Professional Documents
Culture Documents
Oyun, bir sal gn leden sonra saat 5'te balayp ertesi gn gene leden sonra
saat 1.30'da sona eren yirmi drt saatlik bir olay canlandrr.
BRNC PERDE
"Carlton House Terrace"ta, Lord Windermere'in evinin oturma odas. Ortada ve sada
b irer kap. Sa yanda stnde kitaplar, k tlar bulunan bir yaz masas. Solda
bir kanepe, nnde de kk bir ay masas. Gene solda sete alan bir caml kap.
Sada masa. Lady Windermere sadaki masann banda, mavi bir vazo iindeki glleri
dzeltmektedir. (Parker girer.) PARKER. - Bugn leden sonra hanmefendi evdeler
mi? LADY WINDERMERE. - Evet, kim geldi? PARKER. - Lord Darlington, efendim. LADY
WINDERMERE. (Bir an duraksar.) - Yukar buyur edin. Hem kim ararsa, beni evde
diye dnyorum da ondan. Hadi, birbirimizle candan dost olalm. Belki gnn
birinde bir dosta gereksinmeniz olur. LADY WINDERMERE. - Bunu niin sylyorsunuz?
LORD DARLINGTON. - Oo, ne bileyim. Ara sra hepimizin dosta gereksinmemiz olur da.
LADY WINDERMERE. - Bana kalrsa biz zaten ok iyi arkadaz Lord Darlington. Her
zaman da byle kalabiliriz, siz... ne diyeyim, siz bozmadka... LORD DARLINGTON. -
Neyi bozmadka? LADY WINDERMERE. - Bana son derece uygunsuz eyler syleyerek onu
bozmadka. Sanrm, beni bir priten sanyorsunuz. Doru, bende pritenlikten
gelme bir eyler var. Ne yapaym, yle yetitirildim. Bundan honutum da. Annem,
ben daha kck bir ocukken lm. Biliyorsunuz, hep babamn ablas Lady Julia
ile otururdum. Sert davranrd bana kar. Ama dnyann unutmakta olduu eyi,
doruyla yanl arasndaki ayrm retti bana. Hibir i uzlamaya yanamazd o.
Ben de yanamam. LORD DARLINGTON. - Aman neler sylyorsunuz, sayn Lady
Windermere! LADY WINDERMERE. (Kanepeye yaslanarak.) - Bana gerikafal bir insan
gzyle bakyorsunuz herhalde. Doru, yleyimdir. Bylesine bir an insanlaryla
ayn kafada olsam, zlrdm zaten. LORD DARLINGTON. - Bu a ok kt
buluyorsunuz anlalan. LADY WINDERMERE. - Evet. Zamanmzda insanlar, yaam bir
borsa oyunu gibi gryor. Borsa oyunu deildir o. Kutsal bir trendir. lks
sevgidir onun, tertemiz olmasn salayan
olurlar, ya can skc. Ben cana yaknlardan yanaym, sizin de Lady Windermere,
onlardan olmamak elinizde deildir. LADY WINDERMERE. - Balamayn gene, Lord
Darlington. (Kalkp doru onun nnden geerek.) Yo, rahatsz olmayn. Yalnzca
ieklerimi dzeltmeye gidiyorum. (Orta sadaki masaya gider.) LORD DARLINGTON.
(Kalkp sandalyesini yerinden oynatarak.) - unu syleyim ki, bence s iz, ada
yaama ynelttiiniz eletirilerde ok acmaszsnz, Lady Windermere. Elbet, bu
konuda sylenecek epeyce olumsuz ey de yok deil, kabul ederim. rnein,
zamanmzdaki kadnlarn ou olduka para canlsdrlar. LADY WINDERMERE. - Byle
kimselerin lafn etmeyin. LORD DARLINGTON. - Peki yleyse, para canls kimseleri
bir yana brakrsak - kukusuz bunlar korkun insanlardr - ciddi olarak, dnyann
su dedii eyi ilemi olan kadnlar hi zaman balanmamal diye mi
dnyorsunuz yoksa? LADY WINDERMERE. (Masa banda ayakta durarak.) - Bana
kalrsa, hibir zaman balanmamaldrlar. LORD DARLINGTON. - Ya erkekler?
Kadnlar iin kabul edilen ilkelerin onlara da uygul anmas gerektiini dnyor
musunuz? LADY WINDERMERE. - Elbette! LORD DARLINGTON. - Bence yaam bu sk,
ayrcas olmayan kurallarla dzenlenemeyecek kadar kark bir eydir. LADY
WINDERMERE. - "Bu sk, ayrcas olmayan" kurallara uygun davransak, yaam ok
daha yaln buluruz. LORD DARLINGTON. - Hibir ayrcaya izniniz yok, yle mi? LADY
WINDERMERE. - Hayr, hibirine yok. LORD DARLINGTON. - Ah, siz ne ekici
Pritensiniz, Lady Windermere! LADY WINDERMERE. - Bu nitelemeye gerek var myd,
Lord Darlington? LORD DARLINGTON. - Ne yapaym, kendimi tutamadm. Her eye
dayanabilirim, ama su ilemeye kkrtlnca duramam. LADY WINDERMERE. -
Zamanmzn yapmack zayfl var sizde. LORD DARLINGTON. (Ona bakarak.) -
Yalnzca yapmac, Lady Windermere. (Parker ortadaki kapdan girer.) PARKER. -
Berwick Desi ile Lady Agatha Carlisle. (Berwiek Desi ile Lady Agatha Carlisle
ortadaki kapdan girerler. Parker da ayn kapdan kar.) BERWICK DES. (Ortaya
gelip el skarak.) - Margaretciim, sizi grdme bilseniz ne kadar sevindim.
Agatha'y anmsyorsunuz, deil mi? (Orta sola geerek.) Naslsnz, Lord
Darlington? Yo, tantrmayacam kzm sizinle, ok apknsnz da. LORD
DARLINGTON. - Aman byle sylemeyin, Des. apknl hi beceremem. Hem btn
mrm boyunca gerekten yanl hibir davranta bulunmadm syleyen pek ok
insan vardr. Ama doal olarak arkamdan sylerler bunu ancak. BERWICK DES. - Ne
yaman adam, deil mi? Agatha, bu bey Lord Darlington'dur. Sakn ha, syledii bir
tek sze bile inanaym deme. (Lord Darlington orta saa geer.) Hayr, ay istemem,
teekkr ederim canm. (Geip kanepeye oturur.) Az nce Lady Markbylerde itik. Hem
de yle kt bir ay ki! ilecek gibi deildi. Hi amadm ama, damad alyormu.
Agatha sizin bu geceki balonuzu drt gzle bekliyor, Margaretciim. LADY
WINDERMERE. (Orta solda oturmu olarak.) - Oo, bunun bir balo olacan sanmayn,
Des. Yalnzca doum gnm onuruna bir dans. Kk ve ksa.
LORD DARLINGTON. (Orta solda ayakta durarak.) - ok kk, ok ksa, ama ok
sekin, Des. BERWICK DES. (Soldaki kanepenin stnde.) - Elbet sekin olacak.
Evinizin byle olduunu biliriz Margaretciim. Gerekten Londra'da Agatha'y
gtrebildiim, Berwickciimin de tmyle gvende olduunu bildiim birka evden
biridir buras. Bilmem sosyetenin durumu bu gidile neye varacak. En olur olmaz
insanlar her yere giriyor imdi. Kukusuz benim
kadn deil. Birok kadnn birer gemii vardr. Ama bana sylendiine gre, onun
en azndan bir dzine varm, hem hibiri de aslsz deilmi. LADY WINDERMERE. -
Kimden sz ediyorsunuz, Des? BERWICK DES. - Kimden olacak, Mrs. Erlynne'den.
LADY WINDERMERE. - Mrs. Erlynne'den mi? Hi iitmedim byle bir kimseyi. Hem onun
benimle ne alverii var? BERWICK DES. - Zavall ocuum! Agatha, yavrum! LADY
AGATHA. - Efendim, anneciim. BERWICK DES. - Sete kp gnein batn
seyreder misin? LADY AGATHA. - Peki anneciim. (Soldaki caml kapdan kar.)
BERWICK DES. - eker kz! Gnbatmlarna ylesine baylr ki! Duygu inceliini
gsterir bu deil mi? Szn ksas, doa gibi hibir ey yoktur, olur mu hi? LADY
WINDERMERE. - Fakat sylemek istediiniz nedir, Des? Niin bana bu kiiden sz
ediyorsunuz? BERWICK DES. - Gerekten bilmiyor musunuz? nann, hepimiz ok
zldk bu ie. Daha dn gece sayn Lady Jansen'n evinde, herkes: "Olur ey
deil", diyordu. "Londra'daki btn erkekler iinde Windermere byle bir yola
dklsn, olur ey deil." LADY WINDERMERE. - Kocam m? Onun bu tr bir kadnla ne
alverii olabilir? BERWICK DES. - Ah, gerekten ne alverii olabilir,
yavrum? te asl sorun burada. Onu sk sk grmeye gidiyormu, her defasnda
saatlerce kalyor, o oradayken de, kim gelse, kadn kendini yok dedirtiyormu.
Zaten ho, onu grmeye pek hanmefendiler gitmez ya, yavrum. Ama bir sr aalk
erkek arkada var, en bata da, size sylediim gibi, benim kendi kardeim. te
Windermere iin ii bu kadar korkun yapan da bu. Biz ona rnek bir koca gzyle
bakardk hep. Fakat korkarm, kuku gtrr yan yok artk bu iin. u benim
sevgili yeenlerimi, Savillelerin kzlarn tanrsnz, deil mi? Hani ev ilerinde
ylesine titiz, becerikli yaratklardr - irkin mi irkin, ok iyidirler ama -,
ha ne diyecektim? Bunlar hep pencerede oturup el ii iler, yoksullar iin kaba
saba eyler yapar dururlar. Sosyalist liin alp yrd bu korkun gnlerde bence
ok yararl oluyorlar bu davranlaryla. te o korkun kadn, Curzon Soka'nda
tam onlara kar bir ev alm. yle kibar bir mahallede hem de! Bilmiyorum bu
gidile sonumuz neye varacak! Onlarn anlattna gre, Windermere haftada drt be
kez oraya gidiyormu. Kzlar gzleriyle gryorlarm onu. Grmemek ellerinde
deil. Dedikodudan hi holanmazlar ama, -e elbet ne de olsa- grdklerini her
nlerine gelene anlatyorlar. in en kts, bana dediklerine gre, birinden
epeyce para szdrm bu kadn. nk alt ay nce Londra'ya geldii zaman, sz
edilmeye deer hi, hibir eyi yokmu anlalan. imdiyse, Mayfair'de o gzelim
evin sahibi. Her gn leden sonra parkta midillileriyle gezinti yapyor. Hem btn
bunlar, evet btn bunlar, zavall Windermerecii tandndan beri. LADY
WINDERMERE. - Oo, inanamam buna. BERWICK DES. - Ama sylediklerim batan sona
doru, yavrum. Btn Londra biliyor zaten. te bunun iindir ki size gelip
anlatmay, Windermere'i hemen Hamburg'a veya Aix 'e gtrmenizi tlemeyi uygun
grdm. Orada herhalde kendini elendirecek bir eyler bulur, siz de onu sabahtan
akama kadar gz nnde bulundurabilirsiniz. nann bana yavrum, evlendikten sonra
kendimi ok kez yalancktan adamakll hasta yaptm, ve o berbat maden sularn
imek zorunda kaldm, salt Berwick'i kentten uzaklatraym diye. nne gelene k
oluverirdi. Ama neme gerek, urasn da syleyeyim ki, hibir zaman kimseye yle
dnyann parasn vermeye kalkmad. Bunu yapamayacak kadar yksek ilkeleri vardr
onun. LADY WINDERMERE. (Szn keserek.) - Des, Des, olanaksz bu! (Yerinden
kalkp sahne ortasna geerek.) Biz evleneli daha iki yl oldu. ocuumuz da henz
alt aylk. (Soldaki masann sandaki sandalyeye oturur.) BERWICK DES. - Ah o
gzel bebecik! Nasldr o kk yavru! Erkek miydi, kz m? Kzd, umarm. Ah
hayr, imdi anmsadm, erkekti. Ne yazk! Olanlar pek hayrsz oluyorlar. Benim
olum son derece apkn. Saat kalarda eve geldiini bir sylesem, inanmazsnz.
Oxford'dan kal da daha birka ay oldu. Onlara neler retiyorlar orada,
bilmiyorum dorusu. LADY WINDERMERE. - Erkeklerin hepsi kt mdr?
