Fire Zayiat Oranlari 2014

MESLEK KOMTELERNDE KULLANILAN
FRE VE ZAYAT ORANLARI

&
TCAR RF ve TEAML KARARLARI
KONYA - 2014
KONYA TCARET ODASI - FRE VE ZAYAT ORANLARI ALFABETK FHRST Sayfa..: 2
NDEKLER
KONYA TCARET ODASI MESLEK KOMTELER (2013-2016) ............................................................................... 9

ADAAYI ............................................................................................................................................................. 11
AEROSOL ............................................................................................................................................................ 11
AHAP EYA ....................................................................................................................................................... 11
AKARYAKIT ......................................................................................................................................................... 11
AKTARYE............................................................................................................................................................ 12
AK ..................................................................................................................................................................... 12
AKVARYUM BALII ve BTKLER........................................................................................................................ 12
ALTIN................................................................................................................................................................... 13
ALMNYUM KLE............................................................................................................................................ 13
AMBALAJ ............................................................................................................................................................. 13
ANASON .............................................................................................................................................................. 13
ANTFRZ ............................................................................................................................................................ 13
ARDI TOHUMU .................................................................................................................................................. 13
ARPA ................................................................................................................................................................... 13
ASETON .............................................................................................................................................................. 14
ASFALT (Bitm).................................................................................................................................................... 14
ATE TULASI .................................................................................................................................................... 14
ATERMT ............................................................................................................................................................. 14
AYAKKABI............................................................................................................................................................ 14
AYE ............................................................................................................................................................ 15
AYNA ................................................................................................................................................................... 16
BADEM ................................................................................................................................................................ 16
BAIRSAK ........................................................................................................................................................... 16
BAHARAT ............................................................................................................................................................ 17
BAKIR .................................................................................................................................................................. 18
BAKKALYE.......................................................................................................................................................... 19
BAKLA ................................................................................................................................................................. 20
BAKLAVA VE BREK .......................................................................................................................................... 20
BAL ...................................................................................................................................................................... 20
BALMUMU ........................................................................................................................................................... 22
BAMYA ................................................................................................................................................................ 22
BANT ................................................................................................................................................................... 22
BANYO ve MUTFAK AKSESUARLARI .................................................................................................................. 22
BARBUNYA.......................................................................................................................................................... 22
BAYRAK............................................................................................................................................................... 23
BEZ (HAM BEZ) ................................................................................................................................................... 23
BEZELYE ............................................................................................................................................................. 23
BBER (TAZE) ...................................................................................................................................................... 23
BSKV ............................................................................................................................................................... 23
BORU................................................................................................................................................................... 23
BORU MONTAJINDA ZAYAT............................................................................................................................... 23
BOYA ................................................................................................................................................................... 23
BOYNUZ TIRNAK................................................................................................................................................. 24
BRLE ............................................................................................................................................................ 24
BRANDA .............................................................................................................................................................. 24
BRKET ................................................................................................................................................................ 24
BUDAY .............................................................................................................................................................. 24
BUHUR ................................................................................................................................................................ 27
BUJTER ............................................................................................................................................................. 27
BULGUR .............................................................................................................................................................. 27
BURAK .............................................................................................................................................................. 27
CAM ..................................................................................................................................................................... 27
CANLI HAYVAN ................................................................................................................................................... 29
CEVZ .................................................................................................................................................................. 30
CKLET ................................................................................................................................................................ 30
CVATA, VDA, SOMUN........................................................................................................................................ 30
CVCV ................................................................................................................................................................. 31
CONTA MAL....................................................................................................................................................... 31
ADIR BEZ (BRANDA) ........................................................................................................................................ 32
AKMAK .............................................................................................................................................................. 32
AM FISTIK ......................................................................................................................................................... 32
ANTA ................................................................................................................................................................. 32
AVDAR .............................................................................................................................................................. 32
AY ..................................................................................................................................................................... 32
EKRDEK (AY EK) ........................................................................................................................................ 32
EKRDEK (KABAK) ............................................................................................................................................ 33
ELK................................................................................................................................................................... 33
ELK HALAT....................................................................................................................................................... 33
ELTK ................................................................................................................................................................ 34
EMEN ................................................................................................................................................................ 34
EREZ ................................................................................................................................................................. 34
IKRIKI EYASI ................................................................................................................................................ 34
EK .................................................................................................................................................................. 34
KOLATA............................................................................................................................................................ 34
MENTO............................................................................................................................................................. 35
V ...................................................................................................................................................................... 35
ORAP ................................................................................................................................................................ 35
EN ................................................................................................................................................................ 36
REK OTU ........................................................................................................................................................ 36
UVAL (BEZ) ....................................................................................................................................................... 36
UVAL VE EMBER ............................................................................................................................................ 36
DARI .................................................................................................................................................................... 36
DEFNE YAPRAI ................................................................................................................................................. 36
DEFTER ............................................................................................................................................................... 36
DEMR ................................................................................................................................................................. 36
DER .................................................................................................................................................................... 38
DPK ................................................................................................................................................................. 41
D MACUNU ....................................................................................................................................................... 41
DOKUMA ............................................................................................................................................................. 41
DOLGU FTL ...................................................................................................................................................... 41
DOMATES............................................................................................................................................................ 41
DKM................................................................................................................................................................ 41
DNER ................................................................................................................................................................ 43
DURALT VE KONTRAPLAK ................................................................................................................................ 43
DUVAR KAITLARI.............................................................................................................................................. 43
ECZANE VE ECZA DEPOLARI ............................................................................................................................. 45
EKMEK ................................................................................................................................................................ 45
ELDVEN .............................................................................................................................................................. 47
ELEKTRK MALZEMELER ................................................................................................................................... 48
ELEKTRKL BATTANYE ..................................................................................................................................... 48
EMAYE LNYT SOBASI VE EMAYE YUVARLAK TEPS - TABAK KASE ............................................................ 48
ERK KURUSU ..................................................................................................................................................... 49
ET ........................................................................................................................................................................ 49
ET RANDIMANI .................................................................................................................................................... 49
ETKET ................................................................................................................................................................ 50
EVCL HAYVANLAR ............................................................................................................................................. 50
FAST-FOOD......................................................................................................................................................... 50
FAYANS VE SERAMK ......................................................................................................................................... 51
FERMUAR VE DME ........................................................................................................................................ 51
FINDIK ................................................................................................................................................................. 51
FISTIK.................................................................................................................................................................. 51
F ....................................................................................................................................................................... 52
FLT (AIK) ......................................................................................................................................................... 52
FOLYO ................................................................................................................................................................. 52
FOTORAF ......................................................................................................................................................... 52
FOTORAF FLM ................................................................................................................................................ 52
FOTOKOP KAIDI .............................................................................................................................................. 52
FOTOKOP SARF MALZEMES ............................................................................................................................ 52
GAZ ..................................................................................................................................................................... 52
GAZ BETON (YTONG) ......................................................................................................................................... 53
GAZETE............................................................................................................................................................... 53
GAZOZ................................................................................................................................................................. 53
GLKOZ ................................................................................................................................................................ 54
GOFRET .............................................................................................................................................................. 54
GMLEK MALATI................................................................................................................................................ 54
GMLEK VE PJAMA ........................................................................................................................................... 54
GZLK CAMI VE EREVES........................................................................................................................... 54
GRES YAI.......................................................................................................................................................... 54
GBRE ................................................................................................................................................................ 55
GLYAI ............................................................................................................................................................. 55
GM................................................................................................................................................................ 55
HALAT ................................................................................................................................................................. 55
HALI ..................................................................................................................................................................... 55
HAM PARAFN ..................................................................................................................................................... 57
HAHA KELLES VE KABUU........................................................................................................................... 58
HAVLU ................................................................................................................................................................. 58
HAYVAN YEMLER .............................................................................................................................................. 58
HAZIR BETON ..................................................................................................................................................... 59
HELVA ................................................................................................................................................................. 59
HDROLK FREN YAI ......................................................................................................................................... 59
HND ................................................................................................................................................................... 59
HNDSTAN CEVZ: ............................................................................................................................................. 60
HORTUM (KSELE)............................................................................................................................................. 60
HUBUBAT ............................................................................................................................................................ 60
HURDALAR VE HURDA DEMR ........................................................................................................................... 60
HURMA ................................................................................................................................................................ 61
IHLAMUR ............................................................................................................................................................. 61
ISI YALITIMI ......................................................................................................................................................... 61
ISLAK MENDL ..................................................................................................................................................... 61
ITRYAT ............................................................................................................................................................... 62
AMAIRI........................................................................................................................................................ 62
K ...................................................................................................................................................................... 62
KL LOKANTA .................................................................................................................................................. 62
LA ..................................................................................................................................................................... 62
NCR ................................................................................................................................................................... 63
NAAT MALZEMELER ....................................................................................................................................... 63
PEK DKNTS .............................................................................................................................................. 63
PLK .................................................................................................................................................................... 63
RMK ................................................................................................................................................................... 66
SPRTO ............................................................................................................................................................... 66
KADAYIF .............................................................................................................................................................. 66
KAIT .................................................................................................................................................................. 66
KAHVE ................................................................................................................................................................. 67
KAKAO................................................................................................................................................................. 67
KALAS ................................................................................................................................................................. 67
KALAY ................................................................................................................................................................. 67
KALEM TRA ....................................................................................................................................................... 68
KAMI .................................................................................................................................................................. 68
KANAVE ........................................................................................................................................................... 68
KANEPE............................................................................................................................................................... 68
KAPAK BASKISI ................................................................................................................................................... 68
KAPAR ................................................................................................................................................................ 68
KAPI PENCERE AKSESUARLARI ........................................................................................................................ 68
KAPLAMA ............................................................................................................................................................ 68
KARABBER ......................................................................................................................................................... 69
KARANFL............................................................................................................................................................ 69
KARTON .............................................................................................................................................................. 69
KASET ................................................................................................................................................................. 69
KAUUK .............................................................................................................................................................. 69
KAVANOZ ............................................................................................................................................................ 70
KAYISI KURUSU .................................................................................................................................................. 70
KAYISI PESTL.................................................................................................................................................... 71
KEE ................................................................................................................................................................... 71
KEK...................................................................................................................................................................... 71
KEKK (KURU) ..................................................................................................................................................... 71
KEMER ................................................................................................................................................................ 71
KENDR ELYAFI ................................................................................................................................................... 71
KEPEK ................................................................................................................................................................. 71
KERESTE ............................................................................................................................................................ 71
KEREVT(TATLI SU STAKOZU)........................................................................................................................... 73
KESE KAIDI ....................................................................................................................................................... 73
KETEN TOHUMU ................................................................................................................................................. 73
KIL ....................................................................................................................................................................... 73
KIRTASYE........................................................................................................................................................... 73
KL ....................................................................................................................................................................... 74
KMYEV GBRE ................................................................................................................................................. 74
KMYEV MADDELER........................................................................................................................................... 74
KMYON ............................................................................................................................................................... 76
KREMT............................................................................................................................................................... 76
KN ................................................................................................................................................................. 76
KTAP................................................................................................................................................................... 76
KOKOLN ............................................................................................................................................................. 77
KOLA ................................................................................................................................................................... 77
KOLONYA, LOSYON, PARFM ........................................................................................................................... 77
KONFEKSYON.................................................................................................................................................... 77
KONSERVE ......................................................................................................................................................... 79
KONTRAPLAK, SUNTA, DURALT, FORMKA ...................................................................................................... 80
KOZMETK ........................................................................................................................................................... 80
KK BOYA........................................................................................................................................................... 80
KMR................................................................................................................................................................ 80
KSELE, MAKNA KAYII, KETEN VE PAMUK HORTUMLAR ............................................................................. 81
KRED KARTI VE DER KARTLAR ..................................................................................................................... 81
KREMA ................................................................................................................................................................ 81
KUMA ................................................................................................................................................................ 81
KURUN .............................................................................................................................................................. 84
KURU YEM ....................................................................................................................................................... 84
KURUTULMU SEBZELER .................................................................................................................................. 85
KU ZM ........................................................................................................................................................ 85
KUYUMCULUK..................................................................................................................................................... 85
KKRT .............................................................................................................................................................. 86
KLLK ............................................................................................................................................................... 87
KLTR MANTARI .............................................................................................................................................. 87
KSPE ................................................................................................................................................................. 87
KVET ................................................................................................................................................................. 87
LABORATUAR ALETLER .................................................................................................................................... 87
LAMNAT PARKE ................................................................................................................................................. 87
LASTK................................................................................................................................................................. 87
LASTK KAPLAMA................................................................................................................................................ 87
LEBLEB............................................................................................................................................................... 88
LENS ................................................................................................................................................................... 88
LOKANTA YYECEK VE ECEKLER .................................................................................................................. 88
LOKUM ................................................................................................................................................................ 88
LPG TANK............................................................................................................................................................ 88
LPG TPLER (BTAN GAZ) ............................................................................................................................... 88
MADEN EYA ..................................................................................................................................................... 89
MADEN YALAR ................................................................................................................................................ 89
MADENLER ......................................................................................................................................................... 89
MAHLEP: ............................................................................................................................................................. 90
MAKARNA............................................................................................................................................................ 90
MAKNE MALATI (RETM VE MONTAJ ESNASINDA)........................................................................................ 91
MANFATURA ...................................................................................................................................................... 92
MANTAR LEVHA .................................................................................................................................................. 93
MARGARN .......................................................................................................................................................... 93
MARLEY TP YER DEMELER ........................................................................................................................ 93
MATBAA .............................................................................................................................................................. 93
MATBAA MREKKEB ......................................................................................................................................... 93
MAYA ................................................................................................................................................................... 93
MECMUA BAYL .............................................................................................................................................. 93
MEFRUAT.......................................................................................................................................................... 93
MENBA SUYU ...................................................................................................................................................... 94
MENTEE ............................................................................................................................................................ 94
MERCMEK .......................................................................................................................................................... 94
MERMER ............................................................................................................................................................. 94
MERUBAT ......................................................................................................................................................... 95
MEYVE ................................................................................................................................................................ 95
MEYVE SUYU ...................................................................................................................................................... 95
MICIR................................................................................................................................................................... 95
MISIR (PATLAK)................................................................................................................................................... 95
MISIR ................................................................................................................................................................... 95
MOZAK ............................................................................................................................................................... 96
MUKAVVA ............................................................................................................................................................ 96
MUTFAK TEZGAHI............................................................................................................................................... 96
MREKKEP ......................................................................................................................................................... 96
NAFTALN ............................................................................................................................................................ 96
NANE (KURU) ...................................................................................................................................................... 97
NASTA .............................................................................................................................................................. 97
NOHUT ................................................................................................................................................................ 97
ODUN .................................................................................................................................................................. 97
ODUNLUK AA ................................................................................................................................................. 97
ORGANK SOLVENTLER (Aseton ve Asetatlar) .................................................................................................... 97
OTO DEMES .................................................................................................................................................. 97
OTO FLTRES ..................................................................................................................................................... 97
OTO LASTK KAPLAMA ....................................................................................................................................... 98
OTO YEDEK PARALARI .................................................................................................................................... 98
OYUNCAK............................................................................................................................................................ 98
RME (GPE) LASTK .......................................................................................................................................... 98
PALAMUT ............................................................................................................................................................ 98
PAMUK ................................................................................................................................................................ 98
PARAFN.............................................................................................................................................................. 99
PARKE KAPLAMA ................................................................................................................................................ 99
PASTIRMA ........................................................................................................................................................... 99
PATATES ........................................................................................................................................................... 100
PEKMEZ ............................................................................................................................................................ 100
PEL ............................................................................................................................................................... 100
PERLT MADEN ................................................................................................................................................ 100
PET VE PVC (HURDA) ....................................................................................................................................... 100
PEYNR.............................................................................................................................................................. 100
PK ..................................................................................................................................................................... 101
PK DKM ....................................................................................................................................................... 101
PL .................................................................................................................................................................. 102
PRN ............................................................................................................................................................... 102
PRN KTK MAL ........................................................................................................................................ 102
PRN RAMATI (CURUFU) ............................................................................................................................... 102
PRN UNU ...................................................................................................................................................... 102
PSTON MALATI ............................................................................................................................................... 103
PLASTK (HURDA) ............................................................................................................................................. 103
PLASTK AYAKKABI........................................................................................................................................... 103
PLASTK BANYO VE MUTFAK DOLAPLARI ....................................................................................................... 103
PLASTK BDON VE ETLER......................................................................................................................... 103
PLASTK AKMAK ............................................................................................................................................. 103
PLASTK HAMMADDELER ................................................................................................................................. 103
PLASTK KAPI PENCERE .................................................................................................................................. 106
PLASTK KASA .................................................................................................................................................. 107
PLASTK MUTFAK EYASI ................................................................................................................................ 107
PLASTK OYUNCAK........................................................................................................................................... 107
PLASTK E VE BARDAK ............................................................................................................................... 107
PLASTK TECRT MANTARI ............................................................................................................................... 107
PLASTK YEDEK PARALARI............................................................................................................................ 107
POLETLEN TORBA .......................................................................................................................................... 107
POMZA TAI ...................................................................................................................................................... 107
PORSELEN EYA.............................................................................................................................................. 107
PRALN .............................................................................................................................................................. 108
PROFL .............................................................................................................................................................. 108
PUDRA EKER ................................................................................................................................................. 108
PUL KIRMIZI BBER, TOZ KIRMIZI BBER .......................................................................................................... 108
PUL VE RONDELA ............................................................................................................................................. 108
PVC ................................................................................................................................................................... 108
RADYO .............................................................................................................................................................. 108
REEL ............................................................................................................................................................... 109
REKLAM FLM ................................................................................................................................................... 109
RENDELENM HNDSTAN CEVZ (SEYLAN ENDONEZYA)............................................................................ 109
REZENE............................................................................................................................................................. 109
RLE ................................................................................................................................................................. 109
RNTGEN FLM................................................................................................................................................ 109
SAAT ................................................................................................................................................................. 109
SABUN............................................................................................................................................................... 109
SAC ................................................................................................................................................................... 110
SAC LEVHA ....................................................................................................................................................... 110
SALIK CHAZLARI ........................................................................................................................................... 110
SAKATAT ........................................................................................................................................................... 110
SAKIZ................................................................................................................................................................. 111
SALAM VE SOSS .............................................................................................................................................. 111
SALA ............................................................................................................................................................... 111
SALEP ............................................................................................................................................................... 111

SALON SS BTKLER ...................................................................................................................................... 111
SALYANGOZ...................................................................................................................................................... 111
SAMAN .............................................................................................................................................................. 111
SARIMSAK ......................................................................................................................................................... 111
SEBZELER......................................................................................................................................................... 112
SERT EKER ..................................................................................................................................................... 112
SIHH TESSAT .................................................................................................................................................. 112
SIVI EKER MELASI .......................................................................................................................................... 112
SCM ................................................................................................................................................................. 112
SMT ................................................................................................................................................................. 112
SRKE ................................................................................................................................................................ 112
SZAL-P HALAT................................................................................................................................................. 113
SODA (AMAIR SUYU).................................................................................................................................... 113
SODYUM SLFAT ............................................................................................................................................. 113
SOAN .............................................................................................................................................................. 113
SOLAR MASTER FLM ....................................................................................................................................... 113
SOYA FASULYES ............................................................................................................................................. 113
STRE FLM ...................................................................................................................................................... 114
SU ES VE KAPAI....................................................................................................................................... 114
SU RNLER ................................................................................................................................................... 114
SU VE ALGAM SUYU DAITIMI ...................................................................................................................... 114
SUN GBRE .................................................................................................................................................... 114
SUN' MERMER ................................................................................................................................................. 114
SUMAK .............................................................................................................................................................. 114
SUSAM .............................................................................................................................................................. 114
SNGER ............................................................................................................................................................ 115
ST.................................................................................................................................................................... 115
ST TOZU ......................................................................................................................................................... 115
STN TOPLANMASI ........................................................................................................................................ 115
EHRYE ........................................................................................................................................................... 115
EKER ............................................................................................................................................................... 115
EKERLEME...................................................................................................................................................... 116
EKERL MAMULLER ........................................................................................................................................ 116
EKERL MEYVELER ........................................................................................................................................ 117
E................................................................................................................................................................... 117
E VE KUTULAR (HURDA) ............................................................................................................................. 117
TABAK ............................................................................................................................................................... 117
TABELA REKLAMCILII .................................................................................................................................... 117
TAHN ................................................................................................................................................................ 117
TAHN HELVASI ................................................................................................................................................. 118
TAHTA KASA ..................................................................................................................................................... 118
TAKVM.............................................................................................................................................................. 118
TAM BUDAY VE AVDAR UNU RANDIMAN ORANI ........................................................................................ 118
TANE HAVLICAN (N) : .................................................................................................................................... 118
TANE KK HNDSTAN CEVZ (ENDONEZYA)............................................................................................. 119
TANE SAHLEP ................................................................................................................................................... 119
TARIN: ............................................................................................................................................................. 119
TARTI FARKLARI ............................................................................................................................................... 119
TAVUK VE CVCV ............................................................................................................................................. 119
TAZE YENBAHAR (MEKSKA, JAMAKA, HONDURAS)..................................................................................... 120
TAZE ZENCEFL (TRALI, N) ......................................................................................................................... 120
TEBER TOZU.................................................................................................................................................. 120
TEKSTL............................................................................................................................................................. 120
TEL .................................................................................................................................................................... 120
TELEFON KABLOSU.......................................................................................................................................... 120
TEMZLEME (Kuru Sistem) ................................................................................................................................. 121
TEMZLK MADDELER ...................................................................................................................................... 121
TENCERE .......................................................................................................................................................... 122
TENEKE ............................................................................................................................................................. 122
TERMK ............................................................................................................................................................. 122
TERMOS ............................................................................................................................................................ 122
TIBB MSTAH-ZARAT ...................................................................................................................................... 122
TOHUM .............................................................................................................................................................. 122
TOMRUK............................................................................................................................................................ 122
TOZ KINA (HNDSTAN; PAKSTAN) : ................................................................................................................ 123
TULA ............................................................................................................................................................... 123
TURU............................................................................................................................................................... 123
TUTKAL ............................................................................................................................................................. 123

TUZ .................................................................................................................................................................... 123
TL .................................................................................................................................................................... 123
UN ..................................................................................................................................................................... 123
STP ............................................................................................................................................................ 124
ZM................................................................................................................................................................. 124
VNE KURUSU ................................................................................................................................................. 124
VTRFYE MALZEME......................................................................................................................................... 125
YA ................................................................................................................................................................... 125
YAPAK ............................................................................................................................................................... 126
YA MEYVE VE SEBZE ..................................................................................................................................... 126
YATAK ............................................................................................................................................................... 127
YEM (KARMA).................................................................................................................................................... 127
YEMEK .............................................................................................................................................................. 127
YER KAROLARI ................................................................................................................................................. 127
YEL FASULYE ................................................................................................................................................ 127
YOURT ............................................................................................................................................................ 127
YUFKA ............................................................................................................................................................... 128
YULAF ............................................................................................................................................................... 128
YUMURTA.......................................................................................................................................................... 129
YUMUAK EKER ............................................................................................................................................. 129
YN ................................................................................................................................................................... 129
ZEYTN .............................................................................................................................................................. 129
ZL ..................................................................................................................................................................... 130
ZCCACYE....................................................................................................................................................... 130
TCAR RF ve TEAML KARARLARI ............................................................................................................... 131
KONYA TCARET ODASI MESLEK KOMTELER (2013-2016)
1 Bitkisel retim ile hayvansal-bitkisel gbrelerin ve kimyasallarn toptan-perakende ticareti

2 Tarmsal ve hayvansal rnlerin yetitirilmesi ve ilenmesi , toptan-perakende ticareti
3 Tahl, hububat ve bakliyat rnlerinin yetitirilmesi, toptan-perakende ticareti
4 Un ve unlu mamller ile frn rnlerinin imalat, toptan-perakende ticareti
5 Her trl hayvan yetitiricilii ile toptan-perakende ticareti ve veterinerlik hizmetleri
6 Et ve tavuk rnleri imalat, toptan-perakende ticareti
7 Bitkisel ve hayvansal ya, st rnleri ile dondurulmu rnlerin toptan ticareti
8 Gda ve ieceklerin toptan ticareti
9 Alveri merkezleri, spermarket, bakkaliye, pazar yerlerinde ve int., tv yoluyla yaplan
perk. tic.
10 Baharat, Kahve, Kakao ve ieceklerin imalat ile ilenmi kuruyemi toptan-perakende
ticareti
11 St, st rnleri, ikolata,ekerleme, hazr yemek ve dier gda rnlerinin imlalat
12 Deri, deri rnleri ile plastik ve kauuktan ayakkab, bot, terlik, ayakkab malzemeleri
malat, toptan-perakende ticareti
13 Deriden ayakkab imalat ile spor malzemeleri, mzik aletleri, oyun ve oyuncaklarn imalat,
toptan-perakende ticareti
14 Ev tekstili rnleri imalat, toptan - perakende ticareti ve kuru temizleme hizmetleri
15 Tekstil rnlerinin imalat, tuhafiye, kuma, iplik ve dier tekstil rnlerinin imalat ve toptan
ticareti
16 Giyim eyas imalat ve toptan ticareti
17 Giyim eyas ve tekstil rnleri perakende ticareti
18 Mobilya imalat ve mobilya ile hal toptan-perakende ticareti
19 letiim ekipmanlar ile elektrikli ev aletlerinin imalat, toptan-perakende ticareti
20 Altn, mcevherat ve saat imalat toptan-perakende ticareti
21 Fotoraflk hizmetleri, zccaciye, attariye, hediyelik eya imalat, toptan-perakende ticareti
22 Bilgisayar ve evre birimleri imalat, bro ekipmanlar kitap, krtasiye rnleri toptan-
perakende ticareti
23 Kat, karton, mukavva ve rnleri ile basm-yayn rnlerinin imalat, toptan-perakende
ticareti, matbaaclk ve yayn hizmetleri
24 Reklamclk, teknik test, anailiz, aratrma ve mesleki-bilimsel faaliyetler
25 Elektronik ve iletiim tehizat imalat, toptan-perakende ticareti ile radyo yayncl
faaliyetleri
26 Elektrik ve aydnlatma malzemeleri ile lme aral cihazlar imalat toptan parakende
ticareti
27 Bilgi, iletiim, medya, mavirlik ve danmanlk hizmetleri
28 D ticaret irketleri
29 Madencilik ve ta ocakcl faaliyetleri, inaat malzemeleri ve cam rnleri imalat
30 Ana Metal ve dkm sanayi
31 Makine ve tehizat hari fabrikasyon metal rnleri imalat
32 Metal cevherleri ve demir, elik, yass metal rnlerin toptan ticareti
33 Hrdavat malzemelerinin toptan-perakende ticareti
34 Tarm Makinalar malat
35 Takm tezgahlar ve hizmete ynelik makine imalat
36 Asansr ve genel makine ekipmanlar imalat
37 Her trl makine toptan ticareti ve kiralanmas faaliyetleri
38 Plastik kap, pencere vb. ile kauuktan lastik rnler imalat toptan-perakende ticarati
39 Genel amal dier plastik ve kauuk rnlerin imalat ve toptan ticareti
40 Kimyasallar ve kimyasal rnlerin imalat, toptan-perakende ticareti
41 kamet Amal Binalarn naat
42 kamet amal olmayan binalar ile dier yaplarn inaat
43 Yap Kooperatifleri
44 zel Amal naat Faaliyetleri
45 Boya ve malzemeleri imalat,toptan-perakende ticareti
46 naat malzemeleri toptan-perakende ticareti

47 Shhi tesisat, stma-soutma, havalandrma faaliyetleri
48 Aa rnleri imalat, toptan-perakende ticareti
49 Mimarlk ve ehir blge planlama
50 naat mhendislii ve yap denetim faaliyetleri
51 Elektrik enerjisi retimi-iletimi ve mhendislik hizmetleri
52 Motorlu kara tatlar iin dier para ve aksesuarlarn imalat
53 Motorlu tat paralar imalat
54 Oto galericiler, oto acentalar ve motorsiklet satclar
55 Motorlu tat paralar ve aksesuarlar toptan-perakende ticareti
56 Petrol ve petrol rnleri ile gaz, imalat, toptan-perakende ticareti
57 Kmr madencilii, odun-kmr ve tpgaz toptan-perakande ticareti
58 Yolcu tamacl faaliyetleri
59 Kara yolu ile ehirler aras yk tamacl (gaz ve petrol rnleri hari)
60 Uluslararas Karayolu ile dier yk tamacl ve hava, demir, deniz yolu ile yk
tamacl faal.
61 Tamacllk iin depolama ve destekleyici faaliyetler ile kargo-kurye hizmetleri
62 Konaklama ve gayrimenkul faaliyetleri
63 Seyahat acentesi faaliyetleri ve motorlu kara tatlarnn kiralanmas hizmetleri
64 Yiyecek ve iecek hizmetleri
65 Bankaclk ve finans hizmetleri
66 Sigortaclk Faaliyetleri
67 dari destek faaliyet ve hizmetleri
68 Eitim, kltrel ve sportif faaliyetler
69 Her trl salk hizmetleri
70 Medikal rnlerin imalat, toptan-perakende ticareti
KONYA TCARET ODASI
FRE VE ZAYAT ORANLARI ALFABETK FHRST
ADAAYI
(10. Komite)
PAKETLEME:
A- Syrma:
reticiden syrma tabir edilen ekilde kurutulduktan sonra sap ve dallarndan arndrlarak
iletmeye getirilmi yaprak adaay, p, toz, vs.nin temizlenmesi sonucu % 12 ye kadar fire verir.
B- entme:
a- reticiden entme tabir edilen ekilde ana gvdeden dal ile birlikte kesilerek toplanan ve
kurutulduktan sonra iletmelere satlan adaay p, sap, toz, tatan temizlenmesi safhasnda
%15- %20 fire verebilir.
b- reticiden entme tabir edilen ekilde ana gvdeden dal ile birlikte kesilerek toplanan ve
kurutulduktan sonra iletmelere satlan adaaynn, temizleme, tme ve eleme makinelerinden
geirilmesiyle ta, p, toz, sap, kabuk ve iri dallarn ayrlmas sonucu elde edilen tlm
adaay toplam %45 - %50 ye kadar fire verebilir.
MALAT :
1. Yabanc maddeleri ayrma ..: % 0.5 (binde be)
2. Toptan ambar ...................... : % 1-2
3. Perakende sat ................... : % 2
4. Paketleme ........................... : % 3-5
AEROSOL
(40. Komite)
Nakliye ve satnda % 6 ya kadar fire verir.
AHAP EYA
(48. Komite)
Suni tahtadan T.V. kabini ve mzik seti kabini imalinde meydana gelebilecek fire oranlar:
Suni tahta kullanmnda (sunta) ........................... % 25 30
PVC esasl folyo yzey kaplamas esnasnda ..... % 13 15
AKARYAKIT
(56. Komite)
Akaryakt ana depodan alnarak perakende satclarn bulunduu pompa depolarna nakli ve sat
esnasnda ortalama olarak :
Gazda (% 0.7,5) binde yedi buuk ,
Motorinde (% 0.6) binde alt,
Fuel Oil de (%0.5) binde be nispetinde fire ve zayiat verebilir.
Benzin istasyonlarnda sat yaplan benzin, gaz ya Fuel Oil ve makine yalarnn satlar
srasnda veya tahmil, tahliye annda depolamadan mtevellit ortalama fire nispetleri :
Benzin : % 0.15 (binde on be)
Gaz ya : % 0.10 (binde on)
Motorin : % 0.10 (binde on)
Fuel-Oil : % 0.5 (binde be)
Makine ya : % 0.5 (binde be)
olup, bu nispetler tatbikatta hadisenin ekline gre:
Benzin : % 0.20 (binde yirmi)
Gaz ya : % 0.15 (binde on be)
Motorin : % 0.10 (binde on)
Fuel-Oil : % 0.7,5 (binde yedi buuk)
Makine ya : % 0.10 (binde on)
Nispetlerine kadar ykselebilir.
Benzin, sper benzin, gaz ve motorin sat litre esnasna gre yaplmakta olup, uzun depolama
sreleri iinde %0.4 nispetinde fire ve zayiat verebilirler.
Aratrmamzda akaryakt fire oranlar, eitli olaylar sonucu meydana gelebilecek ar kayplarla
ilgilidir. rnek olarak satlarn herhangi bir nedenle aksamas yznden uzun sre depoda
bekleyen maln buharlamas veya ikmal yerinden scak alnan maln, farkl iklimdeki ar souk
ortamda depolanp, satlmas. Ya da eitli nedenlerle birka aamada yaplan ykleme
boaltmalar, fiili kayplarn ykselmesine yol aabilmektedir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bal petrol leri Genel Mdrl nn belirledii ve Maliye
Bakanlnn da kabul ettii akaryaktlarda resmi ortalama yledir :
Sper, normal, kurunsuz benzinler iin : Binde alt buuk
Gaz ya ve motorin iin : Binde be
Fuel Oil cinsleri iin : binde
Bu oranlara tekabl eden parasal deerler sat fiyatnn iinde mteriden alndndan, bilindii
gibi bayilerin fire ad altnda ayrca bir gider kaydetmeleri mmkn deildir.
Yukarda resmi ortalama firelerin tatbikatta almas halinde, mkelleften aklama istenecektir. Bu
taktirde ve hadisenin belgelenmesi kaydyla, Odamzca onaylanm bulunan listedeki oranlar
aklamalarda yol gsterici olarak kullanlacak rakamlardr
Rafineride zelliklerine ve ilenen ham petroln trne bal olarak kalorifer yaktnda ki motorin
oran fakllk gstermekte olup, TPRA rafinerileri itibariyle ortalama kalorifer yakt kompozisyonu
aaya karlmtr.
Motorin(%) Fuel Oil
zmit Rafinerisi 25 30 70 75
zmir Rafinerisi 30 70
Krkkale Rafinerisi 40 60
Tr filosunda kullanlan Ford ve Mersedes marka ekici kamyonlar 100 km. de ortalama 35 Lt.
Motorin sarfederler ve ya deiimleri de her 10 000 km. de bir yaplr.
Akaryakt satlarnda fire oranlarnn tespitinde, ikmal yerinden scak alnan maln bekleme nedeni
ile souduktan sonra satlmasndan dolay hacim olarak klmesi dikkate alnr.
AKTARYE
(10. Komite)
ubuk Vanilya: muhafaza artlarna gre deimekle beraber, % 4 8 nispetinde fire verir.
Sigala Ya: beklemeden dolay her hangi bir fire sz konusu deildir.
AK
(53. Komite)
Sadece hurda olarak alm satm esnasnda verebilecekleri fire nispeti :
Ak Topra .....: % 5
Ak .................: % 5
AKVARYUM BALII ve BTKLER

(5. Komite)
Akvaryum bal retim hanelerinden toptan sat noktalarna ulaan balklardaki fire oran en az
%1, en ok % 5 olarak kabul edilmektedir.
Toptan sat noktalarnda balklarn ksa srede satlarnda fire oran % 1.5 iken, uzun sre bu
noktalarda kalan balklarda fire oran %10 40 dzeyinde ykselmektedir. Bu durumda yaplacak
bir genelleme ile akvaryum balklarnda ki fire oran % 5 7 olarak kabul edilmektedir.
Perakende balk sat maazalarnda canl balk fire oran % 2 olarak saptanmtr. D piyasadan
elde edilen akvaryum balklarndaki fire oran ise olduka yksektir. Zira ithal alnan balklarn
byk bir blmnde stres yan sra hastalk belirtileri grlmekte olup, fire oran % 30 50
arasnda deimektedir.
thal balklarn perakende maazalarndan mteriye ulamasna kadar ki fire oran ise % 80
dzeyine ykselebilmektedir.
Akvaryum bitkilerinde fire oran pek bulunmamakla beraber, i ve d piyasadan temin edilen bu
bitkilerde farkl k ortamndan meydana gelen fire % 2 5 olarak tespit edilmitir.
ALTIN
(20. Komite)
Has altn 24 ayardr. Bir ayar 41.5 milyemdir. Has altn 24 ayar 1000 milyemdir.
Dk ayarl altn : 41.66 milyem noksan ise dk ayarl altndr.
Dk milyemli altn : 41.66 milyemin altnda ki noksanlklar milyem dkldr.
Altnn eritilmesinde ayar tespiti iin kullanlan katk maddesi tam manasyla karmaz ve eriyen bu
altnlardan imal edilen taklarn hi biri milyem fark olarak birbirine uymaz : 10 milyeme kadar fark
edebilir, bu fark ayar dkl olarak kabul edilmez.
ALMNYUM KLE
(30. Komite)
Hurda alminyumdan ve alminyum kleden, dner, revolver ve indksiyon ocaklarnda alaml
alminyum kle retme ileminde % 10 a kadar fire verebilir
AMBALAJ
(39. Komite)
Ambalaj sektrnde alma artlar, malzeme ve iin ebadna gre % 5 15 fire verir.
Ambalaj Malzemesi :
a- CP. Ambalaj malzemesi % 2 - 3 fire verir.
b- IP. Ambalaj malzemesi % 2 3 fire verir.
c- Torba ve Branda :
1- Naylon torba imalatnda, standart polietilende % 5 e, sup standart polietende % 8 e kadar fire
verebilir.
2- Naylon Branda imalatnda, standart polietilende % 4 e, sup standart polietilende % 6 ya kadar
fire verebilir.
F- 12 tipindeki polietilenden film ekerek muhtelif ebatlarda naylon torba imalinde genel olarak
polietilen ham maddesinin % 8 civarnda, G 03 tipindeki polietilenden ayn artlarda torba imalinde
polietilenin % 9 nispetinde fire vermesi normal grlmtr.
Plastik kanavieden imal edilen torba uval ve hararlarda diki firesi nispeti % 2 civarndadr.
Polietilenden plastik torba, brandalk, sulama hortumu imalat esnasnda % 10 civarnda fire ve
zayiat olabilir.
ANASON
(10. Komite)
a- Toptan Ambar .................... : % 4
b- Perakende Sat .................. : % 3
c- Paketleme ........................... : % 2
d-Yabanc Maddeleri Ayrma ... : % 8
ANTFRZ
(56. Komite)
Antifirizin hammaddesinin nakli, imali ve ambalajlanmasnda tolam yzde 1,3 fire vermesi
normaldir.
ARDI TOHUMU
(48. Komite)
Vasfn korumak iin frnlarda yaplan kurutma ilemi sonucunda % 28 fire verir. Ayrca p, yaprak
gibi yabanc maddelerden temizlenmesi ile birlikte toplam fire % 30 a ular.
ARPA
(3. Komite)
Almndan satmna kadar Tahmil ve Tahliye oran ........ : % 1
Kantar fark ................................................................... : % 0.5
Depolama fark ............................................................. : % 1
Ezme firesi ................................................................... : % 2
Toplam ......................................................................... : % 4.5
ASETON
(40. Komite)
Aseton ve tr maddelerin nakliyesinde % 2, imalatnda ise % 6 ya kadar fire ve zayiat meydana
gelir.
ASFALT (Bitm)
(29. Komite)
Nakil ve depolamada deien teknoloji nedeni ile % 1 fire ve zayiat verebilir.
ATE TULASI
(29. Komite)
Paketleme, ykleme, boaltma, istifleme ve nakliye esnasnda azami % 5 orannda zayiat verir.
ATERMT
(48. Komite)
at kaplamas atermitin satnda % 5 e kadar fire vermesi normaldir.
AYAKKABI
(12. Komite)
Ksele kullanlarak ve ortalama 43 numara imal edilen ayakkab ve postallarda kullanlan malzeme
miktar:
Bir ift ayakkab 25 desi, bir ift postala 40 desi vidala sarf edilir.
90 cm. eninde 1 m. vinlekstan 13 ayakkab gamba astar ve 7 ift postal gambo astar kar.
140 cm. eninde 1 m. vinlekstan 13 ayakkab gamba astar ve 7 ift postal gambo astar kar.
Bir ift ayakab gambas iin 17 desi mein ve bir ift postal gambas iin 25 desi mein harcanr.
Bir ift mostra (patoz) 260 cm. (2.6) desiden kar.
Bir ift ayakkab ve postal iin 130 cm2. bombelie ihtiya vardr.
Bir ift ayakkabya (her trl ivi dahil) ortalama 60 gr. ivi harcanr.
Bir ift taban astar (1200 cm2.) 12 dm. kesilir.
Bir ift ayakkab sayas 4 5 gr. Naylon iplikle dikilir.
Bir ift ayakkab iin 200 gr. ila kullanlr.
Bir ift ayakkab iin 10 gr. alt boyas gerekir.
Solsyon, iri ve baklardan sarf edilecek miktarlar byk lde kullancya baldr. Bu nedenle
bunlarla ilgili rakamlar hesaplanamamaktadr.
Bir ift ayakkab iin 12 dm2.kseleye ihtiya vardr.

Erkek ayakkabs imalatnda kullanlan malzemelerin verebilecei fire nispeti:
Malzemenin kalitesi, (dk kaliteli malzemenin daha ok fire verecei aktr.)
Model, (iki ayak ikiden kan modeller yannda 2,5 ayak 2den kesilen modeller de vardr. Vardolal
bir ayakkabnn taban yz lm daha fazladr. vb.)
Personel, (kesimi yapan elemann yetenek ve tecrbesi).

Yukarda saylan faktrler fire oran byk lde etkiler. Bu yzden fire nispetlerine ilikin bir oran
verilmesi mmkn deildir.
Fire nispetleri ancak, kullanlan malzeme ve model bilindii zaman personel unsuru da dikkate
alnarak bulunabilir. Bu konuda bir genelleme yaplamaz.
Backl ve makeson iskarpinler ile rok iskarpin ve ksa-orta ve uzun konlu deri botlara kullanlan
vidala deri miktar:
Erkekler:
Deri (1 ift ayakkab iin)

Erkek Erkek bot Erkek rok Erkek izme
25 dm2 40 dm2 38 dm2 68 dm2 (bal)
Not: Bu miktarlar normal modeller iindir. Model deiikliinde modelin deiikliine gre daha
fazla dm2 deri kullanlabilir.
Kadnlar:
Zenne Zenne bot Zenne rok Zenne izme
22 dm2 50 dm2 32 dm2 65 dm2
Toptan ayakkab alm satmnda perakendecilerin yapt iadelerden kaynaklananlarda dahil maml
ayakkablarda fire olamaz, ancak ayakkab imalatnda malzeme firesi olabilir. Ayrca mevsimi
getii iin iadelerden tr olan ayakkablara da toptan ayakkab iadesi kullanlabilir.
Bir ift ayakkab iin gerekli malzeme miktar: Modele, retim teknolojisine, kullanlan malzemenin
kalitesine (rnein: Doal derilerin tamam kullanlamaz) ve personelin tercmesine bal olarak
deiir.
Futbol ve basketbol ayakkabs: Ayakkab cinslerine gre fire dahil harcanacak ortalama malzeme
miktarlar:
Balca Malzemeler Futbol ayak. (x) Basketbol Ayak.(x)

Vidala................................................................ : 23 ds2 38 ds2
Astarlk deri ve beyaz ........................................ : 33 ds2 48 ds2
Hazr taban ....................................................... : 1.05 ift 1.05 ift
Kapsl ............................................................... : 10-16 adet 16-24 adet
Ba ................................................................... : 1 ift 1 ift
Yaptrc.......................................................... : 200 gr 200 gr
iviler (Atom tip retiminde kullanlamaz) .......... : 60 gr 60 gr
(x) 1 ift merdane (39 44 numaralar aras) ayakkablar iin.
Ayakkab imalatnda kullanlan PVC veya kauuk lastik tabanlar nakliye, imalat, yaptrma,
zmpara ve diki esansnda % 5 fire verebilir. Bu, 100 ift taban iinde 5 iftin imalatta kullanlamaz
halde olabilecei anlamna gelir. Ancak, kullanlmayan taban miktar iletme stokunda grnr.
PVC hamuru imalat esnasnda % 1 ve bu hamurdan plastik ayakkab imalat esnasnda ise, % 3
civarnda geriye dnml fire olabilir.
AYE
(3. Komite)
Ya elde edilecek ayiekleri imale sevk edilmeden nce % 3 e kadar yabanc madde firesi verir.
a) Presyon suretiyle ayieinden karlabilecek ya nispeti ortalama olarak % 38 ile % 38,5
dur.
b) Presyon suretiyle ayiei tohumundan elde edilecek kspe nispeti ortalama olarak % 38
ile % 40dr.
c) Ayiei tohumunun ambar firesi, nakliye firesi, tart fark ve rutubet firesi olarak ortalama
% 1 ile % 1,5 dur.
d) Ayiei tohumundan imalat esnasnda kabilecek ie yaramaz knt miktar bu
tohumlarda ortalama olarak % 02,5 (binde 2,5) ile % 3 (yzde ) nispetinde yabanc
maddedir.
e) Ayrca ayiei tohumundan ortalama olarak % 17,5 ile % 19,5 nispetinde kabuk kabilir
ve bu kabuklar umumiyetle fabrikalarda yakacak olarak kullanlr.
100 kg. Ayiei tohumu ekstrasyonla ilendiinde:
Analiz, nakliye, tart ve rutubet firesi ...... : % 1 2
Ham ya (brt) ........................................ : % 38 40
Kspe ..................................................... : % 48 49
Kabuk .................................................... : % 10 12
Yukarda belirtilen nispetler takribi olup, tohumun cinsine ve ileme ekline gre deiebilir.
Almndan satmna kadar tahmil tahliyede fire oran %2, kantar fark %2, depolama fark %6'dir.
AYNA
(21. Komite)
Dikdrtgen aynalarda kesim fire nispeti % 5, ileme firesi ise % 5 ile % 7 arasndadr. Oval ve ekilli
aynalardaki kesim firesi % 10 ile % 15 arasnda, ileme firesi de % 5 ile % 7 deime gsterebilir.
BADEM
(10. Komite)
Kabuklu badem kuruma ve ileme esnasnda kaybolma nedeni ile % 2 ye kadar fire verir. Badem
ii kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nedeni ile % 2 ye kadar fire verir. Kavrulmadan dolay
% 10 a kadar fire verir. Ayrca kabuklu bademi krp i haline getirmek iin % 60-80 aras fire verir.
BAIRSAK
(6. Komite)
Ham barsan ilemi iki ayr sistemde gerekleir ;
A)
1- Mahalli mezbahalarda kesimi yaplan hayvanlarn barsa karnndan alnr.
2- Bu barsaklarn iindeki pislikler temizlenir. (Sergen)
3- Bu barsaklar hamlatlr. (Tava getirilir)
4- Kamlama ilemi ile iindeki kaba et ve dnda ki ember (drent) ayrlr. Bu ilemi gren
barsaklar tuzlanr ve orijinal barsak ismini alr. Normal saylan bu ilem tarz
Vilayetlerin, belediye veya Et Balk Kurumu mezbahalarnda yaplmaktadr.
Bu ilemlerde barsaklarn cinslerine gre verdikleri fire nispetleri, 12 ay ortalamas itibari ile
aada grld gibidir.
Karaman Barsa ........ : % 3 5 fire verir.

Dal Barsa............. : % 5 7 fire verir.
Kvrck Barsa ........... : % 10 12 fire verir.
Kuzu Barsa .............. : % 12 15 fire verir.
Kara Kei Barsa ...... : % 5 10 12 fire verir.
B)
1-Mahalli mezbahalarda kesimi yaplan hayvanlarn barsa karnndan alnr.
2-Bu barsaklarn iindeki pislik temizlenir (Sergen)
3-Bu barsaklar tuzlanr veya ok edilerek dondurulur. Muhafazaya alnr, belirli miktarda
olunca barsakla itigal eden firmalara satlr.
4-Satn alnan bu ham barsaklar ehir haricinde bulunan iyerlerinde hamlatlr (Tava
getirilir).
5-Kamlama ilemi ile iindeki kaba et ksm ve dndaki ember (drent) ayrlr. Bu
ilemleri gren barsak tuzlanr, orijinal barsak ismini alr. Bu ilem normal saylmaz
kaza, nahiye ve kylerde yaplan kesimlerde bu sistem mecburen uygulanr.
Bu sistem ilemlerde barsaklarn cinslerine gre verdikleri fire nispetleri 12 ay ortalamas itibariyle
aada grld gibidir.
Karaman Barsa ....... : % 7 10 fire verir.

Dal Barsa............. : % 10 12 fire verir.
Kvrck Barsa ........... : % 15 20 fire verir.
Kuzu Barsa .............. : % 20 25 fire verir.
Kara Kei Barsa ...... : % 15 20 fire verir.
Tiftik barsa ............... : % 20 25 fire verir.
Bu orijinal barsaklar Trk standartlar (TS 208)'e gre Asorti ilemi yaplarak kalite (tazyike
tahamml), kalibre (genilik) 17 ile 20 katagoriye ayrlr.
Elde edilen randman neticesinde Asorti ilemindeki fire nispetleri belirlenmi olur.
Barsakta fire nispetleri :
a) Hayvanlarn cinsine (erkek dii oluuna)

b) Yana
c) Yedii besine (mera ve kapal yerlerdeki)
d) Irkna (kvrck, dal, karaman vs.)
e) Mevsime
f) Yreye gre deimektedir.
Hayvanlardan elde edilen barsaklarn ok farkl fire nispetleri olduu nazara alnarak, Trkiye
genelinde senelik ortalama 4-5 kkba hayvan (koyun-kuzu-kei) barsandan bir bandil
(91.5 m.) barsak elde edilir. Firede esas budur.
PLASTK BAIRSAK :
thal edilen ve 500 m. rulolar halinde ambalajlanm plastik barsaklarda, rnn ilenmesine bal
oluan fireler :
A-) Ambalajlamadan Doan Fireler:
Kullanmda (et rn imalatlar) geirgenliin sfra yakn deerlerde olmas gereklilii, rnn:
transport, gmrk antrepolarnda muhafazas, tahmil, tahliye gibi ameliyelerden doan hatalar
sonucu paketlerin patlamas, istif hatas, palet bozulmalar neticesinde hasarlarn olumas, parti
miktarlarnn bu orann artmas ve eksilmesinde etken oluturmas ve yllk ithalat gznne
alndnda bu balk altnda oluan fire oran % 0,5'dir.
B-) Bask Esnasnda Oluan Fireler:
b1) Bask provas ve ayarlar srasnda her yeni marka basksnda yaklak 8,5 m. olduu: farkl
metraj ve markalarnn basksnn yapld gznne alndnda oluacak genel fire oran % 1
b2) Bask esnasndaki rula eklemelerinden doacak genel fire oran % 0,5
b3) Bask esnasnda klie ierisindeki oyuklarn ierisine boya dolmas ve basknn bozulmas
sebebiyle klielerin silinmesi gereklilii ve bu eylem iin makinann durdurulmas gznne
alndnda oluacak genel fire oran % 0,5
b4) Prova kad zerine bask hazrl yaplp, peine barsak eklenerek normal baskya
geilmesi, bu eylemde bask kadyla bask yaplacak barsak kalnlklarnn eit olmad iin
forsa ayar (Klienin bask malzemesi zerine uygulayaca tansiyon) yaplmasnda oluacak genel
fire oran % 0,5'dir.
b5) Shirtleme firesi yoktur.
- Plastik barsaklarn baskya girip sevkiyata hazr hale gelinceye kadar izledii operasyonlarda
genel olarak uygulanacak fire oran % 3 - 4 'dr.
- Fibrous barsaklarda rnn farkllndan dolay uygulanacak fire oran % 5'dir.
- Collagen barsaklarda uygulanacak fire oran % 4 - 5 'dir.
- File firesi % 5 - 6 'dr.
- Bask iin hazrlanan boyalarn belirli bir hesapla (metraj ve bask alan hesab hazrland, her
deiik rrnn basks iin tabii olarak farkl boyalarn kullanld, her baskdan sonra boya
kazanlarnda artan, kazan evresi, klie ve merdane zerindeki boyalarn temizlenerek, bir sonraki
baskya hazr hale getirilmesinde uygulanacak fiili boya firesi % 5 olup, boya katk maddelerinde
uygulanacak fire oran bulunmamaktadr.
BAHARAT
(10. Komite)
Cinsi : Azami depolama Azami tme Azami
Firesi Frnlama Firesi Paketleme firesi
Karabiber %2 %4 %2
Kimyon %2 %5 % 0.5
Kuru bira mayas % 0.5 - %2
Tarn %2 %5 %2
Yenibahar %3 %4 %2
Ihlamur %7 - %2
Toz Ac Biber %1 - %2
Toz Tatl Biber %1 - %2
Pul Biber %2 - % 0.5
Yaprak Biber %2 - % 0.5
Susam %1 - %1
Cinsi Azami depolama Azami tme Azami

Firesi Frnlama Firesi Paketleme firesi
Ku zm %2 - %1
am fst %2 - %1
Mahlep %1 %1 % 0.5
Sahlep %2 %5 %1
Sumak %2 %2 %1
Karbonat %1 - %2
Karanfil %3 %5 %2
Limon tuzu % 0.5 - %1
Rendelenmi
Hindistan cevizi % 0.5 - %2
Kekik %1 - %2
Nane %1 - %2
BAKIR
(30. Komite)
Kontni sistemde Bakr Bakr almlarnda Takoz dkm ve eitli Profiller malatnda Kullanlan
Hammadde Trlerine Gre Fire Oranlar:
1 -) Kullanlan Hammaddeler:
Pirin, bronz ve alpaka alamlarnn hazrlanmasnda % 50 orannda hi alama girmemi yeni

malzeme ve hurda malzemeler kullanlaca esas alnmtr.
A Hurda Malzemeler
Yal ve yasz pres artklar (bakr, pirin, bronz, alpaka)
Yal ve yasz torna tala (bakr, pirin, bronz, alpaka)
Yank, soyma bakr teller
Bakr tellerin krlmas ile elde edilmi, granl bakr (bnyesinde % 12 plastik bulunabilir.)
B Yeni Malzemeler (Hi Alama Girmemi)

Blister, rafine, filmain, katot bakrlar
Distile veya elektrolitik inko kleler
Elektrolitik kurun kleler
Elektrolitik nikel para veya levhalar
Saf kalay, bakr fosfor, metalik mangan
2 -) Kontin Dkm Fireleri:

Endksiyon ocaklarnda ergitme bekletme periyotlarnda oluan yanma, buharlama, curuf
teekkl ve etrafa dklmelerin sebep olduu kayplar eklindeki fireler ve eitli metalik, metal ve
metal oksitlerinden oluan, deer tayan ramat yzde oranlar aadaki gibidir.
Kontin Dkmle retilen Fire (%) Ramat (%)

A- Bakr Takoz 67 9 10
B - Bakr Lamba 5, 5-6, 5 9 10
C Bakr Filmain 5, 5-6, 5 9 10
D Pirin lama 67 9 10
E Pirin Takoz 6, 2-7, 2 9 10
F Pirin Filmain 6, 2-7, 2 9,710,5
G Bornoz Lama 67 9 10
H Alpaka Lama 6, 7-7, 7 9,710,7
I Alpaka Filmain 7, 3-8 10 11
Not : Her eit lamann alt ve stnn frezelenmesinden meydana gelen % 1, 5-2 fire oran
(b,d,g,h) yukardaki % fire oranlarna dahil edilmi olup frezeleme yaplmad taktirde bu oran
dlr.
3 -) Mamul Tarifleri ve Frezeler :

A Mamul tarifleri :
- Pirin ubuk : 2 30 mm. Yuvarlak veya alt ke
- Bakr bronz ve alpaka eritleri : 0, 10 5 mm. kalnlkta (Ort : 0.5 mm.)
- Alpaka tel : 0, 15 3 mm. teller
- Lama : 10 20 mm. kalnlk ve 40 700 mm. genilikte, muhtelif boyda dz veya kangal
halindeki platinalar.
B Yar mamullerden mamul elde edilirken aada belirtilen hususlar iyerinde tespit edilmitir.
Fireler ve ramat oranlar bu tespitler baz alnarak hesaplanmtr.
Bakr takozlardan bakr lama elde edilirken: % 20 25 hurda kmaktadr.
Pirin takozdan pirin ubuk : % 20 25
Bakr lamadan bakr erit : % 15 20
Pirin lamdan pirin erit : % 15 18
Pirin filmainden pirin tel : % 8 12
Bakr filmainden alpaka tel : % 15 20
Bronz lamadan erit elde edilirken % 15 20 hurda kmaktadr.
Yukarda aklanan arayi hurdalar imalatta tekrar kullanldndan fire olarak

deerlendirilmemitir.
C Mamul retimlerinde fire ve ramat oranlar aada ki gibidir.
Mamul cinsi Fire (%) Ramat (%)

Bakr takozdan bakr imali 1, 5 2 2 2, 5
Pirin takozdan pirin ubuk 1, 5 2 1 5, 2
Bakr lamadan bakr erit 1, 5 2 2 2, 5
Pirin lamadan pirin erit 1, 1 5 1 1, 5
Pirin filmainden pirin tel imali 0, 9 1, 2 1, 2 1, 5
Alpaka lamadan alpaka erit 1, 5 2 2 2, 5
Alpaa filmaadan tel 1, 1 5 1 5, 2
Bakr filmaadan bakr tel 1, 5 2 1 1, 5
Bronz lamadan erit 1 2 2 2, 5
Not : 1. Yukarda fire oranlarna her imalat aamasnda meydana gelen aray hurdalarnn ayn
iyerindeki mteakip eritmelerinde oluan fireleri de kapsamakta olup, 1 k. Yar mamulden 1 k.
Mamul oluuncaya kadar gerekleen tm fireler dahil edilmitir.
2. yerinde oluan tm ramatlar deer tamakta olup ierisinde % 15 30 arasnda metal
bulunmaktadr.
BAKIR LEVHA
malat srasnda tahassl edecek kendi araynn kullanlmas suretiyle bakr levha imalatnda
hammadde bazna gre fire ve tali madde yzde nispetleri :
Mamulun cinsi % Nispeti

1 -) Elektroliz ameliyesinde balayan tesislerde elektrolitik bakr
kleden levha imalatnda toplam fire nispeti (0.50-0.99 mm. kalnlkta) 7,5
Bu imalatta tahassl eden kll deirmen aray 12, 4
2 -) Rafine bakr kleden levha imalatnda toplam fire nispetleri 6,3
(0.50 0.90 mm.) (daha kaln levhalarda bu fire % 3 e kadar olabilir.) 10.5
3 -) Kalayl veya kalaysz hurda bakrdan levha imalatnda toplam fire 9-12 nispetleri 10,5
BAKKALYE
(9. Komite)
Konserve.................................. : % 1- 2 civarnda zayiat verebilir.
Pirin........................................ : Toptan satta % 1-2, perakende satta % 3 e kadar fire ve
zayiat verebilir.
Yeil Mercimek ........................ : % 1-2 ye kadar (perakende satta)
Nohut ....................................... : % 1e kadar (perakende satta)
Bulgur ...................................... : % 1-2 ye kadar (perakende satta)
Niasta ..................................... : uvalda % 3 e kadar, (perakende satta)
ehriye .................................... : % 1'e kadar
ay .......................................... : Pakette fire vermez
Pirin unu ................................. : uvalda % 3 e kadar

