Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

Γ. 1 Είδη του ἂν

Θέση του ἂν Συντάσσεται

Υποθετικό ( άρνηση μη)

Εισάγει υποθετικές ή εναντιωματικές ➢ Πρώτη λέξη της πρότασης +ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (μτφ εάν, αν…)
προτάσεις
(αόριστη επανάληψη στο παρόν και
στο μέλλον ή προσδοκώμενο)

(ἂν βούληται = αν θέλει)

Αοριστολογικό (άρνηση μη)

Εισάγει: ➢ Δεύτερη λέξη της πρότασης

➢ Προηγείται:
• Χρονικός σύνδεσμος
➢ Χρονικοϋποθετικές • Αναφορική αντωνυμία +ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
➢ Αναφορικοϋποθετικές • Αναφορικό επίρρημα
➢ Τελικές • Τελικός σύνδεσμος (μτφ τυχόν, ίσως…)
➢ Πλάγιες ερωτηματικές

(ὃστις ἂν βούληται = όποιος

τυχόν θέλει)

Δυνητικό (άρνηση οὐ)

➢ ΠΟΤΕ πρώτη λέξη αλλά συχνά +ΕΥΚΤΙΚΉ (εκτός μέλλοντα)

μετά το ρήμα
➢ Πριν το ρήμα προηγούνται:
πῶς ἂν, ὃς ἂν, οὐκ ἂν, δικαίως
ἂν, πρίν ἂν, τίνες ἂν κ.α.
+ΟΡΙΣΤΙΚΗ
+ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ (εκτός μέλλοντα)
+ΜΕΤΟΧΗ (επιθετική,
κατηγορηματική, αιτιολογική)

(μτφ θα +παρατατικός….

Είναι δυνατόν να ….)

(ἂν βούλοιτο = θα ήθελε)

Παρατηρήσεις:

1. Το ἂν πηγαίνει πολλές φορές μαζί με χρονικούς συνδέσμους π.χ ὃταν, ὁπόταν, ἐπάν, ἐπειδάν, πρίν ἂν, ἓως ἂν….Σε
αυτή την περίπτωση εκφέρεται με υποτακτική και δηλώνει το προσδοκώμενο ή την αόριστη επανάληψη στο
παρόν και στο μέλλον.
2. Το ἂν πηγαίνει πολλές φορές μαζί με τελικούς συνδέσμους π.χ ὃπως ἂν, ὡς ἂν… Σε αυτή την περίπτωση
«υπολανθάνει» υποθετικός λόγος.
3. Το απορηματικό ἂν που εισάγει πλάγιες ερωτήσεις είναι κυρίως υποθετικό. Το ίδιο ισχύει και με το ἂν μετά από
ρήματα απόπειρας και εφόσον το ρήμα εξάρτησης είναι αρκτικού χρόνου. π.χ Σκέψαι ἂν τόδε μᾶλλον ἀρέσκῃ.
4. Το δυνητικό ἂν, όταν βρίσκεται σε πρόταση με δοξαστικά ρήματα ή το φημί δεν αναφέρεται σε αυτά, αλλά κυρίως
στο απαρέμφατο που εξαρτάται από αυτό π.χ Νῦν δέ δή τί ἂν οἰόμεθα παθεῖν;
5. Το αοριστολογικό ἂν ποτέ δεν ακολουθεί τον τελικά σύνδεσμο ἳνα. Όταν συμβαίνει αυτό η πρόταση είναι
αναφορικοϋποθετική π.χ Πατρίς πᾶσα, ἳνα πράττῃ τις εὖ (όπου…)

Επιμέλεια : Κωνσταντίνα Α. Μπερδέκα

Φιλόλογος, Ειδική Παιδαγωγός