Ιστορία Ε΄ Δημοτικού Τεστ - Διαγωνίσματα PDF

Μαρία Απ.
Γαϊτανίδη
Ιστορία
Ε΄ Δημοτικού
Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα
Μαρία Απ. Γαϊτανίδη
2015
Έκδοση taexeiola
Αντί προλόγου
Το βιβλίο αυτό αποτελεί βοήθημα στο μάθημα της Ιστορίας Ε΄ Δημοτικού. Περιλαμ-
βάνει κριτήρια αξιολόγησης για κάθε κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου καθώς και επα-
ναληπτικά διαγωνίσματα για κάθε Ενότητα. Για την διευκόλυνση των μαθητών παρέ-
χονται και οι απαντήσεις των Κριτηρίων Αξιολόγησης και των Επαναληπτικών διαγω-
νισμάτων στο τέλος κάθε ενότητας. Το βοήθημα αυτό διαρκώς ανανεώνεται, γίνονται
προσθήκες και βελτιώνεται, οπότε σιγουρευτείτε πως χρησιμοποιείτε την τελευταία
έκδοση.
Η συγγραφέας
Το παρόν βιβλίο «Ιστορία Ε΄ Δημοτικού: Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα» έκ-

δοσης taexeiola, είναι ελεύθερο προς ανάγνωση από την ιστοσελίδα taexeiola αλλά
και άλλους διαδικτυακούς τόπους. Επιτρέπεται το δωρεάν κατέβασμα και εκτύπωση
του βιβλίου για προσωπική χρήση. Επιτρέπεται η ολική αναδημοσίευση του έργου
μέσω του διαδικτύου. Προσοχή! Σε καμία περίπτωση και με κανένα τρόπο δεν επι-
τρέπεται η πώλησή του. Αν διαπιστωθεί κάποια τέτοια ενέργεια παρακαλούμε επικοι-
νωνήστε μαζί μας στο taexeiola@gmail.com.
Ο εκδότης
© 2015 taexeiola
Έκδοση: taexeiola
e-mail: taexeiola@gmail.com
Το έργο Χορηγείται με άδεια
Creative Commons
Δείτε ακόμα από το taexeiola
ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ: ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:

Λύσεις & Απαντήσεις Βιβλίου Λύσεις & Απαντήσεις Τετραδίου Εργασιών
σελ. Ιστορία Ε΄ Δημοτικού [Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα]
5 Περιεχόμενα
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄: Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι

Κεφ.1: 1o Κριτήριο Αξιολόγησης:
Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες .......................................................... 11
Οι Έλληνες «κατακτούν» τους Ρωμαίους με τον πολιτισμό τους ................. 13
Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, μια υπερδύναμη του αρχαίου κόσμου ............. 15
Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ρώμη ........................................................ 17
1ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα Κεφ. 1-4 ................................................................ 19
Απαντήσεις Α΄ Ενότητας ....................................................................................... 23
ΕΝΟΤΗΤΑ Β΄: Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται

Μεγάλες αλλαγές στη διοίκηση της αυτοκρατορίας ................................... 28
Μια νέα πρωτεύουσα, η Κωνσταντινούπολη .............................................. 30
Η Κωνσταντινούπολη οχυρώνεται και στολίζεται με έργα τέχνης ............... 32
Ο χριστιανισμός γίνεται επίσημη θρησκεία ................................................ 34
Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη


Η Αυτοκρατορία χωρίζεται σε Ανατολική και Δυτική .................................. 36
Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι ........................................................ 38
Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο ................................................................. 40
Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο ........................................................................ 42
2ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα Κεφ. 5-12 .............................................................. 44
Απαντήσεις Β΄ Ενότητας ...................................................................................... 48
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ΄: Το βυζαντινό κράτος, μια δύναμη που μεγαλώνει

Ο Ιουστινιανός μεταρρυθμίζει τη διοίκηση και τη νομοθεσία ..................... 55
Οι Δήμοι αναστατώνουν την πρωτεύουσα με τη στάση του νίκα ................ 57
Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής ................................. 59
Το βυζαντινό κράτος μεγαλώνει και φτάνει στα παλιά σύνορα της αυτοκρα-
τορίας ......................................................................................................... 61
3ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα Κεφ. 13-16 ............................................................ 63
Απαντήσεις Γ΄ Ενότητας ...................................................................................... 66

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ΄: Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί

Οι γείτονες των Βυζαντινών ........................................................................ 71
Πέρσες και Άβαροι συμμαχούν εναντίον του Βυζαντίου ............................. 73
Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες ........................................................................ 75
Η φύλαξη των ανατολικών συνόρων και οι Ακρίτες .................................... 77
Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει τους Σλάβους ................................................... 79
Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με τους Βούλγαρους και τους Ρώσους ... 81
4ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα Κεφ. 17-22 ............................................................ 83
Απαντήσεις Δ΄ Ενότητας ..................................................................................... 86
ΕΝΟΤΗΤΑ Ε΄: Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους

Η νομοθεσία και η διοίκηση εκσυγχρονίζονται ........................................... 91
Η κρίση της εικονομαχίας διχάζει τους Βυζαντινούς ................................... 93
Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του .......................................... 95


Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων κλασσικών77
Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδό-
νων ............................................................................................................. 79
5ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα Κεφ. 23-27 .......................................................... 101
Απαντήσεις Ε΄ Ενότητας .................................................................................... 105
ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤ΄: Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές

Το Κράτος αντιμετωπίζει μεγάλα εσωτερικά προβλήματα ........................ 110
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία .. 112
Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους
Φράγκους ................................................................................................. 114
Η ανάκτηση της Πόλης από το Μιχαήλ Η΄, τον Παλαιολόγο ...................... 116
Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή ..................................................... 118
Οι Οθωμανοί Τούρκοι κατακτούν βυζαντινά εδάφη ................................. 120
Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος προσπαθεί να σώσει την πρωτεύουσα ...... 122


Οι Τούρκοι πολιορκούν την Κωνσταντινούπολη ....................................... 124
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους ............................. 126
6ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα Κεφ. 28-36 .......................................................... 128
Απαντήσεις ΣΤ΄ Ενότητας .................................................................................. 132
ΕΝΟΤΗΤΑ Ζ΄: Θέματα από τη βυζαντινή ιστορία

Η διπλωματία των Βυζαντινών .................................................................. 139
Η γυναίκα στη βυζαντινή κοινωνία ........................................................... 140
Η βυζαντινή τέχνη ..................................................................................... 141
Η παιδεία στο Βυζάντιο ............................................................................ 142
Η γλώσσα των Βυζαντινών ........................................................................ 143
Απαντήσεις Ζ΄ Ενότητας .................................................................................... 144

10 Ενότητα Α΄ [Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι]
Α΄ Ενότητα:
Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι

1ο Κριτήριο Αξιολόγησης
«Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους
Έλληνες»
Βρες το σωστό και το λάθος. Για κάθε σωστή πρόταση σημείωσε

Σ ενώ για κάθε λανθασμένη Λ :
Α) Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν πολύ γρήγορα την Ελλάδα, δίχως μάχες.
Β) Η διαρκής παρουσία του ρωμαϊκού στρατού ήταν ευνοϊκή για τους

κατοίκους.
Γ) Σε όσε πόλεις συμμάχησαν με τους Ρωμαίους τους παραχώρησαν

ανεξαρτησία ή αυτονομία.
Δ) Οι υπόδουλοι Έλληνες πολλές φορές ξεσηκώθηκαν εναντίον των

Ρωμαίων κατακτητών αλλά απέτυχαν.
Ε) Σε όσες πόλεις αντιστάθηκαν στους Ρωμαίους, οι τελευταίοι τους

επέβαλαν ελάχιστους φόρους και τους έχτισαν νέα τείχη.
Ζ) Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν την τακτική του «διαίρει και βασίλευε»,

για να εμποδίσουν τους Έλληνες να συνεργαστούν μεταξύ τους.
Η) Οι ελληνικοί πληθυσμοί εγκατέλειπαν την ύπαιθρο και πήγαιναν στις

στις πόλεις, πιστεύοντας ότι εκεί θα ήταν καλύτερα.
.

Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν στο παρακάτω κείμενο :
Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν το …………… π. Χ. την Ελλάδα ύστερα από

……………………… πολέμους. Πρώτη φροντίδα των Ρωμαίων ήταν να κρατή-
σουν τους Έλληνες διχασμένους και να τους εμποδίσουν να
……………………………. μεταξύ τους και να επαναστατήσουν. Γι’ αυτό το λόγο
εφάρμοσαν για τη διακυβέρνησή τους το « ……………… και ………………..».
όσες πόλεις συμμάχησαν μαζί τους, τους πρόσφεραν την ………………………… ή
την ………………………. τους. Αντίθετα όσες αντιστάθηκαν γκρέμισαν τα
……………….. τους, άρπαξαν ……………….. ……………………., επέβαλαν
βαρύτατους ………………… και εγκατέστησαν μόνιμο ρωμαϊκό …………………..
Απάντησε στην ερώτηση σύντομα και περιεκτικά :
 Για ποιο λόγο η παρουσία του ρωμαϊκού στρατού στην ύπαιθρο είχε δυ-
σάρεστες συνέπειες για τον ελληνικό πληθυσμό;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

«Οι Έλληνες «κατακτούν» τους
Ρωμαίους με τον πολιτισμό τους»

Α) Οι Ρωμαίοι μετέφραζαν στα λατινικά τα αριστουργήματα των

αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.
Β) Οι Ρωμαίοι αρνήθηκαν να αποδεχτούν και να μάθουν την ελληνική

γλώσσα.
Γ) Οι Ρωμαίοι δεν γοητεύτηκαν από τον ελληνικό πολιτισμό, γι’ αυτό

και γκρέμισαν τα ελληνικά θέατρα και στάδια.
Δ) Οι Έλληνες δάσκαλοι στη Ρώμη ήταν κοινό φαινόμενο, παρόλο που

ήταν δούλοι.
Ε) Οι Ρωμαίοι άρχισαν να μιμούνται τους Έλληνες και να προσπαθούν

να κάνουν παρόμοια έργα τέχνης στη Ρώμη και σε άλλες περιοχές.
Ζ) Η συνύπαρξη και συνεργασία Ρωμαίων και Ελλήνων γέννησε ένα νέο

πολιτισμό, τον ελληνοϊταλικό.
Η) Αρκετοί Ρωμαίοι αυτοκράτορες ήταν φιλέλληνες εξαιτίας του θαυμασμού

τους για τον ελληνικό πολιτισμό και αυτό ήταν ευνοϊκό για τους
ελληνικούς πληθυσμούς.

 Ποιες κινήσεις των Ρωμαίων αποδεικνύουν τον θαυμασμό τους για τον
ελληνικό πολιτισμό;
 ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
 ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
 ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
 ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
 ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν στο παρακάτω κείμενο:
Οι Ρωμαίοι καλλιεργούν τη δική τους γλώσσα την ………………………….. αλλά

ταυτόχρονα μαθαίνουν και την ………………………, από την οποία μεταφράστη-
καν πολλά έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Έτσι γεννήθηκε ο
………………………………. πολιτισμός.
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, μια
υπερδύναμη του αρχαίου κόσμου»

Α) Όλες οι περιοχές γύρω από την Βαλτική θάλασσα έγιναν ρωμαϊκές

επαρχίες και οι Ρωμαίοι την ονόμασαν « η θάλασσά μας».
Β) Κατά την περίοδο της «ρωμαϊκής ειρήνης» αναπτύχθηκε η γεωργία,

το εμπόριο, η ναυτιλία και η βιοτεχνία.
Γ) «Πρώτο πολίτη» ονόμασαν αυτόν που τηρούσε όλους τους νόμους

του ρωμαϊκού κράτους.
Δ) Στα πλαίσια της «ρωμαϊκής ειρήνης» οι Ρωμαίοι μείωσαν τους φόρους

και οργάνωσαν καλύτερα τον τρόπο είσπραξής τους.
Ε) Ρωμαίοι πολίτες μπόρεσαν να γίνουν ακόμα και οι κατακτημένοι Έλληνες

που αποδέχονταν την κυριαρχία της Ρώμης.
Ζ) Ο στρατός διαλύθηκε, γιατί δε χρειαζόταν πια για τη φύλαξη των συνόρων.
Η) Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν μια αυτοκρατορία πολυπολιτισμική, αφού

κατοικούσαν άνθρωποι από πολλές φυλές, με διαφορετικές γλώσσες.

Αντιστοίχισε τις λέξεις της ομάδας Α με τις λέξεις τις ομάδας Β

που σχετίζονται μεταξύ τους :
Α Β
α) πρώτος πολίτης 1) οικονομική άνθιση
β) η θάλασσά μας 2) καλύτερη φύλαξη συνόρων
γ) ρωμαϊκή ειρήνη 3) αυτοκράτορας
δ) πειθαρχημένος στρατός 4) Μεσόγειος

5) οποιοσδήποτε αποδεχόταν την
ε) Ρωμαίος πολίτης
ρωμαϊκή κυριαρχία
Οι Ρωμαίοι για να λύσουν τα διοικητικά τους προβλήματα:

 Όρισαν τον …………………….. «πρώτο πολίτη» και όφειλαν
………………. σ’ αυτόν.
 Οργάνωσαν πειθαρχημένο …………………… για την διατήρηση της
…………………. και την φύλαξη των ………………………
 Διόρισαν ανώτερους Ρωμαίους κυβερνήτες που επέβλεπαν τους
………………… άρχοντες.
 Ψήφισαν ……………………….. νόμους και φρόντιζαν για την
…………………… τους. ΒΑΘΜΟΣ:

«Η καθημερινή ζωή στην αρχαία
Ρώμη»

Α) Οι περισσότεροι κάτοικοι διέμεναν σε μονοκατοικίες στις πόλεις.
Β) Η Ρώμη ήταν μια πόλη χτισμένη δίπλα στον ποταμό Γάγγη.
Γ) Στον Παλατίνο λόφο ήταν χτισμένο το παλάτι των αυτοκρατόρων.
Δ) Ο τρόπος διασκέδασης των Ρωμαίων ήταν η συμμετοχή τους σε μεγάλες

γιορτές και αγώνες που διοργανώνονταν στη Ρώμη.
Ε) Οι μικροϊδιοκτήτες καλλιεργούσαν μόνοι τους τα κτήματά τους και ζούσαν

από τα προϊόντα που παρήγαγαν.
Ζ) Οι μεγαλοϊδιοκτήτες γεωργοί είχαν μεγάλα και γόνιμα στρέμματα που τα

φρόντιζαν οι ίδιοι.
Η) Τα παιδιά των φτωχών αγροτών συνήθως αναζητούσαν την τύχη στους

στην πόλη απασχολούμενοι στις τέχνες ή στα δημόσια έργα.


Α Β
1) δούλευαν στα κτήματα των
α) εύποροι Ρωμαίοι
μεγαλοϊδιοκτητών
β) Παλατίνο 2) πολυκατοικίες
γ) δούλοι 3) επαύλεις και μονοκατοικίες
δ) Τίβερης 4) Ρώμη
ε) φτωχοί κάτοικοι 5) παλάτι των αυτοκρατόρων
 Τι ξέρετε για τους μεγαλοϊδιοκτήτες γεωργούς;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

1ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα
Κεφ. 1-4
«Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι»

Α) «Πρώτο πολίτη» ονόμασαν αυτόν που τηρούσε όλους τους νόμους

του ρωμαϊκού κράτους.
Β) Οι Ρωμαίοι αρνήθηκαν να αποδεχτούν και να μάθουν την ελληνική

γλώσσα.
Γ) Οι υπόδουλοι Έλληνες πολλές φορές ξεσηκώθηκαν εναντίον των

Ρωμαίων κατακτητών αλλά απέτυχαν.
Δ) Ο τρόπος διασκέδασης των Ρωμαίων ήταν η συμμετοχή τους σε μεγάλες

γιορτές και αγώνες που διοργανώνονταν στη Ρώμη.
Ε) Οι Ρωμαίοι άρχισαν να μιμούνται τους Έλληνες και να προσπαθούν

να κάνουν παρόμοια έργα τέχνης στη Ρώμη και σε άλλες περιοχές.
Ζ) Κατά την περίοδο της «ρωμαϊκής ειρήνης» αναπτύχθηκε η γεωργία,

το εμπόριο, η ναυτιλία και η βιοτεχνία.
Η) Η Ρώμη ήταν μια πόλη χτισμένη δίπλα στον ποταμό Ρήνο.


Α Β
α) Μεσόγειος 1) περίοδος οικονομικής άνθισης
β) Παλατίνο 2) πολυκατοικίες
γ) ρωμαϊκή ειρήνη 3) η θάλασσά μας
δ) πρώτος πολίτης 4) παλάτι των αυτοκρατόρων
ε) φτωχοί κάτοικοι 5) αυτοκράτορας
Μετά την κατάκτηση της Ελλάδας, πρώτη φροντίδα των Ρωμαίων ήταν να κρατή-
σουν τους Έλληνες διχασμένους και να τους εμποδίσουν να επαναστατήσουν. Όσες
πόλεις συμμάχησαν μαζί τους, τους πρόσφεραν την ………………………… ή την
………………………. τους. Αντίθετα όσες αντιστάθηκαν γκρέμισαν τα
……………….. τους, άρπαξαν ……………….. ……………………., επέβαλαν
βαρύτατους ………………… και εγκατέστησαν μόνιμο ρωμαϊκό …………………..
Οι Ρωμαίοι για να λύσουν τα διοικητικά τους προβλήματα:
 Όρισαν τον …………………….. «πρώτο πολίτη» και όφειλαν
………………. σ’ αυτόν.