Tuz .......................................... : % 1-5 e kadar
Toz eker ................................. : % 1
Un ............................................ : % 1-2 ye kadar
Patates ................................... : 3 aydan fazla depolanmas halinde % 5 e kadar, daha ksa
depolanmalarda % 3 e kadar.
Tereya................................... : % 2 ye kadar
Beyaz peynir ............................ : Perakende satlmas halinde % 10-12
Dil peyniri ................................. : Fazla tahamml olan bir peynir eidi deildir. En fazla 10 gn
dayanr ve bu sre iinde % 11 Civarnda fire verebilir.
Kaar peyniri ............................ : Sra mal orta kalite kaarlar % 4-5, daha iyi kalite tipi kaarlar %
6-8 civarnda
Tulum peyniri ........................... : % 5-8 civarnda
Gravyer peyniri ......................... : % 4-8 civarnda
Mal peynir............................ : % 10 civarnda
Zeytin ....................................... : Perakendeci firesi % 1 civarnda
Sala........................................ : Rutubeti normal olan salalarn ak kaplarda tabii olarak firesi %
10 civarndadr.
Arap sabunu............................. : % 4 civarnda
Sabun tozu............................... : % 10 civarnda
Toz deterjan ............................. : 5 kg ve daha byk polietilen torbalarda satldnda % 1-2, ii
karton d oluklu mukavva kutularda satldnda ise % 01-02
civarnda fire ve zayiat verir.
Krem deterjan .......................... : % 01 civarnda fire ve zayiat verebilir. thalat srasnda sirke % 1
fire verebilir.
BAKLA
(3. Komite)
Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile en ok % 4 fire verir.
BAKLAVA VE BREK
(4. Komite)
Baklava ve brek gibi rnlerin imalatnda grlen firenin ilk menei hammadde olarak kullanlan
undur. Unun ve mamuln muhtelif safhalarda verebilecei fire ve zayiat oranlar aada belirtilmi
bulunmaktadr.
1. Unun blgesinden i yerine getirilmesinde nakliye esnasnda % 1-2,

2. Kaliteli bir baklava yaplabilmesi iin unun belirli bir sre beklemesi ve dinlenmesi gereklidir. Bu
depolama esnasnda % 1-3,
3. Hastalkl unlar ve kurtlu unlarn temizlenmesinde % 1-10,
4. Unun elenmesinde tozuma ve dklmeden dolay % 1,5-2
5. Mamul maln sat srasnda terazide kutuya maln fazla konulmas ve geriye alnmamas
nedenleriyle % 2-3,
6. retim safhasnda; bozulan dklen ve yanan rnlerden dolay % 1,5-2,
7. Tepside kenar krntlar ve gayri muntazam paralar nedeniyle % 2-5,
8. Satlmayan mallar sebebiyle % 2-35 kg. baklava yapmnda; unun cinsine ve baklavann
kalitesine gre (yufkann yaprak saysna) verilen urubun inceliine gre 1,5 kg. ile 2 kg.
arasnda un, 4 kg. su brei iin ise, 2- 2,5 kg. un kullanlr.
Ambalaj malzemeleri, zellikle naylon torba ve kutularn yerletirilmesinde yrtlma, patlama,

malzemenin hatal imali, baz mterilerin fazla torba istemeleri nedeniyle de % 3-5 fire ve zayiat
meydana gelebilir.
BAL
(5. Komite)
Bal retimi ambalajlama ve paketlenmesinde meydana gelen fireler,
Malzemeler Fire Oran (En fazla)
Kavanozlu bal ..................... % 3
Szme bal ........................... % 5
Cam kavanoz ..................... % 3
Kapak ................................ %2
Etiket .................................. %5
Mukavva tava ...................... %4
Shrink naylonu .................... %5
BALATA
(52. Komite)
Balata imalatnda % 12 fire vardr.
BALIK
(2. Komite)
SUDAK BALIKLARI :
700 gr. dan aa sudak balklarn temizlenmesi, ba ve kuyruunun atlmas, iinin temizlenmesi
ve klnn karlmas ve iki para halinde dondurulmasndan mtevellit fire nispeti % 60-65 tir.
YAYIN BALII :
1-5 kiloya kadar yayn balnn fileto imalat esnasnda verebilecei fire nispeti % 40-50 dir.
hra etmek maksadyla stok yaplarak dondurulan balklarn tuzlama amaliyesi sonunda
verebilecei fire nispeti :
Sazan bal : 300-1000 grama kadar % 30-40

Yayn basz temizlenmi : 1500-3000 grama kadar % 25-30
Dondurulmu baln Avrupaya nakli esnasnda % 2ye, Amerikaya nakli esnasnda %3 e kadar
fire normaldir.
Dondurulmu balklarda dondurulmadan nce fire ve zayiat :
lk ay iin % 2,
Alt ay iin % 3,
ki sene ve yukars iin % 4 civarndadr.
Taze balklarda fire ve zayiat :
Olduu gibi birka gn iinde buzhanede buzlu muhafaza edilip ihra edilen balklarda % 1-2.
leri temizlenmi, derileri yzlm ve kafas atlm balklarda % 50-60 civarndadr.
Karides sat ve ihracatnda ise ortalama % 1 civarnda fire verebilir.
HAMS :
Hamsi bal tuzlanmas ve amaliyesinde sarfedilen tuz miktar :
Paal (byk f ve depolama) dkme yaplan tuzlama safhasnda tuz miktar % 25 dir.
Birinci safhadaki depolardan daha kk depolara istif edilerek yeniden yaplan tuzlamada % 25
tuz sarfedilebilir.
Bu ekilde tuzlanan balklar bask altnda gnde iki kere salamuras tamamlanmak artyla
mevsime ve ihra edilecek memleket talep ekline gre 6-8 ay sre ile bu ekilde bakma tabii
tutulur.
Bu bakmlar esnasnda 1 yl sreli bir muamele iin asgari % 150 nispetinde tuz sarfedilir.
Canl hamsiden salamura hamsi imali neticesinde, verebilecei fire :
Temizlenmemi hamsi balklarnda (tuzlu % 30)
Kafalar kesilmi hamsi balklarnda irilerde % 35, ufaklarda % 40 (bu cins hamsilere tuzlu Anuez
bal denilmektedir.)
Kafalar kesilmi, karnlar da boaltlmlarda % 40-45 (bu cins hamsilere barsaksz tuzlu Anuez
bal denilmektedir.)
YILAN BALII :
a- Ylan balnn retimi, iinde yabanc maddeler bulunmayan bir avlanma sistemiyle yaplr, yani
avlanan ylan balklar iinde baka bir tr balk yoktur.
b- Ylan balnn cildinde tutulduu zaman leze tabir edilen bir tabaka mevcuttur. Bu tabaka
kaygandr ve balk tutulduktan sonra silinerek atlr, bundan dolay ambalajlanmadan evvel % 1
civarnda fire verir.
c-Baln ambalajlanmas srasnda alclarn isteklerine gre bykl ve kkl gruplara ayrlmas
mmkndr, bu operasyon srasnda fire daima mevcuttur. Bu gibi maniplasyonlarda %10 a kadar
fire meydana gelebilir. Deerlendirilemeyen ksmlar vardr, bunlara kma balk tabir edilir.
d-Dondurulmada % 3 ile % 5 civarnda fire vermektedir. (bu nispet buzhanede kalma mddetine
gre deiir.)
Kpek balklardan barsaklarn temizlenmesi, derisinin yzlmesi esnasnda, fileto hale gelinceye
kadar oluan fire nispeti takriben % 70 ile 75 arasnda, karidesin halanp kafas ile kabuklarndan
ayklanmas halinde ise, fire nispeti % 70 civarndadr.
TURNA VE SUDAK :
1) Turna ve sudak balklarnn gllerden alnp Konyaya kadar taze olarak naklinde % 3 nispeti
civarnda :
2) Bu balklarn ii alarak (vide) temizlenmesi halinde byklklerine gre % 20 ila % 30
nispetinde;
3)Filato yapld taktirde :
a) Derisi stnde iken byklklerine ve kklklerine gre % 30 ila % 40 nispetinde
b) Derisi yzld taktirde yine byklklerine ve kklklerine gre % 40 ila % 50 nispetinde
fire verir.
SOMON BALII :
Somon bal retiminde eitli safhalarda verilebilecek fire oranlar :
Tatl suda yumurtadan ktktan sonra yavru balk haline (50-60 gr) gelinceye kadar lm oran %
40,
Tatl sudan tuzlu suya geiteki lm oran % 5,
Deniz suyundan sata sunulabilecek hale gelene kadar geen dnemde lm oran % 10 dur,
Pullar, kafas, kuyruu, i organlar ve derisi tamamen atlmak suretiyle byk balklarn fme
haline getirilmesinde meydana gelebilecek fire oran % 50 dir.
BALIK YAI VE UNU :
Hamsideki balk unu oran : ortalama % 15 ile % 17 arasnda,

Hamsideki balk ya oran : ortalama % 7 ile %10 arasnda,
stavrit (kraa) balk unu oran ortalama % 8 ile % 12 arasnda,
stavrit (kraa) balk ya oran ortalama % 3 ile % 5 arasnda,
Net 201.527 kg. balk ya elde edebilmek iin kullanlacak hamsi ortalama 100.000 kg. ile 105.000
kg.
malata giren 1.355.527 kg. istavrit (kraa) balndan kan balk ya ortalama 54.000 kg. dr.
malata giden hamsi balnn imal safhasnda verdii fire ortalama % 70,
malata giren istavrit balnn imal safhasnda verdii fire ortalama % 85dir.
BALMUMU
(5. Komite)
En ok % 1 fire verir.
BAMYA
(2. Komite)
Kuru bamya rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile % 3-5, taze bamya
ise % 10-15 fire verir.
BANT
(22. Komite)
Yerli ve ithal olarak satn alnan bobin halindeki ift tarafl yapkan bantlarn, kenarlar kesilerek
yapkansz olan katlarn atlmas ve daraltlarak satlmasnda fire oran % 3-5 dir.
Her trl yapkan veya yapkan olmayan iletken, yaltkan, izolasyon amal, paketleme kullanlan,
krtasiye zellikli, tbb nitelikte kozmetik zellikleri olan vs. standart ve esnaftaki bantlarn alm,
satm, ithal, ihra, depolama ve pazarlanmas srasnda meydana gelebilecek fire oran % 1 dir.
BANYO ve MUTFAK AKSESUARLARI

(46. Komite)
Ykleme ve boaltma, nakliye ve istiflemeden dolay % 2 zayiat verebilir.
BARBUNYA
(2. Komite)
Paketlenirken % 1 nispetinde fire verir. Ya barbunya ortalama % 10 nispetinde fire verir.
BAYRAK
(15. Komite)
Bayrak imalinde iplik fireleri :
a) Hazrlama srasnda % 1-1,5,
b) Dokuma safhasnda % 2-3,
c) Terbiye safhasnda boya ve apre firesi % 4-7,
d) Bayran rafta beklerken baz nedenlerle satlmaz hale gelmesi halinde firenin % 1 civarnda
olduu tespit edilmitir.
BEZ (HAM BEZ)

(15. Komite)
Ham bezin kasar merserize ve emprime muamelesini mteakip bezin geniliinin ayn kalmas
nazara alnd takdirde % 5 ile % 11 arasnda eksildii mteaddit tecrbelerle tespit edilmi
bulunmaktadr.
Ham bezlerin boya terbiye ilemlerinde proseslere gre fire yzdesi deiebilir.
pek No. su konstrksiyon, rg ekli farkllk sebebidir. Sanforsuz mallarda % 2-5 aras uzama,
sanforlu mallarda % 3-8 aras ksalma olabilir.
BEZELYE
(2. Komite)
Ya bezelye % 10-15, kuru bezelye rutubetini kaybetme ve nakliyat esnasnda zayi olma
dolaysyla en ok % 2 fire verir.
BBER (TAZE)
(2. Komite)
% 10 civarnda fire verebilir.
BSKV
(8. Komite)
Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile yazn % 3-4,kn % 3-4 fire verir.
BORU
(46. Komite)
Boru fabrikalarndan satn alnan, toptan ve perakende satlan siyah ve galvanizli su borularnn
satndan tr al ve sat arasnda binde l firesi normaldir.
Sert plastikten (PVC) ve polietilenden boru ekim esnasnda % 5, toptan satlarda % 2, perakende
satlarda % 5 civarnda fire olabilir.
DKP sa ve siyah rulo satan ak profil boru imalatnda % 5-7 civarnda fire oluur.
BORU MONTAJINDA ZAYAT

(47. Komite)
% 10 oranndadr. Elektrik kablosu montajnda zayiat % 10 oranndadr. Demir ve sa ilerinde ise
% 15-20 orannda zayiat olur. nce satan mamul kanal ve tablo imalatnda zayiat % 30-40
oranndadr. Elektrik shhi tesisat, kalorifer tesisat vb. benzeri tesisat malzemeleri montaj
esnasnda % 5 zayiat olabilir.
BOYA
(45. Komite)
-naat ve sanayi boyalar ve malzemeleri imalatnda verilebilecek fire ve zayiat miktarlar :
Alm, malat ve Paketleme Toptan ve perakende

Dolgu maddesi ihtiva eden boya maddeleri. %24 % 0.5 2
Tinerler
a) Sentetik (karm halde) %3-5 %12
b) Selllozik %35 % 0.5 1
Yaldz boyalar %5-7 % 0.5 1
Mstahzar boyalar (Selllozik hari) %3-5 % 0.5 1

Pasta boyalar %2-4 % 0.5
Selllozik boyalar % 8 - 10 % 0.5 1
Vernik :
a) Soukta eritme usul ile (Selllozik hari) %4-6 % 0.5 1
b) Selllozik soukta eritme usul ile % 7 9 % 0.5 1
c) Scakta eritme usul % 8 - 10 % 0.5 1
Cevherden imal edilen boyayc
topraklar ve dolgu maddeleri % 12 20 % 0.5 2
Selllozik macunlar %5-7 % 0.5 1
Mayi Skatif % 8 10 % 0.5 1
Cam Macunu %2-3 %13
Organik ve norganik pigmentler (x) % 0.5 2
Toz boya, tiner, yaldz boya ile sentetik pasta boyalarn imalinde kullanlan hammadde ile neticede
mamullerin verdii fire nispeti:
1) Dolgu maddesi ihtiva eden karm toz boyalarn imalinde % 2 - 4 civarnda,
2) Tinerler
a- Sentetik tinerler (karm halde) % 3 - 5 civarnda,
b- Selllozik tinerler % 5 - 7 civarnda,
3) Yaldz boyalar % 5 - 7 civarnda,
4) Mstahzar boyalar % 3 - 5 civarnda,
5) Pasta boyalarn % 2 - 4 civarnda, fire vermesi normaldir.
-Yal boya ve plastik boyalarn imalatta % 3 - 5 toptan ve perakende satlarnda ise % 0.5 - % 1
civarnda fire ve zayiat vermesi normaldir.
Toz boyalar, paketlenmesi esnasnda % 2 civarnda fire verir.
-Toz halindeki mensucat boyalar, kilo ile perakende sat yaplrken % 2.5 fire verebilir, toptan
satlarnda ise, ambalajlar deitirilmediinden fire sz konusu deildir.
-F.P. satende boyama ileminde, zgs flo ise, zg boyundan (boydan) ekme oran
minimum % 6 , maksimum % 10 civarnda olup, bu rakamlara fire dahil deildir.
BOYNUZ TIRNAK
(5. Komite)
Taze kk ve byk ba hayvan boynuz ve trnaklar iin fire miktar % 10-15 civarndadr.
BRLE
(2. Komite)
Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat aamasna gelinceye dek % 4 e kadar fire ve zayiat
verir.
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile toptan satlarda % 2 ye,
uvaldan alnp otomatik makinelerde paketlenmesi srasnda % 2 ye, paketli perakende satlarda
%12 e kadar fire ve zayiat verebilir.
Eer paketleme yaplmayp dkme sat yaplrsa, Perakende sat yaplrsa %3e kadar fire ve
zayiat verebilir.
BRANDA
(39. Komite)
Dz imalatta % 3-5 arasnda zayiat verir. Demir konstruksiyon zerine, reklam tentelerinde,
gnelik ve emsiye gibi vs. imalatta % 20 ye kadar zayiat verir.
BRKET
(29. Komite)
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile ykleme ve boaltma
esnasnda % 1-3 arasnda zayiat verir.
BUDAY
(3. Komite)
Buday, msr arpa, sorgun, tapioka gibi hammaddelerin nakliyeleri yatay depolarda dkme ve
uvall olarak bekletilmelerini, kullanma, sevk ve retilmi yem haline gelip satlana kadar sre
iinde uygulanacak fire oran %1
Almndan satmna kadar Tahmil ve Tahliye oran %1

Kantar fark % 0,5
Depolama fark %1
Toplam % 3,5
100 kg. budayn iindeki analiz dldkten sonra, geri kalan net budaydan, fabrikann vals
uzunluuna gre, asgari % 68 un, % 12 bonkalite, % 12 kepek, % 8,5 razmol; azami % 70
un, % 10 bonkalite, % 9,5 razmol, % 12 kepek elde edilir.
1-Budayn temizlenme esnasnda bnyesindeki yabanc maddelerin miktar kadar fire ve zayiat
verir. Bunun dnda tlme esnasnda herhangi bir fire ve zayiat bahis konusu olmayp
budayn nem kazanmas suretiyle arl artabilir.
2-Un ve irmik imalinde yabanc maddeler ta, toprak, fi, karaml vs.den oluur.
3-Budayn fabrikalarda un haline gelirken ykanma ameliyesi esnasnda alm olduu nem ve
ayrca sert budaylara verilen sudan mtevellit arlk art budayn cinsine ve
bnyesindeki rutubet miktarna gre deiebilmekle beraber ortalama olarak % 1-2 civarnda
bir art meydana gelebilir.
1-Aadaki yzdeler, buday bnyesindeki yabanc madde nispetine ve budayn normal veya
fazla krkl olmasna gre deiir.
2-Temizlenmi budaydan % 80 un (80 randmanl), % 21 kepek razmol alnr. 80 randmanl
unlarda ekseriyetle bonkalite ekilmez. Arzu edilirse % 1 civarnda alnabilir. (Bu piyasada
ift sfr, tek sfr tabir edilir) o takdirde budayn cinsi ve verimine gre % 79-95,5 un ve % 1-
1,5 bonkalite alnabilir. Bonkalite alnd takdirde, takriben % 79,5 un ve 21,5' kg. kadar
razmol ve kepek alnr (yani 100 kg., temizlenmi budaydan rutubet fark ile beraber 101 kg.
civarnda un ve tali haslat alnabilir.)
3-Budayn cinsi ve kalitesine gre: temizlenmi budaydan % 74-76 takriben 74-76 kg randman
un, % 5 bonkalite, % 21 razmol kepek elde edilir.
4-Gda nizamnamesine gre, avdar nispeti budayn bnyesindeki avdarla birlikte % 10'u
aamaz. Budayla beraber krlr. Ayrca bir yan rn veya fire mevzu bahis deildir.
5-Un 74/76 randmanla ekildiinde takriben 80 randmana kadar (yani % 5-6) ikinci kalite un verir,
buna bonkalite denir.
Un fabrikasnda imalata verilmek zere dkme olarak kamyonla sevkedilen buday ve avdarn,
doldurma-boaltma ve nakli srasnda normal artlarda verebilecei fire nispeti % 1'i gemez.
Buday, kepek ve razmoln yllk fire ve zayiat nispeti takriben % 0,5 ila % 1 civarndadr. Ancak bu
oran, bahsi edilen emtiann muhafaza edildii yerin durumuna, muhafaza sresi iindeki
hava artlarna gre deiebilir.
Buday, kepek ve razmolun normal artlarda doldurma, boaltma ve nakli srasnda verebilecekleri
fire ve zayiat nispetleri ise nakil vastasnn cinsine (kamyon, traktr, demir ve deniz yolu)
hava artlarna, nakliyenin dkme ve uvall oluuna gre deimekle birlikte bu orann da %
1'e kadar olmas normaldir.
Normal ve bazen ift aktarma suretiyle nakliye esnasnda ve akta depolama sebebiyle budayn
verebilecei fire ve zayiat oran % 1,5 ila % 2'ye kadar normal kabul edilir.
Buday mstahsilden ve Toprak Mahsulleri Ofisinden alnarak, deirmene gelinceye kadar kurutma
ve salma gibi nedenlerle % 0,25 nispetinde fire verir.
Budayn mekanik depolanmas srasnda gerek seyyar elavatrler ve gerekse tesisin
bnyesindeki mekanik tayclarda husule gelecek srtnme, skma, ezilme ve cidarlara
arpma neticesinde % 1'e kadar bir fire meydana gelir.
Stoklamalarda, akl depolarda irtifa, kuyunun istiabna gre, ufki depolarda ise 2.90 metre
olduu dikkati nazara alnmak suretiyle, gerek ufki, gerekse akl depolarn gzle
grlmeyen ve kontrol imkan olmayan herhangi bir yerinde husule gelen rutubetlenme ve
muhtelif sebeplerle haerelenme neticesinde durum farkedilinceye kadar da bir firenin
gelmesi tabiidir ve bu nispet de % 0,5 olur.
Budayn temizlenmesi srasnda % 3 miktarnda ot, saman ve bit yenikli tane ve yabanc tohumlar,
% 1 miktarnda ise ta-toprak bulunur.
Tm bu zayiatlar dnda budayn bnyesinde bulunan nem oranna gre nem alabilecei,
yabanc maddelerden ve olabildiince krk tanelerden arndrlm sert budayn ykama ve
tavlama mddeti uzun tutularak % 2,5-3 nispetinde nem verilir. (kaliteli ve sar renkte irmik
alabilmek iin.)
Budayn ilenmesi aamada gereklemektedir.
1. Depolama:
Buday reticiden alndktan sonra, zelliklerine gre depolara yerletirilir. Budayn fabrikaya sevk
edilmesi srasnda ve nakil vastalarna aktarlmas srasnda fire vermesi sz konusudur.

Depolama ilemi iki ekilde olmaktadr.
a) retim ncesi depolama: Buday cinsi ve kimyasal zelliklerine gre mevcut depolara alnr.
Depolarda muhafaza edilen, deiik zelliklere sahip buday kartrlarak retime sevk edilir.
Depolarda uzun muhafaza edilen buday da rme, kzma, bozulmadan kaynaklanan kayplar
olmaktadr. Harman sezonunda % 14 dolaylarnda olan budayn nem oran bir ay sonunda % 2-3
orannda derek, % 11-12 deerine inmektedir. Bu nedenle retim ncesi depolama aamasnda
meydana gelen kayplar toplam olarak % 1-3 dolaynda gereklemektedir.
b) retim aamasndaki depolama: Buday retime girmeden nce elde edilecek unu zelliklerine
gre fabrika ierisindeki dik silolara tanr. Burada belli oranlarda kartrlarak temizleme ve
ykama blmne sevk edilir.
1-) Un imalat iki aamada gereklemektedir.

a) Birinci Aama: Depolarda muhafaza edilen buday kalite zelliklerine gre karlatrlarak
temizleme blmne sevk edilir. Buday nce kaba pislik diyebileceimiz ta, kum, toprak vb.
yabanc maddelerden arndrlr. Daha sonra hava akmndan yararlanlarak ierisindeki toz,
saman, sap gibi yabanc maddeler, mknatslardan geirilerek de demir ve metal paracklar ayrlr.
Ykama aamasna gelen buday dinleme silolarna gnderilir. Dinleme silolarnda zelliklerine
gre 20-30 saat kalan buday, kabuk soyucu makinalardan geirilerek tavlama ambarna alnr.
Burada 4-6 saat kalan buday retime verilir.
b) kinci Aama : erisine belli nemi alarak tlmeye hazr duruma gelen buday valslerde
krlarak, ezilerek tme ilemine tabi tutulur. Krlan buday eleklerden geirilerek, un, kepek,
razmol, bonkalit olarak ksmlara ayrlr. Selloz tabakas ile endospera arasndaki blm bonkalit
ve razmolu oluturur. tlen budaydan iki ana madde elde edilir. Birinci un, dierleri ise yan
rnler diye adlandrdmz kepek ve razmoldur. Baz firmalar teknolojilerine gre bonkalite
razmol kepei tek bir siloda kark olarak toplayarak tek kalme halinde tali madde adyla
pazarlamaktadrlar.
BUDAYIN UN VERM
Budaydan elde edilecek unun verimi zgl arlklaryla orantldr. klim artlarna ve tesislerin
teknolojik zelliklerine gre byk deiiklikler gstermektedir. zgl arl 750 gr. / cm 3. Gelen
budaydan azami % 70-75 beyaz unlu madde elde edilir. Geriye kalan ksmn ise kepek ve razmol
oluturmaktadr. Elde edilen unlu maddenin tipine gre un gerek un ve kara un denilen iki tipe
ayrlmaktadr. Tip 1 denilen un elde edilecekse pike denilen selloz paracklar ve kepek
tarafndan boyanabilen niasta arlkl zayf unlar ayrlr. Ayrlan bu una kara un, dier bir deyile
kyl unu denilir. Eer tip 2 zelliklerinde un retilecekse alnan kara unun oran daha azalr.
rnein; Tip 1 niteliinde bir un ortalama %65 orannda alnr. Geriye kalan ksm kara un veya
bonkalite olmaktadr. retilen un randman, kaliteyi belirledii iin buday un veriminden ziyade
mterilerin istei dorultusunda randman deiiklii yaplr. rnein stn vasfl bir unda bu oran
% 50ye kadar inebilir. Geri kalan kara un veya bonkalitedir. Baz firmalar unun bir trevi olan
bonkaliteyi ve kara unu ayrca paketleyip razmol ile kartrrlar. Elde edilen bu una tek kulak (00
ift sfr) denilmekte ve daha yksek bir fiyattan sat yaplmaktadr. retimde teknoloji ve
budayn nitelii ok nemlidir. kan bu rn yem fabrikalarna ve yem besicilerine satlmaktadr.
Krk budaydan baka, ta paralar, kavuz, metal paralarndan oluan deersiz kntlarda
budaydan alnr. Deersiz kntnn oran % 1,5-3 arasnda deimektedir. Ortalama bir rakam
verecek olursak, retime verilen bir buday temizleme aamasnda % 1,5-3 arasnda fire verilebilir
ve yine % 2-3 orannda krk buday ve kavuz ayrlr. Temizlenmi budayn arl verilen rutubet
sonucu % 1-1,5 artar.
3) Kl Oran : Unda bulunan yabanc madde orandr. Kln llebilmesi iin klozelerle 3 gr. Un
zel stlm kl frnlarna koyulur. Kl frnnn iinde 900-1000 derece sda 2-3 saat bekletilir.
karldktan sonra soumaya braklr. Klozenin ierisinde kalan kl hassas terazide tartlr.
Aradaki fark unun iindeki kl orann verir. Kl oranna gre un 6 tipe ayrlr.
% KL KURU MADDE % KURU GLUTEN KURU MADDE

TP EN OK EN AZ
Tip 1 0,50 9,0
Tip 2 0,60 9,0
Tip 3 0,65 8,5
Tip 4 0,88 8,5
Tip 5 1,25 8,5
Tip 6 2,00 8,5
4) Un retiminde budayn nem oran ok nemlidir. Valslerde krlan budayn ideal rutubeti
% 14-16 arasnda olabilir. Nem oran bu deerlerin altnda veya stnde olan budayda niasta
selloz yapk kalacak ya da kepekten boyanacaktr. Bu durum un verimini drr ve kalitesini
bozar.
BUHUR
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 10
b- Perakende sat firesi ..................... : % 3
c- Paketleme firesi .............................. : % 3 5
BUJTER
(21. Komite)
Bujiteri imalatnda kullanlan metal malzeme, imalatta % 10, taklit cam ta kullanlmasnda: foya
dklme ve talarn krlmasndan dolay % 18 fire ve zayiat gelebilir.
BULGUR
(3. Komite)
Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat aamasna gelinceye dek % 3e kadar fire verebilir.
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile toptan satlarda %2 ye,
uvaldan alnp otomatik makinelerde paketlenmesi srasnda % 2ye, paketli perakende satlarda
% 1 e kadar fire ve zayiat verebilir.
Eer paketleme yaplmayp dkme sat yaplrsa, perakende satlarda % 3e kadar fire ve zayiat
verebilir.
BURAK
(3. Komite)
Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile % 3 fire verir.
CAM
(29. Komite)
a) Dz cam:-Toptancda (stanbul,Gebze,Trakya (Lleburgaz),Mersin,(ayrova)),naklinde,% 4
-Toptancdan perakendecinin maazasna naklinde ve boaltlmasnda % 2
-malat kesiminde % 3
-Toptancdan perakendecinin isteine gre kesilip sevk edilmesi % 3
-naat mahallinde nakil ve mteriye teslimde % 3
-Yerine yerletirilmesi, taklmas % 2.5
-Ambalajlama esnasnda % 1
-Makine da (rodaj, bizote) ileme esnasnda %2
-malatta cam zerine yaplan(asitleme, boyama,koparma vs.) ilemlerde %1
-Iscam imalatnda % 15 20
-Iscamn imalatdan alnp toptancnn dkkanna getirmesi ve perakendecinin maazasna sevki
%2, inaata nakil, mteriye teslim, yerine yerletirilmesi, tanmas ilemi % 4 dr.
Asit lemi Cam :
Nakliye esnasnda :%2
Bask annda :%2
Asitle camn ilenmesinde :%6
Stoklama da :%2
Sevkiyat da :%2
Hurda Cam :
Hurda cam krnn kuru krma ve ykama aamalarnda % 3 ile % 5 arasnda, ayklama
aamasnda ise % 6 fire verir.
Oto Cam :
Tavlanm oto cam (sekuritli) retiminde kullanlan plaka camlarnn fire oranlar aada belirtilen
zelliklere gre farkllk gstermektedir.
Standart plaka veya ebadnda ilk kesimi yaplm cam kullanlmasna,
Oto camlarnn dz veya kavisli (Bombeli) olmasna,
ekil zorluuna,
Camlarn kalnlna veya rengine,

retim saylarna bamldr.
Cam kullanm tipine ve kalnlklarna bamlk olarak dz ve bombeli tavlanm camlarn yaklak
retim fireleri aada verilmektedir.
n kesimi yaplm dz cam kullanlmas halinde retim oranlar:
Dz Tavlanm Camlar Bombeli Tavlanm Camlar
4 mm. 14-16 18-20
5 mm. 12-14 15-17
6 mm. 11-13 14-16
Standart plaka cam kullanlmasnda retim fire oranlar :

Dz Tavlanm Camlar Bombeli Tavlanm Camlar
4 mm. 20-22 24-26
5 mm. 18-20 21-23
6 mm. 17-19 20-23
ift Cam:
Kesilen llerdeki deiiklie gre plakaya intibak sebebi ile ift cam imalatnda % 15 ile % 20
civarnda fire meydana gelir.
Cam Armatr:
Cam Armatrlerinin toptan alm satmndaki fire : Bu konuda esas olan , yasalarn kabul ettii
belge ve bilgilerin temini ve hadisenin yasal olarak teviki ile zcaciye ticaretinde % 1- 5 civarnda
fire ve zayiat olabilir.
Cam eya :
Avize camlar ve zcaciyenin toptancda %3-4 perakendecide % 2-3 arasnda zayiat (krk pay)
vermesi normaldir.
Avize camlar ; Ambalaj sandklarndan karlrken,
-Boyama ameliyesi srasnda,
-Frnlama ameliyesinde,
-Buzlama ameliyesinde,
-Mamul hale gelmi camlarn ambalaj srasnda,
-Nakil esnasnda % 10a kadar fire ve zayiat verebilir.
Her trl fleme ve pres cam mamulleri (Bardak, vazo, srahi, ay taba, yemek taba, kase vs.)
malat firesi :
a- fleme % 15
b- Pres % 15
c- iller mamullerde % 15
Dekorlama firesi :
a- fleme % 10
b- Pres %3
c- iller mamullerde %2
malatta fire % 30
Toptanc Firesi % 1,5
Perakendeci Firesi %3
Nakliyeci her safhada %1
-ubuk camn fabrikadan toptancya tanmas ve depolanmasnda uygulanabilecek fire oran :
% 0,1
-Perakendecide ve imalatnda depolamas ve satndaki fire oran: % 0,1
-ubuk camdan mamul avize damlalarnn imalatnda uygulanabilecek fire oran: %20
-Ambalajlama ve depolamada uygulanabilecek fire oran : % 0,1 - % 2
-Nakledilmesi srasnda uygulanabilecek fire oran: % 0,1
cam ie imalatnda kuvars, kalsit, sodyum karbonat, potasyum karbonat, potasyum, nitrat,
arsenik,mangan dioksit, boraks, hurda cam, inko selenit hammaddelerindeki fire ve randman
oranlar aaya karlmtr.
Harman hazrlama kayplar (Hammadde randman) :
Hammaddelerin (kuvars, kalsit, sodyum karbonat, potasyum karbonat, potasyum nitrat, arsenik,
mangan dioksit, boraks, inko selenit, hurda cam) fabrikaya intikalinden sonraki aamada
(hammaddenin boaltma, nakil, depolama, harman hazrlama ve hazrlanm harmann frna nakli
srasnda) oluan kayplar olup, harman hazrlama ileminde kullanlan teknolojiye (rnein
pnmatik nakilde kayplar ok azdr.) Mekanik ekipmann kalitesine ve yana bal olarak %
0.1-%0.3 arasnda deiir. ngrlen hammaddeler iin beher hammadde bana kuvars, kalsit,
sodyum karbonat, potasyum karbonat, boraks ve hurda cam iin % 0.2 kk miktarlarda kullanlan
arsenik, mangan dioksit ve inko selenit iin % 0.3 alnmaldr.

alma srasnda olan kayplar (Harman randman) :
Cam ie retiminde kullanlan temel hammaddeler yksek scaklkta camlama srasnda uucu
komponentler ierdiinden (rnein karbonatlarn okside dnmesi srasnda aa kan C02
veya ergitme srasnda borakstan olan bor ve kristal suyu kayplar gibi) frna giren harmann
arlka belli bir yzdesi cama dnr. Bu oran, cam kr ihtiva etmeyen ie cam harman iin
% 83tr. Frna giren hurda camn (cam kr) randman % 100 kabul edilir.
Kuvartz : % 100
Kalsit : % 56
Sodyum karbonat : % 58.20
Potasyum karbonat : % 68
Potasyum nitrat : % 45.88
Arsenik oksit : % 100
Mangan dioksit : % 81
Boraks dekahidrat : % 36.63 Broksit + %16.47 sodyum oksit
inko selanit : % 40
Hurda cam : % 100
Kuvars tann toz haline gelmesindeki fire oranlar

Kullanm d atk %8
Tozuma kayb %3
Toprak vs. %3 .
Toplam %14
Kaybolan fire %14

Pudra kuvars %14
Mcr kuvars %2 .
Toplam fire %30
Harmana giren kimyasal maddelerin harman ncesi fire oranlar
Kalsit %1
Soda % 1-2
P.Karbonat %1
P.Nitrat %1
Boraks % 0,5
Antimuan %1
.Selenit %1
Harmana giren kimyasal ve nem kayb = % 18 fire, % 82 verime gre toz kuvars ve kimyasallarn
cam haline gelmesindeki fireleri:
Pipo kr %7
Den cam kr ve elekalt % 3
Atk cam %4
Finisaj kayb (atk) %1
Ambara inen cam %85 .
Toplam %100
CANLI HAYVAN
(5. Komite)
Canl hayvan kantar arlndan indirilmesi gereken fire yzdesi koyun iin % 5, kuzu iin % 3'tr.
Taze koyun, kuzu sr ve dana etleri dkkana geliinden satna kadar geen srede
bekletilmesinden dolay % 3-6 civarnda fire ve zayiat verebilir.
1)Canl hayvanlar (koyun, kuzu, sr, manda) kesilmeleri halinde ortalama;
Sr : % 44-46
Kvrck ve Kara kaya : % 40-42
Karaman, Dal : % 43-45
Kuzu (ba ve cierler) : % 56-59
Kuzu (6 Maysa kadar basz ve ciersiz) : % 46-49
Kuzu (6 Maystan sonra basz ve ciersiz) : % 41-44
Sucukluk Manda : % 52-54
Kasaplk Manda (yem kelik olarak) : % 46-48
Sosislik Manda : % 37-39

nispetinde randman verebilir.
2)Komisyoncudan alnp souk hava depolarnda saklanan etler cins, kalite ve bekleme srelerine
gre deiik nispetlerde fire ve zayiat vereceinden bu konuda kesin bir rakam verilememektedir.
3)Mezbahada kesilip, souk hava depolarna konulmadan, dorudan doruya kasaplara
gnderilerek satlan etler; kan akmas, rutubet zayii, iletme ve tart sebebiyle % 1-3 arasnda fire
ve zayiat verebilir.
4)Kkba hayvan etleri memleketimizde kemikli olarak satlmaktadr. Bykba hayvanlarda
ortalama % 25 kemik pay kabilir.
5)Kmes hayvanlarndan kesilmi ve tam temizlenmi tavuk perakende satta % 3-5 civarnda fire
ve zayiat verebilir.
Borsaca canl manda ve sr almlarnda % 8 nispetinde tokluk firesi dlr.
Karkas et randman fire dmnden sonra hesaplanr.
Fire dtkten sonra manda ve srdaki karkas et randman:
a) Srda (besilerde) ortalama % 48-58,
b) Sucukluk mandada ortalama % 50-58 randmandr.
Canl hayvanlarn retim blgelerinden tketim blgelerine nakledilirken tam gda almamas
yznden i boalmas, et ve ya sebebiyle yolun uzak veya yakn oluuna gre fire verebilir.
Dou Anadoludan yaplan nakliyatta % 9,
Yakn blgelerden yaplan nakliyatlarda % 3,
Bat blgelerden yaplan nakliyatta % 4 oranndadr.
Canl hayvanlarn nakli esnasnda yazn scaktan ve kn souktan yolculua tahamml
edemeyerek vastann normal ykleme haddine uyulup uyulmadna gre farkl olan lmlerden
dolay zayiatta ortalama olarak % 2 oranndadr.
CEVZ
(10. Komite)
Kuruma ve ilemler esnasnda kayp olma nedeni ile aata yeil kabuu kurumu ve toplandktan
sonra bu kabuu temizlenmi, kabuklu ya cevizler ihra iin kurutulup hazrlanmas esnasnda
zayiat hari % 7,5e kadar fire verir.
Kabuklu:
Kuruma ve ilemler esnasnda kayp olma nedeni ile % 10 a kadar fire verir. Kabuklu cevizi krdrp
i ceviz haline getirirken %60-70 aras fire verir.
Ceviz ii:
Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nedeni ile % 5e kadar fire verir.
Ceviz kk boya (Swak) :
% 5 orannda fire verir.
CKLET
(11. Komite)
Cikletin arl konusunda bir standart bulunmamaktadr. Piyasa durumuna gre muhtelif
firmalarca retilen ekersiz ciklet 2-3 gr., ekerli ciklet ise 4, 5-6 gr. arlndadr. Ayrca ciklet
hamurunda : ekersiz iklette % 1-2, ekerli iklette ise % 2 civarnda fire ve zayiat olabilmektedir.
ekerli top sakz iin ortalama % 20 sakz gam (maya) , % 18 glikoz, % 59,5 eker, % 0,5 esans
boya, % 2 yumuatc kullanlr.
TSEye gre maya en az % 15 olacaktr. eker azami % 75 olabilir. Bu formlden giderek bitmi
sakz 5 gr. ise maya; 5 x 0.20 = 1 gr. ,eker 5 x 59,5 = 3 gr. olur. ekersiz tip sakzlar iin ; sakz
gam (maya) % 80 yumuatc % 19, esans % 1.
Sakz retiminde % 2-2,5 civarnda fire ve zayiat meydana gelebilir.
iklet ambalajnn imalinde kullanlan zarf (kue kat), srpriz resim (kue karton), srpriz resim
(kartma kad), ciklet kutusu (kroma karton)nun retiminde kullanlan hammaddelere
uygulanacak fire oranlar aaya karlmtr.
Zarf (kue kat) iin uygulanacak toplam fire : % 23
Srpriz resim (kue karton) iin uygulanacak toplam fire : % 19
Srpriz resim (kartma kad) iin uygulanacak toplam fire : % 24
iklet kutusu (kroma karton) iin uygulanacak toplam fire : % 21
CVATA, VDA, SOMUN

(31. Komite)
Scak basma usulne gre cvata ve somun imalatnda fire nispetleri:
elik cvata imalatnda fire nispetlerinin, imalat safhalar itibariyle toplam olarak;
1- Kesme firesi : % 0.8 - % 1.0
2- malat firesi : % 20 - % 25
3- malat bozuu firesi : % 5 - % 12
Toplam : % 25.8 - % 38 arasnda deiir.
elik somun imalat firesinin ise ortalama % 50 nispetinde olduu anlalmtr.

Souk ekillendirme ovalama usulne gre vida cvata imalatnda fireler :
Alt ke bal vida, cvata imalat iin;
1) apaklama firesi : % 11,6
2) Kalp bozukluu firesi : % 5
3) Perin ayar firesi :%4-%6
4) malat bozukluu firesi : % 6 - % 8
Toplam : % 26.6 - % 30.6
Tornavida bal vida, cvata imalat iin,

1) Kafa yarma firesi : % 2,9
Toplam: % 13.9 - % 17.9
Tornavida bal sa vidalar iin,

1) Kafa yarma firesi : % 2,9
5) U Koparma Firesi :%3-%6
Toplam : % 16.9 ila % 23.9 olarak tespit edilmitir.
CVCV
(5. Komite)
Bir civcivin yumurtadan ktktan yetikin hale gelinceye kadar (kesim haline gelinceye kadar)
verebilecei kayp, herhangi bir hastalk olmamas, yemin kaliteli ve iyi olmas, kmeslerin bakml
ve ok temiz tutulmalar kayd ile asgari % 5 olabilir.
Salkl, iyi selekte edilmi dolaysyla ok kk ve sakatlar ayrlm civcivler, zel havalandrlma
ve stma terpibatna haiz civciv nakil arabalar ile sevk edilirse,
-Sevk edilecek mesafenin uzunluuna,
-Srcnn dikkatine (ok hzl gitme, ani fren yapma, vb.)
-Havann ok scak ve souk oluuna gre nakil esnasnda % 0.5-%2 arasnda lmler grlebilir.
Bu ortalama % 3-5 olarak kabul edilmektedir.
CONTA MAL
(39. Komite)
Conta imalinde telli klingirik normal klingrik, mantar, grafkad, pres bant, karbon, teneke, sar
pirin ve bakr gibi ana ham maddeler kullanlmaktadr.
TELL KLNGRK CONTA MALNDE : Muhtelif ebat ve kalnlktaki klingrikten gerek preste ve
gerekse elle kesilmesi halinde, kesilecek para ebadna gre % 20 fire verir. Ancak, muhtelif kk
paralarn imalinde bu oran % 10-20 nispetinde azalr. Bu fire oran nispetindeki artk paralar
zayiat olarak atlr.
NORMAL KLNGRK CONTA MALNDE : 160 x 160 ve 320 x 160 ebatl ve 0.50-3 mm. kalnlkta
klingrikten preste veya elde kesilen muhtelif ebatl conta imalinde, 1,5 mm kalnlktan yukar
kalnlktaki klingrikler % 20 fire verir. kan artk paralarn % 40-50'si deerlenir. Daha ince
kalnlklarda ise % 10-15 fire verir. Kalan artk paralar ise zayiat olarak atlr.
MANTAR CONTA MALNDE : 60 X 90 ebatl ve 0.50 ile 7 mm kalnlktaki mantar tabakalardan

preste veya elde kesilen muhtelif ebatl kapak conta imalinde % 50-60 fire verir. boluklardan
kan byk paralarn % 10-20'si ise uzun srede baz yan sanayilerde tekrar deerlendirilebilir.
Ancak geri kalan paralar zayiat olarak atlr.
GRAFT KAIDI VE PRESBANT KARTON CONTA MALNDE : 70 x 100 ebatl ve 0,10-1 mm

kalnlktaki tabakalardan preste veya elde kesilen muhtelif ebatl conta imalinde % 30-40 fire verir.
Kalan artk paralar ise zayiat olarak atlr.
TENEKE CONTA MALNDE : 0.0-0.80 mm kalnlkta ve muhtelif deiik ebattaki levha teneke
tabakalardan preste veya elde kesilen muhtelif ebatl conta imalinde % 30-40 fire verir. Bu fire
oranndaki artk paralar zayiat olarak atlr.
BAKIR VE SARI PRNTEN CONTA MALNDE : 0,10-0,80 mm kalnlkta ve muhtelif deiik

ebattaki levha bakr ve sar pirinten preste veya elde kesilen muhtelif ebatl conta imalinde % 10-
15 fire verir. Ancak kalan hurdalar gnn rayicine gre satlarak deerlendirilir.
ADIR BEZ (BRANDA)

(39. Komite)
adr bezi (branda) bulunduu yerin rutubet ve suhunet derecesine gre bir sene iinde % 2-3
nispetinde ekebilir. Buna % 2 makas pay da ilave edildiinde ekme ve makas pay olarak % 5
tolerans normaldir.
AKMAK
(21. Komite)
Tokai tipi akmaklarn fire ortalamas 2,6dr.
AM FISTIK
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 0.5 (binde be)
c- Paketleme firesi .............................. : % 5
ANTA
(12. Komite)
Kadn antas imalatnda % 10-12 civarnda fire meydana gelir. 1975 yl moda llerine gre orta
boy bir kadn antas imalat iin ortalama 60-70 dm2 deri gerekir.
AVDAR
(3. Komite)
Almndan satmna kadar
Tahmil ve Tahliye oran :%1
Kantar fark : %0,5
Depolama fark : %1
Ezme firesi : %2
Toplam : %4,5
AY
(2. Komite)
ay pakette fire vermez.
ay paketleme iinde, aylar ak ve paketler halinde alnarak harmanlanp, 100 gr. lk kutularda
konulmas halinde (dklme-salma gibi olaylarda) meydana gelebilecek fire ve zayiat oran % 1
olabilir.
ayn satnda fire sz konusudur.
ay hlasasnn (in stant tea) zellikle toz haline getirilmesinde ve burada ambalajlanmasnda
uygulanacak fire oran % 2dir.
aylarn alnmas belli bir tasnif ileme tutularak 250. gr. ve 1000 gr.lk paketlere doldurulmas,
nakliye ve depolama aamalarnda uygulanacak toplam fire oran % 3dr.
EKRDEK (AY EK)

(10. Komite)
Depolama ve stok firesi % 4
Eleme firesi % 10
Kavurma firesi % 10
EKRDEK (KABAK)
(10. Komite)
Stok ve depolama firesi % 3
Eleme firesi %8
Kavurma firesi %8
Toplam fire ve zayiat oran % 17
ELK
(32. Komite)
Piyasada alc arzusuna gre kesmek suretiyle satlan elikte bu ilem neticesinde verebilecei fire
ve zayiat nispeti iin, eliin hangi metot ve vastalarla kesildiinin bilinmesi gerekir. Buna ramen
byle bir ilemde ortalama % 2 ila % 6 arasnda fire ve zayiat normal bulunmutur.
Sanayi eliinin testere ile kesimi esnasnda testere kalnl 2-5 mm. kadar olursa fire verebilir.
Kesilecek parann uzunluuna gre fire nispeti % 0.5 (binde be) ile % 2 arasnda deiebilir.
Oksijen ile kesimde, kesilen parann byklne gre zayiat nispeti % 0.5 ile % 2 arasnda
deiebilir. Makasla kesimde fire sz konusu deildir.
ELK HALAT
(33. Komite)
elik halatlarn roda bozularak yaplan perakende satlarnda hassas l aletleri ile lmleme
yaplamamasndan dolay TS 1918e gre ve DIN 3053 normlarna gre kabul edilebilir. Fire
nispetleri aada gibidir.
LF ZL HALATLAR ELK ZL HALATLAR
Halat ap Metre Fire % Halat ap Metre Fire %

3 mm 25m. Kadar -- 10 m
4 mm 25-100m. 25 m --
Yukars %5 25 m. yukars %8
5 mm.
6 mm.
7 mm.
8 mm.
9 mm.
10 mm.
11 mm 25 m. kadar %8 25 m. kadar %8
12 mm 25 m. yukars % 1 25 m. Yukars % 1,5
13 mm. .
14 mm 25 m. kadar %8 25 m. Kadar %1
16 mm 25 m yukars %1 25 m. yukars % 1,5
18 mm. .
20 mm 25 m kadar % 08 25 m. kadar %1
24 mm. .
26 mm 25 m. Kadar % 08 25 m kadar %2
32 mm .
36 mm 25 m. kadar % 1,5 25 m. kadar %2
40 mm 25 m. yukars % 2 25 m. yukars % 2,5
44 mm. .
48 mm 25 m. kadar % 1,5 25 m. kadar %2
52 mm 25 m. yukars % 2 25 m. yukars % 2,5
55 mm.
ELTK
(3. Komite)
eltik harmandayken hava artlarnn msait gitmesinden tr slanan eltikler kurutulduktan
sonra % 15-25 orannda fire verir ve eski durumuna gre evsafndan kaybedecei iin, alaca
ekle gre deeride % 20-40 orannda der.
EMEN
(10. Komite)
Ambar firesi % 2-4
Yabanc madde analiz firesi % 8-20
tme firesi % 2-3
EREZ
(10. Komite)
Patates Cipsi Msr Cipsi Msr erezi
malat firesi: %4 %2 %2
Nakliye firesi: %1 %1 %1
Raf mr firesi: %1 %1 %1
IKRIKI EYASI
(48. Komite)
Muhtelif eya imalinde kullanlan grgen vs. aalarn imalat safhas ncesi kabuklarnn
ayklanmas ve muhtelif llerde kesilmesinden dolay bk pay olarak % 25-30 zayiat verir.
Tornada ilenen aalar % 20-25 tala olarak verir.
EK
(1. Komite)
Kesme iekler btn safhalarda toplam: % 20 civarnda fire ve zayiat verebilir.
ieklerin kamyon, tren ve uak ile nakliyesi, tahmil ve tahliyesi, hava artlarnn uygun
olmamasndan dolay reticinin toptancya intikal etme safhasnda, toptancya iyerlerine gelene
kadar ve iyerlerindeki bekleme ve satlmayp imha edilmeleri esnasnda verebilecei fire ve zayiat
miktarlar aadadr.
Tarladan toptancya gelinceye kadar :%5
Toptancya perakendeciye gelinceye kadar :%5
Perakendecide sat esnasnda : % 10
Gl: Bir kk gln yllk retimi, kaliteli yetitirilmesi halinde; 8010 adettir.
Her trl yetikin fidan, ss bitkisi, yer rtc bitkiler, i ve d mekan iekleri, saksl toprak
ambalajl ve plak kkl fidan ve bitkilerin ithalat ve satnda uygulanacak fire oran % 8dir.
Yerli fidan yetitiricilii ve satnda fire oran % 15dir.
KOLATA
(11. Komite)
ikolata imalatndaki toz eker, kakao ya, st tozu, blok, esans, kuruyemi (fndk ve antep
fst), lesitin yzdeleri ve fire oranlar;
ikolata (Stl) :
Toz eker ..................... :% 0.42
Kakao ya ................... :% 0.22
St tozu ....................... :% 0.17
Kakao hamuru.............. :% 0.24
Esans (vanilya) ............ :% 0.002
Kuruyemi .................... :% 0.002
Lesitin .......................... % 0.01
Fire oran .................... % 6dr.
ikolatal mamuller imalinde ;

eker ........................... :% 40-50
Blok ............................. :% 10-15
St tozu ....................... :% 10-20

Nebat ya kullanlmaz
Lesitin .......................... :% 0.3-0.5
Kuruyemi .................... :% 10-15
Fire oran ..................... :% 4
Kakaolu fndk krema dolum esnasnda fire oran % 6dr.
MENTO
(29. Komite)
imentonun patlama ve dklmesinden % 1e kadar fire vermesi normaldir.
imentonun fabrikadan tesliminden sonra motor ve kamyonla nakledilmesi, depoya boaltlmas,
tekrar yklenmesi srasnda % 5e kadar zayiat vermesi (nakliye ve depolama zayiat beraber),
toptan veya perakende alm satmnda depolamadaki zayiat nispetinin ise % 1e kadar (yalnz
depolama) normal kabul edilebilir.
Hazr imento retiminde fire ve zayiat oran % 1,5 civarndadr.
malata verilen dkme imentonun firesi, yaklak olarak % 10 civarndadr.
Toptan torbal imento satnda meydana gelebilecek fire oran % 1dir.
V
(31. Komite)
atal ivide tel firesi % 2
atal ivide pres bant firesi % 10 civarndadr.
ubuk tel ekimi ve belirli boylara blmnde tel firesi yoktur.
ivinin toptan sandkl satlarnda fire sz konusu olamaz.
ivinin depolama ve perakende satlarnda zayiat ve tart farkndan, mtevellit % 2ye kadar fire
verebilir.
Fil mainden inaat ivisi retim firesi % 5 ve skarta % 1,5 Fil mainden tel ivi retim firesi %
7.5 ve skarta % 1.5 olarak kabul edilir. Filmainden demir tel retiminde % 2.5 fire, % 1.5da
skarta kabul edilmi olduundan, telden inaat ivisi retim firesi % 2.5 ve telden tel ivi retim
firesi ise % 5dir.
ORAP
(15. Komite)
Naylon ve yn iplik olarak iletmeye girip rg ve forma ilemleri yaplarak orap olarak iletmeden
kmas halinde naylon iplik % 4-5, pamuk naylon karm erkek orab % 10, akrilik-naylon
karm erkek orab % 10, yn-naylon iplik karm kadn orab % 10 civarnda fire ve zayiat
verebilir.
Dnya normlarna gre kamgarn iplikler % 18.25 rutubetli olarak fabrikadan sata arz edilir.
Dolaysyla toptanc firmalara bu norma gre teslim edilmi olmas lazmdr. K aylarnda normal
hava rutubetine gre bu ipliklerin % 2 orannda, yaz aylarnda da % 4-5 orannda rutubet
kaybetmesi normaldir.
Kamgarn (yn ve orlon) ipliklerin toptanc depolarnda vasati olarak % 3 ve % 4 rutubet kaybetmesi
ile arlndan bu nispette fire vermesi mmkndr.
Pamuk ipliinden erkek, kadn ve ocuk orab imalatnda fireler yledir:

