Αντ ί π ρ ολόγο υ

Αγκάδια
κ©ι π©ι©Wπ©φυλλ©
Μου πήρε πολύ να ξεκινήσω αυτό το ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ. Για μέρες το απέφeυγα. Σκeφτόμουν, τι να
γράψω τέτοιες ώρες, όταν όλα γύρω μας φαι'νεται να καταρρέουν; Τι να γράψω, που να μη φανεί
ούτε εγωιστικό, ούτε από «άλλον πλανήτη» σε ανθρώπους που μας διαβάζουν και δοκιμάζονται
σκληρά από την περιβόητη κρι'ση;
Όταν ο άλλος έχει απολυθeι' από τη δουλειά του, όταν ακόμη και η ι'δια η eπιβίωση αρχίζει να
γίνεται προβληματική, πώς να του μιλήσεις για την εσωτερικότητα της ζωής; Πώς να του μιλή-
σεις για τη δυνατότητα μιας άλλης σχέσης με τον εαυτό του και τους γύρω του;
Και ξαφνικά, Θυμήθηκα! Θυμήθηκα πως κάθε φορά που βρέθηκα σε δύσκολη Θέση, όταν ακόμη
και η ι'δια η επιβι'ωσή μου κρεμόταν από μια κλωστή, αυτό που με έσωσε δεν ήταν μι'α εξωτερική
λύοη, αλλά η ακόμη πιο επι'μονη και χωρι'ς όρους εσωτερική στροφή στον εαυτό μου και η επα-
φή με κάτι πολύ βαθύ και αληθινό αυθεντικό μέσα μου. Η λύση στο πρόβλημά μου ακολούθησε
μετά, σαν από Θαύμα, μαζι' βέβαια και με τη δική μου προσπάθεια στο εξωτερικό επι'πεδο.
Πιστεύω λοιπόν ακράδαντα, πράγμα που η ι'δια μου η εμπειρι'α έχει επιβεβαιώσει πολλές φο-
ρές, ότι αν υπάρχει μια κατάλληλη θποχή να εμπιστευθει' κανει'ς αρχικά αυτή την όλλη οτττική
που το ΑΒΑ7ΌΛ/ και ιδιαι'τερα τούτη η στήλη ευαγγελι'ζεται, και στη συνέχεια να ξεκινήσεί μια
ουοιαοτική προσπάθεια εσωτερικής δουλeιάς με τον εαυτό του, αν υπάρχει λοιπόν μια κατάλ-
ληλη εποχή αυτή δεν ει'ναι άλλη από τη οημερινή που διανύουμε.
Όπως έλεγε ένας αληθινά σοφός, «όταν έξω αγκάθια τότε μέσα τριαντάφυλλα. αλλό όταν
έξω τριαντάφυλλα τότ8 μέσα αγκάθια».
Σήμερα βρισκόμαστε ακριβώς στο σημeίο όπου σχεδόν για όλους μας η εξωτερική ζωή ει'ιΌί
αγκα'Θία. Εάν αποδεχτούμε αυτή την ακανθώδη πραγματικότητα, εάν αναγνωρι'σουυε ότι πρόγ-
ματι δεν ελέγχουμe τίποτ8, εάν σταματήσουμε να Ψάχνουμe εναγωνι'ως μίσ εξωτεοή λύση
στο πρόβλημά μας αλλό αρχι'σουμε Wα ζου'μG πραγμα™α' την κάθε στιγμή, το κCιΘετί τότε ι'σως
νιώσουμε ένα άλλο ει'δος αλήθGίας να μας αγκαλιάζει και κάτι μοναδικό να μQc τταΌφέρεται.
Και ι'σως κάποια στιγμή, χωρι'ς να το καταλάβουμε, όπως λέει ο Ρι'λκει βρεθούμε νε `7Cbιώ μG'σα
στην απάντηση.„
Αυτή την κατεύθυνση «αγκαλιάζeι» με τα άρθρα του και το τεύχος που καιτdτε =α χέρια
σας.Ίσως ένα από τα πιο βαθυστόχαστα, 8νδιαφέροντα και πλούσια σε ύλη τεΓ.-ι`~ ιc.. <άναμε
ποτέ. Μ8 νέα αισθητική στο 8ξώφυλλο, που ελπιΊω να σcις αρέσει και ακόμη τ.c ι+...+=.`. ιQρου-
σι'αση των εσωτερικών σελι'δων.
Με εκδηλώσεις που ετοιμάζουμε, όπως το ΑΕ}Α7ΌΛ/ ΙΜΕ και άλλες που οιιιι.ετει`®.ιε w μια
έντονη κινητικότητα στα βιβλι'α του Αρχέτυπουι όπως Θα δει'τε στις σχετκέc tΊ=ιιςjcrσεις Και
με πολύ δημιουργικότητα, καλή διάθεοη και αισιοδοξι'α για τις μέρεc ™ έcΥ`3',τ-_
Εμπνέοντας αληθινή ελπίδα σε μια σε απόγνωση κοινωνι'α, ι'σtικ ει'.m τc -~c :ιbεταστικό
πράγμα που μπορούμε να κάνουμe!
Σιέqα™ ΕΜ
Ξ _ = -= Ξ.-= -ε-_. =|: : = - §r

ό ΑΒΑΤΟΝ
 ΆβαταπΕΑιΛ

- Σ_:: --:-

σε μουσει'ο. Το ποσό που απαιτούνταν ωστόσο ήταν

αcπρονομικό, και ο ΜαtheW |nmαn της ιστοσελίδcις 7he
Οameα/ ζήτησε τη βοήθεια του κοινού.
Η οντcιπόκριση ξεπέρασε κάθε προσδοκία: περίπου
3Ο.000 άτομα από εκατό χώρες συγκέντρωσαν πάνω
cmό ένα εκατομμύριο δολάρια προκειμένου νcι αγο-
ροστεί το Wardenclyffe και να μετατραπεί σε μουσείο
gντόξιο του Τέσλα.
Η καμπόνια συνεχίζετcιι και κόθε επιπλέον δολάριο Θα
δοθει` στην αποκατάσταση του εργαστηρίου και στην
ΒΨΕΑΝΤ!ΝΘ! ΑΝΑΜΑΑγΉΑΝ ΕΗΝ ΑΜΕρίκΗ;
ιι=τασκευή εκθεμάτων. Για περισσότερ8ς πληροφορίες Γψ ι όμως, δεν πρόκειται για αστείο. '1σως οι'Ελληνες να
crτΟ \ιnΑ/w.teS|αscίencecenter.οrg ήταν όντως ανάμεσα στους πρώτους που ανακάλυψαν
την Αμερική. Ο ερευνητής FrederίcΚ ΡοhΙ ισχυρίζεται
πως ο παλιότερος χριστιανικός ναός της Αμερικής ανακαλύφθη-
κε στο Νότιο Κονέκτικατ, και πως ιδρύθηκε εκεί από βυζαντινούς
μοναχούς οι οποίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Βόρειο
Αφρική εξαιτίας των Βανδάλων!
Επιγραφές που βρέθηκαν χαραγμένες στην πέτρα και οι οποί-
ες μοιάζουν με το Χι Ρω και το ΜΡ (Μήτηρ) των πρώτων χρι-
στιανών, μοιάζουν όντως να επιβεβαιώνουν πως τα ερείπια που
1-
βρίσκονται μεταξύ Βοστώνης και Νέας γόρκης ανήκουν σε μια
βυζαντινή εκκλησία του 5ου αιώνα.
ΕΙ !Ε -.ΞΞ; nΤν
_=1

ΞΓ=-ΞΞ±ii[±:Ξ:ΞΞΞdΞ#ψ
ΞΞ .%.+t
ΞΞ`Ξ

ί±*_έμiίίΓ*-`.Ε$.`:;.ά
Αν οι περαιτέρω έρευνες επιβεβαιώσουν τα ευρήματα του
Ροhl, πιΘανώς η ιστορία Θα πρέπει να γραφτεί κάπως διαφορε-
τικά στο εξής.

Ο ΒογΔΑΣ ΣΤΘ ΧΡΗΜΔΤΙΣΤΗΡΙΟ

ε μια άνευ προηγουμένου κίνηση προχώρησε πρό-
σφατα η Κίνα: ανακοίνωσε την εισαγωγή ενός βου-
ΞΞ-: διστικού ναού της επαρχίας Ζεγιάνγκ στο χρημα-
τιστήριο. Η αναπτυξιακή εταιρεία που ανέλαβε τη διαδικασία
Θεωρεί ττως έτσι Θα τονώσθι την εικόνα της π8ριοχής και
Θα ενισχύσει το Θρησκευτικό τουρισμό, οι Θρησκευτικές αρ-

χές όμως αντιτίθενται στην κι'νηση που Θεωρούν κάθε άλλο

παρά αξιοποίηcm.
Παρά τη διαμάχη, δυο ακόμα μοναστήρια της Κίνας Θέλη-
σcιν να Cιναλάβουν τταρόμοια πρωτοβουλία. Μήπως σε λι'γο
το Βατοτται'δι Θα μοιόζει παιδική χαρά,.

ΑΒΑΤΟΝ 9
 ΓiiΕΤ Ι ιΕiΞΤ
υ Ιυ ΗΕΔΙΆ

ΑγιΑΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΘΡΗΣΚΕγ™ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

ια ιδιαι'τερα ανησυχητική τάση κατέγραψε το ρew λελεύθερες! Και αν απορείτε, σας πληροφορούμε πως η
Fοrυm οn f?e/ί'gt.οrt & Ρίtb/ι.ο Lt'fe για το χρόνο που Ελλάδα κατατάσσετcιι στις χώρες με πολύ υψηλό ποσοστό
:,-:`Ξ;;:-`:-`;;: μας πέρασε: τα περιστατικά θρησκευτικής κατα- περιορισμών, όντας στην 39η θέση ανάμεσα στις 197 χώρες
πίεσης παγκοσμίως αυξήθηκαν κατά 5Ο/ο το χρόνο που μας που αναφέρονται στην έρευνα„.
πέρασε. 'Ηδη, η προηγούμενη έκθεση του
Fοrυm ει'χε δείξει πως το 70Ο/ο του παγκό-
σμιου πληθυσμού ζει κάτω από κάποια
μορφή Θρησκευτικού περιορισμού. Η φε-
τινή εξέλιξη σημαίνει πως τα τρία τέταρ-
τcι του πληθυσμού της Γης είτε δε μπο-
ρούν να ασκήσουν τα Θρησκευτικά τους
καθήκοντα, είτε δέχονται περιορισμούς
από Θρησκευτικά ή Θρησκευόμενα καθε-
στώτα.'Εχει ενδιαφέρον ότι η αύξηση της
καταπίεσης δεν παρατηρείται μόνο σε
μουσουλμανικές χώρες, όπως η Νιγηρι'α
και η ινδονησία, αλλά και σε χώρες όπως
οι ΗΠΑ και η Ελβετία που Θεωρούνται φι-

ΉΆ υΕΜΜΆΉΆ ΒΑΆmΉCWΝ ΗΗΝ γΓΕΙΔ ΜΆΕ

ε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε έρευνα που έγινε στο πcι-
νεπιστήμιο της 1ντιάνα, στις ΗΠΑ: όσο περισσότερο είναι
Ξi:fέΞ κανείς εθισμένος στα ψέματα τόσο πιο ανθυγιεινή ει'ναι η
ζωή του, και το αντίθετο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν κάνουν
κακό στον οργανισμό μcις μόνο τα σοβαρό ψέματα που λέμε, cιλλά
ακόμη κcιι τα πιο αθώα, από το να αφουσκώνουμε» τα επιτεύγματά μας
μέχρι διάφορες δικαιολογίες του τύπου «όργησcι στη δουλειά γιατί
ασθένησε το παιδί μου» κλπι
Αν και εκ πρώτης όψεως φαι'νεται δύσκολο να σταματήσει κανeίς
να λέει τα συνήθη ΨέμQτα, όπως ει'παν οι ερευνητές, η εμπειρίcι του
πειράματος έδειξε ότι είναι εφικτό τελικό. με τους συμμετέχοντες να
δηλώνουν πως όχι μόνο καλυτέρεψε η υγει'α τους αλλά και οι σχέσεις
με τους γύρω τους.
Τώρα, πώς οι ρέκορντμαν του Ψεύδους. οι πολιτικοί, στην πλειοψη-
φία τους χαίρουν υγείας μέχρι τα βαθιό γεράματα, είνcιι κάτι που η
παραπάνω έρευνα μάλλον δεν μπορεί να απαντήσει,..

10 ΑΒΑΤΟΝ
 ΆβαταπΕΔΙΑ

Η ΚΗΔΕ[Δ ™Ν ΠΘγΑ[ΏΝ
έχρι σήμερα ξέραμε πως το έθιμο της κηδείας

η είναι καθαρά μια ανθρώπινη δράση. Να όμως

που μια τελευταία έρευνα, που δημοσιεύτηκε
στο Dt.scονery Λ/eWs, έρχεται να ανατρέψει αυτή την εικό-
να: eπιστήμονες cινακάλυψαν πως κάτι ανάλογο κάνουν
κcιι τα πουλιά! Σύμφωνα με το δημοσίευμα, όταν ένα που-
λί πεθάνει, τcι υπόλοιπcι δεν αγνοούν το πτώμα, αλλά
πετούν και μαζεύονται γύρω του αγρυπνώντας όλη τη
νύχτα σε ένcι είδος κηδείας. Η «τελετή» μάλιστα δεν είναι
καθόλου ήσυχη: τα πουλιά κρώζουν και απαγγέλουν έναν
Ξ`Ξ-_-
κcικόφωνο «επικήδειο» προσελκύοντας έτσι ακόμη τίε-
+-ί
ψ.
ρισσότερους συντρόφους τους. Προηγούμενες έρευνες
έχουν δείξει πως κcιι ορισμένα ζώcι, όπως οι ελέφαντες
*#,ΞΞ- και οι κcιμηλοπαρδάλεις, κάνουν ένα είδος τελετουργίας
ην παραδοσιακή σοφία φαίνεται να επιβεβcιιώνουν τα τε- γιcι τους νεκρούς τους. Είναι πολύ πιΘανό λοιπόν, και με
λευταία ευρήματα ερευνητών του Ηαrναrd: το ανθρώπινο τα νέα στοιχεία, να έχουμε πολύ περισσότερα κοινά με
Ε1 dγγιγμα αποδεικνύεται πως έχει ιδιαίτερα ευeργετικές τα πουλιά κcιι τα ζώα cιπ' ό,τι μέχρι σήμερα πιστεύαμε...
fΊLττε< οι οποίες επηρεάζουν από τη νοητική μας ανάπτυξη μέ-
:.=ι - .Cχροζωι'α μcις. Οι έρευνες έδειξαν πως το άγγιγμcι είναι
=τΊ.=.ττο τόσο για να αναπτύξουμε ισχυρό ανοσοποιητικό μεγcι-
ψ_`Ήτ.τ=c όσο και για να διατηρούμε την αυτοπεποίθησή μας κcu
~ +cΓτ.<- ι1ας υγείcι.

1μ.=L`= τιο ενδιαφέροντcι ωστόσο είναι τα αποτελέσματα που

Ξε.-;-,CιΊ οτι το άγγιγμα απελευθερώνει ορμόνες ανάλογες με
ιτ= -:`. εκκρίνονται κατά το διαλογισμό! Ως αποτέλεσμα, όσοι
ΞΞF.Ή_-.ττ.= Sι'χαν το άγγιγμα στην καθημερινότητά τους βίωναν λι-
•ιττΊ.=ι.C τόνους, ζούσαν περισσότερο κcιι ήταν γενικά πιο ικανο-
τΉύ+r.cι. =ό τη ζωή τους.

