T CARET

Yazan : Mehmet Ali DEM RBA

Ticrette gnhtan kamak

Borcu demeyip geciktirmek
Borluya mhlet
dn denirken
Kaa satarsan sat
Alaca tahsil
dnte kolaylk
Alacak Bor Meseleleri
Akrabaya Yardm
Din istismr
Bakkala bor vermek
Karaparay aklamak
ok Kazanmak in
Veresiye Altn
R vet afeti
Mslmanlk ve R vet
Hediye ve R vet
Hediye ve Hkmleri
Devletin verdikleri
dn paray dn vermek
Kirc ve u ur
Depoziti Kullanmak
Ezan ve Al -Veri
Cuma Vakti Al Veri
Vekili Azletmek
Ucuz satmak
Tek tarafl szle meyi bozmak
Satlan mal geri almak
Rayicin stnde kira
Mteahhitle szle me
Szle me gere i para kesmek
Szle me mddeti bitmeden
Ev sahibi lnce
rn vermeyen tarla
Ortakl dkkanda kirac
Anla maya gre istemek
Dzensiz deyen kiracy karmak
Szle me bitiminde uzatmamak
Varislerle yeni bir anla ma
Al -Veri te Yemin
Mushaf Satmak
 Ev Satmak
dn alrken
Bire Onsekiz Sevab
Hayvan Postu
Kirasz Tarla
Turisti Kandrmak
Paral Gn
Al -veri bilgisi
Faizli Al -veri ler
Araba de i mek
Ba bo kpekleri ldrmek
cretsiz
ok al mak
Kirc ve depozit
Tazminat almak
stakoz ihrc
det olarak sylenilen
dn ve rehin
Mala zara vermek
Dini Levha
Vakf ve Dernek
Zenginlik Fakirlik
Her canlnn rzkn Allah verir
Rzk iin al mak
Fakirlerin stnl
Allaha yaplan iftira
Sabah uykusu ve rzk
Nasrl el
Ticrette ihsn
Ticrette dnini kayrmak
Dinimizde kr haddi
Al veri ilmi bilinmezse
Faiz ve Altnn al sat
Dine uygun are aramak
Yemn nasl olur
Yemn keffreti nasl verilir
Yemni bozmak

Ticrette gnhtan kamak

Sual: Ticretle i tigal ediyoruz. Harma d memek iin nelere dikkat etmemiz gerekir?
CEVAP
mm- Gazl hazretleri buyuruyor ki: Her sanat ve her ticrette hle yapmamak farzdr.
M terye herhangi bir ekilde zarar vermemelidir! Zarar veren her i , zulm olur. Zulm ise
harmdr. Her mslman, kendisine yaplmasn istemedi i bir eyi, kfirlere de yapmamaldr!
Ba lca drt ey yapmamak lzmdr:
 1- Satlan mal, a r vmemelidir!
nk, hem yalan sylemi , hem aldatm , hem de zulmetmi olur. Hatt, do ru olarak da,
m ternin bildi i eyi sylememelidir! nk, bu da faydasz sz olur. Kymette her szden
sul olunacaktr. Yemn ile satmaya gelince, yalan yere yemn etmek harmdr. Yan byk
gnhtr. Do ru yemn ederse, az bir ey iin Allah telnn ismini sylemek saygszlk olur.
Hads-i erflerde buyuruldu ki:
(Al -veri yaparken, vallahi byledir, billahi yle de ildir diye yemn eden kimseye ve
bugn git, yarn gel diyerek sznde durmyan sanatkra yazklar olsun!) [Deylem]
(Maln yemn ederek be endirmeye al an kimseye kymette merhamet edilmez.)
[ .Gazl]
2- Maln kusurunu gizlememelidir!
Maln aybn, kusrunu m terden gizlememeli, hepsini, oldu u gibi gstermelidir! Kusru
gizlemek, hynettir. Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Satlan bir eyin kusrunu gizlemek hell de ildir. O kusru bilip sylememek de,
kimseye hell olmaz.) [Hakm]
Maln iyi tarafn gstermek, kt tarafn gizlemek zulm, hle olur. Reslullah, bu day
satan bir kylnn bu dayna, mubrek parmaklarn sokup, ya oldu unu grnce, sebebini
sordu. Kyl, ya murun slatt n syleyince, buyurdu ki: (Niin slak yerini saklayp
gstermiyorsun? Hle eden bizden de ildir) [Mslim]
unu bilmeli ki, hle ile rzk artmaz, aksine maln bereketi gider. Hle ile azar azar
biriktirilen eyler, anszn gelen bir felketle, birdenbire giderek geride yalnz gnhlar kalr.
Bir st, ste su katard. Birgn, anszn sel gelip, ine i bo du. Adam a kn bir hlde iken,
ocu u, Ste katt mz sular birikerek, gelip ine i gtrd dedi.
Hads-i erfte buyuruldu ki: (Ticrete hynet kar nca, bereket gider.) [Mslim]
Bereket demek, az maln ok faydas olmak, ok i e yaramak demektir. Az bir mal, bereketli
olunca, ok kimsenin rahat etmesine, ok iyi i lerin yaplmasna yarar. Bereketli olmyan, ok
mal vardr ki, shibinin dnyada ve hrette felketine sebep olur. O hlde, maln ok olmasn
de il, bereketli olmasn istemelidir!
Hads-i erfte buyuruldu ki: (L ilhe illallah diyen, dnyay dinden stn tutmadka,
Allah telnn gadabndan, azbndan kurtulur. Dni brakp, dnyaya sarlrsa, kelime-i
tevhdi syleyince, Allah tel, yalan sylyorsun buyurur.) [Beyhek]
3- lde, tartda hle yapmamaldr!
Kurn- kermde buyuruluyor ki: (Verirken noksan, alrken fazla lene ac azblar
yapaca m.) [Mutaffifn 1]
Byklerimiz, her aldklarn biraz noksan, verdiklerini de, biraz fazla lp, (Bu az fark,
Cehennem ile aramzda perdedir. Cenneti, birka liraya satanlar ve birka lira iin, Cehennem
azbn hak edenler, ne kadar ahmaktr) derlerdi. Maln iyisi ile ktsn kar trp, hepsini iyi
diye satmak harmdr.
4- Sat fiytnda hle yapmamaldr!
Peygamberimiz, (Mslmanlarn, ehre mal getiren kylleri kar layp piyasa fiytn
gizliyerek, ucuz satn almalarn) yasaklad. (Mslim)
Piyasay bilmiyenlere yksek fiytla mal satmak da harmdr. Hatt, acem olup, ucuz satan
veya pahal alanlar ile al -veri etmemelidir! Piyasadaki fiyt bunlardan gizlemek gnhtr.
M terye do ru sylemeli, hle yapmamaldr! Malda bir rza oldu ise, haber vermelidir! Mal,
akrab veya ahbbndan, ona yardm olsun diye yksek fiytla ald ise, m tersine bunu
syliyerek, do ru de erini bildirmelidir! Mesel, on lira etmiyen mal, on milyona ald ise, o
mal satarken, on milyona ald n sylememelidir! Ucuz ald bir maln fiyt ykselip pahal
satyor ise, ald fiyt sylemelidir! Hynet yapmaktan kurtulmak iin, herkes, kendine
yaplmasn istemedi i eyleri, ba kalarna yapmamaldr! nk, herkes, dikkat ile, pazarlkla
u ra arak, tam de erini verip ald n sanr. O hlde, aldatarak satmak, hynet ve dolandrclk
olur.

Borcu demeyip geciktirmek

Sual: Borcu demeyip geciktirmek gnh mdr?
CEVAP
Borcunu vaktinde demeyen kimsenin, gelip mhlet istemesi lzmdr. deme imkn
oldu u hlde, borcunu geciktirmek gnhtr.
Hads-i erflerde buyuruldu ki:
(Herhangi bir kimse, imkn oldu u hlde, borcunu vermeyip geciktirirse, [borcunu
verinceye kadar] her gn amel defterine zulmetme gnh yazlr.) [Tabern]
(Ald borcu demek istemeyene Allah tel, kymette, Bu kimsenin hakkn sende
brakaca m m zannettin? buyurarak, o kimsenin iyi amellerini alp di erine verir. E er
borcunu vermiyenin iyi ameli yoksa, bor verenin kt amellerini, gnhlarn borluya
ykler.) [Tabern]
(Zenginin [deme imkn olann] borcunu demeyip, oyalamas zulmdr.) [Buhr]
[Borcu vaktinde dememeye zulm, demiyene de zlim denmi tir.]
(Allah tel zlim zengini sevmez, ona bugzeder.) [Bezzr]
Borcu olan, borcunu demeden sadaka vermemelidir. nk hads-i erfte, (Borcu var
iken verilen sadaka kab l olmaz) buyuruldu. (Buhr)
Verilmeyen zekt da bortur. Borcu demek, zekt vermek farzdr. Zekt borcu olann
verdi i sadaka kabl olmaz. nce bu borlar demek lzmdr. Bunun gibi farz borcu olann
nfile namazlar da kabl olmaz. Snnetler de nfile demektir. (N.Fkhyye)
Borlanmamaya ok dikkat etmelidir! Hz.Lokman Hakm, (Bor yk altnda ezilmektense,
ta ta may terch ederim) buyuruyor. nk borlanmak, insan kfre kadar srkler.
Peygamber efendimiz, (Y Rabb, kfre d mekten ve borca girmekten sana s nrm)
buyurarak, borlanmann ok kt oldu unu bildirmi tir. (Nes)

Borluya mhlet
Sual: Borcunu deyemiyen m terilerimize mhlet tanmak sevb olur mu?
CEVAP
Borcunu gerekten deyemiyenlere mhlet vermek, elbette ok sevbdr.
Hads-i erflerde buyuruldu ki:
(Kymet gnnn deh etinden kurtulmak ve Allahn himyesine s nmak istiyen,
darda kalan borluya mhlet versin!) [Tabern]
(Darda olan ferha kavu turan veya byle bir kimsenin borcunu deyeni, Allah
tel, Kymetin deh et, korku ve skntlarndan kurtarr.) [Mslim]
(Fakr borluya, borcunu demesi iin kolaylk gsterene, her gn o bor miktar
kadar sadaka sevb yazlr.) [ .Ahmed]
(Bir kimse, borcunu deyebilece i vakte kadar fakre mhlet verse, gnhlarndan
tevbe etmesi iin Allah tel da ona mhlet verir.) [Tabern]
 (Musbetten kurtulmak, istedi ine kavu mak ve Ar n glgesine s nmak istiyen, eli
darda olann borcunun vdesini uzatsn veya o borcu ba lasn!) [Abdrrezzk]
(Kymette gnh ok bir mslman hesba ekerler. O kimse de, (Benim iyili im
yoktur. Sadece ra ma, Fakr olan borlular sk trma, ne zaman ellerine geerse, o
zaman vermelerini syle, bir ey isterlerse yine ver, bo evirme diye sylerdim) der.
Allah tel da, o kimseyi affederek buyurur ki: (Ey kulum, bugn sen fakr, muhtsn.
Sen dnyada benim kullarma acd n gibi, bugn biz de sana acrz.) [Buhr]

dn denirken
Sual: dn altn, denirken, ryice gre ka t lira, dviz veya ba ka mal verilse ciz
midir?
CEVAP
dn veren rz olursa her mal verilebilir.

Kaa satarsan sat

Sual: Birine, ( u mal kaa satarsan sat, bana 3 milyon ver) desem, o da drde satsa, ciz
olur mu?
CEVAP
Evet.

Alaca tahsil
Sual: Bir arkada a sekiz sene nce be bin liraya bir gmlek sattm. imdi ise bir gmlek bir
milyon lira civrndadr. Bu paray tahsil ederken be bin lira olarak mi, yoksa o gnk be bin
lirann alm gcne gre mi alaca z?
CEVAP
E ynn de eri altn ile llr. Sekiz sene nce be bin lira ile ka gram altn alnyorsa,
bugn de ayn gram altn istemek cizdir. Diyelim ki 2 gram altn ediyorsa, bugn de 2 gram
altn istenir. 2 gram altnn bugnk kar l olan k t para da istenebilir. Gmle e gre veya
ba ka e yya gre istenmez. Belki bugnk 2 gram altn iki gmlek eder veya bir gmlek de
etmiyebilir. Ne kadar gmlek etti i de il, ne kadar altn de erinde oldu u nemlidir. hsn
etmek iyidir. Alacakl arzu ederse be bin liray alarak da hesb kapar. Hi de almayabilir.

dnte kolaylk
Sual: dn verirken, haram i lemeden gn tayin edebilmenin bir yolu yok mudur?
CEVAP
(Bey ve ir Rislesi)nin smail bin Osman tarafndan yaplan erhinin 59. sayfasnda,
(dn verirken, zaman tayin etmek, mal, misli ile veresiye satmak olur. Bu ise fizdir, byk
gnahtr.) buyuruluyor.
Miktar az olan paralar iin gn tayini mhim de ilse de, miktar fazla olan paralar iin gn
tayini lzm olabilir. Senede, deme tarihi konabilmesi iin, (S. Ebediyye)de bildirilen birka
usl:
1- dn verece i kimseden kefil ister. Kefilden deme tarihi belli bono alr. Borlu da
kefilin demesi lzm gelen tarihte der.
2- Yahut borlu, borcunu kendine borcu olan birine havle eder. Havle olunann borcunun
deme zaman, belli ise, alacaklya da o zamanda der.
 3- Yahut dn isteyene, dn verece i kadar fiyatla, ucuz bir eyi veresiye satar. Ondan
bu sat iin belli tarihli deme senedi alr. Sonra bu eyi ayn fiyatla, pe in olarak geri alr.
(Hadika)da, (dn verece i kimseye, bir k t parasn bile bin liraya satmak cizdir.)
deniyor.
4- (E bh)da, (dn verirken, senede deme tarihi koyabilmek yollarindan biri de, Mlik
mezhebini taklid etmektir.) deniyor.
(Mizn)da (Mlik mezhebinde, dn verilen mal, paray, deme zamanndan nce veya
sonra isteyemez. Zamannda istemesi lzmdr.) buyuruldu. Fakat ba ka mezhebi takld, ancak
sk k durumlarda ciz olur. Takld edilen mezhebin takld etti i husustaki btn artlarn
renip bunlara uymak lzm olur.
5- ( bni bidin)de ("Falana olan borcuma kefil ol" dese, o da kabul edip dese, kefil
borluya, "Belli zamanda bana dersin" diyebilir. Fakat "Falana olan borcumu de" dese, o da
kabul edip dese, borlunun bunu ona belli bir zamanda [yani gn tayin ederek] demesi ciz
olmaz. nk borlu iin demi , borlu imdi buna borlu olmu tur. Borcun belli bir zamanda
denmesi ise ciz de ildir.) buyuruldu.
[Sammi tandklar arasnda, daha kolay bir usul vardr. dn isteyene, (Falanca gn bana
ayn miktar para hediye edersen, u paray sana hediye ederim.) denir. O da kabul ederse, para
alnm olur.]