BERWICK DES. - Oo, hepsi yavrum, hepsi, ayrcasz. Hem hibir zaman u kadarck
olsun iyilemezler. Erkekler yal olur, ama asla iyi olmazlar. LADY WINDERMERE. -
Windermere ile ben sevierek evlendik. BERWICK DES. - Evet, yle balarz hep.
Bana da, Berwick'e peki dedirten ey ne oldu, bilir misiniz? Yalnzca onun "kendimi
ldrrm" diye boyuna gzdalar vermesi acmaszca. Ama daha bir yl geti
gemedi, her renkte, her biimde, iman zayf demedi, trl trl kad arkasndan
komaya balad. Dorusunu isterseniz, balaymz sona ermeden onu hizmetime gz
krparken yakaladm. ok gzel, namuslu bir kzcazd da. Hemencecik, eline bir
temiz k d bile vermeden, kap dar ettim. Yoo, yoo, imdi aklma geldi, kz
kardeime gndermitim. Zavall Sir George'un gzleri bozuktur, uza pek gremez
de, zarar etmez diye dnmtm. Ama zlerek syleyim ki etti. (Yerinden kalkar.)
E artk yavrucuum, gitmeliyim ben. Akam yemeini darda yiyeceiz de. Hem sakn
Windermere'in bu kck yolsuz davrann yle pek fazla iinize ataym demeyin.
Yalnzca onu lke dna gtrn. Bir eyc kalmadan size dnecektir. LADY
WINDERMERE. - Bana dnecek, yle mi? (Ortada.) BERWICK DES. (Orta solda.) -
Evet, yavrum. Bu kt kadnlar kocalarmz bizden uzaklatrrlar, ama onlar geri
dnerler hep, hafife ypranm olarak elbet. Hem sakn olay karaym demeyin,
erkekler nefret eder bundan. LADY WINDERMERE. - Gelip btn bunlar bana sylemekle
byk bir iyilikte bulundunuz, Des. Ama kocamn beni aldattna inanamyorum bir
trl. BERWICK DES. - Gzel kzm, ben de yleydim vaktiyle. Fakat imdi
biliyorum ki, btn erkekler birer canavardan baka bir ey deildir. (Lady
Windermere zili alar.) Yaplacak tek i, o alaklarn karnlarn tkabasa
doyurmaktr. yi bir a harikalar yaratr. Biliyorum byle bir anz var.
Margaretciim, alamayacaksnz deil mi? LADY WINDERMERE. - Meraklanmanza gerek
yok, Des, alamak huyum yoktur. BERWICK DES. - ok doru yavrum. Gzyalar
irkin kadnlarn snaca bir eydir, gzelleri ypratr. - Agatha, yavrum! LADY
AGATHA. (Soldan girerek.) - Efendim, anneciim. (Orta soldaki masann arkasnda
ayakta durur.) BERWICK DES. - Gel de Lady Windermere'e hoa kaln de, hem bu
gzel ziyaretten tr kendilerine teekkr et. (Yeniden sahne nne gelerek.)
Sras gelmiken size ben de teekkr etmeliyim, Mr. Hopper'e bir arlk
gnderdiiniz iin, -hani bu gnlerde halkn ok dikkati eken u zengin, gen
Avustralyal var ya, ona ite. Babas yuvarlak teneke kutular iinde bi tr yiyecek
satarak byk bir servet yapm. Pek lezzetli anlalan. Sanrm, hizmetilerin
hibi zaman yemek istemeyecekleri bir ey. Fakat asl oul herkesi ok
ilgilendiriyor. Sanrsam o da Agathacmn yle zeki zeki konumasnn ekimine
kaplm. Elbet Agatha'y yuvadan uurmak bizi ok zecek. Ama bana yle geliyor
ki, her mevsim kzndan ayrlmayan bir anne, gerek anne sevgisinden yoksundur. Her
neyse, geliyoruz bu gece yavrum. (Parker or tadaki kapy aar.) dm unutmayn,
zavall adamcaz hemen kentten uzaklatrn, yapacak tek ey budur. Bir kez daha
hoa kaln. Hadi gel Agatha. (Des ile Lady Agatha ortadaki kapdan karlar.)
LADY WINDERMERE. - Aman ne korkun! imdi anlyorum, evleneli henz iki yl olmam
dsel bir ift rneini vermekle Lord Darlington ne demek istemi. Ah, doru
olamaz bu: Des bu kadna verilmi dnyann parasndan sz etti. Arthur'un banka
defterini nerede sakladn biliyorum - u yaz masasnn ekmecelerinden birinde.
Ona bakp belki anlayabilirim ii. Anlayacam da. (ekmeceyi aar.) Hayr, iren
bir yanllk bu. (Yerinde kalkar, sahne ortasna gider.) Ahmaka ortaya atlm
bir dedikodu! O sever beni! Sever be ni! Ama niin bakmayacam? Karsym ben,
bakmaya hakkm var. (Yaz masasna dner, defteri karr, sayfa sayfa inceler,
glmser, rahat bir soluk alr.) Biliyordum zaten! Bu aptalca uydurulmu ykde
doru bir tek szck bile yok. (Defteri yine ekmeceye koyar, bunu yaparken
irkilir, baka bir defter karr.) kinci bir defter -zel - kilitli! (Amaya
ura aamaz. Gzne yaz masasnn stndeki k t ba iliir, defterin
kapan onunla kesip ayrr, ilk sayfadan balayarak inceler.) "Mrs. Erlynne 600
ngiliz Liras, Mrs. Erlynne 7 00 ngiliz
Liras. Mrs. Erlynne 400 ngiliz Liras. Ah doruymu! Doru! Ne korkun! (Defteri
frlatr, Windermere ortadaki kapdan girer.) LORD WINDERMERE. - Olur ey deil
sevgilim, yelpazeyi daha eve gndermediler mi? (Orta
saa geerken yerde defteri grr.) Margaret, benim banka defterimi kesip atn ha!
Byle bir eyi yapmaya hakkn yok. LADY WINDERMERE. - Foyann ortaya kmasn
doru bulmuyorsun, deil mi? LORD WINDERMERE. - Bir kadnn kocasn gizliden
gizliye gzetlemesini doru bulmuyorum. LADY WINDERMERE. - Ben seni gzetlemi
falan deilim. Yarm saat ncesine kadar bu kadnn varlndan bile haberim yoktu.
Bana acyan biri ltfetti de, Londra'da zaten herkesi
bildii eyleri birer birer anlatt: Curzon Soka'na her gn yaptn ziyaretleri,
lgnca tutkunluunu, bu aalk kadn uruna su gibi harcadn o bir yn
paray. (Sola geerek.) LORD WINDERMERE. - Margaret, Mrs. Erlynne hakknda byle
konuma. Bunun ne kadar haksz olduunu biliyorsun. LADY WINDERMERE. (Ona dnerek.)
- Mrs. Erlynne'in onuru iin ok titiz davranyorsun. Keke benim onurum iin de
bylesine titiz olsaydn. LORD WINDERMERE. - Senin onuruna kimse dokunmamtr
Margaret. Bir an iin dnemezsin ki - (Defteri yaz masasnn ekmecesine geri
koyar.) LADY WINDERMERE. - Paran garip bir biimde harcadn dnyorum. Hepsi
bu kadar. Ah sanma ki, paraya deer verdiim var. Bana kalrsa, varmz youmuzu
har vurup harman savurabilirsin. Fakat asl zldm ey, beni sevmi olan senin,
kendini bana sevmesini reten senin, isteye isteye sunulan aktan satn alnan
aka geiindir. Ah ne korkun! (Kanepeye oturur.) Onurunun krldn duyumsayan
benim. Sen bir ey duymuyorsun. Bense onurumun lekelendiini, bsbtn
lekelendiini duyumsuyorum. u son alt ayn imdi bana ne kadar iren geldiini
anlayamazsn. Beni her ptn anmsadka tiksiniyorum. LORD WINDERMERE. (Onun
bulunduu yana geerek.) - Byle syleme Margaret. Dnyada senden baka kimseyi
asla sevmedim. LADY WINDERMERE. (Ayaa kalkar.) - Kimdir bu kadn yleyse? Neden
ona ev tutuyorsun? LORD WINDERMERE. - Ona ev falan tutmadm. LADY WINDERMERE. - Ama
tutmas iin para verdin, hepsi bir. LORD WINDERMERE. - Margaret, Mrs. Erlynne'i
tandmdan beri LADY WINDERMERE. - Mr. Erlynne diye biri var m - yoksa o bir
sylence mi? LORD WINDERMERE. - Kocas leli yllar olmu. imdi yapayalnz
dnyada. LADY WINDERMERE. - Akrabas falan da yok mu? (Bir duraklama.) LORD
WINDERMERE. - Hi kimsesi yok. LADY WINDERMERE. - Olduka garip deil mi? LORD
WINDERMERE. (Orta solda.) - Margaret, sana diyordum ki - rica ederim dinle beni
diyordum ki, Mrs. Erlynne'i tandmdan beri hibir kt davrann grmedim.
Eer yllar LADY WINDERMERE. - Of aman! (Orta saa geerek.) - Yaam hakknda
uzun uzadya bilgi istemiyorum onun. LORD WINDERMERE. (Ortada.) - Yaam zerine
uzun uzadya bilgi verecek deilim sana. Yalnzca unu syleyeceim: Mrs. Erlynne
de vaktiyle saygn bir kadnm, seviliyor, saylyormu, iyi bir ailedenmi, iyi
bir konumu varm. Bunlarn hepsini yitirmi, frlatp diyelim istersen. Durumu ok
daha aclatrr bu. nsan ykmlara katlanabilir, dtan gelir gelip geici
eylerdir. Ama bir kimsenin kendi yanllar yznden ac ekmesi -Ah!- yaamn
zehirli oku budur ite. Bundan yirmi yl nceymi hem de. Bir gen kzdan az
kabacaym o zaman. Evleneli senin kadar olmam bile. LADY WINDERMERE. - Beni
ilgilendirmez. Hem bu kadn'a beni ayn zamanda azna alma. Zevksizliktir bu.
(Sadaki yazhaneye oturarak.) LORD WINDERMERE. - Margaret, bu kadn kurtarmak
senin elinde. Yeniden sosyeteye girmek istiyor, hem de senin kendisine yardm
etmeni. (Onun bulunduu yana geer.) LADY WINDERMERE. - Benim ha! LORD WINDERMERE.
- Evet senin. LADY WINDERMERE. - Karnn kstahlna bakn hele! (Bir duraklama.)
LORD WINDERMERE. - Margaret, senden byk bir iyilik dilemeye gelmitim. Geri
hibir zaman bilmemeni istediim eyi, Mrs. Erlynne'e epeyce bir para verdiimi
rendin ama, gen e de senden bu iyilii diliyorum. Ona bu geceki toplantmz iin
bir arlk gndermeni istiyo
(Onun solunda ayakta durarak.) LADY WINDERMERE. - ldrmsn sen! (Ayaa kalkar.)
LORD WINDERMERE. - Yalvarrm sana. Halk onun hakknda dedikodu yapabilir.
Gerekten yapyorlar da. Ama ona kar kesin olarak bir ey bildikleri yok. Pek ok
evlere girip km aka syleyeyim, senin gidecein evlere deil, ama bu gnn
sosyetesindeki kadnlarn gittikleri yerlere. Bu yetmiyor ona. Bir kez de kendisini
senin kabul etmeni ist iyor. LADY WINDERMERE. - Anlalan kendisi iin bir zafer
olsun diye. LORD WINDERMERE. - Hayr. Senin iyi bir hanm olduunu, bir kez buraya
gelirse imdikinden daha mutlu, daha gvenilir bir yaam olanan bulacan
biliyor da ondan. Senin tanmak iin daha ileri gitmeyecek. Onurunu yeniden
kazanmaya abalayan bir kadna yardm etmez misin? LADY WINDERMERE. - Hayr! Eer
bir kadn gerekten tvbe ederse, ykmn hazrlayan veya gren sosyeteye asla
dnmek istemez. LORD WINDERMERE. - Rica ediyorum senden. LADY WINDERMERE. (Sadaki
kapya doru geerek.) - Ben akam yemei iin giyinmeye gidiyorum. Bu gece bu
konuyu yine ama, Arthur. (Ona doru giderek.) Anlalan sanyorsun ki annem babam
yok diye ben dnyada kimsesizim, sen de bana istediin gibi davranabilir sin.