ετά το κάπνισμα ήρθε η ώρα και για το πάχος. Ο δή-

μαρχος της Νέας γόρκης Μόικλ Μπλούμπεργκ ανακοί-

ΙΙΔ ΤΟ ΚΔΛΟ ΜΔΣ ΕΞi νωσε πως ξεκινάει πόλεμο κατά της παχυσαρκίας με
συγκεκριμένα μέτρα, όπως η cιτιαγόρευση της ττώλησης μισόλι-
τρων αναψυκτικών εντός των ορίων της πόλης! Όπως δήλωσε,
το 1/3 των Αμερικανών είνcμ παχύσαρκοι, με αποτέλεσμα το 1ΟΟ/ο
του προυπολοΎισμού της πόλης να ξοδεύ8ται σε φάρμακα και
νοσήλια για την αντιμετώπιση ασθενειών που σχετίζονται με την
κακή διατροφή και την παχυσαρκία. Και συμπλήρωσε: <<Δεν ξέρω
αν οι ττολίτες είνcn αρκετό έξυπνοι για να επιλέξουν τι και πόσο
Θα τρώνε, αλλά οι Αρχές της πόλης οφείλουν να είναι αρκετά
έξυπνες ώστε να προστατεύουν τα χρήματα των φορολογουμέ-
νων». Μήπως σ8ιρό έχει ο αέρας που αναnνέουμε;

ΑΒΆΤΟΝ 11
 -:#έΑητΞ`::pΞΞ:±

Ιη,`
J'έ`
ΕΝ ΙΟΡΔΑΝΗ
; :. .=,` :y..\fί:;:`:.ξέ :i€,

:.`'ί,'ιr.-/.ι'. `J-.` .:!fψι,.-J.{;ί+:. ' .;ι.,` *2z;,'/. ,

mnμπγΕμέψn[ κmn[ μn[ ΙΟΡΔάΝΗS ΠΟυλκούρΑS

ούμe παράξενες εποχές. Ο λαμπερός κόσμος του

καταναλωτικού παράδεισου, όπου όλοι έτρεχαν γρή-
Ζ γορcι να προλάβουν να γευτούν τα ατέλειωτα δώρα
του, ήταν χτες αλλά μοιάζει τόσο μακρινός.
Από κοντά κcιι οι «υψηλότερeς» αναζητήσεις. Συγγραφείς,
«δάσκαλοι» και οργcινώσεις διύλιζαν κάθε πνευματική δι-
δασκcιλία για να προσφέρουν εύπεπτη τροφή που Θα μπο-
ρούσε να καταναλωθeί άμεσα, ως ένα είδος πνeυματικού
φαστ-φουντ.
Τα μηνύματα ήταν απλά και υπερφίαλα σαν την εποχή: μην
πιέζεστε, μην προβληματίζεστε, μη σκοτίζεστε μέσα σε
λαβύρινθους ιδεών και σελίδες βιβλίων. Σε 48 ώρες σας
διδάσκουμε τη μέθοδο για να βρείτε την eυτυχία, να απο-
χτήσετε λεφτό και το σύντροφο της ζωής σας!
Τα σλόγκαν απλο.ι.κό για να είναι κατανοητά απ' όσους
ήθελαν να προσθέσουν στο βιογραφικό τους και πινελιές
«Ψαγμένουμ Θετtκή σκε'Ψη, τα καθαρίζει όλα σcιν απορρυ-
παντικό. Εστιασμένη σκέψη και το σύμπαν Θα συνωμοτήσει
για τη μεγαλειότητά σου κcιι μόνο.
'Ηταν γραφικός όποιος σχολίαζε ή αμφισβητούσε τότε αυτή

την κατάσταση, που είχε τόσο σχέση με εσωτερισμό όσο

η γάτα μου με έναν ελέφαντα τσίρκου.
Κι όμως, όλα είχαν ειπωθεί από «γραφικούς» που οι λει-
τουργικά αγράμματοι ΡΗDάδες, λάτρεις και δημιουργοί των
οικονομικών μπαλονιών, δεν μπορούσαν να κατανοήσουν
ούτε την eισcιγωγή των βιβλίων τους.
του Προτeσταντική ΗΘική και το Πνεύμα του Καπιτα-
ΟΜαξ Βέμπερ
λ{αμοι;', (1864-1920)
σημείωνε ότι ηεκατό
πλέον χρόνια πριν, στοιδιαι-
χαρακτηριστική έργο
τερότητα του δυτικού πολιτισμού είναι η απομα'γει;ση του
κο'σμοι; μcιζί με τον «εξοβελισμό της μαγείας ως τεχνικής
σωτηρίας».
Μια Θεμελιώδης αλλαγή eπιβλήθηκε στη σχέση ουρανού
και γης, που αφαίρεσε την επιρροή του πνευματικού στοι-
χείου στο εγκόσμιο και άλλαξε πλήρως την τάξη του κό-
σμου κcιι των ανθρώπων.
Βί)Θ/σ7}, ΕmίιίαnΟ ΡΟnΖί.
Σκοπός πια έγινε το έργο που Θα παράγεις και το κέρδος,
ο υλικός πλούτος που Θα σωρεύσεις, ως δείκτης της επιτυ-
χίας σου. Ο παράδεισος έγινε πλέον απτός και το χρήμα η
μόνη και χειροπιαστή επιβεβαίωση της Θείας ευλογίας.
Σταδιακά η «εξέλιξη» αυτή οδήγησε σε ένα ισχυρό κράτος
με ανίσχυρους Θεούς και πολίτες αφοσιωμένους πλήρως
στο κέρδος. Όποιος δεν ακολουθούσε τούτη την οδό ήταν
ανήθικος, αφού δημιουργούσε εμπόδιο στην εξέλιξη του
συνόλου, συνεπώς εξοβελιστέος. 'Ετσι ήρθε η βιομηχανική
επανάσταση και έτσι φτόσαμε στο «Η Εργασία Απελευθε-
ρώνει» του Νταχάου.
Μερικά χρόνια μετό τον Βέμπερ, το 1985, ένας άλλος «γρcι-
φικός», ο ΜαrceΙ Gαυchet (συνεργάτης του Καστοριάδη) κcι-
ταπιάστηκε με το ίδιο Θέμα της απομάγευσης για να διαπι-

" 1ό ΑΒΆΤΟΝ " $Α&ι,` ,3Ξ_n:`:~+ΞiΞ#ΞΞΞίέιΞΑ`ύέ.`. ΙΨ# Ξ{-.ΣΞέζΞ`Υ*Qά`` ~`:7€```.

•$b`ψίΈ;`
στώσει πως, ενώ η Θρησκευτική πίστη παρέμενε πρώτη σε
=κατανάλωση», η ουσιαστική πορεία της Θρησκευτικότητας
στον κόσμο είχε περατωθεί.

ες εξακολουθούν να Θρησκεύονται, μας είπε. Οι Θεοί

Δεν έχει
μπορείιδιαι'τερη σημασι'α
να επιβιώνουν, αλλάτοηγεγονός
εξουσίαότι
τουςοιπέθανε.
κοινωνί-Ο
=Ξ.chet αναγνώριζε ως το «μείζον συμβάν της ανθρώπινης
.=ορίας» την ανάδυση του κράτους κcιι την εξορία του
<,εοού, από την καθημερινή ζωή.
Ξ.: =ξερίζωμα» του ανθρώπου από το μεγα'λο παρeλΘόν
-= . τον οδήγησε στο μικρό συγκριτικό ιστορικό παρόν του,

=τ το οποίο δεν έχει ακόμη συνέλθει. Ο ίδιος έγραφε το

•Ξ-ΞΞ =Πώς να συμφιλιωθεί η νόμιμη μέριμνα για το ενθάδε

= τ jοναδική άξια λόγου μέριμνα, που δεν είναι άλλη από

~ .Ξο-.uνα για το cπέκeινα;».
Ίιιι Ξ := 5ιιως στην καλπάζουσcι ευτυχία κανείς δεν είχε χρό-

ιι= ,= ιεοιμνήσει για το επέκεινcι. Αντίθετα, ηθικό χρέος

_== -τcν ο χρόνος μας να επενδύεται μόνο για τη «μέρι-
_ , = τ:. ενθάδε», μέσα σε κάθε λογής πρότζεκτς, μπίζνες
-.=. {ει όλλες φούσκες, ποδοπατώντcις σαν άχρηστα

_.ι:_-'.<ιQ όσους δεν μπορούσαν να συμβαδίσουν ή τολ-

_:ι..:=. .Γc εκφράσουν απορίες, πράγμα που συνέβη κcιι
Δ/wα/Οσt)ι77, ΕmίιίαnΟ ΡΟnΖί.
= ,_cc μας.
-: Ξ: :Ξ \ιι'γο πριν ξεσπόσει η μεγάλη καταιγίδα, μια επι- και γι' αυτούς». Και κάπου εκεί έγινε η ανατροπή. Η εργα-

Γ+=.`{+ ομάδα χρησιμοποίησε εδώ στην Ελλάδα την σία μπορεί να απελευθέρωνε αλλά εμείς ως μεσογειακοί
Ξ,Ξ = -C :ττομάγευσης μελετώντας τις μορφές κρίσης που τύποι δεν παίζαμε σωστά το παιχνίδι.

.-= = =. σε διάφορους κοινωνικούς χώρους εργαζομένων,
• =--_ ._-. : .τcς ότι καταγράφεται πλέον μια συλλογική οδύ-
- L:ι=cεc οδύνης ανθρώπων που έχουν όλο και περισσό-
-: : = -ι. =.'σθηση ότι η κοινωνική τους δυσφορία δeν έχει
_ : : .= Ξf οοασθεί, πως κανείς δεν τους ακούει, πως καμιά
Κcιι τότε αντιληφθήκαμε πως αντί για συμπαίκτες σε κοι-
νό παιχνίδι όπως νομίζαμε, είμαστe τα αναλώσιμα πιόνια.
Ανήθικα, άχρηστα, τεμπέλικα πιόνια που δημιουργούν
πρόβλημα στους αξιωματικούς του παιχνιδιού.
Κcιι τώρα, τώρα τι γίνεται; Στην κοινωνική επιστήμη, απομά-

: : : . .-ψ= ΞΞ. επιμελείται, και μάλιστα χωρίς καμία πολιτική
= Ξ _ -Ξι.σΦορία που βιώνουν. Όλο και περισσότεροι πο-
-. : Ξ-$.:ι. ι σήμερα την αίσθηση όχι μόνο πως δεν έχουν
-=-= -ι.= .C: υLλήσουν και να εκφράσουν αυτές τις οδύνες
= = .=. :τ. δεν υπάρχει τρόπος για να ακουστούν*
γευση είναι ο πολιτιστικός εξορθολογισμός κcιι η υποτίμη-
ση του μυστικισμού, εμφανής στη σύγχρονη γρcιφειοκρα-
τική και εκκοσμικευμένη κοινωνία, όπου οι διαδικασίες είναι
προσανατολισμένες προς ορΘολογικούς στόχους, σε αντί-
Θεση με την παραδοσιακή κοινωνία, όπου για τον Weber «ο

'Ο -.ις Θα καταλάβετε, κcινείς δεν τους άκουσε. Στην

• = . _τεοη περίπτωση οι ευτυχισμένοι «παίκτες» τους
κόσμος παραμένει ένας μεγάλος μαγεμένος κήπος».
'Ενας μαγικός κήπος απ' όπου μόνοι μcις βγήκαμε για νcι

γίνουμε κομμάτια στα Legο του Θαυμαστού Καινούριου

:. =.`cν να είναι ποιο <<Θετικοί» ή ποιο εστιασμένοι Κόσμου και ξαφνικά ανακαλύψαμε πόσο πολύ επώδυνο
Γ= = .τ3οέσει «να συνωμοτήσει επιτέλους το σύμπαν είναι cιυτό. Και όχι μόνο: ο μαγικός κήπος -το Ιερό που

f ..-:;::::^,ξέΞΞiΞF_:.`.ί:=,iξ-:-, :€ίrΞΞ#ξΞΈ*$;gΞfz:::\ : ί ώ rq' ΝΕικΗαmπ

 ι..m_ ,_ΤiΞ±Τ-= .Γλ' Φ5έΞsίξΕ

ΤΞ---Ξ_

\ Να δούμε πάλι μετά από χρόνια πως δίπλα μcις υπάρχουν

άνθρωποι με σάρκα, Οστά και ανάγκες, όπως ακριβώς
κι εμείς. Με eλαττώματα, όπως κι εμείς, που μας κάνουν
πραγματικούς, και ελάχιστα ίσως προτερήματα, που αυτά
ακριβώς μας κάνουν πολύτιμους για την κοινή μcις ζωή.
Χρειάζεται να απλώσουμε το χέρι μας, όχι για φιλανθρω-
πία, αλλά για να γραπώσουμε το χέρι του διπλανού μας σε
αλληλεγγύη. ΤΟ χέρι που τραβάς έξω από τη λάσπη είναι
το ίδιο που στη συνέχεια Θα σε στηρίξει για να σηκωθείς
στα πόδια σου.

μαζί Θα συνεχίσουμε στη στιγμή που μcις αναλογεί

Όλοι μαζι'
μέσα πορευτήκαμε για χιλιάδες
στην αιωνιότητα. Είναι μια χρόνια
μοναδική κcιι όλοι
ευκαιρία
να ξανασκεφτούμε την πορεία μας και να επιλέξουμε με
Εn/σπροφή, Εmί|ίαnΟ ΡΟnΖί.
ποιους και πώς Θα συνεχίσουμε. Με δική μcις επιλογή και
συνδέει ανθρώπους και κοινωνίες με το παρελθόν τους όχι με κινήσεις ανάγκης.
και τους κάνει μέρος του αιώνιου χρόνου- μοιάζει πια να Σε αυτό το περιοδικό μονότονα σχεδόν επαναλαμβάνουμε
έχει χαθεί.., σε κάθε τεύχος δυο λέξεις κλειδιό: αι;τογνωσι'α κcιι σι;νeι-
δητότητα.
'Ετσι όπως eίμαστε όλοι μέσcι στη λάσπη, ας επιλέξουμε η

που πλέον βουλιάζει στην κρίση, κcιι βέβαια στην Ελ- επόμενη μικρή κίνησή μcις να είναι προ.ι.όν της δικής μcις
και φτάσαμe στο σήμερα.
λάδα παρατηρείται εν Σe ολόκληρη
μέσω την
των δεινών Ευρώπη,
μια στροφή σκέψης κcιι βούλησης. Κι αν κάπου αποτύχουμε, και τι έγινε;
στην εσωτερική αναζήτηση. Αλάνθαστοι είναι μόνο οι Θεοί και οι «φωστήρες» που μας
'Ανθρωποι που ποτέ δεν το είχαν σκεφτεί, προσπαθούν να
έφτασαν έως εδώ.
βρουν διέξοδο από το υπαρξιακό κενό, την κατάθλιψη και Ας κάνουμε λοιπόν μια έστω μικρή κίνηση, στηριγμένοι στη
την απόγνωση προσκολλώντας σε κάθε είδους «δασκά- δική μας βούληση. Τολμήστε το κcιι πού ξέρετε; Μπορεί και
λους» κcιι ομάδες, που τάζουν ένα κάποιο μαγικό στήριγμα να πετύχει το πρώτο δικό σcις μικρό βήμα και μετά με περισ-
στον πνευματικό και υλικό κατήφορο της καθημερινότητάς σότερο Θάρρος να τολμήσετε ένcι ακόμα μικρό βήμα.
τους. Κcιι είναι πολλοί οι «δάσκαλοι», σcιν τα σαλιγκάρια Και με μικρό βήματα, με παραπατήματα κcιι σκουντουφλή-
μετά τη βροχή. ματα, αλλά πάντα συνεχίζοντας, να αρχίσει μια νέα πορεία.
Κάποιοι από αυτούς μπορεί μέχρι πέρσι να πούλαγαν ευ- Η δικιά σcις. Η δικιά μας. Προς το μεγόλο μαγικό κήπο που
ρωπα'ι.κές επιδοτήσεις - σήμερα προωθούν τη σωτηρία πάντα υπομονετικά μάς περιμένει όλους. .
Ψυχών. Είναι άλλωστε το αγαπημένο σύνθημα των «Θετικά
σκeτττόμeνων* η κρι'ση Υεννό ευκαιρι'ες!
™#'`ί. `:. rhή Για να σοβαρευτούμε. Κανείς δεν μπορεί να παίζει με Ψυχές
και ζωές απελπισμένων ανθρώπων. Είτε εγώ, αγαπημένε
μου αναγνώστη, είτε εσύ, είτε κάποιο δικό σου πρόσωπο,
τώρα ή σe λίγο καιρό μπορεί να φλερτάρει με την απόγνω-
ση και την κατάθλιψη. Η κρίση πράγματι είναι μια ευκαιρία.
Μια ευκαιρία όμως να δούμε πάλι τα Θεμελιώδη της ύπαρ-
ξής μcις.

