Lo 279

La Ondo de Esperanto
Internacia sendependa magazino en Esperanto. 2018. №1

Bazaj informoj pri La Ondo de Esperanto
Internacia sendependa magazino en Esperanto. 2018. №1 (279)
Ekde 2017 La Ondo de Esperanto aperas elektronike, kiel bitgazeto laŭ la
normoj “pdf” kaj “ePub”.
Aperas ĉiumonate, krom aŭgusto. Senpaga literatura suplemento jarfine.
Fondita en 1909 de Aleksandr Saĥarov. Refondita en 1991.
Eldonas kaj administras: Halina Gorecka
Redaktas: Aleksander Korĵenkov
Konstantaj kunlaborantoj: Peter Baláž, István Ertl, Irina Gonĉarova, Dafydd
ab Iago, Wolfgang Kirschstein, Aleksej Korĵenkov, Floréal Martorell, Valentin Mel-
nikov, Paŭlo Moĵajevo, Sergio Pokrovskij, Alexander Shlafer, Andrzej Sochacki
Poŝta adreso: RU-236039 Kaliningrad, ab. ja. 1205, Ruslando
Retpoŝtaj adresoj: sezonoj@kanet.ru, sezonoj@yahoo.com
Retejoj: http://esperanto-ondo.ru, http://sezonoj.ru
Perantoj. Vidu la liston sur p. 70-71.
Abontarifo por 2018
Internacia eŭra tarifo: 15 eŭroj
Internacia dolara tarifo: 17 usonaj dolaroj
Pollando: 60 zlotoj
Ruslando kaj Belarusio: 750 ruslandaj rubloj
Anonctarifo
Plena paĝo: 50 eŭroj (3000 ruslandaj rubloj)
Duona paĝo: 30 eŭroj (1800 rubloj)
Kvarona paĝo: 15 eŭroj (900 rubloj)
Okona paĝo: 10 eŭroj (600 rubloj)
Kovrilpaĝa anonco kostas duoble. Triona rabato pro ripeto.
Donacoj: La donacoj estas danke akceptataj ĉe la redakcia adreso (ruslandaj
rubloj) aŭ ĉe nia UEA-konto «avko-u» ĉe UEA.
Recenzoj: Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la recenzota libro, kasedo, disko
k. a. al la redakcia adreso.
Represoj: Oni povas represi tekstojn kaj bildojn nur kun permeso de la redakcio
aŭ de la aŭtoro kaj kun indiko de la fonto.
“La Ondo de Esperanto” (Волна эсперанто). 2018, №1 (279).

Ежемесячный журнал на языке эсперанто.
Журнал зарегистрирован Министерством Российской Федерации по делам печати,
телерадиовещания и средств массовых коммуникаций. Свидетельство о регистрации
ПИ №77-9723.
Учредитель и издатель: Горецкая Г. Р. Редактор: Корженков А. В.
Подписано в печать: 1 января 2018 г.
© La Ondo de Esperanto, 2018
2
En ĉi tiu numero
Bazaj informoj pri La Ondo de Esperanto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
En ĉi tiu numero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Temo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Halina Gorecka. Trezoro Huang Yinbao, la Esperantisto de la Jaro 2017. . . . . . . . . . . . . . . . 6
Elektokomisiono de la Esperantisto de la Jaro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Ronda Tablo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Niaj atingoj kaj malsukcesoj en 2017. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Eventoj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Nicoleta Enache. La Zamenhof-jaro atingis sian kulminon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Nina Pietuchowska. Festaj Zamenhof-tagoj en la naskiĝurbo de Ludoviko . . . . . . . . . . . 20
Povilas Jegorovas. Kaŭno: Zamenhof-Tagoj kaj kongreso de LEA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Aida Čižikaitė. En la urbeto, kiu lulis la unuan libron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Dek profesoroj en Romo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Sukcesa kunveno “Esperanto kaj Unesko” en Italio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Atentu: legado endanĝerigas stultecon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Ĉeestinto. Portu Vian lumon kaj kredu: Povilas Jegorovas honorita. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Irina Gonĉarova. Esperanto en la 12a Moskva Lingva Festivalo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Vasil Kadifeli. Por lernantoj de Istanbulo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Dennis Keefe. Novstila kurso lanĉiĝis en Seulo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
“Demokratio sen limoj”: bona surprizo en Esperantujo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
JarKompaso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
20a Jubileo pri la fondiĝo de Hanoja Esperanto-Asocio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Valentin Melnikov. En Ruslando kun AMO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Esperanto-kastelo atendas vin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Kultura programo disvolvata, kongreso nuligita. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Jefim Zajdman forpasis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Koncize (9 informoj). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Tribuno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Richard Delamore. Esperanto en Interreto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Komitatano Z. En tristo dronante (Vidpunkto). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Renato Corsetti. Per Esperanto por la rifuĝantoj. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Lu Wunsch-Rolshoven. La temo tuŝas nin pli forte ol aliajn homojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Elizabet Nelly Masemi Mbembi. Rifuĝantoj ne invadas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Giorgio Silfer. Tion instruas la historio de la esperanta popolo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Deklaro de UEA okaze de la Tago de Homaj Rajtoj 2017 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
3
Arkivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Halina Gorecka, Aleksander Korĵenkov. Juan Régulo Pérez. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Aleksander Korĵenkov. Jubileoj kaj memordatoj en januaro 2018 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Kulturo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Anton Ĉeĥov. Ŝuisto kaj malsankta potenco: Kristnaska rakonto (Tradukis el la rusa
Valentin Melnikov). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Halina Gorecka. 111 – malronda jubileo, sed fekunda rikolto (Recenzo: Esperanto.
Lingvo kaj kulturo en Berlino kaj Brandenburgio. 111 jaroj. Jubilea libro 1903-2014). . . . . . 63
Teresa Nemere. Internacia Poezia Konkurso “Ĉe la rivero Vistulo”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Flo! Duobla albumo de Krio de Morto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
Literatura Foiro, 2017, №289 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Ricevitaj gazetoj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Mozaiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Anton Ĉeĥov. Ĉampano (pensoj dum novjara postebrio) (Tradukis el la rusa Valentin
Melnikov). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
István Ertl. Spritaj splitoj kaj preskeraroj. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Kiel aboni La Ondon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Trezoro Huang Yinbao, Esperantisto de la Jaro 2017, ankoraŭ antaŭ la laŭreatiĝo estis
la ĉefa persono en la solenaĵoj, okazintaj en la Pariza sidejo de Unesko okaze de la fino
de la Zamenhofa Jaro. Cetere, en la voĉdonado por la Esperantisto de la Jaro la tutan
“podion” okupis ekstereŭropanoj. Sed la ekstereŭropeco ne estas tiel klare videbla en la
gvidorganoj de UEA, SAT, Civito kaj Akademio de Esperanto. (Foto de Huang Xiaojuan)
Ni en la reto:
La Ondo de Esperanto: http://esperanto-ondo.ru/Ind-ondo.htm
Abono 2018: http://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
Elŝuteblaj libroj: http://esperanto-ondo.ru/Libroj/Libroj.php
Novaĵretejo La Balta Ondo: http://sezonoj.ru/
Radio Esperanto: http://radio.esperanto-ondo.ru/
Halina en FB: https://www.facebook.com/halina.gorecka.3
Aleksander en LJ (ruse): http://sezonoj.livejournal.com/
Ruslingva informretejo: http://rusa.esperanto-ondo.ru/
4

Temo
Ni gratulas al la ĉina aktivulo Huang Yinbao, konata en Esper

antujo kiel Trezoro, kiu je la Zamenhofa Tago estis proklamita
la Esperantisto de la Jaro 2017. Sur la supra foto apud li staras
Jasmina Šopova, la redakcia direktoro de la plurlingva Unesko-
Kuriero, kies Esperantan version en 2017 Trezoro lanĉis kaj ek
redaktis. (Foto de Huang Xiaojuan, filino de Trezoro)
Trezoro Huang Yinbao,
la Esperantisto
de la Jaro 2017
La Ondo de Esperanto en 1998 iniciatis ĉiujaran proklamadon de la Esperantisto
de la Jaro. Al ĉi tiu projekto aliĝis reprezentantoj de diversaj tendencoj en la
Esperanto-komunumo kaj sendependaj kompetentuloj.
Kiel la unua laŭreato en 1998 estis elektita William Auld. En 1999 lin sekvis
Keppel Enderby. En 2000 estis distingitaj tri personoj: Hans Bakker, Mauro La Tor-
re kaj Jouko Lindstedt. Poste laŭreatiĝis Osmo Buller (2001), Michel Duc Goninaz
(2002), Dafydd ab Iago (2003), Helmar Frank (2004), Povilas Jegorovas (2005),
Bertilo Wennergren (2006), Peter Zilvar (2007), Ilona Koutny (2008), Aleksander
Korĵenkov (2009), Katalin Kováts (2010), Dennis Keefe (2011), Peter Baláž (2012),
Mark Fettes (2013), Mireille Grosjean (2014), Chuck Smith (2015) kaj Stefan Mac-
Gill (2016).
En 2017 la elektado de la Esperantisto de la Jaro okazis la dudekan fojon.
Ĉi-jare 17 kandidatigantoj proponis 20 kandidatojn, al kiuj 18 elektantoj jene
donis siajn voĉojn:
Trezoro Huang Yinbao ....................................11 voĉoj
Hori Jasuo .............................................................8 voĉoj
Richard Delamore (Evildea) ...........................5 voĉoj
Kvar kandidatoj ricevis po du voĉojn, ses kandidatoj ricevis po unu voĉon.
Trezoro Huang Yinbao, 55-jara ĉina agronomo, ekonomikisto kaj entrepren
isto, prezidanto de la Esperanto-Centro Ora Ponto, kunfondinto de la Internacia
Agrikultura Esperanto-Asocio, estas elektita la Esperantisto de la Jaro 2017 pro
tio, ke en 2017 li iniciatis kaj ekredaktis la Esperanto-version de Unesko-Kuriero,
kunmetis por ĝi tradukteamon, kaj krome lanĉis la sendependan revuon Tra la
Mondo.
Gratulon al la Esperantisto de la Jaro 2017 Trezoro Huang Yinbao,
kiu estas la unua aziano, ricevinta ĉi tiun honoran titolon!
Halina Gorecka
Sekretario
6
Elektokomisiono de la Esperantisto de la Jaro
Proponantoj
Marija Belošević (Kroatio): vicprezidantino de IKUE
Marek Blahuš (Ĉeĥio): eksestrarano de E@I, vikimediano, komputila lingvisto
Renato Corsetti (Britio): eksprezidanto de UEA
István Ertl (Luksemburgio): tradukisto ĉe Eŭropa Revizora Kortumo
Judit Felszeghy (Hungario): ekssekretario de la Esperanta PEN-Centro
Edmund Grimley Evans (Britio): eksprezidanto de EAB
Maritza Gutiérrez González (Kubo): estro de la Esperanto-redakcio de Radio Havano
Dafydd ab Iago (Belgio): eksdirektoro de la Brusela Komunikadcentro de EEU
Aleksander Korĵenkov (Ruslando): ĵurnalisto kaj verkisto
Lee Jungkee (Koreio): direktoro de Seula Esperanto-Kulturcentro
Vinko Markovo (Francio): prezidanto de la Plenum-Komitato de SAT
Valentin Melnikov (Ruslando): poeto, ĵurnalisto, tradukanto
Barbara Pietrzak (Pollando): radioĵurnalisto, redaktoro
James Rezende Piton (Brazilo): konsilanto de BEL, aktivulo de Skolta E-Ligo
Chuck Smith (Usono/Germanio): kunfondinto kaj teknikestro de Amikumu
Franciska Toubale (Aŭstralio): kunlaboranto de la radio 3ZZZ
Sibayama Zyun’iti (Japanio): estrarano de JEI, ĉefredaktoro de La Revuo Orienta
Paulo Sergio Viana (Brazilo): tradukanto kaj preleganto
Elektantoj
Peter Baláž (Slovakio): kunordiganto de E@I
Petr Chrdle (Ĉeĥio): posedanto de KAVA-PECH
Agneta Emanuelsson (Svedio): prezidanto de ILEI-SE
Mireille Grosjean (Svislando): prezidanto de ILEI
Anna Jausions (Francio): eksprezidantino de OSIEK
Reza Kheir-khah (Tajvano): redaktoro de Formoza Folio
Gbeglo Koffi (Togolando): administranto de la Afrika Centro Esperantista
Ilona Koutny (Pollando): gvidanto de la Interlingvistikaj Studoj ĉe UAM
Katalin Kováts (Nederlando): lingvisto, metodologo, redaktoro de edukado.net
Liu Haitao (Ĉinio): profesoro pri (inter)lingvistiko
Trezoro Huang Yinbao (Ĉinio): direktoro de Esperanto-Centro Ora Ponto, konsiliano de UEA
Stano Marček (Slovakio): redaktoro de Juna Amiko kaj Esperanto aktuell, eksredaktoro de
Esperanto kaj Esperantisto Slovaka
Tahira Masako (Japanio): kunlaboranto de KAEM
Stefan Maul (Germanio): eksĉefredaktoro de Monato
Sergio Pokrovskij (Ruslando): sciencisto, tradukanto, eseisto
Anna Ritamäki-Sjöstrand (Finnlando): prezidanto de kooperativo Esperanto-Gastigejo en
Lesjöfors
Roland Rotsaert (Belgio): redaktoro de Monato pri ekonomio
Martin Schäffer (Meksiko/Germanio): Ĝenerala Sekretario de UEA
Syôzi Keiko (Japanio): revizoro de JEI, eldonanto ĉe Libroteko Tokio
Sekretario
Halina Gorecka (Ruslando): eldonanto de La Ondo de Esperanto
7

Ronda Tablo
Ankaŭ ĉi-jare ni petis diverstendencajn aktivulojn respondi

la tradician demandon: “Kiu(j) Esperanto-evento(j) en la
2017a jaro, laŭ via opinio, estas la plej pozitiva(j) kaj la plej
negativa(j)?”. Ni ricevis respondojn de 15 personoj: Peter
Baláž, Anna Bartek / Anjo Amika, Renato Corsetti, Mark
Fettes, Paweł Fischer-Kotowski, Irina Gonĉarova, Mireille
Grosjean, Trezoro Huang Yinbao, Dennis Keefe, Katalin
Kováts, Vinko Markovo, Chuck Smith, Humphrey Tonkin, José
Antonio Vergara kaj Łukasz Żebrowski. Multaj el ili menciis
kiel pozitivaĵon la unuan Afrikan IJK. (Foto: Peter Baláž)
8
Niaj atingoj kaj malsukcesoj en 2017
Mireille Grosjean (Svislando)
Prezidanto de ILEI
La aperigo de la Unesko-Kuriero en Esperanto certe estas
mejloŝtono en nia movado. Aperis tri numeroj el kvar en la jaro
2017. Tamen ĉu ni ĉiuj sukcesos traduki, eldoni kaj dissendi
po kvar numerojn jare dum jardekoj? Jen la demando. Nepre
la tuta movado kunlaboru por atingi tiun brilan kaj longdaŭran
agadon.
Multiĝas la lernantoj de Esperanto, aperas alvokoj por akiri la
helpon de Esperanto-instruistoj, tio montras kreskantan intereson pri nia lingvo. Ni
ĉiuj devas reagi pozitive kaj efike: fortigi niajn lingvajn kapablojn, adekvate informi
pri nia lingvo, uzi la programon “Unu leciono pri eo por ĉiu lernejano” (Vidu http://
www.ilei.info/agado/projektoj.php). La mondo nun pensas pragmate, kaj en plej di-
versaj lokoj homoj vidas la avantaĝojn de komuna lingvo. La situacio por Esperanto
nun estas aparte favora.
Mi miras, kiom multe kaj senutile homoj sukcesas babili en la retforumoj. Kie ili
trovas la tempon tra siaj tagoj por tiom da vanaj diskutoj, kiuj neniel progresigas
nian aferon. La modernaj komunikiloj estas mirindaj helpiloj por efike kunlabori, sed
misuzo abundas. En miaj ĉiutagaj retmesaĝoj (50 ĝis 100) mi viŝas pli ol mi legas…
Chuck Smith (Usono/Germanio)

Kunfondinto kaj teknikestro de Amikumu
La plej grandaj sukcesoj ĉi-jare estis sendube la Unesko-Ku-
riero kaj Amikumu. La Unesko-Kuriero estis longtempa laboro
de Trezoro kaj tre sukcesa. Tio kondukis al granda solena even-
to “100 jaroj post Zamenhof” en la ĉefa sidejo de Unesko en
Parizo! Tie ses homoj prelegis kun interpretado en Esperanton,
la anglan kaj la francan.
Aliteme, la apo Amikumu lanĉiĝis en aprilo (por Esperanto)
kaj en aŭgusto (por 7000+ lingvoj) kaj jam havas pli ol 8000 membrojn en 130 lan-
doj, kiuj parolas 400 lingvojn.
Pri malsukcesoj, mi nur bedaŭras, ke la Esperanto-kurso ĉe Duolingo por portu-
gallingvanoj ne progresas tre rapide, sed ĝia teamo strebos liveri ĝin antaŭ la UK
en Lisbono. Pri la kurso por anglalingvanoj, ni kune kun la Akademio de Esperanto
finpretigis version 2.0 julie. Bedaŭrinde pro neantaŭvideblaj problemoj de Duolingo
ekster nia rego, okazis prokrasto, sed ŝajnas, ke ili tamen sukcesos ekdisvastigi la
novan version en februaro 2018.
9
Peter Baláž (Slovakio)
E@I-kunordiganto, estrarano de EEU
Pozitivaĵoj:
– skanado kaj publikigado de multaj historiaj tekstoj de la
Viena E-muzeo (ankaŭ multaj pri Zamenhof), okaze de la 100-
jara jubileo de la morto de Zamenhof;
– la unua IJK en Afriko, kiu malgraŭ diversaj problem(et)oj
estas historia evento por la tuta Esperanto-movado;
– ege sukcesa “Polyglot Gathering” en Bratislavo, kiu iĝis la
plej granda renkontiĝo de plurlingvuloj tutmonde;
– multaj EU-projektoj (Erasmus), subtenantaj rekte Esperanton;
– daŭre pligrandiĝanta kvanto de retaj Esperanto-lernantoj (lernu kun pli ol
260.000 kaj Duolingo kun pli ol miliono da uzantoj);
– kreo/lanĉo de la retejo www.zamenhof.info de E@I, okaze de la 100-jara mort
datreveno de L.L.Zamenhof.
Negativaĵoj:
– daŭraj problemoj ĉe CO de UEA, ĉefe la personaj problemoj rilataj al la di-
rektoro);
– daŭra malkresko de membroj sed ankaŭ de aktivuloj en diversaj Esperanto-
organizoj internaciaj, naciaj kaj junularaj.
Anna Bartek / Anjo Amika (Hungario)

Kantistino, senatano de la Esperanta Civito
Pozitivaj Esperanto-Eventoj en 2017:
Organizita de Kultura Centro Esperantista kaj aŭspiciita de
TEJO, JARTE (Junulara Arta Renkonto Transnacia en Esper
anto) disvolviĝis la 17-22an de julio 2017 en Teatro ABC kaj du
koncertoj en la domo de Framasona Societo.
La 24-28an de julio 2017 en Kultura Centro Esperantista dis
volviĝis Esperantologia Fakultato pri temoj: Historio de Afriko,
Komunikado kaj Informado kaj Parlamenta Tekniko. La prelegantoj estis: prof
Baroncelli, Lu Wunsch-Rolshoven, prof. Giorgio Silfer.
Regule organizitaj literaturaj kafejoj en Budapeŝto kun ekster- kaj enlandaj gas
toj, kunlabore kun Esperanta PEN-Centro.
Negativaĵoj en 2017:
Heroldo de Esperanto de la eldonejo el Brazilo: aperis nur unu numero papere,
du numerroj elektronike. Pro tio la vendinto reprenas la proprieton ekde la Novjar
tago.
Bedaŭrinde, la situacio en la ĉefa Esperanto-organizo ne estas floranta.
10
Renato Corsetti (Italio)
Eksprezidanto de UEA
Ni komencu de la pozitivaj:
– la apero ĉie de junaj lernantoj pere de Duolingo, kiuj serĉas
lokajn homojn, kun kiuj paroli. En Usono ili eĉ komencas fondi
siajn klubojn.
– la eldono de la Unesko-Kuriero en Esperanto en Ĉinujo.
– la vigleco de la Esperanto-movado en Ĉinujo kaj Brazilo
(temas pri multjara fenomeno).
La negativaj:
– la perdo de altiro-forto al esperantistoj de UEA, kiu iĝis unu el la multaj lud
antoj en la kampo de Esperanto kaj ne la plej brila. Tio garantias daŭran perdon de
membroj ankaŭ en la estonta tempo.
– la nekapablo de la tradiciaj organizaĵoj adaptiĝi al la nova situacio kaj iĝi aso-
cioj bazitaj sur projektoj por Esperanto anstataŭ asocioj bazitaj sur kotizoj.
– la malvigleco de la Esperanto-movado en Eŭropo (okcidenta kaj orienta) kaj
la manko de Esperanto en arabaj landoj.
Dennis Keefe (Usono / Ĉinio)

Iniciatoro de Universitato de Esperanto
La plej bela simbolo de unu el la plej sukcesaj paŝoj en la la-
staj jardekoj estis kiam Rakoen Maertens levis dum la Ĝenerala
Konferenco de Unesko en Parizo la novan Unesko-Kurieron,
montrante la frukton de la historia laboro de Trezoro Huang
Yinbao, UEA, kaj ĉirkaŭ 50 Esperantaj tradukantoj: la revuo de
Unesko finfine en Esperanto!
Similsukcese, sed en la virtuala mondo de Esperanto, estis
ne nur la lanĉo de Amikumu, sed ankaŭ la rapida disvastiĝo de tiu nova aplikaĵo
al centoj da aliaj lingvoj, ĉiam kun la Esperanta origino evidentigita. Venontjare
diriĝos, ĉu la lanĉo en tiuj aliaj lingvoj realigos la revon de niaj lertaj entreprenistoj
Chuck Smith kaj Richard Delamore.
Menciinda estas ankaŭ serio de pensinstigaj artikoloj pri la Esperanto-movadoj:
Lu Wunsch-Rolshoven pri amaskomunikila strategio, Mirejo Grosjean pri edukaj
celoj, Carlo Minnaja pri literaturo, Johan Derks pri forumoj kaj lerno-organizoj, Re-
nato Corsetti pri informado, Humphrey Tonkin pri la tria vojo, kaj Xavi Alcalde pri
harmonia kunlaboro.
En la zorgiga flanko estas la malkongruo inter la enspezoj de UEA kaj la elspezoj
de la CO kune kun la ĝisnunaj malglataĵoj liveri la tradiciajn servojn, kiel la Jarlibron,
kaj krei modernan informado-servon kiu ofte kaj trafe informas amaskomunikilojn
per Gazetara Servo por la Ekstero. Resume: Malsukceso je publikaj rilatoj.
11
Paweł Fischer-Kotowski (Pollando)
Eksoficisto de CO UEA, blogisto (parenteze.net)
Pozitivaj:
– aperigo de la papera Pasporta Servo post sesjara paŭzo;
– ekstereŭropaj kongresoj de SAT (1a en Azio) kaj TEJO
(1a en Afriko);
– reĝustigo de la aperritmo de Esperanto (bedaŭrinde, ne
de ĝia kvalito);
– agadoj ĉe Unesko: Zamenhof-jaro, Unesko-Kuriero, parol
ado de Rakoen Maertens;
– 20-jariĝo de la Interlingvistikaj Studoj en Poznano;
– la unua venko de la Esperanta Selektitaro;
– (malfrua) ŝanĝo de la Ĝenerala Direktoro de UEA.
Negativaj:
– totala fiasko de la Strategia Plano de UEA 2013–2017;
– plia jaro de UEA kun financa deficito, akcepto de deficitega buĝeto 2018;
– membronombroj de UEA kaj TEJO, maltaŭga propono pri reformo;
– krizo inter UEA kaj TEJO, kio malfortigis ambaŭ organizaĵojn;
– ĉesigo de laboroj pri reformo de la Statuto post la sendependigo de TEJO;
– malfrua kaj erarplena Jarlibro 2017, redaktita de volontulo;
– ekde 2017 La Ondo aperas nur bitforme kaj Heroldo preskaŭ ne aperas.
Katalin Kováts (Nederlando)

