Τίτλος Μαθήματος: Οικογένεια και Συστημική Σκέψη (ΨΥΧ 365)

Διδάσκουσα: Σοφία Τριλίβα , Τρίτη 8:30 – 11:30

Email: triliva@psy.soc.uoc.gr-- Ώρες Γραφείου: Δεύτερα και Τρίτη 11:30-13:00

Σκοποί και μαθησιακοί στόχοι του μαθήματος

Το μάθημα αυτό αποσκοπεί στο να εισαγάγει τους φοιτητές στις θεωρητικές αρχές της συστημικής
σκέψης. Οι στόχοι του μαθήματος είναι: (1) να καταλάβουν οι φοιτητές τη φύση και τη σημασία της
συστημικής θεώρησης με κύριο άξονα αναφοράς την οικογένεια, (2) να γίνει κατανοητή η δυναμική
των διαπροσωπικών σχέσεων μέσα στην οικογένεια και (3) να εξοικειωθούν οι φοιτητές με τα μοντέλα
οικογενειακής ψυχοθεραπείας και με τα ειδικά προβλήματα στα οποία εφαρμόζονται.

Θεματικές ενότητες του μαθήματος και χρονοδιάγραμμα μαθημάτων

 Η οικογένεια ένα ρέον-δυναμικό σύστημα

 Οι θεμελιώδεις αρχές της Συστημικής θεωρίας
 Δομική Θεωρία
 Στρατηγική Προσέγγιση
 Το μοντέλο του Bowen
 Ψυχοδυναμικές Προσεγγίσεις
 Μεταμοντέρνες και κοινωνικές κονστρουκτιβιοτικές προσεγγίσεις
 Ειδικά προβλήματα στη ζωή της οικογένειας
- Ο κύκλος του διαζυγίου
- Η επίδραση σοβαρής ασθένειας ή θανάτου στον κύκλο ζωής της
οικογένειας
- Αλκοολισμός και προβλήματα εξάρτησης στην οικογένεια
- Η γυναίκα μέσα στην οικογένεια

Ι. Πρώτο θέμα – Η οικογένεια και η Συστημική Σκέψη

1. Οικογένεια, σύστημα και κύκλος ζωής

Διάβασμα: Οικογενειακή Θεραπεία –σ. 3 -70, Εγχειρίδιο σ 1-98
2. Η οικογένεια σα ρέον-δυναμικό ψυχοκοινωνικό σύστημα
Διάβασμα: Οικογενειακή Θεραπεία –σ, 71 – 97, Εγχειρίδιο σ 103-133

ΙΙ. Δεύτερο θέμα—Μοντέλα Συστημικής θεωρίας

3. Ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις—Διάβασμα: Οικογενειακή Θεραπεία—σς. 101- 164,

Εγχειρίδιο σ 135-145
4. Διαγενεαλογικά μοντέλα ---Διάβασμα: Οικογενειακή Θεραπεία—σς. 201 – 235, Εγχειρίδιο
σ 147-186
5. Δομική (Structural) θεωρία και θεραπεία οικογένειας---σς. 237 – 263, Εγχειρίδιο σ 187-205
6. Στρατηγικά μοντέλα—Διάβασμα: Οικογενειακή Θεραπεία--- σς. 265 -296, Εγχειρίδιο, σ
206-230
7. Το μοντέλο του Μιλάνου—Διάβασμα: Οικογενειακή Θεραπεία--- σς. 297 -321, Εγχειρίδιο
σ. 232-243
8. Μεταμοντέρνες και κοινωνικές κονστρουκτιβιοτικές οικογενειακές θεραπείας
Διάβασμα: Οικογενειακή Θεραπεία--- σς. 362 – 391, Εγχειρίδιο σ 245-335

ΙΙΙ. Τρίτο θέμα--- Ειδικά προβλήματα στη ζωή της οικογένειας

9. Ο κύκλος του διαζυγίου--- Ταινία: «Κραίμερ εναντίον Κραίμερ»

10. Η επίδραση σοβαρής ασθένειας ή θανάτου στη ζωή της οικογένειας—
Ταινία: «Το αριστερό μου πόδι»
11. Αλκοολισμός και προβλήματα εξάρτησης στην οικογένεια—Ταινία: «Όταν ένας άντρας
αγαπάει μια γυναίκα» ή “Hanna and her sisters”
12. Η γυναίκα μέσα στην οικογένεια—Ταινία: «Πράσινες τηγανιτές ντομάτες.» ή «Επάγγελμα
γυναίκα»
13. Ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα
Βιβλία:
Goldenberg, I., & Goldenberg, H. (2005). Οικογενειακή θεραπεία. Αθήνα: Εκδόσεις Ελλην. (Επιμέλεια:
Ευαγγελία Κοτρώτσιου)
Von Schlippe, A., & Schweitzet, J. (2008). Εγχειρίδιο της συστημικής θεραπείας και συμβουλευτικής.
Θεσσαλονίκη: University Studio Press

