebel Tatarlarn dah
yanuna alasn ve Akkerman begi senn
yanuna cemiyyete gelmek mi evldur,
sancanda durmak m mnsibdr?
Vech mnsib oldu zre amel
idesin.
vesvese-i eytniyye ile ol melnun
diman fesda virp meln- mezbr
yetmi bin tfeng-endz kefere-i fecere
cem idp ve gemiler ihzr itmek in
mukaddem yedi bin mikdr kfir ihzr
idp evvel-bahrda kar suy ile
gelmeleri mukarrerdr diy Ejder
Hn'dan haber rd itdklerin ilm
itmiler. mdi, bundan akdem Azak ve
ol cevnibde hfz lzm olan mevz
hfz itmek in Kefe'de ihzr olnandan
mad atebe-i ulymdan yedi kta
ZET VE TRANSKRPSYON
sefin-i nusret-karin techz ihzr
olnup askir-i fevz-mesir ve sir lt
harb ktl ve edevt- ceng cidl
ile mehn klnup irsl olnm idi.
Hliy kara cnibinden dah mer-i
zevi'l-ihtirmdan Silistre Sanca Begi
Sinn dme ulvvuh serdr tayn
olnup andan mad nebaht ve Alaca-
hisr ve skenderiyye ve Vidin ve
Akkerman ve irmen ve Vultrn
sancaklar begleri kullarum ummen
sancaklar askerleri ile ve sir yarar
gnll tifesiyle mretteb
mkemmel dmen yarayla
muaccelen kup Silistre'de cemiyyet
idp her kang cnibden kefere-i fecere
hareket iderse bil-tevakkuf varup
inyet-i Hakk ile haklarndan gelinmek
emrm olmdur. Gerekdr ki, siz dah
sevlif-i eyym ve sevbk- avmdan
il haze'l-n stne-i meyyed'l-
erkn ve ddmn- mmehhed'l-
bnynmuz ile olan vfr- hls ve
fart- ihtissnuz mcebince cmle Tatar
askeriyle hzr olup etrf cevnibe
nzr olup ve mrn-ileyh Sinn dme
ulvvuh ile dah haberlep dah anun
1049 Ayn husus hakknda Kefe beyine hkm.
Yazld.
Bu dah.
Kefe begine hkm ki:
Mektb gnderp Dimitra nm
melnun Rus- menhs ile ittifk olup
kala-i Azak ve sir Memlik-i
mahrse kasdnda olduklarn
bildrmisin. Andan gayr her ne dimi
isen malm olup bundan akdem dah
arz olndukda derydan yedi pre gemi
irsl olnup karadan dah Silistre begi
serdr tayn olnup andan gayr Selnik
ve Vidin ve Vultrn ve Akkerman ve
nebaht ve skenderiyye ve Alaca-hisr
ve irmen begleri kullaruma ve Bodan
465
gibi kffr- hksr- dzah-medrun bir
cnibe hareket-i b-bereketleri olup
Memlik-i mahrse'mden bir yire
tevecch-i n-mvecceh ideler; bi-
inyetillhi tel ad-y dn ve
kefere-i lann vcd- mazarrat-
ldlerin sahfe-i rzgrdan hakk n-
bd idp fitne v fesdn def u ref
idp dn bbnda ve devlet-i ebed-
peyvend-i husrevneme mteallk olan
cumhr- umrda mrn-ileyhim
begler kullarum ile yek-dil yek-cihet
olup vech mnsib olup mahall iktiz
itdine gre env- mes-i cemle
zuhra getresin ve ad cnibinden
gaflet ile el-iyz billhi tel bir yire
zarar u gezend iridrmekden ihtiyt
zre olup ve imdiye dein addan
vkf olduunuz ahbr ve bu arz olnan
ahvln vukn ve adem-i vukn
yazup ilm itmek bbnda sayinz
mebzl vk ola. Anun gibi keferenn
hcm ziyde olup muvenet lzm
gele, siz dah muvenet mzheret
eyleyesiz. Bu bbda siz dah ne vechile
tedrk zre olduunuz yazup
bildresiz.
voyvodasna ahkm- erfe gnderilp
cmle sancaklar askeriyle ve sir
gnll tifesiyle muaccelen gelp
Silistre'de cemiyyet idp anun gibi
lzm gelrse kffrun hakkndan
gelinmek emrm olmdur. Buyurdum
ki:
(Boluk) Vusl buldukda, sen dah bu
bbda tamm basret zre olup eger
anda ihzr olacak gemilerdr, eger
Sdde-i sadet'mden irsl olnan
kadrgalardur, her birin lzm olan
mahallerde istihdm eyleyp eger
zi'dr, eger hfz u hrseti lzm olan
yallardur, hfz u hrset itdrp inyet-i
Hakk ile addan ve kffr- hksrdan
ZET VE TRANSKRPSYON
kala-i Azak'a ve sir Memlik-i
mahrse'mden reyya v beryya
zarar u gezend iridrmeyp ve
mrn-ileyh ile dim haberlep
adnun fikr-i fsid ve hayl-i ksidin
malm idinp dah ana gre hsn-i
tedrk idp mazarrat ifsdlarn def u
ref itmek bbnda env- mes-i
cemle zuhra getresin. Dn bbnda ve
devlet-i hmynuma mteallk olan
cumhr- umrda bezl-i makdr eyleyp
mcidd merdne olasn. Bu bbda
1050 Bodan voyvodasna: Bodan askeriyle hazr olup Silistre beyinin talebinde o
tarafa gitmesine dair.
Yazld.
Bu dah.
Bodan voyvodasna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp Bodan askeriyle hzr olup
Silistre cniblerine nzr olasn. Anun
gibi hdmet vk ola, varup iftihr'l-
meri'l-kirm Silistre Begi Sinn
dme ulvvuh'ya mlk olup vech
mnsib grdi zre hdmetde
bulnasn diy emrm olm idi. Hliy
Azak ve zi cniblerinde kffr-
1051 Varna kadsna: Kefe caniblerine mahsul gnderilmesine dair.
Yazld.
Bu dah.
Varna kdsna hkm ki:
Hliy Kefe cniblerinde terekeye
mzyaka olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp anda
tereke in varan rencber gemilerine
akalariyle narh- rz zre tereke
aldurup gemilerine tahml itdrp iine
yarar hisr-erleri koyup Kefe'ye
gnderp sancak-begine teslm itdresin
466
cenb- emret-meb Hn dmet
melhi'ye dah hkm-i hmynum
gnderilmidr. Anunla dah haberlep
mahall iktiz itdine gre amel idesin;
gaflet ile rz u nms- saltanata
mugyir vaz sudrndan hazer idesin.
Bu hkm-i erfm sana ne gn varup
ve ne vechile tedrk zre olup ve
adnun ahvl etvrn ne yzden
oldun yazup mezbr ile muaccelen
irsl eyleyesin.
hksrun hareket-i b-bereketleri oldu
istim olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
Bodan askeriyle mrn-ileyh
cnibine gelp mm-ileyh ile
haberlep her ne cnibe hdmet
derse, eger bile cem olmakdur ve
eger sen de bir cnibden yrimekdr,
mrn-ileyh vech mnsib grdi
zre kadmden atebe-i ulyma olan ihls
u ubdiyyetn muktezsnca hdmetde
ve yoldalkda bulnup env yz
aklklar tahsline say idesin.
ki anda tlib olanlara bey ideler. Amm
bu bahne ile reyya teadd olup
narhdan ekse aldurmayasn;
ihtiyriyle bey idenlerden narh- rz
zre aldurasn. Bu hkm-i hmynum
sana ne gn varup, ne vechile tedrk
itdn yazup, bildresin. Tereke
maslahat ehemm-i mhimmtdandur.
Muaccelen tedrk idp gndermek
bbnda ikdm ihtimm eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
1052 Kefe beyine: Zahire gnderilmesinin Varna kadsna yazldna dair.
Yazld.
Bu dah.
Kefe begine hkm ki:
Hliy ol cnibde olan nevbetci yenieri
kullarumun zahreleri in
mzyakalar oldu arz olman yz
md tereke gnderilmek emr idp sana
1053 Varna dizdarna: Kefe'ye zahire gnderilmesine dair.
Yazld.
Bu dah.
Varna dizdrna hkm ki:
Varna'dan Kefe'ye yz md tereke
gnderilmek emrm olup ol bbda
irmen beyine: Azak ve zi taraflarnda dmann hareket zere olduuna;
1054 sipahi ve askerleri toplayp Silistre beyine mlki olmas hakknda.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
F 6 abn sene 967
irmen begine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hm-
ynum gnderilp Silistre cniblerine
hzr olup anun gibi varmak lzm
gelrse muaccelen varup Silistre Begi
iftihr'l-meri'l-kirm Sinn dme
ulvvuh'ya mlk olasn diy emrm
olm idi. Hliy Azak ve zi
cniblerinde kffr- hksrun hareket-i
b-bereketleri oldu istim olman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
sancaunda olan mazl siphlerden ve
sir siph-zdelerden ve gazdan
saflu yarar yiitlerden nid itdrp
cem eyleyp dah varup ber-vech-i
isticl mrn-ileyhe mlk olup
dn bbnda ve devlet-i hmynuma
mteallk olan umrda bezl-i makdr
467
gndermek in Varna kdsna ve
dizdrna hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vardukda, anda olan terekeyi yenieri
kullaruma akalar ile alviresin ki
zahre idineler. Amm reyya teadd
itdrmeyp aka ile aldurasn.
kdya hkm-i erfm gnderilmidr.
Buyurdum ki:
Emrm mcebince zikr olnan terekeyi
tahml idp alup gitmek in kifyet
mikdr hisr-eri viresin.
eyleyp env yz aklklar tahsline
say idesin. Eger mazl siphdrxliii ve
eger siph-zdedr ve eger dirliksz
olanlardur, her birinn yoldal arz
olna. Herkesn hdmet ve yoldalna
gre env- inyetme mukrin olur.
Ana gre tenbh eyleyp vfir
mstevf asker ile iriesin. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur. Emrm
zre mretteb mkemmel dmen
yarayla hzr olup irimek bbnda
dakka fevt itmeyesin. Ne vechile
tedrk idp, ne zamnda kduun
yazup bildresn.
-1054/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Vidin Begi Muzaffer Beg'e; sanca
siphleriyle.
-1054/b-
ZET VE TRANSKRPSYON 468

Yazld. Bir sreti skenderiyye begine; sanca

Bu dah. siphleriyle.
Bir sreti Vultrn Begi Sleymn Beg'e;
-1054/e-
sancaun askeriyle ve aknclarun yararlaryla.
Yazld.
-1054/c- Mehmed avu'a virildi.
Yazld. F 6 abn sene 967
Bu dah. Bir sreti nebaht Begi Turahan Beg'e.
Bir sreti Alaca-hisr begine; sanca askeriyle.
-1054/f-
-1054/d- Yazld.
Yazld. Bu dah.
Bu dah. Bir sreti Selnik Begi Mustafa Beg'e.

[Yev]m's-sebt f 7 abn sene 967 [03.05.1560]

Kral oluna: ahin gnderilmesi ve ahvalden malmat verilmesi hakknda.

1055
Yazld. hssa-i hmynuma yarar hinlerden
Tehr olnd. tedrk idp vakt mevsimi ile Sdde-i
Kral-ol'na hkm ki: sadet'me irsl eyleyesin ve vilyet-i
Hliy Sdde-i sadet'mde Erdel'n cizyesin dah vakt mevsimi
tercemnlk hdmetinde olan Ferhd ile Hzne-i [mire'me] irsl sl idp
zde kadruh irsl olnup buyurdum ki: ol cevnibn ahvl etvrn yazup
Vusl buldukda, vilyet-i mezkrenn bildresin.
yuvalarda hsl olan doanlardan

Kefe'ye gnderilecek zahireler hakkndaki hkm tekiden Varna kadsna

1056 hkm.

Yazld. Vusl buldukda, asl tehr itmeyp

Mehmed avu'a virildi.
F 7 abn sene 967
Varna kdsna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp Kefe'de olan nevbetci
yenieri kullarumun zahre bbnda
mzyakalar olup yz md tereke
tedrk idp reyda bulnmaz ise mr
terekeden tekml idp rencber
gemilerine tahml idp gnderesin diy
emrm olm idi. Ol emr-i erfm
kem-kn mukarrer olup ve huss-
mezbr mhimmtdan olman
buyurdum ki:
bi'z-zt mberet eyleyp emr-i sbk
zre tayn olnan terekeyi muaccelen
tedrk eyleyp irsl itmek bbnda
dakka fevt itmeyesin. Bu huss
ehemm-i mhimmtdandur. Ana gre
mukayyed olup emr-i sbk zre ber-
vech-i isticl emr olnan terekeyi irsl
sl eyleyesin. hml msheleden
hazer idesin. Sonra zrn makbl olmaz
ve bu hkm-i erfm sana ne gn varup
ve ne vechile tedrk irsl idecen
ve ne mikdr tereke irsl idp ne
zamnda gnderdn yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON
lbasan beyine: Debre taraflarnda isyan zere olan kyllerin haklarndan
1057 gelinmesine dair.
Yazld.
mer avu'a virildi.
F 8 abn sene 967
lbasan begine hkm ki:
Hliy Debri (Debre) kds mektb
gnderp baz kurnun isyn zre
olduklarn bildrmein haklarndan
gelinp ehl iylleri esr ve emvl
espblar gret olnmak in sana
hkm-i erfm gnderilmidr. Amm
bu makle isyn idenlern esr olup
emvli gret olmak er olmayup bu
vechile dah olmaz ise kimesne varup
ikdm itmedi ecilden mcerred halkn
lbasan beyine ve Koi avu'a: Aa Debre nahiyesindeki asilerin mbair
1058 mer avu'la beraber ele geirilerek haklarndan gelinmesine dair.
Yazld.
Bu dah
lbasan begine ve Koi avu'a
hkm ki:
Sen ki Koi avu'sun; Debri (Debre)
kdsiyle mektb gnderp hkm-i erf
vrid olup Aaa-Debri (Debre)
nhiyesinde Rece (?) ve Darada (?) ve
Lak, Parga ve Gedeneler (?) ve
Lerde (?) nm karyelern halk
kadmden isyn zre olman kifyet
mikdr il-erinden ve hisr-erinden
demle zerine varup haklarndan
gelinmek emr olnman ehl-i vukfdan
nie kimesneler ile mvere olnup il-
eriyle haklarndan gelinmek mmkin
olayd, imdiye dein mazarratlar def
469
hdmete say itmesi huss in hkm-i
erfde kayd olnmdur. Buyurdum ki:
Emr-i erfm zre zikr olnan ehl-i
fesdun haklarndan gelp ehl iylleri
gret olup hdmet tamm oldukdan
sonra ne mikdr esr olup ve espb
emvlden her ne gret olm ise gir
ellerinde bulnanlardan alup esr olan
ehl iyllerin gir hals idesin ki er-i
erfe mugyir i olmaya. Amm, bu
huss mukaddem kimesneye if
itmeyp maslahat itmma iridkden
sonra idesin ve bu bbda hdmetde
bulnanlar arz idesin; amm, gyet
fhi yoldalk idenleri arz idesin ki
hllerine gre dirlik ola.
olnurd. Kadm slerdr; hly dah
arz olnduklarn istim itmein, be
yzden ziyde kfir cem olup bayrak
kaldurup alt pre karye basup baz
siph ve reynun evlerin ihrk idp
demlerinn bazn mecrh idp
mllarn ve davarlarn gret eylediler.
yle ki, mukayyed olnmaya, nhiye-i
mezbreyi harb itmeleri mukarrerdr
didklerin arz eylemisin. Eyle olsa zikr
olnan slern her ne tarkla olursa
haklarndan gelinmek lzmdur.
Buyurdum ki:
Bu bbda mer avu zde kadruh
mbir tayn olnup vusl buldukda
tehr terh itmeyp onat vechile
tedbr tedrk eyleyp her ne yzden
mmkin ise vfir mstevf demle
ZET VE TRANSKRPSYON
zerlerine varup zikr olnan slern
hoyradlarn kldan gerp sagrleri
esr ve espb emvllerin gret
hasret eyleyp gerei gibi haklarndan
gelp memleketi err u rlarndan
hals idesin. Ne vechile tedrk idp
haklarndan gelindin yazup arz
idesin. Bu bbda tamm- ihtimm
Ayn i hakknda Koi avu'a hkm.
1059
Yazld.
mer avu'a virildi.
F trh-i mezbr.
Sbk Dergh- l avularndan
olan Koi avu'a hkm ki:
Hliy Debri (Debre) kds mektb
gnderp baz karyenn isyn zre
olduklarn arz itmein, urlmak in
lbasan Begi Ahmed dme izzuh'ya
hkm-i erfm gnderilp Dergh-
muall'm avularndan mer zde
Tekeili beyine, Antalya kadsna ve dizdarna: Msr'dan gelecek veya Msr'a
1060 gideceklerin katiyyen geri braklmamalar hakknda.
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Teke-ili begine ve Antliyye kdsna
ve dizdrna hkm ki:
Hliy Msr beglerbegisi mektb gn-
derp kadmden Antliyye iskelesi
mahslinden ulfe ile liman- mezbrda
riyset hdmetin idenler baz meslih-i
mhimme in stne-i sadet'den
gelen avular ve Msr'dan
gnderilenleri beglerbegi kalitasiyle
muaccelen gnderp gemi hzr
470
eyleyp kifyet mikdr demle
mretteb mkemmel dmen
yarayla varup gaflet ile rz u nms-
saltanata mugyir vaz sudrndan hazer
idp, amm bu bahne ile kend
hllerinde olanlara dahl tecvz
irimekden hazer idesin.
kadruh bile mbir tayn olnup ve
sen dah ol yirn ehl-i vukf olduun
ecilden sen dah mbir tayn olnup
mrn-ileyhe virilen hkm-i erfde
kayd olnmsndur. Buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, mrn-
ileyh ile mvere idp hsn-i tedbr
idp zikr olnan ehl-i fesdun gerei
gibi haklarndan gelmen bbnda env-
ikdm ihtimm idp anlarun errinden
ol cevnibi emn zd eyleyesin.
bulnmadu zamnda tehr itdrmeyp
gemi bulvirp germekde say
ikdm iderler imi. imdiki hlde
mezbr riyset ulfesi ref olnmala
baz mr meslih avk olnur diy
Antliyye kds yannda baz ehl-i
vukf haber virdiler diy Cafer nm
res ile sen ki kdsn, kendye
bildrdn arz eylemein buyurdum
ki:
(Boluk) Vardukda, bu hussa gerei
gibi mukayyed olup eger Msr'dan dem
geldkde ve eger Dergh- muall'ma
irsl olanlar germekdedr ve eger
ZET VE TRANSKRPSYON 471

mr kalita bulnmayup har gemi oldukda tedrklerin grp avk u tehr

tedrk itmekdr, gelp gitmel itdrmekden ziyde hazer idesin.

Sirem Beyi Behrm Bey'e: lok dizdar oraya gnderildiinden, ahvalinin

1061 tahkik edilerek bildirilmesine dair.

Yazld. habsile teft in size gnderildi.

Begn demi, arz getren Ali'ye virildi.
F 6 abn sene 967
Sirem Begi Behrm Beg'e ve sek ve
lok kdsna hkm ki:
Hliy mektb gnderp lok Dizdr
Hseyin'n baz ahvlin arz eylemisin.
Mezkr, Sdde-i sadet'mde olman
Buyurdum ki:
Vardukda, hakk zre erile ahvlin
teft idp eger hazne hussdur, eger
siridr, grp erile lzm geleni
idp ahvlin arz idesin ve sbk irsl
olnan arzlarun birer sretin dah
gnderesin.

Medine-i Mnevvere kadsna: Ravza-i Mutahhara hademesinin aralarnda

1062 taksimi teml hlinde olan sadakalarn kaldrlmas sebebinin bildirilmesi

hakknda.
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Medne-i Mnevvere [kd]sna
hkm ki:
Msr beglerbegisi mektb gnderp
kadm'l-eyymdan Medne-i
Mnevere'de Ravza- erfe'nn
istihdm olnan huddmna etrf
cevnibden vrid olan sadakt-
Mslimn ve hasent cem u tahsl
olnup yz yldan mtecviz imi ki,
Msr beylerbeyine: stanbul'a pirin gnderilmesi hakknda.
1063
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy mahrse-i stanbul'da pirin
bbnda mzyaka olman buyurdum
ki:
huddm- mezbrn m-beynlerinde
tevz u taksm idp vech-i malarna
sarf olnur iken bir tark ile stne'ye
arz olnup ref olnmala mezbrn
keml-i mertebe mnkesir'l-hl
olduklarn arz eylemi. mdi,
buyurdum ki:
Bu hussun asl nedr? Ne zamndan
ber alnmdur, bis nedr? Senn
arzun ile mi olmdur? Mufassal bu
huss arz idesin.
Vusl buldukda bu bbda mukayyed
olup ticret zre varanlara mmkin
oldukca gayr metdan pirinci artuk
aldurup vfir mstevf pirinc
gnderesin ve pirincin her nevinn
narh- rzsi ne mikdr ise an da
hufyeten tefahhus eyleyp arz
eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 472

Saray kadsna: Saray'da su ileyen helvac Ferhad'n kree konulmak zere

1064 stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. olnan hussa kanat itmeyp muttasl

Kostanie kalas'nun Bel Agas olan irret akvetden hl deildr diy
Mustafa'ya virildi. bildrmisin. mdi, mezkr Sdde-i
F 8 abn sene 967 sadet'me gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
Sary kdsna hkm ki: Hkm-i erfm vardukda, mezkr
Mektb gnderp nefs-i Sary'da emrm zre atebe-i ulyma gnderesin
mtemekkin Helvc Ferhd nm ki kree konla.
kimesne ziyde irret ile mehr olup
defetle emr-i erfle teft olnup fasl

Rum beylerbeyine ve Tokat kadsna: Tokat'ta Hatuniye mreti'nden zorla

1065 erzak alan talebelerin menedilmesi hakknda.

Yazld. keflleri olmayup imretn klrndan

Dvn ktibi Ahmed eleb'ye virildi.
F 7 abn sene 967
Rm beglerbegisine ve Tokat
kdsna hkm ki:
Hliy nefs-i Tokat'da vk olan Ht-
niyye mreti Mtevellsi Ali gelp
imret-i mezbrede olan shtevt
tifesinn baz fesd zre olup
cebr ile bal ve ya ve et alup hamr idp
tedb olnmas lzmdur diy arz
eyledi. Buyurdum ki:
Vardukda, teft idp gresin; kazyye
arz eyledi gibi ise anun gibi fesd
zre olanlar men u def idp min-bad
keflsz shte komayup eslemeyeni arz
idesin.

Erzurum beylerbeyine: Kars nahiyelerindeki harap kylerin tmar mazllerine

1066 ve sipahilere verilip hariten kimseye verilmemesi hakknda.

Yazld. karyelerden rsm- raiyyet virmeyp

Kethuds Hurrem'e virildi.
F 11 abn'l-muazzam sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Kars sancanda
vk olan nevhde baz harbe
karyeler olup ve liv-i mezbr serhadd
olup enelp ihy olmasnun Memlik-i
mahrse'ye nefi olup bi'l-fil timar
olmak mzine baz shib-i aret
olanlar hayl harbe karyeler eneldp
mamr eylemilerdr ve zikr olnan
nker ve nker-zde ve baz tlib olan
siph-zdelere ibtiddan knn zre
timar virilmek fermn olnursa liv-i
mezbr, gerei gibi mamr u bdn
olur diy sanca begi ve ayn ahlsi
ilm eyledklerin arz eylemisin. mdi,
hricden kimesneye timar virilmee
emrm yokdur. Buyurdum ki:
Zikr olnan mahalleri muaccelen
bdn itmek artyla timardan mazl
sahh siphlere bedellerin ve sahh
siph-zde olup emrm muktezsnca
ZET VE TRANSKRPSYON 473

timara mstahkk olanlara dah art- tezkiresin viresin.

mezbr zre knn zre tevch idp

Basra beylerbeyine: Basra serhaddindeki Kapan sanca beyi ve sair memleket

1067 muhafazas iin gnderilen kul taifesine yaptrlacak kale kefinin gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
demi Ahmed'e virildi.
F 8 abn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Basra
serhaddinde olan Kapan sanca begi ve
sir memleket hfz in irsl olnan
kul tifesi vilyet-i mezbrede varup
karar eyleyecek yirleri olmayup
mnsib olur mahalde bir kala bin
olnmak lzm oldun bildrmisin.
Amm ne mikdr nesne ile olur
bildrmemisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, kala bin olnmalu
oldukda ne mikdr harc ile olur,
tahmn-i sahh ile tahmn itdrp arz
idesin.

Kral oluna: Kral Ferendu'un sahiplendii kalenin, Peter'in tasarrufuna

1068 ne suretle getiinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. virilmidr, malm olmak lzm

skender avu'a virildi. olman gerekdr ki:
F 11 abn sene 967 Vusl buldukda, zikr olnan kalalar
Peter Petrevik ne zamndan ber
Kral-ol'na hkm ki: tasarruf idp taht- tasarrufna ne
Ferendu cnibinden atebe-i ulymuzda vechile dhil olmdur? Eger bu bbda
olan ilisi: "Bi'l-fil tasarrufnuzda olan temessk var ise gnderesin. Bu zikr
Molka ? ( ) ve Tokay ve Do ? olnan kala ne vechile Petrevik
( ) nm kalalar in bizmdr" diy tasarrufna dmidr? Kadmden bu
dav idp zikr olnan kalalar Peter hussun ahvlin bilr ehl-i vukfdan
tamm tefahhus eyleyp hakkat-i hle
Petrevik'e ? ( ) ne vechile vkf olup Sdde-i sadet'me
bildresin ki ana gre cevblar virile.

Msr beylerbeyine: Cevl malndan dier hazinelere bir ey kartrlmayp,

1069 mstakil defter tutulmas ve baka keselerde hfzedilmesi ve beratllardan

bakasna bundan bir ake verilmemesi hakknda.
Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON
Defterdr efendinn msveddesidr. Ayn ile
yazlmdur.
Derv Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Sene e[r]baa ve sittn ve tisa-mie Zi'l-
kade'sinn drdinde vk olan tut
evvelinden sene hamse ve sittn ve tis-
mie Zi'l-kade'sinn on beinde vk
olan tut evveline gelince mahrse-i
Msr'da olan Hzne-i mire'mn
stne-i sadet'me gelen bir yllk
vridt ve masrif muhsebesinde ml-
cevlden yigirmi bin dokuz yz on iki
altun ve otuz sekiz pre mahsl, yigirmi
alt bin yedi yz yetmi sekiz alt sikke
masraf mukayyed olup ve sene hamse
ve sittn ve tisa-mie Zi'l-kade'sinde ki
tut evvelinde sene sitte ve sittn ve tisa-
mie Zi'l-kade'sinde vk olan tut
evveline gelince bir yllk muhsebede
yigirmi alt bin drt yz yetmi be
altun mahsl, yigirmi sekiz bin sekiz
yz altm sekiz altun masraf yazlm;
zikr olnan ile senede cevl
mahslinden sekiz bin iki yz yetmi
be sikke altun masraf ziyde olup
irmen Beyi Hzr Bey'e: Hoca Mehmed'in evini basp maln yamalayanlarn
1070 sicillerini tahrif eden nibin stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Kd-asker Efendi arz idp
buyurlmdur.
irmen Begi Hzr Beg'e hkm ki:
Hliy mektb gnderp Hoca Mehmed nm
kimesnenn evin basup mln gret iden
harmlern Hezargrad'da birka neferi ve iki
neferi ernovi kzasnda dutlup habs olndu
istim olndukda dem gnderp taleb
eylednde kaz-i mezbre voyvodas
virmeyp ve hly Hezargrad kazsnda dutlup
haklarndan gelinenlern ikrrlar mseccel olan
474
Hzne-i mire'm mlndan virilmi
olmak lzm geldi. mdi, ml-
cevlden vazfeye mutasarrf olan
kimesnelern vazfeleri bertlar
mcebince cevl mlndan virilmek
gerekdr. Ml- cevlden ziyde
Hzne-i mire'mden virilmee emrm
yokdur. Mahsl-i cevl bertlar
mcebince tayn-i vezifi ihta itmek
ise kifyet itmeyene hazneden virilmek
ciz deildr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda keml-i
basret zre olup ml- cevlyi sir
hazneye halt itdrmeyp rdn ve
masrafn muttasl defter itdrp baka
kselerde hfz itdrp bert-
hmynumla mutasarrf olanlara tevz
eyleyp bert mcebince cmlesine
virilmee kifyet itmez ise mstahkk
olanlarna hllerine gre tevz eyleyp
ml- cevl sarf olndukdan sonra
Hzne-i cevl nmna kimesneye bir
aka ve bir habbe virdrmeyesin.
stne-i sadet'mden bert- hmyn
vardukda, mahll dmeyince kayd
olnup tevakkuf itdresin ve bert
olmayana virmeyesin.
sreti getrp mcebince amel itmek in dem
irsl idp ol zamnda n-bedd olup huss-
mezbr istim idp tescl iden Ksm b. Vel
nm nib, kefl huss in ol sicilli n-bedd
idp kend zumnca sicil yazup mezbrn
harmlern mcerred isimlerin yazup yayalar
isimlerin ve meknlarn ve erklerinn atalar
isimlerin yazmayup, her biri n-malm
olman haklarndan gelinmee imkn
olmadun bildrmisin. mdi, vusl buldukda,
nib-i mezbr yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
[Yev]m'l-ahad f 8 abn sene 967 [04.05.1560]
Msr beylerbeyine: Adamlarna tevcih edilen terakki ve tmarlar hakknda.
1071
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp demlerne dirlik
olmak bbnda inyet rec itdn
ecilden imdi, timar olan kethudna iki
bin terakk Sdde-i sadet'me gelen
Kefe beyine: Azak Kalesi'nin muhafazasna, tamirine ve zahire skntsnn
1072 giderilmesine itina edilmesine dair.
Yazld.
Sleymn avu'a virildi.
F 8 abn sene 967
Kefe begine hkm ki:
Bundan akdem Azak cnibinde kefere-
nn hareketi oldu arz olnup ve hly
dah kala-i mezbreden baz ferydc
gelp eger kalanun handek ve sir
meremmta muhtc olan yirleri olup
zahre bbnda olan yenierilern dah
mzyakalar oldu arz olman
derydan muhfaza in askir-i nusret-
mesir ile kadrgalar irsl olnup ve
karadan dah Silistre cniblerinden vfir
mstevf askir cem olup baz
mer kullarum ile cemiyyet emr
olnup ve zahre hussyn Varna
kdsna hkm-i erf gnderilp yz
md tereke irsl olnmak fermn
olnmdur. Buyurdum ki:
Kalita ile Dergh- muall'm
avularndan Sleymn vusl
buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed
olup asl tehr terh itmeyp kffr-
hksrun ahvl etvrn ve fikr-i fsid
475
demn Derv'e ibtiddan sekiz bin
timar ve anlardan maad drt nefer
demlerne dah ikisine altar bin ve
ikisine beer bin timar emr idp
buyurdum ki:
Her kimi tayn idersen isimleriyle
yazup bildresin ki bertlar virile.
ve hayl-i ksidleri ne yzden oldun
tetebbu u tecesss eyleyp dah kable'l-
vusl def-i ifsdlarn grp kala-i
Azak'un eger handekdur ve eger sir
tamr termme muhtc olan yirleridr
ve yat yaradur ve zahresidr, her
birin tedrk ihzr idp mretteb
mkemmel eyleyp asl bir hussnda
kusr u noksn komayup her cnibin
metn hasn eyleyp dah berden
varan zahreyi dah kul tifesine aldu-
rup onat vechile hfz u hrset itdrp
gaflet ile eger kalaya, eger sir rey
v beryya zarar u gezend
iridrmekden hazer idp eger kala
ahvlidr, eger kffr- hksrun
etvrdur ve eger zahre hussdur her
ne yzden mmkin-i tedrk olndun
ve muhtc- arz olan ahvli ve addan
vkf olduun ahbr- sahhay yazup
muaccelen mezbr avu ile ve kalita
ile Sdde-i sadet'me gnderesin ve
cenb- emret-meb Hn dmet
melhi'nn dah ne tedrk zre
oldun ve eger berden zahre olmazsa
ZET VE TRANSKRPSYON
kul tifesinn zahrelerin tedrk idp
Erzurum beylerbeyine: Malazgird sancandaki harap kylerin mamur edilmek
1073 zere mstahak olan tmar mazllerine ve sahih sipahilere tevcihi hakknda.
Yazld.
Kethuds Hurrem'e virildi.
F 11 abn'l-muazzam sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem
Erzurum Beglerbegisi olan Ayas Beg'e
emr-i erf vrid olup Malazgird sanca
sadaka buyurlan mm Kul dme
izzuh'nun areti demlerinden baz
timar tasarruf itmi ve baz timar
tasarruf itmeyp amm bu zamna
gelince nkerlik idegelp raiyyet kayd
olnm olmayup serhad hdmetine kdir
yarar olmala liv-i mezbr
harbesinden kendler ihy itmek zre
timar inyet olnmala ol yirler mamr
olmaa sebeb olur ve zerine kll aret
cem olup Memlik-i mahrse bdn
olmaa bis oldu ecilden elli nefer
kadm nker ile dokuz nefer eli bertlu
siph defter olndun arz itmisin.
Amm ne mikdr karye enelp ve ne
mikdr harbe kalmdur,
bildrmemisin. Mrn-ileyh varal
ne mikdr yirleri mamr itmidr,
Aydn beyine: Aydn sancanda mal gasbeden ve serkelik eden talebeler ile
1074 talebe kyafetindekilerin ele geirilip haklarnda eriate gre lzm gelenin icras
hakknda.
Yazld.
demi Ahmed'e virildi.
F 10 abn sene 967
Aydn begine hkm ki:
Hliy taht- livnda shte ve shte
nmna baz ehl-i fesd zuhr eyleyp
bir yire cemiyyet eyleyp yarala
bzra girp cerr adna Mslimnlarun
476
mzyaka ekdrmeyesin.
yazup bildresin diy fermn olman
mrn-ileyh Malazgir[d] sancana
geleli yigirmi iki pre karye enelp
mamr eyledin defter idp
mhrleyp sana gnderp vech-i
merh zre elli nefer kadm nker ile
dokuz nefer eli bertlu siphye
Malazgird sancanda vk olan
harbelerden ihy itmek zre timar
sadaka buyurlursa serhadd-i mezbr,
gerei gibi mamr olup Memlik-i
mahrse'nn her vechile enelmesine
nef-i tmm olur. Mezkr serhadde
harbe olmala bin ve drt bine ve
be bine dein tezkire virilmesine ruhsat
taleb itdn arz itmisin. mdi,
hricden kimesneye timar virilmee
emrm yokdur. Buyurdum ki:
Zikr olnan mahalleri mamr u bdn
itmek artyla timardan mazl sahh
siphlere bedellerin ve sahh siph-
zde olup knn zre timara mstahkk
olanlara dah art- mezbr zre knn
zre tezkirelerin viresin.
mllarn ve cebren olanlarn ve gasben
koyunlarn alup ve baz mtemevvil
adna olanlarun evlerin basup
kendlerin katl mecrh eyleyp
mllarn gret itdkleri istim olnd.
mdi, her memlekete sancak-begi nasb
olnmakdan murd, taht- livsnda olan
ehl-i fesd enati def eyleyp
rey ve memleketi hfz u hrset
ZET VE TRANSKRPSYON
eylemekdr. Bu hussda mstahkk-
itb olup durursun. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussa dikkat
ihtimm ile mukayyed olup anun gibi
shte tifesinden ve shte nmna olan
ehl-i enatden ol vechile fesd
akvet zre olup cemiyyetle yara u
yasala gezp kend hlinde
olmayanlar eger il-eri srmekle ve eger
gayr tarkladur, mecl virmeyp ele
getrp dah dav-y hakk ider kimesne
var ise berber idp erile teft
eyleyp sbit olan hukk ashbna
alvirdkden sonra anun gibi cemiyyet
zre ele gelenleri haklarndan gelp
memleket vilyet mazarratlarndan
hals idesin. Bu bbda ihml
msheleden hazer idesin. Amm bu
bahne ile kend hllerinde olanlara
Kilis Beyi Ferhad Bey'e: Venediklinin olduu bildirilen baz ky ve mezraalar
1075 hakknda nceki hkm vechile muamele ifasna dair.
Yazld.
demi Mehmed'e virildi.
F 12 abn sene 967
Klis Begi Ferhd Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezkrda e-
benik kurbinde otuz pre kur v
mezri in Venediklnndr diy
sbk sancak-begi arz idp ve zikr
olnan karyelerde skin olan Eflk
tifesin kaldurup bir mnsib yirde
temekkn itdrilmek in hkm-i erf
vrid olup ne mla zarar ve ne reyya
perkende ola diy buyurlman zikr
olnan mahalle bi-nefsih varup merkm
kur v mezrii Ynus Paa feth idp
[Yev]m'l-isneyn f 10 abn sene 967 [06.05.1560]
477
taarruz olnup hilf- er-i erf
teadd olnmakdan ihtiyat eyleyesin.
Anun gibi cemiyyet zre yara u
yasala fesd zre ele getrilenlerden ne
mikdr ehl-i fesdun haklarndan
gelindin ve fesd [] enatleri ne
idin mufassal yazup arz idesin.
Memleket vilyetde cemiyyet zre
olup il-eriyle ele getrilenler muhrebe
v muktele iderlerse ol asl ceng
hninde katl olanlarun kanlar
ktillerinden sl olnmaz. Ana gre il-
erine tenbh idp ellerine dah temessk
virp memleket vilyeti ol asl ehl-i
fesdlarun err u rlarndan hals
itmekde dakka fevt itmeyesin. Amm,
tamm basret zre olup bu bahne ile
hilf- emr vaz sudrndan ihtiyt
eyleyesin.
ol zamndan il-yevmin-haz
Memlik-i mahrse reys skin olup
bi'l-fil oturup tasarruflarndadur. Bunca
hne ve altm bin aka hsl oldu-
ndan mad rey tifesi mahall-i
mezkrdan ref olnmalu olur ise
perkende olup mla ve memlike nie
ziyn olmas mukarrer diy arz
eylemisin. mdi, ol bbda sbk sdr
olan emr-i erfm mukarrer olman
buyurdum ki:
Hkm-i erfmle varcak, emr-i erf-i
sbkum ile amel idesin. Hilfna cevz
gstermeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 478

Kuds-i erif beyine ve kadsna: Sahratullahi'l-merrefe Vakf'na ait

1076 hamamn suyu hakknda.

Yazld. Neb aleyhi's-selm kurbinde olup

Arz getren eyh s'ya virildi.
F 12 abn sene 967
Kuds-i erf begine ve kdsna
hkm ki:
Mektb gnderp Sahratullh- Mer-
refe vakf olan Hammm- Seyd Dvd
dimekle marf hammmun suya klleti
olup ylda ancak m-i byr ile iki ay
mikdr sulanup sene-i bkyede
muattal kalup ve kdvet's-slikn eyh
Ahmed Deccn kuddise srruh skin
olduklar trbe-i Hazret-i Davd'n-
Erdel kralna: Tasarrufu altnda olan baz kaleler hakknda bilgi verilmesi ve
hammma ihtiyc- kesreleri oldun ve
Kuds-i erf'e cri olan sudan bir
mikdr su virilmesi mnsib oldun
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Bundan akdem su gelp tevz oldukda
zikr olnan hammma su virilmemi
midr, nicedr? Hliy arz olndu
zre bir mikdr su virilrse sir
mstahklarun hakk- rblerine eran
zarar mterettib olur m ve ne mikdr su
kifyet ider? Mufassal bildresin.

1077 Kral Ferendu ile yaplm ahidnmeye gre hareket olunmasna dair.

Yazld. nigerndan hl deildr. Gerekdr ki,

skender avu'a virildi.
F 11 abn sene 967
Erdel Kral stefan Kral'a hkm ki:
Ferendu Kral ile m-beynimzde olan
ahd hussnda bi'l-fil taht-
tasarrufnuzda olan baz kalalara
atebe-i ulymda olan ilisi niz itmein
ol kalalarun ahvli ilm olnmak in
size hkm-i erfm gnderilmidr.
mdi, senn her cihetle yararluna ve
stne-i sadet-iyn'uma sadkat
ihls zre olduun, her vechile
malm- erfm olup dim senn
cnibne nazar- ferhunde-eserm
kadmden idegeldn zre eger hfz u
hrset-i memleket ve zabt [u] rabt-
raiyyetdr, her hussda mcidd
merdne olup addan gaflet itmeyp
memleket vilyete ve rey v
beryya zarar u gezend iridrmeyp
sadkat ihls ile devlet-i ebed-
peyvendme mteallk olan cumhr-
umrda bezl-i makdr eyleyp ol
cevnibn ahvl etvrn ve adnun
hareket skn ve sir evz u ittifkn
ve sir ilm lzm olan husslar
atebe-i ulyma ilmdan hl olmayasn.

lbasan beyine: Petril Kalesi dizdarn katle teebbs edenler hakknda tahkikat

1078 yaplmas ve neticesinin arzedilmesine dair.

Yazld. Aka-hisr kdsiyle Petril dizdr

mer avu'a virildi. mektb gnderp kala-i mezkre
F 11 abn sene 967 skinlerinden Bl Doan nm kimesne,
oullar Mehmed ve Hseyin ve
lbasan begine hkm ki: karndalar Neb ve Mustafa ve Pr
ZET VE TRANSKRPSYON
nm kimesneler ile ve sir akribsndan
krk-elli nefer dem cem idp dizdr-
mezkr katl itmek kasdna basup let-i
harb rp cell olmlardur diy
hisr-erenlerinden mutemedn-aleyh
kimesneler ehdet itdklerin arz
eyledkleri ecilden buyurdum ki:
Vardukda, mezkrlar ihzr idp gaybet
idenleri buldurmas lzm olanlara
Avlonya ve Dra kaleleri dizdarlarna: lbasan Beyi Ahmed Bey'in istedii
1079 zaman azaplardan, hisar erlerinden kifayet miktar adam verilmesi hakknda.
Yazld.
mer avu'a virildi.
F 11 abn'l-muazzam sene 967
Avlonya ve Dra kalalar dizdr-
larna ve azeb-agalarna hkm ki:
Hliy kdvet'l-meri'l-kirm lbasan
Sanca Begi Ahmed dme izzuh'ya bir
kll hdmet emr olnup lzm gelp
taleb iderse hisr-erenlerinden ve
azebden yarar tfengl ve yaraklu hisr-
Lala'ya, Alada ve Seydiehri kadlarna: Karaman sipahilerinden reyya
1080 taaddi eden brahim avu hakknda tahkikat yaplp hak sahiplerine haklarnn
verdirilmesine dair.
Yazld.
l Kethud'ya virildi.
F 11 abn sene 967
Lala'ya, Alada ve Seydehri
kdlarna hkm ki:
Sen ki Lalasn, Sdde-i sadet'me
mektb gnderp vilyet-i Karaman
siphlerinden Yaylack nm karyeye
mutasarrf olan brhm avu reyya
teadd idp Alada ve Seydehri
kdlarna teft itmek in mrn-
ileyh tarafndan hkm virilp teft
itdklerinde mezkr siph karye-i
mezkre halknun hilf- er-i erf
yedi bin sekiz yz otuz be aka ve bir
479
buldurup bu huss onat vechile hakk
zre dikkat ihtimm ile husam
muvcehesinde hakk zre erile teft
idp gresin; kazyye, arz olndu zre
olup fesd enat zre olduklar sbit
zhir olursa habs eyleyp ahvllerin
sbit zhir oldu zre mufassal u
merh yazup Sdde-i sadet'me arz
idesin.
erenlerinden ve azebden virilmek emr
idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi mrn-
ileyh dem taleb iderse asl tehr
terh itmeyp hisr-erenlerinden ve
azeb tifesinn yararlarndan kifyet
mikdr mretteb mkemmel dem
virp ind muhlefetden ziyde hazer
idesin.
res yund ve bir mermer-h
dlbendlerin alup ve Hac Mahmd nm
kimesnenn serika kasdna evine girp
bir hal ve bir kilim ve bir tulum yan
serika itdi hd- udl ile sbit olup
bundan gayr reyya kll teaddsi
oldun Alada ve Seydehri kds
nibi ilm eyledi diy arz itmisin.
mdi, mezkrun ahvli teft olnmasn
emr idp buyurdum ki:
Mezkrdan eger reysdur ve eger
gayrdur, her kim gelp dav-y hakk
iderse bir defa erile grilp fasl
olm olmayup ve on be yl terk
olnm olmayan davlarn ber-mceb-i
er-i kavm onat vechile teft idp
ZET VE TRANSKRPSYON 480

gresin; her kimn hakk sbit olursa hakk sbit olup alvirildin ve ne
bade's-sbt ashb- hukka hakklarn makle mddeler sbit oldun yazup
alvirp dah ne mikdr kimesnenn bildresin.

[Yev]m's-sls f 11 abn'l-muazzam sene 967 [07.05.1560]

Eflk voyvodasna: Erdel'e gnderilen Oru avu'un selmetle ulatrlmas

1081 hakknda.

Yazld. akrn Oruc zde kadruh, Erdel cnibine

irsl olnup buyurdum ki:
Eflk voyvodasna hkm ki: Vusl buldukda, emn slim
Hliy Dergh- muall'm uladurasn.
avularndan kdvet'l-emsil ve'l-

Bursa kadsna: Bursa'da iki Ermeni kilisesine dahleden Fi Acem'in

1082 mdahalesinin men'i hakknda.

Yazld. ihrc olnup sana irsl olnd.

Kd-asker Efendi arz itmidr.
Burusa kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i Burusa'da olan
Ermen tifesi Sdde-i sadet'me
arz- hl sunup kadmden mahss olan
iki kiliseye Fi (?) Acem dimekle
marf kimesne dahl idp env-
teadd eyledi diy ekv itdkleri
ecilden ol arz- hln sreti ayn ile
Buyurdum ki:
Vardukda, huss- mezbura mezkr
Fi (?) Acem'i asl kardurmayup
andan gayr bu bbda mdde var ise
husam muvcehesinde ber-mceb-i
er-i kavm teft eyleyp gresin;
yanunda her ne vechile sbit zhir
olursa erile icr idp dah vuk zre
yazup Sdde-i sadet'me bildresin.

skp sbk Kads Mevln Muslihiddin'e ve haslar kadsna: ayrlar

1083 hususunun tetkik edilerek arz hakknda.

Yazld. idi. Ol emr-i erfm mcebince mm-

Hssa sarrclardan Ali'ye virildi.
F 11 abn sene 967
Sbk skb Kds olan Mevln
Muslihuddn'e ve Hslar kdsna
hkm ki:
Gazl-zde'ye bundan akdem ayrlar
hussiyn hkm-i erf gnderilmi
ileyh zerine varup teft eyleyp
defterin Sdde-i sadet'me gndermi.
Eyle olsa buyurdum ki:
Zikr olnan ayrlardan er u knn ile
hssa-i hmynuma mteveccih
olanlar hssa-i hmynum in
tasarruf itdrp er u knn zre
ZET VE TRANSKRPSYON 481

shiblerine mteveccih olanlar olan yazup bu huss ne vechile sbit

shiblerine zabt itdrp muhtc- arz olursa tafslen arz eyleyesin.

Yerg dizdarna: Erdel canibine gidecek avu skender'in emniyetle

1084 ulatrlmas hakknda.

Yazld. Erdel cnibine gnderilmein

Mezbra virildi. buyurdum ki:
F 11 abn sene 967 Hkm-i erfmle vardukda, kala-i
mezbre erenlerinden kifyet mikdr
Yergi kalas dizdrna hkm ki: yarar demler koup emn slim
Hliy Dergh- muall'm uladurasn.
avularndan skender, bir huss in

Erdel Kral stefan'a: Solnok Kalesi civarnda Jak Andra adl adamn palanga

1085 yapmak istemesi ve tarafndan ruhsat verilmesi sebebinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. henz sizden cevb gelmedin mezkr

det zre ser--ser kse, bir gm kozalak ile
mezbr skender avu'a virildi.
F 11 abn sene 967
Erdel Kral stefan Kral'a hkm ki:
Hliy Budun Beglerbegisi Rstem
dme ikblh mektb gnderp
Solnok Begi Vel dme izzuh kendye
haber gnderp liv-i mezbr
siphlerinden skender nm siphnn
Solnok kalas'ndan sekiz mil bad
yirde olan Jak nm karyede Jak Andra
nm demn palanka bin itmek
tedrkinde olup bu huss in
mrn-ileyh size mektb gnderp
deminz kerestesi hzr olmak ile
palanka yapup hatt etrfda olan
kiliseleri ykdurup krgr kulle dah
yapdurmak tedrkinde olup ve sizn
cnibinzden yz nefer atlu ve ana
gre piyde konmak zre oldun
bildrdi. mdi gerekdr ki, skender
avu vardukda, bu huss arz olndu
gibi midr, nicedr? Vk ise ol
mahalde palanka bin olmaa bis
nedr? Sizn marifetiniz ile midr?
Atebe-i ulyma olan ihlsun mcebince
ne vechile ise yazup bildresin.

Eflk voyvodasna: Eflk canibinde vefat edenlerin metruktnn defter ile

1086 Dersaadet'e gnderilmesine dair.

Yazld. Hliy anda ticret in varan tccr

demi Memi'ye virildi. tifesi ve sir ehl-i slmdan anda iken
F 11 abn sene 967 fevt olan kimesnelern metrkt senn
marifetnle nakr u ktmr, her ne ise
Hasan eleb tezkiresi mcebince defter idp ayn ile demnle Sdde-i
yazlmdur. sadet'me gnderilmesin emr idp
Eflk voyvodasna hkm ki: buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Vusl buldukda, anun gibi tccr
tifesinden ve sir ehl-i slmdan anda
veft idenlern muhalleft
metrktlar her ne ise nakr u ktmr,
defter eyleyp eger canlu davar olursa
Niebol kds marifetiyle satup
akasn bile mhrleyp, ne mikdr
Bursa beyine ve Edremit kadsna: Trhala kazas kylerindeki ekiynn
1087 tahkikiyle haklarnda lzm gelen muamelenin ifasna ihtimam olunmasna dair.
Yazld.
Beg demi Gazanfer'e virildi.
F 29 abn sene 967
Burusa begine ve Edremid kdsna
hkm ki:
Kaz-i Tarhala'ya tbi Dodur nm
karye ki Grdk kazs civrndadur,
ekser-i halk belki kllsi irret
akvet zre olup tvnlar yollar ve
evler basup demler katl eyleyp ml
menllerin alup ekl eyledkleri, ol
diyrda mehr u mteref olup ve
karye-i mezbre kurbinde Tarhala'ya
tbi Ms Hocal nm karye halkndan
dah tife-i mezkrenn yoldalar olup
mesfr harmlern baz evktda
sohbet cemiyyeti anda olup ve sene
seba ve sittn ve tisa-mie
Muharrem'inde Mudur (?) nm karyede
evi baslup katl olnup ml menli
gret olnan Grdk Kds Mevln
emseddn ve sbk kd olup maktl
olan Mevln Hamza'y mezkrlar katl
eyledi yi olup ve kaz-i Grdk'e
tbi Elekler ve Mudur (?) ve
Mamanlu (?) nm karyelerden dah
yoldalar olup ve bunlardan gayr ol
diyrda ehl-i fesdun nihyeti olmayup
ve Bigadi kazsnda Bedere nm
mevzda katl olnan Grds Kds
Mevln Muhyiddn ve Kayack Kds
Mevln cun ktilleri dah
mezkrlar olmak fehm olnup ve Hac
482
nesne oldun baka baka defter
eyleyp yarar demnle Sdde-i
sadet'me gnderesin. Bu hussda
kimesneye itimd itmeyp her
mddesin kend marifetnle grdrp
kimesnenn espb ve ml zyi
olmakdan hazer idesin.
Beg nm siph ve Bigadi kazsndan
Turas-ol ve Mutf Ysuf-kul
dimekle marf kimesneler dah
harmlern resi olup nie defa katl-i
nefs idp ve Mslimnlarun ml
menlin alduklar mehr u mteref
oldu pye-i serr-i lem-masr-i
husrevneme arz olnman ve bu bbda
sizn keml-i emnet ve hsn-i
istikmetinze itimd- hmynum
olup zikr olnan ehl-i fesdun ele gelp
haklarndan gelinmesi her vechile
mhimm lzm olman buyurdum
ki:
Bu bbda bi'z-zt mukayyed olup ma-
hall-i hdisenn zerine varup zikr
olnanlar ve maznna v mttehem
olanlarun ihzr lzm olanlar her
kandeyse ele getrp gaybet idenleri
yataklarna ve duraklarna ve akvm
akriblarna bi'l-cmle erile ve
knnla buldurmas lzm olanlara teklf
eyleyp her kandeyse buldurup anun
gibi bir yire cem olup ele gelmesi asr
ise eger il-eriyledr ve eger sir her ne
tarkla olursa ele getrp dah bu fesd
idenleri her kim ise tamm dikkat
ihtimm ile erile teft tefahhus
eyleyp anun gibi thmet-i sbka ile
mttehem olanlar dah rf-i marf ile
grp dah bu enati idenler eger zikr
olnan karyeler halkudur ve eger
sirleridr, her kim ise zuhra getrp
fesd enati erile ve knn ile
ZET VE TRANSKRPSYON
sbit olanlar mecl virmeyp
mahallinde lzm geleni icr idp yirine
koyup ehl-i fesd siph tifesinden ise
habs idp arz idesin ve ne mikdr
kimesne ele gelp hakkndan gelindin
ve katl olanlar kimler katl idp ve sir
zuhra gelen ahvli yazup bildresin ve
bi'l-cmle huss- mezbr ehemm-i
mhimmtdandur. Ana gre mukayyed
olup ehl-i fesd ele getrmek bbnda
env- ikdm ihtimm eyleyp ol
havliyi anlarun err u rlarndan emn
idesin. Amm, bu bahne ile kend
1088 Mekke-i Mkerreme kadsna: Kbe-i Muazzama ziyaretine gelen fukarann
iskn iin bir mesken yaplmas hakknda.
Yazld.
Derv Kethud'ya virildi.
F 15 abn sene 967
Defteri, Defterdr Efendi arz idp,
emri defter zerine yazup hkm ana
gre yazlmdur.
Mekke-i Mkerreme kdsna hkm ki:
Sdde-i sadet'me defter gnderp et-
rfdan Kabe-i erfe ziyretine gelen
fukarnun bir mesken-i muayyeni
olmadundan Harem-i erf'de birer
mevza konmala Harem-i erf'e
televvs rz olup ve kehleleri yaylup
mme-i Mslimn bu ahvlden ziyde
muztarib olduklar bisden bir mesken
1089 Mekke-i Mkerreme kadsna: Harem-i erif dnda bir ka musluk yaptrlp,
Zemzem kuyusunu kirleten musluun yktrlmas hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Mrn-ileyhe hkm ki:
Defter gnderp b- Zemzem kurbinde
bir maslak ihds olnup ol mevz
keml-i mertebe mlevves n-pk
olman namz klnmaa kbiliyyet
kalmamdur. Maa-hz ol mevz
Mescid'l-Harm'dan olup ve mescidn
483
hllerinde olanlara dahl olnmakdan ve
kimesneye hilf- vk i olmakdan ve
ehl-i fesda himyet olmakdan hazer
idesin ve bu fesd her kimn sancanda
ve kdlnda olm ise kendden sl
idp ktilleri nin ele getrmeye ve ele
getrmedi takdrce nin arz itmeye?
Bu bbda her biri mcib-i itb
olmlardur; cevblar ne ise anlar da
bildresin. Bu bbda maznna olanlar
ve siri tutup kayd bend ile
gnderesin. Habsden tlk itmeyp emr
zre ahvlin gresin.
tedrki lzm oldu bundan akdem arz
olnup merhme Sultn hazretlerinn
Mekke-i Mkerreme'de olan imretleri
kurbinde tife-i mezbra mesken bin
olnmaa mnsib yirler satun alup bin
olnmak sadedinde iken Sdde-i sadet
savbna tevecch lzm olup ol alnan
mahall eln hldr; mahall-i mezbrda
fukar in hly bir mesken
yaplmasn arz eylemisin. Buyurdum
ki:
Arz olndu zre zikr olnan mahalde
fukar in bir mesken yaplup Harem-i
erf'i televvs tedennsden tathr
pk eyleyesin.
her yiri namz klnmak in mheyy
olup nie kimesnelern bdestsz
Mescid-i erf'e girmesine sebeb olur ve
ol bdest alanlarun m-i mstameli
gir Zemzem Kuyus'na inp b- erfe
kabhat virr ve ol maslak yklup yiri
fer olmak ile b- Zemzem-i erf'i
televvsden kurtarup hric-i Harem'de
birka maslaklar olmasn arz itmisin.
Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Arz olndu zre Harem-i erf ve
Bir-i Zemzem tathr pk olnup
1090 Mekke-i Mkerreme kadsna: Yolu Harem-i erif iinde olan bhnenin
kapatlarak etraftaki bhnenin kullandrlmas hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Mrn-ileyhe hkm ki:
Defter gnderp mevsim-i Hac'da
Mekke-i Merrefe'de ziyde kesret var
iken ashb- hayrtdan baz, bin
itdkleri bhnelern tathrine vef
idecek ml- vakf olmadu ecilden
vakt-i Hac'da ol bhneler kapanup
Harem-i erf'e ziyde karb bir bhne
var, vakt-i hcetde ol tarafa varlup yol
Harem-i erf iinde olman Harem-i
Erzurum beylerbeyine: Bayburt sancanda tmara mutasarrf olan Hamza'nn
1091 vefat zerine onun tmarn alan avu Resul hakknda tahkikat yaplmasna dair.
Yazld.
Kethuds Ferruh'a virildi.
F 12 abn sene 967
bert, bir beglerbegi mektb, be
kta sret-i sicil ve arz, mezkra
virilp bile gnderildi.
Erzurum beglerbegisine ve kdsna ve
Bayburd kdsna [hkm ki]:
Bundan akdem Bayburd sancanda bin
alt yz aka timara mutasarrf olan
Hzr-ol Hamza nm kimesne in
Erzurum avularndan Resl nm
kimesne fevt old diy timarn
terakksi in kend timarna ilhk
idp badeh mezkr Hamza in veft
gayr- vkdr diy Baybur[d] Alay-
begisi Shrb arz itmein timar mezkr
Hamza'ya mukarrer klnup bert
virilmi iken, mezkr Hamza in sahh
veft itmidr; Dvd nm kimesne
mteveff-y mezbr Hamza in
484
tarada birka maslak yapdurasn.
erf'de okluk televvst ve
Mslimnlara kll zarret vak olur.
Ol bhne kapanup ve etrf- Harem'de
olan bhneler dim auk durup ve
tanzfine kifyet mikdr ciht ziyde
olup ve bhneye lzm olan suy ve
hdmetkrlar ziyde olmala Harem-i
erf televvsden pk olur diy arz
eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Arz olndu zre her ne vechile
mnsib mmkin ise tathr pk
olnmak bbnda tedrk eyleyesin.
benm diy tezvr telbs[e] slk
itmidr diy Bayburd kds ile Tercan
kds sebt-i sicill itmein, mezkr
Hamza'nun timarn mesfr Re[s]l
avu gir timarna ilhk idp tekrr
bert itmein tarafeynn bertlar ve
temesskleri alnup bir kse iine konup
mhrlenp hakkat-i hl malm
olmak in sana gnderildi. Buyurdum
ki:
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibum
vardukda, sen ki beglerbegisin, bu
hussa bi'z-zt mberet idp dah
mezkr Resl avu, mesfr Hamza'y
beraber eyleyp zikr olnan
temessklerine nazar idp bu huss
onat vechile hakk zre dikkat ihtimm
ile teft tefahhus idp gresiz. yle
ki, mezkr Hamza sahh veft itmi iken
merkm Dvd: "Ol Hamza, benm"
diy tezvr telbs idp mezkr
Hamza'nun timarn kend zerine
ZET VE TRANSKRPSYON 485

mukarrer itdrdi sbit zhir olursa temessklerin virmeyp dah yannuzda

timar- mezbr mezkr Resl avu'a
mukarrer idp dah mezbr Dvd'
habs eyleyp temessklerin hfz idp
yannuzda ne vechile sbit oldu
vuk zre yazup arz eyleyesin. Eger
mezkr Hamza sahh veft itmi
olmayup bi'l-fil haytda iken mezkr
Resl avu vech-i merh zre tezvr
telbis[e] sulk itdi sbit olursa
mezkr Resl avu habs idp
ne vechile sbt zuhr bulursa yazup
Sdde-i sadet'me arz eyleyesin. Bi'l-
cmle bu bbda ikdm ihtimm idp
tamm hakk- sarha tbi olup bir
cnibe meyl itmeyp gavrna irip
telbs kang cnibdedr, zuhra
getresiz; yle bilesiz.
Tahrren f evst- abn'l-muazzam sene
967.

[Yev]m'l-hams f 13 abn sene 967 [09.05.1560]

1092 Msr beylerbeyine: Msr'dan gelecek hazinenin zamannda gnderilmesi

hakknda.

Yazld. Sdde-i sadet'me gnderilmesin emr

Kethudsna virildi.
F 20 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Sdde-i sadet'mde olan demn,
vilyet-i mezbreden irsl olnacak
hazne ahvlin bildrmein, vakti ile
idp buyurdum ki:
Vardukda, emr-i erfm muktezsnca
stne-i sadet'me irsl olnacak
hazneyi vakt mevsimi ile Sdde-i
sadet'me irsl sl eyleyesin.

1093 Adilcevaz kullar aasna: Livann yeni beyi gelinceye kadar muhafazada
bulunmas hakknda.

Yazld. olnca hfz u hrset olnmasn emr idp

Van beglerbegisinn kethudsna virildi.
F 17 abn sene 967
dilcevz kullar agasna hkm ki:
Liv-i mezbr har bege inyet olnma-
n eger kaladur, eger sir muhfazas
lzm olan yirlerdr sancak-begi vsl
buyurdum ki:
(Boluk) Varcak, onat vechile
mukayyed olup sanca begi varnca ol
cevnibi ve kalay gerei gibi hfz u
hrset ve zabt u synet idp bb-
ikdm ihtimmda dakka fevt
itmeyesin.

Selemiye sancan tahrir eden Murad'a: Haclarn muhafazas artyla tmar

1094 verilen Selluriye ve Trkmen sipahilerinden serseriyne gezenlerin tmarlarnn

bakasna verileceinin teblii hakknda.
Yazld. Selemiyye sancan mceddeden
m beglerbegisinn kethuds Hasan'a virildi. kitbet iden Murd'a hkm ki:
F 6 evvl sene 967 Kdvet'l-meri'l-kirm, sbk Sele-
miyye Sanca Begi Hseyin mektb
ZET VE TRANSKRPSYON
gnderp bundan akdem huccc- zevi'l-
ibtihc akt- Arab'danxliv hfz u hrset
in emn emn zre germek
maslahat in artl timar virilen
Sellriyye ve Trkmen siphlerinden
kend hevlarnda gezp hfz u hrset
eyymnda bulnmayup koyunlariyle
berriyyeye gp ihml idenlern
timarlar hara tevch olnup arz olna
diy emr-i erf vrid olup ber-mceb-i
emr-i erf defetle tenbh tekd
olnup: "Hdmet zamnnda perkende
olman, hfz u hrset zre olun; yohsa
timarnuz hara virilr, arz olnur"
dinildkde, her birisi varup muktaa
millerinden cematlerinn t'l-
merlarn vey det-i agnmlarn veya
bd- hevlarn beer, onar bin akaya
iltizm idp bu sebeb ile cemiyyete ve
hdmete gelmeyp koyunlar ile
1095 Erci Beyi Hasan Bey ile mid ve Bitlis kadlarna: Adilcevaz beyi Haydar'n
eriate muhalif hareketleri hakknda tahkikat icrasna dair.
Yazld.
Erci begi demi Mahmd avu'a virildi.
F 16 abn sene 967
Erci Begi Hasan Beg'e ve mid ve
Bitlis kdlarna:
Hliy dilcevz'un ulems ve sir
halk Sdde-i sadet'me arz- hl
sunup bi'l-fil liv-i mezbr begi olan
Haydar ve nefs-i dilcevz'dan Aydn
b. Haydar ve Ahmed b. Kul ve nyet
b. Seyd nm kimesneler ve Emrizdin
ve eyh Can nm zimmler ile Sdde-i
sadet'me arz- hl sunup bi'l-fil
liv-i mezbr begi olan Haydar dme
izzuh'nun era mugyir vaz ve
knna muhlf teaddsi oldun ilm
itdkleri ecilden gnderilen arz- hln
sretleri ayn ile ihrc olnup isnd
olnan husslarun vuk ve adem-i
vuk malm olup zhir olan teaddsi
486
berriyyeye gidp ahvllerin arz
olndukda: "Hdmet-i Pdihde idk"
diy taalll idp anun gibi hucccun
hfz u hrseti zamnnda mcerred
millerden beer, onar bin akaya
iltizm ile i olman vech-i merh
zre taalll idp hdmete
gelmeyenlern yle ki, timarlar hara
tevch olnmaya, min-bad hdmet-i
mesfreye bir kimesne gelmez diy arz
itmein buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi hfz u hrset
zamnnda: "Mr i iindeyz" diy
illet idp hdmete varmayanlarun
timarlar hara tevch olnur. Ana gre
mezbrlara tenbh idesin ki, huccc-
zevi'l-ibtihcun hfz u hrseti
zamnnda her biri hdmetde ve
cemiyyetde bulnup ol vechile taalll
itmeyesin.
def olnmak in sizi mfetti tayn
idp buyurdum ki:
Varcak, bi'z-zt kalkup mahall-i
hdiseye varup dah vilyet-i mezbre
halk arz- hllerin mezbrlar ile
gndermiler midr, yohsa bunlar fuzl
kendler mi yazup sunmlardur? Arz-
hli getrp sunan kimesneleri yarar
kefllere virp anun gibi arz- hlde
mastr olan mddede bi-hasebi'-er
mrn-ileyhn zerine nesne sbit
zhir olursa erile zhir olan hukk
ashbna alvirp arz- hlde mastr
olandan mad dah kimesne gelp
mrn-ileyhden ve demlerinden
dav-y hakk iderse anlarun dah bir
defa erile fasl olnmayan
kazyyelerin husam muvcehesinde
onat vechile hakk zre erile teft idp
her kimn hakk sbit olursa erile
ashb- hukka haklarn alvirp eger
arz- hlde olandan ve eger gayrdan
ZET VE TRANSKRPSYON 487

sbit olan mevdd ve kime hakk husslardan mrn-ileyhn zerine

alvirilp ve ne makle fesd sbit bi-hasebi'-er nesne sbit olmaz ise
oldun yazup bildresin ve eger sirine dah mukayyed olmayasn.
gnderilen arz- hllerde mukayyed olan

1096 Van beylerbeyine: Beylerbeyi beratyla tmar tasarruf edenlere bedellerinin

tevcih olunmas hakknda.

Yazld. bert in vilyet ktibi Dergh-

Kethudsna virildi.
F 17 abn sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp bundan evvel
skender Paa ve Ferhd Paa memleket
imreti maslahat in Erci ve Van
tevbinden baz harbe yiri emr-i
erf mcebince baz kimesnelere timar
tarkyla kend bertlariyle tevch idp
anlar dah ekserin imret eylemiler idi.
Hliy vilyet tahrr olndukda tecdd-i
muall'ya virdi tezkirelerin
gnderdklerinde ibtid bertlar
beglerbegi bertdur diy bert sadaka
buyurlmayup tehr olndun arz
eyledn ecilden buyurdum ki:
Varcak, anun gibi beglerbegi bertiyle timar
tasarruf idenlerinz vilyet ktibinden ibtid
bertlar olmamak ile bert myesser olmayup
mazl kalanlara gir senn bertunla bedellerin
tevch idesin ki anun gibiler gelp asl siphlere
mlhak olmak lzm gelmeye ve mazl dah
kalmaya.

[Yev]m's-sebt f 16 abn sene 967 [12.05.1560]

1097 Badad beylerbeyine: Basra'ya gnderilmek zere yeniden gnll ve azep

yazp gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Basra beglerbegisinn kethudsna virildi.
F 17 abn sene 967
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Hliy Basra Beglerbegisi Behrm
dme ikblh, mektb gnderp Basra
gnlllerinden yetmi neferi ve
azeblerinden yetmi neferi eksk olup
ol diyrda deme ziyde ihtiyc oldun
bildrmein buyurdum ki:
Vardukda, tehr eylemeyp yetmi
nefer yazup Bagdd gnlllerine ilhk
idp ve yetmi nefer dah yazup Bagdd
azeblerine ilhk idp defteriyle yazlan
eger gnlldr ve eger azebdr,
nevbetci tarkyla mrn-ileyhe
gnderesin. Ulfelerin dah anda vire.

1098 Bigadi kadsna: Grds ve Kayack kadlarn katleden ekiynn her ne

suretle olursa olsun ele geirilmeleri hakknda.

Yazld. idp sba ile harmler akabince

Bigadi kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Grds ve Kayack
kdlar azeb teslm idp gelrken
yollarna on iki nefer harm inp
kendlerin katl idp mllarn alup gidp
inci gni haber yi olup il-erin cem
gnderildi. Simav ve Burusa tarafna
mteveccih olmlar. Kdlar katl
olndu gnden bir gn mukaddem
Glck nm derbendde drt siph
soydlar ve Burusa begi emr ile
Bergama tarafna tefte vardukda,
Grdk ve Tarhala harmleri firr idp
ZET VE TRANSKRPSYON
Sndrg nhiyesi derbend olman gelr
geerler diy sylenp sancak-begi ve
siphler gitmekle vilyet hl kalup
harm zhir oldukda il-erin cem idp
zerlerine varlmak in hkm-i erfm
taleb olndun bildrmisin.
Buyurdum ki:
Bu bbda dim mukayyed olup anun
gibi ehl-i fesd eger il-eri srmek iledr
ve eger sir her ne tarkla olursa ele
1099 Han'a: zi Kalesi'nin dmandan muhafazasna itina olunmasna ve istenilen
darbzen, topu ve barut ve sairenin gnderildiine dair.
Yazld.
Hn hazretlerine hkm ki:
Hliy atabe-i l-mikdr ve Sdde-i se-
niyye-i sadet-medrmuza ki, melce-i
hkn- izm ve melz- havkn-i
vl-makmdur, nme-i Sm ve
sahfe-i kirmnuz vrid olup Memlik-i
mahrse'mze karb zi dimekle marf
ehr-i azm vdsinde kffr- hsirn ve
cnd-i eytn gelp tahassun idp
baz mahalde hurc idp kat- rus ve
katl-i nfs [ve] nehb-i emvl ve say-i
ktl eyledklerinde askir-i Mslimn
ehr-i mezbrun sevhiline dhil
olduklarnda mehbet-i slma
mukvemet idemeyp firr idp anda
olan darbzenler ehr-i mezbr mrr
idemedi ecilden iki kta darbzen ve
bir mikdr topc lzm idi ilm
olnm. Eyle olsa istidnuz zre Top-
hne-i mire'mden mr-heybet, sbn-
sret, saf-iken be aded darbzen ve on
nefer sanatnda mhir ve hdmetine
kdir topc kullarum irsl olnd.
Gerekdr ki vusl buldukda, sizde dah
cibilletinzde merkz ve tnetinzde
muzmar olan vfr- cellet [ve] fart-
ehmetinz ve dn bbnda olan ha-
miyyet-i ikdmnuz muktezsnca
488
getrp erile haklarndan gelesin.
Anun gibi ele gelmekde ktle
mberet iderler ise sen dah eyleyp
anun gibi hn-i muktelede katl olnan
ehl-i fesdun kanlar ktilden sl
olnmaz. Ana gre reyya tenbh
idesin. Amm bu bahne ile kend
hllerinde olanlara dahl tecvz
olmakdan ehl-i garaz sziyle hilf-
vk i olmakdan ziyde hazer idesin.
kffr- hksrun ahvl etvrn ve
fikr-i fesd ve hayl-i ksidlerin
tetebbu u tecesssden hl olmayup
tamm- ttl tahsl idp dah r-y
sib ve efkr- skbnuz muktezsnca
ad-y dn ve kefere-i ln-i dzah-
meknn ehl-i slm- fevz-encm
zerlerinden mazarrat ifsdlarn def u
ref eyleyp ve memleket vilyete ve
rey v beryya addan zarar u
gezend iridrmeyp haklarndan
gelmek bbnda env- mes-i
cemlenz zuhr u brz ide. n-
allh'l-eazz mzdr ki heme
kffr- hksra zillet nekbet ve ehl-i
slm- zafer-fercma fevz nusret
myesser mukadder olmakdan hl v
zyil olmaya. Adnun ahvl etvrn
ve rey-i fsid ve fikr-i ksidin ve sir
ol cevnibn ahvlin dergh- felek-iti-
bhmuza olan vfr-i ihls ve fart-
ihtissnuz mcebince yazup ilmdan
hl olmayasz ve ol cnibden gelen
Dergh- muall'm topclarndan
kdvet'l-emsil Ksm ile yigirmi
kantar brt ve elli nefer arabac dah
irsl olnup topclarun det knn zre
nafakalar bile irsl olnmdur.
ZET VE TRANSKRPSYON 489

1100 Dulkadirli beylerbeyine: Malatya ve Bozok sancaklarnn Rum beylerbeyiliine

iade ve ilhak edildiine dair.

Yazld. olnm idi. Hliy gir slb- sbk

avu'a virildi.
F 22 abn sene 967
Dulkdirl beglerbegisine hkm ki:
Maltyye ve Bozok sancaklar
kadmden Rm beglerbegiliine tbi
olup sene-i sbkada hdmet vk
olman senn zerne emek emr
zre zikr olnan sancaklar Rm
beglerbegiliine ilhk olnup
buyurdum ki:
Zikr olnan sancaklarun defterlerin
mhrleyp emir'l-meri'l-kirm
Rm Beglerbegisi Ali dme ikblh'ya
gnderesin.

1101 Filibe kadsna: Filibe'de Remmal Haydar'n eriat Meclisine getirdii on

dokuz kemendinin stanbul'a gnderilmeleri hakknda.

Yazld. yedi-on sekiz nefer kimesne olur,

Arz getren Pojega havlesi Ahmed'e virildi.
F 24 abn sene 967
Filibe kdsna hkm ki:
Hliy mektb gnderp fahr'z-zuam
Tatar-bzr zami Remml Haydar
dme mecduh Haleb'den ve m'dan
ve Ham ve Kara-mid'den bir nie
Mslimn ve Bitlis ve Akehir ve
Kara-hisr ve Tokat ve Trabzon'dan
dah bir nie kfirleri ki ceman on
meclis-i era getrp bunlar
kemendciler olup espblarnda dmli
kendir preleri bulnup habs olndun
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan kimesneleri kayd
bend ile yarar demlere koup
Dergh- muall'ma gnderesin.
Amm, gnderdn kimesnelere onat
vechile tenbh idesin ki gaybet
itdrmekden hazer ideler.

1102 Edirne kadsna: Mustafa Paa Kprs yaknndaki cami ve imaret etrafnda
yerlemek isteyenlere verilecek yerler hakknda.

Yazld. mezkrun etrfn msellem tifesinden

Hasek Sultn'un mhere ktibi Cmerd'e
virildi.
F 17 abn sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Mustafa Paa Kprsi
kurbinde vk olan cmi-i erf ve
imret-i mire etrfnda hricden bz
kimesneler gelp tavattun idp ev
yapup skin olmak isterler. Lkin, zikr
olnan mevzun kudems mevz-
tapu ile alup tarlalar idp zirat
itdkleri bisden hly gelp yir taleb
iden kimesnelere mani olduklarn arz
eylemisin. Buyurdum ki:
Vardukda gresin; zikr olnan msel-
lemlik tarladan yir alndu takdrde ne
mikdr yir alnmak lzmdur? Tamm
malm idinp dah vuk zre arz
eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 490

1103 Saruhan Beyi Mustafa Bey'e: Kk dilsize olan borcunu gndermesi

hakknda.

Yazld. taleb itdinde virmeyp taalll ider

Mezbr avua virildi.
F 7 Ramazn sene 967
Saruhan Sanca Begi Ms Beg'e
hkm ki:
Sdde-i sadet'mde olan Kk
Dilsz bundan akdem karz tarkyla
sana yz sikke altun virp hly
imisin. mdi, buyurdum ki:
Hkm-i erfmle sbk avu olan
brhm vardukda, tehr terh
itmeyp mezkra ne mikdr deynn var
ise b-kusr virp der-kse idp
mhrleyp mezbr ile irsl idesin.
Hilf- er taalll itmeyesin.

[Yev]m'l-ahad f 16 abnl-muazzam sene 967 [12.05.1560]

Vize beyine ve kadsna: Vize dalarnda toplanarak cinayet ve serkelikte

1104 bulunan ekiynn ele geirilip haklarndan gelinmesi hakknda.

Yazld. koyunlar bn ve kimi dah serbest

Begn demi Hasan'a virildi.
F 18 abn sene 967
Vize begine ve kdsna hkm ki:
Hliy mektb gnderp Vize dala-
rnda bir nie harmler cem olup
yollar kesp nie demler katl idp ve
Dergh- li yenierilerinden Ksm
nm yenieriyi ve karndan katl idp
avretin soyup ve espblarn gret idp
nie bunun emsli fesd enat
iderler iken sen ki sancak-begisin; ol
harmlerden on neferin ele getrp
mads perkende olup ve ele giren on
nefern sekiz neferi anda bi-hasebi'-
er haklarndan gelindin ve hn-i
teftde ehl-i fesdun kimi siphler
timarlardan ve har sancaklardan
oldun ve harmlere ba olup nefs-i
orl'danxlv mtemekkin olan Martin
Nikola nm zimmyi kayd [] bend ile
Dergh- muall'ma gnderdn
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, ehl-i fesd ele getrp
haklarndan gelinmek in keml-i
ikdm ihtimm zre olup ehl-i fesd
eger hslardadur ve eger serbest
timarlardadur ve siphler koyunlar
bnlarndadur, cidd ictihd ile ele
getrp haklarndan gelinmeleri b-
bnda, yle ki say-i belidr, zuhra
getresin ve muhtc- arz olan yazup
bildresin.

skb sbk Kads Muslihiddin ile haslar kadsna ve Byezid mtevellisine:

1105 Kthane yaknnda ihtilfl ayrlar kimlerin tasarruf ettiinin tahkikine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 491

Yazld. eyleyesin diy emrm olm idi. Hliy

Sarrc Ali'ye virildi.
F 16 abn sene 967
Sbk skb kds olan Mevln
Muslihuddn'e ve Hslar kdsna ve
Sultn Byezd mtevellsine hkm ki:
Bundan akdem hkm-i hmynum
gnderilp Kdhne kurbinde
mnzaun-fh olan ayrlar hakk zre
grp her kimn tasarrufnda ise
esmsiyle Dergh- muall'ma arz
Dergh- muall'ma mhrl tezkire
gnderp niz olnan ne mikdr ki-
mesnelern ayrlar oldun ilm
eylemisin. Eyle olsa buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, her birin ihzr
idp erile teft idp gresin; mezbrlarun
zabt u tasarruf itdkleri ayrlardan ne mikdr
mrye id rci olursa anun gibileri mr in
zabt itdrp erile shiblerine mteveccih
olasn. Shiblerine zabt u tasarruf itdresin.

[Yev]m'l-isneyn f 18 abn sene 967 [14.05.1560]

Haleb kadsna: Karapnar'da ehzade Selim'in yaptraca mescid,

1106 kervansaray ve hamam iin mimar Cemaleddin'in gnderilmesi hakknda.

Yazld. Cemleddn nm mimr getrilmesi

Ali Kethud'ya virildi.
F 18 abn sene 967
Haleb kdsna hkm ki:
Ferzend-i ercmend olum Selm tle-
bakhu, Karapnar nm mahalde bir
mescid ve krbn-sary ve hammm
bin itmek isteyp mimr lzm
olmala mahrse-i Haleb'de
ilm olnman, buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp mezkr
getrdp kendye lzm olan hevyici
ile muaccelen irsl eyleyesin ki, gelp
murd olndu zre hdmetde ola.
Huss- mezbr ehemm-i
mhimmtdandur; tehr itdrmeyp
ber-vech-i isticl gnderesin.

1107 Nide kadsna: Karapnar'da ehzade Selim'in

kervansaray ve hamam iin memur edildiine dair.
yaptraca mescid,

Yazld. tayn olnman ilm itdklerin ecilden

Bu dah.
Nide kdsna hkm ki:
Hliy ferzend-i ercmend olum Selm
tle bakhu Karapnar nm mevzda
bir mescid ve krbn-sary [bin] itmek
murd idp ol bbda seni istihdm in
buyurdum ki:
Taleb itdklerin tehr itmeyp varup
murd olndu zre gerei gibi
hdmetde olup itmm- maslahat itmek
bbnda ikdm ihtimmun vcda
getresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 492

1108 Karaman vilyeti kadlarna: Karapnar'daki binalar iin mimar ve marangoz

gnderilmesi hakknda.

Yazld. Her kangnuzun taht- kazsnda taleb

Bu dah.
Vilyet-i Karaman kdlarna hkm
ki:
Hliy ferzend-i ercmend olum Selm
tle-bakhu Karapnar nm mevzda
bir mescid ve krbn-sary ve hammm
bin itmek murd idp ol bbda benn
ve neccr lzm oldu ilm olnman
buyurdum ki:
olnursa bulnan benn ve neccrdan
kifyet mikdr benn ve neccr
kendlere lzm olan havyicleriyle
ihrc idp hdmet-i mezbreye irsl
eyleyesin ki, varup cret ile hdmetde
olalar. Huss- mezbr ehemm-i
mhimmtdandur. hml msheleden
hazer idp fermn- erfm mcebince
tedrk ihzr ve irsl itmek bbnda
gerei gibi ikdm ihtimm idp ihml
msheleden hazer idesin.

1109 orlu ve Silivri mderrislerine: Et narhnn bildirilmesi hakknda.

Yazld. Vardukda, kasbt- mezbrede bi'l-fil

Pehlivn Mehmed avu'a virildi.
F 19 abn sene 967
orlu ve Silivri mderrislerine
hkm ki:
Hliy kasabt- mezbrede etn narh
ne mikdr idi malm olmak lzm
olman buyurdum ki:
et bbnda narh- rz ne kadardur yazup
arz eyleyesin. Bu bbda bundan akdem
nie defa hkm-i erf gnderilp
yz dirhemden eksk narh olmaya diy
emrm olmdur. Eger narh- rzden
eksk ise kdlardan sl idp emre
mugyir narh virmee bis nedr? Ne
vechile cevb virrler ise yazup arz
eyleyesin.

1110 orlu, Silivri ve Rodosuk kadlarna: yz dirhemden eksik et

sattrlmamas hakknda.

Yazld. olnmamak emrm olmdur. mdi, ol

Bu dah.
orlu ve Silivri ve Rodoscuk
kdlarna hkm ki:
Bundan akdem size nie defa ahkm-
erfe gnderilp kasabt- mezbrede
yz dirhemden eksk et bey
emr-i sbkum kem-kn mukarrerdr.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, o emr-i erfm
mcebince amel idp min-bad
kasabt- mezbrede yz dirhemden
eksk et bey itdrmeyesin.

irmen Beyi Hzr Bey'e: Azak ve zi taraflarndan dmann hareketi

1111 duyulduundan asker toplayp Silistre beyi canibine varmas hakknda.

ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Arz getren demi Ertod'ya virildi.
F 16 abn sene 967
irmen Begi Hzr Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erf vrid olup
Silistre sanca begine mlk olasn
diy fermn olnm iken hly Azak
ve zi cniblerinde kffr- hksrun
hareketi istim olnman asl tehr
itmeyp sancaunda olan mazl
siphler ve siph-zdeler ve sirinden
nid eyleyp cem itdrp dah varup
ber-vech-i isticl mlk olasn diy
fermn olnman emr-i erf mcebince
yarar begleri cem idp ber-vech-i
isticl gitmek zre olduun ve
1112 Bolu Beyi Sinan Bey'e: Tfenk kullanlmamas ve dalarda avlanlmamas
hakknda.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 15 Ramazn sene 967
Bol Begi Sinn Beg'e hkm ki:
Bundan akdem ahkm- erfe irsl
olnup raiyyet tifesinden ve gayrdan
kimesne tfeng kullanmaya, dalarda
ikr itmeye, diy tenbh tekd
olnmd. Hliy gir memn olmayup
1113 mid ve Bitlis kadlarna: dilcevaz Beyi Haydar'n durumunun aratrlmas
hakknda.
Yazld.
Erci kdsna virildi.
F 29 abn sene 967
mid ve Bitlis kdlarna hkm ki:
dilcevz Begi Haydar'un tefti emr
olnup ol bbda Erci Begi ile size
mufassal hkm-i erfm yazlup
493
sancaunun siphsi akall olup mazl
siph ve siph-zdeler dah kall olup
sancaun msellemlerin gerei gibi tze
cevn yarar yiitler olup bir nevbetlleri
ihrc olnup bu vechile anlar dah
hdmetde bulnmak yzden ziyde
dem olur diy arz eylemisin. mdi,
irmen sanca msellemlerinn bir
nevbetlsi ki, yz elli neferdr,
sennle bile gidp hdmetde olmasn
emr idp buyurdum ki:
Zikr olnan msellemlern birer
nevbetllerin ihrc eyleyp dah emr-i
sbk zre varup hdmetde bulnalar.
emre muhlf tfeng kullanduklar
istim olnman buyurdum ki:
Vardukda, bu hussa mukayyed olup
tetebbu u tecesss itdrp anun gibi
levend tifesinden ve reydan ve
gayrdan tfeng istiml idenlern
tfenglerin ellerinden alup Sdde-i
sadet'me gnderesin ve min-bad
fermn- erfme muhlf, bir ferde
tfeng kullandurmayasn.
mhrl kse ile irsl olnmdur.
Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, tehr
terh itmeyp bi'z-zt mahall-i
hdiseye varup mrn-ileyh ile cem
olup teft in irsl olnan emr-i
erfmi aup mcebiyle amel
eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 494

1114 Yenice-i Karasu ve Kavala kadlarna: Esedullah adl bir kimse ile dier bir ka
kimsenin siyaset edilmeleri hakknda.

Yazld. Mehmed b. Vel nm shteler siyset

Galata Emni'ne virildi.
F 26 abn sene 967
Yenice-i Karasu ve Kavala kdsna
hkm ki:
Mektb gnderp Kavala Kapudan
Hseyin ile sana emr-i erf vrid olup
Esedullh nm mteseyyid ve Ysuf b.
Mahmd ve Ahmed b. Mansr ve
olnmak fermn olnup mezbr kapudan
dery yzinde bulnmala siyset
olnmaduklarn arz itmisin. mdi,
buyurdum ki:
Mrn-ileyh kapudan geldkde, ol
emr-i erfm mcebince amel idp ve
emr-i erfm yirine vardun yazup
bildresin.

Msr beylerbeyine: Cedye kynn Reid kazasna tekrar katlmasndan dolay

1115 zorluk zuhur edip etmeyeceinin bildirilmesine dair.

Yazld. grilmesi bbnda hayl usret ekilr

Msr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Msr'da
kaz-i Red muzftnda vk olan
Cedye (?) nm karye, feth-i hknden
ber kaz-i mezbreye tbi iken sene-i
sbkada Fak kazsna zamm olnmala
baz meslih-i mr vk oldukda cb
ider neccr ve haddd ve kalafatcs
karye-i mezbreden tahsl olnurd.
Hliy zikr olnan karye Fak kazsna
ilhk olmala lzm olan meslihun
diy Red kdsn sana ilm idp zikr
olnan karye Red kazsna ilhk
olnmasn arz itmisin. Amm ol
karyeler Fak kazsndan ifraz oldukda
Fak kdsna noksn lzm gelr mi,
bildrmemisin. Buyurdum ki:
Anun gibi ifrz olmak ile ana noksn
lzm gelmez ise ana gre arz idesin.
Eger noksn lzm gelrse Red elliye
mtehammil ise arz idesin ki, birinde
terakk ola.

Anadolu kadlarna: Karahisar piyadelerinin iftliklerinin yazlmas emri

1116 zerine piyadeler arasnda zuhur eden tefrikann nlenmesi ve piyadeler iin
muafiyet bulunmadnn bilinmesi hakknda.
Yazld. piydelere "mufuz" diy haber
Arz getren Yaya-ba Ysuf'a virildi. virdkleri ecilden cem olnan piydeler
F 19 abn sene 967 perkende olup begler ve sbalar ve
yaya-balar gnderildkde el kaldurup
Vilyet-i Anadol kdlarna hkm ind muhlefet itdklerin bildrdi.
ki: mdi, tife-i mezbreden kimesne
Bilecik madeni hdmetine tayn olnan muf olmamdur. Buyurdum ki:
Zam Hasan mektb gnderp Kara- Vardukda, bu hussa mukayyed olup
hisr piydelerinn iftlikleri yazlmak hdmet-i mezbreye emr olnan piyde
fermn olnmala sir sancakda olan tifesin emr-i sbkum mcebince ihrc
ZET VE TRANSKRPSYON 495

olmam nevbetl var ise ihrc idp
mahall-i mezbra irsl eyleyesin ki
varup hdmetlerinde olalar. Tayn
olnup varanlardan dah gaybet itmi var
ise emre mugyir ol vechile gaybet idp
ind muhlefet idenler kimler ise
isimleri ve resimleriyle yazup arz idesin
ki knn zre siyset olnup haklarndan
gelesin ki sirlerine mcib-i ibret ola.
Arz olndu zre zikr olnan tifesine
tefrikasna bis olanlar dah kimler ise
yazup arz idesin ki kree kola.

Bitlis beyine: Acem diyarna giden tccarlarn kendilerine ait eyaya mdahele

1117 olunmayp; kle hlinde gm ve bakr geirilmesine msaade edilmemesi

hakknda.
Yazld. memn iken hly gir iletdklerin
demi Mehmed'e virildi. bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
F 29 abn sene 967 Vardukda, anun gibi diyr- Acem'e
giden tccr tifesinn kendlere
Bitlis begine hkm ki: mteallk olan evn cinsine mtearrz
Mektb gnderp diyr- Acem'e giden olmayup gm kle ve bakr k[l]e
tccr tifesi, gm ve bakr iletmek bulnanlardan girift eyleyesin.

1118 Arboz sanca beyine: stefe kazasndaki Hssa Orman hakknda sahte
defter ibraz edenlerin kree koturulmas hakknda.

Yazld. "Kadmden tasarrufmuzdadur" diy

Erbb- timardan arz getren h Bl'ye virildi.
F 19 abn sene 967
Ariboz sanca begine hkm ki:
Mektb gnderp stefe kazsna tbi
Zara nm karye snurnda vk olan
orman, hssa-i hmynum in zabt
olnup bey olnup diy fermn
olndukda h Ali ve nefs-i stefe'den
Mehmed nm kimesnelerden:
sret-i defter ibrz idp birbirine tatbk
olndukda, muhlf olup telbs kdun
arz eyledn ecilden kree
kolmalarn emr idp buyurdum ki:
Mezbrlar emrm zre mezbrlar
yarar demlere koup Anabol
kapudanna teslm idp kree
kodurup min-bad emr-i erfm
olmadn ihrc olnmaya.

skb sbk Kads Mevln Muslihiddin'e: Galata'da Ayasofya Evkafndan

1119 olan ev, han ve mahzenler hakknda tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. Aya-Sofya evkfndan mahrse-i

Mezbr Mehmed avu'a virildi.
F 20 abn sene 967
Sbk skb Kds olan Mevln
Muslihuddn'e hkm ki:
Galata'da vk olan evler ve hnlar ve
mahzenleri icre ile tasarruf idenlerden
baz zamn gemekle hly mlkiyyet
davasn itdkleri ecilden sbk Kd-
asker olan mteveff Muhyiddn,
yazdu evkf- mezbre defterinn bir
ZET VE TRANSKRPSYON
sreti ihrc olnup teft olnmak in
sana irsl olnd. Buyurdum ki:
avuum Mehmed vardukda, evkf-
mezbrenn zerine varup irsl olnan
sret-i defterde mukayyed olanlar onat
vechile hakk zre dikkat [] ihtimm ile
Yanya kadsna: Dubrovnik beyleri iin mahsul almaa gelen gemilere
1120 leventler tarafndan vki olan saldr ile Ayamavra Kalesi dizdarnn ahvalinin
aratrlmas hakknda.
Yazld.
Dubrovnik ililerine virildi.
F 29 abn sene 967
Yanya kdsna hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem
Dubrovnik beglerine vezrm Ali
Paa'nun hslarndan be yz md
tereke virilmek in Yanya sanca
begine ve liv-i mezbr kdlarna
hkm-i erf sadaka olnup tereke talebi
in Dubrovnik begleri tarafndan gelen
Frankosno (?) nm zimm mahkeme-i
erfe gelp feryd idp: "Terekeye
gelen gemilerimzden birin Preveze ile
Aya-Mavra kalas m-beyninde levend
kayklar reslerinden Del Nash ve
Ali ve Memi nm resler aldlar;
espblarn alup gemiyi mevz-
mezbrda baturdlar" didkde kala-i
mezbreden olup iskele mili olan
Mehmed b. Ahmed, meclis-i erde
hzr bulnup haber virp didi ki:
"Mezbrn resler gemiyi dutup
baturduklarndan sonra bir sandala
binp gemi ahvlin tefahhus itmek in
kayklara varduumda mezbr Deli
Nash, mezbr Mustafa Res'e nid
idp didi ki, senn yoldaun yatk (?)
burunlu alduumuz gemide otuz bin
aka bulup kabz eylemi. Ol akay
buraya getr didi diy haber virp ve
kala-i mezbre kethuds olan Ali ve
Pervne b. Abdullh nm kimesneler
496
teft tefahhus eyleyp gresin; bi-
hasebi'-eri'-erf vakfa mteveccih
olanlar vakf in hkm idp zabt
itdrp ne mikdr dkkn ve ev ve
mahzen sbit olursa yazup bildresin.
dah cevb virp didiler ki, mezbrn
resler Preveze ile Aya-Mavra m-
beyninde bir gemi dutup espbn gret
idp mezkr gemiyi baturdlar diy
haber virp ve nebegi-ol Ahmed nm
kimesneler dah resler gemi
alduklarnda bir sandala binp geminn
ahvlin tefahhusa varduumda,
geminn resin mahbs bulup, bu gemi
ne gemidr diy sl itdkde cevb
virp didi ki, Dergh- muall'dan Ali
Paa dme ikblh'nun hslarndan
fermn olnan buday alacak gemidr.
Mezbrn resler gemimzi baturup
olanca espbmuz gret idp bizi esr
itdiler. Bizm hlimzi Narda'da olan
Frankosno'ya (?) haber vireyin diy
tazarru itdiler" diy haber virdklerin
mezkr Franko[sno] (?) talebi ile arz
idp ve mezbr levendler sonra gelp
Preveze dizdrna ka virp buludu
ilm olnman, dizdr- mezbr habs
olnup teft olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Gresin, bu huss kala-i mezbreden
top irir yirde mi vk olmdur. Eger
top iridi mahalde vk oldiyse nin
dizdr men itmeye? Bu huss asl
hakkati ile teft idp grp top
altnda zikr olnan levendler fesd idp
dah sonra gelp dizdra ka virp
bulnduklar vk midr, nicedr?
Mufassal u merh yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON
1121 Fransa kralna dostluk teyidini hvi nme-i hmyn.
Yazld.
Frane Pdih'na nme-i erf
yazla ki:
Hliy stne-i adlet-penh ve
ddmn- nasafet-dest-ghmuz ki,
melz- eksire-i cihn ve melce-i
kaysra-i devrndur, kdvet['l-
]meri'l-milleti'l-Meshyye Senyr d
Lo nm ilinz vstasiyle nme-i
sadkat-mashbnuz vrid olup
kadmden atebe-i aliyye-i sadet-medr
ve sdde-i seniyye-i gerdn-iktidrmuz
ile musft zre olan babanuz,
memleket vilyetinzn slh ve
rey v berynuzun istirhatleri in
bir zamn adnuz ile emn emn zre
olmak fikrinde iken tedbr, takdre
muvfk olmayup irdet-i Hayyn l-
yemt ile fevt olup siz dah pern-htr
olman, imdiye dein Sdde-i
sadet'me ili gnderilmemee bis
oldun, Dergh- muall ve brgh-
almuz ile siz dah ananuz gibi sadkat
ihls ve dostluk zre olmak aks-y
Lahsa beylerbeyine: Lahsa'da reydan ba ve bahelerini isbat edenlere
1122 temessklerinin verilerek defterlerinin gnderilmesi ve ikyete meydan
verilmemesi hakknda.
Yazld.
demi Pulad'a virildi.
F 22 abn sene 967
Lahs beglerbegisine hkm ki:
Kazy defterin gnderp vilyet-i
Lahs ibtid feth olndukda, reys
perkende olup balar ve baeleri
kalup ol esnda vilyet-i mezbre
beglerbegisi olan Mehmed, stne-i
sadet'me arz itdkde anun gibi rey
balarn gir raiyyete bey idesin diy
497
murdnuz idin ve bu bbda nme-i
hmynumuz irsl olnmasn ve andan
gayr nmnzde () xlvi
her ne
derc tahrr olnup ve mrn-ileyh
deminz dah her ne takrr itmi ise
pye-i serr-i lem-masr-i husrevneme
arz u tesyr olnup ilm-i erf-i lem-
uml-i Hdvnem muht u mil
olmdur. mdi, hnedn- muhalled'l-
ikbl ve ddmn- meyyed'l-
erknmuz ile dostluk murd iden
havkn-i musdakat-ynn tevk u
istidlar marz- kablde vk olmak
det-i kadme-i seltn-i adlet-yn
olman, bu nme-i ihls-mehnumuz
irsl olnd. Gerekdr ki, vusl
buldukda biz dah mdmki yce ve
azametl stne'mze silsile-i ittihd
ihtissnuz mstahkem olup dostluk
eryit riyetinde kem-yenbag
sbit-kadem olasz. Cenb- cellet-
mebmuz tarafndan dah mer tutlup
hilfna cevz gsterilmez.
emr-i erf vrid olm iken mrn-
ileyh zikr olnan balar raiyyete
satmayup Lahs'da vk olan agalara ve
mteferrikalara ve avulara ve sir
blk-halkna Dvn cnibinden satup
ve yevm krk aka ile kala-i Lahs
Dizdr olan Hseyin b. Abdullh dah
zikr olnan rey balarndan yz
bin akalk yz mikdr ba ve bae
alup yedi-sekiz yldan ber zabt u
tasarruf idp mezkr balarun shibleri
olan rey tifesi her end ki gir
ZET VE TRANSKRPSYON
yirlerine gelp zikr olnan balarn talep
itdklerinde virilmeyp zikr olnan bu
sebeb ile her biri cel-y vatan idp
Basra ve Bahreyn ve Necd ve Hrmz
ve Umn vilyetlerine perkende
olmlardur. imdiki hlde rey
tifesi Buckar'a gelp zikr olnan ba
ve baelerin taleb idp ba alanlar ile
mrfaa klndukda: "Biz bu balar
Dvn'dan satun almuz; mlkimzdr"
diy, "andan akamuz virn!" diy
niz itdklerin: "Be-alt yldan ber
mezbr balarun mahsltn tasarruf
idersiz; bahsna dutlsun" diy cevb
virildkde dah olmayup cebr ile
reyya hkm olnsa gnll
tifesinn bir fesda mberetlerinden
ihtirz olnup ve mezbr dizdr dah
vech-i merh zre niz idp kul
tifesine igv virp fesda mberet
ider. yle ki: "Reynun balar
Lahsa beylerbeyine: Bahreyn'de Cum'a bin Remmal'in mr iin zaptolunan
1123 mlkleri gerekten cebren alnmsa kendisine iadesi ve mlklerinden bete birinin
mrye kaydna dair.
Yazld.
Bu dah.
Mrn-ileyhe hkm ki:
Mhrl kazy defterin gnderp bi'l-
fil Bahreyn'de mtemekkin olan Cuma
b. Remml nm kimesnenn ve baz
akribsnun liv-i Katf'de baz
mlkleri olup bundan akdem Lahs
Beglerbegisi olan Mehmed zamnnda
emr-i erf vrid olman hukk-
dvniyyeden gayr nesneleri alnmaya
diy fermn olnup, lkin sene-i
sbkada beglerbegi olan Mustafa, zikr
olnan emlki, Dvn cnibinden zabt
itdrp bu sebebden Katf benderi bi'l-
klliyye muattal kalup mezbr Cuma
b. Remml, bu vilyetn benm
498
shiblerine virilmeye, memleket mamr
olmaz; belki, olanca reys dah
perkende olur" diy ilm itmisin.
mdi, zikr olnan balar mukaddem
emr ile mrn-ileyh Mehmed bey
itdkde, defterin Sdde-i sadet'e
gndermidr. Buyurdum ki:
Anun gibi, balarn ve baelerin taleb
idp isbt idenlere b ve baeleri
alnup kul tifesinden ve gayrdan
baeleri shiblerine virilenlern
ellerine temessk viresin ki, gelp
Sdde-i sadet'imzde deftere
mrcaat olnup mteveccih olan
haklar kendlere teslm olna ve her
kimesne aldu ba ve baeden ne
mikd[r] hsl kabz idp ve ne mikdr
harc itmidr, an dah bilp defter idp
gnderesin. Bu bbda hsn-i tedrk
idp ihtilf mcib vazdan saknasn.
tcirlerinden olup emlki mrye zabt
olnmala cel-y vatan idp ve inc
gavvslarnun gemileri dah mezbra
mteallk olup terk-i diyr itmein inc
dah bu diyrda madm'l-vcd olup
emr-i erf[le] mlkleri gir kendlere
virilr mi ve yhd gir mr in mi
zabt olnur ve mlkleri kendlere
virildi takdrde hums gir mr in
alnur m? Bu bbda emr-i erf nedr
diy ilm itmisin. mdi, buyurdum
ki:
Vardukda gresin; mezkrlarun mlk-
leri cebren alnm ise sbit olan
mlkleri gir kendlere mukarrer
idesin. Mlklerinden mr in hums
aldurasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 499

Lahsa beylerbeyine: Katif'te mallar Araplarn yamasna mruz kalanlardan

1124 mahsul olmayanlardan mr iin talepte bulunulmamas hakknda.

Yazld. anlar dah reyya yapup rey dah

Bu dah.
Mrn-ileyhe hkm ki:
Hliy mhrl defter gnderp liv-i
Katf'n seneye varnca her senesin
on yk akaya kul tifesinden baz
kimesne iltizm ile alup eyle olsa bu
sene-i mbrekede Lahs Beglerbegisi
olan Mustafa Beg, Bahreyn zerinde
iken kffr ile eirr-i Arab mttefik
olup derydan kfir gelp hayl zamn
Katf'i muhsara idp Katf benderleri
hl kalup vilyeti yakup, ykup balarn
ve mahsllerin nehb gret eyleyp
rey eline asl mahsl girmeyp
fakr'l-hl kalmlardur ve umml
tifesi dah sene-i mezbre
mahsltndan nesne kabz itmeyp
rey zimmetinde kalup ve mernun
ve kulun ve gayrnun ve hisr-
erenlerinn birer ikier mevcibleri
yetip bir aka ve bir habbe yokdur.
Ameldrlardan aka taleb olndukda,
gelp feryd idp yle ki, vilyetn
harblna baklmayup reydan cebr
ile alna, her biri bir vilyete perkende
olup memleket harba mteveccih olur
diy ilm itdn ecilden buyurdum
ki:
Bu bbda onat vechile mukayyed olup
gresin; yle ki, zikr olnan senede
umml tifesi reydan ml kabz
itmiler ise ml makbz alup, kabz
itmemiler ise dahl taarruz
itdrmeyesin. Ve rey tifesi dah
mahsl almlar ise er u knn ile
gtrdkleri mahslden mrye id
olan taleb idp aldurasn. Amm,
mahslden nesne kabz itmeyenlere dah
dahl itdrmeyesin. Amm, bu bbda
tamm basret zre olup eger ummlden
ve eger reydan er u knn ve defter
muktezsnca mrye id olan
mahslden nesne ketm itdrmeyesin.

Lahsa beylerbeyine: Lahsa sbk Beylerbeyisi Mustafa Bey'in Bahreyn zerine

1125 tevecchnde mteferrika ve gnlllerden terakki isteyenlere verilmesi hakknda.

Yazld. terakk ve ulfeleri virilp bazlarna

Bu dah.
Mrn-ileyhe hkm ki:
Mhrl defter gnderp sbk Lahs
Beglerbegisi olan Mustafa Beg,
Bahreyn zerine mteveccih oldukda,
mteferrika ve gnll tifesinden
baz kimesnelere birer ve ikier aka
terakk idp ellerine tezkire virp,
tezkireleri mcebince bazlarnun
Lahsa beylerbeyine: Uyun Sanca Beyi Osman'n emr-i hmyn olmadan
virilmemein, anlar dah terakklerin
taleb iderler. Zikr olnan terakk
makbl midr diy ilm itmisin.
Buyurdum ki:
Vardukda gresin; yle ki, hazne
kifyet iderse ve terakkleri yoldalk
mukbelesinde olm ise makbldr.
Ana gre amel idesin.

1126 verdii ulfelerin alnp mr iin zaptedilmesi hakknda.

Yazld. Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON 500

beglerbegisisin, vilyet-i Karaman'dan

Mrn-ileyhe hkm ki:
Mhrl defter gnderp emr-i erf
mcebince kadmden Lahs'da yz
nefer gnll olup yz nefere bir
ulfe virilmee hazne vef itmedi
ecilden on sekiz neferi ref olnm.
Hliy Uyn Sanca Begi olan Osmn
dme izzuh on sekiz nefer kimesneyi
tekml idp tamm yz eyleyp ve
andan mad krk nefer kimesne dah
yazup birer ulfelerin virp: "Ne
temesskle yazup ulfelerin virdn?"
dinildkde Karaman beglerbegisine
yazlm bir emr-i erf ibrz idp
mefhm- erfinde: "Sen ki Karaman
kul yazup Lahs beglerbegisi kethuds
Arslan'a teslm idesin ki varup Lahs'da
noksn zre olan kulun yirine geeler"
diy fermn olnm; sonradan yazlan
mezkr krk nefer kul hakknda emr-i
erf nedr, makbl midr ve yhd
mrn-ileyh Osmn'dan, virdi ulfe
alnur m diy ilm itmisin. mdi,
emrde noksn tekml buyurlup emre
mugyir ihds itmein buyurdum ki:
Mrn-ileyh Osmn'dan bil-emr
yazup ulfelerin virdi kulun
ulfelerin alup mr in hazneye zabt
eyleyp masrife sarf idesin.

Lahsa beylerbeyine: Lahsa sbk Beylerbeyisi Mustafa Bey ile Uyun Beyi

1127 Osman Bey'in kul taifesine verecekleri mevciplerden zimmeti olanlardan tahsil
edilmesi hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Lahs beglerbegisine hkm ki:
Mhrl defter gnderp bundan akdem
Lahs Beglerbegisi olan Mustafa Beg'n
ve Uyn Sanca Begi olan Osmn
dme izzuh'nun kul tifesine
virdkleri mevcibtun sene sitte ve
sittn ve tisa-mie trhinn icml
defteri emn'l-men mhriyle irsl
olnup amm vakt mzyaka zre
olman asl muhsebt defterleri
grilmee yetiilmeyp icml zre
gnderildi diy ilm itmisin. mdi,
mezkrlarun asl muhsebeleri defterleri
grilmek lzmdur. Buyurdum ki:
Muhsebelerin asl ile yirl yirinde
mfredt defterlerinden grp rd
masraflarn birbirine tatbk idp dah
her kimn zimmetinde ml zuhr iderse
mr in tahsl idp zabt idesin.
Muhtc- arz olan yazup vuk zre
bildresin.

Lahsa beylerbeyine ve kadsna: Lahsa sbk Beylerbeyisi Mustafa Bey'in

1128 vefatnda yannda bulunan adamlarn kffra verdikleri eyann buldurulmas ve

bu hususta tahkikat icrasna dair.
Yazld. Beglerbegisi olan Mustafa Beg fevt
Bu dah. oldukda, yannda olan mer ve agalar
ve kul tifesi ittifk idp kffr-
Mrn-ileyhe ve Lahs kdsna hksr ile sulh u salh ecli in ne
hkm ki: mikdr mevcd akas var ise virp ve
Sen ki beglerbegisin, mhrl defter bir altun klcn ve baz hssa espbn
gnderp bundan akdem Lahs ve atlarn dah kfire virp kendlerin
ZET VE TRANSKRPSYON
kurtarup ve bundan mad mezkr
Mustafa Beg'n Katf'de emnet
konlm yz yetmi alt aded hssa
incsi var imi; an dah kfire virmel
olduklarnda incyi ayn ile virmeyp
kimin rehn tarkyla ve kimin bey
tarkyla Karnca Sleymn dme izzuh
ve Katf Kds Mevln Hseyin ve
Zam Hseyin alup akasn kfire virp
atdan ve yarakdan ve espbdan gayr
kfire on ykden ziyde aka
virmilerdr. Bu hakr geldkde zikr
olnan inc, perkende olmamak in
Katf Begi Sultn Ali'ye mektb
gnderp mezkr inc yirl yirinden
herkesn mhriyle alnup Katf
kalas'nda emnet konlmdur. Amm
shibleri: "ncyi alursanuz akamuz
virn" diy niz ideler ve mezbr
Mustafa Beg'n veft haberi geldi
gibi Lahs'da kalan espbnun dah
Uyn Sanca Begi Osmn dme izzuh
zerine varup sanduklarn aup
kardurup defter itmidr. Amm hayl
metrkt zyi olm, haznedrlarndan
ve mla dahl iden agalarndan sl
1129 Lahsa beylerbeyine: Lahsa yaknnda Akayir derbendinde kale inas hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Mrn-ileyhe hkm ki:
Mhrl defter gnderp Lahs
kurbinde vk olan Akyir nm
benderde bir kala bin olnmak
ehemm-i mhimmtdandur. Zira isyn
zre olan Arab, gelen tccrun
gemilerin nehb gret itmekle
benderler mnsedd olup ml- mrye
kll noksn mterettib olmdur. yle
1130 Lahsa beylerbeyine: Mevcipleriyle at ve silhlarn temin etmeyenlerin
isimlerinin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
501
olndukda: "Mrn-ileyh Osmn
dme izzuh ald" diy cevb iderler.
Mrn-ileyhden sl olndukda:
"Kullar ald, ben nesne almadum" dir.
Ol sebebden, haznedrlar ve ktibi ve
mla dahl iden agalar Lahs kalas'na
konlup ve espb ile gir mrn-ileyh
Osmn dme izzuh ve emn'l-men
Hseyin zde kadruh'nun mhriyle
mhrleyp kalada konlmudur diy
ilm itdn ecilden zikr olnan espb
maznna olanlara buldurmasn emr idp
buyurdum ki:
Bu bbda maznna olanlar eger
mrn-ileyh Osmn'dur ve eger sir
hdmetkrlarndan ihzr eyleyp dah
bel u ketm olm ne mikdr aka ve
espb var ise kd marifetiyle grp
teft idp zuhra getrp arz idesin ve
ol incleri dah mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin. Eger alnursa
shiblerine akalar virile ve yhd gir
incleri virile ve bir kimesne ne mikdr
inc alup ve ne bahya almdur, an da
yazup arz idesin.
ki, mahall-i mezbrda kala bin olna,
ml- mrye kll nef olup ve hem
vilyetn ihy ve imretine sebeb olur
diy bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, mahall-i mezbrda kala bin
olnmak ile bir zarar mterettib
olmayup memleket vilyete ve ml-
mrye nefi olup lzm olursa mnsib
olan mahalde bin itdresin. Ve ahd
emna mugyir vaz sudrndan hazer
idesin.
Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON 502

Mrn-ileyhe hkm ki: asl yarak ve yasaka virmeyp n-

Defter gnderp Lahs'da vk olan
gnll tifesi atlarn ve yaraklarn
Bahreyn'de kfire virp kllsi atsuz ve
yaraksuz kalup anun gibi dmen
geldkde kaladan tara kup
muvenete asl meclleri kalmamdur.
Ve Bahreyn'den geldklerinde iki
mevcibleri dah virilp defet ile, "at
ve yarak alun" diy tenbh olndukda
mahall olman atlu ve donlu yarar
yiitler yazlmdur diy ilm itmisin.
mdi, buyurdum ki:
Anun gibi at ve dona kdir olmayup ve
mevciblerin yarak ve yasaa
virmeyenler kimler ise mufassal
isimleriyle defter idp Sdde-i
sadet'me irsl idesin ki geldklerinde
ana gre cevb virile.

Basra beylerbeyine: Katif derbendinde durulmasnn, orann ma'muriyeti ve

1131 Araplarn tecavz edememesi bakmndan mnasip olduu ve dier tarafn da bu

ekilde tedarikli olmas gerektiine dair.
Yazld.
Bu dah.
Basra beglerbegisine hkm ki:
Hliy Lahs Beglerbegisi olan Murd
dme ikblh kazy defterin
gnderp vilyet-i Lahs'nun ve
Katf'n mahsli zamn iridkde
taradan eirr-i Arab kablesi gelp
memleketi harb itdklerinden gayr
dery yzinden Hrmz ve sir bild
keferesinn birden ve ikiden grblar
gelp yollar kesp Katf benderin ve
Lahs kurbinde vk olan benderi
bekleyp yende v revendenn ve
tccrn gemilerin alup ve ml- mrye
dah kll zarar olup Basra'da olan
grblardan kend ile varan grb
mdm Katf benderinde olmak ml-
mrye ve vilyete enfa olup benderler
ziyde mamr olur, mezkr grb top
ve mellhlar ve mretteb dmen
yarayla Katf benderinde durmasn
ilm eylemi. mdi, ber cnib dah
hl olmak ciz deildr. Buyurdum
ki:
Bu bbda onat vechile tedrk idp ol
grb anda kalmalu oldukda ber cnibi
dah tedrk idp hl komayasn.

Diyarbekir beylerbeyine: Lahsa sbk beylerbeyisinin Bahreyn seferinde vefat

1132 ettii, bu arada zyi olan silhlarn yerine yenilerinin tedarikinin gerektiine dair.

Yazld. Katf kalalarnda vk olan yaran

Bu dah.
Diyrbekr Beglerbegisi skender
Paa'ya hkm ki:
Hliy Lahs Beglerbegisi olan Murd
dme ikblh kazy defterin
gnderp bundan akdem Lahs
Beglerbegisi olan Mustafa Beg,
Bahreyn seferine vardukda, Lahs ve
ekserin bile alup gidp kend veft
itmekle hayl yarak zayi olup imdiki
hlde yaraa iddet-i ihtiyc oldun
ilm itmein buyurdum ki:
Araba ile iki aded darbzen ve yz
tfeng tedrk idp Bagdd
beglerbegisine irsl eyleyesin ki ol dah
Lahs'ya sl ide.
ZET VE TRANSKRPSYON 503

Badad beylerbeyine: Lahsa'ya yz kese barut ile Diyarbekir'den gelecek

1133 silhlarn gnderilmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, yz kse brt tedrk

Bu dah.
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Lahs Beglerbegisi Murd dme ikb-
lh mhrl defter gnderp brta
iddet-i ihtiyc oldun ilm itmein
buyurdum ki:
idp muaccelen irsl idesin ve
Diyrbekr'den darbzen ve tfeng
gnderilmek emr olmdur.
Beglerbegiden gelp sana vsl oldukda
bile gnderesin.

1134 Delvine beyine ve kadsna: Krlo kazasnda Novie Kalesi Dizdar Sinan'n
durumunun aratrlmasna dair.
Yazld.
demi Bl'ye virildi.
F 26 abn sene 967
Delvine begine ve kdsna hkm
ki:
Sen ki sancak-begisin demn, Sdde-i
sadet'me mektb gnderp kaza-i
Krlo['da] Novie kalas'nda Novi
nm karyeden be bin aka ile dizdr
olan Sinn, hisr-erlerin cem ve tahrk
idp, let-i harb ile mahkemeyi basup,
tahff-i er idp ve nie fesda bis
oldundan gayr: "Bize cmi gerekmez
namz dah klmazuz" diy n-sez
kelimt idp ve Krlo kds dah
sret-i sicil gndermein buyurdum ki:
Varcak, bi'z-zt mukayyed olup onat
vechile hakk zre erile teft
tefahhus idp. gresin Arz olndu
husslar erile zerine sbit zhir
olursa habs idp arz idesin.

Basra beylerbeyine: Basra'da Zekiyye Kalesi'nin tamirinin, yahut karsnda

1135 yeni bir kale inasnn hangisi mnasip ise gereinin yaplmas hakknda.

Yazld. mukbelesinde yende v revendenn

B-hatt- erf.
avu-bas Behrm'a virildi.
F 23 abn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Basra'da Ze-
kiyye kalas alak yirde olup ve su dah
ziyde olmala kalay su ykup harb
idp tamr olnursa su kenrnda alak
yirde olmala yine su ykup harb itmek
mukarrerdr ve suyun, kala oldu
cnibi cmle alak yirler olup yine ol
cnibde yeniden kala bin olnmak
fermn olnursa dah mnsib yir
olmayup amm suyun ber cnibinde ki
kble cnibidr, yine hemn ol kalanun
yol zerinde sudan zarar irimeyecek
kala bin olnmaa mnsib yir olup
yeniden bin olnmas fermn olnursa
yz bin aka ve kala yirinde tamr
olnursa otuz bin aka vef ider diy
sanca begi ve kds ehl-i vukf ile
tahmn idp ilm itdklerin bil-
drmisin. Buyurdum ki:
Vardukda gresin; arz olndu gibi
eger ol yirde kala lzm ise ve
meremmet ile bir zamn durursa,
meremmet idp ve eger meremmta
kbil deil ise gayr mnsib olan
mahalde yapdurasn. Eger meremmet
olnur ve eger yeniden bin olnur [ise]
ZET VE TRANSKRPSYON 504

onat vechile metn hasn itdrp ve tayn idp isrf itlfdan ziyde hazer
yarar mutemedn-aleyh emn ve ktib idesin.

1136 Medine-i Mnevvere kadsna: Medine-i Mnevvere'de Rstem

Medresesi'ne talebeden bakasnn mdahele ettirilmemesi hakknda.
Paa

Yazld. geldklerinde dahl idp ihrc eyleyp

Husrev Beg'e virildi.
F 26 abn sene 967
Medne-i Mnevvere kdsna hkm
ki:
Hliy Vezr-i azamum Rstem Paa
yesserallh m-yrd ve m-
yeu'nun Medne-i Mutahhara'da bin
itdi medresesinde talebe skin oldu
hucurta yende v revende
kendler skin olduklar istim
olnman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup zikr olnan medresede
talebeden gayr kimesneyi tutmayup
anun gibi yende v revende
geldklerinde ol vechile dahl
itdrmeyesin.

Haslar kadsna: Haslara tbi Kara Halil kynden birer bahane ile ayr

1137 hizmetine gelmeyenlerin inatlarnda srar ederlerse bildirilmesi hakknda.

Yazld. kimesneler reydan olup mcerred

Hssa sarrclardan Dvd'a virildi.
F 22 abn sene 967
Hslar kdsna hkm ki:
Mhrl kazy defterin gnderp
Haslar'a tbi Kara Hall nm karyeden
Varaka b. s ve Murd b. s ve
Mustafa b. Ms ve Mehmed b. Ms
ve brhm b. Ms nm kimesneler:
"Doanclaruz" ve Sleymn b. Murd
ve Kurd b. Murd nm kimesneler dah:
"Doanc-oullaryuz" ve Ramazn b.
Abdullh ve Vel b. Abdullh nm
ind muhlefet idp mr ayr
hdmetine gelmeyp defetle tenbh
olndukda, vech-i mesfr zre ind
muhlefet itdklerin bildrmisin.
Buyurdum ki:
Vardukda, mezbrlar ol vechile ind
muhlefet itdrmeyp beherine yir ihrc idp
hdmetlerin ed itdresin. yle ki, bu defa
dah ind muhlefet iderlerse arz idesin. Ol
vechile haklarndan geline ki sirlerine mcib-i
ibret ola ve min-bad "doancyuz" ve
"doanc-oullaryuzdur" diy kimesneye ind
muhlefet itdrmeyesin.

[Yev]m'l-hams f 20 abn sene 967 [16.05.1560]

1138 Erzurum
hakknda.
beylerbeyine: Ulus taifesi davarlarnn yaylayacaklar yerler

Yazld. Diyrbekr beglerbegisi mektb

Lahs beglerbegisinn demine virildi. gnderp Ulus tifesi yaylaa
F 24 abn sene 967 salvirilmez ise ol cevnibde yaylak
bulnmayup davarlar mzyaka ekp
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
helk olmak ve reynun ekseri py-
ml olmak mukarrer olman
gnderilp Bingl'den yukaru
salvirilmeyp Tercan ve Erzincan
cniblerine varup yaylayup ve zabt
itmek in Gence hkimi Sultn Ahmed
Beg-oullar ve siphleriyle ve
apakur Sanca Begi Sinn dme
izzuh sanca siphleriyle kolup irsl
olnd. Amm anlarunla olmayup ihtiyt
in sana ve beglerbegiline
mteallk olan beglerden Hns ve
Pasin begleri kullaruma ahkm- erfe
gnderilp karavullarn ve csslarn
eksk itmeyp gerei gibi hfz u zabtlar
bbnda muvenet ideler diy tenbh
olnmas hussn arz eyledi ecilden
mrn-ileyhimya her birine mstakl
hkm-i erfm yazlup sana irsl
olnup, buyurdum ki:
Vusl buldukda, gnderilen ahkm-
erfeyi mrn-ileyhimya uladurup
arz olndu zre tenbh tekd idp ve
sen dah ol tarafa gz-kulak tutup ol
karavul ve cssun eksk itmeyp
[Yev]m's-sebt f 22 abn sene 967 [18.05.1560]
1139 Akkirman sanca beyine ve kadsna: stanbul'a koyun gnderilmesi ve koyun
ihra etmek istemeyenlerin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Koyun emninn demi Pervne'ye virildi.
F yevm-i mezbr.
Akkerman sanca begine ve
kdlarna hkm ki:
Hliy koyun emni dem gnderp
vilyet-i mezbrede Defter-i Hkn'de
mahrse-i stanbul'a yazlu olan
celebler, defterde zerine mukayyed
olan koyunlar ihrc eyle diy tenbh
itdkde itat itmeyp kimi dizdr ve
kimi hisr-eriyz diy mcerred taalll
bahne idp ol ecilden her mevsimn
505
dim ahvl etvrlarn tetebbu u
tecesssden hl olmayup fermn-
hmynuma mugyr tayn olnan
mahalden teye germemek bbnda
dakka fevt itmeyesin. Gerei gibi zabt
eyleyesin.
-1138/a-
Bu dah.
Bir sreti Hns begine.
-1138/b-
Van beglerbegi[si] kethudsna virildi.
F 26 abn sene 967
Bir sreti dilcevz begine.
-1138/c-
Lahs beglerbegisinn demine virildi.
Bir sreti Pasin begine.
-1138/d-
Bu dah
Kubd Paa kethudsna virildi.
F 26 abn sene 967
Bir sreti Erci begine.
koyun vakti ile ihrc olnmadun
bildrdi. mdi, koyun huss ehemm-i
mhimmtdandur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, her birinz bi'z-zt
mukayyed olup anun gibi taht-
hkmetinzde vk olan yazlu
celeblerden defterde zerlerine
mukayyed olan koyun bil-tevakkuf ve
bil-kusr tedrk idp her koyun vakti
ve mevsimi ile ihrc idp mahrse-i
mezbreye gndermek bbnda gerei
gibi ikdm ihtimm eyleyp mrn-
ileyh emne onat vechile muvenet
mzheret idp anun gibi defterde
ZET VE TRANSKRPSYON 506

yazlan celeblere vech-i merh zre
taalll bhne iderlerse itdrmeyp,
defter mcebince koyunlarn ihrc idp
gnderesin. Temmerrd ind idenleri
her kim olursa olsun isimleriyle ve
resimleriyle yazup bildresin. Bir
vechile haklarndan geline ki, sirlerine
mcib-i ibret ola. Bu bbda ihml
msheleden ziyde hazer idesin. Sonra
kimesnenn zri makbl olmaz. Ana
gre mukayyed olasn.

1140 Amasya kadsna: Erzurum beylerbeyine gidecek mhrl kesenin ulatrlmas

hakknda.

Bu dah Lahs beglerbegisinn demi Pulad'a Erzurum beglerbegisine mhrl kse

virildi. ile hkmler irsl olmdur. Vusl
F 22 abn sene 967 buldukda, ber-vech-i isticl
uladurasn.
Amsiyye kdsna hkm ki:
Basra beylerbeyine: Merhum brahim Paa'nn Basra'daki metruktndan

1141 paha edenlerin satlmas, dierlerinin stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. baz yararca espblarn mm-ileyh

avu-bas Behrm'a virildi.
F 23 abn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp merhm brhm Pa-
a'nun Basra'da olan metrkt Lahs
Beglerbegisi Mustafa Paa'ya mnhasr
olman demlerine teslm idp irsl
eyleyesin diy sana hkm-i erfm
gnderildkde kethuds olan Hamza
zikr olnan metrktun kabz in
mrn-ileyh cnibinden vekldr diy
vekletin sbit idp marifet-i kd ile
teslm olnm idi. Mezkr kethud dah
Paa'ya alup gidp madsn bunda
alkoyup ol vakitden ber zikr olnan
espb almayup grilmedin ve
espb- mesfrda krkler olup rimek
ihtimli oldun bildrmisin. Buyur-
dum ki:
Vardukda, zikr olnan muhalleftn anda
bah ideni anda bey idp ol diyrda
bah itmeyen espb Sdde-i
sadet'me gnderesin. Ne mikdr
espb bey olnursa ve ne mikdr
gnderildin defter idp bile gn-
deresin.

Diyarbekir beylerbeyine: Sindi Sleyman airetinin ikyet ettii Han

1142 Ahmed'in ahvalinin tahkik edilerek arzolunmas hakknda.

Yazld. ihrc olnup sana gnderildi.

demi Ktib Ali'ye virildi.
F 23 abn sene 967
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sind (?) Sleymn aireti
tarafndan Sdde-i sadet'me arz- hl
sunlup Hn Ahmed'den ikyet
olnman teft olnup hakikat-i hl
malm olmak in arz- hln sreti
Buyurdum ki:
Vardukda, irsl olnan arz- hle nazar
idp iinde mastr olan huss malm
idinp dah onat vechile hakk zre teft
tefahhus eyleyp gresin; mrn-
ileyhden ikyet itdklerinn asl var
mdur, yohsa gayr- vk midr,
nicedr? Malmun oldu zre asl ve
hakkati ile yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 507

Basra beylerbeyine: Serhadde yakn Kzlba'a tbi Durak blgesinin hkimi

1143 Mirza Ali'nin Basra vilyetinin zarar iin kfirle ittifak ettii ve kendisine
mukayyet olunmas hakknda.
Yazld.
avu-bas Behrm'a virildi.
F 23 abn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i mezbre ser-
haddine karb Kzlbaa tbi Durak
nm memleketn hkimi olan Mrz
Ali, bu vilyetn zarar in kfirle
mttefik olup hatt askir, Bahreyn
zerinde iken kend talebi ile bir gemi
kendnn benderine gelp be nefer
kfir gemiden kup gelp mlk olup
bu vilyetn zerine gelp fesd ha-
sret itmek in kfir ile kavl karr
idp ve mezbr: "imdi dah ben siznle
eyledm kavl karr zerindeyim.
Nin Basra'nun zerine gelmedinz?"
diy kfire tekrar mektb gnderp
fikr-i fsidi bu vilyetn zerine
derydan kfir gelp ve kend dah
muvin olup Memlik-i mahrse'ye
zarar iridrmekdr. Eger define re
olmaz ise vilyete kll zarar olmak
mukarrerdr ve dery zerinde dah
kfir gemileri gelp yende v
revendeyi rencde iderler; iskeleler
mnsedd olmdur ve kapudan inyet
olnmas mukaddem arz olnmd,
henz dah gelmemidr diy arz
eyledn ecilden buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda mukayyed olup
eger mezkrdan ve eger gayrdan
memleket vilyete ve rey v
beryya ve kl u bika zarar
iridrmekden hazer idesin. Ahde
mugyir ber cnibden vz sudrndan
ihtiyt idesin.

1144 Diyarbekir beylerbeyine: Ulus taifesi ahvali hakknda Erzurum beylerbeyine ve

dier beylere hkmler yazldna dair.

Yazld. ahkm- erfe gnderilmesin

demi Ktib Ali'ye virildi.
F 23 abn sene 967
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gderp Ulus tifesi ahvlin ve
anlarun hfz in Erzurum
beglerbegisine ve Hns ve Pasin ve
Erci ve dilcevz beglerine dah
bildrdin ecilden ol bbda arz
itdn zre mrn-ileyh beglerbegi
ile mm-ileyhim begler kullaruma
ahkm- erfe yazlup sl in sana
irsl olnd. Buyurdum ki:
Vardukda, her birine irsl idesin.

Budin defterdar Kerim elebi'ye: Hatvan livasna yakn havss- hmyndan

1145 geerek taaddi ve hasara cret eden ekiynn haklarndan gelinmesi hakknda.

Yazld. Budun Defterdr Kerm eleb'ye

Hatvan begi demi Ksm'a virildi. hkm ki:
F 23 abn sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON
Hatvan sanca begi dem gnderp
liv-i mezbra karb havss-
hmyndan Yazirin ve Gng nm
varolar Eri ve gayr harb kalalardan
Memlik-i mahrse'ye hasret ve ehl-i
slm'a mazarrat kasdna gelen atlu ve
piydenn ubr idecek yiri olup nie
eyym ilerine girp saklanup badeh
Pete ile Solnok m-beyninde olan
yollara inp mrr iden
Mslimnlardan niesin dutup esr
itdkden sonra gir zikr olnan
kylerden gep kalalarna varup
mezkr varolar ve havss-
Lahsa beylerbeyine: syan eden sancak beyi Sadun'a ake veren Uyun Sanca
1146 Beyi Osman'n ve nzrn tevkif edilerek verdikleri paralarn tamamen
kendilerinden alnmas hakknda.
Yazld.
demi Polad'a virildi.
F 23 abn sene 967
Lahs beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Lahs'da iki
yz bin aka ile Sancak-begi olan
Sadn nm Arab, mteveff Mustafa
Paa'nun Bahreyn'e mteveccih
olduklarnda: "Bahreyn'e varan asker
krld; vilyet-i Lahs imdiden sonra
benmdr" diy isyn idp memlekete
el uzadup Arb ve eba (?) kend
mhriyle bostnlar ve balar tevz idp
ve havss- hmyndan Vst nm
karyeye tevbiiyle muteber Arablarna
tasarruf itdrp vilyetin zabt itdin
mteveff-i mrn-ileyh Bahreyn'e
tevecch itdkde hfz u hrset-i vilyet
in nevbetci tayn olnan Uyn
Sanca Begi Osmn, mezkr Sadn'un
istikbline kmak istedinde Lahs
Kds Mevln Seyyid Hasan dleri
ve ummen ehl-i kl: "Bu makle
zamnda kaladan tara kmak
mnsib deildr" didklerinde, kat
iltift itmeyp defterdr yirinde olan
emn-i men Hseyin alup hisrdan
tara kup mezbr Sadn'un ayana
varup buludunda mezbr Sadn
508
hmyndan olup sancak-begi
tarafndan dahl olnmamala reys
dah ehl-i fesd harm-zdeleri
ilerinden karmayup fesd iderler diy
ilm itdi ecilden buyurdum ki:
Vardukda, kazyye arz olndu gibiyse,
siyset sancak-beginndr. Ehl-i fesd
her kim olursa olsun fesd enatleri
zhir olup bi-hasebi'-er ve'l-knn
salb siysete mstahkk oldukda
hkm-i kd lhk olup huccet
virildkden sonra mcrimi sancak-
begine teslm itdresin ki lzm geleni
icr itdre.
baz teklft idp mezbr Osmn ve
Emn Hseyin'i yannda tutup hayl
nesneler isteyp ml- mrden alt
ykden ziyde aka almaynca
salvirmeyp bu mikdr nesneyi
aldukdan sonra dah rz olmayup
reynun ehl iyline dest-dirzlk
idp balarn ve baelerin nehb gret
idp ve her sene viregeldkleri
emlkleri humusn bu sene virmeyp ve
Mirez nm karyeden haylce nakd aka
cem idp ve: "imden sonra Lahs be-
nm akarlumdur; her sene mutasarrf
olduum sancaumdan gayr ve halkun
bahdan gayr bu mikdr ml sizden
gasben alurum; siz benm zebnumsz;
memleketi zabt iderm, sizi kaladan
tara kartmazam" diy bu vechile
isyn idp ve hly sana dem
gnderp: "Lahs benm akarlumdur;
hemn hzr idesin. Osmn Beg'den
alduum akay senden dah alurum"
diyp zerimze gelmek tedrkinde
olup ve sen dah Devlet-i hmyna
mnsib oldu zre ceng yaranda
olup ve hemn ki mahsl zamn gele,
mlhid-i mezbr dah gelr. Mahrse-i
Basra azeblerinden nevbetci tarkyla iki
yz nefer nevbetci azeb inyet olnup
ZET VE TRANSKRPSYON
ulala Basra beglerbegisine emr-i erf
sadaka ola ki, zikr olnan azebi ber-
vech-i isticl Lahs'ya gndereler ki t
ki mlhd-i mezbr Memlik-i
mahrse'ye zarar u gezend iridrmedin,
mezbr azebler gelp Lahs'da hzr u
mheyy olalar diy bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Mrn-ileyh Osmn' kalada hfz
idp dah hilf- emr virp telef
1147 Basra beylerbeyine: Badad'dan gelecek silhlarn Lahsa'ya ulatrlmas
hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Basra beglerbegisine hkm ki:
Lahs beglerbegisi defter gnderp ya-
raa ihtiyc oldun arz itmein, iki
kta darbzen ve yz mikdr tfeng
1148 Budin beylerbeyine: nceki Hatvan beylerinin yaptrd evler kimsenin meru
mal deilse sattrlmamalar hakknda.
Yazld.
Hatvan begi demi Ksm'a virildi.
F 23 abn sene 967
Budun beglerbegisine [ve] Bate ?
( )kdsna hkm ki:
Hatvan begi dem gnderp bundan
[akdem] Hatvan begi olanlar demleri
skin olmak in reyya evler
yapdurup, har sancaa tebdl olndukda
zikr olnan evler bizm mlkimzdr
1149 Budin beylerbeyine: Hatvan Kalesi'nin muhafazas iin lzm gelenin hemen
yaplmas hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Hatvan Begi Mehmed, Dergh-
muall'ma kazy defteri gnderp
kala-i Hatvan, Eri nm harb kalanun
aznda serhad yirde olup hfz u hrset
ehemm-i mhimmtdan olup muhfaza
509
itdkleri hazneyi eger Osmn'dur ve
eger nzrdur ve gayr mteveccih
olanlar b-kusr cem u tahsl eyleyp
alup kabz idesin ve ne mikdr tahsl
olnup ve ne mikdar kalur ise yazup
bildresin ve Lahs'nun dah askere
ihtiyc olup anun gibi mahsl in ise
dah azeb yazasn; kadm Lahs
askeriyle gerei gibi memleketi hfz
idesin.
ve yz kse brt sana sl in Bagdd
beglerbegisine hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr eylemeyp irsl
olnan yara ber-vech-i isticl
uladurasn.
diy hara bey ider oldlar. Her varan
sancak-begi demleri in reyya
yeniden evler bin itdrrlerse reyya
ziyde teadd olur. Bu makle sancak-
begi demleri olgeldi evleri gayr
kimesneye satmamak bbnda hkm-i
erf rec eylemi. mdi, buyurdum ki:
Gresin; zikr olnan evler kimesnenn
mlk-i mer deilse bey
itdrmeyesin.
in konlan neferlerden krk nefer
svr Novigrad kalas'na ihrc olnup
ve baz aykon'a ? nevbetci
gnderilmekle kala-i mezbrede cz
nefer kalup mezbr Eri kalas'nun
dim atlu ve piydeleri hle v
hudadan ve fesddan hl olmayup
Hatvan kalas'na tayn olnan neferler,
cmle bir yirde iken hfz asr idp
ZET VE TRANSKRPSYON 510

imdiki hlde muhfazas ziyde
sehldr ve mezbr kala-i aykon
( )'un mstakl dizdr ve
kethuds olmamala nevbetci
gnderilen nefern zabt ve istihdm
asrdr. Mstakl dizdr ve kethud
tayn olnup Novigrad'a ihrc olnan
krk nefer svr gir Hatvan kalas'na
tayn olnmak hussn arz eylemi.
mdi, kalanun hfz u hrseti lzmdur.
Buyurdum ki:
Gresin; her ne tarkla olursa hfz idp
gaflet ile zarar gelmekden hazer idesin.

Edirne kadsna: Edirne'de kalp ake kesen Mehmed'in sorguya ekilmesi ve

1150 suunu itiraf etmezse stanbul'a lt ve edevatyla gnderilmesi hakknda.

Yazld. virdi" diy cevb virp badeh

Edirne kdsna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp mahmiyye-i Edirne'de sbk
zam olan Mustafa, meclis-i era
gelp: "Krd Hoca mahallesi'nde skin
Sinn nm kimesnenn evinde Mustafa
b. Mehmed nm kimesne kalp aka
keser, varup evin basmaa izin taleb
iderin" didkde mezkr, mutemedn-
aleyh kimesneler ile irsl olndukda
mezkr Sinn ile Mustafa'y bir
kuyumc kriyle ve bir rs ve bir
ek ve demrden bir kk tava ve
drt aded pota ve iki berende ve bir per-
gr ve on alt pare yz krk be dirhem
per-grlu kalp ubuk ve yz yigirmi
dirhem an ve yedi aded mekk kalp
aka ile meclis-i era ihzr idp istifsr
olndukda: "Zikr olnan espb bana bir
kimesne Rodoscuk'a getrmek in
[Yev]m'l-ahad f 23 abn sene 967 [19.05.1560]
mahalle-i mezbre mescidinn imm
brhm b. Mustafa ve mezzin Ali b.
Mustafa nm kimesneler meclis-i era
hzrn olup: "Mezbr Mustafa'y
merkm Sinn'un evinde zikr olnan
ubuklarun birin rs zerine koyup
kesp iler iken grdk hidlerz;
ehdet dah eylerz" diy vech-i
merh zre ehdet itdkleri bisden
habs olnup vuk zre ahvlleri ilm
olnd diy bildrmisin. Eyle olsa
buyurdum ki:
Ev shibi mezbr Sinn ne asl demdr ve
hem Edirne'de midr ve ol kalp aka kesen
yalnz ol evde mi olur, yolda ve hdmetkr
var mdur? hidleri yzine karu ehdet
iderler ise bir mikdr rf idp ne zhir olursa
arz idesin. Eger ikrr itmez ise ol lt espblar
ile mezbr Mehmed b. Mustafa'y kayd bend
ile Sdde-i sadet'me gnderesin.

1151 stanbul kadsna: stanbul'da kesilen koyun ve kuzu balarnn bahanelerden

baka yere sattrlmamas hakknda.
Yazld. Aya-Sofya evkfna tbi ba-hneler
Aya-Sofya mtevellsine virildi. tasarruf iden kimesnelern talebleri ve
F 25 abn sene 967 ekvlar ile emr-i erf mcebince
nefs-i selh-hneye varlup kassblar
stanbul kdsna hkm ki: kethuds Sefer ve sir kassblar ihzr
Sbk skb Kds olan Mevln olnup selh-hnelerde boazlanan
Muslihuddn mhrl tezkire gnderp
ZET VE TRANSKRPSYON 511

koyunlarun ve kuzularun balar zikr dkknda boazlanan dah gir ol arada

olnan ba-hnelere bi't-tamm vsl
olmadunun sebebi sl olndukda
bizm selh-hnemzde boazlanan
koyunlarun ve kuzularun balar mezbr
ba-hnelere bi't-tamm vsl olur iken
Silivri-kapus'nda ve Yenikapu'da ve
Yenibae'de dah vakf dkknlarda
boazlanup gir ol mevzda satlur ve
andan gayr Yahdlar iinde be
satlur; zyi olan etlern balardur
diy cevb virdklerinde mezbrn
baclar dah vech-i merh zredr
diy tasdk itdklerin arz eyledi
ecilden, buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan balar gir
baclara ve ba-hnelere virdrp emr-i
erfme mugyir hrice bey
itdrmeyesin.

1152 Rumeli beylerbeyine: Rumeli askerlerinin davarlarn nerede ayrlattklarnn

bildirilmesine dair.

Yazld. Sdde-i sadet'mde lzm olman

Lahs beglerbegisinn demi Pulad'a virildi.
F 26 abn sene 967
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Hliy Rm-ili askeri davarlarn ne
mahalde ayra karup sonra atlar ve
davarlar ahvlin nie tedrk itdkleri
buyurdum ki:
(Boluk) Vardukda, tehr eylemeyp
Rm-ili askeri ummen davarlarn ne
yirde ayra karmdur ve ayrdan
sonra atlar ve davarlarnun huss
nice tedrk olnmdur; al-vechi't-
tafsl yazup arz idesin.

1153 Moha Beyi Mehmed Bey'e: Be kralnn, Erdel kralnn oluna evlendirecei
kzyla beraber baz kale ve memleketler vereceine dair.
Yazld. virp vilyet-i Erdel zabtna Tra Frenc
demi Mehmed'e virildi. nm melna be bin asker koup
F 26 abn sene 967 gndermek mukarrer old diy haber
getrp gir haber in csslar irsl
Moha Begi Mehmed Beg'e hkm eyledn bildrmisin. Buyurdum ki:
ki: Vardukda, gir ahvl etvrlarn ve
Mektb gnderp bu serhadler emn fikr-i fsid ve hayl-i ksidlerin dim
emn zre olup lkin Pe cnibinden tetebbu u tecesss idp vkf olduun
mutemed csslar gelp Erdel ahbr- sahhay ilmdan hl
vilyetinde olan Kral-olna Pe Kral olmayasn.
kzn virp yanna alacak olup, Pe
tarafndan baz kalalar ve memleketler
orum beyine ve kadsna: Canik Sanca Beyi Ali'nin reyya ktlnden

1154 ve bid'atler ihdsndan dolay hakknda tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. orum begine ve orum kdsna

Mehmed avu'a virildi. hkm ki:
F 15 Ramazn sene 967 Hliy Erim kds mektb gnderp
Canik Sanca Begi olan Ali dme
izzuh'nun reyya mft meccnen
ZET VE TRANSKRPSYON
tavuk ve yem ve odun salup ve erile
baz kimesneler tazr olndukda tekrr
tazr idp knndan ziyde cerme alup
ve cebr ile nikh itdrp ve bi'l-cmle
Sdde-i sadet'den merf olan
bidatler bunda crdr. rey tifesi
gyetle muztarib'l-hl olmlardur diy
arz itmein buyurdum ki:
Bi'z-zt kaz-i mezbra varup dah
anun gibi kaz-i mezbrdan mrn-
ileyhden ve demlerinden arz olndu
zre kimesne gelp ekv idp dav-y
1155 Msr beylerbeyine: Valide Sultan Evkaf zevidinin Msr hazinesi ile beraber
gnderilmemesi sebebinin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Msr avularndan Ali avu'a virildi.
erkise Agas Ali Aga'ya sl in.
F 27 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy ferzend-i ercmend olum Selm
tle bakhu vlidesi merhme Sultn'un
mahrse-i mezbrede vk olan
evkfnun zevyidi imdiye dein
1156 Msr beylerbeyine:
gnderildiine dair.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 27 abn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Dergh- muall'm silhdrlarndan
kdvet'l-emsil s tayn olnup
hkmleri ve defterleri virilp irsl
1157 Segedin Beyi Dervi Bey'e: Segedin Kalesi mahzeninin tamiri hakknda.
Yazld.
Segedin hisr-erlerinden Blk-ba Haydar'a
virildi.
F 26 abn sene 967
512
hakk iderlerse husamy beraber idp
bir defa erile fasl olmayan
kazyyelerin ber-mceb-i er-i erf
hakk zre erile teft eyleyp gresin;
arz olndu zre mrn-ileyhn
teaddsi sbit olursa, her kimn hakk
sbit olursa ashbna hkm idp
alviresin. Zikr olnan kdlndan
gayr har sancanda kimesne gelp
ekv iderse anlar dah erile grp
amm nesne sbit olmazsa gayr
kazdan gelenleri istim itmeyesin.
Astne-i sadet'me irsl olnan hazne
ile gnderilgelmidi. Bu sene
gnderilmemee bis nedr? Malm
olmak lzm olman buyurdum ki:
Vardukda, evkf- mezbrenn zevyidi
hazne ile irsl olnmamaa bis nedr?
Bildrp vk olan zevyidi gir
hazneye irsl idesin.
Surre emanetine Silahdar sa'nn tayin olunup
olnd. Amm ktib tayn
olnmamdur. Buyurdum ki:
Surre emneti ol cnibden bir yarar ehl-i
kalem mstakm kimesneyi ktib
tayn eyleyp kadmden irsl olndu
zre sadakt teslm idp irsl idesin.
Segedin Begi Derv Beg'e hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Budun beglerbegisi mektb gnderp
senn in mrn-ileyhe mektbun
gnderp kala-i Segedin'de olan
mahzen harb olup iinde olan lt-
harb dah harba mteveccih olmak
zre olup harb olan yirleri dah bi'l-fil
tamr olnup kiremid ile rtilrse
1158 Tatar hanna: Bodan voyvodas adamlarnn Moskov tarafna gitmelerine
mni olunmamas hakknda.
Yazld.
Tatar Hn'na hkm ki:
Bodan voyvodas mektb gnderp
harc meslihi in bundan sbk
demleri Moskov vilyetine varup
semmr ve tinnn krkleri ve balk dii
alup gelrler imi. imdiki hlde Lih
tifesi Moskov keferesiyle advet zre
olmala demlerine Moskov'a gitmee
mni olduklarn ve hly zikr olnan
demleri Tatar iinden zikr olnan
husslar in Moskov'a gep gitmek
Biga sanca yayalar beyine: Bilecik madeni iine noksan
1159 gnderilmemesi ve bu hususta ihmal gsterenlerin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Zam Hasan'un demi Mehmed'e virildi.
F 27 abn sene 967
Biga sanca yayalar begine hkm
ki:
Bilecik madeni hdmetine tayn olnan
Zam Hasan mektb gnderp yaya-
balar hdmete tayn olnan yayalar
tamm getrmeyp eksk getrrler,
513
tahmn-i sahh ile tahmn olnup otuz
bin aka ile ancak olur diy bildrmein
buyurdum ki:
Arz olndu gibi ise kala-i mezbreyi
tamr itdrp isrf itlfdan hazer
idesin.
bbnda iczet taleb idp demlerine
dahl olnmamak in hkm-i cihn-
mutmuz rec itdi ecilden gerekdr
ki, stne-i sadet-medr ve Sdde-i
seniyye-i gerdn-iktidrmuza olan
ubdiyyet ihtissnuz muktezsnca
mezkr voyvodanun demleri arz
olndu zre vilyet-i Tatar iinden
Moskov vilyetine gitmel olduklarnda
er-i erfe mugyir dahl taarruz
olmamak bbnda env- mes-i
cemlenz zuhra getrile.
yaya
hdmetde ihml iderler diy
bildrmein buyurdum ki:
Hdmet-i mezbr mhimmtdandur; onat
mukayyed olup sancauna mteallk olup
nevbeti olan yayalar ve yaya-balarna
kardup bi't-tamm getrdp emr zre hdmet
itdresin. hml mshele itmeyp ikdam
ihtimmda dakka fevt itmeyesin. yle ki,
hdmetlerinde teksli olup yayasn tamm
getrmeyp ihml zre olan yaya-balar
kimlerse isimleri ile yazup arz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
[Yev]m'l-isneyn f 26 abn sene 967 [22.05.1560]
1160 Rodosuk kadsna: Rodosuk'ta Byezid'in ktillerinden Davud ile Hseyin'e
siyaset olunmas hakknda.
Yazld.
Arz getren Hamza'ya virildi
F 27 abn sene 967
Rodoscuk kdsna hkm ki:
Mektb gnderp kasaba-i mezbrede
Hanpaa-ol mahallesi'nde mecrhan
maktl olan Byezd'n zevcesi ve
oullar Hseyin ve Dvd nm
kimesneleri meclis-i era getrp:
"Babamuz mestane eve giderken bunlar
darb idp koynndan be bin akasn
alup be gnden sonra ol darbdan fevt
old" didkde, mezbrlar inkrla cevb
virp badeh Hseyin ikrr idp:
"Mezbr Byezd, Vanhar ile rb-i
hamr idp ve Vanhar dah Byezd'n
koynnda aka sezp Dvd ile
mvere idp, Byezd'i ben gice evine
alup giderken sen gel akay al didkde,
Dvd dah Byezd'n bana toyaka
ile urup mecrh eyledkde koynndan
akay alup Vanhar, yolmuz basdlar
diy feryd idicek, Mslimnlar gelp,
seni kim urd diy sorup ve Byezd
Kocaeli sanca beyine ve znikmid kadsna: Matbah- mire iin gereken
1161 odunun gnderilmesi ve kimseye gemi aac kestirilmemesi hakknda.
Yazld.
ehr-emnine virildi.
F 26 abn sene 967
Koca-ili sanca begine ve znikmid
kdsna hkm ki:
ehr-emni gelp bundan akdem
Matbah- mire'me odun getrmek in
kaz-i mezbreden on alt pre karye
tayn olnup ve ol cevnibde kimesneye
gemi bin itdrmemek emrm olm
514
dah Vanhar bilr didkde, Vanhar'
habs idp drt gnden sonra Vanhar
kefl ile kup ol gn imz bir yire
gelp bana dah hisse viricek olup bir
b kenrnda hisse iderken Dvd
Vanhar'a kakyup kalkup bala
boazlayup ikimz Kurnal nm
mevzda bir pnara brakduk, zerine
bir ta dah brakduk" didkde, huss-
mezbr Dvd'dan dah sl olndukda
bi't-tav ikrr idp:"Hseyin'n takrri
gibi olmdur; ikisi bile benm
darbumdan fevt old" didkde Dvd'un
ahvli mahallesinden sl olndukda,
gice ve gndz lt- harbile yrr
diyp ve Hseyin'n mahallesi halk
dah Hseyin in, iki- ay vardur ki
Dvd ile ba komdur didklerin arz
ittn ecilden mezbrn Dvd ile
Hseyin'e siyset olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Mezbrlar siyset idp emrm yirine
vardun yazup bildresin.
iken, hly gir ol cevnibde emre
mugyr gemiler bin olnmak ile zikr
olnan karyeler halk: "Gemi aac
getrmekle odun meslihi muattal
kalur" diy arz eyledi. mdi, bundan
akdem ol cevnibde asl v kat
kimesneye emre mugyir gemi bin
itdrmeyesin diy emrm olm idi. Ol
emr-i erfm kem-kn mukarrer olup
ZET VE TRANSKRPSYON 515

ve odun huss dah mhimmtdan
olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup zikr olnan kdlkdan
her sene mr in tayn olnan odun,
odun hdmetine tayn olnan kur
halkna bi't-tamm kesdrp mahall-i
memra getresin, b-kusr teslm
idesin. hml msheleden ziyde
hazer idesin. Min-bad eger zikr olnan
kur halkna ve gayra emre mugyir
gemi aac kesdrmeyp ve
yapdurmayup emr olnan odun
kesdrp irsl itmek bbnda dakka
fevt itmeyesin. yle ki, ihml idp
odun nks kalup ve yhd defter ile
gelmeye, asl zrinz makbl olmak
ihtimli yokdur. yle bilesin.

1162 Haslar kadsna: Mirahur tarafndan mr otluk ve saire ilerinde kullanlan

kyler halkna mdahele olunmamas hakknda.

Yazld. olduklar hdmete istihdm olnmalarn

Mevcdtc Hasan eleb'ye virildi.
F 26 abn sene 967
Hslar kdsna hkm ki:
Taht- kaznda kadmden mr-i ahur
tarafndan mr otlua ve sir hussa
istihdm olnan kur halkna hricden
dahl olnmayup kem-kn memr
emr idp buyurdum ki:
Anun gibi taht- kaznda vk olan kur
halkn kadmden mrn-ileyh
tarafndan istihdm olnugelen
hdmetden gayr har kimesneye hdmet
teklf itdrmeyp teadd itdrmeyesin.
Memr olduklar hdmetlerin kem-kn
ed itdresin.

Kuds-i erif beyine ve Kads Abdurrahman'a: Hizmette gayreti grlen

1163 Kuds-i erif ve Halilrrahman Evkaf mtevellisi Mehmed'in muhasebesinin

grlerek bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Hall'r-rahmn Nzr Aleddn'e virildi.
F 26 abn sene 967
Kuds-i erf begine ve kds
Abdurrahmn'a hkm ki:
Mektb gnderp Kuds-i erf ve Hal-
l'r-rahmn aleyhi's-salt ve's-selm
hazretleri evkfna mtevell olan
Mehmed'n her vechile yararlanup ve
keml-i emnet istikmet ile mevsf
olup mtevell olaldan ber env-
mes-i cemlesi zhra gelmidr diy
terakk recsna arz itmisin. mdi,
buyurdum ki:
Mezbrun muhsebesin grp say ki-
fyesi ne mikdrdur ve ne
mddelerdedr ve sbk olan
mtevelllerden muhsebesinde ziydesi
var mdur? Yazup bildresin.

Bodan voyvodasna: Memlik-i mahrseden Bodan snrna davarlarn

1164 geirenlerden alnan gzete ve mahsul rlerinden baka bir ey alnmamas

hakknda.
Yazld.
demi Hrso'ya virildi. Bodan voyvodasna hkm ki:
F 25 abn sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON
Mektb gnderp Memlik-i mahrse-
'mden Bodan snurna davarlarn
gerp zirat eyledklerinde davarlar
andan gzete ve terekelerinden r
alnugelmi iken hly Ac-dere nm
karye ve yannda iki karye ve Dobrca
vilyetinden baz kimesneler davarlarn
getrp Bodan snurna gerdkde
nesne virmedklerin arz idp sbk bu
Bodan voyvodasna: Kral stefan'n Kral Ferendu ile olan mnasebetlerine
1165 ait mektubu zerine, o canibin ahvalinin aratrlmasndan hli kalnmamasna
dair.
Yazld.
Bu dah.
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem stefan
Kral mektb gnderp Neme tifesi
vilyetine duhl itdi didi huss ile
kendn muvenet in emr mcebince
ol cnibe varmak ahvlin ve mezkr
kralun Ferendu Kral ile olan husslarn
ve bzergnlarun cenb- emret-meb
Hn dmet melhi tarafndan Moskov
1166 Dubrovnik beylerine: Gzleri karlan kfirin mrafaas iin bir vekil
gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Lutf avu'a virildi.
F 26 abn sene 967
Dubrovnik beglerine hkm ki:
Bundan akdem gzlerin karduunuz
kfir, Sdde-i sadet'me gelp zhr-
tezallm eyledkde demlerinz ile
mrfaa olnup bu hussun grilmesine
biz vekl deilz diy cevb virdkleri
516
huss in virilen hkm-i erfi dah
gndermisin. mdi, ol emr-i erfm
kem-kn mukarrer olman gir sana
irsl olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, emr-i sbk ile amel
idp emre mugyir ve kadmden
olgelene muhlf, reydan ziyde
nesne alnup teadd olnmakdan hazer
idesin.
cnibine ticret in varup gelmesin
bildrmisin. Her ne ki ilm itmi isen
pye-i serr-i lya arz olnup ilm-i
erfm muht olmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, min-bad ol cnibn ahvl
etvrn tetebbu u tecesssden hl
olmayup fikr-i fsid ve hayl-i ksidleri
ne idin malm idinp vkf olduun
ahbr- sahhay ilmdan hl
olmayasn.
ecilden yarar vekllerinz gnderilmesi
lzm olman buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp huss-
mezbrun erile grilmesiyn bir
vekl nasb idp gnderesin ki gelp
bunda mrfaa-i er-i erf olup
mezkrun edsxlvii erile grilp fasl
ola.
ZET VE TRANSKRPSYON 517

Rum Beylerbeyisi Hzr Paa'ya: Mteveff Kasm voyvodann adamlarnn

1167 ikyete mebni hallerinin aratrlarak bildirilmesi hakknda.

Yazld. emr idp ve arz- hln sreti ayn ile

Husrev Beg'e virildi.
F 27 abn sene 967
Rm Beglerbegisi Hzr Paa'ya
hkm ki:
Hliy il-voyvodas olup fevt olan
Ksm Voyvoda'nun demlerinden
ekv olnup Sdde-i sadet'me arz-
hl sunlman teft olnup grilmesin
ihrc olnup sana gnderilp buyurdum
ki:
Vusl buldukda, arz- hlde mastr olan
ahvli malm eyleyp dah mezkrlar
her kandeyse ele getrp teft eyleyp
zuhr iden mevdd yazup bildresin.
Bu huss kimesneye if itmeyp ele
getrp gresin.

[Yev]m'l-erbi f 27 abn'l-muazzam sene 967 [23.05.1560]

1168 Van beylerbeyine: ran canibine tecavzn men'i ve ahde mugayir

hareketlerden kanlmas hakknda.