Ι,

Ι8 ΑΒΆΤΟΝ
.Εa:``Ί;€`Έm'ίΞΞΞ:FΞ:υέΕΊi#i4Βίέ```t:##Ξ+-:έ#ΞΨΞ:`\`?&t,``:ψ-igξ``τ`.
Ανάλυοη
«Και σήμερα όλοι εμείς κατηγορού-
με τους 'Ελληνες κCιι αναρωτιόμα-
στε αν κατασκεύασαν ποτέ αερο-
σκάφη, πυρηνικά εργΌστάσια, αυτο-
κίνητα; γπήρχε όλο αυτό τον καιρό
ένα προ.ι.όν mαde ίn Greece εκτός
από τη φέτα; Όχι, γιατί η Ελλάδα
παραμένει όλα αυτά τα χρόνια η
χώρα των φτωχών αγροτών και των
μικροαστών, που μιλούνε δυνατά
και περπατάνε με κομπολόγια στο
χέρι, τρώνε περισσότερο λαχανικά
παρά κρέας, ενώ τα γλυκά τους δί-
νουν στο στόμα την αίσθηση ενός
μελένιου φιλιού. Και αν η Ελλάδα
τελικά χρεοκοπήσει, εάν αποχωρή-
σει cιπό την ευρωζώνη ή την Ευρω-
πα.ι.κή 'Ενωση τι Θα υποστηρίζει η
Ευρώπη σε δέκα χρόνια για αυτήν;
"Εμείς δεν ξέραμε τίποτα!
Ει'μαστε υπεύθυνοι αλλά δεν εί-
μαστε ένοχοι! ..." κτλ. Η ευθύνη Θα
επιστρέψει στουςΈλληνες, για άλλη
μια φορά. Τα έχω βαρεθεί πια όλα
αυτά τα στερεότυπα! Δεν μπορώ να
ανέχομαι πλέον το γεγονός ότι το
να ανήκεις σε ένα μεσογειακό λαό
έχει καταντήσει συνώνυμο μιας ιδιό-
τυπης σύγχρονης Ψυχολογικής δου-
λείας», γράφει μεταξύ άλλων ο γνω-
στός Γάλλος δημοσιογράφος Jοse
Μαnυel Lαmαrqυe, στον ιστότοπο
heΙρthegreeΚρeορΙe.bΙοgSροt.Cοm
Η ΜΕΓΑλγτΕΡΗ
ΚΑΤΑΦΑΣΗ
1δού λοιπόν το δεύτερο ΟΧΙ μcις σε
καιρούς ειρήνης, όπως Θαυμάσια
το περιγρόφει ο Lαmαrqυe: μίλοι;'νε
δυνατά και περπατόνε με κομπολό-
για στο χέρι, τρώνε περισσότερο
λαχανικό Γιαρά κρέας, ενώ τα Υλυκά
τους δι'νουν στο στόμα την αι'σθηση
ενός μελένιου φιλιούι. Δεν ε'Να\ το
ΟΧΙ τού '40, ούτε είναι το ΟΧΙ του
εύζωνα που αρνήθηκε να κατεβά-
σει την ελληνική σημαία από την
Ακρόπολη -κατ' εντολή των Γερμα-
νών κατακτητών- και την έβαψε με
το αίμα του. Είναι το ΟΧΙ της κcι-
Τάφασης στην αυθεντικότητα, στον
αυθορμητισμό, στην <<αισθητική»
της Ελευθερίας, στον αισθησιασμό,
στην απόλαυση, ακόμη και στον πα-
ραλογισμό - αυτόν τον υπερβατικό
παραλογισμό που γέννησε πλειάδα
ηρώων στον τόπο αυτόν.
Το σύγχρονο αυτό ΟΧΙ δεν δηλώ-
νει απλώς την άρνηση στη δυτική
ορΘολογική ακαμψία κcιι πειθαρχι'α,

αλλά καταφάσκει στην ίδια τη ζωή,
όπως ο Ελληνισμός τη γνωρίζει και
τη σέβεται, χιλιάδες χρόνια τώρα.
Δεν ξέρω, cιν ο τρόπος αυτός είνcu
«καλύτερος» ή «χειρότερος» από
τον τρόπο των δυτικού πνεύματος
έτσι όπως διαμορφώθηκε ανά τους
αιώνες, ούτε κcιι έχει ιδιαίτερη ση-
uQσία. Σημασία έχει ότι είναι ένας
τρόπος διαφορετικός, που απαιτεί
τc) σεβασμό των πάντων.
ίκούμε (αλλά και βιώνουμε) για την
==οQκμή των νέο-Ελλήνων, για την
τώχευση Θεσμών (κcιι των ανθρώ-
τ_ .` ιου τις στηρίζουν) που όφειλαν
•= `ιειτουργήσουν ως έμπρακτες
ι- .iσεις της παρακμής, ακούμε για
=Ξ.ΞΞοδα και για ανθρώπους τρο-
_=-ι~ττημένους -κCιι όλα αυτά είναι
=\.τ.c ττραγματικά, δεν είναι όμως
=-3 .... τc και ολοκληρωτικά, όπως
-=.:..σιάζονται κάποιες φορές.
',ΙΞ== =' όλη αυτήν τη στείρα απο-
ι:-τΞ.ση οφείλουμε να ανοίξουμε
-= ..τ.= και να δούμε τα έμπρακτα
=: τ.. Ελλήνων, που ακύρωσαν
-= =: ΞΞ`: των «εταίρων» μας τύπου
::ι_-_.`Ξ <cι Μέρκελ και των Κασ-
Γ=ι.ιΞc.. . ΤΟυς.
ίιι Ί- ΞΓ-s'-έίrlΙ1.
Για πcιράδειγμα, μόλις πριν cιπό ένα
χρόνο έμειναν άναυδοι μπροστά
στην αντοχή του «πειραματόζωου»,
το οποίο δεν δημιούργησε τυφλή
πολιτειακή αναταραχή, ώστε να του
προσδώσουν την ευθύνη ολόκληρης
της ευρωπα.ι.κής κατάρρευσης.
Ταυτόχρονα, βλέπουμε τους cιν-
Θρώπους να αυτο-οργανώνονται,
να λειτουργούν αλληλέγγυα κcιι να
ανοίγουν διεξόδους στα αδιέξοδcι
τα δικά τους κcιι των συνανθρώπων
τους. Αυτό αποτελεί ίσως τη μεγα-
λύτερη άρνηση στον Ψυχολογικό
πόλεμο των ΜΜΕ αλλά και στον
οικονομικό του παγκόσμιου τραπε-
ζικού συστήματος.
«Δεν παθαίνουμε κατάθλιψη, γιατί
ο φραπές στην πcιραλία με ήλιο
και παρέα κοστίζει λιγότερο από
μια επίσκεψη στον Ψυχίατρο* έλε-
γε πολύ Θυμόσοφα το γκράφιτι
που διάβcισα πρόσφατcι σε κεντρι-
κό τοίχο της Θεσσcιλονίκης. Και
ομολογώ ότι αποτελεί μια από τις
μεγαλύτερης καταφάσεις στη ζωή
και στη συνέχισή της, βασιζόμενη
στις απλές καθημερινές ανθρώπι-
νες σχέσεις και στις ουσιαστικές
-μη υλικές- απολαύσεις που σχετί-
ζοντcιι με αυτές.
ΤΟ ΟΠΛΟ ΜΑΣ
Εντέλει σκέφθηκα ότι τελικά, εμείς
οι 'Ελληνες -ακόμη και οι νέο-'Ελ-
ληνες που μας απαξιώνουν κάποι-
οι- δεν χρειάζεται να φωνάξουμε
κάποιο ΟΧ1, διότι η άρνηση σε ό,τι
μcις σκοτώνει βρίσκεται στην ίδια
την υπόστασή μας, τη φωνάζει ο
ίδιος ο τρόπος που υπάρχουμε.
Και αυτό, διότι έχουμε ένα τερά-
στιο προνόμιο: μια πλούσια, ευέλι-
κτη, ζωντανή και μεστή παράδοση,
στην οποίcι πάντα μπορούμε να
ανατρέξουμε για να στηριχτούμε,
για να αυτοσχεδιάσουμε, για να
παραδειγματιστούμε ή απλώς για
να βιώσουμε. Διότι είναι δική μας,
βρίσκεται μέσα στα δομικά στοι-
χεία της ύπαρξης και της ταυτό-
τητάς μας.
ΓνωρίζουμεβcιΘειάμέσαμcιςότιμπο-
ρούμε να αντισταθούμε στα πάντα,
ότι η ουτοπία είναι ο χώρος στον
οποίο πάλεψαν οι πρόγονοί μcις και
βγήκαν νικητές, ότι ο Θάνατος δεν
είναι το χeιρότερο που μπορεί να
μας συμβεί αλλά το να δειλιάσουμε
μπροστά στην αναμέτρηση.
Αυτή η βαθειά Γνώση αποτελεί και
το μεγαλύτερο ΟΧ1 σε ό,τι προσπcι-
Θούν έξωθεν να μας επιβάλλουν.
Είναι αυτή που μπερδεύει τα διάφο-
ρα συμφέροντα και δεν <<τους βγαί-
νουν» τα σχέδια που χαράσσουν
πάνω μας.
'Αλλοτε εμφcινές, άλλοτε λιγότερο
εμφανές, αυτό το Όχι μας στη νέου
τύπου κατάκτηση, που στην ουσία
του είναι Ναι, εκφράζεται κcιι πάντα
Θα εκφράζεται ενάντια στις δυνά-
μεις που πολεμούν τη Ζωή και το
Φως της...Ξ
 Η Άλλη ιοψη

του«Χαλαρά»
ΔήΜητρΑ ΝικοΛΑ.ί.Δου

αλλλλαρά. Με πολλά «λ», κατό προτίμηση, ώστε να είμαστε πλήρως εναρμονισμένοι με το

στερεότυπο που Θέλει τους Θεσσσαλονικείς αραχτούς με ένα φραπέ στην παραλία, να
μεταθέτουν τις δουλειές τους στο επέκεινα. Η δύναμη της τηλεοπτικής εικόνας άλλωστε
είνcH πανίσχυρη και όλοι Θυμόμαστε τους Σαλονικιούς Μήτσους του Λαζόπουλου να παί-
•++,+ΊT*+Tέ++++++:++\+
ζουν αιωνίως τάβλι σε ένα μπαλκόνι χωρίς τίποτε να τους απασχολεί.
Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς για την επικράτηση της άποψης που Θέλει τη Θεσσαλονίκη μια πcιρcι-
φωνία στον «εκσυγχρονισμένο» μcις κόσμο, έναν παράδεισο τεμπελιάς που παραμένει αιωνίως δεύτερο
<<βιολί», είτε πρόκειται για το Βυζάντιο, είτε για το ελληνικό κράτος, στο οποίο σημειωτέον φέτος η
<<πρωτεύουσα του χαλαρά» γιορτάζει τα εκατό χρόνια ελευθερίας της στη νεότερη ιστορία.
Τι σύμπτωση κι αυτή.„ Εκατό χρονών εν μέσω μιας πρωτοφανούς κρίσης, που σου κόβει κάθε διάθεση
χcιλαρότητας.Ή μήπως όχι;Ή μήπως αυτό το «χαλcιρά» της Θεσσαλονίκης έχεί ρίζες κcιι αιτίες που πάνε
πολύ πιο πέρα από την όποια κρίση; Από την όποια επίπεδη ή λογική ερμηνεία, που μας κάνει να έχουμε
ξεχάσει τι στ' αλήθεια σημαίνει χαλαρα';

22 ΑΒΑΤΟΝ
 ΠrΗΓΟΜΑΙ!»
ΠρόσφατQ, κάλεσα ένα φίλο να πάμε σινεμά. Σπάνια
uιQ μονολεκτική απάντηση σαν αυτή που εισέπραξcι
-απνίγομαι!» περιείχε τόσα συναισθήματα μαζεμένα.
Ο φίλος μου ήτcιν σαφώς αγχωμένος, μέχρι εκεί που
Ξεν πόει.'Ηταν επίσης περήφανος που είχε τόσα ση-
.cντικά πράγματα να κάνει.
Ξτιπλέον, ήταν φανερά Θυμωμένος μαζί μου: από τη
..c ζήλευε που εγώ μπορούσα να πάω στο σινεμά
-'C:` cπό την άλλη η χαλαρότητά μου τον πρόσβαλε
• =€ώς ερχόταν σε cιντίθεση με τη Θεωρία που είχε
-Ξ.σει τον εαυτό του να υιοθετήσει, ότι αξίζεις μόνο
=τ= , κόνεις κάτι «παραγωγικό*
1+ι=οει' να μη Θυμώνω με όσους μου προτείνουν έναν
• ==Ξ στην πCιραλία της Θεσσαλονίκης, αλλά μέχρι
-= =L=οατα η νοοτροπία μου δεν διέφερε από αυτή
-: . =Ίίλου μου: όσες ώρες δεν μου έτρωγαν οι έξτρα
Ξ : . ..ειές ή τα δεύτερα και τρίτα πτυχία που αποφά-
= == -.ως μου είναι απαραίτητα, τις απορροφούσαν
==.. . ωια. εκδηλώσεις και πολεμικές τέχνες.
Ήι.ιιΞ , = . του σε μια συνάντηση του ΑΒΑ7ΌΛ/ η Μαρία
=-==τιdδου ανέφερε ένα ρητό του Πασκάλ: `Ολα τα
-=,:,Ξ,`.:ίιiατα του ανθρώπου ξεκινόν επειδή δεν μπο-
.-ιΞ .t= <CΘι'σει μόνος του σε ένα δωμότιο.
• =ι_c αντί να αντιμετωπίσουμε αυτή την αλήθεια
• _-==)3. είμαστε τόσο περήφανοι για τα απάν-
ί=ι_-= -.οογράμματά μcις που δεν προλαβαίνουμε
ιr_ -=€ψιιε μιcι ανάσα. Γιατί αυτή η ανάσα Θα ήταν
_ -_` .ιΞ.. .η: μπορεί να αρχίσουμε να συνειδητοποιού-
με πόσο μεγόλο είναι το κενό που προσπαθούμε να
γeμίσουμe με δραστηριότητες και κάθε λογής τρε-
ξίματα. Μπορεί να δούμε τη ζωή μας και να καταλά-
βουμε πως δεν έχει καμιά σχέση με τις πραγματικές,
εσωτερικές μας ανάγκες. Κcιι τότε, Θα χρειαστεί να
κάνουμε αλλαγές.
«'Ασε τα νeρά να καταλαγιάσουν», είχε πει ο Ρουμί,
«και μόνο τότε Θα δεις να καθρεφτίζονται μέσα τους
το φεγγάρι και τ' αστέρια».
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ
Η ΓΕΩΓΡΆΦΙΔ ΤΟΥ ΧΔΛΔΡΑ
Ευτυχώς, η πόλη της Θεσσαλονίκης δεν ταιριάζει
με το «μυcιλό της μα.ι.μούς» που πετάγεται διαρκώς
από το ένα πράγμα στο άλλο - οι ρυθμοί της είναι
διαφορετικοί. Το γιατί, μπορεί ο καθένας να το υπο-
Θέτει, αλλά το τελικό αποτέλεσμα απλά το νιώθεις
στο σώμα σου όταν κατεβαίνεις για μια βόλτα στο
κέντρο της φορτωμένος έγνοιες και βλέπεις να cιπα-
λύνονται η μία μετά την άλλη.
Κάποιοι Θεωρούν πως γι' αυτή την ιδιαιτερότητα της
πόλης να μελώνει τους ρυθμούς μας ευθύνεται η
(χαμένη) πολυπολιτισμικότητά της: οι εβρα.ι.κές και
μουσουλμανικές κοινότητες είχαν τους δικούς τους
ρυθμούς και οι πρόσφυγες της μικρασιατικής κατα-
στροφής έφεραν μαζί τους τις ανατολίτικeς συνή-
Θειές τους που η γεωγραφία της πόλης ευνόησε.
Η αμφιθεατρική μορφή της Θεσσαλονίκης είναι
ένα επιπλέον ατού: όπου και να ζει κανείς, μπορεί
να βρεθεί είτε στο βουνό είτε
στη Θάλασσα μέσα σε είκοσι
το πολύ λεπτά και η φύση έχει
μια μοναδική ικανότητα να μας
cιπογυμνώνει από τις παράνοι-
ες που εμείς επιβάλλουμε στον
εcιυτό μας.
Την ίδια στιγμή η μοναδική πα-
ραλία της πόλης είναι πάντα
εκεί αγκαλιάζοντας όλους, με
τη διαρκή υπενθύμιση μιας άλ-
λης πραγματικότητας - «το ζή-
τημα είναι από πού βλέπει κcι-
νείς τον ουρανό, εγώ τον έχω
δει από καταμεσής της Θάλασ-
σας» έγραφε ο Ελύτης.

