Nikšić

Iz Vikipedije, slobodne enciklopedije

Za druge upotrebe, pogledajte Nikšić (višeznačna odrednica).

Ovaj članak sadrži spisak literature (papirne izvore i/ili veb-sajtove)

korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima
premalo izvora koji su uneti u sam tekst. Molimo vas da poboljšate ovaj
članak tako što ćete dodati još izvora u sam tekst (inlajn referenci).

Ovom članku ili jednom njegovom delu je potrebno sređivanje. Unos

unutrašnjih veza i uklanjanje nepostojećih, pravopis itd.
Članak je označen ovim šablonom 16. 11. 2013. i nalazi se u kategoriji Geografija.
Pogledajte kako se menja stranica ili stranicu za razgovor za pomoć. Uklonite ovu poruku
kada završite.

Nikšić

Pogled na Nikšić

Grb

Administrativni podaci

Država Crna Gora

Opština Opština Nikšić

Stanovništvo
 Stanovništvo

— (2011) 56.970

Geografske karakteristike

42°46′18″ SGŠ;18°57′18″ IGDKoordinate:

Koordinate
42°46′18″ SGŠ; 18°57′18″ IGD

Vremenska UTC+1 (CET), ljeti UTC+2(CEST)

zona

Nadm. visina 647 m

Nikšić

Ostali podaci

Poštanski 81400

broj 81402

81403

Pozivni broj 040

Registarska NK

oznaka

Nikšić je grad u opštini Nikšić u Crnoj Gori. Prema popisu iz 2011. bilo je 56.970 stanovnika,
(Prema popisu iz 2003. bilo je 58212 stanovnika), dok cjelokupna opština broji 72.443 stanovnika,
te prema tome Nikšić je drugi grad po veličini u Crnoj Gori. Površina opštine je 2065km², što
Nikšić čini teritorijalno najvećom opštinom u Croj Gori i u bivšoj Jugoslaviji.

Sadržaj
[sakrij]
 1Istorija
 2Države kojima je Nikšić pripadao kroz istoriju
 3Danas
 4Arhitektura
 5Demografija
 6Privreda
 7Zdravstvo
 8Urbanizam
 9Saobraćaj
 10Naselja
 11Sport
 12Mediji
 13Kultura
 14Pozorište
 15Film
 16Muzika
 17Slikarstvo i vajarstvo
 18Književnost i poezija
 19Narodni heroji
 20Poznati Nikšićani
 21Stanovništvo
 22Znamenitosti:
 23Obrazovne ustanove
o 23.1Osnovne škole
o 23.2Srednje škole
 24Klima
 25Gradovi pobratimi
 26Manifestacije
 27Vidi još
 28Reference
 29Spoljašnje veze

Istorija[uredi]

Plan ostrogotske tvrđave Anagastum

Spomenik kralju Nikoli u Nikšiću

Stari grad Onogošt, nastao u IV vijeku kao rimsko vojno utvrđenje Anderba (castrum Anderba)
u Nikšićkom polju, kao raskrsnici važnih putnih pravaca koji su povezivali uže teritorije i susjedne
oblasti, dobro situiran na prirodnom stjenovitom humku u polju između Studenačkih glavica
i Trebjese, živio je kroz tri velika perioda ljudske civilizacije. Ime Onogošt, je od Istočnih Gota i
imena njihove tvrđave Anagastum (podignute po osvajanju, na mjestu rimske Anderbe, nakon
459. godine). Po Milanu Šuflaju, na 114. str. knjige Srbi i Arbanasi, u fusnoti piše: „Materijalna
uspomena na tu vladavinu (Gota) jest sredovječna tvrđava Anagostum, Onogastum, danas
Onogošt, Nikšić u Crnoj Gori." Kod arhiđakona Tome, pak, Goti su Slaveni. Kroz vjekove biva
rušen, obnavljan i dograđivan, mijenjajuci izgled i gospodare, svjedočeći o krupnim društvenim i
istorijskim kretanjima i promjenama vremena u kojima je opstajao i kao rimski kastrum, i kao
objekat u sistemu odbrane čitave oblasti u srednjem vijeku, kao centar Župe u vrijeme procvata
srpskih država i, napokon, kao utvrđeni turski grad. Od svog nastanka gotski Anagastum i
srednjovjekovni Onogošt bio je aktivna tvrđava sve do odlaska posljednjih osvajača.
Zidovi grada vremenom postaju tijesni za sve one koji su u njemu tražili utočište, pa se počinje sa
gradnjom ispod gradskih zidina i spontano nastaju prva naselja u polju – začeci današnjeg grada.
Zato se postanak i razvoj grada moraju vezati za staru gradsku tvrđavu i pored činjenice da je, još
mnogo prije njenog nastanka, negdje u nikšićkom polju postojala rimska naseobina Anderba, koja
je netragom nestala i o čijoj lokaciji nema neposrednih izvora.
Oslobođenje od Turaka 1877. godine, kojim je komandovao i Mašo Vrbica, dovodi nove
naseljenike, daje nove impulse, osjeća se novi duh, pokazuje se volja i riješenost za „novo
dobro Crne Gore, koja će se, pored starodrevnog junaštva, ovjenčati još i zracima kulture i
civilizacije“. Ovakva orijentacija značila je želju za novim gradom pored „stare i trule“ turske
kasabe. Ta želja je ostvarena izradom prvog regulacionog plana 1883. godine koji predstavlja
osmišljen koncept formiranja grada čvrste urbane strukture primjenom modela na renesansno –
baroknoj šemi idealnih gradova.
Plan je po nalogu kralja Nikole izradio inženjer Josip Slade.
Prve tri decenije nakon donošenja plana karakterise izraziti privredni i društveni uspon, razvoj
zanatstva i trgovine, nastajanja niza kulturnih i prosvjetnih ustanova i društava i intenzivna
urbanizacija. Grad je formirao svoju okosnicu, a izgradnjom niza reprezentativnih objekata
(Saborna crkva, Dvorac kralja Nikole, kompleks parkova, Carev most u Nikšiću) uspostavljeni su
važni gradski reperi. Izgrađen je gradski trg sa šest ulica koje se u njega ulijevaju i formirano
nekoliko stambenih blokova duž uličnih poteza. Kuće su prizemne ili jednospratne, jednostavne,
mirne i skladne arhitekture, bez posebnih arhitektonskih vrijednosti, ali sa odlikama vrijedne
urbane i ambijentalne cjeline.
Poslije oba svjetska rata obnovljene su porušene građevine i nicale nove, podizana zavjesa na
pozorišnoj sceni, štampane knjige, novine i časopisi. Naročito poslije Drugog svjetskog
rata Nikšić je desetorostruko porastao i postao jedan od industrijskih centara Crne Gore i
značajno središte umjetničkog i kulturnog stvaralaštva i brojnih prosvjetnih ustanova.

Države kojima je Nikšić pripadao kroz istoriju[uredi]

 Kraljevina Bosna
 Vojvodstvo Svetog Save
 Osmansko carstvo

 Knjaževina Crna Gora (1877—1910)

 Kraljevina Crna Gora (1910—1918)
 Kraljevina Jugoslavija (1918—1945)
 Demokratska Federativna Jugoslavija (1945)
 Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija (1945—1992)
 Savezna Republika Jugoslavija (1992—2003)
 Državna Zajednica Srbija i Crna Gora (2003—2006)
 Crna Gora (2006—)[traži se izvor]
Danas[uredi]