Ambalaj firesi % 2-3
Hava bobin st temizlii % 1-2
rme % 5-6
Burun dikii % 2-4
Boya % 6-8
Sakat % 5-7
Toplam: % 21-30
Bu fire oranlar iletmenin alma koullarna gre (kalifiye ii, teknoloji yenilii veya eksiklii vb.)
deiebilir.
EN
(11. Komite)
En ok % 5 fire verir.
REK OTU
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 2
d- Yabanc maddeleri ayrma.............. : % 2 3
e- Ykama Kurutma ............................ : % 1 2
f- Frnlama ........................................ : ---
UVAL (BEZ)
(15. Komite)
Top eni...: 95 cm.
Top Uzunluu..: muhtelif (100 m., 75 m.)
50 kg.'lk bez uval iin 130 cm x 95 cm. (ebat),
25 kg'lk bez uval iin 105 cm. x 80 cm. (ebat),
10 kg'lk bez uval iin 55 cm. x 40 cm. (ebat),
uval bezi kullanlr.
uval imalatnda kullanlan bezler, kesim ve dikimden uval haline gelinceye kadar % 5 fire ve
zayiat verir.
UVAL VE EMBER
(15. Komite)
(Yeni) : Kuma halinde gelen ve yerli dikii yaplan uvallarda zayiat oran % 5e kadardr.
(Hurda) : Hurda olarak alnp gerekli tamir ve dzeltmeleri yapldktan sonra sata arz edilen
emberler % 20-25e, uval ve kanavieler % 20-30a kadar fire ve zayiat verebilir.
DARI
(3. Komite)
Almndan satmna kadar Tahmil ve Tahliye oran :%1
Kantar fark : % 0,5
Depolama fark :%3
Toplam % 4,5
DEFNE YAPRAI
(10. Komite)
Defne yapra, kalburlama ve iinde bulunan toz, toprak, ta, p, sar ve zl kalite drc
maddelerden ayklanarak rn elde edilinceye kadar % 18e kadar fire ve zayiat verebilir.
DEFTER
(23. Komite)
malatta % 5 ile % 10 arasnda fire ve zayiat verebilir.
(Toplarda kan noksanlk, izgide kan fire, balya kapak tahtalarnn nemli olmas sebebi ile alt ve
st ksma gelen ksmlarn nemli ve buruuk olmas nedeniyle, nakliyat ve aktarmadan dolay)
DEMR
(32. Komite)
thal mal ubuk demir, oluklu dz galvanizli sa, inko levha, gemi salar, siyah ince soba salar
ve profil demirlerin gerek ambalajlarnn sklmesinde, gerekse bir mahalden dier bir mahalle
naklinde perakende satlar esnasnda kantarlanmasndan mtevellit ne nispette fire verebilecei
konusunda yaplan incelemede:
Avrupada tatbik edilen sklet tespiti usulleri ile memleketimizdeki usuller arasnda bir fark
bulunduu bildirilerek, perakende olarak yaplan her trl galvanizli sa, siyah ve DKP sa ve
rulolar, her eit demir, inko levha, teneke ve emsali eya satlarnda orijinal Avrupa
faturalarndaki vezinlere nazaran % 5 e kadar bir noksanlk vaki olabilecei tespit edilmitir.
thal mal yuvarlak demirlerin limanlarmzdan FOB tesellm edilerek yurdun muhtelif yerlerine
kamyon ve trenle sevkleri srasnda;
ki memleket arasndaki hava basnlar sebebiyle tart fark ve oksidasyon neticesi % 1 ila % 1.5
nispetinde,
Her birisi iin ayr olmak zere, toptanc ve perakendecilerde ise tart farkndan mtevellit yzde
yarm nispetinde fire ve zayiat olabilir.
Anlamal ve Avrupa memleketlerinden ktk ithal ederek haddehanelerine teslim edilen bahse
konu ktklerin depoda kesilmeleri ve tartlmalar esnasnda zuhur edecek noksanlk % 0,5 ye
kadar normal addolunabilir.
thalatda Toptancda Perakendecide
thal mal otomat elii yuvarlak
Ve alt ke %2 % 0.5 % 0.5
thal mal yuvarlak imalat elii
10 mm.den 100 mm.ye kadar %2 % 0.5 % 0.5
Halital elikler %2 % 0.5 % 0.5
10 mm.den 150 mm.ye kadar demirler %2 % 0.5 % 0.5
1 mm. kadar siyah sa, DKP sa,
levha ve rulo %2 % 0.5 % 0.5
1. mm. kadar galvanizli sa %2 % 0.5 % 0.5
Teneke levha %3 %1
inko levha %3 %1
Dkm aada gsterilen malzeme iin nevine gre % 5 ila % 10 nispetinde fire verir. ok hususi
bir imalat olursa bu nispet % 15e kadar ykselebilir.
32lik boru,
25lik boru,
21lik boru,
19luk boru,
16lk boru,
13lk boru,
8lik boru,
40 x 40 x 4 ebadnda kebent demir,
25 x 25 x 2,5 ebadnda kebent demir,
30 x 30 x 3 ebadnda kebent demir,
Galvanizli ember.
thalat mal elektrolitik ve kok tenekelerin toptan satlarnda, ambalaj farklarndan, ithal edilen bu
nevi mallarn libreden kiloya tahvili srasnda % 2ye kadar eksilme zuhur edebilir.
thal mal ve Karabk ktklerinden, inaat demiri imali esnasnda % 2-3 fire ve hadde bozuu,
130luk yerli izabe ktklerden inaat demiri imali esnasnda ise % 10 nispetinde fire ve hadde
bozuu normal grlmtr.
Pikin 10ar tonluk partiler halinde satn alnp, 500 ila 1000 kiloluk perakende satlarnda tart,
apak ve tozlardan mtevellit % 1e kadar fire vermesi normaldir.
naatta kullanlan muhtelif ebattaki demirlerin al, sat arasndaki fire nispeti bekleme mddeti,
pas vaziyeti ve kantar fark gz nnde tutularak % 1e kadar normal kabul edilebilir.
Galvanizli salarn fabrikada veya maazada sat esnasnda tartdan mtevellit % 1 e kadar
kantar fark normal kabul edilebilir.
Yuvarlak inaat demirinin Karabk ve stanbuldaki haddehanelerden kamyonla nakli ve sata arz
sebebi ile fire durumu: Demirde nakliye firesi yoktur.
Demir satlarnda toptanc ve perakendecide ayr ayr olmak zere tart farkndan mtevellit % 0.5
fire verilebilir.
Yuvarlak ubuk demirler toptan ve perakende alm satmlarda bekleme mddetleri, pas vaziyetleri
ve vezin farklar gz nnde bulundurularak % 1e kadar fire verebilir.
Perakende oluklu galvaniz sa satlarnda % 05 e kadar, DKP sa levhalarda % 05e kadar

noksanlk vaki olabilir.
Yerli siyah sacn oksidasyondan mtevellit toptanc ve perakendecide ayr ayr olmak zere % 0.5
fire vermesi normaldir.
15 mm. sa, 20 mm. sa, 25 mm. sa, 30 mm. sa, 40 mm. sa, 50 mm. sa, 60 mm. sa, 70 mm.
sa, 80 mm. sa, 90 mm. sa, 100 mm. kalnlndaki salar oksijen ile kesimlerde beher metre
boyda ve beher milimetre kalnlk iin 72 gr. fire ve zayiat verebilir.
Ktk demirlerden yuvarlak inaat demiri imalinde muhtelif safhalarda doabilecek fire nispetleri;
Scak haddeleme yntemi ile ktkten ilk imalattaki tufal firesi
Yuvarlak demir ve filmain ilemesinde
6 mm. ap ile 12 mm. ap iin ortalama % 6
14 mm. ap ile 20 mm. ap iin ortalama % 5
Lama ve profiller iin ortalama % 6
Deerlendirilebilen hadde bozuu ve imalat art oran ise % 6.5-7dir.
Demir kebent, NPU, NPI gibi rnlerin alm satmnda % 05 civarnda fire ve zayiat olabilir.
Her nevi metal alm satm iinden dolay, kantar riski ve fire oran % 1e kadardr.
Kangal halindeki demirin arndrlmas iin yaptrlan asit banyosundaki demir firesi % 04.
Transmisyon ekiminden sonraki kesim ve u-ba firesi % 1-3
Ovalama srasndaki apak firesi: zel imalat sz konusu olduundan, genel bir oran vermek
mmkn deildir. Yaplan iin mahiyeti ve koullar gz nne alnarak fire hesap edilir.
Galvanizli bijon (gijon) imalinde frnlama galvanizleme srasndaki yan madde kayb, retilen
bijonun lsne gre her i iin ayr hesaplanr. Genel bir oran vermek mmkn deildir.
DER
(12. Komite)
Bykba olan manda ve sr derilerinin fire nispeti ya ve taze olarak kesim yerinden depoya
kadar % 1-2 arasndadr.
Bu derilerin ya ve tazeden salamuraya % 20, salamuradan Salamuraya % 4 nispetinde fire
vermektedir. Ceman fire nispeti % 25-26 arasndadr. Manda derilerinin fire nispeti % 30 a kadar
da kar.
Anadolu dan gelen salamura derileri, tam salamura olmayp havuz mal olmasndan dolay bunlarn
firesi % 5-8 arasnda deimektedir.
Ya sr ve dana derilerinin salamuraya dntrlmesinde; 1 kg. ya sr derisi iin 300-400 gr.
tuz: 1 kg. ya dana derisi iin 400-500 gr. tuz kullanlr.
Rugan ve vidala derilerinin Ayakkab imalinde verebilecei fire nispetleri;
Rugan deri : % 25-30 aras,
Vidala deri : % 20-25 arasdr.
Bykba hayvan derilerinde;
Ya olarak alnp, ya olarak satld takdirde %3
Ya olarak alnp, salamura olarak satld takdirde % 20
Salamura olarak alnp, yine salamura olarak satldnda %5
Nispetinde fire verebilir.
Kkba hayvan (koyun, kei, kuzu) derilerinde;
Ya olarak alnp, ya olarak satldklar takdirde adetle satldndan fire mevzubahis deildir.
Ya olarak alnp, tuzlu kuru satld takdirde % 15-20
Ya olarak alnp, hava kurusu olarak satldnda % 30-40
Tuzlu kuru alnp, tuzlu kuru satldnda % 10
Hava kurusu olarak alnp, hava kurusu olarak satldnda %5
Nispetinde fire verebilir.
Muhtelif cins derilerde bir yl zarfndaki fire nispetleri ile sonradan tuzlanm olarak alnan ham
derilerdeki fire nispetleri arasnda farkllklar vardr.
Ya mezbaha sr Umumi zayiat hzarlarmda Toptancda
Ve st danas derisi fire nispeti fire nispeti 1nci 2nci
1- Salamura % 25e kadar % 20ye kadar % 3e % 2ye kadar

2- Tuzlu kurusu % 37ye kadar % 35e kadar % 1e % 1e kadar
3- Hava kurusu % 52ye kadar % 50ye kadar % 1e % 1e kadar
Ya manda ve malak derisi:
1- Salamura % 30a kadar % 23ye kadar % 3e % 2ye kadar
2- Tuzlu kurusu % 42ye kadar % 40a kadar % 1e % 1e kadar
3- Hava kurusu % 52ye kadar % 52ye kadar % 1e % 1e kadar
Ya koyun derisi:
1- Tuzlu kurusu % 45ye kadar % 40a kadar % 3e % 2ye kadar
2- Hava kurusu % 58e kadar % 55e kadar % 1.5a % 1.5a kadar
Ya kei derisi:
1- Tuzlu kurusu % 40a kadar % 35a kadar % 3e % 2ye kadar
Ya kuzu derisi:
1- Tuzlu kurusu % 40a kadar % 35e kadar % 3e % 2ye kadar
2- Hava kurusu % 53e kadar % 50ye kadar % 1.5a % 1.5a kadar
Ya olak derisi:
1- Tuzlu kurusu % 40a kadar % 35e kadar % 3e % 2ye kadar
4,5-5 milyon desimetrekare zig deriden pantolon ve mont kesildiinde % 5 civarnda skarta ve fire
doabilir.
Kulak, kuyruk kemii ve trnaklar % 5 ila % 7 arasnda fire verir.
DER (SUN) :
Suni deriden imal edilen 5 paral smen iin,
65 veya 70 cm. suni deri gerekir.
1 metre beatris veya ipek astar gerekir.
1 adet kaln, 1 adet ince mukavva gerekir.
1 plaka 5 takm snger gerekir.
Suni deriden imal edilen tek ve iki paral smen iin,
55 veya 60 cm. suni deri gerekir.
1 metre beatris veya ipek astar gerekir.
Vidala deriden imal edilen 5 paral smen iin,
120 cm. vidala gerekir.
1 metre astar gerekir.
Bu imalatta kullanlan deri, mukavva, astar ve snger iin % 10 ila % 15 civarnda fire verilebilir.
1.40 metre eninde suni deri retimi iin;
PVC Pasta : 200-250 gr. (1 kg.dan 2.5 m. uzunluk)
Plastolin diop : 200-300 gr. (1 kg.dan 3-3.5 m. uzunluk)
Vayt sprit : 50-100 gr. (1 kg.dan 10-20 m. uzunluk)
Poli retan : 250-400 gr. (1 kg.dan 2.5-4 m. uzunluk)
Hammadde kullanlr.
Sngerli suni deri imalinde PVC emlsiyon,
DDP, stabilizatr, azodi karbonamid, kalsit, pigmentler kullanlr.
Kullanm yerleri ve kalnlklarn deimesi metrekareyi etkiler.
Bu konudaki fire oran ise % 8-10 arasndadr.
DER KAZINTILARI:
Kemik ve deri kazntlarnn rutubet ve yabanc maddelerden dolay % 1.5 orannda firesi normaldir.
Kkba ham-mamul deri randman ilikiler. :
1 adet kuzu derisi hava kurusu 1 kg.a tekabl eder.
1 adet kuzu derisi tuzlu kuru 1.5 kg.a tekabl eder.

1 adet kuzu derisi ya olursa 2 kg.a tekabl eder.
1 adet koyun derisi hava kurusu 2 kg.a tekabl eder.
1 adet koyun derisi tuzlu kuru 3 kg.a tekabl eder.
1 adet koyun derisi ya olursa 4 kg.a tekabl eder.
1 a`et kuzu derisi. . . . . . . . . . .30 dm2. mamul verir.
1 adet koyun derisi. . . . . . . .. . 60 dm2. mamul verir.
DER KONFEKSYON:
Deri konfeksiyon iin (ortalama olarak)
Boy (cm) zig napa, Set dm2. Kuzu Krk Adet
a) Erkek Yelek 55/62 150/200 4/5
Erkek Ceket 59/65 280/320 7/9
Erkek Ceket 65/80 300/420 8/10
Erkek Turvakar 76/92 420/480 9/12
Erkek Palto 95/115 500/640 11/16
Kadn giyim eyalar imalinde erkeklere oranla ortalama % 5-6 aras noksan deri sarf edildii gz
nnde tutulmaldr.
Deriden mamul konfeksiyon imalatnda kullanlan deri miktarlar, beden numaralarna gre ortalama
sarfiyat tespit edilmek suretiyle aada gsterilmitir. Ancak bu ller klasik modeller gz nnde
bulundurularak verilmitir. Bol pileli, klo, verev kesimli, bzgl, iri yakal, cepli, iki cep st ste,
kapionlu, pelerinli, katlamal gibi deri sarfiyatn artran teferruatl modeller iin aadaki
miktarlarda % 2 artma, en kk bedenlerde de % 2 eksilme olabilir.
- Erkek Mont : 37 Ayak (370 desimetrekare)
- Kadn Mont : 35 Ayak (350 desimetrekare)
- Erkek Ceket : 32 Ayak (320 desimetrekare)
- Kadn Ceket : 30 Ayak (300 desimetrekare)
- Erkek Pantolon : 26 Ayak (260 desimetrekare)
- Kadn Pantolon : 23 Ayak (230 desimetrekare)
- Etek : 23 Ayak (230 desimetrekare)
- Kadn Elbise : 55 Ayak (550 desimetrekare)
- Kadn Manto : 55 Ayak (550 desimetrekare)
- Erkek Palto : 55 Ayak (550 desimetrekare)
- Erkek Kaban : 40 Ayak (400 desimetrekare)
- Yelek : 18 Ayak (180 desimetrekare)
thal koyun derileri 5 Ayak ile 7.5 Ayak aras deiir. thal derilerin bilhassa kuru ve tuzlu kuru
oranlar yerli derilere oranla daha yksek fire verir. % 15 ile % 40 aras deiebildii gibi, pikle
derilerde fire oran % 10 ile % 25 arasnda olur. thal kuru derilerde gne yan, rk, hamlak
veya gve girmi ise bu oran % 80lere kadar kabilir.
thal kuzu derileri 3 Ayak ile 5 Ayak aras deiebilir. Yerli koyun derileri 6 Ayak ile 8 Ayak
arasndadr. Yerli koyun derilerinde fire oran % 5 ile % 20 arasndadr.
Yerli kuzu derileri 4 Ayak ile 6 Ayak arasndadr.
Yukarda belirtilen fire oranlar tabakalama esnasnda ortaya kan birimlerdir.
Kaban : 44-52 Ayak Pantolon : 23-32 Ayak
Ceket : 36-44 Ayak Manto : 54-64 Ayak
Yelek : 16-22 Ayak Pardes : 55-70 Ayak
Mont : 37-46 Ayak Elbise : 55-68 Ayak
Etek : 18-32 Ayak
Konfeksiyon rnlerinde modellerine gre % 10 ila % 35 orannda Ayaklarda artma veya azalma
olabilir.
Konfeksiyon imalatndaki fire oran % 5 ile % 25 arasndadr.
DER TELEFON KILIFI:
Cep telefonu klflarnda, telefon klf farkl olabileceinden firelerde farkl olabilir. Bu nedenle 1
adet telefon klf iin 5 dm. (1 Ayak) ile 10 dm. aras deien miktarda deri kullanlabilir. Fire
oranlar ise % 10 ile % 20 arasnda farkllk gsterebilir.
DPK
(21. Komite)
Dipik yapm zel itina isteyen bir itir. retimde aa kknn en temiz yerinden ilenmesi
gerektii iin retim esnasnda fire oran ortalama % 70 civarndadr. Aacn gvdesinden ve
boyanarak yaplan dipiklerde fire oran %30 civarndadr.
Kullanlabilenleri ambalaj sanayiinde, hibir alanda kullanlmayanlar, yakacak olarak
deerlendirilebilir.
D MACUNU
(10. Komite)
Sigara ienler iin di macunu, sigara ienler iin ferahlatc Anti-Pak az gargaras, di parlatcs
& di macunu vb. rnlerin depolanmas ve nakliyesi srasnda meydana gelebilecek fire oran % 3-
5 civarndadr.
DOKUMA
(15. Komite)
5. 6. 7. 8. Bin tel 8/1, 10/1, 12/1, 20/1, 30/1 zg iinde 10 bin metrekareye ka kilogram niasta,
ka kilogram yumuatc kullanld aaya karlmtr.
8-1/10-1/12-1/=10.000 m. 20/1-10.000 30/1-10.000
5000 Tel. 5000 Tel. 5000 Tel.
380 kg. niasta 260 kg. niasta 280 kg. niasta
18 kg. Yumuatc 8 kg. Yumuatc 8 kg. Yumuatc
6000 Tel. 6000 Tel. 6000 Tel.

7000 Tel. 7000 Tel. 7000 Tel.

8000 Tel. 8000 Tel. 8000 Tel.

DOLGU FTL
(52. Komite)
Polietilen kpkten eksturede olarak yaltkan boru ve mastk alt derz dolgu fitilinin imalat
safhasnda uygulanacak fire oran % 5 ile % 8 arasnda deiebilir.
DOMATES
(2. Komite)
18 kilo taze domatesten 1 kilo kuru domates elde edilebilir. Taze domatesin nakliyesi esnasnda
%5 10 civar kayp olabilir. Kuru domatesin ihracatnda nakliye esnasnda fire ve zayiat oran yok
denecek kadar azdr. Nemin mterisine gre sipesifikasyonu deiir; ancak genel olarak
hazrlanan domateslerde 14-20 aras rutubet bulunur. Muhafaza esnasnda hava artlarnda % 20
zerindeki nem oran, bu oran yukarya % 2 ile % 5 aras ekebilir. Ancak bu ileri yapan firmalarn
byle bir ortamda mallarn uzun sre tutmadklar dnlerek, genellikle muhafaza odalar nem
oranlarnn ve scaklk ortamlarnn kontrol edildii ortamlarda muhafaza edildiinden bu oranlar bir
kayba yol amadan hazrlanp paketlenir ve sevk edilir.
DKM
(30. Komite)
PK DKM FRE NSPETLER :
Hak Pik Hurda Pik

Firenin Mahiyeti Firenin Nispeti Firenin Nispeti
-Erime safhasnda %6 %6
-Talama safhasnda %1 %1
-Yolluk ve Sakatlarn
tekrar eritilmesi safasnda %2 %3
Krma-Etrafa Salma
Nakliye Firesi %3 %6
---------- ----------
Toplam Fire Nispetleri % 12 % 14
DKM KOKU FRE NSPETLER

-Ykleme ve ndirme
-Tozlama
-Tart
-Nakliye
-Nem faktrleri gznne alnarak %7,5 ile %10 arsnda fire tespit edilmitir.
ELK DKM FRE NSPETLER

Endksiyon Ocaklarda Alevli Ocaklarda
Firenin Mahiyeti Fire Nispeti Fire Nispeti
- Hammadde olarak kullanlan
HURDA-KIRPINTI demirin i
Yerine kadar nakliye ve mbayaas
Srasnda %2 %2
- Eritme ve dkm safhalarnda %5 %8
- Talama ve yolluk kesme safhalarnda % 1.5 % 1.5
- Tavlama safhalarnda %1 %1
- Yolluk ve sakatlarn tekrar eritilmesi
Safhalarnda % 1.5 % 1.5
Toplam fire nispeti % 11 % 15
NOT : Hurda ve krpnt demirin cinsi, nitelii ve evsaf ok deiik farkl zayiatlar ortaya
kardndan sz konusu hurda ve krpntlarn nakliye ve mbayaas srasnda tespit edilenden
daha fazla fire meydana gelir.
BAKIR DKM FRE NSPETLER
Hurda Bakrda Kle Bakrda
Firenin Mahiyeti Fire Nispeti Fire Nispeti
Bakr ve Bronz Dken Tesisler :
- Eritme safhasnda %9 %4
- Alam maddelerini yanmasnda %2 % --
- Yolluk ve sakatlarn tekrar eritilmesi
Safhalarnda %2 %2
- Kayp firesi % 1.5 % 1.5
Toplam fire nispeti % 14.5 % 7.5
Bakrdan hadde mamul yapan tesisler :
- Eritme safhasnda %9 %4
- Tavda tufal firesi %3 %3
- Alam maddelerinin yanmasnda %1 % --
- Kayp firesi % 1.5 % 1.5
Toplam fire nispeti % 14.5 % 8.5
NOT : Pirin dkm yapan tesislerde inkonun yanmasndan dolay yukardaki nispetlere ayrca %
4 daha fire ilave edilir.
ALMNYUM DKM FRE NSPETLER :
Firenin Mahiyeti ve Nispeti :
Hurda alminyumdan yaplan dkmlerde % 16 fire tespit edilmitir. Hurda alminyumun kalnl,
eritme ekilleri ve analizlerine bal olarak bu oran % 19a kadar kabilir. Yolluk ve sakatlarn
tekrar eritilmesi srasnda meydana gelen zayiat dolaysyla da yukardaki nispetleri ayrca % 1
daha fire ilave edilir.
Kle alminyumdan yaplan dkmlerde % 5 fire tespit edilmitir. Yolluk ve sakatlarn tekrar
eritlimesi srasnda meydana gelen zayiat dolaysyla da yukardaki nispetleri ayrca % 1 daha fire
ilave edilir.
Alminyumdan hadde mamul imal eden dkmhanelerde, hadde artklarnn yeniden eritilmesi
srasnda meydana gelen zayiat dolaysyla yukardaki nispetlere % 6 fire daha ilave edilir.
DNER
(64. Komite)
Dner yapmnda et pime aamasnda % 30 civarnda fire verebilir.
DURALT VE KONTRAPLAK
(48. Komite)
Kontraplak, sunta, duralit, zellikle formikann tahmil, tahliyesinde ve maazalardaki aktarmasnda
krlma, atlama ve patlamaya maruz kaldndan, bu nedenle % 1'e kadar toptan, % 2'ye kadar
perakende satlarnda fire verebilir.
Kontraplak imalatnda meydana gelebilecek fire nispetleri aaya karlmtr.
-thal mal kaln tomruklarda (kutur 70 cm'den yukar 9 % 30 (Egzotik aalar, okuma vs.)
-thal mal ince tomruklarda (kutur 70 cm'den aa) % 40
-Yerli tomruklarda am ve kaynlar iin % 70
-Ceviz vs. meyve aalarnda % 80-85
DUVAR KAITLARI
(18. Komite)
Gofreli veya kaln duvar katlar kaplamasnda (pia ve masz gibi) metrekareye ortalama 50-70 gr.
glotolin tutkal kullanlr. Dier katlarda ise, metrekareye ortalama 30-50 gr. glotolin tutkal
kullanlr. Byk desenli katlarda metrekare hesabyla kaplama yapldnda % 12, ufak veya dz
desenli katlarda ise % 6 civarnda fire verilebilir.
Her nevi duvar katlar ve duvar kad tutkallar tatbikat esnasnda % 1 civarnda fire ve zayiat
verebilir.
Emboss Duvar Kad retimindeki Fire Oran :
Emboss duvar kad retimi iin viking selloz katlk A. . nin 80 gr. perle 1. Hamur perle ve
90 gr. D.A. kadnn arl ortalama 200kg. gelmektedir.
retime hazrlk safhasnda 200 kg.lk 80 gr. 1. hamur perle st katlar;
- Bobin st d kaplama (graft) olarak : 900 gr.
- Naylon olarak : 500 gr.
- Takozu 2 adet : 100 gr.
- Gbei : 3.000 gr
Toplam olarak kan fire : 4.500 gr.
200 kg.lk 90 gr. duvar alt kadndan
- Bobin st d kaplama olarak : 900 gr.
- Naylon olarak : 500 gr.
- Takozu olarak 2 adet : 100 gr.
- Gbei : 1.000 gr.
Duvar st ve alt kadn lamine edilmesiyle 200.000 gr. + 200.000 gr. + 400.000 gr. brt kat
kullanlmaktadr. 400.00 gr. 7.000 gr. doal fire = 393.000 gr. net kat kullanlmaktadr.
7.00 gr. / 400.000 gr. = % 2 doal fire kmaktadr.
Tiefdruck Makinasnda Fonlama Safhas :
Emboss duvar kad retimi iin st kat ncelikle tiefdruck bask makinesinde fonlanmaktadr.
Bu safhada 200.000 gr. gelen bobin, yukarda aklanan 4.500 gr. doal fire ktktan sonra sonra
(200.000 gr. 4.500 gr. = 195.500 gr.) tiefdruck makinesinde renk ayar kalp deiimi gibi
sebeplerle yaklak olarak 6.000 gr. daha fire vermektedir.
195.00 6.000 = 189.500 gr.
meydana gelmektedir.
2) Laminasyon ve Gofreleme Safhas :
Duvar st kad 55 cm. en x 80 gr. x 10.05 m. uzunluk = 442 gr.
Duvar alt kad 54.5 cm. en x 90 gr. x 10.05 m. uzunluk = 493 gr.
1 Rulo emboss duvar kad retimi iin kullanlan net ham kat : 935 gr.
Duvar st kad 53 cm. en x 80 gr. x 10.05 m. uzunluk = 426 gr.
Duvar alt kad 53 cm. en x 90 gr. x 10.05 m. uzunluk = 480 gr.
1 Rulo emboss duvar kad retimi iin kullanlan net ham kat : 906 gr.
935 gr. 906 gr. = 29 gr. bir rulo iin emboss retiminde kan kenar firesi
29 gr. / 935 gr. = % 3 kenar fire kmaktadr.
Gofreleme srasnda desen tutturma, bobin deiimi, hz ayar, otomatie geirme srasnda ve
tutkallama nitesinde meydana gelen problemler nedeniyle yaklak % 11 gibi fire meydana
gelmektedir.
Rulo Sarm ve Kesimi Safhas :
zet olarak emboss duvar kad retiminde meydana gelen fire.
retim ncesi Fire :
1- Doal fire oran :%2
retime Safhasnda Meydana Gelen Fire :

1- Fonlama safhas :%3
2- Lamine ve gofreleme safhas : % 14
3- Rulo sarm safhas :%1
Toplam fire oran : % 20
Ayrca alnan ham katlardaki krklklar, ekler, kovan gckleri, gevek sarmlar ve gramaj
farkllklar nedeniyle yukardaki belirtilen fire oranlarna ek olarak % 4-5 orannda fire meydana
gelmektedir.
Pragedruck Duvar Kad retimindeki Fire Oran :
Pragedruck duvar kad retimi iin Viking Selloz Katclk A. . nin 80 gr. 1 hamur perle st
kat ve 90 gr. duvar alt kad kullanlmaktadr.
Bir bobin 80 gr. 1 hamur. Perle kat ve 90 gr. D.A.Kadnn arl ortalama
(200+ 200) = 400 kg. gelmektedir.
retime hazrlk safhasnda 200 kg.lk 80 gr. 1 hamur perle st kattan
- Bobin st d kaplama (graft) olarak : 900 gr.
- st naylon olarak : 500 gr.
- takozu 2 adet : 100 gr.
- gbei : 3.000 gr.
200 kg. lk 90 gr. duvar alt kadndan
-- Bobin st d kaplama (graft) olarak : 900 gr.
- st naylon olarak : 500 gr.
- gbei : 1.000 gr.
duvar st kat ve duvar alt kadn lamine edilmesiyle
200.000 gr. + 200.000 gr. = 400.000 gr. brt kat kullanlmaktadr.
400.000 gr. 7.000 gr. doal fire = 393.000 gr. net kat kullanlmaktadr.
7.000 gr. / 400.000 gr. = % 2 doal fire oran.
Prage Duvar Kad retim Safhalar :
Fonlama Safhas :
Prage duvar kad retimi iin 80 gr. 1. Hamur perle kat nce sedef makinasnda
fonlanmaktadr.
Bu safhada 200.000 gr. gelen bobin yukarda aklanan 4.000 gr. doal fire ktktan sonra
(200.000 gr. 4.500 gr. = 195.000 gr.) sedef makinesinde renk ayar, kalp deiimi, bobin art
gibi sebeplerle yaklak olarak 6.000 gr. daha fire vermektedir.
195.500 gr. 6.000 gr. = 189.500 gr.
6.000 gr. / 195.500 gr. = % 3 fire gelmektedir.
Laminasyon ve Gofreleme Safhas :
Sedef makinesinde fonlanan 80 gr. 1. Hamur perle kat prage makinesine gelir. Burada 90 gr.
duvar alt kad ile lamine edilir ve gofreye gelir. Gofraj esnasnda kenar firesi meydana gelir.
Duvar st kat 55 cm. en x 80 gr. x 10.05 m. uzunluk : 442 gr.
Duvar alt kat 54.5 cm. en x 80 gr. x 10.05 m. uzunluk : 493 gr.
1 rulo prage duvar kad retimi iin kullanlan brt kat : 935 gr.
Duvar st kat 53 cm. en x 80 gr. x 10.05 m. uzunluk : 426 gr.

Duvar alt kat 53 cm. en x 80 gr. x 10.05 m. uzunluk : 480 gr.
1 rulo prage duvar kad retimi iin kullanlan brt kat : 906 gr.
935 gr. 906 gr. = 29 gr. bir rulo prage duvar kad retiminde kan kenar firesi
29 gr. / 935 gr. = % 3 kenar fire kmaktadr.
Gofleme srasnda, desen tutturma, bobin deiimi vs. sebeplerle yaklak % 8 fire meydana
gelmektedir.
Rulo sarm kesimi safhasnda ortalama % 1 fire meydana gelmektedir.
zet olarak prage duvar kad retiminde meydana gelen fire:

retim ncesi Fire :
1. Doal Fire Oran :%2
retim safhasnda meydana gelen fire :
2. Fonlama safhasnda :%3
3. Lamine ve gofreleme safhasnda : % 11
4. Rulo sarm ve kesimi safhasnda :%1
Toplam fire oran : % 17
Ayrca alnan ham katlardaki krklklar, ekler, kovan kkleri, gevek sarmlar ve gramaj
farkllklar nedeniyle belirtilen fire oranlarna ek olarak % 4-5 orannda fire meydana gelmektedir.
Tiefdruck Duvar Kad retimindeki Fire Oran :
Tiefdruck duvar kad retimi iin Seka-izmit messesesi meneili 130 gr. 1. Hamur perle ham
kat kullanlmaktadr. Bir bobin 130 gr. ham kat ortalama olarak 275 kg. gelmektedir. retimi
hazrlk safhasnda 275 kg.lk bir bobinden ;
- Bobin st d kaplama (graft) olarak : 1.000 gr.
- naylon olarak : 750 gr.
- gbei : 3.000 gr.
Toplam olarak kan doal fire : 4.850 gr.
275.000 gr. bobin 4.850 gr. fire : 270.150 gr. retim ncesi ham kat
4.850 gr. / 275.000 gr. = % 2 doal fire
Bir rulo duvar kad retimi :a
130 gr. 1. Hamur perle x 54.5 cm. en x 10.05 m. boy = 712 gr brt
130 gr. 1. Hamur perle x 52.5 cm. en x 10.05 m. boy = 685 gr net
Tiefdruck duvar kad retimi aamasnda meydana gelen fire:
1. Laklama safhasnda :%3
2. Genel gofreleme safhasnda :%8
3. Rulo sarm safhasnda :%1
retim safhasndaki toplam fire : % 12
Ayrca seka mamul katlardaki krklklar, kovan kkleri, gevek sarmlar ve gramaj
farkllklar nedeniyle, yukarda belirtilen fire oranlarna ek olarak % 3-4 orannda fire meydana
gelmektedir.
ECZANE VE ECZA DEPOLARI

(69. Komite)
Eczanelerde perakende satlan tbbi mstahzarat ve veteriner ilalarnn miad gemi olmas,
bekletilme, yeni ilalarn kmas ile elde kalma, nakil annda krlma, imalat esnasnda dklme
gibi nedenlerle % 5 civarnda fire ve zayiat olabilir.
Eczane ve ceza depolarnda, toptan ve perakende satlan muhtelif cins emtiann (tm zerinden
ve miad geip iadesi mmkn olmayan ve byk bir yekn tutan mstahzarlarda gz nnde
tutularak) fire ve zayiat nispeti ortalama % 5.dir.
ekerden mamul kl dkc mstahzarlarda fire nispeti :
malat esnasnda % 10 (btn macunlarda) ambalaj plastik kap ise % 7, cam ise % 10 olarak kabul
edilebilir. Uucu maddeler muhafaza edildikleri ambalajn cinsine gre daha yksek fire verebilir.
Doktor numunesi, eantiyon, promosyon vb. sebeplerle fire oran, Salk Bakanl tarafndan 1995
Eyll aynda % 5 ile snrlandrlmtr. Ondan nceki teaml % 8dir. Bulc, olympic, sport protein,
sport drink gibi sportif amal gda maddelerinin alm satmda verebilecei fire ve zayiat oran % 5.
dir.
Raf mrlerini tamamlam ve iktisadi deerlerini tamamen yitirmi olan mallarn, bavuru
dilekesinde istenildii ekilde fire nispeti tespiti imkanszdr. Ancak vergi mevzuatna gre kymeti
den bu tr mallarn zarar yazlabilmesi iin vergi dairesine mracaat edilerek, deerlerini takdir
komisyonlar marifetiyle tespit edilebilir veya bunlarn deeri kaza mercilerine bavurularak resen
tespiti yoluna gidilmesinde yasal zorunluluk bulunur.
EKMEK
(4. Komite)
Ekmek hamurunda ve pimi ekmekte hesaplamalar yaplrken nce 50 kg. lk bir uval unun,
mayann, tuzun miktarlar hesap edilerek daha sonra su katlr. Katk maddeleri yasaklanmasndan
dolay hesaplama ilemine dahil edilmedi.
50 kg lk bir uval un Tip 1 ve Tip 2 Tip 3 ve Tip 4
Su 15.500.gr. 16.600 gr.
Maya 1.500 gr. 1.500gr.

Tuz 0.500 gr. 0.500gr.
50 kg lk bir uval unda % 14.5 rutubet vardr. Ekmek retiminde kullanlan unun %14.5 rutubeti
derse :
42.750 gr. kuru un elde edilir.
TIP:1 ve TP:2
A) 42.750 gr kuru un x % 70 su = 72.675 gr.
1.500 gr maya x % 70 su = 2.550 gr.
0.500 gr tuz x % 70 su = 0.850 gr.
. . .
44.750 gr Kuru Madde Toplam : 76.075 gr Toplam .Hamur
B)Pimi Ekmek
42.750 gr x % 35 su = 57.713 gr
1.500 gr Maya x % 35 su = 2.025 gr
0.500 gr Tuz x % 35 su = 0.675 gr
. .
44.750 gr Kuru Madde Toplam 60.413 gr Toplam Pimi Ekmek Fire dahil.
60.413 gr. - % 3 pime firesi = 1.813 gr.

60.413 gr. 1.813gr. 58.600 gr. Pimi Ekmek
C) 58.600 gr./ 250 gr. = 235 Adet ekmek

58.600 gr./ 300 gr. = 195 Adet ekmek
58.600 gr./ 350 gr. = 168 Adet ekmek
58.600 gr./ 400 gr = 146 Adet ekmek
58.600 gr./ 450 gr. = 132 Adet ekmek
58.600 gr / 500 gr = 117 Adet Ekmek
TP:3 ve TP:4
a) 42.750 gr.kuru un x % 74 su = 74.385 gr.

1.500 gr.maya x % 74 su = 2.610 gr.
0.500 gr.tuz x % 74 su = 0.870 gr..
44.750 gr Kuru Madde Toplam 77.685 gr Hamur
42.750 gr. x % 37 su = 58.567 gr.

1.500 gr. maya x % 37 su = 2.055 gr.
0.500 gr. tuz x % 37 su = 0.685 gr.
. .
44.450gr Kuru Madde Toplam 61.318 gr. Toplam Pimi Ekmek Fire
dahil
61.318 gr. - % 3 pime firesi = 1.839 gr

61.318 gr. 1.839 gr. = 59.476 gr Pimi Ekmek
59.479 gr. / 200 gr. = 297 Adet Ekmek

59.479 gr. / 250 gr. = 238 Adet Ekmek
59.479 gr. / 300 gr. = 198 Adet Ekmek
59.479 gr. / 350 gr. = 170 Adet Ekmek
59.479 gr. / 500 gr. = 119 Adet Ekmek
59.479 gr. / 550 gr. = 108 Adet Ekmek
) retimde sevk uygulama fire oran % 3tr.

retim pazarlama ve datmda uygulanacak fire oran % 3tr.
Pidenin imalatnda Pideye Mahsus zel amal unlar kullanlmaktadr
a) 42.750 gr. kuru un x% 80 su = 76.950 gr.

1.500 gr. maya x% 80 su = 2.700 gr.
0.500 gr. tuz x% 80 su = 0.900 gr.
. .
44.750 gr Kuru Madde Toplam 80.550 gr Hamur
b) 42.750 gr. kuru un x % 40 su = 59.850 gr.

1.500 gr. maya x % 40 su = 2.100 gr.
0.500 gr. tuz x % 40 su = 0.700 gr
44.750 gr Kuru Madde Toplam 62.650 gr Pimi PDE fire dahil
62.650 gr. - % 3 pime firesi = 1.880 gr.

62.650 gr. 1.880 gr. = 60.077 gr. Pimi PDE
60.077 gr. 150 gr.=405 Adet Pimi Pide

) retimde sevk uygulama fire oran % 3tr.
retim pazarlama ve datmnda uygulanacak fire oran % 3tr.
Bir Adet ekmek yapmnda kullanlan iletme malzemesinde (elektrik, doalgaz, odun) % 15 ;
ambalaj
Malzemesinde (kt poet uygulanacak fire oran % 3 tr.
ELDVEN
(16. Komite)
1) Yn eldiven imalatnda kullanlan iplikler, rme atlyelerine sargl olarak geldiinden bu
konuda herhangi bir sarg firesi bahis konusu deildir. bununla birlikte yumaklar ambalajl olarak
tartldndan, atlan ambalaj malzemesinden dolay, ayrca sargl yumaklar zerindeki ya ve
rutubetin zamanla umas sonucu % 1-2 civarnda,
2) rme safhasnda % 3-4 civarnda,
3) Monte safhasnda % 1-2 civarnda,
4) Tylendirme safhsnda % 1-2 civarnda fire meydana gelir.
5) t safhasnda bir fire sz konusu deildir.
Bu belirtilen fire miktarlarna sakat ve paralar dahil deildir.
Sentetik elyafn (naylon muz) muhtelif safhalarda verebilecei fire ve zayiat nispetleri;
plik boyanrken %1
plik sarlrken %2
plik dokunurken % 2-3 civarndadr.
Trk Standartlarna ait 240-UDK/667.01'de tayin edilen standart atmosfer artlar altnda normal
kondisyonlu ve rutubetli yn ipliklerinden imal edilen mallar iin dokumada iplik firesi:
a) Hazrlanma safhasnda (zg zmnde) :
Kamgarn kumalarda % 1-1,5
Straygarn kumalarda % 1,5-2
b)Dokuma Safhasnda:
Kamgarn kumalarda % 2-3
Straygarn kumalarda % 3-5 civarndadr.
c)Terbiye Safhasnda :
a)Tamamen yn, normal bkmde kamgarn ipliklerden mamul, yalnz boya ve apre muamelesi
yaplan kumalarda fire % 4-7 arasnda,

b)Ynden krep, onde, bukle, frize ve mmasili fazla bkml kamgarn, straygarn veya bunlarn ,
karm ipliklerden imal edilip, yalnz boya ve apre firesi % 8-12,
c) Tamamen yn straygarn ipliklerden imal edilip dink ve ardon ile beraber oya ve apre yaplan
kumalarda fire % 8-15 olabilir.
Toptan orlon satnda % 0,5-1,5 civarnda fire vermesi mmkndr.
Pamuk iplii Trkiye'de brt olarak satlmakta ve 40-45 kg.lk bir uvalda 1 kg. civarnda bobin,
uval, naylon torba daras hesap edilmektedir. Bu bir kg.da % 2 fireye karlk olmaktadr.
Pamuk ipliindeki tabii rutubet rg srasnda kaybolmakta toz ve rg firesi olarak % 6 civarnda
bir fire sz konusu olmaktadr. Yani pamuk ipliinin rgde % 8'lik bir firesi mevcuttur.
Suni iplik ve poliamid (polyester) iplik net kilolu olarak satldndan ambalaj firesi sz konusu
olmamakta ve rg esnasnda % 2-3 fire meydana gelmektedir. Suni ipliklerden orlon da net kilolu
olarak satlmakta ve rg esnasnda % 5 civarnda fire meydana gelmektedir.
Kumalarn boyama safhasnda % 2 ila % 10 arasnda (kuma sanforize olacak ise % 10'a kadar
fire verir.)
Emprime, metraj ve bask safhasnda % 2 fire verir.
Ram (kenar kesme) izgi dzeltme safhasnda % 2 fire verir.
ardon (tyleme) safhasnda fire yoktur.
Fikse (t) safhasnda fire yoktur.
ELEKTRK MALZEMELER
(26. Komite)
Uluslar aras teamle gre ampul reten firmalar nakliye ve sat ncesi stoklama hatalarn kabul
ederek geri almakta ve/veya yerine salam mamul temin etmektedirler. Bu nedenle, simit floresan,
linear halojen, diktoik halojen, 5 watt dk sarfiyatl ampullerde bu kapsam iinde
deerlendirilmektedir. Bu gruptaki malzeme
(ampul) iin umulmayan kazalara kar % 02 fire kabul edilebilir.
Kuru pillerde ise fire olmas dnlemez. Bakmsz, arzasz sadece ar derecede uzun sre
stoklanmasndan doacak fireler oluabilir ki, kuru pil grubunda hibir zaman uzun sreli stoklar
yaplmayaca iin fire tespit uygun grlmez.
Yurt dndan ithal edilen ampullerin; gelmesi, depoya indirilmesi veya Anadoluya sevkiyat
esnasnda ortalama % 3 civarnda fire ve zayiat verilebilir.
ELEKTRKL BATTANYE
(19. Komite)
1.20 cm. x 1.60 cm. ebadndaki elektrikli battaniye imalatnda ;
a) 2.20 cm. enindeki kumatan 2.4 m. Kuma kullanlr, artan ksmn 0.2 m2.si ile biye yaplr, imalat
sonunda % 23 fire verilir.
Hesab u ekildedir ;
1.20 cm. x 1.60 cm. ebadndaki elektrikli battaniye iin gereken alt ve st enpirme bez, 2.20 cm.
enindeki kumatan battaniye boyu kuman enine gelecek ekilde kesilir. Yani 2 adet 1.20 cm.lik
bez kesilir. Kenarda 2 adet x 1.20m. x (2.20 1.60) = 1.44 m2. Yani toplam 1.44 m2. Bez artar.
Buradanda kenarlar iin biye kesilirse tahmini 0.2 m2. Bez kullanlr. Geriye zayiat olarak 1.24 m2.
Bez kalr. Bu bezin firesi %si :
% Fire = 1.24 X 100
X 1.20 X 2.2 = % 23
b) 1.70 cm. enindeki kumatan 2.4 m. Kuma kullanlr, artan ksmdan biye yaplr ; imalat
sonunda bu kuma fire vermez.
EMAYE LNYT SOBASI VE EMAYE YUVARLAK TEPS - TABAK KASE

(21. Komite)
Emaye linyit sobasnn yaplna ait proses ve planlar (imalat hazrl, imale sevk edilen sa
miktar, ilemlerin adedi ve mahiyeti) ve nihai mamuln planlar incelenmeden imalat safhasndaki
firenin tespitine imkan yoktur.
malat sonras emayeleme safhasndaki azami fire % 1,5 olabilir.
Emayelenmi mamul sobann sevkiyat ncesi ambarda, ambalajlanma srasnda veya muhafaza
edildii esnasndaki fire oran % 0.5 olabilir.
Mamuln sevkiyat esnasnda (kamyon veya trenle) fire ise % 2,5-3 civarnda bulunabilir.
Emaye yuvarlak tepsi, tabak, kase imalatndaki fire ve zayiat nispetini iki kademede dnmek
gerekir.
a) San yar mamul hale gelene kadarki safhada ortaya kan fire orandr ki, ortalama % 23-24
dolayndadr.
b) San yar mamul hale geldikten sonra emayelenerek mamul hale gelene kadar ki safhada zayiat
oran ortalama % 5tir.
u hususu zellikle belirtmelidir ki, verilen doneler her firmaya gre alma ekilleri, emaye
hammaddesi ve san zellikleri dikkate alndnda deiik deerler ortaya kabilir.
ERK KURUSU
(10. Komite)
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeni ile % 4e kadar fire verir.
ET
(6. Komite)
1-Srda:
a) Perakendeci kasap dkkanlarnda satlan her cins etlerin bekleme, ileme ve mteriye sat
yapld esnadaki fire ve zayiat nispeti %3 tr.
b) Kemik firesi %20 dir.
c) Kasap ilem esnasnda sinir firesi %8 dir.
2- Koyun, Kei ve Kuzuda:

a) Perakendeci kasap dkkanlarnda satlan her cins etlerin bekleme, ileme ve mteriye sat
yapld esnadaki fire ve zayiat nispeti %3 tr.
b) kemik firesi %25 dir.
c) Kasap ilem esnasnda sinir firesi %7 dir.
Canl tavuk ve pililerin canl olarak tanmas esnasnda mevsim artlarna gre fire oran % 4-
6'dr.
Canl pili ve tavuklarn kesimi esnasnda fire oran: % 33 dr.
Kesilmi pili ve tavuklarn buzhaneye girmeden perakendeciye intikali esnasnda gee zaman
sresindeki fire % 2 dir.
Tavuk iftliklerinde kesilen pili ve tavuk etlerinin ok dondurulmu olarak perakende sat yerlerine
gelileri ve bunlarn sata verilmesinden nce zlen buzdan dolay pili ve tavuklarn % 5
orannda fire vermesi normaldir.
Etler yurt dndan tam donmu halde frigorik kamyonlarla getirilmesi halinde fire vermez. Ancak
kesilen etler kesildii yerde, 24-48 saat bekletildikten sonra kamyona yklenirse ki, 24 saat sonra
firesi kesilen yerde kalmaktadr. En fazla % 1-2 civarnda fire verir.
Canl hayvanlarn kesilmeleri halinde ortalama:
Canl inek (kemikli) : % 45-50
Canl dana- malak (kemikli) : % 45-50
Canl dana, manda (kemikli) : % 50-55 nispetinde et olarak randman verebilir.
ET RANDIMANI
(6. Komite)
1-Kesilen canl hayvandan mevsim ve besisine gre % 45-55 orannda sfr sakat arlk et temin
edilir.
2-a) Sucuktaki kuruma nispeti : % 15-35
b) Salamdaki kuruma nispeti : % 5-10
c) Sosisteki kuruma nispeti : % 10-20
d) Kavurma yaplrken etin kavrulmasndan dolay etteki fire nispeti % 30-35
arasndadr.
e) Pastrmalk et kuruyuncaya kadar % 30-45 aras fire verir. 100 kg.lk kuru ete % 10-20 civarnda
emen ilave edilir. Salamlardaki fire nispetleri barsan tabii ve suni olmasna gre deiir. Tabii
barsaa koyulan salamlar daha fazla fire verir.
6-Sucuk, salam, sosis, kavurma, pastrma imalatnda her bir mamule et dnda katlan maddeler
ve bunlarn nispetleri:
Cinsi Sucuk Salam Sosis Kavurma Pastrma

Kuyruk 5-15 kg. 15-30 kg. 18-30 kg. --- ---

Krmz B. 800 gr. 400 gr. 400 gr. --- 3 kg.
Zencefil --- 300 gr. 300 gr. --- ---
Kimyon (ayklanm) 1 kg. 400 gr. 400 gr. --- ---
Kini 200 gr. 300 gr. 300 gr. --- ---
Karabiber 300 gr. 400 gr. 400 gr. --- ---
Yenibahar 200 gr. 200 gr. 200 gr. --- ---
Kekik 100 gr. 250 gr. 250 gr. --- ---
emen --- --- --- --- 7 kg.
Bbrek ya --- --- --- 5 kg. ---
Nitrat 50 gr. --- --- --- 200 gr.
Nitrit --- 20 gr. 20 gr. --- ---
C Vitamini 50 gr. 50 gr. 50 gr. --- ---
Polifosfat grubu 300 gr. 300 gr. 300 gr. --- ---
Sarmsak 1 kg. --- --- --- 3 kg.
Patates Niastas --- 5 kg. 5 kg. --- ---
Tuz 2.5 kg. 2 kg. 2 kg. 2 kg. 2 kg.
St Tozu --- 500 gr. 500 gr. --- ---
Fstk i --- 400 gr. --- --- ---
Soya proteini --- 1 kg. 1 kg. --- ---
NOT: 1-Yukardaki miktarlar 100 kg.lk ete katlan maddelerdir.
2-Bu miktarlar kesin olmayp ortalama nispetlerdir.
3-firmalarn kendine zg baharat formlleri olup yukardaki nispetler azalp oalabilir.
4-Ete kartrlan kuyruk ya miktar hayvann yallk durumuna gre deiir.
Yaz aylarnda hayvanlar ok yal olduundan genelde kuyruk ya konmaz veya az konur.
ETKET
(23. Komite)
1- Kat etiketlerin imali srasnda katta meydana gelebilecek fire azami % 3 nispetindedir.
2- Alminyum madeni etiketlerde kullanlan malzemenin plak, erit, disk veya levha olmasna ve
mamuln de ayn basknn ebad ve ara boluklarn durumuna gre verilebilecek fire nispeti
deiiklik gsterebilir ve oranlar % 7-15 arasnda bulunabilir.
Dokuma etiket ve armalar, zgden imalat bitimine kadar % 10-15 arasnda fire verir
EVCL HAYVANLAR
(5. Komite)
Kpek : Nakliyenin trne bal fire sz konusu olduu gibi sat maazalarnda bulac
hastalklardan lmeleri de mmkndr. Hastaln trne gre deien bu oran alamalar
yaplmadysa yavru kpeklerde % 100dr. Erikin kpeklerde ise % 10-20 oranndadr.
Kedi : Kpeklere oranla daha direnli olduklar gibi bulac hastalklara yakalanarak lm riskleri
de azdr. Bir iki eit hastalktan telef olabilirler. Bu da % 10 gibi zayf bir olaslktr.
Ku : Dier trlere oranla telefat oran ok yksektir. Al olmas ve tama koullarna gre
ykm oran deiirse de % 70-80lere kadar ykselebilir. Btn koullar yerine getirilse bile
(alama barnak, havalandrma, s, vs.) % 20 orannda telefat normaldir.
FAST-FOOD
(64. Komite)
Fast Food yiyecek ve iecek sat yaplan yerlerde, sat yaplan mamullerin verebilecei fire
oranlar aadadr.
Salatalar :
Mevsim salatas % 22
Meyve salatas :
Portakal vb. % 45-55
Elma vb. ak renkli meyvelerde % 20-30
ilek, vine vb. % 20
Tatllar :
Kabak tatls % 25
Pizzalarda uygulanacak fire oran % 5dir.
FAYANS VE SERAMK
(46. Komite)
(Yer ve duvar kaplamas) Ykleme-boaltma nakliye ve istiflemeden dolay % 2ye kadar zayiat
verir.
FERMUAR VE DME
(15. Komite)
Blucin pantolon imalatnda kullanlan fermuarlarn ta-ykama esnasnda % 3 ile % 5 arasnda
deien fire vermesi normaldir.
thal mal fermuar ve dmelerin konfeksiyon atlyelerinde krlp, bozulmas sonunda % 1 ile %
2.5 arasnda fire vermesi normaldir.
Her nevi sentetik ve tabii maddelerden yaplabilen dme, tt ve toka gibi mamullerin nakliyesi,
alclara numune olarak verilmesi (kartela yapm) vb. ilemler esnasnda meydana gelebilecek fire
oran % 1 civarndadr. Fermuar retiminde kullanlan polyester iplik, naylon monofilament iplik, fitil
(kort), asetik asit, sertletirici, parlatc, inceltici, hidroslfit, polipropilen, st durdurucu, alt
durdurucu ve kopa gibi hammadelerin kullanm miktarlar ve dokuma, boyama, apreleme
(tleme), santimetre, kesim ve son mamulde oluan fire oranlar aaya karlmtr.
KULLANIM MKTARI : Dokuma Boya Apre Santim Kesim Son
Mamul
Poly iplik 11 gr. / M. % 12 % 10 %2 % 25 %5 %5
Monofi 6 gr. / M. ------- % 10 %2 % 25 %5 %5
Fitil 2.6 gr. / M. % 12 % 10 %2 % 25 %5 %5
Asetik Asit 10 gr. / lt. ------- % 15 ------- ------- ------- -------
Sertletirici 10 gr. / lt. ------- % 15 ------- ------- ------- -------
Parlatc 10 gr. / lt. ------- % 15 ------- ------- ------- -------
nceltici 10 gr. / lt. ------- % 15 ------- ------- ------- -------
Hidroslfit 10 gr. / lt. ------- % 15 ------- ------- ------- -------
Polp film 8 cm. / M. ------- ------- ------- % 15 % 10 %5
st dondu. 0.2 gr. / M. ------- ------- ------- % 20 %5 %5
Alt dondu. 0.3 gr. / M. ------- ------- ------- % 20 %5 %5
Kopa 20 gr. / M. ------- ------- ------- % 10 % 10 %5
FINDIK
(10. Komite)
Kabuklu : Fndn depolanmasndan mtevellit % 1-5 fire vermesi normaldir.
Kabuklu fndk krma firesi : % 2-3
fndk bekleme firesi :%5
Nakliye firesi :%2
Fndkta tabiat artlarna gre (meteorolojik durumlar, hava artlar, arazi durumlarna gre) yllara
ve blgelere gre % 38-54 arasnda randman verimi olur. Kabuklu fndn i fndk durumuna
getirilme ileminde % 3 orannda fire verilir.
Kabuklu fndklarn i fnda dntrlmesinde % 50 orannda randman ve fire uygulanabilir.
Yani 100 kg. kabuklu fndk temizlendikten sonra 50 kg. i fnda dntrlebilir.
Fndk ii : Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nedeniyle % 4e kadar fire verir. Kavrulmadan
dolay % 13a kadar fire verir.
FISTIK
(10. Komite)
Antep fst (kabuklu) : Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nedeniyle % 4e kadar fire verir.
Kavrulmadan dolay % 12ye kadar fire verir.
Antep fst ii: Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nedeniyle % 3e kadar fire verir.
Yer fst (kabuklu) : Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nedeniyle % 16e kadar fire verir.
Kabuklu fstk krlp i yer fst elde edilirken % 40-45 aras fire verir.
Yer fst ii: Kuruma ve ilemler esansnda kaybolma nedeniyle % 4e kadar fire verir.
Kavrulmadan dolay % 10a kadar fire verir.
am fst (kner) : % 6 ya kadar fire verir.
Krmz kabuklu antep fst: aacndan toplanp krmz kabuun soyulduu ilk zamanda slak
olduu iin % 25 fire verir.
F
(3. Komite)
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma dolaysyla % 6 fire verebilir.
FLT (AIK)
(40. Komite)
Filit gaznn nakliye ve satnda % 3 fire meydana gelebilir.
FOLYO
(39. Komite)
MDF zerine PVC folyo kaplama esnasnda, % 15-20 arasnda fire meydana gelir.
FOTORAF
(21. Komite)
Renkli Fotoraf basmndaki fire oran % 15 nispetindedir.
-Otel fotorafl dalnda faaliyet gsteren sat ilemi esnasnda % 40 civarnda fire verebilir.
-Yurt dndan ithal edilerek sat yaplan, 37.01/37.02/37.03 ve 37.07 GTP No ' lu fotoraf filmi
kat ve ilacn ticari fire oranlar aada hizalarnda gsterilmitir.
G. T. . P. No. su
37.01 % 1.5
37.02 % 1.5
37.03 %2
37.07 %5
FOTORAF FLM
(21. Komite)
Fotoraf filmi ykama ve kada tab etmedeki fire ve zayiat oran % 15' tir.
-Kopya basklarnda kullanlan ham filmler % 10' a kadar fire verir.
FOTOKOP KAIDI
(23. Komite)
ok dk miktarlarda ve ayn zamanda renkli olan basklarda fire nispeti % 2-3 civarnda, tek renk
ve yksek basklarda ise fire nispeti % 0.5den fazla olamaz.
Fotokopi ve 1. hamur kadn tabaka halinde baslmas ve kesme ilemi yaplmadan aynen
mteriye verilmesi halinde, balang ayar kontrol bask srasnda meydana gelen aksaklklar vs.
gibi etkenlerle meydana gelen ;
1) a) Dk miktarlarda baskda uygulanacak fire oran : % 10
b) Yksek :%2
c) Tek renkli basklarda :%1
d) ok :%2
Dk miktarlarda bask adedi 500 veya 1000 olup, yksek miktarlarda bask adedi ise 10.000dir.
A4 fotokopi kadnn 21x29.7 ebadna dntrlmesindeki fire oran % 4.5 ile 5i bulmaktadr.
FOTOKOP SARF MALZEMES

(22. Komite)
Fotokopi makinelerinde kullanlan toner, developer ilalar ile durum isimli hassas fotokopi yedek
paralarnn krlma, paralanma ve aksamndan dolay verebilecei fire nispeti % 4 civarndadr.
GAZ
(56. Komite)
Frigen 11, frigen 12, frigen 22, freon 12, freon 22, SUVA 134 A gazlarnn, almnda ya
da ithalatnda tesislerdeki depolara boaltlmasnda % 2 Mterilerin 13,5 ila 100 kg.lk tpleri ile
1000 kg.lk tanklara doldurulmasnda da % 2 orannda fire verebilir.
Likit petrol gaz : Likit petrol gaz (oto gaz) sat istasyonu iletmeciliinde fire oran % 0.5dir.
LPG'nin dolum tesislerinden petrol istasyonlarna tankerlerle tanmas, tankerlerden petrol

istasyonlarndaki tanklara boaltlmas, buradaki bekleme sresi ierisinde oluan tortulardan,
petrol istasyonlar tarafndan otogaz pompalar ile aralardaki otogaz depolarna doldurulmas ve
suhunetten dolay meydana gelecek fire ve zayiat oranlarnn tesbiti ile ilgili Odamz Meslek
Komitesi yelerinin yapm olduu aratrma ve almalar sonucunda LPG ile ilgili olarak yukarda
bahsedilen konulardan dolay fire ve zayiat orannn % 0,15 ile % 0,20 (Bindeonbe-Bindeyirmi)
olduu tesbit edilmitir.
GAZ BETON (YTONG)

(29. Komite)
- Gazbeton (Ytong) ile ilgili fire ve zayiat oranlar Oda Meclisinin 29.01.1999 / 41 sayl
toplantsnda %9 olarak kabul edilmitir.
GAZETE
(23. Komite)
Gazete ve mecmua birinci el ba bayiliinden datm esnasnda meydana gelecek firenin
tespitinde bir ok etkenler rol oynamaktadr.
1- Basky yapan makinelerin zellikle (numaratr hatalar) nedeniyle 50lik desteler 46-47-48-49
adet olarak paketlenebiliyor.)
2- Nakliye esnasnda meydana gelebilecek kayplar ve ypranmalar.
3- Paketler genellikle gece datldnda brakld yerde vukua gelebilecek alnma olaylar.
4- Yine paketlerin brakld yerde slanma olaylar (ani yamurlar nedeni ile).
5- Paketleme esnasnda meydana gelebilecek kaaklar.
6- adelerin aln esnasnda meydana gelebilecek kaaklar.
7- Yaynevlerine iadesi teslimine daha nceden yaplm anlamalar mucibi gn gemi
yaynlarn kmas.
8- Ulam esnasndaki muhtemel trafik kazalarnn douraca zararlar vb. btn bu hususlar gz
nnde bulundurularak fire nispeti % 2 civarnda olabilir.
GAZOZ
(8. Komite)
Merubat imalinde, ykleme ve datm srasnda, dolu ielerin patlamas ve krlmasndan, bayide
uzun sre bekleme sonucu satlmayp geri alnarak imha edilmesinden dolay meydana gelecek
zayiat nispeti sat miktar zerinden % 3e kadar normaldir.(hem ie olarak, hem de mamul
olarak)
Merubat imali srasnda, ieye yaplan tazyik sonucu patlayarak ie krlmalar olmaktadr. Bu
nispetler makinelerin cinsine, alma sratine ve verilen karbondioksit gaznn basncna bal
olmakla beraber % 0.5 ila 1 arasnda deiebilmektedir.
Yar mamul hale gelen merubatta urupluk ile dolum makinesi arasnda kalan yar mamuller
(boruda kalanlar) cins deitike yani sadeden meyvalya getike, su tazyiki dar atlarak
temizlenir. Bu arada urubun terkibinde bulunan tm hammaddeler kadar (eker, benzoat, esans,
limon tuzu) zayiattr. Zayiat miktar urupluk kapasitesi ile urupluk ile makine arasndaki borunun
ap ve uzunluuna baldr. Gaz kayb tpn iinde basncn azalmas sonucu kullanlmayan ksm
ve soda makinesinin veya otomatik dolum makinesinin valflarnn komutas olan supaplarn
teknolojik zayiat olmaktadr ki, makine tipine ve sratine bal olarak deimekle beraber 25 kg.lk
karbondioksit tpnde 1 ila 5 kg. olarak deitii nispeten modern merubat fabrikalarnda tespit
edilmitir. Daha iptidai tesislerde de bu rakam daha ok olabilmektedir. Karbondioksit tplerini
dolduran fabrikalarn dolum ekli, dolum srasnda tplere hava girmesi sonucu ile ve ayn
zamanda dolu tplerin merubat fabrikasnda uzun sre durmas ile karmas sonucu ilave fire
meydana gelmektedir. Sodyum benzoat hava ile temas sonucu olarak (Ambalaj ekli ile ilgili veya
ambalajn uzun srede sarf sonucu ile yine hava temas neticesinde kullanlmaz hale gelir.) limon
tuzu, uzun sreli kullanmda, aktivite kaybna urar, bu ise kullanm arttrr. Esans depolama
sonucu tamamen veya ksmen kullanlmaz hale gelebilir. urup filitrasyonu srasnda kat veya
toprak filitre tipine bal olarak urup muhtevasna giren eker, esans, limon tuzu, benzoat gibi
maddelerde filitrede kalan nim mamul olarak % 1 ila % 3 nispetinde fire normaldir. Meyveli
gazozlarda kullanlan meyve konsantrelerinin ambalaj ve depolanmasna bal olarak meydana
gelebilen fireler mevcuttur.
Ayrca yine meyve konsantrelerinin urup terkibindeki filitrasyon ve boru kayplar da olmaktadr.
Sade gazoz imalinde, sade gazozu oluturan maddelerin cinsleri ve oranlar yledir.
Asgari Azami
Toz eker 510 kg. 560 kg.