Alacak Bor Meseleleri

Sual: Baz kimselerde alacaklarm var. Verecek gleri yoktur. Vermeleri iin sk trsam
gnah olur mu?
CEVAP
Her zaman alaca nz istemek hakknzdr. Ancak borcunu veremiyen fakirleri
sk trmamak ok iyidir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
(Kyamet gnnn skntlarndan kurtulmak istiyen, eli darda olana, alaca n tehir
etsin veya ba lasn!) [Mslim]
(Bir mslmana Allah rzas iin dn verene, her gn iin sadaka sevab verilir.
Fakirden alaca n abuk istemiyene, her gn iin maln hepsini sadaka vermi gibi sevap
verilir.) [Hakim]
(Ba ka himaye bulunmyan gnde, Allahn himayesine girmek istiyen, eli darda olana
kolaylk gstersin veya alaca n ba lasn!) [Tabern]
(Kim, fakirdeki alaca n tehir eder veya ba larsa, Allah tel da, kyamet gn
onu kendi himayesine alr.) [Tabern]

Akrabaya Yardm
Sual: Yardm yaparken, dn verirken akrabay tercih etmek mi lazm?
CEVAP
Herkese iyilik etmek, dn veya sadaka vermek ok sevabdr. Akrabaya yaplan iyilik daha
sevabdr. Bir kadn, Resulullaha, (Fakir kocama infakta bulunsam, sadaka yerine geer mi?) diye
sul ettirdi inde Peygamber efendimiz buyurdu ki:
( ki sevab vardr. Biri sadaka, di eri de sla-i rahim sevab) [Buhar]
Bu husustaki hadis-i eriflerden birka yle:
(Senden yz eviren akrabana verilen sadaka daha faziletlidir.) [Tabern]
(Yakn akraba ve kom uya verilen sadakann sevab iki misli fazladr.) [Tabern]
 (Paranz nce kendi ihtiyalarnza, artarsa oluk ocu unuzun ihtiyalarna sarf
edin! Bundan da artarsa akrabalarnza yardm edin!) [Mslim]
(Bir kimseden amcasnn o lu yardm ister de, o da gc yetti i hlde, vermezse,
kyamet gn Allahn fazlndan mahrum kalr.) [Tabern]
(Bir mslmana dn veren iki misli sadaka sevab kazanr.) [ bni Mace]

Din istismr
Sual: Tccrn, maln m teriye gsterirken kelime-i tevhd, salevt okumas uygun
mudur?
CEVAP
Tesbh, tahmd, tekbr ve Kurn- kerm ve hads-i erf ve fkh kitb okumak sevbdr.
Kurn- kermde buyuruluyor ki:
(Allah ok zikredenlerin gnhlar affolur ve ok sevb verilir.) [Ahzb 35]
Tccrn, maln m teriye gsterirken, bunlar okumas, tekbr getirmesi, kelime-i tevhd,
salevt sylemesi gnhtr. Bunlar, para kazanmaya let etmek olur. ( htiyr)

Bakkala bor vermek

Sual: Bakkala bor para verip, o para bitinceye kadar ondan mal satn almak ciz midir?
CEVAP
Ciz de ildir. Bakkala bor para verip, o para bitinceye kadar ondan mal satn almak
harmdr. nk, istifde etmek art ile dn vermek fiz olur. Paray bakkala emnet olarak
vermelidir. Emnet verilen para, helk olursa, bakkal demez. (Drer)

Karaparay aklamak
Sual: Kendisine eyh baba denilen biri, kom umuzun hanmna, (Kocandan ald n paray
bana getir. Ben harm paray helle eviririm) demi . eyhin karaparay aklama yetkisi var
mdr?
CEVAP
eyhin harm paray helle evirmek gibi bir yetkisi yoktur. Byle kimseler sahte eyhtir.
Kimi (Namaz senden kaldrdm) diyor, kimi (sizi karde yaptm) diyerek kadnla erke in
halvetine zemin hazrlyor. Byle eyhlerden uzak durmaldr.

ok Kazanmak in
Sual: ok mal kazanmak niyetiyle ok al mak gnah mdr?
CEVAP
ok sevab kazanmak iin, ok mala ihtiya vardr. ok mal kazanmak iin de ok al mak
gerekir. slmiyete uygun yaplan her kazan dnyaya sarlmak olmaz, ahret iin olur.

Veresiye Altn
Sual: Veresiye altn alp satmak caiz midir?
CEVAP
Altn, altn kar l veresiye satlmaz. Altn k t para ile veresiye satmak caizdir.

R vet afeti
Sual: Gnmzde r vet yaygnla m tr. R vetin dindeki yeri nedir?
 CEVAP
Dinimiz, gasb edilmi mal ve zulm, hrszlk ile alnan, r vet, faiz, kumar cretleri ve
di er hyanet yollarndan birisi ile ele geen kazancn yenilmesini ve ba kalarna yedirilmesini
yasak etmi tir. Kur' an-i kerimde mealen buyuruldu ki:
(Birbirinizin mallarn aranzda [kumar, yalanclk, sahtekarlk, hrszlk, gasb, r vet
gibi] btl sebeplerle yemeyin!) [Bekara 188]
Kzn babasnn veya akrabasnn, kz vermeye raz olmalar iin damattan istedikleri para
veya mal r vet olur. Ayakbast paras almak da r vettir, haramdr. Maln, cann, hakkn
kurtarmak iin istemiyerek r vet vermek caiz ise de, r vet istemek asla caiz de ildir,
haramdr.
Layk olmayan ki ileri i e almak iin r vet istemek, lke idaresini ehliyetsiz ellere terk
etmek demektir. Bu da bir milletin yklmasna sebep olur.
Bir retmenin, kabiliyetsiz bir talebeyi r vetle geirmesi de, layk olmayan kimselerin i
ba na gemesine vesile olur.
Alt srada olan bir evra r vetle ste karp hemen muamelesini yapmak, di er sras
gelen insanlarn haklarna tecavzdr, zulmdr.
Doktorun r vet alarak sa lam memura rapor vermesi, dzenin bozulmasnn, lkenin
yklmasnn sebeblerindendir.
Belediyelerce, kanunsuz binalara ruhsat vermek veya ruhsatsz yaplara r vet alarak gz
yummak veya daha ba ka ekilde r vet almak vazifeye ihanettir.
Mslmanlk ve R vet
Dinsiz bir kimse, Allahtan korkmad iin, kanunun grmedi i yerlerde her rezaleti
i leyebilir. Fakat bir mslman, Allahn her zaman kendini grd n bildi i iin r vete
kar maz ve di er gnahlar i lemez. E er mslman bir kimse, r vet gibi kirli i lere
kar m sa, Allahtan korkmad veya az korktu u anla labilir. Bu bakmdan mslman bir
kimsenin r vet almas, sadece kendini gnaha sokmakla kalmaz, ayn zamanda islmiyete de
ihanettir.
Neticede, r vet bir milleti manen ve maddeten kerten bir illettir. lgililere yardmc
olmak, her ferdin vazifesidir.
Dinen byk gnah olup, bir milletin felaketine sebeb olan r veti kaldrmak ancak islm
ahlkna sahip olmakla mmkndr. nk ahlkl bir mslman hakszlk etmedi i gibi,
hakszl a da raz olmaz. nk onda Allah korkusu bulundu u iin r vete vasta bile olmaktan
aslandan, ylandan kaar gibi kaar.
Bu bakmdan ocuklarmz, genlerimizi ahlkl yeti tirmek, millet olarak ba ta gelen
vazifelerimizden biridir. Devlet memurlarnn vazifelerini yaparken, vazife yapt ki ilerden
hediye almalar da do ru de ildir.
Hediye ve R vet
Hz. mer, devlet ba kan iken, hanm ile bir kye gider. Kyl kadnlar halifenin hanmna
e itli hediyeler verirler. Eve geldikleri zaman, hazreti mer, hanmna der ki:
- Bunlar nereden aldn?
Hanm cevap verir:
- Kyl kadnlar hediye ettiler.
- Ben halife olmasaydm, sana bu hediyeler verilir miydi? Eskiden ben halife de ilken sana
niin hediye vermiyorlard? diyerek Hz. mer, verilen hediyeleri beyt-l mala verir.
 R vet, haksz kazan yollarndan biridir. Btn dinlerde gnahtr. Devletlerin ceza
kanunlarnda, devlet idaresine kar i lenen bir amme [kamu] suu kabul edilmi tir.
Haksz hakl, yanl do ru, kty iyi, liyakatsz liyakatl gstermek iin bir kimseden
para, mal almak r vettir. Byle gayr me ru hareket iin, para, mal verilmesine vasta
olmamaldr! nk hadis-i erifte buyuruldu ki: (R vet alana, verene ve bunlar arasnda
r vete vasta olana da Allah tel lnet etsin.) [Hakim]
R vetin yaygnla mas kyamet alametlerindendir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (yle bir
zaman gelecek ki, r vet, hediye ad altnda alnp verilecek, ibret olsun diye, gzda
vermek iin susuz kimseler ldrlecektir.) [ . Gazal]

Hediye ve Hkmleri
Sual: Hediye hangi hllerde, ciz ve hangi hllerde ciz de ildir?
CEVAP
Muteber kitaplarda diyor ki:
1- Hediye veya hibe [ba ], mevcut ve bilinen bir mal, birine kar lksz temlk etmektir.
Belli bir kar lk istiyerek vermek de cizdir. Mesel, borcunu demesini art etmek cizdir.
2- Kar lk vermek art ile yaplan hediye, kar l verilmedike sahh olmaz. Hediyenin ve
kar l nn, ayrlmadan nce verilmeleri lzmdr.
3- (Sen lrsen benim, ben lrsem senin olsun) diyerek evini birisine vermek btldr.
4- Ali, Veliye, (Ya adigin mddete evim senin olsun) dese, Veli lnce, ev, shibine
verilir.
5- (Al, sarf et) diye verilip, hediye oldu u sylenmiyen para, teslim edilince, dn verilmi
olur. (Al, giy) diyerek verilen elbise, hediye olur.
6- Hediye verilmeden nce, veren vazgeebilir. Hediye verildikten sonra, ancak ikisinin
rzs ile vazgeilebilir.
7- Hfz, pazarlk etmeden, Allah rzs iin hatim veya mevlid okursa, kendisine verilen
hediyeyi almas ciz olur. Az diye tirz ederse, ald haram olur.
8- ocu un hediye vermesi sahh de ildir. ocu a verilen hediyenin sahh olmas iin,
ocu un, hediye edilen eyi eline geirmesi lzmdr.
9- Fakir, zenginin verdi i sadakay zengine hediye etse, zenginin almas ciz olur.
10- Biri, Bu mal sana hediye ettim dese, teki de alsa, hediye tamam olur.
11- M teri, mali teslim almadan ba kasna hediye edebilir.
12- Henz ele geirmeden nce, ikisinden birisi lse, hediye btl olur.
13- ki kimse, ortak olduklar bir evi birine hediye etseler, ciz olur. Bir kimse, evini iki
ki iye hediye etse, ciz olmaz. nk, taksimi mmkn olan eyi, hisse-i yal olarak vermek
ciz de ildir.
14- Gelecek ay ba nda, u mali sana hediye ettim demek sahh olmaz.
15- lnceye kadar nafakasn vermek ve kendine hizmet etmek art ile evini birine hediye
ve teslim edince, hizmete ba larsa, evi geri alamaz.
Evini, lnceye kadar iinde oturmak art ile satmak fsid ise de, hediye etmek cizdir ve
evi teslim ettikten sonra, geri alamaz. [Mecelle 855.]
16- Hediye verirken maln mevct olmas art, hazr olmas art de ildir.
17- Zorla alnan hediye sahh de ildir. Mesel bir kimse, hanmna, (Sana borcum olan
mehrini bana hediye etmezsen, babann evine hi gidemezsin) dese, hanm da, hediye etse,
sahh olmaz. nk kerhen, zor ile hediye vermek sahh olmaz.
 18- Hediye, ancak ele geince mlk olur. Satn alnan mal ise, ele gemeden nce mlk olur.
19- lm hastas, malnn te birini, vrislerinden ba kasna ba lyabilir.
20- Alaca n borlusuna ba lyan, vazgeemez. (Alaca m yok) deyince de, bor kalmaz.
21- Kazanlar pheli olan, hediyele meli ve dn alp kullanmaldr! Haramdan geldi i
kesin olarak bilinmedike, hediye gelen eyler helldir.
22- Do acak yavrusu benim olmak art ile bu hayvan sana hediye ettim demek cizdir.
Yavrusu da hediye olur.
23- Mehr vermemek art ile nikh sahh olur. Fakat sonradan mehrini verir.
24- M terinin ba kasna satmamas art ile bir mal satmak veya ba kasna satmamak art
ile satn almak sahh olup, bu artlarn hepsi bo tur, yaplmaz.
25- Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Verdi i hediyeyi geri istemek, kustu unu yalamak gibidir) [Mslim]
Buna ra men, bir kimse, bir ihtiytan dolay veya sebepsiz verdi i hediyeyi geri isteyebilir.
Ancak u yedi eyden biri varsa, hediye teslimden sonra, artk geri alnamaz:
1- Verilen malda kymetini artran fazlalk meydana gelmi olmak,
2- kisinden birinin lmesi,
3- Hediyenin kar l oldu u bildirilerek bir hediye vermek,
4- Hediye edilen maln, alann mlknden kmas,
5- kisi arasnda nikh bulunmak veya aralarnda nikh ebed haram eden akrablk
bulunmak,
6- Hediye edilen maln helk olmas, geri almaya mni olur.
7- Fakire verilmi olmas. nk fakire verilen hediye, sadaka olaca iin geri alnamaz.