 Οργάνωσαν πειθαρχημένο …………………… για την διατήρηση της

…………………. και την φύλαξη των ………………………
 Διόρισαν ανώτερους Ρωμαίους κυβερνήτες που επέβλεπαν τους
………………… άρχοντες.
 Ψήφισαν ……………………….. νόμους και φρόντιζαν για την
…………………… τους.
Οι Ρωμαίοι θαύμαζαν τον ………………………… πολιτισμό και γι’ αυτό καλλιερ-

γούν τη δική τους γλώσσα την ………………………….. αλλά ταυτόχρονα μαθαί-
νουν και την ………………………, από την οποία μεταφράστηκαν πολλά έργα αρ-
χαίων Ελλήνων συγγραφέων. Έτσι γεννήθηκε ο ………………………………. πο-
λιτισμός.
Απάντησε στις ερωτήσεις σύντομα και περιεκτικά :
 Με ποιον τρόπο οι Ρωμαίοι έδειχναν τον θαυμασμό τους προς τον ελλη-
νικό πολιτισμό;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Για ποιο λόγο οι Ρωμαίοι ήθελαν να κρατήσουν τους Έλληνες διχασμέ-

νους και ποιο νέο τρόπο διοίκησης εφάρμοσαν τα πρώτα χρόνια της δι-
ακυβέρνησής τους;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Για ποιο λόγο η ρωμαϊκή αυτοκρατορία χαρακτηρίστηκε «πολυπολιτι-

σμική»;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Α΄ Ενότητα:
Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι

1ο Κριτήριο αξιολόγησης
1. Λ, Λ, Σ, Σ, Λ, Σ, Σ
2. 146, μακροχρόνιους, συνεργαστούν, διαίρει, βασίλευε, ανεξαρτησία, αυτο-

νομία, τείχη, έργα τέχνης, φόρους, στρατό.
3. Η παρουσία του ρωμαϊκού στρατού στην ύπαιθρο είχε δυσάρεστες συνέπειες

για τους κατοίκους, γιατί οι λεγεώνες τρέφονταν από τα προϊόντα της υπαί-
θρου και συχνά στρατολογούσαν τους κατοίκους της. Οι κάτοικοι ένιωθαν
ανασφαλείς και φοβισμένοι και γι’ αυτό εγκατέλειπαν την ύπαιθρο και πή-
γαιναν στις πόλεις.
1. Σ, Λ, Λ, Σ, Σ, Λ, Σ
2. Κτίζουν σπίτια και δημόσια κτήρια με ελληνικά σχέδια και τα στολίζουν

με αγάλματα και έργα τέχνης που κάνουν Έλληνες τεχνίτες.
Μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα
Παίρνουν Έλληνες δασκάλους για τα παιδιά τους και συχνά τα στέλνουν
στην Ελλάδα να σπουδάσουν.
Καλλιεργούν τη δική τους γλώσσα τη λατινική και μεταφράζουν σ’ αυτή
έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Παίζουν στα θέατρά τους αρχαίες ελ-
ληνικές τραγωδίες και κωμωδίες.
Φιλέλληνες Ρωμαίοι αυτοκράτορες και άρχοντες δαπανούν πολλά χρήμα-
τα και κοσμούν με θαυμαστά έργα την Αθήνα και άλλους ελληνικούς χώ-
ρους.
3. λατινική, ελληνική, ελληνορωμαϊκός

1. Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ, Σ
2. α- 3, β- 4, γ- 1, δ- 2, ε- 5
3. αυτοκράτορα, υπακοή, στρατό, τάξης, συνόρων, τοπικούς, δικαιότερους, τή-

ρησή
1. Λ, Λ, Σ, Σ, Σ, Λ, Σ
2. α- 3, β- 5, γ- 1, δ- 4, ε- 2
3. Οι μεγαλοϊδιοκτήτες γεωργοί είχαν μεγάλα και γόνιμα αγροκτήματα, σε αυ-

τά ήταν κτισμένα τα σπίτια των ιδιοκτητών και κοντά τους στάβλοι, ορνιθώ-
νες, και αποθήκες για τους καρπούς και τις ζωοτροφές. Όλα αυτά τα φρόντι-
ζαν οι δούλοι, που έμεναν μόνιμα εκεί.

1. Λ, Λ, Σ, Σ, Σ, Σ, Λ
2. α- 3, β- 4, γ- 1, δ- 5, ε- 2
3. ανεξαρτησία, αυτονομία, τείχη, έργα τέχνης, φόρους, στρατό, αυτοκράτορα,
πίστη, στρατό, τάξης, συνόρων, τοπικούς, δικαιότερους, τήρησή, ελληνικό,
λατινική, ελληνική, ελληνορωμαϊκός
4.
Κτίζουν σπίτια και δημόσια κτήρια με ελληνικά σχέδια και τα στολίζουν
με αγάλματα και έργα τέχνης που κάνουν Έλληνες τεχνίτες.
Μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα.
Παίρνουν Έλληνες δασκάλους για τα παιδιά τους και συχνά τα στέλνουν
στην Ελλάδα να σπουδάσουν.
Καλλιεργούν τη δική τους γλώσσα τη λατινική και μεταφράζουν σ’ αυτή έρ-
γα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Παίζουν στα θέατρά τους αρχαίες ελλη-
νικές τραγωδίες και κωμωδίες.
Φιλέλληνες Ρωμαίοι αυτοκράτορες και άρχοντες δαπανούν πολλά χρήματα
και κοσμούν με θαυμαστά έργα την Αθήνα και άλλους ελληνικούς χώρους.
Οι Ρωμαίοι ήθελαν να κρατήσουν τους Έλληνες διχασμένους ώστε να μη

μπορέσουν να συνεργαστούν μεταξύ τους και να επαναστατήσουν. Γι’ αυτό
το λόγο κατάργησαν τα δημοκρατικά πολιτεύματα και τις συμμαχίες των ελ-
ληνικών πόλεων – κρατών και εφάρμοσαν τη διακυβέρνηση του «διαίρει και
βασίλευε».
Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία χαρακτηρίστηκε πολυπολιτισμική, γιατί σε αυ-

τήν κατοικούσαν άνθρωποι από πολλές φυλές, με διαφορετικές γλώσσες,
θρησκείες και συνήθειες.

27 Ενότητα Β΄ [Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται]
Β΄ Ενότητα:
Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται

«Μεγάλες αλλαγές στη διοίκηση της
αυτοκρατορίας»

Α) Ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός εφάρμοσε το σύστημα της τριαρχίας.
Β) Το διάταγμα της ανεξιθρησκείας υπογράφηκε το 313 μ. Χ.
Γ) Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος έκοψε νέο νόμισμα που κυκλοφόρησε

παντού.
Δ) Οι γειτονικοί λαοί, οι Γότθοι από το νότο και οι Πέρσες από την ανατολή
λεηλατούσαν τις ακριτικές επαρχίες της αυτοκρατορίας.
Ε) Σημειώθηκαν σκληροί διωγμοί κατά των Χριστιανών που προκαλούσαν

δυσαρέσκεια,
Ζ) Οι τέσσερις συνάρχοντες που όρισε ο Διοκλητιανός ήταν ο Κωνσταντίνος,

Ο Μαξέντιος, ο Πλάτωνας και ο Γαλέριος.
Η) Ο Κωνσταντίνος και ο Λικίνιος συγκρούστηκαν στην Αδριανούπολη

το 324 μ.Χ.
.

Ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα εσωτερικά προ-

βλήματα της αυτοκρατορίας εφαρμόζοντας το σύστημα της ……………………….
Χώρισε δηλαδή την αυτοκρατορία σε ……………. μεγάλες ……………………..,
δύο στην …………………… και δυο στην …………………… Οι τέσσερις συνάρ-
χοντες που όρισε ήταν ο ……………………… και ο ……………………….. στη
Δύση, ο ……………………. και ο ………………………. στην Ανατολή. Αυτοί
όμως συγκρούστηκαν μεταξύ τους και νικητές βγήκαν ο …………………… και
………………… που υπέγραψαν στο ……………………… της Ιταλίας το διάταγ-
μα της …………………………..
 Ανάφερε πέντε σημαντικές αλλαγές που έκανε ο Κωνσταντίνος στη διοί-

κηση της αυτοκρατορίας:
1)………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
4)………………………………………………………………………………………
5)………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

«Μια νέα πρωτεύουσα,
η Κωνσταντινούπολη»

Α) Το επίσημο όνομα της νέας πρωτεύουσας ήταν «Νέα Ρώμη».
Β) Στις δυτικές περιοχές της αυτοκρατορίας κατοικούσαν κυρίως

ελληνόφωνοι πληθυσμοί.
Γ) Η διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας ήταν δύσκολη γιατί βρισκόταν

μακριά από τις ακριτικές περιοχές του Δούναβη και της Ανατολής.
Δ) Ο Κωνσταντίνος στήριξε την διωκόμενη θρησκεία την ειδωλολατρία.
Ε) Η Κωνσταντινούπολη ήταν σε εξαιρετική γεωγραφική θέση γιατί ένωνε

την Ευρώπη με την Ασία.
Ζ) Η μητέρα του Κωνσταντίνου ήταν Ελληνίδα αλλά παρόλα αυτά πίστευε

στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου.
Η) Η Εγνατία οδός ήταν ο βασικός εμπορικός δρόμος της ρωμαϊκής

αυτοκρατορίας.

 Για ποιους δύο λόγος ο μονοκράτορας Κωνσταντίνος αποφάσισε να με-

ταφέρει την πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας;
 ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
 ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Το επίσημο όνομα της νέας πρωτεύουσας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

ήταν………….. ……………… αλλά όλοι την έλεγαν …………………………….
και αργότερα απλώς …………………… Η θέση της ήταν εξαιρετική καθώς ένωνε
την ………………………. με την …………………, αλλά και τον Εύξεινο Πόντο
με το …………………… και τη ………………….. Σ’ αυτήν κατέληγε ο
μεγαλύτερος εμπορικός δρόμος της αυτοκρατορίας, η …................ …………….
Από τις επαρχίες της αυτοκρατόριας τροφοδοτούνταν η πρωτεύουσα με είδη πρώτης
ανάγκης αλλά και ………………….., ……………………., …………………. και
κοσμήματα από χώρες της Ανατολής.
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η Κωνσταντινούπολη οχυρώνεται
και στολίζεται με έργα τέχνης»

Α) Στη νέα πρωτεύουσα κατασκευάστηκαν διάφορα έργα που εξασφάλιζαν

νερό για πολλά χρόνια.
Β) Στην οικοδόμηση της νέα πρωτεύουσας εργάστηκαν εργάτες από όλα τα

μέρη της αυτοκρατορίας επί έξι χρόνια.
Γ) Χτίστηκαν χριστιανικές εκκλησίες ενώ γκρεμίστηκαν όλοι οι τόποι

λατρείας της παλιάς θρησκείας.
Δ) Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος πρόλαβε να δει όλα τα έργα που

ξεκίνησε να χτίζει στη νέα πρωτεύουσα.
Ε) Στο κέντρο της αγοράς υψώθηκε το άγαλμα του αυτοκράτορα

Διοκλητιανού.
Ζ) Πολλά έργα τέχνης μεταφέρθηκαν από τη Ρώμη και άλλα μέρη της
αυτοκρατορίας για να στολίσουν τη νέα πρωτεύουσα.
Η) Τα παλιά τείχη της Κωνσταντινούπολης γκρεμίστηκαν και χτίστηκαν

νέα.

 Για ποιο λόγο ο Κωνσταντίνος σεβάστηκε τους ναούς και τους βωμούς
της παλιάς θρησκείας και δεν τους γκρέμισε;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Για ποιο λόγο η Κωνσταντινούπολη στολίστηκε με έργα τέχνης που με-

ταφέρθηκαν από τη Ρώμη και από άλλες περιοχές;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

«Ο χριστιανισμός γίνεται επίσημη
θρησκεία»

Α) Ο Ιουλιανός προσπάθησε να επαναφέρει τον χριστιανισμό στην ρωμαϊκή

αυτοκρατορία.
Β) Ιδιαίτερη συμβολή στην διάδοση του χριστιανισμού είχαν οι Τρεις Ιεράρχες.
Γ) Ο Κωνσταντίνος προτιμούσε να καταλαμβάνουν τις δημόσιες θέσεις και

τις θέσεις στο στρατό μόνο Χριστιανοί.
Δ) Ο Ιουλιανός είχε σπουδάσει αρχαία ελληνική φιλοσοφία και λάτρευε τον

ελληνικό πολιτισμό και τους ολύμπιους θεούς.
Ε) Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος κήρυξε το Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία

της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Ζ) Οι χριστιανοί ονόμασαν τον Ιουλιανό «Μέγα».
Η) Η Οικουμενική Σύνοδος που συγκάλεσε ο Κωνσταντίνος έγινε στη

Νίκαια το 325 μ.Χ.


Α Β
α) Κωνσταντίνος 1) «Παραβάτης» ή «Αποστάτης»

2) απαγόρευσε την λατρεία των
β) Θεοδόσιος
αρχαίων θεών
3) βαφτίστηκε χριστιανός λίγο
γ) Μέγας Βασίλειος
πριν το θάνατό του
δ) Ιουλιανός 4) Νίκαια
ε) Οικουμενική Σύνοδος 5) Τρεις Ιεράρχες
 Ποια αυστηρά μέτρα πήρε ο Θεοδόσιος κατά των ειδωλολατρών;
1)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η Αυτοκρατορία χωρίζεται σε
Ανατολική και Δυτική»

Α) Ο Θεοδόσιος μοίρασε την αυτοκρατορία στους δύο γιους του.
Β) Οι Ούννοι κατάφεραν να κυριεύσουν τη Ρώμη και να την λεηλατήσουν.
Γ) Ο γιος του Θεοδόσιου ο Αρκάδιος πήρε το δυτικό τμήμα της

αυτοκρατορίας.
Δ) Ο Αρκάδιος αντιμετώπισε τους εξωτερικούς κινδύνους με μέσα πολεμικά

και διπλωματικά ενώ ο αδελφός του Ονώριος απέτυχε.
Ε) Ο αρχηγός των Οστρογότθων Θευδέριχος ίδρυσε το «γοτθικό βασίλειο

της Ιταλίας ¨με πρωτεύουσα τη Ραβέννα.
Ζ) Το δυτικό κράτος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κατόρθωσε να σωθεί

χάρη στις προσπάθειες του Θεοδόσιου Β΄.
Η) Ο λόγος που μοιράστηκε η αυτοκρατορία από τον Θεοδόσιο ήταν γιατί

αδυνατούσαν να φτάσουν τα είδη πρώτης ανάγκης από τη μια άκρη
στην άλλη.

Ο αυτοκράτορας ………………………… χώρισε το 395μ.Χ. την αυτοκρατορία σε

………….. κράτη. Ο γιος του ………………. πήρε το ανατολικό τμήμα ενώ ο γιος
του …………………. πήρε το δυτικό τμήμα. Ο Αρκάδιος οργάνωσε πολύ καλά το
κράτος του και αντιμετώπισε τους εξωτερικούς κινδύνους με …………………. και
………………………… μέσα. Οχύρωσε την Πόλη, έβαλε ……………… φρουρές
στο Δούναβη και έκανε συμφωνίες …………………… με τους γείτονες που τον
απειλούσαν. Σε κάποιους μάλιστα έδωσε ………………. για να την
…………………. ενώ κάποιους άλλους τους έκανε ………………………. στο βυ-
ζαντινό στρατό.
 Για ποιο λόγο ο Θεοδόσιος χώρισε την αυτοκρατορία σε δύο κράτη;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι
Δήμοι»

Α) Η οργάνωση των ιπποδρομιών είχε ανατεθεί στους Δήμους.
Β) Το σημαντικότερο από τα έργα του Κωνσταντίνου ήταν το υδραγωγείο.
Γ) Η ονομασία των δήμων προερχόταν από το χρώμα των σπιτιών τους.
Δ) Κατά τη διάρκεια των ιπποδρομιών οι θεατές μπορούσαν να εκφράζουν

τα παράπονά τους στον αυτοκράτορα αλλά και τα αιτήματά τους.
Ε) Μέσα στο παλάτι υπήρχαν κτίσματα για τους τεχνίτες που το συντηρούσαν.
Ζ) Οι ιπποδρομίες διοργανώνονταν από τους Δήμους σε τυχαίες ημερομηνίες

και όποτε ήταν εύκαιρος ο αυτοκράτορας.
Η) Ο ιππόδρομος χρησιμοποιούταν αποκλειστικά και μόνο για ιπποδρομίες.