Grb opštine

Centar Nikšića danas

Iako sa svim predispozicijama da postane jedan od najrazvijenijih gradova u regionu Nikšić odaje
utisak grada koji nije dovoljno razvio svoje potencijale. Nedovršeni projekti, investicije koje nisu
urodile plodom, kao i promjena u značaju pojedinih regiona u državi učinile su svoje. Duh „ratnika
i pjesnika“, specifičnost kulture, ljudi, ideja, na sreću i danas istrajavaju, a oni koji su jednom
čitali Vitomira Nikolića, slušali Miladina Šobića ili prošetali korzom teško napuštaju Nikšić, ili mu
se često vrate. Mladi svoj prostor traže organizovanjem u različite organizacije civilnog i političkog
tipa. Život grada je skocentrisan u starom djelu gradu, gdje su brojna mjesta za izlazak. Sportski
život je i dalje vezan za dio grada kraj rijeke Bistrice, dje je bio decenijama. Ka tom mjestu i dalje
hrle rijeke ljubitelja fudbala, a traje i ono čuveno Su-Su-Sutjeska. Kultna mjesta, korzo, Hotel
Trebjesa, jezero Krupac i plaža Manitovac dobijaju novi sjaj dolaskom novih, drugačijih
generacija. Kulturni život se odvija u Kulturno Informativnom Centru "18. septembar“, na Sceni
213, Stadionu Malih sportova i na drugim mjestima. Grad drugačijeg mentaliteta od svih u Crnoj
Gori, nekim sebi svojstvenim manirima, postao je grad koji se najviše kritikuje, ali i najviše cijeni,
jer je zadržao svoj stari, arogantni šmek i prenio ga u savremeno doba. To je grad u kojem su
temelji crnogorskog napretka, jer je u Nikšiću proizvedeno prvo pivo, osnovana prva Željezara,
osnovana prva banka,izgrađen prvi kružni tok saobraćaja, osnovano prvo pozorište, urađen prvi
pravi urbanistički regulacioni plan, osnovana prva lokalna radio-televizija, iz štampe izašle prve
lokalne novine, njegovi građani su planinari koji su se prvi popeli na najvišu tačku svijeta - Mont
Everest, fudbaler koji je postigao prvi gol u istoriji reprezentacije Crne Gore i bio njen prvi kapiten,
prvi skijaš koji je branio boje zemlje na zimskim olimpijskim igrama, prvi učenik koji je osvojio
medalju na olimpijadi u znanju itd. I ne samo po tome. Ponosni gradovi ne bježe ni od svojih
neslavnih rekorda-tako je Nikšić dugo godina bio grad sa najviše kafana po metru kvadratnom i
najviše ispijenog alkohola u Jugoslaviji. Nego, svako vrijeme nosi svoje breme. Oni koji odlaze iz
njega, bivaju njegovi najveći kritičari, a kada mu se u poznim godinama vrate, plaćaju visoku
cijenu jer su ga zauvijek izgubili. Nikšić je uvijek imao svoje uspone i padove, ali se čini da niko
kao Nikšićani, ne samo u Crnoj Gori, nijesu imali kontinuitet vrhunskih rezultata na polju nauke,
sporta, kulture, politike i biznisa. Da li su Nikšićani više poznati po čuvenoj rečenici „ima li ikog na
ovom svijetu, a da nije iz Nikšića“, ili po plejadi vrhunskih stvaralaca na polju umjetnosti, ili po
čuvenom komandantu Savi Kovačeviću, porijeklu najboljeg sportiste svijeta Novaka Đokovića, ili
prkosnom osmjehu Ljuba Čupića, ili po fudbalskom klubu Sutjeska, ili po najmasovnijoj litiji
pravoslavne crkve na dan slave grada, svjetski čuvenom pivu, planinarima kojima se svijet divio,
ili po političarima od čijeg potpisa je zavisila prošlost i sadašnjost Crne Gore, ili po svojim đacima
i studentima, arhitektama i livcima, ili prosto po fascinantnoj klimi satkanoj od sjevernih vjetrova i
južnih strujanja, ili po primjernom suživotu sa pripadnicima manjinskih naroda i u najdramatičnijim
vremenima i poštovanja njihove tradicije i kulture koju su i oni svim svojim bićem, bezrezervno,
utkali u temelje savremenog Nikšić, ostaje i biće vječita dilema. Nekada se govorilo da Crna Gora
ima tri varoši: Cetinje-prestonicu, Podgoricu-trgovački centar i Nikšić-kulturni centar. Jer imati
Nikšić, nije značilo samo imati veliko teritorijalno prostranstvo, već najbolje bunare, najkvalitetniju
vodu, plodnu zemlju, a kažu i najljepše žene. Imati Nikšić značilo je i čast za one koji su ga držali.
To je grad u kojem nikada nije bilo osvete, čak su i neprijatelji pozivani na suživot u
prosperitetnom Nikšiću. Crnogorski kralj Nikola napisao je stihove: „Duh junašva, genij roda,
krasili ti divno lice, sjevernog mi kraja stražo, zdrav Nikšiću perjanice!" Ni danas, kao ni ranije,
bez Nikšića se ništa veliko i presudno nije planiralo. On je bio temelj savremene Crne Gore, Crne
Gore koja svoje vrijednosti temelji na tradiciji i junačkoj prošlosti, Crne Gore kao stabilne
multietničke države, Crne Gore kao ekološke države i Crne Gore kao države svih njenih građana,
jer kakvi bi Crnogorci bili da ne nose, između ostalog, nikšićku odvažnost i gospodstvo.

Arhitektura[uredi]

Crkva u Nikšiću

Grad koji je imao urbanistički plan prije mnogo naprednijih i bogatijih gradova, bio je pogodno
mjesto za mješavinu arhitekotsnkih oblika. Uvijek je važio za planski najsređeniji grad u Crnoj
Gori. U Nikšiću su rođene i stvarale čuvene arhitekte, prvenstveno Slobodan Vukajlović i Đorđije
Minjević. Slovenački arhitekta Marko Mušić je po nalogu saveza komunista uradio arhitektonsko
rješenje Doma revolucije, koji je trebalo da simboliše narodni otpor i borbu protiv okupatora.
Predviđen je kao multimedijalni centar, sa televizijskim prostorijama, pozorištem sa pokretnom
scenom, bioskopom, kafeterijama, poslovnim prostorima, trgovinskim centrom, bankama,
prostorijama za ministarstvo kulture, i svim onim što jedan grad veličine Nikšića treba da ima.
Prostire sa na 21000 m², ali nikada nije završen, međutim, i pored toga, prestavlja izuzetnu
arhitektonsku cjelinu. Slobodan Vukajlović dao je nikšićkoj, ali i crnogorskoj arhitekturi neizbrisiv
pečat. Njegov identitet u stvaranju bila je heksagonalna struktura. U tom stilu projektovao je hotel
„Jastreb“ na brdu Trebjesa, upravnu zgradu Nikšićke banke, centralni vrtić, gradsku kapelu i
spomen dom u Bogetićima. Prvi je doktor arhitekture na našim prostorima, a projekat hotela
„Jastreb“ predstavljao je prvi „izvozni“ projekat jugoslovnskih arhitekata. Ostvarenja na polju
graditeljstva u Nikšiću šezdesetih, sedamtesetij i osamdesetih godina vezana su za arhitektu
Đorđija Minjevića. Projektovao je zgradu Radničkog univerziteta (danas KIC "18. septembar"),
zgradu gradskog Doma Zdravlja, starog hotela „Onogošt“ i dr. Novi dio hotela „Onogošt“ izgrađen
je po idejnom projektu sarajevskih arhitekata Ivana i Tihomira Štrausa. Zgrada u obliku čaše i
danas predstavlja jedinstven arhitektonski izraz na našim prostorima. Od starih zdanja treba
pomenuti saborni hram Sv. Vasilija Ostroškog na Petrovoj glavici, sa koje se pruža pogled na
cijeli grad, dvorac kralja Nikole prvog, te gradska kuća u gradskom parku i željeznička stanica
rađena ručno obrađenim kamenom sa Ostroških greda. Poseban pečat nikšićkoj arhitekturi dao je
nekadašnji gradonačelnik Đođrije Bato Grujičić, jer je tokom njegovog rukovođenja grad dobio
mnoga zdanja koja su išla korak ispred svjetskih trendova.
Demografija[uredi]
U naselju Nikšić živi 43551 punoljetni stanovnik, a prosječna starost stanovništva iznosi 35,3
godina (34,4 kod muškaraca i 36,2 kod žena). U naselju ima 16400 domaćinstava, a prosječan
broj članova po domaćinstvu je 3,55. Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno, a u
poslednja tri popisa, primjećen je porast u broju stanovnika.