Yanlyorsun. Benim arkadalarm var, birok arkadam. LORD WINDERMERE. (Orta
solda.) - Margaret, bir lgn gibi, uluorta konuuyorsun. Seninl e tartacak
deilim, fakat bu gece Mrs. Erlynne'i aracaksn, bunda steliyorum. LADY
WINDERMERE. (Orta sada.) - armayacam ite. (Orta sola geerek.) LORD
WINDERMERE. - steimi geri mi eviriyorsun? (Ortada.) LADY WINDERMERE. - Kesin
olarak. LORD WINDERMERE. - Ne olur Margaret, bunu benim hatrm iin yap. Son
frsattr bu onun iin. LADY WINDERMERE. - Bana ne? LORD WINDERMERE. - yi kadnlar
ne kadar kt yrekli oluyorlar! LADY WINDERMERE. - Kt erkekler de ne kadar yufka
yrekli! LORD WINDERMERE. - Margaret, biz erkekler hibirimiz, evlendiimiz
kadnlar iin gerektii
kadar iyi olamayz. Tmyle dorudur bu. Fakat herhalde sanmazsn ki ben hibir
zaman - of, szn etmek bile korkun! LADY WINDERMERE. - Niin sen teki
erkeklerden baka olacaksn? ittiime gre, Londra'da yz kzartan bir ak uruna
mrn bou bouna harcamayan koca pek yokmu. LORD WINDERMERE. - Ben onlardan
deilim. LADY WINDERMERE. - Ben de bundan emin deilim. LORD WINDERMERE. - inden
eminsindir. Fakat aramzda uurum stne uurum ama artk. Tanr biliyor ki u son
birka dakika, bizi birbirimizden ayraca kadar ayrd. Hadi da u kart yaz.
LADY WINDERMERE. - Dnyada hibir g bunu yaptramaz bana. LORD WINDERMERE. (Yaz
masasna geerek.) - yleyse ben yazacam. (Elektrik ziline basar, oturup kart
yazar.) LADY WINDERMERE. - Bu kadn aryorsun, yle mi? (Onun bulunduu yana
geer.) LORD WINDERMERE. - Evet. (Bir duraklama. Parker girer.) Parker! PARKER -
Buyrun efendim. (Orta sola gelir.) LORD WINDERMERE. - Bu tezkereyi, Curzon
Sokanda No. 84 A'da oturan Mrs. Erlynne'e gnder. (Orta sola geip tezkereyi
Parker'a vererek.) Yant istemez. (Parker ortadaki kapdan kar.) LADY WINDERMERE.
- Arthur, eer o kadn buraya gelirse, aalayacam kendisini. LORD WINDERMERE. -
Margaret, bu laf syleme. LADY WINDERMERE. - Aklma koydum. LORD WINDERMERE. -
Yavrucuum, byle bir ey yaparsan, Londra'da sana acmayacak tek
kadn kalmaz. LADY WINDERMERE. - Londra'da beni alklamayacak iyi bir kadn
kalmaz. Biz ii pek gevettik. Kendimizi gstermeliyiz artk. Ben bu geceden
balamak niyetindeyim. (Eline yelpazeyi alarak.) Evet, bu yelpazeyi bana bugn
verdin, doum gn armaann. Eer o kadn kapmn eiinden ayan atarsa,
suratna arpacam bunu. LORD WINDERMERE. - Margaret, byle bir ey yapamazsn
sen. LADY WINDERMERE. - Beni tanmyorsun. (Saa doru yrr, Parker girer.)
Parker! PARKER. - Buyrun hanmefendi. LADY WINDERMERE. - Yemei kendi odamda
yiyeceim. Dorusu, canm yemek falan da istemiyor ya. Bak her ey on buua kadar
hazr olsun. Hem Parker, bu gece konuklarn adla rn ok ak sylemeye dikkat et.
Kimi zaman o kadar hzl sylyorsun ki, karyorum. Hibir yanlla olanak
vermemek iin adlar ok kolay iitmeyi zellikle istiyorum. Anladn, deil Parker?
PARKER. - Evet, hanmefendi. LADY WINDERMERE. - Syleyeceim bu kadar. (Parker
ortadaki kapdan kar. Lord Windermere'e seslenerek.) Arthur, eer o kadn buraya
gelirse - sana nceden haber ver eyim ki LORD WINDERMERE. - Margaret, mahvedeceksin
bizi! LADY WINDERMERE. - Bizi mi? Bundan byle yaamlarmz birbirinden ayrlyor.
Fakat ele gne kar utanacak duruma dmekten ekiniyorsan, hemen bu kadna yaz,
yle buraya gelmesin, istemiyorum. LORD WINDERMERE. - Yazmayacam- yazamam-
gelmesi gerek. LADY WINDERMERE. - yleyse ben de tam dediim gibi davranacam.
(Saa doru gider.) Baka are yok. (Sadaki kapdan kar.) LORD WINDERMERE.
(Arkasndan seslenerek.) - Margaret! (Bir duraklama.) Aman Tanrm! Ne yapaym? Ona
bu kadnn gerekte kim olduunu sylemeye cesaret edemiyorum. Bilse, utancndan
lr. (Bir sandalyeye ylr, yzn elleriyle kapar.)
KNC PERDE
Lord Windermere'in evinde konuk odas. Sahne gerisinin sandaki kap, orkestrann
almakta olduu dans salonuna alr. Konuklar soldaki kapdan girmektedirler.
Sahne gerisinin solundaki kap, klarla donatlm sete almaktadr. Palmiyeler,
iekler, parlak klar. konuklarla dolu, Lady Windermere onlar karlamaktadr.
BERWICK DES. (Orta geride.) - Ne tuhaf! Lord Windermere h l ortalarda yok. Mr.
Hopper da ok ge kald. O be dans onun iin sakladn, deil mi Agatha? (ne
doru gelir.) LADY AGATHA. - Evet, anneciim. BERWICK DES. ( Kanepeye oturarak.)
- Kartn greyim hele. Lady Windermere'in kartlar yeniden canlandrdna pek
sevindim dorusu. Bunlar, bir annenin tek koruma aracdr. Ah sen
saf bebecik seni! (Karttan iki kiinin adn siler.) Uslu akll bir kz byle toy
delikanll a vals yapmaya kalkar m hi? Pek hoppaca bir davran olur bu. Son iki
dans, set stnde Mr. Hopper ile birlikte geirebilirsin. (Mr. Dumby ile Lady
Plymdale dans salonundan ieri girerler.) LADY AGATHA. - Peki, anneciim.
BERWICK DES. (Yelpazelenerek.) - Hava pek hotur orada. PARKER. - Mrs. Cowper.
Lady Stutfield. Sir James Royston. Mr. Guy Berkeley. (Bu kiiler adlar sylendike
girerler.) DUMBY. - yi akamlar, Lady Stutfield. Anlalan mevsimin son balosu
olacak bu. LADY STUTFIELD. - yle sanrm, Mr. Dumby. Mevsim olduka neeli geti,
deil mi? DUMBY. - ok neeli! yi akamlar, Des. Anlalan mevsimin son balosu
olacak bu. BERWICK DES. - yle sanrm, Mr. Dumby. Pek snk bir mevsimdi, deil
mi? DUMBY. - Korkun snk, korkun! Mrs. COWPER-COWPER. - yi akamlar, Mr. Dumby.
Galiba mevsimin son balosu olacak bu. DUMBY. - Yo, sanmam. ki balo olasl daha
var. (Geze geze Lady Plymdale'in yanna dner.) PARKER. - Mr. Rufford. Lady
Jedburgh. Miss Graham. Mr. Hopper. (Bu kiiler adlar sylendike girerler.)
HOPPER. - Naslsnz, Lady Windermere? Naslsnz, Des? (Lady Agatha'y bayla
selamlar.) BERWICK DES. - Sayn Mr. Hopper, ne iyi ettiniz de byle erken
geldiniz. Londra'da sizi hi bo brakmadklarn biliyoruz hep. HOPPER. -
Londra'ya diyecek yok! Burada halk Sydney'de olduu gibi insandan uzak durmuyor pek
yle. BERWICK DES. - Ah, biz biliriz sizin deerinizi, Mr. Hopper. Keke sizin
gibiler daha ok
olsa bu dnyada! Yaam ok daha kolaylard. Mr. Hopper, biliyor musunuz ki,
Agathacmla ben Avustralya'ya kar ne derin bir ilgi duyuyoruz. teye beriye
uuan o cici, miniminic ik kangurularyla pek gzel bir yer olsa gerek. Agatha
haritada yerini buldu. Ne garip bir biimi var! Tpk kocaman bir valize benziyor.
Ama henz ok gen bir lke, deil mi? HOPPER. - O da tekilerle ayn zamanda
yaratlmad m, Des? BERWICK DES. - Ne kadar zekisiniz, Mr. Hopper! Tmyle
kendinize zg bir zekanz var. Hadi, alkoymyaym sizi imdi. HOPPER. - Ama ben
Lady Agatha ile dans etmek isterdim, Des. BERWICK DES. - Ya! Umarm bo bir
dans kalmtr. Kimseye sz vermediin bir dans var m, Agatha? LADY AGATHA. -
Evet, anneciim. BERWICK DES. - Bundan sonraki mi? LADY AGATHA. - Evet,
anneciim. HOPPER. - Bu zevkten beni yoksun etmezsiniz, deil mi? (Lady Agatha
bayla hayr der.) BERWICK DES. - Dikkatli olun, benim kk gevezeme ok iyi
bakn, Mr. Hopper. (Lady Agatha ile Mr. Hopper dans salonuna geerler. Lord
Windermere soldan girer.) LORD WINDERMERE. - Margaret, seninle konumak istiyorum.
LADY WINDERMERE. - Bir dakika. (Mzik durur.) PARKER. - Lord Augustus Lorton. (Lord
Augustus girer.) LORD AUGUSTUS. - yi akamlar, Lady Windermere. BERWICK DES. -
Sir James, beni dans salonuna gtrr msnz? Augustus bu gece yemei bizimle
birlikte yedi. Gerekten bu an iin tam anlamyla bkm durumdaym ondan. (Sir
James Roystom kolunu Des'e verir ve dans salonuna onunla birlikte gider.) PARKER.
- Mr. ve Mrs. Arthur Bowden. Lord ve Lady Paisley. Lord Darlington. (Bu kiiler
adlar sylendike girerler.) LORD AUGUSTUS. (Lord Windermere'e doru gelerek.) -
Seninle zel olarak grmek istiyorum, ocuum. Hayalete dndm artk. Biliyorum,
yzmden belli olmuyor. Zaten biz erkekler hibirimiz, gerekte olduumuz gibi
grnmeyiz. Yok olas kt bir ey de deildir h Asl renmek istediim nokta u:
Kimdir bu kadn? Nereden geliyor? Niin tek bir akrabas yok? len olsun o ba
belas akrabalara! Ama insan onlarn yznden sayg gryor. Olmaz olsun bu sayg.
LORD WINDERMERE. - Mrs. Erlynne'den sz ediyorsunuz anlalan! Onunla tanal
ancak alt ay oluyor. O zamana kadar varlndan bile haberim yoktu. LORD AUGUSTUS.
- O zamandan beri kendisini epeyce grdn ama.
LORD WINDERMERE. ( Souk bir tavrla.) Evet, o zamandan beri onu epeyce grdm.
Yalnzca grdm. LORD AUGUSTUS. - Vallahi, kadnlar hi ekemiyorlar onu. Bu akam,
yemei Arabella ile birlikte yedim. Aman Tanrm! Mrs. Erlynne hakknda
sylediklerini bir iitmeliydin. Kadn, btn kirli amarlarn ortaya dkp
rl plak brakt... (Yana doru eilerek.) Berwick ile b ona: "Bunun bizce pek
sakncas yok," dedik. "nk sz konusu olan bayann herhalde son derece gzel bir
endam olsa gerek." Arebella'nn yzndeki anlatm grmeliydin!... Her neys buraya
bak, sevgili olum. Mrs. Erlynne hakknda nasl davranacam bir trl
kestiremiyorum Vallahi, belki de evlenirdim onunla, ama bana kar kahrolsun yle
bir kaytszl var ki... n gibi zeki de ha! Her eyin aklamasn buluveriyor.
Vallahi! Seni bile aklyor. Bir sr aklama yolu bulmu senin iin, hepsi de
bambaka, hibiri tekine uymuyor. LORD WINDERMERE. - Benim Mrs. Erlynne ile olan
dostluum hakknda hibir aklamaya gerek yoktur. LORD AUGUSTUS. - Hm!! Eh peki,
yle olsun. imdi buraya bak sevgili dostum, ne dersin , sosyete denen bu ilen
olas yere girebilecek mi acaba? Onu karnla tantracak msn? Bin dereden su
getirmenin hibir yarar yok. Uzun lafn ksas bunu yapacak msn? LORD
WINDERMERE. - Mrs. Erlynne bu gece buraya geliyor. LORD AUGUSTUS. - Karn ona
arlk gnderdi, yle mi? LORD WINDERMERE. - Mrs. Erlynne'e bir arlk gitti.