Το σημαντικότερο από τα έργα του Κωνσταντίνου στη νέα πρωτεύουσα ήταν το

………… …………….. Προέκταση των χώρων του παλατιού ήταν ο
…………………. Ως πρότυπό του είχε το Κολοσσαίο της ………………. Στις
……………………. κερκίδες του κάθονταν χιλιάδες θεατές για να χαρούν τις
……………………, τους ………………….. και άλλες εκδηλώσεις που γίνονταν
εκεί. Στη διάρκεια των ιπποδρομιών οι θεατές επευφημούσαν τον αυτοκράτορα και
συχνά εξέφραζαν σ’ αυτόν τα ……………………. ή και τα ……………………..
τους. Η οργάνωση των ιπποδρομιών είχε ανατεθεί στους ………………., που ήταν
………………….. σωματεία.
 Τι υπήρχε στο εσωτερικό του ιερού παλατιού του αυτοκράτορα;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο»

Α) Την επίβλεψη της αγοράς είχε ο Έπαρχος της Πόλης.
Β) Χώρος συνάντησης και επικοινωνίας των Βυζαντινών ήταν ο ιππόδρομος.
Γ) Στις υπαίθριες αγορές πουλούσαν τα προϊόντα τους πολλοί παραγωγοί

και βιοτέχνες σε πιο ακριβές τιμές.
Δ) Ο κεντρικότερος δρόμος του Βυζαντίου ήταν η Μέση λεωφόρος.
Ε) Άλλη ονομασία για την Κωνσταντινούπολη ήταν «Επτάλοφη»
Ζ) Ο Έπαρχος της Πόλης ήταν αυτός που επέβλεπε την επικοινωνία των
εμπόρων στην αγορά.
Η) Δεξιά και αριστερά της περιφερειακής λεωφόρου υπήρχαν τοξωτές στοές

και εκατοντάδες καταστήματα.

Η Κωνσταντινούπολη ήταν γνωστή και με την ονομασία ………………………..

γιατί ήταν χτισμένη στις πλαγιές ……………. Λόφων. Τα περισσότερα σπίτια της
έβλεπαν στις θάλασσες του …………………., της ………………………. και του
………………….. κόλπου που την περιέβαλλαν. Χώρος καθημερινής συνάντησης
των Βυζαντινών ήταν οι ……………………. και οι ……………………. της Πόλης.
Ο κεντρικότερος δρόμος της πόλης ήταν η ………………….. λεωφόρος και γύρω
της υπήρχαν τοξωτές στοές με καταστήματα. Εκτός από τις σταθερές αγορές υπήρ-
χαν και οι ………………… όπου εκεί οι βυζαντινοί έβρισκαν προϊόντα σε
………………….. τιμές.
 Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις του Έπαρχου της Πόλης;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο»

Α) Τα αγόρια που δεν πήγαιναν σχολείο μάθαιναν τέχνες κοντά σε ειδικούς

τεχνίτες.
Β) Το βασικό σχολείο είχε έξι τάξεις.
Γ) Τα κορίτσια κοντά στις μητέρες τους μάθαιναν να κεντούν και να πλέκουν.
Δ) Η εκπαίδευση των παιδιών στο Βυζάντιο ήταν υποχρεωτική.
Ε) Στις μεγαλύτερες τάξεις μάθαιναν ορθογραφία, γραμματική και αριθμητική.
Ζ) Τα σχολεία που υπήρχαν στο Βυζάντιο ήταν δημόσια αλλά πλήρωναν

δίδακτρα.
Η) Στα εκκλησιαστικά σχολεία είχαν το δικαίωμα να φοιτούν και κάποια

κορίτσια.

Η εκπαίδευση των παιδιών στο Βυζάντιο δεν ήταν …………………………. Υπήρ-

χαν μόνο …………………… και ……………………………... σχολεία που λει-
τουργούσαν σε σπίτια, ναούς ή μοναστήρια. Οι γονείς πλήρωναν ………………….
ανάλογα με το επάγγελμά τους. Το βασικό σχολείο είχε …………………. τάξεις.
Στις μεγαλύτερες τάξεις αποστήθιζαν ιστορίες από τον ………………., την
…………….. και την ……………….. διαθήκη, και από τους μύθους του
………………… Στα εκκλησιαστικά σχολεία, εκτός από τα παιδιά της πόλης, συ-
χνά φοιτούσαν δωρεάν ……………… παιδιά. Τα κορίτσια δεν πήγαιναν σχολείο
και την αγωγή τους αναλάμβαναν οι ………………. του παιδιού.
 Τι τύχη είχαν τα αγόρια που δεν πήγαιναν σχολείο;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Κεφ. 5-12
«Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία
μεταμορφώνεται»

Α) Η εκπαίδευση των παιδιών στο Βυζάντιο ήταν υποχρεωτική.
Β) Οι ιπποδρομίες διοργανώνονταν από τους Δήμους σε τυχαίες ημερομηνίες

και όποτε ήταν εύκαιρος ο αυτοκράτορας.
Γ) Το διάταγμα της ανεξιθρησκείας υπογράφηκε το 313 μ. Χ.
Δ) Η μητέρα του Κωνσταντίνου ήταν Ελληνίδα αλλά παρόλα αυτά πίστευε

στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου.
Ε) Ο Κωνσταντίνος στήριξε την διωκόμενη θρησκεία την ειδωλολατρία.
Ζ) Οι τέσσερις συνάρχοντες που όρισε ο Διοκλητιανός ήταν ο Κωνσταντίνος,

Ο Μαξέντιος, ο Πλάτωνας και ο Γαλέριος.
Η) Πολλά έργα τέχνης μεταφέρθηκαν από τη Ρώμη και άλλα μέρη της
αυτοκρατορίας για να στολίσουν τη νέα πρωτεύουσα.


Α Β
α) Οικουμενική Σύνοδος 1) δίδακτρα
β) Αρκάδιος 2) επανέφερε την ειδωλολατρία
γ) εκπαίδευση στο Βυζάντιο 3) διάταγμα ανεξιθρησκείας
δ) Ιουλιανός 4) Νίκαια
ε) Κωνσταντίνος 5) γιος του Θεοδόσιου
Ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα εσωτερικά

προβλήματα της αυτοκρατορίας εφαρμόζοντας το σύστημα της
………………………. Οι τέσσερις συνάρχοντες που όρισε ήταν ο
……………………… και ο ……………………….. στη Δύση, ο
……………………. και ο ………………………. στην Ανατολή.
Ο αυτοκράτορας ……………………. αποφάσισε να αλλάξει την
πρωτεύουσα και η θέση της νέας πρωτεύουσας ήταν εξαιρετική καθώς ένωνε την
………………………. με την …………………, αλλά και τον Εύξεινο Πόντο με το

…………………… και τη ………………….. Σ’ αυτήν κατέληγε ο μεγαλύτερος

εμπορικός δρόμος της αυτοκρατορίας, η …................ …………….
Η εκπαίδευση των παιδιών στο Βυζάντιο δεν ήταν …………………………. Υπήρ-
χαν μόνο …………………… και ……………………………... σχολεία που λει-
τουργούσαν σε σπίτια, ναούς ή μοναστήρια. Οι γονείς πλήρωναν ………………….
ανάλογα με το επάγγελμά τους. Το βασικό σχολείο είχε …………………. τάξεις.
Η Κωνσταντινούπολη ήταν γνωστή και με την ονομασία ………………………..
γιατί ήταν χτισμένη στις πλαγιές ……………. Λόφων. Χώρος καθημερινής συνά-
ντησης των Βυζαντινών ήταν οι ……………………. και οι ……………………. της
Πόλης. Ο κεντρικότερος δρόμος της πόλης ήταν η ………………….. λεωφόρος και
γύρω της υπήρχαν τοξωτές στοές με καταστήματα. Εκτός από τις σταθερές αγορές
υπήρχαν και οι ………………… όπου εκεί οι βυζαντινοί έβρισκαν προϊόντα σε
………………….. τιμές.
 Σε ποιες αλλαγές προχώρησε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος για την κα-

λύτερη διοίκηση της αυτοκρατορίας;
1)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

4)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
5)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Ποια αυστηρά μέτρα κατά της ειδωλολατρίας πήρε ο αυτοκράτορας

Θεοδόσιος;
1)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Τι μάθαιναν οι μαθητές στις μικρότερες και τι στις μεγαλύτερες τάξεις

του σχολείου;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Β΄ Ενότητα:
Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται

1. Λ, Σ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ
2. τετραρχίας, τέσσερις, περιφέρειες, Ανατολή, Δύση, Κωνσταντίνος, Μαξέ-

ντιος, Λικίνιος, Γαλέριος, Κωνσταντίνος, Λικίνιος, Μεδιόλανο, ανεξιθρη-
σκείας.
3. 1) αναδιοργάνωσε το διασπασμένο από την τετραρχία στρατό

2) διόρισε έπαρχους με πολλές εξουσίες στις περιφέρειες του κράτους
3)οργάνωσε διπλωματικές επαφές με τους γειτονικούς λαούς
4) έκοψε νέο χρυσό νόμισμα, που κυκλοφόρησε παντού και τόνωσε την οι-
κονομία
5) μετέφερε την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στο Βυζάντιο
1. Σ, Λ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ
2.  Βρισκόταν πολύ μακριά από τις ακριτικές περιοχές του Δούναβη και της
Ανατολής που δέχονταν εχθρικές επιθέσεις
 Ήταν για πολλά χρόνια κέντρο λατρείας του «ρωμαϊκού πανθέου» και ο
χώρος που έγιναν σκληρές συγκρούσεις ανάμεσα στους τετράρχες αλλά και
διωγμοί των Χριστιανών.
3. Νέα Ρώμη, Κωνσταντινούπολη, Πόλη, Ευρώπη, Ασία, Αιγαίο, Μεσόγειο,

Εγνατία οδός, αρώματα, μπαχαρικά, μετάξι

1. Λ, Σ, Λ, Λ, Λ, Σ, Λ
2. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος σεβάστηκε τους ναούς και τους βωμούς της

παλιάς θρησκείας και δεν τους γκρέμισε γιατί ο ίδιος είχε υπογράψει το διά-
ταγμα υπέρ της ανεξιθρησκείας. Αν δεν το τηρούσε και δε σεβόταν το δι-
καίωμα κάθε πολίτη να πιστεύει σε όποια θρησκεία ήθελε τότε θα ο ίδιος θα
αμφισβητούνταν σαν αυτοκράτορας.
3. Η Κωνσταντινούπολη σαν νέα πρωτεύουσα θα έπρεπε να είναι η πιο όμορφη

όλων των πόλεων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και αντάξια της Ρώμης. Σε
ομορφιά δε θα τη συναγωνιζόταν καμιά και γι’ αυτό τα πιο όμορφα έργα τέ-
χνης μεταφέρθηκαν στην νέα πρωτεύουσα από όλες τις γωνιές της αυτοκρα-
τορίας αλλά και από την παλιά πρωτεύουσα, που ήδη την κοσμούσαν ανεπα-
νάληπτα έργα τέχνης.
1. Λ, Σ, Σ, Σ, Σ, Λ, Σ
2. α- 3, β- 2, γ- 5, δ- 1, ε- 4
3. 1) έκλεισε τους αρχαίους ναούς, απαγόρευσε τη λατρεία των αρχαίων θεών

και όρισε με νόμο βαρύτατες ποινές για τους παραβάτες
2) κατάργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες, τα Ελευσίνια μυστήρια και έκλεισε
το Μαντείο των Δελφών
3) ανέχτηκε την καταστροφή και τη λεηλασία αρχαίων ναών, μνημείων και
έργων τέχνης από φανατικούς χριστιανούς

1. Σ, Λ, Λ, Σ, Σ, Λ, Λ
2. Θεοδόσιος, δύο, Αρκάδιος, Ονώριος, πολεμικά, διπλωματικά, πλωτές, ειρή-

νης, γη, καλλιεργήσουν, μισθοφόρους
3. Ο Θεοδόσιος, λίγο πριν πεθάνει, χώρισε την αυτοκρατορία σε ανατολική και

δυτική γιατί έτσι πίστευε ότι θα κυβερνιόταν καλύτερα και ευκολότερα.
1. Σ, Λ, Λ, Σ, Σ, Λ, Λ
2. ιερό παλάτι, ιππόδρομος, Ρώμης, μαρμάρινες, ιπποδρομίες, αγώνες, αιτήμα-

τα, παράπονά, Δήμους, αθλητικά
3. Στο εσωτερικό του ιερού παλατιού εκτός από την κατοικία του αυτοκράτορα
και της οικογένειάς του, υπήρχαν κτίρια για τη στέγαση των κρατικών υπη-
ρεσιών, αίθουσες υποδοχής των επισκεπτών, τραπεζαρίες, εκκλησίες, κτί-
σματα για τη διαμονή της φρουράς και των αξιωματούχων του παλατιού και
τα εργαστήρια των τεχνιτών που το φρόντιζαν και το συντηρούσαν.

1. Σ, Λ, Λ, Σ, Σ, Λ, Σ
2. Επτάλοφη, επτά, Βοσπόρου, Προποντίδας, Κεράτιου, πλατείες, αγορές, Μέ-

ση, υπαίθριες, καλύτερες
3. Ο Έπαρχος της πόλης είχε την υποχρέωση να επιβλέπει την αγορά και να
ενημερώνεται τακτικά για την επάρκεια και την ποιότητα των αγαθών αλλά
και τις τιμές τους. Ιδιαίτερη προσοχή έδειχνε για τα είδη πρώτης ανάγκης.
1. Σ, Λ, Σ, Λ, Σ, Λ, Λ
2. υποχρεωτική, ιδιωτικά, εκκλησιαστικά, δίδακτρα, τέσσερις, Όμηρο, Παλαιά,

Καινή, Αισώπου, ορφανά, γονείς
3. Τα αγόρια που δεν πήγαιναν στο σχολείο μάθαιναν από μικρά τέχνες κοντά
σε ειδικούς τεχνίτες. Εκεί εργάζονταν ως άμισθοι μαθητευόμενοι για δύο
χρόνια. Ύστερα εργάζονταν κοντά τους με αμοιβή ή αναζητούσαν αλλού ερ-
γασία.

1. Λ, Λ, Σ, Λ, Λ, Λ, Σ
2. α- 4, β- 5, γ- 1, δ- 2, ε-3
3. τετραρχίας, Κωνσταντίνος, Μαξέντιος, Λικίνιος, Γαλέριος, Κωνσταντίνος,

Ευρώπη, Ασία, Αιγαίο, Μεσόγειο, Εγνατία οδός, υποχρεωτική, ιδιωτικά, εκ-
κλησιαστικά, δίδακτρα, τέσσερις, Επτάλοφη, επτά, πλατείες, αγορές, Μέση,
υπαίθριες, καλύτερες
4. 1) αναδιοργάνωσε το διασπασμένο από την τετραρχία στρατό

2) διόρισε έπαρχους με πολλές εξουσίες στις περιφέρειες του κράτους
3)οργάνωσε διπλωματικές επαφές με τους γειτονικούς λαούς
4) έκοψε νέο χρυσό νόμισμα, που κυκλοφόρησε παντού και τόνωσε την οι-
κονομία
5) μετέφερε την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στο Βυζάντιο
1)έκλεισε τους αρχαίους ναούς, απαγόρευσε τη λατρεία των αρχαίων θεών

και όρισε με νόμο βαρύτατες ποινές για τους παραβάτες
2) κατάργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες, τα Ελευσίνια μυστήρια και έκλεισε
το Μαντείο των Δελφών
3) ανέχτηκε την καταστροφή και τη λεηλασία αρχαίων ναών, μνημείων και
έργων τέχνης από φανατικούς χριστιανούς
Στις δυο μικρότερες τάξεις οι μαθητές μάθαιναν να γράφουν , να διαβάζουν

και να λογαριάζουν. Ασκούνταν να ακούν το δάσκαλό τους και να προφέ-
ρουν σωστά τα λόγια τους. Στις μεγαλύτερες τάξεις διδάσκονταν ορθογρα-
φία, γραμματική και αριθμητική. Αποστήθιζαν ιστορίες από τον Όμηρο, την
Παλαιά και την Καινή Διαθήκη και από τους μύθους του Αισώπου, ενώ μά-
θαιναν ακόμα να τραγουδούν και να ψέλνουν.

54 Ενότητα Γ΄ [Το βυζαντινό κράτος, μια δύναμη που μεγαλώνει]
Γ΄ Ενότητα:
Το βυζαντινό κράτος, μια δύναμη που μεγαλώνει


«Ο Ιουστινιανός μεταρρυθμίζει τη
διοίκηση και τη νομοθεσία»

Α) Κατάργησε τους παλιούς ρωμαϊκούς νόμους και τους συμπλήρωσε με

νέους.
Β) Έφερε από την Ινδία το μυστικό εκτροφής του μεταξοσκώληκα.
Γ) Απαγόρευσε στους μεγαλοκτηματίες να παίρνουν τα κτήματα των

μικροϊδιοκτητών, για χρέη που τους όφειλαν.
Δ) Φορολόγησε τους πολίτες ανάλογα με το εισόδημά τους.
Ε) Απέκοψε τους δρόμους που ένωναν την πρωτεύουσα με τις επαρχίες.
Ζ) Οργάνωσε το στρατό κυρίως με μισθοφόρους στρατιώτες.
Η) Ο Ιουστινιανός έγινε αυτοκράτορας το 527 μ.Χ.

.

Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός διάλεξε ………………. συνεργάτες και πήρε μέτρα

για την καλή …………………….. του κράτους και για την ……………….. των
συνόρων της αυτοκρατορίας. …………………………. τους παλιούς ρωμαϊκούς
νόμους και τους ………………………….. με νέους πιο δίκαιους, γραμμένους στα
…………………….. Κατάργησε τα ………………….. των Δήμων και φορολόγησε
του πολίτες ανάλογα με το ………………….. τους. Οργάνωσε τη λειτουργία της
αγοράς, των…………………. και των εμπορικών δρόμων και επέβαλε
…………….... για τα …………………… προϊόντα. Όρισε τους …………………..
υπεύθυνους για την εφαρμογή των νόμων.
 Ανάφερε τα τέσσερα σημαντικά έργα που έκανε ο Ιουστινιανός για την

εποχή του:
1)………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
4)………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Οι Δήμοι αναστατώνουν την
πρωτεύουσα με τη στάση του νίκα»

Α) Κανείς δε νίκησε στη «στάση του νίκα».
Β) Η «στάση του νίκα» ξεκίνησε με ταραχές στην αγορά μεταξύ των

Πράσινων και των Βένετων.
Γ) Ο Ιουστινιανός άκουσε με προσοχή τα παράπονα των Δήμων και

αναγκάστηκε να αλλάξει τις αποφάσεις του.
Δ) Οι στασιαστές λεηλάτησαν την αγορά και πυρπόλησαν δημόσια κτίρια.
Ε) Οι στασιαστές ανακήρυξαν τον Υπάτιο αυτοκράτορα.
Ζ) Η Θεοδώρα παρακίνησε τον Ιουστινιανό να παραιτηθεί από το θρόνο του.
Η) Ο αυτοκράτορας κατέπνιξε με αίμα την «στάση του νίκα».

 Ποιος ήταν ο λόγος που έγινε η «στάση του νίκα»;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Γιατί οι στασιαστές στράφηκαν εναντίον του Ιωάννη Καππαδόκη;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Πώς σταμάτησε η «στάση του νίκα»;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Ποια ήταν τα αποτελέσματα της «στάσης του νίκα»;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα
της αρχιτεκτονικής»

Α) Ο ρυθμός που χρησιμοποιήθηκε στην Αγίας Σοφία είναι «βασιλική με

τρούλο»
Β) Η Αγία Σοφία εγκαινιάστηκε το 537 π.Χ. και ήταν όπως την ονειρεύτηκε
ο δημιουργός της.
Γ) Ο Ιουστινιανός ανέθεσε το χτίσιμο της Αγίας Σοφίας σε δυο ονομαστούς

Έλληνες αρχιτέκτονες: τον Ανθέμιο και τον Υπάτιο.
Δ) Ο αυτοκράτορας ζήτησε από τους κατοίκους της αυτοκρατορίας να

προσφέρουν χρήματα και υλικά για το χτίσιμο της Αγίας Σοφίας.
Ε) Την ημέρα των εγκαινίων ο αυτοκράτορας ψιθύρισε «Με νίκησες

Σολομώντα».
Ζ) Στην Αγία Σοφία στέφονταν οι αυτοκράτορες και οι πατριάρχες.
Η) Μετά τη «στάση του νίκα» ο αυτοκράτορας φρόντισε να ανοικοδομήσει

την Πόλη.

 Με ποιο τρόπο ο Ιουστινιανός έκανε τον λαό να νομίζει ότι ο ναός της
Αγίας Σοφίας του ανήκε;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Ποια μυστήρια τελούνταν στον ναό της Αγίας Σοφίας (ονομαστικά);
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

Α Β
α) Ανθέμιος 1) «Νενίκηκά σε Σολομώντα»
β) Ιουστινιανός 2) περίκεντρος με τρούλο
γ) βασιλική με τρούλο 3) Ισίδωρος
ΒΑΘΜΟΣ:


«Το βυζαντινό κράτος μεγαλώνει
και φτάνει στα παλιά σύνορα της
αυτοκρατορίας»

Α) Ο Ιουστινιανός υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τους Γότθους.
Β) Ο Ιουστινιανός έδωσε σκληρούς πολέμους με τους Βανδάλους.
Γ) Οι πόλεμοι στη Δύση ήταν μακροχρόνιοι και κράτησαν είκοσι περίπου

χρόνια.
Δ) Ο Βελισάριος και ο Ναρσής διακρίθηκαν ως άριστοι λογοθέτες.
Ε) Οι νίκες και οι κατακτήσεις του 6ου αιώνα έφτασαν την αυτοκρατορία

στα παλιά της σύνορα.
Ζ) Οι νίκες και οι κατακτήσεις του 6ου αιώνα βοήθησαν να γίνουν στις

ανατολικές επαρχίες έργα ισάξια με εκείνα της Πόλης και της Δύσης.
Η) Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι στη Δύση εξάντλησαν οικονομικά την


 Ποια ήταν τα τέσσερα θετικά αποτελέσματα των μακροχρόνιων πολέ-

μων στη Δύση;
1)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
4)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Ποια ήταν τα τρία αρνητικά αποτελέσματα των μακροχρόνιων πολέμων

στη Δύση;
1)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Κεφ. 13-16
«Το βυζαντινό κράτος, μια δύναμη
που μεγαλώνει»

Α) Απαγόρευσε στους μεγαλοκτηματίες να παίρνουν τα κτήματα των

μικροϊδιοκτητών, για χρέη που τους όφειλαν.
Β) Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι στη Δύση εξάντλησαν οικονομικά την

Γ) Η Αγία Σοφία εγκαινιάστηκε το 537 π.Χ. και ήταν όπως την ονειρεύτηκε
ο δημιουργός της.
Δ) Η Θεοδώρα παρακίνησε τον Ιουστινιανό να παραιτηθεί από το θρόνο του.
Ε) Ο Ιουστινιανός έγινε αυτοκράτορας το 527 μ.Χ.
Ζ) Κανείς δε νίκησε στη «στάση του νίκα».
Η) Οι νίκες και οι κατακτήσεις του 6ου αιώνα έφτασαν την αυτοκρατορία

στα παλιά της σύνορα.


Α Β
α) Ανθέμιος και Ισίδωρος 1) Βυζαντινοί στρατηγοί

2) ο «αυτοκράτορας» των
β) Ναρσής και Βελισάριος
στασιαστών
γ) Υπάτιος 3) γυναίκα του Ιουστινιανού
δ) Πράσινοι και Βένετοι 4) Αγία Σοφία
ε) Θεοδώρα 5) Δήμοι
Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός διάλεξε ………………. συνεργάτες και πήρε μέτρα

για την καλή …………………….. του κράτους και για την ……………….. των
συνόρων της αυτοκρατορίας. …………………………. τους παλιούς ρωμαϊκούς
νόμους και τους ………………………….. με νέους πιο δίκαιους, γραμμένους στα
…………………….. Κατάργησε τα ………………….. των Δήμων και φορολόγησε
του πολίτες ανάλογα με το ………………….. τους. Οργάνωσε τη λειτουργία της
αγοράς, των…………………. και των εμπορικών δρόμων και επέβαλε

…………….... για τα …………………… προϊόντα. Όρισε τους …………………..

υπεύθυνους για την εφαρμογή των νόμων.
 Ποια ήταν τα αποτελέσματα της «στάσης του νίκα»;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Ποια ήταν τα τρία αρνητικά αποτελέσματα των μακροχρόνιων πολέμων

στη Δύση;
1)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
3)………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Γ΄ Ενότητα:
Το βυζαντινό κράτος, μια δύναμη που μεγαλώνει

1. Λ, Λ, Σ, Σ, Λ, Λ, Σ
2. ικανούς, λειτουργία, άμυνα, Κωδικοποίησε, συμπλήρωσε, ελληνικά, προνό-

μια, εισόδημά, λιμανιών, δασμούς εισαγόμενα, λογοθέτες
3. 1) οργάνωσε το στρατό με βυζαντινούς στρατιώτες και ασφάλισε τα σύνορα

2) συντήρησε και βελτίωσε τους εμπορικούς δρόμους της αυτοκρατορίας
3) έκοψε χρυσά «βυζαντινά» νομίσματα για τις συναλλαγές
4) έφερε από την Κίνα το μυστικό εκτροφής του μεταξοσκώληκα
1. Σ, Λ, Λ, Σ, Σ, Λ, Σ
2.  Η «στάση του νίκα» πυροδοτήθηκε από την απόφαση του Ιουστινιανού

να επιβάλλει έλεγχο στα έσοδα των Δήμων του ιπποδρόμου.
 Οι στασιαστές στράφηκαν εναντίον του Ιωάννη Καππαδόκη, γιατί αυτός
ήταν ο λογοθέτης των οικονομικών του βυζαντινού κράτους.
 Ο αυτοκράτορας διέταξε τους στρατηγούς Βελισάριο και Ναρσή να κα-
ταπνίξουν με κάθε τρόπο τη στάση. Οι στρατιώτες μπήκαν στον ιππόδρομο
και αντιμετώπισαν δίχως οίκο τους στασιαστές.
 Τριάντα χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, οι αγώνες του ιπποδρό-
μου διακόπηκαν για αρκετά χρόνια και κάθε φωνή λαϊκής διαμαρτυρίας σώ-
πασε. Μεγάλο μέρος της πόλης καταστράφηκε και το γόητρο του αυτοκρά-
τορα πληγώθηκε βαριά.

1. Σ, Λ, Λ, Σ, Λ, Σ, Σ
2.  Ο Ιουστινιανός ήθελε τόσο οι κάτοικοι της Πόλης όσο και ολόκληρης της
αυτοκρατορίας να νιώθουν τον ναό της Αγίας Σοφιάς σαν δικό τους. Γι’ αυ-
τό ζήτησε απ’ όσους επιθυμούσαν να προσφέρουν υλικά και χρήματα για το
χτίσιμό του.
 α) στέψη αυτοκρατόρων και πατριαρχών , β) δοξολογίες θριάμβων, γ)
παρακλήσεις προς την Παναγία για την Σωτηρία της Πόλης
3. α- 3, β- 1, γ- 2
1. Λ, Σ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ
2.  1) έδωσαν δόξα στον αυτοκράτορα και αύξησαν το γόητρο του βυζαντι-

νού κράτους
2) έφτασαν την αυτοκρατορία στα παλιά της σύνορα και έκαναν την Μεσό-
γειο «βυζαντινή λίμνη»
3) άνοιξαν τους δρόμους του εμπορίου και της ναυτικής επικοινωνίας με τη
Δύση
4) βοήθησαν να γίνουν στις δυτικές επαρχίες έργα ισάξια με εκείνα της Πό-
λης και της Ανατολής
 1) κούρασαν τις στρατιωτικές δυνάμεις και αποδυνάμωσαν τις φρουρές
των συνόρων στο Δούναβη και την Ανατολή
2) εξάντλησαν οικονομικά την αυτοκρατορία και δυσαρέστησαν τους πολί-
τες, που πλήρωναν το κόστος τους

3) διευκόλυναν τους Πέρσες να παραβαίνουν συχνά τις συνθήκες ειρήνης.

Ζητώντας κάθε φορά περισσότερα χρήματα και τους βόρειους γείτονες να
παραβιάζουν τα σύνορα και να λεηλατούν τα βυζαντινά εδάφη
1. Σ, Σ, Λ, Λ, Σ, Σ, Σ
2. α- 4, β- 1, γ- 2, δ- 5, ε- 3
3. ικανούς, λειτουργία, άμυνα, Κωδικοποίησε, συμπλήρωσε, ελληνικά, προνό-

μια, εισόδημά, λιμανιών, δασμούς εισαγόμενα, λογοθέτες
4.  Τριάντα χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, οι αγώνες του ιπποδρό-

μου διακόπηκαν για αρκετά χρόνια και κάθε φωνή λαϊκής διαμαρτυρίας σώ-
πασε. Μεγάλο μέρος της πόλης καταστράφηκε και το γόητρο του αυτοκρά-
τορα πληγώθηκε βαριά.
 1) κούρασαν τις στρατιωτικές δυνάμεις και αποδυνάμωσαν τις φρουρές
των συνόρων στο Δούναβη και την Ανατολή
2) εξάντλησαν οικονομικά την αυτοκρατορία και δυσαρέστησαν τους πολί-
τες, που πλήρωναν το κόστος τους
3) διευκόλυναν τους Πέρσες να παραβαίνουν συχνά τις συνθήκες ειρήνης.
Ζητώντας κάθε φορά περισσότερα χρήματα και τους βόρειους γείτονες να
παραβιάζουν τα σύνορα και να λεηλατούν τα βυζαντινά εδάφη

70 Ενότητα Δ΄ [Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί]
Δ΄ Ενότητα:
Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί

«Οι γείτονες των Βυζαντινών»

Α) Οι γειτονικοί λαοί του Βυζαντίου προσπαθούν διαρκώς να το κατακτήσουν.
Β) Οι Βυζαντινοί προσπαθούσαν να διατηρούν καλές σχέσεις με τους γείτονές

τους.
Γ) Πολλές φορές οι γειτονικοί λαοί κατάφερναν να κατακτήσουν την Πόλη.
Δ) Οι Άραβες αποτελούσαν κίνδυνο για την αυτοκρατορία στα δυτικά.
Ε) Πολλές φορές οι γειτονικοί λαοί απέφευγαν να κάνουν επιδρομές σε

ακρινές επαρχίες της αυτοκρατορίας.
Ζ) Οι Άβαροι ήταν γειτονικός λαός που έκανε επιδρομές από το Βορρά.
Η) Οι Βυζαντινοί αντιμετώπιζαν τους γειτονικούς λαούς μόνο με πολεμικά

μέσα.
.

Οι Βυζαντινοί φρόντιζα να διατηρούν …………. σχέσεις με τους γειτονικούς τους

λαούς. Αυτοί όμως συχνά έκαναν ……………………. στις ακρινές περιοχές,
…………………… και ……………………. τις καλλιέργειες και
………………….. τους κατοίκους των περιοχών. Έκλειναν ακόμα τους δρόμους
της …………………. και της ………………………... και δυσκόλευαν τον
…………………. της πρωτεύουσας με σιτάρι, ………………. …………. και άλ-
λα αγαθά. Οι βυζαντινοί αντιμετώπιζαν αποτελεσματικά τους εχθρούς τους με
……………….., ……………………… και …………………….. μέσα.

Α Β
α) Σλάβοι 1) Ανατολή
β) Άραβες 2) Νότος
γ) Πέρσες 3) Βορράς
δ) Άβαροι 4) Βορράς
ΒΑΘΜΟΣ:


«Πέρσες και Άβαροι συμμαχούν
εναντίον του Βυζαντίου»

Α) Όταν ανέλαβε αυτοκράτορας ο Ηράκλειος, τα ταμεία του κράτους ήταν

άδεια.
Β) Στις αρχές του 7ου αιώνα, ο στρατός και ο στόλος ήταν οργανωμένοι.
Γ) Ο Πατριάρχης Σέργιος βοήθησε οικονομικά τον νέο αυτοκράτορα Ηράκλειο

για να ορθοποδήσει η βυζαντινή αυτοκρατορία.
Δ) Ο Ηράκλειος έκλεισε συνθήκη ειρήνης με τον Χαγάνο, τον αρχηγό των

Αράβων, προσφέροντάς του τα χρήματα που ζητούσε.
Ε) Οι Πέρσες αιχμαλώτισαν τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων.
Ζ) Οι Βυζαντινοί έψαλαν τον Ακάθιστο Ύμνο προς τιμή της Παναγίας για
τη σωτηρία της Πόλης.
Η) O Τίμιος Σταυρός μεταφέρθηκε στη Κτησιφώντα και έκτοτε χάθηκε.

.


Α Β
α) Πατριάρχης Σέργιος 1) αυτοκράτορας

β) Πατριάρχης 2) βοήθησε οικονομικά το
Ιεροσολύμων βυζαντινό κράτος
γ) Ηράκλειος 3) βασιλιάς των Περσών
4) πιάστηκε αιχμάλωτος από
δ) Μάγιστρος Βώνος
τους Πέρσες
5) Μαζί με τον Πατριάρχη Σέργιο
ε) Χοσρόη
υπερασπίστηκαν την Πόλη
στ) Χαγάνο 6) αρχηγός των Αβάρων
 Με ποιο τρόπο ο Πατριάρχης Σέργιος βοήθησε οικονομικά το κατα-

στραμμένο βυζαντινό κράτος;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

«Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες»

Α) Οι Άραβες επεκτάθηκαν εις βάρος των βυζαντινών και περσικών περιοχών

και έκαναν πρωτεύουσά τους την Βαγδάτη της Συρίας.
Β) Οι Άραβες κατέλαβαν τα νησιά του Αιγαίου ανοίγοντας το θαλάσσιο δρόμο

για την κατάκτηση της Πόλης.
Γ) Το υγρό πυρ βοήθησε τους βυζαντινούς να αποκρούσουν τους Άραβες.
Δ) Οι Άραβες νίκησαν τον Κάρολο Μαρτέλο στην Ισπανία και μπόρεσαν να

περάσουν στην Ευρώπη ανενόχλητοι.
Ε) Στο Πουατιέ της Γαλλίας δόθηκε αποφασιστική μάχη που σταμάτησε την
επεκτακτική πολιτική των Αράβων.
Ζ) Η Κύπρος δε μπόρεσε να κατακτηθεί από τους Άραβες.
Η) Η συνταγή της παρασκευής του υγρού πυρ ήταν μυστική.