Privreda[uredi]
Industrijski centar Crne Gore svakako je Nikšić, iako nakon tranzicionog perioda devedesetih
godina prošlog vijeka i stalnih kriza u sektoru proizvodnje i prodaje industrijskih proizvoda
njegova privredna moć nije toliko jaka kao nekada. Najznačajnije državne, ali i privatne firme su
stacionirane u ovom gradu. Najstariji industrijski kolektiv u Crnoj Gori, nikšićka Pivara „Trebjesa“,
osnovana 1895. godine je godinama najuspješnije crnogorsko preduzeće, a upošljava oko 300
ljudi. Sjedište državne Elektroprivrede je u Nikšiću, kao i 80% vodno energetskog potencijala
Crne Gore. Njen značajan segment je prva crnogorska hidroelektrana Perućica na Glavi Zete kod
Nikšića. Jedina Željezara u Crnoj Gori, kao i jedini Rudnici Boksita, crvenog i bijelog, su u
Nikšiću, s tim što su rezerve crvenog „zlata“ najveće u Evropi. U sektoru šumarstva izdvaja se Mi-
Rai Javorak, naslednik čuvenog ŠIK Javorka, Zavod za ispitivanje građevinskih materijala
„Zigma“, Institut za crnu metalurgiju. Na području metaloprerade izdvaja se Metalac, a u
prehrambenoj industriji Nikšićki mlin i gradska pekara Nikšić, kao i niz privatnih pekarskih firmi,
zatim najveće crnogorske mljekare „Nika“ i „Srna“, najpoznatija crnogorska industrija mesa
„Goranović“, te živinarske i farme sitne i krupne stoke. U tekstilon industriji prednjači „Koni
konfekcija“. U red uspješnih srednjih i velikih preduzeća spadaju Neksan, Uniprom, Gitanes
eksport, Helada Mont, Ibon i dr. Početak finansijskog i komercijalnog poslovanja u Crnoj Gori
vezuje se za osnivanje prve crnogorske banke - Nikšićke banke a.d. Nikšić (danas Prva banka
Crne Gore), dok u samom gradu polsuje oko 10 filijala banaka, osiguravajućih kuća i
mikrokreditnih institucija. Na području saobraćaja djeluje oko 15 autobuskih firmi za lokalni,
međugradski i međunarodni saobraćaj. Od kraja devedesetih godina poseban zamah je
očigledan u okvirima privatnog djelovanja.

Zdravstvo[uredi]
Zdravstveni sistem grad Nikšića je vrlo razvijen, ili bolje reći prevazilazi granice lokalnog. Gradska
opšta bolnica u sastavu Medicinskog centra po svojim kapacitetima i teritoriji koju opslužuje,
predstavlja najveću i najmoderniju bolnicu u Crnoj Gori, čije je temelje ugradila knjeginja Zorka
prije više od 100 godina. U sklopu Medicinskog centra nalazi Dom zdravlja, kao i Dječiji dispanzer
sa farmaceutskom ustanovom. U neposrednoj blizini grada, u prirodnom ambijentu starih topola,
nalazi se Specijalna bolnica za plućne bolesti „dr. Jovan Bulajić“, koja sa šest savremenih
paviljona predstavlja jedinstvenu, regionalnu zdravstvenu ustanovu. Upravna zgrada bolnice,
stara više od jednog vijeka, je dvorac vojvode Blaža Petrović, te kao takva bolnica predstavlja
jedinstven sklad istorije i moderne, a prožeta je i stihovima čuvenog Vita Nikolića, koji je svoje
duge bolesničke dane provodio u bolnici Brezovik, gdje je i nastala poznata pjesma „Topole
brezovačke“, te jedinstvenim učešćem u radu i njezi medicinskih sestara katoličke vjeroispovjesti.
Ova specijalna bolnica u bliskoj budućnosti će dobiti status regionalnog instituta. Osim toga grad
je poznat i po plejadi uspješnih doktora iz raznih oblasti, te medicinskih tehničara i drugog
osoblja, koji su svoj radni angažman pronašli i van granica evropskog kontinenta.

Urbanizam[uredi]
Nikšić je prvi grad u Crnoj Gori koji je imao sopstveni urbanistički plan. Dobio ga je zahvaljujući
inženjeru Josipu Sladeu, koji je plan napravio po naredbi crnogorskog kralja Nikole prvog, koji je
smatrao Nikšić svojom i crnogorskom budućom prestonicom. Iako se to nije ostvarilo, Sladeov
plan i danas predstavlja jedno od najsavršenijih i najorginalnijih urbanističkih rješenja. Ispunjen je
velikim dijelom. Njegov koncept se zasnivao na razvoju grada posredstvom trgova. Tako je od
predviđenih šest, Nikšić dobio četiri trga (centralni Trg Slobode sa koga se odvaja šest ulica,
glavni saobraćajni čvor - Skver, odnosno Trg Save Kovačevića od koga se odvaja šest
nezavisnih ulica, Trg Šaka Petrovića, petougaoni trg građen po uzoru na čuvene trgove u Parizu i
Trg Golootočkih žrtava između autobuske i željezničke stanice). Danas grad posjeduje 11 ulica
bulevarskog tipa širine četiri kolovozne trake. Ulice od posebnog značaja za grad su Vuka
Karadžića (najduža ulica, duga 2,6 km), Njegoševa, Nikole Tesle, Baja Pivljanina, Nika Miljanića,
Narodne omladine, Serdara Šćepana, bulevar Buka Mićunovića, bulevar 13.jul, Radoja Dakića,
Druge dalmatinske, Skadarska, Danila Bojovića(Džonsonova), Hercegovački i Pertizanski put.
Razvoj grada praćen je izgradnjom zasebnih kvartova sa pratećim mobilijarima. Takvi su kvartovi
Šeste crnogorske, serdara Jola Piletića, Vračar, Alekse Backovića, kvart iza Bolnice, Rudo polje i
tzv. Palestina. Jezgro Sladeovog plana su Trg Slobode i ulice oko njega: Novaka Ramova,
Novice Cerovića, Manastirska, Karađorđeva, Marka Miljanova, Đure Salaja, Lazara Sočice,
Josipa Sladea, Narodnih heroja, Pete proleterske, Vučedolska, Gojka Garčevića, Stojana
Kovačevića, Stojana Cerovića i Štrosmajerova. Urbanisti nakon Sladea su pravili planove koji su
se oslanjali na njegove ideje i u tome solidno uspjeli, tako da danas panorama grada gledana sa
bilo koje strane, pa i sa satelita izgleda impozantno za jednu, u poređenju sa svjetskim
metropolama, tako malu sredinu.

Saobraćaj[uredi]

Željeznička stanica u Nikšiću

Nikšić ima za crnogorske prilike izvrsnu saobraćajnu mrežu. Gradske ulice su široke i njima
dnevno cirkuliše i do 30000 motornih vozila. Veliko rasterećenje gradskog saobraćaja
predstavljaju novoizgrađene obilaznice. Glavni saobraćajni pravci, koji poraaze kroz grad Nikšić,
su Podgorica-Nikšić-Sarajevo(BiH), Risan-Nikšić-Žabljak, Nikšić-Plužine-Šćepan Polje, Nikšić-
Kolašin, Nikšić-Trebinje(BiH), Nikšić -Bileća-Mostar(BiH), Nikšić-Krstac-Gacko(BiH). Na teritoriji
opštine postoji industrijska obilaznica, dvije saobraćajne petlje (Brlja i Garnizon), kao i biciklističke
staze u dužini od 30 km, koje povezuju izletišta i spomenike kulture, a neke su još uvijek u
izgradnji.
Željeznički saobraćaj je najmoderniji u Crnoj Gori, a rekonstruisana elektrifikovana pruga koja
povezuje dva najveća i najvažnija grada u Crnoj Gori, Podgoricu i Nikšić, puštena je u saobraćaj
13.jula 2012. godine. Novi elektromotorni vozovi, jedinstveni na crnogorskim prugama, promet
ljudi i roba čine bržim i sigurnijim. U planovima je i izgradnja nekada bitne pruge, koja bi Crnu
Goru povezala sa lukom Ploče, a išla bi od Nikšića do Čapljine(BiH). U gradu postoje
dvije željezničke stanice, putnička i teretna u blizini Željezare Nikšić. Industrijski kolosjeci su
zastupljeni i nalaze se u krugovima najvećih industrijskih kolektiva (Željezare, Pivare „Trebjesa“,
Boksita i Metalca. Nekada je postojala ideja da se svi kolosjeci spoje u jedinstveni industrijski
prsten, ali ta ideja još uvijek nije zaživjela.
Vazduhoplovni saobraćaj vezuje se za izgradnju aerodroma Kapino Polje, (u istorijskim knjigama
poznat i kao aerodrom Alabama, tajno šifrovan od strane izraelske vojske, a istoričari smatraju da
je na njemu bila smještena vojna avijacija i zaslužan je velikim dijelom za stvaranje palestinske
države). Danas je tu savremeni sportski aerodrom sa asfaltnom pistom i stajnicima i kao takav
predstavlja jedan od najmodernijih malih aerodroma Jugoistočne Evrope. Nekada je tu postojala
čuvena jugoslovenska škola za pilote i padobrance, jednako čuvena kao ona u Mostaru.
Aerodoromom gazduje država Crna Gora i Aero klub Nikšić (prvi osnovani aero klub u Crnoj
Gori). Zato i ne treba da čudi podatak da je većina pilota u bivšoj Jugoslaviji, a pogotovo u tada
jakom avio preduzeću JAT, bilo baš iz Nikšića.