# Καφενείο οτnνεβρα.ι.κή συνο[κία,1917.
Η φοιτητική κοινότητα είναι άλλος ένας παράγοντας
που αλλάζει την όψη της πόλης, καθώς γίνεται αντί-
βαρο στις μυριάδες φωνές που προσπαθούν να μας
πείσουν πως όσα κάνουμε δεν είναι αρκετά. Για κά-
ποιους, η παρέα που χαλαρώνει στο γρασίδι είναι
απομεινάρι παλιότερων εποχών, σημάδι τεμπελιάς ή
προνόμιο μιας πολύ συγκεκριμένης ηλικίας.
Για άλλους, η συγκεκριμένη εικόνα είναι μια υπεν-
Θύμιση: όσο και να προσπαθούν να μας πείσουν, Cιν
καθίσεις σε ένα πάρκο ή σταματήσεις για να ακού-
σεις ένα μουσικό του δρόμου, τελικά ο κόσμος δεν
καταρρέει„.
Και το ερώτημα ει'ναι, οι παρέες στο γρασίδι cιντι-
λαμβάνονται τη μοναδική ευκαιρία που τους δίνεται
εκείνη τη στιγμή;'Εχουν άραγε υπόψη τους πόσο μcι-
κριά μπορούν να πάνε «πατώντας» σε αυτή τη στιγμή
της χαλάρωσης; 'Η αν δεν προσε'ξοι;ν (με την ουσι-
cιστική σημασία της λέξης), μεταλλάσσονται τελικά
στους Θεσσαλονικιούς Μήτσους;
Η ΠΡΩΤΈγοΥΣΑ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΜογ
Ο Βασίλης Τζανακάρης (συγγραφέας πρόσφατα του
Κο'κκινοι; ΣοιιλτΌ'νοι;) που τον ρώτησα σχετικά, μου
είπε πως η θεσσαλονίκη κάθε άλλο παρά χαλαρή
24 Α©ΑΤΟΝ
ήταν στην ιστορία της: η μεγάλη φωτιά, η μικρcι-
σιατική καταστροφή, τα πολυάριθμα κινήματα, η
δολοφονία Λαμπράκη, είναι μερικά μόνο από τα
γεγονότα που σηματοδοτούν ότι η πόλη βρισκό-
ταν συχνά-πυκνά σε αναβρασμό.
Ωστόσο αυτή η ίδια πόλη, η οποία διcιρκώς υπέ-
φερε από φτώχεια, ανεργία, ταραχές κcιι κατα-
στροφές, κατάφερε όχι μόνο να Θεωρείται χα-
λαρή αλλά και να αποστάξει τους ρυθμό της σε
συγκεκριμένα πνευματικά κινήματα, τα οποία βα-
σίζονται ακριβώς στην εν δυνάμει ικανότητά μας
να μένουμε «μόνοι μας σε ένα δωμάτιο».
Ο Ησυχασμός, το πιο σημαντικό πνευματικό κί-
νημα που ξεκίνησε από το 'Αγιο Όρος, έχει πα-
ρcιπλανητικά απλό όνομα. Η ησι;χ['α στην οποία
αναφέρεται, είναι, σύμφωνα με τον καθηγητή της
Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Δ. Τσελεγγίδη, η
εσωτερική ησυχία την οποία βιώνουμε όταν cιφcιι-
ρέσουμε το «ειδεχθές μας προσωπείο», το οποίο
δημιουργεί η διαρκής περιπλάνηση του νου. Όταν
ο νους καθαρίσει από τις διαρκείς σκέψεις, τότε
βιώνει την πνευματική εγρήγορση που είναι απαραί-
τητη για την επαφή με τον Θεό.
Αυτή η εσωτερική πρακτική, που σήμερα Θεωρείται
κορωνίδα της ΟρΘΟδοξι'ας, στην εποχή του βασικό-
τερου εκφραστή της, του Γρηγορίου του Παλαμά
(επισκόπου Θεσσαλονίκης), έγινε αντικείμενο έντο-
νων κοινωνικών συγκρούσεων: η ησυχαστική έριδα,
όπως ονομάστηκε, ξέσπασε ανόμεσα στον Γρηγόριο
Παλαμά κcιι τον Βαρλαάμ τον Καλαβρό, ο οποίος,
έχοντας σπουδάσει στη Δύση, Θεωρούσε πως ο
Θεός δεν μπορεί να γίνει κατανοητός από τον άν-
Θρωπο και πως ο μόνος τρόπος να τον πλησιάσει
κανείς ει'ναι μέσω του λογισμού.
Αντίθετα, ο Γρηγόριος Παλαμάς, ο οποίος είχε αρνη-
Θεί τις τιμές που του είχαν προσφερθεί στην αυλή
του αυτοκράτορα και είχε επιλέξει να ζήσει και να
ασκηθεί στη Θεσσαλονίκη, Θεωρούσε πως η κcιρδια-
κή προσευχή και η καθαρή ζωή μπορούσε να οδηγή-
σει τον άνθρωπο να δει το 'Ακτιστο Φως ανεξάρτητα
της μόρφωσής του.
Ο Βαρλαάμ κατηγόρησε τους ησυχαστές ως ομφcι-
λοσκόπους και η διαμάχη πήρε πολιτικές διαστάσεις,
οι απόψεις του Παλαμά ωστόσο επικράτησαν. Πρό-
κειτcιι ίσως για μια μικρογραφία της σύγκρουσης
 Ανατολής και Δύσης στον καμβά μιας πόλης
που πάντα έγερνε προς την Ανατολή.

:i ΞΥΞf`ΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΔΈΡΒΙΣΗΔΕΣ

Ο καθηγητής Λάμπρος Καμπερίδης συγκρίνει
τον Ησυχασμό μe το Σουφισμό, βρίσκοντας
{οινό σημεία και πρακτικές. Δεν είναι τυχαίο
Ξτι Σούφικοι τεκέδες υπήρχαν στη Θεσσαλο-
ί{η μέχρι που η μεγόλη πυρκαγιά του 19ι7
fι=τόστρεψε (κάποιοι λένε, αφε'Θr)κε να κατα-
=οέψει) πολλούς από αυτούς.
:. `.1πεκτασήδες δερβίσηδες συγκεκριμένα,

Η =οτελούσcιν κομμάτι της πνευματικής ζωής

-c τιόλης όταν στην υπόλοιπη Ελλάδα υπήρ-

:Ξ ε\`άχιστη ανοχή για κάθε τι το ισλαμικό.

ι=.< το cινοιχτό πνεύμα της πόλης, το οποίο
=.-!`-. έ παρεξηγείται από τους υπόλοιπους ως
= =τ`ι γιQ το παράξενο κcιι αναζήτηση του δι-
==,=CSτικού, απλά να ταιριάζει με όποιον είναι
=ιtετέ εσαλεμένος», για να χρησιμοποιήσουμε μια
•ΞΞ- του μπορεί να έχει χίλιες σημασίες, προκειμέ-
ιιτι. . = ττQραμερίσει αυτό που άλλοι Θεωρούν πραγ-
_ι_-..- :ωή και να αναζητήσeι το Φως, όποιο όνομα
• = .: 3έλει να του δώσει.
Ξψ= .τ3οούσε άραγε ο Ησυχασμός να έχει αναπτυ-
:ιΞΞ. =ε κόποιο άλλο μέρος της Ελλάδας;Ίσως. Το
= .ι:..C€ ει'ναι πως ταίριαζε απόλυτα στους ρυθ-
Lι:ι.C τς Θεσσαλονίκης, μιας πόλης που παρ' όλο
-: . Ξ.mκώς βρίσκεται αντιμέτωπη με κάθε είδους
-= : Ξ ,-..- μcτCι. επιμένει, όταν όλα έχουν ειπωθεί, να
: --τιπι'ζει τη ζωή διαφορετικά.
= + Ξ..ι=. τιιχαίο ότι η μισή μουσική σκηνή της Ελλά-
συνάντηση, αλλά αν σταματήσουμε μια στιγμή και
κοιτάξουμε προς τα με'σα.
Στην Ελλάδα της Κρίσης, όταν όλοι σπεύδουμε να
κατηγορήσουμe τις χαρακτηριστικές ελληνικές μας
συνήθειες που μας έφεραν σε αυτή την κατάσταση,
η πεισματική χαλαρότητα της Θεσσαλονίκης ίσως
και να φαντάζει μέρος του προβλήματος. Δεν Θα δι-
αφωνήσω.
Η χαλαρότητα που η πόλη αποπνέει μπορεί να βοη-
Θήσει κάποιον να δει τα πράγματα πέρα από τα πέ-
πλα της μηχανικής, κουρδισμένης καθημερινότητας,
ή μπορεί και να λειτουργήσει σαν ναρκωτικό.
Στην τελική, υπάρχουν ιδιαίτεροι τόποι όπως η Θεσ-

Ξι:c -=ι..τισε από τη Θεσσαλονίκη, ότι το λιμάνι της
:-:-Ξ.`..εεε μια από τις βασικές εστίες του ρεμπέτι-
+ : . -=.=-.ιουδιού, ότι όλα σχεδόν τα συγκροτήματα
~ι: Ξ`.τεχνης και της ροκ μουσικής αποτελούνται
=-: Ξ.ΞcσQλονικείς, ότι δυσανάλογα πολλοί άνθρω-
τ=ι -=ι. Ξεάτρου έκαναν τα πρώτα τους βήματα στο
• =Ή_~..c ΘέQτρο ΒΟρείου Ελλάδος.
σαλονίκη, αλλά δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές:
στο χέρι του καθενός είναι αν Θα χρησιμοποιήσει
τη μαγεία της πόλης ως αφορμή Ύια να βυθιστεί πιο
βαθιά στον ύπνο του ή αν Θα επιλέξει να ακολουθή-
σει τους ρυθμούς της, όπως ο Ταο.ι.στής ακολουθεί
την κίνηση του νερού, αναζητώντας πάντα κάτι πιο
Ψηλά από τον ίδιο... Ξ

-Ξ ίι ΠΡΟΣ ΤΆ ΠΑΝΩ
=-_ι= -cναζήτηση έτσι κcιι η τέχνη έχει τη δική
~ : :-..=€c=. απαιτεί το χρόνο της κCιι καλλιεργείται

:-= ι . =τcνοήσουμε πως όλα αυτά που ψάχνουμε Θα

-: Ξι=.=ι.ιιιε όχι στο επόμενο ραντεβού, στην επόμενη
 Η Διδασκαλί
του Γκουρτζίεφ και
n Σnμασία τnς
στο Σύγχρονο Κόσμο
ΣτέφΑΝΟS ΕΛΜάΖιιS