Yazld. kend tevbii ile Seldz lkesine gelp

Kethudsna virildi.
F 29 abn sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem te cnibn Megri Begi
Resl dme izzuh ile Derbz lkesinde
nizlar olup cenb- emret-meb
Sultn Hseyin dmet melhi emr ile
grp kadm Megri tasarrufnda kury
yukaru cnibden tasarruf olnugelinp
badeh eyh Haydar'a ilhk itdkleri
kury tayn idp defter gndermein
sreti ihrc olnup sana gnderilp
ahvle vkf olup dah har tarafeyn
ahde mugyir hara dahl itdrmeyp
sulh u salha mugyir vaz itdrmeyesin
diy emrm olm idi. Ol zamndan
ber ne vechile malmun olup ve
tenbh itdn bildrmedn. Hliy
dah te cnibden mrn-ileyh
Resl'den Megri lkesine dahl ider ve
Ba-auk-ol B-Sad'n birder-
zdesi Aleddn yz nefer Krd ile
Seldz lkesine gelp harmlik idp
reynun gv gsfendin alurlar ve
Uni Hkimi Kara Ysuf-ol Zeynel,
gice ile reynun hnelerinde kalup
harmlik iderler ve Biradost Ekrd
dah be-gyet hadden tecvz idp
teadd iderler diy ekv olnd. mdi,
ahd emn iinde ahde mnkz ber
cnibden bu makle vaz olmak asl
ciz deildr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup eger zikr olnan tife
ilm olndu zre te cnibe zarar u
ziyn itmiler ise ki zhir ola, asl tehr
itmeyp erile mteveccih olan
zararlarn, idenlere tazmn itdrp dah
min-bad eger zikr olnan tifedr ve
eger sir ol serhadlerde olan mer ve
sir halkdur, bir vechile tenbh tekd
eyleyesin ki, mdmki te cnibden
sulh u salh mnf bir vaz sdr
olmaya, riyet-i ahdde her biri mcidd
olup ber cnibden muhede-i erfme
mugyir te cnibn eger reysna ve
eger sir husslarna dahl taarruz
itmeyeler. Bade't-tenbh mtenebbih
olmayup emre mugyir i idenleri her
kim olursa isimleri ve resimleriyle
bildresin ki haklarndan gelinp
ZET VE TRANSKRPSYON 518

sirlerine mcib-i ibret ola ve bu Fi'l-vk ilm olndu gibi dahl olm
husslarun asl ve hakkati ile tamm mdur ve idenler kimlerdr? Bildresin.
malm idnp dah yazup bildresin.

Menemen kadsna: Foa Kalesi'ndeki Yahudileri rencide edenler hakknda

1169 evvelce verilen emr-i erifin buldurulup gnderilmesi hakknda.

ZET VE TRANSKRPSYON 519

Yazld. btlanuzdur siz katl eylednz" diy

Menemen kdsna hkm ki:
Bundan akdem Ferendu'dan gelen
Agrilyanus nm Yahd htn
tarafndan Salamonus nm Yahd
gelp Foa kalas'nda mezkreye tbi
baz Yahd skin olup kala-i
mezbrede maktl dem bulnsa
Mslimnlardan baz kimesneler
demini kendlere drmemek in
mezbr Yahdlere: "Bed-nmnuzda
Mslimn ve kfir kanndan
ekmeinze halt eylemek yn-i
kimi davc ve kimi hid olup
mezbrlar rencde eyledklerin arz
eylemein ol bbda emr-i erfm
yazlup mezbrlara virilmi idi.
Buyurdum ki:
Zikr olnan hkmi sana iletmiler ise
alup mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin. Eger henz iletmemiler ise
mezbr her kandeyse bulup hkm-i
erfi taleb idp alup gnderesin; asl
taalll itdrmeyesin.

1170 Bursa kadsna: Kuyumcu Abdi ile Simav Fatma'nn hapsi iin Rodos'a
gnderilmesi hakknda.
Yazld. teslm olnmalarn emr idp buyurdum
Mahrse-i Burusa'dan Seyyid Ysuf'a virildi. ki:
F 28 abn sene 967 Emrm mcebince mezkr kuyumc
Abd'yi mezkre Ftma ile yarar
Burusa kdsna hkm ki: demlere koup mahrse-i Rodos'a irsl
Mahrse-i mezkrede Sucuk-pnar idp sanca begine teslim itdrp
dimekle marf mahalle, kuyumclardan iledp teslm eyledklerine mrn-
Abd ve Simavlu-kz dimekle marfe ileyhe b-temessk getrdp Sdde-i
Ftma nm htn habs olnmak in sadet'me gnderp arz eyleyesin.
Rodos'a gnderilp sanca begine

1171 Rodos beyine: Yukarda ad geenlerin hapsedilmeleri hakknda.

Yazld. itdklerine ellerine temessk virp dah

Bu dah.
Bir hkm dah Rodos begine ki:
Mezkr kuyumc Abd ile mezkre
Ftma nm htn Burusa kds sana
gnderdkde alup iledp teslm
mezkr ve mezkreyi habs idp emr-i
erfm olmadn habsden tlk
itmeyesin.

[Yev]m'l-hams f 28 abn'l-muazzam sene 967 [24.05.1560]

1172 Sultann beyine ve Eskiehir kadsna: Srice nam mevzide maktul bulunan
Musa'nn ktillerinin sorguya ekilip bildirilmesi hakknda.

Yazld.
ZET VE TRANSKRPSYON 520

Kd-asker eyidp emr zre yazld. Ana gre
yazld.
Arz getren Kaya Ali nm kimesneye virildi.
F gurre-i Ramazn sene 967
Sultn-ni begine ve Eskiehir
kdsna hkm ki:
Hliy sen ki Sultn-ni begisin, Der-
gh- muall'ma mektb gnderp
Ms nm kimesne Eskiehir
kdlnda Srice nm mevzda
mecrhan maktl bulnup vrisleri:
"Bizm maznnamuz kaz-i mezbrda
skin olan Pere ve Abd ve Ms ve
har kazda skin mezkrlarun erki
Bykba nm hrsuzdur" didklerinde
andan mads ele gelp sl
olndukda mezkrlardan Abd ikrr
idp: "Maktl-i mezbr biz drdimz
katl eyledkde kapuya brakduk,
esbbn ve katrn alduk; badeh katr
ve bir kanlu yorgan[] Oklu-Bl nm
mahalde brakduk" diy ikrr idicek
mezbr katr ve yorgan, mahall-i
mezbrda bulnup sir yoldalar inkr
itmein karyeleri halkndan ve sir
etrfda olan kurdan keyfiyyet-i hlleri
tefahhus olndukda: "Ellerinde nesne
grmedk, lkin balar mezkr Pere
ey kimesne deildr; bu makle fesd
sdr olmak cizdr ve maktl-i mezkr
ile advet-i sbkas dah vardur"
didklerin ve yarar keflleri olmayup
kaz-i mezbre kalasnda habs
olnduklarn bildrmisin. mdi, mezkr
Pere'ye rf olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Emrm zre mezkra rf-i marf idp
ahvli neye mncer olur ise yazup
bildresin. Katl itmeyp telef-i nefsden
hazer idp rf-i marf ile gresin.

Hdvendigr sanca beyine: Bergama Kalesi Dizdar Ali'nin katlinde

1173 maznun Muharrem ile hizmetkrlarnn stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. Muharrem kullar teft olndukda

demi Gazanfer'e virildi.
Fi't-tarihi'l-mezbr
Hdvendigr sanca begine hkm
ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Bergama kalas'nda maktl
olan Dizdr Ali'nn ol Mehmed ve
zevcixlviii Kamer (?) yedlerinden vrid
olan hkm-i erf mcebince mahall-i
hdisede cem olnup maznna olan
zerine erile nesne sabit olmayup
thmet-i sbkalar dah bulnmayup
maktl-i mezbrun vrisleri
zimmetlerin ibr itdkleri ecilden fasl-
husmet olnd diy bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Mezbr Muharrem ile hdmetkrlarn
kayd bend ile yarar demlere koup
Sdde-i sadet'me gnderesin.

Bolvadin ve Barnl kadlarna: Vezir Rstem Paa tarafndan yaptrlacak

1174 han iin gereken kerestelerin arabalarla yerine naklettirilmesi hakknda.

Yazld. Bolvadin ve Barnlu kdlarna

Husrev Beg'e gnderildi hkm ki:
F 29 abn sene 967 Hliy dstr- ekrem mr-i efham -
il hirih-Vezr-i azamum Rstem
Paa edmallh iclleh'nun rzen
ZET VE TRANSKRPSYON 521

lillhi tel ebn-i sebl in bin
olnacak hn mhimmt in lzm
olan aac dalardan kesdrp getrmek
in araba lzm olman buyurdum
ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz
mukayyed olup zikr olnan hn in
lzm olan keresteyi kesdrp getril
olduklarnda cret ile kir arabalar
bulup ihrc idp gnderesin ki kesilen
yirden zikr olnan aalar arabalarna
tahml idp bin mahalline getrp her
biri ecr-i misl ne ise alalar. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur; ana gre
mukayyed olup ihml itmeyesin.

Gelibolu'da Voyvoda Mehmed'e: Anadolu'dan derya seferine gitmeleri

1175 emrolunan sipahilerin gemilerle gnderilerek Meazir adl mahallin korunmasna

dikkat edilmesi hakknda.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
Gelibol'da kapudan tarafndan
Voyvoda olan Mehmed'e hkm ki:
Hliy vilyet-i Anadol'dan dery
seferine emr olnup irimeyen siphler
cmle yz altm drt neferdr. Sennle
Gelibol etrfnda sbk Tuzla emnin,
levend aldu Mezir ()nm
mahalli ve sir ol cevnibde hfz u
hrseti lzm olan mahalleri hfz itmek
in tayn olnup buyurdum ki:
Zikr olnan siphleri defter idp tayn
olnan gemilere koyup dah tehr
itmeyp muaccelen varup ol cevnibi
gerei gibi hfz u hrset eyleyp
Kurtas'dan (?) ve sir levend
tifesinden yallara ve reyya zarar u
gezend iridrmeyesin.

1176 Semendire sanca beyine: Serhadde olan hazinenin stanbul'a gnderilmesi

hakknda.
Yazld.
Bayrm Beg'n karnda Pr eleb'ye virildi.
F 29 abn sene 967
Semendire sanca begine hkm ki:
Hliy serhadde olan hazne, Sdde-i
sadet'me gnderilmek emr
olnmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, emrm zre anda olan mr
akay hisr-erlerinden ve gayrdan
kifyet mikdr mutemedn-aleyh
kimesneler ile Sdde-i sadet'me irsl
eyleyesin ve gnderdn demlere
tenbh tekd eyleyesin ki yolda ve
izde, menzilde ve merhilde, gicelerde
ve gndzlerde onat [vechile] hfz u
hrset eyleyp emn slim getrp
teslm eyleyesin.

1177 Erzurum beylerbeyine: Kk Ardahan nahiyesi iin Germcek Kalesi'nin

tamir ettirilmesi hakknda.

Yazld. Erzurum kullar blk-bas olup timara tezkire

getren Mahmd'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F 2 abn sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Kk Ardahan
nhiyesi enelmek zre olup amm
ziyde serhadd olup fetret zamnnda
iltic olncak bir kalas olmayup
Germcek kalas enlikden bad yirde
ve vakt-i hcetde rey snmaa
kbiliyyet ve vsat olmayup bundan
evvel mhimmtna on bin aka
virilmek fermn olnm iken gerekl
kala olmamaile virilmeyp kalmdur.
Zikr olnan on bin akadan mad otuz
bin aka dah Gle kalas tamri in
virilp Germcek kalas hedm olnup
mstahfzlar ve zahre ve yara zikr
olnan kalaya gnderilmek mnsibdr
diy Mmervn Sanca Begi Mrz Ali
[Yev]m'l-ahad f gurre-i Ramazn'l-mbrek sene 967 [26.05.1560]
Ktahya ve Karahisar kadlarna: Uak kazasnda haklarnda tahkikat
1178 yaplmas emredilenlerin ele geirilip bunlarda hakk olanlarn haklarnn
denmesine dair.
Yazld.xlix-
Mektb gnderenlerden Baba-yani
karyeden Abdlbk'ye virildi.
F 2 Ramazn sene 967
Ktahya ve Kara-hisr kdlarna
hkm ki:
Sen ki Ktahya kdssn, Lzikyye
kdsiyle mektb gnderp kaz-i
Uak'dan Pr Mehmed ve Mustafa ve
Mahmd nm kimesnelern teftlerine
hkm-i erf vrid olup gaybet itdkleri
ecilden ve bunlardan gayr Gbek-ol
Memi nm kimesneden dah ekv
olnman, teftine mberet
olndukda Lzikyye kdsna Antliyyel
kazs virilmekle teft olnmaduklarn
522
mektbiyle ve sir ehl-i hibre ilm
eyledklerin ve zikr olnan kalanun
krk bin aka ile krk-elli gnde tamri
myesserdr diy arz eyledn ecilden
buyurdum ki:
Vardukda, arz itdn zre ol kala
hedm olnup zikr olnan kala tamr
olmasnun memleket vilyete nefi var
ise zikr olnan kalay hedm idp
mstahfzlarn ve dah varup tamr
olnacak Gle kalas'na ihrc idp dah
kala-i mezbreyi gerei gibi tamr
termm idp metn hasn itdresin.
Amm isrf itlfdan hazer idesin ve
zikr olnan kala tamr olnmala m-
beyde olan sulh u salha mugyir vaz
olmakdan hazer eyleyesin.
bildrmisin. mdi, mezbrlar teft-i
nm mm olnmak emr idp buyurdum ki:
Mezbr Gbek-ol'n ve zikr olnan
nefer kimeneleri dah her kandeyse ele
getrp kayd bend ile bu bbda
mbir tayn olnan avuum Yakb'a
teslm itmek in Anadol
beglerbegisine hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Mrn-ileyh mezkrlar ele getrp
mm-ileyhe teslm itdkde,
mezkrlardan her kim gelp dav-y
hakk iderse husamy beraber idp bir
defa erile fasl olm olmayup ve on
be yl terk olnm olmayan davlarn
hakk zre ber-mceb-i er-i kavm
teft idp gresin; anun gibi
mezbrlarun zerinde kimesnenn
ZET VE TRANSKRPSYON
hakk sbit olursa ashb- hukka
haklarn b-kusr alvirp dah ne
mikdr kimesnenn hakk sbit olup
alvirildin ve ne makle mddeler
sbit oldun mufassal defter idp
yazup bildresin. Amm hn-i teftde
Ayn kimselerin ele geirilmeleri hakknda Anadolu beylerbeyine hkm.
1179
Yazld.
Bu dah.
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Hliy Gbek-ol ve kaz-i Uak'dan
Pr Mehmed ve Mustafa ve Mahmd
nm kimesnelerden mukaddem ekv
olndukda teft in hkm-i erf
virilp ele gelmeyp gaybet itdkleri
arz olnman gir teft olmalar emr
olnup ol bbda Dergh- muall'm
Budin beylerbeyine: Estergon beyi olanlarn aa kalede oturmayp yukar
1180 hisardaki sarayda ikamet etmeleri sebebinin bildirilmesine dair.
Yazld.
Dergh- muall avularndan Hac avu'a
virildi.
F 2 Ramazn sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Usturgon dizdr mektb
gnderp Usturgon begi olanlardan
aaa kalda skin olgelmiler iken
hly gelen sancak-begleri aaa
kalada olmasna rz olmayup yukaru
hisra kup sarya girp skin olurlar.
B-vcd ki saryun iersinde vk
olan mahzenler kimi brt ve kimi
zahre ve kimi lt- cengile ml--ml
olup imdiye dein begler olmamala
haznenn hfznda dakka fevt
523
tamm hakk- sarha tbi olup h bir
cnibe meyl muhb itmeyp
kimesneye hilf- er-i erf i
olmakdan ve hilf- vk kazyye arz
olmakdan hazer idesin.
avularndan Yakb tayn olnup
buyurdum ki:
Vardukda, mezkrlar her kandeyse
bulup ele getrp kayd bend ile zikr
olnan avuuma teslm eyle[ye]sin ki
emr zre mahall-i hdisede teft olalar.
Mezkrlarun ele gelmeleri mhimmt-
dandur. Ana gre mukayyed olup ele
getresin; Sonra zr makbl olmaz.
Emrm zre ele getresin.
olnmayup zarar u ziyn olmamdur.
imdiki hlde begler saryda skin
olmaile demlerinden hazneye te
veya gayr sebeble zarar u ziyn olmak
ihtimli vardur diy arz itmein
buyurdum ki:
Kazyye arz olndu gibi olup sancak-
begleri aaa kalada olgelmiler iken
gelp saryda skin olmaa bis
nedr? Anda skin olmak lzm mdur
ve ne trhde olmdur? Ve begler
yukaruda skin olmak lzm oldu
takdrce hazne ile mahlt olmak
mnsib deildr. Hazne har yire mi
nakl olmak gerekdr, nicedr? Grp
dah yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON
Vize beyine: Babaeski'ye tbi bir kyde adam katleden, ev basp eya
1181 yamalayan kimselerin behemehal ele geirilip eriate gre haklarnda muamele
ifasna dair.
Yazld.
Hseyin avu'a virildi.
F 2 Ramazn sene 967
Vize begine hkm ki:
Baba-eskisi kazsna tbi Dam-ba
nm karyeden Pr Paa nm
kimesnenn gice ile evi baslup bir ol
ve bir kul katl olnup ve nefs-i Baba-
eskisi'nden Hac Hasan nm
kimesnenn dah evi baslup kend katl
ve espb gret olnup ve nie
kimesnenn mezkrda rehn konm
espb dah bile alnup bu fesd idenler
dalarda olan kfir karyeleridr diy
istim olnman buyurdum ki:
Bu bbda onat mukayyed olup bu fesd
iden eger dalarda olan karyelerdr ve
eger gayr kurdur ve eger sir kfir
levend tifesidr, her kande ise
tetebbu u tecesss idp her ne tarkla
Sirem Beyi Bayram Bey'e: Zemet Mutasarrf Piri'nin nezretinde ve kfi
1182 miktarda adamlar ile hazinenin emniyet ve selmetle gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Mezbra virildi.
F gurre-i Ramazn sene 967
Sirem Begi Bayrm Beg'e hkm ki:
Hliy anda olan hazneyi getrmek
in karndaun olup zemete
mutasarrf olan Pr zde kadruh irsl
olnup ol bbda kifyet mikdr siph
ve hisr[-er]i koyasn diy Semendire
Sanca Begi Bl dme izzuh'ya dah
524
mmkin ise ele getrp toprak kdlar
marifetiyle ber-mceb-i er-i erf
onat vechile dikkat ihtimm ile teft
idp gresin; yle ki, mezbrlarun evin
basup espblarn gret iden her kimler
ise zuhra getrp erile haklarndan
gelesin. Bu fesd idenler siph
tifesinden olup muhtc- arz ise yazup
bildresin ve bu fesd idenlern ekseri
baz mandralarda imi; mandralar
dah grp zuhra getresin. Amm, bu
bahne ile kend hllerinde olanlara
hilf- er dahl olnup ahz celb
olmakdan hazer idesin.
-1181/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Krk-kilise begine.
hkm-i erfm gnderilmidr.
Buyurdum ki:
Anun gibi hazne ile mrn-ileyhi
irsl itmel oldukda, sen dah kend
demlerinden yarar demler koup bile
gnderesin. Ve gnderdn
kimesnelere gerei gibi tenbh tekd
eyleyesin ki, menzil merhilde ve
gice ve gndzlerde hazneyi onat
vechile hfz u hrset idp zarar u
gezend iridrmekden ziyde hazer
ideler.
ZET VE TRANSKRPSYON 525

1183 Sirem'den stanbul'a kadar olan kadlara: Sirem'den gelecek hazinenin

emniyetle ulatrlmasna dair.

Yazld. kifyet mikdr dem karup koup ve

Bu dah.
Sirem'den stanbul'a gelince yol
zerinde vk olan kdlara hkm
ki:
Hliy Sirem'den Sdde-i sadet'me
hazne gelmek emr olnup buyurdum
ki:
Her kangunuzun taht- kazsna dhil
olup mahf u muhtara olan mahallerde
gicelerde dah bekletdrp emn slim
yirlerinze uladurup zarar u gezend
iridrmekden hazer idesin. yle ki, el-
iyz billh birinzn taht- kazsnda
zarar irie, kimesnenn zri makbl
olmak ihtimli yokdur. Ana gre basret
zre olup hfz idp birbirinze
uladurasn.

1184 Mekke-i Mkerreme kadsna: Surre mahllnn oradan tevcih edilmesi

hakknda.
Yazld.
Mekke kdsna hkm ki:
Ahl-i Mekke-i Mkerreme'den baz
kimesneler Sdde-i sadet'me gelp
surre rec itdiler. mdi, bundan akdem
min-bad surre mahlli Sdde-i
sadet'mden virilmeyp vk olan
mahllleri anda mstahkk olanlara
virilmek emr olnman mezbrlarun
dah isimleri defter olnup sana irsl
olnd. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, her birinn ahvlin
grp dah istihkklarna gre bu
senede vk olan surre mahllinden her
birine tevch idp deftere kayd idp
tasarruf itdresin.

[Yev]m'l-isneyn f 2 Ramazn'l-mbrek sene 967 [27.05.1560]

1185 Vezir Mehmed Paa'ya: Basra iin be gemi ina ettirilip, dier gemiler iin
lzm olan kerestenin saklanmas hakknda.

gemiler her ne mahalde bin olnmak

Yazld.
Paa hazretlerine gnderildi.
F 7 Ramazn sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp Basra mhimmt
in emr olnan gemiler kerestesi
Bagdd'a irsl olnup lkin, zikr olnan
fermn olnursa neccra aka lzmdur
ve Bagdd haznesinde hzr aka
oldu arz olndun ve on kta gemileri
donatmaa ol diyrda krekci
bulnmadun ehl-i vukf haber
virdin ve emr olnan gemilerden
kifyet mikdr m bin olnur, yohsa
cmle mi olnur diy bildrmisin.
ZET VE TRANSKRPSYON
mdi, Basra in be pre gemi kifyet
itmein buyurdum ki:
Emr olnan emr-i sbk zre be pre
bin itdrp bk gemilern tedrk
1186 Mekke-i Mkerreme kadsna: Surre ve sair vazifelerden tayin olunan
maalarn deftere mteferrik yazlmamas hakknda.
Yazld.
Bu hkmleri beg gndermidr.
F yevm-i m[ezbr].
Mekke-i Mkerreme kdsna hkm
ki:
Bundan akdem defter gnderp
surreden ve sir cihtdan tayn olnan
vezif mtteferrik yazlmala cihtdan
ve gayrdan ne mikdar nesnesi oldu
1187 Ayn husus hakknda Medine-i Mnevvere kadsna hkm.
Yazld.
Bu dah.
Medne-i Mnevvere kdsna hkm
ki:
Bundan akdem irsl olnan surre
defterlerinde surreden ve cz-hnlkdan
ve sir cihtdan tayn olnan vezif
mteferrik yazlmala cihtdan ve
gayrdan ne mikdr nesnesi oldu
malm olmadun ve surreye
mutasarrf olanlarun baz veft
eyleyenlern yirlerine baz mahall
mnsib kimesneler tayn olnup
mteveff kimlerdr ve yirine gelen
kimlerdr, mevve oldun ve
mteveff Dvd Paa art itdi
ecznun krat olnmadu hussn ve
Medne-i Mnevvere ahlsinn -drt
nefer kimesneye bir mikdr surre kayd
526
olnan kerestelerin bir mnsib olan
mahalde der-mahzen itdrp hfz idesin.
malm olmadun ve ribtlar surre
defterinde her birine bu mikdr neferdr
diy alnup tayn olnup esm
hakkaten bir sretdr; anlara ol alnup
virilmez, hemn ribt eyhleri alurlar,
ekl iderler diy ilm itdkde ol bbda
emr-i erfm gnderilmidi. Hliy
gir ol emrm kem-kn mukarrerdr.
Mcebiyle amel eyleyesin.
olnup tasarruflarnda iken birinn veya
ikisinn ismi defterde alnup yirinde
kalanlara yine cmle surresi virildi
hussn ve baz surreye mterek
mutasarrf olan kimesneler veft
eyleyp ber-vech-i itirk mutasarrf
oldu surreden mteveffnun nasbi,
bk kalanlara virile diy iret
olndun ve bz kimesneler veft
itdkde mahll olan surreleri Dergh-
muall'mdan gnderilen surre defterine
hatt- har ile yazldun ilm
itdnde, zikr olnan husslar in
mukaddem sana ahkm- erfe
gnderilmi idi. Ol husslarda olan
evmir-i aliyye kem-kn mukarrer
olman, buyurdum ki:
Zikr olnan husslarda olan evmir-i
aliyye ile amel idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 527

Ankara kadsna: Zulm ve taaddisinden ikyet edilen Alihan adl sipahi

1188 hakknda tahkikat yaplp hak sahiplerinin haklarnn denmesine dair.

Yazld. mceb-i er-i kavm onat vechile hakk

ikyet idenlerden Bekir nm kimesneye virildi.
F 2 Ramazn sene 967
Ankara kdsna hkm ki:
Baz kimesneler gelp Alihan nm
siph in: "Bize er u knna muhlf
zulm teadd idp akamuz ald" diy
zhr- tezallm itdkleri ecilden,
avuum h Hseyin mberetiyle
teft-i mm olmasn emr idp
buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed
olup mezkrdan hak dav ider
kimesneler var ise husamsiyle berber
idp mukaddem bir defa erile fasl
olm olmayup ve on be yl bil-zr
mrr itmeyen kazyyelern ber-
zre teft idp gresin; ashb-
hukkdan mezkrun zerine bi-hasebi'-
er kimesnenn hakk sbit olursa
erile mteveccih olan hukk
ashbna alvirp dah ne mikdr
kimesnenn hakk sbit olup
alvirildin ve ne makle mdde sbit
oldun mufassal defter idp bildresin.
Amm hn-i teftde tamm hakk zre
olup h bir cnibe meyl muhb
itmeyp tezvrden ve telbsden ve
hd- zrdan hilf- vk kazyye arz
olmakdan ve er-i erfe mugyir
kemesneye i olmakdan ziyde hazer
idesin.

1189 Badad beylerbeyine: Su tamasndan harap olan Badad Kalesi'nin tamir

ettirilmesi hakknda.
Yazld.
demi Hseyin'e virildi.
F 2 Ramazn sene 967
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp kala-i Bagdd'un,
suyun tugynndan baz yirleri harb
olup tamre muhtc oldun
bildrmisin. mdi, kala-i mezbrenn
eger hly harb olan yirleridr ve eger
sbk harb olup tamre muhtc olan
yirleri kangdur, ne mikdr tamre
muhtc yirleri var ise tamr olmasn
emr idp buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed
olup kala-i mezbrenn eger hly
harb olandur ve eger sbkda dah
stanbul kadsna: Ayasofya Evkaf'na ait Mahmudpaa'daki handa mescid
harb olm yirleri var ise tetebbu
eyleyp grp dah ne mikdr tamre
muhtc yirleri var ise levzm
mhimmtlarn tedrk idp onat
vechile tamr termm idp metn
hasn eyleyesin ve kalada Arablar skin
olmak in dah bir gede mnsib yir
var ise ki Arab tifesi
mstakll anda olalar. Kalanun tamri
huss mhimmtdandur; ana gre
mukayyed olup muhtc olan yirlerin
tamr idp kusr [u] noksnn komayup
itmm- maslahat eyleyesin. Amm
isrf itlfdan hazer idesin.

1190 bulunduundan, Mslmanlarn mescidde huzurunu karan kfirlere ait

dkknlarn yktrlmas hakknda.
Yazld. avu-oullarndan Ber'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F 3 Ramazn sene 967
Husrev Beg'e mektb tekrr yazlup dah haber
getrp tekrr bir sreti yazlup mezkra virildi.
F ehr-i Zi'l-kade sene 967
stanbul kdsna hkm ki:
Mahrse-i stanbul'da Aya-Sofya
evkfndan Mahmd Paa Hn'nda
skin olan tccr tifesi arz- hl sunup
hn- mezbrun iinde vk mescid
olup hnun baz hucurtna krekci
kfirler girp hn kapusnun iki
cnibinde aa ve tahta ile odalar ve
dkknlar bnyd idp ocaklar karup
kfirler cem olup leyl nehr fsk u
fcr idp gavglarndan Mslimnlar
mescid-i mezbrda b-huzr olup ve
zikr olnan dkknlardan ahz-i ey
itdklerinde brhm avu ile zerine
[Yev]m's-sls f 3 Ramazn sene 967 [28.05.1560]
1191 Kite kadsna: Pirin ve saire satan iki Msr gemisinin ve emsalinin geiine
msaade olunmamas hakknda.
Yazld.
Hasan eleb'ye virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Kite kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i Msr'dan gelen
gemiler mahrse-i stanbul'dan gayr
yire gitmek, varup pirin ve sir met
bey itmek memn iken hly iki pre
Msr gemileri emre mugyir taht-
kaznda varup yanaup pirin ve sir
met bey itdkleri istim olnman
girift olmalarn emr idp buyurdum ki:
1192 Vidin sancan kitabet eden defter ktibi shak'a: Vidin sanca beyinin
mektubuna gre keyfiyetin tahkik ve arzna dair.
Yazld.
avu-oullarndan Mehmed'e virildi.
F yevm-i m[ezbr].
528
varduunda grp hdis olan tahta
odalardur, hedm olnsun diy hkm
idp huccet virp mtevell ve kfirler
kil olmadukda, mkerrer yazup
kendn karr virp vakfa ve
Mslimnlara kll zarar vardur diy
hedmine hkm idp huccet virmi iken
kfirler: "Odalarun iinde espbmuz
vardur" diy kilidleyp gaybet idp
zuhra gelmeyp taalll itdkleri arz
olnman buyurdum ki:
Varcak, bi'z-zt zerine varup gresin;
anun gibi zarar olan tahta odalar ykup ve
kfirleri karup Mslimnlar koyup min-bad
emrme mugyir kimesneye i itdrmeyesin.
Ve bu hkm-i erfmi alup hfz idp min-bad
mcebi ile amel idesin.
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
anun gibi Msr'dan varan gemileri girift
eyleyp ve ne makle gemi olup ve
kimn oldun ve resi kim oldun ve
ne zamnda vardun ve met karup
bey itmi midr, nicedr, mufassal
yazup gemi ile Sdde-i sadet'me
gnderp min-bad dah bu bbda
mukayyed olup anun gibi emre mugyir
anda varan Msr gemilerin girift idp
arz idesin.
Vidin sancan kitbet iden Defter
Ktibi shk'a hkm ki:
Vidin sanca begi mektb gnderp
baz huss ilm itmein mektbun
ZET VE TRANSKRPSYON 529

sreti ayn ile ihrc olnup sana Vusl buldukda, sret-i arza nazar idp
gnderildi. Buyurdum ki: iinde mastrlar olan husslar malm
idinp asl ve hakkati zre arz idesin.

1193 Edirne kadsna: Mustafa Paa Kprs civarnda yaplmakta olan mescidin
cami olarak inaas hakknda.

Yazld. mi olur, yohsa cmi mi olur? Sarhaten

demi Derv Ali'ye virildi.
F 3 Ramazn sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Mustafa Paa Kprisi
kurbinde bin olnacak cmi, mescid
emr-i erf vrid olmaman tevakkuf
olnmak zredr diy bildrmisin.
Buyurdum ki:
Cmi slb zre bin itdresin.

1194 lbasan beyine: Iskarapar Kalesi dizdarna arz sunan adamn behemehal
bulunup stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. sana gnderildkde arz sunan Ali inkr

Arz getren hisr-eri Ysuf'a virildi.
F 3 Ramazn sene 967
lbasan begine hkm ki:
Bundan akdem skarapar kalas dizdr
in Sdde-i sadet'me sunlan arz
itdin arz eylemisin. Arz sunan, be-
her-hl zuhra gelmek lzm olman
buyurdum ki:
Zikr olnan telbs arz sunan eger mezkr Ali'dr
ve eger gayrdur, be-her-hl zuhra getrp
Sdde-i sadet'me irsl eyleyesin.

[Yev]m'l-erbi f 4 Ramazn sene 967 [29.05.1560]

Sirem Beyi Bayram Bey'e: zvornik'teki ekiynn taaddiyat sebebiyle oradaki

1195 haslarn zbitlerinin ekiy ile mttefik olup olmadnn tahkik ve arz hakknda.

Yazld. kenrnda boaz hllinde olup te

zvornik begi demi Husrev'e virildi.
F 7 Ramazn sene 967
Sirem Begi Bayrm Beg'e ve Belgrad
kdsna hkm ki:
Hliy zvornik Sanca Begi Hseyin
dme izzuh ve kds mektb gnderp
liv-i zvornik'de cenb- emret-meb
Mehmed Hn dme ulvvuh'nun
hslarndan krk dokuz bin dokuz yz
bir aka yazar nhiye-i yigirmi
be aded karyeler, nehr-i Sava
cnibi Pojega sancanda olup sbk
mrn-ileyh Pojega sanca begi
oldu trhde ekser-i demleri
Dulkdirl olup ol diyr harmleriyle
inlk olmak sebebi ile nhiye-i
mezbreye harmler gep mrn-
ileyh har sancakda olmala mezkr
hslar zbiti olan voyvodalar harmler
hevsna tbi olup harm-balar nasb
olnup etrfa mnteir olup liv-i
zvornik'de ve gayrda evler baslup ve
kasaba baslup hatt merhm Mehmed
ZET VE TRANSKRPSYON
Beg zamnnda Borka kalas baslup
nie ml gret ve nie nefs telef olup
env- fesdt oldu ve nhiye-i
mezbrun bir cnibi nehr-i Bosna olup
nhiye-i mezbreden karye-i Madric
kasaba olup liv-i Bosna'da
mukbelesinde olan kl ve kur
ahlleri hafta bzrna gelmekle,
bender ve nehr-i Bosna, nehr-i Sava'ya
lhk oldu mahalde olan iskeleler
karb olmala memerr-i ns olup fesdt
1196 Krkkilise beyine ve Kzlaa Yenicesi
kylerindeki ekiynn ele geirilmesi hakknda.
Yazld.
Arz getren virildi.
F 7 Ramazn sene 967
Krk-kilise begine ve Kzl-aa
Yenicesi kdsna hkm ki:
Sen ki kdsn, mektb gnderp
bundan akdem kaz-i mezbrda Derv
kyi'nde skin olup bundan akdem
Yanbol'da celb olnan Bekir'n
harmlikde tutlup mahmiyye-i Edirne
zindnnda fevt olan -oullar
dimekle marf Rdvn ve Ms nm
harmlern erklerinden Seyfeddn ve
Turali nm iddet akvet ile muttasf
ehl-i fesd kimesneler Dvne Ali-ol
Koi ve Konur-ol Kurd Ali nm
hrsuzlarun yata ve yolda olup
sbk Rm-ili beglerbegisi, mezbr
Koi ile Kurd Ali'yi kree gnderp
mezbrlar gaybet itmiler idi. Hliy
mezbr Turali gice ile bir ka yirde
yaralanup ne sebeb ile yaralandu
malm olmayup sl olndukda, baz
kimesnelere isnd idp b-vech ben b-
haber iken aldlar diy env- tezvr
1197 znik kadsna: znik'te yeniden hamam yaptrlmayp, tamire ihtiyac olanlarn
tamir edilmeleri hakknda.
530
oldun arz itdkleri ecilden bu hussun
grilmesin size emr idp buyurdum ki:
Arz olnan husslar onat vechile hakk
zre grp arz oldu zre nhiye-i
mezbre zbitleri hrsuz u harmler ile
mttefik olup bu makle fesd enat
itdkleri vk midr, nicedr? Tamm
hakkati ile malm idinp dah
marn-ileyhn demleri anun gibi
fesd zre olduklar zhir olursa vuk
zre ahvllerin ve fesd enatlerin
yazup bildresin.
kadsna: Kzlaa Yenicesi
telbse slk idp ve mezbr Seyfeddn,
yrk ekincisi olup bu defa hlleri
zre ibk olnursa fukar zulm
teaddden ziyde rencde olurlar diy
arz eylemein, buyurdum ki:
Vardukda, mezbrlar ahsen-i vechile
ele getrp dah hak dav ider
kimesneler var ise husamsiyle beraber
idp bir defa erile fasl olmayan
kazyyelerin muktez-y er-i erf
zre teft idp erbb- hukkun erile
sbit zhir olan haklarn ashbna
alvirdkden sonra ne vechile
yaralanmdur ve yaralanmaa sebeb
nedr? Fesd enatde mi
yaralanmdur ve arz olndu zre ehl-i
fesd enat midr, nicedr?
Muhtc- arz olan mufassal u merh
yazup arz eyleyesin ve thmet-i
sbklar var mdur, nicedr?
Ahvllerin mufassal yazup bildresin.
Anun gibi fesd enatleri sbit
olursa habsden itlk itmeyp sonra
emrm ne vechile sdr olursa amel
idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 531

Yazld. al ifte k hammm bin idp

Kd-asker Efendi arz idp emri arz zre kayd
itmein ana gre hkm yazlup Teke-ol
Cafer avu'a virildi
F 8 Ramazn sene 967
znik kdsna hkm ki:
Hliy kasaba-i znik'de mteveff
Mehmed Paa medresesi'nn mderrisi
Mevln Sleymn mektb gnderp
vakf- medrese-i mezbrenn bir vakf
hammm olup ve andan mad birka
vakf dkkn dah olup asl hammma
ihtiya yoiken Hasan nm kimesne bir
mezbr vakf hammmna ve suyna ve
sir vakf hammmlara ziyde gadr u
zarar vardur diy arz itdi ecilden
buyurdum ki:
Vardukda, kasaba-i mezbrede hly
mevcd olan hammmlardan gayr
hammm bin olnmayup, harb olm
var ise yine yirlerinde evvelki vaz zre
bin v tamr itmek isterler ise mni
olmayup emr-i erfme mugyir i
itdrmeyesin. Eslemeyenleri segidp
ind idenleri yazup bildresin.

1198 am beylerbeyine: Halka zulm ve taaddi eden tercmanlarn vazifeden

alnmas hakknda.

Yazld. tercemnlar olup halka zulm

Kethudsna virildi.
F 14 Ramazn sene 967
m beglerbegisine hkm ki:
Hliy mahrse-i m ahlsi dem
gnderp anda sbalar yannda baz
teaddleri oldu ilm olnman
buyurdum ki:
Anun gibi halka zulm teaddleri olan
tercemnlar ref idp min-bad
tercemnlk hdmetin itdrmeyesin.

1199 Mekke-i Mkerreme kadsna: stanbul'a gelerek surre rica edenlere mahll
vukuunda tevcih yaplmas hakknda.

Yazld. hllerine gre tevch olnmak in sana

Mekke kdsna hkm ki:
Hliy Mekke-i Muazzama ahlsinden
baz kimesneler Sdde-i sadet'me
gelp surre rec eyleyp mahll
olmaman myesser olmayup
kalanlarun isimleri yazlup mahllden
gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, isimleri kayd olnan
kimesnelern birbirinn istihkklarna
gre vk olan Surre mahllinden
tevch eyleyp kimeye kayd idesin ki
Sdde-i sadet'me geldkde deftere
kayd olna.

1200 Mekke-i Mkerreme kadsna: Evvelce surreye hkm alan iki kimseye
mahllden tevcihine dair.

Yazld. Sdde-i sadet'me gelp mezbr eyh

Muhammed'n yigirmi sikke surreye ve
Mrn-ileyhe hkm ki: mezbr Salih'un otuz sikke floriye
Drende eyh Muhammed Abdullh el-
Herev ve Slih ve Yahy el-Mets (?)
ZET VE TRANSKRPSYON 532

hkmleri olup inyet rec itdkleri hkmleri var ise emr zre den
ecilden buyurdum ki: mahllden tevch idp kimeye kayd
Hkm-i erfmle varduklarnda, arz eyleyp tasarruf itdresin ki Sdde-i
olndu gibi ellerinde ol mikdr surreye sadet'mde deftere dah kayd olna.

1201 Lahsa beylerbeyine: Lahsa sbk Beylerbeyisi Mustafa Bey'in zimmetindeki

parann vrislerinden alnmas hakknda.

Yazld. cnibinden mr in alnmasn emr

Arslan Kethud'ya virildi.
F 14 Ramazn sene 967
Lahs beglerbegisine hkm ki:
Sbk Lahs Beglerbegisi iken fevt
olan Mustafa Beg'n bert resminden
zimmetinde alt bin aka olup mr
idp buyurdum ki:
Vrisleri cnibinden dem vardukda,
resm-i bert mr cnibinden
metrktndan alup mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin.

1202 Tmar sahiplerinden Adil'e: Midilli beyinin donanmaya iltihak etmesinden

dolay, mevcut sipahilerle adann korunmas hakknda.

Yazld. olnmas in mad siphlern

Arz getren at-gemisi resi Mehmed'e virildi.
F 8 Ramazn sene 967
Erbb- timardan dil'e hkm ki:
Mektb gnderp cezre-i Midill
siphlerinden mm-ileyh sanca begi
kend gemisine bir mikdr siph alup
donanma-i hmynla gidp ve cezre-i
mezbre dah hl kalmayup hfz
cezre-i mezbre muhfazasiyn
alkoylup ol bbda hkm-i erfm
taleb itdn bildrmisin. Buyurdum
ki:
Mm-ileyh tayn itdi siphlar ile tayn
itdi zre hdmet-i muhfazada olup ol
cevnibde olan nevh v kur ve yallar hfz
idp zarar u gezend iridrmekden hazer idesin.

[Yev]m'l-ahad f 8 Ramazn sene 967 [02.06.1560]

Van beylerbeyine: Serhad sultanlarna tbi iken yz evirerek Musul'a firar

1203 eden Beke Beyolu'nun iadesi ve ahde mugayir hareketlerde bulunulmamas

hakknda.
Yazld.
Diyrbekr beglerbegisi demi Ali eleb'ye
virildi.
F 8 Ramazn sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Hliy Beke Beg-ol te cnibe tbi
iken ahde mugyir ol cnibden r-
gerdn olup firr idp Musul'a gelp
Musul sanca begi Sdde-i sadet'me
gndermein kayd bend olnup te
cnibe sl in sana irsl olnd.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol serhadde olan eger
begleridr, eger sultnlardur, her kim
gnderilmek mnsib ise haberlep
ZET VE TRANSKRPSYON 533

dah m-beynde olan ahd emn
syneten kayd bend ile gnderp
teslm eyleyesin ve min-bad
beglerbegiline mteallk olan
beglere ve sir serhad zbitlerine gerei
gibi tenbh tekd eyleyesin ki,
mdmki ol cnibden levzm- sulh u
salh mer olup ahde mugyir i sdr
olmaya, ber cnibden dah erit-
ahd[e] kem-kn riyet olnup ahd
emn mnkz kimesneden vaz
sudrndan ihtiyt u ictinb eyleyp
keml-i basret intibh zre olasn ve
ne vechile tedrk idp kime
gnderdn yazup bildresin.

1204 Diyarbekir beylerbeyine: Beke Bey-olu'nun Van beylerbeyine gnderilmesi

hakknda.

Yazld. olnup Van'a sl in sana irsl olnd.

Bu dah.
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Beke Beg-ol ahde mugyir ol
canibden firr idp Sdde-i sadet'me
gelmein, m-beynde vk olan ahd
emn riyeten kayd bend ile
Diyrbekr avularndan Budak'a teslm
Buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp kifyet
mikdr yarar demler ile mezkr
mukayyed mahbs Van'a gnderesin.
Van beglerbegisi Kubd dme
ikblh'ya teslm idp ve teslm
oldun yazup arz idesin.

1205 Rum beylerbeyine: Beke Bey-olu'nun Harput'a ulatrlmas hakknda.

Yazld. Budak'a kayd bend ile teslm olnup ol

Bu dah.
Rm beglerbegisine hkm ki:
Hliy yukaru cnibden firr iden Beke
Beg-ol Diyrbekr avularndan
cnibe irsl olnmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, tehr itdrmeyp kifyet
kadar demle irpert'e emn slim
uladurasn ve uladun yazup
bildresin.

1206 stanbul'dan Diyarbekir'e kadar yol zerindeki kadlara: Beke Bey-olu'nun

Diyarbekir'e slimen ulatrlmas hakknda.
Yazld. teslm olnup Diyrbekr'e
Bu dah. gnderilmidr. Buyurdum ki:
Her kangnuzun taht- kazsna dhil
Mahrse-i stanbul'dan Diyrbekr'e olursa mahf olan derbendlerde ve
varnca yol zre vk olan kdlara mevzda kifyet kadar dem koup ve
hkm ki: gicelerde dah bekletdrp emn slim
Diyrbekr avularndan Budak birbirinze uladurasn.
avu'a, Beke Beg-ol kayd bend ile
ZET VE TRANSKRPSYON 534

Karaman beylerbeyine: Aksaray nahiyesinde tmar sahibi Hseyin ile evldna

1207 Konya cenginde ehzade Byezid'e tbi olmasndan dolay dirlik verilmemesi
hakknda.
Yazld.
demi Muharrem eleb'ye virildi.
F 13 evvl sene 967
Karaman beglerbegisine hkm ki:
Olum Selm tle bakhu lalas mektb
gnderp Aksaray sancanda
nhiyesinde Gndek ve gayr nm
karyeden be bin iki yz yetmi akalk
timara mutasarrf olan Hseyin, Konya
muhrebesine gelmemekle timar
Mehmed nm siphye virilp badeh
olum Byezd yannda mezkrun ol
olmala, olum getrmee gitdm idi
diy dav idp emr-i erf ile teft
olnup mezkr Mehmed mezbr
Hseyin in olum Byezd Konya
zerine gelp ceng itdi gn, kend ve
ol mrn-ileyhe tbi olup ceng
cidl eyledi didkde mesfr Hseyin
inkr idp sbit olmak sadedinde iken
sulh olnup ve mezkr Hseyin iki defa
yoklamada bulnmayup mezbr
Mehmed'n tezkiresi sahhdr diy
itirf dah idp ve hsn-i ihtiyriyle
timarndan fergat idp sicill oldun ve
sret-i sicil bile gnderildin
bildrmein mezbr Hseyin'e ve
evldna min-bad dirlik olmamak emr
idp buyurdum ki:
Emrm zere mezkra ve evldna min-
bad dirlik tevch itmeyp ve deftere
dah ol vechile iaret itdresin.

1208 Tamevar beylerbeyine: Kral olu tarafndan gelen haberlerden bahisle, daima
mteyakkz bulunulmas hakknda.

Yazld. ne arz itmi isen pye-i serr-i lem-

Arz getren demi Receb'e virildi.
F 11 Ramazn sene 967
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Kral-ol'na deml-
ern varup gelp nashat itmekden hl
olmayup Ferendu'a tbi olan
vilyetlere dah varup gelen csslar
imdilik anun gibi bir yirde hareketleri
ve cemiyyetleri olmadun haber virp
ve sen dah leyl nehr at arkasndan
inmeyp memleketn ihy v
enelmesine alup ve etrf cevnibe
gz-kulak tutup ad cnibine yarar ve
mutemedn-aleyh csslar
gnderilmidr diy bildrmisin. Her
masrme arz olnman imdi, ad-y
hksr taraflarndan asl gaflet ciz
deildr. Buyurdum ki:
Vardukda, dim basret intibh zre
olup zabt u synet-i memleket ve hfz u
hrset-i raiyyet bbnda env-
mes-i cemln zuhra getrp ahvl
etvrn ve fikr-i fsid ve hayl-i
ksidlerin tetebbu u tecesss itdrp ve
vkf oldun ahbr- sahhay mufassal
ilm itmeden hl olmayasn ve
serhadleri onat vechile hfz idp
mdmki anlar tarafndan ahde mugyir
vaz olmaya, ber cnibden dah
itdrmeyesin.

1209 Vezir Mehmed Paa'ya: Hubul memlehas mlteziminin hesabnn grlmesi

hakknda.
Yazld. Mehmed avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F't-trhi'l-mezbr.
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem mahrse-i Haleb'de
memleha-i Hubul mltezimi olan
Bave-oullar muhsebeleri ve sir
baz ahvlleri grilmek in Sdde-i
sadet'me arz- hl sunlup ol bbda
mliyye tarafndan sana Trablus ve
Sermn kdlarna hkm-i erf yazlup
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Budin beylerbeyine: Kfirlerin hile ve hareketlerine kar daima dikkatli
1210 olunup gaflet zere bulunulmamas hakknda baz tavsiyelere dair.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 14 Ramazn sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp irsl itdn dillern esm
in Eri nm harb kaladan krk nefer
eli tfengl kefere Sukna kalas
neferlerin pusuya gelmek kasdna
geldkde demlerinden kala-i mezbre
voyvodas Sefer haber alup bir mikdr
demle zerlerine varup muhkem ceng
idp bi-inyetillhi tel kffr-
hksr maglb olup bir mikdr diri
alnup ve birka ba kesilp firr idenler
dah mecrh olup ve abn aynun
dokuznc gni Usturgon begi mektb
gnderp kral- bed-fil on yedi kta
badaloka ve otuz kta darbzen ve
top ekmek in nm harb
varodan kifyet mikdr brgr ve
rey ve kala-i Pe'de drder tfeng
almaa bin ihzr ve tayn
itdrp ve iki bin dah sipri
eyledin csslar haber virdkden
535
Mrn-ileyhim kdlar yanuna
getrp dah emr zre ahvllerin
gresin. Sbk memleha-i mezbre
muhsebesin grp bi'l-fil Trkmen
Kds olan Mevln Sefer'i dah ol
grdi muhsebe huss in bile hzr
eyleyesin ve muhsebe grmekde
mrn-ileyh ile bile olan Haleb kds
nibini dah bile getrdp ahvllerin
emr zre tehr itmeyp grp
muhsebelerin mezbr avu ile
gnderesin.
sonra iki nefer pre-beg dah gelp haber
virdin bildrp ve pre-begn birin
sana gnderp keyfiyyet-i hl sl
olndukda Prut'dan ber sekiz mil yirde
Tuna'nun beri yakasnda nm
mahaldedr diy haber virdin arz
eylemisin. mdi, ady- bed-girdr
cnibinden gaflet zre olmak asl ciz
deildr. Buyurdum ki:
Vardukda, bu hussda keml-i basret
intibh zre olup kffr- hksrun
ahvl etvrlarn ve fikr-i fesd ve
hayl-i ksidlerin dim tetebbu u
tecesssden hl olmayup ahvllerine
muttali olup ana gre tedrklerin
grp gaflet ile ad-y dnden
memleket vilyete ve rey v
beryya zarar u gezend iridrmeyp
zabt u synet-i raiyyet ve hfz u
hrset-i memleket bbnda env-
mes-i cemlenz zuhra getrp
mdmki anlar tarafndan ahde mugyir
bir vaz olmaya, ber cnibden dah
hilfna cevz gsterilmeyp vkf
olduun ahbr- sahhay ve muhtc-
arz olan ilm itmekden hl olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON
Filibe ve Tatarpazar kadlarna: Voynuk sanca Beyi ehsuvar ile baz
1211 kimseler arasnda mnzaal olan iki ky hakknda tahkikat yaplarak
bildirilmesine dair.
Yazld.
stanbul sbana teslm olnd.
F 5 evvl sene 967
Filibe ve Tatar-bzr kdlarna
hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Voynuk Sanca Begi
ehsuvr zde mecduh'nun Ali-begl
nm karye ve Aklkc-inebegi nm
karye husslarnda s ve mer ve Hac
Ahmed ve Sefer nm msellemlerle
vk olan nizlar in cnibeynden
vrid olan ahkm- hmynum
muktezsnca mahall-i nizun zerine
varup ahl-i vilyet ile kadm hudd,
husam muvcehelerinde grildkde
mezbr, karye-i Aklkc-inebegi diy
kayd olnm. Elli-altm yldan ber
msellemler tasarrufndadur.
Grildkde diy snurn mufassal
yazup ve Ali-begl nm karyeyi
irmen beyine: Yanbolu'da Hasan'n evini basp katle cret edenlerden
1212 yakalananlarn gnderilmesi ve kaanlarn da bulunarak haklarndan gelinmesine
dair.
Yazld.
Arz getren Neb'ye virildi.
F 9 Ramazn sene 967
irmen begine hkm ki:
Hliy Yanbol kds mektb gnderp
nefs-i Yanbol'dan Hasan b. Abdullh
nm kimesnenn gice ile evin basup
espbn gret idp kendyi mecrh idp
ve Ms nm kayn-atasn katl idp
harmlerden nefer harm irmen
sancanda Kzanlk nahiyesinde tutlup
iki neferi Kzanlk'da habs olnup bir
neferi Yanbol'ya getrilp sl
536
mukeddem Ali Beg nm kimesne
gelp mezbr voynuk-begine yazlan
yirleri msellemlerden iki yz akaya
her yl muktaaya alup temekkn idp
vilyet kitbet olndukda, Ali-begl
diy yazlan yirler msellemlik
yirleridr diy sonra karye kitbet
olnmdur diy arz eylemisin. mdi,
mezbr karye timara virilp
msellemlern iftlikleri mesha
olmasn emr idp buyurdum ki:
Vardukda, ol niz eyleyen msel-
lemlerin ellerinde olan bertlarna nazar
eyleyp tasarruflarnda olan
msellemlik yirlerini dah lp her
birinn ellerinde ka iftlik yir vardur,
defter ve knndan ziyde yirler
tasarruf iderler mi, nicedr? Her birinn
elinde ne mikdr yir bulnursa vuk
zre yazup defter idp Sdde-i
sadet'me arz eyleyesin.
olndukda: "Biz on drt nefer kimesne
idk; gice ile varup mezbr Hasan'un
evin basup espbn gret idp merkm
Ms'y katl idp bundan gayr Edirne
ile stanbul m-beyninde olan Burgaz
nm kasaba kurbinde Yahdler
arabasn basup vfir kalarn alup
Vize kazsnda Anakari nm karyede
bir siphde koduk; fevkn evleri
vardur, adn bilmezin, bizm
ahvlimze vkfdur. Ben mezkr
Hasan'un evin basanlarla yaknda
yolda oldum ve yoldalarumdan yle
iitdm ki, be-alt yarar nefer
ZET VE TRANSKRPSYON
kimesneler imi. Ekseri Anadol'dan
gep Rm-ili'nde perkende olmlar.
Edirne'de ve Baba-eskisi'nde evler
basanlar benm yoldalarumdur" diy
ikrr idp sicill olnup ve
yoldalarndan isimlerin ve meknlarn
bilen kimesneleri takrr itmein
mufassal defter olnup gnderildi diy
bildrmein buyurdum ki:
Varcak, bu hussa bi'z-zt mberet
idp mahbs olan neferi getrdp,
kend habsine alup muhkem kayd
bend ile hfz idp dah defterde
mukayyed olan yoldalarn ve andan
mad dah yoldalarn syledp her
kim ise buldurup her ne tarkla mmkin
mutasavver ise ele getrp gayb
idenleri yataklarna ve duraklarna ve
bi'l-cmle erile buldurmas lzm
olanlara buldurup ahvllerin toprak
kds marifetiyle hakk zre erile
grp anun gibi ele gelen
kimesnelerden thmet-i sbkas olup
Beyehri beyine ve Seydiehri kadsna: Yaylack karyesi sipahisi brahim
1213 avu'un zulm ve taaddisi hakknda tahkikat yaplp, kendisinde haklar
olanlarn haklarnn alnmasna dair.
Yazld.
Arz getren Hac Mahmd'a virildi.
F 12 Ramazn sene 967
Kd-asker Efendi arz itmidr.
Begehri begine ve Seydehri kdsna
hkm ki:
Hliy Alada kdsiyle Seyd-ehri
nibi mektb gnderp karye-i
Yaylack ahlsinn siphleri olan
brhm avu'un zulm itdi
husslarun teftiyn vrid olan hkm-i
erf mcebince teft idp hilf- er
Mslimnlara yedi bin sekiz yz otu
be aka ve bir boz yund ve bir dlbend
aldu sbit olup ve Hac Mahmd nm
kimesnenn serika tarkyla evin aup
baz espbn aldu dah sbit olup ve
537
mcib-i rf olanlarn dah ahvllerin
rf-i marf ile grp fesd enatleri
sbit zhir olandan siph olanlar
habs idp arz idp olmayanlar
hakknda lzm gelenleri erile icr
idp yirine koyasn. Amm tamm
dikkat ihtimm idp eger defterde
mukayyed olanlardur ve eger sir
erkleridr, ehl-i fesd ele getrp
gerei gibi haklarndan gelmek bbnda
ihml mshele itmeyp ikdm
ihtimmda dakka fevt itmeyp, ehl-i
fesda himyet olnup akas alnup
salvirilmekden ve kend hllerinde
olanlara hilf- er dahl taarruz
olmakdan ziyde hazer idp hakk-
sarha tbi olasn ve ne mikdr ele
gelp ve ka neferin haklarndan
gelinp ve zerlerine ne makle mdde
sbit oldun mufassal defter idp
bildresin. Sir yoldalar bulnnca
habs olanlar muhkem haklayasn.
karye-i mezbreden on iki hne,
zulminden cel-y vatan idp ve Seyd-
ehri kazsndan nie kimesneler gelp
ummen teftine hkm-i erf taleb
itdkleri ecilden teft-i mm olmasn
emr idp buyurdum ki:
Bi'z-zt mukayyed olup mezbrdan hak
dava ider var ise bir defa erile
grilp fasl olnm olmayup ve on be
yl terk olnmayan davlarn husam
muvcehesinde teft idp gresin; anun
gibi mezbrun zerinde kimesnenn
hakk sbit olursa ashb- hukkla sbit
olan haklarn alvirp, ne mikdr
kimesnenn hakk sbit olup
alvirildin ve ne makle mddeler
sbit oldun defter idp bildresin.
Amm hn-i teftde tamm hakk zre
ZET VE TRANSKRPSYON 538

olup hilf- er kimesneye i erile buldurmas lzm olanlara

olnmakdan ve gayr- vk kazyye arz buldurup ve define fasl- husmet
olmakdan ihtiyt idesin ve gaybet iderse eyleyesin.

1214 Erzurum beylerbeyine: Divane Aydn'n ulfesinin ne iin kesildiinin

bildirilmesi hakknda.

Yazld. Gresin, mezkr f'l-vk Erzurum

Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Dvne Aydn nm kimesne rikb-
hmynuma arz- hl sunup Erzurum
gnlllerinden olup on alt aka
ulfeye mutasarrf iken ulfesi bil-
sebeb kat olnd diy ekv eylemein
buyurdum ki:
kullarndan olup ol mikdr ulfeye
mutasarrf mdur ve ne zamndan ilhk
olmdur ve ulfesi ne vakit kat
olmdur ve kat olmaa bis nedr?
Tamm malm idinp vuk zre
yazup arz eyleyesin.

1215 skenderiye beyine: Kaledeki marangozluk gedii hakknda sahte hkm

yazann bildirilmesine dair.
Yazld.
skenderiyye begine hkm ki:
Mektb gnderp sana Mehmed nm
kimesne gelp kala-i mezbrede bin
alt yz akalk neccrlk gedine
mutasarrf olan Mehmed'n gedin
hliy diger Mehmed ne vechile
almdur? Bert yoklanup grilsn
didkde bertn getrdp sene erbaa ve
sittn ve tisa-mie Rebu'l-hir'inn on
beinde ibu timara mutasarrf olan
Mehmed fevt olup dger Mehmed'e
virildi diy mukayyed bulnup ve
bundan akdem vk olan yllk
mahsli dah mrye id ve rcidr,
nie old diy sl olndukda sene ihd
ve sittn ve tisa-mie Ramazn'nun on
ikinci gninden terk-i kala iden Resl-
yiri Mehmed'e virildi diy ibrz itdi
hkme dah nazar olndukda baz
yirleri silinmi, gir yazlm ve
hattnda ve ninnda bhe oldundan
gayr bertna ve kayd trhine muhlif
bulnup mzevver olmak fehm
olndun bildrmisin. mdi, ol hkm
mzevverdr. Buyurdum ki:
Yazan kimesneyi buldurasn.

skenderiye beyine ve kadsna: Karaya vuran iki Venedik gemisine ait eyay

1216 alanlar hakknda eriate gre lzm gelen muamelenin ifasna dair.

Yazld. Mrn-ileyhe ve skenderiyye

Kd-asker Efendi arz idp emri kayd itmein kdsna hkm ki:
ana gre yazld. Sen ki kdsn, sret-i sicil gnderp
Venedik gemilerinden bzergn gemisi
deryda gelrken Dra ile lgn m-
ZET VE TRANSKRPSYON
beyninde karaya urup iki olan espb
gemi yannda olan iki Blkerme'ye (?)
ykledp lgn kalas'na giderken
rzgr muhlif olup ol iki
Blkerme'de (?) olan keferenn baz
gark olup baz kenra kup kaz-i
skenderiyye'ye tbi ve nm
karyelern ahlsi bu iki gemilerde olan
kfirleri bazn krup baz kaup ve
gemilerde olan espblar alup zabt
eylemiler. Bu kazyye istim olcak,
ayn- skenderiyye'den baz
kimesneler zikr olnan karyelere irsl
olnup meclis-i era davet olnup
gemilern ve espbun ahvli tefahhus
1217 Dukagin sanca beyine ve Bihor kadsna: Bihor Kalesi dizdarndan
vukubulan ikyet hakknda tahkikat yaplmasna dair.
Yazld.
Kethuds Mesh'e virildi.
F 17 Ramazn sene 967
Dukagin sanca begine ve Bihor
kdsna hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
kala-i Bihor kethuds olan Bekta,
kendye varup ekv idp: "Kala-i
mezbre dizdr olan Mustafa b. shk
evld iylm ile kalada skin olmaa
varman beni dp yakam yrtup
etm-i galz ile nie defa etm idp ve
elmde olan bert- hye itibr ve
iltift itmeyp, tezvrdr diy env-
hakretler idp hlmi arz idivir"
didin ve ahl-i vilyet siph ve
rey dah: "Mezkr dizdrun bu
diyrda tezvr [] telbsinden
zindegnye kudretimz olmayup
erbb- dvnun mhrlerin mezbr
kazup ve nin ekp ve telbs bertlar
ve kelimeler yazup ibrz idp
memleketde her zamn fitne v fesd
zre olup h vechile memnu
olmadun ve zikr olnan dizdrl bir
539
olndukda: "Espb almaduk ve bu iden
haberimz yokdur" diy inkr idp
espb tefahhus olndukda bir hayl ka
ferce ve bir siyh Venedik krki ve bir
defter ve bir gemi ellerinde bulnup
alduklarna itirf idicek, ziyde
tefahhus olnmaa mni olup er-i
erfe adem-i itatlerin bildrmisin.
mdi, anlar hakknda erile lzm gelen
icr olmasn emr idp buyurdum ki:
(Boluk) Vusl buldukda, anun gibi
itat-i er itmeyenlere ne lzm
gelrse mezkr karye halkndan dah
itat-i er-i erf itmeyenlere erile
lzm geleni icr idp yirine koyasn.
har kimesne kaydndan alup telbs
eylemidr" didklerin arz itdnde,
bu husslar hakk zre teft idp erile
sbit olursa arz eyleyesin diy hkm-i
hmynum virilmiiken, mezbr anda
hzr bulnmadu ecilden teft
olnmayup avk u tehr olnm imi.
Eyle olsa hliy mezbr bunda stne-i
sadet'me gelmein dutup teft
olnmain kayd bendle irsl olnup
ve andan mad mezkrun
akribsndan Yenice nm karyede skin
Ali Bl nm nib ki Mehmed-oldur,
tezvr telbsi ve reyya teaddsi
oldu istim olnman, anun dah
kayd bend ile ummen teft olmasn
emr idp buyurdum ki:
Mukaddem Mustafa'y hasm ile
berber idp isnd olnan husslar onat
vechile hakk zre teft tefahhus
eyleyp gresin; andan gayr dah
kimesne gelp dav-y hakk iderse bir
defa fasl olmayan kazyyelerin grp
eger mezkrun ve eger gayrun her
kimn mezkr Mustafa zerinde hakk
sbit olursa sbit olan haklarn ashb-
ZET VE TRANSKRPSYON
hukka alvirp andan gayr tezvr
telbs idp mzevver nin ve hkm ve
bert yazdu ve dizdrl bert
ile aldu zhir olursa ahvlin mufassal
yazup bildresin; kendyi habsden tlk
itmeyesin ve mezkr s'y dah emrm
zre teft-i mm idp reydan ve
gayrdan her kim gelp dav-y hakk
iderse bir defa erile fasl olmayan
kazyyelerin ber-mceb-i er-i kavm
1218 Basra beylerbeyine: Eb Garbe sanca Beyi Hasan'n nerede isterse orada
sakin olmas hakknda.
Yazld.
Arslan Kethud'ya virildi.
F 14 Ramazn sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Hliy Eb-Garbe Sanca Begi Hasan
dme izzuh mektb gnderp zikr
olnan sancanun skin olcak yiri
olmayup Sadr- Sveyb sancana tbi
Durna nm hisr kendnn sancana
karb olup hrsuz u harm dura Sadr-
[Yev]m's-sls f 10 Ramazn sene 967 [04.06.1560]
Hersek'de Haydar Paa'ya: skenderiye sancanda isyan zere olan keferenin
1219 tenkilini Sancak Beyi Mehmed Han ile birlikte yapmasna dair.
Yazld.
Kd-asker Efendi pye-i serre arz idp emri
arz zre kayd idp ana gre yazld.
Hersek'de Haydar Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp skenderiyye Sanca Begi
cenb- emret-meb Mehmed Hn'a
bir hdmet emr olmdur. Hersek
sancanun siphlerin ve hisr-erlerin
ve tfeng-endzlarn alay-begine koup
gnderesin diy emrm olm idi.
540
hakk zre teft idp anun gibi dah
zerinde her kimn hakk sbit olursa
b-kusr ashbna alvirp mezkrlardan
ne mikdr nesne hkm olnup alvirilp
ve ne makle mddeler sbit oldun
yazup defter idp ikisi dah tlk
itmeyp sonra emrm ne vechile olursa
amel idesin. Amm hn-i teftde hakk-
sriha tbi olup hilf- er kimesneye
i olmakdan ve hilf- vk kazyye arz
olnmakdan hazer idesin.
Sveyb, at nehri'nn te yakasnda
olup geid yiri olman nie drl fesd
zhir olur diy bildrp mahall-i
mezbrda skin olmasn rec itmein
buyurdum ki:
Vusl buldukda, memleket vilyete nfi
ne ise vech mnsib grdn zre amel
idesin ve Basra beglerbegisine bir hkm
gnderilmidr, sl idesin.
Hliy mektb gnderp liv-i
mezbra tbi baz nevh keferesi
isyn u tuyan zre olup kll asker
cem idp ve Bosna ve Hersek ve
Vultrn sancaklarnun ve liv-i
mezbra muttasl olan reylarnun
harc-gzr reysnun karyelerin
basup kendlerin katl ve iyllerin esr
ve mllarn gret idp gnden gne
fesd enatleri ziyde olup, amm
sbk irsl olnan hkm-i
ZET VE TRANSKRPSYON
hmynumda zikr olnan slern
hoyradlarn katl idp ehl iyllerin esr
ve mllarn gret itmeyesin diy emrm
olup, mezkrlarun mesken mevlar
sarp dalar olup, varlup urldukda
askern zabt mmkin olmayup iylleri
esr ve mllar gret olnmak mukarrer
olman ve isynlar yevmen fe-yevmen
mtezyid oldun bildrp ve
mrn-ileyh dme ulvvuh dah
vech-i merh zre ilm itmein,
mezbr sler urlup hoyradlarn katl
idp ehl iylleri esr ve emvlleri
gret olmasn emr idp bu bbda
mrn-ileyhe dah hkm-i
hmynum gnderilp sennle
mvere idp, her ne yzden mnsib
ise anunla amel olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mr-i mrn-ileyh ile
haberlep dah eger sen kend nefsnle
varmakdur ve eger sancaun askerin ve
hisr-erlerin ve sir lzm oldu
mikdr reydan dah dem karup
gndermek ile mi olur, her ne vechile
vech mnsibse hsn-i tedrk idp
eger Hersek'den ve eger
skenderiyye'den asker ihrc idp
1220 Ayn husus hakknda skenderiye Sanca Beyi Mehmed Han'a hkm.
Yazld.
Kethuds Hall'e virildi.
F 11 Ramazn sene 967
skenderiyye Begi Mehmed Hn'a
hkm ki:
Bundan akdem liv-i mezbra tbi
baz slern ahvlin arz itdnde ol
bbda sana ve kdvet'l-el ve'l-ezm
Haydar Paa'ya hkm-i erfm
gnderilp zikr olnan slern
hoyradlarn katl idp amm ehl
iyllerin esr ve emvllerin gret
itmeyesin diy emrm olm idi. Hliy
541
mnsib olan zamnda zikr olnan
slern zerine varup bi-inyetillhi
tel hoyradlarn katl ve ehl iyllerin
esr ve mllarn gret idp rey
zerinden mazarratlarn def u ref idp
ol cevnibi anlarun err u rlarndan
tathr u pk eyleyesin. Amm bu bbda
gerei gibi hsn-i tedbr tedrk idp
kifyet mikdr dem ile varup gaflet ile
rz [u] nms- Hilfete mugyir vaz
sudrndan ve bu bahne ile kend
hllerinde olanlara dahl olmakdan
keml-i mertebe ihtirz ictinb idp
isyn u tugyn zre olup izlesi lzm
olanlar urdurasn. yle ki, kend
hllerinde olanlara bu bahne ile dahl
taarruz olndu istim olna, asl bir
ferdn zri makbl olmak ihtimli
yokdur. Ana gre mukayyed olup, eger
kendn bi'z-zt varmaludur ve eger
serdr tayn idp gnderdn
kimesnelere bir vechile tenbh tekd
idesin ki, hilf- emr kend hllerinde
olanlara tecvzden ziyde hazer ideler.
Urlacak kur ne mikdr olup ve ne
vechile tedrk olnup ve ne zamnda
tevecch itmek zre oldun yazup
bildresin.
mrn-ileyh ile mektb gnderp zikr
olnan slern isyn u tugynlar gn
gnden mtezyid olup kll asker cem
idp Hersek ve Bosna ve Vultrn
sancaklarnun ve liv-i mezbra
muttasl olan nhiyelern harc-gzr
reylarnun karyelerin basup
kendlerin katl ve emvl espblarn
gret ve iyllerin esr itdklerin ve
varlu oldukda askern zabt mmkin
olmayup iylleri esr ve mllar gret
olmak mukarrer olman tehr olnup
ve isynlar yevmen fe-yevmen ziyde
oldun bildrdnz ecilden zikr
ZET VE TRANSKRPSYON
olnan slern urlup kendleri katl
olnup emvl espblar gret ve ehl
iylleri esr olnmasn emr idp ol bbda
mrn-ileyhe dah hkm-i erfm
gnderilp sennle mvere idp
kend nefsnle varmak mnsib ise
varup, kend varmak cb itmez ise
sanca askerin alay-begine koup
gndermek mnsib ise siph ve hisr-
erenlerinden ve sir reydan kifyet
mikdr dem tedrk idp gndermek
emrm olmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp
mrn-ileyh ile haberlep her ne
yzden vech mnsib ise hsn-i
tedrk idp eger siph ve hisr-
erenlerinden ve sir reydan ve
gnll tifesinden kifyet mikdr
asker ihrc idp mahall iktiz itdine
gre eger bir yire cem olup mahalline
varmak iledr ve eger her birinz
mstakl birer tarafdan yrimek iledr,
vech mnsib oldu zre zikr olnan
slern zerlerine varup hoyradlarn
katl idp ve ehl iyllerin esr ve
mllarn gret idp inyet-i Hakk ile
rey v bery zerlerinden mazarrat
ifsdlarn def u ref eyleyp ol
cevnibi anlarun err u rlarndan
tathr u pk idesin. Bu bbda hsn-i
Van beylerbeyine: Diyarbekir mteferrikalarndan Hseyin'in iyiliine ehadet
1221 olunmas zerine hapisten karlmasna ve ahde mugayir hareket zuhuruna
meydan verilmemesine dair.
Yazld.
Arz zerinde emr hatt- erf ile mukayyeddr.
Kethuds Hasan'a virildi.
F 14 Ramazn sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erf vrid olup,
Hakkri Hkimi Zeynel'n Sdde-i
sadet'me arz itdi Seyyid Mehmed
Beg-oullar ve Yakb Beg-
oullar'ndan ve gayrdan arz olndu
542
tedrk idp kifyet mikdr dem ile
varup gaflet ile rz u nmus- Hilfete
mugyir vaz sudrndan hazer idesin
ve bu bahne ile kend hllerinde
olanlara dahl tecvz olmakdan
keml-i mertebe ihtirz ictinb
eyleyp isyn zre olup izleleri lzm
olanlar urdurasn. yle ki, bu bahne
ile kend hllerinde olan reyya dest-
drzlk olup dahl taarruz oldu
mesm- erfm ola, asl bir ferdn
zri makbl olmayup muteb
mukab olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup askere bir vechile
tenbh tekd eyleyesin ki, hilf- emr
kend hllerinde olanlara dahl
tecvzden ziyde hazer ideler ve
urlacak kur ne mikdr olup ve ne
vechile tedrk olnup ve ne zamnda
tevecch itmek zre olduunuz yazup
bildresin. Bu bbda murn-ileyhe
dah yazlan emr mhrl kse ile sana
irsl olnup uladurup dah mvere
idp tehr itmeyp itmm- maslahat
idesin. Bundan akdem sana hkm
gnderilp Silistre cniblerine varasn
diy emrm olm idi. Bu huss
mhimdr, tehr itmeyp mberet
idp itmma iridresin.
zre fesda mbir olm kimesne
olmayup herkes kend hlinde evlerinde
skin olup Diyrbekr
mteferrikalarndan Seyyid Mehmed
Beg-ol Hseyin in mrn-ileyh
te cnibe gitmek ihtimli vardur
dimekle Van'a geldkde kalada habs
olnup bi'l-fil mahbs olup ve anun
dah h vechile fesd mris vaz sdr
olmayup b-gnhlardur diy bildrp
ve bundan akdem te cnibden bir
ZET VE TRANSKRPSYON 543

mikdr Dnbal ulus gelp Hoy kurbinde
Kotur-deresi nm mevzda skin
olmlar idi ve Kutur Begi Mansr dme
izzuh'nun ol Ali nm mfsid mr-i
mezbr ile sbk te cnibden bile
geldkde Van'da mteferrikalk virilp
baz kimesneler ayardup gir Mu
cniblerine firr eyledklerin Tebrz
hkimine mektb ve dem gnderp
taleb olndukda gndermek zre
olduklarn bildrp ve gnderdkleri
mektblar gnderp ve andan gayr
Erzurum cnibinden Karayazu eri-
bas ile te cnibe firr iden Bzk
tifesi ahvlin bildrp ve ol bbda
dilcevz beginden sana gelen mektb
bile gnderp ve anlardan gayr dah her
ne dimi isen, buyurdum ki:
Vusl buldukda, nki habs olnan
mezbr Hseyin'n eyline ehdet
itmisin. Habsden tlk idp gir ol
cnibe mektb ve dem gnderp sulh
iinde firr iden kimesneleri gir
isteyp getrdp serhadlern hfz u
hrsetinde mcidd merdne olup
mdmki te cnibden ahde mugyir
vaz sdr olmaya, ber cnibden dah
kimesneden ahde mnkz vaz sudr
itdrmeyp dim ahvl etvrlarn
tetebbu itdrp vkf olduun ahbr-
sahhay ilmdan hl olmayasn.

1222 Erzurum beylerbeyine: Pasin sancanda Karayaz eribasnn iki yz kiiyle

firar hakknda malmat verilmesine dair.

Yazld. sancanda Karayaz eri-bas iki yz

B-hatt- erf.
Erzurum'da elli bin aka timar olup defter
avularndan Ahmed'e virildi.
F 16 Ramazn sene 967
Bu dah.
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Van beglerbegisi mektb gnderp ol
cnibden Bzk tifesinden Pasin
mikdr kimesne ile te cnibe firr
itdkde dilcevz sanca begi kendye
bildrdin arz itmein, buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezbr arz olndu
gibi midr, nicedr? Anun gibi firr
itmiler ise firr itmee sebeb bis
nedr, ne sebeb ile gitmilerdr? Yazup
bildresin.

1223 Msr beylerbeyine: Msr mteferrikalarndan baz kimselerin gediklerinin

zerlerinde braklmas hakknda.

Yazld. Abdullh ve Hasan b. Abdullh ve

skender Paa'nun kethudsna virildi.
F 15 Ramazn sene 967
Msr beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dvn- Msr
mteferrikalarndan Behrm b.
Abdullh ve Ahmed b. Abdullh ve
skender b. Abdullh ve Husrev b.
Osmn b. Abdullh ve Cafer b.
Abdullh'un gedkleri har kimesneye
tevch olnmayup zerlerinde ibk
olnmasn emr idp, buyurdum ki:
Mezbrlarun gedklerin hara tevcih
itmeyesin. Sonra anlar hakknda emrm
ne vechile sdr olursa amel eyleyesin.

[Yev]m's-sebt F 14 Ramazn sene 967 [08.06.1560]

ZET VE TRANSKRPSYON
1224 Semendire sanca kadlarna: eriat, kanun ve deftere muhalif olarak beyler
tarafndan reydan nesne alnmamasna dair.
Budun beglerbegisinn kethudsna virildi.li
F 14 Ramazn sene 967
Semendire sanca kdlarna hkm
ki:
Liv-i mezbrede begler cnibinden
reyya er u knn ve deftere
mugyir baz bedyi ihds olnup
alndu bundan akdem atebe-i ulyya
arz olndukda min-bad reydan ve
sirden eger beglerdr ve eger men
v ummldr ve eger sir mbirndr
ve i-erleridr, bir ferdden hilf- er u
knn ve mugyir-i defter-i hmyn
nesne aldurmayasz diy size mekked
hkm-i erf gnderilmi idi. Hliy
gir ol bidatler ref olnmayup
reydan alndu mesm- erfm
olmdur. Eyle olsa bu husslar
mukaddem virilen fermn- erfm
zre men itmeyp ve memn
olmayanlar Sdde-i sadet'me arz
itmednz ecilden mesl
olmszdur. mdi, eyym- saltanat ve
hengm- adletmde rey v bery
ki, vedyi-i Hlk- berydur, anlara
hilf- er u knn ve mugyir-i
defter-i hmyn zulm teadd ve hayf
teezzi olmaa asl rz-y erfm
olmayup her biri sde-hl olmalar
aks-y murdumdur. Eyle olsa ihds
olnan bidatlern sreti ihrc olnup
men u def olmak in size irsl olnd.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, her birinz zikr olnan
hkm-i erfn sretin sicill-i mahfza
kayd eyleyp dah bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup bu adlet-nme-i
hmynumun mefhmn taht-
kaznda vk olan kasabt nevh ve
kurda nid-y mm itdrp ummen
reyya ve sir halka bildresiz ki,
keml-i merhim-i husrevnemden
544
zerlerinden bu bidatleri ref olndu
cmle reynun malm olup, anun
gibi gir kendlere bu makle teklf
oldukda gelp size bildreler ve siz dah
men u def eyleyesiz. yle ki, mena
kdir olmayasz, asl tehr itmeyp
emre mugyir i iden eger sancak-
begidr ve eger demleridr ve eger
sir mbirndr, isimleri ve resimleri
ile yazup Sdde-i sadet'me arz
idesiz. Bu vechile haklarndan geline ki,
sirlerine mcib-i ibret vk ola. Bu
hussa hufyeten her birinzn taht-
kazsnda yoklanup grilse gerekdr;
yle ki, birinzn kdlnda eger zikr
olnan bidatlerdr ve eger anlardan
gayr er u knn ve deftere mugyir
alnan bidatlerdr, reydan badel-
yevm alna, siz men itmeyesiz ve
yhd menine kdir olmadunuz
muaccelen yazup vuk zre Sdde-i
sadet'me bildrmeyesiz, yoklanup
grildkde her kangnuzun taht- hk-
metinde olursa azl ile ve min-bad
mansb olmamala konlmayup env-
ikb itbla mukab muteb
olmanuz mukarrer bilp ana gre
fermn- erfmn mefhm-
meymnn eger sancak-begidr ve eger
demleridr ve eger sir reydur ve
berydur, bu vechile nid iln
itdresin ki sonra kimesnenn bilmedk
ve iitmedk dimee mecli kalmayup
rey v bery, eyym- adletmde
her biri huzr- hl ve fer- bl ile
kend kr kisblerine megl olup
devm- devlet-i ebed-peyvendm in
reyya itigl gstereler ve bu hkm-i
erfm ne gn varup ve ne vechile
ilm olnup bidatler ref oldn yazup
bildresiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 545

1225 Ayn hususta Semendire sanca beyine hkm.

Yazld. tifesine gerei gibi tenbh tekd

Bu dah.
Semendire sanca begine hkm ki:
Liv-i mezbrda baz bidatler ihds
olnup rey v beryya er u knn
ve deftere mugyir zulm teadd
olndu bundan akdem arz olndukda
def u ref olnmak in hkm-i erfm
gnderilmidi. Hliy zikr olnan
bidatler ber-karr- sbk alndu
istim olnman, ihds olnan
bidatlern sreti ihrc olnup ref
olnmak in sancaun kdlarna
mufassal hkm-i erfm ile irsl
olmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp demlerne
ve sbalaruna ve men v umml
idesin ki, fermn- erfm mcebince
ref olnan bidatler reyya min-bad
teklf olnmayup irsl olnan mufassal
hkm-i erfme mugyir kimesneye
zulm teadd itdrmeyesin. Yoklatup
grilse gerekdr; yle ki, zikr olnan
bidatlerdr ve eger anlardan gayr er
u knn ve deftere mugyir alnan
bidatlerdr, bade'l-yevm reydan
alnup men olnmadu. istim olna,
veyahd kdlar arz ide, asl zrn
makbl olmak ihtimli olmayup
mukab muteb olmak mukarrerdr.
Ana gre mukayyed olup fermn-
hmynuma mugyir i olmakdan
ziyde hazer idesin.

Vize Beyi Rstem'e: Vize sancandan mahsul alan madrabazlar hakknda

1226 malmat verilmesine dair.

Yazld. Vardukda, bu hussa gerei gibi

demi Hasan'a virildi.
F 14 Ramazn sene 967
Vize Begi Rstem Beg'e hkm ki:
Hliy dem gnderp baz
matrabzlar gelp sancaunda tereke
alup cem eyleyp der-anbr idp
reyya mzyaka virdklerin
bildrmisin. Buyurdum ki:
mukayyed olup zikr olnan matrabzlar
ne makle kimesnelerdr ve ne mikdr
tereke alup der-anbr itmilerdr.
Hufyeten muttali olup dah mufassal
yazup, defter idp mhrleyp
bildresin. Sonra emrm ne vechile
sdr olursa amel idesin.

Vezir Mehmed Paa'ya: Haleb'de Hubul mltezimleri hakknda Trablus kads

1227 tarafndan tahkikat yaplacana dair.

Yazld. Adana ve Kara-hisr kdlarna kdlk virilp

Hseyin avu'a virildi. bu hussda bile olmak in kd-asker
cnibinden yazlan hkm dah mezbra virildi.
F 17 Ramazn sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 546

kdlariyle grilmek emr idp,

Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: buyurdum ki:
Bundan akdem memlaha-i Hubul Huss- mezbr zikr olnan kdlar ile
mltezimleri ahvlin teft emr olnup ol emr-i sbk zre grp Trablus kds
bbda hkm-i erfm gnderilmidi. bile olmaya.
Hliy Trablus kds ihrc olnup
huss- mezbr Sermn ve Adana

[Yev]m'l-ahad f 15 Ramazni'l-mbrek sene 967 [09.06.1560]

Mora beyine: Anabolu Azepleri Aas Cafer'in deryada grerek yakalad

1228 gemideki mahsuln satlmas ve reisin de kadunaya vurulmas hakknda.

Yazld. diy cevb virmein res-i mezkr

Anabol kalas blk-balarndan, arz getren
Mehmed Kr-ol Bl 'ye virildi.
F 15 Ramazn sene 967
Mora begine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Anabol azebleri agas olan
Cafer, deryda tereke ile tahml olnm
bir Karamrsel gemisine rst gelp
resi olan Hamza nm kimesneyi
gnderp ne mikdr terekedr ve ne
mahalden aldun diy sl olndukda
tahmnen krk cemel mikdrdur ve
sbk Grds kurbinde hkm-i erf ile
stanbul zahresiyn tereke alan Ferruh
ve Muslihuddn nm reslerden aldum
kalada habs olnup gemisi girift
olndun ve iinde olan terekesi keyl
olndukda stanbul mddiyle krk iki
md tereke olup der-mahzen olnup hfz
olndun Anabol kds Mevln
Ahmed ile mezkr azebler-agas
mektblariyle ilm eyledklerin arz
eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan gemiyi ve
buday frht idp akasn der-kse
idp mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin ve resi dah azebler agas
gemisine kadunaya urup min-bad
emrsz tlk itmeyesin, yle bilesin.

Tamevar beylerbeyine: Erdel Kral stefan hakknda Eflk voyvodasnn

1229 mektubundaki hususun tahkik ve arzna dair.

husslar bildrmein sahh malm

Yazld.
demi Receb'e virildi.
Fi't-tarhi'l-mezbr.
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Hliy Eflk voyvodas Sdde-i
sadet'me mektb gnderp Erdel
Kral stefan Kral'a mteallk baz
olmak in sreti ihrc olnup sana irsl
olnd. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, arzda mastr olan
husslar malm idinp dah sahh
midr, nicedr? Sen dah ahvllerin
tefahhus u tecesss idp malmun
oldu zre yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 547

Erzurum beylerbeyine ve Erzincan kadsna: Erzincan dizdarndan ikyet

1230 edilmesi hasebiyle ahvalinin aratrlarak alacakllar varsa haklarnn

verdirilmesine dair.
Yazld.
Kd-asker arz itmidr.
Erzurum'da alt bin aka timar olup defter
avularndan olan Ahmed'e virildi.
F 16 Ramazn sene 967
Erzurum beglerbegisine ve
Er[z]incan kdsna hkm ki:
Erzurum'un kullar-aas olan Mehmed
zde mecduh mektb gnderp
Erzincan kazsna gelindkde fukardan
hayl kimesne gelp bi'l-fil Erzincan
dizdr olan Ali'den kll ekv idp ili
mhimmt in cem olnan zahre
harc olnmayup zyi olup zulminn
nihyeti yokdur. Hakkmuz grilmez ise
cmlemz ehl iylimzle ikyete
giderz didklerin bildrmein mezkr
dizdr ummen teft olnup hukk-
ns alvirilmesin emr idp buyurdum
ki:
Varcak, mezkr dizdr getrdp
dav-y hakk idenler ile berber idp
mukaddem bir defa erile fasl olm
olmayup ve on be yl gemeyen
husslarn onat vechile hakk zre dikkat
ihtimm ile erile teft idp gresin;
hukk- nsdan mezkrun zerine bi-
hasebi'-eri'-erf kimesnenn hakk
sbit zhir olur ise erile mteveccih
olan hukk ashbna alvirdkden sonra
dizdr- mesfr habs idp ne mikdr
kimesneye hakk alvirp ve zerine
nenn gibi mdde sbit oldun yazup
arz idesin. Amm hn-i teftde tamm
hakk zre olup tezvr telbsden hazer
idesin.

1231 Kocaeli kadlarna: Serbest tmarlarda, emlk ve evkafda saklanan ekiynn

ele geirilip subana teslim edilmesi hakknda.

Yazld. itmek istedklerinde anun gibi serbest

Koca-ili kdlarna hkm ki:
Kdvet'l-meri'l-kirm Koca-ili
Sanca Begi Ali dme izzuh Dergh-
muall'ma dem gnderp liv-i
mezkrda baz serbest timarlarda ve
emlk evkfda ehl-i fesd varup
snup mrn-ileyh tarafndan
demleri taleb eyledkde virmekde
taalll niz itdkleri ecilden ehl-i
fesdun erile hakkndan gelmez diy
bildrmein buyurdum [ki]:
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibumla
mrn-ileyhn demi varcak gresin;
yle ki, baz kimesneden fesd zhir
olup bunlar ele getrp erile teft
timar shibleri ve evkf emlk
zbitleri: "Timarlarmuz ve evkf
emlkimz serbestdr" diy ehl-i fesd
ele virmekde taalll iderler ise men
idp anun gibi ehl-i fesd hrsuz u
harmyi taalll niz itdrmeyp
sancak sbasna teslm eyleyesin ki,
anlar marifeti ile erile ahvllerin
toprak kdlariyle teft idp erile l-
zm geleni mahallinde icr idp yirine
koya. Bu makle ehl-i fesda mun
zahr olup ele virmeyenler eger serbest
timarlar shibleridr ve eger evkf
emlk zbitleridr, her kim olur ise
yazup arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 548

Ankara Dizdar Mehmed'e: Kalenin muhafazasnda mteyakkz olunmas

1232 hakknda.

Yazld. vechile zabt eylemesin emr idp

Htnna virildi.
F 16 Ramazn sene 967
Ankara Dizdr Mehmed'e hkm ki:
Hliy kalanun gerei gibi zabt u hr-
setinde olup neferlerin dah onatlii
buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan kalay gerei
gibi hfz eyleyp neferlerin dah zabt eyleyp
anun gibi hisr-erenlerinden hdmetlerinde
kusr u noksnlar olanlar isimleri ile yazup
Sdde-i sadet'me arz eyleyesin ki gedkleri
hara virile. yle bilesin.

[Yev]m'l-isneyn f 16 Ramazn sene 967 [10.06.1560]

Hamideli beyine ve Uluborlu kadsna: Uluborlu'da reyy ve hac yolcularn

1233 rencide eden ve zorla mallarn alan ekiynn haklarndan gelinmesine dair.

Yazld. n-yeste kelimt itdklerinden gayr

demi Mehmed'e virildi.
F 17 Ramazn sene 967
Hamd-ili begine ve Uluborl kdsna
hkm ki:
Sen ki sancak-begisn, mektb gnde-
rp ehl-i fesd shtevt hakknda toprak
kdsiyle teft idp haklarndan gelesin
diy hkm-i erf vrid olman liv-i
mezbrda Uluborl nm kasabada vk
olan medresede on be nefer ehl-i fesd
shteler cem olup dim reyy
rencde itmekden hl olmayup har
vilyetden hac niyyetine baz
Mslimnlar kasaba-i mezbreye gelp
konduklarnda yatsu vaktinde ittifk ile
odalarn basup bir mikdr altunn ve bir
mikdr nakd aka ve sir espb
silhlarn [ve] neye mlikler ise alup
odalarna getrp iki nefer emred
karndalarn ve hdmetkrlarn habsile
alkoyup tasarruf itdklerinde habsden
hals olanlar ekvya gelmein
fermn- erf mcebince kd
mrselesiyle davet-i er olndukda
bu kullar ve kd dlerine hilf- er
tugyn zre medrese kapusn mitres
idinp muhrebeye r idp sabhdan
yleye dek muktele idp
demlermden biri katl ve sekiz neferi
mecrh olup ve mezkrlardan dah
birisi katl olnup har ele getrilp
teft olndukda zikr olnan habsetden
gayr hammm basup bir olan cebren
alup tasarruf idp ve Begehri'nden
zulmen olan alup ve Mslimnlara
olnuz virn ve yhd u mikdr ml
virn diy hilf- er teklftlar ve
kuttu't-tark olduklar mahfel-i erde
sbt bulup sicill olanlardan drt
nefern marifet-i erile haklarndan
gelinp bksinn dah mcib-i
siysetleri erile sbt bulmaman
yarar keflleri olanlar kefllenp
olmayanlarun Eirdir hisr'nda habs
olduklarn bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Kazyye arz olndu gibi olup siyset
olnanlardan gayrlar dah anlar ile bile
fesda mbir olup muktele v
muhrebe idp ceng itmiler ise ve
yhd anlara mun olmlar ise
ZET VE TRANSKRPSYON 549

mahallinde anlarun dah haklarndan kree gnderp varup teslm olduna

gelesin. Anun [gibi] vech-i merh zre temessk alup sret-i sicilleri ile
anlara mun olmayup fesda bile mb- Sdde-i sadet'me gnderesin.
ir deillerse kayd [] bend ile Rodos'a

1234 Eflk voyvodasna: Bildirdii husus hakknda Maliye tarafndan ahkm

gnderildiine dair.

Yazld. bbda mliyye tarafndan ahkm- erfe

yazlup irsl olnmdur. Buyurdum ki:
Eflk voyvodasna hkm ki: Vardukda, mazmniyle amel idesin.
Mektb gnderp baz huss ilm
idp her ne dimi isen malm old. Ol

1235 Lala Mustafa Bey'e: Konya ve Akehir'deki yangnlar sebebiyle bir kereye
mahsus olarak nzl vergisinin alnmamasna dair.
Yazld. kdsnun arz vrid olman defter-i
cedd-i hknde mahrse-i Konya ki
Lala Mustafa Beg'e hkm ki: alt yz on sekiz hne olup salnan
Sdde-i sadet'me mektb gnderp nzl otuz mdd on kiledr ve nefs-i
mahrse-i Konya'da te vak olup Akehir ki, iki yz sekiz hne olup emr
hayl dkkn ve hucurt ve mescid olnan nzl on md sekiz kiledr.
ihrk olnup kll zarar u ziyn oldun Merhim-i husrevnemden afv
ve mahrse-i mezkre halkndan bu olmdur. Buyurdum ki:
defa fermn olnan nzl alnmayup Varcak, zikr olnan ehirler halkna bu
muf olmalar hussn arz idp ve defa fermn olnan nzli teklf
nefs-i Akehir dah kezlik ihrk itdrmeyp aldurmayasn. yle bilesin.
olndun Sdde-i sadet'me

Malkara kadsna: psala kazasnda brahim'den para tahsiline gnderilen Ali

1236 adl yenieri paray tahsil edip gelirken Balabanl kynden sonra nerede olduu
bilinmediinden aratrlmas hakknda.
Yazld. virp hliy tahvlleri tamm olup
Mcerred yazcsna virildi. mezbr brhm'n zimmetinde
F 17 Ramazn sene 967 bkleri olman baky-i mezbreyi
mezbr brhm'den ahz itmek in
Migalkara kdsna hkm ki: mezbrn mltezimler mahmiyye-i
Edirne kds mektb gnderp Edirne mezbrede olan yenierilerden yolda
muzftndan Ada hslar'na ber-vech-i taleb idp ve bu makle hric-i kazda
iltizm emn olan Hasan ve Bekir nm olan masliha yasakc irsl olnmak det
kimesneler psala kazsnda olan knn olman mahmiyye-i mezbre
Dukagin ve Turbclar (?) nm karyeleri, yasakclarndan Ali nm yenieri irsl
brhm nm kimesneye muktaaya olnup kasaba-i mezbreye varup
ZET VE TRANSKRPSYON 550

mezkr brhm'den iki bin be yz aka
ahz idp mahmiyye-i mezbre cnibine
mteveccih olup taht- kaznda Kfir-
Balabanl nm karyeye dein gelp
andan ber kat eseri malm
olmadun arz eylemein, buyurdum
ki:
Hkm-i hmynumla skender avu
vardukda, zikr olnan karyeye gelp ve
ol cevnibde karb olan kur ahlsin
cem idp bu huss tefahhus idp
gresin; arz olndu zre mezkr
yenieri ol mahalle gelmi midr ve ne
zamnda gelmidr ve ol yirden kup
gitmi midr; yohsa anda n-bedd mi
olmudur? Anun gibi ol mahalle gelp
andan har yire gitmeyp n-bedd
olm ise zikr olnan karye halkn ve
sir ol etrfda thmet-i sbka ile
mttehem olanlar ihzr idp gaybet
idenleri erile buldurmas lzm
olanlara buldurup getrdp dikkat
ihtimm ile teft idp gresin; mezkr
nice olmdur, katl mi olmdur,
nicedr? Zuhra getrp vuk zre arz
idesin. Amm bu bahne ile hilf- er
kend hllerinde olanlara dahl
itmeyesin.

Anadolu beylerbeyine: Konya muharebesinde bulunmadlar diye tmarlar

1237 alnan drt kiinin tmarlarnn iade edilmesi emrolunduu hlde iade
edilmeyiinin sebebinin bildirilmesi hakknda.
Yazld. ve Mustafa nm siphlern sbk
Abd Kethud'ya virildi. Konya muhrebesinde bulnmad diy
F 17 Ramazn sene 967 timarlar alnup sancaklar begleri
muhrebe-i mezbrede mevcd
Anadol beglerbegisine hkm ki: olduklarn arz itmein timarlar
Hliy Aydn sancanda Alaehir mukarrer olmak in hkm-i erfm
nhiyesinde drt bin dokuz yz doksan virilmi idi. Hliy ol hkm-i erf
dokuz akalk timar olan Dvd ve mcebince timarlar mukarrer
yine bu sancakda ve bu nhiyede drt olmadun bildrdkleri ecilden,
bin dokuz yz doksan dokuz akalk buyurdum ki:
timar olan Pr Gib ve Kastamoni Emr mcebince mezkrlarun timarlar
sancanda Takpri nhiyesinde drt mukarrer olmamaa bis nedr? Yazup
bin yedi yz yetmi aka timara ber- bildresin.
vech-i itirk mutasarrf olan Mehmed
Vidin sanca alay beyine: Muzaffer Bey'e askeriyle Eflk'ta hazr olmas

1238 emrolunduu, fakat kendisine Nibolu sanca verildii cihetle oraya nezret
etmesi hakknda.
Yazld.
Eflk voyvodasnun demi Armaan'a virildi.
Mliyye tarafndan yazlan kta hkm ile.
F 18 Ramazn sene 967
Vidin sanca alay-begine hkm ki:
Bundan akdem Vidin Begi olan
Muzaffer dme izzuh'ya hkm-i erf
gnderilp sancaun siphlar ile
mretteb hzr olup Eflk voyvodas
cnibine nzr olasn Anun gibi ol
cnibde hdmet vk olur ise hdmetde
bulnasn diy emrm olm idi. Hliy
mrn-ileyh[e] Niebol sanca
virilmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah dim hzr u
mheyy olup ol cnibe nzr olasn. Anun gibi
bir hdmet vk olursa gaflet zre
bulnmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 551

Nibolu Bey'i Muzaffer Bey'e: Gerek Eflk ve gerek zi taraflarna mukayyet

1239 olup bir hizmet vaki olursa hemen hareket edilmesi hakknda.

Yazld. cnibine hzr u nzr olasn diy

Bu dah. emrm olm idi. Hliy buyurdum ki:
Vusl buldukda, gir hzr u mheyy
Niebol Begi Muzaffer Beg'e hkm olup anun gibi eger ol cnibe ve eger
ki: zi cniblerine hdmet vk ola, gaflet
Bundan akdem sana Vidin'de iken zre bulnmayasn.
hkm-i erfm gnderilp Eflk

Silistre Beyi Sinan Paa'ya: Ne tarafta bir hizmet zuhur ederse onu ifasna ve

1240 istedii zahire ile at gemilerinin nereye gnderilmesi gerektiini bildirmesine dair.

Yazld. Dim hzr u mde olup ol cniblere

skender avu'a virildi.
F 18 Ramazn sene 967
Silistre Begi Sinn Paa'ya hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i
hmynum gnderilp mretteb
mkemmel hzr u mheyy olasn diy
emrm olm idi. mdi, ol emrm
mukarrerdr. Buyurdum ki:
Safed beyine: Taberiye ehri hakknda sunulan arzuhal suretinin
nzr olup hdmet vk olursa mahall
iktiz itdi zre amel idp ve vkf
olduun ahbr- sahhay ilm
eyleyesin ve asker halk in zahre ve
at gemileri ilm itmisin. Amm eger
zhiredr ve eger at gemileridr ne
yirden varup ve ne vechile tedrk
olnm gerekdr bildrmemisin. An
dah bildresin.

1241 gnderildiine ve yazlan maddelerin vaki olup olmadnn aratrlmasna dair.

Yazld. erfm ile irsl olnmdur. Buyurdum

Safed begine hkm ki:
Hliy liv-i mezbra tbi Taberiyye
dimekle marf ehir hussnda
Dergh- muall'ma ruka sunlup ayn
ile rukanun sreti ihrc olnup hkm-i
ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, bi'z-zt
mukayyed olup arz- hln sretinde
olan kazyye vk midr, gayr midr,
nicedr? Asl hakkati ile malm
idinp dah vuk zre yazup Dergh-
muall'ma arz eyleyesin.

1242 Eflk voyvodasna: Gnderdii mektubun alnd ve Maliye tarafndan yazlan

hkme gre hareket etmesi gerektii hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON 552

demi Armaan'a virildi. bbda mliyye cnibinden ahkm-

F 18 Ramazn sene 967
Eflk voyvodasna hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
baz huss arz u ilm idp her ne
dimi isen malm- erfm olup ol
erfe yazlup irsl olnmdur.
Buyurdum ki:
Hkm-i hmynum varup vusl
buldukda, zikr olnan ahkm- erfenn
mazmn- hmynumla amel olna.

1243 Rodos beyine: Hamideli'nden gnderilecek sulular alp temessk vermesi ve

kree koyup emir verilmedike salverilmemesi hakknda.

Yazld. Mrn-ileyhn demi varup zikr

Hamd-ili begi demi Mehmed'e virildi.
F 28 Ramazn sene 967
Rodos begine hkm ki:
Hliy baz mcrimlern sana teslmi
in Hamd-ili sanca begine emrm
olmdur. Buyurdum ki:
olnan mcrimleri sana teslm
eyledkde ka nefer mcrim teslm
eyledklerin ellerine temessk virp
dah mezkrlar kree koup min-bad
emrm olmadn tlk eylemeyesin.

[Yev]m'l-hamis f 19 Ramazni'l-mbrek sene 967 [13.06.1560]

Eflk vilyeti bolarlarna: Miro voyvodann vefat zerine Petri'nin voyvoda

1244 tayin olunduu ve yine karklk kmasna msaade edilmeyip mfsidleri

voyvodaya bildirerek kendisine yardm etmeleri hakknda.
Yazld.
demi Armaan'a virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Vilyet-i Eflk bolarlarna hkm ki:
Bundan akdem Miro Voyvoda mrd
oldukda baz mfsidler baz fesda
mberet idp reyya zarar
itdklerinde niesinn haklarndan
gelinp memleket rhat olmdur.
Gerekdr ki her birinz kadmden det
yninz zre hliy voyvoda olan
kdvet'l-meri'l-milleti'l-Meshiyye
Petri Voyvoda'ya hdmetde ve
yoldalkda ve memleket zabt u rabtnda
gerei gibi mun zahr olup anun gibi
vilyet-i Eflk'a gir fitne v fesd
kasdnda mfsidler var ise mrn-
ileyh[e] bildrp hsn-i tedrk ile
haklarndan geldresin ki, rey v
bery sde-hl olup kr u kisblerine
megl olalar. yle ki, vilyet-i
mezbrede baz mfsidler gir fitne v
fesda mbir olalar, siz mukayyed
olup ele getrp voyvodaya hakkndan
geldrmeyesiz, memleketde bir fesd ve
yhd bir fitne olup reyya teadd
ola, asl zrinz makbl olmaz, sizden
bilinr. Ana gre her birinz mukayyed
olup mrn-ileyh voyvoda ile yek-dil
yek-cihet olup vilyet-i Eflk'un zabt
u hrseti bbnda dakka fevt itmeyp
gerei gibi muvenet mzheret idp
hdmetde kusr u noksn itmeyesiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 553

Ankara beyine ve kadsna: Hasan Paa Han'nda gureba zmresinden tucu

1245 Ahmed, bir Arab ile maktul bulunup, pheli olanlardan sorgulamada tam ifade
alnamad bildirilmekle, ad geenlerin sicil suretleri ile Dersaadet'e
gnderilmeleri hakknda.
Kd-asker Efendi arz itmidr.
Garb-yiitlerinden olup Mfd ? ( ) Beg
karnda Mahmd'a virildi.
F 21 Ramazn sene 967
Ankara begine ve kdsna hkm ki:
Hliy sen ki kdsn, Dergh-
muall'ma mektb gnderp mahrse-i
mezbrede Hasan Paa hn'nda gureb
zmresinden Tuc Ahmed, bir arab ile
boazlanm bulnman,
yoldalarndan erbb- timardan Ali
nm kimesne Nash nm kul ve Hasan
nm ve Musl [nm] hdmetkrlariyle
ele girdi Sdde-i sadet'me arz
olnup rf-i marf ile teft olnmalar
fermn olnman, huss- kazyye
mezkrlardan sl olndukda, mezbr
Ali ve kul Nash inkr idp ve
mezkrn Hasan ve Musl, merkm Ali
muvcehesinde didiler ki:
"Yoldalarmuzdan iki nefer
hdmetkriyle ele girmeyen avu-
ol'nun bir olan hussnda maktl-i
mezbr ile gavglar olup hir hamr
meclisinde ceng idp ibu Ali, mezkr
avu-ol'na muvenet idp maktl-i
mezbr i ile uylundan solayup
ykldukdan sonra gaybet iden mezbr
avu-ol'nun Seyrn nm hdmetkr
boazlayup badeh maktl-i mezbrun
arab bunlar ile ceng itdiyn an
dah boazladlar. Mezbr Nash'a bir
mikdr rf olnup yine inkr idp ve
merkm Ali'ye rf olnmak kasd
olndukda mteveff, mezbrun
karnda Mahmd deme bir rf ile
ikrr eyler kimesne degildr diy" rf
olnmaa rz virmedin arz itmisin.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezbrlar kayd
bend ile ve sret-i sicilleriyle yarar
demlere koup Sdde-i sadet'me
gnderesin. Amm mezkrlara tenbh
tekd eyleyesin ki menzil merhilde
mezkrlar onat hfz idp gaybet
itdrmeden hazer eyleyeler. yle ki,
bir vechile gaybet itdreler, ukbet
bunlara olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup gaybet itdrmekden
ziyde hazer eyleyeler.

Kendisine Adana kadl tevcih olunan Karahisar- Shib kadsnn Haleb'e

1246 gidip Vezir Mehmed Paa ile baz ileri tahkik etmesine dair hkm.

Yazld. mufahham vezrm Mehmed Paa ile

Hseyin avu'a virildi.
F 18 Ramazn sene 967
Kara-hisr- Shib kdsna hkm
ki:
Hliy sana Adana kdl tevch
olnup ilmiyn kd-askerm
cnibinden hkm-i erfm virilp ve
Haleb'de dstr- mkerrem mr-i
baz huss tefti dah emr olup ol
bbda mrn-ileyhe hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr terh
itmeyp varup Haleb'de mrn-ileyhe
mlk olup emr zre itmm-
maslahat eyleyesiz.
ZET VE TRANSKRPSYON 554

Silistre Beyi Sinan Paa'ya: Eflk bolarlarndan fesat zere olanlarn brail ve

1247 Silistre'de yuvalandklar bildirildiinden, bunlarn yakalanp hapsedilmeleri

hakknda.
Yazld.
skender avu'a virildi.
F 19 Ramazn sene 967
Silistre Begi Sinn Paa'ya hkm ki:
Hliy Eflk voyvodas mektb gnde-
rp bundan akdem Eflk bolarlarndan
fitne v fesd iden kendleriyle
muhrebe idp mnhezim olan
bolarlardan baz Brayl'da ve baz
Silistre'de temekkn itdklerin ve gir
fesd enat zre olduklarn
bildrmein ele gelmek in isimleriyle
yazlup sana irsl olnd. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda hsn-i
tedrk idp mezkrlar her ne tarkla
olur ise gaybet itdrmeyp ele getrp
habs idp ne mikdr bolar ele gelp
habs olndun yazup bildresin.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur.
Ana gre mukayyed olup mezkrlar ele
getrp habs itmek bbnda dakka
fevt itmeyesin.

1248 Eflk voyvodasna: Bolarlarn ekiylklarna dair gerekenin Silistre Beyi

Sinan Paa'ya yazldna dair.

Yazld. in Silistre Sanca Begi Sinn dme

demi Armaan'a virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Eflk voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i mezbr
bolarlarndan bundan akdem fitne v
fesd idenlerden baz hals olup kimi
Brayl'da ve kimi Silistre'de skin olup
ele gelmeleri hussn bildrmisin.
mdi, mezkrlar ele getrp habs itmek
ulvvuh'ya hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, sen dah hfz- hrset-i
memleket ve zabt [u] rabt- raiyyet
bbnda mcidd merdne olup
dakka fevt itmeyp vkf olduun
ahbr ve muhtc- arz olan husslar
ilmdan hl v zil olmayasn.

Zlkadirli beylerbeyine: Basra iin yaplmas ferman olunan gemilerin kereste

1249 ve sair levazmn teminde glk eken baz reynn nzl ve avrz vergileri
hakknda.
Yazld.
Kapuc-bas brhm'e virildi.
F 19 Ramazn sene 967
Dulkdirl beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Basra mhimmi in
yaplmas fermn olnan gemilern
kereste ve sir levzm hussnda
Mara ve Gercinlik ve Andrn ve
Kars ve Ayntab kdlklar reys
kll usret zahmet ekp ve bundan
akdem vilyet-i mezbreden sefer-i
hmyn in nzl ihrc fermn
olnup reyya g oldu arz
olndukda nzlleri avrza tebdl
olnup nzl bedeli akalar alnmak
fermn olnm iken bedel-i nzl
alndu takdrce her hneye birer sikke
altun olur avrzdan her hneye otuzar
aka alndun arz eylemisin. mdi,
sefer mhimmi in nzl ve avrza
keml-i ihtiyc vadur. Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 555

Vusl buldukda, emr-i erf-i sbkum mcebince amel idesin.

[Yev]m'l-ahad f 22 Ramazni'l-mbrek sene 967 [16.06.1560]

1250 Hamideli beyine, Eridir ve Burdur kadlarna: Kadnlar hamamna gizlenen

Karaba adl papaz hakknda lzm gelenin icrasna dair.

Yazld. sana ilm itdklerinde ihml idp

demi Mehmed'e virildi.
F 22 Ramazn sene 967
Hamd-ili begine [ve] Eirdir ve
Burdur kdsna hkm ki:
Kaz-y mezbrda Karaba dimekle
marf papas, Mslimnlar htn
girdi hammmun iine girp,
gizlenp avretler dah haberdr olup
derek tara karup sen ki kdsn;
tutmaduun, Hamd-ili sanca beginn
demi arz itmein buyurdum ki:
Hkm-i hmynum vardukda, mezbr
papas her kandeyse buldurup getrdp
husamsiyle berber idp bir defa fasl
olm deil ise teft eyleyp gresin;
arz olndu gibiyse, erile sbit
zhir ola, ol bbda erile lzm geleni
icr idp yirine koyasn.

Vidin kadsna: Vidin vilyetinin tahriri esnasnda havss- hmyndan

1251 Hazine-i mire'ye ait mal vermek istemeyerek fitne ve fesat karanlarn
hapsedilip bildirilmesi hakknda.
Yazld. kelimt idp ey deildr emr-i erfe
shk eleb demi veys'e virildi. itat idn dinildkde kat iltift
F 22 Ramazn sene 967 itmeyp sancak-begi varup ilerinden
birinz in emne varup gelp flori
Vidin kdsna hkm ki: bozduran budur diy ekv idp, beg
Defter-i Hkn ktiblerinden olup huzrnda h emn virmeyp katl idp
vilyet-i Vidin kitbeti emr olnup andan sonra iki- yire beer altar yz
Havss- hmyn zabtna tayn olnan kfir cem olup kll fesda mberet
shak mektb gnderp mh- abn'un itmek sadedinde olduklar ecilden ml-
onnc [gninde] Vidin'e gelinp kur-i mr tahsline muhl olman mberet
floriciynun ve sir ifrzdan havss- olnmad diy bildrmi. mdi, zikr
hmyna ilhk olnan kurnun Defter-i olnan ehl-i fesdun haklarndan
Hkn mcebince ml- mr tahsline gelinmek lzm olman ol bbda
mberet olnup hliy Vidin Sanca dim mukayyed olup ind idenlern
Begi olan Muzaffer, florici tifesin ele gelmesin emr idp, buyurdum ki:
getrdp: "Tercemn Mehmed Beg ile Vardukda, knn ve defter mcebince
ahvlinzi arz idp dururum, cevb havss- hmynumdan Hazne-i
gelmeyince bir aka virme" diy mire'me id rci olan ml
tenbh eylemek ile reynun iinden virmekde taalll niz idp bu
baz eirr sir reyy dll idp be makle fitne v fesda mbir olanlar
yz, alt yz kfir gn, drt gn her kim ise mecl virmeyp ele getrp
mahkemeye gelp: "Florinn habs idp isimleriyle yazup bildresin.
bozlduna kil deilz" diy hayl Bir vechile haklarndan geline ki
ZET VE TRANSKRPSYON 556

sirlerine mcib-i ibret vk ola ve bbnda mrn-ileyhe gerei gibi

knn u defter mcebince kimesnede muvenet idesin.
nesne komayup b-kusr tahsl itmek

Kocaeli sanca kadlarna: Baz serbest tmarlar ile emlk ve evkafda saklanan

1252 ekiynn ele geirilmesi ve bunlara yardmc olanlarn da bildirilmesi hakknda.

Yazld. erile teft itmek istedklerinde anun

Sinn Kethud'ya virildi
F 22 Ramazn sene 967
Koca-ili sanca kdlarna hkm ki:
Koca[-ili] Sanca Begi Ali, Dergh-
muall'ma dem gnderp liv-i
mezkrda baz serbest timarlarda ve
emlk evkfda ehl-i fesd varup
snup mrn-ileyhn demleri taleb
eyledkde virmekde taalll niz
itdkleri ecilden ehl-i fesdun erile
hakkndan gelinmez diy bildrmein
buyurdum ki:
Hkm-i erfmle mm-ileyhn demi
varcak gresin; yle ki, baz
kimesneden fesd zhir olup ele getrp
gibi serbest timar shibleri ve evkf
emlk zbitleri: "Timarlarmuz ve evkf
emlkimz serbestdr" diy ehl-i
fesd ele virmekde taalll iderler ise
men idp anun gibi ehl-i fesd ve
hrsuz u harmyi taalll niz
itdrmeyp sancak sbasna teslm
eyleyesin ki, anlar marifetiyle erile
lzm geleni mahllinde icr idp yirine
koyasn. Bu makle elh-i fesda mun
zahr olup ele virmeyenler eger
serbest timar shibleridr ve eger evkf
emlk zbitleridr, her kim olurise arz
eyleyesin.

1253 Aliye beyine: Akseki'de hrszlk ve ekiylk eden talebelerin ele geirilmesi
hakknda.

Yazld. dah hl olmayup defetle demler

demi Mehmed'e virildi.
F 22 Ramazn sene 967
Aliyye begine hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbrda
Akseki kazsnda shtevt tifesinden
Emr Hac nm kimesne baz shtevt
ile hrsuzluklar ve harm-zdelikler
eyleyp ve nie Mslimnlara hasretler
idp bundan akdem dah nie fesdlar
olup ele getrilmeyp hliy enatden
gnderildkde dalara dp gaybet
idp erile buldurmas lzm olanlara
buldurmas teklf olndukda: "Telef-i
nefssz ele gelmelerine kbiliyyet
yokdur. Emr-i erfsz telef-i nefse ise
cret olnmaz", diy cevb virdklerin
ve ele gelmeleri her vechile elzem
oldun bildrmisin. Buyurdum ki:
Her ne tarkla olursa ele getrp erile
lzm geleni ed idp yirine koyasn.

ankr beyine: Baz serbest ve vakf kylerinde oturan ekiynn bulunduklar

1254 yerde ele geirilip haklarnda eriate gre lzm gelenin ifasna dair.

Yazld. F 22 Ramazn sene 967

demi Mesih'e virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 557

Kangr begine hkm ki: kimesneler olup harm-zdeye

Mektb gnderp liv-i mezbrda
baz serbest ve vakf karyeler olup her
kande ehl-i fesd ve dem katl idp
harmlik ider harm-zde var ise zikr
olnan vakf karyeler iine varup skin
olurlar; serbestdr diy ellerinde hkm-i
erfleri olup sancak sbalarna dahl
itdrmeyp dim fesda
mbirlerdr ve bundan mad on be
yigirmi yldan ber niybet ider
vcd (?) virr, diy rey tifesi
ikyet itdklerin arz itmisin. mdi,
anun gibi ehl-i fesd her kande ise ele
getrp erile ahvlin grp dah lzm
geleni icr idp muhtc- arz olan
bildresin ve ol nibler ne makle
kimesnelerdr; isimleriyle yazup
bildresin ve her birinden ekv ider
kimesneler var mdur ne dav iderler;
an da bildresin.

Sapanca kadsna ve Kocaeli Sanca muhafazasna memur Sinan'a: Ayangl

1255 kenarndaki yol ile znikmid ve Sapanca yanndaki kaldrmn tamir ettirilmesi
hakknda.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 21 Ramazn sene 967
Sabanc kdsna ve Koca-ili sanca
begi, sanca hfz in tayn itdi
Sinn'a hkm ki:
Sen ki kdsn, mektb gnderp
Ayan ? ( ) Gli kenrnda ve Da-
dibi'nde vk olan yol zerine hayl
aalar yklup dadan toprak inmekle
ziyde balk olup gemi aac kesen
arabaclar gemekde hayl ztrb ekp
ve znikmid ile Sabanc m-beyninde
vk olan kaldurumun batak yirleri
olup k zamnnda yolc gemekde
ziyde ztrb ekerler diy
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Varcak, bi'z-zt kalkup arz olnan
mahllern zerine varup grp dah
tamre muhtc olan yirlerin tamr idp
ve eyym- itda balk olacak yirlern
dah imdiden tedrkin grp gerei
gibi temiz ve pk eyleyesin. Gemi
aacn kesmee varan arabaclar ve
yende v revende mzyaka
ekmeyeler. Huss- mezbr
mhimmtdandur. hml mshele
itmeyp ikdm ihtimmda dakka
fevt itmeyesin.

Hamideli beyine ve kadsna: Kt hallerinden Hamideli beyinin ikyet ettii

1256 Eridir nibinin kree konulmak zere Rodos beyine gnderilmesi hakknda.

Yazld. olan Hayreddn nikh- mezbr fesh

demi Mehmed'e virildi.
F 28 Ramazn sene 967
Hamd-ili begine ve kdsna hkm
ki:
Sen ki sancak-begisin, mektb
gnderp Cafer nm mteveff
mderrisin Hadce nm kzn Mustafa
nm velsi bir kimesneye nikh
itdkden sonra Eirdir nevhsine nib
idp, nkih- gayr- hzra, velsi
marifetsz nikh itdin ve niybet
nmna gndz fhielerle oturup fisk u
fcr itdinden gayr bundan akdem
ehl-i seferden bir kimesnenn htnna:
"Sen fhiesn" diy thmet idp
cebren bir kimesnenn, evinde emnet
koyup gice ile getrdp tasarruf itdin
ilm itdn ecilden buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 558

Vusl buldukda, arz olnan huss, arz itmeye ve teslm olnduna mrun-
olndu zre mezbrun zerine sbit ileyhden mhrl temessk alup zikr
zhir olm ise mezbr nibi kayd olnan temesski ve mezbrun
bend ile Rodos begine gnderp teslm cermesinn sretin mhrleyp
eyleyesin ki, kree koup emirsz tlk Sdde-i sadet'me gnderesin.
Bolu sanca piyadeleri beyine: Her nbetlisi 377 nefer olan Bolu piyadelerinin

1257 Tersne-i mire hizmetine yiyecekleriyle beraber gnderilmesi hakknda.

Yazld. altar aylk zd zevde ile muaccelen

F 22 Ramazn sene 967
Kurd Kethud'ya virildi.
Bol sanca piydeleri begisine
hkm ki:
Bol sanca piydelerinn her nevbet-
lsi ki yz yetmi yedi neferdr.
Tershne-i mire'm hdmeti emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan piydeleri
yaya-balar ve mukaddemleri ile
ihrc eyleyp mahall-i memra getrp
ie mbaeret eyleyesin. Huss-
mezbr mhimdr. Piyde tifesin gi
veya eksk getrmekden ziyde hazer
eyleyesin. yle ki, zikr olnan tifeden
biri ge veya eksk gele, anlara olacak
ikb sana olur. Ana gre mukayyed
olup isticl zre ihrc eyleyp
gnderesin.

1258 Krehri Beyi Memi ah'a: Bozok sancann Gedk nahiyesindeki ekiynn
ele geirilip hapsedilmeleri hakknda.

F 22 Ramazn [sene 967] fermn olnman mezbr Hk, Rm

erkes Beg demi Uurlu'ya virildi.
Bir sreti dah.
Krehri Begi Memi h Begineliii
hkm ki:
Mektb gnderp ehl-i fesddan Bozok
sancanda Gedk nhiyesinde Yenice
nm karyeden ve gayrdan on drt bin
aka timar olan Agack veled-i d
nm siph, Eslemez ve Mrse ? ( ) karndaun olup Bozok Begi olan
ve brhm nm oullarn ve nhiye-i
mezbr[e]de Ali eyh nm karyede ve
gayrdan sekiz bin, aka timar olan
Mestan ve rddil ? ( ) nm
siph dah Hzr ? ( ) ve Hatr ? ( )
nm oullarn mukaddem bir defa
yevmlle gnderp, varup yazlup
kaftan giyp evlerine geldkden sonra
iki yz dem cem idp imdiki hlde
dah Mslimnlara teaddden hl
olmaduklarn ve bundan akdem Hk ve
Shrb nm kimesnelern ele gelmeleri
beglerbegisine tbi yirlerde emnet
zabtnda ve mezbr Shrb dah
Krehri sancanda emnet zabt ider
kimesneler olup mezbr Shrb bir
vechile getrdilp mezbr Hk dah ele
getrilmek zredr diy arz itmisin.
mdi, mezkrlarun ele gelp habs
olnmalarn emr idp ol bbda
erkes dme zzuh'ya dah hkm
yazlup sana gnderp buyurdum ki:
Anunla haberlep eger sen ele
getrmendr ve eger mrn-ileyh ele
getrmekdr, her ne vechile mnsib ise
hsn-i tedrk ile ele getrp habs idp
arz idesin.
-1258/a-
Bu dah.
Bir sreti dah erkes Beg'e, Bozok Begi.
ZET VE TRANSKRPSYON
Bodan voyvodasna: nceki emir vechile askeriyle beraber hazr olup hangi
1259 canibde hizmet derse gc yettiince almas hakknda.
Yazld.
demine virildi.
F 20 Ramazn sene 967
Bodan Voyvodas Aleksandra'ya
hkm ki:
Hliy mektb gnderp sbk emr-i
erfm gnderilp Bodan askeriyle
hzr olup Silistre cniblerine nzr
olasn. Anun gibiliv hdmet vk olur
[ise] varup Sancak-begi Sinn vech
grdi zre hdmetde bulnasn ve
hliy Azak ve zi cniblerinde kffr-
hksrun hareketi istim olnup ve
mrn-ileyh ile haberlep her ne
cnibde hdmet derse eger bile cem
olmakdur ve eger sen de bir cnibden
yrimekdr, mm-ileyh vech grdi
1260 skdar kadsna: Tuzla kynde nceden beri tuzcu olmayanlara tuzculuk
yaptrlmamas hakknda.
Yazld.
Sinn'a virildi.
F 23 Ramazn sene 967
skdar kdsna hkm ki:
Taht- kaznda Tuzla nm karyenn
kdmden yz otuz alt nefer tuzcs
olup sonradan baz kimesneler dah
gelp karye-i mezbrede skin olup
hliy taht- kaznda vk olan rey
tifesine kadrga aac kesmek teklf
olndukda karye-i mezbreye sonradan
gelp skin olanlarn dah tuzcyuz diy
1261 Tamevar beylerbeyine: Defter ktibi Bl'nn hizmetinin kaldrlmas
hakknda.
Yazld.
demi Receb'e [virildi].
F yevm-i m[ezbr]
Sdk eleb'nn mektb mcebince ref olup
yazlmdur. Ahvli mektbda tafsl olmdur.
559
zre hdmetde bulnup ve hkm sana
ne gn varup ve ne gn kduun varan
avuumla arz idesin diy fermn
olnman ve fermn- l mcebince
Bodan askeriyle hzr olup beg ile
haberlemek in yarar demler dah
irsl olnup ve irsl olnan avuum dah
mh- abn'un on yedinci gninde
vardun bildrmisin, buyurdum ki:
Emr-i sbk zre hzr olup kang
cnibde hdmet derse Sdde-i
sadet'me olan ubudiyyet rkkyyet
muktezsnca bezl-i makdr idp gaflet
zre olmayup vkf olduun ahbr
ilmdan hl olmayasn.
hdmet-i mezbrenn edsnda taalll
niz iderler imi; buyurdum ki:
Gresin; karye-i mezbrede kadmden
tuzc ne mikdr ise anlardan mad
sonradan karye-i mezrbrede gelp
skin olanlar hdmet-i mezbreyi
itmekde ind ider ise itdrmeyp
kadmden muayyen tuzc olanlardan
gayrya sir rey gibi vk olan aa
hdmetin itdresin; ol vechile taalll
niz itdrmeyesin.
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Hliy anda defter ktiblerinden olan
Bl'nn refi lzm olman buyurdum
ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 560

Mezbr ol hdmetden ref idp min- itmeyesin.

bad kitbet hdmetine istihdm

1262 Tamevar beylerbeyine: Erdel kralnn ve dman blgesinin durumunu

aratrmaktan hli kalmamas hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, gaflet zre olmayup

demi Receb'e virildi.
F 23 Ramazn sene 967
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Erdel Kral hussn
arz eylemisin. Ol bbda her ne ilm
olnmise ilm-i erfm muht
olmdur. Buyurdum ki:
mrn-ileyhn ve ad cniblerinin
ahvl etvrn tetebbu u tecesssden
hl olmayup vkf olduun ahbr-
sahhay ilmdan hl olmayasn. Hfz
u hrset- memleket bbnda dakka
fevt itmeyesin.

1263 Ilca kadsna: Ilca'da Fati kadnn evini basanlar hakknda tahkikat yaplp
bildirilmesine dair.

Yazld. olmak in sreti gnderildi,

avu-ol Hasan'a virildi.
F 23 Ramazn sene 967
Ilca kdsna hkm ki:
Taht- kazndan Fati nm htn, evim
basld diy arz- hl sunup asl malm
buyurdum ki:
Asl tehr itmeyp bu kazyyenn asl
ve hakkati ile yazup bildresin. Hilf-
vk kazyye arz itmekden hazer idesin.

1264 znik ve Yalakbd kadsna: Bursa'dan Samanlu'ya gelen ve yollara inen

ekiynn ele geirilip hapsedilmeleri hakknda.

Yazld. tarafndan dah dem tayn olnup irsl

Mezbr brhm'e virildi.
F 24 Ramazn sene 967
znik ve Yalak-bd kdsna hkm
ki:
Hliy mahrse-i Burusa'dan Samanlu
iskelesi'ne gelen yolda baz ehl-i fesd
zhir olup yende v revendenn
yollarna inp nehb gret idp
fesddan hl olmaduklar istim
olnman zikr olnan fesd her ne
tarkla olursa ele gelmesin emr idp
buyurdum ki:
Ol bbda Dergh- muall avu-
oullarndan brhm ve hliy Koca-ili
Begi olan Ali Beg demi Sinn mbir
tayn olnup ve yenierilerm agas
olnup buyurdum ki:
Varup vusl bulduklarnda asl tehr
itmeyp kifyet mikdr il-eri cem idp eger ol
yollardur ve eger sir etrfda olan dalar
szp zikr olnan ehl-i fesd her ne tarkla
olursa ele getrp ahvllerin teft idp
haklarndan gelmek bbnda dakka fevt
itmeyp, ol cevnibi anlarun fesd erlerinden
temz ve pk idp ne mikdr ehl-i fesd ele
gelp haklarndan gelindin ve sret-i
cermelerin yazup bildresin. Ehl-i fesd siph
ise habs idp arz idesin. Bu bbda kend
hllerinde olanlara dahl olmakdan hazer idesin
ve arza muhtc olanlar dah bildresin ve
Ereli nm karyede dah bir kfir olup dim
ber cnibden emre mugyir levend tifesin
gerdi istim olnd. An da gresin; eger
emre mugyir eger kfirdr, eger gayr
kimesnedr, ele getrp habs idp arz idesin ve
ZET VE TRANSKRPSYON 561

andan gayr bundan akdem nie defa levend Bu husslarda tamam- hakk zre olup hlf-
kfir gemeye diy emr olm idi. Emre er u knn i olmakdan ve ehl-i fesda
mugyir kfir gemi [ise] eger geen ve eger himyet olmakdan ziyde hazer idesin.
alup getreni ele getrp habs idp arz idesin.

[Yev]m's-sls f 24 Ramazn sene 967 [18.06.1560]

Devlet Giray Han'a: Rus askerleriyle yaplan harplere dair mektubuna cevap

1265 olarak; dmann zararndan memleketin muhafazasna gayret sarfolunmas

hakknda.
Yazld.
Atlas kse ve gm kozalak ile Husrev Beg'e
teslm olnd.
F 23 Ramazn sene 967
Badeh Sleymn avu'a virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Devlet Giry Hn hazretlerine
hkm ki:
Hliy atebe-i gerdn-iktidr ve Sdde-i
seniyye-i sadet-medrmuz, ki melz-
hnn- izm ve melce-i havkn-i
vl-makmdur, mektb- meveddet-
mashbnuz vrid olup fahv-y
muhlesat-mehnnda Rus- menhs
her cnibe skir-i eytn-khn
gnderp her kande tevecch-i n-
mvecceh itmiler ise mnhezim olup
geldklerine ndim olup ve bu senede
iddet-i itdan davarlar krlup
vsatleri olmayup ve bu sene yamur
dah yamayup vilyetleri kaht zre
olup ve nehir zre bir mikdr asker
geldin ve Arr ? ( ) nm
mahalle varlup tecesss in
gnderilp demlerinz Dimitra nm
meln drt yz mikdr dem ile
gezerken dil alnup ve be bin mikdr
tfeng-endz kfir akabince gelmek
zre olduklar haberi alnup, amm
gayr- vk olmak anlandun ve Rus-
menhsun vilyetlerinde mzyaka
olman serhadde olan kl ve kursna
bu senede akn itmek niyyetinde olup ol
bbda bu cnibden baz mer
kullarum ile askir-i nusret-mesir irsl
olnmasn ve anlardan gayr ol cevnibe
mteallk ve kffr- hksra mteferri
her ne ilm olnmise ve irsl olnan
dil dah her ne takrr itmi ise paye-i
serr-i lem-masr-i husrevneme arz u
tabir olnup ilm-i lem-ml
hdvnem muhit u mil olmdur. Eyle
olsa ol cnibe asker-i fevz-mesir
gnderilmekde gerei gibi usret olup
zr mrr u ubr idecek azm nehirler
olup gemiler tedrki ve zahre ihzr
lzm olup ol husslar tedrk
olnmasna zamn mrr idp fursat
fevt olmak ihtimli vardur. Gerekdr ki,
anun gibi kffr- hksrun vilyetinden
bir cnibe siz akn itmek ile vilyetinze
taraf- hardan zarar ihtimli olmaya.
Vech mnsib oldu zre rey-i
isbet-karninz muktezsnca niyyet'l-
gaz tedrk ihzr olnan skir-i
nusret-mesirinz ile gaz idp in-
allh tel inyet-i Br yr olup
ad-y dn devlete zll nekbet ve
askir-i muvahhidne fursat nusret
myesser ve lim slim avdet
mukadder olm ola. Amm guzt-
garrya mteveccih olmak mukarrer
oldukda kffr- hksr- dzah-
medrdan dah gaflet ciz deildr;
ahvl etvrlarn tamm malm idinp
bir vechile hsn-i tedrk olmak
gerekdr ki, sizler bir cnibe tevecch-i
mvecceh itdnzde addan
ZET VE TRANSKRPSYON
memleket vilyete ve rey v
beryya zarar u gezend irimek
ihtimli olmaya. Ve ne vechile tedrk
olnup ve ne zamnda tevecch olmak
zre olndun ve sir ol cevnibn
ahvlin ve adnun ahvl evzn
Dergh- sadet-destghmuza olan
vfr- ihls ve fart- ihtissunuz
muktezsnca yazup bildrmekden hl
olmayasn ve kala-i Azak'un tamri
lzm olman ol bbda dem
gnderilmidr. Amm binya
Kefe beyine: Dimitra'n hareketlerine ve Moskof elisinin gnderdii
1266 adamlara dair mektubuna cevap olarak; memleket muhafazasnda dikkatli
olunmas hakknda.
Yazld.
Bu dah Husrev Beg'e virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Sleymn avu'a virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Kefe Begi Sinn'a hkm ki:
Mektb gnderp Hn'dan sana mektb
gelp Moskov ili tarkyla iki dem
gnderp Dimitra'un Memlik-i
mahrse kasdna revne olmdur, sonra
bizden bilmeyesin, didklerin andan
sonra ana muvfk Azak'dan dah haber
geldin ve mezkr Dimitra ve
erkise begleri bir mikdr atlu ile Ke-
zuk (?) nm mahalde nzl idp girden
gelecek demlerine mtevakkf oldun
bir-iki nefer demi kaup haber
getrdklerin ve Jane'nn oullar,
Dimitra ile ittifk idp Ada kalas'na
dah kasd itmek zre olduklarn ve
kala-i Azak'n tamri hussn ve ka-
drgalar ahvlin ve ol cnibe tevecch
itdn ve anlardan gayr her ne arz
itmi isen malm- erfm olup kala-i
Azak'un tamri hussdur ve eger sir
memleket tedrkidr, ihrct in
mliyye tarafndan nzr- emvle
hkm yazulup gnderilmidr, bu-
yurdum ki:
562
mberet olndukda anda olan binlar
hfz in asker lzm olup bud mesfe
olup ber cnibden gnderilmesinde
nev usret olup stne-i adlet-
penhmuz ile olan mvlt
muktezsnca anun gibi binya
mberet zamnnda yarar
mutemedn-aleyh demlerinzden
kifyet mikdr yarar dem tayn irsl
itmek bbnda say-i cemlinz vcda
gele.
Vusl buldukda, sen dah gaflet zre
olmayup memlekete mhimm olan
levzmt tedrk idp eger mezkr
Dimitra hussdur ve eger kffr-
hksrun ahvl etvrndan tetebbu u
tecesss idp fikr-i fsid ve hayl-i
ksidleri her ne ise tamm malm
idinp dah ana gre tedrklerin grp
inyet-i Hakk ile mazarrat ifsdlarn
def u ref itmek bbnda dakka fevt
itmeyesin. Gaflet ile el-iyz-billhi
tel eger kala-i Azak'a ve eger sir
Memlik-i mahrse'mden kl u bika
ve nevh v kurya ve rey v
beryya zarar u gezend iridrmekden
ziyde hazer idp hfz u hrset-i
memleket bbnda mcidd merdne
olup dakka fevt itmeyesin ve kala-i
Azak'un tamre muht olan yirlerin
gerei gibi emr zre tamr termm
idp metn hasn itdresin ve bi'l-
cmle bir vechile tedrk idesin ki eger
karadan ve eger sudan addan
kimesneye zarar u gezend olmak
ihtimli olmaya. Ne vechile tedrk
idp ve addan ne vechile haber
alndun ve fikr firsetleri ne idin
tamm malm idp dah mufassal
yazup bildresin. Ve kala tamrine
ZET VE TRANSKRPSYON
mberet oldukda binlarun hfz in
dem lzm olman ol bbda mrn-
ileyh Hn dmet melhi'ye, kifyet
1267 am beylerbeyine: am'da Valide Sultan Vakf'na ait su, ky ve mezraalara
mdahelenin men'ine dair.
Yazld.
m avularndan mtevellye hdmet iden Ali
avu'a virildi.
F 27 Ramazn sene 967
m beglerbegisine hkm ki:
Hliy olum Selm vlidesi merhme
Sultn'un anda olan evkf mtevellsi
Turgud mektb gnderp bundan
akdem vakf olan Sayda suy'nun
mahsli grildkde evkf- mezbreye
bundan gayr hslarundan karye-i Hr
ve havss- hmynumdan Mezra-i
Kense ve Mezra-i Sfiyye ve
Mezra-i ki defterde hssun olan
zikr olnan Hr ki bin sekizyz otuz
aka yazar ve mezkr Kense ki bin drt
yz altm iki aka yazar ve mezkr
ki, drt bin aka yazar ve mezkr
Sfiyye ki iki yz aka yazar cmle
dokuz bin drt yz doksan iki aka olur;
mrn-ileyhnun vakfna ilhk
olnmasn emr idp ve zikr olnan Sayda
Kapudan Piyale Paa'ya: Donanma-y hmynun Cezayir'de Cerbe hisar
1268 civarnda dmanla yapt harp ve muvaffakiyetinden dolay kendine hilat ve kl
gnderildiine; mezkr kalenin fethinin teminine gayret gsterilmesine dair.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 29 Ramazn sene 967
Kapudan Piyle Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem
donanma-y hmyn ile mh-
abn'un gurresinde Moton'a dhil
olnup fermn- l-num mcebince
skir-i nusret-mesir kadrgalara
tevz olnup mh- mezbrun beinci
gni engine salnup on ikinci gni
Malta'ya varlup ele gelen dillerden
kffrun dah Cerbe zerinde idi
563
mikdr asker gnderesin, diy hkm-i
erfm gnderilmidr. Taleb idp
getrdesin.
suy'ndan dah eger zikr olnan kur v
mezri tasarruf idenlerden ve eger
gayrlardan intif idenlerden
intiflarna gre erile vakfa id olan
hakk virmekde sudan nesne taayn
olnmamdur diy taalll niz
iderler imi. Buyurdum ki:
Bade'l-yevm zikr olnan karye v
mezrii vakf in mtevellye zabt u
tasarruf itdrp ve ol sudan intif
idenlerden her biri tasarruf itdkleri
suya gre erile vakfna mteveccih
olursa taayn itdrp an dah vakf in
tasarruf itdrp ol vechile kimesneye
taalll niz itdrmeyp ve ne vechile
tedrk olnup her birine su in ne
mikdr nesne tayn olndun yazup
bildresin.
-1267/ a-
Yazld.
Bu dah
Bir sreti dah mtevell Turgud Beg'e.
haberi alnup b-tevakkuf yevm-i
mezbrda Cerbe zerine azmet olnup
mh- mesfrun on beinci gicesi ki
eb-i Bertdur, Cerbe hisrna karb
mil mikdr yirde demr braglup
mvere olndukda ale's-seher
dmenn zerine varlmak mnsib
grilp ol hnde kffr dah haberdr
olup kadrgalar ve baralar ile kup
donanma-y hmyn tecesss idp
ngh rst gelinp asker-i slm ceng
cidle mberet eyleyicek kffrun
baz, muhrebeye ikdm idp ve baz
firr idp gn ve gice ry-i
ZET VE TRANSKRPSYON
deryda ceng b olup drdinci gni
kadrgalar bir yire cem olup inyet-i
Hakk ile sefin-i nusret-karinn
birisine zarr u gezend irimeyp
kffr- bed-girdrun yigirmi kta
kadrgas alnup ilerinden biri ihrk
bi'n-nr olup ve baralarnun dah baz
yanup ve niesi hn-i cengde gark olup
ve bir mikdr alnup cmle yigirmi alt
pre baralar gret olnup ve on bir
kta kadrgalar dah kaup hisr altna
girp mzdr ki, anlarun dah fethi
myesser ola ve bir mikdr dah kaup
hals bulmdur ve mh- mezbrun
yigirminci gni Turgud Paa kend
kadrgalariyle donanma-y hmyna
mlk olup ve hisrda olan kffr-
akvet-irun inhidmna r olnup
toplar ve mitresler kurlup dkilmek
zre olup, lkin hisr- mezbrun etrf
tabya ile ziyde mstahkem olup fethi
gyetde sab mkil olup zamn lzm
oldun bildrmisin. mdi, senn
cibilletnde merkz ve tnetnde
mermz olan mahz- ecat ve fart-
ehmet rey-i rezn ve fikr-i
metnnden umulan bunun emsli
hsl-i hamiyyet ve efl-i pesendde
imdi, bi-inyetillhi tela vcda
getrilmi bunun gibi kll hdmetde ve
yoldalkda bulnmsn; yzn a
olsun. Eyle olsa, hakknda mezd
1269 Kuds-i erif beyine: Kuds-i erif hisar erenlerinin, hisar aasndan vki
olan ikyetlerinin aratrlmasna dair.
Yazld.
Kuds mtevellsinn demi Aleddn'e virildi.
F 28 Ramazn sene 967
Kuds-i erf begine hkm ki:
Hliy Kuds-i erf hisr erenlerinden
yevm alt akas olan Hasan Kul,
Kuds-i erf hisr erenleri cnibinden
arz- hl sunup agalarndan ikyet
olnman, ol arz- hlde mastr olan
564
tfetm zuhra getrp hila-
fhireden hilat ve bir kabza kl irsl
olnup, buyurdum ki:
Alup kabz idp ve hilat-i hmynum
giyp bade'l-yevm dah rey-i isbet-
karnin muktezsnca zikr olnan
kalann dah feth u teshri bbnda
hsn-i tedrk eyleyp, anda olan
begler eger mrn-ileyh Turgud dme
ikblhdur ve eger sir begler
kullarum ile yekdil yek-cihet olup
keml-i ittihd ittifk ile nie
terettb (?) ve mkaddem r idp
mahal-i iktiz itdine gre say
ikdm ve kym- (?) m-l-kelm idp
zikr olnan kalalar feth idp iinde olan
abede-i asnm ve anede-i ehl-i islmun
gerei gibi haklarndan gelp ol
cevnib anlarun err rlarndan hals
idp dn bbnda ve devlet-i ebed-
peyvendme mteallk olan cumhr-
umrda vech mnsib oldu zre
mcidd merdne olup dakka fevt
itmeyesin ve addan dah gaflet zre
olmayup dim ahvl etvrlarn ve
fikr-i fsid ve hayl-i ksidlerin tamm
malm idp dah ana gre tedrklerin
grp gaflet ile el-iyz billhi tel
eger donanma-i hmynuma ve eger
asker-i slm- fevz-makma (?) zarar u
gezend iridrmekden ziyde hazer idp
muhtc- arz olan yazup bildresin.
mevddun asl var mdur? Mlm-
erfm olmak in sreti ayn ile ihrc
olnup sana gnderildi. Buyurdum ki:
Ol arz- hlde mastr olan mevdda nazar idp
fi'l-vk hisr-erenlerinn bundan haberi var
mdur, yohsa mezkr fuzl mi almdur ve
dizdrun ol makle evz var mdur ve bu arz-
hli sunan ne makle kimesnedr? Mufassal
ahvlin yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 565

[Yev]m'l-erbi f 25 Ramazn sene 967 [19.06.1560]

1270 stanbul kadsna: stanbul'da bakkallarn satmakta

hususunda ittihaz edilen usule riayet olunmas hakknda.
olduklar zahire

Yazld. perkende itmek ile zahrenn klletine

stanbul kdsna hkm ki:
Mektb gnderp mahrse-i stanbul'da
olan bakkl tifesi gelp mahrse-i
mezbreye gelen meklt ksmndan
pirin ve revgan- sde ve eraklv ya
ve erv ya ve zeyt ya ve r[-
r]evgan ve asel ve tulum peyniri ve
basdrma ve bdm ve nohud ve
kaysy, kadmden bakkl tifesi
satagelp hliy hisrdan tara
dkknlar olan kimesneler ve
madrabzlar dkknlar iinde ve
gayrda mahzenler vaz idp mamre-i
mezbreye gelen zahreyi zikr olnan
mahzenlerde saklayup gicede ve
gndzde hufyeten gemiler ile etrfa
ve narhun ziyde olmasna bis olurlar.
Hn-i mzyakada narhdan ziyde
satanlar ol makle kimesnelerdr,
didklerinde tecesss olncak fi'l-
hakka bakkl olmayan kimesneler
olup zikr olnan zahreyi dhil-i srda
olan bakkl tifesi satup gayrlar men
olndu takdrce mzyaka olmaz idi.
Vk hli arz idyor diy tazurru
itdklerinde ehl-i vukfdan hakkat-i
hl tefahhus olndukda eyledkleri
takrrlerine mutbk haber virdklerin
bildrmisin. Buyurdum ki:
Kadmden olgelene mugyir kimesneye
i itdrmeyesin.

Hama, Hms ve Selemiyye sancaklarn tahrir eden Murad elebi'ye: Sermin

1271 kazasnda tmar mutasarrf Abdlkerim'in talep ettii tmar hakknda.

Yazld. ki iinde yigirmi bin akal kendye

m beglerbegisi kethuds Hasan'a virildi.
F 6 evvl sene 967
Ham ve Hms ve Selemiyye
sancaklarn mceddeden kitbet
eyleyen Murd eleb'ye hkm ki:
Hliy Sermin kds mektb gnderp
Haleb beglerbegiliinde on bir bin alt
yz altm alt akalk timara mutasarrf
olan Abdlkerm meclis-i era gelp:
"Kaz-i mezbra tbi karye-i Tiraz (?)
ylda yigirmi bin aka zemet olup ben
elli bin akaya kabl iderm; ol artla
zemet virile ve otuz bin akasn sl
be-sl Haleb haznesine teslm ideyim"
didi. Fi'l-vk ehl-i vukfdan sl
olndukda mezbr siph olanlar
zmresinden timara kup yarar ve
mrye ve reyya enfa oldun arz
itmein buyurdum ki:
Bu huss onat vechile grp fi'l-vk
arz olndu zre ol mikdr hsla mte-
hammil midr, nicedr? tamam malm
idinp dah mufassal u merh yazup
bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 566

1272 Edirne kadsna: Mustafa Paa Kprs yaknnda yaplmakta olan imarette
bir retmen evi bina olunmasna dair.

Yazld. Hliy Mustafa Paa Kprsi kurbnde

Vize begi demi Hasan'a virildi. bin olnan imretde bir muallim-hne
F 29 Ramazn sene 967 bin olnmasn emr idp buyurdum ki:
Emrm zre mahall-i mezbrda bir muhtasarca
Edirne kdsna hkm ki: muallim-hne bin itdresin.

[Yev]m'l-Hams f 26 Ramazn sene 967 [20.06.1560]

1273 Badad beylerbeyine: Cessn- Bedre sanca Beyi Alddevle'nin hapisden

salverilmesi hakknda.

Yazld. emr olnm idi. Hliy teft olnup

Kd-asker Efendi arz itmidr.
Kethuds Haydar'a virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Cessn- bedre kds,
sanca begi Alddevle'nn zulm
teaddsin ilm itmein habs ile teft
kazy defteri Sdde-i sadet'me
gelp malm- erfm olman
mrn-ileyhn habsden tlk olmasn
emr idp buyurdum ki:
Vusl buldu gibi asl tehr itmeyp
mm-ileyhi habsden tlk idesin.

1274 Ferecik kadsna: Zina kasdyla aban'n evine giren Memi'nin kree
koulmak zere stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. veys nm kimesne ehdet idp ve

Kd-asker Efendi arz itmidr.
Mezbr abn'a virildi.
F 28 Ramazn sene 967
Ferecik kdsna hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
kaz-i mezbra tbi Saruhanl nm
karyeden Ali-ol abn nm kimesne
karye-i mezbreden Deirmenci-ol
Memi nm levendi mahfil-i era ihzr
idp mezbr levend zin kasdna evme
girp bundan akdem dah iki defa
evme girmi idi ve bundan gayr bir
yundum dah serika olnd. Maznnam
budur diy dav itdkde mezbr Memi
inkr ile cevp virp evine girdine
karye-i mezbreden nie kimesneler
ehdet idp: "Seni yunddan kurtardum,
iki kzn var andan dah kurtarayn
didi ve evine girdi sylenr; lkin
gzmz ile grmedk" ve sir cemat
haber virdklerinde mezbr Memi habs
olndun bidrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr terh itmeyp
mezkr levendi kayd bend ile yarar
ademlere koup Sdde-i sadet'me
gnderesin ki, kree konla ve koup
gnderdn ademlere tenbh eyleyesin
ki, yolda onat hfz idp gaybet
itdrmekden hazer ideler.
ZET VE TRANSKRPSYON 567

1275 Kuds-i erif beyine ve mtevellisine: Tevzinameden hari olanlara

Halilrrahman Evkaf'ndan her hangi bir ey verilmemesi hakknda.

Yazld. cedd-i hknye kayd idp sretin

Mtevell demi Aleddn'e virildi.
F 27 Ramazn sene 967
Kuds-i erf begine ve mtevellsine
hkm ki:
Hliy sen ki sancak-begisin, mektb
gnderp Kuds-i erf'den Muhammed
ve Cemleddn ve ahl-i Hallr-
rahmn hazretlerine eyh Muhyiddn b.
Shib nm kimesneler yevm altar
aka liv-i mezbrda Hallr-rahmn
Evkf zevidinden bertla
mutasarrflar olup evkf- mezbrenn
kadm art- vakf olmayup lkin
vilyet ktibi geldkde emr-i erf
mcebince tevz-nme yazup defter-i
mtevelller alup anunla zabt idp
masrifi ve levzm bi't-tamm grilp
fazla kalan tevz-nme mcebince iki
yz elliden ziyde erbb vezif olup
her kimesneye hline gre tevz olnup
hliy kaht olmala vakf- mezbrun
zevidi olmayup tevz-nme
mcebince mahsl kall olup erbb-
vezife kifyet itmedin bildrmisin.
Buyurdum ki:
Vilyet tahrrinde tayn olnup virilen
tevz-nme mcebince amel idp
tevz-nmeden hric olanlara nesne
virdrmeyesin.

1276 Mentee beyine ve Pein Kalesi dizdarna: Pein Kalesi msellemlerine

hizmetlerini edada kolaylk salanmas hakknda.

Yazld. bildrmisin. mdi, msellem-ol

Mektb getren Hasan'a virildi.
F 28 Ramazn sene 967
Mentee begine ve Pein dizdrna
hkm ki:
Sen ki dizdrsun mektb gnderp
kala-i mezbrenn hazne ve daru
kullelerine ve kapu beklemesine on
nefer msellem tayn olnup avrz-
dvniyye ve teklf-i rfiyyeden muf
olmak zre hdmet iderler iken zikr
olnan msellemlern baz fevt olup
oullar birer tarkla hisr-eri olup ve
baz msellem har kazya gidp hd-
met-i lzmelerin ed itmezler diy
msellemdr hisr-eri olmak ciz
deildr. Buyurdum ki:
Bu bbda mukayyed olup kal-i
mezbrenn tayn olnan
msellemlerine asl taalll niz
itdrmeyp vk olan hdmetlerin b-
kusr ed itdresin, anun gibi hrice
gidp yazlu msellemleri dah getrp
ve hisr-eri olanlara dah ol vechile
niz itdrmeyp hdmet-i
muayyenelerin ed itdresin ve ind
idenleri bildresin ki haklarndan
geline.

1277 Diyarbekir beylerbeyine: Habur sancann Hasan Keyf Sanca Beyi

Mehmed'e tevcihi hakknda.

Yazld.
Husrev Beg'e gnderildi.
F 27 Ramazn sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 568

Diyrbekr beglerbegisine ve defter- bk kalan hslar mr in zabt

drna hkm ki:
Hliy Habur sanca ibu sene seba ve
sittn ve tisa mie Ramazn'nun
yigirmi drdinci gninden Hasan-keyf
Sanca Begi Mehmed dme izzuhya
tevch olnup hslar noksn Hasan-
keyf sanca hslarndan tekml olnup
olnmasn emr idp, buyurdum ki:
Mrn-ileyhn hslarnun noksnn
Hasan-keyf sanca hslarndan tekml
idp liv-i mezbrun bk kalan
hslarn yarar kimesneler tayn idp
mr in zabt itdrdesin.

1278 Yenieri aasna: Yenierilere tevzi iin yz ake verildiine dair.

Yazld. in yz aka inyet idp buyurdum

Paa hazretlerine virildi. ki:
F 28 Ramazn sene 967 Tayn olnan yz akay det
knn zre mustahkk olanlara tevz
Yenieri-agasna hkm ki: idesin.
Hliy yenieri kullarum hakknda
mezd-i inyetm zuhra getrp tevz

1279 Edirne kadsna: Babaeskisi'nde ev basp cinayet suu ileyenlerin tahkikat iin
Vize Beyi Rstem'e gnderilmesi hakknda.

Yazld. bildrmein mezkrlarun sir

Vize begi demi Hasan'a virildi.
F 29 Ramazn sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Hliy Vize Begi Rstem mektb
gnderp Baba-eskisi'nde Per-h ve
Hac Hasan nm kimesnelern evlerin
basup kendlerin katl eyleyen
harmlerden nefer harm bi'l-fil
Edirne'de mahbs olduklarn
yoldalar ve yatak ve duraklar malm
olnup ele getrilmek in mrn-
ileyhe gnderilmesin emr idp,
buyurdum ki:
demleri vardukda, zikr olnan nefer
harmyi kayd bend ile demlerine teslm
eyleyesin ki mahallinde erile teft olnalar,
erkler bulndukdan sonra gir sana gndere.

[Yev]m's-sebt f 28 Ramazn sene 967 [22.06.1560]

1280 Hamideli beyine: ingenelerle sokaklar gezen gurbeti taifesinin men'i

hakknda.

Yazld. dll idp hilf- er-i erf evz u

demi Mehmed'e virildi. etvrlarnun nihyeti olmadu ilm
F 28 Ramazn sene 967 olnman buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi eng egne ile
Hamd-ili begine hkm ki: gezen gurbet tifesin men u def idp
Hliy sancaunda baz gurbet tifesi hilf- er-i erf kimesneye i
eng egne ile gezp Mslimnlar
ZET VE TRANSKRPSYON 569

itdrmeyesin, ind idenleri yazup bildresin.

1281 Anadolu beylerbeyine: Halime adl kz hususunda pheli olan brahim

hakknda tahkikat icrasna dair.

tutlup ahvli teft olmak in Dergh-

Yazld.
Mezbra virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Tarafeynn rukalar ve sret-i sicilleri geldkde
Kd-asker Efendi'ye virilmidr.
Bu hussda bu cnibde alka kalmamdur.
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Hliy Halme nm kz hussnda
maznna olan brhm nm kimesne
muall'm avularndan brhm zde
kadruh ile sana irsl olnup kd-
askerm tarafndan sana mufassal
hkm-i erfm yazlmdur.
Buyurdum ki:
Varup teslm itdkde alup emr zre
ahvllerin grp neye mncer olursa
habsden tlk itmeyp sonra emrm ne
vechile olursa amel idesin.

1282 Mora kadsna: Yenierilerin oturduklar evleri sahipleri aldndan, onlar iin
baka evler tedarik olunmas hakknda.

Yazld. eyleyp mezkrlara har skin olacak

Muhzr'a virildi. yir lzm oldu ecilden buyurdum ki:
F 28 Ramazn sene 967 Varcak, anun gibi zikr olnan
kullarumun skin olduklar evleri
Mora kdsna hkm ki: shibleri aldukda mezkrlara skin
Anda olan nevbetci yenieri kullarum olcak har yir tedrk idp ol bbda
skin olduklar evleri shibleri taleb mzyaka ekdrmeyesin.

Bodan voyvodasna: Leh kralnn Bodan reysna taaddisinden dolay

1283 vilyetin zarardan muhafazas hususunda gereinin yaplmasna dair.

Yazld. andan gayr her ne dimi isen malm-

Paa hazretlerine virildi.
F 29 Ramazn sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp Lih Kral tarafndan
vilyet-i Bodan reysna teadd
olnup m-beyninzde zamn tayn
olnup vk olan ziyn grilmek zre
ahd olup ol zamnda demleri
gelmeyp hliy Bodan kasdna
mblaa asker cem itdklerin ve
andan gayr Erdel Kral'nn olnmas
hussn ve Eflk cnibinden dah
Bodan reysna dahl oldun ve
erfm olmdur, imdi, Lih tarafndan
gaflet ciz deildr. Buyurdum ki:
Dim yarar demler gnderp ahvl
etvrlarn ve fikr-i fsid ve hayl-i
ksidleri ne idin tamm malm
idinp anun gibi vilyet-i Bodan'a
kasd- gezend iderler ise her ne yzden
mmkin ise def u ref eyleyp gaflet ile
anlardan Bodan reysna zarar u
gezend iridrmeyesin. Anun gibi
kasdlar mukarrer olup askere ihtiyc
olursa ve ne vechile kasd idp ne
tedrk itmiler ise yazup muaccelen
bildresin ve Eflk voyvodasna dah bu
ZET VE TRANSKRPSYON
bbda mekked hkm-i erfm
gnderilp gerei gibi tenbh olnmdur
ki, min-bad vilyet-i Bodan
reysna kimesne kasd iderse sen dah
Sdde-i sadet'me olan ubdiyyet
ihlsn muktezsnca onat vechile
mukayyed olup eger Lih keferesidr ve
eger Erdel Kral ahvlidr ve sir
malmun olan ahbr- sahhay
Eflk voyvodasna: Eflk'daki Rum ve Arnavutlarn Tuna yallarndan gelen
1284 harami millerle ittifak ettiklerine ve yaptklar zulmn men edilmesine dair.
Yazld.
Bu dah.
Hasan eleb, bu hkmi Sinn avu'a virildi
diy cevb virdi.
Eflk voyvodasna hkm ki:
Bodan voyvodas mektb gnderp
Eflk vilyetinde baz Rm ve
Arnavud olup ve Tuna yallarnda
Silistre ve Main ve sak iskelelerinde
olan harm miller olup Eflk
vilyetine gelp zikr olnan Rm ve
Arnavudlar ile ittifk idp kll vilyeti
amele salup alup vilyet halk ol miller
elinden cel-y vatan itmilerdr. Sana
nie defa dem gnderp ol milleri
memleketden ihrc idesin didkde
Tamevar beylerbeyine: Baz timar sahiplerinin beratlarnda yazl kylerin
1285 Kralie olu snr tarafnda olup olmadnn tahkiki hakknda.
Yazld.
demi Receb'e virildi.
F 7 evvl sene 967
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Budun beglerbegisi mektb gnderp
Solnok beginden kendye mektb vrid
olup liv-i mezkrda olan baz erbb-
timarun bertlarnda mastr olan
karyelerinn reys hukk- eriyye
570
ilmdan hl olmayup hfz u hrset-i
memleket bbnda dakka fevt itmeyp
mcidd merdne olasn. Bu bbda
senn cnibne hzr u nzr olmak in
Silistre begine hkm-i erfm
gnderilmidr. Anun gibi Lih
tarafndan Bodan'a tecvz iderlerse
mrn-ileyh ile haberlep vech
mnsib oldu zre amel idesin.
nashatimz eslemez, memleketi miller
harb itmidr, diy bildrmein
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussn asl nedr,
vak midr, anun gibi vk ise
reyya teaddsi olan eger millerdr,
haklarndan gelp kimesneye teadd
itdrmeyp hfzlvi u hrsetde dakka
fevt itmeyp bu hussn vukn ve
adem-i vukn yazup bildresin ve
Bodan vilyetine Eflk tarafndan dahl
olndun bildrp an dah gresin;
vk ise men idesin, Bodan
reysna ve davarlarna Eflk'dan
kimesneyi dahl itdrmeyp ehl-i
fesdun haklarndan gelesin.
ve rusm- rfiyyelerin ed itmekde
Kralie-ol tarafndan baz Macar
begleri bizm snurmuzdadur diy
mni olduklarn arz idp ve zikr olnan
kurnun isimleriyle defterin ve bu
bbda Kralie-ol tarafndan gelen
mektb ayn ile irsl itmein deftern
ve mektbun ayn ile sretleri ihrc
olnup sana gnderildi. Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 571

Vusl buldukda, sret-i defter ve takdrce vilyet tahrrinde ne vechile

mektba nazar idp iinde mastr olan
kazyy malm idinp dah tefahhus
idp gresin; niz olnan karyeler Kral-
ol'nun tayn olnan snur dhilinde
midr, yohsa ber cnibn snur inde
vk olup te cnibden b-vech mi dahl
olnur? Kral-ol snurnda oldu
ber cnibe yazlmdur. Fi'l-vk ber
cnibe yazlan kur anlarun memle-
ketleri dhilinde midr, yohsa cmle
yazlan, anlarun vilyetine karm
deil midr, nicedr? Niz olnan kur
kang cnibe tasarruf olmak
mnsibdr, hakk zre bildresin.

