ΣΟΥΠΙΝΟ

 Ρήμα μεταβατικό
 Έχει αντικείμενο
 Έχουν και τα αποθετικά ρήματα

Αιτιατική: - um

Αφαιρετική : - u

- um : δηλώνει το σκοπό της κίνησης του ρήματος ( = για να) < eo, venio,
mitto κ.α)
- u : εκφράζει αναφορά (= να , όπου, που) < facilis, diggicilis, iucundus,
incredibilis, mirabilis κ.α.)

ΣΚΟΠΟΣ

Εκφράζεται με:

Σουπίνο (praedones venerunt salutatem)

Εμπρόθετη αιτιατική γερουνδίου (praedones venerunt ad salutandum)

Γενική γερουνδίου με την causa, gratia ( praedones venerunt salutandi

causa)

Δοτική του σκοπού

Εμπρόθετο ουσιαστικό με αιτιατική πτώση

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επιρρηματικές της αιτίας

Εισάγονται: quod, quia, quoniam (quando)

Εκφέρονται: 1. οριστική : όταν η αιτιολογία είναι αντικειμενικά αποδεκτή

2. υποτακτική : όταν η αιτιολογία είναι υποθετική ή

υποκειμενική

 quod (quia) ; συνοδεύονται από επιρρήματα ή εμπρόθετους

προσδιορισμούς που σημαίνουν «γι’ αυτό το λόγο» (proprerea)
  cum + υποτακτική = η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας
εσωτερικής λογικής διεργασίας

o συνήθως συνοδεύεται από μόρια ή επιρρήματα

o τηρείται η ακολουθία των χρόνων

ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επιρρηματικές του σκοπού

Εισάγονται: ut [ αν είναι καταφατικές]

ne [ αν είναι αρνητικές ]
 quo + επίθετο ή επίρρημα συγκριτικού βαθμού

Εκφέρονται : υποτακτική

Ιδιομορφία: 1. υποτακτική ενεστώτα [ εξάρτηση από αρκτικό χρόνο]

2. υποτακτική παρατατικού [εξάρτηση από ιστορικό χρόνο ]

 στην κύρια πρόταση επιρρήματα ή φράσεις : ‘ γι’ αυτό το σκοπό’, με

αυτή την πρόθεση’
e.g. Veniunt ut spectent
Continenter vivit quo facilius pugnare possit.

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Εισάγονται: ut [καταφατικές]
ut non, ut nemo, ut nihil [ αρνητικές]

Εκφέρονται: υποτακτική (δυνητική) [ το αποτέλεσμα θεωρείται πάντα

υποκειμενική κατάσταση]

1. υποτακτική ενεστώτα [για παρόν – μέλλον]

2. υποτακτική παρατατικού [ για παρελθόν]
3. υποτακτική παρακειμένου [ ρήμα κύριας πρότασης σε ιστορικό
χρόνο και κατά ην άποψη του ομιλητή το αποτέλεσμα
θεωρείται ως πράξη ολοκληρωμένη στο παρελθόν]

 στην κύρια πρόταση έχουμε συνήθως επιρρήματα ita,

sic, tam, adeo κ.α. ή αντωνυμίες talis , tantus κ.α.

e.g. Tantus furor eum ivadit ut abire cupiat

ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

 Επιρρηματικοί προσδιορισμοί του χρόνου

Εκφέρονται : οριστική ( = μόνο χρόνο )

 Υποτακτική ( = προσδοκώμενη πράξη ή αν η σχέση της χρονικής
πρότασης με την προσδιορισμό δεν είναι μόνο χρονική )

 ( ακολουθία των χρόνων )

Εκφράζουν : 1) Κάτι το σύγχρονο :

Εισάγονται : dum, quoad, quamdiu

Εκφέρονται : οριστική
Δύο κατηγορίες:
i. παράλληλη διάρκεια ( = εφόσον, όσο)
Dum Cuecilia vixit Matellus eau multum
amarit

ii. συνεχιζόμενη πράξη (= χρονική πρόταση)

dum (=ενώ) + οριστική ενεστώτα

2) Κάτι το προτερόχρονο :