Redaktoro de www.edukado.net, gvidanto de la ekzamen-
komisiono de UEA
La Zamenhof-jaro pasis en la lumo de festoj, memorprogra-
moj, kun sukcesa envolvo de ekstermovadaj instancoj, kio hel-
pis en la informado pri Esperanto, niaj movado, kulturo, lingvo
kaj ties valoroj. Laŭdon meritas ĉiuj, kiuj faris ion por tiaj elpaŝoj.
Memorinda produkto estas la aperigo de la esperantlingva
Kuriero de Unesko, malantaŭ kiu kuŝas sindediĉa laboro de
samideano Trezoro el Ĉinio kaj internacia teamo.
En 2017 diplomiĝis rekorda nombro de studentoj en la Interlingvistikaj Studoj en
Poznano, kaj samtempe aliĝis rekorda nombro de novaj studentoj. Honorinda estas
profesorino Ilona Koutny, kiu jam dum dudek jaroj gvidas la studojn.
Kiel bedaŭrindan aferon, negative influintan la tutan movadon, mi mencius la
problemojn en la Centra Oficejo de UEA, la serion de malsukcesaj agadoj de la
direktoro, kiuj transiris la limojn de la Roterdama domo kaj en diversaj kanaloj
malprestiĝigis la movadon, ankaŭ la UEA-estraron. Multaj perdis la fidon, multajn
ni perdis pro tio.
12
Humphrey Tonkin (Usono)
Eksprezidanto de UEA
Plej pozitivaj: la daŭra kresko de aliĝintoj al Duolingo;
la jubileo de la universitataj kursoj en Poznano; la apero de
Unesko-kuriero en Esperanto.
Plej maltrankviliga: la malrapida resaniĝo de la financoj kaj
sento de direkto de UEA. Gravas ke ĉiu esperantisto subtenu
la Asocion kaj ĝian agadon, kiu restas esenca elemento en la
Esperanto-movado.
Mark Fettes (Kanado)

Prezidanto de UEA
Pozitive:
En marto enposteniĝis Dima Ŝevĉenko kaj Anna Striganova
kiel redaktoroj de la revuo Esperanto. Ili montriĝis tre talentaj
kaj disciplinitaj redaktoroj kiuj revenigis la revuon al akurateco,
kuranteco, kaj allogeco por la ĝenerala legantaro.
La plena lanĉo de Amikumu en aprilo, kaj ĝia daŭra dis
volviĝo tra la jaro multe faciligis kontaktadon inter esperantistoj
tra la mondo kaj kontribuas al la reviviĝo de lokaj grupoj en multaj urboj.
La 102a UK en Seulo estis malpli granda ol oni esperis, sed ĝia organiza nivelo
estis alta, kaj ĝi alportis grandan impulson al la korea movado. Inter la amikoj, kiujn
ĝi gajnis por la movado, estis la urbestro de Seulo.
La 73a IJK en Aneho, Togolando, estis la plej granda kaj plej internacia Esper
anto-kongreso en Afriko ĝis nun, kaj signifa paŝo en la kunligado de afrikaj esper
antistoj kun la movado en aliaj mondopartoj.
La ekeldonado de Unesko-kuriero en Esperanto, sub la gvido de Trezoro (Huang
Yinbao), kaj ĝia envicigo inter la aliaj plurlingvaj eldonoj ĉe la retejo de Unesko,
realigis multjardekan revon de esperantistoj kaj substrekis la kreskantan gravecon
de la ĉina movado por la mondskala progresigo de Esperanto.
Tra la jaro, la solenado de la 100a mortodatreveno de Zamenhof kaptis gazet
aran atenton kaj inspiris altkvalitajn kurturajn arangojn en diversaj landoj.
Negative:
Rekorde granda buĝeta deficito ĉe UEA montris, ke la Asocio ankoraŭ ne sol-
vis la problemojn de membrofalo kaj reorientiĝo al pli modernaj metodoj enspezi
monon.
Aperis pluraj publikaj spuroj de konflikto inter TEJO kaj UEA, rilate al administraj
kaj aliaj servoj de la Centra Oficejo kun kulmino en la semajnoj antaŭ la UK. La
situacio tamen poste trankviliĝis per kunsidoj dum la kongreso kaj traktadoj kun la
nova Estraro de TEJO en la lastaj monatoj de la jaro.
13
Vinko Markovo (Francio)
Prezidanto de la Plenumkomitato de SAT
Grandan emfazon ricevis pasintjare sukcesoj en la rete ko-
nektita Esperantio. Kompletige, mi omaĝas al la persistemo
de unuopaj esperantistoj, kiuj sukcesas plu uzi la lingvon en
merkatike malallogaj lokoj kiel maljunulejoj kaj hospitaloj. In-
terparolante esperantlingve kun siaj vizitantoj kaj informante la
flegistojn, tiuj homoj estas dignaj posteuloj de Grau Casas, kies
memoraĵoj Tagoj kaj ruinoj aperis ĉi-jare, kaj de ĉiuj, kiuj vivigis
Esperanton dum la unua mondmilito (vidu la libron Antaŭ unu jarcento).
La monda aĝostrukturo instruas nin, ke la movada estonteco kuŝas grandparte
en Azio. La impona sinsekvo da someraj eventoj en Koreio, inter kiuj tre entuzia-
smiga SAT-kongreso, okulfrape reliefigis tion.
Bedaŭrinda estas la malfacilo harmonie kunlaborigi homojn, kies diversaj ideoj
kaj funkcimanieroj ligiĝas al pli kaj pli diversiĝantaj vivkondiĉoj. Sed la internaj pro-
blemetoj de Esperantio estas duarangaj kompare kun la socia malegaleco, kiu al
multaj homoj sur la Terglobo eĉ ne ebligas ekscii pri la ekzisto de Esperanto.
Łukasz Żebrowski (Pollando)

Eksprezidanto de TEJO
Kvankam kutime menciante pozitivaĵojn mi atentas ĉefe al
aferoj tutesperantujaj kaj ne al propra korto, ĉi-jare mi ne povas
komenci aliel ol per la unua IJK en Afriko. Ĝi renkontigis mult
egon da junaj aktivuloj el Afriko kaj el aliaj kontinentoj. Rezultoj
de okazinta tie interŝanĝo de spertoj kaj ideoj, espereble estos
senteblaj ankoraŭ longe kaj elmontriĝos per plifortigo de jam
aktivaj movadoj kaj per estigo de novaj grupoj.
Kompreneble inter pozivaĵoj ne eblas forgesi lanĉon de Amikumu. Kvankam mi
persone ankoraŭ ne sukcesis trovi en ĝi multan utilon, mi kredas ke ties signifo
konstante kreskos – ĉefe en plej juna generacio.
Se temas pri negativaĵoj supozeble mi ne estos aparte originala. Ĉi tiu jaro
evidente pasis kun konstante alvenantaj novaj malbonaj informoj de UEA kaj ties
Centra Oficejo. La Estraro de UEA, kun enorma malfruo, sed tamen entreprenis
paŝojn por plibonigi la situacion. Espereble ĉi-foje ili finfine trafu kun sia decido.
En 2017 ni planis eldoni dek unu 60-paĝajn numerojn de “La

Ondo de Esperanto” sur sume 660 paĝoj. Reale aperis sume
743 paĝoj, do ĉiu abonanto pasint-jare ricevis 83 aldonajn
paĝojn, kiuj konsistigus unu plian “premian” kajeron.
14
Trezoro Huang Yinbao (Ĉinio)
Ĉefredaktoro de Unesko-Kuriero en Esperanto, direktoro
de Esperanto-Centro “Ora Ponto”
2017 estas malfacila por UEA tamen fruktdona por Esper
anto. Multaj eventoj montras al la publiko ke Esperanto bone
vivas kaj servas al la mondo.
Menciindaj atingoj estas:
– okazigo de pontkunveno pri unuiĝo de Norda kaj Suda
Koreioj dum UK kun atento de neesperanta publiko;
– aktivado de UEA-reprezentantoj ĉe la Tradukaj Servoj de UN;
– aktivado de UEA-reprezentantoj ĉe la 39a Ĝenerala Konferenco de Unesko,
100-jara konferenco ĉe Unesko;
– sukcesa kunveno kun Unesko-funkciuloj de la ĉefredaktoro de Unesko-Kuriero
en Esperanto kaj reprezentantoj en la oficejo de Unesko, lanĉo de Unesko-Kuriero
kun plena apogo de Unesko danke al la kunlabora teamo kun tradukistoj kaj prov-
legistoj el 20 landoj;
– okazigo de IJK en Afriko kaj de ILEI-kongreso en Koreio;
– daŭra kaj bona funkciadoj de Duolingo, Esperanto TV, Esperanto-sumoo,
Edukado.net, Esperanto-Urbo Herzberg, Esperanto-Centroj en diversaj landoj,
Ĝemelaj Urboj;
– Esperanto-instruado en Poznano kaj en altlernejoj en Ĉino el kiuj unu univer-
sitato havas eĉ 1000 kursanojn;
– la Strategia Forumo de UEA en Ĉinio, la festivalo de Teo kaj Amo bonefike
liginta Esperanton kaj la publikon;
– sukcesaj IKEF-kunvenoj en Koreio kaj en Ĉinio;
– la publikigo de la sendependa kvaronjara revuo Tra la mondo en Ĉinio;
– UEA havas bonan redaktoro-paron, novajn retpaĝojn kaj junajn volontulojn.
Negativaj aferoj estas financa, laborforta kaj membra malfortiĝoj de UEA. Kaj pli
negativa estas tio, ke homoj povas nur plendi kontraŭ la Estraro sen bonaj ideoj por
solvi la problemojn. Laŭ mi neniu el la Estraro kulpas pro tio, ĉar la Estraro agadas
nur laŭ la decido de la Komitato, kaj la statuto kaj la financa problemo fontas ĉefe de
la falo de la rento de la kapitalo. UEA fakte jam eniras en la epokon, ke eĉ individuo
povas sukcese fari miraklan atingon, kion tamen la asocio kun mil membroj kaj 500
mil eŭroj da kosto ne povas facile fari. Mi esperas, ke solvon nasku la plendo kaj
malkontento en la jaro 2018. Laŭ ĉinlingva prononco, 18 signifas “volas riĉiĝon”.
Mi esperas, ke UEA ĉesos malriĉiĝi en 2018.
La jarabono por 2018 kostas nur 15 eŭrojn

http://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
15
Mirina / Irina Gonĉarova (Ruslando)
Direktoro de Moskva Lingva Festivalo, kunordiganto de
MEA MASI
Pozitivaj:
– mond-skale: la unua IJK en Afriko;
– fak-skale: EKPAROLU! ĉe edukado.net;
– Rusland-skale: vigliga REU-konferenco en Poŝeĥonjo (aŭ
gusto 2017), kie estis emfazitaj la ĉefaj problemoj de la enlanda
movado;
– MASI-skale: startigo de la internacia projekto pri bildkartinterŝanĝo “Esperanta
Poŝtkruciĝo”, kiun nun partoprenas ĉ. 180 homoj el 40 landoj.
Negativaj:
– skandaloj ĉe UEA;
– forpaso de Esperanto-veteranoj;
– daŭra foresto de junulara E-movado en Ruslando;
– daŭra ekzisto de grandegaj regionoj en Ruslando, kie ne estas Esperanto-
movado, nek iu aktivado por starigi ĝin.
José Antonio Vergara (Ĉilio)

Komitatano B de UEA
Tra la jaro 2017, min plej pozitive impresis:
a. la brila iniciato de Trezoro Huang Yinbao aperigi Esper
antan eldonon de la Kuriero de Unesko, kies sukcesan efikon
kronis ĝia agnosko dum grava evento ĉe la pariza sidejo mem de
tiu internacia organizaĵo;
b. la publikigo de la libro Bridge of Words, ĉar tiu verko de
Esther Schor vekis viglan intereson ĉe diversaj intelektulaj me-
dioj pri la rimarkinda historio de la ideoj ligitaj al Esperanto;
c. la lanĉo de la poŝtelefona apo Amikumu, kaj la fakto ke UEA iĝis ĝia ĉefa
sponsoro kaj akcia investanto.
Min suferigis la diversaj malfacilaĵoj en UEA, kaj la akra, malsolidara atakado al
la estraro kiun heroe gvidas Mark Fettes.
16
Eventoj
Ne nur gvizharaj veteranoj, vegetaranoj kaj veterinaroj festas la

Zamenhofan Tagon, sed ankaŭ junuloj kaj infanoj – tiel okazas
almenaŭ en la naskiĝurbo de Ludoviko, kie Esperanto estas
instruata (de Elżbieta Karczewska) eĉ en unu el la Bjalistokaj
infanĝardenoj. (Foto: Nina Pietuchowska)
La Zamenhof-jaro atingis sian kulminon
Pli ol 150 personoj direktis sin al Parizo por partopreni la konferencon okazig
itan kadre de Unesko en ĝia prestiĝa sidejo, por marki la finon de la Zamenhofa
Jaro 2017. Tiu kunsido rezultis el grandegaj fortostreĉoj de la Unesko-teamo
de UEA en Parizo kaj aliloke. Antaŭis ĝin AMO, kaj postsekvis fruktodona
kunsido kun la ĉefredaktoro de Unesko-Kuriero. Pri la konferenco rakontas
Nicoleta Enache el Rumanio, kiu troviĝas meze de unujara volontulado en la
Centra Oficejo de UEA en Roterdamo.
La 11an de decembro mi havis la ŝancon partopreni la memorkonferencon por
la centa datreveno de la forpaso de Zamenhof. La memorkonferenco “Tutmondiĝo,
Interreto kaj Unesko-Kuriero” okazis en la salono II de la sidejo de Unesko en Pari-
zo kaj kunigis pli ol 100 homojn el pluraj landoj. Inter la partoprenantoj estis multaj
esperantistoj, reprezentantoj de membro-ŝtatoj de Unesko kaj oficistoj de Unesko.
Partopreno en tiu ĉi evento donis al mi valorajn lernajn spertojn. Ekzemple, la
evento estis granda okazaĵo por kunvenigi homojn kun tia riĉa sperto, interagi kaj
interŝanĝi bonajn praktikojn. Rigardante malantaŭen al la konferenco, ne estas por
mi facile resumi ĉiujn valorajn ideojn, kiuj estis dividitaj dum la tago. Mi mencios
sube kelkajn el la ĉefaj ideoj, kiujn mi prenis kiel personajn lernaĵojn.
La konferenco estis dividita en tri partoj – malfermo, unua parto kaj dua parto.
La malfermo komenciĝis per la alparolo de Krystyna Żurek, konstanta delegito de
Pollando ĉe Unesko, kiu direktis la atenton de la partoprenantoj al la ĉefa temo de
la konferenco kaj substrekis ĝian gravecon. Ni havis ankaŭ la okazon aŭskulti la
vortojn de Maryse Wanda Zaleski-Zamenhof, pranepino de L. Zamenhof, kaj la vid
punkton de Stefan MacGill, vicprezidanto de UEA. Nome de Unesko parolis Frank
La Rue, asista direktoro de Unesko pri komunikado kaj informado.
La du partoj de la konferenco estis strukturitaj jene:
Unua sesio:
Sébastien Moret: “Kial Esperanto venkis”;
Jean-Claude Lescure: “Esperanto fronte al tutmondiĝo”;
Guilherme Fians: “Esperanto nuntempe kaj fronte al sia estonto: komunumo kaj
ĝiaj komunikiloj”.
Dua sesio:
Chuck Smith: “La modernaj komunikiloj serve al Esperanto”;
Trezoro Huang Yinbao: “La Unesko-Kuriero en Esperanto”;
Giorgio Novello: “Ĉu nova lingvo por Unesko?”.
Ĉiuj intervenoj estis tre interesaj kaj riĉigis min per informoj kiujn mi ne konis
antaŭe. Mi specife interesiĝis pri kio helpis Esperanton daŭre disvastiĝi, kaj kiel
malsamas Esperanto disde aliaj artefaritaj lingvoj, kiuj naskiĝis en la 19a jarcento
kaj ne plu vivas. La prelegoj donis al mi pli da kompreno kaj klareco.
Mi plifortigis mian certecon, ke Esperanto estas ne nur lingvo lerninda, sed
18
En la Pariza sidejo de Unesko okaze de memorfesto de la 100a mortodatreveno de Zamenhof
(Foto: Aleks André, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=64771639)
nkaŭ vigla movado kiu kontribuis al la disvolviĝo de internaciaj aferoj kaj disvast
a
igo de inventoj kaj sciencaj novaĵoj. Esperanto pozitive influis turismon kaj vojaĝ
adon kaj eĉ permesis kontakton inter samaliancaj militpotencoj. Ĝi ankaŭ faciligis
komunikadon inter esperantistoj, specife inter homoj el malsamaj kulturoj kaj kun
malsamaj spertoj.
Siamaniere Esperanto ŝanĝis la vivon de multaj homoj kaj ebligis interkomu-
nikadon kaj lernadon. Ĉiuj el tiuj aspektoj pruvis ke Esperanto temas pri pli ol lerni
lingvon, kaj ke ĝi kongruas kun la valoroj kaj vizioj de UN kaj Unesko.
Inter la temoj kiuj kaptis mian atenton estis la prelego pri la uzado de amas
komunikiloj kaj moderna teknologio serve al Esperanto. Prezentata kiel vojaĝo tra
la tempo, la sesio montris, kiel modernaj teknologioj ŝanĝis nian manieron komu-
nikiĝi kaj bildigis la rimedojn kaj aplikaĵojn, kiuj donis novan dimension al Esperanto.
Aldone mi havis la ŝancon renkonti novajn homojn kaj interagi kun ili dum la
paŭzoj. La ebleco interkonekti, lerni unu de la alia kaj esplori ideojn estis valora
sperto. Mi certe povas diri ke tiu konferenco estis sencoplena por mi kaj mi ĝojas
esti partopreninto. Mi deziras aldoni, ke ĉio estis bone organizita kaj ĉiuj prelegantoj
esprimis honestajn opiniojn rilate al sia temo kaj disdonis ege valorajn informojn.
Nicoleta Enache
EKO de UEA
19
Festaj Zamenhof-tagoj en la naskiĝurbo de Ludoviko
La 18aj Bjalistokaj Zamenhof-tagoj okazis en Bjalistoko la 15-17an de decembro.
Tre malofte ni havas eblecon komenci la tagojn ĝuste en la tago de la naskiĝdat-
reveno de Ludoviko Zamenhof kiel ĉi-jare. Nia aranĝo estis la lasta programero de
la festado de la Zamenhof Jaro en lia naskiĝurbo.
Vendrede multaj lokaj esperantistoj, urbanoj, gastoj eksterlandaj kaj el diversaj
polaj urboj kunvenis apud la monumento al Zamenhof. Ĉi tie okazis festparoladoj
de la urbestro de Bjalistoko Tadeusz Truskolaski kaj de la prezidanto de BES
Przemysław Wierzbowski, kaj poste flormetado ĉe la monumento. La solena mal-
fermo de la Tagoj okazis en la kafejo Fama. Post ĝi amatora teatro el la bjalistoka
51a bazlernejo “L. L. Zamenhof” prezentis la teatraĵon Rapeto de Julian Tuwim.
Multaj personoj malpacience atendis rezultojn de la literatura konkurso “Esper
anto – mia kolora mondo”. Organizis ĝin la bjalistoka Esperanto-libraro. La rezultojn
de la konkurso anoncis Elżbieta Karczewska. Ŝi informis, ke por la konkurso venis
16 verkoj el diversaj landoj. Laŭ la decido de la konkursa ĵurio la plej bona estis
verko de Anna Ulman Li, ŝi, ili, kaj ŝi gajnis la unuan lokon. Ĉiuj verkoj aperis en la
7a numero Bjalistokaj Kajeroj, kiun ĉiuj partoprenantoj ricevis senpage.
Pri aranĝoj, kiuj okazas dum la Zamenhof Jaro 2017, rakontis Barbara Pietrzak.
La sekva programero estis ĵaza koncerto de Maciej Fortuna el Poznano kaj de
lia ensemblo. La vendreda tago finiĝis malfrue en nia klubejo en amika etoso…
Sabate podlaĥiaj ĉiĉeronoj el Pola Societo Turista Landkona (PTTK) organizis ko-
munan promenadon “Vojo de Ludoviko al la
lernejo”. Kun Ludoviko ni renkontiĝis apud
la bjalistoka urbodomo kaj kune promenis
al la loko, kie staris la domo, en kiu naskiĝis
la kreinto de Esperanto. Fine ni atingis la
lokon, kie situas la iama reala gimnazio,
en kiu lernis Ludoviko. Ĉiuj partoprenantoj
En Bjalistoko (Foto: Nina Pietuchowska)
de la promenado ricevis flugfoliojn pri Za-

menhof kaj pri la Zamenhofa Jaro 2017.
Esperantistoj venis al la Zamenhof-Cen-
tro (CLZ). Okazis en ĝi prezento de anima-
ciaj filmoj pri Ludoviko, preparitaj de infanoj
en CLZ sub gvido de Ewa Małyszko, kiu
rakontis, kiel aspektis la laboro dum filmado
de ĝi. Artan surprizon preparis al ni infanoj
el la 52a infanĝardeno Kubuś Puchatek. Ili
sub gvido de Elżbieta Karczewska lernas
Esperanton. EVS volontulo Marc Konij
nenberg preparis kvizon pri lingvoj de la
20
Maciej Fortuna kun siaj muzikistoj koncertas en Bjalistoko (Foto: Nina Pietuchowska)
ondo. Ne mankis ankaŭ la sankta meso, kiun en t. n. blanka preĝejeto celebris