Silistre beyine: Lehlerin Bodan serhaddinde hareket zere bulunduklarndan

1286 dikkatli olunmas ve ahvalden haber verilmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, dim ol cnibe nzr

Paa hazretlerine teslm olnd.
F 29 Ramazn sene 967
Silistre begine hkm ki:
Bodan voyvodas mektb gnderp
Lih keferesinn Bodan serhaddinde
hareketi olup vilyet-i Bodan'a kasdlar
vardur diy bildrmein, buyurdum ki:
olup ve mrn-ileyh voyvodasiyle
haberlep anun gibi mukarrer olup Lih
keferesinn Bodan vilyetine dahl
taarruzlar olup kasd- zarar u gezend
iderler ise def u refleri bbnda vech
mnsib ne ise amel idesin ve bu huss
vk midr? Sen dah mukayyed olup
vkf oldun ahbr- sahhay ilmdan
hl olmayasn.

1287 Filibe kadsna: Filibe'de reyya taaddisi olan Suba Memi'nin kree
koulmak iin stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. reyya teaddsi oldun bildrmisin.

Husrev Beg'e gnderildi. Buyurdum ki:
F selh-i Ramazn sene 967 Mezkr yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin ki kree
Filibe kdsna hkm ki: kola.
Mektb gnderp Filibe voyvodasnun
ahvlin ve andan gayr Pare ? ()
sbalarndan Memi nm kimesnenn

1288 Cezayir beylerbeyine: Kavala Kapudan Hseyin'in mahbesinde bulunan baz

kimselerin siyaset edilmeleri hakknda.

Yazld. Ali mteseyyid ve Ysuf b. Mahmd ve

Kurd Kethud'ya virildi.
F 6 evvl sene 967
Cezyir beglerbegisine hkm ki:
Yenice-i Karasu ve Kavala kapudan
mektb gnderp Kavala Kapudan
Hseyin'e emr-i erf vrid olup
mahbesinde olan Esedullh b. Seyyid
Ahmed b. Mansr ve Mehmed b. Vel
nm shtelern siysetleri fermn
olnup mm-ileyh dery yzinden
geldkde Mslimnlar mahzarnda
Esedullh b. Ali ve Ysuf b. Mahmd
ve Ahmed b. Mansr ve Mehmed b.
Vel nm shteler siyset olnsun
didkde, mezbr Hseyin Esedullh
ZET VE TRANSKRPSYON 572

fevt oldun ve Ysuf b. Mahmd ve Mehmed b. Vel'ye siyset olnmasn

Ahmed b. Mansur ve Mehmed b. Vel
nm shteleri Gelibol'da alup yirine
har mcrimler virdin bildrdin arz
eylemiler. mdi, mezkrn Ysuf b.
Mahmd ve Ahmed b. Mansur ve
emr idp buyurdum ki:
Mezkrlara mahallinde siyset olup
emr-i erfm yirine vardun yazup
bildresin.

1289 Nibolu kadsna: Nibolu sancann yine Ahmed Bey'de mukarrer olduuna
dair.

Yazld. virilmidi. Hliy Niebol sanca yine

Paa hazretlerine gnderildi.
F 29 Ramazn sene 967
Niebol kdsna hkm ki:
Sbk Niebol sanca Vidin begine
ve Vidin sanca Niebol Begi Ahmed
Beg'e virilp ol bbda hkm-i erfm
mm-ileyh Ahmed Beg'e mukarrer
olup Muzaffer Beg demlerin dahl
itdrmemek emr idp buyurdum ki:
Yine sancan mm-ileyh Ahmed Beg
demlerine zabt itdrp Muzaffer Beg
demlerin dahl itdrmeyesin.

[Yev]m's-sebt f 5 evvl sene 967 [29.06.1560]

Anadolu beylerbeyine: Ankara Kalesi dizdaryla geinemediklerinden kaleyi

1290 terk eden kethud ile neferlere ait gediklerin mstehak olanlara verilmesi
hakknda.
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi.
F 5 evvl sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Hliy Ankara hisr kethuds ve baz
neferleri dizdr ile nizlar olup cem
olup kalay hl koyup b-vech Sdde-i
sadet'me geldkleri ecilden tedb
olnup gedkleri dah hara tevch
olnmasn emr idp isimleri dah
yazlup sana gnderilp, buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrlarun
gedklerin har mstahkk olanlara
tevch idesin.

Hdavendigr beyi ile Ankara ve Beypazar kadsna: Beypazar'nda mid adl

1291 gencin rzna tasallut eden levendlerin siyaset olunmalarna dair.

Yazld. levendler md nm emredn yolna

Arz getren Hac Dede nm kimesneye virildi.
F 6 evvl sene 967
Kd-asker Efendi arz idp emr
kend hatlar [ile] mukayyeddr.
Hdvendigr sanca begine ve Ankara
ve Begbzr kdsna hkm ki:
Sen ki Begbzr kdssun mektb
gnderp Begbzr kazsnda Ahmed
ve nyetullh ve Abd ve Derv nm
varup cebr ile livta itdklerine ikrrlar
uhd ile sbit olup ve mezbr Ahmed
ve nyetullh hammmda Mehmed
nm emredn futasn alup fil-i ena
kasd itdkleri sbit olup ve Znnn nm
levend vaz nm emrede cebr ile livta
itdine ikrr uhd ile sbit olup ve
ahl-i kasaba mezbrlar in ekydan
olup Mslimnlarun ehl iylleri
bunlarun ellerinden cizlerdr diy
ZET VE TRANSKRPSYON 573

ekv itdklerin arz itmisin. mdi, erf sbit zhir ola anlara dah siyset
Dergh- muall'ma baz mutemedn- olmasn emr idp buyurdum ki:
aleyh kimesneler gelp mezbr Mezbr nyetullh'a siyset idp
nyetullh in harm gaybet idenleri buldurup ve gayrlarun
maklesindendr diy haber virmein dah tekrr amel-i en sdr olm ise
mezbra siyset olmasn emr idp ve ki sbit olanlara dah siyset eyleyp
gayrlarndan dah fil-i en tekrr emr-i erfm yirine vardun yazup
sdr olm ise ki bi-hasebi'-eri'- bildresin.
Erzurum beylerbeyine: Erzincan Kalesi dizdar hakkndaki arzuhale gre

1292 tahkikat yaplp hakk olanlarn haklarnn iadesi hakknda.

Yazld. hakk idp erbb- hukkun

Beglerbegine hdmet iden Abdsselm'a virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Erzincan kalas dizdr hakknda
Sdde-i sadet'me arz- hl sunlup,
sunlan rukanun sreti aslndan ayn ile
ihrc olnup sana irsl olnd. Mezbrun
hussnda bundan akdem dah hkm-i
hmynum gnderilmidi. Eyle olsa
mezbrdan kimesne gelp hak dav
idp emr-i sbk zre ahvli grilmi
midr? Ve ne mikdr kimesne dav-y
alvirilmidr? Malm olmak lzm
olman, buyurdum ki:
Varcak, sbk gnderilen hkm-i
hmynum mcebince mezbrun
ahvli teft olnup kimesne gelp
dav-y hakk iden erile haklarn sbit
idp erbb- hukkun haklar alvirilmi
midr? Ve hliy sunlan rukada
mastr olan husslar dah vk midr?
Bu husslar dah dav ider kimesneler
var mdur, nicedr, gayr vk midr?
Mufassal ahvlin yazup arz eyleyesin.

Moha beyine: Moha yaknnda Tuna zerindeki adalarn muhafazas iin

1293 orada bir kapudanlk tesisi hakknda baz cihetlerin sorulmasna dair.

Yazld. piydeleri ve sbk Tuygun Paa'ya

Kethuds Mehmed'e virildi.
F 6 evvl sene 967
Moha begine hkm ki:
Hliy mektb gnderp Moha
kurbinde nehr-i Tuna'da azm adalar
olup dim ol adalarda dmen
hareketi eksk olmayup ve mahall-i
mezbr. Budun'dan yedi ve sekiz
gnlk mikdr mesfe olman ol
cnibden kapudan gelp ol adalar hfz
itmek mmkin deildr, lkin kala-i
Peuy'da on kta ayka ve mukaddem
liv-i mezbrda mnhezim olan
palankalarn yz yigirmi be nefer
Moha'da palanka bin olnup yeniden
iki yz nefer emrile yazlan
martoloslarun yz nefer martolos inyet
olnup liv-i mezbrda otuz bir bin be
yz aka zemete mutasarrf olup
mteveff Ali Paa'nun kethuds olan
Ksm, mstakl kapudan nasb olnur
ise, hfz u hrset-i memleket
oldundan gayr bir gemiye zarar
irirse tazmn eylemei uhdesine
aldun bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol mnhezim olan
palankalarn piyde neferleri kande
hdmet iderler, anda lzm deil midr,
ol emr olnan martolosdan emr zre ol
ZET VE TRANSKRPSYON 574

zamnda yazlm mdur, kandedr? Tafsl zre yazup bildresin.

1294 am beylerbeyine: Urbann saldrlarndan dolay Aclun'da bir kale binas

hakknda baz hususlarn bildirilmesine dair.

Yazld. bin olnmasn rec iderler diy ilm

Kethuds Hasan'a virildi.
F 6 evvl sene 967
m Beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Aclun Begi kdvet'l-
meri'l-kirm Murd dme izzuh ve
Aclun kds sana mektb gnderp
nefs-i Aclun halk gelp her yl
vilyetimze berriyyeden be bin
mikdr Arb gelp balarmuz ve
mezraalarmuz yidrp harb idp ve
davarlarmuz srp ve sir rzkmuz
gret idp env- teaddleri olup eger
nefs-i Aclun'da bir kala bin olnmaz
ise durmaa iktidrmuz yokdur. Kala
eyledklerin arz eylemisin. mdi, zikr
olnan kala bin oldu takdrce neferi
ne vechile tedrk olnup ve kala
binsnun nefi var mdur? Ne mikdr
nesne ile ve ne mikdr nefer kifyet
ider, ilm olnmam. Buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin, fi'l-vk ol
mahalde kala bin olnmak lzmdur,
kala bin oldukda ne mikdr nefer
lzm olup ne yirden tedrk olnur,
ihds olmak lzm, yohsa ol cnibde
olan kldan ihrc mmkin midr ve
bin itmemek nefi nedr ve ne mikdr
harc ile olur? Yazup bildresin.

1295 Krehri beyine: Haki ve Shrab adl kimselerin zerlerindeki mr maln

alnmas hakknda.

Yazld. kll ml- mr olup haklarndan

demi Hasan'a virildi.
F 5 evvl sene 967
Krehri Begi Memi Beg'e hkm ki:
Hliy mektb gnderp emr-i erf
vrid olup Hki ve Shrb nm
kimesneleri ele getrp habs idesin, arz
eyleyesin diy fermn olnup, hliy
mezbrlar Boylu tifesinden olup
Budak-zi kazsndan her biri yigirmi-
otuz levend ile gezp reyya teadd
itdkleri istim olnman ele getrilp
ikisi bile habs olnup lkin mezbrlar
bi'l-fil emnet tasarruf idp zerlerinde
gelinmel olcak kll ml zyi u telef
olmak lzm gelr ve mezbr Shrb,
Boyl taifesinden olmayup asl ol
cnibe mrcaat mtbaat itmi
deildr diy arz idp bu bbda
Amsiyye Kds Mevlna Muhyiddn
dah mezkr Shrb in vech-i merh
zre arz itmein buyurdum ki:
Vardukda, mezkrlarun zerlerinde bi'l-
fil ml- mr var ise tahsl itdrp mr
in alup kabz idp gir hdmetlerinde
olasn.

1296 Badad beylerbeyine: Bedre meliki Sultan Ali'nin sicilinin gnderilmesi ve

hapisten karlmamas hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 6 evvl sene 967
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Sbk Cessn- Bedre Begi olan
Alddevle mektb gnderp
mukaddem kendden ekv iden Bedre
Meliki Sultn Ali yukaru cnib
beglerinden Muhammed Mrz'ya at
iledp gir Bedre'ye geldkde sba
ahvle vkf olup kendye ilm itdkde
mezbr Melik tekrr Muhammed
Mrz'ya varup efat-nmeleri ile
h'a gitdi ikrr sicill olnup ve
Dergh- muall'mdan Bedre'ye
vardukda, Bedre halk ve tevbii tabl-
hneler ile istikble kduklar ikrr
sicill olnup ve Bedre ahlsinden
cemm-i gafir Bagdd dvnnda huss-
mezbra ehdet idp ve bundan akdem
1297 Rumeli'nin sa kolundaki kadlara: Dersaadet'e acele koyun gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
Husrev Beg'e gnderildi.
F 9 evvl sene 967
Badeh Abd avu'a virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Rm-ili'nn sa-kolnda vk olan
kdlara hkm ki:
Mahrse-i stanbul'a tayn olnan vakit
koyun gelp irimeyp et bbnda
mzyaka olup mevsim koyun defter
mcebince muaccelen gelp irimesin
emr idp buyurdum ki:
Her birinz taht- kaznuzda olan celeb
tifesine defter mcebince tayn olnan
mevsim koyunn asl tehr itdrmeyp
muaccelen b-kusr ihrc itdrp
1298 Rumeli kadlarna: Et narhnn bildirilmesi hakknda.
575
be-alt sancak-begine bu iftiry
itmidr. "Min-bad bu sancakda
durmazuz" diy ekv itdkleri dah
sicill oldun ve mbir olan Mehmed
avu marifetiyle melik-i mezbr habs
olndun ve sret-i sicill ile arz taleb
olndukda virilmeyp habsden tlk
olnup kendsi keyfiyyet-i ahvlin arz
eylesn diy cevb virildin arz
itmein, buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr arz olnan
sicilleri aslndan ayn ile ihrc idp
Sdde-i sadet'me gnderp andan
gayr sir ahvlinden vkf olduun
ahvlin yazup mufassal arz idesin.
Mezkr habsden tlk itmeyesin. Sonra
emr-i erfm ne vechile sdr olursa
amel idp habsden tlk olnmsa dah
gir habs idesin.
mahrse-i mezbreye gnderp teslm
itdresin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. Ana gre mukayyed olup
gi veya eksk gndermekden ziyde
hazer idesiz. yle ki, emr olnan
mevsim koyunn muaccelen vaktiyle
gnderp b-kusr teslm itmeyesiz, asl
zrinz makbl olmayup muakab [u]
muteb olmanuz mukarrer bilp ihml
msheleden hazer idesiz.
-1297/a-
Yazld.
Bu dah
Bir sreti sol-kol kdlarna.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Bu dah.
Rm-ili kdlarna hkm ki:
Bundan akdem size ahkm- erfe
gnderilp taht- kaznuzda iken narh-
rzsi yz dirhem olup andan eksk
et satlmaya diy fermn olnm idi.
Hliy emr-i erfme mugyir yz
Koyun eminine: Dersaadet'e gnderilmesi gereken mevsim koyunlarnn acele
1299 gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Husrev Beg'e gnderildi.
F 9 evvl sene 967
Bu dah.
Koyun emnine hkm ki:
Hliy mahrse-i stanbul'da tayn
olnan vakit koyun gelp irimeyp et
bbnda mzyaka olup mevsim koyun
defter mcebince muaccelen irimesin
emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr terh
itmeyp hliy mahrse-i mezbreye
gelecek mevsim koyunn muaccelen
Kastamonu Beyi Sleyman'a: Boyabad, Tozgan ve Sinop taraflarndaki softa
1300 taifesinin ve sair haramilerin sicillerinin kartlp bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Mustafa'ya virildi.
F 10 evvl [sene] 967
Kastamoni Begi Sleymn Beg'e
hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbrda
Boybd ve Tozgan ve Sinob
kdlklarnda shtelerden ve sir
harm-zde, fesddan hl olmayup
zekt ve sadaka adna fukarnun cebren
akasn ve koyunn ve srn alup ve
bundan mad zikr olnan kdlklarda
576
dirhemden [eksk] et satldu istim
olnman buyurdum ki:
Abd avu vardukda, her birinzn
taht- kazsnda iken narhn grp ne
sir zre bulnursa bildresiz. Hilf-
vk arz itmekden hazer idesiz ve min-
bad yz dirhemden eksk bey
itdrmeyesiz.
ihrc idp defter muktezsnca ber-
vech-i isticl getrp bi'z-zt mahrse-i
mezbrede teslm idesin. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur. Ana gre
mukayyed olup gi veya eksk
getrmekden ziyde hazer idesin. yle
ki, emrm zre mevsim koyunn
muaccelen vaktiyle getrp b-kusr
teslm eylemeyesin, asl zrn makbl
olmak ihtimli olmayup muteb
mukab olman mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup ihml msheleden
hazer zre olasn.
siysete mstahkk kimesneler olup
muktez-y er u knnla hfz u hrset
olnmasiyn demimz irsl olup anda
vk olan miller ml- mrye
noksnnuz vardur diy kend
muktezlar zre ahz-i ml idp badeh
tlk itmek in sizn bunda asl
medhlinz yokdur diy zikr olnan
harm-zdelern ve siysete mstahkk
olanlarun haklarndan geldrmeyp
min-bad dahl itdrmezler. Sonra
fesdlar artua varur diy bildrmisin.
Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 577

Vardukda, zikr olnan ehl-i fesd ve ise toprak kdlarna kardup dah
shtelern sbit zhir olan fesd mufassal merh sret-i sicilleri ile
enatlerinn sret-i sicillerin ka nefer yazup bildresin.

Kastamonu beyine ve kadsna: Falclkla ahaliyi aldatan ve irkin iler ileyen

1301 Marib taifesinden Mehmed'in hapsedilmesi hakknda.

Yazld. baznun virmee kudreti olmayup

demi Mustafa'ya virildi.
F 9 evvl sene 967
Kastamoni begine ve kdsna hkm
ki:
Sen ki sancak-begisin, mektb
gnderp Magrib tifesinden Remml
Mehmed nm kimesne: lm-i kimy
redeyin ve defne bulviresin diy
Mslimnlarun ml rzklarn alup ve
niesinn iyline fil-i ena idp ve
nie Mslimnlar gelp kimi yz ve
kimi iki yz sikke altun taleb idp
bazsnun hukk taksm-i gurem olup
Selnik kadsna: Silifke skelesi'ne gnderilecek kurunlarn Msr gemileriyle
harm-zde kimesne olman kala-i
Kastamoni'de habs olnm iken baz
mcrimler ile bendlerin bozup urgan ile
bedenlerden inp gaybet itmein
demler gnderilp gir ele getrilp
kala-i Kangr'da muhkem habs
olndun ilm itmisin. mdi,
mezkrun bir hasn kalada habs olnup
asl itlk olnmamasn emr idp
buyurdum ki:
Mezkr bir hasn kalada muhkem habs
idp onat vechile hfz itdrp asl tlk
itmeyesin.

1302 ulatrlmas hakknda.

Yazld. Anun gibi Msr gemilerinden ol cnibe

Selnik kdsna hkm ki:
Silifke iskelesi'ne gnderilecek kurun
olup anda varan Msr gemileriyle
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
varup metn boaldan gemilere navlun
ile tahml eyleyp emrm mcebince
Silifke iskelesi'ne irsl [] sl
eyleyesin.

Rodos beyine: Evvelce salverilenlerden geri kalan be sulunun da

1303 salverilmesi hakknda.

Yazld. erfm gnderilmidi. Bk kalan be

Kethudsna virildi.
F 9 evvl sene 967
Rodos begine hkm ki:
Bundan akdem kalita ile Rodos'dan
gelen otuz be nefer mcrimn otuz
neferi tlk olnmak in sana hkm-i
neferi dah bunda tlk olnmlardur.
Buyurdum ki:
Bunda tlak olnan be neferden mad
otuz neferin emr-i erf-i sbkum
mcebince tlk idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 578

Canik beyine: Kavak kazasnda zekt adyla halktan para alan iki softa ve

1304 levendin kree konulmak zere Rodos beyine teslim edilmesi hakknda.

Kethuds abn'a virildi. mcebince haklarndan gelindimz

F 10 evvl sene 967 arz eyleyp ve baz tfengler
gndermisin. mdi, buyurdum ki:
Canik begine hkm ki: Vusl buldukda, ol elinde tfeng bulnan
Mektb gnderp bundan akdem Kavak kimesneleri yarar demlere koup Rodos begine
kazsna tbi Begdemr nm [karye] gnderp teslm idesin ki kree koya ve teslm
ahlsine zekt diy salgun salar iken olnduna mrn-ileyhden temessk
shte ve levendt tifesinden tfeng ve aldurasn ve ne mikdr kimesne gnderrsen
let-i harb ktlleri ile iki nefer isimlerin yazup Sdde-i sadet'me
kimesne ele gelp emr-i erf gnderesin.

[Yev]m'l-hams f 10 evvl sene 967 [04.07.1560]

Bosna beyine: Yank Hisar civarnda toplanmakta olan Nemeliler hakknda

1305 malmat verilmesine dair.

Yazld. ve Dalyan'dan hayl asker arvar nm

demi Murd'a virildi.
F 12 Zi'l-kade sene 967
Bosna begine hkm ki:
Mektb gnderp css gelp Yank
nm hisrda atlu ve piyde kefere
cemiyyeti olup diy haber virp
akabince ibu Ramazn- mbrekn
beinci gni Kuban begi mektb
gnderp cssmuz gelp Neme'den
mahalle gelmidr ve bundan mad
Venedik'e tbi Hrvat cnibinden Zadra
nm kalada Hrvatlu Furoro (?)
kisvetinde yrr bin kfir dah gelp her
tarafdan durmayup cemiyete gelrler
imi diy haber virdklerin arz
eyledn ecilden varcak, bu hussun
vukn ve adem-i vukn yazup
bildresin.

Yanya kadsna: Levend taifesinin yaptklar ekiylktan dolay iskele

1306 muktaalarnn battal olduuna ve gemi getirdiklerinde tutulmalarna dair.

Yazld. satup bu sebeble anlar dah levende

Yanya hisr-erenlerinden, arz getren lys'a
virildi.
F 14 evvl sene 967
Yanya kdsna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp dery yzinde gezer levend
Venedik'den ve Dubravnik'den olan
tccr tifesinn gemilerin ve
espblarn alup yal hisrlarna getrp
zahre virp mzyaka ekdrmedkleri
ecilden asl etrfdan hrsuzluk itmekden
hl olmayup illik rey ve ya ve
dmen dimeyp harc-gzr reyy
tln idp el-n nebaht iskelesi'ne bir
pre bara getrp iinde mblaga
espb olup on iki bin floriden ziyde
metn edn bah ile frht eyleyp bu
sebeble iskelelere tccr uramayup
ZET VE TRANSKRPSYON 579

muktaalar battl eyleyp ml- mrye
kll zarar mterettib olup amm
nebaht iskelesi'ne gelp satlan gemi
ve espb mr in zabt olnmasna
emr-i erf olur ise levend tifesi bunun
gibi fesddan fergat idp iskeleler dah
ileyp ml- mrye kll nef olmak
mukarrerdr diy men tifesi haber
virdklerin bildrmisin. Buyurdum ki:
Anun gibi levend tifesi gemi
getrdklerinde mecl virmeyp
kendlerin ele getrp ve getrdkleri
eger gemidr ve eger espbdur, girift
eyleyp ne makle gemi olup ve ne
mikdr espb oldun defter idp yazup
bildresin. Sonra emrm ne vechile olur
ise amel idesin.

Bursa beyine: Bergama Kalesi dizdarn ldren Bergama Subas

1307 Muharrem'in sorguya ekilmesi ve kaan adamlarnn ele geirilerek

hapsedilmeleri hakknda.
Yazld.
Kd-asker Efendi arz idp emr
yazlmdur.
Begn ol Bl'ye virildi.
F 13 evvli'l-mbrek sene 967
Burusa begine hkm ki:
Ayazmend ve nevh-i Bergama
kdlariyle mektb gnderp Bergama
kalas'nda maktl olan dizdrun katli
huss grilmek in hkm-i erfm
vrid olup maznna olanlardan sbk
Bergama sbas olan Muharrem ve
hdmetkr Kara Mustafa ve kullarndan
Keyvn ve Memi ele getrilp gayrlar
gaybet idp mezbr Muharrem'n katle
mbereti sbit olmayup ve thmet-i
sbkas olmamala rfe ikdm
olnmayup lkin zann ifde ider baz
alim karin zuhr idp ve mezbr
Kara Mustafa ve Keyvn: "Katlde bile
idk; efendimiz Muharrem, nefer
yolda ile gnderp katl itdk. Bir
krmz kasn ve bulnan aka ve
altunn alup bir kapama kaftan iine
koyup gice ile Muharrem'n evine
getrp Ferhd nm kul ierye alup
gitdiler" diy ikrr itdiler ve mezbr
zre Kara Mustafa'nun yannda bir ibriim
kse bulnup Ferhd bana virdi diyp
maktl dizdrun idi bi-hasebi'-er
sbit olup ve mezbr Muharrem'n
dizdr ile advet-i klliyyesi oldu ve
fsk u fcr ile itihr oldun ahl-i
memleket haber virdklerin ve
maktln evinde olan ml ve rzkdan
nesne alnmayup hemn bulnan akas
alnup taassuben katl olnmdur diy
bildrp bu husslarda vk olan
sret-i sicillerin gnderp arz itdn
ecilden mezbr Muharrem'e rf olmasn
emr idp buyurdum ki:
Ol gaybet iden demleri eger Kara
Mustafa ve eger Keyvn ve Memi ve
Ferhd'dur mezbra teklf idp
buldurup, hfz idp badeh kendye
rf-i marf idp anun dah ikrr ne
yzden zuhr idp, kazyye neye
mncer olursa zabt idp ahvllerin
yazup bildresin. Sonra emrm ne
vechile sdr olursa mcebince amel
idesin.

Diyarbekir beylerbeyine: stanbul'un et ihtiyacn temin iin Trkmen

1308 koyunlarndan gnderilmesi hakknda.

Yazld. Kethuds Ali eleb'ye virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON
F 11 evvl sene 967
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Hliy mahmiyye-i stanbul'da et
hussnda ziyde mzyaka olman
mahmiyye-i mezbre zahresiyn
Trkman koyunlarndan koyun
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Sene-i sbkada gnderdn zre
Trkman koyunlarndan koyun kardup
Eflk voyvodasna: stani adl zimminin altunlarn alan Dimitri hakknda
1309 tahkikat yaplmasna dair.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 11 evvl sene 967
Eflk voyvodasna hkm ki:
Hliy stani nm zimm arz- hl
sunup, celeb olup baban zamnnda
demsiyle bozmaa altun gnderp
vardukda, Dimitri nm zimm yolda
bulup dutup demlerin salb idp altun
alup teadd ve hayf eyledi diy ekv
[Yev]m's-sebt f 12 evvli'l-mkerrem sene 967 [06.07.1560]
Ahmed Reis'e: Btn ada yallarn korunmas iin dier reislerle beraber
1310 allmas hakknda.
Yazld.
Kurd Kethud'ya virildi.
F 12 evvl sene 967
Ahmed Res'e hkm ki:
Sennle Adalar muhfazasnda olan
hssa reslerden Tur Ali Res ve
Hsm ve kalita resi Hseyin ve
mcrimler kadrgasiyle ve Midill
muhfazasna mcrimler ile tayn
olnan Sinn Res ile Adalar
muhfazasiyn seni mezkrlara ba ve
bu tayn idp senn yanuna gelp ol
580
dem koup shibleri ve yhd
veklleriyle mahmiyye-i mezbreye
irsl idesin ki getrp bey idp
ashbna ticret ve mahrse-i mezbre
halkna siat-i maet ola. Ve bile
koup gnderdn demlere gerei
gibi tenbh tekd idesin ki yolda ve
izde hilf- er u knn kimesneyi dahl
taarruz itdrmeyeler.
itmein sundu arz- hln sreti ayn
ile ihrc olnup sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Vardukda, gresin sunlan arz- hln
mefhmn izn idinp dah mezkrun
arz itdi vkmidr? Bu bbda bundan
akdem bu huss grilp cevb virilmi
midr, nicedr? Asl ve shhati zre arz
idesin.
bbda anlara dah hkm-i erf yazlup
sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol hkm-i erfmi
mezkrlara uladurasn; hsn-i ittifk u
ittihd ile eger Kavala etrfdur ve eger
Adalar arasdur ve sir hfz u hrseti
lzm olan yallar ve dery yzin gerei
gibi hfz u hrset idp levend ve korsan
cniblerinden ve sir ehl-i fesddan
msfirn-i bahre ve yallara ve nevh
v kurya zarar u gezend iridrmekden
ziyde hazer idp hfz u hrset bbnda
dakka fevt itmeyp gaflet ile derylara
yriyen gemilere ve yallara ve nevh
ZET VE TRANSKRPSYON 581

v kurya ve rey v ber[y]ya zarar bu hkm-i erfm sana ne gn varup ve

iridrmekden ziyde hazer idp ne vechile tedrk itdn yazup
muhtc- arz olan yazup bildresin ve bildresin.

Adalar muhafazasnda olan Tur Ali Reis'e ve dier reislere hitaben Ahmed

1311 Reis'in babu tayin olunduunun bildirildiine dair hkm.

Yazld. Vusl buldukda, muhfaza hussnda

Bu dah.
Bunlara ba ve bu tayn olnan Ahmed
Res'dr.
Adalar muhfazasnda olan Tur Ali
Res ve Hsm Res ve kalita resi
Hseyin ve mcrimler kadrgasiyle
Midill muhfazasna tayn olnan
Sinn Res'e hkm ki:
Hliy siznle muhfazasna tayn
[olnan] hssa reslerden Adalar
muhfazasiyn ba ve bu tayn
olnup ol bbda mrn-ileyhe hkm-i
hmynum gnderilmidr.
Buyurdum ki:
mrn-ileyh ba ve bu klnup
muhfaza hussnda vech mnsib
grdi zre eger Adalar arasdur ve
eger ve sir hfz u hrseti mhimm
lzm olan yallardur, gerei gibi hfz u
hrset idp levend ve korsan ve sir
ehl-i fesddan nevh v kurya ve
rey v beryya ve yallara zarar u
gezend iridrmeyp hsn-i ittihd zre
vech mnsib grdn eger
muhfaza hdmetinde dakka fevt
itmeyesin; kr ikyeti msmir
messirdr. Szine muhlefet
itmeyesin.

Semendire kadsna ve blk ktibi Ferhad'a: Tahrir olunan Semendire

1312 sancandaki zemet ve timar sahiplerine yaplacak tevcihler hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, tehr itmeyp emrm

Mezbra virildi.
F 8 evvl sene 967
Semendire sancan kitbet iden
Semendire kdsna ve blk ktibi
Ferhd'a hkm ki:
Emr ile tahrr itd[]nz liv-i
mezkrun eger sancak-begi ve erbb-
timar ve hisr-erenlerinndr, knn
zre timarlar tevz olmasn emr idp
buyurdum ki:
Usturumca kadsna: Seen sbk Beyi Ahmed'in yaylana davar getiren ve
zre liv-i mezkrun zuams ve
erbb- timarlarn ve hisr-erenlerinn
bertlar veya kaydlar mcebince
knn zre istihkklarna gre ve
defter-i ceddden bedellerin tevch idp
tezkirelerin viresiz ki bert virile.
Amm hn-i tevzde tamm dikkat
idesin, eger zuam ve erbb- timar ve
merdn- kaladur, her birine mstakl
bedelleri kur v mezrilerin tevch
idp mekk itmeyesin.

1313 adamlar yaralayp koyunlar telef eden Divane Davud hakknda tahkikat
yaplmasna dair.
Yazld.
Mektb gnderp dimekle
Usturumca kdsna hkm ki: marf yaylak yigirmi yldan ziyde,
sbk Seen Sanca Begi olan Ahmed
ZET VE TRANSKRPSYON 582

dme izzuh'nun mstakl yayla olup demlerin mecrh ve nie koyunlar da

Dvne Dvd nm kimesne tevbii ile
davarlarn getrp mzyaka itmein bu
hussn teftine vrid olan hkm-i erf
mcebince mezkr er-i erfe davet
in mrn-ileyhn kethuds demi
ile Muhtesib Mustafa nm kimesne
gnderildkde itat-i er-i erf
itmeyp mezbr Dvd zerine let-i
harble yriyp badeh mezkr yaylaa
gelp mm-ileyhn koyun zerindeki
telef idp teadd itdin bildrdn
ecilden mezkr ele getrmek in
Dergh- muall'm avularndan
Yakb zde kadruh tayn olnup
buyurdum ki:
Vardukda, mezbr her kandeyse ele
getrp emr-i sbk zre husam
mvcehesinde teft idp muhtc- arz
olan bildresin. Ol bbda emr-i erfm
neyse icr idesin.

Tekeli beyine ve Karahisar kadsna: Deftere kaydedilmemi olan ahin

1314 yuvalarndaki ahinlerin mr iin zaptedilip stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. defter olan hin yuvalarn mr in

Yazc Hasan Beg'e virildi. zabt eyleyp stne-i sadet'me
F 17 evvl sene 967 getrmek in zuamdan Himmet
tayn olnup buyurdum ki:
Teke-ili begine ve Kara-hisr Zikr olnan mahllerde vk olan
kdsna hkm ki: yuvalarda hsl hinleri mr in zabt
Hliy taht- hkmetinzde Karakaya idp bir senede Sdde-i sadet'me
getrp teslm ide. Ol bbda kimesne
ve Yklk ? ( ) ve mni olmaya.
nm mahllerde vk olup hric ez-

Aka Kzanlk kadsna: Aka Kzanlk'ta iki Yahudi'yi katle teebbs eden iki

1315 kiinin kree konulmak zere stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. Mslimnlar mahzarnda sul

Mustafa avu'a virildi.
F 11 Zi'l-kade sene 967
Akakzanlk kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Akakzanlk
kazsnda skin olup bey u ir iden
Yahd tifesinden iki kimesne bzra
gelrken hric-i kazdan iki kimesne
yollarna gelp kl karup katl
niyetine alup zafer bulmayup
tutlduklarnda mahfil-i era getrilp
Sultann piyadeleri beyine: Hizmet vukuunda nbetlerine gelmeyen
olnduklarnda biri ikrr idp ikrr
sicill olnup sancak sbasna teslm
olnduklarn bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Vardukda, tehr itmeyp mezkrlar
yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin ki kree konla
ve koup gnderdn demlere tenbh
idesin ki yolda onat hfz idp gaybet
itdrmekden hazer ideler.

1316 piyadelerin isimlerinin yazlp kree konulmak zere stanbul'a gnderilmeleri

hakknda.
Yazld. Begn demi Ysuf'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 583

F 15 abn sene 967 muhkem dp ve: "Biz hassa karyede

Sultn-ni piydeleri begine hkm
ki:
Mektb gnderp liv-i mezbra tbi
Ala-kilise nm karyede skin olup
vilyet defterinde isimleri mastr olan
piyde tifesinden Ysuf b. Ali ve
Sefer b. Bl ve Behram b. Cafer ve
Nash b. Ysuf ve Ramazn b. lys ve
Kek b. Ysuf nm piydeler emr-i
erf ile hdmet vk olup nevbetleri
gelp davet olnduklarnda
gelmedklerinden mad varan demi
skinz, ortakcyuz" diy taalll ind
itdklerin bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Anun gibi defterde piyde olanlar
nevbetleri geldkde getrdp ed-i
hdmet itdresin. yle ki, vech-i
merh zre taalll niz idp
gelmezler ise isimleri ile yazup ve yarar
demlerne koup kree konmak in
defteri ile Sdde-i sadet'me
gnderesin.

Vezir Mehmed Paa'ya: Badad'da Cllab nehri zerinde Kara Musa'y

1317 ldren Mustafa avu hakknda lzm gelenin icrasna dair.

Yazld. deirmeni nm mahalde zikr olnan

Mezbra virildi.
F 22 evvl sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Vel-ol Kubd gelp vilyet-i Diyr-
bekr'de Ruha sancanda timara
mutasarrf olan mteveff Kara Ms
evld Mehmed ve Sitt ve Haty ve
Nigr ve Ftma nm yetmler
cnibinden vs-i ersi olup Sdde-i
sadet'm avularndan Cafer avu-
ol Mustafa avu Bagdd'dan ulala
geerken Cllb nehri zerinde Korc
Kara Ms'y iki defa kl ile ve birka
defa bozdoan ile urup ol darbdan fevt
olup ol bbda erile teft in hkm-i
erfm virildin bildrp anda hasm
ile muvcehe olmain emr-i erfm
taleb itmein buyurdum ki:
erile teft olmain mezkr Mustafa
avu' yarar dem ile emrm
mcebince mahall-i hdiseye
gnderesin ki, anda husam
muvcehesinde huss- mezbr erile
grile.

[Yev]m'l-erbi f 16 abni'l-muazzam sene 967 [10.07.1560]

Kastamonu beyi ve kads ile Daday kadsna: Daday niblerinden hakknda

1318 tahkikat yaplan Kbil'e bundan sonra niblik verilmemesi ve Gaybi Fakih'in
Rodos beyine teslim olunmasna dair.
Yazld. Daday kazsndan Kbil ve Gayb nm
Kethuds Mustafa'ya virildi. eski niblern olduklar yirlere varlup
F 21 evvl sene 967 nid itdrilp teft olnduklarnda
mezbr Kbil'n zerine nesne sbit
Kastamoni begine ve kdsna ve olmayup yarar kefllere virildin ve
Daday kdsna hkm ki: mezbr Gayb'nn zerine sbit olan
Hliy Dergh- muall'ma mektb hukk- ns ve sir isnd olnan
gnderp emr-i erfm mcebince
ZET VE TRANSKRPSYON
kazyyeler sicille kayd olnup haklar
alvirilmek in sen ki sancak-begisin,
sana teslm olndun ve vk olan
kazy mufassalen defter olnup
gnderildin bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, eger mezbrlarun
zerlerine sbit olan hukkdur ve andan
gayr dah mezkrlardan dav-y hakk
ider kimesne var ise hasmlariyle
berber idp bir defa erile sorlup
fasl olnm olmayup ve on be yl bil
zr-i er gemi olnmayan
kazyyelerin ber-muktez-y er-i erf
Canik beyine: Erim ve Terme kazalarnda zuhur eden ekiy hakknda tafsiltl
1319 bilgi verilmesi hakknda.
Yazld.
Canik begine hkm ki:
Mektb gnderp Canik sancanda
Erim ve Tirme kazlarnda baz eirr
ve eky zuhr idp her br ki bir kd
mazl olup gitmek murd idindkde
kapusn alup ve yolna varup gitmesine
mni olup tazyk u tacz ve tezvr
telbs ile bir mikdr akasn alup aka
virmezse baz espbn ve yhd bir
davarn alkoyup bu huss det idinp
tark- kisbleri bu yzden olup kdlar
teekkl idinp her ne denl mstakm
ve slih kimesne de olsa mahz celb-i
ml in bu tark zre ihnet hakret
itmein nie kdlar bunlarun bu
makle fesdn iidp kdlndan
Sakz beylerbeyine: Selnik'ten Silifke'ye kurun gtrmek zere iki gemi
1320 gnderilmesi hakknda.
Yazld.
skender avu'a virildi.
F 7 evvl sene 967
Sakz beglerine hkm ki:
584
onat vechile hakk zre teft eyleyp
gresin; mezbrlarun zerlerinde bi-
hasebi'-eri'-erf sbit olan hukk-
ns bi't-tamm ashbna
alviril[dk]den sonra mezbr Kbil'e
min-bad niybet itdrmeyp ve mezbr
Gayb Fakh'un dah ol yirlerden
alkasn kat itdrp Rodos'a gnderp
Rodos begine teslm itdresin ve teslm
olnduna mrn-ileyhden temessk
alasn ve zerine sbit olan mevddun
defterin mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin.
fergat idp ve niesi tekml-i mddet
itmeden bragup gidp hliy kd
olanlar bu huss arz idivirin didklerin
bildrmisin. mdi, arz itdn
kimesnelern ale'l-infird isimlerin ve
zerlerine ne vechile irret akvet
sbit zhir olmdur arz itmemisin.
Buyurdum ki:
Ol kimesnelern arz itdn zre irret
akvet itdkleri sbit zhir olur ise
sicill olm mdur ve ne vechile husslar
sbit zhir olmdur? simleri ve
resimleriyle yazup defter eyleyp sret-i
sicilleriyle Sdde-i sadet'me arz
idesin. Sonra emrm ne vechile olursa
anunla amel idesin.
Mahrse-i Selnik'den vilyet-i
Karaman'a tbi Silifke nm iskeleye
irsl olnmak in bin be yz kantr
kurun olup alup gitmek in gemi
lzm olman, buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Vusl buldukda, asl tehr terh
itmeyp zikr olnan mikdr kurun
getrmee kbil eger bir gemidr, eger
iki gemidr yarar yaraklu gemiler
tedrk idp muaccelen Selnik'e irsl
idesin ki emrm zre zikr olnan
Bodan voyvodasna: zi Kalesi'nin tamirinin gelecek seneye tehiri ile zahire
1321 ve saire tedariki hakknda.
Yazld.
Bovosyan nm zimmye virildi.
F 16 abn sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
sbk hkm-i erf vrid olup zi
kalas tamrine tayn olnan Mehmed
nm zam mektb gnderp, kala-i
mezbre tamri in tayn olnan
eknci tifesi ve kifyet mikdr
benn ve rgad ve bin tamm olnca
muhfaza in askeri ile Vultrn begi
ve belleriyle Akkerman beginn
meklt ve davarlar ulf in Silistre
ve Hrsova ve Kili ve Brayl ve Tekfur-
gli kdlarna fermn olnman zahre
tedrki in Hrsova kdsna
varldukda Nogay ve Krm
Tatarlarndan b-hisb dem gelp
niesi zikr olnan kazya ve niesi dah
senn cnibne gep kll kahtlk olup
Arab defterdarna: ehzade Byezid'in Malatya'daki haslarnn zabtna ve
1322 adamlar hakknda malmat verilmesine dair.
Yazld.
Arab defterdrna hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
bundan akdem tugyn iden olum
Byezd'n liv-i Maltyye'de vk
olan hslarnun ve Ekrd tifesinn
mahsli Hzne-i mire in zabt
585
kurun navlun ile tahml idp Silifke
iskelesi'ne iletp teslm idesin. Huss-
mezbr mhimdr. Ana gre stne-i
sadet'me olan ubdiyetinz
muktezsnca gemi tedrk idp
gnderesin.
kala tamri in rgad tedrk
olnmala ve bin tamm olnca
muhfaza in tayn olnan askern
meklt ve davarlar zahresi ziyde
kahtlk olnmaa bulnmaa imkn
olmadun zikr olnan kdlar sana
ilm itdin ve dah her ne arz itmisen
malm- erfm olmdur. mdi, zikr
olnan kalanun tamr olnmas bu sene
tehr olup sene-i tiyede bin olnmak
emr olmdur. Buyurdum ki:
Sen dah ana gre mukayyed olup in-
allh sene-i tiyede mberet
olnmalu oldukda, emr-i sbk zre eger
zahredr ve eger sir emr olnan
husslardur, tedrk ihzr idp irsl
itmek bbnda stne-i sadet'e olan
ubdiyyetn muktezsnca dakka fevt
itmeyp env- mes-i cemle zuhra
getresin.
olnup ele giren umml ve emnlern
hisblar grilmek in habs idesin diy
Diyrbekr beglerbegisine emr-i erf
vrid olman Gerger ve Khta
cniblerinde olan hslarna emn olan
Mahmd ve Ktib Mehmed sene sitte ve
sittn ve tisa-mie Ramazn'nun
beinci gninden ber (?) Gerger
ZET VE TRANSKRPSYON
kalas'nda habs olnm imi. Hisblar
grilp zimmetlerinde ml- mr zhir
olur ise tahsl olnmain emr-i erf
ile mfredt defterlerinden hisblar
grilp zerlerinde bk zhir olmayup
emr-i erfle habs olnman tlk
olnmaa cret olnmayup Haleb
kalas'nda habs olndlar diy
bildrmisin. Amm mezbrlar ne
Rodos kadsna ve dizdarna: Rodos'a gnderilen Krm hannn i kalede
1323 hapsedilmesi hakknda.
Yazld.
skender avu'a virildi.
F 7 evvl sene 967
Rodos kdsna ve dizdrna hkm
ki:
Anda Rodos'a irsl olan Krm Hn'un
i-kalada habs olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Lala Mustafa Bey'e: Reydan lenlerin oullarndan birinin de lmyle
1324 bunlara intikal etmi olan iftlikler hakknda ne yolda muamele ifa olunacana
dair.
Yazld.
Gnderilmedi.
Lala Mustafa Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp,"Fevt olan raiyyetn
tasarufnda olan iftlii oullarna
intikl itdkden sonra olannun dah
birisi fevt oldukda karnda yiri in
sir karndalarndan siph, tapu
alamaz" diy vilyet-i Karaman'un
defteri zahrnda mukayyed oldun ve
Sdde-i sadetimden hilfna hkm
virilmekle tereddd olnup ol cnibden
dah hkm virmel olsa ne vechile
virilmesin bildrmisin. mdi, anun gibi
reydan biri fevt olsa ve yhd yl
586
makle kimesnelerdr, bildrmemisin.
mdi, buyurdum ki:
Vardukda, ahvllerin onat vechile
tetebbu eyleyp mezkrlar ne makle
kimesnelerdr kendnn kullarndan
mdur, Dergh- muall'mdan
kolanlardan mdur, sonra kend
yazduklar mdur ne trhden ber
kulluunda olmlardur? Tafsl zre
yazup bildresin.
Emrm zre mezkr i-kalada habs
eyleyp kend demlerinden gayr bir
ferdi buldurmayasn. Eger anun gibi
hricden gelp mektb sunarlarsa
kendleri tutup habs idp sundu
kdlarn bir kseye koyup mhrleyp
mezbr ile Sdde-i sadet'me
gnderesin. Emr-i erfme mugyr
hricden kimesneyi buldurmayasn.
ale't-tevl bil-mni boz kalmak ile
tapuya mstahkk anun gibilern
karndalar var ise karnda var iken
hara virilmez. Amm karnda yirine
b-garaz Mslimnlar ne mikdr tapu
takdr iderler ise il virdn karnda
virp almak knn- mukarrerdr. Ger
yir babalarndan kalm eger sonradan
kend aldu yir olup fark yokdur.
Buyurdum ki:
Bu husslarda ol cnibden hkm
virilmel oldukda bu knn- kadm
zre virilp ol deftere kayd olnan ile
amel olnmaya ki, knna mugyir kayd
olmdur.
ZET VE TRANSKRPSYON 587

Akkirman Beyi Hseyin'e: Reyya zarar veren kfirlerin haklarndan

1325 gelinmesine dair.

Yazld. dahl taarruz olnmaya, ber cnibden

Arz getren Mustafa'ya virildi.
F 21 evvl [sene 967]
Akkerman Begi Hseyin Beg'e
hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp kala-i Akkerman iskelesi
mukbelesine mkemmel lt- harb ile
iki yz mikdr kfir gelp nie
kimesnelern atn ve espbn nehb
gret idp ve hayl koyun ve kuzu krup
ve her yl bunun gibi fesd itmekden
hl olmayup itdkleri fesd enatn
haberi gelince yine ber-vech-i isticl
vilyetlerine gidp bundan akdem vrid
olan emr-i erfde mezkrlarun
vilyetlerine varlmas memn olman
akablerince varlmasna cret olnmad
diy bildrmisin. mdi, emr-i
erfmde, mdmki anlar tarafndan
dah kimesneyi dahl taarruz
itdrmeyesin diy fermn olnm idi.
Ne n ki ol tarafdan bu makle fesd
enat zuhr eyleye, sen def-i
ifsdlarna mberet itmeyp ol emr-i
erfmi temessk idinesin. bu bbda
gerei gibi mesl olmsndur.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussa onat vechile
mukayyed olup anun gibi ol cnibden
kend hllerinde olmayup reyya
zarar kasdn iden ehl-i fesd ele
getrp gerei gibi haklarndan gelp
hfz u hrset-i memleket ve zabt u
synet-i raiyyet bbnda dakka fevt
itmeyesin. yle ki, sancaunda bu
makle fesd ola, asl zrn makbl
olmayup mukab olman mukarrer
bilesin.

skenderiye muhafzna: Msr sbk beylerbeyisinin Msr'a gnderdii

1326 Kethuds Behram'n selmetle ulamasna dair.

Yazld. Varup mezbr ile espb vusl

Paa'ya gnderildi. buldukda, Msr'a sli bbnda
muvenet idp kimesneyi dahl
skenderiyye muhfazasnda olan itdrmeyesin.
bege hkm ki:
Bundan akdem Msr Beglerbegisi olan
-1326 /a-
skender dme ikblh kethuds
Yazld.
Behrm ile mahrse-i mezbreye baz Bu dah.
ehln espb ile irsl idp ol bbda Bir sreti Adalar muhfazasnda olan Mustafa
kimesne dahl itmeyp lzm oldukda Res'e.
muvenet olnmasn rec itmein,
buyurdum ki:

Mtevelli slm Bey'e: Byezid imareti su yolunun tamiri mddetince Byezid

1327 Camii ve mutfa iin su verilmesi hakknda.

ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Mutemed Hseyin'e virildi.
F 3 Zi'l-kade sene 967
Mtevell slm Beg'e hkm ki:
Hliy merhm ceddm Sultn Byezd
Hn tbe serhu mtevellsi, imret-i
mezbreye cr olan suyol meremmet
olnman suy kesilp meremmet
tamm olnca cmi-i erfe ve matbaha
su lzm olup Mahrse-i stanbul'a gelr
sulardan mezbr cmi-i erfme cri
Bursa kadsna: Hoca Mercan olu ile baz kadnlarn dvasyla alkal
1328 hkmlerin gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Husrev Beg'e virildi.
Burusa kdsna hkm ki:
Bundan akdem Hoca Mercan-ol ile
davs olan htnlarun babamuzdur
diy dav itdkleri Hoca Ahmed'n
ahvlin mahalle halkndan tefahhus idp
arz idesin diy irsl olnan hkm-i erf
ve andan mad Kd-asker tarafndan
Hoca Mercn-ol'na stne-i sadet'e
Eflk voyvodasna: Reyy ve memleketi korumas hususunda cidd olarak
1329 almasna dair.
Yazld.
Fik Beg'e virildi.
F 16 evvl sene 967
Eflk voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Erdel
kffr- hksrna mteallk ve
Erdel'n harcn hussn arz idp ve
Eflk snurna dahl olndun ve
anlardan gayr dah her ne bildrmisen
malm- erfm olup buyurdum ki:
Vusl buldukda, hfz u hrset-i mem-
leket ve zabt u synet-i raiyyet
588
olan sudan gayr su yokdur, meremmet
tamm olnca andan su tayn olna diy
suyolc-ba buuk lle su virilmek
mmkin ve metehammildr diy
bildrmein buyurdum ki:
Vardukda, meremmet-i mezbre tamm
olnca zikr olnan cmi-i erfmn
suyndan mm-ileyh ceddimn cmi
ve matbahna su viresin, meremmet tam
oldukda gir kat olna.
gndermek in gnderilen hkm-i erf
ve bunlardan gayr bu huss in ne
mikdr hkm gnderilmi ise tetebbu
idp, bulup cmlesin gnderilmesin emr
idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre zikr olnan
hkmleri ve anlardan gayr bu huss
in irsl olnm ne mikdr hkm var
ise bir kseye mhrleyp gnderesin.
bbnda dakka fevt itmeyp mcidd
merdne olup eger vilyet-i Erdel'dr ve
sir etrf cevnibe gz kulak olup
min-bad dah her cnibden vkf
oldun ahbr- sahhay ve sir
muhtc- arz olan ahvli yazup Sdde-i
sadet'me bildrmekden hl
olmayasn ve snur hussna dah
mekked hkm-i erfm yazlup
kadm Eflk snurna kimesneyi dahl
itdrmeyesin diy emrm olmdur. Sen
dah atebe-i ulyma olan ubdiyyetn
muktezsnca Eflk tifesin ber
ZET VE TRANSKRPSYON 589

cnibe dahl taarruz itdrmeyp gerei gibi tenbh tekd eyleyesin.

Nibolu Beyi Ahmed Bey ile umnu ve Hezargrad kadsna: Eflk hududuna

1330 mdahalenin mni olunmas hakknda.

Bu dah. Eflk'un kadmden muayyen ve

Bu mektb Paa hazretlerinde kalmdur.
Emr-i har, mektb zahrnda mukayyeddr.
Ana gre yazld.
Niebol Begi Ahmed Beg'e ve umn
ve Hezargrad kdsna hkm ki:
Hliy Eflk Voyvodas Petri Voyvoda
mektb gnderp ber cnibden baz
men v umml vilyet-i Eflk'un
snur ve huddna duhl idp kendye
mteveccih olan baz hukka taarruz
idp andan mad reysn rencde
idp teadd iderler imi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz
bi'z-zt mukayyed olup vilyet-i
mmtz ve mamln-bih olan snurna
ber cnibden eger begler demlerinden
ve eger sir men v ummlden ve
bi'l-cmle mery dahl taarruz
itdrmeyp reysn dah kimesneye
hlf- er rencde itdrmeyesin. Anun
gibi eslemeyenleri men idp memn
olmayanlar yazup bildresin. Amm bu
bahne ile Eflk tarafndan dah
Memlik-i mahrse'm huddna dahl
olmak ciz deildr. Ana gre
mukayyed olup muhtc- arz olan
yazup bildresin.

Bursa beyine: Bergama hisar erenlerinden kale hizmetinde bulunmayp

1331 haride skin olanlarn gediklerinin bakasna tevcihi lzm geleceine dair.

Yazld. mdi, hisr-erenleri kaladan tara

Olna virildi.
F 20 evvl sene 967
Burusa begine hkm ki:
Mhrl tezkire gnderp Bergama
hisr erenlerinden drt nefer kimesne
hisrda skin olmayup har sancak[da]
mtemekkin olduklarn bildrmisin.
hricde olmak ciz deildr.
Buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi kala hdmetinde
olmayup hricde olan hisr-erenlerinn
gedklerin hara tevch idesin ki herkes
hdmet-i lzmelerin ed idp ihml
mshele itmeyesin.

lbasan beyine ve Debre kadsna: Rumeli Beylerbeyisi Mustafa Paa haslar

1332 reysnn vergi ve resim vermeyip er-i erfe de itaat etmemekte olmalar
hasebiyle ele geirilmeleri ve hkm tahrif edenler hakknda da lzm gelenin
yaplmasna dair.
Yazld. Mektb gnderp Rm-ili Beglerbegisi
Mustafa Paa'nun kaz-i mezbrda
lbasan sanca begi ve Debri (Debre) vk olan hslar zbiti Murd
kdsna hkm ki: Voyvoda, meclis-i era gelp
ZET VE TRANSKRPSYON
hslarnun reys karyelerine
kondurmayup demlerini ok ile mecrh
idp ispenelerin virmeyp ve r-i
galltlarn satdurmayup env- fesd
enatlerinden ekv eyledkde sbk
kd olan h vuk zre enatlerin
tescl idp arz eylemiler. Hliy yine
mezbr voyvoda talebiyle kbel-i
erden dem gnderp davet
olndukda itat itmeyp gelmeyicek
tekrr kbel-i erden ve vilyet
halkndan nie yarar ve mutemed
kimesneler gnderilp "erat'e geln,
yohsa arz olnur" dinildkde
kurbimzde olan s karyelere arz
virildi ne old diy itat itmediler ve
det-i agnm cemine memr olan
Mehmed ile zikr olnan hslardan det-i
anam taleb olndukda ind idp bir
aka virmediler ve bundan akdem zikr
1333 Silistre Muktat Nzr Mehmed elebi'ye: zi Kalesi tamiratnn gelecek
seneye tehiri ve iilere izin verilmesi hakknda.
Yazld.
Arz getren demine virildi.
F 22 evvl sene 967
Silistre muktat nzr Zam
Mehmed eleb'ye hkm ki:
Hliy mektb gnderp zi kalas
tamri fermn olnup ve aknc begi
akncsyla ve Akkerman begi
belleriyle gelp zamn- binda ol
cnibi hfz u hrset idp ve eknci
tifesi eri-balaryla gelp bin
hdmetinde olmalar fermn olnup ve
zikr olnan bin mhimmi in istabur
aac ve binya mteallk kereste
getrmek in Bodan voyvodasna emr
olnup ve bin zerinde olan mbirne
Silistre ve Hrsova ve Tekfur-gli
kazlarndan ihrc olnmak fermn
olnup Silistre sancana gelp vsl
oldunda liv-i mezbrda ve
Akkerman sancanda gyetle kaht
590
olnan rey voyvodalarndan ikyet
idp ellerine virilen hkm-i erfn
iinde drt yirde kalem katdu
mhede olnman hkm-i erf ayn
ile kseye koyup ve mhrleyp der-i
devlete irsl olnd. yle ki, ilerinden
birka nefer ehl-i fesdun haklarndan
gelinmeye imdiden sonra harc ve det
agnmlvii ve avrz alnmayup ve
enatleri yevmen fe-yevmen ziyde
olup ml- mrye zarar mretteb olmak
mukarrerdr diy arz itmein imdi,
buyurdum ki:
Anun gibi er-i erfe itat itmeyen
kimesneleri her ne tarkla mmkin ise
ele getrp ve hkm-i erfme kalem
katan kimesneyi dah her kande ise
buldurup dah ol bbda erile lzm
geleni yirine koyup hilf- er-i erf i
itdrmeyesin, yle bilesin.
oldu ecilden bu senede bir habbe
zahre tedrkine mecl olmayup bu yl
kala-i mezbre yaplmak mmkin
olmadu mrn-ileyh ile arz
itdnzde Bodan ve Eflk
voyvodalarna hisr mhimmt in
lzm olan keresteyi ve zahreyi tedrk
ve irsl idesin diy tekrar ahkm- erfe
irsl olndukda hkmler voyvodalara
irsl olnup ve sen tahrri fermn olnan
celeb maslahat in liv-i Silistre ve
Niebol'ya gidp ibu sene seba ve
sittin ve tisa-mie Ramazn'nun
gurresinden celeb hdmeti tamm olup
klliyyen eknci tifesiyle ve mimr
ve benn ve neccr ile nefs-i
Akkerman'a gelp mberet kasd
olndukda mezbrn Bodan ve Eflk
voyvodalarndan dem gelp
vilyetimz nihyet mertebe kahtlk
olup eski galltdan mevcd olan arpa
klliyyen fermn- erf mcebince
ZET VE TRANSKRPSYON
mahrse-i stanbul'a irsl olnup ve yeni
terekemz dah kuraklk belsndan asl
bitmeyp reys n-tvn
mkedder'l-hl olup alk belsndan
araba ekmee kbil davar dah
bulnmayup bir habbe zahre ve
keresteye kdir deilz diy ahvli arz
eyledk, sana dem ve mektb
gnderdp bu dah vilyetde olan ehl-i
vukf dah mezbrn voyvodalarnun
Sirem Bey'i Bayram Bey'e: zvornik Kads zeyir'in ktili olan Moravik
1334 Dizdar Memi'nin stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Dvn Ktibi Derv eleb'ye virildi.
F 22 evvl sene 967
Sirem Begi Bayrm Beg'e hkm ki:
Bundan akdem mahrse-i stanbul'da
zvornik kds iken maktl bulnan
Azz nm kdnun ktili hliy liv-i
mezbrda Moravik dizdr olan Memi
Rodos muhafazasnda olan reise: Emir Reis'in Boaz Hisar'nda Nasuh Aa'ya
1335 teslimini mteakip birtakm taaddiyatta bulunan levend taifesinin ele geirilmesi
hakknda.
Yazld.
Hac avu'a virildi.
F 22 evvl sene 967
Rodos muhfazasnda olan rese
hkm ki:
Kavala kapudan mektb gnderp
Gelibol kapudanna emir vrid olman
Gelibol kapudan kendye mektb
gnderp sana kolan Emr Res'i
Boaz-hisr'na getrp Nash Aga'ya
teslm idesin dinilmein mh-
evvl'n drdinci gni mezbr
getrp Boaz-hisr'na Nash Aga'ya
teslm eyledinde ardnca ferydc
gelp be pre levend gemileri gelp
Sidrekapsi'yi urdlar ve be pre dah
Selnik Krfzi'ne gitmilerdr. Bir
591
takrrine muvfk haber virp ve bu yl
kala-i mezbreye mberet
olnmadun arz eylemisin. mdi, bu
sene bindan fergat olnup buyurdum
ki:
Tehr itmeyp anda olan eger
ekncidr ve eger sir benn v
neccrdur, iczet viresin. nallh
zikr olnan kala, gelecek yl tamr
olna. yle bilesin.
nm kimesne idi arz olnman
buyurdum ki:
Mezbr dutup habsile yarar demlere
koup Dergh- muall'ma gnderesin.
Amm gnderdn kimesnelere tenbh
tekd idesin ki gayb itdrmekden
hazer ideler.
yirde kavl karr idp yz yaya tfeng
ile dp almak murd itdklerin ve on
pre gemiye bir gemi cevb virmek
mkildr diy arz idp muvenet
taleb itmein, Rodos gemileriyle Rm-
ili cniblerin varup grp anun gibi
levend tifesi var ise haklarndan gelp
ve Rodos cniblerin skenderiyye
kapudan gelp sen gelince hfz u
hrset itmek emrm olup ol bbda ana
dah hkm-i erfm gnderilmein,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp Rodos
gemileriyle Rm-ili cniblerine gep
eger ol arz olnan mahlleridr ve gayr
yirleri cst c idp zikr olnan levend
tifesin ele getrmek bbnda dakka
fevt itmeyp mazarrat ifsdlarn def
ZET VE TRANSKRPSYON
idp eger zikr olnan levend tifesinden
ve sir dah korsan tifesinden
memleket vilyete ve rey v
beryya ve yallara zarar u gezend
iridrmeyp muhtc- arz olan yazup
bildresin ve Sdde-i sadet'mden
Ahmed Res dah bir mikdr gemi ile
gnderilmidr. Sennle dah
haberlep eger bir yire cem olmak
iledr, eger her birinz kup yrimek
iledr, vech mnsib oldu zre amel
idp levendleri ele getrmek bbnda ve
hfz u hrset hussnda dakka fevt
itmeyesin.
am beylerbeyine: Niblii kaldrlarak hapsedilmesi
1336 Aleddin'in iledii sularnn cezalandrlmasna dair.
Yazld.
Arz getren eyh Ahmed'e virildi.
F 21 evvl sene 967
m beglerbegisine hkm ki:
Hliy Balbek kds mektb gnderp
emr-i erfle bundan akdem niybetden
ref olnup m kalas'nda habs
olnmak fermn olnan Aleddn nie
zamndur ki s karyelerde ve gh
m'da ve Balbek'de ihtif idp yine
env- fitne v fesda mbir olup
Mslimnlarun mlna ve rzna
Aydn beyine: Ayaslug'da levend taifesinin yapt ekvetten dolay
1337 muhafazas lzm olan mahallere kifayet mikdar sipahi ile alay beyi tayin edilmesi
hakknda.
Yazld.
demi Ahmed'e virildi.
F 27 evvl sene 967
Aydn begine hkm ki:
Hliy mektb gnderp sbk olum
Selm tle bakhu Manisa'da iken
nefs-i kasaba-i A[ya]slu ve etrf
592
-1335/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Msr kapudanna arz- nakl olnup
riyet olnmdur. Vusl buldukda, tehr
itmeyp Rodos cniblerine mezbr gelince hfz
u hrset idp yallara ve rey[ya] ve
msfirn-i bahra zarar u gezend irid[r]memek
bbnda dakka fevt itmeyp ve skenderiyye
cniblerin dah hl komayup ol cnibe dah gz
kula olup siz ber gelmek ile ol tarafa zarar
ihtimli olmaya.
ferman olunan
mteallk teaddden hl olmadun
bildrmi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezbr her ne tarkla
mmkin ise ele getrp mezbrdan
dav-y hakk ider varsa bir defa
erile olm olmayup ve on be yl bil
zr terk olnmayan davlarun husam
muvcehesinde onat vechile hakk zre
erile teft idp gresin; anun gibi
erile haklar sbit olanlarn haklarn
alvirp sbit olan mevdd ve nenn
gibi husslar oldun mufassal yazup
bildresin ve Kendyi emr-i erfm
olmadn habsden tlk itmeyesin.
karyelerinn levend tifesinden rey
v berys emn emn zre olmak
in alay-begi ile kifyet mikdr siph
tayn idp hliy levend tifesi ale'l-
gafle gice ile gelp Mslimnlarun
evlerin basup mllarn alup ve bazn
katl idp yine alel-gafle Sisam adas'na
gemein det-i kadme zre etrf
ZET VE TRANSKRPSYON
cevnibde olan siph zuam cem
olup mahall-i mahfeyi hfz eylemek
in dem ile mektb gnderildkde:
"Emr-i erf olmaynca biz memr
olmazuz" diy tenbhe varan
kimesnelere cevb virmein ol
mahllern gemi mevsimi mrr
idinceye dek hfz lzm oldun arz
eylemisin. Buyurdum ki:
Anun gibi hfz u hrseti lzm olan
mahlleri eger kifyet mikdr siph ile
alay-begi tayn itmekdr ve eger sen
Budin beylerbeyine: Seksar'da baz kylerde ekiy ile ortaklklar olanlarn
1338 haklarndan gelinmesi hakknda.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 22 evvl sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Mhrl tezkire gnderp varo- Selvi
ve varo- Moha ve Kavak ve Dal ve
Daluca ve Belsbarye (?) ve Ulakon ve
Uskal ve Semenlos (?) ve ura ve
Anderyan ve Sanos ve Ber ve Bele ve
Koma (?) ve Daruca nm on drt pre
karye ve iki varo ahlsinn iinden
haydud ve harm-zde kmayup
haydud ve harm-zdeye erklerdr
diy Seksar sanca begi Durali sana
ilm itdin arz eylemisin.
Buyurdum ki:
Vidin kadsna: Vidin'de cmi-i erf yaknndaki kilisede iki iilmesinin ve
1339 alg alnmasnn men'i hakknda.
Yazld.
Arz getren Ali'ye virildi.
F 23 evvl sene 967
Vidin kdsna hkm ki:
Mektb gnderp nefs-i Vidin'de
Mihal-ol Mehmed Beg bin itdrdi
cmi-i erfn kurbinde vk olan
kensede kefere tifesi rb-i hamr ve
593
bi'z-zt hfz itmekdr, vech mnsib
olan ne ise amel idp muhfazas lzm
olan mahllere kifyet mikdr
siphden ve zuamdan tayn idesin,
anun gibi muhlefet idenleri her kimse
mecl virmeyp ismi ve timar ile yazup
bildresin ki, dirlikleri alnup
haklarndan geline. Bu bbda tamm
mukayyed olup levend ve korsandan
yallarda reyya zarar iridrmekden
hazer idesin.
Vusl buldukda, bu huss onat vechile
hakk zre dikkat ihtimm ile teft
idp gresin; zikr olnan kur ve varo
ahlsinden anun gibi hayduk ve harm
erk olup fesd enatleri sbit
zhir olanlarun gerei gibi haklarndan
gelesin ki sirlerine mcib-i ibret
nashat vk ola. Amm bu bbda
keml-i basret zre olup anun gibi
yaramazlklar olmayup kend
hallerinde olanlara dahl taarruz
olnmakdan ve ehl-i fesda himyet
olnup bu bahne ile kimesneden ahz
celb olmakdan hazer idp muhtc- arz
olan yazup bildresin.
let-i lehv ile gavg idp ed-i salta
mni olup err u rlarndan
Mslimnlar ziyde mtezaccir'l-ahvl
olduklar sbka arz olndukda emr ile
ref olnup sicill-i mahfzda mukayyed
mastr olup badeh kasaba-i
mezbrede hark vk olup ve kense
dah ihrk olup sonra kefere gir tamr
tevs idp havls iinde meyyitlerin
ZET VE TRANSKRPSYON 594

dah defn itdklerin arz eylemisin. Vusl buldukda, emr-i sbk ile amel
Buyurdum ki: eyleyp er-i erfe muhlif kimesneye
i itdrmeyesin.

Bursa beyine: znik, Yalakbd ve Sabanc taraflarndaki ekiynn ele

1340 geirilmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, mezkr yaya-ba ile

Olna virildi.
F 21 evvl sene 967
Burusa begine hkm ki:
Bundan akdem znik ve Yalak-bd ve
Sabanc etrfnda baz ehl-i fesd
enat ve hrsuz u harm tifesi zuhr
idp fesd enat eylemein Sdde-i
sadetimden bir yaya-ba tayn olnup
ele getrilmek in znik kdsna
hkm-i erfm gnderilmi idi. Hliy
zikr olnan hussa sen bizzat mbir
olmak emr idp buyurdum ki:
kdy yanna getrp dah bizzat zikr olnan
yire varup zikr olnan mahlleri ve ol dalar
srp eger il-eri cem itmek iledr ve eger gayr
tark iledr her ne yzden el virrse hsn-i
tedrk idp ol cevnibde ebn-i seble zarar u
gezend kasdnda olan ehl-i fesd ele getrp
erile haklarndan gelp ol etrf anlarun err u
rlarndan emn idesin ve bunlardan gayr baz
levend tifesi dah shte nmna yara u
yasala gezp fesd zre olurlarimi. Anun
gibileri dah grp yle ki kend hllerinde
yolc olmayup yara u yasa ile shte sretinde
ola, anun gibi levendt dah mecl virmeyp
tutup ele getrp haklarndan gelesin ve
muhtc- arz olan yazup bildresin.

[Yev]m'l isneyn f 22 evvl'l-mkerrem sene 967 [16.07.1560]

Erzurum beylerbeyine: Yukar canibe tcca taifesinin gm ve altun eya

1341 nakit aka gtrmelerinin men edilmesi hakknda.

Yazld. kimesne mani olmaz, kp giderler

Beglerbegiye hdmet iden Abdsselm'a virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem hkm-i erf gnderilp
yukaru cnibe tccr tifesi gm ve
altun evnsi ve nakd aka alup gitmek
men olnup tcir getrdi metna
gre gir met alup gndere diy
emrm olm idi. Hliy baz tccr
tifesi getrdkleri metlarun
satduklarndan sonra gir met
almayup cmle bahsna gm alup
diy Sdde-i sadet'me ilm olnd.
mdi, bu bbda emr-i sbkum kem-
kn mukarrer olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim onat
vechile mukayyed olup yukaru cnibe eger
evn tarkyla ve eger gayr cihetledr, emrme
muhlif gm ve altun gitmekden hazer idp
yollar ve sir tccr mrr u ubr idecek
mahlleri grp gnderilen emre mugyir i
olmakdan ve kimesneye himyet olmakdan
hazer idesin. Sonra zrn makbl olmaz, ana
gre mukayyed olasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 595

[Yev]m's-sls f 23 evvl sene 967 [17.07.1560]

Erzurum'da zemet mutasarrf mer elebi ile Bayburd ve Erzincan

1342 kadlarna: Bayburd Dizdar Mustafa'nn zulmnden dolay tahkikat yaplp

neticenin arzedilmesi hakknda.
Yazld. kala-i mezbre kethuds ve blk-ba
Bayburd hisr-erenlerinden dizdr arzn getren terk-i kala idp dim kend
s'ya virildi. hevlarnda yrrler diy ilm itmein
F 23 evvl sene 967 iki arzun sretleri ayn ile ihrc olnup
sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vilyet-i Erzurum'da zemete Vusl buldukda, gnderilen arzlarun
mutasarrf mer eleb'ye ve sretlerine nazar idp dizdr hakknda
Bayburd ve Erzincan kdlarna hisr-erenlerinden arz itdkleri
hkm ki: husslardan ve anlar hakknda dizdr
Erzurum beglerbegisi mektb gnderp arz itdi mevddan yannuzda sbit
Bayburd dizdr olan Mustafa, zulmile zhir olan ahvllerin bir mddesin ketm
marf kimesne olup hazneye gadri itmeyp bir cnibe meyl muhb
olmdur diy kala-i mezkre blk- itmeyp alnup vuk zre tarafeynn
ba ve kethuds gelp takrr itdklerin yannuzda sbit zhir olan mevddn
arz idp ve mezkr dizdrun dah mufassal u merh yazup bildresin.
stne-i sadet'e mektb vrid olup

Budin beylerbeyine: Budin'de baz kylerin halknn gherile ilemee tayin

1343 olunmasndan dolay ky mutasarrflarna bedellerinin tevcihi hakknda.

Yazld. bildrdin ecilden ol karyelere

Kethudsna virildi.
F 22 evvl sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Vilyet-i Budun'da Uca ve Harbuz ve
Kro ve Dal nm karyeler halk
gherile ilemek in tayn olndun
mutasarrf olanlara bedelleri tevch
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Emrm mcebince zikr olnan karyelere
mutasarrf olanlara denden har
bedellerin tevch idp tezkirelerin
viresin.

Msr Kapudan ca Bey'e: Msr sbk beylerbeyisinin, adam Behram ile

1344 eyasnn Msr'a selmetle ulatrlmas hakknda.

Yazld. Sbk Msr Beglerbegisi olan skender

Kethudsna virildi. dme ikbluh Hamza nm resn
F 22 evvl [sene 967] gemisi ile ehlin, baz espb ile Behrm
nm demiyle Msr cnibine irsl idp
Msr Kapudan c Beg'e hkm mahf yirlerde muvenet olmak
ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
bbnda inyet rec itmein buyurdum
[ki]:
Varup sana vusl bulduklarnda anun
gibi mahf olan mahllerde mezbr
Amasya beyine: stanbul'da hapsedilmi olan Mehmed'den daha baka
1345 davclar zuhur ettiinden davann yeniden grlmesi iin ad geenin kendisine
gnderildiine dair.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 23 evvl sene 967
Amsiyye begine hkm ki:
Bundan akdem emr ile teft olnup habs
ile Sdde-i sadet'e gnderdn Meh-
med'den baz kimesneler dah Sdde-i
sadetimde dav-y hakk itmein
mahallinde erile grilmek in kayd
bend ile Dulkdirl avularndan
lbasan beyine ve kadsna: lbasan sancanda kylerden olan alp satan ve
1346 cinayet ileyen ekiynn ele geirilerek haklarnda gerekenin icrasna dair.
Yazld.
Arz getren Gn (?) nm zimmye virildi.
F 24 evvl sene 967
lbasan sanca begi ve kdsna
hkm ki:
Sen ki sancak-begisin; Sdde-i sade-
t'me mektb gnderp Ohri sancana
tbi Besnr nm karyeden Hasan
Manas ve ol Mustafa nm yolda ve
Petril nhiyesinde Doan-ol Mustafa
ve Neb ve Hseyin b. brhm Mrz ve
Yani Savavak (?) ve Kara Ysuf-
oullar Ayas ve Divne Kayk (?) ve
Bl Yavrzen ve Hseyin eleb,
sbas Ahmed Sba nm harmler
lbasan sancana tbi Harmanika
nhiyesinde Dutlite nm karyeden
drendegn- hkm-i erf ve Vasokole
ve Ula Anderya nm zimmlern drt
nefer oullar ile bir nefer kzlarn alup
596
gemiye zarar u gezend iridrmeyp
emn slim sli bbnda muvenet
idesin.
Kubd avu'a teslm olnup sana irsl
olnd. Vardukda, alup kabz idp dah
yarar demle kayd bend ile mahalline
gnderp husamsiyle berber idp
erile ahvlin teft idp erile sbit
olan hakkn alvirp dah mezkru gir
kayd bend ile yarar demler ile
Sdde-i sadet'me gnderesin. Amm
gaybet itdrmekden ziyde hazer idesin.
ve Nekef nm karyeden dah iki nefer
olan ve Corile (?) nm karyeden iki
olan ve Hurak'den dah iki olan
kapup satup ve bunlardan mad Le
ve Dra iskelelerine gelp giden tccr
ve krbnun yoln basup demler katl
idp espb emvllerin gret idp
dim fesd enatden hl olmayup
mazarratlarndan rey perkende
olmak mertebesine varup Le iskelesi
yollar tamm mnsedd olup vcib'l-
hazf harmlerdr diy arz eylemisin.
mdi, buyurdum ki:
Hkm-i erf-i vcib'l-eamm varcak,
bu hussa onat vechile mukayyed olup
mezbrn kimesneleri ihzr idp bi'l-fil
ellerinde esr bulnanlardan dav ider
kimesne varise bir defa fasl olm deil
ise ber-mceb-i er-i kavm gerei gibi
teft tefahhus idp gresin; kazyye
arz olndu gibi olup zikr olnan
ZET VE TRANSKRPSYON
karyelerden alnan olanlar mezkrn
kimesneler alup gidp bey idp fesd
eyledkleri ve yola inp tccr ve
krbndan dem katl eyledkleri b-
hasebi'-eri'-erf sbit zhir olur
ise olanlar her kande ise buldurup
erile ashbna teslm itdrp dah bu
fesd idenler siph ise habs idp yazup
Budin beylerbeyine: Beratlarn deftere kaydettirmeleri gereinin meraya
1347 tenbih edilmesi hakknda.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 26 evvl [sene 967]
Budun beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp baz begler kullarum
tezkirelerin Dergh- muall'mdan
ihrc itdrp bert eyleyp, iledp
bertlarn anda olan deftere kayd
Murad elebi'ye: Tahrir edilen sancaklara ait zevid miktarnn bildirilmesi
1348 hakknda.
Yazld.
Erbb- timardan Sefer'e virildi.
F 26 evvl sene 967
Murd eleb'ye hkm ki:
Bundan akdem sana tahrri fermn
olnan sancaklarun hn-i tahrrde
sek kadsna: sek Kalesi'nin yenilenmesi istenilen hamam hakknda
1349 malmat verilmesine dair.
Yazld.
Erbb- timardan Pr'ye virildi.
F 28 evvl sene 967
sek kdsna hkm ki:
Tmvar beglerbegisi mektb gnderp
sek kalas dhilinde olan mescidi
mukaddem aa ile yaplup khne olup
597
Sdde-i sadet'me arz eyleyesin, deil
ise ol bbda muktez-y er-i erf ne
ise icr idp mahallinde yirine koyasn.
Amm bu bbda tamm hakk zre olup
b-gnh kimesnelere hilf- er-i erf
zulm teadd olmakdan ve ehl-i fesda
himyet olnup kimesneden ahz celb
olmakdan ziyde hazer eyleyesin.
itdrmekle baz husslar mevve
olur diy arz eylemisin. Eyle olsa
buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi stne-i
sadet'mden bertn ihrc iden mer
kullaruma tenbh eyleyesin ki, bertlarn
iledp anda deftere kayd itdreler.
Varup kayd itdrmeyince olmayalar.
zevidi zhir olm mdur? Malm
olmak lzm olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, emr zre tahrr olnan
elviyenn hn-i tahrrde ne mikdr
zevidi zhir olm ise yazup Sdde-i
sadet'me bildresin.
hliy ta ile yaplup yannda bir
muallim-hneye dah el urlup kala-i
mezbrede olan mescid ve muallim-
hnenn ve kala-i Peuy'da olan
cmi-i erf ve mescid ve zviyenn
harc ve havyici takviyet bulmak in
Mslimnlar dem gnderp sek'de
bir krek hammmdan gayr
ZET VE TRANSKRPSYON
hammm olmayup ol dah harb olup
yeniden ta bin ile kireden kend
cnibinden hammm yaplmasn murd
idindin arz eylemein, buyurdum ki:
Erzurum beylerbeyine: Yukar canibin ahvali hakknda vkf olduu haberleri
1350 bildirmesine dair.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi.
F 24 evvli'l-mkerrem sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana nie defa ahkm-
erfe irsl olnup yukaru cnibden vkf
olduun ahbr ale't-tevl ilmdan hl
olmayasn diy emrm olup hayl
zamndan ber ol cnibe mteallk
nesne ilm olnmayup imdi, ol cnibn
ahvli ne minvl zredr? Dim
mhimm lzm olman buyurdum
ki:
Vusl buldukda, asl tehr terh
itmeyp te cnibn ahvl etvr ve
Budin beylerbeyine: Kul taifesine et ihtiyacn karlamak iin koyun alnmas
1351 hakknda.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 26 evvl sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp mahrse-i
mezbrede olan kul tifesinn ve sir
Mslimnlarun et bbnda gyet
mzyakalar oldun ve gelen koyun
Erdel vilyetinden gelp Pe cnibine
gitdin bildrp mahrse-i mezbre
halk kendlere kifyet mikdr anda
Diyarbekir beylerbeyine ve mal defterdarna: Diyarbekir kullarna on dokuz
1352 nefer ilhak olunduuna dair.
Yazld.
598
Gresin, zikr olnan harb hammm
kimndr, ne zamandan ber harb
olmdur ve harb olmaa bis nedr?
Yazup Sdde-i sadet'me bildresin.
fikr firsetleri ve sir cumhr u
umrlarn neye mncer olmak zre
oldun tamm malmun oldu zre
muaccelen yazup, bildrp ve bade'l-
yevm dah ol cnibn evz u etvrn
tecesss idp alet't-tekub ve't-tevl
Sdde-i sadet'me ilmdan hl v
zil olmayasn.
-1350 / a-
Yazld.
Dger Mustafa avu ile Paa'ya gnderildi.
F yevm-i m[ezbr].
Bir sreti Van beglerbegisine.
almaynca gayr yirlere koyun gitmeye
diy bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Gresin, kazyye arz itdn zre olup
anun gibi et bbnda mzyaka oldukda
anda koyun getrenlerden kifyet
mikdr narh- rz zre kul tifesine ve
sirlere koyun alvirp narh- rz zre
akalarn shiblerine alviresin. Bu
bbda tamm mukayyed olup koyun
getrp celeb tifesine teadd
olmakdan ve ol sebeb ile ml- mrye
dah noksn olmakdan ictinb eyleyesiz.
Ali eleb'ye virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
F 19 evvl sene 967
Diyrbekr beglerbegisine ve ml
defterdrna hkm ki:
Hliy on dokuz nefer kimesne, sen ki
beglerbegisin, gnderdn deftern
mcebince Diyrbekr kullarna ilhk
olnup Sdde-i sadet'mde olan
deftere iret olnup defterdrlarum
lbasan beyine: lbasan kyleri reysnn oullarn, kzlarn ve elerini
1353 karp satan kimselerin ele geirilip muhakeme edilmeleri hakknda.
Yazld.
Kethuds Sinn'a virildi.
F 29 evvl sene 967
lbasan begine [ve] kdsna hkm
ki:
Sen ki sancak-begisin; Sdde-i sade-
t'me defter gnderp Hseyin Bl-ol
Cafer ve Hseyin Mede-ol Hasan ve
Doan-oullar Mustafa ve Betikara
Mustafa-oullar ve c-ol Bl
Sdk ve Bcdr-oullar Mehmed ve
Bl ve Kara Ysuf-oullar Ali Bl ve
dger Ali Bl, Aka-hisr Kethuds
c ve Nalband-oullar nm
kimesneler ve baz yoldalariyle liv-i
Ohri'ye tbi Aka-hisr ve Niyavul
nhiyelerinde mtemekkin olup
dim'l-evkt liv-i lbasan'a tbi
kur reysnun oullarn defterlerin ve
1354 am beylerbeyine ve mtevelli Mustafa'ya: Safed kazasnda Taberiye Gl
lcalarnn imret-i mireye vakf kaydedilmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Hasan'a virildi.
F 23 Ramazn sene 967
m beglerbegisine ve mtevell olan
Mustafa'ya hkm ki:
Sdde-i sadet'me arz- hl sunlup
Safed kazsna tbi Taberiyye dimekle
599
cnibinden tezkire virilp buyurdum
ki:
Zikr olnan on dokuz nefer kimesneyi ol
tezkire mcebince anda olan deftere
dah kayd, itdrp ulfelerin tasarruf
itdresin ve her birinn hkmleri
resmin yigirmi drder aka hisb zre
alup Hazne-i mire'm in zabt
eyleyesin.
avretlerin kapup ugurlayup satup kat-
tark itdklerin bildrmisin.
Buyurdum ki:
Hkm-i erfm vusl buldukda, asl
tehr terh itmeyp mezkrlar her
ne tarkla olursa ele getrp gaybet
idenleri yataklarna ve duraklarna ve
akvm akriblarna bi'l-cmle erile
buldurmas lzm olanlara buldurup
getrdp muhkem habs idp arz olnan
husslardan zerlerine erile sbit
olanlar ve olmayanlar ve ahvlleri
neye mncer oldun ve her birinin
zerine erile ne sbit oldun ve sir
ahvllerin mufassal defter idp arz
idesin. Kendleri habsden tlk itmeyp
sonra emrm ne vechile sdr olursa
mcebiyle amel idesin.
marf bir nhiye vardur. Kfir
bodurumlar ve hisr iinde kfir
bindan evleri olup evleri yannda bir
byk gl olup yannda baz hsiyyetl
sular kaynar lcalardur ve bir harb
hammm olup b-nihye hurma aalar
olup ve ipek hsl olmaa ve eker
kam dikmee yarar yirleri olup
ZET VE TRANSKRPSYON
etrfdan ylda bir, iki, bin Mslimn
ve Yahd ve Nasrn gelp hammma
girp harb iken bu mikdr dem cem
olcak mamr olcak nie mahsl hsl
olurd. Ziyrete gelen Yahd ve
Nasrnlerden Safed emni ikier pre
alup ve gln balndan dah on be
bin aka alup: "Zikr olnan mahallin biz
ol kadar mahslin virmee iltizm
iderz; on yla varnca byle ed
itdmzden sonra her bir akasna on
aka dirlik artyla kabl iderz" diy
ilm itdkleri ecilden ve nhiye-i
mezbre dah defterde on bin aka
yazlm olman ibu sene seba ve
sittn ve tisa-mie Ramazn'nun
Vezir Mehmed Paa'ya: Basra mhimmat iin yaptrlacak gemi kerestelerine
1355 ve alnacak haberlerin bildirilmesine dair.
Yazld.
Arz getren demine virildi.
F 10 Zi'l-kade sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Mektb gnderp emr-i erf vrid olup
Basra mhimmt in fermn olnan
geminn be ktas kifyet ider be
presin bin itdrp madsn bir
mnsib olan mahalde hfz itdresin
diy fermn olndu ve mezbr
gemilern kerestesi Birecik
iskelesi'nden abn'un gurresinde
nehr-i Furat'dan altm pre gemi ile
tanup zamnnda s nehri dimekle
marf nehirden snlkla mrr idp
mh- mezbrun on yedisinde Bagdd'a
vsl olup Dicle ile Basra'ya
[Yev]m's-sebt f 26 evvli'l-mkerrem sene 967 [20.07.1560]
600
yigirmi birinci gninde anda vk olan
imret-i mireye vakf olmasn emr idp,
buyurdum ki:
Trh-i mezbrdan ber-vech-i vk olan
mahslt vakf in zabt itdresin ve
anun gibi hricden kimesnenn yazlu
nizlus olmayandan kimesne gelp ol
etrf eneldp tavattun iderse kimesne
tbi olmaya ve arz olndu zre
enelp mamr olmaa mnsib midr,
nicedr, bildresin ve eger Yahd ve
Nasrdan alnandur, eger gl hsldur,
her neyse cz ve kll mahslin vakf
in zabt itdrp siz dah yarar demler
tayn idp hsl ne olursa yazup
bildresiz.
gnderilmek zre olduklar haberi dah
gelp bu takdrce kll harcdan ber
olndun ve kereste-i mezbre vsl
oldukda kullandurmaa kbiliyyet
oldu zre kifyet mikdrn bin
itdrp madsn bir mnsib mahalde
der-mahzen itdrp muhkem hfz
itdresin diy mukaddem Basra
beglerbegisine haber gnderp dah ne
vechile tedrk olndu haberi
geldkde vuk zre arz olnur diy arz
eylemisin. Her ne dimi isen al
vechi't-tafsl malm- erfm
olmdur. Buyurdum ki:
Bade'l-yevm malmun olan ahbr-
sahhay ilmdan hl v zil
olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 601

Msr Kapudan Hzr'a: Msr sbk Kapudan ca'a batardesinin verilerek

1356 stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. seferden (?) binp geldn batarde

Svey reslerinden Sefer Res'e virildi.
F 26 evvl sene 967
Msr Kapudan Hzr'a hkm ki:
Sbk kapudan olan iftihr'l-emcid
ve'l-ekrim c dme izzuh Sdde-i
sadet'me mektb gnderp, sen
gelince ol cevnibi kem-kn hfz itmek
emr olnup hfz u hrset zre olup,
amm sen gelp mlk olup gemileri
sana teslm itdkde kend Sdde-i
sadet'me gelmek in senn
Kastamonu beyine: Baz akilerin ele geirilmesi hakknda.
1357
Yazld.
Kethuds Mehmed'e virildi.
F 26 evvl [sene 967]
Kastamoni begine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem sana
ve Kastamoni ve Daday kdlarna
hkm-i erf irsl olnup veys nm
siphnn ammsi ol Sleymn ve
hdmetkr Zilkade ve shk ve
Kalender sir yoldalariyle dger veys
nm kimesnenn evin basup ve kapusn
ykdurup hid-i zr ile on iki bin aka
isbt idp be bin be yz akasn alup
hayf eylemiler. Ehl-i fesd ele getrp
husam muvcehesinde muktez-y
kendye ve yhd gir kend getrdi
eski batarde virilmesin bildrmein,
buyurdum:
Vusl buldukda, anun gibi gelp
mrn-ileyh mlk olup ve gemileri
sana teslm idp Sdde-i sadet'me
gelmel oldukda arz itd zre sen
getrdn batardeyi viresin ki gelp
Sdde-i sadet'me gele ve yhd
kendnn eski batardesin viresin; avk
u tehr itmeyesin.
er-i erf zre tefahhus idp ve
mezbrn Sleymn ve veys['i] dah
ummen teft idesin ve bu fermn
olnman emr-i erf mcebince
mrn-ileyhim kdlar ile zerlerine
varldukda itat-i er itmeyp gaybet
itdklerin arz eylemisin. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi
mukayyed olup zikr olnan ehl-i fesd
enati her ne yirde bulnur ise ele
getrp dah toprak kds marifetiyle
husam muvcehesinde emr-i sbk zre
teft idp arz eyleyesin.

Bolu Beyi Sinan'a: Viranehrin Kabak karyesinden Mevln Muhyiddin'in

1358 stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. Kabak nm karyede skin Saltuk

Yazlup Husrev Beg'e virildi.
Bol Begi Sinn Beg'e hkm ki:
Bundan akdem uhd kds olup liv-i
mezkrda Vrnehir kazsna tbi
Boyac-ol dimekle marf Mevln
Muhyiddn'n Sdde-i sadetmde
huzr lzm olup Dergh- muall'm
avularndan Abd avu irsl olnup
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 602

Vusl buldukda, asl tehr itmeyp Sdde-i sadet'me gnderesin.

mezkr her kande ise ele getrp kayd Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur.
bend ile mrn-ileyhe teslm idp Gaybet itdrmekden hazer eyleyesin.

[Yev]m'l-ahad f 27 evvli'l-mkerrem sene 967 [21.07.1560]

Aydn beyine: Aydn'da serbest timarlar cemaatinden irkin iler ileyenlere bir

1359 kimseyi vermemelerinden dolay, siyasete mstehak olanlarn kim olursa olsun ele
geirilmeleri hakknda.
Yazld.
demi Ahmed'e virildi.
F 27 evvl sene 967
Aydn begine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp liv-i mezbrda serbest olan
timarlar cemati ve Karaca-koyunl ve
msellem ve yaya cematlerinden birisi
fil-i en idp mddeleri talebleriyle
istifsr olnmalu oldukda: "Timar
shibleri rsm bizm olcak, sir
habs kabz dah bizmdr" diy zikr
olnan timarlar shibleri ve Karaca-
koyun ve msellem ve yaya i-erleri
sbalara virmeyp kendler habs
itmekle nie eytmun babalar deyni
bel u ketm olndundan gayr eirr
ekynun zabt asr olur diy arz
eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi crm-i galza
sdr olup bi-hasebi'-er ve'l-knn
salb siysete ve kat- uzva mstahkk
olanlar her kimde ise alup mahallinde
erile lzm geleni icr itdrp yirine
koyup anun gibi erile salb siysete
ve yhd kat- uzva mstahkk olanlar
virmekde taalll niz iderlerse ind
idenleri yazup bildresin.

Aydn Beyi Mustafa Bey'e: Derya kenarnda olan yerlere tecavz ve taaddi

1360 eden levendlerin ve ekiynn zararlarnn defedilmesi hakknda.

Yazld. virdklerinden mad kulauz olup

demi Ahmed'e virildi.
F 27 evvl sene 967
Aydn Sanca Begi Mustafa Beg'e
hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp nefs-i zmir ve Ayasulu ve
baz karyeler dery kenrna karb
olmala gemi levendleri gelp harc-
gzr zimmler getrp zikr olnan
ehirler ve kur halk mesfr zimmleri
harc-gzr idin bilmek murd idinp
cz bah ile olman tama idp sir
esrler gibi bey u ir eyleyp ve
levendleri evlerine getrp nie gnler
ziyfet idp murdlarnca zahrelerin
nefs-i Ayasulu'da ve kursnda kend
hllerinde olan nie mtehavvil
kimesnelern evlerin basdurup mllarn
gret itdrp ve advet zre olduklar
kimesneleri katl itdrmein tife-i
mezkreye zahre virp esrlerin bey
itdrmee mun olanlar defter olnup
arz olnd diy bildrmisin. mdi,
mezkrlarun ahvli teft olnup
grilmek emr olnup buyurdum ki:
Bu bbda gerei gibi mukayyed olup
mezkr defterde mukayyed olanlar
toprak kds marifeti ile ber-mceb-i
er-i erf onat vechile hakk zre
ahvllerin dikkat ihtimm zre teft
tefahhus idp gresin; anun gibi tife-i
ZET VE TRANSKRPSYON
mezbreye zahre virp esrlerin bey
itdrmee mun olduklar ve baz
kimesnelern evlerin basdurup katl
itdrmee bis mun olduklar
erile sbit zhir olursa ellerinde
bulnan illik esrleri bade's-sbt hals
idp bu fesd idenler siph
tifesinden olup muhtc- arz ise habs
idp arz eyleyp deil ise mahallinde
erile lzm geleni icr eyleyp ve
zerlerine sbit zhir olan mevdd
ale't-tafsl yazup bildresin. Amm bu
bahne ile kend hllerinde olanlara
dahl taarruz olnup kimesneye zulm
Aydn beyine ve Tire kadsna: Harami firkate gemileri levendlerinden
1361 gndzleri Sisam'a kap, geceleri limanlarda ekiylk yapanlarn haklarndan
gelinmesine dair.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 13 Zi'l-kade sene 967
Aydn sanca begine ve Tire kdsna
hkm ki:
Hliy Ariboz kds Dergh-
muall'ma mektb gnderp harm
firkate gemileri levendlerinden Tireli
Mahmd ve Ahmedcik ve Arnavud
Hasan dimekle marf levendler emsli
levend tifesiyle firkate ve gh
ziyde olup Aya-Pevrek (?) ve
Taluyk (?) ve Karaca limanlarnda
demr bragup gh kendsi levend ile
ve gh levendleri nefs-i ehir ve
tevbiinden cebren buday ve un alup
ve gh olan ekp ve evler basup ve
dolaklarna aka salup gndz oldukda
Sisam adas'na gep gice ile mezkr
limanlara gelp bu makle fesd idp
ve ibu mh- abn'un yigirmi inci
gicesi nefs-i ehirden Burunsuz
Mehmed dimekle marf kimesnenn
evin basup oln almak istedklerinde
feryd itdi in kendyi ok ile urup
katl idp oln alup gemiye gidp ve
603
hayf olmakdan hazer idesin ve min-bad
ol cevnibde olan eger ehir halkdur ve
eger kur ahlsidr, gerei gibi tenbh
tekd eyleyesin ki bir ferd anun gibi
levend tifesiyle mumele idp esr
almayup ve zahre virmeyp yle ki
bade't-tenbh gir levend tifesiyle
mumele idp getrdkleri esrlerden
alup ve yhd zahre vireler, her kim
olur ise mecl virmeyp tutup habs idp
ahvlin mufassal yazup bildresin ki her
vechile hakkndan geline ki sirlerine
mcib-i ibret vk ola.
karye-i Ebn'dan Hac Mehmed nm
kimesnenn dah mh- mezbrda Tireli
Mehmed ve Ahmedcik firkatelerinden
krk elli nefer levend evin basup altm
bin mikdr nakd aka ve espbn alup
kendyi katl itdklerin ve
mezkrlarunlviii def-i fesd karadan
mmkin deildr. Derydan hfz u
hrsete pre kalitaya muhtcdur
diy cemm-i gafr haber virdklerin arz
eylemisin. mdi, mezkrlarun her
vechile def-i fesd lzm mhimm
olman, buyurdum ki:
Zikr olnan levend tifesinn gelp
karaya kacak mahlli, kifyet mikdr
dem tayn idp gice ve gndz onat
vechile hfz itdrp mezkrlar ele
getrmek bbnda env- say ikdm
eyleyp ve dah anun gibi fesd zre
olan levend tifesinn her biri ne
yirdendr bilp akvm akriblarna ve
buldurmas lzm olanlara buldurup,
getrdp dah fesd enatleri sbit
zhir olanlarun mahllerinde erile
haklarndan gelesin ki sirlerine
mcib-i ibret olup vilyet memleket
fesd enatlerinden pk ve temiz ola
ZET VE TRANSKRPSYON 604

ve shte nmna memleketde yarak ve kimesneye i olmakdan ziyde saknup

yasak ile gezen ehl-i fesd dah her
kande ise ele getrp mecl virmeyp
emr-i sbk mcebince haklarndan
gelesin. Muhtc- arz olan yazup
bildresin. Amm bu bahne ile kend
hllerinde olanlara dahl taarruz
olnmakdan ve hilf- er u knn
hfz u hrset-i memleket ve ref u def-i
ehl-i fesd bbnda dakka fevt
itmeyesin. Yallar ve ehl-i fesdun
gelp karaya kacak yirleri gerei gibi
eger siphden ve eger gayrdan kifyet
mikdr dem ile hfz eyleyesin.

Malkara kadsna: Malkara'da cmi yannda Mslmanlara iki satan

1362 keferenin menedilmesi hakknda.

Yazld. bey idp fesd enatden hl

Derv Beg demi Fik'a virildi.
F selh-i evvl sene 967
Migalkara kdsna hkm ki:
Nefs-i Migalkara'da evvelden skin
olmayup sonradan gelmi baz kefere,
mescid kurbinde evlerinde zmlerin
getrp skup hamr idp Mslimnlara
olmaduklar istim olnd. mdi,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi
mukayyed olup zikr olnan kefere tifesinn
evlerinde hamr itdrmeyp hilf- er-i erf
Mslimnlara bey itdrmeyp eslemeyenleri
yazup bildresin. yle bilesin.

[Yev]m's-sebt f 3 Zi'l-kade sene 967 [26.07.1560]

Yeniehir kadsna: Koyun celebleri hakknda baz emirlere dair.

1363
Yazld.
Mezbr Mustafa avu'a virildi.
F 4 Zi'l-hicce sene 967
Yeniehir kdsna ve Dergh-
muall avularndan olup sol-kola
koyun emni olan Mustafa avu'a
hkm ki:
Vilyet-i Rm-ili'nn sol-kolnda vk
olan koyun celeblerinn baz mrde ve
girhte ve baz mflis olmak ile sl-be-
sl tayn olnan koyunlar vakti ile
gelp irimeyp et bbnda mzyaka
olup zikr olnan kdlklarda yazlu
koyun celebleri teft olnup mrde ve
mflis ve girhte ve mflis olanlar ihrc
olnup yirlerine yarar ve mtemevvil
kimesneler yazlmasn emr idp size
itimd- hmynum olman bu hus-
sa sizi tayn idp ve defterin sreti ayn
ile ihrc olnup size irsl olnup
buyurdum ki:
Bu bbda mbir tayn olnan kdve-
t'l-emsil Dergh- muall'm
avularndan lix vusl buldukda, asl
tehr itmeyp mberet mbderet
eyleyp her kdla varlup zikr olnan
kdlun defter-i atk[n]a nazar
ZET VE TRANSKRPSYON
eyleyp ne mikdr celeb vardur ve her
birine ne mikdr koyun yazlup cmle
ne mikdr koyun yazlmdur, malm
idinp dah zikr olnanlx kdlklarda
toprak kds marifeti ile yazlup
celebleri ayn ile yoklayup gresin, ne
mikdr mevcddur? Mrdesi ve
girhtesi ve mflisi ne mikdrdur ve her
birinn tayn olnan koyunlar ne
mikdrdur? Tamm malm idinp dah
anun gibi mrde ve yhd girhte ve
yhd mflis olduklar sbit zhir
olanlarn ki ibe-i bhe olmaya anun
gibilern yirlerine yarar ve mldr
kimesnelerden celeb yazup iktidrlarna
gre her birine koyun tayn idp her
kimesne kimn yirine tayn olnup
koyunnun mikdr ne ise ayn ile
deftere kayd eyleyp atk ve cedde
iret eyleyp tekml eyleyp defterin
mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin. Amm hn-i tahrrde tamm
hakk zre olup mrde ve girhte
olmayup mevcd olanlar ve mflis
olmayanlar ihrcdan ve adem-i iktidr
olanlar shib-i garaz sziyle celeb
yazmakdan, ziyde ihtiyt eyleyp
hakk- sarha tbi olup kimesneye
garaz u taassub ile gadr olmakdan
hazer idesin. yle ki kimesneye
himyet olnup haytda iken mrde diy
ihrc olna ve yhd mevcd iken
girhte yazla veya kudreti var iken
mflis kayd olna, sonra beyn olcak
zr makbl olmak ihtimli olmayup
muteb mukab olmak mukarrerdr.
Ana gre basret zre olup ve anun gibi
bir kimesnenn mldr ve mtemevvil
idi malmun olup celeb yazlmalu
oldukda ol kimesnenn ne mikdr
koyuna celeb yazlmaa kudreti
olduna haber iden kimesneleri getrp
kend ml ile ve nefsi ile celeblik
hdmetine kdir olduna yzine ehdet
itdrp uhd zeyl-i deftere kayd
eyleyesin. Sonra, kimesnenn: "Benm
haberm yoidi, ehl-i garaz sziyle
605
gaybetme (?) yazld". diy gelp
taalll bahne itmee mecli olmaya
ve baz kimesneler sbkda emn ve
mltezim olup fergat idp ve baz
siphler ve siph-zdeler timar
talebinden fergat idp rib-horluk idp
mldr olup celeblie kdir iken bu
vechile taalll iderimi. mdi, anun gibi
mla kbil olup ml ve nefsi ile
celeblik hdmetine kdir olanlar eger
emnetden ve iltizmdan fergat itmi
olanlardur, celeb kayd eyleyesin ve ol
siph ki kadmi kapum kullarndan
olup fergat itmi ola, anun gibileri
celeb kayd itmeyesin ve ol siph-
zdeler ki timar talebinden fergat idp
ktibler silkine mnselik olm ola,
anun gibileri yazup ol vechile taalll
bahne itdrmeyesin ve baz yazlu
celeblern kudretlerine gre koyun
tayn olmayup himyet olm ise an
dah gresin; anun gibi yazlu
celeblerde kudretlerine gre koyun
tayn olmayup himyet olm ise kdir
olduna gre ziyde eyleyesin ve siz ki
kdlarsz, her birinz taht- kaznuzda
mrn-ileyhe celeb yazmakda eger
ihzr lzm olanlarun ihzriyn dem
lzm oldukda hisr-eri ve muhzrdan ve
sir lzm olan hussda muvenet idp
ihmlden hazer idesin ve taht-
kaznuzda eger atk ve eger cedddr
yazlu celeblern defterinn bir sretin
alup hfz idp dah defter mcebince
tayn olnan koyunlarn vakti ve
mevsimi ile ihrc idp bi'z-zt ve yhd
yarar niblerinz ile gnderesin.
-1363/a-
Hseyin'e virildi.
Bir sreti Gmlcine kdsna, Yenice-i Karasu,
Kavala, Zihne, Siroz, Temr-hisr
kdlklarnda olan celeblere.
-1363/b-
Hzr avu'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON 606

Bir sreti Drama kdsna, Usturumca, Tikve, -1363/d-

Nevrekop, Avret-hisr, tib kdlklarnda olan Hzr avu'a virildi.
celeblere. Bir sreti Pirlepe kdsna, Manastr ve
-1363/c- Kprl, Ferecik, skb kazlarnda olanlara.
Bl avu'a virildi. -1363/e-
Alasonya kdsna emr olnd. Byezd avu'a virildi.
F 28 Zi'l-hicce Bir sreti Dubnie kdsna, Samakov, Sofya,
Bir sreti Serfice kdsna, Trhala, Fenar, ehirky, Berkofa, Radomir, vranya
atalca, Filorina. Gll Kesriye kdlklarnda kazlarnda vk olanlara.
olan celeblere. Bu cmle, tarh-i mezbrda virilmidr.

Kefe beyine ve kadsna ve nazrna: Madrabazlarn ya alp mahzenlerde

1364 saklamalarnn menine ve tccara narh ile ya sattrlp stanbul'a acele

gnderilmesine dair.
Yazld.
Kefe begine ve kdsna ve nzra
hkm ki:
Hliy baz matrabzlar anda mukadd-
em varup reydan ya cem idp der-
mahzen itmek ile mahrse-i stanbul'da
ya bbnda mzyaka olup buyurdum
ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz
bi'z-zt mukayyed olup anun gibi matra-
bzlara ya der-mahzen itdrmeyp
ticret in varanlara narh- rz zre
aldurup dah gemilere tahml idp her
gemide ya ne sir zre alndun yazup
ellerine temessk virp muacelen
mahrse-i mezbreye irsl idesin.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur.
Ana gre mukayyed olup vfir
mstevf ya gndermek bbnda
dakka fevt itmeyesin.

Sofya kadsna: Koyun teslim ettiine dair hccet ibraz eden Turasan adl

1365 srcnn stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. mer nm srici Sdde-i sadet'me

Mustafa avu'a virildi.
F 11 Zi'l-kade sene 967
Sofya kdsna hkm ki:
Taht- kazna tbi Saferl nm
karyeden Eymr veled-i sml nm
celebn koyunn getrp teslm itdim
diy huccet ibrz iden Turasan veled-i
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Varcak, tehr itmeyp mezkr ele
getrp yarar demlere koup Dergh-
muall'ma gnderesin. Amm koup
gnderdn kimesnelere tenbh
tekd eyleyesin ki yolda gelrken gaflet
ile gaybet itdrmekden hazer eyleyeler.

Aka Kzanlk kadsna: Koyun teslim ettiine dair hccet ibraz eden Sulheddin

1366 adl srcnn stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld.
Bu dah. Akakzanlk kdsna hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 607

Taht- kazna tbi Kei-depesi nm Varcak, tehr itmeyp mezkr ele

karyeden stanbov veled-i Vasil ve
Ulubegl nm karyeden Kara veled-i
Ahad nm celeblern: "Koyun teslm
itdm" diy huccet ibrz iden Sulhuddn
nm srici Sdde-i sadetme
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
getrp yarar demlere koup Dergh-
muall'ma gnderesin. Amm koup
gnderdn kimesnelere tenbh idesin
ki, il hirih.

Samakov kadsna: Koyun teslim ettiini hvi hccet sunan Sefer'in stanbul'a

1367 gnderilmesi hakknda.

Yazld. iden Sefer b. Timur nm sricinn

Bu dah.
Samakov kdsna hkm ki:
Taht- kazna tbi Derecik nm
karyeden Petkov Mikov ve Kosti nm
derbend karyeden Papaz ve Kfir-
kspencesi nm karyeden Volkov
Bogdat nm celeblern koyunlarn
getrp "teslm itdm" diy huccet ibrz
Sdde-i sadet'me gelmesi lzm
olman buyurdum ki:
Varcak, tehr itmeyp mezkr ele
getrp yarar demlere koup Dergh-
muall'ma gnderesin. Amm koup
gnderdn kimesnelere tenbh idesin
ki, gaflet ile yolda gaybet itdrmekden
hazer ideler.

Devlet Giray Han'a: stanbul'a ya gnderilmesi hakknda Kefe beyine.

1368 kadsna ve nazra emir verildiinden, kendisinin de bu konuda gayret

gstermesine dair.
Yazld.
Celyir-ol Bl avu'a virildi.
F 5 Zi'l-kade sene 967
Hn hazretlerine hkm ki:
Hliy mahrse-i stanbul'da ya
bbnda nevan mzyaka olup ol bbda
ya irsl itmek in Kefe begine ve
Zemete mutasarrf ve Nzr- Emvl olan mer'e: Diyarbekir'de kesilen
kdsna ve nzra hkm-i erfm
gnderilmidr. Gerekdr ki kadmden
Sdde-i sadet-nijdmuza olan vfr-
ihls ve fart- ihtissnuz muktezsnca
sizn dah bu bbda env- mes-i
cemlenz zuhr ide.

1369 parann orada geip gemediinin bildirilmesine dair.

Yazld. malm olmak lzm olman

Bayburd dizdrnun demi Byezd'e virildi.
F 26 evvl [sene 967]
Zemete mutasarrf olup nzr-
emvl olan mer'e hkm ki:
Bi'l-fil Diyrbekr'de kesilen para ol
yirde gedi ve istiml olndu
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mid paras ol yirde
istiml olup geer mi, nicedr? Yazup
muaccelen Sdde-i sadet'me
bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 608

Akkirman beyine ve Yerg kalesi dizdarna: Han'a gidecek olan Dergh-

1370 Muall avularndan Bl'nin selmetle ulatrlmas hakknda.

Akkerman begine ve Yergi kalas melhi tarafna irsl olnmdur.

dizdrna hkm ki: Buyurdum ki:
Hliy Dergh- muall'm Vusl buldukda, lzm olan yirde
avularndan Bl, ulala Hn dmet mezkra kifyet mikdr hisr-eri koup
emn slim teye uladurasn.

Aydn beyine: Tire'nin Ezine nahiyesinde taaddiyatta bulunan softalara

1371 yataklk eden asesbann hapsedilmesi hakknda.

Yazld. bir yeil kadife dek virp ve

demi Ahmed['e] virildi.
F 4 Zi'l-kade sene 967
Aydn begine hkm ki:
Mektb gnderp hkm-i erf
mcebince liv-i mezbrun ehl-i fesd
tefahhus olndukda Tire kazsna tbi
Ezine nhiyesinde on be mikdr
yaraklu shte gelp Terceml nm
karyede bir Mslimnun evin basup
binden ziyde akasn alup teadd
itdklerinde il-eri p Hsm nm
balarn Gayb nam shtesiyle ele
getrp sana iletdklerinde yataklarn
ve duraklarn tefahhus idp nefs-i
Tire'de bi'l-fil ases-ba olan, trbeye
mezkrun bacana Derzi Hac ases-
ba, kadmden yata ve duramuzdur
didklerinde mezkr Hac'nun evi
aranup mezkrn shtelern baz
espblar bulnup erile hakkndan
gelinp ve mezkr ases-badan dek
sl olndukda, "htunmundur" diyp
inde'-er sbit idemeyp kadmden
ehl-i fesd olman habs olnd diy
bildrmisin. Buyurdum ki
Varcak, mezkr ases-banun elinde
bulnan dei kendye ol shteler
virdi erile grilp sbit olur ise
habs idp vuk zre yazup arz
eyleyesin.

Aydn beyine: Khne ve rvet alan niblerin il zerine kp gezmelerinin men

1372 edilmesi hakknda.

Yazld. muztarib'l-hl olduklarn bildrmisin.

demi Ahmed'e virildi.
F 4 Zi'l-kade sene 967
Aydn begine hkm ki:
Mektb gnderp baz yirl khne ve
mrte niblerine niybet virp
muttasl devrn itdrmekle reyya
mdi, buyurdum ki:
Varcak, ol asl il zerine kup gezen
niblere tenbh tekd eyleyesin ki
min-bad gezmeyeler. Bade't-tenbh
eslemeyenleri her kim ise ismi ile yazup
arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
Rumeli'nde celeb bulunan yerlerin kadlarna: Vakti ve mevsimi gelen
1373 koyunlarn zamannda toplanp Dersaadet'e gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Rm-ili'nde celeb olan yirlern
kdlar[n]a hkm ki:
Bundan akdem size hkm-i hmynum
gnderilp her birinz taht- kaznuzda
yazlu celebler defteri mcebince tayn
olnan koyunlar vakti ve mevsimi ile
ihrc itdrp bi'z-zt ve yhd yarar
demlerinz ile irsl idesin diy emrm
olmd. Ol emr-i erfm kem-kn
mukarrer olup hliy koyun vakti ile
gelp irimeyp et bbnda mzyaka
olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz
bi'z-zt mukayyed olup taht- kaznuzda
ne mikdr celeb var ise bulup defter
mcebince zerlerine mukayyed olan
koyunlarn vakti ve mevsimi ile her
birine ihrc itdrp dah her mevsimn
koyunn vakti ile cem idp bi'z-zt ve
yhd yarar demlerinz veya
niblerinz ile muaccelen Sdde-i
sadet'me gnderesin ve ne mikdr
koyun gnderp ve kimn ile
gnderdinizi yazup arz eyleyesiz ki
gelp arz ile teslm idp ana gre teslm
olnduna eline Sdde-i sadetmden
temessk alup gide. Huss- mezbr
mahall-i ihtimmdur. Ana gre
mukayyed olup taht- kaznuzda defter
mcebince her mevsimn koyunn
emrm zre ihrc itdrp gndermek
Varna kadsna: Yazlan celeblerin defterlerinin stanbul'a gnderilmesine
1374 dair.
Yazld.
Bl avu'a virildi.
F 7 Zi'l-kade sene 967
Varna kdsna ve Nzr Zam
Mehmed'e hkm ki:
609
bbnda dakka fevt itmeyp ihml
msheleden hazer idesin. yle ki, her
birinz taht- kaznuzda olan celeblern
defter mcebince tayn olnan
koyunlarn vakti ile cem u tahsl
itdrp ihrc idp gndermeyesin. Asl
bir ferdn zri makbl olmayup azl ile
iktif olnmayup muteb olmak
mukarrerdr ve yle istim olnd ki
koyun emni olan her celebden birer
altun alup ve demleri dah celebden
aka alup himyet iderlerimi. mdi, bu
bbda dah mukayyed olup min-bad
koyun emnine ve demlerine celeb
tifesi bir aka virmeye ve aldurmayup
men u def idesin. yle ki, menile
memn olmayalar eger emndr ve
eger demlerinden her kim ise ismi ve
resmi ile yazup bildresin ki her vechile
hakkndan gelinp sirlerine mceb-i
ibret ola. yle ki her birinz taht-
kaznuzda eger koyun emni ve eger
demleri celeb tifesinden aka
alduklar istim olna, siz men
itmeyp ve yhd arz itmeyesiz, sonra
malm oldukda anlara olacak hakret
size olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olup bu huss[] her [bir]inz
taht- kaznuzda olan celeb tifesine
bildresiz ki kendlerden aka alnmak
ref oldun bileler.
Bundan akdem size celeb tahrri fermn
olnm idi. Sen ki Zam Mehmed'sn,
mektb gnderp itmma iridrdn
bildrp amm defterleri Sdde-i
sadet'me gnderilmedi ecilden
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
emrm mcebince ihrc olnan
celeblern yirlerine tahrr olnanlardan
defterin mhrleyp muaccelen
Sdde-i sadet'me gnderesin. Ve
yazlan celeblern dah tayn olnan
koyunlarn ber-vech-i isticl ihrc
stanbul'dan Erdel'e kadar olan kadlara: Kral olunun stanbul'dan avdet
1375 edecek adamlarnn emniyet ve selmetle geileri hakknda.
Yazld.
Tercemn Ferhd'a virildi.
F 7 Zi'l-kade sene 967
Sdde-i sadet'den vilyet-i Erdel'e
varnca yol zerinde vk olan
kdlara hkm ki:
Hliy Kral-ol'nun Sdde-i
sadet'me harc ile gelen
demlerinden nefer demleri gir
mrn-ileyhe gitmek murd idinp
yolda ve izde kimesne dahl itmemek
Bursa beyine: Geyve'de evinde ldrlen Receb'in ktillerinin yakalanarak
1376 sorguya ekilmeleri ve keyfiyetin arz hakknda.
Yazld.
demi Hudvirdi'ye virildi.
F 4 Zi'l-kade sene 967
Burusa begine hkm ki:
Sen ve Yenice-i Taraklu ve Gl-bzr
ve Geyve kdlar Sdde-i sadet'me
mektb gnderp Geyve'de mecrhan
evinde maktl olan Receb'n ol Ali ve
kul ve eytm- sgra vas olan Eyvn
yedinden emr-i erf vrid olup mezbr
Receb, Sinn nm kimesne kzna
nmzd iken zindegn olmayup tefrk
olnup ol gice mezbr Receb maktl
olup mezbr Sinn ve Yumurda
Mustafa nm kimesneler [katl]
eylemidr diy erile grilmesi
610
itdrp gnderesin ve her kimn ile
gnderilp ve ne mikdr koyun
gnderilrse toprak kdlar yazup arz
ideler ki, arz ile koyun Sdde-i
sadet'me getrp teslm idp, teslm
itdine temessk alalar.
bbnda hkm-i erfm taleb itmein
buyurdum ki:
Hkm-i erfmle her kangnuzun taht-
kazsna dhil olursa yolda ve izde
mezkrlara hilf- er u knn
kimesneye dahl taarruz itdrmeyesin
ki emn slim varup gideler, amma
yarar at alup gitmek memndur.
Bindkleri brgr olup yarar at alup
gitmekden hazer idesin.
fermn olnman mr-i livdan ve Gl-
bzr kdsndan mezbr Sinn'un ihzr
in mektb vrid oldukdan sonra cem
olup Sinn taleb olndukda gaybet itmi
bulnup Geyve kdsndan sl
olndukda bana mektb geldi amm
kefl ve yhd hfz ider kimesne
bulnmayup gidp badeh Sdck
kds nibi ile ferzend-i ercmend
olum Selm tle bekh cnibinden
Lutf nm kul ile mezbr Sinn'un eline
hkm virilmein mezbr vas olan
Eyvn kefle virilp ve mezbr Sinn'a
mezbr Lutf kefl olup hliy mezbr
Sinn ve Lutf gaybet itmilerdr diy
cevb virdin ve Sdde-i
sadet'mden kayd bend ile irsl
ZET VE TRANSKRPSYON 611

olnan Yumurda Mustafa'nun ahvli erile sbit oldun arz itdkleri

ahl-i memleketden tefahhus olndukda
mezbr Mustafa ile Sinn Receb'i katl
eyledklerin bi'z-zt grmedk amm
bunlar katl itmilerdr, zr bu katl
bunlardan gelr diy nie kimesne
haber virp eyline kimesne ehdet
itmeyp ve bundan akdem Yumurda
Mustafa ve dger Mustafa nm
kimesneler olancklar ve htn ile
gider iken yolna varup mezbr Mustafa
kaup htnn ddi sancak-begi
huzrnda emr ile teft olndukda
ecilden mezkr Yumurda Mustafa rf
olup ve mezkr Sinn dah buldurmasn
emr idp buyurdum ki:
Mezkr Sinn' kefllerine ve er u
knn ile buldurmas lzm olanlara
teklf idp buldurup dah mesfr
Mustafa'ya rf-i marf idp her ne
sdr olur ise ve kazyyeleri neye
mncer olur ise yazup arz eyleyesin.
Sonra emrm ne vechile olur ise mcebi
ile amel eyleyesin.

[Yev]m's-sls f 8 ehr-i Zi'l-kade sene 967 [31.07.1560]

Mehmed Paa'ya: Ulfeciler subas Hamza'nn yerine Blkba Ali olu

1377 Mehmed'in tayini hakknda.

Yazld. mezkreden on bir aka ulfel blk-

Arz getren demine [virildi].
F yevm-i mezbr
Mehmed Paa hazretlerine hkm-i
erf ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp ulfeciler sbas olan
Hamza b. veys fevt olup cemat-i
ba olan Ali-ol Drende Mehmed
in mahaldr diy ilm itdn
ecilden arz itdn zre zikr olnan
sbalk mezkra tevch olnmdur.
Buyurdum ki:
Mezkra tenbh idp sbalk hdmetin
itdresin.

Vezir Mehmed Paa'ya: Haleb'de kan yangnn sndrlmesinde hizmetleri

1378 olan yenieriler iin gnderilen akann tevziine dair Sekbanbaya yazlan
hkmn ulatrlmas hakknda.
Yazld. sadaka idp hdmetde bulnanlara
Bu dah. knnlar zre tevz in segbn-bana
Mektb, glib ierde kalmdur. Hatt- erf hkm-i erf yazlup sana gnderildi.
gelp ana gre hkm yazld. Hatt- erf, Buyurdum ki:
Paa hazret[lerin]dedr. Vusl buldukda, hkm-i erfmi
mrn-ileyhe uladurup emrm zre
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki: tevz eyleyp her kime tevz iderse
Mektb gnderp mahrse-i Haleb'de defterin yenieri kullarum agasna
te vk olup bi-inyetillhi tel gndere ki Sdde-i sadet'mde olan
definde anda olan yenieri kullarum deftere kayd olna.
hdmetde bulnduklarn bildrmisin.
mdi, mezd-i inyetmden yz elli aka
ZET VE TRANSKRPSYON 612

Sekbanbaya: Haleb yangnnda hizmetleri grlen yenierilere datlacak

1379 ake iin defter tutulmasna dair.

Yazld. Vusl buldukda, zikr olnan hdmetde

Bu dah.
Segbn-bana hkm ki:
Hliy Vezr Mehmed Paa mektb
gnderp mahrse-i Haleb'de te vk
olup bi-inyetillhi tel anda olan
yenieri kullarum hdmetde
bulnduklarn ilm itmein hdmetde
bulnan kullaruma tevz in mezd-i
inyetmden yz elli aka sadaka idp
buyurdum ki:
bulnan kullaruma knnlar zre
mstahkk olanlara tevz u taksm idp
deftere kayd eyleyp her kime tevz
olnur ise defter idp Sdde-i
sadet'me gnderp yenieri kullarum
agas iftihr'l-mer ve'l-ekbir
Ahmed dme ulvvuh'ya teslm
itdresin ki deftere kayd ide.

1380 Ayn husus hakknda yenieri aasna hkm.

Yazld. bana hkm-i erf gnderilmidr.

Bu dah Paa hazretlerine gnderildi.
Yenieri-agasna hkm ki:
Vezr Mehmed Paa mektb gnderp
mahrse-i Haleb'de te vk olup defi
bbnda anda olan yenieri kullarum
yoldalk itdklerin arz itmein yz elli
aka inyet idp tevz in segbn-
Buyurdum ki:
Sen dah mrn-ileyhe mektb
gnderesin ki tayn olnan akay
emrm zre mstahkk olanlara
knnlar zre tevz idp her kime
tevz iderse defterin sana gndere ki
Sdde-i sadet'mde olan deftere dah
kayd eyleyesiz.

Medine-i Mnevvere kadsna: Trbe-i Mutahhara'da hizmet eden aalarn

1381 nezir sadakalarndan alageldikleri gibi tasarrufa devam etmeleri hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, Ravza-i Mutahhara'da

Ba-hatt- erf.
Mezbrlardan Rdvn nm tavye virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 967
Medne-i Mnevvere kdsna hkm
ki:
Hliy Medne-i Mnevvere'de Trbe-i
Mutahhara'da hdmet iden agalar,
sadakt- nzrdan ne alagelmiler ise
gir slb- sbk zre virilmesin emr
idp buyurdum ki:
hdmetde olan agalara gelen nzr
sadaktndan kadmden viril-geldi
[zre] alnup tasarruf ideler. Ol bbda
kimesne mni olmaya. Amm bu
bahne ile hazne in tayn olnup
gelen mla dahl taarruz itmeyp
kendlere tayn olnan sadakat slb-
sbk zre alup hdmetlerinde kim
olup kusr u noksn almayalar ve
imdiye dein bunlarun tasarruf
ZET VE TRANSKRPSYON 613

idegeldkleri sadakt virilmeyp nesne olur, yazup bildresin.

alnmaa bis nedr ve ne mikdr

Erzurum beylerbeyine: Ardahan kullar kethuds olup fesaddan hli kalmayan

1382 Ali'nin yerine bu kullarn iinden bir mnasibinin nasb hakknda.

Yazld. hsn-i zindegnye kbil deildr" diy

Beglerbegine hdmet iden Abdsselm'a virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Ardahn kullar
kethuds olan Ali'den bi-srihim
kdya varup ikyet idp: "Zarar-
mm ve ifsd- tmm vardur; eger
bade'l-yevm bamuzda kethud olur
ise cmlemz fergat iderz" diy
yigirmi nefer kimesne, mevlna
Ardahn kdsndan mektb ibrz idp
mezkr kethud in: "rti ve igv v
ifsddan hl olmayup h bir tark ile
refin iltimas itdkleri ecilden Ardahn
sancanda on yedi bin aka timara
mutasarrf olan Hseyin Sba zikr
olnan kethudla mahalldr diy arz
itmisin. mdi, mezkr kethudlk
merkm Hseyin'e virilmeyp
buyurdum ki:
Zikr olnan kul tifesinn iinden bir
yarar ve mstahkkna mezkr
kethudl ulfesiyle tevch idp
kethudlk hdmetine istihdm eyleyp
arz eyleyesin.

Msr beylerbeyine ve kadsna: Ravza-i Mutahhara'da hizmet edenlere mahsus

1383 vakf hakknda.

Yazld. ber nesne gelp vsl olmadun arz

Mezbr huddmlardan Rdvn'a virildi.
F 27 Zi'l-kade sene 967
Msr beglerbegisine ve kdsna
hkm ki:
Medne-i Mnevvere'de Ravza-i
Mutahhara huddm Sdde-i
sadet'me dem gnderp mahrse-i
mezkrede huddm- nuzzra mert
olan evkfun mahslinden on yldan
eylediler. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup arz olndu zre huddm-
nuzzra tayn olnm vakf var mdur,
ne makle nesnedr? imdiye dein
nesne irsl olnugelmi midr? ve ne
mikdr zamndan ber kat olmdur,
kat olnmaa bis nedr? Mtevelller,
emnler mi kat itmidr? yirl yirinden
teft idp zuhra getrp art- vkf
mcebince amel idesin.

Msr beylerbeyine: Trbe-i Mutahhara'da hizmet eden aalara nezir

1384 sadakalarnn verilmesine devam olunmas hakknda.

Yazld. F 25 Zi'l-kade sene 967

Mezkr agalardan Rdvn'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
Msr beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Medne-i Mnevvere
nevverallh tel il yevmi'l-hire'de
Trbe-i Mutahhara'da hdmet iden
agalar gelen sadakt- nzr kendler
alup cihet-i maetlerine sarf idegelp
badeh hliy kd olan Mevln
Abdurrahmn virmemein baz atebe-i
ulyma gelp ekv itmein slb-
sbk zre Ravza-i Mnevvere'lerinn
huddm- zevi'l-ihtirmlar in gelp
imdiye dein tasarruf idegeldkleri
sadakt gir tasarruf itmelerin emr idp
ol bbda mrn-ileyhe hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda sen dah
mukayyed olup dim hdmetde olan
Tamevar beylerbeyine: Tamevar vilyetinin tahrir ettirilmesi hakknda.
1385
Yazld.
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Hliy vilyet-i mezbrenn defterleri
muhtell olup mceddeden tahrr olmas
lzm olman tahrri fermn olnup,
buyurdum ki:
Bu bbda vilyet ktibine her vechile
muavenet idp beglerbegiline
mteallk olan begler ve zuam ve
erbb- timar gerei gibi tenbh
tekd idesin her biri reysn kitbete
getrp gaybet itdrmekten ve ketm
eylemekden ziyde hazer ideler. yle
Lipva Beyi Ferhd Bey'e: Lipva sancann tahrir ettirilmesi hakknda.
1386
Yazld.
Lipva Begi Ferhd Beg'e hkm ki:
Hliy sancaun tahrr olmak emr
olmdur. Buyurdum ki:
Vilyet ktibi vardukda, gerei gibi
muvenet eyleyp eger sancaun
614
agalar ve gayr grp gzedp
kimesneye hdmetde kusr u noksn
itdrmeyp ve kadmden agalara tayn
olnup imdiye dein tasarruf
idegeldkleri sadakt- nzr gir
det-i kadme zre tasarruf ideler. Ol
bbda kimesne mni olmaya ve
kadmden tayn olnan ne mikdr
nesnedr ve sonra kat olnmaa bis
nedr ve bunlara virilmeyeli neye sarf
olnur? Tamm malm idnp dah
yazup bildresin. Amm agalar dah bu
bahne ile hazne-i erfleri in gelen
nezre dahl itmeyeler. Kadmden
kendlere tayn olnan sadakt alup
hdmetlerinde olup kusr u noksn
itmeyeler.
ki, hslarundan ve begler hslarndan ve
zuam ve erbb- timardan kimesne
reysn kaura ve yhd hn-i tahrrde
ketm eyleye, asl bir ferdn zri makbl
olmayup azl ile iktif olnmayup
muteb olmak mukarrerdr. Ana gre
mukayyed olasn. yle ki, tahrr sebebi
ile bir ky kalka ve yhd rey kaa,
vilyet ktibi arz ide, kimesnenn zri
mesm olmaz, bilmi olalar. Bu bbda
beglere de mstakll ahkm- erfe
yazlup sana gnderildi. Uladurup
gerei gibi tenbh tekd eyleyesiz.
hslar ve eger reysdur ve eger sir
zum ve erbb- timar reysdur,
cmle tahrr olup kimesne reysn
kaurmakdan ve ketm itdrmekden
ziyde hazer ideler. yle ki, eger
hslarundan ve eger zum ve erbb-
timar reylarndan bir ky kalka ve
ZET VE TRANSKRPSYON 615

yhd kimesne rey ve sir ahvl

ketm ile vilyet ktibi arz ide, her
-1386/a-
kimn timarnda olmsa, asl beyn Yazld.
idicek zrn makbl olmayup azl ile ve Bir sreti Arad begine
min-bad dernek olmamak ile
konlmayup muteb mukab olma
mukarrer bilp ana gre mukayyed olup -1386/b-
Yazld.
her kii reysn tahrre getrp
Bir sreti Sav (?) begine
dakka fevt itmeyeler.

Dulkadirli beylerbeyine: Malatya ve Bozok sancaklar defterlerinin Rum

1387 beylerbeyine gnderilmesi hakknda.

Yazld. olm idi. Hliy henz irsl olmadun

Sa-ulfeciler kethuds olan Mslim'e virildi.
F 9 Zi'l-kade sene 967
Dulkdirl beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erf
gnderilp Maltyye ve Bozok
sancaklarnun defterlerin Rm
beglerbegisine irsl idesin diy emrm
emr'l-meril-kirm Rm
Beglerbegisi Hzr dme ikblh ilm
itmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, emr-i sbk zre zikr
olnan sancaklarun mufassal ve icml
defterlerin mhrleyp mrn-ileyhe
irsl sl eyleyesin.

Budun defterdarna: Muhasebeleri arzetmek zere stanbul'a gelmesine

1388 msaade edildii hakknda.

Yazld. Tehr itmeyp muhsebelerini getrp

Karnda Ahmed eleb'ye virildi. amm, sen anda varnca ml- mrnn
F 11 Zi'l-kade sene 967 cem u tahsli bbnda hsn-i tedrk
Budun defterdrna hkm ki: idp ml telef olmak ihtimli olmaya.
Hliy muhsebeleri arz itmek in
Sdde-i sadet'me gelmek murd
itdn arz itmein buyurdum ki:

Budin beylerbeyine: Budin defterdar stanbul'da bulunduu sre iinde mr

1389 maln gzel ekilde idaresinin emrolunduuna dair.

Yazld. Mrn-ileyh gelp gir varnca ml-

Bu dah
Budun beglerbegisine hkm ki:
Hliy Budun defterdr Sdde-i sade-
t'me gelmek emr olmdur. Buyurdum
ki:
mr ahvlin hsn-i tedrk zre grp
zabt u rabt idp zyi ve telef olmakdan
ihtiyt eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 616

[Yev]m's-sebt f 10 ehr-i Zi'l-kade sene 967 [02.08.1560]

Silistre beyine: Han ile haberleip dmana kar hazr bulunduklarna dair

1390 mektubu zerine; toplu halde olup daima dmann ahvalinin aratrlmas
hakknda.
Kethuds Murtaz'ya. hrset in asker ile mrn-ileyhn
F 12 Zi'l-kade sene 967 ol Mehmed Giry gnderdin ve sen
dah mahall-i memrda cemiyyet zre
Silistre begine hkm ki: olduun ve kffr- hksr ittifk idp
Mektb gnderp mukaddem gnde- serhadde olan kl u bika mazarrat
rilen emr-i erfm mcebince kasdnda iken hliy skn zre
cemiyyet olup cenb- emret-meb olduklarn arz eylemisin. mdi,
Devlet Giry Hn dmet melhi ile buyurdum ki:
haberlep mektblar gelp Dimitra Vardukda, anun gibi dirliksz olanlara
nm lan on be bin kefere ile iczet virp sahh haber gelince dirlii
memlike zarar kasdna gelmek zere olanlar ile cemiyyet zre olup dim
iken Rusdan dil alnup nehr-i zi'den kffr- hksrun ahvl etvrn
drt bin ayka ile tfeng-endz kfirler tecesss eyleyp vkf olduun ahbr-
ile Hn, Kirman kalas zerine gelmek sahhay ilmdan hl olmayasn.
mukarrerdr diy haber virmein hfz u
stanbul kadsna: Mr iin raht ilemek zere kl satn alndktan sonra kl

1391 satnn narh ile serbest tutulmas hakknda.

Yazld. mikdr aka ile kl aldukdan sonra

Hazne kapusnda oturan Yazc
eleb'ye virildi.
F 12 Zi'l-kade sene 967
stanbul kdsna hkm ki:
Kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Mr-i
ahurum Ali dme ulvvuh mhrl
tezkire gnderp rencber tifesi
etrfdan gelp mahrse-i stanbul
Gmrk-hnesi'ne kl getrdklerinde
ve mahrse-i mezbre debb-
hnesinde hsl olan kldan mr raht
ilenmek in narh- rz zre kifyet
Hasan sirleri almak hussnda hkm-i erf
rec itmein buyurdum ki:
Vardukda, etrfdan rencber tifesinn
mahrse-i mezbre gmrk-hnesine
getrdkleri kldan mahrse-i mezbre
debb-hnesinde kup hsl olan
kldan mr raht ilenmek in kifyet
mikdr alndukdan sonra kimesne[yi]
tacz tazyk itdrmeyesin, kifyet
kadar akalar ile narh- rz zre
alndukdan sonra sirlerine aldurasn.

Gzleri karlan adamn davs iin vekil gnderilmesi hakknda tekiden

1392 Dubrovnik Beylerbeyisine hkm.

Yazld. Bundan akdem gzlerin kardu[]nuz

kimesnenn davs Sdde-i
Dubrovnik beglerine hkm ki: sadetmde olan ililerinz yzine
istim olnup hkm olmak zre iken bu
ZET VE TRANSKRPSYON 617

hussa vekl deilz diy tehr-i dav
itdklerinde bu hussa vekl nasb idp
gnderesin diy hkm-i erf
gnderilmi idi. Hayl zamn olup
henz veklinz gelmedi. Buyurdum
ki:
Kadmden atebe-i ulyma olan
ubdiyyet muktezsnca muaccelen bir
[ve]kl nasb idp Sdde-i sadet'me
gnderesin ki mezkrun davs erile
grilp fasl olna.

nebaht Beyi Turhan Bey'e: Silistre Beyi Sinan'a mlki olan toyca ve sancak

1393 sipahileriyle toplanp aknclara izin vermesi hakknda.

Yazld. mahalle gelinp amm zd zevde

Silistre begi kethuds Murtaz'ya virildi.
F 12 Zi'l-kade sene 967
nebaht begi olup aknc begi olan
Turahn Beg'e hkm ki:
Hliy mektb gnderp Mehmed
avu yedinden hkm-i erf vrid olup
Azak cnibinden kffr hareket idp
toyca ve aknclar ve mazl siphler ve
siph-zdeler ve sir gazdan saflu
yiitler ile Silistre Begi Sinn dme
ulvvuh'ya mlk olmak buyurlup
toyca ve aknclar ile emr olnan
bbnda kll mzyaka olup mun-i
dmen ve gret olnacak mahall
olmayup toyca ve aknc ve gnll
mcerred grete mahss tife olup
drt-be gn bir mahalde durmaa
mtehammil olmayup zabta kbil
olmaduklarn bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Sen sancaun siphleri ve dirliki olan
toycalar ile gir cemiyyetde olup
mrn-ileyh aknc tifesine iczet
viresin.

Trnova kadsna: Eflk voyvodasnn Rstem Paa haslar yaknndaki bo

1394 yerinde ky ikme isteine mani olunmamas hakknda.

Yazld. nm ademleri etrafdan dem cem

Eflk voyvodas demine virildi.
F 14 Zi'l-kade sene 967
Trnovi kdsna hkm ki:
Eflk Voyvodas Petri Voyvoda mektb
gnderp kaz-i mezbrede dstr-
ekrem Vezr-i azamum Rstem Paa
edmallh tel meliyeh
hslarndan Oradupa nm karye
kurbinde bir mikdr hl yiri olup Mano
ve Kiga ve Lardo ve stanca ve Malko
eyleyp zikr olnan mahalde ky ikmet
eylemee rec itdklerin arz eylemein
buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; mrn-
ileyhn mezkrn demleri zikr olnan
eneltmek istedklerinde hilf- er
kimesne mni olmaya. Amm
kimesnenn yazulu ve nizlusn
getrmeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 618

am beylerbeyine ve am kadsna: Haleb'de isyan zere olup mr malnn

1395 tahsiline mani olan taife hakknda malmat verilmesine dair.

Yazld. espblarn ve davarlarn nehb gret

Kethuds Hasan'a virildi.
F 12 Zi'l-kade sene 967
Kd-asker arz idp yazlmdur.
m beglerbegisine ve m kdsna
hkm ki
Hliy Haleb defterdr mektb
gnderp Haleb kazsnda tife-i
Kelbn ve Ziydn isyn tugyn zre
olup kaz-i mezbrda vk olan hss
ve gayr kurnun zerine varup
idp reyya dll virp zerlerinde
yetmi alt bin altun bk kalup zikr
olnan tifenn bu makle fesd
enatleri olup ml- mr tahsline
mni olduklarn cumhr- mslimn
ehdetleriyle Celiye kds arz itdi diy
bildrmein buyurdum ki:
Bu hussun asl nedr? vk midr,
nicedr ? Shhati zre arz idesiz.

Lala Mustafa Bey'e: Uak'ta ehzade Selim'in sipahi olanlarndan tahkikat

1396 icap eden baz kimselerin Karahisar beyine teslim edilmesi hakknda.

Arz getren Sefer'e virildi. mezkrlar bi'l-fil ferzend-i ercmend

F 13 Zi'l-kade sene 967
Lala Mustafa Beg'e hkm ki:
Hliy emr'l-meri'l-kirm Anadol
beglerbegisi mektb gnderp hkm-i
erf gnderilp kaz-i Uak'dan Pr
Mehmed ve Mahmd ve Mustafa nm
kimesneler mukaddem teft olnmak
emr olndukda gaybet idp ele
girmeyp mezkrlar bu defa her kande
ise ele getrp kayd bend ile Dergh-
muall'm avularndan Yakb zde
kadruh'ya teslm olnup mahall-i
hdisede teft itdrilmek emr olnup ve
Bursa beyine: Ekiyann tahkikat srasnda ele geen levend Mehmed'in
olum Selm tle bakhu'nun siph-
oullar zmresinden olup hslar
mltezimleri olman ele getrmee
ikdm olnmad diy bildrmein
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrlar her kande
ise bulup yarar demlere koup Kara-
hisr begine teslm itdresin ki Uak'a
varup sbk gnderilen emr-i erfm
mcebince mahallinde teft olnup
hukk- ns ve sir mevdd ne ise
erile grilp hak mstahkkna vsl
ola.

1397 siyaset edilmesine dair.

Yazld. brhm ve Koca-ili sanca begi

demi Hasan'a virildi.
F 13 Zi'l-kade sene 967
Burusa begine hkm ki:
Hliy znik ve Yalak-bd kdlar
yenierilerm agas tarafndan acem-
olanlar ktibi Mehmed ve Dergh-
muall'm avular oullarndan
tarafndan Sinn mberetleriyle zikr
olan kdlklarda zuhr iden ehl-i
fesdun fermn- erfm zre teftde
iken mahrse-i Burusa'da acem-olan
nmna bae hdmetinde olan kaz-i
Gnen'den Kum nm karyeden Mehmed
b. Ahmed nm levend tutlup teft
olndukda acem-olan olmayup levend
ZET VE TRANSKRPSYON
oldu sbit olman sana teslm
eyledklerine alduklar tezkireyi
Sdde-i sadet'me gnderdkleri
ecilden mezkra siyset emr idp,
buyurdum ki:
skenderiye beyine: skenderiye Kalesi neccarlna ait sahte berat yazan
1398 kimsenin stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Bert kethudya virildi.
F 12 Zi'l-kade sene 967
skenderiyye begine hkm ki:
Mektb gnderp sana, Mehmed nm
kimesne gelp skenderiyye kalas'nda
bin alt yz aka neccrlk gedine
mutasarrf olan Dyim Mehmed'n
gedin hliy dger Mehmed ne
vechile almdur? Bert yoklanup
grilsn didkde bertn getrdp sene
erbaa ve sittn ve tisa-mie Rebu'l-
evvel'inn on beinde ibu timara
mutasarrf olan Mehmed fevt olup dger
Mehmed'e virildi diy kayd bulnup ve
bundan akdem vk olan yllk
mahsli dah mrye rcidr, nice old
am beylerbeyine: Sancaklarn muhafazada ihmal gsteren beylerin
1399 bildirilmesi ve ekiynn tecavzlerine meydan verilmemesi hakknda.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 11 Zi'l-kade sene 967
m beglerbegisine hkm ki:
Hliy beglerbegiline mteallk olan
begler, sancaklar zabtnda ihml
mshele idp ele gelen ehl-i fesdun
er u knn zre haklarndan
gelinmeyp cerme alnmak ile
sancaklarnda dim fesd olup kat-
tark ve nehb-i emvl ve katl-i nfs
619
Emrm zre mezkra mahallinde
siyset idp emr-i erfm yirine
vardun yazup arz eyleyesin.
diy sl olndukda sene ihd ve sittn
ve tisa-mie Ramazn'nun on ikinci
gninden terk-i kala iden Resul-yiri
Mehmed'e virildi, diy ibrz itdi
hkme dah nazar olndukda baz yiri
silinmi ve gir yazlm ve hattnda
[ve] ninnda bhe oldundan gayr
yirlerine ve kayd trhine muhlif
bulnup mzevver olmak fehm
olndun arz itmisin. mdi, ol hkm
mzevver oldunda bhe yokdur.
Buyurdum ki:
Yazan kimesneyi buldurup Sdde-i
sadet'me arz idesin ve ol mzevver
hkmi dah sana gndereni buldurup
Sdde-i sadet'me gnderesin.
olmakdan hl deildr diy istim
olnman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup her birine gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin ki sancaklarn
onat vechile hfz [u] hrset ve zabt [u]
siynet idp ehl-i fesd harmden ve
sir kutt- tarkden kimesnenn
mlna ve canna zarar u gezend
iridrmeyp ele gelen ehl-i fesdun
er u knn zre haklarndan gelinp
kimesneye himyet idp ve yhd
cerme alup tlk itmekden ziyde hazer
ZET VE TRANSKRPSYON
ideler. yle ki, bade't-tenbh birinn
sancanda kimesnenn mlna ve
cnna ve emvl erzkna zarar u
gezend irie., ehl-i fesd bilinp ele
gelp hakkndan gelinmeye ve yhd
ahz celb olup himyet olna, asl bir
ferdn zri makbl olmayup azl ile
iktifa olnmayup muteb mukab
olmak mukarrer bileler, ana gre her
biri sancaklarn gerei gibi zabt u [r]abt
eyleyp hfz u hrset-i memleket ve
zabt [u] synet-i vilyet bbnda
dakka fevt itmeyp gaflet ile
kimesneye zarar olmakdan ziyde hazer
Lahsa beylerbeyine: Mteveffa Mustafa Paa'nn muhalleftn alan Osman
1400 Bey hakknda nceki emir gereince muamele ifasna dair.
Yazld.
Lahs beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp mteveff Mustafa
Paa'nun muhalleftndan istifsr
buyurlur ise veft haberi geldkde
Osmn Beg gelp haznesinde olan
kullarun tara srp mhrl evlerin ve
sanduklarn urup hayl nesne ekl bel
eylemidr. Sl oldukda inkr idp
lal htemleri ve cevhir ve inci
tesbhleri Osmn Beg elinde bulnup
getrdilp dvnda alnup sicill
olmdur. Zikr olnan htemler ve
cevhir ve inciler mhrlenp kalada
emnet konlmdur ve bu kullar
stanbul'dan Eflk ve Bodan'a varncaya kadar yol zerinde olan kadlara:
1401 stanbul'a et getiren celeblere mdahale olunmamasna dair.
Yazld.
Koyun emni Mehmed Beg'e virildi.
F 11 Zi'l-kade sene 967
Mahrse-i stanbul'dan Eflk ve
Bodan'a varnca yol zerinde vk
olan kdlara hkm ki:
620
idp tamm basret zre olalar ve bu
hkm-i erfmn sretin ihrc idp her
birine mstekl gnderp ilm
eyleyesin ki sonra bilmedk diy
tealll itmek ihtimli olmaya. Sen dah
ahvllerin dim yoklayup anun gibi
bade't-tenbh sancanda kimesneye
zarar irie, her kangsnun sancanda
vk olursa asla tehr itmeyp yazup
arz eyleyesin ki vk olan zarar
kendye tazmn olup anun gibi sanca
zabtnda ihmli olanlarun hakkndan
geline ki sirlerine mcib-i ibret vk
ola.
gelmezden mukaddem Sdde-i sadet'e
bir demin gnderp yigirmi be bin
akadan ziyde yol harcl virp
"Mustafa Paa bana borldur anun
in aldum" der, borc sbit olmadn
hilf- er hayl aka almdur ve
bundan gayr isyn iden Sad'den Ben-
Ceml nm mlhidn ayana varup
Hzne-i mire'den alt ykden ziyde
aka virp mlhid-i mezbr ile yek-dil
yek-cihet olmdur diy arz itmisin.
mdi, bundan akdem bu husslar arz
eyledkde ol bbda sana hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Emr-i sbk ile amel eyleyesin.
Vilyet-i Eflk ve Bodan'dan gnll
celeb tifesi mahrse- mezbreye
koyun gtrrler iken ahkm- erfe,
yazlu celebedr gnll celeb yazmaz
diy, siz ki kdlarsz men eyler
imisiz. mdi, mahrse-i mezbreye
gnll ve yazlu koyun getren
celeblere asl ve kat bir ferd mni
ZET VE TRANSKRPSYON
olmak ciz deildr. Mahrse-i
stanbul'da et bbnda ziyde mzyaka
olman buyurdum ki:
Hkm-i erfmle koyun emni vusl
buldukda, bu hussa her birinz bi'z-zt
mukayyed olup taht- kaznuzda eger
yazlu ve eger gnll celeb tifesidr,
asl men eylemeyp ve kasabalar
kassblarnun dah ellerinde bulnan
baa yarar kvrck ve armn (?)
koyun ne denl var ise her birine yarar
demler koup srdrp mahrse-i
mezbreye uladurasz. yle ki, min-
bad bu makle celeblere mni olup
teadd olndu istim olna, her
kangnzun kazsnda ise asl zri
Kastamonu beyine ve kadsna: Gl kazasnn bir kynde pazarn hangi gn
1402 olmasnn mnasip olacann aratrlarak bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Gl-bzr kazsndan arz getren Mahmd'a
virildi.
F 11 Zi'l-kade sene 967
Kd-asker Efendi arz itmidr.
Kastamoni begine ve kdsna hkm
ki:
Hliy sen ki sancak-begisin, lxi
kds ile Dergh- muall'ma mektb
gnderp Gl kazsnda lisu ? nm
karye halk yedinden hkm-i erf vrid
olup, bzr cuma gn durmala
etrfnda olan cevmia dll virp
ulem ve suleh mektb ile ihr-
enbih gn durmak in hkm-i erf
virilmi iken, iki nefer kimesne bir tark
ile gir cuma gn ikmet olnmak in
hkm-i hmyn ihrc idp, gir dll
mukarrerdr diy ihr-enbih gn
durmasn rec idp imdi, bu huss
ayn- vilyetden teft idp her kang
gn mnsib ise tayn idp arz
eyleyesin, diy buyurlman vilyet-i
mezbre aynndan tefahhus olndukda
621
makbl olmayup mstahkk- itb
olursz, bilmi olasz ve -drt yldan
ber sr celebi dah gelmez olmdur,
an dah gresin ol makle sr
celeblerini dah srp bey olnacak
srlarn getrp kem-kn mahrse-i
mezbrede bey itdresiz. har vilyete
sr iletdrmeyesiz. Huss- mezbr,
mahall-i ihtimmdur; ana gre her
birinz basret zre olup taht-i
kaznuzda emr-i erfme muhlif i
olmakdan hazer idesiz. Eger yazludur
ve eger yazlu deildr, koyunlarn
mahrse-i mezbreye getreler, yollarda
ve kasabtda satmayalar.
karye-i mezbrede bzr cuma gn
durmala fi'l-vk etrfnda olan
cmiler muattal olup be-on dem ile
cuma namz klndu sbit zhir
olup bzr ihr-enbih gni veya
gayrda olcak kasaba-i mezbrede iki
yz yllk kadm cmi-i erfn
cematine noksn gelp bzr, cuma
gn olmala tahminen dokuz yz dem
namza hzr olup gayr gnde olsa
cuma namzna altm-yetmi dem
hzr olup ve reydan cemm-i gafr
gelp: "Bzrmuz cuma gn
olmaycak kisb krmuza ve
maetimze kll zarar u ziyn olup
mzyaka ekilp bize hayfdur"
didklerin arz eylemisin. Buyurdum
ki:
Bu huss onat vechile tefahhus eyleyp
gresin; bzrlar kadm'l-eyymdan
kang gnde duragelmidr ve cmi
eski cmi olup etrfda olan cmiler
hdis midr, nicedr? Mufassal yazup
arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 622

Foa ve Prepolya kadlarna: Hersek sipahilerinden ekiylkla tannan Eflk

1403 oullarnn ihzr edilerek muhakemelerine dair.

Yazld. Dergh- muall'm avularndan

Kulaksuz Mehmed avu'a virildi.
F 11 Zi'l-kade sene 967
Foa ve Prepolya (?) kdlarna
hkm ki:
Hersek siphlerinden Eflk-oullar
dimekle marf Mehmed nm siph,
irret akvet ile marf olup skender
nm siphnn yirin hilf- er u knn
alup ve mezkr Mehmed'n ol mezkr
skender'n karndan katl itmek
kasdna yoln basup kl ile alup
mecrh idp ol taleb olndukda
Sdde-i sadet'me gelp drt nefer
zimm ile zvornik ve Klis sancak-
larndan baz zimmler cem idp
Hersek sancandanuz diy ikyetci
dzp Hamza nm hdmetkrn gh
kfir kisveti ile ve gh dlbend ile
dvna karup indrdi zhirdr diy
kdvet'l-el ve'l-ezm Haydar Paa,
Sdde-i sadet'me arz itmein teft
olmasn emr idp buyurdum ki:
kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed
zde kadruh vardukda, mezkr her
kande ise ve oln ihzr idp eger zikr
olnan mddelerdr ve eger andan gayr
reydan ve gayrdan her kim gelp
dav-y hakk iderse husamy berber
idp bir defa erile fasl olm
olmayup ve on be yl mrr itmeyen
kazyyelerin ber-mceb-i er-i kavm
onat vechile hakk zre teft eyleyp her
kim mrn-ileyh ve ol zerine
erile hak sbit olur ise bade's-sbt
hkm idp ashb- hukka haklarn
alvirp dah eger mrn-ileyh arz
itdi maddelerdr ve sir kimsnedr?
ne mikdr kimesnenn hakk sbit olup
alvirp ve ne makle mddeler sbit
oldun mufassal defter idp yazup arz
idesin. Amm hn-i teftde tamm hakk
zre olup hilf- er kimesneye i
olmakdan ve gayr- vk kazyye arz
olmakdan hazer eyleyesin.

[Yev]m'l-ahad f 11 ehr-i Zi'l-kade sene 967 [03.08.1560]

Hdavendigr beyine: Kite kazasnda Byk Kumlu'da Nalband aban'n

1404 irret ve enaatinden dolay kree konulmak zere Rodos'a gnderilmesi

hakknda.
Yazld.
avu-bana teslm olnd.
F 3 Zi'l-hicce sene 967
Hdvendigr begine hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
Kite kazsndan Byk-kuml dimekle
marf karyenn halk Nalband abn
in: "Karyemzde skindr; dim
enatden hl deildr" didklerin ve
karye-i mezbreden dah Abd nm
kimesne: "Mukaddem benm bir
merkebm serika idp ve kulum
ayardup ve kulumun yanndan bir
mikdr akasn alup bir tarkla kul,
elinden hals bulup geldin,
merkebmi boazlayup baz
Mslimnlar araya girp be yz aka
virp slh eylediler idi" didin,
huss- mezbr cemat-i kesreden dah
ZET VE TRANSKRPSYON
istim olnd ve skin oldu karye yz
evden ziyde olup kat bir ferd kefl
olmayup mttehem kimesnedr
didklerin arz eylemisin. mdi, Rodos'a
kree kolmasn emr idp buyurdum
ki:
Rusuk kadsna: Yerg Kalesi emini tarafndan Eflk vilyeti snrna
1405 taaddi olunmamas hakknda.
Yazld.
demi Rm lys'a virildi.
F 12 Zi'l-kade sene 967
Ruscuk kdsna hkm ki:
Eflk Voyvodas Petri Voyvoda mektb
gnderp Yergi kalas'nun snur
Eflk vilyetinn snurna muttasl
olmala mukaddem dahl niz olnup
emr-i erf ile sbk Niebol Begi;
olan Ahmed dme ulvvuh teft idp
cnibeynn snur tayn olnup bu na
gelince[ye] dein minvl-i mesfr zre
tasarruf olnur iken hliy kala-i
mezbrenn emni olan Gys (?) ve Ali
nm kimesne yeniden snur ihds itmek
isteyp teaddden hl deildr, diy
Sultan Hseyin Bey'e: Baakolu Ebu Said Bey'in iledii cinayetten dolay
1406 hasm ile yerinden muhakeme ettirilmesi hakknda.
Yazld.
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki:
stne-i sadet'e mektb gnderp
Ba-auk-ol B-Sad Beg senn
kefletnle habsden tlk olnmd.
Ysuf Beg'i katl eyledi arz olnman
ihzr idp yarar demler ile Hakkri
Hkimi Zeynel dme izzuh'ya irsl
idesin diy hkm-i erf vrid old.
Mrn-ileyhn habsden tlk
623
Vusl buldukda, yarar demlere koup
mezkr Rodos'a gnderp sancak-begi
begine teslm ideler ki, kree koa ve
teslm olnduna temessk aldurup
Sdde-i sadet'me gnderesin.
bildrdi. mdi, bundan akdem bir defa
emr-i erfmle teft olnup tayn
olnan snur hliy tayr idp har
snur ihds itmek ciz deildr.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin, arz olndu
gibi ise min-bad vilyet-i mezbrenn
mukaddem emr-i erfmle tayn
olnup fasl olnup bi'l-fil amel
olnugelen snurna hilf- er u knn
ve mugyir-i emr-i hmyn kimesneyi
dahl itdrmeyp mamln-bih snur
her ne mahalden ise anunla amel idp
kimesneye emre muhlif i
itdrmeyesin. Eslemeyeni yazup
Sdde-i sadet'me bildresin.
olnmasna kefl olmadum diy ilm
eylemisin. mdi, mrn-ileyhn
beher-hl hasm ile er-i erfe
mrfaa olmas lzm olman
buyurdum ki:
Varcak, emrm zre mrn-ileyhi
hasm ile berber idp er-i erfe
mrfaa itdrmek bbnda say
ihtimm eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 624

Ktahya ve Lazkiye kadlarna: Fernek adl hatunun nikh ile ilgili olarak

1407 iki kiinin hazr bulundurulmas hakknda.

Yazld. erf mcebince teft idp mezkr

Kd-asker Efendi arz eylemidr.
Emr zerine yazld.
Ktahya ve Lzikyye kdlarna
hkm ki:
Fernek nm htnun nikh hussn-
dalxii Aydn nm kimesne ile abn
nm kimesnenn ahvlleri erile
grilmek in size irsl olnan emr-i
Aydn gaybet itdi diy bildrmisin.
mdi, mezkrlar beher-hl cem olup
emr-i sbk zre ahvlleri grilmek
lzm olman buyurdum ki:
Mezkrlar her kande[y]se cem u ihzr
eyleyp ber-mceb-i er-i kavm emr-i
sbk zre ahvllerin teft eyleyesin.

Karahisar beyine ve kadsna: Karahisar'da tmar mutasarrf ktip ehsvar

1408 ile Kalender adl sipahilerin zulm ve taaddilerinin aratrlp muhakeme

edilmelerine dair.
Yazld.
Arz getren Beendk'e virildi.
F 12 Zi'l-kade sene 967
Kara-hisr begine ve kdsna
hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbrda yedi
bin akalk timara mutasarrf olan Ktib
ehsuvr, ber-vech-i itirk be yz
akalk timara mutasarrf olan Kalender
nm siphlerin reyya zulm
teaddleri olup menile memn
olmaduklarn arz eyledinz ecilden
timarlar alnup hara virilp teft oln-
malarn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezbrlar ihzr idp
reylarndan ve gayrdan her kim
gelp dav-y hakk iderise bir defa
erile fasl olm olmayup ve on be yl
mrr eylemeyen davlarn ber-
mceb-i er-i erf husam
muvcehesinde hakk zre teft eyleyp
gresin; mezbrlarun zerinde her ki-
mn hakk sbit olur ise sbit olan
haklarn ashbna hkm eyleyp b-
kusr alvirp ne mikdr kimesnenn
hakk sbit olup alvirildin ve nenn
gibi mddeleri bulndun mufassal
defter idp mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin. Hn-i teftde
hakk zre olup hilf- vk i olmakdan
hazer eyleyesin.