Naselja[uredi]
U gradskim naseljima, pogotovo onima koja se naslanjaju na grad, i čine periferiju, skoncentrisan
je veliki broj ljudi. Tako najveće gradsko naselje Kličevo broji oko 14000 stanovnika, a ima svoju
poštu, dom zdravlja, školu, vrtić, kao i veliki broj mjesta za prodaju različitih roba. Od većih
naselja se izdvajaju i Straševina, Dragova Luka, Župa nikšićka, Oštovac, Bistričko naselje, Rudo
polje, Kočani, Grebice... Od sesokih naselja tu su: Balosave, Bare, Bastaji, Bjeloševina, Bobotovo
Groblje, Bogetići, Bogmilovići, Brezovik, Brestice, Broćanac Viluški, Broćanac Nikšićki, Bršno,
Bubrežak, Busak, Vasiljevići, Velimlje, Vidne, Vilusi, Vir, Vitasojevići, Višnjića Do, Vraćenovići,
Vrbica, Vučji Do, Gvozd, Gornja Trepča, Gornje Polje, Gornje Crkvice, Gornje Čarađe, Goslić,
Gradačka Poljana, Granice, Grahovac, Grahovo, Dolovi, Donja Trepča, Donje Crkvice, Donje
Čarađe, Dragovoljići, Drenoštica, Dubočke, Duga, Dučice, Zavrh, Zagora, Zagrad, Zaljutnica,
Zaslap, Zlostup, Ivanje, Jabuke, Javljem, Jasenovo Polje, Jugovići, Kazanci, Kamensko, Klenak,
Kovači, Koprivice, Koravlica, Krstac, Kunak, Kuside, Kuta, Laz, Liverovići, Lukovo, Macavare,
Međeđe, Milojevići, Miločani, Miljanići, Miruše, Mokri Do, Morakovo, Nudo, Oblatno, Ozrinići,
Orah, Orlina, Petrovići, Pilatovci, Povija, Podbožur, Podvrš, Ponikvica, Počekovići, Praga,
Prigradina, Prisoje, Rastovac (Nikšić), Riđani, Riječani, Rudine, Sjenokosi, Smrduša, Somina,
Spila, Srijede, Staro Selo, Stuba, Stubica, Tupan, Ubli, Carine, Cerovo, Crnodoli, Šipačno,
Štedim i Štitari.