m
Roman Gmyrek – la kapelano de polaj esperantistoj.
Posttagmeze okazis prelegetoj: Aleksander Zdechlik reklamis la sekvontjaran
polan kongreson en Zabrze – subtere en iama karbominejo; pri polaj komiksoj
rakontis Przemysław Wierzbowski, ankaŭ pri la komikso Kajko kaj Kokoŝo, kiun li
tradukis en Esperanton; Nina Pietuchowska rakontis pri la bjalistoka infanaĝo de
Ludoviko; Jagoda Greger parolis pri profesiismo en la amatoreca Esperanto-mov
ado omaĝe al Ewa Siurawska, kiu forpasis ĉi-jare. La sabatan artan programon
preparis du bjalistokaj ensembloj: la infana Uku-donaco kaj Frey-Lech Trio sub la
gvido de Lech Mazurek.
La aranĝon en CLZ ni finis per la naskiĝtaga torto de Ludoviko, ĉiuj infanoj sen-
pacience atendis momenton, kiam ili povos gustumi ĝin. Dum la tuta sabata tago
funkciis nia riĉa libroservo. Ĉiuj dezirantoj povis viziti la ekspozicion pri Ludoviko en
CLZ. Ankaŭ sabate en nia klubejo okazis la vespera amika rondo.
Dimanĉe, tre frue matene multaj esperantistoj ekskursis al Litovio laŭ la spuroj
de Zamenhofoj. Kaj surprize laŭvoje ni renkontis vintron kun frosto kaj neĝo! Ni
estis en Veisiejai, kie apud la monumento al Zamenhof ni metis florojn kaj lumigis
kandelojn, Druskininkai kaj en la parko Grūto.
Ĝis la revido en sekvontjaraj bjalistokaj Zamenhof-tagoj!
Nina Pietuchowska
21
Kaŭno: Zamenhof-Tagoj kaj kongreso de LEA
La 9-10an de decembro en Instrua centro pri nutraĵindustrio kaj komerco en la
urbocentro de Kaŭno okazis la 53a kongreso de Litova Esperanto-Asocio (LEA) kaj
Zamenhof-Tagoj-2017 kun partopreno de iom pli ol cent Litoviaj esperantistoj el 11
urboj (plej multe el Kaŭno – 32, Vilno – 20 kaj Panevėžys – 14), tri gastoj el Latvio
kaj unu el Kroatio.
La kongreso de LEA komenciĝis per raporto de la prezidanto de la asocio Povi-
las Jegorovas pri la agado de LEA dum la pasinta jaro. La jaro estis eventoplena kaj
ĝenerale sukcesa. La ĉefa agaddirekto de la asocio ĉi-jare estis ligita al informado
pri Ludoviko Zamenhof kaj Esperanto okaze de la centa mortodatreveno de la
kreinto de Esperanto kaj la 130a datreveno de la apero de la Unua Libro de Esper
anto. Dum la jaro en gazetaro, novaĵportaloj, novaĵagentejoj, televidoj, radioj kaj
aliaj amaskomunikiloj de Litovio aperis pli ol 150 artikoloj, intervjuoj, elsendoj k. s.
Nur pri Zamenhof en Vilno aperis 25 artikoloj en diversaj amaskomunikiloj kaj 22
tiaspecaj artikoloj aperis en Kaŭno. Simila inundo da priesperantaj publikaĵoj estis
nur en 2005, kiam en Vilno okazis la 90a Universala Kongreso de Esperanto. La
plej multajn publikaĵojn verkis kaj publikigis Povilas Jegorovas, Vytautas Šilas, Ge-
diminas Degėsys, Audrys Antanaitis kaj Aida Čižikaitė. Diversaj publikaĵoj aperis ne
nur en Vilno kaj Kaŭno, sed ankaŭ en Šiauliai, Marijampolė, Jurbarkas, Mažeikiai,
Šilutė, Jonava kaj aliaj Litoviaj urboj. Kelkaj publikaĵoj aperis pri la eminenta lito-
va esperantisto Antanas Poška. En minimume kvin amaskomunikiloj ofte aperas
priesperanta materialo: prestiĝa sciencista gazeto Mokslo Lietuva, tutlanda gazeto
Lietuvos aidas, gravaj novaĵportaloj Alkas.lt kaj Alfa.lt, novaĵretejo de la Litovia
Ĵurnalista Asocio. Ofte informas pri Esperanto ankaŭ Litovia Nacia Radio.
La ĉefa publika aranĝo en 2017 sendube estis la ampleksa ekspozicio pri Lu-
doviko Zamenhof en Vilno kaj en Kaŭno. Ĝi estis efektivigita kunlabore kun la Pola
Instituto en Vilno. Tiu ĉi ekspozicio cirkulos tra ĉiuj Litoviaj urboj. Krome menciindas
la 10a tendareto de esperantistoj-ĵurnalistoj en Aukštadvaris (majo 2017), ekspo-
zicio de Esperanto-insignoj en Šiauliai, tradicia printempa esperantista renkontiĝo
“Rideto” en Šiauliai, “Boatado” organizata de la Vilna junulara Esperanto-klubo
“Juneco“, Esperanto-metiejo en la Unesko-galerio en Vilno.
Dum la jaro estis bone flegataj internaciaj ligoj de Litoviaj esperantistoj. La Lito-
via membro de la Eŭropa Komisiono Vytenis Andriukaitis partoprenis la Eŭropan
Esperanto-kongreson kaj la Germanan Esperanto-Kongreson kaj tie faris ĉefparol-
adon en Esperanto pri Ludoviko Zamenhof.
19 litoviaj esperantistoj partoprenis la 102an Universalan Kongreson de Esper
anto en Seulo. La ensemblo Asorti el Visaginas prezentiĝis en arta programo de la
kongreso kaj ankaŭ en kelkaj esperantistaj aranĝoj en Ĉinio kaj aliaj landoj. Granda
64-persona grupo el Litovio partoprenis BET-53 en la latva urbo Liepāja. Marius
Dyglys kaj Palmyra Lukoševičienė partoprenis en la 10a Mezorienta Esperanto-
22
Kunveno en Kutaisi (Kartvelio). Povilas Jegorovas partoprenis la Polan Esperanto-
Kongreson en Bjalistoko. Daŭras bonega kunlaboro kun esperantistoj el Kalinin-
grada regiono de Ruslando.
Esperanto estas instruata en la universitatoj de Vilno (Gediminas Degėsys), Šiau
liai (Zenonas Sabalys) kaj Kaŭno (Aida Čižikaitė), Gražina Opulskienė plu instruas
Esperanton en Mažeikiai. Jogailė Čojūtė en majo sukcese partoprenis en la 6a
multlingva intergimnazia konkuro en Vilno kaj kun Esperanto okupis honoran lokon.
Eldonado: en 2017 aperis la libro Zamenhofas istorinėje Lietuvoje de Vytautas
Šilas, kaj en Marijampolė ĵus estis eldonita la dulingva libro Esperanto žingsniai
Marijampolėje / Esperanto-paŝoj en Marijampolė de Danutė Vidrinskienė. LEA kun-
laboras kun la Kaliningrada eldonejo Sezonoj en preparado de la enciklopedia libro
Nia diligenta kolegaro. Petras Čeliauskas finkompilis grandan litovan-Esperantan
vortaron kun ĉ 45 mil vortoj (pli ol 800 paĝoj). Ĝi aperos en 2018.
Ekde 1996 funkcias la retejo de LEA www.esperanto.lt; ekde 2000 ekzistas
Yahoo-grupo esperanto-lt@yahoogroups.com (171 aliĝintoj), ekde 2012 funkcias
publika grupo de LEA en Facebook (208 aliĝintoj). Tie ĉiutage aperas averaĝe
du informoj pri agado de esperantistoj. La Esperanto-klubo Horizonto (Jurbarkas)
aperigas samtitolan elektronikan gazeton pri la Esperanto-agado en tiu ĉi urbo.
Kaŭno: Marijus Dilba intervenas en la diskutado de la agadraporto; sidas Povilas Jegorovas kaj
Audrys Antanaitis (Foto: Gražvydas Jurgelevičius)
23
En la koncerto de “Rakija Klezmer Orkestar” (Foto: Gražvydas Jurgelevičius)
Gediminas Degėsys partoprenis en ĉi-jara internacia librofoiro en Vilno; li fondis

legejon de Esperanto-literaturo en la biblioteko de la Vilna Universitato.
Litovio okupas la duan lokon en la mondo laŭ la nombro de esperantistoj pro-
porcie al la loĝantaro de la lando.
Veronika Konan (Visaginas) kun Esperanto-kanto partoprenis en la televida
konkurso “X faktorius” en la komerca televido TV-3 en Vilno.
Dum la jaro okazis multaj renkontiĝoj kun altranguloj en la Litovia parlamento,
en la ministerio pri edukado kaj scienco, en la ministerio de kulturo k. a.
Fine Povilas Jegorovas enmanigis gratulfoliojn al 12 ĉi-jaraj jubileuloj.
Post la agadraporto de Povilas Jegorovas la diskutadon pri ĝi partoprenis prezi-
danto de la Vilna junulara Esperanto-klubo Juneco Marijus Dilba, prezidantino de
la Esperanto-klubo en Panevėžys Vida Kulikauskienė, Birute Rozenfelde el Latvio,
Palmyra Lukoševičienė el Panevėžys, Vilius Šidlauskas el Panevėžys, Audrys An-
tanaitis el Vilno.
Post la tagmanĝo komenciĝis Zamenhof-Tagoj-2017. Vytautas Šilas faris tre
interesan prelegon pri la eminenta kaŭna bankisto, esperantisto, melomano kaj
akademiano Paulo Medem, kiu apud Aleksandras Dambrauskas estis la ĉefa figuro
de la esperantista agado en la komenca periodo en Kaŭno kaj en Litovio. Ĉiuj
partoprenantoj havis la eblecon viziti ekspozicion pri Ludoviko Zamenhof en la
historia Urbodomo de Kaŭno. La tago finiĝis per gaja koncerto de la muzika grupo
“Rakija Klezmer Orkestar”, kiu ludis litvakan (judan) muzikon.
24
La restintoj por dimanĉo interŝanĝis opiniojn pri la esperantista agado en Litovio
kaj najbaraj landoj.
Dum la tuta tempo funkciis riĉa libroservo kaj diversaj giĉetoj. Oni povis aliĝi al la
103a UK en Lisbono (15 aliĝintoj), al BET-54 en Estonio (10 aliĝintoj). Eblis aboni
Esperanto-gazetojn, pagi membrokotizojn de UEA kaj de LEA.
Povilas Jegorovas
En la urbeto, kiu lulis la unuan libron

La jaron 2017 Unesko proklamis kiel la jaron de Zamenhof. Tiukaze Pola instituto
en Vilno kune kun Litova Esperanto-Asocio menciis kaj festis la jaron. En la ejo de
Unesko en Vilno okazis Esperanto-metiejo kaj estis malfermita speciala ekspozicio.
La ekspozicio nun migras de loko al loko kaj vizitos tutan Litovion. Fine ĝi estos
donacita al la muzeo de Veisiejai kaj tie restos kiel senĉese funkcianta. Oni planas
dediĉi apartan salonon de la muzeo por Zamenhof.
Laŭ propono de la muzeo de Veisiejai, kronado de la jaro Zamenhof okazis en ĉi
tiu urbeto, kie Zamehof finpoluris sian lingvon. Estas simbole, ke la aranĝo okazis
la 14an de decembro, ĵus antaŭ la naskiĝtago de Zamenhof.
En la aranĝo partoprenis Marcin Łapczyński, direktoro de la Pola instituto kaj
konsilanto de Pollanda ambasado; Paweł Krupka, vicdirektoro de la Pola instituto
kaj ĉefa konsilanto de Pollanda ambasadejo; Anna Pilarczyk-Palaitis, gvidantino
de projektoj de la Pola instituto; Vytuolis Valūnas, reprezentanto de la municipo
Lazdijai, gvidanto de fako pri edukado, kulturo kaj sporto; Zenonas Sabaliauskas,
urbestro de Veisiejai; ankaŭ esperantistoj Vytautas Šilas el Vilno kaj Aida Čižikaitė
el Kaŭno. Ĉeestis ĉirkaŭ 50 lokaj loĝantoj.
Komence la direktorino de la muzeo prezentis Zamenhof-on, la direktoro de la
Pola instituto emfazis la gravecon de Zamenhof kaj de lia lingvo por monda kul-
turo, kiun, per proklamo de la jaro, agnoskas ankaŭ Unesko. Sekvis prelego de
Aida Čižikaitė – enkonduko pri interlingvistiko, pri Esperanto kaj praktika leciono de
Esperanto por kuraĝigi loĝantojn de la urbeto, kiu lulis la lingvon, lerni kaj uzi ĝin.
Vytautas Šilas rakontis pri Zamenhof en la historia Litovio, instruis kelkajn kantojn
en Esperanto. Ĉiuj ĝoje kunkantis. Sekvis demandoj al prelegantoj kaj paroladoj
de lokaj reprezentantoj.
Poste oni vizitis la monumenton de Zamenhof en la urba parko, metis florojn kaj
daŭrigis al memorŝtono, kie staris la domo, en kiu loĝis Zamenhof dum sia kurac
ista praktikado, kie dum libera tempo post la laboro li bruligis multajn kandelojn,
prilaborante kaj finpolurante la ĉefan projekton de sia vivo.
La finon de la aranĝo oni pasigis en amika rondo en la muzeo trinkante teon,
manĝante dolĉaĵojn kaj priparolante rememorojn de lokaj loĝantoj, kiuj ne eniris
oficialajn fontojn, sed daŭre ŝvebas en ĉirkaŭaĵoj kaj iĝis kiel lokaj legendoj.
Aida Čižikaitė
25
Dek profesoroj en Romo
La 11an de decembro ĉe la Pola Akademio en Romo okazis kunveno “Ludwik
Zamenhof 1859–1917”. Ĝin brile reĝisoris prof. Piotr Salwa, direktoro de la Akade-
mio, kaj dek profesoroj priparolis malsamajn aspektojn de la temo:
Fabrizio Pennacchietti “La Zamenhofoj antaŭ L. Zamenhof”;
Davide Astori “La socia kaj politika laboro de Zamenhof”;
Nicola Reggiani “Esperanto kaj la ideo pri (artefarita) universala lingvo”;
Bernhard Tuider “Historio kaj monda disvastiĝo de Esperanto”;
Javier Alcalde “Politikaj aspektoj en la historio de la Esperanto-movado”;
Carlo Minnaja “Monda literaturo en Esperanto, Esperantlingva literaturo en la
mondo”;
Alicja Sakaguchi “Kriterioj por la konstruado de internaciaj planlingvoj”;
Ilona Koutny “Esperanto: de la planlingvo de Zamenhof ĝis natura lingvo”;
Ida Stria “Vivanta lingvo. Ĉu ekzistas ununura bildo de la mondo ĉe la esperant
istoj?”;
Federico Gobbo “Post cent jaroj: la filozofio de Zamenhof kaj Esperanto”.
Esperanto kaj la itala estis la laborlingvoj de la prelegoj kaj de la postaj debatoj,
kiuj pliriĉigis la valoron de la evento. Fine de la kunveno prof. Salwa anoncis ke
la Pola Akademio aperigos la aktojn en dulingva eldono por permesi al pli larĝa
publiko koni la proponitajn kontribuojn.
La evento, kiu altiris varian kaj interesohavan publikon, havis sian lastan eron ĉe
la Instituto pri Pola Kulturo en Romo, kie la aktoro Mario Migliucci prezentis en la ita-
la ĝisdatigitan version de la unupersona spektaklo Dottor Esperanto, kiu emociis la
pli ol 50 spektantojn, kiuj komentis per granda partopren-sento la prezenton dum la
posta festeto, dum kiu oni ankaŭ prezentis la libron La vita di Zamenhof (La vivo de
Zamenhof), kiu estas itala traduko fare de Cristina de Giorgi de la originala Esper
anto-versio de Aleksander Korĵenkov. Ĝi estas eldonita de la eldonejo Nemapress.
Itala Esperanto-Federacio
Sukcesa kunveno “Esperanto kaj Unesko” en Italio

La 16an de decembro ĉe la Instituto pri italaj-norvegaj studoj de la urbo Tolfa (prok-
sime de Romo) okazis laŭ invito de la urbestro la kunveno “Esperanto kaj Unesko”,
kiu estas la lasta oficiala aranĝo de Itala Esperanto-Federacio (IEF) por celebri la
Zamenhofan jaron.
Parolis la urbestro Luigi Landi, lia ambasadora moŝto Giorgio Novello, dum lia
lasta tago de servo kiel ambasadoro de Italio en Norvegio; Magdalena Trudzik,
unua sekretario de la ambasado de Pollando en Italio, Michela Lipari, prezidanto
de IEF; Rakoen Maertens, belga junulo, kiu prelegis la 11an decembro en Parizo ĉe
Unesko; Otto Prytz, norvega akademiano per mallonga saluto registrita; Stanislaus
26
de Marsanich, prezidanto de la literaturaj parkoj. La spektantaro konsistis el stu-
dentoj, direktoroj de la biblioteko kaj kultura instituto, du skabenoj kaj aliaj lokuloj.
La impresita urbestro petis aranĝi aliajn kunvenojn por prezenti aliajn aspektojn de
la lingvo kaj de la movado, kiu kaŭzis tiom da intereso ĉe la ĉeestantoj.
Fonto: Informitale
Atentu: legado endanĝerigas stultecon

La 15an de decembro en la fejsbuka paĝo de la novaĵprogramo “Heute” (Ho-
diaŭ) de la germana TV-kompanio ZDF (Zweites Deutsches Fernsehen) aperis
afiŝo pri “Internationaler Esperanto-Buchtag” (Internacia Esperanto-Librotago).
27
La kulturministrino Liana Ruokytė-Jonsson donas la honorsignon al Povilas Jegorovas
Portu Vian lumon kaj kredu: Povilas Jegorovas honorita

La 14an de decembro en la historia Urbodomo de Vilno okazis solena ceremonio
organizita de la Litovia ministerio de kulturo, en kiu la ministro de kulturo Liana
Ruokytė-Jonsson enmanigis diversajn premiojn kaj honorigojn de la ministerio al
35 personoj. Inter ili tri personoj ricevis la plej altan distingon de la ministerio – la
honorsignon “Nešk savo šviesą ir tikėk” (Portu Vian lumon kaj kredu). Unu el ili estis
la prezidanto de la Litova Esperanto-Asocio (LEA) Povilas Jegorovas, kiu ricevis
ĝin “pro grava kontribuo kaj grandaj meritoj al la Litovia kulturo, pro inspiraj iniciatoj
por pozitiva agado en la komunumo, pro persona respondeco en kreado de kultura
kaj spirita etoso, pro firmigo de kultura dialogo, flegado de nacia konkordo, kreskigo
de la humanismaj valoroj en la socio, kaj pro la multjara esperantista agado”.
La ceremonion ĉeestis ankaŭ la vicministro de kulturo Gintautė Žemaitytė. Al
la ceremonio estis invititaj pli ol ducent kulturagantoj kaj funkciuloj, inkluzive de
la unua vicprezidanto de LEA Audrys Antanaitis, vicprezidanto de LEA Ariman-
tas Račkauskas, respondeca sekretario de LEA Irena Alijošiūtė, prezidanto de la
Vilna Esperanto-Societo Algimantas Piliponis kaj ankoraŭ kvin esperantistoj de
28
Vilno. La ceremonion gvidis la konata
litova aktoro Gintaras Mikalauskas. Ĉiu
honorito fare de la prezidanto de la kun-
veno estis prezentita per proksimume
Jegorovas dankparolas
duonpaĝa teksto, pri Povilas Jegorovas

estis notitaj liaj ĉefaj agadoj en la Esper
anto-movado.
Komence de la ceremonio Liana Ruo-
kytė-Jonsson gratulis ĉiujn honoritojn,
substrekis la gravecon de iliaj kulturaj
agadoj kaj ĝojis pro la riĉa kaj divers
flanka kultura vivo en Litovio. Ricevinte la honorsignon, Povilas Jegorovas en sia
kelkminuta dankparolado emfazis lingvajn problemojn internacie kaj en la lando
kaj diris, ke esperantistoj en ĉi tiuj temoj povas diri siajn tre firmajn vortojn. Laŭ la
instigo de la prezidanto de la kunveno, li fine diris kelkajn frazojn en Esperanto,
bondezirante okaze de la proksimiĝantaj Kristnasko kaj Novjarfesto al ĉiuj, kio ege
vigligis la plenan salonon da ĉeestantoj.
Dum paŭzoj en la sufiĉe longa ceremonio tre bele
kaj bonhumore kantis la fama junulara koruso “Kivi”.
Partoprenis multaj ĵurnalistoj kaj fotistoj. Krom multaj
fotoj dum la premiado fine estis farita komuna foto
de ĉiuj premiitoj kun la ministro de kulturo. La cere-
monion kronis abunda akcepto de la ministro. Pri la
evento vaste informis diversaj amaskomunikiloj de
Litovio, ankaŭ la ĉefa vespera novaĵprogramo de la
Litovia nacia televido “Panorama” kaj la retejo de la
kulturministerio.
Pri la honorigo decidas speciala naŭpersona ministeria komisiono, en kiu estas
tri vicministroj kaj kelkaj aliaj altrangaj funkciuloj de la ministerio. La rekomendon
atribui al Povilas Jegorovas la honorsignon “Portu Vian lumon kaj kredu” faris la
prezidanto de la parlamenta komitato pri kulturo Ramūnas Karbauskis. Povilas
Jegorovas ricevis honorsignon №40. Tio signifas, ke ekde 1990 ĝis nun nur 40
homoj ricevis ĉi tiun altan distingon.
Ĉeestinto
Fotoj el la Fejsbuka paĝo de la Litovia kulturministerio: https://www.facebook.
com/media/set/?set=a.10155096268746931.1073742152.200936741930&type=3
Ni kore gratulas nian eminentan samideanon Povilas Jegorovas okaze de anko

raŭ unu ŝtata rekono de liaj gravaj meritoj kaj deziras al li fortan sanon kaj pliajn
sukcesojn en liaj agadoj kultura kaj esperantista!
La red.
29
La Infana Spaco en MLF-12 (Foto: Anna Silantjeva)
Esperanto en la 12a Moskva Lingva Festivalo