Limon tuzu 6 kg. 10 kg.
Sodyum benzol 750 gr. 2 kg.
Sodyum nitrat 2 kg. 2.5 kg.
Esans iin ya ; uan ya ise, asgari 350 gr. azami 450 gr. ekstrak tipi ise, asgari 4 kg. azami 5.5
kg.
1000 lt. urubu premiksi makinede gazoz haline getirebilmek iin asgari 50 kg. azami 60 kg.
karbondioksit :sattrl makinede ise asgari 60 kg. azami 100 kg. karbondioksit gereklidir. 1000 lt.
urup genelde, 4000 lt. su ve karbondioksit ile karp 5000 lt. mamul iade eder.
Mamul ielenmek zere doluma girerken muhtelif yerlerde % 2-3 zayiat verir. Daha sonra
verebilecei fire ve zayiat oran dolum makinelerinin tiplerine gre deiir.
GLKOZ
(11. Komite)
Dkme ve Teneke Glikoz :
- Depolama Firesi :%2
- Nakliye Firesi : Yok.
GOFRET
(11. Komite)
Gofret imalat srasnda % 30 civarnda fire ve zayiat olabilir.
Biskvi ve gofret imalatnda mamulat firesi olarak % 1.5-2, hammadde firesi olarak % 6-8, ambalaj
firesi olarak % 3-4 olmak zere toplam % 10.5-14 orannda fire meydana gelebilir. Gofret kaplama :
% 30 kaplama, % 70 gofret
GMLEK MALATI
(16. Komite)
Gmlek imalatnda %50-60 fire vardr. Fire tala halindedir.Bu tala % 15 kaypla hammadde
olarak tekrar kullanlr.
GMLEK VE PJAMA
(16. Komite)
Gmlek ve pijamalarn kesimi, dikimi esnasnda doabilecek fire nispeti, kuman cinsine, enine,
izgili veya ekoseli olmasna gre % 10 ile % 15 arasnda deiiklik gsterir.
Yazlk veya klk modeller, beden numaralar, kuman ekoselerinin bykl ve desenleri, ayrca
kuma reten firmalarn kalitelerinden dolay, kuman sakat kma oranlar gmlek imalatndaki
metrajlar etkiler, netice itibariyle gnmz modasna gre ortalama olarak uzun kollu gmlein 2
m. 80 cm., ksa kollu gmlein ise 2 m. 40 cm. zerinden hesaplanmas uygundur.
GZLK CAMI VE EREVES

(69. Komite)
Gzlk cam ithalinde : % 2-3
Gzlk erevesi toptan satnda :%2
Gzlk cam toptan satnda :%2
Gzlk erevesi ithalinde : % 2 Nispetinde fire vermesi normaldir.
Gzlk cam ve erevesi iin kabul edilen fire her envanterde (yl sonu yaplan saym) nazar
itibare alnr.
1) Gzlk camlarnn yurt iinde muhtelif sebeplerle yaplan nakil ve paketleme dolaysyla fire
nispetinin % 5-6 civarnda,
2) Gzlklerin perakende satlarnda, camlarn kesilerek ereveye monte edilmesi iin yaplan
eitli iilik safhalarnda ortalama fire nispetinin % 35 civarnda olmas normaldir.
Gzlk erevesi : iilik esnasnda % 10 nispetinde fire ortaya kmaktadr.
Cam ve ereve toplamda gzlk ibaresi alr. Bununda iilik ve firesi %45 dir.
GRES YAI
(56. Komite)
Gres yann hammadde naklinden, imal ve ambalajlanmasna kadarki safhalarn tmnde toplam
%1,3 fire olabilir.
GBRE
(40. Komite)
Kompoze, re, Kalsiyum, Amonyum nitrat, Amonyum slfat, T.S.P. (Triple Sper Fosfat) kkrt gibi
gbre emtiasnn gemi tamalar neticesinde meydana gelebilecek fire oran azami % 2 olarak
belirlenmitir.
Ana bayilerden suni gbre olarak nihayi tketiciye satan tali bayilerde almdan satma kadar olan
kompoze gbre ve amonyum nitrat % 26 gbresi ve genel olarak dier gbre eitlerinde
uygulanacak fire oran % 1-1,5 olabilir.
GLYAI
(40. Komite)
Mstahsillerden alnan gl yann ihrac iin yaplan filtraj ve bunlarn muhtelif llerdeki
ambalajlanmas srasnda glya % 2ye kadar fire verebilir.
GM
(20. Komite)
Ham gm olarak tepsi, tabak, ekerlik, vazo, amdan, kak vs. fason yaptrldnda polisaj
esnasnda % 4 ile % 6 civarnda fire ve zayiat meydana gelebilir.
HALAT
(15. Komite)
Katranl halat (korda) depoda bekletilme sresinde ilk 6 aylk devrede % 7 ila % 10 civarnda fire
verebilir. Bu sre sonunda kordann tamamen kurumu olmas nedeniyle her hangi bir fire ve zayiat
vermesi sz konusu deildir.
HALI
(18. Komite)
Duvardan duvara makine hallarnn denmesinden mtevellit % 7 orannda fire vermesi
normaldir. Yine bu cins hallarn imalattan ktktan sonra gerek fabrika deposunda ve gerekse
sat maaza deposunda beklerken yaklak % 4 orannda ekme yapmas mmkndr. Bu oran
alt lateks ile kaplanm hallarda % 5-6ya kadar kabilir.
Normalde 400 x 2000 metre boyutlarnda olan halnn kesim esnasnda % 1-2 orannda fire
vermesi mmkndr.
Duvardan duvara ve dier makine hallarnn mteriye tehiri esnasnda alp, kapatlmas, scak
yerlerde bulunmas, souk ortama gemesi esnasnda alt tabakay tekil eden lateks
genlemesinden dolay % 1-2 nispetinde fire vermesi mmkndr.
Hallarn mteriye tehiri esnasnda alp, kapatlmas, scak yerde kalmas, yerde serili
durmasnda her hangi bir ekilde fire vermesi bahis konusu deildir.
Ancak metre ile alnp satlan hallarn ykanmalar sonucu % 2 ila % 3 nispetinde fire vermesi
mmkndr.
Tam daire veya elips benzeri alanlarn duvardan duvara hal demesi srasnda % 12 ila % 15
civarnda fire ve zayiat verebilir.
- 1 kg. 15/3 Nm. Yn iplik retimi iin gerekli olan kirli ithal yapa miktar 2.400 kg.dr
- 1 kg. 15/3 Nm. Yn iplik retimi iin srecinde ortaya kan fire oran % 59dur.
- 1 kg. jt iplik retimi iin gerekli olan ham jt elyaf miktar 1.200 kg.dr.
- 1 kg. jt iplik retimi iin srecinde ortaya kan fire oran %20dir.
- 1 kg. akrilik tops retimi iin gerekli olan akrilik elyaf miktar 1.100 kg.dr.
- 1 kg. akrilik tops retimi iin srecinde ortaya kan fire oran % 107dir.
- 1 m2. Makine halsnn dokunmas iin gerekli olan yn iplik miktar 1.800 kg.dr
- 1 m2. Makine halsnn dokunma srecinde ortaya kan yn iplikteki fire oran % 15dir.
- 1 m2. Makine halsnn dokunmas iin gerekli olan jt iplik miktar 0.800 kg.dr
- 1 m2. Makine halsnn dokunma srecinde ortaya kan jt iplikteki fire oran % 15dir.
- 1 m2. Makine halsnn dokunmas iin gerekli olan akrilik iplik miktar 1.800 kg.dr.
- 1 m2. Makine hals dokunma srecinde ortaya kan akrilik iplikteki fire oran % 15dir.
- 1 m2. Makine halsnn dokunmas iin gerekli olan pamuk iplik miktar 0.400 kg.dr.
- 1 m2. Makine hals dokunma srecinde ortaya kan pamuk iplikteki fire oran % 15dir.
Not : Trkiye de imal edilen ortalama makine hallarnn kulland malzeme ve fire miktarlardr.
Baz fabrikalarn dokuduu hallarn ilmik ykseklikleri farkl olduu iin bu oranlar deiebilir.
Standart 3 mm. ykseklikteki bir hal iin kullanlan 1800 gr. Malzeme ilmik ykseklii 3,5 mm.den 4
mm.ye kt zaman malzeme miktar artar.
PEK HALI : 1 m2. 8x8 veya 10x10lu Hereke ipek halya 5.000 gr. ile 6.000 gr. ipek
kullanlmas gerekir.
Fire Gram
4.500 gr. dmlk % 67 3.015 gr.
250 gr. ince atklk ----- -----
250 gr. kaln boy atks ----- -----
100 gr. zglk % 33 330 gr.
1.345 gr.
1 m2. Halda kalan ipek miktar 2.655 gr. olup fire ve zayiat oran % 55.80dir.
YN, PAMUK HALI :
A-) Nakliye Ambar Fireleri :
a-) Yn plii hammaddeleri fireleri :

1-) Taradan gelen yn yapak, tiftik, kasap ba ve orap ants ynn nakliye firesinin % 3-5,
2-) Bu maddelerin ambar firelerinin % 2 olaca tespit edilmitir.
b-) Yn plii Fireleri :

1-) Taradan gelen yn hal ipliklerinin merkezdeki ana ambara nakliyelerinde btn mevsimlerde
% 2 fire verebilecei,
2-) Yl iinde ambardan geen boyal ve boyasz her nevi yn hal ipliklerinin ambar firesinin
ortalama % 3 olaca,
3-) Merkez ambarlarndan taradaki imalat ambarlarna yaplacak yn ipliklerinin nakliye, tahmil ve
tahliyesinde % 3 fire verebilecei,
4-) Hal yn ipliklerinin tezgahlara intikalinden mamul hal haline gelinceye kadar % 4-5 nispetinde
fire verebilecei,
5-) Hal imalat iin yukarda belirtilen safhalardan geen yn ipliinin hal imaline gelinceye kadar
verecei toplam fire nispetinin (boyama fireleri hari)% 12-13 olabilecei tespit edilmitir.
B-) Yapak Ykama Fireleri :

Hal ipliinde kullanlan yapalarn sebil veya Anadolu, Ege, ark, Trakya mal gibi eitli
blgelere ait olmas, yapann kaln veya ince elyafl, ok kirli, akldakl, gmlek veya dknt gibi
hususiyetleri randmana etki etmektedir. Bu hususlar dikkate alndnda ;
1-) Kirli yapa ykamasnda % 45-55 arasnda temiz yapa elde edilebilecei tespit edilmitir.
2-) Kirli ynden elde edilen temiz yn tespiti gayet gtr. Kirli yn dene tabak ynnn ok veya
az kireli olmas, temiz veya ok kirli olmas, ykama eklindeki eitlilikler, ykanmadan yalnz toz
arkndan geirilerek kirecinin alnmas gibi eitli faktrlere gre elde edilen temiz yn
randmanlar ok deiik rakamlar arz etmektedir. Buna gre ykama srasnda ;
a) Krkm kuzu yn % 10-20
b) Kirli tabak yn % 20-40
c) Toz arknda geirilen kirli ynlerin % 18-20 arasnda fire verebilecei tespit edilmitir.
C-) Yn plii Harman Randman Firesi :

a) Yn iplii yapmak iin hazrlanan, harman ykanm yapak, gz yn, kasap ba, yn, orap
ants yn ve tarak alt gibi tali haslattan meydana gelmise harman bnyesindeki
hammaddelerin deiik nispetlerin gre % 70-90 arasnda yn iplii elde edilebilecei,
b) Hazrlanan harman, yalnz ykanm yapa ve ynden teekkl etmise harman bnyesindeki
yn yapa nispetleri ve bunlarn elyafnn uzun ve ksalna gre % 80-90 yn iplii elde
edilebilecei tespit edilmitir.
c) 1- Hazrlanan harman, % 80 Anadolu yapas % 15 kuzu yn veya besi ynnden teekkl
ettii takdirde, yoluk ve tarak alt gibi tali haslat nispetinin % 5-6 arasnda olabilecei,
2- Hazrlanan harman, % 30-60 nispetinde yapandan olduu takdirde, yoluk, tarak alt gibi tali
haslatn % 15e kadar ykselebilecei,
Tarak alt ve yoluk gibi tali haslat sata arz edilmeyerek % 75-80 ile harmana katld iin ayrca
haslat kayna olarak mtelaa edilemeyecei, tespit edilmitir.
D-) Boyama Fireleri :

Yn ipliklerin boyanmas esnasnda verecei fire bu iplii meydana getiren yapak ve kasap ba
ynn scak su veya sodal su ile ykanp ykanmadna, harmana giren maddelerin nispetlerine
gre fire nispetinin asgari % 8, azami % 15 olabilecei tespit edilmitir.
E-) Hal malinde Kullanlan Pamuk plii Firesi :

1-) Gerek ile, gerekse bobin halindeki pamuk ipliklerin katlama ve bkmlerinde % 5e kadar fire
verebilecei,
2-) Katlanp bklerek atk ve direzi haline getirilmi pamuk ipliklerinin tezgaha intikaline kadar % 3
fire verebilecei tespit edilmitir.
F-) Tali Haslatn Sarfiyat Kabul Edilmesi :

Son yllarda krpk, ekinti ve saaklarn bedelsiz olarak iciye braklmas teaml haline gelmi
olduu cihetle, krpk, ekinti ve saan tali haslat olarak deerlendirilmeyip sarfiyat olarak kabul
edilmesinin gerekecei tespit edilmitir.
A) Hal Ykama Fireleri :
a) Isparta tipi hallarn ykanmasnda % 2-3 arasnda fire verecei,
b) nce hallarda ykama ve ekme firesinin % 3 olabilecei tespit edilmitir.
B) Isparta Tipi Hallarda Yn ve Pamuk plii Sarfiyat :
Isparta tipi hallarn eitli kalitelerinde aadaki ortalama miktarlarda yn ve pamuk iplii sarf
edildii tespit edilmitir.
Hal Cinsleri : Yn ip. Sarf. Kg. Pamuk ip.sarf. atl kg zg kg.
85.800 dml hallar iin 3.500 1.000 0.900
85.000 dml hallar iin 3.300 1.000 0.900
82.500 dml hallar iin 3.100 1.000 0.850
78.000 dml hallar iin 3.000 1.000 0.850
75.000 dml hallar iin 2.900 1.000 0.800
72.000 dml hallar iin 2.800 1.000 0.800
I) nce kaliteli hallar ve yn hallar :
Son yllarda blgede atks ve zgs yn hallar ile ince kaliteli hallar dokunmaya balanmtr.
Bu hallara sarf edilen ilme, atk ve zg miktarlar ile bunlardan tali haslat olarak elde edilen
krpk, ekinti, saak miktarlar aadaki cetvelde tespit edilmitir.
a) Atks, zgs pamuk ipliinden olan hallar :
Hal cinsi Yn iplii kg. zg atk kg. Krpk-ekinti kg. Saak kg.
40 x 50 4,5-5 0.850 1.750-2 1.250 0.200
40 x 40 4,5 0.850 1.600 0.900 0.250
32 x 40 4 1.000 1.600 0.900 0.250
30 x 30 3,5 1.000 1.250 0.800 0.250
50 x 50 5,5 1.100 2.250 1.500 0.250
60 x 60 5,5 1.000 2.500 1.750 0.250
b) Atks ve zgs % 100 yn olan hallar :
Atks ve zgs yn iplii olan 30x40 34x44 30x50 kaliteli hallarda (Atk-zg dahil) bir
metrekaresinde 5 kg. yn iplii kullanld, bu hallarda bir metrekareden 250 gr. saak, 1 kg. krpk
ve ekinti kt,
c) nce hallarda ve % 100 yn hallarda elde edilen saak, krpk ve ekintinin bedelsiz olarak iiye
braklmakta olduu,
d) Genel olarak yeni dokuma blgelerinde ve yeni renen iiler tarafndan dokunan hallarda,
yukarda tespit edilen yn ve pamuk iplii sarfiyatlarnda normal miktarlar dnda % 5-10 arasnda
ayrca bir zayiat vermesinin normal olduu tespit edilmitir.
Dokumasz yer hallarnn demesinde denen yerin ekline gre % 2-3 civarnda fire ve zayiat
verebilir.
Anadolu yn hallarnn 1m2. sinde kullanlan yn miktar :
C m2.de 9 ila 20, dml hallarda m2.de 6kg.
2 2
C m .de 20 ila 36, dml hallarda m .de 5kg.
HAM PARAFN
(40. Komite)
Nakliye ve depolarda beklemeler nedeni ile % 2 ye kadar fire ve zayiat verebilir.
HAHA KELLES VE KABUU

(3. Komite)
Rutubet, aktarma ve nakliyattan tr meydana gelen eksiklik, ykleme esnasndaki dkntlerden
ve Temmuz- austos aylarnda ak yerde yaplan istiflerden tr normal artlar altnda ve bir
sezonluk devreyi kapsayan mddet ierisinde % 1-3 orannda fire ve zayiat verebilir.
HAVLU
(16. Komite)
Ham pamuk ipliinden kasarlanarak imal edilen bir havlunun firesi takriben % 18-20 arasndadr.
Yani 100 kg kasarl iplik fabrikaya verildiinde 80 kg kadar mamul mal elde edebilir. Firede
kaybolan ksmlar unlardr ;
1- Boya ve sarg firesi,
2- zg firesi,
3- Atk firesi,
4- malat firesi,
5- Konfeksiyon firesi,
Karde imalatnda kullanlan 100 kg. akal pamuundan 84 kg. safi iplik, 15 kg. dknt ve 1
kg. uuntu ve rutubet hasl olur. Ayr ayr aklamak gerekirse, fire oran yaklak olarak ;
Halla alt % 4,7
Tarak alt % 4.8
Kirli meyda % 2.5
stp % 1.5
Hava zayiat % 2.5tur.
1) Bobinden bobine satlrken yn ve sentetik iplikte % 2 orannda
2) Rutubet kayb nedeniyle yn ve sentetik iplikte % 1 orannda
3) Tylenme nedeniyle yalnz ynde % 3, sentetik iplikte yoktur.
4) Makinede almada hasl olan sakat oran yn ve sentetik iplikte % 2-3 arasnda
5) Aprede yn ve sentetik iplikte % 2 orannda fire normaldir.
HAYVAN YEMLER
(3. Komite)
Aada isimleri yazl hayvan yemlerinin satn alnmasndan, iletmeye gelinceye kadar satlmas
srasnda meydana gelebilecek fire oranlar aada belirtilmitir.
Razmol : % 0,3
Kepek (krmz) : % 0,3
Kepek (kuru) : % 0,1
Kepek (plak) : % 0,7
Kepek : % 0,3
Yal kspe : % 0,5
Arpa : % 0,2
Yulaf : % 0,2
Krnt : % 0,2
Krma : % 0,2
Toz :%1
Keten kspesi :%2
Tavuk yemi pelet : % 0,3
Pili yemi pelet : % 0,3
Civciv yemi pelet : % 0,3
St inei yemi pelet : % 0,3
Civciv yemi toz : % 0,2
Pili yemi toz : % 0,2
Tavuk yemi toz : % 0,2
Ex. Ex. Un (uval) : % 0,2
Kux un (uval) : % 0,2
Tek kulak (krmz) : % 0,3
St inei yem toz : % 0,2
Ancak bunlar normal firelerdir. Nakliyenin yapld normal vasta, ambalajlama ve nakil esnasnda
gsterilen ihtimama gre normal fire nispetlerinde deimeler olabilir.
Yem sanayiinde ham madde olarak kullanlan balklar hamsi ve istavrittir. Hamsinin fire oran
ortalama % 70, istavritin fire oran % 85tir.

Kemik ise, hayvan yemi haline gelinceye kadar % 40-50 civarnda fire verebilir.
Konserve ve kuru kedi kpek mamasnda fire oran % 0.5 civarnda fire verebilir.
Ku yeminin ithalat ve paketlenmesinde kabul edilebilecek fire oran % 4-5 dir.
Dana yetitiriciliinde kullanlan yemin hammaddesinin ve mamuln tanmasnda ve imalatnda
fire bulunmaz: stoklanmasnda ise % 1-2 orannda fire ve zayiat olabilir. Besi hayvanlarnn bir gn
ierisinde azami olarak tketebilecekleri yem ve katk maddesi miktarlar aada belirtilmitir.
Bykba: 5-6 kg. yem (ot + saman) 5 kg. sanayi yemi
Kkba: 2 kg. yem (ot + saman) 1 kg. sanayi yemi 1/2 kg sanayi yemi
HAZIR BETON
(29. Komite)
Hazr beton imalatnda fire 3 maddede vardr. Bunlar:
1) imento % 3 (su yediinde)
2) nce agrega % 6 (ince kum mcr karm esnasnda)
3) Kaba agrega % 4tr. (kaba kum akl karm esnasnda)
4) 1 m3. Beton imalatnda kullanlabilecek miktarlar:
B 160 : B 225 :
0.500 m3. Kum 0.530 m3. Kum
0.350 kg. imento 0.350 kg. imento
0.750 m3. akl 0.720 m3. Krmata
125 litre su 125 litre su
Grobeton :
0.580 m3. Kum
0.250 kg. imento
0.810 m3. Krmata
125 litre su
HELVA
(11. Komite)
Her nevi helvann perakente satnda meydana gelen zayiat nisbeti % 2-3 arasnda
bulunmaktadr. Helva imalinde % 2 - 4 civarnda fire olabilir.
TAHN HELVASI
Sv tahinin ilenmesi, imalat ve ambalajlanmasnda % 1-2 civarnda fire ve zayiat meydana

gelebilir. Yerli susamdan yaplm tahin kullanldnda tahin helvasnn % 53', ithal susamdan
yaplm tahin kullanldnda ise (ya oran dk olduu iin) % 55'i tahinden oluur. Tahin
helvasnda glikoz oran ortalama % 25-28, eker oran % 35-39 civarndadr.
HDROLK FREN YAI

(56. Komite)
Fl hidrolik fren ya nakliyesinde tama hasar dnda f almad srece hibir fire ve zayiat
dnlemez.
HND
(5. Komite)
Hindi palazlarnn kulukadan yetitirme dnemi sonuna kadar oluacak fire oranlar :
a) Yumurtann fire ve zayiat oran : (Adet) Dllenmi hindi yumurtasnn kulukahaneye kadar
nakliye firesi oran % 3, kulukahaneden yumurta firesi oran % 25 (100 yumurtann 75
adedinden hindi palaz elde edilir.)
b) Palazn fire ve zayiat oranlar : (Adet)
- Palazlarn kmese teslimine kadar olan fire oran % 2.5
- Palazlarn 0-4 haftalk byme devresi boyunca % 4.5
- Palazlarn 5-8 haftalk byme devresi boyunca % 3
- Palazlarn 9-12 haftalk byme devresi boyunca % 2
- Palazlarn 12 haftalktan, besi sonuna kadar...........% 1

c) retim ve sat kademesindeki fire ve zayiat oran : (Adet)
- Canl hindi nakliye firesi oran % 0.5
- Hindi kesim firesi oran % 0.1
- Kesimi yaplan bir hindinin fire ve zayiat oran % 24 (100 kg. canl hindiden 76 kg. karkas hindi
eti elde edilir.)
d) Erkek veya dii retim oran : % 50 erkek - % 50 dii
e) Besi sresince oluabilecek yem firesi (ortalama 4 ay) % 2
HNDSTAN CEVZ:
(10. Komite)
Taze Hindistan cevizi ya meyve olarak mtalaa edildiinde, katedilen yolun uzunluu, hava
ssnn deiimi gibi nedenlerle % 15 e varan fire verebilir. Fire nispeti d grnmden deil, iinin
yeillenmesinden anlalr.
HORTUM (KSELE)
(33. Komite)
Yurda ithal edilmekle olan ksele hortumlarda yaklak % 1 orannda grlen fazlalk ticarette
normaldir. Bu retici firmalar tarafndan fire ve ilem pay olarak braklr ve karl faturaya ilave
edilmez.
HUBUBAT
(3. Komite)
Buday, msr, arpa, sorgun, tapioka gibi hammaddelerin nakliyeleri yatay depolarda dkme ve
uvall olarak bekletilmelerini, kullanma, sevk ve retilmi yem haline gelip satlana kadar sre
iinde uygulanacak fire oran % 1, ayiei, pamuk tohumu ve soya fasulyesi kspesinde
nakliyeleri kapal yatay depolarda ve uvall satlana kadar sre iinde uygulanacak fire oranlar %
1.5 - % 5 arasnda olabilir.
Yaz aylarnda fire nispetleri : K aylarnda fire nispetleri :
Nohut : % 2ye kadar % 0.5e kadar
Barbunya : % 2-2.5e kadar % 0.5e kadar
Beyaz fasulye bekletilmeden toptan satlarda, yetitirildii blgeye gre deiik durum arz eder.
Karadeniz havalisi (Dzce ve Adapazar dahil) mahsul yumuak fasulyede % 1-2 nispetinde fire
olur. Anadolu havalisi mahsul olan sert fasulyede fire olmaz. 1 yl bekletildikten sonra yaplan
toptan satlarda Karadeniz havalisi mahsulnde % 3. 4, Anadolu havalisi mahsulnde % 2
nispetinde fire olur. Yeil ve krmz mercimekte bekletilmeden toptan satta fire sz konusu
deildir. 1 yl bekletilmesi halinde % 1 fire olur. Bulgurda uygulanan fire oran yoktur. Pirinte % 1
bo uval daras kaydyla, kuru bezelyede uygulanan fire oran yoktur.
Mal cinsi : Ambalaj : Gemi Boaltma Kamyon Tama Depolama
Soya fasulyesi Dkme %1 % 0.5 % 0.5
Msr %1 % 0.5 % 0.5
Buday %1 % 0.5 % 0.5
Pirin 50 kglk plastik torba %1 ---- %1
HURDALAR VE HURDA DEMR

(30. Komite)
Hurda emtiann oksidasyon kurum, toprak ve kirelenme, ykleme, boaltma, nakliye vs. aada
bildirilen durumlar neticesi verebilecei fire nispetleri :
1- Hurda bakr (mutfak eyas, tencere, kazan vs.) % 1.5-2
2- Hurda alminyum (mutfak eyas, tencere, kap kaak, otomobil karoserlerinden ve muhtelif motor
ve makinelerden kma) %1.5-2
3- Hurda sars (pirin) ve tornadan kma sar tala % 1-1.5
4- Hurda kzl (bronz) ve tornadan kma kzl tala % 1-1.5
5- Hurda pik (dkm) % 1
6- Hurda teneke (plkten toplanm muhtelif teneke, boya ve konserve kutular) % 5
7- Hurda demir % 2
8- Hurda kurun % 1.5
9- Hurda inko % 2.5

10- Hurda antimuan (ordubozan) % 5
11- Hurda ak % 5
12- Hurda naylon (plastik ayakkab eskileri) %7
Teneke hurdas, elik ve pik tala, kyl toplama hurdas kaporta paralar, eski sobalar, eskimi
variller ve ithal hurdalar ark ocaklarnda ilenmek zere fabrika dahiline gelinceye kadar ve fabrika
dahilinde aada hizalarnda gsterilen miktarlarda fire verebilir.
1- Boaltma, ykleme ve tama firesi % 0,1
2- Tufal firesi % 0,2
3- Stoktaki hurdalarn oksidasyon firesi % 0,2
4- Topraa karma firesi % 0,1
5- Ocaa geri verme firesi % 0,1
6- a) malat firesi % 0,1
b) Metal olmayanlarda (plastik, p, paavra) % 0,3
sklen gemiden kan makine kranknn kesin firesi % 15dir. Hurda cam krnn kuru krma ve
ykama aamalarnda uygulanabilecek fire oran % 3 ile % 5 arasnda, ayklama aamasnda
uygulanacak fire oran ise % 0,6 (binde alt) dr. Alminyum kutu hurdasnn preslenerek dkmc
firmalara sevk edilmesi aamasnda, presleme ve iindeki yabanc maddelerden dolay meydana
gelebilecek fire oran % 40 nispetindedir.
HURDA DEMR :
1) Hurda demirinin d kenarlarnn uygun pres ve makas kullanlarak kesilmesi srasnda arta kalan
paralarn ekil ve bykl ok deiik olaca cihetle ortaya karak aray hakknda her vakit
geerli bir rakam verilmesi mmkn deildir. Her parti hurdann ayr incelenmesi gerekir.
2) Kenarlar uygun pres ve makas kullanarak kesilen salarn souk dzeltilmesi srasnda silme
ameliyesinde kayda deere bir fire sz konusu deildir.
3) Scak haddeleme suretiyle silme yapldnda :
a) Hurda demirin zerindeki oksit tabakas kalnlna bal olarak deimek zere % 10 civarnda
tufal firesi ortaya kar.
b) Standart boyda (6 mt) imalata teebbs edildiinde % 15 20 civarnda skarta kabilir. Bu artk
demirler esas demir fiyatnn 1/3ne satlabilir ve izabede deerlendirilebilir.
4) Sa levhalarn depoya aln ile sat srasnda normal artlar altnda ortaya bir fire kmaz.
Sadece tart fark olabilir.
naat demiri, kaln sa, profil, mil gibi hurda demirler imalatta kullanlmadan satlrsa % 1 ila % 2
nispetinde fire ve zayiat verir. malatta kullanlrsa bunun tespiti imkanszdr. nk % 5 fire ve
zayiat verdii gibi imalatn ekline gre % 25 hatta % 40 dahi fire ve zayiat olabilir. malattan artan
fire halindeki hurda demirler hurda bedelinden % 30 eksiine deerlendirilir.
HURMA
(10. Komite)
Hurmann nakliye srasnda % 6 civarnda fire ve zayiat verebilecei tesbit edilmitir.
IHLAMUR
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 5 7
ISI YALITIMI
(46. Komite)
Is yaltm malzemelerinde ykleme, tama, boaltma ve istifleme ilemleri srasnda % 2 fire
meydana gelir.
ISLAK MENDL
(23. Komite)
Bebek temizliinde kullanlan slak mendilinin eitli aamalardan geerken meydana gelen
aksaklklar nedeniyle ortaya kan fire oranlar % 7-9 civarndadr.
ITRYAT
(40. Komite)
ampuan, jle, sa kremi ve el kremi retiminde uygulanacak fire oran % 6 dr.
thalat srasnda ampuan % 0.5 : kozmetik % 0.5 : gne ya % 0.5 fire verir.
AMAIRI
(16. Komite)
Fanila, don, kakorsenin darda yaptrlmasnda kasar ve t firesi % 3 ila % 6, konfeksiyon firesi
% 10 ila % 20 orannda olmas normaldir. Sakat durumlarda ise kuman dokunduu makine ve
kullanlan iplie gre deiir. Bu miktar piyasada % 5 ila % 10a kadar kabul edilir.
Pamuk ipliinden fanila imal edilirken numaralar aada belirtilen pamuk iplikleri hizalarnda
gsterilen miktarlarda fire ve zayiat verebilir.
6/1 no.lu iplik ortalama % 6-7
K
(10. Komite)
ARAP: zmdeki randman nispeti % 65-70 (samilen, ansu ve papazkaras cinsi zmlerde)
- 100 kg zmden 1inci ve 2nci aktarmalar bittikten sonra 65 litre nihai mamul elde edilir.
- zm arap haline dnnceye kadar 1inci ve 2nci aktarmalar srasnda dibe ken arap
talarndan ve sarntan sarnca aktarma srasnda % 7 orannda bir fire meydana gelir.
- kmeler neticesinde meydana gelen arap talar kimya sanayiinde kullanlmaya balamtr.
Nakliye srasnda % 1 orannda fire meydana gelmektedir. arap dolum ve boaltm esnasnda %
5 civarnda fire ve zayiat meydana gelebilir. Bira, rak, cin, votka ve arap ile ilgili fire ve randman
- 1 kutu (50 cl.) biradan 2 bira barda bira kar.
- 70 cl. Rak, cin, votka iesinden 6 cl. 8 duble kar.
- 1 adet 75 cl. arap iesinden 7 bardak arap kar.
- 1 adet 37 cl. arap iesinden 3.5 bardak arap kar.
Kasalarda 24 adet kk bira vardr. Biralarn fire oran% 10dur.
KL LOKANTA
(64. Komite)
kili ve mzikli bir lokantada iki ve yemek firesi mevcuttur.
1- Hazrlanan mezelerin yenmeyip bozulmas,
2- Baz mterilerin parasn demeden kamas,
3- arpma sebebiyle bardak krlmas, ikilerin dklmesi,
4- Baz sebeplerle mterilerin iadesi, vs. sebeplerle yemek firesinin % 5-8, iki firesinin ise % 5-10
arasnda olmas normaldir.
kili lokantalarda merubat, iki ve dier iecekler iyerine tanma, servis vs. nedenlerle % 8-12,
her trl yiyecek maddesi iyerine tanma servis vs. nedenlerle % 7-10 fire ve zayiat verebilir.
LA
(69. Komite)
la imalatnda kullanlan talk, niasta, stearede de manezi ve ispirto meydana gelebilecek fire
miktarlar aaya karlmtr.
Talk iin :%2
Niasta iin :%2
Stearede de manezi iin : % 2
spirto iin : % 8-10 nispetinde fire verebilir.
NCR
(10. Komite)
a) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak zere iletmelerde ilem grmeyen incirler bir sezonda
% 3e kadar fire verir.
b) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak zere iletmelerde ilem grmeyen incirler bir sezonda
% 3 aflatoxin seimi srasnda olmak zere ileme esnasnda % 8e kadar fire verir.
hra edilen incirlerin yolda fire vermesi teamlen kabul edilir ve bu fire % 1 civarndadr.
ncir ezmesi %3-5 kadar fire verir.
NAAT MALZEMELER
(46. Komite)
Kum, akl, torba kire, tula, kiremit, asmolen, bz ve knk, depolama dahil sat mahalline kadar
asgari ve azami :
Kiremit ve tula : % 10
Kum, akl : % 5-6
Torba kire : % 2-3
Asmolen, bz, knk : % 2-4 nispetinde fire verebilir.
Marley, keten ve katranl salmaztra malzemelerinin ilemler srasnda verdii fire ve zayiat
nispetleri aaya karlmtr.
Marley : % 11
Keten :%5
Katranl salmaztra : % 5 civarndadr.
naat sektrnde faaliyet gsteren firmalarn kullandklar tula ve kiremitin ;
a) Fabrikalardan inaat mahalline intikali srasnda oluan tama firesi : % 2,
b) Sz konusu malzemelerin inaatta kullanlmas srasnda oluan deme firesi % 8
civarndadr.
naat kalplar (zel kalplar-sa panolar ve inaatlarda kullanlan her trl iskele ahap
malzemede), asgari % 5, azami % 10 arasnda fire olumaktadr. Teleskopik direk retiminde ve
projelere gre elik konstrksiyon imalat ve yerinde montaj esnasnda % 1 nispetinde fire
olumaktadr.
PEK DKNTS
(15. Komite)
pek dknts nevilerinden olan (kam ba) ve (kelebek) veya (delik koza)nn ihra maksadyla
prese makineleri ile ambalajlandklarnda, bunlara % 5 ila % 6 nispetinde su verilmesi zaruridir.
Verilen bu rutubet maln preslenmesinden itibaren gidecei yere kadar nakli esnasnda azalp zayi
olur.
PLK
(15. Komite)
Tirt, penye etek, pantolon, mont ve elbise dikimlerinde kullanlan diki iplii miktarlar, iin
modeline ve iinin becerisine gre deimekle beraber azami ve asgari
Pantolonda 10-12 gr. = 250 m. 300 m.
Montda 16-20 gr.= 400 m. 500 m
Etekte 8-10 gr.= 200 m. 250 m.
Tirtte 4-6 gr. = 100 m. 150 m.
Erkek takm elbisede 32-16 gr.= 800 m. 400 m.dir.
5.000 m.lik polyester diki iplii numarasna gre deimekle beraber 150-200 gr. arlndadr.
Pamuk plii : Tek kat ipliin katlanmasnda (katlama says ne olursa olsun) % 4-5
Bkmnde (Bkm says ne olursa olsun) % 4-5
ile ameliyesinde %2
Boya ameliyesinde %6
rg safhasnda %6
Ham ve boyal pamuk iplii satlarnda, depoda beklemeden dolay, rutubet kaybndan
meydana gelen fire % 8.50.tur.
pliklerde ham kuma haline gelinceye kadar oluan fire oranlar :
plik Cinsleri : Fire Oranlar :
- 120 D suni ipek iplik %5
- 21/2 Viskon iplik %5
- 28/2 %5
- Polyester %5
- 150/D polyester iplik %5
- 90/D %5
- 70/D %5
- 100/D tekstre iplik %5
- 150/D %5
- 100/1 ham polyester %5
- 90/D dz sentetik iplik %5
- 90/D tekstre %5
- 150/D %5
Hal plii :
- 1 kg. 15/3 Nm. Yn iplik retimi iin gerekli olan ithal yapa miktar 2.400 kg.dir.
- 1 kg. 15/3 Nm. Yn iplik retimi iin sresince ortaya kan fire oran % 59.dur.
- 1 kg. jt iplik retimi iin gerekli olan ham jt elyaf miktar 1.200 kg.dir.
- 1 kg. jt iplik retimi sresince ortaya kan fire oran % 20.dir.
- 1 kg. akrilik tops retimi iin gerekli olan akrilik elyaf miktar 1.100 kg. dir.
- 1 kg. akrilik tops retimi iin srecinde ortaya kan fire oran % 10.dur.
- % 25 telef, % 75 pamuktan imal edilen open-end iplikteki fire ve zayiat % 11-12
- % 100 teleften, imal edilen open-end iplikteki fire ve zayiat % 19-21
pamuk iplii penye ve karde olarak imal edilir. Karde imalatnda fire oran % 12-16 arasndadr.
Penye imalatnda fire oran ise,% 29-46 arasndadr.
Pamuktan iplik imalat yaplrken :
- Pamuk Kalitesi,
- Makine parknn eski ya da yeni olmas,
- Klimasyon artlarna bal olarak deimekte olup, % 100 pamukla imal edilen open-end
iplikteki fire oran % 7-16 arasnda deiir.
KUNDURA BAI :
1) Kundura ba imalinde kullanlan ekr pamuk ipliinin boyatlmas halindeki fire nispeti % 8.
2) Mezkur boyanm ipliklerin makaraya aktarlmas ameliyesinde verecei fire nispeti % 3.
3) Sarlm makara halinde bulunan boyal ipliklerin dokunma ameliyesinde verecei fire nispeti %
2.
4) Dokunmu olan bu balarn bilahare kundura ba haline getirilmesini temin iin yaplan
ameliyeden mtevellit fire nispeti ise % 2 olarak tespit edilmitir.
SENTETK PLK :
Polyester tekstrize poliamid orlon vs. sentetik iplikler gerek tabii yn gerekse pamuk iplikleri ile
kartrlarak rldnde pratik olarak % 3-5 civarnda fire verir. Top boyama, fiksaj terbiye
ameliyeleri srasnda ortalama olarak % 4 fire verir.
Trikotaj makinelerinde sentetik ipliin rahata almas iin yalanmas gerekir, bu yada
ykamada zayi olur. Burada % 5-6,lk bir kayp meydana gelir, ancak bu kaybn fire olarak kabul
mmkn deildir. Sentetik iplik rg safhasnda % 6 civarnda fire verir. retim aamalar dokuma
ve konfeksiyon aamalar olup fire oranlar aadaki gibidir.
Dokuma firesi kullanlan ipliin ve imal edilen kuman cins ve kalitelerine gre deimektedir.
Bununla birlikte ortalama % 5 civarnda fire vermesi mmkndr.
Konfeksiyon aamasnda :
Kazak takma kol olduunda : % 18-20
Reglan : % 5-7
Ayrca etek triko olarak alndnda : % 10
Elbise : % 20
Ceket : % 18-20
Sveter : % 20-25
Diki ipliklerinde meydana gelebilecek fire nispeti sz konusu ipliin kalitesine gre deimekte
olup, genel olarak 24/2.26/2 numara.
Tek kat ipliin ift kat haline getirilmesinde % 3
Bkmnde %3
Gaze yaplmasnda %5
Merserize yaplmasnda %5
Kasarlanmasnda %8
Boya ameliyesinde %4
ileden bobin yaplmasnda %4
Bobinden makara ve masura yaplmasnda % 3 civarnda fire ve zayiat meydana gelebilir.
Sentetik iplikte ;
a- Rutubet yoktur. Bunun yerine ya kayb olarak % 3,
b- Bobin zerinde deerlendirilmeyen iplik artklarndan ve ilem firesi olarak % 2-4,
c- Boyada % 4,
d- Fikse (aprede) % 4 civarnda fire olabilir.
1- Piyasadaki ticari teamle gre bobin daras pamuk ipliklerinde dlmekte, straygarn ipliklerinde
dlmemektedir. Bu konuda kesin bir kaide bulunmayp alnan bu ipliklerden bobin daralarnn
dlp dlemeyecei taraflarn anlamasna baldr. Sentetik ipliklerde ise iplik, pamuk
tesisinde ekilmi ise bobin daras dlmez, yn tesisinde ekilmi ise bobin daras dlebilir.
2- Dokuma firesi, kullanlan ipliin ve imal edilen kuman cins ve kalitelerine gre deimektedir.
Bununla birlikte ortalama % 5 civarnda fire vermesi mmkndr.
Yn ipliinin nem kaybndan dolay verebilecei fire miktar takriben % 6-10, orlon ipliklerinde ise %
2 civarnda olabilir. Penye pamuk iplii retimi, harman, hala, tarak, fitil penyz, ring ve bobinaj
aamalarnda gerekletirilir. Bu ilemlerden sonra pamukta mntka ve kalitesine gre toplam
olarak % 24-25 nispetinde fire meydana gelir.
1-) Kasarl pamuk iplikleri (kasar safhasnda, iplik numarasna gre) % 8-10
2-) Merserize pamuk iplikleri (merserize safhasnda, iplik numarasna gre) % 8-10
3-) Boyal pamuk iplikleri (boyama safhasnda) % 7-9
4-) Merserize-boyal pamuk iplikleri (boyama safhasnda) % 10-12
5-) Boyal sentetik iplikler (boyama safhasnda) % 3
6-) Boyal pamuk-poliester iplik (boyama safhasnda, iplik numarasna gre) % 6-8
7-) Boyal poliester-viskon iplikler (boyama safhasnda, iplik numarasna gre) % 6-8 gazeli pamuk
iplikleri (gaze safhasnda) % 8-10
9-) Pamuklu iplikten imal edilen havlu (havlu imalat safhasnda) % 7
10-) Bkml pamuk ve sentetik iplikler (bkm safhasnda) % 2-3 civarnda fire ve zayiat verebilir.
YN PLK :
a- Dokuma iplikleri rutubet kaybndan (kondisyonman) mtevellit % 3-4,
b- Bobin zerinde deerlendirilmeyen iplik artklarndan ve ileme firesi olarak % 3,
c- Boyada % 4,
d- Fikse (aprede) % 4 civarnda fire verebilir.
AKRLK PLK :
Bobin halinde teslim alnan akrilik ipliin ileye alnmasnda % 1, ile halindeki akrilik ipliin
boyanmasnda % 1.5-2, ile boyal akrilik ipliin bobine alnmasnda % 2-3, bobin halindeki ipliin
arlolanmasnda % 3-5, bobin halindeki boyal akrilik ipliin yaplmas esnasnda % 1-2, fire
vermesi normaldir. Akrilik iplik elyaftan iplik haline gelinceye kadar % 3-4 kadar fire verebilir.
Yn iplik, tiftik, kamgarn, angora iplik boyal alnd takdirde ;
Rutubet firesi :%5
Aktarma firesi : % 4
Dokuma ameliyesindeki fire : % 5
Mamuln konfeksiyon safhasndaki fire oranlar ise ;
Kazak ve bluz Takma kol olduunda : % 18-20
Reglan kol olduunda : % 5-7
Elbise triko olarak alndnda : % 20
Etek triko olarak alndnda : % 10
Ceket triko olarak alndnda : % 18-20
Sveter triko olarak alndnda : % 20-25 civarnda fire verir.
30/1, 2/1, 20/1 trndeki ipliklerden retilen tirt iplikleri boyal ve boyasz olmak zere ikiye
ayrlr. Her iki tr iplikten de sz konusu mamulleri elde edebilmek iin geirilen retim safhalar ve
bu safhalarda doabilecek fire nispetleri aaya karlmtr. Boyasz ipliklerden retilenler,
yuvarlak rg makinelerinde dokunur. plik dokunurken % 2-3 aras fire doabilir. tlenerek
kesime hazr vaziyete getirilen kumalarda kesim esnasnda % 5-6 fire vermesi normaldir.
1- 1 adet pantolonun dikimi ve overlou iin kullanlabilecek ortalama diki iplii miktarnn 90-
100 metre civarnda,
2- 1 adet ocuk pantolonunun dikimi ve overlou iin kullanlabilecek diki iplii miktarnn 40-60
metre civarnda,
3- 1 adet normal mont dikim ve overlou iin kullanlabilecek diki iplii miktarnn 300-400 metre
civarnda,
4-1 adet kot yelek dikimi ve overlou iin kullanlabilecek ortalama diki iplii miktarnn 80-100
metre civarnda bulunduu, ayrca diki ipliinin kullanm srasnda fire miktar (bant olarak
kyorsa) % 2, (tek makine olarak kyorsa, % 5 civarndadr.)
Elastiki bandaj ve korse imalatnda pamuk iplii ham bez haline gelirken % 3, kasarlanrken
de % 4 nispetinde fire verebilir. Akrilik relax (kamgarn) iplikte sat nem oran 0-, rutubette,
kurutulmu mal zerinden % 2 civarndadr.
JT P :
Bangladeten deniz yoluyla ithal edilen uzun sren nakliye sresi iinde ve gmrklerdeki bekleme
sresinde kilo kaybna urayan jt ipindeki fire oran % 3 civarndadr.
RMK
(3. Komite)
malattaki su pay ve elden ele gei annda dklme sebebiyle % 1.5 orannda fire ve % 1.5
orannda zayiat verebilir.
SPRTO
(40. Komite)
spirtonun ambar ve yol fire nispeti % 0.5 (binde be) civarnda olabilir.
KADAYIF
(4. Komite)
1-Bir uval 50 kg.lk zel amal kadayflk undan 75 kg. civarnda i kadayf elde edilebilir.
2-Elde edilen i kadayf, kzarm rulo kadayf haline getirilip kutulandnda :
a)Pime nedeniyle % 25,
Krlma ve ufalanma nedeniyle % 5 civarnda fire ve zayiat verebilir.
KAIT
(23. Komite)
Farmakopi bastrlmasnda kat sarfiyatnda matbaac lehine % 2 fire hakk tannr. Matbu evrakn
basm ve cilt iinde tespit edilebilen kat fire nispeti, o iin mahiyetine, ekline, rengine ve teknik
hususiyetine gre % 2 ila % 10 arasnda deiebilir. malatlarn bobin olarak aldklar katlarn
kanca yaras, patlak veya kesme firesi :
Nakliye de normal artlarda ambalaj durumuna gre % 3 kadar fire olabilir. Ancak ambalaj
paralanmasnda, ambalaja kanca gemesinde ykleme ve boaltmada iyi sarlmad iin
yamurlu havalarda firenin ok yksek nispetlere kmas muhtemel ise de bu normalin dndaki
zel durumlar iin zel bir zabt tespiti gerekir.
Bobin halindeki slfit birinci hamurdan kat, karton kraft, hutbak, ya katlarnn kesilip paketler
haline getirilmesi srasnda % 1 ila % 1.5 nispetinde fire olabilir. Bobinler hasarl olduu takdirde bu
hasarn zel bir zabtla tespit edilmesi gerektii gibi bu hasardan doan eksilme fire
saylamayacaktr.
70 x 100 cm. ebadnda standart tabakalar halinde 80 gr. 1 m2. Avusturya kue kadndan, drt
renk trikromi ofset baskl ve stten tel dikili, kue kat muhafaza iin de 33 x 38 cm. ebadnda,
12 yaprakl takvim yaplmas safhalarnda kadn verebilecei fire % 18.5 nispetindedir.
Karton fabrikasnda hammadde olarak krpnt kat kullanldnda, imalat srasnda bu krpnt
katlarn % 10a kadar fire vermesi normaldir.
Ambalaj kad, baslmas annda % 3-5 orannda fire verir. Mumlu kat imalinde ise ambalaj
kadnn mumlanmas srasnda % 3-5 arasnda fire verir. Mumlu katlar, mumlandktan sonra
zerine ald mum veya parafin nispetinde de arlarlar.
Toptan kat ticareti yapanlarda, katlarn iyerine nakli ve ufak kolilere blnmelerinde
verebilecei fire nispetinin % 4 olmas normaldir.
1.ve 2. Hamur biletlik katlar iin % 2-3 fersude pay, pelr katlar iin ise % 5-6 bozuk pay fire
ve zayiat olarak kabul edilebilir.
Kat ve karton, gnnde yaplan tartda, yani maln alnd gnde yaplan tartda fire yoktur. Kat
ve kartonun, dkkanda veya depoda bekleme sresinde bir fire meydana gelir. Maln rutubetini
kaybetmesinden husule gelen ve zamanl orantl olarak artan bu fire nispeti % 3 kadardr.
Kat torba (kraft) : Mikronize kalsit, talk ve barit madenlerinin ambalajlanmasnda kullanlan kraft
torba katlarnn bo olarak nakli, stoklanmas, torbalarn doldurulmas, azlarnn kapatlmas,
mamul ambarndan yklenip, nakli ve mterilere teslimi safhalarnda torbalarn patlamas ve
yrtlmas gibi nedenlerle verebilecei fire nispetinin % 8-10 civarnda olmas normaldir.
Gazete basmnda bobin halinde retilmekle olan 3. Hamur gazete kat kullanldnda, ilgili fire ve
zayiat oranlar ortalama olarak aada belirtilmi olup, bu oranlarn artmasnda tespit raporlar ile
zaptndan sonra mesullere ynelinmesi veya bilirkii talep edilmesi uygun debilir.
a) Paketleme srasndaki fire oran % 05 (binde be)
b) Kanca+tama srasndaki fire oran % 05
c) Bask ve kopmadan dolay uygulanacak fire oran % 3
d) Bobin dipi firesi % 3
Brt bobin arlndan doabilecek fire oran bobin dipi firesinin iinde, bozuk gazete kadnn
firesi de bask ve kopmalardan meydana gelen maddenin iinde mtalea edilmitir. Toplam olarak
fire oran % 7dir. Btn firelerin hepsinin bir anda kullanlmamas uygun der.
KAHVE
(10. Komite)
Kavrulan ve tlen kahve, taze olduu takdirde % 21e kadar ve eski olduu takdirde % 18-19
arasnda fire verir. Ancak kahveciler arasnda kavrulma ve tlme firesi ortalama % 20 olarak
kabul edilir. 1 kg. i ekirdek kahve bulunduu yere gre sfrdan, azami % 3e kadar fire verebilir.
Kahve, btn ekirdeklerde olduu gibi su ihtiva eden bir maddedir. Suyunu kaybetmesinden
mtevellit fire vermesi de tabiidir. Scak havalarda kamyonla nakledilen kahvelerin mesafenin uzun
veya ksa oluuna, hararet derecesine gre ve bilhassa rzgarn tesiriyle %1den aa olmamak
zere azami % 2ye kadar fire vermesi normaldir.
Bir kilo i kahve kavrulduu zaman 180 gram fire verir. Bir kilo kavrulmu kahve, ekildii zaman
bir gram fire verir. Filitre kahvenin toz haline getirilmesinde ve burada ambalajlanmasnda
uygulanacak fire oran % 2dir. zlebilir kahve ile, filitre kahvenin zellikle toz haline
getirilmesinde ve amballajmasnda uygulanacak fire oran % 2dir.
KAKAO
(10. Komite)
Tane Kakao :
a) Meneinden ithalat sfrdan azami % 3e kadar
b) Avrupa limanlarndan ithalat % 1-1.5
c) Toptan ambar % 1
d) Perakende sat % % 1-1.5
Toz Kakao :
a) Meneinden ithalat ----
b) Avrupa limanlarndan ithalat % 1-1.5
c) Toptan ambar % 1-1.5
d)
e) Perakende sat sfrdan %2ye kadar.
1000 kg. bloktan imal olunan kakao ya ve toz kakaonun net arlklar % 40 ya, % 60 toz kakao.
Kuvertr (bitter) imalatndaki toz eker, kakao ya, blok, esans ve lesitin yzdeleri ;
Toz eker 0.45
Kakao ya 0.21
Kakao hamuru 0.38
Esans 0.0002
Lesitin 0.01 = 1.05
Fire oran %5
Kakao ekirdekten blok imalinde meydana gelen fire oran % 18dir.
KALAS
(48. Komite)
am kalastan eitli cins kereste imali esnasnda oluan zayiat oran maln kalitesine gre % 16-17
arasndadr.
KALAY
(29. Komite)
Eritildii takdirde % 0.1-2 fire verir. Aksi halde fire vermez.
KALEM TRA
(22. Komite)
Kalem tra imalatnn plastik ilerinin yapmnda % 5, vida ve bak ilerinin yapmnda ise % 1
civarnda fire vermesi normaldir.
KAMI
(48. Komite)
A- Gl kam: malattan (kesiminden), temizleme, derleme, paketleme ve sevkiyat ilemlerinden
fiili kullanm yerine gelinceye kadar geen srede % 30 35 orannda fire ve zayiat meydana gelir.
B- Hasrlk rme kam ile hediyelik eya yapmnda kullanlan kamlar; kesiminden imalata kadar
geen safhada (kesim, temizleme, derleme, sevkiyat ve imalatta kullanmda) % 35 40
orannda fire ve zayiat meydana gelir.
KANAVE
(14. Komite)
Polipropilen ham maddesinin temini safhasndan balayarak kanavie olarak mamul hale gelinceye
kadar verdii fire ve zayiat % 15 civarndadr.
Yeni kuma halinde olanlarda perakende satlarda % 02.5 (binde iki buuk)a kadar zayiat verir.
KANEPE
(18. Komite)
Yayl ortopedik kanepe imalatnda % 15-20 arasnda fire meydana gelir.
KAPAK BASKISI
(23. Komite)
Matbu evrakn basm ve cilt iinde tespit edilebilen kat fire nispeti, o iin mahiyetine, ekline,
rengine ve teknik hususiyetlerine gre % 2 ila % 10 arasnda deiebilir. ok renkli basklarda
genelde her renk bana % 2 ila % 5 arasnda deien fire verebilir. Kapak basklarnda, karton
kullanldnda % 2 ila % 4 aras deien fire doabilir.
KAPAR
(2. Komite)
Kaparinin ilenmesi esnasnda meydana gelen fireler : (deerlendirilemeyen artk ve kayplar)
Kaparinin toplaycdan alnmas ve ilenmesi esnasnda ;
1- Yar mamul safhasnda (n ileme safhasnda) : % 4-5 orannda
2- leme safhasnda (sap, p, yaprak, iri ve patlak tanelerin ayrlmas safhasnda) : % 7-8
orannda
Boylama (kalibraj) safhasnda: % 3 orannda, olmak zere toplam % 14-16 arasnda fire
(deerlendirilemeyen artk ve kayplar) meydana gelebilir. Bu miktarda rne gre bir miktar
deiebilir.
KAPI PENCERE AKSESUARLARI

(38. Komite)
Kap pencere aksesuarlar malzemelerinin imalatnda uygulanan fire oranlar aaya karlmtr.
Kap kolu alminyum : % 20
Kle : % 5
Pirin : % 25
Mentee : % 20
Sa : % 15
spanyolet : % 25
Makas : % 25
Kilit : % 10
KAPLAMA
(48. Komite)
Her trl kaplama (ceviz, grgen vs.) imalatndaki fire oranlar % 5 olmak zere aaya
karlmtr. Bu bilgiyi yalnz kaplama kesimi iin geerli olup, soyma iin geerli deildir. Tolerans
kullanma aacn doal bir rn olmas nedeni ile dikkate alnmak mecburiyetindeki bir unsurdur.
Bu liste kaplama kalnlklar 7.00 mm. olmak kayd ile, kaplama imalatnn kaplama kesme baklar
ile yaplmas halinde geerlidir. Burada belirtilen kalite iaretleri TSEKe gre kabul edilen genel
anlamda sert aa ve yumuak aa snflamalarna uygundur. Ayrca retim ve piyasa
tecrbelerine dayanlarak baz trlerin yalnz 1. ve 2nci snflar baz trlerinde 1. 2. 3 ve 4nc
snflar kaplama retiminde kullanlmakta olduundan, snflar aada olduu gibi sunulmu olup
bu liste tamamen Trkiye de kullanlmakta olan retim anlay ve teknoloji esaslaryla yaplan
imalat sonularn yanstmaktadr. Dier retici lkelerde yaplan imalat ile karlatrlmaz.
KARABBER
(10. Komite)
cins karabiber vardr : Savarak, Malabar, Lambon, Savarak meneli karabiberin ihra liman
Singapur olursa fire nispeti % 4-6 arasndadr. Avrupa limanlarndan ykleme olursa % 3 e
kadardr.
Hindistan meneli Malabar karabiber, hangi limandan yklenirse yklensin, fire nispeti % 1 e
kadardr. Zira bu mal kalburlanm ve frnlanmtr.
Malezya meneli Lambon karabiber meneinden yklenirse % 3 e kadar fire mevzubahis olabilir.
Meneinden yklenmeyip te Avrupa limanlarnda yklendii taktirde % 2 ye kadar fire verebilir.
Karabiberde - Ambar firesi % 1 3 arasnda;

