ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ

ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΚΟΥΤΡΗ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ, Κλινική Ψυχολόγος, PhD, Α.Π.Θ.
Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.θ.
Το μοντέλο της
διαδικασίας της
ανθρώπινης επικύρωσης
της Virginia Satir
  ΥΠΑΡΞΙΑΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ
 ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ – ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ (WHITAKER)
 ΓΚΕΣΤΑΛΤ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
(KEMPLER)
 ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΤΗΣ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗΣ (SATIR)
 ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΣΤΙΑΣΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
(GREENBERG & JOHNSON)
 Οι υπαρξιακοί θεραπευτές ασχολούνται με το
εδώ και τώρα και όχι με την αποκάλυψη του
παρελθόντος. Εξετάζουν το τι γίνεται ακριβώς
τη στιγμή που ο θεραπευτής συναλλάσσεται
με την οικογένεια. Πρόκειται για μια
«συνάντηση» που βοηθά τα άτομα να
αναπτυχθούν. Δίνεται έμφαση στην
προσωπική έκφραση και προσωπική
ανάπτυξη. Αυτό που βοηθά είναι η
διαπροσωπική εμπειρία της θεραπευτικής
σχέσης και όχι τόσο οι τεχνικές.
  Μοντέλο της διαδικασίας της ανθρώπινης
επικύρωσης ή βιωματική οικογενειακή
θεραπεία (1983)

ΣΑΤΙΡ  Στόχος: Να απελευθερώσει το «δυναμικό»

ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ κάθε οικογένειας
 Στόχος: Επικοινωνία και συναισθηματική
εμπειρία
 Έμφαση στην προσωπική εμπλοκή του
θεραπευτή.
 Γεννήθηκε το 1916 και πέθανε το 1988
 Ξεκίνησε ως δασκάλα και στη συνέχεια
δούλεψε στην κοινωνική εργασία με παιδιά
 Ξεκίνησε τις συναντήσεις της με οικογένειες
το 1951
 Θεωρείται η «μητέρα της οικογενειακής
συστημικής θεραπείας»
 Το 1964 δημοσιεύτηκε το πρώτο της βιβλίο
για την οικογενειακή θεραπεία με τίτλο
Conjoint Family Therapy
 Ίδρυσε το National Human Learning Resources
(1970)
Σημαντικότερα
βιβλία
  Αρχικά ψυχαναλυτική εκπαίδευση και
επιδράσεις από τις θέσεις του Adler και του
Jung, για τη δυνατότητα της προσωπικής
ολοκλήρωσης
Επιδράσεις
 Μετέπειτα , συνεργάτης του MRI
 Στη συνέχεια εμπλουτισμός από το μοντέλο
της προσωποκεντρικής θεραπείας -Rogers
  ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΑΡΧΙΚΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ ΠΑΛΟ
ΑΛΤΟ
 Ενδιαφερόταν για να καταλάβει τα επικοινωνιακά
μοτίβα της οικογένειας. Προσπαθούσε να βοηθήσει
την οικογένεια να αναγνωρίζει τους «άγραφους
κανόνες».
 Π.χ. μερικές οικογένειες δεν συζητάν ποτέ τα θέματα
“ταμπού” (π.χ. τον αλκοολισμό της μητέρας) και
Σατίρ και MRI συνεπώς δεν αντιμετωπίζουν αυτά τα ζητήματα
αποτελεσματικά.
 Άλλες οικογένειες απαγορεύουν την ανοιχτή έκφραση
του θυμού ή του εκνευρισμού μεταξύ των μελών («Αν
δεν μπορείς να πεις κάτι καλό για κάποιον, καλύτερα
να μην πεις τίποτα»).
 Επίσης, άλλοι καλλιεργούν την εξάρτηση («μην
εμπιστεύεσαι κανέναν εκτός από τους γονείς σου»)…ή
την εμπλοκή («τα εν ‘ οίκω , μη εν δήμω).
  Οι υπαρξιακοί θεραπευτές πιστεύουν ότι όλοι
οι άνθρωποι είναι εγγενώς καλοί και βλέπουν
τα άτομα ολιστικά με εστίαση στην
δυνατότητα αυτό-ενεργοποίησης
 Οι εμπειρικοί (βιωματικοί) θεραπευτές
Επιδράσεις παρέχουν ένα περιβάλλον ασφάλειας για τους
πελάτες τους ώστε να διαχειριστούν τις
δυσκολίες τους
 Στο μοντέλο της η Σατίρ βλέπει το άτομο ως
ολότητα (γνωστικά, συναισθηματικά και
σωματικά)
  ΒΑΣΙΚΗ ΑΡΧΗ: ο καθένας διαθέτει τις
εσωτερικές δυνάμεις που χρειάζεται για
ανάπτυξη και αλλαγή.