.


Α Β
α) Δαμασκός 1) αυτοκράτορας
β) Πουατιέ 2) μυστικό όπλο Βυζαντινών
γ) Καρχηδόνα 3) πρωτεύουσα των Αράβων
δ) Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος 4) Κάρολος Μαρτέλο

5) Αραβική κατάκτηση στην Β.
ε) υγρό πυρ
Αφρική
 Πότε και με ποιο τρόπο διακόπηκε η πορεία των Αράβων προς την Ευ-
ρώπη με το που περάσαν από την Βόρεια Αφρική;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η φύλαξη των ανατολικών
συνόρων και οι Ακρίτες»

Α) Ιδιαίτερα απαιτητική και δύσκολη ήταν η φύλαξη των ανατολικών συνόρων

της αυτοκρατορίας.
Β) Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της φύλαξης των ανατολικών συνόρων

τοποθετήθηκαν προσωρινοί φρουροί που ονομάζονταν Ακρίτες.
Γ) Ο πιο ξακουστός Ακρίτας είναι ο Δημήτριος Διγενής.
Δ) Στους Ακρίτες έδιναν δωρεάν γη για καλλιέργεια, άλογα και πανοπλίες.
Ε) Οι Ακρίτες φορολογούνταν ανάλογα με το εισόδημά τους, όπως οι

υπόλοιποι κάτοικοι της αυτοκρατορίας.
Ζ) Ο λαός εξυμνούσε τους Ακρίτες με τα ακριτικά τραγούδια.
Η) Οι Ακρίτες όταν δεν πολεμούσαν γυμνάζονταν στο τρέξιμο και το κοντάρι.

.

Ιδιαίτερα δύσκολη ήταν η φύλαξη των ………………… συνόρων. Άρχιζαν από τον
……………… και τον ………………. …………….. και ακολουθώντας τον Τίγρη
και τον Ευφράτη ποταμό έφταναν ως τον ………………. Κόλπο. Οι Βυζαντινοί έ-
βαλαν στις ……………….. αυτές περιοχές ……………….. φρουρούς των συνόρων
που τους ονόμαζαν ……………….. Σε αυτούς δινόταν ……………… γη για καλ-
λιέργεια και …………………….. από τη φορολογία. Ο λαός τους θαύμαζε για την
……………… και τους εξυμνούσε στα ………………… τραγούδια. Πολύ ξακου-
στός Ακρίτας ήταν ο ………………… ……………….. που θεωρείται «της γης ο
ανδρειωμένος».
 Με τι ασχολούνταν οι Ακρίτες σε περίοδο ειρήνης;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει
τους Σλάβους»

Α) Οι σχέσεις των Σλάβων με τους Βυζαντινούς ήταν πάντα καλές.
Β) Τον 5ο αιώνα, η σλαβική γλώσσα είχε δικιά της γραφή και δικό της
αλφάβητο, το σλαβικό.
Γ) Οι Βυζαντινοί εκχριστιάνισαν τους Σλάβους.
Δ) Ο Κύριλλος και ο Αντώνιος ήταν τα δύο αδέλφια ιεραπόστολοι που

στάλθηκαν να εκχριστιανίσουν τους Σλάβους.
Ε) Ο Ρατισλάβος ζήτησε από τους Βυζαντινούς να στείλουν χριστιανούς

ιεραπόστολους στην ηγεμονία του.
Ζ) Τους εκχριστιανισμένους Σλάβους τους έδιναν οι Βυζαντινοί δωρεάν γη.
Η) Ο Πατριάρχης Φώτιος διαφώνησε αρχικά με το αίτημα του Ρατισλάβου για

αποστολή χριστιανών ιεραποστόλων.
.

Από τις αρχές του 8ου αιώνα, οι σχέσεις των Σλάβων με τους Βυζαντινούς
……………………… Πολλοί Σλάβοι εγκαταστάθηκαν στη …………. Βαλκανική
και ……………………….. με τους βυζαντινούς πληθυσμούς. Γνώρισαν την
…………………… θρησκεία και ……………………… χριστιανοί. Σ’ αυτούς οι
Βυζαντινοί έδιναν ……………… για καλλιέργεια και τους χρησιμοποιούσαν ως
…………………….. στο στρατό ή ως ………………. στα δημόσια έργα. Ο Σλάβος
ηγεμόνας …………………… έστειλε …………………… στην Κωνσταντινούπολη
ζητώντας να του στείλουν ………………………. για να διδάξουν στον λαό τη
……………………….. θρησκεία. Ο Πατριάρχης ………………… ανταποκρίθηκε
θετικά στέλνοντας δυο αδέλφια από την ……………………….., τον
…………………. και τον ……………………., που μιλούσαν την
………………….. γλώσσα. Επειδή η σλαβική γλώσσα δεν είχε δική της
………………… επινόησαν το σλαβικό …………………., που βάση του είχε το
………………
Γράψε επιγραμματικά τι ήταν το καθένα πρόσωπο :
Ρατισλάβος:………………………. Μιχαήλ Γ΄:……………………………...
Φώτιος:…………………………… Κύριλλος: ……………………………...
ΒΑΘΜΟΣ:


«Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με
τους Βούλγαρους και τους Ρώσους»

Α) Οι Βούλγαροι δεν παραβίασαν ποτέ τη συνθήκη που είχαν συνάψει με τους

Βυζαντινούς.
Β) Σε μια από τις μάχες των Βυζαντινών με τους Βούλγαρους σκοτώθηκε ο

αυτοκράτορας Ηράκλειος Α΄.
Γ) Ο Νικηφόρος Ουρανός αντιμετώπισε νικηφόρα τους Βούλγαρους στον

Σπερχειό ποταμό.
Δ) Ο Βασίλειος Β΄ είναι γνωστός και ως ο Βασίλειος ο Βουλγαροσώστης.
Ε) Ο Βούλγαρος αυτοκράτορας Σαμουήλ βαφτίστηκε χριστιανός, δίνοντας το

παράδειγμα στους υπηκόους του.
Ζ) Ο Ιωάννης Τσιμισκής πολέμησε νικηφόρα τους Ρώσους.
Η) Μεταξύ του Βυζαντίου και της Ρωσίας, εν τέλει, αναπτύχθηκαν στενοί

θρησκευτικοί και πολιτικοί δεσμοί.
.


Α Β
1) κέρδισε τους Ρώσους και τους

α) Βόγορης
ανάγκασε να υποχωρήσουν
2) κέρδισε τους Βούλγαρους στο

β) Κρούμο
Κλειδί
3) βαφτίστηκε χριστιανός ως
γ) Ιωάννης Τσιμισκής
παράδειγμα προς μίμηση
4) έκανε επιδρομές στη Θράκη και

δ) Βασίλειος Β΄
απείλησε την Πόλη
5) σκοτώθηκε πολεμώντας τους

ε) Νικηφόρος Φωκάς
Βούλγαρους
6) ζήτησε τη βοήθεια των Ρώσων
ζ) Νικηφόρος Α΄ για να αντιμετωπίσει τους
Βούλγαρους
7) το χριστιανικό όνομα του
η) Μιχαήλ
Βόγορη
ΒΑΘΜΟΣ:

Κεφ. 17 - 22
«Το βυζαντινό κράτος και
οι γειτονικοί λαοί»

Α) Οι Άραβες αποτελούσαν κίνδυνο για την αυτοκρατορία στα δυτικά.
Β) Ο Νικηφόρος Ουρανός αντιμετώπισε νικηφόρα τους Βούλγαρους στον

Σπερχειό ποταμό.
Γ) Οι Ακρίτες φορολογούνταν ανάλογα με το εισόδημά τους, όπως οι

υπόλοιποι κάτοικοι της αυτοκρατορίας.
Δ) Οι Βυζαντινοί έψαλαν τον Ακάθιστο Ύμνο προς τιμή της Παναγίας για
τη σωτηρία της Πόλης.
Ε) Οι Άραβες νίκησαν τον Κάρολο Μαρτέλο στην Ισπανία και μπόρεσαν να

περάσουν στην Ευρώπη ανενόχλητοι.
Ζ) Ο Πατριάρχης Σέργιος βοήθησε οικονομικά τον νέο αυτοκράτορα Ηράκλειο

για να ορθοποδήσει η βυζαντινή αυτοκρατορία.
Η) Ο Πατριάρχης Φώτιος διαφώνησε αρχικά με το αίτημα του Ρατισλάβου για

αποστολή χριστιανών ιεραποστόλων.


Α Β
1) κέρδισε τους Ρώσους και τους

α) Βόγορης
ανάγκασε να υποχωρήσουν
β) Κάρολος Μαρτέλο 2) Πουατιέ
3) βαφτίστηκε χριστιανός ως
γ) Ιωάννης Τσιμισκής
παράδειγμα προς μίμηση
4) πιάστηκε αιχμάλωτος από τους

δ) Βασίλειος Β΄
Πέρσες
5) γνωστός και ως
ε) Πατριάρχης Σέργιος
Βουλγαροκτόνιος
ζ) Πατριάρχης 6) βοήθησε οικονομικά το

Ιεροσολύμων βυζαντινό κράτος
7) το χριστιανικό όνομα του

η) Μιχαήλ
Βόγορη

Ιδιαίτερα δύσκολη ήταν η φύλαξη των ………………… συνόρων. Άρχιζαν από τον
……………… και τον ………………. …………….. και ακολουθώντας τον Τίγρη
και τον Ευφράτη ποταμό έφταναν ως τον ………………. Κόλπο. Οι Βυζαντινοί έ-
βαλαν στις ……………….. αυτές περιοχές ……………….. φρουρούς των συνόρων
που τους ονόμαζαν ……………….. Σε αυτούς δινόταν ……………… γη για καλ-
λιέργεια και …………………….. από τη φορολογία. Ο λαός τους θαύμαζε για την
……………… και τους εξυμνούσε στα ………………… τραγούδια. Πολύ ξακου-
στός Ακρίτας ήταν ο ………………… ……………….. που θεωρείται «της γης ο
ανδρειωμένος».
 Με ποιο τρόπο ο Πατριάρχης Σέργιος βοήθησε οικονομικά το κατα-

στραμμένο βυζαντινό κράτος;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Δ΄ Ενότητα:
Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί

1. Σ, Σ, Λ, Λ, Λ, Σ, Λ
2. καλές, επιδρομές, λεηλατούσαν, κατέστρεφαν, αιχμαλώτιζαν, στεριά, θά-

λασσας, ανεφοδιασμό, πρώτες ύλες, πολεμικά, οικονομικά, διπλωματικά
3. α- 3, β- 2, γ- 1, δ- 4
1. Σ, Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ
2. α- 2, β- 4, γ- 1, δ- 5, ε- 3, στ- 6
3. Ο Πατριάρχης Σέργιος έδωσε τα χρήματα της εκκλησίας ως δάνειο στο κρά-

τος. Πήρε τα πολυκάντηλα και τα άλλα χρυσά σκεύη από τη Μεγάλη Εκ-
κλησία, τα έδωσε στον αυτοκράτορα κι αυτός τα έκοψε νομίσματα.
1. Λ, Σ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ

2. α- 3, β- 4, γ- 5, δ- 1, ε- 2
3. Οι Άραβες όταν κατέλαβαν την Ισπανία, προσπάθησαν να περάσουν στην

Ευρώπη από τα Πυρηναία. Οι συνασπισμένοι Φράγκοι όμως, με αρχηγό τον
Κάρολο Μαρτέλο, τους νίκησαν στο Πουατιέ της Γαλλίας το 732 μ.Χ.και
τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στην Ισπανία.
1. Σ, Λ, Λ, Σ, Λ, Σ, Σ
2. ανατολικών, Καύκασο, Εύξεινο Πόντο, Περσικό, ακριτικές, μόνιμους, Ακρί-

τες, δωρεάν, απαλλάσσονταν, ανδρεία, ακριτικά, Βασίλειος Διγενής
3. Οι Ακρίτες, όταν δεν πολεμούσαν, γυμνάζονταν στο τρέξιμο και στο κοντά-
ρι. Βοηθούσαν ακόμα να οχυρωθούν οι ακριτικές πόλεις και να χτιστούν κά-
στρα και βίγλες στα μέρη τα οποία φύλαγαν.
1. Λ, Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ
2. βελτιώθηκαν, νότια, ενσωματώθηκαν, χριστιανική, βαφτίστηκαν, γη, μισθο-

φόρους, τεχνίτες, Ρατισλάβος, πρεσβεία, ιεραποστόλους, χριστιανική, Φώ-
τιος, Θεσσαλονίκη, Κύριλλο, Μεθόδιο, σλαβική, γραφή, αλφάβητο, ελληνι-
κό
3. Ρατισλάβος: Σλάβος ηγεμόνας της Μοραβίας

Μιχαήλ Γ΄: αυτοκράτορας Βυζαντίου

Φώτιος: Πατριάρχης
Κύριλλος: ιεραπόστολος
1. Λ, Λ, Σ, Λ, Λ, Σ, Σ
2. α- 3, β- 4, γ- 1, δ- 2, ε- 6, ζ- 5, η- 7
1. Λ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ, Λ
2. α- 3, β- 2, γ-1, δ- 5, ε- 6, ζ- 4, η- 7
3. ανατολικών, Καύκασο, Εύξεινο Πόντο, Περσικό, ακριτικές, μόνιμους, Ακρί-

τες, δωρεάν, απαλλάσσονταν, ανδρεία, ακριτικά, Βασίλειος Διγενής
4. Ο Πατριάρχης Σέργιος έδωσε τα χρήματα της εκκλησίας ως δάνειο στο κρά-

τος. Πήρε τα πολυκάντηλα και τα άλλα χρυσά σκεύη από τη Μεγάλη Εκ-
κλησία, τα έδωσε στον αυτοκράτορα κι αυτός τα έκοψε νομίσματα.

90 Ενότητα E΄ [Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους]
Ε΄ Ενότητα:
Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους


«Η νομοθεσία και η διοίκηση
εκσυγχρονίζονται»

Α) Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος χώριας την αυτοκρατορία σε Θέματα.
Β) Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος έδωσε δωρεάν γη για καλλιέργεια στους Ακρίτες.
Γ) Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι με τους Άραβες έφεραν πολλά κέρδη στη

βυζαντινή αυτοκρατορία.
Δ) Οι διοικητικές και νομοθετικές μεταρρυθμίσεις του Λέοντα Γ΄ του Ίσαυρου

έγιναν αποδεκτές από τις λαϊκές τάξεις.
Ε) Με το «Γεωργικό Νόμο» προστάτευε την περιουσία των μεγαλογαιοκτημό-

νων, κερδίζοντας έτσι την εύνοιά τους.
Ζ) Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος κατήργησε τους παλιούς νόμους του Ιουστινιανού

και έφτιαξε καινούριους.
Η) Η εκκλησιαστική και μοναστηριακή περιουσία πλέον φορολογείται.

.

Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος έκανε τολμηρές αλλαγές στη …………………… και τη

…………………. του κράτους:
 ……………………. την αυτοκρατορία σε μεγάλες περιφέρειες , τα
…………………, και όρισε ως διοικητές …………………… που ήταν υπεύθυνοι
και για την ………………….. της περιοχής τους.
 Μοίρασε ………………….. γη στους γεωργούς των …………………… περιο-
χών για να την καλλιεργούν, με την υποχρέωση να την ………………………. στις
ώρες των κινδύνων.
 …………………………… τους παλιούς νόμους του Ιουστινιανού και τους δη-
μοσίευσε στην …………………. Η συλλογή αυτή των νόμων ήταν γραμμένη σε
απλή και κατανοητή …………………… γλώσσα.
 Με τον ………………… Νόμο προστάτευσε την περιουσία των ελευθέρων γε-
ωργών.
 Αφαίρεσε από τους κληρικούς και μοναχούς την ……………..
………………… και η περιουσία τους πλέον …………………………..
 Το έργο των …………………. το θεωρούσε «το σημαντικότερο όλων επί της
γης».
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η κρίση της εικονομαχίας διχάζει
τους Βυζαντινούς»

Α) Η αναστήλωση των εικόνων γιορτάζεται την Κυριακή της Ορθοδοξίας.
Β) Οι εικονολάτρες μάχονταν υπέρ της λατρείας των εικόνων.
Γ) Η εικονομαχία έληξε με αιματηρό τρόπο το 843 μ.Χ.
Δ) Οι Ίσαυροι αυτοκράτορες υποχρέωσαν τους μοναχούς και κληρικούς να

στρατεύονται.
Ε) Πολλές εικόνες και εκκλησιαστικά έργα τέχνης καταστράφηκαν, κατά την

περίοδο της εικονομαχίας.
Ζ) Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα συγκάλεσε την ΣΤ΄ οικουμενική σύνοδο.
Η) Στην εικονομαχία ο λαός χωρίστηκε σε εικονολάτρες και εικονομίσους.

.

