TEHNIČKA ŠKOLA Školska godina: 2017/2018.

ZENICA

MATURSKI RAD
Tema: Naziv teme

Mentor: Nermin Hadžić, dipl. el. ing Učenik: Ime Prezime

Zenica, Mjesec 20xx. godine

SADRŽAJ

1. UVOD ............................................................................................................................................. 2
2. ŠTA JE MATURSKI RAD? ......................................................................................................... 3
3. FAZE U PISANJU MATURSKOG RADA ................................................................................ 4
3.1 Izbor teme, plan rada .................................................................................................................. 4
3.2 Prikupljanje i proučavanje materijala ...................................................................................... 4
3.2 Uzimanje podataka iz knjiga i časopisa, navođenje izvora sa interneta ................................ 4
3.3 Obrada materijala i pisanje rada............................................................................................... 4
3.4 Tehničko uređenje rada .............................................................................................................. 5
4. OSNOVNI DIJELOVI MATURSKOG RADA .......................................................................... 6
4.1 Sadržaj ........................................................................................................................................... 6
4.2 Uvod .............................................................................................................................................. 6
4.3 Predmet rada .................................................................................................................................. 6
4.4 Cilj i zadatak rada .......................................................................................................................... 6
4.5 Obrazloženje rada .......................................................................................................................... 6
4.6 Zaključak ....................................................................................................................................... 7
4.6 Literatura ....................................................................................................................................... 7
5. ZAKLJUČAK ................................................................................................................................ 8
6. LITERATURA .............................................................................................................................. 9

Sadržaj predstavlja tematski sažetak rada i daje uvid u stranice rada na kojima se nalaze
naslovi glava, poglavlja, odjeljaka, tačaka i ulomaka. Naslov “Sadržaj” piše se velikim
slovima (font 16, podebljano) lijevo poravnanje na vrhu stranice. Sadrža formirati automatski
(tab REFERENCES), nakon ispisanog čitavog maturskog rada.
 1. UVOD
Uvod prvenstveno definira osnovne pojmove, odnosno cilj i svrhu istraživanja, tj. pisanja
rada, objašnjava autorov pristup problemu i izlaže plan, tj. kompoziciju rada. Ovo je mjesto
gdje autor piše zbog čega je odabrao određenu temu, šta je odranije poznato o temi i na što se
tim radom ukazuje (svrha rada). Također je važno naznačiti kojom se naučnom metodom
autor služio kako bi drugi autor mogao ponoviti njegove rezultate, ukoliko se služi istom
metodom. Konačno, bitno je opisati i kompozicijsku podjelu rada, tj. opisati iz koliko se
dijelova rad sastoji te ukratko opisati sadržaj pojedinog dijela rada. Uvod, dakle, sadrži
osnovne naznake problema koji se obrađuje u radu (imenovanje problema i razlog izbora za
predmet proučavanja), način obrade problema i strukturu rada. Naslov “Uvod” piše se velikim
slovima (font 16, podebljano, lijevo poravnanje) i označava brojem 1. Tekst treba da je
poravnat sa obje strane.

2
 2. ŠTA JE MATURSKI RAD?
Najjednostavniji odgovor na postavljeno pitanje, bez puno udubljivanja glasi da je
maturski rad završni rad prema sopstvenom izboru iz nastavnog predmeta koji ste sami
izabrali. A vi defmišite ostale odgovore. Odluka o nastavnom predmetu iz kojeg maturanti
rade rad je isključivo slobodan izbor a može biti i preporuka predmetnog profesora ukoliko
postoji dilema kod maturanta za konačnu odluku izbora teme ili nastavnog predmeta.
Predpostavka je da će svaki učenik izabrati temu iz nastavnog predmeta koji za njega
predstavlja posebnost u odnosu na druge i polje o kojem žeii dotada stečeno znanje zaokružiti
u jednu cjelinu.

3
 3. FAZE U PISANJU MATURSKOG RADA

3.1 Izbor teme, plan rada

U konsultaciji sa predmetnim nastavnikom, učenik samostalno bira temu za rad.

Predmetni nastavnik do utvrđenog roka, daje spisak tema koje se mogu uzeti za izradu
maturskih radova. Učenik odabire temu iz jednog predmeta i prijavljuje je nastavniku do
utvrđenog roka. Nastavničko vijeće škole do kraja prvog polugodišta razmatra i usvaja teme
za maturski rad Istu temu za maturski rad može da radi samo jedan učenik u istom ispitnom
roku.1 Plan rada odnosno plan pisanja je pitanje ličnog izbora svakog pojedinca. Može se
napraviti lista sa mnogo podnaslova, mogu se ideje pribilježiti onako kako nadolaze i kasnije
ih srediti. Možda će nekome više odgovarati da sve to pretvori u dijagram ili mapu.
Najvažnije je da Vam plan pomogne da imate predstavu o tome:
 šta treba napisati
 kako logički prezentirati svoj rad

3.2 Prikupljanje i proučavanje materijala

Prikupljanje materijala, podataka i činjenica značajna je faza u pisanju maturskog rada.To
je prvi korak u pripremama za pisanje rada. Prilikom izbora teme učenik od profesora -
mentora treba dobiti spisak najneophodnije literature, kao i uputstvo koju biblioteku, ustanovu
ili arhiv treba posjetiti, s kojom se literaturom i materijalom treba upoznati. Svaki učenik, radi
svoje individualne pripreme treba da napravi radnu pripremu- spisak literature koju treba
proučiti. Poželjno je koristiti i internet otvarajući odgovarajuće stranice sa korisnim
informacijama.