Επιδράσεις  “It is something you can call ‘spirit,’ ‘soul,’ or

whatever you want. In any case, it is there and
the only thing that really changes people is
when they get in contact with their life force.
That is the essence of selfworth.” (Απόσπασμα
από συνέντευξη της Σατίρ, 1958)
  Ωριμότητα: η κατάσταση όπου το άτομο μπορεί να
είναι υπεύθυνο για τον εαυτό του… μπορεί να κάνει
επιλογές και να πάρει αποφάσεις βασισμένο στην
ακριβή αντίληψη για τον ευατό του, τους άλλους, και
το πλαίσιο… ενώ ταυτόχρονα αναλαμβάνει την
ευθύνη για αυτές τις επιλογές και τις αποφάσεις
(Conjoint Family Therapy, 1964, pp. 117, 118).
Ανάπτυξη και
 Η Σατίρ υποστηρίζει ότι οι δυσλειτουργικές
ωριμότητα οικογένειες ακολουθούν δυσλειτουργικούς κανόνες,
που είναι άγραφοι και εμποδίζουν την ανάπτυξη και
την ωριμότητα του ατόμου.
 Πιστεύει ότι από την στιγμή που θα αναγνωριστούν,
μπορεί η οικογένεια να τους αναθεωρήσει ή να τους
απορρίψει, για να βελτιωθεί η αυτοεκτίμηση του κάθε
μέλους και η λειτουργικότητα της οικογένειας.
  Η επίδραση της οικογένειας καταγωγής στη
διαμόρφωση των σχέσεων
 Το παιδί ξεκινά από νωρίς να αναπτύσσει ένα
«πρωτόκολλο» για το πώς θα συμπεριφερθεί σε
περιπτώσεις απειλής ή ευαλωτότητας. Με τον καιρό,
οι συμπεριφορικές του αντιδράσεις κωδικοποιούνται
στο εσωτερικό του σύστημα και φανερώνονται ως
συγκεκριμένοι τρόποι επικοινωνίας όταν αυτό
Η σημασία του βρίσκεται σε στρες. Καθώς έχουν χρησιμοποιηθεί
συχνά για την «επίβιωση» του ατόμου, έχουν γίνει
παρελθόντος αυτοματοποιημένοι. Η θεραπεία της Σατίρ προσπαθεί
να αλλάξει αυτές τις συμπεριφορές δίνοντας αξία
στην ιστορική τους βάση, δηλαδή στο πώς
δημιουργήθηκαν.
 Έμφαση στο ρόλο των γονέων στη διαμόρφωση
υγιών σχέσεων και στην ανατροφή παιδιών- και
κατ’επέκταση ενηλίκων - με αυτοεκτίμηση
  H Satir βασίστηκε για το μοντέλο θεραπείας στην
θεωρία της επικοινωνίας, στην ενίσχυση της
αυτοεκτίμησης και στην πεποίθηση ότι όλοι οι
άνθρωποι έχουν την δύναμη για εξέλιξη και
Αυτοεκτίμηση ολοκλήρωση.
 Η αυτοεκτίμηση δεν εξαρτάται μόνο από το πώς
βλέπει το άτομο τον εαυτό του, αλλά και από το πώς
πιστεύει ότι το βλέπουν οι σημαντικοί άλλοι (δηλαδή
οι γονείς για τα παιδιά , και ο ένας σύντροφος για τον
άλλον).
  Η έννοια του εαυτού για τη Σατίρ ήταν ένα σύστημα
αποτελούμενο από οκτώ μέρη που
αλληλοεπηρεάζονται.
 Η Σατίρ χρησιμοποίησε την έννοια του εαυτού
Ο εαυτός μεταφορικά και την παρουσίασε ως μια «Μάνταλα
του εαυτού», όπου στο κέντρο είναι το «Εγώ είμαι»
και περιβάλλεται από οκτώ εξωτερικούς κύκλους.
 ΒΙΝΤΕΟ
  Σωματική (σώμα)
 Διανοητική (σκέψεις, λογική, αριστερό ημισφαίριο)
 Συγκινησιακή (συναισθήματα, δεξί ημισφαίριο)
8 πλευρές του  Αισθησιακή (ήχος, φως, αφή, οσμή, γεύση)
εαυτού -  Διαπροσωπική (επικοινωνία του εαυτού με τους
Η Μάνταλα άλλους)
του εαυτού  Διατροφική (υγρή και στερεά τροφή)
 Το πλαίσιό μου (χρώματα, ήχος, φως , θερμοκρασία,
κίνηση, χώρος χρόνος)
 Πνευματική (νόημα, ψυχή, δύναμη ζωής)
Μάνταλα του
εαυτού