Sivas beylerbeyine: Sivas'ta meru olmayan hareketlerinden dolay nibin

1409 alnmas hakknda tekiden hkm.

Yazld. Bundan akdem Sivas'da Nib olan

Emr-ol Ynus avu'a virildi. Mustafa'nun n-mer baz husslar
F 20 Zi'l-hicce sene 967 zhir olman, min-bad niybet
itdrmeyesin diy Sivas kdsna
Sivas beglerbegisine hkm ki: hkm-i erfm virilmiken, hliy
ZET VE TRANSKRPSYON 625

niybet hdmetinde oldu arz
olnman ol hkm-i erfm ayn ile
sana gnderilp buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin ki, ol emr-i
sbk mcebince mezkr niybetden
ref olm mdur? Yohsa asl ref
olmam mdur? Eger ref olmsa sonra
emre mugyir gir hliy olan kd m
nasb itmidr, yohsa bundan mukaddem
olan m nasb itmidr, emre mugyir
nasb itmee bis nedr? tamm
malm idinp dah eger hliy olan
kd nasb itmise ve ne zamandan ber
olmdur? yazup bildresin. Sonra
emrm ne vechile olursa mcebince
amel eyleyesin.
-1409 / a-
Bir sreti dah Artuk-bd kdsnun on
iki nibi var diy istim olnup vk
midr? Arz idesin diy.

[Yev]m'l-isneyn f 13 ehr-i Zi'l-kade sene 967 [05.08.1560]

Karesi beyine: Levend taifesinden esir satmak isteyenler olursa bunlar alp

1410 esirlerle beraber sancak beyine bildirmelerinin halka tenbih ve tekid edilmesine
dair.
Yazld.
Karesi begine hkm ki:
Hliy deryda baz levend, fesd zre
olup Ariboz cniblerinde baz kur
urup reyy esr idp, kimn anda
bey eyleyp ve kimn Anadol
cniblerinde bey itmek zre olup imdi,
levend tifesinden esr almak ve anlara
mun zahr olup azklandurmak
bundan akdem nie defa men olm
idi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup yallarda vk olan
kasabt ve kur halkna gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin ki anun gibi
levend tifesi esr getrp bey
itdklerinde kendlerin tutup ve
esrlerin alup sana ilm ideler, Sdde-i
sadet'me bildresin. Emrm ne
vechile olur ise amel olna. yle ki,
bade't-tenbh levend tifesinden
kimesne esr ala ve yhd anlara mun
olup azk vireler veyhud gelp esr
bey itmek istedklerinde ele
getrmeyeler, sonra malm oldukda
her kim olur ise hakkndan gelinmek
mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup
sen dah hsn-i ihtimm idp anun gibi
levend tifesin ele getrmek bbnda
dakka fevt itmeyp ve anun gibi taht-
livnda levend ile mukbele idp esr
alur kimesneler var ise her kim ise
defter eyleyp yazup, Sdde-i
sadet'me arz eyleyesin.
-1410/a-
Yazld.
Bir sreti Mentee begine.
-1410/b-
Yazld.
Bir sreti Aliyye begine.

Erci beyine: Erci'teki evkf harap olan medresenin hasltnn defter

1411 olunarak zaptolunmas hakknda.

Yazld. Mektb gnderp hliy nefs-i Erci'de

kadmden bir medrese olup evkf harb
Erci begine hkm ki: olmala muattal kalmdur ve Erci
ZET VE TRANSKRPSYON 626

nhiyesinde yedi yz seksen sekiz aka
yazar, Krklar ve Sarsu nhiyesinde alt
yz on alt aka yazar, akr Beg nm
karyelern mahsllerini vilyet ktibi,
"art- vkf zre yende v revendeye
sarf ola" diy defter-i ceddde kayd
idp lkin zikr olnan karyelern
zviyeleri ve zviyeye lzm olan
espb olmayup mahsli rey
beyninde bel u ketm olnup yende v
revendeye nefi olmayup zabt olnsa
be-alt bin aka hsl oldun arz
eylemisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan karyelerden
defter mcebince id olan mahsli sen
zabt eyleyp yazup her ne olursa defter
idp hazne-i Van'da hfz idesin. Ne
mikdr nesne hfz olnup zabt olnursa
defterin Sdde-i sadet'me
gnderesin. Sonra emr-i erfm ne
vechile olursa amel idesin.

Trablus beyine: Trablus'a tbi Kefru Kahir kyndeki harap burcun ahali

1412 tarafndan tamirine mdahale edilmemesi hakknda.

Yazld. mllariyle tamr termm itmee

Arz getren Nasreddn'e virildi.
F 17 Zi'l-kade sene 967
Trablus sanca begine hkm ki:
Mektb gnderp kaz-i Trablus'a
tbi Kefrukhir nm karye ahlsi
gelp karye-i mezbrede vk olan
kadm burc hliy harb olup vakt-i
hcetde tahassun itmek in kend
iczet taleb itdklerin arz eyledn
ecilden buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr kadm burc
kerye-i mezbre ahlsi arz itdn zre
tamr termm itmek istedklerinde
kimesneyi dahl taarruz itdrmeyesin.

Haslar kadsna: Istranca yolunda mutemet Mustafa'y yaralayanlarn ele

1413 geirilip muhakeme olunmalarna dair.

Yazld. yollarna gelp mezbr Mustafa'y urup

Hslar sbas virildi.
F 13 Zi'l-kade sene 967
Hslar kdsna hkm ki:
Hliy atalca'da bin olnan hssa
ahurun lzm olan kerestesin getrmek
in Mustafa nm mutemed yolda
Behrm nm kimesne ile Istranca'ya
giderken, Oklaul nm karye kurbinde
bir koln mecrh eylemiler.
Buyurdum ki:
Bu fesd idenler her kim ise ele
getrp husamy berber idp erile
teft idp gresin; her kim mecrh
itmise ki erile sbit ola, habs idp
arz idesin.

Lahsa beylerbeyine: Cebe kullar aas Abdurrahman'a timar tevcihi arzedilen

1414 Cibril karyesinin muhafazasnn baka suretle ifas hakknda.

Yazld. demi brhm'e virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 627

F 25 Zi'l-kade sene 967 dah hfz u hrseti her vechile mhimm

Lahs beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp vilyet-i Lahs'da cebe-kullar
agas olan Abdurrahmn zde mecdh
in yarar ve mstakm olup ol
serhaddn kadm emekdrlarndan
oldun ve Mehmed Rid'n dah itat
inkydlarna mezkr sebeb olup ve
vilyet-i mezbreye tbi Cibrl nm
karye timar olup lkin ismi ve resmi
olmayup ve kimesnenn zabt u
tasarrufnda olm dah deildr. Ml-
mrye ve timara asl bir aka ve bir
habbe fidesi olmayup ve ol semtn
lzm olman mesfr, uhdesine alup
karye-i mezbreyi tevbii ile eneltmek
art zre iki yz bin akalk sancak
tarkyle ibu sene seba ve sittn ve
tisa-mie Receb'l-mreccebinn
evstnda mezkra tevch olnmasn arz
itmisin. mdi, bir vilyetn ki hsl ve
mahsli olmayup ve reys ve enlii
olmaya, anda bey olanlar nie nker
saklayup hfz u hrsete kdir olur.
Buyurdum ki:
nun gibi zikr olnan mahalln hfz u
hrseti lzm ise har tedrk idp hfz
itdresin.

Segedin sanca Beyi Dervi Bey'e: Budin'de Vac nahiyesinde bulunan varo

1415 has olup beylerbeyine baka yerden bedelinin verilmesi gerektii hakknda.

Yazld. olmaman Vac kalas'nda alnmak

demi Malko'a virildi.
F 17 Zi'l-kade sene 967
Segedin sanca begi olup liv-i
mezbr tahrr iden Derv Beg'e
hkm ki:
Liv-i Budun'da nhiye-i Vci'da bc-
tark ve gv ve ganem ve araba defter-i
ceddde yz bin akaya hss- hmyn
kayd olnup bc- mesfr mukaddem
varo- Marua'da alnup mezkr varo
mahf u muhtara yirde olup men v
ummlden dem durmaa kbil
enfa u mnsib grilp mahall-i
mezbrda cem olmak zre kayd olnd
diy erh virmi olman mezbr
varo- Marua, krk bin ile beglerbegi
hss diy istim olnman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr varo hss olup
hliy yazlan havss- ceddden beglerbegiye
hardan bedelin viresin ve kadmden bc
alnugelen yirden alnup tebdl tayr
olnmaya.

[Yev]m'l-hams f 16 Zi'l-kade sene 967 [08.08.1560]

Kefe beyine: Azak muhafazasna memur donanmadaki baz gemilerin

1416 krekilerinin azalmas cihetiyle, bu gemilere izin verilip kalanlarn

alkonulduuna ve dman ahvalinden gafil bulunulmamasna dair.
Yazld.
Mustafa avu'a virildi. Kefe begine hkm ki:
F 18 Zi'l-kade sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Azak muhfazasiyn
memr olan donanm-i hmyn
reslerinden Teberrk Res ve Hsam
ve diger Hsm Res kadrgalarnun
krekcileri ziyde ikest ve helk olup
hl ve amel-mnde kalup hemn ayak-
ba olman ve kffr- hksr dah
Ada kalalar cniblerine mteveccih
olup henz def olmaman mezkrlara
iczet virilp bkleri Ada
muhfazasiyn alkonld diy
Halep Defterdar Murad elebi'ye: Hakkndan gelinen Hasan kethudnn
1417 zemetinin havss- hmyn iin zaptedilmesine dair.
Yazld.
Nimet Beg'n demi brhm'e virildi.
F 16 Zi'l-kade sene 967
Haleb Defterdr Murd eleb'ye
hkm ki:
Bundan akdem emr ile hakkndan
gelinen Hasan Kethudzam'nun
zemeti ki hara virilmi idi, zikr
olnan zemet altm bin akaya
mtehammildr diy Sdde-i
sadet'mde baz kimesneler iltizm
itmek murd itdkleri ecilden havss-
hmynum in zabt olmasn emr idp
buyurdum ki:
Yalakbd kadsna: Hersek karyesinde sipahi olanlarndan Dede'yi soyanlar
1418 hakknda eriat'in gereinin icrasna dair.
Yazld.
Yalak-bd kdsna hkm ki:
Olum Selm tle bekhu lalas Mustafa
dme ulvvuh mektb gnderp
Dergh- muall'm siph-
olanlarndan mrn-ileyh tle
bakhu'nun hdmetinde olan Dede, ol
tarafdan mahrse-i stanbul'a gelrken
Dilde-Hersek (?) nm karyede
628
bildrmisin. mdi, ad cnibinden
gaflet ciz deildr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, keml-i basret zre
olup ahvl etvrlarn ve fikr-i fesd ve
hayl-i ksidlerin dim tetebbu u
tecesssden hl olmayup ahvllerin
tamm malm idinp dah ana gre
tedrklerin grp eger derydan ve
eger karadan kffr- hksrdan
memleket vilyete ve kl [u] bika
ve nevh v kurya rey v beryya
zarar u gezend iridrmekden ziyde
hazer eyleyesin.
Vusl buldukda, zikr olnan zemeti
havss- hmynum in zabt eyleyp
ve bi'l-fil bertla mutasarrf olan
kimesneye tahrr itdn yirlerden zhir
olan zevyidn hssa-i hmynuma
mnsib olmayanndan bedelin tevch
eyliyesin ve arz olndu gibi zikr
olnan zemet ol mikdr mahsle
mtehammil midr, yazup bildresin ve
bundan akdem yir huss in sbk
olan defterdra hkm-i erf
gnderilmidi. yir huss mhimdr.
Emr-i sbk zre amel eyliyesin. yle
bilesin.
konduklar yire gice hrsuz gelp ol
cnibden emneten getrdi baz
espb ile kendnn libs espb serika
olnup maznna olanlardan bir-iki nefer
mttehem olan kimesneler habs olnup
ve ellerinde baz alim dah bulnd
diy huss- mezbrun erile teft
olnmasn arz eylemein buyurdum ki:
Hkm-i erfmle Mahmd avu zde
kadruh vusl bulcak, maznna ve
ZET VE TRANSKRPSYON 629

mttehem olanlar ve elinde almet
bulnanlar ihzr idp onat vechile
dikkat ihtimm ile hakk zre teft
idp mezkrun espbn serika idenler
kimler idi bi-hasebi'-er-i'-erf
sbit zhir oldukdan sonra serika
eyledkleri espb b-kusr tahsl
itdrp erile mtevecceh olana teslm
itdrp dah bunlar idenler siph
tifesinden ise habs idp arz idesin.
Deil ise ol bbda muktez-y er-i
kavm ne ise icr idp yirine koyasn.
Amm bu bbda hakk zre olup b-
gnh kimesneler tutlup hilf- er-i
erf zulm teadd olnmakdan ziyde
hazer eyleyesin. Muhtc- arz olan
yazup bildresin.

Bozok Beyi erkez Bey'e: Bozok'ta tmar mutasarrf Aa Veli olu

1419 alabverdi'nin levendlerle dalarda gizlenmesinden ve mefsedetinden dolay ele

geirilip bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Yunus'a virildi.
F 21 Zi'l-kade sene 967
Bozok Begi erkes Beg'e hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp liv-i mezbrda Karaca
nhiyesinde be bin sekiz yz akalk
timara mutasarrf olan Aga Vel-ol
alabvirdi ve karnda Tanrvirdi in
hayl yevml cem idp asker-i bgye
tbi olup Konya zerine varmalu
olduklarnda sbk Bozok Begi olan
Muhsin Beg'e dirlik emr olnup mezkr
alabvirdi, ubuk nm mevzda
dirnekde iken bir gice adrn bragup
zikr olnan askerde karndana varup
hevlarna tbi olup Konya zerinde
olan muhrebede env- ceng fesd
eyleyp mnhezim olduklarnda
perkende olup kaup mezkr
Tanrvirdi tekrr nie demler cem
idp bglern ardlarndan irip fe-
emm s olan alabvirdi har yola
kamala ve aralkda asker-i Pdih
olmala asker-i mnhezime irimeyp
bi'z-zarr dnp nie levend ile
dalarda gizlenp sene-i mezbrenn
ibtidsndan intihsna dek vk olan
sefer-i Pdihye gelmemein timar
emr ile timar ve terakk olan Devletyr
ve Alpavud nm sipahlere virilp
bert- erf ile mutasarrflar iken bi'l-
fil mezbr alabvirdi: "Ben yevml
olmadum ve sefer-i hmyn vk
oldukda ben hss emni idm, havss-
hmyn zabtnda idm" diy bir tark
ile emr-i erf ihrc itmekle
tasarruflarna mni oldun
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr ele getrp
habs idp arz idesin. Sonra timar ve
kend hussnda emrm ne vechile
olursa amel eyleyesin.

Bolu beyine: Gerede kazasndan Satlm adl sipahinin yolunu kesip

1420 katledenlerin ele geirilip cezalandrlmas hakknda.

Yazld. Kd-asker Efendi arz idp bu minvl zre

Arz getren abn'a virildi. hkm buyurulman yazld.
Fi't-trhi'l-mezbr. F 17 Zi'l-kade sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 630

Bol begine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Gerede kazsndan Satlm
nm siph yaylakdan gelrken Dvne
Hall ve Sunullh ve Mahmd ve bir
nefer yoldalariyle yolna inp katl idp
defetle enatleri zhir oldun kd
ilm itmein dem gnderilp, era
davet oldukda bir sarb mevzda
yataklanup zerlerine varldukda be
nefer yoldaiyle sava idp bir
kimesnemzi mecrh idp sarpa
kamak ile ele gelmeyp tecesss olnur
iken erbb- timardan t ve Nh ve
Husrev ve Gan nm kimesnelern
zerlerine dmein telef-i nefs olmak
lzm gelp ve mezkrlar hfz iden
siphlerden ehl-i fesd olduklarn
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrlar beher-hl
ele get[r]p her kimn emrine girerler
ise basup ihzr idp erile zerlerine
sbit olan icr idp lzm gelr ise habs
idp arz eyleyesin.

Silistre beyine: Hrsova Kalesi dizdarnn verdii gedik arznn sahte olup

1421 olmadnn tedkik ve arz hakknda.

Yazld. gayr serika ile mttehem olup sbit

Murtaz Kethud'ya virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 967
Silistre begine hkm ki:
Sbk Hrsova Kethuds olan Mustafa
Sdde-i sadet'me dizdr cnibinden
bir gedk arz sunup "arz telbsdr" diy
sbk kethud olan Mehmed dah
benm kethudluma mezkr
mzevver dizdr cnibinden arz getrp
kendye myesser olmayup
kethudlum hara virilp ve andan
olup mseccel olmdur, diy
bildrmein tutlup habs ile demne
teslm olnup ve hliy sundu arz dah
ayn ile irsl olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, arz gresin; dizdr arz
mdur, yohsa telbs midr? Ve andan gayr
mezkr kethud in getrdi arz dah gayr
vk midr? Ve anun gibi srk idi sbit olup
sicill olm mdur, nicedr? Ahvlin mufassal
yazup sret-i sicilleri ile bildresiz.

[Yev]m's-sebt f 17 Zi'l-kade sene 967 [09.08.1560]

Erzurum beylerbeyine: Kzlba vilyetine kaarlarken tutulan levendlerin

1422 haklarndan gelinmesi hakknda.

Yazld. giderler iken serhadde tutlup kala-i

Beglerbegiye hdmet iden Abdsselm'a virildi. Erzurum'da habs olnduklarn ve iki
F 19 Zi'l-kade sene 967 neferi fevt oldun bildrdn ecilden
mezbrlarun dah haklarndan gelinmek
Erzurum beglerbegisine hkm ki: emr idp buyurdum ki:
Hliy mektb gnderp Amsiyye ve Emrm zre haklarndan gelinp
Tokat ve orum levendlerinden yigirmi emrm yirine vardun yazup Sdde-i
nefer kimesne Kzlba vilyetine kaup sadet'me arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 631

1423 am beylerbeyine: Adam Ahmed'le gnderilen Cell isimli kimsenin teslim

alnmas hakknda.

Yazld. Cell nm kimesne kayd bend ile

Mezbra virildi.
F 22 Zi'l-kade sene 967
m beglerbegisine hkm ki:
demn Ahmed'e teslm olnup sana
irsl olnmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, alup onat vechile hfz idp
sana teslm olndun yazup arz idesin.
yle bilesin.

Karahisar beyi ile Ktahya ve Karahisar kadlarna: Uak'tan baz kimselerle,

1424 Gbek olu Memi adl kii haklarnda tahkikat yaplp haklar sabit olanlarn
haklarnn verilmesi hakknda.
Yazld.lxiii- size gndermek emrm olmdur.
Arz getren Sefer'e virildi. Buyurdum ki:
F 19 Zi'l-kade sene 967 Geldklerinde mezkrlardan her kim
gelp dav-y hakk iderse husamy
Kara-hisr begine ve Ktahya ve berber idp bir defa erile fasl olm
Kara-hisr kdlarna hkm ki: olmayup on be yl bil-zr terk olnan
Sen ki Ktahya kd[s]sn; Lzikyye davlarn ber mceb-i er-i kavm
kdsiyle mektb gnderp kaz-i onat vechile hakk zre husam
Uak'dan Pr Mehmed ve Mustafa ve muvcehesinde teft idp gresin; anun
Mahmd nm kimesnelern teftlerine gibi mezkrlarun zerinde kimesnenn
hkm-i erf vrid olman gaybet erile haklar sbit olursa, sbit zhir
itdkleri ecilden ve bunlardan gayr olan haklarn b-kusr ashb- hukka
Gbek-ol Memi nm kimesneden alvirp dah ne mikdr kimesnenn
ekv olnman tefte mberet hakk sbit olup alvirildin ve nenn
olndukda, Lzikyye kdsna Ant- gibi mddeler sbit oldun mufassal
kyyelxiv kazs virilmekle teft defter idp bildresin. Amm hn-i
olnduklarn arz eylemisin. mdi, teftde tamm hakk- sarha tabi olup
mezkrlarun teft-i mm olmak emr bir cnibe meyl muhb itmeyp
idp ve mezbr Gbek-ol'n ve zikr kimesneye hilf- er i olmakdan ve
olnan nefer kimesneleri vezr-i hilf- vk kazyye arz olmakdan
ercmend olum Selm tle bakhu hazer idesin.
lalasna emr-i erfm gnderilmidr
ki, her kande[y]se ele getrp teft in
Erzurum beylerbeyine: Grcistan meliklerinden kendilerine ulfe tayin

1425 olunanlarn sefere gelip gelmediklerinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. Erzurum Nzr mer zde mecduh

Beglerbegiye hdmet iden Abdsselm'a virildi. Sdde-i sadet'me mektb gnderp
F 18 Zi'l-kade sene 967 bundan akdem Grcistn meliklerinden
Ba-auk Melik karnda Kostantin
Erzurum beglerbegisine hkm ki: Grci'ye yevm yz aka ve
ZET VE TRANSKRPSYON 632

demlerinden Eymr Kamber'e ve mevcibleri virilp mads

Ramz (?) ve Keykvus nm Grcilere
yigirmier aka ulfe tayn olnup
Erzurum gnlllerinn mevcibleri ile
virilmek buyurlup amm ne kendleri
ve ne demleri gelp ol sebebden
kst mevcibleri haznede mevcd kalup
bir yllk mevciblerin kend kabz idp
hliy demleri gelp zikr olnan
ulfelerin taleb eyledkde bir kst
virilmedin arz eyledi. Eyle olsa
buyurdum ki:
Varcak, bu huss tefahhus u tetebbu
idp gresin; mezkrn Grcilere ulfe
tayn olnan zamndan ber sefere ve
cemiyyete gelmiler midr ve dvn
hdmetin itmiler midr, nicedr? Asl u
hakkati ile ahvllerin yazup Sdde-i
sadet'me arz eyleyesin.

Ktahya ve Sandkl kadlarna: Sandkl kazasnda baz kimseler arasndaki

1426 yaylak mnazaasnn halli hakknda.

Yazld. temesskler sana gnderilp

Kalendera nm karyeden Mustafa ve Sleymn
nm kimesnelere virildi.
F 23 Zi'l-kade sene 967
Ktahya ve Sanduklu kdlarna
hkm ki:
Sanduklu kazsna tabi Kay nm
cematn Kalendra nm karye halk
ile Kaplan-alan dimekle marf yaylak
hussnda nizalar olup tarfeynden
ahkm- erfe ihrc olnup mnzaa-i
kesre olup teft olndukda ellerinde
olan temesskleri birbirine mterz
bulnmala fasl- husmet olmadu
ilm olnup cnibeynn temesskleri
Sdde-i sadet'me gnderilmein,
huss- mezbr bu defa er u knn
zre grilp fasl- husmet ve kat-
niz olmasn emr idp gnderilen
buyurdum ki:
Varcak, sen ki Ktahya kd[s]sn,
bi'z-zt kalkup mahall-i nizaun zerine
varup kd-i mezbr ile mahall-i
nizun zerine varup husamy berber
idp ve irsl olnan temessklere nazar
idp onat vechile hakk zre dikkat
ihtimmla teft tefahhus klup
gresin; zikr olnan yaylak er u knn
ile kang cnibe mteveccih olur ise
hkm eyleyp ellerine kat temessk
virp taraf- harun temessklerin
ellerinden alup mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderp ahvllerin
mufassal yazup bildresin. Amm hn-i
teftde tamm hakk zre olup h bir
cnibe meyl muhb itmeyp hakk-
sarha tabi olup hilf- er u knn
kimesneye i itdrmeyesin.

Horpete ve Behite kadlar ile Ko avu'a: Horpete ve Behite

1427 kazalarndaki ekiynn haklarnda tahkikat yaplp hak sahiplerinin haklarnn

verilmesi hakknda.
Yazld.
Horpite ve Bihilite kdlarna ve
sbk Dergh- muall
avularndan olup tekd iden Koi
avu'a hkm ki:
Hliy taht- kaznuzda baz
kimesneler in ehl-i fesddur, katl-i
nefs idp fesddan hl deildr diy
isimleri defter olnup ilm olnman
sreti ayn ile ihrc olnup sana
gnderilp mezbrlarun ele gelp teft
olnmalarn emr idp buyurdum ki:
Varcak, mezkrlar ele getrp dah
dava hakk ider kimesne var ise
husamsiyle berber idp mukaddem
bir defa erile fasl olm olmayup ve
ZET VE TRANSKRPSYON 633

on be yl mrr itmeyen davlarn habs idp yazup arz eyleyesin.

hakk zre onat vechile erile teft
idp gresin; eger katl-i nefsden ve
gayrdan zerlerine her kimn hakk
sbit zhir olur ise erile tevch
olnan hukk bade's-sbt ashbna
alvirdkden sonra habs cb idenleri
Olmayanlar bbnda emr-i er-i erf
ne ise mahallinde icr idp yirine
koyasn. Hn-i teftde hakk zre olup
hilf- er kimesneye i olmakdan ve
ehl-i fesda himyet olmakdan hazer
eyleyesin.

Konya kadsna: Konya'daki harap hamam yerine yenisi bina olunacandan;

1428 ehirde ne kadar mmur hamam olduunun bildirilmesi hakknda.

Yazld. bakhu cnibinden mevz mezbrda

ehzde kethudsna virildi.
F 28 Zi'l-kade sene 967
Konya kdsna hkm ki:
Mektb gnderp mahmiyye-i
Konya'da Tahte'l-kala mahallesi'nde
Palanduzlar ardnda bir harbe
hammm yiri olup mahalle-i mezbreye
karb hammm olmamak ile fukarnun
hammma iddet-i ihtiyclar olup
ferzend-i ercmend olum Selm tle
mezkr harbe hammm yirine bir
hammm bin olnmasn arz olnmak
iltimas olndu ecilden yoklanlup bin
olndu takdrce bad olmamala,
hammmlar mahsline zarar mterettib
olmadun arz eylemisin. mdi,
buyurdum ki:
Gresin, mahmiyye-i mezbrda mamr
olan hammm ne mikdrdur? Yazup bildresin.

[Yev]m'l-ahad f 18 Zi'l-kade sene 967 [10.08.1560]

Mekke-i Mkerreme emnine: Gerektii zaman Lahsa beylerbeyine yardm ifas

1429 hakknda.

Yazld. bbda hkm-i erfm taleb itmein

demi brhm'e virildi.
F 26 Zi'l-kade sene 967
Mekke-i Mkerreme erfine hkm
ki:
Hliy Lahs vilyetinn beglerbegisi
dem gnderp vilyet-i Lahs ol
cnibe karb olup devlet-i hmynuma
mteallk olan mesliha lzm gelp
iktiz itdi zamnda sizn
tarafnuzdan muvenet mzheret
olnmas mmkin idin arz idp ol
buyurdum ki:
Mrn-ileyhe ol cnibde dn devlete
mteallk olan mesliha mberet
idp sizden muvenet taleb itdinde
atebe-i ulyma olan kadm ihtiss u
ihlsnuz mcebince ve cibilletnzde
merkz olan sadkat istikmetinz
mstedsnca mm-ileyh cnibine
hsn-i muvenet muvfakat idp
bb- mzheretde env- mes-i
cemle zuhra getresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 634

Vezir Mehmed Paa'ya: Antakya mahkemesi nibi hakknda ikyete konu

1430 olan defter incelenerek tahkikat icrasna dair.

Yazld. sunlan defterin sreti ayn ile aslndan

demi Mezd'e virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 967
Vezr Mehmed Paa'ya hkm ki:
Antakiyye mahkemesinde Nib olan
Sarrc Mehmed ile karnda
Nsruddn ve sml ve Hseyin
Neccr, eyh-ol Mehmed'n
karnda Tercemn mer nm
kimesneler ile nhiye nibleri hakknda
Sdde-i sadet'me defter sunlup
zhr- tezallm itdkleri ecilden
ihrc olnup shhati ile malm
olmain sana gnderildi. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, gnderilen deftere
nazar idp dah kayd olnan mddeyi
dah yirl yirinden onat vechile hakk
zre teft idp mezkrlar hakknda
isnd olnan husslar vk midr,
nicedr? Grp shhati zre malm
idinp dah hakkati zre yazup arz
eyleyesin.

Hrsova kadsna: Kaan iki celebin ele geirilip koyunlaryla beraber

1431 stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. girmeyp celeb tahrri zamnndan ber

Mezbra virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 967
Hrsova kdsna hkm ki:
Mektb gnderp hliy koyun emni
olan Mehmed sene 967'de kaz-i
mezbrede vk olan celeblern defter
mcebince koyunlarn srmee
geldkde Defter-i Hkn'de mukayyed
olan Hac Mehmed Bzergn ve Manav
Mehmed gaybet idp gizlenp ele
koyun sr[mek] zerlerinde bk
kalmdur diy arz itmein buyurdum
ki:
Varcak, bu hussa bi'z-zt mukayyed
olup emn-i mezbr gitdkden sonra
mezbrlar kaz-i mezkra geldkleri
gibi ele getrp, tutup zerlerinde ne
mikdr koyunlar var ise alup yarar
demler ile mahrse-i stanbul'a
gnderesin.

Vardar Yenicesi kadsna: shak adl celebin buldurulmas hakknda.

1432
Yazld. Mektb gnderp koyun emni olan
Bu dah. Mehmed, kaz-i mezbra geldkde
kaz-i mezkra tbi Vodina nm
Vardar Yenicesi kdsna hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 635

karyeden shak nm celeb gaybet idp kayd olnan koyunlarn b-kusr alup
mirren muhzr ve dem gnderp ele yarar demler ile mahrse-i stanbul'a
girmedin arz itmein buyurdum ki: gnderesin.
Varcak, bi'z-zt mukayyed olup
mezkr ele getrp defterde zerine
Selnik ve Kara Ferye kadlarna: hra olunanlarn yerine yazlan celeblere,

1433 stanbul'a koyun gndermelerinin tenbih edilmesine dair.

Yazld. kimesnelerdr diy arz itdnz

Bu dah.
Selnik ve Karaferye kdlarna
hkm ki:
Taht- kaznuzda vk olan celeb
tifesinden bazlar madenci ve turac
ve eltkci ve sarrf olman emr ile
celeblikden ihrc olnup yirlerine har
kimesneler kayd itmi idnz hliy
mezbrlarda[n] bazlar zerlerine
kayd olnan koyunlarn Sdde-i
sadet'me getrmedkleri istim
olnd. mdi, ihrc olnan celeblern
yirlerine celeb kayd itdnz
kimesneler mldr ve mtemevvil ve
celeblik uhdesinden gelr
ecilden celeb kayd olnmak emr
olnmdur. Mezbrlarun her ne vechile
olur ise koyunlar ihrc olnup Sdde-i
sadet'me gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
Bu hussa her birinz bi'z-zt
mukayyed olup ihrc olnan celeblern
yirlerine yazdunuz kimesnelerden
zerlerine ne mikdr koyun kayd
olnm ise b-kusr ihrc itdrp yarar
demler ile mahmiyye-i stanbul'a irsl
eyleyesin. yle ki, bu defa tayn
itdnz celebler koyunlarn getrp
teslm itmeyeler, sizden taleb olnur.

Rumeli kadlarna: Defteri mucebince celeblerin koyunlarnn srdrlp

1434 gnderilmesi ve baka i yapan celeblerin de bildirilmesi hakknda.

Yazld. koyunlarn virmeyp taalll niz

Bu dah.
Rm-ili kdlarna hkm ki:
Hliy koyun emni olan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Mehmed zde
kadruh, Sdde-i sadet'me gelp
yle arz eyledi ki, taht- kaznuzda
vk olan celeblerden defter mcebince
koyun taleb itdkde kimi hisr-eri ve
kimi turac ve kimi eltkci ve kimi
siphyz diy zerlerine kayd olnan
itdklerin bildrdi. Eyle [olsa]
buyurdum ki:
Varcak, her birinz bizzat mukayyed
olup defterde celeb kayd olnan
celeblerden defter mcebince yazlan
koyunlarn vakti ile srdrp irsl idp
anun gibi taalll idenler eger
eltkcidr ve eger hisr-eridr ve eger
siphdr ve turacdur yazup bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON 636

Basra beylerbeyine: Kapan sancanda havss- hmynu muhafaza iin

1435 yaplan Durkastan Kalesi'ne ayrlacak nefer ve hisar erleri hakknda.

Yazld. ve Fethiyye gnlllerinden yigirmi

Kethuds Ahmed'e virildi.
F 23 Zi'l-kade sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp vilyet-i Basra'da
liv-i Kapan serhaddi attu'l-Arab'un
te yakas dmen cnibinde olan
havss- hmyn hfz in bin olnan
Durkastan kalas'na yz nefer gnll
ve elli nefer hisr-erenleri inyet
olnmas vech mnsib grilmein
bi'l-fil mevcd olup gede mutasarrf
olan Basra gnlllerinden otuz nefer
nefer ve Rahmniyye gnlllerinden
elli nefer ki ceman yz nefer olur ve
Basra azeblerinden ve Medne
azeblerinden ve hisr-erenlerinden elli
nefer ki cmle yz elli nefer olur, ihrc
olmayup kala-i mezbreye kul tayn
olnmak recsna arz eyledn ecilden
buyurdum ki:
Varcak, arz itdn zre zikr olnan
neferleri ve hisr-erenlerin ihrc idp
kala-i mezbreye tayn idp istihdm
eyleyesin.

Kerek evbek Beyi Said'e: Talep ettii yenierilerin gnderilmesinin am

1436 beylerbeyine yazldna; kendisinin de be yenieri kaydetmesine dair.

Yazld. Emrm mcebince anda sen dah beer

demi Nr'ye virildi.
F 22 Zi'l-kade sene 967
Kerek-evbek Begi Sad Beg'e
hkm ki:
Mektb gnderp yenieri taleb
eyledn ecilden m yenierilerinden
nevbetci tarkyla altm nefer yenieri
gnderilp ylda bir tebdl olnup
yirlerine har yenieriler gnderilmek
in m beglerbegisine hkm-i
erfm gnderilp ve krk nefer dah
sen yazup cmle yz nefer yenieri
kalada hzr durmak emr idp
buyurdum ki:
aka ile krk nefer yenieri yazup
m'dan gelicek altm nefer ile yz
nefer olur, hzf u hrset-i memleket
bbnda dakka fevt itmeyp altm
neferi nevbetci tarkyla bir sene durup
yirine harlar geldkde anlara iczet
virp ve sen yazduun krk nefer
kalada mukarrer olup hdmet ideler ve
yazduun krk neferin defterin
mhrleyp gnderesin ki ulfeleri
virilecek yir tayn olna. Bu bbda m
beglerbegisine hkm gnderilmidr;
uladurup zikr olnan altm neferi taleb
idp getrdesin.

1437 am beylerbeyine: Kerek evbek beyine altm nefer yenieri gnderilmesi

hakknda.

Yazld. yenieri gnderilmek hussn ilm

Bu dah.
m beglerbegisine hkm ki:
Kerek-evbek Begi Sad dme izzuh
mektb gnderp nevbetci tarkyla
itmein m yenierilerinden altm
nefer yenieri gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 637

Vardukda, emrm mcebince m
yenierilerinden altm nefer yenieri
tayn eyleyp nevbetci tarkyla irsl
eyleyp bir yl tamm durup badeh
anlarun yirine altm nefer dah
gnderp anlar getrdesin. Min-bad
bu tark zre ylda bir tebdl idp altm
nefer yenieri anda bir sene-i kmil[e]
durup mrn-ileyh vech grdi zre
hdmet ideler. Bu huss mhimdr; ana
gre mukayyed olup ihml itmeyesin.

1438 am beylerbeyine: Kerek evbek Sanca Beyi Said Bey'den ikyet edenlerin
ikyetleri doru olmadndan, hapsedilmeleri hakknda.

Yazld. mlmuz gret klup bize hayf itmidr,

Bu dah.
Mrn-ileyhe hkm ki:
Hliy Kerek evbek kds sana
mektb gnderp Mehmed ve Ahmed
b. Beret ve Kara Ysuf ve Canberdi
nm kimesnelerden yedlerinden
ahkm- erfe vrid olup hliy Kerek
Sanca Begi Sad dme izzuh in
yayalarmuz katl idp evimz basup ve
didkleri ecilden haklar alnmak
fermn olnman, teft olndukda
hilf- vk bulnup ve mezbrlar s
Arab ile yek-dil yek-cihet olup
erat'e itat eylemedklerin arz
eylemi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrlar her kande
ise ele getrp habs idp arz idesin.

Ankara kadsna: Anadolu Defterleri Emini Mustafa'nn Ankara nahiyesindeki

1439 mezraalar hakknda tafsilen malmat verilmesine dair.

Yazld. Vusl buldukda, asl tehr eylemeyp

Bl avu-ol Mehmed'e virildi.
F 22 Zi'l-kade sene 967
Ankara kdsna hkm ki:
Anadol Defterleri Emni Mustafa'nun
Ankara nhiyesinde mezraa-i Ke ve
Ekizce-pnar ve gayr baz mezraalar
hric ez-defter tapuya alup mutasarrf
imi. Zikr olnan mezraalar ne denl
hsla mtehammildr ve kimn
toprandadur asl ve tafsli ile malm
olmak lzm olman zikr olnan
mezraalarun isimleri shhati zre ihrc
olnup sana gnderilp buyurdum ki:
bi'z-zt zerine varup onat vechile
tefahhus idp gresin; zikr olnan
mezraalarun her biri ka dnm yirdr,
zirat olnur yirleri ve ayrlar ne
mikdrdur ve kimn toprandadur; zikr
olnan mezraalarda kendnn iftlii
ve alkas var mdur ve her biri ne
mikdr hsla mtehammildr ve hric
ez-defter kalmaa sebeb nedr ve
mezbr tapuya m almdur ve kimden
tapulamdur ve ne trhde almdur?
Shhati ve vuk zre mufassal yazup
mbhem ve mekk bir mddesin
komayup muaccelen arz idesin.

Amasya Beyi Mahmud Bey'e: Dulkadirli sipahilerinin arzuhallerinde yazl

1440 hususlara cevap verilmesi hakknda.

Yazld. Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON
Mukaddem Bozok' tahrr idp
hliy Amsiyye Begi olan Mahmd
Beg'e hkm ki:
Dulkdirl siphlerinden baz
kimesneler rikb- hmynuma ruka
Edirne kadsna: irmen'deki deirmende yolsuzluklar yapan sipahilere
1441 tenbihat icras ve uymayanlarn isimlerinin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Edirne'de Mderris Sinn eleb'ye virildi.
F 22 Zi'l-kade sene 967
Edirne kdsna hkm ki:
Mektb gnderp mahrse-i Edirne'de
Sarraf Muslihuddn nm kimesnenn
evkf mtevellsi ve sir mrtezikas
Meclis-i era gelp evkf-
mezbreden irmen'de vk olan yedi
bb deirmenn rsinde olan
kimesneler mezkr deirmene un
tmee gelp yigirmi otuz gn
mikdr nevbete muntazrlar iken,
kasaba-i mezbrede olan siph tifesi
baz keferenn rivetin alup unlarn
mukaddem tdrp ve deirmenciyi
Ferecik kadsna: stanbul iin ald zahireyi narha muhalif olarak satan Yani
1442 olu Manol Reis'in Dersaadet'e gnderilmesine dair.
Yazld.
Arz getren Pr'ye virildi.
F 22 Zi'l-kade sene 967
Ferecik kdsna hkm ki:
Mektb gnderp mahrse-i stanbul
zahresiyn Balk-bzr'nda Havyarc
Manol kefletiyle Manol b. Yani nm
zimm yz md tereke alur gemisiyle
hkm-i erf rd idp bunda narh- rz
zre terekenn kilesi on ikiere iken
mazbr res on be ve on alt ve on
yedier aka tevz idp mahmiyye-i
stanbul'a gitmesinde alup bhe olup,
ahvli tefahhus olndukda res-i
638
sunman sretleri ayn ile ihrc olnup
sana gnderilp buyurdum ki:
Varcak, rukalarda mastr olan
husslara nazar idp cevbun ne ise
ale't-tafsl yazup bildresin.
dp rencde iderler. Ol sebebden
deirmene kimesne gelmez, muattal
olmdur. Men olnmalar in hkm-i
erf virilmesin rec eylemisin.
Buyurdum ki:
Ol makle era muhlif i idenler eger
siph tifesidr ve eger gayrdur, onat
vechile tenbh tekd eyleyesin ki min-
bad ol asl i idp Mslimnlar recde
v remde itmiyeler. yle ki
eslemeyp bade't-tenbh iderlerse, her
kimse isimleri ve resimleriyle yazup arz
eyleyesin, bir vechile haklarndan
geline ki sirlerine mcib-i ibret vk
ola.
mezbr bundan esbak sene 967
abn'nun evhrinde hkm-i erf ile
gelp ol trhde narh- rz on sekize ve
yigirmiye iken yigirmi drdere alm
idi; baz Mslimnlar: "Sbk alup
gitdn terekeyi ziyde bahya alm
idn, nice hakkndan geldn?" diy
sordukda: "Ol terekeyi Frenge satmakla
hakkndan geldk?" diy cevb
virdklerinde, Hac Mustafa ve Hac ve
Ysuf ve Derv nm kimesneler gelp
mahzarlarnda ehdet itdiler diy arz
itmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, mezbr resi habsile yarar
demlere koup kurudan Sdde-i
ZET VE TRANSKRPSYON
sadet'me gnderesin ve ikrrnun
sret-i sicillerin bile gnderesin ve
gnderdn kimesnelere tenbh idesin
ki yolda ve izde onat hfz idp gaybet
itmek ihtimli olmaya ve gemisin dah
lbasan beyine: Petril Kalesi dizdarn ldrenlerin ele geirilip haklarndan
1443 gelinmesine dair.
Yazld.
lbasan begine hkm ki:
Mektb gnderp mer avu
yedinden emr-i erf vrid olup kala-i
Petril dizdr olan Doan nm kimesne,
oullar Mehmed ve Hseyin ve
karndalar Neb ve Mustafa ve Pr
nm kimesneler ile ve sir
akribsndan krk-elli nefer dem ile
kala-i mezkre dizdrn katl kasdna
evin basup let-i harb rp cell
olmlardur diy arz olnman
mezkrlar onat vechile teft idp arz
idesin diy fermn olnup emr-i erf
mcebince mahall-i mezbra varlup
lbasan beyine: Ohri livasndaki asi kylerin ahalisinden hoyratlarnn
1444 cezalandrlmasna dair.
Yazld.
lbasan begine hkm ki:
Mektb gnderp mer avu
yedinden emr-i erf vrid olup liv-i
Ohri'ye tbi baz s ve mtemerrid
kurnun gret olnmas fermn olnup
badeh emr-i erf-i har vrid olup
slern haklarndan gelinp evld esr,
espb emvli gret olnmamak fermn
olndun ve zikr olnan karyeler
birbirinden mteferrik olup cmlesi bir
yirden hasret olnmaa kbiliyyet
olmayup baka baka urlup slh olmak
cb ider. btid gret olan karyenn
ehs alduklar espb esrleri
ellerinden alnup tlk olnurise
639
tereke ve espb ile girift idp iine
yarar demler koyup gnderesin, amm
kifyet mikdr dem koyasn ki
gemiciler zarar iridrmek ihtimli
olmaya.
meslis-i era davet olnduklarnda
akvm akriblariyle gaybet idp ve
b-garaz kimesneler mezkrlar in
ayartmac ve ehl-i enat
kimesnelerdr, itat-i er itmezler,
kat- tark iderler; bunun gibi emr
geldkde gaybet idp def-i meclis
itmekle hals olurlar didklerin arz
itmisin. mdi, mezkrlarun ele
gelmeleri ehemm-i mhimmtdan
olman buyurdum ki:
Vardukda, bu bbda mukayyed olup
mezkrlar her ne tarkla mmkin ise
ele getrp emr-i sbk zre ahvllerin
gresin.
derend (?) tifedr, perkende olup
sir slern slh avk olmak lzm
gelr. Maslahat tamm olnca ellerinden
alnmayup tehr olnursa herkes aldu
esrleri, kimi evine gnderp ve baz i
illere bey idp perkende iderler, cemi
mmkin olmaz diy arz itdn ecilden
sbk mezbr avuumla gnderilen
emr-i erfm mukarrerdr. Buyurdum
ki:
Vardukda, ol emr-i erfm mcebince
zikr olnan s ve mtemerrid kur
halknun hoyradlarn kldan gerp
ehl iyllerin esr ve espb
emvllerin gret hasret eyleyp
fermn- hmynum mstedsnca bir
vechile haklarndan gelesin ki,
ZET VE TRANSKRPSYON 640

sirlerine mcib-i ibret nashat vk hllerinde olan reyya teadd

ola. Bu hussda ol vechilelxv ne vechile
tedrk grp maslahat itmma
iridin, nice oldun tafsl ile yazup
bildresin. Amm zerlerine varmalu
oldukda hsn-i tedrk ve kifyet
mikdr dem ile varup gaflet ile rz u
nmus- saltanta mugyir vaz
sudrndan ve bu bahne ile kend
olmakdan keml-i derecede ihtirz zre
olup askeri gerei gibi zabt idesin.
yle ki, bu bahne ile kend hllerinde
olan reyya dahl olnup emvl
espblar gret ve ehl iylleri esr
alna, sonra zrn makbl olmayup
netcesi sana id olmak mukarrerdr.
Ana gre mukayyed olasn.

RSemendire beyine: ey ve berynn mreffeh olmalar, harac, cizye ve saire

1445 tahsili srasnda rencide edilmemeleri hakknda.

Yazld. er u knna mugyir reydan aka

Anda hssa beyt'l-ml emnetinden mazl
Mehmed'e virildi.
F 24 Zi'l-kade sene 967
Semendire begine hkm ki:
Hliy eyym- sadetmde rey v
bery sde-hl olup hilf- er u
knn kimesneye zulm teadd olmaa
asl rz-y erfm yokdur. Eyle olsa
koyun hakk ve harc cemine varan,
kul tifesi ellerinde olan bertlarn ve
alduklar istim olnman buyurdum
ki:
Eger bu husslardadur ve eger sir
umrdadur gerei gibi mukayyed olup
anun gibi eger koyun hakk ve eger
harc cemi in varan kullaruma det-i
agnm ve cizyeyi, knn ve defter
mcebince cem itdrp defterden
ziyde bir ferde aka aldurmayup
eslemeyenleri yazup bildresin.

1446 Basra beylerbeyine: Lahsa ve Katif caniblerinin muhafazas iin iki ayda bir
gemi gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Murd Paa demi brhm'e virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Hliy Lahs Beglerbegisi Murd,
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
kffr- hksrun baz gemileri gelp
Lahs benderlerinde gezp ol ecilden
tccr iken gelmeyp benderler hslna
noksn oldun ve ol cniblerde gemi
ile zabt olmasn bildrmein,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup anun gibi Basra cnibleri hfz
olnup, ol cnibe dah gemi gndermek
mmkin olur ise iki- ayda bir, bir
mikdr gemi gnderesin; varup Lahs
ve Katf cniblerin get idp gir
geleler.

1447 orlu kadsna: stanbul'a buz getirirken Silivri'de batan kayktaki eya
hakknda defter gnderilmesine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Bu dah mezbra virildi.
F 23 Zi'l-kade sene 967
orlu kdsna hkm ki:
Hliy mektb gnderp mr buz
kayklarndan, brhm elinde olan
kayk buz ile stanbul'a giderken
Siliv[r]i yannda gark olup inci gn
orlu'ya tbi Ereli ninde ba aaa
bulnup kenra getrdlp fevt olan
Delll Ulu nm kimesnenn bir ak
boa iinde on aded hbeg kuma ve
iki dne kutu iinde yedi yz dirhem tel
bulnup ve Mustafa nm kimesenn yz
yigirmi lidre reng-mz ipei ve on iki
top gzi tokat takyesi ve yz iki aded ak
astar bulnup ve mahrse-i Burusa'dan
Derv eleb nm kimesnenn yigirmi
sekiz aded altunlu kadife ve aded
zerbeft kuma ve aded yasdu ve
alt aded kemha-i medd bulndukda
1448 Aliye beyine ve kadsna: Aliye'nin baz kyllerinin taaddilerinden ikyet
ettikleri Yrklerin ele geirilip icab eden muamelenin ifasna dair.
Yazld.
Ali Beg'e virildi.
F 24 Zi'l-kade sene 967
Kd-asker Efendi arz itmidr.
Aliyye begine ve kdsna hkm ki:
Mektb gnderp Aliyye'ye tbi ki-
uluca ve arkclar ve Yardl nm
karyeler halkndan Abdlkerm ve
Mehmed ve Abdullh ve brhm ve
diger Mehmed nm kimesneler Silifke
ve Anamur kdlklarndan cem olan
Yrk-i Karamanlu cematlerinden
Sancak Ali ve Erekli Ms ve aylaklar
cematinden Res aylak ve Ahad Ali
tevbileriyle bize env- teaddler
eylediler diy ekv eyledkleri
sebebden, sen ki Aliyye kdssn,
sana ve Akseki kdsna teftleri in
emr-i erfm vrid olup era davet
641
gemide bile olup hals olan
Mslimnlardan zikr olnan espb-
mezkr Derv eleb'nndr diy
haber virdiler ve sir fevt olan
kimesnelern dah hurdevt defter
olnd diy arz eylemisiz. mdi, zikr
olnan espb ayn ile stne-i
sadet'me gnderilmesin emr idp
buyurdum ki:
Hkm-i erf-i vcib'l-ittibum varcak,
kdvet'l-emsl orlu mtevellsi zde kadruh
mberetiyle arz eyledn zre zikr olnan
espb her ne ise ayn ile defter idp yarar
demlere koup emrm mcebince Sdde-i
sadet'me irsl eyleyesin. Amm zikr olnan
espb arz itdnden ziyde oldu istim
olnmdur. yle ki, sonra grilp ol espbdan
demlernde nesne bulna, netcesi sana id
olur; ana gre mukayyed olup espb cmle irsl
idesin, almet[e] itimd klasz.
Tahrren f ev[]hir-i Zi'l-kade sene 967
olndukda adem-i itatleri Sdde-i
sadet'me arz olndukda tife-i
mezbrenn zerine varlup lzm
olursa il-erinden cem idp mezbrlar
ele getrmee say idesin diy size
fermn olnman zerlerine varlup
Kksu dimekle marf mevzda cem
olduklarnda davet in tekrr baz
yarar demler irsl olndukda evlerin
kaya balarna karup nie tfeng ve
nie aded sapan ve sir let-i harbile
muhrebe kasdna hciz olup itat-i
er itmedklerin ve muh[re]besz ele
gelmedkleri mmkin ol[ma]dun
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, ne keyfiyyet ile olursa ele
getrp emr-i sbk zre ahvllerin
grp kazyyeleri neye mncer olursa
arz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 642

Silistre beyine: Eflk bolarlarndan fesat zere olup Silistre ve brail'de

1449 bulunanlar hakknda yaplacak muameleye dair.

Yazld. karndalarn katl idp bunlar dah

Murtaz Kethud'ya virildi.
F 19 Zi'l-kade sene 967
Silistre begine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Dergh- l avularndan
skender avu yedinden emr-i erf
vrid olup mazmn- hmynnda
bundan akdem vilyet-i Eflk
bolarlarndan fesd zre olup Silistre'de
ve Brayl'da temekkn idp ve bazn
isimleri yazlup gnderildi. Her ne
mahalde var ise gaybet itdrmeyp ele
getrp habs idp ve ne mikdr bolar
habs olndun yazup bildresin, diy
fermn olnman vilyet-i Eflk'dan
kaup gelmi kefereden on nefer
kimesne ele gelp, Silistre kalas'nda
habs olnup ve mahbs- mezbrnden
Baluca nm bolar geleli alt yl olup
hliy Mslimn olup ve mad Miro,
vilyet-i Eflk'a voyvoda oldukdan
sonra baznun akribsn ve baznun
havflerinden kaup memlik-i
mahmiyye-i slma gelp skin olal
yl olup ve Alyo nm Eflk dutlup
kala-i Hrsova'da habs olndukdan
sonra ehdet kelimesin getrp
Mslimn oldun arz eylemisin.
Amm zikr olnan zimmlerden slm'a
gelen zimmler mrtedler idi ilm
olnman buyurdum ki:
Varcak, mezbr zimmlerden
Mslimn olanlar onat vechile grp
fi'l-vk ilm olndu zre mrtedler
midr ve ne zamnda Mslimn olup
gir mrtedd olmlardur, nicedr?
Ahvllerin onat vechile grp malm
idinp dah habsden tlk itmeyp
ahvllerin yazup arz eyleyesin. Sonra
anlar hakknda emrm ne vechile olur
ise mcebi ile amel idp bklerin
mahallinde haklarndan gelesin ve emr-i
erfm yirine varup haklarndan
gelindin yazup arz eyleyesin.

[Yev]m'l-hams f 23 mh- Zi'l-kade sene 967 [15.08.1560]

Ankara sanca beyine ve kadsna: Gnderdikleri drt sulunun ulatna

1450 dair.

Yazld. Bundan akdem bb- devlet-mebuma

Mezbra virildi. irsl olnmak fermn olnan drt nefer
F yevm-i m[ezbr]. mcrimleri ubuk eri-bas olan
Mustafa ile irsl itmisin. Getrp
Ankara sanca begine ve kdsna teslm itmein buyurdum ki:
hkm ki: Vusl buldukda, ol bbda kimesne[ye]
merhim olmaya; yle bilesin.

Erdel ve Macar Kral stefan'a: Frendu Kral tarafndan tecavz olunmad

1451 mddete onlar tarafna mdahale olunmamas ve serhadlerin gerei gibi

korunmas hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Dvn- l'de vzer ninde msveddesi
okunup mhrlenp det zre Dragoman
Ferhd'a teslim olnd.
F 22 Zi'l-hicce sene 967
Erdel ve Macar Kral stefan Kral'a
hkm ki:
Hliy yce ve azametl derghmuza,
ki melz- eksire-i cihn ve melce-i
mensra-i devrandur. Kdvet'l-ehli['l-
]milleti'l-Meshiyye deminz Bolar
Mihal vstasiyle harc ve nme-i
meveddet-mashbnuz vrid olup
Dergh- muall'm avularndan
kdvet'l-emsil ve'l-akrn skender zde
kadruh ile irsl olnan hkm-i
hmynumuzda derc olnan husslar
malmunuz olup Sdde-i sadet'mde
olan Ferendu Kral in murd itdi
Mernefc ? ( ) ve Hst ? (
Tokay nm kalalar vilyet-i Erdel'de
iken avtf- husrevnemden vilyet-i
Erdel ve Macar vilyetinde olan
hissenz size inyet olnup badeh
berta gelp sizi ihrc idp, sonra
geldnzden sonra zikr olnan
kalalar ceng ile alup bi'l-fil zikr
olnan kalalar vilyet-i Macar'dan taht-
tasarrufnuzda olan yirlern mifth
olup anlar dmen eline derse zarar
oldun ve snur tayn olnmak hussn
ve andan gayr nmenzde her ne tahrr
olnup ve mrun-ileyh deminz dah
eger kalalara mteallk ve sir her ne
takrr itdi ve harc getrp teslm
itdi al vechi't-tafsl pye-i serr-i
lem-masr-i husrevneme arz ve tabr
olnup ilm-i erf-i lem-ml-i
Hdvnem muht mil olmdur.
Eflk voyvodasna: Eflk taifesinden brail ve Silistre'de bulunan ve fesat
1452 karanlarn haklarndan gelinmesine dair.
Yazld.
643
mdi, bundan akdem sana avtf-
aliyye-i husrevnemden ihsn olnan
eger vilyet-i Erdel'dr ve eger vilyet-i
Macar'dur kem-kn senn olup sir
Memlik-i mahrse'm gibidr; eyym-
saltanat-encmumda zikr olnan
yirlerden kimesneye bir kabza hk
virilmee emr-i erfm yokdur.
Gerekdr ki, stne-i lem-penh'muza
ihls u ihtissda kem-yenbag sbit-
kadem olup hfz u hrset-i memleket ve
zabt [u] synet-i raiyyet bbnda
mcidd merdne olup dim adlet
dd- pe ve rd sedd- ende
idinp emn emn- vilyet-i Erdel'dr
ve eger vilyet-i Macar'dur, addan
zarar u gezend iridrmeyp basret
zre olup mdmki mrn-ileyh
Ferendu Kral tarafndan memleket
vilyetne ve taht- tasarrufunda olan
) ve yirlere ve kalalara ve rey v
beryna dahl tecvz olnmayup
kend hllerinde olalar, ber cnibden
dah anlar tarafna ahde mugyir
kimesneyi dahl itdrmeyp, serhadleri
gerei gibi hfz eyleyesin ve snur tayn
olnan huss in dah bir yarar
mstakm kulum tayn olnup
gnderilmek zredr ki varup hakk zre
grp mnsib olan mahalden snur
tayn eyleye ki ber cnibden ol cnibe
dahl olnmaya; siz dah vardukda, yarar
dem tayn idp gnderp snur tayn
olnnca Memlik-i mahrse'me
kimesneyi tecvz itdrmeyp atebe-i
ulymuzdan ahbr- shhat selmetn
ile ol cevnibn ahvl etvrn ve
adnun keyfiyet-i eflin yazup
bildrmeden hl olmayasn.
demi Yonak'a virildi.
ZET VE TRANSKRPSYON
Fi't-trhi'l-mezbr
Eflk voyvodasna hkm ki:
Bundan akdem Dergh- muall'ma
mektb gnderp Eflk tifesinden
baz ehl-i fesd Brayl'da ve Silistre'de
mtemekkin olup, fesd zre olduklarn
arz itdnde iftihr'l-meri'l-kirm
Silistre Begi Sinn dme ulvvuh'ya ol
bbda hkm-i erfm gnderilmidi.
Hliy mrn-ileyh Sdde-i
sadet'me mektb gnderp zikr
olnan ehl-i fesdun on neferi ele gelp
Devlet Giray Han'a hkm. Rus, erkise ve sair dmanlarn ve
1453 hareketlerinin dncelerinin aratrlmaktan hli kalnmamas hakknda
Yazld.
Dvn- l'delxvi vzer ninde okunmdur.
Paa hazretlerine gnderildi.
F 27 Zi'l-kade sene 967
Devlet Giry Hn hazretlerine
hkm ki:
Hliy atebe-i lem-medr ve sdde-i
seniyye-i gerdn-iktidrmuza, ki
melce-i hkn- izm ve melz-
havkn-i vl-makmdur, mektb-
meveddet-slbunuz vrid olup
Dergh- sadet-destgh'muz
huddmndan kdvet'l-emsl ve'l-
akrn avu Sleymn zde kadruh ile
irsl olnan hkm-i hmyn- asaf-
makrnmuz mcebince kala-i Azak
tamrine tayn olnan bennlar
muhfazasiyn bir mikdr asker irsl
olnmak ir olnman stne-i
sadet-iyn'muza olan ve vfr-
ihls ve fart- ihtissunuz muktezsnca
hkm-i hmynumuz vsl olmadn,
bir mikdr asker gnderildin andan
mad dn bbnda ve devlet-i
hmynumuza mteallk olan
cumhr- umrda bezl-i makdr
klndu ilm olnup ve andan gayr
dah mektb- musdakat-mashbu-
644
ikisi slma gelp cmle habs
olnduklarn ve senn cnibnden dah
ol slma gelenler mrtedd idkleri arz
olnman, mezkr iki nefern ahvlleri
teft olnup arz olnup ve bklerinn
haklarndan gelinmek emr olnup ol
bbda mrn-ileyhe hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tamm basret zre
olup hfz [u] hrset-i memleket bbnda
dakka fevt itmeyp, muhtc- arz
olan yazup bildresin.
nuzda eger Dimitra ve sir erkise
ve kefere husslarnda dah her ne tahrr
olnm ise al-vechi't-tafsl pye-i
serr-i izzet-msr-i husrevnemze arz
u takrr olnup ilm-i erf-i lem-uml-i
hdvnem muht mil olmdur. Eyle
olsa gerekdr ki,
Vusl buldukda, zt- menkabet-
ytnuzda merkz olan r-y syibe ve
efkr- skbenz muktezsnca eger
Dimitra- bed-ma ve Rus- menhs
ve erkise-i devlet-maks ve sir
adnun ahvl etvrlar ve fikr-i fsid
ve hayl-i ksidleri dim tetebbu u
tecesss itdrilp evz u efkrlar
tamm malmnuz oldukdan sonra
rey-i isbet-karnnz mcebince def
u refleri bbnda hsn-i tedrk idp
haklarndan gelp ad-y dn ve
kefere-i lann eger kala-i Azak'dur ve
eger sir Memlik-i mahrse'mzden
vilyet-i Tatar'dan mazarrat ifsdlarn
vcd- mazarrat-ldelerin bi-
inyetillhi tel hakk n-bd idp
ad-y dn ve ahzb- eytnden
memleket vilyete ve kl u bikda
ve nevh v kurya ve ehl-i slm-
zafer-fercma zarar u gezend
ZET VE TRANSKRPSYON
iridrmemek bbnda ve sir devlet-i
ebed-peyvend-i mlknemze
mteferri olan cumhr- umrda
kadmden ddmn- Hlfet-
bnynmuza olan mvlt
musftnuz muktezsnca env-
mes-i cemlenz zuhra gelp dim
atebe-i uly-menziletimzden ahbr-
shhat selmetnz ahbr ile ol
Badiye Beyi Raid
1454 buyurulduuna dair.
Yazld.
demi brhm'e virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 967
Bdiye Begi Rid-ol Mehmed'e
hkm ki:
Hliy Lahs Beglerbegisi emr'l-
meri'l-izm Murd dme ikblh
Dergh- muall'ma mektb gnderp,
senn stne-i sadet-iyn'uma
keml-i itat inkyd idp her vechile
yararlun ve hdmet-i hmynumda
mcidd merdne olup istikmet zre
olduun arz eyledi ecilden senn
hakkunda mezd-i inyetm zuhra
am beylerbeyine: Gnderilecek at ve ahinlerin, haclar karlamakla grevli
1455 askerin serdaryla gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Beg demi Nr'ye virildi.
F 26 Zi'l-kade sene 967
m beglerbegisine hkm ki:
Hliy Kerek-evbek Sanca Begi
kdvet'l-meri'l-kirm Sad dme
izzuh Sdde-i sadet'me dem
645
cevnibn ve adnun evz u etvrlarn
ilmdan hl olnmaya ki, ttl bis-i
temhd-i kavid-i lfet idine itibh
olnmaya. Azak kalas'nun hfz
ehemm-i mhimmtdandur, ol bbda
eger tamr oldukdadur ve eger sir hfz
u hrset hussndadur, gerei gibi
muvenet mzheret bbnda
ihtimmnuz zuhra gele.
olu Mehmed Bey'e: Uyun sancann inayet
getrp ibu sene seba ve sittn ve
tisa-mie Zi'l-kade'sinn on ikinci
gninden sbk sancak-begi mutasarrf
oldu dirlikle Uyn sanca'n sana
inyet idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, varup zikr olnan
sancaun hfz u hrsetinde olup
kadmden idegeldn zre devlet-i
hmynuma mtaallk olan meslih
mhimmtda mrn-ileyh vech
mnsib grdi zre hdmetde ol
env- mes-i cemle zuhra
getresin.
gnderp atebe-i ulyma irsl olcak
baz at ve hinler olup huccc- zevi'l-
ibtihc istikbli in irsl olnan asker
ol mahalle karb mrr idp irsl olcak
atlar ve hinleri anlar emn slm
karmak in hkm-i erf rec itmein
buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Vusl buldukda, istikble tayn idp
gnderdn asker halkna serdr tayn
olnan kimesneye tenbh idesin ki,
mnsib olan mahalde mrn-ileyh
Lahsa beylerbeyine: Bahreyn zerine varan Lahsa kullarnn terakkilerinin,
1456 kadimde mutasarrf olduklar ekilde verilmesi hakknda.
Yazld.
demi brhm'e vilirdi.
F 27 Zi'l-kade sene 967
Dvn- Hmyn'da Paa
hazretlerine okunup makbl
olmdur.
Lahs beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem bil-emr-i erf Bahreyn
zerine varan Lahs kullarna terakk
olnup ellerine tezkire virilmein
tezkireleri bedelleri tevch olnmak in
Bodan voyvodasna: Frendu'un kznn Kral stefan'a verileceine ait
1457 haberlerin aratrlarak o blgeye ait doru haberlerin bildirmesi hakknda.
Yazld.
demi Tercemn Duka'ya virildi.
F 22 Zi'l-kade sene 967
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp Venedik'den bir
demimz gelp baz bzergn espb
alvirilmek in gnderilmidi. Amm
aslda csslua irsl olnmd. Ol
tarafdan dnp gelrken yol Pe'e
urayup Ferendu Kral, Pe'de olup
anda Lih Kral'nun ve stefan Kral'un
ilileri bulnup ol iki ilinn birisinn
ismi Ceki Mihal, stefan Kral'un byk
papas ve byk lagofeti ? ( ) olup
mezbr demimz yle sahh haber
ald ki, Ferendu'un kzn stefan Kral'a
alvireler diy ittifk iderler. Mezbr
demimz ol cnibden bu cnibe
tevecch itdkde dah dn
646
ile haberlep Sdde-i sadet'me
gnderilecek eger atdur ve eger
hndr, mrn-ileyh demleri ile
anlara koup emn slim geleler.
Sdde-i sadet'me gndermisin.
mdi, zikr olnan tezkireler, kimi
mteveff beglerbegi mhri ile olup ve
kimi har mhr ile olup ve Cezre-i
Lahs'nun ol mikdr msadesi
olmaman terakkleri tevch
olnmayup buyurdum ki:
Zikr olnan kul tifesine ulfelerin
kadmden mutasarrf olduklar zre
viresin.
eylememiler. yle malm- erf
buyurula ki:
Bu cnibe karb Erdel'de yle cevb
olnur ki: Dni sadetl Pdih
hazretlerinn izn-i erfleriyle ideler; bu
huss mukaddem Dergh- muall'y
arz olnmd. Min-bad dah vk olan
ahbr u ahvl arz olnur diy
bildrmisin. Her ne dimi isen al-
vechi't-tafsl malm- erfm
olmdur. Buyurdum ki:
Min-bad dah ol cnibn ve eger sir
etrf cevnibn ahvl etvrlarn
tetebbu u tecesssden hl olmayup
vkf olduun ahbr- sahha[y] ilm
idesin. Addan dah gaflet zre
olmayup hfz u hrset-i memleket ve
zabt [u] rabt- raiyyet bbnda dakka
fevt itmeyesin
ZET VE TRANSKRPSYON 647

am beylerbeyisi ile Gazze ve Nablus kadlarna: Tokatl Mehmed'in

1458 zimmetinde sabit olan mr maln tahsili ile gerek bundan, gerek dier kimselerden
hak talep edenlerin haklarnn alnmas ve sulularn hapsolunmas hakknda.
Yazld.
Kethuds Ahmed'e virildi.
F 26 Zi'l-kade sene 967
m beglerbegisine, Gazze ve Nablus
kdlarna hkm ki:
Bundan akdem Toklu Mehmed'n tefti
hussnda hkm-i erfm irsl
olnmd. Hliy Nablus sanca begi
cnibinden Sdde-i sadet'me mezbr
Toklu Mehmed ve Cell ve Nfi nm
kimesneler hussnda sret-i siciller
irsl olnman mahall-i hdisede
grilmek in m'da nzr- emvl
olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim
Abdlkerm zde mecduh irsl
olnmasn emr idp ve Cell Sdde-i
sadet'mde bulnman demne
teslm olnup gnderilp ve zikr olnan
sret-i sicillern bile gnderilp
buyurdum ki:
Vardukda, tehr eylemeyp mrn-
ileyhi tayn idp gnderesin ki varup
toprak kdlar mahall-i hdisede cem
olup Toklu Mehmed ve Cell'i ihzr
idp ve Enfalxvii dah buldurup lzm
olanlara buldurup getrdp ahvli
muktez-y er-i kavm zre Nablus
sanca begi mahzarnda teft eyleyp
mezkr Muhammed zimmetinde sbit
zhir olan ml- mr b-kusr tahsl
olnup andan gayr eger Muhammed'den
ve mezbrlardan hakk dav ider
kimesne var ise bir defa erile fasl
olm olmayup ve zerine on be yl
mrr eylemeyen husslarn erile
grp sbit olan hukk ashbna erile
alvirp mezbrlar habsden tlk
olnmayup ne mikdr hukk alvirildi
ve nenn gibi husslar idi mufassal
ve merh yazup Sdde-i sadet'me
arz olna. Sonra emrm ne vechile olur
ise mcebi ile amel olna. Amm
mukaddem ml- mr grilp tahsl
olmadn harun davsn grmeyesin ki
ol sebeb ile ml- mrye noksn lzm
gelmel olmaya. Amm Toklu
Mehmed'i ml- mr ahvli ber-taraf
olnca habs itmeyp ml huss ber-
taraf olup tahsl olndukdan sonra
hukk- ns grp erile habs cb
iderse emr-i sbk ile amel eyleyesin.

Bursa kadsna: Ellerinde gm ve gherile bulunan iki adamn bunlarla

1459 beraber stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. gm bulnup mezbr Acemn kend

Mutemed Bl'ye virildi.
F 26 Zi'l-kade sene 967
Burusa kdsna hkm ki:
Hliya Dergh- muall'm
avularndan Burusa'da nzr olan
Mehmed zde kadruh mektb
gnderp Acem tifesinden Tokat'da
mtemekkin Hac Pr nm kimesne
elinde mahrse-i Burusa'da bir mikdr
ikrr iki bin be yz marl ve on bin
aded dne gmdr dimein kd
marifeti ile bezz[z]istn'da emnet
konlup bundan gayr tozdur diy gice
mr yk ile gherile getrrken
dutlup bir hcrede mahfzdur diy
bildrmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan gm ve
gherile ayn ile, shibleri ile Sdde-i
sadet'me gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
Bursa kadsna:
1460 hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Burusa kdsna hkm ki:
Dergh- muall'm avularndan
Burusa'da nezret hdmetinde olan
Mehmed zde kadruh mektb
gnderp mahrse-i mezbrede sm-ke
tifesinn baz kend evlerinde
levend ? ( ) ocak peyd idp her
kimde gm ve dne bulursa alup
szdurup ehirde akaya mzyaka olup
ve etrfa gm gider old diy arz
Bolu beyine ve Devrek kadlarna: Bender-i Kili skelesi'nde satlan esirlerden
1461 hr olanlarn Mslman ve mtedeyyin kimselere verilmesine ve icare ile
alnanlara mdahale edilmemesine dair.
Yazld.
demi Neb'ye virildi.
F 27 Zi'l-kade sene 967
Bol begine ve Devrek kdlarna
hkm ki:
Mektb gnderp hliy Bender-i Kili
iskelesinde bzergn tifesi baz kul
adna Kefe'de penikleri bitmidr
diyp ve bazsn icreye dutup dururuz
diy huccet ibrz idp huccetleri dah
var iken bey idp sonra mter elinde
bulndukda byileri beylerine mukrlar
olup ve mezkrlarun cmlesi Mslimn
olup hle v huda ile bunda getrdp
kullar olmayup vech-i mesfr zre
olduklarna Mslimnlar ehdet
eyledklerin arz eylemisin. mdi,
buyurdum ki:
Vusl buldukda, anun gibi esr olmayup
hrr olanlar alup birer zyi olmaycak
648
Evlerinde gm eritenlerin stanbul'a bildirilmeleri
eyledi. mdi, huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, huss- mezbra mukayyed
olup gresin; vk ise evlerinde aka ve
gm szdurup emre muhlif i idenleri
her kimler ise buldurup dah isimleri ve
resimleri ile yazup Sdde-i sadet'me
arz eyleyesin. Amm bu bahne ile
kend hllerinde olanlara dahl olup ahz
celb olmakdan hilf- er u knn ve
mugyir-i emr-i hmyn kimesneye
teadd v tecvz olmakdan hazer
idesin.
Mslimn ve mtedeyyin ey
kimesnelere viresin; grp gzedp
istihdm eyleye. Amm hilf- er bey
itdrmeyesin. Her kime virrsen defter
idp ve sicille kayd eyleyesin ki sonra
zyi ve yhd bey olnmalu olmaya ve
icreye olduklarna huccet olanlara min-
bad shiblerine dahl itdrmeyp ve
bey itdrmeyp ve icreye alnup
huccet olmayup hrr olanlar ki
hrriyyeti sizn malmunuz ola, anlar
bey itdrmeyp birer nefer kimesnelere
virp sicille kayd eyleyesiz.
-1461/a-
Yazld.
Bir sreti Edirne kdsna.
avu-ol Mustafa'ya virildi.
F 26 Zi'l-hicce sene 967
ZET VE TRANSKRPSYON 649

Bolu beyine: Reynn ellerindeki tfeklerin gnderilmesi hakknda.

1462
Yazld. gnderilmidi. Ol emr-i erfm kem-
Bu dah. kn mukarrerdr. Buyurdum ki:
Bu bbda dim mukayyed olup
Bol begine hkm ki: reydan her kimn elinde tfeng
Bundan akdem reyya tfeng kullan- bulnur ise alup Sdde-i sadet'me
durmayasn diy hkm-i erfm gnderesin. Min-bad dah reyya
tfeng kullandurmayasn. yle bilesin.
Bolu beyine: Viranehir'de kimyager sfatyla halk dolandran kiinin

1463 muhakeme olunmasna dair.

Yazld. on be yl mrr itmeyen kazyyelerin

Bu dah.
Bol begine hkm ki:
Virnehir kazsnda kimyger nmiyle
k sretinde bir kimesne olup kiminn
yigirmi ve otuz ve baznun dah ziyde
altunlarn aldu istim olnman
buyurdum ki:
Bu bbda mukayyed olup mezkr ele
getrp her kim dav-y hakk ider ise
bir defa erile fasl olm olmayup ve
onat vechile erile dikkat ihtimm ile
teft idp gresin; bi-hasebi'-er
kimn hakk zhir sbit olursa
shiblerine b-kusr alvirdkden sonra
zerine bi-hasebi'-er sbit olan
kazyyelerin ve her kimn ne mikdr
hakk alvirdin vuk zre yazup
Dergh- muall'ma arz eyleyesin.
Sonra emrm ne vechile olursa mcebi
ile amel eyleyesin.

Haleb beylerbeyine: Yemen Beylerbeyisi Mustafa Paa'ya mvazaaten verilen

1464 hkmn oraya geldiinde elinden alnmas hakknda.

Yazld. virilmidr diy hkm-i erf

m beglerbegisi kethuds Ahmed'e virildi.
F 25 Zi'l-kade sene 967
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem Yemen Beglerbegisi
olan Mustafa Paa'ya mcerred ol
vilyetden kdukda kul tifesinden ve
gayrdan kimesne mterz olmamak
in sana Haleb beglerbegilii
gnderilmidr. Anun gibi mrn-
ileyh ol emr-i erfm mcebince zabt
in mukaddem dem gnderp Haleb'e
gelrse mukayyed olmayup elinde olan
hkm-i erfmi alup Sdde-i
sadet'me arz idesin. Kem-kn
beglerbegilikde olasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 650

Filibe ve Kzanlk kadlarna: Edirne'de ve Yanbolu'da ev basp cinayet ileyen

1465 ekiy hakknda tahkikat yaplmasna dair.

Yazld. halk meclislerine varup muyeneten

Filibe ve Kzanlk kdlarna hkm
ki:
Sen ki Kzanlk kd[s]sn, Dergh-
muall'ma mektb gnderp Edirne'de
ve Yanbol'da evler basup katl-i nefs
iden harmlerden baz Kzanlk
kazsnda dutlup ve baz kadu vakit
iki nefer Yahdlern yollar baslup
ehir ve kura halk etrfa perkende
olup harmleri bulup biri kaup siri
dutlup irmen begi huzrnda ikrr-
meclis-i erde dah ikrr eyleyp tescl
olnup harmler sancak-begi sbasna
teslm olndukda harmlern bir avreti
mstakillen Trnovi kdsna hkm-i
erf alup gelp kaz-i Kzanlk'da
tefte r olndukda ehir ve kur
huzrlarnda olan huss takrr idp
harmlerden bess-i ekv idicek
kelmlar sg olnmayup harmlere
himyet olndukda vilyet halk bi-
esrihim mahfil-i era gelp ehl-i
fesdun haklarndan gelinmemekle,
hrsuz vilyeti dutup ml menl bizm
deildr, bu asl elh-i fesd aradan
gitmeyince vilyet emn zre olmaz diy
ikyet itdklerin bildrmisin. Eyle
olsa buyurdum ki:
Vardukda, arz olndu zre huss-
mezbr Trnovi kds hkm-i erfmle
mfetti tayn olnup varup tefte r
itdkde Mslmnlarun szini istim
itmeyp harmlere himyet itmise
yazup arz idesin.

1466 Zaim Hamza'ya: Divne Mehmed'i ele geirmesi hakknda.

Yazld. gnderilp ele gelmedin Sdde-i

demi Murd'a virildi. sadet'me arz eylemisin. Arz dah
F 25 Zi'l-kade sene 967 zayi oldun demn ilm itmein
buyurdum ki:
Zam Hamza'ya hkm ki: Mezkr her ne tark ile olur ise ele getrp
Bundan akdem sana Dvne Mehmed emr-i sbk mcebince teft eyleyesin.
nm kimesnenn tefti in hkm

[Yev]m's-sls f 27 Zi'l-kade sene 967 [19.08.1560]

Silistre kadsna: len Silistre Beyi Sinan'n muhalleft hakknda defter

1467 gnderilmesi ve sancan Silahdarlar Aas Nasuh'a tevcih olunmasna dair.

Yazld. Hliy zemete mutasarrf olup nzr-

Mehmed eleb demi Numn'a virildi. emvl olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn
Fi't-trhi'l-mezbr Mehmed zde kadruh Sdde-i
sadet'me mektb gnderp Silistre
Silistre kdsna hkm ki: Begi olan Sinn Beg fevt olup ekser-i
ZET VE TRANSKRPSYON
espb kalada mahfz olup tarada olan
espb dah yazlup hisra koylup ve
skin oldu evde olan espb dah
yazlup lkin voyvodalarnun dah
ekseri kul olup her biri hayl aka zabt
[idp] bu senenn dah mahsli
mteveff-i mrn-ileyhe tahvlinde
vk olup ve m-beyn olan bd-i hev
ve tahvlinde den mahsl ve sir
kullar ve espb ahvlin bildrmein
buyurdum ki:
Mteveff-i mrn-ileyhn eger
cz ve kll muhalleftdur ve eger
voyvodalar zabt itdi mahslidr ve
eger cebehnesidr ve kullardur ve
lbasan beyi ile lbasan ve Manastr kadlarna: ban kazasnda Peygamber
1468 Efendimiz hakknda saygszca konuan Hseyin'in suu tahakkuk ederse
hapsedilmesi hakknda.
Yazld.
Kethuds Sinn'a virildi
Fi't-trhi'l-mezbr.
lbasan begine ve kdsna ve
Manastr kdsna hkm ki:
Sen ki sancak-begisin, lbasan kds ile
mektb gnderp ban ? ( )
kazsnda ale ? ( ) nm karyede
mtemekkin olan siph olanlarndan
Hseyin nm kimesne h sebb-i Neb
1469 Karagz Paa Mderrisi Aleddin'e: Neccar sa kz olup Nib Hamza'nn
evine kaan Halime'nin ikrrnn bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi
F 2 Zi'l-hicce sene 967
Karagz Paa Mderrisi Aleddn'e
hkm ki:
Bundan akdem Neccr s-kz Halme,
evlerinden gaybet idp Nib Hamza
651
gayr nesi var ise mrn-ileyh
mberetiyle zabt idp her cinsi
mstakl defter idp kalada hfz idesin.
Nakr ktmr nesi var ise ketm
itmeyp defter olnup defterin
mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin. Sonra emrm ne vechile
olur ise mcebi ile amel olna. Sancak
dah sene seba ve sittn ve tisa-mie
Zi'l-kade'sinn yigirmi yedinci
gninden silahdrlarum agas Nash
dme izzuh'ya virilmidr. M-
beyn[de] olan mahsli dah mr in
zabt eyleyesin.
idp ve elfz- kfre mukrr olman
meclis-i era ihzr olnup tefahhus
olndukda h sebb-i Neb ve elfz-
kfr syledi hd-i udl ile sbit
olup mlhid oldun bildrmisin.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, huss- mezbr onat
vechile hakk zre teft tefahhus idp
gresin; mezkrun, h sebb-i Neb
idp elfz- kfr syledi vk ise
habs idp yazup arz eyleyesin.
evinde bulnup meclis-i era gelp
senn yanunda Hisr Beg-ol abn
yannda meclis-i erde ne vechile ikrr
itdi yazlup gnderilmek emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr kz, meclis-i
er-i erfde ne vechile ikrr itdin
eger sen ve eger mezkr abn vuk
ZET VE TRANSKRPSYON 652

zre yazup mhrleyp Sdde-i ketm itmeyp tamm yannuzda ne

sadet'me gnderesin. Amma ziyde vechile ikrr itmi ise yazup bildresin.

1470 Anadolu beylerbeyine ve Ktahya kadsna: Ad geen Halime'ye ait davnn

stanbul'da grlmesi iin alkallarn gnderilmesi hakknda.

Yazld. ruka sunup kazyyeleri anda fasl

Bu dah.
Anadol beglerbegisine ve Ktahya
kdsna hkm ki:
Neccr s-kz ile Dizdr-ol Mustafa
ve Abd ve brhm nm kimesnelern
davs grilmek in Ktahya kds
ile sana hkm-i erfm gnderilp
ahvlleri erile fasl olmadn kz
karndana teslm olnup mezkrlar
habsde kalup ve bu huss neye mncer
oldun arz dah olnmayup hliy
mdde olan rikb- hmynuma
olmadun bildrp Sdde-i
sadet'mde grilmesin bildrmein
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp bu
bbda mahbs olanlar ve Nib
Hamza'y yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin; tutup
gnderdn kimesnelere tenbh
tekd eyleyesin ki gaybet itdrmeyeler.
Bu hussn cevb nin tehr olnup
arz olnmad, an dah bildresin, tehr
itmeyp gnderesin.

1471 Malko beyine: Zacesne sancanda yeni yaplan parkan iin krk kiinin
gnderilmesi hakknda.

Yazld. kldan krk nefer ihrc olnmasn

Zacesne begi demi Cafer'e virildi.
F 26 Zi'l-kade sene 967
Malko Beg'e hkm ki:
Zacesne Begi Ferhd dme izzuh
mektb gnderp Pasarofa nm kala
kurbinde mceddeden bin olnan
parkan, memleket hfzna lzm
mhimm olup liv-i mezbrda olan
klun neferleri kalldr diy gayr
bildrmein buyurdum ki:
Varcak, sancauna mteallk olan
kalalardan parkan- mezbr in krk
nefer kimesne ihrc idp gnderp hfz
u hrset itdresin. Zikr olnan parkanun
hfz u hrseti mhimmtdandur.
Emrm zre tedrk idp her kaladan
ne mikdr nefer ihrc olndun defter
idp yazup bildresin.

1472 Mara beylerbeyine: Kapucuba Ahmed'in Kadzade'deki doannn teslimi

hakknda.

Yazld.
Mezkra virildi. Mara beglerbegisine hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 653

Hliy Dergh- muall'm kapuclar- teslim eyledin bildrmein

ba olan iftihr'l-emcid ve'l-ekrim
Ahmed zde mecduh'nun Kad-zde
Ahmed eleb dimekle marf
kimesnede bir cenh akr curas olup
Doanc-ba Mehmed Vel nm
kimesne, mr doandur diy alup sana
buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkr Kd-zde
vardukda tehr eylemeyp mrn-
ileyhn zikr olnan doann mezbra
teslm eyleyp irsl eyleyesin.

Anadolu beylerbeyine: Baz sipahilerin Konya muharebesinde

1473 bulunmadklarndan dolay alnan timarlar hakknda mevcud hkmlerin tedkik

ve arzna dair.
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi.
F 28 Zi'l-kade sene 967
Anadol beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem baz siphlern Konya
muhrebesinde bulnmad diy timarlar
alnup ol bbda beglerbegi arzlar
mcebince timarlar mukarrer olmak
in hkm-i erf virildinde timarlar
yoklama defterinde mevcd deildr.
Ana binen alnmdur diy arz
Semendre beyine ve Brdelen kadlarna: Mehmed Han'n zvornik'teki
itmidn. Hliy mezkrlar Sdde-i
sadet'me gelp muhrebe-i
mezbrede mevcd olman ferzend-i
ercmend olum Selm tle bekhu
cnibinden virilmi terakk hkmleri
ibrz itdkleri ecilden hkmleri ayn
ile sana irsl olnup buyurdum ki:
Vusl buldukda, zikr olnan hkmlere
nazar idp dah bu bbda cevbun ne ise
yazup bildresin ve hkmleri gir
mhrleyp gnderesin.

1474 haslar voyvodasnn ekiy ve hrsz yata olup olmadnn aratrlmas

hakknda.
Yazld.
Mehmed Hn Kethuds Pr Vel'ye virildi.
F 29 Zi'l-kade sene 967
Semendire begine ve Brdelen ve
lxviii kdlarna hkm ki:
Bundan akdem cenb- emret-meb
Mehmed Hn dmet melhi'nn
zvornik'de elinde olan nhiye-i
Gabavete hslar voyvodasiyn hrsuz
u harm yatadur diy Hseyin h
zde izzuh ile zvornik kds arz
itmein Sirem Sanca Begi Bayrm
dme izzuh ile Belgrad kds teft
eylemek in hkm-i erfm irsl
olnmd. El-hlet hzih mrn-
ileyh Mehmed Hn dmet melhi
mektb gnderp Sirem sanca begi ve
Belgrad kds ile baz mcer oldun
arz itmein huss- mezbrun teftin
size emr idp buyurdum ki:
Vardukda, tehr eylemeyp bu bbda
mrn-ileyh Sirem begine ve Belgrad
kdsna gnderilen hkm-i
hmynum alup ol hkm-i erfm
muktezsnca huss- mezbr siz teft
idesiz.

1475 Dukagin sanca Beyi Abdlbaki'ye: Ohri livasndaki asi kylerin halknn
cezalandrlarak o haklarndan gelinmesine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 654

Yazld. mezbrlara snup ele virmeyp mni

Ramazn Beg kethudsna virildi.
F't-trhi'l-mezbr.
Dukagin Sanca Begi Abdlbk
Beg'e hkm ki:
Hliy lbasan sanca begi mektb
gnderp mukaddem gret ve slh
fermn olnup Ohri'ye tbi olan s
karyeler, Dukagin nhiyesiyle hem-
snur olup ve ahlsiyle akvm akrib
olman ehl [] iyl ve davarlariyle
olduklarn arz itmein buyurdum ki :
Vusl bulcak, asl tehr itmeyp
sancaun askeri ile hzr u mheyy
olup mrn-ileyh cnibine nzr olup
haberlep dah anun gibi mrn-
ileyh zikr olnan slern zerine
vardukda firr itdr[meye]sin; anun gibi
ol cevnibe gelrler ise anun gibi ehl-i
fesdun haklarndan gelmek bbnda
gerei gibi muvenet eyleyesin.

1476 Silistre kadsna ve Nzr- Emvl zaim Mehmed'e: Silistre Beyi iken vefat eden
Sinan'n muhalleft hakknda.

Yazld. Sinn Beg'n muhalleftn zabt

Murtaz Kethud'ya virildi. eyleyesin, diy emrm olm idi. Hliy
F 29 Zi'l-kade sene 967 Akkerman begi Hseyin dme izzuh
vrisi oldun bildrilmein buyurdum
Silistre kdsna ve Nzr- emvl ki:
Zam Mehmed'e hkm ki: Anun gibi vekl gnderp hakk- erin
Bundan akdem sana hkm-i erfm taleb iderse teslm eyleyesin.
gnderilp Silistre Begi iken veft iden
Peuy Beyi Mehmed Bey'e: Vezir Rstem Paa'nn bakasnn hizmetine alnan

1477 hizmetisinin Semendire alay beyine teslim edilmesi hakknda.

Yazld. iclleh'nun Otc Hurrem nm olann

Usta hsm Mehmed avu'a virildi.
F 27 Zi'l-kade sene 967
Peuy Begi Mehmed Beg'e hkm ki:
Hliy Peuy siphlerinden olup Arslan
Beg voyvodas olan Hurrem, Vezr-i
azam Rstem Paa edmallh
ayardup alup gitmein buyurdum ki:
Mezkr her kandeyse ele getrp zikr
olnan olan alup Semendire Alay-
begisi Mustafa'ya teslm eyleyesin ki,
bu cnibe sl ide ve mezkr voyvoda,
olan ayardup elinde bulndun arz
idesin.

Kefe beyine, kadsna ve nzra: Ktlk sebebiyle gelen Tatarlarn esir diye satn

1478 alnmamas, Tatarlarn girmesine msaade edilmemesi hakknda.

Yazld.
Ademi Kaytas'a virildi. Kefe begine ve kdsna ve nzra
F 2 Zi'l-hicce sene 967 hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Kadm'l-eyymdan Kefe cnibinden
Tatar esr gelmi deil iken hliy kaht
sebebi ile ol cnibe gelen Tatar tifesin
baz kimesneler icre tarkyla ve baz
dah satun aldum diy iskelede pen-
yek virdm diy temessk ibrz idp
ehl-i slm getrp bey itmee
mberet itdkleri ecilden anun gibi
bulnan Tatar esrleri ellerin alup
klliyyen hals olnmdur. mdi,
imdiye dein bir zamnda bu makle
ehl-i slm Tatar esr gelmi olmayup
imdi, sizin ihmliniz mcerred zabt u
rabt- memleketde adem-i
iktidrnuzdandur. Bu makle hilf-
er vaz sudr itmidr. Bu bbda
mcib-i itb olmszdur. Buyurdum
ki:
Bade'l-yevm bu hussda her birinz
bi'z-zt mukayyed olup anun gibi Tatar
tifesinden eger icre ile ve eger bey
[u] ir tark ile bir ferde Tatar
aldurmayup ve bey itdrmeyp ve
gemi ile eger mahrse-i stanbul'a ve
sir memlike alup gitmee komayup
gerei gibi iskeleyi zabt eyliyesin. Bu
bbda sir Memlik-i mahrse'de vk
Foa ve Nevesin kadlarna: Memleketin ihtiyac var iken Dobrovnikliye ve
1479 emre mugayir olarak kffra mahsul verilmemesine dair.
Yazld.
Sa-ulfecilerden Mehmed'e virildi.
F 27 Zi'l-kade sene 967
Foa ve Novesin kdlarna hkm
ki:
Novesin kds mektb gnderp
Novesin kazsna tbi Gable (?) nm
iskelede Dubrovnik keferesi
taraflarndan mmlese tarkyle milh
frht eyleyen ey Ayo Ayolastin-i
lan ile iskele-i mezkre emnleri in
cemm-i gafr meclis-i er-i erfe
gelp eyitdiler ki: Her zamn iskele-i
mezkre milleriyle Dubrovnikller
mttefik olup zikr olnan iskeleye bey
olnmaa gelen tereke klliyyen
655
olan iskelelere ve yallar beglerine ve
kdlarna mekked ahkm- erfe
gnderilp tenbh tekd olmdur ki
her kim ki anun gibi Tatar tifesin
getre, asl mecl virmeyp elinden
alup kendye siyset olmak emr
olmdur. Sen ki sancak-begisin ve
kdsn ve nzrsn; yle bir dah
Memlik-i mahrse'mde Kefe'den
gelmi kimesnenn elinde Tatar esri
bulna, asl bir ferdn zri makbl
olmayup eedd-i siyset ile her birinz
siyset olnmak mukarrer bilp ana gre
basret zre olup asl bir cnibe ol
makle Tatar esrin germeyesin;
iskeleleri ve sir maberleri gerei gibi
zabt idesin ve imdiye dein ne mikdr
Tatar esri gep ve kim alup ve kimden
alnup ber cnibe gemidr, defter
idp mhrleyp Sdde-i sadet'me
gnderesin, bu huss sir umra kys
itmeyp gaflet zre olmayasn; yle ki,
bade'l-yevm eger mahrse-i stanbul'a
ve eger sir yire Tatar esri kdu
istim olna, yazu ve mazleminz
kend boynunuzadur, bilmi olasn.
Dubrovniklye aldurup ellerinde emr
vardur diy liv-i Bosna'dan ve liv-i
Hersek'den gelen terekeyi rencber
tifesine ve etmekcilere aldurup miller
celb-i ml in Dubrovniklye aldurup
der-anbr itdklerinden sonra harb
vilyetden gelen gemilere virp
memlik-i adya tereke ve zd
zevde virp knn- Pdihye
muhlif iler iderler. Bu sebebden
liv-i mezbrda nie kimesne cel-y
vatan idp diyr- uhrya gitmilerdr.
yle ki, ber-karr- sbk miller ile
Dubrovnikller mttefik olup celb-i ml
in klliyyen gelen terekeyi
Dubrovnikl'ye aldurup ve iskeleye
ZET VE TRANSKRPSYON 656

gelen terekeye kendleri narh vaz Dubrovniklye virilen emr-i erfde

eyleyeler, ml- mrye gadr noksn
olmak mukarrerdr diy kelimt
eylediler. Fi'l-vk iskele emnleriyle
Dubrovnikl mttefik olup celb-i ml
in klliyyen gelen terekeyi
Dubrovniklye aldurup der-anbr
itdklerinden sonra derydan gemi
geldkde el altndan Dubrovnik'e gider
diy harb vilyete gidp ve ml-
Pdih ile ticret idp iki yz ve
yz bin akalk tereke satun alup
havsdan olan kurda saklayup hufyeten
harb vilyete virp bu bahne ile ml-
firvn tahsl idp eger Venedik'dr ve
eger sir memlik-i addur cmlesine
zd zevde virp kbel-i erden
tenbh olndukda iskeleye ziyn idersiz
diy cevb virp memn olmaduklarn
bildrmisin. mdi, bu bbda
vilyetde mzyaka yoise diy kayd
olmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup memlekete lzm iken
min-bad Dubrovniklye ve emre
mugyir kffra tereke virdrmeyesin.
Zikr olnan emnler dah anun gibi
tereke alup der-anbr itmi midr? Ne
mikdr tereke almlardur ve kffra
virdkleri dah vk midr, nicedr?
Hakk zre grp dah ahvllerin
mufassal yazup bildresin ve bi'l-fil
dah der-anbr terekeleri var mdur, ne
mikdr, hs terekesinden midr, arz
olndu gibi mi alnmdur? Bildresin.
Bir vilyete lzm iken eger adya ve
sir Dubrovniklye ve gayrya tereke
bey itdrmeyesin.

1480 Yoros kadsna: amlk kynde Msr Beylerbeyisi skender Paa'nn

yaptrd camiye vakfettii pereme hakknda.

demine virildi. bzr peremesi vakf idp har kimesne

F 3 Zi'l-hicce sene 967 dah pereme alup iletmeye diy hkm-i
erfm taleb itmein buyurdum ki:
Yoros kdsna hkm ki: Mrn-ileyh cmiine vakf in
Bundan [akdem] Msr Beglerbegisi olan pereme tayn itdkde kimesne mni
emr'l-meri'l-kirm skender dme olmayup arz itdi zre har kimesne
ikblh Sdde-i sadet'me mektb bzr peremesi kullandurmaya.
gnderp taht- kaznda amlk nm
karyede hliy bin itdi cmie bir
Karaman beylerbeyine: Karaman avularndan Konya'da sakin brahim

1481 avu ile reys arasndaki nizn halli srasnda, kaan brahim avu'un
buldurulmas hakknda.
Yazld. nizlar huss in emr-i erf virilp
Yaylack nm karyeden Hac Mahmd'a virildi. grilmek zre iken mezbr gaybet
F 13 Zi'l-hicce sene 967 itdin arz itmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezbr hufyeten
Karaman beglerbegisine hkm ki: tetebbu u tecesss idp ele getrp
Ferzend-i ercmend olum Selm tle yarar demlere koup mrn-ileyhe
bekhu lalas iftihr'l-meri'l-kirm irsl idesin, mezbr ele getrmek
Mustafa dme izzuh mektb gnderp bbnda dakka fevt itmeyesin. Eger
Karaman avularndan olup Konya'da bir tarkla hkm ihrc iderse elinden
skin olan brhm avu timar alup mhrleyp Sdde-i sadet'me
reysiyle m-beynlerinde olan gnderp kendyi kayd bend ile
ZET VE TRANSKRPSYON 657

emrm zre mrn-ileyhe teslm idesin.

1482 Diyarbekir defterdarna: Mardin'deki yzelli bin akalk ifrazn mri iin
zaptolunmas hakknda.

Yazld.lxix Vusl buldukda, tehr itmeyp zikr

olnan ifrz yarar demler tayn
Diyrbekr defterdrna hkm ki: eyleyp mr in zabt itdresin.
Hliy Mardin'de olan yz elli bin aka
ifrz mr in zabt olnmasn emr idp
buyurdum ki:

1483 Biga beyi ile Ezine ve Biga kadlarna: Kazda necei'nde eve girip mal ve
para alanlarn aratrlmas hakknda.
Yazld.
Beg demi Mustafa'ya virildi.
F 2 Zi'l-hicce sene 967
Biga begine ve Biga ve Ezine
kdlarna hkm ki:
Sen ki sancak-begisin mektb gnderp
Kazda neciinde Cmi
mahallesi'nde bir htnun evi alup
altun ve akas ve nie espb serika
olnup maznnalar Mehmed ve
Muharrem ve Hasan ihzr olndukda
ayn ile bulup espblarn ve erklerin
ikrr idp Mehmed'n ve Hasan'un
ahvl ahl-i mahalleden sl
olndukda kaz ve tavuk ve aka serika
ider ve eve girr diy iidrz; sbk
Mehmed nm kimesneyi lt- harb ile
yoldalariyle kollayup Mslimnlar
hals eyleyp sbk teft olnmak in
mezbrlar habsden kefle virilp
Mehmed ve Hasan kefli ile gaybet idp
ve mezkr Muharrem habsde
bulnman kazyyelerinn sret-i
sicilleriyle mezkr Muharrem'i Sdde-i
sadet'e gnderdn bildrmi. mdi,
mezkrlar dah ele gelp ahvlleri teft
olnup erile lzm gelen mahallinde
icr olnmasn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, ol gaybet idenleri
kefllerine ve yataklarna ve duraklarna
bi'l-cmle erile buldurmas lzm
olanlara buldurup ahvllerin er zre
grp zerlerine her ne zhir olursa
erile lzm geleni mahallinde icr
idp yirine koyasn. Muhtc- arz olan
bildresin ve bunun emsli yararl
sbit olanlar kefle virilmee bis
nedr? Kd m virmidr ve senn
cnibnden mi virilmidr? Her kim
kefle virmi ise anlara teklf idp
bildresin.

1484 Tamevar beylerbeyine: Tamevar avularnn gnderdii defter mucebince

mahll gediklerin tevcihine dair.

Yazld. eylemisin; gelp vsl old. Buyurdum

Hseyin avu'a virildi. ki:
F 22 Zi'l-hicce sene 967 Min-bad ol defter mcebince vk
olan mahll avuluk gedin tevch
Tmvar beglerbegisine hkm ki: eyleyesin.
Hliy otuz be nefer Tmvar avu-
larnun mhrl defterin irsl
ZET VE TRANSKRPSYON 658

[Yev]m's-sebt f 3 Zi'l-hicceti'l-mbreke sene 967 [25.08.1560]

1485 Diyarbekir beylerbeyine: Musul Beyi ah Kulu'nun haslarndan kalan ifraz ile
Mardin'deki ifrazn mr iin zaptedilmesi hakknda.

Yazld. olan yz elli bin akalk ifrzun dah

Husrev Beg'e virildi.
F [yev]m-i mezbr
Diyrbekr beglerbegisine ve
defterdrna hkm ki:
Hliy Ruha sanca bedeli ile Musul
Sanca Begi olan kdvet'l-meri'l-
kirm Hac h-kul dme izzuh'ya
icml mcebince liv-i mezkrun
hslarndan mrn-ileyh bedelin alup
bk ifrz mr in zabt ve Mardin'de
mr in zabt olmasn emr idp
buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp sen ki
beglerbegisin, icmlden liv-i
mezkrun hslar sretin mrn-
ileyhe viresin ki ana gre sancak-
beginden bk kalan ve Mardin'de
olan mrye zabt in yarar demler
tayn eyleyp mr in zabt eyleyesin.

1486 Bodan voyvodasna: Erdel Kral stefan'n adam olan Kse Mihal'in evinde
yaplan zararn demesine dair.

Dragoman Ferhd'a virildi. denl ziyn eyledm diy mektb

Fi't-trhi'l-mezbr
Bodan voyvodasna hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i erfm
gnderilp Erdel Kral stefan Kral'un
demi Kle Mihal'n sbk vilyet-i
Erdel'e vardunda evine konlup bin
altundan ziyde zarar oldukda anun gibi
vk ise idenlere tazmn itdrp hakkn
viresin diy emrm olm idi. Ol bbda
mektbun vrid olup mezbrun evi bana
konak tayn olnmd diy
bildrmisin. mdi, mezkr Kle Mihal
Sdde-i sadet'me gelp Bodan
voyvodasna konak tayn olnan benm
evmn kurbinde idi. Benm evme
fuzl gelp konup bunca zarar u ziyn
eylemidr. Kendye dah hilf- vk
bhtn eyleyp hin oldun in bu
gnderdn bildrmein buyurdum
ki:
Vardukda, tehr eylemeyp bu hussa
ihtimmla mukayyed olup gresin,
mezkr Kle Mihal'n evine konup
zarar ziyn eyleyenler her kim ise
stne-i sadet'me olan ubdiyyetn
muktezsnca mezbra itdkleri zarar u
ziyn b-kusr tazmn itdrp bir dah
bu bbda Sdde-i sadet'me ikyet
itdrmeyesin ve mezbrun hakk b-
kusr ed olndun yazup bildresin.
yle ki; bu defa hakk virilmeyp
taalll olna, Kral- mrn-ileyhe
hkm-i erfm virilp anda grilmek
mukarredr. Ana gre mukayyed olup
m-beynde olan ahd emna mugyir
vaz sudrndan hazer eyleyesin.

1487 Erdel'e kadar yol zerindeki kadlara: Erdel Kral stefan'n avdet edecek
adamnn selmetle ulatrlmas hakknda.
Yazld. Erdel'e varnca yol zerinde vk
Bu dah. olan kdlara hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Hliy vilyet-i Erdel Kral iftihar'l-
milleti'l-Meshiyye stefan Kral'un
stne-i sadet'me harc ile irsl
itdi ilisi gelp harc teslm eyleyp
hdmet-i risleti kem-yenbag ed
idp iczet-i erfm virilp Kral-
mrn-ileyhe iki at alup gitmek in
iczet virilmein an almdur.
Buyurdum ki:
Nibolu, Rusuk ve dier Tuna yallar kadlarna: Erdel Kral stefan'n
1488 adamlar olan ve memlik-i mahrseye gelip giden tccarlarn metalarna mani
olunmamas hakknda.
Yazld.
Dragoman Ferhd'a virildi.
F 2 Zi'l-hicce sene 967
Niebol ve Rodoscuk ve Vidin ve
sir Tuna yallarnda vk olan
kdlara ve Havss- Hmyn
emnlerine hkm ki:
Hliy Erdel Kral stefan Kral Sdde-i
sadet'me dem gnderp
bzergnlar ticret tark ile Memlik-i
mahrse'me gelp gitmel olduklarnda
metlarna iskelelerde mni olduklarn
arz itmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, gresin anun gibi
mrn-ileyh Kral'un bzerganlar
ticret tark ile Memlik-i mahrse'ye
1489 Kprl kadsna: simleri bildirilen baz celeblerin stanbul'a gnderilmesi
hakknda.
Yazld.
avu-bana teslm olnd.
F 27 Zi'l-hicce sene 967
Kprl kdsna hkm ki:
Kaz-i mezbra tbi umran nm
karyeden Niko veled-i Aryan nm
celebn ve kaz-i mezbra tbi
Radofca nm karyeden Pop veled-i
Nikola nm celebn ve yine kaz-i
659
Her birinzn taht- kazsna dhil
olurlar ise kend ve demlerine ve
bindi brgrine hilf-i er kimesneyi
dahl itdrmeyesin. Amm hrice at alup
gitmek memnudur. ki atdan gayr ve
bindi brgr olup emre mugyir iki
atdan ziyde at alup gitmeye.
gelp gitmel olduklarnda alduklar
metlarndan at ve sir te cnibe
gitmek memn olmayan metlarnun
det knn zre gmrklerin ed
itdklerinden sonra kend hlinde olup
ticret tark ile gelp giden tcirlerine
hilf- er u knn kimesneyi dahl
itdrmeyesin ve arz eyledi taht-
hkmetinzde akalar ile satun alup
gitdkleri yapalarna dah mni
olurlar imi, an dah gresin; kadmden
yapa virilmek memn olmayup
virilgelmi ise kadmden virilgelen
met almak istedklerinde olgelene
mugyir dahl itdrmeyisin.
mezbrede Arabiye ? ( ) nm
karyeden Nefle veled-i Petri nm
celebn ve smca ? ( ) nm
karyeden Nikola veled-i Berli nm
celebn ve karye-i allar'dan Mehmed
b. Hamza nm celebn ve karye-i
Arbihisne ? ( )'den Popo veled-i
stoyko nm celebn ve karye-i
Bodos'dan Popo veled-i Mano nm
ZET VE TRANSKRPSYON 660

celebn ve karye-i Vodoran Niko celeblern sricileri drs nm srici

veled-i Doyko nm celebn ve karye-i
Gzenk'den ? Noyo veled-i Acunko
nm celebn ve karye-i Gdel'den Niko
veled-i Barat nm celebn sricileri
olan Uraz nm srici ve yine kaz-i
mezbrede Basteri nm karyede
Nikola veled-i Balfor nm celebn ve
yine kaz-i mezbrede karye-i
Dranik'de Vanu veled-i Petri nm
Sdde-i sadet'me gnderilmesin emr
idp buyurdum ki:
Varcak, tehr terh itmeyp
mezbrlar her kande ise ele getrp
yarar demlere koup Sdde-i
sadet'me gnderesin. Ve
gnderdn kimesnelere gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin ki, getrrken
gaybet itdrmekden hazer ideler.

1490 Mamervan Beyi Mirza Ali Bey'e: Mektubu alndna ve sancan

muhafazasnda gayretli ekilde hareket eylemesine dair.

Yazld. malm- erfm olmdur. Buyurdum

Bunun mektb Paa hazretlerindedr. Bu
vechile diy Hasan eleb'den tezkire
gelmidr.
Mamervan Begi Mrz Ali Beg'e
hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp baz huss ilm itmisin.
Her ne dimi isen al-vechi't-tafsl
ki:
Sancaun hfz u hrsetinde ve
memleket vilyetn emn emn ve
rey v ber[y]nun refhiyyet
itminn bbnda mcidd merdne
olup malmun oldu ahbr- sahhay
ilmdan hl olmayasn.

1491 Sivas'a kadar olan kadlara: Satlmak zere Bursa'ya getirilmekte olan
koyunlarn stanbul'a sevk edilmesi hakknda.

Yazld. kethudlarndan Divne-olan-ol ve

Bu hkm gitmeyp Bol begine yazlmdur.
Anun gibi ol cnibe gelrse stanbul'a gn-
deresin diy avu olanlarndan Mehmed'e
virildi.
F 29 Zi'l-kade sene 967
Mahrse-i stanbul'dan Sivas'a
varnca yol zerinde vk olan
kdlara hkm ki:
Hliy Diyrbekr beglerbegisi dme
ikbluh mektb gnderp Alos
baz kethudlar kend ihtiyrlariyle
Burusa cniblerine bey eylemek in
on be binden ziyde koyun ile
gnderilp henz Sivas'a ve orum'a
ancak varmlardur diy bildrmein,
imdi, mahrse-i stanbul'da et bbnda
mzyaka olup zikr olnan koyun
mahrse-i mezbreye gelmesin emr
idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda her birinz
mukayyed olup zikr olnan koyun her
ZET VE TRANSKRPSYON
birinzn taht- kazsna dahil olur ise
mahrse-i mezbreye gndermeyp
1492 Arab Defterdar Murad elebi'ye: Emirsiz verilen gedik ve terakkilerin kabul
edilmemesine dair.
Yazld.
Pr eleb'ye virildi.
F 2 Zi'l-hicce sene 967
Tekrr yazlup Erzurum kullarndan abn'a
virildi.
F 3 Zi'l-hicce sene 967
Tekrr abn yazd.
Arab Defterdr Murd eleb'ye
hkm ki:
Bundan akdem hkm-i erfm gnde-
rilp Erzurum'dan gelen havle
defterlerinde emre mugyir virilen
gedk ve terakk kabul olmayup olan
gedk ve ulfe terakksi salnmaya
diy emr olm idi. Ol emr-i erfm
Yemen beylerbeyine: Yemen'de sancak tasarruf eden merya salynelerine
1493 mukabil verilen baharlardan gmrk alnmamas iin ellerine tezkire verilmesi
hakknda.
Yazld.
Msr avularndan Pervne avu'a virildi.
Bu bbda erf'e yazlan hkm dah buna
virildi.
F 6 Zi'l-hicce sene 967
Yemen beglerbegisine hkm ki:
Anda Yemen'de sancak tasarruf iden
merya slynelerine duta bahr
virilp zikr olnan bahr cedd
getrdklerinde Mekke-i Mkerreme
erfi tarafndan ve sir men
cnibinden gmrk taleb olnurm.
Anun gibi sliynelerine duta virilen
1494 Vize kadsna: Hssa gemilerin levzm iin gerekli aalar kesenlerin
bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Galata emnine virildi.
F 20 Zi'l-hicce sene 967
661
tenbh tekd idesin ki doru
mahrse-i stanbul'a getresin.
kem-kn mukarrerdr. Hliy
Erzurum'da baz kimesnelere emirsz
gedk ve terakk virildi istim
olman, her kime virilmise sreti
gnderildi. Buyurdum ki:
Hliy gelen havle defterlerine nazar
idp gresin; anun gibi mezkrlara
emre mugyir gedk ve terakk
virildi mukarrer olup gelen defterde
ulfeleri virilp salnmsa zikrolnan
defterleri mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin. Ve min-bad
emirsz virilen eger gedkdr ve eger
terakkdr kabul itmeyesin.
bahrdan mrn-ileyh erf tarafndan
men cnibinden dahl olnmamak in
hkm-i erfm virilmidr. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, her birine
slynelerine duta ne mikdr bahr
virilr ise ellerine tezkire veresin ki
cedd gndermel oldukda ol tezkireyi
ibrz ideler ki slyneleriyn virilen
bahrdan tezkire mcebince gmrk
taleb olnmaya. Amm slynelerine
duta bahr virilenden ziyde tezkire
virmeyesin.
Vize kdsna hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 662

Mektb gnderp hssa gemiler itdklerinde memn olmayup teadd

levzmiyn taht- kaznda vk olan
dalarda yarar aaclar kormak in
korc tayn olnm iken siph ve
yenieri ve reslerden baz kimesneler
gelp aa kesp korclar men
itdklerin bildrmisin. Buyurdum ki:
Vardukda, anun gibi kornmas fermn
olnan yirlerde emre muhlif eslemeyp gep
aa kesen kimesneler kimler ise arz idesin.

[Yev]m'l-ahad f 4 Zi'l-hicce sene 967 [26.08.1560]

skdar ve Yalakbd kadlarna: Hersek yaknnda sipahi olanlarndan

1495 Dede'nin evini soymakla maznun olanlarn durumlarnn tahkiki hakknda.

Yazld. kimesneler in ahl-i karye dkkn

Sultn Selm hazretlerinn ulfecilerinden
Pr'ye virildi.
F 9 mh- mezbr
skdar ve Yalak-bd kdlarna
hkm ki:
Sen ki Yalak-bd kdssn, mektb
gnderp siph-olanlar zmresinden
Dede zde kadruh'nun evi cemati
Hersek kurbinde yatduklar gice hayl
espblar serika olup teft in
Dergh- muall avularndan
Mahmd avu mberetiyle hkm-i
erf vrid olup maznna tayn olnan
Hseyin habs olndukdan sonra baz
kimesneler gelp espb bulnd diy
haber virmekle vekl-i harc lys'a kefli
virilp hliy teftde gaybet itmekle
bulnmasn teklf olnup ve bundan
gayr brhm ve Seyd Arab ve Mrsel
ve Glci Ali ve Ramazn nm
aldukda bunlardan zann iderz diyp
habs olnduklarndan sonra gir ahl-i
karye ta[le]bleriyle yarar kefllere virildi
diy bildrmisin. Eyle olsa buyurdum
ki:
Vusl buldukda, ihzr- husam klup
gaybet idenleri kefllerine ve bi'l-cmle
erile buldurmas lzm mhimm
olanlara buldurup getrp bir defa
erile fasl olm dav deil ise ber-
mceb-i er-i kavm teft tefahhus
idp gresin; kazyye arz olndu gibi
ise bi-hasebi'-eri'-erf sbit zhir
olnanda erile lzm geleni yirine
koyasn ve ol ehl-i karye, alan
dkkn bunlardan zann iderz didkleri
kimesneler dkkn aduklar mukarrer
midr, mseccel olm thmet-i
sbkalar var mdur? Yazup bildresin.

1496 Edirne kadsna: Edirne'de yaplmakta olan cmi-i erf ve imretin suyunun
ktan evvel temini hakknda.

Yazld. Edirne kdsna hkm ki:

avu-bana virildi. Mektb gnderp bin olnan cmi-i
F 18 Zi'l-hicce sene 967 erf ile imret-i mire in dolab hafr
B-hatt- erf. olnmasna emr-i erf vrid olup ber-
mceb-i emr-i l-n mberet olnsa
ZET VE TRANSKRPSYON 663

yevm on be aka harc olup dim
teevvden hl olmayup lkin cmi-i
erfden bin drt yz zir bad yirde
iki lle su bulnup vakit fevt olmak
ihtimli ile getrilmesine mberet
olndun bildrmisin, malm-
erfm old. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp onat
vechile ikdm ihtimm idp k
basmadn getrdp itmm- maslahat
itmek bbnda gerei gibi mukayyed
olasn ve ne zamnda mberet idp ne
vakte dein itmma iridin yazup
bildresin.

[Yev] m's-sls f 6 mh- Zi'l-hicce

sene seba ve sittn ve tisa-mie [28.08.1560]

1497 Alacahisar beyine: Akkirman Beyi Hseyin Bey ile haberleip lzumuna gre
hareket etmesi hakknda.

Yazld. kasabaya karb yirde asker halk ile

demi Mustafa'ya virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr
Alaca-hisr begine hkm ki:
Mektb gnderp vrid olan hkm-i
erf mcebince sancauna mteallk
olan zuam ve siph ve klca yarar
siph-zdelerle mkemmel klup
Plevne nm kasabaya gelindkde
Silistre Begi iken fevt olan Sinn
Paa'ya mektb ve dem gnderp
mahall-i cemiyyeti tefahhus itdnde
dmen teskn old ve bu cnibler
ziyde kahtlkdur, asker ve vilyet
mzyaka ve mzhame grmek
mukarrerdr. [He]mn ol cniblerde
mnsib olan yirde oturup bu cnibe
muntazr olasn ki bu hussda emr-i
erf ne yzden vrid olursa anunla amel
olnur diy cevb virmein sen dah
Niebol sancanda Lofa nm
cemiyyet zre oldun ve vilyetde zd
zevde kall olup mzyaka
ekildin ve mrn-ileyhn veft
itdin bildrmisin. mdi, buyurdum
ki:
Vusl buldukda, yine sancauna
mteallk asker halk ile kem-kn
cemiyyetde olup Akkerman Sanca
Begi Hseyin dme zzuh ile
haberlep anun gibi ol cniblerde
hdmet vk olup varmak lzm gelrse
asl tehr terh itmeyp varup irip
tekml-i maslahat idp mahal iktiz
itdine gre dn bbnda ve devlet-i
ebed-peyvendme mteallk olan
cumhr- umrda mcidd merdne
olup hdmetde bulnasn ve askeri
gerei gibi zabt idp rey v beryya
tecvz tetvl itdrmekden ihtiyt
idesin.

Midilli kadsna: Midilli Beyinin Kaymakam skender'in Frenk olmasndan

1498 dolay kendisindeki eyann alnarak muhafazas ve kendisinin hapsedilmesine

dair.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Usta hsmna virildi.
F't-trhi'l-mezbr.
Midill kdsna hkm ki:
Bi'l-fil liv-i mezkr begi olan
Mustafa dme zzuh'nun kethud ve
sanca hfz in Kim-makm olan
skender, Freng olup mrn-ileyhn
mecrh oldun istim itmek ile firr
itmek ihtimli olup Sakz'a varup gelp
ve gh hareket zre oldu istim
olnman buyurdum ki:
Mekke-i Mkerreme erifine: Yemen'deki mer ve kullarn salynelerine
1499 mukabil verilen baharlardan gmrk resmi alnmamas hakknda.
Yazld.
Msr avularndan Pervne avu'a virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr
Mekke-i Mkerreme erfine hkm
ki:
Hliy Yemen'de olan mer kullarum
Sdde-i sadet'me dem gnderp
slynelerine duta virilen bahr bey
eylemek in gnderp Cidde'ye
geldkde sizn cnibnzde dah resm
taleb olnurm. mdi, gmrk ve resm
tccr tifesinden alnur beglern
1500 Akkirman kadsna: Ktlk sebebi ile gelen Tatarlarn esir olarak satlmalarnn
men edilmesi hakknda.
Yazld.
Sleymn avu'a virildi.
F 14 Muharrem sene 968
Akkerman kdsna hkm ki:
Sene-i sbkada kaht sebebi ile baz
Tatar tifesi gelp Kefe cniblerine
dkilp baz kimesneler zikr olnan
tifenin ehl [] iyllerin icre tarkyla
ve kimi beslemek zre alup getrp ol
vilyetlerde bey itdkleri istim olnup
mahrse-i stanbul'a dah gelp bey
itmek istedklerinde ehl-i slm idkleri
664
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup gresin, anun gibi ihtiml var ise
eger mrn-ileyhin sanca
mahslinden ve eger esrlerinin bedel
akasndan ve sir cermesinden
mezkrun zabtnda her ne var ise sir
demleri ve ayn- vilyet
mahzarlarnda alup kabz eyleyp eger
aka ve sir her ne alnur ise defter
idp mhrleyp defteri ile kalada
haznede gerei gibi zabt eyleyp ve
kendyi dah habs idp arz idesin.
Gaflet ile gaybet itdrmekden hazer
idesin.
vazfelerine duta virilenden alnmak
ciz deildr. Bu bbda anlara hkm-i
erfm dah gnderilmi. Gerekdr ki
vardukda, stne-i sadet'mde olan
vfr- ihlsunuz mcebince bu hussda
mukayyed olup mrn-ileyhim begler
kullarumun slyneleriyn virilp anda
Cidde'ye gelen bahrdan ki slyneleri
in virildine beglerbeginden
temesskleri mcebince slyneleriyn
virilen bahrdan gmrk ve resm diy
nesne taleb itdrmeyesin.
malm olman cmle anun gibiler
shiblerinden alnup hals olmdur.
mdi, eyym- adlet-encmumda anun
gibi ehl-i slm hilf- er bey u ir
olmaa rz-y erfm yokdur.
Buyurdum ki:
Bu bbda bi'z-zt mukayyed olup ol
cevnibi dah gerei gibi zabt idp anun
gibi Tatar tifesinden ehl-i slm
getrp bey idenleri ve alanlar
muhkem tedb idp dah bulnan ehl-i
slm Tatar ellerinden alup tlk idesin.
Satun aldum, elmde temessk vardur
ZET VE TRANSKRPSYON 665

didklerine amel itmeyp Tatar tifesi Mslimn Tatar esrlerin alup

her kimde bulnur ise hals idesin. satdurmayasn.
yle ki, bade'l-yevm ol cevnibde gir
Tatar tifesi gelp bey olna, asl
-1500/ a-
zrinz makbl olmayup mukab Yazld
olman mukarrerdr. Ana gre tedrk Bu hkm dah gitmidr. Bundan aaada
idp her kimde bulnursa alup hals tekrr kayd olmdur. Bu mkerrerdr.
eyleyp ve min-bad anun gibi Bir sreti Burusa kdsna.

1501 Aclun kadsna: Aclun beyinden ikyeti hvi arzuhal zerine tahkikat icra ve
arz edilmesi hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, gnderilen arz- hle

Aclun kdsna hkm ki:
Hliy Aclun beginden ikyet olnup
arz- hl sunlman sreti ayn ile ihrc
olnup sana gnderilp shhati malm
olmak lzm olman buyurdum ki:
nazar idp dah tahrr olnan mddeleri
tamm malm idinp vk midr?
Hilf- vk midr nicedr, sahh olan
kangsdur ve gayr vk olan nedr?
Malmun olan shhati ve hakkati
zre muaccelen yazup Sdde-i
sadet'me ilm eyleyesin.

1502 Bodan voyvodasna: Koyun iin gelen celeblere yardm olunmasna dair.

Yazld. celeblere akalar ile koyun ve sr

Bodan voyvodasna hkm ki:
Dergh- sadet-destgh'uma mektb
gnderp koyun hussn bildrmisin.
Her ne dimi isen malm old. mdi, et
huss ehemm-i mhimmtdandur.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup koyun ve sr almak in varan
almalu olduklarnda gerei gibi
muvenet mzheret idp bir vechile
tedrk idesin ki koyun ve sr bbnda
mzyaka lzm gelmeyp ve reyya
dah teadd olmayup dger bahne ile
alalar ve Erdel'den irsl olnan Bodan
kfirinn dah hakkndan gelinmidr.
yle bilesin.

[Yev]m'l-hams

Badad beylerbeyine: Musul reysnn avrz ve nzllerini ve saireyi

1503 Diyarbekir tarafna eda ettiklerinden Badad semtine hizmet teklif edilmemesi
hakknda.
Yazld. Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Badad kullarndan Keyvn'a virildi. Mektb gnderp Musul sancanda
F 19 Zi'l-hicce sene 967 reys Badad'a tbi olup Bagdd'a
mteallk hdmet vk oldukca eger
ZET VE TRANSKRPSYON 666

tamr-i kl ve eger krekcidr ve sir Vusl buldukda, anun gibi avrz ve

levzm mhimmta istihdm olnup
ve avrz ve nzl vk oldukda
Diyrbekr'e srdrp; iki cnibe hdmet
itmee iktidrmuz yokdur diy acz
zhr eyledklerin arz eylemisin. mdi,
buyurdum ki:
nzllerin ve sir vk olan
hdmetlerin Diyrbekr tarafna ed
itdklerinden sonra Bagdd semtine
hdmet teklf itdrmeyesin.

1504 Arboz kadsna: Yakalanan casus gemisinden alnan esirlerin zincire vurulup
kaptana teslim edilmesi hakknda.

Yazld. firkate donadup dil almaa gnderdkde

Kethud'ya virildi. Kzlhisr nhiyesinde firkate ile
Yakamu nm zimm kulauzlaryla
F 19 Zi'l-hicce sene 967
girift olnup resleri Sdde-i
sadet'me gnderildi ve sir kefere
Ariboz kdsna hkm ki:
Ariboz kalas'nda habs olndun
Hliy mektb gnderp ibu sene
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
967'de kan donanma-i hmyn
Vusl buldukda, anda habs olnan
akabince elli kta kadrga dah kmak
kfirleri muhkem kadunaya urup gerei
zre oldu kffr- hksr vilyetinde
gibi hfz idp habsden tlk itmeyp
yi olman vukn ve adem-i
donanma-i hmyn geldkde
vukn ve azmetleri ne cnibe oldun
kapudana teslm eyleyesin ve ne mikdr
malm idinmek in Pulya yakasnda
kfir teslm itdin yazup bile arz
Maranda nm kala kapudan yigirmi
idesin.
be nefer dr'l-harb kfirleriyle bir

1505 Van beylerbeyine: Mu sanca Beyi Ferhad'dan vki olan ikyet hakknda
baz malmat verilmesine dair.

Yazld. bildrmisin. mdi, zikr olnan begn

Kethudsna virildi.
F 16 Zi'l-hicce sene 967
Van beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp Mu sancanda
begilxx olan Ferhd in sanca halk
ile zindegnsi olmayup ve bahrda
Ulus tifesi yaylaklara ubr
itdklerinde reyy rencde idp
Ulus'un zabtna kdir olmadun
rey-y mezbra eyledi teaddsi
erile sbt bulm mdur, nicedr? Ne
makle teaddsi oldu malm olmak
lzm olman buyurdum ki:
Zikr olnan begn, liv-i mezbre
ahlsine ne makle teaddsi olup
erile sbt bulan zulmi ayn ile yazup
bildresin.

1506 Bolu Beyi Sinan Bey'e: Diyarbekir'den gelmekte olan koyunlarn stanbul'a
gnderilmesi hakknda.

Yazld. avu-ol Derv'e virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON 667

F 15 Zi'l-hicce sene 967 Hliy et bbnda mzyaka olmayup

Bol Begi Sinn Beg'e hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i
hmynum gnderilp andan gelen
koyun gayr yire satmayup stanbul'a
gnderesin diy emrm olm idi.
buyurdum ki:
Gelen koyun shiplerine tenbh idesin ki
eger Burusa'ya eger her kande dilerlerse alup
gideler, bunda getrmeyeler.

[Yev]m's-sls f 19 Zi'l-hicce sene 967 [10.09.1560]

Kilis Beyi Mustafa Bey'e: Venedik'e tbi Sidnik Kalesi yaknnda oturan

1507 Eflklarn memlik-i mahrsede mnasib bir mahalle nakillerine dair.

Yazld. skin olan eflk tifesin kaldurup

Dragoman Kabasakal'a virildi.
F 22 Zi'l-hicce sene 967
Klis Sanca Begi Mustafa Beg'e
hkm ki:
Sbk liv-i mezkr begi Malko
dme izzuh Sdde-i sadet'me
mektb gnderp bundan akdem
Venedik'e tbi Sidnik nm kala
kurbinde otuz kta kur ve mezri
ki eflk tifesi temekkn itmilerdr,
ehl-i vukf ehdetleriyle kadm
Venedik'e tbi Sidniklnn yirleri idi
sbit oldun arz eyledkde sbk Klis
Begi olan Ferhd dme izzuh'ya
hkm-i erf gnderilp ol mahllerde
Memlik-i mahrse'mde bir mnsib
mahal tedrk idp temekkn ve
tavattun itdresin diy emrm olm idi.
Hliy, zikr olnan eflk tifesi henz
Venediklnn yirlerinden
kaldurlmadun Venedik baylos
bildrmein buyurdum ki:
Vusl bulcak, tehr terh itmeyp
Venedik'e tbi olan zikr olnan kur ve
mezride skin olan eflk tifesin
emr-i erf-i sbkum muktezsnca
kaldurup Memlik-i mahrse'mde
mnsib olan mahalde tavattun u
temekkn itdresin. Tekrr stne-i
sadet'e ikyet olnmalu itmeyesin.

1508 Dukagin sanca beyine: Baz si kylerin cezalandrlmas hususunda

Mehmed Han'a yardm olunmas hakknda.
Yazld.
Trb Kethud'ya virildi.
F 19 Zi'l-hicce sene 967
Dukagin sanca begine hkm ki:
Hliy cenb- emret-meb Mehmed
Hn dmet-melhi'ye baz s
karyelern gret olnmas huss emr
olnmdur. Buyurdum ki:
Mrn-ileyh sana dem gnderp
muvenet taleb eyledkde kend
nefsnle mi varmakdur, yohsa kifyet
mkdr dem gndermekle midr? Her
ne vechile lzm gelr ise mahall iktiz
eyledine gre tehr terh itmeyp
muvenet mzheretde dakka fevt
itmeyesin.
-1508/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah lbasan begine.
ZET VE TRANSKRPSYON 668

Sana dah hdmet emr olmdur. kisi defaten taraf oldukda gresin.
mmkin deil ise sana emr olnan hdmet ber-

1509 Mehmed Han'a: si kylerin cezalandrlmas hususunda

bulunmalarnn Dukagin ve lbasan beylerine tebli edildiine dair.
yardmda

Yazld. kend nefsinzle muvenet idesiz ki

Bu dah.
Mehmed Hn'a hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
s kurnn greti bbnda Dukagin ve
lbasan beglerinden muvenet olnmak
hussn arz itdn ecilden kifyet
mikdr dem gnderp, lzm gelr ise
her birine muttasl hkm-i erfm
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Muvenet lzm geldkde mrn-
ileyhimya dem gnderp muvenet
taleb idp itmm- maslhatda dakka
fevt itmeyesin.

Basra beylerbeyine: Sancak beylerinin ve adamlarnn baz bidatler ihdasiyle

1510 reyya taaddi ve Mslmanlara rencide edici hareketlerde bulunmalar hakknda.

Yazld. kendlere teadd idenleri gelp sana

Ahmed Kethud'ya virildi.
F 20 Zi'l-hicce sene 967
Basra beglerbegisine hkm ki:
Vilyet-i Basra'da sancak-begi demleri
ve gnll tifesi rey zerine baz
bidatler ihds idp Mslimnlar
rencde idp zulm eyledklerin istim
olnman ihds olnan mezlim ayn ile
yazlup sana gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mastr olan ahvli
tamm malm idinp dah bunun gibi
teaddye mbir olan eger beglerdr
ve eger demleridr ve eger gnll
sir kul tifesidr ve men v umml
ve mbirn-i emvldr, gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin ki min-bad
rey v beryya bu makle hilf-
er u knn zulm teadd itmeyeler.
Ve reyya dah ilm eyleyesin ki
anun gibi bade't-tenbh eslemeyen gir
bu makle hilf- er u knun
bildreler. Sen dah asl tehr itmeyp
her kim olursa ismi ve resmi ile
muaccelen yazup Sdde-i sadet'me
bildresin ki her vechile hakkndan
geline ki sirlere mcib-i ibret vk
ola. Ve bi'l-cmle bade't-tenbh
vilyet-i mezkrede zikr olnan
bedyiden biri vk ola, sen men u
def itmeyp ve yhd sen mena kdir
olmayup muaccelen arz itmeyesin,
sanra istim olna, asl zrn makbl
olmayup netcesi sana id olmak
mukarrer bilp ana gre mukayyed olup
hfz [u] hrset-i memleket ve emn
emn- vilyet ve refhiyyet []
itminn- raiyyet bbnda dakka fevt
itmeyp eyym- adlet-encmumda
rey ve beryya hilf- er-i erf ve
mugyr-i knn- mnf bir ferde i
itdrmeyesin.

1511 Arboz kadsna: Fesad ve taaddi eden levendlerin ele geirilmeleri iin
allmasnn halka tenbih edilmesine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Murtaz Kethud'ya virildi.
F 19 Zi'l-hicce sene 967
Ariboz kdsna hkm ki:
Bundan akdem levend tifesi ol cnibe
kup baz fesd idp baz harc-
gzrlar esr idp ve reynn emvlin
gret idp dim fesddan hl
olmaduklar ecilden buyurdum ki:
Bu bbda dim mukayyed olup
yallarda olan eger hisr-erenleridr ve
sir reydur, gerei gibi tenbh
tekd eyleyesin ki dim hzr olup
anun gibi levend tifesi geldkde eger
il-eri iledr ve eger gayr her ne tarkla
olursa ele getrmee say ideler. Anun
gibi levend dah ele getrenler levendin
1512 Aknc beyi Turhan Bey'e: Emir verilinceye kadar orada oturmas hakknda.
Yazld.
demine virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Aknc Begi Turahan Beg'e hkm
ki:
Hliy mektb gnderp dirlik tasarruf
eylemeyen toycalara ve aknclara iczet
virp sancaun siphleri ve dirlik
tasarruf iden toycalarla oturup cemiyet
Bosna Beyi Malko Bey'e: Neme kralnn baz niyetleri hakkndaki istihbarat
1513 mnasebetiyle daima mukayyed olup gaflet zere bulunulmamas hakknda.
Yazld.
Zacesne Begi Ferhd Beg'n demi Cafer'e
virildi.
F 22 Zi'l-hicce sene 967
Bosna Begi Malko Beg'e hkm ki:
Moha Begi Mehmed Paa mektb
gnderp Kral- bed-fil tarafndan
mutemedn-aleyh css gelp haber
virp Kral- bed-fil, Pe'den kup
Alman dalarna gelp ve be bin
tfeng-endz Neme piydesi ve be bin
669
espb erzkndan her nesi varsa anun
olup kimesne dahl itmeye ve hn-i
muhrebede katl olnan levendtun
diyetleri ktilden sorlmayup ol bbda
dahl olnmaz. Ana gre herkes levendi
ele getrmee say ikdm eyleyeler.
Her kim levend tutarsa toyumlu
kendnn olup el virmeyp muhrebeye
mberet iderse katl idenden dah
sorulmaz. Amm bu bahne ile kend
hllerinde olanlara dahl olnmakdan ve
kimesneden ahz celb olmakdan ve
ehl-i fesd ele geldkde himyet
olmakdan hazer idp gemi ile fesda
gelen levend tifesin ele getrmee
say idesin.
zre olasn diy vrid olan emr-i erf
muktezsnca dirlii olmayan toycalara
ve aknclara iczet virp sancaun
siphleri emr ile donanmada olup
yanunda iki nefer dirlikl toyca oldun
bildrmisin buyurdum ki:
Ad tarafndan sahh haber gelp emr-i
erf varnca oturasn.
Neme askeri nehr-i Drava banda
Bosna sancanda Kostanie nm kala
zerine varmak niyyetine cemiyet zre
olup ve Kral'un yarar nmdr
beglerinden Erlmak ?( ) nm meln
on binden ziyde hen-p atlu ve
piyde ile Hrvat iinde olup c-bec
hareket cemiyyetler mukarrer
olman fikr-i fsidleri malm olmak
in yarar css gnderildin arz
itmein buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Vusl buldukda, ad etrflarndan
gaflet zre olmayup dim mukayyed
olup ahvl etvrlarn ve fikr-i fsid ve
hayl-i ksidlerin tetebbu u tecesss
eyleyp tamm malm idinp dah arz
olndu gibi hareket-i b-bereketleri
vk ise ana gre tedrklerin grp
hzr olup gaflet ile el-iyz billh
memleket vilyete ve reya v
beryya ve kl u bika zarar u
gezend iridrmekden ziyde hazer idp
Yeniehir kadsna: Kumalara kirdine verilen iki acemi olannn
1514 memleketlerine firar ettikleri cihetiyle buldurulup gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Kumac-ba Mehmed'e virildi.
F 20 Zi'l-hicce sene 967
Yeniehir kdsna hkm ki:
Bundan akdem fermn- erfmle cem
olnan acem-olanlarndan kaz-i
mezbra tbi Trnova nm karyeden
iryn-ol Yani nm zimmnn ol
lys ve yine karye-i mezbreden Niko-
ol Kurd nm acem-olanlar Sdde-i
Selnik beyine: Ustrumca'da Seen sanca beyi Ahmed'in tasarrufunda olan
1515 Arabck yaylana saldran Divane Davud'un ele geirilip gereken muamelenin
ifasna dair.
Yazld.
Merhm Tuygun Paa demi Sefer'e virildi.
F 25 Zi'l-hicce sene 967
Selnik begine hkm ki:
Usturumca kds mektb gnderp
Seen Sanca Begi olan Ahmed dme
izzuh'nun yigirmi yldan ziyde tasar-
rufunda olan Arabck nm yaylana
Dvne Dvd nm kimesne tevbii ile
dahl taarruz eyleyp meclis-i era
davet olndukda itat eylemeyp lt-
harb ile mrn-ileyhn demleri
zerine yriyp ve mecrh idp ve nie
koyunlarn telef idp ziyde hayf
eyledkde erile teft olnmak in
670
vkf oldun ahbr- sahhay ilmdan
hl olmayasn.
-1513/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Klis Sanca Begi Mustafa Beg'e.
-1513/b-
Yazld.
demi Mehmed'e virildi.
F 25 Zi'l-hicce sene 967
Bir sreti kendye yazld.
sadet'me geldklerinde hssa
kumaclara kirdlie virilp hdmet
iderleriken gaybet idp gir yirlerine
gitdklerin kemhac-ba arz itmein,
buyurdum ki:
Mezkrlar yirl yirinden onat vechile
tecesss idp buldurup dah getrdp
yarar demler bulup Dergh-
muall'ma gnderesin.
Dergh- muall'm avularndan
Yakb avu yedinden emr-i erf
vrid olman mahall-i hdiseye
varmazdan gn mukaddem mezkr
Dvd'a tenbh in demler gnderilp
davet olndukda gelmeyp badeh
mahall-i hdiseye varlup tekrr dem
gnderildkde lt- harb ile mkemmel
yannda elli altm nefer mikdr demi
bulnup gh varuruz ve gh varmazuz
diy cevb virp bi'lcmle mezbr
Dvd'un yannda cem olan taifenin
zulm fesd mukarrerdr, diy arz
itmi. mdi, eger mezkr Dvd'dur ve
eger sir yoldalardur, be-her hl ele
ZET VE TRANSKRPSYON 671

gelmek lzm olup bu hussa seni tayn
idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussa mberet
idp her ne tarkla olursa mezkrlar ele
getrp emr-i sbk zre ahvllerin
grdrp fasl idp andan gayr
mezkrlardan gayr dah her kim gelp
dav-y hakk iderse ki erile sbit ola,
haklarn alvirp anun gibi fitne v
fesda mberet itdkleri zhir ise ele
geldkde habs idp arz idesin. Ne
makle kimesne ele gelp habs oldun
bildresin. Andan gayr mezkrlardan
dah kimesne gelp dav-y hakk iderse
erile grp haklarn alviresin.

1516 Erzurum beylerbeyine: Trabzon civarnn tecavzden muhafazas iin gemiler

ve mrettebatnn temin olunmasna dair.

Yazld. olnmak hussn bildrmisin imdi, zikr

Erzurum avu-bas Sefer'e virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy mektb gnderp Trabzon
tershnesinde feth-i hknden ber hfz
u hrset-i memleket in mr kayklar
hzr u mheyy durup Abaza
tifesinden ve gayrdan memlekete
zarar kasd idenler ele getrilr idi. Bu
sebeb ile serhadler mahfz olurd. -
drt yldur ki kayklar riyp amel-
mnde olmala Ramazn'da Abaza
tifesinden on be pre Bulank (?)
donanmas gelp Gnye kalas'na kasd
idp hayl ceng idp nie kimesneler
ehd eyleyp gir gitdklerin, serhad
hfz mhimmtdandur. Gir on pre
kayk yapdurlup olgeldi zre
binden aaa timarlu siph tayn
olnan memleketn hfz u hrseti in
be pre gemi yapdurlmak in ve
kala-i mezbreden ihrc olnan neferler
hussiyn mliyye tarafndan hkm-i
erfm gnderilp ve arz itdin
kimesneye kapudanlk tevch
olnmdur. Buyurdum ki:
Emrm zre gemiler tedrk ihzr
olnup ve sir levzm mhimmt b-
kusr grilp arz itdn zre liv-i
mezbr siphlerinden timar binden
aa olanlar kapudan tayn olnan
kimesneyi serdr idp hfz u hrseti
lzm olan mahllere olgeldi zre
tayn eyleyp memleketn hfz u
hrsetinde dakka fevt eylemeyesin.
Gaflet ile memleket vilyete ve rey
v beryya ve nevh v kurya zarar u
gezend iridrmekden hazer idesin.

Piyale Paa'ya: Donanma ieri girdii zaman kifayet mikdar mretteb ve

1517 mkemmel kadrgalarn alkonularak Kocaeli Beyi Ali Bey'in serdar tayin olunup
muhafazaya devam edilmesi hakknda.
Yazld. Mektb gnderp kffr- hksrun krk
Kurd Kethud'ya virildi. be pre kadrgas olup yigirmi
F 26 Zi'l-hicce sene 967 presi mretteb donanup bi'l-fil
derylara girmek zre olup bksinin
Piyle Paa'ya hkm ki: krekcileri olmadu ecilden yle
kalup ihtimldr ki donanma-y
ZET VE TRANSKRPSYON
hmyn ier girdi zamnda zikr
olnan kadrgalarn donatmak in
baz yirlere zarar u gezend iridreler,
bu takdrce Rodos ve Msr
kadrgalarndan yigirmi be pre
kadrga donatup bi'l-fil derynun
mevsimi gedi zamna dein
muhfaza olnmas mnsib grilrse
Koca-ili ve yhd Midill ve Rodos
sancaklar beglerinden birisi ba ve bu
tayn olnup ve kfir krekciler vef
itmeyp Mslimn krekci lzmdur
anlarun dah ulfeleri virilmek
hussiyn emr-i erfm virilmesin arz
eylemisin. mdi, derynun mevsimi
gep addan zarar ihtimli ber-taraf
olnca hfz lzm olan mahller hfz
olnmak mhimmatdan olman
buyurdum ki:
Vech mnsib grdn zre kifyet
mikdr mretteb mkemmel
kadrgalar alkonup ve kalan askere
Koca-ili Sanca Begi kdvet'l-
meri'l-kirm Ali dme izzuhyu
serdr tayn idp sen ier gelmel
oldukda tarada alkoyup gerei gibi
1518 Kasm Paa'ya: Kral olu stefan'a tbi ky ve mezraalara beri taraftan
mdahale olunmamas hakknda.
Yazld.
demi Receb'e verilidi.
F 21 Zi'l-hicce sene 967
Ksm Paa'ya hkm ki:
Hliy Kral-ol stefan Kral dem
gnderp kendye tbi olan kur ve
mezria ber cnibden timar
virilmidr diy baz siphler dahl
itdin bildrmein zikr olnan
timarlarnun senn karyelerinn defterin
gnderp Sdde-i sadet'mde olan
deftere tatbk olndukda baz karyeler
defter olnup bert olm bulnup baz
hric olman sreti ihrc olnup sana
gnderildi. mdi, hele defterde
672
tenbh tekd eyliyesin ki eger deryda
ve eger yallarda ve limanlarda hfz u
hrseti lzm olan mahlleri gerei gibi
grp gzedp gaflet ile kffr-
hksr- hezmet-srdan ve levend [ve]
korsandan yallara ve kl u bika ve
nevh v kurya ve rey v beryya
bi-inyetillhi tel zarar u gezend
iridrmekden hazer idp addan zarar
ihtimli ber-taraf olnca deryda gezp
savn u siynet ve hfz u hrsetde
mcidd merdne olup dakka fevt
itmeye ve lzm olan krekcisin dah
tedrk idp defterin gndere ki
ulfeleri virile ve hliy anda olan
akadan dah havle olnup Mliyye
tarafndan hkm gnderilmidr ve
hfz in tayn olnan gemilere kifyet
mikdr siph tifesinden cengci dah
tayn idesin ve yz mikdr yenieri
dah tayn olnup yaya-balardan
Mustafa Beg sba tayn olnup
agalar arzlar bile dah olmdur; ana
gre mtenebbih olasn.
Bu bbda mrn-ileyh dme zzuhya
hkm gnderilmidr, uladurasn.
mukayyed olana defter mcebince dahl
olnur. Amm defterde mukayyed
olmayup bert olmayanlara zikr olnan
karyelerine temessk ile dahl iderler.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup anun gibi defterde ve bertlarnda
mukayyed olmayanlara dahl idenlerine
temessk ile dahl iderler ve ol cnibden
hric ez-defterden mi virilmidr?
Tamm zikr olnan timarlarun
ahvllerin malm idnp dah bu
bbda cevb ne ise yazup bildresin ve
bu makle karye ve snur ahvli teft
olnup grilmek in mfetti tayn
olnup gnderilmek zredr; basret
ZET VE TRANSKRPSYON 673

zre olup emr-i erfe mugyir bulnmayan karyelere dahl olnmaa

mrn-ileyhn taht- tasarrufnda olan bis nedr? Mufassal yazup bildresin
yirlere kimesne dahl idp ihlle bis ve defterde bulnan ve bulnmayan
olur vaz sudrndan ictinb idesiz ve iret olnmdur.
bu hussun asl nedr, defterde

Erzurum timarlar Defterdar Mustafa Bey'e: Erzurum beylerbeyinde baz

1519 sancaklarn tahriri hakknda. (Bu hkm yarm kalmtr.)

Erzurum timarlar defterdr kitbet olnmasn emr eyleyp senn

Mustafa'ya hkm ki:
Erzurum beglerbegisi ve Livne kds
mektb gnderp Pertekrek Sanca
Begi Sefer ve Livne Sanca Begi
Mehmed dme izzuhmnun m-
beylerinde niz olup mukaddem arz
olndukda her birine mstakl sancaklar
tayn olnup bert- erf virilmiken
gir Pertekrek begi: "Mlk itibr ile
hissem vardur" diy mrn-ileyh
Livne beginn sancana dahl
taarruz eylemekden hl deildr diy
arz eylemisin. mdi, mrn-
ileyhimnun sancaklar mceddeden
dah firset kiyset ve hsn-i
istikmetne itimdum olman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu hussa tamm-
ihtimmla mukayyed olup zikr olnan
sancaklarda vk olan kasabt kury ve
ahlsini ve zuam ve siphlerini ve
aznavurlarn ve reysn mutasarrf olduklar
mezrii ve ba ve baelerini ve
deirmenlerini nakr u ktmr her ne ise ale't-
tafsl baka baka yazdurup mufassal defter
itdrp efrd- insndan bir ferdi ve ebvb-[]
mahsltdan bir habbeyi hric ez-defter kodur.

[Yev]m'l-hams f 21 Zi'l-hicce sene 967 [12.09.1560]

1520 Gelibolu kadsna: Sakz'dan stanbul'a limon ve saire getiren sandal basan
levendlerin cezalandrlmasna dair.

Yazld. idenler her kim ise ele getrilmek lzm

Sakzlu dragomana virildi.
F 26 Zi'l-hicce sene 967
Gelibol kdsna hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp cezre-i Sakz'dan stne-i
sadet'me bir sandal ile limon ve sakz
ve turun iei suy ve gnlk
gelrken dery kenrnda zikr olnan
sandal gice ile levend basup iinde olan
kfirlerin baz katl olnup ve baz
mecrh olman sandal iinde olan
espb Hasan nm hisr-eri ile irsl
olnd diy bildrmisin. Eyle olsa zikr
olnan sandal basup bu makle fesd
olman Dergh- muall'm
avularndan kdvet'l-emsil ve'l-
akrn skender zde kadruh vusl
buldukda, bu hussa onat vechile
mukayyed olup zikr olnan sandal
basldu mahalle varup bu fesd iden
levendleri tetebb u tecesss itdrp
ele getrp dah husamsiyle berber
idp sandal baslup kfirleri katl
eyledkleri erile sbit zhir
oldukdan sonra siph tifesinden ise
habs idp arz eyleyesin. Deil ise ol
bbda muktez-y er-i erf ne ise icr
idp yirine koyasn. Amm bu bbda
tamm hakk zre olup bu bahne ile
ZET VE TRANSKRPSYON 674

kend hlinde olanlara hilf- er-i neye mncer olursa yazup tafsl zre arz
erf zulm teadd olnmakdan ziyde eyleyesin.
hazer eyleyesin ve bu huss yanunda

1521 zladi ve Aka Kzanlk kadlarna: Hazr bulundurulmas lzm gelen baz
kimselerin stanbul'a gnderilmeleri hakknda.

Yazld. Sdde-i sadet-mebda ihzr lzm

Virilmidr.
zladi ve Akakzanlk kdlarna
hkm ki:
Hliy zladi kazsndan Dursun nm
karyeden Turbegi ve Byk Kamer nm
karyeden Ali ve Turasan-ol Kaya ve
Akakzanlk kazsndan Sfler nm
karyeden Turak nm kimesnelern
olman buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan
kdvet'l-emsil ve'l-akrn (boluk) zde
kadruh vardukda, bu bbda onat
vechile mukayyed olup zikr olnan
kimesneleri ele getrp dah mezbr
avuuma teslm idesin.

Hdavendigr beyine ve Trhala kadsna: Trhala'nn Bakrbd nahiyesinde

1522 taaddiyat ve tecavzatta bulunan levendlerin ele geirilip haklarndan gelinmesine

dair.
Yazld.
Paa (?) gelmeden (?) Kara Hasan'a virildi.
F 23 Zi'l-hicce sene 967
Hdvendigr sanca begine ve
Tarhala kdsna hkm ki:
Tarhala kazsna tbi Bakr-bd'dan
avdar ve Ms ve Kocal nm
karyelerden on be neferden ziyde
levendler zhir olup Grdk kdsn katl
eyleyp ve Mslimnlarun bkir
kzlarn ekp yollar basup karye
halknun ekseri yatak olup harmleri
ele virmeyp bahr zamn oldukda
kll fesda mberetleri mukarrer
olup Esr Memi ve Ysufa ve Eri
Nash-oullar ve Timur-ol ve sir
yoldalar ile ol taraf harb
eylemilerdr diy arz itmein
buyurdum ki:
Vardukda, ehl-i fesd her kande ise ele
getrp ahvllerin husam
muvcehesinde bir defa erile fasl
olmayan kazyyelerin ber-mceb-i
er-i kavm teft idp gresin. Erbb-
hukka erile sbit olan haklarn
alvirdkden sonra ehl-i fesdun erile
haklarndan gelp kree gndermen
cb idenleri kree gnderesin.

1523 Venedik dojuna: Mddeti tamam olan balyosun sitane'ye gnderildiine dair.

Yazld. Hliy Sdde-i sadet'mde baylos

Venedik tercemnna virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Venedik dojna hkm ki:
hdmetinde olan (boluk) mddeti
tamm olup yirine det zre Astne-i
sadet'me har baylos gnderilp
mezkr dah hdmet-i lzimesin kem-
yenbag ed itmein iczet-i
ZET VE TRANSKRPSYON
hmynum virilp gir ol cnibe
gnderilmidr. Gerekdr ki, bade'l-
yevm dah atebe-i aliyyeme olan vfr-
ihls ve fart- ihtissunuzda sbit-kadem
Erdel ve Macar Kral stefan'a: Kral Frendu'a kar, gerektiinde kendisine
1524 yardmda bulunulmas iin Tamevar beylerbeyine ve dier iktiza edenlere emir
verildiine dair.
Yazld.
Dragoman Ferhd'a virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Vilyet-i Erdel ve Macar Kral
stefan Kral'a hkm ki:
stne-i aliyye-i devlet-penh ve
Sdde-i seniyye-i sadet-destghmuza
mektbunuz vrid olup Ferendu Kral
cnibine demnz gnderilp
barklk iinde itdkleri zarar u
ziynlar hakk zre grilmesin taleb
itdnzde nie zamn demlerinz
habs idp badeh gelecek k evstna
dein size emn, andan sonra hzr
olun, zerinze askerm ekerm diy
cevb virp ol ecilden ziyde havf zre
oldunuz ilm eylemisin. Ol bbda
her ne ki ir olnm ise ve stne-i
sadet'me gelen ilinz dah her ne
takrr beyn itmi ise al vechi't-tafsl
pye-i serr-i lem-masrme arz olnup
ilm-i erf-i lem-ml-i husrevnemz
muht u mil olup bu bbda Budun ve
Tmvar beglerbegileri kullaruma
ahkm- erfe yazlup dim sizn
tarafnuza askerleriyle hzr u nzr olup
anun gibi ad-y bed-hy taraflarndan
ahde muyir sizn cnibnze hareket
iderse tehr terh itmeyp her [ne]
tark ile olur ise irip ad-y hksrun
zarar u gezendlerin def u refi bbnda
gerei gibi muvenet idesin diy
fermn olnmdur ve Eflk ve Bodan
voyvodalarna dah hkm-i erfm
675
olup ahbr- srre-i selmetinz ile ol
cevnibn ahbr srn ilmdan hl
olmayasn.
gnderilmidr. Gerekdr ki siz dah bu
bbda keml-i basret intibh zre
olup daim ad-y bed-girdr taraflarn
tecesssden hl olmayup gaflet ile
memleketinze ve rey v berynuza
zarar u gezend iridrmekden hazer
idp yle ki anlar tarafndan ahde
mugyir sizn tarafnuza dahl tecvz
olnmaya, sizn cnibinzden dah anlar
tarafna dahl olnmak ciz deildr;
amm anun gibi ahd emna muhlif
hareketleri vk olup memleket
vilyetinze mazarrat kasdn ideler;
tehr itmeyp mrn-ileyhim
beglerbegiler kullarum ile haberlep
dah mahal iktiz itdine gre hsn-i
ittifk u ittihd zre adnun mazarrat
ifsdn def u ref itmek bbnda mcidd
merdne olup hfz u hrset-i
memleket ve zabt u synet-i raiyyet
bbnda dakka fevt itmeyp env-
ikdm ihtimmnuz zuhra gelp ve
malmun olan ahbr- sahhay
stne-i adlet-destgh'muza ilmdan
hl olmayasn ve snur hussnda dah
size malm olan yirlere ber cnibden
kimesne hilf- defter dahl itdrmeyesin
diy mrn-ileyh Tmvar
beglerbegisine hkm-i erf
gnderilmidr. Emr zre mfetti
varup snur huss fasl olnca kadmden
ber cnibden tasarruf olnugelen yiri ol
cnibden dah kimesneye dahl
itdrmeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
1525 Budin beylerbeyine: Ayn suretle Kral stefan'a yardm olunmas hakknda.
Yazld.
Hasan Kethud'ya virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Budun beglerbegisine hkm ki:
Vilyet-i Erdel Kral Sdde-i
sadet'me mektb gnderp Ferendu
Kral tarafna dem gnderp barklk
iinde itdkleri zarar hakk zre
grilmesin taleb itdkde nie zamn
demlerin habs idp badeh gelecek
k evstna dein emn, andan sonra
zerinze asker ekerm diy cevb
virdin ilm idp anun gibi olur ise
muvenet olmasn rec itmein ol
bbda mrn-ileyhe hkm-i erf
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Varcak, sen dah ol cnibe hzr u nzr
olmakdan hl olmayup anun gibi
ad-y hksr cnibinden ahde mugyir
Kral- mrn-ileyhn memleket []
vilyetine mazarrat kasdna hareket
vk olup size dem gnderp
muvenet taleb eyleye; tehr itmeyp
her ne tarkla olursa bb- muvenet
mzheretde dakka fevt itmeyesin. Bu
bbda Tmvar beglerbegisine dah
hkm-i erf gnderilmidr. Anun gibi
1526 mid kadsna: Erzurum Beylerbeyisi Mustafa Paa'dan vaki olan ikyetin
tahkiki hakknda.
Yazld.
mid kdsna hkm ki:
Hliy Erzurum siphlerinden eri-
ba Ahmed ve Kara Koi avu ve
Beret avu ve baz siphler
reydan dah baz kimesneler Sdde-i
sadet'me arz- hl sunup hliy
Erzurum Beglerbegisi olan emr'l-
meri'l-kirm Mustafa dme
ikblh'dan ikyet idp ve Erzurum
kds dah mektb ve sret-i sicil
gnderp mezkrlarun irret
676
lzm olup mrn-ileyh ile dah
haberlep dah hsn-i ittihd ittifk
zre olup memleket vilyet mazarrat
kasdna gelen ehl-i fesdun err u
rlarn ve fitne v fesdlarnun def u
refi hussnda env- mes-i cemle
zuhra getrp gaflet ile eger vilyet-i
Erdel'e ve Memlik-i mahrse'mden bir
mahalle zarar u gezend iridrmekden
ihtirz zre olasn ve siz dah Kral-
mezkrun anun gibi hareketi var mdur?
Tecesss idp yazup arz eyleyesin.
-1525/a-
Yazld.
demi Receb'e virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Bir sreti dah Tmvar beglerbegisine.
-1525/b-
Yazld.
demi Luka'ya virildi.
F gurre-i Muharrem sene 968
Bir sreti dah Bodan voyvodasna.
-1525/c-
Yazld.
demine virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Bir sreti dah Eflk voyvodasna.
akvetlerin ve ikyetleri gayr- vk
idin arz eyleyp senn dah diynet
istikmetne hsn-i itimdum olman
bu bbda seni mfetti ve Dergh-
muall'm avularndan kdvet'l-
emsil ve'l-akrn Sinn b. Hseyin zde
kadruh'yu mbir tayn eyleyp
mezkrlarun sunduklar arz- hln ve
mrn-ileyh kendleri mrcaat
itmek in ulak ile gnderdi kdlar
ve anlar mrn-ileyh beglerbegi ve
kdsnun gnderdkleri arzun ve sret-i
sicilln sretleri aslndan shhati ile
ZET VE TRANSKRPSYON
ihrc olnup tahrr olnan mevddun her
biri teft olmak in sana irsl olnup
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
mrn-ileyh avuum ile Erzurum'a
varup dah tarafeynden sunlan arz- hl
ve arz ve sret-i sicillin mefhmn
tamm malm idinp eger zikr olnan
siphler ve reynun mrn-ileyh
beglerbegiye isnd itdkleri
mddelerdr ve eger mm-ileyh
beglerbeginn hakknda ve kdnun
mezkrlar ketb itdkleri husslardur,
asl bir tarafun bir mddesin komayup
husam muvcehesinde hakk zre
erile teft eyleyp gresin; eger
siphlern ve reynun mrn-
Kocaeli Beyi Ali Bey'e: Piyale Paa'nn donanma ieri girdiinde muhafaza
1527 iin ayrlan gemilere serdar tayin edildiinden, cidd olarak allmas hakknda.
Yazld.
Paa hazretlerine gnderildi.
F 27 Zi'l-hicce sene 967
Koca-ili Begi Ali Beg'e hkm ki:
Hliy emr'l-meri'l-kirm Cezyir
Beglerbegisi kapudanum Piyle dme
ikblh Sdde-i sadet'me mektb
gnderp kffr- hksrn krk be pre
kadrgalar olup yigirmi be presini
mkemmel donatup bksini bozgun
olup donanma-i hmyn ierye
geldkde gemilerin donatmak in
Memlik-i mahrse'ye zarar kasdn
itmek ihtimli olndun ve dery
mevsimi gep addan zarar ihtimli
ber-tarf olnca yigirmi be pre gemi
alkonlup hfz olmak lzm idin ve
senn dah ilm-i derylara mhir ve
alkonlan gemilerde olan askir-i zafer-
makrna serdr olup ol hdmete kdir
olduun arz itmein arz itdi zre
yigirmi be pre mretteb mkemmel
gemi ve cengci ve krekci ve yz
mikdr yenieri alkonulup serdr
tayn itmek in mrn-ileyhe
677
ileyhe isnd itdkleri mddelerdr ve
eger beglerbegi ve kdnun anlar
hakknda yazduklar husslardur,
yannuza sbit zhir olan mddeleri
mufassal u merh yazup defter idp
mhrleyp mezkr avuum ile
Sdde-i sadet'me gnderesin. Amm
hn-i teftde tamm hakk zre olup
arz- taarruzndan (?) ve bir cnibe
meyl muhbdan hazer idp tamm
hakk- sarha tbi olup sbit olan
mevddun biri ketm olmakdan ve hilf-
vk kazyye arz olmakdan hazer idp
tarafeynden yannuzda sudr u zuhr
bulan mevdd mufassal yazup emrm
zre yazup mhrleyp gnderesin.
hkm-i erf gnderilmidr.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre mrn-
ileyh seni tayn idp gemileri teslm
itdkde tamm basret zre olup dery
mevsimi mrr idp addan memleket
[] vilyete ve rey v beryya zarar
u gezend ihtimli ber-tarf olncaya
dein hfz u hrseti lzm olan mevz
ve yallar ve sancaklar gerei gibi hfz
u hrset idp bi-inyetillhi tel
kffr- hksrdan ve sir levend [ve]
korsandan msfirn-i bahra ve kl u
bik ve nevh v kurya ve rey v
beryya zarar u gezend iridrmeyp
savb [savn] u synetde mcidd
merdne olup gaflet ile addan
Memlik-i mahrse'mden bir yire ve
reyya zarar u ziyn iridrmekden
hazer idp tamm basret intibh zre
olup muhtc- arz olan arz idp ve bile
kolan askir-i nusret-encm dah
gerei gibi zabt u rabt idp anlar dah
sana muhlefetden hazer ideler.
ZET VE TRANSKRPSYON 678

1528 Tamevar beylerbeyine: Neme ahvaline ait mektubuna cevaben; etrafa nzr
olup vilyetin emniyeti iin allmas hakknda.

Yazld. Vardukda, min-bad dah etrf

demi Receb'e virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Tmvar beglerbegisine hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
Neme taraflarnun ahvllerin ve
serhadlerin hfz u hrsetinden hl
olmadun ve Erdel Kral olna
demlerin ve rencber tifesi cnibinden
varup gelmek zre olup ve Eflk
taraflar dah emn emn zre oldun
bildrmisin. Mufassalan malm old.
Buyurdum ki:
cevnibe hzr u nzr olup emn
emn- vilyet refhiyyet itminn-
raiyyet bbnda ve serhadleri hfz u
hrsetde mcidd merdne olup gaflet
ile Memlik-i mahrse'ye mazarrat
hasret iridrmemekde env- mes-i
cemle vcda getresin ve dmen
taraflarndan lyih u syh olan ahbr ve
sr- sahhay mtevtir mtevl
yazup Sdde-i sadet'me ilm
eylemekden hl olmayasn.