LORD AUGUSTUS. - yleyse kimsenin bir diyecei yok ona, ocuum. Ama niin bunu
bana nceden sylemedin? Beni bir yn zntden, ilen olas anlamazlktan
kurtarm olurdun. (Lady Agatha ile Mr. Hopper geip sahne gerisinin solunda
bulunan sete karlar.) PARKER. - Mr. Cecil Graham! (Mr. Cecil Graham girer.) CECL
GRAHAM. (Lady Windermere'i eilerek selamlar, te yana geip Lord Windermere'in
elini skar.) yi akamlar, Arthur. Niye halimi hatrm sormuyorsun? Herkesin bana
"naslsn demesi houma gider. Salma kar derin bir ilgi duyduklarn gsterir
bu. Ama imdi bu gece hi mi hi iyi deilim. Yemei bizimkilerle birlikte yedim.
Acaba neden insann ailes i bu kadar skc olur hep? Babam yemekten sonra ille
ahlaktan sz amak istedi. Ben de ona: "B u konuda anlay gsterecek aa
girdiniz," dedim. Fakat hep grdm o ki, insanlar anlay gsterecek aa girer
girmez, bsbtn anlaysz oluyorlar. Merhaba, Tuppy! Duyduuma gre, yeniden
evleniyormusunuz. Bu oyundan bktnz sanrdm. LORD AUGUSTUS. - Sen iyiden
iyiye samalyorsun artk delikanl, iyiden iyiye samalyorsun! CECIL GRAHAM. -
Ha, sras gelmiken soraym Tuppy, hangisi doruydu? ki kez evlenmi, bir kez mi
ayrlmtnz, yoksa iki kez ayrlm, bir kez mi evlenmitiniz. Ben diyorum ki, i
z ayrlm, bir kez evlenmitiniz. Bu, ok daha olas grnyor. LORD AUGUSTUS. -
Pek kt bir belleim vardr. Hangisinin doru olduunu gerekten anmsamyorum.
(Saa doru uzaklar.) LADY PLYMDALE. - Lord Windermere, size bir ey sormak
istiyorum, ok zel bir ey. LORD WINDERMERE. - Ay, balayn, ho grn beni,
karmn yanna bir uramam gerekiyor da. LADY PLYMDALE. - Ama byle bir eyi
aklnzdan bile geirmemelisiniz. Zamanmzda bir kocann, herkesin nnde
karsyla, azck da olsa, ilgilenir grnmesi ok tehlikelidir. Bu, kaldklar
zaman, ona hep dayak atyor sanlmasna neden olur. Dnya, mutlu bir evlilik yaam
andran eyden yle kuku duyuyor ki artk. Her neyse, ne olduunu sofrada sylerim
size. (Dans salonunun kapsna doru yrr.) LORD WINDERMERE. (Ortada.) - Margaret,
seninle biraz konumak istiyorum. LADY WINDERMERE. - Ltfen yelpazemi tutar
msnz, Lord Darlington? Teekkr ederim. (Onun yanna gelir.) LORD WINDERMERE. -
(Karsnn yanna geerek.) - Margaret, yemekten nce sylediin ey olanaksz
elbet, deil mi? LADY WINDERMERE. - O kadn bu gece buraya gelmeyecek. LORD
WINDERMERE. (Orta sada.) - Mrs. Erlynne buraya gelecek. Onu her ne biimde olursa
olsun zer veya incitirsen, ikimizi de kk drecek, ac ekmemize neden
olacaksn.
Bunu iyice bil. Ah Margaret, ne olur inan bana. Bir kadn, kocasna inanmaldr.
LADY WINDERMERE. (Ortada.) - Londra, kocalarna inanan kadnlarla dolu. nsan
onlar her zaman tanyabilir. ylesine mutsuz grnrler ki... Ama ben, onlardan
biri olmak niyetinde
deilim. (leriye doru yrr.) Lord Darlington, yelpazemi bana verir misiniz
ltfen? Teekk ederim... Yararl bir ey yelpaze, deil mi?... Bu gece bir
arkadaa gereksinmem var, Lo rd Darlington. Ona bu kadar abuk gereksinmem
olacan bilmiyordum. LORD DARLINGTON. - Lady Windermere! Bu zamann bir gn
geleceini biliyordum. Ama niin bu gece? LORD WINDERMERE. - Ne olursa olsun
syleyeceim ona. Sylemeliyim. Bir olay karsa ne yaparz? Korkun bir ey olur.
Margaret... PARKER. - Mrs. Erlynne! (Lord Windermere irkilir. Mrs. Erlynne girer.
ok zarif giyinmitir ve gayet arbal bir e das vardr. Lady Windermere
yelpazesini yakalar, sonra yere drr. Mrs. Erlynne'e souk bir selam verir. O da
nazik bir selamla karlk verip salna salna yryerek odaya geer.) LORD
DARLINGTON. - Yelpazenizi drdnz, Lady Windermere. (Yerden alp ona verir.)
Mrs. ERLYNNE. (Ortada.) - E, daha naslsnz bakalm, Lord Windermere? Karnz ne
kadar sevimli, ne kadar gzelmi! Tpk bir resim gibi. LORD WINDERMERE. (Yava bir
sesle.) - Ne korkun bir dncesizlik ettiniz de geldiniz! Mrs. ERLYNNE.
(Glmseyerek.) - mrmde yaptm en akllca i bu. Ha, sras gelmiken
syleyeyim, bu akam benimle fazlaca ilgilenmelisiniz. Kadnlardan rkyorum.
Onlarn bazlaryla beni tantrmalsnz. Erkekleri her zaman idare edebilirim.
Naslsnz, Lord Augustus? Son zamanlarda beni adamakll unuttunuz. Dnden beri
grmedim sizi. Korkarm vefasz ktnz. Herkes bana yle sylemiti zaten. LORD
AUGUSTUS. (Sada.) - imdi, gerekten Mrs. Erlynne, izin buyurun da aklayaym.
Mrs. ERLYNNE. (Orta sada.) - Hayr sayn Lord Augustus. Siz hibir eyi
aklayamazsnz. En ekici yannz da budur bence. LORD AUGUSTUS. - Ah, eer bende
ekicilik adna bir eyler buluyorsanz Mrs. Erlynne (Birlikte konuurlar. Lord
Windermere, Mrs. Erlynne'in davranlarn gzetleyerek ne yapaca bilmez bir
durumda odada dolar.) LORD DARLINGTON. (Lady Windermere'e.) - Yznz ne kadar
sararm! LADY WINDERMERE. - Korkaklarn yz sar olur hep. LORD DARLINGTON. -
Baygnlnz var gibi. Gelin sete kalm. LADY VINDERMERE. - Peki. (Parker'a.)
Parker, pelerinimi dar gnder. Mrs. ERLYNNE. (Onun yanna geerek.) - Lady
Windermere, terasnz klarla ne gzel donatmsnz. Roma'daki Prens
Doria'nnkini anmsatyor bana. (Lady Windermere, souk bir edayla eilir, Lord
Darlington ile birlikte sahneden kar.) Oo! Naslsnz, Mr. Graham! u bayan,
halanz Lady Jedburgh deil mi? Kendisiyle tanmay ok isterdim. CECIL GRAHAM.
(Ksaca bir duraksama ve aknlk geirdikten sonra.) - A elbet, hay hay, eer
isterseniz. Caroline hala, izin buyrun da, sizi Mrs. Erlynne ile tantraym. Mrs.
ERLYNNE. - Tantmza ok sevindim, Lady Jedburgh. (Kanepeye, onun yanna
oturur.) Yeeninizle ben pek seviiriz. Onun siyasi urana kar derin bir ilgi
duyuyorum. Eminim, yaamda ok baar gsterecek. Bir Tory (*) gibi dnp bir
Radikal (**) gibi konuuyor. Bunun da zamanmzda byk bir nemi var. Hem de
ylesine parlak bir konumac ki... Ama bu yetenein ona kimden getiini hepimiz
biliyoruz. Daha dn Lord Allandale Park'ta ban a, Mr. Graham hemen hemen halas
kadar iyi konuur diyordu. LADY JEDBURGH. (Sada.) - Hakkmda bu gzel szleri
sylemekle byk bir incelik gsteriyorsunuz. (Mrs. Erlynne glmser ve konumasn
srdrr.) DUMBY. (Cecil Graham'a.) - Mrs. Erlynne'i Lady Jedburgh ile tantrdn
m? CECIL GRAHAM. - Ne yapaym, zorunlu kaldm, dostum. Bir ey diyemedim. Bu
kadn, insana ne isterse yaptrabiliyor. Ama nasl, bilmiyorum. DUMBY. - Umarm
benimle konumaya kalkmaz! (Lady Plymdale'e doru ar ar yrr.) Mrs. ERLYNNE.
(Ortada, Lady Jedburgh'e.) - Perembe mi? Byk bir sevinle. (Ayaa
kalkar, Lord Windermere ile gle gle konuur.) Ne skc eydir bu yal dullara
kar nazik davranmak zorunluluu! Ama byle davranmanz isterler hep. LADY
PLYMDALE. (Mr. Dumby'ye.) - Kimdir Windermere ile konuan u kadn? Ne kadar da
zarif giyinmi!. DUMBY. - Bilemem, hi tanmyorum. Kt bir Fransz romannn zel
olarak ngiliz pazar iin hazrlanm lks bir basksna benziyor. Mrs. ERLYNNE. -
Ya, demek zavall Dumby Lady Plymdale ile ha? ittiime gre, kadncaz onu
korkun kskanyormu. Bu gece benimle konumaya pek hevesli grnmyor. Anlalan
ekiniyor ondan. u sarn kadnlarn huyu korkuntur. Biliyor musunuz, ilkin
sizinle dans e yi dnyorum Windermere. (Lord Windermere dudan srr ve
kalarn atar.) Lord Augustus'u bu yle kskandracak ki... Lord Augustus, (Lord
Augustus sahne nne gelir.) L ord Windermere ille kendisiyle dans etmemi istiyor
ilkin. Ev sahibi olduu iin pek hayr diyemiyeceim. Ama biliyorsunuz ki sizinle
dans etmek ok daha houma gider. LORD AUGUSTUS. (Yerlere kadar eilerek.) - Keke
yle olduuna inanabilsem, Mrs. Erlynne. Mrs. ERLYNNE. - Bunu pek l bilirsiniz.
Ben, insann mr boyunca sizinle dans edip de hep ekici bulacan gz nne
getirebiliyorum. LORD AUGUSTUS. (Elini beyaz yeleinin stne koyarak.) - Oo,
teekkr ederim, teekkr ederim. Btn bayanlar iinde sizin kadar taplmaya deer
kimse yoktur. Mrs. ERLYNNE. - Ne gzel szler bunlar! ylesine yaln, ylesine
iten! Tam houma giden biimde bir konuma. Peki, buketimi tutacaksnz yleyse.
(Lord Windermere'in kolunda dans
salonuna doru gider.) Oo, Mr. Dumby, naslsnz bakalm? Son geliinizde de
evde bulunamadma zldm dorusu. Cumaya buyurun da le yemeini birlikte
yiyelim. DUMBY. (Tam bir kaytszlkla.) - Sevinerek, efendim. (Lady Plymdale, Mr.
Dumby'ye ate pskren gzlerle bakar. Lord Augustus, elinde buket, Mrs. Erlynne
ile Lord Windermere'in arkasndan dans salonuna gider.) LADY PLYMDALE. (Mr.
Dumby'ye.) - Ah ne su katlmam bir canavarsn sen! Sylediin bir szce bile
inanamam artk. Niin bana "Onu tanmyorum," dedin? Arka arkaya kez grmeye
gitmekteki amacn ne? le yemeine kesinlikle gitmeyeceksin oraya. Anlyorsun ne
demek istediimi, deil mi? DUMBY. - Sevgili Lauracm, gider miyim hi? Aklmdan
bile geirmem. LADY PLYMDALE. - Adn sylemedin bana henz. Kimdir bu kadn?