La 12a Moskva Lingva Festivalo (MLF) okazis la 10an de decembro 2017 en la
Centro de Pedagogia Majstreco. La festivalon organizis Moskva Esperanta Asocio
MASI. La gvidajn rolojn en la organizado havis la junaj MASIanoj Aleksandr Ba-
sov, Aleksandr Lebedev, Sofja Zareckaja kaj Maksim Silantjev. Dek niaj membroj
kontribuis al la programo kiel lingvoprezentantoj. Entute estis prezentitaj 60 lingvoj,
20 prilingvistikaj prelegoj, 15 metodikaj seminarioj kaj 10 naci-kulturaj programeroj.
Funkciis Infana Spaco. Al la organizado kontribuis 37 teamanoj (inter ili 28 MASI
anoj) kaj deko da volontuloj, kaj al la programo – 100 prelegantoj. La festivalon
vizitis ĉirkaŭ 800 gastoj. La tuta partoprenantaro tra la tago estis ĉirkaŭ mil homoj.
Jam dum 12 jaroj MEA MASI organizas la festivalojn. Ne evidentas por ĉiuj fes
tivalanoj, sed tute klaras por la ĉeforganizantoj, ke la celo de niaj festivaloj estas
promocii Esperanton – koincide kun la ideo de Dennis Keefe, la aŭtoro kaj la unua
realiginto de la tiutipa prilingva aranĝo en la jaro 1995, en Francio.
Esperanto ĉiam forte rimarkeblas en MLF. La 12a festivalo ne estis escepto. La
presita papera programo, sen kiu ne eblas orientiĝi en la festivalo, kiel ĉiam, enha-
vis klarigojn pri MEA MASI kun invitoj al la kursoj kaj aliaj Esperanto-aranĝoj. En la
solena malfermo la gvidantoj tradicie rakontis pri la rolo de Esperanto en la apero
de la lingvaj festivaloj kaj dum la parado de la prezentantoj logike sonis alvoko al
30
ĉiuj neesperantistoj viziti la prezenton de nia lingvo por pli bone kompreni la ideon
de la lingvaj festivaloj. Esperanto estis prezentita dufoje de Irina Gonĉarova kaj de
Pjotr Fedosov en plenplenaj klasĉambroj.
En MLF-12 la Esperanta temo akiris novan evoluon. La unuan fojon estis organiz
ita la Infana Spaco, kiu funkciis ok horojn kun pli ol 50 infanoj tra la tago. Ĉar zorgis
pri la evento la nova – kaj tial tre entuziasma – MASIanino Tatjana Moĵnjakova, kaj
la plej grandan parton de la infana programo gvidis sep niaj samasocianoj, ĝi en
havis multajn erojn pri kaj eĉ en Esperanto: scenigo de fabeloj, kvizoj, konkurso de
poliglotoj, traduko el Esperanto ktp. Tre sukcese pasis la surskribado de bildkartoj
por la Esperanta Poŝtkruciĝo, kiun partoprenis pli ol dudek geknaboj.
Ĉe la Solena Fermo dum la muzika kvizo, kiam necesis diveni, en kiu lingvo
estas kantata iu konata kanto, niaj gvidantoj anoncis: “La sekva kanto estas en la
plej populara lingvo de tiu ĉi festivalo”, kaj la tuta salono kriis: “Esperanto!”
Irina Gonĉarova
direktoro de MLF, http://www.lingvafestivalo.info/
Por lernantoj de Istanbulo

La 27an de decembro mi prezentis Esperanton al preskaŭ 150 lernantoj de la 9a
kaj 10a klasoj en “Kozmos Anatolia Liceo pri Komputiko”, en la eŭropa parto de
Istanbulo. Mi parolis pri la historio de Esperanto, kio okazis kaj kio okazas en la
mondo kaj Turkujo. Kelkaj endormiĝis, sed kelkaj interesiĝis kaj demandis diver-
sajn aferojn pri Esperanto, kaj el tiuj kelkaj eĉ antaŭserĉis la temon. La lernejo laŭ
interesiĝo de la lernantoj petos kvar Esperanto-lecionojn en februaro. Ni esperu, ke
kelkaj aliaj lernejoj ankaŭ interesiĝos kaj petos la saman prezenton.
Vasil Kadifeli
31
Brila, sperta esperantistino el Seulo, post sia dekminuta prezentado de “Ili elektis la pafilon, mi la
kameraon” (el la tria numero de Unesko-Kuriero). La komento de Brila: “Historia kurso!”
Novstila kurso lanĉiĝas en Seulo

En la unua semajno de decembro gelernantoj de la Seula Esperanto-Centro en
Koreio ekpartoprenis en tute nova kurso por esperantistoj, kiu utiligas la novan
revuon Unesko-Kuriero kiel bazan lernomaterialon.
Tiu novstila kurso estas la rezulto de la organiza laboro de la Seula Esperanto-
Kulturcentro, fondita de Lee Jungkee, kaj la kurso-kreaĵo de Dennis Keefe, instruisto
de Esperanto. La ideo instrui specialan kurson utiligantan la artikolojn el la Esper
anto-versio de la Kuriero estiĝis en ĉi-jara Universala Kongreso de Esperanto, kiam
Trezoro Huang Yinbao anoncis la novan revuon dum la Komitata kunveno.
En la kurso partoprenas pli ol dek lokaj Esperantistoj kun sufiĉe alta nivelo de
Esperanto por legi kaj esprimi sin klare kaj konvinke. La kurso okazas centprocente
en Esperanto, nekutima afero en plejparto de aziaj Esperanto-kursoj, en kies akvoj
ofte abundas verdaj krokodiloj de ĉiaj specoj. Unu el la partoprenantoj estas junulo kiu
eklernis Esperanton nur pasint-jare per Duolingo, kio montras, ke eĉ en Azio la influo
de tiu nova reta lecionaro komencas helpi la tradiciajn lokajn Esperanto-grupojn.
32
La kurso disvolviĝas lernanto-centre, kaj la kursgvidanto (ĉi-foje, Dennis Keefe)
ne aktive instruadas. Estas la gelernantoj mem kiuj elektas la kurso-enhavon el la
paĝoj de Unesko-Kuriero, kaj kiuj prezentas tiun materialon laŭ sia bontrovo. La
kurso-strukturo konsistas el tri ĉefaj partoj. En la unua parto (5-10 minutoj), unu
lernanto prezentas unu artikolon kiun li aŭ ŝi legis kaj trastudis en unu el ĉi-jaraj
numeroj de Unesko-Kuriero. En la dua parto ĉiu el la 12 gelernantoj estas kuraĝig-
itaj starigi unu demandon aŭ fari unu komenton al tiu, kiu ĵus prezentis. En la tria
parto, la kursgvidanto faras, tre mallonge kaj ne altrude, unu aŭ du sintezajn ko-
mentojn pri la prezentado kaj/aŭ pri la posta interdiskutado.
Post kiam la unua prezentanto faris sian paroladon, kaj la kursanoj diskutis la
enhavon, kaj finfine la kursgvidantoj faris unu aŭ du rimarkojn, la dua prezentanto
donas sian paroladon pri alia artikolo el Kuriero de Unesko. Inter kvar kaj ses lern
antoj tiamaniere prezentas ĉiusesie.
Por la ekstera mondo, la celo de la kurso estas montri, ke la gravaj temoj pre-
zentataj en Unesko-Kuriero povas esti plene diskutataj Esperante de Esperantistoj.
Esperanto estas vivanta lingvo, kiu povas funkcii en ĉiaj fakoj. Aliflanke, por la
esperantistoj mem, la celo estas informiĝi pri Unesko kaj samtempe plibonigi sian
Esperanton: vorte kaj esprime, gramatike kaj parolstile.
En venontaj monatoj la kurso daŭros, ĉar la kursgivdanto trejnis kursanojn kiel
disvolvi venontajn lecionojn sen bezono de profesia instruisto. La gelernantoj mem
centelcente respondecos pri sia propra lernadovojo.
La kurso de la Seula Esperanto-Kulturcentro sukcesas. Utiligi la Kurieron povas
bone servi kiel lernomaterialo por esperantaj plenkreskuloj de ĉiaj aĝoj. En ven
ontaj semajnoj artikolo en la revuo Esperanto kaj espereble pli detala priskribo en
Internacia Pedagogia Revuo donos pli kompletajn informojn pri ĝuste kiaj estas la
lecionoj kaj kiamaniere disvolviĝas kursoj kiuj pritraktas Uneskon en ĉiaj facetoj:
paca, kultura, socia, eduka kaj scienca.
Ĉi tiu nova projekto bone komenciĝas. Kaj por lokaj kluboj kaj asocioj de Esper
anto estus bele, se similaj kaj ankaŭ diversstilaj kurso-formatoj estos provataj.
Se azianaj parolantoj de Esperanto kapablas utiligi Unesko-Kurieron, imagu kiel
sukcesa simila kurso en Eŭropo povas esti.
Dennis Keefe
33
"Demokratio sen limoj": bona surprizo en Esperantujo
Jen surprizo: Okaze de la inaŭguro de la ekspozicio “Demokratio sen limoj” (De-
mokratie ohne Grenzen) en nia kastela muzeo aperis Lutz Peters (urbestro de la
Esperanto-urbo Herzberg am Harz) kaj Ulrich Schramke (vicurbestro de la Esper
anto-urbo). Ambaŭ estis profunde impresitaj pri la nova ekspozicimaterialo de la
Esperanto-Centro, kaj ili gratulis kaj dankis pro niaj multflankaj agadoj kaj sukcesoj.
Temas pri iamaj limoj en Eŭropo, gardistaj domoj, pasportoj, ktp. Kvazaŭ last
minute ni ricevis subvencion el la federacilanda programo “Demokratie leben!” kon-
traŭ dekstraj danĝeroj, rasismo, ktp. Peter Zilvar klarigis la tekstojn, montris la ok
temokampojn kun rara historia materialo. Interalie, Zilvar dokumentis kaj emfazis
la tiel nomatan “mondpasporton” kaj mondcivitanecon laŭ la pacbatalanto Garry
Davis, kiu tre ŝatis nian neŭtralan lingvon.
Ampleksan historian bildmaterialon ni prezentis pri la iama landeto Amikejo (Mo-
resneto) en la trilanda angulo (Belgio, Germanio, Nederlando), kiu funkciis ĝis 1918.
Surbaze de la historiaj kaj speciale verkitaj tekstoj (ekzemple, pri limoj, gardistoj,
doganejoj, pasportoj, personaj pruviloj, ktp) Zsófia Kóródy nun preparas dulingvan
memorlibreton pri la vere aktuala ekspozicitemo.
Bonvolu viziti la vican, 14an ekspozicion en la kastela muzeo de la Esperanto-
urbo. La antaŭa ekspozicio pri la Zamenhof-jaro 2017, estis dediĉita al la aŭtoro de
Esperanto. Ĉiun ekspozicion rigardas averaĝe ĉ. 6000 homoj. ICH
JarKompaso helpas ordigi vian pasintan jaron kaj plani la sekvan. En la rutino de ĉiutaga
vivo estas facile perdi la fokuson de viaj veraj celoj kaj aspiroj. Kaj malgraŭ tio, ke ni ĉiuj
havas revojn, nur kelkaj el inter ni planas por ili. JarKompaso funkcias simple. Uzante de-
mandojn kaj ekzercojn kun radikoj en psikolgio ĝi gvidas vin tra la pasinta jaro. Poste helpas
vin transformi viajn revojn al atingeblaj celoj. Elŝutebla ĉe http://yearcompass.com/eo/
34
20a Jubileo pri la fondiĝo de Hanoja Esperanto-Asocio
La 20a Jubileo pri la fondiĝo de Hanoja Esperanto-Asocio (HANEA) estis solene
celebrita en Hanojo la 19an de decembro 2017, kun partopreno de Hori Yasuo,
Honora Prezidanto de KAEM; Roy McCoy, emerita stabano de la CO de UEA en
Roterdamo; Can Viet Anh, vicprezidanto de Hanoja Unio de Amikecaj Organizoj
(HUAO); de ekskomitatanoj de HANEA kaj ĝiaj anoj.
Post la arta programo prezentita de la anoj de la sekcio de artistoj, la saluto de
la standardoj de Vjetnamio kaj de Esperanto, Nguyen Thi Phuong Mai, prezidant
ino de HANEA, malfermis la ceremonion per la resumo de la agado de la Asocio
dum la pasintaj 20 jaroj kaj la orientado de agado por nova oficperiodo. Video pri
la aktivado de HANEA estis projekciita. Poste veteranoj esprimis sian admiron por
la mirinda internacia lingvo kaj kontigis siajn impresojn pri la aktivado de HANEA.
La aliaj okazaĵoj konsistis el transdono de rekompencoj al fervoraj aktivuloj,
individue kaj kolektive; disdono de membro-kartoj al la anoj de du novaj sekcioj de
HANEA; disdono de diplomoj de la Novembra Sumoo fare de Hori Yasuo; danko
al la financ-subtenantoj; salutparoloj de la vicprezidanto de HUAO kaj de gastoj.
La restoracio de kajeputoj Bao Thanh, la Geomancio-Instituto kaj la entrepreno
Akoj-Ĝardeno finance subtenis HANEA-n por okazigi la jubilean ceremonion; ili
interesiĝas pri Esperanto kaj promesas lerni ĝin en estonteco. La restoracio pretas
presigi flugfoliojn en la vjetnama, angla kaj Esperanto. Pro tio, HANEA deziras
ricevi pli valoran subtenon de aliaj organizoj, individuoj, amikoj kaj disvastigi plie
Esperanton al neesperantistaro.
La jubilea ceremonio finiĝis per ferma kaj danka parolado de la prezidantino
de HANEA, komuna fotado kaj disdono de la atestoj pri la parkera kantado de la
Esperanto-himno, iniciatita de Hori Yasuo.
Informada Komisiono de HANEA
35
En Ruslando kun AMO
La 3an de decembro okazis delonge planita MER-11
(Moskva Esperanto-Renkontiĝo), ili okazas pli-malpli
ĉiusezone. Ĉi-foje kadre de MER okazis AMO-semi-
nario (guglu, se vi ne scias, kio ĝi estas): la 40a ekde
la lanĉo de tiu agadformo kaj la unua en Rusio. Ĉeestis
23 personoj el tri landoj. La temo: “Publikaj rilatoj kaj
Esperanto: tradiciaj amaskomunikiloj, interreto”.
Foto: Anna Striganova

Mi prelegis pri Esperanto en sovetia kaj postso-
vetia gazetaro. La malnetaĵon oni povas legi rete
(https://www.academia.edu/34733463/Informado_
pri_Esperanto_en_Sovetunio), la reala prelego estis
multe pli longa kaj detala. Sekvis rakonto pri tragikaj
sortoj de kelkaj sovetiaj esperantistoj (pli detale oni
povas legi en la ĵus eldonita libro Frakasitaj sortoj); la
mastro kaj organizanto Dmitrij Ŝevĉenko prelegis pri la nuna stato de t. n. “ekstera
informado”.
Krome okazis kutimaj programeroj: literatura vespero kaj kantado (ĉi-foje parto
prenis tri niaj bardoj), kafo- kaj manĝopaŭzoj, amika babilado ktp., la tuto daŭris
ĉirkaŭ naŭ horojn. Oni alportis pli da drinkaĵoj ol konsumis…
Valentin Melnikov
Esperanto-kastelo atendas vin

La programo de kastelo Greziljono por printempo-somero 2018 estas jena:
apr-20/28: PRINTEMPaS, intensivaj kursoj kaj internaciaj KER-ekzamenoj:
gresillon.org/p
maj-09/13: Korusa renkonto de “Interkant” kaj Vegana renkontiĝo: gresillon.org/
koruso
jul-09/27: Maratona Esperanto-kurso dum 18 tagoj
jul-09/16: Interŝanĝoj de scioj kaj faroj kaj Esperanto-kurso: gresillon.org/s1
jul-16/21: Turisma semajno kaj Esperanto-kurso: gresillon.org/s2
jul-21/27: Internacia Esperanto-Konferenco de OSIEK “Esperanto en Artoj”:
gresillon.org/s3
aŭg-11/19: Festa Semajno por infanoj kaj familioj: gresillon.org/s4
Poŝta adreso: Maison Culturelle de l’Espéranto, Grésillon, St. Martin d’Arcé,
49150 Baugé-en-Anjou, France.
Telefono: +33-2.41.89.10.34, +33-9.51.64.10.34 (respondilo)
Retpoŝto: kastelo@gresillon.org
Retejo: www.gresillon.org
36
Kultura programo disvolvata, kongreso nuligita
Dudek ses personoj ariĝis la 23an de decembro matene en Buĵumburo ĉe la anonc
ita kongresejo: inter ili tri eŭropanoj, pluraj kongolandanoj, unu togolandano, multaj
burundianoj. Sed pro la neĉeesto kaj de la prezidanto de SIPU kaj de la regiona re-
prezentanto de UETA, la inaŭguro de la 8a Afrika Kongreso de Esperanto ne povis
okazi. Des pli ke ne ekzistis entute salono kie kunveni, en la kongresejo.
La ĉeestantoj transiris al la dua kongresa programero, nome la kultura seminario
gvidata de prof. Giorgio Silfer, bazita sur la verko Historio de la Esperanta Litera-
turo. Je la unua paŭzo, post transiro el la ombro de relative komforta kiosko al la
ombro de granda arbo en ĝardeno, sen. Silfer demandis la ĉeestantojn, ĉu afrikanoj
opinias, ke tio estus kongreso. Je ĝenerale nea respondo, la Vickonsulo anoncis
ke li ne prezentos sian festparoladon. Konstatinte, ke UETA ŝajnas ektoplasmo,
kaj ke sen. Nimubona prezidanto de SIPU ne povas fari pli, la ĉeestantoj decidis
nuligi la kongreson.
La laboroj daŭras kiel kultura seminario, kiu pli kaj pli vekas la atenton de la par-
toprenantoj, inter kiuj triono estas praktikantaj islamanoj. La vespero estus dediĉita
al muzika programo, pri kiu responsas SIPU.
Fonto: HeKo, №668 4-B
Jefim Zajdman forpasis

La 23an de decembro 2017 sekve de stratakcidento en
Jalto forpasis Jefim Semjonoviĉ Zajdman (1937-2017)
Naskita en Ĥarkiv (Ukrainia SSR, Sovetunio), matematik
isto kaj programisto, aktivulo de petveturado kaj amator-
kanta movado, aktiva turisto kaj teatr-ŝatanto, esperant
isto de 1957, fondinto de la Esperanto-kluboj en Kolomna
kaj en Jalto, fondinto kaj gvidinto de Jalta Esperanto-Tea-
tro kaj de Krimea Esperanto-Centro, Esperanto-instruisto,
aŭtoro kaj tradukinto de pluraj kantotekstoj kaj de skeĉoj
en Esperanto, esploranto de la historio de Esperanto en
Krimeo, ĉeforganizanto de la tradiciaj renkontiĝoj Velura Sezono kaj Aroma Jalto. En
2016 la Estraro de REU atribuis al Jefim Zajdman la titolon Ruslanda Esperantisto
de la Jaro.
Ni funebras okaze de la forpaso de nia delonga amiko kaj (neofta) kunlaboranto
kaj kondolencas al la gefamilianoj de la neforgesebla “Fima” Zajdman.
Halina Gorecka
Aleksander Korĵenkov
37
Koncize
30 nov k 1 dec 2017 kvar membroj (Nicole Margot, Stefano Keller, Cesco Reale k
Adrian Tanner) de la Ĝeneva teamo de UEA-reprezentantoj ĉe UN partoprenis la dekan
sesion de la Forumo pri Minoritatoj en la Palaco de Nacioj; Keller adresis al la forumo sian
paroladon, kiu estas spektebla en jutubo https://youtu.be/qd0NPMm3STU (S. K.)
15 dec en la Domo de la Poetoj de Celanova (Galegio) oni inaŭguris ekspozicion pri
Eo, kiu daŭris ĝis 27 dec; la ejo estas la naskiĝdomo de Curros Enríquez, popola poeto
de la 19a jarcento, kiu plej multe kontribuis, kun Rosalía de Castro, al la renaskiĝo de la
literaturo en la galega lingvo. (La Bitbulteno)
La Leĝofara Asembleo de la brazila ŝtato Goiás en la urbo Goiânia 17 okt kunvokis
eksterordinaran sesion por omaĝi al la Bieno-Lernejo “Bona Espero”, e-ista eduka insti-
tucio, okaze de ĝia 60-jara socia k eduka agado en la regiono de Alto Paraiso de Goiás.
(Esperanto)
Kadre de la 40a jarkongreso de Pakistana E-Asocio (PakEsA), okazinta 14-15 dec en
Lahore, estis aranĝitaj tri E-seminarioj kun enkonkuka E-kurso k E-budo en İnstitute
of Plascoat Systems, en la hostelo de Government Science College k en Rana Science
School and Academy por sume ĉ. 300 studentoj. (Landa Agado)
La eldonejo de Petr Chrdle KAVA-PECH estas enskribita en la Ĉeĥa libro de rekordoj
kiel la eldonejo eksportanta propre eldonitajn librojn en la plej multajn landojn de la
mondo, precipe danke al la libroj skribitaj en Eo. (Landa Agado)
Post E-kurso, gvidita de Abbasi Shaban en la korana lernejo afable disponigata de la
lernejestro, dek du junaj gemuzulmanoj en Buĵumburo (Burundo) fondis en decembro
la neprofitcelan asocion “Islama Esperanta Klubo / Cercle espérantien islamique”, per
asembleo kiu aprobis la statuton k elektis konsilion k revizorojn; IEK havas transnacian
karakteron: ĝi akceptas esperantlingvajn islamanojn el la tuta mondo. (HeKo)
36 akademianoj voĉdonis por elekti la direktoron de la Komisiono pri Homaj Nomoj
de la Akademio de Eo. Kiel direktoro estas elektita Barbara Pietrzak. (Oficialaj Informoj
de AdE)
La elekta komisiono de UEA informis pri kvin kandidatoj por la novaj estraraj poste-
noj: Brunetto (Bruĉjo) Casini kandidatas por la posteno de ĝenerala sekretario aŭ kiel
estrarano pri diversaj fakoj, interalie financoj; Aleks Kadar kandidatas por la posteno de
ĝenerala sekretario kun aldona respondeco pri landa agado en Eŭropo; Barbara Pietrzak
kandidatas por la posteno de estrarano pri kulturo k kongresoj; Orlando Raola kandida-
tas por la posteno de ĝenerala sekretario aŭ kiel estrarano pri diversaj fakoj; Amri Wandel
kandidatas kiel estrarano pri diversaj fakoj. (Libera Folio)
Je 30 dec al la 103a UK de Eo en Lisbono aliĝis 556 e-istoj el 54 landoj; plejmulte el
Francio 73, Brazilo k Japanio po 45, Germanio 41, Belgio 33, Pollando 26, Hispanio k Por-
tugalio po 23, Britio 18, Nederlando 17, Usono 16. (uea.org).
38
Tribuno
Richard Delamore, pli konata kiel Evildea, entreprenis enketon

