Professional Documents
Culture Documents
ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-5 და მე-6 მუხლების გამოყენება სისხლის სამართლის საქმეებზე PDF
ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-5 და მე-6 მუხლების გამოყენება სისხლის სამართლის საქმეებზე PDF
evropuli konvenciis
me-5 da me-6 muxlebis gamoyeneba
sisxlis samarTlis saqmeebze
1
2
winasityvaoba
vidar stenslandi
misiis xelmZRvaneli
3
sarCevi:
4
broSurisa da internet gverdebis Sinaarsi
5
konvenciis ganmartebisas mniSvnelovania imis aRniSvna, rom terminebs
aqvs avtonomiuri mniSvneloba, rac gulisxmobs, rom aRniSnuli
terminebi ganimarteba ara Sida kanonmdeblobis, aramed konvenciiT
gansazRvruli mniSvnelobis Sesabamisad. ganmarteba dinamiur xasiaTs
atarebs da viTardeba sazogadoebis cvalebadi pirobebis mixedviT.
ganmartebis kidev erT mniSvnelovan princips warmoadgens efeqturi
ganmarteba, rac miznad isaxavs konvenciis miznebis realizebas.
ganmartebisaTvis arsebiTi mniSvnelobis mqonea adamianis uflebaTa
evropuli sasamarTlos (sasamarTlo) precedentuli samarTali,
kerZod, didi palatis gadawyvetilebebi da ramdenime gadawyvetilebis
Sedegad Camoyalibebuli Tanmimdevruli praqtika. miuxedavad imisa, rom
sasamarTlo formalurad ar aris SezRuduli Tavisi wina
ganmartebebiT, is Cveulebriv sakuTar precedents miyveba da iyenebs. 1
6
sakuTari Tavis sawinaaRmdegod micemuli Cveneba warmoadgens
mtkicebulebaTa aucilebel nawils, misi mtkicebulebidan amoReba
gamoiwvevs piris mimarT gamamarTlebeli ganaCenis gamotanas, an
braldebaze uaris Tqmas. sxva saxis SesaZlo darRvevaTa prevencia
SesaZlebelia, magaliTad, sasamarTlo mosmenis gadadebiT, raTa axlad
daniSnul advokats mieces dacvis mosamzadeblad sakmarisi dro an
imisaTvis, rom gansasjelma mosmenaze daswreba SeZlos.
7
saqarTvelos amJamindeli sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi (sssk)
ar akeTebs miTiTebas evropuli sasamarTlos gadawyvetilebebze,
rogorc saqmis xelaxali ganxilvis safuZvelze. 593-e muxli
iTvaliswinebs xelaxal ganxilvas, Tu sakonstitucio sasamarTlo
cnobs arakonsituciurad im kanons, romlis safuZvelzec iqna
gamotanili ganaCeni, an sasamarTlos sxva gadawyvetileba, Tumca ar
miuTiTebs adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos
gadawyvetilebebze. ar arsebobs praqtika sasamarTlos gadawyvetilebis
safuZvelze xelaxali ganxilvis moTxovnis dakmayofilebis an masze
uaris Tqmis kuTxiT. amgvari moTxovna SesaZlebelia daefuZnos
sasamarTlos gadawyvetilebaTa efeqturad aRsrulebis principsa da
sakonstitucio sasamarTlosa da adamianis uflebaTa evropuli
sasamarTlos gadayvetilebaTa analogiis gamoyenebas. sssk-is me-7
muxlis mixedviT kanonmdeblobaSi xarvezebis arsebobisas dasaSvebia
sisxlis samarTlis saproceso kanonis analogiiT gamoyeneba, Tu amiT
ar ilaxeba adamianis uflebebi.
8
saqmeze dayenebuli unda yofiliyo erovnuli sasamarTloebis winaSe,
rasac mohyveboda gasaCivreba, Tu aRniSnuli saqme daeqvemdebareboda
gasaCivrebas qarTuli kanonmdeblobis Tanaxmad. sasamarTlo
ganacxadebs, romlebic ar yofila erovnuli sasamarTlos winaSe
wardgenili, miiRebs gamonaklis SemTxvevebSi, magaliTad, Tu
samarTlebrivi dacvis Sidasaxelmwifoebrivi saSeualeba ar iqneboda
efeqtiani.
9
dasaSvebobis kriteriumebi ar iqneba dakmayofilebuli, an ganacxadi
miiCneva aSkarad dausabuTeblad, ganacxadi gamocxaddeba dauSveblad
(35-e muxli). Tu sasamarTlo gamoacxadebs saqmes dasaSvebad, igi
ganmcxadebelsa da saxelmwifos saqmeze megobruli mogvarebis
miRwevas SesTavazebs. sasamarTlo ganacxads ugzavnis mxare saxemwifos
Sesabamisi SekiTxvebiT da saxelmwifos mier gakeTebul komentarebs
Semdgom ugzavnis mxares. Tu mxareebi ver morigdebian, sasamarTlo
gansazRvravs hqonda Tu ara adgili konvenciis darRvevas.
10
f) piris kanonieri dakaveba an dapatimreba qveyanaSi misi
unebarTvod Sesvlis aRsakveTad an im pirisa, romlis
winaaRmdegac xorcieldeba RonisZiebebi misi deportaciis an
eqstradiciis mizniT.
Sesavali
me-5 muxlis miznebia Tavisuflebis uflebis ganmtkiceba da im
gamonaklisi SemTxvevebisa da pirobebis gansazRvra, rodesac
SesaZlebelia aRniSnuli uflebis SezRudva.
11
me-5 muxlis 1-li paragrafis (c) qvepunqti exeba winaswar patimrobas:
dakavebas mTavar mosmenamde da pirvel instanciaSi pirveli mosmenisas,
eWvmitanilis dakavebis momentidan mis gaTavisuflebamde an pirveli
instanciis mier msjavrdebamde. me-5 muxlis 1-li paragrafis (c)
qvepunqti ar moicavs msjavrdebis Semdgom gaxangrZlivebul
patimrobas. Tavisuflebis aRkveTa msjavrdebis Semdeg, miuxedavad
imisa, Tu ramdenad aris ganaCeni gasaCivrebuli da ar aris Sesuli
kanonier ZalaSi, mowesrigebulia me-5 muxlis 1-li paragrafis (a)
qvepunqtiT. 5.1. (d) muxli exeba arasrulwlovanTa dapatimrebis
garkveul formebs, Tumca arasrulwlovanTa winaswari dakavebis
sakiTxi yovelTvis mowesrigebulia 5.1 (c) muxliT.
kanoniereba
me-5 muxlis 1 punqtis Tanaxmad dakaveba unda iyos kanonieri da
kanoniT gansazRvruli proceduris Sesabamisi. es niSnavs, rom
dakavebas unda hqondes kanonieri safuZveli erovnul kanonmdeblobaSi
da iyos me-5 muxlis Sesabamisi da ara TviTneburi. 4
12
unda moicavdes winaswari dakavebis sxva SemTxvevebs an me-5 muxlze
naklebad moTxovnebs.
13
samarTaldarRvevis Cadenis Semdeg mimalvis, samarTaldarRvevis
ganmeorebiT Cadenis, mtkicebulebaTa mopovebaSi xelis SeSlisa da
sazogadoebrivi wesrigis darRvevis Tavidan acileba
precedentuli samarTlis mixedviT, samarTaldarRvevis Cadenis
safuZvliani eWvi ar aris sakmarisi dakavebisaTvis, yovel SemTxvevaSi,
garkveuli drois gasvlis Semdeg. agreTve unda arsebobdes dakavebis
sxva saTanado da sakmarisi safuZvlebi. mimalvisa da axali
danaSaulis Cadenis riski, me-5 muxlis 1-li paragrafis (c) qvepunqtis
Tanaxmad, SeiZleba dakavebis safuZveli gaxdes. aRniSnuli muxli ar
exeba mtkicebulebaTa mopovebaSi xelis SeSlas, rogorc dakavebis
safuZvels, Tumca precedentuli samarTlis mixedviT, aRniSnulic
dakavebis sakmaris da saTanado safuZvels warmoadgens. 9 gamonaklis
SemTxvevebSi, rodesac saxezea sazogadoebrivi areulobis gamomwvevi
gansakuTrebiT mZime danaSauli, dakaveba SeiZleba gamarTlebuli iyos
im sazogadoebrivi areulobis Tavidan acilebis mizniT, rac SesaZloa
gaTavisuflebiT iqnas gamowveuli. 10
14
mtkicebulebaTa mopovebaSi xelis SeSlis safrTxe unda ganisazRvros
mtkicebulebaTa sxvadasxva nawilebTan, agreTve Carevis saxesTan
mimarTebiT. mtkicebulebaTa mopovebaSi xelis SeSla SeiZleba,
magaliTad, gamoixatebodes dokumentebis ganadgurebaSi, an
Tanamonawileebsa Tu mowmeebze zegavlenis moxdenaSi. amgvar
safrTxeze mimaniSnebel garemoebas SeiZleba warmoadgendes
braldebulis yofaqceva warsulSi, magaliTad mtkicebulebis
ganadgurebis mcdeloba. SesaZlo sasjelis simZime SeiZleba aseve
mniSvnelovani iyos, Tumca mxolod es garemoba ar SeiZleba gaxdes
dakavebis safuZveli. 13
girao
me-5 muxlis me-3 paragrafis Tanaxmad gaTavisufleba SeiZleba
uzrunvelyofil iqnas sasamarTlo procesze gamocxadebis
garantiebiT. rodesac girao, an sxva prevenciuli zoma sakmarisia
gamocxadebis uzrunvelsayofad, dakaveba veRar CaiTvleba safuZvlian
aucileblobad. bevri evropuli saxelmwifo patimrobis nacvlad
iyenebs prevenciul zomebs, ara mxolod piris gamocxadebis
uzrunvelsayofad, aramed agreTve danaSaulis xelaxali Cadenis
prevenciis mizniT. amgvar zomebs miekuTvneba garkveuli periodis
15
ganmavlobaSi zogierTi adgilisa da adamianisagan Tavis Sors daWeris
brZanebis gacema.
iseT SemTxvevebSi, rodesac mimalvis safrTxe dakavebis erTaderTi
safuZvelia, dakavebuli piri unda gaTavisufldes, Tu igi warmoadgens
sasamarTlo procesze gamocxadebis saTanado garantias. 16 zogierT
SemTxvevaSi, giraoTi gaTavisuflebis SesaZleblobaze
zogadi/sakanonmdeblo uari warmoadgens me-5 muxlis me-3 paragrafis
darRvevas. 17
informacia
me-5 muxlis me-2 punqtis mixedviT, dakavebul pirs misTvis gasageb
enaze dauyovnebliv unda ecnobos misi dakavebis mizezebi da misTvis
wayenebuli yvela braldeba. sasamarTlom miiCnia dauyovneblad rom
informacia miwodebul iqna dakavebidan ramdenime saaTSi. 22 ar aris
savaldebulo aRniSnuli informaciis werilobiT miwodeba, mTavaria
dakavebul pirs misTvis gasageb enaze, martivad, araspecifiuri
terminologiiT miewodos mocemuli informacia. 23
16
dauyovnebliv
dakavebuli piri sasamarTlo organos unda waredginos
dauyovnebliv, rac gulisxmobs, rom saqmis garemoebebidan
gamomdinare, gansaxilveli periodi ar unda aRematebodes 4 dRes. 24
17
advokatis moTxovnis uflebas (ix. qvemoT me-6 muxli iuridiuli
daxmareba).
18
wyvets, hqonda Tu ara adgili me-5 muxlis me-3 punqtis darRvevas
(...).
dakavebuli piris mier samarTaldarRvevis Cadenis
safuZvliani eWvis simtkice aris gaxanrgZlivebuli patimrobis
aucilebeli piroba, Tumca garkveuli drois Semdeg es aRar aris
sakmarisi. Semdeg sasamarTlom unda daadginos sasamarTlo
xelisuflebis organoebis mier miwodebuli safuZvliT kvlav
SeiZleba Tu ara Tavisuflebis aRkveTis gamarTleba. sadac aseTi
safuZvlebi iyo saTanado da sakmarisi, sasamarTlom unda
gansazRvros procesis warmoebisas xelisuflebis erovnuli
organoebi saqmes gansakuTrebuli gulisxmierebiT ekidebodnen
Tu ara (...). 32
19
micemaze uaris TqmiT an damcvelTa SecvliT. saubari aris
ara imaze, Tu ramdenad aramarTebulia misi amgvari qmedeba,
aramed imaze, Tu ramdenad iwvevs misi qmedeba Seferxebebs
saqmis warmarTvisas. 36
21
a) misTvis gasageb enaze dauyovnebliv da dawvrilebiT ecnobos
wardgenili braldebis arsi da safuZveli;
b) hqondes sakmarisi dro da SesaZleblobani sakuTari dacvis
mosamzadeblad;
c) daicvas Tavi piradad, an mis mier arCeuli damcvelis
meSveobiT, an, Tu mas ar gaaCnia sakmarisi saSualeba
iuridiuli momsaxurebis asanazRaureblad, ufasod
isargeblos aseTi momsaxurebiT, rodesac amas moiTxovs
marTlmsajulebis interesebi;
d) dakiTxos, an daakiTxinos braldebis mowmeebi da
gamoaZaxebinos da daakiTxvinos dacvis mowmeebi braldebis
mowmeTa Tanabar pirobebSi;
e) isargeblos Tarjimnis ufaso daxmarebiT, Tu mas ar SeuZlia
gaigos sasamarTloSi gamoyenebuli ena, an ilaparakos am
enaze.
Sesavali
me-6 muxli gansasjels aniWebs garkveul procedurul uflebebs,
romlebic exeba rogorc pirvel, ise saapelacio instanciebSi saqmeTa
ganxilvas, Tumca saapelacio instanciaSi saqmis ganxilvisas yvela
ufleba erTnairi xarisxiT ar gamoiyeneba. samarTliani sasamarTlo
ganxilvis ufleba ar Seexeba winaswari gamoZiebis stadias garda im
SemTxvevisa, rodesac winasagamoZiebo etapze aRniSnuli uflebis
darRveviT safrTxe eqmneba sasamarTlo procesis samarTlianobas.
magaliTad, SesaZlebelia sasamarTlos samarTlianoba dairRves
ukanonod mopovebuli mtkicebulebis an iuridiuli daxmarebis
winaswari gamoZiebis etapze xelmiuwvdomlobis gamo.
22
konvencia ar gansazRvravs wesebs mtkicebulebebTan mimarTebaSi da
uSualod erovnuli organoebis kompetencias warmoadgens
mtkicebulebaTa mopovebis, wardgenisa da Sefasebis wesebis dadgena.
miuxedavad amisa, gaTvaliswinebul unda iqnas garkveuli minimaluri
proceduruli standartebi imisaTvis, rom uzrunvelyofil iqnas
samarTliani sasamarTlo ganxilva.
mxareTa Tanasworoba
samarTliani sasamarTlo ganxilvis arsebiT aspeqts warmoadgens
mxareTa Tanasworobis principi, rac gulisxmobs saqmis warmodgenis
Tanabar SesaZleblobas orive mxarisaTvis, mtkicebulebaTa CaTvliT.
magaliTad, mxolod erTi mxaris SesaZlebloba, daeswros sasamarTlos
sxdomas daarRvevda Tanasworobis princips (ixileT 45-e sqolio).
mxareTa Tanasworoba ar gulisxmobs mtkicebulebaTa warmodgenis
uflebis SeuzRudaobas; aRniSnuli iTvaliswinebs, rom SezRudva ar
unda exebodes mxolod erT mxares. mxareTa Tanasworobis principis
23
erT-erTi elementia mowmeTa gamoZaxebis ufleba (ixileT, qvemoT,
mowmeTa gamoZaxeba da dakiTxva)
SejibrebiTi procesi
mxareTa Tanasworoba mWidro kavSirSia mxareTa SejibrebiTobis
principTan, romelic moiTxovs, rom mosmenil iqnas orive mxaris
argumentacia da orive mxares hqondes SesaZlebloba Sesabamisi
komentari gaakeTos meore mxaris mier wamoyenebul argumentebsa da
mtkicebulebaze imis miuxedavad, sasamarTlo sxdoma zepiri formiT
warimarTeba, Tu werilobiT. 54 mxareebs agreTve aqvT ufleba, icodnen
Tu ra informacia moipova Tavad sasamarTlom da gaakeTon
aRniSnulTan mimarTebiT Sesabamisi komentari. 55 SejibrebiTi
sasamarTlo procesis umTavresi elementi mowmeTa dakiTxvis
SesaZleblobaa (ixileT qvemoT mowmeTa gamoZaxeba da dakiTxva)
mtkicebulebaTa xelmisawvdomoba
sasamarTlo procesSi mxareTa SejibrebiToba da Tanasworoba Tavis
TavSi gulisxmobs mtkicebulebaTa xelmisawvdomobas. me-6 muxli
pirdapir ar iTxovs mtkicebulebaTa xelmisawvdomobas, Tumca
precedentuli samarTlis mixedviT, braldebas akisria dacvis
mxarisaTvis Sesabamis mtkicebulebaTa gamJRavnebis valdebuleba imis
miuxedavad, apirebs Tu ara braldeba aRniSnuli masalis
mtkicebulebad gamoyenebas. 56 Tu gansasjeli ar sargeblobs iuridiuli
daxmarebiT, mas piradad aqvs ufleba gaecnos mtkicebulebebs. 57
daswreba
me-6 muxli pirdapir ar miuTiTebs gansasjelis uflebaze, daeswros
sasamarTlo ganxilvas. Tumca, me-6 muxlis me-3 paragrafiT
gaTvaliswinebuli zogierTi minimaluri ufleba TavisTavad
gulisxmobs daswrebis uflebas da precedentuli samarTlis mixedviT,
gansasjels unda mieces sasamarTlo ganxilvaze daswrebis
SesaZlebloba. miuxedavad amisa, gansasjelis gareSe sasamarTlo
sxdomis Catareba SesaZloa gamarTlebul iqnas garkveuli pirobebis
arsebobisas, rac umTavresad damokidebulia imaze, Tu ramdenad icoda
gansasjelma sasamarTlo sxdomis Catarebis Sesaxeb.
24
sasamarTlo sxdomis Catarebis Sesaxeb informaciis qona gulisxmobs
gansasjelis mier oficialuri Setyobinebis miRebas, an procesisa da
braldebis Sesaxeb konkretul codnas. gansasjelis mier Cveuli
sacxovrebeli adgilis datoveba TavisTavad ar miuTiTebs codnaze,
magram dakavebis mcdelobisas gaqceva swoder amgvari codnis
arsebobas adasturebs. 59
25
gansasjelis procesze daswreba da masSi monawileobis miReba
SesaZloa garkveuli pirobebis arsebobisas sxva adgilidan iqnas
uzrunvelyofili, sasamarTlo sxdomis darbazTan video kavSiris
gamoyenebis meSveobiT. 64
efeqturi monawileoba
precedentuli samarTlis mixedviT, gansasjels gaaCnia aramarto
daswrebis, aramed sasamarTlo ganxilvaSi efeqturi monawileobis
miRebis uflebac. efeqturi monawileoba Tavis TavSi gulisxmobs, rom
gansasjels gacnobierebuli hqondes sasamarTlo ganxilvis xasiaTi,
is, Tu ra sakiTxi wydeba masTan mimarTebaSi, agreTve mieces
SesaZlebloba, sasamarTlo procesis msvlelobisas konsultacia
gaiaros Tavis advokatTan. SesaZloa gansakuTrebuli zomebis miReba
gaxdes saWiro, raTa uzrunvelyofil iqnas arasrulwlovan, an
SezRudulunarian gansasjelTa efeqturi monawileobis uflebis
realizeba. SuSis galiis gamoyeneba usafrTxoebis mizniT ar
warmoadgens me-6 muxlis darRvevas, Tu gansasjels aqvs saSualeba
Tavisuflad da konfidencialurad iurTierTos Tavis advokatTan. 65
26
sisxlis samarTlis saqmeze iseTi Cvenebis gamoyenebam, romelic
braldebulis mier micemulia xelisuflebis organoTaTvis amoqalaqo
an administraciuli Semowmebis an gamoZiebis dros, SesaZloa
gamoiwvios sakuTari Tavis winaaRmdeg Cvenebis micemisagan
Tavisuflebis principis darRveva, gansakuTrebiT maSin, rodesac
aRniSnul Cvenebebs emyareba prokuroris braldebis mniSvnelovan
nawili. 69
27
garda sxva mtkicebulebebsac, Tu ramdenad hqonda erovnul
sasamarTlos SesaZlebloba, ar mieRo mxedvelobaSi amgvari
72
mtkicebuleba da mosalodneli sasjelis simkacre.
gadawyvetilebis dasabuTeba
me-6 muxli pirdapir ar iTxovs sasamarTlos mier miRebuli
gadawyvetilebis dasabuTebas, Tumca evropul sasamarTlos aRniSnuli
aspeqti samarTliani sasamarTlos moTxovnaTa nawilad miaCnia.
dasabuTebis valdebuleba sxvadasxvagvaria gadawyvetilebis bunebisa
da saqmis garemoebaTa gaTvaliswinebiT. ar aris aucilebeli yoveli
argumentis irgvliv amomwuravi pasuxebis gacema, magram saTanadod
unda iqnas ganxiluli gansasjelis ZiriTadi argumentebi. 75 saapelacio
sasamarTlos SeuZlia gaimeoros qvemdgomi instanciis sasamarTlos
mier gaviTarebuli argumentacia, roca saapelacio sasamarTlo
eTanxmeba mocemul dasabuTebas. 76
28
dro da SesaZleblobani dacvis mosamzadeblad
me-6 muxlis me-3 paragrafis (b) qvepunqti braldebuls aniWebs dacvis
mosamzadeblad adekvaturi droisa da SesaZleblobis qonis uflebas.