 Ποιες ήταν οι αιτίες, εξαιτίας των οποίων ξέσπασε η εικονομαχία;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Τι υποστήριζαν οι εικονομάχοι και τι οι εικονολάτρες;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Με ποιο τρόπο έληξε η εικονομαχία και τι αποφασίστηκε;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο
της ακμής του»

Α) Οι Μακεδόνες αυτοκράτορες ξαναπήραν από τους Σαρακηνούς τον έλεγχο

των θαλάσσιων δρόμων.
Β) Με το «Επαρχιακό βιβλίο» ρύθμιζαν όλα τα θέματα των επαρχιών της

βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Γ) Η βυζαντινή περίοδος που κυβερνούσαν οι Μακεδόνες αυτοκράτορες

θεωρείται περίοδος ακμής και μεγαλείου.
Δ) Ο νόμος του «Αλληλέγγυου» προστάτευε τους δυνατούς από τους

ελεύθερους γεωργούς και μικροϊδιοκτήτες.
Ε) Οι Μακεδόνες ρύθμισαν με νέους νόμους τα καθήκοντα των αρχόντων.
Ζ) Στη «χρυσή εποχή του Βυζαντίου» απελευθερώθηκαν πολλά από τα

κατακτημένα βυζαντινά εδάφη στην Ανατολή, στη Δύση και στα Βαλκάνια.
Η) Οι Μακεδόνες έκλεισαν συνθήκες ειρήνης και φιλίας με τους Άραβες.

.

H …………………. δυναστεία ασχολήθηκε με την αντιμετώπιση των

……………… θεμάτων αλλά και με την ………………… οργάνωση και καλή λει-
τουργία του …………………. Οργάνωσαν αξιόμαχο ……………… και
……………………….. πολλά από τα κατακτημένα βυζαντινά εδάφη. Έκλεισαν
……………… ………………. και φιλίας με τους λαούς του Βορρά και διέδωσαν
τη ……………………. θρησκεία και το βυζαντινό …………………… στις χώρες
τους. Ξαναπήραν από τους …………………… τον έλεγχο των ……………….
δρόμων και τα βυζαντινά καράβια ανοίχτηκαν ξανά στο …………… πέλαγος, τη
………………. θάλασσα και την ………………… θάλασσα στη νότια Ιταλία. Ορ-
γάνωσε καλύτερα τα ………………… της αυτοκρατορίας και πρόσθεσε σ’ αυτά και
νέα από τις απελευθερωμένες ακριτικές περιοχές. Ρύθμισε με νέους νόμους, την
…………………….. και το ………………… ……….. τα καθήκοντα των αρχό-
ντων. Με το ………………….. βιβλίο ρύθμισε τα θέματα των …………………..
……………………. και έβαλε τάξη στη λειτουργία των βιοτεχνιών και ελεύθερων
επαγγελματιών. Με το νόμο του ………………………… προστάτευσε τους
………………………… από τους πλούσιους γαιοκτήμονες. Η περίοδος που βασί-
λευσαν οι …………………… ονομάζεται και « …………… εποχή του Βυζαντί-
ου».
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η ανάπτυξη των γραμμάτων και
η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων
κλασσικών»

Α) Στην Κωνσταντινούπολη λειτουργούσε η Πατρική Σχολή.
Β) Ο Λέων ο Μαθηματικός δίδαξε στο πανεπιστήμιο της Μαγναύρας.
Γ) Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος ήταν και αυτοκράτορας και γνωστός

συγγραφέας.
Δ) Στην Πατριαρχική Σχολή δίδασκαν μόνο μορφωμένοι κληρικοί.
Ε) Σημαντικό έργο των Βυζαντινών λόγιων ήταν η αντιγραφή σπουδαίων

έργων της αρχαιότητας.
Ζ) Η τέχνη της αγιογραφίας δεν επανήλθε μετά την αναστήλωση των εικόνων.
Η) Η περίοδο της ανάπτυξης των τεχνών και των γραμμάτων στο Βυζάντιο
είναι γνωστή ως «Μακεδονική αναγέννηση».


που σχετίζονται μεταξύ τους. Σε κάποια της στήλης Β αντιστοι-
χούν περισσότερα από ένα της στήλης Α :
Α Β
α) Πατριάρχης Φώτιος 1) αυτοκράτορας
2) δίδαξε στο πανεπιστήμιο της

β) Λέων ο Μαθηματικός
Μαγναύρας
3) ίδρυσε το πανεπιστήμιο
γ) Μιχαήλ Ψελλός
Μαγναύρας
δ) Ιωάννη Γραμματικός
4) αντιγραφή σε χειρόγραφα
ε) Κωνσταντίνος
βιβλία σπουδαίων έργων της
Πορφυρογέννητος
αρχαιότητας
στ) Μιχαήλ Γ΄
 Ποιο σημαντικό έργο προσέφεραν όσοι μελετούσαν τους αρχαίους

Έλληνες συγγραφείς στην Πατριαρχική Σχολή;
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………… ΒΑΘΜΟΣ:
…………………………………………………………
…………………………………………………………


«Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο
στα χρόνια των Ισαύρων και των
Μακεδόνων»

Α) Οι γυναίκες εργάζονταν κυρίως στο σπίτι.
Β) Οι κάτοικοι των στεριανών χωριών ήταν κυρίως ψαράδες και ναυτικοί.
Γ) Οι άνθρωποι ζούσαν σε σπίτια ανάλογα με το εισόδημά τους.
Δ) Τα πιο πολλά χωριά ήταν χτισμένα στις κορυφές των βουνών.
Ε) Στο κέντρο των οικισμών υπήρχαν κήποι και περιβόλια με καρποφόρα

δέντρα και πιο μακριά από τους οικισμούς κτήματα με ελιές και αμπέλια.
Ζ) Το σιτάρι, το κρασί και το λάδι της χρονιάς ήταν η πρώτη φροντίδα των
βυζαντινών οικογενειών.
Η) Ανήμερα της γιορτής του προστάτη Αγίου της περιοχής, γινόταν τοπικό
πανηγύρι.

 Ποιες ήταν οι ασχολίες των γυναικών στη βυζαντινή κοινωνία;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι των στεριανών και με τι των παραθα-

λάσσιων ή νησιωτικών περιοχών της βυζαντινής αυτοκρατορίας;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Κεφ. 23 - 27
«Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού
κράτους»

Α) Το σιτάρι, το κρασί και το λάδι της χρονιάς ήταν η πρώτη φροντίδα των
βυζαντινών οικογενειών.
Β) Οι διοικητικές και νομοθετικές μεταρρυθμίσεις του Λέοντα Γ΄ του Ίσαυρου

έγιναν αποδεκτές από τις λαϊκές τάξεις.
Γ) Οι εικονολάτρες μάχονταν υπέρ της λατρείας των εικόνων.
Δ) Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα συγκάλεσε την ΣΤ΄ οικουμενική σύνοδο.
Ε) Ο νόμος του «Αλληλέγγυου» προστάτευε τους δυνατούς από τους

ελεύθερους γεωργούς και μικροϊδιοκτήτες.
Ζ) Η εκκλησιαστική και μοναστηριακή περιουσία πλέον φορολογείται.
Η) Στην Πατριαρχική Σχολή δίδασκαν μόνο μορφωμένοι κληρικοί.


που σχετίζονται μεταξύ τους. Σε κάποια της στήλης Β αντιστοι-
χούν περισσότερα από ένα της στήλης Α :
Α Β
α) Πατριάρχης Φώτιος 1) αυτοκράτορας
2) δίδαξαν στο πανεπιστήμιο της

β) Λέων ο Μαθηματικός
Μαγναύρας
3) ίδρυσε το πανεπιστήμιο
γ) Μιχαήλ Ψελλός
Μαγναύρας
δ) Ιωάννη Γραμματικός
4) αντιγραφή σε χειρόγραφα
ε) Κωνσταντίνος
βιβλία σπουδαίων έργων της
Πορφυρογέννητος
αρχαιότητας
στ) Μιχαήλ Γ΄
Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος έκανε τολμηρές αλλαγές στη …………………… και τη

…………………. του κράτους:

 ……………………. την αυτοκρατορία σε μεγάλες περιφέρειες , τα

…………………, και όρισε ως διοικητές …………………… που ήταν υπεύθυνοι
και για την ………………….. της περιοχής τους.
 Μοίρασε ………………….. γη στους γεωργούς των …………………… περιο-
χών για να την καλλιεργούν, με την υποχρέωση να την ………………………. στις
ώρες των κινδύνων.
 …………………………… τους παλιούς νόμους του Ιουστινιανού και τους δη-
μοσίευσε στην …………………. Η συλλογή αυτή των νόμων ήταν γραμμένη σε
απλή και κατανοητή …………………… γλώσσα.
 Με τον ………………… Νόμο προστάτευσε την περιουσία των ελευθέρων γε-
ωργών.
 Αφαίρεσε από τους κληρικούς και μοναχούς την ……………..
………………… και η περιουσία τους πλέον …………………………..
 Το έργο των …………………. το θεωρούσε «το σημαντικότερο όλων επί της
γης».
Οι Μακεδόνες ασχολήθηκαν με την ………………… οργάνωση του κράτους. Ορ-

γάνωσε καλύτερα τα ………………… της αυτοκρατορίας και πρόσθεσε σ’ αυτά και
νέα από τις απελευθερωμένες ακριτικές περιοχές. Ρύθμισε με νέους νόμους, την
…………………….. και το ………………… ……….. τα καθήκοντα των αρχό-
ντων. Με το ………………….. βιβλίο ρύθμισε τα θέματα των …………………..
……………………. Και έβαλε τάξη στη λειτουργία των βιοτεχνιών και ελεύθερων
επαγγελματιών. Με το νόμο του ………………………… προστάτευσε τους
………………………… από τους πλούσιους γαιοκτήμονες. Η περίοδος που βασί-
λευσαν οι …………………… ονομάζεται και « …………… εποχή του Βυζαντί-
ου».

Απάντησε στην ερωτήση σύντομα και περιεκτικά :
 Ποιες ήταν οι ασχολίες των γυναικών στη βυζαντινή κοινωνία;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Ε΄ Ενότητα:
Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους

1. Σ, Σ, Λ, Σ, Λ, Λ, Σ
2. νομοθεσία, διοίκηση, χώρισε, θέματα, στρατηγούς, ασφάλεια, δωρεάν, ακρι-

τικών, προστατεύουν, εκσυγχρόνισε, «Εκλογή», ελληνική, Γεωργικό, δημό-
σια εκπαίδευση, φορολογούνταν, δικαστών
1. Σ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ, Λ, Λ
2. Αιτία της εικονομαχίας ήταν οι δυο αποφάσεις των Ισαύρων αυτοκρατό-

ρων: α) να απαγορεύσουν την προσκύνηση και τη λατρεία των εικόνων, β)
να υποχρεώσουν τους μοναχούς και τους κληρικούς να στρατεύονται πριν
δεχτούν το ιερατικό τους αξίωμα.
 Οι εικονομάχοι στήριζαν τις αποφάσεις του αυτοκράτορα για την απαγό-
ρευση της προσκύνησης και λατρείας των εικόνων. Οι εικονολάτρες υπερα-
σπίζοντας την λατρεία των εικόνων.
 Η εικονομαχία έληξε με την Ζ οικουμενική σύνοδο στην οποία αποφασί-
στηκε ότι κατά την προσκύνηση των εικόνων, η λατρεία των πιστών απευ-
θύνεται στα εικονιζόμενα ιερά πρόσωπα και όχι στα υλικά από τα οποία ή-
ταν αυτή φτιαγμένη.

1. Σ, Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ
2. Μακεδονική, εξωτερικών, εσωτερική, κράτους, στρατό, απελευθέρωσαν,

συνθήκες ειρήνης, χριστιανική, πολιτισμό, Σαρακηνούς, θαλάσσιων, Αιγαίο,
Μεσόγειο, Αδριατική, θέματα, Επαναγωγή, Πρόχειρο Νόμο, Επαρχιακό, ε-
μπορικών συναλλαγών, «Αλληλέγγυου», μικροϊδιοκτήτες, Μακεδόνες, χρυ-
σή
1. Λ, Σ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ
2. α- 2 & 4, β- 2, γ- 4, δ- 2, ε- 1, στ- 1 και 3
3. Αυτοί που μελετούσαν τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς έγραψαν σε χει-

ρόγραφα βιβλία και περγαμηνές ό,τι από την αρχαία λογοτεχνία, τη φιλοσο-
φία και τις επιστήμες είχε διασωθεί.
1. Σ, Λ, Σ, Λ, Λ, Σ, Σ

2.  Οι γυναίκες είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των τροφίμων
και των φαγητών. Στις γεωργικές εργασίες έπαιρναν συνήθως μέρος μόνο
στις περιόδους συγκομιδής των καρπών. Πολλές όμως εργάζονταν στο σπίτι
υφαίνοντας και κεντώντας ενώ άλλες σε εργαστήρια και καταστήματα αρω-
μάτων και μεταξιού.
 Οι κάτοικοι των στεριανών χωριών ήταν συνήθως γεωργοί και βοσκοί.
Στα νησιά καις τα παράλια ασχολούνταν με το ψάρεμα και τη ναυτιλία. Το
μεγαλύτερο μέρος της ημέρας το περνούσαν καλλιεργώντας τα κτήματά
τους ή βόσκοντας τα ζώα τους, το ψάρεμα και το κυνήγι όμως τους ευχαρι-
στούσε ιδιαίτερα. Αρκετοί από αυτούς ακόμα ήταν τεχνίτες γεωργικών μέ-
σων και εργαλείων, μεταφορείς και μικρέμποροι των αγροτικών προϊόντων.
1. Σ, Σ, Σ, Λ, Λ, Σ, Λ
2. α- 2 & 4, β- 2, γ- 4, δ- 2, ε- 1, στ- 1 και 3
3. νομοθεσία, διοίκηση, χώρισε, θέματα, στρατηγούς, ασφάλεια, δωρεάν, ακρι-

τικών, προστατεύουν, εκσυγχρόνισε, «Εκλογή», ελληνική, Γεωργικό, δημό-
σια εκπαίδευση, φορολογούνταν, δικαστών, εσωτερική, θέματα, Επαναγωγή,
Πρόχειρο Νόμο, Επαρχιακό, εμπορικών συναλλαγών, «Αλληλέγγυου», μι-
κροϊδιοκτήτες, Μακεδόνες, χρυσή
4.  Οι γυναίκες είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των τροφίμων
και των φαγητών. Στις γεωργικές εργασίες έπαιρναν συνήθως μέρος μόνο
στις περιόδους συγκομιδής των καρπών. Πολλές όμως εργάζονταν στο σπίτι
υφαίνοντας και κεντώντας ενώ άλλες σε εργαστήρια και καταστήματα αρω-
μάτων και μεταξιού.

109 Ενότητα ΣΤ΄ [Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές]
ΣΤ΄ Ενότητα:
Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές


«Το Κράτος αντιμετωπίζει μεγάλα
εσωτερικά προβλήματα»

Α) Στα τελευταία χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας η πρωτεύουσα

αποξενώνεται από τις αγροτικές επαρχίες της.
Β) Στα τελευταία χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας τα κρατικά έσοδα

πολλαπλασιάστηκαν και τα έξοδα είχα περιοριστεί.
Γ) Στα τελευταία χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας η διακίνηση των

προϊόντων ανατέθηκε με συνθήκη στους Σαρακηνούς.
Δ) Στα τελευταία χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας ο νόμος του

«Αλληλέγγυου» καταργήθηκε.
Ε) Στα τελευταία χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας οι Βένετοι απέκτησαν

πολλά εμπορικά προνόμια.
Ζ) Στα τελευταία χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας οι κάτοικοι των

ακριτικών περιοχών δε μπορούσαν α καταταγούν στο στρατό ως ακρίτες.
Η) Έβγαλαν τους ξένους μισθοφόρους από το στρατό και στη θέση τους
έβαλαν βυζαντινούς στρατιώτες.

 Με ποια νομοθετικά μέτρα η Μακεδονική Δυναστεία πήρε το μέρος των

πλούσιων αξιωματούχων της πρωτεύουσας;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Γιατί βρέθηκαν σε δύσκολη θέση ιδιαίτερα οι κάτοικοι των ακριτικών

περιοχών;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Νέοι εχθροί εμφανίζονται και
αποσπούν εδάφη από την
αυτοκρατορία»

Α) Στα μέσα του 11ου αιώνα τις δυτικές περιοχές της αυτοκρατορίας
απειλούσαν οι Σελτζούκοι Τούρκοι.
Β) Το 1068 αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο Ρωμανός Δ΄ ο Διογένης.
Γ) Στη μάχη του Ματζικέρτ οι Βυζαντινοί νίκησαν τους Σελτζούκους

Τούρκους.
Δ) Το 1071 αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός.
Ε) Οι Νορμανδοί απειλούσαν τα δυτικά σύνορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Ζ) Ο Άλπ – Αρσλάν ήταν αρχηγός των Αράβων.
Η) Οι Βυζαντινοί με τη βοήθεια των Βένετων νίκησαν τους Νορμανδούς στη

θάλασσα και τους απομάκρυναν από τα Βαλκάνια.