pri Esperanto en Interreto, kiun respondis preskaŭ cent
esperantistoj. Kompreneble, la enketo ne spegulas la opiniojn
de ĉiuj esperantistoj, tamen ĝi donas utilan superrigardon pri
la elektoj de la impete kreskanta reta esperantistaro, kiun ofte
ignoras la gviduloj de la tradicia movado.
39
Esperanto en Interreto
En novembro mi publikigis enketon pri Esperanto en Interreto. Por kolekti diversan
gamon de opinioj, mi afiŝis mian enketon en Reddit, Fejsbuko kaj Tvitero. Ankaŭ
mi retpoŝtis ĝin al miaj konatoj el la tuta mondo kaj petis, ke oni diskonigu ĝin.
86 homoj respondis al la enketo. Kompreneble, la enketo ne spegulas la opiniojn
de ĉiuj esperantistoj, tamen ĝi donas utilan superrigardon pri la ĝenerala interrete
konektita esperantistaro.
Komence mi intencis verki mallongan artikolon surbaze de ties rezultoj tamen
evidentiĝis, ke pli profunda analizo necesis. Mi decidis disponigi al ĉiuj la datumojn
kaj petis la opiniojn de aliaj fakuloj pri Esperanto en Interreto. Jen niaj kontribuantoj:
Richard Delamore, kiu uzas la kaŝnomon Evildea, estas fama Esperanto-
Jutubisto kaj kunfondinto de Amikumu.
Chuck Smith estas fondinto de la Esperanta Vikipedio, kunorganizanto de la
Polyglot Gathering, kontribuanto de la kurso de Esperanto ĉe Duolingo, kaj kun-
fondinto de Amikumu.
Robert Nielsen estas Esperanto-blogisto, eksvolontulo kaj retumanto.
Robin van der Vliet estas kunordiganto de la grandega komunumo en Tele-
gramo.
Se vi unue konatiĝis kun Esperanto per Interreto, kie vi unue aŭdis pri ĝi?
Vikipedio........................... 21.70% Forumo................................. 6.50%
Jutubo.............................. 19.60% Lernu.net.............................. 4.30%
Reddit............................... 15.20% Podkasto.............................. 2.20%
Amiko............................... 10.90% Libro..................................... 2.20%
Artikolo............................... 8.70% Videoludo............................. 2.20%
Richard (Evildea): Ne surprizas min, ke Vikipedio estas tiel elstare reprezentita.
Sep jarojn antaŭe mi mem hazarde malkovris Esperanton per Vikipedio. Mi me-
moras, ke mi estis leganta artikolojn kaj sekvis ligilojn, kiam mi trafis artikolon pri
internaciaj lingvoj. Baldaŭ poste mi trovis la unuan mencion pri Esperanto.
Kiel Esperanto-jutubiston, ankaŭ ne surprizas min la granda efiko de jutubo.
Famaj prilingvaj jutubistoj kaj blogistoj kiel Benny Lewis, Steve Kaufmann kaj Lind-
say Williams bone prezentis Esperanton al sia spektantaro.
Chuck Smith: Estas iom nekredeble por mi, ke mia laboro pri Vikipedio en 2001
estis tiom fruktodona! Mi bedaŭras, ke multaj el la tradicia movado ne ĝuste kom-
prenas la gravecon de Vikipedio, JuTubo kaj Reddit kaj ties influon al la junularo.
Fakte, plej efike tiurilate estis ĝuste la agado de Judith Meyer pri la filmeto
Esperanto: Like a Native (la titolo estas angla vortludo, kiu povas esti tradukita kiel
“Kiel denaskulo” aŭ “Ŝatu denaskulon”) en kiu ŝi intervjuis ses denaskajn esper
antistojn. Ŝi rimarkis, ke neesperantistoj plej interesiĝas pri denaskaj esperantistoj,
40
do decidis krei filmeton pri tio. Poste ŝi planis sesion en Reddit kie ĉiuj povus de-
mandi ion ajn al la denaskuloj. Tio surprize eĉ atingis la ĉefpaĝon de tiu famega
retejo kaj nekredeble multe da homoj spektis la filmeton. Fakte, laŭ statistiko tiu
filmeto estis spektita pli ol 325.000-foje! Indas pripensi similajn iniciatojn por diskon
igi la lingvon.
Robert Nielsen: Ankaŭ por mi, Vikipedio estas komprenebla elekto. Kiam mi
volas lerni pri ia nova afero, mi kontrolas tie. Jutubo montras la gravecon de novaj
medioj per kiuj junuloj informiĝas pri la mondo. Por mi la plej granda surprizo estas
la graveco de Reddit, ĉar multaj esperantistoj ne konas ĉi tiun retejon.
Se vi unue lernis Esperanton per Interreto, kiujn lernilojn vi precipe uzis

por lerni la lingvon?
Duolingo........................... 44.50% Bitlibro.................................. 1.80%
Lernu.net.......................... 26.40% Anki...................................... 0.90%
Eksterinterrete.................... 6.40% Bab.la................................... 0.90%
Vikipedio............................. 6.40% Fejsbuko.............................. 0.90%
Memrise............................. 4.50% Kurso.br............................... 0.90%
Retejo................................. 2.70% Retpoŝta kurso..................... 0.90%
Jutubo................................ 2.70%
Richard (Evildea): Antaŭ du jaroj, kiam Duolin-
go debutis kun Esperanto-kurso, kelkaj eminentuloj
publike esprimis sian dubon pri la efikeco de retaj
instruiloj. Nun du jarojn poste la aktualaj rezultoj
montras, ke retaj instruiloj ne nur efikas, sed ankaŭ
kreas tute novan generacion de aktivuloj. La tradiciaj
metodoj de instruado nun palas kompare al la gran-
da ondo da freŝbakitoj naskiĝintaj per lernu.net (mia
bakejo) kaj poste Duolingo.
Chuck Smith: Mi jam iom miras, ke ĝuste pli ol
duono el la lernantoj lernas Esperanton per Duolingo
kaj Vikipedio! Tio estas tute alia sperto ol la 10-le-
ciona retpoŝta koresponda servo per kiu mi lernis en 2001. Se mi komencus lerni
Esperanton hodiaŭ, mi verŝajne mem komencus per Duolingo kaj Lernu, do ne
surprizas min, ke homoj tiel lernas.
Robert Nielsen: Kompreneble, Duolingo kaj Lernu estas la plej popularaj meto-
doj, la nura surprizo estas ke iuj ne uzas tiujn retejojn. Ĉu estas bone, ke lernado
estas koncentrita en nur du lokoj? Verŝajne tio ne malhelpas, ĉar simpligas la
disdonon de konsiloj, oni povas facile klarigi, kie kaj kiel oni povas lerni la lingvon.
Robin van der Vliet: Mi mem aŭdis pri Esperanto per Duolingo kaj la apero de
la Esperanta kurso instigis min eklerni Esperanton. Estas mirinde vidi, ke plejparto
da homoj precipe lernis sammaniere kiel mi.
41
Kiujn komunikilojn aŭ retejojn vi uzas por babili kun aliaj esperantistoj en
Interreto?
Fejsbuko........................... 23.80% VK........................................ 2.70%
Telegramo........................ 16.80% Retejo................................... 1.60%
Reddit............................... 10.80% IRC....................................... 1.60%
Amikumu............................ 7.60% Edukado.net......................... 1.10%
Retpoŝto............................. 5.90% Duolingo............................... 1.10%
Twitter................................ 5.90% Jutubo.................................. 1.10%
Skajpo................................ 5.40% Google Plus......................... 0.50%
Discord............................... 4.90% Instagram............................. 0.50%
Whatsapp........................... 3.80% Libera Folio.......................... 0.50%
Lernu.net............................ 3.20% Vikipedio.............................. 0.50%
Richard (Evildea): Plej interesas min, ke oni tiom multe uzas Amikumu por komu-
nikado. Komence ni celis provizi uzantojn per baza komunikilo por rapide efektivigi
kunvenojn. Ni ne celis krei kompleksan komunikan sistemon. Tamen lastatempe
evidentiĝas, ke oni emas uzi la tujmesaĝilon por pli vastaj celoj.
Mi ofte frekventas la retejon Reddit kaj respondas al afiŝoj tie. Tamen mi ne
konscias, ke aliaj tiom multe ŝatas ĝin. Surbaze de ĉi tiu rezulto, mi opinias ke mov
adaj aktivuloj devas pli atenti la utilecon de ĉi tiu retejo. Ĝi havas la unikan povon
disvastigi novaĵon rapide kaj viruse inter esperantistoj el la tuta mondo.
Chuck Smith: Mi surpriziĝas, ke tiom da esperantistoj
uzas Amikumu kiel komunikilon. Telegramo iusence iĝis
la ĉefa maniero komunikiĝi inter junaj esperantistoj, do
tio tute ne surprizas min. Robin bonege kreis la infra-
strukturon, per kiu la esperantistaro povus organizi sin.
Oni ofte parolas pri faka agado, sed laŭ mi Telegramo
estas la plej grava faka agado en la 2010-aj jaroj, ĉar
homoj de diversaj fakoj povis finfine havi taŭgan lokon
por diskuti ĉion rilate al sia temo.
Robert Nielsen: Mi konsentas, ke fejsbuko estas la
plej granda interreta Esperantujo, kaj estas interese, ke
Telegramo ankaŭ gravas. Ĝi certe estas la plej facila
ilo por komunikado kun homoj. Estas bone, ke Amikumu jam estas populara kaj
uzata por komuniki, kiam ĝi ankoraŭ estas juna kaj nova. Denove la surprizo estas
Reddit, ĉar oni ne ofte rekte parolas kun aliaj homoj. Ĉar mi estas estrarano de la
reditero, mi ĝojas.
Robin van der Vliet: Mi ĝojas pri la granda procentaĵo por Telegramo, kaj mi
esperas, ke ĝi daŭre tiel kreskos estontece, mi ankoraŭ havas kelkajn planojn por ĝi.
Se vi aktive agadas en la eksterreta Esperanto-movado, kiel vi utiligas

Interreton por viaj lokaj agadoj?
42
Meetup.com..................... 19.50% Duolingo Events................... 5.60%
Fejsbuko........................... 16.70% VK........................................ 2.80%
Retejo de Asocio.............. 16.70% Telegramo............................ 2.80%
Retpoŝto........................... 13.90% Yahoo Groups...................... 2.80%
Amikumu.......................... 11.10% Whatsapp............................. 2.80%
Google Plus........................ 5.60%
Richard (Evildea): Plej surprizas min, ke retejoj de asocioj ankoraŭ grave rolas.
Mi honeste neniam vizitas la retejojn de la lokaj asocioj. Mi povas trovi ĉion necesan
per fejsbuko, Meetup aŭ Amikumu. Malgraŭ tio la enketo indikas, ke lokaj retejoj
ankoraŭ gravas. Mi do konsilas, ke oni daŭrigu ĝisdatigi ilin.
Chuck Smith: Mi miras, ke tiom da esperantistoj uzas Meetup.com! Mi iel havis
la impreson, ke ĉio nuntempe okazas per Fejsbuko kaj retejoj de asocioj kiel https:
//esperanto.berlin, en kiu ni listigas la eventojn de la sep Esperantaj grupoj en
Berlino. Mi ankaŭ kompreneble ĝojas, ke oni uzas Amikumu ne nur por komuniki
rete, sed ankaŭ por subteni eksterretan agadon kiel ni ja intencis de la komenco!
Robert Nielsen: La diverseco de metodoj estas interesa. Meetup kaj Fejsbuko
estas klaraj kaj kompreneblaj. La novaj metodoj de Amikumu kaj Duolingo kreskas,
sed la tradiciaj retpoŝtoj kaj asociaj retejoj ankoraŭ fortas.
Robin van der Vliet: Mi ne sciis, ke Meetup.com estas tiom populara retejo inter
esperantistoj, mi neniam vere aŭdis pri ĝi antaŭe. Kiel estrarano de la Nederlanda
Esperanto-Junularo, ni ĉefe uzas retpoŝton, Telegramon kaj Fejsbukon por informi
niajn membrojn.
Kiujn retejojn kun Esperanto-tradukoj, sed ne pri la Esperanto-movado, vi

ofte uzas per Esperanto?
Vikipedio........................... 35.80% Tatoeba................................ 2.50%
Fejsbuko........................... 21.00% Duolingo............................... 2.50%
43
Hazardaj retejoj.................. 7.40% Medium................................ 2.50%
Reddit................................. 6.20% Twitter.................................. 1.20%
Jutubo................................ 6.20% Ipernity................................. 1.20%
Telegramo.......................... 4.90% Loomio................................. 1.20%
Monato............................... 2.50% Ĉina Radio Internacia.......... 1.20%
Scivolemo.wordpress.com. 2.50% Le Monde Diplomatique....... 1.20%
Richard (Evildea): Honeste, nenio en ĉi tiu listo surprizas min.
Robert Nielsen: Vikipedio kaj Fejsbuko denove estas la gigantoj. Interesas, ke
Scivolemo kaj Monato estas la solaj esperantaj retejoj, la aliaj estas originalaj an-
glalingvaj retejoj.
Robin van der Vliet: Ankaŭ interesas min, ke estas plejparte orginale anglaling-
vaj retejoj, kiuj estas ĉefe uzataj.
Kiujn retejojn pri la Esperanto-movado vi ofte uzas?

Ne uzas............................ 31.50% Kerna Punkto....................... 0.90%
Libera Folio...................... 17.60% Amikumu.............................. 0.90%
Retejo de asocioj................... 13% Adventures in Esperanto...... 0.90%
E-sekcio de Reddit........... 11.10% El Popola Ĉinio.................... 0.90%
Edukado.net....................... 4.60% UEA...................................... 0.90%
Lernu.net............................ 4.60% Monato................................. 0.90%
La Ondo............................. 3.70% PMEG.................................. 0.90%
Vortaro.net......................... 1.90% Revo..................................... 0.90%
Esperanta Retradio............ 0.90% Ĉina Radio Internacia.......... 0.90%
La Hodiaŭa Ĵurnalo............ 0.90% Esperantujo.directory........... 0.90%
Scivolemo........................... 0.90%
44
Richard (Evildea): La afero, kiu plej interesas min pri ĉi tiu rezulto, estas la man-
ko de diverseco. Esperantistoj ŝajnas uzi tre malmultajn fontojn por konatiĝi kun la
movado. Mi mem ĉiutage uzas Reddit kaj ankaŭ mi ofte kontrolas Liberan folion kaj
la Ondon de Esperanto por pli detalaj informoj.
Chuck Smith: Estas interese, ke Libera Folio estas la giganto rilate al novaĵoj en
Esperanto kaj mi bedaŭregas, ke UEA eĉ ne aperas en ĉi tiu listo. Mi esperas, ke
post la renovigo de uea.org, esperantistoj povos pli bone legi novaĵojn ankaŭ tie.
Se vi ricevas retpoŝtitajn informilojn (retleteroj, bitgazetoj, ĵurnaloj ktp)

ofte en Esperanto, kiujn vi ricevas?
Ne ricevas........................ 42.30% Informilo de E-Nederland.......... 1%
Revuo Esperanto............. 11.30% Umujo........................................ 1%
Usona Esperantisto............ 7.20% La Ondo de Esperanto.............. 1%
Edukado.net....................... 4.10% UEA-Komunikaĵoj...................... 1%
Monato............................... 3.10% Flandra Esperanto-Ligo............ 1%
Esperanto USA.................. 3.10% Laste Aperis.............................. 1%
TEJO Aktuale..................... 3.10% Turka Stelo................................ 1%
Asocia Letero..................... 3.10% Brazila Esperanto-Ligo.............. 1%
Kontakto............................. 3.10% Novaĵoj de la NZEA................... 1%
GK UEA.............................. 2.10% Ekparolu.................................... 1%
Heroldo de Esperanto........ 2.10% Hodiaŭa Ĵurnalo........................ 1%
Libera Folio........................ 2.10% Fejsbuko................................... 1%
Aŭstraliaj Esperantistoj............ 1%
Richard (Evildea): Kvankam mi estas membro de UEA, TEJO, AEA kaj de la
Esperanto-Federacio de Novsudkimrio, mi tamen maloftege legas tiajn oficialajn
organojn. Malgraŭ tio, mi preskaŭ ĉiun semajnon legas la retleteron Aŭstraliaj
esperantistoj. Kutime ĝi estas malpli ol tri paĝojn longa kaj aktuala. Mi ŝatas tion.
Chuck Smith: Laŭ mi, ĉiam la plej grava retpoŝta informilo inter ĉiuj estas TEJO
Aktuale. Ĝi ĉiam tre koncize resumas ĉion kaj legante nur tion, oni tre bone povus
resti ĝisdata pri ĉio, kio okazas en Esperantujo.
Robin van der Vliet: Mi membras en diversaj organizaĵoj, kiuj kelkfoje sendas
informilojn, sed kvankam tio, mi vere malofte legas retpoŝtitajn informilojn.
Se vi elŝutas kaj legas Esperanto-librojn, kiujn librojn vi legis?

Aliaj.................................. 30.30% Kredu min sinjorino................... 2%
Ne legas........................... 24.20% Hari Poter kaj la Ŝtono de Saĝuloj.2%
Gerda Malaperis............... 14.10% Sankta Biblio............................. 2%
Multe da libroj................... 10.10% La Murdo en la Orienta Ekspreso.2%
La Hobito................................. 4% Mazirien la Magiisto.................. 2%
Alicio en Mirlando.................... 3% La eta Princo............................. 2%
1984........................................ 2%
45
Richard (Evildea): Mi memoras, ke kiam mi esperantistiĝis, ĉiuj rekomendis, ke
mi legu la libron Gerda Malaperis, do ne surprizas min, ke ĝi estas tiel populara.
Ankaŭ mi legis parton de La Hobito kaj aŭskultis la sonlibron Alicio en Mirlando. Mi
ne estas legemulo, tamen mi jam legis preskaŭ duonon de la libroj en tiu listo. Kiam
mi skribas, “legi” mi honeste devas diri, ke mi eble legis ĉapitron aŭ du.
Chuck Smith: Mi daŭre kredas, ke la plej interesa libro por komencantoj estas
Fajron sentas mi interne kaj miras ne vidi ĝin en ĉi tiu enketo.
Robin van der Vliet: Mi mem neniam vere plene legis Esperantan libron, sed
mi ja rekonas preskaŭ ĉiujn librojn de ĉi tiu listo. Mi supozas, ke miaj mezlernejaj
instruistoj detruis mian legemon per tro da literaturo.
Se vi aŭskultas Esperantajn podkastojn, kiujn podkastojn vi aŭskultas?

Ne aŭskultas.................... 41.50% Ĉina Radio Internacia.......... 2.10%
Kern.punkto.info............... 25.50% Radio Esperanto.................. 2.10%
Varsovia Vento................... 6.40% 3ZZZ Radio en Esperanto.... 2.10%
Muzaiko.............................. 6.40% Radio Scienca...................... 2.10%
Aliaj.................................... 5.30% Movada Vidpunkto............... 2.10%
Pola Retradio..................... 4.30%
Richard (Evildea): Kelkajn fojojn mi aŭskultis la podkaston kern.punkto.info. Mi
ŝatas, ke Eva kaj Johannes profunde esploras sian temaron. Ankaŭ mi ofte aŭskul
tas Muzaikon laboreje ĉefe por la muziko. Kvankam mi estas aŭstraliano, mi mal
ofte aŭskultas 3ZZZ ĉar mi volas ekzerci min per akĉentoj de neaŭstralianoj.
La alia podkasto, kiun mi ŝatas aŭskulti estas Vatikana radio. La parolisto de
Vatikana radio parolas Esperanton rapide tamen klare kaj belsone. Kvankam reli-
giaj temoj povas esti enuigaj, mi rekomendas, ke oni aŭskultu ĝin por vere ekzerci
sin.
Chuck Smith: Kvalite nenio kompareblas al Kern.punkto.info kaj Pola Retradio
miaopinie. La temoj de Kern.punkto tamen plej interesas min. Tamen dirinte ĉion
ĉi, mi plej ofte aŭskultas Muzaikon, sed kiel radio kaj ne kiel podkasto.
Robin van der Vliet: Estas iom surprize, ke sufiĉe granda kvanto ne aŭskultas
podkastojn. Sed mi fakte mem ankaŭ ne tiom ofte faras tion. Kelkfoje mi aŭskultas
la podkaston kern.punkto.info, kiam certa temo aparte interesas min. Sed plej ofte
mi aŭskultas Muzaikon, precipe fone kiam mi faras ion alian.
Se vi spektas Esperanto-jutubistojn, kiujn jutubistojn vi spektas?

Evildea............................. 42.50% Jake H.................................. 3.80%
Ne spektas....................... 21.70% Language Stuff..................... 2.80%
Aliaj.................................... 8.50% Katalin Kovats...................... 1.90%
Vanege............................... 6.60% Lunuloj Ni Ludu.................... 1.90%
Alex Miller........................... 4.70% Esperanto Variety Show...... 1.90%
Jozefo Vlogs....................... 3.80%
46
Richard (Evildea): Oni kutime ne konscias, ke estas dekoj da bonegaj Esper
anto-kanaloj en Jutubo. Ĉiuj el ili meritas atenton. Eĉ se vi malŝatas mian kanalon,
mi certas, ke vi povas trovi ion, kio plaĉas al vi. Mi nun volas rekomendi kelkajn ne
listigitajn en la respondoj al ĉi tiu enketo. Bedaŭrinde, ne ĉiuj estas ankoraŭ aktivaj:
Esperanto VBlogo, Justin Mair, Spektaklo de Klaudius kaj Livia kaj Verdaj Aferoj
de Ginny.
Estas tre malfacile esti jutubisto en Esperantujo. Oni ne povas enspezi, oni ne
povas kreskigi grandan spektantaron, oni eĉ ofte ne povas ĝui ĝin kun siaj amikoj
kaj familianoj. Do, mi volas memorigi esperantistojn, ke ili kondutu afable prikomen-
tante filmojn de aliaj esperantistoj.
Chuck Smith: Ne surprizas min, ke Evildea vere estas la motoro de agado en
JuTubo. Antaŭ lia kanalo, mi apenaŭ povis pensi pri eĉ unu grava kanalo… nu,
estis la interesa kanalo de Manekeno, sed mi bedaŭras, ke ŝi ne produktis pli da
filmetoj. Mi ĝojegas pri la nova epoko de Esperanto en JuTubo, kiu okazis post la
apero de la kurso de Duolingo!
Robin van der Vliet: Ankaŭ tute ne surprizas min, ke tiom multe da homoj spektas
la videojn de Evildea. Li estas la unua persono, pri kiu mi pensas, kiam mi pensas
pri Esperanto ĉe Jutubo. Ankaŭ estas interese, ke aperas pli da jutubistoj en Espe-
ranto lastatempe.
Richard Delamore
Komentoj estas bonvenaj.
47
Vidpunkto
En tristo dronante
UEA fariĝis preskaŭ tro trista temo por meriti komentojn, ĉar el
ili ja nenio sekvas. Post la popolisto Renato Corsetti kaj la ne
komprenebla Probal Dasgupta, Mark Fettes estas prezidanto, kiu
estas surda ne nur al niaj rimarkoj sed eĉ al siaj propraj spertoj.
Ekde la 1990aj jaroj Fettes estis la kronprinco de UEA. Jam
frue li fariĝis tre populara, kaj precipe per la lanĉo de sia Praga
Manifesto (1996) li ŝajnis posedi potencialon enviciĝi apud La-
penna kaj Tonkin kiel unu el la plej elstaraj gvidantoj de UEA post la dua mondmili-
to. Pri tio li certe ankaŭ mem revis, volonte referencante al tiuj du en siaj artikoloj kaj
eĉ klopodante, kvankam malpli sukcese kaj foje komike, paŭsi ilin ankaŭ retorike.
Siatempe ankaŭ ni en tiu ĉi kolumno privetis lin kiel tiun, kiu kondukos la vegetantan
UEA al pli hela estonteco, sed ni devis rapide agnoski nian naivecon.
Nia naiveco tamen estas pardonebla, ĉar ni povis nur observi, sed tiu de Fettes
ne pardoneblas, ĉar ekde 2013 li havis la ŝnurojn en siaj manoj. Li havis plenan
rajton fari ankaŭ erarojn, sed li devis lerni el ili, kaj tion li ne faris. Liaj plej fatalaj
eraroj estas tiom konataj al ĉiuj, ke oni eĉ priridas lin pro ili, nome la miselektoj de
redaktoroj kaj de (almenaŭ unu) ĝenerala direktoro. En ĉiu kazo montriĝis rapide,
ke temis pri miselekto, sed ĉe la kapo de UEA evidente Fettes estis la lasta por
agnoski tion. Aparte humiliga por li devis esti la plej freŝa kazo, la forsendo de
Veronika Poór kiel la ĝenerala direktoro. Kvankam sensperta pri gvidado de oficejo
kaj movada novico, por Fettes tio verŝajne estis nur kvalitoj por renovigi la oficejon
kaj la asocion, dum la 15-jara sperto de Nikola Rašić kiel KKS malkvalifikis lin por la
posteno. Fettes estis tiom konvinkita pri sia pravo, ke li eĉ dungis Poór kun senlima
laborkontrakto.
Ni ne miros, se la elekto de Martin Schäffer kiel posteulo de Poór montriĝos
laŭvica maltrafo. Pri labora kaj movada sperto li larĝe superas ŝin, sed lia kono de
la CO estas nula apud Victor Sadler, Simo Milojević kaj Osmo Buller, kies sukceso
ne laste havis sian bazon en ilia multjara laboro en la CO jam antaŭe. Eblaj kvalitoj
tamen ne multe helpos Schäffer al sukceso, ĉar li faros sian laboron eksterlande,
nur de tempo al tempo aperante en Roterdamo. Kritikantoj jam atentigis, ke en
oficejo kiel la CO povas aperi ĉiutage kaj eĉ neatendite situacioj, kies solvado
postulas direktoran decidon. Eĉ bagatelaj aferetoj, pri kiuj la direktoro normale
decidus en unu minuto, estonte postulos retmesaĝadon aŭ devos atendi la viziton
de la transoceana estro.
Nun la komitato de UEA prepariĝas por elekti novan ĝeneralan sekretarion post
Schäffer. Kiu tamen sekvis la ĝisnunan funkciadon de la estraro, povas demandi
48
sin, ĉu tio necesas, ĉar aparte laborema estrarano Schäffer ne ŝajnis esti. Diversajn
kontaktojn kun la komitato, kiujn normale prizorgas la ĝenerala sekretario, faris
tamen Fettes aŭ Stefan MacGill. Se la statuto postulas ĝeneralan sekretarion, pli
simple estas doni la taskon al iu el la nunaj sentitolaj estraranoj. Oni tamen volas
eĉ pligrandigi la estraron per du pliaj membroj, ĉar laŭdire la nunaj estraranoj estas
tro ŝarĝitaj per laboro. Almenaŭ de ekstere ne videblas troŝarĝiteco krom ja en la
kazo de MacGill, kiu transprenis taskojn antaŭe prizorgitajn de la direktoro. Por tiuj
taskoj Poór montriĝis malkapabla, eĉ se por la fasado ankaŭ ŝi pravigis tion pli bele
per manko de tempo. Schäffer do malplipezigu la vivon de MacGill kaj faru mem
ĉion, por kio oni lin pagos. Oni ne bezonas aldonajn estraranojn, ĉar ankaŭ de la
nunaj ni esperas seniĝi tiel baldaŭ kiel eble.
Komitatano Z
Per Esperanto por la rifuĝantoj