Tu ra CaiTvleba sakmaris drod da SesaZleblobad, damokidebulia
saqmis garemoebebze, kerZod, saqmis sirTulesa da imaze, Tu ramdenad
sargeblobs gansasjeli iuridiuli daxmarebiT.
iuridiuli daxmareba
m-6 muxlis me-3 paragrafis (g) qvepunqti braldebuls aniWebs uflebas,
daicvas Tavi piradad an airCios damcveli da - garkveuli pirobebis
arsebobisas - ufaso iuridiuli daxmarebis miRebis uflebasac. ori
udidesi praqtikuli mniSvnelobis sakiTxia, Tu romel stadiaze aqvs
braldebuls samarTlebrivi daxmarebis miRebis ufleba da Tu
ramdenad ekuTvnis mas ufaso iuridiuli daxmareba. es sakiTxebi
principSi gansxvavdeba erTmaneTisgan, vinaidan advokatis
xelmisawvdomoba aucileblad ar gulisxmobs iuridiuli daxmarebis
uflebas.
29
praqtikaSi, evropulma sasamarTlom dasaSvebad miiCnia ramdenime saxis
SezRudva, Tumca misTvis faqtobrivad miuRebelia eWvmitanilis
advokatis yolis uflebis SezRudva rodesac mis mier micemuli
bralze mimaniSnebeli Cveneba am ukanasknelis msjavrdebisaTvis
gamoiyeneba (kerZod, ixileT salduzis saqmis bolo citirebuli
paragrafi, 81-e sqolio).
30
gansasjels ufleba aqvs uari Tqvas advokatis yolis uflebaze, im
pirobiT, rom amgvari uari naTeli formiT iy gamoxatuli da
gansasjels SeeZlo gonivrulad ganeWvrita amgvari uaris SesaZlo
Sedegebi. gansasjelis mier advokatis moTxovnis ardayeneba ar
gulisxmobs mis amgvar uflebaze uaris Tqmas. 88
31
gamoitans. Sesabamisad, sasamarTlos Semadgenlobis Secvla procesis
dros an mis mere, rogorc wesi, iwvevs mowmeTa an, sul mcire, yvelaze
mniSvnelovan mowmeTa xelaxal dakiTxvas. 95
Tarjimani
gansasjels, romelsac ar esmis sasamarTloSi saqmis warmoebis ena,
aqvs Tarjimnis gamoyenebis ufleba winaswari gamoZiebis etapze, mas
Semdeg rac mas brali waeyena (ixileT 50-e sqolio) da rogorc
pirveli, aseve zemdgomi instanciis sasamarTlo ganxilvebis dros.
gansasjels aqvs ufaso Tarjimnis daxmarebis miRebis ufleba
miuxedavad misi finansuri mdgomareobisa. mas, visac esmis ena, ar aqvs
ufleba moiTxovos procesis mSobliur enaze Targmna. aRniSnuli
uflebis mizania samarTliani sasamarTlo ganxilvis uzrunvelyofa.
Sesabamisad, ar aris aucilebeli yoveli sityvis an dokumentis
Targmna, mniSvnelovania, Tu ramdenad sakmarisia Targmani imisaTvis,
rom gansasjelma SeZlos mis winaaRmdeg warmoebuli saqmis srulad
gaazreba da Sesabamisi pasuxis gacema. 96
udanaSaulobis prezumfcia
me-6 muxlis me-2 paragrafSi gaTvaliswinebuli udanaSaulobis
prezumfcia warmoadgens fundamentur uflebas da exeba pirs im
momentidan, rodesac mas brali waeyena (ixileT 50-e sqolio), manam
sanam mis mimarT sasamarTlos mier ar iqneba gamotanili
gamamtyunebeli ganaCeni. me-6 muxlis me-2 paragrafi ar gamoiyeneba mas
Semdeg, rac bralis Sesaxeb gadawyvetileba aris saboloo, magaliTad,
sasjelTan mimarTebiT saapelacio etapze an gadasinjvis moTxovnasTan
dakavSirebiT saqmis ganxilvisas. udanaSaulobis prezumfcia agrZelebs
moqmedebas im SemTxvevaSi, Tu gansasjeli udanaSaulod iqna miCneuli
an pirs moexsna braldeba.
32
aRsaniSnavia, rom gansasjels Cvenebis micemaze uaris Tqmis momentSi
unda hqonoda advokatis yolis ufleba (ixileT sqolio 81).
33
1
Cossey v. UK, 1990 weli, ganacxadi #10843/84, 35. ix. agreTve Goodwin v. UK, 2002 weli,
ganacxadi #28957/95, 74.
2
Papamichalopoulos v. Greece, 1995 weli, ganacxadi #14556/89, 34; miuxedavad imisa, rom
sasamarTlos ar SeuZlia dakavebulTa gaTavisuflebis Sesaxeb brZanebis gacema,
evropulma sasamarTlom, me-5 muxlis aSkara darRvevis ramdenime gamonaklis
SemTxvevaSi saxelmwifoebs gaTavisuflebis valdebuleba daudgina: Assanidze v. Georgia,
2004 weli, ganacxadi #71503/01, Ilacu v. Moldova, 2004 weli, ganacxadi #48787/99.
3
komitetma mouwoda saxelmwifoebs saqmis xelaxali ganxilvis SesaZleblobis
uzrunvelyofisaken, gansakuTrebiT maSin, rodesac: 1) dazaralebuli mxare kvlav
ganicdis sakiTxis SidasamarTlebrivi gadawyvetis seriozul uaryofiT Sedegebs,
romlis anazRaureba da naklovanebebis Sevseba SeuZlebelia samarTliani
dakmayofilebiT, saqmis xelaxali gamoZiebis, an xelaxali ganxilvis gareSe da 2)
sasamarTlos gadawyvetilebas mivyavarT im daskvnamde, rom: i) sadao
Sidasaxelmwifoebrivi gadawyvetileba ewinaaRmdegeba konvencias, an ii) dadgenili
darRveva dafuZnebulia procedurul Secdomebsa Tu iseTi simZimis naklovanebebze,
rom gansaxilveli Sidasaxelmwifoebrivi Sedegi mniSvnelovani eWvis qveS dgeba.
(rekomendacia # R (2000) 2).
4
Kemmache v. France, 1994 weli, ganacxadi #17621/91: sasamarTlo aRniSnavs, rom
formulireba kanoniT gaTvaliswinebuli proceduris Sesabamisad arsebiTad exeba
erovnul kanonmdeblobas; aRniSnuli gulisxmobs am kanonmdeblobiT
gaTvaliswinebul procedurebTan Sesabamisobas. Tumca, erovnuli kanonmdebloba
Tavad unda Seesabamebodes konvencias, maT Soris konvenciaSi naTlad gamoxatul Tu
nagulisxmev zogad principebs. am sakiTxis aRmniSvneli cneba gulisxmobs
samarTlian da Sesaferis proceduras, magaliTad is, rom pirovnebisaTvis
Tavisuflebis aRkveTa Sefardebul da aRsrulebul unda iqnas Sesabamisi organos
mier da ar unda iyos TviTneburi ( 37). Winterwerp v. Netherlands, 1979 weli, ganacxadi
#6301/73, 39: erovnul kanonmdeblobasTan Sesabamisobas rac Seexeba, sasamarTlo
aRniSnavs, rom termini kanonieri moicavs rogorc procedural, agreTve arsebiT
wesebs. Gigolashvili v. Georgia, 2008 weli, ganacxadi #18145/05, 31: dakavebis praqtika,
romlis mixedviTac dakavebis vadis gagrZelebis safuZvels warmoadgenda is faqtori,
rom mopasuxe kvlav ecnoboda saqmis masalebs, an rom sasamarTloSi gaigzavna
sabraldebo daskvna, iyo ukanono da me-5 muxlis 1-li paragrafis (c) qvepunqtis
sawinaaRmdego. sasamarTlom agreTve daadgina, rom dakaveba da dapatimreba ukanono
iyo saqmeze Nikolaishvili v. Georgia, 2009 weli, ganacxadi #37048/04, Semdeg garemoebaTa
gamo: miuxedavad imisa, rom arc gamoZiebisa da arc sasamarTlo organoebis mier ar
momxdara im faqtis uaryofa, rom ganmcxadeblis dakavebiT maTi mizani iyo misi Zmis
sisxlis samarTlis saqmis saTanado gamoZieba (...) Sesabamisi organoebis SecdomaSi
Semyvani meTodebi moraluri zewolis moxdenis mizniT gamoyenebuli dakavebis
saSualeba naTlad mianiSnebs, rom misTvis Tavisuflebis aRkveTa scildeba
konvenciis me-5 muxlis 1-li paragrafis ZiriTad miznebs, rasac warmoadgens
individebis ukanonobisgan dacva ( 57-58).
5
ix. magaliTad Van der Leer v. Netherlands A 170-A, 1990 weli, 22-24.
6
Jius v. Lithuania, 2000 weli, ganacxadi #34578/97, 56: Tavisuflebis aRkveTisas
dakmayofilebul unda iqnas samarTlebrivi safuZvlis arsebobis zogadi principi.
erovnuli kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli dakavebis pirobebi unda iyos naTlad
ganmartebuli da advilad ganWvretadi. kanoni unda iyos sakmarisad zusti
imisaTvis, rom pirs, saWiroebis SemTxvevaSi, saTanado rCevis Sedegad, SeeZlos
mocemuli qmedebis Semdeg mosalodneli Sedegis ganWvreta. Nasrulloyev v. Russia, 2007
weli, ganacxadi #656/06, 71: sasamarTlom aRniSna, rom kanoniereba agreTve exeba
erovnuli kanonis xarisxs, romelic unda iyos saTanadod xelmisawvdomi, naTeli da
ganWvretadi, raTa Tavidan iqnas acilebuli ukanonobis safrTxe.
7
Lawless v. Ireland, 1961 weli, A 3, Ciulla v. Italy, 1989 weli, ganacxadi #11152/84, Jius v.
Lithuania, 2000 weli, ganacxadi #34578/97, 50. Brogan v. UK, 1988 weli, ganacxadi
34
#(11209/84, 53: dakavebisas aRniSnuli qmedebis mizani gadamwyvetia. is faqti, rom
mogvianebiT braldebebi moxsnilia, avtomaturad ar niSnavs, rom dakavebis mizani ar
yofila gasamarTleba. ix. agreTve me-4 sqolioSi moxseniebuli saqme Nikolaishvili v.
Georgia.
8
Fox v. U.K, 1990 weli, ganacxadi #12244/86, 32. sasamarTlom aRniSna, rom 7 wlis
winandeli msjavrdeba msgavsi danaSaulisaTvis (IRA-sTan dakavSirebuli
teroristuli aqti) ver iqneboda safuZvliani eWvis CamoyalibebisaTvis erTaderTi
sakmari safuZveli ( 35).
9
am kuTxiT precedentuli saqmea Wemhoff v. West-Germany, 1968 weli, A 7.
10
precedentuli saqmea Letellier v. France, 1991 weli, ganacxadi #12369/86. (me-5 muxli ar
iZleva dakavebis kanonier safuZvels. aRniSnuli safuZveli mxolod maSin
gamoiyeneba, Tu mas aqvs kanonieri safuZveli erovnul kanonmdeblobaSi.
11
Clooth v. Belgium, 1991 weli, ganacxadi #225, 44. Boicenco v. Moldova, 2006 weli, ganacxadi
#41088/05, 143-145: dakavebis Taobaze gadawyvetilebebSi erovnulma sasamarTloebma
miuTiTes Sesabamisi kanoni imis dausabuTeblad, Tu ratom miiCnies dasabuTebulad
varaudi saqmiswarmoebisaTvis xelis SeSlis, mimalvis, an xelaxali
samarTaldarRvevis Cadenis Taobaze (...) aqedan gamomdinare saxeze aris me-5 muxlis
me-3 punqtis darRveva. Nikolaishvili v. Georgia, 2009 weli, ganacxadi #37048/04, 76-79:
sasamarTlom gansazRvra, rom dakavebis mizezebi ar iyo sakmarisi da saTanado.
dakavebis Sesaxeb gadawyvetileba iyo calkeuli abstraqtuli fraza: gamoyenebuli
zoma dakaveba, sworad iqna SerCeuli. aRniSnuli warmoadgenda ganmcxadeblis
konvenciis me-5 muxlis me-3 paragrafiT gaTvaliswinebuli uflebis farTo SezRudvas
(...). SesaZlebelia arsebul saqmeSi arsebobda ganmcxadeblisaTvis Tavisuflebis
aRkveTisaTvis saWiro gansakuTrebuli da Sesabamisi faqtebi, Tumca aRniSnuli ar
yofila mocemuli erovnul sasamarTloTa gadawyvetilebebSi. Popkov v. Russia, 2008
weli, ganacxadi #32327/06, 64: sasamarTlo agreTve aRniSnavs, rom
ganmcadeblisaTvis dakavebis vadis 2006 wlis 16 seqtembramde gagrZelebisas
gamomZiebels ar warmoudgenia gaxanrgZlivebuli dakavebisaTvis saWiro safuZveli,
man mxolod aRniSna, rom ganmxadeblis gaSveba iyo araxelsayreli. sasamarTlo
dainteresebulia agreTve im faqtiT, rom saolqo sasamarTlom miiRo aseTi
dausabuTebeli argumenti, moaxdina ganmcxadeblis dakavebis vadis gagrZeleba da
daadgina, rom ar arsebobda gamomZieblis moTxovnaze uaris Tqmis safuZveli. saolqo
sasamarTlom ar dauTmo yuradReba ganmcxadeblis arguments imis Taobaze, rom igi
ar yofila nasamarTlevi, hqona mudmivi sacxovrebeli adgili da samuSao moskovSi
da dadebiTi daxasiaTebiT gamoirCeoda. sasamarTom es argumentebi ararelevanturad
miiCnia da daadgina, rom braldebebi iyo ufro mZime xasiaTis vidre ganmcxadeblis
gaTavisuflebis sasargeblod mimaniSnebeli faqtebi da usayvedura ganmcadebels,
rom man ar warmoadgina ufro damajerebeli argumentebi (...). sasamarTlo miiCnevs,
rom erovnulma sasamarTloebma mtkicebis tvirTi gadaitanes ganmcxadebelze,
romelsac mosTxoves daemtkicebina, rom ar arsebobda mimalvis, xelaxali
samarTaldarRvevis Cadenis, an sasamarTlo procesisaTvis xelis SeSlis safrTxe.
vinaidan ganmcadebelma es ver SeZlo, mas mouwia mTeli procesis ganmavlobaSi
patimrobaSi yofna. amasTan dakavSirebiT sasamarTlo aRniSnavs, rom sasamarTlo
procesis mimdinareobisas savaldebulo patimrobis nebismieri sistema me-5 muxlis me-
3 paragrafTan TavisTavad Seusabamoa, rodesac individualuri Tavisuflebis wesis
gadawonvisaTvis saWiro specifiuri faqtebis arsebobis damtkiceba damokidebulia
xelisuflebis erovnul organoebze. aseT SemTxvevebSi mtkicebis tvirTis dakavebul
pirze gadatana konvenciis me-5 muxliT gaTvaliswinebuli wesidan gadaxvevis
tolfasia, kerZod im muxlidan, romelic dakavebas miiCnevs Tavisuflebis uflebidan
gamonaklisad, rac dasaSvebia mxolod amomwuravad da mkacrad gansazRvrul
SemTxvevebSi.
12
Van der Tang v. Spain, 1995 weli, ganacxadi #A321: grZelvadiani sasjelis
SesaZleblobis (mogvianebiT mas miesaja 13 wliT Tavisuflebis aRkveTa), espaneTSi
kontaqtebis uqonlobisa da sazRvargareT arsebuli kontaqtebis (is iyo holandiis
moqalaqe, romelsac sacxovrebeli da ojaxi hyavda holandiaSi da ara espaneTSi)
gaTvaliswinebiT, arsebobda mimalvis safuZvliani safrTxe. Mansur v. Turkey, 1995 weli,
ganacxadi #A 319-B: mxolod xangrZlivi sasjelis SesaZlebloba (10 wlamde
35
dayvanili 30 weli) ar warmoadgenda safuZvlian safrTxes: sasamarTlo aRniSnavs,
rom braldebulis mimalvis safrTxe ar SeiZleba mxolod sasjelis SesaZlo
simZimiT ganisazRvros. aRniSnuli unda Sefasdes mravali sxva Sesabamisi faqtoris
mixedviT, romelic an daadasturebs mimalvis safrTxes, an imdenad umniSvnelo iqneba,
rom ver gaamarTlebs procesis mimdinareobisas piris patimrobis aucileblobas (
55). Sulaoja. v. Estonia, 2005 weli, ganacxadi #55939/00, 64: sasamarTlo kvlav aRniSnavs,
rom mxolod sacxovrebeli adgilis uqonloba ar warmoadgens mimalvis safuZvels.
arc ojaxisa Tu samsaxuris uqonloba ar gulisxmobs, rom piri axali danaSaulebis
Cadeniskenaa midrekili.
13
ix. magaliTad Dudek v. Poland, 2006 weli, ganacxadi #633/03: SesaZlo sasjelis
simZime mimalvis an axali danaSaulis Cadenis safrTxis mimaniSnebeli elementia.
miuxedavad amisa, sasamarTlom araerTxel aRniSna, rom braldebebis simZime ver
iqneba piris winaswari patimrobis xangrZliovbis erTaderTi gamamarTlebeli
safuZveli ( 38). ganmcxadebels brali edeboda adamianebiT vaWrobaSi da
msxverplTa gansakuTrebuli umweobis gaTvaliswinebiT, sasamarTlo miiCnevs, rom,
rogorc daadgines erovnulma sasamarTloebma, mowmeebsa Tu sxva braldebulebze
zewolis safrTxe iyo didi ( 37). saqmis garemoebebi iZleoda dakavebis saTanado da
Sesabamis safuZvels.
14
Letellier v. France, 1991 weli, ganacxadi #12369/86, Seexeba mkvlelobaSi
Tanamonawileobas: sasamarTlo cnobs, rom maTi gansakuTrebuli simZimisa da
sazogadoebrivi reaqciidan gamomdianre, zogierTi samarTaldarRveva SesaZloa
iZleodes, sazogadoebrivi wesrigis gaTvaliswinebiT, winaswari patimrobis
gamarTlebis safuZvels, yovel SemTxvevaSi, garkveuli drois ganmavlobaSi.
gamonaklis SemTxvevebSi, aRniSnuli faqtori SeiZleba konvenciis miznebidan
gamomdinarec iyos mxedvelobaSi miRebuli, yovel SemTxvevaSi Tu amas erovnuli
kanonmdebloba iTvaliswinebs (...). Tumca, es safuZveli Sesabamis da saTanado
safuZvlad SeiZleba miCneul iyos mxolod im SemTxvevaSi, Tu is dafuZnebuli iqneba
iseT faqtebze, romelic SeZlebs imis damtkicebas, rom braldebulis gaTavisufleba
realur zians miayenebs sazogadoebriv wesrigs. dakavebis gaxangrZliveba kanonieri
iqneba, Tu sazogadoebrivi wesrigisaTvis arsebuli realuri safrTxe kvlav
iarsebebs. misi gaxangrZliveba ver iqneba gamoyenebuli Tavisuflebis aRsakveTad.
aRniSnul saqmeSi es pirobebi ar iyo dakmayofilebuli. braldebis organoebma
Tavisuflebis aRkveTis gaxangrZlivebis saWiroeba Seafases mxolod abstraqtuli
Sexedulebidan gamomdinare mxolod samarTaldarRvevis simZimis gaTvaliswinebiT (
51). Kemmache v. France, 1992 weli, A 218 (yalbi fulis importi da distribucia): piris
bralis damadasturebeli seriozuli faqtebis arseboba da simtkice ra Tqma unda
warmoadges Sesabamis faqtors, magram sasamarTlo, komisiis msgavsad, miiCnevs, rom
mxolod aRniSnuli ver iqneba winaswari dakavebis aseTi xangrZlivobis gamarTlebis
safuZveli ( 50). ix. agreTve Tomasi v. France, 1992weli, (12850/87) 91 (terorizmi), I.A. v.
France, 1998weli, (1/1998/904/1116) 104 (mkvleloba), Jius v. Lithuania, 2000weli, (34578/97)
94 (mkvleloba), Yagci and Sargin v. Turkey 1995 A 319-A 53 (xelisuflebis/saxelmwifos
winaaRmdeg mimarTuli mZime danaSauli),Van der Tang v. Spain 1995 A 321 63 (narkotikebiT
vaWroba).
15
Patsuria v. Georgia, 2007weli, (30779/04) 67: winaswari patimrobis vadis avtomaturi
gagrZeleba sami TviT mxolod kanoniT dadgenili prezumfciis gamo, romelic
efuZneba braldebebis simtkicesa da mimalvis, xelaxali samarTaldarRvevis Cadenis
an SeTqmulebis hipoTetur saSiSroebas, ar Seesabameba konvenciis me-5 muxlis me-3
paragrafs. Ilijkov v. Bulgaria, 2001 weli, (33977/96) da Belchev. v. Bulgaria, 2004weli,
(39270/98): kanonma da praqtikam Camoayaliba Zlieri prezumfcia imis Taobaze, rom
aucilebeli iyo yvela piris dakaveba, visac brali edeboda iseT danaSaulSi,
romlisTvisac gaTvaliswinebulia ramdenime wliani sasjeli, da aRniSnuli aSkara
winaaRmdegobaSi modioda me-5 muxlis me-3 paragrafTan. sasamarTlom aRniSna, rom:
savaldebulo winaswari patimrobis nebismieri sistema konvenciis me-5 muxlis me-3
paragrafTan per se Seusabamoa ((Ilijkov-is saqme, 84).