 Και τα 8 συστήματα επηρεάζουν και επηρεάζονται μεταξύ τους.

Στόχος είναι να γνωρίσουμε όσο καλύτερα μπορούμε τα
διάφορα μέρη του εαυτού μας.
 Για να ακολουθήσουμε το καλύτερο πρόγραμμα για
τη συνολική υγεία και ευεξία μας θα πρέπει:
 1. να φροντίζουμε το σώμα μας, να το προσέχουμε
και να το αγαπάμε
 2. να αναπτύξουμε τη διάνοιά μας (βιβλία,
δραστηριότητες, εκπαίδευση)
 3. να συμφιλιωθούμε με τα συναισθήματά μας
 4. να αναπτύξουμε τις αισθήσεις μας
 5. να αναπτύξουμε αρμονικές σχέσεις και εξομάλυνση
των συγκρούσεων
 6. να μάθουμε ποιες είναι οι ανάγκες του οργανισμού
μας
 7. να εξασφαλίσουμε σε όποιο χώρο ζούμε και
εργαζόμαστε φως, εικόνες, ήχους κτλ.
 8. να αποτελούμε μέρος του σύμπαντος και να
ξέρουμε ότι υπάρχει μια δύναμη ζωής έξω από εμάς.
 «Πλάθοντας ανθρώπους» , σελ. 70
  Λειτουργική και δυσλειτουργική επικοινωνία
στις οικογένειες
 Η ύπαρξη συμφωνίας-εναρμόνισης
(congruence) ανάμεσα στο λεκτικό και μη
λεκτικό επίπεδο οδηγούν σε μια σαφή
Επικοινωνία επικοινωνία, όπου το άτομο εκφράζει αυτό
που σκέφτεται.
 Η ασυμφωνία μεταξύ λεκτικού και μη
λεκτικού επιπέδου, οδηγεί σε παρερμηνείες ,
παρεξηγήσει και σε δυσκολίες στην
επικοινωνία.
  Όλα τα μηνύματα επικοινωνίας έχουν ως
σκοπό την αποδοχή από τους άλλους: «Δείξε
Επικοινωνία μου ότι αξίζω»
  Στην επικοινωνία, ΕΑΥΤΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟ
σύμφωνα με τη Σατίρ, η
Επικοινωνία= πραγματικότητα του
το περιβάλλον καθενός μας
αποτελείται από 3 μέρη:
των σχέσεων τον Εαυτό, τον Άλλον,
Ο ΆΛΛΟΣ
και το Πλαίσιο.
  4 παγκόσμιες μορφές επικοινωνίας
 Κατευνασμός
 Κατηγορία
Οι αμυντικές  Υπερβολική λογική
στάσεις στην  Ασχετοσύνη
αντιμετώπιση
του στρες  Τρόποι επιβίωσης σε μια οικογένεια
 Όταν νιώθουμε ανασφάλεια επιστρέφουμε σε
αυτές τις θέσεις
  «Placator» (συγκαταβατικά άτομα)
 «Blamer» (επικριτικά άτομα )
 «Super reasonable» (υπερβολικά λογικά
5 άτομα)
επικοινωνιακές  Irrelevant (άσχετα/παραπλανητικά άτομα )
στάσεις Vs
 Congruent (εναρμονισμένα άτομα)
 Ο εαυτός δεν
υπάρχει, Το πλαίσιο
αναλαμβάνει έχει
το φταίξιμο μεγαλύτερη
για όλα τα αξία από τον
Συγκαταβα- λάθη, εαυτό
προσπαθεί να
τικός διορθώσει
Ο άλλος έχει
μεγαλύτερη αξία
από τον εαυτό. Ο
οποιοσδήποτε είναι
πιο σημαντικός
από τον εαυτό
 Ο εαυτός Στο πλαίσιο
επιτίθεται, πρέπει να
κρίνει και υπερασπιστεί
βρίσκει λάθη, τον εαυτό του,
απορρίπτει τις να μην δεχτεί
δικαιολογίες
Επικριτικός προτάσεις και
διαφωνεί. από κανέναν