DUMBY. (Hafifce ksrr ve san dzeltir.) - Mrs. Erlynne adnda biri. LADY
PLYMDALE. - u kadn ha! DUMBY. - Evet, herkes onu bu adla aryor. LADY
PLYMDALE. - Aman ne ilgin, ne olaanst ilgin bir yaratk bu! Gerekten ona
alc gzyle bakmalym. (Dans salonunun kapsna gider ve ieri bakar.) Onunla
ilgili ok kt eyler iittim. Zavall Windermere'i ykma srklyor diyorlar.
stelik de, bu kadar yol iz bir bayan diye geinen Lady Windermere, onu evine
aryor! Aman ne tuhaf! Ne tuhaf! Tam anlamyla budalaca bir i yapmak iin son
derece iyi bir kadn olmak gerekiyor demek. Cu ma gn le yemeine gideceksin
oraya. DUMBY. - Niin? LADY PLYMDALE. - Niin olacak, kocam da birlikte gtrmeni
istiyorum da ondan. Son zamanlarda iltifat o kadar artrd ki, sunturlu bir ba
belas kesildi. te imdi bu kadn, iin tam biilmi kaftan. zin verdii srece,
kocam evresinde pervane gibi dnecek, beni de rahatsz etmeyecektir. nan bana, bu
tr kadnlar ok yararldrlar. Bakalarnn evlilik ya temelini olutururlar.
DUMBY. - Ne anlalmaz bir insansn sen! LADY PLYMDALE. (Ona bakarak.) - Keke sen
de yle olsan! DUMBY. - yleyimdir -, ama kendim iin yalnzca. Dnyada iyice
tanmak istediim biri varsa, o da kendimim. Fakat imdilik bunun iin hibir
olanak gremiyorum.
(Dans salonuna geerler. Lady Windermere ile Lord Darlington setten ieri
girerler.) LADY WINDERMERE. - Evet. Onun buraya gelii ok kt, katlanlr ey
deil. Bugn ayda ne demek istediinizi ancak imdi anlyorum. Niin bana dorudan
doruya sylemediniz? Sylemeliydiniz. LORD DARLINGTON. - Dilim varmad. Bir erkek,
baka bir erkek hakknda, bu gibi eyleri syleyemez. Ama bu gece size onu buraya
artacan bilseydim, herhalde sylerdim. Bu aalamaya uramazdnz bari. LADY
WINDERMERE. - Onu ben armadm. Yalvarmalarma karn, buyruklarma karn,
gelmesi iin steledi. Ah, bu ev benim iin haramdr artk. O, kocamla dans
ederken, burad aki her kadnn benimle alay ettiini duyumsuyorum. Bunu hak etmi
olmak iin ben ne yaptm? Btn yaamm baladm ona. O da ald, ypratt,
perian etti. Kendi gzmden dtm; yreksizim - bir korkam ben! (Kanepeye
oturur.) LORD DARLINGTON. - Eer sizi biraz olsun tanyorsam, biliyorum ki size
byle davranan bir adamla yaayamazsnz artk. Onunla ne biim bir yaam
geireceksiniz? Gnn her annda size yalan sylediini duyumsayacaksnz.
Gzlerindeki bakn yapmack, sesinin yapmack, okaynn yapmack, aknn
yapmack olduunu sezeceksiniz. Bakalarndan bkt zaman size dnecek, onu
avutmak zorunda kalacaksnz. Bakalarna dkn olduu zaman size gelecek, onu
kendinize balamaya uraacaksnz. Onun gerek yaamnn maskesi, srrn
gizleyecek rts olacaksnz. LADY WINDERMERE. - Haklsnz, yerden ge kadar
haklsnz. Fakat ne yana dneyim, bilmiyorum. Arkadam olacanz sylemitiniz,
Lord Darlington. Syleyin, ne yapaym? te imdi arkadalk edin bana. LORD
DARLINGTON. - Erkekle kadn arasnda arkadalk olamaz. Nefret, dmanlk,
taparcasna bir sayg ve sevgi olur ama, arkadalk olmaz. Seviyorum sizi. LADY
WINDERMERE. - Hayr, hayr! (Ayaa kalkar.) LORD DARLINGTON. - Evet, seviyorum! Siz
benim iin dnyada her eyden stnsnz. Kocanz ne veriyor size? Hibir ey. Nesi
varsa, herkesin nnde sizi kk drmek iin, arkadalk evrenize, yuvanza,
zorla soktuu bu aalk kadna veriyor. Bense size yaamm sunuyorum. LADY
WINDERMERE. Lord Darlington! LORD DARLINGTON. - Yaamm, btn yaamm. Aln onu,
ne isterseniz yapn... Seviyorum sizi. imdiye kadar hibir canl varl
sevmediim bir akla seviyorum. Sizi ilk grdm andan beri sevdim, krler gibi,
taparcasna, lgncasna sevdim. Bunu bilmiyordunuz o zaman , imdi biliyorsunuz.
Brakn bu evi, gidin bu gece. Bakalarnn lafndan, sosyetenin dedikodusundan ne
kar demeyeceim. Bunlardan ok ey kar, hem de pek ok. Fakat yaamda yle
anlar olur ki, insan u iki yoldan birini semek zorunda kalr: Ya kendi mrn
NC PERDE
Lord Darlington'n dairesi. Sada ocan nnde geni bir kanepe. Sahnenin
arkasndaki pencereye boydan boya bir perde ekilmitir. Sada ve solda kaplar.
Sada bir masa, zerinde yaz takmlar. Ortada bir masa, zerinde sifonlar,
bardaklar ve tantal erevesi. S lda bir masa, zerinde puro ve sigara kutular.
Iklar yanmaktadr.
iliki varsa, ona rt grevi yapaym diye. Mrs. ERLYNNE. - Aman! Byle bir ey
dnmyorsunuz herhalde, dnemezsiniz. LADY WINDERMERE. - Kocama dnn, Mrs.
Erlynne. O sizindir artk, benim deil. Bir rezale t kacak diye korkuyor
anlalan. Byle korkaktr erkekler ite. Hem toplumun yasalarna aykr
davranrlar, hem de insanlarn dilinden dleri patlar. Ama kendini hazrlarsa iyi
eder. Bana bir rezalet gelecek. Bundan hi kukusu olmasn. Hem Londra'da
yllardan beri kimsenin bana gelmiyen en irkin rezalet. Her baya gazetede
kendi adn grecek, her iren yaftada da benimkini. Mrs. ERLYNNE. - Hayr, hayr.
LADY WINDERMERE. - Evet, grecek. Kendi gelseydi eer, aka syleyeyim ki, benim
iin birlikte hazrlam olduunuz o onur krc yaama dnecektim. Dnyordum
zaten. Fakat kendi evde otursun, tarafndan haberci diye de sizi gndersin - oo!
Kepazeliktir bu yapt, kep azelik. Mrs. ERLYNNE. (Ortada.) - Lady Windermere, hem
bana son derece hakszlk ediyorsunuz , hem de kocanza. O sizin burada olduunuzu
bilmiyor bile. Sizi kendi evinizde her trl tehlikeden uzak sanyor. Kendi
odanzda uyuyorsunuz sanyor. Ona yazdnz o lgnca mektubu okumad. LADY
WINDERMERE. (Sada.) - Hi okumad m? Mrs. ERLYNNE. - Hayr. Bu konuda hibir ey
bilmiyor. LADY WINDERMERE. - Beni ne kadar bn bir insan sanyorsunuz. (Ona doru
giderek.) Yala n sylyorsunuz bana siz. Mrs. ERLYNNE. (Kendini tutarak.) - Yalan
sylemiyorum. Doruyu sylyorum size. LADY WINDERMERE. - Eer kocam benim
mektubumu okumadysa, nasl oluyor da siz burada bulunuyorsunuz? Hi utanmadan
girdiiniz o evi brakp ktm size kim syledi? Nereye gittiimi size kim
syledi? Kocam elbet. Hem sizi de beni tuzaa drp geri gtresiniz diye
yollad. (Sola geer.) Mrs. ERLYNNE. (Orta sada.) - Kocanz mektubu kesinlikle
grmedi. Onu ben grdm, ben atm, ben okudum.
LADY WINDERMERE. (Ona dnerek.) - Benim kocama yazdm mektubu atnz ha? Buna
nasl cesaret ettiniz? Edemezsiniz! Mrs. ERLYNNE. - Edemez miyim? Oo! Yuvarlanmakta
olduunuz uurumdan sizi kurtarmak iin, dnyada cesaret edemeyeceim hibir ey
yoktur, u koca dnyada hibir ey. te mektup. Onu kocanz okumad. Hibir zaman
da okumayacak. (Ocaa giderek.) Asla yazlmamalyd bu. (Yrtp atee atar.) LADY
WINDERMERE. (Sesinde ve baknda sonsuz bir nefretle.) - Btn bunlar
sylyorsunuz ama, yine de o mektubun benim olduunu nerden bileyim? Byle sudan,
basbaya bir dzenle beni aldatabileceinizi sanyorsunuz anlalan! Mrs. ERLYNNE.
- Ah, niin szlerimin hibirine inanmyorsunuz? Buraya gelmekteki amacm nedir
sanyorsunuz? Bsbtn ykma srklenmenizi nlemekten baka, sizi korkun bir
yanlla dmekten kurtarmaktan baka nedir? imdi yaklan mektup sizin
mektubunuzdu. Ant ierim. LADY WINDERMERE. (Yava yava.) - Ben bakmadan nce onu
yakmak iin epey uratnz ama. nanamam size. Yaam batan baa bir yalan olan
siz, nasl olur da herhangi bir ey hakknda doru sylersiniz? (Oturur.) Mrs.
ERLYNNE. (abuk abuk.) - Benim hakkmda ne isterseniz onu dnn. Beni yermek
iin ne isterseniz onu syleyin. Ama evinize dnn, kocanza dnn. Seviyorsunuz
onu. LADY WINDERMERE. (Ask bir suratla.) - Sevmiyorum onu ben. Mrs. ERLYNNE. -
Seviyorsunuz. Hem biliyorsunuz ki, o da sizi seviyor. LADY WINDERMERE. - Sevgiden
mevgiden anlamaz o. Anlasa da ancak sizin kadar anla r. Ama biliyorum ben ne
istediinizi. Beni eve dndrmekte byk bir karnz olacak sizin. Ama Tanrm!
Kim bilir nasl bir yaam sreceim o zaman! nsaf, acma nedir bilmeyen bir
kadnn elinde oyuncak olacam. yle bir kadn ki, onu tanmak insan alaltr,
onu bilmek insan kltr. Kt bir kadn, kar koca arasna giren bir kadn. Mrs.
ERLYNNE. (Umutsuzluk iinde olduunu belirten bir davranla.) - Lady Windermere, n
e olur sylemeyin bu korkun eyleri. Onlarn ne kadar korkun olduunu
bilmiyorsunuz; ne kada r korkun, ne kadar haksz. Dinleyin, dinlemelisiniz. Tek
siz kocanza dnn, sz veriyorum, onunla bir daha hibir bahaneyle
haberlemeyeceim. Onu hibir zaman grmeyeceim. Bundan byle ne onun yaamyla
bir ilgim kalacak, ne de sizinkiyle. Bana verdii paray, akndan deil, benden
nefret ettii iin verdi; beni taparcasna sevdii iin deil, aa grd iin
verdi. Ona szm geiyorsa, bu LADY WINDERMERE. (Ayaa kalkarak.) - Ya! Sznz
geirdiinizi aka sylyorsunuz demek! Mrs. ERLYNNE. - Evet, nedenini de
syleyeceim. Size olan sevgisidir bu kocanzn, Lady Windermere. LADY WINDERMERE.
- Ben buna inanr mym sanyorsunuz? Mrs. ERLYNNE. - nanmanz gerekir. Dorudur
nk. Size kar sevgisidir ki, ona boyun edirdi - ah! buna ne ad verirseniz
verin, bask deyin, gzda deyin, ne isterseniz onu sy leyin. Fakat bu, onun size
olan sevgisidir. Sizi - utantan korumak isteidir. Evet utantan, rezaletten. LADY
WINDERMERE. - Ne demek istiyorsunuz? Amma da kstahmsnz! Sizinle ne alveriim
var benim? Mrs. ERLYNNE. (Alakgnll bir edayla.) - Hi. Bunu bilmiyorum.
Yalnzca size syleyeyim ki, kocanz sizi seviyor. mrnz boyunca byle bir
sevgiyle bir daha hi karlamayabilirsiniz. Byle bir sevgiyle bir daha hi
karlamayacaksnz. Eer onu elden karrsanz, yle bir g gelebilir ki, ak
iin kvranrsnz da vermezler; ak iin yalvarrsnz da sizden onu esirg !