16
Wemhoff v. West-Germany, 1968 weli, A 7 ( 15), Letellier v. France, 1991 weli, (12369/86) 46,
Makarov v. Russia, 2009 weli, (15217/07) 138-139.
36
17
S.B.C. v. UK, 2001weli, (39360/98) 22-23: erovnuli kanonmdeblobis Tanaxmad, giraos
gamoyeneba gamonaklisis saxiT, ar SeiZleboda mZime danaSaulebis SemTxvevebSi.
sasamarTlom daadgina, rom sasamarTlo kontrolis es gamonaklisi arRvevda me-5
muxlis me-3 paragrafs.
18
Musuc v. Moldova, 2007 weli, (42440/06) 42: rac Seexeba giraos, misi gamoyeneba
SeiZleba iyos saWiro manam, sanam arsebobs dakavebis gamamarTlebeli safuZvlebi.
Makarov v. Russia, 2009 weli (15217/07) 139: giraos gamoyeneba SeiZleba iyos saWiro
manam, sanam arsebobs dakavebis gamamarTlebeli safuZvlebi.
19
Neumeister v. Austria, 1968 weli, (1936/63) 14: dakavebuli piris mier warmosadgeni
garantiis odenobis dadgena mxolod mis mier gamowveuli savaraudo danaklisis
odenobasTan mimarTebiT, ar aris konvenciis me-5 muxlis me-3 paragrafis Sesabamisi.
aRniSnuli muxliT gaTvaliswinebuli garantia miznad isaxavs ara danaklisis
anazRaurebas, aramed braldebulis saqmis mosmenaze gamocxadebis uzrunvelyofas.
Sesabamisad, odenoba unda ganisazRvros ZiriTadad gansaxilveli piris, misi
aqtivebisa da mis im adamianebTan urTierTobis gaTvaliswinebiT, romlebmac unda
uzrunvelyon usafrTxoeba, sxva sityvebiT rom vTqvaT, odenoba unda ganisazRvros
SesaZlo ndobis xarisxis gaTvaliswinebiT, romlis mixedviTac misi sasamarTlo
procesze gamoucxadeblobiT gamowveuli usafrTxoebis savaraudo dakargvas an
garantorTa winaaRmdeg Sesabamis qmedebaTa ganxorcielebis SesaZleblobas sakmarisi
Semakavebeli efeqti eqneba imisaTvis, rom pirs gauqres mimalvis ganzraxva. Iwaczuk
v. Poland, 2001 weli, (25196/94), 66: sasamarTlo aRniSnavs, rom misi precedentuli
samarTlis mixedviT giraos odenoba unda ganisazRvros pirovebasTan, mis
aqtivebTan kavSirSi... sxva sityvebiT rom vTqvaT, ndobis im SesaZlo xarisxiT, rom
misi usafrTxoebis dakargvis SesaZlebloba... procesze gamoucxadeblobis
SemTxvevaSi iqneba mis mier mimalvisgan Tavis Sekavebis sakmarisi safuZveli (...).
braldebulma, romlis giraos safuZvelze gaSvebas daTanxmdnen sasamarTlo
organoebi, unda miawodos aRniSul organoebs sakmarisi informacia giraos Tanxis
dasadgenad, romlis gadamowmebac saWiroebisamebr iqneba SesaZlebeli. rodesac
konvenciis me-5 muxliT gaTvaliswinebuli Tavisuflebis fundamenturi ufleba
safrTxis qveS dgas, Sesabamisma organoebma giraos saTanado Tanxis dadgenisas
iseTive gulisxmiereba unda gamoiCinon, rogorc braldebulis gaxangrZlivebuli
dakavebis gardauvalobis Taobaze gadawyvetilebis miRebisas.
20
Staykov v. Bulgaria, 2007 weli, (49438/99) 101: rodesac me-5 muxliT garantirebuli
Tavisuflebis fundamenturi uflebaa safrTxeSi, Sesabamisma organoemba giraos
saTanado Tanxis dadgenisas iseTive gulisxmiereba unda gamoiCinon, rogorc
braldebulis gaxangrZlivebuli dakavebis gardauvalobis Taobaze gadawyvetilebis
miRebisas (...). rodesac braldebuli rCeba patimrobaSi misi giraos safuZvliT
gaTavisuflebis brZanebis miuxedavad, giraos odenoba gamarTlebulia Tu ara,
aRniSnuli sakiTxi exeba gaxangrZlivebuli patimrobis kanonierebas, romelic me-5
muxlis me-4 punqtis Tanaxmad eqvemdebareba sasamarTlo gadasinjvas. Iwaczuk v.
Poland, 2001 weli, (25196/94) 67-70: giraos odenobis Taobaze procesi gagrZelda 4
Tve miuxedavad patimrobis vadis gagrZelebis usargeblobis Taobaze
gadawyvetilebis arsebobisa. ganmcxadebeli iyo patimrobaSi mTeli am periodis
ganmavlobaSi. sasamarTlom daadgina, rom dairRva me-5 muxlis me-3 punqti. Chakvetadze
v. Georgia 2008 (29869/07, gadawyvetileba): erT-erT sakiTxs warmoadgenda is, Tu
ramdenad iyo me-5 muxlis darRveva giraos odenoba, 13 000 lari, 3 500 laris
odenobis qurdobis saqmeSi. saqme dasrulda morigebiT da ganacxadi gamoTxovil
iqna mas Semdeg, rac Sesabamisma organoebma ganmcxadebels kompensacia SesTavazes.
Musuc v. Moldova, 2007 weli, (42440/06): ganmcxadebeli Cioda, rom giraos odenoba iyo
gadaWarbebuli. sasamarTlos am sakiTxTan dakavSirebiT ar gamoutania
gadawyvetileba vinaidan Sesabamisi da saTanado mizezebis gareSe gaxangrZlivebuli
patimrobiT isedac dairRva me-5 muxlis me-3 punqti ( 48).
21
Kemmache v. France, 1994 weli, (17621/91) 34: gaTavisuflebis dro iyo faqtobrivi
gaTavisuflebis TariRi da ara is dro, rodesac sasamarTlom gamosca giraos
safuZvelze gaTavisuflebis brZaneba, romelic 5-6 kviris mier iqna Sesrulebuli.
Van der Tang v. Spain 1995 weli, A 321 ( 58): ganmcadeblis giraos safuZvelze
37
gaTavisuflebis brZaneba gamoica 11 ivniss. igi faqtobrivad gaTavisuflda 24 ivliss,
rac sasamarTlom miiCnia me-5 muxlis Sesabamis drod.
22
Lamy v. Belgium, 1989 weli, A 151 ( 30-32) da Fox, Campbell and Hartley v. UK, 1990 weli, A 182
( 40).
23
Fox, Campbell and Hartley v. UK, 1990 weli, A 182 ( 40).
24
Brogan v. UK, 1988 weli, A 145-B: terorizmis SemTxvevaSi 4 dRe da 6 saaTi ar iyo
dauyovnebliv. saqmeze McKay v. UK 2006 (543/03) didma palatam gadawyvetilebaSi
miuTiTa Broganis saqme da aRniSna, rom sasamarTlom gansazRvra termini
dauyovnebliv, rogorc maqsimum 4 saaTi ( 47). sasamarTlom bolo droindel bevr
saqmeSi gaakeTa miTiTeba McKayis saqmesa da maqsimum 4 dRis gansazRvraze.
25
Niedbala v. Poland, 2000 weli, (27915/95) 52: dakavebis brZaneba gacemul iqna generaluri
prokurorisadmi, romelic agreTve iusticiis ministris funqcias asrulebda,
daqvemdebarebuli prokuroris mier. prokurori ar iyo damoukidebeli, igi iyo
xelisuflebis aRmasrulebeli Stos warmomadgenel organoze daqvemdebarebuli.
dakavebis Sesaxeb brZaneba warmoadgenda me-5 muxlis me-3 paragrafis darRvevas.
Assenov v. Bulgaria, 1998 weli, (90/1997/874/1086): prokurorebi, romlebmac gamosces
dakavebis brZaneba ar iyvnen miukerZoeblebi, vinaidan maT SeeZloT procesSi
prokurorad monawileobis miReba. moxele unda iyos aRmasrulebeli xelisuflebisa
da mxarebisagan damoukidebeli (...) yovel SemTxvevaSi, radgan am prokurorTagan
nebismiers SeeZlo sisxlis samarTlis procesSi ganmcxadeblis winaaRmdeg moqmedeba
(...), isini ar iyvnen saTanadod damoukideblebi an miukerZoeblebi me-5 muxlis me-3
paragrafis miznebisaTvis ( 146 and 149). Brincat v. Italy, 1992 weli, (13867/88): dakavebis
Sesaxeb gadawyvetileba miiRo im prokurorma, romelsac SeeZlo procesSi CarTva da
Sesabamisad iyo mikerZoebuli. Tumca, rodesac prokurorma gamosca dakavebis
brZaneba, naTeli gaxda, rom mas ar hqonda iurisdiqcia da saqme gadaeca sxva
ganyofilebas. magram amas ar Seucvlia is faqti, rom igi ar iyo miukerZoebeli
gadawyvetilebis miRebisas. Sesabamisad, dairRva me-5 muxlis me-3 paragrafi: mxolod
dakavebis Sesaxeb gadawyvetilebis gamotanisas arsebuli obieqturi niSnebia
mniSvnelovani: Tu aRmoCndeba, rom sasamarTlo ZalauflebiT kanoniT uflebamosil
moxeles mogvianebiT SeuZlia procesSi CarTva rogorc gamsamarTlebeli organos
warmomadgenels, arsebobs safrTxe, rom misi miukerZoebuloba aRZravs eWvebs,
romlebic obieqturad unda iyos gamarTlebuli (...) mxolod is faqti, rom
mogvianebiT gaxda naTeli (...) is, rom mas ar hqonda teritoriuli iurisdiqcia da
Sesabamisad ar hqonda uflebamosileba sisxlissamarTlebrivi devnis warmoebisa,
aris umniSvnelo ( 21).
26
McKay v. UK, 2006 weli, (543/03 Grand Chamber) 40: dapatimrebisa da dakavebis
Tavdapirveli avtomaturi ganxilvisas SesaZlebeli unda iyos kanonierebis sakiTxisa
da imis Semowmeba, arsebobs Tu ara safuZvliani eWvi imisa, rom dakavebulma pirma
Caidina samarTaldarRveva, sxva sityvebiT rom vTqvaT, jdeba Tu ara dakaveba me-5
muxlis pirveli paragrafis (c) qvepunqtiT gaTvaliswinebul gamonaklisebSi. rodesac
dakavena ar jdeba aRniSnulSi, an ukanonoa, sasamarTlo xelisuflebis
ganmaxorcielebel moxeles unda hqondes gaTavisuflebis uflebamosileba. T.W. v.
Malta , 1999 weli, (25644/94) 41-46: is faqti, rom mosamarTlem gansazRvra mxolod
dakavebis kanoniereba, ar iyo me-5 muxlis me-3 punqtTan Sesabamisi. mosamarTles aseve
unda ganexila dakavebis aucileblobis damadasturebeli an misi sawinaaRmdego
garemoebebi da samarTlebriv kriteriumebTan mimarTebaSi unda gadaewyvita
arsebobda Tu ara dakavebis gamamarTlebeli mizezebi da aseTis ararsebobis
SemTxvevaSi, gaeca gaTavisuflebis brZneba (...). sxva sityvebiT rom vTqvaT, me-5 muxlis
me-3 paragrafi iTvaliswinebs, rom sasamarTlo xelisuflebis ganmxorcielebelma
moxelem arsebiTad ganixilos dakavebis sakiTxi ( 41). dakavebul pirs SeeZlo
moeTxova ufro farTo ganxilva, magram sasamarTlo kontroli unda iyo iyos
avtomaturi da ara moTxovnaze damokidebuli. Sesabamisad, dairRva me-5 muxlis me-3
paragrafi.
27
McKay v. UK, 2006 weli, (543/03) 47.
28
ix. magaliTad Schiesser v. Switzerland, 1970 weli, A 34 ( 31).
29
Brannigan and McBride v. UK, 1993 A 258-B ( 58), Lamy v. Belgium, 1989 (10444/83) 29.
38
30
Schiesser v. Switzerland, 1970 A 34 ( 36): me-5 muxlis me-3 paragrafi ar xdis advokatis
daswrebas savaldebulos. ix. agreTve 47-e sqolioSi miTiTebuli gadawyvetilebebi.
31
aRniSnuli ganmartebis mizezs warmoadgens is faqti, rom me-6 muxlis 1-li
paragrafi iTvaliswinebs yvelas uflebas saqmis sasamarTlo procesze gonivrul
vadaSi ganxilvaze da usafuZvlo patimroba winaaRmdegobaSi ar movidoda
udanaSaulobis prezumpciasTan. amgvari ganmartebis sasamarTlo precedents qmnis
saqme Wemhoff v. West-Germany, 1968, A 7. gaTavisuflebis vadasTan dakavSirebiT ix. 21-e
sqolio.
32
Kudla v. Poland, 2000, (30210/96) 110-111. sasamarTlom msgavsi gancxadeba gaakeTa Tavis
bevr gadawyvetilebaSi. moyvanili gancxadebis bolo paragrafis mixedviT Tu
vimsjelebT, SesaZloa mivideT im daskvnamde, rom safuZvliani eWviT SeiZleba
gamarTlebul iqnas moklevadiani patimroba, rac ar aris swori: Musuk v. Moldova 2007
(42440/06) 41: ar SeiZleba CaiTvalos, rom konvenciis me-5 muxlis me-3 paragrafi
iTvaliswinebs iseT upirobo winaswar patimrobas, romelic garkveul vadaze didxans
ar grZeldeba. drois nebismieri monakveTis, Tundac moklevadiani patimrobis
gamarTleba unda iyo Sesabamisi organoebis mier damajereblad warmodgenili.
Patsuria v. Georgia, 2007, (20779/04) 66: konvenciis me-5 muxlis me-3 paragrafiT upirobod
ver gamarTldeba winaswari patimrobis, Tundac rom patimroba moklevadiani iyos.
33
saqmis simZimesTan dakavSirebiT Van der Tang v. Spain 1995 A 321 ( 63): miuxedavad imisa,
rom mZime samarTaldarRvevaSi piris monawileobis safuZvliani eWvis arseboba
saTanado faqtors warmoadgens, mxolod aRniSnuli ver iqneba grZelvadiani
winaswari patimrobis gamamarTlebeli safuZveli. mtkicebulebaTa mopovebaSi xelis
SeSlis Semcirebul safrTxesTan dakavSirebiT Clooth v. Belgium 1991 A 225 ( 43):
normalur pirobebSi savaraudo safrTxe qreba garkveuli periodis gasvlasTan
erTad, rodesac saxeza gamoZiebis Sedegebi, aRebulia Cvenebebi da Catarebulia
Semowmeba. mimalvis Semcirebul riskTan dakavSirebiT Wemhoff v. West-Germany 1968 A 7
( 14): gaqcevis safrTxes rac Seexeba, sasamarTlo im azrisaa, rom sasjelis simZime,
romelic elis braldebuls msjavrdebis SemTxvevaSi SesaZloa kanonierad iqnas
miCneuli misi mimalvisaTvis xelisSemwyob faqtorad, Tumca aseTi saSiSroeba
mcirdeba, rodesac patimroba grZeldeba da Sesabamisad, braldebulis SesaZlo
sasjelis dabalansebis moTxovna iklebs. miuxedavad amisa, mZime sasjelis
SesaZlebloba am SemTxvevaSi ar aris sakmarisi.
34
Van der Tang v. Spain 1995 A 321: saqme ar iyo gansakuTrebiT rTuli, Tumca igi iqca
farTomasStabiani, narkotikebiT organizebuli vaWrobis iSviaTad rTul gamoZiebad
( 75). sasamarTlom saqmis sirTule gansazRvra mTliani gamoZiebis ufro farTo
konteqstSi. mtkicebulebebi erTmaneTTan iqna dakavSirebuli da konsolidacia
ganxorcielda samarTlianobis Semdgomi ganxorcielebis mizniT ( 74). saxeze ar iyo
me-5 muxlis darRveva.
35
saqmis sirTulesa da im organoebis qmedebasTan dakavSirebiT, ramac aCvena, rom
saqmeebs mieniWa upiratesoba, ix. Wemhoff v. West-Germany A 7 1968 ( 17) da Matznetter v.
Austria A 10 1969 ( 12). Toth v. Austria 1991 (11894/85) 74-78: miuxedavad imisa, rom
gamoZiebisas wamoiWra rTuli sakiTxebi da patimarma Tavisi saCivrebiT xeli Seuwyo
procesis gaWianurebas, saqme warmoebuli ar iyo saTanado siCqariT. aRniSneboda
umoqmedobis periodebi da usargeblo dayovnebis gamomwvevi mTavari mizezi iyo
saqmis arapraqtikulad warmoeba (aslebis nacvlad sasamarTloebsa da sxva
instanciebSi dokumentebis originalebi igzavneboda, rac iwvevda aRniSnul
Seferxebas). esk v. the Czech Republic 2000 (33644/96) 81-86: Sesabamisma organoebma ar
gamoiCines gansakuTrebuli gulisxmiereba procesis warmoebisas. aRiniSneboda
umoqmedobis, procesis sxvadasxva monawileTa mizezebiT gamowveuli procesis
gadadebis auxneli periodi, da pirveli ori gadawyvetileba uzenaes sasamarTlos
mier gauqmebul iqna mtkicebulebaTa uqonlobis gamo.
36
W. v. Switzerland 1993 (14379/88): ganmcxadebelma dumilis uflebis gamoyenebiT uari
ganacxada gamomZiebeli mosamarTlisaTvis Cvenebis micemaze. patimrobis xangrZlivoba
gamowveuli iyo saqmis sirTuliTa da ganmcxadeblis qmedebiT. ar darRveula me-5
muxlis me-3 punqti. sasamarTlom agreTve aRniSna, rom: udavoa, rom mas ar hqonda
Sesabamis organoebTan TanamSromlobis valdebuleba, magram man sakuTar Tavze unda
aiRos misi damokidebulebiT gamowveuli Sedegebi gamoZiebis winsvlis kuTxiT ( 42).
39
37
sasamarTlom miTiTeba gaakeTa gaerTianebuli erebis konvenciaze da mxedvelobaSi
miiRoO arasrulwovanTa asaki me-5 muxlis me-3 punqtis Sesabamisad dakavebis
gasamarTleblad da me-5 muxlis me-4 punqtis Tanaxmad gaxangrZlivebuli patimrobis
gonivrulobasTan mimarTebiT. saqme Nart v. Turkey 2008 (20817/04) exeboda 17 wlis pirs,
romelic daakaves SeiaraRebuli ZarcvisaTvis. sasamarTlom miuTiTa gareos
konvenciis 37-e muxlis (b) qvepunqtze ( 21 da 31) da aRniSna, rom: miuxedavad imisa,
rom ganmcxadeblis advokatma Sesabamisi organoebis yuradReba gaamaxvila im faqtze,
rom ganmcxadebeli iyo arasrulwlovani, aRniSnulma organoebma ganmcxadeblis asaki
ar miiRes mxedvelobaSi misi dapatimrebis brZanebis gamocemisas (...). aqedan
gamomdinare da gansakuTrebiT imis gaTvaliswinebiT, rom im droisaTvis
ganmcxadebeli iyo arasrulwlovani, sasamarTlo miiCnevs, rom ganmcxadeblis
winaswari patimrobis vada winaaRmdegobaSi modis konvenciis me-5 muxlis me-3
punqtTan ( 33-34). didma palatam moaxdina piradi garemoebebis Sefaseba patimrobis
adreul stadiasTan dakavSirebiT saqmeze McKay v. UK 2006 (543/03) 46: unda
arsebobdes procesis mimdinareobisas sasamarTlos mier gaTavisuflebis
SesaZlebloba vinaidan am stadiazec ki SesaZloa arsebobdes SemTxvevebi, rodesac
samarTaldarRvevis xasiaTi an eWvmitanilis piradi garemoebebi iseTia, rom
patimrobas aragonivruls an Sesaferisi da sakmarisi faqtebiT dausabuTebels xdis.
Jablonski v. Poland 2000 (33492/96) 82: janmrTelobis mdgomareoba ZiriTadad ganixileba
me-3 muxlis WrilSi da saxelmwifoebs me-5 muxlis mixedviT ar akisriaT
gaTavisuflebis valdebuleba dakavebulTa janmrTelobis mdgomareobidan
gamomdinare.