- Yabanc maddelerden ayrlma % 5 e kadar,
- tme ve eleme firesi % 3-4 arasnda,
- Paketleme firesi % 2 ye kadar
Not: 5, 10, 20, 30 gramlktr.
Tane karabiber (Hindistan, Endonezya, Brezilya)

a) Meneinden ithalat ............... : % 4-6
b) Avrupa limanlarndan ith. ...... : % 3
c) Toptan Ambar....................... : % 2
d) Perakende sat ................... : % 2
e) tme ................................ : % 2-3
f) Paketleme ............................. : % 3-5
KARANFL
(10. Komite)
Madagaskar ve zanzibar meneli karanfiller meneinden yklenirse % 8 e kadar fire ve zayiat
verebilir. Avrupa limanlarnda yklenirse bu nispet % 3 e kadardr.
Tane karanfil (Madagaskar, Seyschell, Hindistan, Endonezya) :

a) Meneinden ithalat ............... : % 10
b) Avrupa limanlarndan ith. ...... : % 5
c) Toptan Ambar....................... : % 5
d) Perakende sat ................... : % 8
e) tme ................................ : % 6
f)Paketleme .............................. : % 2
KARTON
(23. Komite)
Gri karton imalatnda hammadde olarak hurda (krpnt) kat kullanlmas srasnda kadn cinsine
gre % 20 ila % 35 civarnda fire meydana gelebilir. Gri karton retiminde randman oran elyafn
niteliine gre % 65-80 arasnda deiebilir.
KASET
(19. Komite)
Kaset imalatnda bandroller % 01 ila % 05 civarnda fire verebilir. Ses kaseti ile ilgili fire oran % 3
civarndadr.
KAUUK
(39. Komite)
Lastik konveyor band ve transmisyon kaylar retiminde kullanlan, hurda kauuk, kalitesine
gre; sz konusu ilemlerde % 20 ile % 30 arasnda fire verebilir.
Oto lastii kaplamas iinde temel madde olarak kullanlan srt kauuk (kk boy oto lastiinde,
orta boy oto lastiinde ve byk boy oto lastiinde) bir adet lastiin kaplanmasnda ; srt kauuu
erit halinde kaplanacak lastiin ebadna uygun ekilde retildii, eitli kaplama ilerinden sonra
eridin sonunda artmas muhtemel miktar dier bir lastiin kaplanmasnda ek olarak kullanlmas,
kaplamal kauuk lastik prese gererek sya tabi tutulduunda ekillendii ve ek yerlerinin belli
olmamas neden ile , fire sz konusu deildir.
Ancak, eski teknoloji kullanld durumlarda, lastik kaplama esnasnda, ii ve mekanik makina
hatalarndan dolay % 3 fire verir. Yine kaplama kauuun ierisindeki piirici kimyevi maddelerin
scak hava muhalefeti nedeniyle, stoklama (depolama) esnasnda vulkanize olmasndan
(pimesinden) dolay meydana gelen fire oran % 7 olmak zere toplamda % 10 fire verebilir.
STERAN : D memleketlerden ithal yolu ile memleketimize gelen sterain 20-25 kiloluk kat ve
bez ambalajldr. malatya intikaline kadar nakliye annda ykleme, indirmede, yrtlma, patlama
neticesinde dklmeden ve yal madde olmas hasabiyle % 3 civarnda fire ve zayiat verebilir.
ASFALT : Yurdumuzda retilmektedir. Kauuk sanayiinde umumiyetle 10/20 tipi kullanlmakta ve
buda sert kartona sarldr. Tahmil, tahliye ve nakliye esnasnda, ufalanma, erime, akma nedeniyle
% 6 civarnda fire olabilir. Yol yapm ve onarm, asfaltlama ve stabilize dkme iiyle ilgili olarak
kullanlan malzemelere ait fire oran % 5 civarndadr.
SENTETK KAUUK : 1976 Ylna Kadar dou ve bat bloklarndan ithal edilmekte idi. 1976 ylnda
Petkim retmeye balad. Bir memleketin mal, dier bir memleketin mal ile kilo standard
bakmndan ayn deildir. Yurda gelileri birer tonluk palet iinde 30, 33, 35, 40, 44 adet torbalar
halindedir. Bu torbalar standart olmayp, tm bir tondur. Yaz aylarnda scaktan eriyip birbirine
yapmadan, etrafa akma gibi sebeplerden takribi olarak % 2.5 orannda fire olabilir.
TAB KAUUK : Memleketimize Londra Borsas kanalyla Singapur (Malezya)dan 240, 245, 250
libre esasna gre balyalar halinde gelir. Btn balyalar tip ve d grn itibariyle birbirine benzer.
D yzeylerinde koruyucu bir tabaka olsun diye tebeir tozu gibi bir madde ile kapldrlar. Yurda
gelirken ayn gemide birka firmann kauuu vardr ve byle gmre girer. Burada firmalarn
mallar tamamen birbirine karr. Birbirine benzer olduundan ayrmak mmkn deildir. Baz
balyalarn zerindeki koruyucu maddenin kaybolmas neticesinde ve kantar fark olarak % 2
civarnda fire ve zayiat olabilir.
REJENERE KAUUK :
Rejenere Kauuk malat :
1- Hurda lastik temizleme ve krma,
2- Krlan lastiklerin tlmesi ve elenmesi,
3- Toz haline gelen hurda lastiin cam katran ve diaryldislfr ile iyice kartrlmas,
4- Karmn tavalara konulup, frnda piirilip, pasta haline getirilmesi,
5- Pasta halindeki karmn hamur makinelerinde 5-6 defa geirilip ezilmi hale getirilmesi,
6- Ezme halindeki karmn rifaynerlerde sfr ayarda ekilerek ince bir zar halinde tamburlara
sarlmas ve piyasaya arzedilmesi.
Sz konusu rejenere kauuun yukardaki alt maddelik tm aamalarnda uygulanacak fire oran
(ayr ayr olarak) % 15 civarndadr.
SLKON BAZLI KAUUK : Silikon bazl kauuk retiminin imalat aamasnda uygulanacak fire
orannn toplam % 12 olduu anlalmtr.
KAVANOZ
(21. Komite)
Cam kavanozlarn fabrikadan bayiye nakil ve istifi ve buradan u noktalara nakil esnasnda
verilebilecek fire ve zayiat nispeti % 1-2 arasndadr.
Pet kavanozlarda hammaddenin alm nakliyesi, depolanmasnda uygulanacak fire oran %2, imalat
aamasnda uygulanacak fire oran %2, yani uygulamada toplam fire oran %4'dr.
KAYISI KURUSU
(10. Komite)
% 3e kadar fire verir. Kuru kays muhafazasnda / stoklama da fire ;
Kuru kays muhafazasnda / stoklama da ; Maln ya ve kuruluuna, Maln ebadna, (iri ve etli
kays da ra oran yksek, kk ve zayf kays da ra oran dktr.) maln muhafaza ekline
(takribi 75 kg. uvallarda l/drtl istif yaplr.)
Maln muhafaza edildii yerin hava artlarna, (kuru/rutubetli vb.) bal olarak rutubet kaybndan ve
ezilmeden dolay % 3 kadar fire verebilir.
Kuru Kays lemede Fire;
lenmemi kays iletmede nce ykanr, gerekirse frnlarda, ounlukla tabii olarak gergide
kurutmaya braklr. Sonra ayklanr, dkme veya kk paketlet halinde ambalajlanr. Oluan fire
ileme srasnda kaysnn ekmesi kurumas ile ilgili olup satn alnan kaysnn ya ve kuruluuna
baldr. Fire oran % 3-5 arasnda deiebilir
Kuru Kays lemede Zayiat:
Kuru kaysda boylamadan, hasarl olmasndan (yrtk, ezik vs.) taneden renk tonundan, il
adedinden dolay % 5 ile % 15 arasnda zayiat meydana gelir.
Fire: Tamamen kayptr, bu nedenle de ticari deeri yoktur.
Zayiat: ihracat partilerine dahil edilmez, fiyat ok dk olmakla beraber ticari deere sahiptir, i
piyasada satlabilir.
Koruk Kays: ok kk gelimesini tamamlayamam kaysdr.
Iskarta: ileme safhasnda hasarl, renk tonundan, il adedinden ve boylamadan dolay ayrlan ve
ticari deeri bulunan ancak ihra edilmeyen kayslardr.
Koruk ve skarta kays ileme safhasnda oluan zayiata dahildir.
KAYISI PESTL
(10. Komite)
Hava cereyan olan yerlerde fazla fire verir. Rutubetli ortamda kald takdirde fire miktar ok azdr.
Hatta rutubet eker. Ancak her iki durumda da mal deerinden bir hayli kaybedeceinden kays
pestilinin kalitesini koruyabilecek yerde bulundurulmas gerekir ve byle bir yerde mevsim
sresince % 5e kadar fire verir
KEE
(15. Komite)
Presli yuvarlak polisaj keeler yurdumuza ithal yolu ile gelmektedir. thal edilen keelerin k
memleketlerinin havas souk ve rutubetlidir. (Bat Almanya, Fransa, svire, Avusturya, Dou
Almanya Gibi.). Buralardan stanbula gelen keeler kuruma fark olarak % 3 ila % 4 fire verir.
Anadolu, zellikle gneydou Anadoluda iklim nedeniyle bu fire oran % 5e kadar kabilir.
KEK
(4. Komite)
Her trl keklerin bozulanlarnn retici firma tarafndan geri alnmas halinde, datmnda % 05 -
% 1 civarnda fire ve zayiat verir.
KEKK (KURU)
(10. Komite)
a- Toptan ambar ................................ : % 4
d- Yabanc maddeleri ayrma.............. : % 6- 8
KEMER
(12. Komite)
Suni deriden kemer imalatnda % 5 ila % 6 civarnda fire verilmesi normaldir.
KENDR ELYAFI
(15. Komite)
Kendir elyaf sfr rutubette el imalatnda % 12-15, fabrika imalatnda ise % 10-15 civarnda fire ve
zayiat verebilir.
KEPEK
(3. Komite)
Almndan satmna kadar Tahmil ve Tahliye oran : % 2
Kantar fark :%1
Depolama fark :% 3
Toplam % 6
KERESTE
(48. Komite)
3
1 m . Tomruktan kereste biilmesi halinde elde edilen kereste miktar, geriye kalan odun ve hasl
olan fire nispetleri yledir:
3
III. snf mee tomruunun 1 metrekp biildiinde 0.650 dm kereste alnr, bakiyesi odun olur,
%5 fire verir.
III. snf kaynn 1 metrekp biildiinde ayn miktar kereste odun ve fire verir.
III. snf kzlaan 1 metrekp biildiinde ayn miktar kereste, odun ve fire verir. III. Snf sazl
meenin 1 metrekp biildiinde ayn miktar kereste, odun ve fire verir.
3
II. snf mee tomruunun 1 metrekp biildiinde 0.700 dm kereste alnr, gerisi odun olur, % 5
fire verir.
Dk evsaf mee tomruunun 1 metrekpnden 0.550 dm3 kereste alnr, gerisi odun olur, % 5
fire verir.
Mamul kereste ticaretinde, toptanc firesi % 5, perakendeci firesi de % 8dir.
Koltuk, kanepe, divan ve iskemle iskeletlerinin imalinde kullanlan kerestenin cins ve kalitesine gre
% 25 ila % 50 arasnda, mobilya (bfe, yemek masas, gardrop, sehpa ve ifonyer) imalinde yine
kullanlan kerestenin cins ve kalitesine gre % 20 ila % 40 arasnda fire ve zayiat vermesi
normaldir.
Mamul hale gelmi am, kknar ve kayn kerestesi havann tesiriyle kemiyet ve keyfiyetinden
kaybeder. zellikle am ve kknar kerestesinde kurumadan mtevellit fire % 5-8, kayn
kerestesinde ise % 7-10 arasndadr.
ne yaprakl tomruklarn keresteye biilmesi srasnda oluan yanlar alnm kereste kayp ve
randman oranlar : Kknar ve Ladin am ve Sedir
Kayp ve randman oranlar (%) En Az En ok En Az En ok
Kayp 28 45 35 55
Randman 55 72 45 65
ne yaprakl tomruklarn yanlar alnm keresteye biilmesi srasnda artk oranlarna gre kayp
oranlar :
KAYIP ORANLARI % :
Kknar-Ladin am ve Sedir
Artk Adlar : En Az En ok En Az En ok
Testere tala 15 18-19 15 20
Krnt 6 10 8 12
Kapak 4 8 8 12
Kerestelik 1 2 1 3
Takoz 2 4 2 5
Iskarta mal 2 1 3
Toplam 28 44-45 35 55
Kknar ve am :
Geni ve ok genili kuturlu tomruklar % 30-35
Orta ve ince kuturlu tomruklar % 35-40 fire verirler.
Baz mntkalarn III. Snf am tomruklar % 5 fazla fire verebilirler.
Yukardaki nispetlerin deerlendirilmesi:
% 10-12 tala
% 10-12 krnt
% 8-0 kapak
Kapaklar ilenebildii kadar ilenir, bakiyesi krnt kalr. Pazarlama imkan olmayan yerlerde ise
talalardan ve bir ksm krntdan istifade edilemez.
Kereste zayiat firesine amil olan balca sebepler:
1- Aktarmalarda Fire:
Mebdeinden mteriye intikal edinceye kadar keresteler birok aktarma ameliyesine maruzdur.
Bunlarn neticesi olarak kaybolma, krlma gibi sebeplerle % 4 kadar fire verir.
zah:
- Kereste fabrikalarndan nakil vastalarnn bulunduu mahallere (mahre istasyon ve iskeleler gibi)
naklinde,
- Buralardan gemi ve trenlere tahmilinde,
- Gemilerden vinle ve trenlerden mavna veya kara vastalarna aktarlmalarnda,
- Bu vastalardan kereste maazalarna nakliyelerinde,
- Vastalarn istalyaya girmemesi iin maazalarda evvel ireti olarak konan kerestelerin bilahare
eitlerine istif edilmesinde,
- Ekseri ya olarak istife girmi kerestelerin kurutulmak iin zgara edilip tekrar istife alnmasnda,
- Nihayet mterilerin vastalarna yklenmesinde,
2- D Etkenler Firesi:
Kereste havann tesiriyle kemiyet ve keyfiyetinden kaybeden bir maddedir. Bu sebeple % 5 kadar
fire verir.
zah:
- Maazalarn kapal ksmlarda umumiyetle ihtiyaca kafi gelmediinden, keresteler ak yerlerde istif
edilmekle ve yamur, gne ve rzgarn tesiriyle kurumak, atlamak ve rmek suretiyle
evsafndan ve ebadndan kaybetmektedir.
- Ak depolarda fazla olan bu fire, kapal depolarda daha az olur.
3- Ba Firesi:
Kereste istiflerinin yklmamas iin istif aralarna sk sk ba konur. Normal kerestenin krlp,
ba haline gelmesinde % 2ye kadar zayiat olabilir.
4- rk, Kapak ve Yalpak Firesi:
rkl, kapakl ve yalpakl kerestelerin bu ksmlar lden dlerek satldndan:
- Bu kabil keresteler yannda olan yalpak,
- Sathnda olan kapak,
- Ve her iki tarafndaki rklk derecesine gre % 10 ila % 15e kadar fire verir.
5- ap Dklnden Mtevellit:
ap dkl olan kerestelerin sat hakiki ls zerinden yapld cihetle % 5e kadar fire
verir.
Pindus radiata tomruklarn keresteye biilmeleri srasnda oluan kayp ve randman oranlar % 40
ila % 45 civarndadr. Buna ilaveten iliden ithal edilen bu tomruklar Trkiyedeki lmler ile % 10-
12 arasnda aleyhte bir farkllk olur. Bu nedenle de yukarda belirttiimiz fire nispetlerine % 10-12
oranndaki bu ilaveyi de yapmak suretiyle, tam kayp ve randman oranlar % 50-55 civarnda olur.
1 m3. Kayn kerestenin kilogram olarak arl 850-900 kg. arasnda deimekte olup, bu deime
aacn rutubet oranna baldr.
KEREVT(TATLI SU STAKOZU)
(5. Komite)
Canl kerevitlerin av yerinde (300/800 km. mesafeden) imalathaneye teslimine kadar l ve
arlndan kayb dolaysyla verebilecei fire nispeti % 20ye kadar, ayrca canl tesellmden
sonra imalatn muhtelif safhasnda azami % 10 kadar fire ve zayiat hesaplanmas uygundur.
KESE KAIDI
(23. Komite)
Muhtelif ebatlarda fabrikalarca 25 kilo paketler halinde yaplan kese katlar % 2 civarnda fire ve
zayiat verebilir.
KETEN TOHUMU
(10. Komite)
Ya imali iin toptan satn alnan keten tohumunun ihtiva ettii yabanc madde miktar:
- Kandra mallar : Yabanc madde en az % 3.20
Yabanc madde ortalama % 4.35
Yabanc madde en ok % 5.50
- ark mallar Yabanc madde en az % 5.50
Yabanc madde ortalama %8
Yabanc madde en ok % 10.50
Keten tohumunun toptan satn almnda ortalama firesi % 1e kadardr.
KIL
(5. Komite)
Tiftik, kei kl ve kl alt emteasnn toptan alm satmnda depo firesi, krkm ve kirli mallar iin
tiftikte % 2.5-kei klnda % 3.5a kadardr. Kl alt ve tabak kei kllar firelerinin umumi ekilde
tespiti kabil deildir. Ancak kire ve rutubet nispetlerine gre % 5 ila % 20 arasnda fire verebilir. Bu
emtiada maniplasyon ameliyesi mutattr. Deriden krpma tiftikte mallar rutubetli olacandan fire
nispeti rutubet miktarna gre deiebilir. Bu miktar ok rutubetli ve slak mallarda % 10a kadar
kabilir.
Mallarn bulunduu depolar ok gneli ise fire nispetinde art sz konusudur.
KIRTASYE
(22. Komite)
- Okul krtasiye eitleri : % 2

- Defter, kalem, silgi, suluboya, cetvel, kalem kutusu, pergel, keeli kalem, tkenmez kalem ve
bro malzemeleri : % 2
- Faks kad, bilgisayar kad, karbon kad : % 1
- Hesap makinesi : % 1,
- Dosya eitleri : % 1
- thal krtasiye eitleri : % 1
KL
(29. Komite)
Kil, kaolen, feldspat, kuvars ve bunlarn trevlerinin alm satmnda kantar fark, ak stop
sahasnda beklemesi, uzun yolda yaplan sevkiyatlarda nem atmas, torbal rnlerde torba
yrtlmas gibi nedenlerle verebilecei fire oran % 2-8 arasnda deimektedir.
KMYEV GBRE
(40. Komite)
Kimyevi gbrelerin ithali esnasndaki zayiat % 1e kadardr.
KMYEV MADDELER
(40. Komite)
1) Glden karlan kristal haldeki sodyum slfat 10 molekl billur suyu ihtiva eder. Tam kurutma
halinde bnyesindeki suyu tamamen kaybederek kalsine sodyum slfata dnr. Ktleden %
56sn kaybetmi olur. Ancak gne altnda zamana braklm kurutulma halinde ortalama % 50
ktle kaybna urayabilir.
2) Akta braklm sodyum slfat ister kuru, ister kristal halinde olsun, suda kolay eridiinden yamur
altnda mddete bal olarak bir miktar ktle kaybna urar. Kuru halde bulunan sodyum slfatn
tekrar glden kt gibi kristal hale dnmesi, ancak doymu mahlullerin uygun kaplarda
soukta billurlandrlmaya braklmas ile kabildir. Akta bulunan ktlede yamur ve kar altnda
tamamen eski hale dn beklemez.
Aada adlar yazl kimyevi maddelerin nakliyesinde, depoda ve depodan mteriye kadar olan
sevkiyatnda verebilecei fire nispetleri hizalarnda gsterilmitir.
Sabunluk yalar : % 1-2
Kostik : % 1-2
Sabun esanslar : % 1-2
Hidrojen peroksit : % 1-2
Sodyum klorit : % 1-2
Tasfiye topra : % 1-2
Sodyum karbonat : %2.5
Sodyum bi karbonat : % 2
inko oksit : % 1-2
Sodyum nitrat : % 1-2
Saetik asit : % 1-2 civarnda fire ve zayiat verebilir.
Metanol ve re depolama ve nakliye srasnda % 2.5 nispetinde fire verebilir. Tahmil, tahliye ve
nakliye srasnda tayclarn dikkatsizlii ve ambalajlarn da uval oluu nedeniyle ;
Boraks % 3
Solvey % 2.5
Gliserininde % 2 nispetinde fire vermesi normaldir.
Aada adlar yazl kimyevi maddelerin bir yl iinde verebilecekleri fire nispetleri ;
Kalp niadr % 2
Toz niadr. % 3
Bikarbonat % 2
Boncuk tutkal % 0.5
ap % 3
Boraks % 3
Hiposlfit % 2
Magnezyum slfat % 2
Anason % 3
Kitre % 2
Metilalkol (methanol) toptan alm satmlarda % 2, perakende alm satmlarda %3 nispetinde fire
verir.
Esans tutti-fruttinin depolanma ve muhafazasndaki fire nispeti % 3, orange, donya parafin,
vazelin, hint ya ve dz mumda ise % 2 civarndadr.
Ahap emprenye maddesi imalatnda kullanlan asit borik, bakr slfat ve sodyum bikromat
kamyonla yaplan nakliye, tahmil ve tahliyesi srasnda % 2 nispetinde fire ve zayiat verebilir.
Boya ve muhtelif sanayilerde eritici ve inceltici olarak kullanlan solventlerin zel demir yolu
sarnlar ile halkal istasyonuna getirilip, oradan kamyon tankerlerle firmalara getirilip 200 litrelik
sa varillere doldurulurken ve daha sonra buharlama dolaysyla ; aseton, toluol, butil, asetat, etil
asetat, isabutanol, butanol, isabutil asetat, metil etil keton, triklor etilen, perkloretilen % 2 nispetinde
fire verir.
Perchloro Ethylene isimli kimyevi maddenin gemi ile getirilip oradan tanklarla firmalara gtrlp
200 lt.lik sa varillere doldurulurken ve daha sonra buharlama dolaysyla olabilecek maksimum
fire oran % nispetindedir. Gemi ile getirilip tankerlere boaltlmasnda uygulanacak fire oran
maksimum % 1e kadardr.
Solventler :
Tiner imalatnda kullanlan isimleri yazl solventlerin 180 kg.lk flarla piyasaya arz edilmesindeki
ameliye esnasnda % 3 nispetinde fire vermesi normaldir.
Etil asetat, Butil Asetat, Butenol, zopropil alkol, Metanol, Aseton, Toluol, Ksilol
Gda esans imalinde kullanlan uan yalar aldehitler-asedatlar-butiratlar-alkol ve glikollerin
muhtelif tip ve nevilerinin mamuln nevine gre yaplacak karm ve stma neticesi imalat
safhasnda toplam fire orannn % 2.5 olmas normaldir.
TOLUEN : Toluen gemi ile nakliyesinde, tahmil, tahliye ilemleri esnasnda % 2 nispetinde fire
verebilir.
ZRKONYUM SLKAT : Zirkonyum Silikat maddesinin ambalaj bu maddede her hangi bir ekilde
fire dourmayacak ekilde gayet mahfuz olarak yaplr. Bu nedenle fire vermez.
TOZ KKRT : Toz kkrt her hangi bir hasar vuku bulmadka polietilen i klf olan, polipropilen
torbalarda ambalajlanm toz kkrt fire vermez.
Aada belirtilen on be kalem kimyevi maddenin nakliyesi, depolanmas, varillere doldurulmas,
buharlamas halinde ortalama % 2.5 nispetinde fire vermesi normaldir.
- 60/120 Heptan
- 60/70 Heksan
- White sprit
- Toluol
- Aceton
- Etil acetat
- Butil acetat
- zo profil alkol
- Butil klikol
- zo botanol
- Tricloretilen
- Metil etil keton
- Tiner konsantre
- Her trl tiner
Kkrtn tlmesi, paketlenmesi, ve nakliyesi aamalarnda uygulanacak fire oran % 8dir.
LKT KOSTK : Likit Kostiin gemiden tanklara ya da depodan mteriye nakli esnasnda
dklmesi, akmas veya depolanan tankn dibinde kalan kostiin kullanlmamas gibi nedenlerle %
2 civarnda fire vermesi normaldir.
Aada adlar yazl kimyevi maddelerin, gmrklerden depolara tanmas, dahili tama ve
depolara indirme-bindirme srasnda verebilecei fire nispetleri hizalarnda gsterilmitir.
- Okzalik asit % 2 (yaklak)
- Sodyum hidroslfit % 2.5 (yaklak)
- Poli vinil alkol % 3 (yaklak)
- Hidrojen hitrat % 2.5 (yaklak)
Ayrca ; freon 1211, freon 1301 ve tekstil sanayinde kullanlan reakif toz boyalar tamamen kapal
ambalajlarda satld iin fire oran sz konusu deildir.
KMYEV BOYA : Koyu renk boyamalarda kullanlan boyar madde oran % 4, (100 kg. boyanacak
mal iin 4 kg. organik boyar madde) boya ameliyelerinde kullanlan boyada fire % 2.5, kimyasal
yardmc maddelerde (tekstil kimyasallar) % 2.5dur. Sentetik kuma boyas imalatnda
uygulanacak fire oran % 2.5 oranndadr.

CP HAMMADDELER Fire (malatta) :
Neopynamine : Drc etkisi yksek zehir % 2.5
Permethrine : ldrc etkisi yksek zehir % 2.5
Kerosene : zc madde % 2.5
P.B.O. : Sinerjist madde % 2.5
Odorless kerosene : Kokusuz kerosen % 2.5
Propellant : Kokusuz likit petrol gaz % 2.5
Bioallethrine : tici zehir (sivrisinek) % 2.5
1.1.1. trichloroethane : zc madde % 2.5
Oye : Boyar madde % 2.5
Oliovinola : Difzyon salayc ya % 2.5
HCI % 35 : Teknik hidrolik asit hidroklorik % 2.5
Tomah thickener : Kvamlatrc, korozyon nleyici katyonik yzey aktik % 2.5
Solvent blue dye : Boyar madde % 2.5
Methyl salicilate : Koku verici madde % 2.5
Dehydrofen C9/Berol 09 : Noniyonik, yzey aktif % 2.5
Patent blue : Boyar madde % 2.5
Rodenticide : Zehirli fare yemi % 2.5
Vaporthrine : tici zehir % 2.5
Baid : Zehirli bcek yemi % 2.5
Perfume Gld. Bouguet : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Cosy : Koku maddesi % 1
Perfume Gld antitobacco : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Fantasy : Koku maddesi % 2.5
Perfume Gld. Exotik : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Lemonfresh : Koku maddesi % 1
Pronto concentrate : Mobilya cilas hammaddeler konsantresi :% 1
KMYON
(10. Komite)
- Ambar firesi ..................................... : % 1 - 2 arasnda
- Yabanc maddelerden ayrma firesi .. : % 8 20 arasnda,
- Ykama, kurutma firesi,..................... : % 2 3 arasnda,
- Kavurma firesi, ................................. : % 8 10 arasnda,
- tme firesi, .................................. : % 3 e kadar
- Paketleme firesi, .............................. : % 2 ye kadar.
- Tane kimyon
- Toptan ambar .................................. : % 3
- Perakende sat ............................... : % 2
- Yabanc maddeleri ayrma................ : % 6 10
- Ykama kurutma ............................... : ---
- tme............................................ : % 3 5
- Kavurma .......................................... : % 8 10
- Paketleme........................................ : % 2 4
KREMT
(46. Komite)
Kiremitte fire ve zayiat oran % 10 'dur.
KN
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 2
c- Paketleme firesi .............................. : % 2
d- Yabanc maddeleri ayrma.............. : % 2 4
KTAP
(23. Komite)
Her firmada muhafaza edili ambalaj tarz ve sair sebeplerin farkllk arz etmesi nedeni ile bu
hususta ortalama bir nispetin tayinine iman grlmemekle birlikte, bedava datmn ve telif
olmann tevsik ve tespiti halinde bu husus nazara alnabilecei gibi basm ve datma hazr olan
kitabn saym srasndaki bozuk olanlar da dikkate alnr. Ancak bu durumda fire ve zayiat nispeti
% 3.5 civarnda olabilir.
Okul kitaplarnn piyasa basm evlerinde bastrlmasnda meydana gelebilecek fire nispetlerinin
tespitinde bask adedi, renk adedi ve kat cinsi byk rol oynar. Bu sebeplerle meydana
gelebilecek fire ve zayiat nispetlerinin takribi miktarlar ;
1- 4 renk ofset makinelerinde kullanlan :
a- 68 x 100 80 gr. 1. Hamur katlarnda % 2-5
b- 60 x 100 60 gr. okul katlarnda % 2-8
(zmit kadnda fire nispeti % 8in de stne kabilir.)
2- 4 renkli web ofset makinelerinde kullanlan ayn cins bobin katlarnda ise bask sresindeki fire
oran % 5dir. Kat firesi iilie gre deitiinden bir rakam tespiti mmkn deildir.
KOKOLN
(11. Komite)
Kokolin formlnde yurt ii ve yurt d pazar iin genel olarak birbirine yakn formller
kullanlmakta olduundan yurt ii ve yurt d forml ayrm yaplmamtr baz lkelerin damak tadna
uymas ve tercih edile bilmesi adna eker oran maximum % 60 a kadar kullanlmaktadr.
Toz eker : 45-60
Bitkisel Ya : 29-33
Toz Kakao :5-8
FRE: Toz eker %1 standart firesi vardr bu fireye ilaveten kokolin hamurunun hazrlanmas,
kalplanmas, soutulmas, ambalajlanmas ve depolanmas gibi aamalarda toplam %3-4 fire
olabilmektedir.
KOLA
(10. Komite)
Senede % 5e kadar fire ve zayiat verir.
KOLONYA, LOSYON, PARFM

(40. Komite)
-Kolonya, losyon, eau de toilette, parfm imalat, doldurma, nakliye, sevkiyat ve alm satm
aamalarnda meydana gelebilecek fire ve zaiyat oranlar yledir:
a) Gerek Tekel daresinden alkol alm esnasnda, gerekse satn alnan bu alkolun firmaya nakli
srasnda % 4 kadar,
b) malat safhasnda % 5'e kadar,
c) Cam ve Plastik ielere doldurmada % 3-5 kadar,
d) Mamul maln sevkiyat srasnda % 3' e kadar,
e) Cam ielerde krk ve kusurlu kma sebeplerden % 5'e kadar,
f) Plastik, PVC, kutu, koli, etiket, kapak vb. Ambalaj malzemelerinin kusurlu ve hasarl kma
sebeplerinden % 4' e kadar,
g) malat safhasnda esans zayiat % 2' ye kadardr.
h) triyat depolarnda toptan ve perakende satlan eitli cins emteann (miatl emtia olmad iin)
ortalama % 2' ye kadar fire ve zayiat vermesi normal kabul edilir.
i) Her mamuln ierdii esans miktar deiik olmakla beraber ortalama ve yaklak olarak kolonya
ve losyonda % 30, parfmde % 40 oranna kadar esans bulunmaktadr.
J) Kolonya imalinde bir aya varan bekleme sresinde karbonat d Magnezyum gibi kimyevi
maddeler kullanlmaktadr. Bilahere de filitreden geirilmektedir.
k) Kolonya filitrasyon ilemi yani imalat esnasnda % 3, ieleme ve doldurma esnasnda % 3,
toplam % 6 orannda fire oluabilir.
KONFEKSYON
(15. Komite)
Hazr giyim eyas alm ve satmnda maruz kalnan kayp, fire olmayp zayiat anlamn tayabilir,
bu da % 1-2 nispetinde dnlebilir. Giyim eyasnn stoka kalmaktan mtevellit moda geii ve
dier faktrler zayiata sebebiyet vermeyip, ancak deer lsn drebilir.
Deri konfeksiyon imalatnda bir adet kadn paltosu iin 3, 5 - 4 metre civarnda astar
kullanlmaktadr. Ayrca kapitone iin bir fire sz konusu deildir. Askeri balk imalinde kullanlan
yn moher, rg ve diki esnasnda % 12 civarnda fire ve zayiat verebilir. rg, kasar-boya,
emprime, konfeksiyon kesim, konfeksiyon dikim fire nispetleri dokuma ekillerine gre yledir.
Mayz ve suprem makinalarnda : Dz interlok makinalarda :

rg %5 rg %5
Boya ve kasar %5 Boya ve kasar %5
Emprime hazrl iin kenar kola % 13 Emprime % 13
Emprime %3 Konfeksiyon kesim ve dikim % 15-18
Kesim hazrl iin kenar kola % 13
Ve dikim % 15-18
Konfeksiyon imalatnda meydana gelecek fire nispetleri, kuman kilosu sz konusu olduu
takdirde cinsine ve yaplacak modele gre % 15 ila % 25 arasnda deiiklik arz edebilir.
Suni iplikten mamul konfeksiyon :
1) plik boyanrken % 2-3 aras
2) plik sarlrken %4
3) plik dokunurken % 2-3 aras
4) Kuma konfeksiyon haline geliinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda % 10-15
aras, kakol imalinde % 5-8 aras fire verir.
Pamuk iplikten mamul konfeksiyon :
2) plik sarlrken %2
Yn iplikten mamul konfeksiyon :
2) plik sarlrken %2
Sentetik iplikten mamul konfeksiyon :
1) plik boyanrken %1
2) plik sarlrken %2
Mont, pantolon, etek ve elbise dikiminde, 11 ve 14.5 ONS blue-jean ve gabardinin verebilecei fire
nispeti % 1,5-2,5 civarnda olabilir.
Konfeksiyon d giysi imalatnda :
Kasar : % 6
Ykama : % 2
ardon : % 2
Boya+metraj basks+emprime : % 2
Ram : % 3
Nakta : % fire yok.
Kesim ve dikite : % -5tir
Pantolon : Eni 1.50 cm. olan kumatan 1.20 cm. ile 1.25 cm. boyunda yarm alvar pantolon dikilir.
Tccar terzi olarak faaliyette bulunan kimselerin dikecekleri bir kat erkek elbisesindeki fire oran
(kuma ve malzeme olarak tela-astar vb. dahil) ortalama % 15 civarndadr. Fason retim yaplan
mamullerde kullanlan dokuma kuma miktarlar aaya karlmtr.
- Uzun kol gmlek ( tek en) : 3.30 cm.
- Uzun kol gmlek (ift en) : 2.50 cm 2.60 cm.
- Ksa : 2.10 cm.
- Dokuma kum rob. Ve pijama takm : 7.40 cm.
- ort mayo : 0.80 cm 1 m.
- Boxer ( tek en) : 1.25 cm. 1.50 cm.
- Boxer ( ift en) : 0.80 cm. 1 m.
- Bayan pijama sabahlk (ift en) : 6.20 cm. 6.40 cm.
- amar atlet : 0.150 kg. 0.210 kg.
- amar slip : 0.060 kg. 1.00 kg.
- Bisiklet : 0.250 kg. 0.300 kg.
- Bayan gecelik : 0.600 kg. 0.750 kg.
- Lizoz : 0.600 kg. 0.750 kg.

- Bayan pijama : 1 kg. 1.250 kg.
Eni 1.60 cm. olan gabardin kuman 1 metresinden 1 adet byk pantolon veya 3 adet ocuk
pantolon veya 2 adet garson pantolon, 2 metresinden 3 adet tayt kabilir.
RME KONFEKSYON :
Triko kuma ve konfeksiyon rnleri imalatnda safhalar itibariyle fire oranlar :
1) malatn gerektirdii kanlmaz fire oranlar :
1A- plik aktarma safhasnda : % 1-2
1B- rme safhasnda : % 3-6
(Dz el rg makinelerinde bu oran % 1.5-3dr.)
1C- Bask safhalarnda : % 0.5-1
(bu safhada belirtilen fire oran sadece baskl mamuller iin geerlidir.)
1D- leme ve nak safhasnda : % 0.5-1
(bu safhada belirlenen fire oran sadece zerine ileme ve/veya nak yaplan mamuller iin
geerlidir.)
2) malatn gerektirdii fire olmayp, ticari koullar nedeniyle oluan kayplar :
2A- plikteki ve konfeksiyon rnlerindeki rutubet farkndan : % 1-3
2B- pliin sarld konikler ve ambalaj maddelerinin arl : % 1.5-2
3) Kesim ve dikimde :
1- rg makinesinden kta yaka dnda kesim gerektirmeyen kazaklarda % 3 ila % 6 aras,
2- Kol, beden ve yaka kesimi gerektiren kazaklarda rg, incelik, kalnlk ve modeli gz nne
alnarak ;
% 15 ila % 30 aras kazak
% 17 ila % 33 aras hrka yelek
% 15 ila % 25 aras sveter
% 10 ila % 25 aras etek
% 20 ila % 28 aras elbise (takma kol)
% 25 ila % 40 aras elbise (yarasa kol)
3- Standart d zel kesim gerektiren modellerde oran bilirkii tarafndan tespit edilmelidir.
rme, s-shrt, ocuk rme bluz, ocuk rme s-shrt, bebek rme s-shrt, bayan rme s-shrt vs. ile
ilgili eitli retim aamalarna ilikin fire oranlar ise :
% (Kilogram olarak) :
rme : 3-7
Boyama : 6-10
Bask : 3-5
Kesim : 10-20
Dikim : 3-5
tleme : 1-3.dr.
Fason retim yaplan mamullerde kullanlan rme kuma miktarlar aaya karlmtr.
- rme kuma pijama : 1.200 kg. 1.400 kg.
- Eofman : 1.400 kg. 1.500 kg.
- T.shrt : 0.525 kg.
- (Tek en) : 2.80 m. 3.00 m.
- (ift en) : 2.00 m. 2.50 m.
- Bayan eofman : 1.250 kg. 1.500 kg.
Triko malatnda :
plik dara firesi : % 1.5-2
plik aktarma firesi : % 1-2
plik abrja firesi . % --
Konfeksiyon kesim firesi : % 10-20
Konfeksiyon dikim firesi : % 1.5-2
plik nem firesi : % 1-3
KONSERVE
(2. Komite)
Konserve imalatndan sonra :
a) Konserve edilmi maddelerde % 3,
b) Sene gemesi halinde % 5 normal fire verir.
c) Kutu kapamada yaplan hata nedeniyle, bu oran ok byyebilir.

d) Cam kavanozda hazrlanan konserve de % 10 nispetinde fire ve zayiat olabilir.
malatdan alnp satcl yaplan 500 gr. 1000 gr. Ve 5 kg.lk domates salalar kutular , 3.5
kg.lk ve 5 kg.lk fasulye ve trl konserve kutular, 1000 gr. ve 5 kg.lk bamya ve bezelye konserve
kutularnda uygulanacak fire oran % 1 ile % 2 arasndadr.
Hazr et ve yemek konservelerinde 1 kg. i et kavrulduu zaman 660 gr: 1 kg. i et haland
zaman 830 gr. pimi et elde edilebilir.
FASULYE KONSERVES :
Fasulye konservesi imalatndaki ameliyeleri :
1) U kesme,
2) Ayklama,
3) Halama,
4) Pime ile meydana kan aypl fasulyeleri ayklama,
5) Doldurma,
6) Sterilizasyondur.
Yeil fasulye, domates, domates suyu ve tuz konserve imalatnda kullanlan dier girdilerdir.
Normal yeil fasulyenin 10 kilosundan takriben 11 kutu 3/2 ebatl fasulye konservesi kar.
KONTRAPLAK, SUNTA, DURALT, FORMKA

(48. Komite)
Kontrplak, sunta, duralit, zellikle formikann tahmil, tahliyesinde ve maazalardaki aktarmasnda
krlma, atlama ve patlamaya maruz kaldndan, bu nedenle % 1'e kadar toptan, % 2'ye kadar
perakende satlarnda fire verebilir.
Kontrplak imalatnda meydana gelebilecek fire nispetleri aaya karlmtr.
-thal mal kaln tomruklarda (kutur 70 cm'den yukar 9 % 30 (Egzotik aalar, kma vs.)
-thal mal ince tomruklarda (kutur 70 cm'den aa) % 40
-Yerli tomruklarda am ve kaynlar iin % 70
-Ceviz vs. meyve aalarnda % 80-85
KOZMETK
(40. Komite)
ie, kapak, fra, kutu, dzinelik kutu, plastik kutu, etiket, kavanoz gibi ambalaj malzemeleri
stoklama srasnda % 3e kadar, imalat srasnda % 12ye kadar fire vermektedir.
Bu rnlerde kullanlan mallar iki grupta incelemek gerekir.
1. Grup hazr vaziyette renklendirilmi ve kokulandrlm f veya byk ambalajla gelen
rnlerin ambalajlanmas srasnda % 7ye kadar fire verilebilir.
2. Grup hammadde ve talktan yaplan imalatlarda % 21e kadar fire verilebilir.
KK BOYA
(45. Komite)
Kk boya temin edildikten itibaren sekiz ayda % 75 fire verebilir.
KMR
(57. Komite)
Maden kmrleri arasnda linyit kmrlerinin muhtelif cinsleri bulunduundan her cins iin havadaki
nem dolaysyla arlklar deimektedir. Yalnz rutubet miktarnn iklim ve mevsime gre
deimesi kmr arlnda tesir eden faktrlerdendir. Stokta kalan maden kmrlerinde ynn
muhtelif yer ve seviyelerinde birbirlerinden farkl olarak, karbon ve hidrojen nispetlerinin zamanla
azalmasna mukabil oksijen nispeti czi artmakta ve kl nispeti ziyadelemektedir.
Yukarda izah edilen btn bu deikenler nedeniyle kmrler iin fire nispeti evvelden tayin
edilememekle birlikte bu oran % 10-15 civarnda olabilir.
Kmr iin yanma olaynda % 60-70 civarnda verilebilir.
Kmrn cinsine gre nem oranlar deiiktir. Kurutma ilemi esnasnda kurutma ilemine tabii
tutulan kmrn nemi orannda fire verilir. Ayrca tme ii iin % 2 civarnda fire verilir.
letme ii nakliye srasnda da % 1 civarnda fire verilir.
Polipropilen esasl lamineli uvallarn reticiden, paketleme tesislerine gelinceye kadar, her hangi
bir fire sz konusu deildir. Paketleme srasnda % 0.1 (binde bir) fire verilebilir.
LNYT KMR : Soma-Dikili-Zonguldak-Gnen ve civarndan kamyon ve motorlarla stanbulda
fabrikalara, kaloriferli binalar vesair mterilere datlan linyit ve baka kmrlerin nakliyesinde %
2 fire, % 1 kantar fark ayrca ehir iinde yaplan datm neticesinde % 3 ila % 5 arasnda fire ve
zayiat vermesi normaldir.
Kok kmr, linyit ve ta kmrleri gibi zamanla rutubetten kaybetme ve ufalanp tozlanma
neticesinde ykleme ve boaltmalarda uarak zayi olmas mevzu bahis deildir. Aksine yamur
mevsiminde sikleti artmaktadr. Tartda dikkat edildii takdirde zayiat vermemesi gerekir belirtilen
artlarda tart fark olarak azami % 2 fire vermemesi normal kabul edilir.
Linyit kmr istihra edip satmada, yani genel kriterler gz nnde tutularak zemindeki kmrn
makine ile sklp, elle vastaya yklenmesi esnasnda % 8-10 civarnda fire ve zayiat meydana
gelebilir.
thal ta kmr (Trkiyede bilinen ekli ile linyit) alm satmnda fire oran % 3-5dir.
KSELE, MAKNA KAYII, KETEN VE PAMUK HORTUMLAR

(39. Komite)
Yurdumuzda imal edilmekte olan ksele, makine kay ile keten ve pamuk hortumlarda takriben %
1 nispetinde grlen fazlalk ticarette mteameldir. Bu imalat firmalar tarafndan fire ve ameliye
pay olarak braklr ve karl fatura ilave edilmez.
KRED KARTI VE DER KARTLAR

(39. Komite)
Plastik levha kullanlarak kredi kart imalatnda uygulanabilecek fire oran % 3 ile % 7 arasndadr.
KREMA
(7. Komite)
Kremann toptan al ve satnda :
1) Nakil farklar (ykleme, nakliye, boaltma,yazn scaktan patlama),
2) ekim farklar (tek tek veya toplu olarak tartlma)
3) Buzhane farklar (Bekleme mddeti iinde tenekelerin hava almas ve paslanmas ile suyun ve
stn dipte toplanmas) gibi nedenlerle %3 nispetinde fire verir.
Ayrca ileme teknii randmanlar farklarndan dolay da %2 nispetinde fire vermesi normaldir.
1-Kremada randman denilince, ka kg. kremadan tereya elde edilecei anlalr. Mesela 65
randman krema denildiinde ; 100 kg kremadan 65 kg tereya elde edilebilecei anlalr.
2- nek stnden imal edilen kremada randman ortalama %5, manda stnden imal edilen
kremada ise randman, ortalama %10 dur
3-Kremadan tereya imalinde artk madde kalmaz.
Krema, randman ve fire nispetleri, aada detayl olarak verilmitir.
1-Krema imalat
100 litre koyun stnden 10 ile 14 kg. krema
100 litre kei stnden 7 kg. krema
100 litre inek stnden 5 kg. krema
100 litre manda stnden 10 kg. krema elde edilir.
Bunlar ortalama rakamlardr. stisna olarak byk numune iftliklerde iyi baklm manda ve koyun
stlerinden %14 'e kadar krema alnabilir.
Bu kremalarn randman ortalama 60-65 dir. Yani 100 kg. kremadan ortalama 60-65 kg. tereya
elde edilebilir.
KUMA
(15. Komite)
1)Tekstre polyester ve viskon terilen ipliklerin ortalama dokuma firesi %2 ile %3,5, bunlardan
dokunan kumalarn toptan sat firesi ise %1 ile %1,5 dur.
2)Pamuk iplii, naylon iplii ve sentetik polyester tekstre renkli ve ham ipliklerden dokunmu
kumalarda sat firesi %1 ile % 1,5 Jarte kumalarda ise bu firenin %2 ye kabilmesi normaldir.
Fabrikalardan toptan alnan 30 mt 40 mt lik kumalar, mterilere kostmlk olarak 2.50-2.80 ve
5.20-5.60 metrelik partilere kesilerek satlmasnda %1 fire, Paralanma adedi yani bir top 5 veya
daha ziyade paralara blnrse bu miktar %1,8-2 'ye kadar kabilir.
Kuma toplarnn ba ve sonlarnda ie yaramayan top ba ve top sonu firesi %1 ile 2 dir.(bu fire
imalatya aittir.)
Terilen kumalarn uzun mddet top halinde stokta kalmasndan dolay (ekme) fireleri %1 ile %1,5
dur.
a)Ynl kuma imalinde ham kuma, gramaj ve iplik numarasnn bilinmesi halinde de ham kuma
dokuma firesinin kesinlikle tayinine imkan yoktur. nk dokuma rgsnn skl, iplik
mukavemeti, iplik karmasnn terkibi, ok deiik dokuma firelerine sebebiyet verir. Buna ramen
iplik ve ham kuman rutubetleri ayn farz edildii takdirde dokuma fireleri normal artlarda:
1.000-1.100 gr. strayhgarn paltolukta %7-10
850 - 900 gr. " pardeslkte %6-9
550 - 600 gr " blezerde %5-8
civarnda olur.
Ynl muline ham kumalarda boya ve apre muameleleri esnasnda hasl olan boya ve apredeki
ekme firesi %4-7 boya ve apreden gelen kumalarn top balar ile ie yaramaz ksmlar firesi %1
ve ambar sat firesi % 1 nispetindedir.
Giysilerin yaka, kol az ve bel ksmlarndaki rme kuma arlklar bedenlere gre
deiebilecei gz nne alnmaldr. Ortalama olarak:
Mont, parke, ceket iin : 200-250 gr civarnda
Etek, tunik, Jigging takm :130-180 gr civarnda
ort, bermuda ort, yelek, tirt : 100 gr civarnda
Terilenli ve ynl erkek kumalarnn toptan satlarnda muhtelif sebeplerle husule gelen fire ve
zayiat nispetleri :
1-Topun paralanmasndan mtevellit zayiatlar %1 paralanma adedi yani bir top 5 veya daha
ziyade paralara blnrse bu miktar %1,5-2'ye kadar kar.
2-Toplarn balarnda ve sonlarnda ie yaramayan top ba ve top sonu fireleri%1 ile %2 (bu
fire imalatya aittir.)
3-Terilen yn kumalarn top halinde uzun mddet stokta kalmasndan dolay (ekme) fireler %1
ile %1,5 dur.
4-Sakat ve ambalajlardan dolay kayplar imalatlar tarafndan toptancya braklr.(bu fire
imalatya aittir)
%100 vizkoz ham bezden mamul kumalarda boya ve apreleme aamasnda meydana
gelebilecek fire nispeti %10-15 civarnda bulunmutur.
Ynl kuma imali neticesinde elde edilen kumalar; son apre muameleleri olan pres
yaplmasndan mtevellit kumalarda tabi olmayan bir uzama hasl olur, bilahere havadan normal
rutubetini almaya balayan kuma stokta kald mddete cinsine gre metrajnda bir ksalma
meydana gelir ki, buna normal ekme firesi denir. Bu firenin ortalamas, yn terilen kumalarda %
1-1,5'dr. Kati bir ekme firesi rakam verebilmek iin imal edilen kuman cinsi, evsaf kalitesi ve
rg eklinin ayrca hammaddesinin evsaf ve kalitesinin ve dahi, tabi tutulduu boya-apre
muamelelerinin bilinmesi gerekir.
Toplarn ba ve sonlarnda ie yaramayan top ba ve top sonu fireleri % 1 ila % 2'dir. (bu fire
imalatya aittir.)
Sakat ve abrajlardan dolay metraj iskontosu yaplmas, sakat ve abrajl mallarn satn temin
iin gerekli ve arttr. (Bu indirim sakat ve abrajn durumuna gre tayin edilir. Bu fire imalatya
aittir.)
Baz hallerde metraj iskontosu yerine fiyat indirimi yaplr. Bu takdirde fire toptancya ait olur.
Toptan kuma satcsnda stokta beklemeden mtevellit ekme firesi olabilir.
Bir de kumalarn toplarn muhtelif paralara blmekten mtevellit bir sat firesi vardr ki, % 1'dir.
Top ok paralara blnmse bu fire artar % 1,5-2 olabilir.
Toptan kuma satclarnda toplarn paralara blnmesi sonunda elde kalan son para normal
l birimlerine uygun olmayabilir. Byle paralarafoskup denir. Byle l birimlrine uygun
olmayan paralarn sat iin de bir miktar iskonto yaplmas ticari usuldendir. Bu firenin miktar
yllk ortalama olarak % 0,5-1 olabilir.
Fabrikalardan alnan kuma toplar, imalatta sandklara konulduuna gre, kumalarn bekleme
sreleri hesaba katlarak sata arz edilecei zamana kadar muhtelif faktrler karsndaki fire ile
dkkandan toptan satlarn llerek ve blnerek yaplmas halinde % 1,5'dan % 2'ye kadar fire
vermesi normal kabul edilir.
Kumalarn kalitesi ve cinsine gre arlklar ok farkldr. Kullanlan malzeme ne olursa olsun
genilii 140-150 cm. olan trlerinin robluk, tayyrlk, mantoluk ve erkek giyiminde de pantolonluk,
takm elbiselik ve pardes-paltoluk olarak her metresinin 300 gr. ile 700 gr. arasnda deitii ve 1
kg. polyester iplii de bu llere gre deerlendirilebilir.
Pamuk iplii, naylon iplii, sentetik polyster ve tekstre renkli ve ham ipliklerden dokunmu
kumalarda % 1 ile % 1,5; jarse kumalarda ise % 2 orannda uygulanmakta olan fire paylar toptan
ve perakende satlarda ve ayn oranlarda uygulanmas yerinde ve usulne uygundur.
Erkek takm elbiselerinde ceket, pantolon, palto ve pardesde kullanlan kuma miktarlar
kuman enine, desenine ve modele gre deimekle birlikte asgari ve azami rakamlar aada
belirtilmitir.
Erkek Takm Elbiselerinde :

Asgari Azami
Tek ceket 1.50 cm. 2.00 cm.
Tek pantolon 1.10 cm. 1.50 cm.
Palto 2.25 cm. 3.25 cm.
Pardes 2.25 cm. 3.25 cm.
Takm elbise 2.70 cm. 3.20 cm.
rme kadife kuma : Dokuma safhasnda %3
Boya safhasnda %3
I.Tra safhasnda % 10
II.Tra safhasnda % 10
Kapitone kesimde % 8-10
Dikimde % 2-3
Civarnda fire ve zayiat verebilir. Sz konusu rnlerde uygulanacak fire oranlar mamuln asgari
metrajlar zerine konarak hesaplanr.
KUMA : I-) Toptan Ticarette ;
1-Top balarda ve top sonlarnda satlmayacak derecede boyasz ve bozuk ksmlarn bulunmas
: fire yok.
2-Bir ksm sentetik iplikten retilen mallarn durduka ekmesi % 1-1,5 civarnda fire.
3-Byk toplarn blnmesi srasnda, makas pay braklmas: fire yok.
4-Mallarn istif edilmesi ve rafta kalmas srasnda tozlanmas, kirlenmesi ve solmas: fire yok.
5-Maln piyasaya tantlmas iin toplardan mterilere rnekler kesilmesi: fire yok.
6-Balya zerindeki yaz ve rakamlarn yanl yazlmas ve okunmas: fire yok.
7-Toplarn ucuna konan etiketlerin yanl yazlmas ve okunmas: fire yok.
8-Birbirine benzeyen mallarla ayn cins mallarn l. ve ll. Kalitelerinin birbirine karmalar : fire yok.
9-Toplarn ucundaki etiketlerinin dmesi neticesinde yeniden yaplan lmleme farklar: Fire yok.
ll-) Perakende Ticarette balca Fire nedenleri:
1-Top balarnda ve top sonlarnda satlamyacak derecede boyasz ve bozuk ksmlarn
bulunmas; % 1-2 civarnda fire.
2-Mteriye kesim srasnda makas pay braklmas % 0,5-1 civarnda fire.
3-Bir ksm sentetik iplikten retilen mallarn durduka ekmesi % 1-1,5 fire.
4-Mallarn istif edilmesi ve rafta kalmas srasnda tozlanmas, kirlenmesi ve solmas; fire yok.
5-Maln piyasaya tantlmas iin toplardan mterilere rnekler kesilmesi % 1 fire.
6-Balya zerindeki yaz ve rakamlarn yanl yazlmas ve okunmas: fire yok.
7-Toplarn ucuna konan etiketlerin yanl okunmas ve yazlmas: fire yok.
8-Birbirine benzeyen mallarla ayn cins mallarn l. ve ll. kalitelerinin birbirine karmalar: fire yok.
9-Toplarn ucundaki etiketlerin dmesi neticesinde yeniden yaplan lmleme farklar: fire yok.
III -) Fason diktirilen nevresimlerin firesi ise % 5 civarndadr.
Suprem makinalarda pamuk iplii, naylon iplii ve sentetik polyester tekstre renkli ve ham
ipliklerle rme firesi % 5, dokunmu kumalarn toptan sat firesi ise % 1-1.5'tur.
Kumalarn, terbiye, bask, dz boya ve sanfor ilemlerinden geirilerek, mteriye satlmas
srasnda, sz konusu kuman pamuklu olmas halinde % 8-10 arasnda, viskon olmas halinde ise
% 15-20 arasnda fire verebilir.
Fason kuma boyanmas ve ykama ilemlerinin yaplmas esnasnda 1 kg. kuma iin 70-100 kg.
arasnda su kullanr. Boyamada ise orta renkler iin 2-2.5 gr. boya, koyu renkler iin ise boya
miktar 6-7 gr.'a kadar kabilir.
PERDELK KUMALAR
Ambar sat firesi % 1 civarnda
Delik ve apre kr firesi % 2 civarnda
Perdelik sat firesi % 1 civarnda
Top uzunluu firesi % 1 (Bir topun birden fazla paraya blnmesi halinde)
Perde ray : 1 civarnda fire verebilir.
Trk Standartlarna ait 240-UDK/677/01'de tayin edilen standart atmosfer artlar altnda normal
kondisyonlu ve rutubetli yn ipliklerinden imal edilen mallar iin dokumada iplik firesi:
a) Hazrlanma safhasnda (zg zmnde) :
Kamgarn kumalarda % 1-1.5
Straygarn kumalarda % 1.2-2
b)Dokuma safhasnda:
Kamgarn kumalarda % 2-3
Straygarn kumalarda % 3-5
Terbiye safhasnda:
a)Tamamen yn, normal bkmnde kamgarn ipliklerden mamul, yalnz boya ve apre muamelesi
yaplan kumalarda fire % 4-7 arasnda.
b)Ynde krep, onde, bukle, frize ve mmasili fazla bkml kamgarn straygarn veya bunlarn
karm ipliklerden imal edilip yalnz boya ve apre muamelesi yaplan kumalarda fire % 8-12.
c)Tamamen yn straygarn ipliklerden imal edilip dink ve ardon ile beraber boya ve apre yaplan
kumalardan fire % 8-15 olabilir.
Jakuzi perde retimi safhasndaki fire oran % 12 civarndadr.
DEMELK KUMA
Mobilya sanayiinde kullanlan demelik kumalarn imalinde sarfedilen sentetik ve pamuk
ipliklerinde imalat firesi nispeti kullanlan ipliklerin numara ve evsafna gre deimekle beraber
vasati olarak % 5-10 civarndadr. Kuman desenli halinde fire oran % 15 civarnda olabilir.
MANTOLUK KUMA
Beyaz krep iplikten yaplan, ykanp kaynatlan, boyanan ardon yaplan makas ve lekatr
muamelelerine tabi tutulan mantoluk kuman boydan ekme miktar normal artlar altnda % 4-8
civarndadr.
PARDESLK KUMA
Safi yn olmayan iplikten dokunacak pardeslk kuman genel olarak boydan ekme miktar %
2-5 arasndadr.
ASTARLIK KUMALAR
Blue jean kuma, kadife kuma, kanvas kuma, pamuklu ve polyester astarda uygulanacak fire
-Blue Jean kumata ortalama % 3.5-5 arasnda
-Kadife kuma % 1.5-2.5 arasnda
-Ykanm kanvas kuma % 3-5 arasnda
-Ykanmam kanvas kuma % 2.5-4 arasnda
-Polyester astarda % 1.5-2 arasnda
-Pamuklu astarda % 2-3 arasnda.
KURUN
(30. Komite)
Dkme halde ilenmi kurun-inko konsantresinin gemi ile nakliyesinde, tahmil, tahliye ilemleri
esnasnda doabilecek fire nispeti % 3 civarndadr.
KURU YEM
(10. Komite)
Toptanc ve perakendeci tarafndan i olarak mbayaa edilen :
badem frn veya kavurma motorlarnda beyazlatrlrsa % 4-5
ift kavurma yaplrsa % 7-8
fndk frn veya kavurma motorlarnda beyazlatrlrsa % 6-7
ift kavurma yaplrsa % 10-13
Kabuklu Antep fst kavrulduu zaman tuz dahil % 12
antep fst kavrulduu zaman % 12
Fstk ii tuzlu kavrulduu zaman % 12
Fstk ii tuzsuz kavrulduu zaman % 15
Kabuklu fstk kavrulduu zaman , tuz dahil % 13
Ayiei tuzlu kavrulduu zaman , tuz dahil % 8
Ayiei tuzsuz kavrulduu zaman % 10
Kabak ekirdei motorlama, kalburlama ve kavurma yapld zaman % 15 fire verir. Perakendeci
firesi ise % 15dir.
Kuru erik, yaz aylarnda% 2ye kadar, k aylarnda % 1e
Kuru zm yaz aylarnda % 2ye kadar, k aylarnda % 1e
Kuru kays yaz aylarnda % 2ye kadar, k aylarnda % 1e
Ku zm yaz aylarnda % 2ye kadar, k aylarnda % 1e kadar fire verebilir.
Kuru yemiler, yar otomatik makinelerde 100 gramlk paketlemede fire nispeti % 2dir.
Toptan satlarda % 1, perakende satlarda % 2
stihsal blgelerinden stanbula gelinceye kadar, i olanlarda % 0.5, kavrulmu olanlarda % 0.8
kuruyemi satnda i olanlarda % 2, kavrulmu olanlarda % 2 nispetinde fire verir.
KURUTULMU SEBZELER
(10. Komite)
Aada isimleri yazl kurutulmu rnlerin elde edilebilmesi iin ne kadar hammaddenin gerekli
olduu hizalarnda gsterilmitir.
rnler: 1 kg. iin gerekli hammadde:
Kurutulmu yeil biber 20 kg.
Krmz 17 kg.
Soan 10 kg.
Domates 23-24
Prasa 13 kg.
KU ZM
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 0.5 (binde be)
KUYUMCULUK
(20. Komite)
1 - Eritme ilemi
Her imal edilen ile ii ve makine ii mal, imalat sresi iinde ortalama iki kez eritilmektedir.
22 ayar eritmede % 05 (binde be) fire verir
18 ayar % 3
14 ayar % 6
8 ayar
her imalattan kan dkm ii mal, imalat sresi iinde ortalama iki kez de dkme girmektedir.
22 ayar eritmede hem de dkmde fire vermez,
18 ayar % 1
14 ayar % 2
8 ayar % 3 fire verir.
2- Silindir ve Haddeleme ilemi