Sport[uredi]
Nikšić je grad velikih sportskih imena, bilo da se radi o klubovima ili o pojedincima. U gradu je
aktivno 67 sportskih organizacija. U tu svrhu izgrađeni su gradski stadion (stadion „Kraj Bistrice“)
kapaciteta 10800 sjedećih mjesta, na čijem terenu igra fudbalski klub FK Sutjeska Nikšić, a koji
ispunjava standarde za odigravanje međunarodnih fudbalskih utakmica i njegov pomoćni teren,
zatim stadion „Željezara“ na kojem igra gradski rival fudbalski klub FK Čelik Nikšić, Sportski
centar Nikšić predstavlja najveći sportski kompleks u Crnoj Gori posjeduje dvoranu kapaciteta
4000 sjedećih mjesta u čijem sklopu se nalaze kuglana, streljana i dvoranski olimpijski bazen
kapaciteta 1000 gledalaca, jedini tih dimenzija u Crnoj Gori, Stadion malih sportova pod
Trebjesom, kapaciteta 3500 sjedećih mjesta, sportski centar „Trim“, više teniskih terena, teretana
i fitnes centara. U Nikšiću je sjedište Fakulteta za sport i fizičku kulturu sa studijama za sportske
trenere, menadžere i novinare, a u mjesnim zajednicama izgrađeno je preko 15 terena za male
sportove.
Najpoznatiji sportski brend grada je fudbalski klub FK Sutjeska Nikšić, jedan od dva najveća
crnogorska kluba (pored podgoričke „Budućnosti") i jedna od najvećih sportskih institucija u
državi Crnoj Gori. Osnovana je davne 1920. godine i decenijama je bila i danas jeste nosilac
sportskog života grada. U svojoj bogatoj istoriji odigrala je veliki broj utakmica sa poznatim
klubovima bivše Jugoslavije, Dinamom, Hajdukom, Partizanom, Crvenom zvezdom, Vardarem,
Sarajevom, Veležom i dr., te tako postala nezaobilazan segment fudbalske istorije bivše države i
stekla veliku međunarodnu reputaciju i ugled, koji i danas ima. Njena omladinska škola predstvlja
nepresušan izvor talenata, od kojih su neki danas poznati evropski fudbaleri, kao što su Mirko
Vučinić (kapiten reprezentacije Crne Gore od njenog osnivanja i najbolji strijelac, kao i strijelac
prvog gola crnogorske reprezentacije), Andrija Delibašić (dugogodišnji reprezentativac Crne
Gore), Vukašin Poleksić (dugogodišnji reprezentativni golman, prvi golman na prvoj utakmici
reprezentacije Crne Gore), Stefan Nikolić, Vladan Giljen , Miljan Radović... Sem Vučinića i
Poleksića, danas u reprezentaciji Crne Gore igraju dva Sutjeskina igrača, i to: reprezentativni
golman Ivan Janjušević i vezni igrač Vladimir Jovović, a reprezentativac duže vremena bio je i
Nikšićanin Milorad Peković. Sutjeskini omladinci bili su prvaci SFRJ, osvajači kupa iste države,
osvajači čuvenog turnira „Kvarnerska rivijera“ i sve to kao jedini crnogorski klub u istoriji.
Sutjeskini nekadašnji igrači Ranko Zirojević i Slaviša Đurković činili su omladinsku reprezentaciju
Jugoslavije, koja je stigla do zlatnog odličja u Čileu i zahvaljujući tome imaju statuse zaslužnih
sportskih radnika. Igrač sa najviše nastupa u Sutjeskinom dresu Brajan Nenezić osvajač je
svjetske zlatne medalje sa amaterskom reprezentacijom Jugoslavije. Nezaobilazno je pomenuti i
bivše igrače koji su ostavili neizbrisiv trag u istoriji nikšićkog, crnogorskog i jugslovenskog sporta,
a to su: Mojaš Radonjić, Davor Gardun, Branko Samatovića, Vojislav Bakrač, Vojin
Lazarević, Petar Ađanski, Milorad Bajović, Miodrag Bajović, Miloš Drizić, Miloš Bursać, Nikola
Rakojević, a ništa manje nijesu čuveni Duško Radinović, Zoran Vorotović, Andrija
Vujović, Dragan Radojičić, Borislav Gajica Đurović, Zoran Batrović, Damir Čakar, Miodrag
Krivokapić i mnogi drugi. Sutjeska je osvajala mnogobrojne domaće i međunarodne turnire,
prvenstva i kupove, pogotovo u omladinskim kategorijama,gdje je godinama bila na vrhu ili u
samom vrhu. Bila je učesnik Prve savezne jugoslovenske lige, i to kao jedan od ukupno dva
crnogorska kluba, a dvostruki je uzastopni šampion Crne Gore. Gradski rival FK Čelik Nikšić, je u
sezoni 2011/12 kao drugoligaš osvojio nacionalni Kup Crne Gore, i to kao prvi klub u istoriji
crnogorskog fudbala, a iste sezone ušao u Prvu ligu Crne Gore i izborio izlazak na evropsku
scenu, a kontinuitet igranja međunarodnih utakmica nastavio je i u naredne dvije sezone. Pored
ova dva kluba, u nižim ligama nastupaju i OFK „Nikšić“, fk „Polet Stars“, fk „Župa“ i dr. U malom
fudbalu (futsal) najpoznatija imena su kmf Balestra Goranović Nikšić, , kmf Elektoprivreda Nikšić,
„Ekonomist“ i „Premijer“ koji su godinama bili šampioni ili u samom vrhu jugoslovenske prve lige.
U ženskom fudbalu u Crnoj Gori, neprikosnoven je žfk Ekonomist Nikšić, koji je jedini šampion i
osvajač nacionalnog Kupa, od osnivanja crnogorske lige, kao i učesnik kvalifikacija za ligu
šampiona.
Košarkaški brend grada je decenijama bio KK Ibon Nikšić, kojeg je naslijedio KK Sutjeska Nikšić,
koja je u poslednjih godina izrasla u uspješan kolektiv i kao takav postao jedini klub koji može da
parira KK Budućnost Podgorica, iz Podgorice. Sutjeska je u sezoni 2015/16 bila učesnik
regionalne ABA lige. Klub je u sezoni 2012/13 osvijio nacionalni Kup Crne Gore, prekinuvši tako
dvodecenijsku dominaciju podgoričkog kluba u crnogorskim okvirima Učesnik je reginalne BIBL
lige. U ženskoj košarci najznačajniji klub je kk Roling Nikšić, , a koliko je kvalitetan rad u nikšićkoj
ženskoj košarci najbolje svjedoči podatak da je prethodnih godina dvije trećine crnogorske
reprezentacije, uključujući selektora i pomoćno osoblje rođeno u Nikšiću. Od poznatijih igrača
izdvajaju se Ratko Radovanović, Rajko Žićić, Žarko Varajić, Miodrag Baletić, Mirko Baletić, Goran
Jeretin, Zdravko Radulović,Bojan Dubljević, Dušan Dubljević, a od košarkašica Jelena
Dubljević, Milka Bjelica, Jelena Turčinović, Ana Turčinović, Nataša Popović, Ana Baletić i mnoge
druge. Poznati regionalni košarkaški radnici su i rođeni Nikšićani Želimir Cerović (predsjednik
košarkaškog saveza eks Jugoslavije i Srbije) i Vukašin Vule Vukalović (osnivač i dugogodišnji
predsjednik sportskog društva i košarkaškog kluba Bosna iz Sarajeva. U rukometu je aktivan RK
„Sutjeska“ sa velikim brojem međunarodnih utakmica. Poznati su igrači Slobodan Niolić, Alen
Muratović (legenda crnogorskog rukometa), Zoran Osmajić, reprezentativni golmani Rade
Mijatović i Mile Mijušković, kao i reprezentativci Vladimir Osmajić, Goran Lasica i Marko Lasica,
kao i reprezentativac, i jedan od najboljih igrača reprezentacije Srbije Ivan Nikčević. Takođe, iz
Nikšića su i reprezentativci Katara Jovo Damjanović, te Poljske Branko Vujović. Od rukometašica
najpoznatija je Radmila Petrović, reprezentativka Crne Gore, evropskog šampiona i olimpijskog
vicešampiona, ali i reprezentativke Đurđina Jauković i Đurđina Malović. U odbojici je aktivno više
klubova, a najzvučnije ime je svakako najbolji igrač svijeta i najbolji crnogorski igrač svih
vremena Miodrag Skale Gvozdenović, a poznati su i Dušan Bojić, kao i Marko Bojić . Aktivan je
vaterpolo plivački klub „Nikšić“ koji tokom ljeta radina obližnjem jezeru Krupac, a tokom zime na
olimpijskom bazenu nikšićkog sportskog centra. Ragbi kao sport je poslednjih godina dobio na
popularnosti u Crnoj Gori, pa je shodno tome osnovan i ragbi klub "Nikšić", koji je osvojio prvu
titulu državnog prvaka u ovom sportu u istoriji Crne Gore. Teniski klubovi „Nikšić“ i „Sutjeska“ sa
svojom omladinskom bazom, oslonac su razvoja ovog sporta u gradu. U Nikšiću 21.09.2014.
godine je osnovan Triatlon klub Nikšić, a već 2015. godine je na jezeru Krupac održano prvo
triatlon takmičenje u Nikšiću (15.08). Šahovski klub „Radonja Bojović “ bio je prvak stare
Jugoslavije i učesnik lige šampiona, a šahista Dragiša Blagojević olimpijski šahovski prvak. U
Nikšiću su osamdesetih godina prošlog vijeka bili organizovani turniri na kojima su učestvovala
najpoznatija imena iz svijeta šaha, među kojima je prednjačio Rus Gari Kasparov. Nikšićki klub
„Elektroprivreda“ tradicionalno je jedan od najuspješnijih i najorganizovanijih klubova u domaćim
okvirima. Drago Vujović, Marko Blečić i Đorđije Vujičić su se kao članovi nikšićkog PSD
„Javorak “ popeli na „krov svijeta“ Mont Everest i tako postali prvi Crnogorci u istoriji kojima je to
pošlo za rukom. U Nikšiću su aktivna i dva biciklistučka kluba „Perun“ i „Nik-bajk“ čime
predstavljaju okosnicu biciklističkog sporta u Crnoj Gori, a centar njihovog djelovanja je park
šuma Trebjesa koja posjeduje izgrađene staze za planinski biciklizam. Na planini Vučje , koja je
udaljena 18 km od Nikšića, nalazi se istoimeni skijaški centar, koji sa hotelskim kapacietima i
skijaškim stazama, predstavlja treći po veličini ski centar u Crnoj Gori. Jedan od dva aktivna aero
kluba u Crnoj Gori je „Nikšić“, koji pored turističkog letjenja, vrši obuku padobranaca i pilota
manjih letelica. Svoje aktivnosti obavlja na aerodromu Kapino polje kod Nikšića.
Iz pojedinačnih sportova izdavajaju se Dragan Bato Ognjenović (prvak svijeta u kik boksu, a
primarni sport mu je bio karate), Dragomir Bečanović (prvak svijeta u džudou, jedini takmičar sa
takvim priznanjem u SFRJ, zaslužni je sportista Crne Gore), Srđan Mrvaljević (najbolji crnogorski
džudista i svjetski vicešampion), Dragoljub Fatić (jedan od najboljih crnogorskih karatista svih
vremena, selektor karate reprezentacije Crne Gore), Vladimir Joković (zajedno sa Fatićem
nosilac evropskih odličja), Danilo Lučić (evropski juniorski prvak u karateu), Milorad
Gajović (osvajač evropske i mediteranske medalje u boksu, zaslužni sportista Crne Gore), Ratko
Drašković (osvajač evropske medalje kao omladinac, prvak svijeta i u petoj deceniji
života), Boško Drašković (najbolji crnogorski bokser), Veselin Žižić (bokser, zaslužni sportista
Crne Gore), Milorad Žićić (jedan od najboljih crnogorskih boksera), Bojan Kosić (najbolji
crnogorski skijaš, prvi Crnogorac učesnik zimskih olimpijskih igara), Slađana Perunović (najbolja
crnogorska atletičarka).

Mediji[uredi]
U Nikšiću postoji Centar za informativnu djelatnost koju čini prva lokalna televizija u Crnoj Gori-
Televizija Nikšić, čiji je program prvi put emitovan 1994. godine i prvi crnogorski lokalni radio-
radio Nikšić. Dugo godina je izlazilo štampano izdanje „Nikšićkih novina“, koje su ugašene prije
jedne decenije, a danas izlazi mjesečnik „Novine Nikšića“. Tako je grad Nikšić u jednom trenutku
imao ono što mnogo veći gradovi, ali i neke države nijesu imali-svoju televiziju, radio i novine. U
Nikšiću je 1945. godine, u zgradi na trgu Slobode, izašao prvi broj dnevnog lista „Pobjeda“, danas
perjanice pisane riječi u Crnoj Gori. U prošlosti u ovom gradu su bile redakcije više listova poput
„Onogošta“ i „Golije“, a u izdavaštvu u Crnoj Gori prednjačila je štamparija „Kole“. Od lokalnih
radio stanica, pored radio Nikšića, postoje i Radio D, Radio 083, Z radio i Radio Montena.

