Sunnat e Nikah (In Hindi)

¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G (3) A-1 „é‹Ý¼ï çÝÜU¢ãG
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè
Ú-…G±è
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜUG ÐÉGÝï „ï ÐãHï …GñH }¢ïæ Îè ãé§ü
Îé¥¢G ÐÉG Hèç…²ï …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥¢G ²ïã ãñ :
¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜUï ÎÚ±¢…Gï

¶¢ïH Îï ¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈUGÚ}¢¢ ! »ï ¥G-…G}¢¼
¥¢ñÚ Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï !
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
± Ï¢ÜUGè¥G
± }¢çxGÈUGÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 ç„.çã.
¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G (3) A-2 „é‹Ý¼ï çÝÜU¢ãG
(„é‹Ý¼ï çÝÜU¢ãG)
²ïã çÚ„¢H¢ („é‹Ý¼ï çÝÜU¢ãG)
}¢…çH„ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï ©Îêü
…GÏ¢¢Ý }¢ïæ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ J
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï §„ çÚ„¢Hï
ÜU¢ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G }¢ïæ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï à¢¢»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J §„ }¢ïæ ¥x¢Ú
çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è Ð¢»æ ¼¢ï }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢
…GÚè¥G» }¢v¼êÏ¢, §ü-}¢ï§H ²¢ SMS) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ „±¢Ï¢
ÜU}¢¢§²ï J
Ú¢çÏ¢¼G¢ : }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ç„HïvÅïÇ ã¢©„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜUï „¢}¢Ýï,
¼èÝ ÎÚ±¢…G¢, ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î-1, x¢é…Ú¢¼
MO. 9374031409
E-mail : translationmaktabhind@dawateislami.net
¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G (3) 1 „é‹Ý¼ï çÝÜU¢ãG
ÐãHï §„ï ÐÉG Hèç…²ï

}¢èÆ }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! “¥ÐÝè ¥¢ñÚ „¢Úè Îé‹²¢ ÜUï
H¢ïx¢¢ïæ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢” ÜUï çH²ï Îèx¢Ú …GÚ¢»¥G ÜUï „¢ƒ
„¢ƒ Ï¢é…Géx¢¢üÝï ÎèÝ ÜUï ãG¢H¢¼ ± ±¢çÜUG¥¢G ¼ …¢ÝÝ¢ |¢è
Ï¢ïãÎG }¢éÈUGèÎ ãñ v²êæ çÜU ²ïã ÝéÈêGU„ï ÜGéUÎç„Ä²¢ ¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼ ÐÚ }¢ÁGÏ¢ê¼èG
„ï ÜU¢ÚÏ¢‹Î ƒï J ™éÝ¢‹™ï §‹ãè ÜUï ÝvGà¢ï ÜUGÎ}¢ ÐÚ ™H ÜUÚ ã}¢ ¥ËH¢ãé
ÚÏÏ¢éH §GÁ…
G ¼G ÜUè ÚãG}¢¼ „ï ÜUGÏ¢í¢ï ãGàÚ }¢ïæ „é¶ü-G M ã¢ï ÜUÚ ¥G…¢G Ï¢¢¼ï Î¢ï…¶
G G
„ï wG¢H¢„è ¥¢ñÚ §‹¥G¢}¢¢¼ï …‹Ý¼ ¼ÜU Ú„¢§ü Ð¢ „ÜU¼ï ãñæ J …GÏ¢¢Ýè ¥¢ñÚ
ÜUG-H}¢è Î¢ïÝ¢ïæ ¼GÚãG „ï ¼çÁGÜUÚ» „¢çHãGèÝ ã}¢¢Úï ¥ÜU¢çÏ¢ÚèÝ
ÜU¢ à¢ï±¢ Úã¢ ãñ à¢¢²Î §„è çH²ï „èÚ¼ çÝx¢¢Úè ÜU¢ ²ïã ç„çË„H¢ ÜU§ü
„çÎ²¢ïæ „ï …¢Úè ãñ J Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï §à¢¢¥G¼è §Î¢Úï
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï „èÚ¼ ÜUï }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ |¢è ÜU§ü ÜéU¼éÏ¢¢ï Ú„¢§H
à¢¢»¥G ã¢ï ™éÜUï ãñæ, }¢-„HÝ „èÚ¼ï }¢éS¼GÈUG¢ , „ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ ( ) ÜU¢ §GàÜUïG Ú„êH, §}¢¢}¢ï ãé„
G ñÝ ( )
ÜUè ÜUÚ¢}¢¢¼, ç…‹Ý¢¼ ÜU¢ Ï¢¢Îà¢¢ã, „¢æÐ Ýé}¢¢ ç…‹Ý, ¼çÁGÜUÚ» §}¢¢}¢
¥ãG}¢Î Ú…G¢ ( ), ÈUGÜUGèãïG ¥¢’…G}¢ï çã‹Î, à¢ãïüG à¢-…-Ú»
ÜUG¢çÎçÚÄ²¢ ±x¢GñÚã¢ J §„è ç„çË„Hï ÜUè »ÜU ÜUÇGè “¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï
¥ãHï „é‹Ý¼” |¢è ãñ ç…„ }¢ïæ Ð‹ÎÚã±èæ „Îè ÜUè ¥G…Gè}¢ §GË}¢è ±
MãG¢Ýè à¢çw„Ä²¼ à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï
§SH¢}¢è ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú

ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è ç…G²¢§ü ÜUï §çÏ¼Î¢§ü ãG¢H¢¼ï ç…G‹Îx¢è,
Ú¢ï…G-}¢Ú¢ü ÜUï }¢¢’}¢êH¢¼, §GÏ¢¢Î¢¼, }¢é…¢-ãÎ¢¼, ¥wGH¢çÜUGÄ²¢¼ ±
ÎèÝè ç¶GÎ}¢¢¼ ÜUï ±¢çÜUG¥¢G ¼ ÜUï „¢ƒ „¢ƒ ¥¢Ð ÜUè …G¢¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ „ï
…G¢çãÚ ã¢ïÝï ±¢Hè Ï¢-ÚÜU¢¼ ± ÜUÚ¢}¢¢¼ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¼SÝèÈUG¢¼,
}¢v¼êÏ¢¢¼, Ï¢²¢Ý¢¼ ± }¢ËÈGêU…G¢¼ ÜUï ÈGéU²ê…¢G ¼ |¢è …}¥G çÜU²ï x¢» ãñæ J
çÈUGHãG¢H “¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼” ÜU¢ï }¢éw¼G „Ú Ú„¢§H ÜUè
„êÚ¼ }¢ïæ à¢¢»¥G çÜU²¢ …¢ Úã¢ ãñ ¼¢çÜU }¢é-¼±çS„¼G ¼GÏÜUGï „ï ¼¥GËHéÜUG
Ú¶Ýï ±¢Hï §SH¢}¢è |¢¢§ü |¢è Ï¢ ¥¢„¢Ýè §‹ãïæ ¶GÚèÎ ÜUÚ ÐÉG „ÜUïæ J
Ï¢¢’Î }¢ïæ §Ý Ú„¢§H ÜU¢ }¢Á}¢ê¥¢G |¢è à¢¢»¥G çÜU²¢ …¢»x¢¢ J
§„ ±vG¼ “¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼” ÜU¢ ¼è„Ú¢ çãGS„¢ Ï¢Ý¢}¢
“„é‹Ý¼ï çÝÜU¢ãG” ¥¢Ð ÜUï „¢}¢Ýï ãñ J ™¢ñƒ¢ çãGS„¢ “à¢¢ñÜUGï
§GË}¢ï ÎèÝ” ÜUï Ý¢}¢ „ï ¥G‹ÜUGÚèÏ¢ Ðïà¢ çÜU²¢ …¢»x¢¢ J §„ ÜU¢ ÐãH¢ ¥¢ñÚ
Îê„Ú¢ çãGS„¢ |¢è }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï ãçÎÄ²¼Ý ¼GHÏ¢ ÜUèç…²ï J
}¢-ÎÝè §çË¼…¢ : “¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼” }¢ïæ ã}¢ Ýï }¢ãGì…G
„éÝè „éÝ¢§ü Ï¢¢¼¢ïæ ÜU¢ï ÝvGH ÜUÚÝï „ï x¢éÚï…G çÜU²¢ ãñ Ï¢çËÜU ãGœ¢H }¢vGÎêÚ
}¢¢’Hê}¢¢¼ ÈUGÚ¢ã}¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ïæ „ï }¢éH¢ÜUG¢¼ ²¢ Ú¢çÏ¢¼G¢ ÜUÚ ÜUï ¼SÎèÜUG ÜUÚ
Hè x¢§ü ãñ J ¼¢ã}¢ ã}¢ }¢ãì…
G G Ï¢à¢Ú ãñæ ¶G¼¢G „ï Ð¢ÜU Ýãèæ ãñæ, çÈUÚ ÜU}Ð¢ïç…Gæx¢
ÜUè x¢G-H¼Gè |¢è }¢éç}ÜUÝ ãñ, §„ çH²ï ÎÚ-wG±¢S¼ ãñ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ï §Ý
Ú„¢§H }¢ïæ çÜU„è çÜUGS}¢ ÜUè x¢G-H¼Gè Ý…GÚ ¥¢» ¼¢ï ¥ÐÝï Ý¢}¢ ± Ð¼ï ÜUï
„¢ƒ ¼ãGÚèÚè ¼G¢ñÚ ÐÚ ã}¢¢Úè §SH¢ãG ÈUGÚ}¢¢ Îèç…²ï J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú çÜU„è ÜU¢ï
§„ ¼çÁGÜUÚï }¢ïæ à¢¢ç}¢H ãG¢H¢¼ ± ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ }¢…GèÎ }¢¢’Hê}¢¢¼
ã¢ïæ ²¢ ÜU¢ï§ü }¢à±Ú¢ ÎïÝ¢ ™¢ãïæ ¼¢ï ±¢ïã |¢è „Úï ±ÚÜUG ÐÚ çH¶ï ãé» ÈUG¢ïÝ
Ý}Ï¢Ú ÐÚ ²¢ Ï¢ …GÚè¥G» Ç¢ÜU ²¢ §ü }¢ï§H Ú¢çÏ¢¼G¢ ÈUGÚ}¢¢ Hïæ J ã}¢ïæ }¢ñÎ¢Ýï
¼¢HèÈUG ± ¼SÝèÈUG ÜUè à¢ã „é±¢Úè ÜU¢ Î¢’±¢ ãÚçx¢…G Ýãèæ Ï¢çËÜU …ÁGÏ¢¢ ãè
ã}¢¢Ú¢ ÚãÝé}¢¢ ãñ, Ï¢ãÚ ãG¢H ã}¢¢Úè |¢ÚÐêÚ ÜU¢ïçà¢à¢ ã¢ï¼è ãñ çÜU ç…¼Ý¢ Ï¢Ý
ÐÇGï §‹à¢¢ ÐÚÎ¢…Gè (²¢’Ýè ÈGU‹Ýï ¼ãGÚèÚ) ¥¢ñÚ „±¢ÝïãG çÝx¢¢Úè ÜUï ©„êH¢ïæ ÜU¢
¶G²¢H Ú¶ïæ, çHã¢…G¢ §„ “¼çÁGÜUÚï” ÜU¢ï ©Îêü ¥ÎÏ¢ ÜU¢ à¢¢ãÜU¢Ú „}¢Û¢Ýï
ÜUï Ï¢…¢» »ãG„¢„ï ç…G}}¢¢Î¢Úè ÜUï ¥±Ú¢ÜUG }¢ïæ çHÐÅ¢ ãé±¢ ¼¢ïãÈG UG¢ „}¢Û¢
Hèç…²ï J …¢ï ¥‹Î¢…G ¥¢Ð ÜU¢ï Ð„‹Î ¥¢» ±¢ïã ¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ ÜUï ãéSG Ý ÜUè Ú¢’Ý¢§ü ¥¢ñÚ ÜUG¢çÏ¢Hï »’ç¼Ú¢…G çãGS„¢ ã}¢¢Úè ÜU¢ï¼¢ã
ÈUGã}¢è ÜU¢ Ý¼è…¢ ã¢ïx¢¢ J ¥ËH¢ã „ï Îé¥¢G ãñ çÜU ã}¢ïæ “¥ÐÝè
¥¢ñÚ „¢Úè Îé‹²¢ ÜUï H¢ïx¢¢ïæ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢” ÜUï çH²ï }¢-ÎÝè
§‹¥G¢}¢¢¼ ÜUï }¢é¼¢G çÏ¢ÜUG ¥G}¢H ¥¢ñÚ }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGH¢ïæ ÜU¢ }¢é„¢çÈUGÚ Ï¢Ý¼ï
ÚãÝï ÜUè ¼¢ñÈUGèÜUG ¥G¼¢G ÈUGÚ}¢¢» J
à¢¢ï’Ï¢» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ( )

}¢…çH„ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1429 ç„.çã., 13 ¥v¼êÏ¢Ú 2008 ç„.§üG.
ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÜUè ÈUG…GèH¼

„çÄ²ÎéH }¢éÚ-„HèÝ, ¶G¢-¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ, …Ý¢Ï¢ï ÚãìG}¢¼éçËHH
¥G¢-H}¢èÝ ÜU¢ ÈUGÚ}¢¢Ýï çÏ¢à¢¢Ú¼ çÝà¢¢Ý ãñ :
“…¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ à¢Ï¢ï …é}¢é¥G¢ ¥¢ñÚ …é}¢é¥G¢ ÜUï Ú¢ï…G „¢ï Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉGï,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©„ ÜUè „¢ï ãG¢…¼ïæ ÐêÚè ÈUGÚ}¢¢»x¢¢ J”
à¢¢Îè „é‹Ý¼ ãñ
©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãG…GÚ¼ï „çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ç„gèÜUG¢
„ï }¢Ú±è ãñ çÜU ¥ËH¢ã ÜUï }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» x¢éG²êÏ¢,
}¢éÝÁG…ãG Ýé ¥GçÝH ©G²Ïê ¢ Ýï §à¢¢üÎ ÈUGÚ}¢¢²¢ : “çÝÜU¢ãG
}¢ïÚè „é‹Ý¼ „ï ãñ Ð„ …¢ï à¢wG„ }¢ïÚè „é‹Ý¼ ÐÚ ¥G}¢H Ý ÜUÚï ±¢ïã }¢éÛ¢ „ï
Ýãèæ J çHã¢…G¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚ¢ï, v²êæ çÜU }¢ñæ ¼é}ã¢Úè ÜU„Ú¼ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ Îèx¢Ú
©}}¢¼¢ïæ ÐÚ ÈUGºG ÜUMæx¢¢ J …¢ï ÜGéUÎÚ¼ Ú¶¼¢ ã¢ï ±¢ïã çÝÜU¢ãG ÜUÚï ¥¢ñÚ …¢ï
ÜGéUÎÚ¼ Ý Ð¢» ¼¢ï Ú¢ï…Gï Ú¶¢ ÜUÚï v²êæ çÜU Ú¢ï…G¢ à¢ãì±¼ ÜU¢ï ¼¢ïÇG¼¢ ãñ J”
çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ÜUÏ¢ „é‹Ý¼ ãñ ?

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥x¢Ú }¢ãÚ, Ý¢Ý ± ÝzGÜUG¢
ÎïÝï ¥¢ñÚ ¥ÁGÎ±¢…è ãGéÜGêUÜUG ÐêÚï ÜUÚÝï ÐÚ ÜUG¢çÎÚ ã¢ï ¥¢ñÚ à¢ãì±¼
ÜU¢ Ï¢ãé¼ ç…G²¢Î¢ x¢G-HÏ¢¢ Ý ã¢ï ¼¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ „é‹Ý¼ï }¢é¥vÜUÎ¢
ãñ J »ï„è ãG¢H¼ }¢ïæ çÝÜU¢ãG Ý ÜUÚÝï ÐÚ ¥ÇGï ÚãÝ¢ x¢éÝ¢ã ãñ J ¥x¢Ú
ãGÚ¢}¢ „ï Ï¢™Ý¢...²¢ §çœ¢Ï¢¢»G „é‹Ý¼...²¢ ¥¢ñH¢Î ÜU¢ ãéG„êH Ðïà¢ï
Ý…GÚ ã¢ï ¼¢ï „±¢Ï¢ |¢è Ð¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ãìG…G ãéG„êHï HÁG…G¼ ²¢
ÜUG…G¢» à¢ãì±¼ }¢vG„êÎ ã¢ï ¼¢ï „±¢Ï¢ Ýãèæ ç}¢Hïx¢¢, çÝÜU¢ãG Ï¢ãÚ
ãG¢H ã¢ï …¢»x¢¢ J
(}¢¢wG¢ê…G ¥…G Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çÜU¼¢Ï¢éç‹ÝÜU¢ãG, çãGS„¢ : 7, „. 559)
çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ÈUG…üG |¢è ãñ ¥¢ñÚ ãGÚ¢}¢ |¢è !
çÝÜU¢ãG ÜU|¢è ÈUG…üG, ÜU|¢è ±¢ç…Ï¢, ÜU|¢è }¢vMã ¥¢ñÚ Ï¢¢’…G
¥±ÜUG¢¼ ¼¢ï ãGÚ¢}¢ |¢è ã¢ï¼¢ ãñ J ™éÝ¢‹™ï ¥x¢Ú ²ïã ²ÜUGèÝ ã¢ï çÜU çÝÜU¢ãG
Ý ÜUÚÝï ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ ç…GÝ¢ }¢ïæ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï …¢»x¢¢ ¼¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ÈUG…üG ãñ J
»ï„è „êÚ¼ }¢ïæ çÝÜU¢ãG Ý ÜUÚÝï ÐÚ x¢éÝ¢ãx¢¢Ú ã¢ïx¢¢ J ¥x¢Ú }¢ãÚ ± ÝzGÜUG¢
ÎïÝï ÐÚ ÜGéUÎÚ¼ ã¢ï ¥¢ñÚ x¢G-H-Ï¢» à¢ãì±¼ ÜUï „Ï¢Ï¢ ç…GÝ¢ ²¢ Ï¢Î
çÝx¢¢ãè ²¢ }¢éà¼ …GÝè }¢ïæ }¢éÏ¼H¢ ã¢ïÝï ÜU¢ ¥‹Îïà¢¢ ã¢ï ¼¢ï §„ „êÚ¼ }¢ïæ
çÝÜU¢ãG ±¢ç…Ï¢ ãñ ¥x¢Ú Ýãèæ ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï x¢éÝ¢ãx¢¢Ú ã¢ïx¢¢ J ¥x¢Ú ²ïã
¥‹Îïà¢¢ ã¢ï çÜU çÝÜU¢ãG ÜUÚÝï ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ Ý¢Ý ± ÝzGÜUG¢ ²¢ Îèx¢Ú …GMÚè
Ï¢¢¼¢ïæ ÜU¢ï ÐêÚ¢ Ý ÜUÚ „ÜUïx¢¢ ¼¢ï ¥Ï¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ }¢vMã ãñ J ¥x¢Ú
²ïã ²ÜUGèÝ ã¢ï çÜU çÝÜU¢ãG ÜUÚÝï ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ Ý¢Ý ± ÝzGÜUG¢ ²¢ Îèx¢Ú
…GMÚè Ï¢¢¼¢ïæ ÜU¢ï ÐêÚ¢ Ý ÜUÚ „ÜUïx¢¢ ¼¢ï ¥Ï¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ
…ã‹Ý}¢ }¢ïæ Hï …¢Ýï ±¢H¢ ÜU¢}¢ ãñ (»ï„è „êÚ¼ }¢ïæ à¢ãì±¼ ¼¢ïÇGÝï ÜUï
çH²ï Ú¢ï…Gï Ú¶Ýï ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢») J
(}¢¢wG¢ê…G ¥…G Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çÜU¼¢Ï¢éç‹ÝÜU¢ãG, çãGS„¢ : 7, „. 559)
çÝÜU¢ãG ÜUè çÝÄ²¼ïæ

ÝêÚ ÜUï ÐñÜUÚ, ¼}¢¢}¢ ÝçÏ¢²¢ïæ ÜUï „Ú±ÚU, Î¢ï …ã¢æ ÜUï
¼¢…±Ú, „é Ë ¼G ¢ Ýï Ï¢ãì G Ú ¢ï Ï¢Ú ÜU¢ ÈUG Ú }¢¢Ýï
¥G¢Hèà¢¢Ý ãñ ²¢’Ýè }¢é„Ë}¢¢Ý ÜUè çÝÄ²¼ ©„ ÜUï
¥G}¢H „ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J ç…¼Ýè
¥ÓÀè çÝÄ²¼ïæ ç…G²¢Î¢, ©¼Ý¢ „±¢Ï¢ |¢è ç…G²¢Î¢ J
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è
ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ : çÝÜU¢ãG ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢ï ™¢çã²ï çÜU ¥ÓÀè
¥ÓÀè çÝÄ²¼ïæ ÜUÚ Hï ¼¢çÜU Îèx¢Ú ÈUG±¢§Î ÜUï „¢ƒ „¢ƒ ±¢ïã „±¢Ï¢ ÜU¢
|¢è }¢éS¼çãGÜUG ã¢ï „ÜUï J
“çÝÜU¢ãG „é‹Ý¼ ãñ” ÜUï Ý± ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼ „ï 9 çÝÄ²¼ïæ Ðïà¢ï

ç¶GÎ}¢¼ ãñæ :
{1} „é‹Ý¼ï Ú„êH ÜUè ¥Î¢»x¢è ÜUMæx¢¢
{2} ÝïÜU ¥G¢ñÚ¼ „ï çÝÜU¢ãG ÜUMæx¢¢ {3} ¥ÓÀè ÜUG¢ñ}¢ }¢ïæ çÝÜU¢ãG ÜUMæx¢¢
{4} §„ ÜUï …GÚè»G §ü}¢¢Ý ÜUè çãGÈUG¢…G¼ ÜUMæx¢¢ {5} §„ ÜUï …GÚè»G à¢}¢üx¢¢ã
ÜUè çãGÈUG¢…G¼ ÜUMæx¢¢ {6} ¶éGÎ ÜU¢ï Ï¢Î çÝx¢¢ãè „ï Ï¢™¢ªæx¢¢ {7} }¢ãì…G
HÁG…G¼ ²¢ ÜUG…G¢» à¢ãì±¼ ÜUï çH²ï Ýãèæ ãéG„êHï ¥¢ñH¢Î ÜUï çH²ï ¼çwGH²¢
ÜUMæx¢¢ {8} ç}¢H¢Ð „ï ÐãHï “çÏ¢çS}¢ËH¢ã” ¥¢ñÚ }¢SÝêÝ Îé¥G¢ ÐÉêæGx¢¢
{9} „ÚÜU¢Ú ÜUè ©}}¢¼ }¢ïæ §…G¢ÈUGï ÜU¢ …GÚè¥G¢
Ï¢Ýêæx¢¢ J
}¢-ÎÝè }¢à±Ú¢ : à¢¢Îè à¢éÎx¢¢Ý çÝÄ²¼¢ïæ ±x¢GñÚ¢ ÜUè }¢…GèÎ }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜUï çH²ï
ÈUG¼¢±¢ Ú-…Gç±Ä²¢ (¼wGÚè… à¢éÎ¢) ç…ËÎ 23 „ÈUGãG¢ Ý}Ï¢Ú 385, 386 ÐÚ
}¢S¥H¢ Ý}Ï¢Ú 41, 42 ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÈUGÚ}¢¢ Hïæ J
(}¢¢wG¢ê…G ¥…G ¼ÚçÏ¢Ä²¼ï ¥¢ñH¢Î, „. 33)
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢

çÝÜU¢ãGï }¢éÏ¢¢ÚÜU
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè
ÜUè à¢¢Îè x¢G¢çHÏ¢Ý 1398 ç„.çã., 1978 ç„.§ü. }¢ïæ

¼vGÚèÏ¢Ý 29 Ï¢Ú„ ÜUè ©G}¢í }¢ïæ Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢™è }¢ïæ ãé§ü J
ÜU¢ï§ü çÚà¼¢ ÎïÝï ÐÚ ¼Ä²¢Ú Ý ƒ¢ !
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï »ÜU }¢-ÎÝè
}¢é…G¢-ÜUÚï1 }¢ïæ „é±¢H¢¼ ÜUï …±¢Ï¢¢¼ Îï¼ï ãé» …¢ï ÜéUÀ §à¢¢üÎ ÈUGÚ}¢¢²¢
©„ ÜU¢ ¶éGH¢„¢ ¥ÐÝï ¥ËÈUG¢…G }¢ïæ Ðïà¢ï ç¶GÎ}¢¼ ãñ ™éÝ¢‹™ï ¥¢Ð
ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU …Ï¢ }¢ïÚè à¢¢Îè ÜUè „êÚ¼ Ï¢Ýè ¼¢ï ÜU¢ï§ü
çÚà¼¢ ÎïÝï ÜUï çH²ï ¼Ä²¢Ú Ý ã¢ï¼¢ ƒ¢ v²êæ çÜU ©„ ±vG¼ Î¢’±¼ï
§SH¢}¢è ÜUï }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH ÜUè Ï¢ã¢Úïæ Ýãèæ ƒèæ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï }¢é¥G¢-à¢Úï }¢ïæ
Î¢ÉGè „…¢Ýï ±¢Hï Ý¢ñ …±¢Ý çÝã¢²¼ ãè ÜU}¢²¢Ï¢ ƒï J ©„ …G}¢¢Ýï }¢ïæ
|¢è }¢ïÚï ™ïãÚï ÐÚ „é‹Ý¼ ÜUï }¢é¼G¢çÏ¢ÜUG »ÜU }¢éà¼ Î¢ÉGè
ƒè J ¥¢ç¶GÚï ÜU¢Ú »ÜU …x¢ã çÚà¼¢ ¼Gñ ãé±¢, HïçÜUÝ ™‹Î çÎÝ¢ïæ Ï¢¢’Î
©‹ã¢ïæ Ýï |¢è }¢æx¢Ýè ¼¢ïÇG Îè J
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚ„¢H¼ }¢ïæ §çS¼x¢G¢„¢
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ : }¢æx¢Ýè
1. }¢-ÎÝè }¢é…G¢-ÜUÚ¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ïæ ©„ §çÁ¼}¢¢¥G ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñæ
ç…„ }¢ïæ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ¥GÜUG¢§Î¢ï ¥¢’}¢¢H, à¢Úè¥G¼¢ï ¼GÚèÜUG¼, ¼¢Úè¶G¢ï
„èÚ¼, ç¼GÏ¢¢Ï¢¼¢ï MãG¢çÝÄ²¼ ±x¢ñGÚ¢ }¢éwG¼çHÈUG }¢¢ñÁG¢ê¥G¢¼ ÐÚ ÐêÀï x¢» „é±¢H¢¼ ÜUï …±¢Ï¢¢¼
Îï¼ï ãñæ J }¢-ÎÝè }¢é…G¢-ÜUÚ¢¼ ÜUè ÜUïç„Åïæ, „èÇè…G ¥¢ñÚ ±è„èÇè…G }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ÜUè çÜU„è |¢è à¢¢¶G „ï ãçÎÄ²¼Ý ¼GHÏ¢ ÜUèç…²ï J
ÅêÅ …¢Ýï ÐÚ }¢ñæ Ï¢ãé¼ çÎH Ï¢ÚÎ¢à¼¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ »ÜU Ú¢¼ ¥ÐÝï
}¢ãGËHï ÜUè Ï¢¢Î¢}¢è }¢çS…Î (}¢èÆ¢ ÎÚ Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢™è) }¢ïæ Ï¢ñÆï
Ï¢ñÆï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚ„¢H¼ }¢ïæ }¢‹ÁG¢ê}¢ §çS¼x¢G¢„¢
Ðï à ¢ çÜU²¢ ç…„ }¢ï æ }¢ÁG } ¢ê Ý Üé U À ²ê æ ƒ¢ çÜU ²¢ Ú„ê H ËH¢ã
! }¢ñæ ¥¢Ð ÜUè „é‹Ý¼ ÐÚ ™HÝ¢ ™¢ã¼¢ ãêæ
HïçÜUÝ H¢ïx¢ §„ ¼GÚãG ÜUï ¼G…üGï ¥G}¢H „ï }¢ïÚ¢ çÎH Îé¶¢¼ï ãñæ J
ÜéUÀ ãè ¥G„ïü }¢ïæ »ÜU ¥¢ñÚ …x¢ã çÚà¼ï ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢
Ï¢Ý x¢§ü ¥¢ñÚ à¢¢Îè |¢è ã¢ï x¢§ü J
©Ý ÜUï çÝ„¢Ú ÜU¢ï§ü ÜUñ„ï ãè Ú‹… }¢ïæ ã¢ï
…Ï¢ ²¢Î ¥¢ x¢» ãñæ „Ï¢ x¢G}¢ |¢éH¢ çÎ²ï ãñæ
}¢éÈUGçS„Úï à¢ãèÚ, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãG…GÚ¼ï }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î

²¢Ú ¶G¢Ý ã}¢¢Úï }¢é¥G¢ -à¢Úï }¢ïæ Ð¢§ü …¢Ýï ±¢Hè §„
¼vHèÈGU Îïã „êÚ¼ï ãG¢H ÜUè ¥GvÜU¢„è ÜUÚ¼ï ãé» ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢
“§SH¢}¢è ç…G‹Îx¢è” ÜUï „ÈGUãG¢ 36 ¼¢ 39 ÐÚ çH¶¼ï ãñæ : “}¢ñæ
Ýï Ï¢ãé¼ }¢é„Ë}¢¢Ý¢ïæ ÜU¢ï ÜUã¼ï „éÝ¢ çÜU ã}¢ Î¢ÉGè ±¢Hï ÜU¢ï ¥ÐÝè
HÇGÜUè Ý Îïæx¢ï, HÇGÜU¢ à¢¢ñÜUGèÝ ™¢çã²ï ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ …x¢ã ¥ÐÝè
¥¢æ¶¢ïæ „ï Îï¶¢ çÜU HÇGÜUè ±¢H¢ïæ Ýï ÎêËã¢ „ï }¢é¼G¢-HÏ¢¢ çÜU²¢
çÜU Î¢ÉGè }¢éæÇ±¢ Î¢ï ¼¢ï HÇGÜUè Îè …¢ „ÜU¼è ãñ, ™éÝ¢‹™ï HÇGÜU¢ïæ Ýï
Î¢çÉG²¢æ }¢éæÇ±¢§üæ, ÜUã¢æ ¼ÜU Îé¶ ÜUè Ï¢¢¼ïæ „éÝ¢ªæ ? ²ïã |¢è ÜUã¼ï
„éÝ¢ x¢²¢ çÜU Ý}¢¢…Gè ÜU¢ï HÇGÜUè Ý Îïæx¢ï, ±¢ïã }¢çS…Î ÜU¢ }¢éËH¢
ãñ, ã}¢¢Úè HÇGÜUè ÜUï ¥Ú}¢¢Ý ¥¢ñÚ à¢¢ñÜUG ÐêÚï Ý ÜUÚïx¢¢ J HÇGÜUè
±¢H¢ïæ ÜU¢ï ™¢çã²ï çÜU ÎêËã¢ }¢ïæ ¼èÝ Ï¢¢¼ïæ Îï¶ïæ, ¥Ã±H ¼‹ÎéLS¼
ã¢ï, v²êæ çÜU ç…G‹Îx¢è ÜUè Ï¢ã¢Ú ¼‹ÎéLS¼è „ï ãñ J Îê„Úï ©„ ÜUï
™¢H ™HÝ ¥ÓÀï ã¢ïæ, Ï¢Î }¢¥G¢à¢ Ý ã¢ï, à¢ÚèÈUG H¢ïx¢ ã¢ïæ, ¼è„Úï
²ïã çÜU HÇGÜU¢ ãéÝÚ }¢‹Î ¥¢ñÚ ÜU}¢¢© ã¢ï çÜU ÜU}¢¢ ÜUÚ ¥ÐÝï Ï¢è±è ¥¢ñÚ
Ï¢Ó™¢ïæ ÜU¢ï Ð¢H „ÜUï J }¢¢HÎ¢Úè ÜU¢ ÜU¢ï§ü »’ç¼Ï¢¢Ú Ýãèæ ²ïã ™H¼è
çÈUÚ¼è ™¢æÎÝè ãñ J ãGÎè„ï Ð¢ÜU }¢ïæ ãñ çÜU çÝÜU¢ãG }¢ïæ ÜU¢ï§ü }¢¢H
Îï¶¼¢ ãñ ÜU¢ï§ü …}¢¢H J }¢x¢Ú (¼é}¢ ÎèÝÎ¢Úè Îï¶¢ï J)
²ïã |¢è ²¢Î Ú¶¢ï çÜU }¢¢ñHç±²¢ïæ¥¢ñÚ ÎèÝÎ¢Ú¢ïæ ÜUè Ï¢èç±²¢æ ÈGïUà¢Ý
±¢H¢ïæ ÜUè Ï¢èç±²¢ïæ „ï ç…G²¢Î¢ ¥¢Ú¢}¢ }¢ïæ Úã¼è ãñæ J ¥Ã±H ¼¢ï
§„ çH²ï çÜU ÎèÝÎ¢Ú ¥¢Î}¢è ¶éGÎ¢ ¼¥G¢H¢ ÜUï ¶G¢ñÈUG „ï Ï¢è±è
Ï¢Ó™¢ïæ ÜU¢ ãGÜUG Ðã™¢Ý¼¢ ãñ J Îê„Úï ²ïã çÜU ÎèÝÎ¢Ú ¥¢Î}¢è ÜUè
çÝx¢¢ã ç„ÈUüG Ï¢è±è ãè ÐÚ ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ ¥¢…G¢Î H¢ïx¢¢ïæ ÜUè Åï}ÐÚïÚè
( temporary ²¢’Ýè ¥G¢çÚ…Gè) Ï¢èç±²¢æ Ï¢ãé ¼ „è ã¢ï ¼ è ãñ æ J ç…Ý
ÜU¢ çÎÝ Ú¢¼ ¼…çÚÏ¢¢ ã¢ï Úã¢ ãñ J ±¢ïã ÈêUH ÜU¢ï „êæÍ¢¼¢ ¥¢ñÚ ãÚ Ï¢¢x¢G }¢ïæ
…¢¼¢ ãñ J ÜéUÀ çÎÝ¢ïæ ¼¢ï ¥ÐÝè Ï¢è±è „ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ çÈUÚ ¥¢æ¶
ÈUïÚ Hï¼¢ ãñ J (§SH¢}¢è ç…G‹Îx¢è, „. 36 ¼¢ 39, }¢éHwG¶G„Ý)
¥ËH¢ã ÚÏÏ¢éH §GÁG…G¼ §GÁG…G¼ ÎïïÝï ±¢H¢ ãñ
(¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ¼ãìGÎè„ï Ýï’}¢¼ ÜUï ¼G¢ñÚ ÐÚ
ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU) »ÜU ±vG¼ ƒ¢ çÜU ¶éGÎ }¢éÛ¢ï ÜU¢ï§ü çÚà¼¢ ÎïÝï ÜU¢ï ¼Ä²¢Ú Ý
ƒ¢ ¥¢ñÚ ¥¢… ÚÏÏ¢ï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ »ï„¢ ÜUÚ}¢ ãñ çÜU H¢ïx¢ }¢éÛ¢ „ï
ÐêÀ ÐêÀ ÜUÚ à¢¢çÎ²¢æ ÜUÚ¼ï ãñæ çÜU ¼é}¢ ÜUã¢ï ¼¢ï ã}¢ ÈGéUH¢æ …x¢ã à¢¢Îè
ÜUÚ Îïæ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãè §GÁG…G¼ ¥G¼G¢ ÈUGÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ J
¼Ú-…-}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ
ç…„ï ™¢ãï §GÁG…G¼ Îï ¥¢ñÚ ç…„ï ™¢ãï
ç…GËH¼ Îï J
(}¢-ÎÝè }¢é…G¢-ÜUÚ¢ Ý}Ï¢Ú : 4)
à¢¢çÎ²¢ïæ }¢ïæ ã¢ïïÝï ±¢Hè Ï¢ïãêÎ¢ ÚS}¢ïæ

