ΣΥΝΟΧΗ – ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑ

Μια παράγραφος για να χαρακτηριστεί ολοκληρωμένη είναι αναγκαίο να έχει σαφή

σκοπό, επαρκή ανάπτυξη, ενότητα, αλληλουχία, συνεκτικότητα και συνοχή.

 σαφής σκοπός: η θεματική πρόταση της παραγράφου διατυπώνεται με σαφήνεια.

 επαρκής ανάπτυξη: η κεντρική ιδέα της θεματικής πρότασης πρέπει να
αναπτύσσεται διεξοδικά στις λεπτομέρειες και να αναλύεται επαρκώς, ώστε να
καθίσταται δυνατή η πρόσληψή της από όλους. Για τον σκοπό αυτό μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε έναν ή και περισσότερους από τους τρόπους ανάπτυξης
παραγράφου.
 ενότητα: πρέπει να υπάρχει άμεση νοηματική σύνδεση μεταξύ θεματικής πρότασης
λεπτομερειών και κατακλείδας, έτσι ώστε να μη δημιουργούνται χάσματα στον
αναγνώστη.
 αλληλουχία: πρόκειται για τη νοηματική λογική σύνδεση μεταξύ τμημάτων
(πρόλογος, κυρίως μέρος, επίλογος, υποτμημάτων, παραγράφων, περιόδων,
προτάσεων ενός κειμένου. Η αλληλουχία στηρίζεται στη λογική ή φυσική, χρονική
και τοπική σειρά με την οποία διατάσσονται οι ιδέες του κειμένου.
 συνοχή: η εξωτερική σύνδεση προτάσεων περιόδων παραγράφων αφορά τη μορφή
της σύνδεσης των νοημάτων μεταξύ τους, όχι το περιεχόμενο. Μπορεί να μου
ζητηθεί είτε μέσα στην ίδια παράγραφο συνοχή μεταξύ των περιόδων μιας
παραγράφου είτε ανάμεσα σε δύο παραγράφους.

Τρόποι εξασφάλισης συνοχής

Γραμματικά

1. Χρήση διαρθρωτικών λέξεων

2. Παράλειψη λέξης / φράσης

π.χ. Οι άνθρωποι εργάζονται… Διασκεδάζουν…

3. Αντικατάσταση λέξης με αντωνυμία

π.χ. Οι άνθρωποι εργάζονται… Αυτοί διασκεδάζουν…
4. Επανάληψη λέξης / φράσης
5. ερώτηση / απάντηση ΣΥΝΗΘΩΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
6. διατήρηση ενιαίου ύφους ΜΟΝΟ ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ ΤΟ ΓΡΑΦΩ ΠΑΝΤΑ

Λεξιλογικά

Χρήση συνωνύμων

Μεταβατικές Διαρθρωτικές Λέξεις – Φράσεις

Προσθήκη: επιπρόσθετα, ακόμη, επίσης, έπειτα, επιπλέον, θα ήταν παράλειψη να μην
προσθέσουμε/ αναφέρουμε/ σημειώσουμε ότι…

Αποτέλεσμα: συμπερασματικά, ώστε, λοιπόν, άρα, επομένως, έτσι που, τελικά, συνεπώς,
οπότε, συνάγεται το συμπέρασμα, ανακεφαλαιώνοντας, συνοψίζοντας, επιλογικά,
συνεπώς, έχει ως αποτέλεσμα/ απόρροια/ απότοκο/ επακόλουθο…
Γενίκευση: γενικά, τις περισσότερες φορές, ευρύτερα, σε γενικές γραμμές, γενικεύοντας θα
λέγαμε ότι…

Παράδειγμα/ διευκρίνιση: λόγου χάρη, για παράδειγμα, όπως,

Απαρίθμηση επιχειρημάτων/ εισαγωγή μιας καινούργιας ιδέας: πρώτο, δεύτερο, κατ’

αρχάς, τελικά, πρωταρχικά, δευτερευόντως.

Επιβεβαίωση - συμφωνία – αποδοχή: ασφαλώς, βεβαίως, σίγουρα, πράγματι,

αναμφίβολα, αναμφισβήτητα, δεν χωράει αμφιβολία (αμφισβήτηση) ότι…, αναντίρρητα.