Kultura[uredi]
Pričati o crnogorskim kulturnim dostignućima i poslenicima bilo bi potpuno besmisleno a da se
Nikšić i Nikšićani ne stave na sami vrh kulturne ljestvice. Najbolji dokaz za to je da je samo
nikšićka gimnazija iznjedrila čak 30 akademika različitih akademija zemlje, okruženja i svijeta. U
prilog tome stoji da je prvo pozorište u Crnoj Gori osnovano u Nikšiću. Tradicija „Nikšićkog
pozorišta“ traje i danas zahvaljujući sopstvenoj produkciji. Pored ove kulturne institucije, ništa
manje nije čuveno „Zahumlje“, u kojem su tokom stogodišnje istorije stvoreni neprevaziđeni
glumački bardovi, muzički i folklorni stvaraoci. Značajan segment u razvoju muzičke kulture grada
imala je i ima škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje „Dara Čokorilo“. Aktivno rade i dva
dječija pozorišta „Stanković“ i „Šćućukin“, kao i tri kulturno kreativna centra „Akord“, „Korak“ i
„Scena“. Kulturni život grada odigrava se na podijumima KIC-a "18. septembar“, „Scene
213","Zahumlja“, u dvorani nove muzičke škole i Sportskog centra, te na stadionu malih sportova,
kao i na brojnim gradskim trgovima. Logičan rezultat djelovanja ovih institucija i organizacija su
mnogobrojna imena kojima bi se ponosile i mnogo veće sredine od Nikšića i Crne Gore.

Pozorište[uredi]
Nikšićko pozorište gaji stogodišnju tradiciju i pored cetinjskog Zetskog doma najstariji je teatar u
Crnoj Gori. Poznata glumačka imena su: Petar Banićević (bard jugoslovenskog glumišta, jedan
od najvećih dramskih umjetnika svih vremena na našim prostorima, dobitnik nagrade "Dobričin
prsten" za životno djelo), Bora Stjepanović (proslavljeni jugoslovenski glumac), Veljko Mandić (još
jedan bard jugoslovenskog glumišta), Drago Malović (proslavljeni glumac, poznat po ulozi
Radosava u „Đekni"), Branko Babović, Marko Baćović, Milutin Mima Karadžić, Vladan
Gajović, Miodrag Krivokapić, Vojislav Krivokapić, Ranko Goranović, a iz mlađe generacije Andrija
Milošević, Simo Trebješanin i Kristina Stevović. Nikšićko porijeklo imaju doajeni jugoslovenskog
glumišta Petar Božović i Milan Lane Gutović. Koliki su pečat crnogorskoj pozorišnoj sceni dali
ljudi iz Nikšića, najbolje pokazuje podatak da su od trinaest upravnika Crnogorskog Narodnog
Pozorišta, krovne pozorišne institucije u Crnoj Gori,od njegovog osnivanja pa do danas, šestorica
bili Nikšićani i to: Niko Pavić, Milorad Bošković, Vladimir
Popović[[{{subst:DATE}}|{{subst:DATE}}]] [potrebna odrednica], Blagota Eraković, Branislav
Mićunović i Janko Ljumović. Nikšićanin Igor Bojović aktuelni je upravnik pozorišta "Boško Buha" u
Beogradu.

Film[uredi]
Gotovo svi crnogorski filmski i pozorišni reditelji i režiseri su rođeni Nikšićani: Živko
Nikolić (najpriznatiji crnogorski i jedan od najvećih jugoslovenski režisera svih vremena, poznat
po kultnim ostvarenjima „Ljepota poroka“, „Čudo neviđeno“, „Iskušavanje đavola“, „U ime
naroda“, „Jovana Lukina“, „Marko Perov“, „Beštije“, „Biljeg“, "Đekna još nije umrla, a kad će ne
znamo“, kao i niza dokumentarnih filmova, koji su većinom snimani u Nikšiću), Božidar Bota
Nikolić, Veljko Bulajić (istaknuti jugoslovenski filmski stvaraoc, režiser čuvenog filma "Bitka na
Neretvi", najgledanijeg filma u Jugoslaviji svih vremena), Goran Bulajić, Krsto Papić, Milan
Karadžić, Branko Baletić, Slobodan Milatović, Blagota Eraković, Nikola Vavić, Ratko Đurović (u
jugoslovenskim dramaturškim krugovima poznat pod nadimkom "Sokrat svog vremena"), Vuk
Perović, Marija Perović i mnogi drugi.

Muzika[uredi]
Na polju muzičke umjetnosti u Nikšiću je aktivan jedan od najvećih rok festivala u bivšoj
Jugoslaviji „Lake Fest“. Za četiri dana trajanja desetine hiljada ljudi obiđe jezero Krupac, u čijoj se
neposrednoj blizini festival održava. Takođe značajni su i festivali „Guitar fest“ i „Bedem fest“ na
gradskoj tvrđavi. Kroz manifestaciju „Septembarski dani“ prostor za svoju afirmaciju dobijaju
poznati domaći, ali i međunarodni umjetnici iz različitih oblasti. Od poznatih izvođača neophodno
je pomenuti "nikšićkog Mostarca" koji se zove Željko Samardžić. Najveće muzičko ime Nikšića i
Crne Gore je svakako kantautor Miladin Šobić (autor neprevaziđenih hitova „Kad bi došla Marija“,
„Svetozara Markovića 39", „Stare novine“, „Džemper za vinograd“...), zatim poznati gitaristi Darko
Nikčević i Danijel Cerović, sada već čuveni izvođači crnogorskih izvornih pjesama Nikola
Karović i Dragoljub Drago Kovačević, poznati pjevač i guslar Milomir Miljanić, pjevač narodne
muzike Rodoljub Rođa Raičević, kao i plejada popularnih pjevača zabavne muzike u Crnoj Gori,
pripadnika mlađe generacije, kao što su: Vanja Radovanović, Božo Bulatović, Andrijana
Božović, Biljana Mitrović, Nina Žižić kao i poznate grupe „DST"(Društvo Skrivenih Talenata),
„Osma sila“, „Doktor Pikaso“, „Pankreas“... Iz Nikšića je i Filip Vučić, jedini predstavnik državne
zajednice Srbija i Crna Gora na evroviziji za djecu.

Slikarstvo i vajarstvo[uredi]
Nikšić, kao izuzetno inspirativna sredina, nosi epitet grada velikih umjetnika i zvučnih imena
kulturnih poslenika. U oblasti slikarstva nezaobilazno ime je Vojo Stanić, čuveni jugoslovenski i
crnogorski slikar, koji je u Nikšiću živio do završetka gimnazije i koji je rekao da mu je život u
ovom gradu odredio slikarski stil i koji je uvijek isticao da sebe prije svega smatra Nikšićaninom.
Takođe, dobar dio životnog i radnog vijeka u Nikšiću je proveo i Nikola Gvozdenović, još jedan
doajen jugoslovenske likovne scene. Čuveni „Gvozdo“ izgradio je svoj umjetnički opus
„tačkastim“ slikarskim stilom, što ga je lansiralo među najpoznatije umjetnike Evrope. Poznata je
i Vasilisa Radojević, jedna od najvećih jugoslovenskih slikarki, a ništa manji ugled nije imala ni
akademska slikarka Zora Odalović. Najbolja crnogorska grafičarka je Nikšićanka Anka Burić.
Akademki slikari iz Nikšića su: Dragan Karadžić, Jovan Karadžić, Branko Ilija Burić, Stanko
Zečević, Rajko Todorović Todor, Mišo Vemić, Pero Nikčević, Ratko Odalović, i Milo Jakovljević, a
tu je i nezaobilazni Dušan Jeknić, a iz mlađe generacije teba navesti izuzetno talentovanu Lidiju
Nikčević, te Davida Delibašića, Milku Delibašić i Anku Gardašević. Poznati vajari su Mijo
Mijušković, Sreten Milatović i Ratko Vulanović.Vulanović je autor monumentalnog kompleksa
kamenih stela u Nikšiću (nazvan Kameni grad), Podgorici i na Adi Ciganliji u Beogradu. Da Nikšić
nije slučajno grad slikara, svjedoči i podatak da je učenik nikšićke gimnazije, pored mnoštva
poznatih ličnosti, bio i slikar Petar Lubarda, pa u saglasju sa tim, danas, jedna od ulica koja vodi
ka nikšićkoj gimnaziji, nosi ime ovog velikana jugoslovenske likovne umjetnosti.