Α Β
1) έγινε αυτοκράτορας του

α) Σελτζούκοι Τούρκοι
Βυζαντίου το 1068
β) Άλπ- Αρσλάν 2) απειλούν τα ανατολικά σύνορα

της βυζαντινής αυτοκρατορίας
3) έγινε αυτοκράτορας του

γ) Ρωμανός Δ΄ ο Διογένης
Βυζαντίου το 1081
4) αρχηγός των Σελτζούκων

δ) Βένετοι
Τούρκων
5) διακρίνονταν για τις ναυτικές
ε) Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός τους ικανότητες
6) πήραν πολλά εμπορικά

στ) Νορμανδοί
προνόμια
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η τέταρτη σταυροφορία και
η άλωση της Κωνσταντινούπολης
από τους Φράγκους»

Α) Οι σταυροφόροι δεν σεβάστηκαν τα ιερά μνημεία και τις εκκλησίες της

Πόλης.
Β) Ο πραγματικός σκοπός των σταυροφοριών ήταν η απελευθέρωση των αγίων

τόπων για να μπορούν οι προσκυνητές να τους επισκέπτονται ακίνδυνα.
Γ) Στη τέταρτη σταυροφορία τα πλοία των Βένετων είχε αποφασιστεί αρχικά

να πάνε στην Αίγυπτο και από εκεί οδικώς στην Αγία Πόλη.
Δ) Ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός ζήτησε τη βοήθεια του Πάπα για την απελευθέ-

ρωση των αγίων τόπων.
Ε) Ο εκθρονισμένος βασιλιάς Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός ευθύνεται για την

άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους.
Ζ) Οι Οθωμανοί Τούρκοι είχαν καταλάβει τα Ιεροσόλυμα.
Η) Οι σταυροφόροι είχαν οικονομικά συμφέροντα από τις εκστρατείες τους.

 Για ποιο λόγο ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός ζήτησε τη βοήθεια του Πάπα της
Ρώμης;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Για ποιο λόγο ο Πάπας της Ρώμης δέχθηκε να βοηθήσει τον βυζαντινό
αυτοκράτορα;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Τι συνέβη και η τέταρτη σταυροφορία αντί για την Αίγυπτο κατέληξε

στην Πόλη;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η ανάκτηση της Πόλης από το
Μιχαήλ Η΄, τον Παλαιολόγο»

Α) To καλοκαίρι του 1281 ο Μιχαήλ Η΄ ο Παλαιολόγος κατέλαβε την Πόλη

δίχως μάχη.
Β) Η Πόλη βρισκόταν στα χέρια των Λατίνων για πενήντα επτά χρόνια.
Γ) Πριν στεφθεί αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο Μιχαήλ Η΄ ο Παλαιολόγος

ήταν αυτοκράτορας της Τραπεζούντας.
Δ) Ο Πατριάρχης Σέργιος έστεψε τον Παλαιολόγο αυτοκράτορα.
Ε) Μετά την ανάκτηση της Πόλης από τον Παλαιολόγο, τα ταμεία του κράτους
ήταν άδεια.
Ζ) Ο Παλαιολόγος συνεργάστηκε με τους Βένετους για την ανάκτηση της

Πόλης και τους έταξε εμπορικά προνόμια στα βυζαντινά λιμάνια.
Η) Η χριστιανική πίστη των Βυζαντινών κλονίστηκε εξαιτίας των Φράγκων

κατακτητών.

Μετά την τέταρτη σταυροφορία, η Πόλη βρίσκεται στα χέρια των ………………….
Ο Μιχαήλ Η΄ ο …………………………. , που ήταν αυτοκράτορας της
……………….. αναζητά συνεχώς τρόπο να ……………………. την Πόλη κρυφά,
δίχως ………………… Συνεργάζεται με τους ……………………, που είχαν ισχυ-
ρό …………………. και τους τάζει εμπορικά …………………. στα βυζαντινά λι-
μάνια. Το καλοκαίρι του ………….. ο στρατηγός ……………..
……………………… καταφέρνει να μπει στην Πόλη από αφύλακτο άνοιγμα στα
…………… και να την καταλάβει. Ο Μιχαήλ Η΄ ο ………………………. στέφε-
ται αυτοκράτορας στην ……… ……………. από τον Πατριάρχη ………………….
Τα ταμεία του κράτους ήταν …………….., τα κτίσματα ………………………. και
τα περισσότερα έργα τέχνης είχαν ………………………… στη Δύση. Η Κωνστα-
ντινούπολη έμεινε χωρίς …………………… ενώ οι εχθροί παραμόνευαν από πα-
ντού. Στην Ανατολή υπήρχαν επικίνδυνα …………………. φύλα, στο Βορρά οι
……………… και οι …………………..., στην Δύση οι ……………….. και οι
………………..
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει
μεγάλη ακμή»

Α) Το 1014 οι Σαρακηνοί κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη.
Β) Το κίνημα των Ζηλωτών υπερασπιζόταν τα συμφέροντα των υψηλών

τάξεων.
Γ) Η Θεσσαλονίκη είχε το προνόμιο να είναι αυτοδιοικούμενη.
Δ) Η «δημοκρατική κυβέρνηση» των Ζηλωτών διήρκησε 17 χρόνια.
Ε) Ο Κωνσταντίνος είχε σκεφτεί για λίγο να κάνει τη Θεσσαλονίκη

πρωτεύουσα της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Ζ) H Θεσσαλονίκη βρίσκεται στον κόλπο του Θερμαϊκού και στην εύφορη

κοιλάδα του Αίνου ποταμού.
Η) Στη Θεσσαλονίκη λειτουργούσαν ανώτατες πανεπιστημιακές σχολές.

Η Θεσσαλονίκη ήταν σπουδαίο ………………….. και ……………………. κέντρο

της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η θέση της στο …………………… κόλπο και στην
κοιλάδα του ποταμού ………………….. την έκανε ……………………….. των
στεριανών και θαλάσσιων εμπορικών δρόμων. Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις βυζα-
ντινές εκκλησίες της είχε ο ναός του ……… ………………… που ήταν
…………………. και προστάτης της. Εξαιτίας της αυξημένης πνευματικής και
………………….. της δραστηριότητας, της είχε δοθεί το προνόμιο να είναι
………………………. Στη Θεσσαλονίκη αναπτύχθηκε και το κίνημα των
……………………., που ήταν ένας είδος ………………….. …………………..,
που υπερασπιζόταν τα συμφέροντα των …………………τάξεων απέναντι στους
………………..
 Για ποιους λόγους το κίνημα των Ζηλωτών έγινε μισητό από τους ευγε-
νείς;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………… ΒΑΘΜΟΣ:


«Οι Οθωμανοί Τούρκοι κατακτούν
βυζαντινά εδάφη»

Α) Οι Οθωμανοί Τούρκοι είχαν ως πρωτεύουσα την Προύσα.
Β) Ο Μουράτ ο Α΄ πολιόρκησε στενά την Κωνσταντινούπολη.
Γ) Οι Μογγόλοι ήταν ένας λαός ασιατικής καταγωγής που λεηλατούσαν και

αφάνιζαν τα πάντα στο πέρασμά τους.
Δ) Στη μάχη της Άγκυρας οι Τούρκοι νικήθηκαν από τους Βυζαντινούς

και ο Βαγιαζήτ πιάστηκε αιχμάλωτος.
Ε) Το 1421 έγινε σουλτάνος ο Μουράτ Β΄ και πολιόρκησε την Πόλη.
Ζ) Ο Μουράτ Β΄ οργάνωσε τον στρατό και επέκτεινε τα σύνορα της

οθωμανικής αυτοκρατορίας σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο.
Η) Ο Βαγιαζήτ ήταν διάδοχος του Μουράτ Β΄.


Α Β
1) διάδοχος του Βαγιαζήτ

α) Οθωμανοί Τούρκοι
β) Βαγιαζήτ 2) φανατικοί Μουσουλμάνοι
3) ο Βαγιαζήτ πιάστηκε
γ) Μουράτ Β΄
αιχμάλωτος
δ) Προύσα 4) διάδοχος του Μουράτ Α΄
5) νίκησε στη μάχη του

ε) Άγκυρα
Κοσσυφοπεδίου
6) πρωτεύουσα της οθωμανικής

ζ) Ταμερλάνος
αυτοκρατορίας
η) Μουράτ Α΄ 7) αρχηγός των Μογγόλων
ΒΑΘΜΟΣ:


«Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
προσπαθεί να σώσει την
πρωτεύουσα»

Α) Ο Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος διαδέχθηκε τον αδελφό του τον Κωνσταντίνο

Παλαιολόγο.
Β) Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στέφθηκε αυτοκράτορας από τον επίσκοπο

Ιεροσολύμων.
Γ) Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος πρότεινε συνθήκη ειρήνης στο σουλτάνο

Μουράτ Β΄.
Δ) Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος διάλεξε για συνεργάτες του μόνο τους

ενωτικούς που ήθελαν να συνεργαστούν για την ενότητα της
χριστιανοσύνης.
Ε) Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ζήτησε βοήθεια από τον Πάπα αλλά η
βοήθεια δεν έφτασε ποτέ.
Ζ) Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ανέθεσε στον Ιουστινιανό τη συντήρηση

των τειχών και την άμυνα της Πόλης.
Η) Το 1452 έγινε κοινή λειτουργία Ορθοδόξων και Καθολικών στην Αγία

Σοφία.

Μετά το θάνατο του ……………….. Παλαιολόγου το ……………, οι άρχοντες και

ο λαός της Πόλης διάλεξαν για νέο αυτοκράτορα τον ……………….. του τον
…………………… Παλαιολόγο, που ήταν ως τότε ……………….. του
……………. Τον διάλεξαν γιατί τα χρόνια που κυβέρνησε εκεί διακρινόταν ως κα-
λός …………………….., …………… κυβερνήτης και σεβαστός και
……………….. άρχοντας. Αυτός ……………….. την πρόταση των Βυζαντινών και
στέφθηκε αυτοκράτορας.
 Ανάφερε επιγραμματικά τις πέντε ενέργειες του Κωνσταντίνου Παλαιο-

λόγου όταν ανέλαβε την εξουσία της βυζαντινής αυτοκρατορίας :
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Οι Τούρκοι πολιορκούν την
Κωνσταντινούπολη»

Α) Ο Μωάμεθ Β΄ διαβεβαίωσε τη βυζαντινή πρεσβεία ότι θα τηρήσει τη

συνθήκη ειρήνης που είχε συνάψει ο πατέρας του.
Β) Ο Μωάμεθ Β΄ ανέθεσε στον Βυζαντινό μηχανικό Ουρβανό να

κατασκευάσει εβδομήντα πυροβόλα κανόνια.
Γ) Τον Μάιο του 1453 ο τουρκικός στρατός άρχισε να συγκεντρώνεται έξω

από τα τείχη της Πόλης.
Δ) Το μεγαλύτερο κανόνι του Μωάμεθ Β΄ ονομαζόταν Μπορμπάρδα.
Ε) Οι πολιορκητές αποκρούουν τις επιθέσεις με το υγρό πυρ.
Ζ) Ο Ιουστινιάνης συντονίζει την άμυνα των Βυζαντινών.
Η) Ο κυβερνήτης Φλαντανελάς με δύο καράβια αναπτέρωσε τις ελπίδες των

Βυζαντινών.

 Ποιες ενέργειες του Μωάμεθ Β΄ έδειχναν πως προετοιμάζεται για την

πολιορκία της Πόλης;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Με ποιους τρόπους οι πολιορκητές επιτίθενται προς τους Βυζαντινούς;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης
από τους Τούρκους»

Α) Ο Μωάμεθ Α΄ εξοργίστηκε πολύ με το πέρασμα των καραβιών με τον

Φλαντανελά στον Κεράτιο κόλπο.
Β) Στις 29 Μαΐου άρχισε η μεγάλη επίθεση των Τούρκων προς την Πόλη.
Γ) Οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη από ένα μυστικό πέρασμα, την Κικρόπορτα.
Δ) Οι Βυζαντινοί αρνήθηκαν για δεύτερη φορά τις προτάσεις του Μωάμεθ Β΄.
Ε) Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, την ώρα της κατάληψης της Πόλης,

βρισκόταν στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού.
Ζ) Ο Μωάμεθ Β΄ πέρασε 70 καράβια από τον Κεράτιο στο Βόσπορο,

σέρνοντάς τα εννιά χιλιόμετρα στη στεριά.
Η) Ο Ιουστινιάνης πληγώθηκε βαριά πάνω στην τελική μάχη, πριν την άλωση
της Πόλης.

Το πέρασμα των ……………….. καραβιών του Φλαντανελά στον ……………….

κόλπο όργισε πολύ τον …………………. και αποφάσισε να …………………. ακό-
μα περισσότερο την πολιορκία. Με ένα τολμηρό σχέδιο πέρασε μέσα σε μια νύχτα
…………………….. καράβια από τον …………………….. στον ………………….
κόλπο, σέρνοντάς τα ……………… χιλιόμετρα πάνω στη ……………. Στις
……….. Μαΐου ………… και ημέρα …………….. άρχισε η μεγάλη και τελική πο-
λιορκία της Πόλης. Πάνω στη μάχη, ο …………………… που οργάνωνε την άμυνα
των Βυζαντινών τραυματίζεται βαριά. Από την ……………………., μια μικρή πύ-
λη του εσωτερικού τείχους, που βρέθηκε μυστηριωδώς ………………, μπήκαν
στην Πόλη οι Τούρκοι και την κατέλαβαν. Ο αυτοκράτορας …………………….
βρισκόταν στην Πύλη του …………. …………….. και έπεσε ηρωικά μαχόμενος.
 Ανάφερε μια πιθανή αιτία για την μυστηριώδη ανοιχτή Κερκόπορτα :
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

Κεφ. 28 - 36
«Το Βυζάντιο παρακμάζει και
υποκύπτει σε κατακτητές»

Α) Το κίνημα των Ζηλωτών υπερασπιζόταν τα συμφέροντα των υψηλών

τάξεων.
Β) Ο εκθρονισμένος βασιλιάς Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός ευθύνεται για την

άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους.
Γ) Ο Παλαιολόγος συνεργάστηκε με τους Βένετους για την ανάκτηση της

Πόλης και τους έταξε εμπορικά προνόμια στα βυζαντινά λιμάνια.
Δ) Στα τελευταία χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας οι κάτοικοι των

ακριτικών περιοχών δε μπορούσαν α καταταγούν στο στρατό ως ακρίτες.
Ε) Η Πόλη βρισκόταν στα χέρια των Λατίνων για πενήντα επτά χρόνια.
Ζ) Στη μάχη του Ματζικέρτ οι Βυζαντινοί νίκησαν τους Σελτζούκους

Τούρκους.
Η) Ο Μωάμεθ Β΄ πέρασε 70 καράβια από τον Κεράτιο στο Βόσπορο,

σέρνοντάς τα εννιά χιλιόμετρα στη στεριά.