3.2 Uzimanje podataka iz knjiga i časopisa, navođenje izvora sa

interneta
Prije nego što se pristupi ovom poslu, treba zabilježiti prezime i ime pisca, naslov knjige,
mjesto i godinu izdanja. Ako je riječ o članku objavljenom u časopisu, onda se uz ime pisca i
naslov članka navodi i naziv časopisa, svezak ili broj, mjesto i godina izdanja. Prilikom
čitanja podaci se mogu prepričati, skicirati ili doslovno prepisati (citirati). Ako se nešto
doslovno citira, onda se to mora staviti pod znakove navoda, a citat označiti rednim brojem i
navesti redni broj stranice sa koje je citat uzet.

Elektronski mediji iz dana u dan postaju sve značajniji izvori za pronalaženje potrebnih
podataka i literature. Kada se navodi korišteni materijal sa intemeta, prije svega treba nastojati
dati što precizniji način da se dođe do specifičnog dokumenta. Kao minimum, referenca o
izvoru sa intemeta treba da sadrži: ime autora ili institucije koja stoji iza dokumneta; naziv
dokumenta ili njegov kratak opis - ako dokumt nema naslova; datum publiciranja ili datum
kada se dokument preuzeo sa intemeta; što precizniju internet adresu.

3.3 Obrada materijala i pisanje rada

Ovaj posao dolazi na red tek kada je građa prikupljena, odabrana i sređena. Ne smije se
raditi bez plana i jasne koncepcije, jer je ova faza pisanja rada najteža i najkreativnija.
Problem je kako iz više pročitanih knjiga i drugih izvora odabrati ono sto je najhitnije, kako

4
izvršiti sistematizaciju građe i kako čitav posao tematski usmjeriti. Podatke treba birati i
sređivati po srodnosti, izdvajajući bitno od nebitnog. U zavisnosti od predmeta i teme koju je
učenik odabrao, potrebno je rad koncepcijski osmisliti. Da li će učenik pisati po tezama ili
klasičnim metodološkim postupkom - uvod, obrada teme i zaključak, zavisi od prirode
predmeta i odabrane teme, kao i od dogovora sa profesorom - mentorom. U ovoj fazi izrade
maturskog rada preporučuju se češće konsultacije sa mentorom i stavljanje na uvid mentoru
radnog materijala urađenog u rukopisu.

3.4 Tehničko uređenje rada

Početak svakog novog pasusa treba označiti - uvučenim retkom (alineja). (Pritiskom na
tipku TAB na tastaturi). Svaku stranicu, izuzev naslovne, treba označiti rednim brojem.
Prekucani tekst treba pažljivo pročitati i provjeriti, posebno brojke, datume, imena, citate itd.
Sve greške, pravopisne, slovne i materijalne moraju biti jasno ispravljene. U ispravljanju
teksta se koriste korektorski znaci: sastavljeno, rastavljeno, umetnuto, nov red, itd. U
zavisnosti od predmeta i odabrane teme, dužina otkucanog teksta orijentaciono, treba da bude
: minimum 15, a maksimum 20 kucanih strana. Pri tome treba imati u vidu da broj strana
nema eliminacioni karakter. Ukoliko je mentor pregledao radni materijal i odobrio kucanje
rada, broj kucanih strana je tehničko pitanje.

Slike koje se pojavljuju u maturskom radu treba da budu objašnjene u tekstu, kao i da
budu imenovane, numerisane i centrirane na sredinu stranice.

Slika 1: Izgled naslovnice maturskog rada

5
 4. OSNOVNI DIJELOVI MATURSKOG RADA
Da bi maturski rad predstavljao jednu cjelinu neophodno je uspostaviti pravilnu
metodologiju pisanja rada koja podrazumjeva da se pisanjem obuhvate svi oni elementi koji
će obezbjediti uspješan tok pisanja i dati rezultate na određenom stručnom nivou.
Metodologija pisanja maturskog rada podrazumjeva pisanje rada prema navedenom
redoslijedu:

1. Sadržaj
2. Uvod
3. Predmet rada
4. Cilj i zadatak rada
5. Obrazloženje rada
6. Zaključak
7. Literatura

4.1 Sadržaj
Treba da sadrži sve dijelove poglavlja koja se nalaze u maturskom radu. Broj poglavlja
treba da odgovara broju u sadržaju. Broj stranice treba daje identičan numeraciji u sadržaju.