Xavi Alcalde en sia artikolo Per Esperanto por la rufuĝantoj demandas:
“Ĉu oni jam rikoltis sufiĉe da intereso kaj emo kunlabori por starigi internacian
stabilan kunordigon de aktivado por rifuĝintoj per Esperanto?”
Mi pensas, ke ne. Oni debatis pri tiu problemo dum MEK en Urgupo en Turkujo.
Oni multe parolis pri grandskalaj projektoj, kiujn oni devus aranĝi kunlabore inter
UEA kaj UNHCR, sed sen iu ajn pritakso de la bezonataj kunordigaj fortoj. Oni
ankaŭ pensis pri lanĉo de grandskala agado en pluraj rifuĝintaj tendaroj, sed ĉiam
sen praktika penso pri la bezonata laboro kaj laborantoj por praktike realigi tion.
Oni aŭdis pri lokaj provoj kontakti rifuĝintojn en Germanujo kaj Svedujo. Temis
pri sufiĉe malgrandskalaj aferoj. La sola konkreta agado efektivigata estas tiu de
Annie Grente en Grekujo. La rezultojn oni povas interpreti diversmaniere, sed el
la vidpunkto de praktika utiligo de Esperanto oni devas kompreni, ke rifuĝintoj ne
estas stultaj kaj ke ili komprenas kiujn lingvojn ili bezonas.
En la kadro de la kampanjo por disvastigi lernolibrojn de Esperanto al la araboj
mi ricevis kelkajn petojn el eŭropanoj pri libroj disdonotaj al iliaj arablingvaj konatoj
en Eŭropo, sed temas pri homoj jam iel establiĝintaj en eŭropaj landoj.
“Ĉu ekzistas hodiaŭ iu alia maniero apliki plej klare kaj preme la internan ideon
de nia kara lingvo?”
Certe helpo al la rifuĝintoj estas maniero apliki la solidarecan internan ideon de
Esperanto, kiu memorigas pri la helpo dum la unua mondmilito de la Esperanto-
movado. Sed oni povas pensi pri aliaj manieroj, interalie disinformi pri la respond
eculoj pri la elmigrado, kiuj ne transprenas la respondecon pri tio, kion ili kreis. Ĉu
sen la milito en Sirio komencita de Usono pere de siaj lokaj aliancanoj, estus tiom
da siriaj rifuĝintoj? Ĉiuokaze tio estas alia temo.
Renato Corsetti
49
La temo tuŝas nin pli forte ol aliajn homojn
Mi konas kvar homojn kaj parojn, kiuj aktive helpas al rifuĝintoj, tri el ili parolas
Esperanton. Estas iom evidente, ke la temo tuŝas nin pli forte ol aliajn homojn.
Mi tre ĝojis ekscii, ke ja ekzistas sukcesa instruado de Esperanto al rifuĝintoj –
plurfoje mi aŭdis la eraran argumenton, ke tio ne havas sencon, ke ili ja devas lerni
la lingvon de la gastlando. Sed, pravege, vi atentigis pri la amaso da tempo, kiun
ili havas. Ili simple ne havas la eblecojn kaj la energion por lerni alian lingvon de
mateno ĝis vespero, restas pluraj horoj por lerni Esperanton.
Verŝajne taŭga loko por internacia kunagado pri tio estas nuntempe Facebook-
grupo, facile kreebla.
Pri UEA aŭ landa asocio aŭ alia asocio oni ne esperu – ili ĉiuj havas jam siajn
taskojn kaj problemojn kaj ne havas liberan kapaciton. Aldone UEA evitas politike
engaĝiĝi – ŝajne, eĉ kiam homaj rajtoj estas vunditaj. (Oni pli kaj pli vidas, ke tio
havas siajn konsekvencojn por la prestiĝo kaj allogo de tia asocio.)
Lu Wunsch-Rolshoven
Rifuĝantoj ne invadas
Mi tutkore vin salutas kaj gratulas por la bela kaj grandioza projekto pri la subteno
de rifuĝintoj. Vere, estas tre bonega okazo por esperantigi tiajn kategoriajn homojn.
Kaj pro tio Esperanto havos alian disvastiĝon en la mondo.
50
Mi mem estas rifuĝanto en Brazilo. Nenion facilas kaj kelkfoje bezonas mi hel-
pon sed… ĉio ne facilas. Kiu povus kompreni ke oni ne povas vivi ie kun militoj,
malpaco. Ni ĉiuj bezonas vivi trankvile. Rifuĝantoj ne invadas. Ili utilas al la socto.
Elizabet Nelly Masemi Mbembi
Tion instruas la historio de la esperanta popolo

Necesas distingi inter a) esperantistoj kiuj rifuĝis kaj b) rifuĝintoj kiuj lernis/os esper
anton. La esperanto-instruado al rifuĝintoj (aŭ ĉiaj enfermitoj) funkcias se homo de
la kategorio A situas inter homoj de la kategorio B.
Des pli efike se en la rifuĝejo aŭ (milit)kaptitejo aŭ koncentrejo mankas komuna
lingvo inter la enfermitoj mem, kaj se ili devas kunvivi aŭ apudvivi dum relative
longa tempo.
Tion instruas la historio de la esperanta popolo, ekde Julio Baghy en Siberio ĝis
ĉi-jarcentaj kazoj en Tanzanio.
Mia supra interveno koncernas la debaton mem. Bedaŭrinde mi ne havis tem-
pon legi la artikolon, kies aŭtoro indulgu.
Giorgio Silfer
Deklaro de UEA okaze de la Tago de Homaj Rajtoj 2017

Okaze de la Tago de Homaj Rajtoj, la 10-a de decembro 2017, Universala Esper
anto-Asocio ree asertas la fundamentan gravecon de la principoj esprimitaj en la
Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj precipe rilate al socia justeco kaj daŭripova
evoluigo tutmonde.
Fondita en 1908, UEA – la ĉefa monda asocio por la uzado kaj disvastigo de
la internacia lingvo Esperanto – dekomence laboris por la ideoj de homa egaleco
kaj tutmonda interkompreniĝo. Kvardek jarojn poste, jam antaŭ la akcepto de la
Deklaracio fare de Unuiĝintaj Nacioj, la Asocio enskribis respekton al la homaj rajtoj
en sia Statuto kiel bazan kondiĉon por sia agado. Nuntempe ĝi aktivas por dissemi
informojn pri homaj rajtoj en pli ol 120 landoj.
La jaro 2017 estas la centa jaro post la forpaso de D-ro Ludoviko Zamenhof,
la iniciatinto de Esperanto, kiu dediĉis sian vivon al la interfratiĝo de la homaro.
Hodiaŭ UEA substrekas la kongruon inter liaj klopodoj kaj la streboj por plene uni-
versaligi la homajn rajtojn. Zamenhof volis atingi mondon, en kiu “homo renkont
iĝas kun homo” en rilatoj de plena reciproka respekto. Tio restas la fundamenta
celo de UEA. La Asocio invitas ĉiujn defendantojn de la homaj rajtoj konsciiĝi pri
la graveco de lingvaj rajtoj kaj lingva egaleco en la laboro por atingi pli justan kaj
pacan mondon.
51
Arkivo
Antaŭ 25 jaroj, la 27an de januaro 1993 forpasis Juan Régulo

Pérez (1914-1993), konsiderata kiel la plej grava Esperanto-
eldonisto. Okaze de la 25a mortodato ni publikigas artikolon
pri li el la baldaŭ eldonota enciklopedio Nia Diligenta Kolegaro.
52
Juan Régulo Pérez
Juan Régulo Pérez naskiĝis la 30an de marto 1914 en la vilaĝo Cueva del Agua,
komunumo Garafía, en la kanaria insulo La Palmo (Hispanio) en malriĉa kampara
medio. Patro: Manuel Pérez de Paz (1884-??), patrino: Emérita Florencia Pérez
Rodríguez (1885-1953). Ĉe la naskiĝo li ricevis la personan nomon Juan Régulo
kaj la familian nomon Pérez Pérez; en 1961 sekve de lia peto per leĝa dekreto la
persona nomo Juan Régulo estis ŝanĝita al Juan, kaj la familia nomo Pérez Pérez
al Régulo Pérez.
La patro ne loĝis kun la familio, kaj en 1924 la patrino kun la du filoj (la pli juna
filo Francisco Claudio Pérez Pérez naskiĝis en 1915 kaj mortis en 1939) forlasis la
vilaĝon kaj transloĝiĝis al Santa Cruz, la ĉefurbo de la insulo. En 1929 la 15-jara
junulo ekstudis en la Normala Eduka Lernejo en La Laguna kaj en 1933 diplomiĝis
kiel elementlerneja instruisto.
En 1933-36 li laboris kiel instruisto en kelkaj loĝlokoj de La Palmo kaj Tenerifo.
Krome li verkis artikolojn kaj en 1935 iĝis redaktoro de la semajnĵurnalo Espartaco
(Santa Cruz de La Palma). Komence de la intercivitana hispania milito (1936-39)
oni maldungis lin kaj nuligis lian instruistan diplomon. En la komenco de 1937
Juan Régulo estis arestita, sen akuzo kaj juĝo pasigis tri jarojn en punlaborejoj en
Hispanio kaj Maroko. Liberigita en 1940, li laboris kiel privata instruisto kaj oficej
helpanto kaj en 1941 studentiĝis en la sociscienca fakultato de la Universitato de
La Laguna (ULL), en 1945 finis la studojn kaj iĝis docento, poste profesoro (ĝis la
amnestio en 1976, kiu sekvis la morton de Franco, li estis “provizora profesoro”)
en ULL ĝis sia emeritiĝo en 1984. En 1950 li doktoriĝis pri filozofio. Juan Régulo
Pérez bone posedis krom la hispanan kaj Esperanton ankaŭ la latinan, francan kaj
portugalan, legis krome en la angla, itala kaj kataluna.
En 1950 li akiris presejon kaj ekde 1952 eldonis librojn en la hispana kaj en
Esperanto. Verkis ok librojn kaj ĉ. ducent artikolojn en la hispana lingvo, precipe
pri Kanarioj. Profesoro Régulo estis koresponda membro de la Reĝaj Hispanaj
Akademioj pri Historio (1980) kaj pri Lingvo (1981). Okaze de lia emeritiĝo la 26an
de oktobro 1984 okazis solena ceremonio, en kiu li ricevis la titolon “Adoptita filo de
La Laguna” (la plej honora distingo en la urbo), kaj apud ULL estis inaŭgurita Placo
Dr Régulo Pérez. Omaĝe al li ULL eldonis kvar volumojn de Serta Gratulatoria in
honorem Juan Régulo.
En 1947 li edziĝis kun María del Carmen Rodríguez Hernández (1915-2014);
kvar filinoj: María del Pilar Régulo Rodríguez (1947), Ana de los Reyes Régulo
Rodríguez (1950), Isabel María de las Nieves Régulo Rodríguez (1955), Clara
María del Carmen Régulo Rodríguez (1959). En aŭgusto 1988 li suferis cerebran
infarkton okcipitan, perdis la paŝkapablon kaj la reston de sia vivo pasigis en sia
53
hejmo. Juan Régulo Pérez mortis la 27an de januaro 1993 en La Laguna. Okaze
de lia centjariĝo (2014) en Garafía okazis ekspozicio pri li.
Juan Régulo Pérez lernis Esperanton en 1932. En 1933-36 li instruis la Inter-
nacian Lingvon al lernejanoj, laboristoj, virinoj k. a. En 1935 ricevis diplomon de
Hispana Esperanto-Instituto. Redaktis la laboristan Esperanto-gazeton Nia idealo
(1936). Instruis Esperanton ĉe ULL en 1947-49, 1955-63 kaj aliloke. En decembro
1963 iĝis profesoro de Esperanto en la Instituto pri Lingvo ĉe ULL, kie li oficiale
instruis Esperanton kaj ties kulturon ĝis 1983.
Liaj artikoloj aperis en la antologio Sub la signo de socia muzo (1987); en la
artikolaroj Sciencaj Studoj (1958), Centjara Esperanto (1987), Memorlibro pri la
Internacia Jubilea Esperanto-Konferenco, Graz 1987 (1989); en la festlibroj omaĝe
al R. Haupenthal, I. Lapenna kaj G. Waringhien. Li estis redakciano de La Nica
Literatura Revuo (1955-62); kunlaboris ankaŭ en Boletín, Esperanto, Horizonto,
Internacia Kulturo, Malgranda Revuo, Monato, Monda Kulturo, Nia Gazeto, Sen-
nacieca Revuo, The British Esperantist kaj multaj aliaj Esperanto-gazetoj. Verkis
plurajn antaŭparolojn por libroj de Stafeto, sed ne sukcesis eldoni sian propran
artikolaron Rikolto, kiu aperis ĉe Fonto nur kelkajn monatojn antaŭ lia morto kun
kvin sekcioj sur 596 paĝoj: “Kanarioj” (20 verkoj), “Esperantio” (34), “Filologio” (27),
“Filozofio” (16), “Recenzoj” (28) kaj du tradukoj.
En sia propra presejo-eldonejo ekde 1952 Régulo Pérez komencis eldoni librojn
en la serio Stafeto. Entute, dum 1952-76 aperis 94 libroj kun sume 19 mil 302 paĝoj.
Inter ĉi tiuj libroj estis Kvaropo de W. Auld, J. S. Dinwoodie, J. Francis, R. Rossetti
(1952); Kontralte de M. Boulton (1955); La infana raso de W. Auld (1956); La floroj
de l’ malbono de Ch. Baudelaire (Tr. K. Kalocsay kaj G. Waringhien, 1957); Espe-
ranta antologio (1958); Lingvo kaj vivo de G. Waringhien (1959); Ŝtupoj sen nomo
de B. Ragnarsson (1959); Kiel akvo de l’ rivero de R. Schwartz (1963); 33 rakontoj
(1964); Kantoj kaj romancoj de H. Heine (Tr. K. Kalocsay kaj G. Waringhien, 1969);
Cigana Romancaro de F. García Lorca (Tr. F. de Diego, 1971); Proverbaro Esper
anta de L. Zamenhof (1974) k. m. a. Precipan sukceson en la serio Stafeto havis la
subserio Beletraj Kajeroj de poŝformataj libretoj. Ekde 1976 libroj de Stafeto estis
eldonataj de la eldonejo de Torben Kehlet kun la marko TK/Stafeto, sed ĝi eldonis
nur 11 librojn; poste la serion Stafeto daŭrigis la eldonejo de Flandra Esperanto-
Ligo en Antverpeno. En 1988 UEA reprenis el La Laguna grandan stokon da ne-
venditaj libroj.
Juan Régulo Pérez estis membro de la Akademio de Esperanto ekde 1953 ĝis
sia morto kaj membro de AIS ekde ties fondo (1983). En 1974 proteste kontraŭ la
komitataj elektoj de UEA en la 59a UK (Hamburgo) li demisiis el siaj oficoj en UEA
(Komitatano B, membro de la ekzamena komisiono, profesoro de ISU, delegito de
UEA), sed en 1984 akceptis la honoran membrecon en UEA kaj estis rektoro de
IKU en la 72a UK (Varsovio, 1987). La biblioteko de Hispana Esperanto-Federacio
nun estas nomata “Biblioteko Juan Régulo Pérez”.
54
Pri Juan Régulo Pérez
Konsultlibroj: AIS, p. 259; CEOLE, p. 261-263; HEL, p. 257, 259-260; OVP,

p. 194-195.
Libroj: Régulo Pérez J. La eldona Stafeto-aventuro (Menade bal püki bal: Fest-
libro por la 50a naskiĝ-tago de Reinhard Haupenthal. Saarbrücken, 1998, p. 317-
328); Serta Gratulatoria in honorem Juan Régulo. 4 vol. La Laguna, 1985-1990;
Trujillo Casañas L. Juan Régulo Pérez, una aproximación a su vida y obra. La
Laguna, 2017.
Gazetoj: Esperanto, 1959, №2 (Respondoj al enketo); F. S. La kreanto de la
dekjara “Stafeto” (Norda Prismo, 1963, №1); Diego F. de. La 50a volumo de Sta-
feto (Esperanto, 1965, №4); Régulo Pérez J. Stafeto: Homaranisma kultur-aven-
turo (Fonto, 1984, №51); Esperanto, 1984, №11 (HM de UEA); Marco Botella A.
Don Juan Régulo Pérez (Boletín, 1993, №310); Kock E. de. Juan Régulo Pérez
(Esperanto, 1993, №3); Haupenthal R. La eldon-aventuro de Stafeto (La Ondo de
Esperanto, 2011, №7); Minnaja C. Amble kun Juan Régulo Pérez (Literatura Foiro,
2014, №270).
Retejoj: Trujillo Casañas L. El garafiano Juan Régulo fue el más firme valor
del esperantismo en Canarias http://www.eldiario.es/lapalmaahora/cultura/Le-
andro_Trujillo_Casanas-esperantista_0_311469907.html; Hernández Sánchez
C. Juan Régulo Pérez http://garafianos.blogspot.ru/2012/12/juan-regulo-perez.
html; Sanz D. Juan Régulo, un garafiano universal http://lapalma.diariodeavisos.
com/2014/04/01/anuncio-de-juan-regulo/.
Halina Gorecka, Aleksander Korĵenkov
La aŭtoroj dankas al Antonio del Barrio, Ana Manero, Carlo Minnaja kaj Leandro
Trujillo Casañas, kiuj helpis verki la enciklopedian tekston pri Juan Régulo Pérez,
kies gazeta versio aperas ĉi tie.
Nia Diligenta Kolegaro