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÈUGè …G}¢¢Ý¢ ã}¢¢Úï }¢é¥G¢-à¢Úï }¢ïæ
}¢æx¢Ýè ¥¢ñÚ à¢¢Îè ÜUï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ Ï¢¢’…G Ý¢ …¢§…G ¥¢ñÚ Ï¢ïãêÎ¢ L„ê}¢¢¼ §„
ÜUGÎÚ Ú±¢… Ð¢ x¢§ü ãñæ çÜU §Ý ÜUï çÏ¢x¢GñÚ ¼vGÚèÏ¢¢¼ ÜU¢ï ¥{êÚ¢ „}¢Û¢¢ …¢¼¢
ãñ J ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ à¢¢Îè çÏ¢²¢ã ÜUè ¼vGÚèÏ¢¢¼
}¢ïæ ã¢ïÝï ±¢Hï x¢éÝ¢ã¢ïæ ÜUè çÝà¢¢Ý Îïãè ÜUÚ¼ï ãé» ¥ÐÝï çÚ„¢Hï “x¢¢Ýï Ï¢¢…ï
ÜUè ã¢ïH Ý¢çÜU²¢æ” }¢ïæ çH¶¼ï ãñæ :
¥zG„¢ï„ ! „Î ÜUÚ¢ïÇG ¥zG„¢ï„ ! ¥¢…ÜUH à¢¢Îè …ñ„è }¢èÆè
}¢èÆè „é‹Ý¼ Ï¢ãé¼ „¢Úï x¢éÝ¢ã¢ïæ }¢ïæ çÍ¢Ú ™éÜUè ãñ, Ï¢ïãêÎ¢ L„ê}¢¢¼ §„ ÜU¢ …éÁ±
G ï
H¢ ²é‹ÈUGÜU Ï¢Ý ™éÜUè ãñæ, ãG¢H¢¼ §„ ÜUGÎÚ ¥Ï¼Ú ã¢ï ™éÜUï ãñæ
çÜU …Ï¢ ¼ÜU Ï¢ãé¼ „¢Úï ãGÚ¢}¢ ÜU¢}¢ Ý ÜUÚ çH²ï …¢»æ ©„ ±vG¼ ¼ÜU ¥Ï¢
à¢¢Îè ÜUè „é‹Ý¼ ¥Î¢ ã¢ï ãè Ýãèæ „ÜU¼è J }¢-„HÝ }¢æx¢Ýè ãè ÜUè ÚS}¢ Hï
Hèç…²ï §„ }¢ïæ HÇGÜU¢ ¥ÐÝï ã¢ƒ „ï HÇGÜUè ÜU¢ï ¥æx¢êÆè ÐãÝ¢¼¢ ãñ ãG¢H¢æ
çÜU ²ïã ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ …ã‹Ý}¢ }¢ïæ Hï …¢Ýï ±¢H¢ ÜU¢}¢ ãñ J à¢¢Îè }¢ïæ }¢Îü ¥ÐÝï
ã¢ƒ }¢ïãæÎè „ï Úæx¢¼¢ ãñ ²ïã |¢è ãGÚ¢}¢ ãñ, }¢Î¢ïZ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ïæ ÜUè }¢wGHê¼G Î¢’±¼ïæ
ÜUè …¢¼è ãñæ, ²¢ ÜUãèæ Ï¢Ú¢» Ý¢}¢ Ï¢è™ }¢ïæ ÐÎ¢ü Ç¢H çÎ²¢ …¢¼¢ ãñ }¢x¢Ú çÈUÚ
|¢è ¥G¢ñÚ¼¢ïæ }¢ïæ x¢GñÚ }¢Îü Í¢é„ ÜUÚ ¶¢Ý¢ Ï¢¢æÅ¼ï, wG¢êÏ¢ ç±çÇ²¢ï çÈUGË}¢ïæ Ï¢Ý¢¼ï ãñæ1
à¢¢ñçÜUG²¢ ¼S±èÚïæ Ï¢Ý¢Ýï ¥¢ñÚ Ï¢Ý±¢Ýï ±¢H¢ïæ ÜU¢ï ¥G…¢G Ï¢ï ¶éÎG ¢ ±‹Îè „ï ÇÚ
…¢Ý¢ ™¢çã²ï çÜU ! }¢ïÚï ¥¢ÜUG¢ ¥¢’H¢ ãG…ÚG ¼ ÝvGH ÜUÚ¼ï
ãñ,æ Ú„êHËé H¢ã ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñ,æ ãÚ ¼S±èÚ Ï¢Ý¢Ýï ±¢H¢
…ã‹Ý}¢ }¢ïæ ãñ ¥¢ñÚ ãÚ ¼S±èÚ ÜUï Ï¢ÎHï …¢ï ©„ Ýï Ï¢Ý¢§ü ƒè ¥ËH¢ã
»ÜU }¢wGHêÜUG ÐñÎ¢ ÜUÚïx¢¢ …¢ï ©„ï ¥G…¢G Ï¢ ÜUÚïx¢è J”
(ÈUG¼¢±¢ Ú-…Gç±Ä²¢, ç…. 21, „. 427, Ú…G¢ ÈUG¢©‹Çïà¢Ý }¢ÜUü…GéH ¥¢ñçH²¢ H¢ã¢ïÚ)
1. ÜU„èÚ ©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ÁGãÏ¢è Ï¢²¢Ý¢¼ ±x¢GñÚ¢ ÜUè ç±çÇ²¢ï ÜU¢ï …¢§…G ÜUGÚ¢Ú Îï¼ï ãñæ J
¥¢ã ! à¢¢çÎ²¢ïæ }¢ïæ wG¢êÏ¢ ÈGUïà¢Ý ÐÚS¼è ÜU¢ }¢é…G¢-ãÚ¢ çÜU²¢

…¢¼¢ ãñ, ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè …±¢Ý HÇGçÜU²¢æ wG¢êÏ¢ Ý¢™¼èæ, x¢¢¼èæ ª{}¢
}¢™¢¼è ãñæ J §„ Î¢ñÚ¢Ý }¢Îü |¢è çÏ¢H¢ ¼ÜUËHéÈUG ¥‹ÎÚ ¥¢¼ï …¢¼ï ãñæ,
}¢Îü ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼ïæ …è |¢Ú ÜUÚ Ï¢Î çÝx¢¢ãè ÜUÚ¼ï ãñæ, wG¢êÏ¢ ¥¢æ¶¢ïæ ÜU¢
ç…GÝ¢ ã¢ï¼¢ ãñ, Ý ¶G¢Èñ UGï ¶éÎG ¢ Ý à¢}¢ïü }¢éS¼GÈUG¢ J
„éÝ¢ï „éÝ¢ï ! Ú„êHéËH¢ã ÜU¢ ÈUGÚ}¢¢Ýï §GÏ¢í¼
çÝà¢¢Ý ãñ, “¥¢æ¶¢ïæ ÜU¢ ç…GÝ¢ Îï¶Ý¢ ¥¢ñÚ ÜU¢Ý¢ïæ ÜU¢ ç…GÝ¢ „éÝÝ¢ ¥¢ñÚ
…GÏ¢¢Ý ÜU¢ ç…GÝ¢ Ï¢¢ïHÝ¢ ¥¢ñÚ ã¢ƒ¢ïæ ÜU¢ ç…GÝ¢ ÐÜUÇGÝ¢ ãñ J”
²¢Î Úç¶²ï ! x¢ñGÚ }¢Îü x¢GñÚ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï
Îï¶ï ²¢ x¢ñGÚ ¥G¢ñÚ¼ x¢GñÚ }¢Îü ÜU¢ï à¢ãì±¼ „ï Îï¶ï ²ïã ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ïæ ÜUï
çH²ï ²ïã …ã‹Ý}¢ }¢ïæ Hï …¢Ýï ±¢Hï ÜU¢}¢ ãñæ J
Ý¢ ÈUGÚ}¢¢Ýè ÜUè ÝéãGê„¼
çÈUGË}¢è ÚïÜU¢õ=Çx¢ ÜUï çÏ¢x¢GñÚ ¥¢…ÜUH à¢¢²Î ãè ÜUãèæ à¢¢Îè
ã¢ï¼è ã¢ï J ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü „}¢Û¢¢» ¼¢ï Ï¢¢’…G ¥±ÜUG¢¼ …±¢Ï¢ ç}¢H¼¢ ãñ, ±¢ã
„¢çãGÏ¢ ! ¥ËH¢ã Ýï ÐãHè Ï¢Ó™è ÜUè ¶éGà¢è çÎ¶¢§ü ãñ ¥¢ñÚ x¢¢Ý¢
Ï¢¢…¢ Ý ÜUÚï,æ Ï¢„ …è wG¢éà¢è ÜUï ±vG¼ „Ï¢ ÜéUÀ ™H¼¢ ãñ J ( )
¥Úï Ý¢Î¢Ý¢ï ! wG¢éà¢è ÜUï ±vG¼ ¥ËH¢ã ÜU¢ à¢éRU ¥ Î¢ çÜU²¢
…¢¼¢ ãñ çÜU ¶Géçà¢²¢æ ¼G±èH ã¢ïæ, Ý¢ ÈUGÚ}¢¢Ýè Ýãèæ ÜUè …¢¼è, ÜUãèæ »ï„¢
Ý ã¢ï çÜU §„ Ý¢ ÈUGÚ}¢¢Ýè ÜUè ÝéãGê„¼ „ïï §vH¢ñ¼è Ï¢ïÅè ÎéËãÝ Ï¢ÝÝï ÜUï
¥¢Æ±ïæ çÎÝ MÆ ÜUÚ }¢²ÜUï ¥¢ Ï¢ñÆï ¥¢ñÚ }¢…GèÎ ¥¢Æ çÎÝ ÜUï Ï¢¢’Î
¼èÝ ¼GH¢ÜUG ÜU¢ ÐÚ™¢ ¥¢ Ðãéæ™ï ¥¢ñÚ „¢Úè ¶Géçà¢²¢æ {êH }¢ïæ ç}¢H …¢»æ J
²¢ {ê}¢{¢}¢ „ï Ý¢™ x¢¢Ý¢ïæ ÜUè {}¢¢ ™¢ñÜUÇGè }¢ïæ çÏ¢²¢ãè ãé§ü ÎéËãÝ 9 }¢¢ã
ÜUï Ï¢¢’Î ÐãHè ãè …G™x¢è }¢ïæ }¢¢ñ¼ ÜUï Í¢¢Å ©¼Ú …¢» J ¥¢ã ! „Î ã…G¢Ú
¥¢ã !
}¢ãGÏÏ¢¼ wG¢é„ê}¢¢¼ }¢ïæ ¶¢ï x¢§ü ²ïã ©}}¢¼ L„êê}¢¢¼ }¢ïæ ¶¢ï x¢§ü
à¢¢Îè ÜUè ¶Géà¢è }¢ïæ x¢¢Ýï Ï¢…¢Ýï ÜU¢ x¢éÝ¢ã ÜUÚÝï ±¢H¢ï ! ÜU¢Ý
¶¢ïH ÜUÚ „éÝ¢ï ! ãGÎè„ï Ð¢ÜU }¢ïæ ãñ, “Î¢ï ¥¢±¢…G¢ïæ ÐÚ Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ïæ
H¢’Ý¼ ãñ, (1) Ýï’}¢¼ ÜUï ±vG¼ Ï¢¢…¢ (2) }¢é„èÏ¢¼ ÜUï ±vG¼ ç™ËH¢Ý¢ J”
(x¢¢Ýï Ï¢¢…ï ÜUè ã¢ïH Ý¢çÜU²¢æ, „. 7 ¼¢ 13)
Ý¢ …¢§…G ÚS}¢¢ïæ „ï Ð¢ÜU à¢¢Îè

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥¢Ð Ýï }¢éH¢-ãG…G¢ ÈUGÚ}¢¢²¢ çÜU
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ à¢¢Îè çÏ¢²¢ã ÜUè ¶éGà¢è }¢ïæ ã¢ïÝï
±¢Hè Ï¢ïãêÎ¢ ¼vGÚèÏ¢¢¼ ÜU¢ï Ý ç„ÈUüG ¶éGÎ Ý¢ Ð„‹Î ÜUÚ¼ï ãñæ Ï¢çËÜU Îèx¢Ú
}¢é„Ë}¢¢Ý¢ïæ ÜU¢ï |¢è §Ý x¢éÝ¢ã¢ïæ |¢Úï }¢¢’}¢êH¢¼ „ï §çÁ¼Ý¢Ï¢ ÜUè à¢zGÜUG¼
¥¢}¢ï…G ¼¢ÜUèÎ ÈUGÚ}¢¢ Úãï ãñæ, ¼¢ï |¢H¢ ÜUñ„ï }¢éç}ÜUÝ ƒ¢ çÜU ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ ÜUè ¥ÐÝè à¢¢Îè }¢ïæ x¢éÝ¢ã¢ïæ |¢Úè ¼vGÚèÏ¢¢¼
}¢é‹¥GçÜUGÎ ÜUè …¢¼èæ ²¢ Ý¢ …¢§…G ÚS}¢¢ïæ ÐÚ ¥G}¢H çÜU²¢ …¢¼¢ ! ãÚçx¢…G

Ýãèæ Ï¢çËÜU ã}¢¢Ú¢ ãéGSÝï …GÝ ãñ çÜU ¥¢Ð
ÜUè à¢¢Îè ÈGéUÁG¢êH ± Ý¢ …¢§…G ÚS}¢¢ïæ „ï Ð¢ÜU ¥¢ñÚ §ç‹¼ã¢§ü „¢-Îx¢è ÜU¢
}¢ÁGãÚ Úãè ã¢ïx¢è J
Ï¢-Ú-ÜU¼ ±¢H¢ çÝÜU¢ãG
©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãG…GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ç„gèÜUG¢ „ï
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ÝêÚ ÜUï ÐñÜUÚ, ¼}¢¢}¢ ÝçÏ¢²¢ïæ ÜUï „Ú±Ú, Î¢ï …ã¢æ ÜUï
¼¢…±Ú, „éH¼G¢Ýï Ï¢ãìGÚ¢ï Ï¢Ú Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢ : “Ï¢ÇGè
Ï¢-Ú-ÜU¼ ±¢H¢ çÝÜU¢ãG ±¢ïã ãñ ç…„ }¢ïæ Ï¢¢ïÛ¢ ÜU}¢ ã¢ï J”
ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãG…GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý

ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢…èãG }¢ïæ §„ ãGÎè„ ÜUï ¼ãGì¼ çH¶¼ï ãñæ :
“²¢’Ýè ç…„ çÝÜU¢ãG }¢ïæ ÈUGÚèÜUGñÝ ÜU¢ ¶G™ü ÜU}¢ ÜUÚ¢²¢ …¢», }¢ãÚ
|¢è }¢¢’}¢êHè ã¢ï, …ãï…G |¢¢Úè Ý ã¢ï, ÜU¢ï§ü …¢çÝÏ¢ }¢vGM…G Ý ã¢ï …¢»,
çÜU„è ¼GÚÈUG „ï à¢¼üG „wG¼ Ý ã¢ï, ¥ËH¢ã ( ) ÜUï ¼±vÜéUH ÐÚ
HÇGÜUè Îè …¢» ±¢ïã çÝÜU¢ãG Ï¢ÇG¢ ãè Ï¢¢ Ï¢-Ú-ÜU¼ ãñ »ï„è à¢¢Îè
¶G¢Ý¢ ¥¢Ï¢¢Îè ãñ, ¥¢… ã}¢ ãGÚ¢}¢ ÚS}¢¢ïæ, Ï¢ïãêÎ¢ Ú±¢…¢ïæ ÜUè ±…ã „ï
à¢¢Îè ÜU¢ï ¶G¢Ý¢ Ï¢ÚÏ¢¢Îè Ï¢çËÜU ¶G¢Ýã¢ (²¢’Ýè Ï¢ãé¼ „¢Úï Í¢Ú¢ïæ ÜUï
çH²ï Ï¢¢§G„ï) Ï¢ÚÏ¢¢Îè Ï¢Ý¢ Hï¼ï ãñæ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §„ ãGÎè„ï Ð¢ÜU
ÐÚ ¥G}¢H ÜUè ¼¢ñÈUGèÜUG Îï J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢…èãG, ç…. 5, „. 11)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥}¢èÚï ¥ãHï „é ‹ Ý¼

ÜUè à¢¢Îè }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè }¢éwG¼„Ú MÎ¢Î ÐçÉG²ï ¥¢ñÚ
ãGÎè„ï Ð¢ÜU ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼¢ïæ ÜU¢ ¶éHè ¥¢æ¶¢ïæ „ï Ý…G¢Ú¢ ÜUèç…²ï :
}¢çS…Î }¢ïæ çÝÜU¢ãG ãé±¢
§„ …ÎèÎ Î¢ñÚ }¢ïæ |¢è …x¢}¢x¢ …x¢}¢x¢ ÜUÚ¼ï à¢¢Îè ã¢õH ÜUï
Ï¢…¢» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢ çÝÜU¢ãG }¢éS¼ãGÏ¢ ¼GÚèÜUGï
ÐÚ }¢ï}¢Ý }¢çS…Î (Ï¢¢ïËÅÝ }¢¢ÜUïüÅ, Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢™è) }¢ïæ ãé±¢ J
}¢éçzG¼²ï ¥¢’…G}¢ Ð¢çÜUS¼¢Ý ãG…GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ±ÜUG¢LgèÝ ÜUG¢çÎÚè
Ýï …é}¢é¥G¢ ÜUï çÎÝ ¼vGÚèÏ¢Ý 11:00 Ï¢…ï ¥¢Ð
ÜU¢ çÝÜU¢ãG ÐÉG¢²¢, ç…„ }¢ïæ H¢ïx¢¢ïæ ÜUè |¢¢Úè ¼¢’Î¢Î Ýï
çà¢ÜUü¼ ÜUè J
}¢-ÎÝè ÈêUH : (1) çÝÜU¢ãG wG±¢æ ÜU¢ ¥G¢çH}¢ï Ï¢¢ ¥G}¢H ã¢ïÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J
(}¢éHwG¶G„Ý ¥…G ÈUG¼¢±¢ Ú-…Gç±Ä²¢, ç…ËÎ Ð‹…é}¢, „. 33, 61) (2) çÝÜU¢ãG ÜU¢
»’H¢çÝ²¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢çS…Î }¢ïæ ¥¢ñÚ …é}¢é¥G¢ ÜUï çÎÝ ã¢ïÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J
(¥x¢Ú HÇGÜUè ÜUï Í¢Ú ²¢ çÜU„è ¥¢ñÚ …x¢ã ã¢ï ¼Ï¢ |¢è ÜU¢ï§ü ãGÚ… Ýãèæ J)
ÜUGçÏ¢íS¼¢Ý ± }¢…G¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè ãG¢ç…GÚè

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! à¢¢Îè ÜUè ¶éGà¢è }¢ïæ „Úà¢¢Ú
ÎêËã¢ §„ çÎÝ ÜU¢ï ²¢Îx¢¢Ú Ï¢Ý¢Ýï ÜUï çH²ï v²¢ ÜéUÀ Ýãèæ ÜUÚ¼¢ ?
©„ ÜUï ¥G…Gè…G¢ï ± ¥ÜUG¢çÚÏ¢ ÜUè ¼GÚÈUG „ï ©G}¢ê}¢Ý x¢éÝ¢ã¢ïæ „ï |¢ÚÐêÚ
±ïÚ¢§Åè Ðí¢ïx¢í¢}¢ }¢é‹¥GçÜUGÎ çÜU²ï …¢¼ï ãñæ, ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè …¢§…G ±
Ý¢ …¢§…G ÚS}¢ïæ çÝ|¢¢§ü …¢¼è ãñæ J ²êæ ÎêËã¢ ÜUè ¥¢æ¶¢ïæ ÐÚ x¢GzGH¼
ÜUè »ï„è Ð^è Ï¢æ{ …¢¼è ãñ çÜU ©„ï ÜUGÏ¢í ÜUè ¼‹ã¢§²¢æ ²¢Î Úã¼è ãñæ
Ý }¢ñÎ¢Ýï }¢ãGà¢Ú ÜUè ÐÚïà¢¢çÝ²¢æ ! }¢x¢Ú Îê„Úè …¢çÝÏ¢ ¥}¢èÚï
¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢ï Îïç¶²ï çÜU ¥ÐÝè à¢¢Îè ÜUï
çÎÝ ÜUGçÏ¢íS¼¢Ý |¢è …¢ Úãï ãñæ ¥¢ñÚ çÝÚ¢Hï ¥‹Î¢…G „ï çÈUGRUï
¥¢ç¶GÚ¼ |¢è ÜUÚ Úãï ãñæ :
(™éÝ¢‹™ï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ)
Ý}¢¢…Gï …é}¢é¥G¢ ÝêÚ }¢çS…Î (ÜU¢x¢G…Gè Ï¢¢…G¢Ú Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢
ÜUÚ¢™è) }¢ïæ }¢ézG¼è ±ÜUG¢LgèÝ ÜUG¢çÎÚè ÜUè §çvG¼Î¢ }¢ïæ
¥Î¢ ÜUè, ÜUGçÏ¢íS¼¢Ý |¢è x¢²¢ ¥¢ñÚ ¶¢Ú¢ÎÚ }¢ïæ ±¢ÜUGï¥G ãG…GÚ¼ï „çÄ²Î
}¢éãG}}¢Î à¢¢ã ÎêËã¢ ÜUï }¢…G¢Ú à¢ÚèÈUG ÐÚ ãG¢ç…GÚè ÜUè
„¥G¢Î¼ |¢è ãG„¢çH ãé§ü ¥¢ñÚ ¥SÐ¼¢H …¢ ÜUÚ ¥ÐÝï »ÜU Ï¢ãé¼ ãè
Œ²¢Úï Î¢ïS¼ x¢éGH¢}¢ ²¢„èÝ ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è ( ) …¢ï çÜU wG¢êÝ
ÜUï „Ú¼G¢Ý (Blood Cancer) ÜUï }¢Úè…G ƒï ©Ý ÜUè §G²¢Î¼ |¢è ÜUè J
©‹ã¢ïæ Ýï }¢éÛ¢ï }¢ÏHx¢G 25 LÐñ à¢¢Îè ÜU¢ ¼¢ïãGÈUG¢ §GÝ¢²¼ ÈUGÚ}¢¢²¢ J1

¶éGà¢è ÜUï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ x¢G}¢ ÜUï }¢é¥G¢-}¢H¢¼ }¢ïæ çãGS„¢ HïÝ¢
™¢çã²ï ¼¢çÜU ¶éGçà¢²¢ïæ ÜUï „Ï¢Ï¢ §‹„¢Ý §¼Ý¢ Ý “ÈêUH” …¢» çÜU
“ÈUÅ” …¢» J ±ñ„ï |¢è }¢ïÚ¢ }¢é¥G¢-}¢H¢ »ï„¢ ƒ¢ çÜU }¢ïÚï ¥‹ÎÚ x¢G}¢ ÜUè
ÜUñçÈUGÄ²¢¼ Ï¢ãé¼ ƒèæ v²êæ çÜU }¢ñæ }¢Úè…G¢ïæ ¥¢ñÚ ÐÚïà¢¢Ý ãG¢H¢ïæ „ï ç}¢H¼¢
Úã¼¢ ƒ¢, Ï¢ï™¢Ú¢ïæ ÜUè H¢™¢Úè „ï Ï¢ÇGè §GÏ¢í¼ ç}¢H¼è ãñ J §„ ¼GÚãG „ï }¢ñæ
Ýï ¥ÐÝè à¢¢Îè ÜUï çÎÝ ÜUï ¥±ÜUG¢¼ }¢ÁGÜêUÚ¢ ¥‹Î¢…G ÐÚ x¢é…G¢ÚÝï
ÜUè „¥G¢Î¼ ãG¢ç„H ÜUè J
¥ËH¢ã ÜUè ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÐÚ ÚãG}¢¼ ã¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜUï
„ÎÜUGï ã}¢¢Úè }¢çxGÈUGÚ¼ ã¢ï J
}¢-ÎÝè ÈêUH : ç…G²¢Ú¼ï ÜéGUÏ¢êÚ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ ãÚ ãzG¼ï }¢ïæ »ÜU çÎÝ

ç…G²¢Ú¼ ÜUÚï, …é}¢é¥G¢ ²¢ …é}¢¢’Ú¢¼ ²¢ ãzG¼¢ ²¢ ÐèÚ ÜUï çÎÝ }¢éÝ¢ç„Ï¢ ãñ,
„Ï¢ }¢ïæ ¥zG…GH Ú¢ï…ïG …é}¢é¥G¢ ±vG¼ï „éÏãG ãñ J ¥¢ñçH²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜUï
}¢…G¢Ú¢¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ ÐÚ „ÈUGÚ ÜUÚ ÜUï …¢Ý¢ …¢§…G ãñ, ±¢ïã ¥ÐÝï
…G¢§Ú ÜU¢ï ÝzG¥G Ðãéæ™¢¼ï ãñæ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±ã¢æ ÜU¢ï§ü }¢é‹ÜUÚï à¢Ú-§üG ã¢ï
1. ÜéUÀ çÎÝ ÜUï Ï¢¢’Î x¢éGH¢}¢ ²¢„èÝ ÜUG¢çÎÚè ÜU¢ §ç‹¼ÜUG¢H ã¢ï x¢²¢ J
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï ¥ÐÝè ¥}}¢è…¢Ý ( ) ÜUï }¢…G¢Ú „ï
}¢éçËãGÜUG Ï¢Ý¢²¢ ãé±¢ ™Ï¢ê¼Ú¢ }¢ãêüG}¢ ÜUè ÜUGÏ¢í ÜUï çH²ï Ðïà¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢… |¢è ¥}}¢è…¢Ý
( ) ÜUï ÐãHê }¢ïæ }¢ãüGê}¢ ÜUè ÜUGÏ¢í }¢¢ñ…êÎ ãñ J
}¢-„HÝ ¥G¢ñÚ¼¢ïæ „ï §çwG¼H¢¼G ¼¢ï ©„ ÜUè ±…ã „ï ç…G²¢Ú¼ ¼ÜUü Ý ÜUè

…¢» çÜU »ï„è Ï¢¢¼¢ïæ „ï ÝïÜU ÜU¢}¢ ¼ÜUü Ýãèæ çÜU²¢ …¢¼¢, Ï¢çËÜU ©„ï Ï¢éÚ¢
…¢Ýï ¥¢ñÚ }¢éç}ÜUÝ ã¢ï ¼¢ï Ï¢éÚè Ï¢¢¼ …G¢§H ÜUÚï J
(Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGS„¢ : 4, „. 197)
Ý}¢¢…G¢ïæ ÜUè Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ¥Î¢»x¢è

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! à¢¢Îè ÜUè ¼vGÚèÏ¢¢¼ }¢ïæ }¢SMÈUG
ã¢ï ÜUÚ ¥v„Ú H¢ïx¢ ¥ÐÝè Ý}¢¢…ïGæ ÜUG…G¢ ÜUÚ Ï¢ñÆ¼ï ãñæ, }¢x¢Ú
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï à¢¢Îè ã¢ïÝï
ÜUï Ï¢¢’Î |¢è ãGSÏ¢ï ¥G¢Î¼ Ý}¢¢…Gï …é}¢é¥G¢, ¥GSÚ, }¢x¢GçÚÏ¢ ¥¢ñÚ §Gà¢¢
Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÜUè J
(¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ) ÚÏ¢
ÜUï ÜUÚ}¢ „ï à¢éM¥G „ï ãè Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ Ý}¢¢…G ÐÉGÝï ÜU¢ …ïGãìÝ ƒ¢,
…}¢¢¥G¼ ¼ÜUü ÜUÚ ÎïÝ¢ }¢ïÚè Héx¢G¼ }¢ïæ ãè Ýãèæ ƒ¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU …Ï¢
}¢ïÚè ±¢çHÎ» }¢¢ïãG-¼-Ú}¢¢ ÜU¢ §ç‹¼ÜUG¢H ãé±¢ ¼¢ï ©„ ±vG¼ Í¢Ú }¢ïæ Îê„Ú¢
ÜU¢ï§ü }¢Îü Ý ƒ¢, }¢ñæ ¥ÜïUH¢ ƒ¢ }¢x¢Ú }¢¢æ ÜUè }¢çÄ²¼ À¢ïÇG
ÜUÚ }¢çS…Î }¢ïæ Ý}¢¢…G ÐÉG¢Ýï ÜUè „¥G¢Î¼ Ð¢§ü J }¢¢æ ÜUï x¢G}¢ }¢ïæ Î¢ñÚ¢Ýï
Ý}¢¢…G }¢ïÚï ¥¢æ„ê …GMÚ Ï¢ã Úãï ƒï, }¢x¢Ú §„ „êÚ¼ï ãG¢H }¢ïæ |¢è
…}¢¢¥G¼ Ý À¢ïÇGè J §„è ¼GÚãG à¢¢Îè ±¢Hï çÎÝ |¢è ¼}¢¢}¢ Ý}¢¢…Gï æ
Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜUè „¥G¢Î¼ ãG¢ç„H ãé§ü J

Ðñx¢G¢}¢ï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ (çÚ„¢H¢ ÈUG¢ç¼ãG¢ ÜU¢
¼GÚèÜUG¢ „. 24, }¢yGÏ¢ê¥G¢ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢) }¢ïæ ¼ãGÚèÚ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ :
¶GÏ¢ÚÎ¢Ú …Ï¢ |¢è ¥¢Ð ÜUï ²ã¢æ (à¢¢Îè), çÝ²¢…G ²¢ çÜU„è çÜUGS}¢ ÜUè
¼vGÚèÏ¢ ã¢ï, Ý}¢¢…G ÜU¢ ±vG¼ ã¢ï¼ï ãè ÜU¢ï§ü }¢¢Ýï»G à¢Ú-§üG Ý ã¢ï ¼¢ï §ç‹ÈUGÚ¢Îè
± §çÁ¼}¢¢§üG ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUï …GÚè»G ¼}¢¢}¢ }¢ïã}¢¢Ý¢ïæ „}¢ï¼ Ý}¢¢…Gï Ï¢¢ …}¢¢¥G¼
ÜUï çH²ï }¢çS…Î ÜU¢ L¶G ÜUÚïæ J Ï¢çËÜU »ï„ï ¥±ÜUG¢¼ }¢ïæ Î¢’±¼ ãè Ý
Ú¶ïæ çÜU Ï¢è™ }¢ïæ Ý}¢¢…G ¥¢» ¥¢ñÚ x¢ã}¢¢ x¢ã}¢è ²¢ „éS¼è ÜUï Ï¢¢§G„
…}¢¢¥G¼ ÈUG¢ñ¼ ã¢ï …¢» J Î¢ï ÐãÚ ÜUï ¶¢Ýï ÜUï çH²ï
ÈUG¢ñÚÝ Ï¢¢’Îï Ý}¢¢…Gï …G¢ïãÚ ¥¢ñÚ à¢¢}¢ ÜUï ¶¢Ýï ÜUï çH²ï Ï¢¢’Îï Ý}¢¢…Gï
§Gà¢¢ }¢ïã}¢¢Ý¢ïæ ÜU¢ï Ï¢éH¢Ýï }¢ïæ x¢G¢çHÏ¢Ý Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ Ý}¢¢…G¢ïæ ÜUï çH²ï
¥¢„¢Ýè ãñ J }¢ï…GÏ¢¢Ý, Ï¢¢±™èü, ¶¢Ý¢ ¼vG„è}¢ ÜUÚÝï ±¢Hï ±x¢GñÚ¢
„|¢è ÜU¢ï ™¢çã²ï çÜU ±vG¼ ã¢ï …¢» ¼¢ï „¢Ú¢ ÜU¢}¢ À¢ïÇG ÜUÚ Ï¢¢
…}¢¢¥G¼ Ý}¢¢…G ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ ÜUÚïæ J à¢¢Îè ²¢ Îèx¢Ú ¼vGÚèÏ¢¢¼ ±x¢GñÚ¢
¥¢ñÚ Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜUè “çÝ²¢…G” ÜUè }¢SMçÈUGÄ²¼ }¢ïæ ¥ËH¢ã
ÜUè (ãéGv}¢ ÜUÎ¢ü) “Ý}¢¢…Gï Ï¢¢ …}¢¢¥G¼” }¢ïæ ÜU¢ï¼¢ãè Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè x¢G-
H¼Gè ãñ J
}¢-ÎÝè Î¢’±¼ Ý¢}¢¢

»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ }¢-ÎÝè }¢é…G¢-ÜUÚï ÜUï Î¢ñÚ¢Ý ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ „ï ¥G…üG ÜUè x¢§ü çÜU ãéGÁG¢êÚ ! ¥¢Ð Ýï à¢¢Îè
ÜU¢ Î¢’±¼ Ý¢}¢¢ „Ï¢ „ï ÐãHï çÜU„ ÜUï Ý¢}¢ çH¶¢ ? ¼¢ï ÜéUÀ ²êæ
§à¢¢üÎ ÈUGÚ}¢¢²¢ ! …Ï¢ „ï ã¢ïà¢ „æ|¢¢H¢ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼
ÜUï „ÎÜUGï „ï }¢ïÚè }¢ãGÏÏ¢¼ïæ „ÚÜU¢Ú
ÜUï çH²ï ãè ãñæ, ²ÜUGèÝÝ „ÚÜU¢Ú „ï ãÚ }¢é„Ë}¢¢Ý
ÜU¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ãñ ¥¢ñÚ ã¢ïÝè |¢è ™¢çã²ï çÜU “ ”
(²¢’Ýè ç…„ï „ÚÜU¢Ú „ï }¢ãGÏÏ¢¼ Ýãèæ ©„ ÜU¢
§ü}¢¢Ý ÜU¢ç}¢H Ýãèæ) ãÚ »ÜU ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ ¥ÐÝ¢ ¥‹Î¢…G ã¢ï¼¢ ãñ, }¢ïÚ¢
|¢è „ÚÜU¢Ú „ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ »ÜU ¥‹Î¢…G ƒ¢ çÜU }¢ñæ
™¢ã¼¢ ƒ¢ çÜU „ÚÜU¢Ú ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ Î¢’±¼
Ðïà¢ ÜUMæ J HïçÜUÝ „¢ï™¼¢ ƒ¢ çÜU ÜUñ„ï Ðïà¢ ÜUMæ ? }¢ñæ }¢é„Ë„H
²ïã „¢ï™¼¢ Úã¢ çÈUÚ ¥¢ç¶GÚï ÜU¢Ú }¢éÛ¢ „ï …¢ï }¢éç}ÜUÝ ãé±¢ }¢ñæ Ýï
à¢¢Îè ÜU¢Çü ÐÚ ¥ËÜUG¢Ï¢¢¼ çH¶ï ¥¢ñÚ »ÜU }¢ÎèÝï ÜUï }¢é„¢çÈUGÚ ÜUï
ã¢ƒ “à¢¢Îè ÜU¢Çü” }¢ÎèÝï à¢ÚèÈUG |¢ï… çÎ²¢ J
»ÜU §SH¢}¢è |¢¢§ü Ýï „éÝãÚè …¢çH²¢ïæ ÜUï „¢}¢Ýï

ÐÉG ÜUÚ „éÝ¢²¢ J çÝÜU¢ãG ±¢Hï çÎÝ }¢ïÚè ¥G…èÏ¢ ÜUñçÈUGÄ²¼ ƒè }¢ñæ
}¢éÁ¼G çG ÚÏ¢ ƒ¢ çÜU }¢ïÚï }¢èÆï }¢èÆï, }¢Ý }¢¢ïãÝï, ¥¢ÜUG¢
ÜUÏ¢ ¼à¢ÚèÈUG H¢¼ï ãñæ ? Ï¢„ ²ïã }¢ïÚ¢ »ÜU ¥‹Î¢…G ƒ¢ J
à¢Ï¢ï ©GM„è }¢ïæ §ç‹ÈUGÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ : à¢¢Îè ÜUè
}¢SMçÈUGÄ²¢¼ }¢ïæ çÎÝ x¢é…G¢Ú ÜUÚ …Ï¢ à¢Ï¢ï ©GM„è ÜU¢ ±vG¼ ãé±¢ ¼¢ï }¢ïÚï
¥‹±Ú1 (Side friend) Ýï }¢éÛ¢ï „}¢Û¢¢Ý¢ à¢éM¥G çÜU²¢ çÜU ¥x¢Ú
¼é}ã¢Úè ¥ãçH²¢ ©HÅï ã¢ƒ „ï ÜU¢ï§ü ™è…G Îï ¼¢ï ÐãHè Ú¢¼ ãè Ú¢ïÜU
Å¢ïÜU à¢éM¥G }¢¼ ÜUÚ ÎïÝ¢ (v²êæ çÜU ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜUè Ï¢ãé¼ ÐéÚ¢Ýè ¥G¢Î¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ãñ çÜU …Ï¢ ÜU¢ï§ü ¥¢Ð ÜU¢ï ©HÅï ã¢ƒ „ï
™è…G ÐÜUÇG¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚï ¼¢ï ¥¢Ð Ï¢ÇGï ¥ãìG„Ý
¥‹Î¢…G }¢ïæ ©„ ÜUè §SH¢ãG ÈUGÚ}¢¢ Îï¼ï ãñæ çÜU „è{ï ã¢ƒ „ï ™è…G Îèç…²ï çÜU
„é‹Ý¼ ãñ ©HÅï ã¢ƒ „ï ÎïÝ¢ à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ ÜU¢}¢ ãñ J) ™êæçÜU ±¢ïã }¢ïÚè ÜUñçÈUGÄ²¼
1 : ¥‹±Ú ©„ à¢wG„ ÜU¢ï Ï¢¢ïH¼ï ãñæ …¢ï ¥ÐÝï ¼…çÚÏ¢¢¼ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè }¢ïæ ÎêËã¢ ÜU¢ï ¶GÚèÎ¢Úè
¥¢ñÚ Îèx¢Ú }¢é¥G¢-}¢H¢¼ }¢ïæ ¥ÐÝï }¢à±Ú¢ïæ „ï Ý±¢…G¼¢ ãñ J
„ï ±¢çÜUGÈUG ƒï, §„è ÜUï Ðïà¢ï Ý…GÚ çÈUÚ „}¢Û¢¢²¢ çÜU “¼é}¢ ãéG„êHï §GÏ¢í¼
ÜUï çH²ï }¢¢ñ¼ ÜUè Ï¢¢¼ïæ ÜUÚ¼ï Úã¼ï ã¢ï, ÐãHè ãè Ú¢¼ ©„ ÜUï „¢}¢Ýï }¢¢ñ¼
ÜU¢ ¼çÁGÜUÚ¢ }¢¼ ÀïÇG ÎïÝ¢ J” }¢ñæ ¶G¢}¢¢ïà¢è „ï „éÝ¼¢ Úã¢ J
§çœ¢ÈUG¢ÜUGÝ …Ï¢ Ú¢¼ Ý¢ñ çÏ¢²¢ã¼¢ Ýï ©HÅï ã¢ƒ „ï ÜU¢ï§ü ™è…G
ÎïÝ¢ ™¢ãè ¼¢ï ãGSÏ¢ï ¥G¢Î¼ „è{ï ã¢ƒ „ï ÎïÝï ÜUè ¼ËÜUGèÝ
ÜUè Ýè…G ±¢ïãè }¢¢ñ¼ ÜU¢ ¼çÁGÜUÚ¢ çÜU²¢ çÜU Îï¶¢ï ²ïã ¶éGçà¢²¢æ …¢ï ãñæ,
²ïã „Ï¢ ¥G¢çÚ…Gè ãñæ, }¢¢ñ¼ ¼¢ï ÎêËã¢ ÜU¢ï Ï¢¢Ú¢¼ „ï Í¢„èÅ ÜUÚ Hï …¢¼è ãñ
¥¢ñÚ ÎéËãÝ ÜU¢ï ãG-…-H» ©GM„è „ï ©Æ¢ ÜUÚ ÜUGÏ¢í }¢ïæ Ç¢H Îï¼è ãñ J
§„ ¼GÚãG ©Ý ÜU¢ }¢-ÎÝè …ïGãìÝ Ï¢Ý¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè J
ÝïH Ð¢õçHà¢ v²êæ Ýãèæ Hx¢¢§ü ?
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ }¢…GèÎ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU
}¢ñæ Ýï (Ý¢¶éGÝ¢ïæ ÜU¢ï Îï¶¼ï ãé») ÐêÀ¢ : “ÝïH Ð¢õçHà¢ ÜUã¢æ ãñ ?” ÜUã¢ :
“Ýãèæ Hx¢¢§ü J” ÐêÀ¢ : “v²êæ ?” ÜUã¢ çÜU “±éÁG¢ê Ýãèæ ã¢ï¼¢ J” ²ïã
„éÝ ÜUÚ }¢ïÚ¢ çÎH Ï¢ãé¼ ¶éGà¢ ãé±¢ çÜU §Ý ÜU¢ ÐãHï „ï
ãè …GïãìÝ Ï¢Ý¢ ãé±¢ ãñ J ±ÚÝ¢ }¢ñæ Ýï ÝïH Ð¢õçHà¢ ©¼¢ÚÝï ±¢H¢ H¢ïà¢Ý Hï
Ú¶¢ ƒ¢ çÜU ¥x¢Ú ÝïH Ð¢õçHà¢ Hx¢¢§ü ãé§ü ¼¢ï „¢ÈUG ÜUÚ Îêxæ ¢¢ J
©„ ÜUï §çS¼’}¢¢H ÜUè ç…G‹Îx¢è }¢ïæ ÜU|¢è Ý¢ñÏ¢¼ ãè Ýãèæ ¥¢§ü J
}¢-ÎÝè ÈêUH : ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý Ý§üG}¢è
çH¶¼ï ãñæ : ¥¢…ÜUH (¥G¢ñÚ¼¢ïæ }¢ïæ) Ý¢¶éGÝ ÐÚ Ð¢õçHà¢
Hx¢¢Ýï ÜU¢ Ú±¢… ãñ }¢x¢Ú Ð¢õçHà¢ }¢ïæ …„¢}¢¼ ã¢ï¼è ãñ §„ çH²ï ¥x¢Ú
Ý¢¶éGÝ¢ïæ ÐÚ Hx¢è ã¢ïx¢è ¼¢ï ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ ±éÁG¢ê ²¢ xG¢éSH Ý ã¢ïx¢¢ çÜU Ð¢õçHà¢
ÜUï Ýè™ï Ð¢Ýè Ý Ðãéæ™ïx¢¢ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢…èãG, ç…. 6, „. 175) çHã¢…G¢
¥x¢Ú ÝïH Ð¢õçHà¢ Ý¢¶éGÝ¢ïæ ÐÚ Hx¢è ãé§ü ã¢ï ¼¢ï §„ ÜU¢ ÀéÇG¢Ý¢ ÈUG…üG ãñ
±ÚÝ¢ ±éÁG¢ê ± x¢éGSH Ýãèæ ã¢ïx¢¢ J (§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜUè Ý}¢¢…G, „. 54)
à¢Ï¢ï ©GM„è }¢ïæ Ï¢²¢Ý ÜUè ÜïUç„Å „éÝè !

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥}¢èÚï ¥ãHï „é ‹ Ý¼
ÜUè ²ïã §ç‹ÈUGÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ Ï¢ãé¼ „ï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ ÜUï
çH²ï }¢à¥GHï Ú¢ã Ï¢Ýè, ™éÝ¢‹™ï …¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢ (ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý
}¢çS…Î Ï¢¢Ï¢Úè ™¢ïÜU Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢™è) ÜUï »ÜU ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ÜéUÀ ²êæ ãñ çÜU 15 à¢¢’Ï¢¢Ý 1425 ç„.çã. }¢ïæ (çÜU …Ï¢ }¢ñæ Î-Ú-…»
¶G¢ç}¢„¢ ÜU¢ ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ƒ¢) ¥ÐÝè à¢¢Îè ÜUï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ }¢ñæ Ýï ÚãÝé}¢¢§ü
ÜUï çH²ï }¢éçzG¼²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ¥H ãG¢çÈUG…G ¥H ÜUG¢Úè }¢¢ñH¢Ý¢
}¢éãG}}¢Î ÈUG¢MÜUG ¥Gœ¢G¢Úè ¥H }¢-ÎÝè …¢ï çÜU }¢ïÚï ©S¼¢…G
|¢è ƒï, ©Ý „ï ÜéUÀ à¢Ú-§üG }¢„¢§H ÐêÀï ç…„ ÜUï …±¢Ï¢¢¼ ÎïÝï ÜUï Ï¢¢’Î
¥¢Ð Ýï §ç‹ÈUGÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼ï ãé» }¢éÛ¢ï à¢Ï¢ï ©GM„è }¢ïæ
ÜUïç„Å §çÁ¼}¢¢¥G ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢§ü çÜU §„ ¼GÚãG ¥¢Ð Î¢ïÝ¢ïæ ÜU¢ï
ÚãÝé}¢¢§ü ÜUï }¢é-¼¥GgÎ }¢-ÎÝè ÈêUH ç}¢Hïæx¢ï J ™éÝ¢‹™ï }¢ñæ Ýï à¢Ï¢ï ©GM„è
ÜUè §çÏ¼Î¢ }¢ïæ ¥ÐÝè ÎéËãÝ ÜUï „¢ƒ Ï¢ñÆ ÜUÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜUï Ï¢²¢Ý ÜUè ÜUïç„Å “ç}¢²¢æ Ï¢è±è ÜUï ãéGÜêGUÜUG” „éÝè
ç…„ „ï ã}¢ïæ }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜU¢ ¥Ý}¢¢ïH ¶G…G¢Ý¢ ã¢ƒ ¥¢²¢ J1
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚ„¢H¼ }¢ïæ „H¢¼¢ï „H¢}¢ Ðïà¢ çÜU²¢

Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï ¼ãGÜUGèÜUGè ± §à¢¢¥G¼è §Î¢Úï ¥H }¢ÎèÝ¼éH
§GçË}¢Ä²¢ „ï ±¢Ï¢S¼¢ »ÜU }¢-ÎÝè §SH¢}¢è |¢¢§ü Ýï |¢è }¢-ÎÝè }¢é…G¢-ÜUÚï
}¢ïæ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè ²ïãè çãGÜU¢²¼ „éÝ ÜUÚ
¥ÐÝ¢ …ïGãìÝ Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ à¢Ï¢ï ç…GÈUG¢ÈUG }¢ïæ „Ï¢ „ï ÐãHï ¥ÐÝè ÎéËãÝ ÜUï
„¢ƒ ç}¢H ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚ„¢H¼ ( ) }¢ïæ „H¢¼¢ï
„H¢}¢ ÜU¢ Ý…GÚ¢Ý¢ Ðïà¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ |¢è }¢¢æx¢è J
Ý}¢¢…Gï ÈUG…í ÜUè Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ¥Î¢»x¢è

(¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ }¢…GèÎ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU)
“¥‹±Ú” Ýï }¢à±Ú¢ çÎ²¢ ƒ¢ çÜU à¢Ï¢ï ç…GÈUG¢ÈUG x¢é…G¢Ú ÜUÚ Ý}¢¢…Gï ÈUG…í
Í¢Ú ãè ÐÚ ¥Î¢ ÜUÚ HïÝ¢ }¢x¢Ú à¢Ï¢ï ç…GÈUG¢ÈUG ÜUè „éÏãG
1: ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï ÎêËã¢ ¥¢ñÚ ÎéËãÝ ÜUï çH²ï Îé¥G¢§Ä²¢
}¢‹ÁG¢ê}¢ }¢-ÎÝè „ïãÚï ¥¢ñÚ §SH¢ãG ÜUï }¢-ÎÝè ÈêUH¢ïæ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H „é‹Ý¼¢ïæ |¢Úï }¢v¼êÏ¢¢¼ |¢è
}¢éÚœ¢Ï¢ ÈUGÚ}¢¢» ãñæ J ²ïã }¢-ÎÝè „ïãÚï ¥¢ñÚ }¢v¼êÏ¢¢¼ §„è çÚ„¢Hï ÜUï ¥¢ç¶GÚè „ÈUGãG¢¼ }¢ïæ
Ðïà¢ çÜU²ï x¢» ãñæ J
}¢çS…Îï ÝêÚ (…ã¢æ §}¢¢}¢¼ ÜUè ç…G}}¢ïÎ¢Úè ƒè) }¢ïæ Ý}¢¢…Gï ÈUG…í ÜUè §}¢¢}¢¼
ÜUè „¥G¢Î¼ Ð¢§ü J çÈUÚ …Ï¢ “¥‹±Ú” „ï }¢éH¢ÜUG¢¼ ãé§ü ¼¢ï ©„ Ýï
Ï¢ÇG¢ ¼¥GÁ…éÏ¢ çÜU²¢ çÜU à¢¢Îè ÜUè ÐãHè Ú¢¼ x¢é…G¢Ú ÜUÚ ÈUG…í ÐÉG¢§ü !
²ïã ÜUñ„ï ÐÉG¢§ü ? }¢ñæ Ýï ÜUã¢ : “ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü x¢G-H¼Gè
|¢è Ýãèæ ãé§ü, ²ïã ¥ËH¢ã ÜU¢ ÜUÚ}¢ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §„ çãGÜU¢²¼ }¢ïæ ©Ý ÎêËã¢

„¢çãGÏ¢¢Ý ÜUï çH²ï Î„ü Ð¢ïà¢èÎ¢ ãñ …¢ï Ý}¢¢…G ÜUï Ð¢Ï¢‹Î ã¢ï¼ï ãé» |¢è
à¢Ï¢ï ©GM„è }¢ïæ à¢}¢¢ïü ãG²¢ ÜUè ±…ã „ï x¢éGSH Ýãèæ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ Ý}¢¢…Gï
ÈUG…í ÜUG…G¢ ÜUÚ Îï¼ï ãñæ ( ) ãG¢H¢æ çÜU »ï„¢ ÜUÚÝ¢ à¢}¢¢ïü ãG²¢
Ýãèæ Ï¢çËÜU ÐÚHï ÎÚ…ï ÜUè ãG}¢¢ÜUG¼ ¥¢ñÚ ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ …ã‹Ý}¢ }¢ïæ Hï
…¢Ýï ±¢H¢ ÜU¢}¢ ãñ J
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢ ±Hè}¢¢
©Ý çÎÝ¢ïæ }¢ïæ |¢è çÜU …Ï¢ ÅïÏ¢H ÜéU<„²¢æ „…¢ ÜUÚ Ï¢ÇïG ÜUÚ¢ïü ÈUGÚ
ÜUï „¢ƒ ±Hè}¢ï çÜU²ï …¢¼ï ƒï, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜU¢ ±Hè}¢¢ à¢Ï¢ï ç…GÈUG ¢ÈG ÜUï Îê„Úï çÎÝ „é‹Ý¼ ÜUï }¢é¼¢G çÏ¢ÜUG »ï„è „¢-Îx¢è
ÜUï „¢ƒ ãé±¢ ƒ¢ çÜU ç…„ ¼GÚãG çÝ²¢…G ±x¢GñÚ¢ }¢ïæ ç¶H¢²¢ …¢¼¢ ãñ §„è
¼GÚãG }¢ïã}¢¢Ý¢ïæ ÜU¢ï ÎÚè ÐÚ çÏ¢Æ¢ ÜUÚ ƒ¢H¢ïæ }¢ïæ ¶¢Ý¢ Ðïà¢ çÜU²¢ x¢²¢ J
¶¢Ýï }¢ïæ ç„ÈUüG ¥vÝè ™¢±H (²¢’Ýè ÐéH¢±) ¥¢ñÚ …GÎ¢ü ƒ¢ J }¢ÜU¢Ý ÜUï
Ï¢ñMÝè çãGS„ï ÐÚ çÜU„è çÜUGS}¢ ÜUè }¢éÚÃ±…¢ „…¢±Å ²¢ Ï¢ÜGUèü ÜGUé }¢ÜGUé }¢¢ïæ
ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ý ƒè, ÅïÐ ÐÚ ç„ÈUüG Ý¢’¼ïæ ™H¢Ýï ÜU¢ ç„çË„H¢ ƒ¢ J
“±Hè}¢¢ „é‹Ý¼ ãñ” ÜUï Î„ ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼

„ï ±Hè}¢¢ ÜUï 10 }¢-ÎÝè ÈêUH
(¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè )
(1) Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ „é‹Ý¼ ãñ J ±Hè}¢¢ ²ïã ãñ çÜU à¢Ï¢ï ç…GÈUG¢ÈUG
ÜUè „éÏãG ÜU¢ï ¥ÐÝï Î¢ïS¼ ¥ãGÏ¢¢Ï¢ ¥G…Gè…G¢ï ¥ÜUG¢çÚÏ¢ ¥¢ñÚ }¢ãGËHï ÜUï
H¢ïx¢¢ïæ ÜUè ãGSÏ¢ï §çS¼¼G¢¥G¼ ç…G²¢ÈUG¼ ÜUÚï J
(2) ±Hè}¢ï ÜUï çH²ï Ï¢ãé¼ ç…G²¢Î¢ |¢èÇG ÜUÚÝ¢ à¢¼üG Ýãèæ ãñ, Î¢ï
¼èÝ Î¢ïS¼ ²¢ çÚà¼ïÎ¢Ú ã¢ïæ ¼¢ï |¢è ±Hè}¢¢ ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ J
(3) §„ ÜUï çH²ï Ð‹ÎÚã çÜUGS}¢ ÜUè çÇà¢ïæ Ï¢Ý¢Ýï ÜUè |¢è ÜU¢ï§ü
…GMÚ¼ Ýãèæ, ãGSÏ¢ï ãGñç„Ä²¼ Î¢H ™¢±H ²¢ x¢¢ïà¼ ±x¢GñÚ¢ …¢ï |¢è ¶¢Ý¢
¥¢Ð Ðïà¢ ÜUÚ „ÜU¼ï ãñæ, Ðïà¢ ÜUÚ Îèç…²ï ±Hè}¢¢ ã¢ï …¢»x¢¢ J
(4) …¢ï H¢ïx¢ ±Hè}¢ï }¢ïæ Ï¢éH¢» …¢»æ ©Ý ÜU¢ï …¢Ý¢ ™¢çã²ï çÜU ©Ý
ÜU¢ …¢Ý¢ ÎêËã¢ ¥¢ñÚ ©„ ÜUï Í¢Ú ±¢H¢ïæ ÜUï çH²ï }¢é„Úü¼ ÜU¢ Ï¢¢§G„ ã¢ïx¢¢ J
(5) Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ ÜU¢ ²ïã ãéGv}¢ …¢ï Ï¢²¢Ý çÜU²¢ x¢²¢ ãñ, ©„
±vG¼ ãñ çÜU Î¢’±¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ïæ ÜU¢ }¢vG„êÎ ¥Î¢» „éé‹Ý¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
}¢vG„êÎ ¼ÈUG¢¶éGÚ (²¢’Ýè ÈUGºG …¼¢Ý¢) ã¢ï ²¢ ²ïã çÜU }¢ïÚè ±¢ã ±¢ã ã¢ïx¢è
…ñ„¢ çÜU §„ …G}¢¢Ýï }¢ïæ ¥v„Ú ²ïãè Îï¶¢ …¢¼¢ ãñ, ¼¢ï »ï„è Î¢’±¼¢ïæ }¢ïæ Ý
à¢ÚèÜU ã¢ïÝ¢ Ï¢ïã¼Ú ãñ ¶éG„ê„Ý ¥ãHï §GË}¢ ÜU¢ï »ï„è …x¢ã Ý …¢Ý¢
™¢çã²ï J
(6) Î¢’±¼ }¢ïæ …¢Ý¢ ©„ ±vG¼ „é‹Ý¼ ãñ …Ï¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï çÜU
±ã¢æ x¢¢Ý¢ Ï¢…¢Ý¢, Hãì±¢ï H§GÏ¢ Ýãèæ ãñ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢¢’Hê}¢ ãñ çÜU ²ïã
wG¢éÚ¢ÈUG¢¼ ±ã¢æ ãñæ ¼¢ï Ý …¢» J
(7) …¢Ýï ÜUï Ï¢¢’Î }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ²ã¢æ HçxG±Ä²¢¼ ãñæ, ¥x¢Ú
±ãèæ ²ïã ™è…Gïæ ã¢ïæ ¼¢ï ±¢Ð„ ¥¢» ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ÜU¢Ý ÜUï Îê„Úï çãGS„ï }¢ïæ ãñæ
ç…„ …x¢ã ¶¢Ý¢ ç¶H¢²¢ …¢¼¢ ãñ ±ã¢æ Ýãèæ ãñæ ¼¢ï ±ã¢æ Ï¢ñÆ „ÜU¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
¶¢ „ÜU¼¢ ãñ çÈUÚ ¥x¢Ú ²ïã à¢wG„ ©Ý H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï Ú¢ïÜU „ÜU¼¢ ãñ ¼¢ï Ú¢ïÜU Îï
¥¢ñÚ ¥x¢Ú §„ ÜUè ÜGéUÎÚ¼ ©„ï Ý ã¢ï ¼¢ï „Ï¢í ÜUÚï J
(8) ²ïã §„ „êÚ¼ }¢ïæ ãñ çÜU ²ïã à¢wG„ }¢ÁGãÏ¢è Ðïà±¢ Ý ã¢ï ¥¢ñÚ
¥x¢Ú }¢évG¼Î¢ ± Ðïà±¢ ã¢ï, }¢-„HÝ ©G-H}¢¢ ± }¢à¢¢§¶G, ²ïã ¥x¢Ú Ý
Ú¢ïÜU „ÜU¼ï ã¢ïæ ¼¢ï ±ã¢æ „ï ™Hï ¥¢»æ Ý ±ã¢æ Ï¢ñÆïæ Ý ¶¢Ý¢ ¶¢»æ ¥¢ñÚ
ÐãHï ãè „ï ²ïã }¢¢’Hê}¢ ã¢ï çÜU ±ã¢æ ²ïã ™è…Gïæ ãñæ ¼¢ï }¢évG¼Î¢ ã¢ï ²¢ Ý ã¢ï
çÜU„è ÜU¢ï …¢Ý¢ …¢§…G Ýãèæ ¥x¢™ïü ¶G¢„ ©„ çãGS„» }¢ÜU¢Ý }¢ïæ ²ïã
™è…Gïæ Ý ã¢ïæ Ï¢çËÜU Îê„Úï çãGS„ï }¢ïæ ã¢ïæ J

(9) ¥x¢Ú ±ã¢æ Hãì±¢ï H§GÏ¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ²ïã à¢wG„ …¢Ý¼¢ ãñ çÜU
}¢ïÚï …¢Ýï „ï ²ïã ™è…Gïæ Ï¢‹Î ã¢ï …¢»æx¢è ¼¢ï ©„ ÜU¢ï §„ çÝÄ²¼ „ï …¢Ý¢
™¢çã²ï çÜU ©„ ÜUï …¢Ýï „ï }¢éé‹ÜUÚ¢¼ï à¢Ú-§GÄ²¢ (²¢’Ýè x¢éÝ¢ã¢ïæ ÜUï ÜU¢}¢)
Ú¢ïÜU çÎ²ï …¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢¢’Hê}¢ ãñ çÜU ±ã¢æ Ý …¢Ýï „ï ©Ý H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï
Ý„èãG¼ ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ »ï„ï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ ²ïã ãG-Ú-ÜU¼ïæ Ý ÜUÚïæx¢ï, v²êæ çÜU ±¢ïã
H¢ïx¢ §„ ÜUè çà¢ÜUü¼ ÜU¢ï …GMÚè …¢Ý¼ï ãñæ ¥¢ñÚ …Ï¢ ²ïã }¢¢’Hê}¢ ã¢ïx¢¢ çÜU
¥x¢Ú à¢¢çÎ²¢ïæ ¥¢ñÚ ¼vGÚèÏ¢¢ïæ }¢ïæ ²ïã ™è…Gïæ ã¢ïæx¢è ¼¢ï ±¢ïã à¢wG„ à¢ÚèÜU Ý
ã¢ïx¢¢ ¼¢ï ©„ ÐÚ H¢ç…G}¢ ãñ çÜU ±ã¢æ Ý …¢» ¼¢çÜU H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï §GÏ¢í¼ ã¢ï
¥¢ñÚ »ï„è ãG-Ú-ÜU¼ïæ Ý ÜUÚïæ J
(10) Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ ç„ÈUüG ÐãHï çÎÝ ãñ ²¢ ©„ ÜUï Ï¢¢’Î
Îê„Úï çÎÝ |¢è ²¢’Ýè Î¢ï2 ãè çÎÝ ¼ÜU ²ïã Î¢’±¼ ã¢ï „ÜU¼è ãñ, §„ ÜUï
Ï¢¢’Î ±Hè}¢¢ ¥¢ñÚ à¢¢Îè ¶Gy}¢ J Ð¢ÜU ± çã‹Î }¢ïæ à¢¢çÎ²¢ïæ ÜU¢ ç„çË„H¢
ÜU§ü çÎÝ ¼ÜU ÜUG¢§}¢ Úã¼¢ ãñ J „é‹Ý¼ „ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉGÝ¢ çÚ²¢ ± „é}¥G¢ ãñ
§„ „ï Ï¢™Ý¢ …GMÚè ãñ J
(}¢¢wG¢ê…G ¥…G Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãS„¢ : 16, „. 34 ¼¢ 36)
™Å¢§ü ÜUè „é‹Ý¼

(¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ) }¢ñæ Ýï ²ïã
ÐÉG ¥¢ñÚ „éÝ Ú¶¢ ƒ¢ çÜU „ÚÜU¢Ú ™Å¢§ü

Ï¢çËÜU ÈUGà¢ïü ¶G¢ÜU ÐÚ „¢ï¼ï ƒï J Ï¢Ú„¢ïæ „ï }¢ïÚè ™Å¢§ü ÐÚ
„¢ïÝï ÜUè ¥G¢Î¼ ƒè J à¢¢Îè ÜUè ÐãHè Ú¢¼ ÜUï Ï¢¢’Î }¢ñæ çÈUÚ ¥ÐÝè ™Å¢§ü
ÐÚ ƒ¢ J ÐHæx¢ ¥¢çãS¼¢ ¥¢çãS¼¢ SÅ¢ïÚ M}¢ }¢ïæ }¢é‹¼çÜUGH ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ
§„ ÜUï Ï¢¢’Î Í¢Ú ÜU¢ ÈUG¢ç…GH „¢}¢¢Ý ÐHæx¢ ÐÚ Ú¶ çÎ²¢ x¢²¢ J ¥Ï¢ |¢è
ã}¢¢Úï Í¢Ú }¢ïæ „¢ïÈUG¢ „ïÅ ãñ Ý ÐHæx¢, ã¢æ Í¢Ú ÜUè Ï¢¢H¢§ü }¢ç‹…GH }¢ïæ …¢ï
çÜU¼¢Ï¢ Í¢Ú ãñ ±ã¢æ »ÜU „¢ïÈUG¢ }¢¢ñ…êÎ ãñ ç…„ ÐÚ }¢ñæ ÜU|¢è ÜU|¢è Ï¢ñÆ
…¢¼¢ ãêæ, §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ }¢ïæ „ï çÜU„è Ýï H¢ ÜUÚ Ú¶ çÎ²¢, ¥ÐÝï ©„
}¢ïãÚÏ¢¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ¥Ï¢ |¢è }¢éÛ¢ï Ýãèæ }¢¢’Hê}¢ J
…ãï…G ÜUï ãéGÜGêUÜUG

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï »ÜU Ï¢¢Ú ÈUGÚ}¢¢²¢,
™êæçÜU …ãï…G à¢Ú-§üG ¼G¢ñÚ ÐÚ Ï¢è±è ÜUè ç}¢ËÜU ã¢ï¼¢ ãñ §„ çH²ï }¢ñæ Ýï
¥ÐÝï Ï¢Ó™¢ïæ ÜUè ±¢çHÎ¢ „ï »ÜU Ï¢¢Ú Ýãèæ Ï¢çËÜU }¢éwG¼çHÈUG }¢±¢ÜUïG¥G
ÐÚ …ãï…G „ï }¢é-¼¥GçËHÜUG ãéGÜGêUÜUG }¢é¥G¢ÈUG ÜUÚ±¢»æ ãñæ J »ÜU Ï¢¢Ú »ÜU
™éÅÜéUH¢ ²êæ ãé±¢ çÜU }¢ñæ Ýï Ï¢Ó™¢ïæ ÜUè ±¢çHÎ¢ „ï …ãï…G „ï }¢é-¼¥GçËHÜUG
…Ï¢ »ãGç¼²¢¼GÝ }¢é¥G¢ÈUGè }¢¢æx¢è ¼¢ï ©‹ã¢ïæ Ýï ÜUã¢ : “»ÜU Ï¢¢Ú }¢é¥G¢ÈUG
ÜUÚ ¼¢ï çÎ²¢ ¥Ï¢ ÜUÏ¢ ¼ÜU }¢é¥G¢ÈUGè }¢¢æx¢¼ï Úãïæx¢ï ?”

¥ËH¢ã Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼

ÜU¢ï »ÜU Ï¢ïÅè ¥¢ñÚ Î¢ï Ï¢ïÅ¢ïæ „ï Ý±¢…G¢ ãñ J Ï¢ïÅ¢ïæ ÜUï Ý¢}¢ (1) ¥ËãG¢…
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê ©„ñÎ ¥ãG}¢Î ©GÏ¢ñÎ Ú…G¢ ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è ¥Gœ¢G¢Úè ¥H
}¢-ÎÝè ¥¢ñÚ (2) ãG¢…è }¢éãG}}¢Î çÏ¢H¢H Ú…G¢ ¥Gœ¢G¢Úè
ãñæ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §Ý ÜU¢ï ÎÚ¢ç…G²ï ©G}¢í çÏ¢H¶GñÚ ¥¢ñÚ
çÎÝ Ú¢¼ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï }¢-ÎÝè ÜU¢}¢¢ïæ ÜUè {ê}¢ïæ }¢™¢Ýï ÜUè ¼¢ñÈUGèÜUG
¥G¼G¢ ÈUGÚ}¢¢» J
à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ÜUè à¢¢Îè
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! …ã¢æ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
Ýï ¥ÐÝè à¢¢Îè ¶G¢Ý¢ ¥¢Ï¢¢Îè }¢ïæ ãÚ }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ
à¢Ú-§üG ¥ãGÜU¢}¢ ÜUè Ð¢„Î¢Úè ÜUè, ±ãèæ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï à¢ã…G¢Î» ¶éGà¢
çHÜUG¢, ©GM„ï çÎHLÏ¢¢, ¥HãG¢… }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê ©„ñÎ ¥ãG}¢Î ©GÏ¢ñÎéÚü…G¢
ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è ¥Gœ¢G¢Úè ¥H }¢-ÎÝè ÜUè “à¢¢Îè”
ÜUï ÐéÚ }¢é„Úü¼ H}ãG¢¼ }¢ïæ ¼}¢¢}¢ }¢é¥G¢-}¢H¢¼ à¢Úè¥G¼ ÜUï »ïGÝ }¢é¼G¢çÏ¢ÜUG
Ú¶Ýï ÐÚ |¢è |¢ÚÐê Ú ¼±Á…¢ï ã ÈUG Ú }¢¢§ü J ç…„ ÜUï Ý¼è…ï }¢ïæ
²ïã à¢¢Îè }¢éÏ¢¢ÚÜU |¢è §ç‹¼ã¢§ü „¢-Îx¢è ÜU¢ }¢ÁGãÚ ¥¢ñÚ

Î¢ñÚï ãG¢ç…GÚ ÜUè ç}¢„¢Hè à¢¢Îè ÜUGÚ¢Ú Ð¢§ü J
}¢ÚãGÏ¢¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜU¢ HwG¼ï ç…x¢Ú ÎêËã¢ Ï¢Ý¢
wG¢éà¢Ýé}¢¢ „ïãÚ¢ ©GÏ¢ñÎï ÜUG¢çÎÚè ÜUï „Ú „…¢
¼vGÚèÏ¢ï çÝÜU¢ãG
à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ÜUï çÝÜU¢ãG ÜUè ¼vGÚèÏ¢ Ï¢ÜGUèü
ÜGéU}¢ÜGéU}¢¢ïæ „ï …x¢-}¢x¢¢¼ï à¢¢Îè ã¢õH ÜUï Ï¢…¢» }¢ÎèÝ¼éH ¥¢ñçH²¢
}¢éH¼¢Ý à¢ÚèÈUG }¢ïæ ã¢ïÝï ±¢Hï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï ¼èÝ Ú¢ï…G¢ „é‹Ý¼¢ïæ |¢Úï
Ï¢ñÝH ¥vG±¢}¢è §çÁ¼}¢¢¥G }¢ïæ 18 ¥v¼êÏ¢Ú 2003 ç„.§üG. ÜU¢ï à¢Ï¢ï
§¼±¢Ú Ï¢ÇGè „¢-Îx¢è ÜUï „¢ƒ ¥‹…¢}¢ Ð¢§ü J
Ï¢Ú¢¼è ãñ æ ¼}¢¢}¢è ¥ãHï „é ‹ Ý¼
©GÏ¢ñÎï ÜUG¢çÎÚè ÎêËã¢ Ï¢Ý¢ ãñ
ç¼H¢±¼ ÜUï Ï¢¢’Î ÐéÚ„¢ï…G Ý¢’¼ïæ ÐÉGè x¢§üæ, çÚvGÜUG¼
¥æx¢ï…G „}¢¢æ ƒ¢, ¶éGyGÏ¢» çÝÜU¢ãG ÐÉG ÜUÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ãè Ýï çÝÜU¢ãG ÐÉG¢²¢ çÈUÚ Àêã¢Úï HéÅ¢» x¢» …¢ï
}¢‹™ (SÅï…) ÜUï ÜUGÚèÏ¢ }¢¢ñ…êÎ }¢wG„ê„ §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ Ýï HêÅï J
çÝÜU¢ãG ÜUï Ï¢¢’Î Àêã¢Úï HéÅ¢Ýï ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼
ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU “ãGÎè„ à¢ÚèÈUG }¢ïæ HêÅÝï ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ ¥¢ñÚ HéÅ¢Ýï }¢ïæ
|¢è ÜU¢ï§ü ãGÚ… Ýãèæ J (¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼, „. 232)
LwG„¼è ÜUè ¼¢Úè¶G

¥¢’H¢ ãG…GÚ¼ ÜU¢ ²¢ñ}¢ï ç±H¢Î¼ 10
à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ ãñ çHã¢…G¢ §„ çÝSÏ¢¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼¢ïæ ÜUï ãéG„êH ÜUï
çH²ï LwG„¼è ÜUè ¼vGÚèÏ¢ à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1426 ç„.çã., 2005
ç„.§Gü. ÜUè Î„±èæ à¢Ï¢ Ú¶è x¢§ü J
}¢ñ æ §}¢¢}¢ ¥ãG } ¢Î Ú…G ¢ ÜU¢ ãê æ xG ¢ é H ¢}¢
çÜU¼Ýè ¥¢’H¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï çÝSÏ¢¼ ç}¢H x¢§ü
(}¢éx¢GèH¢Ýï }¢ÎèÝ¢)
}¢ÜU¢Ý ÐÚ „…¢±Å
§„ }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ Îï¶Ýï ±¢Hï ãñGÚ¼ …GÎ¢ ƒï çÜU Îé‹²¢» ¥ãHï
„é‹Ý¼ ÜUï ¥}¢èÚ, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï à¢ã…G¢Îï
ÜUè à¢¢Îè ÜUï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ Í¢Ú ÐÚ }¢éÚÃ±…¢ „…¢±Å ²¢ Ï¢ÜGUèü ÜGéU}¢ÜGéU}¢¢ïæ
±x¢ñGÚ¢ ÜUè ÜU¢ï§ü ¼ÚÜUèÏ¢ ãè Ýãèæ ƒè J
ÐéÚ ¼ÜUËHéÈUG …ãï…G HïÝï „ï §‹ÜU¢Ú

ãG¢…è ¥ãG}¢Î ©GÏ¢ñÎ Ú…G¢ ÜUè à¢¢Îè }¢ïæ …Ï¢
HÇGÜUè ±¢H¢ïæ Ýï ÐéÚ ¼ÜUËHéÈUG …ãï…G ÎïÝ¢ ™¢ã¢ ¼¢ï ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ Ýï ©‹ãïæ „¢-Îx¢è ¥ÐÝ¢Ýï ÜUè ¼ËÜUGèÝ ÜUè J

Îê„Úè ¼GÚÈUG à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú |¢è ÐHæx¢ ±x¢GñÚ¢ ÜUè
Ï¢…¢» ™Å¢§ü ÜUGÏ¢êH ÜUÚÝï ÐÚ çÚ…G¢ }¢‹Î ãé» J
§çÁ¼}¢¢»G ç…GRU¢ï Ý¢’¼

à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ÜUè à¢¢Îè ÜUè ¶éGà¢è }¢ïæ Î¢’±¼ï
§SH¢}¢è ÜUè Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ (ÜUÚ¢™è) ÜUè }¢…çH„ï }¢éà¢¢-±Ú¼ Ýï ¥G¢H}¢è
}¢-ÎÝè }¢ÜUü…G ÈUGñG…G¢Ýï }¢ÎèÝ¢ (Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢™è) }¢ïæ §çÁ¼}¢¢»G
ç…GRU¢ï Ý¢’¼ ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ ç…„ }¢ïæ ã…G¢Ú¢ïæ §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ Ýï
çà¢ÜUü¼ ÜUè J §çÁ¼}¢¢»G ç…GRU¢ï Ý¢’¼ ÜU¢ ¥¢x¢G¢…G ç¼H¢±¼ï ÜGéUÚ¥¢Ýï
ãG Ü Uè}¢ „ï ãé ± ¢, çÈUÚ „ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢, „é M Úï ÜUG Ë Ï¢¢ï „èÝ¢
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ïæ x¢éHã¢» ¥GÜUGèÎ¼ Ý¢’¼ à¢ÚèÈUG
ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ Ðïà¢ çÜU²ï x¢» J §„ ÜUï Ï¢¢’Î à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ Ýï §„ }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ }¢-ÎÝè }¢é…G¢-ÜUÚ¢ }¢ïæ
§SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ ÜUï „é±¢H¢¼ ÜUï …±¢Ï¢¢¼ çÎ²ï J çÈUÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ ÜU¢ çH¶¢ ãé±¢ }¢‹…êG}¢ Îé¥G¢§Ä²¢ „ïãÚ¢ à¢ÚèÈUG
ÐÉG¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ „H¢¼¢ï „H¢}¢ ÐÚ §„ §çÁ¼}¢¢»G ç…GRU¢ï Ý¢’¼ ÜU¢
§çwG¼¼¢}¢ ãé±¢ J
Àêã¢Úï v²êæ Ýãèæ Ï¢¢æÅï ?

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï ÜéUÀ ²êæ §à¢¢üÎ ÈUGÚ}¢¢²¢ :
}¢éÛ¢ „ï §„Ú¢Ú çÜU²¢ x¢²¢ çÜU §çÁ¼}¢¢»G ç…GRU¢ï Ý¢’¼ ÜUï à¢é-ÚÜU¢ }¢ïæ ÜU¢ï§ü
™è…G ¼vG„è}¢ ÜUè …¢», çÜU„è Ýï ²ïã }¢à±Ú¢ |¢è çÎ²¢ çÜU ™H }¢ÎèÝ¢ ÜUï
7 ãéM
G ÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼ „ï „¢¼ „¢¼ Àêã¢Ú¢ïæ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ÐïÜUïÅ ¼vG„è}¢ ÜUÚ
çÎ²ï …¢»æ, §„ ÜUï Ýé}¢êÝï („ï}ÐH, sample) |¢è ¥¢ x¢» ƒï }¢x¢Ú }¢ñæ Ýï
}¢‹¥G ÜUÚ çÎ²¢ §„ çH²ï Ýãèæ çÜU ÚÜUG}¢ Ï¢ãé¼ ¶G™ü ã¢ï¼è Ï¢çËÜU ²ïã
„¢ï™ ÜUÚ çÜU ²ïã Àêã¢Úï ã}¢ Ï¢¢æÅïæx¢ï çÜU„ …x¢ã ? ¥x¢Ú }¢çS…Î }¢ïæ Ï¢¢æÅ¼ï
ãñæ ¼¢ï Úà¢ ÜUè ±…ã „ï }¢çS…Î }¢ïæ à¢¢ïÚ¢ï x¢éGH ã¢ïx¢¢ …¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ï }¢çS…Î
ÜUï }¢éÝ¢ÈUGè ãñ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ï¢¢ãÚ Ï¢¢æÅ¼ï ãñæ ¼¢ï Ú¢S¼ï Ï¢‹Î ã¢ï …¢Ýï ÜU¢ ¶GÎà¢¢
ãñ ç…„ „ï x¢é…GÚÝï ±¢H¢ïæ ÜUè ãGÜUG ¼-HÈUGè ã¢ïx¢è J çÈUÚ ¥G±¢}¢ ÜUï …}}¢ï
x¢GÈUGèÚ ÜU¢ï ÜUG¢Ï¢ê ÜUÚÝ¢ Ï¢ïãGÎ }¢éçàÜUH ãñ, ÀèÝ¢ Û¢ÐÅè }¢ïæ …G¢ïÚ¥¢±Ú ¼¢ï
à¢¢²Î ÜU§ü ÜU§ü ÐïçÜUÅ Hï ©ÇGï }¢x¢Ú …¢ï Ï¢ï™¢Ú¢ ÜU}¢…G¢ïÚ ã¢ïx¢¢ ãé…ê}¢ }¢ïæ
çÐ„ ÜUÚ Úã …¢», çHã¢…G¢ „}¢Û¢ Ýãèæ ÐÇG¼è ƒè çÜU ÜUã¢æ Ï¢¢æÅïæ ?
™éÝ¢‹™ï ¼Gñ ãé±¢ çÜU Àêã¢Úï Ýãèæ Ï¢¢æÅï …¢»æx¢ï J
x¢G¢ñ„ï ¥¢’…G}¢ ¥¢ñÚ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼

ÜUè ¼à¢ÚèÈUG ¥¢-±Úè
»ÜU §SH¢}¢è |¢¢§ü ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU §çÁ¼}¢¢»G ç…GRU¢ï Ý¢’¼ ÜUï
¥¢ç¶GÚè H}ãG¢¼ }¢ïæ …Ï¢ }¢‹™ ÐÚ à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ¥¢ñÚ

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ¼à¢ÚèÈUG ÈUGÚ}¢¢ ƒï ¥¢ñÚ ¥}¢èÚï
¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÎ¢ü }¢‹ÁG¢ê}¢ Îé¥G¢§Ä²¢
„ïãÚ¢ ÐÉG¢ …¢ Úã¢ ƒ¢ J (ç…„ ÜUï ¥à¥G¢Ú „ÈGUãG¢ 71 ÐÚ Ðïà¢ çÜU²ï x¢»
ãñæ J) ©Ý §SH¢}¢è |¢¢§ü ÜU¢ ÜUãÝ¢ ãñ çÜU §„ Î¢ñÚ¢Ý }¢ïÚè ¥¢æ¶ Hx¢
x¢§ü, v²¢ Îï¶¼¢ ãêæ çÜU Î¢ï Ï¢é…éGx¢ü ¼à¢ÚèÈUG H¢», }¢éÛ¢ï Ï¢¼¢²¢ x¢²¢ çÜU
§Ý }¢ïæ »ÜU ãéGÁG¢êÚ „çÄ²ÎéÝ¢ x¢G¢ñ„ï ¥¢’…G}¢ ¥¢ñÚ Îê„Úï
¥¢’H¢ ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ ¶G¢Ý ãñæ J çÈUÚ
Î¢ïÝ¢ïæ Ï¢é…Géx¢¢ïZ Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ¥¢ñÚ à¢ã…G¢Î»
¥Gœ¢G¢Ú ÜUï x¢Hï }¢ïæ ã¢Ú ÐãÝ¢» J
§Ý ÜUè à¢¢Îè ¶G¢Ý¢ ¥¢Ï¢¢Îè ã¢ï ÚÏÏ¢ï }¢éS¼GÈUG¢
¥…G Ð» x¢G¢ñ„éH ±Ú¢ Ï¢ãÚï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢
(¥Ú}¢éx¢G¢Ýï }¢ÎèÝ¢)
ÚS}¢ï „éwG„¼è
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï ÐãHï ãè „ï ¼¢ÜUèÎ
ÜUÚ Îè ƒè çÜU çÜU„è „êÚ¼ }¢ïæ ÜU¢ï§ü x¢GñÚ à¢Ú-§üG ÚS}¢ ²¢ }¢é¥G¢-}¢H¢ Ý
ã¢ïÝï Ð¢» Ï¢çËÜU ±vG¼ï LwG„¼è |¢è ¼}¢¢}¢ }¢é¥G¢-}¢H¢¼ »ïGÝ à¢Úè¥G¼ ÜUï
Î¢»Úï }¢ïæ Úã¼ï ãé» ã¢ïÝï ™¢çã»ïæ J ¥¢Ð ÜUè §„ wG±¢çãà¢

ÜU¢ï ¥G-}¢Hè …¢}¢¢ ÐãÝ¢²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ ¼ÜU ãÚ ãÚ }¢é¥¢G -}¢H¢ »ïGÝ
à¢Úè¥G¼ ÜUï }¢é¼G¢çÏ¢ÜUG Ú¶Ýï ÜUè ãè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè x¢§ü J ãGœ¢¢ çÜU
LwG„¼è ÜUï ±vG¼ …¢ï ¶G±¢¼èÝ ÎéËãÝ ÜU¢ï À¢ïÇGÝï ÜUï çH²ï ÚS}¢
ÜUï ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥¢¼è ãñæ ©„ „ï Ðïà¢x¢è }¢‹¥G ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ çÜU ç„ÈUüG
ÎéËãÝ ÜU¢ „x¢¢ |¢¢§ü à¢Ú-§üG ÐÎïü ÜUï „¢ƒ ÎéËãÝ ÜU¢ï Hï ¥¢» J
§„ à¢¢Îè }¢ïæ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUï Í¢Ú ±¢H¢ïæ
ÜUè ¼GÚÈUG „ï |¢è §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜUï çH²ï ÜU¢ï§ü ¼vGÚèÏ¢ Ýãèæ Ú¶è
x¢§ü ƒè J
}¢ïÚè ç…„ ÜUÎÚ ãñæ Ï¢ãÝïæ „|¢è ÜU¢à¢ Ï¢éÜUüG¥G ÐãÝïæ
ã¢ï ÜUÚ}¢ à¢ãï …G}¢¢Ý¢ }¢-ÎÝè }¢ÎèÝï ±¢Hï
Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ Ý}¢¢…Gï ÈUG…í

à¢Ï¢ï ç…GÈUG¢ÈUG ÜUè „éÏãG à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ãG¢…è ¥ãG}¢Î
©GÏ¢ñÎ Ú…G¢ Ýï ¥G¢H}¢è }¢-ÎÝè }¢ÜUü…G ÈUGñ…G¢Ýï }¢ÎèÝ¢
}¢ïæ ãGSÏ¢ï }¢¢’}¢êH Ý}¢¢…Gï ÈUG…í ÐÉG¢§ü J §„ ¼GÚãG ©‹ã¢ïæ Ýï ¥ÐÝï
±¢çHÎ ²¢’Ýè ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè çÚ±¢²¼
ÜU¢ï Ï¢Ú ÜUGÚ¢Ú Ú¶¢ çÜU ©‹ã¢ïæ Ýï |¢è à¢Ï¢ï ç…GÈUG¢ÈUG ÜUè „éÏãG }¢çS…Îï
ÝêÚ (ÜU¢x¢G…Gè Ï¢¢…G¢Ú Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢™è) }¢ïæ Ý}¢¢…Gï ÈUG…í ÜUè ãGSÏ¢ï
}¢¢’}¢êH §}¢¢}¢¼ ÈUGÚ}¢¢§ü ƒè J
Ý}¢¢…G¢ïæ }¢ïæ }¢éÛ¢ï „éS¼è Ý ã¢ï ÜU|¢è ¥¢ÜUG¢
ÐÉêGæ Ð¢æ™¢ïæ Ý}¢¢…Gïæ Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ²¢ Ú„êHËH¢ã
{ê}¢{¢}¢ „ï ±Hè}¢¢ ÜUÚÝï ÜU¢ }¢é¼G¢-HÏ¢¢

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï }¢-ÎÝè }¢é…G¢-ÜUÚï
ÜUï Î¢ñÚ¢Ý ÜéUÀ ²êæ §à¢¢üÎ ÈUGÚ}¢¢²¢ : {ê}¢{¢}¢ „ï ±Hè}¢ï ÜU¢ |¢è Ï¢ãé¼
§„Ú¢Ú Úã¢ J çÜU„è Ýï ¥¢õÈUGÚ |¢è ÜUè, çÜU 200 Îïx¢ïæ çÏ¢H¢ ©…Ú¼ ÐÜU¢
Îïæx¢ï, Ï¢„ Î¢ï H¢¶ LÐñ ÜU¢ „¢}¢¢Ý ¥¢»x¢¢ J }¢ñæ Ýï ÜUã¢ : Î¢ï H¢¶ LÐñ
¼¢ï }¢ïÚï Ð¢„ Ýãèæ ãñæ, }¢x¢Ú }¢ïÚï çH²ï Î¢ï H¢¶ LÐñ …}¥G ÜUÚÝ¢ }¢éçàÜUH
|¢è Ýãèæ ãñ, Ï¢„ ²ïãè ã¢ïx¢¢ çÜU ç…„ „ï ÜUãêæx¢¢ ©„ ÜUï çÎH }¢ïæ }¢ïÚè …¢ï
§GÁG…G¼ ã¢ïx¢è ±¢ïã ¶Gy}¢ ã¢ï …¢»x¢è, Î¢ï ™¢Ú „ïÆ¢ïæ ÜU¢ï ÈUG¢ïÝ ÜUÚ Îêæx¢¢,
ƒ¢ïÇGè „è wG¢éà¢¢}¢Î ÜUÚÝ¢ ÐÇGïx¢è …¢ï çÜU }¢ïÚï ç}¢…G¢… }¢ïæ Ýãèæ ãñ, 200
ÜUè …x¢ã 1200 Îïx¢ïæ ã¢ï …¢»æx¢è, ²êæ }¢ïÚï Ï¢ïÅï ÜU¢ ±Hè}¢¢ ¼¢ï {ê}¢{¢}¢ „ï
ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð H¢ïx¢ |¢è ¶éGà¢ ã¢ï …¢»æx¢ï }¢x¢Ú }¢éÛ¢ï §„ ÜUï çH²ï ¥ÐÝè
¶éGg¢Úè ÜU¢ „¢ñÎ¢ ÜUÚÝ¢ ÐÇGïx¢¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï Ï¢¼G¢ñÚï ¼Úx¢GèÏ¢ »ÜU
±¢çÜGU¥G¢ |¢è „éÝ¢²¢ :
»ÜU ÐèÚ „¢çãGÏ¢ ÜUï ã¢æ Hæx¢Ú ¶G¢Ý¢ ™H Úã¢ ƒ¢ J »ÜU „¢çãGÏ¢ï
„Ú±¼ }¢éÚèÎ Ðñ„ï ÎïÝï ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ÜUÚ Úã¢ ƒ¢ J Hæx¢Ú ¶G¢Ýï ÜUï }¢é‹¼ç…G}¢
Ýï ¥G…üG ÜUè : ãéGÁG¢êÚ ! ¥Ï¢ }¢ãæx¢¢§ü Ï¢ÉG x¢§ü ãñ, Ï¢ãé¼ çÎvGÜUG¼ ã¢ï Úãè ãñ,
¥x¢Ú ¥¢Ð §„ Hæx¢Ú ¶G¢Ýï ÜU¢ ¶G™¢ü ÎïÝï ±¢Hï }¢éÚèÎ ÜU¢ï §à¢¢Ú¢ ÜUÚ Îïæx¢ï
çÜU ±¢ïã ÚÜU}¢G Îéx¢Ýè ÜUÚ Îï ¼¢ï ¥ÐÝ¢ Hæx¢Ú ¶G¢Ý¢ …GÚ¢ ¥¢„¢Ýè „ï
™Hïx¢¢ J ÐèÚ „¢çãGÏ¢ §„ ÐÚ Ú¢…Gè ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©„ }¢éÚèÎ ÜU¢ï ÈUGÚ}¢¢²¢
çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼éÛ¢ï Ï¢ãé¼ çÎ²¢ ãñ, ¼é}¢ }¢¢ã¢Ý¢ ™‹Î¢ Îéx¢Ý¢ ÜUÚ
Î¢ï J ©„ }¢éÚèÎ Ýï „¥G¢Î¼ }¢‹Îè „ï …±¢Ï¢ çÎ²¢ : }¢é<à¢Î ¥¢Ð ÜU¢ ãéGv}¢
„Ú ¥¢æ¶¢ïæ ÐÚ J ÜéUÀ ¥G„ïü ÜUï Ï¢¢’Î Hæx¢Ú ¶G¢Ýï ÜUï }¢é‹¼ç…G}¢ Ýï ÐêÀ¢,
ãéGÁG¢êÚ ! ¥¢Ð Ýï ÚÜUG}¢ }¢ïæ §…G¢ÈUGï ÜUï çH²ï ÜUã¢ ²¢ Ýãèæ ? ÐèÚ „¢çãGÏ¢ Ýï
ÈUGÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñæ Ýï ©„ „ï ÜUã çÎ²¢ ƒ¢ ¥¢ñÚ ©„ Ýï Îéx¢Ý¢ |¢è ÜUÚ çÎ²¢
ãñ }¢x¢Ú ÈUGÜUüG ²ïã ãñ ÐãHï Ï¢ÇGè ¥GÜUGèÎ¼ „ï ¥¢ ÜUÚ Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ƒ¢, ¥Ï¢
¶éGÎ Ýãèæ ¥¢¼¢ ç|¢…±¢ Îï¼¢ ãñ J
(çÈUÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢)
}¢ïÚ¢ Ï¢ïÅ¢ (²¢’Ýè ãG¢…è ¥ãG}¢Î ©GÏ¢ñÎ Ú…G¢ ¥Gœ¢G¢Úè )
¶éÎG ±Hè}¢¢ ÜUè „é‹Ý¼ ¥Î¢ ÜUÚïx¢¢ J {ê}¢{¢}¢ „ï Ý „ãè }¢x¢Ú ±Hè}¢¢ ã¢ïx¢¢ J
Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢
à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï
„é‹Ý¼ ÜUè ãGSÏ¢ï wG±¢çãà¢ §ç‹¼ã¢§ü „¢-Îx¢è „ï Î¢’±¼ï
±Hè}¢¢ ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ ÈUGÚ}¢¢²¢ ç…„ }¢ïæ ç„ÈUüG Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè
}¢ÜUü…Gè }¢…çH„ï à¢êÚ¢ ÜUï ¼}¢¢}¢ ¥Ú¢ÜUèÝ ¥¢ñÚ ¼èÝ ²¢ ™¢Ú Îê„Úï
§SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ ÜU¢ï }¢ÎìªG çÜU²¢ HïçÜUÝ ¶¢Ýï ÜUï ±vG¼ Í¢Ú ÜUï Ï¢¢ãÚ
…}¥G ã¢ïÝï ±¢Hï Îèx¢Ú ¥GÜUGèÎ¼ }¢‹Î §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ ÜU¢ï |¢è ¥‹ÎÚ
Ï¢éH±¢ çH²¢ x¢²¢ J ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
|¢è ±Hè}¢ï }¢ïæ à¢ÚèÜU ƒï J Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ }¢ïæ Î¢H ¥¢ñÚ ™¢±H Ðïà¢ çÜU²ï
x¢» J ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU “¶¢Ý¢ Í¢Ú
}¢ïæ ÐÜU¢²¢ x¢²¢ ãñ, Î¢H Ð¢Ýè }¢ïæ ÐÜU¢§ü x¢§ü ãñ ¥¢ñÚ §„ }¢ïæ ¼ïH ÜU¢ »ÜU
ÜUG¼GÚ¢ |¢è Ýãèæ Ç¢H¢ x¢²¢ J” }¢x¢Ú ¶¢Ýï ±¢H¢ïæ ÜU¢ ÜUãÝ¢ ãñ çÜU Î¢H
™¢±H ãGñÚ¼ ¥æx¢ï…G ¼G¢ñÚ ÐÚ §ç‹¼ã¢§ü H…Gè…G ƒï J
à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ÜU¢ï ç}¢HÝï ±¢Hï ¼ãG¢§ÈUG

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè ¼GÚÈUG „ï Îè x¢§ü
}¢-ÎÝè „¢ï™ ÜUï Ï¢¢§G„ Îé‹²¢ |¢Ú „ï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ
Ýï Îé‹²±è ¼ãG¢§ÈUG ÜUï Ï¢…¢» Ï¢ãé¼ „ï ÝïÜU ¥¢’}¢¢H }¢-„HÝ ã…G¢Ú¢ïæ
ÜGéUÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU, ÎéMÎï Ð¢ÜU ¥¢ñÚ }¢éwG¼çHÈUG ¥ÁGÜU¢Ú, }¢-ÎÝè
§‹¥G¢}¢¢¼ ¥¢ñÚ ÜU§ü §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ Ýï }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGH¢ïæ }¢ïæ „ÈUGÚ

ÜUÚÝï ¥¢ñÚ Îèx¢Ú ¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²¼¢ïæ ÜUï „±¢Ï¢ ÜUï ¼¢ïãGÈUGï Ðïà¢ çÜU²ï J
»ÜU H¢¶ LÐñ ÜU¢ ™ïÜU H¢ñÅ¢ çÎ²¢

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢ }¢éÜUGg„ Í¢Ú¢Ý¢
Îé‹²±è }¢¢H „ï çÜU„ ÜUGÎÚ ¥ÐÝ¢ Î¢}¢Ý Ï¢™¢¼¢ ãñ ? §„ ÜU¢
¥‹Î¢…G¢ §„ Ï¢¢¼ „ï Hx¢¢§²ï çÜU }¢¢Hè ¼¢ïãGÈUGï ÎïÝï „ï }¢‹¥G ÜUÚÝï
ÜUï Ï¢¢ ±é…êÎ …Ï¢ »ÜU §SH¢}¢è |¢¢§ü Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ïæ à¢ã…G¢Î» ãéGÁG¢êÚ ÜUï çH²ï
100000/- (»ÜU H¢¶ LÐñ) ÜU¢ ™ïÜU Ï¢¼G¢ñÚï ¼¢ïãGÈUG¢ ç|¢…±¢²¢
¼¢ï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï à¢éçRU²¢ ÜUï „¢ƒ ±¢Ð„
ÜUÚ¼ï ãé» ¼ãGÚèÚè Ðñx¢G¢}¢ |¢ï…¢ çÜU Ï¢Ú¢» ÜUÚ}¢ ! Î¢ïÏ¢¢Ú¢ §„ ÜUï
çH²ï §„Ú¢Ú Ý ÈUGÚ}¢¢»æ J Ï¢¢’Î ¥…G¢æ ™ïÜU ÎïÝï ±¢Hï §SH¢}¢è |¢¢§ü
ÜUï Í¢Ú ±¢H¢ïæ ÜUè ¼GÚÈUG „ï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜUï Í¢Ú ©Ý ÜUè Ï¢ÇGè ã}¢à¢èÚ¢ ÜUï Ð¢„ »ÜU H¢¶ LÐñ ÝvGÎ
Ðãéæ™¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè x¢§ü }¢x¢Ú ±ã¢æ |¢è ©‹ãïæ }¢¢²ê„è ãé§ü v²êæ çÜU
©‹ã¢ïæ Ýï |¢è ÚÜUG}¢ HïÝï „ï }¢¢’ç…GÚ¼ ÜUÚ Hè ¥¢ñÚ à¢éçRU²¢ ÜUï „¢ƒ
Ðñ„ï ±¢Ð„ ÜUÚ çÎ²ï J
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè ã}¢à¢èÚ¢ ÜU¢

ÜUãÝ¢ ãñ çÜU …Ï¢ }¢ñæ Ýï ãG¢…è ¥ãG}¢Î ©GÏ¢ñÎ Ú…G¢ ÜU¢ï 100000/-
LÐñ ÜUï ¼¢ïãGÈUGï ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ Ï¢¼¢²¢ ¼¢ï à¢ã…G¢Îï Ýï Ï¢¼¢²¢ : “™ïÜU ÜUè
„¢ñx¢G¢¼ „Ï¢ „ï ÐãHï }¢ïÚï Ð¢„ ãè Ðãéæ™è ƒè }¢x¢Ú }¢ïÚï §‹ÜU¢Ú ÜUÚÝï
ÐÚ ãè ©‹ã¢ïæ Ýï Ï¢¢Ð¢…¢Ý, çÈUÚ ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ Ðïà¢ ÜUÚÝï ÜUè
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè J”
Ý }¢éÛ¢ ÜU¢ï ¥¢ÁG}¢¢ Îé‹²¢ ÜU¢ }¢¢H¢ï …GÚ ¥G¼G¢ ÜUÚ ÜUï
¥G¼G¢ ÜUÚ ¥ÐÝ¢ x¢G}¢ ¥¢ñÚ ™à}¢ï çx¢²¢Z ²¢ Ú„êHËH¢ã
(¥Ú}¢éx¢G¢Ýï }¢ÎèÝ¢)
Ð„‹Î ÜU¢ ¼¢ïãGÈUG¢

çÝx¢Ú¢Ýï à¢êÚ¢ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ÜU§ü }¢é¶GÄ²Ú
ãG…GÚ¢¼ ÜUï ÈUG¢ïÝ ¥¢» ç…Ý ÜU¢ ÜUÚ¢ïÇG¢ïæ ÜU¢ ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Ú ãñ çÜU ã}¢
à¢ã…G¢Î» ãéGÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ ©Ý ÜUè Ð„‹Î
ÜU¢ ¼¢ïãGÈUG¢ Ðïà¢ ÜUÚÝ¢ ™¢ã¼ï ãñæ, }¢ïãÚÏ¢¢Ýè ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ à¢ã…G¢Î»
ãéGÁG¢êÚ „ï }¢¢’Hê}¢ ÜUÚ ÜUï Ï¢¼¢ Îïæ J …Ï¢ }¢ñæ Ýï à¢ã…G¢Î»
¥Gœ¢G¢Ú ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ïæ ¼¢ïãGÈUGï „ï }¢é-¼¥GçËHÜUG ¥G…üG
ÜUè ¼¢ï ©‹ã¢ïæ Ýï }¢‹¥G ÜUÚ¼ï ãé» ÈUGÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ±¢ïã }¢éÛ¢ï ÜéUÀ ÎïÝ¢ ãè
™¢ã¼ï ãñæ ¼¢ï }¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ¥¢ñÚ }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGHï }¢ïæ
„ÈUGÚ ÜUÚ ÜUï ©„ ÜUï „±¢Ï¢ ÜU¢ ¼¢ïãGÈUG¢ Îï Îïæ J
Îé‹²¢ ÐÚS¼ …GÚ Ðï }¢Úï x¢éH Ðï ¥G‹ÎHèÏ¢

¥ÐÝ¢ ¼¢ï §ç‹¼¶G¢Ï¢ }¢ÎèÝï ÜU¢ ãñ Ï¢Ï¢êH
çÏ¢‹¼ï ¥Gœ¢G¢Ú ÜU¢ …ãï…G

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï ¥ÐÝè §vH¢ñ¼è Ï¢ïÅè
ÜUè à¢¢Îè |¢è „¢-Îx¢è ÜU¢ï }¢Ëãê… G G Ú¶¼ï ãé» »ïÝG „é‹Ý¼ ÜUï }¢é¼¢G çÏ¢ÜUG
ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÈUGÚ}¢¢§ü ƒè J ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï
»ÜU }¢-ÎÝè }¢é…¢G -ÜUÚï }¢ïæ ÜéUÀ ²êæ §à¢¢üÎ ÈUGÚ}¢¢²¢ : }¢ñæ Ýï ÐêÚè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè,
çÜU ãG…GÚ¼ï „çÄ²-Î¼éÝ¢ ÈUG¢ç¼G}¢¢ ÜU¢ï }¢ïÚï ¥¢ÜUG¢
Ýï …¢ï …¢ï §GÝ¢²¼ ÈUGÚ}¢¢²¢ ©„ ÜUè ÐñÚ±è ÜUè …¢»,
±¢ç„¼Gï ç…Ý ÜUï Ï¢Ýï Î¢ïÝ¢ïæ …ã¢æ
©Ý ÜUï Í¢Ú ƒèæ „è{è „¢{è à¢¢çÎ²¢æ
©„ …ãï…Gï Ð¢ÜU Ðï H¢¶¢ïæ „H¢}¢
„¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU ÐÚ H¢¶¢ïæ „H¢}¢
(Îè±¢Ýï „¢çHÜU)
}¢-„HÝ }¢àÜUè…G¢, x¢ïãêæ Ðè„Ýï ±¢Hè ã¢ƒ ÜUè ™vÜUè,
ÝévGÚ§ü (²¢’Ýè ™¢æÎè ÜUï) ÜUæx¢Ý Ðïà¢ çÜU²ï, §„è ¼GÚãG ÜUè Îèx¢Ú
™è…Gïæ çÜU¼¢Ï¢¢ïæ „ï Îï¶ ÜUÚ …¢ï …¢ï }¢é²S„Ú ¥¢²¢ : ™Å¢§ü, ç}¢^è
ÜUï Ï¢Ú¼Ý ¥¢ñÚ ¶…êÚ ÜUè À¢H |¢Ú¢ ™}¢ÇGï ÜU¢ ¼v²¢ ±x¢GñÚ¢,
…ãï…G }¢ïæ Ðïà¢ ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè 1
1. „¢}¢¢Ýï …ãï…G ÜUè ¼S±èÚ ¥¢ç¶GÚè „ÈUGãGï ÐÚ }¢éH¢-ãG…G¢ ÈUGÚ}¢¢§²ï J
¥¢ñÚ LwG„¼ ÜUÚ¼ï ±vG¼ ç…„ ¼GÚãG „ÚÜU¢Ú Ýï

¶G¢¼êÝï …‹Ý¼ ÈUG¢ç¼G-}¢¼éÁG…GãÚ¢ ÐÚ à¢zGÜUG¼ïæ ÈUGÚ}¢¢§ü
ƒèæ1, ©Ý „é‹Ý¼¢ïæ ÐÚ |¢è ¥G}¢H ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè ƒè J
1. §}¢¢}¢ ……GÚè à¢¢ÈUGï§üG çãGSÝï ãG„èÝ }¢ïæ ÝvGH ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU …Ï¢ ãéGÁG¢êÚ
Ýï ãG…GÚ¼ï ¶G¢¼êÝï …‹Ý¼ ÈUG¢ç¼G-}¢¼éÁG…GãÚ¢ ÜU¢ ¥GvGÎï çÝÜU¢ãG
ãG…GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ¥GçHÄ²éH }¢é¼ü…G¢ „ï çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Í¢Ú }¢ïæ ¼à¢ÚèÈUG H¢» ¥¢ñÚ ãG…ÚG ¼ï ¶G¢¼êÝï …‹Ý¼ „ï ÈUGÚ}¢¢²¢ :
Ð¢Ýè H¢¥¢ï, ±¢ïã çÐ²¢Hï }¢ïæ Ð¢Ýè H¢§üæ ¥¢Ð Ýï ©„ }¢ïæ „ï Ð¢Ýè Hï ÜUÚ ©„ }¢ïæ ÜéUËHè ÜUè çÈUÚ
ÈUGÚ}¢¢²¢ : ¥¢x¢ï ¥¢¥¢ï, …Ï¢ ±¢ïã ¥¢x¢ï ¥¢§üæ ¼¢ï ©Ý ÜUï „èÝï ÜUï ÎÚç}¢²¢Ý ¥¢ñÚ „Ú ÐÚ
Ð¢Ýè çÀÇGÜU¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÜUè : “ ²¢’Ýè §H¢ãè !
}¢ñæ §„ ÜU¢ï ¥¢ñÚ §„ ÜUè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ï à¢ñ¼G¢Ý }¢ÚÎêÎ „ï ¼ïÚè ÐÝ¢ã }¢ïæ Îï¼¢ ãêæ J” çÈUÚ ãéGÁG¢êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : Ðéà¼ ÈUïÚ¢ï …Ï¢ ©‹ã¢ïæ Ýï Ðéà¼ ÈUïÚè ¼¢ï ©Ý ÜUï Î¢ïÝ¢ïæ ÜU¢æ{¢ïæ ÜUï
ÎÚç}¢²¢Ý Ð¢Ýè çÀÇGÜU¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÜUè (²¢’Ýè }¢ÁGÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ Îé¥G¢ …¢ï ¼Ú…}¢ï ÜUï „¢ƒ x¢é…GÚè) çÈUÚ
ãéGÁG¢êÚ Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢ : Ð¢Ýè H¢¥¢ï, ãG…GÚ¼ï ¥GHè
ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU }¢ñæ „}¢Û¢ x¢²¢ çÜU ãéGÁG¢êÚ Ýï }¢éÛ¢ ãè „ï ÈUGÚ}¢¢²¢ ãñ J
™éÝ¢‹™ï }¢ñæ ©Æ¢ ¥¢ñÚ Ð¢Ýè ÜU¢ çÐ²¢H¢ |¢Ú H¢²¢ J ãéGÁG¢êÚ Ýï ©„ çÐ²¢Hï
„ï Ð¢Ýè Hï ÜUÚ ©„ }¢ïæ ÜéUËHè ÜUè çÈUÚ ÈUGÚ}¢¢²¢ : ¥¢x¢ï ¥¢¥¢ï (™éÝ¢‹™ï }¢ñæ ¥¢x¢ï ¥¢²¢)
¼¢ï ¥¢Ð Ýï }¢ïÚï „Ú ¥¢ñÚ „¢}¢Ýï ÜUï ç…S}¢ ÐÚ Ð¢Ýè Ç¢H¢ çÈUÚ Îé¥G¢ ÈUGÚ}¢¢§ü :
²¢’Ýè §H¢ãè ! }¢ñæ §„ ÜU¢ï ¥¢ñÚ §„ ÜUè ¥¢ñH¢Î
ÜU¢ï à¢ñ¼G¢Ý }¢ÚÎêÎ „ï ¼ïÚè ÐÝ¢ã }¢ïæ Îï¼¢ ãêæ J” çÈUÚ ÈUGÚ}¢¢²¢ : Ðéà¼ ÈUïÚ¢ï }¢ñæ Ýï Ðéà¼ ÈUïÚè ¼¢ï
¥¢Ð Ýï }¢ïÚï ÜU¢æ{¢ïæ ÜUï ÎÚç}¢²¢Ý Ð¢Ýè Ç¢H¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÈUGÚ}¢¢§ü (²¢’Ýè }¢ÁGÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ Îé¥G¢ …¢ï
¼Ú…}¢ï ÜUï „¢ƒ x¢é…GÚè) çÈUÚ ãéGÁG¢êÚ Ýï (ãG…GÚ¼ï ¥GHè „ï)
ÈUGÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUï Ý¢}¢ ¥¢ñÚ Ï¢-Ú-ÜU¼ „ï ¥ÐÝè …G¢ñ…¢ ÜUï Ð¢„ …¢¥¢ï J
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè …¢çÝÏ¢ „ï

“çÏ¢‹¼ï ¥Gœ¢G¢Ú ¥¢ñÚ Î¢}¢¢Îï ¥Gœ¢G¢Ú” ÜUï çH²ï
§SH¢ãGè }¢-ÎÝè ÈêUH¢ïæ ÜU¢ x¢éHÎS¼¢
“Î¢}¢¢Îï ¥Gœ¢G¢Ú” ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ Í¢Ú ™H¢Ýï
ÜUï ç„çË„Hï }¢ïæ 12 }¢-ÎÝè ÈêUH
1 ãéGÜGêUÜUGï …G¢ñ…ñÝ, ãéG}¢ü¼ï }¢é„¢-ãÚ¼, Ý¢Ý ÝzGÜUGï ÜU¢ Ï¢²¢Ý, ç…Gã¢Ú ÜU¢
Ï¢²¢Ý ±x¢GñÚ¢ (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGS„¢ : 7) ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÈUGÚ}¢¢ Hèç…²ï J
2 ±¢çHÎñÝ ¥¢ñÚ Í¢Ú ÜUï Îèx¢Ú ¥zGÚ¢Î ÜUè ÜU}¢…G¢ïçÚ²¢æ ¥¢ñÚ ÜU¢ï¼¢çã²¢æ
¥ÐÝè …G¢ñ…¢ ÜU¢ï Ï¢¼¢ ÜUÚ x¢GèÏ¢¼ ¥¢ñÚ ¥¢Ï¢M Úï…Gè ÜUè ¥¢ÈUG¼ }¢ïæ
}¢éÏ¼H¢ Ý ã¢ïæ J
3 §„è ¼GÚãG ÜUè Ï¢¢¼ïæ …G¢…
ñ ¢ |¢è ¥x¢Ú ÜUÚï ¼¢ï ©„ „ï ÜUãïæ J
¥¢ñÚ ©„ï »ï„è Ï¢¢¼ïæ ÜUÚÝï „ï Ú¢ïÜU Îïæ ±ÚÝ¢ x¢GèÏ¢¼ „éÝÝï ÜUï x¢éÝ¢ã }¢ïæ
çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ïæx¢ï J
4 “ã}¢ ¼¢ï Ï¢éÚ¢ çÜU„è (}¢é„Ë}¢¢Ý) ÜU¢ Îï¶ïæ „éÝïæ Ý Ï¢¢ïHïæ” ²ïã
©„êH ¥x¢Ú ¥ÐÝ¢ Hïæx¢ï ¼¢ï }¢ÎèÝ¢ ãè }¢ÎèÝ¢ J
5 ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï Ú¢…G ÜUè Ï¢¢¼ Ý Ï¢¼¢»æ J
Ï¢à¢Ú Ú¢…Gï çÎHè ÜUã ÜUÚ …GHèH¢ï wG±¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ
çÝÜUH …¢¼è ãñ …Ï¢ wG¢éàÏ¢ê ¼¢ï x¢éH Ï¢ïÜU¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ
6 ±¢çHÎñÝ ÜU¢ ãÚ ãG¢H }¢ïæ »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚïæ ©Ý ÜUï ãéGÜGêUÜUG „ï ¥¢Ð
çÜU„è ¼GÚãG |¢è „éÏ¢éÜ UÎ¢ïà¢ Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼ï J
7 ¥G¢ñÚ¼ ÅïÉGè ÐSHè „ï çÝÜUHè ãñ §„ ÜU¢ï çãGv}¢¼ï ¥G-}¢Hè „ï ãè
™H¢Ýï }¢ïæ ÜU¢}²¢Ï¢è ãñ J Ï¢¢¼ Ï¢¢¼ ÐÚ x¢éGS„¢ ²¢ Ç¢æÅ ÇÐÅ ÜUÚÝï „ï
çÏ¢ÎÜU …¢Ýï ÜU¢ ¥‹Îïà¢¢ ãñ J
8 à¢¢ïãÚ ãG¢çÜU}¢ ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢è±è }¢ãìGÜêU}¢ J çHã¢…G¢ ç…G²¢Î¢ Free
Ý ã¢ïæ ±ÚÝ¢ Ú¢ï’Ï¢ ¶Gy}¢ ã¢ï …¢Ýï ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ “ãG¢çÜUç}¢Ä²¼” (ÜUè {¢ÜU)
…G¢»¥G ã¢ï „ÜU¼è ãñ J
9 {¢ïÝï ÐÜU¢Ýï ÜU¢ ÜU¢}¢ …G¢ñ…¢ ãè Ü ï ç…G}}¢ï Hx¢¢»æ J (©„ ÜUï „¢ƒ)
çÏ¢H¢ …GMÚ¼ çÜU²¢ …¢Ýï ±¢H¢ ¼¥G¢±éÝ ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ ©„ï „éS¼
Ï¢Ý¢ Îï J
10 ç¶ÇGçÜU²¢ïæ ¥¢ñÚ Ï¢Ú¥¢}¢Î¢ïæ „ï (çÏ¢H¢ ©G…íïG „ãGèãG) Û¢¢æÜUÝ¢
à¢é-ÚÈUG¢ ÜU¢ ÜU¢}¢ Ýãèæ J ¥¢Ð |¢è »ãGç¼²¢¼G ÜUÚïæ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè …G¢ñ…¢
ÐÚ |¢è „wG¼è „ï Ð¢Ï¢‹Îè Ç¢Hïæ …GMÚ¼Ý Û¢¢æÜUÝ¢ ÐÇGï ¼¢ï ²ïã »ãGç¼²¢¼G
Ï¢ãÚ ãG¢H …GMÚ Ú¶ïæ çÜU (Ý¢ }¢ãìGÚ}¢¢ïæ ¥¢ñÚ) ÐÇG¢ïç„²¢ïæ ÜUï Í¢Ú¢ïæ }¢ïæ
Ý…GÚ Ý ÐÇGï J
11 }¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥¢Ð |¢è ¥G}¢H ÜUÚïæ ¥¢ñÚ çÏ¢‹¼ï ¥Gœ¢G¢Ú ÜU¢ï
„wG¼è „ï ÜUÚ±¢»æ J
12 çÏ¢‹¼ï ¥Gœ¢G¢Ú }¢ãGì…G Ï¢à¢Ú ãñ, x¢G-Hç¼G²¢ïæ ÜU¢ ãÚ §}ÜU¢Ý
}¢¢ñ…êÎ ãñ ¥x¢Ú §„ ÜU¢ ¼çÁGÜUÚ¢ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï ±¢çHÎñÝ ²¢ ¥zGÚ¢Îï

¶G¢Ý¢ „ï çÜU²¢ ¼¢ï x¢GèÏ¢¼ ÜUï x¢éÝ¢ã ÜUï „¢ƒ „¢ƒ “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è”
ÜU¢ï |¢è ÝévG„¢Ý Ðãéæ™ „ÜU¼¢ ãñ J ¥¢Ð ¥ãìG„Ý ¼GÚèÜUGï „ï §SH¢ãG
ÜUè „¥ìG² ÈUGÚ}¢¢»æ J Ý¢ÜU¢}¢è ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ §SH¢ãG ÜUÚ±¢Ýï ÜUè
çÝÄ²¼ „ï ç„ÈUüG }¢éÛ¢ „ï L…ê¥G ÜUèç…²ï J
(13 }¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢ 1418 ç„.çã.)
Í¢Ú ÜU¢ï wG ¢éçà¢²¢ïæ ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢ Ï¢Ý¢Ýï ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼

„æ±¢ÚÝï ÜUï çH²ï “¥Gœ¢G¢Ú” ( ) ÜUè ¼GÚÈUG
„ï “çÏ¢‹¼ï ¥Gœ¢G¢Ú” ÜUï çH²ï 12 }¢-ÎÝè ÈêUH
1 à¢¢ïãÚ ÜUè ¼GÚÈUG „ï ç}¢HÝï ±¢H¢ ãÚ ãéGv}¢ …¢ï ç¶GH¢ÈUGï à¢Ú-¥G Ý
ã¢ï, Ï¢…¢ H¢Ý¢ …GMÚè ãñ J
2 ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ¥¢ñÚ „¢„ ÜU¢ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ §çS¼vGÏ¢¢H ÜUèç…²ï ¥¢ñÚ
¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ ãè LwG„¼ |¢è ÜUèç…²ï J
3 çÎÝ }¢ïæ ÜU}¢ ¥…G ÜU}¢ »ÜU Ï¢¢Ú (}¢éç}ÜUÝ ã¢ï ¼¢ï) „¢„ ÜUè ÎS¼
Ï¢¢ï„è ÜUèç…²ï J
4 ¥ÐÝè „¢„ ¥¢ñÚ „é„Ú ÜU¢ ±¢çHÎñÝ ÜUè ¼GÚãG §vÚ¢}¢ ÜUèç…²ï J
©Ý ÜUè ¥¢±¢…G ÜUï „¢}¢Ýï ¥ÐÝè ¥¢±¢…G ÐS¼ Úç¶²ï J ©Ý ÜUï ¥¢ñÚ
¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜUï „¢}¢Ýï “…è …Ý¢Ï¢” „ï Ï¢¢¼ ÜUèç…²ï J
5 à¢¢ïãÚ …GMÚ¼Ý „…G¢ ÎïÝï ÜU¢ }¢…¢…G ãñ J1 »ï„¢ ã¢ï ¼¢ï „Ï¢í¢ï ¼ãG}}¢éH
ÜU¢ }¢é…¢G -ãÚ¢ ÜUèç…²ï, x¢GéS„¢ ÜUÚ ÜUï ²¢ …GÏ¢¢Ý ÎÚ¢…Gè ÜUÚ ÜUï Í¢Ú „ï MÆ
ÜUÚ ¥¢ …¢Ýï ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ ¥¢Ð ÐÚ “}¢²ÜUï” ÜUï ÎÚ±¢…Gï Ï¢‹Î ãñæ J
6 ã¢æ çÏ¢x¢ñGÚ MÆï à¢¢ïãÚ ÜUè §…¢…G¼ ÜUè „êÚ¼ }¢ïæ …Ï¢ ™¢ãïæ }¢²ÜUï ¥¢
„ÜU¼è ãñæ J
7 ¥ÐÝï }¢²ÜUï ÜUè ÜU¢ï¼¢çã²¢æ à¢¢ïãÚ ÜU¢ï Ï¢¼¢ ÜUÚ x¢GèÏ¢¼ ÜUï x¢éÝ¢ãï
ÜUÏ¢èÚ¢ }¢ïæ Ý ¶éGÎ }¢éÏ¼H¢ ã¢ïæ Ý ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜU¢ï “„éÝÝï” ÜUï x¢éÝ¢ãï
ÜUÏ¢èÚ¢ }¢ïæ }¢éHÃ±„ ÜUÚïæ J
8 ¥ÐÝè “Ï¢ï ¥G-}¢Hè” ²¢ “H¢ §GË}¢è” ÜU¢ï É¢æÐÝï ÜUï çH²ï §„ ¼GÚãG
ÜUã ÎïÝ¢ çÜU “}¢éÛ¢ï ¼¢ï ±¢çHÎñÝ Ýï ²ïã Ýãèæ ç„¶¢²¢” „wG¼ ãG}¢¢ÜUG¼ ãñ J
9 Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGS„¢ 7 “Ý¢Ý ÝzGÜUG¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý”, “…G¢ñ…ñÝ ÜUï
ãéGÜGêUÜUG” ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUÚ Hèç…²ï J
10 ¥ÐÝï çH²ï çÜU„è çÜUGS}¢ ÜU¢ “„é±¢H” ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ „ï ÜUÚ ÜUï
1 : }¢éÈUGçS„Úï à¢ãèÚ ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãG…GÚ¼ï }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý
„ê-Ú¼éç‹Ý„¢¥ ÜUè ¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 34 ÜUï ¼ãGì¼ çH¶¼ï ãñæ : ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ Ýï ²ã¢æ ©Ý ÜUè
(²¢’Ýè Ï¢èç±²¢ïæ ÜUè) §SH¢ãG ÜUè ¼èÝ „êÚ¼ïæ Ï¢²¢Ý ÈUGÚ}¢¢§üæ : (1) Ý„èãG¼ ÜUÚÝ¢ (2)
Ï¢¢»ÜU¢Å ÜUÚÝ¢ (3) }¢¢ÚÝ¢ J (}¢…GèÎ çH¶¼ï ãñæ) Ý¢ ÈUGÚ}¢¢Ýè ÐÚ ¶G¢±‹Î }¢¢Ú „ÜU¼¢ ãñ
}¢x¢Ú §SH¢ãG ÜUè }¢¢Ú }¢¢Úï Ý çÜU §ü…G¢ (²¢’Ýè ¼vHèÈUG ÎïÝï) ÜUè …ñ„ï à¢¢çx¢Îü ÜU¢ï ©S¼¢Î ²¢
¥¢ñH¢Î ÜU¢ï }¢¢æ Ï¢¢Ð §SH¢ãG ÜUï çH²ï }¢¢Ú¼ï ãñæ J çÏ¢H¢ ÜGéU„êÚ Ï¢è±è ÜU¢ï }¢¢ÚÝ¢ „wG¼ }¢}Ýê¥G
ãñ ç…„ ÜUè ÐÜUÇG ÚÏ¢ ( ) ÜUï ã¢æ …GMÚ ã¢ïx¢è J (¼zG„èÚï Ý§üG}¢è, ç…. 5, „. 61)
Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ }¢ïæ ãñ : “Ï¢è±è Ý}¢¢…G Ý ÐÉGï ¼¢ï à¢¢ïãÚ ©„ ÜU¢ï }¢¢Ú „ÜU¼¢ ãñ §„è ¼GÚãG ¼ÜUïü
…GèÝ¼ ÐÚ |¢è }¢¢Ú „ÜU¼¢ ãñ ¥¢ñÚ (çÏ¢H¢ §…¢…G¼) Í¢Ú „ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH …¢Ýï ÐÚ |¢è }¢¢Ú
„ÜU¼¢ ãñ J” (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGS„¢ : 16, „. 299)
©Ý ÐÚ Ï¢¢ïÛ¢ }¢¼ Ï¢ÝÝ¢ J ã¢æ ¥x¢Ú ±¢ïã }¢éÜUGÚüÚ ÜUÎ¢ü ãGÜUG ¥Î¢ Ý ÜUÚïæ ¼¢ï
}¢¢æx¢ „ÜU¼è ãñæ J
11 }¢ïã}¢¢Ý ÜUè ç¶GÎ}¢¼ „¥G¢Î¼ „}¢Û¢ ÜUÚ ÜUÚÝ¢, §„ ÜUï ¥wGÚ¢…¢¼
ÜUï }¢é¥¢G -}¢Hï }¢ïæ à¢¢ïãÚ ÐÚ Ï¢ï …¢ Ï¢¢ïÛ¢ }¢¼ Ç¢HÝ¢ J ¥ÐÝï ±¢çHÎ (²¢’Ýè
„x¢ï }¢ÎèÝ¢) „ï ¼GHÏ¢ ÜUÚ HïÝ¢ J }¢¢²ê„è Ýãèæ ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ
¥x¢Ú ±¢ïã ¶éàG ¢ çÎHè „ï çÚ…G¢ }¢‹Î ã¢ïæ ¼¢ï ©Ý ÜUè „¥G¢Î¼ }¢‹Îè ã¢ïx¢è J
12 à¢¢ïãÚ ÜUè §…¢…G¼ ÜUï çÏ¢x¢GñÚ ãÚçx¢…G Í¢Ú „ï Ý çÝÜUHïæ J
(§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜU¢ï ™¢ãïæ ¼¢ï ¼¢ïãGÈUGï }¢ïæ §„ ¼ãGÚèÚ ÜUè ÈUG¢ïÅ¢ï ÜU¢õÐè Îï
„ÜU¼è ãñæ) (3 „-ÈUGLH }¢é…GzGÈUGÚ 1418 ç„.çã.)
à¢¢Îè ÜUï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜUè ¼GÚÈUG „ï ÎêËã¢ ÜU¢ï çÎ²¢ …¢Ýï ±¢H¢ }¢v¼êÏ¢1
„x¢ï }¢ÎèÝ¢ }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú
ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è ÜUè …¢çÝÏ¢ „ï x¢éGH¢}¢ï }¢éS¼GÈUG¢ x¢Î¢» x¢G¢ñ„éH
±Ú¢, „¢§Hï Ï¢¢Úx¢¢ãï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ÐéÚ }¢é„Úü¼ }¢ïæ
}¢ÎèÝ» Ð¢ÜU ÜUè Úæx¢èÝ ÈUG…G¢¥¢ïæ ¥¢ñÚ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢
ÜUè }¢éàÜUÏ¢¢Ú ã±¢¥¢ïæ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼¢ïæ, ¥G-…G-}¢¼¢ïæ,
çÚzG¥G¼¢ïæ, „¥G¢Î¼¢ïæ, à¢Ú¢ÈUG¼¢ïæ ¥¢ñÚ ÜUÚ¢}¢¼¢ïæ „ï }¢¢H¢}¢¢H ¶éGà¢ x¢±¢Ú ±
¶éGàÏ¢êÎ¢Ú „H¢}¢ :
1. §„ }¢v¼êÏ¢ }¢ïæ …GMÚ¼Ý ¼Ú}¢è}¢ ¥¢ñÚ çÚ±¢²¢¼ ÜUè ¼wGÚè… ÜUè x¢§ü ãñ...(§GçË}¢Ä²¢)
¥ËH¢ã ¥¢Ð ÜU¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã

ÜUï „Î¢ Ï¢ã¢Ú ÈêUH¢ïæ ¥¢ñÚ ÝêÚÏ¢¢Ú ÜU¢æÅ¢ïæ ÜUè ¼GÚãG Hã-Hã¢¼¢, }¢éSÜéUÚ¢¼¢
¥¢ñÚ …x¢-}¢x¢¢¼¢ Ú¶ï J ¥ËH¢ã ¥¢Ð ÜU¢ï »ï„è }¢-ÎÝè Ï¢ã¢Úïæ
Ý„èÏ¢ ÈUGÚ}¢¢» çÜU ¶G…G¢æ ¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈUG ¥¢æ¶ ©Æ¢ ÜUÚ |¢è Ý Îï¶ï J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ãG… ÜUè ÐéÚÜñUÈUG Ï¢ã¢Úïæ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝ»
Ð¢ÜU ÜUï Ð¢ÜUè…G¢ Ý…G¢Úï çÎ¶¢» J ¥ËH¢ã
¥¢Ð „ï ã}¢ïà¢¢ ã}¢ïà¢¢ ÜUï çH²ï Ú¢…Gè ã¢ï, ¥¢Ð ÜU¢ï …‹Ý¼éH Ï¢ÜUGè¥G }¢ïæ
}¢ÎÈUGÝ ¥¢ñÚ …‹Ý¼éH çÈUGÚÎ¢ñ„ }¢ïæ ¥ÐÝï }¢-ÎÝè }¢ãGÏ¢êÏ¢
ÜU¢ ÐÇG¢ï„ ¥G¼G¢ ÜUÚï, ¥¢Ð ÜU¢ „èÝ¢ }¢ÎèÝ¢ ã¢ï
¥¢ñÚ }¢ÎèÝ» Ð¢ÜU ÜUï Ï¢Ï¢êH ÜUï ¼éGÈUñGH ²ïã ¼}¢¢}¢
Îé¥G¢»æ }¢éÛ¢ Ð¢Ðè ± Ï¢ÎÜU¢Ú ÜUï ãGÜUG }¢ïæ |¢è ÜUGÏ¢êH ã¢ïæ J
¥¢Ð ÜUè Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ï¢ïã¼Úè ÜUï …ÁGÏ¢ï ÜUï ¼ãìG¼ }¢èÆï
}¢èÆï ¥¢ÜUG¢ ÜUï 6 }¢èÆï }¢èÆï §à¢¢üÎ¢¼ Ðïà¢ ÜUÚÝï
ÜUè „¥G¢Î¼ ãG¢ç„H ÜUÚ¼¢ ãêæ J
}¢ÎèÝ¢ 1 : ¼é}¢ …¢ï ÜéUÀ |¢è ¥ËH¢ã ÜUè çÚ…G¢ ™¢ã¼ï ãé» ¶G™ü ÜUÚ¢ïx¢ï
¼é}ãïæ §„ ÜU¢ „±¢Ï¢ çÎ²¢ …¢»x¢¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU …¢ï ÜéUÀ ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜUï }¢éãæ }¢ïæ Ç¢H¢ïx¢ï
©„ ÜU¢ |¢è „±¢Ï¢ çÎ²¢ …¢»x¢¢ J”
}¢ÎèÝ¢ 2 : …¢ï Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ™¢ã¼ï ãé» ¥ÐÝï ¥¢Ð ÐÚ ¶G™ü ÜUÚï ¼¢ï ²ïã ©„
ÜUï çH²ï „-ÎÜUG¢ ãñ ¥¢ñÚ …¢ï ¥ÐÝè Ï¢è±è, Ï¢Ó™¢ïæ ¥¢ñÚ Í¢Ú ±¢H¢ïæ ÐÚ ¶G™ü ÜUÚï
¼¢ï ²ïã |¢è „-ÎÜUG¢ ãñ J”
}¢ÎèÝ¢ 3 : ¥¢Î}¢è ¥x¢Ú ¥ÐÝè …G¢ñ…¢ ÜU¢ï Ð¢Ýè |¢è çÐH¢» ¼¢ï ©„ï §„ ÜU¢
¥…í ç}¢H¼¢ ãñ J
¥¢… ÜUH Ï¢Î çÜUGS}¢¼è „ï ç„ÈUüG Ï¢ïÅï ãè ÜUè ¥v„Ú H¢ïx¢
¼}¢‹Ý¢ ÜUÚ¼ï ãñæ ¥x¢Ú Ï¢ïÅè ÐñÎ¢ ã¢ï …¢» ¼¢ï Ï¢éÚ¢ }¢¢Ý¼ï ãñæ, Ï¢ïÅè ÜUè
ÈUG…GèH¼ ÐçÉG²ï ¥¢ñÚ Û¢êç}¢²ï :
}¢ÎèÝ¢ 4 : ç…„ ÜUè HÇGÜUè ã¢ï ¥¢ñÚ ±¢ïã ©„ï ç…G‹Î¢ ÎzGÝ Ý ÜUÚï ¥¢ñÚ ©„
ÜUè ¼¢ñãèÝ Ý ÜUÚï ¥¢ñÚ Ï¢ïÅ¢ïæ ÜU¢ï ©„ ÐÚ ¼Ú…èãG Ý Îï ¼¢ï ¥ËH¢ã ©„
ÜU¢ï …‹Ý¼ }¢ïæ Î¢ç¶GH ÈUGÚ}¢¢»x¢¢ J
}¢ÎèÝ¢ 5 : ç…„ ÜU¢ï ¥ËH¢ã Ýï HÇGçÜU²¢æ Îè ã¢ïæ ¥x¢Ú ±¢ïã §Ý ÜUï
„¢ƒ »ãG„¢Ý ÜUÚï ¼¢ï ±¢ïã (HÇGçÜU²¢æ) ©„ ÜUï çH²ï …ã‹Ý}¢ ÜUè ¥¢x¢ „ï
Ú¢ïÜU ã¢ï …¢»æx¢è J
}¢ÎèÝ¢ 6 : ç…„ çÜU„è ÜUè ¼èÝ Ï¢ïçÅ²¢æ ²¢ ¼èÝ Ï¢ãÝïæ ã¢ïæ ¥¢ñÚ ±¢ïã ©Ý ÜUï
„¢ƒ ãéGSÝï „éHêÜU ÜUÚï ¼¢ï …‹Ý¼ }¢ïæ Î¢ç¶GH ã¢ïx¢¢ J
Ï¢è±è ÜUè Ï¢Î ¥wGH¢ÜUGè ÐÚ „Ï¢í ÜUèç…²ï

¥¢ñÚ ¥…í ÜU}¢¢§²ï !
ãG…GÚ¼ï „çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢éH ãG„Ý ç¶GÚÜUG¢Ýè ÜU¢
à¢¢ïãÚ¢ „éÝ ÜUÚ »ÜU }¢¢ï’¼çÜUGÎ „ÈUGÚ ÜUÚ ÜUï ç…G²¢Ú¼ ÜUï çH²ï ¥¢Ð ÜUï
Í¢Ú ãG¢ç…GÚ ãé±¢ J ÎS¼ÜU Îè ¥¢ñÚ ¥¢}¢Î ÜU¢ }¢vG„Î Ï¢¼¢²¢ J ¥¢Ð ÜUè
…G¢ñ…¢ Ýï Ï¢¼¢²¢ ±¢ïã …æx¢H }¢ïæ HÜUçÇG²¢æ HïÝï x¢» ãñæ J ¥¢ñÚ çÈUÚ ±¢ïã
ãG…GÚ¼ ÜUè Ï¢éÚ¢§²¢æ Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï Hx¢è J ±¢ïã }¢¢ï’¼çÜUGÎ ÐÚïà¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ
…æx¢H ÜUè ¼GÚÈUG x¢²¢, Îï¶¢ ¼¢ï ÎêÚ „ï »ÜU à¢wG„ ¥¢ Úã¢ ãñ ¥¢ñÚ ©„ ÜUï
ÐèÀï »ÜU à¢ïÚ ™H¢ ¥¢ Úã¢ ãñ ç…„ ÜUè ÐèÆ ÐÚ HÜUçÇG²¢ïæ ÜU¢ x¢n¢
HÎ¢ ãé±¢ ãñ J ¥¢Ð Ýï ÎêÚ ãè „ï ÈUGÚ}¢¢²¢ : “}¢ñæ ãè
¥Ï¢éH ãG„Ý ç¶GÚÜGU¢Ýè ãêæ, ¥x¢Ú }¢ñæ ¥ÐÝè Ï¢Î ç}¢…G¢… Ï¢è±è ÜU¢ Ï¢¢ïÛ¢
Ï¢ÚÎ¢à¼ Ý ÜUÚ¼¢ ¼¢ï v²¢ à¢ïÚ }¢ïÚ¢ Ï¢¢ïÛ¢ ©Æ¢ Hï¼¢ ?”
¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! ¥ãH¢ï §G²¢H ÜU¢ï ãGSÏ¢ï …GMÚ¼ ¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼

ç„¶¢Ý¢ …GMÚè ãñ J §„ ÜU¢ »ÜU …GÚè¥G¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ “}¢-ÎÝè
™ïÝH” |¢è ãñ, T.V. ç„ÈUüG §„è x¢G-Ú…G „ï çH²¢ …¢» ¥¢ñÚ §„ }¢ïæ ¼}¢¢}¢
™ïÝË…G Lock ÜUÚ ÜUï ÈUGÜUG¼G }¢-ÎÝè ™ïÝH ãè Ï¢¢ÜUGè Ú¶¢ …¢» J ¥x¢Ú
¶éGÎ¢ Ý wG±¢S¼¢ ©‹ãïæ ç„ÈUüG ¥¢ñÚ ç„ÈUüG ©GHê}¢ï Îé‹²±è ãè ç„¶¢», Ýè…G
x¢éÝ¢ã¢ïæ „ï Ï¢¢…G Ú¶Ýï ÜUï Ï¢…¢» ¶éGÎ ãè x¢éÝ¢ã ÜUÚÝï ÜUï ¥¢H¢¼ }¢-„HÝ
çÈUGË}¢ïæ ¥¢ñÚ çÇÚ¢}¢ï ±x¢GñÚ¢ Îï¶Ýï ÜUï çH²ï T.V. ¥¢ñÚ V.C.R. ±x¢GñÚ¢ ÜU¢
Í¢Ú }¢ïæ »ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ à¢ñ¼G¢Ý ÜUï §„ ÈGUÚïÏ¢ }¢ïæ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï x¢» çÜU
Í¢Ú }¢ïæ T.V. ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ Ýãèæ ÜUÚ¢ïx¢ï ¼¢ï ¼é}ã¢Úï Ï¢Ó™ï Îê„Ú¢ïæ ÜUï
Í¢Ú …¢ ÜUÚ çÈUGË}¢ïæ Îï¶ïæx¢ï Ýè…G ¥ÐÝï ¥ãH¢ï §G²¢H ÜU¢ï „êÎ ± çÚà±¼
²¢ ãGÚ¢}¢ ÜU}¢¢§ü ç¶H¢§ü ¼¢ï ¥¢ç¶GÚ¼ ¶GÚ¢Ï¢ ã¢ïÝï ÜU¢ ¥‹Îïà¢¢ ãñ J »ÜU
§GÏ¢í¼ Ý¢ÜU çÚ±¢²¼ ÐçÉG²ï ¥¢ñÚ ¶G¢ñÈUGï ¶éGÎ¢ ±‹Îè „ï HÚç…G²ï J
Ï¢Ú¢ï…Gï çÜUG²¢}¢¼ »ÜU à¢wG„ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¶éGÎ¢ ±‹Îè }¢ïæ
ãG¢ç…GÚ çÜU²¢ …¢»x¢¢, ©„ ÜUï Ï¢è±è Ï¢Ó™ï ÈGUçÚ²¢Î ÜUÚïæx¢ï, “²¢ ¥ËH¢ã !
§„ Ýï ã}¢ïæ ÎèÝ ÜUï ¥ãGÜU¢}¢ Ýãèæ ç„¶¢» ¥¢ñÚ ²ïã ã}¢ïæ ãGÚ¢}¢ Ú¢ï…Gè
ç¶H¢¼¢ ƒ¢, HïçÜUÝ ã}¢ H¢ §GË}¢ ƒï J çHã¢…G¢ ©„ (à¢wG„) ÜU¢ï ãGÚ¢}¢
Ú¢ï…Gè ÜUï „Ï¢Ï¢ §„ ÜUGÎÚ ÐèÅ¢ …¢»x¢¢ çÜU ©„ ÜUè ¶¢H ¼¢ï ¶¢H x¢¢ïà¼
|¢è ©{ÇG …¢»x¢¢, çÈUÚ ©„ ÜU¢ï }¢è…G¢Ý (²¢’Ýè ¼Ú¢ÁG¢ê) ÐÚ H¢²¢ …¢»x¢¢,
çÈGUçÚà¼ï ©„ ÜUè Ðã¢ÇG ÜUï Ï¢Ú¢Ï¢Ú ÝïçÜU²¢æ H¢»æx¢ï ¼¢ï ¥ãH¢ï §G²¢H }¢ïæ
„ï »ÜU à¢wG„ ©„ ÜUè ÝïçÜU²¢ïæ }¢ïæ „ï Hï Hïx¢¢ J Îê„Ú¢ Ï¢ÉïGx¢¢ ±¢ïã |¢è ©„
ÜUè ÝïçÜU²¢ïæ „ï ¥ÐÝè ÜU}¢è ÐêÚè ÜUÚïx¢¢ J §„è ¼GÚãG ©„ ÜUè „¢Úè
ÝïçÜU²¢æ ©„ ÜUï Í¢Ú ±¢Hï Hï Hïæx¢ï J ¥Ï¢ ±¢ïã ¥ÐÝï Ï¢¢H Ï¢Ó™¢ïæ ÜUè
¼GÚÈUG L¶G ÜUÚ ÜUï ÜUãïx¢¢, “¥zG„¢ï„ ! ¥Ï¢ }¢ïÚè x¢ÚÎÝ ÐÚ ç„ÈUüG ©Ý
x¢éÝ¢ã¢ïæ ÜU¢ Ï¢¢ïÛ¢ Úã x¢²¢ ãñ …¢ï }¢ñæ Ýï ¼é}¢ H¢ïx¢¢ïæ ÜUè ¶G¢ç¼GÚ çÜU²ï ƒï J”
çÈUGçÚà¼ï »’H¢Ý ÜUÚïæx¢ï J “²ïã ±¢ïã à¢wG„ ãñ ç…„ ÜUè „¢Úè ÝïçÜU²¢æ ©„ ÜUï
Ï¢¢H Ï¢Ó™ï Hï x¢» ¥¢ñÚ ²ïã ©Ý ÜUè ±…ã „ï …ã‹Ý}¢ }¢ïæ Î¢ç¶GH ãé±¢ J”
²ÜUGèÝÝ ±¢ïã à¢wG„ Ï¢ÇG¢ Ï¢Î Ý„èÏ¢ ãñ …¢ï ¥ÐÝï Ï¢¢H

Ï¢Ó™¢ïæ ÜUè „é‹Ý¼ ÜUï }¢é¼G¢çÏ¢ÜUG ¼ÚçÏ¢Ä²¼ Ýãèæ ÜUÚ¼¢, ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜU¢ï
ãGœ¢H }¢vGÎêÚ ÐÎ¢ü ±x¢GñÚ¢ ÜUï ¥ãGÜU¢}¢ Ýãèæ ç„¶¢¼¢ J Ï¢çËÜU ¥…G ¶GéÎ
ÈïGUà¢Ý ÜUï „¢}¢¢Ý }¢éãÄ²¢ ÜUÚ¼¢, }¢ïÜU¥Ð ÜUÚ±¢ ÜUÚ Ï¢ï ÐÎ¢ü SÜêUÅÚ
ÐÚ çÏ¢Æ¢¼¢, à¢¢õôÐx¢ „ï‹ÅÚ¢ïæ ÜUè …GèÝ¼ Ï¢Ý¢¼¢ ¥¢ñÚ }¢wGHê¼G ¼zGÚèãG
x¢¢ã¢ïæ }¢ïæ çÈUÚ¼¢ çÈUÚ¢¼¢ ãñ J ²¢Î Úç¶²ï …¢ï H¢ïx¢ Ï¢¢ ±é…êÎï ÜGéUÎÚ¼
¥ÐÝè ¥G¢ñÚ¼¢ïæ ¥¢ñÚ }¢ãG¢çÚ}¢ ÜU¢ï Ï¢ï ÐÎüx¢è „ï }¢‹¥G Ý ÜUÚïæ ±¢ïã ÎÄ²ê„
ãñæ, ÚãG}¢¼ï ¥G¢-Hç}¢Ä²¢Ý ÜU¢ ÈUGÚ}¢¢Ýï §GÏ¢í¼ çÝà¢¢Ý
ãñ, “ ”
²¢’Ýè “¼èÝ
à¢wG„ ÜU|¢è …‹Ý¼ }¢ïæ Î¢ç¶GH Ý ã¢ïæx¢ï ÎÄ²ê„ ¥¢ñÚ }¢Î¢üÝè ±ÁG¥G Ï¢Ý¢Ýï
±¢Hè ¥G¢ñÚ¼ ¥¢ñÚ ¥G¢Îè à¢Ú¢Ï¢è J” ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ¥GH¢©gèÝ ãGSÜUÈUGè
ÈUGÚ}¢¢¼ï ãñæ : “ ”
²¢’Ýè “ÎÄ²ê„” ±¢ïã à¢wG„ ã¢ï¼¢ ãñ
…¢ï ¥ÐÝè Ï¢è±è ²¢ çÜU„è }¢ãGÚ}¢ ÐÚ x¢GñÚ¼ Ý ¶¢» J” }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU Ï¢¢
±é…êÎï ÜGéUÎÚ¼ ¥ÐÝè …G¢ñ…¢, Ï¢ãÝ¢ïæ ¥¢ñÚ …±¢Ý Ï¢ïçÅ²¢ïæ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï x¢çH²¢ïæ,
Ï¢¢…G¢Ú¢ïæ, à¢¢õôÐx¢ „ï‹ÅÚ¢ïæ, }¢wGHê¼G ¼zGÚèãG x¢¢ã¢ïæ }¢ïæ Ï¢ï ÐÎ¢ü Í¢ê}¢Ýï çÈUÚÝï,
¥…ÝÏ¢è ÐÇG¢ïç„²¢ïæ, Ý¢ }¢ãGÚ}¢ çÚà¼ïÎ¢Ú¢ïæ, x¢GñÚ }¢ãGÚ}¢ }¢éH¢ç…G}¢¢ïæ,

™¢ïÜUèÎ¢Ú¢ïæ, Çî¢§±Ú¢ïæ „ï Ï¢ï ¼ÜUËHéÈGUè ¥¢ñÚ Ï¢ï ÐÎüx¢è „ï }¢‹¥G Ý ÜUÚÝï
±¢Hï „wG¼ ¥ãG}¢ÜUG, Ï¢ï ãG²¢, ÎÄ²ê„, …‹Ý¼ „ï }¢ãGM}¢ ¥¢ñÚ …ã‹Ý}¢
ÜUï ãGÜUGÎ¢Ú ãñæ J ¥x¢Ú }¢Îü ¥ÐÝè ãñGç„Ä²¼ ÜUï }¢é¼G¢çÏ¢ÜUG }¢‹¥G ÜUÚ¼¢ ãñ
¥¢ñÚ ±¢ïã Ýãèæ }¢¢Ý¼èæ §„ „êÚ¼ }¢ïæ §„ ÐÚ Ý ÜU¢ï§ü §Ë…G¢}¢ ¥¢ñÚ Ý
±¢ïã ÎÄ²ê„ J
„¢„ Ï¢ãê ÜU¢ ¥x¢Ú ¶éGÎ¢ Ý wG±¢S¼¢ §çwG¼H¢ÈUG ã¢ï …¢» ¼¢ï
©„ }¢ïæ §‹„¢ÈUG ÜU¢ Î¢}¢Ý ãÚçx¢…G ã¢ƒ „ï Ý …¢Ýï ÎïÝ¢, }¢¢æ ÜU¢ï ãÚçx¢…G
ãÚçx¢…G }¢¼ Û¢¢ÇGÝ¢ §„è ¼GÚãG ç„ÈUüG }¢¢æ ÜUè ÈUGçÚ²¢Î „éÝ ÜUÚ Ï¢è±è ÜU¢ï
|¢è }¢¼ }¢¢ÚÝ¢, ç„ÈUüG ¥¢ñÚ ç„ÈUüG ÝÚ}¢è „ï ÜU¢}¢ HïÝ¢ ÜUãèæ »ï„¢ Ý ã¢ï çÜU
Ï¢¢…Gè ã¢ƒ „ï …¢¼è Úãï ¥¢ñÚ Ú¢ïÝï ÜUï çÎÝ ¥¢»æ J Í¢Ú ÜUï …é}H¢ ¥zGÚ¢Î
ÜU¢ï }¢ïÚ¢ „H¢}¢
x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢ ± Ï¢ÜUGè¥G
± }¢çxGÈUGÚ¼ ± çÏ¢H¢
çãG„¢Ï¢ …‹Ý¼éH
çÈGUÚÎ¢ñ„ }¢ïæ „ÚÜU¢Ú ÜïU
ÐÇG¢ï„ ÜU¢ ¼GHÏ¢ x¢¢Ú
à¢¢Îè ÜUï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼

ÜUè ¼GÚÈUG „ï §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜU¢ï
çÎ²¢ …¢Ýï ±¢H¢ }¢v¼êÏ¢
„x¢ï }¢ÎèÝ¢ }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú
ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è ÜUè …¢çÝÏ¢ „ï ÎÚÏ¢¢Úï }¢ÎèÝ¢ ÜUè ç|¢ÜU¢ÚÝ,
ÜUÝè…Gï x¢G¢ñ„ï …G}¢Ý, ¶G¢çÎ}¢» à¢ã‹à¢¢ãï …éGH }¢ÝÝ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã ÜUè }¢éSÜéUÚ¢¼è ãé§ü Ï¢ã¢Ú¢ïæ ¥¢ñÚ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢
ÜUï Úæx¢èÝ Úïx¢…G¢Ú¢ïæ ¥¢ñÚ ±ã¢æ ÜUï wG¢êÏ¢ „êÚ¼ Ðã¢ÇG¢ïæ ÜUè
çÜUG¼G¢Ú¢ïæ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼¢ïæ „ï }¢¢H¢}¢¢H }¢ãÜU¢ }¢ãÜU¢ ¶éGà¢ x¢±¢Ú „H¢}¢ J
¥ËH¢ã ¥¢Ð ÜU¢ï Î¢ïÝ¢ïæ …ã¢æ }¢ïæ à¢¢Î¢ï ¥¢Ï¢¢Î Ú¶ï,

¥¢Ð ÜUè ¶éGçà¢²¢ïæ ÜU¢ï ¼G±èH ÜUÚï, ¥ËH¢ã ¥¢Ð ÜU¢ï }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã ÜUï „Î¢ Ï¢ã¢Ú ÈêUH¢ïæ ÜUè ¼GÚãG ã}¢ïà¢¢
}¢éSÜéUÚ¢¼è Ú¶ï J ¥¢Ð ÜUè Ï¢è}¢¢çÚ²¢æ, ÐÚïà¢¢çÝ²¢æ Í¢ÚïHê Ý¢ ™¢çÜUG²¢æ,
¼æx¢ ÎçS¼²¢æ, ÜUG…üG Î¢çÚ²¢æ ÎêÚ ã¢ïæ J §çÁGÎ±¢…è ç…G‹Îx¢è ¶éàG ¢ x¢±¢Ú x¢é…ÚG ï J
¥¢ñH¢Îï „¢çHãG¢ „ï x¢¢ïÎ ãÚè Úãï, Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ãG… ÜU¢ à¢ÚÈUG ç}¢Hï ¥¢ñÚ }¢èÆ¢
}¢ÎèÝ¢ ™ê}¢Ý¢ Ý„èÏ¢ ã¢ï J
¥¢Ð ÜUè Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ï¢ïã¼Úè ÜUï …ÁGÏ¢ï ÜUï ¼ãGì¼
}¢ãìG…G ãéG„êHï „±¢Ï¢ ÜUè ¶G¢ç¼GÚ ¥G…üG ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜUè
ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ ÜU¢ï¼¢ãè }¢¼ ÜUÚÝ¢, §„ ç…G}Ý }¢ïæ }¢èÆï }¢èÆï ¥¢ÜUG¢
ÜUï 6 ¶éGàÏ¢êÎ¢Ú §à¢¢üÎ¢¼ Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ :
}¢ÎèÝ¢ 1 : ÜUG„}¢ ãñ ©„ ÜUè ç…„ ÜUï ÜUGÏ…G» ÜGéUÎÚ¼ }¢ïæ }¢ïÚè …¢Ý ãñ ¥x¢Ú
ÜUGÎ}¢ „ï „Ú ¼ÜU à¢¢ïãÚ ÜUï ¼}¢¢}¢ ç…S}¢ }¢ïæ …GwG}¢ ã¢ïæ ç…Ý „ï ÐèÐ ¥¢ñÚ
ÜU™ Hãê Ï¢ã¼¢ ã¢ï çÈUÚ ¥G¢ñÚ¼ ©„ï ™¢Åï ¼Ï¢ |¢è ãGvGÜUGï à¢¢ïãÚ ¥Î¢ Ý çÜU²¢ J
}¢ÎèÝ¢ 2 : ãG…GÚ¼ï „çÄ²ÎéÝ¢ çÏ¢H¢H Ýï Ú„êHéËH¢ã

ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ ¥G…üG ÜUè, çÜU Î¢ï ¥G¢ñÚ¼ïæ
ÎÚ±¢…Gï ÐÚ ²ïã „é±¢H ÜUÚÝï ÜUï çH²ï ¶ÇGè ãñæ çÜU ¥x¢Ú ±¢ïã
¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï …GïÚï ÜUÈUG¢H¼ ²¼è}¢¢ïæ ÐÚ „-ÎÜUG¢ ÜUÚïæ ¼¢ï
v²¢ ©Ý ÜUè ¼GÚÈUG „ï „-ÎÜUG¢ ¥Î¢ ã¢ï …¢»x¢¢ ? ¼¢ï Ú„êHéËH¢ã
Ýï ÎÚ²¢zG¼ ÈUGÚ}¢¢²¢ : “±¢ïã ¥G¢ñÚ¼ïæ ÜU¢ñÝ ãñæ ?”
ãG…ÚG ¼ï „çÄ²ÎéÝ¢ çÏ¢H¢H Ýï ¥G…üG ÜUè : “¥‹„¢Ú ÜUè »ÜU
¥G¢Úñ ¼ ¥¢ñÚ …GÝñ Ï¢ ãñ J” ¼¢ï Ú„êHËé H¢ã Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢,
“§Ý Î¢ïÝ¢ïæ ÜUï çH²ï Îéx¢Ý¢ ¥…í ãñ, »ÜU çÚà¼ïÎ¢Úè ÜU¢ ¥¢ñÚ Îê„Ú¢ „-ÎÜUGï ÜU¢ J”
}¢ÎèÝ¢ 3 : à¢¢ïãÚ Ýï Ï¢è±è ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ©„ Ýï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©„

(à¢¢ïãÚ) Ýï x¢éGS„ï }¢ïæ Ú¢¼ x¢é…G¢Úè ¼¢ï çÈUGçÚà¼ï „éÏãG ¼ÜU ©„ ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ H¢’Ý¼
|¢ï…¼ï Úã¼ï ãñæ J ¥¢ñÚ Îê„Úè
çÚ±¢²¼ }¢ïæ ãñ, (à¢¢ïãÚ) …Ï¢ ¼ÜU ©„ „ï Ú¢…Gè Ý ã¢ï ¥ËH¢ã ©„
¥G¢ñÚ¼ „ï Ý¢Ú¢…G Úã¼¢ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 4 : ¥¢ñÚ (Ï¢è±è) çÏ¢x¢GñÚ §…¢…G¼ ©„ (à¢¢ïãÚ) ÜUï Í¢Ú „ï Ý …¢» ¥x¢Ú
»ï„¢ çÜU²¢ ¼¢ï …Ï¢ ¼ÜU ¼¢ñÏ¢¢ Ý ÜUÚï ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ çÈUGçÚà¼ï ©„ ÐÚ
H¢’Ý¼ ÜUÚ¼ï ãñæ J ¥G…üG ÜUè x¢§ü : ¥x¢™ïü à¢¢ïãÚ …G¢çH}¢ ã¢ï ? ÈUGÚ}¢¢²¢ :
¥x¢™ïü …G¢çH}¢ ã¢ï J Ï¢¢¼ Ï¢¢¼ ÐÚ
MÆ ÜUÚ }¢²ÜUï ™Hè …¢Ýï ±¢Hè ¥G¢ñÚ¼¢ïæ ÜUï çH²ï }¢é‹Î-Ú-…» Ï¢¢H¢
ãGÎè„ }¢ïæ ÜU¢ÈUGè Î„ü ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 5 : ¼èÝ çÜUGS}¢ ÜUï H¢ïx¢¢ïæ ÜUè Ý}¢¢…G ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUGÏ¢êH Ýãèæ
ÈUGÚ}¢¢¼¢ »ÜU ¼¢ï ±¢ïã ¥G¢ñÚ¼ …¢ï ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜUè §…¢…G¼ ÜUï çÏ¢x¢ñGÚ Í¢Ú „ï
çÝÜUHï, Îê„Ú¢ |¢¢x¢¢ ãé±¢ x¢éGH¢}¢ ¥¢ñÚ ¼è„Ú¢ ±¢ïã Ï¢¢Îà¢¢ã ç…„ ÜUè çÚ¥G¢²¢
©„ï Ý¢ Ð„‹Î ÜUÚ¼è ã¢ï J
à¢¢²Î çÜU„è §SH¢}¢è Ï¢ãÝ ÜU¢ï ²ïã ±S±„¢ ¥¢» çÜU v²¢ ç„ÈUüG
¥G¢ñÚ¼¢ïæ ÐÚ ãè }¢Î¢ïZ ÜUï ãéGÜGêUÜUG ãñæ ? }¢Î¢ïZ ÐÚ |¢è ¥G¢ñÚ¼¢ïæ ÜUï ÜU¢ï§ü ãéGÜGêUÜUG
ãñæ ²¢ Ýãèæ ! ¼¢ï ÐçÉG²ï :
}¢ÎèÝ¢ 6 : ÜU¢ï§ü }¢¢ïç}¢Ý çÜU„è }¢¢ïç}¢Ý¢ Ï¢è±è ÜU¢ï Îéà}¢Ý Ý …¢Ýï ¥x¢Ú ©„
ÜUè çÜU„è ¥G¢Î¼ „ï Ý¢Ú¢…G ã¢ï ¼¢ï Îê„Úè ¶GSH¼ „ï Ú¢…Gè ã¢ïx¢¢ J
ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãG…GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý

çH¶¼ï ãñæ : ÜUñ„è ÝÈUGè„ ¼¢’Hè}¢ ! }¢vG„Î
²ïã ãñ çÜU Ï¢ï »ïGÏ¢ Ï¢è±è ç}¢HÝ¢ Ý¢ }¢éç}ÜUÝ ãñ, çHã¢…G¢ ¥x¢Ú Ï¢è±è }¢ïæ Î¢ï
»ÜU Ï¢éÚ¢§²¢æ |¢è ã¢ïæ ¼¢ï ©„ï Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚ¢ï çÜU ÜéUÀ wG¢êçÏ¢²¢æ |¢è
Ð¢¥¢ïx¢ï J ²ã¢æ „¢çãGÏ¢ï ç}¢ÚÜGU¢¼ Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢ : …¢ï Ï¢ï »ïGÏ¢ „¢ƒè ÜUè ¼H¢à¢
}¢ïæ Úãïx¢¢ ±¢ïã Îé‹²¢ }¢ïæ ¥ÜUïH¢ ãè Úã …¢»x¢¢, ã}¢ ¶éGÎ ã…G¢Úã¢ Ï¢éÚ¢§²¢ïæ
ÜU¢ „Ú ™à}¢¢ ãñæ, ãÚ Î¢ïS¼ ¥G…Gè…G ÜUè Ï¢éÚ¢§²¢ïæ „ï ÎÚ x¢é…GÚ ÜUÚ¢ï,
¥ÓÀ¢§²¢ïæ ÐÚ Ý…GÚ Ú¶¢ï, ã¢æ ! §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¢ï, Ï¢ï »ïGÏ¢ ¼¢ï
Ú„êHéËH¢ã ( ) ãñæ J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢…èãG, ç…. 5, „. 88)
…GñH ÜUï Ð¢æ™ }¢-ÎÝè ÈêUH |¢è ¥ÐÝï çÎH ÜUï }¢-ÎÝè
x¢éHÎS¼ï }¢ï´ „…¢ Hèç…²ï, Í¢Ú ¥}Ý ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢ Ï¢Ý
…¢»x¢¢ J
}¢ÎèÝ¢ 7 : „¢„ ¥¢ñÚ Ý‹Î „ï çÜU„è „êÚ¼ |¢è Ý çÏ¢x¢¢çÇG²ï J ©Ý ÜUè
wG¢êÏ¢ ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚ¼è Úçã²ï J ¥x¢Ú ±¢ïã ¼G‹…G ÜUÚïæ ¼¢ï ¶G¢}¢¢ïà¢ Úçã²ï J
}¢ÎèÝ¢ 8 : „¢„ çÏ¢HÈUG…üG çÛ¢ÇGçÜU²¢æ Îï ¼¢ï ¥ÐÝè }¢¢æ ÜU¢ ¼„Ã±éÚ ÜUÚ
Hèç…²ï çÜU ±¢ïã Ç¢æÅ Úãè ãñæ ¼¢ï „Ï¢í ¥¢„¢Ý ã¢ï …¢»x¢¢ J
}¢ÎèÝ¢ 9 : ¥¢Ð Ýï ÜU|¢è „¢„ ÜUï x¢éGS„¢ ã¢ï …¢Ýï ÐÚ ¥x¢Ú …±¢Ï¢è x¢éGS„ï
ÜU¢ }¢é…G¢-ãÚ¢ çÜU²¢ ¼¢ï çÈUÚ “çÝ|¢¢±” }¢éçàÜUH ¼ÚèÝ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 10 : „é„Ú¢H ÜUè “Ï¢Î „éHêÜUè” ÜUè ÈUGçÚ²¢Î ¥ÐÝï
}¢²ÜUï }¢ïæ ÜUÚÝ¢ „¢}¢Ýï ™H ÜUÚ ¼Ï¢¢ãè ÜU¢ §çS¼vGÏ¢¢H ÜUÚÝ¢ ãñ J
çHã¢…G¢ „Ï¢í ÜUï „¢ƒ „¢ƒ §„ ©„êH ÐÚ ÜU¢ÚÏ¢‹Î Úçã²ï çÜU “»ÜU
™éÐ „¢ï (100) ÜU¢ï ãÚ¢»” …±¢Ï¢ }¢ïæ ç„ÈUüG Îé¥G¢» ¶GñÚ ÜUèç…²ï J
}¢ÎèÝ¢ 11 : ©G}¢ê}¢Ý ¥¢…ÜUH „é„Ú¢H ÜUè ¼GÚÈUG „ï Ï¢ãê ÐÚ
“…¢Îê ÜUÚ¼è ãñ”, “¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜU¢ï ÜUG¢Ï¢ê ÜUÚ çH²¢ ãñ” ±x¢GñÚ¢
±x¢GñÚ¢ §Ë…G¢}¢ Hx¢¢» …¢¼ï ãñæ, ¶éGÎ¢ Ý wG±¢S¼¢ ¥¢Ð ÜUï „¢ƒ »ï„¢
}¢é¥G¢-}¢H¢ ã¢ï …¢» ¼¢ï ¥¢Ðï „ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï …¢Ýï ÜUï Ï¢…¢» çãGv}¢¼ï
¥G-}¢Hè ¥¢ñÚ §ç‹¼ã¢§ü ÝÚ}¢è „ï ÜU¢}¢ Hèç…²ï J ¥ÐÝ¢ ÜU}¢Ú¢ çÎÝ ÜUï
±vG¼ Ï¢‹Î Ý Úç¶²ï, Í¢Ú ÜUï Îê„Úï ¥zGÚ¢Î ÜUè }¢¢ñ…ê-Îx¢è }¢ïæ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ
„ï “ÜU¢Ý¢ÈêU„è” Ý ÜUèç…²ï J à¢¢ïãÚ ÜUè }¢¢ñ…ê-Îx¢è }¢ïæ |¢è ™¢²
±x¢GñÚ¢ ¥ÐÝè „¢„ ²¢ Ý‹Î ÜUï „¢ƒ Ï¢ñÆ ÜUÚ ãè çÐ²ïæ J ©Ý ÜUï „¢}¢Ýï
ãÚçx¢…G }¢éæã Ý çÏ¢x¢¢çÇG²ï, x¢éGS„¢ çÝÜU¢HÝï ÜUï çH²ï Ï¢Ú¼Ý …G¢ïÚ „ï Ý
ÐÀ¢çÇG²ï J Ï¢Ó™¢ïæ ÜU¢ï §„ ¼GÚãG }¢¼ Ç¢æçÅ²ï çÜU ©Ý ÜU¢ï ±S±„¢ ¥¢»
çÜU ã}¢ïæ „éÝ¢¼è ¥¢ñÚ ÜU¢ï„¼è ãñ J {¢ïÝï ÐÜU¢Ýï ÜUï ÜU¢}¢ }¢ïæ ÈéUÚ¼è çÎ¶¢§²ï
}¢¼GHÏ¢ ²ïã çÜU Ý…¢„¼ ÜU¢ï Ý…¢„¼ „ï (²¢’Ýè §Ë…G¢}¢ ÜU¢ï ãæx¢¢}¢ï „ï)
Ð¢ÜU ÜUÚÝï ÜUï Ï¢…¢» (çãGv}¢¼ ± ãéGSÝï ¥wGH¢ÜUG ÜUï) Ð¢Ýè „ï ãè Ð¢ÜU
çÜU²¢ …¢ „ÜU¼¢ ãñ J §„ ¼GÚãG ¥¢Ð ¥ÐÝï „é„Ú¢H ÜUè
}¢‹ÁG¢êÚï Ý…GÚ ã¢ï …¢»æx¢è ¥¢ñÚ ç…G‹Îx¢è |¢è ¶éGà¢ x¢±¢Ú ã¢ï …¢»x¢è,
„é„Ú¢H ÜUï ãGÜUG }¢ïæ Îé¥G¢ „ï x¢GzGH¼ Ý ÜUèç…²ï çÜU Îé¥G¢ „ï Ï¢ÇGï
Ï¢ÇGï }¢„¢§H ãGH ã¢ï …¢¼ï ãñæ J „¢ñ}¢¢ï „H¢¼ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè ÜUÚ¼è
Úçã²ï, à¢Ú-§üG ÐÎïü ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ ÜUèç…²ï J ²¢Î Úãï ! Îï±Ú ± …ïÆ
„ï |¢è ÐÎ¢ü ãñ J ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ïæ “ÈUGñ…G¢Ýï „é‹Ý¼” ÜU¢ Î„ü …¢Úè
ÜUèç…²ï J ¶G¢}¢¢ïà¢è ÜUè ¥G¢Î¼ Ç¢çH²ï çÜU ç…G²¢Î¢ Ï¢¢ïHÝï „ï
Û¢x¢ÇGï ÜU¢ ¥‹Îïà¢¢ Ï¢ÉG …¢¼¢ ãñ J ÈïUGà¢Ý ÐÚS¼è ÜUï Ï¢…¢» „é‹Ý¼¢ïæ
ÜU¢ Ú¢S¼¢ §çwG¼²¢Ú ÜUèç…²ï çÜU §„è }¢ïæ |¢H¢§ü ãñ J }¢éÛ¢ x¢éÝãx¢¢Ú
ÜU¢ï Îé¥G¢» x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢ ± Ï¢ÜUGè¥G ± }¢çxGÈUGÚ¼ „ï Ý±¢…G¼è Úãïæ J
¥x¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ï }¢ïÚ¢ ²ïã }¢v¼êÏ¢ Ð„‹Î ¥¢» ¼¢ï §„ï ŒH¢çSÅÜU
ÜU¢ïôÅx¢ ÜUÚ±¢ Hèç…²ï ¥¢ñÚ ¶éGÎ¢ Ý wG±¢S¼¢ ÜU|¢è Í¢ÚïHê Û¢x¢ÇG¢ ã¢ï
¼¢ï §„ ÜU¢ï ÐÉG Hèç…²ï J
à¢¢Îè ÜUï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè

¼GÚÈUG „ï Í¢Ú ÜUï „Ú ÐÚS¼ ÜU¢ï çÎ²¢ …¢Ýï ±¢H¢ }¢v¼êÏ¢
¥ËH¢ã ÜU¢ Ï¢‹Î» ¥G¢ç……G¢ï H¢™¢Ú ¥¢ñÚ
}¢èÆï }¢èÆï }¢éS¼GÈUG¢ ÜU¢ x¢éGH¢}¢ï x¢éÝãx¢¢Ú, ©}}¢¼ï
ÝÏ¢è ÜUè |¢H¢§ü ÜU¢ ¼GHÏ¢ x¢¢Ú, ç…Ý ÜUï ²ã¢æ
à¢¢Îè ã¢ï Úãè ãñ ©Ý ÜUï ÎéwG¢êHï …‹Ý¼ ÜU¢ wG±¢S¼ x¢¢Ú, „x¢ï }¢ÎèÝ» ÐéÚ
¥‹±¢Ú }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è ÜUè …¢çÝÏ¢ „ï
à¢¢Îè ÜUè }¢é„Úü¼¢ïæ ¥¢ñÚ à¢¢Î}¢¢çÝ²¢ïæ „ï HÏ¢Úï…G, Í¢Ú¢Ýï ÜUï „Ú ÐÚS¼ ¥¢ñÚ
¼}¢¢}¢ ¥ãHï ¶G¢Ý¢ ± ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè ç¶GÎ}¢¢¼ }¢ïæ x¢é}Ï¢Îï ¶G…GÚ¢ ÜU¢ï ™ê}¢¼¢
ãé±¢ Û¢ê}¢¼¢ ãé±¢ ¶éGà¢ x¢±¢Ú ± ÐéÚ Ï¢ã¢Ú „H¢}¢ ¥¢ñÚ ÉïÚ¢ïæ }¢éÏ¢¢ÚÜU Ï¢¢Î
²¢ ¥ËH¢ã à¢¢Îè ¶G¢Ý¢ ¥¢Ï¢¢Îè ÈUGÚ}¢¢, ²¢ ¥ËH¢ã !

}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜUï „Î¢ Ï¢ã¢Ú ÈêUH¢ïæ ÜUè ¼GÚãG ÎêËã¢ ÎéËãÝ
¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ïæ ¶G¢ÝÎ¢Ý¢ïæ ÜU¢ï Î¢ïÝ¢ïæ …ã¢Ý¢ïæ }¢ïæ }¢éSÜéUÚ¢¼¢ Ú¶, §Ý „Ï¢
ÜUè, ¼}¢¢}¢ ©}}¢¼ ÜUè ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ Ð¢Ðè ± Ï¢ÎÜU¢Ú ÜUè }¢çxGÈUGÚ¼
ÈUGÚ}¢¢ J
¥zG„¢ï„ ! „Î ¥zG„¢ï„ ! ¥¢…ÜUH à¢¢Îè …ñ„è }¢èÆè
}¢èÆè „é‹Ý¼ Ï¢ãé¼ „¢Úï x¢éÝ¢ã¢ïæ }¢ïæ çÍ¢Ú ™éÜUè ãñ J }¢-„HÝ
}¢æx¢Ýè }¢ïæ HÇGÜU¢ ¥ÐÝï ã¢ƒ „ï }¢æx¢ï¼Ú ÜU¢ï ¥æx¢êÆè ÐãÝ¢¼¢ ãñ ãG¢H¢æ çÜU
²ïã ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ …ã‹Ý}¢ }¢ïæ Hï …¢Ýï ±¢H¢ ÜU¢}¢ ãñ J à¢¢Îè }¢ïæ ÎêËã¢
¥ÐÝï ã¢ƒ }¢ïãæÎè „ï Úæx¢¼¢ ãñ, ²ïã |¢è ãGÚ¢}¢ ãñ, }¢Î¢ïZ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ïæ ÜUè
}¢wGHê¼G Î¢’±¼¢ïæ ÜU¢ ç„çË„H¢ ã¢ï¼¢ ãñ ²¢ ÜUãèæ ÜUãèæ ¥¢ÚÐ¢Ú Ý…GÚ
¥¢Ýï ±¢H¢ Ï¢Ú¢» Ý¢}¢ ÐÎ¢ü Ï¢è™ }¢ïæ Ç¢H çÎ²¢ …¢¼¢ ãñ, §„ ÐÚ }¢…GèÎ
¼éGÚ¢ü ²ïã çÜU ¥G¢ñÚ¼¢ïæ }¢ïæ x¢GñÚ }¢Îü Í¢é„ ÜUÚ ¶¢Ý¢ Ï¢¢æÅ¼ï ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢
ç±çÇ²¢ï çÈUGË}¢ïæ Ï¢Ý¢¼ï ãñæ J
¼¢ñÏ¢¢ ! ¼¢ñÏ¢¢ ! ¥¢…ÜUH à¢¢çÎ²¢ïæ }¢ïæ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè …±¢Ý
HÇGçÜU²¢æ wG¢êÏ¢ Ý¢™¼è x¢¢¼è ãñæ J §„ Î¢ñÚ¢Ý }¢Îü |¢è çÏ¢H¢ ¼ÜUËHéÈUG
¥‹ÎÚ ¥¢¼ï …¢¼ï ãñæ }¢Îü ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼ïæ …è |¢Ú ÜUÚ Ï¢Î çÝx¢¢ãè ÜUÚ¼ï ãñæ Ý
¶G¢ñÈUGï ¶GéÎ¢ Ý à¢}¢ïü }¢éS¼GÈUG¢ J çÈUGË}¢ïæ çÇÚ¢}¢ï, Ý¢™
x¢¢Ýï, É¢ïHÜUè ¥¢ñÚ ÇæçÇ²¢ Ú¢„ ÜUï ÈUævà¢‹…G Îï¶Ýï ±¢Hï ²ïã Ï¢¢¼ ²¢Î
Ú¶ïæ çÜU ²ïã ãGÚ¢}¢ ÜU¢}¢ ãñæ §Ý ÜU¢ ¥G…G¢Ï¢ Ï¢ÚÎ¢à¼ Ýãèæ ã¢ï „ÜUïx¢¢ J
™éÝ¢‹™ï ã}¢¢Úï Œ²¢Úï ¥¢ÜG ¢ Ýï ÜéUÀ »ï„ï H¢ïx¢ Îï¶ï
ç…Ý ÜUè ¥¢æ¶ïæ ¥¢ñÚ ÜU¢Ý ÜUèH¢ïæ „ï ÆéÜUï ãé» ƒï J ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚÝï ÐÚ
Ï¢¼¢²¢ x¢²¢ çÜU ²ïã ±¢ïã H¢ïx¢ ãñæ …¢ï ±¢ïã Îï¶¼ï ãñæ …¢ï §‹ãïæ Ýãèæ Îï¶Ý¢
™¢çã²ï ¥¢ñÚ ±¢ïã „éÝ¼ï ãñæ …¢ï §‹ãïæ Ýãèæ „éÝÝ¢ ™¢çã²ï J
à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢ Ýï §à¢¢üÎ ÈUGÚ}¢¢²¢ :

…¢ï x¢¢Ýï ±¢Hè ÜUï Ð¢„ Ï¢ñÆï, ÜU¢Ý Hx¢¢ ÜUÚ Š²¢Ý „ï ©„ „ï „éÝï ¼¢ï ¥ËH¢ã
Ï¢Ú¢ï…Gï çÜUG²¢}¢¼ ©„ ÜUï ÜU¢Ý¢ïæ }¢ïæ „è„¢ ©æÇïHïx¢¢ J
çÈUGË}¢ Îï¶ï ¥¢ñÚ …¢ï x¢¢Ýï „éÝï ÜUèH ©„ ÜUè ¥¢æ¶ ÜU¢Ý¢ïæ }¢ïæ ÆéÜUï
¥zG„¢ï„ ! çÈUGË}¢è x¢¢Ý¢ïæ ÜUè {ê}¢¢ïæ ¥¢ñÚ }¢ê„èÜUGè ÜUè {éÝ¢ïæ ¥¢ñÚ
ÚïÜU¢õ=Çx¢ ÜUï çÏ¢x¢GñÚ ¥¢…ÜUH à¢¢²Î ãè ÜUãèæ à¢¢Îè ã¢ï¼è ã¢ï J ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü
„}¢Û¢¢» ¼¢ï Ï¢¢’…G ¥±ÜUG¢¼ …±¢Ï¢ ç}¢H¼¢ ãñ, ±¢ã „¢çãGÏ¢ ! ¥ËH¢ã Ýï
ÐãHè Ï¢¢Ú ¶éGà¢è çÎ¶¢§ü ¥¢ñÚ “x¢¢Ý¢ Ï¢¢…¢” Ý ÜUÚïæ J Ï¢„ …è ¶éGà¢è ÜUï
±vG¼ „Ï¢ ÜéUÀ ™H¼¢ ãñ ! ( ) }¢é„Ë}¢¢Ý¢ï ! ¶éGà¢è ÜUï ±vG¼
¥ËH¢ã ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ çÜU²¢ …¢¼¢ ãñ çÜU ¶éGçà¢²¢æ ¼G±èH ã¢ïæ J Ý¢
ÈUGÚ}¢¢Ýè Ýãèæ ÜUè …¢¼è ¥ËH¢ã Ý ÜUÚï çÜU §„ Ý¢ ÈUGÚ}¢¢Ýè ÜUè ÝéãGê„¼
„ï §vH¢ñ¼è Ï¢ïÅè ÎéËãÝ Ï¢ÝÝï ÜUï ¥¢Æ±ïæ çÎÝ MÆ ÜUÚ }¢²ÜUï ¥¢ Ï¢ñÆï
¥¢ñÚ }¢…GèÎ ¥¢Æ çÎÝ ÜUï Ï¢¢’Î ¼èÝ ¼GH¢ÜUG ÜU¢ ÐÚ™¢ ¥¢ Ðãéæ™ï ¥¢ñÚ
„¢Úè ¶éGçà¢²¢æ {êH }¢ïæ ç}¢H …¢»æ J ²¢ {ê}¢{¢}¢ „ï Ý¢™ x¢¢Ý¢ïæ ÜUè {}¢¢
™¢ñÜUÇGè }¢ïæ çÏ¢²¢ãè ãé§ü ÎéËãÝ 9 }¢¢ã ÜUï Ï¢¢’Î ÐãHè ãè …G™x¢è }¢ïæ }¢¢ñ¼
ÜUï Í¢¢Å ©¼Ú …¢» J ²¢ ¶éGÎ¢ Ý wG±¢S¼¢ ÎêËã¢ à¢¢Îè „ï ÐãHï ²¢ ™‹Î ãè
Ú¢ï…G ÜUï Ï¢¢’Î Îé‹²¢ „ï ™H Ï¢„ï v²êæ çÜU }¢¢ñ¼ ÜUã ÜUÚ Ýãèæ ¥¢¼è J »ÜU
ÎÎüÝ¢ÜU ±¢çÜUG¥G¢ Ðïà¢ï ç¶GÎ}¢¼ ãñ J
çãGÜU¢²¼ : »ÜU à¢wG„ ç…„ ÜU¢ Í¢Ú ÜUGçÏ¢íS¼¢Ý ÜUï ÜUGÚèÏ¢ ƒ¢ ©„ Ýï

¥ÐÝï Ï¢ïÅï ÜUè à¢¢Îè ÜUï ç„çË„Hï }¢ïæ Ú¢¼ Ý¢™Úæx¢ ÜUè }¢ãGçÈUGH ÜUG¢§}¢ ÜUè
H¢ïx¢ Ý¢™ÜêUÎ ¥¢ñÚ {}¢¢ ™¢ñÜUÇGè }¢ïæ }¢àxG¢êH ƒï çÜU ÜUGçÏ¢íS¼¢Ý ÜU¢ „‹Ý¢Å¢
™èÚ¼è ãé§ü Î¢ï ¥G-ÚÏ¢è ¥à¥G¢Ú ÐÚ }¢éà¼ç}¢H »ÜU x¢Ú…-Î¢Ú ¥¢±¢…G
x¢êæ… ©Æè ²¢’Ýè, “»ï Ý¢™Úæx¢ ÜUè Ý¢ Ð¢»Î¢Ú HÁG…G¼¢ïæ }¢ïæ }¢é‹ãç}¢ÜU
ã¢ïÝï ±¢H¢ï ! }¢¢ñ¼ ¼}¢¢}¢ ¶ïHÜêUÎ ÜU¢ï ¶Gy}¢ ÜUÚ Îï¼è ãñ J Ï¢ãé¼ „ï
»ï„ï H¢ïx¢ ã}¢ Ýï Îï¶ï …¢ï }¢é„Úü¼¢ïæ ¥¢ñÚ HÁG…G¼¢ïæ }¢ïæ x¢G¢çÈUGH ƒï }¢¢ñ¼
Ýï ©‹ãïæ ¥ÐÝï ¥ãH¢ï §G²¢H „ï …éÎ¢ ÜUÚ çÎ²¢ ! “Ú¢±è ÜUã¼ï ãñæ, ¶GéÎ¢
ÜUè ÜUG„}¢ ! ™‹Î çÎÝ¢ïæ ÜUï Ï¢¢’Î ÎêËã¢ ÜU¢ §ç‹¼ÜUG¢H ã¢ï x¢²¢ J
¥¢ã !
}¢¢ñ¼ ÜUè ¥¢æ{è ¥¢§ü ¥¢ñÚ Æn¢ }¢S¶GçÚ²¢ïæ, {}¢¢ ™¢ñÜUçÇG²¢ïæ, „æx¢è¼ ÜUè
{éÝ¢ïæ, ™éÅÜéUH¢ïæ ¥¢ñÚ ÜGUãìÜUG ã¢ïæ à¢¢Î}¢¢çÝ²¢ïæ ¥¢ñÚ }¢é„Úü¼¢ïæ, }¢™H¼ï ¥Ú}¢¢Ý¢ïæ
¥¢ñÚ ¶éGà¢è ÜUè ¼}¢¢}¢ Ú¢ãG¼ „¢}¢¢çÝ²¢ïæ ÜU¢ï ©ÇG¢ ÜUÚ Hï x¢§ü J ÎêËã¢
ç}¢²¢æ }¢¢ñ¼ ÜUï Í¢¢Å ©¼Ú x¢» ¥¢ñÚ ¶éGçà¢²¢ïæ |¢Ú¢ Í¢Ú Îï¶¼ï ãè Îï¶¼ï
}¢¢¼}¢ ÜUÎ¢ Ï¢Ý x¢²¢ J
¼é}¢ wG¢éà¢è ÜUï ÈêUH H¢ïx¢ï ÜUÏ¢ ¼HÜU ¼é}¢ ²ã¢æ ç…G‹Î¢ Úã¢ïx¢ï ÜUÏ¢ ¼HÜU
§„ çãGÜU¢²¼ ÜU¢ï „éÝ ÜUÚ à¢¢çÎ²¢ïæ }¢ïæ Ï¢ïãêÎ¢ ÈUævà¢Ý Ï¢ÚÐ¢
ÜUÚÝï ±¢H¢ïæ ¥¢ñÚ §Ý }¢ïæ à¢ÚèÜU ã¢ï ÜUÚ x¢¢Ýï Ï¢¢…ï ÜUè {éÝ¢ïæ ÐÚ ãæ„ ãæ„
ÜUÚ ¶éGà¢è ÜUï Ý¢’Úï Ï¢éH‹Î ÜUÚÝï ±¢H¢ïæ ÜUè ¥¢æ¶ïæ ¶éH …¢Ýè ™¢çã»æ J
²¢Î Úç¶²ï ! ãG…GÚ¼ï „çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢„

„ï }¢‹ÜGêUH ãñ, “…¢ï ãæ„ ãæ„ ÜUÚ x¢éÝ¢ã ÜUÚïx¢¢ ±¢ïã Ú¢ï¼¢ ãé±¢
…ã‹Ý}¢ }¢ïæ Î¢ç¶GH ã¢ïx¢¢ J”
x¢G¢ñÚ ÜUèç…²ï ! ÜU¢ñÝ „¢ “…¢ïÇG¢” ¥¢… „é¶è ãñ ? ÜU}¢¢ï Ï¢ïà¢

ãÚ …x¢ã ¶G¢Ý¢ …æx¢è ãñ, ÜUãèæ „¢„ Ï¢ãê }¢ïæ }¢¢ïÚ™¢ Ï¢‹Îè ãñ ¼¢ï ÜUãèæ Ý‹Î
¥¢ñÚ |¢¢±… }¢ïæ ÆèÜUÆ¢ÜU ÆÝè ãñ J Ï¢¢¼ Ï¢¢¼ ÐÚ “MÆ }¢Ý” ÜU¢
ç„çË„H¢ ãñ J »ÜU Îê„Úï ÐÚ …¢Îê Å¢ïÝï ÜUÚ±¢Ýï ÜUï §Ë…G¢}¢¢¼ ãñæ, ²ïã „Ï¢
ÜUãèæ à¢¢çÎ²¢ïæ }¢ïæ x¢ñGÚ à¢Ú-§üG ãGÚÜU¢¼ ÜU¢ Ý¼è…¢ ¼¢ï Ýãèæ ? v²êæçÜU
¥¢…ÜUH ç…„ ÜUï ²ã¢æ à¢¢Îè ÜU¢ ç„çË„H¢ ã¢ï¼¢ ãñ ±ã¢æ §¼Ýï x¢éÝ¢ã
çÜU²ï …¢¼ïæ ãñæ çÜU ©Ý ÜU¢ à¢é}¢¢Ú Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼¢ J
ã¢ƒ …¢ïÇG ÜUÚ }¢ïÚè }¢-ÎÝè §çË¼…¢ ãñ çÜU Í¢Ú ÜUï …é}H¢
¥zGÚ¢Î Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢…Gï ¼¢ñÏ¢¢ ¥Î¢ ÜUÚïæ ¥¢ñÚ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ ¥ËH¢ã
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ïæ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚïæ ¥¢ñÚ ¥¢²‹Î¢ x¢éÝ¢ã¢ïæ „ï Ï¢™Ýï ÜU¢
¥GãìÎ ÜUÚïæ J
“à¢¢Îè }¢éÏ¢¢ÚÜU” ÜUï 9 ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼ „ï
Ý± }¢-ÎÝè ÈêUH
1 Ï¢ãê ÜU¢ï ™¢çã²ï çÜU ¥ÐÝè }¢¢æ Ï¢ãÝ¢ïæ ãè ÜUè ¼GÚãG ¥ÐÝè „¢„ ¥¢ñÚ
Ý‹Î „ï |¢è }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚï 2 Ï¢ãê ÜUè }¢¢ñ…ê-Îx¢è }¢ïæ }¢¢æ ¥¢ñÚ Ï¢ïÅè ÜU¢
¥¢Ð„ }¢ïæ ÜU¢Ý¢ÈêU„è ÜUÚÝ¢ Ï¢ãê ÜUï çH²ï ±S±„¢ïæ ÜU¢ Ï¢¢§G„ ¥¢ñÚ ©„
ÜUï çÎH }¢ïæ »ãG„¢„ï }¢ãGM}¢è ÐñÎ¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ §„ ¼GÚãG §„ ÜUï
çÎH }¢ïæ ÝzGÚ¼¢ïæ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐÇG¼è ãñ 3 Ï¢ãê ÜU¢ï …Ï¢ ¼ÜU Ï¢ïÅè „ï
Ï¢ÉG ÜUÚ „¢„ ÜU¢ Œ²¢Ú Ýãèæ ç}¢Hïx¢¢ ©„ ±vG¼ ¼ÜU ©„ ÜU¢ ¥ÐÝè
„¢„, Ý‹Î¢ïæ „ï }¢¢Ýê„ ã¢ïÝ¢ Ï¢ãé¼ }¢éçàÜUH ãñ 4 „¢„ ÜU|¢è Ç¢æÅ Îï
¼¢ï Ï¢ãê ÜU¢ï ™¢çã²ï çÜU ¥ÐÝè }¢¢æ ÜUè Ç¢æÅ „}¢Û¢ ÜUÚ Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚ Hï
5 ¥x¢Ú ÜU|¢è Ï¢ãê Ï¢Î ¼}¢è…Gè ÜUÚ Ï¢ñÆï ¼¢ï „¢„ ÜU¢ï ™¢çã²ï çÜU
Ï¢ïÅè „}¢Û¢ ÜUÚ }¢é¥G¢ÈUG ÜUÚ Îï 6 |¢êH ÜUÚ |¢è ²ïã ¥ËÈUG¢…G çÜU„è
ÜUï }¢éæã „ï Ý çÝÜUHïæ çÜU “Ï¢ãê ¼¢’±è…G ÜUÚ±¢¼è ãñ” ±ÚÝ¢ ÈUG„¢Î
Ï¢ÚÐ¢ ¥¢ñÚ „éÜêUÝ Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ 7 ¥x¢Ú ¶éGÎ¢ Ý wG±¢S¼¢
ÜU|¢è Í¢Ú „ï ¼¢’±è…G ç}¢H |¢è …¢» ¼Ï¢ |¢è çÏ¢x¢GñÚ à¢Ú-§üG „éÏ¢ê¼ ÜUï
²ïã ¼Gñ ÜUÚ HïÝ¢ çÜU Ï¢ãê Ýï Ç¢H¢, …¢§…G Ýãèæ 8 ²ÜUGèÝ …¢çÝ²ï
à¢ñ¼G¢Ý |¢è ¼¢’±è…G »ï„è …x¢ã Ç¢H „ÜU¼¢ ãñ çÜU Í¢Ú ÜUï çÜU„è
ÈUGÎü ÜUï ã¢ƒ Hx¢ …¢» ¥¢ñÚ Í¢Ú }¢ïæ ÈUG„¢Î ¶ÇG¢ ã¢ï 9 |¢¢|¢è ÜU¢
Îï±Ú ± …ïÆ „ï ÐÎ¢ü Ý ÜUÚÝ¢ ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ …ã‹Ý}¢ }¢ïæ Hï …¢Ýï ±¢H¢
ÜU¢}¢ ãñ J „¢„ ¥¢ñÚ „é„Ú ±x¢GñÚ¢ Ï¢¢ ±é…êÎï ÜGéUÎÚ¼ Ýãèæ Ú¢ïÜUïæx¢ï ¼¢ï
¶éGÎ |¢è x¢éÝãx¢¢Ú ã¢ïæx¢ï J
“¥ËH¢ã” ÜUï ™¢Ú ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼ „ï ™¢Ú

}¢-ÎÝè §çË¼…¢»æ
1 ¼}¢¢}¢ ¥ãHï ¶G¢Ý¢ ÜU¢ï ²ïã }¢v¼êÏ¢ ÐÉG ÜUÚ „éÝ¢ çÎ²¢ …¢» J Î¢’±¼ï
§SH¢}¢è ÜUï ãzG¼¢±¢Ú §çÁ¼}¢¢¥G }¢ïæ Ð¢Ï¢‹Îè „ï çà¢ÜUü¼ ÜUè }¢-ÎÝè §çË¼…¢
ãñ 2 Í¢Ú ÜUï ¼}¢¢}¢ ¥zGÚ¢Î Ý}¢¢…G Ú¢ï…Gï ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè ÜUÚ¼ï Úãïæ ¥¢ñÚ
}¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢ ãÚ }¢¢ã çÚ„¢H¢ ÐéÚ ÜUÚ ÜUï …}¥G ÜUÚ±¢»æ J
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUï …¢Úè ÜUÎ¢ü „é‹Ý¼¢ïæ |¢Úï Ï¢²¢Ý ÜU¢ ÜU}¢ ¥…G
ÜU}¢ »ÜU ÜUïç„Å ã¢ï „ÜUï ¼¢ï Ú¢ï…G¢Ý¢ …GMÚ „éçÝ²ï 3 }¢éÝ¢ç„Ï¢
¶G²¢H ÈUGÚ}¢¢»æ ¼¢ï ²ïã }¢v¼êÏ¢ „æ|¢¢H ÜUÚ Ú¶ Hèç…²ï ¥¢ñÚ ¶éGÎ¢ Ý
wG±¢S¼¢ Í¢Ú }¢ïæ ÜU|¢è Ý¢ §çœ¢ÈUG¢ÜUGè ã¢ï …¢» ¼¢ï ÜU}¢ ¥…G ÜU}¢ ¥¢ç¶GÚè
9 }¢-ÎÝè ÈêUH ÐÉG Hèç…²ï 4 Í¢Ú ÜU¢ ãÚ }¢Îü ç…„ ÜUè ©G}¢í 20
Ï¢Ú„ „ï …G¢§Î ã¢ï ±¢ïã ãÚ }¢¢ã Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï „é‹Ý¼¢ïæ ÜUè ¼ÚçÏ¢Ä²¼
ÜUï ¼èÝ Ú¢ï…G¢ }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGHï }¢ïæ ¥G¢çà¢ÜUG¢Ýï Ú„êH ÜUï „¢ƒ „é‹Ý¼¢ïæ |¢Ú¢
„ÈUGÚ çÜU²¢ ÜUÚï J
}¢-ÎÝè „ïãÚ¢ (§SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ ÜUï çH²ï)
(¥…G à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
}¢ãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè )
(»ï ÈêUH¢ïæ „ï „…è ãé§ü ÜU¢Ú }¢ïæ „é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ …x¢-}¢x¢¢¼ï ãéGÁÚ»
©GM„è ÜUè ¼GÚÈUG ¶éGà¢è ¶Géà¢è …¢Ýï ±¢Hï ¥G¢çÚ…Gè ÎêËã¢ ! ²¢Î Ú¶ ! ¥G‹ÜUGÚèÏ¢
¼éÛ¢ï ÈêUH¢ïæ „ï HÎï ãé» …Ý¢…Gï }¢ïæ „é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ ÜUèÇGï }¢ÜU¢ïÇG¢ïæ „ï ©|¢Ú¼è ãé§ü
Í¢éÐ ¥æ{ïÚè ÜUGÏ¢í }¢ïæ …¢ ÐÇGÝ¢ ãñ J ¥Gœ¢G¢Úï x¢éÝãx¢¢Ú ÜUï ÝÁGÎèÜU ãGÜUGèÜUGè à¢¢Îè
(¶éGà¢è) ÜUGÏ¢í }¢ïæ §ü}¢¢Ý „H¢}¢¼ Hï …¢Ý¢ ãñ J ¥¢ã ! ÜU¢à¢ Ï¢ÜUGè¥G)
ÈUGÁGHï }¢¢ñH¢ „ï x¢éGH¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ ÎêËã¢ Ï¢Ý¢ ¶éGà¢Ýé}¢¢ ¶éGà¢Úæx¢ ÈêUH¢ïæ ÜU¢ ãñ „Ú „ïãÚ¢ „…¢
§Ý ÜUè “à¢¢Îè ¶G¢Ý¢ ¥¢Ï¢¢Îè” ã¢ï ÚÏÏ¢ï }¢éS¼GÈUG¢ ¥…G Ð» x¢G¢ñ„éH ±Ú¢ Ï¢ãÚï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢
§Ý ÜUè …G¢ñ…¢ ²¢ ¶GéÎ¢ ÜUÚ¼è Úãï ÐÎ¢ü „Î¢ §Ý ÜUè Ï¢è±è ÜU¢ï §H¢ãè Ï¢wGà¢ ¼¢ñÈUGèÜUGï ãG²¢
¼ê „Î¢ Ú¶Ý¢ „H¢}¢¼ §Ý ÜU¢ …¢ïÇG¢ ²¢ ¶éGÎ¢ Í¢Ú ÜUï Û¢x¢ÇG¢ïæ „ï Ï¢™¢Ý¢ ¼ê §‹ãïæ ÚÏÏ¢éH ©GH¢
§Ý ÜU¢ï ¶éGçà¢²¢æ Î¢ï …ã¢æ }¢ïæ ¼ê ¥G¼G¢ ÜUÚ çÜUçÏ¢í²¢ §Ý Ðï Ú‹…¢ï x¢G}¢ ÜUè Ý¢ À¢» ÜU|¢è ÜU¢Hè Í¢Å¢
¥¢ÈUG¼ï ÈUïGà¢Ý „ï ãÚ Î}¢ §Ý ÜU¢ï ¼ê }¢¢ñH¢ Ï¢™¢ ²¢ §H¢ãè ! §Ý ÜU¢ Í¢Ú x¢ãì±¢Ú» „é‹Ý¼ Ï¢Ý¢
§Ý ÜU¢ï ©}}¢¼ }¢ïæ §…G¢ÈUGï ÜU¢ „Ï¢Ï¢ }¢¢ñH¢ Ï¢Ý¢ ÝïÜU ¥¢ñÚ ÐÚãï…G x¢¢Ú ¥¢ñH¢Î ÜUÚ Îï ¼ê ¥G¼G¢
„¢Îx¢è „ï §„ ¼GÚãG Í¢Ú §Ý ÜU¢ }¢ãÜUï ²¢ ¶éGÎ¢ ÈêUH …ñ„¢ çÜU }¢ãÜU¼ï ãñæ }¢ÎèÝï ÜUï „Î¢
²ïã x¢éHG ¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ …Ï¢ ¼ÜU ²ã¢æ ç…G‹Î¢ Úãï wG¢êÏ¢ ç¶GÎ}¢¼ „é‹Ý¼¢ïæ ÜUè ²ïã „Î¢ ÜUÚ¼¢ Úãï
²¢ §H¢ãè Îï „¥G¢Î¼ §Ý ÜU¢ï ãG… ÜUè Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú §Ý ÜU¢ï çÎ¶¢ }¢èÆï }¢éãG}}¢Î ÜU¢ çÎ²¢Ú
ã¢ï Ï¢ÜUGè»G Ð¢ÜU }¢ïæ Î¢ïÝ¢ïæ ÜU¢ï }¢ÎÈUGÝ |¢è ¥G¼G¢ „Ï…G x¢é}Ï¢Î ÜU¢ ¼éÛ¢ï Îï¼¢ ãêæ }¢¢ñH¢ ±¢ç„¼G¢
²ïã ç}¢²¢æ Ï¢è±è Úãïæ …‹Ý¼ }¢ïæ ²v…¢ »ï ¶éGÎ¢ ²¢ §H¢ãè ! ãñ ²ïãè ¥Gœ¢G¢Ú ÜUï çÎH ÜUè Îé¥G¢
}¢-ÎÝè „ïãÚ¢ (§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜUï çH²ï)

(¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
}¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè )
¼éÛ¢ ÜU¢ï ã¢ï à¢¢Îè }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥Ï¢ ãñ ¼ïÚè LwG„¼è LwG„¼è }¢ïæ ¼ïÚè çÐ‹ã¢æ LwG„¼è ãñ ÜUGÏ¢í ÜUè1
Í¢Ú ¼ïÚ¢ ã¢ï }¢éàÜUÏ¢¢Ú ¥¢ñÚ ç…G‹Îx¢è |¢è ÐéÚ Ï¢ã¢Ú ÚÏ¢ ã¢ï Ú¢…Gè ¶éGà¢ ã¢ïæ ¼éÛ¢ „ï Î¢ï …ã¢æ ÜUï ¼¢…Î¢Ú
}¢ïÚè Ï¢ïÅè ÜU¢ ¶éGÎ¢²¢ Í¢Ú „Î¢ ¥¢Ï¢¢Î Ú¶ ÈUG¢ç¼G}¢¢ …GãÚ¢ ÜU¢ „ÎÜUG¢ Î¢ï …ã¢æ }¢ïæ à¢¢Î Ú¶
²ïã ç}¢²¢æ Ï¢è±è §H¢ãè }¢RUï à¢ñ¼G¢æ „ï Ï¢™ïæ ²ïã Ý}¢¢…Gïæ |¢è ÐÉGïæ ¥¢ñÚ „é‹Ý¼¢ïæ ÐÚ |¢è ™Hïæ
²ïã ç}¢²¢æ Ï¢è±è ™Hïæ ãG… ÜU¢ï §H¢ãè Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú §Ý ÜU¢ï çÎ¶¢ }¢èÆ¢ }¢ÎèÝ¢ çÜUÎüx¢¢Ú
}¢²ÜU¢ ± „é„Ú¢H ¼ïÚï Î¢ïÝ¢ïæ ãè ¶éGà¢ãG¢H ã¢ïæ Î¢ï …ã¢æ ÜUè Ýï’}¢¼¢ïæ „ï wG¢êÏ¢ }¢¢H¢}¢¢H ã¢ïæ
¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜUè §¼G¢¥G¼ „ï Ý x¢GzHG ¼ ÜUÚÝ¢ ¼ê ãGàÚ }¢ïæ ÐÀ¼¢»x¢è »ï Œ²¢Úè Ï¢ïÅè ±ÚÝ¢ ¼ê
}¢ïÚè Ï¢ïÅè ! ²¢ §H¢ãè ! Ý¢ Ï¢Ýï x¢éSG „ï ÜUè ¼ï…G ²ïã ÜUÚï „é„Ú¢H }¢ïæ ãÚ Î}¢ HÇG¢§ü „ï x¢éÚï…G
²¢Î Ú¶ ! ¼ê ¥¢… „ï Ï¢„ ¼ïÚ¢ Í¢Ú „é„Ú¢H ãñ ÝzGÚ¼ï „é„Ú¢H „éÝ Hï ¥¢ÈUG¼¢ïæ ÜU¢ …¢H ãñ
}¢¢æ „}¢Û¢ ÜUÚ „¢„ ÜU¢,ï ç¶GÎ}¢¼ …¢ï ÜUÚ¼è ãñ Ï¢ãê Ú¢… „¢Úï Í¢Ú Ðï „éÝ Hï ¼ê ±¢ïã ÜUÚ¼è ãñ Ï¢ãê
„¢„ ¥¢ñÚ Ý‹Î¢ïæ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚ ÜUï ã¢ï …¢ ÜU¢}²¢Ï¢ §Ý ÜUè x¢GèÏ¢¼ ÜUÚ ÜUï }¢¼ ÜUÚ Ï¢ñÆÝ¢ ¶G¢Ý¢ ¶GÚ¢Ï¢
„¢„ ¥¢ñÚ Ý‹Îïæ ¥x¢Ú „wG¼è ÜUÚïæ ¼¢ï „Ï¢í ÜUÚ „Ï¢í ÜUÚ Ï¢„ „Ï¢í ÜUÚ ™H¼¢ Úãïx¢¢ ¼ïÚ¢ Í¢Ú
1 : ²¢Î Ú¶ ç…„ ¼GÚãG ¥¢… ¼éÛ¢ï ÎéËãÝ Ï¢Ý¢ ÜUÚ ÈêUH¢ïæ „ï H¢Î ÜUÚ ãéGÁÚ» ©GM„è }¢ïæ Hï
…¢²¢ …¢ Úã¢ ãñ §„è ¼GÚãG …ËÎ ãè ¼ïÚï …Ý¢…Gï ÜU¢ï ÈêUH¢ïæ „ï H¢Î ÜUÚ ¥æ{ïÚè ÜUGÏ¢í ÜUè ¼GÚÈUG
Hï …¢²¢ …¢»x¢¢ J
¼ê wG¢éà¢è ÜUï ÈêUH Hïx¢è ÜUÏ¢ ¼HÜU ¼ê ²ã¢æ ç…G‹Î¢ Úãïx¢è ÜUÏ¢ ¼HÜU !
„¢„ ¥¢ñÚ Ý‹Î¢ïæ ÜU¢ çà¢v±¢ ¥ÐÝï }¢²ÜUï }¢ïæ Ý ÜUÚ §„ ¼GÚãG Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ Ï¢ïÅè ¼ïÚ¢ Í¢Ú1
}¢²ÜUï ÜUï }¢¼ ÜUÚ ÈUG…¢G §H ¼ê Ï¢²¢æ „é„Ú¢H }¢ïæ 2 ¥Ï¢ ¼ê §„ Í¢Ú ÜU¢ï „}¢Û¢ ¥ÐÝ¢ ãè Í¢Ú ãÚ ãG¢H }¢ïæ
„¢„ ™è¶Gè ¼ê |¢è çÏ¢ÈUÚè ¥¢ñÚ HÇG¢§ü ÆÝ x¢§ü ãñ ÜUã¢æ |¢êH »ÜU ÜUè, Î¢ï ã¢ƒ „ï ¼¢Hè Ï¢…è
²¢Î Ú¶ ¼ê Ýï ¥x¢Ú ¶¢ïHè …GÏ¢¢æ „é„Ú¢H }¢ïæ ÈUæ„ ÜUï Úã …¢»x¢è Ï¢ïÅè ! ÜGUç…G²¢ïæ ÜUï …‹…¢H }¢ïæ
}¢ïÚè Œ²¢Úè Ï¢ïÅè „éÝ ÈUGñ…G¢Ýï „é‹Ý¼ ÐÉG ÜUï ¼ê §çË¼…¢ ãñ Ú¢ï…G ÎïÝ¢ Î„ü ¥ÐÝï Í¢Ú Ðï ¼ê
x¢Ú Ý„èãG¼ ÐÚ ¥G}¢H ¥Gœ¢G¢Ú ÜUè ã¢ïx¢¢ ¼ïÚ¢ ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ïæ ¼ê „é¶è ã¢ïx¢è „Î¢
Í¢Ú ¥}Ý ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢ ÜUñ„ï Ï¢Ýï ?
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ Ýï 6 ÁG¢éH ÜUG¢’Î¢ç¼H
ãGÚ¢}¢ 1428 ç„.çã. 17 çÎ„}Ï¢Ú 2007 ç„.§Gü. Ï¢Ú¢ï…G ÐèÚ à¢ÚèÈUG »ÜU
§SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¢ñÚ ©Ý ÜUï Ï¢Ó™¢ïæ ÜUè ¥}}¢è ÜU¢ï Í¢ÚïHê Ý¢™¢ÜUGè ÜUï
§GH¢… ÜUï çH²ï Ý„èãG¼ ÜUï }¢-ÎÝè ÈêUH §GÝ¢²¼ ÈUGÚ}¢¢» (ç…Ý }¢ïæ
1.¥x¢Ú ¶éGÎ¢ Ý wG±¢S¼¢ „é„Ú¢H }¢ïæ ÜU¢ï§ü ™Ð-ÜGUçHà¢ ã¢ï …¢» ¼¢ñ }¢²ÜUï }¢ïæ §„ ÜUè
|¢ÇG¢„ çÝÜU¢HÝï }¢ïæ ²ïã ¶G¼GÚ¢ ãñ çÜU }¢¢æ, Ï¢ãÝïæ ã}¢ÎÎèü ÜUÚïæ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè à¢ã ç}¢HÝï ÐÚ
…ÁGÏ¢¢¼ }¢…GèÎ }¢éà¼§GH ã¢ïæ ¥¢ñÚ ²êæ HÇG¢§ü Æ‹Çè ã¢ïÝï ÜUï Ï¢ÎHï }¢…GèÎ Ï¢ÉG …¢» ¥¢ñÚ
Ý¼è…¼Ý Í¢Ú Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï …¢», ¥¢…ÜUH §„ ¼GÚãG „ï Í¢Ú ¼Ï¢¢ã ã¢ï Úãï ãñæ §„è çH²ï „x¢ï
}¢ÎèÝ¢ Ýï ²ïã Ý„èãG¼ ÜUÚÝï ÜUè …„¢Ú¼ ÜUè ãñ J (ÜU¢ï§ü „éÝï ²¢ Ý „éÝï Ú¢ï…G¢Ý¢ ÈUGñ…G¢Ýï
„é‹Ý¼ ÜU¢ Î„ü …¢Úè Ú¶Ýï ÜUè }¢-ÎÝè §çË¼…¢ ãñ J) 2. : ¥ÐÝï }¢¢æ, Ï¢¢Ð ²¢ |¢¢§ü
Ï¢ãÝ¢ïæ ÜUè „¶G¢±¼¢ïæ ÜUï ©G}¢ê}¢Ý ™™ïü Ï¢ãê ¥ÐÝï „é„Ú¢H }¢ïæ ÜUÚ¼è ãñ ç…„ „ï „é„Ú¢H
±¢H¢ïæ ÜU¢ï à¢ñ¼G¢Ý ±S±„¢ Ç¢H¼¢ ãñ çÜU ²ïã ¼é}¢ H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï „éÝ¢¼è ¥¢ñÚ …¼¢¼è ãñ çÜU ¼é}¢
H¢ïx¢ ¼¢ï ÜU‹…ê„ ¥¢ñÚ Ï¢ï }¢éLÃ±¼ ã¢ï J ¥¢ñÚ ²êæ ÝzGÚ¼¢ïæ ÜUè Ï¢é‹²¢Îïæ }¢…GÏ¢ê¼G ã¢ï¼è ãñæ J Ï¢ãê
ÜU¢ }¢éæã ÈéUH¢» ÚãÝ¢ |¢è ÈUG„¢Î ÜUè „êÚ¼ Ï¢Ý¼¢ ãñ J §„ ¼GÚãG „é„Ú¢H ÜUï „¢}¢Ýï ¥ÐÝï
Ï¢Ó™¢ïæ ÜU¢ï ÜU¢ï„Ýï „ï |¢è x¢éÚï…G ÜUÚïæ, çÜU Ï¢¢’…G ¥±ÜUG¢¼ „é„Ú¢H ±¢Hï „}¢Û¢¼ï ãñæ ²ïã ã}¢ïæ
„éÝ¢ Úãè ãñ, çÈUÚ …æx¢ çÀÇG …¢¼è ãñ J
…GMÚ¼Ý ÜUãèæ ÜUãèæ ¼Ú}¢è}¢ ÜUè x¢§ü ãñ) §Ý }¢-ÎÝè ÈêUH¢ïæ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ
ÜUï Í¢Ú ÜU¢ï ãGÜUGèÜUGè }¢¢’Ý¢ïæ }¢ïæ ¥}Ý ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢ Ï¢Ý¢²¢ …¢
„ÜU¼¢ ãñ J
“ç}¢…G¢… à¢Ý¢„è ÜUè ¥G¢Î¼ Ç¢H¢ï” ÜUï ©‹Ýè„
ãGéMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼ „ï à¢¢Îèà¢éÎ¢ §SH¢}¢è
|¢¢§²¢ïæ ÜUï çH²ï 19 }¢-ÎÝè ÈêUH
}¢ÎèÝ¢ 1 : §„ }¢ïæ ÜU¢ï§ü à¢ÜU Ýãèæ çÜU à¢¢ïãÚ ¥ÐÝè …G¢ñ…¢ ÐÚ ãG¢çÜU}¢ ãñ
¼¢ã}¢ §‹„¢ÈUG „ï ÜU¢}¢ HïÝ¢ …GMÚè ãñ çÜU ãG¢çÜU}¢ „ï }¢éÚ¢Î ç„²¢ã „ÈUGïÎ
ÜU¢ }¢¢çHÜU ã¢ïÝ¢ Ýãèæ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 2 : ¥G¢ñÚ¼ ÅïÉGè ÐSHè ÜUè ÐñÎ¢±¢Ú ãñ, ©„ ÜUè ÝçzG„Ä²¢¼ ÜU¢ï
ÐÚ¶ ÜUÚ ©„ ÜUï „¢ƒ Ï¢Ú¼¢± ÜUèç…²ï J ¥x¢Ú ¥ÐÝè „¢ï™ ÜUï
}¢ï’²¢Ú ÐÚ ©„ ÜU¢ï ¼¢ïHïæx¢ï ¼¢ï Í¢Ú ™HÝ¢ Ï¢ãé¼ Îéà±¢Ú ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 3 : ¥G¢ñÚ¼ ©G}¢ê}¢Ý Ý¢çÜUG„éH ¥GvGH ã¢ï¼è ãñ, 100 ÈUGè„Î
¥¢Ð ÜUï }¢ï’²¢Ú ÐÚ ÐêÚè ©¼Úï ²ïã ¼±vGÜUG¢ï¥G ©„ „ï Ï¢ïÜU¢Ú ãñ, çHã¢…G¢
©„ ÜUè ÜU¢ï¼¢çã²¢ïæ ÜU¢ï Ý…GÚ ¥‹Î¢…G ÜUÚ ÜUï ©„ ÐÚ }¢…GèÎ »ãG„¢Ý¢¼
ÜUèç…²ï J
}¢ÎèÝ¢ 4 : H¢¶ x¢G-Hç¼G²¢æ ÜUÚï, }¢éæã ™ÉG¢», Ï¢éÇÏG ¢éÇ¢G », ¥x¢Ú ¥¢Ð
Í¢Ú ¥¢Ï¢¢Î Îï¶Ý¢ ™¢ã¼ï ãñæ ¼¢ï ©„ ÜUï „¢ƒ ©„ ±vG¼ ¼ÜU ÝÚ}¢è „ï Ðïà¢
¥¢Ýï ÜU¢ …ïãG ìÝ Ï¢Ý¢¼ï Úçã²ï …Ï¢ ¼ÜU à¢Úè¥G¼ „wG¼è ÜUè §…¢…G¼ Ý Îï J
}¢ÎèÝ¢ 5 : ¥x¢Ú ¥G¢ñÚ¼ ÅïÉGè ™H¼è Úãè ¥¢ñÚ ¥¢Ð „Ï¢í ÜUÚ¼ï Úãï ¼¢ï
¥…í¢ï „±¢Ï¢ ÜU¢ ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ïæ ¥}Ï¢¢Ú Îï¶ïæx¢ï J ÝêÚ ÜUï
ÐñÜUÚ, ¼}¢¢}¢ ÝçÏ¢²¢ïæ ÜUï „Ú±Ú, Î¢ï …ã¢æ ÜUï ¼¢…±Ú, „éË¼G¢Ýï Ï¢ãìGÚ¢ï Ï¢Ú
ÜU¢ ÈUGÚ}¢¢Ýï MãG ÐÚ±Ú ãñ : “ÜU¢ç}¢H §ü}¢¢Ý
±¢H¢ïæ }¢ïæ „ï ±¢ïã |¢è ãñ …¢ï ©G}Î¢ ¥wGH¢ÜUG ±¢H¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè …G¢ñ…¢ ÜUï „¢ƒ
„Ï¢ „ï ç…G²¢Î¢ Ý}¢ü ¼GÏ¢è¥G¼ ±¢H¢ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 6 : ¥x¢Ú Ï¢è±è ¥¢Ð ÜUï }¢Ý Ð„‹Î ¶¢Ýï Ýãèæ ÐÜU¢ Ð¢¼è ¼¢ï
„Ï¢í ÜUèç…²ï J }¢ãìG…G ÝzG„ ÜUè }¢¢’}¢êHè HÁG…G¼ ÜUè ¶G¢ç¼GÚ çÏ¢H¢
§…¢…G¼ï à¢Ú-§üG ©„ ÜU¢ï Ç¢æÅ ÇÐÅ ÜUÚÝ¢, }¢¢Ú{¢ÇG ÐÚ ©¼Ú ¥¢Ý¢
Ï¢ÚÏ¢¢çÎ²ï ¥¢ç¶GÚ¼ ÜU¢ Ï¢¢§G„ ãñ Ï¢Ý „ÜU¼¢ J
}¢ÎèÝ¢ 7 : ç…„ ¼GÚãG ¥G¢}¢ }¢é„Ë}¢¢Ý¢ïæ ÜUè çÎH ¥¢…G¢Úè ãGÚ¢}¢ ãñ ©„è
¼GÚãG çÏ¢H¢ }¢SHãG¼ï à¢Ú-§üG Ï¢è±è ÜUè çÎH ¥¢…G¢Úè }¢ïæ |¢è …ã‹Ý}¢ ÜUè
ãGÜUGÎ¢Úè ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 8 : ¥x¢Ú ÜU|¢è x¢éGS„¢ ¥¢ …¢» ¥¢ñÚ …G¢ñ…¢ ÐÚ Ý¢ãGÜUG …GÏ¢¢Ý
™H …¢» ²¢ çÏ¢H¢ }¢SHãG¼ï à¢Ú-§üG ã¢ƒ ©Æ …¢» ¼¢ï ¼¢ñÏ¢¢ |¢è ±¢ç…Ï¢
¥¢ñÚ ¼H¢ÈUGè |¢è H¢ç…G}¢ J çÏ¢x¢GñÚ à¢Ú}¢¢» ¥¢ñÚ çÏ¢x¢GñÚ ¥ÐÝè ÜUSÚï à¢¢Ý
„}¢Û¢ï ©„ „ï çÝã¢²¼ H…¢…¼ ± ÝÎ¢}¢¼ ÜUï „¢ƒ §„ ¼GÚãG }¢¢’ç…GÚ¼
ÜUèç…²ï çÜU ©„ ÜU¢ çÎH „¢ÈUG ã¢ï …¢» ¥¢ñÚ ±¢ïã ±¢çÜUG¥G¼Ý }¢é¥G¢ÈUG
ÜUÚ Îï J ãÚ …x¢ã ÚS}¢è SORRY Ï¢¢ïH ÎïÝ¢ ÜU¢}¢ Ýãèæ Îï¼¢ Ý §„ ¼GÚãG
ãGvGÜGéUH ¥GÏÎ „ï ²ÜUGèÝè ¶GH¢„è ã¢ï¼è ãñ J …ñ„¢ …é}¢ü ±ñ„è }¢é¥G¢ÈUGè
¼H¢ÈUGè J
}¢ÎèÝ¢ 9 : ÜU|¢è ¥¢Ð ÜUè ÐéÜU¢Ú ÐÚ …±¢Ï¢ Ý ç}¢Hï ¼¢ï Ï¢ï ¼ãG¢à¢¢
Ï¢Ú„ ÐÇGÝ¢ ç„zGH¢ ÐÝ ãñ, ãGéSÝï …GÝ „ï ÜU¢}¢ Hèç…²ï çÜU Ï¢ï™¢Úè Ýï
„éÝ¢ Ý ã¢ïx¢¢ ²¢ ÜU¢ï§ü ¥¢ñÚ }¢…Ï¢êÚè }¢¢Ýï¥G ãé§ü ã¢ïx¢è J
}¢ÎèÝ¢ 10 : ÜU|¢è ÜUÐÇGï ÜUè §S~¢è Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ý ãé§ü, ¶¢Ýï }¢ïæ Ý}¢ÜU ç}¢™ü
ÜU}¢¢ïÏ¢ïà¢ ãé±¢, ¼¢…G¢ ¶¢Ý¢ ÐÜU¢ ÜUÚ Ý çÎ²¢, Îê„Úï çÎÝ ÜU¢ x¢}¢ü ÜUÚ
ÜUï Æ‹Ç¢ ãè Ú¶ çÎ²¢, Ï¢Ú¼Ý Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ý {éH Ð¢» ¼¢ï …¢çÚãG¢Ý¢ ¥‹Î¢…G
„ï ãéGv}¢ ™H¢Ýï ¥¢ñÚ Ç¢æÅ çÐH¢Ýï ÜUï Ï¢…¢» ÝÚ}¢è „ï ¼zGãè}¢ (²¢’Ýè
„}¢Û¢¢Ý¢), §çÁGÎ²¢Îï ãéÏG ¢ (²¢’Ýè }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ïæ §…G¢ÈUGï) ÜU¢ Ï¢¢§G„ ã¢ïx¢è J
ÝzG„¢ï à¢ñ¼G¢Ý ÜUè ™¢H¢ïæ ÜU¢ï „}¢Û¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUèç…²ï, ÝzGÚ¼ïæ
}¢¼ Ï¢ÉG¢§²ï J
}¢ÎèÝ¢ 11 : …GÏ¢¢Ý „ï Ï¢¼¢Ýï }¢ïæ xG¢éS„¢ ¥¢ …¢¼¢ ã¢ï ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ çÏ¢x¢ÇG
…¢¼è ã¢ï ¼¢ï ¥x¢Ú ÈUGÚèÜUGñÝ »ï„ï }¢¢ñÜUG¥G ÐÚ »ÜU Îê„Úï ÜU¢ï ¼ãGÚèÚè ¼G¢ñÚ
ÐÚ „}¢Û¢¢Ýï ÜU¢ }¢¢’}¢êH Ï¢Ý¢»æ ¼¢ï Û¢x¢ÇGï ÜUè Ý¢ñÏ¢¼ Ýãèæ
¥¢»x¢è J
}¢ÎèÝ¢ 12 : ã¢ïÅH ²¢ Ï¢¢…G¢Ú ÜUè çx¢G…G¢ ÜUè }¢¢çÝ‹Î H…Gè…G ¥çxG…G²¢
(²¢’Ýè çx¢G…G¢»æ) Ï¢Ý¢Ýï ÜU¢ …G¢ñ…¢ „ï çÏ¢H …Ï¢í }¢é¼G¢-HÏ¢¢ ÜUÚÝ¢ ÝzG„ ÜUè
ÐñÚ±è ¥¢ñÚ ©„ ÜUï Ý Ï¢Ý¢Ýï ÐÚ ¼G‹…G¢ï ç}¢…G¢ãG, ¼G¢’Ý¢ï ¼àÝè¥G ¥¢ñÚ …GÏ¢Ú
ÎS¼è ÜUè çÎH ¥¢…G¢Úè ÜUÚÝ¢ à¢ñ¼G¢Ý ÜUè ¶éGà¢è ÜU¢ „¢}¢¢Ý ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 13 : ¥ÐÝè ±¢çHÎ¢ ±x¢GñÚ¢ ÜUè çà¢ÜU¢²¼ ÐÚ çÏ¢x¢GñÚ à¢Ú-§üG
„éÏ¢ê¼ ÜUï …G¢ñ…¢ ÜU¢ï Û¢¢ÇGÝ¢ ²¢ }¢¢ÚÝ¢ ±x¢GñÚ¢ ÁG¢éË}¢ ãñ ¥¢ñÚ …G¢çH}¢
…ã‹Ý}¢ ÜU¢ ãGÜUGÎ¢Ú J ¶G¢-¼}¢éH }¢éÚ-„HèÝ, ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢-H}¢èÝ
ÜU¢ ÈUGÚ}¢¢Ýï ¥G¢Hèà¢¢Ý ãñ : “ÁG¢éË}¢ …ã‹Ý}¢ }¢ïæ Hï
…¢Ýï ±¢H¢ ãñ J”
}¢ÎèÝ¢ 14 : ¥ÐÝ¢ ÜU¢}¢ ¥ÐÝï ã¢ƒ „ï ÜUÚÝ¢ Ï¢¢§G„ï „¥G¢Î¼ ¥¢ñÚ
¥G…Gè}¢ „é‹Ý¼ ãñ J ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãG…GÚ¼ï „çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
ç„gèÜUG¢ ÈUGÚ}¢¢¼è ãñæ çÜU „éË¼G¢Ýï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢, „ÚÎ¢Úï
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¥ÐÝï ÜUÐÇGï ¶éGÎ „è Hï¼ï
¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ý¢’HñÝï }¢éÏ¢¢-ÚÜUñÝ x¢¢æÆ¼ï ¥¢ñÚ ±¢ïã „¢Úï ÜU¢}¢ ÜUÚ¼ï …¢ï }¢Îü
¥ÐÝï Í¢Ú¢ïæ }¢ïæ ÜUÚ¼ï ãñæ J”
}¢ÎèÝ¢ 15 : À¢ïÅè À¢ïÅè Ï¢¢¼¢ïæ ÐÚ Ï¢è±è ÜU¢ï ãéGv}¢ ÎïÝ¢ }¢-„HÝ ²ïã
©Æ¢ Î¢ï, ±¢ïã Ú¶ Î¢ï, ÈGéæUH¢ ™è…G ÉêæÇ ÜUÚ H¢ Î¢ï ±x¢GñÚ¢ „ï Ï¢™Ý¢ ¥¢ñÚ
¥ÐÝ¢ ÜU¢}¢ ¥ÐÝï ã¢ƒ „ï ÜUÚ çH²¢ ÜUÚÝ¢ Í¢Ú ÜU¢ï ¥}Ý ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢
Ï¢Ý¢Ýï }¢ïæ }¢ÎÎ Îï¼¢ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 16 : ¥ÐÝï À¢ïÅï À¢ïÅï ÜU¢}¢¢ïæ ÜUï çH²ï Ï¢è±è ÜU¢ï ÝèæÎ „ï …x¢¢
ÎïÝ¢, ÜU¢}¢ÜU¢… ¥¢ñÚ Û¢¢ÇêG Ð¢ï™ï ÜUï Î¢ñÚ¢Ý, ¥¢Å¢ x¢êæ{¼ï ãé», Ýè…G ÎÎïü
„Ú, ÝÁGH¢ ²¢ Îèx¢Ú Ï¢è}¢¢çÚ²¢ïæ ÜUï ã¢ï¼ï ãé» ©Ý ÜU¢ï ÜU¢}¢ ÜUï ¥¢õÇüÚ çÎ²ï
…¢Ý¢ Í¢Ú ÜUï }¢¢ãG¢ïH ÜU¢ï ¶GÚ¢Ï¢ ÜUÚ „ÜU¼¢ ãñ J ç…„ ¼GÚãG ¥¢Ð ÜU¢ï ÝèæÎ
Œ²¢Úè ãñ, „éS¼è ã¢ï¼è ãñ, }¢êÇ ¥¢õÈUG ã¢ï¼¢ ãñ §„è ¼GÚãG ÜUï ¥G±¢çÚ…G
¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï |¢è ÎÚÐïà¢ ã¢ï¼ï ãñæ Ï¢çËÜU }¢Îü ÜUï }¢éÜUG¢Ï¢Hï }¢ïæ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ÝèæÎ
ç…G²¢Î¢ ¥¢¼è ãñ Ýè…G ©„ ÜU¢ï |¢è x¢éGS„¢ ¥¢ „ÜU¼¢ ãñ çHã¢…G¢ ç}¢…G¢…
à¢Ý¢„è ÜUè ¥G¢Î¼ Ç¢çH²ï J
}¢ÎèÝ¢ 17 : ÈUGÚèÜUGñÝ }¢ïæ „ï ¥x¢Ú »ÜU ÜU¢ï xG¢éS„¢ ¥¢ …¢» ¼¢ï Îê„Úï ÜU¢
¶G¢}¢¢ïà¢ ÚãÝ¢ Ï¢ãé¼ …GMÚè ãñ çÜU x¢éGS„ï ÜU¢ x¢éGS„ï „ï §…G¢H¢ Ï¢„¢
¥±ÜUG¢¼ ¶G¼GÚÝ¢ÜU „¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 18 : Ï¢¢±™èü ¶G¢Ýï }¢ïæ }¢SMçÈUGÄ²¼ ÜUï Î¢ñÚ¢Ý Ï¢è±è ÜU¢ï §„
¼GÚãG ¼‹ÜUGèÎ ÜU¢ çÝà¢¢Ý¢ Ï¢Ý¢Ý¢ çÜU ¥¢Hê ¼Ú¢àÝ¢ Ýãèæ ¥¢¼¢, Å}¢¢ÅÚ
ÜU¢ÅÝï ÜU¢ Éæx¢ Ýãèæ, ¥ÎÚÜU v²¢ §„ ¼GÚãG ÜU¢Å¼ï ãñæ ? ±x¢GñÚ¢ ±x¢GñÚ¢
Ï¢ãé¼ ãè ¼vHèÈUG Îïã ¥¢ñÚ Ï¢¢§G„ï ¼‹ÈUGèÚ ã¢ï¼¢ ãñ J ¥GvGH }¢‹Î ±¢ïãè ãñ
…¢ï Ï¢è±è ÜUè …¢§…G ¼G¢ñÚ ÐÚ ãG¢ñ„H¢ ¥zG…G¢§ü ÜUÚ¼¢ Úãï ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢
ÜU¢}¢ çÝÜU¢H¼¢ Úãï J
}¢ÎèÝ¢ 19 : ç}¢²¢æ Ï¢è±è ÜU¢ Ï¢Ó™¢ïæ ÜUï „¢}¢Ýï HÇGÝ¢ Û¢x¢ÇGÝ¢ ©Ý ÜUï
¥wGH¢ÜUG ÜUï çH²ï |¢è ¼Ï¢¢ã ÜéUÝ ãñ J
“à¢¢ïãÚ ãG¢çÜU}¢ ã¢ï¼¢ ãñ” ÜUï ™¢ñÎã ãéGMÈUG ÜUè

çÝSÏ¢¼ „ï à¢¢Îèà¢éÎ¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜUï çH²ï 14
}¢-ÎÝè ÈêUH
}¢ÎèÝ¢ 1 : ç}¢²¢æ ãG¢çÜU}¢ ã¢ï¼¢ ¥¢ñÚ Ï¢è±è }¢ãGìÜêU}¢ ã¢ï¼è ãñ §„ ÜUï ©HÅ
ã¢ïÝï ÜU¢ ¶G²¢H |¢è çÎH }¢ïæ Ý H¢§²ï J
}¢ÎèÝ¢ 2 : …Ï¢ ç}¢²¢æ ãG¢çÜU}¢ ãñ ¼¢ï ©„ ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜU¢ï H¢ç…G}¢
„}¢çÛ¢²ï J „çÄ²ÎéH }¢éÚ-„HèÝ, ¶G¢-¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ, …Ý¢Ï¢ï
ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢-H}¢èÝ Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢ : “¥G¢ñÚ¼
…Ï¢ Ð¢æ™ Ý}¢¢…Gïæ ÐÉGï, Ú-}¢…G¢Ý ÜUï Ú¢ï…Gï Ú¶ï, ¥ÐÝè §GÁG…G¼ ÜUè çãGÈUG¢…G¼
ÜUÚï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¶G¢±‹Î ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜUÚï ¼¢ï ç…„ ÎÚ±¢…Gï „ï ™¢ãï …‹Ý¼ }¢ïæ
Î¢ç¶GH ã¢ï J”
}¢ÎèÝ¢ 3 : ©Ý ÜU¢ à¢Úè¥G¼ ÜUï }¢é¼¢G çÏ¢ÜUG ç}¢HÝï ±¢H¢ ãÚ ãévG }¢ wG±¢ã
ÝzG„ ÐÚ çÜU¼Ý¢ ãè çx¢Ú¢æ ã¢ï ¶éàG ¢çÎHè ÜUï „¢ƒ „Ú ¥¢æ¶¢ïæ ÐÚ Hèç…²ï J
}¢ÎèÝ¢ 4 : ©Ý ÜUè Ð„‹Î ÜUï ¶¢Ýï ©Ý ÜUè }¢Ú…Gè ÜUï }¢é¼G¢çÏ¢ÜUG ©G}Î¢
¼GÚèÜUGï ÐÚ ÐÜU¢ ÜUÚ, Ï¢àà¢¢à¢¼ ÜUï „¢ƒ Ðïà¢ ÜUÚ ÜUï ©Ý ÜUï çÎH }¢ïæ
wG¢éà¢è Î¢ç¶GH ÜUÚ ÜUï Ï¢ï ¥‹Î¢…G¢ „±¢Ï¢ ÜUè ãGÜUGÎ¢Ú Ï¢çÝ²ï J ãG…GÚ¼ï
„çÄ²ÎéÝ¢ §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢„ „ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ÝêÚ ÜUï
ÐñÜUÚ, ¼}¢¢}¢ ÝçÏ¢²¢ïæ ÜUï „Ú±Ú, Î¢ï …ã¢æ ÜUï ¼¢…±Ú, „éË¼G¢Ýï Ï¢ãìGÚ¢ï Ï¢Ú
Ýï ÈUGÚ}¢¢²¢ çÜU “¥ËH¢ã ÜUï ÝÁGÎèÜU
ÈUGÚ¢§…G ÜUè ¥Î¢»x¢è ÜUï Ï¢¢’Î „Ï¢ „ï ¥zG…GH ¥G}¢H }¢é„Ë}¢¢Ý ÜUï çÎH }¢ïæ
¶éGà¢è Î¢ç¶GH ÜUÚÝ¢ ãñ J”
}¢ÎèÝ¢ 5 : ©Ý ÜUè ãÚ ±¢ïã ¼‹ÜUGèÎ …¢ï à¢Ú¥GÝ ÎéLS¼ ã¢ï ¥x¢Ú §„ ÐÚ
Ï¢éÚ¢ Hx¢ï ¼¢ï ©„ï à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ ±¢Ú „}¢Û¢ ÜUÚ H¢ãG¢ñH à¢ÚèÈGU ÐÉG ÜUÚ
à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ï Ý¢ }¢éÚ¢Î H¢ñÅ¢§²ï J
}¢ÎèÝ¢ 6 : ¥x¢Ú çÜU„è ¶G¼G¢ Ï¢çËÜU x¢GH¼G ÈUGã}¢è ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ |¢è
ç}¢²¢æ Ç¢æÅ ÇÐÅ ÜUÚï ²¢ çÏ¢HÈUG…üG }¢¢Úï ¼¢ï ãæ„è ¶éGà¢è „ã Hèç…²ï çÜU
§„ }¢ïæ ¥¢Ð ÜUè ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUï „¢ƒ „¢ƒ Îé‹²¢ }¢ïæ |¢è |¢H¢§ü ãñ ¥¢ñÚ
Í¢Ú ¥}Ý ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢ Úãïx¢¢ J
}¢ÎèÝ¢ 7 : ¥x¢Ú „¢}¢Ýï …GÏ¢¢Ý ™H¢§ü, }¢éæã ÈéUH¢²¢, Ï¢Ú¼Ý ÐÀ¢ÇGï,
ç}¢²¢æ ÜU¢ x¢éGS„¢ Ï¢Ó™¢ïæ ÐÚ ©¼¢Ú¢ ¥¢ñÚ §„è ¼GÚãG ÜUè Îèx¢Ú Ý¢
}¢éÝ¢ç„Ï¢ ãG-Ú-ÜU¼ïæ ÜUèæ ¼¢ï §„ „ï ãG¢H¢¼ „æ±ÚÝï ÜUï Ï¢…¢» }¢…GèÎ
çÏ¢x¢ÇGïæx¢ï, ²ïã ¥ÓÀè ¼GÚãG çx¢Úïã }¢ïæ Ï¢¢æ{ Hèç…²ï çÜU §„ ¼GÚãG ÜUÚÝï
„ï ¥x¢Ú Ï¢ …G¢çãÚ „éËãG ã¢ï |¢è x¢§ü ¼Ï¢ |¢è çÎH¢ïæ }¢ïæ „ï ÝzGÚ¼ïæ ¶Gy}¢
ã¢ïÝï ÜU¢ §}ÜU¢Ý Ý ã¢ïÝï ÜUï Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 8 : ç}¢²¢æ ÜUè ¶G¢ç}¢²¢ïæ ÜUï Ï¢…¢» wG¢êçÏ¢²¢ïæ ãè ÐÚ Ý…GÚ Úç¶²ï
¥¢ñÚ ©Ý ÜUï ãGÜUG }¢ïæ ¥ËH¢ã „ï ÇÚ¼è Úçã²ï J
»ïGÏ¢¢ïæ ÜU¢ï »ïGÏ¢ …ê ÜUè Ý…GÚ ÉêæÇ¼è ãñ ÐÚ
…¢ï wG¢éà¢ Ý…GÚ ãñ wG¢êçÏ¢²¢æ ¥¢»æ ©„ï Ý…GÚ
}¢ÎèÝ¢ 9 : ç}¢²¢æ ²¢ „é„Ú¢H ÜUè çà¢ÜU¢²¼ }¢²ÜUï }¢ïæ ÜUÚÝ¢ Îé‹²¢ ±

¥¢ç¶GÚ¼ ÜUï çH²ï „wG¼ ÝévG„¢Ý Îïã „¢çÏ¢¼ ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ çÜU ÈUGè
…G}¢¢Ý¢ }¢éà¢¢-ãÎ¢ ²ïãè ãñ çÜU §„ ¼GÚãG x¢GèÏ¢¼¢ïæ, ¼¢ïãì}¢¼¢ïæ, ™éçxGH²¢ïæ, »ïGÏ¢
ÎçÚ²¢ïæ ¥¢ñÚ çÎH ¥¢…G¢çÚ²¢ïæ ±x¢GñÚ¢ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUï x¢éÝ¢ã¢ïæ ÜU¢ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢
ÎÚ±¢…G¢ ¶éH …¢¼¢ ãñ çÈUÚ ©„ ÜUè ÝéãGê„¼ „ï Ï¢¢Úã¢ Îé‹²¢ }¢ïæ ²ïã
¥¢ÈUG¼ ¥¢¼è ãñ çÜU Í¢Ú ÅêÅ …¢¼¢ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 10 : ã¢æ ¥x¢Ú ±¢ÜUGï§üG à¢¢ïãÚ ÁG¢éË}¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ²¢ „é„Ú¢H ±¢Hï
„¼¢¼ï ãñæ ¼¢ï ç„ÈUüG »ï„ï à¢wG„ ÜU¢ï ¥ÓÀè çÝÄ²¼ ÜUï „¢ƒ ÈGUçÚ²¢Î ÜUè
…¢» …¢ï …éGË}¢ „ï Ï¢™¢ „ÜU¼¢, „éËãG ÜUÚ±¢ „ÜU¼¢ ã¢ï ²¢ §‹„¢ÈUG
çÎH±¢ „ÜU¼¢ ã¢ï, Ï¢¢ÜUGè ç„ÈUüG |¢ÇG¢„ çÝÜU¢HÝ¢, çÎH ãHÜU¢ ÜUÚÝï ÜUï
çH²ï “Í¢Ú ÜUè Ï¢¢¼ïæ” }¢²ÜUï ²¢ „ãïçH²¢ïæ ÜUï Ð¢„ ÜUÚÝ¢ x¢GèÏ¢¼¢ïæ ¥¢ñÚ
¼¢ïãì}¢¼¢ïæ ±x¢GñÚ¢ ÜUï x¢éÝ¢ã¢ïæ }¢ïæ Ç¢H ÜUÚ „éÝÝï „éÝ¢Ýï ±¢H¢ïæ ÜU¢ï …ã‹Ý}¢
ÜU¢ ãGÜUGÎ¢Ú Ï¢Ý¢ „ÜU¼¢ ãñ J
}¢ÎèÝ¢ 11 : çÏ¢HÈUG…üG à¢¢ïãÚ ²¢ „¢„ ±x¢GñÚ¢ ÜUè çÜU„è ãG-Ú-ÜU¼ „ï
ÜU|¢è çÎH ÜU¢ï Æï„ Ðãéæ™ï ¼¢ï ¶éGÎ ÜU¢ï ÜUG¢Ï¢ê }¢ïæ Úç¶²ï, ²ïã ¥¢Ð ÜUï
§ç}¼ãG¢Ý ÜU¢ }¢¢ñÜUG¥G ãñ çÜU ²¢ ¼¢ï …GÏ¢¢Ý ± çÎH ÜU¢ï ÜUG¢Ï¢ê }¢ïæ Ú¶ ÜUÚ
„Ï¢í ÜUÚ ÜUï …‹Ý¼ ÜUè H¢ …G±¢H Ýï’}¢¼¢ïæ ÜU¢ï Ð¢Ýï ÜUè „¥ìG² ÜUèç…²ï
²¢ …GÏ¢¢Ý ÜUè ¥¢ÈUG¼¢ïæ }¢ïæ ÐÇG ÜUÚ à¢Úè¥G¼ ÜU¢ Î¢»Ú¢ ¼¢ïÇG ÜUÚ ¥ÐÝï
¥¢Ð ÜU¢ï …ã‹Ý}¢ ÜUè ãGÜUGÎ¢Ú ÆãÚ¢§²ï J
}¢ÎèÝ¢ 12 : ¥x¢™ïü ¥¢Ð çÜU¼Ýè ãè }¢SMÈUG ã¢ïæ, wG±¢ã ÝèæÎ ÜUï }¢…Gï
HêÅ Úãè ã¢ïæ, …êæ ãè à¢¢ïãÚ ¥¢±¢…G Îï, „±¢Ï¢ï ¥G…Gè}¢ Ð¢Ýï ÜUè çÝÄ²¼ „ï
ÈUG¢ñÚÝ HÏÏ¢ñÜU (²¢’Ýè }¢ñæ ãG¢ç…GÚ ãêæ) ÜUã¼è ãé§ü ©Æ Ï¢ñçÆ²ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè
ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ }¢àxG¢êH ã¢ï ÜUÚ …‹Ý¼éH çÈUGÚÎ¢ñ„ ÜUï ¶G…G¢Ýï „}¢ïÅÝ¢
à¢éM¥G ÜUÚ Îèç…²ï J
}¢ÎèÝ¢ 13 : à¢¢ïãÚ ÜUè çÎH…ê§ü ÜUè ¶G¢ç¼GÚ ©Ý ÜUï ±¢çHÎñÝ ±x¢GñÚ¢ ÜUè
wG¢éà¢çÎHè ÜUï „¢ƒ ç¶GÎ}¢¼ Ï¢…¢ H¢§²ï Î¢ïÝ¢ïæ …ã¢æ }¢ïæ
Ï¢ïÇG¢ Ð¢Ú ã¢ïx¢¢ J
ÜUÚ |¢H¢ ã¢ï |¢H¢
}¢ÎèÝ¢ 14 : à¢¢ïãÚ ÜUè ãÚçx¢…G Ý¢ à¢éRUè }¢¼ çÜU²¢ ÜUèç…²ï çÜU ©„
ÜUï ¥¢Ð ÐÚ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú »ãG„¢Ý¢¼ ãñæ J „ÚÜU¢Úï Ý¢}¢Î¢Ú, }¢ÎèÝï ÜUï
¼¢…Î¢Ú, çÏ¢ §ÁGÝï ÐÚ±Îü x¢¢Ú, Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜUï }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, à¢ã‹à¢¢ãï
¥Ï¢Ú¢Ú »ÜU Ï¢¢Ú §üGÎ ÜUï Ú¢ï…G §üGÎx¢¢ã ¼à¢ÚèÈUG Hï
…¢¼ï ãé» ¶G±¢¼èÝ ÜUè ¼GÚÈUG x¢é…GÚï ¼¢ï ÈUGÚ}¢¢²¢ : “»ï ¥G¢ñÚ¼¢ï ! „-ÎÜUG¢
çÜU²¢ ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU }¢ñæ Ýï ¥v„Ú ¼é}¢ ÜU¢ï …ã‹Ý}¢è Îï¶¢ ãñ J” ¶G±¢¼èÝ Ýï
¥G…üG ÜUè : ²¢ Ú„êHËH¢ã §„ ÜUè ±…ã ?
ÈUGÚ}¢¢²¢ : “§„ ÜUï çH²ï ¼é}¢ H¢’Ý¼ Ï¢ãé¼ ÜUÚ¼è ã¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜUè
Ý¢ à¢éRUè ÜUÚ¼è ã¢ï J
}¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH „ï ±¢Ï¢S¼¢ ã¢ï …¢§²ï

¼ÏHèx¢ïG ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï „é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢ñGÚ ç„²¢„è ¼ãGÚèÜU
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH „ï ±¢Ï¢S¼¢ ã¢ïÝï ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ „ï
¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©„ ÜUï Ú„êH ÜUè }¢ïãÚÏ¢¢Ýè
„ï Ï¢ï ±vG¥G¼ Ð‰ƒÚ |¢è ¥Ý}¢¢ïH ãèÚ¢ Ï¢Ý …¢¼¢, wG¢êÏ¢ …x¢-}¢x¢¢¼¢
¥¢ñÚ »ï„è à¢¢Ý „ï ÐñÜUï ¥…H ÜU¢ï HÏÏ¢ñÜU ÜUã¼¢ ãñ çÜU Îï¶Ýï „éÝÝï
±¢H¢ ©„ ÐÚ ÚàÜU ÜUÚ¼¢ ¥¢ñÚ »ï„è ãè }¢¢ñ¼ ÜUè ¥¢ÚÁG¢ê ÜUÚÝï Hx¢¼¢ ãñ J
¥¢Ð |¢è Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH „ï ±¢Ï¢S¼¢ ã¢ï …¢§²ï J
¥ÐÝï à¢ãìÚ }¢ïæ ã¢ïÝï ±¢Hï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï ãzG¼¢±¢Ú „é‹Ý¼¢ïæ |¢Úï
§çÁ¼}¢¢¥G }¢ïæ çà¢ÜUü¼ ¥¢ñÚ Ú¢ãï wG¢éÎ¢ }¢ïæ „ÈUGÚ ÜUÚÝï ±¢Hï
¥G¢çà¢ÜUG¢Ýï Ú„êH ÜUï }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGH¢ïæ }¢ïæ „ÈUGÚ ÜUèç…²ï ¥¢ñÚ à¢ñ¶Gï
¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUï ¥G¼G¢ ÜUÎ¢ü }¢-ÎÝè
§‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ÜUèç…²ï Î¢ïÝ¢ïæ …ã¢æ ÜUè ÉïÚ¢ïæ |¢H¢§²¢æ
Ý„èÏ¢ ã¢ïæx¢è J
Îé¥G¢ : ²¢ ÚÏÏ¢ï }¢éS¼GÈUG¢ ! ã}¢ïæ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼

ÜUè ÐñÚ±è }¢ïæ ¶éGà¢è ± x¢G}¢ }¢ïæ ¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼ ÐÚ
¥G}¢H ÜUÚÝï ÜUè ¼¢ñÈUGèÜUG ¥G¼G¢ ÈUGÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã ! ã}¢ïæ
}¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢ ¥G¢ç}¢H Ï¢Ý¢ J ²¢ ¥ËH¢ã ! ã}¢¢Úè Ï¢ï
çãG„¢Ï¢ }¢çxGÈUGÚ¼ ÈUGÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã ! ã}¢ïæ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï

}¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ïæ §çS¼ÜUG¢}¢¼ ¥G¼G¢ ÈUGÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã ! ã}¢ïæ
„Ó™¢ ¥G¢çà¢ÜUGï Ú„êH Ï¢Ý¢ J ²¢ ¥ËH¢ã ! ©}}¢¼ï }¢ãGÏ¢êÏ¢
( ) ÜUè Ï¢çwGà¢à¢ ÈUGÚ}¢¢ J
x¢G¢ñÚ „ï ÐÉG ÜUÚ ²ïã ÈUG¢}¢ü ÐéÚ ÜUÚ ÜUï ¼zG„èH

çH¶ Îèç…²ï
…¢ï §SH¢}¢è |¢¢§ü ÈUGñ…G¢Ýï „é‹Ý¼ ²¢ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜUï ÜéU¼éÏ¢ ± Ú„¢§H „éÝ ²¢ ÐÉG ÜUÚ, Ï¢²¢Ý ÜUè
ÜUïç„Å „éÝ ÜUÚ ²¢ ãzG¼¢±¢Ú, „êÏ¢¢§ü ± Ï¢ñÝH ¥vG±¢}¢è §çÁ¼}¢¢¥G¢¼
}¢ïæ çà¢ÜUü¼ ²¢ }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGH¢ïæ }¢ïæ „ÈUGÚ ²¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUï çÜU„è
|¢è }¢-ÎÝè ÜU¢}¢ }¢ïæ à¢é}¢êçHÄ²¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ „ï }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH „ï
±¢Ï¢S¼¢ ãé», ç…G‹Îx¢è }¢ïæ }¢-ÎÝè §ç‹ÜUGH¢Ï¢ Ï¢ÚÐ¢ ãé±¢, Ý}¢¢…Gè Ï¢Ý
x¢», Î¢ÉGè, §G}¢¢}¢¢ ±x¢GñÚ¢ „… x¢²¢, ¥¢Ð ÜU¢ï ²¢ çÜU„è ¥G…Gè…G ÜU¢ï ãGñÚ¼
¥æx¢ï…G ¼G¢ñÚ ÐÚ ç„¤GãG¼ ç}¢Hè, ÐÚïà¢¢Ýè ÎêÚ ãé§ü, ²¢ }¢Ú¼ï ±vG¼ ÜUçH}¢»
¼GçÄ²Ï¢¢ Ý„èÏ¢ ãé±¢ ²¢ ¥ÓÀè ãG¢H¼ }¢ïæ MãG ÜUGÏ…G ãé§ü, }¢ãêüG}¢ ÜU¢ï
¥ÓÀè ãG¢H¼ }¢ïæ wG±¢Ï¢ }¢ïæ Îï¶¢, çÏ¢à¢¢Ú¼ ±x¢GñÚ¢ ãé§ü ²¢ ¼¢’±è…G¢¼ï
¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢ ÜUï …GÚè»G ¥¢ÈUG¢¼ ± Ï¢çHÄ²¢¼ „ï Ý…¢¼ ç}¢Hè ã¢ï ¼¢ï ã¢ƒ¢ïæ
ã¢ƒ §„ ÈGU¢õ}¢ü ÜU¢ï ÐéÚ ÜUÚ Îèç…²ï ¥¢ñÚ »ÜU „ÈUGãGï ÐÚ ±¢çÜUG»G ÜUè
¼zG„èH çH¶ ÜUÚ §„ Ð¼ï ÐÚ ç|¢…±¢ ÜUÚ »ãG„¢Ý ÈUGÚ}¢¢§²ï “}¢-ÎÝè

}¢ÜUü…G” ÈGñU…G¢Ýï }¢ÎèÝ¢, ~¢è ÜU¢ïçÝ²¢ Ï¢x¢Gè™ï ÜUï Ð¢„, ç}¢Ú…G¢ÐêÚ
¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î, x¢é…Ú¢¼ (§ç‹Ç²¢)
Ý¢}¢ }¢¥G ±çËÎÄ²¼ : ................................................................
©G}¢í ......... çÜUÝ „ï }¢éÚèÎ ²¢ ¼G¢çHÏ¢ ãñæ ...........................................
¶G¼G ç}¢HÝï ÜU¢ Ð¼¢ ...............................................................
ÈUG¢ïÝ Ý}Ï¢Ú (Ï¢}¢¥G ÜU¢ïÇ) : ....................................................
§ü-}¢ï§H »Çî„
ï ..........................................................................
§ç‹ÜUGH¢Ï¢è ÜUïç„Å ²¢ çÚ„¢Hï ÜU¢ Ý¢}¢ : ........................................
„éÝÝï, ÐÉGÝï ²¢ ±¢çÜUG¥G¢ MÝé}¢¢ ã¢ïÝï ÜUè ¼¢Úè¶G }¢ãèÝ¢/„¢H :
............................................... çÜU¼Ýï çÎÝ ÜUï }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGHï
}¢ïæ „ÈUGÚ çÜU²¢ : ................................................ }¢¢ñ…êÎ¢ ¼‹…Gè}¢è
ç…G}}¢¢Î¢Úè .......................................... }¢é‹ÎçÚ…» Ï¢¢H¢ …GÚ¢»¥G
„ï …¢ï Ï¢-Ú-ÜU¼ïæ ãG¢ç„H ãé§üæ, ÈGéUH¢æ ÈGéUH¢æ Ï¢éÚ¢§ü ÀêÅè ±¢ïã ¼zG„èHÝ
¥¢ñÚ ÐãHï ÜUï ¥G}¢H ÜUè ÜUñçÈUGÄ²¼ (¥x¢Ú §GÏ¢í¼ ÜUï çH²ï çH¶Ý¢ ™¢ãïæ)
}¢-„HÝ ÈïUGà¢Ý ÐÚS¼è, ÇÜUñ¼è ±x¢GñÚ¢ ¥¢ñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼
ÜUè …G¢¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ „ï …G¢çãÚ ã¢ïÝï ±¢Hè Ï¢-ÚÜU¢¼¢ï
ÜUÚ¢}¢¢¼ ÜUï “§ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ï…G ±¢çÜUG¥G¢¼” }¢ÜUG¢}¢ ± ¼¢Úè¶G ÜUï „¢ƒ
»ÜU „ÈUGãGï ÐÚ ¼zG„èHÝ ¼ãGÚèÚ ÈUGÚ}¢¢ Îèç…²ï J
}¢-ÎÝè }¢à±Ú¢
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ãG…GÚ¼ï
¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè
Ú-…G±è Î¢ñÚï ãG¢ç…GÚ ÜUè ±¢ïã ²x¢¢Ý» M…Gx¢¢Ú ãS¼è ãñæ
çÜU ç…Ý „ï à¢-ÚÈUGï Ï¢ñ¥G¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ „ï H¢¶¢ïæ }¢é„Ë}¢¢Ý x¢éÝ¢ã¢ïæ |¢Úè
ç…G‹Îx¢è „ï ¼¢§Ï¢ ã¢ï ÜUÚ ¥ËH¢ãé ÚãG}¢¢Ý ÜUï ¥ãGÜU¢}¢ ¥¢ñÚ ©„
ÜUï Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢ï HÏ¢èÏ¢ ÜUè „é‹Ý¼¢ïæ ÜUï }¢é¼G¢çÏ¢ÜUG
ÐéÚ „éÜêUÝ ç…G‹Îx¢è Ï¢„Ú ÜUÚ Úãï ãñæ J ¶GñÚ wG±¢çã²ï }¢éçSH}¢ ÜUï }¢éÜUGg„
…ÁGÏ¢ï ÜUï ¼ãGì¼ ã}¢¢Ú¢ }¢-ÎÝè }¢à±Ú¢ ãñ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð ¥|¢è ¼ÜU
çÜU„è …¢}¢ï»G à¢Ú¢§¼G ÐèÚ „¢çãGÏ¢ „ï Ï¢ñ¥G¼ Ýãèæ ãé» ¼¢ï à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼
¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUï ÈGéU²ê…G¢ï Ï¢-ÚÜU¢¼ „ï }¢éS¼ÈUGèÎ
ã¢ïÝï ÜUï çH²ï §Ý „ï Ï¢ñ¥G¼ ã¢ï …¢§²ï J Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼
}¢ïæ ÜU¢}²¢Ï¢è ± „é¶üG-M§ü Ý„èÏ¢ ã¢ïx¢è J
}¢éÚèÎ Ï¢ÝÝï ÜU¢ ¼GÚèÜUG¢
¥x¢Ú ¥¢Ð }¢éÚèÎ Ï¢ÝÝ¢ ™¢ã¼ï ãñæ, ¼¢ï ¥ÐÝ¢ ¥¢ñÚ ç…Ý ÜU¢ï
}¢éÚèÎ ²¢ ¼G¢çHÏ¢ Ï¢Ý±¢Ý¢ ™¢ã¼ï ãñæ ©Ý ÜU¢ Ý¢}¢ Ýè™ï ¼Ú¼èÏ¢ ±¢Ú
}¢¥G ±çËÎÄ²¼ ± ©G}¢í çH¶ ÜUÚ “}¢-ÎÝè }¢ÜUü…G” ÈGñU…G¢Ýï }¢ÎèÝ¢,
~¢è ÜU¢ïçÝ²¢ Ï¢x¢Gè™ï ÜïU Ð¢„, ç}¢Ú…G¢ÐêÚ, ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î,x¢é…Ú¢¼
(§ç‹Ç²¢) ÜUï Ð¼ï ÐÚ Ú±¢Ý¢ ÈUGÚ}¢¢ Îïæ, ¼¢ï ©‹ãïæ |¢è
ç„çË„H» ÜUG¢çÎçÚÄ²¢ Ú-…Gç±Ä²¢ ¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢ }¢ïæ Î¢ç¶GH ÜUÚ

çH²¢ …¢»x¢¢ J (Ð¼¢ §æx¢íï…Gè ÜUï ÜUïçÐÅH ãéGMÈGU }¢ïæ çH¶ïæ)
E.mail : Attar@dawateislami.net
1 Ý¢}¢ ± Ð¼¢ Ï¢¢õH ÐïÝ „ï ¥¢ñÚ çÏ¢ËÜéUH „¢ÈUG çH¶ïæ, x¢GñÚ }¢àãêÚ
Ý¢}¢ ²¢ ¥ËÈUG¢…G ÐÚ H¢ç…G}¢Ý »’Ú¢Ï¢ Hx¢¢»æ J ¥x¢Ú ¼}¢¢}¢ Ý¢}¢¢ïæ ÜUï
çH²ï »ÜU ãè Ð¼¢ ÜU¢ÈUGè ã¢ï ¼¢ï Îê„Ú¢ Ð¼¢ çH¶Ýï ÜUè ãG¢…¼ Ýãèæ J
2 »Çîï„ }¢ïæ }¢ãGÚ}¢ ²¢ „Ú ÐÚS¼ ÜU¢ Ý¢}¢ …GMÚ çH¶ïæ 3 ¥Hx¢
¥Hx¢ }¢v¼êÏ¢¢¼ }¢æx¢±¢Ýï ÜUï çH²ï …±¢Ï¢è çHÈUG¢ÈUGï „¢ƒ …GMÚ §Ú„¢H
ÈUGÚ}¢¢»æ J
Ý}Ï¢Ú Ý¢}¢ }¢Îü / çÏ¢Ý / Ï¢¢Ð ÜU¢ Ý¢}¢ ©G}¢í }¢éÜU}}¢H »Çîï„
à¢é}¢¢Ú ¥G¢ñÚ¼ çÏ¢‹¼ï
}¢-ÎÝè }¢à±Ú¢ : §„ ÈUG¢õ}¢ü ÜU¢ï }¢ãGÈGêU…G ÜUÚ Hïæ ¥¢ñÚ §„ ÜUè }¢…GèÎ
ÜU¢õçÐ²¢æ ÜUÚ±¢ Hïæ J
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ïÁ¢G ãGS¢Ú¼

ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : S¢Ï¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ãGS¢Ú¼ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ©S¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢è çÁ¢S¢ï
Îé‹²¢ }¢ï´ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G ç}¢H¢ }¢x¢Ú
©S¢ Ýï ãG¢çS¢H Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢è
çÁ¢S¢ Ýï §GË}¢ ãG¢çS¢H çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ Ýï ¼¢ï ©S¢ S¢ï
S¢éÝ ÜUÚ ÝzG¥G ©Æ¢²¢ HïçÜUÝ §S¢ Ýï Ý ©Æ¢²¢ (²¢’Ýè
©S¢ §GË}¢ ÐÚ ¥G}¢H Ý çÜU²¢) J
çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é-¼±Á…ïã ã¢ïæ

çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ }¢ïæ Ýé}¢¢²¢æ ¶GÚ¢Ï¢è ã¢ï ²¢ „ÈUGã¢G ¼ ÜU}¢ ã¢ïæ
²¢ Ï¢¢§ô‹Çx¢ }¢ïæ ¥¢x¢ï ÐèÀï ã¢ï x¢» ã¢ïæ ¼¢ï }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
„ï L…ê¥G ÈUGÚ}¢¢§²ï J

Sunnat e Nikah (In Hindi)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sunnat e Nikah (In Hindi)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

¼çÁGÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G (3) A-1 „é‹Ý¼ï çÝÜU¢ãG

çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜUï ÎÚ±¢…Gï

ÐãHï §„ï ÐÉG Hèç…²ï

§SH¢}¢è ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú

à¢¢ï’Ï¢» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ( )

ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÜUè ÈUG…GèH¼

çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ÜUÏ¢ „é‹Ý¼ ãñ ?

çÝÜU¢ãG ÜUè çÝÄ²¼ïæ

“çÝÜU¢ãG „é‹Ý¼ ãñ” ÜUï Ý± ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼ „ï 9 çÝÄ²¼ïæ Ðïà¢ï

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢

ÜUè à¢¢Îè x¢G¢çHÏ¢Ý 1398 ç„.çã., 1978 ç„.§ü. }¢ïæ

}¢éÈUGçS„Úï à¢ãèÚ, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãG…GÚ¼ï }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î

à¢¢çÎ²¢ïæ }¢ïæ ã¢ïïÝï ±¢Hè Ï¢ïãêÎ¢ ÚS}¢ïæ

¥¢ã ! à¢¢çÎ²¢ïæ }¢ïæ wG¢êÏ¢ ÈGUïà¢Ý ÐÚS¼è ÜU¢ }¢é…G¢-ãÚ¢ çÜU²¢

(x¢¢Ýï Ï¢¢…ï ÜUè ã¢ïH Ý¢çÜU²¢æ, „. 7 ¼¢ 13)

Ý¢ …¢§…G ÚS}¢¢ïæ „ï Ð¢ÜU à¢¢Îè

}¢é‹¥GçÜUGÎ ÜUè …¢¼èæ ²¢ Ý¢ …¢§…G ÚS}¢¢ïæ ÐÚ ¥G}¢H çÜU²¢ …¢¼¢ ! ãÚçx¢…G

ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãG…GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý

ÐÚ ¥G}¢H ÜUè ¼¢ñÈUGèÜUG Îï J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢…èãG, ç…. 5, „. 11)

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥}¢èÚï ¥ãHï „é ‹ Ý¼

ÜUGçÏ¢íS¼¢Ý ± }¢…G¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè ãG¢ç…GÚè

©‹ã¢ïæ Ýï }¢éÛ¢ï }¢ÏHx¢G 25 LÐñ à¢¢Îè ÜU¢ ¼¢ïãGÈUG¢ §GÝ¢²¼ ÈUGÚ}¢¢²¢ J1

}¢-ÎÝè ÈêUH : ç…G²¢Ú¼ï ÜéGUÏ¢êÚ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ ãÚ ãzG¼ï }¢ïæ »ÜU çÎÝ

}¢-„HÝ ¥G¢ñÚ¼¢ïæ „ï §çwG¼H¢¼G ¼¢ï ©„ ÜUè ±…ã „ï ç…G²¢Ú¼ ¼ÜUü Ý ÜUè

Ý}¢¢…G¢ïæ ÜUè Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ¥Î¢»x¢è

Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜUè „¥G¢Î¼ ãG¢ç„H ãé§ü J

Ðñx¢G¢}¢ï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼

}¢-ÎÝè Î¢’±¼ Ý¢}¢¢

»ÜU §SH¢}¢è |¢¢§ü Ýï „éÝãÚè …¢çH²¢ïæ ÜUï „¢}¢Ýï

à¢Ï¢ï ©GM„è }¢ïæ §ç‹ÈUGÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢

à¢Ï¢ï ©GM„è }¢ïæ Ï¢²¢Ý ÜUè ÜïUç„Å „éÝè !

Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚ„¢H¼ }¢ïæ „H¢¼¢ï „H¢}¢ Ðïà¢ çÜU²¢

Ý}¢¢…Gï ÈUG…í ÜUè Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ ¥Î¢»x¢è

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §„ çãGÜU¢²¼ }¢ïæ ©Ý ÎêËã¢

“±Hè}¢¢ „é‹Ý¼ ãñ” ÜUï Î„ ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏ¢¼

™è…Gïæ Ý ã¢ïæ Ï¢çËÜU Îê„Úï çãGS„ï }¢ïæ ã¢ïæ J

™Å¢§ü ÜUè „é‹Ý¼

ÐÉG ¥¢ñÚ „éÝ Ú¶¢ ƒ¢ çÜU „ÚÜU¢Ú ™Å¢§ü

…ãï…G ÜUï ãéGÜGêUÜUG

ÜUÚ ¼¢ï çÎ²¢ ¥Ï¢ ÜUÏ¢ ¼ÜU }¢é¥G¢ÈUGè }¢¢æx¢¼ï Úãïæx¢ï ?”

¥ËH¢ã Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼

²ïã à¢¢Îè }¢éÏ¢¢ÚÜU |¢è §ç‹¼ã¢§ü „¢-Îx¢è ÜU¢ }¢ÁGãÚ ¥¢ñÚ

|¢è ÜU¢ï§ü ãGÚ… Ýãèæ J (¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼, „. 232)

LwG„¼è ÜUè ¼¢Úè¶G

ÐéÚ ¼ÜUËHéÈUG …ãï…G HïÝï „ï §‹ÜU¢Ú

„é‹Ý¼ Ýï ©‹ãïæ „¢-Îx¢è ¥ÐÝ¢Ýï ÜUè ¼ËÜUGèÝ ÜUè J

§çÁ¼}¢¢»G ç…GRU¢ï Ý¢’¼

Àêã¢Úï v²êæ Ýãèæ Ï¢¢æÅï ?

x¢G¢ñ„ï ¥¢’…G}¢ ¥¢ñÚ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼

¥¢ç¶GÚè H}ãG¢¼ }¢ïæ …Ï¢ }¢‹™ ÐÚ à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ¥¢ñÚ

Î¢»Úï }¢ïæ Úã¼ï ãé» ã¢ïÝï ™¢çã»ïæ J ¥¢Ð ÜUè §„ wG±¢çãà¢

Ï¢¢ …}¢¢¥G¼ Ý}¢¢…Gï ÈUG…í

{ê}¢{¢}¢ „ï ±Hè}¢¢ ÜUÚÝï ÜU¢ }¢é¼G¢-HÏ¢¢

à¢ã…G¢Î» ¥Gœ¢G¢Ú ÜU¢ï ç}¢HÝï ±¢Hï ¼ãG¢§ÈUG

§‹¥G¢}¢¢¼ ¥¢ñÚ ÜU§ü §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ Ýï }¢-ÎÝè ÜUG¢çÈUGH¢ïæ }¢ïæ „ÈUGÚ

»ÜU H¢¶ LÐñ ÜU¢ ™ïÜU H¢ñÅ¢ çÎ²¢

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè ã}¢à¢èÚ¢ ÜU¢

Ð„‹Î ÜU¢ ¼¢ïãGÈUG¢

Îé‹²¢ ÐÚS¼ …GÚ Ðï }¢Úï x¢éH Ðï ¥G‹ÎHèÏ¢

çÏ¢‹¼ï ¥Gœ¢G¢Ú ÜU¢ …ãï…G

¥¢ñÚ LwG„¼ ÜUÚ¼ï ±vG¼ ç…„ ¼GÚãG „ÚÜU¢Ú Ýï

¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜUè …¢çÝÏ¢ „ï