Devletin verdikleri
Sual: Bir viz, Necm sresindeki ( nsan iin al t ndan ba kas yoktur) anlamndaki
yetten anla lyor ki, emekli maa ve aln teri kar myan her kazan harmdr. Ya l
kimselerin cretsiz belediye aralarnda seyahat etmesi de byledir. Yine ayn yet gsteriyor ki,
l iin yaplan du, sadaka ve di er iyiliklerin hi faydas olmaz dedi. Faydas yoksa, niin
cenze namaz klyoruz?
CEVAP
l iin du edilir, her trl hayrat yaplr. Emekli maa almak da cizdir.Devlet, ihtiyrlara
bir ihsn olarak ya llk maa ba lam tr. Ayn ekilde belediye, ihsn olarak ihtiyrlara
cretsiz seyahat hakk tanm tr. Bu bir hediyedir. Devlet, gzilere, asker ilelerine maa
ba lyor. On ocu u olana ikramiye verebilir. Zelzeleden zarar grenlere kar lksz yardm
edebilir. Yhut srf Trk vatanda oldu u iin herhangi bir yardm yapabilir.
Devlet bir kimseye byle e itli yardmlar yapt gibi, bir fert de diledi i kimseye,
milyonlarca, milyarlarca yardm yapabilir. Hediye verebilir. Alnan her parann muhakkak aln
teri ile alnmas lzm de ildir.Devlet, bir memuruna, bir i isine anla ma cb, haftada bir gn
veya iki gn izin verebilir. Ylda bir ay, iki ay izin verebilir. Birka ay hastalk izni verebilir. Bu
izinli oldu u zamanlarda da maa ndan kesmeyebilir. u kadar yl al an emekli edebilir.
Bunlarn hibiri dne aykr de ildir. Devlet, 25 ylda emekli etti i gibi, bunu 50 yla da
karabilir veya on yla indirebilir. mr boyu emekli maa verebilir. Devlet, 25 yl hizmet eden
memura lnceye kadar maa verdi i gibi, Allah tel da, mn edenlere sonsuz mkft
vermektedir.
 Bir kimsenin, mn etti i iin, kuluna sonsuz mkft veren Allah telya, niin bu kadar
nimet veriyorsun, diye sul edemedi i gibi, belli bir hizmet kar l , lnceye kadar maa
almaya harm demek ok yanl tr. Kurn- kermde melen buyuruluyor ki: ( nsana, ancak
al arak [ihls ile] yapt i ler [hrette] fayda verir.) [Necm 39]
Bir kimse, ba kasnn yapt amelden fayda grmez. Herkesin yapt kendinedir. Mesel
bir kimse, sadaka verse, sevb yalnz sadakay verene ait olur. Ba kasnn bu sevbda hissesi
olmaz. Ancak amel i liyen, mesel sadaka veren kimse, sevbn ba kalarna da ba layabilir.
Onlar da bu sevbdan faydalanr. llere du ve istigfr etmek faydaldr. brhim aleyhisselm,
(Ey Rabbimiz, [kymette] hesb iin aya a kalkld gn, beni, ana-babam ve btn
mminleri affeyle) diye du etmi tir. ( brhim 4)
Bir mminin dus ile di er mminlerin gnhlar affediliyor ki, byle du edilmesi
emredilmi tir. Yine her gn namazda, ( bdillhisslihn) diyerek mslmanlara du ediyoruz.
Faydas olmasayd, her tehyyatta bunun okunmas emredilmezdi.
Hads-i erfte buyuruluyor ki:
(lnn mezrdaki hli, imdt diye ba ran, denize d m kimseye benzer.
Bo ulmak zere olan kimse, kendisini kurtaracak birini bekledi i gibi, l de,
babasndan, anasndan, karde inden, arkada ndan gelecek bir duy gzler. Ona bir du
gelince, dnyaya ve dnyada olanlarn hepsine kavu maktan daha ok sevinir. Allah
tel, ya yanlarn dular sebebi ile, llere da lar gibi ok rahmet verir. Dirilerin,
llere hediyesi, onlar iin du ve isti fr etmektir.) [Deylem]
Gnhkr bir mslmann cenze namazn mslmanlar klarsa, lnn gnhlar affolur.
Yan dirilerin dular sebebiyle llere e itli hediyeler gider. Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Mslmanlardan saf, bir mslmann cenze namazn klarsa, l Cennete girmeye
hak kazanr.) [Eb Dvd, Tirmiz]
l iin du ve Kurn- kerm fayda verdi i gibi, ller iin sadaka vermek de onlarn
gnhlarnn affna sebep olur. Hads-i erflerde buyuruldu ki:
(Allah iin nfile sadaka vermek istiyen, bunu mslman ana-babasnn niyetine verse,
ana-babas iin birer ecir, onlarn ecirlerinden eksilmemek zere, bir misli de kendisine
verilir.) [Tabern, bni Askir]
(lm ana-babas nmna hac eden, bu hac hem kendisi, hem de ana-babas iin
kabl edilir ve ana-babasnn rhuna mjde verilir.) [Dre Kutn]
(len mminin her ameli kesilir. Yalnz amelinin sevb devam eder. Bunlar,
sadaka-i criye, faydal ilim ve kitap ile slih evldn etti i du ve isti frlar.) [Eb eyh]
[Sadaka-i criye, cmi, e me, yol gibi, faydas devm eden i lerdir.]
(Dnimizde iyi bir r aana, bunun sevb ile bununla amel edenlerin sevb verilir,
o rda [o yolda] gidenlerin sevbndan da hibir ey eksilmez. Dnimizde kt bir r
aana da, bunun gnh ile, bununla amel edenlerin gnh verilir, o kt yolda gidenlerin
gnhndan da hibir ey eksilmez.) [Mslim]
Tatarhniyyede, (Sadaka veren, sevbnn btn mminlere verilmesi iin niyet ederse,
kendi sevbndan hi azalmadan, btn mminlere de sevb eri ir) buyurulmaktadr.
(R.Muhtr)

dn paray dn vermek
Sual: dn alnan paray, ba kasna dn vermek ciz midir?
 CEVAP
Evet.

Kirc ve u ur
Sual: Kirlad m tarlann u runun tamamn benim mi vermem gerekir?
CEVAP
Fkh kitaplarnda, (Bir kimse, tarlasn kirya verirse, mahsln u runu, mm- azama
gre, mal shibi verir. Kir creti yksek olan yerlerde, byle fetv verilir. mmeyne gre,
kirc verir. Kir az olan yerlerde, byle fetv verilir) buyuruluyor. Mesel, kir creti olarak 20
milyon lira verip, masraflar ktktan sonra 60 milyon liralk mahsl alm sanz, mahsln
u runu siz verirsiniz. Masraflar ktktan sonra 30 milyon liralk mahsl alm sanz, tarla shibi
verir. nk krn yarsndan fazlasn mal sahibi alm tr. 10 milyon liralk masraf yapp 50
milyon liralk mahsl alm sanz, 40 milyon lira alm snz demektir. Bunun 20 milyonunu mal
sahibine verdi iniz iin, mahsln yarsnn u runu siz, yarsnnkini de mal shibi verir. U ur
verilirken kira creti ve masraflar d lmez. Fakat u ru hangi tarafn vermesi gerekti i hesap
edilirken, masraflar nazar itibre alnr.

Depoziti Kullanmak
Sual: Evimi kiraya verirken bir miktar depozit almak ve bu paray kullanmak caiz midir?
CEVAP
Dinimizde depozit almak, rehin almak gibidir. Yani kiracnn rzas ile depozit almak
caizdir. Alnan bu depoziti daha sonra kiracnn izni ile kullanmakta mahzur yoktur. zinsiz
kullanlmas tahrimen mekruhtur.

Ezan ve Al -Veri
Sual: Ezan okunurken yaplan al -veri helal midir?
CEVAP
Helaldir, fakat mekruhtur. Yani snnete uygun okunan ezana hrmet edilmezse, mekruh
i lenmi olur.

Cuma Vakti Al Veri

Sual: Cuma gn, cuma namaz esnasnda al -veri yapmak gnah mdr?
CEVAP
Cuma namaz iin ezan i iten ve kendisine cuma namaz farz olan her mslmann al -
veri ini brakp namaza gitmesi farzdr. zrsz cumaya gitmemek haramdr. Ezan okunurken
de, al -veri yapmak mekruhtur. Hlbuki al -veri in kendisi helaldir. Yani alnan mal mekruh
de il, helaldir. Fakat ezan okunurken al -veri yaplmas mekruhtur. (Drer)

Vekili Azletmek
Sual: Bir arkada a muayyen bir para vererek, bana bir arsa almasn syledim. Bir yla yakn
oldu. Arsa almad. Ben de vazgetim. Yani onu vekillikten azlettim. O "kendi arsam sana
vereyim" diyor. Ben de istemiyorum. Arkada , "sznde durman gerekir" diyor. Bir insan,
vekilini istedi i zaman azledemez mi, param vermezse bana zulmetmi olmaz m?
 CEVAP
Bir insan vekilini istedi i zaman azledebilir. Paranz vermezse size zulmetmi olur. Zulmn
gnah byktr. (Hindiyye, R.Muhtar)
Vekil, sahibine kendi maln satamaz. Paranz vekilden aldktan sonra, onun arsasn
isterseniz alabilirsiniz.

Ucuz satmak
Sual: Satn ald m gda maddelerinin tutar 5 milyon 300 bin lira tuttu. Bakkal, (yz bini
kalsn) dedi. Be milyon ald. Caiz oldu mu?
CEVAP
Caizdir. Bakkal, hi cret de almayabilir.

Tek tarafl szle meyi bozmak

Sual: Yaplan bir szle me, bilinmiyen bir sebeple aleyhimize dnse, o szle meyi tek
tarafl olarak bozmamzda, yani caymamzda bir saknca var mdr?
CEVAP
Hi kimse, tek tarafl olarak szle meyi bozamaz. (Aleyhime oldu, ben de bozdum) demek
geersizdir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Ey iman edenler, szle melerinize uyunuz!) [Maide 1]
(Allah, szle meleri bozmaktan saknanlar sever.) [Tevbe 7]
Irzlarn koruyanlar, emanetlerine ve szle melerine riayet edenler, do ru ahitlik yapanlar,
namazlarn klanlar, cennetle ikram olunacak kimselerdir. (Mearic 29-35)
Hadis-i erifte de buyuruldu ki:
(Sznde durmamak mnafklk alametidir.) [ .Neccar]

Satlan mal geri almak

Sual: Boyaclk yapyorum. Bir m terim, (O lum da, ayn boyadan, benden habersiz olarak
ba ka birisinden alm ) diyerek satt m boyalar geri getirdi. Bunlar almaya mecbur muyum?
CEVAP
Satt nz mal geri almaya mecbur de ilsiniz. Ancak ihsan ederek, mallar geri almak ok
iyi olur. Kur'an- kerimde, ( hsan [iyilik] edenlere, rahmetim elbette ok yakndr) buyuruldu.
(Araf 56)
mam- Gazal hazretleri buyuruyor ki:
M teri pi man olursa, yaplan sat bozmak iyi olur. nk, Resulullah, (M teri pi man
olunca, satc da kabul edip szle meyi bozarsa, Allah tel, onun gnahlarn affeder)
buyurdu. (K. Saadet)

Rayicin stnde kira

Sual: Ev sahibi, anla mamz sona erdikten sonra, rayicin stnde kira istiyor. Rayiten fazla
vermesem gnah olur mu?
CEVAP
Gasb olur, gnah olur.

Mteahhitle szle me
 Sual: Mteahhitle yl sonra evi teslim etmesi iin anla tk. Geciken her gn iin bir
miktar gecikme tazminat almak zere szle me yapmam caiz mi?
CEVAP
Evet caizdir. Ancak, vaktinde denmiyen alacak iin caiz olmaz. nk alacak, evi teslim
etmeye benzemez.
Alaca n tehir ederek fazla istemek faiz olur. Kur' an- kerimde buyuruluyor ki:
(Allah, al -veri i, ticareti helal, faizi haram kld.) [Bekara 275]
Alacaklnn zarar etmemesi iin, parann o gnk kymeti altn olarak hesaplanr. denece i
gn, altn olarak verilir. Dolara veya herhangi bir e yaya gre hesaplanmaz. Kymet denilince,
altn anla lr, ba ka mal ve para anla lmaz. nk e yann kymeti altn ile anla lr. (Ke fi
rmuz-i gurer)

Szle me gere i para kesmek

Sual: Araba almak iin bir organizasyona girdim. Szle me yaptk. Birka ay sonra madd
sknt yznden ayrlmak zorunda kaldm. Szle me gere i, paramn bir ksmn kestiler.
Onlara itimat ederek szle meyi okumadan imzalam tm. Ben raz olmad ma gre, onlarn bu
paray almalar caiz midir?
CEVAP
Elbette caizdir. E er onlar szle me d bir ey yapsalard, o zaman onlar sulu olurdu.
Szle menin veya kanunun mahiyetini bilmemek mazeret te kil etmez.
Krmz kta geen birinin, (Ben bunun su oldu unu bilmiyordum) demesi mazeret olur
mu?

Szle me mddeti bitmeden

Sual: Szle me mddeti bitmeden, kiracy karmak caiz mi?
CEVAP
Hayr.

Ev sahibi lnce
Sual: Evi bir seneli ine kiraladm. Bir mddet sonra sahibi ld. O lu, yl dolmadan evden
karabilir mi, kiray artrabilir mi?
CEVAP
Szle me sresi dolana kadar karamaz ve kiray artramaz.

rn vermeyen tarla
Sual: Kiralad m tarla rn vermedi. cret vermem gerekir mi?
CEVAP
Elbette vermek gerekir.

Ortakl dkkanda kirac

Sual: ortakl dkkanda kiracym. Orta n biri, kira sresi dolunca, dkkanda durmama
raz olmazsa, kmam gerekir mi?
CEVAP
Elbette kmak veya hepsinin rzasn almak gerekir.
 Anla maya gre istemek
Sual: Dkkan 5 yll na, ayl 5 milyondan, kiraya verdim. imdi ayn emsaldeki dkkan,
50 milyondan fazladr. Bu fiyat almaya hakkm var mdr?
CEVAP
Anla manza gre 5 milyondan fazla istemeye hakknz yoktur.

Dzensiz deyen kiracy karmak

Sual: Kiracm, ayn birinde, kiray demesi gerekirken, ayn onunda dyor. Szle meye
uymad iin, kiracy karabilir miyim?
CEVAP
Szle meye uymad iin karabilirsiniz.

Szle me bitiminde uzatmamak

Sual: Kirac ile bir yllk szle tik. kinci yl girince kiracy karabilir miyim?
CEVAP
Anla maya uyarak karmak hakknzdr.

Varislerle yeni bir anla ma

Sual: Bir arkada , ikinci bir emre kadar tarlam cretsiz ek demi ti. Fakat iki yl sonra
arkada ld. Vrisleri cret istiyor, vermem gerekir mi?
CEVAP
imdi tarla vrislerindir. Bundan sonra, onlarla yeni bir anla ma yapp, istedikleri creti
vermeniz gerekir.

Al -Veri te Yemin
Sual: Bir mal be endirmek gayesiyle yemin etmekte mahzur var mdr?
CEVAP
Do ru da olsa, al -veri yaparken yemin etmemelidir! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
(Maln, yemin ederek be endirene kyamette merhamet edilmiyecektir.) [Mslim]
(Al -veri te "Vallahi byle, billahi yle de ildir" diye yemin edenlere ve sanatkardan,
"Yarn gel, br gn gel" diye sznde durmyanlara yazklar olsun!) [Deylem]
(Yalan yemin ile mal ok satlsa da byle kazancn bereketi olmaz.) [Buhar]
(Alc ile satc birbirine do ru syleyip, nasihat edince, kazanlar bereketli olur,
maln kusurunu gizleyip, yalan syledileri zaman bu bereket kalkar.) [Buhar]
(Satlan bir eyin kusurunu gizlemek helal de ildir.) [Hakim]
(Bir zaman gelecek ki, insanlar, yalnz maln, parann gelmesini d np, helaln,
haramn d nmiyeceklerdir.) [R. Nashin]
Maln m teriye gsterirken tccarn Allah demesi, Kelime-i tevhid okumas gnahtr.
Bunlar para kazanmaya alet etmek olur. ( htiyar)
( htiyar) kitabndaki bu ifadeden, m teri ekmek gayesiyle dkkanna dini levhalar asmak
da, dini ticarete alet etmek olaca anla lmaktadr. Hele dinden imandan habersiz kimselerin bu
hareketi, din istismar olur.
Akll, ahretin sonsuz kazancn dnyann geici kr ile de i tirmez. Btn iyiliklerin,
dinin emirlerine uymak ve yerine getirmekte oldu unu bilir.
 Mushaf Satmak
Sual: Sadece mushaf, dini kitap ve dini levha ticaretinin mahzuru var mdr?
CEVAP
Mushaf, Kur' an- kerim retilmesine sebeb olmak niyetiyle satmak caiz ve sevab olur.
Ald para helal olur. Fakat byle niyetin alameti malolu fiyatna yakn az bir karla satmaktr.
Geimi ba ka kitaplardan sa lanyorsa, mushaflar karsz satmaldr! ( ira)
Mushaf, dini levha, ilmihal kitaplar ticaret mal de ildir. Emr-i maruf iin satlr. ar da
pazarda satlmaz. Dkkanlarda rafa konur. Okumak, bereketlenmek iin odaya aslr. Zinet
e yas de ildir. Dini levhalar ve di er dini eserleri yere sermek onlara hakaret olur. Mushafa ve
dini kitaplara hakaret eden ise kfre d er. Yani kfir olur.