Biografioj de 200 eminentaj esperantistoj
Aŭtoroj: Halina Gorecka kaj Aleksander Korĵenkov
Eldonantoj: Sezonoj kaj Litova Esperanto-Asocio
320 grandaj (enciklopedi-formataj) paĝoj
Portretoj, tabeloj kaj utilaj suplementoj
Aperos en la fino de la Zamenhofa Jaro 2017
Prezo: 30 eŭroj
Antaŭmendebla kontraŭ 25 eŭroj
55
Jubileoj kaj memordatoj en januaro 2018
10. Antaŭ 140 jaroj naskiĝis Theodor Čejka (1878-1899-1957), ĉeĥa instruisto kaj
esperantisto, aŭtoro kaj kunaŭtoro de pluraj E-lernolibroj kaj vortaroj por ĉeĥoj, instru
isto de Esperanto, eldoninto de Revuo Internacia, Germana Esperantisto, Bohema Esper
antisto kaj Internacia Pedagogia Revuo, membro de la Lingva Komitato ekde ties fondo
(1905) ĝis 1923.
12. Antaŭ 125 jaroj naskiĝis Lucien Bannier (1893-1906-1986), franca bankoficisto
kaj esperantisto, kunfondinto (kun Lanti kaj Glodeau) de SAT, dum pli ol 60 jaroj mem-
bro de la gvidorgano (nun: plenumkomitato) de SAT, ĝenerala sekretario kaj prezidanto
de la plenumkomitato de SAT (1935-68, kun paŭzo dum la Dua Mondmilito), admini-
stranto de la eldonado de PV (1930) kaj de PIV (1970), kompilinto de Leteroj de E. Lanti
(1940), kunverkinto de Historio de SAT (1953). Oni ofte nomis lin “La konscienco de SAT”.
14. Antaŭ 60 jaroj mortis Paul Nylén (1870-1902-1958), sveda ĵurnalisto kaj esper
antisto, redaktoro de la dua Esperanto-gazeto Lingvo Internacia (1897-1901), kunfond
into (1922) kaj estrarano de Sveda E-Instituto; prezidanto (1918-21, 1924-34), afer
gvidanto (1923-24) kaj honora prezidanto (1921-23, 1934-58) de Sveda E-Federacio,
membro (1908-58) kaj vicprezidanto de la Akademio de Esperanto (1933-37), aŭtoro de
E-lernolibroj kaj vortaroj, i.a. de la sveda versio de la E-ŝlosilo de Ĉefeĉ (1906), kiu havis
20 eldonojn.
15. Antaŭ 100 jaroj naskiĝis Itô Kanzi (1918-1959-2005), japana eldonisto kaj esper
antisto, verkinto de okvoluma japanlingva romano pri Zamenhof (1967-1983); kun la
pseŭdonimo Ludovikito (Ludoviko + Ito) kolektis, editoris kaj publikigis verkojn kaj tra-
dukojn de Zamenhof, aliajn tiutempajn dokumentojn, presaĵojn kaj leterojn kadre de la
58-voluma eldonprojekto konsistanta el tri libroserioj.
17. Antaŭ 150 jaroj naskiĝis Louis Couturat (1868-1914), franca filozofo, interling-
visto kaj idisto, iniciatinto kaj fakta gvidanto de la Delegacio por akcepto de la lingvo
internacia (1901), kunaŭtoro (kun Léopold Leau) de la fundamentaj interlingvistikaj stu-
doj Histoire de la langue universelle (1903) kaj Les nouvelles langues internationales (1907),
la ĉefa aŭtoro de la planlingvo Ido (1907).
27. Antaŭ 25 jaroj mortis Juan Régulo Pérez (1914-1932-1993), hispana instruisto,
profesoro kaj esperantisto, membro de la Akademio de Esperanto (1953-93), konside-
rata kiel la plej grava Esperanto-eldonisto, kiu dum 1952-76 kadre de la serio Stafeto
aperigis 94 librojn kun sume 19.302 paĝoj; inter ĉi tiuj libroj estis Kvaropo de W. Auld, J. S.
Dinwoodie, J. Francis, R. Rossetti (1952); Kontralte de M. Boulton (1955); La infana raso
de W. Auld (1956); Esperanta antologio (1958); Lingvo kaj vivo de G. Waringhien (1959);
Ŝtupoj sen nomo de B. Ragnarsson (1959); Kiel akvo de l’ rivero de R. Schwartz (1963); 33
rakontoj (1964); Proverbaro Esperanta de L. Zamenhof (1974) k. m. a.
Kompilis Aleksander Korĵenkov
56
Kulturo
Anton Ĉeĥov, kiun ekster Ruslando oni (tute prave) taksas kiel
aŭtoron “grandiozan kaj seriozan”, en sia patrolando, precipe
inter la simplaj homoj foregaj de literatura kritiko, kutime
estas konsiderata kiel humurverkisto №1 en la rusa literaturo.
Ĉi tiun reputacion li akiris ne laste per Kristnaskaj rakontoj,
kiujn en la komenco de sia kariero li ĉiujare verkis por gazetoj.
57
Anton Ĉeĥov
Ŝuisto
kaj malsankta potenco
Estis antaŭkristnaska tago. Maria jam delonge ronkis sur forna kuŝejo, en la lamp
eto forbrulis la tuta petrolo, sed Fjodor Nilov plu sidis kaj laboris. Li delonge forlasus
la laboron kaj elirus straten, sed la sinjoro el Sonoril-strato, mendinta botojn antaŭ
du semajnoj, hieraŭ venis, sakris kaj ordonis fini la tuton nepre nun, antaŭ la Krist
naska diservo.
– Jen vivaĉo bagna! – grumblis Fjodor laborante. – Iuj dormas jam delonge, aliaj
diboĉas, sed vi jen, kvazaŭ ia Kaino, sidu kaj kudru diablo scias por kiu…
Por ne ekdormi hazarde, li jen kaj jen prenis el sub tablo botelon kaj trinkis rekte
el ĝi, post ĉiu gluto turnadis la kapon kaj diris laŭte:
– Pro kiu ordo, diru bonvole, la mendintoj diboĉas, sed mi devas kudri por ili?
Ĉu pro tio, ke ili monon havas, sed mi estas senhavulo?
Li malamis ĉiujn mendantojn, precipe tiun loĝanton de Sonoril-strato. Tiu estis
deprime aspektanta sinjoro, longhara, flavvizaĝa, kun grandaj bluaj okulvitroj kaj
kun raŭka voĉo. Familinomon li havis germanan, apenaŭ prononceblan. Kiun ran-
gon li havis kaj pri kio okupiĝis, estis nekompreneble. Kiam antaŭ du semajnoj
Fjodor venis al li por mezurado, li, la mendinto, sidis sur planko kaj pistis ion en
ujo. Antaŭ ol Fjodor povis saluti, la enhavo de la pistujo subite ekbrulis per forta
ruĝa flamo, ekfetoris sulfuro kaj brulantaj plumoj, kaj la ĉambro pleniĝis per densa
rozkolora fumo, do Fjodor kvinfoje ternis, kaj poste, revenante hejmen, pensis: “Kiu
Dion timas, tiu ne okupiĝos pri tiaj aferoj”.
Kiam en la botelo restis nenio, Fjodor metis la botojn surtablen kaj ekmeditis. Li
apogis la pezan kapon sur pugno kaj ekpensis pri sia malriĉeco, pri peza senĝoja
vivo, poste pri riĉuloj, pri iliaj grandaj domoj, kaleŝoj, pri centrublaj bankbiletoj…
Kiel bone estus, se ĉe tiuj, diablo ilin prenu, riĉuloj, fendiĝus la domoj, mortus la
ĉevaloj, ŝiriĝus la peltaj manteloj kaj zibelaj ĉapoj! Kiel bone estus, se la riĉuloj iom
post iom transformiĝus en mizerulojn, kiuj ne havas kion manĝi, sed la povra ŝuisto
iĝus riĉulo kaj mem mokus malriĉulon-ŝuiston antaŭ Kristnasko.
Tiel revante, Fjodor subite rememoris pri sia laboro kaj malfermis la okulojn.
“Jen la okazo! – pensis li, rigardante la botojn. – Ĉio jam pretas, sed mi plu sidas.
Necesas porti al la mendinto!”
Li volvis la laboraĵon en ruĝan tukon, vestis sin kaj eliris straten. Faladis akra et-
58
grajna neĝo, kiu pikis la vizaĝon kvazaŭ per pingloj. Estis malvarme, glite, mallume,
la gas-lanternoj apenaŭ lumis, kaj ial surstrate tiel pendis petrola fetoro, ke Fjodor
ektusis. Sur la pavimo tien kaj reen veturis riĉuloj, kaj ĉiu riĉulo havis enmane
porkfemuron kaj botelegon da brando. El kaleŝoj kaj sledoj al Fjodor rigardis riĉaj
fraŭlinoj, montris al li langojn kaj kriis kun rido:
– Mizerulo! Mizerulo!
Malantaŭ Fjodor iris studentoj, oficiroj, negocistoj kaj generaloj, kaj incitis lin:
– Ebriulo! Ebriulo! Ŝuisto-ateisto, animo laĉa! Mizerulaĉo!
Ĉio ĉi estis ofenda, sed Fjodor silentis kaj nur kraĉis. Tamen kiam li renkontis
majstron-ŝuiston Kuzjma Lebedkin el Varsovio kaj tiu diris: “Mi edziĝis al riĉulino,
por mi laboras dungitoj, sed vi estas mizerulo, ne havas kion manĝi”, – Fjodor ne
eltenis kaj postkuris lin. Li kuris ĝis li atingis la Sonoril-straton. Lia mendinto loĝis
en la kvara domo, en la plej supra etaĝo. Al li necesis iri tra longa malluma korto
kaj poste grimpi supren laŭ tre alta glita ŝtuparo, kiu ŝanceliĝis sub la piedoj. Kiam
Fjodor eniris, la mendinto, samkiel antaŭ du semajnoj, sidis sur planko kaj pistis
ion en ujo.
– Via alta moŝto, mi la botetojn alportis! – malgaje diris Fjodor.
La mendinto leviĝis kaj komencis silente provsurmeti la botojn. Dezirante helpi,
Fjodor stariĝis sur unu genuon kaj detiris de li la malnovan boton, sed tuj saltleviĝis
kaj terurite retropaŝis al la pordo. La mendinto havis ne piedon, sed ĉevalan hufon.
“Ehe! – pensis Fjoror. – Jen kia historio!”
Necesis tuj krucosigni, poste lasi ĉion kaj kuri malsupren, tamen li tuj komprenis,
ke diablulon li renkontis la unuan kaj probable la lastan fojon en la vivo, kaj estus
stulte ne uzi ties servojn. Li superis sian timon kaj decidis provi la ŝancon. Kuniginte
la manojn malantaŭ dorso, por ne krucosigni, li respekte tusetis kaj komencis:
– Oni diras, ke nenio en la mondo estas pli abomena kaj malbona, ol malsankta
potenco, sed mi tiel komprenas, via alta moŝto, ke la malsankta potenco estas la
plej klera. Diablo, pardonu, havas hufojn kaj voston ĉedorse, tamen en la kapo li
havas pli da saĝo, ol iu studento.
– Mi ŝatas tiajn vortojn, – diris la flatita mendinto. – Dankon, ŝuisto! Kion do vi
volas?
Kaj la ŝuisto, ne perdante tempon, ekplendis pri sia sorto. Li komencis de tio, ke
ekde sia infanaĝo li enviis riĉulojn. Al li ĉiam estis ofende, ke ne ĉiuj homoj same
loĝas en grandaj domoj kaj veturas per bonaj ĉevaloj. Kial, diru, li malriĉas? Per kio
li malpli bonas ol Kuzjma Lebedkin el Varsovio, kiu havas propran domon kaj kies
edzino portas ĉapeleton? Li havas saman nazon, samajn manojn, piedojn, kapon,
dorson, kiel la riĉuloj – kial do li devas labori, kiam la aliaj diboĉas? Kial lia edzino
estas Maria, sed ne sinjorino odoranta parfumon? En la domoj de riĉaj mend
antoj li ofte vidas belajn fraŭlinojn, sed ili neniom atentas lin, sed nur foje ridas kaj
interflustras: “Kian ruĝan nazon havas tiu ŝuisto!” Certe, Maria estas bonkora kaj
laborema ino, sed ŝi ja estas malklera, ŝia manoj estas pezaj kaj batas dolore, kaj
59
kiam oni parolas apud ŝi pri politiko aŭ pri io saĝa, ŝi enmiksiĝas kaj diras terurajn
sensencaĵojn.
– Kion do vi volas? – la mendinto interrompis lin.
– Ja mi petas, via alta moŝto, sinjoro Diablo, se estos via favoro, bonvolu fari
min riĉulo!
– Estu tiel. Sed ja pro tio vi devas fordoni al mi vian animon! Dum kokoj ne kriis
ankoraŭ, venu kaj subskribu sur jen tiu ĉi papero, ke vi fordonas al mi vian animon.
– Via alta moŝto! – diris Fjodor ĝentile. – Kiam vi estis mendanta la botojn, mi
ne prenis de vi antaŭpagon. Endas dekomence plenumi la mendon, kaj jam poste
postuli monon.
– Nu bone! – konsentis la mendinto.
En la pistujo subite ekbrulis arda flamo, aperis densa rozkolora fumo kaj ekfeto-
ris brulantaj plumoj kaj sulfuro. Kiam la fumo disiĝis, Fjodor frotis la okulojn kaj ek
vidis, ke li jam estas ne Fjodor, nek ŝuisto, sed alia homo en veŝto, kun horloĝ-ĉeno,
en nova pantalono, kaj ke li sidas en fotelo apud granda tablo. Du lakeoj donis al li
manĝaĵojn, malalte kliniĝis kaj diris:
– Bonvolu manĝi por via sano, via altestimata moŝto!
Kia riĉaĵo! La lakeoj donis grandan pecon da rostita ŝafaĵo kaj teleron kun kuku-
moj, poste ili alportis sur pato frititan anseron, post ioma tempo – kuiritan porkaĵon
kun kreno. Kaj kiom noble kaj ceremonie ĉio estas! Fjodor manĝis kaj antaŭ ĉiu
plado trinkis grandan glason da bonega vodko, kvazaŭ iu generalo aŭ grafo. Post la
porkaĵo oni donis al li kaĉon kun anserlardo, poste ovaĵon kun porklardo kaj frititan
hepataĵon, kaj li ĉiam plu manĝis kaj admiris. Kaj kion pli? Plie oni donis kukon kun
cepo kaj stufitan rapon kun kvaso. “Kiel do la sinjoroj ne krevas pro tia manĝo?!” –
pensis li. Fine oni donis grandan poton da mielo. Post la manĝo venis la diablo en
bluaj okulvitroj kaj demandis, profunde kliniĝante:
– Ĉu vi kontentas pri la tagmanĝo, sinjoro Fjodor Panteleiĉ?
Sed Fjodor ne povis diri eĉ unu vorton, tiel li pufiĝis pro la tagmanĝo. La sateco
estis malagrabla, peza, kaj por distri sin li rigardis la boton sur sia maldekstra kruro.
– Por tiaj botoj mi prenis minimume sep rublojn kun duono. Kiu ŝuisto tion kud
ris? – demandis li.
– Kuzjma Lebedkin, – respondis lakeo.
– Venigu lin, stultulon!
Baldaŭ venis Kuzjma Lebedkin el Varsovio. Li haltis ĉe la pordo en respekta
pozo kaj demandis:
– Kion vi ordonos, via altestimata moŝto?
– Silentu! – kriis Fjodor kaj piedfrapis. – Ne povu rezoni kaj memoru vian ŝuistan
rangon, kia homo vi estas! Ŝtipulo! Vi ne scipovas kudri botojn! Mi vian tutan mu-
zelaĉon batos! Vi por kio venis?
– Por la mono, sinjor’.
– Kian monon al vi? For! Venu sabate! Ulo, batu lin surkole!
60
Sed li tuj rememoris, kiel pri li mem ruzumis la mendantoj, kaj lia animo peziĝis;
kaj por distri sin li elpoŝigis dikan monujon kaj komencis kalkuli sian monon. La
mono multis, sed Fjodor volis pli multe. La blu-okulvitra diablo alportis alian mon
ujon, pli dikan, sed li ekvolis ankoraŭ pli multe, kaj ju pli longe li kalkulis, des pli
malkontenta li iĝis.
Vespere la malsanktulo venigis al li altan, grandmaman sinjorinon en ruĝa robo,
kaj diris, ke tiu estas lia nova edzino. Ĝis malfrua nokto li kisadis ŝin kaj manĝis
mielkukojn. Kaj nokte li kuŝis sur mola lanuga matraco, turniĝis tien-reen kaj neniel
povis ekdormi. Li sentis teruron.
– Mono multas, – li diris al la edzino, – ja povas ŝtelistoj enveni. Iru kun kandelo,
rigardu!
Dum tuta nokto li ne dormis, kaj multfoje ellitiĝis por kontroli, ĉu la kofro en
ordas. Antaŭmatene necesis iri en la preĝejon por diservo. En preĝejo estas egala
honoro por ĉiuj, riĉaj kaj malriĉaj. Kiam Fjodor estis malriĉa, li preĝis tiel: “Disinjoro,
pardonu min pekulon!” La samon diris li ankaŭ nun, iĝinte riĉa. Kia diferenco? Kaj
post la morto riĉan Fjodor-on oni enfosos ne en oron, ne en diamantojn, sed en la
saman nigran teron, samkiel lastan malriĉulon. Fjodor brulos en la sama fajro, kie
la ŝuistoj. Ofenda ĉio ĉi ŝajnis al Fjodor, kaj plie estis pezo en la tuta korpo pro la
manĝo, kaj anstataŭ preĝo en la kapon venis diversaj pensoj pri la kofro kun mono,
pri ŝtelistoj, pri lia vendita, pereigita animo.
Li eliris el la preĝejo kolera. Por forpeli la malbonajn pensojn, li, samkiel ofte
okazis pli frue, ekkantis plengorĝe. Sed apenaŭ li komencis, al li kuris policisto kaj
diris, respekte salutante:
– Sinjoro, ne licas al sinjoroj kanti surstrate! Vi ne estas ŝuisto!
Fjodor apogis sin dorse al barilo kaj ekpensis: per kio distri sin.
– Sinjoro! – diris kortbalaisto. – Ne tro premu la barilon, ja vi la palton malpurigos!
Fjodor venis en butikon kaj aĉetis la plej bonan harmonikon, poste iris sur la
strato kaj muzikis. Ĉiuj pasantoj fingromontris lin kaj ridis.
– Jen tia sinjoro! – incitis lin fiakristoj. – Kvazaŭ ia ŝuisto…
– Ĉu decas al sinjoroj tiele diboĉi? – diris al li policisto. – Vi eble eĉ en drinkej
aĉon irus!
– Sinjoro, donu almozon je Kristo! – kriegis mizeruloj, ĉirkaŭante Fjodor-on
ĉiuflanke. – Donu!
Pli frue, kiam li estis ŝuisto, mizeruloj neniel atentis lin, sed nun ili eĉ ne lasis
lin trairi.
Kaj hejme renkontis lin la nova edzino, sinjorino, vestita per verda bluzo kaj ruĝa
jupo. Li volis karesi ŝin, kaj jam svingis manon por bati ŝian dorson, sed ŝi diris kolere:
– Krudulo! Malĝentilulo! Vi ne scias trakti sinjorinojn! Se vi amas, do kisu mian
manon, sed bati mi ne permesas.
“Jen vivo damnita! – pensis Fjodor. – Tiel homoj vivas! Nek kanton kanti, nek
per harmoniko muziki, nek kun ino ludi… Fek!”
61
Apenaŭ li sidiĝis kun la sinjorino por trinki teon, venis la blu-okulvitra malsankt
ulo kaj diris:
– Nu, sinjoro Fjodor Panteleiĉ, mi precize plenumis mian parton. Nun subskribu
la paperon kaj sekvu min. Nun vi scias, kio estas riĉe vivi, sufiĉas por vi!
Kaj li tiris Fjodor-on en inferon, rekte en gehenon, kaj diabloj alflugis de ĉiuj
flankoj kaj kriis:
– Stultulo! Ŝtipulo! Azeno!
La infero tiel terure fetoris petrolon, ke eblis eĉ sufokiĝi.
Subite ĉio malaperis. Fjodor malfermis la okulojn kaj ekvidis sian tablon, la bo-
tojn kaj la ladan lampeton. La lampa vitro estis tute nigra kaj de malgranda flameto
iris fetora fumo, kvazaŭ el kamentubo. Apude staris la mendinto en bluaj okulvitroj
kaj kriis kolere:
– Stultulo! Ŝtipulo! Azeno! Mi instruos vin, friponon! Vi prenis la mendon antaŭ
du semajnoj, sed la botoj ĝis nun ne pretas! Ĉu vi kredas, ke mi havas tempon por
viziti vin kvinfoje tage? Aĉulo! Kanajlo!
Fjodor skuis la kapon kaj eklaboris pri la botoj. La mendinto ankoraŭ longe skol-
dis kaj minacis. Kiam li fine trankviliĝis, Fjodor demandis moroze:
– Sed pri kio vi, sinjoro, okupiĝas?
– Mi preparas bengalajn fajrojn kaj raketojn. Mi estas piroteknikisto.
Aŭdiĝis preĝeja sonorilado. Fjodor fordonis la botojn, ricevis monon kaj iris en
preĝejon.
Tra la strato tien-reen tumultis kaleŝoj kaj sledoj kun ursofelaj plejdoj. Laŭ la
trotuaro kune kun simpla popolo iris negocistoj, sinjorinoj, oficiroj… Sed Fjodor
jam ne enviis ilin kaj ne plendis pri sia sorto. Nun al li ŝajnis, ke esti riĉa kaj malriĉa
estas egale malbone. Iuj povas veturi en kaleŝo, kaj aliaj – kanti plengorĝe kaj ludi
harmonikon, sed ĝenerale ĉiujn atendas la samo, la sama tombo, kaj en la vivo
estas nenio, por kio oni povus fordoni al malsanktulo almenaŭ malgrandan parton
de sia animo.
Tradukis Valentin Melnikov
Pentraĵo de Konstantin Juon (1911)
62
111 jaroj – malronda jubileo, sed fekunda rikolto
Esperanto. Lingvo kaj kulturo en Berlino kaj Brandenburgio. 111 jaroj. Jubi-
lea libro 1903-2014. Enrigardo. Rerigardo. Antaŭenrigardo / Red. Fritz Wollen-
berg. Novjorko; Berlino: Mondial, 2017. 309 p., il.
Berlino ludis gravan rolon en la 20a jarcento en la kultura
Eŭropa pejzaĝo, kion tre konvinke montris la Nacia vespero
en la 84a Universala Kongreso (1999), kaj ĝi daŭre konservas
tiun rolon. Ankaŭ por Esperanto kaj ĝia kulturo Berlino alprenis
iusence centran pozicion.
Okaze de la centa datreveno de la fondo de la unua Esper
anto-grupo en Berlino (1903) estis eldonita Jubilea libro, kiun
mi recenzis en La Ondo (2008, №3). “Ĉu do indas nur dekunu
jarojn poste verki novan libron?” – demandas antaŭparole Felix
Zesch, prezidanto de Esperanto-Ligo Berlino-Brandenburgio.
Fritz Wollenberg iniciatis novan eldonon, ĉar intertempe al
la germana ĉefurbo estas allogitaj aktivaj esperantistoj el aliaj urboj kaj landoj, kaj
oni konsideris inda prezenti ilian kontribuon. Krome, brandenburgiaj esperantistoj
flegis proksimajn kontaktojn kun la partneroj en la najbara Pollando. Menciindas
ankaŭ kunfandiĝo de la Esperanto Ligo Berlino kaj Brandenburgia Esperanto-
Asocio.
En la nova volumo trovas lokon ne nur priskribo de la novaj aktivaĵoj en la lastaj
dek unu jaroj, sed ankaŭ rezultoj de esploroj, kiuj ebligas kompletigi la pli ol cent
jaran historion de la Esperanto-movado en la regiono.
Memore pri la Unua Mondmilito detala artikolo prezentas la memskribitan ber-
linan Esperanto-gazeton La Rondiranto el la jaroj 1916-17. Aperas raportoj ankaŭ
pri aliaj arkivaj trovaĵoj kaj aktualaj eldonaĵoj, kiel prezento de la germanlingva libro
de Torsten Bendias Esperanto-junularo en GDR. Pri la praktiko kaj vivmondo de
sociaj movadoj en la ŝtata socialismo.
Fine de la libro troviĝas valora indekso de personoj, komuna por ambaŭ volumoj
de la jubilea libro, ĉar multo de la materialo el la unua volumo (1903-2003) ne estas
republikigita en la nova eldono.
Refoje mi aprezu kolosan kaj valoran laboron de la kompilinto Fritz Wollenberg,
kies frukto prezentas al la legantoj vastegan gamon de la Esperanto-agado en
Berlino kaj Brandenburgio kaj konservas historie gravan materialon ankaŭ por la
estontaj generacioj. Menciendas abunda ilustra materialo, dulingveco de la kontri-
buoj (nepraj esperantaj resumoj por la germanlingvaj materialoj), interesa kaj varia
enhavo, kie ĉiu leganto trovos ion laŭ sia gusto.
Imitinda ekzemplo por aliaj gravaj Esperanto-centroj. Ĉu ĝin sekvos Parizo, Var-
sovio, Budapeŝto, Moskvo?..
Halina Gorecka
63
Internacia Poezia Konkurso “Ĉe la rivero Vistulo”
La konkurso, organizita en la jaro 2017, proponita de Unesko kiel “Jaro L. Zamen
hof” kaj en Pollando festata kiel “Jaro de Vistulo”, kreiĝis kadre de “Esperanto Tagoj
en Toruń”. Kunorganizis la konkurson Pola Esperanto-Asocio, Etnografia Muzeo
en Toruno kaj Junulara Kulturdomo en Toruno.
Por la konkurso alvenis 18 konkursaĵoj el 6 landoj. La konkursa ĵurio (Lidia Li-
gęza, Maria Pokrzywnicka kaj Małgorzata Zięba-Szmaglińska) analizis ĉiujn kon-
kursaĵojn kaj prijuĝis ilin. Post resumo de la opinioj kaj diskuto kun la kunograniz
antoj, oni decidis jene premii la aŭtorojn:
Specialan Premion de Junulara Kulturdomo en Toruno ricevas Peter den Bre-
ems el Nederlando pro la versaĵo “Letero al Vistulo”.
Specialan Premion de Etnografia Muzeo en Toruno ricevas Zdravko Seleŝ el
Kroatio pro la versaĵo “La torunaj spickukoj de Kopernik”.
Specialan Premion de Pola Esperanto-Asocio ricevas Urszula Tupajka el Byd-
goszcz (Pollando) pro la versaĵo “Vistulo mia”.
Per la titolo Distingo estas honoritaj:
Shinjiro Yamato (Japanio) pro la versaĵo “Snieżka”.
Ewa Grochowska (Francio) pro la versaĵo “Neforgesebla rivero”.
Helena Skonieczka (Pollando) pro la versaĵo “Mi scias filineto”.
Per la titolo Laŭdo estas distingitaj:
Józef Gąsiorowski (Pollando) pro la versaĵo “Alvenu Nikolao”.
Jean-Pierre Marcq (Francio) pro la versaĵo “Kara Vistulo”.
Elisabeth Garden (Francio) pro la versaĵo “Riverego”.
Dankleterojn ricevas:
Evelyne Rotellini (Francio) pro la versaĵo “Wisła Vistulo”.
Saed Abbasi (Irano) pro la versaĵo “Vintra Vistulo en Toruń”.
Specialan Dankon de Studio “P” el la Junulara Kulturdomo de Toruno ricevas
Urszula Tupajka (Pollando) pro la versaĵo „Rivero fluanta”.
Resumante la konkurson la organizantoj kun ĝojo konstatas ĝiajn rezultojn. Dum
relative mallonga tempo interesiĝis pri ĝi esperantistoj el ses landoj, kaj la senditaj
versaĵoj prezentas amikajn rilatojn al Pollando, bonan orientiĝon de la aŭtoroj en
la pollanda historio. Ĝojigas ankaŭ interesaj, tre diversaj formoj de la konkursaĵoj.
Ni gratulas al ĉiuj aŭtoroj kaj dankas ilin pro la partopreno kaj riĉigo de la konkur-
so. Ni kore dankas ankaŭ al ĉiuj kunorganizantoj kaj helpantoj: al Jan Skonieczka
pro valoraj libroj, al la toruna laborejo por disvolvado de handikapula kreadkapablo
pro interesaj pentraĵoj, kaj al Kinga Czachowska, Beata Koepke kaj Andrzej Słup-
ecki, kiuj finance helpis la organizadon kaj popularigadon de “Esperanto-Tagoj en
Toruń”, kies parto estis la sukcesa, poezia konkurso “Ĉe la rivero Vistulo”.
Teresa Nemere
nome de la organizantoj
64
Duobla albumo de Krio de Morto
La 4an de decembro aperis la duobla bita albumeto
de Krio de Morto, kiun konsistigas novaj (A. Stranga)
kaj malnovaj remastrigitaj kantoj (B. Sur la arbo).
Krio de Morto (Pole: Okrzyk Śmierci) iam el Poz
nano, nun el Glasgovo komenciĝis kiel simpla
anarkia punkbando en 1986. Ĝi rapide progresis al
hardkoro kaj eĉ “crossover” (miksaĵo), ĉar unu el la
anoj ŝategis metalmuzikon. Poste la bando komen-
cis ludi modernan version de punkmuziko kaj aldo-
nis teatrajn performancojn. Krio de Morto ŝanĝis la
muzikon kaj komencis uzi komputilon, tamen ĉiam restis alternativa subgrunda
bando. Lastatempe ili decidis uzi nigran lumon kaj fluoreskajn farbojn por krei
specialan industri-ŝamanan sperton dum la koncertoj. Nova muziko kun elemen-
toj de industrio, metalo, elektroniko evoluas al stilo kiun la bando mem priskribas
kiel “mortodancon”.
La nova duobla albumeto kunigas plejparton de la Esperanta verkaro de la
bando en stilo, kiu iras de punko al hardkoro ĝis elektronika kaj alternativa in
dustria metalo…
Krio de Morto en Stranga estas:
Gregor van Glapson: gitaro, voĉo, sintezilo, drumo, sampleroj.
Tomasz “Fragles” Rajewicz: gitaro, sintezilo, drumo, sampleroj, korusoj.
Christina Spook: basgitaro en Ne dormu.
Gastmuzikistoj: Wojciech “Wosiu” Kuszewski: Basgitaro, korusoj; Amy Dudley:
korusoj en Stranga kaj La produkto.
Krio de Morto en Sur la arbo estas:
Gregor van Glapson: gitaro, voĉo, basgitaro, sintezilo, drumo, sampleroj.
Tomasz “Fragles” Rajewicz: gitaro, voĉo, basgitaro, sintezilo, drumo, sampleroj.
Gastmuzikistoj: Christina Spook: Korusoj en La profeto kaj basgitaro en La cer-
bo.
La duobla albumeto estas havebla kune aŭ dise ĉe: https://www.vinilkosmo-
mp3.com/eo/hardkoro-punko-alternativa-metalo/krio-de-morto/1-stranga-sur-
la-arbo.html
Fejsbuko: https://www.facebook.com/kriomorto
Flo!
65
Literatura Foiro, 2017, №289
“Harry Harrison, usonano plej ŝatata en Rusio” estas la
titolo de la eseo de Giorgio Silfer pri Harry Harrison, al
kies Rustimuna Ŝtalrato (parolanta esperanton) estas
dediĉita la kovrilo de Literatura Foiro №289 (oktobro
2017), akurate atinganta la abonantaron.
Aliaj interesaj eseoj karakterizas la numeron: Carlo
Minnaja pri Edwin de Kock kaj lia eble baldaŭ finota La
konflikto de la epokoj; Mikaelo Bronŝtejn pri la muzik
aro de rusaj bardoj; ree Minnaja kaj Silfer (nekrologe la
unua, elzevire la dua) omaĝe al la arto de la ĵus forpasin-
ta Marjorie Boulton; kaj eseas ankaŭ Walter Żelazny per
sia recenzo pri La pupo, romano de Boleslaw Prus tradukita de Tomasz Chmielik.
Poezie kontribuis Mikaelo Bronŝtejn kaj Zlatko Tišljar; proze Vinko Ošlak kaj
Nicolino Rossi. Rimarkindaj la tradukoj de Ošlak mem el Prezihov Voranc kaj de
Espopore el rusaj futurismaj poetoj.
Interlingvistiko ĉeestas per artikolo de Fernando Pita kaj kino per recenzo de
Marie-France Conde Rey. Carlota Pavese recenzis la plenan poemaron de Giu-
seppe Ungaretti, tradukitan de Nicolino Rossi.
La revuon ĉefredaktas Zlatoje Martinov, kun la asisto de Perla Martinelli. En ĝi
pli oftiĝas la bildoj de Tihomir Lovriĉ.
HeKo
Ricevitaj gazetoj
Esperanto, 2017/11,12;
Esperanto en Skotlando, 2017/205;
Juna Amiko, 2017/4;
Kontakto, 2017/5;
La KancerKliniko, 2017/164;
La Lanterno Azia, 2017/12;
La Revuo Orienta, 2017/11;
La Sago, 2017/118;
Monato, 2017/12;
Sennaciulo, 2017/7-8.
La jarabono por 2018 kostas nur 15 eŭrojn