Σύγκριση: παρά, απ’ όσο, απ’ ό, τι, συγκριτικά, σε σχέση με…, σε αντιδιαστολή

Διάζευξη: ή, είτε… είτε…

Έμφαση: το σημαντικότερο απ’ όλα…, το κυριότερο…, αξίζει να σημειωθεί πως…, εκείνο που
προέχει…, πρέπει να τονιστεί ότι…, αξιοπρόσεκτο είναι πως…,εξάλλου, άλλωστε…

Αιτιολόγηση: γιατί, επειδή, διότι, εξαιτίας, ένας λόγος είναι…

Αποτέλεσμα: γι αυτόν τον λόγο, ως επακόλουθο, κατά συνέπεια, αποτέλεσμα/ απόρροια/

απότοκο όλων αυτών, και για αυτό…, ώστε, έτσι που…

Αντίθεση: αντίθετα, σε αντίθεση, σε αντίθετη περίπτωση…, αλλά, όμως, ενώ, ωστόσο, από
την άλλη πλευρά…, στον αντίποδα, παρ’ όλο που..., άλλωστε…

Ταξινόμηση – διαίρεση: από τη μια, από την άλλη, αφενός, αφετέρου,

Επεξήγηση: δηλαδή, αυτό σημαίνει…, με άλλα λόγια, πιο συγκεκριμένα, σαφέστερα,

Αναλογία: όπως, όμοια, θυμίζει, μοιάζει με…, έχει κοινά στοιχεία

Προϋπόθεση: με την προϋπόθεση, αν, σε περίπτωση που…

Χρονική σχέση: στην αρχή, αρχικά, κατ’ αρχάς, όταν, αφού, πρώτα, προηγουμένως, πριν,
στη συνέχεια, ταυτόχρονα, συγχρόνως, έπειτα, ύστερα, κάθε φορά που…

Τοπική σχέση: εδώ, εκεί, μέσα, έξω, κοντά, μακριά, πάνω, κάτω κ.λπ.

Πώς απαντώ;

Η συνοχή ανάμεσα στην πρώτη και δεύτερη παράγραφο εξασφαλίζεται/ επιτυγχάνεται π.χ.
με τη χρήση της διαρθρωτικής λέξης «επίσης» που δηλώνει προσθήκη.

Επιπλέον στοιχείο συνοχής μεταξύ των παραγράφων είναι η διατήρηση ενιαίου ύφους το
γράφω ΠΑΝΤΑ μεταξύ παραγράφων

Συνοχή κειμένου
Ένα κείμενο αποτελείται από πολλές παραγράφους και κατ’ αντιστοιχία η συνοχή του
κειμένου θα εξασφαλιστεί με τον ίδιο τρόπο δηλαδή με τη χρήση διαρθρωτικών λέξεων
αντωνυμιών επιρρημάτων επανάληψη ή παράλειψη μιας λέξης ή φράσης και
αντικατάσταση λέξεων με συνώνυμα.
Συνεκτικότητα
Η εσωτερική σύνδεση των νοημάτων που αφορά το περιεχόμενο. Είναι η λογική συνάφεια
των μερών, η λογική ακολουθία των σκέψεων. Η συνεκτικότητα εξασφαλίζεται με την
ύπαρξη ενότητας και αλληλουχίας.

Τι ελέγχω;

Τη νοηματική σχέση είτε μεταξύ των περιόδων σε μία παράγραφο είτε μεταξύ παραγράφων

Πώς απαντώ;

Η συνεκτικότητα μεταξύ της πρώτης και δεύτερης παραγράφου είναι στενή/ χαλαρή.

Στενή συνεκτικότητα σημαίνει ότι οι 2 παράγραφοι αναφέρονται στο ίδιο θέμα.

Χαλαρή συνεκτικότητα σημαίνει ότι το περιεχόμενο των παραγράφων δεν είναι σχετικό
μεταξύ τους.

Π.χ. Οι ιδέες μεταξύ της πρώτης και δεύτερης παραγράφου συνδέονται μεταξύ τους
αντιθετικά, αφού η δεύτερη λειτουργεί ως αντίθεση της πρώτης κάτι που φαίνεται με τη
συνδετική λέξη «ωστόσο».

Μπορεί να εντοπίσω νοηματική σχέση αιτίου – αποτελέσματος, χρονική σχέση, σχέση

αιτιολόγησης, συμπεράσματος, προσθήκης, αντίθεσης, επεξήγησης, τόπου.