38
saqme Bezicheri v. Italy 1990 A 164 exeboda damamZimebel garemoebebSi Cadenil
mkvlelobaSi Tanamonawileobas: sasamarTlos azriT, winaswari patimrobis buneba
moiTxovs mokle intervalebs; konvencia gulisxmobs, rom winaswari patimroba
gamoyenebul unda iqnas mkacrad SezRuduli xangrZlivobiT (...). mocemul saqmeSi
erTi Tvis intervali ar aris aragonivruli ( 21). Sulaoja v. Estonia 2005 (55939/00):
ganmcxadebelma gadasinjva moiTxova sasamarTlos mier dakavebis Sesaxeb brZanebis
gamocemidan mxolod 8 dRis Semdeg, risi uflebac mas ar hqonda. sasamarTlom
aRniSna, rom saeWvoa aRniSnuli 8 dRe warmoadgens Tu ara gonivrul intervals
me-5 muxlis me-4 punqtis miznebisaTvis ( 79).
39
ixileT Bezicheri v. Italy, 38-e sqolio.
40
Sakik v. Turkey 1997 (87/1996/706/898-903) 51. Tumca, am saqmeSi ar aRniSneboda
sasamarTlos mier dakavebis winaswar gakontroleba: sasamarTlos pirveli
gadawyvetilebebi gamotanil iqna 12 da 14 dRis Semdeg, rac agrTve arRvevda me-5
muxlis me-3 punqts. Ramishvili and Kokhreidze v. Georgia 2009 (1704/06) 137-138: ganacxadi,
romliTac asaCivrebdnen ukanono ganxilul Setanil iqna 38 dRis Semdeg, rac ar iyo
swrafi. Kadem v. Malta 2003 (55263/00) 43-45: dakavebis Taobaze saCivris
gansaxilvelad 17 dRe ar iyo swrafi.
41
Alva v. Germany 2001 (23541/94) 39.
42
Reinprecht v. Austria 2005 (67175/01) 31. Ramishvili and Kokhreidze v. Georgia 2009 (1704/06) 124:
dakavebis kanonierebis dasadgenad aucilebeli informacia eWvmitanilis
advokatisaTvis saTanado formiT unda iyos xelmisawvdomi. Nikolaishvili v. Georgia 2009
(37048/04): prokurors hqonda sasamarTlosTvis mimarTvis uflebamosileba sawyis
etapzeve dakavebis sakiTxis Sesabamisi argumentaciis wamoyenebis saSualebiT,
romlis gasaCivrebac ganmcxadebels ar SeeZlo arc werilobiT da arc zepiri
mosmenisas. 2005 wlis 24 ianvris sasamarTlo ganxilva ar iyo SejibrebiTobis
principis Sesabamisi. agreTve dairRva mxareTa Tanasworuflebianobis principi ( 94).
43
Reinprecht v. Austria 2005 (67175/01) 31, Nikolaishvili v. Georgia 2009 (37048/04) 93 da Assenov v.
Bulgaria 1998 (90/1997/874/1086) 162: iseT SemTxvevaSi, rodesac piris dakaveba me-5
muxlis 1 punqtSi jdeba, saWiroa zepiri mosmenis Catareba.
44
Depa v. Poland 2006 (62324/00) 48: (...) iseT SemTxvevebSi, rodesac ganmcxadeblis
pirovnuli maxasiaTeblebi da gonebrivi simwifisa da sandoobis xarisxi mis
saSiSobaze msjelobisas mniSvnelovan faqtors warmoadgens, me-5 muxlis me-4 punqti
moiTxovs zepir mosmenas SejibrebiTobis principis safuZvelze warmomadgenlis
monawileobiT (...). sasamarTlo miiCnevs, rom aRniSnul SemTxvevaSi ganmcxadeblis
xasiaTisa Tu gonebrivi mdgomareobis ganxilvis sakiTxi ar dgeba. Sesabamisad, misi
40
daswreba yvela im mosmenaze, romelzec ganxilul iqna misi patimrobis vadis
gagrZelebis sakiTxi, ar iyo saWiro da aRniSnul mosmenebze mxareTa
Tanasworuflebianobis principi daculi iyo misi advokatis procesebze daswrebis
gziT.
45
Toth v. Austria 1991 (11894/85) 83-84: saapelacio sasamarTlom saCivarze
gadawyvetileba gamoitana misi sasamarTloSi gamoZaxebis an misi an misi advokatis
mosmenis gareSe, rodesac process mTavari prokuraturis moxele daeswro da hqonda
sasamarTlos SekiTxvebze pasuxis gacemis SesaZlebloba (...). vinaidan procesi ar iyo
uzrunvelyofda Tanaswor mopyrobas, Sesabamisad is ar iyo WeSmaritad SejibrebiTi.
46
A. and others v. UK 2009 (3455/05) 204: dakavebul pirs unda mieces mis winaaRmdeg
wayenebuli braldebebis efeqturad gasaCivrebis SesaZlebloba (...). aRniSnulma
SeiZleba saWiro gaxados sasamarTlos mier im mowmeTa Cvenebebis mosmena, romelTa
Cvenebebic prima facie mniSvnelobis matarebelia.
47
Lebedev v. Russia 2007 (4493/04) 84: sxvadasxva miznebis arseboba xsnis im faqts, Tu
ratom moicavs me-5 muxli ufro moqnil precesualur moTxovnebs me-6 muxlTan
SedarebiT, romelic siswrafesTan dakavSirebiT bevrad mkacria. Sesabamisad, rogorc
wesi, sasamarTlos SeuZlia ar daelodos dakavebuli piris mier iuridiuli
daxmarebis miRebis uflebis gamoyenebas da Sesabamis organoebs ar akisriaT
dakavebis Taobaze warmarTuli procesebis konteqstSi misi ufaso iuridiuli
daxmarebiT uzrunvelyofis valdebuleba. Bouamar v. Belgium 1988 (9106/80) 60: me-5
muxlis me-3 punqtis (d) qvepunqtis Tanaxmad dakavebul 16 wlis pirs sasamarTloSi ar
hyavda advokati rac warmoadgenda me-5 muxlis me-4 punqtis darRvevas. Megyeri v.
Germany 1991 (13770/88) 22: dakavebuli piri iyo gonebrivad SezRuduli da mas
samarTlebrivi warmomadgenlis ufleba hqonda miuxedavad imisa moiTxova Tu ara man
advokati.
48
Letellier v. France 1991 (12369/86) 35: erovnulma sasamarTlom unda ganixilos
udanaSaulobis prezumpciis gaTvaliswinebiT, piris individualuri Tavisuflebis
pativiscemis wesisagan gadaxvevis gamamarTlebeli utyuari sazogadoebrivi interesis
arsebobis mxardamWeri an sawinaaRmdego yvela faqti da asaxos gaTavisuflebis
Sesaxeb Setanili ganacxadebis Sesaxeb miRebul gadawyvetilebebSi. Jius v. Lithuania
2000 (34578/97) 100-101: sasamarTlom aRniSna, rom kanonierebis sakiTxis ganxilva
unda moicavdes erovnuli kanonmdeblobis mier dawesebul procedurul moTxovnebs,
eWvis safuZvlianobasa da dakavebisa da dapatimrebis mizans. me-5 muxlis me-4 punqti
dairRva vinaidan erovnulma sasamarTloebma ar ganixiles arc erTi dakavebuli
piris argumenti ukanonobasTan dakavSirebiT. Nikolaishvili v. Georgia 2009 (37048/04): me-5
muxlis me-4 punqti dairRva ramodenime mizezis, maT Soris saTanado sasamarTlo
ganxilvis ararsebobis gamo. gadawyvetilebis forma Sabloni, romelSic
gadawyvetileba ukve CabeWdili iyo - iZleva imis daskvnis safuZvels, rom
erovnulma sasamarTlom ar moaxdina ganmcxadeblis dakavebis saTanado sasamarTlo
gadasinjva ( 95). sasamarTlom agreTve aRniSna, rom erovnulma sasamarTlom unda
gadasinjos safuZvliani eWvisa da dakavebis miznis sakiTxi: konvenciis me-5 muxlis
me-4 punqtis mixedviT kompetenturi sasamarTlo valdebulia ganixilos ara mxolod
dakavebis erovnuli kanonmdeblobis precesualur mxaresTan Sesabamisoba, aramed
agreTve dakavebis ganmsazRvreli eWvis gonivruloba da dakavebisa da patimrobis
gagrZelebis mizani (...). rodesac aseTi sakiTxebisaTvis arsebobs meore xarisxis
iurisdiqcia, uzrunvelyofil unda iqnas igive garantiebi ( 92).
49
ix. magaliTad Hermi v. Italy 2006 (18114/02 Grand Chamber) 73-74: konvenciis me-6 muxlis
arc teqsti da arc suliskveTeba ar ukrZalavs pirs samarTliani sasamarTlos
garantiis uflebaze sakuTari nebiT uaris Tqmas pirdapiri gamoxatvis gziT an
arapirdapir (...). Tumca, amgvari uari, imisaTvis, rom efeqturi iyos konvenciis
miznebis gaTvaliswinebiT, unda ganxorcieldes araorazrovani formiT da misi
mniSvnelobis Sesaferisi minimaluri garantiebiT inda iqnas uzrunvelyofili (...).
agreTve, is winaaRmdegobaSi ar unda modiodes romelime mniSvnelovan sazogadoebriv
interesTan (...), sanam braldebuli Tavisi qmedebiT, sakuTari nebiT uars ganacxadebs
konvenciis me-6 muxliT garantirebul uflebaze, unda dadasturdes, rom mas SeeZlo
imis ganWvreta, Tu ra Sedegi mohyveboda amgvar qmedebas. Tu arasrulwlovani uars
ityvis me-6 muxliT gaTvaliswinebul mniSvnelovan uflebaze, sifrTxilis
41
gansakuTrebuli zomebi unda iqnas miRebuli: Panovits v. Cyprus 2008 (4268/04) 68:
sasamarTlo miiCnevs, rom arasrulwlovani braldebulis umweo mdgomareobis
gaTavilswinebiT da im ZalTa daubalanseblobiT, romelsac is eqvemdebareba sisxlis
samarTli procesis bunebidan gamomdinare, mis mier an misi saxeliT konvenciis me-6
muxliT gaTvaliswinebuli mniSvnelovani uflebis daTmoba mxolod im SemTxvevaSi
SieZleba miRebul iqnas, Tu is araorazrovnadaa gamoxatuli da mxolod mas Semdeg,
rac Sesabamisi organoebi miiReben yvela gonivrul zomas raTa uzrunvelyon
braldebulis informireba misi dacvis uflebaTa Sesaxeb da SeZlebisdagvarad
uzrunvelyon mis mier aRniSnuli qmedebis savaraudo Sedegebis gacnobiereba. ix.
agreTve 88-e sqolio.
50
samarTaldarRveva me-6 muxlis mixedviT sisxlissamarTlebrivad miCneulia im
SemTxvevaSi, Tu erovnuli kanonmdebloba gansazRvravs mas ase. Tu erovnuli
kanonmdeblobis mixedviT samarTaldarRveva ar aris miCneuli
sisxlissamarTlebrivad, Tu ramdenad CaiTvleba aRniSnuli samarTaldarRveva me-6
muxlis sferoSi Semaval sakiTxad, dadgindeba samarTaldarRvevis xasiaTisa da
SesaZlo sasjelis mixedviT. aRniSnuli kriteriumebi pirvelad gamoyenebul iqna
saqmeze Engel v. the Netherlands 1976 (5100/71, Plenary Court). sasamarTlom aseve ganmarta
cneba braldeba. Corigliano v. Italy 1982 (8304/78) 34: braldeba zogadad SeiZleba
ganisazRvros rogorc kompetenturi organos mier individisaTvis gakeTebuli
oficialuri Setyobineba mis mier Cadenil sisxslisamarTlebriv danaSaulSi
braldebis Sesaxeb. aRniSnulma, zogierT SemTxvevaSi, SeiZleba miiRos sxva zomis
saxe, romelic gulisxmobs amgvar braldebas da eWvmitanilis mdgomareobaze axdens
zegavlenas. zogierT evropul qveyanaSi erovnuli kanonmdeblobiT dapatimrebisas
eWvmitanili TavisTavad ar miiCneva braldebulad, magram dapatimreba me-6 muxlis
konteqstSi braldebas warmoadgens. Sesabamisad, me-6 muxli gamoiyeneba rodesac
eWvmitanils akaveben, erovnul kanonmdeblobaSi braldebis ganmartebis miuxedavad.
51
ix. magaliTad 53-e sqolio.
52
magaliTebi ix. 56-e da 78-e sqolioebSi (Twalib).
53
Barber v. Spain 1988 (10590/83 Plenary Court) warmoadgens xarvezebiT warmarTuli
procesis iseT magaliTs, romelic damoukideblad ar warmoSobda me-6 muxlis
darRvevas da zogierT xarvezs ar gamouwvevia romelime uflebis darRveva. xarvezTa
erTianobaSi ganxilvas mivyavarT me-6 muxlis darRvevamde: saqme exeboda savaraudo
teroristebis mier Cadenil mkvlelobas. mopasuxeebma procesis wina Rames 600
kilometri gaiares da diliT Cavidnen mosmenis dawyebamde ramodenime saaTiT adre.
sasamarTlos Semadgenloba moulodnelad Seicvala, procesi saqmis sirTulis
miuxedavad mxolod erTi dRe gagrZelda da mopasuxeebs ar miecaT mowmeTa
dakiTxvis SesaZlebloba.
54
ix. magaliTad Alekseyenko v. Russia 2009 (74266/01) 61. Balut v. Austria 1996 (59/1994/506/588)
44-49: prokurorma gansasjelis mier wardgenil saCivarze uaris Tqmis rekomendacia
werilobiTi saxiT ganaxorciela, romelic ar miuRia gansasjels/advokats.
gansasjelis advokats unda mieRo aRniSnuli komentari, raTa ganexila savaraido
SeniSvnebi. sasamarTlom daadgina, rom mxareTa Tanasworuflebianobis principi ar
iqna daculi, ramac gamoiwvia me-6 muxlis 1 punqtis darRveva.
55
Kamasinski v. Austria 1989 (9783/82): uzenaesma sasamarTlom telefoniT moiTxova
pirveli instanciis sasamarTlos mosamarTlisagan mtkicebuleba procesis dros
gakeTebuli Targmanis Sesaxeb. gansasjelsa da mis advokats ar ecnobaT arc am
moTxovnisa da arc misi Seedgebis Taobaze, rac warmoadgenda me-6 muxlis 1 punqtis
darRvevas: gansasjels unda mieces sadavo faqtTan dakavSirebiT mopovebuli
mtkicebulebis Taobaze komentaris gakeTebis SesaZlebloba im SemTxvevaSic ki, Tu
faqtebi exeba ufro procesualur sakiTxebs, vidre savaraudo samarTaldarRvevas (
102).
56
Edwards v. UK 1992 (13071/87): ganmcxadebels msjavri daedo ZarcvisaTvis ZiriTadad
policiis oficeris gancxadebis safuZvelze, magram dacvas ar gaandes is
informacia, romelsac SeeZlo Seesustebina aRniSnuli gancxadebebi. es warmoadgenda
me-6 muxlis 1 punqtis darRvevas: sasamarTlo miiCnevs, rom me-6 muxlis 1 punqtis
Tanaxmad samarTlianobis moTxovnaa (...), rom sagamoZiebo organoebma dacvis mxares
unda gaumxilon misi sasargeblo da sawinaaRmdego yvela mniSvnelovani
42
mtkicebuleba da am wesis darRvevam aRniSnul saqmeSi gamoiwvia defeqti sasamarTlo
procesebSi ( 36). Tumca rodesac xelisuflebis organoebma aRmoaCines amgvari
defeqti, saqme gadacemuli iyo saapelacio sasamarTlos, romelmac yuradRebiT
ganixila axali informacia. sasamarTlom daadgina, rom defeqti gamosworebul iqna
saapelacio sasamarTlos mier.
57
Foucher v. France 1997 (10/1996/629/812) exeboda sajaro moxeleebis winaaRmdeg mimarTul
msubuq Seuracxyofas. gansasjels ar hyavda damcveli da mas uari eTqva saqmis
masalebis gacnobaze. sasamarTlom daadgina, rom am uariT dairRva me-6 muxlis 1 da
me-3 punqtebi: ganmcxadeblisaTvis mniSvnelovani iyo misTvis xelmisawvdomi
yofiliyo saqmis masalebi da dokumentebis aslebi, raTa SeZleboda masTan
dakavSirebuli oficialuri moxsenebis gasaCivreba (...). vinaidan mas xeli ar
miuwvdeboda aRniSnul dokumentebze, ganmcxadebelma ver SeZlo saTanado dacvis
momzadeba da masTan mimarTebiT dairRva mxareTa Tanasworuflebianobis principi (
36).
58
precedentuli samarTlis mokle mimoxilva mocemulia saqmeze A. and others v. UK 2009
(3455/05didi palata) 205-211.
59
T. v. Italy 1992 (14104/88): mopasuxem datova italia da sasamarTlo procesi Catarda mis
dauswreblad. mas ar miuRia sasamarTlos oficialuri cnoba procesis Catarebis
Sesaxeb. man icoda, rom brali edeboda gaupatiurebaSi da arapirdapiri gziT Seityo,
rom mis winaaRmdeg aRiZra sisxlis samarTlis saqme, magram ar icoda ra etapze iyo
aRniSnuli procesi. es bundovani da araoficialuri codna ar iyo sakmarisi ( 28-
29): piris informireba mis winaaRmdeg aRZruli saqmis Taobaze aris iseTi
mniSvnelobis samarTlebrivi qmedeba, romelic unda ganxorcieldes procesualuri
da ZiriTadi moTxovnilebebidan gamomdinare (...) bundovani da araformaluri codna
ver iqneba sakmarisi. Sejdovic v. Italy 2006 (56581/00 didi palata): is faqti, rom igi ar
imyofeboda Tavis mudmiv sacxovrebel adgilze ar iyo sakmarisi imis
dasadastureblad, rom man icoda sasamarTlo procesis Sesaxeb. sasamarTlo miuTiTa
T.is gadawyvetilebaze da daamata: sasamarTlos ar SeuZlia gamoricxos imis
SesaZlebloba, rom zogierTi faqti SesaZloa akeTebdes orazrovan miTiTebas imaze,
rom braldebulma icis mis winaaRmdeg aRZruli sisxlis samarTlis saqmisa da
braldebis xasiaTisa da gamomwvebi mizezebis Sesaxeb da ar apirebs procesSi
monawileobis miRebas an surs gaeqces pasuxismgeblobas. aRniSnuls SesaZloa dgili
hqondes maSinac, rodesac, magaliTad, braldebuli sajarod an werilobiT acxadebs,
rom igi ar apirebs reagireba moaxdinos sasamarTloSi gamocxadebis im moTxovnebze,
romelic misTvis cnobili gaxda sxva wyarodan an rodesac igi warmatebiT aRwevs
Tavs dakavebas (...), mis winaaRmdeg warmoebul saqmesa da sxva braldebebs ( 99).
60
Jones v. UK 2003 (30900/02, gadawyvetileba). ix. agreTve 49-e sqolioSi miTiTebuli
saqmeebi. Ninn-Hansen v. Denmark 1999 (28972/95 gadawyvetileba): procesis bolo nawili
Catarda mopasuxis dauswreblad, romelic amtkicebda, rom iyo avad. aRniSnuli ar
warmoadgenda me-6 muxlis darRvevas: erovnulma sasamarTlom Tavisi gadawyvetileba
sasamarTlo procesis gagrZelebis Sesaxeb daafuZna samedicino mtkicebulebebze,
romlis mixedviTac misi mdgomareoba xels ar uSlida mas procesze daswrebaSi,
procesis erTaderTi darCenili nawili iyo saboloo argumentebis moyvana da
mopasuxe warmodgenili iyo advokatiT.
61
Colozza v. Italy 1985 (9024/80): mopasuxes ar ecnoba sasamarTlo mosmenis Taobaze,
romelic mis dauswreblad Catarda. sasamarTlom aRniSna, rom mosmenis procesze
gansasjelis daswrebis gareSe Catarebis SeuZleblobam SesaZloa sisxlis samarTlis
procesis paralizeba gamoiwvios rac mtkicebulebaTa gafantvamde,
sisxlissamarTlebrivi devnis xandazmulobis vadis amowurvamde an sasamarTlos
Secdomamde migviyvans ( 29). Tumca, am SemTxvevaSi mopasuxis adgilsamyofelis
garkveva SesaZlebeli iyo. Sesabamisad, mis dauswreblad procesis CatarebiT adgili
hqonda me-6 muxlis darRvevas. T. v. Italy 1992 (14104/88): Sesabamis organoebs ar ucdiaT
mopasuxisaTvis procesis Catarebis Sesaxeb informireba. maTi mcdelobebis Sedegi
Semoifargleboda italiaSi misi misamarTiT, miuxedavad imisa, rom naTeli iyo, rom
igi sazRvargareT cxovrobda.
62
Sejdovic v. Italy 2006 (56581/00 didi palata) 84. Ferreira v. Belgium 2007 (50049/99):
gansasjeli ver daeswro verc pirveli instanciisa da verc saapelacio
43
sasamarTloebis mosmenebs vinaidan igi sazRvargareT iyo dapatimrebuli. saqmis
xelaxali ganxilvis Taobaze misi moTxova ar iqna dakmayofilebuli. sasamarTlom
daadgina, rom am uariT dairRva me-6 muxli. Colozza v. Italy 1985 (9024/80): mtkicebis
tvirTi, rom piri ar cdilobda sasamarTlosaTvis Tavis aridebas, an misi
gamoucxadeblobis mizezi iyo fors maJori, ar unda gadavides mopasuxeze, romelsac
ar ecnoba saqmis ganxilvis Taobaze ( 30).