τό χρόνια από τότε που ο

ΟέτοςΓκουρτζίεφ
κλείνουν ακριβώς
εμφανι'στηκεεκα-
για
πρώτη φορά στη Δύση, ως φορέας
μιας διδασκαλίας που δεν έμοιαζε
με τίποτε από όσα γνώριζε ή είχε
ακούσει ο σύγχρονος κόσμος.
Αν και από τότε οι ιδέες του έχουν
διατυπωθεί, μελετηθεί, ερευνηθεί
σε εκατοντάδες βιβλία κcιι άρθρα,
αν και συνεχώς νέcι κείμeνα έρχο-
νται στο φως της δημοσιότητας,
αν κcιι έννοιες που πρώτος εκείνος
διατύπωσε τις έχουν οικειοποιηθεί
Ψυχολόγοι, στοχαστές και πολ-
λά ρεύματα της νέας (λεγόμενης)
πνευματικότητας και οι ιδέες του
έχουν ασκήσει σημαντική επίδραση
στο δυτικό κόσμο, εντούτοις η διδα-
σκcιλι'α του παραμένει ουσιαστικά Βλέποντας την τροπή που έπαιρνε ο συνανθρώπους του νcι αφυπνιστούν,
τόσο άγνωστη, νέα και αληθινά ελ- σύγχρονος κόσμος έναν αιώνα πριν, όσον αφορά στο νόημα της ύπαρ-
πιδοφόρα, σχεδόν όσο και όταν είχε ο Γκουρτζίεφ έβαλε ως κύριο στό- ξής μας και στις προσπάθειες που
πρωτοπαρουσιαστεί. χο της ζωής του να βοηθήσει τους πρέπει να κάνουμε προκειμένου να
 συνειδητοποιήσουμε αυτο το νοημcι
στην καθημερινότητά μcις, στη ζωή
που μας έχει δοθεί.
ΓιQ να το επιτύχει αυτό εργάστηκε
cκατόπαυστα, χωρίς έλεος για τον
εαυτό του, με παντελή έλλειψη φι-
`.`Ciυτίας, χωρίς καμία σκέψη για την
Ις .στεροφημία του. Όσο ζούσε, έκανε
=rτ. περνούσε από το χέρι του για
.c: περνά απcιρατήρητος, και μάλ-
`.`οι' το κατάφερε.'Ηταν γνωστός σε
ΙΟ Ξ.=γ εξαιρετικά μικρό κύκλο μαθη-
Τ_-+ ΤΟυ.
Σ-ι^ερα αρχίζουμε να καταλαβαί-
.C,.υε. όσοι τουλάχιστον cισχο-
•`=ι.ιιαστε για χρόνια έμπρακτα με
τ.c .δέες του, ότι η ζωή του ήταν
_= δράση cινιδιοτελούς αγάπης
- -Lcέγμα οδύνατο να συλλάβουμε
=τ συνηθισμένη μας κατάσταση,
-:ι. ο Γκουρτζίεφ ονομάζει ξι;7τνr}το'
.-,c και από την οποία μας καλεί
c Ξυπνήσουμε.
ΞΤ:~:\-γπΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
= ..:. ιιας, φαντάζομαι, αναρωτηθή-
•== κάποιες φορές τα περίφημα
• ..==.<ό υπαρξιακά ερωτήματα: Π-
: :ω: Ποιος ει'μαι; Από πού έρχο-
+= ιΙοι;' πάω,. Αλλά μετά, τίποτε...
- Ξ~τω αραιά και πού φευγαλέες
=./=`..οΥες Cπιγμές.
- =- πCινίσχυρη, με τις απαιτήσεις
-ι= τς ομορφιές, τις χcιρές και τα
-=.=έ,.``ήμQτό της, μας «μάγεψε», μας
μ-,Ξει κόθε στιγμή, κάθε μέρα,
•ι .Cc ττάει εκεί που Θέλει, μέχρι
= -L-.ι.ος. που Θα κλείσουμε τα μά-
-ι: .,:ς. Δεν Θα ήταν υπερβολή να
τΗ.ι= ότι μάς χρησιμοποιεί όπως
ΞF..Ξ` Εμείς, μέσcι στον ύπνο μcις,
L-ι~i~ενοι, πιστεύουμε συνήθως το
=Α-Ξ€ΤΟΙ_
- ._+μερινότητά μας παρουσιάζε-
-L -=σο χειροπιαστή, τόσο πραγ-
ματική, ενώ οι στοχα-
σμοί περί υπαρξιακού
νοήματος τόσο ρομcιντι-
κοί, σχεδόν εκτός τόπου,
και το κυριότερο: δεν
συνδέονται με κανέναν
τρόπο με την καθημερι-F
νότητά μας,
Σκεφτείτε πόσο εξω-
πραγματικό μοιάζει, για
παράδειγμα, να βρίσκε- {
ται κανείς στο Sυρer :
mαrΚet και να Ψωνίζει ι
ή νcι πληρώνει τη δόση
του στεγαστικού του
δανείου στο ταμείο της
τράπεζας, και ταυτόχρο-
να να αναρωτιέται για το
νόημα της ζωής του...
Αλλά, τι καταφέραμε
πληρώνοντας απλώς και
μόνο το λογαριcισμό μας
στην τράπεζα; Με άλλα
λόγια, κάνοντας ό,τι κά-
νουμε στην κατάσταση
του ξυπνητοι;' ι'/'™οι/ μας; Πώς είναι η Προφανώς πρόκειται για μια cιλλη-
ζωή μcις χωρίς τη συμμετοχή αυτής, λοτροφοδοτούμενη διαδικασία, ένα
της ανεδαφικής εκ πρώτης όψεως, αλληλεπιδρών δίπολο. Φτιάχνουμε
υπαρξιακής αναρώτησης; τον κόσμο καθ' εικόνα και ομοίωσή
Η απάντηση είναι μπροστά στα μά- μcις, μe τη σειρά της η κοινωνία που
τιcι μας. Μια λέξη πλέον χαρακτηρί- δημιουργούμε επιδρά πάνω μcις,
ζει την εποχή μcις: κρ{'ση. Κρίση σε εμείς με τη σειρά μcις απαντάμε
προσωπικό επίπεδο, σε συλλογικό, κοκ. Μόνο που η συνολική κίνηση,
στην οικονομία, στις σχέσεις, στο πε- το σπιράλ αυτό τη ζωής, είναι κα-
ριβάλλον, παντού. Ζούμe στην Εποχή Θοδική, το βλέπουμε: Οι τάσεις δι-
της Κρίσης. Στην εποχή του άγχους, άλυσης, η βία, η ανοησία διαρκώς
των αδιεξόδων, της κατάθλιψης, των μεγαλώνουν.
αυτοκτονιών, των Ψυχοφαρμόκων και Και το ερώτημα είναι: μπορεί -και
της χαζοχαρούμενης πλήξης... cιν ναι πώς- η ανθρωπότητα να
Όλοι σχεδόν οι σοφοί άνθρωποι σή- αντιστρέψει την πορεία αυτή, που
μερα συμφωνούν ότι η κρίση στο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια
εξωτερικό επίπεδο είναι αντανά- στην αυτοκαταστροφή της; Βέβαια,
κλαση μιας κρίσης στον εσωτερικό η ανθρωπότητα είναι ο καθένας από
μcις κόσμο, στον Ψυχισμό μας. Κάπ εμάς. Οπότε το ερώτημα αμέσως
δεν πόει καλά με μας τους ι'διους. γίνεται: μπορώ να αντιστρέψω τη
ΑΒΆΤΟΝ 27

δική μου πορεία; Τουλάχιστον όσοι
το αντιλαμβάνονται και στο βαθμό
που το αντιλαμβάνονται.
ΜΙΑ ΚΑΘΟΛΟγ
ΑΝΕΔΑΦΙΚΗ ΙΔΕΑ
Αυτό που εκ πρώτης όψεως φαί-
νεται ανεδαφικό, ή για να είμαστε
πιο ακριβείς «που η ζωή μάς πείθει
από τα γεννοφάσκια μας ότι είναι
ουτοπικό και άχρηστο», ο Γκουρτζί-
εφ, αλλά κcιι όλες οι μεγάλες ιερές
παραδόσεις, μας λένε, ότι είναι η
σανίδα σωτηρίας μcις.
Όλα μας τα δεινά, τονίζει, οφείλο-
νται στον ύπνο μας. Στο γεγονός
ότι ζούμε κοιμισμένοι τη ζωή μας.
Πρόκειται ωστόσο για έναν παρά-
ξενο ύπνο. Δεν τον αντιλαμβανόμα-
στε καθόλου εύκολα, παρά μόνο σε
ιδιαίτερες στιγμές, μεγάλης χαράς
ή μεγάλου κινδύνου. Τότε ξυπνόμε
στιγμιαι'α, σcιν από λήθαργο.
Μέσα σε αυτή την κατάστcιση του
ύπνου μcις ζούμε, γεννιόμαστε και
28 ΛΒΑΤΟΝ
πεθαίνουμε. Γράφουμε βιβλία, επι-
νοούμε Θρησκείες, χτίζουμε απίθα-
να κτι'ρια και μνημεία, πηγαίνουμε
στο φεγγάρι, διοικούμε κράτη και
πολυεθνικές, κάνουμε τέχνη, δια-
πράττουμε φόνους και καταστρέ-
φουμε ό,τι καλό υπάρχει...
Απόρροια του ύπνου μέσα στον
οποίο ζούμε ει'ναι να τcιυτιζόμαστε
με το καθετί που μcις συμβαίνει, με
αποτέλεσμα ο Ψυχικός μας κόσμος
να γίνεται σμπαράλια.
Αν κανείς νιώσει έστω και μια στιγμή
με όλο του το Είναι, ότι όλα του τα
δεινά οφείλοντcιι στην κατάσταση
της ύπνωσης, της αυταπάτης μέσα
στην οποία ζει, τότε το να ξυπνήσει,
παύει να είναι μια ρομαντική, ανε-
δαφική ιδέα και γίνεται ρεαλιστική,
άμεση ανάγκη.
Τότε αυτό που ξεκίνησε σαν ένα
αφηρημένο ερώτημα περί νοήματος
αρχίζει να παίρνει μι'α άλλη μορφή.
Αρχίζω πια να καταλαβαίνω, ότι
ίσως είναι ανάγκη να ξύπνα'ω μέσα
στη μέρα μου, και αυτό με φέρνει
αντιμέτωπο με ένα πολύ πρακτικό
ερώτημα: πώς;
Ασφαλώς, πρόκειται για ένα πολύ
δύσκολο εγχείρημα. Για να τα κα-
τcιφέρει κανείς χρειόζεται βοήθεια,
και μάλιστα βοήθεια μιας εξαιρετι-
κής ποιότητας. Για το σκοπό αυτό, ο
Γκουρτζίεφ μας παρέδωσε μιcι διδα-
σκαλία, ένα «όχημα» βοήθειας, που
σήμερα ονομάζουμε Εργcισία στον
Εαυτό, ή απλά Εργασία.
ΤΟ ΑΓΓΙΓΜΑ ΤΟγ ΈΑγτογ
Σε κάποιο σημείο ο Γκουρτζίεφ λέει:
<tΜόνο όταν ο άνθρωπος αρχίσει
να καταλαβαίνει ότι δεν έχει καμία
εξουσία πόνω στον εαυτό του, λόγω
της απουσίας ενός μόνιμου Εγώ,
μπορεί ίσως να αναλάβει τη μεγά-
λη προσπάθεια της ανάπτυξης ενός
μόνιμου Εγώ*
Για το σκοπό αυτό δημιούργησε συν-
Θήκες, «που έχουν σκοπό να θυμίζουν
στον καθένα το νόημα κcιι το σκοπό
της ύπαρξής του, μέσω μιας αναπό-
φευκτης τριβής ανάμεσα στη συνει'-
δησή του και στις αυτοματοποιημέ-
νες εκδηλώσεις της φύσης του».
Στη φράση αυτή συμπυκνώνεται όλο
το κεντρικό νόημα της διδασκαλί-
ας του. Στις ομόδες της Εργασι'ας
δημιουργούνται οι συνθήκες (με
τις κατόλληλες ασκήσεις κλπ.) για
τους ανθρώπους που συμμετέχουν,
οι οποίες μπορούν νcι υποστηρίξουν
αυτή την πολύ λεπτή και σε πολλά
επίπεδα Εργασία στον Εαυτό.
Σύμφωνα με τον Γκουρτζίεφ, «η αλή-
Θεια μπορεί να προσεγγιστεί μόνο
εάν όλα τα μέρη που αποτελούν το
ανθρώπινο ον (σκέψη, συναίσθημα
και σώμα) αγγιχτούν με την ίδια δύ-
νcιμη και με τον ιδιαίτερο τρόπο που
είναι κατάλληλος για το καθένα.

Διαφορετικά, η ανάπτυξη Θα είναι
αναπόφευκτα μονόπλευρη και, αργά
ή γρήγορα, Θα σταματήσει...».
Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με ένα
=άγγιγμα» του εαυτού μcις, στα διά-
φορcι μέρη του, που πρέπει να γίνει
ιιε έναν ιδιαίτερο τρόπο, αλλό κcu
σε μια ιδιαίτερη κατάσταση.
Γνωρίζουμε, ίσως εκ πείρας, ότι η
ιελέτη του εαυτού μας στη συνηθι-
rυένη μας κcιτάσταση δεν έχει κανέ-
C: σχεδόν cιποτέλεσμα. Το να ανα-
`.`εγιστώ, ας πούμε, πώς πέρασα τη
.έοc μου, πού έσφαλα, πού μίλησα
==χημα, πού Θύμωσα, δεν σημαίνει
=τ. την άλλη μέρα, αν εμφανιστούν
=ι. ..διες πάνω-κάτω εξωτερικές συν-
Ξ-{ες. δεν ΘCι Θυμώσω κοκ.
i.τό μου δείχνει κάτι πολύ σημαντι-
• -. στη συνηθισμένη μου κατάσταση
:C ύπνωσης δεν μπορώ να επιφέ-
.-.....υααστικές αλλαγές στον εαυτό
_:. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει
• =. uόνιμο, μια αμετάβλητη αρχή
_Ξ== υου. που τη μια στιγμή απο-
=.=.-.':ει και την άλλη πράττει. 'Ενα
_:`.rύ3 Εγώ, όπως λέει ο Γκουρτζίεφ,
=:ι.σιάζει.
Αυτό που συμβcιίνει είναι ότι «κόποι-
ος» από τον «εσωτερικό μου ΘίασοΎ
μιcι στιγμή αποφασίζει κάτι, αλλά
όταν έρθει η ώρα της πράξης «κά-
ποιος» άλλος, cινίδεος της απόφα-
σης, είναι εκεί για να τη φέρει σε
πέρcις. Είμαστε ένα σύνολο διαφο-
ρετικών «εγώ» που το ένα αγνοεί
την ύπαρξη του άλλου και λειτουρ-
γεί, όποτε είναι στο προσκήνιο, στο
όνομα του συνόλου.
ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΣΑ
ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Ο Γκουρτζίεφ μcις λέει ότι η κατά-
σταση cιυτή μπορεί να ανατραπεί
μόνο εάν αyyt'ζοι;με τον εαυτό με
ένα συγκεκριμένο τρόπο, που ονομά-
ζει «παρατήρηση του εαυτού», σε μια
αυξημένη κατάσταση επίγνωσης που
ονομάζει «ενθύμηση του εαυτού».
Αξίζει να επισημάνω εδώ πως και οι
δυο αυτοί όροι έχουν υιοθετηθεί από
ποικίλες «σχολές», <<συστήμcιτα», Ψυ-
χολόγους, «δασκάλους» κcιι χρησιμο-
ποιούνται όπως να 'νcιι, έχοντας ελά-
χιστη ή καθόλου σχέση με την αλη-
Θίνή τους έννοιcι και περίεχόμενο.
Η παρατήρηση του εcιυτού που μας
παρέδωσε ο Γκουρτζίεφ δεν είναι μια
διανοητική λειτουργία. Όπως, και η
έννοια του ύπνου μέσα στον οποίο
ζούμε, δεν είναι κάτι προς Θεωρητική
κατανάλωση. Δεν αρκεί δηλαδή να
το ακούσω ή να το διαβάσω.
Για να υπάρξει μια δομική εσωτερική
αλλαγή, πρέπει να το ζήσω. Και ζω
κάτι μόνο στο εδώ καί τώρα. Αυτό
είναι το μεγάλο μυστικό της ουσι-
αστικής Εργασίας στον Εαυτό: πώς
να ξυπνώ μέσα στη μέρα μου, πώς
να γίνομαι παρών στον εαυτό μου
μια δεδομένη στιγμή και πώς νcι πcι-
ρατηρώ τον εαυτό, τη στιγμή εκεί-
νη. Όχι να σκε'φτ.ομαι για τον εαυτό
μου, αλλά να καταγράφω αυτό που
συμβαίνει.
Ασφαλώς οι λέξεις πολύ λίγο μπο-
ρούν να αποδώσουν την εμπειρία
μιας τέτοιcις προσπόθειας, η οποία
ξεκινάει μέσα σε μια ομάδα που ερ-
γάζετcιι, και στη συνέχεια ο καθένας
μέσα από συγκεκριμένες ασκήσεις
προσπαθεί να μεταφέρει στην καθη-
μερινότητά του. Μέσα από την άσκη-
ση της παρατήρησης του εαυτού,
αρχίζει κανείς να έρχεται σε επαφή,
ορισμένες στιγμές, με μια βαθιά και
πάντα υπάρχουσα αίσθηση εσω-
τερικής cινάγκης, που επιτρέπει το
άνοιγμα σε μια πανίσχυρη δύναμη,
σε μια ανώτερη επίδραση.
Σύμφωνα με τον Γκουρτζίεφ, χωρίς
τη σχέση με αυτή την πιο κεντρική
κcu ευαίσθητη όψη του εαυτού μας,
η καθημερινότητά μας μεταμορ-
φώνεται σε μια υπαρξιακή φυλακή,
στην οποία νιώθουμε φυλακισμένοι
όχι τόσο εξαιτίας των εξωτερικών
συνθηκών όσο λόγω της ανεξέλε-
γκτης και μηχανικής δράσης των
λειτουργιών μcις (κινητικές, συναι-
σθηματικές, διανοητικές).
Η βοήθεια συνεπώς από την Εργcι-
σία συνίσταται όχι στο να αλλάξει ή
να αντικατασταθεί η καθημερινότη-
τά μας με κάποια άλλη ιδεατή, αλλά
βαθμιαία να γίνουμε ικανοί να ζόιι'με
τη ζώή μας` με αυθεντική κατανόηση
και πλήρη συμμετοχή. Όπως συχνά
λέγεται, δεν μπορούμε να αλλάξου-
με τις εξωτερικές συνθήκες, μπο-
ρούμε να αλλάξουμε τη στάση μας
απέναντι' τους, κι αυτό φέρνει μια
πρωτόγνωρη ελευθερία.
ΕΝΑ ΜΗΝγΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ
Ωστόσο, και αξίζει να τονιστει' αυτό,
η ατομική ανάπτυξη συνδέεται με
έναν ευρύτερο σκοπό. Η Εργασία
είναι ένα μήνυμα ελπίδας στην
πράξη, που δεν απευθύνεται μόνο
στον άνθρωπο ατομικά, αλλά στην
cινθρωπότητα ως σύνολο. Συνήθως
είμαστε τόσο απορροφημένοι με
τα προβλήματά μας, συχνά με την
«εξέλιξή» μας, που μας διcιφεύγει το
γεγονός ότι ει'μαστε εδώ στη Γη για
να εξυπηρετήσουμε κάτι πολύ μεγα-
λι';'τερο από τη δική μας ανάπτυξη.
Ο άνθρωπος γεννήθηκε με τη δυνα-
τότητα να συνδεθεί με κάτι βαθύ και
αληθινό μέσα του, και έτσι να γίνει
το κανάλι λεπτών ενεργειών που εκ-
πορεύονται από ανώτερα πεδία του
σύμπαντος. Μόνο cιν οι επιδράσεις
αυτές φτάνουν σε κάποιον ικανο-
ποιητικό βαθμό στη Γη, ο πλανήτης
μcις μπορεί να ελπίζει σε ένα καλύ-
τερο αύριο.
Για να γίνει αυτό χρειάζεται ένας
ικανός αριθμός ανθρώπων, που μέσα
από την εσωτερική τους εργασία
Θα καταφέρνουν να λειτουργούν ως
πραγματικά «τρίκεντρα όντα», όπως
λέει ο Γκουρτζίεφ, πάνω σε έναν ασή-
μαντο κατά τα άλλα πλανήτη, που
περιστρέφεται γύρω από ένα μικρό
ήλιο στην άκρη του σύμπαντος. Όσο
δεν Θα γίνεται αυτό, ο πλανήτης μας
Θα οδεύει όπως οδεύει„. Ξ