1529 Erzurum beylerbeyine: Erzurum'daki defter avularnn isim ve tmarlarnn

bildirilmesi hakknda.
Yazld.
avu-balar olan Sefer'e virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy Erzurum avularnun Sdde-i
sadet'mde olan defterleri hayl
zamndan mamln-bih olman kayd
olcak mahal kalmayup tecdd lzm
olman buyurdum ki:
Varcak, Erzurum'da emr-i erfmle
tayn olnan defter avularnun
isimleri ve resimleri ve timarlar ile
ihrc idp mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin.

1530 Sofya ve zladi kadlarna: Koyun hususunda ellerinde sahte sicil sureti
bulunanlarn durumlarnn tahkikine dair.
Yazld. yazdurdunuz diy sl olndukda: "Biz
Mustafa avu'a virildi. yazdurmaduk, karye-i Sfler'den Turak
F 25 Zi'l-hicce sene 967 b. skender, kaz-i zldi'den eleb-
alan nm karyeden Turbeg b. sml
Sofya ve zladi kdlarna hkm ki: ve Kamerl nm karyeden Ali b. Kara
Koyun hussnda ellerinde mzevver Murd ve kaz-i Sofya'dan karye-i
sret-i sicil bulnan Tursan ve Slih nm Seferli'den Kaya b. Tursan nm
kimesneler Sdde-i sadet'me kimesneler yazdurup bize virdiler" diy
getrdilp zikr olnan sicilleri kime takrr itdkleri ecilden mezkrlar dah
ZET VE TRANSKRPSYON
ele getrilp hakkat-i hl tefahhus
olnmak in mezkrn kimesneler
Dergh- muall'm avularndan
kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mustafa zde
kadruh'ya kolup irsl olnmdur.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrn kimesneleri
dah ihzr idp mezkrn Tursan ve
Slih muvcehesinde istifsr idp zikr
1531 znik kadsna: Samanlu derbendinin muhafazasna memur olan piyade taifesi
hakknda.
Yazld.
Yeniehirl Mustafa avu'a virildi.
F gurre-i Muharrem sene 968
Bl beginden gelen mhrl defter defter
emnine virildi.
F 26 Zi'l-hicce sene 967
znik kdsna hkm ki:
Hliy Hdvendigr piydeleri
Sanca Begi kdvet'l-emcid ve'l-
ekrim Mustafa dme mecduh
Dergh- muall'ma mhrl defter
gnderp emr-i erfm zre Samanlu
derbendi hfz in sancana mteallk
olan piyde tifesinden kifyet mikdr
piyde tayn itmein, zikr olnan
piydeler mrn-ileyhn defteri
mcebince derbend-i mezkr hfz idp
1532 Dimetoka kadsna: Dimetoka'da zina kasdiyle ev basan ve adam yaralayan iki
kiinin siyaset olunmas hakknda.
Yazld.
Arz getren mezbr Nash'a virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Dimetoka kdsna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Dimetoka'da Nash b. Ysuf
ve avrat Ftma ve anlarla olan diger
Ftma, Haydar b. Ms ve skender b.
679
olnan mzevver celeb huccetlerin kime
yazdurmlardur. Zuhra getrp eger
yazanlar anda ise anlar dah ele getrp
mezkr ile Sdde-i sadet'me
gnderesin ve yanunuzda ne vechile
sbt bulursa sret-i sicillin bile
gnderesin ve yazanlar anda deil ise
dah mezkrlar gnderesin.
piydelik hdmetin itmeyeler diy emr
idp ve deftern sreti ihrc olnup sana
gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mdmki mezbr zikr
olnan derbendde skin olup grp
gzedp yende v revendenin
mllarna ve cnlarna hrsuz u
harmden zarar u ziyn deirmeyp
hfz u hrsetde dakka fevt itmeyp
hdmetlerinde kusr u noksnlar
olmaya; mezkrlar anda derbendci olup
yayalk hdmetin teklf itmeyp amm
yle ki hdmetlerinde kusr olna, zikr
olnan mahalde kimesnenn mlna ve
cnna zarar olna, kendlere tazmn
itdrilr. Ana gre mukayyed olup
derbend-i mezkr onat vechile hfz
ideler.
Abdullh nm kimesneleri meclis-i
era getrp mezbretn htnlar:
"Erm Nash evde yok iken mezbrlar
ve bir yolda ile nsfu'l-leylde gelp
evimz basup fil-i en eylemek
istedklerinde feryd idp mahallemz
halk gelp iriince beni ve Mahmd ve
Sefer nm konlarmuz mecrh itdiler.
Halk yetip mezbrlar tutdlar" diyp
ZET VE TRANSKRPSYON
mezbrn Mahmd ve Sefer dah:
"Feryd iidp vardumuzda
Haydar'la skender, mezbr Nash'un
evinde bizi mecrh itdiler" diyp
kendlerden sl olndukda inkr
eyleyp baz b-garaz Mslimnlar
muvcehelerinde mezbretn htnlarn
ve Mahmd ve Sefer'n takrrlerine
muvfk haber virdklerinde mezbrn
Haydar ve skender tavan vech-i
merh zre nsfu'l-leyde Nash'un
evine varup gaybet iden Hseyin nm
yoldalar ile Nash'un avratna fil-i
en eylemek isteyp avratlar feryd
1533 Eflk Voyvodas Petri'ye: stani adl zimminin Dimitri'deki alacana dair.
Yazld.
demine virildi.
F't-trhi'l-mezbr
Eflk Voyvodas Petri Voyvoda'ya
hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
celeb tifesinden stani nm zimmnn
baban zamnnda Dimitri nm zimm
yolda bulup salb itdi demsinn ve
altunnun tefti in vrid olan hkm-i
erf muktezsnca ahvlin grp
mezbr celeb stani, Nikola nm kfirn
elinde babam Miro mrd olmazdan
sekiz ay mukaddem drt uurluk brgr
bulnman ve ehl-i enat olup sonra
gir mezbrun elinde alt res uurluk
1534 Bursa beyine: Acemi olan kyafetinde fesat zere olan iki kimsenin siyaset
edilmesi hakknda.
Yazld.
Burusa begine hkm ki:
Bundan akdem acem-olan nmna ol
cnibde fesd zre olanlardan Ali Ezdin
() ve Bl Amsiyye['de] ele gelp
Sdde-i sadet'me getrdilmidi.
Hliy mahallinde ahvlleri erile
680
itdklerinde hals eylemee gelen
Mahmd ve Sefer'i ve Ftma'y mecrh
itdklerine ikrr itirf itdklerin arz
eyledn ecilden mezbrn Haydar ve
skender'e siyset olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Vardukda, mezbrn Haydar ve
skender'e siyset idp ve yoldalar
mezbr Hseyin'i dah her kande ise
buldurup ol dah yaramaz ise habs idp
arz eyleyp ve mezkrlar hakknda dah
emr-i erfm yirine vardun yazup
bildresin.
brgr bulnman salb eyleyp mezbr
stani didi Dimitri'nn huss-
mezbrdan gh yokdur, mezbr
Nikola, ehl-i fesd enat idi. Mezbr
salb olndukdan sonra babam drt ay
mikdr sa olmdur. Mcerred baz
nesneleri in gayr- vk kelimt ider.
Mezbr stani didi zimm levend
deildr. Nie mddet babama ve bana
istikmetle hdmet zredr diy
bildrmisin. Mufassalan malm old.
Buyurdum ki:
Vardukda gresin, fi'l-hakka
mezbrda hakk var ise ki zhir u
muhakkak ola, alviresin ve ill
mukayyed olmayasn.
teft olnup hukk alndukdan sonra
haklarndan gelinmelerin emr idp
buyurdum ki:
Dergh- muall'm avularndan
Cafer zde kadruh vardukda gresin;
mezkrlardan dav-y hakk ider
kimesne var ise berber idp toprak
kds marifeti ile teft idp her kimn
ZET VE TRANSKRPSYON
hakk sbit olursa hkm idp b-kusr
alvirp dah ikisin de mahallinde
siyset idp haklarndan gelesin ki bir
dah kimesne acem olan nmna
1535 Bursa kadsna: Evvelce getirilip kree konulan smail olu Yusuf hakknda
yeniden aratrlma yaplp arz olunmasna dair.
Yazld.
Muhzr-balkdan km Cafer avu'a virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
Burusa kdsna hkm ki:
Ysuf b. sml nm kimesne bundan
akdem mcrimdr diy sene 966 Cem-
ziye'l-evvel'inn yigirminci gninden
Burusa ases-bas Sdde-i sadet'me
getrp kree konlmd Hliy
vlidesi gelp crmi yokdur, b-
gnhdur diy arz- hl idp mcrim
defteri yoklandukda mezkrun ne crm
1536 Arpa tedariki iin temini gereken adamlar hakknda malmat vermesine dair
Bodan voyvodasnahkm.
Yazld.
demi Luka'ya virildi.
F gurre-i Muharrem sene 968
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp tedrki fermn
olnan arpa tedrk olnup gemiye
koylup stanbul iskelesine geldkde
gark olman tekrr tedrk olnup irsl
olnmak fermn olnman rey
mtezaccir olduklarn ve sana virilmesi
1537 Badad beylerbeyine: Muhafaza hususunda daima alp vkf olduu ahvali
bildirmesi hakknda.
Yazld.
Ksm Kethud'ya virildi.
F 26 Zi'l-hicce sene 967
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp hliy ol diyrn emn
emn tefahhus buyurlurise imdiki
hlde bi-inyetillhi tel kffe-i
681
yrimeyp fesd enate mbir
olmaya ve emr-i erfm yirine
vardun yazup bildresin.
in gnderildi mukayyed
bulnmaman buyurdum ki:
Varcak, mezbr, mukaddem ele gelp
Sdde-i sadet'me gnderildkde ne
crm isnd olup gnderilmidr? Crmi
nedr? zerine bi-hasebi'-er nesne
sbit olm mdur, nicedr? Yirinden
grp sretin shhati zre ihrc idp
mhrleyp atebe-i ulyma gnderesin.
Bundan akdem anda ev basup gaybet
iden Srma Ali ele gelp teft in
habs ile gnderilp ahvlin teft idp
zhir olan husslarn arz eyleyp
Kendyi habs eyleyesin.
fermn olnan demlerm ile ne
perkende olman demn Silistre
begine varup taleb eyledkde
virmedin ilm itmisin. Mezkr
kfirler ne mikdr ve her biri ne yirde
mtemekkindr? Temekkn iderlerse ne
mikdr zamndur, ilm itmemisin.
Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrlarun ahvlin
mufassal yazup bildresin.
rey v bery keml-i emniyyet
refhiyyet ile sde-hl olduklarn
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, vech mnsib oldu
zre hfz u hrset-i memleket ve
refhiyyet itminn- raiyyet bbnda
mcidd s olup vkf olduun ahbr
ilmdan hl olmayasn.
ZET VE TRANSKRPSYON 682

1538 Haslar kadsna: Kemerli ve Orta Belgrad kylerinden su yolu hizmetine

alnanlara mdahale olunmamas hakknda.

Yazld. olnup ellerine mliyye tarafndan

Ksm Beg avu Sinn eleb'ye virildi. muf-nme virilmein buyurdum ki:
F 26 Zi'l-hicce sene 967 Mezkrlar, mdmki hdmetlerinde ve
kend hllerinde olalar kimesneyi
Hslar kdsna hkm ki: hilf- er dahl taarruz idp rencde
Taht- kaznda Kemerl-Belgrad nm itdrmeyesin.
karyeden on iki hne ve Orta-Belgrad
-1538/a-
nm karyeden on be hne, cmle
yigirmi yedi hne olur, mahrse-i Bir sreti dah nm karyeden
stanbul'a gelen su-yol hdmetine tayn otuz hne in mstakl hkm
yazld.

1539 Haleb beylerbeyine: Hama Kads Mevln emseddin'in mrye olan borlar
bakiyyesinin alnp gnderilmesi hakknda.
Haleb beglerbegisinn kapu kethuds Murd'a mrden yetmi be ve resm-i avun
virildi. ve bevvbn ki cmle dokuz yz yetmi
be aka olur, mevln-y mrn-
Haleb beglerbegisine hkm ki: ileyhden alnup gnderilmesin emr idp
Hliy Ham Kds olan Mevln buyurdum ki:
emseddn'n mrye id olan resm-i Zikr olnan akay mrn-ileyhden
bert alnup yetmi be aka bk taleb idp alup stne-i sadet'me
kalup ve resm-i avun ve bevvbn ki irsl eyleyesin.
dokuz yz aka olur, alnmaduna
kd emni tezkire virmein resm-i

1540 Kilis sanca beyine: Kilis'de toplanan kffrn yapt taaddiyattan dolay ele
geirilip gereine gre muamele icrasna dair.

Yazld. ki Bertak (?) kdssn; sen nibn

Malko Beg'n kapu-kethuds
Voyvoda'ya virildi.
F 25 Zi'l-hicce sene 967
Klis sanca begine hkm ki:
skaradin ? ( ) ve Bertak ? ( )
kdlar mektb gnderp liv-i Klis'de
Saba ?( ) nhiyesinde vk olan kffr
nhiye-i mezbreden be-alt yz eflke
ba olup Revne nm mahalde bir ulu
dernek ve cemiyyet eyleyp aralarnda
baz srk bulnup erile sbit olup sen
Sinn mrn-ileyhn voyvodasna teslm
itdkde mezkr eflkler let-i harb ile
zerlerine gelp nib'-ern
mahkemesin basup voyvodanun
zencrin bozup hrsuzlar hals
itdklerinden gayr iki mil mikdr ceng
eyleyp yz mikdr kimesne mecrh
olup nib'-er olan kimesne ile
voyvoda at boynna dp g ile hals
olup badeh tife-i mezbre nie
Mslimnlarun mllarn ve espblarn
gret itdklerinden mad dkkndan
dkkna beer ve altar akalarn alup
ZET VE TRANSKRPSYON 683

hliy her gn dernek ve mvereden
ve env- fesd enatden hl
olmaduklarn arz itmisin. mdi, zikr
olnan ehl-i fesdun her vechile def u
refleri lzm u mhimm olman
buyurdum ki:
Bu bbda gerei gibi mukayyed olup
bunun gibi fesda mberet itmiler ise
ehl-i fesd her ne tarkla olursa ele
getrp erile ahvlin toprak kdlar
marifeti ile teft idp anun gibi fesd
enati zhir olanlarun erile
haklarndan gelp rey v beryya ol
vechile teadd itdrmeyesin.

1541 Mekke-i Mkerreme kadsna: Mekke-i Mkerreme mcavirlerine merut iken

bakasna surre verilmesi sebebinin bildirilmesi hakknda.

Yazld. Haleb'de nie kimesneler mtevattn

Msr beglerbegisi demi Sleymn'a virildi.
F 2 Safer sene 968
Mekke-i Mkerreme kdsna hkm
ki:
Sbk kd olan Muhyiddn mektb
gnderp Kabe-i Muazzama ahlsi
meclis-i era gelp vilyet-i Msr ve
Haleb'de olan Haremeyn-i erfeyn
evkf n-tamm iken her yl nie
kimesnelere surre-i cedd tayn olnup
gelp bizm surremze mzhame
iderler. Gh nsf ve gh sls ve gh
rubu zre hakkmuz ancak hsl olur ve
bundan mad Msr'da ve m'da ve
iken bizm surremzden onlara surre
tayn olnup anda kabz iderler. Huss
Kabe-i Muazzama mcvirlerine
mert olup bu bbda bize hayfdur diy
ekv itdklerin arz itmi. Buyurdum
ki:
Bu huss onat vechile teft tefahhus
idp gresin; fi'l-vk surre Mekke-i
Mkerreme mcvirlerine mert iken
hilf- art- vkf har yirde olanlara
surre virilmee bis nedr ve ne
temessk ile anlara surre virilr? Yazup
vuk zre arz idesin.

Kefe beyine: Azak Kalesi'ne hcum etmek isteyen Rodos keferesinin firara

1542 mecbur edildii hususundaki mektubu zerine; gerek adalar, gerek Azak canibinin
muhafazasnda gaflet zere bulunulmamas hakknda.
Yazld. olman, sen dah donanma ile adaya
demi Kaytas'a virildi. varup geidleri hfz idp kffr- hksr
F gurre-i Muharrem sene 968 adaya duhl itmee fursat bulmayup
mrcaat idp vilyet-i erkes'de bir
Kefe begine hkm ki: sab mevza girp zerlerine varlmaa
Sdde-i sadet'me mektb gnderp kbiliyyet olmayup Austos hirine
kefere-i Rodos ve erkise ittifkyle dein donanma ile hfz- vilyet idp
kala-i Azak'a hcm itmek sadedinde derynun iddeti zamn olman sen
iken sen donanma ile kalaya vusl adalar hfzna kalup donanmaya iczet
bulup kfire mukbele olmayup bir virildi diy arz eylemisin. mdi,
aydan ziyde Manaca nm mevzda buyurdum ki:
mtemekkin olup badeh erkes, Varcak, kem-kn bb- hfz [u]
adaya tevecch itdi mukarrer hrsetde dakka fevt itmeyp eger
ZET VE TRANSKRPSYON
adalar taraflardur ve eger kala-i Azak
cnibidr, gerei gibi hfz u hrset idp
gaflet zre olmayup kefere-i fecere
taraflarndan zarar u gezend
iridrilmek hussnda mcidd
merdne olup env- ikdm []
ihtimmun vcda getresin. Gaflet ile
kffr- hksr taraflarndan bir mahalle
mazarrat irimekden ihtirz idp kll
basret intibh zre olasn. Bu bbda
1543 Arabistan Defterdar Murad elebi'ye: Erzurum beylerbeyisinin
hmyna mugayir olarak tevcih eyledii gedik hakknda.
Yazld.
Arabistn Defterdr Murd
eleb'ye hkm ki:
Bundan akdem yigirmi be aka gedk
ile Erzurum kullar kethuds olan
Mehmed'n gedi mahll kalm iken
hliy Erzurum Beglerbegisi Mustafa
dme ikblh zikr olnan gedi bil-
emr diy bir erine (?) tevch itdi
istim olnman, buyurdum ki:
1544 1542 numaral hkm hakknda malmat ve emirleri hvi Devlet Giray Han'a
hkm.
Yazld.
Hn hazretlerinn kapuc-bas Nash'a virildi.
F 2 Muharrem sene 968
Hn hazretlerine hkm ki:
Hliy Kefe begi mektb gnderp
Rus- menhs ile erkise keferesi
ittifk idp kala-i Azak'a mazarrat
kasdna geldklerinde donanma-y
hmynla varup kalaya vsl olmala
kffr- liym mukbele v mukteleye
kdir olmayup Adalar cnibine tevecch
idp bi-inyetillhi tel Adalar'a dah
duhl itmee dah fursat bulmayup
zarr mrcaat idp vilyet-i
erkes'de bir sab mevzda karr
eyledklerin ve zerlerine varlmaa
684
senn cnibne hzr u nzr olup lzm
gelrse muvenet idesin diy cenb-
emret-meb Devlet Giry Hn dmet
melhi[ye] dah hkm-i erfm
gnderilmidr. Lzm gelrse
mrn-ileyh ile haberlep yek-dil
olup vech mnsib oldu zre
kffr- b-dnin mazarrat ifsdn def
u ref eyleyesin.
emr-i
Havle ile defterleri geldkde gresin,
mezkr Mehmed'n gedi kime tevch
olnmdur ve ne trhde olmdur?
Tamm malm idinp dah eger tevch
olmsa tevch olnan kimesnenn ve
andan gayr emre muyir dah
kimesneye gedk tevch olnup ulfeleri
salnmsa emre mugyir tevch olnan
gedklerin ulfelerin salmayup ve
mezkr Mehmed'n gedi kime tevch
olnmsa muaccelen yazup arz idesin.
kbiliyyet olmadun bildrmi. Eyle
olsa ol etrfun muhfazas ve fitne v
fesd zre olan kefere-i sakar-meknn
kal u kam tedrki ehemm-i
mhimmt vechile vcibtdan olman
gerekdr ki stne-i muhalled'l-ikbl
ve ddmn- meyyed'l-erknmuz
cnibine olan ihls- kdm ve ihtiss-
sammnz mstedsnca ol cevnibde
vk olan ahl-i slmun synet
himyeti hussnda mrn-ileyh
tarafna tekdtdan hl olnmayup
kffr- bed-girdrun def-i mazarrat
ifsd hussnda lzm geldkde gerei
gibi muvenet mzheret itmek
bbnda env- mes-i cemlenz
zuhra gele ki gaflet ile kffr-
ZET VE TRANSKRPSYON
hksrdan bir mahalle zarar ihtimli
olmaya ve dim ahbr- srre-i
selmetinz ile ol cevnibin ahvli
Aydn beyine: Kavala kaptannn Anadolu caniblerinde ele geirdii levend
1545 gemisindeki levendlerin karaya ktklarnda yakalanmalarna yardm edilmesi
hakknda.
Yazld.
demi Ahmed'e virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Aydn begine hkm ki:
Hliy Kavala kapudan mektb
gnderp muhfaza in derya yzine
kup Anadol cniblerin tecesss
iderken bir levend gemisine rst gelp
muhkem kovup zmir kazsna tbi
yalya karb Kesri dimekle marf drt
pre karyelere dkldkde iinden sekiz
nefer harc-gzr kfir kup ve resi
dah ele girp sir levend gemileri dah
sl olndukda kimi Anadol ve kimi
Rm-ili cniblerine gitdiler diy cevb
virp ahvlleri mufassal malm olmak
in mezkr resi Dergh- muall'ma
gnderdn arz idp mezkr resden
sl olndukda mezkr levend
reslerinn ahvlin takrr itmein takrri
tahrr olnup yirl yirinden teft olnup
ele gelmek in sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Vardukda, mezkrlar dikkat ihtimm
ile teft idp yataklarna ve duraklarna
ve akvam akriblarna bi'l-cmle
erile buldurmas lzm olanlara teklf
1546 zvornik beyine: Sancak beyinin vusulne kadar Pojega sancann muhafazas
iin gereken tedbirin alnmasna dair.
Yazld
Husrev Beg'e virildi.
F 24 Zi'l-hicce sene 967
zvornik begine hkm ki:
685
Sdde-i sadet'mde ilm ir
olmakdan hl olmaya.
idp buldurup her kande ise ele getrp
dah habs idp arz idesin. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur; zikr
olnan levendt her kande ise ele
getrp ikdm ihtimm idp ihml
msheleden ziyde hazer idesin. Bu
bahne ile kend hllerinde olanlara
dahl olmakdan ve levend ele gelp
himyet olmakdan ziyde ihtirz idp
ele getrmeyince olmayasn ve yallarda
olan kdlara dah tenbh tekd
eyleyesin ki anun gibi levend tifesi
karaya dkildkde onat vechile
muvenet idp levendleri ele getrmek
bbnda cidd ikdm ideler. yle ki
badel-yevm deryda muhfaza
hdmetinde olanlar levendi kovup
karaya dkldkde ol etrfda olan kur
halk levendi ele getrmekde muvenet
itmeyeler yhd saklayup ele
virmeyeler, sonra saklayanlara ve ihml
idp ele getrmekde muvenet
itmeyenlere env- itb ikb olup
anlara olacak siyset anlara olmak
mukarrer bilp ana gre karaya kan
levend tifesine himyet itmeyp ele
vireler.
Pojega sanca hara virilp sancak-
begi varnca liv-i mezkrun hfz u
hrseti mhimm lzm olman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp
sancaun siphlerinden kifyet mkdr
ZET VE TRANSKRPSYON
siph tayn idp alay-begilerine koup
Pojega'ya gnderesin ki varup hfz u
hrseti lzm olan mahlleri onat
vechile hfz idp gaflet ile addan ve
sir ehl-i fesddn bir yire zarar u
gezend iridrmekden ziyde hazer
idesin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur, ana gre mukayyed olup
emrm zre sancaun siphlerinden
muaccelen kifyet mkdr siph tayn
idp sancaun alay-begine koup
[Yev]m's-sebt f selh-i ehr-i Zi'l-hicce sene 967 [21.09.1560]
1547 Rumeli beylerbeyine: Rumeli sipahilerinin evlerinde klamalar hakknda.
Yazld.
Mektb, Paa hazretlerinde kalmdur. Hkm
dah ulak hkmi ile Hasan eleb'ye virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Rm-ili siphleri bu k
Tokat'da klamak huss ilm itmisin.
Zikr olnan kullarum evlerinde
klamalarn emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, sennle bu sefere
tayn olnan mer ve sir siph det
[] knn zre yoklayup defter idp
dah iczet veresin ki herkes gelp
evlerinde klayalar ve iczet virmel
1548 Haleb defterdarna: am yenierilerinden mahll olan gediklerin kimseye
tevcih edilmemesi hakknda.
Yazld.
Husrev Beg'e virildi.
F selh-i Zi'l-hicce sene 967
Haleb defterdrna hkm ki:
686
gndermek bbnda dakka fevt
itmeyp ve ne mikdr siph tayn idp
ne trhde irsl itdn yazup
bildresin. yle bilesin. Liv-i mezkr
serhad yirdr; hfz u hrseti ehemm-i
mhimmtdandur; tehr itmeyp
kalkup istcl zre memleket hfz in
varup irimek ardnca olasn, gaflet
ciz deildr, ihml eylemeyesin.
Bu kayd sonradan Husrev Beg
yazmdur.
oldukda her sancaun siphsin begine
koup gnderesin ki yolda ve izde
herkes kolayna gidp reyya teadd
olmaya ve beglere gerei gibi tenbh
idesin ki sancaklar askerin menzil
merhilde onat vechile zabt [u] rabt
idp hilf- er kimesneye teadd
itdrmeyesin. yle ki, bir sancak
siphsinden kimesneye teadd ola,
beginden sl olnur. Ana gre Hersek
sanca siphsin menzil merhilde
onat vechile zabt idp kimesneye
teadd v tecvz itdrmeyesin. Sonra
zrn makbl olmaz ve sen dah gelp
Sdde-i sadet'e mlk olasn.
Bundan akdem bir iki defa hkm-i erf
gnderilp m yenierilerinden mahll
olan gedkler kimesneye tevch
olnmayup ve kimesneye mahllden
terakk virilmeye diy emrm
ZET VE TRANSKRPSYON 687

olmdur. Ol emr-i hmynum kem- olnup yhd terakk virildiyse kabl

kn mukarrerdr. Buyurdum ki: itmeyp ulfelerin virmeyesin ki emr-i
Vusl buldukda, bu bbda sen dah erfmn dim icrsnda dakka fevt
mukayyed olup anun gibi emre mugyir itmeyesin.
kimesneye ibtiddan gedk tevch
Amasya kads ve Nzr- Emvl Muzaffere: Baz ayrlar iltizam edenlerin

1549 reyya yaptklar taaddiden dolay tahkikat icrasna ve saireye dair.

Yazld. ayr biegelen reyya m

Amsiyye kds olup Nzr- emvl
olan Muzaffer'e hkm ki:
Hliy Bozbegi ayr ve Ldik ayr,
Gldiklan ayr, zikr olnan ayrlar
kadmden reyya bidrilp
ydrurlard. Hliy baz kimesneler
iltizm ile alup tayn olan reyya
bidrp sirlerinden kol gezdrp
karyesine gre aka salup cem idp ve
gallt ve otlukdan baz rey zerine
tevz idp akasn alup hilf- er u
knn teadd itdkleri istim
olnman bu hussn grilmesiyn
Dergh- muall'm avularndan
(Boluk) tayn olnup buyurdum ki:
Vusl budukda tehr itmeyp zikr
olnan ayrlar mr cnibinden satlmak
fermn olnandan ber ve her senede
kime kime virilmidr? Emneten mi
virilmidr, yohsa iltizm ile mi
virilmidr? Eger emn ve eger
mltezim her kim zabt itmise zabt
itdi nesnenn yirl yirinden grp
anun gibi her kimesnenn zamn-
mberetinde reydan vech-i merh
zre aka cem olm mdur yohsa
kadmden olgeldi zre kadmden
bidrilmidr? Anun gibi olgelene
mugyir ayr bidrilp dah ol bahne
ile reyya karyeden karyeye aka
salup alnmsa her kimden ne
alnmdur ve kimn zamnnda alnup
ve ne mikdr aka alnmsa, hilf- er
u knn ol vechile alnan akay
bade's-sbt alanlardan hkm idp
ashbna alviresin ve ne mikdr
kimesnenn hakk sbit olup
alvirildin ve kimden alndun yazup
bildresin ve min-bad zikr olnan
ayrlar eger emneten ve eger
iltizmen alanlara tenbh tekd idesin
ki, vech-i merh zre reyya aka
salup hilf- er u knn teadd
itmekden hazer ideler ve kadmden zikr
olnan ayra hdmet iden ne mikdr
kurdur ve ka hnedr? Hdmetleri
mukbelesinde ne makle nesnedr?
Muf olgelmi midr? An dah
bildresin ve sbk kd olanun lys
ve Mustafa nm demlerinn dah
reyya teaddsi varimi, an dah
gresin, kimesnenn hakkn almlar ise
bade's-sbt alviresin.

[Yev]m'l-ahad f gurre-i Muharrem'l-harm

sene 968 Kostantniyye [22.09.1560]

1550 Dukagin beyine: Haslar nahiyesinde ekvet eden ve firari iken ele geen
Davud olu ehsvar'n siyaset olunmas hakknda.

Yazld. Kethudsna virildi.

ZET VE TRANSKRPSYON
F [Yev]m-i m[ezbr].
Dukagin begine hkm ki:
Mektb gnderp liv-i mezbrda
Hslar nhiyesinde bin akalk
timara mutasarrf olan ehsuvar b.
Dvd'un akveti zhir olman sbk
Priz[r]in Begi olan Ahmed dme izzuh
dutup habs ve teft idp elinde bert ve
tezkire olmayup b-nihye enati
zuhr bulup hakkndan gelinmek in
arz olnmalu iken zencrin bozup
yldan ber gib olup harm ve ehl-i
fesd kefereye kulauz olup kendsi
kefere libsna girp leyl nehr
1551 Bodan voyvodasna: Leh kralna gnderilecek eyler hakknda haber alp
bildirmesine dair.
Yazld.
demi Dragoman Luka'ya virildi.
F gurre-i Muharrem sene 967lxxi
Bodan voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp sbk Lih snurnda
yarar hssa tcirlerinden Mustafa nm
kimesne baz kalay fuulariyle bir
mkdr gm talerleri (?) alman
1552 Kocaeli beyine ve ile kadsna: O havalideki dalarda kimseye tahta
bitirilmemesi hakknda.
Yazld.
Sinn Kethud'ya virildi.
F 7 Muharrem sene 967lxxii
Koca-ili begine ve ili kdsna
hkm ki:
Bundan akdem hkm-i erfm gnde-
rilp ol cnibde olan dalarda
kimesneye tahta bidrmeyesin diy
tenbh olnmd. Hliy baz
kimesneler menile memn olmayup
tahta bidrdklerine, sen ki kdsn,
sret-i sicil gnderdn ecilden anun
gibi emr-i erfme mugyir bidrilmi
688
harmlik idp ele girmek mmkin deil
iken bir tarkla ele girp Prizrin ve
Hslar kazlarndan ummen
Mslimnlar ikyete gelp vk olan
enati sbit zhir olup huccet-i
eriyye alnup bile gnderdn arz
itmisin. mdi, mezbrdan hukk- ns
alvirildkden sonra siyset olnmasn
emr idp buyurdum ki:
Mezbrdan hakk dv ider va[r] ise
husamsiyle beraber idp bi-hasebi'-
er sbit olan haklarn ashbna
alvirdkden sonra siyset idp emrm
yirine vardun bildresin.
bundan akdem Sdde-i sadet'me arz
olndukda Lih Kral'na irsl in sana
hkm-i erfm vrid olup gnderdn
ol huss in cevb virmedn ve
hliy gir dem gnderdn
bildrmisin. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda sahh haber
alup bildresin.
tahtalar girift olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Vardukda, bu hussa mukayyed olup
gresin; fi'l-vk baz kimesne menile
memn olmayup fermn-
hmynuma mugyir tahta bidrmi
ise biilen tahtalar emr-i erfme
mcebince girift eyleyp ve gerei gibi
tenbh tekd eyleyp min-bad emr-i
erfm mugyir bir ferde tahta
bidrmeyesin ve ne mkdr tahta girift
olndun ve kimler elinde bulndun
isimleriyle yazup arz idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 689

1553 Msr beylerbeyine: Emr-i Hac olanlara her sene Hazine-i mire'den on alt
kese verilmesi hakknda.

Yazld. mcebince ehl-i vukfdan tefahhus

Kapu Kethuds Sleymn'a virildi.
F 11 Muharrem sene 968
Msr beglerbegisine hkm ki:
Mektb gnderp emr-i hcc olanlarun
ihrct in kadmden her sene
Hazne-i mire'den ber-vech-i nakd
virilgelen on sekiz kse akadan
mukaddem Yemen beglerbegiliinden
gelp emr-i hcc olan Mustafa Beg on
drt kse ile kabl idp kend
zamnnda ol mikdr aka kifyet idp,
hliy itmemee bis nedr? Yazup
bildresin diy gnderilen emr-i erf
olndukda mrn-ileyh Yemen
beglerbegiliinden gelmein kuvvet
kudreti olup ve ehl [] iyli Msr'da
yannda bile olmak in kabl eylemi
idi. Hliy ol mikdr aka masraflarna
kifyet itmez diy merdan kimesne
kabl eylemeyp iftihr'l-meri'l-
kirm zdemir Paa-ol Osmn zde
kadruh on alt kse ile kabl eyledin
arz eylemisin. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, min-bad her sene
mr-i hcc olanlara Hazne-i mire'den
on alt kse virp ziyde virmeyesin.

Saruhan beyine ve Timrci ve Adala kadlarna: Demirci'de timar sahibi

1554 Divane Nasuh adl sipahinin Mustafa'y ktlemesi ve darbndan dolay hakknda
eriate gre lzm gelenin icrasna dair.
Yazld. mezbr Mustafa sende rsm- raiyyet
m var diy arkamdan fercemi soyup ald"
diy zhr- tezallm itdklerinde
Saruhan begine ve Demirci ve Adala mezbrn, mezkr Nash' meclis-i
kdlarna hkm ki: era davet in gnderilp badeh
Hliy sen ki Demirci kdssn, balar kabak kaup meclis-i era
Dergh- muall'ma mektb gnderp gelp bizi davet-i er eyledmz
nefs-i Demirci'de erbb- timardan in zerimze hcm idp talar ile
Dvne Nash nm siph, tife-i darb eyledi. Ahvlimz erile
reydan Mustafa nm kimesne ile grivirn dirler iken mezbr Nash
meclis-i er-i erfde berber olup: ardlarnca gelp siz dah beni darb
"Mezbr Nash benm azuma ve itdnz diy meclis-i erde
avratuma zin lafzyla etm idp huzrmuzda mesfr Mustafa'y tapanca
mcebin taleb iderm" diy dav idp ile ve yumruk ile muhkem darb idp ve
mezbr Nash'dan sl olndukda: yakasn yrtup bilhir elinden
"Kethudma dahl eylemiler, sdm, Mslimnlar alkoyup tahkr-i er ve
lett dah iderm" diy itirf idicek, tahff-i meclis eyledin bildrdi
lzm kfr ile takrrdr diy teklf ecilden mezkrun timar alnup hara
olndukda, itat itmeyp ind idp virilp teft olmasn emr idp
gitdkden sonra mezbr Mustafa ve buyurdum ki:
karnda Hasan tekrr ekv idp: "Bizi Vusl buldukda, bu huss onat vechile
skda bulup birka defa darb eyleyp hakk zre erile teft eyleyp gresin;
ZET VE TRANSKRPSYON 690

kazyye arz olndu gibi olup arz olnan erile lzm geleni icr idp yirine
husslar erile sbit olur ise ol bbda koyasn.

Seydiehir ve Alada kadlarna: Karaman avularndan brahim'in

1555 taaddiyatndan dolay kendisini dav edenlerin haklarnn alnmasna dair.

Yazld. sbit olm haklar olup ve Cihnn ve

Seydehri ve Alada kdlarna
hkm ki:
Mektb gnderp Karaman avularn-
dan brhm nm kimesnenn,
reysiyle m-beynlerinde olan
davnun tefti in bundan akdem arz
olndukda tefti fermn olnup bir yire
cem olnup teft olndukda baz
kimesneler gelp efl-i kabha ve
mezlim-i enasndan zhr- tezallm
itdklerinden mad Abdlcell ve
Abdurrahmn ve Bekir Fakh ve Emet
nm kimesnelern mezbr zimmetinde
bi-gayr- hakkn alnm hd- udl ile
Mustafa nm kimesnelern dah mahf
mahallerde yoln basup cebren
davarlarn ve espblarn alup teadd
itdi dah hd- udl ile sbit
oldun bildrmisin. mdi, mezkrdan
dav-y hakk idenlerden haklar
alnmam kimesne var ise erile sbit
olan haklarn alvirilmesin emr idp ve
timar dah hara virilp, buyurdum ki:
Mezkrdan dav-y hakk iden kimesne
var ise erile sbit olan haklarn
alvirp muhtc- arz olan yazup
bildresin.

1556 am beylerbeyine ve kadsna: am'da Hz. mer Mescidi yaknndaki bo kilise

yerine evler binas meselesinin tedkikine dair.
Yazld.
B-hatt- erf.
Haleb beglerbegisinn kethudsna virildi.
F 3 Muharrem sene 968
m beglerbegisine ve kdsna
hkm ki:
Bundan akdem m'da tamr olnan
Mescid-i mer'nn cemati olmayup
mescid-i mezbrun kurbinde vk olan
kilise yiri hl olup baz evler bin
olmak mnsib idi ilm olnman
buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup gresin; zikr olnan hl
yirler ne mikdr hne olmaa
mtehammildr ve hne oldu takdrce
ne mikdr aka ile yaplur ve avrzdan
muf olmak artyla kimesne gelp ev
bin ider mi ve cmin immna ve
mezzinine vakfdan birer ev bin
olnmak olur m? Bu vechile olmaz ise
evkf evlerinden yigirmi mikdr ev
bin olnup fukar v sulehdan
mnsib olanlara milkiyyet zre
virilmek ile kimesne gelp skin olup
namz klmaa cemat olur m? Ve
bi'l-cmle ol etrf mamr olup mescide
cemat gelmee mnsib ne ise tamm
malm idinp dah atebe-i ulyma
bildresin.
ZET VE TRANSKRPSYON
1557 am kadsna: am'da Hz. mer Mescidi yaknnda bulunan Yahudi ve
Hristiyan evlerinin Mslmanlara sattrlmas hakknda.
Yazld.
Bu dah.
m kdsna hkm ki:
Bundan akdem mahrse-i m'da bin
olnan Mescid-i mer-i Nr'ye akreb
olan Yehd ve Nasr evleri ve andan
gayr kadmden Mslimn evleri olup
badeh kffr eline den evler deger
bahlariyle Mslimnlara satdurlmasn
emr idp buyurdum ki:
Vardukda, bu hussa onat vechile
mukayyed olup gresin; anun gibi
mescid-i mezkre etrfnda olan evleri
1558 Haleb beylerbeyine: am beylerbeyine ait mhrl kesenin oraya ulatrlmas
hakknda.
Yazld.
Bu dah.
Haleb beglerbegisine hkm ki:
1559 Van beylerbeyine: Snr tesi ahvali hakknda sahih haber alp bildirmesi
hakknda.
Yazld.
Bu hkmler hatt- erf iledr.
Husrev Beg getrp hkmler yazlup kendye
teslm olnd.
F 4 Muharrem sene 968
Van beglerbegisine hkm ki:
Bundan akdem sana nie defa ahkm-
erfe irsl olnup te cnibden sahh
haber alup bildresin diy emrm olm
idi. Bunca zamndan ber sahh haber
alup ilm eylemedn. yle midr ki,
bunca zamndan ber murd olup bir
sahh haber alnmaya ve yhd alnm
olnmaya; bu bbda meslsn.
Buyurdum ki:
691
ve karb olmayup sbk Mslimnun
olup hliy Yahd ve Nasr, alduklar
evleri emrm mcebince deer
bahlariyle Mslimnlara bey itdrp
bu bbda tamm- ihtimm idp evlerin
satdurmalu oldukda Yahdi ve
Nasrdan kimesneye gadr olmayup
deer bahlar ile satdurasn ki, mescid-i
mezkrun etrf ehl-i slm olup hilf-
er-i erf, Yahdi ve Nasr olmaya
ve ne mikdr ev satdurldun yazup
bildresin.
Hliy m beglerbegisine uladurmak
in mhrl kse ile hkm-i erf irsl
olnmdur buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp
mrn-ileyhe sl itdresin.
Bu defa vusl budukda teyakkuz u
intibhlxxiii zre olup her ne tarkla
olursa te cnibin ahvl etvrndan ve
fikr firsetlerinden sahh haber alup
muaccelen ilm idesin. Bu huss sir
umra kys itmeyp gaflet zre
olmayup emrm zre bu defa sahh
haber alup bildresin. yle ki, gir
sahh haber alup bildrmeyesin, zrn
makbl olmaz; bilmi olasn. Ana gre
mukayyed olup, ale't-tevl habern
eksk itmeyesin ve bi'l-fil Van'da her
cins terekeden ne mikdr mevcd der-
anbr zahre vardur ve imdiki hlde ol
vilyetn terekesi ahvli nicedr ve
Erci'de ve Hns'da ve dilcevz'da
dah terekenn ahvli nicedr? Yazup
ZET VE TRANSKRPSYON 692

bildresin. Varan avu elendrmeyp Yazld.

isticl zre gir irsl eyleyesin. Bu dah.
Bir sreti Hakkri Begi Zeynel Beg'e yazld.

-1559/a-

Alacahisar beyine ve Silistre kadsna: Eflk bolarlarndan fesat zere olup

1560 Silistre ve brail'de oturanlarn ahvali ile bunlardan Mslman olduktan sonra
irtidad edenler hakknda malmat verilmesinine dair.
Yazld.
Sleymn avu'a virildi.
F 14 Muharrem sene 968
Alaca-hisr begine ve Silistre
kdsna hkm ki:
Sbk Silistre Begi olan mtevaff
Sinn Beg, Dergh- muall'ma mektb
gnderp hkm-i erf mcebince
vilyet-i Eflk bolarlarndan fesd zre
olup Silistre ve Brayl'da mtemekkin
olanlar ele getrp ahvllerin teft
eyledkde vilyet-i Eflk'dan kaup
gelmi kefereden on nefer kimesne ele
gelp Silistre kalas'nda habs olnup ve
mahbs- mezbrnden Paluca nm
bolar geleli alt yl olup, hliy
Mslimn olup, mad Miro, vilyet-i
Eflk'a voyvoda oldukdan sonra
baznun akribsn ve baznun
karndalarn katl idp, bunlar dah
havflerinden kaup Memlik-i
mahmiyye-i slm'a gelp skin olal
yl olup ve Alpo nm Eflk tutlup
kala-i Hrsova'da habs olndukdan
sonra ehdet kelimesin getrp
Mslimn oldun arz idp amm zikr
olnan harmlerden slma gelen
zimmler mrtedd idi ilm olnman
mezbr zimmlerden slm'a gelenlern
ahvllerin teft idp bklerinn
mahallinde haklarndan gelesin diy
emrm olmdu. Hliy mrn-ileyh
veft itmekle emrm zre ahvlleri
grilmemein buyurdum ki:
Vusl buldukda, mteveff-y mrn-
ileyhe irsl olnan emr-i erf-i sbkum
zre zikr olnan zimmlerden Mslimn
olanlar onat vechile getrp fi'l-vk
ilm olndu zre mrtedler midr?
Ve ne zamnda Mslimn olup gir
mrtedd olmlardur, nicedr?
Ahvllerin tamm malm idinp dah
habsden tlk itmeyp yazup arz idp
bklerinn mahallinde haklarndan
gelp emr-i erfm yirine vardun
yazup Sdde-i sadet'me bildresin.

Tire kadsna: Levend taifesinden esir alp satlmamas hakkndaki emir

1561 zerine yaplan tahkikatta niblerin yetim hakkna riayet etmediklerine dair.

Aydn begi demi Ahmed'e virildi. Aydn begi mektb gnderp hkm-i
F 8 Muharrem sene 968 erfm vrid olup yallarda olan gemici
levend tifesin tecesss eyleyp ne
Tire kdsna hkm ki: mahallerde skin olduklarn ve yallarda
olan kasabt ve kur ahlsine gerei
ZET VE TRANSKRPSYON
gibi tenbh tekd eyleyesin ki, min-
bad levend tifesinden esr almaya ve
hara bey itmeyeler diy fermn
olnman, yallarda vk olan kasabt
ve kurya kd ile teft in varldukda,
halk cem idp maan tefahhus itmee
mberete davet olndukda: "Senn
in gelmeyp, bana begler ayana
varmaa emr yokdur; reyy cem
idp bir vekl nasb eylesn; evvel bunda
teft idelm" didin ve hliy ol
hussa mberet olnmadun ve baz
karyelerde bir kimesne mecrh olsa
niblern, sancak sbalar hzr
olmadn mecrh olan kimesnenn
zerine varup ehl-i karye demin ketm
idp kendlere teft lzm gelmeyp
nibe nesne virp kimine: "Beni levend
mecrh itmidr ve yhd kimesneden
nizum yokdur" diy hlet-i nezde
ehzade'nin defterdarna: Konya muharebesinde bulunmadklar iin tmarlar
l562 bakasna tevcih edilenlerin haklarnda tedkik yaplarak bildirilmesine dair.
Yazld.
Mezbrlardan Aydn'da timar olan Dvd'a
virildi.
F 8 Muharrem sene 968
ehzde hazretleri defterdrna
hkm ki:
Hliy baz Anadol siphleri Sdde-i
sadet'me gelp Konya
muhrebesinde bulnmad diy
timarlarumz hara tevch olnd; maa-
hz muhrebe-i mezbrede hdmetde
bulnman, binde iki yz aka
terakkye hkm-i erf virilmidr diy
virilen terakk hkmlerin ibrz
itdklerinde emr'l-meri'l-kirm
Anadol Beglerbegisi Ahmed dme
ikblh'nun Sdde-i sadet'me
gnderdi yoklama defterinde
693
iken hh n-hh ikrr itdrp ellerine
sret-i sicil virmek ile hakk- eytm
zyi olup ehl-i fesda kll penh olur
diy arz itmein, buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu husslar mrn-
ileyhn arz itdi gibi midr? Anun
gibi niblern bu makle vaz idp
hakk- eytm zyi olm mdde var
mdur? Nenn gibi mahalde almdur?
Vk ise men idp min-bad niblere
bu makle i itdrmeyesin ve emr-i
erf-i sbk mcebince zikr olnan
levend tifesi ki ale'l-esm emirde
mastr idi, mezkrlar ele getrmekde
arz olndu gibi ise sebeb nedr? Bu
bbda cevbun ne ise yazup bildresin.
Yohsa mrn-ileyh bu bahne ile il
zre kup gezmek mi murd itmidr?
Tafsli ile yazup bildresin.
mezkrlar mevcd olmayup ellerine
terakk hkmleri virilmidr diy arz
itdkleri ecilden isimleri ve timarlar
yazlup shhati malm olmak in irsl
olnup, buyurdum ki:
Vusl buldukda, mrn-ileyhn
muhrebe-i mezkrenn ol cnibe
gnderdi mhrl yoklama defterine
nazar idp gresin; zikr olnan siphler
mevcd midr? Yohsa muhrebede
bulnmayup timarlar mahlle mi kayd
olmdur? Mevcd olanlar mevcda ve
mahllde olanlar mahll iret idp
gir defteri mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin ve mevcd
deiller ise terakk hkmleri
virilmee bis nedr? an dah yazup
arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 694

1563 Diyarbakr beylerbeyine: Eski Musul denmekle mruf bo yerlerin muhafazas

hakknda sancak beyine tenbihat icrasna dair.

Yazld. geldke mahall-i mezbrdan mrr u

Kethuds Ali eleb'ye virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Diyrbekr beglerbegisine hkm ki:
Bagdd Beglerbegisi Ferhd dme
ikblh mektb gnderp vilyet-i
Bagdd'a mteallk Eski Musul
dimekle marf yirler hl v harbe
olup Yaban (?) eski cezreden nefs-i
Musul'a varnca krbn menzili ile
menzil olup asl mamr u bdn
olmamala yigirmi ve otuz nefer
kimesne bir yirden ubr itmee cret
idemeyp, mezkr Eski Musul areti
rak olan beglere virilince aretini ve
taallktn getrmee iktidrlar
olmamala zikr olnan mahaller
enlenmeyp hliy ol mahalle karb
drt yz, be yz areti olup rst
ubr iden Mslimnlar geer ve gelp
zemetden mazl olan Dasni Ksm
bendeleri yarardur diy arz eyledi.
mdi, kazyye arz olndu gibi olup
zikr olnan mahalleri sancak-begi hfz
itmeyp vridn sdrne zarar u
gezend irir mi, yohsa hfz olnur m
ve henz harb mdur yohsa mamr
olm yirleri var mdur, nicedr? Anun
gibi sancak-begi hfz u hrsetde ihml
zre ise gerei gibi tenbh tekd
eyleyesin ki, hfz u hrsetde dakka
fevt itmeye. yle ki, bade'l-yevm ol
mahllerde kimesnenn mlna ve
cnna zarar gele, kendye tazmn
itdresin ve malm olduun zre
yazup bildresin.

1564 Bey sanca beyine: Bergama dizdarnn katlinden maznun Muharrem'in

sorguya ekilmesi hakknda.

Yazld. alup bu zamna gelince tevakkuf olnup

Beg demi Osmn'a virildi.
F 7 Muharrem sene 968
Beg sanca begine hkm ki:
Dergh- muall'ma mektb gnderp
bundan akdem Bergama kalas'nda katl
olnan dizdrun katlinde maznna olnup
kayd bend ile irsl olnan
Muharrem'n hdmetkrlarn buldurup
rf-i marf ile gresin diy fermn
olnmd. Mezkr Muharrem gelp,
mdmki tenbh tekd olnup, elbette
hdmetkrlarun ihzr eyle dinildkce
bugne yarna buldurasn diy vade
hliy sl olndukda bulmaa kdir
delin diy taalll idp eger beni tlk
idersenz varup tecesss ideyin;
mzdr ki, bulnalar diy cevb virr,
kendsini hals itmek ister; sonra ele
girmemek mukarredr. Hdmetkrlarn
buldurup badeh rf emr olman rfe
dah ikdm olnmad, mahbsdur diy
bildrmein, imdi mezkra rf
olnmasn emr idp buyurdum [ki],
Emr-i sbk zre rf idp ahvlin
bildresin. Sonra emrm ne vechile
olursa mcebiyle amel eyleyesin.

Azak ve zi'yi dmann tecavznden korumak iin askeriyle Sinan Paa'ya

1565 mlki olan Alacahisar beyinin oradan ayrlmamas hakknda Alacahisar beyine
hkm.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Yahy avu'a virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Alaca-hisr begine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem
hkm-i erf gnderilp, Azak ve zi
cniblerinde kffr- hksrun
hareketleri istim olnup, tehr
itmeyp sancaunda olan siph ve
siph-zde ve mazl siphlerden ve
yarar yiitlerden nid itdrp vfir
mstevf asker ile Silistre Begi Sinn
Paa'ya mlk olup, cemiyyet zre
olasn diy emr olman ber-vech-i
isticl mahall-i memra gelinp,
[Yev]m'l-hams f 5 Muharremi'l-harm sene 968 [26.09.1560]
l566 Erzurum beylerbeyine: Ne kadar zahire tedarik edildiinin ve o tarafn
durumunun arz hakknda.
Yazld.
Yazlup, Husrev Beg'e virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'me mektb
gnderp te cnibe mteallk baz
huss ilm idp andan mad
fermn- hmynum mcebince
havss- hmynumdan hsl olan
tereke elli bin somar mikdr olup Kara-
hisr- ark ve ol etrfdan der-anbr
olmak zre oldun andan gayr tereke
lzm olur ise aka gnderilmesin
bildrmisin. mdi, elli bin somar zahre
dah Erzurum'da tedrk ihzr olup
der-anbr olmasn emr idp buyurdum
ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
emr-i erfm zre elli bin somar zahre
695
mm-ileyh Sinn Paa fevt olup, ol
zamndan ber il-yevmin hz
cemiyyet zre olnup, asker hussnda
fermn- erfm taleb olndun
bildrmisin. mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, siph tifesiyle bir
mnsib olan mahalde te cnibden bir
sahh haber alnca cemiyyet zre
olasn. Sonra emrm ne vechile sdr
olur ise mcebi ile amel eyleyesin.
Anun gibi gnll mazl var ise iczet
viresin ve anun gibi mahll olan siri,
hdmetde olup mstahkk olan
mazllere tevch idp Sdde-i
sadet'me arz idesin.
ve andan mad stanbul mddi ile on
bin md arpa tedrk ihzr eyleyesin
ki lzm oldukda mzyaka olmaya ve
arz itdn zre emr olnan terekenn
akas dah gnderilmek zredr.
Vardukda, shiblerine teslm eyleyesin.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur;
ana gre mukayyed olup emrm zre
tayn olnan elli bin somar ve andan
gayr on bin md arpay k irimedin
cem u tahsl eyleyp der-anbr
eyleyesin ve Hasan kalas'nun ve sir
zahreye muhtc olan klun dah
zahrelerin tedrk ihzr eyleyesin.
Ve bu hkm-i erfm sana ne gn
varup ve ne vechile tedrk itdn ve
ol cevnibin ahvlin yazup atebe-i
ulyma arz eyleyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 696

1567 Rum beylerbeyine: Erzurum'a gidecek mhrl kesenin oraya gnderilmesi

hakknda.

Yazld. mhrl kse ile hkm-i erfm

Bu dah.
Rm beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dergh- muall'm
avularndan kdvet'l-emsil ve'l-
akrn (boluk) zde kadruh ile
Erzurum beglerbegisine sl in
gnderilmidr. Buyurdum ki:
Varup sana teslm itdkde zikr olnan
hkm-i erfmi yarar demler ile
muaccelen mrn-ileyh Erzurum
beglerbegisine irsl sl idp dah
cevbn alup Sdde-i sadet'me
uladurasn. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur. hmlden hazer eyleyesin.

[Yev]m's-sebt f 7 Muharremi'l-harm sene 968 [28.09.1560]

Aydn Beyi Mustafa Bey'e: Ayaslu'un Vay-Yrk kynn levend

l568 firkatelerinden koruma grevine memur edilen msellemlere hizmetlerinin ifa

ettirilip, itiraz ettirilmemesi hakknda.
Yazld.
demi Ahmed'e virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Aydn Begi Mustafa Beg'e hkm ki:
Mmektb gnderp kaz-i Ayasuluk'a
tbi olan deryya karb Vay-Yrk
nm karye etrfn levend firkatelerinden
hfz u hrset ecli in msellemler nasb
olnup, hayl zamn mrr itmekle
msellem nmna baz kimesneler
tayn olnan iftlikleri ekl idp ed-i
hdmet itmeyp: "Biz kara hdmetin
itmek zreyz" diy taalll itdklerin
arz eyledn ecilden zikr olnan
hdmete tayn olnan msellemlerin
stne-i sadet'mde olan defterden
sretleri ihrc olnup sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Sret-i defterde mastr olan msel-
lemlere kem-kn zikr olnan muhfaza
hdmetin itdrp kara hdmetin itmek
zreyz diy deftere mugyir taalll
itdrmeyesin. Ve eger defterde
mukayyed olanlardan fevt olm ya
gib olm kimesne varsa anlarun
iftliin bi'l-fil tasarruf idenler kimler
ise hdmetlerin dah anlara itdresin.

Karahisr- Shib sanca Beyi Glabi'ye: Evvelce Bolu'da iken mektubu

1569 zerine hapsedilen Hasan'a isnad olunan suun sabit olmadna dair.

Yazld. Bundan akdem Bol Sanca Begi iken

Dvn Ktibi Hasan eleb'ye virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Kara-hisr- Shib Sanca Begi
Glb Beg'e hkm ki:
mektb gnderp liv-i mezbrda
Borl nhiyesinde Mise nm karyeden
iki bin drt yz akalk timara
mutasarrf olan Hasan nm siph in
ehl-i fesd olup Ahmed nm siphnn
ZET VE TRANSKRPSYON
kl ile koln alup mecrh idp ve
bundan akdem kasaba-i Borl'y ihrk
idp azli mstahakdur diy timar,
kethudn Derv'e olmasn arz itdn
ecilden senn arzun mcebince mezkr
Hasan'un timar merkm Derv'e tevch
olnup ahvli teft olmak in Bol
Begi olan Sinn dme izzuh ile Borl
Kds Mevln Ahmed zde fazluh'ya
emr-i erfm yazlup irsl olnm idi.
hliy mrn-ileyhim mektb
1570 Bursa beyine: stenilen eski tahrir defterinin gnderildiine dair.
Yazld.
demi Osmn'a virildi.
F 7 Muharrem sene 967
Burusa begine hkm ki:
Mektb gnderp, bundan akdem sana
liv-i Hdvendigr ve Biga piydeleri
tahar[ir]i fermn olnup hliy Biga sancanun
tahrrine mberet olndukda defterhneden
gnderilen defter-i cedd ziyde mevve olup
l57l Tamevar Beylerbeyisi Kasm Paa'ya: Kazaen yanan Fethiye parkan
mstahfzlarnn Arad Kalesi'ne verilmeleri hakknda.
Yazld.
demi Receb'e virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Tmvar Beglerbegisi Ksm Paa'ya
hkm ki:
Hliy mektb gnderp Arad
sancana tbi Fethiyye parkan'na ibu
mh- Zi'l-hicce'nn beinci gninde
ale's-seher mahzene zahre koyarken
kaz-i ngehn ile mum presi dp
parkan- mezbrenn ier ve tara
binlar ta olmayup balk ile svanm
itden yaplm olman tutuup
Tmvar'a haber yetidkde fi'l-hl
lgar olnup Lipva ve liv-i mezkr
begleriyle zerine varlup grildkde
697
gnderp mezkr Hasan'a isnd olnan
husslar teft olndukda zerine nesne
sbit zhir olmayup gayr- vk
olduklarn arz itdkleri ecilden
buyurdum ki:
Zikr olnan husslar sbk mezkr
Hasan'un zerine sbit olup mseccel
olm ise temessk gnderesin. Ve ill
sbit olmadn hilf- vk zhir
olmdur. diy arz itmee bis nedr?
Yazup bildresin.
ekser mevkf olan iftliklern ismi ve karyesi
yazlmayup hemn yeknnda yigirmi vey otuz
iftlik diy kayd olnmakla ne yirde oldu
malm olmayup sbk veys Beg bendeleri
tahrr itdi defter-i atka ihtiyc- tmm oldu
ecilden irsl buyurla diy arz eyledn
ecilden mhrleyp irsl olnd. Buyurdum ki:
Alup lzm olan mahlleri grp er u
knna muvfk olanlar ile amel idp ana gre
kayd eyleyesin.
parkan- mezbrenn kaz kalmayup
bi'l-klliyye ihrk bi'n-nr olup hke
berber olm bulnman, yara
teden ihrc itdrilp ve arabalara
tahml olnup Arad kalas'na
getrdlp hfz itdrildin ilm
itmisin. mdi, mezkr Fethiyye parkan
mstahfzlarndan yle ki Arad
kalas'ndan ihrc olnm olalar; gir
kala-i Arad'a mukarrer olmalarn emr
idp buyurdum ki:
Vardukda, mesfr Fethiye parkanna
Arad kalas'ndan ihr olnup tayn
olnan neferleri gir kala- Arad'a
getrdp anda mukarrer idp istihdm
eyleyp bklerin ref idesin. Amm
ZET VE TRANSKRPSYON 698

kala-i mezbrenn gir tamri lzm Memleket zabt u rabtna enfa

mdur? Yohsa hli zre durmak m kangdur, bildrmemisin. An yazup
evldur? Hli zre konldukda te bildresin.
cnibden tamr kasd iderler mi?

Msr beylerbeyine: Msr'dan her sene Mekke-i Mkerreme'ye gnderilen

l572 surre, deie buday ve sairenin hak zere taksimi iin mnasip birinin Cidde
muhafazasna tayini ve Mekke-i Mkerreme'ye nezret etmesi hakknda.
Yazld. gnderp sanca hara tevch olnup
Kapuya gelen demi Sleymn'a virildi. kend Msr muhfazasnda olmasn rec
F 11 Muharrem sene 968 itdin arz itdn ecilden mahrse-i
Msr'da muhfaza hdmetinde olan
Msr beglerbegisine hkm ki: begler kullarumdan bir yararn Cidde-i
Mektb gnderp hazne-i Msr'dan her mamre muhfazasna tayn olmasn
sl Mekke-i Mkerreme'ye irsl olnan emr idp buyurdum ki:
surre ve dee buday ve bundan gayr Vardukda, emrm mcebince anda
Msr'dan ve m'dan ve sir Memlik-i muhfazada olan begler kullarumdan
mahrse'den varan ml- evkf ve sir bir yararn Cidde-i mamre
sadkt nzr hakk zre tevz muhfazasna tayn idp arz idesin ki
olnmaz diy bir yarar mutemedn- ana tefvz olnup grp gzede ve hem
aleyh kimesne nzr tayn olnmak Mekke-i Mkerreme'de nezret
lzm idin ve Cidde-i mamre Begi hdmetin ide.
Ahmed dme izzuh sana mektb

1573 nz kadsna: Celeb tahririne balanmas hakknda.

Yazld. Hliy mrn-ileyh kdya har

Ksm Beg avu Sinn eleb'ye virildi.
F 8 Muharrem sene 968
nz kdsna hkm ki:
Bundan akdem, Gmlcine kdsna
hkm gnderilp celeb tahrri fermn
olnup ol bbda Dergh- muall'm
avularndan kdvet'l-emsil Hseyin
zde kadruh mbir tayn olnm idi.
hdmet emr olnman, zikr olnan celeb
tahrri huss sana emr idp buyurdum
ki:
Vusl buldukda, mrn-ileyhe virilen
hkm-i erfmi alup dah ol hkm-i
hmynum mcebince mezbr
avuumla tahrre mberet idp
itmm- maslahat idesin. yle bilesiz.

1574 stanbul kadsna: stanbul'a gelen ya yemilerin halka ve pazarclara adalet

ve kanun zere sattrlmas hakknda.

Yazld. stanbul kdsna hkm ki:

Muhtesibe virildi. Hliy Sdde-i sadet'me yle arz
F 8 Muharrem sene 968 olnd ki; ya meyve ile mahrse-i
ZET VE TRANSKRPSYON 699

mezbreye gelen gemileri baz Bu husslarda gerei gibi mukayyed

kimesneler karulayup iskeleye
gelmedin, getrdkleri yemii kendleri
satun alup det knn zre halka ve
bzrclara adlet ile taksm ve tevz
itdrmezlerimi. mdi, buyurdum ki:
Vardukda, min-bad ya yemi ile
mahrse-i mezbreye gelen gemileri
kimesneye karulatmayup iskeleye
gelp iskele urup dah getrdkleri ya
meyveyi halka ve bzrclara det
knn zre satdurasn ve gemi
reslerine dah muhkem tenbh tehdd
eyleyesin ki iskeleye gelp, iskele
urmadn kimesneye yemi satmayalar.
olup emr-i erfme mugyir ya meyve
ile gelen gemileri kimesneye
karulatmayup ve gemiciler iskeleye
gelmedin, getrdkleri yemii satmak
isterlerse men u def eyleyesin;
eslemezler ise dem koyup anun gibi
emr-i erfme mugyir yemi alanlarun
alduklar yemilerin girift idp hemn
fermn- hmynuma mugyir vaz
idenleri yazup arz idesin. Ve bu hkm-i
erfmi sicill-i mahfza kayd itdrp
dim mazmn- hmynumla mil
olup hilfna cevz gstermeyesin.

1575 Bozok Beyi erkes Bey'e: si ve firari ah Kulu olunun ve yanndaki

yevmlilerin ele geirilmeleri hakknda.

Yazld. Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi

Ynus Kethud'ya virildi.
F 7 Muharrem sene 968
Bozok Begi erkes Beg'e hkm ki:
Bundan akdem isyn zre olup firr
iden h-kul-ol, hliy baz yevml
ile gelp ol cniblerde fesd zre oldu
istim olnman, mezkr ele gelp
hakkndan gelinp yannda olan yevml
habs olmasn emr idp buyurdum ki:
mukayyed olup hsn-i tedrk idp her
ne tarkla olursa mezkr ve yannda
olan yevmlleri muhkem habs idp
kendnn hakkndan gelp emr-i
erfm yirine vardun ve ne mikdr
yevmlsi ele gelp habs oldun yazup
bildresin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur; ihml mshele itmeyp
ele getrp emr-i erfm icrsnda
dakka fevt itmeyesin.

[Yev]m'l-ahad f 8 Muharremi'l-harm
sene 968 Kostantniyye [29.09.1560]

Bursa kadsna: Kree konulan smail olu Yusuf'un durumunun

1576 aratrlmas mnasebetiyle asesbada bulunan defterin suretinin stanbul'a

gnderilmesine dair.
Yazld.
Burusa kdsna hkm ki:
Hliy mektb gnderp bundan akdem
hkm-i erfm vrid olup Ysuf b.
sml nm kimesne mcrimdr diy
Burusa ases-bas Sdde-i sadet'me
getrp kree konlmd. Hliy
vlidesi, b-gnhdur diy arz
eylemein, mukaddem ne cerme isnd
olnmdur diy yirinden grp vuk
zre arz idesin diy fermn olnman,
mezkrun ahvli tecesss olndukda,
mcrim irsl olnan ases-ba elinde
bulnan mcrim defterinde Cimri Celld
dimekle marf bir kimesne bulnup
ZET VE TRANSKRPSYON
lkin ismi ol zamnda yazlmayup
hliy istifsr olndukda: "smi
Ysuf'dur" dinilp fe-emm, babas ismi
malm olmayup andan gayr ol isim ile
msemm kimesne tetebbu olndukda
bulnmadun ve mezkr ases-banun
elinde olan defter sreti ihrc olnup
Bolu beyine ve Bolu sanca kadlarna: Mslman Tatar esirlerinin
1577 sattrlmamas ve Tatar olmayan esirlere mdahale edilmemesi hakknda.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 2 Safer sene 968
Bol begine ve Bol sanca kdlarna
hkm ki:
Sen ki sancak-begisin, mektb
gnderp bundan akdem hkm-i erf
vrid olup Mslimn ve Tatar esrleri
bulnan yirlerde alnup mutemedn-
aleyh kimesnelere virilmek
buyurlman, tefahhus olnup baz
kimesnelerde Mslimn ve Tatar
esrleri bulnup emr-i erfm
mcebince ellerinden alnup
mutemedn-aleyh kimesnelere
emnete konup ekseri har vilyete bey
olnmala, bulnmak mmkin olmad
diy, arz eylemisin. mdi, her ne yirde
hliy gelmi Tatar esrleri varsa
esrcilerden ve ne yire bey olnd ise
alnup emr-i sbkum mcebince yarar
yirlere virilmesin emr idp buyurdum
ki:
Varcak, siz ki kdlarsz, her birinz
taht- kaznuzda onat vechile tefahhus u
tetebbu idp gresiz, Mslimn Tatar
esrleri eger esrciler ellerindedr ve
eger bey eyledkleri kimesnelerde her
kimde bulnursa emr-i erfm
mstedsnca ellerinden alup yarar
yirlere viresiz. Amm Tatarlar
Vidin beyine ve kadsna: Vidin'de Kurd Ali adl sipahinin katlinden Mehmed
1578 adl sipahi sulu bulunursa eriate gre lzm gelenin icrasna dair.
700
imzlanup irsl olnd diy
bildrmisin. mdi, zikr olnan deftern
sreti gelp Sdde-i sadet'me vsl
olmaman buyurdum ki:
Arz itdn zre zikr olnan deftern
sretin ihrc idp ve imzlayup Sdde-i
sadet'me irsl idesin.
bahnesiyle kimesnenn esrine
yaplup teadd olnmakdan ziyde
hazer eyleyesiz. yle ki bu bahne ile
kimesnenn Tatar olmayan esrlerine
hilf- emr yaplup teadd olndu
istim olna, asl zrnz makbl
olmayup azl ile iktif olnmayup
muteb mukab [olmanuz]
mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup
ne mikdr Tatar esri bulnup ve kimden
alnup kimlere virildin isimleri ile
defter idp ve sicill-i mahfza kayd
eyleyesiz ki sonra taleb olndukda kime
virildi malm ola.
-1577/a-
Yazld.
demi Osmn'a virildi.
F 9 Muharrem sene 967lxxiv
Bir sreti Burusa begine ve sanca
kdlarna.
Sen ki sancak-begisin, mektb
gnderp baz kimesneler Tatar
tifesinden nie kimesneleri ehl
iylleriyle esrimzdr diy alup satup
zulm eyledklerin arz itdn ecilden
her ne yirde hliy gelmi Tatar esri
varsa esrcilerden her ne yirde bey
olndiyse alnup yarar yirlere virilmesin
emr idp buyurdum ki.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Kd-asker arz itmidr. Husrev avu'a virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Vidin begine ve Vidin kdsna
hkm ki:
Mektb gnderp nefs-i Vidin'de Sad
Hoca Mahallesi'nde Kurd Ali nm
siph maktl bulnman Ni
hudd'nda iken Hr nm vlidesi,
Mehmed b. Hasan nm siph tark-
mda i ile urup katl eyledi diyp
mahalle-i mezbre halkndan tefahhus
olndukda mezbr Mehmed mecrhan
zerimze gelp: "Seni kim mecrh
itdi?" diy sl olndukda: "Merkm
Kurd Ali odama gelp meydna davet
1579 Bosna Beyi Malko Bey'e: Sava nehri yaknndaki Yastofa Kalesi'nin kffrn
zararndan korunmas iin tamir olunmas hakknda.
Yazld.
demi Sinn Voyvoda'ya virildi.
F 8 Muharrem sene 968
Bosna Begi Malko Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp "Bosna serhaddinde
nehr-i Sava kurbinde olan Novesin ve
gayr- memlik reys ve ayn, nehir
te Sava'ya katldu mahalde kffr-
hksr dim donanma ile bize
mazarrat kasdn ider. yle ki,
mahalle-i mezbrda vk olan Yastofa
nm harbe kala, Gradika kalas'na
mun zahr klnup ier kalalardan
birer mikdr nefer alnup mamr
olnmaz ise kffrdan zarar irip
perkende olmamuz mukarrerdr"
dimein, fi'l-vk muhfaza-i
memleket in kala-i mezbrenn
mamr olmas mhimm olman
Bosna sancanun baz klndan elli
nefer hisr-eri istihrc olnup ve
dizdr ve kethuds timarlarna
mahlltdan iret olnup ve kala-i
701
idp tara kduumda elme ve
bauma kl ile alup mecrh idicek,
ben dah i ile urdum" didi diy haber
virdklerin ve mahalle-i mezbre
ahlsi mastr Mehmed ehl-i fesd
enatdr didklerin arz eylemisin.
Buyurdum ki:
Vusl bulcak, ihzr- husam klup bu
huss erile teft idp gresin;
mezkr Kurd Ali'yi, mezkr Mehmed
katl eyledi erile sbit olursa, lzm
geleni icr idp yirine koyasn.
Mezbrlar habsden tlk itmeyp ya
egeri zhir olan hususlarn mufassal
arz idesin.
Gradika azeblerinden dah alnm iki
nefer azeb ulfeleriyle ihrc klnup ve
azeb-agasnun ve kethudsnun ulfeleri
dah defterde mahlltdan iret klnup
ve ad-y hksrdan memlekete havf
olman, kala-i mezbreye hdmet in
konlup ve defterleri mhrlenp irsl
olndun ve kala-i mezbrenn tamri
in cerahor lzm oldun arz itmisin.
mdi, arz itdn zre zikr olnan
kldan ihrc idp kala-i mezbreye
tayn itdn mstahfz ve azeb tifesi
emr olnup ve kala-i mezbre tamri
in dah karb olan yirlerden kifyet
mikdr cerahor ihrc olnmasn fermn
idp buyurdum ki:
Bu bbda kendn bi'z-zt mukayyed
olup dah karb olan yirlerden kifyet
mikdr cerahor ihrc itdrp kala-i
mezbreyi tamr itmek bbnda env-
mes-i cemle vcda getresin.
Amm bu bahne ile ziyde cerahor
ihrc olnup ve kimesnenn akas
alnup zulm hayf olmakdan ve bad
ZET VE TRANSKRPSYON 702

yirlerden yazlup reyya tazyk olmakdan ziyde hazer idesin.

1580 Rumeli beylerbeyine: Ad geen kaleye hisar eri tayin edilmesi hakknda.

Yazld. vechile enfa olman, kala-i

med dizdr.
Malko Beg demi Sinn Voyvoda'ya virildi.
F 9 Muharrem sene 968
Rm-ili beglerbegisine hkm ki:
Hliy Bosna Sanca Begi Malko
mektb gnderp Bosna serhaddinde,
nehir te Sava'ya katldu mahalde
vk olan Yastofa nm harbe
kalanun tamri memleketin hfzna her
mezbreye Bosna sancanda vk olan
kalalardan elli nefer hisr-eri ihrc
idp kala-i mezbreye tayn idp
defter idp arz itmein buyurdum ki:
Mrn-ileyhin defteri mcebince
kala-i mezbreye tayn itdi hisr-
erlerinn bertlarn virp deftere kayd
eyleyesin ki, bade'l-yevm zikr olnan
kalada muhfaza hdmetinde olalar.

[Yev]m'l-isneyn f 9 Muharremi'l-harm
sene 968 Kostantniyye [30.09.1560]

1581 Yenieri aasna: Su yolu hizmetindeki 23 acemi olann kapuya kmalar

hakknda.
Yazld. nefer olan kapuya kmak emr idp
Muhzra virildi. isimleri defter olnup sana gnderildi.
F 10 Muharrem sene 968 Buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezkrlar emr-i
Yenieri-agasna hkm ki: erfm mcebince knnlar zre
Muhrse-i stanbul'a gelen su-yolnda kapuya karasn.
hdmet iden acem-olanlardan yigirmi

[Yev]m's-sls f 10 Muharremi'l-harm sene 968 [01.10.1560]

Malkara kadsna ve Yrk Subas Pri'ye: Malkara'da cinayet ve hrszlk

1582 sularn ileyen kiiler hakknda eriate gre lzm gelenin icrasna dair.

Yazld. cem olup otururlarken, sen ki yrkler

Arz getren Nash'a virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Migalkara kdsna ve yrk sbas
Pr'ye hkm ki:
Sen ki kdsn, Sdde-i sadet'me
mektb gnderp kazyye-ilxxv mezbre
kurbinde Helvc-kapus dimekle
marf mevzda on nefer kfir bir yirde
sbassn, demlernle zerlerine
varup dutup voyvodaya teslm idp
meclis-i era getrdklerinde
keyfiyyet-i ahvl mezbrlardan sl
olndukda, ilerinden Yani nm zimm
yigirmi gn vardur ki Kavak kurbinde
bir kimesne bulduk bir ferce ile be bin
akasn alup karye-i mezbreden bir
yenierinn rgadna emnet koduk ve
ZET VE TRANSKRPSYON
bundan gayr karye-i mezbrede Kula
nm kimesneyi biz katl eyledk, ben
okla darb eyledm; bir yoldaum ban
kat eyledi. Bu hdiseyi itmekde
mbir olan yoldalarum kadlar; ben
kasaba-i mezbreye gelrken bizi
dutdlar diy ikrr idp ve Yorgi nm
zimmden sl olndukda ben dah
karye-i mezbrede bir htna hdmet
ider idim. Mezbr dah bana iki defa
gelp bize yolda ol, falan yirde ev
basalum didi, ben tbi olmadum. Kr
Terzi ile mezbr yenierinn rgad ile
ehre gelrken bizi dutdlar diy ikrr
idp ve gayr kfirlerden sl olcak,
bazs kaz-i mezbre kylerinden ve
bazs Gelibol kazsndan ve bazs
Tekfur-da kazsndan kylerde
rgadlk itdi Rm-ili'ne gidelm diy
cem olduk didklerinde ve etrfda olan
1583 Edirne kadsna: len Suba Mehmed'e vris olduu iddia edenlerin
hakknda.
Yazld.
Edirne kdsna hkm ki:
Bundan akdem Edirne sbas olan
Akpnarlu Mehmed fevt olup vrisleri
yoiken baz kimesneler hilf- vk
Diyarbekir defterdarna: Deyr- Rehbe sancann Ragab Arabnn det-i
1584 Arabiyyesi iltizmnn, mr malna ve reyya faydal grlen kimseye tevcih
edilmesi hakknda.
Yazld.
Arz getren Abd (?) nm Arab'a virildi.
F 12 Muharrem sene 968
Diyrbekr defterdrna hkm ki:
Hliy Dergh- muall'ma mektb
gnderp Deyr Rahbe sancana tbi
Ragab Arbnun mukaddemi ve eyhi
olan Ahmed in bundan akdem tife-i
mezbrenn det-i Arabiyyesiyn
alnacak emvlin elli bin akaya iltizm
idp vaktinde adlet ile cem idp
Hzne-i mire'ye teslm itmek
703
kur halk ve kasaba halk mezbrlar
eyi kimesneler deillerdr, harmlerdr
ve her zamnda let-i harb ile gezerler,
let-i harb ellerinde ok ve yay ve kl
ve krde ve harbeleri vardur. Eger
bunlar tlak olnurlar ise ehl []
iyllerimz ile bir yirde olmazuz
didklerin arz itmisin. mdi,
buyurdum ki:
Bu bbda maznna v mttehem
olanlar onat vechile husam
muvcehesinde teft tefahhus idp
gresin; anun gibi crmi sbit zhir
olanlar mahallinde erile lzm geleni
icr idp yirine koyasn. err-i (?) salb
siysete ve yhd kat- uzva
mstahkk olmayan mcrimleri sbit
olan cermelerinn sret-i sicilleri ile
atebe-i ulyma gnderesin.
verset davsn itdkleri istim
olnman buyurdum ki:
Varcak, anun gibi verset davsn iden
kimesneleri anda istim itmeyp
Sdde-i sadet'me gnderesin ki
gelp bunda erile grile.
sadedinde iken, Gurgure (?) nm Arab,
Sdde-i sadet'me gelp zikr olnan
det-i Arabiyyeyi ylda yigirmi bin aka
ziyde idp yetmi bin akaya iltizm
eylemein, ana virilp ve mezkr
Ahmed'e mukaddem yigirmi bin aka
zemet in hkm-i erfm virilp
zikr olnan Gurgure'nn iltizm zre
seksen bin akasn mrye ve yigirmi
bin akasn zemete bedel kendsi
almak artyla det-i Arabiyyeyi yz bin
akaya iltizm idp ve Gurgur[e]'den bu
ZET VE TRANSKRPSYON 704

asl-zde ve sdku'l-kavl mutemed ve Vusl buldukda gresin; ml- mrye

tife-i mezbre ile hsn-i zindegnesi ve reyya enfa kangs ise ana tevch
olup hdemt- mrye istihdm idp zabt itdresin ve muhtc- arz olan
olnmaa her vechile enfa u evl yazup bildresin.
oldun bildrmisin. Buyurdum ki:
[Yev]m'l-erbi f 11 Muharrem
sene 968 Kostantniyye [02.10.1560]

Semendre beyine ve kadsna: Vilyet muhafazas iini taahhd eden knez ve

1585 primikrlere bu iin grdrlmesi ve yapmazlarsa haraca balanp eskisi gibi

martolos istihdam hakknda.
Yazld.
demi Mehmed'e verildi.
F 17 Muharrem sene 968
Semendire begine ve kdsna hkm
ki:
Sen ki sancak-begisin, mektb
gnderp martolos taleb eylemisin.
mdi, sbka vilyet-i Semendire'de
vilyet hfz in alt yz nefer martolos
olup sonra knezler ve primkrler gelp
martolos ref olnup ol hdmeti biz
kabl idp ml- mr cemine
muvenet idp ve kang primkrn
karyesinden bir raiyyet girhte olsa
harcna zmin olup ve gir yirine
gtrelm ve sefer-i hmyn vk
oldukda bile ep kpriler ve gemiler
tamrine muvenet idelm ve biz
seferde olduumuz zamnda gir
ebnmuzdan ve karndalarmuzdan
kifyet mkdr dem bulup vilyet
muhfazas hdmetin itdrelm diy
iltizm idp ol mukbelede kend
batineleriyle muf msellem olup
harc ve ispene virmeyp ve
kendleriyle mtemekkin olan
oullarndan ve karndalarndan dah
ispene alnmaya diy zmin
mtekeffil olduklar defter-i atkde
mukayyed bulnman, hliy tahrr-i
ceddde dah vech-i merh zre kayd
olmdur. Buyurdum ki:
Muhfaza-i memleket in mezkrlar
defter mcebince istihdm eyleyesin.
yle ki, defter mcebince iltizm
itdkleri hdmetlerinde ihml teksl
iderlerse arz idesin ki gir sir rey
gibi har[]ca balanup memleket hfz
in slb- sbk zre martolos m
yazlmak evldur, emrm ne vechile
olursa amel idesin.

Bursa kadsna: Bursa'da Seyyid Muhammed-'l-Buhar Vakf mtevellisinin,

1586 sularndan dolay ikyet ettii adamlarn kree konulmak zere stanbul'a
gnderilmesi hakknda.
Yazld. Br imreti evkf mtevellsi olan
Sultn mtevellsine virildi. Mustafa, Dergh- muall'ma mektb
F 14 Muharrem sene 968 gnderp evkf- mezbre reysndan
olup yrk tifesinden olan Hasan ve
Burusa kdsna hkm ki: Hseyin nm karndalar in ehl-i
Hliy mahmiyye-i Burusa'da Seyyid fesd olup tfeng getrp dim
Mehmed el-Buhr aleyhi rahmet'l- enatden hl olmaman ele getrilp
ZET VE TRANSKRPSYON 705

teft olndukda Krk nm karyeden deilm didin arz eylemein imdi,

Mustafa nm kimesneyi let-i harb ile buyurdum ki:
katl itdkleri sbit olman habs olnup Mezkrlar ele getrp kree konmak
arz olnmak zre iken maktl-i in yarar demler ile Sdde-i
mezbrun vrisleri sulh eyleyp sadet'me gnderesin. Ve
habsden tlk olnmlar. Evkf- gnderdn kimesnelere gerei gibi
mezbre cbsi, mezbrlardan ihtirz tenbh tekd eyleyesin ki yolda ve
idp ml- vakfn tahsline kdir izde onat vechile hfz idp gaybet
itdrmekden ihtirz eyleyeler.
Anadolu beylerbeyine ve Ktahya kadsna: Karahisar'da timar sahiblerinden

1587 ktib ehsvar ile kardei Kalender'in aalarna ve sair ky halkna zulm ve
taaddilerinden dolay muhakeme edilmesi ve neticesinin bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Abd Kethud'ya virildi.
F 13 Muharrem sene 968
Anadol beglerbegisine ve Ktahya
kdsna hkm ki:
Hliy Kara-hisr Sanca Begi Glb
dme izzuh ve Kara-hisr kds nibi
mektb gnderp liv-i mezbrda yedi
bin aka timar olan Ktib ehsuvr ve
be bin aka timar olan karnda
Kalender, reylarna ve sir kur
halkna zulm teadd eyledklerin
bildrmein, timarlar hara virilp ve
kendler dah Sdde-i sadet'me
gelp: "Bizi hilf- vk arz
itmilerdr" didklerinde, ahvlleri
yirinde shhati zre teft olnup
grilmek in, demn Abd'ye habs ile
teslm olnup sana gnderildi ve zikr
olnan arzlarun sretleri dah aslndan
ihrc olnup bile gnderildi. Buyurdum
ki:
Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt
mukayyed olup ve arzlarda mastr olan
mevdd yirl yirinde husam
muvcehesinde hakk zre erile teft
idp gresin; mrn-ileyh arz itdi
husslar mezkrlarun zerine sbit
zhir olur ise reysnun erile sbit
olan haklarn hkm idp alvirp ne
mikdr kimesnenn hakk sbit olup ve
nenn gibi mddeler sbit oldun
yazup bildresin. Eger nibn ve
mrn-ileyhn arz gayr- vk ise
nibi habs idp arz idesin ve bi'l-cmle
hakk kang cnibde ise bir cnibe meyl
itmeyp hakk zre grp bildresin.

1588 Delvine sanca beyine: syan ve tuyanlarna binaen evvelce baka yerlere
nakledilmi baz kyllerin eski yerlerine iadeleri hakknda.

Yazld. sab meknlarndan kaldurup nsfn

Beg kethudsna virildi.
F 13 Muharrem sene 968
Delvine sanca begine hkm ki:
Liv-i mezbra tbi Kurde
nhiyesinde isyn tugyn ile mehr
olan Jlab nm karye bundan akdem
mer-i selef, emr-i erf ile isynlarna
binen nie defa v[a]rup env-
ikdm ihtimm ile skin olduklar
Delvine semtinde Edrenmi nm
mahalle ve nsfn Ergiri kasr semtinde
Karvik kalas kurbinde kondurup
derbend idp itat zre iken, hliy
kalkup eski vatanlarna rc idp
kadmi isynlarn izhr itmekle Emin ve
Tvernik ve Aya-Vasil nm karyeler
dah kalkup eski meknlarna gp
muttasl fesd itmekden hl deillerdr
diy arz itmisin. Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 706

Vardukda, zikr olnan karyeler halkn yirlerine getrdesin.

gir uslb- sbk zre tayn olnan

1589 Eskiehir kadsna: Nalbant Mustafa'nn hasmlar elindeki hkmn alnp

gnderilmesine dair.

Yazld. davlarun istim olnmak in hkm-i

Nam eleb'ye virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Eskiehir kdsna hkm ki:
Sbk siph-olanlar zmresinden
olan Nalband Mustafa Dergh-
muall'ma gelp arz eyledi ki, anda
baz kimesneler ile davs olup bi-
hasebi'-er ve'l-knn teft olnmak
in hkm-i hmynum virilp
mezkr kimesneler senn bizmle olan
hmynum virilmidr, diy niz
iderlerimi. Buyurdum ki:
Zikr olnan hkmi, mezkr kimesne-
lerden alup mhrleyp Sdde-i
sadet'me gnderesin.
-1589 /a-
Bir sreti dah ayn ile yazld.
Mustafa avu'a virildi.
F 11 Rebu'l-hir sene 968

[Yev]m'l-hams f 12 Muharrem sene 968 [03.10.1560]

1590 Deryaya ve kffra mahsul verdirilmemesi hakkndaki hkm tekiden

Yeniehir kadsna hkm.
Yazld.
Husrev Beg demine virildi.
F yevm-i m[ezbr]
Yeniehir kdsna hkm ki:
Bundan akdem ol cevnibe nie defa
ahkm- erfe gnderilp deryya ve
kffr- hksra tereke virilmek men
olnm idi. Ol evmir-i sbka kem-
kn mukarrer olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda mukayyed
olup taht- kaznda vk olan
iskelelerden geen seneden bu seneye
gelince kimesne deryya ve kffr-
hksra emre mugyir tereke virmi
midr, virenler kimlerdr, ne mikdr
tereke virmidr, ne zamnda
virmidr? Malm idinp dah yazup
bildresin.

1591 Arboz beyine: Sahte defter sunanlar arasnda evvelce yanllkla kree
konulan ah Ali'nin salverilmesi hakknda.

Yazld. Ariboz begine hkm ki:

Arz getren Mahmd'a virildi. Bundan akdem hkm gnderilp h
F 19 Muharrem sene 968 Ali nm kimesne ile Mehmed nm
kimesnelern nizlar olup sret-i
ZET VE TRANSKRPSYON 707

defter ibrz itdklerinde Mehmed'n yazlman hkm-i erf virilen h Ali

sret-i defteri mzevver olman kree
gnderesin diy emr olnd. rsl olnan
emr-i erfde defterde mastr olan
Mehmed ile brhm in kreelxxvi
mezkrlar kree gnderesin diy
bile habs olndu istim olnman
buyurdum ki:
Anun gibi hkm-i erf ileten h Ali de
habs olm ise tlk idp emrm zre
mezkrlar kree gnderesin.

[Yev]m'l-isneyn f 16 Muharrem sene 968 [07.10.1560]

1592 Edirne kadsna: Kaftanc Kara lyas'n stanbul kasaplarndan olduu iin
stanbul'a gnderilmesi hakknda.

stanbul kds muhzrlarndan Emr Hasan b. mezbreye gnderesin ki gelp nefsiyle

abn'a virildi.
F 16 Muharrem sene 968
Edirne kdsna hkm ki:
Mahrse-i Edirne'de skin Kaftanc
Kara lys nm kimesne mahmiyye-i
stanbul kassblarndan olup kend
nefsiyle gelp hdmet itmesin emr idp
buyurdum ki:
Muhzr Emr Hasan b. abn varcak,
mezkr mlik oldu sermyesiyle
yarar demlere koup mahrse-i
kassblk hdmetinde ola.
-1592/a
stanbul kds muhzrlarndan
Ramazn-ol Derv'e virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Bir sreti Burusa kdsna, Burunsuz
Acem dimekle marf Pr Ali nm
sarrf in.
-1592/b-
Muhzrlardan Mahmd-ol Hall'e virildi.
F Yevm-i m[ezbr].
Bir sreti Sofya kdsna, Kara-oullar dimekle
marf Hac Abd ve Hac Nash in.

Karahisar ve Sandkl kadlarna: Karsnn yzn yaralayan Yakub avu

1593 hakknda tahkikat yaplp eriate gre lzm gelenin icras hakknda.

Yazld. Sen ki kdsn, mektb gnderp

Mehmed avu'a virildi.
F 16 Muharrem sene 968
Arz, ikrda Pdih hazretlerinn rikb-
hmynlarna sunlup zerinde hatt- erf olup
ana gre yazld.
Kara-hisr ve Sanduklu kdlarna
hkm ki:
kaz-i mezbra tbi Emr-hisr nm
karyede skin olan Dergh- l
avularndan Yakb avu'un Ali
nm bir Arab, zevcesi olan Sbir[e]
Htun'un burnn kesp cem-i espbn
alup sba ile mrsele gnderilp
sir kullar zam-i mezbra, "Arab
ihzra gelrsen kan olur" diyp sba
dah ihzrna kdir olmayup er-i
ZET VE TRANSKRPSYON
erfn icrsna kbiliyyet olmadun
arz eyledn ecilden buyurdum ki:
Mehmed avu varcak, bu huss
maan bi'z-zt mberet idp Arab
mezkr Yakb avu'a teklf idp
buldurup husamy berber idp bir
defa erile fasl olm olmayup on be
yl mrr itmi dav deil ise hakk
zre erile teft tefahhus idp
gresin, eger mezkr Arab, mezkrenn
1594 Bolu kadsna ve Zaim Sleyman'a: Bolu livasnda fesat ve enaat zere olan
talebelerin yakalanmalar hakknda.
Yazld.
Bol kdsna ve zemet tasarruf
iden Zam Sleymn'a hkm ki:
Hliy sen ki Zam Sleymn'sn,
Dergh- muall'ma mektb gnderp,
liv-i Bol'nun fesd enat zre
shtelerinn tefti in vrid olan
hkm-i erf mcebince huss-
mezbrun tecesssinde iken Kbrus
kazsnda Krk nm karyeden Ali nm
kimesne hrsuz yata ve hrsuz olup
baz mddeleri Bol kds mahzarnda
sbit olup sancak-begi, emrile tefte
gitmi bulnup vk olan sicilleri irsl
olnup erkleri bulnmak in hkm-i
erf lzmdur, diy bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:
Vardukda, bu hussa ihtimm- tamm
ile mukayyed olup mezbr Ali'nn
Eflk voyvodasna: Yerg Kalesi'nin tamirinin tamamlandyla ilgili
1595 mektubu zerini sadakatte devam etmesi ve muhafazada ihtimam gstermesi
hakknda.
Yazld.
Hasan eleb'ye virildi.
F 21 Muharrem sene 968
Eflk voyvodasna hkm ki:
Mektb gnderp fermn- erfm zre
Yergi kalas tamrine vfir
708
ol vechile burnn kesp teadd itdi
erile sbit olursa erile lzm geleni
icr idp yirine koyasn. Amm hn-i
teftde tamm hakk zre olup h bir
cnibe meyl muhb ve himyet
itmeyp hakk zre grp hilf- er
kimesneye i itdrmeyesin; anun gibi
avu bulup virmekde niz iderse
avu habs idp arz idesin.
erklerini her kimler ise ve kande ise
buldurmas lzm olanlara teklf
eyleyp buldurup getrdp hakk taleb
ider kimesneler var ise husam
muvcesinde bir defa erile fasl
olnm olmayup ve zerine bil-zr-i
er on be yl mrr eylemi olmayan
kazyyelerini ber-mceb-i er-i kavm
teft eyleyp gresin; ehl-i fesd
enat idkleri erile sbit olacak
olursa erbb- hukka sbit olan
haklarn alvirdkden sonra, muktez-y
erile amel eyleyesin. Amm siph
olan habs idp arz eyleyesin ve hn-i
teftde hakk- sarha tbi olup tezvr
telbsden ve uhd- zrdan hazer
eyleyp kazyyede medhli olmayan
dahl itdrmeyesin.
mstevf cerahor ve kereste tedrk
idp irsl itdn ve kala-i mezbreye
gurre-i Receb'de mberet olnup
ikdm ihtimm ile itmma iridin
bildrmisin. mdi, stne-i
sadet'me sadkat ihls ile hdmet
ider yarar kulumsun, buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 709

Vusl buldukda, eger kala-i mezkre
hdmeti hussdur ve eger memleket
vilyetin hfz u hrseti ve refhiyyet
emnidr, dakka fevt itmeyp mcidd
merdne olup stne-i devlet-
iyn'uma olan ubdiyyet
rkkyyetn muktezsnca vk olan
hdemt- hmynumda dakka fevt
itmeyp muhtc- arz olan husslar ve
sir vkf oldun ahbr- sahhay
yazup bildrmekden hl olmayasn ve
Eflk'dan baz mfsidler kaup Silistre
begi fevt olmala Silistre kalas'nda
habs olnmlard. Mahallinde siyset
olnmak in avu gnderilmidr.

1596 Van beylerbeyine: Van'daki gnll, azab ve tfeki taifesinden hizmetlerinden

izinsiz ayrlanlarn ulfelerinin kesilmesi hakknda.

Yazld. lerinde olmayup iczetsz har yire

Kethudsna virildi.
F 18 Muharremi'l-harm sene 968
Van beglerbegisine hkm ki:
Hliy Van'da olan gnll ve azeb ve
tfengci tifesi ve mstahfzlar hdmet-
gitdkleri istim olnd. Buyurdum ki:
Va[r]cak gresin; anun gibi tavif-i
mezbreden iczetsz koyup gidp gir
gelen kimesnelerin ulfelerin kat idp
virdrmeyesin ki herkes, hdmetl
hdmetlerinde olup ihml mshele
itmeyeler.

Bursa ve Kite kadlarna: Emre mugayir olarak pirin ve saireyi Kumla, Gemlik

1597 ve Karamrsel iskelelerinden karan Mustafa Reis'in tutulup bildirilmesi

hakknda.
Yazld.
Muhtesib'e virildi.
F 20 Muharrem sene 968
Burusa ve Kite kdsna hkm ki:
Mustafa nm res Kumla ve Gemlik ve
Karamrsel iskelelerinde emre mugyir
yz yk pirin ve drt kafes eker ve
dah baz espb karup bey itdi
istm olnd. Buyurdum ki:
Varcak teft idp gresin; mezkr
res fi'l-vk emr-i erfe mugyir te
yakaya bu makle met karup bey
itmi ise ve ne mikdr ise defter idp
emre mugyir iletp bey itdi eger
pirindr ve eger ekerdr, girift idp
ve kendyi dah tutup ne mikdr met
girift olnursa defteri ile Sdde-i
sadet'me gnderesin.

Birgi kadsna: Aydn sanca kads ile Ali adl subann Selcen olu ile

1598 beraber yaptklar fenalklara dair tahkikat yaplmas hakknda.

Yazld. Hliy Aydn sancanda Arpaz nm

Maksd avu'a virildi. karye halk rikb- hmynuma ruka
F 21 Muharrem sene 968 sunup ve bazlar Sdde-i sadet'me
gelp kdlar olan Muhyiddn, kasaba-i
Birgi kdsna hkm ki: mezbra iltizm iden Ali nm sba ile
ZET VE TRANSKRPSYON
ve Selcen-ol dimekle marf kimesne
ile mttefik olup sbanun eng
criyeleri olup bir gice kd, sbanun
odasnda ve bir gice sba, kd
odasnda yiyp ip kasaba-i mezbre
halkndan nie Mslimnlar fakr u
muhtc idp ve Hseyin nm
kimesnenn bir oln bostn beklerken
kdnun hdmetkrlar dlbendin
boazna takup fil-i kabh itmek
kasdna kdya alup giderken Sleymn
Kethud nm kimesne rst gelp
kurtarup ve kendyi dah flan
kimesneye be yz aka borcun var
diy sbaya dutdurup habs itdrp be
yz akasn aldurup ve mezbr Selcen-
ol'nun bir Arab kul Hac Ysuf nm
kimesnenn bir merkebini serika idp
shibi merkebin, Arabun elinde bulup
dp elinden alup Arab fevt olmala
Mehmed Fakh nm kimesneye senn
Arablarun katl itdi diy mezbr Selcen-
ol dutdukda kd-i mezbr "seni
kurtarayn" diy sikke altunn
aldukdan sonra iki bin aka dah
aldurup ve yine mezbrun iki buuk
kile arpasn alup iki yz elli aka
iderken yz aka virp ve Bl nm
kimesne dah Abdullh Fakh nm
kimesne fevt oldukda alt bin akalk
koyunn bir kimesne ile mterek satun
alup kd eline huccet virmi iken
mezbr sba mteveffnun htnn kimn hakk sbit olur ise bade's-sbt
almala alt aydan sonra koyun sba
elinden alup kdya fetv iletp kd
mun olmala fetvya amel itmeyp
Sleymn ve Mustafa nm
kimesnelern dah bir kimesnede bin
akalar olup yzine sbit idp akay
hkm idp sicillt itmi iken kd yine
hkmin dnderp mezbrlar gibde
iken virmi haklam diy ana hkm
idp ve Abdullh nm kimesnenn bir
akalk immete on be florisin alup ve
Sleymn nm kimesnenn iki kile
710
arpasn alup iki yz aka iderken seksen
aka virp ve getresin diy art dah
virp ve Mustafa nm kimesnenn
ebesi fevt olup kd-y mezbr espbn
ksmet idp mezbrun anasndan intikl
itmi incsi olup bize yarardur diy an
dah elinden alup incsin istedi in
ehl-i rfe virmek isteyp havf eyledi
diy arz- hl itdkleri ecilden
sunduklar rukalarun sreti ayn ile
ihrc olnup gnderildi. mdi, rukalarda
mastr olan ve zikr olnan mddeler
onat vechile husam muvcehesinde
hakk zre teft olnup zikr olnan
mddelerden biri kd-i mezbrun
zerine sbit olursa kd azl olnup
ummen teft olnmasn emr idp
buyurdum ki:
Varcak, bu hussa gerei gibi
mukayyed olup eger sret-i rukalarda
mastr olan ve eger takrr olnan
mevddan her kim gelp dav iderse
kd- mezkr ile mrfaa idp bir
defa erile fasl olm olmayup ve on
yl mrr itmeyen davlarn ber-
mceb-i er-i kavm teft idp anun
gibi tahrr olnan mevddan biri kd-i
mezkrun zerine erile sbit olur ise
emrm zre mazl olup badeh eger
tahrr olnandur ve eger sir ummen
her kim gelp dav-y hakk iderse
vech-i merh zre davlarn grp her
ashbna b-kusr alvirp dah ne
mikdr kimesnenn hakk sbit alup ve
ne makle mevd sbit olur ise
mufassal yazup bildresin. Amm hn-i
teftde temm- hakk zre olup h bir
cnibe meyl muhb itmeyp
tezvrden ve telbsden ve uhd-
zrdan ve hilf- er kimesneye i
olmakdan hazer eyleyesin. Anun
rukada dav olduklarn nesne sbit
olmazsa erile itmeyesin.
ZET VE TRANSKRPSYON 711

Dukagin beyine: Ergiri'nin bir kynde oturan lyekin adl zimminin sbk

1599 Eflk voyvodasna borcu olmadndan rencide edilmemesi hakknda.

Yazld. iki yz bin akas kalmdur diy arz

Hasan eleb'ye virildi.
F 21 Muharrem sene 968
Dukagin begine hkm ki:
Eflk voyvodas mektb gnderp
Avlonya sancanda Ergiri-kasr
kazsna tbi Bogaya (?) nhiyesinde
Mbretiye nm karyede mtemekkin
olan lyekin nm zimm in varup
der-i devlete bir kimesne babam
Miro'nun mezbr lyekin zimmetinde
idp zikr olnan aka tahsl olnmak
in liv-i mezbr sanca begi Ahmed
dme izzuh'ya hkm-i erf vrid olup,
mezkr zimmnn zerinde babamun
bir aka ve bir habbesi kalm deildr
diy bildrmein buyurdum ki:
Vardukda, mezkra kimesneyi b-vech
dahl itdrmeyp ol bbda hilf- er-i
erf rencde itdrmeyesin.

1600 Sultan Hseyin Bey'e: te canibden vkf olduu ahvali bildirilmesi hakknda.

Yazld. olduun ahbr ilm idesin diy emrm

Hasan eleb'ye virildi.
F 25 Muharrem sene 968
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki:
Bundan akdem sana hkm-i hm-
ynum gnderilp te cnibden vkf
olm idi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, imdiye dein te
cnibden vkf oldun ahbr- sahhay
yazup bildrp bade'l-yevm dah
ilmdan hl olmayasn.

[Yev]m's-sebt f 21 Muharremi'l-harm
sene semn ve sittn ve tisa-mie [12.10.1560]

Anadolu'da derya yallarnda ve yaknnda olan sancak beylerine ve kadlarna:

1601 Donanma-y Hmyn getikten sonra tecavzat ve ekvette bulunan levendlerin

takip ve yakalanmalar hakknda.
Yazld.
avu-ba'ya virildi.
F 28 Muharrem sene 968
Badeh Mustafa avu'a virildi.
F 3 Safer
Vilyet-i Anadol'da dery
yallarnda ve yalya karb yirlerde
olan sancaklar beglerine ve
kdlarna hkm ki:
Hliy Livdiye ve Yeniehir kdlar
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
donanma-i hmyn bu tarafdan
gedkden sonra levend tifesinden
Tirel Mehmed ve Kara Cafer ve
Ahmed ve Del Bayrm ve Sefer ve
Arnavud Hseyin nm resler alt pre
on yedier oturaklu gemilerle bu
taraflarda gezp baz yirlere kup
gret eyleyp kaz-i Livdiye'de
havss- hmyndan Hayreddn Paa
muktaasna tbi Lonkor nm karyeyi
urup ve yz doksan alt nefer
kimesnesini alup ve kll mllarn gret
ZET VE TRANSKRPSYON
eyleyp ehl-i karye ardlarnca Ariboz
adas'nda yetip halsa mmkin
olanlarn esr bahsndan ziydeye aka
ve espb virp hals idp bk yetmi
neferi kalup hals mmkin olmadun
ve mezbr levendn cem-i ahvli ehl-i
vukfdan iidildi zre karye-i
mezbrede mtemekkin olan Sleymn
Emn ile arz olnm idi. Hliy mezbr
Lonkor kyi halk ol hals olmayan
yetmi neferin Anadol vilyetine gep
ol taraflarda satlup mteferrik
olduklarn iidp Anadol semtine varup
bulduklarn taleb eylemek istedklerin
arz idp ve Yeniehir ve Alasonya
kds Mevln Mustafa zde fazluh
dah mektb gnderp sene 967
Receb'inn evvelinde vilyet-i
Anadol'dan baz harm levend
kayklar ile gelp Yeniehir'de Kerme
nm karyeyi urup reysndan
Polopolin ve Ayostoli Polid nm
ve Todor Polya ve Nikola Mirosa ve
Dimosuya ve Yarandaklu ve Yorgo
Kosta Gabas ve Yani Yakob ve
Nikosoli ve Divasimal ve Dimo Koko
ve Yorgo Nikola ve Koyko Polid ve
Dimo Lazari ve Yorgovi ve Boyro ve
Nikola Yani Kokola nm zimmleri ve
vele bint-i Gabas nm sagre ve
Arhond Droa Yani Kostaki ve Zoro
bint-i Kundari ve Piloton kabeste nm
zimmyyeleri gret idp Anadol
vilyetine alup, gidp badeh kend
kaz-i mezbra geldkde ahl-i
karye-i mezbre kazyyelerin arz
eylemek taleb itdklerinde baz ehl-i
vukf da bu fesd idenler kimlerdr
diy tefahhus olndukda res'l-fesd
Anadol'da kasaba-i Sefer-hisr'da Vel
Bayrm nm resdr ve kalan
kayklarn resleri mezbrun
yoldalardur ve alup gitdkleri
reyy, kasaba-i mezbrede ve
etrfnda olan kasabt ve kurda
satmlardur diy haber virdklerin arz
712
idp andan gayr zikr olan ehl-i fesd
ele gelp ve mezkr levendlern
yataklar ve duraklar ve skin olduklar
mahalleri ve yoldalarn gstermek in
bu bbda mbir tayn olnan
Dergh- muall'm avularndan
kdvet'l-emsil Mehmed zde
kadruh'ya kayd bend ile teslm
olnup irsl olnd ve esrleri
alnanlardan baz akriblar taleb in
bile gnderilp buyurdum ki:
Her kangnuzun taht- hkmetine dhil
olurlar ise eger hkm zeylinde arz
olnup mastr olan levend resleri ve
sir yoldalar ve mezkrun didi
levend tifesidr her kande ise ve ne
tarkla mmkin ve mutasavver ise ele
getrp gaybet idenleri yataklarna ve
duraklarna ve akvm akriblarna
teklf idp buldurup reslerinden ve
yoldalarndan ne mikdr levend ele
gelrse cmle habs idp yazup arz
eyleyesin ve taht- hkmetinzde eger
imdi, levend urup alnup bey itdi
illik Rm esrleri ve eger mukaddem
urup bey itdkleri esrlerinden her
kimde bulnur ise Rm idi zhir
oldukdan sonra eger alup tlk idp ve
elinde levendden alnm Rm esri
bulnan kimesneleri tutup kayd bend
ile Sdde-i sadet'me gnderesin ki
bir vechile haklarndan geline ki
sirlerine mcib-i ibret vk olup bir
dah bir ferd levend tifesinden Rm
esri almayup ve satmaya, amm bu
bbda tamm hakk zre olup bu bahne
ile eger avu ve eger siz Rm'dan gayr
esre dahl eylemekden ve kimesneden
ahz celb itmekden ve ellerinde Rm
esri bulnanlar himyet itmekden
ziyde hazer idp hemn emr zre
ellerinde eger imdi, urlup levend bey
itdi Rm esrleridr, eger
mukaddem levendden alnm Rm
esrleridr ki, Rm idkleri zhir ola,
anun gibileri tlk idp her kimn elinde
bulndiyse emr zre Sdde-i sadet'e
ZET VE TRANSKRPSYON
gnderesin ve ne mikdr Rm esri
bulnup tlk olndun ve kimn elinde
bulndun ve her biri kimden alndun
ve ne trhde alndun isimleri ve
resimleri ile ve karyeleri ile mufassal
yazup bildrp ve ne mikdr esr ele
geldin dah arz idp ve her birinz
taht- hkmetinzde bir vechile tenbh
znik kadsna: Mehmed isimli yetimin, hiyaneti sbit olan vasisi Musa'nn
1602 zimmetindeki parasnn eriate gre tesbit ve tahsil ettirilmesi hakknda.
Yazld.
Mezbr Sinn'a virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
znik kdsna hkm ki:
Mektb gnderp nefs-i znik'den
mteveff Derv Ali nm kimesneden
ol Mehmed nm yetme intikl iden
metrkta kbel-i erden vas olan
Ms'nun senenn muhsebesi
grilp hyneti zhir olup zimmetinde
5584 aka zhir olup virmekde tealll
itdkde habs olnup mahbesi bozup,
1603 Vize beyine: Bergoz'da ele geirilen ekiy hakknda eriate gre lzm gelenin
icrasna dair.
Yazld.
Kethuds Hasan'a virildi.
Fi't-trhi'l-Mezbr.
Vize begine hkm ki:
Mektb gnderp orlu cniblerinde
alt nefer harmlern haberin alup,
izleyp Burgoz'da yaralu ve libslar
kanlu drt nefer kimesneyi ele getrp
sl olndukda iki nefer yoldalar
Migalkara cniblerinden olup ve
yataklar orl olup ve imdiye dek ele
gelen harmlern yataklar orl ve
Kara-evli oldun ve mezbrlar meclis-i
era ihzr olndukda baz zimmler
in yatamuz ve erkimz ve baz
713
eyleyesiz ki min-bad kimesne
levendden Rm esri alup satmaya yle
ki bir kimesnede levendden alnm
Rm esri bulna, eedd-i siysetle
siyaset olnur; ana gre tenbh ilm
idesin ki sonra kimesnenn bilmedk ve
iitmedk dimee zri olmaya.
gaybet itdin bildrmisin. mdi,
mezkr Sdde-i sadet'mde ele gelp
habs ile Koca-ili beginn demisi
Sinn'a kolup sana gnderildi.
Buyurdum ki:
Vardukda, arz itdn zre mezkrun
zimmetinde mezkrun erile ne mikdr
hakk sbit olmsa erile sbit olan
hakkn b-kusr tahsl idp dah kendyi
habsden tlk idesin. Hilf- er taalll
itdrmeyesin.
espb dah virdk diy ikrr itdklerin
ve anlardan gayr on bu mikdr mcrim
olup at ve sr serika itdkleri sbit
olup kd erile nesne lzm gelmez
dimein kalup karyeleri halkndan
kimesne kefl olmadun arz eylemisin.
Buyurdum ki:
Zikr olnan ehl-i fesdun yata ve
tura ve espb virdi erkimz diy
tayn itdkleri demleri dah ele
getrp toprak kdlar marifeti ile
ahvllerin ber-mceb-i er-i kavm
onat vechile teft idp anun gibi fesd
enati ve hrsuz u harmlii erile
sbit zhir olanlardan siph olanlar
habs idp arz eyleyp siph
ZET VE TRANSKRPSYON 714

olmayanlar erile lzm geleni dahl olmakdan ve kimesneden ahz

mahallinde icr idp yirine koyup celb olmakdan hazer eyleyesin ve serika
amm hn-i teftde tamm hakk zre ile tutlup thmeti olup kefli
olup ehl-i fesda himyet olnup ve bu olmayanlar sret-i sicilleri ile Sdde-i
bahne ile kend hllerinde olanlara sadet'me gnderesin.

1604 Kean kadsna: Emir hilfna deryaya mahsul verenlerin yazlmas ve

mahsullerinin yakalanmas hakknda.

Yazld Varcak, bu hussa bizzat mukayyed

skender avu'a virildi.
F 22 Muharrem sene 968.
Kean kdsna hkm ki:
Bundan akdem deryya ve kffr-
hksra tereke virilmek memn olup
defetle ahkm- erfe virilmidi.
Hliy taht- kazndan deryya ve
kffr- hksra emr-i erfm olmadn
tereke virildi istim olnur; eyle olsa
buyurdum ki:
olup taht- kazndan emr-i erf olmadn
bil-emr deryya tereke virildi vk
midr, viren kimlerdr ve gelp emirsz
tereke tahml iden gemi kimn
gemisidr, nicedr? Grp vk ise
emre mugyir deryya ve kffr-
hksra tereke virenlern terekelerin
girift idp dah sihhati zre yazup arz
eyleyesin ki emre muhlif tereke
virenler ve gelp alanlar kimler idi
malm ola ve min-bad emirsz
deryya tereke virdrmeyesin.

1605 Sultan Hseyin'e: Aa Kaleyi tamir ve orada tahassun eden Budak adl
kimsenin ve dier ekiylk edenlerin ele geirilmelerine dair.

Yazld. Ksm dah anlar ol tifeden olup ehl-i

Hasan eleb'ye virildi.
F 25 Muharrem sene 968.
Sultn Hseyin Beg'e hkm ki:
Hliy Sdde-i sadet'm'e mektb
gnderp Dasn (?) tifesinden Budak
nm kimesne aa kalay tamr idp
baz eirr ile tahassun idp Erbil ile
Musul m-beyninde harmlik idp ve
Emn Tceddn bile erk olup ve Sincr
tifesinden eyh zzeddn dah
harmlik itdin bildrmisin.
Anlardan mad Acur'da skin Mr
fesd olman ele gelp haklarndan
gelinmek emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, Sdde-i sadet'me
olan vfr-i ihls ve fart- ihtissun
mcebince bu bbda bi'z-zt mukayyed
olup, zikr olnan ehl-i fesd hsn-i
tedbr [ile] tedrk eyleyp ele getrp
dah asl mecl virmeyp ele geldi
vakitde haklarndan gelp ol cevnibi
anlarun err u rlarndan emn slim
itmek bbnda env- mes-i cemle
zuhra getresin.

zvornik beyine: zvornik kazasnda Sokol Kalesi Kethuds Hseyin'in cizye

1606 tahsilindeki yolsuzluklardan dolay hapsi ve babas ile mr malndan ne almlarsa

tahsili hakknda.
ZET VE TRANSKRPSYON
Yazld.
Defterdr Efendi'ye virildi.
F 29 Muharrem sene 968.
zvornik begine hkm ki:
Hliy Belgrad kds, Dergh-
muall'ma mektb gnderp emr-i
erfle kaz-i zvornik keferesi
cizyelerin cema mberet itdkde
kaz-i mezbra tabi kala-i Sokol
kethuds Hseyin, iftlii adna bir
karyeyi cmle zabt idp fevt olan babas
Ali ve kend ehl-i karyenn harclarn
ve det-i agnmlarn cem idp
harcclar ve adet-i agnm cemine
gelenlere bir mikdr arlk ile def idp
harc ve det-i agnm defterine kayd
itdrmemiler, hliy karye-i mezbre
halkn cem in dem gnderdkde
ehl-i karyeden bazn alup gelrken
mezkr Hseyin baz levendtla let-i
harbile demimzn yoln basup
ellerinden alup karye-i mezbre
keferesini bir zamn kaurup harc
cemi hr olmaa karb oldukda kend
evlerine geldkleri istim olnup tekrr
hisr-erleri ile demlerimz
gnderildkde ehl-i karyeyi alup
gelrken yine yollarna gelp
demlerimz ve hisr-erenleri ile
dp kan olmak havfindan ehl-i
Kili, Ahyolu, Aydos, brail, Yanbol, Tuzla ve Varna kadlarna: stanbul
1607 zahiresi iin emirle gelen gemilerden maada mahsul verdirilmemesi hakknda.
Yazld.
Ramazn avu'a virildi.
F 24 Muharrem sene 968
Kili ve Ahyol ve Aydos ve Brayl ve
Yanbol ve Tuzla ve Varna kdlarna
hkm ki:
Taht- kaznuzdan baz kimesneler
Kefe cniblerine tereke alup gitdkleri
istim olnd. mdi, tereke bbnda
715
karyenn bazn ellerinden alup be
nefer kimesneyi getrdklerinde
imdiye dein harclarn ve det-i
agnmlarn mezbr Hseyin Kethud'ya
ve kendden evvel babasna ed itdk
bizi harccya ve det-i agnmcya
varup harc ve det-i agnm edsndan
men iderler diy be neferin ikrr
itirf- sicill olndun bildrmein
imdiye dein karye-i mezbre cizye ve
det-i agnmndan eger babas ve eger
mezkr Hseyin cem idp alduklar
aka mr in tahsl olnup dah kend
habs olmasn emr idp buyurdum ki:
Asl tehr itmeyp mezkr Hseyin'i
ele getrp dah imdiye dein eger
babas ve eger kend karye-i
mezbrenn hsl olan cizye ve det-i
agnmndan her ne alup kabz itmiler
ise ml- mrye bi-kusr tahsl itdrp
dah mezkr muhkem habs idp ne
mikdr ml tahsl olndun ve sir
ahvlin yazup arz idesin. Sonra emrm
ne vechile sdr olursa amel idp amm
gaflet ile gaybet itdrmekden, ziyde
hazer idesin, ele getrp habs idesin.
yle ki, gaybet itdresin ve yhd ele
getrmekde ihml idesin, netcesi sana
id olur. Ana gre mukayyed olasn.
mzyaka olman ol cnibe tereke
virilmek ciz deildr. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dim
mukayyed olup, mahrse-i stanbul
zahresiyn emr-i erfmle varan
gemilere emr-i erfm mcebince
tereke virp, emirsz kimesneye Kefe
cnibine alup gitmek in tereke
vir[mey]esin. yle ki, bade'l-yevm
birinzn taht- kazsnda emre
mugyir, Kefe cnibine kimesne tereke
ZET VE TRANSKRPSYON
alup gitdi istim olna, zrinz
makbl olmak ihtimli yokdur. Ana
1608 Haleb beylerbeyine: l-i Fazl taifesinin hiyanet zere olup olmadklarnn
tahkik ve arzna dair.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 26 Muharrem sene 968
Haleb beglerbegisine hkm ki:
Hliy l-i Msa tifesinden Sbit-ol
Berkk Sdde-i sadet'me arz- hl
idp l-i Fazl tifesi hynet zre olup
karnda Hermos'un katline
mukaddem bunlar bis olup ve Eb-
R'e kulauzluk idp ve l-i Fazl
tifesine ba ve bu olan Eb-Doan,
Eb-R['i] tahrk idp: "Biz yatak
olalum; Rml tifesinden havf itme,
vilyet gret idelm" diy fesd zre
Bursa ve Kete kadlarna: Kumla, Gemlik ve Karamrsel iskelelerinden zahire
1609 karan Mustafa Reis deilse kim olduunun bildirilmesi hakknda.
Yazld.
Muhsin'e virildi.
F 2 Safer sene 968
Burusa ve Kite kdlarna hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem
Mustafa nm res emr-i erfme
mugyir ol cniblere pirin ve baz
met iledp bey eyledi istim
olnman bey itdi met karup
mikdarlarn defter idp girift idp
kendyi dah irsl idesin diy hkm-i
erf gnderilmein Burusa'da kantr ve
gmrk emnlerinden tefahhus olnup
defterleri yoklandukda Mustafa adlu
1610 Trabzon sancan tahrir eden Kasm Bey'e: Baz kalelerin hisar erlerine tmar
tevcihine dair.
Yazld.
demi Bl'ye virildi.
F 28 Muharrem sene 968
716
gre mukayyed olup hazer idesin.
olduklarn ve iczet olnursam,
cmlesin kldan gerp mllarn
getrp serdrlarn Haleb kalas'na
habs idelm diy arz eylemein
buyurdum ki:
Vusl buldukda gresin; fi'l-vk zikr
olnan tife hynet zre olup vech-i
merh zre Eb-R'i tahrk idp fesd
enatleri var mdur ve oldu
takdrce mrn-ileyh mezkrlar ele
getrp haklarndan gelmee kdir
midr, nicedr? Vuk zre arz
eyleyesin.
resn pirinci ve sir met satlm
bulnmayup ve ehirde Mustafa adlu
res pirin getrp satdun bilr
kimesne olmadun arz eylemisin.
mdi, buyurdum ki:
Anda ne makle kimesne pirin alnup
bey itmidr, h bir kii pirin alup
bey itmi deil midr? Eger emre
muyir pirin iletmi res varsa, nin
ismi ile yazup bildrmeyesin. Anda
pirin ileten res kim idi istim
olnmdur. Mustafa olmadu takdrce
ol resn ismi yazlup ilm
olnmamaa bis nedr? Bildresin.
Trabzon sanca'n tahrr iden Ksm
Beg'e hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 717

Trabzon sancanda i-illerde olan olnmak mnsibdr, diy ilm

kalalardan anie ve Torl ve Hemn-i
bl ve Hemn-i zr ve Arova ve
Bedreme nm alt pre kalanun yz on
be nefer mstahfzlarnun her ylda
mevciblerine iki yz bin dah dokuz
bin yz seksen sekiz aka virilr,
liv-i mezbrda yz elli bin akalk
hslar vardur. Hssa-i hmyna
mnsib deildr. Zikr olnan
kalalarun hisr-erenlerine timar tayn
itdn ecilden mezbrn hisrlarun
erenlerine biner aka timar tevch
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Vardukda, liv-i mezbrda hssa-i
hmyna mnsib olmayan mezbr
yz elli bin aka hslardan zikr olnan
kalalarun erenlerine biner aka ve
dizdrlarna ve kethudlarna dah
mnsib oldu zre timar tevch
tayn eyleyesin, deftere kayd eyleyesin.

1611 Cezayr beylerbeyine: Cerbe Kalesi'ni muhasaradan dolay baz donanma

reislerine terakki ve ihsanlar verilmesi hakknda.

Yazld. sirlerine onar aka terakk emr idp

Kurd Kethud'ya virildi.
F 28 Muharrem sene 968
Cezyir beglerbegisine hkm ki:
Sdde-i sadet'me mhrl defter
gnderp hssa reslerden bu defa
donanma-i hmyn seferinde ve fethi
myesser olan kala-i Cerbe
muhsarasnda ve sir vk olan
muhrebelerde hdmetde ve yoldalkda
bulnduklarn ilm itdn ecilden,
eref-i dest-bs-i sadet-mens ile
merref olan on nefer resler
kullarumdan azebler kethuds Sheyl'e
yigirmi be ve Durm Res'e yigirmi,
ve bunlardan mad defterde
mukayyed olanlara dah istihkklarna
gre tevz u taksm olnmak in
yz aka inyet idp buyurdum ki:
Emrm mcebince zikr olnan yz
akay zikr olnan on neferden mad
res kullaruma hdmetleri ve
istihkklarna gre tevz u tevch
eyleyp ve ne vechile tevz itdn
defter idp gnderesin ki ana gre
bertlar virile ve mezkrlara dah
tenbh idesin ki bertlarn ihrc
eyleyeler.

Memi Bey'e: Sorkun ve Budak z nahiyelerinde emanet zapteden Haki'nin

1612 uhdesindeki mr malnn tahsili iin ne suretle muamele olunacana dair.

Yazld. Mektb gnderp Sorkun ve Budak-zi

demi Doanc Hasan'a virildi. nhiyelerinde emnet zabt iden
F 28 Muharrem sene 968 Hk'nn uhdesinde olan ml- mrnn
tahsli emr olnup lkin mezbrun
Memi Beg'e hkm ki: elinde bi'l-fil mevcd kll akas
ZET VE TRANSKRPSYON
olmayup, mezkr Hk zimem-i
reylara ve i-erlerinde ve baz dah
siph tifesi zerlerinde olup taleb
itdmdelxxvii, tealll-i niz iderler
diy cevb itmein ml- mr olan
yirlerden mceb-i er u knn tahsl
olnmak in hkm-i erf virilmesin
arz eylemisin. Buyurdum ki:
Vardukda, her kimn zerinde ml-
mr varise ki bi-hasebi'-er ve'l-
Dukagin beyine: Karada nahiyesi ile Dukagin sancanda bulunan asilerin
1613 irret ve ekvetinden reynn muhafazas tamamlandndan, hakknda.
Yazld.
Mehmed Hn kethuds Trb'ye virildi.
F 2 Safer sene 968
Dukagin begine hkm ki:
Mehmed Hn mektb gnderp
skenderiyye sancanda kaz-i
Karada nhiyesi, liv-i mezbrdan
ifrz olnup bi'l-fil Dukagin sancana
ilhk olnup hliy liv-i mezbrda
isyn u tugyn zre olan tglern
haklarndan gelinmesi fermn
olnman nhiye-i mezbre ol sler ile
hem-civr olman ekser ihtiltlar atlar
ile olup ve urlup haklarndan gelinmek
kasd olndukda nhiye-i mezbra
snup kendlerin ve iyllerin ve
davarlarn pinhn itdkleri ecilden
haklarndan gelinmek mmkin olmayup
ve nhiye-i mezbre Freng kalalar ile
muttasl olman bu diyrun terekesi ve
har yirlerden gelen eger at ve sir
Erzurum beylerbeyine: Trabzon sancann tahriri tamamlandndan,
1614 sipahilere kanun zere mstehak olduklar beratlar almak iin yaftalarn verilerek
gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Ksm Beg demi Bl'ye virildi.
F 28 Muharrem sene 968
Erzurum beglerbegisine hkm ki:
718
knn Hazne-i mire['me] id ola,
niz itdrmeyp cem u tahsl
eyleyesin. Bu huss mhimdr, gerei
gibi mukayyed olup kimesne zerinde
ml- mrden kimesne zerinde bir
aka ve bir habbe komayup cem u
tahsl idp bel u ketm olmakdan hazer
idesin.
davar ve eger meklt ksmdur, bi'l-
klliyye deryya ol nhiyeden ekilp
Freng ile mttahid olduklarn
bildrmein buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda dima
mukayyed olup arz olndu gibi ise,
zikr olnan mahlleri gerei gibi hfz u
hrset idp kimesnenn mlna ve
cnna zarar u gezend iridrmeyp
kimesne kffr- hksra tereke ve at ve
sir memn olan metdan nesne
gertmeyp nun gibilern gerei gibi
haklarndan gelp emn emn- vilyet
ve refhiyyet- itminn- raiyyet
bbnda dakka fevt itmeyp yle ki,
bade'l-yevm eger tereke ve eger at ve
sir meklt ksmndan deryya ve
kffr- hksra kimesne nesne virdi
istm olna, asl zrn makbl olmaz;
ana gre mukayyed olasn.
Hliy emr ile tahrr olnan Trabzon
sanca itmma irip tevz olmak
emrm olmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, liv-i mezbr
siphlerine knn zre mstahkk
olduklarna gre yaftalarn viresin ki
ZET VE TRANSKRPSYON 719

gelp defter-i ceddden bert eyleyeler. itimd itdkleri siphlere virp

Cmle siph gelmek ciz deildr, gnderesin.
cmlesinn yaftalar bir ka kend

1615 Ayn husus hakknda bu Trabzon sancan tahrir eden Kasm Bey'e hkm.

Yazld. Liv-i mezbr defter-i ceddden

Bu dah. siphlere mstahkk olduklarna gre
Ksm Beg'e hkm ki: yaftalar mcebince knn zre
Hliy tahrr itdn Trabzon sanca timarlarn tevch idp tezkireleri viresin
tevz olmasn emr idp buyurdum ki: ki bertlar virile.

1616 Alacahisar Beyi Mustafa Bey'e: K mnasebetiyle askeri terhis ederek

sancan muhafazasyla megul olmas hakknda.

Yazld.
-1616 / b-
Alaca-hisr zuamsndan Mehmed'e virildi.
Yazld.
F 28 Muharrem sene 968
Bu dah.
Bir sreti Vultrn Begi Sleymn Beg'e.
Alaca-hisr Begi Mustafa Beg'e
hkm ki: -1616 / c-
Bundan akdem sana hkm-i erfm Yazld.
gnderilp Silistre cniblerine varup Bu dah.
cemiyyet zre olasn diy emrm Bir sreti irmen begine. Siphsi yokdur.
olmd. Hliy eyym- it karb olup -1616 / d-
askere iczet virilmesin emr idp Yazld.
buyurdum ki: Bu dah.
Sancaun siphsin yoklayup defter Bir sreti Vidin begine. Siphsi yokdur.
idp iczet virp size varup sancaunun -1616 / e-
hfznda olup defteri mhrleyp Yazld.
Sdde-i sadet'e gnderesin. Bu dah.
Bir sreti Mehmed Hn'a.
-1616 / a- -1616 / f-
Yazld. Yazld.
Bu dah. Bu dah.
Bir sreti nebaht Begi Turahan Beg'e. Siphsi Bir sreti Selnik begine.
yokdur.

1617 ehzade Sultan Selim'e: Salyne eklinde kendisine ellibin sikke altn ile baz
haslar ihsan olunduuna dair.

Yazld. Hliy atebe-i ulyma emr-i ahurum

Paa hazretlerine virilmidr.
F 16 Safer sene 968
ehzde hazretlerine hkm-i erf
yazla ki:
irsl idp hslarun hussn ilm
itmisin. Her ne dimi isen al vechi't-
tafsl malm- erfm old. mdi,
bundan akdem cmle hslarun elli
dokuz yk ve on drt bin yz doksan
ZET VE TRANSKRPSYON
aka olup badeh mezd-i tfet-i
husrevnemden slyne tarkyla on be
yk aka dah Hazne-i mire'mden
virilmek emrm olm idi. Hliy
hakkunda merhim-i aliyye-i hdvnem
zuhr u brz idp yigirmi be bin
sikke altun slyne tarkyla ve Rm
hslarndan dah mahsl-i cemat-i
Ulu-yrk ve gayrdan on kerre yz bin
dah doksan bin yz elli sekiz akalk
hslar dah havss- hmynumdan
1618 Midilli beyine: Levend aratran reislerin yakaladklar Deli Bayram adl
sulunun mahallinde siyaset olunmas hakknda.
Yazld.
Arz getren Mehmed'e virildi.
F 17 Safer sene 968
Midill begine hkm ki:
Mektb gnderp gnll reslerden
Dvne Nash ve Karaca Ali ve
Grdenli (?) Ali nm resler donanma
seferin seferledkden sonra levend
tetebbuna gitdklerinde harm
levendt reslerden kta kaya rst
gelp birisi dilp hals olup ve ikisi
tutlup biri Deli Bayrm dimekle marf
ehl-i fesd harm ki sbk Sidre ve
Selnik krfzi'nde Buldiye nm
mevzlar gret idp env- fesdt
Sultan Medresesi mderrisi Mevln emseddin'e: Bursa'da Emir Sultan
1619 mtevellisi Mslihiddin'in su-i hal ve istimalleri hakknda tahkikat yapp
bildirmesine dair.
Yazld.
Arz- hl getren Mehmed'e virildi.
Mhrl kse ile.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Burusa'da Sultn Medresesi
mderrisi Mevln emsddn'e
hkm ki:
Mahrse-i mezkrede Emr Sultn
nevverallh merkadeh mahallesi
720
ifrz olnup hslaruna ber-vech-i
terakk ilhk olnmak emr idp ve
hliy inyet olnan yigirmi be bin
sikke altun dah Hzne-i mire'mden
ihrc olnup mrn-ileyhe teslm
olnup cmle slynen ile hslarun yz
yk olup buyurdum ki:
Hliy tayn olnan hslarun dah zabt
itdrp ve min-bad fermn olnan elli
bin sikke altun slynen sl be-sl
demn gnderp alasn.
idp bu diyrlarda olan fesdlara
klliyyen mezkr bis olmdur.
Hliy mezkr harm res der-i
devlete mi gnderilr ve yhd bu
cnibde mi hakkndan gelinr diy
bildrmisin. Mahallinde siyset
olnmasn emr idp buyurdum ki:
Mezbra mahallinde siyset idp sir
yoldalar ne mikdrdur? Gaybet mi
itmilerdr ve dah bundan gayr ele
gelmi var mdur? Elde ne mikdrdur ve
gaybet iden ne mikdrdur ve ne
mahalde gaybet itmiler, karaya
dkilmilerdr? Mufassal yazup
bildresin.
halk Sdde-i sadet'me arz- hl
gnderp mtevellleri olan
Muslihuddn'n bundan akdem ahvli
teft olnmak in hkm-i erf virilp
teft olndukda imretden evine her
gn a iletdi ve fodulanun alts bir
vukyye iken dokuz-on kesdrdi ve
bir vukyye et yedi pre iken on pre
eyledi ve trbe-i erf kapusnun
perdesin evine iledp yigirmi gn
ZET VE TRANSKRPSYON
kapusna asdu erile sbit olup
mfetti kdlar arz eylemi iken hasm
iskt idp arzlar yoldan dndrdi, min-
bad imretden evine a iletme diy
tenbh olnm iken mtenebbih
olmayup bi'l-fil a alur ve kylerden
matbaha gelen pirinn bazn evine
iletdi mukarrerdr. Ktibi asl
mtevellye muhlefet itmez, mtevell
mstakl kalup bildin ider ve hliy
gsterdi muhsebeden iki
mtevellnn bakys yazlmdur.
Muhsebe ziyde oldu bunun sayi ile
deildr. Sbk mtevell zamnndan
kalan pirincn muhsebesi ziyde
[Yev]m's-sls f 16 Safer sene 968 Kostantniyye [06.11.1560]
Aydn beyine ve Alaehir kadsna: Pazarlarda kl, kalkan, bozdoan ve saire
1620 ile gezip Mslmanlara teaddi eden levendlerin eriate gre muhakeme olunmalar
hakknda.
Yazld.
Kd-asker arz itmidr.
Muhzr-basna virildi.
F 17 Safer sene 968
Aydn begine ve Alaehir kdsna
hkm ki:
Sen ki kdsn; mektb gnderp
Dvne Ynus ve Dvne Mehmed ve
Yazc nm levendler iki nefer
yoldalariyle binp kl ve kalkan ve
bozdoan ve ok ve yay ile bzr iinde
gezp Mslimnlara teadd
1621 ehzadenin defterdarna: ehzadeye tayin olunan haslar ve sikke altnlar
almas hakknda.
Yazld.
Hasan eleb'ye virildi.
Mliyye tarafndan yazlan hkmler ile.
F 19 Safer sene 968
ehzde hazretleri defterdrna
hkm ki:
721
grinmesn diy der-anbr gsterdi ve
kend muhsebesi ziyde gelsn diy
zamnnda olan pirincn bazn bey
eyledi. Hle v hudas okdur ve
evkfun cihtn kullarna ve akribsna
tevch ider diy ilm eyledkleri
ecilden buyurdum ki:
Hkm-i erfm varcak, zikr olnan
mevdd yirl yirinden husam
muvcehesinde bi-hasebi'-eri'-erf
onat vechile hakk zre teft tefahhus
idp gresin, zikr olnan kazyyeler
vk olup erile sbit zhir olur ise
mufassal u merh yazup Sdde-i
sadet'me arz eyleyesin.
itdklerinde stne-i sadet'mden
irsl olnan yasakc Malko: "Edebinz
ile olun" didkde kimi nacak ve kimi
klng ve kimi kl ile muhkem dp
banda skfn preleyp ve ban
mecrh idp muhzr gnderilp davet
olndukda itat-i er itmedklerin
bildrmein buyurdum ki:
Mezbr ehl-i fesd olanlar ihzr idp
ber-mceb-i er-i erf teft idp habs
idp zerine sbit olan mevdd arz
idesin.
Hliy mrn-ileyh olum hakknda
mezd-i tfet-i husrevnem zuhra
getrp mutasarrf oldu elli dokuz
yk ve on drt bin yz doksan
akalk hslar zerine hliy Tokat
hslarndan ber-vech-i terakk on kerre
yz bin dah doksan bin yz elli sekiz
ZET VE TRANSKRPSYON 722

akalk hslar havss- hmynumdan itmek in nzr- emvle hkm-i erf

ifrz olnup ber-vech-i terakk
mrn-ileyhe inyet olnup ve yigirmi
be bin sikke altun slyne tarkyla
tayn olnup hliy mrn-ileyhn
mr-i ahur Durak zde mecduh ile irsl
olnup ve tayn olnan hslarun defteri
ve mliyye tarafndan ifrz idp tayn
yazlup irsl olnup mrn-ileyhn
cmle hslar ile slynesi yz yk olup
buyurdum ki:
rsl olnan altun mrn-ileyhn
haznesiyn alup kabz eyleyp ve
tayn olnan hslar dah zabt itdresin.

Frane kralna nme-i hmyn: Donanma harbinde ve Cerbe Kalesi'nde

1622 alnan esirlerden Fransz tebeasndan bulunanlarn iadesi kabil olamayacana;

ancak gsterilen dostlua mukabil dostluk zere bulunulacana dair.
Yazld.
det zre ser--ser kse ve altun kozalak ile
Hasan eleb'ye teslm olnd.
F 19 Safer sene 968
Frane Pdihna nme-i erf yazla
ki:
Hliy stne-i devlet-iynmuz ki,
melz- kaysire-i zamn ve melcei-i
eksire-i devrndur, mektb-
meveddet-mashbnuz vrid olup yce
ve azametl stne'mz ile mrd olan
babanuz gibi dostluk zre oldunuz ve
hliy bi-inyetillhi tel kuvve-i
khire-i husrevnemz ile alnan
kffr- hksr gemilerinde ve feth
olnan Cerbe kalas'nda alnan baz
reynuz istihls huss ir olnup
andan mad dah her ne tahrr olm
ise pye-i serr-i lem-masr-i
husrevneme arz olnup ilm-i erf-i
lem-rmuz muht u mil olmdur.
mdi, stn- meyyed'l-bnyn ve
ddmn- muhalled'l-erknmuz ile
mdmki dostlukda sbit-kadem olasz,
atebe-i uly-menziletimz tarafndan
dah erit-i dostluk mer tutlup
hilfna cevz gsterilmez. Amm esr
huss anun gibi Sdde-i sadet-
medrmuz ile mvlt zre olanlarun
emn emn zre yriyenlerinden bir
tarkla ahde muyir alnup Memlik-i
mahrse'mzde esr olsa, riyet-i ahd
in tlk olnmak kide-i ddmn-
adlet-bnynmuzdur. Amm atebe-i
vl-makmmuz ile dostluk zre olup
dah admuz ile yek-dil olup bu
makle ehl-i slm- fevz-encm ile
muhrebe ve muktele idp cengde
giriftr olanlar tlk olnmak det-i
hnedn- erat-ynmz deildr.
Gerekdr ki, bu bbda yle ki
levzm- lfet ve dostlukdur, dim
mer tutlup dergh- felek-
medrmuzdan ahbr- sire-i
selmetinzle ol cevnibn ahvlin
ilmdan hl v zil olmayasz ki
vrd bis-i temhd-i ihls ve mris-i
teeyyd-ihtissdur.

1623 Bodan voyvodasna: Neme'de zuhur eden ekiy hakknda tahkikatta

bulunulmas ve her ihtimale kar hazr olunmas hakknda.
Yazld. Bir sreti dah yazlup demlerinden Dragoman
Ali avu'a virildi. Luka'ya virildi.
F 15 Safer'l-muzaffer sene 968 F 18 Safer sene 968

Bodan voyvodasna hkm ki:

ZET VE TRANSKRPSYON
Mektb gnderp Neme cnibinden
bir mfsid zuhr idp Lih vilyetinden
Bodan kasdna gelmek zre olup ve
Lih tifesinn dernei olup
yararlarndan baz[sn] Lih Kral ol
mfsidi ele getrmek in
gndermidr diy haber gnderilp
amm fikr-i fsidleri ne idi malm
olmayup lkin gir tecesss in yarar
demlerimz gnderilp ve sen dah
cemiyyet zre hzr olup muvenet
taleb itmisin. mdi, bundan akdem bu
huss Sdde-i sadet'me ilm
itdnde ol bbda lzm gelr ise sana
muvenet itmek in Akkerman ve
Alaca-hisr ve Vidin ve Vultrn ve
Selnik ve nebaht ve irmen begleri
kullaruma ahkm- erfe gnderilp
sana dah hkm-i erf gnderilmidr.
Eyle olsa zikr olnan ehl-i fesd ne
mukle tife oldu malm olmak
lzm olman buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
mezkrlarun ahvl etvrn ve fikr-i
fesd ve hayl-i ksidleri ne idi ve ol
1624 Serfice, Trhala ve sair kadlklardaki celeblerin tahririnin ikmal olunmas
hakknda hkm.
Yazld.
Serfice kazsnda on iki bin aka timar olan
Murd'a virildi.
F 18 Safer sene 968
(Boluk) kdsna hkm ki:
Bundan akdem Serfice ve Trhala ve
Fenar ve atalca ve Filorina ve Glli
Kesteriye kdlklarnda vk olan
celebleri tahrr itmek in Serfice kds
tayn olnup ol bbda Dergh-
Rum beylerbeyine: Erim kazas reyasnn zulmnden ikyet ettikleri Receb
1625 adl kimse hakknda eriate gre muhakeme yaplarak hak sahiplerinin haklarnn
verilmesine dair.
Yazld.
Dnimend Abdurrahmn eleb'ye virildi.
F 20 Safer sene 968
723
mfsid ne makle kimesne olup ve
yannda olan Neme askeri ne mikdr
olup Ferendu Kral'un marifeti ile
midr yohsa fuzl mi gelmilerdr. Ve
Lih Kral['nu]n dah bundan haberi olup
anun dah cemiyyeti anlara muvenet
in midr, yohsa ol ehl-i fesd ele
getrmek in midr? Eger Lih tifesi
ve eger Neme tifesi her biri ne
mikdrdur. Tamm ahvllerin malm
idinp dah mezkr ile mufassal yazup
bildresin ve sen dah gaflet zre
oluplxxviii tamm basret zre olup gaflet
ile addan ve vilyet-i Bodan ve
reysna zarar iridrmekden hazer
idesin. Zikr olnan begler kullarum ile
haberlep lzm gelr ise getrp vech
mnsib oldu zre stne-i
sadet'imze olan ubdiyyetn
muktezsnca hdmetde ve yoldalkda
bulnup hfz u hrsetde dakka fevt
itmeyesin. Mezkr avuum ulak ile
gnderilp binmek in at viresin,
kend at ile gele.
muall'm avularndan Bl zde
kadruh mbir tayn olnup zikr
olnan celeblern defteri irsl
olnmdur. Hliy zikr olnan hdmeti
sana emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, mezbr kddan zikr
olnan celeblern defterin taleb idp
alup dah emr zre mbir-i mezbr ile
emr-i sbk zre itmm- maslahat
idesin.
Rm beglerbegisine hkm ki:
ZET VE TRANSKRPSYON
Erim kds mektb gnderp kaz-i
mezbrun reys meclis-i era gelp
Receb nm kimesne vilyetimzde olan
sancak-begleri ve voyvodalar yanna
dp bi-gayr- hakkn akamuz alup ve
baz akamuz dah voyvodalara
aldurup bize hayl teadd idp her
vechile mzevvir err ve ehl-i telbs
olup bunun ahvlin der-i devlete arz
idivir didklerinde mezbr Receb'i
ihzr idp sul olndukda bazsn
inkr ve bazsn ikrr idp fi'l-vk
mezbr, err ve mzevvirdr diy arz
eylemi. Eyle olsa buyurdum ki:
1626 Van beylerbeyisi Kubad Paa'ya: Beylerbeyiliinin tevcih olunduu kii
gelinceye kadar iine devam etmesi hakknda.
Yazld.
Kethudsna virildi.
F 19 Safer sene 968
Van Beglerbegisi Kubd Paa'ya
hkm ki:
Hliy zikr olnan beglerbegilin hara
tevch olnup varmak zredr.
Beglerbegi varnca senn kem-kn hfz
[Yev]m'l-ahad f 18 Safer sene 968 Kostantniyye [08.11.1560]
1627 Gnen kadsna: Bilecik madeni hizmeti iin iki nbetli msellem tayin edilmesi
hakknda.
eri-ba Turhanca'ya virildi.
F 18 Safer sene 968
Gnen kdsna hkm ki:
Aydn msellemleri begi Mustafa dem
gnderp Bilecik madeninde hsl olan
yuvalaklar iskeleye inmesi lzm
olman Aydn msellemlerinn iki
nevbetlsi ki bin neferdr, hdmet-i
mezbre in tayn olnup hkm-i erf
gnderilmein eri-balarn gnderp
ihrc itmek murd itdkde msellemler
724
Hkm-i erfm varcak, mezbrdan
dav-y hakk ider var ise ihzr-
husam klup bir defa erile fasl olm
olmayup on be yl mrr itmeyen
davlarn onat vechile hakk zre teft
idp gresin; mezbrun zerinde her
kimn hakk var ise ki bi-hasebi'-er
sbit ola, erile sbit olan haklarn
alnmasna hkm idp alvirdkden
sonra ne mikdr kimesnenn hakk sbit
olup ve nenn gibi mevd sbt
buldun ve sir irret akvetin
yazup bildresin.
u hrsetde olman emr idp buyurdum
ki:
Vusl buldukda, beglerbegi varnca
vilyet-i mezbreyi kem-kn hfz u
hrset idp ve serhadleri grp
gzedp ahd emna mugyir
kimesneye i itdrmeyesin. Muhtc-
arz olan yazup bildresin.
ellerine knn zre bir nevbetl emr
olm iken bil-emr iki nevbetl ihrc
itdrmeyesin diy emr virilmekle ol
emr-i erfmi temessk idinp iki
nevbetlsi ihrc olmak in emr-i
erfm virilmiken mni olup hdmeti
avk itdn bildrdi. mdi, bu vaz
msellemler eline virilen emr-i erfm
mefhmn malm itmednden
ndr. Bu bbda mesl olmsndur.
Buyurdum ki:
ZET VE TRANSKRPSYON 725

Vusl buldukda, anun gibi emr-i ittrmeyesin diy emr vrid olmak ile
erfmle iki nevbetl tayn olnup emr ihrc fermn olnan iki nevbetlye
virildkde bil-emr iki nevbetl ihrc mni olmayasn.

[Yev]m'l-isneyn f 20 Safer sene 968 Kostantniyye [10.11.1560]

1628 znikmid kadsna: Orada emr-i hmyn olmakszn ina edilen gemi
hakknda malmat verilmesine dair.

Mutemed skender'e virildi. Vusl buldukda, ol gemiyi girift idp ne

F 20 Safer sene 968 asl gemi oldun ve shibi kimdr ve
eni uzun ne mikdrdur? Mufassal
znikmid kdsna hkm ki: yazup bildresin.
Anda kasaba-i mezbrede bil-emr bir
gemi bin olndun bildrmisin. mdi,
buyurdum ki:

1629 Basra beylerbeyine: Sancak mutasarrf iken vefat eden Ali Bey'in kznn
gvenilir adamlarla stanbul'a gnderilmesi hakknda.
Murd Paa demi Pulad'a virildi. Mehmed mni oldu arz olnman
F 22 Safer sene 968 buyurdum ki:
Mrn-ileyhy yarar mutemedn-
Basra beglerbegisine hkm ki: aleyh demlere kend demleriyle ve
Bundan akdem vilyet-i Basra'da m-meleki ile koup Sdde-i
sancak tasarruf iderken fevt olan Ali sadet'me gnderesin. Mezkr
Beg'n kz olup mteveff Sleymn Mehmed mni olmaya. yle ki: Mni
Aga'nun zevcesi olan Kmile nm htn ola ve yhd kul ve criyesinden ve
anda kz karnda yannda olup bu espbndan baz nesnesine dahl iderse
cnibe gelmek murd itdkde kz asl itdrmeyp emr zre gnderesin.
karndanun zevci olan kullar kethuds

Lahsa'da Kullar Aas olan Ali Aa'ya: Kul taifesinin reyya taaddilerine

1630 meydan verilmemesi ve bunlarn zabt u rabtyla megul olunmas hakknda.

Yazld. olmayup rey zerine kup mft

Bu dah.
Lahs'da kullar-agas olan Ali'ye
hkm ki:
Agaluuna tabi olan kul tifesinn
mevcibleri Lahs dvnnda kendlere
tevz olmayup kend evnde tevz
olnup andan mad kul tifesi zabt
meccnen yemlerin ve yemeklerin alup
teadd itdkleri istim olnmdur.
mdi, kul tifesinn zabt u rabt senn
uhdenedr? Buyurdum ki:
Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi
mukayyed olup neferlern zabt u rabt
eyleyp onat vechile her birine tenbh
tekd eyleyesin ki kimesne kup
ZET VE TRANSKRPSYON 726

rey zerine gezp hilf- er u Murd dme ikblh'ya bildresin ki

knn meklt melbstlarn alup hakkndan gele ve bade'l-yevm
teadd itmeyeler. Sana mtbaat mevciblerin dah mrn-ileyh
itmeyp ind zre olanlar emr'l- marifetiyle mstahkk olanlara tevz
meri'l-kirm Lahs Beglerbegisi eyleyesin.

1631 Katif Beyi Sultan Ali Bey'e: Asilerin tenkili iin Lahsa beylerbeyine yardm
etmesi hakknda.

Yazld. olman mnsib idin bildrmein

Bu dah.
Katf Begi Sultn Ali Beg'e hkm
ki:
Hliy emr'l-meri'l-kirm Lahs
Beglerbegisi Murd dme ikblh
mektb gnderp isyn zre olanlxxix
lzm gelp hakkndan gelinmek in
zerine varmalu olup senn dah bile
buyurdum ki:
Anun gibi mrn-ileyh, mezkrun
zerine varmalu olup taleb itdkde
tehr itmeyp mrn-ileyh ile yek-dil
yek-cihet olup vech mnsib
grdi zre dn bbnda ve devlet-i
hmynuma mteferri olan cumhr-
hdmetde ve yoldalkda bulnasn.

1632 Lahsa beylerbeyine: Emin'l-men olan ahsa Keyvan'dan mahll olan

tmardan yirmi bin aka tevcih olunmas hakknda.
Yazld. akalk timara mutasarrf olan Keyvan,
Bu dah. Bahreyn seferinde fevt olup zemeti
mezkra olmasn arz itmein, yigirmi
Lahs beglerbegisine hkm ki: bin akal virilmek emr idp
Mektb gnderp emn'l-men olan buyurdum ki:
yarar ve mstakm olup mukaddem Yigirmi bin akaln tevch idp
Diyrbekr'de on drt bin akalk timara tezkiresin viresin.
mutasarrf olup liv-i Katf'de otuz bin
Lahsa beylerbeyine: Uyun sanca Beyi Osman ile Emin'l-men Hseyin'in

1633 ve dier kimselerin zimmetlerindeki mr malnn tahsil ettirilmesine dair.

Mrn-ileyhe hkm ki: cmle espbn kaladan tara Hseyin

Kazy defteri gnderp bundan akdem
hkm-i erf gnderilp Uyn sanca
Begi olan Osmn ve emn'l-men
olan Hseyin, kalada hfz olnmak emr
olman kalada hfz olnup elli nefer
agas, tekl neferleriyle bekci konup
mezbr Tekel mezbrlara Sadn
cnibine ve Lr Pdih'na varnca
Arabistan'da Lr vilyetinden gelmi
ems-i Dldl ve Burunsuz Cafer nm
kimesneleri kulauz idp Osmn Beg
Acem evinde emnet kor. Andan alup
bir gice firr itmek istedklerinde
haberdr olnup kulauzlarn ele
getrp Osmn Beg'i ve emn'l-men
Hseyin'i ve Tekel Aga'y cmlesin
der-zencr idp i-kalada habs olndlar
diy arz eylemisin. Anlardan gayr
dah her ne arz itmi isen ale't-tafsl
malm- erfm olmdur. mdi, eger
Osmn Beg ve eger emn'l-men
Hseyin'dr, ekl bel eyledkleri ml
ZET VE TRANSKRPSYON
tahsl itdrilmesin emr idp buyurdum
ki:
Varcak, bu bbda hsn-i tedrk idp
mezbrlarun ekl bel eyledkleri ml
bi't-tamm tahsl itdrp dah Hazne-i
mire'm in zabt u kabz itdrp ve
kendlerin habsden tlak itmeyp ne
mikdr ml tahsl olnur ve ahvlleri
neye mncer oldun yazup arz
eyleyesin. Sonra emr-i erfm ne
vechile sudr bulursa mcebi ile amel
eyleyesin. Ve mezkr Tekel Aga'nun
mecl virmeyp arz itdn zre
hakkndan gelp emrm yirine vardun
bildresin. Vilyet-i mezbrede kur ve
mezri ve sikke-hne ve neyl-hne
mil olup ifls sretin gsterdi arz
olnup kree konmak emr olnan
Sleymn anda iki bin flori ve
Hrmz'e espb almak in aka irsl
itdin, ikrr idp ve avretine hayl
altun virp amm avreti Tekel Aga
kaurup n-bedd olmdur, diy
bildrmisin. Bu hussda dah gerei
gibi dikkat ihtimm idp mezkre
avreti buldurup eger mezbr
Sleymn'dan ve eger avretden bi-
hasebi'-er ve'l-knn Hazne-i
mire'me mteallk olan ml cem u
tahsl itdrp alup Hazne-i mire'm
in zabt itdresin. Ve ol vilyetde
baz kimesneler Arab vazndan
yriyp isyn idp Sadn'a itat
iderler. Bu makle kimesnelern
haklarndan gelinmek gerekdr diy
bildrmisin. mdi, anun gibi fesd
enat zre olup bi-hasebi'-er ve'l-
knn salb siysete mstahkk
olanlar dah mecl virmeyp
mahallinde hakkndan gelesin ki,
sirlerine mcib-i ibret ola. Ve Katf
Sanca Begi Sultn Ali Beg'n
muhsebesi grilmedin, zimmetinde
ml- mrden iki yz seksen bin iki
yz otuz dokuz aka bk olup taleb
olndukda virmeyp ve Arablar ile
ittifk idp ml- mryi bel u ketm ider
727
ve Katf neferlerinn agalar ekser acem
olmdur. Fukarya zulminn nihyeti
yokdur, isyn iden Hamd b. Sadn'a
azk virilr diy ilm itmisin.
Mrn-ileyh Sultn Ali Beg liv-i
mezbrdan azl olmdur. Gerekdr ki,
grilen muhsebe mcebince
zimmetinden hazneye alnmak lzm
gelen ml, hsn-i tedrk ve cidd
ikdm idp cem u tahsl itdrp b-
kusr alup arz itdn zre habs lzm
gelrse habs idp ahvlin bildresin. Ve
Katf agalar hussnda vech mnsib
ne[y]se amel idesin. Ve liv-i Katf
hss olmak m mnsibdr, yohsa
sancak-begi oturmak m lzmdur. Eger
hss olmak mnsib ise bir yarar
kimesne tayn idp mahslin Hazne-i
mire'm in zabt itdresin. Vilyet-i
Lahs'da kullar agas olan Ali'ye hkm-i
erfm irsl olmdur. Mezkrlara sl
idesin. Ve bundan akdem beglerbegi
olan Mehmed dme uluvvuh
zamnnda emn'l-men olan Abd b.
lys'un muhsebesi grilmesin ve
Har[r]eyn ? zemeti hussn ilm
eylemisin. mdi, zikr olnan zemeti
hss idp mahslin Hazne-i mire'm
in zabt itdresin. Ve mezkr
Abd'nn dah zamn- mberetinde
fergati zamnna gelince grilmeyen
muhsebelerin yirl yirinden onat
vechile dikkat ihtimm ile mfredt
defteri ile grp zimmetde er u knn
ile ml- mrden nesne zhir olursa
tahrr (?) itdrp Hazne-i mire'm in
kabz idesin ve bi'l-cmle ol diyr-
cell'l-itibrun cumhr- umr senn
rey-i isbet-karnne tefvz olmdur.
Eger ml- mrnn tevfr teksridr ve
eger rey v berynun refhiyyet
itminndur ve eger memleket vilyet
mamr u bdn olmasna hsn-i
tedrk idp emn emn- vilyet ve
refhiyyet itminn- raiyyet ve sir
dn bbnda ve devlet-i hmynuma
mteallk olan umrda dakka fevt
ZET VE TRANSKRPSYON 728

itmeyp nazm nizm- memleketde idp muhtc- arz olan ve sir ol

tamm basret zre olup gaflet ile rey cevnibn ahvlin ve adnun evz u
v beryya ve nevh v kurya etvrn i1mdan hl olmayasn.
addan zarar iridrmekden ihtiyt

Kocaeli beyine: Mahsul ykyle yakalanan Venedik gemilerinin bunlar

1634 nereden yklediklerinin ve hangi eminden aldklarnn bildirilmesi hakknda.