Ev Satmak
Sual: Bir arkada a "Evini yz milyona sataym m?" dedim. O da raz oldu. Ben de 150
milyona sattm. Arkada a 100 milyon verdim. Yapt m i gnah oldu mu?
CEVAP
Arkada nza, istedi i fiyat verdi iniz iin size gnah olmaz.

dn alrken
Sual: Hangi durumda dn alnr? Alnan borcu geciktirmek uygun mudur?
CEVAP
u durumda dn almak caiz olur:
1- Nafakas olmyann, nafakasn, vcudunu rtecek kadar elbise almak iin veya kazanc
pheli olann, helal nafaka almak iin dn istemesi caizdir.
2- Evi olmyan kimsenin, ev satn almas veya evinin kirasn demesi iin dn istemesi
caizdir. So uktan korunmak [odun, kmr, soba, k lk palto gibi eyler almak] iin de dn
alabilir.
3- Evlenmek, mevkii ve vazifesi icab, adete uygun giyinmek ve bunun gibi i ler iin dn
istenebilir. [Zaruret olunca da dn almak caiz olur.]
Bu maddede bildirilen hususlar d nda dn istemek caiz olmaz. Mesela, paras
olmyan kimsenin baklava yemek, me rubat imek ve pahal kuma lardan elbise almak,
kom unun var diye ihtiya olmyan bir eyi almak iin dn istemesi do ru de ildir. Ksacas
makam ve vazifesi gere i de ilse, lks saylan yiyecek, iecek ve giyecek iin dn alnmaz.
demek niyetiyle dn alana Allah tel yardm eder, dn verene de ok sevab verir.
Bire Onsekiz Sevab
Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
(Sadaka iin on sevab, dn iin ise on sekiz sevab vardr.) [Tabern]
(Allah rzas iin dn verene, her gn iin sadaka sevab verilir. Fakirden alaca n
abuk istemiyene, her gn iin maln hepsini sadaka vermi gibi sevab verilir.) [Hakim]
Borlanmamaya ok dikkat etmelidir! Hz. Lokman Hakim, (Bor yk altnda ezilmektense,
ta ta may tercih ederim) buyuruyor. nk borlanmak, insan kfre kadar srkler.
Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(Ya Rabbi, kfre d mekten ve borca girmekten sana s nrm.) [Nisai]
(Borsuz olan hr ya ar.) [Beyhek]
(Huzur iinde iken, borlanarak korku iinde ya amayn!) [Hakim]
(Bortan saknn! Bor, gece gama, gndz zillete sebep olur.) [Beyhek]
 dn alnan borlar ilk frsatta demeye al maldr! Al veri neticesinde meydana
gelen taksitli, borlar da zamannda demelidir! demeyi geciktirmek gnahtr. brahim Edhem
hazretleri, (Borcu olan kimse, ya l ve sirkeli yemek yememeli) buyuruyor. Borcu olan, borcunu
demeden sadaka bile vermemelidir! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kendi veya oluk ocu u
muhta veya borlu olann verdi i sadaka kabul olmaz.) [Buhar]
htiyac olmyana, maln lzumsuz yerlere, harama harcyana dn para vermemelidir!
Borcunu vaktinde demeyen kimsenin, gelip mhlet istemesi gerekir. deme imkan oldu u
hlde, borcunu geciktirmek zulmdr, gnahtr. Bir kimse, mal oldu u hlde, borcunu demeyi
bir saat geciktirirse, zlim ve asi olur. Namaz klarken de, oru tutarken de, uykuda da, yani her
an, lnet altnda bulunur. Mal olmak, paras ok olmak demek de ildir. Satlk bir eyi olup da,
satmazsa, gnah i lemi olur.
Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
(dememek niyetiyle borlanan, Kyamete hrsz olarak gelir.) [ Mace]
( mkan varken, borcunu demiyene her gn zulmetme gnah yazlr.) [Tabern]
(Ald borcu demiyene Allah tel, Kyamette "Bu kimsenin hakkn sizde
brakaca m m zannettiniz?" buyurarak onun iyi amellerini alp di erine verir. E er
borlunun, iyi ameli yoksa, alacaklnn gnahlar borluya yklenir.) [Tabern]
Borcunu deyemiyene mhlet vermek sevabdr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
(Kyametin deh etinden kurtulmak istiyen, darda kalan borluya mhlet versin!)
[Tabern]
(Darda olan feraha kavu turan veya onun borcunu deyeni, Allah tel Kyametin
deh et, korku ve skntlarndan kurtarr.) [Mslim]
(Beldan kurtulmak, istedi ine kavu mak ve Ar a s nmak istiyen, darda kalan
borluya mhlet versin veya ona alaca n ba lasn!) [Abdrrezzak]
Kyamette gnah ok bir mslman hesaba ekerler. O kimse de (Benim hi iyili im
yoktur. Sadece ra ma, "Fakir olan borlular sk trma, ne zaman ellerine geerse, o
zaman vermelerini syle, bir ey isterlerse yine ver, bo evirme!" diye sylerdim.) der.
Allah tel da, onu affederek buyurur ki: (Bugn sen muhtasn. Sen dnyada kullarma
acdn, bugn biz de sana acrz.) [Buhar]

Hayvan Postu
Sual: Kendili inden len veya besmele ile vurulan tilkinin derisini daba lamadan satmakta
mahzur var mdr?
CEVAP
Koyun, s r gibi, eti yenen hayvan kendili inden lrse le olur. Le derisini daba lamadan
satmak btldr, caiz de ildir. Tilki, sansar besmele ile ldrlrse derileri temiz olur.
Daba lamadan satmak caizdir. Kendili inden lrse daba lamadan satmak caiz olmaz. Domuz
ve ylan derisi daba lansa da temiz olmaz. (Halebi)

Kirasz Tarla
Sual: lkede az bir arazim vardr. Bir arkada , "Tarlan ben ekip sreyim." dedi. cret falan
sylemedi. Ben de samimi oldu umuz iin bir ey demedim. Hi cret istemesem, ne verirse
alsam, vermezse almasam mahzuru olur mu?
 CEVAP
cret alacaksanz pazarlk edin! Durumu iyi olann evinden kira, tarlasndan cret
almamasnn ok daha iyi oldu unu (Din karde ine tarlasn kiraya vermek yerine cret
almadan ektirmek ok sevabdr.) hadis-i erifi aka bildirmektedir. (Nes)

Turisti Kandrmak
Sual: Sovyetlerden Erzuruma gelen turistleri kandranlar kyor. Be bin verip ellibin
diyenler oluyor. Dinimizde gayr mslimleri de kandrmak gnah de il midir?
CEVAP
Bir kimsenin hakkn yemek, kandrmak ona zulm olur. Zulm ise haramdr, byk
gnahtr. Gayr-i mslime zulmetmenin, mslmana zulmetmekten daha kt oldu u (Drr-l-
muhtar) ve di er muteber kitaplarda yazldr. K. Saadetteki hadis-i erifte, (Satlan bir eyin
kusurunu gizlemek helal de ildir. O kusuru bilip sylememek de kimseye helal de ildir.)
buyuruldu. Yine ayn kitapta, bu dayn ya ksmn uvaln i tarafna koyan bir satcya
Peygamber efendimizin, (Ya ksmn niin saklayp gstermiyorsun? Hile yapan bizden
de ildir.) buyuruldu u bildiriliyor.
Erbain-i Selmani kitabnda (Bir eyi aldatarak pahal satmak veya ucuza almak faiz olur,
haram olur.) ve (Satlan eyin aybn ve satn alnan eyin kymetini gizleyerek aldatmak faiz
olur, haram olur.) buyuruldu.

Paral Gn
Sual: On arkada , bir evde toplanp, tasarruf etmek ve toplu paraya sahip olmak iin kura
ekerek her hafta, kurada ad kan arkada a eyrek altn verme mecburiyeti koymaktayz. Bu
artlarla para almak haram mdr?
CEVAP
Evet haramdr. (Hadika)

Al -veri bilgisi
Sual: Geen gnk bir yaznzda altn gn tertip edip her ay bir ki iye kura ile altn
vermenin gnah oldu unu yazdnz. Sonunda herkes ayn altna kavu uyor. Kimse zarar etmiyor.
Niin gnah olsun?
CEVAP
Altn gn, mark gn gibi toplantlar yapp, kura ile her seferinde birine altn, mark veya
para vermenin gnah oldu unu btn fkh kitaplar yazyor. Hi biri kr-zarar etmese de yine
caiz de ildir. Dinimiz ne bildiriyorsa ona uymak gerekir.
Diyelim ki, 12 ki i paral gn tertip ettiler. Her ay birisine bir altn verdiler. Birisi hemen 12
altn pe in alyor. Birisi de 12 ay sonra alyor. lk alan, 12 ayda bir ok yatrm yapabilir. 12
altn 20 altn olabilir. Hi biri kr veya zarar etmese de yine dinimizin bildirdi i hkme
aykrdr.
Muteber bir kitaptan ald mz a a daki maddeleri okursanz, byle i lerin caiz olmad n
anlarsnz.
Faizli Al -veri ler
1- Bir teneke iyi cins bu day, bir teneke d k cins bu dayla de i mekte mahzur yoktur.
Biri fazla olursa faiz olur.
 2- Be gram 14 ayar altn ile be gram 24 ayar altn de i mekte mahzur yoktur. A rlklar
e it olmazsa, yani biri fazla olursa faiz olur. Hadis-i erifte, (Altn altna, gm gm e,
hurma hurmaya, bu day bu daya, tuz tuza, arpa arpaya misli misline satlrken, biri fazla
olursa faiz olur. kisi de pe in olmak art ile, altn gm le [veya ba ka ey ile] fazla veya
eksik fiyatla, alnp satlabilir.) buyuruldu. (Tirmiz)
3- Be gram 22 ayar altn verip, 18 ayar 5 gram altn almakta mahzur yoktur. Birisi veresiye
olursa faiz olur.
4- Be teneke kalitesiz bu day verip, drt teneke kaliteli tohumluk bu day almak faiz olur.
Faiz olmamas iin drt teneke bu dayn yanna ba ka cinsten bir mal daha koymaldr. ki ey
bir arada iken pazarlk edilerek satlrsa caiz olur.
5- A rlk ile ve hacimle llen veya llmiyen her ey kendi cinsi ile, mesela bu day
bu daya veresiye satlnca, miktarlar ayn olsa da faiz olur.
6- Birka kimse arasnda m terek olan bir mal, lmeden veya tartmadan payla mak faiz
olur. [Mesela birka ki i, kurban etini tartmadan gz karar ile bl se faiz olur.]
7- Satlan eyin aybn gizleyerek aldatmak faiz olur.
8- Bir mal, mesela iki ay sonra teslim etmek zere sattktan sonra, noksan olarak, daha nce
vermek faiz olur. [ek, senet krdrmak da byle faiz olur.]
9- ki ki i, birer uval bu day, lmeden, kar trp un yaptrdktan sonra, ikiye bl se faiz
olur.
10- ki ki inin m terek bir ine i olsa, st birgn senin, birgn benim diye taksim etseler,
yani bir gn biri sa sa, bir gn teki sa sa faiz olur. Faiz olmamas iin hergnk st
payla mak gerekir.
[Bunun gibi iki ki inin bir evi olsa, kiraya verseler, kirasn bir ay biri, bir ay da biri alsa caiz
olmaz. Her ay alnan paray ikiye taksim etmek gerekir.]
Araba de i mek
11- ki ki i, arabalarn, herbiri kullanmak zere, muayyen bir zaman iin de i seler faiz
olur.
12- Bir eyi ucuz satn almak veya ona pahal satmak art ile dn vermek faiz olur. Yahut
az cretle al trmak zere dn vermek faiz olur.
13- Bir eyi, aldatarak pahal satmak veya aldatarak ucuz almak da faiz olur.
[Bu maddeler, (Erbaini Selmani) kitabndan alnm tr.]
Faiz ok byk gnahtr. Ancak faizden bahseden ok kimse, faizin ne oldu unu bilmiyor.
Sadece faizin bir iki e idini biliyor. Hlbuki faiz e idi oktur. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
(Faiz yetmi e ittir.) [Hakim]
(Faiz, genel olarak veresiyede olur.) [Mslim]
(Bir zaman gelecek, insanlar, helal, haram d nmiyecek, sadece parann gelmesini
d neceklerdir.) [R.Nasihin]
dnte bile faizin oldu unu ok kimse bilmez. Mesela iki ay sonra vermek zere bir
milyon lira dn almak faiz olur. Hamza Efendinin Bey ve ira risalesinin erhinde, (dn
verirken zaman tayin etmek faiz olur) buyuruluyor.
Faizden kurtulmak iin al -veri bilgisini iyi renmek gerekir. Al -veri bilgileri, toplu
hlde Tam lmihal Seadet-i Ebediyye kitabnda vardr.
 Ba bo kpekleri ldrmek
Sual: (Kuduzu nlemek iin, ba bo kpekleri ldrmek caiz midir?
CEVAP
Hastalk ihtimali olunca ve zararl hayvan eziyetsiz ldrmek caizdir. (Berika)

cretsiz
Sual: Bir i sahibi, bir i alabilmek iin i verene bedava i yapmas caiz midir? Gayri
mslime adet olarak day denebilir mi?
CEVAP
inin teklifi caizdir. veren teklif edip, i i zorla al rsa zulmdr, caiz olmaz. (Hadika)
Gayri mslime day, dayc m demek , adet olarak sylemek caizdir. Hrmet iin sylemek
caiz olmaz. (R. Muhtar)

ok al mak
Sual: ok kazanmak iin ok al mak dine aykr mdr?
CEVAP
Kendinin ve oluk ocu unun nafakasn kazanacak ve borlarn deyecek kadar al p
kazanmak farzdr. Hadis-i erifte buyuruldu ki:
(al p kazanmak farzdr.) [Tabern]
oluk ocu unun bir yllk nafakasn toplayacak kadar al mak mubahtr. Mslmanlara
yardm iin, cihad etmek iin fazla al p kazanmak mstehaptr, iyidir. Hadis-i erifte
buyuruldu ki:
( nsanlarn en iyisi, insanlara faideli olandr.) [Kudai]
Gsteri iin, vnmek iin kazanmak tahrimen mekruhtur. al mak rzk artrmaz.
al mak takdir edilen rzka kavu turmaya vesiledir. Rzk veren Allah teldr. al mak
sebebe yap maktr. Sebeblere yap mak snnettir. (El-Ihtiyar)
Ahret sevab iin, (ok kazanmak iin, ok kazanmak gerekir) sz elbette pek ho tur.

Kirc ve depozit
Sual: Kircdan depozit almak ve bu depoziti kullanmak, depoziti Trk liras olarak verip
Trk liras olarak almak ciz midir?
CEVAP
Kircdan depozit almak cizdir. Alnan bu depoziti daha sonra kircnn izni ile
kullanmakta mahzr yoktur. zinsiz kullanlmas tahrmen mekrhtur. Kirc rz olursa,
Trk paras olarak alp Trk paras olarak ide etmek cizdir. Fakat birka sene sonra
Trk lirasnn de eri d er. De eri d m paray kircya verirken biraz d nmek
gerekir. Bunun iin depozitleri altn olarak vermek ok iyi olur. Fazla bir kayp szkonusu
olmaz.

Tazminat almak
Sual: Kom um, bana hrsz diye iftir etti. Mahkeme, tazminat demesini kararla trd. Bu
tazminat almam ciz midir?
CEVAP
Evet.
 stakoz ihrc
Sual: Yurt d na istakoz ihr etmek ciz mi?
CEVAP
Evet cizdir.

det olarak sylenilen

Sual: Telefonda, al -veri te kfire (efendim) demek ciz midir?
CEVAP
Evet, kfirlere de det olarak sylenilen hitaplar sylemek cizdir.

dn ve rehin
Sual: Benden dn isteyen arkada tan, rehin olarak bir ey istemem ciz midir?
CEVAP
Evet cizdir. (E bah)

Mala zara vermek

Sual: Ba kasnn maln kazen kran yahut zarar veren tazmin eder mi? Mesel kom u,
k kapsnn nne su i esi koymu . Grmeden arpp krdm. demem gerekir mi?
CEVAP
Evet.