63
Prinz v. Austria 2000 (23867/94) 34: mopasuxis ufleba daeswros mosmenas saapelacio an
uzenaes sasamarTloSi damokidebulia procesis damaxasiaTebel specifiur niSnebsa
da imaze, Tu ra saxiTaa sasamarTlos winaze mopasuxis interesebi warmodgenili da
daculi, kerZod mis winaSe warmodgenili sakiTebisa da am sakiTxebis mopasuxisaTvis
mniSvnelobidan gamomdinare. mopasuxes ar mieca uzenaesi sasamarTlos mosmenaze
daswrebis SesaZlebloba, romelmac ganixila procesualuri Secdomebi da misi
fsiqiatriul klinikaSi gamwesebis gadawyvetileba. F.C.B. v. Italy 1991 (12151/8): mopasuxes
mieca SesaZlebloba daswreboda saapelacio sasamarTlos mosmenas, romelic
Seexeboda bralis sakiTxs. Kremzow v. Austria 1994 (12350/86): mopasuxe ar daeswro
uzenaes sasamarTloSi mkvlelobis saqmesTan dakavSirebiT warmarTul process.
sasamarTlom aRniSnuli dasaSvebad CaTvala kanonis gamoyenebasTan da ara sasjelis
gasaCivrebasTan dakavSirebul procesTan mimarTebiT. Cooke v. Austria 2000 (25878/94):
mkvlelobis saqmeSi mopasuxe ar daeswro uzenaes sasamarTlos mosmenebs.
sasamarTlom aRniSnuli dasaSvebad CaTvala procesualur darRvevebTan da ara
sasjelTan mimarTebaSi. Botten v. Norway 1996 (50/1994/497/579): mopasuxe gaamarTles mis
mier moxelis rangSi arsebuli movaleobebis SeusruleblobaSi. prokurorma
gaasaCivra gamoyenebuli kanoni. uzenaesma sasamarTlom gaauqma gamamarTlebeli
ganaCeni da mopasuxes miusaja 20 dRiani pirobiTi samxedro patimroba da jarima.
sasamarTlom aRniSna, rom procesis Sedegs SeeZlo zegavlena moexdina mopasuxis
karieraze. mopasuxes hqonda uzenaesi sasamarTlos sxdomaze daswrebis ufleba.
64
Marcello Viola v. Italy 2006 (45106/04, gadawyvetileba) 67: videogadamcemi arxis gamoyeneba
unda emsaxurebodes kanonier mizans da mtkicebulebaTa gadacemam unda uzrunvelyos
samarTliani sasamarTlo ganxilva. mopasuxes unda SeeZlos Tvalyuri adevnos
procesebs da mas unda mousminon teqnikuri sirTuleebis gareSe, Sesabamisma
organoebma unda uzrunvelyon misi efeqturi da konfidencialuri komunikacia
advokatTan. Shulepov v. Russia 2008 (15435/03) 35-36: rodesac mopasuxe mosmenas
Tvalsyurs adevnebs sxva adgilidan, samarTlianobis interesi SeiZleba iTxovdes
sasamarTloSi mis samarTlebriv warmomadgenlobas, yovel SemTxvevaSi maSin,
rodesac mosmenas eswreba prokurori (mxareTa Tanasworuflebianobis principi).
65
T. and V. v. UK 1999 (24724/94, 24888/94 didi palata) exeboda or 11 wlis biWs, romlebsac
brali edebodaT 2 wlis biWis mkvlelobaSi. biWebi gaasamarTles samefo
sasamarTloSi yvela formaluri ritualisa da mediis intensiuri yuradRebis
TanxlebiT. biWebi isxdnen Tavis advokatebTan axlos magram rTuli iyo saTanado
konsultaciis gavla. zogierTi zoma miRebul iqna maTi asakidan gamomdinare;
sasamarTlos darbazi aCvenes mosmenamde, auxsnes procedura da mosmenebi iyo
Semoklebuli. Tumca, aRniSnuli ar iyo sakmarisi imisaTvis, rom maT saTanadod
gaegoT da monawileoba mieRoT procesSi. didma palatam daadgina me-6 muxlis
darRveva. Timergaliyev v. Russia 2008 (40631/02): mopasuxes hqonda smeniTi problemebi, rac
xels uSlida mis efeqtur monawileobas. erovnulma sasamarTlom ar uzrunvelyo
ganmcxadebeli yursasmeni aparatiT da ar miuRia raime sxva zoma imisaTvis, rom
ganmcxadebels SeZleboda procesebisaTvis Tvalyuris devneba. mas arc kanonieri
warmomadgeneli hyavda, rac aucilebeli iyo misi smeniTi problemebidan gamomdinare.
sasamarTlom daadgina me-6 muxlis 1 puqntisa da me-3 punqtis (c) qvepunqtis darRveva.
Auguste v.France 1989 (11837/85, gadawyvetileba): SuSis galiis gamoyenebiT ar darRveula
samarTliani sasamarTlos ufleba, an udanaSaulobis prezumfcias. SuSis galiebi
gamoyenebul iqna usafrTxoebis mizniT, ganmcxadebels hqonda Tavis advokatTan
konfidencialuri komunikaciis da sasamarTlosTan urTierTobis saSualeba. (ix.
sqolio 102).
66
ixileT magaliTad Shabelnik v. Ukraine 2009 (16404/03) 55: dumilis uflebis darRveviT
mopovebul mtkicebulebasTan da sakuTari Tavis winaaRmdeg mimarTuli Cvenebis
micemasTan dakavSirebiT sasamarTlo aRniSnavs, rom aRniSnuli zogadad aRiarebul
44
saerTaSoriso standartebs miekuTvneba, romelic me-6 muxliT garantirebuli
samarTliani sasamarTlos cnebis safuZvelia. maTi ZiriTadi azri devs Sesabamisi
organoebis mxridan arasaTanado iZulebisagan braldebulis dacvaSi, rac xels
uwyobs samarTaldarRvevis Tavidan acilebasa da me-6 muxlis miznebis Sesrulebas.
sakuTari Tavis winaaRmdeg mimarTuli Cvenebis micemaze uaris Tqmis ufleba
gulisxmobs, rom sisxlis samarTlis saqmis warmoeba braldebulis winaaRmdeg
Zaladobis an braldebulis nebis sawinaaRmdego gziT mopovebuli mtkicebulebis
gamoyenebis gareSe unda warimarTos.
67
Funke v. France 1993 (10828/84): sagadasaxado organoebma mosTxoves ganmcxadebels im
dokumentebis warmodegna, romelic SesaZloa Seicavda momaval sisxlis samarTlis
saqmeSi mis sawinaaRmdego mtkicebulebebs. man uari ganacxada da erovnulma
sasamarTlom mas daakisra gangrZobadi yoveldRiuri jarima im dromde, vidre is ar
warmoadgenda dokumentebs. sasamarTlom daadgina, rom es iyo mcdeloba iZulebuli
gaexadaT ganmcxadebili waredgina savaraudo samarTaldarRvevis damadasturebeli
mtkicebulebebi, rac arRvevda dumilisa da sakuTari Tavis winaaRmdeg Cvenebis
micemaze uaris Tqmis uflebas ( 44).
68
Ortiz and Martin v. Spain 1999 (43486/98, gadawyvetileba): ganmcxadeblebs, romlebic iyvnen
eWvmitanilebi nasvam mdgomareobaSi manqanis marTvaSi, msjavri daedoT alkoholis
sunTqvis testze uaris Tqmis gamo. msjavrdebas ar daurRvevia me-6 muxli: mocemuli
saqme ZiriTadad Seexeba sakuTari Tavis winaaRmdeg Cvenebis micemaze uaris Tqmis
uflebas da aseve iTvaliswinebs braldebuli piris dumilis uflebas. rogorc
konvenciis xelSemkvreli mxareebis samarTlebrivi sistemebis mier aris gagebuli,
aRniSnuli ar moicavs sisxlis samarTlis saqmeSi iseTi masalis gamoyenebas, romlis
mopovebac braldebulisagan SesaZlebelia savaldebulo Zalis gamoyenebiT, Tumca
romelic arsebobs braldebulis nebis miuxedavad, rogoricaa, magaliTad, inter alia,
orderis Sesabamisad amoRebuli dokumentacia, Sardis, sisxlisa da sunTqvis
nimuSebi da dnm-s analizis Catarebis mizniT aRebuli kanis qsovili. Jalloh v. Germany
2006 (54810/00 Grand Chamber): didma palatam SeimuSava 4 kriteriumi imis Sesafaseblad,
Tu ramdenad atarebda iZuleba arasaTanado xasiaTs: mtkicebulebaTa mopovebis
mizniT gamoyenebuli Zaladobis xasiaTi da xarisxi, proceduruli garantiebis
arseboba, mopovebuli masalis/mtkicebulebis gamoyeneba (ramdenad atarebda
gadamwyvet xasiaTs) da danaSaulis gamoZiebasa da dasjaSi sajaro interesis done (
117). ganmcxadebelma narkotikebiT gavsebuli plastikuri parkebi gadaylapa da
prokurorma brZana, rom misTvis miecaT pirsasaqmebeli wamlebi Rebinebis
xelSesawyobad. ganmcxadebelma aRniSnulze uari ganacada da igi oTxma policielma
gaakava rodesac eqimma mis winaaRmdeg Zalis gamoyenebiT, cxvirSi milis Cadgmis
Sedegad miaRebina amgvari preparati. didma palatam daadgina, rom amgvari mopyroba
araadamianuri da damamcirebeli iyo da me-3 muxlis darRvevas warmoadgenda.
mtkicebulebis gamoyeneba (amoRebinebuli kokainis CanTa) arRvevda sakuTari Tavis
winaaRmdeg Cvenebis micemaze uaris Tqmis uflebas. ( 122-123).
69
Saunders v. UK 1996 (19187/91): ganmcxadebeli valdebuli iyo Cveneba mieca
sazogadoebrivi inspeqtorebisaTvis ara sisxlissamarTlebriv saqmeze, romelic
wilis fass Seexeboda. aRniSnuli Cvenebebi Semdgom mis winaaRmdeg iqna gamoyenebuli
sisxlis samarTlis saqmeSi. Cvenebebis wakiTxva sasamarTloSi 3 dRis manZilze
grZeldeboda da braldebis mier warmoebuli saqmis mniSnvelovan nawils Seadgenda.
evropulma sasamarTlom daadgina, rom CvenebaTa amgvari farTo gamoyeneba arRvevda
ganmcxadeblis privilegias daculi yofiliyo sakuTari Tavis winaaRmdeg Cvenebis
aranebayoflobiTi micemisagan. Cvenebebi ar Seicavda raime saxis aRiarebas, magram
braldebis mier gamoyenebuli iyo bralis dadasturebis kuTxit, raTa daedginaT
ganmcxadeblis codna, rac mis brals daamtkicebda da kiTxvis qveS daayenebda mis
patiosnebas: mTlianobaSi, sasamarTlos winaSe warmodgenili mtkicebulebani
adasturebs arguments, rom ganmcxadeblis pasuxebis Canawerebi, miuxedavad imisa,
pirdapir miuTiTebda braleulobaze Tu ara, gamoyenebul iqna procesis
mimdinareobisas imgvarad, ramac ganmcxadeblis bralzen miTiTeba gamoiwvia. ( 72).
70
Allan v. UK 2002 (48539/99): ganmcxadebelma, romelsac bralad edeboda mkvlelobis
Cadena, uari Tqva gamoZiebis msvlelobisas raime gancxadebis gakeTebaze. policiam
mis sakanSi moaTavsa agenti (h) da ganmcxadebelma masTan garkveuli aRiareba gaakeTa,
45
rac Semdgom mis winaaRmdeg gadamwyvet mtkicebulebad iqna gamoyenebuli. evropulma
sasamarTlom daaskvna, rom amgvari mtkicebulebis sasamarTlo procesis dros
gamoyeneba arRvevda ganmcxadeblis dumilis uflebas da aranebayoflobiT
aRiarebiTi Cvenebis micemisagan dacvis princips. evropulma sasamarTlom xazgasmiT
aRniSna, rom aRiareba warmoadgenda ara ganmcxadeblis mier nebayoflobiT
warmoTqmul spontanur da gare zemoqmedebisagan damoukidebel gancxadebebs, aramed
warmoSobil iqna h-s daJinebuli dakiTxvebidan, romelmac, policiis moTxovniT, maT
Soris warmarTuli dialogebi gadazarda mkvlelobis ganxilvaSi iseT garemoebebSi,
rac dakiTxvis funqciur ekvivalentad SeiZleba CaiTvalos, warmarTuli yvelanairi
dacvis saSualebis gareSe rac policiis mier warmoebuli oficialuri dakiTxvisas
iqneboda xelmisawvdomi. ( 52). gansxvavebul situacias hqonda adgili saqmeze Bykov v.
Russia 2009 (4378/02, Grand Chamber) 94-105: ganmcxadebeli iyo mkvlelobaSi eWvmitanili
piri. misi saubrebi v-sTan, pirTan romelic policiasTan TanamSromlobda, uCumrad
iqna Cawerili da Semdgom mtkicebulebad gamoyenebuli sasamarTloze. evropuli
sasamarTlos didma palatam daaskvna, rom ar darRveula me-6 muxlis moTxovnebi.
alanis saqmisagan gansxvavebiT, ganmcxadebeli ar imyofeboda patimrobaSi da
Tavisufali arCevani gaaCnda imasTan mimarTebiT, rom enaxa, dalaparakeboda v-s an
uari eTqva aRniSnulze. amasTanave, Canawersac SezRuduli roli daekisra
mtkicebulebis kuTxiT. ganmcxadebels gaaCnda SesaZlebloba gaeprotestebina
Catarebuli operacia da Sedegad mopovebuli mtkicebuleba SejibrebiTi procesis
saSualebiT.
71
Teixeira de Castro v. Portugal 1998 (44/1997/828/1034): policiis faruli operaciis orma
agentma uTxra ganmcxadebels, rom 20 grami heroinis Sesyidva surdaT.
ganmcxadebelma Tanxmoba ganacxada moepovebina heroini da mivida mesame pirTan,
romelmac narkotiki sxva pirisgan miiRo. evropulma sasamarTlom daaskvna, rom
ganmcxadebels imTaviTve daerRva samarTliani sasamarTlos ufleba: policiam
kriminaluri qmedeba gamoiZia ara arsebiTad pasiuri gziT, aramed ganaxorciela
imgvari qmedeba, rac ubiZgebs danaSaulis Cadenisaken. agentebma Tavad ubiZges
danaSaulis Cadenisken da saxeze ar aris argumenti, romlis safuZvelzec SeiZleba
daskvnis gakeTeba, rom mocemuli danaSauli maTi monawileobis gareSec iqneboda
Cadenili ( 38-39). pirvel rigSi, aRsaniSnavia rom ganmcxadebels ar moepoveboda
narkotiki, mas ar gaaCnda moTxovnilze meti raodenobis narkotiki, ganmcxadebels ar
aReniSneboda kriminaluri warsuli da xelisuflebis organoebs ar gaaCndaT
sakmarisi safuZveli eWvi mietanaT mis mier narkotikebiT vaWrobaze. amasTanave,
Carevis da zedamxedvelobis brZaneba ar iyo gacemuli mosamarTlis mier.
gansxvavebuli situacia iyo saxeze saqmeSi Sequeira v. Portugal 2003 (73557/01, decision),
sadac ar dadginda me-6 muxlis darRveva: ganmcxadebeli daukavSirda pirovneba (a)-s
imisaTvis, rom kokainis importisTvis saWiro navi moeZebna. (a)-m ganmcxadebeli gaacno
(c)-s, romelic policiasTan TanamSromlobda da (a)-c daarwmuna amgvaradve
moqceuliyo. (a) da (c)-m aRniSnulis Sesaxeb Seatyobines policias, romelmac
ganaxorciela importis kontroli. evropulma sasamarTlom aRniSna, rom aRniSnuli
importis iniciativa ganmcxadeblisgan modioda, braldebis mxare informirebuli iyo
operaciis Sesaxeb, romelic policiis mier kontrolirdeboda da xelisuflebis
organoebs sakmarisi safuZveli gaaCndaT, rom eWvi mietanaT ganmcxadeblis
ganzraxvaze, Caetarebina narkotikebiT vaWrobis operacia. Ramanauskas v. Lithuania 2008
(74420/01, Grand Chamber) Seexeboda prokuroris winaaRmdeg warmoebul saqmes, romelic
antikorufciuli ganyofilebis mxridan provocirebis Semdgom daTanxmda qrTamis
aRebaze. sasamarTlom daadgina me-6 muxlis darRveva: saqmeSi ar arsebobda
mtkicebuleba imis Sesaxeb, rom ganmcxadebels adrec aeRo qrTami. policiam daamyara
kavSiri ganmcxadebelTan, iyo yvela maTi Sexvedris iniciatori da ubiZga
ganmcxadebels rom Caedina danaSauli, romelsac ar Caidenda maTi Carevis gareSe. mis
mier gakeTebuli aRiareba am kuTxiT suraTs ar cvlida ( 48-74). Milinien v. Lithuania
2008 (74355/01) Seexeboda mosamarTlis winaaRmdeg aRZrul korufciis saqmes.
pirovnebam, rodesac gaacnobiera, rom mosamarTle qrTams iTxovda, aRniSnulis
Sesaxeb policias Seatyobina. policiam mas fuli da instruqciebi misca qrTamis
misacemad. evropulma sasamarTlom daaskvna, rom aRniSnuli ar warmoadgenda me-6
muxlis darRvevas. miuxedavad imisa, rom ar dasturdeboda mosamarTlis mier qrTamis
46
aRebis sxva faqtebis arseboba, iniciativa modioda kerZo pirisagan. policias ar
hqonda gadamwyveti roli Tumca SesaZloa iTqvas, rom igi ufro SeuerTda
kriminalur qmedebas, vidre moaxdina misi inicireba ( 38). ganmcxadebelma SeZlo
naTlad warmoedgina erovnuli sasamarTloebis winaSe danaSaulis Cadenis
provocirebasTan dakavSirebuli argumentebi. Catarebuli operacia kanonierad iqna
ganxorcielebuli da gakontrolebuli sagamoZiebo organoebis mier, Tumca
aRniSnulTan mimarTebiT sasamarTlo zedamxedvelobis ganxorcieleba ufro misaRebi
iqneboda. Khudobin v. Russia 2006 (59696/00): erovnul sasamarTlos sakmarisi safuZveli
gaaCnda eWvi Separvoda danaSaulis provocirebis faqtis arsebobaze, Tumca ar
mouxdenia faqtobrivi da samarTlebrivi elementebis Sefaseba im mizniT, rom
sagamoZiebo qmedebaTa kanonieri forma ganesxvavebina danaSaulis provocirebis
riskisagan. Sesabamisad, sasamarTlo ganxilva ar iyo samarTliani.
72
Khan v. UK 2000 (35394/97) (narkotikebis saqme) da P.G. and J.H. v. UK 2001 (44787/98)
(SeiaraRebuli Zarcva): me-8 muxlis darRveviT gakeTebuli Canawerebi gamoyenebul iqna
mtkicebulebad sasamarTloSi. evropulma sasamarTlom orive saqmeze daaskvna, rom am
CanawerTa gamoyeneba ar arRvevda me-6 muxls: miuxedavad imisa, rom aRniSnuli
Canaweri erTaderTi mtkicebuleba iyo Khan-is saqmeze, igi sarwmuno iyo da
gansasjelebs gaaCndaT mocemul CanawerTa namdvilobisa da gamoyenebis
gaprotestebis SesaZlebloba. xolo rac Seexeba me-6 muxlis darRveviT mopovebul
mtkicebulebaTa gamoyenebas, ixileT, magaliTad, Allan-is saqme, sqolio 70, Panovits-is
saqme, sqolio 88 da Salduz-is saqme, sqolio 81.
73
ixileT, magaliTad, Levina v. Moldova 2008 (17332/03) 99-100: gansakuTrebuli
yuradReba eTmoba sisxlis samarTalwarmoebisas iseTi mtkicebulebis gamoyenebas,
romelic mopovebulia me-3 muxlis darRvevis gziT. iseTi mtkicebulebis gamoyeneba,
romelic mopovebulia konvenciiT garantirebuli erT-erTi fundamenturi uflebis
darRveviT, yovelTvis seriozul kiTxvebs warmoSobs samarTalwarmoebis
samarTlianobis Sesaxeb (...). kerZod, sasamarTlom daadgina, rom sisxlis
samarTalwarmoebisas mtkicebulebaTa nawilSi imgvari Cvenebebis gamoyeneba, romelic
wamebis Sedegad aris mopovebuli, mTlianad process usamarTlos xdis miuxedavad
imisa, Tu ramdenad gadamwyveti mniSvneloba gaaCnda aRniSnuli mtkicebulebis
daSvebas ganmcxadeblis msjavrdebisaTvis. agreTve ixileT 68-e sqolioSi moyvanili
Jallohis saqme. gaeros wamebis sawinaaRmdego konvenciis me-15 muxli agreTve krZalavs
wamebis Sedegad miRebuli Cvenebis mtkicebulebad gamoyenebas: me-15 muxli
iTvaliswinebs, rom: yoveli xelSemkvreli saxelmwifo valdebulia uzrunvelyos,
rom nebismieri gancxadeba, romelic dadgindeba, rom mopovebul iqna wamebis Sedegad,
ar unda iqnas gamoyenebuli mtkicebulebad nebismieri sasamarTlo ganxilvis dros,
garda im SemTxvevisa, rodesac igi im piris winaaRmdeg gamoiyeneba, visac bralad
edeba wameba, rogorc imis mtkicebuleba, rom aRniSnuli gancxadeba gakeTda.