Her imal edilen el ii ve makine ii mal, imalat sresi iinde en az iki kez silindir ve haddeleme
ilemine tabii tutulmaktadr. Makine ii mal iin gerekli telin incelii ise el ii iin gerekli telden ok
daha fazladr. bu ilem sonucu yaklak %20 artk kalr.
(silindire apak haddede toz-krk para)
22 ayar Makine ve el iinde % 1
18 ayar Makine iinde % 1.5, El iinde % 1
14 ayar Makine iinde % 2, El iinde % 1,5
8 ayar Makine iinde % 2.5 , El iinde % 2 fire verir.
3- ekillendirme Form Verme lemi

Yalnzca el ii imalatlar iin geerlidir. Bu ilem sonucu yaklak olarak % 30 artk kalr. (Tel ba
ve sonu krk para yarm para)
22 ayar % 0.3
18 ayar % 0.5
14 ayar % 0.5
8 ayar % 0.5 fire verir.
4- Makinede rg ilemi,
Bu ilem sonucu ortalama % 30 artk kalr. (Tel ba ve sonu krk para makineye gre deiik
ekillerde ii boaltlm pres art para)
22-18-14-8 Ayar % 0,5 fire verir.
5- Dixodation Asit vs. ilemi,

Yalnzca makine ii imalat srasnda ve en az iki kez olmak zere tel rglere uygulanr.
22 ayar bu ilemde % 01 fire verir
18 ayar % 0.2
14 ayar % 0.5
6- Tesviye Montaj ilemi

a- Makine iinde, tesviye alnnda ufaktr ve tesviye art % 5 dir. Montaj art ise
% 30 dur.
22 ayar % 0.7
18 ayar % 0.7
14 ayar % 1
8 ayar % 1 fire verir.
b- Dkm iinde, dklen maln art % 60 dr. Kalan maln tesviye art% 20 dur. Tesviye alan tm
maldr, tesviye art ok incedir. Montaj art yaklak % 10 dur.
22 ayar % 1.5
18 ayar % 2
14 ayar % 2.5
c- El iinde, tesviye art % 20, montaj art % 10 dur. Tesviye alan tm mal kapsar. Tesviye art
eintisidir.
22 ayar % 0.7
18 ayar % 1
14 ayar % 1.5
8 ayar % 1,5 fire verir.
7- Cila ilemi
22 ayar ok yumuaktr. Teamlde ok fire vermemesi iin ok hafif cila yaplr. Ancak dkmde
buna ramen ok hafif dkm hatalar dahi fireyi artrr.
22 ayar el iinde % 0.7, dkmde % 1.5
18 ayar el ii ve dkmde % 2
14 ayar el ii ve dkmde % 2.5
8 ayar el ii ve dkmde % 2.5 fire verir.
8- Kalem Atma lemi

alma ekli nedeni ile firede ayardan doan farkllklar yoktur. Kalem art % 15dir. 22-18-14-8
ayar % 0.5dir.
9- Geri Kazanma lemi
Kuyumculuk sanayi ve altn mamul retiminde tm yer tozlar cila artklar eski potalar-kullanlm
yalar-artk sular toplanr. Buna ramad denir. Toplanan bu ramadlar konu ile ilgili firmalarda
yeniden kazanma ilemine tabi tutulur. Bu ekilde ramaddan kazanma miktar kaybedilenin
yaklak % 40 kadardr.
10- Sonuta tm ilemler ve geri kazanma sonunda imalattan kan mamul mal zeriden hesaplanmak
zere ;
a) Makine iinde toplam fire
22 Ayar % 1.2
18 Ayar % 1.92
14 Ayar % 2.76
8 Ayar % 3.42
b) El iinde toplam fire
22 Ayar % 1.2
18 Ayar % 2.58
14 Ayar % 3.66
8 Ayar % 4.2
c) Dkm iinde toplam fire
22 Ayar % 1.8
18 Ayar % 2.76
14 Ayar % 3.72
8 Ayar % 4.2
KKRT
(40. Komite)
Kkrtn nakliyesinde % 0, tlmesinde % 3, paketlenmesinde ise % 3 fire verir.
KLLK
(21. Komite)
Melamin bask tozundan kllk imalatnda % 8 ile % 10 nispetinde fire ve zayiat verilebilir.
KLTR MANTARI
(2. Komite)
Taze mantarn bnyesinde % 80 nispetine varan miktarda su vardr. (0 ile +5) derecelerde
muhafaza edildii takdirde mantarn kalitesine gre % 10 ile % 25 arasnda deien oranlarda fire
sz konusudur.
Konserve ncesi yaplan ilemlerde verilebilecek fire oran % 75dir. Konserve yapldktan sonra
fire sz konusu deildir.
KSPE
(5. Komite)
Almndan satmna kadar Tahmil ve Tahliye oran : % 2
Kantar fark :%1
Depolama fark :% 2 .
Toplam % 5
PANCAR KSPES
Fabrika k kantarndan alnan ya pancar kspesi, kuru pancar kspesi haline gelinceye kadar,
kamyonlara yklenmesi, bu ykleme ve nakliye esansndaki kantar fark, nakliye, depolama,
nakliye depeolama esansnda kspe suyunun akmasndan, kurutma ilemleri srasnda
kurutmadan dolay, kullanlan teknolojiye gre kurutulmu hale getirilen pancar kspesinin % 85
fire ve zayiat verebilecei tesbit edilmitir.
KVET
(46. Komite)
Dkm, emaye banyo kvetleri, hela talar, lavabolar ve benzerleri % 3 zayiat verir. Sa emaye
kvetler ve evyeler % 5 zayiat verir.
LABORATUAR ALETLER
(70. Komite)
Laboratuar aletleri imalinde kullanlan camlarda fire paylamnn mevsime, camn kalitesine gre
deiebilir. Kesme, boyama, frnlama ambalaj ve nakliye ameliyesi srasnda uygulanacak toplam
fire oran % 10.dur.
LAMNAT PARKE
(18. Komite)
Laminat parke uygulamasnda fire oran %7-9 dur.
LASTK
(39. Komite)
Tel lastik, drt ke makarna lastik, muhtelif erit, kauuk paspas, paalk, yanak ve ivili paspas
imalatnda meydana gelecek takribi fire nispetleri :
Madde smi : malat esnasnda fire nispeti :
1- Drt ke tel lastik %5
2- Drt ke makarna lastik % 15
3- Muhtelif erit % 15
4- Kauuk paspas % 25
5- Paalk % 25
6- Yanak % 20
7- ivili paspas % 30
LASTK KAPLAMA
(39. Komite)
Petkim veya piyasadan temin edilen lastik kaplama ham maddesi lastik kaplama ameliyesinde
fazla pime ve kalp havasndan dolay % 5 zayiat verir. Ancak kaplama ham maddesi bir yllk
depolama sresinde zelliini kaybettiinden bir yl akn olanlar kesinlikle kullanamaz.
LEBLEB
(10. Komite)
Kavrulmadan dolay % 25e kadar fire verir.
Leblebi Sakz: kavrulmadan dolay % 10a kadar fire verir.
LENS
(69. Komite)
Tedavi amal kozmotik ve effaf ithal ve imal edilen kontak lenslerin fire oran %20 dir.
ntraoculaer Lens : Kullanm sresinin gemesinde, maln muhafazasnda, nakliye esnasnda ve
uygulamada % 20 kabul edilebilir bir fire miktar mevcuttur.
LOKANTA YYECEK VE ECEKLER

(64. Komite)
Lokantalarda hizmet verilmesi esnasnda; baz mezelerin yenmeyip bozulmas, baz mterilerin
parasn demeden kamas, arpma sebebiyle bardak krlmas, ikilerin dklmesi, yiyecek ve
ikilerin iade edilmesi vb. nedenlerle yemekte % 5-8, ikilerde % 5e kadar fire ve zayiat meydana
gelebilir.
LOKUM
(11. Komite)
Ambalajsz ak olarak satlan bir gda maddesi olmas nedeniyle hava deiikliinden
etkilenmektedir. Souk havada kuruyarak arlk kaybna maruz kalr. Bu nedenle % 5 fire verebilir.
Ayrca iri taneli bir gda maddesi olmas ve gramla da satlabilmesi nedeniyle perakende sat
srasnda terazide satc aleyhine % 8-10 a kadar fire oluabilir.
LPG TANK
(31. Komite)
rn Tipi (Simit) Fire Oran %
1) 550 x 200 Lpg Simit Tank : 34 - 42
2) 570 x 200 Lpg Simit Tank : 33 - 43
3) 600 x 200 Lpg Simit Tank : 27 - 37
4) 630 x 200 Lpg Simit Tank : 30 - 40
rn Tipi (Silindir) Fire Oran %

1) 244 x 40 Lt. Silindir Tank : 7 - 11
Not: Yukarda LPG tank imalatnn sa kesim annda kan fire oranlar verilmi olup, bu oranlara: Montaj
srasnda oluabilecek fire, hammadden kaynaklanan fire ile test yaplrken oluabilecek fire oranlar dhil
deildir.
LPG TPLER (BTAN GAZ)

(56. Komite)
LPG tp valf ksm, harici hasarlara kar mmkn mertebe korunmu olduundan, her kullanma
nedeni ile hasar grerek kaak meydana gelmesi nispeti nazar dikkate alnmayacak kadar
dktr. Ayrca kaak yapt grlen bir tp, yarataca tehlike bakmndan ticarethanede
bekletilmeden, geldii dolum tesisine iade edilir, meydana gelen fire de dolum tesisine ait olur.
Dolaysyla, dolum tesisleri haricinde, LPG sat yapan ticarethaneler iin LPG fire miktar
(tplerin alnmas hari) % 01den fazla olamaz.
Gaz oksijen dolumu dikisiz yksek basnl tplere zel sv oksijen pompas ile
basnlandrldktan sonra Ambient buharlatrclarnda gaz haline getirilerek TS 2800e uygun
olarak doldurulur. Tplere verilen basn tpn tasarmna bal olarak 150, 200 veya 230 Atm.
Olarak deiir. Gaz oksijen kayplar ortam scaklnn fonksiyonu olarak azami % 3-6 arasnda
deimektedir. Karbondioksit gaznn tplere, (TS 11169a uygun) dolumu oksijen tplerinden
farkl olarak sv olarak yaplmaktadr. Burada karbondioksit zel sv karbondioksit pompas ile
tplere sv faznda TS 2603 standardna uygun olarak doldurulur. Bu ilem esnasnda oluabilecek
kayplar ortam scaklna bal olarak azami % 1-2 arasnda deimektedir.

LPG rafinelerden alnp tketiciye intikaline kadar bir ok ilem yaplr. Zira rafinerilerden saya ile
metre kp hesabna gre alnan, 15 derecede scaklk ve % 30 - % 70 orannda Btan/Propan
karm LPG, deiken dansitesi ile arpm ile kilograma dntrlr. Bylece teslimatlarda
scakln (+/) ve mix orann deimesi dolaysyla zgl arl deitireceinden teslim alnan
LPGde kilogram olarak (+/-) farkllklar oluabilir ve bunun gnlk olarak tespit edebilmek mmkn
deildir. Dier yandan rafinerilerden alnan mix LPG nce stok kaplarnda depolanmakta ve/veya
kamyon tankerlerle tesislerine tanmakta, depolama veya nakliye esnasnda yine ayn ekilde
hava scakl nedeniyle (+/-) fireler olumakta ; teknik donanmlar, emniyet gerei scaklk
artlarnda ar genlemeye bal olarak valflerini otomatik olarak amakta, bir miktar gaz
atmosfere brakmakta ve bylece i basn drlerek muhtemel tehlikeler nlenmektedir.
Rafinerilerden alnarak Anadolu'ya (tankerler, trlar, kamyonlar ve tren yolu ile) tanan LPG gaznn
dolum istasyonlarndaki tanklara boaltlmas, tanklardaki gazn dolum istasyonunda tplere
aktarlmas ve dolum ilemi yaplmasnda meydana gelecek fire oran % 0,5 dir.
LPG: Likid Petrol Gaz (Otogaz) sat istasyonu iletmeciliinde fire oran % 0,5'dir.
LPG'nin dolum tesislerinden petrol istasyonlarna tankerlerle tanmas, tankerlerden petrol

istasyonlarndaki tanklara boaltlmas, buradaki bekleme sresi ierisinde oluan tortulardan,
petrol istasyonlar tarafndan otogaz pompalar ile aralardaki otogaz depolarna doldurulmas ve
suhunetten dolay meydana gelecek fire ve zayiat oranlarnn tesbiti ile ilgili Odamz Meslek
Komitesi yelerinin yapm olduu aratrma ve almalar sonucunda LPG ile ilgili olarak yukarda
bahsedilen konulardan dolay fire ve zayiat orannn % 0,15 ile % 0,20 (Bindeonbe-Bindeyirmi)
olduu tesbit edilmitir.
MADEN EYA
(21. Komite)
Aada mal gruplar belirtilen eyalarn kesim, polisaj safhalarnda verebilecekleri fire ve zayiat
oranlar, mal grubu itibariyle belirtilmitir.
I. Mal Grubu: Tencere, tepsi, tabak, tava, bardak, srahi, kaarola, kase, cezve, tencere seti,
yemek tama kab, kapak, tabak, reo, fire oran: % 28-34
II. Mal Grubu: Evye, kvet, atal, kak, bak, maa, ampanya arap ve buz kovas,
dondurma kadehi, eker kab, sosluk, tuzluk kab ubuu, eykr, yakt kab, reo suluu, su sebili,
erbetlik, srahi, kase, ekmek sepeti, bardak dispenseri, p kovas, balk buulama, ember,
dekor aleti. Fire Oran : % 25-30
III. Mal Grubu: aydanlk, kepe, kevgir, ay-kahve seti, rende, konserve aaca, szge,
stlk, satr, masat, sap, rpma teli, et engeli, i, et kt, spatula, et dvecei, maa,
mayonez kab, semaver, sirkelik. Fire Oran : % 30-35
IV. Mal Grubu: Dolap, servis bankosu, ara rafl tezgah, grill, barbek, dner ve yer oca,
bulak ykama makinesi, ielik, salatbar, muhtelif tezgah, servis arabas, sel servis nitesi,
davlumbaz, salamandre, derin dondurucu, deep freze, hamur yourma makinesi, mikser, kuzine
kazan ykama nitesi, buz vitrini, pili evirme makinesi, merubat soutucu, hamburger presi,
msr patlatma makinesi, yemek tama kab stand, portakal skaca, et kyma makinesi, sebze
dorama makinesi, dondurma tehir stand, pizza-pasta frn, etjer, duvar ve asma dolab,
buzdolab, p ve servis arabas, tost makinesi. Fire Oran : % 15-20
V. Mal Grubu: Sanayi tipi tavalarn sapnda kullanlan paslanmaz elik ubuk, % 3-5
civarnda
MADEN YALAR
(56. Komite)
Madeni ya, Gres ya, ve antifrizde, hammadde(bazya ve katllar) nakli, imalat ve
ambalajlama safhalarnda toplam fire u ekildedir.
Madeni Yada Toplam Fire: %1,1
Gres Yanda Toplam Fire : %1,3
Antifrizde Toplam Fire : %1,3
MADENLER
(29. Komite)
Ta ve toprak halindeki kaolin, talk, stbe, tebeir ve amyantn frnlanarak toz haline gelmesi
ameliyesi esnasnda verecekleri fire nispetleri aadadr ;
Bahis konusu maddeler ocaklardan rutubetli geldiinden bunlar kurutulmas icabetmektedir. Ayrca
ezme esnasnda tozlarn umas ve dalmas yznden zayiat hasl olmaktadr. Bu itibarla mezkr
maddelerden kaolin, talk, stbe, tebeir ve amyanttan toz istihsali ve ambalajlanmaya kadar
geen ameliye esnasnda % 7-12 arasnda fire vermeleri normal kabul edilmektedir. Ham manyezit
cevherinde, ok zel durumlar dnda tane boyunun 20 mm. zerinde olmas art aranmaktadr.
Bu nedenle malzeme, ocakta retilmesi ile gemiye yklenmesi srasnda aadaki aamalarda fire
verir.
1) retim yeri ykleme, stok sahasna tama % 0.5-1.0
2) Stok sahasnda boaltma-stoklama % 1.0-2.0
3) Stok sahasnda kamyonlara ykleme, gemiye tama, gemiye ykleme % 0.5-1.5
Yukardaki maddeler gz nne alnarak toplam zayiat aada belirtilmitir.
Madde 1 : % 0.5-1.0
Madde 2 : % 1.0-2.0
Madde 3 : % 0.5-1.5
Madde 4 : % 1.0-2.0 (toplam ihracata gre ortalama)
Toplam zayiat % 3.0-6.5 aras.
Tvenan kolemanit ve leksit cevherleri ile bunlarn zenginletirilmesinde elde edilen; 25-125 mm.
3-25 mm.
0.2-3 mm. konsantre kolemanit ve
3-125 mm.
0.2-3 mm. konsantre leksit cevherleri ile 25-125 mm. ebadndaki kolemanit cevherlerinin krlmas
sonucu hazrlanan 25 mm. konsantre kolemanit cevherlerinin retiminden alcya teslim ve stokta
bekleme esnasnda uygulanabilecek fire oran
% 0.5i gemez.
MAHLEP:
(10. Komite)
Mahlepin ehirden ehire nakliye firesi % 5 e kadar, muhafaza firesi % 2 ye kadar, perakendeci
firesi % 2ye kadardr.
a- Toptan ambar............................ : % 2
b- Perakende Sat ....................... : % 2
c- tme ..................................... : % 5 6
d- Paketleme ................................. : % 4 - 6
MAKARNA
(4. Komite)
Makarna, nakliyede zayiat hari, firesi yoktur. Muhafaza firesi % 1-2 ye kadardr.
Perakendeci firesi ambalajl mallar iin sfrdr. Perakende dkme mallarda % 1 e kadar fire
verebilir.
Makarna imalatnda cinslere gre irmie verilen su miktar deimektedir. Paketin iine konan
makarna, TSEde belirtildii gibi maksimum % 13 rutubet ihtiva edebilir. Ancak Trkiye artlarnda
kuru makarnann rutubetinin % 11.5-12 arasnda tutmak gerekmektedir. Bylece kflenme
nlenmi olur. Makarnann hammaddesi % 100 sert buday irmiidir, baka her hangi bir madde
kullanlamaz.
Ankara blgesinde Anadolu durum budaylarndan ortalama % 58 - % 63 irmik elde edilir. Blge
itibariyle deiik cins buday ekilebilmektedir. Ayrca hava artlar da o blgede sert buday
retimine elverilidir.
Fire her hangi bir artk olmayp elle tutulur bir nesne deildir. Kurutma esnasnda havaya atlan su
buhar (nem) dir.
Fire nispetinde hurda hamur ve bozuk makarna dahil deildir. nce kepekte sevk zayiat % 1,
ambar firesi % 3 olmak zere toplam % 4 fire ve zayiat, razmolde sevk zayiat % 1 ve ambar firesi
% 3 olmak zere toplam % 4 fire ve zayiat tespit edilmitir. Makarna imali esnasnda retime
verilen irmiin hamur haline getirilmesinde ald nem oran kullanlan irmiin rutubeti, istenilen
hamur sertliine ve alan makarna eidine gre deiir.
Kurutulmu makarna paketleme esnasnda terazi hassasiyetine bal olarak beher 500 gr.lk
pakette 5-10 gram civarnda kayp sz konusudur. Maniplasyon esnasnda % 0.5 ve ambar firesi
olarak % 0.5 kayp vardr.
thalat srasnda makarna % 1 fire verir.
1- 100 Kg. Buday
Temizleme % 0.5-1 atmosfere toz
% 3-6 tohum, krk buday, sap-saman 93-97.5 Kg. su verilir.
Buday rutubeti % 15.5 17.5 arasna ular.
retilen irmik % 14-15.5 rutubette kar. Bu rutubetteki irmikten retilen makarnann rutubeti % 10-
13 arasndadr.
Sonu: 100 birim budaydan elde edilen irmiin tamam makarna yaplrsa ;
Makarna : 55-65 kg.
Yan rn : 36-40 kg.
Toplam = makarna + yan rn = 94-102 kg. arasndadr.
Not : Makarna retimi srasnda arza gibi retim hatalarndan % 1-2 civarnda makarna hurdaya
kabilir.
2- 100 kg. makarna retiminde kullanlan fuel oil orann bata mevsimlere bal scaklk farklar
olmak zere retim teknolojisi fark, retim hatt kapasitesi vs. belirler. Not : Bu rakamlar dzgn
alan scak su kazanlar iin, 5 numara fuel oil kullanlmas halinde geerlidir.
3- Elektrik harcamas buday tlen deirmen ve makarnay reten hatlarn teknolojisi, ya,
iletme koullar, kapasitesi ile direkt deildir. Btn bunlar gz nne alnrsa ;
- 100 kg. makarna retmek iin, 150-180 kg. aras buday kullanlr. Bu hudayn tlmesinde 8
KW-13 KW aras elektrik harcanr.
- 100 kg. makarnay retmek iin ise 13 KW-18.5 KW elektrik harcamas yaplr.
- Sonu olarak : budaydan makarnaya elektrik harcamas hesaplandnda ;
- 21 KW ile 31.5 KW arasnda sonu elde edilir.
Not: Yukarda bildirilen verilerde % 5lik sapmalar normal karlanmaldr.
MAKNE MALATI (RETM VE MONTAJ ESNASINDA)

(35. Komite)
1- Yuvarlak elik
a- i delik ekilli malzeme retmek amacyla yaplan talal imalat da fire oran % 75 e kadar
kabilir.
b- Testere ile kesimlerde kabul edilebilir fire oran belirlemek kesim yaplan malzemenin ap ve
kesim boyu ile ilgilidir. Bir rnek vermek gerekirse, 100 mm apnda 6000 mm boyunda bir
yuvarlak eliin kesim ileminde kaar mmlik kesimler yapld, tamamen fire olayn etkileyen bir
durumdur. Ayn rnekte 100 mm apl dolu milin her kesim ileminde malzemeden 91 gram tala
karmaktadr. Bu nedenle 6000m boydan 100er mm para karrsanz 60 adet para kacak ve
fire oran, 60x91=5460 gr. (6000 mm dolu yuvarlak eliin arl;369735 gr.)
5460:369735=0,0148(yani fire oranyaklak % 1,5) Dier taraftan 6000 mm boydan 100 er mm
para keserseniz 6 adet para kacak ve bu sefer fire oran, 6x91=546 gr.546:369735=0,00148
(yani fire oran yaklak %0,15) dir. Bu aklamalardan sonra testere ile kesimlerde fire orann
hesaplamada kullanlmak zere basit bir tablo verebiliriz;
Malzemenin ap Kesim Boluu
280 mmye kadar 1,47 mm
280-350 mm aras 1,65 mm
350-550 mm aras 2,23 mm
Yukardaki rnei bu tablodan yararlanarak tekrar hesaplayacak olursak 100 mm apl dolu
yuvarlak elikte ;
60 det kesimxbir kesim boluu(1,47 mm) =88.2 mm
Bu deeri kesim iin ele aldmz malzemenin kesim ncesi toplamboyu olan 6000 mm ye
blersek, 88,2:6000=0,0147(yaklak fire oran %1,5) bu yoldanda bulunmu olur) Burdan yola
karak kullanm kolayl iin bir rnek tablo yapacak olursak (ap 280 mm ye kadar olan
malzemeler iin)
Malz. Kesim adedi x Kesim Boluu : Malz. Kes.nce Boyu = Fire(%)
120 Adet 1,47 mm 6000 mm 2,95
100 Adet 1,47 mm 6000 mm 2,45
80 Adet 1,47 mm 6000 mm 1,96
2) elik Boru
a) ekilli malzemelerde fire oran % 40 kadar kabilir.
b) Basit ilerde % 10 15
c) Testere ile kesimde ise 1 de verilen bilgiler burada da kullanlabilir.
3) Dkm Malzemeler;
elik pik, bronz ve alminyum dkmlerde fire oran % 10-15dir.
4) Ya (Sanayi Yalar)
a) Yalama ya % 5-10
b) Hidrolik ya
b1) Tamirbakmda % 20 30
b2) Normal kullanmda % 5 10
5) Boya
a) Deliksiz boluksuz yzeylerde % 5
b) Delikli boluklu yzeylerde % 30 a kadar kabilir.
6) Elektrik Kablosu
Montaj esnasnda fire oran;
a) TTR kablolarda % 3-4
b) Nyaf kablolarda % 2-3
c) Kablo Yznde %2-3
d) Kablo kanallarnda %15-20
e) Raylarda %10-15
7) Hidrolik Tesisat Malzemeleri
Kabul edilebilir fire oran % 5 dir.
8) retimde Kullanlan Yardmc Malzemeler

Elektrikli paralar, hidrolik malzemeler, balant paralar (cvata, sekman, pim vb.) Yataklama
mazlemeleri, kaylar, zincir eleme malzemleri vb. retimde kullanlan yardmc mamullerde kabul
edilebilir fire oran yaklak % 2 dir
9) Sa, Platina
Fire oran kesilen malzemenin yzey alan ile ilgili olmakla birlikte ortalama %14-17 dir.
Alevli, plazma ve lazerli kesimlerde % 12-15
Alevli, plazma ve lazerli zelekilli kesimlerde % 38-41
10) profil
Kabul edilebilir fire oran % 11-13 dr.
Not: retim metodlarnn ve ekillerinin grafitlii nedeniyle oranlarn gerek d olduu durumlarda
bilirkiiye bavurulur.
MANFATURA
(15. Komite)
Bilimum manifatura toptan satlarnda, ekme, kesme, bozulma, delinme ve makas pay gibi
sebeplerle % 2-3'e kadar zayiat oluur.
MANFATURA Perakende satlarda % 3-5 zayiat verir.
MANFATURA (FANTAZ MANFATURA VE EMPRME TOPLARI)
1- Fabrika ve boyahanelerden satn alnan fantazi manifatura ve emprime toplarnda imalat teknii
yznden top balar ve top sonlarnda istihlak edilemiyecek ve satlamyacak derecede layk ve
boyasz kmas,
2- Byk top halinde gelen fantazi mallarn toptan satnn mterilere seri yapabilecek ekilde
10'ar veya 15'er metre kesilerek satldnda, piyasa adetlerine gre kesimlerde braklan makas
pay,
3- Baz sentetik kumatan imal edilen mallarn (krep, bkml mallar) rafta durduka ekmesi,
4- Fantazi manifaturalarn servis yaplrken, istif edilirken tozlanma ve solmas,
5- Mevsim balarnda maln piyasaya tantlmas iin toplardan mterilere numuneler verilmesi
gibi nedenlerle % 1,5 cvarnda fire vermesi normaldir.
Manifatura emteasnn sevki, tesellm ve dier baz nedenlerle verebilecei fire miktar :
a) Balya zerindeki rakamlarn yanl yazlmas ve okunmas,
b) Top etiketlerinin yanl yazlmas ve okunmas,
c) Teslimat srasnda birbirlerine benzeyen tiplerin, benzerleri yerine teslimi,
d) Ayn mallarn 1 ve 1/A kaliteleri olduu gibi, bazen ikinci kalitelerinin de olmas nedeniyle
birbirlerinin yerine sevk ve teslim edilmeleri,
e) Top etiketlerinin dmesi neticesi yaplan l farklar ve benzeri sebeplerle mallarn
miktarlar ile kaytlar arasnda zaruri farkllklar nedeniyle meydana gelen fire ve zayiat nispetleri %
2 civarndadr.
MANTAR LEVHA
(48. Komite)
Normal shunette yani 20-22 dereceyi amayan hallerde mantar levhann normal bir depolama
srasnda firesi mevzubahis deildir.
Ak depolarda ve 25 derecenin zerinde gnee maruz braklan yerlerde mezkur maddenin
verebilecei fire nispeti en fazla % 2 civarnda olabilir.
MARGARN
(9. Komite)
Kapal kaplarda sat halinde fire vermesi sz konusu olamaz. Ak olarak sata sunulduu
takdirde % 1 fire verebilir.
MARLEY TP YER DEMELER

(18. Komite)
Deme esnasnda kenarlara isabet eden kesintiden dolay % 2ye kadar zayiat verir. Marley tipi
yer demeleri alm satmnda ykleme-boaltma, nakliye ve istiflemesinden dolay % 2 zayiat
verebilir.
MATBAA
(23. Komite)
Boya, matbaa filmleri, hassas kalp, hassas levha ve alminyum kalp konularnda uygulanacak fire
oran % 05 ile % 1 arasndadr.
Tampon ve Serigrafi Bask Srasnda Doan Fire Oranlar :
Baslan malzemenin hassaslna ve bask zemininin cinsine gre verilebilecek fire oranlar ;
- Dorudan bask yaplabilecek zeminlerde, bask bana % 1.5
- Tutturucu srlmesini veya bombardman gerektiren zeminlerde bask bana % 2,
- Yanl ve bozuk basklar silerek tekrar basmaya msait olmayan zeminlerde, bask bana % 2,
- Kolay krlabilen malzemelerin basksnda, bask bana % 2,
- Hassas elektronik cihazlarda, sadme ile kolayca bozulabilen cihazlarn basksnda, bask bana
% 2,
- Baskya hazrlamak iin ambalaj ama ve tekrar kapama ilemi srasnda % 0.5
MATBAA MREKKEB
(23. Komite)
Mrekkep kutularnn kapann her al veya kapannda hava ile temas sz konusu
olduundan mrekkep zerinde bir kabuk tabakas olumaktadr. Her kullanmda bu kabuk
tabakasnn atlmas gerekmektedir. Alm bekleyen kutularda fire % 10 dur.
MAYA
(9. Komite)
Ya maya retim ve datmnda TSE 3522 Maya Standardna gre hareket edildii takdirde fire
oran % 0 ila % 2 arasnda deiebilir.
Muhafaza ve nakliye esnasnda;
a-) Ya ekmek mayalarnn 4-6 Cda muhafaza edilmesi gerekmektedir.
b-) Kuru ekmek mayalarnn serin ve kuru yerde muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Ekmek mayalar, zelliklerini bozabilecek s, k ve rutubetli ortamda bulundurulmamal, fena koku
yan gda ve sanayi maddeleriyle bir araya konulmamal ve bu artlarda yklenip, boaltlmamaldr.
Yukardaki artlara uyulmaldr. Uyulmamas halinde tamam kullanlamaz hale gelir.
MECMUA BAYL
(22. Komite)
Mecmualar iade srasnda yrtlp, paralanma ve slanmadan mtevellit % 1 kadar bayi firesi
verebilir.
MEFRUAT
(14. Komite)
Profil boru, muhtelif kuma, snger ve krpnt, snger ve sunta gibi hammaddeler kullanmak
suretiyle, plastik koltuk, minder ve rtleri, gne emsiyesi, fermuarl portatif kuma dolap, portatif
karyola, metal sandalye, portatif ezlong ve balkon salnca imalat yaplrken meydana
gelebilecek fire ve zayiat oranlar aaya karlmtr.
- Profil boru % 9-10 civarnda
- Kuma % 8-9
- Snger % 7-8
- Sunta % 9-9.5
Perdelik kumalarda para kmas, apre ekilmesi ve kesimden dolay % 7 ye kadar zayiat
meydana gelir.
MENBA SUYU
(57. Komite)
litrelik cam ielerde az alminyum yapraklarla kapatlarak pazarlanan menba sularnn dolum
ve datmn yapan menba suyu iletmelerinde ;
1) 46 mm. eninde 0.060 mm. kalnlnda 1 metre alminyum folyo (yaprak) dan ortalama 22-23
adet kapak elde edilebilir.
2) Bu tr menba suyu iletmelerinde, dolum srasnda ie krlma sebebiyle toplam imalatta % 5
nispetinde fire verebilir.
3) Bu tr menba suyu iletmelerinde, dolumdan sonra bayiye teslime kadar ki devre iinde
ykleme-tama-indirme srasnda ie krlmas sebebiyle % 3 nispetinde fire verir.
20lik cam ie menba suyunun ykleme ve tevziine uygulanacak fire oran % 2dir.
MENTEE
(31. Komite)
Para ve plaka sa kullanlarak yaplan mentee imalinde % 2.5-5 nispetinde fire verilmesi
normaldir. Mentee ve srg imalatnda % 30 ile % 40 arasnda fire verilebilir.
MERCMEK
(3. Komite)
Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat aamasna gelinceye dek % 4e kadar fire ve zayiat
verir. Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeniyle toptan satlarda % 3e,
uvaldan alnp otomatik makinelerde paketlenmesi srasnda % 3e, paketli perakende satlarda
% 1e kadar fire ve zayiat verebilir. Eer, paketleme yaplmayp dkme sat yaplrsa, perakende
satlarda % 3e kadar fire ve zayiat verebilir.
MERMER (2015)
(29. Komite)
1-) Blok Mermerin Katrak Makine ile kesiminde
A- 1 m3 bloktan 2 cm 28 30 m Levha
1 m3 bloktan 3 cm 21 24 m Levha retilebilmektedir.
1 m3 bloktan 4 cm 18 20 m Levha
Blok mermerin ST Makine ile kesilmesinde
B- 1 m3 bloktan 2 cm 24 26 m Bant Levha

1 m3 bloktan 3 cm 19 20 m Bant Levha retilebilmektedir.
1 m3 bloktan 4 cm 14 16 m Bant Levha
Blokun atlak yapsna gre bu retim daha da azalabilmektedir.

2-) retilmi levhalarn cila ve ebatlanmasndaki fire %10 ila %25 i bulabilmektedir.
Levhalarn veya Bant Mermerlerin rengi atlakl seleksiyon taleplerine gre bu fireler
artabilmekte olup ebatlarn byklne gre 0-45 cm ye kadar bahsedilen fireler olabilmektedir. Bu
ebatlarn 45 cm zeri llerde seleksiyon uyumundan dolay fireleri %45 e kadar kabilmektedir.
retilen rnlerin stoklanmasnda fire %3 ila %5 olup tanmasnda ve uygulanmasndaki fireler
%15 e kadar kabilmektedir.
Firelerin atl ksm bazen kullanlabilmekte olup reticiler ticari deeri olmamas halinde atl
firelerini deerlendirememekte olduklar gzlenmektedir.
MERUBAT
(8. Komite)
Merubat imalinde, ykleme ve datm srasnda, dolu ielerin patlamas ve krlmasndan, ayrca
bayiye tevzi edilmi olanlarn zamannda satlmayp uzun mddet beklemesi neticesi bozulanlarn
geri alnarak imha edilmesinden dolay husule gelecek fire nispeti % 3e kadar normal kabul
edilebilir.
Maden suyu ve sodasnn nakil, depolama ve ehir ii tevzii esnasnda, ielerin krlma ve
patlamasndan mtevellit meydana gelebilecek fire nispeti, bir ylda % 2ye kadar normal kabul
edilebilir.
Merubat datmnda, i firesi ve d firesi toplam % 3e kadar fire normal kabul edilir. 2 lt. pet
kolann ykleme ve tevziinde uygulanacak fire oran : % 0.5, teneke kutu kola camn ykleme ve
tevziinde uygulanacak fire oran % 0.5 (binde be)dir.
MEYVE
(2. Komite)
retim blgelerinden kamyonlarla getirilen kiwi, kavun ve karpuzun alclarna tesliminde
(boaltlmas, drlmesi, ezilmesi ve rmesi) gibi hallerden dolay verebilecei fire ve zayiat
oran % 12ye kadardr.
Muzun yeil olarak ithal edilip gemi ile getirilmesi souk hava deposunda bekletilmesi, sarartlmas,
nakliye, ham maliye ve toptanclara satlmas aamasnda verebilecei fire oran % 5dir.
Souk hava depolarnda korunan elma ve ayva iin buzhaneye normal rutubet verildii takdirde
% 5-7 orannda fire ve zayiat olabilir. Fire oran zamanla doru orantl olarak daha da artabilir.
ayet buzhaneye rutubet verilmezse bahse konu maddelerdeki fire oran % 5 ile % 10 arasndadr.
MEYVE SUYU
(8. Komite)
A.B.Dden ie ve teneke kutu iinde meyve suyu ithalinde, sz konusu mallarn gemi ile okyanusa
alarak Mersin Gmrne ve oradan Ankaradaki depoya gelinceye kadar, tama, boaltma,
ykleme ve datm aamalarnda krlma ve patlama neticesinde, zayi olan meyve suyu ve
ielerin yan sra, ayn ambalajda bulunan dier ielerin de etiketlerinin bozulmas nedeniyle,
meydana gelebilecek firenin teneke kutuda : % 0.5-1, iede ise : % 1.5-2 civarnda olabilecei
anlalmtr.
ie ve bidonda konsantre meyve sular alm satmnda % 05 - % 1 civarnda fire ve zayiat
verebilir.
Meyve suyu konsantresinin meyve suyu retilirken fire oran % 2, meyve suyu pastrize edilirken
fire oran % 5, ambalajlanmasnda fire oran % 5dir. retimde kullanlan hammaddeler konusunda,
her reticinin formlasyonunun farkl olmas nedeniyle bir forml bildirilmemektedir.
MICIR
(46. Komite)
Yol asfalt kaplama iinde kullanlan mcrn tesellm, ina sahasna teslim ve kullanma
devresindeki toplam fire nispeti % 5-6dr.
MISIR (PATLAK)
(10. Komite)
Msr patlatlma esnasnda zerindeki rutubetten dolay % 10 civarnda fire ve zayiat verebilir.
Yal msr(Kavurga) eleme ve kavurma esnasnda %20 fire verir.
MISIR
(3. Komite)
MISIR (HUBUBAT)
Almndan satmna kadar tahmil ve tahliye oran :%1
Kantar fark : %0.5
Depolama fark : %3
Ezme firesi : %2
Toplam %6.5
MISIR (YEMLK VE NASTALIK)

Yemlik ve niastalk msrda ideal rutubet oran %14tr. %14 rutubetin zerindeki her birim
rutubette kurutma ilemi iin %1- 1,5 fire ve zayiat vermesi teamldendir.
yle ki; her birim kurutma iin buharlama oran %1 kurutma esnasndaki zayiattan dolay %1
birim rutubet bana %0.2 olmak zere toplamda %1 ile %1,5 arasnda fire oran dlr.
Buna gre;
% 14 ideal nem oranna gre kurutma ilemi yaplacandan, ortalama fire ve zayiat % 1.2 kabul
edilirse;
rnn Nem Fire Oran Zayiat Oran Toplam Fire ve Zayiat
Oran Oran
% 15 %1 % 0.2 % 1.2
% 16 %2 % 0.4 % 2.4
% 17 %3 % 0.6 % 3.6
% 18 %4 % 0.8 % 4.8
% 19 %5 %1 %6
% 20 %6 % 1.2 % 7.2
% 21 %7 % 1.4 % 8.4
% 22 %8 % 1.6 % 9.6
% 23 %9 % 1.8 % 10.8
% 24 % 10 %2 % 12
% 25 % 11 % 2.2 % 13.2
% 26 % 12 % 2.4 % 14.4
% 27 % 13 % 2.6 % 15.6
% 28 % 14 % 2.8 % 16.8
% 29 % 15 %3 % 18
% 30 % 16 % 3.2 % 19.2
MOZAK
(29. Komite)
malatta % 14- 15 orannda fire ve zayiat verir.
MUKAVVA
(23. Komite)
Oluklu mukavva ve kutu imalinde % 5 civarnda fire ve zayiat verebilir.
MUTFAK TEZGAHI
(18. Komite)
Mutfak tezgahlarnn mutfaklara montesi esnasnda doabilecek fire ve zayiat verebilir.
Hazr mutfak paralar ve tezgah imalatnda kullanlan yonga, levha, kenar band ve kaplamadaki
fire ve zayiat oranlar : alan ustann yeteneine ve model, lye gre % 15 ile % 20
oranndadr.
Ahap mutfak dolaplar ile paslanmaz elik evye ile ilgili kullanlan yardmc malzeme ve
hammadde de verilebilecek fire oranlar paslanmaz elikteki fire oran % 20 ; suntalam, sunta ve
MDFde model, l ve ustann yeteneine gre ortalama % 15 ile % 20 nispetinde fire ve zayiat
verilebilir. Boyada uygulanacak fire oran ise, boyann cinsine, boyay yapan ustann zelliine,
kullanlan alete ve kaliteye gre deiken olduundan tespit edilemez.
MREKKEP
(23. Komite)
Tifdruk ve serigrafi mrekkeplerinin imalat ncesi, imalat srasnda kullanlan boyar maddeler
balayclar, eriticiler ve dolgu maddelerinde genel formlasyondaki fire % 3 nispetindedir.
Matbaa mrekkebi ve verniklerin imalat safhasnda fire bulunmamakta olup; hazrlanan mrekkebin
1-5-18 kg.lk tenekelere boaltlmas srasnda uygulanacak fire oran % 1dir.
NAFTALN
(40. Komite)
uval iinde toz halindeki naftalinler bulunduu yerin durumuna ve kald srenin uzun veya
ksalna gre bir yl iinde % 2den % 5e kadar fire verebilir. Bir yl akta kalan ve perakende
satlan toz halindeki naftalinler de % 20 civarnda fire verir.
NANE (KURU)
(10. Komite)
a- Toptan ambar ................................ : % 4
NASTA
(4. Komite)
Buday-msr niastas ambar-depolama firesi % 1 ila % 5 arasnda, paketleme firesi % 1 ile % 2
arasndadr. Niasta da, fabrika veya imalathaneden toptancya nakliye firesi % 1 ve
perakendecide ak olarak satlan niasta perakendeci firesi % 2.5dur.
Bunun iin ayrca nakliye firesi dlmez.
NOHUT
(3. Komite)
Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat aamasna gelinceye dek % 4e kadar fire ve zayiat
verir. Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeniyle toptan satlarda % 3e,
uvaldan alnp otomatik makinelerde paketlenmesi srasnda % 3e, paketli perakende satlarda
% 1e kadar fire ve zayiat verir.
Eer, paketleme yaplmayp dkme sat yaplrsa, perakende satlarda % 3e kadar fire ve zayiat
verebilir.
ODUN
(48. Komite)
Odun mutat olarak yllardan beri kesilmeden kantara doldurulur. Kesildikten sonra tekrar
tartlmadan kamyonlara yklenip mteriye sevk edilir. Bugn depolarda tatbik edilen ekil byledir.
Zira odun depolarn iletenler odunu kesilmeden tartarak alrlar.
Odun ya, kuru, ince veya kaln olsun kesim sonunda ekide 8 kg. civarnda fire verebilir.
1) Kark cins yakacak odunlar, bir yaz mevsimi depoda bekletilmesi ve kesilerek sat
esnasnda ortalama % 12 nispetinde fire ve zayiat verebilir.
2) Mee azman odun, bir yaz mevsimi depoda bekletilmesi ve kesilerek sat esnasnda
ortalama % 20 nispetinde fire ve zayiat verebilir.
3) Tomruk paralanarak sat esnasnda ortalama % 25 nispetinde fire ve zayiat verebilir.
Kesilmi odun alm-satm ile itigal eden mahrukatlarda satn alnp depoya konmu olan
kesilmi odunlarn miktarlar ile ayn odunlarn satlan miktarlar arasnda kuruma vesair sebeplerle
fire fark olur.
4) Bu fire fark ve zayiat asgari % 10, azami % 15 ortalama % 12 nispetindedir.
ODUNLUK AA
(48. Komite)
Kurumadan dolay ihtiyarladndan kesilmesine ilgili makamlarca izin verilen ya odunluk aalar
yaz mevsiminde kesildiklerinde kesildiinden 2-3 ay sonra % 10-15 orannda fire verebilir.
ORGANK SOLVENTLER (Aseton ve Asetatlar)

(40. Komite)
malatnda kayp % 5e kadardr. Tekstilde yardmc madde imalatnda % 5e kadar, nakliyesinde %
2 fire verir.
OTO DEMES
(53. Komite)
Oto demecilii imalatnda kullanlan elyaf, snger, suni deri ve naylon kadifelerin sngerleme
ameliyesi esnasnda % 20-25e kadar fire vermesi normaldir.
OTO FLTRES
(52. Komite)
a) Hava ve atom filtre eleman i ve d muhafaza salar fire oran % 43,
b) Mazot filtre kapa zayiat oran % 26,
c) Eleman filtre i ve d muhafaza salar zayiat oran % 24tr.
OTO LASTK KAPLAMA

(52. Komite)
Oto lastik kaplama messeselerinin (atlyelerinin) kullanmakta bulunduklar ve mamul olarak
memleketimize ithal edile gelmekte olan Camelback, tread gum ve cushion Cum gibi lastik
mamulleri bulunduklar depolarda bir seneden fazla kaldklar takdirde niteliklerini kaybederler.
OTO YEDEK PARALARI

(53. Komite)
Oto yedek paralarnn alm, satm ve depolanmas esnasnda verebilecei fire nispetleri aada
hizalarnda gsterilmitir.;
- Oto ampul :%5
- Oto far ve stop lambalar, aynalar : % 3
- Oto elektrik aksam :%2
- Aksesuar :%3
- Motor aksam :%2
- Aktarma organlar :%1
- asi, karoseri aksam : % 5-8
- Kaporta paralar : % 2,5
- Oto Cam : %5-10
OYUNCAK
(21. Komite)
Oyuncak imalatlarnda kullanlan yardmc maddelerin pille alan plakl aparat, alp kapanan
gz ve sa imalinde kullanlan iplikte doabilecek fire nispetleri.
Pille alan plakl aparat ve alp kapanan gz, ithal mal ise fire vermesi dnlemez. Ancak her
hangi bir zayiat doabilir. Sz konusu pille alan plakl aparat ve alp kapanan gzler, yerli
imalat olmalar halinde iki madde de ayr ayr % 10 nispetinde fire verebilir. Sa imalinde kullanlan
ipler de retim esnasnda % 10 nispetinde fire verebilir.
RME (GPE) LASTK

(15. Komite)
rme lastikteki fire oran maksimum % 5 civarndadr.
PALAMUT
(3. Komite)
Kaba : En ok % 5 fire verir.
Trnak : En ok % 10 fire verir.
Hlasas : En ok % 2 (bir yerden bir yere naklinde % 1 olarak fire kabul edilir.)
Palamut ilenmemi: En ok % 30, pelit vesaire % 20, rutubet % 10
Palamut tlm: En ok % 3 fire verir.
PAMUK
(15. Komite)
lenmi presli bir balya pamuk zerindeki ul, ember ve pamuk firesi % 4,5-5 civarnda olabilir.
Ayrca harman, halla, tarak, fitil, penyz ring ve bobinaj ilemlerinden sonra toplam olarak, pamuk
mntka ve kalitesine gre ipliin boyanmas ile % 4-5 civarnda fire verebilir.
MADDENN ADI Yaz-K Azami % fire

toptan Perakende
Kaylk rama ve halat (kuruma ve ekmeden dolay) 3 5
Urgan ( " " " " ) 4 6
Sicim ve knnap ( " " " " ) 3-4 5-6
1-PAMUUN RUTUBET KAYBINDAN DOLAYI VEREBLECE FRE MKTARI :
1.nevi pamuk zmir'den geliyorsa % 10-15, stanbul'dan geliyorsa % 10-20, Adana'dan
geliyorsa % 7-8 fire verir.
Telef % 8 fire verir.
Linter %5 fire verir.
Lakarta % 4 fire verir.
Pamuk, depolama vaziyeti ve hava artlarna gre, yamur yememi iitli pamuk, rutubet
kaybetme ve sevkiyattan dolay % 2, az yamur yemi % 3-4, ok yamur yemi % 4-5 fire verir.
PRESL PAMUK :
a)Birinci standart, 1.standart hafif benekli, 11.standart iin fire % 3,
b)11.standart hafif benekli ve daha alt kalitedekiler iin fire % 3-5.
2-PAMUUN HALLATAN GERLMESNDE VEREBLECEG FRE MKTARI :
a) Makina ile kabartmada uma ve yabanc maddelerin arnmasndan:
1 nevi pamuk % 7 fire
Telef % 10-15 fire
Linter % 10-20 fire
Iskarta (1) % 35-75 fire
(1)Iskarta pamuklarn tekrar makinalarda ilenerek telef haline gelmesinde skartann cins
ve kalitesine gre kan ksm deiiklik arzetmekte ve hi bir ekilde deerlendirilememektedir.
3-PAMUK PL :
Pamuk iplii-Bkmde (yolunmadan dol) % 6-8 fire verir.
" " Kasar ve merserize (kurumadan dol) % 10-12 fire verir.
" " Boyada (rutubet kaybndan) % 4 fire verir.
PAMUK PL
Tek kat ipliin katlanmasnda (katlama says ne olursa olsun) % 4-5
Bkmnde (bkm says ne olursa olsun) % 4-5
ile Ameliyesinde %2
Boya Ameliyesinde %6
rg Safhasnda %6
Ham ve boyal pamuk iplii satlarnda, depoda beklemeden dolay, rutubet kaybndan meydana
gelen fire % 8.50'dir.
PARAFN
(40. Komite)
1) Yal parafin hammadde olarak kullanld takdirde yal parafin % 10-15 ya ihtiva ettiinden
yan ayrlmas ilemi srasnda bir miktarda parafin srklendiinden bu ameliyede fire % 15
civarnda daha sonra topaklama ve filitre presten srme ileminde ise % 5 dolaynda olmak zere
retim srasnda mamuln nakliyesi ve kalplama fireleri ile yal parafinin temizlenmesi srasndaki
fire nispetiyle birlikte fire orannn % 22-24 kadar olabilecei,
2) Yasz parafinin hammadde olarak kullanld takdirde ise bu mamul % 2-3 ya ihtiva
ettiinden eritme ve filitre presten srme ilemi srasnda fire oran % 5e kadar mamuln retim
iinde nakliyesi ve kalplama fireleri de dikkate alndnda toplam fire % 7-8 orannda olabilir.
PARKE KAPLAMA
(18. Komite)
1) Cevizden mamul ahap parkenin ;
- 1.000 m2. Sinin kalnlk 16 mm. olduu takdirde en az 11.200 kg., en fazla 14.400 kg., kalnlk
17 mm. olduu takdirde en az 11.900 kg., en fazla 15.300 kg. olduu,
- yine 1.000 m2. Sinin ; kalnlk 16 mm. olduu takdirde 16 m 3. Olduu , kalnlk 17 mm. olduu
3
takdirde 17 m . Olduu,
2) Ceviz kaplamann ;
2
- 1.000 m sinin, kalnlk 0.5 mm. Olduu takdirde 200-220 kg olduu, kalnlk ; 0.7 mm. olduu
takdirde 280-300 kg. olduu,
- Kalnlk 0.5 mm. olursa 1.000 m2. Kaplamann 0.5 m3. Olduu kalnlk 0.7 mm. olursa 1.000 m2.
3
Kaplamann 0.7 m . Olduu :
Not : Arlklar yaz ve k aylarna gre deiir. Ayrca cevizin kesildii yrelere gre de arl
deiir.
MDF zerine melamin reine emdirilmi laminat tabaka bileimli, 120 x 20 cm. ebadnda, 8 mm.
kalnlndaki parkenin fire oran % 15-20 civarndadr.
Laminat Yer Parkeleri :
Laminat yer parkeleri ile laminat levhalar sarma esnasndaki fire oran % 5 civarndadr
PASTIRMA
(6. Komite)
Yazn satlmadna gre, sadece k aylarnda geerli olmak zere % 5-10 arasnda fire verebilir.
Gereke : Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda kaybolma.
PATATES
(2. Komite)
Patates alm, satmnda kuruma ve dklmeden dolay % 1 ila % 3, depolama yaplmas halinde
100 gne kadar % 15, 100 gnden fazla ise % 20 civarnda fire olabilir.
PEKMEZ
(9. Komite)
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda kaybolma nedeniyle yazn % 4, kn % 3 fire verir.
PEL
(15. Komite)
Sentetik Pel malat :
Elyafn fitil haline getirilmesi ileminde tarak makinesindeki fire % 1-1.5
rme makinelerinde fitil haline getirilmi elyafn sentetik ile beraber rlmesi ileminde fire: % 6-7
rlm kuman elyaf yksekliinin ayarlanmas ileminde fire yoktur.
Fiksede kuman apretan maddesi ile eninin ayanlanmas ileminde fire yoktur..
lme esnasnda kuman top haline getirilmesi ileminde top ba kesiminde fire % 2-3
oranndadr.
PERLT MADEN
(29. Komite)
Perlit madeninin ocaktan karlmasnda nem orannn yksek olmas, rutubetini abuk kaybetmesi
ve kolayca ufalanmas sebebiyle ihrac ileminde ;
Madenin ihra olunduu ocak sahas ile ihra limannn depo sahasnda bekletilmesi ve ihra
limanndan var limanna kadar gemide geen sre zarfnda meydana gelen rutubet kayb ve
ufalanmadan ve ayrca bu safhalardaki nakliye, ykleme ve boaltma kayplarndan dolay % 10a
kadar fire ve zayiat verebilir.
PET VE PVC (HURDA)

(33. Komite)
PET ve PVC atk kaplar, yeniden deerlendirilmek amacyla toplanarak preslenmesi ilemi
srasnda azami % 3e kadar fire verebilir.
PEYNR
(7. Komite)
BEYAZ PEYNR
Tam yal ya beyaz peynirin tulumlanmas halinde verebilecei fire oran peynirin rutubet oranna
gre % 35 - 40 arasndadr.
KAAR PEYNR:
1 kg. kaar peyniri iin kullanlabilecek st miktar (inek cinsine gre) 11-12 kgdr. Buna gre 10
kg. Kaar Peyniri in 110-120 kg st gerekmektedir. Ayrca kaar peynirinin buz hanelerde
bekletilmesi halinde 3 ayda % 4; 6 ayda % 6; 9 ayda %9 ; bir ylda % 9 civarnda fire
verebilmektedir.
1. Beyaz peynirlerin malalanmas ve susuz kalmas neticesinde kilolarn kaybetmesi yznden

tenekeler alp bir baka tenekeye nakli neticesinde teneke miktarnda azda olsa bir eksilme olur.
Eksilme yzdesi mala durumuna gre deiir. Maln % 50 sini kurtarmak kaydyla bu operasyon
yaplabilir. Kurtarlan malda normal deerinin yarsna kadar satlr.
2. Kaar peynirinin en az 6 ay souk hava depolarnda bekledii ve buzhaneninde iyi
iletilmemesi neticesinde maal tutmas yznden deeri sfra der ve tamam rme yapar.
Bu ceveplarn resmi uygulamaya konulmas iin imha ilemlerinin maliye nezaretinde yaplmas
tavsiye edilir. Aksi halde maliyenin tetkikine maruz kalnr.
Peynir malat:
3,5 kg - 4,5 kg koyun stnden 1 kg beyaz peynir,
6 kg - 6,5 kg yerli inek stnden 1 kg beyaz peynir
6,5 kg - 7,5 kg mandofon inek stnden 1 kg beyaz peynir

4,5 kg - 5 kg manda stnden 1 kg beyaz peynir
5 kg - 5,5 kg kei stnden 1 kg beyaz peynir
8 kg - 9 kg koyun stnden 1 kg kaar peynir,
12 kg - 13 kg yerli inek stnden 1 kg kaar peynir
11 kg - 12,5 kg mandofon inek stnden 1 kg kaar peynir
8,5 kg - 9 kg manda stnden 1 kg kaar peynir
9 kg - 10 kg kei stnden 1 kg kaar peynir
elde edilebilir.
Peynir imalinde randuman nisbetleri stn kaynama derecesine, mayalanmasna, taze ve bayat
olmalarna gre deiiklik arz eder. Bu konuda kati srette tesbit olunmu randman nisbetleri
bulunmamakla birlikte aada gsterilen neticelerin alnmas normaldir. Bir teneke peynir imal
etmek iin aada gsterilen cins ve miktarlarda ste ihtiya vardr.
St Cinsi Ortalama St Miktar (Litre)