Koca-ili begine hkm ki: alduklarna temessklerin irsl

Hliy Venediklnn deryda tereke
tahml olnm gemisine rst gelinp
girift idp Sdde-i sadet'me irsl
eylemisin. Amm terekeyi ne
mahalden tahml idp ve kang emnden
eylememisin, buyurdum ki:
Vardukda, zikr olnan Venedik gemisine ne
mahalden tereke tahml olnup ve kang
emnden alup ne mikdr tereke alduna
mhrl temesskleri varise ayn ile
mhrleyp irsl eyleyesin.

[Yev]m's-sls f 21 Safer sene 968 [11.11.1560]

Ktahya Piyadeleri Beyi Kasm'a: Bir nbetli yayalarn Tersne-i mire

1635 hizmetine memur edildiklerinden alt aylk yiyecek ve zahireleriyle gnderilmeleri

hakknda.
Yazld. zikr olnan yayalar gi vey eksk
Tershne emnine virildi. getrmekden ziyde hazer idesin.
F 29 Safer sene 968

-1635/a-
Ktahya piydeleri begi Ksm Beg'e
Yazld.
hkm ki:
Bu dah bir sreti Bol msellemleri begi Hasan
Hliy sancauna mteallk olan Beg'e.
yayalarun bir nevbetlleri ki alt yz Bir nevbetlsi ki 894 neferdr. det zre zd
otuz dokuz neferdr, Tershne-i mire zevde ve brgrleriyle diy.
hdmetine tayn idp buyurdum ki:
Varcak, tehr terh itmeyp zikr -1635/b-
Yazld.
olnan yayalarun birer nevbetllerin
Mezbr Hseyin Beg'e virildi.
altar aylk zd zevdeleri ve det
F [yev]m-i mezbr
knn zre yaya-balar ve
Bir sreti Teke msellemleri begi Hseyin
mukaddemleri ile b-kusr ale't-tacl Beg'e.
b-kusr ihrc eyleyp dah emrm Bir nevbetlsi ki 550 neferdr. det knn
mcebince mahall-i memra getrp zre diy.
hdmete mberet itdresin. Bu huss
mhimdr. hml mshele olnup
[Yev]m'l-Hams f 24 Safer sene 968 Kostantniyye [14.11.1560]

1636 Ktahya kadsna: Ktahya Nibi Hamza'nn bir niz iinde sahtekrl ortaya
ktndan kendisine niblik ettirilmemesine dair.
ZET VE TRANSKRPSYON 729

Yazld. niybetden ref olmasn emr idp

Krkci-ol Ali Beg'e virildi.
F 28 Safer sene 968
Ktahya kdsna hkm ki:
Ktahya'da niybet eden Hamza Fakh
nm kimesnenn Krkci-oullar Abd
ve brhm'n Anac ? [Neccr]lxxx s-
kz Halme ile vk olan niz
husslarnda telbsi zhir olman
buyurdum ki:
Sen ki kdsn, mezbra min-bad
zamnunda niybet itdrmeyp ve bu
hkm-i hmynumun sretin sicill-i
mahfza kayd idesin ki min-bad dah
kim kd olursa mcebi ile amel idp
fermn- erfme mugyir mezbra
niybet itdrmeyeler.

Bozok beyine ve Ak Da kadsna: Mustafa ve Mehmed sipahiler ile mnazaas

1637 olan Yusuf sipahinin buldurulup stanbul'a gnderilmesi hakknda.

Yazld. beglerbegisine hkm-i erf virilp,

Mezbr Mehmed'e virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Bozok begine ve Akda kdsna
hkm ki:
Kayseriyye sancanda timara
mutasarrf olan Mehmed ve Mustafa
nm siphler ile Ysuf nm siphnn
Uzunkuyu nm mezraa hussnda
nizlar olup tefti in Karaman
teft olnup fasl olmadn gaybet idp
tekrr sen grmen in hkm-i erf
aldun mrn-ileyh arz itmein
mezkr Sdde-i sadet'me
gnderilmesin emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp mezkr Ysuf'
her kandeyse buldurup bu bbda virilen hkmi
ve kendyi ve sir temesskleri ile Sdde-i
sadet'e gnderesin ki ahvlleri grilp defter
mcebince fasl ola.

[Yev]m's-sebt f 27 Safer sene 968 [17.11.1560]

1638 Vize ve Krkkilise beylerine ve kadlarna: teden beri car olan narhdan
noksan koyun eti sattrlmamasna dair.

Yazld. kasabtda gerei gibi tenbh tekd

avu-basna virildi.
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 968
Vize ve Krk-kilise beglerine ve
kdlarna hkm ki:
Bundan akdem kasabtda et yz
dirheme satlu gelp narh- cr icr
olnmayup yz elli dirheme satlmak ile
mahrse-i stanbul zahresiyn celeb
tifesi ve sir haymana koyun
getrenler koyun anda bey idp
mahmiyye-i stanbul'da et bbnda
mzyaka olmdur. Buyurdum ki:
Vardukda, bu hussa kendnz bi'z-zt
mukayyed olup taht- hkmetinzde
eyleyesin ki, kadm cr olan narhdan
eksk koyun eti satdurmayup ve
mahrse-i mezbre in gelen eger
tayn olan celeb koyundur ve eger
haymanadur, asl kasabtda bey
itdrmeyp ve kassb tifesine
aldurmayup dor mahrse-i mezbreye
gnderesin. yle ki, bade'l-yevm
taht- hkmetinzde kadmden
kasabtda cr olan narhdan eksk et
bey olna, ve yhd mahrse-i mezbre
in tayn olnan celeb koyunlarn ve
haymanadan anda kasabtda kassblar
ZET VE TRANSKRPSYON
koyun ala, istim olna, asl zrinz
Vultrn beyine: Leh canibinde kan ekiydan dolay Bodan voyvodasyla
1639 haberleerek harp ihtimali yoksa askere izin vermesine dair.
Yazld.
Vultrn begi demi Hasan avu'a virildi.
F 28 Safer sene 968
Vultrn begine hkm ki:
Mektb gnderp bundan akdem zi ve
Azak cniblerinde kffrun hareketi
oldu istim olnman sancaun
askeriyle Silistre Begi Sinn Paa'ya
mlk olup cemiyyet zre olasn
diy emr olnman ol zamndan ber
cemiyyet zre olup hliy k irip
davar tarada olup adr ile oturmak
mmkin olmadun arz eylemisin.
mdi, bundan akdem sana hkm-i erf
gnderilp askere iczet viresin diy
emr olnup badeh Bodan
voyvodasndan mektb gelp Lih
cnibinden baz ehl-i fesd zuhr idp
cemiyyetle Bodan vilyetine gelmek
zeredr diy arz itmein tekrar
mrn-ileyh ile haberlep lzm
gelrse varup muvenet idesin diy
emr olnup hkm-i erf gnderilmi idi.
Ol emr-i erfm mukarrerdr.
Buyurdum ki:
Kastamonu beyine ve kadsna: Ara Nibi Emrullah ile Bl adl kimsenin
1640 sahtekr olmalarndan dolay baka diyara srlmeleri hakknda.
Yazld.
Beg'n kethudsna virildi.
F 29 safer sene 968
Kastamoni begine ve kdsna hkm
ki:
Mektb gnderp Ara Kds Mevln
Abdurrahmn, Emrullh nm nib ile
730
makbl olmayup.
Vusl buldukda, mezkr voyvoda ile
haberlep gresin; anun gibi dmen
hareketi olmayup ol mfsidden vilyet-i
Bodan'a zarar ihtimli ber-tarf olm
ise askere iczet virp sen dah
sancauna varasn. Amm yle ki,
henz ol cnibde ehl-i fesd hareket
zre olup fitneleri def olmayup
tevakkuf lzm gelrse askeri sahrda
komayup ol etrfda mnsib olan
kasabt kurya yirledrp ol cnibe
gz kulak olup lzm gelrse muvenet
idesin ve ne vechile tedrk itdn
yazup bildresin.
-1639/a-
Yazld.
Bu dah bir sreti Alaca-hisr begine.
-1639/b-
Yazld.
Bu dah bir sreti Vidin begine.
-1639/c-
Yazld.
Bu dah bir sreti irmen begine.
-1639/d-
Yazld.
Bu dah bir sreti Selnik begine.
Bl nm kimesne ehl-i telbs ve ehl-i
tezvrdr diy arz eyledi sebebden,
bu hussn tefti in size hkm-i
hmynum gnderilp kaz-i
mezbra varup mezkr kdnun arznda
olan mevddun shhati tefahhus
olndukda mezbr kd hakk zre arz
idp fi'l-vk mezbrn kimesneler
ZET VE TRANSKRPSYON 731

ehl-i tezvrdr diy ayn- vilyetden Vardukda, mezbrlar ol diyardan srp

cemm-i gafr haber virdklerin arz alkalarn kat idp mahmiyye-i
eylednz ecilden mezbrlarun Rodos'a gnderesin; varup vsl
Rodos'a srilmelerin emr idp olduna temessk dah alasn.
buyurdum ki:

Yevm's-sls f 29 Safer sene 968 Kostantniyye [19.11.1560]

1641 Kocaeli beyine: Deryada dmann zarar verme hli kalmam ise gemilerle
ieri gelmesine dair.

avu-baya virildi. kffr- hksrun Memlik-i mahrse'ye

F 14 Rebu'l-evvel sene 968
Koca-ili begine hkm ki:
Hliy eyym- it irip derynun
mevsimi gemein buyurdum ki:
Vardukda, kffr- hksrun ve
donanmanun ahvl etvrn ve fikr-i
fsidlerin onat vechile tetebbu eyleyp
sahh haber alup gnderesin. Anun gibi
zarar u gezend ihtimli olmayup
cemiyyetleri perkende olm ise sen
dah gelp gidesin. Amm tamm
ahvllerine muttali olup gaflet ile ier
geldkde Memlik-i mahrse'mden
yallara ve reyya zarar ihtimli
olmaya.

1642 Varna kadsna ve Zaim Mehmed elebi'ye: Koyun celeplerinden

almayanlarn yerlerine tahrir olunanlardan kaydedilmesi hakknda.
Yazld.
Mehmed eleb'ye virildi.
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 968
Varna kdsna ve Zam Mehmed
eleb'ye hkm ki:
Mhrl defter gnderp fermn-
erfm zre koyun eri olan celeb
tifesin ihrc idp yirine yazlan
celeblern koyunlar ihrc olnan
celebler agnmndan ziyde olup Varna
ve Pravadi ve Hrsova ve Yanbol ve
Hezargrad ve ernovi ve umn ve
Karn-bd kazalarnda olan
celeblerden on be nefer celeb fakr ve
marz ve amel-mnde olup mllar ve
nefsleri ile hdmete iktidarlar
olamaduklar ecilden ihrc olnup hliy
tahrr olnan celebleri ziyde gelen
koyunlar anlarun koyunlar yirine kayd
olmasn bildrdinz ecilden
buyurdum ki:
Hkm-i erfm vardukda, kazyye arz
itdinz gibi ise mezkrlar ihrc idp
yirlerine hliy tahrr olnan celeblerden
kayd idesin ki anlar ihrc olmak ile
koyuna noksn lzm gelmeye ve ihrc
olanlarun yirlerine kayd itdinz
kimesnelern defterin Sdde-i
sadet'me gnderesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
[Yev]m'l-erbi f 2 Rebu'l-evvel sene 968 Kostantniyye [21.11.1560]
Delvine beyine: syan zere olmalarndan dolay meknlar deitirilen baz
1643 kylerin ahalisinin eski meknlarnda iskn edilmeleri hakknda.
Yazld.
demi Bl'ye virildi.
F gurre-i Rebu'l-evvel sene 968
Delvine begine hkm ki:
Delvine ve Karu kdlar ile Sdde-i
sadet'me mektb gnderp Karu
kazsna tabi Jolan ve Eftere ve
Dayovasl ve Nojenik (?) nm karyeler
mukaddem isyn zre olduklar
meknlarndan emrile dz mekna
indrilp temekkn itmiler iken ittifk
idp evlerin ihrk idp kadm sab
meknlarna gidp sir karyeler dah
onlar grp her gn nie evler kalkup
er-i erfe mtbaat itmedkleri arz
olndukda gir yirlerine indresin diy
hkm-i erf gnderilp mut olduklar
meknlarna teklf olndukda kadmi
sab yirlerimze gmekden murd,
er-i erfe itat itmeyp harc ve
sir hukk virmeyp kadmi
isynmuzda olan detimz zerine
1644 Varna kadsna: Tekkeleri etrafna zm dikip iki yapan klarn stanbul'a
gnderilmeleri hakknda.
Yazld.
Mezbr Mehmed eleb'ye virildi.
F Rebu'l-evvel sene 968
Varna kdsna hkm ki:
Hliy Zam Mehmed ile mektb
gnderp Varna kazsna tbi
Sebve (?) nm mevzda Akyazlu Baba
Tekyesi'nde skin olan ekylarun
ahvli emr-i erf mcebince teft
olndukda zikr olnan kimesneye karb
olan kur ahlsinden nie Mslimnlar
tekye-i mezbreye serhad begleri
732
olmakdur diy cevb virp zikr olnan
kur ve anlara tabi s karyeler
harclarnun edsna taalll
itdklerinden mad Tunca ve
Numad (?) ve Gardik kalalarnun
yollarn kat idp klliyyen derbendleri
kapayup kalalardan azk in bir ferd
kartmayup bulduklar Mslimnlar
ve muti olan kfirleri katl idp
espblarn gret itmekle cem Karu
yollar kat olup kalalar dah an-karb
gezend iridrmek mukarrerdr diy arz
eylednz ecilden buyurdum ki:
Vardukda, emr-i erf-i sbkum
mcbince zikr olnan karyeler keferesin
gir gp gitdkleri dz meknlarna
davet idp getrp temekkn itdresin.
Anun gibi varmazlar ise her ne tarkla
mmkin ise ekyy def u ref eyleyp
ehl-i fesdun gerei gibi haklarndan
gelesin.
hdmet in vfir kullar gnderp zikr
olnan kullar tekyenn etrfnda balar
dikp ve zm skup hamr idp fsk u
fcrdan hl olmaduklarndan gayr,
gelen levendta hamr diyp satup nie
fesda sebeb olur diy haber
virdklerinden mad, tekye-i
mezbrede Ehl-i Snnet ve Cemat
vaz zre olan dervler dah vech-i
merh zre haber virp ale'l-huss
ilerinden Karaca Ali nm k harm-
zde olup cem-i zamnda fesddan
ZET VE TRANSKRPSYON 733

hl olmayup ehl-i fesd olman tedb mezbre emr-i riyaseti mezbra bragup
olnup birka gnden sonra pervne ve kll fesda bis olmdur diy arz
birka k ile tekyenn eyhi kul itdi ecilden buyurdum ki:
tifesinden olmak gerek diy fcir Mezbrlar yarar demlere koup
kullar ile ittifk idp ahl-i tekye-i Sdde-i sadet'me gnderesin.
Sbk Yemen Beylerbeyisi Mustafa Paa'ya: Msr Beylerbeyisi Ali Paa'nn

1645 vefatndan dolay beylerbeyiliin kendisine tevcih edildiine dair.

Yazld. Hkm-i erfmle Dergh- muall'm

Mezbr Husrev avu'a virildi.
F 2 Rebu'l-evvel sene 968
Sbk Yemen Beglerbegisi Mustafa
Paa'ya hkm ki:
Hliy Msr Beglerbegisi olan Ali fevt
olup Msr beglerbegilii mezd-i tfet-i
husrevnemden sana inyet olnup
mjdegnun in Sdde-i sadet-
meb'umda kapuclarum kethuds
olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim
Mehmed zde mecduh tayn olnup
hkm-i erf virilmidr. Eyle olsa
buyurdum ki:
avularndan Husrev sana her kande
mlk olursa asla tehr itmeyp
mahrse-i Msr'a varup hfz u hrset-i
memleket ve refhiyyet itminn-
raiyyet bbnda vech mnsib
grdn zre bezl-i makdr ve say-i
mekr zuhra getrp ve bu hkm-i
erfm sana ne yazlmak ve ne
mahalde varup ve ne vechile tedrk
itdn ve sir ol vilyetn muhtc-
arz olan ahvlin yazup mezbr ile
bildresin.

[Yevm]m'l-Cuma f 4 mh- Rebu'l-evvel sene 968 [23.11.1560]

1646 Van Beylerbeyiliinin Mustafa Paa'ya tevcih edildiine dair Van'a tbi
beylere, Hzr kethudya, defterdarna ve kullar aalarna hkm.

Yazld. Varup hfz [u] hrset-i memlekete

Husrev Beg haber getrp yazlup virildi.
Fi't-trhi'l-mezbr.
Tekrr bir sreti dah yazlup Husrev Beg'e
virildi.
F 5 minh
Van'a mteallk olan beglere ve
Hzr Kethud'ya ve defterdrna ve
kullar agalarna hkm ki:
Hliy vilyet-i mezbre beglerbegilii
emr'l-meri'l-izm zahr'l-
kberi'l-fihm z'l-kadri ve'l-ihtirm
il-hirih Mustafa dme ikblh'ya
inyet olnmdur. Buyurdum ki:
mberet ve mbderet itdkde, siz ki
begler kullarumsz ve siz ki defter
kethuds ve defterdr ve kullar
agalarsz her birinz mrn-ileyh ile
hsn-i ittihd ittifk zre olup
sancaklarnuz hfz u hrsetinde ve kul
tifesinn zabt u rabtlarnda ve sir
savn [u] synet-i memleket ve refhiyet
[] itminn- raiyyet bbnda ve bi'l-
cmle devlet-i ebed-peyvendme
mteferri olan cumhr- umrda
mrn-ileyhe mrcaat idp vech-i
mnsib grdi zre hdmetde olup
emrine muhlefet ve szine
ZET VE TRANSKRPSYON
mmn'atden ziyde hazer idp taht-
hkmetinzden olan eger siphdr ve
eger sir reydur, ahd amna
mugyir bir cnibden bir ferde i
itdrmeyesin, mrn-ileyhin her
1647 Teke beyine ve Antalya kadsna: Msr avularndan Mustafa'nn o tarafa
selmetle ulatrlmas hakknda.
Yazld.
Teke begine ve Antliyye kdsna
Hliy Msr avularndan ol cnibden
haber ile gelen kdvet'l-emsil ve'l-
akrn Mustafa, gir haber ile ol cnibe
1648 Silivri kadsna ve dier baz kadlklara: stanbul'a zahire gnderilmesine dair.
Yazld.
Ysuf avu'a virildi.
F 3 Rebu'l-evvel sene 968
Silivri kdsna hkm ki:
Hliy mahrse-i stanbul'da tereke
bbnda mzyaka olman buyurdum
ki:
Vusl buldukda, asl tehr itmeyp
taht- kaznda eger matrabzlarda ve
sir reyda der-anbr olm tereke
var ise eger matrabzdadur ve eger
reydadur, shibleri ve yhd
veklleri ile mahrse-i mezbreye tereke
getrmek in varan gemilere narh-
rz zre bey itdrp gemilerine tahml
idp mahrse-i mezbreye gnderesin.
Huss- mezbr mahall-i ihtimmdur.
Bu huss[da] kimesneye itimd
itmeyp kendn bi'z-zt taht- kazn
yoklayup grp eger matrabzda ve
eger sir reydadur, her kimde tereke
bulnursa kend maetleri ve zirat
in kifyet mikdr koyup dah
ziydesin emrm zre tereke in
734
hussda kr ikyeti atebe-i ulymda
msmir messirdr. Ana gre her
birinz mukayyed olup szine
muhlefetden hazer idesiz.
gnderilp muaccelen irimesi
lzmdur. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr itdrmeyp
gemi tedrk idp ber vech-i isticl
mahrse-i Msr'a irsl sl eyleyesin.
varanlara narh zre bey itdresin.
yle ki, bu bbda ihml idp ve yhd
kimesneye himyet idesin, sonra taht-
kaznda matrabzlarda ve sirde der-
anbr olm tereke bulna, asl zrn
makbl olmak ihtimli olmayup
mukab olman mukarrer bilp ana gre
mukayyed olasn. Amm gemiciler dah
bu bahne ile tereke shiblerin tazyk
itmeyp narh- rz zre akalarn bi't-
tamm ed eyleye. Amm terekeyi
tahml idp gemiler Kefe cnibine alup
gitmek ihtimli olmayup ne mikdr
tereke bulnup ve kimn gemilerine
tahml olnup ve hareketi ile ne mikdr
tereke gnderildin yazup mezkr ile
bildresin.
-1648/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah orl kdsna.
-1648/b-
Yazld.
Bu dah.
ZET VE TRANSKRPSYON 735

Bir sreti dah Rodoscuk kdsna. Bir sreti Kpri ve psala ve Hayrabol
kdlarna.
-1648/c-
Yazld. -1648/g-
Bu dah. Yazld.
Bir sreti dah Migalkara kdsna. Bu dah.
Bir sreti dah necik kdsna.
-1648/d-
Yazld.
Bu dah. -1648/h-
Bir sreti Pnar-hisr kdsna. Yazld.
Bu dah.
-1648/e-
Bir sreti dah Vize begine.
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti dah Gelibol kdsna.
-1648/i-
-1648/f- Yazld.
Yazld. Mehmed avu'a virildi.
Bu dah. F 4 Rebu'l-evvel sene 968
Bir sreti Aydos ve Ahyol ve Varna kdlarna.

Dulkadirli defter kethudsna ve defterdarna: Dulkadirli Beylerbeyisi Ali Paa

1649 ile beraber gelmeyip yerlerinde kalmalar hakknda.

Yazld. itmi imi. Hliy siz ve sipahlerinz,

Hasan eleb'ye virildi.
F 5 Rebu'l-evvel [sene 968]
Dulkdirl defter kethudsna ve
defterdrna hkm ki:
Bundan akdem emr'l-meri'lkirm
Dulkdirl Beglerbegisi Ali Sdde-i
sadet'me tevecch itdkde siznle
cmle espb bile gitmek in tayn
gir yirl yirinzde olmanuz emr idp
buyurdum ki:
Siph tifesine iczet virp tenbh
tekd eyleyesiz ki, herkes varup yirl
yirinde skin olup siz dah mrcaat
idp yirl yirinze varasz. Kend
demleri tayn itdi zre mahall-i
muayyene varup hzr olalar.

1650 Karaman beylerbeyine: Dulkadirli defter

geciktirilmeden kendisine ulatrlmas hakknda.
kethudsyla ilgili hkmn

Yazld. erfm gnderilmidr; sl in sana

Bu dah.
Karaman beglerbegisine hkm ki:
Hliy Dulkdirl defter kethudsna ve
defterdrna mhrl kse ile hkm-i
gnderildi. Buyurdum ki:
Vusl buldukda, tehr itmeyp yarar
dem ile uladurasn. hmlden hazer
idesin.
ZET VE TRANSKRPSYON
Varna kadsna: Koyun erlerinden kimsenin celeplikten ihra edilip, nceki
1651 karar zere koyun tutup ocaklar enlendirmeleri hususunun tenbih olunmasna
dair.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 2 Rebu'l-evvel sene 968
Varna kdsna ve Nzr- Emvl
Zam Mehmed'e hkm ki:
Mektb gnderp sbk Kili ve
Akkerman'a emr ile yeniden celeb
yazlan koyun-eri oldu ecilden ihrc
olnup yirlerine Niebol ve Silistre
sancaklarnda celeb tahrri fermn
olndukda yigirmi yedi bin dokuz yz
yigirmi res olup Kili ve Akkerman
hisrlarnda ihrc fermn olnan cedd
celeblerden koyun-eri olanlardan seksen
nefer kimesne ihrc olnup koyunlar
dokuz bin sekiz yz altm aded olup bu
mikdr koyun aaa varldu takdrce
on sekiz bin altm koyun ziyde gelp
Kili ve Akkerman'da atk ve cedd celeb
olup koyun-eri olan kimesneler
cmlemz ihrc olndukda diy koyun
olmayanlar dah koyun tedrk idp bu
senede det-i agnmdan yetmi bin aka
ziyde gelp hliy eski celebler ihrc
olnmamala gir koyunlarn datmak
zre olup yle ki, mezkrlar dah ihrc
olnur ise gelecek senede yz elli bin
aka hsl olmak mukarrerdr. Hussn
Kili ve Akkerman kazlarnda olan eski
celeblern mrde ve girhte olanlardan
mad elli bir nefer mevcd olup
koyunlar sekiz bin yz on be
resdr. Hliy ziyde gelen on sekiz
bin altm koyundan aaa var isegir
dokuz bin yedi yz yetmi be koyun
ziyde kaldundan mad gir
cmlesi ocaklarn eneldp vilyet-i
mezbre koyun ile mamr olup varan
kassb ve celeb tifesi koyun alup gir
736
stanbul'a getrp ete mzyaka
ekilmeyp ml- mrye nef-i kll
olmak mukarrerdr. Varna kazsna
tabi nefs-i Balk'da skin sml b.
Mustafa ve Murd b. Hzr nm
kimesnelern, ki ikier yz koyuna
celeb yazlup ve nefs-i Yanbol'da Abd
b. Reyhn nm kimesne yz elli koyuna
celeb yazlup zikr olnan kimesneler
mr muktata mltezim olup mrye
hayl deynleri olup anlar dah
celeblikden ihrc olnmalarn arz
eylemisiz. mdi, zikr olnan ellier
nefer koyun-eri olup eski celeb olanlar
ve zikr olnan nefer, ki cmle elli
drt nefer olup gir kem-kn ocaklarn
mamr idp koyun retmek zre
celeblikden ihrc idp beg yazlan
celeblern ziyde olan koyunlarn
ziyde koyunlar yirine deftere kayd
olnmak emr idp buyurdum ki:
Vusl buldukda, emrm zre zikr
olnan koyun erlerin ve neferi
celeblikden ihrc idesin ve gerei gibi
tenbh tekd eyleyesin ki her biri ber-
karr- sbk koyun tutup ocaklarn
eneldp mamr ideler. Anlara celeblik
hdmeti teklf olnmaya. Amm yle
ki, bu bahne ile hals olup dah koyun
tutmayup ocaklarn mamr itmeyeler,
sonra yoklatlup grildkde bulnmaya,
gir celeblikleri mukarrer olur; ana gre
mukayyed olup koyun ocaklarn
mamr ideler ve ihrc olnan
kimesnelern koyunlarn yeni
yazlanlardan ziyde gelen koyundan
tekml idp deftere iret eyleyesin ki,
anlar ihrc olmak ile koyun noksn
olmak lzm gelmeye.
ZET VE TRANSKRPSYON
[Yev]m's-sebt f 4 Rebu'l-evvel sene 968 Kostantniyye [23.11.1560]
1652 Kocaeli sancanda Karadeniz yallarnda olan kadlara: stanbul'a zahire
gnderilmesine dair.
Yazld.
Mezbra virildi.
F yevm-i m[ezbr].
Koca-ili sancanda Karadeniz
yallarnda vk olan kdlara
hkm ki:
Hliy tereke bbnda mzyaka
olman Dergh- muall'm
avularndan kdvet'l-emsil Mehmed
zde kadruh vardukda, tehr itmeyp
her birinz bi'z-zt mukayyed olup
taht- kaznuzda ve eger matrabzlarda
ve eger reyda eger buday ve eger
undur, her kimde der-anbr olm tereke
var ise kardup kend maetleri ve
ziratleri in kifyet mikdr koyup
dah bksin narh- rz zre mahrse-i
mezbre zahresiyn varan gemilere
Ayn mesele hakknda Lapseki, Ezine, Biga ve Kzlca Tuzla kadlarna hkm.
1653
Yazld.
Mezbra virildi.
F 5 Rebu'l-evvel sene 968
Lapseki ve Ezine ve Biga ve Kzlca-
tuzla kdlarna hkm ki:
Mahrse-i stanbul'da zahre bbnda
mzyaka olman taht- kaznuzda her
kimde der-anbr olm tereke var ise
varan gemilere tahml olnup
gnderilmesin emr idp bu bbda hssa
kalafatclar kethuds Hall zde
kardruh mbir tayn olnup
buyurdum ki:
Vusl buldukda, asl tehr terh
itmeyp bu hussa her birinz bi'z-zt
mrn-ileyh ile mberet eyleyp
737
bey idp gemilerine tahml idp ber-
vech-i isticl irsl idesiz. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur, ana gre
mukayyed olup kimesneye himyet in
emrm zre her kimde tereke var ise
kardup gemilere bey idp gnderesiz
ve her birinz taht- kaznuzdan ne
mikdr tereke ihrc idp ve kimn
gemisiyle gnderdinz ve ne sir zre
bey olndun yazup bildresiz.
-1652/a-
Yazld.
Bu dah.
Bir sreti Koca-ili sancanda Akdeniz
yallarnda olan kdlara ale't-tevl gnderesin
diy.
taht- kaznuzda eger siphde ve
reyda ve matrabzda ne mikdr der-
anbr olm tereke var ise defter idp
dah mahrse-i mezbre zahresiyn
varan gemicilere narh- rz zre bey
idp gemilerine tahml idp muaccelen
mahrse-i mezbreye irsl sl
eyleyesiz. Ve her birinz taht-
kaznuzdan ne mikdr tereke irsl
itdinz ve ne sir zre alnup ve
kimn gemisine tahml olnup ve her
gemiye ne mikdr tereke tahml
olndun mufassal defter idp arz
idesiz ki ana gre taleb olna. Huss-
mezbr mahall-i ihtimmdur. Ana gre
mukayyed olup ikdm ihtimmda
ZET VE TRANSKRPSYON
dakka fevt itmeyesiz. Sonra zrinz
makbl olmak ihtimli yokdur. Ana
1654 Ayn hususa dair Gelibolu kadsna hkm.
Yazld.
Mezbra virildi.
F 5 Rebu'l-evvel sene 968
Gelibol kdsna hkm ki:
Mahrse-i stanbul'da zahre hususnda
mzyaka olman eger hslarda ve
eger evkfda eger sir reyda bulnan
yirden narh- rz zre alnup mr
tereke navlun ile sir reydan alnan
terekeyi mahrse-i mezbre
zahresiyn varan gemicilere sir-i cr
zre aldurup muaccelen irsl olnmasn
emr idp bu bbda hssa kalafatlar
kethuds ve Ece-ovas emni Hall zde
kadrh mbir tayn olnup
buyurdum ki:
Asl tehr itmeyp bu hussa bi'z-zt
mrn-ileyhle mberet eyleyp
eger Ece-ovas hslarndan ve Karin-
baba ve Evree ve Sirem srgnleri
hslarnda ve Bolayr evkf
terekesinden imret harcndan ziyde ne
mikdr tereke var ise ve anlardan
mad reyda ve sir matrabzda ve
siphde ne mikdr der-anbr tereke var
ise cmlesin yazup defter idp dah
hslar terekesin navlun ile mr gemilere
tahml idp ve sir reyda bulnan
1655 Silivri, orlu, Rodosuk, Malkara, Pnarhisar, Gelibolu, Kprl, psala ve
saire kadlarna: Zahire gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Kdya hdmet iden Hac Mustafa'ya virildi.
F 6 Rebu'l-evvel sene 968
Silivri ve orl ve Rodoscuk ve
Migalkara ve Pnar-hisr ve Gelibol
ve Kprl ve psala ve Hayrabol ve
negl ve Vize ve Aydos ve Ahyol ve
738
gre tedrk idesiz.
terekeleri dah mahrse-i mezbre
zahresiyn varan rencber gemilerine
narh- rz zre aldurup ber-vech-i
isticl ykledp mahrse-i mezbreye
irsl [idp] kimesneye ind
itdrmeyesin. Huss- mezbr mahall-i
ihtimmdur; ana gre mukayyed olup
hslardan ne mikdr tereke bulnup ve
evkfdan ne mikdr alnup ve sir
siph ve rey ve matrabzlarda ne
mikdr tereke bulnup ve navlun ile ne
mikdr irsl olnup ve sir reydan
varan gemicilere ne mikdr tereke
aldurup irsl olndun ve kimn
gemileriyle gnderildin mufassal
defter idp gnderesin ki ana gre taleb
olna. Bu bbda tamm dikkat
ihtimm idp ihml msheleden
ziyde hazer idesin. Anun gibi eger
anlara ve eger evkfda ve sirde der-
anbr olm tereke olup virmekde ind
iderler ise isimleri ile yazup bildresin.
Amm reynun kend maetleri ve
ziratleri in kifyet mikdr tereke
koyup andan ziydesin alup tazyk
itmeyesin ve bu bahne ile kifyet
mikdrndan ziyde alkomakdan hazer
idesin.
Varna ve Lapseki ve Biga ve Ezine ve
Kzlca-tuzla kdlarna hkm ki:
Size mahrse-i stanbul in zahre
tedrk idp irsl idesiz diy ahkm-
erfe irsl olnm idi. Ol emr-i erfm
kem-kn mukarrer olup hliy
mahrse-i mezbre kds talebesinden
ZET VE TRANSKRPSYON 739

kdvet'l-ahl Mahmd bile mbir bildresiz. hmlden hazer idesiz. yle

olmak emr idp buyurdum ki: ki ihml idesin, mukab olursun. Ana
Bulnup irsl olnan terekeyi mrn- gre tedrk idesiz.
ileyh ile bile grp defter idp

1656 Badad beylerbeyine: Paske Sanca Beyi Nur Ali'nin Pave sancanda
fakirlere zulm edip etmediinin aratrlmas hakknda.

Yazld. vechile bize ve meskne env- zulm

Mezbrun demi Mehmed'e virildi.
F 8 Rebu'l-evvel sene 968
Bagdd beglerbegisine hkm ki:
Pave sanca begi mektb gnderp
liv-i mezbr kendye ve Paske
sanca Nr Ali dme izzuh'ya inyet
olnup lkin, Nur Ali'nn asl
sancanda skin olmayup mezbrun
sancanda mtemekkin olup her
teadd oldu ecilden reyya tefrika
olmaa yz dutmdur diy kendnn
sancanda mtemekkin olmayup
reyya dahl itmemek in hkm-i
erfm rec itmein buyurdum ki:
Gresin, fi'l-vk arz itd gibi
teaddsi var mdur, nicedr? Eger
teaddsi varise men idp muhtc- arz
olan yazup bildresin.

1657 skb Beyi Atai Bey'e: Pirlepe'de yahut diledii her hangi bir yerde oturup
sancan muhafazasnda bulunmas hakknda.

Yazld. hmynum taleb itdn ecilden

Mezbra virildi.
F evil-i Rebu'l-evvel sene 968
skb Sanca Begi Ata Beg'e
hkm ki:
Nefs-i skb'n b hevs ile imtizc
idemeyp ve sbk vk olan
zelzeleden skin olduun hne dah
harba mrif olup nefs-i Pirlepe'de
mtemekkin olman bbnda iczet-i
buyurdum ki:
Arz itdn zre eger Pirlepe'dedr ve
eger her kande dilersen oturup hemn
sancaunun hfz u hrseti ve zabt u
syneti bbnda dakka fevt itmeyp
env- ikdm ihtimmun zuhra
getrp ehl-i fesd enatn
muktez-y er-i erf zre hakkndan
gelp muhtc- arz olan yazup
bildresin.

[Yev]m'l-hams [f] 9 Rebu'l-evvel sene 967 [28.11.1560]

1658 Haleb defterdarna: Msr'dan hazine ile gelen kul taifesinden ve bakasndan
alnacak baclar hakknda.

Yazld.
Erzurum Beglerbegisi avu-bas Sefer'e Haleb defterdrna hkm ki:
virildi. Mektb gnderp baz tccr tifesin-
F 17 Cumde'l-la sene 968 den siyh kul ve criye getren
ZET VE TRANSKRPSYON
kimesnelerden baz Msr haznesiyle
kolan kullara ve serdrlarna istind
idp bc alnugelen mahllere
uraduklarnda knn zre bclarn ve
akarlarn havss- hmyn emnleri
taleb eyledklerinde gavgya mberet
idp bc virmeyp ml- mrye zarar
eyledklerin arz eylemisin. mdi,
buyurdum ki:
1659 Msr beylerbeyine: Tccar taifesinden siyah kul ve cariye getirenlerden Safed
kazasnca bac alnacana dair.
Yazld.
Hasan Kethud'ya virildi.
F 14 Rebu'l-evvel sene 968
Msr beglerbegisine hkm ki:
Arab cnibi defterdr Murd dme
ulvvh Sdde-i sadet'me mektb
gnderp Safed kds mrn-ileyhe
mektb gnderp tccr tifesinden
siyah kul ve criye getren
kimesnelerden baz mahmiyye-i Msr
haznesiyle kolan kullara ve serdrlara
istind idp Safed kazsnda bc alnu
gelen baz mahllere urayup vk
olan havss- hmyn emnleri, kbel-i
erden dem alup varup knn zre
bclarn ve akarlarun taleb
eyledklerinde gavgya mberet idp
bir aka ve bir habbe virmeyp ml-
mr[ye] zarar eyledklerin ilm
eyleyp ve her yl Msr haznesi gelr
1660 Yalakbd kadsna: Mevcut un ve buday gibi zahirenin gemilere yklenip
gnderilmesi hakknda.
Yazld.
Mehmed avu'a virildi.
F 8 Rebu'l-evvel sene 968
Yalak-bd kdsna hkm ki:
Sdde-i sadet'me mektb gnderp
fermn- erfm mcebince mahrse-i
stanbul zahresiyn taht- kazndan
bin uval un ve bin be yz uval
buday bulnup drt yz altm uval
740
Vusl buldukda, hazne ile gelen kul
tifesinden ve gayrdan anun gibi
tccr tifesinn bclar hussnda
kimesneye himyet idp eger metdur
ve eger celeb kul tifesinden mrye
id olan bclarn knn zre ed
itmee mni olup niz idenleri her
kim olursa ismi ve resmi ile yazup
Sdde-i sadet'me bildresin.
oldukda tccr ve celeb tifesinden
baz kimesneler hazne ile kolan
gemilere istind idp bc
virmedklerinden gayr ittihd idp
mla zarar eyledklerin arz eylemi.
mdi, buyurdum ki:
Vusl buldukda, hazne ile gelen kul
tifesine ba ve bu tayn itdn
kimesneye gerei gibi tenbh tekd
eyleyesin ki, anun gibi bile gelen tccr
tifesinn bclar hussnda kimesneye
himyet itmeyp min-bad eger
metdur ve eger celeb kul tifesidr,
mrye id olan bclarn knn zre ed
ideler. yle ki bade'l-yevm
kimesneden bu makle vaz sdr
oldu istim olna, dirlii gitmek ile
konlmayup hakkndan gelinr. Ana
gre mukayyed olalar.
gemilere tahml idp irsl olndun
mads dah gemilere mzyaka
olman irsl olnmadun bildrmisin.
mdi, buyurdum ki:
Varcak, tehr itmeyp eger zikr olnan
un ve budaydur ve eger andan gayr
emrm zre tedrk olnan terekedr,
anda varan rencber gemilerine navlun
ile tahml itdrp terekeden gayr odun
ve sir nesne ykletdrmeyp hzr
ZET VE TRANSKRPSYON 741

olan terekeyi tahml itdresin, ne ise ol mikdr navlun ile tahml

gemicilere ind itdrmeyesin; sir-i cr itdresin.

Dukagin beyine: Venedikliler andlamaya aykr hareket etmedike mdahale

1661 olunmamas ve korsan tecavznden iskelelerin korunmas hakknda.

Yazld. gelp ekv idp gnll reslerden

demi Ali'ye virildi.
F 11 Rebu'l-evvel sene 968
Dukagin begine hkm ki:
Mektb gnderp deryda yriyen
gnll resler donanma-i hmyn ile
bile olmala Polya'dan kayklar kup
Avlonya'dan Ni ve skenderiyye'ye
varnca muttasl gret idp Avlonya
iskelesi'nden ticret in tahml olnm
bin florilik espblar bir gemiyi ve bir
dah bo gemiyi alup Venedik
kapudanna haber oldukda asl
mukayyed oluplxxxi ve mltezim olanlar
Karaca Ali ve Divne Nash nm
resler iskeleler muhafazasiyn
Avlonya'da klayup yazlar ise
Mslimnlar beldan hals olurlar diy
arz itmisin. mdi, buyurdum ki:
Arz itdn zre mezkrlar mdmki
kend hllerinde olup ahd emna
mugyir ahd iinde olanlara dahl
tecvz itmeyp reya v beryya
teaddleri olmayup iskeleleri levend ve
sir korsandan hfz idesin, mnsib
olan mahalde klayup hfz u hrsetde
olasn.

[Yev]m'l-ehad f 12 Rebu'l-evvel sene 968 [01.12.1560]

1662 Amasya kadsna: orum'daki buzhaneye baz kimse tarafndan yaplan

mdahaleden dolay tahkikat yaplp arzedilmesi hakknda.
Yazld.
lys Beg demi Behrm'a virildi.
F 14 Rebu'l-evvel sene 968
Amsiyye kdsna hkm ki:
orum Sanca Begi lys Beg mektb
gnderp sanca hslarndan nefs-i
orum'da olan boza-hne, muktaa
tarkyle gh Mslimna ve gh
zimmlere virilgelp hliy bir zimm
uhdesinde olup lkin kasaba-i
mezbrede irretle mehr ve marf
olan kimesnelerden Hac Nasrullh ve
Mahmd ve Ms Fakh nm
kimesneler kendlere tbi olan cem
idp tbi olmayanlarun evlerine ve
dkknlar zerine varup bir kll
cemiyyet idp mm-ileyh hzr deil
iken boza-hnede hamr vardur diy
cem-i kesr ile boza-hneyi
mhrleyp ve mezbr zimmyi kdya
iletp muhkem tazr itdrdkden sonra
vilyetden redd itdrdp ve min-bad
vilyetde durmayasn diy art itdrp
bu bbda mm-ileyhe asl iltift
itmeyp ihnet itmilerdr ve
mezbrlarun errinden kimesne anlara
mrcat itmedin kdya mrcat
idemezler; itdkleri takdrce isnd m-
lem-yekn idp hid-i zr ile bir nesne
isbt iderler; ol ecilden her hllerine
tabi olurlar diy arz itmein
buyurdum ki:
Vardukda, bu huss onat vechile hakk
zre teft idp gresin; fi'l-vk ol
kimesneler arz olnan gibi midr,
ZET VE TRANSKRPSYON 742

nicedr? Vuk zre yazup arz eyleyesin.

1663 Filek Beyi Hseyin Bey'e: Filek vilyetinde ekiynn hakkndan gelindiine
memleketi muhafazaya dikkat etmesine dair.

Yazld. iler gnderp meln- mezbr yze

demi Behrm'a virildi.
F 14 Rebu'l-evvel sene 968
Filek Begi Hasan Beg'e hkm ki:
Mektb gnderp Filek vilyetinde
vk olan kurya Beg-ol cnibinden
yz neferden ziyde siph tayn
olnup her biri mlikne[ye] mutasarrf
olup ve reyy dll idp ve yarar atlar
besleyp muttasl binp inp fesddan
hl olmayup ve Memlik-i mahrse
kasdna zuhr iden dmen ile dim
bir olup ve memleket iinde yollar
bekleyp katl-i nfs ve gret-i emvl
itmeden eksk olmayup ve lan-i
mezbr asker-i slma zarar kasdn
eylemein, mezkr pusuya ekp atlu
gzler ile Semendire nm harb kalaya
azm idp sen kendn bir mikdr atlu ile
pusu yirinde kalup bir mikdr atluy
gelmeyp kbet itat eylemeyen
karyelern siphsin ve baz harm-
zdesin alup Filek'e getrp sirlerine
mcib-i ibret olmak in haklarndan
gelinp bu sebeb ile lan-i mezkr
gyet zebn olman Dergh- sadet-
destghuma ubdiyyet-nme irsl
eyledin bildrmisin. mdi, m-
beynde vk olan sulh u salha mugyir
ber cnibden vaz ciz deildr.
Buyurdum ki:
Bu bbda gerei gibi mukayyed olup
serhaddi onat vechile hfz eyleyp
rey v beryya zarar u gezend
iridrmeyp ve te cnibden mdmki
ahde mugyir vaz sdr olmaya, sen
dah ber cnibden kimesneye ahde
mugyir i itdrmeyp hfz u hrsetde
dakka fevt itmeyesin.

Venedik dojuna: Zakise Kalesi'ne kaan Mslmanlarn kle ve cariyelerinin

1664 orada dinden dndrldne dair haber zerine bunlarn iade ettirilmesi ve
andlamaya mugayir hareketlerin men edilmesi hakknda.
Yazld. nefer kullar gaybet idp cezre-i
mezkreye varup ol hnde rencber
Venedik dojna hkm ki: tifesinden bir nie Mslimnlar anda
Mora Sanca Begi Osmn mektb hzr bulnup mezkr kullarn dah
gnderp Venedik cezrelerinden kiliseye iletp mrtedd idp ikier aka
Zakise nm kala liv-i mezkra karb vazfe tayn eyledklerin, zikr olnan
mahalde vk olup Mslimnlarun Mslimnlar gelp haber virp
kullar ve criyeleri kaup sandal ile mahkemede sicille kayd olnup sret-i
cezre-i mezkreye gep anda sicill ile yarar demler ve mektb
vardukda, kala-i mezkre prodor gnderilp taleb olndukda gir evvelki
marifetiyle ahl-i kala yn-i btllar detleri zre inkr ile cevb virdiler
zre kiliselerine iledp mrtedd idp diy bildrdi. mdi, m-beynimzde
mektbla shibleri varup taleb olan dostlua ve ahd [] emna mugyir
itdklerinde inkrla cevb virp bu makle vaz idenlern haklarndan
mrn-ileyhn dah efrenciyy'l-asl gelinmek mhimm olman, gerekdr
ZET VE TRANSKRPSYON 743

ki, yce stne'mze olan ihls u itdrilp bu makle ahd emna

ihtissnuz mstedsnca eger ehl-i
slmdan vech-i merh zre kaup kul
ve criyelerdr ve eger mrn-
ileyhn zikr olnan kullardur, her kande
ise buldurup gir mm-ileyhe tislm
mugyir vaz idenlern gerei gibi
haklarndan gelinmek bbnda env-
mes-i cemlenz zuhra gele ki, min-
bad kimesnenn bu asl vaza cret
itmee iktidr olmaya.

Gmlcine kadsna: Dergh- Muall avularndan Karasu Yenicesine tbi

1665 bir kyde ldrlen Ahmed'in ktillerinin bulunmasna dair.

Yazld.
Zaarc-ba Byezd Sba'ya virildi.
F 13 Rebu'l-evvel sene 968

Gmlcine kdsna hkm ki:

Dergh- muall'm yenierilerinden
Ahmed nm kimesne Karasu-yenicesi kazsna
tbi Balabanlu nm karyede katl olnup baz
kimesneler elinde espb bulnup ktil kim idi
malm olmak lzm olman buyurdum ki:
Dergh- muall avularndan brhm
zde izzuh vardukda, karye-i mezbre
ahlsinden ve gayrdan bu bbda maznna v
mttehem olanlar ve ellerinde maktl-i
mezbrun espb bulnanlar ihzr idp gaybet
idenleri kefllerine ve erile buldurmas lzm
olanlara buldurup getrdp dah ber-mceb-i
er-i erf onat vechile hakk zre teft
eyleyp dah ktil kim idi bi-hasebi'-eri'-
erf sbit zhir olur ise isimleri ve resimleri
ile yazup arz eyleyesin. Bu bbda Dergh-
muall'm yaya-balarndan Ali zde kadruh
mbir ola. Emr-i er-i erfden tecvz
eylemeye.
 N D E K S 744

SELM BBLYOGRAFYA

AHMET REFK, Onaltnc Asrda stanbul Hayat (1553-1591), stanbul 1935.

_______, Hicri Onbirinci Asrda stanbu Hayat (1000-1100), stanbul 1931.

_______, Hicri Onikinci Asrda stanbu Hayat (1100-1200), stanbul 1930.

AKTA, Necati- BNARK, smet, el-Arf'l-Osmn, (Ottoman Archives-Babakanlk Arivi),

IRCICA, Amman 1406/1986.

AYKUT, Nezihi- Mehmet PRL ve dierleri, Mhimme Defteri 90, Trk Dnyas Aratrmalar
Vakf Yayn, stanbul 1993.

BEYDLL, Kemal, Kitbiyat -Hans J. Mayer'in hazrlad ikyet Defterinin tantm- Tarih
Enstits Dergisi, Say XIII, stanbul 1987, s. 607-611.

BNARK, smet, Ariv Tarihimize Ait Kaynaklar: Musa Kzm: Vesik-i Trihiyyemiz, Trk
Ktphaneciler Dernei Blteni, XXIX, 4, Ankara 1980, s.254-259.

CHANTAL LEMERCER QUELQUEJAY, Une source ndite pour I'histoire de la Russie au XVIe.
sicle: Les registres des Mhimme Defteri des Archives du Baveklet, Cahiers du
Monde Russe et Sovitique, 8 (1967), pp.335-343.

ETN, Atilla, stil-y Keferede Kalan Osmanl Defterleri, Trk Dnyas Tarih Dergisi, say 3,
stanbul 1987.

ELOZOVC, Glisa, Iz Carigradskih Turskih Arhiva-Mhimme Defteri, Beograd 1950-51, 574 s.

 N D E K S 745

ERGN, Osman, Muallim M. Cevdet'in Hayat, Eserleri ve Ktphanesi, stanbul 1937.

GKBLGN, Tayyib, Kanuni Sultan Sleyman'n Tmar ve Zemet ile lgili Fermanlar, stanbul
niversitesi Edebiyat Fakltesi Tarih Dergisi, XVII, stanbul 1967, s.35-48.

GKTRK, Cevdet, 239 Sayl Mhimme Defterinde Eflk, Bodan, Mora, Yunan Adalar syanna
Ait Vesikalarn Tetkiki, .. Edebiyat Fakltesi Tarih Blm Baslmam Lisans Tezi,
stanbul 1940.

GYN, Nejat, XVI. yzylda Rus ve nemi, stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Tarih
Dergisi, XVII, stanbul 1967, s.17-34.

GMRAH, Ali, Mhimme Defterlerinde XVII. Yzylda Ermenilerle lgili Hkmler, .. Edebiyat
Fakltesi Tarih Blm Baslmam Lisans Tezi, stanbul 1967.

HAVA, Abdurrahman, Aydndan Olaylar (Mhimme Defterlerine Gre), .. Edebiyat Fakltesi

Tarih Blm Baslmam Lisans Tezi, stanbul 1980.

HEYD, Uriel, The Mhimme Defteri. (Rejister of Degrees) a major source for the study of Ottoman
administration, Akten des vier und zwanzigsten Orientalisten-Kongress-Mnchen
Herausgegeben Von H. Franke, Wiesbaden 1959.

_______, Ottoman Documents on Palestine 1552-1615, A study of the firman according to the
Mhimme Defteri, Oxford 1963, XVII-2045.

PRL, Mehmet, XVI. Asrn kinci Yarsnda Krek Cezas ile lgili Hkmler, Tarih Enstits
Dergisi, say 12, stanbul 1982.

KOVACEVIC, Eref, Mhimme Defteri, Dokumenti o Nasm Krajevima, Sarajevo 1985.

KTKOLU, Mbahat, Mhimme Defterlerindeki Muamele Kaytlar zerine, Tarih Boyunca

Diplomatika ve Paleografya Semineri: 30 Nisan-2 Mays 1986, Bildiriler, stanbul 1988,
s.95-112.

MAJER, Hans George, Das Osmanische Registerbuch der Beschwerden (ikayet Defteri) vom
Jahre 1675, Verlag der Osterreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1984.

MUMCU, Ahmet, Hukuksal ve Siyasal Karar Organ Olarak Divan- Hmayun, Ankara 1976.
 N D E K S 746

SERTOLU, Mithat, Diplomatik Bilgisi Bakmndan Baveklet Arivi V. Trk Tarih Kongresi
(Kongreye Sunulan Tebliler 1956), Ankara 1960, s.355-364.

UZUNARILI, smail Hakk, Osmanl Devletinin Merkez ve Bahriye Tekilt, TTK Yayn,
Ankara 1948.
 N D E K S 747

NDEKS

AHIS SMLER : BYK HARF

Yer isimleri : Siyah (Bold)
Messese, stlah ve tbirler : talik
Dierleri (millet, kable,
meslek vs. zmre mensuplar) : Normal

Abano (?) karyesi, Premedi'ye tbi, 559
Abaza tifesi, 1516
ABBS, Hseyin avu-olu, 77, 94
ABD (?), arz getiren, hkm gtren Arab, 1584
ABDL, Mr, irvn Beyi, 338, 770, 771
ABDL HN Heytm ? ( ) Beyi, 336, 770
Abdl zviyesi, 199
ABD, 330
ABD, Anadolu beylerbeyisinin adam, 1587
ABD, Beg-bzr kazsndan levend, 1291
ABD, Bosna beyinin adam, hkm gtren, 926
ABD, Bosnal siph Kara Yahy'nn olu, 912
ABD, Bozdoanl, 325
ABD, Burusal kuyumcu, 1170, 1171
ABD, Dizdr-olu, 1470
ABD, Eskiehir'de mtemekkin ehl-i fesd, 1172
ABD, hkm gtren, 791
ABD, Krkci-oullarndan, 1636
ABD, mer Aa-olu, azebler kethudlndan
mazl, 836
ABD, Sofya'da skin Kara-oullar'ndan kassb, 125
ABD AGA, sol ulfeciler aas, 620
ABD b. LYS, sbk emn'l-men, 1633
ABD b. REYHN, Yanbolulu celeb, 1651
ABD AVU, Dergh- Muall avularndan, 225,
226, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 415, 458, 668,
669, 670, 919, 1297, 1298, 1358
ABD HALFE, skdar kdlnda Nib'-er,
717
ABD KETHUD, hkm gtren, 410, 444, 457,
655, 769, 814, 829, 906, 908, 931, 1237, 1290,
1469, 1473, 1587
Abd Halfe mahallesi, Vize kasabasnda, 50
ABDULLH, Aliyyeli, 1448
ABDULLH, Siverek Sanca Beyi, 2
ABDULLH FAKH, Aydnl, 1598
ABDULLH HN, eyh, 412
ABDURRAHM, Hn-oullar'ndan, 105, 115
ABDURRAHMN, Ara Kds, 1640
ABDURRAHMN, Burusal ayak mili, 896
ABDURRAHMN, Kuds-i erf Beyi ve Kds,
1163
ABDURRAHMN, Lahs'da cebe-kullar aas,
1414
ABDURRAHMN, Medne-i Mnevvere Kds,
1384
ABDURRAHMN, Seydehirli, 1555
ABDURRAHMN b. ABDULLH, ml krek
mahkmu, 630
ABDURRAHMN ELEB, Dnimend, 1625
ABDLBK, Dukagin Sanca Beyi, 798, 813,
1475
ABDLBK, Ktahya'ya tbi Baba-yani
karyesinden, hkm gtren, 1178
ABDLCELL, Seydehirli, 1555
 NDE KS 748

ABDLHALM, hkm gtren, 870 dn ( devlet), 346, 579, 954, 959, 1047, 1099,
ABDLKERM, Aliyyeli, 1448 1210, 1265; y hksr, 922;
ABDLKERM, Haleb vilyetinde timar sahibi, Adana, 808; kdl, 1246; kds, 1227
1271 DEM BEG, Temr-hisrl harm siph, 445, 446
ABDLKERM, m Timarlar Defterdr ve Nzr- dem almak (ekmek, karmak), 516, 560, 672
Evkf, 306, 307, 1458 dem katl eylemek (ayrca bk. katl), 157, 194, 196,
ABDLKERM ELEB, Budun Defterdr, 614 277, 315, 321, 348, 363, 411, 419, 453, 511, 577,
ABDLKDR b. UVEYR, Tcirli krek mahkmu, 697, 802, 880, 1346
630 det-i agnm, 845, 853, 1094, 1332, 1606
ABDLKDR AVU, hkm gtren, 85, 197, det-i Arabiyye, 1584
573, 576, 769, 824 det-i kadme, 1035, 1121, 1337, 1384
ABDLLATF, sbk Aksary Kds, 459 DL, erbb- timardan, 1202
ABDSSELM, Erzurum beylerbeyisinin adam, DL KETHUD, Midill beyinin adam, 923
hkm gtren, 1292, 1341, 1382, 1422, 1425 dilcevz (sanca), 169, 1095, 1559; beyi, 169,
b- Zemzem, 1089 1113, 1138, 1144, 1221, 1222; halk, 1095;
abede-i asnm,1268 kullar aas, 1093; ulems, 1095
bhneler, 1090 adl dd, 408
ABRAHAM, Tercemn, Venedik dojuna hkm ad(-y bed-girdr, -y bed-hy, -y hksr), 601, 985,
gtren, 591 1208, 1210, 1524, 1525, 1579; gemileri, 959
ACEM HSEYN, hrsuz, 492, 515 fet-i semv, 549, 929
Acem diyr, 1117 Aga-pnar mezraas, Lzikyye'ye tbi, 1041
Acem tifesi, 1459 AGACIK VELED- D, Bozok sancanda siph,
Acem tccr tifesi, 664 1258
acem-olan(lar), 242, 369, 783, 914, 1397, 1514, Agakis beyi, 234, 771
1534, 1581 agniy, 558
Ac-dere karyesi, Bodan snrnda, 1164 agribar, 750
Aclun (livs), 59; beyi, 1294, 1501; halk, AGRLYANUS, Ferendu Kral tarafndan gelen
1294; kds, 1294, 1501 Yahd htn, 1169
Acur, 1605 aa (odun, kereste), (ayrca bk. odun, kereste), 439,
acze esrler, 887 463, 514, 522, 596, 849, 1260, 1349; kesmek
Ada hslar, Edirne muzftndan, 1236 (krdrmak), 463, 846, 1174, 1494; kesme
yasa, 285; (ahb) kala, 1605; tevzi, 717
Ada kdl, 256
Aa-kpri, Sabanc kazsnda bir mahal, 157
Ada kalalar, 1416
Aa-ky, Ktahya'ya tbi, 26
Ada Kalas (Adakale), 1266
aaclar, 72
Ada muhfazas, 1416
aalar, 392, 679, 770, 771, 1122, 1128
Adala kds, 1554
al(lar), 885; ihds eylemek, 885, 866
Adalar, 216, 940, 999, 1310, 1311; cnibi, 1544;
muhfazas, 999, 1310, 1311, 1326, 1542 Ariboz (adas, livs, sanca), 517, 526, 750,
1031, 1410; 1601; beyi, 437, 517, 561, 735,
adlet-nme-i hmyn, 1024, 1224
750, 606, 732, 857, 1118, 1591; kds, 300,
ad (ayrca bk. dmen), 9, 18, 78, 79, 80, 81, 83, 526, 561, 606, 750, 842, 857, 1031, 1361, 1504,
93, 102, 112, 118, 139, 147, 215, 240, 250, 334, 1511; kalas, 1504; liman, 606;
335, 337, 338, 339, 340, 342, 344, 381, 401, 402, siphleri, 1008
407, 408, 516, 520, 543, 618, 625, 649, 674, 753,
AHAD AL, Aliyye'de aylaklar cematinden,
878, 894, 922, 940, 949, 954, 995, 999, 1008,
1448
1034, 1047, 1048, 1049, 1072, 1077, 1262, 1265,
1268, 1416, 1451, 1453, 1457, 1512, 1513, 1517, ahl-i slm, 625, 959, 1544
1527, 1546, 1622; memliki, 1479; y bed- ahd ( emn), 48, 90, 93, 103, 145, 341, 344, 997,
yn, 973; y bed-girdr, 601, 602, 922; y 1203, 1204, 1524, 1646, 1661, 1664
 NDE KS 749

ahd-nme (-i hmyn, -i erf), 30, 118, 145, 147, AHMED, Gelibolulu, 269
178, 179, 180, 148, 206, 243, 376, 591, 951; AHMED, gemi resi, 1601
ksesi, 103, 145 AHMED, Gynkl Mengen-olu, shte, 455
hen-p atlu, 1513 AHMED, Hac, Edremidli, ehl-i fesddan, 496
hen-p piyde, 1513 AHMED, hrice zahre karan gemi resi, 128
ahkm(- erfe), 1, 34, 39, 57, 60, 87, 99, 139, 147, AHMED, hkm gtren, 70, 424
161, 162, 182, 197, 208, 221, 225, 329, 343, 355,
AHMED, brhm-olu, Mr, Krkik Beyi, 771
391, 426, 427, 437, 459, 473, 478, 482, 485, 507,
517, 526, 573, 579, 581, 582, 583, 680, 692, 693, AHMED, -il sancanda siph, 850
732, 763, 776, 829, 834, 919, 944, 967, 1031, AHMED, lbasan Sanca Beyi, 837, 890, 1059, 1079
1047, 1049, 1110, 1112, 1138, 1144, 1187, 1234, AHMED, nallu Boyu Beyi Ali'nin olu, 59
1242, 1298, 1333, 1350, 1385, 1401, 1478, 1524, AHMED, nebegi-olu, 1120
1559, 1590, 1604, 1623, 1655; cihn-mut, AHMED, Kalkandelen eri-bas, 559
776; hmyn, 1211; ihrc etmek, 1426;
AHMED, Karaman'da timar sahibi, 644
AHMED, Ariboz iskelesi emni, 750
AHMED, Karaman'n Aksary kazsna tbi Gelgin
AHMED, Ahmed Kethud'nn adam, 315 karyesinden, 459
AHMED, Amsiyyeli, erbb- timardan, hkm AHMED, ktib, 398
gtren, 1027
AHMED, Krk-kilise beyinin gveygsi, 200
AHMED, Anabolu Kds, 1228
AHMED, Klisli, 903
AHMED, arz getren, hkm gtren, 915
AHMED, Kurd-olu, Rodos Kapudan, 139
AHMED, arz getren, hkm gtren yuva yazcs,
AHMED, Lacan Beyi Ahmed Bey'in adam, 158
706
AHMED, Lacan Beyi, Hn, 158
AHMED, Ayasululu levend, 508
AHMED, Mentee Beyi, 901
AHMED, Aydn Sanca Beyi Mustafa Bey'in adam,
hkm gtren, 1074, 1337, 1359, 1371, 1372, AHMED, Msr'da Sancak-beyi, 632
1545, 1561 AHMED, Mr, Mks Beyi, 771
AHMED, Balkesr'de kutt- tark tifesinin serdr, AHMED, Mihrn Beyi, 336
harm, 433 AHMED, Musul Beyi, 394
AHMED, Blis Beyi, 59 AHMED, nhiye-i Sayd'da eyh, 59
AHMED, Basra beylerbeyisinin adam (kethuds), AHMED, nhiye-i eyh'de eyh, 59
1023, 1036, 1067, 1021, 1435 AHMED, Niebol Beyi, 1289, 1330, 1405
AHMED, Bilecik Kds, 151; kdlkdan azli, 258 AHMED, Ohri Beyi, 1038
AHMED, Bitlis kullar aas, 980 AHMED, Pojega havlesi, hkm gtren, 1101
AHMED, Bolulu siph, 1569 AHMED, Rodos Beyi, 132, 133, 134, 267, 268, 539,
AHMED, Borlu Kds, 1569 611, 899, 940
AHMED, Cidde Beyi, 1572 AHMED, Rumhiye Sanca Beyi, 235
AHMED, eri-ba, 1526 AHMED, sbk Prizrin Beyi, 1550
AHMED, defter avularndan, hkm gtren, 1222, AHMED, Siph-olanlarndan, stanbul ihtisb
1230 memuru, 97
AHMED, Dergh- l avularndan, 614 AHMED, siph-oullar zmresinden, hkm
AHMED, Dergh- Muall kapuclar-bas, 1472 gtren, 876
AHMED, Dergh- Muall yenierilerinden, 1665 AHMED, Sleymn avu-olu, hkm gtren,
AHMED, deryya kffra tereke verenlerden, 20 245, 255
AHMED, Deyr Rahbe sancanda Ragab Arblar AHMED, m Beylerbeyisi, 59, 317, 1025
eyhi, 1584 AHMED, m beylerbeyisinin kethuds, 8, 1243,
AHMED, erbb- timardan, Ladik cnibinde ehl-i 1458, 1464
fesd teftine memr, hkm gtren, 419 AHMED, m beylerbeyisinin adam, 1423
AHMED, erbb- timardan, hkm gtren, 370 AHMED, Teke-ili siphilerinden, hkm gtren,
796
 NDE KS
AHMED, Trhala sancanda timar sahibi siph, 559
AHMED, Tuygun Bey-olu, Seen Sanca Beyi,
291, 704, 1313, 1515
AHMED, Velika Kds, 911
AHMED, Vezr Mehmed Paa'nn adam, 764
AHMED, yenieri aas, 1379
AHMED, yolkesici, 877
AHMED, Zub Arablarnn eyhi, 59
AHMED (PAA), Anadolu Beylerbeyisi, 1562
AHMED AGA, Azakl, 985
AHMED AGA, Lipva kalas azebleri aas, 836
AHMED b. ABDULLH, Dvn- Msr
mteferrikalarndan, 1223
AHMED b. ABDULLH, kehhl, 351
AHMED b. ABDULLH, Sinob, Dergh-
yenierilerinden, 1012
AHMED b. BERET, Kerek-evbek sancanda
mtemekkin, 1438
AHMED b. KULI, dilcevzl, 1095
AHMED b. MANSR, ehl-i fesd shte, 904, 1114,
1288
AHMED b. MUSTAFA, Nova kalas erenlerinden,
831
AHMED b. ETT, nhiye-i Ben-Zeyd eyhi, 59
AHMED b. EYH AL, Aclun livsna tbi Ben-
Senh tifesinin eyhi, 59
()'
AHMED b. ZYD, nhiye-i Urza
eyh,59
AHMED AVU, Haleb'e gnderilen mahkm, 154
AHMED AVU, hkm gtren, 955
AHMED AVU, timar sahibi siph, 559
AHMED ELEB (AVU), Uncu-olu, hkm
gtren, 279, 717
AHMED ELEB, Budun defterdrnn karnda,
hkm gtren, 1388
AHMED ELEB, Dvn- Hmyn Ktibi, 1065
AHMED ELEB, Kad-zde, 1472
AHMED FAKH b. ELDELK (?), yrk, 107
AHMED FAKH, Crullh avu'un adam, 171
AHMED HOCA, Burusal, 1328
AHMED KETHUD, hkm gtren, 120, 315,
1510
AHMED PAA, 85
AHMED RES, hssa reslerden, 1310, 1311, 1335
AHMED RES, hkm gtren, 274, 275
AHMED SBAI, Ohrili harm, 1346
750
AHMED SBAI, Ramazn Emn-olu, stefel,
561, 857
Ahmed Beg karyesi, Kara-hisr sancanda, 122
AHMEDCK, harm firkate gemileri levendlerinden,
1361
AHMEDEYN, Maarra'da skin Setli-oullar'ndan,
31
ahb dkknlar, 610
Ahft, Erbil'e tbi, 741
ahur halk, 23, 47
Ahyol, 623; kds, 203, 623, 938, 1607, 1648,
1655
ak-bayrak hevs, 316
Ak-in karyesi, Karaman'n Aksary kazsna tbi,
459
l
ak-kullar, 211
Ak-ova, ile kazsnda bir mahal, 454
Ak-ova karyesi, Edirne'de, 871
Akba karyesi, Balya kazsna tbi, 451
Akbayraklu tifesi (m'da), 607
aka, 35, 54, 56, 69, 120, 148, 149, 152, 157, 281;
616; cem eylemek, 37; gasb (gret)
eylemek, 457, 1300, 1371; muktaas (kat,
kesilmesi), 616, 1369; mzyakas, 1460;
salmak, 681, 1361, 1549; tevzi, 17
Aka-hisr (nhiyesi), Ohri livsna tbi, 1353;
kds, 1078; kethuds, 1353
da aka-i Sleymn, 616
Aka-kzanlk (kazs), 688, 1315, 1521; kds,
891, 1315, 1366, 1521; Yahdleri, 1315
Aka-koyunl tifesi, 881
Akasar, 505
Akaehir karyesi, Kara-hisr sancanda, 122
Akda, 1637; kds, 1637; Tatarlar, 556
Akdeniz yallar, 274, 324, 420, 427, 508, 581, 583,
629, 1652
Akhisr, 441; kdl, 214
aknc askeri, 897
aknc(lar) (tifesi), 55, 143, 520, 839, 1054, 1333,
1393, 1512; begi, 143, 520, 1333, 1393, 1512;
kitbet etmek, 399
Akkerman (sanca), 55, 143, 839, 894, 897, 1333,
1651; beyi, 5, 45, 88, 217, 323, 522, 694, 832,
863, 897, 925, 936, 951, 1047, 1049, 1321, 1325,
1333, 1370, 1623; beyi, 697, 1048, 1139, 1497;
emni, 864; hisr, 1651; iskelesi, 1325;
kds, 832, 863, 925, 936, 1139, 1500;
Kaza, 951;
aklm, 398
 NDE KS
Aklkc-nebegi karyesi, Filibe'de (?), 1211
Aksaray (kazs, sanca), 22, 242, 532, 1207;
beyi, 242, 672; kds, 459
Akseki (kazs), 1253; kds, 1448
Aksu, zi cnibinde, 949
Akehir, 1101, 1235
Akyaz yrk tifesi, 196
Akyaz (kazs), 454, 456; kdl, 214; kds,
185, 415, 453
Akyazlu Baba Tekyesi, Varna kazsnda, 1644
Akyir benderi, Lahs kurbnde, 1129
Ala-kilise karyesi, Sultn-ni'ne tbi, 1316
Alaca-atlu karyesi, Bigadi'e tbi, 708
Alaca-hisr (kazs, sanca, livs, kasabas), 511,
577, beyi, 172, 400, 511, 577, 725, 821, 1047,
1048, 1049, 1054, 1497, 1560, 1565, 1616, 1623,
1639; kds, 577
Alaam karyesi, Bafra kazsna tbi, 969
Alada kds, 1080, 1213, 1555
ALEDDN, aret aas, 757
ALEDDN, Ba-auk-olu B-Sad'in birder-
zdesi, 1168
ALEDDN, Hall'r-rahmn Nzr, 1163
ALEDDN, Karagz Paa Mderrisi, 1469
ALEDDN, Kuds mtevellsinin adam, hkm
gtren, 1269, 1275
ALEDDN, mukaddim, nhiye-i Zebbe eyhi, 59
ALEDDN, m'da ehl-i fesddan, 1336
Aliyye (kazs), 933, 1448; beyi, 933, 1253,
1410, 1448; kds, 933, 1448
almet getrmek, 318
almet-i erf, 916
Alan karyesi, Gynk kazsna tbi, 455
Alasonya kds, 1363, 1601
Alaehir (nhiyesi), Aydn sancana tbi, 906, 1237;
kds, 1620
ALATN ANDRYA, Turbeyli krek mahkmu, 630
alay, 814; beyi(leri), 76, 430, 576, 718, 724, 732,
734, 735, 780, 829, 874, 1219, 1220, 1337, 1546
ALDDEVLE, Cessn- bedre Sanca Beyi, 1273
ALDDEVLE, sbk Cessn- Bedre Beyi, 1296
ALDDN b. ABRE, nhiye-i Vdi't-tem (?)
eyhi, 59
alef, 897, 1321
ALEKSANDRA VOYVODA, Bodan Voyvodas,
490, 506, 697, 925, 1259
ALEKS, stanbul'da Terkos karyesinde skin zimm,
1045
751
ALEKS ANDR, neccr, 284
ALEMH, Keanl, 588
ALEMDDN, Msr'a tbi Menfeltyye'de eyhu'l-
Arab, 671
let-i harb (let-i ceng) ktl (cidl), 57, 59, 86, 104,
192, 261, 459, 485, 487, 523, 560, 576, 625, 664,
714, 732, 733, 734, 735, 736, 769, 770, 771, 818,
829, 846, 852, 1048, 1078, 1157, 1134, 1160,
1180, 1304, 1313, 1325, 1443, 1448, 1515, 1540,
1582, 1586
let-i lehv laib, 246, 245, 1339
AL, kalas dizdrlndan mazl, 890
AL, acem-olanlarndan, 914
AL, Ariboz iskelesi emni, 750
AL, Ankara'da erbb- timardan, 1245
AL, Ardahn kullar kethuds, 1382
AL, arz getren, hkm gtren, 325, 1339
AL, Askarpar ()
kalas sbk Dizdr, 869
AL, Aya-Mavra kalas kethuds, 1120
AL, Aydn'da mltezim ve sba, 1598
AL, Bagdd beylerbeyisinin kethuds, hkm
gtren, 616
AL, Batum beyinin adam, 270
AL, Ben- eyhi, 59
AL, Bergama kalas'nda Dizdr, 1173
AL, Bolu sancanda timara mutasarrf, telbs
hkm yazan siph, 410
AL, Burusa'da Kestel karyeli ehl-i fesd, 896
AL, Canik Sanca Beyi, 65, 283, 485, 487, 1154
AL, Cessn Sanca Beyi, 212
AL, orum beyinin adam, 261, 262
AL, Dergh- Muall avularndan, 160
AL, Dergh- Muall avuu olanlarndan, 183
AL, Dergh- Muall yaya-balarndan, 1665
AL, Dvn Ktibi, hkm gtren, 829
AL, Dukagin beyinin adam, hkm gtren, 1661
AL, Dulkdirl Beylerbeyisi, 1649
AL, Edirne yasakclarndan yenieri, 1236
AL, emr-i ahur, 401, 402, 489, 649
AL, Erzincan Dizdr, 1230
AL, Galata Emni, 91
AL, Gz Kran-olu, h Mehmed Bey'in karnda,
233
AL, Hasan avu demlerinden, 325
AL, hssa reslerinden, 973
AL, hssa sarrclardan, hkm gtren, 1083
 NDE KS
AL, Hn-oullar'ndan, 105, 115
AL, -il Beyi Mehmed Bey'in adam, hkm
gtren siph, 850
AL, nallu Boyu Beyi, 59
AL, skender Paa'nn ktibi, hkm gtren, 909
AL, zladi'ye tbi Byk Kamer
skinlerinden, 1521
AL, Kara-hisr'da mtemekkin Arab, 1593
AL, Kartran'da skin, 519
AL, Kbrus kazsna tbi Krk karyesinden, 1594
AL, Koca-ili livs tahrrine memur, 1001
AL, Koca-ili Sanca Beyi, sbk Rodos Sanca
Begi, 19, 132, 133, 139, 140, 346, 569, 734,
1013, 1231, 1252, 1264, 1517, 1527
AL, Kotur Beyi Mansr Bey'in olu, mfsid, 1221
AL, koyun emni adam, hkm gtren, 597, 872
AL, Kul-olu, Dergh- Muall yenierilerinden,
maktl, 497
AL, Lahs'da kullar aas, 1630; 1633
AL, levend kayklar reslerinden, 1120
AL, maktl Bergama Dizdr, 835
AL, Mercn'l-fev'de (?) eyh, 59
AL, Migalkara kasabasna tbi
karyesinden, 207
AL, Mostar zuamsndan Hac Mehmed'in klesi,
827
AL, Mrgver Sanca Beyi, 679
AL, Niebolu Kalas Emni, 1405
AL, Receb-olu, Geyveli, 1376
AL, Rodos Beyi ve Kapudan, 591, 611
AL, Rm Beylerbeyisi, 1100
AL, Rm-ili'nde erbb- timardan, 820
AL, Sayd nhiyesinde eyh, 59
AL, Sedd-i slm kalas oda-balarndan, arz
getren, hkm gtren, 963
AL, Selnik Kds, 471
AL, Silivrili, 904
AL, siph-olanlar zmresinden, 519
AL, Sirem Beyi Behrm Bey'in adam, hkm
gtren, 1061
AL, Solhisrl mil, 444
AL, m yenierilerinden, 354
AL, telbs arz sunan, 1194
AL, Tire'ye bal Uzgur karyesinde zam, 868
AL, Tokat'da Htniyye mreti Mtevellsi, 1065
AL, Trablus'da vakf hanlar msteciri, 138, 746
AL, skdarl, 1013
752
AL, Yanbolulu Zam Mehmed eleb'nin adam,
hkm gtren, 897, 935, 936
AL, Yenieri-olu, ehl-i fesddan, 200
AL, Yenieri-olu, ehl-i fesddan, 200
AL, Yevmci-olu, hrsuz, 114
karyesi AL AGA, erkise Aas, 1155
AL b. ABDN, nhiye-i Zebb'de eyh, 59
AL b. HASAN, zladi nhiyesine tbi Paa-yiit nm
karyeden yrk, 560
AL b. ISFAHAN, Diyrbekrli krek mahkmu, 630
AL b. KARA MURD, zladi'ye tbi Kamerl
karyesinden, 1530
AL b. MEHMED, Sirozlu krek mahkmu, 630
AL b. MESH, Gelibolu'da olan ingnelerin
ispenelerini toplamaa memr, 116
AL b. MUSTAFA, Edirne'de Krd Hoca mahallesi
mescidinin mezzini, 1150
AL BAHEDDN, Gz Kran-olu, 276
AL BL, Kara Ysuf-olu, lbasan sancanda
mtemekkin, 1353
AL BL, Mehmed-olu, Nib, Dukagin sancana
tbi Yenice karyesi skinlerinden, 1217
Deveciler AL BEG, Basra vilyetinde sancak mutasarrf, 1629
AL BEG, berber ve cerrh, 351
AL BEG, Budun Beylerbeyisi, 723
AL BEG, Filibe'de (?) kendi ismi verilen (Ali-begl)
karyeyi kitbet (tahrr) eden, 1211
AL BEG, Gz Kran-olu, h Mehmed karnda,
273
AL BEG, hkm gtren, 1448
AL BEG, Krkci-olu, 1636
AL BEG, Mzn Emni, 328
AL BEG, ehzde adamlarnn kethuds, hkm
gtren, 884
AL AVU, arz getren, hkm gtren, 28
AL AVU, Florina'da siph, 559
AL AVU, hkm gtren, 500, 501, 502, 1623
AL AVU, Msr avularndan, hkm gtren,
1155
AL AVU, m avularndan, hkm gtren,
12, 138, 1267
AL ELEB, Diyrbekr beylerbeyisinin kethuds,
hkm gtren, 829, 1203, 1308, 1352, 1563
AL ELEB, Vilyet Ktibi Murd eleb'nin
karnda, 42
AL DEVLE, Cessn- Bedre Beyi, 220
AL EZDN (), Burusal, 1534
AL HN, 21
 NDE KS
AL KETHUD, hkm gtren, 993, 1080, 1106
AL MORA, stanbul'a zahre nakleden, 768
AL PAA, Msr Beylerbeyisi, 565, 1645
AL PAA, Moha'da zam, 1293
AL PAA, Vezr, 313, 445, 446, 715, 838; hslar,
1120
AL RES, gemi resi, 346
AL RES, Azak muhfazasna memr, 266, 278
AL RES, hssa reslerden, 324, 349
Ali-begl karyesi, Filibe'de (?), 1211
ALCAN BEG, Kulp Beyi (Hkimi), 336, 771
l-i Fazl tifesi, Haleb'de, 1608
ALHAN, siph, 1188
l-i Msa tifesi, Haleb'de, 1608
alk, 317
ALK AGA, Azakl, Tomruk Dizdr, 985
Ali eyh karyesi, Bozok sancann Gedk
nhiyesine tbi, 1258
LYE- GLBG, 771
ALLAHVRD, Kz-uan Beyi, 771
Alman dalar, 1513
Alos kethudlar, 1491
Alpak begi, 338, 770
ALPAVUD, siph, 1419
ALPO, Eflkl, 1560
altun, 152, 1103, 1307, 1341, 1617, 1621; bozmak,
1309; evnsi, 1341; klc, 1128; kozalak,
206, 294, 805, 963, 1622; salmak, 622, 969;
sikke, 41; taleb etmek, 1301
ls eyhi, 59
ALYO, eflk, 1449
Amsiyye (livs, sanca), 32, 34, 35, 37, 43, 153,
201, 230, 231, 232, 286, 370, 419, 431, 485, 900,
1534; beyi, 224, 452, 485, 504, 587, 759, 824,
856, 900, 934, 971, 1011, 1345, 1440; beyi
adamlar, 210; hisr-erenleri, 921, 934;
kds, 219, 280, 370, 452, 503, 540, 759, 770,
824, 856, 898, 934, 1027, 1140, 1295, 1662;
kalas, 504, 934; kalas dizdr, 504, 900,
971; kalas erenleri, 856; kalas hisr-
erenleri, 504; kalas kethuds, 504, 971;
kalas mstahfzlar, 504, 971; kalas
topular, 971; levendleri, 1422; mftsi, 119
amyir, 553
amele, 1284
mid, 227, 329, 396, 412, 785; beylerbeyisi, 765;
defterdr, 765; haznesi, 765, 766; kds, Arab(lar), 377, 1146, 1633; sler, 929, 1438;
753
2, 778, 779, 1095, 1113, 1526; kalas, 21;
kullar, 1042; paras, 1369
miller (ayrca bk. umml), 308, 320, 406, 444, 795,
1284, 1300, 1479
MR, Mezkk Hkimi, 1036
Anabolu (kalas), 1228; azebleri aas, 1228;
kds, 768, 1228; kapudan, 300, 1118;
mstahfzlar, 768
Anadolu, 624, 783, 888, 1212, 1545; askeri, 32,
34, 144; beylerbeyisi, 186, 225, 226, 229, 332,
410, 457, 533, 576, 655, 732, 736, 769, 814, 829,
860, 906, 908, 931, 1178, 1179, 1237, 1281,
1290, 1396, 1470, 1473, 1562, 1587; beyleri,
959; cnibleri, 414, 1410, 1545; defterleri
emni, 1439; kdlar, 113, 320, 539, 1116;
kethuds adamlar, 26; sancak-beyleri, 692,
732; semti, 1601; siphleri, 533, 956, 1008,
1562; vilyeti, 736, 888, 1175, 1601;
vilyeti defteri avular, 908; yakas, 223
Anafarta karyesi, Gelibolu'ya tbi, 269
Anakari karyesi, Vize'ye bi, 1212
Anamur kds, 1448
anbar hdmeti, 691
anbarc, 883
ANDERYA b. FLUKA, Tekfur kazsnda kfir
levend, 700
Anderyan karyesi, Moha'a tbi, 1338
Andrn kdl reys, 1249
ANDRNKO HANKOS (?), Silivri'de Papayani
mahallesi'nde skin neccr, 284
Ane (sanca), 440; beyi, 59
ANGELO-SAL, Venedik bzergn, 561
Ankara (nhiyesi, sanca), 820, 975, 1439; beyi,
1245, 1450; dizdr, 1232; kdl, 196,
197; kds, 36, 196, 256, 257, 820, 975, 1188,
1245, 1291, 1439; kalas (hisr), 1232;
kalas (hisr) kethuds, 1290; piydeleri
beyi, 812
Antkyye (kazs), 751, 1040, 1424; mahkemesi,
1430
Antliyye (kazs), 385, 747, 751, 987, 1178;
dizdr, 362, 1060; iskelesi, 751; iskelesi
mahsli, 1060; kds, 40, 136, 362, 385, 390,
567, 634, 1017, 1060, 1647; liman, 1060
ANTON, Kprl kazsnda mtemekkin zimm, 974
ANYAN (?), Moskov kumandan Dimitra'n
beylerinden, 266, 278
meyh, 367; mfsidleri, 563; eyhleri,
139; tifesi, 1189
 NDE KS 754

Arb, 987, 1146, 1294; bed-fil, 8, 189, 297, ARNAVUD HSEYN, gemi resi, 1601
593, 594 Arnavud (tifesi), 464, 1284; levend kfirleri, 464;
ARAB, maznna, 1495 levendler, 545
ARAB HSEYN, yolkesici, 877 arpa, 47, 48, 67, 89, 96, 98, 99, 187, 203, 290, 374,
ARAB-OLI, Trkmen boy-beylerinden, 59 404, 405, 470, 482, 540, 647, 657, 720, 867,
araba, 48, 118, 185, 210, 281, 816, 935, 1132, 1174, 1333, 1536, 1566; mzyakas, 89
1415, 1571; bc, 696; basmak, 1212; arpac, 777
ekmek, 1333 arpalk, 292, 293
arabac(lar), 1099, 1255 Arpaz karyesi, Aydn sancanda, 1598
Arabck yayla, Usturumca kazsnda, 1515 ARSLAN, eme kazsnda dery muhfazasnda
Arab, 820 olan Hce-zde Mehmed'den arz getren, hkm
Arabistn (vilyeti), 57, 59, 211, 377, 464, 555, 586, gtren, 508
1633, ; cnibi defterdr (ayrca bk. Haleb ARSLAN, Lahs Beylerbeyisi Kethuds, 1126
vilyeti defderdr), 191, 306, 307, 317, 398, 628, ARSLAN, Mehmed Bey'in adam, hkm gtren,
661, 666, 681, 728, 786, 794, 808, 1322, 1492, 761
1543, 1659; haznesi, 377 ARSLAN b. HUSREV, 577
Arabiye ? ( ) karyesi, Kprl kazsna tbi, ARSLAN BEG, 380, 1477
1489 ARSLAN KETHUD, hkm gtren, 510, 1201,
Arac (kalas), Klis'de, 903; ayn, 870; kds, 1218
870, 1640 arz, 17, 23, 46, 84, 116, 151, 152, 168, 169, 177, 184,
Arac cezresi, 284 204, 207, 211, 370, 433, 451, 472, 481, 628, 637,
681, 691, 700, 701, 704, 836, 837, 877, 911, 915,
Arad (sanca), 1571; beyi, 1386; kalas
943, 960, 963, 979, 987, 1026, 1091, 1111, 1116,
tamri, 1571
1160, 1192, 1194, 1202, 1208, 1212, 1213, 1221,
Arr ? ( ), Rumeli'de (?) bir mahal, 1265 1306, 1307, 1325, 1333, 1342, 1346, 1377, 1516,
ARAS (?) BEG, Z'l-cevzn Beyi, 771 1526, 1532, 1587, 1593; ibrz etmek, 869, 890
Aras suy, 228 arz- hl, 91, 163, 220, 282, 310, 360, 436, 524, 557,
568, 587, 599, 627, 671, 690, 757, 760, 799, 882,
Arbihisneden (?) karyesi, Kprl kazsna tbi,
911, 921, 928, 938, 1011, 1027, 1082, 1095,
1489
1142, 1167, 1190, 1209, 1214, 1241, 1263, 1269,
Arbordor, Venedik baralarndan birinin ad, 561,
1309, 1354, 1501, 1526, 1535, 1598, 1608, 1619;
591
sunmak, 66
Arov kalas, Trabzon sancana tbi, 1610
askir, bk. asker
Ardahan (sanca), 962, 1382; beyi, 144, 668,
asel, 436, 1270
763; kds, 1382; kullar kethuds, 1382;
ases-ba, 464, 1371
tahrri, 659
ashb- hayrt, 1090
Ardanu sanca tahrri, 659
ashb- hukk, 204, 206, 282, 348, 717, 818, 891,
ARDI, Neme Kapudan, 723
901, 1045, 1178, 1213, 1217, 1403
Argon Kmil Bmrhnesi (Haleb'de), 643, 646;
ASIL BEG, cemat-i Bulaclarlu boyunun beyi, 59
terekesi, 643, 646
asl-zde, 1584
Ari, Msr beylerbeyiliine tbi bir mahal, 563
s(ler), 52, 53, 59, 289, 334, 477, 483, 1038, 1039,
Ark deresi, skdar'da, 544
1040, 1058, 1129, 1219, 1220, 1444, 1613;
Arla sanca beyi, 1026
Arablar (tifeleri), 235, 929, 1129; kfirler,
ARMAAN, Eflk voyvodasnn adam, hkm 345; karyeler (kur), 1332, 1336, 1444, 1475,
gtren, 1238, 1242, 1244, 1248 1508, 1509, 1643
armn (?) koyunu, 1401 asker, askir (ayrca bk. cnd), 1, 34, 61, 62, 93,
ARMUDCI-ZDE, hkm gtren, 432 179, 225, 226, 227, 229, 234, 236, 247, 250, 251,
ARNAVUD HASAN, harm firkate gemileri 260, 323, 332, 344, 364, 366, 373, 384, 393, 394,
levendlerinden, 1361 395, 495, 500, 600, 602, 618, 642, 676, 718, 729,
735, 769, 771, 776, 777, 829, 839, 873, 874, 892,
 NDE KS
955, 966, 1054, 1072, 1146, 1219, 1220, 1265,
1283, 1305, 1321, 1390, 1419, 1497, 1524, 1525,
1547, 1565, 1616, 1639; cem (tedrk)
eylemek, 43, 139, 178, 180, 1219, 1283;
ekmek, 43; gndermek, 147; halk, 8, 30,
52, 60, 147, 229, 266, 558, 820, 867, 973, 1240,
1455, 1497; harcl, 558; i bg 1419;
i fevz-mesir 144, 829, 892, 959, 1048, 1265;
i slm (askir-i Mslimn), 364, 516, 959, te (ayrca bk. yangn, ihrk), 1235, 1378, 1379,
961, 954, 1099, 1268, 1663; i zafer-nigr, 22;
i muvahhidn, 1265; i nusret-karin, 22;
i nusret-mesir, 52, 57, 59, 229, 500, 529, 613,
776, 829, 892, 1047, 1072, 1265, 1268;
i nusret-rehn, 959; i eytn-kh, 1265; atlas kse, 1265
i zafer-karin (makrn), 364, 625, 1527;
i zafer-mesir, 52, 53, 225, 364, 770, 771;
i zafer-ir, 959; zahresi, 500
Aslhan mezraas, Lzikyye'ye tbi, 1041
stne (stanbul), 147, 241, 294, 335, 336, 350,
364, 373, 392, 401, 402, 407, 408, 506, 831,
1048, 1062, 1121, 1622, 1664; i adlet, 845;
i adlet-destgh, 1524; i adlet-penh, 1121, avrz (vergisi), 622, 795, 938, 1249, 1332, 1503;
1265; i lem-penh, 1451; i aliyye, 1524;
i devlet-iyn, 22, 273, 1595, 1622; i devlet-
medr, 102; i devlet-penh, 939;
i muhalled'l-ikbl, 1544; i sadet, 3, 30, 137,
180, 205, 206, 238, 257, 298, 408, 439, 466, 489,
495, 600, 601, 602, 624, 650, 676, 677, 897, 915,
927, 939, 963, 969, 986, 1060, 1069, 1077, 1092,
1122, 1155, 1158, 1217, 1314, 1320, 1321, 1328,
1342, 1347, 1406, 1447, 1453, 1454, 1486, 1487,
1499, 1507, 1520, 1523, 1524, 1539, 1568, 1595,
1620, 1623; sadet-iyn, 770 Aya-Mavra kalas, 1120
Aaa-Debri (Debre) nhiyesi, 818, 1038, 1058
air, 57, 59, 60; kabil, 59 Aya-Sofya evkf, 1119, 1151, 1190
ac(lar), 210, 281, 431, 777
aret, 212, 679, 748, 770, 771, 1073, 1563;
aalar, 679, 757, 770, 771; askeri, 770, 771;
beyleri, 158; shibleri, 1066
at (ayrca bk. brgr), 26, 34, 37, 90, 103, 156, 173,
200, 243, 259, 310, 417, 642, 664, 674, 677, 871,
925, 1128, 1130, 1152, 1296, 1325, 1375, 1455,
1487, 1488, 1613, 1663; gemileri, 48, 222,
1202, 1240; serika etmek, 1603; olanlar,
110
Ata-begi Gz Cmii, Kastamoni'de, 970
Atak begi, 771
ATA (ATY), skb Sanca Beyi, 129, 559,
944, 1657
ATULLH, ehzde Selm'in hocas, 292, 737
atebe-i aliyye, 206, 1121, 1523
755
atebe-i gerdn-iktidr, 680, 1265
atebe-i uly, 144, 145, 146, 155, 180, 204, 205, 206,
225, 240, 241, 281, 309, 364, 366, 367, 382, 407,
413, 495, 507, 555, 591, 625, 649, 653, 654, 680,
769, 805, 808, 893, 915, 924, 939, 954, 959, 981,
1024, 1048, 1050, 1064, 1068, 1077, 1085, 1224,
1329, 1384, 1392, 1429, 1452, 1453, 1455, 1535,
1556, 1566, 1582, 1617, 1622, 1646
1380
Atina kds, 842
Atina varo, Seksar sancanda, 491
atlu, 91, 104, 483, 767, 961, 1085, 1145, 1149, 1266,
1663; bli, 105, 115; gzler, 1663;
kefere, 1305; levend, 295; yarar yiitler,
1130
av avlamak, 590
av hayvanlar, 590
avadanlk, 588
akas, 927; den muf msellem (olmak),
375, 993, 1556; dvniyye, 57, 59, 60, 172,
369, 375, 1276; salmak, 157, 938
AVCI, Hzr Bey'in adam, 461
Avlonya (sanca), 272, 1599, 1661; harclkclar,
559; iskelesi, 1661; kalas dizdr, 1079
Avret-hisr celebleri, 1363
Avz (?) begi, 771
ayd, bk. bayrm
Aya-Pevrek (?) liman, 1361
Aya-Sofya mtevellsi, 1151
Aya-Vasil karyesi keferesi, Korove ? ( )
kazsnda, 852
Aya-Vasil karyesi, Delvine sancanda, 1588
ayak mili, 881, 896
Ayamana, Selnik sancana tbi karye, 498
ayn, 111, 494, 831, 1498; memleket, 433, 441,
750; vilyet, 408, 441, 649, 942, 944, 1640
Ayan ? ( ) Gli, Koca-ili'de, 1255
AYAS, orum Beyi, 230
AYAS, Haydar Paa'nn kethuds, 149
AYAS, hkm gtren, 290, 297
AYAS, Ohrili, Kara Ysuf-oullarndan harm,
1346
AYAS BEG, Mtevell, 642
 NDE KS 756

AYAS BEG, sbk mteveff m Beylerbeyisi, 731 Baba-eskisi (kazs), 1181, 1212, 1279; kds,
AYAS PAA, Erzurum Beylerbeyisi, 480, 540, 731, 598
902, 1073 Baba-yani karyesi, 1178
Ayaslu (Ayasulu) (kazs), 411, 508, 1360, 1337, Baban begi, 340, 771
1568; kds, 868; karyeleri, 1337 bc, 359, 696, 1658, 1659; ghlar, 628; hsl
Ayazma, Silivri'de bir mahal, 904 kayd etmek, 696; taleb etmek, 441
Ayazmend kds, 482, 1307 bc- tark, 1415
AYDIN b. HAYDAR, dilcevzl, 1095 bc- ubr, 696
Aydn (sanca), 423, 508, 906, 1237, 1562, 1598; bcdr, 791
beyi, 320, 411, 537, 761, 1074, 1337, 1359, 1360, Bac kds, 638
1361, 1371, 1372, 1545, 1561, 1568, 1620; Bacvanlu (?) sanca beyi, 340
kds, 320, 411; msellemleri, 1627;
bd- hev, 881, 932, 1094
msellemleri beyi, 812, 1627; yayalar beyi,
707 BD-MU (?), Cemat'l-Fzl eyhi, 59
AYDIN, ehl-i fesddan, 672 badaloka, 1210
AYDIN, Ktahyal, 1407 bdm (bdem), 1270

Aydonat nibi, 845 Bdiye begi, 1454

Aydos (kazs), 277, 938; evkf reys, 938; Badrack kds, 943
kds, 203, 1607, 1648, 1655 BADRN, Galata skinlerinden zimm tcir
aygr, 841 Jorji'nin karnda, hkm gtren, 805
Ayntab, 396; kdl reys, 1249 Bafra (kazs), 969; kds, 419
yn, 246, 516; i btl, 1169, 1664 Bagdd (vilyeti), 61, 62, 234, 260, 329, 330, 331,
333, 335, 337, 387, 394, 396, 605, 616, 618, 620,
YE HTN, maktle, 441
770, 771, 787, 849, 1185, 1317, 1355, 1503,
YE VLDE SULTN (Knn Sleymn'nn 1563; Arab, 189; azebleri, 1097;
annesi) imreti (Manisa'da) mtevellsi, 554 beylerbeyilii, 60, 234, 237; beylerbeyisi, 49,
AYO AYOLASTN, 1479 60, 61, 62, 126, 212, 220, 235, 236, 238, 329,
Ayvalu karyesi, Kara-hisr sancanda, 122 330, 331, 339, 340, 368, 387, 391, 392, 393, 394,
azdlu esr, 684 395, 396, 500, 573, 576, 605, 615, 616, 617, 618,
Azak, 83, 102, 266, 278, 305, 343, 961, 1048, 1050, 619, 641, 741, 743, 769, 829, 909, 910, 919, 920,
1054, 1072, 1111, 1259, 1266, 1393, 1565, 1639; 992, 997, 1003, 1097, 1132, 1133, 1147, 1189,
kds, 949, 985, 1047; kalas (hisr), 79, 1273, 1296, 1503, 1537, 1563, 1656; darb-
80, 81, 83, 102, 216, 266, 278, 953, 954, 961, hnesi, 616; defterdr, 615, 616, 617, 618;
985, 995, 1047, 1048, 1049, 1072, 1542, 1544; dvn, 1296; gnllleri, 1097; haznesi,
kalas ahlsi, 954; kalas handek, 543; 641, 1185; kalas, 60, 333, 339, 1189;
kalas tamri, 543, 1265, 1266, 1453; kalas muhafazas, 387; muhfazas, 339, 641;
muhfazas, 266, 305, 1416; muhsaras, 305 serhaddi, 615; yenierileri, 618
Azz sanca, 377, 379 bgler, 257, 969, 1419
azeb(ler) (tifesi), 278, 301, 302, 618, 819, 1021, bglik, 323
1079, 1097, 1098, 1579, 1596; aas (aalar), b, 66, 193, 590, 1122, 1124, 1146, 1294, 1519
1079, 1146, 1228, 1579; aas gemisi, 1228; be, 66, 1122, 1146, 1519; hdmeti, 1397
kethudl, 836; kethuds, 1611 Badiye, nebaht kalas'nn i blmesinde bir
AZZ, sbk zvornik Kds, 1334 mahalle, 599
aznavurlar, 1519 Bate (?) kds ( ), 1148
BAHEDDN, Mr, Brazgird nhiyesi sbk hkimi,
233
BAHEDDN BEG, 770
Bb, Gney-dou'da bir mahal, 396 BAHEDDN BEG, Sason Hkimi, 336
Bb- Sadet, 212, 755, 1035; hdmetkrlar, 867
 NDE KS
Bahreyn, 1122, 1123, 1124, 1125, 1130, 1143, 1146,
1456; cezresi, 364, 747; hkimi, 364, 366;
seferi, 1132, 1632
Bahr-i sefd cezreleri, 985
baky defteri, 549
bakr, 664, 1117; evn, 588, 664
Bakr-bd (Bakr-obas), Tarhala kazsna tbi,
451, 1522
BK, Mahmd Emn'nin hdmetkr, 432
bakkam, 675, 805
bakkl (tifesi), 777, 1270
bakrac, 708
bal, 67, 101, 290, 1065
balaban, 991
Balabanlu karyesi, Karasu Yenicesi kazsna tbi,
1665
Balat (Mentee'ye tbi) ahlsi, 901
Balbek (kazs), 59, 307, 1336; kds, 719, 1336;
reys, 104
Balk (kasabas), Varna kazsna tbi, 418, 1651;
nibi, 418
balk, 1255
balk, 949; dii, 1158
Balk-bzr, stanbul'da, 1442
Balkesr (Balkesr), 107, 357, 433, 451; kds,
433, 740; nibi, 740
BL, Aydnl, 1598
BL, Bcdr-olu, lbasan sancanda, 1353
BL, Bihilite nhiyesine tbi me karyesinden
siph ser-askeri, 559
BL, Burusa Beyi Byezd Bey'in olu, hkm
gtren, 880, 896, 1307
BL, Burusal, 268, 1534
BL, Burusal Yahd, 267
BL, defter ktibi, 1261
BL, Delvine Beyi Mehmed Bey'in kethuds,
hkm gtren, 711, 846, 852, 1134, 1643
BL, Kastamonili, 1640
BL, Mehmed Kr-olu, Anabolu kalas blk-
balarndan, arz getren, hkm gtren, 1228
BL, mutemed, 1459
BL, Rm-ili avularndan, 488
BL, Semendire Sanca Beyi, 123, 416, 1182
BL, suyolclar-ba, 871
BL, Teke-ili Sanca Beyi, 14
BL, Trabzon sancan tahrr eden Ksm Bey'in
adam, hkm gtren, 1610, 1614
757
BL b. YUNUS, Vize kazs Bl Hoca
karyesinden, 687
BL AVU, Celyir-olu, hkm gtren, 161,
163, 164
BL AVU, Dergh- Muall avularndan,
hkm gtren, 87, 482, 559, 579, 580, 581, 583,
631, 633, 634, 710, 879, 1363, 1368, 1370, 1374,
1624
BL ELEB, Selnik kdsnn hsm, hkm
gtren, 927
BL DOAN, Aka-hisr skinlerinden, 1078
BL KETHUD, Midill skinlerinden, 760
BL SDIK, c-olu, lbasan sancanda, 1353
BL YAVRIZEN, Ohrili harm, 1346
Bl Hoca karyesi, Vize'ye tbi, 687
Blis begi, 59
Balis harbeleri, Haleb vilyetinde, 756
BALSTE GRATA, Venedikl tcir, 963
baltac, 431
BALUCA, mhted Eflk bolarlarndan, 1449
Balya (kazs), 451; kds, 451
BANBUR (?), aret aas, 757
Bane (kazs), 172, 821; kds, 172, 821;
parkan, 111; varo, 844
BANK SULTN, 527
BARAFAK (?), Bodanl ehl-i fesd enat zimm,
465
bara(lar), 131, 250, 345, 518, 561, 591, 750, 857,
1268, 1306
Barnlu kds, 199, 1174
brgr (ayrca bk. at), 124, 173, 259, 281, 308, 309,
314, 350, 417, 501, 556, 577, 674, 677, 820, 841,
843, 896, 1210, 1375, 1487, 1533; almak, 289
Brgr begi, 771
barklk, 1524, 1525
Barksaz, Erdel'de bir nhiye, 602
brt, 512, 785, 822, 1099, 1133, 1147, 1180;
siyh, 15, 16, 512
basdrma (pastrma), 1270; lk sr, 665
baskun etmek, 60
Basra (vilyeti), 260, 302, 366, 368, 616, 764, 790,
791, 834, 849, 1021, 1023, 1122, 1131, 1135,
1141, 1143, 1185, 1355, 1435, 1446, 1510, 1629;
azebleri, 1146, 1435; beylerbeyisi, 61, 260,
301, 302, 364, 366, 747, 1021, 1023, 1036, 1067,
1097, 1131, 1135, 1141, 1143, 1146, 1147, 1218,
1355, 1435, 1446, 1510, 1629; benderi, 260;
gnllleri, 1097, 1435; mhimmt, 463,
 NDE KS 758

764, 1185, 1249, 1355; serhaddi, 1067; yolu, BAYRM AVU, Vlide Sultn'n Kuds-i
260 erf'deki imreti evkfnn sbk mtevellsi,
BA-AUK MELK, Grcistan meliklerinden, 1425 138, 486, 746
BA-AUK-OLI, 393, 1168, 1406 Bayrmlu kds, 168
ba-hneler, 1151 bzr, 411, 483, 1074, 1315, 1402, 1620; peremesi,
bac, 777 1480; yeri, 453
ba kabak kamak, 1554 Bzrck, Varna kazsna tbi kasaba, 295; kds,
171, 258, 994
Ba-bykl cemati (Burgos nhiyesinde), 299
bzrclar, 1574
Bakfe, Azak'da bir mahal, 266, 278
bzergn(lar), 156, 561, 893, 1165, 1457, 1488;
batarde, 19, 132, 133, 550, 1356
gemisi, 1216; tifesi, 987, 1461
batine, 1585
Bzk tifesi, 1221, 1222
Batum, 271; beyi, 270
bedyi [bida], bk. bidat
Bave-oullar, Haleb'de Hubul memlehas
bedel akas, 1498
mltezimleri, 1209
bedel-i nzl, bk. nzl
Bayatcuk karyesi, Kara-hisr sancanda, 122
BEDR, tife-i Ben-Mehdiyye eyhi, 59
Bayburd (sanca), 1091; dizdr, 1342, 1369;
kds, 1091, 1342; kalas (hisr) erenleri, BEDR BEG, 336
1342; kalas blk-bas, 1342; kalas Bedre (nhiyesi), 212, 1296; halk, 1296;
kethuds, 1342 meliki, 1296
BYEZD, arz getren, hkm gtren, 691 Bedreme kalas, Trabzon sancana tbi, 1610
BYEZD, Bayburd dizdrnn adam, hkm BEDRDDN, nhiye-i Burc-i Mebrd'da eyh, 59
gtren, 1369 Beg sanca, 433; beyi, 1564
BYEZD, Burusa (Hdvendigr) Beyi, 880, 881 beg-zdeler, 1028
BYEZD, Dergh- Muall samsonclar-bas, 242 Begbzr (kazs), 1291; kds, 221, 1291;
BYEZD, Ham Beyi, 59 kdl, 65
BYEZD, Nova ve Neretve iskeleleri mili, 963 Begdemr karyesi, Kavak kazsna tbi, 1304
BYEZD, Rodoscuklu maktl, 1160 BEGDEMR, Urla kazsna tbi Ovack
BYEZD, siph, 199 karyesinden, 356
BYEZD, ehzde, Kann Sultan Sleyman'n Begdili cemati, Yeni-il kazsnda, 84
olu, 1, 3, 8, 22, 26, 32, 34, 35, 36, 37, 38, 39, beglerbegi(ler), 1, 59, 106, 144, 147, 197, 225, 226,
43, 44, 52, 57, 59, 60, 61, 62, 71, 75, 86, 87, 95, 234, 355, 364, 510, 613, 667, 696, 703, 776,
144, 153, 198, 210, 224, 228, 230, 231, 232, 280, 1524; arz, 1473; bert, 572, 1096;
281, 283, 288, 298, 299, 303, 328, 332, 334, 335, defteri, 559; hslar, 28, 696, 800, 1415;
337, 339, 353, 365, 431, 449, 450, 458, 573, 574, kalitas, 1060; kethuds, 615
584, 672, 683, 1207, 1322 beglerbegilik, 57, 59, 60; verilmek, 387
BYEZD AVU, Dergh- Muall avularndan, Begehri, 1233; beyi, 1213
57, 59, 62, 303, 327, 328, 377, 531, 943, 1363 BEGTEMR-OLI, nhiye-i Balbek'de zemet
BYEZD HN (Sultn), 1327 tasarruf eden, 59
BYEZD SBAI, Zaarc-ba, hkm gtren, BEENDK, arz getren, hkm gtren, 1408
1665 Behisni kazs, 628
baylos, 206, 385, 439, 1523 BEHRM, Basra Beylerbeyisi, 1097
bayrak, 118; dikmek (isyn etmek), 718; hevs, BEHRM, atalcal, 1413
316; kaldurmak (isyn etmek), 1038, 1058 BEHRM, avu-ba, 1135, 1141, 1143
bayrm(lar) (ayrca bk. d), 245, 246 BEHRM, orum Sanca Beyi lys Bey'in adam,
BAYRM, Bosnal, 926 hkm gtren, 1662
BAYRM, Sirem Sanca Beyi, 434, 867, 1176, BEHRM, Filek Beyi Hasan Bey'in adam, hkm
1182, 1195, 1334, 1474 gtren, 1663
BEHRM, Kara-hisr- ark'de ehl-i fesd, 722
 NDE KS 759

BEHRM, Naldken yrkleri sbas, 965 bert (bert- hmyn, bert- erf) 27, 105, 115,
BEHRM, Pojega sanca beyinin kethuds, 699, 233, 293, 299, 364, 497, 504, 528, 530, 537, 572,
716 703, 741, 745, 992, 1069, 1071, 1091, 1096,
BEHRM, sbk Msr beylerbeyisinin adam, 1326, 1201, 1211, 1215, 1275, 1285, 1312, 1347, 1398,
1344 1419, 1445, 1518, 1519, 1550, 1611, 1614;
etdirmek, 939; h, 1217; ile mutasarrf
BEHRM, Sirem Beyi, 1061
olmak, 27; resmi, 276, 440; sadaka
BEHRM b. ABDULLH, Dvn- Msr buyurulmak, 1096; sreti, 895
mteferrikalarndan, 1223
bertlu siph, 1073
bekciler, 680
Ber karyesi, Moha'a tbi, 1338
BEKE BEG-OLI, 1203, 1204, 1205, 1206
bery, 196, 320, 364, 401, 402, 407, 408, 466, 832,
BEKR, Edirne'de ber-vech-i iltizm hslar emni, 961, 964, 1024, 1049, 1510
1236
berber, 351, 777
BEKR, Erbil Sanca Beyi, 237, 238, 391, 392, 574,
Berbofa kalas, 702
741, 743, 770, 780; ehrizol sanca beyilii,
984, 1003 berende, 1150
BEKR, Kzl-aa Yenicesi'nde skin, 1196 Bergama, 128, 1098; dizdr, 835; kds, 128,
482, kalas (hisr), 1173, 1307, 1564;
BEKR, ikyetci, hkm gtren, 1188
kalas erenleri, 1331; kalas dizdr, 1033;
BEKR AVU, Dergh- Muall avularndan, 1307; nevhsi, 128; sbas, 1307
hkm gtren, 198, 449, 450, 477, 561
Berd begi, 771
BEKR FAKH, Seydehirli, 1555
Berk (), Erdel'de bir nhiye, 602
BEKK AVU, hkm gtren, 154
BERKK, Sbit-olu, Haleb'de l-i Ms
BEKTA, Bihor kalas kethuds, 1217
tifesinden, 1608
BEKT, Burusal, 267, 268
Berkofa, 1363; kds, 488, 559
Bele karyesi, Moha'a tbi, 1338
berre v meskn, 832
Belende karyesi, ihrenbih kazsna tbi, 738
berriyye, 189, 1094, 1294; kableleri, 317
Belgrad, 384; kds, 1195, 1474, 1606; kalas
mstahfzlar, 689, 691
Bertak ? ( ) kds, 1540
Belsbarye (?) karyesi, Moha'a tbi, 1338
ber-vech-i emnet, 398
bend bozmak (zencr bozmak, habsden firr etmek),
ber-vech-i iltizm, 932, 1236
1301
ber-vech-i terakk 1617, 1621
Bender, 894, 897, 925; beyi, 954; kalas, 697,
Besnr karyesi, Ohri sancana tbi, 1346
925
BERET AVU, 1526
Bender-i Svey, 983
Bedere, Bigadi kazsna tbi bir mahal, 1087
benderler, 1129, 1131
BER, avu-oullarndan, hkm gtren, 1190
be-nevbet siph timar, 736
BER AGA, Novigrad kalas bel aalarndan,
be-nevbet timar, 732, 736, 888
903
Ben-Ali eyhi, 59
bel (tifesi), 118, 897, 1321, 1333; aas, 118,
Ben-At tifesi, Gazze livsnda, 59
903, 1064; gedi, 592
Ben-Atyye tifesi, Gazze livsnda, 59
Betikara Mustafa-oullar, lbasan sancanda, 1353
BEN-CEML, mlhid, 1400
bey(ler), 6, 8, 22, 27, 30, 53, 60, 61, 75, 93, 106, 120,
Ben-Cevher nhiyesi eyhi, 59 161, 197, 206, 220, 229, 234, 236, 237, 259, 271,
Ben-Hzeyd nhiyesi, liv-i Kuds-i erf'de, 59 315, 320, 336, 337, 344, 364, 391, 408, 457, 576,
Ben-Kenn nhiyesi, 59 624, 629, 665, 696, 754, 769, 770, 775, 776, 787,
Ben-Sad tifesi, 59 829, 959, 1024, 1047, 1111, 1116, 1180, 1203,
1224, 1268, 1347, 1385, 1399, 1499, 1510, 1547,
Ben-Senh tifesi, Aclun livsnda, 59
1563, 1572, 1646; demleri, 482; hslar,
Ben-Zeyd nhiyesi, Liv-i Kuds-i erf'de, 59
647, 800, 1385; nasb etmek, 511
benn, 897, 1108, 1321, 1333, 1453; arun, 72
bey u ir, 616
 NDE KS
Beyt'l-Harm, 542
beyt'l-ml- mme, 398
beyyine taleb etmek, 200
bez, 211, 623, 808, 809
bezzz, 777
bezzzistn, 1459
btth, 436
BIYIKLU TCEDDN, eyh Baheddn Gayb-
olu, Kandrl harm shte, 456
biici, 571
bida- merfa, 239, 245
bida- ena, 246, 358
bidat(ler), 220, 1154, 1224, 1225, 1510; ihds
etmek, 156, 163, 220, 290, 1224, 1024, 1225;
dallet, 473; ref olunmak, 1024; teft
etmek, 290
Biga (sanca), 107, 371, 433; beyi, 107, 923,
1483; kds, 1483, 1653, 1655; piydeleri,
1570; piydeleri beyi, 812; siphleri, 451;
tahrri, 1570; yayalar beyi, 1159
Bigadi (kazs), 1087; kds, 708, 1098
Bihilite (nhiyesi) kds, 1427; harclkclar,
559
Bihor, 1217; kalas, 1217
BKR AVU, hkm gtren, 975 Bonlovinci, kfir gemi resi, 591
Bilecik (kazs), 184, 258; kds, 151, 994;
madeni, 151, 171, 202, 258, 812, 1627;
madeni hdmeti, 1116, 1159
bmrhne, 553, 643, 646; vakf mahsl, 553
Bin Diya (?) cemati, 749
bin, 72; hedm etmek, 68; ins, 69, 72
Bingl, 1138
Biradost aireti, 233
Biradost Ekrd, 1168
Birecik (sanca), 751, 834, 849; beyi, 59, 613;
iskelesi, 1355; kds, 613; maberi, 613;
suyu (nehri), 764
Birgi kds, 1598
Bitlis, 225, 226, 1101; beyi, 198, 234, 1117;
kds, 1095, 1113; kullar aas, 980
Bir-i Zemzem, bk. Zemzem
Blkerme (?), 1216
Bobofa kalas, Sigetvar'da, 960
Bodos karyesi, Kprl kazsna tbi, 1489
Bogaya (?) nhiyesi, Avlonya sancana tbi, 1599
Boaz karyesi, Ladik nnde, 419
Boaz(lar), 223, 429
Boaz-hisr, 732, 1335; dizdr, 888
760
Boaz-hisrlar, 734, 736; dizdrlar, 429
Boazkesen hisr erenleri, 673
Bodan (vilyeti), 93, 240, 241, 465, 495, 507, 514,
897, 1034, 1283, 1284, 1286, 1401, 1623, 1639;
askeri, 373, 601, 602, 894, 1050, 1259;
halk, 369; kfiri, 1502; reys, 93, 507,
1283, 1284; serhaddi, 1286; snr, 801, 894,
1164; voyvodas, 92, 93, 102, 112, 130, 179,
180, 240, 241, 350, 373, 374, 383, 465, 489, 490,
495, 506, 514, 522, 601, 602, 651, 676, 680, 694,
697, 721, 801, 839, 894, 897, 925, 935, 1047,
1049, 1050, 1158, 1164, 1165, 1259, 1283, 1284,
1286, 1321, 1333, 1457, 1486, 1502, 1524, 1525,
1536, 1551, 1623, 1639
bolarlar, 93, 495, 649, 861, 862, 1247, 1248, 1449,
1560
Bolayr evkf terekesi, 1654
Bol (sanca), 403, 410, 1594; beyi, 575, 638,
1112, 1358, 1420, 1461, 1462, 1463, 1491, 1506,
1569, 1577; beyi, 1569; hslar, 348;
kdlklar, 209; kds (kdlar), 99, 197, 208,
1577, 1594; msellemleri beyi, 575, 1635;
piydeleri, 1257; piydeleri beyi, 1257
Boliste ? ( ), Lehistan'da bir mahal, 893
Bolvadin kds, 1174
Bonlu, Venedik baralarndan birinin resi, 561
Borka kalas, 1195
Borl (nhiyesi, kasabas), 1569
Bosna (livs, sanca), 718, 753, 844, 912, 913,
1195, 1219, 1220, 1479, 1513, 1579, 1580;
beyi, 341, 344, 551, 742, 753, 844, 895, 911, 912,
913, 926, 972, 1305, 1513, 1579; kds, 1569;
nehri, 1195; serhaddi, 341, 1579, 1580
Bosna-Sary, bk. Sary-Bosna
bostn(lar), 193, 1146
BOSTAN, Mehmed Siph-olu, Balya kazsna tbi
Akba karyesinden, 451
bostnc-ba, 739
BOVOSYAN, hkm gtren zimm, 1321
boya-hne, 126; mahsl, 126
Boybd kdl, 1300
BOYARNO, Venedikli bzergn, 591
boy-begleri, 59
Boylu tifesi, 1295
boz yund, 1213
Bozbegi ayr, Amsiyye'de, 1549
Bozdoan kds, 325
bozdoan, 26, 612, 1317, 1620
 NDE KS 761

Bozkoyunlu boyu, 59 BUICI AHMED, Ankara'da gureb zmresinden,

Bozok (sanca), 1100, 1258, 1440; beyi, 825, 826, 820
1258, 1419, 1575, 1637; tahrr defterleri, 1387 buka, 939
Bozulus Trkmenleri, 59 Bulaclarlu boyu, 59
BOZ-YUNUS MEHMED AVU, Anadolu Buldiye, 1618
avularndan, 924 Bulank (?) donanmas, 1516
boza-hne, 1662 bulgar, 623
Brdelen kds, 1474 BUNCA-OLI, Burusal, 267, 268
blk-ba, 564, 1157, 1342 Burc-i Mebrd nhiyesi, 59
blk-halk, 52, 54, 157, 281, 288, 313, 329, 330, Burdur kds, 1250
396, 776, 819, 820, 1122 Burgaz kasabas, 1212, 1603
Brayl (brail) (kasabas), 48, 308, 721, 1247, 1248, Burgos nhiyesi, 299
1449, 1452, 1560; iskelesi, 470, 720; kds,
BURUNSUZ CAFER, 1633
47, 48, 203, 308, 897, 1321, 1607
BURUNSUZ MEHMED, Aribozlu (?), 1361
Brazgird nhiyesi, 233
Burusa (sanca, nhiyesi), 25, 63, 196, 267, 268,
Brod (?) kds, 372
326, 353, 431, 441, 442, 448, 450, 457, 464, 492,
Buckar, 1122 515, 664, 896, 1082, 1098, 1170, 1264, 1397,
BUDAK, Ali-olu, 679 1447, 1459, 1460, 1491, 1506, 1586, 1609, 1619;
BUDAK, Barnlu kazs skinlerinden, 199 ases-bas, 1535, 1576; begi, 421, 782, 880,
BUDAK, Canik Sanca Beyi Ali Bey'in adam, 896, 986, 1033, 1087, 1098, 1307, 1331, 1340,
hkm gtren, 485, 487 1376, 1397, 1534, 1570, 1577; hssa harc
BUDAK, Dasn (?) tifesinden, 1605 emni, 195; kdl, 881; kds, 46, 63,
109, 142, 246, 303, 326, 327, 328, 358, 389, 422,
BUDAK, Diyrbekr avularndan, 1204, 1205
450, 464, 468, 515, 545, 640, 865, 887, 1082,
BUDAK, Dudan Beyi, 771 1170, 1171, 1328, 1459, 1460, 1500, 1535, 1576,
BUDAK, Emnddn-olu (?), hkm gtren, 991 1577, 1586, 1592, 1597, 1609; kalas, 303;
BUDAK, Gz Kran-olu h Mehmed Bey'in olu, kassblar, 25; nevhsi, 545; sbas, 359,
233, 273 492, 515
BUDAK, -il'de zam, 996 B-SAD, bk. Eb-Sad
BUDAK, rgn Sanca Beyi s Bey'in adam, 75 buz kayklar, 1447
BUDAK, skbl, 944 BLEND, Mostar zuamsndan Hac Mehmed'in
BUDAK AVU, Diyrbekr avularndan, 1206 criyesi, 827
Budak-zi (kazs, nhiyesi), Krehir'e tbi, 767, Byk Kamer, zladi'ye tbi, 1521
825, 826, 1295, 1612 Byk-kuml karyesi, Kite kazsna tbi, 1404
Budun (vilyeti, livs), 9, 11, 29, 111, 172, 201, BYKBA, Eskiehir'de mtemekkin ehl-i fesd,
243, 291, 371, 408, 416, 430, 657, 696, 867, 1172
1293, 1343, 1351, 1415; beylerbeyilii, 9;
beglerbegisi, 11, 27, 30, 90, 103, 106, 147, 170,
178, 182, 341, 342, 344, 380, 384, 400, 430, 434,
491, 509, 513, 516, 604, 614, 648, 656, 657, 662, cb, 871, 1586
665, 674, 680, 689, 691, 704, 723, 753, 848, 946, CB BEG EL-CR (?), nhiye-i Ceydr'da eyh,
958, 1085, 1148, 1157, 1180, 1210, 1224, 1285, 59
1338, 1343, 1347, 1351, 1389, 1524, 1525;
CABER, liv-i Kuds-i erf'de nhiye-i Hall'l-
defter kethuds, 657; defterdr, 380, 614,
Rahmn eyhi, 59
1145, 1388, 1389; dizdr, 656; kalas, 723;
mr-alemi, 704; nibi, 723; nefert, 656 CAFER, Anabolu azebleri aas, 1228
buday, 103, 203, 481, 482, 542, 647, 717, 768, 867, CAFER, Antliyye liman resi, 1060
1120, 1228, 1652, 1660; bahs, 138; gasb CAFER, orum Sanca Beyi lys Bey'in adam,
etmek, 1361 493
 NDE KS 762

CAFER, Hac Mahmd-olu, Burgoslu, hkm CANPULAD, Azz ve Kilis Sanca Beyi, 377, 378,
gtren, 299 379
CAFER, Hamd-ili'nde mderris, 1256 CANPULAD, Ekrd Sanca Beyi, 59, 772
CAFER, Hseyin Bl-olu, lbasan sancanda, CANTEMR SULTN, 527
1353 criye, 85, 86, 406, 525, 651, 706, 827, 1629, 1658,
CAFER, stanbul kds muhzrlarndan, 855 1659, 1664
CAFER, Karacan-olu, Akyaz'ya tbi Karacan-olu CRULLH AVU, 100, 151, 171, 184, 258
karyesinden, 453 css(lar), 317, 516, 702, 790, 954, 1039, 1138, 1153,
CAFER, Limyeli beki, hkm gtren, 967 1208, 1305, 1513
CAFER, nm- dger: UZUN EMR, Azakl, 985 cssluk, 1457
CAFER, Rodos Beyi, 591 cebeciler, 883
CAFER, Rm avularndan, 32, 34 cebehne, 16, 210, 281, 1467; espb, 15
CAFER, Selm Bey'in adam, hkm gtren, 748 cebe-kullar aas, 1414
CAFER, Zacesne Beyi Ferhd Bey'in adam, hkm Cebel-i bn-i Sid nhiyesi, 59
gtren, 1471, 1513 Cebel-i Kesrevn nhiyesi, 59
CAFER AGA, Solnoklu ak, 146, 181 cebel, 523, 576, 732, 733, 734, 735, 736, 829;
CAFER b. ABDULLH, Dvn- Msr Tatarlar, 1047
mteferrikalarndan, 1223 cebe v ceven, 22, 523, 576, 732, 733, 734, 735,
CAFER BEG, 345 736, 829
Cedye (?), Msr'da Red kazsna tbi, 1115
CAFER AVU, Dergh- Muall avularndan,
650, 1534 cehd, 115
CEK MHAL, eli, 1457
CAFER AVU, hkm gtren, 320, 531, 537,
547, 548 CELL, mahkm, 1423
CELL, Nablus sancanda bir crmile mttehem,
CAFER AVU, muhzr-balkdan kma, 1535
1458
CAFER AVU, Teke-olu, hkm gtren, 1197
cell, 1443
CAFER SBAI, 538 cel-y vatan (eylemek), 867, 949, 1122, 1123, 1213,
CAFER VOYVODA, 932, 964 1284, 1479
Cafer Beg-oullar, 19 CELEB YANO (?), kffr boy-beylerinden, 753
CMEDN KSIM, yenieri yaya-balardan, 330, celeb (tifesi), 125, 295, 478, 479, 498, 597, 872,
331 938, 1139, 1297, 1309, 1351, 1363, 1365, 1366,
1367, 1373, 1374, 1401, 1431, 1432, 1433, 1434,
camz, 867
1489, 1502, 1533, 1624, 1638, 1642, 1651, 1658,
cmi, cevmi (ayrca bk. mescid), 23, 24, 457, 553, 1659; agnm, 1642; hdmeti, 1333;
562, 610, 799, 942, 1327, 1102, 1327, 1339, hucceti, 479; kayd eylemek, 1363, 1433;
1349, 1402, 1556; bin itmek, 1193, 1480, koyunu, 255, 478, 1638; maslahat, 1333;
1496; evkf mahsli, 970; tamri, 970 tahrri (yazlmak), 1363, 1374, 1431, 1573, 1624,
Cmi-i Atk, Edirne'de, 686, 690 1651; (tahrr) defteri, 188, 479, 1373, 1624
Cmi mahallesi, Gelibolu'ya tbi Kazda celebke, 872
necii'nde, 1483 celeblik, 1363, 1433; hdmeti, 1363, 1651; den
cms (bahs, kst), 138 ihrc olunmak, 1651
CANBERD, Kerek-evbek sancanda mtemekkin, Celiye kds, 1395
1438 CEMLEDDN, Halebli mimr, 1106
CANE, erkes, 527 Cemsse begi, 748, 749
Canik (sanca) 35, 419, 1319; beyi, 65, 485, 487, Cemat'l-Fzl, 59
1154, 1304, 1319; cnibleri, 485; dalar, CEMD BEG, Palu Hkimi, 336, 770
283; kds, 419 CENZE (?), hkm gtren, 204, 206, 385
Cankirman, 102; kds, 102; kalas, 102 Ceneviz, 131
CANPRE, Bigadi'e tbi Alaca-atlu karyesinden, cengci, 140, 254, 1517, 1527
708
CENGZ HN, 771
 NDE KS 763

cerahor, 662, 1579, 1595; ihrc olnmak, 810, 848 cnd- muvahhidn, 892
Cerbe (adas) 139, 878, 1268; hisr (kalas), CRCN, Amsiyye Mftsi, 119
1268, 1622; muhsaras, 1611 crm cinyet resmi, 150
cerme, 120, 355, 448, 482, 804, 852, 880, 923, 962, cz-hnlk, 1187
979, 1016, 1154, 1256, 1264, 1399, 1498, 1576,
1582; isnd, 469; kesmek, 622 acka ( , Alaca-hisr taraflarnda bir yer, 577
cerr, 411, 1074 adr, 189, 210, 281
cerrh, 351 ADIRCI HACI, olu tarafndan katl olunan ml,
Cessn- Bedre (sanca), 387; beyi, 212, 220, 141
387, 1296; kds, 212, 1273 aka-saz, Burusa yaknlarnda bir mahal, 457
cevhir, 1400 akr Beg karyesi, Erci'e tbi, 1411
cevl (Msr Beylerbeyiliinden alnan bir vergi tr), akr curas, 1472
1069; bertlar, 1069; mahsli, 1069; AKIR, Kara-hisr sancanda, Bayatcuk
ml, 1069 karyesinden yaya-ba, 122
cevmi, bk. cmi akrclar, 1035
CEVATU NARDA, Venedikli bzergn, 561 ALABVRD, Aa, Vel-olu, 1419
Cevheret's-sahret Cmii evkf, Msr'da, 552 allar karyesi, Kprl kazsna tbi, 1489
Ceviz-aa karyesi, Kara-hisr sancanda, 122 alt karyesi, Pazarck kazsna tbi, 258
Cevln nhiyesi, 59 amlk karyesi, Yoros kazsna tbi, 1480
Ceydr nhiyesi, 59 anie kalas, Trabzon sancana tbi, 1610
Cezyir serhadleri, 1023 apakur sanca beyi, 1138
Cezyir-i Garb (Vilyeti), 922; beylerbeyisi, 139, arkclar karyesi, Aliyye'ye tbi, 1448
248, 251, 272, 346, 381, 426, 625, 733, 735, 752, ark, 777
873, 892, 899, 922, 924, 956, 1288, 1527, 1611
arnie karyesi, Alaca-hisr'a tbi, 577
Cezre kazs, Badad'a tbi, 62
rtk, 72, 82; yapdrmak, 72
Cibrl karyesi, Lahs'ya tbi, 1414
an, 1150
Cidde(-i mamre), 983, 1499; emni, 550; beyi,
nigr kprs, 37
1572; muhfazas, 1572
nigr, 367, 769
CHN H, Urman Beyi, 771
atalca, 445, 446, 1413; celebleri, 1363; kds,
CHNN, Seydehirli, 1555
445, 446, 838, 1624
cihet (ciht), 939; ihds etmek, 126; tasarruf
atma yapdrmak, 585
etmek, 939; vermek, 126
avdar karyesi, Tarhala kazsna tbi, 1522
Cile nhiyesi, Trablus sancana tbi, 1040
avu(lar), 728, 829, 1060, 1122; ba, 125, 135,
CMR CELLD, nm- dger Ysuf, Burusal
609, 652, 744, 788, 792, 799, 819, 851, 865, 882,
mcrim, 1576
885, 951, 976, 1143, 1404, 1489, 1496, 1601,
cizye, 106, 845, 858, 883, 1037, 1445, 1606 1638, 1641; luk, 468; luk gedi, 1484;
Corile (?) karyesi, lbasan sancana tbi, 1346 luk verilmek, 644
CMERD, Hasek Sultn'n mhere ktibi, hkm AVU-OLI, Ankaral, 820, 1245
gtren, 1102 ayr(lar), 885, 1010, 1083, 1105, 1439, 1549;
CUMA, Harfeyn Kethuds, 59 bidirmek, 1549
CUMA b. REMML, Bahreyn'de mtemekkin tcir, AYLAK, Aliyye'de aylaklar cemati
1123 reslerinden, 1448
cuma namz, 409, 918, 1402 aylaklar cemati, Aliyye'de, 1448
Cuma-bzr, Trhala'ya tbi Yeniehr-i Fener'de, ekirge feti, 929
445, 446; kds, 488 ek, 1150
Cllb nehri, 1317 ELEB KETHUD, hkm gtren, 853
CND, mfetti Mahmd Emn'in eleb-alan karyesi, zladi'ye tbi, 1530
hdmetkrlarndan, 149
 NDE KS 764

eltk emnleri, 725 irpert, 1205

eltk enhr, 725 ( )
it karyesi, Edremid kazsna tbi, 20
eltkci, 725, 1433, 1434 ongar, Amsiyye'ye tbi bir mahal, 824
emikezek, 771 op hss, Ladik cnibinde, 452
eng egne, 1280 orl, orlu (kasabas, kazs), 519, 559, 1104,
enger, stanbul'da Boazii'nde bir semt (ky), 1109, 1447, 1603; kds, 101, 425, 519, 555,
bugnk engelky, 571 586, 590, 598, 608, 682, 1110, 1447, 1648, 1655;
eng criyeler, 1598 mtevellsi, 101, 1447; mderrisleri, 1109
epni karyesi, Siirt nhiyesine tbi, 833 orum (sanca), 197, 969, 1491; beyi, 219, 230,
erak (er) ya, 1270 231, 261, 262, 452, 485, 493, 969, 1154, 1662;
erkise (tifesi), 961, 1453, 1542; aas, 1155; hslar, 1662; kds, 197, 1154;
beyleri, 1266; i devlet-maks, 1453; levendleri, 1422
keferesi, 1544; semtleri, 3, 35, 43; sultnlar LMEK, Ladik kazsndan ehl-i fesd resi, 419
evkf (Msr'da), 553; vilyeti (ayrca bk. lmekiler mahallesi, Burusa'da, 865
erkes vilyeti), 32 ubuk, Bozok nhiyesine tbi, 1419; eri-bas,
eri-ba(lar), 76, 425, 656, 790, 791, 957, 958, 1333, 1450; kds, 36
1526, 1627 ka, 816, 831; almak, 1212; ferce, 299, 1216
eri-balk, 841 umran karyesi, Kprl kazsna tbi, 1489
ERKES BEG, Bozok Beyi, 767, 825, 826, 1258, ura karyesi, Moha'a tbi, 1338
1419, 1575
erkes begi, 527
erkes vilyeti, 527, 1542, 1544; cnibleri, 305
erkesler, 961, 985, 1542 Daday (kazs), 1318; kds, 712, 870, 1318, 1357
erke kds, 612 DADUNYA, Fransa elisi, 294
ernik nhiyesi, Bosna sancana tbi, 844 Da Arablar nhiyesi, 59
ernik-i Dolna mezraas, Bosna sancanda, 844 Da-dibi, Koca-ili'de bir mahal, 1255
ernik-i Gorna mezraas, Bosna sancanda, 844 dakk u dbelek, 239
ernovi (kzas), 1070, 1642; kds, 308, 406, Dal karyesi, Budun vilyetinin Moha sancana
488 tbi, 1338, 1343
erv ya, 1270 Daluca karyesi, Moha'a tbi, 1338
ese gnllleri, 49 Dalyan, 1305; kfiri, 346
eme kds, 444, 508 dalyanlar, 700
eteler, 3, 665 Dam-ba, Baba-eskisi kazsna tbi, 1181
an-gedi begi, 771 Dnimendl karyesi (znik kazsna tbi) reys,
INAR BETREK (?) BEG, 771 375

IRPAN-OLI, Balkesirli yrk, ehl-i fesd DANYAL, Prizrin sancanda timar sahibi siph,
reslerinden, 107, 433 ser-asker, 559

ift, 185, 988 Darada (?) karyesi, Aaa-Debri (Debre) nhiyesine

tbi, 818, 1038, 1058
iftlik(ler), 85, 86, 428, 673, 416, 802, 988, 1116,
1211, 1439, 1568, 1570; resmi, 428 darb-hne, 616, 851

iftlikiler, 988 darbzen(ler), 32, 512, 1099, 1132, 1133, 1147, 1210;
kunda, 846
ine (kazs), 1030; kds, 1029, 1030
darn, 131
NE, Benderli zimm, 925
Drende kds, 84
ingne tifesi (ingneler), 116, 803
Darnice (Darnize) karyesi, Bender kalas kurbnde,
irmen (sanca), 1212, 1441; beyi, 461, 687,
697
839, 891, 1047, 1048, 1049, 1054, 1070, 1111,
1212, 1465, 1616, 1623, 1639; kdlar, 559; daru kullesi, 1276
msellemleri, 1111; voyvodas, 1070 Daruca karyesi, Moha'a tbi, 1338
 NDE KS 765

dr'l-harb, 988; e tereke (zahre) karmak, 128; defterdr (nzr- emvl), 17, 23, 190, 592, 615, 628,
kfirleri, 1504 678, 857, 902, 932, 1146, 1352, 1646, 1649;
dr'l-kapan (Hms'da), 290 efendi, 370, 618, 793, 992, 1069, 1088, 1606
Dasn (?) tifesi, 1605 defterdr- mliyye, 678
DASN KSIM, Musul'da zemetden mazl siph, defterl avular, 978
1563 deirmen, 946, 1441, 1519; mahsl, 946
davar, 16, 37, 59, 85, 86, 92, 103, 124, 128, 148, 151, DERMENC MEHMED, Mostarl, 827
197, 281, 308, 412, 600, 601, 602, 622, 664, 721, deirmenci(ler), 946, 1441
729, 818, 841, 894, 897, 925, 953, 984, 997, dekkn, bk. dkkn
1038, 1086, 1138, 1152, 1164, 1284, 1294, 1313,
DEL BAYRM, ehl-i fesd, 1601, 1618
1319, 1321, 1333, 1475, 1555, 1613, 1639;
cem eylemek, 32; serika, gasb, gret etmek, DEL DMYAN, ehl-i fesd zimm, 948
yamlamak, 46, 308, 697, 845, 929, 995, 1037, DEL MAHMD, Bilecik madenini ref ettirmek
1038, 1058, 1395 isteyen, 171, 258
Daveni beyi, 771 Delik-pnar yayla, Aka-kzanlk kazsnda, 688
DVD, Alaehir nhiyesinde timar sahibi siph, DELLL ULU, orlulu, 1447
906, 1237 Delvine (livs, sanca), 846; beyi, 462, 709, 711,
DVD, Aydn'da timar shibi, hkm gtren, 732, 735, 845, 846, 852, 873, 1134, 1588, 1643;
1562 kds, 559, 852, 1134, 1643; yallar, 846
DVD, Bayburd mtemekkinlerinden, 1091 DEMBELE MANSR BEG, Kutur Beyi, 771
DVD, Hssa sarrclardan, hkm gtren, 1137 Demir karyesi, Canik snrnda, 487
DVD, Rodoscuklu maktl Byezd'in olu, 1160 Demirci (kazs), 1554; kds, 1554
DVD BEG, Hammzlu Kethuds, 59 demr brakmak (gemicilik), 1268
DVD PAA, 1187 demr tava, 1150

DAYEZ (), Keanl zimm kazganc, 588 demr top hdmeti, 151

DYM MEHMED, skenderiyye kalas'nda Deniz-deirmeni, Gzel-hisr kazsna tabi bir

neccrlk gedine mutasarrf, 1398 mevz, 128

Dayovasl karyesi, Karu kazsna tbi, 1643 Depe-yol karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041
debb-hne, 1391 Der-sadet, 495
Debblar mahallesi, nefs-i Selnik'de, 498 der-zencr etmek, 116, 299, 560, 877, 1633
Debri (Debre) kds, 818, 1038, 1057, 1058, 1059, Derbz lkesi, 1168
1332 derbend(ler), 236, 238, 329, 334, 335, 336, 337, 338,
DEDE, Dergh- Muall siph-olanlarndan, 1418, 339, 340, 391, 392, 451, 877, 969, 1098, 1206,
1495 1531, 1588, 1643; azlar, 551; karyeler
keferesi, 877; karyesi, 1367; kyleri, 823
DEDE PETR, Mezerak kazsnda skin zimm
aklerden, 845 derbendci(ler), 867, 1531
def dbelek, 245 DERDEL, Kefe Ermenlerinden, 886

defne, 1301 Derecik karyesi, Samakov kazsna tbi, 1367

defter-hne, 1570 Dergh- Muall, 41, 100, 106, 122, 128, 131, 157,
180, 185, 189, 205, 221, 224, 242, 248, 263, 264,
defter; eylemek, etmek, 254, 257; avular,
266, 268, 279, 281, 289, 298, 306, 307, 315, 323,
1230, 1529; emni, 889, 1531; i atk, 375,
325, 326, 327, 342, 343, 344, 345, 360, 364, 424,
510, 1363, 1570, 1585; i cedd, 375, 510, 530,
432, 433, 439, 445, 446, 447, 459, 462, 481, 483,
696, 703, 957, 958, 992, 1312, 1363, 1415, 1570,
487, 492, 493, 494, 496, 498, 506, 508, 511, 515,
1614, 1615; i cedd-i hkn, 375, 1235, 1275;
516, 535, 538, 545, 554, 557, 565, 572, 597, 598,
i hkn, 688, 1139, 1251, 1431; i hkn
599, 605, 614, 622, 643, 657, 673, 676, 681, 682,
ktibleri, 1251; i hmyn, 220, 1024, 1224;
689, 697, 698, 700, 713, 722, 725, 803, 806, 822,
i mufassal, 494; ktibi (ktibleri), 1001,
823, 847, 854, 860, 867, 886, 911, 912, 928, 949,
1029, 1261; kethuds, 1646; mhrlemek,
969, 984, 985, 987, 993, 1015, 1026, 1060, 1096,
388, 400, 523, 525, 531, 558; sreti, 316
1101, 1104, 1105, 1121, 1149, 1150, 1172, 1173,
 NDE KS 766

1187, 1210, 1211, 1217, 1231, 1241, 1242, 1245, deryya tereke vermek (karmak), 20, 128, 162, 248,
1252, 1291, 1296, 1306, 1318, 1321, 1322, 1325, 349, 482, 517, 526, 750, 1031
1334, 1347, 1359, 1360, 1361, 1365, 1366, 1367, DERZ HACI, Tireli ehl-i fesd, ases-ba, 1371
1402, 1414, 1416, 1419, 1420, 1449, 1452, 1454, DERZ PAAYT, Hendekli, 298
1457, 1463, 1465, 1514, 1528, 1531, 1532, 1533,
dee(-i mme) buday, 542, 1572
1545, 1554, 1560, 1564, 1584, 1586, 1589, 1594,
1606; avular, 16, 71, 74, 96, 197; Dee-i erfe Evkf, 983
kapuclar, 197; ulfecileri aalar, 333; Det (?) boy, 59
yaya-balar, 170 devddr, 1020
Dergh- Sadet, 145, 364; destgh, 542, 886, deve, 110, 128, 189, 317, 540, 808, 809
1265, 1502, 1663; meb, 200 DEVE HOCA, gnll resleri kapudan, 18, 439
Deri-bol karyesi, 931 deve yki, 290
Derne beyi, 771 Deve-boyn, Mentee sancanda bir mahal, 901
DERV, Beg-bzr kazsndan levend, 1291 deveci(ler), 70, 299; kul, 70
DERV, Bolu'da siph, 1569 Deveciler karyesi, Migalkara kasabasna tbi, 207
DERV, Burusa'da krk hrsuz, 492, 515 DEVLET GRY HN, Krm Hn, 536, 951, 953,
DERV, avu-oullarndan, hkm gtren, 533, 985, 1265, 1390, 1453, 1542
1506 devlet-i ebed-peyvend, 770, 771, 1048, 1077, 1224
DERV, kmaz-olu, hrsuz, 114 devlet-i hmyn, 22, 579, 732, 735, 770, 771, 873,
DERV, Edirne'de Etmekci ky'nde skin dolabc 874, 875, 899, 959, 999, 1047, 1049, 1054, 1146,
kirdlerinden, 979 1429, 1453, 1454, 1631, 1633
DERV, ehl-i fesd, 497 DEVLETYR, siph, 1419
DERV, Ferecikli, 1442 Devrek kdlar, 1461
DERV, hkm gtren, 99 Devrekn nhiyesi, Kastamoni sancana tbi, 814
DERV, Mrid Cafer'in kulu, 497 Deyr-i Divn begi, 771
DERV, Ramazn-olu, stanbul kds Deyr-i Ruha begi, 771
muhzrlarndan, 1592 Deyr Rahbe sanca, 1584
DERV, Segedin Sanca Beyi, 7, 9, 10, 118, 146, Dicle nehri, 849, 1355
639, 648, 663, 696, 703, 704, 946, 1157, 1415 Dikme dalar, 285
DERV, Seyd avu-olu, 246 dil (ayrca bk. esr); almak, 139, 250, 305, 878,
dervler, 1644 1265, 1268, 1390, 1504; getirmek, 139;
DERV AL, Edirne kdsnn adam, hkm olmak, 961; gndermek, 878
gtren, 1193 Dil-iskelesi, 71, 222
DERV AL, znikli, 1602 DLVER BEG, Badvanlu, 771
DERV ELEB, Burusal, 1447 Dilde-Hersek (?) karyesi, Yalova-stanbul yolu
DERV ELEB, Dvn Ktibi, 1334 zerinde, 1418
DERV KETHUD, Msr beylerbeyisinin adam, Dimetoka, 877, 1532; kds, 871, 877, 1532;
hkm gtren, 541, 542, 547, 549, 552, 563, kds nibi, 877
567, 589, 939, 952, 968, 977, 983, 989, 990, 998, DMTRA, Rus kumandan, 81, 83, 102, 266, 278,
1002, 1004, 1014, 1060, 1062, 1063, 1069, 1071, 305, 949, 961, 1047, 1048, 1049, 1265, 1266,
1088 1390, 1453
DERV KETHUD, Midill skinlerinden, 760 DMTRA VELED- KOSTADN, zvornik
DERV MEHMED, Yenieri yaya-balarndan, 81 sancanda kuyumcu, 577
Derv kyi, Kzl-aa Yenicesi'ne tbi, 1196 DMTR, Bodanl ehl-i fesd zimm, 465
dery muhfazas, 18, 131, 444, 752, 761 DMTR, Eflkl zimm, 1533
dery seferi, 709, 711, 732, 733, 734, 735, 750, 888, DMTR, harm zimm, 1309
940, 956, 1175 DMTR MANOKONLU, Silivri'de Metrepolid
dery yallar, bk. yallar mahallesi'nde skin neccr, 284
 NDE KS 767

DMO STEMAT, Alasonyal krek mahkmu, 630
dirlik, 59, 60, 817, 1006, 1047, 1071, 1354, 1390,
1393, 1419, 1454, 1512; tasarruf edenler, 57;
tevch etmek, 1207
dirliksz raiyyet, 60
dirliksz siphler, 1054
Dvn(- l, - Hmyn) 60, 102, 145, 1007, 1008,
1122, 1123, 1403, 1456; hdmeti, 1425;
kds, 436, 52, 1451, 1453; ktibi, 70, 833,
1334;
dvn ktibi, 829, 1569
DVNE AHMED, Trhala sancanda Yeniehr-i
Fenar'a tbi Cuma-bzrl harm siph, 445,
446, 715, 838
DVNE AYDIN, Erzurum gnlllerinden, 1214
DVNE BL, Barnlu kazs skinlerinden, 199
DVNE BAYRM, Mentee sancanda ve
eme'de ak levendlerden, 444, 901
DVNE BEKR, Hendekli, 298
DVNE DVD, Seen sancanda mtemekkin,
1313, 1515
1584; ksesi, 573; kullar, 1352; sancak-
beyleri, 754
diyet, 714, 1511
dizdr(lar), 44, 194, 219, 476, 504, 587, 618, 828,
835, 895, 926, 1079, 1120, 1134, 1139, 1149,
1217, 1230, 1276, 1290, 1307, 1342, 1421
dizdrlk, 890, 1217; dan ref olunmak, 835
Dobrca (vilyeti), 1164, 556
Dodur karyesi, Tarhala kazsna tbi, 1087
doan(lar), 435, 590, 991, 996, 1055, 1472
DOAN, Petrin (?) Kalas Dizdr, 1443
DOANCI HASAN, hkm gtren, 1612
DOANCI HASAN, Maarra'da skin Setli-
oullar'ndan, 31
Doanc karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041
doanc-oullar, 1137
doanclar, 1137
dolb, 871; hafr olunmak, 1496
dolbc kirdleri, 979
dolama, 299

DVNE HALL, Geredeli, 1420 Domani kdl, 447

DVNE HASAN, 211 Domani kds, 447, 994

DVNE HASAN, atalca'ya tbi Serciler DOMNE GOKARTM, Venedik gemi reslerinden,
karyesinden harm siph, 445, 446 439
DVNE HSEYN, Midilli adas ehl-i fesdndan, donanma, 206, 305, 878, 961, 1512, 1542, 1579,
557, 760 1641; seferi, 1618

DVNE KAYIKI (?), Ohrili harm, 1346 Donanma-i Hmyn, 113, 139, 215, 250, 305, 346,
376, 381, 579, 625, 633, 732, 733, 734, 735, 736,
DVNE MEHMED, 1466
750, 752, 783, 873, 874, 875, 892, 899, 924, 952,
DVNE MEHMED, Alaehirli levend, 1620 955, 959, 1047, 1048, 1202, 1268, 1504, 1517,
DVNE MEM, srk, krek mahkmu, 854 1527, 1544, 1601, 1661; gemileri, 949;
DVNE MUSTAFA, ehl-i fesddan, 672 mhimmi, 633; seferi, 1611
DVNE NASH, Demirci'de erbb- timardan Donaz, Ktahya'ya bal, 931
siph, 1554 Donboy dizdr, 372
DVNE NASH, gnll reslerden, 1618 donlu yarar yiitler, 1130
DVNE PR, Yeni-Deli Boyu'nun beyi, 59 Donuz-pnar karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041
DVNE-OLAN-OLI, 1491
Do ? ( ) kalas, Erdel vilyetinde, 1068
DVNE YNUS, Alaehirli levend, 1620
Dra, 204, 206, 1216; iskelesi, 831, 1346;
Diyrbekr (vilyeti), 58, 265, 616, 770, 771, 773,
kds, 204, 205, 206, 932; kalas dizdr,
779, 1133, 1206, 1317, 1369, 1503, 1632;
1079; liman, 204, 205
beylerbeyisi, 1, 2, 21, 22, 32, 34, 62, 169, 225,
226, 228, 234, 236, 237, 238, 264, 276, 329, 334, dragoman (ayrca bk. tercemn), 1486, 1488, 1507,
335, 336, 395, 440, 500, 501, 528, 573, 754, 576, 1520, 1524
748, 754, 766, 769, 770, 773, 775, 776, 829, 833, Drama kds, 559, 799, 1363
859, 910, 920, 1042, 1132, 1138, 1142, 1144, Drama Matbh- mire sebzecileri, 914
1204, 1277, 1308, 1322, 1352, 1485, 1491, 1563; Dranik karyesi, Kprl kazsna tbi, 1489
beyleri, 58; avular, 1204, 1205, 1206;
Drava nehri, 699, 1513
defterdr (ml defterdr, nzr- emvl), 174,
Drene karyesi, Kprl kazsnda, 927
176, 198, 276, 766, 1043, 1277, 1482, 1485,
 NDE KS 768