Dini Levha
Sual: Sadece mushaf ve dini levha ticaretinin mahzuru var mdr?
CEVAP
Mushaf, Kur' an- kerim retilmesine, okunmasna sebep olmak niyetiyle satmak caiz ve
sevab olur. Ald para helal olur. Fakat byle niyetin alameti mal olu fiyatna yakn az bir karla
satmaktr.
Geimi ba ka kitaplardan sa lanyorsa, mushaflar karsz satmaldr. ( ira)
Mushaf, dini levha, ilmihal kitaplar ticaret mal de ildir. Emr-i maruf iin satlr. ar da
pazarda satlmaz. Dkkanlarda rafa konur. Okumak, bereketlenmek iin odaya aslr. Zinet
e yas dini eserleri yere sermek onlara hakaret olur.

Vakf ve Dernek
Sual: Dkkanm daha nce vakfa aitmi . Vakf alnp satlmad na gre, kazancm helal
mdr?
CEVAP
Vakf statsndeki vakf, alnp satlmaz ve mlk olarak kullanlmaz. Fakat sizinkinin sadece
ad vakftr. Bugnk vakflarn durumu de i iktir. Bugn e itli vakflar kurulmu tur. Bunlar
yardm te kilat olup, dinimizin hibe ahkamna tabidir. Yani bunlar yardm yerleridir, vakf
de ildir. Vakf mal, vakfeden kimsenin koydu u artlara gre idare edilir. Dernekler, yardm
te kilatlar ise, ba kalarnn emirlerine gre i grr. Buradaki paralar hibe edenlerden km tr.
Oray idare edenler, bu paralar e itli hayr ve hasenata sarfedebilirler. Yeni idare, eski idareden
btn mallar teslim alr.
Bunlarn isminin vakf olmas, dinimizin vakf hkmne dahil edilmesine sebep olmaz.
Mesela, melekler yiyip imez. Fakat bir kadnn ismi melek ise, bu da yiyip imiyecek denmez.
Siz dkkannnz gasbetmediniz. Hak sahibisiniz. Mstehak olarak kullanmanzda dinen bir
mahzur yoktur. ( slm Ahlk)

Zenginlik - Fakirlik
Sual: Zenginlik iyi, fakrlik kt de il midir?
CEVAP
Mal iyi yolda kullanlrsa, zenginlik elbette iyidir. Kt yolda kullanlrsa kt olur. mm-
Gazl ve mm- Birgiv hazretleri, Kurn- kermde mal iin Hayrl ey isminin verildi ini
bildirmektedir. (Bekara 180, diyat 8) Defne [altn paralar] Rabbin rahmeti olarak
bildirilmi tir. (Kehf 82)
Mal, Allah telnn verdi i bir nimettir. hreti kazanmak, mal ile olur. Dnya ve hret,
mal ile intizm bulur, rahat olur. Hac, cihd sevb mal ile kazanlr. Bedenin shhat, kuvvet
bulmas, mal ile olur. Ba kasna muhta olmaktan insan koruyan maldr. Sadaka vermek,
akraby grp gzetmek, fakrlerin imddna yeti mek mal ile olur. Mescidler, mektebler,
hastaneler, yollar, e meler, kprler yaparak, asker yeti tirerek insanlara hizmet de mal ile olur.
Peygamber efendimiz, ( nsanlarn en iyisi, onlara faydas ok olandr) buyuruyor. (Kud)
nsanlara yardm etmek iin al p para kazanmak, nfile ibdet etmekten daha ok
sevbdr. Cennetin yksek derecelerine mal ile kavu ulur. slm limlerinin byklerinden
mm- Sevr hazretleri, maln, insann silh oldu unu, cann, shhatini, dnini ve erefini mal
ile koruyaca n bildirmektedir.
Mal, silh gibidir. Silh iyidir. Ancak bu silh kt i te kullanmak ktdr. Silhn sahibi
iyi ise, iyi i lerde; kt ise kt i lerde kullanr. Mal iyi i te kullananlar vlm tr. Bu yzden
Peygamberlerden ve evliydan zenginler var idi. Mesel Hz. brhim, Hz.Sleyman, Cennetle
mjdelenen Abdurrahman bin Avf hazretleri ok zengin idi. Evliynn byklerinden
Ubeydllah-i Ahrr hazretleri de ok zengin olup, 1300den fazla iftli i vard ve her birinde
3.000 amele al rd. Mal kymetli oldu u iin, mal isrf etmek, telef etmek harmdr. Bu
konudaki iki hads-i erf meli yle:
(Mal u runda ldrlen kimse, ehddir.) [Tabern]
(Allah, mal telef etmeyi harm klm tr.) [Tabern]
Dne uymyan isrf, harmdr. Mrvvete uymyan isrf, tenzhen mekrhtur.
Zenginli i ven hads-i erflerden bazlar yle:
(Allah tel birine ok mal verir, bu da maln Allahn rz oldu u, be endi i yerde
harcarsa, bu kimseye gpta etmek, imrenmek gerekir.) [Buhr]
(Allah tel, bir kuluna mal ve ilim verir. Bu kul da harmlardan kanr, akrabsn
sevindirir, malndan, hakk olanlar bilip verir ise, Cennetin yksek derecesine kavu ur.)
[Tirmiz]
(Y Rabb, buna [Enes bin Mlike] ok mal ve ok ocuk ver ve bunlarla kendisini
bereketlendir!) [Birgiv]
(hr zamanda mminler iin zenginlik sadettir.) [ .Rafi]
(Mal, slih olan kimse iin, ne gzeldir.) [Tabern]
(Mal ile eref kazanlr.) [ .Ahmed]
(hr zamanda insanlarn paraya ihtiyc daha ok olur. nk insan o zaman din ve
dnyasn ancak para ile korur.) [Tabern]
(Mminin izzeti, halktan mstagn olmasdr.) [Tabern] [Mstagn, ihtiysz
demektir.]
 Mal kymetli oldu u iin Kurn- kermde mal ve can ile cihd edenler vlmektedir. (Nis
95, Tevbe 20, 41, 85, Enfl 72, Hcurt 15, Saf 11)
Allah tel, Habbine verdi i nimetleri hatrlatrken, malsz iken Ona, kimseye muhta
olmyacak kadar, mal verdi ini bildirmektedir. (Duh 8)
Bykler, (Mal, gurbette vatandr. Fakrlik vatanda gurbettir. Bir kimse, fakrse, nerede
olursa olsun gariptir) buyuruyor. Fakrli e sabredilmesi kolay olmyaca ve Allaha isyn
edilebilece i iin Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Fakrlik, iki cihnda da, yzkarasdr.)
[R.Nsihn]
(Fakrlik, dnya ve hret yoksullu udur.) [Deylem]
(Fakrlik kfre sebep olur.) [Beyhek]
(Y Rabb, fakrlikten sana s nrm.) [Nes]
Mal, kl gibidir. Kullanmasn bilmiyen, onunla kendisini keser. Bu bakmdan mal, kimisi
iin iyi, kimisi iin ktdr. Kimisini zenginlik, kimisini fakrlik azdrr.
Mal hrs da insan felkete srkleyebilir
Fakrlik, insan kfre srkledi i gibi, mal hrs da insan felkete srkleyebilir. Hads-i
erflerde buyuruldu ki:
(Her mmetin bir fitnesi vardr. mmetimin fitnesi maldr.) [Tirmiz]
(Her eyin bir feti vardr. mmetimin en byk feti, dnya, altn ve gm e [paraya]
gnl vermektir. yi yolda harcyan hri, mal toplyann o unda hayr yoktur.)
[Deylem]
Genelde zenginler mal sevdi i iin meczen zenginler ktlenmi tir. Mesel, (mmetimin
en ktleri zenginlerdir) hads-i erfi bunu gstermektedir. Yan, (mmetimin en ktleri
paraya tapanlar) demektir. Bizzat mal ve zenginlik ktlenmemi , mal sevgisi, mal hrs
ktlenmi tir.
Hazret-i brhim, (Y Rabb, beni ve ocuklarm puta tapmaktan koru) diye du
etmi tir. Peygamberler puta tapmyaca na gre puttan maksat para sevgisidir. Paray sevmek,
puta tapmak gibidir. (Altn ve gm n [parann] kuluna lanet olsun) ve (Paraya tapan
helk oldu) hads-i erfleri, paray ok sevenlerin kbetini haber vermektedir. (Tirmiz)
Kurn- kermde de, melen, (Mal pek ok seviyorsunuz) buyurulmaktadr. (Fecr 20)
Altn ve gm biriktirip Allah yolunda sarfetmiyen ok ac bir azba dr olaca
bildirilmektedir. (Tevbe 34) Mal ve ocuklar, Allah tely anmaktan alkoyarsa, hsrna sebep
olaca bildirilmi tir. (Mnfikn 9)
Peygamber efendimizin eline sabah bir mal gelse, ak ama bekletmez, ak am eline bir mal
gese, sabaha bekletmez, hayrl yerlere verirdi. (Beyhek) Mal sevgisi, insan azdrabilir. Az
kimse bunun zararndan kurtuldu u iin kt zenginler tenkide mruz kalm tr. Kurn-
kermde buyuruluyor ki:
(Gerek u ki, insan, zenginli i grnce azar.) [Alk 6-7]
Zengin olan herkes azmaz. Fakat ok kimse azd iin Kurn- kermde byle
buyurulmu tur. Mal herkesi azdrsayd, Cenb- Hak, brhim aleyhisselm, Sleyman
aleyhisselm ve daha birok slih kimseyi zengin etmezdi. Mal iin imtihan vardr. (A. mrn
186, Tegbn 15]
Ekseriy zenginler, mal iyi yolda harcamad iin mal seven zenginler ktlenmi ,
sabreden fakrler vlm tr. Hads-i erflerde buyuruldu ki:
(Zenginler helk oldu. Ancak maln hayrl yerlere harcyanlar kurtuldu. Byle
zenginler ise ok azdr.) [ . Mce]
 (Cennete baktm, orada daha ok fakrleri grdm. Cehenneme baktm, oradakilerin
o unun zenginler oldu unu grdm.) [ .Ahmed]
kreden zengin ok kymetli oldu u hlde, sabreden fakrin ondan daha stn oldu u
(K.Sadet)te bildiriliyor. Fakrli i ven hads-i erfler:
(Fakrlik, dnyada mmine hediyedir.) [Tabern]
(Fakrler, Allahn dostudur.) [Deylem]
(Y i e, bana kavu mak iin, fakr olarak ya a!) [Tirmiz]
(Fakrleri sevin, onlara yakn olun! Siz onlar severseniz, Allah da sizi sever. Siz onlara
yakn olursanz, Allah da size yakn olur.) [Deylem]
(Allahn takdrine rz olan fakrden, stn kimse yoktur.) [ .Gazl]
(Herkesin bir sanat vardr. Benim sanatm da fakrlik ve cihddr. Bu ikisini seven
beni sevmi , bu ikisine bu zeden bana bu zetmi olur.) [ .Gazl]
(Y Rabb, beni fakr olarak ya at, fakr olarak ldr, fakrlerle ha ret!) [Buhr]
(nnzde etin ve tehlikeli geitler vardr. Bunlardan ancak yk hafif [mal az] olan
kurtulur.) [Bezzr]
(Zikrin hayrls haf, rzkn hayrls kfi olandr.) [ bni Hibban]
(Yemn ederim ki, beni sevene bel, tepeden gelen sudan daha hzl gelir. Y Rabb
beni sevene iffet nasb et, rzkn kfi eyle! Beni sevmiyenin maln da evldn da o alt!)
[ bni Askir]
(Y Rabb bana inanann mal ve evldn az ver!) [Beyhek]
Netce-i kelm, mal, bak gibidir. Faydal i lerde kullanlrsa hizmeti ok olur. Zararl
i lerde kullanlrsa zarar ok olur.

Her canlnn rzkn Allah verir

Sual: Rzk iin zlmemeli deniyor. Rzk hakknda bilgi verir misiniz?
CEVAP
Her canlnn rzkn Allah tel verir. ocuk, ana karnnda al maktan ciz oldu u iin,
gbe inden ona rzk gnderir. ocuk dnyaya gelince, rzk olarak, anasnn g snden st
gnderir. Bir ey yiyebilece i ya a gelince de, di lerini yaratr. ocu un ana-babas lp, yetim
kalrsa, nceden yalnz efkatle annesi bakarken, sonradan, herkesin kalbini, ona kar
merhametle doldurur. Daha byynce de, al mak iin kuvvet ve para kazanma arzsu ihsn
eder. O kimse, bu arzdan vazgeip, takv yolunu tutar, kendini yetm hline korsa, ona kar
kalbleri, yine efkatle doldurur. Herkes, (Bu kimse Allah yolundadr. Her eyin iyisi buna lyk)
der. Para kazanrken, kendine, yalnz kendi acrd. imdi herkes acr. Fakat, takv yolundan
ayrlr, nefsine uyar ve al mazsa, kalblerde ona kar efkat hsl etmez. Byle kimselerin,
tevekkl ediyorum diye al mamas, tembel oturmas, hi ciz de ildir.
Kendini d nen kimsenin, al p, ihtiylarn elde etmeyi de d nmesi lzmdr. Demek
ki, Allah yolunda olup, yetm gibi olana kar , herkesin kalbinde efkat, merhamet yaratr.
Cneyd-i Ba dd hazretleri, Allah tel emretti i iin al mal, rzk iin zlmemeli
buyurdu. Rzk iin Allah telnn verdi i sze gvenmelidir. Mslman, Allah tel,
al may emretti i iin al p kazanr. Nefsinin kt arzlarna, zevklerine kavu mak iin
al p para kazanmak ve al rken, hell harmdan ayrmamak, ba kalarnn haklarna
saldrmak, onlara olan borlarn dememek, su i lemek, dnyaya d kn olmay gsterir.
 Dnyaya d kn olmak, byk gnhtr. Allah tel emretti i iin ok al p, ok
kazanmak ve Onun emretti i gibi al p, kazand n, Onun emretti i yerlere sarfetmek, ibdet
yapmak olur. ok sevb olur.
Rzk iin al mak
Allah tel, her insann ve her hayvann rzkn ezelde takdr etmi , ayrm tr. nsanlarn ve
hayvanlarn ecelleri ve nefeslerinin says belli oldu u gibi, her insann rzk da bellidir. Rzk
hi de i mez. Azalmaz ve o almaz. Kimse kimsenin rzkn yiyemez. Kimse kendi rzkn
yiyip bitirmeden lmez. Bu konudaki yet-i kermelerden birkann meli yle:
(Allah telnn rzk vermedi i, bir canl yoktur.) [Hd 6]
(Birok canl, rzkn kendi elde edemez. Sizin de, onlarn da rzkn Allah verir.)
[Ankebt 60]
(Rabbin, rzk diledi ine bol verir, diledi ine daraltr.) [ sr 30]
Allahn kimine ok, kimine az rzk verdi ini ok kimse bilmez. (Sebe 36)
Allahtan korkana ummad yerden rzk gelir. (Talk 2,3)
Bir kimse, Allah tel emretti i iin al r, rzkn hell yoldan ararsa, ezelde belli olan
rzkna kavu ur. Bu rzk, ona bereketli olur. Bu al malar iin de sevb kazanr. E er, rzkn
Allah telnn yasak etti i yerlerde ararsa, yine ezelde ayrlm olan o belli rzka kavu ur.
Fakat, bu rzk ona hayrsz, bereketsiz olur. Rzkna kavu mak iin kazand gnhlar da, onu
felketlere srkler.
nsan, rzkn arad gibi, rzk da, shibini arar. ok fakrler vardr ki, zenginlerden daha
iyi, daha mutlu ya ar. Allah tel kendisinden korkanlara, dnine sarlanlara, ummadklar
yerden rzk gnderir. Allah tel, insanlar yaratrken, mrleri gibi, rzklarn da takdr
etmi tir. Bu konudaki hads-i erflerden bazlar yle:
(Allah tel, mminin rzkn ummad yerden verir.) [ .Hibbn]
(Rzk iin zlme, takdr edilen [ezelde ayrlm olan] rzk seni bulur.) [ sfehn]
(Allahdan korkun, istedi iniz eylere kavu mak iin, iyi sebeplere yap n. Kt
sebeplere yana mayn! Hi kimse, takdr edilen rzkna kavu madka lmez.) [Hakm]
(Eceliniz sizi nasl takip ederse, rzknz da ylece takip eder. Rzk iin sknt
ekerseniz, Allahn emrine uygun hareket edin.) [Tabern]
(Allah korkusunu sermye edinen, rzkna ticaretsiz ve sermyesiz kavu ur.) [Tabern]
(Allah telya tam tevekkl etseydiniz, sabah a gidip, ak am tok dnen ku lar gibi
rzka kavu urdunuz.) [Tirmiz]
Hell rzka kavu mak istiyen sebeplerine yap maldr! Para kazanmak, mal arttrr. Fakat,
rzk arttrmaz. Rzk, mukadderdir. Yan ezelde ayrlm tr. Rzk, ma a, mala, al maya
ba l de ildir. Fakat Allah emretti i iin al mak lzmdr. nk, Allah telnn i leri,
sebepler altnda tecell eder. det-i lhiye byledir. Fakat, bazan, sebebe yap ld hlde, i
hsl olmyabilir. Yahut, sebepsiz de, hsl olabilir. Bu konudaki hads-i erflerden bazlar
yle:
(Rzknn bol olmasn isteyen, sla-i rahm etsin!) [Buhr]
(Sadaka vermeye devam edenin rzk artar!) [ bni Mce]
(Cmerdin evine rzk, devenin g sne vurulan baktan daha tez gelir.) [ bni Mce]
( sti fra devam eden, ummad yerden rzklanr.) [ .Mce]
(Namaz klmak rzkn bereketine sebep olur.) [Miftahlcenne]
(Hanm ile [iyi geinip] akala ann, rzk artar.) [ .Ll]
 Baz eyler fakrli e yol aar, rzkn glkle gelmesine sebep olur. Mesel trna uzun
olann rzk me akkat ile, sknt ile hsl olur. Bu konudaki hads-i erflerden bazlar yle:
(Gnh i lemek, rzktan mahrmiyete sebep olur.) [ bni Mce]
(Yalan sylemek rzk azaltr.) [ sfehn]
(Zin fakrli e yol aar.) [Beyhek]
(Sabah uykusu rzka mnidir.) [Beyhek]
[Rzklarn da lmas sabah namazndan sonra olur. Manev rzklarn da lmas ise ikindi
namazndan sonradr. Bu iki vakitte uyumamaya dikkat etmelidir! (El-Envr)]
(Sabah namazn kldktan sonra uyumayn, rzknz aramaya al n!) [Tabern]
(Hak tel rzklar, fecr ile gne in do aca vakitler arasnda verir.) [Beyhek]
(Rzka kavu an ok hamd etsin!) [Hatb]
Hamdetmek, Allah telya kretmek demektir. Her nimetin Allah teldan geldi ine
inanmak lzmdr.
Allah tel, Hz.Msya buyurdu ki: (Kendine verdi im nimeti, benden bilip
kendinden bilmiyen, nimetlerin krn ed etmi olur. Rzkn kendi al mas ile bilip,
benden bilmiyen ise, nimetin krn ed etmemi olur.) [ .Gazl]