™ Κένιρπ m Εβγποίm Οήμερπ

Πριν το Θάνατό του, τον Οκτώβριο του 1949, ο Γκουρτζίεφ ανέθεσε το έργο της
συνέχισης και μετάδοσης της διδασκαλίας του στην πιο στενή του μαθήτρια, την
Ζαν ντε Σάλτσμαν (Jeαnne de Sαιzmann), και σε ένα μικρό κύκλο μαθητών στην Αγ-
γλία, στη Γαλλι'α και στην Αμερική, που ανέλαβαν να την βοηθήσουν στο δύσκολο
αυτό έργο.
Κάτω από την καθοδήγηση της Ζαν ντε Σάλτσμαν οργανώθηκαν τα πρώτα κέντρα
της Εργασίας στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη και στο Καρόκας (στη βάση
ομάδων που ήδη λειτουργούσcιν όσο ζούσε ο Γκουρτζίεφ) τα οποι'α μέχρι σήμερα
παραμένουν τα βασικά κέντρα της Εργασι'ας παγκόσμια.
Σε σύνδεση με τα τέσσερα αυτά κέντρα και με την καθοδήγηση κάποιων από τους
τταλαιότερους μαθητές, τα επόμενα χρόνια δημιουργήθηκαν κέντρα της Εργασι'ας
στις μεγαλύτερες πόλεις της Δύσης.
Οι περισσότερες από αυτές τις ομάδες εξακολουθούν να εργάζοντcH σε στενή σχέση
με τα τέσσερα αρχικά κέντρα. Πρόκειται περισσότερο για μια σχέση συνεργασίας
και ανταλλαγής, όπου οι παλαιότεροι βοηθούν τους νεότερους, παρά για μια σχέση
που βασι'ζεται σε μια κανονίστική ιεραρχική δομή ελέγχου και τα παρόμοιcι.
Στην Ελλάδα τη σχέση αυτή έχει και διατηρεί το Κέντρο Γκουρτζι'εφ (WWW.gυrdjjeff-
center.gr) που λειτουργεί σε στενή επαφή και συνεργασία με το Gυrdjίeff Sοcίety
του Λονδίνου (wWW,gυrdjίeff.Cοm) και το Gυrdjίeff Ιnstίtυte στο Παρίσι (wWW.ίnStίtυt-

9υrdjίeff.cοm).
 Ξ.t!:{ί-::.iΞΞΞ.`:ί::-:ί::Ξ;:.-;:ξξ-:::-``€`ΡΙΑΣ
-=1
ξ3--ψ, , ;` `.`
mαψΆmmίΞΗΗΤ:` `. `ώ. :"=

πό την άνεση του καναπέ μου βλέπω Οι εχθροπραξίες και οι εμφύλιες συγκρούσεις στην Αρt

στην ρΙαsmα επιφάνεια της τηλεόρασης βική Δημοκρατία της Συρίας που έχουν ξεσπάσει εδώ κι
να εναλλάσσονται εικόνες απελπισίας και μήνες δεν λένε να κοπάσουν και πλέον η κατάσταση δε
πόνου. Το τεχνολογικό καλειδοσκόπιό μου χνει να έχει βγει εκτός ελέγχου.
έχει εντοπίσει αυξημένη ένταση και συσ- Εκατοντάδες χιλιάδες εξαθλιωμένοι πρόσφυγες περνο`

σώρευση ενέργειας στο ανατολικό άκρο της Μεσογείου κcιΘημερινό τα βόρεια σύνορα της χώρας αναζητώντt

κcn έχει κεντράρει εκεί αυτή τη φορά. Ακριβής τοποΘεσία τη σωτηρία μακριά από τα πεδία των μαχών. Πρόχειρ

τα σύνορα Τουρκίας-Σύριας„. καταυλισμοί στήνονται πλάι στην τουρκική μεθόριο, (

3ό ΑΒΆΤΟΝ
~_=ι : : Ξ= του από το όνομα και μόνο φαντάζουν τόσο ξέ-
ιΓ:= , = -: δυτικό κόσμο μου: Χατάι, Κιλίς, Σανλιούρφα,
• :L_ι= =c εδάφη αυτά που τώρα απλώνονται πυκνά
=. ι ,+Ξ =,= Ξ.Cπυχίας, κάποτε εμφανίστηκαν προφήτες, λα-
-= ι= Ξ= . =. ,cοί. Ναοί τόσο παλιοί που συναγωνίζονται σε
- .ι : -: Ξε.νά των ανθρώπων.

Ξ Ξ -. Ξ ΞΝΔΟΞΗ
-ι-=, =Ξεc στον Τίγρη και τον Ευφράτη, πάλαι ποτέ

τ Γ: _-„= του ένδοξου πολιτισμού της Μεσοποταμίας,

=υ -= Έ-= .-... `έον άνυδρη και ξερή σχεδόν όλeς τις εποχές
τ. : =ι:ι, :. Αν ο ταξιδιώτης κατευθυνθεί βορειοδυτικά,
= =ψ: -= -~. ές των δύο ποταμών, λίγα χιλιόμετρα αφότου
=_-=== -= =ημερινά σύνορα με τη Συρία και μπει στην
τ=ι=υ ι. - Ξ . Ξ3χώρα, Θα συναντήσει τη Σανλιούρφα (Ούρ-
Ξι[: - = ιΞι:ιΞ-

Ή -..- = : Ξτ`'δοξος ταξιδιώτης μας είναι λίγο προσεκτι-

Ή=υ= ~_= ι _ .τ=c τα τείχη και πριν ανατρέξει στις πληρο-
a=~-== -_ , Ξ.ημερωτικών οδηγών, μπορεί να αισθανθεί
Γ = .-.= = Ξ-=. σε έναν άλλο κόσμο. Γιατί εδώ έχουμε να
`Η= U: . _: _Ξ _.: τοπογραφία του Ιερού. κειμήλια του Χριστιανισμού, όπου σύμφωνα με την παρά-
Ξ]L-ι__-: Ξ 3`=ύν δείξει ότί η περιοχή κατοικείται τουλά- δοση είχε αποτυπωθεί το πρόσωπο του 1ησού...
Γuίιί==ιι =-: τ: 90ΟΟ π.Χ. Παραδοσιακά δε αποτελούσε
π= : =.\. =.ττισης εθνών και πολιτισμών. 'Ετσι, μπορεί Η ΠΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ
ΓL== = ιι= =. :Jει στο όνομα Ούρφα, είναι δεκάδες όμως Κι όμως, άλλος είναι ο κύριος λόγος που ο τόπος Θεωρεί-
D ΓWιι=L=μ=`Ξ= τcU της έχουν δοθεί. Τόσες όσες και οι λαοί ται μέχρι τις μέρες μας ιερός και προσκυνηματικός για

™ α" =,ΞΞ,'-=ε,
=ιuυmμ ιι= = τ-ι,' επικρατούσα άποψη, ιδρύθηκε από τους βει το χαρακτηρισμό ttένδοξη» κατείχε έναν άλλον που την
w:τί=τu=|L.-|ι.ι|: Ξ.J ο Σέλευκος, στρατηγός του Μεγάλου
ψιιιΊ==:= ιιι,Ξι:„:ι. τ-.ι επανίδρυσε ως 'Εδεσσα, προς ΤΙμήν Της
mm„ι-ις -ς Ψ =. εδονίcις. Στο μεσοδιάστημα αποτέλεσε πο-
„ιιιι-L-LΗ = . = Ξ=-σκευτικό κέντρο, ενώ μετέπειτα βρέθηκε
Ηιι=ιιu.i= ιLι: .-: Γιιείο όπου συναντιόταν η Βυζαντινή αυτο-
WΗι=Ή=τ.ι:ι= = τ: . Περσικό και τον Αραβικό κόσμο.
-ψ=π:ιΓ:μ[=ιιΞ . :.-.3`,r το κατόλληλο «σώμα» για να cινcιπτυ-
w+ - r-=,Ξ.=. της Ανατολής με τη σοφία της Δύσης.
',,..'-.
Ξ.ι =ιυ: -_ ` -Ξ.!.:ι της αναπτύχθηκαν κοίνότητες Εβραίων,
ιμ=„.~ι= _ , . =_ =ιοκρυφιστών που οι δοξασίες τους χά-
•ΤrΤΜ,__ Γ: :=,='c,.
=-„ :ι.=η=ι: Ξc-κcν επίσης καταφύγιο οπαδοί του Ζωρο-
Γ= ιιιL:ι. . :. :εοίπλονώμενοί σούφι. Τέλος για δεκαετί-
:[ Φι.M j.-:ι=ι.-=. εκεί το Μανδήλιον, ένα από τα ιερότερα
μουσουλμάνους και μη. Διότι πολύ πριν η Ούρφα προσλά-
έκανε μοναδική: ήταν η πόλη των Προφητών!
Σύμφωνα με το Κοράνι εδώ γεννήθηκε και μεγάλωσε ο
Αβραάμ. Μάλιστα η σπηλιά της γέννησής του υπάρχει μέ-
χρι σήμερα, στους πρόποδες ενός τεράστιου βράχου με
δυο αγνώστου προελεύσεως στήλες να υψώνονται στην
κορυφή του.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο Αβραάμ εναντιώθη-
κε στον ειδωλολάτρη βασιλιά Νεμρούντ, και κατάστρεψε
τα είδωλα που λάτρευε ο λαός μέχρι τότε. Εξοργισμέ-
νος ο Νεμρούντ έστειλε να ανάψουν μεγάλη φωτιά. Μετά
οδήγησε τον προφήτη στο μεγάλο βράχο κcιι διέταξε να
τον εκτοξεύσουν με έναν καταπέλτη πάνω στις φλόγες (οι
ντόπιοι μέχρι σήμερα πιστεύουν ότι οι δύο στήλες που δεν
ταιριάζουν σε τίποτα με το υπόλοιπο φυσικό περιβάλλον,

ΑΒΑΤΟΝ 37
 Μια μεγάλη έκτcιση είναι σκαμ.
μένη και από το χώμα προε.
ξέχουν επιβλητικοί πέτρινο
σχηματισμοί. Οι λίθοι που τουt
αποτελούν είναι ηλικίας 11.5Ο(

χρόνων (5.500 χρόνια αρχαιό

τεροι από τις πρώτες πόλειt
της Μεσοποταμίας) και δε`
Θυμίζουν σε τίποτα κανένt
άλλο μεγαλιθικό μνημείο τοι
ΕΞΞΗΗΕΞFΕ πλανήτη.
Οι πρώτες ανασκαφές στι
Γκόμπεκλι Τεπέ (GοbeΚΙί Τeρ€

πραγματοποιήθηκαν το 196{
Τη σκυτάλη πήραν το 1994 γεc

αποτελούν απομεινάρια του αρχαίου εκείνου καταπέλτη). μανοί αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον καθηγητή Κλάου
Ο μύθος όμως έχει και συνέχεια: μόλις ο Αβραάμ εξα- Σμιτ. Σύντομα οι πρώτοι μεγάλιθοι σε σχήμα «Τ» Θα έρχc

κοντίστηκε στον αέρα τον πλησίασε ο άγγελος Γαβριήλ νταν ξανά στο φως μετά από χιλιετίες.

ρωτώντας τον αν χρειάζεται βοήθεια. Ο προφήτης απά-

ντησε πως παραδίδει τον εαυτό του στον Αλλάχ και τότε
αμέσως οι φλόγες μετατράπηκαν σε νερό σχηματίζοντας
δυο λίμνες.
Οι λίμνες δεσπόζουν μέχρι σήμερα στην καρδιά της Ούρ-
φα και τCι Ψάρια που κολυμπούν στα νερά τους αντιμε-
τωπίζονται με σεβασμό από τους προσκυνητές. Το υγρό
στοιχείο, ως μέσο ενθύμησης και εξαγνισμού κυριαρχεί
κcιι δίνει ζωή στην πόλη.
Βγαίνοντας από την Ούρφα, ο ταξιδιώτης μπορεί να επι-
σκεφθεί τα ταφίκά μνημεία του προφήτη Ηλία και του Ιώβ
καθώς και ένα σύμπλεγμα σπηλιών που κατοικείται έως
σήμερα από ερημίτες κcιι απόκληρους. Όσο απομακρύνε-
ται, το μόνο που συνεχίζει να διακρίνει είναι οι μιναρέδες
από τους ναούς που άλλαζαν χέρια στους αιώνες„. Κέντρα
αναζήτησης μιας άλλης παρουσίας μέσα στο φυσίκό κό-
σμο, όπως Θα επίθυμούσε και ο προφήτηςι..

C) ΠΡΩΤΟΣ ΝΔΟΣ
Το ταξίδι στο παρελθόν όμως δεν σταματό εδώ. Η ευ-
ρύτερη περιοχή κουβαλάει μνήμες και όψεις μιας πίστης
και ευσέβειας που φαντάζει άχρονη. Δεκαπέντε μόλις
χιλιόμετρα έξω από την Ούρφα, αρχαιολόγοι πηγαίνουν
πέρα-δώθε αναστατωμένοι.

Η ένδοεn πόλn είναι γεμάτn τΖομιά και αρχαιουs ναουs.

38 ΑΒΑΤΟΝ
 ΤJμu™#Ώ'Έ ,™

~ - =ιγμή υπολογίζεται ότι έχουν εντοπιστεί είκοσι να είναι πρώιμες αναπαραστάσεις άνδρα και γυναίκας κCιι
+ .. : =τέ μεγάλιθους με διάμετρο που δεν ξεπερνάει τα να σχετίζονται με τελετουργίες γονιμότητας, λένε άλλοι
-= = -= _ετοα. Κάθε πέτρα είναι λαξευμένη με ανάγλυφες ερευνητές.