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
1. Γενεόγραμμα της οικογένειας μου---σε μία εργασία 30-40 σελίδων σχεδιάσετε και αναλύσετε το
γενεόγραμμα της οικογένειας σας. Ακολουθήσετε τα πρότυπα από το βιβλίο Μακ Γκολντρικ, Μ. &
Γκερσον, Ρ. (1999). Το Γενεόγραμμα: Εργαλείο αξιολόγησης για την οικογένεια. Αθήνα: Κέδρος.
(Κλειστή συλλογή στη βιβλιοθήκη) και όλη την ύλη του μαθήματος για την καταγραφή του ιστορικού
και της δυναμικής της οικογενείας σας.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία (Ελληνική)
Βατζλαβικ, Π. (1986). Η γλώσσα της αλλαγής. Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος.
Bowen, M. (1996), Τρίγωνα στην οικογένεια. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Bruner, J. (1997). Πράξεις νοήματος. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Elkaim, M. 1989). Αν μ’ αγαπάς μη μ’ αγαπάς. Αθήνα: Κέδρος.
Giddens, A. (2005). Η Μεταμόρφωση της οικειότητας-Σεξουαλικότητα, αγάπη & ερωτισμός στις μοντέρνες
κοινωνίες. Αθήνα: Πολύτροπον.
Κατάκη, Χ. (1984). Οι τρεις ταυτότητες της Ελληνικής οικογένειας. Αθήνα: Κέδρος.
Καφέτσιος, Κ. (2005). Δεσμός, συναίσθημα και διαπροσωπικές σχέσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω-Δαρδανός.
McGoldrick, M. (2002). Ανοίγοντας τα παλιά σεντούκια. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
McGoldrick, M.& Gerson, R. (1999). Το γενεόγραμμα. Αθήνα: Κέδρος.
Minuchin, S. (2000). Οικογένειες και οικογενειακή θεραπεία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Napier, A. Y. (1995). Το ζευγάρι ο εύθραυστος δεσμός. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Napier, A. & Whitaker, C. (1987). Οικογένεια, μαζί όμως αλλιώτικα. Αθήνα:Εκδόσεις Κέδρος.
Παπαδιώτη, Β., & Σόφτα-Nall, Λ. (2006). Οικογενειακή-συστημική θεραπεία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Satir, V. (1989). Πλάθοντας ανθρώπους. Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος.
Skynner, R. & Cleese, J. (1989). Οικογένεια η σύγχρονη Οδύσσεια. Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος.
Thomassin, P. (1993). Αναζητώντας τις ρίζες. Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος.
Χουρδάκη, Μ. (1982). Οικογενειακή Ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία (Αγγλική)
Anderson, C. M., Reiss, D., and Hogarty, B. (1986). Schizophrenia and the family: A practitioner’s guide to
psychoeducation and management. New York: Guilford Press.
Bateson, G. (1971). Steps to an ecology of mind. New York: Ballantine.
Boscolo L., and Bertrando, P. (1992). The reflexive loop of past, present, and future in systemic therapy and
cosultation. Family Process. 31:119-133.
Boscolo, L. & Bertrando, P. Systemic Therapy with Individuals. London, Karnac Books.
Boszormenyi-Nagy, I. (1987). Foundations of contextual therapy. New York: Brunner/Mazel.
Breunlin, D.C., Schwartz, R.C., and Mac Kune-Karner, B. (1992). Metaframeworks: Transceding the models of
family therapy. San Francisco: Jossey-Bass.
Carter, E. and McGoldrick, M. (1999). The expanded family life cycle: A framework for family therapy, 3 rd ed.
Boston: Allyn & Bacon.
Cecchin, G. (1987). Hypothesizing, circularity and neutrality revisited: An invitation to curiosity. Family Process.
26: 405-413.
Dattilo, F. M. 1998. Case studies in couple and family therapy: Systemic and cognitive perspectives. New York:
Guilford Press.
Dell, P.F. (1982). Beyond Homeostasis: Toward a concept of coherence. Family Process. 21: 21-42.
Eron, J. and Lund, T. (1996). Narrative solutions in brief therapy. New York: Guilford Press.
Giddens, A. (1992). The transformation of intimacy. Cambridge, UK: Polity Press.
Haley, J. (1973). Uncommon therapy. New York: Norton.
Held, B. S. (1995). Back to reality: A critique of post-modern theory in psychotherapy. New York: Norton.
Hoffman, L. (2002). Family therapy an intimate history. NY: Norton.
Lipchik, E. (2002). Beyond technique in solution-focused family therapy. New York: Guilford Press.
Minuchin, S. (1998). Where is the family in narrative family therapy? Journal of Marital and Family Therapy.
24:397-403.
Patterson, J. E., Williams, L., Grauf- Grounds, C., and Chamow, L. (1998). Essential scills in family therapy. New
York: Guilford Press.
Piercy, F. P. Sprenkle, D.H. and Wetchler, J.L. (1996). Family therapy sourcebook, 2nd ed. New York: Guilford
Press.
Schwartz, R. C. (1995). Internal family systems therapy. New York: Guilford Press.
Walsh, F. (1993). Normal family processes. 2nd ed. New York: Guilford Press.
Walsh, F. (1998). Strenghening family resilience. New York: Guilford Press.
Whitacker C. A., and Bunberry, W. M. (1998). Dancing with the family: A symbolic experiential approach. New
York: Brunner/Mazel.
Zimmerman, J., and Dickenson, V. (1996). If problems talked: Adventures in narrative therapy. New York:
Guilford Press.