Arthur seviyor sizi. LADY WINDERMERE. - Arthur ha? Bir de bana aranzda hibir ey
yok diyorsunuz, deil mi? Mrs. ERLYNNE. - Lady Windermere. Tanr biliyor ki,
kocanz susuzdur; size kar hibir su ilememitir. Bense - aka syleyeyim
ki, iinize byle korkun bir kukunun gireceini hi dnmedim. u kadarck
aklmdan geirseydim, sizin veya onun yaamna karmaktansa lmeyi yelerdim, ah
lmeyi, seve seve lmeyi. (Sadaki kanepeye doru yrr.) LADY WINDERMERE. Sanki
acma duygusuyla dolu bir yreiniz varm gibi konuuyorsunuz.
Sizin gibi kadnlar kalpsiz olur. Kalp denen ey bulunmaz sizde. Siz alnr ve
satlrsnz. ta solda oturur.) Mrs. ERLYNNE. (Acsn belirten bir davranla
irkilir. Sonra kendini tutar, Lady Winderme re'in oturduu yere gelir. Konuurken
ellerini ona doru uzatr, fakat dokunmaya cesaret edeme z.) Hakkmda ne isterseniz
onu dnn. Bir anlk zntye bile demem ben. Ama benim yzmden genliinize,
gzelliinize kymayn. Hemen imdi bu evden kp gitmezseniz, kim bilir ilerde
banza neler gelebilir. nsan tuzaa der; horlanr; aldatlr; yzst brak
alnr, aalanr; toplum dna atlr; kaplar suratna kapanm bulur; her an
yzndeki syrlmasn diye tir tir titreyerek, ieriye irkin, dolambal yollardan
sokulmak zorunda ka ; boyuna da kulaklarnda dnyann att kahkahann nlad,
bugne kadar dklen gzyalarndan daha ackl olan o korkun kahkahann
nladn duyar durur. Siz bunlarn ne olduunu bilmezsiniz. nsan gnahn der,
sonra yine der, mr boyunca der. Bunu hibir zaman bilmemelisiniz siz. Bana
gelince, eer ac ekmek bir deme saylrsa, bu anda ben btn gnahlarmn, her
ne olursa olsunlar, karln demi bulunuyorum. nk bu gece siz kalpsiz bir
insanda bir kalp yarattnz. Yarattnz ve krdnz. Neyse geelim bunu. Ben kend
yaamm ykm olabilirim. Ama sizin yaamnz ykmanza izin vermeyeceim. Siz -
nk siz daha ancak bir gen kzsnz. Yok olursunuz. Bir kadnn onurunu yeniden
kazanabilmesini salayacak trden bir zeka da yok sizde. Ne kurnazsnz, ne
atlgan. Onursuzlua katlanamazsnz siz. Hayr! Hadi dnn Lady Windermere,
kocanza dnn. kiniz de birbirinizi seviyorsunuz. Bir ocuunuz var Lady
Windermere. O yavruya dnn, o yavru ki, belki imdi bile, ac veya sevin iinde
sizi aramaktadr. (Lady Windermere ayaa kalkar.) Tanr size o ocuu verdi. Sizden
onun yaamna gzel bir yn vermenizi, zerine kol kanat germenizi isteyecektir.
Sizin yznzden yaam yklrsa, Tanr'ya ne yant vereceksiniz? Evinize dn
Lady Windermere. Kocanz seviyor sizi. Size kar duyduu sevgiden bir an bile
uzaklamamtr. Fakat bin tane sevgilisi de olsa, siz ocuunuzla kalmalsnz.
Size kar h de davransa, ocuunuzdan ayrlmamalsnz. Size ktlk de yapsa,
ocuunuzla birlikte oturmalsnz.Sizi brakp gitse de, yeriniz yine yavrunuzun
yanbanda olmal. (Lady Windermere birdenbire hkra hkra alamaya balar ve
yzn elleriyle kapatr. Mrs. Erlynne ona doru koarak.) Lady Windermere! LADY
WINDERMERE. (aresiz kalm bir ocuk gibi, ellerini ona doru uzatarak.) - Beni
eve gtrn. Beni eve gtrn. Mrs. ERLYNNE. (Onu kucaklamak zeredir. Sonra
kendini tutar. Yznde hi grlmedik bir sevin anlatm vardr.) - Gelin! Hani
nerede mantonuz? (Onu kanepeden alarak.) te. Giyin.
Hemen gelin. (Kapya doru giderler.) LADY WINDERMERE. - Durun! Darda sesler var,
iitmiyor musunuz? Mrs. ERLYNNE. - Hayr, hayr! Hi kimse yok. LADY WINDERMERE. -
Evet, var! Dinleyin! Eyvah, kocamn sesi! eri geliyor! Ne olur ku rtarn beni!
Ah, bu bir dolap! Onu siz arttnz. (Dardan sesler duyulur.) Mrs. ERLYNNE. -
Susun! Sizi kurtarmak iin buradaym ite, kurtarabilirsem eer. Ama korkarm ki
pek ge! uraya! (Pencereye boydan boya gerilmi olan perdeyi iaret eder.) lk
frsatta svn dar, eer bir frsat geerse elinize! LADY WINDERMERE. - Ya
siz? Mrs. ERLYNNE. - Oo, hi dnmeyin beni. Ben onlar ekinmeden karlayacam.
(Lady Windermere perdenin arkasna saklanr.) LORD AUGUSTUS. (Dardan.) - Bo laf
bunlar Windermereciim, sakn beni brakp gideyim deme. Mrs. ERLYNNE. - Eyvah,
Lord Augustus! yleyse asl ben mahvoldum. (Bir an duraksar, sonra evresine
baknr. Sadaki kap gzne iliir, oradan kar. Lord Darlington, Mr. Dumby, Lord
Windermere, Lord Augustus Lorton, Mr. Cecil Graham g irerler.) DUMBY. - f, ne can
skc bir ey, bu saatte kulpten kap dar edilmek! Daha saat iki. (B koltua
ker.) Gecenin canl zaman henz balyor. (Esner ve gzlerini kapar.) LORD
WINDERMERE. - Lord Darlington, Augustus'un bizi zorla size getirmesine izin
vermekle byk bir iyilikte bulundunuz. Ama korkarm, ben ok kalamayacam. LORD
DARLINGTON. - Sahi mi? Pek zldm dorusu. Bir puro iersiniz, deil mi? LORD
WINDERMERE. - Teekkr ederim. (Oturur.) LORD AUGUSTUS. (Lord Windermere'e.) -
Canm olum, u gitmeyi aklndan kar. Seninle konuulacak epeyce iim var, hem de
kahrolas nemli iler. (Onunla birlikte soldaki masaya oturur.) CECIL GRAHAM. -
Oo, biz hepimiz biliyoruz bunlarn ne olduunu. Tuppy, Mrs. Erlynne' den baka bir
konu zerinde konuamaz. LORD WINDERMERE. - Peki ama, bu sizin iiniz deil Cecil,
yle deil mi? CECIL GRAHAM. - Hayr deil. te asl bunun iin beni
ilgilendiriyor. Kendi ilerimle ura skntdan patlarm hep. Bakalarnn
ileriyle uramak daha houma gider. LORD DARLINGTON. - Bir eyler isenize
arkadalar. Cecil, siz bir viskiyle soda buyurm az msnz? CECIL GRAHAM. -
Teekkr ederim, alrm. (Lord Darlington ile birlikte masaya gider.) Mr s.
Erlynne'in bu gece gzellii stndeydi, deil mi? LORD DARLINGTON. - Ben onun
hayranlarndan deilim. CECIL GRAHAM. - nceden ben de deildim ama, imdi oldum.
Niin mi diyeceksiniz? Ne yapt yapt, bana kendini zavall Caroline halaca
sundurdu da ondan. Sanrm, yemee gidecek oraya. LORD DARLINGTON. (aknlkla.) -
Yok canm?. CECIL GAHAM. - Sahi, gidecek. LORD DARLINGTON. - Ne olur beni
balayn arkadalar. Yarn buradan gidiyorum. Birka mektup yazmam gerekiyor da.
(Yaz masasna gidip oturur.) DUMBY. - Zeki kadn u Mrs. Erlynne dorusu. CECIL
GRAHAM. - Merhaba Dumby. Ben sizi uyuyor sanyordum. DUMBY. - Uyuyorum ya! Ben hep
uyurum zaten. LORD AUGUSTUS. - ok zeki bir kadn. Benim ne Tanr'nn belas bir
deli olduumu adamakll biliyor. Kendi bildiim kadar biliyor. (Cecil Graham
glerek ona doru gelir.) Ah, gleb ilirsiniz olum. Ama insann yaamda kendini
tmyle anlayan bir kadna raslamas ne byk bir eydir, bilir misiniz ne byk!
DUMBY. - ok tehlikeli bir eydir bu. Evlenmekle sona erer hep. CECIL GRAHAM. - Ama
Tuppy, onu bir daha hi grmeyeceinizi sanyordum ben. Evet, dn akam kulpte
bana yle sylemitiniz. Hani bir eyler iittiinizi - (Kulana fsldar.) LORD
AUGUSTUS. - Ha, aklad o konuyu. CECIL GRAHAM. - Ya Wiesbaden iini? LORD
AUGUSTUS. - Onu da. CECIL GRAHAM. - Peki, ya gelirini Tuppy? Onu da aklad m?
LORD AUGUSTUS. (ok ciddi bir sesle.) - Onu da yarn aklayacak. (Cecil Graham
yine ortadaki masaya gider.) DUMBY. - imdiki kadnlar korkun biliyorlar ilerini.
Bykannelerimizin de gzleri gklerde
dnlemez mi? Grlmedik bir zveride bulunsun; bunu iinden gelerek, sonunu hi
dnmeden, soylu bir duyguyla yapsn; sonra da yapt bu iin kendine ok
pahalya mal olduunu anlasn. Hem ne diye duraksayacak? Ben mahvolmuum ona ne!
Benim iin kendini mi mahvedecek?... alacak ey dorusu! Ben onu kendi evimde
herkese kar ok utanacak g bir duruma sokacaktm. Oysaki o, beni kurtarmak
iin, bakasnn evinde ele gne kar utanacak bir duruma girmeyi kabul ediyor...
nsanolunun yaamnda ac bir cilvesi vardr u talihin, kadnlardan iyi kt diye
sz amamzda da ac bir cilvesi... Ah, ne ders bu, ne der ! Ama ne yazk ki
yaamda biz, derslerimizi ancak i iten getikten sonra alrz! Fakat o sylemese
bile, ben sylemeliyim. Ah, bunun utanc, bunun utanc! Sylemek, onu batan baa
bir kez daha yaamak demektir. Davranlar, ilk faciadr yaamda, szler de ikinci.
Belki sz er en ktsdr, insafszdr onlar... Ah! (Lord Windermere'in girdiini
grnce irkilir.) LORD WINDERMERE. (Onu per.) - Margaret, yzn ne kadar solgun
grnyor! LADY WINDERMERE. - Hi iyi uyuyamadm da. LORD WINDERMERE. (Onunla
birlikte kanepeye oturur.) - Vah vah, ok zldm. Ben de eve ok ge geldim, bunun
iin seni uyandrmak istemedim. Fakat sen alyorsun sevgilim! LADY WINDERMERE. -
Evet, alyorum. Size bir ey syleyeceim de ondan, Arthur. LORD WINDERMERE. -
Yavrucuum benim, hastasn anlalan. Son gnlerde ok yordun kendini. Hadi,
yazla kalm artk. Selby'de hibir eyin kalmaz. Mevsim de neredeyse sona erdi
zaten. Oturmakta yarar yok. Zavall sevgilim! Bugn gideriz istersen. (Ayaa kalk
ar.) 3.40 trenine kolayca yetiebiliriz. imdi Fannen'e bir telgraf ekelim.
(Telgraf yazmak iin te yana geip masaya oturur.) LADY WINDERMERE. - Evet, bugn
gidelim. Hayr, gidemem bugn Arthur. Kentten ayrlmadan nce birini grmem gerek,
bana iyilik eden birini. LORD WINDERMERE. (Yerinden kalkp kanepeye dayanarak.) -
Sana iyilik eden mi? LADY WINDERMERE. - yilik de sz m! (Kalkp ona doru gider.)
Olup biteni anlatacam size Arthur, ama yalnzca beni sevin, beni eskisi gibi
sevin.
LORD WINDERMERE. - Eskisi gibi mi? Dn gece buraya gelen o aalk kadn
dnmyorsun ya? (Gelip onun sana oturarak.) H l sanmyorsun ya... Hayr,
sanamazsn zaten. LADY WINDERMERE. - Byle bir ey dnmyorum artk. imdi
biliyorum ki, yanlmm, lgnlk etmiim. LORD WINDERMERE. - Dn gece onu kabul
etmekle byk bir zveride bulundun. Ama bir daha onunla hi grmeyeceksin. LADY
WINDERMERE. - Niin byle sylyorsunuz? (Bir duraklama.) LORD WINDERMERE.