74
Kraska v. Switzerland 1993 (13942/88) iyo administraciuli saqme, romelic eqimis
licenziis CamorTmevas exeboda. saapelacio sasamarTlos mosamarTlem aRniSna, rom
ar hqonda sakmarisi dro imisaTvis, rom saqmis mosmenamde gascnoboda momCivanis
saapelacio sarCelis naxevarze mets. evropulma sasamarTlom daadgina, rom
miuxedavad imisa, rom aRniSnuli eqvemdebareboda kritikas, saapelacio
sasamarTlos mier saqmis warmarTvam ar warmoSva safuZvliani xarvezi procesis
msvlelobisas. sasamarTlo mosmena mTlianobaSi ar iyo usamarTlo. Krasulya v. Russia
2007 (12365/03) 51-53: saapelacio sasamarTlo ar Seexo mniSvnelovan
mtkicebulebasTan mimarTebiT gansasjelis mier wamoyenebul arguments. evropulma
sasamarTlom daadgina, rom argumenti, romelic naTlad da zustad iyo
formulirebuli, moiTxovda konkretul da pirdapir pasuxs. amgvari pasuxis
ararsebobis SemTxvevaSi SeuZlebeli iyo imis dadgena, Tu ramdenad hqonda adgili
saapelacio sasamarTlos mxridan argumentis ugulebelyofas, an ramdenad hqonda am
ukanasknels mocemuli argumentis uaryofis ganzraxva da, aseT SemTxvevaSi, ra iyo
amis mizezi. amdenad, saapelacio sasamarTlos mier gamoxatuli sruli dumili
warmoadgenda me-6 muxlis darRvevas.
75
Van de Hurk v. Netherlands 1994 (16034/90) 61 da Torija v. Spain 1994 (18390/91) 29. Grdinar v.
Moldova 2008 (7170/02): mocemul saqmeSi idga arasakmarisi dasabuTebis problema,
vinaidan erovnulma sasamarTloebma ar gaakeTes komentari mkvlelobis savaraudo
47
droisaTvis braldebulis alibTan dakavSirebiT ( 114). aseve ixileT Krasulya-s saqme,
sqolio 74 da Khudobin-is saqme, sqolio 71.
76
ixileT, magaliTad saqme Ruiz v. Spain 1999 (30544/96).
77
Mattoccia v. Italy 2000 (23969/94) 60-61: miuxedavad imisa, rom aRniSnul debulebaSi
mocemuli detaluri informaciis farglebi sxvadasxva saxisaa TiToeuli saqmis
konkretuli garemoebebis gaTvaliswinebiT, braldebuli nebismier SemTxvevaSi
uzrunvelyofil unda iqnas sakmarisi informaciiT, rac saWiroa mis winaaRmdeg
wardgenili braldebis srulad aRsaqmelad Sesabamisi dacvis mosamzadeblad (...) rac
Seexeba braldebaSi cvlilebaTa Setanas, maT Soris, braldebis safuZvlis
Secvlas, braldebuli saTanadod da srulad unda iyos informirebuli aRniSnulis
Taobaze da mas sakmarisi dro da SesaZlebloba unda mieces imisaTvis rom aRniSnul
cvlilebebze saTanado reagireba moaxdinos da dacva axali informaciis, an
braldebis safuZvelze aagos. qvemoT moyvanili saqmeebi exeboda msjavrdebas ufro
mkacri garemoebebisaTvis vidre es braldebiT iyo gaTvaliswinebuli da evropulma
sasamarTlom aRniSnuli saqmeebi gansxvavebulad ganixila imis gamo, rom cvlilebebs
SeiZleboda gavlena eqonia dacvis strategiaze: Plissier and Sassi v. France 1999 (25444/94):
erovnulma saapelacio sasamarTlom msjavrdebulebs gamamtyunebeli ganaCeni
gamoutana ufro mZime danaSaulisaTvis, vidre maT bralad edebodaT, sasamarTlo
ganxilvis dros amasTan dakavSirebiT raime SekiTxvis dasmis gareSe. evropulma
sasamarTlom daadgina, rom SesaZlebeli iyo imis Tqma, rom dacva gansxvavebuli
iqneboda Tavdapirveli braldebisagan. darRveuli iyo maTi informaciisa da dacvis
mosamzadeblad sakmarisi drois qonis ufleba. Torres v. Spain 1996 (50/1995/556/642):
braldeba ar Seicavda msjavrdebulis winaaRmdeg gamotanil saboloo ganaCenSi
arsebul damamZimebel garemoebas. evropulma sasamarTlom daaskvna, rom es ar
arRvevda me-6 muxls radgan gansasjelma icoda rom SesaZlebeli iyo aRniSnuli
mdgomareobis (misi poziciis) gaTvaliswineba momxdariyo saboloo ganaCenis
miRebisas. rac Seexeba braldebulebs, romlebic Tavs arideben informaciis miRebas,
ixileT 59-e sqolioSi moyvanili gadawyvetilebani.
78
Hadjianastassiou v. Greece 1992 (12945/87): saapelacio saCivris Setanis vada warmoadgenda
ganaCenis sasamarTloSi gamocxadebidan 5 dRes da gansasjelma ver miiRo
gadawyvetilebis asli aRniSnuli vadis gasvlamde. dairRva me-6 muxlis me-3
paragrafis (b) punqti da me-6 muxlis pirveli paragrafi. Twalib v. Greece 1998
(42/1997/826/1032): dacvis advokati ar gamocxadda pirveli instanciis sasamarTloSi
da mis nacvlad dainiSna erT-erTi Tana-gansasjelis advokati. mas mcire dro mieca
dacvis mosamzadeblad, rac ar iyo sakmarisi miuxedavad imisa, rom advokati sakmaod
kargad icnobda mocemul saqmes. Tumca aRniSnuli xarvezi gamosworda saapelacio
sasamarTlos sxdomaze, romelic faqtebisa da kanonis yvela sakiTxs Seexo. G.B. v.
France 2001 (44069/98): seqsualuri xasiaTis ZaladobasTan dakavSirebul saqmeze
prokurorma axali informacia warudgina sasamarTlos gansasjelis warsuli
seqsualuri qcevis Sesaxeb, ramac fsiqiatriis dargSi eqsperti aiZula mTlianad
Seecvala azri. uaryofil iqna dacvis advokatis moTxovna eqspertis meore daskvnis
mopovebis mizniT saqmis gadadebis Sesaxeb. evropulma sasamarTlom aRniSna,
eqspertis mier mosazrebis Secvla, an meore daskvnis mopovebis SeuZlebloba ar aris
usamarTlo, rodesac eqsperti prokuroris pozicias uWers mxars, Tumca aRniSnuli
saqmis garemoebaTa gaTvaliswinebiT, maSin rodesac eqsperti mTlianad cvlis
mosazrebas, dacvas unda hqonoda meore saeqsperto daskvnis mopovebis SesaZlebloba.
evropulma sasamarTlom daadgina me-6 muxlis me-3 paragrafis (b) punqtisa da me-6
muxlis pirveli paragrafis darRveva.
79
adamianis uflebaTa saerTaSoriso standartebis Tanaxmad, patimrebs aqvT maTi
advokatebis mxridan vizitebze ufleba. aRniSnuli standartebi ar atarebs
savaldebulo Zalas saxelmwifoTaTvis, Tumca aRiarebulia evropuli sasamarTlos
mier. Salduz-is saqmeSi (ixileT 81-e sqolio) sasamarTlos didma palatam aRniSnuli
standartebi moixsenia rogorc samarTliani sasamarTlos Zireuli cneba ( 53).
mocemuli standartebidan erT-erTi iTvaliswinebs, rom sasamarTlos winaSe
warudgomeli patimari uflebamosilia dapatimrebisTanave airCios Tavisi iuridiuli
warmomadgeneli (...), monaxulebul iqnas misi iuridiuli mrCevlis mier dacvis
momzadebis mizniT, konfidenciuri instruqciebis misacemad da misaRebad. Sesabamisi
48
moTxovnis dayenebis SemTxvevaSi, mas yvela saWiro piroba unda Seeqmnas am mizniT. (...)
patimarsa da im iuridiul mrCevels Soris warmarTuli saubrebi SesaZloa
mxedvelobiT kontrols daeqvemdebaros magram dauSvebelia maTi pirdapiri an
arapirdapiri formiT mosmena policiis, an Sesabamisi dawesebulebis TanamSromlis
mier (patimarTa mopyrobis standartuli minimaluri uflebebis 93-e wesi, evropis
sabWos ministrTa komitetis #(73) 5 rezolucia). calan v. Turkey 2005 (46221/99, Grand
Chamber) exeboda terorizmis seriozul braldebebs. patimarsa da advokatebs Soris
pirveli ori Sexvedris Semdgom kontaqti SeizRuda kviraSi 2 vizitamde, TiTo
saaTnaxevris xangrZlivobiT. aRniSnuli ar iyo sakmarisi mocemul saqmeSi, romelic
gansakuTrebuli sirTuliT gamoirCeoda ( 135-137). SezRuduli kontaqti erT-erTi
faqtori iyo ramac me-6 muxlis darRveva gamoiwvia. S. v. Switzerland 1991 (12629/87;
13965/88) 48: sasamarTlos miaCnia, rom braldebulis advokatTan komunikaciis
ufleba mesame piris mier aRniSnulis mosmenis gareSe demokratiul sazogadoebaSi
samarTliani sasamarTlos ZiriTad moTxovnaTa nawilia da gamomdinareobs
konvenciis me-6 muxlis me-3 paragrafis (g) qvepunqtidan. Tu advokats ar eqneba Tavis
klientTan moTaTbirebisa da misgan konfidencialuri instruqciebis miRebis
SesaZlebloba amgvari mosmenis gareSe, mis mier gaweuli daxmareba aRar iqneba
imdenad sargeblis momtani. Brennan v. UK 2001 (39846/98): sasamarTlom aRniSna, rom
konfidenciurobis ufleba SesaZloa SezRudul inqas saTanado safuZvelze
dayrdnobiT da TiToeul saqmeSi unda dadgindes, Tu ramdenad CamoarTva aRniSnulma
SezRudvam gansasjels samarTliani sasamarTlos ufleba samarTalwarmoebis
mTlianobis gaTvaliswinebiT ( 58). saqme exeboda terorizms da pirvel gasaubebas
eswreboda policiis oficeri im mizniT, rom momxdariyo informaciis
eWvmitanilebisaTvis gadacemis prevencia, Tumca ar gakeTebula advokatis mier
amgvari qmedebis Cadenis mcdelobis Sesaxeb braldeba. advokati da braldebuli
gafrTxilebuli iyvnen, rom ar exsenebinaT saxelebi da maTi dialogi Sewydeboda Tu
rame iseTs axsenebdnen, rac gamoZiebas SeuSlida xels. policias ar
ganuxorcielebia Semdgomi Sexvedrebis zedamxedveloba, Tumca pirveli gasaubreba
metad mniSvnelovani iyo dacvis mxarisaTvis. sasamarTlom daadgina, rom
zedamxedvelobas daqvemdebarebuli saubari arRvevda me-6 muxls.
80
Pakelli v. Germany 1983 (8398/78) 31: braldebuls, romelsac ar surs sakuTari Tavis
piradad dacva, ufleba aqvs gamoiyenos mis mier arCeuli iuridiuli daxmareba. Van
Geyseghem v. Belgium 1999 (26103/95, Grand Chamber): gansasjeli ar gamocxadda saapelacio
sasamarTlos sxdomaze da ar daasaxela Tavisi aryofnis mizezi. sxdomas eswreboda
misi advokati, Tumca saapelacio sasamarTlom uari ganacxada mis mosmenaze. didma
palatam daadgina, rom aRniSnuli uari arRvevda me-6 muxlis pirvel paragrafsa da
me-6 muxlis me-3 paragrafis (g) qvepunqts. Hanevaki v. Croatia 2009 (17182/07): gansasjeli
sasamarTlo sxdomebze, garda bolo sxdomisa, romelzec man saqmis ganxilvis
gadadeba iTxova advokatis avadmyofobis gamo, warmodgenili iyo advokatis mier.
aRniSnuli moTxovna uaryofil iqna, vinaidan advokatis daswreba ar CaiTvala
aucileblad. gansasjelma sasamarTlos darCenili mtkicebulebebi da daskvniTi
argumentebi warudgina. evropulma sasamarTlom xazgasmiT aRniSna, rom efeqtiani
ganxilvis moTxovna ar SeiZleba ganxorcieldes dacvis uflebaTa uzrunvelyofis
sawinaaRmdegod samarTliani sasamarTlos garantiebTan Seusabamod ( 23). unda
momxdariyo sasamarTlo sxdomis gadadeba. dairRva me-6 muxli.
81
Salduz v. Turkey 2008 (36391/02 Grand Chamber): didma palatam daadgina, rom advokatis
yolis ufleba uzrunvelyofil unda iqnas eWvmitanilis policiis mier pirveli
dakiTxvis ganxorcielebisas, Tu misi bralze mimaniSnebeli Cveneba mis winaaRmdeg
gamotanili ganaCenisTvis iqneba gamoyenebuli. saqme exeboda 17 wlis pirovnebas,
romelsac bralad edeboda ukanono demonstraciaSi monawileobis miReba ukanono
organizaciis mxardasaWerad. mas ar gaaCnda advokatis yolis SesaZlebloba
Tavdapirveli dakiTxvebisas da mis mier micemuli Cvenebebi mis winaaRmdeg gamotanil
ganaCens daedo safuZvlad (Tavisuflebis aRkveTa orweliwadnaxevris vadiT). didma
palatam daaskvna, rom advokatis yolis uflebis SezRudvam daarRvia me-6 muxlis me-3
paragrafis (g) qvepunqti da me-6 muxlis 1-li paragrafi da, ganmcxadeblis mier
Sesabamisi moTxovnis dayenebis SemTxvevaSi, mizanSewonili iqneboda saqmis xelaxali
ganxilva ( 72). miuxedavad imisa, rom didma palatam xazi gausva iuridiuli
49
daxmarebis mniSvnelobas patimrobaSi myof arasrulwlovanTaTvis ( 60), advokatis
yolis uflebis aRiareba rogorc Cans, ar iyo damokidebuli gansasjelis asakze, an
sasjelis simkacreze: erovnuli kanonmdebloba SesaZloa gansakuTrebul
mniSvnelobas aniWebdes braldebulis mier policiis dakiTxvaTa Tavdapirvel etapze
gamoxatul damokidebulebas, rac dacvis strategiisaTvis gadamwyvet rols TamaSobs
sisxlis samarTalwarmoebis nebismier Semdgom etapze. aseT SemTxvevaSi, me-6 muxli,
rogorc wesi, moiTxovs braldebulisaTvis advokatis yolis uflebis miniWebas
policiis dakiTxvaTa adreul etapzeve. (...) am mxriv, sasamarTlo xazgasmiT aRniSnavs
gamoZiebis etapis mniSvnelobas sisxlis samarTalwarmoebis momzadebis kuTxiT,
ramdenadac aRniSnul etapze mopovebuli mtkicebuleba gansazRvravs im CarCoebs,
romelTa farglebSic moxdeba wardgenili bralis sasamarTlo procesze ganxilva
(...). amave dros, aRsaniSnavia, rom braldebuli xSirad samarTalwarmoebis am etapze
metad umweo mdgomareobaSia, romlis efeqtsac amZafrebs sisxlis
samarTalwarmoebasTan dakavSirebuli kanonmdeblobis zrdadi sirTule,
gansakuTrebiT mtkicebulebaTa Segrovebasa da gamoyenebasTan mimarTebaSi. umetes
SemTxvevaSi, aRniSnuli umweo mdgomareobis saTanado kompensireba advokatis
daxmarebiT xdeba, romlis mizanic, sxvaTa Soris, aris braldebulis
aranebayoflobiTi aRiarebiTi Cvenebis micemisagan dacvis uflebis uzrunvelyofa.
(...). advokatis adreul etapze yolis ufleba proceduruli dacvis garantiebis
nawilia, romelsac sasamarTlo gansakuTrebul yuradRebas aqcevs imis dadgenisas,
Tu ramdenad arRvevs konkretuli procedura aranebayoflobiTi aRiarebiTi Cvenebis
micemisagan dacvis privilegiis mTavar ideas (...). am kuTxiT, sasamarTlo agreTve
iTvaliswinebs wamebis sawinaaRmdego komitetis [CPT] rekomendaciebs (...), sadac
komitetma araerTxel aRniSna, rom patimris iuridiuli daxmarebis miRebis ufleba
arasaTanado mopyrobisagan dacvis fundamentur garantias warmoadgens. (...) aRniSnuli
principebi gansakuTrebulad saWiroa seriozuli braldebebis SemTxvevaSi,
ramdenadac aucilebelia, rom demokratiul sazogadoebaSi samarTliani sasamarTlo
ganxilvis ufleba umaRles SesaZlo doneze iyos daculi umZimes sasjelebTan
mimarTebaSi. (...) aRniSnulis sapirispirod, sasamarTlo askvnis, rom imisaTvis, rom
samarTliani sasamarTlo ganxilvis ufleba sakmarisad praqtikuli da efeqturi
iyos (...) me-6 muxlis 1-li paragrafi moiTxovs, rom, rogorc wesi, advokatis yolis
ufleba uzrunvelyofil iqnas eWvmitanilis policiis mier pirvel dakiTxvidanve, Tu
yoveli saqmis individualur garemoebaTa gaTvaliswinebiT ar arsebobs aRniSnuli
uflebis SezRudvis dauZleveli mizezebi. im SemTxvevaSic, Tu amgvari mizezebiT
SeiZleba gamonaklisis saxiT advokatis yolis uflebis realizaciaze uaris Tqma,
aRniSnuli SezRudva ra gamarTlebac ar unda hqondes mas ar unda iwvevdes
braldebulis me-6 muxliT garantirebul uflebaTa arasaTanado zianis safrTxes (...).
principSi, policiis dakiTxvisas micemul CvenebaTa msjavrdebisaTvis gamoyeneba,
rodesac braldebulis ufleba, mieRo advokatis daxmareba ar iqna uzrunvelyofili,
darRvevis gamousworebeli riskis qveS ayenebs dacvis uflebebs. ( 52-55).
calan v. Turkey 2005 (46221/99 Grand Chamber) exeboda terorizmis seriozul saqmes.
dapatimrebuli piri srul izolaciaSi imyofeboda da TiTqmis erTi kviris
ganmavlobaSi mimdinareobda misi dakiTxva iuridiuli daxmarebis miRebis gareSe.
aRniSnuli periodis ganmavlobaSi man bralze mimaniSnebeli Cvenebebi misca
policias, rac misi Semdgomi msjavrdebis mTavar safuZvlad iqca. didma palatam
daadgina, rom me-6 muxli SeiZleba aseve iqnes gamoyenebuli manam sanam saqme
sasamarTloSi warigzavneba im SemTxvevaSi da imdenad, ramdenadac arsebobs
sasamarTlos samarTlianobisTvis zianis miyenebis safuZveli adreul etapze mis
moTxovnaTa darRvevis gamo ( 131). advokatis yolis uflebis ganuxorcieleblobam
zegavlena iqonia mis dacvis uflebaze da erT-erTi faqtori iyo, ramac me-6 muxlis
darRveva gamoiwvia. Murray v. UK 1996 (18731/91 Grand Chamber) exeboda terorizms.
ganmcxadebels uari eTqva advokatis yolaze dakavebidan pirveli 48 saaTis
ganmavlobaSi. man uari ganacxada policiisTvis raime Cvenebis micemaze da erovnuli
kanonmdebloba iTvaliswinebda amgvari dumilidan gamomdinare Sesabamisi daskvnebis
gamotanas sasamarTlo procesis dros mtkicebulebaTa Sefasebisas. didma palatam
xazi gausva policiis mier dakiTxvis adreul etapze advokatis yolis uflebis
mniSvnelobas, rodesac braldebuli dacvasTan dakavSirebiT amgvar mniSvnelovan
dilemas awydeba. advokatis ayvanaze uaris Tqma iseT situaciaSi, rodesac arsebobs
50
dacvis uflebaTa gamousworebeli riskis qveS dayenebis safrTxe, ewinaaRmdegeba me-6
muxls ( 62-70). aRniSnulisgan gansxvavebiT, ixileT saqme Yurttas v. Turkey 2004
(25143/94, 27098/95): gansasjeli dakavebul iqna advokatis ayvanis SesaZleblobis gareSe
5 dRis ganmavlobaSi. aRniSnuli periodis ganmavlobaSi igi ar dakiTxula.
evropulma sasamarTlom ar daadgina me-6 muxlis darRveva. Brennan v. UK 2001 (39846/98)
44-48: ganmcxadebels ar mieca advokatis ayvanis SesaZlebloba dakavebidan pirveli
24 saaTis ganmavlobaSi da advokati daniSnulebis adgilas Seferxebis periodis
dasrulebidan erTi dRis gasvlis Semdgom mivida. ganmcxadebeli daikiTxa, Tumca mas
ar miucia bralze mimaniSnebeli Cvenebebi pirveli 24 saaTis ganmavlobaSi. misi
pirveli aRiarebiTi Cvenebebi 24 saaTiani Seferxebis Semdgom gakeTda, Tumca manam,
sanam misi advokati mividoda daniSnulebis adgilas. evropulma sasamarTlom
daaskvna, rom 24 saaTiani Seferxeba ganxorcielda keTilsindisierad da gonivrul
safuZvelze dayrdnobiT, vinaidan arsebobda im eWvmitanilTa informirebis riski,
romlebic jer ar iyvnen dakavebulni. ganmcxadebels ar miucia raime saxis
aRiarebiTi Cveneba aRniSnuli 24 saaTis ganmavlobaSi. rodesac man mogvianebiT misca
amgvari Cveneba, mas ukve hqonda advokatis yolis SesaZlebloba: is faqti, rom
advokati ar mivida sakuTari klientis sanaxavad mocemuli periodis gasvlidan erTi
dRis ganmavlobaSi, ar ukavSirdeba xelisuflebis organoTa mier gatarebul arc
erT RonisZiebas. sasamarTlom daaskvna, rom me-6 muxli ar iyo darRveuli.