 Τι συνέβη και η τέταρτη σταυροφορία αντί για την Αίγυπτο κατέληξε

στην Πόλη;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Για ποιους λόγους το κίνημα των Ζηλωτών έγινε μισητό από τους ευγε-
νείς;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 Με ποια νομοθετικά μέτρα η Μακεδονική Δυναστεία πήρε το μέρος των

πλούσιων αξιωματούχων της πρωτεύουσας;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………


Α Β
1) διάδοχος του Βαγιαζήτ

α) Οθωμανοί Τούρκοι
β) Βαγιαζήτ 2) φανατικοί Μουσουλμάνοι
3) ο Βαγιαζήτ πιάστηκε
γ) Μουράτ Β΄
αιχμάλωτος
δ) Προύσα 4) διάδοχος του Μουράτ Α΄
5) νίκησε στη μάχη του

ε) Άγκυρα
Κοσσυφοπεδίου
6) πρωτεύουσα της οθωμανικής

ζ) Ταμερλάνος
αυτοκρατορίας
η) Μουράτ Α΄ 7) αρχηγός των Μογγόλων

Μετά την τέταρτη σταυροφορία, η Πόλη βρίσκεται στα χέρια των ………………….
Ο Μιχαήλ Η΄ ο …………………………. , που ήταν αυτοκράτορας της
……………….. αναζητά συνεχώς τρόπο να ……………………. την Πόλη κρυφά,
δίχως ………………… Συνεργάζεται με τους ……………………, που είχαν ισχυ-
ρό …………………. και τους τάζει εμπορικά …………………. στα βυζαντινά λι-
μάνια. Το καλοκαίρι του ………….. ο στρατηγός ……………..
……………………… καταφέρνει να μπει στην Πόλη από αφύλακτο άνοιγμα στα
…………… και να την καταλάβει. Ο Μιχαήλ Η΄ ο ………………………. Στέφε-
ται αυτοκράτορας στην ……… ……………. από τον Πατριάρχη ………………….
Τα ταμεία του κράτους ήταν …………….., τα κτίσματα ………………………. και
τα περισσότερα έργα τέχνης είχαν ………………………… στη Δύση. Η Κωνστα-
ντινούπολη έμεινε χωρίς …………………… ενώ οι εχθροί παραμόνευαν από πα-
ντού. Στην Ανατολή υπήρχαν επικίνδυνα …………………. Φύλα, στο Βορρά οι
……………… και οι …………………..., στην Δύση οι ……………….. και οι
………………..
ΒΑΘΜΟΣ:

ΣΤ΄ Ενότητα:
Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές

1. Σ, Λ, Λ, Σ, Σ, Σ, Λ
2.  α) Κατάργησαν το νόμο του «Αλληλέγγυου» και άλλες διατάξεις που

προστάτευαν τους μικροκαλλιεργητές από τους δυνατούς και τους εισπρά-
κτορες φόρων, β) σταμάτησαν να δίνουν κλήρο γης στους ακρίτες και επέ-
τρεψαν και σ’ αυτούς που είχαν από πριν αν τον πουλούν σε δυνατούς και
υπερέχοντες
 Σε δύσκολη θέση βρέθηκαν οι κάτοικοι των ακριτικών περιοχών που δεν
μπορούσαν πλέον να στρατεύονται ως ακρίτες. Τα κτήματά τους, που ως τό-
τε ήταν αφορολόγητα, μπήκαν σε φορολογία και κινδύνευαν να τα χάσουν ή
να γίνουν δουλοπάροικοι των δυνατών για τα χρέη τους.
1. Λ, Σ, Λ, Λ, Σ, Λ, Σ
2. α- 2, β- 4, γ- 1, δ- 6, ε- 3, στ- 5
1. Σ, Λ, Σ, Σ, Λ, Λ, Σ

2.  Ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός, παρά το σχίσμα των δυο εκκλησιών, ζήτησε

τη βοήθεια του Πάπα για την απελευθέρωση των αγίων τόπων, ώστε οι προ-
σκυνητές να μπορούν να την επισκέπτονται ακίνδυνα.
 Ο Πάπας της Ρώμης δέχτηκε να βοηθήσει τους Βυζαντινούς με προθυμία,
γιατί με αυτό τον τρόπο αποκτούσε την ευκαιρία να παρεμβαίνει στα πράγ-
ματα της ανατολικής εκκλησίας.
 Λίγο πριν την αναχώρηση του στόλου της 4ης σταυροφορίας, παρουσιά-
στηκε στους Βενετούς ο εκθρονισμένος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέ-
ξιος Άγγελος και ζήτησε τη βοήθειά τους για να ξαναπάρει το θρόνο, τάζο-
ντας τους πολλά χρήματα και δώρα, που οι Βένετοι δεν αρνήθηκαν.
1. Λ, Σ, Λ, Λ, Σ, Λ, Σ
2. Φράγκων, Παλαιολόγος, Νίκαιας, ανακτήσει, πόλεμο, Γενουάτες, ναυτικό,

προνόμια, 1261, Αλέξιος Στρατηγόπουλος, τείχη, Παλαιολόγος, Αγία Σοφία,
Αρσένιο, άδεια, κατεστραμμένα, μεταφερθεί, συμμάχους, τουρκικά, Σέρβοι,
Βούλγαροι, Φράγκοι, Βενετοί
1. Λ, Λ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ
2. οικονομικό, πνευματικό, Θερμαϊκό, Αξιού, σταυροδρόμι, Αγίου Δημητρίου,

πολιούχος, εμπορικής, αυτοδιοικούμενη, Ζηλωτών, πολιτικού κόμματος, χα-
μηλών, δυνατούς

3.  Το κίνημα των Ζηλωτών έγινε μισητό από τους ευγενείς επειδή απομά-
κρυναν με τη βία τους ευγενείς από την πόλη, λεηλάτησαν και δήμευσαν τις
περιουσίες τους και πήραν από τα χέρια τους τη διοίκηση της πόλης.
1. Σ, Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ
2. α- 2, β- 4, γ- 1, δ- 6, ε- 3, ζ- 7, η- 5
1. Λ, Λ, Σ, Λ, Σ, Λ, Σ
2. Ιωάννη Η΄, 1448, αδελφό, Κωνσταντίνο, Δεσπότης, Μιστρά, στρατιωτικός,

δίκαιος, αγαπητός, αποδέχθηκε
3. α) έστειλε πρεσβευτές στο σουλτάνο Μουράτ Β΄ και πρότεινε συνθήκη ειρή-

νης ανάμεσά τους, β) πήρε για συνεργάτες του ανθρώπους ενωτικούς και
ανθενωτικούς, γ) οργάνωσε και εξόπλισε τη μικρή φρουρά της Πόλης, συ-
ντήρησε τα καράβια του στόλου και ασφάλισε την είσοδο του Κεράτιου με
διπλή χοντρή αλυσίδα, δ) ζήτησε τη βοήθεια του Πάπα και πρότεινε να συλ-
λειτουργήσουν οι δυο εκκλησίες στην Αγία Σοφία, ε) ζήτησε οικονομική
βοήθεια από τις παροικίες των ξένων

1. Σ, Λ, Λ, Σ, Λ, Σ, Λ
2.  α) ετοίμασε πολύ στρατό και τον εξόπλισε με σύγχρονα όπλα, β) ανέθεσε

στον Ούγγρο μηχανικό Ουρβανό να κατασκευάσει εβδομήντα πυροβόλα κα-
νόνια, γ) έχτισε στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου ένα τεράστιο φρούριο,
το Ρούμελη Χισάρ, δ) ναυπήγησε 150 πολεμικά πλοία και πολλά μικρότερα
για μεταφορές προσώπων και εφοδίων.
 Οι πολιορκητές στήνουν ξύλινους πύργους, σκάβουν λαγούμια κάτω από
τα τείχη, χτυπούν με καταπέλτες, κανονιοβολούν με κανόνια και με την
μπορμπάρδα και σκαρφαλώνουν με ανεμόσκαλες στις επάλξεις.
1. Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ, Σ
2. τεσσάρων, Κεράτιο, Μωάμεθ, στενέψει, εβδομήντα, Βόσπορο, Κεράτιο, εν-

νιά, στεριά, 29, 1453, Τρίτη, Ιουστινιάνης, Κερκόπορτα, ανοιχτή, Κωνστα-
ντίνος, Αγίου Ρωμανού
3. Η Κερκόπορτα μπορεί να ξεχάστηκε ανοιχτή από κάποιον Βυζαντινό πάνω

στον πανικό της πολιορκίας ή μπορεί να υπήρχε κάποιος προδότης.

1. Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ, Λ
2.  Λίγο πριν την αναχώρηση του στόλου της 4ης σταυροφορίας, παρουσιά-
στηκε στους Βενετούς ο εκθρονισμένος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέ-
ξιος Άγγελος και ζήτησε τη βοήθειά τους για να ξαναπάρει το θρόνο, τάζο-
ντας τους πολλά χρήματα και δώρα, που οι Βένετοι δεν αρνήθηκαν.
 Το κίνημα των Ζηλωτών έγινε μισητό από τους ευγενείς επειδή απομά-
κρυναν με τη βία τους ευγενείς από την πόλη, λεηλάτησαν και δήμευσαν τις
περιουσίες τους και πήραν από τα χέρια τους τη διοίκηση της πόλης.
 α) Κατάργησαν το νόμο του «Αλληλέγγυου» και άλλες διατάξεις που
προστάτευαν τους μικροκαλλιεργητές από τους δυνατούς και τους εισπρά-
κτορες φόρων, β) σταμάτησαν να δίνουν κλήρο γης στους ακρίτες και επέ-
τρεψαν και σ’ αυτούς που είχαν από πριν αν τον πουλούν σε δυνατούς και
υπερέχοντες
3. α- 2, β- 4, γ- 1, δ- 6, ε- 3, ζ- 7, η- 5
4. Φράγκων, Παλαιολόγος, Νίκαιας, ανακτήσει, πόλεμο, Γενουάτες, ναυτικό,

προνόμια, 1261, Αλέξιος Στρατηγόπουλος, τείχη, Παλαιολόγος, Αγία Σοφία,
Αρσένιο, άδεια, κατεστραμμένα, μεταφερθεί, συμμάχους, τουρκικά, Σέρβοι,
Βούλγαροι, Φράγκοι, Βενετοί

138 Ενότητα Z΄ [Θέματα από τη βυζαντινή ιστορία]
Ζ΄ Ενότητα:
Θέματα από τη βυζαντινή ιστορία

«Η διπλωματία των Βυζαντινών»

Α) Οι Βυζαντινοί δέχονταν τα παιδιά των ξένων αξιωματούχων να σπουδάσουν

στα πανεπιστήμια της Πόλης πάντα επί πληρωμή.
Β) Οι Βυζαντινοί συχνά έκαναν συμμαχίες ή υπέγραφαν συνθήκες ειρήνης.
Γ) Οι Βυζαντινοί προτιμούσαν να λύνουν τις διαφορές τους με τους

επιθετικούς γειτονικού λαούς με τα όπλα.
Δ) Οι γάμοι ανάμεσα σε βυζαντινές πριγκίπισσες και βυζαντινούς πρίγκηπες

ήταν ένας είδος διπλωματίας και εξασφάλιζε ειρήνη με γειτονικά κράτη.
Ε) Οι Βυζαντινοί προστάτευαν τους ξένους εμπόρους και επισκέπτες της

χώρας τους.
Ζ) Οι Βυζαντινοί κάποιες φορές συνόδευαν τις συμφωνίες τους με πλούσια

δώρα.
ΒΑΘΜΟΣ:


«Η γυναίκα στη βυζαντινή
κοινωνία»

Α) Πολλές γυναίκες σταδιοδρομούσαν σε επαγγέλματα της αγοράς.
Β) Η νομοθεσία του Ιουστινιανού δεν έδωσε αρκετά δικαιώματα στη γυναίκα

μέσα στην οικογένεια.
Γ) Στο Βυζάντιο τα κορίτσια όπως και τα αγόρια πήγαιναν σχολείο.
Δ) Οι γυναίκες στην εκκλησία παρακολουθούσαν από ξεχωριστό χώρο τη

λειτουργία.
Ε) Ενάρετη θεωρούνταν η παντρεμένη που ήταν ανεξάρτητη από τον άνδρα

της.
Ζ) Οι γυναίκες των φτωχών οικογενειών είχαν σημαντική παρουσία στην

κοινωνική ζωή του Βυζαντίου.
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η βυζαντινή τέχνη»

Α) Η βυζαντινή τέχνη είναι μόνο θρησκευτική.
Β) Το τελειότερο κτίσμα της βυζαντινής εποχής είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας.
Γ) Η βυζαντινή τέχνη επηρεάστηκε κυρίως από την ρωμαϊκή τέχνη, της οποίας
αποτελεί συνέχει.
Δ) Σε περιόδους οικονομικής ακμής το εσωτερικό των ναών διακοσμούνταν με

ψηφιδωτές εικόνες.
Ε) Με τη λαϊκή τέχνη ασχολούνταν χιλιάδες Βυζαντινοί στα σπίτια και τα

εργαστήριά τους.
Ζ) Οι άντρες είχαν τα πρωτεία και ασχολούνταν μόνο αυτοί με τη βυζαντινή

τέχνη.
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η παιδεία στο Βυζάντιο»

Α) Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ και ο πατριάρχης Σέργιος ίδρυσαν τις πρώτες

εκκλησιαστικές σχολές.
Β) Ο Πατριάρχης Φώτιος δίδασκε αρχαίους Έλληνες συγγραφείς.
Γ) Η βυζαντινή εκπαίδευση ήταν οικουμενική και δεν περιορίστηκε στα

κρατικά όριά της.
Δ) Όλες οι βυζαντινές σχολές παρέπεμπαν τους μαθητές τους σε μια κεντρική

βιβλιοθήκη.
Ε) Ιδιαίτερη σημασία οι Βυζαντινοί έδιναν στη σωστή προφορά της ελληνικής

γλώσσας.
Ζ) Οι κόρες των εύπορων οικογενειών είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθή-

σουν μαθήματα στις σχολές.
ΒΑΘΜΟΣ:

«Η γλώσσα των Βυζαντινών»

Α) Στην περίοδο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι νόμοι του κράτους

γράφονταν στην ελληνική γλώσσα.
Β) Η ελληνική γλώσσα δε μιλιόταν ομοιόμορφα απ’ όλους.
Γ) Για να εξοικονομήσουν χρόνο, οι γραφείς χρησιμοποίησαν τη

μικρογράμματη γραφή.
Δ) Στα χρόνια των Μακεδόνων, η ελληνική γλώσσα απλοποιήθηκε.
Ε) Η επικρατέστερη γλώσσα στην αυτοκρατορία ήταν η ελληνική.
Ζ) Τα ακριτικά τραγούδια τραγουδιούνταν στα λατινικά από τον απλό λαό.
ΒΑΘΜΟΣ:

Ζ΄ Ενότητα:
Θέματα από τη βυζαντινή ιστορία

1. Λ, Σ, Λ, Λ, Σ, Λ
1. Σ, Λ, Λ, Σ, Λ, Λ
1. Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ
1. Λ, Σ, Σ, Λ, Σ, Λ

1. Λ, Σ, Λ, Σ, Σ, Λ

ΤΕΛΟΣ

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού Τεστ - Διαγωνίσματα PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού Τεστ - Διαγωνίσματα PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Μαρία Απ.

Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα

Μαρία Απ. Γαϊτανίδη

Το παρόν βιβλίο «Ιστορία Ε΄ Δημοτικού: Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα» έκ-

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ: ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:

ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄: Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι

ΕΝΟΤΗΤΑ Β΄: Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Κεφ.9: 9o Κριτήριο Αξιολόγησης:

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ΄: Το βυζαντινό κράτος, μια δύναμη που μεγαλώνει

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ΄: Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε΄: Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Κεφ.26: 26o Κριτήριο Αξιολόγησης:

ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤ΄: Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Κεφ.35: 35o Κριτήριο Αξιολόγησης:

ΕΝΟΤΗΤΑ Ζ΄: Θέματα από τη βυζαντινή ιστορία

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Βρες το σωστό και το λάθος. Για κάθε σωστή πρόταση σημείωσε

Α) Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν πολύ γρήγορα την Ελλάδα, δίχως μάχες.

Β) Η διαρκής παρουσία του ρωμαϊκού στρατού ήταν ευνοϊκή για τους

Γ) Σε όσε πόλεις συμμάχησαν με τους Ρωμαίους τους παραχώρησαν

Δ) Οι υπόδουλοι Έλληνες πολλές φορές ξεσηκώθηκαν εναντίον των

Ε) Σε όσες πόλεις αντιστάθηκαν στους Ρωμαίους, οι τελευταίοι τους

Ζ) Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν την τακτική του «διαίρει και βασίλευε»,

Η) Οι ελληνικοί πληθυσμοί εγκατέλειπαν την ύπαιθρο και πήγαιναν στις

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν στο παρακάτω κείμενο :

Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν το …………… π. Χ. την Ελλάδα ύστερα από

Απάντησε στην ερώτηση σύντομα και περιεκτικά :

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Βρες το σωστό και το λάθος. Για κάθε σωστή πρόταση σημείωσε

Α) Οι Ρωμαίοι μετέφραζαν στα λατινικά τα αριστουργήματα των

Β) Οι Ρωμαίοι αρνήθηκαν να αποδεχτούν και να μάθουν την ελληνική

Γ) Οι Ρωμαίοι δεν γοητεύτηκαν από τον ελληνικό πολιτισμό, γι’ αυτό

Δ) Οι Έλληνες δάσκαλοι στη Ρώμη ήταν κοινό φαινόμενο, παρόλο που

Ε) Οι Ρωμαίοι άρχισαν να μιμούνται τους Έλληνες και να προσπαθούν

Ζ) Η συνύπαρξη και συνεργασία Ρωμαίων και Ελλήνων γέννησε ένα νέο

Η) Αρκετοί Ρωμαίοι αυτοκράτορες ήταν φιλέλληνες εξαιτίας του θαυμασμού

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Απάντησε στην ερώτηση σύντομα και περιεκτικά :

Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν στο παρακάτω κείμενο:

Οι Ρωμαίοι καλλιεργούν τη δική τους γλώσσα την ………………………….. αλλά

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Βρες το σωστό και το λάθος. Για κάθε σωστή πρόταση σημείωσε

Α) Όλες οι περιοχές γύρω από την Βαλτική θάλασσα έγιναν ρωμαϊκές

Β) Κατά την περίοδο της «ρωμαϊκής ειρήνης» αναπτύχθηκε η γεωργία,

Γ) «Πρώτο πολίτη» ονόμασαν αυτόν που τηρούσε όλους τους νόμους

Δ) Στα πλαίσια της «ρωμαϊκής ειρήνης» οι Ρωμαίοι μείωσαν τους φόρους

Ε) Ρωμαίοι πολίτες μπόρεσαν να γίνουν ακόμα και οι κατακτημένοι Έλληνες

Ζ) Ο στρατός διαλύθηκε, γιατί δε χρειαζόταν πια για τη φύλαξη των συνόρων.

Η) Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν μια αυτοκρατορία πολυπολιτισμική, αφού

Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη

Αντιστοίχισε τις λέξεις της ομάδας Α με τις λέξεις τις ομάδας Β

α) πρώτος πολίτης 1) οικονομική άνθιση

β) η θάλασσά μας 2) καλύτερη φύλαξη συνόρων

γ) ρωμαϊκή ειρήνη 3) αυτοκράτορας

δ) πειθαρχημένος στρατός 4) Μεσόγειος

Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν στο παρακάτω κείμενο:

Οι Ρωμαίοι για να λύσουν τα διοικητικά τους προβλήματα: