Professional Documents
Culture Documents
1. ΔΙΣΑΓΨΓΗ
Οι χάλυβεσ των οποίων θ περιεκτικότθτα ςε χρϊμιο υπερβαίνει το 12% ζχουν τθν ικανότθτα
να ςχθματίηουν ζνα μόνιμο και ςυνεκτικό ςτρϊμα οξειδίου ςτθν επιφάνεια τουσ και για
αυτό τον λόγο παρουςιάηουν υψθλι αντίςταςθ ςτθν διάβρωςθ. Αυτά τα υλικά ονομάηονται
ανοξείδωτοι χάλυβεσ (stainless steels). Τα υλικά αυτισ τθσ κατθγορίασ που παρουςιάηουν
επιπλζον και υψθλι αντοχι ςτθν οξείδωςθ ςε υψθλζσ κερμοκραςίεσ ονομάηονται χάλυβεσ
υψθλϊν κερμοκραςιϊν (heat resisting steels).
Ππωσ ζχουμε ιδθ αναφζρει, το ΕΝ 10020 διαχωρίηει ςε ξεχωριςτι κατθγορία όλουσ τουσ
τφπουσ των ανοξείδωτων χαλφβων.
Τα υλικά αυτά χαρακτθρίηονται από τθν χθμικι τουσ ςφςταςθ θ οποία ανά περίπτωςθ είναι
κατάλλθλθ για ςυγκεκριμζνεσ εφαρμογζσ όπωσ επίςθσ και από τθν ςυγκολλθςιμότθτα τουσ
θ οποία τισ περιςςότερεσ φορζσ δεν παρουςιάηει μεγάλεσ δυςκολίεσ με εξαίρεςθ αυτι των
μαρτενςιτικϊν ανοξείδωτων χαλφβων. 4
Μαρτενσιτικοί Ανοξείδωτοι Χάλυβες. Και αυτοί περιζχουν ςαν κφριο κραματικό ςτοιχείο το
Cr αλλά ζχουν επίςθσ και μεγαλφτερθ περιεκτικότθτα ςε C προκειμζνου να διευκολυνκεί ο
ςχθματιςμόσ του μαρτενςίτθ και θ ικανότθτα τουσ για ςκλιρυνςθ. και αυτοί οι χάλυβεσ
είναι μαγνθτικοί. Λόγω τθσ μαρτενςιτικισ τουσ δομισ παρουςιάηουν ςθμαντικζσ δυςκολίεσ
ςτθν ςυγκολλθςιμότθτα τουσ. Αυτι θ κατθγορία ανοξείδωτων χαλφβων είναι θ μικρότερθ
ςε μζγεκοσ. Μία άλλθ κατθγορία αυτϊν των χαλφβων ζχει μικρι περιεκτικότθτα ςε C μία
πιο μαλακι μαρτενςιτικι δομι επιτυγχάνεται με τθν προςκιλθ Ni (ςειρά 6xx).
προςκικθ Mn. Ζχουν υψθλι εϊσ άριςτθ αντοχι ςε διάβρωςθ, ενϊ θ προςκικθ διαφόρων
άλλων κραματικϊν ςτοιχείων χρθςιμοποιείται για τθν βελτίωςθ των αντιδιαβρωτικϊν τουσ
ικανοτιτων ςε διάφορεσ εφαρμογζσ. Χαρακτθρίηονται επίςθσ από πολφ καλι
διαμορφωςιμότθτα και ςυγκολλθςιμότθτα. Θ πολφ υψθλζσ τιμζσ κροφςθσ που
επιτυγχάνουν ςε χαμθλζσ κερμοκραςίεσ του κάνουν κατάλλθλουσ για χριςθ ςε κρυογενικζσ
εφαρμογζσ. Είναι μθ μαγνθτικοί.
Ανοξείδωτοι Χάλυβες DUPLEX. Αυτοί οι χάλυβεσ ζχουν μία μικροδομι που αποτελείται από
φερρίτθ και ωςτενίτθ ςε περίπου ίςα ποςοςτά. Οι χάλυβεσ αυτοί χαρακτθρίηονται από
υψθλζσ περιεκτικότθτεσ ςε Cr (20 - 25%) και ςε ςχζςθ με τουσ ωςτενιτικοφσ χάλυβεσ
μικρότερθ περιεκτικότθτα ςε Ni (1.5 - 7%). Συνδυάηουν τα κετικά ςτοιχεία και των δφο
προθγοφμενων κατθγοριϊν και θ διπλι φάςθσ δομι, τουσ προςδίδει υψθλότερεσ μθχανικζσ
ιδιότθτεσ και υψθλι αντοχι ςε εργοδιάβρωςθ (Stress Corrosion Cracking).
X5CrNiMo17-12-2 316
1.4404 316L S31603 – 0.02 17.2 10.1 2.1
X2CrNiMo17-12-2
1.4406 316LN S31653 SUS 0.02 0.14 17.2 10.3 2.1
X2CrNiMoN17-11-2 316LN
1.4571 316Ti S32100 SUS 0.04 16.8 10.9 2.1 Ti
X6CrNiMoTi17-12-2 316Ti
ΩΣΕΝΙΣΙΚΟΙ ΑΝΟΞΕΙΔΩΣΟΙ ΧΑΛΤΒΕ ΤΨΗΛΗ ΑΠΟΔΟΗ (SUPER AUSTENITIC STEELS)
1.4438 317L S31703 SUS 0.02 18.2 13.7 3.1
X2CrNiMo18-15-4 317L
1.4439 317LMN S31726 – 0.02 0.14 17.3 13.7 4.1 0.02
X2CrNiMoN17-13-5
1.4539 904L N08904 – 0.01 20 25 4.3 1.5Cu
X1NiCrMoCu25-20-5
1.4547 – S31254 SUS 0.01 0.20 20 18 6.1 Cu
X1CrNiMoCuN20-18-7 312L
ΩΣΕΝΙΣΙΚΟΙ ΧΑΛΤΒΕ ΤΨΗΛΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΙΩΝ
1.4948 304H S30409 SUS 0.05 18.1 8.3
X6CrNi18-10 304
1.4878 321H – SUS 0.05 17.3 9.1 Ti
X8CrNiTi18-10 321
1.4833 309S S30908 SUS 0.06 22.3 12.6
X12CrNi23-13 309
1.4845 310S S31008 SUS 0.05 25 20
X8CrNi25-21 310S
1.4841 314 S31400 – 0.07 24.5 19.5 2Si
X15CrNiSi25-21
Πίνακας 3. Τφποι ωςτενιτικϊν ανοξείδωτων χαλφβων και θ ονομαςία τουσ με διάφορα
διεκνι πρότυπα.
X2CrNiMoCuWN25-7-4
1.4410 – S32750 – 0.02 0.27 25 7 4
X2CrNiMoN25-7-4
Πίνακας 4. Τφποι DUPLEX ανοξείδωτων χαλφβων και θ ονομαςία τουσ με διάφορα διεκνι
πρότυπα.
Τα κραματικά ςτοιχεία που προωκοφν τον ςχθματιςμό τθσ φάςθσ του ωςτενίτθ
ονομάηονται ςτακεροποιθτζσ του ωςτενίτθ (austenite stabilisers). Αυτά τα κραματικά
ςτοιχεία κρυςταλλϊνονται ςυνικωσ ςτο εδροκεντωμζνο κυβικό ςφςτθμα (face centred
cubic) αλλά μπορεί μερικζσ φορζσ το ςτοιχειϊδεσ κρυςταλλικό τουσ πλζγμα να είναι να
είναι και ςτο πυκνό εξαγωνικό ςφςτθμα (hexagonal close packed system). Ανάλογα με τθν
επίδραςθ που ζχουν, χωρίηονται ςε ιςχυροφσ ςτακεροποιθτζσ του ωςτενίτθ όπωσ τα
ςτοιχεία Ni, Mn, Co και ςε λιγότερο ιςχυροφσ όπωσ τα ςτοιχεία C και Ν. Θ προςκικθ των
ςτοιχείων με ιςχυρι επίδραςθ δθμιουργεί ςτο διάγραμμα φάςεων του ςιδιρου άνκρακα
μία "ανοικτι" ωςτενιτικι περιοχι ςτερεοφ διαλφματοσ (ςχιμα 2a). Χαρακτθριςτικό
παράδειγμα αυτισ τθσ επίδραςθσ είναι το διάγραμμα φάςεων Fe-Ni. Mε τθν προςκικθ των
κραματικϊν ςτοιχείων με λιγότερθ ιςχυρι επίδραςθ θ περιοχι τθσ φάςθσ γ περιορίηεται
από μία ετερογενι περιοχι δφο φάςεων (ςχιμα 2b). Χαρακτθριςτικό παράδειγμα αυτισ τθσ
επίδραςθσ είναι το διάγραμμα φάςεων Fe-C.
Τα κραματικά ςτοιχεία που προωκοφν τον ςχθματιςμό τθσ φάςθσ του φερρίτθ ονομάηονται
ςτακεροποιθτζσ του φερρίτθ (ferrite stabilisers). Αυτά τα κραματικά ςτοιχεία
κρυςταλλϊνονται ςυνικωσ ςτο χωροκεντρωμζνο κυβικό ςφςτθμα (body centred cubic).
Ανάλογα με τθν επίδραςθ που ζχουν, χωρίηονται ςε ιςχυροφσ ςτακεροποιθτζσ του φερρίτθ
όπωσ τα ςτοιχεία Cr, Mo, Si, και ςε λιγότερο ιςχυροφσ όπωσ τα ςτοιχεία Nb, Ta και Ce. Θ
προςκικθ των ςτοιχείων με λιγότερο ιςχυρι επίδραςθ δθμιουργεί ςτο διάγραμμα φάςεων
του ςιδιρου άνκρακα μία ωςτενιτικι περιοχι που περιορίηεται από πολλαπλζσ ετερογενείσ
περιοχζσ δφο φάςεων (ςχιμα 2c). Χαρακτθριςτικό παράδειγμα αυτισ τθσ επίδραςθσ είναι
το διάγραμμα φάςεων Fe-Nb. Mε τθν προςκικθ των κραματικϊν ςτοιχείων με ιςχυρι
επίδραςθ θ περιοχι τθσ φάςθσ γ παίρνει τθν μορφι ενόσ εντελϊσ κλειςτοφ βρόγχου (ςχιμα
2d). Χαρακτθριςτικό παράδειγμα αυτισ τθσ επίδραςθσ είναι το διάγραμμα φάςεων Fe-Cr.
χήμα 2a, b. Αλλαγι του διαγράμματοσ φάςεων του ςιδιρου με τθν προςκικθ κραματικϊν
ςτοιχείων που ςτακεροποιοφν τθν φάςθ του ωςτενίτθ.
χήμα 2c, d. Αλλαγι του διαγράμματοσ φάςεων του ςιδιρου με τθν προςκικθ κραματικϊν
ςτοιχείων που ςτακεροποιοφν τθν φάςθ του φερρίτθ.
Βζβαια θ ωςτενιτικι ι φερριτικι μορφι τθσ μικροδομισ του χάλυβα δεν είναι θ μόνθ
ιδιότθτα που επθρεάηουν τα κραματικά ςτοιχεία. ο πίνακασ 5 παρακάτω δίνει μία
περίλθψθ τθσ επίδραςθσ που ζχει κάκε κραματικό ςτοιχείο ςε διάφορεσ ιδιότθτεσ των
ανοξείδωτων χαλφβων.
Θ Ρεριοχι (I) αποτελείται από χάλυβεσ που περιζχουν Cr μζχρι 10.5%. Αυτά τα
κράματα υπόκεινται ςε πλιρθ μεταςχθματιςμό γ → α κατά τθν ψφξθ τουσ και ςαν
αποτζλεςμα με τθν προςκικθ C ςε περιεκτικότθτεσ πάνω από 0.16% μποροφν πολφ
εφκολα να ςχθματίςουν μαρτενςιτικι δομι. Θ τελικι ςκλθρότθτα τουσ εξαρτάται
από τθν περιεκτικότθτα τουσ ςε C.
Θ περιοχι (ΙΙ) αποτελείται από χάλυβεσ που περιζχουν Cr μεταξφ 10.5 και 12%.
Αυτά τα κράματα υπόκεινται ςε μερικό μόνο μεταςχθματιςμό γ → α κατά τθν ψφξθ
τουσ. Θ τελικι δομι τουσ μπορεί να αποτελείται από διάφορα ποςοςτά φερρίτθ και
μαρτενςίτθ ενϊ θ περιεκτικότθτα τουσ ςε C ςυνικωσ κυμαίνεται μεταξφ 0.10 και
0.16%.
Τα κράματα που ανικουν ςτθν περιοχι (ΙΙΙ) με περιεκτικότθτα ςε Cr>12% είναι
φερριτικά ςε όλο το εφροσ των κερμοκραςιϊν και ωσ εκ τοφτου δεν υπόκεινται ςε
μεταςχθματιςμό φάςεων γ → α. Σε αυτό το ςθμείο πρζπει να τονιςτεί ότι θ
προςκικθ C μεγαλϊνει τον βρόγχο τθσ φάςθσ του ωςτενίτθ και ωσ εκ τοφτου
ανάλογα με τθν περιεκτικότθτα ςε άνκρακα χάλυβεσ που περιζχουν Cr ακόμα και
πάνω από 12% μπορεί να υπόκεινται ςε μεταςχθματιςμό φάςεων και να είναι
μαρτενςιτικοί. Για αυτό τον λόγο ςτουσ φερριτικοφσ ανοξείδωτουσ χάλυβεσ το
ποςοςτό του άνκρακα περιορίηεται ςε μία μζγιςτθ τιμι 0.10%.
Θ ανάπτυξθ των φερριτικϊν ανοξείδωτων χαλφβων είχε ςαν ςτόχο τθν δθμιουργία
κραμάτων με ικανοποιθτικι αντοχι ςτθν διάβρωςθ χωρίσ τθν προςκικθ νικελίου και με
αυτό τον τρόπο τον περιοριςμό του κόςτουσ ςε ςχετικά χαμθλά επίπεδα. Στο ςχιμα 4
φαίνεται μία κατθγοριοποίθςθ των φερριτικϊν ανοξείδωτων χαλφβων ανάλογα με τθν
περικτικότθτα τουσ ςε κραματικά ςτοιχεία και άλλεσ ιδιότθτεσ τουσ.
χήμα 6. Δομι φερριτικοφ ανοξείδωτου χάλυβα 410S με μεγζκυνςθ των κόκκων του
φερρίτθ λόγω τοπικισ υπερκζρμανςθσ. Μεταλλογραφικι εικόνα από ρζπλικα.
χαλφβων ανάλογα με τθν περικτικότθτα τουσ ςε κραματικά ςτοιχεία και άλλεσ ιδιότθτεσ
τουσ.
Ζνασ αρικμόσ ωςτενιτικϊν χαλφβων περιζχει επιπλζον κραματικά ςτοιχεία όπωσ π.χ. Mo και
Ν για τθν βελτίωςθ τθσ αντοχισ ςε διάβρωςθ, ενϊ επίςθσ οι παραδοςιακοί ανοξείδωτοι
χάλυβεσ κάνουν χριςθ των ςτοιχείων Ti και Nb για ςτακεροποίθςθ τθσ μικροδομισ τουσ και
αποφυγι τθσ περικρυςταλλικισ διάβρωςθσ.
Θ ςειρά 2xx των ωςτενιτικϊν ανοξείδωτων χαλφβων αντικακιςτά μζρουσ του Ni με 5.5 -
10.5% Mn. Με αυτό τον τρόπο διατθρείται θ ωςτενιτικι μικροδομι με όλα τα κετικά τθσ
χαρακτθριςτικά αλλά ταυτόχρονα αυξάνεται θ αντοχι του κράματοσ ςε εφελκυςμό.
Οι ανοξείδωτοι χάλυβεσ με περικετικότθτεσ Ni μεταξφ 14 και 25%, Cr μεταξφ 17 και 25% και
Mo μεταξφ 3 και 7% ονομάηονται "ςουπερ ωςτενιτικοί" και είναι ςχεδιαςμζνοι για
εφαρμογζσ ςε πολφ επικετικά διαβρωτικά περιβάλλοντα.
χήμα 10. Κατθγοριοποίθςθ ανοξείδωτων ωςτενιτικϊν χαλφβων με βάςθ τθν χθμικι τουσ
ςφςταςθ.
χήμα 12. Κατθγοριοποίθςθ ανοξείδωτων χαλφβων DUPLEX με βάςθ τθν χθμικι τουσ
ςφςταςθ.
3.5.1 Φάζη ζ.
Θ φάςθ ςίγμα (ς) είναι μία ενδομεταλλικι ζνωςθ ςιδιρου και χρωμίου που περιζχει
περίπου 45% Cr. Είναι πολφ ςκλθρι και ψακυρι. Θ χθμικι τθσ φόρμουλα είναι (Fe, Ni)x(Cr,
Mo)y. Ο ςχθματιςμόσ αυτισ τθσ φάςθσ ςτα όρια των κόκκων (ςχιμα 14) οδθγεί ςε
ςθμαντικι μείωςθ τθσ περιεκτικότθτασ των γειτονικϊν περιοχϊν ςε Cr. Ο ςχθματιςμόσ
φάςεων ς οδθγεί ςε μείωςθ τθσ ενζργειασ κροφςθσ του χάλυβα κακϊσ και ςε ςθμαντικι
μείωςθ τθσ αντοχισ ςε περικρυςταλλικι διάβρωςθ.
χήμα 14. Κατακριμνιςθ φάςεων ς ςτα όρια των κόκκων. Εικόνα από SEM.
Ο ςχθματιςμόσ τθσ φάςθσ ς εξαρτάται από τθν περιεκτικότθτα ςε Cr, τθν κερμοκραςία και
τισ ςυνκικεσ ψφξθσ. Θ δθμιουργία τθσ προχωράει πολφ αργά ςε κερμοκραςίεσ μεταξφ
μεταξφ 600 και 900 °C. Ο απαιτοφμενοσ χρόνοσ είναι αρκετζσ δεκάδεσ ζωσ αρκετζσ
εκατοντάδεσ ϊρεσ. Θ φάςθ ς ςχθματίηεται μόνο τα υλικά ζχουν περιεκτικότθτα ςε Cr πάνω
από 18 %. Si, Mn και Mo μειϊνουν το όριο του απαιτοφμενου Cr για τον ςχθματιςμό τθσ
φάςθσ. Θ παραμόρφωςθ εν ψυχρϊ μπορεί επίςθσ να διευκολινει τον ςχθματιςμό αυτισ
τθσ φάςθσ. Ο ςχθματιςμόσ τθσ φάςθσ ς επιταγχφνεται ςθμαντικά εάν ο ανοξείδωτοσ
χάλυβασ ι θ ςυγκόλλθςθ περιζχουν δ-φερρίτθ.
3.5.2 Φάζη τ.
Θ φάςθ χ είναι επίςθσ μία ψακυρι ενδομεταλλικι ζνωςθ με τθν χθμικι φόρμουλα
Fe36Cr12Mo10 or (Fe, Ni)36Cr18Mo4 και το πλζγμα τθσ είναι ςτο χωροκεντρωμζνο κυβικό
ςφςτθμα. Συνικωσ δθμιουργείται ςτο μζταλλο ςυγκόλλθςθσ και τθν ΘΕΗ των χαλφβων
duplex και λιγότερο ςυχνά ςτουσ ωςτενιτικοφσ ανοξείδωτουσ χάλυβεσ.
χήμα 16. Κατθγοριοποίθςθ χαλφβων υψθλϊν κερμοκραςιϊν με βάςθ τθν μικροδομι τουσ.
χήμα 17. Κατθγοριοποίθςθ χαλφβων υψθλϊν κερμοκραςιϊν με βάςθ τθν μικροδομι τουσ
Cr) Al και/ι Si. Τυπικά παραδείγματα φερριτικϊν χαλφβων υψθλϊν κερμοκραςιϊν είναι
μεταξφ άλλων οι χάλυβεσ:
χήμα 18. Απϊλεια υλικοφ λόγω οξείδωςθσ ςε υψθλζσ κερμοκραςίεσ για φερριτικοφσ
χάλυβεσ υψθλϊν κερμοκραςιϊν.
χήμα 19. Απϊλεια υλικοφ λόγω οξείδωςθσ ςε υψθλζσ κερμοκραςίεσ για ωςτενιτικοφσ
χάλυβεσ υψθλϊν κερμοκραςιϊν.
4. ΓΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΙΚΡΟΓΟΜΨΝ
Από όςα ζχουν αναφερκεί όςον αφορά τθν μεταλλουργία των ανοξείδωτων χαλφβων
γίνεται κατανοθτό ότι θ μορφι τθσ μικροδομισ είναι πολφ ςθμαντικι για τισ τελικζσ
ιδιότθτεσ του χάλυβα και τα προβλιματα που πικανόν να παρουςιαςτοφν κατά τθν
ςυγκόλλθςθ και τθν λειτουργία του. Για αυτό τον λόγο ζχουν δθμιουργθκεί μία ςειρά
διαγραμμάτων τα οποία χρθςιμοποιοφνται για τθν πρόβλεψθ τθσ δομισ ενόσ ανοξείδωτου
χάλυβα κατά τθν ςυγκόλλθςθ ανάλογα με τθν χθμικι του ςφςταςθ.
Nieq-Sch = % Ni + 30 · % C + 0.5 · % Mn
Nieq-DeLong = % Ni + 30 · % C + 0.5 · % Mn + 30 · % N
Creq-WRC = % Cr + % Mo + 0.7 · % Nb
Nieq-WRC = % Ni + 35 · % C + 20 · % N + 0.5 · % Cu
χήμα 23. Ρεριοχζσ κάλυψθσ για τα διαγράμματα Schaeffler, Delong και WRC 92.
Υπάρχει κίνδυνοσ ψυχρϊν ρθγματϊςεων για τουσ χάλυβεσ που λόγω τθσ
περιεκτικότθτασ τουσ ςε Cr υπόκεινται ςε μεταςχθματιςμό γ→α. Θ πικανότθτα
αυτϊν των ρθγματϊςεων αυξάνεται με το ποςοςτό του δθμιουργοφμενου
μαρτενςίτθ ςτθν ΘΕΗ.
Ο κίνδυνοσ κερμισ ρθγμάτωςθσ είναι περιοριςμζνοσ.
Θ ολκιμότθτα περιορίηεται ςθμαντικά για πάχθ πάνω από 12mm
Υπάρχει κίνδυνοσ ευκραυςτοποίθςθσ από τθν κατακριμνιςθ καρβιδίων του Cr
Ο κίνδυνοσ για τθν δθμιουργία φάςεων ς και χ αυξάνεται με τθν περιεκτικότθτα ςε
Cr και Μο.
Θ ολκιμότθτα μειϊνεται περαιτζρω λόγω τθσ ευκραυςτοποίθςθσ ςτουσ 475 °C μετά
από ανόπτθςθ ςε εφροσ κερμοκραςιϊν μεταξφ 400 και 550 °C
Θ ενζργεια κροφςθσ (δυςκραυςτότθτα) μειϊνεται όςο αυξάνεται θ περιεκτικότθτα
ςε Cr.
H φερριτικι μικροδομι τείνει να μεγενκφνεται ςθμαντικά με κζρμανςθ ςε
κερμοκραςίεσ πάνω από 1,000 °C.
Υψθλό επίπεδο παραμζνουςων τάςεων λόγω του ςχετικά υψθλοφ ορίου διαρροισ
και τθν χαμθλισ κερμικισ αγωγιμότθτασ.
Θ φερριτικι μικροδομι είναι μαγνθτικι.
Για τουσ ανοξείδωτουσ φερριτικοφσ χάλυβεσ που δεν υπόκεινται ςε μεταςχθματιςμό γ→α
θ ςυγκόλλθςθ πρζπει να γίνεται με χαμθλι κερμικι παροχι χωρίσ τθν χριςθ
προκζρμανςθσ και με κερμοκραςία μεταξφ των πάςςων (interpass temperature) μεταξφ
100 - 200 °C.
Για τουσ φερριτικοφσ ανοξείδωτουσ χάλυβεσ που υπόκεινται ςε μεταςχθματιςμό γ→α
προκειμζνου να μειωκεί θ τάςθ τουσ για ψυχρι ρθγμάτωςθ, προτείνεται θ χριςθ
προκζρμανςθσ ςτουσ 150 -200 °C για πάχθ υλικοφ πάνω από 6mm.
Το κενό ανάμεςα ςτα προσ ςυγκόλλθςθ τεμάχια πρζπει να είναι 40% μεγαλφτερο ςε
ςχζςθ με τουσ μθ κραματωμζνουσ χάλυβεσ.
Χαρακτθρίηονται από πολφ υψθλι ολκιμότθτα
Δεν διατρζχουν κίνδυνο ψυχρισ ρθγμάτωςθσ.
Υψθλι δυςκραυςτότθτα ακόμα και ςε πολφ χαμθλζσ κρυογενικζσ κερμοκραςίεσ
Είναι μθ μαγνθτικοί. Οι ωςτενιτικοί χάλυβεσ που ςτερεοποιοφνται αρχικά ςαν δ-Fe
ζχουν ζνα μικρό ποςοςτό φερρίτθ ςε κερμοκραςία περιβάλλοντοσ και ωσ εκ τοφτου
μπορεί να είναι πολφ ελαφρά μαγνθτικοί.
Ανόπτθςθ μετά τθν ςυγκόλλθςθ ςυνικωσ αποφεφγεται αλλά μπορεί να είναι
μερικϊσ χριςιμθ ςε εφαρμογζσ που υπάρχει κίνδυνοσ εργοδιάβρωςθσ.
Σε όλεσ τισ εφαρμογζσ ςυγκολλιςεων ωςτενιτικϊν ανοξείδωτων χαλφβων πρζπει να
προτιμοφνται οι ςτακεροποιθμζνοι, ι οι χαμθλοφ άνκρακα τφποι.
Λόγω τθσ ευαιςκθςίασ τουσ ςτθν κερμι ρθγμάτωςθ κακϊσ και ςτον κίνδυνο κατακριμνιςθσ
ενδομεταλλικϊν ενϊςεων, για όλουσ τουσ ανοξείδωτουσ ωςτενιτικοφσ χάλυβεσ θ
ςυγκόλλθςθ πρζπει να γίνεται με χαμθλι κερμικι παροχι, χωρίσ τθν χριςθ προκζρμανςθσ
και με κερμοκραςία μεταξφ των πάςςων (interpass temperature) μεταξφ 150 - 200 °C.
Κατά τθν ςυγκόλλθςθ είναι χριςιμο να ακολουκοφνται πρακτικζσ που μειϊνουν τισ
παραμζνουςεσ τάςεισ ενϊ επίςθσ είναι απαραίτθτθ και ο πολφ καλόσ κακαριςμόσ τθσ
περιοχισ τθσ ςυγκόλλθςθσ από τυχόν ακακαρςίεσ.
Κατά τθν ςυγκόλλθςθ των ωςτενιτικϊν χαλφβων που υπόκεινται ςε αρχικι ςτερεοποίθςθ
ςε δ-Fe τα μζταλλα πλιρωςθσ που χρθςιμοποιοφνται τα: 19- 9L, 19-9Nb, 19-12-3L, 19-12-
3Nb, 24-12L. Για τουσ "ςοφπερ ωςτενιτικοφσ" χάλυβεσ που ςτερεοποιοφνται κατευκείαν ςε
μορφι γ-Fe χρθςιμοποιοφνται μζταλλα πλιρωςθσ όπωσ τα 18-8Mn και 20-16-3Mn L.
Θ αφξθςθ του ποςοςτοφ του φερρίτθ πάνω από 60% αυξάνει τον κίνδυνο
ευκραυςτοποίθςθσ, μεγζκυνςθσ των κόκκων και ψυχρισ ρθγμάτωςθσ
Θ αφξθςθ του ποςοςτοφ του ωςτενίτθ πάνω από 50% αυξάνει τον κίνδυνο κερμισ
ρθγμάτωςθσ
Ανάλογα με το ποςοςτό του φερρίτθ που επιτυγχάνεται κατά τθν ςυγκόλλθςθ θ
κερμοκραςία μεταξφ των πάςςων πρζπει να κρατιζται χαμθλά.
Θ χριςθ λάκοσ κερμικισ παροχισ μπορεί να οδθγιςει ςε ευκραυςτοποίθςθ και
δθμιουργία φάςθσ ς.
Το κενό ανάμεςα ςτα προσ ςυγκόλλθςθ τεμάχια πρζπει να είναι μεγαλφτερο ςε
ςχζςθ με τουσ μθ κραματωμζνουσ χάλυβεσ.
Δεν επιτρζπεται θ ςυγκόλλθςθ χωρίσ τθν χριςθ μετάλλου πλιρωςθσ
Είναι μαγνθτικοί λόγω τθσ υψθλισ περιεκτικότθτασ ςε φερρίτθ.
Εάν οι ανοξείδωτοι χάλυβεσ duplex ςυγκολλθκοφν με ζνα μζταλλο πλιρωςθσ που ζχει τθν
ίδια χθμικι ςφςταςθ με το μζταλλο τθσ ςυγκόλλθςθσ τότε το μζταλλο τθσ ςυγκόλλθςθσ
ςτερεοποιείται αρχικά ςε φερριτκι μορφι και ο ακόλουκοσ μερικόσ μεταςχθματιςμόσ ςε
ωςτενίτθ είναι πολφ αργόσ ϊςτε να δθμιουργθκεί μία δομι με ιςορροπθμζνθ αναλογία
ωςτενίτθ φερρίτθ. Για αυτό τον λόγο χρθςιμοποιοφνται μζταλλα πλιρωςθσ που είναι πιο
κραματωμζνα ςε Ni προκειμζνου o φερρίτθσ να μείνει ςε ζνα ποςοςτό μεταξφ 30 - 60% ςτο
μζταλλο τθσ ςυγκόλλθςθσ. Θ υπερβολικι διαλυτοποίθςθ των ειδικά ςχεδιαςμζνων
μετάλλων πλιρωςθσ από το μζταλλο τθσ βάςθσ πρζπει να αποφεφγεται ϊςτε να μθν
μειωκεί το ποςοςτό των ςτοιχείων που ςτακεροποιοφν τον ωςτενίτθ (Ni) ςτο μζταλλο τθσ
ςυγκόλλθςθσ.
προςκικθ Ni (ςειρά 6xx). Σε γενικζσ γραμμζσ για όλουσ τουσ μαρτενςιτικοφσ ανοξείδωτουσ
χάλυβεσ ιςχφουν τα παρακάτω:
Πλοι οι μαρτενςιτικοί χάλυβεσ ζχουν τάςθ για τθν δθμιουργία ςκλθρϊν φάςεων.
Υπάρχει κίνδυνοσ δθμιουργίασ ψυχρϊν ρθγματϊςεων.
Υπάρχει κίνδυνοσ ευκραυςτοποίθςθσ υδρογόνου
Δεν παρουςιάηουν ιδιαίτερθ ευαιςκθςία ςτθν μεγζκυνςθ των κόκκων και τθν
ευκραυςτοποίθςθ των 475 °C.
Ραρουςιάηουν τάςεισ ευκραυςτοποίθςθσ από τθν κατακριμνιςθ καρβιδίων του
ςιδιρου λόγω τθσ υψθλισ τουσ περικτικότθτασ και ςτα δφο ςτοιχεία.
Πλοι οι ανοξείδωτοι μαρτενςιτικοί χάλυβεσ απαιτοφν τθν χριςθ ςυγκεκριμζνθσ
κερμικισ παροχισ για να ςυγκολλθκοφν.
Είναι μαγνθτικοί.
Οι "ςουπερ μαρτενςιτικοί" ανοξείδωτοι χάλυβεσ είναι πιο εφκολα ςυγκολλιςιμοι λόγω του
χαμθλοφ ποςοςτοφ άνκρακα που ζχουν και τθσ πιο μαλακισ και όλκιμθσ μαρτενςιτικισ
φάςθσ που ςχθματίηουν λόγω τθσ προςκικθσ του Ni. Και αυτοί οι χάλυβεσ μποροφν να
ςυγκολλθκοφν είτε είτε με τθν χριςθ προκζρμανςθσ μεταξφ των 100 -180 °C ϊςτε να ζχει
ολοκλθρωκεί ο μαρτενςιτικόσ μεταςχθματιςμόσ και ςτθν ςυνζχεια να γίνει θ απαιτοφμενθ
ανόπτθςθ, είτε με προκζρμανςθ ςτουσ 200 - 300 °C, ςτθν ωςτενιτικι περιοχι, χωρίσ
ολοκλιρωςθ του μαρτενςιτικοφ μεταςχθματιςμοφ. Στθν πρϊτθ περίπτωςθ θ κερμικι
κατεργαςία μετά τθν ςυγκόλλθςθ περιλαμβάνει διπλι ανόπτθςθ ςτουσ 600 °C με
ενδιάμεςθ ψφξθ ςτον αζρα. Αυτό γίνεται γιατί αυτοί οι χάλυβεσ απαιτοφν αρκετοφσ
κφκλουσ ψφξθσ για να ολοκλθρωκεί ο μεταςχθματιςμόσ του ωςτενίτθ ςε μαρτενςίτθ.
Στθν δεφτερθ περίπτωςθ θ ανόπτθςθ μετά τθν ςυγκόλλθςθ περιλαμβάνει τθν πλιρθ
ωςτενιτοποίθςθ τθσ ςυγκόλλθςθσ με κζρμανςθ ςτουσ 770 °C με ψφξθ ςτον αζρα κα ςτθν
ςυνζχεια επανάλθψθ τθσ διπλισ ανόπτθςθσ ςτουσ 600 °C.
χήμα 25. Θ δθμιουργία ενόσ ςτρϊματοσ οξειδίου κατά τθν ςυγκόλλθςθ εμποδίηει τθν
επαναδθμιουργία του προςτατευτικοφ ςτρϊματοσ οξειδίου του Cr ςτθν επιφάνεια του
ανοξείδωτου χάλυβα.