4.2 Uvod
Uvodom se vrši pristup određenoj temi i on ne treba da bude opširan. U uvodu se navode
osnovna opredjeljenja učenika za pisanje rada i razlozi zbog kojih se učenik opredjelio za datu
temu.

4.3 Predmet rada

Definicija predmeta rada predstavlja polaznu tačku i veoma je važno da se na početku
konkretno i jasno defmiše predmet maturskog rada.

4.4 Cilj i zadatak rada

Postaviti ciljeve i zadatke rada je jedan od najvažnijih elemenata samog rada. Cilj rada
defmiše opredjeljenje učenika ka pristupu izabranoj temi i pokazuje šta se želi postići
pisanjem rada. Objašnjenje zadatka rada predstavlja hronološki pregled samog rađa, šta će rad
obuhvatiti, Pravilno predstavljanje zadataka definiše smjernice za rad i na izvjestan način
može biti vodič za uspješno pisanje rada.

4.5 Obrazloženje rada

U obradi same teme potrebno je ići postupno, navodeći najvažnije činjenice, podatke i
misli koje moraju biti jasne, pregledne i sa logičkim rasporedom. Treba se držati postavljenih
ciljeva i zadataka rada i prelaziti iz jednog dijela u drugi, dovodeći sadržaj u neposrednu
logičku vezu.

6
 4.6 Zaključak
Završni dio maturskog rada sadrži zaključak koji treba da proistekne iz sadržaja i suštine
samog rada. Zaključak treba tačno da upućuje šta je u radu predstavljeno, da li su postignut
postavljeni ciljevi i izvršeni navedeni zadaci rada, šta je postignuto izvršenjem navedenog, na
koji način se rezultati rada, ako je rađeno neko istraživanje, mogu iskoristi i koja im je
vrijednost. U zaključak se ne unosi novi materijal.

Pored navedenog, zaključak može da sadrži:

 sintezu osnovnih činjenica, postavki i rezultata;

 preporuke koje logički proizilaze iz rada;
 pitanja koja se „otvaraju“ odnosno mogu se razriješiti u nekom drugom radu;
 lična opredjeljenja učenika i stavove koji se tiču rada, kao i upute ukoliko ih
učenik ima i želi navesti za dalji rad

4.6 Literatura
Nabrojani popis literature se nalazi na kraju rada. On upućuje na izvore koji su se koristili
prilikom izrade rada. Jako je bitno navesti sve knjige, udžbenike i literaturu koja se koristila
prilikom pisanja rada. Potrebno je navesti i izvore koji su korišteni sa intemeta kako bi rad bio
vjerodostojan i predstavljao kompetentnu sadržinu iz bilo koje stručne oblasti. Izvori se
navode po abecednom redu i numerišu se rednim brojem, a način pisanja literature i
navođenja izvora sa intemeta opisan je u predhodnim poglavljima.

7
 5. ZAKLJUČAK
Napisati maturski rad nije jednostavan i lagan posao. Slobodno možemo reći da pisanje
maturskog rada spada u domen pisanja naučnog rada jer sama procedura izrade maturskog
rada je složena i zahtijeva pripremu za samo pisanje, pisanje rada i na kraju korekturu, što
upućuje na jedan duži period koji je neophodan da bi se maturski rad kvalitetno napisao. S
obzirom da maturski rad pišu učenici maturanti, na kraju svog školovanj a za očekivati j e
visok stepen odgovornosti, samosvijesti i kritičnosti svakog učenika ponaosob.

Maturski rad je individualni pokazatelj spremnosti svakog učenika bez obzira koja je tema
rada, da se prezentuje, da pokaže svoju stručnost i da stečeno znanje u svakom pogledu
(pismenosti, komunikacije, snalažljivosti) prikaže u jednom radu. Ako znamo daje maturski
rad i slika svakog učenika, onda je potrebno uložiti maksimum truda, vremena i rada da ta
slika bude u što boljem svjetlu urađena i prikazana. Da bi rad bio kvalitetno urađen i
predstavljao sve stoje gore navedeno, neophodno je pridržavati se napisane metodologije i
osnovnih principa.

Naizgled, djeluje jednostvano izabrati temu i napisati rad, ali kvalitet urađenog zavisi od
lično utrošenog i uloženog vremena i truda. Potrebne su česte konsultacije sa profesorima
mentorima i nikako se nesmiju izbjegavati i raditi bez kontrole i saglasnosti odgovornih.
Preskakanje procedure i skraćivanje prilikom pisanja može napraviti problem i dovesti u
pitanje sam rad pa zato treba koristiti pravilo „korak po korak“ i dobro planirati i vrijeme i rad
kako bi procedura bila ispoštovana. Sigurni smo da ovaj vodič sadrži osnovne smjernice za
rad i da ga treba prihvatiti kao pomoćni putokaz u pisanju maturskog rada.

8
6. LITERATURA

1. Čengić Mustafa: Vještina pisanja, Sarajevo, 2005.

2. Hamid Šoše: Vodič za pisanje stručnih i naučnih radova u kineziologiji, Sarajevo
1998.