_:ι=ι= -:: =Lων όπως αλεπούδες, λιοντάρια, φίδια, σκορπιοί Πάντως οι αναπαραστάσεις και οι τοιχογραφίες δεν
= = _ =ο χώρο βρέθηκαν επίσης εργαλεία από γυαλί έχουν κανένα στοιχείο βιαιότητας ή έντασης. Οι υποτιθέ-
ψ i . :. . ='.ε. μενοι Θεοί δεν έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (μά-
Ξ.=Ξ,== =σο και αν έψαξαν οι αρχαιολόγοι δεν μπόρε- τια, πρόσωπο, στόμα). ΚCιι το πράγμα περιπλέκεται ακόμη
Γ: , = Ξοουν ίχνη κατοικιών ή κάποιου παρακείμενου περισσότερο Cιν αναλογιστούμε ότι λίγο καιρό μετά την
-= : Γ==.{ού οικισμού. Το συμπέρασμα στο οποίο κα- ολοκλήρωσή του, όλος ο χώρος Θάφτηκε από τους μυ-
-= -` = . . τόσα χρόνια μετά, δεν χωράει αμφισβήτηση:
-ι= :. Ξ -=. ',ι`α σύμπλεγμα ναών. Ναοί 7.000 χρόνια προγε-

= Γ:=ι= . του Στόουνχετζ και δυο φορές αρχαιότεροι απ'

=-Ξ--:-Ξ σε αυτόν τον πλανήτη!
ι= : --=, όμως οι μυστηριώδεις κατασκευαστές του
ύ = . =-. Ξεν άφησαν το παραμικρό ίχνος πίσω τους; Σε
- =. = ~=_c ιι'στευαν και πόσο πιΘανό είναι στο Γκόμπε-

ιι -Ξ-Ξ .: έχουμε την πρώτη εμφάνιση οργανωμένης

_ ` : = ΙΑΡΑΔΕΙΣΟΣ
+ :L = . =. = ι' οι μεγάλιθοι προήλθαν από κοντινά λατομεία,
Ξ= iι=,Ξ =:τ<αν εκατοντάδες άτομα (έως και πεντακόσια)
= ,ι= -=.-: Lεταφέρουν μιcις και ο καθέ;ας ζυγίζει περί-
-: . -Ξ .-,τ: τόνους. Όσο για τον σκοπό τους, σύμφωνα με
-= ι = : =.=``.έΥο Κλάους Σμιτ, που μελέτησε το μυθολογικό
-: Ξ,ι=Ξι=,= ις περιοχής, οι γεωμετρικές πέτρες ίσως συμ-

.ι= _== , =-= ,τQστικά πλόσματα, προγόνους και Θεούς.

-= -. =`..`\η μεριό, οι δύο κάθετοι μονόλιθοι που εμφα-

= -= =3 κέντρο κάθε κυκλικού σχηματισμού πιΘανόν

Ί ΑΒΑΤΟΝ 39
στηριώδεις δημιουργούς του κάτω από 5ΟΟ κυβικά μέτρα
χώμα. Η σκόπιμη αυτή κάλυψή του είναι που εξάπτει την
φαντασία και κάνει ορισμένους να προχωρούν ένα βήμα
παραπέρα: μπορεί το Γκόμπεκλι Τεπέ να αποτελούσε
έναν ιερό τόπο, στον οποίο κάποτε χάσαμε το δικαίωμα
πρόσβασης; Ανάμεσα σε ποταμούς δεν τοποΘετούνταν
και ο βιβλικός Παράδεισος; Κι αν οι ορΘωμένες πέτρες
στα κέντρα των κύκλων συμβόλιζαν το πρωταρχικό αν-
δρόγυνο σε μια ευδαιμονική κατάσταση;
Ο Κλάους Σμιτ δείχνει στην ομάδα που τον περιτριγυρί-
ζει την αναπαράσταση ενός πλάσματος, που είναι μισός
άνθρωπος-μισό λιοντάρι στη ράχη ενός φρεσκοξεθαμμέ-
νου βράχου: «Είναι μια σφίγγα, χιλιάδες χρόνια πριν την
Αίγυπτο. νοτιοανατολική Τουρκία, βόρεια Συρία - αυτή η
περιοχή είδε μπροστά στα μάτια της να γεννιέται ο πο-
λιτισμός μας™

ΜΙΑ ΑΒΟΛΗ ΑΛΗΘΕΙΑ

Ανάμεσα στην Ούρφα και στο Γκόμπεκλι Τεπέ σχηματίζε-
τcιι μια λεπτή λωρίδα γης. Από εκεί ανηφορίζουν σήμερα
χιλιάδες πρόσφυγες, Ψάχνοντας τροφή, στέγη και ασφά-
λεια. Προσπερνώντας μέσα σε Θρήνους, την πατρίδα των
μεγάλων προφητών κCιι των αρχαίων ναών. Καμιά αναζή-
τηση του Κήπου της Εδέμ αυτή τη φορά.
'Ενας ναός αποτελεί την προσομοίωση της ιερής τάξης
του κόσμου μέσα στην καρδιά του ανθρώπου που βρί-
Λ|ΘΟγραφίεs χαραγμένεs στιs πανdρχαιεs πέτρεs του GobeΚΙί
σκετcιι με την πλήρη παρουσία του εκεί. Αν οι μακρι\
πρόγονοί μας είχαν την ικανότητα να δημιουργούν τέτt
σημεία συνάντησης με το Άρρητο, πόσο αλήθεια εκπέc
με σήμερα που μέσα στην απόγνωση τρέχουμε στις ίδι
περιοχές να στήσουμε κcιταυλισμούς από καραβόπανα.
Όποιος αναζητάει την «παράδοση» σίγουρα η συγκεκ
μένη γωνιά του πλανήτη Θα τον ανταμείψει όσο καμ
Επίσης αυτή την περίοδο Θα πάρει μια καλή γεύση
ποιο βαθμό εδώ διαταράξαμε την ιερή κοσμολογία. Κα
τ' άλλα μικρό το κακό. Οι Θεοί Θα «τα.ι.στούν», είτε π
σφέροντας συνειδητά την παρουσία και την ευλάβειά μ
είτε ασυνείδητα τον ιδρώτα και το αίμα μας.
Από το δυτικότροπο διαμέρισμά μου, στην άνεση του r
ναπέ και μπροστά στις οΘόνες μου, ταξιδεύω νοητά σ
πνευματικές κιβωτούς κcιι στο σύγχρονο δράμα των (
Θρώπων στα σύνορα Τουρκίας- Συρίας.
Δεν μπορώ να συνδεθώ πραγματικά με τίποτα από τα δ
ο νους έχει υπερδιογκωθεί από πληροφορίες όμως η κt
διά του κόσμου μου χτυπάει ανατολικά, ξεμαθημένη α
ανέσεις. Μόνο αν την ανακτήσω υπάρχει ελπίδα... n
 ΦΑΚ=7\ΟΣ:

ΤΟ μυοιικό ™Θ
υqΖΙκή(
ΗΝΕΑ ύπγωσm ιου
Κόομου m

ΜΗΧΑΝ1ΚΗ
Ι,,.Ηώ

Ει'ναι πραγματικά εντυπωσιακό το πόσο ο κόσμος

που έχουμε φτιάξει, ει'ναι γεμάτος εκδηλώσεις και
προβολές των πραγμάτων που κουβαλάμε μέσα μας.
Αυτό φαι'νεται ξεκάθαρα στις κοινωνι'ες και στις πό-
λeις που ζούμε.
Από τα παλιά χρόνια ακόμη, η δομή των πρώτων αστικών
κέντρων Θύμιζε αυτήν eνός ανθρώπινου οργανισμού. Με τις
αρτηρι'ες, τcι δημόσια κτι'ρια που επιτeλούσαν συγκεκριμένες λeι-
τουργι'ες, το εξωτερικό «δέρμα» που τις περι'κλειε και τις προστά-
τευε... Και φυσικά, πάντα στο Ψηλότερο και πιο προφυλαγμένο σημει'ο το
κέντρο εξουσι'ας, ο «νους» που ελέγχει και κατευθύνeι.
Βέβαια το κέντρο εξουσι'ας δεν ήταν κάποιο κτι'ριο αλλά συγκεκριμένοι άνθρωποι ή ομάδες
ατόμων που από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα κρατούν στα χέρια τους και κατευθύ-
νουν τη μοι'ρα της μάζας, εφαρμόζοντας συΥκεκριμένες τεχνικές.
Μια κανονική επιστήμη eλέγχου και χειραγώΥησης των ενστι'κτων, των συναισθημάτων, των
φόβων, των προσδοκιών και γενικό όλων των υποσυνει'δητων λειτουργιών μας, που αναπτύ-
χΘηκε σε ασύλληπτο βcιΘμό στο πέρασμα των αιώνων, με σκοπό την αυτοματοποι'ηση της
κοινωνι'ας ώστe τα μόλη της να λειτουργούν ως κατευθυνόμενα ρομπότ.
Κυρι'ες, κύριοι, καλωσορι'σατε στο βασι'λeιο της Κοινωνικής Μηχανικής!

42 ΆΒΆΤΟΝ
 Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ
ΜΗΧΑΝ1ΚΗ

Η ΜγΕΉ§m ΉΕ%ΝΗ ΉΗΕ #ΕΉ#ΉΗΕ

σάγει για πρώτη φορά την έννοια του <{διαίρει και βασίλευε»,
:ίνωνική Μr)χανtκή (Sοcία| Εngίneehng) είναι η τέχνη
-ης εξαπάτησης που ασκεί μία ελίτ στους πολλούς, Ο ίδιος γράφει τον 5ο αιώνα π.Χ.: «Ο έλεγχος μιας μεγάλης
δυνάμεωςείναιοίδιος,όσοναφοράστιςαρχέςπουπρέπεινα
.ε σκοπό τη χειραγώγησή τους και την πλήρη κυρι-
ακολουθούνται για τον έλεγχο λίγων ανδρών.
Ι1 :ρχία πάνω τους. Είναι απλά υπόθεση μοιράσματος των αριθμών τους». Ενώ σε
Η ια~ική Μηχανική έχει τις ρίζες της χιλιάδες χρόνια
κάποιο άλλο σημείο αναφέρει χαρακτηριστικά: <<Οι έμμεσες
Ίιh στα ιερατεία της αρχαίας Αιγύπτου και τους αξιωμα-
τακτικές, που εφαρμόζονται με ικανότητα, είναι ανεξάντλητες
ηιm τm Κινεζικής αυτοκρατορίας, Ο πιο διάσημος εξ
κCιι χωρίς τέλος, όπως η ροή των ποταμών, όπως ο ήλιος και
i L Sυn Τzυ, με το έρΎο του Η Τέχνη του ΠΟλέμου e\-
ΦΑΚΞΛΟΣ:
*.-.-...-.`:-
' ,Ώ#Ά(ΕLm™(m#
J~
το φεγγάρι: τελeιώνουν αλλά ξαναρχίζουν. Όπως οι τέσσερις
εποχές: περνάνε αλλά ξαναγυρίζουν πάλι και πάλι».
Πράγματι, αν ανατρέξουμε στην 1στορία Θα δούμε την ατέ-
λειωτη επανάληψη περιόδων κρίσης, όπως η σημερινή, που
εναλλάσσονται με εποχές ευημερίας και ανάπτυξης. Μπορού-
με να δούμε επίσης από την αρχcιιότητα ακόμη το συνεχή
διαχωρισμό των ανθρώπων σε κοινωνικές τάξεις γιcι τον κα-
λύτερο έλεγχό τους. Τρανταχτό παράδειγμα η Ινδία με την
κατηγοριοποίηση των ανθρώπων σε κάστες.
Ωστόσο, εκείνος που μίλησε ξεκάθαρα για κοινωνικές τά-
ξεις κcιι Θεωρείται από πολλούς, εν αγνοία του, ο πρώτος
κοινωνικός μηχανικός, ήταν ο Πλότωνας. Ο μεγάλος'Ελληνας
φιλόσοφος, στην περίφημη Πολ[τεt'α του, και στην προσπά-
Θειά του να σχεδιάσει ένα ιδανικό σύστημα διακυβέρνησης,
κατατάσσει τους ανθρώπους σε τρεις διαφορετικές τάξεις:
τους δημιουργούς (δηλαδή τους εργάτες και χειρωνάκτες),
τους φύλακες-επίκουρους (τους στρατιωτικούς και τους cιξι-
ωματούχους του κράτους) και τους φύλακες-άρχοντες (τους
φιλοσόφους και την αριστοκρατία του πνεύματος που Θα
αναλάμβανε τη συνολική ηγεσία).
'Εχει σημασία ότι ο διαχωρισμός αυτός αντιστοιχεί κατά τον
Πλάτωνα στα τρία διαφορετικά μέρη της Ψυχής μcις: το επι-
Θυμητικό, το Θυμοειδές και το λογιστικό. Από τότε εντοπί-
ζουμε παρόμοιους διαχωρισμούς σe πάμπολλες στιγμές της
ανθρώπινης 1στορίας, κάτω από διάφορα ονόματα και περι-
γραφές. Πάντοτε όμως πατώντας σε βασικά συστατικά του
ανθρώπινου Ψυχισμού.
Και μπορεί ο Πλάτωνας να μη
είχε στο μυαλό του τεχνικές χε
ραγώγησης κcιι αυτοματοποίηση
των μαζών όταν συνέτασσε τη
r7ολιτε['α του (η οποία περισσότε
ρο ήταν αποτέλεσμα της αγωνία
του για τα όσα διαδραματίζοντα
σε πολιτικό επίπεδο στην εποχ
του) ωστόσο μεταγενέστερα ολό
κληρη η σκέψη του αποτέλεσε ένι
από τα Θεμέλια της Κοιν`ωνικήι
Μηχανικής.
Από την «ελεγχόμενη κοινωνικι
ανέχεια» την οποία προτείνει γιt
τις χαμηλότερες τάξεις, μέχρι τη
«προκατασκευασμένη παιδεία
αλλά πάνω cιπ' όλα με το «γενναι'ο Ψεύδος»!
Σύμφωνα με το τελευταίο, για να εξασφαλιστεί η κοινωνικι
συνοχή στην r7ολιτε{'α ήταν αναγκαίο ένα Ψέμα που Θα έπειθι
τους ανθρώπους ότι το είδος του χαρακτήρα τους ήταν προ
διαγεγραμμένο από τη γέwησή τους. Με τον τρόπο αυτό Θt
δέχονταν αδιαμαρτύρητα την ενσωμάτωσή τους στην τάξι
που Θα τους υπαγορευόταν.
Το «γενναίο ψεύδος» παραλλαγμένο ανάλογα με τις ανάγκεt
της κάθε εποχής, αποτέλεσε τον κινητήριο μοχλό επιβολήt
της Κοινωνικής Μηχανικής. Άλλοτε η υπόσχεση ότι η φτωχο
Θα γίνουν πλούσιοι, άλλοτε η διαβεβαίωση ότι μέσα από τη\
κοινωνική καταξίωση κανείς μπορεί να φτάσει στην ολοκλή.
ρωση και στην ευτυχία, κCιι άλλοτε η επίκληση ιδανικών κα
αρχών για τις οποίες κάποιοι πρέπει να Θυσιαστούν για χάρr
του κοινού (;) καλού, αποτέλεσαν μερικά cιπό τα πιο διαχρονι.
κά και ισχυρά Ψέματα των Εξουσιαστών.
Πράγματι, από την εποχή του Πλάτωνα μέχρι σήμερα, γενναι'
Ψε'ματα μοιράστηκαν απλόχερα και ολόκληρες αυτοκρατο-
ρίες βασίστηκαν πάνω σε αυτά, από τη Ρωμα.ι.κή μέχρι τη\
ΟΘωμανική, και από τη Ναζιστική Γερμανία μέχρι τη Σοβιετικf
'Ενωση και τις σύγχρονες υπερδυνάμεις του πλανήτη.
Παράλληλα η επιστήμη της αυτοματοποίησης συνέχισε ν
εμπλουτίζεται και μέσα από διάφορα κοινωνικά πειράματcι ν
συνθέτει το δόγμα της. Μετά το διαί'ρε[ κα{ βασf'λει/ε ήρθε τ
α'ρτος και Θεα'ματα και έπειτα ακολούθησε ο Μακιαβέλι μ