Književnost i poezija[uredi]
Pisci Mirko Banjević i Branko Banjević, Vladimir Mijušković, Žarko Komanin i Mirko Kovač najbolji
su nikšićki „proizvod“ na polju književnosti. Tu su Tamara Nikčević, Aleksandra Vuković i Isidora
Bjelica, te čuvena Vida Ognjenović, pisac i scenarista, Božo Koprivica, pisac i scenarista,
te Tešan Podrugović, od koga je Vuk Karadžić zapisao narodne pjesme i umotvorine.Nikšićanin
je i Dimitrije Bjelica, gotovo najѕnačajniji šahovski pisac u svijetu.
Gotovo da ne postoji grad u našim krajevima koji je toliko opjevan u epskim pjesmam kao Nikšić,
jer se smatra da Nikšić nije bio samo nijemi posmatrač istorijskih previranja, već njihov aktivan
učesnik. Kada je u pitanju poezija prva asocijacija je sigurno pjesnik i boem Vito Nikolić. Njegove
pjesme „Nedjelja u gradu N“, „Topole brezovačke“, „Prvi snijeg“ i mnoge druge postale su simboli
grada u pravom smislu te riječi. Bio je i urednik dnevnog lista „Pobjeda“ , čiji je prvi broj izašao u
Nikšiću 1945. godine. Milan Dugo Krivokapić budio je Nikšićane decenijama čuvenom radio
emisijom „Taksimetar“ i „Tragom džada Onogošta grada“. Najpoznatiji crnogorski pjesnik za
djecu, Dragan Radulović, rođeni Nikšićanin, pored svoje poezije, upamćen je po televizijskim
emisijama „Iščašene priče“ posvećenim isključivo djeci, ostavio je neizbrisiv trag u srcima svih
onih koji su imali priliku da ih gledaju na kanalima Televizije Crna Gora. Duša nikšićkog pjeništva
u pravom smislu te riječi bio je Vukman Otašević. Tu su još i Dušan Govedarica, predsjednik
književne zajednice „Vladimir Mijušković“ i pjesnikinja Gordana Sarić.

Narodni heroji[uredi]
Nikšić je, iako ne formalno, grad heroj. Jer kako bi se drugačije zvao grad iz kojeg je čuveni Ljubo
Čupić, čiji je prkosni osmjeh okupatoru pred strijeljanje, postao simbol otpora u okupiranoj Evropi,
te slika koja ne blijedi vremenskim trajanjem. Oni su Nikšiću dali slobodu, Nikšić im je uzvratio
imenima škola, ulica i bulevara. Napomenućemo samo dio narodnih heroja. Prvo, Nikšićanin je
legendarni komandant Sava Kovačević, koji je postao nezaobilazna ličnost gotovo svih
partizanskih filmova, a njegovim herojskim podvizima, poput susreta oči u oči sa okupatorskim
tenkovima, svijet se divio. Nikšićanin je i čuveni Ratko Vujović Čoče. Tu je Joka Baletić, poznata
po izreci „bolja Joka Baletić, no sva divizija Stanišić“. Orden narodnog heroja dobili su i Vojo
Deretić, Ratko Žarić, braća Labudović, Vučinić i Višnjić, Jagoš Kontić, Nikola
Kovačević[[{{subst:DATE}}|{{subst:DATE}}]] [potrebna odrednica], Milija Nikčević, Radoje Čizmović, Gojko
Garčević, Radoje Mijušković, kao i mnogi drugi. Nikšić je prepoznatljiv i po velikom broju žena-
heroja, kao što su Olga Golović, Mileva Lajović Lalatović, Milica Vučinić... Nikšićani su i poznate
istorijske ličnosti Crne Gore, Šako Petrović, Novak Ramov Jovović, Novica Cerović, pop Milo
Jovović, a i želja kralja Nikole prvog Petrovića Njegoša je bila da bude sahranjen na Petrovoj
glavici u centru grada, gdje se nalazi Saborni hram Svetog Vasilija Ostroškog, pored, kako je
rekao, najvećeg hercegovačkog i najvećeg crnogorskog junaka Stojana Kovačevića i Novaka
Ramova. Međutim, ta želja mu nije ispunjena.

Poznati Nikšićani[uredi]
Nikšićani su poznati kao vrlo uticajni ljudi ne samo u Crnoj Gori, već i u državama okruženja.
Nalaze se i na uticajnim mjestima u kulturi, sportu, privredi, a pogotovo u politici. Državni vrh
Crne Gore poslednje dvije decenije „okupiran“ je Nikšićanima. I to ne samo Crne Gore, već i
Srbije, a ima ih i u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini. Tako su od starog kadra Nikšićani bili Veljko
Milatović (predsjednik predsjedništva SR Crne Gore i predsjednik Narodne skupštine) i Žarko
Bulajić (predsjednik izvršnog vijeća SFRJ), zatim Milo Đukanović (najmlađi evropski premijer, prvi
čovjek bloka za nezavisnu državu Crnu Goru, nekadašnji predsjednik države, a aktuelni premijer
Crne Gore), Filip Vujanović (aktuelni predsjednik Crne Gore u trećem uzastopnom
mandatu), Željko Šturanović (prvi premijer nezavisne države Crne Gore), Radoje
Kontić (predsjednik crnogorske i savezne Vlade Jugoslavije u više mandata), Milorad
Drljević (nekadašnji predsjednik savezne skupštine Jugoslavije), Šako Petrović (prvi predsjednik
Narodne skupštine Crne Gore), Bogoljub Šijaković (ministar vjera u Vladi Srbije), a nabrajanje
crnogorskih ministara i narodnih poslanika iz Nikšića otišlo bi u nedogled, ali ćemo izdvojiti
nekoliko ministara u Vladi Crne Gore, kao što su Milutin Simović(ministar poljoprivrede), Branislav
Mićunović (ministar kulture), Milica Pejanović Đurišić (ministar odbrane), Pavle
Goranović (ministar kulture), Predrag Draško Goranović (ministar finansija), Veljko
Zeković (ministar trgovine), Niko Miljanić (ministar zdravlja), Slobodan Backović (ministar
prosvjete), Vojislav Đukanović (ministar privrede), Nebojša Kaluđerović(ministar inostranih
poslova), Budimir Šegrt (ministar zdravlja), Predrag Goranović (ministar kulture), Sanja
Damjanović (ministar nauke i jedini predstavnik Crne Gore pri naučnom institutu CERN u
Ženevi), Janko Ljumović (ministar kulture) i dr.. Rođeni Nikšićanin je Marko
Daković (najistaknutija politička ličnost crnogorske istorije, narodni tribun i advokat), Marko
Vujačić (potpredsjednik Prezidijuma Narodne skupštine SFRJ), Nikola Kovačević (predsjednik
Prezidijuma Narodne skupštine SFRJ), kao i Radoman Božović (bivši predsjednik vojvođanske i
jugoslovenske savezne vlade). Neizostavni su i Petar Komnenić (ministar u staroj Vladi NR Crne
Gore), Krsto Bulajić (ambasador SFRJ u Japanu), Branko Perović (ambasador SFRJ u
Tanzaniji), Radoslav Banjo Bulajić (ambasador SFRJ u Japanu), Igor Jovović (ambasador Crne
Gore u Srbiji), Borislav Milošević (ambasador SFRJ u Rusiji), te Vasilije Cile Kovačević (generalni
konzul SFRJ u San Francisku). Nikšićko porijeklo vode i Boris Tadić (bivši predsjednik Srbije), Ivo
Josipović (bivši predsjednik Hrvatske), Igor Radojičić (srpski političar, bivši predsjednik Narodne
skupštine Republike Srpske, trenutno gradonačelnik Banja Luke), te Radovan Karadžić (srpski
političar, psihijatar, pjesnik i prvi predsjednik Republike Srpske) i Pavle Kapetanić (premijer
Argentine). Nikšićani su: Milosav Marjanović, čuveni matematčar i jedan od osnivača Prirodno-
matematičkog fakulteta u Beogradu, te Boško Gluščevićčuveni ekonomista, jedan od osnivača i
prvih profesora na Ekonomskom fakultetu u Podgorici. U novinarstvu nezaobilazan je Mihajlo
Radojičić Šok, sa svojom emisijom „Uvijek subotom“, kojom je svake subote u deset časova
ujutro budio crnogorske građane na javnom servisu, te Radovan Miljanić dugogodišnji generalni
direktor Televizije Crna Gora, te jedna od najiskusnijih televizijskih spikera Ljiljana Blagojević i
urednik i voditelj višedecenijski popularnog „Tv kalendara“ na Televiziji Crne Gore Dragoljub Ilić
Čarli. U kategoriji sportskog novinarstva najpoznatiji crnogorski sportski komentatori i doajeni
jugoslovenskog novinarstva Milorad Đurković i Boro Odalović. Tu su i crnogorski istoričar Novak
Kilibarda, geograf Branko Radojičić, prvi predsjednik crnogorske akademije nauka
(CANU) Branko Pavićević, predsjednik Dukljanske akademije nauka i umjetnosti Božidar Nikolić,
profesori Stojan Cerović, Mihajlo Bukvić i Nikola Kesler, ljekari Zoran Kesler, Niko Miljanić i lični
ljekar kralja Nikole prvog Petrovića Petar Miljanić, slikari, pisci i hroničari Ilija Šobajić, Miloš
Šobajić i Maksim Šobajić, mitropolit Sava Kosanović, espiskop budimljansko-nikšićki Joanikije
Mićović, najučeniji teolog Srpske pravoslavne crkve protojerej Radovan Bigović, čuveni ilustrator,
striper i karikatrurista, autor strip serijala „Dikan“ Lazo Sredanović, fudbalski trener Željko
Petrović, sportski radnik i predsjednik fk „Vojvodina“ Novi Sad Ratko Bata Butorović, porijeklo iz
Banjana kod Nikšića ima i čuveni selektor reprezentacije Jugoslavije i trener Real Madrida Miljan
Miljanić, sociolog Ratko Božović, osnivač Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu Stevan
Nikolić, čuveni stomatolog Blažo Zlopaša, poznati beogradski ortoped dr. Slavko Tomić, hirurg u
Dubaiu dr. Nebojša Jovanović, predsjednik Ustavnog suda Srbije Slobodan Vučetić,
neuropsihijatar, član američke akademije nauka dr. Dušan Kosović, poznati crnogorski
neuropsihijatar Borislav Mitrić, pravnik i profesor Blagota Mitrić, pjevač Željko Samardžić, direktor
beogradskog zoološkog vrta Vuk Bojović, dugogodišnji ministar finansija u Vladi Republike Srbije
Predrag Goranović, osnivač internacionalnog modnog brenda MONA Nada Delić Momirović,
modna dizajnerka Jelena Đukanović, modni dizajner italijanskog brenda „Kevin Klajn“ Stefan
Miljanić, jedini crnogorski plej boj Ratko Knežević, pjevač Marinko Pavićević, jedan od najvećih
jugoslovenskih privrednika i filantrop Stanislav Ćano Koprivica, leksikograf Vojislav Nikčević,
srpski četnički vođa Bajo Stanišić, gradonačelnik Tivta Miodrag Kankaraš, poslijeratni ministar
prosvjete Niko Pavić, pisac i istoričar Jefto Milović, narodni guslar Đorđije Koprivica, dječiji
zabavljač Radojica Stanković (poznatiji kao Šanta Panta), pjevačica Vesna Zmijanac, guslar i
pjevač zabavne muzike Milomir Miljan Miljanić, odbojkaš i predsjednik SD "Bosna" iz Sarajeva,
jedan od najzaslužnijih za titulu prvaka Evrope košarkaškog kluba "Bosna" Vukašin Vule
Vukalović, prvakinja svijeta u streljaštvu Desanka Perović Pešut, najmlađi vojnik učesnik u Prvom
svjetskom ratu Dragoljub Jeličić, atletičar Milan Vujičić, fudbaler Miladin Bečanović, psihijatarMaja
Vujović Ranger, književnik Milisav Popović, novinar, književnik i publicista Miodrag Mišo Vujović,
novinarka Milijana Baletić, generalni direktor JAT-a Vladimir Ognjenović, državni sekretar MUP-a
Srbije Vladimir Božović, predsjednik bokserskog saveza Jugoslavije i predsjednik beogradske
opštine Stari grad Dragoslav Zeka Božović, internacionalni fudbalski trener Božidar Bandović,
košarkaš Zdravko Radulović, najpoznatiji crnogorski baletan Radomir Krulanović, prvi Crnogorac
osvajač olimpijske medalje znanja Petar Tadić, predsjednik Akademije nauka i umjetnosti Crne
Gore Dragutin Vukotić, a porijeklo iz Jasenovog polja kraj Nikšića ima i najbolji srpski teniser i
svjetski broj 1 Novak Đoković. Jedna zanimljivost kaže i da je majka Vuk Stefanović
Karadžić, Jegda Karadžić Nikolić, iz Ozrinića kraj Nikšića, a da Nikola Tesla vodi korijene od
bratstva Draganića iz zaseoka Banjani kod Nikšića.