Dubnie kds, 1363 dlbend, 299, 1213, 1403

Dubrovnik, 1479; beyleri, 827, 1120, 1166, 1392; dmen almak, 128
elileri, 1120, 1392; gemileri, 361, 486; dmenci, 222
kalas, 827; keferesi, 149, 1479; tccr, Dmeyr, Aclun livsna tbi, 59
1306
Dnbal ulus, 1221
Dubrovnikl (Dubravnikl), 349, 361, 432, 486, 941,
DNDAR, 306
959, 1479; bzergnlar, 149
DRR, Sleymnlu Kethuds, 59
Dudan begi, 771
dmen (ayrca bk. ad), 29, 248, 604, 605, 1130,
DUKA, Tercemn, Bodan voyvodasnn adam,
1268, 1293, 1306, 1393, 1435, 1451, 1497, 1639,
hkm gtren, 1457
1663; askeri, 579; e muvenet etmek, 995;
Dukagin (sanca, nhiyesi), 1475, 1613; sleri, taraflar, 1528; yara, 8, 22, 60, 102, 132,
289; beyi, 289, 798, 813, 928, 1217, 1475, 140, 226, 238, 247, 393, 394, 395, 576, 618, 724,
1508, 1509, 1550, 1599, 1613, 1661; hisr 732, 733, 734, 735, 736, 769, 770, 771, 781, 829,
(kalas), 289 873, 875, 1047, 1048, 1054, 1058, 1131
Dukagin karyesi, Edirne'de, 1236
Dukagin-ol, 513
Dulkdir, Dulkdirl, Dulkdiriyye (vilyeti), 32,
398, 628, 1195; askeri, 32, 34, 144; Ebn karyesi, Ariboz'a (?) tbi, 1361
beylerbeyisi, 225, 226, 332, 463, 524, 576, 655,
ebn-i sebl, 189, 199, 286, 320, 867, 1174, 1340
829, 921, 1100, 1249, 1387, 1649; defter
kethuds, 1649, 1650; siphleri, 524, 705, Ebri (?) nehri, 815
921, 1440; tahrri, 921 EB-BEKR, Kara-hisr sancanda Ceviz-aa
karyesinden yaya-ba, 122
Dunbo ()
kalas, Moha'da, 604
EB-BEKR NL, cemat-i Kabere eyhi, 59
DURAK, atalca'ya tbi Ulasl karyesinden harm
siph, 445, 446 EB-DOAN, Haleb'de l-i Fazl tifesinin resi,
1608
DURAK, Hammzlu Kethuds, 59
Eb-Garbe sanca beyi, 1218
DURAK, Kapudan Kethuds, 13
EB-R (EB-RE), Ane Beyi, 59, 622, 748, 749,
DURAK, mr-i ahur, 1621
1608
DURAK, Osmanckl kutt- tark, shte, 969
EB-R MUHAMMED b. MDL, Sancak-beyi,
DURAL, Seksar Sanca Beyi, 1338
59
DURDI BEG, Dergh- Muall avularndan Hasan
EB-SAD, Kabur Beyi, 21, 391, 757, 758, 1168,
avu'un babas, 14
1406
Durkastan kalas, Basra vilyetine tbi, 1435
EB-SAD, Lahan Beyi, 771
DURMI, Budun'da Defter Kethuds, 657
EB-ZEYD, Ben-Ali eyhi, 59
DURMI, Tmvar Defterdr, 146
EB'L-GARB TUBEYL, Msr'da mltezim, 436
DURMI b. YENCE, Gzel-hisrl krek mahkmu,
ebvb mahslat, 371
630
Ece liman, 269
DURMI RES, 1611
Ece-adas, Gelibolu nhiyesine tbi, 269
Durna hisr, Sadr- Sveyb sancana tbi, 1218
Ece-ovas, 274; emni, 1654; hslar, 1654;
Durpete kds, 559
tuzlas, 311
Dursun karyesi, zladi'ye tbi, 1521
ECVED b. NUSSR, Kzet'l-eymen eyhi, 59
duta, 1493, 1499
EDEL (?) TOYCA, zemet tasarruf eden, 143
Dutlite karyesi, lbasan sancana tbi, 1346
edevt- ceng, 770, 771; cidl, 625, 732, 734,
dutsak, bk. dil, esr 735, 769, 829, 1048
dmli kendir, 1101 EDHEM AVU, Dergh- Muall avularndan,
dkkn(lar) (dekkn), 72, 73, 82, 290, 610, 1151, 199, 693
1190, 1235, 1270, 1495, 1540, 1662; bin Edirne, 17, 245, 686, 877, 1150, 1212, 1279, 1441,
etmek, 82; ins, 69; ykm, 69 1465, 1592; bostanc-bas, 688, 739;
 NDE KS
imreti, 871; kds, 114, 117, 239, 245, 255,
478, 559, 609, 627, 686, 690, 739, 755, 847, 871,
887, 979, 1102, 1150, 1193, 1236, 1272, 1279,
1441, 1461, 1496, 1583, 1592; kassblar, 255,
478; muhfazas, 245; sbas, 1583;
zindn, 1196
Edremid, 782; 451; kds, 20, 107, 433, 482, 496,
1087; kazs
Edrenmi, Delvine sancanda bir mahal, 1588
efl-i kabha (ena), 239, 245, 358
Eflk (vilyeti), 296, 373, 383, 402, 405, 407, 466,
474, 475, 490, 495, 507, 568, 603, 720, 803, 858,
861, 862, 1034, 1239, 1244, 1283, 1284, 1330,
1401, 1405, 1449, 1560, 1595; askeri, 180;
ayn, 649, 966; beyleri, 966; bolarlar, 649,
803, 861, 862, 1244, 1247, 1248, 1449, 1560;
ingneleri, 803; ihtilli, 721; mfsidleri,
721; pre-beyleri, 373, 680; reys, 308,
475, 507, 568, 649, 721, 802; rey v
berys, 507, 649; snr, 802, 1329, 1330;
taraflar, 1528; tifesi, 1075, 1329, 1452, 1507;
voyvodas, 112, 179, 180, 296, 308, 309, 401,
405, 407, 408, 466, 470, 474, 475, 476, 489, 490,
495, 507, 534, 535, 603, 649, 680, 685, 720, 721,
802, 803, 810, 816, 858, 861, 897, 935, 966,
1047, 1081, 1086, 1229, 1234, 1238, 1242, 1247,
1248, 1283, 1284, 1309, 1329, 1330, 1333, 1394,
1405, 1452, 1524, 1525, 1533, 1560, 1595, 1599
803, 1333, 1524; voyvodal, 401
EFLK, Eflkl zimm, 1560
eflk-oullar, 1403
eflkler, 1540
Eftere, Karu kazsna tbi bir ky, 1643
Eil begi, 336
Ein hkimi, 770
Eirdir hisr (kalas), 177, 1233
Eirdir kds, 930, 1250
Eirdir nevhsi, 1256
Eri kalas, 90, 103, 384, 1145, 1149, 1210;
keferesi, 148
Eri Nash-oullar, 1522
Eril eli, 91, 104
Ehl-i Snnet Cemati (Mezhebi), 418, 473, 1644;
trk, 73
ehl-i bagy ind, 335
ehl-i bert, 150
ehl-i bidat, 418, 473
ehl-i fesd, 1, 36, 57, 59, 61, 65, 73, 75, 93, 103, 104,
105, 107, 115, 120, 124, 127, 128, 148, 157, 167,
181, 192, 193, 196, 206, 223, 224, 230, 231, 232,
769
235, 239, 240, 241, 245, 253, 254, 256, 261, 274,
275, 277, 283, 286, 287, 289, 295, 296, 297, 300,
315, 320, 321, 322, 324, 329, 334, 336, 348, 355,
363, 373, 383, 401, 402, 407, 411, 414, 419, 423,
424, 451, 452, 453, 454, 455, 466, 474, 475, 483,
485, 487, 489, 490, 493, 495, 496, 507, 509, 511,
535, 569, 577, 593, 622, 649, 665, 721, 722, 738,
760, 782, 800, 807, 815, 818, 823, 845, 852, 861,
880, 896, 898, 900, 904, 927, 928, 930, 931, 933,
944, 950, 953, 960, 962, 979, 1013, 1015, 1029,
1030, 1037, 1044, 1045, 1057, 1059, 1074, 1087,
1098, 1104, 1145, 1196, 1212, 1231, 1233, 1251,
1252, 1254, 1258, 1264, 1284, 1300, 1310, 1311,
1325, 1332, 1338, 1340, 1346, 1357, 1361, 1371,
1397, 1399, 1420, 1427, 1452, 1465, 1475, 1522,
1525, 1540, 1546, 1561, 1569, 1586, 1601, 1603,
1605, 1620, 1623, 1639, 1643, 1644; cem
eylemek, 3; kfir, kefere, 506, 948, 1550;
siphler, 1420; tefti, 65, 414; enat,
22, 31, 61, 93, 107, 118, 137, 196, 277, 315, 660,
672, 800, 876, 930, 969, 987, 1016, 1074, 1196,
1340, 1357, 1533, 1578, 1594, 1657; zimmler,
608
ehl-i fsk u fcr, 245
ehl-i href (hrfet), bk. href (hrfet) ehli
ehl-i hibre, 195, 1177
ehl-i slm, 1, 3, 8, 35, 38, 43, 60, 61, 104, 106, 218,
385, 591, 625, 684, 744, 959, 961, 1086, 1099,
1145, 1478, 1500, 1557, 1664; a tereke bey
etmek, 13; tccr, 959
ehl-i isyn, 337
ehl-i rf, 482, 1598
ehl-i enat, 104, 105, 507, 725, 1443, 1533
ehl-i telbs, 1625, 1640
ehl-i tezvr, 1640
EJDER HN, 1048
ekin, 151
Ekizce-pnar mezraas, Ankara nhiyesine tbi,
1439
Ekrd (ayrca bk. Krd), 618; airi, 59; sanca
beyi, 772; tifesi, 120, 1322; mers, 264
eli, bk. ili
Elekler karyesi, Grdk kazsna tbi, 1087
ELF BNT MEHMED, Migalkara kasabasna tbi
Deveciler karyesinden, 207
Elkas emri, 312
ELVN b. DNDAR, Mihall krek mahkmu,
630
ELVAN, Aka-kzanlkl, 891
emn, 341, 344; vermek, 1251
 NDE KS
emnet konlmak, 722
EMET, Seydehirli, 1555
EMN, ktib, 398
EMN TCEDDN, harm, 1605
EMN YSUF, Konya kalas'nda siyseti fermn
olunan mahkm, 14
emn(ler) (ayrca bk. men), 121, 355, 803, 835,
857, 932, 1015, 1236, 1322, 1363, 1383, 1479
emn'l-men, 1127, 1632, 1633
EMR HACI, Aliyye'de shtevt tifesinden, 1253
EMR HASAN b. ABN, stanbul kds
muhzrlarndan, hkm gtren, 1592 erbb- enat tugyn, 52, 53
EMR MUHAMMED BEG, nhiye-i eref b.
Man'da zemete mutasarrf, 59
EMR RES, hssa reslerden, 1335
EMR SULTN, cemat-i Hlid Boyu'nun beyi, 59
Emr Sultn mahallesi, Burusa'da, 1619
Emr-hisr karyesi, Kara-hisr'a tbi, 1593
emr-i ahur, 401, 402, 489, 649, 1617
emr-i hcc, 968, 1553
emr-i Mekke, 905
EMRH, Ankara Kds, 257, 196, 256
EMRZ, gemi dmencisi, 222
EMRZ, Krehri Sanca Beyi Mahmd Bey'in
adam, hkm gtren, 705
Emin karyesi, Delvine sancanda, 1588
EMRZE, ikyetci, 185
emn emn, 156, 189, 1537
emr-i l, emr-i l-n, 969, 1496
emr-i hmyn, 44, 72, 246, 281, 355, 366, 408, 437,
473, 674, 705, 741, 745, 860, 952, 967, 977,
1405, 1460, 1548
emr-i pdih, 122
emr-i erf, 8, 14, 46, 55, 68, 82, 100, 131, 157, 192,
197, 256, 384, 407, 414, 422, 426, 441, 460, 462,
470, 478, 482, 487, 492, 495, 496, 510, 515, 517,
525, 526, 545, 552, 590, 601, 610, 612, 615, 642,
645, 648, 656, 661, 664, 667, 676, 679, 680, 700,
722, 750, 754, 756, 759, 760, 761, 763, 764, 782,
806, 829, 840, 842, 843, 864, 894, 895, 900, 903,
904, 908, 927, 929, 935, 953, 957, 958, 959, 971,
984, 985, 1003, 1012, 1015, 1018, 1019, 1029,
1033, 1056, 1064, 1073, 1075, 1083, 1094, 1110,
1111, 1114, 1118, 1122, 1123, 1126, 1146, 1151,
1161, 1164, 1169, 1171, 1186, 1193, 1197, 1207,
1221, 1249, 1259, 1275, 1288, 1291, 1295, 1296,
1298, 1303, 1304, 1306, 1313, 1316, 1317, 1318,
1322, 1323, 1325, 1336, 1355, 1357, 1376, 1390,
1396, 1401, 1405, 1407, 1411, 1419, 1424, 1443,
770
1444, 1448, 1449, 1456, 1462, 1464, 1479, 1481,
1496, 1507, 1512, 1515, 1517, 1518, 1529, 1531,
1532, 1534, 1548, 1552, 1553, 1560, 1561, 1566,
1569, 1574, 1575, 1577, 1588, 1591, 1597, 1606,
1609, 1627, 1633, 1643, 1644, 1655; e
muhlefet, 122
EMRZDN, dilcevzl zimm, 1095
EMRULLH, Kastamoni kdl nibi, 1640
emvl-i hssa nezreti, 989
erbb- href, bk. href (hrfet)
erbb- hukk, 1196, 1292, 1594
erbb- timar (bk. timar erbb)
Erbil (sanca), 605, 741, 743, 1605; beyi, 234,
238, 340, 573, 574
Erci (sanca, nhiyesi), 1096, 1411, 1559; beyi,
1042, 1095, 1113, 1138, 1144, 1411; kds,
1113; muhafazas, 1042
erdeb, 542
Erdel (vilyeti), 106, 112, 147, 173, 178, 179, 180,
240, 373, 383, 407, 408, 489, 490, 495, 506, 507,
534, 601, 649, 677, 861, 966, 1034, 1055, 1081,
1084, 1329, 1351, 1375, 1451, 1457, 1486, 1487,
1502, 1524, 1525, ; beyleri, 495; elisi, 602,
677, 1487; Kral (ayrca bk. Kral-olu, stefan
Kral), 178, 179, 180, 181, 240, 241, 383, 506,
507, 600, 603, 676, 677, 685, 861, 894, 1077,
1085, 1229, 1262, 1283, 1486, 1487, 1488, 1525;
Kral olu, 1528; Kraliesi, 106, 146, 147,
173, 350; kffr, 1329; reys, 146;
seferi, 867; ve Macar Kral (Erdel-i Macar
Kral), 408, 601, 680, 1451; zabt, 1153
Erdel-i Macar vilyetleri, 408
ERDODI, irmen Beyi Hzr Bey'in adam, hkm
gtren, 1111
ERDODI, Selnik kazsnda siph, 559
Erdud iskelesi, Tuna nehri sahilinde, 111
Ereli, 993, 1447; kds, 155
Ereli karyesi, Yalak-bd kazsna tbi, 1264
EREKL MS, Aliyye'de Yrk-i Karamanlu
cematlerinden, 1448
Ergiri-kasr (kazs), Avlonya sancana tbi, 1588,
1599
Erim kazs, Canik sancana tbi, 1319; kds,
1154, 1625
ERLMAK ? ( ), Pe Kral'nn beylerinden, 1513
ERMEN DERV, yolkesici, 877
Ermen(ler), 218, 886, 893, 1082; tciri, 388
 NDE KS
Erzincan (kazs), 1230, 1138; dizdr, 1230;
kds, 1230, 1342; kalas dizdr, 1292
Erzurum (vilyeti, livs), 225, 226, 523, 528, 531,
573, 654, 664, 731, 771, 962, 978, 980, 1221,
1222, 1230, 1342, 1492, 1526, 1529, 1566;
beylerbeyilii, 174; beylerbeyisi, 32, 33, 34,
35, 174, 175, 226, 228, 229, 232, 271, 332, 477,
480, 502, 512, 523, 528, 531, 540, 572, 576, 642,
653, 654, 659, 664, 668, 670, 729, 730, 731, 745,
763, 769, 793, 829, 902, 919, 962, 978, 981, 982,
1039, 1066, 1073, 1091, 1138, 1140, 1144, 1177,
1214, 1222, 1230, 1292, 1341, 1342, 1350, 1382,
1422, 1425, 1516, 1519, 1526, 1529, 1543, 1566,
1567, 1614; avular, 1529; gnllleri,
1214, 1425; kds, 1091, 1526; kalas,
1422; karyeleri, 1066; kullar, 902, 982,
1214; kullar blk-bas, 1177; kullar
kethuds, 1543; nzr, 540, 1425;
siphleri, 1526; timarlar defterdr, 1519
ESED BEG b. BUDAK BEG, Berd Beyi, 771
ESEDULLH b. SEYYD AL, Silivri ve Kavala'da
mteseyyidlik iddisnda bulunan, 904, 1114,
1288
esr(ler), dil, tutsak, dutsak (ayrca bk. dil), 148, 167,
181, 266, 267, 268, 323, 360, 439, 525, 602, 665,
674, 684, 714, 723, 744, 806, 827, 852, 878, 883,
887, 913, 922, 924, 948, 961, 985, 1037, 1057,
1058, 1120, 1145, 1219, 1220, 1346, 1360, 1410,
1444, 1461, 1498, 1511, 1577, 1601, 1622;
almak, 146, 181, 360, 600, 601, 1561; bahs,
1601; bey etmek, 684, 744, 1360; gemileri,
924; istihdm etmek, 684; satmak, 881;
teft etmek, 887uurlamak, 881
esrciler, 1577
ESR MEM 1522
Eski Cami, Edirne'de, 755, 847
Eski Musul, 1563; areti, 1563
Eski Zara, bk. Zara Eskisi
Eski-hisr kds, 559
Eski-il kdlar, 993
Eskiehir, 74; kdl, 73, 1172; kds, 73, karyesinden celeb, 1365
1172, 1589; kalas, 1172
ESLEMEZ, Bozoklu siph Aack'n olu, 1258
espb- ceng cidl, 576
eedd-i siyset etmek, 516
eirr, 495, 824, 1039, 1251, 1319; i Arab, 1124;
i Arab kablesi, 1131
eky, 383, 407, 464, 699, 716, 880, 894, 1291,
1319, 1359, 1644
eknci tifesi, 50, 897, 1321, 1333
771
Eme dalar, 285
et, 1065, 1297, 1298, 1619; bey etmek, 1110;
mzyakas, 479, 1299, 1308, 1351, 1373, 1401,
1491, 1506, 1638, 1651; narh, 1109
etmee kan halt eylemek, 1169
Etmekci kyi, Edirne'ye tbi, 979
etmekci(ler), 777, 1479
ev, 68, 69, 72, 73, 82, 124, 370, 788, 1102, 1148,
1557, 1556; basmak, 107, 157, 193, 211, 277,
348, 411, 451, 454, 455, 456, 464, 511, 577, 876,
880, 896, 912, 944, 1015, 1070, 1074, 1087,
1181, 1195, 1212, 1263, 1279, 1337, 1357, 1360,
1361, 1371, 1443, 1465, 1535, 1582; bin
etmek, 68, 73, 82, 788, 1102, 1148, 1556 ihrk
etmek, 124, 560, 718, 818, 845, 911, 1038, 1058;
ykmak, 69
evmir-i aliyye, 1187
evn, 101, 1117
EVHAD, Karaman'n Aksary kazs Gelgin
karyesinden, 459
evkf, 306, 375, 481, 483, 484, 486, 552, 553, 562,
876, 880, 1015, 1119, 1231, 1252, 1267, 1275,
1411, 1441, 1586, 1619, 1654; evleri, 1556;
ktibi, 562; mahsl, 562, 970, 1383; ml,
1572; muhsebeleri, 562; mfredt
defterleri, 562; mrtezikas, 1441;
mtevellleri, 562, 1163; nzrlar, 553, 562;
tamri, 553; terekesi, 12, 13, 486, 1654;
emlk, 880, 1015; emlk zbitleri, 1231,
1252; zbitleri, 424; zevyidi, 138, 1155
evkf- seltn, 876, 880
Evld- Hasan, Liv-i Nablus'a tbi, 59
evld- Arab, 939
Evrn karyesi (Nide kazsna tbi) zimmleri 242
Evree srgnleri hslar, 1654
Eyle, Yenb ile Msr arasnda bir mahal, 12
EYMR KAMBER, Grcistan melikinin adam,
1425
EYMR VELED- SML, Sofya'ya tbi Seferl
EYVN, Geyveli, 1376
eyym- r, r, 239, 245, 246
ezn okumak, 799
Ezdin kds, 943
Ezine (nhiyesi), Tire kazsna tbi, 1371; kds,
433, 451, 1483, 1653, 1655
 NDE KS 772

FERHD, Msr beylerbeyisinin adam, hkm

fhieler, 1256
FK, Derv Bey'in adam, hkm gtren, 1362
FK, Eflk Voyvodas Petri Voyvoda'nn adam
(ktibi), hkm gtren, 296, 309, 404, 1329
FK b. SAVVF, nhiye-i eyhi, 59
Fak kazs, Msr'da Red kazsna tbi, 1115
FTIMA, Dimetokal Nash b. Ysuf zevcesi, 1532
FTIMA, Kara Ms-kz, Ruha sancanda yetime
kz, 1317
FTIMA, nm- dger: SMAVLU-KIZI, Burusal,
1170, 1171
FAT HTN, Ilca kazsnda skin, 1263
FTH SULTN MEHMED, 172
FAZLULLH, Saruhan'da ehl-i fesd
elebalarndan, 411
feddn, 552
fellhlar, 541
Feltbe, 91
Fenar celebleri, 1363
Fenar kds, 838, 943, 1624
FERNEK HTN, 1407
FEREC, Husayya kalas mstahfzlarndan Yehd-
asl ve sicilltda mukayyed hrsuz, 105
Ferecik, 1363; kds, 427, 598, 1274, 1442
FERENDU KRAL (FERDNAND I), Avusturya
Kral, 30, 90, 103, 106, 145, 147, 148, 178, 179,
180, 243, 244, 350, 408, 495, 966, 1034, 1068,
1077, 1165, 1169, 1208, 1451, 1457, 1524, 1525,
1623; memleketi cnibleri (taraflar), 179, 180
Ferenduler, 106
feres nzr, 326
FERHD, 740
FERHD, Amsiyye Beyi Sinn Bey'in adam, 759
FERHD, Basra beylerbeyisinin kethuds, hkm
gtren, 260, 301
FERHD, blk ktibi, Semendire sancan tahrr
eden, 1312
FERHD, Doan kayn, krek mahkmu, 854
FERHD, Dragoman (Tercemn), hkm gtren,
173, 854, 1055, 1375, 1451, 1486, 1488, 1524
FERHD, Gynik kds tarafndan gnderilen
muhzr, 637
FERHD, hkm gtren, 518, 676, 680, 685
FERHD, Klis Sanca Beyi, 249, 806, 988, 1075,
1507
FERHD, Lipva Beyi, 1386
FERHD, Maltyye Beyi iken fevt olan, 657
gtren, 1009
FERHD, muhzr, hkm gtren, 636
FERHD, Mu Sanca Beyi, 1505
FERHD, sbk Bergama sbas Muharrem'in
kullarndan, 1307
FERHD, Yemen Beylerbeyisi Mahmd Paa'nn
adam, hkm gtren, 1000, 1006
FERHD, Zacesne Beyi, 551, 911, 1471, 1513
FERHD AGA (AVU), Dergh- Muall
avularndan (mteferrikalarndan), hkm
gtren, 288, 353, 431, 442, 449, 450
FERHD b. ABDULLH, Kara-hisrl krek
mahkmu, 630
FERHD BEG, 289
FERHD BEG, Karaman Beylerbeyisi, 459
FERHD BEG, Ktib, hkm gtren, 957
FERHD AVU, Avlonya sanca siphlerinden,
559
FERHD AVU, Niebol sancanda timar sahibi
siph, 559
FERHD KETHUD, Kstendil sancanda siph,
559
FERHD PAA (Vezr), 82, 108, 119, 140, 1096
FERHD PAA, Bagdd Beylerbeyisi, 741, 743,
1563
FERHD RES, gemi resi, 606
FERDN, Amsiyye'ye tbi ongar'da i-eri, 824
fermn, 72, 106, 684, 1001; l, 1259; l-n,
845, 1268; cell'l-kadr, 959; hmyn, 8,
259, 273, 274, 364, 427, 486, 524, 565, 677, 680,
705, 741, 769, 829, 986, 994, 1138, 1225, 1444,
1552, 1566, 1574; erf, 57, 59, 68, 384, 437,
482, 502, 507, 527, 542, 590, 605, 684, 741, 747,
762, 770, 771, 783, 801, 864, 992, 1024, 1108,
1112, 1224, 1225, 1233, 1333, 1397, 1514, 1565,
1595, 1636, 1642, 1660; vcib'l-izn, 887
FERRUH, Erzurum beylerbeyisinin kethuds,
hkm gtren, 962, 1091
FERRUH, gemi resi, 1228
FERRUH, Hms'da Husayya kalas
mstahfzlarndan, 115
FERRUH, hkm gtren, 381, 928
FERRUH, Muhtesib Kethuds, hkm gtren, 855
FERRUH, Rm-ili avularndan, 488
FERRUH, Segedin Beyi Derv Bey'in adam, hkm
gtren, 118
FERRUH BEG, Tarsus Sanca Beyi, 41, 661
FERRUH AVU, Cezyir avularndan, 842
 NDE KS 773

ferydc(lar), 216, 1072, 1335 FRANE, Ariboz beyinin adam, hkm gtren,
fesd (ayrca bk. ehl-i fesd), 17, 22, 31, 36, 157, 750
192, 249, 289, 296, 348, 363, 423, 438, 444, 451, Frane, Fransa, 139, 518; elisi, 294; pdih,
452, 455, 457, 464, 483, 507, 511, 554, 593, 665, 294, 805, 1121, 1622
716, 783, 815, 838, 840, 944, 960, 987, 1034, Franel, 959
1040, 1044, 1065, 1120, 1122, 1134, 1143, 1149, FRANKOSNO (?), 1120
1218, 1244, 1251, 1254, 1264, 1300, 1306, 1319,
FRANKOSNO (?), Dubrovnikl zimm, 1120
1360, 1361, 1399, 1452, 1511, 1515, 1534, 1560,
1575, 1608; akvet, 1074; enat, 2, Freng, 1442, 1498
31, 76, 90, 93, 107, 127, 137, 157, 166, 196, 211, Freng(ler) (tifesi), 744, 806, 1613; kalalar, 1613
235, 261, 262, 283, 320, 348, 363, 411, 419, 424, Freng altun, 851
438, 439, 452, 465, 466, 473, 483, 493, 607, 608, Freng flori, 851
672, 718, 802, 818, 840, 927, 930, 947, 953, 954, fukar (tifesi), 265, 863, 890, 990, 1088, 1230,
959, 987, 1013, 1037, 1044, 1045, 1087, 1104, 1300, 1556; hakk, 212; ve zuaf, 542; ya
1145, 1195, 1196, 1212, 1219, 1247, 1300, 1325, teadd etmek, 265
1332, 1338, 1340, 1346, 1361, 1362, 1395, 1534,
funda ekdrmek, 571
1540, 1594, 1603, 1608, 1633; er, 1264
fundac, 571
feseka, bk. ehl-i fesd
funduku'd-decc, 436
feth-i hkn, 384, 494
Furat nehri, 849, 1355
Fethiyye Parkan (Palankas), Arad sancana tbi,
1571; gnllleri, 1435; kalas, 263; futa, 1291
nevbetcileri, 645; mstahfzlar, 1571 flfl, 131
fetv, 939; y erf, 746, 859
fevkn ev, 1212
fsk u fesd (ayrca bk. fesd), 560
fsk u fcr, 239, 245, 246, 850, 1190, 1307, 1644 Gabavete hslar, zvornik'de, 1474
Filek (sanca), 662, 663, 1663; beyi, 10, 1663; Gable (?) iskelesi, Novesin kazsna tbi, 1479
kds, 380; tahrri, 639 Galata, 805, 1119; azebleri, 19; emni, 91, 266,
Filibe (kazs), 114, 559; celebleri, 1363; 278, 285, 999, 1114, 1494; kds, 246, 744,
hslar, 932; kds, 559, 667, 688, 841, 1101, 788; tcirleri, 675
1211, 1287, 1465; voyvodas, 1287; gallt, 605, 657, 1333
yaylaklar, 688; ganem (ayrca bk. koyun), 1415
fil-i kabh, 1598 GAN, erbb- timardan mfsid, 1420
fil-i ena, 1291, 1301, 1359, 1532 Garabofa mezraas, Bosna sancanda, 844
Filorina kds, 488, 1624 Gardik kalas, Delvine kazasnda, 1643
firkate, 508, 1361; basmak, 444; donatmak, 345, gret (etmek, eylemek), 111, 146, 181, 444, 716, 818,
1504; levendleri, 444; resleri, 761; 929, 954, 995, 1037, 1040, 1044, 1057, 1058,
F (?) ACEM, Burusal, 1082 1220, 1294, 1325, 1444, 1475, 1508, 1509, 1511,
fitil ot, 15, 16 1601, 1643, 1661; i emvl, 107, 586, 1663;
hasret (eylemek), 106, 507, 665
fitne, 352, 408, 464; v fesd, 31, 52, 167, 318,
335, 451, 459, 485, 487, 507, 985, 1028, 1048, garb-yiitler, 1, 22, 32, 34, 1245
1217, 1244, 1247, 1248, 1251, 1336, 1515, 1525, gasb (ayrca bk. gret), 901, 1037, 1233
1544 gv, 1415; gsfend, 1168
flori, 290, 1200, 1306, 1598, 1633, 1661 GAYB, eski kd nibi, 712
floriciyn, florici(ler) tifesi, 988, 1251 GAYB, Tireli harm shte, 1371
Foa kalas, 1169 GAYB FAKH, Daday kazs eski nibi, 870, 1318
Foa kds, 941, 1403, 1479 gaz, 732, 1265; 951; dan saflu gnll yarar
fodula, 1619 yiitler, 1047, 1054, 1393; etmek
Fola kalas, Yanya livsnda, 462; dizdr, 462 GAZL, nhiye-i Havran eyhi, 59
 NDE KS
GAZL, tife-i Msid eyhi, 59
GAZL-ZDE MUHYDDN, 907, 1010, 1083
GAZANFER, Burusa (Hdvendigr) beyinin adam,
hkm gtren, 1087, 1173
GAZANFER, Sinn Paa'nn adam, hkm gtren,
460
GAZANFER, Vize Beyi, 851
GAZENFER, hssa akrclar ba, 1035
GZ, Krm Hn Mehmed Hn'n olu, 710
GZ KIRAN-OLI, 233, 273, 276
gzler, 960, 1663
GAZLN, nhiye-i Havran'da zemet tasarruf eden,
59
Gazze (sanca), 8, 59, 563; beyi, 8, 12, 13, 929;
kds, 929, 1458; tahrri, 889
geidler, 157
Gedegra (kazs), 1027; kds, 419
Gedeli karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041
Gedene-Ulura karyesi, Aaa-Debri (Debre)
nhiyesine tbi, 818, 1038, 1058
Gedos, Ktahya'ya bal, 931
Gedk nhiyesi, Bozok sancana tbi, 1258
gedk(ler), 115, 194, 592, 618, 731, 828, 837, 856,
890, 908, 982, 1021, 1215, 1223, 1398, 1421,
1435, 1492, 1543, 1548; ihrc etmek, 890;
tezkiresi, 982
Gekbuze kazs, 428, 673; kds, 98
Gelengn ve Vecnegle (?) beyi, 771
Gelgin karyesi, Karaman'n Aksary kazsna tbi,
459
Gelgin-boaz, Karaman'n Aksary kazsnda, 459
Gelibol (kazs, livs), 64, 116, 223, 1175, 1288,
1582; iskelesi, 64; kds, 64, 116, 269, 311,
425, 467, 598, 783, 888, 1012, 1520, 1648, 1654,
1655; kapudan, 1335; maberi, 223, 224;
muhfazas, 64, 224; nibi, 1012; sbas, GKCE, Klhc-olu, 1033
311; voyvodas, 269
GELNCK BRHM, mahkm, 356
gemi(ler), sefne (sefin), 3, 12, 13, 28, 43, 44, 108,
128, 131, 132, 133, 134, 135, 139, 140, 157, 169,
204, 206, 222, 248, 251, 253, 254, 260, 266, 267,
268, 272, 278, 305, 345, 346, 349, 364, 366, 381,
385, 390, 425, 426, 429, 437, 439, 443, 463, 467,
470, 476, 482, 486, 517, 526, 527, 550, 613, 623,
640, 720, 735, 750, 751, 764, 768, 781, 805, 831,
834, 849, 873, 899, 922, 923, 924, 924, 940, 959,
961, 983, 1004, 1007, 1022, 1032, 1048, 1049,
1051, 1060, 1120, 1123, 1129, 1143, 1175, 1185,
1191, 1202, 1216, 1228, 1249, 1265, 1270, 1293,
774
1302, 1306, 1310, 1320, 1335, 1337, 1344, 1355,
1356, 1364, 1442, 1446, 1447, 1478, 1479, 1494,
1516, 1527, 1536, 1574, 1601, 1604, 1607, 1634,
1648, 1652, 1653, 1659, 1660, 1661; aac
(kerestesi), 285, 1018, 1161, 1185, 1255, 1355,
1494; aac (kerestesi) kesmek, 621, 1260;
batrmak, 1120; bin (in) etmek, 550, 764,
849, 1161, 1185, 1628; cengcileri, 254;
demr brakmak, 1361; karaya urmak, 1216;
krekcileri, 254; levendleri, 1360, 1361,
1561; res(ler)i, 128, 131, 357, 420, 425, 437,
482, 517, 526, 561, 606, 768, 834, 1494, 1574,
1601, 1618; tamri, 1585; terekesi, 959; e
emnet koymak, 439; e tereke tahml etmek,
13, 28, 251, 425, 427, 561; zifti, 272
gemici(ler), 203, 349, 425, 751, 1442, 1574, 1648,
1653, 1654, 1660
Gemlik iskelesi, 1597
Gence begi (hkimi), 336, 771, 1138
Gerede kazs, 1420
Gerger, 1322; kalas, 1322
Germcek kalas, Erzurum'a tbi, 1177
Geyve, 1376; kds, 352, 1376
grb, 1131; top, 1131
GIYS (?), Niebol kalas emni, 1405
Girid (adas), 206, 360, 439, 591; beyleri, 591
Gorgora areti, 748
Gorie kalas, Bosna livs serhaddinde kfir
kalas, 753
GBEK-OLI, Uak kazsndan, 1179
g, 1094
Gdel karyesi, Kprl kazsna tbi, 1489
Gk-meydn, Sary- mire'nin bir blmne
verilen isim, 613
Gkba karyesi, Barnlu kazsna tbi, 199;
zviyesi, 199; zviyesi eyhi, 199
gl hsl, 1354
Gl-ba bcgh, Behisni kazsnda, 628
Gl-bzr (kazs), 1402; kds, 151, 441, 505,
612, 942, 1376
Glck derbendi, 1098
Gle kalas, Erzurum'da, 1177; tamri, 1177
Glli Kesteriye kds, 1624
gn, 131
Gnen (kazs), 1397; kds, 1627
gnll(ler) (tifesi), 1048, 1049, 1125, 1126, 1130,
1220, 1393, 1510, 1596; aas, 631; azebler,
1097; celeb tifesi, 255, 1401; il-eri, 254;
 NDE KS
resler, 18, 139, 581, 582, 1661; yiitler,
1047
Gnye kalas, Trabzon'da, 1516
GRDENL (?) AL, gnll reslerden, 1618
Grds, 1228; kds, 1087, 1098
Grdk (kazs), 1087; harmleri, 1098; kds, HABB, Burusal tcir, 457
1087, 1522
Gregil begi, 234
Gren (?) nhiyesi harclkclar, 559
Gynik (kazs), 221; kdl, 214; kds, 221,
455, 570, 636, 637; yrk tifesi, 196
Gradacac kalas, Klis'de, 988
Gradika kalas (Bosna'da), 972, 1579; kalas
azebleri, 1579
gurab zmresi, 820, 1245
gurbet tifesi, 438, 457, 1280
GURGUR, Zub Arablarnn eyhi, 59
GURGURE (?), Diyarbekrli Arab, 1584
guzt, guzt- garr, 90, 103, 1265
Gercinlik kalas mstahfzlar, 691; kdl
reys, 1249
gherile, 1459; ilemek, 1343
Gl-anber kalas, ehrizol'da, 617, 618
GLB, sbk Samsun Kds, 160
GLB, Yoros kazs karyelerinden birinin imm,
318
GLB BEG, Kara-hisr- Shib Sanca Beyi,
1569, 1587
GLC AL, maznna, 1495
Gldiklan ayr, Amsiyye'de, 1549
Glek, 790, 791; dizdr, 791
Gll Kesriye celebleri, 1363
gmrk, 156, 606, 1499; emnleri, 1609;
mltezimi, 156
Gmlcine nhiyesi, 559; kds, 427, 559, 916,
1363, 1573, 1665
Gm kasabas (Gmhacky), 452
gm, 577, 664, 1117, 1341, 1459, 1460; aka,
616; evnsi, 664, 1341; kozalak, 240, 407,
1085, 1265; l klc, 299; talerleri (?), 1551
GN (?), arz getren, hkm gtren zimm, 1346
Gndek karyesi, Aksaray nhiyesinde, 1207
Gng varo, 1145
gnlk, 131, 1520
Grciler, 1425
Grcistn, Grci cnibleri (taraflar), 32, 477;
meliki, 1425
775
Gzel-hisr (kazs), 128, 411; kds, 128, 482
gzete, 1164
habs (etmek, olmak), 10, 14, 20, 21, 65, 70, 73, 90,
92, 113, 127, 130, 141, 148, 154, 170, 177, 181,
197, 211, 212, 213, 249, 269, 283, 289, 295, 312,
321, 326, 365, 420, 425, 427, 433, 437, 441, 446,
459, 464, 487, 492, 497, 515, 517, 526, 527, 532,
538, 561, 584, 588, 608, 622, 636, 637, 638, 683,
687, 695, 710, 715, 717, 719, 722, 750, 759, 767,
772, 815, 820, 824, 825, 835, 836, 838, 850, 851,
852, 854, 859, 862, 880, 883, 890, 891, 896, 901,
912, 926, 927, 934, 941, 969, 1013, 1061, 1070,
1087, 1101, 1120, 1134, 1150, 1160, 1170, 1171,
1204, 1212, 1217, 1221, 1228, 1230, 1233, 1247,
1258, 1264, 1273, 1274, 1295, 1296, 1301, 1322,
1323, 1336, 1345, 1346, 1353, 1359, 1360, 1371,
1406, 1413, 1418, 1419, 1421, 1422, 1438, 1442,
1449, 1452, 1458, 1468, 1470, 1483, 1495, 1504,
1515, 1520, 1524, 1525, 1532, 1535, 1545, 1550,
1560, 1575, 1578, 1586, 1587, 1591, 1593, 1594,
1598, 1601, 1602, 1603, 1606, 1608, 1633; den
tlk etmek, 10, 177, 312, 880
Habur sanca, 1277
hacc, hacc- erf (ayrca bk. huccc), 189;
mevsimi (vakti), 1090
HACI, Amsiyye kalas'nda topcu, hkm gtren,
971
HACI, Bayramlu kazs'ndan krek mahkmu, 168
HACI, Ferecikli, 1442
HACI ABD, Kara-oullar'ndan, 1592
HACI AHMED, Filibe'de (?) msellem, 1211
HACI AHMED, Manisa'da skin, 472
HACI AL, Geyveli ak, 352
HACI AL, Muhzr, 570
HACI b. NEB, rgbl krek mahkmu, 630
HACI BL, krek mahkmu, 854
HACI BEG, Grds'de siph, 1087
HACI AVU, Dergh- Muall avularndan,
hkm gtren, 1180, 1335
HACI DEDE, arz getren, hkm gtren, 1291
HACI HASAN, Baba-eskisi kazsnda skin, 1181,
1279
HACI HIZIR-OLI, kazsnda ehl-i fesd
elebalarndan, 411
 NDE KS
HACI SKENDER, Amsiyye kalas topcularndan,
971
HACI KUBD, arz getren, hkm gtren, 592
HACI MAHMD, arz getren, hkm gtren, 1213
HACI MAHMD, Karaman'a tbi Yaylack
karyesinden, 1080, 1481
HACI MAHMD, Siph-olanlarndan ve hssa
tcirlerden Mustafa'nn adam, 623
HACI MAKSD, Hssa reslerden, 924
HACI MEHMED, Aribozlu (?), 1361
HACI MEHMED, Bzergn, 1431
HACI MEHMED AGA, Midill skinlerinden, 760
HACI MUSTAFA, Ferecikli, 1442
HACI MUSTAFA, hkm gtren, 1655
HACI NASRULLH, orumlu, 1662
HACI NASH, Kara-oullar'ndan, 1592
HACI NEB, Midill skinlerinden, 760
HACI PR, Acem tifesinden, Tokat'da
mtemekkin, 1459
HACI SEFER, hkm gtren, 672
HACI H-KULI, Musul Sanca Beyi, 859, 1485
HACI VEYS, Krehri'nde mltezim, 398
HACI VEL, Akyazl, 454, 456
HACI YSUF, Aydnl Selcen-olu'nun Arab kulu
(klesi), 1598
Hac Hamza kasabas, Osmanck'a tbi, 969
Hac shk mahallesi, Balkesr'e tbi, 433
Hac-begl karyesi, Kohisr'a tbi, 672
HACUY, Ulu Kethuds, 59
HAAZR, Ermen tciri, 388
haddd, 1115
hademe, 281; istihdm eylemek, 94
HADCE, Hamd-ili'nde Mderris Cafer'in kz,
1256
hadravt, 290
hafta bzr, 483
HK, Krehrili ak, 767, 825, 826, 947, 1258,
1295, 1612
hkim, 451; e itat etmemek, 315
hakk- rb, 871, 1076
Hakkr begi (hkimi), 233, 234, 338, 757, 758, 770,
797, 1028, 1221, 1406, 1559
hal (?), 798
Haleb (vilyeti), 59, 164, 396, 553, 562, 563, 564,
565, 566, 609, 613, 616, 809, 961, 1101, 1106,
1209, 1246, 1378, 1379, 1380, 1464, 1541;
beylerbeyilii, 59, 1271, 1464; beylerbeyisi,
776
58, 104, 105, 115, 154, 297, 355, 378, 379, 576,
594, 622, 701, 728, 749, 756, 762, 769, 829,
1464, 1539, 1558, 1608; cnibi defterdr
(ayrca bk. Arabistn cnibi defterdr), 21, 164,
165, 166, 189, 190, 191, 347, 355, 377, 397, 501,
531, 537, 613, 646, 785, 789, 793, 1395, 1417,
1548, 1658; evkf, 553; haznesi, 138, 306,
307, 377, 379, 765, 785, 786; hfz, 165;
kds, 104, 643, 646, 678, 776, 777, 1106, 1209;
kalas, 154, 785, 1322, 1608; kazs, 1395;
nzr, 104; sary, 643, 646; sbas,
104; yenierileri, 1378
hal serika etmek, 1080
HALL, Sancak Beyi, 918
HALL, hssa kalafatclar kethuds ve Ece-ovas
emni, 1653, 1654
HALL, skenderiyye Sanca Beyi Mehmed Hn'n
kethuds, hkm gtren, 718, 1220
HALL, Karaman'n Aksary kazs Gelgin
karyesinden, 459
HALL, Ktahya livs msellemleri beyi, 1019
HALL, Mahmd-olu, Muhzr, 1592
HALL, Mehmed avu'un adam, hkm gtren,
724
HALL, mteveff Pojega Beyi, 124
HALL, Yanya sancanda timar sahibi siph, 559
HALL BEG, Zirik 336, 771
Hall'l-Rahmn (nhiyesi), 59; evkf (Kuds-i
erf'de), 1163, 1275; nzr, 1163
HALME, dvl, 1281
HALME, Neccr s-kz, 1469, 1470, 1636
Hlid Boy cemati, 59
Hlid tifesi, Arab harm ve s tifelerinden, 235
Hlik tifesi, Arab harm ve s tifelerinden, 235
Halofa (?), 346
hm gn, 131
Ham (sanca), 794, 1101, 1271; beyi, 59;
kds, 701, 794, 1539
HMD, Rm-ili Kd-askeri, 291
HAMD b. SADN, 1633
Hamd-ili (sanca); beyi, 177, 438, 930, 987,
1233, 1243, 1250, 1256, 1280; kds, 348,
363, 1019, 1256; piydeleri beyi, 812
hammm, 589, 1197, 1250, 1291, 1349, 1354, 1428;
basmak, 1233; bin etmek, 798, 813, 993,
1106, 1108, 1197, 1428; tamri, 794
Hammm- Seyd Dvd, Sahratullh- Merrefe
vakfndan, 1076
Hammre nhiyesi, 59
 NDE KS
hamr, 359, 525, 904, 1065, 1160, 1362, 1644; bey
etmek, 359; imek, 560; meclisi, 1245
HAMZA, arz getren, hkm gtren, 211, 1160
HAMZA, gemi resi, 1344
HAMZA, hdmetkr, 1403
HAMZA, Hzr-olu, Bayburd sancanda timar
shibi, 1091
HAMZA, stolni-Belgrad Beyi, 665
HAMZA, Karamrsel gemisinin resi, 1228
HAMZA, Lahs Beylerbeyisi Mustafa Paa'nn
Kethuds, 1141
HAMZA, Msr mteferrikalarndan, Dee-i erfe
Evkf Nzr, 983
HAMZA, sbk Grdk Kds, 1087
HAMZA, Safed kazsnda, Kubbe karyesi isimli
vakf kyn nzr, 917
HAMZA, Saruhan zuamsndan, 411
HAMZA, siph, arz getren, hkm gtren, 929
HAMZA, Sd nm karyeden, ruka sunan, 375
HAMZA, Trabzon alay-beyisi, 435
HAMZA, Yenieri yaya-balarndan, 80
HAMZA, Yergi skinlerinden, 816
HAMZA, zam, 423, 1466
HAMZA, Zencire Beyi, 771
HAMZA b. MEM, Pazarck kazsna tbi Uden (?)
karyesinden, 258
HAMZA b. VEYS, ulfeciler sbas, 1377
HAMZA BL, Trhala'ya tbi Yeniehr-i Fenar'a
bal Cuma-bzrl harm siph, 445, 446
HAMZA BEG, riuvanlu Kethuds, 59
HAMZA ELEB, hkm gtren, 1017
HAMZA ELEB, zam, 1029, 1030
HAMZA FAKH, Ktahya'da nib, 1469, 1470,
1636
HAMZA SBAI, Brayl skinlerinden, 721
HN AHMED, Diyrbekrli aret resi, 1142
HN b. TURAK, Pazarck kazsna tbi Uden (?)
karyesinden, 258
hn, 138, 163, 290, 643, 646, 820, 1190; bin
etmek, 993
hnc, 290
Handek, 453
hne, 124; mufiyeti, 821
hnedn, 805
HAN HTN, Edirneli, 114
Hanpaa-ol mahallesi, Rodoscuk kazsna tbi,
1160
777
Hr karyesi, m vilyetinde, 1267
harc, 118, 495, 541, 552, 714, 720, 853, 858, 1158,
1329, 1375, 1451, 1487, 1585, 1606, 1643;
cem etmek, 665, 853, 1445
harcclar, 1606
harc-gzr, 665, 697, 760, 1551; ingneler, 803;
kfir(ler), 901, 1545; rey, 649, 697, 718,
1219, 1306; rey karyeleri, 1220;
zimmler, 1360
harm-zde(ler), 76, 199, 560, 800, 1145, 1254, 1300,
1301, 1338, 1644, 1663
harm-zdelik, 1253
harm(ler), 124, 134, 135, 148, 200, 348, 433, 438,
441, 445, 455, 505, 511, 516, 577, 682, 807, 815,
821, 823, 893, 903, 912, 925, 927, 1015, 1044,
1070, 1087, 1098, 1104, 1195, 1196, 1212, 1279,
1291, 1340, 1346, 1361, 1399, 1465, 1474, 1522,
1550, 1560, 1582, 1603, 1618; miller, 1284;
Arab, 555; balar, 1195; hayduk, 111;
levend(ler) tifesi, 206, 783, 901, 959; levend
kfirleri, 591; levend kayklar, 1601; tefti,
433; voyvodalar, 912
harmlik, 235, 344, 493, 555, 586, 679, 901, 1168,
1196, 1254, 1550, 1605
harset, 988
HARB b. BC, nhiye-i Kunaytara'da (?) eyh, 59
harbe, 1582
harb kfir(ler), 349, 361, 385
harb kala, 111, 118, 148, 384, 698, 699, 716, 1149,
1210, 1663
harb varo, 1210
Harbuz karyesi, Budun vilyetine tbi, 1343
harc, 834; zid, 968
harclk cem etmek, 558
harclkc, 499, 558, 559, 715, 838; siph(ler), 559,
715
Harem-i erf, 1088, 1090
Haremeyn-i erfeyn, 290; vakf, evkf, 290,
306, 307, 1541
Harfeyn Kethuds, 59
Harr-i Divn, 391; beyi, 158, 395
Harreyn (sanca), 440; zemeti, 1633
hric ez-defter, 397, 572, 667, 1314, 1439, 1518,
1519 mezraalar, 1023
Harka, Segedin-Budun arasnda bir mahal, 111
harman ihrk etmek, 120
Harman-dil boy, 59
Harmanika nhiyesi, lbasan sancana tbi, 1346
Harprut begi, 771
 NDE KS
hs(lar), 21, 355, 488, 491, 559, 577, 611, 657, 696,
703, 741, 760, 786, 800, 928, 949, 1104, 1277,
1332, 1385, 1386, 1550, 1617, 1621, 1633, 1654;
emni, 1419; emnler, 853; karyeler, 1395;
mahsl, 499; terekesi, 1654; olmak, 122;
yaya-balar, 122; yayalar, 122;
hmyn, 1415; zbiti, 1195
HASAN, Ariboz Beyi, 437, 735, 750
HASAN, Alay-beyi, Kerkk sancanda zemete
mutasarrf, 780
HASAN, Ankara'da erbb- timardan Ali isimli
kimsenin hdmetkr, 1245
HASAN, Ankara'da gureb zmresinden Buuc
Ahmed'in hdmetkr, 820
HASAN, Arla Sanca Beyi, 1026
HASAN, Bigal maznna, 1483
HASAN, Bilecik madeni hdmetine tayn olunan
zam, 1116, 1159
HASAN, Bolu msellemleri beyi, 575, 1635
HASAN, Bosna'da zam, 844
HASAN, Bosnal siph Kara Yahy'nn olu, 912
HASAN, Bostanc-bann adam, hkm gtren,
739
HASAN, Budun beylerbeyisinin kethuds, hkm
gtren, 513, 723
HASAN, Burusa beyinin adam, hkm gtren,
1397
HASAN, Burusa'da yrk tifesinden, 1586
HASAN, atalca'ya tbi Ulasl karyesinden siph
harm, 445, 446
HASAN, avu-oullarndan, hkm gtren, 1263
HASAN, ese gnllleri kethuds, 49
HASAN, Demirci halkndan, 1554
HASAN, Dergh- Muall kapuclarndan, 170
HASAN, Dilki Mustafa-olu, Gelibolulu, 269
HASAN, Eb-Garbe Sanca Beyi, 1218
HASAN, Edirne'de ber-vech-i iltizm hslar emni,
1236
HASAN, Erci Beyi, 1095
HASAN, Filek Beyi, 1663
HASAN, Gelibolu'da hisr-eri, 1520
HASAN, Haleb'de kd tercemn, 762
HASAN, Hseyin Mede-olu, lbasan sancanda,
1353
HASAN, znikli, 1197
HASAN, Karamanlu, dav hidi, 441
HASAN, Karamanlu, znik'de sba, 505
HASAN, Karin-bd Kds, 854
778
HASAN, Krehri Beyi Memi Bey'in adam, hkm
gtren, 947, 1295
HASAN, Kisan (Keysan) Sanca Beyi, 771, 807
HASAN, Kopan Sanca Beyi, 201
HASAN, mektb getiren, hkm gtren, 1276
HASAN, Mr, Mks beyinin karnda, 771
HASAN, Osmanck derbendine istihdm iin
gnderilen, 452
HASAN, Osmanckl kutta- tarkden siph, 969
HASAN, Slih Efendi'nin dnimendlerinden, hkm
gtren, 944
HASAN, Semendire sanca beyinin adam, hkm
gtren, 1015
HASAN, siph, sbk Bolu Sanca Beyi, 1569
HASAN, Sivas avularndan, 898
HASAN, m beylerbeyisinin adam, hkm
gtren, 632
HASAN, m beylerbeyisinin kethuds, 1094, 1271,
1294, 1354, 1395
HASAN, ehr-emni, 544
HASAN, ehrizol'de kul-aas, 780
HASAN, Trabzon Sanca Beyi, 33, 270
HASAN, Van beylerbeyisinin kethuds, hkm
gtren, 1221
HASAN, Vezr Mehmed Paa'nn adam, hkm
gtren, 784, 789, 834
HASAN, Vize Beyi Rstem Bey'in adam, hkm
gtren, 1104, 1226, 1272, 1279, 1603
HASAN, Yergi skinlerinden, 816
HASAN, zam, 287
HASAN, Zehrimr(?)-olu'nun adam, 411
HASAN AGA, Krd aynndan, 21
HASAN AGA, Midill skinlerinden, 760
HASAN b. ABDULLH, Dvn- Msr
mteferrikalarndan, 1223
HASAN b. ABDULLH, Yanbolu'da skin, 1212
HASAN b. BL, Pazarck kazsna tbi Murd
Fakhler karyesinden, 258
HASAN b. HMMET, krek mahkmu, 854
HASAN b. S, zladi nhiyesine tbi Paa-yiit nm
karyeden siph-olan, 560
HASAN b. BRHM, Amsiyyeli krek mahkmu,
630
HASAN b. MEHMED, Arkaml krek mahkmu,
630
HASAN BEG, znik'de zaim, 287
HASAN BEG, yazc, hkm gtren, 1314
HASAN AVU, 325, 617
 NDE KS
HASAN AVU, Dergh- Muall avularndan,
1044
HASAN AVU, Durd Bey-olu, Dergh- Muall
avularndan, 14
HASAN AVU, hkm gtren, 63, 618, 620, 839
HASAN AVU, timar sahibi siph, 559
HASAN AVU, Vize sanca'na tbi Korar
karyesinden timar sahibi siph, 559
HASAN AVU, Vultrn beyinin adam, hkm
gtren, 1639
HASAN ELEB, 360, 737, 960, 987, 1046, 1086,
1284
HASAN ELEB, Divn Ktibi, hkm gtren,
1569
HASAN ELEB, hkm gtren, 26, 770, 844, 983,
990, 1191, 1547, 1595, 1599, 1600, 1605, 1621,
1622, 1649
HASAN ELEB, Mevcdtc, hkm gtren, 1162
HASAN ELEB, Yazc, Hazne kapusnda oturan,
hkm gtren, 1391
HASAN KETHUD, hkm gtren, 1525, 1659
HASAN KETHUD, Kre Emni, 812
HASAN KETHUD, Yemen beylerbeyisinin adam,
hkm gtren, 607
HASAN KETHUD, Zam, 365, 1417
HASAN KUL, Kuds-i erf hisr erenlerinden, 1269
HASAN MANAS, Ohrili, 1346
HASAN PAA, Cezyir-i Garb Beylerbeyisi, 924
HASAN RES, gnll reslerine kapudan olan
Deve Hoca'nn adam, 18
Hasan Beg mahallesi, Vize'de, 851
Hasan eleb rs, 896
Hasan kalas, 1566
Hasan Paa Hn, Ankara'da, 820, 1245
Hasan-keyf sanca, 833; beyi, 1277; hslar,
1277
HASB, Yzde-pre yrkleri kablesinden, 898
HASEK SULTN, 1102
Hasene tifesi eyhleri (liv-i Kerek'de), 59
hsl yazlmak, 673
Hasky (kazs), Rm-ili'nde, 416; kds, 424
Hslar (kazs), 322, 950, 1550; kds, 246, 314,
321, 322, 590, 652, 866, 885, 907, 976, 1010,
1045, 1105, 1137, 1162, 1413, 1538; sbas,
1413
hssa; ahur, 1413; beyt'l-ml emneti, 1445;
akrclar, 1035; ayr(lar), 652, 1010;
iftlik, 673, 1001; doanlar, 435; espb,
779
1128; gemiler, 606; inc, 1128; kadrga,
571, 1018; kalafatclar kethuds, 1653, 1654;
karye, 1316; koyunlar, 688; kumaclar,
1514; Krd obalar, 452; mteferrikalk,
1032; res(ler), 624, 629, 924, 940, 973, 999,
1310, 1311, 1335, 1611; tcirler, 623, 1551
hssa-i hmyn, bk. havss- hmyn
HM, sbk Prizrin Beyi Hzr Bey'in adam, 277
HATY, Kara Ms-kz, Ruha sancanda yetime,
1317
htem(ler), 1400
HATIR ? ( ), Bozoklu rddil-olu, 1258
hatb, 552, 975
hatt- erf, 1, 37, 54, 59, 108, 193, 197, 198, 225,
236, 237, 303, 328, 378, 380, 442, 449, 450, 587,
589, 653, 654, 668, 682, 759, 764, 765, 766, 770,
790, 850, 851, 852, 895, 939, 950, 993, 1135,
1221, 1222, 1378, 1381, 1496, 1556, 1559, 1593
htn ekmek, 455, 672
Htniyye mreti, 1065
Hatvan (sanca), 663; beyi, 152, 157, 196, 298,
1145, 1148, 1149; kalas, 1149; tahrri, 648
havic, 125
havle, 615; defterleri, 1492; hkmleri, 903
hvs nzr, 884
Havss- Kostantniyye kazs, bk. Hslar kazs
havss- (hssa-i) hmyn (Pdih), 6, 27, 76,
106, 122, 127, 316, 355, 390, 605, 642, 648, 665,
696, 780, 800, 805, 833, 932, 991, 960, 1010,
1015, 1055, 1083, 1118, 1145, 1146, 1251, 1267,
1417, 1419, 1566, 1601, 1610, 1617, 1621;
emnleri, 613, 1488, 1658, 1659; hfz, 1435;
mahsl, 613; mhimmi, 614; reyas
(raiyyetleri), 76, 355, 800; tcirleri, 801;
tahrr defterleri, 174, 176; terekesi, 642;
topra, 1015
havss- cedd, 1415
havtn tifesi, 589
Haver-h, 771; kalas, 771
Havran (nhiyesi), 59, 189; beyi, 340; eyhi, 59
HAVYARCI MANOL, stanbullu gemi resi, 1442
HAYDAR, dilcevz Beyi, 169, 770, 1095, 1113
HAYDAR, Bagdd beylerbeyisinin kethuds, hkm
gtren, 1273
HAYDAR, Blk-ba, Segedin hisr-erlerinden,
1157
HAYDAR, Dergh- Muall avularndan, 98
HAYDAR, Kabur beyinin kethuds, 757
HAYDAR b. MS, Dimetokal, 1532
 NDE KS
HAYDAR PAA, 149, 432, 650, 718, 724, 827, 941,
945, 1219, 1220, 1403
haydud, hayduk, haydu(lar), 111, 118, 124, 148,
167, 344, 380, 516, 604, 714, 716, 807, 509, 800,
960, 1338; katl etmek, 960; u harm, 30,
491, 384, 509, 516
Haymana, 111; ayn, 111; koyunu, 1638
HAYR BEG, nhiye-i Havran eyhi Gazl'nin
karnda, 59
Hayrabol (kazs), 687; kds, 598, 1648, 1655
HAYRN, Akyaz yrk tifesinden, 415
HAYREDDN, Amsiyye'de viz, 119
HAYREDDN, Edirne'de Cmi-i Atk (Eski Cmi)
ve -erefeli Cmi mtevellsi, 686, 690, 755,
847
HAYREDDN, Eirdir nevhsi nibi, fsk, 1256
HAYREDDN BEG, hkm gtren, 505
HAYREDDN AVU, hkm gtren, 314
Hayreddn Paa muktaas, Livdiye kazsnda,
1601
hazne, 126, 176, 378, 379, 430, 531, 547, 565, 968,
1061, 1092, 1125, 1126, 1155, 1176, 1180, 1182,
1342, 1384, 1658; akalar, 867; defterdr,
648; irsl olunmak, 11; kapus, 1391;
kullesi, 1276; yam etmek, 152
Hazne-i mire, 276, 371, 657, 786, 1251, 1352,
1553, 1612, 1617, 1633
haznedr(lar), 152, 1128
Hazret-i Ali mezr (trbesi), 909
Hazret-i Davd trbesi (Kuds-i erf'de), 1076
hekim-ba, 210
Helona (kasabas), Klis'e tbi, 249; kalas, 903
helv-hne, 613
HELVCI FERHD, Saray-Bosna
mtemekkinlerinden, 1064
Helvc-kapus, Migalkara'da bir mahal, 1582
Hemn-i bl kalas, Trabzon sancana tbi, 1610
Hemn-i zr kalas, Trabzon sancana tbi, 1610
Hendek nhiyesi, 298
HENR, Fransa Kral, 294
HERAK, zvornik sancanda kuyumcu, 577
HEREV, eyh, Muhammed Abdullh, 1200
Hermenie karyesi, Dubrovnik'de Popova
nhiyesine tbi, 827
HERMOS, Haleb'de l-i Fazl tifesinden, 1608
Hersek (sanca, livs), 167, 718, 724, 1219, 1220,
1403, 1479, 1495; siphleri, 718, 724, 1219,
1403, 1547; siphleri alay-beyisi, 718
780
Heytm ? ( ) begi, 335, 770
Hezargrad (kazs), 1070, 1642; kds, 1330
hmr yk, 290
Hms (sanca), 163, 290, 297, 1271; alay-beyisi,
297; beyi, 59, 104, 115, 592, 701; kds,
163, 290, 701, 1046; reys, 105, 115, 622;
sbalar, 701
Hns (sanca), 1559; beyi, 1138, 1144; tahrr
defterleri, 174, 175
Hraversova kalas mstahfzlar, 691
href (hrfet) ehli (erbb), 777, 779, 904
HIRSO, Bodan voyvodasnn adam, 694, 697, 894,
1164
Hrsova (kazs), 48, 470, 897, 1333, 1642; 470,
897, 1321, 1431; dizdr, 470; iskelesi, 47;
kds, 48, 203, kalas, 1449, 1560;
kethuds, 1421
hrsuz(lar), 115, 200, 348, 433, 438, 455, 496, 515,
570, 577, 697, 823, 925, 1015, 1037, 1172, 1340,
1418, 1465, 1474, 1540, 1594, 1603; harm,
348; levend kfirler, 1044; u harm, 1015,
1016, 1195, 1218, 1231, 1252, 1531
hrsuzluk (ayrca bk. serika), 235, 493, 586, 672, 891,
1253, 1306
HIRVAT MARKO, Sigetvar kalas haydudlarnn
resi, 118, 509, 702, 960
HIRVAT YANO, 106
Hrvat, 1513; cnibi, 1305
Hrvatlu Furoro (?), 1305
Hsn- Mansr kazs, 628
Hn-oullar, 105, 115
hzne kalas, 988
Hzne-i mire, 541, 613, 643, 728, 1055, 1069,
1322, 1400, 1584, 1617; defterdr(lar), 24,
902, 982
Hzne-i cevl, 1069
HIZIR ? ( ), Bozoklu Mestn-olu, 1258
HIZIR, Bagdd Beylerbeyisi, 392, 393, 997
HIZIR, Balya kazsna tbi Akba karyesinden, 451
HIZIR, irmen Beyi, 1070, 1111
HIZIR, Dergh- Muall avularndan, 182, 744
HIZIR, ehl-i fesddan, 497
HIZIR, hkm gtren, 700
HIZIR, Kurd-olu, hassa reslerden, Rodos Muhfz,
1004, 1032
HIZIR, Mela ve Feltbe kifi, 91
HIZIR, Msr Kapudan, 1356
 NDE KS 781

HIZIR, Mr, Baban Beyi, 771 Horpite kds, 1427

HIZIR, Rm Beylerbeyisi, 1387 Ho (?) karyesi, Aaa-Debri (Debre) nhiyesine
HIZIR, sbk Bagdd Beylerbeyisi, 909 tbi, 818
HIZIR, sbk Prizrin Beyi, 137, 192, 193, 277 Hoy, 1221
HIZIR, Segedin beyinin adam, hkm gtren, 111 hoyrad(lar), 852, 1058, 1219, 1220
HIZIR AGA, Bel Aas, 118 Hst ? ( ) kalas, Erdel'de, 1451
HIZIR BL, ihrenbih kazs skinlerinden ehl-i HRSTO, Bodan voyvodasnn adam, 130, 465
fesd, 738
hubbt, 558
HIZIR BL, ehl-i fesddan, ktil, 497
Hubul memlehas mltezimleri, 1209, 1227
HIZIR BEG, Mihal-olu, 17
huccc, huccc- zevi'l-ibtihc, 105, 115, 189, 317,
HIZIR AVU, Anadolu avularndan, hkm 983, 1094, 1455; kfileleri, 317, 563
gtren, 734, 736
huccet, 479, 681, 830, 859, 974, 1145, 1461, 1598;
HIZIR AVU, hkm gtren, 36, 39, 146, 147, ibrz etmek, 597, 1365, 1366, 1367, 1461;
181, 1363 i eriyye, 1550; i eriyye vermek, 459;
HIZIR AVU, Mumc-olu, hkm gtren, 29, 30 vermek, 1190
HIZIR AVU, Unc-olu, 178 HUDVRD, Burusa beyinin adam, hkm
HIZIR LYS, arz getren, hkm gtren, Vultrn gtren, 1376
Beyi Sleymn Bey'in adam, 55 HUDVRD, Devrekn'de timara mutasarrf, 814,
HIZIR KETHUD, 1646 860
HIZIR PAA, Rm Beylerbeyisi, 1167 Huday-tuz, Gelibolu'da Ece-adas nhiyesinde, 269
HIZIR RES, Hssa reslerinden, Rodos huddm- nuzzr, 1383
muhfazasna tayn olunan, 940, 999 hukkm, 239; nasb etmek, 239, 245; mslimn,
Hzo begi, 234 245
hibre ehli, 195 hukk- dvniyye, 1123
HCZ, Medine-i Mnevvere Emri, 977 hukk- ns, 560, 608, 795, 868, 901, 987, 1230,
hila- fhire, 769 1318, 1396, 1458, 1550
Hilye, 1040 hukk- eriyye, 499, 1285
hilat, 769, 770, 775; fhire, 770; hmyn, Hurak karyesi, lbasan sancana tbi, 1346
408, 769, 770, 771, 1268 hurdevt, 1447
HMMET, zam, 1314 HR, Vidinli maktl siph, Kurd Ali'nin vlidesi,
Hind cnibleri, 616 1578
Hindl karyesi, Kohisr'a tbi, 672 hurma aalar, 1354
hisr(lar), 305; kapus, 289; hisr kethuds, 759, HURREM, Arab cnibi (Haleb) defterdr Mehmed
934; hisr-erleri, erenleri, 66, 113, 194, 253, eleb'nin adam, hkm gtren, 317, 355
254, 299, 319, 427, 429, 432, 522, 546, 592, 605, HURREM, Donboy Dizdr, 372
611, 714, 724, 743, 750, 759, 811, 818, 835, 852, HURREM, Erzurum beylerbeyisinin kethuds,
856, 883, 955, 956, 1001, 1008, 1031, 1037, hkm gtren, 769, 902, 978, 982, 1066, 1073
1038, 1051, 1058, 1078, 1079, 1124, 1134, 1139, HURREM, Mertek kalas skinlerinden, 926
1176, 1182, 1219, 1220, 1269, 1276, 1312, 1331,
HURREM, Peuy siphlerinden olup Arslan Bey
1342, 1363, 1370, 1434, 1435, 1511, 1520, 1579,
voyvodas, 1477
1580, 1606, 1610
HURREM VOYVODA, stefel, 561, 857
Hisrlu , Premedi'ye karye, 559 HURREM VOYVODA, Vezr Ali Paa'nn
Hizn begi (hkimi), 234, 338 Mora'daki hslar zbiti (voyvodas), 445, 446
HOCA MEHMED, irmen mtemekkinlerinden, hurr'l-asl bey etmek, 881
1070 Husayya kalas, Hms livsna tbi Husayya
Hoca Osmn mezraas, Lzikyye'ye tbi, 1041 karyesinde, 105, 115, 592, 595, 1046; erenleri,
105, 115
Horkda (?) kalas, Sigetvar'da, 960
 NDE KS
HUSREV, Dergh- Muall avularndan, 390,
1645
HUSREV, erbb- timardan mfsid, 1420
HUSREV, hkm gtren, 499
HUSREV, zvornik beyinin adam, hkm gtren,
1195
HUSREV, Karesi piydeleri beyi, 812, 827
HUSREV, Mehmed Paa'nn adam, mektb getren,
hkm gtren, 845
HUSREV, Msr Kapudan c Bey'in adam, 135,
136, 1022
HUSREV, mfetti Mahmd Emn'in
hdmetkrlarndan, 149, 432
HUSREV, Selnik yrkleri sbas, 843
HUSREV, Zam Sleymn'n adam, hkm
gtren, 738
HUSREV b. ABDULLH, Dvn- Msr
mteferrikalarndan, 1223
HUSREV BEG, 593, 596, 675, 686, 753, 1040, 1046
HUSREV BEG, hkm gtren, 623, 742, 858, 859,
907, 970, 980, 1136, 1167, 1174, 1190, 1265,
1266, 1277, 1287, 1297, 1299, 1328, 1358, 1485,
1546, 1548, 1559, 1566, 1646
HUSREV AVU (BEG), hkm gtren, 1578
HUSREV AVU, Filibe kazsnda timar sahibi
siph, 559
HUSREV AVU, hkm gtren, 156, 351, 382,
386, 1645
HUSREV AVU, Ohri'ye tbi
karyesinden timar shibi siph, 559
Hdvendigr (sanca, livs), (ayrca bk. Burusa),
881, 1570; beyi, 835, 1173, 1291, 1404, 1522;
piydeleri, 1531; piydeleri beyi, 812
hkm, hkm, 91, 193, 212, 225, 355, 386, 410, 442,
501, 540, 559, 670, 684, 770, 776, 793, 817, 828,
887, 895, 939, 1000, 1026, 1028, 1080, 1140,
1220, 1227, 1258, 1259, 1328, 1352, 1376, 1398,
1466, 1473, 1491, 1517, 1538, 1547, 1559, 1573,
1591, 1621;etmek, 881; ibrz etmek, 194;
ihrc etmek, 915, 1481; mhrlemek, 369;
msveddesi, 59; nianlamak, 524; vermek,
verilmek, 887, 1324; yazmak, 17; zeyli,
1601
hkm-i cihn-mut 939, 1158
hkm-i hmyn, 7, 37, 38, 43, 44, 55, 61, 83, 129,
133, 146, 165, 181, 197, 206, 213, 215, 225, 240,
241, 248, 258, 275, 281, 301, 329, 330, 355, 366,
369, 395, 398, 408, 427, 458, 496, 545, 554, 576,
591, 603, 657, 664, 668, 676, 684, 716, 744, 770,
782
771, 849, 860, 861, 887, 908, 909, 939, 942, 954,
985, 998, 1026, 1043, 1049, 1051, 1054, 1105,
1217, 1219, 1236, 1240, 1242, 1250, 1292, 1311,
1373, 1402, 1451, 1453, 1474, 1506, 1573, 1589,
1600, 1636, 1640
hkm-i kd, 1145
hkm-i erf, 5, 8, 16, 22, 43, 47, 48, 52, 59, 60, 62,
65, 67, 72, 73, 82, 90, 102, 103, 105, 111, 114,
115, 126, 133, 134, 135, 137, 146, 152, 156, 169,
178, 190, 192, 204, 212, 217, 227, 236, 239, 240,
241, 250, 267, 279, 280, 281, 283, 288, 289, 290,
292, 305, 334, 344, 347, 366, 369, 378, 385, 390,
391, 392, 396, 400, 407, 408, 411, 418, 419, 421,
423, 427, 432, 435, 446, 450, 459, 465, 466, 468,
471, 474, 476, 481, 489, 491, 499, 500, 501, 502,
503, 515, 517, 522, 524, 535, 536, 547, 548, 549,
553, 558, 565, 566, 573, 576, 580, 590, 591, 594,
598, 601, 602, 607, 615, 617, 631, 633, 638, 640,
641, 646, 647, 649, 650, 654, 670, 688, 690, 696,
705, 711, 712, 718, 719, 720, 730, 732, 733, 734,
735, 736, 738, 745, 747, 750, 751, 753, 754, 764,
765, 769, 772, 774, 776, 778, 782, 785, 792, 795,
801, 808, 816, 818, 821, 825, 828, 835, 837, 839,
845, 857, 858, 859, 860, 863, 867, 871, 872, 873,
874, 875, 885, 895, 900, 903, 910, 912, 914, 916,
917, 920, 923, 926, 934, 935, 937, 942, 947, 949,
952, 953, 954, 956, 958, 965, 982, 985, 986, 988,
994, 996, 1000, 1001, 1008, 1009, 1010, 1015,
1024, 1025, 1038, 1047, 1049, 1050, 1052, 1053,
1056, 1057, 1059, 1072, 1075, 1077, 1083, 1084,
1091, 1098, 1103, 1109, 1113, 1120, 1138, 1141,
1147, 1148, 1164, 1173, 1178, 1179, 1182, 1190,
1200, 1202, 1209, 1213, 1219, 1220, 1224, 1225,
1227, 1228, 1231, 1233, 1237, 1238, 1239, 1241,
1246, 1248, 1252, 1254, 1281, 1283, 1289, 1303,
1307, 1310, 1313, 1317, 1321, 1328, 1329, 1332,
1335, 1340, 1341, 1346, 1353, 1357, 1368, 1371,
1375, 1378, 1380, 1384, 1387, 1391, 1392, 1393,
1396, 1399, 1400, 1402, 1406, 1417, 1418, 1424,
1429, 1436, 1441, 1442, 1447, 1452, 1455, 1458,
1462, 1464, 1465, 1470, 1473, 1474, 1476, 1480,
1486, 1492, 1495, 1497, 1499, 1507, 1509, 1516,
1524, 1525, 1527, 1533, 1542, 1548, 1551, 1552,
1558, 1560, 1561, 1562, 1565, 1566, 1567, 1573,
1576, 1577, 1584, 1591, 1594, 1599, 1609, 1612,
1616, 1617, 1619, 1621, 1623, 1627, 1633, 1637,
1639, 1643, 1645, 1650, 1656; sreti, 72;
taleb etmek, 768, 1213; erf verilmek, 173;
yazlmak, 59
Hrmz, 550, 1122, 1633; cnibleri, 616;
keferesi, 1131
hrr, 1461
 NDE KS 783

HSM, Akyaz'da mehyif mfettii, 453 HSEYN, Matbah- mire acem-olanlarndan,

HSM, sbk Kandr Kds, 256 914
HSM, Tireli harm resi, 1371 HSEYN, maznna, 1495
HSM RES, Donanma-i Hmyn reslerinden, HSEYN, Mr, Burusal, 328
1310, 1311, 1416 HSEYN, Moha Sanca Beyi Mehmed'in adam,
hkm gtren, 585
HSEYN, Mustafa-olu, Edirne'de skin, HSEYN, Mora sanca beyinin voyvodas, hkm
847 gtren, 878
HSEYN, Akkerman Sanca Beyi, 951, 1325, HSEYN, mutemed, hkm gtren, 1327
1497 HSEYN, mfetti Mahmd Emn'in
HSEYN, Aksaray sancanda (nhiyesinde) timar hdmetkrlarndan, 149
shibi, 532, 1207 HSEYN, Pojega Beyi olup Semendire
HSEYN, Alay-beyi, 760 muhfazasnda olan, 30, 178, 182
HSEYN, Aydnl, 1598 HSEYN, Rodoscuklu maktl Byezd'in olu,
HSEYN, Bagdd beylerbeyisinin adam, hkm 1160
gtren, 339, 1189 HSEYN, Rm avularndan, 32, 34
HSEYN, Bl Doan-olu, Aka-hisr HSEYN, Rm-ili Muhsebecisi, 656
skinlerinden, 1078 HSEYN, sbk Prizrin Beyi, 295
HSEYN, Bender Beyi, 954 HSEYN, sbk Semendire Beyi, 123
HSEYN, Budun beylerbeyisinin kethuds, hkm HSEYN, Selemiyye Sanca Beyi, 1094
gtren, 341, 342, 344, 434, 509, 516, 614, 656,
HSEYN, Seyyid Mehmed Bey-olu, Diyrbekr
657
mteferrikalarndan, 1221
HSEYN, Burusa'da yrk tifesinden, 1586
HSEYN, Sokol Kalas Kethuds, 1606
HSEYN, deryya kffra tereke verenlerden, 20
HSEYN, m beylerbeyisinin kethuds, 189
HSEYN, Dvn- Hmyn Ktibleri Resi olan
HSEYN, Teke msellemleri beyi, 1635
Mehmed'in Rsu'l-asl deveci kulu, 70
HSEYN, Tmvar beylerbeyisinin adam, hkm
HSEYN, Dizdr, 926
gtren, 600
HSEYN, Doan-olu, 1443
HSEYN, Van beylerbeyisinin kapuc-bas, 264
HSEYN, emn'l-men, 1633
HSEYN, Van kdsnn kapuc-bas, 169
HSEYN, Hac, Burusal, 267, 268
HSEYN, Vezr Mehmed Paa'nn adam, 776
HSEYN, Hms Sanca Beyi, 59, 104, 593, 594,
HSEYN, Yemen Beylerbeyisi Mustafa Bey'in
701
adam, 252
HSEYN, hisr-eri, 432
HSEYN, Ysuf-olu, Bigadili hrsuz, 708
HSEYN, hkm gtren, 435
HSEYN b. ABDULLH, Ahur halkndan, 47
HSEYN, lok Dizdr, 1061
HSEYN b. ABDULLH, Lahs Kalas Dizdr,
1122
HSEYN, ban ? ( ) kazsnda siph olan,
HSEYN b. ABDULLH, Sirozlu krek mahkmu,
1468
630
HSEYN, zvornik Sanca Beyi, 1195
HSEYN b. BRHM MRZ, Ohrili harm,
HSEYN, kalita resi, 1310, 1311
1346
HSEYN, Kapuc-ba, 174
HSEYN b. BRHM, yenieri ktili, 1012
HSEYN, Katf Kds, 1128
HSEYN b. KOCA, Vize kasabasnda Abd Halfe
HSEYN, Katfli zam, 1128 mahallesi skinlerinden, 50
HSEYN, Kavala Kapudan, 254, 1114, 1288 HSEYN b. MAHMD, Yanbolulu krek
HSEYN, Keanl Alemh-olu, 588 mahkmu, 630
HSEYN, Lahs'da Emn, 1146 HSEYN b. MEHMED, Ayasululu krek
HSEYN, Manavgat ve Teke msellemleri beyi, mahkmu, 630
575 HSEYN BL, Pr-olu, madenci ve celeb, 498
 NDE KS 784

HSEYN BEG, hkm gtren, 1635 BRHM, Balya kazsna tbi Akba karyesinden
HSEYN BEG, Kregz (?) Beyi, 771 siph, 451
HSEYN AVU, Atinalu, Cezyir avularndan, BRHM, Behmen-olu, ehzde Byezd'in adam,
842 71
HSEYN AVU, Avlonya sanca siphlerinden, BRHM, Bolu'da irret akvet zre olan, 638
559 BRHM, Bozoklu siph Aack'n olu, 1258
HSEYN AVU, Budak-olu, hkm gtren, BRHM, orlulu, 1447
295 BRHM, Dergh- Muall avu-oullarndan,
HSEYN AVU, Burak-olu, ehirky 1264, 1397
kazsndan, 559 BRHM, Dergh- Muall avularndan, 791,
HSEYN AVU, Dergh- Muall avularndan, 1281, 1665
hkm gtren, 123, 362, 388, 675, 888, 1181, BRHM, Dizdr-olu, 1470
1227, 1246, 1484, 1573 BRHM, Dulkdirl beylerbeyisinin kapuc-bas,
HSEYN AVU, Van avularndan, hkm hkm gtren, 1249
gtren, 413 BRHM, Edirne'de muktaa mltezimi, 1236
HSEYN ELEB, Ohrili harm, 1346 BRHM, Hac, 859
HSEYN KETHUD, hkm gtren, 380, 383, BRHM, Hac Ahmed-olu, shte, Balkesr'de
384, 400, 494, 645 kutt- tark tifesinin serdr harm, 433
HSEYN NECCR, Antkiyyeli, 1430 BRHM, Karaman avularndan, 1555
HSEYN SBAI, Ardahan'da timar shibi, 1382 BRHM, Kils Beyi, 771
HSEYN SBAI, sbk Erzurum beylerbeyisi'nin BRHM, Krkci-oullarndan, 1636
adam, 480
BRHM, Lahs beylerbeyisinin adam, hkm
HSEYN VOYVODA, skb Beyi'nin adam, gtren, 1414, 1456
hkm gtren, 129
BRHM, Liv-i Nablus'da eyh, 59
Hveyze vilyeti, 1036
BRHM, maznna, 1281, 1495
BRHM, Mekke-i Mkerreme erfinin adam,
hkm gtren, 1429
BRHM, Murd Paa'nn adam, hkm gtren,
lgar etmek, 228 1446
Ilca (kazs), 196, 1001; yrk tifesi, 196 BRHM, Nimet Bey'in adam, hkm gtren,
lcalar, 1354 1417
rgad (tifesi), 321, 596, 896, 897, 976, 1321; BRHM, sbk Burusa Beyi, 421
istihdm eylemek, 321; keferesi, 321 BRHM, sbk Tmvar'da timar defterdr, 480
Istabl- mire, 187 BRHM, siph-olanlar kethuds, 586, 590
Istranca, 1413 BRHM, shte, 453
Ik (tifesi), 73, 239, 245, 246, 418, 473, 1463, BRHM, Tire'ye bal Uzgur karyesinden, arz
1644 getren hkm gtren, 868
BRHM, yelken resi, 64
BRHM, yrk Ahmed Fakh b. Eldelik (?)'in
olu, 107
bn-i Man nhiyesi, 59
BRHM AGA, 679
BRHM Seksar Sanca Beyi, 964
BRHM b. MS, Haslar'a kazsna tbi Kara
brhm Paa metrkt, 1141 Hall karyesinde skin doanc, 1137
BRHM, Aribozlu, 1591 BRHM b. MUSTAFA, Edirne'de Krd Hoca
BRHM, Aliyyeli, 1448 mahallesi mescidinin imm, 1150
BRHM, Bdiye Beyi Rid-olu Mehmed'in BRHM BEG, Karaman-olu, 159
adam, hkm gtren, 1454 BRHM BEG, Nzr- Emvl, 633
BRHM, Bahyi-olu, krek mahkmu, 630 BRHM AVU, 512, 1190
 NDE KS 785

BRHM AVU, hkm gtren, 119, 523, 528, iltizm, 122, 138, 269, 398, 549, 557, 857, 1094,
572, 647, 693, 790, 1103 1354, 1549, 1584; eylemek, 398, 611, 1585
BRHM AVU, Karaman avularndan, 1080, il-voyvodas, 1167
1481 LYA AVU, Mezerak kazsnda skin zimm
BRHM AVU, Seydehir'de siph, 1213 aklerden, 845
ibriim kse, 1307 LYA, mahbs, 682
ibtid bert, 572, 1096 LYS, acem olan, Yeniehirli iryn-olu Yani
ibtiddan ar zemet, 59, 60 isimli zimmnin olu, 1514
icre, 138, 290, 983, 1119, 1500; i arz, 306; ye LYS, Amsiyye kdsnn adam, 1549
vermek, 138 LYS, orum Sanca Beyi, 219, 262, 493, 1662
icml muhsebe defterleri, 306 LYS, Eflk voyvodasnn adam, hkm gtren,
icml tahrr defterleri, 174 802, 803
i-halk, 210, 280, 288, 303, 328, 353, 431, 449, 450 LYS, stanbul'da Monl Grn mahallesi
-il (sanca), 459, 850; beyi, 850, 996 skinlerinden, 713
LYS, vekl-i harc, 1495
d-i erf, bk. bayrm
LYS, Yanya hisr-erenlerinden, arz getren,
DRS AVU, Dergh- l avularndan, hkm hkm gtren, 1306
gtren, 795
LYS BEG, Dizdr, 462
dris-obas karyesi, atalca kazsna tbi, 445, 446
LYS SBAI, 257
ihrk (bi'n-nr itmek), (ayrca bk. yangn, te), 124,
LYEKN, Avlonya sancana tbi Mbretiye
788, 1339, 1569, 1571
karyesinde zimm, 1599
ihtid (etmek), 1449, 1560
MDEDDN, Mr Baheddn-olu, 233, 273
ihtill, 106, 942
mdiyye hkimi, 391
htiman mahallesi, skb'de Tahte'l-kala kurbinde,
MM KULI, Malazgird Sanca Beyi, 1073
471
imm, 318, 451, 552, 1556
ihtisb hdmeti 97
imret, 117, 193, 481, 484, 486, 554, 739, 871, 929,
ki-uluca karyesi, Aliyye'ye tbi, 1448
1065, 1088, 1096, 1272, 1327, 1586, 1619;
klm-i Zebbe nhiyesi, 59 harc, 1654; huddm, 193; mtevellsi, 483
il-eri, 128, 140, 192, 193, 287, 320, 411, 419, 452, imret-i mire, 101, 1041, 1102, 1354, 1496;
508, 511, 818, 1038, 1044, 1058, 1074, 1087, kilr, 101; matbah, 101; mtevellsi, 138,
1098, 1264, 1371, 1448, 1511; cem etmek, 726
1340
n-ni kds, 994
lbasan (sanca, livs), 1037, 1346, 1353; beyi,
nallu boy, 59
204, 205, 206, 837, 869, 890, 1037, 1057, 1058,
1059, 1078, 1079, 1194, 1332, 1343, 1446, 1444, nallu karyesi, Hayrabolu kazsna tbi 687
1468, 1475, 1508, 1509; harclkclar, 559; nasl karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041
kds, 1346, 1353, 1468; kalas erenleri, 837 NYET b. SEYD, dilcevzl, 1095
ili (eli), 90, 145, 653, 654, 668, 669, 763, 919, 980, NYETULLH, Beg-bzr kazsndan levend,
981, 1068, 1077, 1121, 1266, 1392, 1457, 1524; 1291
mhimmt, 1230 ncirl, Havss- Kostantniyye kazs tevbiinden,
lisu (?) (kasabas, karyesi), Gl-bzr kazsna tbi, 950
942, 1402 inc, 1128, 1400, 1598; gavvslar, 1123;
illik esrler, 1360 tesbhler, 1400
illik rey, 1306 NE HOCA b. MEHMED, Gelibolulu krek
ilm-i dery, 1527 mahkmu, 630
ilm-i kimy, 1301 nebaht, 599; beyi, 437, 445, 446, 580, 583, 715,
lok, Tuna nehri sahilinde, 111; iskelesi, 111; 735, 838, 874, 943, 1047, 1048, 1049, 1054,
dizdr, 1061; kds, 1061 1393, 1616, 1623; iskelesi, 1306; kds,
251, 599; kalas, 599; siphleri, 1008
 NDE KS 786

necik kds, 1648 iskele(ler), 48, 420, 425, 750, 834, 959, 1143, 1195,
negl kds, 447, 994, 1655 1306, 1478, 1488; mili, 1120; emni, 417,
inek, 103 1479; muhafazas, 1661
nz, 253; iskelesi, 253, 274; kds, 427, 598, SKENDER, Ahmed-olu, Ohri sancanda timar
1573; memlehas, 254, 275 sahibi siph, 559

ipek, 1354, 1447 SKENDER, Hamza Bey'in demlerinden, hkm

gtren, 946
psala (kazs), 192, 193, 1236; burnu, Anadolu
yakasnda, 443; kds, 50, 427, 598, 1648, SKENDER, brhm-olu, Gedegra kazsna tbi
1655 Kpri karyesinden, 1027
rd masraf, 1127 SKENDER, Krk-kiliseli, Yenieri-olu Ali'nin
mddesi, 200
riuvanlu kethuds, 59
SKENDER, Kim-makm, 1498
irsliyye defteri, 830
SKENDER, mutemed, hkm gtren, 1628
RDDL, Bozoklu siph, 1258
SKENDER, siph, 1403
irti, bk. rivet
SKENDER, siph-olanlar zmresinden, 519
SA, Zacesne Beyi Ferhd Bey'in adam, 551
SKENDER, Solnok livs siphlerinden, 1085
S, arz getren, hkm gtren, 818
SKENDER (PAA), Erzurum Beylerbeyisi, 745
S, Bayburd hisr-erenlerinden, hkm gtren,
1342 SKENDER (PAA), Msr Beylerbeyisi, 1326, 1344,
1480
S, Bosna Beyi Malko Bey'in adam, hkm
gtren, 972 SKENDER b. ABDULLH, Dvn- Msr
mteferrikalarndan, 1223
S, Dergh- Muall silhdrlarndan, 1156
SKENDER b. ABDULLH, Dimetokal, 1532
S, Filibe'de (?) msellem, 1211
SKENDER BEG, Gz Kran-olu Ali Bey'in olu,
S, stanbul'da Monl Grn Mahallesi
sancak-beyi, 233, 273
skinlerinden, 713
SKENDER BEG, Hamd piydeleri beyi, 812
S, stefel, 561, 750, 857
SKENDER AVU, Dergh- Muall
S, rgn Sanca Beyi, 75
avularndan, 223, 224, 425, 429, 467, 1084,
S, Saruhan'da ehl-i fesd elebalarndan, 411 1085, 1236, 1449, 1451, 1520
S, Trkmen boy-beylerinden, 59 SKENDER AVU, Durd avu-olu, hkm
S BEG, Kul Bey karnda, 771 gtren, 403
S AVU-OLI, hkm gtren, 557 SKENDER AVU, hkm gtren, 101, 108, 253,
s nehri, Furat nehri'nin kollarndan biri (?), 1355 584, 587, 588, 754, 1068, 1077, 1240, 1247,
sak iskelelesi, 1284 1320, 1323, 1604
SKENDER AVU, siph, 559
smca ? ( ) karyesi, Kprl kazsna tbi, SKENDER PAA, 156, 332, 573, 829, 909, 1096,
1489 1223
SFENDYR, Dergh- Muall avularndan, SKENDER PAA, Diyrbekr Beylerbeyisi, 335,
hkm gtren, 71 336, 1132
sferlik Banesi kds, 823 skenderiyye (kazs, sanca, livs), 718, 798,
SHK ELEB, Defter-i Hakn ktiblerinden, 1004, 1216, 1219, 1220, 1613, 1661; ayn,
1192, 1251 1216; beyi, 319, 718, 798, 1047, 1048, 1049,
SHAK, Vardar Yenicesi'ne tbi Vodina karyesinde 1054, 1215, 1219, 1220, 1398; cnibleri, 1335;
celeb, 1432 kds, 928, 1216; muhfazas, 1326;
SHK, Kastamonili, 1357 kalas, 559, 1398; kapudan, 376, 1004, 1335;
keferesi, 718; muktaas, 932; muktat
skaradin ? ( ) kds, 1540 mfetti, 932
skarapar ( ), 869; dizdr, 869, 1194;

skilip dizdr, 219
hisr, kalas, 1194; kalas erenleri, 869; SLM, imret-i mire mtevellsi, 1041
SLM BEG, mtevell, 1327
 NDE KS 787

SLM MER, Bolulu krek mahkmu, 630 kds, 517, 750, 842; mdd, 517, 526, 750;
slm Kirmn kalas, Krm'da zi nehri kysnda, mens, 750
527, 536 STEMAD, Rm-ilili, ehl-i fesd kfir, 706
SML, Aka-kzanlkl, 891 STEMAD, Selnik sancana tbi Ayamana
SML, Antkyyeli, 1430 kynden zimm, 498
SML AGA, 679 istimlet, 329, 366, 527, 898; eylemek, 22;
SML b. MUSTAFA, Varna kazsna tbi Balk vermek, verilmek, 60, 541; nme, 1036
kasabasndan celeb, 1651 stolni-Belgrad, 516; beyi, 665
SML BEG, 949 isyn, 8, 75, 224, 329, 334, 339, 370, 495, 718, 1028,
sml, Tuna nehri zerinde bir mahal, 694, 697 1038, 1039, 1040, 1057, 1058, 1059, 1146, 1575,
1588, 1631, 1633, 1643; u tugyn, 3, 52, 57,
spanya, 139, 518; kadrgalar, 139; kfiri, 346;
59, 60, 61, 235, 852, 1037, 1219, 1220, 1395,
kalitas, 139; Kral, 516; Krall, 516
1613
ispene, 116, 558, 714, 760, 1585; memru, 116
i-erleri, 482, 824, 1024, 1224, 1359, 1612
istabur aac, 1333
STANBOV VELED- VASL, Akakzanlk'a tbi ban ? ( ) kazs, 1468
Kei-depesi karyesinden, 1366
tib celebleri, 1363
stanbul (ayrca bk. stne), 4, 47, 48, 64, 89, 130,
tib kds, 559
184, 255, 258, 267, 268, 349, 388, 405, 420, 425,
VAN VELED- NKOLA, Dubrovnik'de Popova
429, 435, 445, 478, 479, 482, 591, 597, 598, 720,
nhiyesine tbi Hermenie karyesinden, 827
752, 768, 855, 872, 904, 913, 939, 1041, 1063,
1183, 1190, 1191, 1206, 1212, 1270, 1297, 1299, VZ, Dulkdirl siphlerinden, 921
1308, 1327, 1333, 1334, 1364, 1368, 1401, 1418, VZ, havss-i hmyn nzr, 780
1431, 1432, 1433, 1442, 1447, 1478, 1491, 1500, vlaak karyesi, Aaa-Debri (Debre) nhiyesine
1538, 1581, 1648, 1651; celebleri, 1139; tbi, 818, 1058
debb-hnesi, 1391; gmrk-hnesi, 1391; vranya (kazs), 451, 1363; kds, 559
hisr (surlar), 68, 72, 82; iskelesi, 1536;
zladi (kazs), 1521; kds, 560, 1521, 1530
kds, 23, 24, 68, 72, 82, 97, 125, 246, 525, 684,
zmir (kazs), 113, 1360, 1545; kds, 356
974, 1151, 1190, 1270, 1391, 1574; kds
muhzrlar, 1592; kantr, 675; kassblar, znik (kazs, kasabas), 375, 441, 505, 610, 1197,
125, 1592; kassbl, 125; koyunu, 255; 1340, 1602; hammmlar, 1197; kds, 287,
metrepolidi, 627; muhtesibi, 768; mdd, 313, 365, 441, 505, 610, 1197, 1264, 1340, 1397,
1228, 1566; sbas, 72, 492, 515, 1211; 1531, 1602
zahresi, 203, 437, 427, 482, 517, 526, 640, 768, znikmid, 99, 187, 569, 1255; iskelesi, 185;
855, 916, 1308, 1228, 1442, 1506, 1607, 1638, kds, 98, 187, 209, 214, 285, 569, 1161, 1628
1652, 1653, 1654, 1655, 1660 zvornik (sanca, livs), 511, 577, 1195, 1403,
stanbul-Budun yolu, 172 1474; beyi, 815, 1195, 1546, 1606; kds,
STANCA, Eflk voyvodasnn adam, 1394 1334, 1474; keferesi, 1606
STAN, celeb tifesinden, Eflkl zimm, 1309, 1533 ZZDDN b. ALLF, nhiye-i evk b. Allf eyhi,
59
stanky, 751
stavros, stanbul'da Boazii'nde bir semt (ky),
bugnk Beylerbeyi, 571
STEFAN KRAL (KRAL-OLI), Erdel ve Macar JAK ANDRA, Solnoklu, 1085
Kral, 6, 27, 106, 146, 147, 173, 178, 179, 180, Jak karyesi, Solnok'a tbi, 1085
259, 341, 344, 350, 407, 408, 495, 506, 600, 601,
JANE, 1266
602, 603, 676, 677, 680, 685, 894, 1034, 1055,
Jane Begi, 961; olu, 961
1068, 1077, 1085, 1153, 1165, 1208, 1229, 1285,
1375, 1451, 1457, 1486, 1487, 1488, 1518, 1524; JERAVK, Bodan halkndan, ehl-i fesd kfir, 506
demleri, 417; elisi, 310 jiva, 805
stefe (kazs), Ariboz mukbelesinde, 517, 526, Jolan, Karu kazsna tbi bir ky, 1643
750, 1118; emni, 750; kdl, 517; JORJ, Galata skinlerinden, zimm tcir, 805
 NDE KS 788

Jlab karyesi, Delvine sancana tbi, 1588 verilmek, 967; gemisi, 420; karyeleri, 1181;
JULAY MHAY, stefan Kral'n err adam, 495 katl etmek, 346; krekciler, 1517; levend
tifesi, 1181
Kfir-Balabanl karyesi, Edirne'de, 1236
Kfir-kspencesi karyesi, Samakov kazsna tbi,
Kabak karyesi, Vrnehri kazsna tbi, 1358 1367
KABASAKAL, Dragoman, hkm gtren, 1507 kfir bin, 1354
kabil, 57, 59, 60; i Arb, 57, 59, 579 kfir bodurumlar, 1354
Kabe-i Muazzama (erfe) ahlsi, 542, 1541 kaftan, 1307
Kabe-i Muazzama fukars, 542 KAFTANCI KARA LYS, Edirneli, stanbul
Kabe-i Muazzama mcvirleri, 1541 kassblarndan, 1592
Kabe-i erfe ziyreti, 1088 kd, 290, 297; emni, 1026, 1539
Kabere cemati eyhleri, 59 Kdhne, 866, 885, 907; ayrlar, 1105
Kabur begi, 21, 757 kaht, 384, 832, 863, 894, 897, 1275, 1333, 1478,
kakun, 398 1500
KBL, Daday kazs eski nibi, 712, 870, 1318 Khta (kazs), 628, 1322
KBL, Rodoslu ktil, 539 kahtlk, 949, 1321, 1333
kd-asker (efendi), 91, 141, 152, 168, 207, 433, 441, kahve iletdrmek, 290
451, 472, 497, 505, 770, 767, 820, 915, 979, kahve-hneler, 290
1070, 1082, 1119, 1172, 1197, 1213, 1216, 1219, kahveciler, 290
1230, 1245, 1246, 1273, 1274, 1281, 1291, 1307,
Kakun karyesi ahlsi, Nablus'a tbi, 483
1328, 1395, 1402, 1407, 1420, 1448, 1578, 1620;
hkm, 1227; rs, 1012 kalafatc(lar), 751, 1115; kethuds, 64

kd(lar), 108, 126, 140, 196, 218, 221, 259, 265,
320, 398, 447, 476, 479, 493, 624, 629, 678, 692,
719, 743, 783, 959, 980, 1109, 1116, 1206, 1209,
1225, 1227, 1319, 1321, 1375, 1478, 1491; azl
olmak, 184, 695; hkm, 1145; mrselesi, KALENDER, Kastamonili, 1357
1233; nibi, 20; tefti, 160; tercemn, KALENDER b. HKULI, krek mahkmu, 854
762
kdlk(lar), 17, 196, 447; verilmek, 1227
kadrga(lar), 43, 44, 69, 70, 78, 79, 81, 83, 84, 108,
139, 140, 205, 210, 215, 250, 253, 266, 267, 268,
278, 352, 364, 366, 518, 596, 752, 878, 922, 924,
940, 954, 973, 1007, 1008, 1018, 1049, 1072,
1266, 1268, 1310, 1416, 1504, 1517, 1527;
aac, 1260; mhimmi, 621; tedrk etmek,
254; yapmak, 596
kadife, 1447; dek, 1371
KDR b. ELVN, eyh, 59
KDR H, avu, 612 kallblk, 851
kadunaya urmak, 69, 268, 349, 385, 439, 1228, 1504
kafes, 1597
kfile basmak, 1040
kfir(ler), (ayrca bk. kefere, kffr), 170, 266, 268,
278, 345, 360, 361, 385, 470, 687, 706, 723, 753,
818, 876, 948, 961, 1038, 1101, 1130, 1143,
1166, 1190, 1216, 1251, 1264, 1305, 1325, 1390,
1536, 1542, 1582, 1643; baralar, 131;
celebleri, 295; donanmas, 346; e tereke
kalay, 623, 675, 801, 805; fular, 1551
kaldurum (yol), 1255; tamri, 1255
KALENDER, Kara-hisr sancanda timar shibi,
1408, 1587
Kalendera karyesi, Sanduklu kazsna tbi, 1426
kalie, 909; almak, 457
KALSUN VELED- DMTRAN, zvornikli
zimm, 577
kalita, 43, 44, 83, 132, 133, 139, 140, 274, 305, 360,
751, 834, 849, 954, 973, 1002, 1060, 1072, 1303,
1361; res(ler)i, 360, 1310, 1311
kalkan, 1620
Kalkandelen eri-bas, 559
kallb, 851
Kalo (?) iskelesi, Eflak'da, 470
kalp aka, 1150
Kalur karyesi, Dukagin'de s kefere ky, 289
kala, 60, 206, 216, 266, 278, 339, 551, 604, 617,
619, 702, 753, 761, 806, 856, 1077, 1153, 1451,
1610; ahlsi, 513; bin etmek, 217, 512,
513, 520, 521, 563, 806, 1129, 1135, 1294;
cebecileri, 883; dizdr, 584, 592, 911, 949;
erenleri, 105, 194, 691, 856; halk, 953;
 NDE KS
hdmeti, 869; hfz, 62, 66, 79; kapus, 289;
kethuds, 856, 900, 949; mahzenleri, 1180;
mazlleri, 828; mstahfzlar, 618, 691,
884, 1177; tamri (meremmt), 69, 206, 217,
514, 520, 527, 536, 585, 617, 753, 810, 811, 848,
883, 897, 949, 1135, 1157, 1177, 1189, 1266,
1321, 1333, 1580, 1605; zahresi, 605, 617,
618, 619
kama, 560
KAMER (?) HTN, Bergama kalas dizdr
Ali'nin zevcesi, 1173
KAMER HTN, Tarhala kazsna tbi Bakr-obas
mevkiinde skin, 451
Kamerl karyesi, zladi kazsna tbi, 1530
KMLE HTN, Sleymn Aa zevcesi, 1629
KANBER BEG, an-gedi Beyi, 771
Kandr (kazs), 428, 454, 673; kdl, 157; KARA YAHY, Bosnal siph, 912
kds, 98, 157, 196, 456
kanevie, 805
Kangen karyesi, 103
Kangr (sanca), 103; beyi, 1254; kdlar,
197; kalas, 1301
KANSUK BEG, Jane Beyi, 961
kantr, 751, 1320; emnleri, 1609
knn- pdih, 1479
knn-nme, 908
knn-nme-i hmyn, 150, 576, 732, 734, 735, 874
Kapan (sanca), Basra serhaddinde, 1067; beyi,
1067; serhaddi, 1435
kapan, 290
Kaplan-alan yayla, Sanduklu kazsna tbi, 1426
Kapovar kalas, Moha'da, 604
kapu beklemesi, 1276
kapu halk, 144, 157
kapu kullar, 225, 227, 1363
kapu-olanlar, 210, 281, 382
kapuc(lar), 210, 281, 288, 298, 387, 431, 883;
ba, 230, 231, 232; ktibi, 726; sk, 299;
yazcs, 746
Kapudan (Paa), 250; kethuds, 13
kapudan(lar), 132, 133, 134, 135, 140, 508, 805, 895,
1007, 1008, 1175, 1504
kapudanlk, 1004, 1032, 1516
Kapuvar, 807
kr-nme, 117
KARA AL, Ayasululu levend, 508
KARA AL-OLI MUSTAFA, hkm gtren, 57
KARA CAFER, gemi resi, 1601
789
KARA HASAN, Ayasululu levend, 508
KARA HASAN, hkm gtren, 1522
KARA KO AVU, 1526
KARA KSIM, sank, 257
KARA MEHMED b. TURSUN, nm- dger:
YALU KAYI, Gynkl harm, 455
KARA MEHMED, znikli harm, 441, 505
KARA MS, Ruha sancanda timar shibi,
maktl, 1317
KARA MUSTAFA b. YSUF, yenieri ktili, 1012
KARA MUSTAFA, sbk Bergama sbas
Muharrem'in hdmetkr, 1307
KARA SNN, koyun emni, 188
KARA VELED- AHAD, Akakzanlk'a tbi
Ulubegl karyesinden, 1366
KARA YAKB, Menteeli, 901
KARA YSUF, Kerek-evbek sancanda
mtemekkin, 1438
Kara mid, 225, 1101
Kara-burun, 128
Kara Eflk vilyeti, 495
Kara Hall karyesi, Haslar kazsna tbi, 1137
kara hdmeti, 1568
Kara-hisr sanca, 122, 642, 931, 1101; beyi,
1396, 1408, 1424, 1587; kds, 87, 1178,
1227, 1314, 1424, 1593; kds nibi, 1587;
piydeleri, 1116; yayalar beyi, 122, 409
Kara-hisr- Shib (sanca), 1569; beyi, 1569;
kds, 1246; piydeleri (yayalar), 150;
piydeleri beyi, 150, 812
Kara-hisr- ark 271, 1566; beyi, 270, 584,
722
Kr kds, 127
Kara (?) karyesi, Premedi'ye tbi, 559
Kara-oullar, Sofya'da skin, 125
Kara-Osmanlu karyesi, stanbul civrnda, 927
kara-tor at, 417
KARABA, Hamd-ili kazsnda papas, 1250
KARACA AL, gnll reslerden, 139, 1618, 1661
KARACA AL, Varna'da k harm-zde, 1644
karaca aka, 290
Karaca-koyunl cemati (Aydn livsnda), 1359
Karaca liman, 1361
Karaca nhiyesi, Bozok nhiyesine tbi, 1419
Karaca-ol karyesi, Akyaz'ya tbi, 453
Karada nhiyesi, skenderiyye kazsnda, 1613
 NDE KS
Karadeniz, 140; cnibi, 323; kenrlar, 108;
yallar, 140, 969, 973, 1652; yallar hfz, 35
Karaferye kds, 1433
Karagz Paa Mderrisi, 1469
Karakaya, Teke-ili'ne tbi bir mahal, 1314
Karalar (nhiyesi), 59; kds, 166
Karaman (vilyeti), 532, 1126, 1320; askeri, 32,
34, 144; beylerbeyisi, 226, 229, 292, 332, 459,
576, 644, 655, 817, 829, 1126, 1207, 1481, 1637,
1650; avular, 644; kdlar, 1108;
siphleri, 1080; vilyet defteri, 1324
KARAMAN-OLI BRHM BEG, bk. brhm
Bey, Karaman-olu, 159
Karamrsel, 1597; gemisi, 206, 1228; halk,
67; iskelesi, 1597
Karapnar, 1106, 1107, 1108
Karasu (nhiyesi), 559; kds, 559
Karasu-yenicesi (kazs), 1665; kds, 427
karavul(lar) (karakol), 814, 1138
Karayaz (Karayazu) eri-bas, 1221, 1222
Karbada (?), Klis'de bir nhiye, 988
krbn, 1346; basmak, 457, 1015, 1037, 1346;
menzili, 1563
krbn-sary bin etmek, 1106, 1107, 1108
Karedeniz, 1047
Karesi (sanca), 107, 433, 736; beyi, 433, 708,
732, 734, 740, 923, 1410; nzr, 357;
piydeleri beyi, 812; sanca siphleri, 888
Kargal, Azak'da bir mahal, 305
krgr bin, 610
krgr dkknlar, 610
krgr kulle, 1085
KARINCA SLEYMN, 1128
Kartran, orlu'da bir semt, 519
Karn-bd (kazs), 277, 1642; kds, 854
Karin-baba srgnleri hslar, 1654
Karl-ili sanca beyi, 437, 732, 735, 873
Karl-ili siphleri, 1008
KAROFEK (?), Korof Nikola-olu, Nemeli, 516
Kars (sanca), 1066; kdl reys, 1249 Ka kds, 915
KARTAL-ZDE (?), 559
Karu (kazs), 1643; kds, 1643; yollar, 1643
Karvik kalas, Delvine sancanda, 1588
karye basmak, 1058
karye kitbeti (tahrri), 1211
karye eneltmek, 1073
karz, 1103
790
kasaba basmak, 17, 1195
kasaba halk, 192
kassb (tifesi), 25, 46, 109, 130, 142, 221, 255, 478,
479, 597, 598, 777, 914, 1151, 1401, 1638, 1651;
sayclar, 855; kethuds, 1151
kassblk, 109, 125; hdmeti, 125, 1592
kassm, 291
KSIM b. VEL, Nib, 1070
KSIM BEG, 1573
KSIM BEG, Defterdr, 23, 77, 321, 322, 857, 932
KSIM BEG, Ein Hkimi, 770
KSIM BEG, Ktahya msellemleri beyi, 812, 1635
KSIM BEG, Mentee piydeleri beyi, 812
KSIM BEG, Trabzon sancan tahrr eden, 1610,
1614, 1615
KSIM KETHUD, hkm gtren, 1537
KSIM PAA, Tmvar Beylerbeyisi, 6, 11, 30 146,
380, 400, 836, 1034, 1518, 1571
KSIM SBAI, dilcevaz'da yaya-bas, 169
KSIM VOYVODA, il-voyvodas, 1167
KSIM, Dergh- li yenierilerinden, 1104
KSIM, Dergh- Muall avularndan olup suyolu
hdmetinde olan, 314
KSIM, Dergh- Muall topcularndan, 1099
KSIM, Hatvan beyinin adam, hkm gtren, 1145,
1148
KSIM, Hzne-i mire Defterdr, 24
KSIM, Medne-i Mnevvere muhfazasna tayn
olunan, 977
KSIM, Mr, Eil Beyi, 336
KSIM, sbk Budun beylerbeyisi vekli ve kethuds,
723
KSIM, Siirtli zam, 833
KSIM, Zam Ali Paa'nn Kethuds, 1293
KSIM, Zencire ve Sipa Beyi, 771
Kastamoni (sanca), 814, 969, 970, 1237; beyi,
774, 860, 870, 942, 1300, 1301, 1318, 1357,
1402, 1640; kds, 197, 282, 712, 870, 970,
1301, 1318, 1357, 1640; kalas, 774, 1301
Ka Leence karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041
Kif-oullar, liv-i Gazze'ye tbi, 59
kifler, 541, 968
katr, 15, 16, 34, 110, 156, 664, 1172; yk, 290
KATIRCI AHMED, Nalband-olu, 298
kat- rus, 1099
kat- tark, 937, 1037, 1353, 1399, 1443
 NDE KS 791

kat- uzv, 196, 880, 1016, 1359, 1582 kaynar lcalar, 1354
Katf (sanca, livs), 1123, 1124, 1128, 1131, 1446, kays, 1270
1632, 1633; aalar, 1633; beyi, 1128, 1631, KAYTAS, Kefe beyinin adam, hkm gtren, 949,
1633; benderi, 1123, 1124, 1131; kds, 985, 995, 1478, 1542
1128; kalas, 1128, 1132; neferleri, 1633 KAYTAS, Kuds-i erf Sanca Beyi, 1020
KTB AL, Diyrbekr beylerbeyisinin adam, kayymlar, 552
hkm gtren, 1142, 1144
Kazak(lar), 949, 951
KTB MEHMED, hss emni, 1322
Kazanclar karyesi, 356
KTB EHSUVR, Kara-hisr sancanda timar
kazy defteri, 219, 678, 759, 1030, 1122, 1123,
shibi, 1587
1131, 1132, 1137, 1149, 1633
ktib(ler), 1363; tayn eylemek, 421, 553, 1156
Kazda necii (?), 1483
ktil(ler), 192, 419, 452, 715, 757, 758, 835, 838,
Kazda, Gelibolu'ya bal, 783
937, 1074, 1087, 1098, 1334, 1511, 1665;
tefti, 715 kazganc, 588

katl (etmek), 49, 120, 124, 127, 128, 192, 194, 295, Kazganov, Azak'da bir mahal, 949
299, 313, 322, 348, 419, 441, 444, 452, 464, 497, kebe, 441
505, 527, 577, 602, 687, 697, 715, 757, 797, 818, kebeci, 687
835, 838, 852, 876, 880, 893, 896, 904, 928, 929, Kei-depesi karyesi, Akakzanlk'a tbi, 1366
931, 933, 937, 950, 961, 964, 969, 1012, 1015, Kefe (sanca), 3, 4, 5, 45, 80, 83, 88, 216, 217, 266,
1033, 1037, 1074, 1078, 1087, 1098, 1104, 1169, 886, 1048, 1051, 1053, 1056, 1461, 1478, 1500,
1172, 1181, 1212, 1219, 1220, 1233, 1254, 1279, 1607, 1648; beyi, 4, 43, 44, 78, 79, 80, 83, 89,
1307, 1315, 1337, 1346, 1360, 1361, 1376, 1403, 213, 216, 217, 278, 305, 343, 536, 543, 683, 886,
1420, 1427, 1438, 1443, 1465, 1511, 1520, 1560, 949, 953, 954, 961, 985, 995, 1047, 1048, 1049,
1564, 1578, 1582, 1586, 1598, 1608, 1643, 1665; 1052, 1072, 1266, 1364, 1368, 1416, 1478, 1542,
i mm, 960; i nfs, 107, 586, 912, 1099, 1544; kds, 43, 44, 217, 887, 1364, 1368,
1399 1478
Kavdire tifesi, 59 kefere (ayrca bk. kfir, kffr), 148, 218, 246, 266,
Kavak (kazs), 1304; kds, 419; memlehas, 278, 289, 323, 359, 464, 465, 525, 544, 591, 799,
254, 275 852, 1048, 1072, 1131, 1216, 1219, 1339, 1362,
Kavak, Migalkara'da bir mahal, 1582 1390, 1441, 1449, 1453, 1550, 1560;
Kavak iskelesi, 253, 274 donanmas, 381; esrleri, 268; gemileri, 361,
Kavak karyesi, Moha'a tbi, 1338 427, 437; i fecere, 381, 551, 698, 1048, 1542;
i lan, 346, 579, 1048, 1099, 1453; i sakar-
Kavala, 855, 1310; iskelesi, 274; kds, 253,
mekn, 1544; kethuds, 113; kyleri, 876
254, 427, 904, 1114, 1363; kapudan, 50, 162,
253, 254, 274, 275, 443, 904, 1114, 1288, 1335, kefle vermek, 113
1545 keflsz rgad, 976; istihdm etmek, 976
Kavalas karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041 keflsz icreye vermek, 138
KAYA AL, arz getren, hkm gtren, 1172 Kefrukhir karyesi, Trablus kazsna tbi, 1412
KAYA b. TURSAN, Sofya'da Seferli karyesinden, kehhl, 351
1530 Kels begi, 340
KAYA AVU, hkm gtren, 622 Kelbn tifesi, 1395
KAYA TURASAN-OLI, zladi'ye tbi Byk Keligra hisr, Varna'da, 418
Kamer karyesinden, 1521 Kelin tifesi, Trablus sancanda, 1040
Kaya-dili, Gynk kazsna tbi, 455 Kelis livs, 844
Kayack kds, 1087, 1098 KEML KK, 985
Kay, Tekfurda'na tbi, 706 KEML, Edremid Kds ve Nzr- Emvl, 107,
Kay cemati, Sanduklu kazsnda, 1426 371, 433, 496, 782
kayk(lar), 19, 102, 253, 269, 274, 275, 311, 1120, KEML, Gl-bzr Kdsnn Nibi, 441
1447, 1516, 1601, 1618, 1661 KEML, zam, 1027
 NDE KS
kemendciler, 1101
Kemer (Kemer-burgaz), karyesi, stanbul'da, 885,
866
Kemerl-Belgrad karyesi, 1538
kemha-i medd, 1447
kemhac-ba, 1514
kendir cemi, 282
kendir emni, 282
Kendiri karyesi, 103
KENN, Arab (Haleb) defterdrnn adam, hkm
gtren, 783, 808
KENN b. ABDULLH, Burgoslu ktil ve hrsuz,
299
kense, 91, 1339; tamri, 1339
Kerek-evbek (sanca, livs, kazs), 59, 194;
beyi, 194, 1436, 1437, 1438, 1455; kds,
1438; kalas dizdr, 194
Kerer begi, 340
kereste (ayrca bk. aa, odun), 82, 101, 463, 514,
522, 536, 543, 596, 621, 810, 834, 849, 935,
1046, 1085, 1174, 1185, 1249, 1255, 1333, 1355,
1413, 1494, 1595; kesmek, 834
KERM ELEB, Budun Defterdr, 1145
KERM FAKH b. MURD FAKH, Pazarck
kazsna tbi Murd Fakhler karyesinden, 258
Kerkk (sanca, livs), 741, 780; hslar, 741;
tahrri, 992
Kerme karyesi, Yeniehir'e tbi, 1601
kerpi etdirmek, 72
Ker, 305; hisr, 266
kesr-i iltizm, 549
Kesri () karyesi, Ayasulu'a tbi, 508, 1545
Kesriye kds, 559
Kestel, Burusa nhiyesinde, 896; kds, 211
Ke mezraas, Ankara nhiyesine tbi, 1439
Kean, 588; kds, 427, 588, 598, 1604
kef, 541
keten, 131
kethud(lar), 11, 1149, 1382, 1491
kethudlk, 762; hdmeti, 1382
KEYHUSREV, emikezek'de sancak tasarruf eden,
771
KEYKVUS, Grcistan melikinin adam, 1425
KEYVN, Badd kullarndan, hkm gtren,
1503
KEYVN, Dizdr Keyvn'n kulu, 926
KEYVN, Lahs'da timar shibi, 1632
792
KEYVN, sbk Bergama sbas Muharrem'in
kullarndan, 1307
Kezuk (?), Kefe civrnda bir mahal, 1266
Kbrus, Kbruz, Kbrs (adas, kazs), 206, 267,
268, 439, 996, 1594; beyleri, 267, 268, 376,
385, 991; doanlar, 991, 996
kl (kei kl), 1391
kl (ayrca bk. kala), 878; tamri, 743; u bik
30, 134, 135, 139, 147, 178, 344, 408, 878, 940,
1047, 1143, 1390, 1513, 1517, 1527; zahresi,
615
kl, 769, 770, 969, 1268, 1317, 1403, 1569, 1578,
1582, 1620; ekmek, 193, 904; dan gemek,
geirmek, 961, 1058, 1608; havle etmek, 560
KILI, Bozkoyunlu Boyu'nun beyi, 59
Kl karyesi, Bozdoan'a tbi, 325
kr at, 417
Krk karyesi, Burusa'da, 1586
Krk karyesi, Kbrus kazsna tbi, 1594
KIRIM HN, 1049, 1323, 1544
Krm, 894, 949; ehl-i fesd, 995; halk, 954;
Hn, 3, 43, 55, 79, 217, 266, 527, 954, 995,
1047, 1048, 1072, 1099, 1165, 1266, 1368, 1370,
1390; mrzlar, 995; Tatarlar, 863, 864,
897, 1321; tifesi, 894
Krk-kilise (kazs, sanca), 200; beyi, 200, 321,
424, 876, 1181, 1196, 1638; kds, 424, 559,
598
Krklar nhiyesi, 1411
Krlo (kazs), 1134; kds, 1134
Krehri (sanca), 1258; beyi, 398, 524, 628, 705,
767, 947, 1258, 1295
kss, 904; etmek, 120
ksrak, 841
k zahresi, 216
klaklar, 598
ktl, 969
ktmr, 1467, 1519
kvrck koyunu, 830, 1401
kz ekmek, 455
kz ve olan ekmek, 560
Kz-uan begi, 771
Kzanlk (kazs, nhiyesi), 1212, 1465; kds,
1465
Kzl-aa kds, 424, 469, 559
Kzl-aa Yenicesi kds, 1196
Kzlba, 984; cnibi, 477, 1036
Kzlba vilyeti, 1422
 NDE KS 793

Kzlca-tuzla kds, 1653, 1655 1527, 1552, 1634, 1641; kdlar, 70, 1231,
Kzldeli, Dimetoka'ya tbi derbend ky, 877 1252; siphleri, 888; tahrri, 375, 428, 1001
Kzlhisr nhiyesi, 1504 Kocack yrkleri sbas, 556
KGA, Eflk voyvodasnn adam, 1394 Kocal karyesi, Tarhala kazsna tbi, 1522
Ki begi, 771 Koanik karyesi, Dubrovnik kalas'na tbi, 827
Kilbiyye tifesi eyhleri, 59 Koanya da, Rumeli'de harm yata bir da, 511,
kilr, 101 821, 1015; maden martoloslar, 511;
muhfazas, 822, 823
kilr- mamre tamri, 613
Kohisr kds, 672
Kils begi, 771
KO, Dvne Ali-olu, hrsuz, 1196
kile, 1235
KO AVU, Dergh- Muall avuluundan
Kili, 897, 1651; hisr, 1651; iskelesi, 1461;
mtekid, 818, 1038, 1058, 1059, 1427
kalas, 894; kds, 897, 1321, 1607; kalas
tamri, 556 KO AVU, Gelibolu'da olan ingnelerin
ispenelerini toplamaa memr, 116
kilim serika etmek, 1080
Kor, 192; da, 193
Kilis (sanca), 377, 379; beyi, 338, 379
kol gezmek, 569
kilise(ler), 599, 798, 799, 960, 1664; basmak, 464;
keferesi, 799; ykmak, 1085; yeri, 1556; KOLAK RES, gemi resi, 439
ye teadd etmek, 1082 Koldoni, Kbrs'da bir mahal, 385
kimy, 1301 Koma (?) karyesi, Moha'a tbi, 1338
kimyger, 1463 KOMNENOS (?) DMTR, neccr, 284
kir davarlar, 210 konak, 628, 1486
kirec, 314, 1349; furunlar, 314 KONTAR, Venedik donanmasnda provador res, 831
kiremid, 1157 Konya, 219, 993, 1207, 1235, 1419, 1428, 1481;
Kiremidci mahallesi, Burusa'da, 464 dizdr, 14, 884; kds, 14, 884, 1428;
kalas, 14; kalas erenleri, 884; kalas
KRLA (?), Bodanl, ehl-i fesd enat zimm,
mstahfzlar, 884; muhrebesi, 232, 532, 814,
465
906, 1207, 1237, 1473, 1562
Kirman kalas, 1390
Kopan (sanca), Budun vilyetine tbi, 201, 604;
Kirmasti kasabas, 195 beyi, 807
KRYAK, Eflk voyvodasnn adam, hkm Korbine, Venedik baralarndan birinin ad, 561
gtren, 966
Korar karyesi, Vize sancana tbi, 559
KRYAKOS NKOLA, neccr, 284
kor, 285, 1001
KRYAKOS, Kzl-aa kazsna tbi Veled-i Doan
Korc deirmeni, Bagdd'da Cllb nehni civrnda
karyesinden, 469
bir mahal, 1317
kse, 174, 206, 230, 240, 294, 1000, 1091
korclar, 1494
Kisan (Keysan) Sanca beyi, 234, 338, 771
kitb, 210, 281 Korove ? nhiyesi, 852; kds, 852

kitbet (ayrca bk. tahrr), 375, 398, 428, 1211, 1261, korsan, 134, 135, 215, 385, 444, 781, 1310, 1311,
1519 1337, 1517, 1527, 1661; kfirleri, 385;
levend tifesi, 999; tifesi, 133, 940, 1335
Kite (kazs), 1404; kdl, 881; kds, 1597,
1609 korsanlk etmek, 345

Klis (sanca, livs), 1403, 1540; ayn, 903; KOSTA b. TODOR, Zeytinl krek mahkmu, 630
beyi, 51, 249, 806, 988, 903, 1075, 1507, 1513, KOSTA STANBUL, Silivri'de Papa Dimitri
1540; kalas, 806 mahallesi'nde skin neccr, 284
knezler, 1585 KOSTANDN MONOL, neccr, 284
KOCA, ehl-i fesddan, 672 Kostanie kalas, Bosna serhaddinde, 753, 1064,
Koca-ili (vilyeti, livs, sanca), 196, 428, 673, 1513; fethi, 972
1652; beyi, 19, 140, 621, 346, 717, 732, 734, Kostanika karyesi, m'da, 127
736, 1013, 1161, 1231, 1255, 1264, 1397, 1517,
 NDE KS 794

KOSTANTN GRC, Grcistan melikinin ky kondurmak, ikmet eylemek, 694, 697, 1394
karnda, 1425 ky eneltmek, 1394
Kosti karyesi, Samakov kazsna tbi derbend ky, Kral, 665, 702
1367 Kral- bed-fil, bk. Pe Kral
kt-i yevmiyye, 541 KRAL-OLU (Erdel Kral-olu), bk. stefan Kral
Kotur-deresi, Hoy kurbinde, 1221 Kralie, bk. Erdel Kraliesi
koyun, 25, 46, 67, 92, 96, 99, 100, 100, 101, 109, KRALE-OLI (Erdel Kraliesi-olu), bk. stefan
130, 142, 183, 208, 209, 221, 255, 385, 403, 478, Kral (Kral-olu)
479, 498, 598, 688, 830, 855, 866, 872, 885,
krallar, 495
1094, 1139, 1151, 1297, 1299, 1308, 1313, 1351,
1363, 1365, 1367, 1373, 1374, 1401, 1431, 1432, KUBD, Burusa Sbas, 359
1433, 1491, 1502, 1506, 1515, 1530, 1638, 1642, KUBD, Diyrbekr beylerbeyisinin adam, 21, 22
1651; celebleri, 295, 1363; cem etmek, 74, KUBD, Hssa Harc Emni ve Sba, 464
100; almak (serika etmek), 262, 411, 1074; KUBD, mdiyye Hkimi Sultn Hseyin Bey-
emneti, 188; -eri, 1651; emni, 125, 188, olu, 770
597, 598, 830, 855, 872, 1139, 1299, 1363, 1373, KUBD, Vel-olu, 1317
1401, 1431, 1434; eti, 1638; gasb (gret)
KUBD AVU, Burusa Hssa Harc Emni, 195
eylemek, 1300, 1325; getirmek, 597; hakk,
1445; ihrc, 74; irsli, 109; mzyakas, KUBD AVU, Dulkdirl avularndan, 1345
125; srici, 872; srmek, 1431; bn KUBD PAA, Van Beylerbeyisi, 198, 227, 233,
(oban), 1104; telef etmek, 125; retmek, 338, 413, 679, 771, 1042, 1138, 1204, 1626
1651; ziynl, 104 Kubd-oullar, merl Kethuds, 59
Koyun-adas karyeleri, 384 Kuban beyi, 1305
KEK b. YSUF, piyde, Sultn-n'ne tbi Ala- Kubbe karyesi, Safed kazsnda vakf ky, 917
kilise karyesi skinlerinden, 1316 kubur, 969
khne defterler, 1001 ke-bend eylemek, 32, 34
khne nibler, 870 kudt, 72
KLE MHAL, Erdel Kral'nn adam, 1486 Kuds, Kuds-i erf, Kuds-i Mnevvere (sanca),
kmr, 544; yakmak, 544 59, 156, 1020, 1076; beyi, 1025, 1076, 1163,
Kpri karyesi, Gedegra kazsina tbi, 1027 1269, 1275; evkf mtevellsi, 138, 746, 1163,
kpr, kpri, 214; bin etmek, 867; tamri, 1585 1269, 1275; fukars, 990; hisr erenleri,
1269; imreti evkf, 481, 484, 486; imreti
Kprl (kazs), 927, 1363; kds, 559, 974,
mtevellsi, 483; kds, 138, 746, 917, 1076
1489, 1648, 1655
kul(lar), kul tifesi, 22, 64, 523, 525, 528, 531, 605,
Krfs (Krfz) beyleri, 439
641, 695, 730, 741, 743, 785, 829, 1021, 1042,
Krfs (Krfz) keferesi, 846 1067, 1072, 1122, 1124, 1127, 1128, 1351, 1445,
Krkik beyi, 771 1456, 1464, 1510, 1630, 1644, 1646, 1658, 1659;
Kro karyesi, Budun vilyetine tbi, 1343 aas, aalar, 780, 1633, 1646; karndalar,
ks, 239, 245 856; kethuds, 1629; olu, olanlar, 528,
KSE BRHM, ile'ye bal Ak-oval shte, 454, 828, 837; yazmak, yazlmak, 252, 1009, 1126
456 Kula, Migalkaral maktl zimm, 1582
KSE ABN, Trhala'ya tbi Yeniehr-i Fenar'a kulauz, 265; vermek, 265
bal Cuma-bzrl harm, 445, 446 KULAK HUSREV, stanbul'da hrsuz, 492, 515
KSE YORG, mahbs, 682 KULAKSUZ MEHMED AVU, hkm gtren,
KSEM b. BYEZD, Akyaz'da srk levend, 453 743, 747, 1403
Kstence iskelesi, 48 KULI BEG, 771
Kstendil sanca kdlar, 559 kulle(ler), 618; yapdurmak, 1085
Kk bcgh, Behisni kazsnda, 628 Kulp begi (hkimi), 234, 336, 771
ky basmak, urmak, yam eylemek, 36, 360, 411, Kum karyesi, Gnen kazsna tbi, 1397
802, 818, 1220 kuma, 1447
 NDE KS
Kumac-ba, 1514
Kumla iskelesi, 1597
Kunaytara (?) nhiyesi, 59
kundak, 512
kur v mezri 663, 696, 1075, 1267
kur zabt etmek, 372
kur-i floriciyn, 1251
kuraklk, bk. kaht
KURD, kalas dizdr Ali'nin karnda, 890
KURD, Barnlu kazs skinlerinden, 199
KURD, Dimetoka kdsnn adam, hkm gtren,
871
KURD, Edirneli muhtesib, arz getren, hkm
gtren, 877
KURD, Kavala Kapudannn Kethuds, 274
KURD AL, Konur-olu, hrsuz, 1196
KURD AL, Vidinli maktl siph, 1578
KURD b. MURD, Hslar kazsna tbi Kara Hall
karyesinde skin doanc-olu, 1137
KURD b. MAHMD, Pazarck kazsna tbi alt
karyesinden, 258
KURD KETHUD, Hssa reslerden Kapudan Ali
Res'in Kethuds, 349
KURD KETHUD, hkm gtren, 135, 139, 162,
202, 272, 284, 300, 324, 571, 575, 579, 580, 583,
621, 732, 735, 752, 842, 873, 892, 922, 940, 953,
956, 961, 973, 1007, 1175, 1257, 1268, 1288,
1310, 1517, 1611
KURD-OLI AHMED, bk. Ahmed, Kurd-olu
Kurde nhiyesi, Delvine sancana tbi, 1588
Kurnal, Rodoscuk'da bir mahal, 1160
kurun, 1302, 1320
kutt- Arab, 1094
kutt- tark, 76, 433, 740, 969, 1233, 1399
Kutur begi, 771, 1221
kuyular, 82
kuyumc(lar), 577, 851; kri, 1150
kuzt, bk. kd, kudt
Kzet'l-fevk tifesi, 59
Kuzkuncuk, stanbul'da Boazii'nde bir semt (ky),
571
KK DLSZ, stanbullu, 1103
KK HAMZA, Galata azeblerinden, 19
Kk Anafarta, Gelibolu'da bir karye, 269
Kk Ardahan nhiyesi, 1177
kk emr-i ahur, 568
795
KK, Aka-kzanlkl hrsuz, 891
Kksu, Aliyye'de bir mahal, 1448
kffr, kffr- bed-girdr, kffr- b-dn, kffr-
dzah-karr, kffr- dzah-medr, kffr-
hksr, kffr- hsirn, kffr- hezmet-sr,
kffr- liym, kffr- nekbet-ir, kffr-
akvet-ir (ayrca bk. kfir, kefere), 12, 79, 80,
81, 102, 133, 134, 135, 139, 170, 237, 250, 263,
266, 278, 346, 364, 366, 516, 517, 518, 520, 522,
527, 579, 604, 625, 665, 674, 696, 702, 704, 732,
747, 750, 781, 878, 940, 959, 961, 985, 999,
1048, 1049, 1050, 1054, 1072, 1099, 1111, 1124,
1128, 1210, 1259, 1265, 1266, 1268, 1390, 1393,
1416, 1446, 1479, 1517, 1527, 1540, 1542, 1544,
1557, 1565, 1579, 1590, 1613, 1639; a tereke
bey etmek, satmak, vermek, karmak, 12, 13,
20, 28, 128, 162, 248, 251, 349, 437, 482, 517,
526, 561, 750, 967, 1031, 1590, 1604; atlular,
753; ayn, 494; baras, 750; beyleri,
753; boy-beyleri, 753; donanmas, 250, 346,
878, 1641; gemi resleri, 427; gemileri, 427,
526, 579, 750, 959, 1216, 1622; hayduklar ve
harmleri, 167, 516; hlesi, 878; kadrgalar,
1517; kalalar, 551, 753; levend resleri,
1545; vilyeti, 1504; yayalar, 753
kfr, 1468, 1554
klekler, 871
klng, 472, 1620
kmt, 103
KRD BRHM BEG, mteveff Niksar Beyi, 657
Krd Hoca mahallesi, Edirne'de, 1150
Krd(ler), 452, 618, 1168; ayn, 21; beyleri,
58; hisr-erleri, 605; obalar, 452
krde, 1582
Krdistn begleri, 22, 60, 329, 334, 337, 339, 773,
775
Krdistn mers, 22, 60, 335, 776
Kre emni, 812
KRE, Gmrk ktibi zimm, 149
Kre-i mamre madencileri, 774
Kregz (?) beyi, 771
kree komak, koymak, konulmak, gndermek, 50,
113, 122, 168, 352, 414, 459, 469, 472, 569, 611,
630, 636, 660, 706, 708, 740, 760, 784, 804, 845,
854, 915, 923, 959, 986, 994, 1118, 1196, 1243,
1233, 1256, 1274, 1304, 1315, 1316, 1404, 1522,
1535, 1576, 1586, 1591, 1633
krek, 834, 849; mcrimleri (mahkmlar), 113
krekci(ler), 140, 250, 253, 254, 470, 476, 725, 761,
783, 795, 1185, 1416, 1503, 1517, 1527;
 NDE KS 796

defteri, 783; hkmi, 783; ihrc, 783;
kfirler, 1190
KREKL RES, gemi resi, 439
krk, 492, 515, 1141, 1216; hrsuzl, 515
krkci, 692, 693; ihrc etmek, 692
Krnemrde (?), Semendire, zvornik ve Alaca-
hisr snrlarnn birletii mevkide bir mahal,
511
Ktahya (sanca, livs), 100, 1178; kalas, 72,
73; kds, 26, 74, 87, 95, 100, 299, 457, 931,
1019, 1178, 1407, 1424, 1426, 1470, 1587, 1636;
msellemleri beyi, 812, 1019; piydeleri,
202; piydeleri beyi, 202, 1635; sbas, 71;
yayalar beyi, 575
Lerde karyesi, Aaa-Debri (Debre) nhiyesine tbi,
818, 1038, 1058
Le iskelesi, 289, 798, 813, 1346; yollar, 1346
levend(ler), levendt (tifesi), 116, 128, 133, 134,
215, 253, 269, 274, 275, 295, 311, 320, 324, 348,
411, 443, 444, 451, 452, 455, 464, 485, 487, 508,
545, 554, 589, 738, 781, 783, 825, 826, 900, 901,
940, 987, 1044, 1045, 1112, 1120, 1175, 1264,
1275, 1291, 1295, 1304, 1306, 1310, 1311, 1335,
1337, 1340, 1360, 1361, 1397, 1410, 1419, 1511,
1517, 1520, 1522, 1527, 1533, 1545, 1561, 1601,
1606, 1620, 1644; firkateleri, 1568;
gemileri, 1335, 1545; harm tifesi, 286;
hrsuz, 348; kfirler, 700, 1264; kayklar,
134, 135, 204, 253, 254, 269, 1120; resleri,
1601; shte tifesi, 987
levendlik, 321

Lacan (sanca), 757; beyi, 158 Lih (vilyeti, memleketi= Lehistan), 93, 350, 373,
893, 951, 1283, 1623; beyleri, 93; cnibi,
Ladik (kazs), Amsiyye'ye tbi, 419, 452, 914;
323, 1639; keferesi, 323, 1283, 1286; Kral,
ayr, 1549; kds, 419
94, 893, 954, 1283, 1457, 1551, 1623;
Lahcan begi, 771, 797 memleketi, 93, 1283; serhad beyleri, 93;
Lahs (vilyeti), 49, 260, 301, 302, 618, 1126, 1129, serhaddi, 93; snur, 1551; tifesi, 1158,
1130, 1131, 1132, 1146, 1414, 1446, 1456, 1630; 1623
beylerbeyilii, 366, 367; beylerbeyisi, 49, LKO, Keanl zimm, 588
301, 302, 364, 366, 747, 1122, 1123, 1124, 1125,
liman(lar), 43, 44, 108, 140, 215, 376, 444, 1517;
1127, 1128, 1132, 1133, 1138, 1140, 1141, 1146,
riyseti ulfesi, 1060
1147, 1152, 1201, 1400, 1414, 1429, 1446, 1454,
1456, 1630, 1631, 1632; benderleri, 1131, limon, 1520
1446; dvn, 1630; evkf, 49; evkf Limye kds, 967
zevidt, 49; fethi, 1122; haznesi, 49; Lipka, Klis'de bir nhiye, 988
kalas, 1128, 1132; kds, 1128, 1146; Lipva, 106, 1571; beyi, 836, 1386; kalas
kalas dizdr, 1122; kullar, 1456; reys, azebleri, 836; reys, 1386; serhaddi, 279;
1122 tahrri, 1386
laib lehv, 239, 245, 246 liv tahrri, 530
lala, 532, 1080, 1235, 1424 Livdiye (kazs), 1601; kds, 1601
LALA MUSTAFA BEG (PAA), ehzde Selm'in Livne (sanca), 659; beyi, 1519; kds, 1519;
lalas, 884, 1396, 1418, 1481 tahrri, 659
lal htemler, 1400 LO, Senyr, d, Frane elisi, 1121
Lapseki kds, 1653, 1655 Lofa (kasabas), 1497; voyvodas, 560
Lr (vilyeti), 1633; pdih, 1633 Lonkor karyesi, Livdiye kazsna tbi, 1601
LARDO, Eflk voyvodasnn adam, 1394 LUKA, dragoman, Bodan voyvodasnn adam,
Lrende kalas, Konya'da, 884; mstahfzlar, hkm gtren, 1525, 1536, 1551, 1623
884 Luposire, Semendire'de bir ky, 577
Lr aka, 616 LUTF, akrc demlerinden, hkm gtren, 1035
Lak karyesi, Aaa-Debri nhiyesine tbi, 1038 LUTF, hkm gtren, 1376
LAZ HASAN, Gelibolulu, 269 LUTF AVU, Dergh- Muall avularndan,
Lzikyye, 931; kds, 1041, 1178, 1407, 1424; 1045
nibi, 211 LUTF AVU, hkm gtren, 1166
Leccn (sanca), m'da, 59, 631; beyi, 632 lle, 23, 24, 1327
 NDE KS
Maarra (sanca), 31; beyi, 31, 59, 76
Macar, 495, 516; beyleri, 495, 1285; Kral, 407,
507, 1524; vilyeti, 407, 408, 1451
Macon sanca tahrri, 889
Main iskelelesi, 1284
Maden halk, 369
maden, madin, 279, 577, 1015; hdmeti, 815
madenci(ler), 498, 774, 1433
MADN (?), Bolu'da irret akvet zre olan, 638
MADN (?), hrice zahre karan gemi resi, 128
Mdin kalas, Klis'de, 903
madrabz(lar) bk. matrabz(lar)
Madric kasabas, 1195
Magaraska iskelesi, 963
MAGDA KPEK (?), rencber gemisi resi, 606
Magrib (sanca), 432; beyi, 252; cnibi
krallar, 495; cnibleri, 139; kalitas, 360
Magrib Trablus, 624, 625, 629,
beylerbeyisi, 248, 579, 580, 581, 583
Magrib tifesi, 1301
Manisa, 554, 1337; imreti, 554; kds, 472,
554
mahbes, 1288; bozmak, 113
mahbs, 289, 497, 532, 555, 608, 682, 708, 719, 840,
1204, 1221, 1470
mahfil-i er 50, 1315
MHR, ehl-i fesddan, 224
mahkeme, 141, 560, 719; basmak, 1134, 1540
mahkeme-i erf, 1120
mahll, 789; defter, 906; gedk, 618, 731, 1021;
timarlar, 186
MAHMD, Amsiyye Beyi, 1011, 1440
MAHMD, arz getren, hkm gtren, 358, 1591
MAHMD, Balya kazsna tbi Akba karyesinden,
451
MAHMD, Budun Mr-alemi, 704
MAHMD, avu-oullarndan, hkm gtren, 835
MAHMD, orumlu, 1662
MAHMD, Dimetokal, 1532
MAHMD, ehl-i fesd, 224, 230, 231
MAHMD, Erzurum beylerbeyisinin adam, hkm
gtren, 763
MAHMD, Erzurum kullar blk-bas, hkm
gtren, 1177
MAHMD, Geredeli, 1420
797
MAHMD, Gl-bzr kazsndan, arz getren,
hkm gtren, 1402
MAHMD, Gynik'de hrsuz, 570
MAHMD, Gynkl Mengen-olu, shte, 455
MAHMD, Harman-dil Boyu'nun beyi, 59
MAHMD, hss emni, 1322
MAHMD, imret-i mire mtevellsi slm'n
adam, hkm gtren, 1041
MAHMD, stanbul kdsnn dnimendlerinden,
hkm gtren, 974
MAHMD, stanbullu mbir, 1655
MAHMD, Karl-ili Beyi, 437, 735, 873
MAHMD, Mara' kitbet eden Krehri Sanca
Beyi, 510, 628, 705, 1006
MAHMD, Mehyif Mfettii Ali Bey'in adam, 66
MAHMD, Naldken yrkleri sbas, 965
MAHMD, Paa kapuclarndan, hkm gtren,
671
MAHMD, Rm-ilili Zam Mehmed-olu, 1014
MAHMD, Seen Sanca Beyi, 662, 663
959;
MAHMD, Solnok Beyi, 27, 103, 106, 146, 181, 408
MAHMD, Solnok Sanca Beyi, 90, 148
MAHMD, ehzde Byezd'in Kapu-kethuds, 365
MAHMD, ile skinlerinden, 110
MAHMD, Tireli, harm firkate gemileri
levendlerinden, 1361
MAHMD, Uak kazsndan, 1178, 1179, 1396,
1424
MAHMD, skbl, Dergh- Muall
avularndan, hkm gtren, 369
MAHMD, Vilyet Ktibi, 921
MAHMD, Zablana Maden Emni, 577
MAHMD AGA, 21
MAHMD AGA, Sleymn Paa'nn Kapuc-bas,
153
MAHMD b. AL, Alaca-hisrl harm siph, 577
MAHMD b. HASAN BEG, 338, 770
MAHMD BEG (PAA), Msr'da sancak tasarruf
eden, bilhere Yemen Beylerbeyisi, 998, 1000,
1009
MAHMD BEG, Dulkdiriyye vilyetini tahrr eden,
921
MAHMD AVU, 183
MAHMD AVU, Bl-olu, hkm gtren, 642
MAHMD AVU, Dergh- Muall
avularndan, 3, 5, 313, 1018, 1495
MAHMD AVU, Erci beyinin adam, hkm
gtren, 1095
 NDE KS 798

MAHMD AVU, hkm gtren, 305, 426, 427,
773, 1418
MAHMD AVU, Nardal, hkm gtren, 437
MAHMD EMN, 432
MAHMD EMN, stefel, 561, 857
MAHMD EMN, mfetti, 149, 945
MAHMD EMN, Nova emni, 941
Mahmd Paa Hn, stanbul'da, 1190
MALKO, Bosna Sanca Beyi, 341, 344, 742, 753,
972, 1471, 1513, 1540, 1579, 1580
MALKO, Eflk Voyvodas Petri Voyvoda'nn
adam, 489, 1394
MALKO, sbk Klis Sanca Beyi, 1507
MALKO, Segedin sanca beyinin adam, hkm
gtren, 1415
MALKO, yasakc, 1620

Mahmd Paa hslar, Krk-kilise'de, 876 MALKO AVU, hkm gtren, 692

mahrem ktibi, 637, 915 ml nzr, 219

mahsl(t), 499, 553, 780, 806, 917, 946, 963, 1069, Malta (adas), 1268; kfirleri, 267, 268
1124, 1131, 1275, 1354; hssa, 106 Mamanlu (?) karyesi, Grdk kazsna tbi, 1087
mahzenler vaz etmek, 1270 Mmervn sanca beyi, 1177, 1490
MAKSD, hkm gtren, 1019 Manaca, Azak'da bir mahal, 1542
makt kyler, 541 Manastr, 1363; kds, 559, 1468
Maltyye (sanca), 1, 21, 22, 32, 33, 34, 218, 1073, MANAV ABDURRAHMN, mltezim, ayak mili,
1100; beyi, 22, 218, 657; emnleri, 21; 881
geidi, 1; kds, 218; livs, 1322; nzr, MANAV MEHMED, 1431
1; tahrri, 42; tahrr defterleri, 1387 Manavgat msellemleri, 575
Malazgird (sanca), 1073; beyi, 512; kalas, mandralar, 1181
512 Mandirili, Venedik baralarndan birinin ad, 561
MAKSD AVU, Dergh- Muall avularndan, Mandras karyesi, Aliyye'ye bal, 933
221
MANO, Eflk voyvodasnn adam, 1394
MAKSD AVU, hkm gtren, 99, 208, 1598
MANOL b. YAN, stanbullu, 1442
MAKSD KETHUD, 924
MANOL VELED- KONYAD, Silivri'de Metrepolid
ml defterdr, 656, 678, 833, 1352 mahallesi'nde skin neccr, 284
ml gret (gasb, yam) etmek, 411, 456, 483, 511, MANOL VELED- MARYOL, Silivri'de Metrepolid
516, 577, 600, 601, 718, 757, 838, 852, 912, 927, mahallesi'nde skin neccr, 284
930, 933, 953, 1058, 1070, 1074, 1087, 1181,
MANSR, Gynik'de elinde mzevver fetv
1195, 1212, 1219, 1220, 1264, 1346, 1360, 1438,
bulunan, 636
1444, 1540, 1601
MANSR, Kotur Beyi, 1221
ml- cevl, 1069
MANSR b. ABDURRAHMN, Kudsl krek
ml- gib, 398
mahkmu, 630
ml- mefkd, 398
MANSR b. DERDK (?), tife-i Kzet'l-fevk
ml- mr (ayrca bk. mr ml), 127, 166, 347, 355, eyhi, 59
541, 563, 594, 616, 628, 728, 748, 774, 867, 881,
MNSR b. EREFUDDN, Nuhkerek nhiyesi
883, 884, 895, 898, 932, 1129, 1131, 1146, 1295,
eyhi, 59
1300, 1306, 1322, 1332, 1351, 1388, 1389, 1395,
1414, 1458, 1479, 1584, 1585, 1606, 1612, 1633, Manyas (kazs), 451; kds, 326, 327, 538
1651, 1658, 1659; hdmeti, 191, 479; tahsli, MARAN, nm- dger: PAPAS, Kprl kazsnda
1251 mtemekkin zimm, 974
ml- muktaa, 541 Maranda kalas, 1504
ml- pdih, 927 marl, 1459
ml- vakf (evkf), 138, 553, 562, 1090, 1572, 1586 Mardin, 1482, 1485; alay-beyi, 21; alt, 21;
m-i byr, 1076 kds, 695, 859; yollar, 62

Mliyye (Haznesi), 212, 219, 282, 330, 355, 501, Markali kalas, Delvine sancanda, 462
502, 692, 693, 747, 793, 895, 1209, 1234, 1238, Marmara kds, 284
1242, 1266, 1516, 1517, 1538, 1621 MARNOCU SOGORYA, Venedik bzergn, 561
 NDE KS 799

MARTN NKOLA, orlu'da mtemekkin zimm, MEHMED, Akba-olu, Balya kazsna tbi Akba
1104 karyesinden siph, 451
martolos(lar), 103, 822, 960, 1293, 1585; ba MEHMED, Akpnarlu, mteveff Edirne Sbas,
tayn olunmak, 511; yazlmak, 511 1583
Marua varo, Budun'da, 1415 MEHMED, Aksaray nhiyesinde timar shibi siph,
Mara, 463, 1472; beylerbeyisi, 1472; dalar 532, 1207
(ormanlar), 463; kdl reys, 1249; MEHMED, Alaca-hisr zuamsndan, hkm
tahrri, 705 gtren, 511, 1616
Maskov (memleketi), ayrca bk. Moskov, 350, 388, MEHMED, Aliyye beyinin adam, hkm gtren,
894, 954; beyi, 1048; ekys, 894; 933, 1448, 1253
keferesi, 93 MEHMED, Aliyyeli, 1448
maslak(lar), 871, 1089; bin etmek, 871 MEHMED, Ali-olu, ulfel blk-ba, 1377
Mat kds, 818 MEHMED, Amsiyye Kalas Kethuds, 934
matbah, 101, 1327 MEHMED, Amsiyyeli mahbs, 1345
Matbah- mire, 1161; agnm, 914; sebzecileri, MEHMED, mil, 468
914 MEHMED, Ankara Dizdr, 1232
Matolta (?) sanca, 771 MEHMED, arz getren, hkm gtren, at-gemisi
matrabz(lar), madrabz(lar), 4, 597, 598, 916, 1226, resi, 1202
1270, 1364, 1648, 1652, 1653, 1654 MEHMED, arz getren, hkm gtren, 1618, 1619
MAVRANCALI MEM, Midilli adas'nda ehl-i fesd, MEHMED, Aydn avu-olu, hkm gtren, 1011
557, 760
MEHMED, Aydn Sanca Beyi, 537
maznna (v mttehem), 321, 835, 840, 950, 1087,
MEHMED, Bcdr-olu, lbasan sancanda, 1353
1172, 1173, 1274, 1281, 1307, 1418, 1483, 1495,
1564, 1582, 1665 MEHMED, Bagdd beylerbeyisinin adam, hkm
gtren, 1656
mazl kd, 1319
MEHMED, Bl avu-olu, hkm gtren, 1439
mazl siphler, 1047, 1054, 1066, 1073, 1111,
1393, 1565 MEHMED, Bl Doan-olu, Aka-hisr
skinlerinden, 1078
mazl timar sahipleri, 756
MEHMED, Balya Kds, 451
Meclis-i er 110, 258, 718, 1150, 1216, 1441, 1443,
1468, 1469, 1554, 1582, 1625; e davet etmek, MEHMED, Bergama Kalas Dizdr Ali'nin olu,
121 1173
Medne(-i Mnevvere, Mutahhara), 990, 1062, 1136, MEHMED, Bigal maznna, 1483
1381, 1383, 1384; ahlsi, 542, 1187; MEHMED, Bitlis beyinin adam, hkm gtren,
azebleri, 1435; emri, 977; hisr-erenleri, 1117
1435;kds, 977, 1062, 1136, 1187, 1381; MEHMED, Burusa Sbas Kubd'n adam, hkm
ktibi, 326, 327; muhfazas, 977 gtren, 359
medrese, 939, 1233, 1411; talebesi, 1136 MEHMED, adrc Hac-olu, m avular
Megri (lkesi), 1168; beyi, 1168 Kethuds, 141
Megmiz-oullar, 59 MEHMED, avu olanlarndan, hkm gtren, 25,
mehyif tefti, 65, 453 222, 320, 1192, 1491
MEHMED, elik Hall-olu, Ki Beyi, 771
MEHMED, -oullar'ndan Aydn-olu, hkm
MEHMED, eri-ba, Midill skinlerinden, 760
gtren, 654
MEHMED, Delll Mustafa'nn karnda, hkm
MEHMED, Acem-olan, hkm gtren, 269
gtren, 448
MEHMED, acem-olanlar ktibi, 1397
MEHMED, Delvine Beyi, 735, 845, 846
MEHMED, det-i agnm cemine memr, 1332
MEHMED, Delvine Sanca Beyi, 462
MEHMED, Aakis Beyi, 771
MEHMED, Dergh- l yenierilerinden, hkm
MEHMED, Ariboz skelesi Emni, 750 gtren, 1012
MEHMED, Aribozlu, 1591
 NDE KS
MEHMED, Dergh- Muall avularndan, 1, 2, 16,
40, 45, 66, 69, 88, 142, 153, 366, 367, 368, 389,
401, 468, 470, 534, 546, 654, 695, 790, 791, 941,
950, 970, 1403, 1601, 1652
MEHMED, Dergh- Muall avularndan Mustafa
avu'un adam, hkm gtren, 441
MEHMED, Dergh- Muall avularndan,
Burusa'da nzr, 1459, 1460
MEHMED, Derv Ali-olu, znikli, 1602
MEHMED, dery muhfazas hdmetinde olan, 444,
761
MEHMED, Dvn- Hmyn ktiblerinin resi, 70
MEHMED, Dimetokal yolkesici, 877
MEHMED, Doan-olu, 1443
MEHMED, Dukagin sanca beyinin adam, hkm
gtren, 289
MEHMED, Edirne'de Etmekci ky'nde skin,
hkm gtren, 979
MEHMED, Edirne'ye tbi Pnar-hisr Kasabas
Kds, 17
MEHMED, eflk-oullarndan, 1403
MEHMED, ehl-i fesd tcir, 497
MEHMED, Erzurum kullar kethuds, 1230, 1543
MEHMED, Gelibolu'da Voyvoda, 1175
MEHMED, Gynik'de hrsuz, 570
MEHMED, Hce, Varna'da Bazarck kasabas
skinlerinden, 295
MEHMED, Hce-zde, eme kazsnda dery
muhfazasnda olan, 508
MEHMED, Hac, Mostar zuamsndan, 827
MEHMED, Hac, Radonik (?) madencilerinden, 279
MEHMED, Hamd-ili Beyi Yakb Bey'in adam,
hkm gtren, 930, 987, 1233, 1243, 1250,
1256, 1280
MEHMED, Hamza-olu, Anabolu mstahfzlarndan,
768
MEHMED, Hasan avu demlerinden, 325
MEHMED, Hasan-keyf Sanca Beyi, 1277
MEHMED, hssa beyt'l-ml emnetinden mazl,
hkm gtren, 1445
MEHMED, Hatvan Beyi, 152, 157, 196, 298, 1149
MEHMED, Hn-oullar'ndan, 105, 115
MEHMED, Hzne-i mire Defterdr, 982
MEHMED, hkm gtren, 837
MEHMED, -il Beyi, 850
MEHMED, -il karyesinden, arz getren, hkm
gtren, 459
800
MEHMED, lbasan'da gedk tasarruf eden timar
shibi, 837
MEHMED, lbasan'da kul-oullarndan, 837
MEHMED, skarapar kalas dizdr, 869
MEHMED, skenderiyye kazsnda gedk
mutasarrf, 1215
MEHMED, stanbul Sbas, 525
MEHMED, stefel, Ali eleb-olu, 561, 857, 1118
MEHMED, znik'de zaim olan Hasan Bey'in adam,
287
MEHMED, kapuclar kethuds, 1645
MEHMED, Kara Ms-olu, Ruha sancanda skin,
1317
MEHMED, Kara-hisr- Shib piydeleri beyi, 409,
812
MEHMED, Kara-Osmanlu karyesinden, 927
MEHMED, Karesi Beyi, 734
MEHMED, Karesi beyinin adam, hkm gtren,
708
MEHMED, Kastamoni beyinin kethuds, hkm
gtren, 1357
MEHMED, Kastamoni sancana tbi Takpri
nhiyesinde timar sahibi siph, 1237
MEHMED, ktib, 398
MEHMED, Kayseriyye sancanda timara mutasarrf
siph, hkm gtren, 1637
MEHMED, Kerek-evbek sancanda mtemekkin,
1438
MEHMED, Klis Beyi Ferhd Bey'in adam, hkm
gtren, 249, 903, 988, 1075, 1513
MEHMED, koyun emni, 597, 1431, 1432, 1434
MEHMED, Kprl kazsnda Drene karyesinde
yenieri, 927
MEHMED, Kuds-i erf ve Hall'r-rahmn Evkf
Mtevellsi, 1163
MEHMED, kullar kethuds, 1629
MEHMED, Kumac-ba, 1514
MEHMED, Lahs Vilyeti Beylerbeyisi, 747, 1122,
1123, 1633
MEHMED, Livne Sanca Beyi, 1519
MEHMED, Lofa voyvodasnn adam, arz getren,
hkm gtren, 560
MEHMED, Manisal, krek mahkmu, 472
MEHMED, Maltyye beyi iken fevt olan Ferhd
Bey'in olu, 657
MEHMED, Maltyye Nzr, 1
MEHMED, Moha Beyi, 698, 807, 1153
 NDE KS
MEHMED, Moha Beyi Mehmed Bey'in adam,
hkm gtren, 585, 604, 698, 702, 714, 807,
1153, 1293
MEHMED, muhzr yolda, 497
MEHMED, Mustafa-olu, Anabolu'da gemi resi, 768
MEHMED, Mrvvet-olu, siph, 715, 838
MEHMED, Nzr- Emvl ve Zam, 521, 963, 1374,
1476
MEHMED, Oru-olu, atalca'ya tbi dris-obas
karyesinden, harmleri yataklandran siph,
445, 446
MEHMED, zi kalas tamrine memr zam,
1321
MEHMED, Peuy Beyi, 1477
MEHMED, Prizrin Beyi'nin adam, 137
MEHMED, Rid-olu, Bdiye Beyi, bilhare Uyn
Sanca Beyi, 1454
MEHMED, Rm-ili'de zam, 1014
MEHMED, sbk Hrsova Kethuds, 1421
MEHMED, sa-ulfecilerden, hkm gtren, 1479
MEHMED, sarrc, 1010
MEHMED, Saruhan piydeleri beyi, 812
MEHMED, Seen sancandan mazl, 371
MEHMED, segbn-ba, 329
MEHMED, Seksar beyinin Macariyy'l-asl kapuc-
bas, 964
MEHMED, Selnik kazsnda siph, 559
MEHMED, Semendire beyinin adam,
gtren, 1585
MEHMED, Silistre Beyi, Bodan voyvodasnn
ihtid eden olu, 651
MEHMED, Sinn Kethud'nn adam, 201
MEHMED, siph-olanlar zmresinden, 188
MEHMED, ehzde Selim'in lalas olu, 36
MEHMED, eyh-olu, Antkyyeli, 1430
MEHMED, Tercemn, hkm gtren, 861, 862
MEHMED, Tireli gemi resi, 1601
MEHMED, Tokatl maktl bzergn, 893
MEHMED, Topc-zde, 561, 857
MEHMED, Turhal Dizdr, 759, 934
MEHMED, tccr acemlerinden, 471
MEHMED, Usturgn Beyi, 948
MEHMED, skb hfzna memr, 944
MEHMED, skdarl, 1013
MEHMED, Varna'da Keligra hisrnda vki Sar
Saltuk zviyesi'nde k tifesinden, 418
801
MEHMED, Yenieri-olu, siph-olanlar
zmresinden, 519
MEHMED, Zam Hasan'n adam, hkm gtren,
1159
MEHMED AGA, ine kazs skinlerinden, 1030
MEHMED b. AHMED, Gnen kazsna tbi Kum
karyesi mtemekkinlerinden levend, 1397
MEHMED b. AHMED, iskele mili, 1120
MEHMED b. AL, Manisal krek mahkmu, 630
MEHMED b. HAMZA, Kprl kazsndan celeb,
1489
MEHMED b. HASAN, Vidinli siph, 1578
MEHMED b. MAHMD, Rodos'da hisr-eri, 611
MEHMED b. MS, Haslar kazsna tbi Kara Hall
karyesinde skin doanc, 1137
MEHMED b. MRVVET VOYVODA, atalca'ya
tbi Ulasl karyesinden siph, harm, 445, 446
MEHMED b. SEYYD KEML, Seyyid, ehirky
kasabasnda maktl, 937
MEHMED b. VEL, 904, 1114, 1288
MEHMED b. YSUF, Ikl krek mahkmu, 630
MEHMED BEG, Borka kalas muhfz, 1195
MEHMED BEG, Dukagin-zde, 643, 646
MEHMED BEG, koyun emni, hkm gtren, 1401
MEHMED BEG, Mihal-olu, 1339
MEHMED BEG, sbk m Beylerbeyisi, 804
MEHMED BEG, Tercemn, 1251
hkm MEHMED AVU, 131, 466, 724
MEHMED AVU, Arslan-olu, 534
MEHMED AVU, Hss- Harc Emni, hkm
gtren, 887
MEHMED AVU, hkm gtren, 38, 43, 78, 83,
89, 132, 236, 237, 305, 332, 365, 476, 506, 517,
528, 529, 627, 679, 695, 715, 741, 769, 817, 838,
866, 885, 898, 937, 941, 945, 950, 965, 986, 992,
994, 997, 1008, 1016, 1054, 1056, 1112, 1119,
1154, 1209, 1361, 1393, 1477, 1577, 1593, 1648,
1660
MEHMED AVU, Kara-hisr- ark beyinin
adam, hkm gtren, 722
MEHMED AVU, Karamanl, hkm gtren, 95,
474
MEHMED AVU, Mudurnulu, 212
MEHMED AVU, mbir, 1296
MEHMED AVU, Niebol sancanda timar
sahibi siph, 559
MEHMED AVU, Selnik kazsnda siph, 559
MEHMED AVU, Serfice kazsnda siph, 559
 NDE KS
MEHMED AVU, Trhala sancanda timar sahibi
siph, 559
MEHMED AVU, usta hsm, hkm gtren,
1047, 1048
MEHMED AVU, skb sancanda timar sahibi
siph, 559
MEHMED ELEB, 536
MEHMED ELEB, Arab cnibi (Haleb) Vilyeti
Hzne-i mire Defterdr, 317, 347, 355, 628,
643
MEHMED ELEB, hkm gtren, 556, 1642
MEHMED ELEB, zi kalas tamrine tayn
olunan zam, 897
MEHMED ELEB, Silistre'de zemete mutasarrf,
1467
MEHMED ELEB, Yanbolulu, zam, 323, 418,
514, 543, 935, 936, 1642
MEHMED ELEB, Zam ve Nzr- Emvl, hkm
gtren, 473, 520, 521, 522, 527, 559, 1333,
1644, 1651
MEHMED FAKH, Aydnl, 1598
MEHMED HN, skenderiyye Sanca Beyi, 319,
718, 932, 1219, 1220, 1613, 1616
MEHMED HN, Krm Hn, 688, 710, 724, 951,
1195, 1390, 1474, 1508, 1509
MEHMED KETHUD, Moha beyinin adam,
hkm gtren, 960, 964
MEHMED PAA, 436, 494, 641, 769, 845
MEHMED PAA, Dukagin-olu, 513
MEHMED PAA, Kostanie kalas'nn fethi
srasnda ehd olan, 972
MEHMED PAA, Moha Beyi, 1513
MEHMED PAA, Rm-ili Beylerbeyisi, 867
MEHMED PAA, Vezr, 1, 16, 22, 32, 34, 36, 37,
52, 53, 54, 65, 144, 225, 227, 228, 265, 329, 330,
331, 387, 396, 564, 565, 566, 678, 713, 747, 751,
764, 765, 776, 777, 778, 784, 785, 786, 789, 819,
834, 849, 1185, 1209, 1227, 1246, 1317, 1355,
1377, 1378, 1379, 1380, 1430
MEHMED RD, 1414
MEHMED AH, Ergani Beyi, 440
MEHMED H, Gz Kran-olu, 233, 273
MEHMED EYH, Germiyanl krek mahkmu, 630
MEHMED VEL, Doanc-ba, 1472
Mehmed Paa medresesi, znik'de, 1197
mehr, 451
Mekke(-i Mkerreme, Muazzama, Merrefe), 990,
1088, 1090, 1572; ahlsi, 1184, 1199; emri
(erfi), 905, 977, 1429, 1493, 1499; fukars,
802
542, 990; kds, 550, 1088, 1184, 1186, 1199,
1541; mcvirleri, 1541
Mela, 91
melib menh, 239; irtikb etmek, 239, 245,
246
melbst, 980
MELEK MEHMED, Leccn Beyi, 632
mellhlar, 1131
Mell Garb tifesi, Antliyye'de, 987
Memlik-i husrevne, 959
Memlik-i mahmiyye, 245, 246, 384, 579, 716
Memlik-i mahrse, 30, 55, 57, 59, 106, 111, 147,
148, 167, 173, 197, 206, 239, 243, 245, 250, 310,
323, 329, 335, 336, 344, 369, 381, 384, 417, 418,
473, 509, 516, 527, 579, 753, 806, 832, 864, 959,
1034, 1047, 1048, 1049, 1066, 1073, 1099, 1143,
1145, 1146, 1164, 1266, 1330, 1451, 1453, 1478,
1488, 1507, 1525, 1527, 1528, 1572, 1622, 1641,
1663; reys, 1075; serhaddi, 206
memlik-i slm(iyye), 527, 625, 954
memlik-i mahmiyye-i slm, 1449, 1560
MEME b. HACI, Hayrabolu kazsndan, 687
memhr urgan kesmek, 325
MEM, arz getren, hkm gtren, 168
MEM, Bayramlu kazsnda skin, 168
MEM, Deirmenci-olu, Ferecik kazsna tbi,
Saruhanl karyesinde mtemekkin levend, 1274
MEM, Delvine'de timar sahibi siph, 559
MEM, Eflk voyvodasnn adam, hkm gtren,
1086
MEM, gazzz, 497
MEM, Gbek-olu, Uak kazsnda skin, 1178,
1424
MEM, Hac Kbil-olu, Galata azeblerinden, 19
MEM, levend kayklar reslerinden, 1120
MEM, mahbs, 682
MEM, Moravik dizdr, 1334
MEM, Pare ? ()
sbalarndan, 1287
MEM, sbk Bergama Sbas Muharrem'in
kullarndan, 1307
MEM, ak, 802
MEM, Yergl hrsuz, 816
MEM b. AL, stanbullu, krek mahkmu, 630
MEM b. CAFER, Kprl kazsnda Drene
karyesinden yenieri, 927
MEM FAKH, Bilecik madenini ref etdirmek
isteyen ak, 171, 258
MEM RES, Geyveli ak, 352
 NDE KS 803

MEM H, Krehri Beyi, 1258 Mesina, 139, 345, 346; gemisi, 345; memlehas,
MEM, Krehri Beyi, 767, 825, 898, 947, 1295, 806
1612
Mesked ? ( ), Lehistan'da bir mahal, 893
memleha(lar), 253, 275, 806, 1209
mesken, 119; tedrk etmek, 119
memleket harm-zdesi, 36
meskkt, 616
memleket voyvodas, 424
MESTAN, Bozoklu siph, 1258
menre, 117, 195
meyh, 483, 939; Urbn, 579
menzil (ayrca bk. menzil), 129, 281; merhil,
129, 305 Mek-bd nhiyesi, 757

Menemen kds, 1169 mekk kalp aka, 1150

Menfeltyye, Msr'a tbi, 671 Metrepolid mahallesi, Silivri'de, 284

Menkb kds, 536 metrepolid, 627

Menlik sanca tahrri, 648 metrkt, 291, 1086, 1141, 1201

Mentee (sanca, vilyeti), 411, 423, 828; beyi, mevcib, 11, 605, 615, 617, 681, 741, 743, 903, 1124,
901, 1276, 1410; kds, 411; piydeleri 1127, 1130, 1425, 1630; ehli, 11, 249;
beyi, 812 havle etdirmek, 903; tevzi, 11

menzil, 1563 Mevisladine karyesi, Pojega'da Drava nehri

yalsnda, 699
Merargird kalas, 679
mevkft, 398
MERCN, Rdvn avu'un kulu, 371
mevsim koyunlar, 479, 872, 1279
MERCN-OLI, Hoca, Burusal, 1328
meyhne(ler), 359, 358
Mercn'l-fev (?) nhiyesi, 59
meyhneci kfir, 313
MERD SKENDER AVU, Durdu avu-olu,
hkm gtren, 452, 453 meyve, ayrca bk. yemi, 1574