Ο άλλος δεν
υπάρχει ή
υποτιμάται.
 Το πλαίσιο
Ο εαυτός γίνεται
απαγορεύεται σεβαστό και
να νιώθει, θέτει τους
είναι κανόνες για το
Υπερβολικά αποκομμένος
από το
πώς «πρέπει
να γίνονται τα
λογικός πλαίσιο πράγματα»

Ο άλλος δεν
υπάρχει
 Ο εαυτός
αποσπά την
Το πλαίσιο
προσοχή είναι
από τα άσχετο
Άσχετος θέματα

Ο άλλος δεν
παίζει ρόλο.
  Η συμβιβαστική
ανταπόκριση προκαλεί
τύψεις
 Η επικριτική ανταπόκριση
Η δύναμη των προκαλεί φόβο
 Η υπολογιστική (υπερβολικά
αποκρίσεων λογική) ανταπόκριση
στους άλλους προκαλεί φθόνο
 Η παραπλανητική (άσχετη)
ανταπόκριση προκαλεί
ζωηρή διάθεση για κέφι
 «Πλάθοντας ανθρώπους» , σελ. 138
 Αν σου προκαλέσω τύψεις,
ίσως να με λυπηθείς
 Αν σου προκαλέσω φόβο,
ίσως να με υπακούσεις
 Αν σου προκαλέσω φθόνο,
ίσως να συμμαχήσεις μαζί
μου
 Αν σου προκαλέσω διάθεση
για κέφι, ίσως να μ’ ανεχτείς
 … σε καμία περίπτωση όμως
δεν θα μ’ αγαπήσεις, ούτε θα
μ’ επιστευτείς.
 Συμβιβαστικός  Αισθάνομαι ένα τίποτα.
Χωρίς εσένα δεν μπορώ να
ζήσω. Δεν αξίζω τίποτα.
 Επικριτής  Είμαι μόνος και
αποτυχημένος.
 Υπολογιστής  Αισθάνομαι ευάλωτος.
 Κανίς δεν νοιάζεται για μένα.
Δεν υπάρχει χώρος για μένα
 Παραπλανητικός εδώ πέρα.
  Εναρμόνιση (Congruence - ροτζεριανή
έννοια): Είμαι σε επαφή με τον εαυτό μου και
τους άλλους.
 Ευθεία ανταπόκριση: να δικαιολογούμαι
χωρίς να συμβιβάζομαι, να είμαι λογικός
Συνεπής χωρίς να γίνομαι απάνθρωπος και βαρετός,
(congruent) και να αλλάζω το θέμα χωρίς να παραπλανώ.

 «Πλάθοντας ανθρώπους» , σελ. 135

  Να επικοινωνώ με σαφήνεια
 Να συνεργάζομαι αντί ν’ ανταγωνίζομαι
Βασικές αρχές  Να εμψυχώνω αντί να υποτάσσω