Fakirlerin stnl
Sual: Fakirlere yardm etmek lazm m?
CEVAP
Fakirlere yardm etmeyi nimet ve ganimet bilmelidir! mkanlar oldu u hlde, fakirlere
yardm etmeyenler, kyamette pi man olacaklardr. Hadis-i erifte buyuruldu ki:
(Yoksullar doyurun! nk kyamette onlarn stnl olacak, "Dnyada iken, bir
hatadan dolay nasl birbirinize zr dilediyseniz, imdi de fakirlerden zr dileyin!"
denilecektir.) [Ebu Nuaym]

Allaha yaplan iftira

Sual: Baz esnaf dkkanlarnda u ifadelere rastlyoruz: Allah zlcelalin be eriyete hitab:
(Dost istersen Allah yeter, mr it istersen Kuran yeter, delil istersen Muhammed yeter, me gale
istersen ibadet yeter, zenginlik istersen kanaat yeter, eref istersen islamiyet yeter, ibret istersen
lm yeter, d man istersen nefsin yeter, bunlar da yetmezse, cehennem yeter.) Bu ifadeleri -
h - Allah syledi deniyor.
CEVAP
Allahn szleri, ya Kuran- kerimde, ya hadisi kudside olur. Olmad na gre Allaha bir
iftiradr, din istismardr, para iin yazlm tr. Burada do ru ve yanl ifadeler var. Hepsi do ru
olsa bile, Allah adna yalan sylenmi olur. Kendim yazdm dese idi, biraz daha az hata olurdu.
Dost istersen Allah yeter: Bu sz dine aykr de ildir. Kuran kerimde (Mminler,
mminler brakp da, kfirleri dost edinmesinler! Onlar dost edinenler, Allah telnn
dostlu unu brakm olurlar.) buyuruluyor. Buradan mminleri dost edinmek de, Allahn
dostlu una zt de ildir.
Mr it istersen Kuran yeter: ok yanl bir szdr. Bu sz daha ok mezhepsizler,
tasavvuf d manlar sylyor. Tarihte birok evliya, ulema gelip gemi tir. Hi biri, mr id
edindi in zat brak dememi tir. Her byk zatn bir hocas olmu tur.
 Delil istersen Muhammed yeter: Bu sz de ok yanl tr. Dinimizde delil, sadece
Peygamber efendimizin szleri de ildir. Dinimizde delil drt tanedir: Kuran kerim, Snnet-i
seniyye, cma-i mmet ve kyas- fukahadr. Bunlarn birisini inkr eden sapk olur.
Me gale istersen ibadet yeter: Bu sz de eksiktir. Buradan sanki hep ibadetle me gul ol,
rzk iin al ma anlam karlabilir. al mak da ibadettir. Me gale isteyenin al mas
gerekir. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (En gzel rzk, helale, harama dikkat edilerek aln
teri ile kazanlandr.), (al p kazanmak her Mslmana farzdr.), ( badet on ksmdr,
dokuzu al p helal kazanmaktr.), (Cihad, sadece kl sallamak de ildir. Ana babaya,
evlada bakmak, kimseye muhta olmamak iin al mak da cihaddr. al p kimseye yk
olmayan mcahiddir.)
Zenginlik istersen kanaat yeter: Bu sz do rudur. Kanaat gibi zenginlik olmaz. nk
hadis-i erifte (Zenginlik, mal oklu u de il, gnl zenginli idir.) buyurulmu tur.
eref istersen islamiyet yeter: Bu sz de do rudur. Mslman olmaktan byk eref
yoktur. Mslman iin eref; slamn gzel ahlkna sahip olmaktr. Paramz bu u urda
harcamak ereftir. Hadis-i erifte, ( erefinizi, mallarnzla koruyun) buyurulmu tur.
bret istersen lm yeter: Bu sz de gzeldir. nk hadis-i erifte, ( nsana vaiz,
nasihati olarak lm yeter.) buyuruluyor. Her gn iki melek yle der: Ey insanlar, lmek
iin do dunuz, yaptklarnz harap olur, mallarnz d mana kalabilir. Bunlarn hesab sizden
sorulur.
D man istersen nefsin yeter: Bu sz de eksiktir. D man sadece nefis de ildir. eytan da
d man bilmek gerekir. Allah teala, ( eytan size d mandr. Onu d man edinin)
buyuruyor. Kt arkada da en iddetli d mandr.
Bunlar da yetmezse, cehennem yeter: Bu sz de Allaha mal etmemeli. Allah teala,
(Rahmetimden midinizi kesmeyin, btn gnahlar affederim.) buyurdu. Hadisi eriflerde
de (Gnahnz ok olup gklere kadar ula sa, tvbe edince, Allah tel tvbenizi kabul
eder.), (Allahn Rab, benim de peygamber oldu uma yaknen inanana, cehennem haram
olur.) buyuruldu.

Sabah uykusu ve rzk

Sual: (Sabah erken kalkmak, hayra, berekete sebep olur.) (Para kazanmak, mal arttrr.
Fakat, rzk arttrmaz.) deniyor. Bu hususlarda aklama yapar msnz?
CEVAP
Erken kalkann nasibi gr olur derler. Sabit cretli de, erken kalksa, nasibi gr olur. cretin
kendisi de il, bereketi artar. Bereket, az bir eyden ok faydalanmaktr. Az bir yemek, ok ki iye
yetmi se, bereketli olmu demektir. ok kazand halde, maa n yetiremeyen, bereketsizli i
sebebiyle borlanr. Sabah erken kalkmak, hayra, berekete sebep olur. Hadis-i eriflerde
buyuruldu ki:
(Ya Rabbi, i ine erken gidenin al masn bereketli kl.)
(Sabah namazn kldktan sonra uyumayn, rzknz aramaya al n!)
(Hak tel rzklar, fecr ile gne in do aca vakitler arasnda verir.)
(Sabah uykusu rzka manidir.)
Rzklarn da lmas sabah namazndan sonra olur. Manev rzklarn da lmas ise ikindi
namazndan sonradr. Bu iki vakitte uyumamaya dikkat etmelidir!
Zaruret olmadan, ikindiden sonra ve sabah namazndan i rak vaktine kadar uyumay adet
haline getirmemeli, ayrca ak amdan yats namazna kadar da uyumamaldr! ok uyumak
zararldr. ok yiyip ien, istemese de ok uyur. Az yiyip imek ve az uyumak gerekir. Hadis-i
eriflerde buyuruldu ki:
(ok uyumak, insan ahirette fakir eder.)
(ok yiyip ieni ve ok uyuyan Allah tel sevmez.)
(ok uyumak, tembelliktir ve inanta zayflktr.)
(Yemekten hemen sonra uyuyann kalbi katla r.)
(Rzk iin al maya erken gidenin i i bereketli olur ve ba ar kazanr.)
(Sabah uykusu, acizlik, tembellik, gev eklik ve unutkanlk meydana getirir.)
(Sabah namazndan sonra, gne do ana kadar uyumayn!)
(Sabah uyumay adet haline getiren, yan ve bel a rlarna mptela olur.)
(Kaylle uykusu faydaldr. Ak am st uyumak ahmaklktr.)
(Gndzn ba nda uyumak akl azaltr, ortasnda uyumak [kaylle] enbiya ve
evliyann gzel huylarndandr. Gndzn sonunda uyumak tembelliktir.)
Hikmet ehli, (Uykuya d kn olan muradna eremez) buyurmu tur. Genel olarak ok
uyumak, ok yiyip imekten ileri gelir. Hadis-i erifte, (Allah tel, ok yiyip iene ve ok
uyuyana bu zeder.) buyuruldu.
Helal rzka kavu mak isteyen sebeplerine yap maldr! Para kazanmak, mal arttrr. Fakat,
rzk arttrmaz. Rzk, mukadderdir. Yani ezelde ayrlm tr. Rzk, maa a, mala, al maya ba l
de ildir. Fakat Allah emretti i iin al mak gerekir. nk Allah telnn i leri, sebepler
altnda tecelli eder. Adet-i lahiye byledir. Fakat bazen, sebebe yap ld hlde, i hasl
olmayabilir. Yahut, sebepsiz de, hasl olabilir. Bu konudaki hadis-i eriflerden bazlar yledir:
(Rzknn bol olmasn isteyen, sla-i rahm etsin!)
(Sadaka vermeye devam edenin rzk artar!)
( stigfara devam eden, ummad yerden rzklanr.)
(Namaz klmak rzkn bereketine sebep olur.)
(Hanm ile [iyi geinip] akala ann, rzk artar.)
Baz eyler fakirli e yol aar, rzkn glkle gelmesine sebep olur. Mesela trna uzun
olann rzk me akkat ile, sknt ile hasl olur. Bu konudaki hadis-i eriflerden bazlar yledir:
(Gnah i lemek, rzktan mahrum olmaya sebep olur.)
(Yalan sylemek rzk azaltr.)
(Zina fakirli e yol aar.)
(Rzka kavu an ok hamd etsin!)
Hamdetmek, kretmek demektir. kredilince nimet eksilmez,artar. Allah tel,
Hz.Musaya, (Kendine verdi im nimeti, benden bilip kendinden bilmeyen, nimetlerin
krn eda etmi olur. Rzkn kendi al mas ile bilip, benden bilmeyen ise, nimetin
krn eda etmemi olur.) buyurdu.
Nasrl el
Kimseye muhta olmamak iin al mak ok kymetlidir. Peygamber efendimiz, Hz. Muaz
ile musafeha edince buyurdu ki:
- Ya Muaz, ellerin nasrla m .
- Evet ya Resulallah, kazma elimde toprakla me gul oluyor ve bu sayede oluk ocu umun
nafakasn kazanyorum.
Fahr-i kainat efendimiz, Hz. Muaz pp buyurdu ki:
- Bu eli Cehennem yakmaz. (Tibyan)
 Yine bir gn bir gen, sabah erkenden i ine gidiyordu. Eshab- kiramdan bazlar, bunu
uygun grmediler. Orada bulunan Peygamber efendimiz buyurdu ki: (yle sylemeyiniz! E er
kimseye muhta olmamak, ana babasn ve aile efradn muhta etmemek iin i ine
gidiyorsa, her adm ibdettir. E er kazanaca para ile nmek, keyf srmek niyetinde
ise, eytanla beraberdir.) [Tabern]
Grld gibi bir mslmann iyi niyetle al mas ibdettir. Fakat kfirin ve her haram
i leyen kimsenin al mas ibdet olmaz. (Namaza ne lzum var, al mak da ibdettir) demek
ok yanl tr. Byle syleyen kfir olur. Namaz klan, haramlardan kaan kimsenin iyi niyetle
al mas ibdettir. (K. Saadet)