Koyun St 70 - 80
Kltr inei St 100 - 110
nek St 125 - 135
Mondofon nek st 135 - 145
Kei St 100 - 110
Yars koyun, dier yars muhtelis st karm 90 100
Beyaz Peynir :
Beyaz peynir, bnyesi itibariyle devaml olarak souk hava depolarnda saklanmas iktiza eder.
Souk hava deposundan hari yerlerde muhafaza edilmesi mmkn deildir. Aksi halde peynir
tenekeleri ier, patlar ve bu suretle susuz kalacandan evsafn tamamen kaybetmi olur. Bu gibi
yerlere konan peynirlerdeki fire nisbeti kesin olarak tesbit edilemez. Ancak souk hava deposu
bulunan yerlerde normal suhunette (+3 5 dercede) sz konusu maddenin verebilecei fire nisbeti
% 12 ye kadar normal kabul edilir. ehirlere nakillerde mesafe ve hava durumuna gre ayrca
%1,5 3 fire verebilir.
nek koyun stnden olmak zere salamuradan kartlp tenekeye konan 15 kg beyaz peynir,
imalinden satmna kadar 5 ay mdetle buzhanede bekletildiinde % 20 ye eksilebilir. Sata arz
edildiinde satcnn buzdolab varsa %5e, yoksa %10a kadar fire verebilir.
Kaar Peyniri :
malat veya toptancnn buzhaneye (soutma derecesi 0-1dir) Koyduu taze kaar peynirinin
yllk buzhane firesi % 9 kadardr.
1 yl buzhanede kalm kaar peynir, ikinci ylda buzhanede kald, buzhanenin almasnda bir
aksaklk olmad ve konduu yerde kald taktirde yukarda bildirilen fire nisbetinde bir deiiklik
olmaz.
malat hatas ile buzhanenin almasndan bir aklsaklk oluduu takdirde, zuhur edecek fire nisbeti
bu fireye dahil deildir.
Tulum Peyniri:
malta veya toptancnn buzhanede (soutma derecesi 0-1dir) Muhafaza edilmek kaydyla, tulum
peyniri, buzhanenin almasnda bir aksaklk olmad takdirde, %5-8 civarnda fire verebilir.
Yeni mahsul taze beyaz peynirlerin ilenip, tulum peyniri imal edilmesi srasnda meydana
gelebilecek fire oran alnan peynirin su miktarna gre % 35 ile % 47 arasndadr.
Fazla tahamml olmayan ve en ok 10 gn dayanabilen dil peyniri, bu sre ierisinde %10, kaar
ve gravyer peyniri %4-8, tulum peyniri %5-8, mal peyniri % 10 civarnda fire ve zayiat verebilir.
Atk deer olarak kalan peynir suyu lor retiminde kullanlr. 1 kg lor 100 kg peynir alt suyundan
elde edilir. thalat srasnda peynir % 2 fire veririr.
PK
(30. Komite)
Pikler zerinden oluan paslarn dklmesi ile % 1-2 zayiat verir.
PK DKM
(30. Komite)
Dkme dkm piki ve dkme hurda piklerin nakliye esnasnda kg.da % 3-5 civarnda fire ve zayiat
vermesi normaldir.
PL
(6. Komite)
Et rk 50-60 gnlk 1.5 kg. 2 kg. arlndaki pililerin kesilmesi halinde elde edilen et miktar %
75-78, fire miktar ise % 22-25 civarndadr. Kesilmi et pililerinin perakende satndaki fire oran
% 3tr.
oklanm olarak toptan satn alnan ve soutucu aralarla ehirleraras nakliyesi yaplarak, tekrar
oklanm ekilde toptan sata sunulan pililerde fire olmaz. Sulu kesim pililerin toptan satn
alnarak, soutucu aralarla ehirler aras nakliyesi ve burada iliki fileto, boyun, kanat, but vs.
ekillerde paralara ayrlmak suretiyle toptan sat esnasnda % 5 orannda fire meydana gelir.
PRN
(3. Komite)
Muhtelif krk pirinler atlyelerde paal yaplarak satlmas esnasnda temizleme ve kalburlama
ameliyesi sonucu % 1,5 ila 2 nispetinde fire verir.
50 kglk uvallarda yer alan pirincin gemi ile tanmasnda uygulanacak fire oran % 1'dir.
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi olma nedeniyle toptan satlarda % 3'e,
uvaldan alnp otomatik makinalarda paketlenmesi srasnda % 3'e, paketli perakende satlarda
% 1'e kadar fire ve zayiat verebilir.
Eer paketleme yaplmayp dkme sat yaplrsa, perakende satlarda % 3'e kadar fire ve zayiat
verebilir.
PRN KTK MAL

(30. Komite)
Kontin olmayan tesislerde hurda pirinten hareketle ktk imalinde meydana gelen fire oranlar ile
pirin ktkten hareketle ekstrksiyon presinde muhtelif profil imalinde meydana gelen fire oranlar
yledir.
Kontin olmayan sistemle ktk imali :
1) Hammadde bazna gre kuru pirin talandan :
% 85-87.5 aras ktk (takoz)
% 6.5-6 deerlendirilemeyen zayiat (fire)
% 8.5-6.5 kll deirmen aray
2) Hammadde bazna gre yal pirin talandan :
% 78-80 aras ktk (takoz)
% 13.5-12 deerlendirilemeyen zayiat (fire)
% 8.5-8 kll deirmen aray
1) Hammadde bazna gre kuru pirin hurdasndan :
% 92-93 aras ktk (takoz)
% 4-3 deerlendirilemeyen zayiat (fire)
% 4 kll deirmen aray elde edilir.
Yukardaki imalat srasnda teknolojinin gereklerinin tam olarak tatbik edilmedii iyerlerinde inko
yanmas ve zellikle pota delinmesi hallerinde dkmdeki fire miktar, yukardaki deerlere ilaveten
% 2 oranna kadar daha arttrlabilir.
Ktkten ekstrksiyon presi ile muhtelif kesitte profil imalatnda ktk arl baz alnarak :
% 95-96.5 profil
% 3.5-2.5 deerlendirilemeyen zayiat (fire)
% 1.5-1 kll deirmen aray ortaya kar
PRN RAMATI (CURUFU)

(30. Komite)
Pirin ramatnn varil iinde tanmas halinde fire sz konusu olamaz. Ancak dkme mal eklinde
tanmas, yklenmesi ve stoklanmas hallerinde % 2-3 civarnda fire ve zayiat verebilir.
PRN UNU
(4. Komite)
Pirin Ununun
-Ambar firesi % 1 ile 3 arasnda (rutubet firesi)
-Temizleme ve yabanc maddelerden ayrlma firesi % 1 ile 5 arasnda,
-Frnlama firesi % 2 ile 7 arasnda,
-Zmpara ve ilk elek firesi % 3 ile 7 arasnda,
-tme firesi % 3 ile 6 arasnda,

-Paketleme firesi % 1 ile 2 arasndadri
Not: paketler 200, 250, 400 gramlktr.
*Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnsnda kaybolma dolaysyle % 4 fire verir.
PSTON MALATI
(53. Komite)
Piston imalatnda %10-20 fire vardr. Tm fire tekrar hammadde olarak kullanlabilir.
PLASTK (HURDA)
(39. Komite)
Hurda naylon artklarnn uval ve kanavie yapan makinalarn plastik trnden imalat artklarnn
yaklp eritilmek ve granl haline getirilmek suretiyle dk kaliteli naylon torba ve poet imalatnda
fire nispeti :
Maddenin temizlenmesi safhasnda : % 10
malat safhasnda ise : % 5dir.
PVC. Lateks hurda ve PVC havuz art alm satmnda ykleme, boaltma, depolama ve bekleme
srasnda meydana gelebilecek fire oran % 30 ile 35 arasndadr.
Kullanlarak eskimi, ypranm polietilen filmlerin ayklanma, ykama, temizleme ve yeniden granl
hale getirilmesinde ihtiva ettii ta, toprak, slaklk vs. yabanc maddelerden dolay,
a) Hurda plk mallarnda % 15-30 eksilme fire,
b) Karpuz, ilek vb. ince sera filmlerinde(amur, toz, toprak, nem, su ve yabanc madde firesi) %
50-65 arasdr,
c) Kaln sera rtlerinde, gbre, kimyevi madde vb. dier hizmet torbalarnda %20-25, ocuk
bezlerinde %20-25 eksilme fire olur.
d) Temiz hurda naylonlarda %10-15 fire verir.
PLASTK AYAKKABI
(12. Komite)
P.V.C. hamuru imalat esnasnda % 1 ve bu hamurdan plastik ayakkab imalat esnasnda ise % 3
civarnda fire olabilir.
PLASTK BANYO VE MUTFAK DOLAPLARI

(38. Komite)
Gmrk tarife istatistik pozisyonlar 94. 03. 70. 90. 00. 00 olan plastik mutfak ve banyo dolaplar,
plastik lavabolu dolaplarn depodan ktktan sonraki tamalarda ve nihai tketici tarafndan monte
aamasnda uygulanacak fire oran % 3tr.
PLASTK BDON VE ETLER

(39. Komite)
Yksek kapasiteli plastik hammaddesi kullanlmak suretiyle imal edilen plastik bidon ve eitlerinin
imalat safhasnda polietilenin % 5 civarnda fire vermesi normaldir.
PLASTK AKMAK
(21. Komite)
Plastik akmak imalatndaki fire oranlar aada hizalarnda belirtilen oranlardr.
akmak Gvdesi (plastik tank) : 0.005
Alt Valf : 0.007
st Valf : 0.010
Gaz Dolum : 0.002
Paketleme : 0.002
PLASTK HAMMADDELER
(38. Komite)
Plastik hammaddeleri ithal, tahmil, tahliye, nakliye, dahili toptan sat, depolama ve perakende
satlarnda ceman % 3 nispetinde fire ve zayiat vermesi normaldir.
50, 100 ve 125 gramlk plastik enjeksiyon makineleri ile el preslerinde ilenen aada kaytl
plastik hammaddelerinin verecei fire nispetleri, hizalarnda gsterilmitir.
Polietilen % 5 (yaklak olarak)
Polistren % 5 (yaklak olarak)

Antiok % 5 (yaklak olarak)
Derlin % 7 (yaklak olarak)
P.V.C. % 10 (yaklak olarak)
Naylon % 10 (yaklak olarak)
Polipropilen % 5 (yaklak olarak)
PVC hammaddesi Petkimden temin edilmektedir. Petkimin ambalajlamasnn bozuk olmas

nedeniyle torba azlarndan aknt olmaktadr. Torbalarn zayf yapda bulunmas nakliye annda
ykleme ve boaltma srasnda torba patlamalar sebebiyle toplam olarak % 3 civarnda zayiat
olabilir.
Bakalit tozu, antiok, polietilen ve polipropilen kullanlarak imal edilen bakalit ve plastik eyalarn
imalat esnasnda bakalit tozunun % 10, polistren, polietilen ve propilenin % 5 civarnda fire
vermesi normaldir.
Polistren-antiok polipropileni, yksek dansite polipropilen ve pastik boyalar kullanlarak imal edilen
pil kutusu, radyo malzemesi, plastik basklar vs. eyalarn imalat esnasnda polistren, propilen ve
polietilenlerin % 5 civarnda fire vermesi normaldir.
thal mal plastik hammaddesinin tahmil-tahliyesi srasnda ambalajlarn patlama ve yrtlmasndan
mtevellit ve dahili piyasadan mubayaa edilen maln nakliye, depolama ve perakende satlar
srasnda paket patlamasndan meydana gelebilecek fire nispeti % 3ye kadar normal kabul edilir.
Polistern cinsi plastik hammaddesinin gaz verilerek iirilip, levha haline getirildikten sonra
kalplarla ekillendirilip ambalaj kaplar haline getirildii belirtilerek, bu mamullerin sevk ve
depolanmasnda uygulanacak fire oran % 5 ila % 8 arasndadr.
aydanlk, demlik sap ve tepesi, tava sap, ddkl tencere sap, tencere yan sap ve tepesi gibi
retim mamullerinde uygulanacak fire oran % 8-10 arasnda deiir.
P.V.C. havuz art kurutma esnasnda % 30 orannda fire ve zayiat verebilir.
Bekleme, ykleme, indirme, kesim ve demesinde ; geotekstilde uygulanacak maksimum fire
oran % 7 ; vinil yer demesinde uygulanacak fire oran % 5.dir.
Acetat, elastolan, evaprene, kematal isimli hammaddelerle ilgili uygulanacak fire oranlar :
Ad geen hammadde ve makinalarla otomotiv sanayiinde 0.5 gramdan 600 grama kadar otomotiv
yedek paras baslabilmektedir. Parann arlna gre zellikle kayp yolluklarnda oluan fire ve
zayiatlarda fevkalade farkllklar olumaktadr. Genel fire ve zayiat oranlar % 5.den % 90na kadar
kmaktadr.
Ayrca acetat, elastolan, evaprene, kematal, naylon 66 ve PVC. den oluan fireler otomotiv yan
sanayiinde orjiinalin iine katlmaz.
Ancak, ABS. Polipropilen, polietilen, polistern tr mallarda fireler orjinalin iine % 10-15 orannda
katlabilir.
Yksek basn tabaka tertiplenmi bir veya ikiyz dekore edilmi plastik kaplama rulo ve levha
laminat melzemenin ithalat ve toptan satnda uygulanacak maksimum fire oran % 5 tr.
P.V.C. shrink ambalaj filmler ile ilgili hammaddenin nakliyesi esnasnda uygulanacak fire oran % 2
malat ve dier safhalarda uygulanacak fire oran ise % 8 dir.
Termoplastik kauuk granl ve PVC granln plastik hamuru aamasna getirilmesinde
uygulanacak fire oran % 1, imalat srasnda uygulanacak fire oran ise % 3 olup, toplam
uygulanacak fire oran % 4.tr.
POLESTER RETM VE OLUAN KAYIPLAR

Bilindii gibi poliesterler, doymu ve doymam iki fonksiyonlu organik asit veya anhidritlerle gene
iki fonksiyonlu alkollerin poli kodasasyon rnlerinin sitren monomer iindeki solusyonlardr.
Ksaca retim prosedr zetlenecek olursa, eraktre asitler ve glikoller batan konur, yalnz
reaksiyonun makul srede ve istenen lde gerekleebilmesi iin komponenterden birinin mol
olarak % 5-10 daha fazla konulmas gerekmektedir. Sz konusu poliya poliester firmasnn retimi
ounlukla suni mermer retiminde kullanld iin renk aklna yardm ettiinden fazlalk olarak,
mol olarak % 7.73 glikollerle kullanlmaktadr. Reaktre asitler ve glikollerle birlikte reaksiyon sresi
boyunca oluacak suyu uzaklatrmak iin azeotrop sv olarak iner bir madde konmaktadr. Bu
andan itibaren stlmaya balanan reaktr 20-22 saat reaksiyon ve su k devam etmektedir. Bu
srenin sonunda yeterli bir polimerizasyon derecesine eriilmise reaktre scakta (180-190 C)
vakum uygulanmakta ve kalan su ile birlikte reaksiyona girmeyen eksez glikol, gene reaksiyona
girmeyen asitler ve inert vakumla emilmektedir.Bu aamada, oluan polimer scakta sitren
monomer ile kartrlmak zere baka bir kaba aktarlmaktadr. Polimerin 170-190 C olduu
dnlrse kaynama noktas 145 C olan sitrenle karmas baka bir kayba neden olmaktadr.
Bu kayp sitirenin % 4.85.dir.
Kullanm amacna gre ok farkl zellikler istenen poliesterler yukarda genel gruplarda toplanan
temel hammaddelerin deiik ekildeki kombinasyonlar ile elde edilmektedir.sonu olarak ok
deiik olan poliester formlasyonlarnda oluan kayplar da deimektedir.
Tesiste yaplan ana poliester formlleri ve oluan kayplar yledir :
A Dkm Poliesteri :
% 26.46 Propilen Glikol
% 24.08 Ftalik Anhidrit
% 15.96 Maleik Anhidrit
% 33. Sitren Monomer
bileiminde olup, retim srasndaki kayplar aaya karlmtr.
a) Poliasitlerin polialkollerle esterlemesi srasnda reaksiyon yan rn olarak
yarlan su. Ftalik Anhidritten 18/148x0.2408 = 0.0292 (% 2.92)
Maleik Ahidrtitten 18/98x0.1596 = 0.0293 (% 2.93)
b) Sitiren monomer buharlamas 4.85/100x0.335 = (% 1.62)
c) Eksez olarak kullanlan polialkoln su ile birlikte ortamdan ayrlmas 7.73/76x 0.2646 =
(% 2.69)
d) Reaksiyona girmeyen asitlerden oluan kayp = % 1
e) rnn kvaml olmasndan dolay bulak kayb = % 0.5
f) Azeotrop (toluol-ksilol)den kayp = % 0.5 :
Toplam : % 12.16
B Kimyasal Maddelere Dayankl Poliester :
% 31.65 neopentil glikol
% 12.6 izoftalik asit
% 5.54 adipik asit
% 16.7 maleik anhidrit
% 33.5 sitiren monomer
bileiminde olup, retim srasndaki kayplar yledir.
a) Esterleme srasnda oluan suyun ayrlmas ile
zoftalik asitten 36/166x0.126 = 0.0273 (% 2.73)
Adipik asitten 36/146x0.0554 = 0.0136 (% 1.36)
Maleik anhidrit 18/98x0.167 = 0.0306 (% 3.06) :
Toplam : % 7.15
b) Sitren monomer buharlamas 4.85/100x0.335 = % 1.62
c) Eksez olarak kullanlan N.P.G.nin 7.73/104x0.3165 = 2.35 su ile ortamdan ayrlmas
e) rnn kvaml olmas nedeniyle bulak kayb = % 0.5
f) Azeotrop olarak ilave edilen toluol-ksilolden kayp = % 0.5 :
Toplam : % 13.12
C Alev lerletmeyen Poliester :
% 16.65 Propilen glikol
% 39.82 HET asit
% 10.03 maleik anhidrit
% 33.5 sitiren
bileiminde olup retim srasndaki kayplar yledir :
a) Esterlemeden dolay oluan suyun ayrlmas ile H.E.T. asitten 36/389x0.3982 = 0.368 (% 3.68)
Maleik anhidritten 18/98x0.1003 = 0.0184 = (% 1.84)
b) Sitren monomer buharlama kayb 4.85/100x0.335 = % 1.62
c) Eksez olarak kullanlan P.Glikololoen 7.73/76x0.16.65 = % 1.69 dolay kayp
d) Reaksiyona girmeyen asitlerden oluan kayp = % 4,68 olabilir
Toplam : % 10.83
D Genel Amal Poliester :
% 14.38 Propilen glikol
% 14.56 Dietilen glikol
% 22.59 Ftalik anhidrit
% 14.96 Maleik anhidrit
% 33.5 sitiren monomer
bileiminde olup retim srasndaki kayplar yledir :
a) Esterleme srasnda reaksiyon yan rn olarak ayrlan sudan dolay ;

Ftalik anhidritten 18/148x0.2259 = 0.0275 (% 2.75)
Maleik anhidritten 18/98x0.1496 = 0.0275 (% 2.75)
b) Sitren monomer buharlama kayb 4.85/100x0.335 = % 1.62
c) Eksez olarak kullanlan glikollerden ;
Propilen glikolden 7.73/76x0.1438 = % 1.46
Dietilen glikolden 7.73/106x0.1456 = % 1.06
Toplam : % 11.64
Poliester retiminde esterleme reaksiyonuna giren hammaddelerin molekl arlklar yledir :
Maleik anhidrit : 98
Ftalik anhidrit : 148
zoftalik asit : 166
Tetra hidroftalik anhidrit : 152
Adipik asit : 146
Het asit : 389
Fumarik asit : 116
Propilen glikol : 76
Mono etilen glikol : 62
Dietilen glikol : 106
Neopentil glikol : 104
Bilindii gibi her mol asitten 2 mol esterleme suyu, her mol anhidritten 1 mol esterleme suyu
ayrr. Glikoller de ise her moln % 7.73 vakumla geri alnr.
JELKOT RETMNDE OLUAN KAYIPLAR :
Jelkot retimi bir kimyasal reaksiyon olmayp amaca uygun bir poliester reine ile dier katklarn
karm eklindeki rnleridir. Ancak ak kapta ve yksek devirli bir mikser ile yapldndan snn
da etkisi ile buharlama ve tozutma olmakta ve ok kvaml olmas nedeniyle temizlik gerei
bulaklar aseton ile giderilmesi kayplara neden olmaktadr.
Belirlenen fire oran % 4.5tir. jelkotlar kullanm amalarna gre ve uygulama ekillerine gre ok
farkl olmakla birlikte tipik bir jelkot forml yledir :
Poliester reine : % 70-90
Amorf silika : % 3-6
Metilmetakrilat : % 0-10
Sitren : % 0-10
T.M.D.E. : % 0-10
A.A.E..M. : % 0-10
Silikonlar : % 0-3
Boyalar boyar madde : % 0-10
Dier katklar : % 0-8
PGMENT PASTA RETMNDEK FRELER :
Pigment pastalar, poliester ve renkli pigmentlerin, yzey aktif maddelerin ve dier katklarn
kartrlp bir eziciden geirilmesi eklinde retilmektedir. Ezme srasnda aa kan sdan ve
daha sonra yaplacak renge karmasn nlemek amacyla yaplan temizlikten dolay % 4.8 kayp
verilmektedir.
KALIP AYIRICI VE VAKS RETMNDEK FRELER :
Bu grupta da kimyasal bir reaksiyon sz konusu olmayp, ayrc olarak kullanlan etkin maddenin
s ile eritilip scakken bir zc ile scakta kartrlmas prensibine dayanmaktadr. Bu retim
srasnda oluan buharlama kayplar % 4.6dr.
Sonu olarak poliya poliester tesislerinde :
Poliesterlerde : % 10.83 ile 13.12 arasnda
Jelkot retiminde : % 4.5
Pigment pastalarda : % 4.8
Kalp ayrc ve vaks retiminde : % 4.6 retim kayplar olumaktadr.
PLASTK KAPI PENCERE

(38. Komite)
Plastik doramada dnya standart plastik profil retimi 6m olduunu gznne alnarak dorama
yaplmasnda %1, tala pay %1, testere ve kaynak pay % 3, 45 gnye kesim pay %5, ksalan
profil paralarnn eklenme ihtimali olmamasndan oluan paylarla toplam % 10 fire oluur.
Plastik esasl kap ve pencere imalatnn kesim safhasnda uygulanacak fire oran metretlde %
5tr.
PLASTK KASA
(39. Komite)
Plastik kasa : Merubatn nakliyesinde ve kasalardaki ypranmalardan dolay % 0.1 zayiat verir
PLASTK MUTFAK EYASI

(21. Komite)
Plastik mutfak eyas imalatnda kullanlan naylon 66 maddesinin % 6 nispetinde fire vermesi
normaldir.
Polystren kristal ve polypropilen hammaddelerinden retilen mutfak eyasnda hammadde baznda
uygulanacak fire oran % 5 ile % 8 arasndadr.
PLASTK OYUNCAK
(21. Komite)
Plastikten mamul oyuncak imalatnda, iirmelerde umumiyetle % 6 civarnda, hidrolik
enjeksiyonda % 5 civarnda fire olmakla beraber, kalbn ve hammaddenin zelliine gre bu fire
durumlar deiebilir.
PLASTK E VE BARDAK
(21. Komite)
PVC Compaund hammaddesinin nakliyesi, ilenip PVC. ie haline dntrlmesi, dolumu,
kapaklanmas, etiketlenmesi, kolilenmesi ve mamul haline getirildikten sonra sata ynelik
nakliyesi, retim aamalarnda kullanlan PVC Kapaklarn, kue kat etiketlerin ve karton kolilerde
uygulanacak toplam fire orannn % 5: bardaklarn retiminde kullanlan poliestren ve polipropilen
hammaddelerin nakliyesi, ilenip bardak haline getirilmesi, kapaklanmas, kolilenmesi ve mamul
hale getirildikten sonra sata ynelik nakliyesi, bardaklarn retim safhalarnda kullanlan
alminyum st kapak ve karton kolilerde uygulanacak toplam fire oran % 5dir.
PLASTK TECRT MANTARI

(38. Komite)
% 2ye kadar fire verir.
PLASTK YEDEK PARALARI

(53. Komite)
Plastik yedek paralarnda imalat safhasnda mteriye teslim anna kadar olan safhalarn tmnde
toplam % 5 civarnda fire olabilir.
POLETLEN TORBA
(39. Komite)
Polietilen torba imalatnda ;
1) Hammadde tama ve depolama esnasnda ; yrtk, patlak ve dklmeden % 1,
2) Ekstrude film ekilmesi esnasnda ; kemikleen kopmalar ve ayrlmalar srasnda % 3-5
3) Baskl torbalarda matbaada ; ayar ve bask esnasnda % 5-7 civarnda fire olur.
4) Mamul hale geldikten sonra 1 kg. olarak tartlarak paketlemede fire yoktur.
5) Atlet poet yaplrsa kulp (az ksmndan) %10-15 fire verir.
POMZA TAI
(29. Komite)
Pomza tann ocaklardan kt andan itibaren grd btn ilemlerden sonra verebilecei fire
orannn % 48 ila % 50 civarnda olmas normaldir.
PORSELEN EYA
(21. Komite)
A) Bilumum porselen sofra eyasnn fabrikadan kamyona yklenmesi, nakli, depoya boalmas
esnasnda husule gelecek krk pay % 0.5-1,
B) Depoya boalan porselen eyann tasnifi, saylmas, yerletirilmesi ve dier toptanclara
satlmasna kadar geen mddet zarfnda husule gelecek krk pay % 1.5-2
C) Depodan mal alan dier toptanclarn perakendecilere satna kadar geen mddet zarfnda
husule gelecek krk pay % 1-1.5 toptancdan mal alan perakendecilerin porselen eyay
mstehlike satna kadar geen mddet zarfnda husule gelecek krk pay da % 2-3 nispetinde
olabilir.
Porselen sofra eyasnn dekorlanmas srasnda meydana gelen krk firesi % 1dir.
PRALN
(11. Komite)
malatta toz eker % 40-50, Nebati ya % 10-25, Fndk % 20-40, Lesitin % 0.3-0.5 fire oran %
10dur. Perakende satlarda ise ; konsantre bir madde olduu ve her kap deitiriliinde bir miktar
kabn civarlarnda kalmas nedeniyle % 4-5 fire oluabilir.
PROFL
(32. Komite)
Perakende alminyum profil satnda kesim firesi kesilen uzunluklara gre deimekle beraber %
1-2 civarnda olabilir.
PUDRA EKER
(11. Komite)
Pudra ekeri imalatnda, rutubet derecesine gre de deimek suretiyle takriben % 1.5 ila % 2
arasnda fire ve zayiat vermesi normaldir.
PUL KIRMIZI BBER, TOZ KIRMIZI BBER

(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 2
b- Perakende sat firesi ..................... : % 1 2
c- Paketleme firesi .............................. : % 4 - 6
PUL VE RONDELA
(53. Komite)
Pul ve rondela imalatnda ; pul ve rondelann ebadna gre fire oran deimekle birlikte % 22den
% 34e kadar fire verilebilir.
PVC
(38. Komite)
Borular, ykleme, boaltma, nakliye ve istifte krlmadan dolay % 3e kadar zayiat verebilir.
RADYO
(19. Komite)
Radyo imalatndaki fire nispeti :
Elektronik cihazlar iin kullanlan ham ve yar mamul maddeler unlardr. :
I- Elektronik komponentler
II- Plastik malzeme ve hammaddeleri,
III- Pertinenask ve bakrl pertinaks,
IV- Bobin telleri,
V- rtibat telleri ve kablolar,
VI- Vida, somun, rondela, vs. tespit malzemeleri,
VII- Sa, alminyum, pirin, fosfor, bronz ve bakr levhalar,
VIII- Aa ve sunta malzemeleri,
IX- Karton kutu, emniyet yastklar vs. ambalaj malzemesi.
Kullanlan ham ve yar mamul maddelerin imalat esnasnda bozulmalar, para ve krpnt gibi
kalntlarla sair sebeplerden meydana gelen firelerin bir ksm toplanarak deerlendirilebilmekte, bir
ksm toplanamadndan ve toplansada bir kymeti olmadndan deerlendirilememektedir.
I- Elektronik Komponentlerdeki Fireler :
Transistrler, diotlar, kondansatrler vs. gibi elektronik komponentlerde meydana gelen fireler iki
safhada olumaktadr.
1-) Yar mamul olarak alnan komponentlerden bir ksmnn hatal ve arzal olmasndan meydana
gelen fireler , bunda azami fire oran % 2 olarak tespit edilmitir.
2-) Komponentlerin montaj esnasnda, lehim yan, u tertibat tellerinin krlmas gibi nedenlerle
meydana gelen fireler, azami fire oran % 2 olarak tespit edilmitir.
Sonu olarak komponentlerde meydana gelen toplam azami fire : % 2 + % 2 = % 4dr. Bu firenin
tm deerlendirilmediinden zayiat olarak kabul edilmesi gerekecei kanaatine varlmtr.
II- Plastik Malzeme ve Ham maddelerdeki Fireler :
Plastik ileme sanayi kolunda kullanlan deiik snf, tip ve kalitedeki ham maddeler ve bunlarn
deiik ileme usulleri iinin ehliyet, maharet ve dikkati, iyerinin durumu gibi faktrler karsnda
plastik ilemesinde her trl imalata kabili tatbik bir standart fire sz konusu olamayacandan kati
bir firenin tespiti mmkn grlmemektedir.
REEL
(7. Komite)
Kays, vine, eftali gibi meyvelerle yaplan reellerin eitli kaliteleri mevcut olup, reel imalatnda
genel bir fire oran ve randman hesab mmkn deildir. Reel retiminde tek balayc unsur,
gda maddeleri tzdr. Buna gre de % 60dan az eker, 1/3ten az meyve ihtiva eder. Bu
oranlar reelde bulunmas gereken oranlardr. En uygun sonu ise retici firmann rettii mallarn
kimyevi analizi neticesi belli olur.
REKLAM FLM
(24. Komite)
Trkiyedeki stdyolarn teknik yaplarnn farkll nedeniyle tek ve kesin her ekilde geerli bir
oran verilebilmesine olanak tanmamaktadr. Bu nedenle fire miktar % 5 ila % 15 arasnda
deiebilir.
RENDELENM HNDSTAN CEVZ (SEYLAN ENDONEZYA)

(10. Komite)
a- Meneinden ithalat .................... : % 0.05
b- Avrupa limanlarndan ithalat ...... : % 0.05
c- Toptan ambar............................ : % 1
REZENE
(10. Komite)
hracata hazrlamak zere ilemeye tabii tutulan rezene % 10e kadar zayiat verir.
RLE
(25. Komite)
Rle imalatnda aadaki aamalarda;
1- Otomatik olarak gvdeye sarm yaplmas,
2- Gvdeye kontak bloklarnn yerletirilmesi ve kapak yaplmas,
3- Kapan gvdeye perinlenmesi ve gvdeye serigrafi ileminin yaplmas,
4- Kablo ularna kontaklarn puntalanmas,
Son kontrol ve ambalaj; Toplam % 3-4 fire verdii anlalmtr.
RNTGEN FLM
(69. Komite)
Rntgen filmlerindeki fire oranlar % 15 ila % 20 arasndadr.
SAAT
(20. Komite)
Elektronik (saat) makinalarnn imalat, montaj sonucunda meydana gelen fire oran % 10
civarndadr.
SABUN
(40. Komite)
Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda kaybolma nedeniyle standart tip sabunlar bulunduu
yerin vaziyetine, hava artlarna, mevsimine ve mddetin uzun veya ksalna gre % 1den %
10a kadar fire verir.
SAC
(32. Komite)
Komtin scak daldrma metodu ile souk haddelenmi rulo banttan galvanizli sa retimi ile ilgili
fireler:
1) DKP Sa Firesi:
Ereli Demir elik Fab. retimi sa bobinlerin ortalama arlnn 5 ton olduu kabul edildiinde:
DKP sa firesi oran % 1.5,
2) Galvanizli Sa Firesi:
Galvanizli sa firesi oran % 1.5, ancak; sa bobin pasl, hatal, ezik ve kenar yrtk vs. gibi
nedenlerle bu durumda bu oran % 3-5 dolayna kadar kmaktadr.
7-10 mm. kalnlklar arasndaki souk ve scak haddelenmi sa malzemeler iin uygulanabilecek
fire oranlar:
- Giyotin makasta kesme : % 3
- Eksantrik preslerde, kalplarda kesme ve delme : % 10
- Eksantrik ve hidrolik preslerde souk ekillendirme, form bask, derin ekme : % 10
- Gazalt kayna, elektrik ark kayna, oksijen kayna : % 2
- Makine ile punta ve diki kayna % 2
- Sa kesim ve bkmlerindeki fire oran % 8-10 dur.
- ekilli elik konstsyonunda % 15-20 arasndadr.
ANAK ANTEN
90 cm lik bir anak anten imalat iin 0,90 mm. kalnlnda ve 995x915 mm. ebadnda sac
kullanldnda yuvarlak bir ekilde kesim yapldndan % 25 fire verir.
105 cm lik anak anten imalat iin ise 0,90 mm. kalnlnda ve 1200x1050 mm. ebadnda sac
kullanldnda yuvarlak bir kesim yapld iin % 25 fire sz konusu olur.
EKMEK SACI
Muhtelif ebatlardaki ekmek sac imalat (benzer rn ve sac kesimleri) iin kare eklindeki sacn
yuvarlak bir ekilde kesilmesi ve preslenmesi sonucunda % 20 fire verir.
SAC LEVHA
(32. Komite)
Giyotin makaslarda, abkant preslerde sa levha keserek veya hem kesip hem de bkmek suretiyle
yaplan satlardan dolay normal fire ve zayiatta ayr olarak % 5 civarnda skarta, sa krpnts ve
hurda kabilir.
Sa levhalardan soba borusu, akordin dirsek, L dirsek ve muhtelif soba tablasnn imalat srasnda
% 3 civarnda fire ve zayiat meydana gelebilir.
Ateli kesimle yaplan plazma, lazer ve oksijen kesimlerde fire oran % 8-12 civarndadr. Bu
oranlara zayiat dahil deildir.
SALIK CHAZLARI
(69. Komite)
1) Bilgisayarl tomografi, mamografi, magnetik rezonans, rntgen vs. cihazlarla yaplan rntgen filmi
ekiminde, ekilen filmin niteliine, eken doktorun becerisine, filmin eidine ve muhtemel
tehisine gre 3-10 film yapra kullanlabilir.
2) Tomografi sistemine gre tehis iin hekimce istenen aratrmaya bal olarak eitli kesitler
ancak mtehasss hekim tarafndan tayin edilir ve bu konuda kesin bir kesit rakam verilemez.
3) Ypranm ekim hatas, bozulma vb. nedenlerle rntgen filmlerinde % 20-30 fire ve zayiat
meydana gelebilir.
SAKATAT
(6. Komite)
1- a) Sakatatdan temizlenmi olarak alnan ikembe, irden dil, Ayak, beyin ve kelle de piirilip
mteriye sunulma aamasna kadar olan fire oranlar : % 25
b) Yine kasaptan tandrlk alnan etteki fire oran, % 25dir.
2-a) kembe, paa ve tandrda, mteriye sunulan bir porsiyonda net olarak : ikembe tanesi 80
gram, suyu ile birlikte 200 gr. : 1 porsiyon paa 100 gr. : 1 porsiyon tandr 150-200 gr. bulunur.
b) Bir beyinden, bir dana Ayaktan ortalama 2 porsiyon orba elde edilir.
SAKIZ
(11. Komite)
Yeni yl mahsul olduu takdirde ve ithali yaza rastlanrsa, yazn % 5-10 fire verir.
SALAM VE SOSS
(6. Komite)
Salam imalatnda kullanlan kemikli ette :
a) Kemik ve sinir ya ve zayiat firesi : % 31dir.
b) Yal ksmlar ve zayiat : : % 31dir.
Bu durumda kemikli et hamura girinceye kadar % 31 fire verir.
malatta verilen kemikli ete gre, elde edilen kyma hamuru frnlanarak imal edilen ince salamlarda
fire nispeti % 30-35 ve kaln salamlarda ise % 15-20dir. Ancak elde edilecek salam miktar
hesaplanrken imalatta kullanlp fire vermeyen baharat ve dier yardmc malzeme kilosunun fireli
ete ilavesi gerekmektedir.
Fire farklarna tesir eden belli bal faktrler, hayvann yetime tarz, yetitii mntka, besi
farkllklar ve salam imalatnda iine konulan dier yardmc maddelerdir.
thalat srasnda salam % 0.5 fire verir.
SALA
(10. Komite)
Patlamayan sala tenekelerinde fire kabul edilmez, salann dayanma sresi iki yldr. Konsantre
vakumlu salalarda dayanma sresi iki yldr. Sala tenekeleri patlayacak olursa zayiat meydana
gelir. Konsantre-vakumlu sala TSEye uygun olmal, bu tr salalarda ambalaj bozulmas, imalat
hatas ve dolum hatas gibi nedenlerle % 0.5 nakliye, ykleme, boaltma, istifleme gibi nedenlerle
% 2 zayiat olabilir. 6 kg. domatesten 1 kg. sala elde edilir.
SALEP
(11. Komite)
Salep nemli alnm ise ilk yl firesi % 20, ikinci yl fire oran ise % 15dir.
SALON SS BTKLER
(1. Komite)
Salon Ss Bitkileri alm satmnda geen zaman iinde % 15, d mekan bitkileri ayn aamada % 5
orannda fire verebilir.
SALYANGOZ
(5. Komite)
Canl salyangoz teknik artlar haiz sundurmalarda beklemeden mtevellit % 8 ila % 10 u normal
l firesi, normal ift kaynamada % 22 ila % 25 randman verir. Elde edilen etin azami % 40-50si
orannda ykanm, temizlenmi ve ayklanm krksz kabuk elde edilebilir. Buna mukabil, Bartn
ve Kandra gibi baz mntkalarn kabuk randman hemen yok denecek kadar azdr.
Sundurmada, zamana gre, on gn ile bir ay arasnda,
a) lm nedeniyle % 10 civarnda,
b) Zayflama ve dier bakm noksanl nedeniyle % 5 civarnda fire verir.,
Randman Konusu : Normal randman, muhtelif yerlerdeki retime gre % 20-25 arasndadr.
SAMAN
(3. Komite)
Saman % 3 fire verir.
SARIMSAK
(2. Komite)
Konsinyasyon suretiyle gnderilen demet halindeki kuru sarmsak % 15 nispetinde, nakliye ve
ambarlama geciktii takdirde % 5e kadar fire ve zayiat verebilir. Ayrca depolanmas halinde 100
gne kadar % 35, 100 gnden sonra % 50 orannda fire olabilir. Taze sarmsak % 10-15 fire verir.
SEBZELER
(2. Komite)
Taze sebzeler (taze biber, salatalk, patlcan vs.) % 10 civarnda fire verebilir.
SERT EKER
(11. Komite)
Bu rnn retiminde glikoz hammaddesinin yurt ii retiminde kota olmasndan kaynakl olarak
yurt ii ve yurt d olarak retim formln ayrmak da fayda vardr
YURT % YURT DII %
Toz eker : 95-98 45-60
Bitkisel Ya : 0-4 0-4
Glikoz : 0-2 35-55
FRE: Toz eker %1 Glikoz %18-22 standart fireleri vardr. Bu firelere ilaveten sert eker
hamurunun hazrlanmas, kalplanmas, soutulmas, ambalajlanmas ve depolanmas gibi
aamalarda toplam %3-4 fire olabilmektedir.
SIHH TESSAT
(47. Komite)
-Shhi tesisat ykleme, tama boaltma ve istifleme ilemleri srasnda aada belirtilen
nispetlerde fire verir.
Mobil sistem borusu, Alminyum folyo, kombozit, PPRC,ve PVC Plastik borularda fire oran
toptanda % 2, Perakende de % 5, dkm, emaye ve sa banyo kvetleri, hela talar, lavoba, evye
ve benzerinde perakende satnda % 3, porselen banyo takmlar toptan satta % 2 , perakende
satta % 5 SDM ve galvanizli borularn uygulanmasnda fire oran %2
-Karo fayans, karo mozaik, fayans eya ve seramik mamulleri toptan % 3, perakende % 5 fire verir.
-Cam ynnde fire yoktur.
-Is yaltm malzemelerinde % 2,
-Her trl sar ve kromajl armatrler ve tesisat malzemelerinde fire yoktur,
-Banyo ve mutfak aksesuarlarnda (aynalar, klozet kapaklar, etajer, dolap, sabunluk, katlk)
toptan % 2, perakende % 5,
-Her nevi radyatr vs. shhi kalorifer tesisat malzemelerinde genelde % 3 fire verir,
-Paslanmaz elik satan 50 x 100 tek gzl damlalkl evye imalatnda % 15; 50 x100 ift gzl
damlalksz evyede ise % 20 nispetinde fire olabilir.
SIVI EKER MELASI

(11. Komite)
Sv eker melasnn tanmas da dolum ve boaltma esnasnda % 1 civarnda fire ve zayiat
olabilir.
SCM
(15. Komite)
Kendirden mamul sicimler ; el tezgahlarnda imal edilenlerde % 4-5, fabrikasyon mal ambalajl
sicimlerde % 2-2.5 ak ve perakende satlarda % 3-4 fire verir.
SMT
(4. Komite)
Simit imalat esnasnda, hamurun tutmamas, frn hararetinin yksek olmas sonucu yanmas,
frna srlrken serpilen rek otunun, susamn yere dklmesi gibi nedenler sonucu asgari % 10
nispetinde fire doabilir. Bunun yansra genellikle sokak aralarnda yer alan simiti frnlarnn
istenen seviyede sat yapamamalar halinde tketilemeyen hallerde bu miktar zayiat olarak tespit
edilebilir.
SRKE
(10. Komite)
lk sene % 8, ikinci sene % 4 fire ve zayiat verir. 2. Senenin fire ve zayiat toplam % 12dir.
Gereke; Flarda veya sair kaplarda bulunan sirkenin tabahhur etmesi tortu brakmas, baka
kaplara nakliyelerinde meydana gelen muhtemel kayplardr.
SZAL-P HALAT
(15. Komite)
Sizal, ip ve halatlar ile 6/6 numaral pamuk ipliinin toptan alm satmnda ortalama
% 3-5 arasnda bir fire ve zayiat nispetinin kabul uygundur.
SOBA
(19. Komite)
Radyan soba malzemeleri :
Seramik radyan ta % 5
Radyan soba brlr takm % 2
Seramik buji
Pilot-analizatr grubu % 1
Enjektr takm
Seramikten mamul sya dayankl tp ve borular % 1
Elektrik kmrleri % 1
Elektrik kmrleri grafit tozu % 1
SODA (AMAIR SUYU)

(40. Komite)
Yazn % 20, kn % 10 fire verir.
SODYUM SLFAT
(40. Komite)
Glden karlan kristal sodyum slfatn kimyasal forml Na2S04 10 H20 olup, molekl arl
322 gr.dr. kristal sodyum slfatn tam kurutulmas halinde bnyesine bal 10 molekl H20 (su)
kaybedilir.(180 gr.) 322-180=142 gr. geriye 142 gr. anhydr sodyum slfat kalr. Dolaysyla teorik
olarak tama kurutmada verim % 44, fire ise % 56dr.
Glden karlm sodyum slfatn bnyesinde bal sudan baka rutubet de mevcuttur. Bunun
miktarn yerinde lmleme yapmadan ifade etmek bilimsel olmaz. Havuzlarda bekleme sresine
bal olarak % 10 - % 50 arasnda bir rutubet kabul edilebilir. retim hesabnda rutubetini % 30
olarak kabul edersek ; glden karlacak 1 ton kristal sodyum slfatn % 70i yani 700 kg.m
sodyum slfattr. Bunun tam kurutulmas halinde verimi de % 44 olacandan :
700 x 44 = 220 kg. anhydr sodyum slfat elde edilir.
100
glden kta rutubeti % 50 kabul edersek, 1 ton kristal sodyum slfatn 500 kg.m kristal sodyum
slfattr. Tam kurutma halinde ;
500 x 44 = 220 kg. anhydr sodyum slfat elde edilir.
100
Gne altnda tam kurutma ile kristal sodyum slfatn ne miktar anhydr sodyum slfata
dnebilecei hava scakl ve bekleme sresine tabii olarak deiir. Kesin bir verim veya fire
yzdesi vermek mmkn deildir.
SOAN
(2. Komite)
KURU SOAN : Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda kaybolma nedeniyle yazn % 5-10,
kn % 3-7 fire verir.
TAZE SOAN : Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda kaybolma nedeniyle yazn % 7-10,
kn % 5-7 fire verir.
SOLAR MASTER FLM

(52. Komite)
Solar master filminin ithalinden cama uygulanp, mteriye teslim edilmesine kadar geen
aamadaki fire nispetleri:
- Cam ebatlarndan dolay ortalama :%8
- Filmin cama uygulanmasndan dolay ortalama : %3,5tir
SOYA FASULYES
(3. Komite)
Soya fasulyesinin ilenerek tam yal soya ezmesi imalatnda meydana gelen fire ve zayiat oranlar
l madde (soya fasulyesi) depo stok firesi % 1-1.5
letme mamul retim firesi % 5-5.5
Mamul depo stok firesi % 2
STRE FLM
(39. Komite)
Yurt dndan ithal edilen, gda ambalajnda ve mutfaklarda kullanlan stre film
(PVC bazl plastik film) ve lkemizde retilen alminyum folyonun byk bobinler haline
getirilmesinde, yeniden sarma ilemi esnasnda oluan fire oran %3 tr.
SU ES VE KAPAI
(39. Komite)
ie suyu imal ve istihsalinde kullanlan 30 cc.lik su ielerinin :
a) malatdan alnp depoya gelinceye kadar,
b) Depodan ykanp, makinalarda doldurulup piyasaya arz edilinceye kadar,
c) Piyasada kullanlp iletmeye dnnceye kadar geen safhalarda % 3-4,
Yukardaki safhalarda su ielerinin konduu tahta kasalarda % 3-4 fire ve zayiat meydana gelir.
deal koullarda alan su iesi kapak makinalarnda:
0.075 mm. kalnlndaki 1 kg. alminyum folyodan 2.200 adet, 0.060 mm. kalnlndaki 1 kg.
alminyum folyodan 2.750 adet kapak alnabilir.
Ayrca ; fire oranlar reticilerin kulland makinalara bal olarak deiebileceinden bu konuda
belli bir oran vermek gtr.
Polietilenden imal edilmi pet ie kapaklarnn pet ielere taklmas otomatik makinelerde
gereklemesi halinde, fire oran % 2dir.
SU RNLER
(5. Komite)
Taze su rnleri perakende satlarda ortalama % 10 fire verir.
SU VE ALGAM SUYU DAITIMI

(10. Komite)
Su ve algam suyu toptan datm srasnda polikarbonat damacanada, % 1, pet ie ve plastik
bardakta % 2 fire verebilir.
SUN GBRE
(40. Komite)
thalattan sonra satna kadar kompoze suni gbrenin zayiat % 1dir.
SUN' MERMER
(38. Komite)
malatta % 15, nakliye ve montajda % 3 fire ve zayiat verir.
SUMAK
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 1
SUSAM
(10. Komite)
thal susamn verebilecei fire nispeti yledir:
- Meneinden ithalatlarda
- Avrupa limanlarndan ithalat
- Meneiden ithalatta tart fark, toplam % 1 e kadar.
- Toptan ambar (depolama) firesi,
- Yurt iinde satta tart fark, toplam % 1 e kadar.
lenmi Susam:
a- Toptan ambar................................. : % 1
d- Ham Susam ilenmi susam firesi: %15-20
SNGER
(39. Komite)
Deme ve yatak imalinde kullanlan sngerlerin alm satmnda % 1e kadar fire ve zayiat vermesi
normaldir.
Muhtelif ebattaki kuma ve derilere yaptrlan snger firesi;
- Bobin haline gelen sngerlerin yklenip indirilmelerinde bir takm yrtlmalar meydana
gelmektedir.
- malat esnasnda yaptrlrken pot yaparak yrtlmalar meydana gelmektedir.
- Bobinler muhtelif ebatlarda geldiinden zaman zaman siparilere uygun gelmesi iin sandan ve
solundan 5 ila 6 cm. civarnda kesilmeler yaplmaktadr.
Bu nedenle meydana gelen fire ve zayiatlar yaklak olarak % 8 ila % 12 arasnda deiir, ortalama
% 10 net zayiata urar.
ST
(7. Komite)
Stten yourt yaplmasnda 90 derecede stn % 6ya kadar fire vermesi normal grlmtr.
Tam yal inek stnn kaynatlmasnda takriben % 5 ila % 10 civarnda su kaybndan mtevellit
fire ve zayiat olabilir.
retildikten sonra 3 gn veya 1 hafta ierisinde tketilmesi gereken pastrize st ve st rnleri
iin retim safhasndan sonra sat fire nispeti % 5 civarndadr.
St ve st mamullerinin ticaretteki fire ve zayiat oran % 4-5 civarndadr.
Pastrize stte ; pastrize dolum safhas, nakliye ve alm srasnda kabaca % 5e kadar, ayrca
ie st ile gnlk kutu st'nn % 5e kadar piyasa iadesi vardr.
UHT. Stte ise ; tama, pastrize veya dolum aamalarnda % 5 e kadar fire olduu gibi, toptanc
nezdinde satta da % 3e kadar varan fire oran bahis konusudur.
nek st fire oran % 6-8dir. Ancak ste su ve hile karrsa fire oran tahmin edilemez. Su buhar
olarak kar gider. Stte kuru madde oran % 10.5-11 olmas gerekirken bu oran % 9.5-10
olabiliyor.
ST TOZU
(7. Komite)
St tozu imalinde randman, ilenen stn iindeki kuru madde miktarna baldr. Kuru madde
miktar ise, stlerde her zaman ayn seviyede olmayp, salan hayvann cins ve rkna, laktaslonun
ba veya sonu oluuna ve yedirilen yemin eidi gibi faktrlere bal olduundan, sabit bir rakam
vermek mmkn olmamaktadr. Ancak, yal inek stnden st tozu yapld takdirde randman %
5-12 arasnda yukardaki faktrlere gre deimektedir.
STN TOPLANMASI
(7. Komite)
Stn reticiden toplanmas, depolanmas, kaptan kaba aktarlmas, tama esnasndaki
dklmeler ve iyerine getirildii zaman depoya aktarlmas safhasnda % 1 fire ve zayiat vermesi
normaldir.
EHRYE
(4. Komite)
Bir sene bekletildii takdirde % 2-5 fire ve zayiat verir.
EKER
(11. Komite)
Perakende satlarda eker % 0.5 (yarm) nispetinde fire ve zayiat verir.
Kesme eker, retim ve retim sonras sat sresinde % 2 orannda fire ve zayiat olur. Sert eker
imalatndaki toz eker, glikoz, toz kako, esans, limon tuzu, hindistan cevizi ve kuruyemi yzdeleri
ve fire oranlar
a) Ak piiricilerde % 70 eker, % 30 glikoz

b) Vakumlu % 65 , % 35
c) Kontini % 60 , % 40
Dier katklar retime gre deimekle beraber ;
Toz kakao : % 2-4
Esans : % 0.5-1
Limon tuzu : % 0.5-1.5
Kuruyemi : % 3-5
Bonbon firesi :%4
Torback :%7
Furittina zel bir isim olup, meyveli eker anlamnda ise yukardakiler geerlidir.
thal edilen kristal toz ekerin gemiden tahliyesinde fire sz konusu deildir. Sepolanma esnasnda
ise % 0.5 orannda fire uygulanabilir.
Kp ekerin imalatnda uygulanacak fire oranlar, kullanlan teknolojiler itibariyle aada
belirtilmitir.
- Tamburu yala temizlenen fransz teknolojisinde uygulanacak tp eker imalat fire oran : %
0.1 - % 0.15
- Tamburu su ile temizlenen byk tonajl hollanda teknolojisinde uygulanacak kp eker imalat fire
oran : % 1.5 - % 2.5
- Kk tonajl hollanda teknolojisinde uygulanacak kp eker imalat fire oran % 0.1 - % 0.5dir.
- Toz ekerin paketlenmesinde uygulanacak fire oran ise % 3tr.
AKDE EKER : Yamurlu havada rutubet, scak havada ekerin terlemesi nedeniyle birbirine
yapp top haline geldii iin sat imkanszlaacandan % 5lik bir fire oluabilir.
EKERLEME
(11. Komite)
Ezme ve ikolatal mamullere ait fire ve zayiat nispetleri :
Toptan Sat Perakende Sat
malat Firesi Firesi : Firesi :
% 8-10 %1 %2
%2 %1 %2
%2 % 1-2 %2
Draje, Ezme, ikolatal mamul, Stl ekerleme imalatndaki toz eker, glikoz, esans, nebati ya,
lesitin yzdeleri
Toz eker % 35-40
Glikoz % 50-55
St tozu % 5-7
Nebati ya % 6-9
Lesitin % 0.1-0.2
Toz kakao % 2-4
Esans % 0.5-1
Tofte ekerleme imalatndaki toz eker, glikoz, esans, nebati ya, limon tuzu ve lesitin yzdeleri
Toz eker % 30-35
Glikoz % 50-55
Nebati ya % 7-10
Limon tuzu % 0.1 0.3
Lesitin % 0.1 0.2
Esans % 0.5-1
Nugali ekerleme imalatndaki toz eker, glikoz, esans, kuruyemi ve lesitin yzdeleri
eker % 40-45
Glikoz % 35-40
Albmin % 0.5-1
Gelatin % 1-2
Nebati ya % 5-8
Lesitin % 0.2-0.3
Kuruyemi % 5-7
EKERL MAMULLER
(11. Komite)
Biskvi, ikolata ve ekerleme depolama, ambalajlama, sevk ve teslim muameleleri srasnda
yzde yarm civarnda fire ve zayiat verebilir.
EKERL MEYVELER
(11. Komite)
ekerin kaptan kaba boaltlmas srasnda dklmesinden mtevellit % 0.5
ekerin kazanda kaynatlmas srasnda belli scaklk sonunda tama ve yansmasnda % 1,
Eriyen ekerin masaya aktarlmasnda souma neticesi rmeye yz tutmasnda % 05
Yourularak hamur haline getirilen ekerin makineye verili srasnda elektrik arzas nedeniyle
sertleip ie yaramaz hale gelmesinde % 10,
Bu ekerin ambalajlanmasnda tel eleklerle nakli srasnda tel elekten szlen krntlar % 1.4,
Rutubete alnmas iin tavalarda dnerek kurutulan ekerlerin krntlarnda % 06, civarnda fire ve
zayiat verebilecei anlalmtr.
E
(21. Komite)
Kola iesinin stanbul fabrikasndan dier ehirlere nakli ve buralardaki bayilik deposunda istifi, bu
istiften sonra da bayilere araba ile nakil ve bayilerden bo ielerin araba ile toplanp tekrar merkez
bayilik deposunda toplanan bo ielerin stanbuldaki fabrikaya teslimi iin nakli esnasnda
verebilecei fire ve zayiat nispeti % 2-3 arasndadr.
Paabahe rak-ispirto fabrikalar ile Mecidiyeky likr ve konyak fabrikalarndan depolara alnan
bilahare kamyonlara tekelin standart iki sandklar iinde bayii ve sat yerlerine tevzili ameliyesi
neticesi aktarma-nakliye ve depolama esnasnda dolu alkol ieleri % 0.2 ile % 0.3 civarnda fire ve
zayiat verebilir.
Bira imalinde ykleme ve datm srasnda dolu ielerin patlamas ve krlmasnda, ayrca bayie
tevzii edilmi olanlarn zamannda satlamayp uzun sre beklemesi neticesi bozulanlarn geri
alnarak imha edilmesinden dolay meydana gelebilecek fire ve zayiat nispeti % 3tr.
Birann toptan satta verebilecei fire oranlar;
ie Bira : % 2-3
Kutu Bira : % 1
F Bira : % 0
E VE KUTULAR (HURDA)
(30. Komite)
ndirme, bindirme, kir, toprak, pas, nem vs. nedenlerle Hurda teneke kola/merubat kutusu % 2,
Hurda (atk) alminyum bira/merubat kutusu % 2,
Hurda (atk) pet ie % 2,
Hurda (atk) cam kr % 1 fire ve zayiat verebilir.
TABAK
(21. Komite)
MELAMN TABAK: Melamin tabak imalinde; rea Formaldehyld % 93, Ouerlay dsesn kad % 2,
lamalit % 5 orannda kullanlr. malat esnasnda % 8 ila % 10 arasnda fire verebilir.
TABELA REKLAMCILII
(24. Komite)
Tabelalarda kullanlan folyo malzemelerinde %15 ile %25 arasnda fire verilir.
Dijital bask sistemlerinde inkjet makinann her alnda ve bask denemesinde %4 boya firesi
vardr. Tabela uygulamalarnda yaplan malzemelerde %10 fire verir.
TAHN
(11. Komite)
Bir kilo susamdan elde edilen tahin iin randman nispeti, takribi olarak % 78-81, fire nispeti ise
% 19-22 civarnda olup, fire neticesi kalan mal hibir ie yaramamaktadr.
Randmana tesir eden faktrler arasnda en mhimi susam ekiminde kuvvetli tarlalarn
kullanlmamasdr. in, Meksika, Sudan, Vietnam vs. lkelerden ithal edilen susamlarn, tahin
retimi esnasnda verebilecei fire nispeti, % 27-28 civarndadr.
Tahin helvalarnn alminyum folyo ile paketlemesi esnasnda % 1.5-2
Tahin ve pekmezin 400-500 gr. ve 1 kg lk kutularda ambalajlanmas esnasnda % 1.5-2 orannda
fire ve zayiat verebilir.
1 kg. (% 66.48 nem) arlndaki ya en kk kurutulduktan sonra arlnn % 64n

kaybederek, 360 gr. (% 7.41 nem) kalr, dier bir deyile % 64 nispetinde fire verebilir.
TAHN HELVASI
(11. Komite)
YURT % YURT DII %
TOZ EKER :15-47 15-30
TAHN :53-63 53-63
GLKOZ :0-25 10-25
FRE: Toz eker %1 Glikoz %18-22- Tahin %1-2 standart fireleri vardr. Bu firelere ilaveten tahin
helvas hamurunun hazrlanmas, kalplanmas, soutulmas, ambalajlanmas ve depolanmas gibi
TAHTA KASA
(48. Komite)
Tahta kasa: Merubatn nakliyesinde ve kasalardaki ypranmalardan dolay % 3 zayiat verir.
TAKVM
(23. Komite)
Takvim : 80 gr. kue kada }
35x50 6 yaprakl }
35x50 4 yaprakl } %4
25x35 6 yaprakl }
28x31 6 yaprakl }
Denizci I. Hamur 60 ve 80 gr. 6 veya 7 forma halinde baslyor }
(57 x 82) ve (50 x 70) } %3
TAM BUDAY VE AVDAR UNU RANDIMAN ORANI

(4. Komite)
Tam buday ve avdar unu randman oranlar: Buday tanesinin fiziki zelliklerinin tamamn ihtiva
den una tam buday, avdarn fiziki zelliklerinin tamamn ihtiva eden una tam avdar unu
denilmektedir. Bu nedenle tam buday ve avdar unu, %100 buday ve avdar tanesinin
tlm halidir.
Randman retime sevk edilen belli miktar ve nitelikteki hammaddeden, belli retim tekniiyle, belli
miktarda mamul retilebilmesidir. Fire ise stoklarda meydana gelen miktar ve deer azalma olarak
tanmlanr. Buday ve avdarn satn alnmasndan ilenmesine kadar geen srete oluan fire
miktar resmi olarak maksimum % 6,5 tir. Vezin oran hesab un fabrikalarnda budayn ve
avdarn tmeye hazrlk srecinde, tavlama ilemi esnasnda verilen su miktar ile tme
srasnda oluan rutubet kayb arasndaki farktr. Resmi olarak bu rakam minimum %1,5 tir. Tam
buday ve avdar unu iin randman oran u ekilde hesaplanmaldr.
Tam Buday ve evdar Unu (A) 100 kg.