του  Να εξαίρω την μοναδικότητα του καθενός αντί να κατατάσσω σε

κατηγορίες
«εναρμονισμένου
 Να χρησιμοποιώ το κύρος μου για να καθοδηγώ και να
τρόπου ζωής» πραγματώνω «αυτό που μου ταιριάζει», αντί να επιβάλλω
(Congruent υπακοή με την τυραννία της δύναμης
 Να αγαπώ, να εκτιμω και να σέβομαι πλήρως τον εαυτό μου
Living)
 Να είμαι προσωπικά και κοινωνικά υπεύθυνος
 Να χρησιμοποιώ τα προβλήματα ως προκλήσεις και ευκαιρίες
για δημιουργικές λύσεις
 «Πλάθοντας ανθρώπους» , σελ. 417
  Μοντέλο απειλής- αμοιβής (threat – and-
reward model) (μετέπειτα ονομάστηκε
Μοντέλα του hierarchical model)
σχετίζεσθαι
 Μοντέλο σποράς (Seed model)
 “Threat and reward”
model – Δυτικός
πολιτισμός
 Οι σχέσεις βασίζονται στην
ιεραρχία και κάποιοι βάζουν
τους κανόνες και οι άλλοι
2 τους ακολουθούν.
 Η ιεραρχία βασίζεται σε
διαφορετικοί ρόλους που κατέχουν οι πιο
κόσμοι δυνατοί
 Οι δυνατοί και οι αδύναμοι
(με χαμηλή αυτοεκτίμηση)
 Συμμόρφωση
 Το κόστος της μη
συμμόρφωσης είναι φόβος,
ενοχή, απόρριψη, εχθρότητα
ή αβοηθησία
“Seed” model
 Η ταυτότητα καθορίζεται από
την ατομικότητα και όχι από τον
ρόλο
 Κάθε άνθρωπος γεννιέται με το
δυναμικό του
 Οι ρόλοι και οι διαφορές στις
σχέσεις υπάρχουν αλλά μόνο
μέσα στο πλαίσιο (π.χ. γονιός-
παιδί, γιατρός-ασθενής).
 Η αλλαγή είναι μια συνεχιζόμενη
δια βίου διαδικασία και μια
ευκαιρία για ανάπτυξη.
 Δίνοντας τις κατάλληλες
συνθήκες ανατροφής στα παιδιά
μπορούν να γίνουν υγιείς
ενήλικες
  Η Σατίρ έβλεπε την οικογένεια ως ένα
σύστημα που αποτελείται από μέρη που το
Συστημική ένα εξαρτάται από το άλλο. Πίστευε ότι σε μια
ματιά οικογένεια «ο καθένας και το καθετί
επηρεάζει και επηρεάζεται από οποιονδήποτε
άλλο»
  Το σύστημα της οικογένεια συνίσταται στις ιδέες
αυτοεκτίμησης του καθενός, στην ποιότητα της
επικοινωνίας και στους κανόνες με τους οποίους η
Συστημική οικογένεια λειτουργεί.
σκέψη  Η ομοιόσταση, η ισορροπία του συστήματος, τα
ανοικτά και κλειστά συστήματα, είναι
χαρακτηριστικά της συστημικής σκέψης της Σατίρ
 Οι οικογένειες που λειτουργούν ως
Δυσλειτουργικό κλειστά συστήματα έχουν άκαμπτους
κανόνες που δεν επιδέχονται αλλαγή και
κλειστό
η τήρησή τους είναι πιο σημαντική από
σύστημα οτιδήποτε άλλο (άσκηση εξουσίας,
οικογένειας υπακοή, ενοχή). Οι οικογένειες αυτές
έχουν δυσλειτουργική επικοινωνία.
  Οι οικογένειες που λειτουργούν ως ανοιχτά
συστήματα επιτρέπουν στα μέλη τους να
Λειτουργικό εκφραστούν ελευθέρα σε ένα ασφαλές
περιβάλλον όπου όλα τα συναισθήματα είναι
ανοιχτό αποδεκτά. Σε περίπτωση ανάγκης
σύστημα λειτουργούν ως κλειστά συστήματα, αλλά
οικογένειας επανέρχονται. Οι οικογένειες αυτές έχουν