82
saerTaSoriso standartebis mixedviT, patimrebs aqvT maTi advokatebis mier
monaxulebis ufleba dacvis momzadebis mizniT (ixileT sqolio 79). Salduz-is saqmeSi
(ixileT sqolio 81) mosamarTle bratzam umravlesobis mosazrebaSi aRniSna:
mimaCnia, rom sasamarTlos unda gamoeyenebina SesaZlebloba da naTlad aReniSna,
rom sisxlis samarTalwarmoebis samarTlianoba me-6 muxlis Tanaxmad, rogorc wesi,
moiTxovs, rom eWvmitanils gaaCndes iuridiuli daxmarebis miRebis SesaZlebloba
misi policiis mier dakavebis an winaswari patimrobis momentidan (...). samma sxva
mosamarTlem Tavis mxardamWer mosazrebebSi daaskvna, rom: winamdebare
gadawyvetilebidan gamomdinare samarTlianobis principi gulisxmobs, rom zogadad
da gamonaklisi SezRudvebis garda, patimrobaSi myof braldebuls policiis mier
dakavebis an winaswari patimrobis momentidan moyolebuli aqvs damcveli advokatis
mier monaxulebis ufleba imisaTvis, rom ganixilon mis kanonier saWiroebebTan da
dacvis momzadebasTan dakavSirebuli yvela sakiTxi.
83
Croissant v. Germany 1992 (13611/88) 37: sasamarTlos savsebiT dasaSvebad miaCnia
konvenciasTan mimarTebiT is faqti, rom sakmarisi saxsrebis ararsebobis mtkicebis
tvirTi akisria im pirs, vinc daayenebs aRniSnul sakiTxs.
84
Pakelli v. Germany 1983 (8398/78) 34: praqtikulad SeuZlebelia dRes imis damtkiceba,
rom 1977 wels baton pakelis ar gaaCnda saSualeba gaeRo advokatis xarjebi.
miuxedavad amisa, arsebobs ramdenime maniSnebeli am kuTxiT. (...) misma klientma ori
weli dahyo patimrobaSi (...), igi mcire biznesiT iyo dakavebuli da misi finansuri
mdgomareoba mokrZalebuli iyo. aRniSnulma informaciam romelic, ufro metic,
mTavrobas ar dauyenebia kiTxvis niSnis qveS ubiZga komisias, rom misTvis ufaso
iuridiuli daxmareba gamoeyo (...). aRsaniSnavia, rom aRniSnuli maCveneblebi ar aris
sakmarisi raTa gonivrul eWvs miRma damtkicdes, rom mocemul dros, ganmcxadebeli
usaxsro iyo; Tumca imis gaTvaliswinebiT, rom man mimarTa federalur sasamarTlos
imisaTvis, rom daemtkicebina Tavisi usaxsroba da sapirispiros maniSnebeli ar
arsebobs, sasamarTlo miiyvana daskvnamde, rom me-6 muxlis me-3 paragrafis (g)
qvepunqtSi mocemuli ori pirobidan pirveli dakmayofilebuli iyo. Twalib v. Greece
1998 (42/1997/826/1032) 51 da R.D. v. Poland 2001 (29692/96, 34612/97) 45: gansasjelebs orive
saqmeSi mieniWaT ufaso iuridiuli daxmareba pirveli instanciisa da saapelacio
sasamarTlos mier saqmis ganxilvisas, Tumca uari eTqvaT ufaso iuridiuli
daxmarebiT uzrunvelyofaze sakasacio sasamarTloSi wardgenil saCivrebTan
mimarTebiT. maTi finansuri mdgomareoba ar gaumjobesebula gansaxilveli periodis
ganmavlobaSi. evropulma sasamarTlom daadgina, rom orive saqmeSi orive gansasjels
(kvlav) ar gaaCnda sakmarisi saxsrebi.
85
Benham v. UK 1996 (7/1995/513/597 Grand Chamber) Seexeboda komunaluri gadasaxadis
gadauxdelobas. aRniSnulisaTvis maqsimaluri saxdeli iTvaliswinebda 3 TviT
Tavisuflebis aRkveTas da ganmcxadebels Seefarda patimroba 30 dRis vadiT. didma
51
palatam aRniSna, rom rodesac saqme exeba Tavisuflebis aRkveTas, samarTlianobis
principi iTxovs iuridiuli warmomadgenlis arsebobas ( 61). ufro metic, Sesabamisi
kanoni sakmaod rTuli iyo. samarTlianobis interesebi moiTxovda iuridiul
daxmarebas batoni benhamisTvis savaraudod Sesafardebeli sasjelis simkacrisa da
Sesabamisi kanonis sirTulis gaTvaliswinebiT ( 64). Quaranta v. Switzerland 1991
(12744/87): ganmcxadebels miesaja 6 TviT Tavisuflebis aRkveTa narkotikebTan
dakavSirebul saqmeze. kanoniT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjelis vada 3
weliwads Seadgenda. evropulma sasamarTlom maqsimaluri sasjelis gaTvaliswinebiT
aRniSna, rom: mocemul saqmeze unda momxdariyo ufaso iuridiuli daxmarebis
uzrunvelyofa im faqtis gamo, rom kiTxvis niSnis qveS metad seriozuli sakiTxi
idga ( 33). sasamarTlom agreTve aRniSna gansasjelis rTuli piradi mdgomareoba.
ixileT Shulepov-is saqme, sqolio 64 da Timergaliyev-is saqme, sqolio 65, sadac
iuridiuli daxmarebis saWiroeba ganpirobebuli iyo samarTlianobis interesebiT
gansasjelTa mier maTi saqmeebis piradad warmodgenis SezRuduli SesaZleblobidan
gamomdinare. Granger v. UK 1990 (11932/86) 47: ganmcxadebels uari eTqva iuridiul
daxmarebaze imis gamo, rom aRniSnuls ar moiTxovda samarTlianobis interesi.
saapelacio warmoebisas gamovlinda rom saapelacio saCivris erT-erTi safuZveli
mniSvnelovan da rTul sakiTxs warmoSobda. evropulma sasamarTlom daadgina, rom
iuridiuli daxmarebis gamoyofis Sesaxeb uari unda gadasinjuliyo.
86
Croissant v. Germany 1992 (13611/88) 29: miuxedavad advokatsa da klients Soris sando
urTierTobis mniSvnelobisa, aRniSnuli ufleba ar SeiZleba absoluturad
CaiTvalos. igi saWiroebisamebr eqvemdebareba garkveul SezRudvebs maSin, rodesac
sakiTxi ufaso iuridiul daxmarebas exeba, agreTve im SemTxvevaSic, rodesac iseve
rogorc mocemul SemTxvevaSi, sasamarTlos gadasawyvetia Tu ramdenad iTxovs
samarTlianobis interesebi gansasjelis dacvas maT mier daniSnuli damcvelis mier.
damcvelis daniSvnisas sasamarTloebma unda gaiTvaliswinon gansasjelis survili
(...). Tumca, isini uflebamosilni arian ar miiRon aRniSnuli survili mxedvelobaSi,
rodesac Sesabamisi da sakmarisi safuZveli arsebobs imis dasadgenad, rom aRniSnuli
ganpirobebulia samarTlianobis interesebiT ( 29). marTebuli argumenti SeiZleba
iyos procesis Seferxebis Tavidan acileba ( 28).
87
Artico v. Italy 1980 (6694/74): daniSnulma advokatma Tavidanve ganacxada, rom ar SeeZlo
saqmis warmarTva, Tumca saxelmwifo organoebis warmomadgenlebma ar daniSnes sxva
advokati. im faqtiT, rom ar moxda efeqtiani iuidiuli daxmarebis uzrunvelyofa,
dairRva konvenciis me-6 muxli. ixileT aseve Kamasinski v. Austria 1989 (9783/82) 65.
SesaZlo valdebulebasTan dakavSirebiT, rom mowveul iqnas advokati procedurul
xarvezTa gamosasworeblad ixileT saqmeebi Czekalla v. Portugal 2002 (38830/97) 68 da
Sanchez v. Spain 2001 (50720/99 decision).
88
ixileT 49-e sqolioSi moyvanili gadawyvetilebani. saqme Panovits v. Cyprus 2008 (4268/04)
Seexeboda 17 wlis braldebuls mkvlelobasa da yaCaRobisTvis. aRniSnuli piri
dakiTxul iqna ise, rom ar yofila informirebuli damcvelis yolis uflebis
Sesaxeb. man aRiarebiTi Cveneba misca pirveli dakiTxvis dros da mxolod amis Semdeg
iqna igi damcveliT uzrunvelyofili. saxelmwifo amtkicebda, rom ganmcxadebels
SeeZlo moeTxova advokati, Tumca es ar CaiTvala sakmarisad; igi saTanadod unda
yofiliyo misi uflebis Sesaxeb informirebuli: saxelmwifo organoTa mier
ganxorcielebuli pasiuri midgomis politika mocemul garemoebebSi aSkarad ar iyo
sakmarisi maTi pozitiuri valdebulebis Sesasruleblad, rom uzrunveleyoT
ganmcxadeblisaTvis saWiro informaciis miwodeba, raTa misTvis xelmisawvdomi
yofiliyo iuridiuli daxmareba. Sesabamisad, sasamarTlo askvnis, rom policiis mier
ganmcxadeblis dakiTxvamde misTvis iuridiuli daxmarebis miRebis uflebis Sesaxeb
sakmarisi informaciis armiwodeba, gansakuTrebiT imis gaTvaliswinebiT, rom
ganmcxadebeli arasrulwlovani iyo da dakiTxvisas ar sargeblobda Tavisi meurvis
daxmarebiT, warmoadgenda ganmcxadeblis dacvis uflebis darRvevas ( 72-73). igi
oficialurad iqna gafrTxilebuli dumilis uflebis Sesaxeb, Tumca vinaidan
arasrulwlovani dakiTxul iqna kanonieri meurvis gareSe da ar iyo informirebuli
Tavisi uflebis Sesaxeb esargebla iuridiuli daxmarebiT, naklebad mosalodneli
iyo, rom igi srulad Cawvdeboda Tavis uflebaTa arss ( 74). misi aRiarebiTi Cvenebis
sasamarTlo procesis dros mtkicebulebad gamoyeneba arRvevda me-6 muxls ( 86).
52
Ponka v. Poland 2009 (20310/02) Seexeboda alkoholizmiT daavadebuli piris saqmes,
romelsac bralad edeboda mkvlelobis Cadena da romelmac dakavebidan erTi dRis
Semdeg xeli moawera formas, sadac aRiarebda, rom informirebuli iyo dumilisa da
damcvelis yolis uflebis Sesaxeb. evropulma sasamarTlom xazi gausva mis umweo
mdgomareobas da ar miiCnia forma naTel da araorazrovan dokumentad. Zhelezov v.
Russia 2002 (48040/99 decision) exeboda 22 wlis pirs, romelsac bralad mkvleloba
edeboda. man dakiTxvamde ganacxada, rom jer-jerobiT ar saWiroebda damcvelis
daxmarebas, rac xelmoweriT daadastura. evropulma sasamarTlom daadgina, rom igi
gaecno damcvelis yolis uflebas da ar arsebobda imis maniSnebeli, rom misi uari
raime saxis zewoliT iyo gamowveuli. amgvarad, misi saCivari dakiTxvis dros
iuridiuli daxmarebis ararsebobis Taobaze, dauSveblad iqna gamocxadebuli..
89
A.H. v. Finland (46602/99) 41: dazaralebulebi. Bnisch v. Austria 1985 (8658/79): eqspertebi.
Luc v. Italy 2001 (33354/96) 41: Tana-gansasjelni. Papageorgiou v. Greece 2003 (59506/00) 30-
40: dokumentebi.
90
Jorgic v. Germany 2007 (74613/01): erovnulma sasamarTlom uaryo ganmcxadeblis
moTxovna mowmeTa gamoZaxebaze im safuZvliT, rom maT Cvenebebs mtkicebulebis
kuTxiT, mcire Zala gaaCndaT. evropulma sasamarTlom daadgina, rom me-6 muxlis me-3
paragrafis (d) qvepunqti ar iTxovs braldebulis mxridan yvela mowmis daswrebas
da dakiTxvas. Tumca, sasamarTlos kompetenciaSi Sedis imis Sefaseba, Tu ramdenad
dairRva mxareTa sruli Tanasworobis principi mtkicebulebaTa Segrovebisa da
Sefasebis procesSi ( 82). mowmeTa gamoZaxebis Sesaxeb arsebuli sakanonmdeblo
normebi Tanabrad exeboda, rogorc braldebis, ise dacvis mxares. erovnulma
sasamarTlom detalurad daasabuTa uari da ar ganuxorcielebia TviTneburi qmedeba.
evropulma sasamarTlom daadgina, rom ar darRveula me-6 muxli da saqme
dauSveblad scno rogorc aSkarad usafuZvlo. Vidal v. Belgium 1992 (12351/86): erovnulma
sasamarTlom uaryo ganmcxadeblis moTxovna mowmeTa gamoZaxebis Sesaxeb yovelgvari
dasabuTebis gareSe. sasamarTlom me-6 muxlis darRveva daadgina.
91
ixileT magaliTad, Romanov v. Russia 2008 (41461/02) 100: sasamarTlos precedentuli
samarTlis mixedviT, aRniSnuli ufleba Tavis TavSi gulisxmobs, rom yvela saxis
mtkicebuleba, rogorc wesi, sajaro procesze unda iqnas warmodgenili, gansasjelis
TandaswrebiT, sawinaaRmdego argumentis wardgenis SesaZleblobis gaTvaliswinebiT.
Tumca, mtkicebulebis saxiT im CvenebaTa gamoyeneba, rac policiis mier warmoebuli,
an sasamarTlos etapze arsebuli gamoZiebis pirobebSi iqna mopovebuli TavisTavad
Seusabamo ar aris me-6 muxlis pirvel paragrafTan da me-3 paragrafis (d)
qvepunqtTan Tu uzrunvelyofilia dacvis uflebebi. rogorc wesi, aRniSnuli
uflebebi iTxovs, rom gansasjels adekvaturi da Sesabamisi saSualeba mieces
imisaTvis, rom Seedavos da dakiTxos mis winaaRmdeg moyvanili mowme, maSin rodesac
es ukanaskneli aZlevs Cvenebas an procesis Semdgom etapze (...). im SemTxvevaSi, Tu
SeuZlebelia mowmeTa dakiTxva im mizeziT, rom ver xerxdeba maTi moyvana,
saxelmwifo organoebma unda miiRon Sesabamisi gonivruli zomebi imisaTvis, rom
uzrunvelyon maTi gamocxadeba (...). da bolos, msjavrdeba mTlianad an umeteswilad
ar unda emyarebodes im mowmis Cvenebas, romlis dakiTxvis SesaZlebloba ar hqonia
msjavrdebuls gamoZiebis, an sasamarTlo ganxilvis etapze. sasamarTlom msgavsi
gadawyvetileba miiRo rig sxva msgavs saqmeebze. Gossa v. Poland 2007 (47986/99) 55-65
warmoadgens magaliTs, rodesac sasamarTlom sazRvargareT (a.S.S.-Si) daudgenel
misamarTze mcxovrebi mowmis moZiebis mcdeloba gaiTvaliswina. xelisuflebis
organoebma SekiTxvebiT mimarTes a.S.S.-s saelCos poloneTSi da poloneTis
sakonsulos a.S.S.-Si, magram ver moaxerxes mowmis adgilsamyofelis dadgena.
evropulma sasamarTlom daadgina, rom amgvar garemoebebSi, erovnuli
sasamarTloebi uflebamosilni iyvnen, dacvis uflebaTa pativiscemis pirobebSi,
gaeTvaliswinebinaT j.s.-t.-s braldebis mier mopovebuli Cveneba, kerZod, imis
gaTvaliswinebiT, rom SeiZleboda CaTvliliyo, rom aRniSnuli Cveneba maT winaSe
warmodgenil sxva mtkicebulebaTa meSveobiT dasturdeboda. ( 61).
92
Kaste v. Norway 2006 (18885/04, 21166/04): erT-erTi Tana-gansasjeli (d) dumda
sasamarTlo procesis mimdinareobisas. sasamarTloSi wakiTxul iqna misi
policiisaTvis micemuli Cvenebebi. aRniSnuli Cvenebebi sxva gansasjelebs exeboda da
am kuTxiT (d) mowme iyo. sxva gansasjelebs ar miecaT SesaZlebloba, rom
53
SekiTxvebi daesvaT (d)-sTvis sasamarTlo procesamde an mis dros. sasamarTlom me-6
muxlis darRveva daadgina: imis magivrad, rom ganmcxadebelTa damcvelisaTvis d-
sTvis SekiTxvebis dasmis, mis Cvenebebze pasuxis gacemis da d-s mier gacemul
pasuxebze an pasuxis gacemaze uarze dacvis agebis SesaZlebloba miecaT, umaRlesma
sasamarTlom mxolod braldebis mxares misca saSualeba waekiTxa d-s Cvenebani (
50). Peltonen v. Finland 1999 (30409/96 decision) agreTve Seexeboda Tana-braldebuli mowme
(n)-s mier policiisTvis micemul Cvenebebs, romelic dumda sasamarTlo procesis
ganmavlobaSi. gansasjels gaaCnda n-sTvis SekiTxvebis dasmis SesaZlebloba.
sasamarTlom daaskvna, rom is faqti, rom n-s daJinebas, gaegrZelebina dumili,
SesaZloa Semdgomi dakiTxva uSedego gaexada, ar iwvevda me-6 muxliT
gaTvaliswinebuli dakiTxvis uflebis darRvevas. ganacxadi dauSveblad iqna
cnobili.
93
Doorson v. the Netherlands 1996 (54/1994/501/583): mosamarTlem, romelmac icoda mowmeTa
vinaoba, isini gansasjelis advokatis TandaswrebiT dakiTxa, romelsac maTTvis
nebismieri SekiTxvis dasmis ufleba hqonda im pirobiT, rom ar gamJRavndeboda
mowmeTa vinaoba. dacvis mxares SeeZlo mowmeTa mier micemuli Cvenebebisa da maTi
sarwmunoobis kiTxvis niSnis qveS dayeneba sasamarTloSi. Cvenebebs gansakuTrebuli
sifrTxiliT ebyrobodnen da isini ar Seadgendnen erTaderT, an gadamwyveti
mniSvnelobis mqone mtkicebulebas. amdenad, anonimurobam ar daarRvia me-6 muxli.
Visser v. The Netherlands 2002 (26668/95) 43-52 da Krasniki v. The Czech Republic 2006 (51277/99)
75-86: anonimuroba ar CaiTvala gamarTlebulad radgan erovnulma sasamarTloebma
ar moaxdines anonimurobis saWiroebis saTanado Sefaseba (mowmis piradi SiSis
safuZvlianoba da anonimurobaze Tanxmobis safuZvlebis seriozuloba da
dasabuTebuloba).
94
S.N. v. Sweden 2002 (34209/96): seqsualuri Zaladobis 10 wlis msxverpli daikiTxa ara
sasamarTloSi, aramed policielis mier gamoZiebis dros. gansasjelis advokatma
miawoda policias im SekiTxvaTa nusxa, romelTa dasmasac sTxovda dakiTxvis
Camtarebel pirs da daTanxmda misi daswrebis gareSe dakiTxvis Catarebas. dakiTxva
Caweril da naCveneb iqna sasamarTlo procesze. evropulma sasamarTlom ar daadgina
me-6 muxlis darRveva. aRniSnulisgan gansxvavebiT, ixileT saqme A.L. v. Finland 2009
(23220/04), romelSic agreTve adgili gqonda bavSvis sasamarTlo procesamde
dakiTxvas da dakiTxvis Canaweri naCvenebi iqna procesze. am SemTxvevaSi evropulma
sasamarTlom me-6 muxlis darRveva daadgina im safuZvliT, rom gansasjels ar mieca
bavSvisaTvis SekiTxvebis dasmis SesaZlebloba.
95
P.K. v. Finland 2002 (37442/97, decision): Seexeboda Svidi gansasjelis winaaRmdeg
warmarTul saqmes ekonomikur danaSaulebTan mimarTebaSi. sasamarTlo moicavda
kolegiis Tavjdomares, romelic profesionali mosamarTle iyo da kolegiis sam
araiurist wevrs. mas Semdeg rac dasrulda gansasjelTa da 11 mowmis mosmena,
kolegiam axali mosamarTlis TavjdomareobiT ganagrZo muSaoba da sasamarTlom
kidev 2 mowmes mousmina. gansasjeli ar SeewinaaRmdega aRniSnul cvlilebas da arc
mowmeTa Tavidan mosmena mouTxovia. evropulma sasamarTlom daadgina, rom:
samarTliani sisxlis samarTalwarmoebis mniSvnelovani elementia agreTve
braldebulis SesaZlebloba daupirispirdes mowmeebs im mosamarTlis winaSe,
romelic sabolood gadawyvets saqmes. amgvari uSualobis principi mniSvnelovan
garantias warmoadgens sisxlissamarTlebrivi warmoebisas, romelSic sasamarTlos
mier mowmis qcevisa da sarwmunoobis Sesaxeb Camoyalibebul Sexedulebebs SesaZloa
mniSvnelovani Sedegi mohqves braldebulisaTvis. amdenad, rogorc wesi, mniSvnelovan
mowmeTa mosmenis Semdgom saqmis ganmxilveli sasamarTlos SemadgenlobaSi
ganxorcielebulma cvlilebam amgvar mowmeTa xelaxali mosmena unda gamoiwvios.