Ticrette ihsn
Sual: Ticarette ihsan ne demektir, nasl olur?
CEVAP
Ticrette adletle hareket eden, kendi sermyesini kurtarm olur. Fakat kr, ihsn edenedir.
Akl olan, hret krn karmaz. hsn, emredilmiyen iyili i yapmaktr. Kurn- kermde
buyuruluyor ki:
( hsn edenlere Allah telnn rahmeti elbette ok yakndr.) [Arf 56]
Ticrette ihsn alt trl elde edilir:
1- M teri, piyasay bilmedi i iin veya mal be endi i iin yahut bu mala fazla ihtiyc
oldu u iin, ok kr vermeye rz olsa bile ok kr istememelidir! Yksek fiytla satp, bir
kimseyi aldatmamaldr!
Srr-yi Sekt hazretleri, % 5ten ziyde kr istemezdi. Bir kere, altm altnlk bdem ii
alm t. Bdem fiyt anszn ykseldi. Srr-yi Sekt hazretleri, bdem satmak iin gelen dellla
dedi ki:
- Bdemi altm altna sat!
- Bugn bu kadar bdem 90 altn ediyor.
- Ben yzde be ten fazla kr almam. detimi ve kararm de i tirmem.
- Ben de bir delll olarak, senin maln, ryiten a a fiytla satmam.
- Ben de salih bir satc olarak yksek fiytla satlmasna asl rz olmam.
te ihsn byle olur.
Din byklerinden Muhammed bin Mnkedir hazretleri, e itli kuma satard. Kimisinin
metresi be altn, kimisinin, on altn idi. Birgn, kendisi yok iken, ra , bir kylye, be
altnlk kuma , on altna satm . Kendi gelip, haber alnca, ak ama kadar kyly arad.
Kyly bulunca, (Bu kuma be altndan fazla etmez) dedi. Kyl, (Ben bunu, seve seve aldm)
deyince, (Ben kendime uygun grmedi imi din karde ime de uygun grmem. Ya sat tan
vazge, ya be altn geri al, yahut gel, on altnlk kuma tan vereyim) buyurdu. Kyl be altn
geri ald. Kyl, (Bu mert zt kim) diye sorunca, (Muhammed bin Mnkedir) dediler. Bu ismi
duyunca, (Sbhnallah! Bu, yle kimsedir ki, lde susuz kalnca ya mur dusna kp, onun
adn syledi imiz zaman rahmet ya ar) dedi.
Byklerimiz az krla, ok i yapar, bunu daha bereketli bulurlard. Al -veri te maln
kusurunu gizlemek zulmdr. timat edene hle yapmak daha irkindir. Hads-i erfte buyuruldu
ki:
(Satcya itimat eden m teriden fazla para almak harmdr.) [Tabern]
2- Fakrin maln fazla para ile almaldr! Mesel dul kadnlarn e irdi i ipli ine, ocuklarn
satt meyvelere ok para vermelidir! Bu suretle al anlara yardm etmek, sadaka vermekten
daha sevbdr. Byle yapan Peygamber aleyhisselmn dusna mazhr olur. Hads-i erfte
buyuruldu ki:
(Al -veri te kolaylk gsterene Allah tel merhamet eylesin!) [ .Gazl]
Zenginden mal alrken aldanmak sevb de ildir. Mali zyi etmektir. Pazarlk edip ucuza
almaldr!
3- Biraz ucuza satmaldr. hsnin en kymetlisi fakrlere, pe in satt fiyatla veresiye
vermektir. Paras, mal olmyann borcunu uzatmak, zten vcibdir. hsn de il, adlet ve
vazfedir. Fakat, mal olup da, ziyn ile satmadka veya muht oldu u bir eyi satmadka,
diyemiyecek bir hlde olanlarn demesine zaman vermek ihsndr ve byk sadakadir. Hads-i
erfte buyuruldu ki:
(Kymette gnh ok bir kimseyi hesba ekip derler ki:
- Sen dnyada hi iyilik yapmadn m?
- Hayr, yalnz ra ma, (Fakr olan borlular sk trma! Ne zaman ellerine geerse, o
zaman vermelerini syle! stediklerini yine ver, bo evirme) derdim.
Allah tel, (Ey kulum, bugn sen fakr, muhtsn. Sen dnyada benim kullarma
acd n gibi, bugn ben de sana acrm) buyurup o kulu affeder.) [Mslim]
4- Bor demekte ihsn, istemeye vakit brakmadan, nce vermektir. Hads-i erfte
buyuruldu ki:
(dn alan, iyice demeyi niyet ederse, borcunu demesi iin, melekler du eder.)
[ .Ahmed]
Mal oldu u hlde, borcunu demeyi bir saat geciktiren zlim olur. Namaz klarken de, oru
tutarken de, her an, lanet altnda bulunur. Bor dememek yle bir gnhtr ki, uykuda bile
durmadan yazlr.
5- Al -veri etti i kimse pi man olursa, yaplan sat tan vazgemelidir! nk ok sevbdr
ve ihsn etmektir. Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Bir kimse, [kar sndaki pi man olunca] al -veri i fesheder, mal geri alrsa, Hak tel
onun gnhlarn affeder.) [Hakm]
6- Fakrlere veresiye verip, paras olmayandan, istememelidir! Fakrler iin defter tutmayan,
getirenden alp getirmiyenden istemiyen eski slih esnaflar gibi olmaya al maldr!

Ticrette dnini kayrmak

Sual: Ticarette dinini kayrmak nasl olur?
CEVAP
Ticreti, hret kazancna mni olan kimse bedbahttr. nsann sermyesi, dni ve hretidir.
Bu sermyeyi kaptrmamak iin unlara dikkat etmelidir:
1- Niyetin nemi byktr.
Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Ameller niyete gre, iyi veya kt olur.) [Buhr]
Tat ve mubhlara niyete gre sevb verilir. Her mubh, iyi niyetle yaplnca sevb, kt
niyetle yaplnca gnh olur. Bir kimse, slmn vekrn korumak niyetiyle k giyinirse sevb
kazanr. Gsteri iin k giyinirse gnh olur. nk Allah tel, bir kimsenin yeni elbisesine
bakarak sevb vermez.
Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Allah tel, sizin eklinize, malnza bakmaz, kalblerinize, amellerinizi ne niyetle
yapt nza bakar.) [ bni Mce]
 Her sabah yle niyet etmelidir: (Kendimin ve oluk ocu umun rzkn kazanmak,
onlar kimseye muht brakmamak, Allah telya rhat ibdet edebilmek, hiret
yolunda yryebilmek iin, vazfeme gidiyorum) demelidir! O gn mslmanlara iyilik
etmeyi d nmelidir! Byle niyet eden kimse, vazfesini yapt kadar, hep sevb kazanr. Onun
her i i, ibdet olur.
2- Her mslman iyi bilsin ki, islmiyetin faydal olarak bildirdi i her sanat, farz-
kifyedir. Bunu d nerek, bir sanata yap mak, ibdet etmek olur. Bilhassa harb vstalarn en
modern, en ileri ekilde yapmaya al mak farzdr. Bu vstalar yapabilmek iin, gerekli
ilimleri, bu niyet ile okumak ibdet olur. Namaz klan insann bu niyet ile, her i i ibdet olur.
Namaz klmyann her hareketi de gnh olur. O hlde, her mslman, namazn klmal, sonra
farz oldu unu d nerek, vazfesini yapmal! grrken niyetin do ru olmasna almet,
insanlara faydal olan bir meslek semektir. Yan, yle bir i grmeli ki, e er o i olmasa,
mslmanlar sknt ekerdi. O hlde, keyf, oyun ve benzerlerine, sanat dense de ve harm
i leyenlere sanat ismi verilse de, bunlar yapmak ibdet olmaz.
3- Dnya i leri, hiret iin al maya mni olmamal!
Kurn- kermde buyuruldu ki:
(Mallarnz ve ocuklarnz, Allah htrlamanza mni olmasn!) [Mnfikn 9]
nsanlarn amellerini yazan iki er melek, her sabah-ak am de i ir.
Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Melekler insanlarn amel defterlerini gtrdkleri zaman, ba nda ve sonunda iyi i
yazl ise, gn ortasnda yaplanlar ona ba larlar.) [Eb Yal]
Bunun iin sabah kalknca ve gece yatarken iyi i ler yapmaldr.
4- ar da, i te Allah tely zikretmeli, her an Onu htrlamaldr! Dili ve kalbi bo
kalmamaldr! yi bilmelidir ki, o anda kard n, btn dnyay verse, bir daha eline
geiremez. Gfiller arasndaki htrlamann sevb ok olur.
Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Gfiller arasnda Allah zikreden, kuru a alar arasnda bulunan ye il fidana, ller
arasndaki canl olana ve harbde kaanlar arasnda, arslan gibi sava ana benzer.)
[ .Gazl]
Dnine, ibdetine yardm niyeti ile dnyaya al anlara, ok sevb verilir. Yalnz para
kazanp, dnya mal toplamak iin al anlar, sevbdan mahrm kalr. Hatt bunlar, cmide,
namazda iken de, kalbleri dkknn hesbndadr. Fikirleri da nktr.
5- Dnya i lerine ok d kn olmamaldr! Mesel, ar ya herkesten nce gidip, herkesten
sonra kmamaldr! eytn, byle erken gidip, ge dnen mslman daha ok gnha sokmaya
al r.
Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Tccrn en kts, i ine erken gidip, ge dnendir.) [Eb Nuaym]
Sabah namaz klmadan ve kitap okuyup birka ey renmeden i e gitmemeyi det
edinmelidir! htiyc kadar dnyalk kazannca, hreti kazanmakla me gl olmaldr! nk,
hret hayt sonsuzdur.
6- pheli eylerden kanmaldr! Zlimlerle, hle, hiynet edenlerle, yemn ile satanlarla,
dkknnda harm ey satanlarla al -veri etmemelidir! Zlimlere, fsklara veresiye
satmamaldr! nk, ldkleri zaman onlar iin zlr. Hlbuki, zlimler [yan slmiyete eli
ile, dili ile, kalemi ile zarar yapanlar] lnce zlmek gnhtr. Onlara yardm etmek ciz
de ildir.
 7- Al -veri yapt kimse ile olan szlerini, hareketlerini, ald n, verdi ini iyi ve do ru
hesb etmelidir! Kymette, bunlarn hepsinden hesb verece ini bilmelidir! Byklerden biri,
bir bakkal ryda grp, (Ne hldesin) dedi. Bakkal, (nme ellibin sayfa kondu. Ellibin ki i
ile al -veri yapm m. Baktm, her sayfada bir kimse ile olan mumelemin inceden inceye
yazlm oldu unu grdm) dedi. Hle yapan, hak yiyen, hrette cezsn ekecektir. (K.Sadet

Dinimizde kr haddi
Sual: Dinimizde kar haddi var mdr?
CEVAP
Dinimizde kr haddi yoktur. Fakat ihtikr ve fahi fiyat yasaktr. Hz. Enes bin Malik
anlatr: Medinede pahallk oldu. Fiyatlar ykseldi i iin kr haddi koymas istenildi inde;
Resulullah, (Fiyatlar koyan Allah teldr. Rzk geni leten, daraltan, gnderen yalnz
Odur. Ben Allah teldan bereket isterim) buyurdu. Ba ka bir hadis-i erifte ise, (Kr
haddi koymayn, fiyat koyan Allah teldr) buyuruldu. Esnafn fiyatlar fahi olarak,
[malolu fiyatnn iki misline] arttrd zaman, Belediyenin ilgililerle birlikte uygun bir narh
[kr haddi] koymas caiz olur. (R. Muhtar)
Satlan maln kusurunu gizleyerek aldatmak haram oldu u gibi, alnan maln kymetini
gizleyerek aldatmak da faiz olur. Mesela bir kimse, satt maln kymetini bilmiyor. On
milyonluk mal, 5 milyona satyor. Ona (Bu mal, her yerde 4 milyon eder) diyerek kandrmak
haramdr. nsanlar, Mslman ahlkna uyarsa; ne kandran ne de kandrlan olur. Mallara narh
koymaya lzum kalmaz. Arz ve talebe gre, mallar kymetlenir veya ucuzlar. Peygamber
efendimiz, (Mslmanlarn, ehre mal getiren kylleri kar layp piyasa fiyatn
gizleyerek, ucuz satn almalarn) yasaklad. Piyasay bilmeyenlere yksek fiyatla mal satmak
da haramdr. Hatta acemi olup, ucuz satan veya pahal alan ile al veri etmemelidir. Bunlarla
al veri yaparken piyasadaki fiyat gizlemek gnahtr.
Basrada byk bir tccar vard. randa bulunan adamlarndan biri buna mektup yazarak; bu
sene eker kam nn verimli olmad n, kimse duymadan ok eker almasn bildirdi. Tccar da
ok eker satn alp, eker piyasadan ekilince; pahal satarak otuz bin dirhem kr etti. Sonra,
d np ( eker kam larna afet geldi ini Mslmanlardan saklamakla onlara hyanet
ettim, bu nasl Mslmanlktr?) diye, otuz bin dirhemi ekerlerini alm oldu u kimselere
gtrd. Yapt yanl i i anlatt. Hatasna pi man olup drstlk gstermesinden dolay, hibiri
verdi i paray almayp, (Sana helal olsun) dediler. Ak am evinde d nd ki, belki utanarak
almam lardr. (Ben hyanet ettim) diyerek, ertesi gn tekrar gtrd. Her birine yalvararak
otuz bin dirhemi taksim etti.
M teriye do ru sylemeli, hile etmemelidir. Malda bir kusur oldu ise, haber vermelidir.
Ucuz ald bir maln fiyat ykselip, pahal satyor ise ald fiyat sylemelidir. Aldatarak
satmak, hyanet ve dolandrclk olur. Mslman, kendine yaplmasn istemedi i eyleri,
ba kalarna da yapmamaldr.
Sk k durumda olanlara; yiyecek iecek, giyecek ve barnacak eyler iin fahi fiyatla mal
satmak haramdr. Nafakasn temin etmek iin, herhangi bir eyini satmak zorunda kalan fakirin;
satt n, ucuz almak da haramdr. Bir mal pe in ucuz, veresiye pahal satmak caizdir. Vade
fark istemek ise caiz de ildir. Vadeli sat ile vade fark ayrdr. Mesela; 5 milyon liralk mal,
ihsan ederek 3 milyona satmak caiz oldu u gibi, vadeli veya vadesiz olarak 10 milyona satmak
da caizdir. Fakat vadesi dolduktan sonra; denmezse, vade fark istemek caiz olmaz. Ancak ceza
anla mas yaplabilir.
 Bir de m teri borcunu verinceye kadar parann de eri d se, maln satc tarafndan
satld gndeki de eri istenebilir. Diyelim ki, satlan mal kar l olan 20 milyon lira ile o
zaman bir altn lira alnabildi i hlde, imdi parann de eri d t iin ayn kymette altn
alnamyorsa, mesela bir altn 40 milyon lira olmu sa, m teriden bir altn veya o de erde para
istemek caiz olur. Byle yapmakla vade fark de il, satlan maln de eri istenmi olur. Satc
zarara ugramad gibi, m teri de fazla para dememi olur. Bu, mam- Ebu Yusufun kavlidir.
Fetva da byledir. (R. Muhtar)

Al veri ilmi bilinmezse

Sual: Al veri yapyoruz. Ama dinimizin bu husustaki hkmlerini bilmiyoruz. Bu ilim
bilinmezse ne olur?
CEVAP
Al veri ilmi bilinmezse gnaha girilir. Baz fasit sat lar, gayri mslim lkelerde caizdir;
fakat btl olan sat lar, gayri mslim lkelerde de ciz de ildir, haramdr. Btl sat lardan
bazlar unlardr:
1- Mal saylmayan eylerin satlmas btldr. Mesela kan, kendi lm hayvann le i mal
de ildir.
2- Mlk olmayan eyi satmak btldr. Mesel denizdeki bal yakalamadan nce satmak
btldr. Sat yaptktan sonra balklar tutup m teriye verse yine sahih olmaz. Balklar
tuttuktan sonra satlr.
3- Henz yavru do madan ve ine in memesindeki st sa madan nce satmak btldr.
Memedeki st satabilmek iin, ine in sahibine, stn de erine yakn bir para dn verilir.
ne in sahibi de hayvanndan kan st her gn dn verir. Sonra takas yolu ile de irler.
4- A ata belirmemi olan meyveyi satmak btldr.
5- Yedi ya ndan kk ocu un al veri i btldr.
6- Canl hayvann etini tart ile satmak btldr.
7- Ayakkaby, henz yapmadan satmak btldr. Ismarlama sreti ile yapmak cizdir
8- Le derisini daba lamadan satmak btldr. Le in kemikleri, boynuzu, ty, kl satlr.
Domuzdan ba ka eti yenmeyen hayvanlar ve ha arat ve balktan ba ka deniz hayvanlarn,
ancak kullanmalar faydal oldu u zaman satmak ciz olur. Domuzdan ba ka eti yenmeyen
hayvanlar Besmele ile kesilince veya avlaynca derisi temiz olur.
9- Bir binann st kat ykldktan sonra, yalnz bu st katn satmak btldr. nk, mal
kalmam tr. Mevcut olan mal satlr. Hak, yalnz olarak satlmaz. Bunun iin, alnacak maa
almadan nce satmak, bunlarn eklerini bankaya krdrmak btldr.
10- Bir kimse, cinsini syleyerek bir ey satsa, bu ey ba ka cinsten ksa, sat btl olur.
Mesel bulgur diye alp, pirin ksa, btl olur.
11- Kaybolan e yay satmak btldr.
12- Falan ey olursa veya olmazsa, bu mal sana sattm diye sat yapmak btl olur. [Mesela
Polatl il olursa, bu mal sana bin marka sattm veya deprem olmazsa, bu evi sana 20 milyara
sattm demek gibi]
13- Satcya ve m teriye faydas olmayan artla al veri sahih olup, art edilen ey
yaplmaz. Mesel, binmemek art ile bir hayvan satmak, m terinin kendi giymemesi art ile
elbise satmak, ba kasna satmamak veya hediye etmemek art ile satn almak sahih olup, bu
artlarn hepsi bo tur, yaplmaz. Mesela kesmek art ile ko satn almak sahihtir; fakat art
geersizdir. Bir mal, bu ehirde satmamak art ile satn almak sahih olup, art btldr. Bir evi
ykmak art ile satn almak sahih; fakat art btldr, yani ykmak gerekmez.
14- Bir sat ta, maln ve parann ikisi de deyn olursa, al veri sahih olmaz, btl olur.
Deyni, deyn kar l satmak btldr. Bunun iin, her e it alacak, teslim alnmadan nce, hi
kimseye veresiye satlamaz. [Kendinde bulunan mala Ayn, kendinde bulunmayana Deyn denir]
15- cret ile ibdet yaptrmak veya ibdetin sevabn ba kasna satmak btldr.