(Karsnn elini tutarak.) - Margaret, hani bir sz vardr: "Su yalnzca onda
deil" diye. te ben de sandm ki, su yalnzca Mrs. Erlynne'de deil, asl suun
by bakalarnda. Sandm ki, o yeniden iyi bir insan olmak, bir ann lgnl
yznden yitirmi olduu yere dnmek istiyor, yeniden temiz bir yaama balamak
istiyor. Ne dediyse inandm.
grmekle ok sevineceim, yle syle. (Parker kar.) Beni grmek istiyor, Arthur.
LORD WINDERMERE. (Kart alp bakar.) - Margaret, yalvarrm sana, kabul etme onu.
Herhalde ilkin ben greyim. ok tehlikeli bir kadndr o. Tandm kadnlarn en
tehlikelisi yaptnn farknda deilsin. LADY WINDERMERE. - Onu grmemem doru
olmaz ama. LORD WINDERMERE. - Yavrum, belki de byk bir zntnn eiindesin.
Gitme, karlama onunla. Senden nce Mrs. Erlynne'i, ne olursa olsun, benim grmem
gerek. LADY WINDERMERE. - Niinmi o? (Parker girer.) PARKER. - Mrs. Erlynne. (Mrs.
Erlynne girer. Parker kar.) Mrs. ERLYNNE. - Naslsnz, Lady Windermere? (Lord
Windermere'e.) Siz de naslsnz efendim? Biliyor musunuz, Lady Windermere,
yelpazeniz iin ne kadar zldm! Byle aptalca
bir yanll nasl yaptm, bir trl anlayamyorum. ok budalalk etmiim, deil
mi? imdi arabayla bu yne gelirken, frsattan yararlanaym diye dndm; hem
dikkatsizliim iin zr diler, yelpazenizi kendi elimle veririm dedim, hem de size
hoa kaln derim. LADY WINDERMERE. - Hoa kaln m? (Mrs. Erlynne ile birlikte
kanepeye doru yrr ve yanna oturur.) Buradan gidiyor musunuz yoksa, Mrs.
Erlynne?
Mrs. ERLYNNE. - Evet, gene yabanc lkelerde yaamaya gidiyorum. ngiltere'nin
havas yaramyor bana. Kalbime dokunuyor buras. Bu durumdan da holanmyorum
elbet. Gneyde yaamay yeliyorum. Londra ok sisli - hem de arbal insanlarla
dolu, Lord Windermere. Sisler mi insanlar arbal yapyor, yoksa arbal
insanlar m sisleri oluturuyor, bilmi Ama batan aa her ey sinirlerimi
bozuyor. Bunun iin bugn leden sonra Kulp Treni ile buradan ayrlyorum. LADY
WINDERMERE. - leden sonra m? Ama sizi gelip grmeyi yle ok istiyordum ki. Mrs.
ERLYNNE. - Ne kadar naziksiniz! Fakat ne yazk ki, gitmek zorundaym. LADY
WINDERMERE. - Sizi bir daha hi grmeyecek miyim, Mrs. Erlynne? Mrs. ERLYNNE. -
Korkarm hayr. Birbirimizden ok uzaklarda olacaz: Siz burada, ben orad a. Ama
benim iin yapmanz dilediim kk bir ey var. Bir resminizi istiyorum Lady
Windermere - verir misiniz bir tane bana? Ne kadar sevineceim, bilemezsiniz. LADY
WINDERMERE. - Hayhay, sevinerek. u masann stnde bir tane var. Durun, gstereyim
size. (Karya geip masaya gider.) LORD WINDERMERE. (Mrs. Erlynne'e yaklaarak
alak bir sesle.) - Dn geceki davrannzdan sonra buraya byle damlamanz ok
irkin dorusu. Mrs. ERLYNNE. (Alayl bir glmsemeyle.) - Sayn Wildermere, grg
kurallar ahlaktan nce gelir! LADY WINDERMERE. (Geri gelir.) - Korkarm olduumdan
iyi km. Bu kadar gzel deilim ben. (Resmi gsterir.) Mrs. ERLYNNE. - A, siz
ok daha gzelsiniz. Ama olunuzla birlikte ekilmi bir resminiz y ok mu? LADY
WINDERMERE. - Var. ylesini mi isterdiniz? Mrs. ERLYNNE. - Evet. LADY WINDERMERE. -
Bir dakika bana izin verirseniz, gidip getireyim. Yukarda bir tane olacak. Mrs.
ERLYNNE. - Balayn, Lady Windermere, sizi ok yoruyorum. LADY WINDERMERE.
(Sadaki kapya doru yrr.) - Hi de yorulmuyorum, Mrs. Erlynne. Mrs. ERLYNNE. -
ok teekkr ederim. (Lady Windermere sadan kar.) Yznzden den bin para
oluyor bu sabah, Lord Windermere. Niin yle? Margaret'le ben ok gzel
anlayoruz. LORD WINDERMERE. - Onu sizinle bir arada grmeye dayanamyorum da
ondan. Hem sonra, siz bana doruyu sylemediniz, Mrs. Erlynne. Mrs. ERLYNNE. -
Doruyu ona sylemedim demek istiyorsunuz herhalde. LORD WINDERMERE. (Ortada
durarak.) - Hani ara sra keke syleseydiniz diye dnyorum. O zaman bu son alt
ay iinde ektiim znty, kaygy, sknty ekmemi olurdum. Ama karm
annesini lm biliyordu, kendisine yle sylemilerdi. Annesinin lm diye yasn
tutuyordu. Onun kocasndan boanm bir kadn olarak takma bir adla dolatn
benim imdi sizi tandm gibi - herkesi kafese koyan kt bir kadn olarak
yaadn bilmiyordu. Karmn gerei renmesindense, evet renmesindense, size
para vermeye, birbiri arkasna faturalarnz demeye, hi durmadan yaptnz
harcamalar karlamaya raz oldum. Bu da yetmiyormu gibi, dn bana geleni,
imdiye kadar karmla aramda olan ilk kavgay gze aldm. Bunun benim iin ne demek
olduunu anlayamazsnz siz. Nasl anlayabilirsiniz? Ama size sylyorum, onun o
tatl dilinden duyulan tek sert sz sizin yznzdendi. Sizi onun yannda grmekten
tiksiniyorum. Ondaki temizlii lekeliyorsunuz siz. (Orta sola doru yrr.) Hem
sonra, yanllarnz vard ama, yine de ak szl, drst olduunuzu sanyordum.
Deilmisiniz. Mrs. ERLYNNE. - Bunu niin sylyorsunuz? LORD WINDERMERE. -
Kendinizi bana karmn balosuna arttrdnz. Mrs. ERLYNNE. - Kzmn balosuna -
evet. LORD WINDERMERE. - Geldiniz, buradan ktktan bir saat sonra da bir erkein
dairesinde yakalandnz. Herkese rezil oldunuz. (Sahne ortasnn gerisine gider.)
Mrs. ERLYNNE. - Evet.
LORD WINDERMERE. (Ona dnerek.) - Bunun iin sizi olduunuz gibi grmekte -
deersiz, kt bir kadn olarak grmekte - haklym. Bu eve bir daha hi girmeyin,
karmn yanna gelme sakn kalkmayn demekte haklym. Mrs. ERLYNNE. (Souk bir
edayla.) - Kzmn yanna demek istiyorsunuz, deil mi? LORD WINDERMERE. - Onu
"kzm" diye benimsemeye hakknz yok. Siz onu braktnz, daha beikte bir
ocukken braktnz, anz uruna braktnz. O ak da sras gelince sizi b
gitti. Mrs. ERLYNNE. (Yerinden kalkarak.) - Sizce bu, onun iin mi bir onur
saylr, Lord Win dermere, yoksa benim iin mi? LORD WINDERMERE. - Onun iin. nk
artk sizi tanyorum. Mrs. ERLYNNE. - Kendinizi kollayn. Kesin konumazsanz daha
iyi edersiniz. LORD WINDERMERE. - Hatrnz iin szm esirgeyecek deilim. Sizin
ne mal olduunuzu biliyorum artk, iyice biliyorum. Mrs. ERLYNNE. (Ona dik dik
bakarak.) - Bundan kukuluyum. LORD WINDERMERE. - Gerekten biliyorum. mrnzn
yirmi yln ocuunuzdan ayr yaadnz. ocuunuz bir kez olsun aklnza gelmedi
bile. Bir gn gazetelerde onun zengin bir adamla evlendiini okudunuz. Bunu
kendinize bulunmaz bir frsat bildiniz. Sizin gibi bir kadnn annesi olduunu
renmenin verecei aalk duygusundan onu korumak iin, her eye katlanacam
anladnz. Gzm yldrp para koparmaya baladnz. Mrs. ERLYNNE. (Omuzlarn
silkerek.) - irkin szler kullanmayn, Windermere. Pek baya szler bunlar.
Durumu frsat bildim, bu doru, ondan yararlandm da. LORD WINDERMERE. - Evet,
yararlandnz. Dn gece iyznz aa vurmakla da her eyi bozdunuz. Mrs.
ERLYNNE. (Garip bir glmsemeyle.) - Yerden ge kadar haklsnz, dn gece her
eyi bozdum. LORD WINDERMERE. - Ya yaptnz o yanllk! Karmn yelpazesini
buradan alp da Darlington'un dairesinde brakmanz, balanr ey deil. Onu
gzmle grmek istemiyorum artk. Karma bir daha dnyada kullandrmam. Bu yelpaze
benim iin lekelenmitir. Onu alkoyacaktnz, geri getirmeyecektiniz. Mrs.
ERLYNNE. - Sanrm alkoyacam. (Geriye gider.) Son derece gzel bir yelpaze.
(Yelpazeyi alr.) steyeceim Margeret'ten, onu bana versin. LORD WINDERMERE. -
Umarm, verir. Mrs. ERLYNNE. - Oo eminim, buna hibir diyecei olmayacak. LORD
WINDERMERE. - Her gece dua etmeden nce pt kk bir resim var. Keke onu da
size verse. Gzel, kara salar olan, temiz yzl esmer bir kzn resmi. Mrs.
ERLYNNE. - Ah, evet, anmsyorum. O zamandan beri yllar geti sanki, yllar!
(Gidip kanepeye oturur.) Ben daha evlenmeden nce yaplmt. Kara sala yzde
temiz bir anlatm o vakit modayd, Windermere. (Bir duraklama.) LORD WINDERMERE. -
Bu sabah buraya gelmekle ne yapmak istiyorsunuz? Amacnz nedir? (Orta sola geip
oturur.) Mrs. ERLYNNE. (Alayl bir sesle.) - Ne olacak? Sevgili kzma hoa kal
demek elbet. (Lord
Windermere fkesinden alt dudan srr. Mrs. Erlynne ona bakar, sesi ve tavr
ciddileir. Konuurken, sesinin uyumunda derin bir faciann belirtileri vardr. Bir
an iin duygularn aa vurur.) O, sanmayn ki, ackl bir sahne yaratrm, onun
boynuna atlp alar, kim olduumu sylerim veya buna benzer eyler yaparm. Bir
anne roln oynamaya hi hevesim yok. mrmde yalnzca bir kez annelik duygularn
tattm. O da dn gece. Korkun eylerdi onlar bana ac ektirdiler, pek ok ac.
Sylediiniz gibi, yirmi yl ocuumdan ayr yaadm, yine yle yaamak istiyorum.
(Duygularn zoraki bir kahkahayla gizleyerek.) Hem sayn Windermere, nasl olur da
ben, yetimi bir kzn annesi roln taknabilirim? Margaret yirmi r yanda,
bense hibir zaman yirmi dokuzdan, haydi haydi otuzdan yukar kmadm. Pembe
glgeler olunca yirmi dokuz, olmaynca otuz. Gryorsunuz ya, ne glkler
douracak bu. Hayr, bana kalrsa, karnz o lm, lekesiz annenin ansn
gnlnde yaatsn. Ne diye karacam onun yanlsamalarna? Ben kendiminkileri
korumakta zorluk ekiyorum, epeyce zorluk. Daha dn gece birini yitirdim. Kendimi
kalpsizin biri sanyordum, meer deilmiim
. Duygulu olmak bana yaramyor, Windermere. Her nedense bu an giyimine de uygun
dmyor. nsan yal gsteriyor. (Masadan el aynasn alr, yzne bakar.) Hem en
nazik anlarda insann iini alt st ediyor. LORD WINDERMERE. - Siz beni dehete
dryorsunuz, adamakll dehete. Mrs. ERLYNNE. (Yerinden kalkarak.) - Anlalan
Windermere, bugnn sama romanlarndaki kahramanlarn yaptklar gibi,
istiyorsunuz ki, ben de bir manastra ekileyim, veya bir h asta bakc olaym,
yahut da bu trden bir ey yapaym. aaym aklnza Arthur. Gerek yaamda byle
eyler yapmayz biz -herhalde gzelliimiz biraz olsun kald srece yapmayz.