εισάγονται : postquam (= αφού) ubi, ut, simulac,( simul

atque), cum primum

εκφέρονται : οριστική ( παρελθόν οριστική παρακείμενου

ή υπερσυντέλικου )

3) Κάτι το υστερόχρονο :

εισάγονται : antequam ( ante...quam), priusquam (

prius...quam ), dum, dones, quoad

εκφέρονται : 1) οριστική ( όταν ενδιαφέρει μόνο από

χρονική άποψη )

2) υποτακτική ( όταν η πράξη περιγράφεται

ως προσδοκία ή επιδίωξη )

cum + υποτακτική = παρελθόν

cum + οριστική = παρόν - παρελθόν - μέλλον
cum + οριστική = επανάληψη – ξαφνικό γεγονός, κ.λ.π
ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Α΄ είδος: υπόθεση ανοιχτή ( χωρίς να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι )

υπόθεση : si ( nisi) + οριστική κάθε χρόνου

απόδοση : οποιαδήποτε έγκλιση

si hoc facis erras ( παρόν)

si hoc fecisti , erravisti (παρελθόν)
si hoc facies , errabis (μέλλον)
Β΄ είδος: υπόθεση αντίθεση προς την πραγματικότητα ( ή απραγματοποίητο )

υπόθεση : si (nisi) + υποτ. παρατ. ( υπόθεση – απόδοση) – (παρόν)

si ( nisi) + υποτ. + υπερσυντέλικος ( υποθ. – απόδ.) – (παρελθόν)

si hoc faceras erraves

si hoc fucisses, erravisses

iii. υπόθεση δυνατή ή πιθανή

υπόθεση : si(nisi) + υποτ. ενεστ. ( για το παρόν – μέλλον )

απόδοση : υποτ. ενεστ.

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ – ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ

Εισάγονται / εκφέρονται etsi, tametsi, quamquam + οριστική

Cum, licet + υποτακτική

Συνοδεύονται συνήθως από επίρρημα tamen

Εκφράζουν :πραγματική κατάσταση

e.g. etsi Antonius Cleopatram amavit, illa tamen se interfecta est.

ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ

Εισάγονται / εκφέρονται etiamsi + οριστική ή υποτακτική

Licet , quamvis, ut + υποτακτική

Συνοδεύονται συνήθως από το quamvis μπροστά από επίθετα ή επιρρήματα ή

και το επίρρημα tamen στην κύρια πρόταση
Εκφράζουν: υποθετική κατάσταση

e.g. quamvis mihi mortem miniteris, numquam patrem interficiam

ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Είναι επιρρηματικές προτάσεις που λειτουργούν ως β’ όρος σύγκρισης
Υπάρχουν δύο είδη παραβολικών προτάσεων: απλές και υποθετικές

ΑΠΛΕΣ ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣ

Εισάγονται atque , ac μετά από επίθετα ή επιρρήματα που δηλώνουν

ισότητα , ομοιότητα και τα’ αντίθετα τους [ similis, dissimilis, par, aequus,
idem, alius , similiter, pariter, aequue , aliter, contra ]

Ut, sicut όταν η κύρια πρόταση έχει τα μόρια sic, ut [ οι προτάσεις αυτές
εκφράζουν τον τρόπο]

Quam μαζί με επίθετα ή επιρρήματα θετικού βαθμού [ οι προτάσεις αυτές

εκφράζουν την ποσότητα , ένταση, βαθμό και μέγεθος ]

Quanto, quo μαζί με επίθετα ή επιρρήματα συγκριτικού βαθμού

Εκφέρονται : οριστική = εκφράζουν αντικειμενική πραγματικότητα

ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣ

Εισάγονται ut si, velut si , tamquam si , quasi, proinde quasi

Εκφέρονται Υποτακτική εκφράζουν υποθετική πράξη ή κατάσταση

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: στις υποθετικές παραβολικές προτάσεις τηρείται ο κανόνας

ακολουθίας των χρόνων

e.g. similiter scribo ac sentio

nemo tam stultus est quam ille

sic loqueris , quasi omnia scias