εναρμονισμένη επικοινωνία.
  Οικογενειακοί ρόλοι και οικογενειακές τριάδες
 Πρωταρχική τριάδα (primary triad) : Η Σατίρ πίστευε
Οικογενειακοί ότι πολλά από τα προβλήματα των ατόμων που
ρόλοι- έρχονται σε θεραπεία προέρχονται από την αρχική
τριάδα : μητέρα, πατέρας και παιδί. Αυτή η τριάδα
πρωταρχική θεωρείται το σύστημα που έχει τη μεγαλύτερη
τριάδα επιρροή σε έναν άνθρωπο ,καθώς εκεί το παιδί
μαθαίνει τους κανόνες συμπεριφορές, διαμορφώνει
την ταυτότητά του και την αίσθηση αυταξίας του.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗΝ
ΠΡΑΞΗ
  Δίνει βαρύτητα στην προσωπική ανάπτυξη
των ατόμων και της οικογένειας. Στόχος σε
ατομικό επίπεδο: η προσωπική ανάπτυξη
(self-actualization).
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙ-
 Μετατροπή της άμυνας και του
ΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ δυσλειτουργικού κανόνα σε νέες
δυνατότητες. Στόχος σε σχεσιακό επίπεδο: η
επικοινωνία με εναρμονισμένο τρόπο
(congruent communication).
Αλλαγή στους
κανόνες της  Κανόνες απόλυτοι κανόνες χρήσιμοι
οικογένειας
  Το σύμπτωμα βοηθά στην ομοιόσταση της
οικογένειας και έχει ένα συναισθηματικό ρόλο :
Ρόλος του
 π.χ ένα παιδί που αντιδρά έντονα μειώνει την ένταση
συμπτώματος το γάμο μεταξύ του ζευγαριού κα τους φέρνει στην
ίδια πλευρά.
  ΡΟΤΖΕΡΙΑΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ
 Βασικές αρχές του μοντέλου για την ανάπτυξη :
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ  Oι άνθρωποι εκ φύσεως τείνουν προς μια θετική
εξέλιξη
ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ  Όλοι οι άνθρωποι έχουν τις εσωτερικές πηγές για
θετική ανάπτυξη
  Η θεραπευτική στάση χαρακτηρίζεται από τη
ζεστασιά και τον ανθρωπισμό.
 Κάνει επαφή με έναν τρόπο αυθεντικό.
 Ενσυναίσθηση
 Ενσταλάζει την ελπίδα.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ  Βρίσκει τη χρυσή τομή ανάμεσα στην υποστήριξη
ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ αλλά και τον αυθεντικό σχολιασμό των
συμπεριφορών των άλλων.
 Ο θεραπευτής πρέπει να επισημαίνει τις δυσκολίες με
ευθύτητα και θάρρος, παρέχοντας ταυτόχρονα
ασφάλεια και ενθάρρυνση.
  Ο θεραπευτής προσπαθεί να καθορίσει:
 - το ρόλο του συμπτώματος στην οικογένεια
Φάση
 - το αν το οικογενειακό σύστημα είναι ανοικτό ή
αξιολόγησης κλειστό
της  -τα επίπεδα αυτοεκτίμησης μέσα στην οικογένεια
οικογένειας  - τα επικοινωνιακά μοτίβα της οικογένειας
 - τους οικογενειακούς κανόνες
  6 ΣΤΑΔΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΑΛΛΑΓΗΣ
 Στάτους κβο (αναδύεται η ανάγκη για αλλαγή)
 Εισαγωγή ξένων στοιχείων (το σύστημα
6. ΝΈΟ STATUS
QUO

δέχεται νέα στοιχεία)

5.ΠΡΑΚΤΙΚΗ  Χάος (το σύστημα αποστερθοποιείται)
4. ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ
 Ενσωμάτωση νέων πιθανοτήτων (το σύστημα
ενσωματώνει τη νέα γνώση και αναδύεται
3. ΧΑΟΣ ένα νέο στάτους)
 Πρακτική (το σύστημα δοκιμάζει τη νέα
2. ΝΕΑ
γνώση και ενδυναμώνει μια νέα κατάσταση)
ΣΤΟΙΧΕΙΑ

 Νέο στάτους κβο (νέα ομοιόσταστη της

1. STATUS
QUO οικογένειας)
  Η αλλαγή είναι δυνατή. Ακόμη και αν η
εξωτερική αλλαγή είναι περιορισμένη, η
εσωτερική αλλαγή είναι εφικτή.
 Οι γονείς κάνουν το καλύτερο που μπορούν
Αρχές που σε κάθε δεδομένη στιγμή.
αξιοποιούνται  Όλοι έχουμε τα εσωτερικά εφόδια για να
στη θεραπεία ανταπεξέλθουμε επιτυχώς και να
αναπτυχθούμε.
 Έχουμε επιλογές, ιδιαίτερα όταν πρέπει να
αντιδράσουμε στο στρες
  Η θεραπεία χρειάζεται να επικεντρωθεί στην
υγεία και όχι στην παθολογία
 Η ελπίδα είναι ένα σημαντικό στοιχείο για
αλλαγή
Αρχές που
αξιοποιούνται  Οι άνθρωποι συνδέονται με βάση τα
παρόμοια στοιχεία που έχουν και
στη θεραπεία αναπτύσσονται με βάση τις διαφορές τους
 Ο κύριος σκοπός της θεραπείας είναι να
στηρίζει τα άτομα προκειμένου να κάνουν τις
δικές τους επιλογές
  Οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να είναι
μαζί παρά να απομονώνονται, ιδίως σε
στρεσογόνες καταστάσεις (ανάγκη για σχέση και
για ασφάλεια)
 Πρόβλημα δεν αποτελεί ουσιαστικά αυτό
Αρχές που καθαυτό το πρόβλημα, αλλά η αντιμετώπισή του.
αξιοποιούνται  Τα συναισθήματα που βιώνουμε μας δίνουν
στη θεραπεία σημαντικές πληροφορίες. Είναι σημαντικό να τα
αποδεχόμαστε.
 Οι άνθρωποι κατά βάση είναι καλοί. Για να
κάνουν επαφή και να ενισχύσουν την
αυτοεκτίμησή τους, χρειάζεται να ανακαλύψουν
το δικό τους εσωτερικό κόσμο
  Οι γονείς συχνά επαναλαμβάνουν γνωστά
πρότυπα από τις δικές τους εμπειρίες ζωής,
έστω και αν αυτά είναι δυσλειτουργικά.
Αρχές που  Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα γεγονότα του
παρελθόντος, το μόνο που μπορούμε να
αξιοποιούνται αλλάξουμε είναι οι επιρροές που ασκούν
στη θεραπεία πάνω μας.
 Η εκτίμηση και η αποδοχή του παρελθόντος
ενισχύουν την ικανότητά μας να
διευκολύνουμε το παρόν.
  Ένας από τους στόχους για την ολοκλήρωση
είναι να αποδεχτούμε τους γονείς μας ως
ανθρώπους και να τους αντιμετωπίσουμε ως
πρόσωπα και όχι μέσα από τους ρόλους μας.
Αρχές που  Το πώς προσαρμοζόμαστε εξαρτάται από το
αξιοποιούνται επίπεδο της αυτοεκτίμησής μας. Όσο πιο
στη θεραπεία υψηλή είναι η αυτοεκτίμησή μας, τόσο πιο
μεγάλη είναι η ικανότητά μας να
αντιμετωπίζουμε τον κόσμο.
 Οι υγιείς σχέσεις χτίζονται στη βάση της
ισότητας.
Θεραπευτικές
παρεμβάσεις
  Ο εαυτός του θεραπευτή ως εργαλείο
 Ζεστή στάση και κατανόηση
 Καταγραφή της επικοινωνίας
Ο θεραπευτής  Τι συναισθήματα έχω για την επικοινωνία
(π.χ. για ένα συγκεκριμένο περιστατικό)
  Ο θεραπευτής βοηθά στην καταγραφή της
επικοινωνίας
Καταγραφή  Τι συναισθήματα έχω για την επικοινωνία
της (π.χ. για ένα συγκεκριμένο περιστατικό)
επικοινωνίας
  Η αντίληψή μου για την επικοινωνία (τι ακούω και
βλέπω;
 Η νοηματοδότηση της επικοινωνίας (τι νόημα μου
κάνουν αυτά που ακούω και βλέπω; )
 Τι συναισθήματα έχω για το νόημα της επικοινωνίας
Καταγραφή  Τι συναισθήματα έχω για αυτά τα συναισθήματα;
της  Ποιες άμυνες χρησιμοποιώ
επικοινωνίας  Ποιους κανόνες χρησιμοποιώ για να σχολιάζω;
  Οι πελάτες καθώς απαντούν αναγνωρίζουν και
Καταγραφή μαθαίνουν να αλλάζουν τους δυσλειτουργικούς
τρόπους επικοινωνίας σε λειτουργικούς και μειώνουν
της την άμυνα στην επικοινωνία
επικοινωνίας
  Προσπάθεια κατανόησης της ιστορίας της οικογένειας
Χρονολόγιο  Ξεκινά από τη γέννηση του μεγαλύτερου (παππού-
των γιαγιάς)