Hayr imdiki zamanda insan avutan pimanlk deil, zevk ve elencedir.
Pimanln modas oktan geti. Hem bir kadn gerekten tvbe ederse, kt bir
terziden giyinmesi gerekir. Yoksa kims e inanmaz ona. Dnyada da hibir g bunu
bana yaptramaz. Hayr, ikinizin de yaamnzdan bsbtn ekilip gideceim.
Aranza girmem bir yanl olmu - bunu dn gece anladm. LORD WINDERMERE. - Bize
uursuzluk getiren bir yanl. Mrs. ERLYNNE. (Glmseyerek.) - Az kalsn
getirecekti. LORD WINDERMERE. - Karma her eyi hemen sylemediime imdi pimanm.
Mrs. ERLYNNE. - Ben kt davranlarmdan tr znt duyuyorum, sizse iyi
davranlarnzdan. Aramzdaki fark bu. LORD WINDERMERE. - Size gvenim kalmad
artk. Ne olursa olsun, karma syleyeceim. renmesi daha iyi, hem de benden
renmesi. Bu ona sonsuz bir ac verecek, onu son derece kk drecek. Ama ne de
olsa renmesi dorudur. Mrs. ERLYNNE. - Ona sylensin istiyorsunuz, yle mi? LORD
WINDERMERE. - Ben syleyeceim. Mrs. ERLYNNE. (Ona doru giderek.) - Eer
sylerseniz, adm yle lekeleyeceim ki, bu onun yaamnn her ann zehirleyecek.
Onu ykacak, perian edecek. Eer ona sylemeye kalkrsanz yapmayacam
kepazelik, karmayacam rezalet kalmayacak. Sylemeyeceksiniz. Size yasaklyorum.
LORD WINDERMERE. - Niin? Mrs. ERLYNNE. (Biraz durakladktan sonra.) - Onu
dndm, belki de hatta sevdiimi sylesem - benimle alay edersiniz, deil mi?
LORD WINDERMERE. - Doru olduuna inanmam. Anne sevgisinin anlam, ballk, bencil
olmamak, zverili olmak demektir. Byle eylerden ne anlarsnz siz? Mrs. ERLYNNE.
- Hakknz var. Byle eylerden ne anlarm ben? Neyse, kapayalm bu konuyu artk.
Kim olduumu kzma syleme konusuna gelince, siz karmayn buna. O, benim gizim,
sizin deil. Sylemeye karar verirsem, hani bunu dnyor da deilim, evinizden
gitmeden nce syleyeceim; vermezsem, hibir zaman sylemeyeceim. LORD
WINDERMERE. (fkeli fkeli.) - yleyse, izin verin de, evimizden hemen gitmenizi
rica edeyim sizden. zrnz Margaret'e sylerim ben. (Lady Windermere sadan
girer. Elinde resim, Mrs. Erlynne'in yanna gider. Lord Wind ermere kanepenin
arkasna ekilir, sahne srerken endieli gzlerle Mrs. Erlynne'e bakar.) LADY
WINDERMERE. - zr dilerim, beklettim sizi Mrs. Erlynne. Resmi hibir yerde
bulamadm. En sonunda kocamn giysi odasnda gzme iliti. Arm anlalan. Mrs.
ERLYNNE. (Resmi alp bakar.) - Hi amadm bu ie, ok gzel bir resimmi. (Lady
Windermere ile birlikte kanepeye gider ve yanna oturur. Resme bir daha bakar.)
Ya , demek bu kk de olunuz! Ad nedir? LADY WINDERMERE. - Gerard, sevgili
babacmn ad. Mrs. ERLYNNE. (Resmi elinden brakarak.) - Sahi mi? LADY
WINDERMERE. - Evet. Kz olsayd, annemin adn koyacaktm. Annemin ad da
benimkinin aynym: Margaret. Mrs. ERLYNNE. - Benim adm da Margaret. LADY
WINDERMERE. - Sahi mi? Mrs. ERLYNNE. - Evet. (Bir duraklama.) Annenizin ansna ok
balymsnz, Lady Windermere. Einiz yle sylyor. LADY WINDERMERE. - Yaamda
hepimizin lkleri vardr. Hi deilse hepimizin olmal. Benimki de annemdir.
Mrs. ERLYNNE. - lkler tehlikeli eylerdir. Gerekler daha iyi. nsan yaralarlar
ama, daha
sevgi ne kadar abuk krlr! Sz verin bana, Lady Windermere, ona hibir zaman
sylemeyeceinize sz verin. Bunda diretiyorum. LADY WINDERMERE. (Ban ne emi
olarak.) - Bu sizin isteiniz, benim deil. Mrs. ERLYNNE. - Evet, benim isteim.
Hem ocuunuzu da hibir zaman gnlden karmayn. Sizi bir anne olarak dnmek
houma gidiyor. Sizin de kendinizi yle dnmenizi isterim. LADY WINDERMERE.
(Gzlerini kaldrarak.) - Hep yle dneceim artk. mrmde yalnzca bir kez
kendi annemi unuttum. - O da dn gece. Ah, onu anmsasaydm, yle lgnca, yle
kt bir davranta bulunur muydum hi! Mrs. ERLYNNE. (Hafif bir rpertiyle.) -
Susun, dn gece geldi geti artk. (Lord Windermere girer.) LORD WINDERMERE. -
Arabanz henz dnmemi, Mrs. Erlynne. Mrs. ERLYNNE. - Zarar yok. O ift
tekerlekli arabalardan birini tutarm. Dnyada iyi bi r Shrewsbury ile Talbot kadar
kibar bir ara yoktur. Eh, imdi Lady Windermereciim, kor karm bu sahiden hoa
kal oluyor. (Ortaya doru ilerler.) Ha, aklma bir ey geldi. Beni gln
bulacaksnz ama, biliyor musunuz, dn gece sizin balodan budalalk edip de alp
katm u yelpaze var ya, onu pek beendim. Acaba bana verir misiniz? Lord
Windermere "ister se versin," diyor. Biliyorum, onun armaan. LADY WINDERMERE. -
A, bastne, eer hounuza gidiyorsa. Ama zerinde adm var. Margaret yazl. Mrs.
ERLYNNE. - Fakat adlarmz ayn. LADY WINDERMERE. - A, unuttum. Elbette, buyrun
aln. Adlarmzn ayn oluu ne gzel bir raslant! Mrs. ERLYNNE. - Gerekten ok
gzel. Teekkr ederim. Bunu grnce hep sizi
anmsayacam. (Lady Windermere'in elini skar.) (Parker girer.) PARKER. - Lord
Augustus Lorton. Mrs. Erlynne'in arabas geldi efendim. (Lord Augustus girer.) LORD
AUGUSTUS. - Gnaydn, ocuum. Gnaydn, Lady Windermere. (Mrs. Erlynne'i grr.)
Mrs. Erlynne! Mrs. ERLYNNE. - Naslsnz, Lord Augustus? Keyfiniz yerinde mi bu
sabah? LORD AUGUSTUS. (Souk bir edayla.) - Keyfime diyecek yok. Teekkr ederim,
Mrs. Erlynne. Mrs. ERLYNNE. - Hi de yle grnmyorsunuz ama, Lord Augustus. ok
ge vakitlere kadar uykusuz kalyorsunuz. Bu sizin iin pek kt. Gerekten
kendinize daha iyi bakmalsnz. Ho kaln, Lord Windermere. (Lord Augustus'u
bayla selamlayp kapya doru gider. Sonra birdenbire glmseyerek dner ve ona
bakar.) Lord Augustus, beni arabama kadar geirmez misiniz? Yelpazeyi
tayabilirsiniz, isterseniz. LORD WINDERMERE. - zin verin, ben gtreyim. Mrs.
ERLYNNE. - Hayr, Lord Augustus'u istiyorum. Sayn Des'e gnderilecek zel bir
haberim var. Yelpazeyi tamaz msnz, Lord Augustus? LORD AUGUSTUS. - Eer bunu
gerekten istiyorsanz, Mrs. Erlynne. Mrs. ERLYNNE. (Glerek.) - Elbette istiyorum.
Onu o kadar incelikle tayacaksnz ki. Siz in yaptnz her ite bir incelik
vardr zaten, sayn Lord Augustus. (Kapya varnca, ban evirip bir an iin Lady
Windermere'e bakar. Gz gze gelirler. Sonra dner ve ortadan kar. Lord Augustus
da arkasndan gider.) LADY WINDERMERE. - Mrs. Erlynne'i bir daha hi
yermeyeceksiniz Arthur, deil mi? LORD WINDERMERE. (Ciddi bir edayla.) -
Sanldndan daha iyi bir kadnm. LADY WINDERMERE. - Benden de daha iyi. LORD
WINDERMERE. (Glmseyerek karsnn salarn okar.) - ocuk, siz ikiniz baka
baka dnyalardansnz. Senin dnyana ktlk girmemitir hi. LADY WINDERMERE.
-Byle sylemeyin, Arthur. Hepimiz iin bir dnya var. yilikle ktlk, gnahla
susuzluk bu dnyann iinde el ele yrrler. nsann, tehlikeden uzak yaayaym
diye yaamn yarsna gzlerini yummas; ukurlar ve uurumlarla dolu bir yerde
daha korkusuz yrmek iin kendi kendini kr etmesi gibi bir eydir. LORD
WINDERMERE. (Onunla birlikte sahne nne yrr.) - Sevgilim, bunu niin
sylyorsun? LADY WINDERMERE (Kanepeye oturur.) - nk ben, yaamn yarsna
gzlerimi kapamtm. Bu yzden de yle bir uurumun ta kysna geldim. Oysa ki,
bizi ayrm olan kimse LORD WINDERMERE. - Biz hibir zaman ayrlmadk
birbirimizden. LADY WINDERMERE. -Bundan byle de hi ayrlmamalyz. Ah Arthur, ne
olur, beni eskisi kadar sevin. Size daha ok gveneceim. Size kr krne
inanacam. Hadi, Selby'ye gidelim. Oradaki Gl Bahesi krmz beyaz gller
iindedir imdi. (Lord Augustus ortadan girer.) LORD AUGUSTUS. - Arthur, o her eyi
aklad. (Bu szn zerine Lady Windermere korkudan ne yapacan bilmez bir
duruma der. Lord Windermere irkilir. Lord Augustus, Windermere'i kolundan tutup
sahnenin nne getiri r. abuk abuk, fakat alak bir sesle konuur. Lady
Windermere byk bir korku iinde ayakta durarak onlara bakar.) Dostum, her eyi
anlatt. Biz hepimiz ok yanlmz onun hakknda. Darlington'un dairesine gidii,
tmyle benim hatrm iinmi. lkin kulbe uram - dorusunu ararsanz, beni
merak kurtarmak istiyormu. Oraya gittiimi haber alnca, arkamdan gelmi. Hep
birden ieri girdiimizi duyunca da, korkmu doal olarak. Baka bir odaya
ekilmi. nann bana, btn bunlar renince, dnyalar benim oldu. Biz hepimiz
ok kabalk ettik ona. Tam aradm kadn o. Benim iin biilmi kaftan, tepeden
trnaa kadar bana uygun. Tek koulu da ne, biliyor musunuz? Bsbtn ngiltere
dnda yaamak. Bu da benim arayp da bulamadm bir ey. Lanet olsun kulplere
de, iklime de, alara da, her eye de. Bktm usandm hepsinden! LADY WINDERMERE.
(rkek rkek.) - Mrs. Erlynne - ? LORD AUGUSTUS. (Yerlere kadar eilip
selamladktan sonra ona doru ilerleyerek.) - Eve t, Lady Windermere, Mrs. Erlynne
evlenme nerimi kabul etme onurunu balad bana. LORD WINDERMERE. - Ya, yle mi!
Hi kuku yok, ok zeki, cin gibi bir kadnla evleniyorsunuz.
LADY WINDERMERE. (Kocasnn elini tutarak). - Oh, ne mutlu size! Melek gibi bir
kadnl a evleniyorsunuz.