Tumca sasamarTlom daadgina rom mocemul saqmeSi adgili ar hqonia me-6 muxlis
darRvevas. mowmeTa Cvenebebi Caweril iqna da maTi sawrmunooba arasdros dayenebula
kiTxvis niSnis qveS. mosamarTlis Secvla ar momxdara arasaTanado motivebze
dayrdnobiT.
96
Kamasinski v. Austria 1989 (9783/82), Hermi v. Italy 2006 (18114/02 Grand Chamber) 68-72.
97
Barber v. Spain 1988 (10590/83 Plenary Court) 77: me-2 paragrafi (muxli 6.2) moicavs
udanaSaulobis prezumfciis princips. igi moiTxovs, inter alia, rom sasamarTlos
wevrebi maTi movaleobebis Sesrulebas ar Seudgnen im winaswar Camoyalibebuli
54
azriT, rom gansasjels Cadenili aqvs bralad wayenebuli danaSauli; mtkicebis
tvirTi awevs braldebis mxares da nebismieri saxis eWvi unda gadawydes
braldebulis sasargeblod. mocemulidan agreTve gamomdinareobs braldebis mxaris
valdebuleba moaxdinos braldebulis saTanado informireba mis winaaRmdeg
warmoebuli saqmis Sesaxeb imisaTvis, rom man saTanadod moamzados da warmoadginos
Tavisi dacva, da agreTve valdebuleba moipovos sakmarisi mtkicebuleba
braldebulis msjavrdebisaTvis. sasamarTlom msgavsi daskvna gaakeTa saqmeSi Telfner
v. Austria 2001 (33501/96) 15.
98
Murray v. U.K. 1996 (18731/91): ganmcxadebeli daakaves im saxlSi, sadac irlandiis
respublikur armias (IRA) datyvevebuli hyavda policiis informatori da awarmoebda
mis dakiTxvas. ganmcxadebeli dumils inarCunebda rogorc gamoZiebis
mimdinareobisas, ise sasamarTloSi da ar auxsnia misi aRniSnul saxlSi moxvedris
mizezi. mosamarTlem Zlieri daskvnebi gamoitana misi dumilidan da mas msjavri
daedo ukanono patimrobaSi xelis SewyobisTvis. evropulma sasamarTlom aRniSna,
rom braldebam iseTi Zlieri mtkicebulebebi warmoadgina, rac Sesabamis axsnas
moiTxovda. amdenad, ganmcxadeblis dumilidan gamomdinare Sesabamisi daskvnebis
gakeTeba saR azrs warmoadgenda da ar arRvevda me-6 muxls: erTsi mxriv, TavisTavad
naTelia, rom gansaxilvel privilegiaTa gaTvaliswinebiT, ar SeiZleba msjavrdebis
mTlianad, an umTavresad dafuZneba gansasjelis dumilze, an dasmul SekiTxvaze
pasuxis gacemaze uaris, anda mtkicebulebis miwodebaze uaris Tqmis faqtze. meore
mxriv, sasamarTlos miaCnia, rom Tanabrad aSkaraa is, rom aRniSnuli privilegiebi ar
da ver SeuSlis xels gansasjelis dumilis mxedvelobaSi miRebas braldebis mier
mopovebul mtkicebulebaTa damajereblobis Sefasebisas iseT situaciebSi, romlebic
aSkarad moiTxoven gansasjelisagan Sesabamisi axsna-ganmartebis gakeTebas. (...) yoveli
konkretuli saqmis SemTxvevaSi gadasawyveti sakiTxia, Tu ramdenad aris braldebis
mxaris mier mopovebuli mtkicebuleba sakmarisad Zlieri imisTvis, rom iTxovdes
pasuxis gacemas. erovnul sasamarTloebs ar SeuZliaT daadginon gansasjelis
braleuloba mxolod misi survilidan gamomdinare, rom SeinarCunos dumili.. (...)
mocemul saqmeSi, braldebis mier ganmcxadeblis winaaRmdeg warmodgenili
mtkicebuleba saapelacio sasamarTlos mier miCneul iyo mis winaaRmdeg warmodgenil
seriozul saqmed (...). sasamarTlos azriT, ganmcxadeblis winaaRmdeg wardgenili
mtkicebulebis simZimis gaTvaliswinebiT, rogor zemoT aRiniSna, aRniSnul saxlSi
moxvedris mizezebis axsnaze dakavebisas, policiis mier warmarTuli gamoZiebisas da
sasamarTlo procesis mimdinareobisas misi uaridan gamomdinare, Sesabamisi
daskvnebis gamotana saRi azrovnebis sakiTxia da ar SeiZleba aRniSnuli
garemoebebis gaTvaliswineba usamarTlod, an usafuZvlod CaiTvalos. (...) aRniSnulis
sapirispirod arc imis Tqma SeiZleba, rom ganmcxadeblis qcevidan gamomdinare
Sesabamisi daskvnebis gakeTebas hqonda braldebidan mtkicebis tvirTis dacvis
mxareze gadasvlis efeqti imgvarad, rom gamoewvia udanaSaulobis prezumfciis
principis darRveva. ( 47-54). (Tumca, me-6 muxlis darRveva dadginda vinaidan
ganmcxadebels ar mieca damcvelis ayvanis ufleba, ixileT sqolio 81). gansxvavebuli
situacia iyo saqmeSi Telfner v. Austria 2001 (33501/96): ganmcxadebels msjavri daedo
avtosagzao SemTxvevis Sedegad daudevrobiT miyenebuli zianis gamo. igi uaryofda
rom avtosagzao SemTxvevisas is marTavda saWes, magram uari ganacxada Cvenebis
micemaze. sasamarTlom daadgina, rom is faqti, rom ganmcxadebeli iyo aRniSnuli
manqanis ZiriTadi mosargeble da rom mas ar gaaCnda alibi, ar warmoadgenda sakmaris
mtkicebulebas imisaTvis, rom damdgariyo sapasuxo axsna-ganmartebis micemis
saWiroeba. misi dumilidan gamomdinare daskvnebis gakeTeba arRvevda me-6 muxls:
sasamarTlo ixsenebs, rom zemoT xsenebuli jon miureis gadawyvetileba Seexeboda
iseT saqmes, romelic iZleoda saRi azrovnebis, Sesabamisi daskvnebis gakeTebis
SesaZleblobas gansasjelis dumilTan mimarTebaSi, radgan braldebis mxarem mis
winaaRmdeg iseTi sakiTxi warmoadgina, rac Sesabamis axsnas moiTxovda. (...)
winamdebare saqmeSi rogorc raionuli, ise regionuli sasamarTloebi arsebiTad
daeyrdnen adgilobrivi policiis mier Sedgenil moxsenebas, romlis mixedviTac
ganmcxadebeli manqanis mTavari momxmarebeli iyo da SemTxvevis Rames ar imyofeboda
saxlSi. Tumca, sasamarTlo ver midis im daskvnamde, rom mtkicebulebis aRniSnuli
elementebi, romlebic ufro metic, ar dadasturda procesis dros SejibrebiTobis
principis safuZelze mopovebuli mtkicebulebiT, Seadgenda ganmcxadeblis
55
winaaRmdeg warmodgenil imgvar saqmes, rac misi mxridan Sesabamis axsnas moiTxovda.
(...) miuxedavad imisa, rom sasamarTloebma ver SeZles ganmcxadeblis winaaRmdeg
damajerebeli prima facie saqmis warmodgena, misTvis ganmartebis gakeTebis
moTxovnisas, maT moaxdines mtkicebis tvirTis braldebisagan dacvis mxareze
gadatana ( 17-20). Condron v. UK 2000 (35718/97): ganmcxadeblebma policiis mier
warmarTuli dakiTxvebisas dumilis ufleba gamoiyenes, magram Cveneba misces
sasamarTlo procesze. nafici msajulebi wyvetdnen braleulobis sakiTxs da
mosamarTlem maT miuTiTa, rom SeeZloT Sesabamisi daskvnebi gamoetanaT dumilTan
mimarTebiT. mosamarTlem ar gaamaxvila nafic msajulTa yuradReba imaze, rom
bralis garda, dumili SesaZloa sxva mizezebiTac yofiliyo ganpirobebuli.
aRniSnulidan gamomdinare, sasamarTlom me-6 muxlis 1-li paragrafis darRveva
daadgina.
99
Salabiaku v. France 1988 (10519/83): ganmcxadebels aeroportis sabaJo punqtSi 10 kg
kanafiT savse Cemodani gadahqonda. igi amtkicebda, rom araferi icoda narkotikebis
Sesaxeb. safrangeTis kanonmdeblobis Tanaxmad, pirze, romelsac aRniSnul
garemoebebSi narkotiki aRmoaCnda, iarsebebda sabaJo danaSaulis prezumfcia, Tu igi
ar daadasturebda, rom araferi icoda mocemul faqtTan dakavSirebiT. aRniSnuli
piri gamarTlda narkotikebis importis braldebis kuTxiT (codnis damadasturebeli
faqtis ararsebobidan gamomdinare), magram Seeracxa sabaJo danaSaulis Cadena.
evropulma sasamarTlom daadgina, rom sabaJo kodeqsis gamoyeneba ar arRvevda me-6
muxlis me-2 paragrafs: faqtis, an kanonis prezumfcia yvela samarTlebriv sistemaSi
moqmedebs. naTelia, rom konvencia ar krZalavs amgvar prezumfcias. Tumca, igi
moiTxovs xelSemkvreli saxelmwifoebisagan, rom daicvan garkveuli farglebi (...)
rac iTvaliswinebs sasworze dadebuli faseulobis mniSvnelobas da icavs dacvis
uflebebs ( 28). sasamarTlom, agreTve, xazgasmiT aRniSna, rom erovnulma
sasamarTlom prezumfcia ara avtomaturad, aramed yvela arsebuli mtkicebulebis
Sefasebis safuZvelze gamoiyena ( 30).
100
Minelli v. Switzerland 1983 (8660/79) 37: aRniSnul saqmeSi ar momxdara bralis
formaluri wesiT dadgena, erovnulma sasamarTlom aRniSna, rom metad savaraudo
iyo rom moxdeboda ganmcxadeblis msjavrdeba, rom momxdariyo sasamarTlos mier
saqmis ganxilva. aRniSnulma gancxadebam daarRvia me-6 muxlis me-2 paragrafi:
sasamarTlos SefasebiT, udanaSaulobis prezumfcia dairRveva, Tu masTan
mimarTebiT gamotanili sasamarTlo gadawyvetileba asaxavs misi braleulobis
Sesaxeb mosazrebas manamde braldebulis winaaRmdeg kanonis Sesabamisad gamotanili
ganaCenis ararsebobisa da, gansakuTrebiT, misi dacvis uflebis ganxorcielebis
SeuZleblobis pirobebSi. aRniSnuli SeiZleba iyos saxeze am kuTxiT formaluri
gadawyvetilebis ararsebobis SemTxvevaSic; sakmarisia arsebobdes raime saxis
mosazreba, romliTac vlindeba sasamarTlos Sexeduleba piris braleulobis
Sesaxeb. Bhmer v. Germany 2002 (37568/97): saapelacio sasamarTlom pirobiTi patimroba
upirobo Tavisuflebis aRkveTiT Secvala axal danaSaulze dayrdnobiT,
romlisTvisac jer ar iyo Sesabamisi msjavrdeba gamotanili an ubralod
aRiarebuli hqonda. saapelacio sasamarTlom procesi samarTlos uzenaesobis
principTa dacviT Caatara, romliTac gansasjels mieca dacvis uflebaTa
ganxorcielebis SesaZlebloba (rogorc xazgasmulia Minelli-is saqmeze). Tumca,
sasamarTlom daadgina, rom dairRva me-6 muxlis me-2 paragrafi: udanaSaulobis
prezumpcia,ganxiluli me-6 muxlis 1-li paragrafis Sesabamisad, sisxlis samarTlis
saqmis samarTliani ganxilvis uzrunvelyofis valdebulebis WrilSi, gamoricxavs
bralis dadgenas kompetenturi sasamarTlos winaSe warmarTuli sasamarTlo
procesis gareT, miuxedavad amgvar paralelur procesSi uzrunvelyofili
proceduruli garantiebisa daagreTve miuxedavad swrafi ganxilvis kuTxiT
arsebuli zogadi mosazrebebisa ( 67).
101
Rushiti v. Austria 2000 (28389/95) 31-32: sasamarTlo miiCnevs, rom rodesac
gamamarTlebeli ganaCeni saboloo Zalas SeiZens Tundac es gamarTleba atarebdes
me-6 muxlis me-2 paragrafis Tanaxmad eWvis gansasjelis sasargeblod gadawyvetis
formas bralTan dakavSirebuli nebismieri eWvis gaJRereba, maT Soris,
gamarTlebis mizezebSi naxsenebis CaTvliT, Seusabamoa udanaSaulobis
prezumfciasTan. winamdebare saqmeSi, gracis saapelacio sasamarTlom ganmcxadeblis
saboloo gamarTlebis Tanmdev kompensaciasTan dakavSirebuli procesis dros
56
gaakeTa gancxadebebi, romelic ganmcxadeblis mimarT arsebuli gangrZobadi eWvis
arsebobas gamoxatavda da, amdenad, eWvis qveS daayena misi udanaSauloba. Sesabamisad,
dairRva konvenciis me-6 muxlis me-2 paragrafi. gadawyvetileba, romelic gamoxatavs
ara gangrZobad eWvs, aramed ubralod miuTiTebs, rom dakavebis/patimrobis momentSi
arsebobda safuZvliani eWvi, savaraudod, ar arRvevs me-6 muxlis me-2 punqts: Hibbert v.
the Netherlands 1999 (38087/97). me-6 muxlis me-2 paragrafi ar krZalavs
dazaralebulisaTvis kompensaciis gadaxdas piris gamarTlebis Semdeg naklebad
mkacri mtkicebis tvirTis safuZvelze, Tumca kompensaciis gacemis dasabuTeba
eWvqveS ar unda ayenebdes piris gamarTlebis marTebulobas, ixileT, Orr v. Norway
2008 (31283/04).
102
Ramishvili and Kokhreidze v. Georgia 2009 (1704/06) Seexeboda winaswari patimrobis
sasamarTlo ganxilvas, razec sasamarTlom daadgina, rom process aklda me-5 muxlis
me-4 paragrafiT garantirebuli samarTliani ganxilvis fundamenturi moTxovnebi.
gansasjelTa gisosebSi moTavseba da sasamarTlo sxomis darbazSi myofi maRali
rangis saxelmwifo moxeleTa da specialuri daniSnulebis razmebis raodenoba ar
iyo gamarTlebuli usafrTxoebis miznebiT. sasamarTlo procesis amgvari usiamovno
da mtruli saxe saSualo donis damkvirvebels miiyvanda daskvnamde, rom
sasamarTloSi gansakuTrebiT saSiS damnaSaveTa saqme ixileboda, rac xelyofda
udanaSaulobis prezumfcias. mosamarTlis piradi qceva mikerZoebuli Canda: igi
saqmis mosmenisas aSkarad exmareboda prokurors dacvis mier dasmul SekiTxvebze
prokuroris nacvlad pasuxis gacemiT, an prokurorisTvis aRniSnuli SekiTxvebis
ufro xelsayreli formulirebis micemiT. amgvari qmedeba ar iyo miukerZoebulobis
moTxovnis Sesabamisi ( 100, 132-134).
103
Lavents v. Latvia 2002 (58442/00): procesis mimdinareobisas mosamarTlis mier
presisaTvis micemul interviuSi ganmcxadeblis mier braldebis uaryofisa da
udanaSaulobis mtkicebis Sesaxeb gancvifrebis gamoxatvam daarRvia me-6 muxlis me-2
paragrafi. sxva saqmeebSi presasTan miuRebeli gancxadebebis gakeTeba CaiTvala me-6
muxlis 1-li paragrafiT gaTvaliswinebuli miukerZoebulobis moTxovnasTan
Seusabamod. ixileT, magaliTad, Buscemi v. Italy 1999 (29569/95) 67, sadac sasamarTlom
xazgasmiT aRniSna, rom upirveles yovlisa, sasamarTlo organoebs moeTxovebaT
maqsimaluri sifrTxilis gamoCena maT warmoebaSi arsebul saqmeebTan mimarTebiT
imisaTvis, rom SeinarCunon miukerZoebeli mosamarTlis saxeli. aRniSnulma
sifrTxilem maT unda gadaafiqrebinos presis gamoyeneba, provokaciis SemTxvevaSic
ki. aRniSnul valdebulebas maT samarTlianobis maRali moTxovnebi da
samosamarTleo saqmianobis amaRlebuli buneba akisrebT.
104
Krause v. Switzerland 1978 (7986/77): komisiam daadgina, rom udanaSaulobis prezumfcia
SeiZleba dairRves, Tu sajaro moxeleebi ganacxadeben, rom piri aris damnaSave
danaSaulebrivi qmedebis CadenaSi, sasamarTlos mier aRniSnulis dadgenamden. es, ra
Tqma unda, ar niSnavs, rom xelisuflebis warmomadgenlebs ar aqvT mimdinare
gamoZiebis Sesaxeb sazogadoebis informirebis ufleba. isini ar daarRveven me-6
muxlis me-2 paragrafs, Tu ganacxadebe,n rom arsebobs eWvi, rom daakaves pirebi, rom
maT aRiares danaSauli, da a.S. Tumca dauSvebelia imis oficialurad gamocxadeba,
rom vinme damnaSavea. Butkeviius v. Lithuania 2002 (48297/99): parlamentis Tacjdomarem
ganacxada interviuSi, rom sagareo saqmeTa ministrma qrTami aiRo. yofili ministri
dakavebul iqna da Semdgom damnaSaved iqna cnobili. evropulma sasamarTlom
daadgina me-6 muxlis me-2 paragradis darRveva. gakeTebulma gancxadebam xeli
Seuwyo sazogadoebaSi misi braleulobis Sesaxeb rwmenis Camoyalibebas da
kompetenturi sasamarTlo organos mier faqtebis Sefaseba winaswar Camoyalibebuli
mosazrebiT warimarTa. Allenet de Ribemont v. France 1995 (15175/89): policiis maRali
Tanamdebobis pirma preskonferenciaze ganacxada, rom ganmcxadebeli mkvlelobis
erT-erTi mTavari wamqezebeli iyo. sasamarTlom daadgina, rom aRniSnuli gancxadeba
arRvevnda me-6 muxlis me-2 paragrafs: aRniSnuli naTlad warmoadgenda
ganmcxadeblis bralTan mimarTebiT gakeTebul gancxadebas, romelic, pirvel rigSi,
sazogadoebas ubiZgebda daejerebina misi braleuloba da, meore, kompetenturi
sasamarTlo organos mier faqtebis Sefasebas winaswar Camoyalibebuli mosazrebiT
warmarTavda ( 41). Daktaras v. Lithuania 2000 (42095/98): prokurorma uari ganacxada
bralis moxsnaze, vinaidan, misi TqmiT, arsebuli mtkicebuleba amtkicebda mis
57
brals. sasamarTlom daadgina, rom is, Tu ramdenad arRvevs sajaro moxelis mier
gakeTebuli gancxadeba udanaSaulobis prezumfcias, damokidebuli gancxadebis
gakeTebis dros arsebul garemoebebze. aRniSnuli gancxadeba gakeTda ara
procesisagan damoukideblad, magaliTad, pres konferenciaze, aramed
samarTalwarmoebis nawils Seadgenda. miuxedavad imisa, rom naklebad mosawoni iyo
termini damtkiceba, ar darRveula me-6 muxlis me-2 punqti.
105
ixileT, magaliTad Anguelov v. Bulgaria 2004 (45963/99 decision): zogierT SemTxvevaSi,
presis mZvinvare kampaniam SesaZloa sasamarTlos samarTlianobaze uaryofiTi
gavlena iqonios da gamoiwvios saxelmwifos pasuxismgebloba (...). aRniSnuli exeba
sasamarTlos miukerZoeblobas me-6 muxlis 1-li paragrafis mixedviT iseve, rogorc
me-6 muxlis me-2 paragrafiT gaTvaliswinebul udanaSaulobis prezumfcias (...). Tumca,
ganmcxadeblis sasamarTlo procesisadmi gazeTebis interesi ar hgavda presis
mZvinvare kampanias, romelic sasamarTlos samarTlianobas daayenebda eWvqveS (...).
realurad gazeTebis interesi gamowveuli iyo sazogadoebrivi figuris sasamarTlo
procesiT. sasamarTlom aRniSnuli saqmis ganxilvis Sedegad ver naxa raime saxis
mtkicebuleba, rac miiyvanda daskvnamde, rom varnis raionuli sasamarTlos
mosamarTleze ganaCenis gamotanisas gavlena iqonia aRniSnulma sajaro interesma, an
ganmcxadebelze raime sxva saxis winaswar Seqmnilma azrma.
58