Faiz ve Altnn al sat

Sual: Faiz hakknda bilgi verir misiniz? Kuyumcu dkkanm var. Biliyorsunuz altn alp
satyoruz. Neye dikkat etmem lazm?
CEVAP
Fiz, dn vermekte, rehinde ve al -veri te olur. Fkh kitaplarnda fizin yetmi ten fazla
e idinin oldu u bildirilmektedir. Bunun iin al -veri ve ba ka szle me yapacak kimselerin,
hangi hllerde fiz oldu unu iyice renmesi lzmdr. Bu bilgileri renmek farzdr. Bilmeyen
kimse farknda olmadan fiz alp verir, bylece byk gnha girmi olur. Kur' n- kermde,
(Al veri hell, fiz haram) buyuruluyor. (Bekara 275)
Ecnebi lkesinde, Mslmanlarn, gayr mslimlere dn verip, onlardan fiz almalarnn
ciz oldu u Mlteka' da yazldr. Drer' deki hads-i erfte, kfir lkesinde, Mslmanlarn
kfirlerden fiz almalarnn ciz oldu u bildirilmi tir. Bundan ba ka zaruret d nda fiz her
yerde her zaman harmdr.
mm- Rabbn hazretleri buyuruyor ki:
Daha fazlasn demesi art ile dn vermek fizdir. Harm anla ma ile ele geen maln
hepsi harm olur. Mesel, 12 kile demesi art ile, on kile bu day dn verilse, 12 kilenin
hepsi harm olur. Fazladan alnan 2 kilesi kul hakk oldu u iin, geri verilmesi gerekir. On kilesi
de harm oldu u iin fakre sadaka olarak verilir.
Bir teneke stn iine konan, bir bardak idrar stn tamamn necis eder. Fizle dn
verilen parann, fizini, ana parasndan ayrmak mmkn olmaz. Stte oldu u gibi tamam
kirlenmi tir.
Baz kimseler, altnn veresiye satlamayaca n, altn de i tirilirken de ayar fark
gzetilmeyece ini sylyorlar. Yanl olan bu hususu, kuyumcular kadar altn alan kimseleri de
ilgilendirmektedir. Al veri lerimizi harama d meden yapmamz gerekir. nk al veri
ilmini bilmeyen haram i ler. Hell kazanan kimse, al veri te dinin emrine uymazsa, haram
yiyebilir.
Sarraflarn ve bunlardan al veri yapanlarn bilmesi gereken hususlardan bazlar unlardr:
1- Altn, altn ile de i tirilirken, birinin a rl biraz fazla olursa haram olur. Mesel 7.2
gram a rl ndaki Re at altn verip bunun yerine 7 veya 8 gram bilezik almak, faiz olur haram
olur. A rlklarnn e it olmas lzmdr.
2- Altn altna satarken, a rlklar ayn olsa bile biri veresiye olursa yine haram olur.
Mesel kuyumcuya, bir Hamit lira verilip yerine bir adet Elgazi istenilse, kuyumcu da, imdi
Elgazi yok, yarn vereyim dese haram olur.
3- Altnda ayar fark nazar itibara alnmaz. Mesel on gram 24 ayar altn ile on gram 14
ayar altn de i irse, iki taraftan biri, fazla bir ey alrsa, haram olur.
4- Hurda altn, i lenmi altn, antika altn, birbiri ile de i irken e it a rlkta olmas
lzmdr. Mesel Hamit verip de yerine Re at alnsa, iin ayrca bir ey almak haramdr.
Yukarda bildirilen haramlara d memek iin unlar yapmaldr:
 1- Hurda altn getirip yerine i lenmi altn almak isteyen, nce hurda altnlarn k t para ile
satar. lenmi altnlar da ka t para kar l satn alrsa hi mahzru olmaz.
2- Altn, altn kar l de il de, k t para veya ba ka mal kar l veresiye satmakta da hi
mahzur yoktur. Mesel kuyumcudan bir Re at altn veresiye bir ton oduna satlabilir. Altn ve
gm olmayan maden veya k t paralarla da veresiye satmak cizdir.
3- Altn veya herhangi bir mal veresiye pahal satmak cizdir. (Drer, Hindiyye, Erba' n-i
Selmn)

Dine uygun are aramak

Sual: slmiyette hile-i eriyye olmaz diyenler var. Harma d memek iin hile-i eriyye
yapmak ciz de il midir?
CEVAP
Hile-i eriyye, harama d memek iin kurtulu aresini bulmak demektir. Haram helal
veya helal haram yapmak iin hile-i eriyye yaplmaz. Yahut birinin hakkna mani olmak veya
haksz mal ele geirmek iin hile yapmak caiz olmaz. Farzdan kurtulmak veya haram i lemek
iin hile yapmak haramdr. Buna hile-i eriyye de il, hile-i btla denir. Bir ey, farz veya haram
olmadan nce, farz veya haram olmasn nlemek cizdir. Buna hile-i eriyye denir.
Muteber eserlerde buyuruluyor ki:
Haramdan kurtulmak ve helale kavu mak iin hile-i eriyye yapmak caiz ve iyidir. Byle
hilenin caiz olmasna senet, Sad suresinin 44. ayetidir. Bu ayet-i kerime, Eyyp aleyhisselam,
hanmna yz sopa vurmaya yemin edince, bu yemini yapmaktan kurtulmas iin yaplacak hile-i
eriyyeyi bildirmektedir. (Hindiyye)
Said bin Sad hazretleri anlatr:
"Babam Sad, Resulullahn yanna, hasta, sarsak birini getirdi. Suunu syleyip ceza
verilmesini istedi. Peygamber efendimiz, (Buna zerinde yz filiz bulunan bir dal ile bir kere
vurunuz!) buyurdu. Bylece bir vurmakla, yz sopa vurulmu , had cezas yaplm oldu. (E iat-
l-lemeat)
Ayet-i kerime ve hadis-i erifte bildirilen hususlar da, hile-i eriyyenin caiz ve iyi oldu unu
gstermektedir. mam- a'zam hazretleri de hile-i eriyyenin caiz oldu unu bildirmi tir.
Zaruret olmadka; hibir sebep ile dn para alp, faiz demek caiz de ildir. Zaruret
ba kadr, ihtiya ba kadr. Zaruret, kendinin veya nafakas lazm olanlarn a, susuz, plak
veya sokakta kalarak hasta olmas demektir. Zaruret olunca, yani lmden veya hastalkla,
bir uzvun yok olmasndan korku olunca, helal yol bulunamazsa, faizle dn alnp, bununla
zaruret giderilir. Nafakaya muhta olup, al amayan ve faizsiz dn bulamayan kimsenin
nafaka iin, faiz ile dn almas caiz olur ise de, byle kimsenin, krediyi muamele sat yolu
ile almas iyi olur. Mesela, on altn alp, ay sonra on iki altn demek isterse, on altn alrken,
kalem, defter, kitap gibi herhangi bir eyi de iki altna satn alp, on iki altn borlanr. Bunun
gibi haram i lemekten kurtulu yolu aramaya hile-i eriyye denir. Zarurete d enin, ibadetini
karmamas veya haram i lememesi iin hile-i eriyye yapmas lzm olur. slamiyete uymaktan
kamak iin are aramaya hile-i btla denir ki, haramdr.
Zekat fakire veya vekiline, altn olarak verip sonra bunu ka t paraya evirmek, hile-i
eriyye olur. Zekat, sadaka-i ftr, nezri ve kurban, kaza etmeden fakir olann, hile-i eriyye
denilen kolaylkla, bunlar kaza edebilir.
 E ini talakla bo ayan mslmann, nikah kendi mezhebine uygun, fakat di er
mezhepten birine uygun de il idiyse, o mezhebi taklit ederek yeniden nikah yapar. Bu da hile-i
eriyye olur.
100 gam bilezi i olan muhta bir kadn, dinen zengin saylr. Zekat vermesi ve kurban
kesmesi gerekir. E er bu muhta kadn, kurban kesmemek iin, kurban bayramnda sefere ksa,
bayramdan sonra memleketine gelse, artk kurban kesmesi vacib olmaz. Zekat vermemek iin
de, bileziklerinin yarsn ocu una hediye etse, zekat vermekten kurtulur. Fakat zekat farz
olmadan nce yaplan byle hile, imam- Muhammede gre mekruh, imam- Ebu Yusufa
gre ciz olur.

Yemn nasl olur

Sual: Yemn nasl olur?
CEVAP
Yemn, yalnz Allah telnn isimlerini sylemekle olur. Vallahi, billahi, tallahi gibi.
Kurn, Peygamber, Kbe iin demekle yemn olmaz. Fakat det oldu u iin Mushaf hakk iin
demek veya elini Mushafa koyarak bunun hakk iin demek yemn olur. (Kurn arpsn) demek,
Allah hidim olsun demek yemn olur. Ahdm olsun, nezrim olsun, yemnim olsun demek de
yemn olur.
Kalben vallahi dense, yemn sahh olmaz. Dil ile sylemek gerekir. Kfre sebep olan eyleri,
yemn niyeti ile sylerse, kfir olmaz, yemn etmi olur. (E er unu yaparsam kfir olaym) gibi
kfre sebep olan bir eyi yemn kast ile sylemek de yemn olur. Yemn kast ile sylemedi ise
kendisi kfir olur. Onun iin kfir olaym szn hi sylememeli!
(Babamn ba iin, ocu umun, annemin lsn peyim...) diye yemn etmek harmdr.
Tevbe etmek gerekir. Allahtan gayrs iin yemn edilmez. Bu yemn olmad iin, bozulursa
yemn keffreti gerekmez.
Hads-i erfte buyuruldu ki:
(Babam hakk iin diyerek yemn etmeyiniz! Yemn, Allah telnn ismi ile olur.)
[Mslim]
Harm i lemek veya ibdet yapmamak iin yemn eden, yemnini bozar, sonra yemn
keffreti verir. Mesel, ( u i im olursa vallahi arap iece im) diyen kimse, arap imez, yemn
etti i iin yemn keffreti verir.
Hell maln harm ederek yemn etmekle o mal harm olmaz. Mesel, ( u elbiseyi
giyersem harm olsun) diyen kimse, sznde durmayp giyse, elbisesi harm olmaz. Fakat, o
elbiseyi giyince, keffret vermesi gerekir.
Yalan yere yemn byk gnhtr. Do ru olarak ok yemn etmek de uygun de ildir. Allah
telnn ismine ve yemne kymet vermemek olur. arklarda, trklerde, e lencelerde yemn
etmek de byle gnh olur. (Drr-l-muhtr)

Yemn keffreti nasl verilir

Sual: Yemn keffreti nasl verilir?
CEVAP
Yemn keffreti iin, zekt almas ciz olan on fakre, btn bedenini rtecek kadar
bir kat ama r verilir. Yhut a olan on fakre, bir gn iki defa yemek verilir. On fakre
bir defa, bir ftra miktar bu day, un da verilebilir. Yhut bu de erde kuma , havlu,
mendil, orap, et, pirin, terlik, ayakkab, il veya uygun bir din kitab veya altn vermek
de ciz olur. Bunlar yapamayan fakr, ardarda, [pe pe e, aralksz] 3 gn oru tutar.

En kolay yemin keffreti, on fakire uygun bir din kitab vermektir. Yemnini
bozmadan nce yemn keffreti verilmez. Verilirse sahh olmaz. Bozunca tekrar vermesi
lzm olur. Yemn keffretini geciktirmek gnh olur. Kurn- kermde buyuruluyor ki:
(Allah tel, bilerek yapt nz yemnlerden dolay sizi mesl tutar, hesb sorar.) [Mide
89]
Sigara imiyece ine st ste on kere yemn edenin, sigara ierse, bir yemn keffreti
vermesi kfidir.
Nezri, yaplmas uygun olmyan bir arta ba layan, mesel, (Alinin antasn
alarsam, bir ay oru nezrim olsun) diyen, almadan oru tutar veya yemn keffreti verir.
(K t para ile bir ey almam) diye yemn eden, altn ile satn alnca, yemni bozulmaz.
Kapdan kmyaca m diyen, pencereden karsa; krba vurmyaca m diyen, sopa
vursa; ekmek yememeye yemn eden, simit yese, yemni bozulmu olmaz.
Konu mayaca na yemn eden, mektup yazsa yemni bozulmaz. Sigara imeyece ine
yemn eden, puro ise, yemni bozulmaz.

(Falancann yzne bakmyaca m) diye yemn eden, o kimsenin aynadaki [veya

tvdeki] grntsne, yhut resmine baksa, yemni bozulmu olmaz.( u bakkaldan al -
veri yapmyaca m) diye yemn eden, o lunu veya ba ka birini gnderip al -veri
yaptrsa, yemni bozulur. nk vekil asl gibidir.

(Hakkm Aliye hell etmem) diye yemn eden, (Hakkm herkese hell ettim) dese,
yemni bozulur. Aliye de hakkn hell etmi olur.

Hastal iyi olursa, mr boyu Receb aynda oru tutaca na dir adakta bulunann,
oru yerine yemn keffreti vermesi cizdir. Yemn keffreti, bl a ermi fakre verilir,
ocu a verilmez. [Yukardaki yaz, R.Muhtr, Hindiyye, Tahtv gibi muteber eserlerden
alnm tr.]

Yemni bozmak
Sual: Karde lerime inatla babama para vermiyece im diye yemin ettim, sonra verdim. Ne
yapmam lazm?
CEVAP
Yemninizi bozdu unuz iin yemn keffreti vermeniz gerekir. Ana-babanz, di er
evldlarndan almasa da, sizden on mark alsa ne kar? Peygamber efendimiz, (Sen de, maln
da babanndr) buyurmu tur. Ana-babadan hi bir eyi esirgememelidir!
-SON -