γεγονότων της  Στόχος ήταν να σκεφτούν τα μέλη της οικογένειας για

χαρακτηριστικά μοτίβα της οικογένειας και
οικογένειας ειδικότερα για στοιχεία ή αντιλήψεις που αποτελούν
τη βάση των σημερινών σχέσεων
Χρήση
μεταφοράς
(ως μέρος του
λόγου) -
παγόβουνο
Χρήση
μεταφοράς-
μάνταλα του
εαυτού
Χρήση
μεταφοράς-  ΒΙΝΤΕΟ
επικοινωνιακές
στάσεις
  Η πρώτη θεραπεύτρια που έδινε έμφαση στα παιδιά
και τους ρωτούσε ή προσπαθούσε να τους εξηγήσει
Προσοχή στα τις απόψεις των γονιών τους.
παιδιά
 ΒΙΝΤΕΟ
  Ένα μέλος της οικογένειας ή και ο ίδιος ο θεραπευτής
τοποθετεί την οικογένεια σε διαφορετικές στάσεις
που αντικατοπτρίζουν τη θέση του κάθε μέλους στην
οικογένεια (π.χ. ένας που δίνει εντολές, ένας που
προστατεύει, ένας που συνεχώς φεύγει).
 Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία η οικογένεια μένει
Γλυπτό της ακίνητη για μερικά λεπτά για να βιώσουν τα
συναισθήματα και τι επίδραση έχουν στο σώμα τους
οικογένειας οι συγκεκριμένες στάσεις (π.χ. αυτός που γονατίζει
για να παρακαλέσει πονάει στα πόδια του...)
 Στη συνέχεια το άτομο που έκανε το γλυπτό,
προσκαλείται να τοποθετήσει τα μέλη διαφορετικά
και έτσι όπως θα ήθελε να είναι οι δεσμοί της
οικογένειας.
 ΒΙΝΤΕΟ
  Το γλυπτό της οικογένειας:
 Αναπαριστά την αντίληψη για τις οικογενειακές
σχέσεις
 Ενημερώνει τους άλλους και τον εαυτό για την
εσωτερική διεργασία σε σχέση με τους άλλους και τον
Γλυπτό της εαυτό
οικογένειας  Εξωτερικεύει τους τρόπους που η οικογένεια
επικοινωνεί
 Εξωτερικεύει την απομόνωση ενός μέλους, την
εμπλοκή ή την αποξένωση, και την κυριαρχία ή την
υποταγή
 ΒΙΝΤΕΟ
  Χρησιμεύει όταν :
 Τα μέλη δεν μπορούν αν εκφραστούν λεκτικά
Γλυπτό της  Υπάρχουν παιδιά που δεν μιλάνε ακόμα
οικογένειας  Όταν ένα μέλος είναι τόσο φορτισμένο
συναισθηματικά που δεν μπορεί να εκφραστεί
λεκτικά.
 «Η θέση που υποστηρίζω είναι απλή και
λογική. Τα παιδιά μας αν τ’ αναθρέψουμε σε
ειρηνικό πλαίσιο, στο οποίο οι ενήλικοι ηγέτες
αποτελούν πρότυπα αρμονικής συγκρότησης,
θα γίνουν ειρηνικοί ενήλικες που θα
δημιουργήσουν έναν ειρηνικό κόσμο.»
 «Πλάθοντας ανθρώπους» , σελ. 419

 ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ-
ΘΕΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΡΙΤΙΚΗ

 Εξαρτάται από το χάρισμα

 Σέβεται τη και την προσωπικότητα
μοναδικότητα του του θεραπευτή
καθενός  Υποθέτει ότι οι γονείς
έκαναν το καλύτερο
 Αυξάνει την δυνατό (κάτι που δεν
αυτοοεκτίμηση του ισχύει σε περιπτώσεις
κακοποίησης)
ατόμου
 Δεν έχει έρευνα
 Στοχεύει σε μόνιμες  Υποθέτει ότι όλοι οι
αλλαγές άνθρωποι μεγαλώνουν σε
οικογένεια με δύο γονείς
(πρωταρχική τριάδα)
The Avanta  Μια μη κερδοσκοπική οργάνωση για την εκπαίδευση
θεραπευτών στο μοντέλο της.
Network -
 https://satirglobal.org/ (η επίσημη ιστοσελίδα του
The Virginia οργανισμού AVANTA-THE VIRGINIA SATIR GLOBAL
Satir Global NETWORK)
Network