Vezin (B) (%1,5) 1,50 kg.
Kalan (A-B) 98,5 kg.
Fire (D) (%6,5) 6,40 kg.
Buday Miktar (C+D) 104,90 kg.
Tam Buday ve avdar Unu Randman (A/E) 95,33 %
Bu hesaplamaya gre, 100 kg. tam buday ve avdar unu iin 104,9 kg. buday ve avdar
gereklidir. Bir baka deyile 100 kg. kirli buday ve avdardan 95,33 kg. tam buday ve avdar unu
elde edilir.
TANE HAVLICAN (N) :

(10. Komite)
a- Meneinden ithalat ................... : % 3
b-Avrupa limanlarndan ithalat ...... : % 1.5
c- Toptan ambar............................ : % 0.5 (binde be)
d- Perakende sat firesi ................ : % 2
TANE KK HNDSTAN CEVZ (ENDONEZYA)

(10. Komite)
a- Meneinden ithalat .................... : % 2
b- Avrupa limanlarndan ithalat ...... : % 1
c- Toptan ambar............................ : % 0.5 (binde be)
e- tme ..................................... : % 4 5
f- Paketleme firesi ........................ : % 2
TANE SAHLEP
(10. Komite)
a- Toptan ambar................................. : % 1 2
b- tme .......................................... : % 5 7
c- Perakende sat firesi ..................... : % 2
d- Paketleme firesi ............................. : % 4 - 6
TARIN:
(10. Komite)
in Meneli tarn balyal olarak Honkong limanndan yklenirse % 1 e kadar fire verebilir. Avrupa
limanlarndan yklenirse % yarm a kadar fire mevzubahistir. Endonezya meneli tarn,
Endonezya limanndan yklenirse % 2 ye kadar fire ve zayiat verebilir. Avrupa limanndan
yklendii taktirde % 1 e kadar fire ve zayiat normal kabul edilebilir.
Ambar firesi ........................................ : % 2

Yabanc maddelerden ayrma firesi .... : % 1
Frnlama firesi ................................... : % 10
tme firesi...................................... : % 5
Paketleme firesi.................................. : % 2
Kabuk tarn (Endonezya) ve Kabuk Tarn (in)

Meneinden ithalat ............................. : % 2 - 3
Avrupa limanlarndan ith. .................... : % 1-2
Toptan Ambar .................................... : % 2
Perakende sat ................................. : % 2
tme .............................................. : % 5
Paketleme ......................................... : % 3 5
Kavurma (Frnlama) .......................... : % 10
11 ay gmrkte bekleyen tarn % 5 civarnda fire verebilir
TARTI FARKLARI
(35. Komite)
Emtiann tespit ve tesellmnde kamyon, torba vs. dara haricinde kantarlar arasndaki tart fark %
1 orannda normaldir.
TAVUK VE CVCV
(6. Komite)
- Broiler civcivinde kmese teslime kadar %4
- Broiler civcivinde 40-50 Gnlk byme devresi boyunca %8
- Yumurtac civcivde 22 Haftalk Byme devresi boyunca % 10
- Damzlk civcivde 26 Haftalk Byme devresi boyunca % 10
Verim Dneminde ise;
- Damzlk Tavuk Yumurta verimi dneminde lm oran % 10
- Yumurta tavuu yumurta verimi dneminde lm oran % 15
- Broiler damzlk tavuk 38 haftalk yumurta verimi dneminde toplam yumurta verimi kayb (rknn
katolog deerine gre) % 25
- Broiler Damzlk tavuk 38 haftalk yumurta verimi dneminde kulukalk yumurta verim kayb
(rknn katolog deerine gre) % 12
- Broiler Kuluka randman kayb (rknn katolog deerine gre) % 20
Sulu kesim yaplan pililer, retici firma tarafndan oklanarak ya da oklanmadan tartlarak
satndan sonra frigorifik aralarla perakende sat yapan bayilere yaplan datmda ve btn
alnarak para (ilik, fleto, boyun, kanat) olarak sat srasnda % 3 civarnda fire verir.
TAZE YENBAHAR (MEKSKA, JAMAKA, HONDURAS)

(10. Komite)
a- Meneinden ithalat .................... : % 5
c- Toptan ambar............................ : % 2
e- tme ..................................... : % 2 3
f- Paketleme firesi ........................ : % 3 - 5
TAZE ZENCEFL (TRALI, N)

(10. Komite)
a- Meneinden ithalat .................... : % 2 3
c- Toptan ambar............................ : % 2
e- tme ..................................... : % 5
f- Paketleme firesi ........................ : % 3 5
TEBER TOZU
(21. Komite)
Tebeir tozu imalatndaki fire azami % 2 nispetindedir.
TEKSTL
(15. Komite)
Tekstilde ; boyal triko, iplii boyal, dz ve baskl dokuma kuma retiminde fire oran % 8-20
arasndadr.
Konfeksiyon dikim ve kesiminde ; boyal triko, iplii boyal dz ve baskl dokuma kumatan
imalatta fire oran % 8-20 arasndadr.
TEL
(33. Komite)
Bobinajda kullanlmak zere pamuk iplii ile izole edilmekte olan bakr tellerin imalat esnasnda
izole edici penye pamuk ipliindeki fire nispeti % 3-5 arasndadr. Buna mukabil ayn imalat
esnasndaki bakr tellerde fire nispeti mevzu bahis deildir. Bununla beraber bir miktar bakr,
muhtelif imalat bozukluklar dolaysyla hurdaya kabilir. Yani imalathaneye giren 100 kg. bakrdan
12 kg. hurda kar, hurdaya kan bu 12 kg. bakr, gnn hurda rayi fiyat zerinden deerlendirilir.
Dikenli tel perakende satlarnda tart farkndan dolay % 1.5a kadar fire verebilir. Nalburlarca alm
satm yaplmakta olan tavl telin alm satmnda tart farkndan mtevellit % 1.5 civarnda fire
husule gelir. Kangal halindeki telden imal edilen cvata, vida ve perinlerin;
Kesme firesi % 0.8 ila % 1
malat firesi % 25 ila % 30
malat bozukluu firesi % 5 ila % 10dur.
0.04-3.50 mm. aplar arasnda retim yapan ve ortalama ap 1.12 mm. olan retim tesislerinde
mevcut teknolojilere gre emaye bobin teli retiminde ortalama olarak;
- Vernikte fire oran : % 62-72
- Birim kg. retiminde kullanlan vernik miktar: % 9-11
- Bakr tel inceltme iinde fire oran : % 0.6 0.7
- 1 kg. emaye bobin telinde ortalam olarak 950-970 gr. bakr, 30-50 gr. vernik miktar bulunur.
TELEFON KABLOSU
(25. Komite)
Yer altna telefon kablolarnn denmesi esnasnda eitli aamalarda % 3 orannda fire ve zayiat
verebilir.
TEMZLEME (Kuru Sistem)

(16. Komite)
25 kilo kapasiteli VEB marka sterilizasyon tertibatl kuru sistem temizleme makinalarnda kullanlan
% 50 perklor etilen, % 50 triiklor etilen karmnn kullanlabilecek ila miktar ile harcanan veya
zayiat miktarlar ve su ile ykama da arpol veya deterjan miktarlar nispet dahilinde aada
belirtilmitir.
a) Yaplan tespitte 10 adet giyim eya tartlarak arlk miktar 10a taksim edilmi ve ortalama arlk
bulunmutur.
1) Erkek ceketi 1.600 gr. ila zayiat % 15 240 gr.
2) Erkek pantolonu 550 gr. ila zayiat % 15 80 gr.
3) Erkek palto 2.000 gr. ila zayiat % 15 300 gr.
4) Kadn manto 1.500 gr. ila zayiat % 15 225 gr.
5) Kadn etek 400 gr. ila zayiat % 15 60 gr.
6) Kadn elbise 1.000 gr. ila zayiat % 15 150 gr.
Kuru sistem temizleme ameliyesinde kullanlan ila makinaya gre depolara doldurulur. Bu miktar
25 kiloluk makinalarda bir ton civarnda olup, yukarda gsterildii gibi her eya iin ortalama bu
nispette zayiat vererek ila azalr ve yeniden ilavesiyle ie devam edilir. Bu tr eski makinalarda
eyann arlna gre % 20ye kadar zayiat vermesi olaandr.
b) Hal temizlemesi tamamen su ile olduundan kullanlan temizleyici maddeler m2 iin 300 ila 400 gr.
olarak hesaplanr.
Su ile ykamada arlnn % 5idir.
TEMZLK MADDELER
(40. Komite)
Yaz aylarnda fire nispeti K aylarnda fire nispeti
Beyaz sabun % 2ye kadar % 1e kadar
Mavi arap sabunu ak olduu takdirde ak olduu takdirde
% 2ye kadar % 1e kadar
Toz sabun ak olduu takdirde ak olduu takdirde
% 2ye kadar % 1e kadar
amar sodas % 10a kadar % 5e kadar
Sv deterjan, jel deterjan, yumuatc, likit temizleyici, krem deterjan, mekanik temizleme tozu, toz
deterjann mamul ve fason dolum imalatnda uygulanacak fire oran % 3 ila % 6 arasndadr.
SABUN :
1- Beyaz sabun uvall ambalaj nakliye firesi % 2, uvall ambalaj ile depoda muhafaza firesi (alt
ay) iin % 4, perakendeci firesi (nakliye firesi dahil) % 10a kadar olabilir.
2- kinci nevi ise pirine sabunlarnda, yukardaki nispetlerden % 1 daha fazla fire kabul edilebilir.
Perakende satta arap sabunu % 4, sabun tozu % 15 civarnda fire ve zayiat verebilir.
DETERJAN :
Likit-toz ve krem deterjann toptan ve perakendeciye tahmil, tahliye, nakliye ve depolama ilemi
esnasnda her birinde ayr ayr verebilecekleri fire ve zayiat oranlar aadadr. 5 kg. ve daha
byk i karton d oluklu
Polietilen torbalarda mukavva kutularda
Toz deterjan %1-2 % 0.1-0.2 civarnda
Cam ie plastik ie
Likit deterjan % 0.1-0.2 % 0.1-0.2
Krem deterjan %1
Koli halinde toptan deterjan datlmasnda fire hasl olmaz.
uval veya naylon ambalajl beyazlatma tozu ve toz sabunun ambalajlarnn alarak 500 gr. , 800
gr. ve 4 kg.lk mukavva kutulara konulmas srasnda % 0.5 ile % 1 nispetinde fire ve zayiat verir.
AMAIR SUYU : En iptidai tarzda beton havuzda insan gc ile HYPO CLORD kartrlarak
yine hortumlarla basit ekillerde ielere doldurulan amar suyunun bu tr imalatnda HYPO
CLORD hammaddesinin % 0.2 nispetinde fire ve zayiat vermesi normaldir.
amar sular ana solisyonunun litresinde 20 gr.dan az aktif klor bulunmamaldr. Perborat ihtiva
edenlerin litresinde 50-100 gr. sodyum perborat bulunabilir.
amar sularna ana solisyonunun 40 misline sulandrlmasyle elde edilen solisyonun alkalitesi %
05i kalitesidir.
TEMZLK MALZEMELER : Kat mendil, tuvalet kad, peete, havku, toz ve likit, krem deterjan,
sabun, kolonya, mutfak temizlik sngerleri, cilt temizlik kremi ve bakm malzemelerinin istifinde,
tanmasnda, depolanmasnda, nakliyesinde, uygulanacak fire oran % 5dir.
TENCERE
(21. Komite)
Ddkl Tencere: Ana hammaddesi alminyum disk olan ddkl tencere imalatnda % 2 3
nispetinde fire ve zayiat olabilir.
TENEKE
(30. Komite)
Teneke ithalat ve dahili ticaretinde depolama ve nakliye sorunlar nedeniyle % 6 ila
% 7 nispetinde fire ve zayiat verebilir.
TERMK
(25. Komite)
Termik imalatnda aadaki aamalarda
1- Rezistans telinin kontakt bloklarna puntalanmas,
2- Kontakl rezistans telinin gvdeye yerletirilmesi,
3- Gvdeye bimetalin vidalanmas,
4- Ama-kapama zamanlarnn, alt st ama scaklk deerlerinin kontrol ve kalibrasyonunun
yaplmas,
5- Son ayar, sabitleme ve serigrafi ilemlerinin yaplmas, kurutma frnnda kurutulmas,
6- Kablo ularnn ve pabularn puntalanmas,
7- Son kontrol ve ambalaj
Toplam % 4 5 fire verdii anlalmtr.
TERMOS
(21. Komite)
Ara maddesi poliretan olan termos imalatnda % 2 ile % 8 nispetinde fire ve zayiat olabilir.
TIBB MSTAH-ZARAT
(70. Komite)
Tbbi malzeme sat yerlerinde tbbi ve dile ilgili malzemelerin sat aamasnda yllk zayiat oran
% 7dir
TOHUM
(3. Komite)
Aadaki listede belirtilen ana-baba hatt kapsamnda belirtilen tohumlarda uygulanacak fire oran
% 6-8 arasndadr.
10 gram ve 100 gramlk paketler halinde sebze (domates, kavun, marul, lahana, hyar, biber gibi)
tohumlarn ithalat ve pazarlamasnda fire sz konusu deildir.
Haha tohumun ambarda beklemesinden dolay verebilecei fire oran % 5 ile % 6 arasndadr.
TOMRUK
(48. Komite)
Tomruk ithalatnda, ithal edilen tomruklarn bir ksmnn gemiden boaltma depoya nakil ve
boaltma, aniplasyon ve tekrar kamyona ykleme esnasnda hasar grmesi; bir miktarnn da
depoya nakil esnasnda, yolda zayi olmas; zarar grenlerin de bir ksmnn sata elverili
olmamas nedeniyle, deerlendirilememesinden bahisle, sz konusu ilemler ve iklim deiiklikleri
nedeniyle, depolarda bekleme esnasnda azami, % 2 civarnda fire ve zayiat olabilir.
1 m3. am tomruktan elde edilen kereste ve artk oranlar:
en az: en ok:
Kereste % 45 % 65
Tala . % 15 % 20
Odun . % 15 % 20
(kapak-takoz vs.) %5 % 15
- Ortalama % 5 fire verir.
- 1 m3. Tomruk yaklak 650 kg.dr.
TOZ KINA (HNDSTAN; PAKSTAN) :

(10. Komite)
a- Meneinden ithalat .................... : % 0.5 (binde be)
b- Avrupa limanlarndan ithalat ...... : ---
c- Toptan ambar............................ : % 2
e- Paketleme ................................. : % 2
TULA
(29. Komite)
Tulada fire ve zayiat oran % 10 'dur.
TURU
(7. Komite)
17-6 kiloluk teneke kutularda ve kg. naylon torbalarn da muhafaza edilen turularn toptan
satlarda % 2ye kadar fire nispeti normaldir.
malat Cinsi Yar Mamul (%) Mamul (%)
Kornion turusu 15 10
Biber turusu 15 5
Pancar turusu 25 5
Lahana turusu 25 15
Domates turusu 20 10
Havu turusu 20 10
Salamura yaprak -- 3
(sapl)
Salamura yaprak -- 10
(sapsz)
TUTKAL
(40. Komite)
Souk tutkaln toptan satlarnda fire ve zayiat olmaz. Perakende satlarnda kapal kutularda
satlyor ise, yine fire ve zayiat bahis konusu deildir. Toz halindeki ak perakende satlarda % 1
nispetinde fire ve zayiat verebilir.
thal edilen tutkal ve plastik esasl macunlarn depoda uzun sre beklemesi halinde,
% 2 nispetinde fire verebilir.
TUZ
(10. Komite)
Tuz glnden dkme olarak nakledilen ham tuzlarn ameliyesi esnasnda % 0.10; akta depoda 15
ila 30 gn bekletilmesi esnasnda % 0.2 nispetinde fire vermesi normaldir.
Ham tuzun ykanp, kurutulup, tlerek yemek tuzu haline getirilmesi srasnda % 15-25 arasnda
fire ve zayiat vermesi normaldir.
TL
(14. Komite)
Sentetik iplikten dokunmu tln kasar, top boyama, apre ve fiksaj terbiye safhasnda meydana
gelebilecek fire orannn uzamada ve ksaltmada % 1 nispetinde bulunduu anlalmtr.
Tl, tl olarak alnp brode yaplmak zere fabrikaya yollanyor, brode yapm iin makinaya
taklyorsa, bu takma esnasnda kumalarn hem balang, hemde bitim yerinden 75er cm. boluk
meydana gelir. Bu boluklardan dolay da ortaya % 5-7 civarnda fire kar. Sonuta tln brode
yaplmas esnasnda meydana gelen fire nispeti % 5-7 civarndadr.
UN
(4. Komite)
CNS Budayn tremiye Kantar Depolama Toplam
dklne kadar % % %
Fire Nisbeti %
Un (imalatta) 0.5 0.5 1 2
Un (tremiye dklen ve ot, saman,p vs. krk bu. ta,kum mekanik
Depolama
Kuru temizleme il. 2 0.5 - 2.5

Un (ykama safhas) - 0.5 1 1.5
Netice olarak ykanm ve temizlenmi budayn ilk krmaya gelinceye kadar ki kayplar
toplam en ok % 6,5 olmas teamldendir. Buna gre 100 kg. budaydan deirmenlerin yapl ve
diyaramlarna gre 101 kg. veya 102 kg. maml madde alnabilir.
a) 72/74 randman un imalinde 73 kg. 1 nolu un, 6 kg. 2 nolu un, 2 kh. 3 nolu un, 1,5 kg.
razmol, 19 kg. kepek'ki cem'an 101,5 kg. maml alnmas teamldendir.
b) 100 kg. budaydan 80 randmanl un imalinde; 80 kg. ekmeklik un, 1,5 kg. razmol, 20
kg. kepek alnmas teamldendir.
80 randmanl 71,5 kg. undan fire nispetleri iinde 96 kg. pimi ekmek alnr.
74/76 randmanl 71,5 kg. undan fire nispetleri iinde 94 kg. pimi ekmek alnr.
68/70 ve daha aa randmanl 71,5 kg. undan fire nisbetleri iinde 92 kg. pimi ekmek
alnr.
68/70 ve daha aa randmanl 71,5 kg. undan fire nispetleri iinde 92 kg.pimi ekmek alnr.
UN (Ak ve Pakette) : Sevkiyattaki patlama ve akta satma nedeniyle % 1 zayiat verir.
ZET:
Fabrikann mbayaa ettii budaydan %7 analiz ve fire miktarna isabet eden ksm dlr,
bulunan kg. % 1,5 tav pay ilave edilir. Bylece elde edilen arlktan % 23 kadar kepek ve razmol
olarak ayrlr, geriye kalan ksmdan ekstra alt ve bonkalite gibi tali rnlere ayrlarak istenilen un
tipi TS 4500de belirtilen kl nispet ayarlamas ile tiplendirilerek piyasaya sunulur.
Hektolitresi dk kaba budaylarn, hektolitresi yksek budaylara gre un verim ve su alma
kabiliyetleri daha dktr.
Zira bu budaylar kaba, sne ve kml yenikli budaylar olduundan biskvilik budaylar da bu
gruba dahil budaylardr.
STP
(15. Komite)
Tarak makinelerinden geen stplerin fire miktarlar :
1) Beyaz stp % 3-5 nispetinde
2) Renkli stp % 6-8 nispetinde
ZM
(10. Komite)
a) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak zere iletmelerde ilem grmeyen zmler bir
sezonda % 1.5a kadar fire verir.
b) Kutu, torba, paket vs. amabaljalara konmak zere iletmelerde ilem gren zmler ileme
esnasnda % 4e kadar fire verir.
- Bir mevsimlik ilem grm zmler de fire oran % 4e kadardr.
- Bir mevsimlik ekirdekli ve ekirdeksiz ilem grmeyen zmlerde fire oran % 1.5a kadardr.
- Bir mevsinden izleyen mevsime devredilen ilem grmemi zmlerin firesi yukardaki orandan
% 1, ilem grm zmlerin firesi ise yukardaki orandan % 4 fazla olabilir.
- ki mevsim bekletilden ilem grm zmler ise ekerlenme ve gvelenme sebebiyle % 3e
kadar ek bir fire verebilir. Topak zmler hava artlarna gre % 1e kadar ek fire verebilir.
zm iletmelerinde kutulama esnasnda kalburlardan kan zenep p ve kalbur alt tabir edilen
zm plerinin depolarda tekrar kalburlanarak deerlendirilmesinde
% 5-10 arasnda fire maydana gelir.
VDEO KASET
(19. Komite)
Video kaseti ile ilgili oaltm, s ile jelatinli paketleme ve datm srasnda oluan krlma, bant
izilmesi, fazla snmadan dolay evsafn kaybetmesi nedenleriyle meydana gelen kayplarla igili
fire nispeti % 02 (binde iki) civarndadr.
VNE KURUSU
(10. Komite)
% 3e kadar fire verir.
VTRFYE MALZEME
(46. Komite)
Fayans ve seramikten mamul hela ta, lavabo evye, klozet ve benzeri hijyenik sabit malzemeler takm
ve aksesuarlar ykleme boaltma nakliye ve istiflemeden dolay % 3e kadar zayiat verir.
YA
(7. Komite)
Bitkisel ham yalarn tankerlerle yaplan nakliyatnda, zabtla tespit edilecek zayiatn dnda tanker
cidarlarna yapma ve hortum kullanlma nedeniyle % 0-0.5 (binde yarm) civarnda fire verebilir.
Ambalajl dkme olan ham msr ya, rafine palm yalar, ham ayiek ya ve soda yalarnn
gemiden boaltlmasnda uygulanacak fire oran % 00.5 (binde yarm) olup, don yandaki fire
oran ise % 1-2dir.
LKT YALAR : Plastik ve cam ielerde sata sunulan sv yalarda delinme ve patlama
sebebiyle % 010 (binde on) nispetinde fire ve zayiat olabilir.
Plastik ve cam ielerde sata sunulan sv yalarda delinme ve patlama sebebiyle % 010 (binde
on) nispetinde fire ve zayiat olabilir.
TEREYA : 100 kg. piyasa kremasndan ortalama 60-70 kg. tereya alnabilir.
thalat srasnda tereya % 2 fire verir.
lenmi blok tereyada ambalajlama esnasnda % 5 civarnda fire oluur.
AYEK YAI : Toptan varilli, tenekeli ve kolili pamuk ya ile iek ya satlarnda
verilebilecek fire ve zayiat oran % 05 civarndadr.
Ham ayiek ya rafine edildii zaman % 5-8 fire verebilir.
Ayiek ve pamuk ya (1, 2, 5, 10, 17 kiloluk) teneke ve varillerde tedarik, depolama ve sat
srasnda % 0.5 civarnda fire verebilir.
1- 1970-1971-1972-1973 tarm yllarnda Trakya mntkasnda yetien melez ayieklerinden
otomatik preslerle % 38-42 naturel ya % 40-42 kspe elde edilmitir.
2- A) ham yada asit miktar ne olursa olsun % 1-1.5 rutubet ve yabanc madde verilir.
b) asit miktar 0.50 ila 2.5 olan yalar rafine edildiinde % 5-8 fire vermektedir. Ancak bu fireden %
2-4 yan rn alnmaktadr.
3- Kspede sonradan meydana gelen fire miktar ise ; depolama ekli depolama zaman ve
suhunette gre deiiklik gsterir.
Toptan varilli, tenekeli ve kolili pamuk ya ile iek ya satlarnda verilebilecek fire ve zayiat
oran % 05 (binde be) civarndadr.
Ham ayiek ya rafine edildii zaman % 5-8 fire verebilir.
Ayiek ve pamuk ya (1,2,5,10,17 kg.lk) teneke ve varillerde tedarik, depolama ve sat
srasnda % 0,5 civarnda fire verebilir.
1-1970-1971-1972-1973 tarm yllarnda Trakya mntkasnda yetien melez ayieklerinden
otomatik preslerle % 38-42 naturel ya % 40-42 kspe elde edilmitir.
2-a)Ham yada asit miktar ne olursa olsun % 1-1,5 rutubet ve yabanc madde verilir.
b)Asit miktar 0,50 ila 2,5 olan yalar,rafine edildiinde % 5-8 fire vermektedir. Ancak bu fireden %
2-4 yan rn (Asit ya)alnmaktadr.
3- Kspede sonradan meydana gelen fire miktar ise; depolama ekli, depolama zaman ve
suhunete gre deiiklik gsterir.
a) Presyon sureti ile ayieinden karlabilecek ya nispeti ortalama olarak % 38 ila % 38,5
b)Presyon sureti ile ayiei tohumundan elde edilecek kspe nispeti ortalama olarak % 38 ila %
40
c) Ayiei tohumunun ambar firesi olarak nakliye firesi tart fark ve rutubet firesi olarak ortalama
% 1 ila % 1,5
d) Ayiei tohumunda imalat esnasnda kabilecek ie yaramaz knt miktar bu tohumda
ortalama olarak % 2,5 ila % 3 nispetinde yabanc madde,
e) Ayrca ayiei tohumunda ortalama olarak % 19,5 ile 17,5 nispetinde kabuk kabilecei ve
kabuklarn da umumiyetle fabrikalarda yakacak olarak kullanlabliecei tespit edilmitir.
1)100 kg. analizle ayiek tohumundan,
a)Presle yaplan imalatlarda % 36-38 naturel ya, % 45 kspe, % 10-12 kabuk ve % 5 fire elde
edilir.
b)Ekstrasyonla yaplan imalatlarda % 39-41 naturel ya, % 50 kspe ve % 8-9 arasnda kabuk elde
edilir.
2) 100 kg. nebati ham ayiek ya rafine edildiinde, asgari 94 kg. azami 96 kg. rafine ayiek
ya alnr. Asit ya ve stearin miktarlar yan asit miktarna gre deimektedir.
3) 1. maddedeki imalat safhasnda fire miktar;
a) bendindeki imalatta % 3-4' tr.

b) bendindeki imalatta % 3-5' tir.
4) Rafine imalat sonras ambalajlama, depolama ve pazarlama safhasnda % 05 (binde be) kadar
SOYA YAI : Soya yann tankerlerle yaplan nakliyatnda zabtla tespit edilecek zayiatn dnda
tanker cidarlarna yapma ve hortum kullanlma nedeniyle % 0-0.5 civarnda fire vermesi
normaldir.
Orta kalitede yani 2 asitlik ve 9-10 renge kadar olan 100 kg. soya yann rafine edilmesi
neticesinde, % 91.5 92.5 kg. rafine vinterize soya ya elde edilip, % 7.5 8.5 civarnda
verilebilir.
Soya yann tankerlerle yaplan nakliyatnda zabtla tespit edilecek zayiatn dnda tanker
cidarlarna yapma ve hortum kullanma nedeniyle % 0-0,5 (binde yarm) civarnda fire vermesi
normaldir.
Orta kalitede yani 2 asitlik ve 9-10 renge kadar olan 100 kg soya yann rafine edilmesi
neticesinde, % 91,5-92,5 kg. rafine vinterize soya yann elde edilip, % 7,5- 8,5 civarnda fire
verilebilir.
ZEYTNYAI : 17-10-5-2-1 kiloluk teneke ambalajlardaki zeytin yann toptan satlarnda

verebilecei fire nispeti % 1 kadar normaldir.
Lambant zeytinyalarnn filitrelenmesi mecburiyeti olduundan % 3e kadar filitre firesi, istihsal
blgelerinden blgeye nakliyesinde % 1-(-1-2-4-5-10-17 kg.).lk teneke, plastik veya cam ielerin
imlasndan tr % 2 civarnda fire ve zayiat olabilir.zeytin ya yaz aylarnda gne gren yerde
teneke iinde uzun mddet kalrsa, kalitesinde dme olur, yani asit miktar ykselir.
17-5-2-1 kiloluk teneke ambalajlardaki zeytinyann toptan satlarnda
verebilecei fire nispeti % 1 (yzde bir)'e kadar normaldir.
Lambant (rafine olmayan) zeytinyalarnn filitrelenmesi mecburiyeti olduundan % 3'e kadar filitre
firesi, istihsal blgelerinden blgeye nakliyesinde % 1-(1/2-1-2-4-5-10-17 kg.)'lk teneke, plastik
veya cam ielerin imlasndan (doldurulup ambalajlanmasndan) tr % 2 civarnda fire ve zayiat
olabilir.
Zeytinya yaz aylarnda gne gren yerde teneke iinde uzun mddet kalrsa, kalitesinden
dme olur, yani asit miktar ykselir. Yksek asit de kalitesini olumsuz ynde etki eder.
thalat srasnda zeytinya % 0,5 fire verir.
ASTL YALAR VE DON YALARI : Asitli yalar ve don yalarn nakliyesinde, depoda ve
depodan mteriye sevkinde uygulanacak fire oran % 1-2, ayiek kspesinde ise uygulanacak
fire oran % 0.5dir.
YAPAK
(5. Komite)
Yapak yn 1 yl iinde % 1e kadar fire verebilir. Bu fire nispeti ambalaj iinde olanlara da amildir.
Yn ve yapraklar ambalajlardan karld ve ilendii takdirde fire % 2.5e kadar ykselebilir.
Krkm, kuzu ve gz yn bir yl iinde % 1e kadar fire verebilir. Tabak yn 1 yl iinde % 2ye
kadar fire verebilir. Kireli ve tuzlu olan ibu mallarn ambalaj deitirilmedii takdirde, % 4, hatta
fazla kireli olduu takdirde % 6-7 ye kadar firesi artabilir.
Anadoludan veya Trakyadan mbayaa edilip, stanbula geliceye kadar :
Tiftikte Yapakta Kei Klnda
%1 % 1.5 %1 yol firesi
%1 %1 %2 stanbulda ilenmesi halinde ileme firesi
% 0.5 % 0.5 % 0.5 normal artlarda depoda beklemesi halinde, alt aya kadar
(ilenmi veya natrel olarak)
yukardaki fireler, krkm ve kirli mallara ait olup, ykanm olan mallar iin evsaf ve tad rutubet
nazar dikkate alnarak fire tayin edilir.
Ortalama 80-90 kiloluk balyalar halinde depolarda duran kirli yapaklarda bir yl iinde % 2.5-3
civarnda fire olabilir.
YA MEYVE VE SEBZE
(2. Komite)
stihsal blgelerinden kamyonlarla getirilen kavun ve karpuzun alclarna tesliminde gibi hallerden
dolay verebilecei fire ve zayiat nispeti % 12ye kadardr.
Muzun yeil olarak ithal edilip gemi ile getirilmesi, souk hava deposunda bekletilmesi,
sarartlmas, nakliye, hammaliye ve toptanclara satlmas aamasnda verebilecei fire nispeti %
5dir.
Ya Meyveler : portakal, mandalina, muz, elma, armut, zm, eftali, erik ,kiraz, vine, incir vs. %
10e kadar.
Ya Sebzeler : Ya meyve, sebze ve bostanda % 5 ile % 12 aras fire olmas normaldir.
Sandklardan alnan mallarn poetlere konmas veya blnmesi halinde fire muhakkak verir.
Ayrca 1 veya 2 gece kald takdirde meyve ve sebzelerin iindeki nem oran ekilerek kuruma
yapar ve daha fazla fire verir. Ve sandklarda bir miktarda rk veya bozuk kabilecei de nazar
itibare alnmaldr. Bu yzden meyve ve sebzeler % 15e kadar fire verebilir.
YATAK
(18. Komite)
Snger yatak yapmnda % 3-6 civarnda fire meydana gelir.
YEM (KARMA)
(3. Komite)
Her trl karma yemlerin imali srasnda fire meydana gelmez. Ancak uzun sre depolama ve
naklinde % 1-1.5 orannda fire meydana gelir.
YEMEK
(64. Komite)
- i sebzeden pimi sebze yemeklerinin fire oran % 25
- i kemikli veya az kemikli etlerin pimesinde fire oran % 43
- i ve kemikli zgara etlerin pimi hale gelmesinde fire ortalama % 40
- Deniz mahsullerinin pierek hazr hale gelmesinde fire ortalama % 25
- Kuru bakliyatta fire oran % 30
- i dnerin pimesinde fire oran % 35
- i kemikli tavuk yemeklerinin yenebilir duruma gelene kadarki firesi % 35
NOT: Bu oranlar sadece sz konusu sebze, et vb. iindir. Yemee ilave edilen su ve dier
malzemeleri iermez.
YER KAROLARI
(46. Komite)
Marley ve marley tipi karolarn ambalajsz olarak gerek ehir ii, gerekse ehir d nakliyatnda
yklenmesi ve indirilmesi sebebiyle % 1e kadar, deme esnasnda ise kenarlara isabet eden
kesinti zayiat olarak da yine % 3-4 fire vermesi normaldir.
ini mozaik ve imento karmndan yer karosu imalatnda % 3 civarnda fire ve zayiat olabilir.
Vinly asbet termoplastik yer karolar demesinde metrekareye ortalama 300 gr. yaptrc
konulabilir.
Ayn yer karolar demesinde % 3-4 civarnda fire ve zayiat verir.
Her nevi marleyler, her nevi yer parkeleri, yer deme tutkallar tatbikat esnasnda % 3-4 civarnda
YEL FASULYE
(2. Komite)
Yeil taze fasulye trleri toplam %10-15 fire ve zayiat verir.
YOURT
(7. Komite)
Yourdun ;
1) 200-400-600 gramlk plastik kaplara konulmas esnasnda krlma ve delinme nispeti % 7-12,
2) 9 kg.lk byk teneke kutularda konulmas esnasnda kutularn ezilme ve delinme nispeti % 0.5,
Konserve yout imalinde kullanlan 9 kg.lk teneke ambalaj kutularn bo veya dolu olarak nakli ve
depolanmas srasnda fire oran deiik boyutlarda olmakla birlikte % 10un altna dmektedir.
3) Btn bu el ile yaplan doldurma ameliyesi esnasnda meydana gelen yourt firesi % 3-4 'dr.
Bu orana stn piirme esnasnda, koyun, inek st gibi kark stle ilenmesi halinde
verebilecei fireyi de ilave edersek, yukarda zikredilen orann % 10a kadar kmas normaldir.
malat esnasnda retilecek yourdun kalitesine gre kuru maddeyi arttrmak iin dklen stn
haricinde ayrca % 15 - % 40 arasnda st vakum edilerek buharlatrlr. Bundan dolay fire miktar
elde edilecek mamule gre deiik oranlarda olacaktr.
rnein ; 12 kuru maddeli yourt iin % 30 orannda vakum yaplr.
Yourt malat :
Tam Yal : Koyun St nek St Manda St
Silivri tipi karavana yourdu 8 litre 9 litre 8 litre
(1 karavana 6.5 kg.)
Konserve yourdu (10 kg.) 10 litre 11 litre 10 litre
Yarm Yal :
Karavana yourdu 8.5 litre 8.5 litre 8.5 litre
Konserve yourdu 11 litre 12 litre 11 litre
Ayrca stte fire szkonusu deildir.
Yourt imalatnda kei st genellikle harmanlama olarak kullanlr.
a) 90 derecede kaynam stten yourt yapld zaman st % 10 kadar fire verebilir.
b) Stn kesilmesi halinde tamam zayi olur.
c) Yourt karavanalar tahmil-tahliye esnasnda % 2ye
d) Stlerin yourt imalathanerine nakli esnasnda % 3e kadar fire vermesi normaldir.
A- 1- Karavanalardaki yourt koyun stnden yapld takdirde st miktar
8.000-8.200 gr.a kadar kabilir.
2- Bu yourtlar kark stten yapld takdirde st miktar 9.700 gr.a kadar kabilir.
3- Stten yourt imalat srasnda % 10a kadar fire kabul edilebilir.
4- Konserve eklindeki imal edilen kutu yourtlar 10 kg. stten yaplmakta olup, piyasa teamlne
gre bunlar tam yal olarak ilenmekte ve bir miktar ya alnarak kutu zerindeki etikette evsaf
gsterilir.
B. Tam yal inek stnden yourt imalinde stn kaynatlmasndan mtevellit fire yzdesi ile bu
yourttan yaplacak ayran iine kartrlabilecek su yzdesi nispetleri ;
1- Tam yal inek stnn kaynatlmasnda takriben % 5 ila % 10 civarnda su kaybndan
mtevellit fire ve zayiat olabilir.
2- Ayran imalinde ise, yourda 1/3 nispetinde su kartrma normal kabul edilebilir.
100 kg. nek Stnden ;
a) Tam yal, yarm yal, konserve veya karavana yourt imalinde :
1- Stn kaynama ve kaplara boaltma firesi normal % 15, vakumlu % 40,
2- Kaplarn ykleme ve boaltma firesi normal % 15, vakumlu % 40
b) Yourt imalatnda ste kartrlabilecek st tozu miktar imalatnn imalat programna gre hi
kullanlmayaca gibi, kullanld takdirde istenilen miktarda olabilir.
c) 100 kg. inek stnden yarm yal yourt yapmnda elde edilecek krema miktar 2-2.5 kg.dr.
tam yal yourt krema alnmam stten yaplr.
d) 100 kg. kremadan retilebilen tereya miktar % 60-70 kg. civarndadr.
e) 100 kg. yourttan elde edilebilen ayran miktar 125-130 kg. civarndadr.
Kese Yourdu : Kese yourdu normal yourttan yaplr. Normal yourttan yaplm ise, 3.5 gr.
yourttan 1 kg. kese yourdu alnabilir. Daha kat istenirse 5-6 kg.dan 1 kg. yourt alnabilir.
Yresel Szme Torba Yourdu: Yazn 5-6 kg inek stnden 1 kg yal yourt elde edilir. Kn 4-5
kg inek stnden 1 kg yal yourt elde edilir. Yazn 5,5-6,5 kg inek stnden 1 yarm yal yogurt
elde edilir. Kn 4,5-5,5kg inek stnden 1 kg yarm yal yogurt elde edilir.
YUFKA
(4. Komite)
Scak tesiriyle yazn % 5-7, kn % 3-5 fire verir.
YULAF
(3. Komite)
Almndan satmna kadar Tahmil ve Tahliye oran :%1
Kantar fark : %0.5
Depolama fark : %1
Ezme firesi : %2
Toplam : % 4.5
YUMURTA
(6. Komite)
Yumurtalar buzhanelerde muhafaza edilip sata karld zaman toptan ve perakende
satlarndaki fire nispeti % 7-8 arasndadr.
Piyasadan mbayaa edilip toptan ve perakende satlan yumurtalarda hava scaklk deerleri 10-20
derecede iken %3, hava scakl 20 derecenin stnde olduunda %5-6 fire verebilir.
YUMUAK EKER
(11. Komite)
YURT % YURT DII %
Toz eker : 75-85 40-50
Bitkisel Ya : 5-10 5-10
Glikoz : 0-2 40-50
FRE: Toz eker %1 Glikoz %18-22 standart fireleri vardr. Bu firelere ilaveten sert eker
hamurunun hazrlanmas, kalplanmas, soutulmas, ambalajlanmas ve depolanmas gibi
YN
(5. Komite)
Yayndeki sudan dolay meydana gelen fire kaybnn ; deri retiminin ilk ilem basamaklarnda
slatlm ve zrnk, kire gibi kimyasal maddelerle kl giderme ilemine tabii tutulmu ynlerin
ykanmadan kurutulmas ile oluabilecek firenin % 35-40 orannda, ykanma ileminin yaplams ve
kurutulmas ile yn ya ve dier inorganik ve organik kirliliklerden arndrlm ynlerde % 50-60
orannda, ya krkm yoluyla elde edilen ynlerde ise % 20-25 orannda fire verir.
ZEYTN
(2. Komite)
SYAH ZEYTN :
I. Yar Mamul Siyah Zeytin n ayklama ve havuzda fermantasyon aamasnda :
1- Aydn tipi % 12-15,

2- Akhisar tipi % 12-15,
3- Gemlik tipi % 10-13,
4- Antalya tipi (a zeytini) % 12-14,
5- Konfit tipi % 10,
6- Sele tipi (fason grek) % 25 civarnda,
7- Ayvalk tipi % 10-12 aras
II. Mamul Siyah Zeytinin Nakliyesi, tasnifi, ilenmesi ve ambalajlanmas aamalarnda ;

1- Aydn tipi % 8-10,
2- Akhisar tipi (uslu) % 8-10,
3- Gemlik tipi (marmara) % 8-12,
4- Antalya tipi (a zeytini) % 8-12,
5- Konfit tipi % 5,
6- Sele tipi (fason grek) % 25 civarnda,
7- Ayvalk tipi % 8-12,
8- ekirdeksiz siyah zeytin % 25-30 arasnda
YEL ZEYTN :
I. Yar Mamul Siyah Zeytin n ayklama ve havuzda fermantasyon aamasnda :
1- Akhisar (domat) % 6-14,

2- Edremit (izme) % 6-8,
3- Aydn (yeil) % 4-6,
4- Yeil (dolgu) % 6-8,

5- Ayvalk tipi % 10-12 aras
II. Mamul Siyah Zeytinin Nakliyesi, tasnifi, ilenmesi ve ambalajlanmas aamalarnda ;
1- Akhisar (domat) % 6-10,
2- Edremit (izme) % 6-10,
3- Aydn (yeil) % 7-8,
4- Yeil (dolgu) % 18-22,
5- Ayvalk tipi % 8-9,
6- ekirdeksiz yeil zeytin % 25-30 aras
Not: Ambalajm zeytinlerde toptan sat esnasnda % 1 fire verir.
ZL
(13. Komite)
Bateri zili, orkestra zili ve bando zili retiminde meydana gelebilecek fire oran % 10-12
civarndadr.
ZCCACYE
(21. Komite)
A) Camdan mamul ay, su ve limonata barda, ay taba, srahi gibi zccaciye eyasnn
fabrikadan kamyona yklenmesi, nakli, depoya boalmas esnasnda husule gelecek krk pay % 1
B) Depoya boalan camdan eyann tasnifi, saylmas, yerletirilmesi ve dier toptanclara
satlmasna kadar geen mddet zarfnda husule gelecek krk pay % 1
C) Depodan mal alan dier toptanclarn perakendecilere satna kadar geen mddet zarfnda
husule gelecek krk pay % 1-1.5 toptancdan mal alan perakendecilerin porselen eyay mstehlike
satna kadar geen mddet zarfnda husule gelecek krk pay da % 2-3 nispetinde olabilir.
Ulam ve ambalajlamann toptanc firesinde ; tanzim ve satn, perakendeci firesinde mtalaa edilmesi
uygundur.
Her trl cam malzemenin naklinde sabit bir fire oran tespit edilemez. Firenin miktar, ambalaj kalitesi ve
indirme bindirmedeki sitina ile ilgili olarak % 0 ile % 100 arasnda deiir. Fire orannn hangi hatadan
kaynaklandn sigorta eksperi yerinde tespit ederek meydana gelen zarar ilgili tarafa ykler.
Cam eyalarn tezyinatnda; nakliye esnasnda % 2, bask annda % 2, stoklamada % 2, sevkiyatta % 2,
asitle camn ilenmesinde ve yaldzlamada % 2 olmak zere, toplam % 10 fire meydana gelir. Avize
camlarnda ise, ambalaj sandklarndan karlmas, boyanmas ve nakliyesi esnasnda % 10a kadar fire
ve zayiat verir.
Punda aparat, bakalit ve bitmi mamuln kalite kontrolnde uygulanacak fire oranlar aaya
karlmtr;
1) Punta Aparat (Tencereler iin 4 adet, tavalar iin 2 adet)

malat Aamasnda:
Fire Oran : % 20 - % 25
Test Fire Oran :%5
Fire Sebepleri puntalama : % 80
Dier : 20
2) Punta Aparat (Tencereler iin 4 adet, tavalar iin 2 adet)

Montajda :
Fire Oran : % 25 - % 20
Test Fire Oran :%3
Fire Sebepleri emaye kaplama fazlalndan patlama :% 85
Dier (emaye krlmas) : % 15
TCAR RF ve TEAML KARARLARI

TAIMACILIKTA TEAML :
A- Uluslar aras tamaclkta ykleme ve bolatma srasnda 48 saati aan gecikmelerde, gecikmelerden
dolay zarar gren taraf dier taraftan gecikme zarar olarak beher ara iin gn bana ;
Asgari TIR iin 100 - $ veya 250 - DM.
Azami TIR iin 140 - $ veya 350 - DM.
Kamyon iin 60 - $ veya 150. -DM.
Talep edilecei,
Yurt iinde ise yukardaki Dolar ve Mark karlnn % 50sine kadar TL. denir.
Gecikmeden dolay zarar gren taraf, gecikmeyi tespit eden belgelerle birlikte dier taraf aleyhine dava
alabilecei rf ve teamllerdendir.
B- Yurt dnda veya yurt iinde denmek zere alnm bor para Dolar ve Mark olarak alnm ise yine
Dolar ve Mark olarak denecei rf ve teamllerdendir.
FATURALAR HAKKINDA TEAML :

Fatura zerindeki bedelin pein dendiinin, ancak fatura zerinde Bedeli Alnmtr. ibaresinin mevcut
bulunmas halinde fatura bedelinin dendii, fatura zerinde Bedeli Alnmtr. Yada buna benzer bir
erh bulunmadka veya fatura bedelinin dendii baka bir ekilde ispat edilmedike faturann
dzenlenmi ve alcya verilmi olmas fatura bedelinin dendiine dair bir delil olamyaca ;
Tanzim edilen faturann alt ksmna tarih, firma kliesi veya mhr ile ilgili (selahiyetli) kiilerce
imza edilmesi bedeli alnm (kapanm-akide edilmi) fatura olduu kabul edilir.
Bedeli Alnmtr. ibaresi bulunmayan veya fatura bedelinin dendii baka bir ekilde ispat
edilemeyen, tarih, firma kliesi veya mhr ile ilgili (selahiyetli) kiilerce faturann st ksmna imza
edilmesi faturann veresiye bir sat gsterdii ve henz bedelinin alc tarafndan denmemi olduu
kabul edilir.
Ticari teaml bu yoldadr.
DN MAL ve PARA ALINIP VERLMES HAKKINDA TEAML :

Tccarlar arasnda dn mal ve para alnp geri verilmesinde senet, ek, yazl szleme veya bir baka
vesikaya balanmas teamlden olmayp zorunluda deildir. Bu nevi dn mal ve para alnp verilmesi
karlkl itimada dayandndan szl mutabakatn yeterli olduu rf ve teamldendir.
FYATLAR HAKKINDA TEAML :

Sata arzedilen mal ile hizmetlere fiyat etiketi veya fiyat listesi konmas, hemen hemen btn
memleketlerin tatbik etmekte olduu ve medeni bir usul olmakla beraber, alc ile satc arasndaki
mnasebetleri kolaylatrma bakmndan da luzmlu bir vasta olduu, pazarlk yaplmak suretiyle zaman
kaybnn da nlenecei gibi gelen mterilere farkl fiyat sylenmesi yanllnn bertaraf edilmi olaca
prensibiyle, mal veya hizmetlere fiyat etiketi, fiyat listesi konulmas Riayeti Mecburi Mesleki Kararlar
gereidir.
DEFOLU (AYIPLI veya KUSURLU) MALLAR HAKKINDA TEAML :

Defolu (aypl veya kusurlu) mallarn satnda, satlan maln zr veya defosu grlecek ekilde etiket,
uyarc iaret konmas, ayr tezgah veya reyonda satlmas Riayeti Mecburi Mesleki Kararlar gereidir.
TEZGAHTA SATILAN PARA MALLAR HAKKINDA TEAML :

Maazalarn nlerinde veya tehir yerlerinde, devam olmayan, serisi bulunmayan, mevsim sonu
nedeniyle tketiciye arz edilen para mallarda genellikle satlan mal geriye alnmaz ; ancak ayn tezgahta
bulunan bir baka mal ile deitirilmesi mahalli rf ve teamldendir.
KAPORA HAKKINDA TEAML :

Alc ve satc arasnda (menkul-gayrmenkul) alm-satmlarda KAPORA olarak alnan veya verilen
parann, alm-satmdan vazgeme (cayma) halinde iade edilmemesi rf ve teamldendir.
AVANS VERLMES HAKKINDA TEAML :

Sipari verilmek suretiyle yaplan ilerde (mobilya, dorama, inaat ileri v.b.) hesaptan dlmek zere
nden avans verilmesi mahalli teamldendir.
MENKUL ve GAYRMENKUL ALIM SATIMLARINDA ALINAN KOMSYON HAKKINDA TEAML :

Kullanlm otomobil alm-satmlarnda (hususi bir anlama olmad takdirde) alcdan ve satcdan % 2
komisyon alnmas teamldendir.
Gayrimenkul alm-satmlarnda resmi masraflar alc ve satcya ait olmak zere taraflar arasnda anlama
olmad takdirde alcdan ve satcdan % 1 ile % 2 aras komisyon alnmas teamldendir.
MTEAHHT ve TAARON ANLAMALARI HAKKINDA TEAML :

Mteahhitlerin taaronlarla yapm olduklar anlamalarda, iin zaman, bitim fiyatlar,
Tediye (deme) artlar ile vergi, sigorta primleri ve dier harlarn denmesi hususunda yazl bir
anlama ile zel mukaveleye balandklar adet ve teamldendir.
MARANGOZLUK ve HER TRL DORAMA LER HAKKINDA TEAML :

Marangozluk ve her trl dorama ile mobilya ilerinde yaplan ilerde (Mobilya, Ahap, Demir,
Alminyum, PVC vb.) mentee, kilit, ivi, vida vs. aksam ile montajnn iverene ait olduu rf ve
teamldendir.
OTO ve BENZER TAMRAT LER HAKKINDA TEAML :

Blgemizde oto ve benzeri aralarn tamirat ile dier tamirat ilerinde yazl akid yaplmasnn teamlden
olmad, genellikle szl ve serbest pazarlk anlamas ile akdin tekemml ettii mahalli rf ve
teamldendir.
MARKET VE MAAZALARLA LGL TEAML :

Marketlerde ve byk maazalarda kendi rnlerini sata sunan firmalar tarafndan konan veya market
ve maazalarn dekorasyonlarna uygun yaptrlarak yerletirilen tezgah, dolap, kuruyemi bfesi, terek,
blmeli ve caml muhafaza dolaplar v.b. gibi malzemelerin, ticari ilikiler sona erdikten sonra bu
malzemeleri veren kii veya kurululara m yoksa bu malzemelerin bulunduu market veya sat yerlerine
ait olup olmad hususunda, bahse konu malzemeler hakknda market veya maaza ile malzeme
sahipleri arasnda yazl bir szleme var ise ona itibar etmek gerektii, ayet byle bir anlama yok ise
ticari mnasebet ve ilikiler zerinden bir tam yl gemi ise piyasada geerli olan rf ve adetlere gre
teaml, sz konusu malzemeleri kullanan firmalara (market, maaza veya tehir edildii sat yerlerine)
ait olduu teamldendir.
OTELLER LE LGL TEAML :

Otellerde yer ayrtan mteri otelde yatmasa (gecelemese) ve yatmayacan sonradan bildirse dahi bir
gecelik otel cretini demeye mecburdur. Ancak, rezervasyonu 24 saat nceden iptal ettiren mteriden
cret talep edilmez.
Saat 14.ooe kadar oteli terk edeceini veya otelden ayrlacan resepsiyona bildirmeyen mteriden o
gnk (gelecek) gecenin creti alnr.
HZARCI VE DORAMACILARLA LGL TEAML :

Hizarc ve doramaclara kesilmek veya biilmek iin verilen, tomruklarn biilmesi srasnda meydana
gelecek olan tala ve bk tozunun ticari teaml gerei kesme ve bime iini gerekletiren hizar veya
dorama iini yapan iletmelere bilabedel (karlksz) brakld ve bu talalar ile tozun hizar ve dorama
ii yapan iletmeler tarafndan deerlendirildii teamldendir.
TCCAR TERZLERLE LGL TEAML :

Takm elbise, pantolon, ceket, yelek, gmlek, palto v.b. dikim ilerinde, kuma mteri veya terzi
tarafndan temin edilmesinde; prova, diki, iplik, dme, tela, astar, fermuar gibi aksamlarn terziye ait ve
dikim cretine dahil olduu teamldendir.
VADESNDE DENMEYEN BORLARLA LGL TEAML :

Vadesinde denmeyen alacaklar ve borlar iin, alacakl ve borlu arasnda her hangi bir fiyat anlamas
yoksa, Devlet statistik Enstitsnn (TFE) Tketici Fiyatlar Endeksinde meydana gelecek aylk
enflasyon oranlar zerinden tahsili ve denmesi teamldendir.
Alm-Satm ilerinde bedeli vadesinde (zamannda) denmeyen alacaklarda, deme zamanndaki fiyatlar
zerinden tahsil edilmesi teamldendir.
CANLI HAYVAN ALIM-SATIMI LE LGL TEAML :

Canl hayvan alm-satmlarnda, borsa dnda yaplan al-verilerde genellikle pazarlk usul ifahi
anlamaya gre alm-satm yapld yazl vesikaya balanmasnn teamlden olmad, bu mevzuda
yaplan pazarln veya alm-satmn ispat bakmndan ahit dinlenmesi rf ve teamldendir. Bu tr
alverilerde yazl bir anlama var ise geerli olan teaml yazl belgelerdir.

Fire Zayiat Oranlari 2014

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fire Zayiat Oranlari 2014

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MESLEK KOMTELERNDE KULLANILAN

FRE VE ZAYAT ORANLARI

KONYA TCARET ODASI MESLEK KOMTELER (2013-2016) ............................................................................... 9

SALEP ............................................................................................................................................................... 111

TUTKAL ............................................................................................................................................................. 123

KONYA TCARET ODASI MESLEK KOMTELER (2013-2016)

1 Bitkisel retim ile hayvansal-bitkisel gbrelerin ve kimyasallarn toptan-perakende ticareti

46 naat malzemeleri toptan-perakende ticareti

KONYA TCARET ODASI

FRE VE ZAYAT ORANLARI ALFABETK FHRST

sreleri iinde %0.4 nispetinde fire ve zayiat verebilirler.

AKVARYUM BALII ve BTKLER

Bir ift ayakkab iin 12 dm2.kseleye ihtiya vardr.

Personel, (kesimi yapan elemann yetenek ve tecrbesi).

Deri (1 ift ayakkab iin)

Balca Malzemeler Futbol ayak. (x) Basketbol Ayak.(x)

Karaman Barsa ........ : % 3 5 fire verir.

Karaman Barsa ....... : % 7 10 fire verir.

a) Hayvanlarn cinsine (erkek dii oluuna)

A-) Ambalajlamadan Doan Fireler:

B-) Bask Esnasnda Oluan Fireler:

Cinsi Azami depolama Azami tme Azami

Pirin, bronz ve alpaka alamlarnn hazrlanmasnda % 50 orannda hi alama girmemi yeni

B Yeni Malzemeler (Hi Alama Girmemi)

2 -) Kontin Dkm Fireleri:

Kontin Dkmle retilen Fire (%) Ramat (%)

3 -) Mamul Tarifleri ve Frezeler :

Yukarda aklanan arayi hurdalar imalatta tekrar kullanldndan fire olarak

Mamul cinsi Fire (%) Ramat (%)

Mamulun cinsi % Nispeti

Pirin unu ................................. : uvalda % 3 e kadar

1. Unun blgesinden i yerine getirilmesinde nakliye esnasnda % 1-2,

Ambalaj malzemeleri, zellikle naylon torba ve kutularn yerletirilmesinde yrtlma, patlama,

Balata imalatnda % 12 fire vardr.

Sazan bal : 300-1000 grama kadar % 30-40

BALIK YAI VE UNU :

Hamsideki balk unu oran : ortalama % 15 ile % 17 arasnda,

BANYO ve MUTFAK AKSESUARLARI

Paketlenirken % 1 nispetinde fire verir. Ya barbunya ortalama % 10 nispetinde fire verir.

BEZ (HAM BEZ)

BORU MONTAJINDA ZAYAT

Alm, malat ve Paketleme Toptan ve perakende

Mstahzar boyalar (Selllozik hari) %3-5 % 0.5 1

Almndan satmna kadar Tahmil ve Tahliye oran %1

Budayn ilenmesi aamada gereklemektedir.

edilmesi srasnda ve nakil vastalarna aktarlmas srasnda fire vermesi sz konusudur.

1-) Un imalat iki aamada gereklemektedir.

% KL KURU MADDE % KURU GLUTEN KURU MADDE

Camlarn kalnlna veya rengine,

Standart plaka cam kullanlmasnda retim fire oranlar :

arsenik, mangan dioksit ve inko selenit iin % 0.3 alnmaldr.

Kuvars tann toz haline gelmesindeki fire oranlar

Kaybolan fire %14

Sosislik Manda : % 37-39

CVATA, VDA, SOMUN

elik somun imalat firesinin ise ortalama % 50 nispetinde olduu anlalmtr.

Tornavida bal vida, cvata imalat iin,

Tornavida bal sa vidalar iin,

MANTAR CONTA MALNDE : 60 X 90 ebatl ve 0.50 ile 7 mm kalnlktaki mantar tabakalardan

GRAFT KAIDI VE PRESBANT KARTON CONTA MALNDE : 70 x 100 ebatl ve 0,10-1 mm

BAKIR VE SARI PRNTEN CONTA MALNDE : 0,10-0,80 mm kalnlkta ve muhtelif deiik

ADIR BEZ (BRANDA)

EKRDEK (AY EK)

LF ZL HALATLAR ELK ZL HALATLAR