Merdit sleri, Dukagin slerine verilen isim, 289 Meyyit karyesi, Dukagin'de, 289

meremmt, 306, 743 mezlim, 1510, 1555

Meri nehri, 871 Mezerak (kazs), 845; kds, 845

merkeb, 750; yk, 290 MEZD, Vezr Mehmed Paa'nn adam, hkm
gtren, 1430
mermer, 798; h dlbend, 1080
Mezkk hkimi, 1036
Mernefc ? ( ) kalas, Erdel'de, 1451 mezraa(lar), mezri 27, 106, 397, 572, 726, 844,
Mertek kalas, 926 1023, 1075, 1294, 1312, 1439, 1518, 1519, 1637;
eneltmek, 844
Merzifon, 219, 224, 452; kds, 261
Mezraa-i , m vilyetinde, havss-
mer mnzaas, 459
hmyndan, 1267
meskn, 863
Mezraa-i Kense, m vilyetinde, havss-
meslih-i mr, 978
hmyndan, 1267
meslih-i Mslimn, 193
Mezraa-i Sfiyye, m vilyetinde, havss-
meslih-i ns, 978 hmyndan, 1267
mescid (ayrca bk. cmi), 290, 472, 553, 562, 635,
Mezir ()
, Gelibolu'da bir mahal, 1175
799, 1089, 1190, 1193, 1235, 1349, 1362; bin
etmek, 117, 195, 635, 993, 1106, 1107, 1108; meklt, 317, 980, 1613
tamri, 195, 1349 Msr, 40, 156, 267, 268, 351, 390, 549, 552, 553,
Mescid-i mer(-i Nr), m'da, 1556, 1557 555, 565, 566, 586, 589, 631, 632, 634, 671, 998,
1006, 1017, 1060, 1069, 1191, 1326, 1344, 1553,
Mescid'l-Harm, 1089
1572, 1645, 1647; beylerbeyilii, 1645;
MESH, Dukagin Sanca Beyi'nin Kethuds, hkm beylerbeyisi, 91, 135, 156, 252, 351, 382, 436,
gtren, 1217 481, 497, 541, 542, 547, 548, 549, 550, 552, 553,
MESH, Kangr beyinin adam, hkm gtren, 562, 563, 564, 565, 566, 567, 589, 631, 633, 671,
1254 781, 939, 952, 968, 983, 990, 998, 1002, 1004,
1006, 1009, 1014, 1022, 1032, 1060, 1062, 1063,
 NDE KS 804

1069, 1071, 1092, 1115, 1155, 1156, 1223, 1326, MR MS, nhiye-i Balbek'de zemet tasarruf
1344, 1383, 1384, 1480, 1541, 1553, 1572, 1645, eden, 59
1659; defterdr, 436; Dvn, 983; Dvn MR EYH, hkm gtren Arab, 719
mteferrikalar, 1223; emr-i hcc, 968; mr, 42, 85, 126, 195, 285, 397, 500, 537, 552, 657,
gemileri, 1191, 1302; haznesi, 747, 765, 990, 673, 780, 924, 977, 988, 1001, 1105, 1115, 1123,
1006, 1092, 1572, 1658, 1659; haznesi 1126, 1201, 1215, 1277, 1306, 1314, 1398, 1467,
vridt, 1069; kadrgalar, 1517; kds, 1482, 1485, 1539, 1584, 1606, 1658; aka,
589, 939, 1383; kapudan, 131, 132, 133, 136, 428, 1176; anbr hdmeti, 689, 691; biici,
139, 215, 360, 361, 781, 1032, 1335, 1344, 1356; 571; buz kayklar, 1447; ayr hdmeti,
kullar, 553; muhfazas, 1572; 1137; ayrlar, 907, 1549; deve, 808;
mteferrikalar, 1014; yenierileri, 564, 565, doan, 1472; fundac, 571; gemiler, 470,
566; yolu, 929 1654; gmrk, 606; gm, 577;
Midill (adas, sanca), 901; halk, 557, 760; hammm, 794; hdmet, 597, 691, 867; i,
beyi, 580, 583, 708, 732, 735, 760, 923, 1517, 1094; kadrga mhimmi, 621; kalita, 1060;
1618; hisr-erenleri, 760; kds, 557, 760, kayklar, 1516; koyun, 688; mahsl,
1498; muhfazas, 1310, 1311; reys, 1124; ml, 347, 748, 780; muktat, 1651;
760; siphleri, 1202 otluk, 1162; raht 1391; tereke, 216, 1056,
Migalkara, 588, 1362, 1603; kds, 116, 192, 1654; tfeng krhnesi mhimmi, 544; ye
193, 207, 598, 1236, 1362, 1582, 1648, 1655 zabt etmek, 86, 540, 552; yk, 1459
MHAL, Bodanl, ehl-i fesd enat zimm, 465 mr-i ahur (mr-ahur), 1162, 1391
MHAL, Erdel bolarlarndan, 1451 mr-i alem (mr-alem), 704
MHAL, Erdel Kral'nn Elisi, 676, 677 mr-i hcc (mr-hacc), emr-i hcc, 968, 1553
MHAL, Gelibolu'da iltizm emni, 269 mr-i liv (mr-liv), 1376
MHAL DMTR, neccr, 284 mrz(lar), 832, 953, 954, 995
MHAL-OLI, bk. Mehmed Beg, Mihal-olu MRZ, Zam, hkm gtren, 363
Mihal kdl, 881 MRZ AL, Kzlba'a tbi Durak memleketinin
Mihal kds, 195 hkimi, 1143
Mihalck kdl, 65 MRZ AL, Mmervn Sanca Beyi, 1177, 1490
Mihallu, 520 Mise karyesi, Bolu'ya tbi Borlu nhiyesinde, 1569
MHNE (?) YUVAN, krek mahkmu zimm, 854 Misina kalas, 518
Mihrn begi, 336 mitresler, 1268
Miln kds, 612 mimr(lar), 23, 834, 1106, 1333; ba, 68, 82
milh, 1479 Mod-ova madeni, 279
minre, bk. menre Mod-ova parkan dizdrl, 279
MRO VOYVODA, Eflk Voyvodas, 373, 401, Moha (sanca, livs), 342, 509, 585, 604, 698,
402, 404, 405, 470, 495, 649, 720, 721, 1244, 702, 807, 1293; beyi, 509, 698, 714, 807, 960,
1449, 1533, 1560, 1599 964, 1153, 1293, 1513; kds, 380, 714;
Mirez karyesi, Lahs'da, 1146 siphleri, 698; seddi, 604; varou, 960,
1338
MR AL b. TURABEG, Leccn livsnda skin, 59
Molka ? ( ) kalas, Erdel vilyetinde, 1068
MR HSEYN, nhiye-i eyhi, 59
MONL HASAN rsu, 901
MR MDDDN, 679
MONL MEHMED, hkm gtren, 606
MR KANSH, Cebel-i bn-i Sid nhiyesinde
zemet tasarruf eden, 59 Monl Grn Mahallesi, 713
MR KAYIT BEG, nhiye-i Cebel-i Kesrevn'da MONOL YORG, neccr, 284
zemete mutasarrf, 59 Mora (sanca), 247, 250; beyi, 247, 250, 437,
MR KORKMAZ, nhiye-i bn-i Man eyhi, 59 518, 733, 875, 878, 955, 1228, 1664; hslar,
445, 446; harclkclar, 559; kds, 488,
MR KSIM, Acur'da skin, 1605
1282; siphleri, 955, 956, 732, siphleri, 1008
Moravik dizdr, 1334
MR MANSR, nhiye-i eyhi, 59
 NDE KS 805

MUHARREM ELEB, Karaman beylerbeyisinin

Morik ? ( ) kalas, Dukagin'de, 928 adam, hkm gtren, 1207
Moskov, Maskov, Moskof (memleketi, vilyeti) muhsebe defterleri, 648, 1127
(ayrca bk. Maskov), 527, 623, 801, 1158, 1266; MUHB, hkm gtren, 99
askeri, 323; beyi, 949; cnibi, 1165; MUHSN, hkm getren, 1609
keferesi, kffr, 83, 1158 MUHSN, sbk Bozok Beyi, 1419
Mostar kasabas, 827 muhtesib, 290, 1574, 1597; kethuds, 855
Moton, 875; kalas, 874; liman, 873, 878, 1268 MUHYDDN, Amsiyye Kds ve Nzr- Emvl,
muf(iyet) (ayrca bk. vergi mufiyeti), 57, 60, 280, 281, 898, 1295
1116, 1276; kyler, 172; msellem, 59, MUHYDDN, Aydn Kds, 1598
375, 494, 993, 1585
MUHYDDN, Grds Kds, 1087
muf-nme, 375, 1538
MUHYDDN, sbk Kd-asker, 1119
muhede-i hmyn, 59
MUHYDDN, sbk Mekke-i Mkerreme Kds,
muhede-i erf, 147 1541
muallim-hne, 1349; bin etdirmek, 1272 MUHYDDN, Saltuk Boyac-olu, Vrnehri
Muazzamiyye, m sancanda havss- kazsna tbi Kabak karyesinden, 1358
hmyndan bir ky, 127 MUHYDDN, Yoros ve Tavas kadlklarndan
Mud kazas, -il sancanda, 850 mazl, 318
Mudur (?) karyesi, Grdk kazsna tbi, 1087 muhzr, 497, 504, 636, 637, 660, 1282, 1363, 1620;
Mudurn kds, 221 ba, 459, 1620
mufassal muhsebe defterleri, 306, 307 MUHZIR, hkm gtren, 263
mufassal tahrr, 434; defterleri, 174, 434, 889, Mujak karyesi, Edirne'de, 871
1387 mukaddemler, 202, 707
muhfaza hdmeti, 111 mukarrer-nme, 532
muhalleft, 41, 657, 661, 1086, 1141, 1467, 1476 muktaa, muktat, 398, 436, 541, 881, 883, 1236,
MUHAMMED, Maarra'da skin Setli- 1662; milleri, 1094; battl eylemek, 1306;
oullar'ndan, 31 defter(ler)i, 436, 541; mfetti, 932;
MUHAMMED, Mukaddim, nhiye-i Zebbe eyhi, nzrlar, 827
59 muktaac, 436
MUHAMMED, nhiye-i Da Arablarnn eyhi, 59 muktele, 38, 57, 59, 898, 1233, 1544, 1622
MUHAMMED, nhiye-i evku'l-Ebyz eyhi, 59 mumc, 777
MUHAMMED, nhiye-i eyh'de eyh, 59 Murd Fakhler karyesi, Pazarck kazsna tbi,
MUHAMMED b. SAD, nhiye-i Zeydn'de eyh, 258
59
MURD, areti Beyi, 158
MUHAMMED b. TEVBE, Liv-i Nablus'a tbi
MURD, Aclun Beyi, 1294
tife-i Kavdire eyhi, 59
MURD, Amsiyye kalas kethuds, hkm
MUHAMMED BEG, zeyr Beyi, 59
gtren, 900
MUHAMMED ELEB, Medne-i Mnevvere
MURD, arz getren, hkm gtren, 124
Ktibi, 326, 327
MURD, aret aas, 757
MUHAMMED el-CELS, nhiye-i Ben-Hzeyd
eyhi, 59 MURD, Ayasululu levend, 508

MUHAMMED MEKS (?), Slur Kethuds, 59 MURD, Bosna beyinin adam, hkm gtren,
1305
MUHAMMED MRZ, yukaru cnib beylerinden,
1296 MURD, Erzurum beylerbeyisinin kethuds, 829

Muhammed aka, 616 MURD, Haleb beylerbeyisinin kapu kethuds,

hkm gtren, 701, 728, 829, 1539
muhamminler, 195
MURD, Hamd-ili Beyi Mustafa Bey'in adam, 438
MUHARREM, Bergama Sbas, 1173, 1307, 1564
MURD, hkm gtren, 145
MUHARREM, Bigal maznna, 1483
 NDE KS
MURD, kala kethuds, hkm gtren, 856
MURD, Ordu-y Hmyn kassblarndan, 142
MURD, Selemiyye sanca tahrr ktibi, 1094
MURD, Serfice kazsnda timar shibi, 1624
MURD, Tercemn, hkm gtren, 103
MURD, Zam Hamza'nn adam, hkm gtren,
1466
MURD b. HIZIR, Varna kazsna tbi Balk
kasabasndan celeb, 1651
MURD b. S, Haslar kazsna tbi Kara Hall
karyesinde skin doanc, 1137
MURD ELEB, Arab (Haleb) Defterdr, 42, 290,
297, 398, 531, 595, 1271, 1348, 1492, 1417,
1543, 1659
MURD KETHUD, hkm gtren, 565, 576
MURD PAA, Lahs Beylerbeyisi, 366, 367, 1131,
1132, 1133, 1446, 1454, 1630, 1631; Musul
Sanca Beylerbeyilii, 237, 238, 333, 339, 366,
367, 387
MURD RES (H), Bahreyn Cezresi Hkimi,
364, 366, 747
MURD VOYVODA, Rm-ili Beylerbeyisi Mustafa
Paa hslar zbiti, 1332
MURTAZ, Silistre beyinin kethuds, hkm
gtren, 1390, 1393, 1421, 1449, 1476, 1511
Ms Hocal karyesi, Tarhala kazsna tbi, 1087,
1522
MS, -oullar'ndan, 1196
MS, Burusa'da Yahd sarrf, 865
MS, Dergh- Muall yaya-balarndan, 430
MS, Eskiehir'de mtemekkin ehl-i fesd, 1172
MS, Eskiehirli maktl, 1172
MS, Hasan avu-olu, Dergh- Muall
avular olanlarndan, hkm gtren, 608,
682, 687
MS, znikli, 1602
MS, Saruhan Sanca Beyi, 1103
MS, Trkmen boy-beylerinden, 59
MS, Yanbolu'da skin maktl, 1212
MS AGA, Travnik kalas dizdrlndan mazl,
372
MS b. MEHMED, Bolulu krek mahkmu, 630
MS b. MUSTAFA, piyde tifesinden, 660
MS AVU, hkm gtren, 416
MS FAKH, orumlu, 1662
MS-OLI, Cevln nhiyesinde eyh, 59
MUSLI, Ankara'da erbb- timardan Ali'nin
hdmetkr, 1245
806
MUSLI, Ankara'da gureb zmresinden Buucu
Ahmed'in hdmetkr, 820
MUSLI AVU, hkm gtren, 649, 651
MUSLHUDDN, Aydos Kds, 938
MUSLHUDDN, Burusa'da Emr Sultn Medresesi
mtevellsi, 1619
MUSLHUDDN, Daday kdlndan mazl, 870
MUSLHUDDN, gemi resi, 1228
MUSLHUDDN, Koca-ili sancan tahrr eden,
428, 673
MUSLHUDDN, skb Kds, 950, 1083, 1105,
1119, 1151
MUSTAFA, Amsiyye kdsnn adam, 1549
MUSTAFA, Anadolu Defterleri Emni, 1439
MUSTAFA, arz getren, hkm gtren, 428, 1325
MUSTAFA, Aydn Beyi, 411, 812, 1360, 1568
MUSTAFA, Aydn Msellemleri Beyi, 1627
MUSTAFA, Balya kazsna tbi Akba karyesinden
siph, 451
MUSTAFA, Bayburd Dizdr, 1342
MUSTAFA, Biga beyinin adam, hkm gtren,
1483
MUSTAFA, Bozac-olu, 637
MUSTAFA, Blk-ba, Midill hisr-erenlerinden,
hkm gtren, 760
MUSTAFA, blk halkndan, hkm gtren, 545
MUSTAFA, Burusa'da delll olup ta gemisine
koulan, 448
MUSTAFA, Burusa'da Krk karyesinden, 1586
MUSTAFA, Burusa'da Seyyid Mehmed el-Buhr
imreti mtevellsi, 1586
MUSTAFA, avu-oullarndan, 1033, 1461
MUSTAFA, orlulu, 1447
MUSTAFA, ubuk eri-bas, 1450
MUSTAFA, Demirci halkndan, 1554
MUSTAFA, Dergh- Muall nigrlerinden, 1017
MUSTAFA, Dizdr Keyvn'n adam, 926
MUSTAFA, Dizdr-olu, 1470
MUSTAFA, Doan-olu, lbasan sancanda Petril
nhiyesinden harm, 1346, 1353
MUSTAFA, Edirne'de zam, 1150
MUSTAFA, Edremid Kds ve Nzr- Emvl olan
Keml'in adam, hkm gtren, 433, 451, 496,
782
MUSTAFA, erbb- timardan, hkm gtren, 912
MUSTAFA, Erzurum timarlar defterdr, 1519
MUSTAFA, Feres nzrnn adam, 326
 NDE KS
MUSTAFA, Galata azeblerinden, 19
MUSTAFA, Geyveli, 1376
MUSTAFA, Hamd-ili Beyi, 438
MUSTAFA, Hamd-ili'nde Mderris
Cafer'in kznn velsi, 1256
MUSTAFA, hssa reslerden, 1007
MUSTAFA, hssa-i hmyn tcirlerinden, 801,
1551
MUSTAFA, Hrsova Kethuds, 1421
MUSTAFA, Hdvendigr Sanca piydeleri beyi,
812, 1531
MUSTAFA, hkm gtren, 911
MUSTAFA, hkm gtren tcir, 683
MUSTAFA, -il sanca Mud kazsnda skin, 850
MUSTAFA, lbasan ekysndan, 1443
MUSTAFA, skenderiyye'de timar sahibi siph, 559
MUSTAFA, stanbul'da Muhtesib-olan, 855
MUSTAFA, Kara Boyac-olu, Gynk kazsna tbi
Yrkler karyesinden, harm levend, 455
MUSTAFA, Ahmed Paa'nn voyvodas, 85
MUSTAFA, ahur halkndan, 23
MUSTAFA, Aka-hisr skinlerinden, 1078
MUSTAFA, Akkerman Beyi, 5, 45, 88, 323, 522, 832
MUSTAFA, Alaca-hisr Beyi, 1616
MUSTAFA, Alaca-hisr beyinin adam, hkm
gtren, 1497
MUSTAFA, Alaca-hisr'da siph, 511
MUSTAFA, Alasonya Kds, 1601
MUSTAFA, Karaman avularndan, 644
MUSTAFA, Karesi nzrnn adam, 357
MUSTAFA, Kastamoni beyinin kethuds, hkm
gtren, 774, 1300, 1301, 1318
MUSTAFA, Kastamoni sancana tbi Takpri
nhiyesinde timar sahibi siph, 1237
MUSTAFA, Kayseriyye sancanda
mutasarrf siph, 1637
MUSTAFA, Kefel bzergn, 893
MUSTAFA, Keml avu-olu, hkm gtren, 498,
561, 599
MUSTAFA, Klis Sanca Beyi, 1507, 1513
MUSTAFA, Koca-olu, 840
MUSTAFA, Kostanie kalas'nn Bel Aas,
hkm gtren, 1064
MUSTAFA, Lahs gnlllerinden, 49
MUSTAFA, Lipva Beyi, 836
MUSTAFA, Magrib Sanca Beyi, 252
MUSTAFA, mahbs, 682
807
MUSTAFA, Msr avularndan, 1647
MUSTAFA, Midill Sanca Beyi, 583, 708, 735,
923, 1498
mteveff MUSTAFA, Muhtesib, 1313
MUSTAFA, mutemed, 1413
MUSTAFA, mteferrika reslerden, 360, 376
MUSTAFA, Ohrili Hasan Manas-olu, 1346
MUSTAFA, orduc, hkm gtren, 109
MUSTAFA, Pulak-olu, Mora sancanda siph,
559
MUSTAFA, Rm-ili avularndan, 488
MUSTAFA, Sanduklu kazsna tbi Kalendera
karyesinden, 1426
MUSTAFA, Semendire Alay-beyisi, 1477
MUSTAFA, silhdrlar zmresinden, 399
MUSTAFA, Siph-olanlarndan, Burusa'da Ases-
ba, hkm gtren, 464
MUSTAFA, Siph-olanlarndan ve hssa
tcirlerden, 623
MUSTAFA, m beylerbeyisinin mtevellsi, 1354
MUSTAFA, ehzde Byezd'in adam, 298
MUSTAFA, tcir, 886
MUSTAFA, Teke alay-beyisi olup siyset olunan
Turgut'un olu, 727
MUSTAFA, tezvr hkm dzenleyen, 538
MUSTAFA, Tmvar Sanca Beyi, 106
MUSTAFA, Ulam karyesinden, 356
MUSTAFA, ulfeciler sbas, 895, 913
MUSTAFA, Uak kazsnda mtemekkin, 1178,
1179, 1396, 1424
MUSTAFA, yenieri, 497
MUSTAFA, Ynus avu-olu, hkm gtren, 197
MUSTAFA, Zam Mehmed eleb'nin-olu, 418
MUSTAFA, Zam Mehmed'in adam, 473
timara MUSTAFA BEG, Edirne Muhfz, 245
MUSTAFA BEG, Emr-i hcc, 1553
MUSTAFA BEG, Lala, 1235, 1324
MUSTAFA BEG, Mezzin, hkm gtren, 530
MUSTAFA BEG, Palanka (Budun'a tbi) Voyvodas,
380
MUSTAFA BEG, Selnik Beyi, 1054
MUSTAFA BEG, yenieri yaya-balarndan, sba,
1517
MUSTAFA AVU, Berkofa kazsnda siph, 559
MUSTAFA AVU, Cafer avu-olu, 1317
 NDE KS
MUSTAFA AVU, Dergh- Muall
avularndan, 196, 213, 216, 256, 318, 441, 497,
658, 787, 1033, 1363, 1530
MUSTAFA AVU, hkm gtren, 58, 59, 60, 61,
86, 330, 334, 336, 478, 601, 770, 771, 1054,
1315, 1350, 1365, 1416, 1530, 1589, 1601
MUSTAFA AVU, hkm gtren, 559, 1350
MUSTAFA AVU, Trhala sancanda timar sahibi
siph, 559
MUSTAFA ELEB, Defter-i Hkn ktiblerinden,
hkm gtren, 423, 1029, 1030
MUSTAFA FAKH, Mehmed-olu, 326
MUSTAFA PAA muhalleft, 1400
MUSTAFA PAA, Msr Beylerbeyisi, 1645;
Yemen beylerbeyilii, 252, 1464; Yemen
Beylerbeyilii'nden mazlen Emr-i Hcl,
968, 1000
MUSTAFA PAA, Rm-ili Beylerbeyisi, 488, 558,
766, 1332
MUSTAFA RES, Adalar muhfaz, 1326
MUSTAFA RES, Burusalu, 1609
MUSTAFA RES, gemi resi, 1597
MUSTAFA RES, gnll reslerden, 580, 583
MUSTAFA RES, levend kayklar reslerinden,
1120
MUSTAFA RES, Msr Kapudan c Bey'in
adam, hkm gtren, 345
MUSTAFA TURAL MEHMED AVU, siph,
559
Mustafa Paa kprisi, Edirne'de, 117, 871, 1102,
1193, 1272
MUSTAFA (PAA), Erzurum Beylerbeyisi, 1526,
1543
MUSTAFA (PAA), Van Beylerbeyisi, 1646
MUSTAFA b. FRK, Pazarck kazsna tbi
Uden (?) karyesinden, 258
MUSTAFA b. HSEYN, Vize kazs Bl Hoca
karyesinden, 687
MUSTAFA b. SHK, Bihor Kalas Dizdr, 1217
MUSTAFA b. MEHMED, Edirneli kalpazan, 1150
MUSTAFA b. MEHMED, Pazarck kazsna tbi
Uden (?) karyesinden, 258
MUSTAFA b. MS, Hslar kazsna tbi Kara
Hall karyesinde skin doanc, 1137
MUSTAFA BEG (PAA), Lahs Beylerbeyisi, 364,
1123, 1124, 1125, 1127, 1128, 1132, 1141, 1146,
1201
808
Musul (sanca), 62, 126, 440, 605, 1203, 1503,
1563, 1605; beyi, 234, 238, 333, 339, 394,
859, 1203, 1485
Mu (sanca), 234, 1221, 1505; beyi, 234;
ovas, 225, 226
MUTF YSUF-KULI, Bigadi kazsnda
mtemekkin, 1087
mutak, 684, 744; aczeler, 684; esrler, 887
my-tb, 777
MUZAFFER, Amsiyye Kds ve Nzr- Emvl,
1549
MUZAFFER, Bosna'da olan devirmee memur,
742
MUZAFFER BEG, Niebol Beyi, 1238, 1239;
Vidin Sanca Beylii, 530, 1054, 1251, 1289
mblaga akas, 558
Mbretiye karyesi, Avlonya sancana tbi, 1599
mbir(ler), mbirn, 1024, 1224, 1254, 1264,
1333, 1573, 1653; kayd olunmak, 193;
tayn olunmak, 695
mcrim(ler), 65, 113, 300, 414, 923, 1145, 1243,
1288, 1301, 1303, 1310, 1450, 1535, 1576, 1582,
1603; defteri, 1535, 1576; gemisi, 923;
kadrgas, 1310, 1311; ktibi, 708
mdd, 517, 526, 720, 768, 1120, 1228, 1235, 1566
mderris(ler), 221, 1256
mdre, 867
mfetti, 196, 911, 1095, 1518, 1524, 1526;
kdlar, 1619; tayn etmek, 943
MFD ? ( ) BEG, 1245
mfredt defterleri, 306, 307, 562, 917, 1127, 1322
mfsid(ler), mfsidn, 464, 483, 489, 490, 527, 535,
649, 721, 826, 947, 962, 985, 1221, 1244, 1595,
1623, 1633
mhr(ler), 116; kazmak, 1217; l defter, 60,
667, 684, 1124, 1126, 1127, 1128, 1129, 1133,
1531, 1611; l kse, 178, 182, 213, 227, 396,
501, 502, 548, 576, 581, 670, 754, 910, 920,
1000, 1026, 1113, 1140, 1558, 1567, 1619, 1650;
l mektb, 911; l temessk, 1634; l
tezkire, 494, 559, 1105, 1151, 1331, 1338, 1391
Mks begi, 771
mlzm, 737; avular, 978; defteri, 737
MLHEM, Cemsse Beyi, 748, 749
mltezim(ler), 398, 541, 1236, 1363, 1396, 1549,
1651, 1661
mrde, 528
Mrgver sanca, 679
mrdler, 879
 NDE KS 809

MRSE ? ( ), Bozoklu siph Aack'n olu, MEZZN MEM b. YSUF, Alaca-hisrl harm,
1258 577
MRSEL, maznna, 1495 MEZZN MUSTAFA, siph, Koanya da
MRD CAFER, 497 muhfazasna memur, 821, 822, 823
mrtedler, 167, 1449, 1452, 1560, 1664 mezzin, 552, 1556
mrte nibler, 1372
mrtezika mahzarlar, 917
mrr-nme, 471
Nablus (sanca), 59, 316, 483; alay-beyisi, 316,
msfirn-i bahr, 133, 135, 215, 959, 999, 1310,
1335, 1527 607, 772, 792, 1458; beyi, 483; halk, 316;
Msid tifesi (Liv-i Kerek'de), 59
kds, 316, 1458; siphleri, 316
msellem(ler) (tifesi), 77, 94, 111, 118, 425, 883,
nacak, 2, 1620
1019, 1102, 1111, 1211, 1276, 1568, 1627;
NADAJ TOMAS, Moha'da haydud reslerinden, 509
cematleri, 1359; iftlikleri, 1211;
sancaklar, 77; tahrri, 931; tayni, 111 nafaka, 94
msellem-ol msellem, 1276 NF, Nablus sancanda bir crmile mttehem,
1458
msellemlik yirler, 1211
Nahcivn seferi, 558, 737
MSLM, sa ulfeciler kethuds, 1387
nhiye siphleri, 530, 957
Mslimn(lar), 141, 157, 193, 218, 316, 325, 411,
433, 509, 560, 577, 589, 599, 604, 635, 638, 679, NALBAND MUSTAFA, siph olanlarndan, 1589
714, 740, 750, 818, 859, 904, 930, 1001, 1030, NALBAND ABN, Kite kazl, 1404
1087, 1090, 1101, 1145, 1169, 1190, 1213, 1233, nalband, 777
1253, 1258, 1280, 1288, 1291, 1301, 1315, 1324, Nalband-oullar, lbasan sancanda, 1353
1336, 1337, 1339, 1349, 1351, 1354, 1362, 1441,
nalac, 777
1442, 1510, 1540, 1550, 1557, 1620, 1643, 1662,
Naldken yrkleri, 556, 965
1664; criye, 651; evleri (m'da), 1557;
esrler, 345, 1577; gemileri, 345, 747; nib(ler), 127, 196, 221, 218, 242, 269, 289, 451,
htnlar, 1250; krekci, 1517; renber 479, 597, 911, 969, 1070, 1080, 1209, 1213,
gemileri, 12; hid, 308; ehdeti, 299 1217, 1254, 1256, 1318, 1363, 1372, 1373, 1376,
1409, 1430, 1540, 1561, 1587; tefti, 712
mstahfz(lar), 1579, 1596
nib'-er 289, 459, 717, 1540
MSTEDM, siph olanlarndan, 739
NAM, emr-i hcc olmak isteyen, 189
MSTEDM AVU, Dergh- Muall
avularndan, 219, 810, 811 NAM, nhiye-i Havran'da zemet tasarruf eden, 59
mstecir, 138 NAM ELEB, hkm gtren, 1589
Maka meyh, Nablus'da, 483 nakd aka, 1341
Maka tifesi, 483 nkih- gayr- hzra, 1256
mteferrika(lar), 1122; aalar, 281; res, 360 nakkre(ler), 239, 245, 246; almak, aldrmak,
239, 245, 246
mteferrikalk, 1032, 1221
nakl-i ehde, 326, 538
mtekid siphler, 221
mtemevvil, 1074 Nakomihler ? ( ), zvornik sancana tbi bir
mteseyyid, 904, 1114, 1288 mahal, 577
mtevell(ler), 553, 726, 746, 755, 1190, 1267, 1275, Naka varo, Seksar sancanda, 491
1383, 1441, 1586, 1619 nakr, 1467, 1519; u ktmr, 1086
mzevver (ayrca bk. tezvr); arz, 869, 903, 1421; namz (salt), 409, 635, 918, 1339, 1402; klmak,
bert, 1217; celeb huccetleri, 1530; defter, 1089, 1134, 1556; terk etmek, 409
1591; fetv, 636; huccet, 974; hkm, nme, 1121, 1451
837, 1014, 1215, 1217, 1398; koyun hucceti,
nme-i hmyn, 144, 145, 148, 204, 205, 206, 591,
974; mhr, 836; nin, 1217; sret-i
805, 806, 893, 1121
sicil, 1530
 NDE KS
nme-i Sm, 1099
nme-i erf, 90, 103, 145, 805, 1121, 1622
Namrevn sanca tahrri, 659
Narda, 1120
narh (ayrca bk. sir), 1051, 1109, 1270, 1298, 1479,
1638, 1648; rz, 110, 128, 216, 248, 251,
420, 425, 482, 486, 558, 640, 1051, 1063, 1109,
1298, 1351, 1364, 1391, 1442, 1648, 1652, 1653,
1654
Nasr, Nasrn, 525, 684, 744, 887, 904, 1354,
1557; evleri (m'da), 1557
NSIRUDDN, Antakyye mahkemesinde dvc,
1430
NSIRUDDN, nhiye-i Hammre eyhi, 59
NASREDDN, arz getren ve hkm gtren, 1412
NASRULLH, emr-i hcc olmak isteyen, 189
NASRULLH, nhiye-i Havran'da zemet tasarruf
eden, 59
NASH, Ankara'da erbb- timardan Ali isimli
kimsenin kulu, 1245
NASH, arz getren, hkm gtren, 867, 1582
NASH, Dimetokal, arz getren, hkm gtren,
1532
NASH, hrice zahre karan gemi resi, 128
NASH, Krm Hn'nn kapuc-bas, hkm
gtren, 1544
NASH, kilrc, hkm gtren, 914
NASH, sicil getiren, it ( ) karyeli, 20
NASH, Silhdrlar Aas, 1467
NASH, Sofya'da skin Kara-oullar'ndan kassb,
125
NASH, telbs hkm yazan, 410
NASH, Vize yrkleri Sbas Pr'nin adam, 50
NASH, Zacesne Nibi, 911
NASH AGA, Boaz-hisr'nda grevli gemi resi,
1335
NASH b. YSUF, Dimetokal, 1532
NASH b. YSUF, piyde, Sultn-n'ne tbi Ala-
kilise karyesi skinlerinden, 1316
NASH RES, gnll gemi reslerinden, 580, 583
navlun, 203, 983, 1302, 1320, 1654, 1660; akas,
983
NAZAR, Mihal-olu Hzr Bey'in adam, 17
NAZAR b. KARAGZ, Zaral krek mahkmu,
630
NAZAR AVU, Edirne'de timar sahibi siph, 559
nzr, 190, 540, 1459, 1478; emvl (=defterdr),
281, 371, 433, 436, 473, 496, 520, 521, 522, 615,
810
633, 642, 898, 1266, 1369, 1458, 1467, 1476,
1549, 1621, 1651; evkf, 306
NAZR, Bagdd'da Avz (?) Beyi, 771
NEB, Aka-hisr skinlerinden, 1078
NEB, arz getren, hkm gtren, 1212
NEB, Bolu beyinin adam, hkm gtren, 1461
NEB, lbasan ekysndan, 1443
NEB, Ohri sancanda harm, 1346
neccr, 284, 463, 936, 1108, 1115, 1185, 1333
neccrlk gedi, 1215, 1398
Necd, Arab Yarmadas'nda bir blge, 1122
NEFLE VELED- PETR, Kprl kazsnda celeb,
1489
nehb gret, 315, 954, 1124, 1129, 1146, 1264,
1325, 1395
nehb-i emvl, 1099, 1399
nehirler, 1265
Neme, 516, 600, 680, 1305, 1528, 1623; askeri,
180, 240, 1513, 1623; kapudan, 723;
keferesi, 601, 602; piydesi, 1513; tifesi,
1165, 1623; vilyetleri, 373
Neretve iskelesi, 963
NESM, Arab slerinden, 317
NESM, Aka-kzanlkl hrsuz, 891
Nekef karyesi, lbasan sancana tbi, 1346
nevbet, 122, 1441; hne, 513
nevbetci(ler), 513, 645, 1146, 1149; aas, 723;
azebler, 1097, 1146; kul tifesi, 1042, 1047;
turnac-ba, 497; yaya-balar, 122;
yayalar, 1159; yenieri(ler), 79, 80, 81, 83,
169, 190, 191, 216, 263, 305, 343, 618, 867,
1052, 1056, 1282, 1436, 1437
nevbetl msellemler, 1019, 1111, 1627, 1635
nevbetl piydeler (yayalar), 184, 202, 575, 707, 812,
1116, 1257, 1316, 1635
nevbetl sefer voynuklar, 841
nevbetl yrkler, 556, 843, 965
Nevrekop, 1363; celebleri, 1363; kds, 799
Nevrz(- mbrek), 547, 732, 733, 734, 735, 736,
829, 888
neyl-hne, 1633
nezret hdmeti, 1572
nezr bk. nzr
NGR, Kara Ms-kz, Ruha sancanda yetime
kz, 1317
Nide, 159; beyi, 242; kds, 159, 242, 1107
Niebol (sanca), 308, 470, 476, 841, 1238, 1289,
1333, 1651; beyi, 1239, 1289, 1330, 1405,
 NDE KS
1497; kds, kdlar, 475, 559, 841, 862,
1086, 1289, 1488; voyvodas, 475
nikh, 451, 1256, 1407; akd etmek, 451; cebr,
1154
NKAPANYER, Mezerak kazsnda skin zimm
aklerden, 845
NKO VELED- ARYAN, Kprl kazsna tbi
umran kynden celeb, 1489
NKO VELED- BARAT, Kprl kazsnda celeb,
1489
NKO VELED- DOYKO, Kprl kazsnda celeb,
1489
NKO-OLI KURD, Yeniehirli acem olan, 1514
NKOLA, ehl-i fesd zimmlerden, 149
NKOLA, ehl-i fesddan, 1533
NKOLA, zimm, 432
NKOLA (?) KOSTA, neccr, 284
NKOLA MROSA, zimm, 1601
NKOLA VELED- BALFOR, Kprl kazsnda
celeb, 1489
NKOLA VELED- BERL, Kprl kazsnda NR, Kerek-evbek Beyi Sad Bey'in adam,
celeb, 1489
NKOLA YAN KOKOLA, zimm, 1601
NKOSOL, zimm, 1601
Niksar, 224, 230, 231, 232; beyi, 657
NMET BEG, 1417
NMETULLH, Selemiyye Beyi, 59
NMETULLH, eyh, Vize'de Hasan Bey mahallesi
skinlerinden, siydet iddisnda bulunan, 851
Ni, 172, 1661; huddu, 1578
nin 1398; ekmek (hkm ninlamak), 178,
225, 524, 770, 895, 1215, 1217; hmyn,
959, 973, 1001
ninlu celeb defterleri, 188
ninlu kad, 413, 415, 416, 584
niybet (niblik), 717, 1254, 1256, 1318, 1336,
1372, 1409, 1636; den ref olmak, 1636;
etdirmek, 1636; hdmeti, 1409
Niyavul nhiyesi, Ohri livsna tbi, 1353
Nogay, ayrca bk. Krm, Tatar (memleketi, cnibi),
832, 949, 953; mrzlar, 79, 83, 953, 954;
Tatar(lar), 863, 864, 894, 897, 1321; tifesi
(Nogaylar), 953, 985, 995
nohud, 1270
Nojenik (?), Karu kazsna tbi bir ky, 1643
Nolta varo, Seksar sancanda, 491
Nova, 963; iskelesi, 963; emni, 941; kalas,
831
811
Novesin (kazs), 1479, 1579; kds, 1479
Novi kalas, Bosna livs serhaddinde, 753
Novi karyesi, Krlo kazsnda Novie kalas'nda,
1134
Novie kalas, Krlo kazsna tbi, 1134
Novigrad, 662, 663, 1149; beyi, 657; kalas,
903, 1149; sanca, 662, 663; tahrri, 639,
648
nker(ler), 392, 770, 771, 1066, 1073, 1414; zde,
1066
nkerlik, 1073
NH, erbb- timardan mfsid, 1420
NH, skenderiyye'de timar sahibi siph, 559
NH AVU, skenderiyye sancanda timar sahibi
siph, 559
Nuhkerek nhiyesi, 59
Numad (?) kalas, Delvine kazasnda, 1643
NR AL, Paske Sanca Beyi, 1656
Nurgn kdl, 214
NR, Ali-olu, Onba, 50
hkm gtren, 1436, 1455
NUMN, Silistre'de zemete mutasarrf olan
Mehmed eleb'nin adam, hkm gtren, 1467
nzr sadakt, 1381, 1384, 1572
nzl, 1235, 1249; almak, 1235; bedeli akas,
1249; ihrc, 1249; salmak, 1235; vergisi,
1503
oba basmak, 452
Ocak nhiyesi, Erzurum tevbiinden, 572
ocak, 122, 150; eri, 532; piydeleri, 122;
yaya-bal, 122
Odanya kalas, Klis'de, 988
odun (ayrca bk. kereste, aa), 67, 1154, 1161;
ekdirmek, 185; kesmek, 285, 846; salmak,
185
Odun-iskelesi, 82
OLAN EYH'in babas, 879
olan(lar), 210, 281; cem etmek, 369; ekmek,
karmak, 17, 193, 363, 419, 455, 560, 930, 933,
1074, 1233, 1361; devirmek, 270, 271, 742
Oua (), Erdel'de bir nhiye, 602
Ohri (livs, sanca), 1037, 1346, 1353, 1444, 1475;
beyi, 1038; kdlar, 559; kalas dizdr,
883; serhaddi, 1037
 NDE KS
ok, 57, 59, 211, 1361, 1582, 1620; atmak, 193,
904; lu nefer, 287; ve yay, 969
Oklaul karyesi, atalca'ya tbi, 1413
Oklu-Bl, Eskiehir'de bir mahal, 1172
Oltu (sanca), 523, 528, 962; tahrri, 659
Oradupa karyesi, Trnova'ya tbi, Vezr-i azam
Rstem Paa hslarndan, 1394
Oraz, Rumeli'de Sonie yaknlarnda bir mahal,
323
Oray karyesi, lbasan'a tbi, 1037
Ordu-y Hmyn, 46, 63, 74, 96, 98, 99, 100, 109,
142, 183, 208, 221, 259, 403; zahresi, 209
orduc, 46, 63, 776, 777, 778, 779; defterleri, 777;
ihrc etmek, 46, 779
ORHN, Kara-hisr sancanda Akaehir
karyesinden yaya-ba, 122
ORHN (SULTN) GZ evkf, znik kazsnda,
375; Cmii, znik'de, 610
orman, 1118
Orta-Belgrad karyesi, 1538
ortakc(lar), 184, 1316
Ortaky, Dimetoka'ya tbi derbend ky, 877
ORUC, Dergh- Muall avularndan, 568, 649,
1081
ORU, ihrenbih kazs skinlerinden, ehl-i fesd,
738
OSMN, Beg sanca beyinin adam, hkm
gtren, 1564
OSMN, Burusa beyinin adam, hkm gtren,
1570, 1577
OSMN, hssa akrclarndan, 1035
OSMN, zdemir Paa-olu, 968, 1553
OSMN b. ABDULLH, Dvn- Msr
mteferrikalarndan, 1223
OSMN BEG, Uyn Sanca Beyi, 1126, 1127,
1128, 1146, 1400, 1633
OSMN AVU, Dergh- Muall avularndan,
422, 468
OSMN AVU, Niebol sancanda timar sahibi
siph, 559
OSMN ODA-BAI, Midill skinlerinden, 760
OSMN H, Mora Beyi, 247, 250, 437, 733, 878,
955, 1664
Osmn karyesi, Lzikyye'ye tbi, 1041
Osmanck, 452, 462, 969; derbendi, 452; kds,
969
Osmn aka, 49, 290
OTCI HURREM, Sadr- azam hdmetcisi, 1477
812
Otlakdol mezraas, Bosna sancanda, 844
otluk, 66, 67, 98, 110
oturaklu gemiler, 1601
Ovack karyesi, Urla kazsna tbi, 356
kz, 185, 211, 925
kz Beg karyesi, Kara-hisr sancanda, 122
MER, Dergh- Muall avularndan, 319, 883,
1057, 1058, 1059, 1078, 1079, 1443, 1444
MER, Filibe'de (?) msellem, 1211
MER, Mr, Derne Beyi, 771
MER, m yenierilerinden, arz getren, hkm
gtren, 481, 483, 484, 486
MER, eyh, erbb- timardan, 59
MER B. YALKU, nhiye-i Zeydn'de eyh, 59
MER ELEB, Erzurum'da Nzr- Emvl ve
Zam, 540, 659, 1342, 1369, 1425
MER HALFE, ile skinlerinden, 110
merl kethuds, 59
rf, 141; etmek, 441, 577, 1150, 1376; olmak,
olunmak, 141, 196, 1245, 1307, 1564
rf-i marf, 141, 896, 1087, 1212, 1245, 1564;
etmek, 141, 441, 1172, 1307, 1376
rgn begi, 75, 340, 771
rmez ? ( ) yayla, Lzikyye'de, 211
rs, 1150
sek (kazs), 124; kds, 124, 1061, 1349;
kalas, 1349; mescidi, 1349
me karyesi, Bihilite nhiyesine tbi, 559
nik mezraas, Bosna sancanda, 844
r, 428, 494, 542, 1164; iri, 542; i gallt, 558,
1332
te cnib, 27, 93, 144, 198, 205, 225, 228, 413, 624,
654, 729, 919, 981, 997, 1039, 1221, 1566, 1600,
1663
ZDEMR-OLI OSMN, bk. Osmn, zdemir
Paa-olu
zi, 949, 1049, 1050, 1054, 1111, 1259, 1612, 1639;
cnibleri, 1239, 1565; kalas, 556, 965;
kalas tamri, 514, 520, 521, 522, 527, 556, 897,
935, 936, 1321, 1333; nehri (suyu), 323, 527,
536, 954, 1390; sevhili, 1099; ehri, 1099
pdih, 197, 1021, 1457, 1593
 NDE KS 813

Panik bcgh, Khta kazsnda kazsnda, 628 pedora, 591

Palanduzlar, Konya'da bir mahal, 1428 PEHLVN MEHMED AVU, hkm gtren,
Palanka (Budun'a tbi) voyvodas, 380 1109
palanka, 1293; bin etmek, 699, 1085, 1293 peksimd, 108
Palatimona, 445, 446 PELTEN, emikezek'de sancak tasarruf eden, 771
Palu hkimi, 234, 336, 770 penbe, 131
PALUCA, Eflk bolarlarndan, 1560 pen-yek, 742, 1478; muktaas, 742
penik, 1461
PAPA , Mezerak kazsnda skin zimm
per-gr, 1150; lu kalp ubuk, 1150
aklerden, 845
Perakin, 172; kds, 823
Papa Astasya mahallesi, Silivri'de, 284
PERE, Eskiehir'de mtemekkin, ehl-i fesd, 1172
Papa Dimitri mahallesi, Silivri'de, 284
pereme, 1480
Papalik kalas, 806
PER-H, Baba-eskili, 1279
papas, 1250, 1457
Perikrek sanca tahrri, 659
Papayani mahallesi, Silivri'de, 284
Pertek begi, 771, 853
PAPAZ, Samakovlu, 1367
Pertekrek sanca begi, 1519
para mili, 963
PERVNE, Koyun Emni Kethuds, hkm
para kesmek, 1369
gtren, 1139
Pare () Sba, 1287
PERVNE, mfetti Mahmd Emn'in
pre hisb, 616
hdmetkrlarndan, 149
Parga karyesi, Aaa-Debri (Debre) nhiyesine tbi,
PERVNE b. ABDULLH, Aya-Mavra kalas
818, 1038, 1058
kethuds, 1120
parkan, 111, 124, 342, 702, 1471; bin etmek, 342;
PERVNE AVU, hkm gtren, 727, 938
tamri, 662
PERVNE AVU, Msr avularndan, hkm
Pasarofa kalas, 1471
gtren, 1493, 1499
Pasin sanca, 1222; beyi, 1138, 1144
pervne tifesi, 1644
Paske sanca, 1656
PERVZ, Derv Kethud'nn yolda, hkm
pastav, 831 gtren, 566, 589
Paa, 7, 9, 108, 139, 144, 210, 234, 294, 381, 387, Pete, 103, 1145; blk-balar, 513; dizdr,
391, 564, 584, 595, 671, 690, 737, 742, 753, 770, 513; kalas tamri, 848; kethuds, 513
790, 947, 949, 983, 990, 1185, 1278, 1283, 1286,
1289, 1326, 1330, 1350, 1380, 1453, 1456, 1490, PETER PETREVK ? ( ), 1068
1527, 1547, 1617 PETKOV MKOV, Samakovlu celeb, 1367
paalar, 1007 PETKOV, Kprl kazsnda mtemekkin zimm,
Paa sanca, 663; tahrri, 648 974
Paa-yiit karyesi, zladi nhiyesine tbi, 560 PETRE, Benderli zimm, 925
PAAYT, Dizdr Keyvn'n adam, 926 PETR VOYVODA, Miro Voyvoda-olu, Eflk
PATRANDIRA (?), 495 Voyvodas, 401, 402, 404, 406, 470, 474, 489,
Pave sanca begi, 771, 1656 507, 680, 721, 803, 935, 1035, 1244, 1330, 1394,
1405, 1533
PAVLO, sbk Eflk voyvodasnn tccr vekli, 805
PETR, Mezerak kazsnda skin zimm aklerden,
Pe, 1351, 1457, 1513; cnibi, 1153; kalas,
845
1210; Kral, 509, 516, 1153, 1513; Krall,
516 Petril (nhiyesi), Ohri sancana tbi, 1037, 1346;
dizdr, 1078; kalas dizdr, 1443
Pein dizdr, 1276
Petro nehri, 102
Pein kalas, 1276
Petrosyah nhiyesi (Dukagin'e tbi) reys, 928
Peuy, 698, 702, 807; beyi, 1477; kalas, 1293;
kalas cmii, 1349; kalas tamri, 585; PETROKO, Eflk Voyvodas, 296
siphleri, 1477 PEYKR (?) AVU, hkm gtren, 820
 NDE KS
Pnar-hisr kasabas, Edirne'ye tbi, 17; kds,
1648, 1655
PR AHMED, Kara-hisr sancanda Ahmed Bey
karyesinden yaya-ba, 122
PR AHMED, Ka kazsnda, 915
PR AL, nm- dger: BURUNSUZ ACEM, Burusal
sarrf, 1592
PR GB, Alaehir'de timar sahibi siph, 906, 1237
PR GB, Mek-bd nhiyesinden, 757
PR MEHMED, ile skinlerinden, 110
PR MEHMED, Uak kazsnda mtemekkin, 422,
1178, 1179, 1396, 1424
PR VEL, Mehmed Hn'n Kethuds, hkm
gtren, 1474
PR, Aka-hisr skinlerinden, 1078
PR, arz getren, hkm gtren, 1442, 1495
PR, Bosnal siph, 912
PR, erbb- timardan, hkm gtren, 1349
PR, lbasan ekysndan, 1443
PR, Rumhiye beyinin adam, 235
PR, Sirem Sanca Beyi Bayrm Bey'in karnda,
zam, 1182
PR, Vize yrkleri sbas, 50
PR b. MUSTAFA, Nova kalas erenlerinden, 831
PR b. NYZ, Akyaz'da srk levend, 453
PR BEG (PAA), 790, 791, 808, 809
PR AVU (ELEB), Dergh- mualla
avularndan, hkm gtren, 613, 628, 641,
643, 646, 666, 678
PR ELEB, Bayrm Bey'in karnda, hkm
gtren, 1176
PR ELEB, hkm gtren, 1492
phnlar, 72
pirin, 101, 708, 831, 1063, 1191, 1270, 1597, 1609,
1619
Pirlepe, 1657; kds, 1363
Pirzrin begi, 137
piyde(ler) (tifesi), ayrca bk. yaya(lar), 122, 150,
184, 221, 592, 660, 707, 812, 863, 1085, 1116,
1145, 1149, 1257, 1293, 1316, 1531; kefere,
1305; tahrri, 931
piydelik hdmeti, 1531
PYLE BEG, defter ktiblerinden, hkm gtren,
421
PYLE PAA, Cezyir ve Magrib Trablus
Beylerbeyisi, Kapudan- Dery, 18, 132, 133,
134, 135, 247, 251, 381, 439, 625, 732, 733, 734,
814
735, 873, 874, 875, 892, 899, 924, 955, 959,
1007, 1268, 1517, 1527
PLADEMR ARET, 495
Plevne kasabas, 1497
Podgorice (nhiyesi), 798; kds, 798
Pojega (livs, sanca), 699, 972, 1546; ayn,
167; beyi, 124, 167, 182, 699, 716, 753, 1195;
halk, 716; kds, 167; reys, 124;
varo, 124
POLAD, Lahs beylerbeyisinin adam, hkm
gtren, 1146
POLNA, Bodan voyvodasnn adam, 495
POLUR (?), Bodanl, ehl-i fesd enat zimm,
465
Polvan, Bane kazsna tbi nhiye, 172
Polya, 1661
POP VELED- NKOLA, Kprl kazsndan celeb,
1489
Popota, Bane kazsna tbi Polvan nhiyesinde bir
ky, 172
Popov, Kprl kazsnda mtemekkin zimm, 974
Popova nhiyesi, Dubrovnik'e tbi, 827
Portugal keferesi, 550
POANK (?), erkes Beyi, 527
POKOV, Benderli zimm, 925
pota, 1150
potere, 90, 103; etmek, 714
POTODRA (?) DMTR, neccr, 284
Pravadi, 1642
pre-begleri, 373, 680, 1210
Prebol (kazs), 650; kds, 650
Premedi, 559
Prepolya (?) kds, 1403
prevedor, 206, 831
Preveze, 439, 1120; dizdr, 1120
primkr(ler), 289, 1585
Prizrin (kazs), 718, 1550; beyi, 192, 193, 295;
kdlar, 559
Provnik (kazs), 815; kds, 815
PULAD, Lahs Beylerbeyisi Murd Paa'nn adam,
1122, 1140, 1152, 1629
Pulya yakas, 1504
PURSN (?), Kara-hisr sancanda Ahmed Bey
karyesinden yaya-ba, 122
pusu etmek, 384
 NDE KS 815

Radofca karyesi, Kprl kazsna tbi, 1489 1224, 1225, 1244, 1265, 1266, 1310, 1311, 1335,
Radomir, 1363 1337, 1416, 1445, 1451, 1490, 1513, 1516, 1517,
Ragab Arb, Deyr Rahbe sancanda, 1584 1524, 1527, 1537, 1540, 1633, 1661, 1663; ya
Rahmniyye gnllleri, 1435 dahl taarruz, 147; ya mzyaka vermek,
raht, 26; ilemek, 1391 1226; ya salgun salmak, 1154; ya tazyk
etmek, 187; ya tefrika olmak, 1656; ya
raiyyet (tifesi), 59, 960, 1112; iftlii, 1324; teadd etmek, 163, 275, 297, 320, 348, 474, 853,
kayd olunmak, 1073; olu, 528 1051, 1080, 1217, 1244, 1444, 1502, 1547; ya
Rakka beylerbeyisi, 60 zulm teadd etmek, 959
RAMZ (?), Grcistan melikinin adam, 1425 Rece (?) karyesi, Aaa-Debri (Debre) nhiyesine
RAMAZN, Ariboz skelesi Emni, 750 tbi, 818, 1038, 1058
RAMAZN, arz getren, hkm gtren, 352 RECEB, arz getren, hkm gtren, 128
RAMAZN, Karin-bd kdsnn karnda, hkm RECEB, Erim kazsnda mtemekkin, 1625
gtren, 854 RECEB, Geyveli maktl, 1376
RAMAZN, maznna, 1495 RECEB, hkm gtren, 1229
RAMAZN, Menteeli, 901 RECEB, Ksm Paa'nn adam, hkm gtren, 1518
RAMAZN b. ABDULLH, Hslar kazsna tbi RECEB, ehzde Selm'in hslarndan olan Midilli
Kara Hall karyesinde skin, 1137 adasn iltizm eden, 557, 760
RAMAZN b. LYS, piyde, Sultn-n'ne tbi RECEB, Tmvar beylerbeyisinin adam, hkm
Ala-kilise karyesi skinlerinden, 1316 gtren, 1208, 1261, 1262, 1525, 1528, 1571
RAMAZN AVU, hkm gtren, 104, 256, 282, RECEB AVU, irmen sancanda timar sahibi
573, 574, 576, 770, 771, 773, 1607 siph, 559
RAMAZN EMN, stefel, 561, 857 RECEB AVU, Gmlcine'de siph, 559
Ravza-i Mutahhara (erfe), 1381, 1384; aalar, Remle (Rodos'da), 13, 28; kds, 929
1384; huddm, 1062, 1383, 1384 REMML HAYDAR, Tatar-bzr zami, 1101
ryic aka, 616 REMML MEHMED, Magrib tifesinden, 1301
rey, 1, 2, 8, 11, 22, 37, 57, 91, 93, 98, 104, 110, rencber(ler) (tifesi), 156, 214, 289, 682; gemileri,
121, 146, 157, 185, 196, 197, 206, 212, 215, 218, 12, 13, 89, 205, 248, 260, 384, 420, 606, 901,
220, 282, 297, 308, 320, 334, 352, 355, 364, 401, 966, 1051, 1056, 1391, 1479, 1528, 1654, 1660,
402, 407, 408, 428, 444, 457, 466, 482, 483, 494, 1664; terekeleri, 640
500, 541, 543, 558, 560, 594, 602, 622, 642, 647,
rencberlik, 863
650, 673, 716, 725, 729, 753, 767, 802, 818, 821,
823, 824, 825, 826, 832, 844, 853, 863, 866, 867, Res liman, 269
868, 878, 885, 900, 911, 918, 925, 928, 929, 930, resm, 428, 673, 1499; hsl kayd etmek, 988;
933, 938, 940, 943, 946, 947, 953, 961, 964, 973, i arsne, 150; i bert, 371, 754, 1201, 1539;
976, 986, 993, 994, 1018, 1024, 1031, 1038, i bevvbn, 1539; i avun, 1539; i mr,
1049, 1056, 1058, 1074, 1075, 1112, 1122, 1124, 1539; i tapu, 988; i zemn, 673
1138, 1146, 1148, 1154, 1168, 1175, 1177, 1210, RESL, Handekli shte, 453
1219, 1220, 1224, 1233, 1244, 1249, 1251, 1254, RESL, harm, 441, 505
1260, 1285, 1295, 1324, 1325, 1330, 1333, 1335, RESL, Megri Beyi, 1168
1337, 1346, 1364, 1372, 1395, 1403, 1408, 1445,
RESL AVU, Erzurum avularndan, 1091
1462, 1481, 1502, 1505, 1510, 1511, 1519, 1526,
1536, 1549, 1554, 1641, 1653, 1654; arz- hli, RESUL-YR MEHMED, skenderiyye'de skin,
568; balar, 1122; ayrlar, 885; 1215, 1398
davarlar, 894, 995; dan aka cem etmek, 35; Red (kazs), Msr'da, 1115; kds, 497, 1115
dan davar cem etmek, 35; karmak, 1385; Revne, Klis'de bir mahal, 1540
terekeleri, 866, 885; voyvodalar, 1332; revgan- sde, 1270
v bery, 9, 30, 93, 112, 134, 145, 167, 206,
RIDVN, -oullar'ndan, 1196
220, 253, 273, 286, 315, 527, 541, 579, 590, 593,
601, 622, 656, 665, 666, 694, 714, 753, 863, 900, RIDVN, Edirne'de timar sahibi siph, 559
954, 1047, 1072, 1077, 1099, 1143, 1210, 1220, RIDVN, Kprl kazsndan, 927
 NDE KS
RIDVN, Mentee beyinin adam, hkm gtren,
901
RIDVN, Nablus Sanca Beyi, 607
RIDVN, Ravza-i Mutahhara huddmndan ve tav
aalardan, hkm gtren, 1381, 1383, 1384
RIDVN AVU, 371
RIDVN AVU, hkm gtren, 729, 919, 920,
1028, 1039, 1043
RIDVN NASH, hkm gtren, 841
rib-horluk, 1363
ribt eyhleri, 1186
ribtlar, 1186
rikb- hmyn, 51, 652, 847, 911, 1011, 1214,
1440, 1470, 1593, 1598
rivet, 1382, 1441
Rodos, 12, 13, 132, 133, 134, 135, 177, 215, 267,
356, 414, 539, 596, 611, 751, 781, 854, 940,
1170, 1233, 1303, 1318, 1323, 1404, 1640;
alt, 345; beyi, 12, 13, 19, 28, 113, 131, 132,
133, 135, 140, 215, 267, 268, 345, 414, 539, 591,
596, 611, 630, 747, 751, 828, 899, 940, 1171,
1243, 1256, 1303, 1304, 1318, 1517; Boaz,
139; cnibleri, 215, 1335; dizdr, 828,
1323; efendisi, 131; etrf, 133; gemileri,
1335; hfz, 132; kadrgalar, 1517; kalas rusm- rfiyye, 1285
fethi, 828; kapudan, 139, 591; kds, 635,
1323; keferesi, 1542; liman, 131, 940;
muhfazas, 940, 999, 1004, 1335;
Mslimnlar, 635; yallar, 781, 940
Rodoscuk, 1150; kds, 425, 598, 700, 1110,
1160, 1488, 1648, 1655
Ruha sanca, 1317, 1485
Ruhayna, m sancanda havss- hmyndan bir
ky, 127
ruka, 51, 375, 649, 686, 690, 755, 911, 921, 1027,
1241, 1281, 1292, 1440, 1470, 1598; sunmak,
51, 652, 847, 1241
Rm, 697; adamlar, 618; askeri, 144;
beylerbeyilii, 1100; beylerbeyisi, 32, 34, 35,
37, 39, 169, 226, 229, 332, 502, 540, 576, 647,
655, 670, 769, 773, 775, 829, 980, 1027, 1065,
1167, 1205, 1258, 1387, 1567, 1625; avular,
34; esrleri, 1601; hslar, 1617; vilyeti, rsm (ayrca bk. resm), 106, 428, 494, 673, 867,
261, 664
Rm-ili (vilyeti), 107, 125, 433, 624, 693, 706, 783,
1008, 1014, 1212, 1297, 1363, 1545, 1582;
askeri, 1, 32, 34, 144, 226, 765, 766, 778, 779,
1152; beylerbeyisi, 1, 22, 53, 64, 129, 226,
229, 332, 445, 462, 488, 529, 558, 766, 778, 859,
867, 1152, 1196, 1332, 1547; beyleri, 959;
816
cnibleri, 223, 1335; celebleri, 1373; Kd-
askeri, 291; kdlar, 188, 388, 465, 479, 480,
539, 597, 872, 1298, 1373, 1434;
muhsebecisi, 656; sa-kolu, 1297; sa-kol
kdlar, 693; sa-kol voyvodolar, 693;
sancak-beyleri, 732; siphleri, 1547; sol-
kolu, 1363; sol-kol kdlar, 693; sol-kol
voyvodolar, 693
RM LYS, Ruscuk kdsnn adam, hkm
gtren, 1405
RM H, ihrenbih kazs skinlerinden, ehl-i
fesd, 738
Rumhiye begi, 235
Rm (sanca), 440; beyi, 340
Rmlar, 1284
Rml tifesi, 1608
Rus(lar) (memleketi), Rusya (ayrca bk. Moskov,
Maskov), 55, 93, 961, 949, 985, 1390; askeri
(ayrca bk. Moskov askeri), 305, 323, 949, 961,
1047; dil (esr), 305; ittifk, 949
Rus- menhs, 55, 83, 954, 961, 1047, 1048, 1049,
1265, 1453, 1544
Ruscuk (kasabas), 406; skelesi emni, 310;
kds, 310, 417, 75, 1405; voyvodas, 475
rznme, 362
RSTEM, avulukdan mazl, 208
RSTEM, avu-olanlarndan, hkm gtren, 99
RSTEM, Dimetokal yenieri, 877
RSTEM, Pertek Beyi, 771, 853
RSTEM, Vize Beyi, 1226, 1279
RSTEM b. MEHMED, Pazarck kazsna tbi
Uden (?) karyesinden, 258
RSTEM KETHUD, hkm gtren, 797
RSTEM PAA, Budun Beylerbeyisi, 11, 341, 342,
344, 704, 1085
RSTEM PAA, Tmvar Beylerbeyisi, 9
RSTEM PAA, Vezr-i azam, 675, 840, 1136,
1174, 1394, 1477
Rstem Paa medresesi, Medne-i Mnevvere'de,
1136
1359; diyye, 714; etrkiyye, 898;
rfiyye, 499; raiyyet, 1066, 1554
Saba ? ( ) nhiyesi, Klis livsna tbi, 1540
 NDE KS
Sabanc (kazs), 157, 1255, 1340; kds, 85,
1255
sbn, 156, 290
saakl ev(ler), 72; bin etmek, 788
Saaklu kalas, 217
sadaka, 452, 1300
sadakt- Mslimn, 1062
sadakt- nzr, bk. nzr sadakt
sdt, 126
Sd b. Sad eyhi, nhiye-i Ben-Kenn'da, 59
Sad Hoca Mahallesi, Vidin'de, 1578
Sadn, 1146, 1633
SADN, Sancak-beyi Arab, 1146
SDIK ELEB, 1261
Sdk karyesi, Yeniehir'e tbi, 660
Sadr- Sveyb sanca, 1218
Safed (sanca), 889; beyi, 917, 1241; emni,
1354; gl, 1354; gl bal, 1354;
imret-i miresi, 1354; kds, 917, 1659;
kazs, 917, 1354, 1659; tahrri, 889
Saferl karyesi, Sofya'ya tbi, 1365
sa-azebler, 819
sa-kol kdlar, 479
sa-kol kdlar, 1297
sa-ulfeciler, 1479; kethuds, 1387
samal koyun, 100, 866, 885
sahan, 664
Sahratullh-i Merrefe vakf, 1076
SAD, Kerek-evbek Sanca Beyi, 194, 1436,
1437, 1438, 1455
SAD BEG, bk. Eb-Sad, Kabur Beyi
SAD RES, hssa reslerden, hkm gtren, 579,
624, 629
Sakalar karyesi, Ktahya'ya tbi, 457
Sakarya nehri (suyu), 214, 1001
sakat at, 310, 417
Sakz (cezresi, adas), 443, 901, 1498, 1520;
beyleri, 443, 1320; gemileri, 131, 361
sal, 849
SALAMONUS, Yahd, 1169
salt, bk. namz
salb, 196, 300, 1016; etmek, 407, 1309, 1533;
siyset, 725, 880, 923, 927, 1145, 1359, 1582,
1633
salgun salmak, 483, 487, 929, 1154, 1304
salncak(lar), 245, 246
SLH, Mekke-i Mkerreme'de mtemekkin, 1200
817
SLM BEG, Kethuds, 59
SLM el-KESREVAN, nhiye-i Zebb'de eyh, 59
Salkoz, Rodos'da hs yeri, 611
Salta-Boaz, Eflk'da, 470
slyne, 1006, 1493, 1499, 1617, 1621
Samakov, 1363; kds, 1367
saman, 67, 98, 110, 540
Samana, Alaca-hisr kasnda bir mahal, 511
Samanlu, Burusa'ya tbi, 1531; derbendi,
Burusa'da, 1531; iskelesi, Burusa'da, 313,
1264; kds, 559
Samantu nhiyesi, 510
samsonclar-ba, 242
Samsun, 108, 160; iskelesi, 281; kds, 160,
419; kalas, 487; yallar, 38
sanat, 777
SANCAK AL, Aliyye'de Yrk-i Karamanlu
cematinden, 1448
sancak(lar), 57, 59; milleri, 482; asker(ler)i,
732, 734, 769, 1048, 1049; bey(ler)i , 2, 36, 44,
57, 59, 123, 144, 220, 320, 355, 597, 639, 718,
814, 838, 845, 908, 911, 928, 980, 1015, 1024,
1048, 1051, 1074, 1075, 1093, 1098, 1145, 1180,
1224, 1251, 1296, 1312, 1318, 1346, 1353, 1376,
1454, 1478, 1485, 1527, 1546, 1563, 1585, 1625,
1633; beyi demleri, 355, 1148, 1510; beyi
sbalar, 355, 815, 1465; beyi tayn
eylemek, 387; kaldurmak, 211, 239, 245, 246;
snrlar, 639; siphleri, 1008, 1025, 1111,
1393, 1547; sbalar, 65, 355, 482, 880,
1231, 1252, 1254, 1315, 1561; tahrri, 174,
696, 889, 1312
sancakdr, 790, 791
sancak- hmyn, 402
sancak- sadet, 401
sandal, 108, 750, 1120, 1520, 1664
Sanduklu (kazs), 1426; kds, 87, 1426, 1593
SANOP AVALA, Silivri'de Papa Astasya
mahallesi'nde skin neccr, 284
SANOS KARYES, Moha'a tbi, 1338
sapan, 1448
Sapanc dalar, 285
SARANDALOZ, Silivrili zimm, 904
sary, 1180
Sary- mire (Haleb'de), 643, 646
Sary- mire, 314, 613; tamri, 613
Sary-Bosna (Bosna Sary), 806, 844; kds,
806, 844, 911, 912, 1064
 NDE KS
SARI, Abd-olu, Akyaz'ya tbi Karaca-olu
karyesinden, 453
SARI MM, skb'de Tahte'l-kala kurbinde
htiman mahallesi'nde skin, 471
SARI SNN, nigrlerden, hkm gtren, 769 SEFER, erbb- timardan, hkm gtren, 1348
Sar Saltuk zviyesi, Varna'da Keligra hisrnda, 418
Sar-yayla, Aka-kzanlk kazsnda, 688
srk(lar) (ayrca bk. hrsuz), 453, 854, 953, 954, 995,
1421
SRIM, Harfeyn Kethuds, 59
Sarsu nhiyesi, 1411
SARRC AL, hkm gtren, 1105
SARRC MEHMED, Antakiyye mahkemesinde
nib, 1430
sarrc(lar), ayrca bk. hrsuz(lar), 777, 1010
SARRF MUSLHUDDN, Edirneli, 1441
sarrf, 865, 938, 1433, 1592
Saruca Paa vakf, Edirne'de, 871
Saruhan (sanca), 423; beyi, 761, 1103, 1554;
kds, kdlar, 320, 411; piydeleri beyi, 812
SARUHAN, Brgr Beyi, 771
Saruhanl karyesi, Ferecik kazsna tbi, 1274
Sarvanlu karyesi (Aksaray kazsna tbi) zimmleri,
242
Sason hkimi, 336
Sat karyesi, Geyve'ye tbi, 352
SATI, Kara-hisr Sancanda Ahmed Bey
karyesinden yaya-ba, 122
SATILMI, Aka-kzanlkl, 891
SATILMI, Geredeli siph, 1420
SATILMI, yolkesici, 877
SATILMI SLEYMN, Ikl krek mahkmu, sefer-i pdih, 1419
630
Sav (?) begi, 1386
Sava nehri, 1195, 1579, 1580
sava, 1420
Sayd nhiyesi, 59
Sayda, 726; kds, 726; suy, 28, 1267
SAYVEK, Malatya'da Ermen ak, 218
Sebve (?), Varna kazsna tbi bir mahal, 1644
sebzeciler, 914
Seen (sanca), 371, 663; beyi, 291, 662, 704,
800, 1515; parkan, 662; tahrri, 639, 648
Sedd-i slm kalas, 963
sefin, bk. gemi(ler), donanma
sefin-i hasret-karin, bk. kffr (kfir) gemileri
sefin-i nusret-karin, bk. donanma-i hmyn
818
sefer mhimmt, 736, 829, 1249
SEFER, arz getren, hkm gtren, 1396, 1424
SEFER, avu-ba, hkm gtren, 1529
SEFER, Dimetokal, 1532
SEFER, Erzurum beylerbeyisinin avu-bas,
hkm gtren, 1516, 1658
SEFER, Filibe'de (?) msellem, 1211
SEFER, Fola Dizdr, 462
SEFER, gemi resi, 1601
SEFER, Hac Mahmd-olu, Burgoslu, maktl, 299
SEFER, stanbul'da kassblar kethuds, 1151
SEFER, Kefe beyinin adam, 305, 343
SEFER, Klis'de Melvine kalas skinlerinden, 903
SEFER, Klisli, ehl-i fesd, 249
SEFER, mahbs, 682
SEFER, Pertekrek Sanca Beyi, 1519
SEFER, Sukna Kalas Voyvodas, Budun'da, 1210
SEFER, Toygun Paa'nn adam, hkm gtren,
1515
SEFER, Trkmen Kds, 1209
SEFER b. KARA PR, Balkesr'de kutt- tark,
740
SEFER b. TMUR, Samakovlu koyun src, 1367
SEFER RES, Svey reslerinden, hkm gtren,
1356
Sefer-hisr, 65, 840; kds, 840; kdl, 65;
kalas, 65
sefer-i hmyn, 64, 107, 200, 289, 451, 576, 667,
820, 929, 1249, 1419, 1585
sefer-i nusret-rehber, 829
sefer-i zafer-eser, 529
sefere kmak, 777
Seferli karyesi, Sofya'ya tbi, 1530
sefne, bk. gemi, donanma
segbn, 81, 83; ba, 1, 56, 329, 331, 1378, 1379,
1380
Segedin, 111; beyi, 7, 9, 111, 118, 146, 639, 648,
663, 696, 703, 704, 1157, 1415; hisr-erleri,
1157; kalas, 1157; yollar, 111
Seksar sanca begi, 491, 702, 964, 1338
Selnik, 125, 498, 1320; beyi, 437, 927, 1047,
1049, 1054, 1515, 1616, 1623, 1639; kds,
kdlar, 471, 498, 559, 887, 927, 1302, 1433;
krfezi, 1335, 1618; yrkleri sbas, 843
SELCEN-OLI, Aydnl, 1598
 NDE KS
Seldz lkesi, 1168
Selemiyye sanca, 1271; beyi, 59, 593, 1094;
tahrri, 1094
selh-hne, 1151
SELM, ehzde, Kann Sultan Sleyman'n olu, 1,
3, 8, 12, 15, 16, 22, 32, 34, 35, 36, 37, 38, 43, 44,
57, 59, 60, 61, 144, 153, 186, 199, 225, 226, 227,
292, 293, 329, 396, 481, 483, 484, 557, 613, 679,
737, 760, 817, 880, 906, 938, 975, 990, 993,
1106, 1108, 1155, 1207, 1267, 1337, 1376, 1396,
1418, 1424, 1428, 1473, 1481, 1495; lalas, 15,
16, 41
SELM BEG, 748
SELMEAN, Mostar zuamsndan Hac Mehmed'in
criyesi, 827
Sellriyye siphleri, 1094
Sellriyye Trkmenleri, Hms sancanda, 104, 105
Selvi varo, 1338
Semartde nhiyesi, Moha sancana tbi, 509
Semarten parkan, Moha sancanda, 702
semv fet, 929
Semendire (sanca, vilyeti), 30, 244, 511, 577,
689, 912, 1585; alay-beyisi, 1477; beyi, 123,
243, 416, 430, 577, 957, 1015, 1024, 1176, 1182,
1225, 1445, 1474, 1585; kds, kdlar, 1015,
1024, 1224, 1312, 1585; kalas, 1663;
kalas mstahfzlar, 691; muhfazas, 178,
182; siphleri, 430, 957; tahrri, 957, 958,
1312
Semenlos (?) karyesi, Moha'a tbi, 1338
semerci, 777
semmr krkleri, 1158
ser--ser kse, 407, 805, 963, 1085, 1622
ser-asker, 559
serbest timar(lar), 76, 424, 880, 015, 1104, 1231,
1252; shibleri, 1252; cemati, 1359
serbest toprak, 424
Serciler karyesi, atalcaya tbi, 445, 446
seren, 214
Serfice (kazs), 1624; kds, 559, 1363, 1624
serhad(ler), 8, 178, 180, 198, 206, 264, 323, 341, 384,
387, 674, 1003, 1039, 1117, 1153, 1221;
askeri, 341; beyleri, 93, 206, 341, 753, 1153,
1221, 1644; 1073; hfz, muhfazas, 604,
698, 1516; mers, 344; zbitleri, 1203;
sanca, 201
serhadd-i Memlik-i mahrse (mahmiyye), 206, 144
serhadd-i vilyet-i mamre, 30
819
serika (etmek), (ayrca bk. hrsuzluk), 46, 114, 308,
679, 708, 721, 816, 925, 928, 937, 953, 954, 995,
1080, 1213, 1274, 1404, 1418, 1421, 1483, 1495,
1598, 1603
sermek ile aka teklf etmek, 558
Sermn kds, 1209, 1227, 1271
Setli-oullar, Maarra'da skin, 31
SEYD, Bozkoyunlu Boyu'nun beyi, 59
SEYD, maznna, 1495
SEYD AL, Dergh- Muall avularndan, 74
SEYD AL, Kazanclar karyesinden, 356
SEYD RES, at gemileri reslerinden, 222
Seyd Gz, 73; klar, 73
Seyd-ehri (kazs), 1213; kds, 1080, 1213,
1555; nibi, 1213; siphleri, 1213
SEYFEDDN, rgn Beyi, Hseyin Bey'in biraderi,
771
SEYFEDDN, yrk ekincisi, Edirne'de ehl-i
fesddan, 1196
SEYF, Crullh avu'un adam, 258
SEYF b. MS, Balkesr'de kutt- tark, 740
SEYF AVU, lbasan sanca siphlerinden, 559
SEYRN, Ankaral avu-olu'nun hdmetkr, 820,
1245
SEYYD HASAN, Lahs Kds, 1146
SEYYD YSUF, Burusal, 1170
Seyyid Mehmed Bey-oullar, 1028, 1221
Seyyid Mehmed el-Buhr imreti, Burusa'da, 1586
seyyid, 471
Sanlu nahiyesi, Kara-hisr sancana tbi, 122
sr, 308, 665, 1401, 1502; celebleri, 1401;
gasb, serika eylemek, 1300, 1603
SIIRMA AL, ak, 1535
Sndrg (nhiyesi), 1098; derbendi, 1098
Srf (Srp), 697
sicil etmek, 20
sicil ve huccet hakk, 196
sicil yazmak, 1070
sicill-i mahfz, 197, 684, 744, 1024, 1224, 1339,
1574, 1577, 1636; a kayd eylemek, 72, 141,
239, 246, 469, 887
Sidnik kalas, Venedik'e tbi, 1507
Sidre krfzi, 1618
Sidrekapsi, 1335
Sigetvar, Moha sancanda, 111, 118, 698;
kalas, 111, 118, 167, 509, 698, 702; kalas
beyi, 960; kalas ekys, hayduklar, 118,
 NDE KS
509, 699, 714, 716; kalas parkan, 702;
muhsaras, 723
Siirt nhiyesi, 833
sikke, 41, 851, 1069, 1103, 1617, 1621
silh, 674
silhdr(lar) (tifesi), 1, 22, 32, 34, 399, 609, 713,
819, 1156; ktibi, 713
Silifke iskelesi, Karaman vilyetine tbi, 1302, 1320
Silifke kds, 1448
Silistre (kazs), 64, 295, 839, 1047, 1049, 1054,
1072, 1220, 1247, 1248, 1333, 1449, 1452, 1560,
1651; beyi, 231, 280, 281, 286, 288, 485, 832,
839, 863, 936, 1047, 1048, 1049, 1050, 1054,
1111, 1240, 1247, 1248, 1283, 1286, 1390, 1393,
1421, 1449, 1452, 1467, 1476, 1497, 1536, 1560,
1565, 1595, 1639; cnibleri, 1616; iskelesi,
1284; kds, kdlar, 559, 721, 802, 816, 863,
897, 936, 1321, 1467, 1476, 1560; kalas,
1449, 1560, 1595; muktat nzr, 1333
Silivri, 284, 1447; ars, 904; kds, 284, 425,
555, 590, 608, 682, 700, 819, 904, 1110, 1648,
1655; mderrisleri, 1109
Silivri-kapus, 1151
Simav, 1098; kds, 95, 96
sm-ke tifesi, 1460
SMON, Benderli zimm, 925
SNN , Trablus Beyi, 666
SNN, Amsiyye Beyi, 153, 224, 452, 759
SNN, Ankara piydeleri beyi, 812
SNN, Ardahan Sanca Beyi, 144, 668, 669, 763
SNN, Birecik Beyi, 59
SNN, Boazkesen hisr erenlerinden, hkm SNN VOYVODA, Bosna Beyi Malko Bey'in
gtren, 673
SNN, Bolu Beyi, 1112, 1358, 1506, 1569
SNN, apakur Sanca Beyi, 1138
SNN, Edirne Bostanc-bas, 739 Sincr tifesi, 1605
SNN, Edirne'de Krd Hoca mahallesi
skinlerinden, 1150
SNN, Gazze Beyi, 929
SNN, Geyveli, 1376
SNN, Hssa Harc Ktibi, 354
SNN, hkm gtren, 230, 1260
SNN, lbasan Beyi'nin Kethuds, hkm gtren,
1037, 1353, 1468
SNN, Kefe Beyi, 4, 81, 305, 954, 1048, 1266
SNN, Kerm avu-olu, hkm gtren, 540
SNN, Krk-kilise Beyi, 94
SNN, Krlo kazsnda Dizdr, 1134
820
SNN, Koca-ili sanca hfzna memur, 1255
SNN, Maarra Beyi, 31, 59
SNN, Murd-olu, Gedegra kazsna tbi Kpri
karyesinden, 1027
SNN, Provnik kdsnn kethuds, hkm gtren,
815
SNN, Rodos beyinin sbk kethuds, 828
SNN, zam, Haleb'de Mankosa (?) Kethuds, 762
SNN, 653, 654, 729, 1602
SNN b. HSEYN, Dergh- Muall
avularndan, 1526
SNN BEG (PAA), Silistre Beyi, 64, 231, 261,
280, 281, 286, 288, 485, 832, 839, 863, 1047,
1048, 1050, 1054, 1240, 1247, 1248, 1259, 1393,
1452, 1467, 1476, 1497, 1560, 1565, 1639
SNN AVU, Dergh- Muall avularndan,
258, 838
SNN AVU, hkm gtren, 110, 151, 298, 427
SNN AVU, siph, 559
SNN ELEB, Edirne'de mderris, 1441
SNN ELEB, Ksm Bey'in avuu, hkm
gtren, 1538, 1573
SNN KETHUD, 201
SNN KETHUD, hkm gtren, 276, 440, 1013,
1252, 1552
SNN KETHUD, Koca-ili Sanca Beyi Ali'nin
adam (kethuds), 569, 734, 1013, 1397, 1264,
1602
SNN PAA, 210, 460
SNN PAA, Amsiyye Muhfz, 201
SNN RES, hssa reslerden, 1310, 1311
adam, hkm gtren, 1540, 1579, 1580
SNN VOYVODA, Usturgun Beyi Mehmed Bey'in
adam, hkm gtren, 948
Sind Sleymn areti, 1142
Sindi begi, 234
Sinob, 108; kds, kdl, 69, 419, 1300;
kalas tamri, 69; yallar, 38
siph(lar), siph(ler) (tifesi), 106, 150, 189, 247,
250, 295, 316, 317, 318, 321, 382, 410, 430, 445,
446, 451, 509, 510, 511, 522, 524, 530, 533, 558,
559, 577, 591, 593, 594, 607, 673, 696, 703, 714,
715, 718, 724, 732, 733, 734, 736, 821, 838, 850,
856, 860, 875, 888, 891, 896, 901, 906, 912, 929,
937, 943, 947, 955, 956, 957, 958, 959, 961,
1007, 1008, 1038, 1047, 1058, 1066, 1073, 1080,
1085, 1087, 1098, 1104, 1111, 1138, 1175, 1181,
 NDE KS
1182, 1188, 1202, 1207, 1212, 1217, 1219, 1220,
1237, 1238, 1258, 1264, 1324, 1337, 1346, 1357,
1360, 1361, 1363, 1403, 1418, 1420, 1434, 1441,
1473, 1494, 1497, 1512, 1516, 1517, 1518, 1519,
1520, 1526, 1546, 1547, 1554, 1562, 1565, 1569,
1578, 1594, 1603, 1612, 1614, 1615, 1616, 1637,
1653, 1654, 1663; avular, 559;
harclkclar, 559, 715; olanlar, oullar, 97, Sonbor (nhiyesi), Segedin'e tbi, 111, 118;
188, 321, 519, 560, 1396, 1468; olanlar
avu, 555; olanlar kethuds, 590, 904; Sonice kalas, 323
tayn etmek, 530; timar, 533, 815
sph(ler) (tifesi), 667, 1649
SPH-ZDE ARSLAN, Hendekli, 298
siph-zdeler, 150, 528, 883, 1047, 1054, 1066,
1073, 1565, 1111, 1363, 1393, 1497
sir, 1298, 1653; i cr, 1654, 1660
Sirem (sanca), 1183; beyi, 434, 867, 1061, 1182,
1195, 1334, 1474; tahrri, 434; srgnleri
hslar, 1654
Sret-bzr, Bodan'da, 651
Siroz, 877; kds, 291, 488, 559, 838, 1363
Sisam adas, 1337, 1361
STT, Kara Ms-kz, Ruha sancanda yetime, su dolb, 871
1317
Sivas, 1491; avular, 898
Siverek (sanca), 2, 120, 121; beyi, 2, 120, 121;
Ekrd, 120; kds, 2, 120, 121
siydet iddi etmek, 318, 851
siyah kul (zenci kle), 1659
siyset (etmek, edilmek, olunmak) (ayrca bk. eedd-i
siyset, salb), 14, 72, 76, 107, 150, 152, 167, 196,
210, 211, 257, 300, 316, 355, 433, 444, 464, 505,
516, 586, 588, 607, 665, 684, 700, 725, 727, 744,
774, 880, 887, 903, 904, 923, 959, 960, 969, 976,
1012, 1016, 1039, 1114, 1116, 1145, 1160, 1233,
1288, 1291, 1300, 1397, 1478, 1532, 1534, 1545,
1550, 1595, 1618; e mstahk olmak, 880,
1015
Sofya (nhiyesi), 125, 1363, 1530; harclkclar,
559; kds, 125, 488, 841, 1365, 1530, 1592
Soanlu, Havss- Kostantniyye kazs tevbiinden,
950
Sokol, 649; kalas kethuds, 1606
SOLAK MUSTAFA, stefel, 561, 857
sol-blk aas, 396
sol-blk ulfecileri, 329
sol-kol kdlar, 479, 1297
sol ulfeciler, 819; aalar, 339, 620
Solhisr, 444
821
Solnok (sanca, livs), 103, 146, 181, 1145; beyi,
90, 104, 106, 146, 148, 181, 408, 1085, 1285;
kalas, 1085; serhaddi, 384; siphleri, 1085
SOLONOSK, kffr boy-beylerinden, 753
soltatlar, 346
somar, 1566; zahre, 1566
kalas, 111; varou, 118
Sorie, 689; kalas mstahfzlar, 691
Sorkun nhiyesi 1612
SORPOL, Bodan voyvodasnn adam, hkm
gtren, 93, 102
Sd karyesi, 375
Sdck kds, nibi, 1376
SHRB BEG, Gelengn ve Vecnegle (?) Beyi,
771
SRHB, Krehirli ak 767, 825, 826, 947, 1258,
1295
Sucuk-pnar, Burusa'da bir mahal, 1170
Sudak kds, 536
su kuyus, 513
Sfler karyesi, zladi'ye tbi, 1521, 1530
shte(ler), shtevt (tifesi), 17, 107, 157, 192, 193,
196, 262, 286, 320, 348, 363, 411, 419, 423, 433,
438, 452, 453, 454, 455, 456, 485, 487, 554, 738,
904, 930, 931, 933, 987, 1029, 1065, 1074, 1114,
1233, 1253, 1288, 1300, 1304, 1340, 1361, 1371,
1594; ayaklanmas, 261
Sukna kalas, Budun'da, 1210
suleh, 441, 990, 1556
SULHUDDN, Akakzanlk kazsnda koyun
srcs, 1366
SULTN AHMED BEG, Gence Hkimi (Beyi), 336,
771, 1138; oullar, 1138
SULTN AHMED BEG, Harran Hkimi, 770
SULTN AHMED BEG, Hizn Hkimi (Beyi), 234,
237, 338
SULTN AL BEG, Katf Sanca Beyi, 1128, 1631,
1633
SULTN AL BEG, Srhb Bey-olu, 984, 997
SULTN AL, Bedre Meliki, 1296
SULTN AL, hkm gtren, 220
SULTN BYEZD, 532
SULTN HSEYN BEG, mdiyye Hkimi, 233,
237, 238, 273, 335, 391, 392, 757, 758, 770, 997,
1168, 1406, 1600, 1605
 NDE KS
Sultn Byezd vakf mtevellsi, 652, 1105
Sultn-ni (sanca), Burusa'ya tbi, 25;
mtevellsi, 1586; beyi, 1172; piydeleri
(yayalar), 184; piydeleri beyi, 184, 707, 1316
sultnlar, 1203
SUNKUR, Eflk ve Bodan voyvodasnn adam,
hkm gtren, 720, 721
SUNULLH, Geredeli, 1420
sr, 849
SRN SLEYMN BEG, 233
sret-i sicil, 20, 65, 84, 128, 282, 300, 414, 418, 446,
660, 687, 708, 723, 815, 854, 911, 912, 926,
1091, 1134, 1207, 1216, 1233, 1245, 1281, 1296,
1300, 1307, 1421, 1458, 1483, 1526, 1530, 1552,
1561, 1582, 1603, 1664; gndermek, 20
surna almak, 239, 245, 246
Surnie kalas dizdrl, 279
surre, 189, 317, 1187, 1200, 1541, 1572; defteri,
1186, 1187; emneti, 1156; mahll, 1199;
tayni, 1541
surre-i cedd, 1541
Suru begi, 771
SURURE (?), Bodan'da Varnie karyesinde
zimm, 925
SUSANUS MAVRAMA (?), Silivri'de Papa
Astasya mahallesi'nde skin neccr, 284
suyolc-ba, 871, 1327
su tugyn, 834, 1189
su-yol, 321, 322, 1327; hdmeti, 50, 77, 94, 314,
843, 1538, 1581; lm, 23; tamri, 159
sba(lar), 2, 50, 71, 94, 116, 196, 218, 355, 359,
464, 469, 471, 497, 505, 515, 538, 569, 597, 638,
701, 815, 1098, 1116, 1198, 1225, 1296, 1315,
1359, 1517, 1593, 1598
sbalk, 843, 1377; hdmeti, 1377
Sdde-i sadet, Sdde-i sadet-nijd, Sdde-i
seniyye (ayrca bk. stanbul), 7, 8, 20, 25, 26, 27,
30, 32, 43, 47, 57, 69, 78, 83, 85, 86, 91, 92, 101,
104, 109, 110, 113, 114, 118, 119, 126, 128, 139,
146, 147, 149, 151, 153, 155, 156, 162, 163, 164,
165, 168, 173, 175, 178, 179, 180, 181, 184, 186,
190, 191, 193, 194, 196, 197, 199, 200, 204, 205,
206, 207, 210, 211, 212, 215, 216, 220, 222, 225,
235, 240, 241, 243, 244, 247, 250, 252, 253, 254,
257, 259, 267, 268, 272, 275, 278, 280, 281, 291,
293, 298, 299, 300, 304, 305, 308, 309, 310, 314,
316, 317, 320, 321, 338, 339, 340, 341, 343, 347,
348, 350, 351, 352, 354, 356, 360, 361, 364, 366,
369, 372, 374, 375, 376, 378, 379, 381, 383, 385,
386, 388, 397, 399, 401, 402, 404, 406, 408, 410,
822
414, 415, 417, 418, 419, 421, 423, 425, 426, 431,
432, 434, 435, 436, 438, 439, 440, 441, 442, 443,
444, 445, 446, 448, 451, 453, 454, 455, 461, 464,
467, 469, 470, 471, 475, 477, 479, 482, 486, 488,
489, 490, 491, 492, 494, 495, 499, 501, 502, 505,
507, 514, 515, 517, 519, 523, 524, 525, 526, 527,
528, 530, 531, 532, 533, 535, 538, 541, 544, 547,
548, 549, 553, 555, 557, 560, 561, 562, 567, 570,
573, 577, 579, 581, 586, 587, 590, 591, 592, 600,
603, 604, 605, 607, 608, 612, 614, 618, 619, 622,
623, 624, 627, 636, 637, 638, 646, 649, 651, 653,
654, 655, 657, 659, 660, 662, 665, 668, 669, 671,
672, 673, 678, 680, 681, 684, 685, 686, 687, 690,
695, 696, 697, 699, 701, 702, 703, 704, 706, 708,
709, 713, 717, 719, 720, 721, 727, 729, 730, 732,
736, 737, 740, 741, 744, 747, 748, 750, 752, 754,
755, 759, 760, 767, 772, 789, 790, 791, 792, 796,
799, 804, 805, 808, 809, 814, 817, 818, 819, 828,
832, 835, 836, 837, 838, 840, 845, 847, 854, 856,
858, 860, 862, 865, 869, 870, 877, 878, 879, 882,
887, 889, 893, 894, 895, 900, 902, 906, 907, 910,
911, 915, 916, 918, 920, 921, 922, 923, 924, 926,
927, 928, 934, 935, 939, 942, 945, 950, 953, 957,
958, 959, 962, 963, 967, 970, 973, 979, 980, 988,
990, 991, 992, 994, 1011, 1014, 1023, 1024,
1027, 1031, 1032, 1036, 1039, 1049, 1055, 1061,
1064, 1068, 1070, 1071, 1072, 1078, 1080, 1082,
1083, 1086, 1088, 1091, 1092, 1095, 1103, 1112,
1121, 1122, 1128, 1130, 1134, 1141, 1142, 1150,
1152, 1154, 1166, 1167, 1169, 1170, 1173, 1176,
1183, 1184, 1191, 1194, 1199, 1200, 1201, 1203,
1204, 1209, 1211, 1221, 1224, 1228, 1229, 1232,
1233, 1235, 1245, 1256, 1259, 1273, 1274, 1283,
1287, 1290, 1292, 1294, 1296, 1304, 1314, 1315,
1316, 1317, 1318, 1319, 1323, 1324, 1329, 1335,
1340, 1341, 1345, 1346, 1348, 1349, 1350, 1352,
1353, 1354, 1356, 1358, 1363, 1365, 1366, 1367,
1368, 1369, 1373, 1374, 1375, 1376, 1377, 1378,
1379, 1380, 1383, 1388, 1389, 1392, 1397, 1398,
1400, 1403, 1404, 1405, 1408, 1410, 1411, 1417,
1421, 1422, 1425, 1426, 1430, 1433, 1434, 1442,
1446, 1447, 1448, 1451, 1452, 1455, 1456, 1458,
1459, 1460, 1462, 1464, 1466, 1467, 1469, 1470,
1473, 1478, 1480, 1481, 1483, 1486, 1488, 1489,
1490, 1492, 1499, 1501, 1504, 1507, 1509, 1510,
1514, 1518, 1520, 1521, 1523, 1524, 1525, 1526,
1527, 1528, 1529, 1530, 1534, 1535, 1542, 1544,
1547, 1551, 1560, 1562, 1565, 1566, 1567, 1574,
1576, 1582, 1583, 1584, 1586, 1587, 1589, 1597,
1598, 1601, 1602, 1603, 1605, 1608, 1611, 1616,
1619, 1622, 1623, 1629, 1634, 1637, 1642, 1643,
1644, 1645, 1649, 1658, 1659, 1660
SHEYL, azebler kethuds, 1611
 NDE KS 823

SLEYMN, Batum Beyi, 270 SLEYMN AVU, Dergh- Muall

avularndan, hkm gtren, 1072
SLEYMN, Berka ? ( )-olu, m
SLEYMN AVU, Dergh- Muall
siphlerinden, 166, 127
huddmndan, 1453
SLEYMN, Bolu sancanda zam, 1594
SLEYMN AVU, Drama'da siph, 559
SLEYMN, blk-halkndan, 313
SLEYMN AVU, hkm gtren, 103, 193,
SLEYMN, irmen Beyi, 687 832, 863, 1265, 1266, 1500, 1560
SLEYMN, Deyr-i Divn Beyi, 771 SLEYMN AVU, Temr-hisr'da siph, 559
SLEYMN, emn, 932 SLEYMN EMN, Livdiye kazsnda
SLEYMN, Gazze Sanca Beyi, 8, 13 mtemekkin, 1601
SLEYMN, Hac, 441 SLEYMN KETHUD, Aydnl, 1598
SLEYMN, Kapu Kethuds, hkm gtren, 1553 SLEYMN PAA, 153, 224, 230, 231, 232
SLEYMN, Kara-hisr sancanda Ulu SLEYMN VOYVODA, 840
karyesinden yaya-ba, 122 Sleymn aka, 616
SLEYMN, Kastamoni Beyi, 774, 1300 Sleymnlu Kethuds, 59
SLEYMN, Kastamonili, 1357 Snnetler karyesi, Aka-kzanlk kazsnda, 891
SLEYMN, Mehmed Paa medresesi (znik'de) Snn-mezheb, 984, 997
mderrisi, 1197
Srgi bcgh, Hsn- Mansr kazsnda, 628
SLEYMN, Msr beylerbeyisinin adam, hkm
srgn, 985; etdirmek, 167
gtren, 1541, 1572
SRHB (SHRB) BEG, ehrizol Beyi, 984, 997
SLEYMN, Ms Paa-olu, 152
Srice, Eskiehir'de bir mevki, 1172
SLEYMN, Rodos sanca beyinin adam, siph,
srici(ler), 597, 872, 1365, 1366, 1367
539, 751
Ssen adas, 596
SLEYMN, sbk Budun Defderdr Mehmed
eleb'nin adam, 559 svr, 1149
SLEYMN, sbk Gazze Beyi, 929 Svey, 550, 983; resleri, 1356
SLEYMN, Sanduklu kazsna tbi Kalendera
karyesinden, 1426
SLEYMN, Sultn-n sanca yayalar-beyinin
adam, 184 ABN, Ali-olu, Ferecik kazsna tbi Saruhanl
SLEYMN, Srn, Harr-i Divn Beyi, 158, 391, karyesinde mtemekkin, 1274
395 ABN, arz getren, hkm gtren, 1420
SLEYMN, Trablus sancanda Cile nhiyesinde ABN, Canik beyinin adam, hkm gtren, 1304
s, 1040 ABN, Erzurum kullarndan, hkm gtren, 1492
SLEYMN, Vultrn Beyi, 55, 143, 399, 520, 839, ABN, Gynkl, 455
1054, 1616 ABN, Hisr Bey-olu, 1469
SLEYMN, Yemen'de Emvl-i Hssa Nzr, 989 ABN, sicil getiren it ( ) karyeli, 20
SLEYMN, Zam, 738 ABN, ile skinlerinden, 110
SLEYMN AGA, Basra'da mtemekkin, ABN KETHUD, hkm gtren, 126, 491
mteveff, 1629 efat-nme, 1296
SLEYMN b. AL BAA, Pazarck kazsna tbi H, sbk Debri (Debre) kds, 1332
Uden (?) karyesinden, 258
H AL, Ariboz'da mtemekkin, 1118, 1591
SLEYMN b. MURD, Hslar kazsna tbi Kara
H BL, erbb- timardan, arz getren, 1118
Hall karyesinde skin doanc-olu, 1137
H HBN HTN, 41; vakf, 661
SLEYMN b. VEL, Tireli krek mahkmu, 630
H HSEYN, Dergh- Muall avularndan,
SLEYMN BEG, Dergh- Muall
1188, 1474
mteferrikalarndan olup zemet tasarruf eden,
hkm gtren, 403 H MANSR, aret aas, 757
SLEYMN BEG, Zam, 348 H MEHMED BEG, 679
 NDE KS 824

H-KULI AGA, Sultn Ali Bey'in adam, 984 ehme mezraas, Msr'da Cevheret's-sahret
H-KULI, Deyr-i Ruha Beyi, 771 Cmii evkfndan, 552
H-KULI, ikyetci, 185 ehninler, 72
H-KULI-OLI, Bozoklu s, 1575 ehr-emni, 47, 1161
hbeg kuma, 1447 ehr-i bzr begi, 771
HDL, Det (?) Boyu'nun Beyi, 59 ehrizol (sanca, vilyeti), 605, 618, 741, 743, 780,
hid-i zr (ayrca bk. uhd- zr), 1662 984, 997, 1003; beyi, 340, 573, 574, 605, 617,
618, 619, 919, 920, 984, 1003; hslar, 741;
hin(ler), 309, 350, 1035, 1055, 1455; yuvalar,
kalalar, 605; kalas tamri, 617;
1314
muhfazas, 741, 743; tahrri, 618, 741
akvet, 171, 218, 258, 352, 672, 845, 915, 962, 985,
EHSUVR, Ktib, 1408
1064, 1196, 1403, 1550
EHSUVR, Voynuk Sanca Beyi, 1211
akler, 52, 53
EHSUVAR b. DVD, Dukagin'de timar sahibi,
ale ? ( ) karyesi, ban ? ( ) kazsna 1550
tbi, 1468 ehzde, 1617; defterdr, 1562, 1621;
m (sanca, vilyeti), 57, 127, 141, 156, 306, 315, kethuds, 1428
316, 347, 553, 562, 563, 616, 631, 1101, 1336, eker, 1597; kam, 1354
1436, 1458, 1541, 1556, 1557, 1572; ahlsi, ekin (?) parkan, Moha sancanda, 702
1198; beylerbeyilii, 59; beylerbeyisi, 8, 57,
ekv, ayrca bk. ikyet, 121, 167, 220, 686, 690,
127, 141, 161, 164, 165, 166, 189, 190, 191, 194,
706, 760, 818, 882, 901, 903, 911, 921, 937, 938,
315, 316, 317, 354, 355, 484, 547, 548, 576, 607,
942, 943, 985, 1044, 1082, 1151, 1154, 1167,
632, 719, 769, 772, 789, 792, 804, 829, 889, 929,
1168, 1178, 1179, 1217, 1230, 1233, 1251, 1254,
1020, 1025, 1198, 1267, 1294, 1336, 1354, 1395,
1291, 1296, 1309, 1332, 1384, 1424, 1448, 1465,
1399, 1423, 1436, 1437, 1455, 1458, 1556, 1558;
1541, 1661; eylemek, 194, 316
avular, 12, 138; avular kethudl,
emetlos palankas, 106
141; evkf, 553; haznesi, 165; kds,
1395, 1557; kalas, 141, 1336; nzr, 190, EMS, Akyaz'da srk levend, 453
191; siphleri, 127, 166; sbas, 141; EMS- DLDL, 1633
ehir kds, 141; timarlar defterdr, 306, 307; EMSEDDN, Grdk Kds, 1087
yaya-balar, 190, 191; yenierileri, 165, EMSEDDN, Ham Kds, 1539
190, 191, 354, 481, 484, 486, 789, 1436, 1437,
EMSDDN, Burusa'da Emr Sultn Medresesi
1548; yenierileri aas, 484
mderrisi, 1619
art- vakf, 1275
eneltmek, enlenmek, 1177, 1208, 1354, 1394, 1414,
art- vkf, 126, 553, 939, 1383, 1411, 1541; a 1563
muhlefet, 307
EREF BEG-OLI, Van'da, 771
artl timar, 1094
eref b. Man nhiyesi, 59
arvar, Rm-ili'de bir mahal, 1305
EREFUDDN, Mercn'l-fev'de (?) eyh, 59
at nehri, 1218
EREFUDDN, nhiye-i Burc-i Mebrd'da eyh ve
attu'l-Arab, 1435 Zam, 59
t'l-mer, 1094 erat, 1332; e itat eylemek, 1438
AVER, kendir emni, 282 ERF HASAN, Emr-i Mekke, 905
ayka, 47, 48, 384, 1293, 1390 er-i erf, 2, 110, 121; e muhlefet, 121, 245; e
AYKON ( ) Kalas Dizdr, 1149 davet eylemek, 459; i icr etmek, 17, 65, 104,
107, 127, 166
EBDDE (?), nm- dger: EYH, mer-olu,
ehirky skinlerinden mazl siph, 937 erile siyset etmek (ayrca bk. siyset), 76
ebenik, Klis'e tbi bir mahal, 1075 EVK b. ALLF NHYES 59
ehir kds, 436 eyh Arablar, 541
ehirky (kasabas), 937, 1363; arss, 937; eybnlar (?) karyesi, Alaehir nhiyesinde, 906
kds, 559, 937 EYH AHMED, 59
 NDE KS 825

EYH AHMED, hkm gtren, 1336 C AVU, hkm gtren, 407, 408
EYH HAYDAR, 1168 rb-i hamr, 409, 497, 599, 1160, 1339
EYH S, hkm gtren, 1076 yh- kabil-i Arb, 57, 161
EYH ZZEDDN, harm, 1605 yh- Urbn, 58, 541
EYH MUHAMMED, nhiye-i Ben-Cevher eyhi,
59
eyh Ahmed Deccn trbesi, Kuds-i erf'de, 1076
eyh nhiyesi, 59 Taban ovas, 527
eyh Yergin-oullar, Aclun livsna tbi tife-i Taberiyye nhiyesi, Safed kazsna tbi, 1354, 1241
Dmeyr'da eyhler, 59 tabl u nakkre almak, 239
EYH, yrk kethuds, 898 tabl-hneler, 1296
EYH CAN, dilcevzl zimm, 1095 tabya, 1268
eyhler karyesi, Akyaz'ya tbi, 453 tcirler, 267, 457, 664, 675, 1034, 1123, 1341, 1488
eyhler, 199 TCDDN, Antliyye Kds, 362
eyhl kds, 87 TCDDN, SEYYD, Haremeyn'-erfeyn
eyhu'l-Arab, 671 evkfnn mtevellsi, 306, 307
ra, 867; mahsl, 240, 558 tgler, 59, 1613
r-revgan, 1270 THR, erke kazsndan, 612
T, erbb- timardan mfsid, 1420 TAHMASB H, ran h, 144
HBDDN, klm-i Zebbe eyhi, 59 tahrr, 6, 27, 106, 174, 176, 375, 398, 428, 434, 530,
ikr, 894, 1593; etmek, 986, 994, 1112 614, 648, 659, 673, 696, 703, 705, 741, 889, 921,
ikyet, ayrca bk. ekv, 194, 258, 1027, 1230, 1254, 958, 992, 1251, 1312, 1333, 1348, 1385, 1386,
1382, 1465, 1486, 1526, 1550 1570, 1573, 1610, 1614, 1615, 1622;
defterleri, 174, 659, 889, 1385, 1387; etmek,
ikyetci(ler), 2, 1403
595; ktibleri, 1001
ili (ile) (kazs), 110, 428, 673; kds, 110, 454,
tahrr-i cedd, 1585
1552
tahta (kereste), 514; bidirmek, 1552
iltere (?) karyesi, lbasan'a tbi, 837
Tahtelkala, skb'de, 471
ilven nhiyesi, 741
Tahtelkala mahallesi, Konya'da, 1428
imontorna kds, 380
taksm-i gurem, 657, 1301
irret akvet, 611, 1319, 1526
TAKYACI AHMED AVU, Manastr'da siph,
irvn, 34; cnibleri, 683
559
irvi, irvin begi, 234, 338, 770, 771
takye, 1447
RVN, aret aas, 757
TAKYEC HASAN, atalca'ya tbi Serciler
bn (oban), 1104 karyesinden harm siph, 445, 446
uhd kasabas, Kara-hisr'a tbi, 931 talebe, 1136
uhd kds, 1358 tamga, 308
uhd- udl, 937, 1555 tamgm (?), 156
uhd- zr, 850, 868, 1188, 1594, 1598 TANKIR, ehzde Byezd'in adam, 231, 283
umn, 1642; kds, 1330 Tanrda yrkleri, 556
C, Aka-hisr Kethuds, 1353 TANRIVRD, Aa Vel-olu, 1419
C, Dergh- Muall avularndan, 680 tapanca, 1554
C, Kayack Kds, 1087 tapu, 1102, 1324, 1439; ya vermek, 988
C, Kefe Beyi, 527 trc etmek, 2
C, Rodos Beyi, 132 Taraklu yrk tifesi, 196
C BEG, Msr (skenderiyye) Kapudan, 132, Tarhala (kazs), 128, 451, 1087, 1522;
133, 134, 135, 136, 345, 360, 361, 376, 781, harmleri, 1098; kds, 1522
1004, 1022, 1032, 1344, 1356
 NDE KS 826

Tarhaniyat kds, 482 teft, 106, 107, 120, 121, 138, 177, 181, 196, 200,
TARK AVU, Lahs avularndan, 49 204, 212, 249, 256, 258, 282, 295, 316, 322, 325,
tark- mm, 72, 82, 441, 505 348, 389, 408, 441, 446, 451, 453, 454, 455, 456,
459, 468, 496, 525, 539, 608, 612, 627, 649, 652,
Tarsus sanca begi, 41, 661
682, 684, 686, 687, 690, 695, 701, 712, 714, 717,
Tasal karyesi, Budun'da, 657 719, 721, 738, 740, 744, 746, 755, 757, 759, 760,
ta bin, 1349 772, 774, 782, 792, 795, 796, 802, 835, 838, 840,
taclar, 151, 950 847, 850, 851, 854, 857, 863, 868, 870, 876, 880,
Takpri (nhiyesi), Kastamoni sancana tbi, 881, 887, 890, 891, 895, 896, 897, 903, 907, 911,
1237; kds, 98 912, 917, 931, 934, 938, 939, 941, 943, 945, 950,
Taluyk (?) liman, 1361 963, 1010, 1013, 1027, 1030, 1041, 1045, 1061,
1065, 1078, 1080, 1082, 1083, 1095, 1098, 1104,
TATAN, ls eyhi, 59
1105, 1113, 1120, 1128, 1142, 1154, 1167, 1173,
TAT-OLI, stanbul'da nizl, 713 1178, 1179, 1181, 1196, 1207, 1213, 1217, 1227,
Tatar(lar) (tifesi) , 323, 832, 863, 864, 894, 1047, 1230, 1231, 1233, 1236, 1245, 1246, 1250, 1252,
1478, 1500, 1577; askeri, 1048; esrleri, 1264, 1273, 1279, 1281, 1313, 1317, 1318, 1338,
1478, 1500, 1577; Hn, 1158; mrzlar, 1345, 1357, 1363, 1376, 1383, 1396, 1397, 1402,
863; serdrlar, 863; vilyeti (memleketi), 1403, 1405, 1407, 1408, 1418, 1424, 1426, 1427,
93, 323, 897, 1158, 1453 1430, 1438, 1443, 1448, 1452, 1458, 1463, 1465,
Tatar-bzr, 249; kds, 559, 667, 1211; 1468, 1474, 1483, 1495, 1515, 1518, 1522, 1526,
zami, 1101 1533, 1534, 1535, 1540, 1550, 1554, 1555, 1560,
Tatarn- Akda, 556 1561, 1569, 1578, 1586, 1587, 1589, 1594, 1597,
Tatarn- Yanbolu, 556 1603, 1619, 1620, 1625, 1637, 1644, 1662, 1665;
i mm, 1178, 1188, 1213, 1217, 1424;
Tatarck kds, 559
tefahhus, 441, 560, 561, 750, 816, 943, 950, 975,
tn, 172 1087, 1091, 1119, 1134, 1142, 1346, 1360, 1426,
tava, 1150 1495, 1582, 1593
tavif-i Arab, 235 teklf-i rfiyye, 57, 59, 60, 172, 375, 595, 1276;
Tavas nhiyesi, 318 den muf olmak, 595
tav, 1381 teklfden muf olmak, 369, 993
tavuk, 1154 Teke(-ili) (sanca), 14, 363, 1647; alay-beyisi,
taz, 590 727; beyi, 14, 727, 1060, 1314, 1647;
Tziyne (?) vakf, Safed kazsnda, 917 kdlar, 363; msellemleri beyi, 1635;
siphileri, 796
tazr, 859, 1154; i kd eyelemek, 859
TEKEL AGA, 1633
teadd, 590, 594, 640, 665, 666, 699, 738, 740, 749,
767, 803, 824, 832, 853, 863, 868, 890, 901, 911, Tekfur-da (kazs), 700, 1582; kds, 706, 1044
928, 930, 933, 943, 946, 959, 964, 1082, 1095, Tekfur-gli (kazs), 1333; kds, 203, 897, 1321
1148, 1154, 1162, 1164, 1168, 1258, 1283, 1287, Tekman sanca, 572
1294, 1295, 1309, 1313, 1330, 1336, 1371, 1401, tekye, 473, 1644; haremi, 290
1405, 1445, 1448, 1494, 1502, 1505, 1510, 1547, tel, 1447
1549, 1555, 1577, 1593, 1620, 1625, 1630, 1656,
telbs(t), 850, 868, 870, 890, 903, 915; arz, 611,
1661
890, 1194, 1421; bert, 1217; defter, 1118;
TEBERRK, Galata azeblerinden, 19 defter sreti ibrz etmek, 372; ehli, 895;
TEBERRK, Kandrl harm shte, 456 hkm, 410; etmek, 271; kd, 93;
TEBERRK RES, Donanma-i Hmyn mhr, 249
reslerinden, 1416 temessk, 12, 13, 16, 28, 745, 768, 867, 1233, 1243,
TEBERRK RES, hkm gtren, 274, 275 1256, 1426, 1499, 1518; almak, 138; ibrz
Tebrz hkimi, 1221 etmek, 1478; i eriyye, 552
tecdd-i bert, 957, 958, 992, 1096 Temr-hisr, 445, 446; kds, 559, 1363
tefvt-i gallt, 648 Ten suyu (nehri), 949, 961
tepsi, 664
 NDE KS
terakk 186, 397, 741, 780, 817, 1014, 1071, 1091,
1125, 1419, 1456, 1492, 1548, 1562, 1611, 1621;
hkmleri, 1473, 1562; tezkiresi, 186
Tercan, 225, 226, 1138; kds, 1091
TERCEMN MER, Antkyyeli, 1430
tercemn(lar) (ayrca bk. dragoman), 103, 443, 591,
1198
tercemnlk, 762; hdmeti, 1055
Terceml karyesi, Tire kazsna tbi, 1371 Trnova karyesi, Yeniehir kazsna tbi, 1514
tereke, 13, 28, 67, 85, 86, 128, 216, 240, 248, 251,
349, 357, 420, 425, 427, 429, 437, 481, 483, 486,
500, 558, 590, 591, 622, 642, 643, 646, 720, 750,
866, 885, 916, 929, 959, 967, 1031, 1051, 1052,
1053, 1056, 1072, 1120, 1164, 1228, 1333, 1442,
1479, 1559, 1566, 1590, 1604, 1607, 1613, 1634,
1648, 1653, 1654, 1655, 1660; almak, 248,
357, 481, 482, 517, 526; bey etmek (satmak),
12, 28, 558, 1479; cem eylemek (der-anbr
etmek), 517, 526, 720, 916, 1226, 1228, 1479;
gemileri, 28, 162, 251, 420, 425, 426, 427, 429,
486, 517, 526, 640, 1120, 1604, 1607, 1634,
1648, 1653; karmak, 128; mzyakas
(ihtiyc), 216, 251, 357, 420, 481, 482, 1051,
1607, 1648, 1652; salmak, 622; vermek, 13,
162, 248, 349, 517, 526, 561, 857
terk-i diyr (ayrca bk. cel-y vatan), 760, 867
terk-i salt, 409
Terkoz karyesi, Hslar kdlna tbi, 1045
TERMOZEK ARNAVUD, Zeytinl krek mahkmu,
630
tershne(ler), 305; bin etmek, 83; emni, 1635
Tershne-i mire, 202, 284; hdmeti, 575, 1257,
1635; mhimmt, 214
tevliyet, 553, 690
tevz-nme, 1275
tezallm etmek, 835, 1188
tezkire, 106, 186, 293, 381, 494, 510, 530, 532, 817,
1011, 1046, 1073, 1086, 1096, 1125, 1207, 1312,
1343, 1347, 1352, 1397, 1456, 1493, 1539, 1550;
bozdurmak, 510, 524; rd etmek, 592; TMURTA, Harprut Beyi, 771
resmi, 440; vermek, 532
tezkirel siphler, 732
tezkiresz siphler, 732, 733, 734, 736
tezkiresz timar, 734, 875
tezvr (ayrca bk. mzevver, telbs), 850, 868, 870;
arz, 611; hkm, 197, 538; telbs (ayrca TODOR
bk. telbs), 890, 1091, 1188, 1196, 1217
Tmvar (sanca, vilyeti), 400, 480, 1571; beyi, Tor da, 1012
106; beylerbeyisi, 6, 9, 29, 30, 146, 147, 178,
181, 182, 263, 279, 380, 383, 400, 408, 494, 530,
827
600, 645, 680, 836, 1026, 1034, 1208, 1229,
1261, 1262, 1285, 1349, 1385, 1484, 1524, 1525,
1528, 1571; avular, 1484; defterdr, 146;
tahrr defterleri, 1385; emni, 494; tahrri,
494
TIRA FRENC, Pe Kral, 1153
Trhala (sanca), 559, 1363; celebleri, 1363;
kds, 559, 1624
Trnovi kds, 1016, 1394, 1465
Trrn-oullar, nhiye-i Karalar'da erbb- timardan
eyhler, 59
ticret, 89, 388, 805, 831, 897, 935, 1034, 1063,
1086, 1165, 1308, 1364, 1488, 1661
Tikve celebleri, 1363
Tikve kds, 559, 927
timar, 122, 279, 316, 397, 410, 468, 494, 510, 524,
532, 558, 559, 572, 642, 644, 655, 696, 698, 733,
745, 756, 800, 814, 817, 837, 844, 875, 876, 906,
908, 912, 921, 928, 947, 1066, 1071, 1073, 1091,
1094, 1096, 1207, 1211, 1215, 1230, 1237, 1258,
1271, 1312, 1317, 1359, 1363, 1398, 1408, 1414,
1419, 1473, 1481, 1518, 1550, 1555, 1562, 1569,
1579, 1587, 1615, 1632; verilmek, 756, 1066;
bert, 572, 1071; defterdr, 480; erbb,
6, 22, 27, 30, 39, 53, 57, 59, 106, 121, 397, 500,
523, 529, 533, 558, 576, 590, 642, 647, 667, 674,
696, 698, 728, 732, 734, 735, 800, 829, 960, 976,
992, 1001, 1011, 1031, 1285, 1312, 1385;
erbb karyeleri, 725, 960; erbb reys,
1386; etmek, 113; harclklar, 558; lu
siph, 1516; mahsl, 122, 533, 558, 667;
shib(ler)i, 59, 1359; tahrri, 1011; taleb
etmek, 745; tasarruf eylemek, 703; tayn
etmek, 1610; terakksi, 1091; tezkireleri
bozdurmak, 524; tezkiresi, 186, 532, 572, 696,
703, 705, 1011, 1177, 1615; yemek, 451;
yoklama defteri, 1473; a tezkire vermek, 703
TMUR, Teke Alay-beyisi olup siyset olunan, 727
TMUR-OLI, 1522
tinnn krkleri, 1158
Tiraz (?) karyesi, Sermin kazsna tbi, 1271
Tire (kazs), 1371; kds, 423, 868, 1361, 1561
Tirme, Canik sancana tbi, 1319
, Mezerak kazsnda skin zimm
aklerden, 845
TOHTAMI SULTN, 527
 NDE KS
Tokat, 197, 1065, 1101, 1459, 1547; hslar, 1621;
kds, 1065; levendleri, 1422; takyesi,
1447
Tokay kalas, Erdel vilyetinde, 1068, 1451
TOKLU MEHMED, Nablus Alay-beyisi, 607, 772,
792, 1458
TOMAKA, tercemn, hkm gtren, 443
Tomruk dizdr, 985
top, 206, 512, 551, 846, 972, 1120, 1268; ekmek,
1210
TOPCI HACI, Amsiyye hisr-erenlerinden, 921,
934, 969
topc(lar), 949, 1099; ba, 707
Tophne-i mire, 1099; hdmeti, 707
toprak kaymas, 1255
toprak kds, kdlar, 65, 76, 107, 169, 181, 196,
212, 235, 249, 316, 562, 850, 881, 901, 930, 931,
1181, 1212, 1231, 1233, 1300, 357, 1360, 1363,
1458, 1534, 1540, 1603
tor at, 417
Torl kalas, Trabzon sancana tbi, 1610
Tortum sanca tahrri, 659
TOSUN, Saruhan'da ehl-i fesd elebalarndan, 411
toyaka, 1160
TOYCA, Zam-i evvel, 521
toycalar, 520, 1393, 1512
toyumluk, 1511
Tozgan kdl, 1300
Trablis (Trablus) (sanca, vilyeti), ayrca bk.
Magrib Trablus, 138, 139, 347, 518, 579, 746,
747, 785, 959, 1040; Arb, 518; beyi, 666,
1040; yakalar, 781; Magrib Beylerbeyisi,
518
Trablus (kazs, sanca), Rumeli'de, 1412; beyi,
1412; kds, 138, 1040, 1209, 1227; tahrri,
889
Trablus-m sanca, 537
Trabzon (sanca), 33, 35, 140, 270, 271, 435, 747,
1101; alay-beyisi, 435; beyi, 33, 35;
kalalar, 1610; siphleri, 1614; tahrri,
1610, 1614, 1615; tershnesi, 1516; yallar,
38
Travnik kalas dizdrl, 372
TUCI AHMED, Ankara'da gureb zmresinden,
maktl, 1245
TURUL, avu, Kprl kazsnda timar sahibi tutsak, bk. esr
siph, 559
tla, 72
tulum peyniri, 1270
828
tulum ya serika etmek, 1080
Tuna nehri, 111, 470, 697, 867; adalar, 1293;
yals, yallar, 118, 303, 1284, 1488; yals
kdlar, 476
Tunca kalas, Delvine kazasnda, 1643
Tunus (vilyeti), 625; hkimi, 625
TUR AL, Edirne'de ehl-i fesddan, 1196
TUR AL, Seen Beyi, 800
TUR AL, Seksar Sanca Beyi, 491, 702
TUR AL RES, hssa reslerden, 1310, 1311
turac, 1433, 1434
TURAHAN, dizdr, ehl-i telbs, 895, 926
TURAHAN BEG, nebaht Sanca Beyi ve Aknc
Beyi, 437, 445, 446, 580, 715, 943, 1054, 1393,
1512, 1616
TURAHAN AVU, ehirky kazsnda siph, 559
TURAK, zladi'ye tbi Sfler karyesinden, 1521
TURAK, skbl, 944
TURAK, arz getren, hkm gtren, 840
TURAK b. SKENDER, Sofya'ya tbi Sfler
karyesinden, 1530
TURAK, BALTA-OLI, 946
TURASAN VELED- MER, koyun src, 1365
TURASI-OLI, Bigadi kazsnda mtemekkin,
1087
Turbclar (?) karyesi, Edirne'de, 1236
TURBEG b. SML, zladi'ye tbi eleb-alan
karyesinden, 1530
TURBEG, zladi'ye tbi Dursun karyesinden, 1521
TURGUD, Vlide Sultn'n evkf mtevellsi, 28,
138, 481, 483, 484, 486, 726, 746, 1267
TURGUD BEG, 139
TURGUD AVU, Siroz'da siph, 559
TURGUD AVU, Zihne'de siph, 559
TURGUD PAA (RES), Kapudan ve Magrib
Trablus Beylerbeyisi, 248, 250, 251, 518, 878,
580, 581, 582, 1268
Turhal dizdr, 587, 759, 934
Turhal kds, 587
Turhal-bl, lbasan sancanda karye, 559
TURHANCA, eri-ba, 1627
turnac-ba, 497
TURSAN, mzevver hkm dzenleyen, 1530
turun iei suyu, 1520
 NDE KS
TUYGUN BEG (PAA), mukeddem Budun ve
Tmvar Beylerbeyisi olup veft iden, 9, 90, 103,
170, 291, 342, 400, 1293, 1515; veresesi, 291
tuz bc, 696
tuz ticreti, 963
tuzc, 1260
tuzla, 269, 311
tuzla emni, 1175
Tuzla karyesi, skdar'a tbi, 1260
Tuzla kds, 1607
Tuzla-depesi, Gelibolu'da, 269
tccr, 260, 781, 940, 959, 983, 1037, 1306, 1346,
1446, 1659; acemleri, 471; gemileri, 1129,
1131, 1306; kfileleri, 563; soymak, 1346;
tifesi, 616, 664, 1034, 1086, 1117, 1190,
1306, 1341, 1499, 1658, 1659
tfeng, 57, 59, 253, 254, 261, 419, 452, 487, 508,
509, 512, 714, 900, 969, 986, 994, 1132, 1133,
1147, 1210, 1304, 1335, 1448, 1586;
endz(lar), 118, 1219, 1513; endz kfir(ler),
1265, 1390; fitili, 15, 16; hne, 82;
istiml etmek, kullanmak, atmak, 900, 949, 986,
994, 1112, 1462; krhnesi, 544; kunda,
846; msellem, 111; piyde, 111
tfengci, tfekci, 342, 491, 1596
tfengl, 419; hisr-erenleri, 1079; kefere, 1210
TRB, Mehmed Hn'n kethuds, hkm gtren, Ulfeciler karyesi, Krk-kilise'de, 200
1613
TRB KETHUD, hkm gtren, 1508 Ulus tifesi, 1138, 1144, 1505
trbe, 1076, 1371
Trbe-i Mutahhara, bk. Ravza-i Mutahhara
Trkmen boy-begleri, 58, 59
Trkmen kethudlar, 58
Trkmen koyunlar, 1308
Trkmen kds, 1209
Trkmen siphleri, 1094
TRK, Trkmen boy-beylerinden, 59
ttn dtmek, 949
Tvernik karyesi, Delvine sancanda, 1588
ubdiyyet-nme, 1663
ubr bc, 696
Uca karyesi, Budun vilyetine tbi, 1343
ucuzluk, 486
Uden (?) karyesi, Pazarck kazsna tbi, 258
ur, 308
829
UURLU, erkes Bey'in adam, hkm gtren,
1258
ulak(lar), 45, 88, 139, 154, 172, 197, 198, 412, 415,
573, 642, 654, 790, 920, 1028, 1146, 1317, 1370,
1526, 1623; brgrleri, 172; hkm, 237,
501, 548, 642, 1547
Ulam karyesi, 356
Ulasl karyesi, atalca'ya tbi, 445
Ula Anderya, lbasan sancanda zimm, 1346
Ulakon karyesi, Moha'a tbi, 1338
ulem, 126, 441, 737, 939, 942, 990, 1095; ve
suleh, 464, 1402
Ulu karyesi, Kara-hisr sancanda, 122
Ulu kethuds, 59
Ulu yrk cemati mahsl, 1617
Ulubegl karyesi, Akakzanlk'a tbi, 1366
Uluborl (kasabas), 1233; kds, 1233
ulfe, 194, 250, 330, 550, 566, 618, 641, 784, 789,
793, 836, 902, 914, 962, 982, 1021, 1060, 1097,
1125, 1126, 1214, 1352, 1425, 1436, 1456, 1517,
1543, 1548, 1579, 1596; defterleri, 531; kat
olmak, 877; salmak, 531; terakksi, 1492;
tevzi, 656; yoklamas defteri, 1043
ulfeciler, 1, 22, 32, 34, 339, 784, 819, 1495;
aalar, 329, 330, 333; sbas, 895, 911, 913,
1377
ulfel blk-ba, 1377
Ulyan-ol memleketi (vilyeti), 764, 834, 849
Umn, 1122
umml (taifesi), 320, 406, 482, 541, 666, 1015,
1124, 1322, 1330, 1510
umr- mnkere, 358
Umr-muallim karyesi, Aka-kzanlk kazsnda,
891
un, 67, 211, 1441, 1652, 1660; gasb etmek, 1361
Ungurus, 466, 474, 475; atlular, 147
Unkapan, 82, 768
Urbn, 579; beyi, 340; kableleri, 189
Urla kazs, 356
Urman begi, 771
Urza ()
nhiyesi, 59
Uskal karyesi, Moha'a tbi, 1338
Usturgon begi, 948, 1180, 1210; dizdr, 1180
Usturumca (kazs), 291; celebleri, 1363;
kds, 291, 559, 1313, 1515
Uak (kazs), 1178, 1179, 1396, 1424; kds, 409
 NDE KS
Uni hkimi, 1168
Uyn (sanca), 1454; beyi, 1126, 1127, 1128,
1146, 1633
Uzgur karyesi, Tire'ye bal, 868
Uzunkuyu mezraas, Kayseriyye'de, 1637
Uzur ()
, Budun'da bir mahal, 946
-erefel Cami, Edirne'de, 686, 690, 755, 847
LGEN BRHM, Maltyye Muhfz, 218 vakit koyun, 1299
lgn, 1216; kalas, 1216
men, 21, 355, 397, 406, 482, 541, 666, 800, 857,
1015, 1306, 1322, 1330, 1493, 1510; v
umml, 44, 76, 592, 1024, 1031, 1224, 1225,
1330, 1415
mer, 8, 22, 57, 60, 334, 338, 344, 364, 366, 529,
553, 732, 1048, 1072, 1124, 1128, 1168, 1265,
1347, 1493, 1499, 1547, 1553; demleri, 121;
hslar, 642, 696; i selef, 1588; sancaklar, Van (kazs, vilyeti), 174, 176, 234, 237, 415, 573,
8 695, 770, 1039, 1043, 1096, 1204, 1221, 1559,
MD, Beg-bzr kazsnda emred (ocuk), 1291
rdk varo, sek kazsna tbi, 124
skb, 289, 471, 944, 1363, 1657; beyi, 129, 559,
1657; kds, kdlar, 471, 499, 559, 944, 950,
1083, 1119, 1151
skdar, 210; imreti kassblar, 130; kds, kds, 695; kalas, 1221; tahrr defterleri,
222, 246, 544, 571, 717, 879, 1013, 1260, 1495
skf, 1620
std gemici, 751
stbi, 633, 952
VEYS BEG, Biga sancan tahrr eden, 1570
VEYS, Ferecik kazsna tbi Saruhanl karyesinde
mtemekkin, 1274
VEYS, shk eleb adam, hkm gtren, 1251 karyesinde skin doanc, 1137
VEYS, Kastamonili, 1357
VEYS, Kastamonili siph, 1357
VEYS, Rm avularndan, 32, 34
VEYS, ehrizol tahrr ktibi, 618
zeyr begi, 59
ZEYR, Er-olu, Rodos beyinin adam, 215
zm, 1362, 1644
Vac kalas, Budun'da, 1415
Vci nhiyesi, Budun'a tbi, 1415
830
Vdi't-tem (?) nhiyesi, 59
vakf, 28, 195, 307, 483, 690, 871, 917, 1041, 1190,
1267, 1275, 1354, 1383, 1556; dkknlar,
1151, 1197; etmek, 1480; evleri, 1119;
gemiler, 157, 746, 820, 983; hammm, 1197;
hnlar, 1119; in hkm etmek, 1119;
ky ve mezraalar, 726; kur, karye, ky(ler),
28, 138, 483, 917, 1401, 1254; ml, 1090;
mezraa, mezri 28, 552; mtevelllii, 307;
nzrl, 307; terekesi, 28; topra, 424
vakf-nme, vakfiyye, 28, 726, 871
VAKKAS POLAD SULTN, 527
VAKMAN VELED- KOSDN, zvornik sancanda
kuyumcu, 577
VLDE SULTN (ehzde Selm Vlidesi), 12,
481, 484, 975, 983, 990, 1267; Cmi-i erfi,
Ankara'da, 975; evkf, 1155; evkf
mtevellsi, 28; Rodos'da, 13; mreti,
Mekke-i Mkerreme'de, 1088
1596; beylerbeyilii, 234, 237, 771, 1646;
beylerbeyisi, 169, 174, 227, 228, 264, 329, 337,
338, 458, 573, 654, 668, 695, 754, 769, 771, 797,
829, 918, 919, 1028, 1039, 1093, 1096, 1138,
1168, 1203, 1221, 1222, 1350, 1505, 1559, 1596,
1626; beyleri, 771, 1646; haznesi, 1411;
174
VANHAR, Rodoscuklu, 1160
Varad kalas, 106
Varadin, 867; kds, 867; kalas varo halk,
867; kalas varo zimmleri, 867; iskelesi,
Tuna nehri sahilinde, 111
VARAKA b. S, Haslar kazsna tbi Kara Hall
Vardar Yenicesi kds, 1432
Varfani karyesi, Mezerak kazsna tbi, 845
Varna (kazs), 295, 461, 1053, 1642, 1644, 1651;
dizdr, 1053; kds, 203, 418, 1051, 1052,
1056, 1072, 1374, 1607, 1642, 1644, 1648, 1651,
1655
Varnie karyesi, Bodan'da, 925
varo(lar), 27, 106, 124, 491, 1145; ahlsi, 1338
Vst karyesi, Bahreyn'de, 1146
vs-i er, 1317
VASOKOLE, lbasan sancanda zimm, 1346
Vay-Yrk karyesi, Ayasulug kazsna tbi, 1568
Veklet's-sbn, Msr'da bir hnn ismi, 156
 NDE KS
vekl-i harc, 1495
Veled-i Doan karyesi, Kzl-aa kazsna tbi, 469
VEL, Cessn- Bedre Sanca Beyi, 387
VEL, Kara-hisr sancanda, kz Bey karyesinden
yaya-ba, 122
VEL, Keanl, 588
VEL, Silivri Kasabas Cbsi, 904
VEL, yolkesici, 877
VEL AGA, Budun kalasnda nevbetciler aas, 723
VEL b. ABDULLH, Hslar kazsna tbi Kara
Hall karyesinde skin, 1137
VEL BAYRM, Sefer-hisrl, 1601
VEL BEG, Kala-y Haver-ah Beyi, 771
VEL BEG, Pojega Beyi, 124, 167
VEL BEG, ehrizol Beyi, 605, 617, 618, 619
VEL SBAI, Dergh- Muall yaya-balarndan,
170
VELCAN BEG, Filek Sanca Beyi, 7, 10
Velika kds, 911, 926
Velika mahkemesi, 926
Venedik, 205, 963, 1305, 1457, 1479, 1507;
baralar, 561, 591, 857; baylos, 205, 206,
360, 439, 1507; beyleri, 204, 205; cezreleri,
1664; doj, 204, 205, 206, 591, 806, 831, 963,
1523, 1664; donanmas, 831; gemileri, 361,
439, 1216, 1634; kadrgalar, 204, 205;
kapudan, 1661; krk, 1216; reys, 439; Vultrn, 1219, 1220; beyi, 55, 143, 399, 520,
tercemn, 1523; tevbii, 806; tccr,
1306
Venedikl, 204, 206, 361, 439, 959, 1075, 1507,
1634
verset davs, 1583
vergi, bk. virg
Vesil mezraas, Kelis livsnda, 844
vezr, 1227, 1317, 1430
Vezr-i azam, 1136, 1174, 1394, 1477
VEZNEDR VAN VELED- MLAN, Freng, 723
Vlk mezraas, Bosna sancanda, 844
Vrnehir kazs, 1358, 1463
Vidin (sanca, vilyeti), 1239, 1251, 1289, 1339,
1578; alay-beyisi, 1238; beyi, 474, 489, 490,
530, 802, 816, 821, 822, 839, 1047, 1048, 1049,
1054, 1192, 1238, 1251, 1289, 1578, 1616, 1623,
1639; kds, 474, 1251, 1339, 1488, 1578;
tahrri, 1192, 1251
vilyet defteri, 375, 494, 1316
vilyet ktibi, 106, 524, 618, 1011, 1096, 1275, 1385,
1386, 1411
831
vilyet kdlar, 827
vilyet muhfazas hdmeti, 1585
vilyet tahrri, 118, 494, 510, 524, 614, 844, 1096
vilyet zahresi, 500
Vilyet-i Arab (Haleb) defderdr, bk. Arab (ve
Haleb) Vilyeti defderdr
vire, 341, 344, 384; bozmak, 509, 516; v emn,
344
virg (vergi), 30, 145, 384, 401, 402, 951;
mufiyeti, 369, 595, 993, 1116, 1235, 1276
Vironie kalas, Pojega sancanda, 972
Viigrad kds, 912
Vize (sanca, kazs), 687, 851, 1212; beyi, 819,
851, 1104, 1181, 1226, 1279, 1603, 1638, 1648;
dalar, 1104; kds, 559, 598, 851, 1104,
1494, 1655
Vodina karyesi, Vardar Yenicesi'ne tbi, 1432
VOLKOV BOGDAT, Samakovlu celeb, 1367
voynuk(lar), 841; beyi, 841; eri-balar, 841,
1211; sanca beyi, 1211
voyvoda(lar), 84, 118, 289, 295, 296, 401, 402, 406,
424, 475, 476, 482, 488, 490, 597, 649, 693, 715,
721, 821, 827, 838, 1158, 1195, 1244, 1286,
1332, 1333, 1467, 1474, 1477, 1540, 1560, 1582,
1625, 1639
vukyye, 1619
839, 897, 1047, 1048, 1049, 1054, 1321, 1616,
1623, 1639
vlt nasb etmek, 239, 245
vzer, 60, 1451, 1453; hslar, 1016
YDGR SULTN, 527
Yafa iskelesi, 486
yafta, 530, 696, 703, 957, 958, 992, 1614
ya, 4, 67, 101, 290, 439, 1065, 1364, 1368; cem
(der-mahzen) itmek, 1364; mzyakas, 1364,
1368
ya (dmen), 1306
yam, 57, 59, 602, 901, 911; etmek, 152
YAH b. YSUF, Pazarck kazsna tbi Uden (?)
karyesinden, 258
Yahd- asl, 105
Yahd(ler), Yehd (tifesi), 72, 156, 267, 268, 471,
525, 684, 744, 887, 904, 1151, 1169, 1212, 1315,
1354, 1465, 1557; evleri (m'da), 1557;
sarrf, 865
 NDE KS
YAHY, Vezr Mehmed Paa'nn adam, hkm
gtren, 849
YAHY AVU, 577, 1565
YAHY AVU, hkm gtren, 725
YAHY AVU, Prizrin sancanda timar sahibi
siph, 559
YAHY EL-METS (?), Mekke-i Mkerreme'de
mtemekkin, 1200
YAKAMU, zimm, 1504
Yakanlu karyesi, Kohisr'a tbi, 672
YAKB, Hamd-ili Beyi, 987
YAKB, Rusman kazsndan, 927
Yakb Beg-oullar, 1028, 1221
YAKB BEG, Zer, 771
YAKB BEG, Zirik Hkimi, 336
YAKB AVU, Dergh- l avularndan, 1178,
1179, 1313, 1396, 1515, 1593
YAKB AVU, Silistre sancanda timar sahibi
siph, 559
Yalak nhiyesi, Kara-hisr sancana tbi, 122
Yalak-bd, 1340; kds, 67, 313, 1018, 1264,
1397, 1418, 1495, 1660
Yalak-ova halk, 67
yalan ehdet, 915
yalanc yaya-ba, 722
yal hisrlar, 1306
yallar, 3, 33, 38, 43, 44, 69, 108, 134, 140, 162, 206,
215, 253, 305, 346, 349, 426, 437, 444, 518, 526,
579, 621, 624, 781, 878, 940, 973, 999, 1007,
1032, 1049, 1175, 1310, 1311, 1335, 1337, 1410,
1478, 1511, 1517, 1527, 1561, 1601, 1641
yaln kl, 560
Yalvac kds, 892
Yanbol, 277, 1196, 1212, 1465, 1642, 1651;
kds, 137, 1212, 1607; Tatarlar, 556
yangn (ayrca bk. te, ihrk), 72, 610, 788, 1235
Yank-hisr, Bosna'da, 1305
YAN, Gelibolu'da iltizm emni olan Mihal'in
hdmetkr zimm, 269
YAN, Migalkaral zimm, 1582
YAN, iryn-olu, Yeniehirli zimm, 1514
YAN b. DMO, Tekfur kazsnda kfir levend, 700
YAN SAVAVAK (?), Ohrili harm, 1346
YANOL (?), Bodanl ehl-i fesd enat zimm,
465
YANO KRAL (Hrvat), 106, 147, 408
Yanovie karyesi, zladi nhiyesine tbi, 560
832
Yanya (livs, sanca), 462; beyi, 1120; kds,
488, 559, 1120, 1306
yapa, 131, 1488
yara, yarak (ayrca bk. yat yarak), 60, 411, 457,
487, 509, 520, 527, 664, 699, 831, 949, 1074,
1128, 1130, 1132, 1147, 1177, 1361;
kullandurmak, 1; lu shteler, 554; lu
gemiler, 1320; lu hisr-erenleri, 1079; u
yasa, 348, 363, 411, 452, 485, 487, 738, 1074,
1340
YARALI ALIK, 561
YARAN (?), Bodanl, ehl-i fesd enat zimm,
465
yarar yiitler, 1021, 1111, 1565
Yardl karyesi, Aliyye'ye tbi, 1448
yasak, 1361
yasakc, 110, 1236, 1620
yasdu, 1447
Yastofa kalas, Bosna'da, 1579; tamri, 1580
ya yemi, 1574
yat yarak (ayrca bk. yara), 348, 363, 522, 579,
733, 734, 735, 736, 769, 776, 832, 873, 874,
1072
yatk (?) burunlu gemi, 1120
Yavace edene (?) karyesi, Aaa-Debri (Debre)
nhiyesine tbi, 818
yavaclar, 70
yay, 31, 57, 59, 969, 1582, 1620
yaya, 122, 202, 483, 575, 707, 812, 1070, 1159,
1635; beyi, 85; ihrc, 151; ba(lar), 81,
83, 108, 122, 150, 151, 169, 202, 270, 271, 330,
331, 343, 369, 564, 575, 707, 723, 783, 812,
1116, 1159, 1257, 1340, 1517, 1635; balk,
122; balk hissesi, 122; balk timar, 122;
cematleri, 1359; lk hdmeti, 184, 1531;
tahrri (kitbeti), 421
Yaylack karyesi, Karaman'a tbi, 1213; ahlsi,
1481, 1080, 1213
yaylak(lar), 211, 688, 1138, 1313, 1420, 1426, 1505;
halk, 211
yaylu nefer, 287
YAZICI, Alaehirli levend, 1620
yazlu celeb(ler), 597, 1139, 1363, 1401; koyunu,
255
yazlu raiyyet, 111, 235
Yazirin varo, 1145
Yedek-yayla, Aka-kzanlk kazsnda, 688
Yedi-kulle dizdr, 710
Yehd, Yehd (tifesi), bk. Yahd
 NDE KS
yelken bezi, 633, 808, 809, 842, 952
yelken resi, 64
yelken takye, 850
yem, 1154
Yemen (vilyeti), 252, 550, 989, 1009, 1493, 1499;
beylerbeyilii, 968, 998, 1006, 1553;
beylerbeyisi, 252, 607, 989, 1000, 1009, 1464,
1493, 1645
yemi, 1574
Yeni-bae, 1151
Yeni-bzr kds, 369, 941
Yeni-Deli Boy, 59
Yeni-hisr dizdr, 312
Yeni-il (kazs), 84; kds, 84; voyvodas, 84
Yeni-ehir kds, 446
Yenice karyesi, Bozok sancanda Gedk nhiyesine
tbi, 1258
Yenice karyesi, Dukagin sancana tbi, 1217
Yenice kdl, 214
Yenice-i Karasu kapudan, 1288
Yenice-i Karasu kds, 1114, 1363
Yenice-i Taraklu kds, 1376
YENER MEHMED, Berkofa kazsnda harclkc
siph, 559
YENER MUSTAFA, Yeniehirli, 660
YENER RIDVN, Krkkilise sancanda siph,
559
yenieri(ler), 1, 22, 32, 34, 52, 54, 56, 79, 80, 81, 83,
108, 144, 157, 164, 165, 169, 190, 191, 216, 225,
227, 263, 305, 317, 329, 330, 331, 333, 339, 343,
396, 484, 564, 565, 566, 590, 605, 618, 620, 718,
741, 743, 776, 808, 867, 876, 927, 959, 964,
1003, 1052, 1072, 1104, 1236, 1278, 1378, 1379,
1380, 1437, 1494, 1517, 1527; aas, aalar,
56, 108, 914, 1264, 1278, 1379, 1380, 1397,
1581; muhzr, 660; muhzr yazucs, 242;
olan, 172; serdrlar, 959; tebdl etmek,
191; ulfeleri, 867; yaya-balar, 331;
zahresi, 216, 1052
yenierilik, 369
Yenikapu, 1151
Yeniehir, 660, 1601; kds, 86, 151, 445, 660,
1363, 1514, 1590, 1601
Yeniehr-i Fenar, 445, 446
Yergi (kasabas), Eflk'da, 308, 816; dizdr,
546, 658, 811, 1084, 1370; kalas, 1405;
kalas (hisr) erenleri, 803; kalas tamri,
810, 1595
833
YEBEK BEG, Dukagin'de sler zerine gnderilen,
289
yetm, 1317
yevml (tifesi), 197, 199, 219, 1258, 1419, 1575;
teft etmek, 197
yir hakk, 290
()
Yorunc karyesi, Kean tevbiinden,
588
yoklama defteri, 730, 814, 860, 906, 1562
yol kesmek, basmak (ayrca bk. kat- tark), 211,
441, 516, 969, 1087, 1104, 1131, 1264, 1346,
1465, 1522, 1555, 1606
yolc, 111, 1255, 1340; basmak, 453
yollar, 105, 111; kat etmek, 384; n hfz,
emniyyeti, 111, 115
YONAK, Eflk voyvodasnn adam, hkm gtren,
1452
YORG , Lehistanl, 893
YORG, zmir'de kefere kethuds, hkm gtren
zimm, 113
YORG, Migalkaral zimm, 1582
YORG STO, Kzl-aa kazsna tbi Veled-i
Doan karyesinden, 469
YORLA (?), Bodanl ehl-i fesd enat zimm,
465
Yoros (kazs), 318; dizdr kethuds, 66;
kds, 66, 98, 318, 1480; kalas erenleri, 66
Yukaru cnib, 21, 37, 226, 227, 898, 909, 1341,
1350; beyleri, 1296
YUMURDA MUSTAFA, Geyveli, 1376
YUNAK (?), Eflk voyvodasnn adam, 535
yund, 688, 840, 925, 1080, 1213; serika etmek,
1274
YNUS, Bozok Beyi erkes Bey'in Kethuds,
hkm gtren, 1419
YNUS, avu-oullarndan, 280, 281, 283, 286
YNUS b. ASKER, tife-i Hasene eyhi, 59
YNUS AVU, 197
YNUS AVU, Esr-olu, 210, 829
YNUS KETHUD, hkm gtren, 1575
YNUS PAA, 1075
YNUS RES, gemi resi, 346, 439
YNUS YAYA-BAI, 263
Yurtanlu karyesi, Alaehir nhiyesinde, 906
YSUF, Abd-olu, Akyaz'ya tbi Karaca-olu
karyesinden, 453
YSUF, Amsiyye kalas topcularndan, 971
 NDE KS
YSUF, Atak Beyi, 771
YSUF, bel tifesinden, 90, 103
YSUF, Dvd-olu, Handekli shte, 453
YSUF, erbb- timardan, hkm gtren, 917
YSUF, Ferecikli, 1442
YSUF, Galata azeblerinden, 19
YSUF, hisr-eri, arz getren, hkm gtren, 1194
YSUF, lbasan beyinin kethuds, hkm gtren,
890
YSUF, skarapar hisr erenlerinden, arz getren,
hkm gtren, 869
YSUF, Kapuc Mrz-olu, 177
YSUF, Kara-hisrl, 931
YSUF, Kayseriyye sancanda timara mutasarrf
siph, 1637
YSUF, krek mahkmu, 854
YSUF, liv-i Nablus'da eyh, 59
YSUF, sbk Amsiyye Beyi, 971
YSUF, Sirozlu, 877
YSUF, Sultn-n piydeleri beyinin adam, hkm
gtren, 1316
YSUF, eyh, erbb- timardan, 59
YSUF, Yanya sancanda timar sahibi siph, 559
YSUF, Yaya-ba, 1116
YSUF b. AL, piyde tifesinden, 1316
YSUF b. ASKER, tife-i Hasene eyhi, 59
YSUF b. SML, Burusal mcrim, 1535, 1576
YSUF b. MAHMD, Kavala'da shte, 904, 1114,
1288
YSUF b. NASH, rgbl krek mahkmu, 630
YSUF b. RAMAZN, Hayrabolu kazsndan, 687
YSUF b. SYS, Nabluslu mfsid, 483
YSUF BEG, maktl, 757, 758, 1406
YSUF AVU, hkm gtren, 1648
YSUF H, Lahcan Beyi, 797
Ysufa, 1522
yuva yazcs, 706
yuvalaklar, 1627
yuvalar, 1055
YUVAN, Erdel vilyetinde bir ky, 146, 181
Yuvan, Solnok'da bir ky, 181
yk, 1597
Yklk ? ( ), Teke-ili'ne tbi bir mahal,
1314
834
yrk(ler) (tifesi), 25, 94, 196, 299, 326, 415, 556,
560, 843, 898, 965; ekncisi, 1196;
sbas, 843, 1582; Trkmenleri, 59
Yrk-i Karamanlu cematleri, 1448
Yrkler karyesi, Gynk kazsna tbi, 455
Yzde-pre yrkleri kablesi, 898
zbitler, 1015
Zablana maden emni, 577
Zacesne (sanca), 911; ayn, 911; beyi, 551,
911, 1471, 1513; dizdrl, 911; kalalar
dizdrlar, 911; kalalar, 551
zd zevde, 202, 229, 244, 278, 556, 629, 676, 735,
736, 873, 875, 1257, 1479
Zaderme, Dukagin'de, 813; evkf, 289; kds,
813
Zadra kalas, 1305
zaanos, 991
ZAANOS, Premedi'ye tbi Abano (?) karyesinden
timar shibi siph, 559
Zaara, 630
zaarc-ba, 1665
Zara karyesi, stefe kazsna tbi, 1118
Zara-eskisi (Eski Zara, Zara-i Atk), 137;
kds, 319, 559, 687
zahre (ayrca bk. tereke), 47, 60, 67, 96, 98, 99, 103,
110, 189, 206, 209, 216, 229, 250, 263, 339, 343,
425, 482, 500, 540, 605, 615, 617, 642, 647, 741,
743, 855, 897, 935, 949, 1056, 1072, 1177, 1180,
1230, 1270, 1306, 1308, 1321, 1333, 1360, 1559,
1566, 1571, 1653, 1654, 1655; cem etmek,
128; gemileri, 1240; hfz etmek, 60;
koyunu, 125; mzyakas, 216, 339, 343,
1653, 1654; tedrk etmek, 645, 897, 935,
1321, 1333
ZHD, ehrizol tahrrine memur, 618
ZHD BEG, Zeynel Bey-olu Alpak Bey, Zeng-
bd Sanca Beyi, 619, 770
Zakise, Venedik cezrelerinden, 1664; kalas
prodor, 1664
Zlim kalas, Bagdd'a bal, 605, 618
Zaplana kasabas, 815
zviye(ler) 418, 1349, 1411; eyhleri, 199
zam, 57, 59, 60, 522, 762, 844, 868, 897, 928, 1150,
1321
zemet, 57, 59, 60, 189, 287, 365, 473, 514, 780,
833, 868, 928, 996, 1014, 1027, 1182, 1271,
 NDE KS 835

1342, 1369, 1417, 1467, 1563, 1584, 1594, 1632, 733, 734, 735, 800, 827, 829, 874, 875, 880, 959,
1633; tevch etmek, 655 960, 992, 1001, 1031, 1312, 1314, 1337, 1385,
Zebb[e] nhiyesi, 59 1386, 1497, 1519; kyleri, 509
ZEHRMR (?)-OLI, 411 Zub Arablar, 59
zekt, 452, 1300, 1304 zulm, 2, 110, 156, 212, 308, 649, 818, 831, 881, 929,
Zekiyye kalas, Basra vilyetinde, 1135 959, 985, 1213, 1230, 1342, 1510, 1515, 1520,
1577, 1633; etmek, 316; hayf, 185, 212,
zelzele, 195, 1657
220, 557, 760, 1011, 1360; teadd (ayrca
Zemzem-i erf, 1089; Kuyusu, 1089; suy, 1089 bk. teadd), 116, 121, 212, 220, 235, 468, 541,
zencebil, 131 622, 649, 666, 701, 826, 911, 918, 930, 938,
zencr, 852; bozmak (habsden firr etmek), 538, 1024, 1196, 1198, 1224, 1225, 1273, 1346, 1408,
927, 1540, 1550; kullandrmak, 880 1587, 1656
Zencire begi, 771 Z'l-cevzn begi, 771
Zencire ve Sipa begi, 771 ZFER, Kirmasti kasabasnda mescid bin eden
Zeng-bd sanca begi, 619 vkf, 195
zerbeft kuma, 1447 ZLFKR, ihrenbih kazs skinlerinden, ehl-i
ZERE, s kfir, 289 fesd, 738

zevid, 42, 648, 1348 ZLFKR, hkm gtren, 348

Zevin kalas, 680 ZNNN, Bey-bzr kazsnda levend, 1291

Zeydn nhiyesi, 59
ZEYNEL, Daveni Beyi, 771
ZEYNEL, Hakkri Beyi, 233, 234, 237, 238, 264,
338, 757, 758, 770, 797, 1028, 1221, 1406, 1559
ZEYNEL, Kara Ysuf-olu, Uni Hkimi, 1168
ZEYNEL, Suru Beyi, 771
ZEYNDDN, nhiye-i evku'l-Ebyz eyhi, 59
zeyt, 290; bahs, 138; ya, 204, 439, 1270
zift, 272, 751
Zihne kethuds, 882
Zihne kds, 427, 488, 559, 882, 1363
ZLKADE, Kastamonili, 1357
zimm(ler), 20, 149, 167, 269, 289, 465, 469, 498,
577, 608, 627, 805, 845, 854, 867, 904, 925, 933,
948, 974, 1013, 1045, 1095, 1104, 1120, 1309,
1346, 1360, 1403, 1442, 1449, 1514, 1533, 1560,
1582, 1599, 1662; ayn, 494; tcirler, 805
zin, 1274
zindn, 852
zirat, 104, 397, 541, 563, 622, 652, 714, 988, 1001,
1164, 1439, 1652, 1654; etmek, 1102; yeri,
1001
Zirik hkimi, 336
Ziydn tifesi, 1395
ZYAL-OLI, 653
ZORZO, Galata tcirlerinden olup mrd olan, 675
ZRNG, Moha'da haydud reslerinden, 509
zuam, 6, 22, 27, 30, 39, 53, 76, 106, 121, 411, 523,
558, 576, 642, 647, 667, 674, 696, 698, 728, 732,
 NDE KS 836

i
"13 Ramazn" olmaldr.
ii
"13 Ramazn" olmaldr.
iii
Eb-Sad Beg.
iv
Elli yedinci hkmn bir sretinin gnderildii yeri ve flahs belirtmektedir. Yanlfllkla hkm numaras
verilmifl olmaldr.
v
"olman" olmas gerekir.
vi
"eger" kelimesi mkerrerdir.
vii
"Koca-ili" olmas gerekir.
viii
Piyle Pafla.
ix
Orjinal defterin 58. sahifesinde yer alan bu hkmn tamamlanmamfl olduu anlafllmaktadr.
x
Bu hkm, muhtev bakmndan 278 numaal hkm ile ilgilidir.
xi
Bu hkm, muhtev bakmndan 266 numaal hkm ile ilgilidir.
xii
"cumhr-" olmas gerekir.
xiii
"Hamd-ili" kelimesinin zeri izilmifltir.
xiv
"Def-i mazarrat" olmaldr.
xv
"Harr-i Divin" olmaldr.
xvi
"bafl" kelimesi mkerrerdir.
xvii
"cumhr- umr" olmas gerekir.
xviii
"Kara-hisr sanca yayalar begi" olmas gerekir.
xix
25 olmaldr.
xx
"vilyet-i" olmaldr.
xxi
558. hkmn bir sretinin gnderildii yeri belirten bu paragrafa yanlfllkla hkm numaras verilmifl
olmaldr.
xxii
"safralarn" kelimesi mkerrer yazlmfltr.
xxiii
"20 Reb'levvel" olmaldr.
xxiv
Orijinal defterin 239. sahifesinde yer alan 684. hkm "mutak" kelimesi ile sona ermektedir. Bundan sonraki
ksm A. Refik [Altnay]'n Onuncu Ars- Hicrde stanbul Hayt (stanbul 1333, s. 62-63) isimli kitabndan
alnmfltr. Ancak, yazarn, bu ksm hangi kaynaktan istinsh ederek tamamlad anlafllamamfltr.
xxv
Orijinal defterin 241. sahifesinde yer alan bu hkm tamamlanmamfltr.
xxvi
"Hamza'nun" olmas gerekir.
xxvii
"Ard nm tutsa" olmas gerekir.
xxviii
"dflmen" kelimesi fazladan yazlmfl olmaldr.
xxix
"Antliyye'ye" olmas gerekir.
xxx
"kantr" olmas gerekir.
xxxi
Bu kayd, zerine "sehv" yazlarak iptal edilmifltir.
xxxii
Bu hkm 773 numaral hkmn ayndr. Sehven mkerrer olarak yazlmfl olmaldr.
xxxiii
Metinde: " " fleklinde yazlmfltr.
xxxiv
"mezkrun" kelimesi mkerrerdir.
xxxv
"bbnda" kelimesinin zeri izilmifltir.
xxxvi
"Cumde'l-hire" veya "Cemziye'l-hir" olmas gerekir.
xxxvii
"diy" kelimesi mkerrerdir.
xxxviii
"shte" olmaldr.
xxxix
"olmayanlar" olmaldr.
xl
nce "vk" fleklinde yazlmfl ve bu kelime iptal edilmeksizin zerine "vrid" kelimesi kayd
edilmifltir.
xli
"ahd-i emn ve sulh u salha" olmaldr.
xlii
Bu hkm, 1224 numaral hkmle ayndr.
xliii
"eger mazl siphdr" ibresi mkerrer yazlmfltr.
xliv
"kutt Arabdan" olmas gerekir.
 NDE KS 837

xlv
"orl'da" olmas gerekir.
xlvi
"nmenzde" olmas gerekir.
xlvii
"davs" olmas gerekir.
xlviii
"zevcesi" olmas gerekir.
xlix
Muhteva bakmndan 1424 nr.l hkm ile ayndr.
l
Hkm 1424'de "Antkyye" olarak yazlmfltr.
li
Bu hkm, 1024 numaral hkmle ayndr.
lii
"onat" kelimesi mkerrerdir.
liii
"Bey'e" olmal.
liv
"Anun gibi" mkerrerdir.
lv
"er" () olmal.
lvi
"hfz" kelimesi mkerrerdir.
lvii
"det-i agnm" olmal.
lviii
"mezkrlarun" kelimesi mkerrerdir.
lix
sim yazlmamfltr.
lx
"zikr olnan" mkerrerdir.
lxi
sim yazlmamfltr. Kastamoni olmaldr.
lxii
"hussnda" kelimesi mkerrerdir.
lxiii
Muhteva bakmndan 1178 nr.l hkm ile ayndr.
lxiv
Hkm 1178'de "Antliyye" olarak yazlmfltr.
lxv
"Ol vechile" kelimesi fazladan yazlmfl olmaldr.
lxvi
"l'de" kelimesi mkerrerdir.
lxvii
"Nfii" olmal.
lxviii
"ve" kelimesinden sonra herhangi bir isim yazlmamfltr.
lxix
Bu hkmn zerinde iki aded iptal izgisi olmasna ramen hkm numaras mevcuttur.
lxx
"beg" olmas gerekir.
lxxi
968 olmal.
lxxii
968 olmal.
lxxiii
"intibh" kelimesi mkerrer yazlmfltr.
lxxiv
"968" olmal.
lxxv
"kasaba-i" olmaldr.
lxxvi
"kree" kelimesi fazaladan yazlmfl olmal.
lxxvii
"taleb itdmde" mkerrer yazlmfltr.
lxxviii
"olmayup" olmaldr.
lxxix
Cmlenin bundan sonraki ksmnda, yazlmas unutulan bir veya birka kelime olmaldr.
lxxx
Bk. hkm 1469.
lxxxi
"olmayup" olmaldr.