Stanovništvo[uredi]
 Demografija[1]
Godina Stanovnika

1948. 9.485
1953. 14.804
1961. 26.569
1971. 40.107
1981. 50.399
1991. 56.141 55.718
2003. 59.179 58.212

Etnički sastav prema popisu iz 2003.[2]

Crnogorci   36.890 63,37 %
Srbi   14.766 25,36 %
Muslimani   691 1,18 %
Romi   321 0,55 %
Jugosloveni   215 0,36 %
Bošnjaci   147 0,25 %
Hrvati   123 0,21 %
Egipćani   106 0,18 %
Makedonci   60 0,10 %
Albanci   28 0,04 %
Mađari   18 0,03 %
Slovenci   16 0,02 %
Rusi   16 0,02 %
Nemci 1 0,00 %
Italijani 1 0,00 %
nepoznato   549 0,94 %

Stanovništvo prema polu i starosti[3][сакриј]

m ž

? 183     185

80+ 243     519

75—
463     650
79

70—
842     1.005
74

65—
1.257     1.430
69

60— 1.145     1.466

 64

55—
1.209     1.349
59

50—
1.868     1.850
54

45—
2.072     2.120
49

40—
2.180     2.094
44

35—
2.105     2.074
39

30—
2.040     2.073
34

25—
2.152     2.321
29

20—
2.316     2.393
24

15—
2.316     2.296
19

10—
2.123     2.001
14

5—9 2.112     2.046

0—4 1.933     1.781

Prosek : 2.073 416

Domaćinstva [прикажи]
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu [прикажи]
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja [прикажи]

Znamenitosti:[uredi]
 Najpoznatije znamenitosti Nikšića su:
 Tvrđava Bedem
 Carev most
 Dvorac Kralja Nikole
 Rimski most na Moštanici
 Vukov most
 Gordin most
 Hadži-Smailov most na Duklu
 Hotel „Trebjesa“
 Hotel „Onogošt“
 Saborni hram sv. Vasilija Ostroškog
 Crkva apostola Luke u Župi nikšićkoj
 Manastir Jovan Do
 Spomenik palim borcima pod Trebjesom
 Crkva apostola Petra i Pavla
 Ljetnjikovac Kralja Nikole prvog
 Zabran kralja Nikole
 Vladičanski dvor eparhije budimnjansko-nikšićke
 Hadži-Smailova džamija
 Katolička crkva sv. Ćirila i Metodija
 Arheološko nalazište Crvena stijena

Obrazovne ustanove[uredi]
U Nikšiću djeluje 40 obrazovnih ustanova, 15 vrtića, 25 osnovnih škola, 1 osnovna muzička škola,
1 srednja muzička škola, 4 srednje škole i tri visokoškolske ustanove Filozofski fakultet,Filološki
fakultet i Fakultet za sport i fizičku kulturu koji djeluju u okviru Univerziteta Crne Gore, te 1 dnevni
centar za djecu ometenu u psiho-fizičkom razvoju. Učenicima i studentima fakulteta su na
raspolaganju studentski domovi „Braća Vučinić“ i „Onogošt“.
Osnovne škole[uredi]
 OŠ „Branko Višnjić“  OŠ „Jovan Draganić“
 OŠ „Braća Bulajić“  OŠ „Nikica Mrvaljević“
 OŠ „Braća Labudović“  OŠ „Pavle Kovačević“
 OŠ „Braća Ribar“  OŠ „Rade Perović“
 OŠ „Dobroslav-Đedo Perunović“  OŠ „Radoje Čizmović“
 OŠ „Dragan Kovačević“  OŠ „Špiro Vidović“
 OŠ „Dušan Bojović“  OŠ „Milija Nikčević“
 OŠ „Dušan Đukanović“  OŠ „Luka Simonović“
 OŠ „Ivan Vušović“  OŠ „Mileva Lajović-Lalatović“
 OŠ „Jagoš Kontić“  OŠ „Olga Golović“
 OŠ „Janko Mićunović“  OŠ „Ratko Žarić“
 OŠ „Janko Bjelica“  Škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje
 OŠ „Jovan Gnjatović“ „Dara Čokorilo“

Srednje škole[uredi]

 Gimnazija „Stojan Cerović“

 Ekonomsko-ugostiteljska škola
 Elektro-metalurška škola
 Mašinsko-metalurška škola

Klima