http://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
66
Mozaiko
Bonan Jaron 2018!

67
Anton Ĉeĥov
Ĉampano
(pensoj dum novjara postebrio)
Ne kredu ĉampanon. Ĝi sparkas kiel diamanto, diafanas kiel arbara rojo, dolĉas
kiel nektaro; ĝi pli valoras ol penoj de laboristo, ol kantoj de poeto, ol karesoj de
virino, sed… restu for de ĝi! Ĉampano estas brila ĉiesulino, miksanta sian ĉarmon
kun mensogo kaj arogo de Gomoro, ĝi estas orumita ĉerko, plena de senvivaj ostoj
kaj ĉiaspecaj malpuraĵoj. Homo trinkas ĝin nur dum ĉagreno, funebro kaj optika
trompo.
Li trinkas ĝin, kiam li estas riĉa, trosata, do kiam eliri al lumo por li same mal
facilas kiel por kamelo trairi kudriltruon.
Ĝi estas vino de ŝtelintaj kasistoj, amfriponaj alfonsoj, senbridaj kapriculoj, ĉies-
ulinoj… Kie estas ebria diboĉado, malĉasto, trompado de proksimulo, triumfo de
fi-negoco, tie antaŭ ĉio serĉu ĉampanon. Por ĝi oni pagas ne perlaboritan monon,
sed hazardan, superfluan, frenezan, ofte fremdan…
Surpaŝante glitan vojon, virino ĉiam komencas de ĉampano, — tial ĝi siblas,
samkiel serpento, deloginta Evan!
Oni trinkas ĝin dum fianĉiĝo kaj dum edziĝo, kiam pro du-tri iluzioj oni surprenas
pezajn katenojn por tuta vivo.
Oni trinkas ĝin dum jubileoj, diluante per flatoj kaj akvecaj paroladoj, je sano de
la jubileanto, kiu kutime jam per unu piedo staras en tombo.
Kiam vi estas mortinta, ĝin trinkas viaj parencoj pro la ĝojo, ke vi lasis al ili he-
redaĵon.
Oni trinkas ĝin dum festado de Novjaro: kun pokaloj en manoj oni krias al ĝi
“Hura!” en plena certeco, ke precize post 12 monatoj oni batos tiun jaron je kolo
kaj kraĉos sur ĝian kapon. Do resume, kie estas ĝojo laŭ mendo, aĉetita ekzalto,
flatado, vortlakso, kie estas trosatiĝo, paraziteco kaj porkeco, tie vi ĉiam trovos
vidvinon Clicquot. Ne, tamen, prefere for de la ĉampano!
Tradukis Valentin Melnikov
68
Spritaj splitoj kaj preskeraroj
El la kolekto de reduktoro
Memzorga tabulo?
Mi aldonas la portretojn de Valdemar Langlet kaj Nina Borovko Langlet, kaj la
memoŝildon pri Valdemar en Budapeŝto. (http://www.bitoteko.it/esperanto-vivo/
eo/2017/12/17/valdemar-langlet-nina-borovko).
La apetito de TEJO, aŭ: Manĝu informadike
Kongruante kun mia sperto mi ĉefe okupiĝos pri disvolvigo de la komputilaj servicoj
kiujn TEJO ofertas… (tejo.org/paul-helly-la-nova-volontulo-de-tejo/).
Vakua oficiro
…la NKVD-oficiro Aleksander Miĥailoviĉ Orlov…. en 1938 dezertis al Usono… (Sta
lino: Pri la mankoj de la partilaboro kaj la disponoj por likvidi la trockistajn kaj ceterajn
falslangulojn / Tr. V. Lutermano, Embres-et-Castelmaure: MAS, 2016, p. 74; trovis Ionel
Oneţ).
Reago tute forsenda
… koran dankon pro Via interesa, informriĉa kaj pensiiga respondo! (Uwe Stecher, 2
dec 2017, https://groups.yahoo.com/neo/groups/uea-membroj; trovis Lu Wunsch).
Ĉu logi homon fluge en balo?
La virina kuba teamo de flugbalo… unue venkis sian homologon el Dominika Res
publiko… (dissendolisto de Esperanto@ain.cu, 4 jun 2007).
Post flugo bala, arto bala
Kun la rezultoj de la Balartaj Konkursoj de UEA vi povas konatiĝi legante la numeron
334… (Barbara Pietrzak, 1 aŭg 2009, https://groups.yahoo.com/neo/groups/komitato-
de-uea/conversations/messages/4596).
De in-formoj al sun-tendoj
Jam de kvar jaroj, la tuta celo de EKO-komunikoj estas “ke rapide fluu informoj”. Ĉu
ne suntendinde? (Stefan MacGill, 4. sep. 2017, https://groups.yahoo.com/neo/groups/
komitato-de-uea/conversations/messages/10501; rimarkis Lu Wunsch).
Inter spektado kaj ekspektorado
Ĉio en bona stilo, kiel ni povas ekspekti de la aŭtorino… (Anneke Schouten-Buijs:
Recenzo // Fenikso 2017, №5, p. 3; trovis Ionel Oneţ).
Plukis István Ertl
69
Kiel aboni La Ondon
Se en via lando estas peranto de La Ondo de Esperanto, pagu al tiu en via landa
valuto. Ni havas perantojn en pluraj landoj. Vidu la liston de la perantoj ĉi-sube.
Se vi havas konton ĉe UEA, sendu ĝirilon por 15 eŭroj al la Centra Oficejo de
UEA (Roterdamo), kopie al nia redakcia adreso rete (sezonoj@kanet.ru) aŭ poŝte
(RU-236039 Kaliningrad, ab. ja. 1205, Ruslando – Россия). Nia UEA-konto “avko-u”.
Vi povas uzi la internacian monpagan sistemon PayPal, vidu pli en http://espe-
ranto-ondo.ru/Lo-abon.htm
Ruslandanoj pagu 750 rublojn al Галина Романовна Горецкая poŝte (RU-
236039, Калининград, аб. ящик 1205), banke (petu informojn pri la kontonume-
ro). Ni akceptas pagojn ankaŭ per Яндекс.Деньги (konto 4100138523456, informu
retpoŝte pri la pagonumero), vidu pli en http://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm.
Perantoj de La Ondo de Esperanto

Argentino: Roberto Sartor, Saenz Peña 3912, B° La Capilla — 52, CP 5507 — Vistalba,
Luján de Cuyo Mendoza. Rete: rosar@fibertel.com.ar.
Aŭstralio: Libroservo de AEA, Esperanto-domo, 143 Lawson St., Redfern N.S.W. 2016.
Rete: libroservo@ans.com.au.
Aŭstrio: Leopold Patek, Martinstr. 104/38, AT-3400 Klosterneuburg. Rete:
aon.913548977@aon.at.
Belgio: Flandra Esperanto-Ligo, Lange Beeldekensstraat 169, BE-2060 Antwerpen.
Rete: retbutiko@fel.esperanto.be.
Brazilo: Brazila Esperanto-Ligo, SDS Ed. Venâncio III Sala 303, BR-70393-902 Brasília-
DF. Rete: bel@esperanto.org.br.
Britio: EAB/Viv O’Dunne, Esperanto House, Station Road, Barlaston, Stoke-on-Trent
ST12 9DE. Rete: eab@esperanto.org.uk
Bulgario: Georgi Mihalkov, «Nadeĵda» V, bl. 529, vh A et 9 ap 33, BG-1229 Sofia. Rete:
modest@abv.bg.
Ĉeĥio: Pavel Polnický, Lidická 939/11, CZ-29001 Poděbrady III. Rete: Cea.polnicky@
quick.cz.
Ĉinio: Trezoro Huang Yinbao, Esperanto-Centro, Jinqiao Touzi Gongsi, Jingchuan-Xian
Nonglin-lu, Pingliang Gansu, CN-744300. Rete: agrikulturo@126.com.
Danlando: Arne Casper, Bryggervangen 70, 4, tv. DK-2100 København Ø. Rete:
arne-casper@email.dk.
Estonio: Ahto Siimson, Kastani väikekoht 12-11, Paikuse, Pärnu maakond, EE-86602.
Rete: ahto.siimson@esperanto.ee.
Finnlando: EAF / Paula Niinikorpi, Siltasaarenkatu 15 C 65, FI-00530, Helsinki. Rete:
paula.niinikorpi@gmail.com.
Francio: Espéranto-France, 4 bis rue de la Cerisaie, FR-75004 Paris. Rete: info@espe-
ranto-france.org.
Germanio: Wolfgang Schwanzer, Pfarrer-Seeger-Strasse 9, DE-55129 Mainz. Rete:
schwanzer@esperanto-buchversand.de.
70
Hispanio: Pedro A. Garrote, C/Las Mercedes, 5-5°-C ES-47006 Valladolid. Rete: hi-
speranto.uea@terra.com.
Hungario: Esperanto-Centro Eventoj, Leiningen u. 4, HU-1193 Budapest. Rete: szilva-
si@eszperanto.hu.
Hungario: Hungaria Esperanto-Asocio, HU-1146 Budapest, Thököly út 58-60. Rete:
hungario@gmail.com.
Irlando: Joy Davies, 9 Templeogue Wood, Dublin 6W. Rete: noviresp@eircom.net.
Islando: Islanda Esperanto-Asocio, p. k. 1081, IS-121 Reykjavík. Rete: esperant@
ismennt.is.
Italio: Itala Esperanto-Federacio, Via Viloresi 38, IT-20143 Milano. Rete: f-esp-it@libe-
ro.it.
Japanio: Japana Esperanto-Instituto, Sinzyuku-ku Waseda-mati 12-3, Tôkyô-to 162-
0042. Rete: esperanto@jei.or.jp.
Katalunio: Kataluna Esperanto-Asocio, Apartat 1008 E-08204 Sabadell, Katalunio.
Rete: v.sole@esperanto.cat.
Koreio: KEA, 1601 Kang Byeon Hanshin Core, 350 Mapo-dong, Mapo-ku, Se-
oul-121-703. Rete: kea@esperanto.or.kr.
Kroatio: Marija Belošević, Sveti Duh 130, HR-10000 Zagreb. Rete: mbelosev@public.
carnet.hr.
Latvio: Margarita Želve, Rūpniecības 35-13, LV-1045 Rīga. Rete: margarita.zelve@
gmail.com.
Litovio: Litova Esperanto-Asocio, p. k 167, LT-3000 Kaunas-C. Rete: litova.ea@mail.lt.
Meksiko: Mallely y/o Magdalena Martínez Mateos Av. 523, No.187, 1a Sección de San
Juan de Aragón, Del. Gustavo A. Madero, México D.F., CP 07969, México. Rete: ondo@
esperanto-mexico.org.
Nederlando: Univerala Esperanto-Asocio, Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotter-
dam. Rete: ionel@co.uea.org.
Norvegio: Anne Karin Bondhus, Morenefaret 8 A, NO-4340 Bryne. Rete: akbondhus@
jkn.no.
Nov-Zelando: G. David Dewar, PO Box 35849, Browns Bay, Auckland NZ-0753. Rete:
gddewar@ihug.co.nz.
Pollando: Pola Esperanto-Asocio, ul. Andersa 37/59a, PL-00-159 Warszawa. Rete:
sekretario@esperanto.pl.
Ruslando: Галина Романовна Горецкая, 236039, Калининград, аб. ящик 1205.
Rete: sezonoj@kanet.ru.
Serbio: Miomirka Kovačević, Španskih boraca 32, RS-11070 Novi Beograd. Rete: mio-
mirka.kovacevic@gmail.com.
Slovakio: Stano Marček, Zvolenská 15, SK-03601 Martin. Rete: revuo@stonline.sk.
Svedio: Leif Holmlund, Kågevägen 40 B, SE-931 38 Skellefteå. Rete: leif.holmlund@
telia.com.
Svislando: Christoph Scheidegger, Im Schleedorn 6, CH-4224 Nenzlingen. Rete: ch_
scheidegger@bluewin.ch.
Usono: Esperanto-Ligo por Norda Ameriko, P.O.Box 1129, El Cerrito CA 94530. Rete:
elna@esperanto-usa.org.
Neniam sendu monon en kovertoj!
71
72

Lo 279

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lo 279

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

La Ondo de Esperanto

Internacia sendependa magazino en Esperanto. 2018. №1

“La Ondo de Esperanto” (Волна эсперанто). 2018, №1 (279).

Ni gratulas al la ĉina aktivulo Huang Yinbao, konata en Esper­

Ankaŭ ĉi-jare ni petis diverstendencajn aktivulojn respondi

Chuck Smith (Usono/Germanio)

Anna Bartek / Anjo Amika (Hungario)

Dennis Keefe (Usono / Ĉinio)

Katalin Kováts (Nederlando)

Mark Fettes (Kanado)

Łukasz Żebrowski (Pollando)

En 2017 ni planis eldoni dek unu 60-paĝajn numerojn de “La

La jarabono por 2018 kostas nur 15 eŭrojn

José Antonio Vergara (Ĉilio)

Ne nur gvizharaj veteranoj, vegetaranoj kaj veterinaroj festas la

de la promenado ricevis flugfoliojn pri Za-

­ ondo. Ne mankis ankaŭ la sankta meso, kiun en t. n. blanka preĝejeto celebris

Gediminas Degėsys partoprenis en ĉi-jara internacia librofoiro en Vilno; li fondis

En la urbeto, kiu lulis la unuan libron

Sukcesa kunveno “Esperanto kaj Unesko” en Italio

Atentu: legado endanĝerigas stultecon

Portu Vian lumon kaj kredu: Povilas Jegorovas honorita

duonpaĝa teksto, pri Povilas Jegorovas

Ni kore gratulas nian eminentan samideanon Povilas Jegorovas okaze de anko­

Esperanto en la 12a Moskva Lingva Festivalo

Por lernantoj de Istanbulo

Novstila kurso lanĉiĝas en Seulo

Foto: Anna Striganova

Esperanto-kastelo atendas vin

Jefim Zajdman forpasis

Richard Delamore, pli konata kiel Evildea, entreprenis enketon

Se vi unue lernis Esperanton per Interreto, kiujn lernilojn vi precipe uzis

Se vi aktive agadas en la eksterreta Esperanto-movado, kiel vi utiligas

Kiujn retejojn kun Esperanto-tradukoj, sed ne pri la Esperanto-movado, vi

Kiujn retejojn pri la Esperanto-movado vi ofte uzas?

Se vi ricevas retpoŝtitajn informilojn (retleteroj, bitgazetoj, ĵurnaloj ktp)

Se vi elŝutas kaj legas Esperanto-librojn, kiujn librojn vi legis?

Se vi aŭskultas Esperantajn podkastojn, kiujn podkastojn vi aŭskultas?

Se vi spektas Esperanto-jutubistojn, kiujn jutubistojn vi spektas?

Per Esperanto por la rifuĝantoj

Tion instruas la historio de la esperanta popolo

Deklaro de UEA okaze de la Tago de Homaj Rajtoj 2017

Antaŭ 25 jaroj, la 27an de januaro 1993 forpasis Juan Régulo

Konsultlibroj: AIS, p. 259; CEOLE, p. 261-263; HEL, p. 257, 259-260; OVP,

Nia Diligenta Kolegaro

Pentraĵo de Konstantin Juon (1911)

La jarabono por 2018 kostas nur 15 eŭrojn

Bonan Jaron 2018!

Perantoj de La Ondo de Esperanto

You might also like

Ni gratulas al la ĉina aktivulo Huang Yinbao, konata en Esper

ondo. Ne mankis ankaŭ la sankta meso, kiun en t. n. blanka preĝejeto celebris

Ni kore gratulas nian eminentan samideanon Povilas Jegorovas okaze de anko