=.ι=Ξουλές για επίδοξους ηγεμόνες. Σε μια δε από τις φρά-
Γ: .= του περικλείεται όλη η φιλοσοφία της Κοινωνικής Μηχα-
...- ς: ε{Ο κόσμος κcιτοικούνταν πάντοτε από ανθρώπινα όντα
-:,. ιάντα είχαν τα ίδια πάθη*
ι= . j σε αυτά τα πάθη στηρίζονται εδώ και αιώνες οι άρχο-
-Ξ< του κόσμου τούτου. Κcιι από το παραπάνω συμπέρασμα
-=,. `,`ακιαβέλι αποκαλύπτεται το γιατι'ο κόσμος δεν πρόκειται
-:τΞ νQ αλλάξει με κοινωνικές επαναστάσεις και ανατροπές.
Ί„+=οει' φαινομενικά και πρόσκαιρα μετά από μια ανατροπή τα
-=.=, ιιατα να φαίνεται ότι βελτιώνονται, όμως όπως η Ιστορία
Ξ :Ξ` δείξει αργά ή γρήγορα ξανακυλούν στην πρότερη και
=. :ι.η χειρότερη κατάσταση. Γιατί; Η απάντηση είναι απλή: γι-
=` : ι άνθρωποι συνεχίζουν να έχουν τα ίδια πάθη, συνεχίζουν
Ξ -,.. :δή να παραμένουν στην ίδια εσωτερική κατάσταση.
• . =.τό το γνωρίζουν πολύ καλά οι Κοινωνικοί Μηχανικοί κCιι
=.+=`.ιογα δρουν. Αυτή δε η δράση τους στις μέρες μας έχει
=-==ει σε απίθανα ύψη. Μετά την εμφάνιση νέων όρων όπως
• ==..όλωση, Ιίfe styΙe, παγκοσμιοποι'ηση, τον cΗώΝα τ`ου μος
-=:.=σε. σταδιακά η Κοινωνική Μηχανική πέρασε στα χέρια
-= -... εθνικών κcιι παγκόσμιων οικονομικών παραγόντων. 'Ετσι
= :ι.ιε να δρα στα παρασκήνια της τεχνολογίας, της διαφή-
_ .-c. της ενημέρωσης, της πολιτικής, της οικονομίας.
- ΞΞήιξη αυτή έδωσε ακόμη περισσότερα πλεονεκτήματα
Γ:,.€ Εξουσιαστές που δεν Θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι
Η ΝΕΑ ΚΟ1ΝΩΝ1ΚΗ
ΜΗΧΑΝ1ΚΗ
σήμερα βρίσκονται στην ισχυρότερη Θέση από ποτέ, έχοντας
στη διάθεσή τους τα πλέον ισχυρά «όπλαη με την αμέριστη
βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας.
Όπλα που καθημερινά περνούν μπροστά από τα μάτια μcις
χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι καί κατασκευασμένα είναι κα{
κατευθυνόμενο: από τη διόδοση ψευδών ειδήσεων, την απο-
σιώπηση σημαντικών γεγονότων και τον αποπροσανατολισμό
της κοινής γνώμης, μέχρι τον εκφοβισμό, τη δημιουργία σύγ-
χυσης, σοκ ή και ταραχών, την επιστράτευση «αυθεντιών» και
κυρίως τη διάσπαση της προσοχής σε πολλά μικρά πράγμα-
τα, έτσι ώστε το t<πρόβατο» να μην μπορεί ποτέ να δει την
πλήρη εικόνα που έχει ο «βοσκός» του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίφημη ελληνική κρίση: ανα-
λογιστείτε μόνο πώς ξεκίνησε και πώς φτάσαμε εδώ που φτό-
σαμε και ΘCι ανογνωρίσετε αμέσως πολλά, αν όχι όλα, από τα
παραπάνω <<εργαλεία» να έχουν χρησιμοποιηθεί πάνω μcις.
Αλλά άντε και τα αναγνωρίζουμε. Το <<καυτό» ερώτημα όμως
είναι, υπάρχει λύση; Πώς μπορεί να τελειώσει όλο αυτό; Και
η απάντηση είναι, δεν μπορεί να τελειώσει. Θα συνεχίσει να
διαιωνίζετα και μάλιστα όπως δείχνουν οι εξελίξεις με αύ-
ξηση της αυτοματοποίησης της κοινωνίας προς την πλήρη
ρομποτοποίησή της.
Όπωςείδαμε,ηκοινωνικήΜηχανικήεπιτυγχάνειγιατίεκμεταλ-
λεύεται την εγγενή αδυναμία μας να λειτουργούμε μηχανικά,
cισυνείδητα, μη έχοντας επίγνωση του εαυτού μας. Αυτή είναι
μια μεγάλη αλήθεια που μcις αποκάλυψαν όλοι οι πνευματικοί
δάσκαλοι που εμφανίστηκαν στον πλανήτη μας. Παράλληλα
όμως μας είπαν κάτι εξίσου σημαντικό: από τη στιγμή που τα
πάντα είναι εκδηλώσεις του εσωτερικού μας κόσμου, υπάρχει
μια πραγματική «μηχανική» που δεν αναφέρεται στη δομή της
κοινωνίας αλλά του εσώτερου eαυτού μας.
Συνεπώς, εάν ο άνθρωπος εντρυφήσει σε αυτή την εσωτερική
μnχαν[κή, εάν με άλλα λόγια γνωρίσει τη «μηχανή» του, γνω-
ρίσει δηλαδή τον εαυτό του, τότε μπορεί να πάψει να είναι μη-
χανή. Μπορεί να απελευθερωθεί από τα δεσμά του, και τότε
καμίcι δράση των Κοινωνικών Μηχανικών Θα έχει αντίκτυπο
πάνω του. Και αυτή είναι η μόνη πραγματική απάντηση στο
καυτό ερώτημα. n
ΑΒΆΤΟΝ 45
ΦΑΚΞ7\ΟΣ

ΜΗΧΑΝΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ
ΣτέφΑΝοS ΕΛΜΑΖΗS

ι Μουσουλμάνοι λένε ότι ο Θεός δημιούργησε

τα ζώα και τα προίκισε με ορέξεις. Δημιούργη-
σε τους αγγέλους και τους χάρισε λογική. Στον
άνθρωπο έδωσε και τα δυο: κcιι πάθη κcιι λο`γική.
Επίσης λένε πως ο άνθρωπος που τα πάθη του κυριαρ-
χούν στη λογική του ει'ναι κατώτερος από ζώο, αλλά ο

L
άνθρωπος που η λογική του κυριαρχεί στα πάθη του ει'ναι
ανώτερος από τους αγγέλους.
Τα ζώα και οι άγγελοι δεν έχουν επιλογή. Ο άνθρωπος
έχει. Μόνο που αυτή η επιλογή για τους περισσότερους
Έήεγχος, νο|Κer StelΖmαnn.
μένει στα «χαρτιά». Παρά το γεγονός ότι διαχωριζόμαστε
από τα ζώα εξαιτι'ας της ικανότητάς μας να σκεφτόμαστε, η διανοητική μας λειτουργία παραμένει σε ένα
εμβρυικό στάδιο.
Βέβαια, επαρκεί για να στήνει μπίζνες, να κάνει πολέμους, να φτιάχνει πανεπιστήμια, να μηχανεύεται
Θεωρίες, να κάνει έρωτα και εντέλει όλα τα ευφυή επιτεύγματά μας, Ωστόσο, εάν κοιτάξουμε τον κόσμο
γύρω μας, όπως οργανώνεται και διοικείται από ανθρώπους αυτής της ικανότητας, βλέπουμε ότι δεν ει'ναι
παρά ένα «απέρcιντο φρενοκομείο» στο οποίο βασιλεύουν η απληστι'α, η ματαιοδοξία, η αδικία και η βία
- πάθη που ούτε τα ζώα δεν έχουν.
Πολλοί πιστεύουν ότι η κατάσταση αυτή μπορει' να αλλάξει εάν το τάδε πολιτικο-οικονομικό σύστημα
αντικατασταθεί από ένα άλλο, ή εάν το χ πολιτικό κόμμα γίνει κυβέρνηση στη Θέση του Ψ. Και ει'ναι τέτοια
ητυφλότητόμαςπουδενβλέπουμεπωςεδώκαιχιλιάδεςχρόνιακαμίατέτοια«οριζόντια»αλλαγήδενέφε-
ρε κανένα αποτέλεσμα. Αντίθετα, η κατάσταση μπορεί να αλλάξει μόνο εάν υπάρξει μια ουσιαστική αλλα-

γή στον κάθε άνθρω-

πο ξεχωριστά.
Αλλά ακόμη κι αν υι-
οΘετήσουμε αυτή την
οπτική, ο καθένας μας
πιστεύει ότι πρέπει να
αλλάξουν οι άλλοι και
όχι ο ίδιος. Μόνο που
η αδυσώπητη αλήθεια
είναι ότι η πραγμcιτι-
κή αλλαγή ξεκινάει
από εμάς τους ι'διους,
από μένα.
 Η ΝΕΑ ΚΟ1ΝΩΝ1ΚΗ
ΜΗΧΑΝΙΚΗ

-,ι_οι'ζουμε ότι είμαστε μέρη ενός μεγαλύτερου οργανισμού,

~C ανθρωπότητας, που με τη σειρά της είναι μέρος ενός

=. =ιμη μεΥαλύτερου οργανισμού, του πλανήτη μας. Για να εμ-

=,= .-ι`στεί συνεπώς μια αλλαγή στο μεγάλο οργανισμό πρέπει
`ι= ιραγματοποιηθεί πρώτα στα μέρη που τον απαρτίζουν.
ι=.= για να αλλάξει η κοινωνία μcις πρέπει να αλλάξουν οι
=ιςοωποι που την αποτελούν (αν όχι όλοι, ένQς σημαντικός
=-.3υός).
-Ξ`αδικασία της εξέλιξης που είναι δυνατή για την ανθρω-
-=ττ1τCι στο σύνολό της είναι απόλυτα ανάλογη με τη δια-

Ξ `. =σι'Q της εξέλιξης που είναι δυνατή για το μεμονωμένο

= .ςοωπο. Και αρχίζει με το ίδιο πράγμα: μια ορισμένη ομάδα
• .ττdρων γίνεται σταδιακά συνειδητή. Μετά έλκει άλλα κύτ-
-ι-c και σιγά-σιγά κάνει ολόκληρο τον οργανισμό να εξυπη-

= Ξτει' τους σκοπούς της. Αυτό είναι εξέλιξη και δεν μπορεί να
.-=οξει κανένα άλλο είδος,
: ..ες όμως οι μηχανικές δυνάμεις της ζωής μάχονται το σχη-
.=-`σμό αυτού του συνειδητού πυρήνα στην ανθρωπότητα,
=.=3ώς όπως όλες οι μηχανικές συνήθειες, τα γούστα και
: =δυναμίες μάχονται τη συνειδητή ανάμνηση του εαυτού
_-: , άνθρωπο.
• =. -Qλήθεια είναι πως όσο ο άνθρωπος πcιραμένει υπνωτι-
=_Ξ . ος και μηχανικός τόσο Θα χρησίμοπο(ει'τιαι από κοσμικές
Ξι. .=μεις έξω από αυτόν αλλά και από δυνάμεις του ίδιου
-: -.τεδου. Οι όποιες αναδιατάξεις και αλλαγές σε εξωτερικό
Ξ-`τεδο δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα: ο άνθρωπος Θα εξcι-
• : ..: uΘει' να υπόκειται στους ίδιους νόμους μέσω των οποίων
::-.-ιυοποιει'ται.
=.:: εσωτερικά στον άνθρωπο δεν αλλάζει κάτι, όσο το ει'ναt
-= . ιαραμένει το ίδιο, τόσο ο ίδιος και η ανθρωπότητα Θα
=. . Ξ`ι.'σουν να προσελκύουν την ίδια ποιότητα ζωής.
= . Ξ: οι πνευματικές διδασκαλίες, με τον άλφα ή το βήτα
-=,=τ:. μάς λένε το ίδιο πράγμα: ο άνθρωπος ζει μηχανικά,
: ι :` υηχανή. Όλες οι πράξεις του, οι δραστηριότητές του, τα
: . `= του. τα αισθήματά του, οι πεποιθήσεις και οι συνήθειές
-:ι. ε.`tQι αποτέλεσμα εξωτερικών επιδράσεων, εξωτερικών
: .-_ΤJ)σεων.
ι-= .όνος του ο άνθρωπος δεν μπορεί να δημιουργήσει ούτε
. = τ<έψη, ούτε μια πράξη, Όλα όσα λέει, κάνει, σκέφτεται, την ύπαρξη, και κάτι τέτοιο απαιτεί μια άλλου είδους γνώση
:. _-Ξ=,tεται, όλα αυτά συμβαίνουν, χωρίς τη συμμετοχή μιας
=ιΞΞ ,τικής συνειδητότητας από την πλευρά του.
rαc;θrε7, DίnΟ ναι|S.
'Ετσι, ο μέσος άνθρωπος παραμένει υπαρξιακά φυλακισμέ-
νος όχι τόσο από τις εξωτερικές δυνάμεις της κοινωνίας όσο
από μέρη του ίδιου του εαυτού που αντιδρούν αυτόματα στις
εξωτερικές επιδράσεις του κόσμου.
Όμως οι άνθρωποι αγνοούμε την πραγματικότητα τήψκατά-
στασής μας εξαιτίας της διάχυτης και βαθιάς επίδρασης του
πολιτισμού και της εκπαίδευσης, που δημιουργούν από την
παιδική ηλικία μέσα μcις την ψευδαίσθηση ενός αυτόνομου
συνειδητού εαυτού. Και μάλιστα όχι μόνο την αγνοούμε, αλλά
cιν κανείς μcις πει ότι κοιμόμαστε, ότι λειτουργούμε μηχανικά,
τότε Θυμώνουμε, βρίσκουμε την όλη ιδέα προσβλητική!
Αν όμως παρcιτηρήσουμε έστω για λίγο με ειλικρίνεια τον
εαυτό μας, Θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει κανένα αυθε-
ντικό εγώ στην παρουσία μας, παρά μόνο ένας κατακερμα-
τισμένος εγωισμός που μεταμφιέζεται σε αυθεντικό εγώ και
του οποίου οι κινήσεις είναι φτωχές απομιμήσεις των κανο-
νικών λειτουργιών της σκέψης, του συναισθήματος κCιι της
θέλησης.
Βέβαια, επειδή σκεφτόμαστε ή διαβάζουμε για τη μηχανικό-
τητα δεν σημαίνει και ότι καταλαβαίνουμε τι είναι. Για να γίνει
αυτό, πρέπει να τη νιώσουμε με όλη μας τη μάζα, με όλη μας
που έρχεται μόνο μέσα από συγκεκριμένου τύπου εσωτερική
άσκηση και προσπάθεια. Φ

ΆΒΑΤΟΝ 47

ι σημαίνει ότι ένας άνθρωπος είναι μηχανικός; Σημαίνει
ότι πάντοτε δρα σύμφωνα με το μόνο τρόπο που μπο-
ρει' να δράσει σε μια δεδομένη περίσταση.
ΙΙ Πιστεύουμε ότι κάνουμε πράγματα με πρόθεση και
δεν μπορούμε να δούμε ότι συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο:
κάνουμε τα πόντα μηχανικά. Κάποιος που για παράδειγμα λέει
ένα ψέμα κάτω από μια συγκεκριμένη συνθήκη, δεν το κόνει
ηθελημένα αλλά μηχανικά - που σημαίνει ότι η μηχανή του
πάντα σε τέτοιες στιγμές δρα κατ' αυτό τον τρόπο, δηλαδή
λέγοντας ένα Ψέμα.
Προφανώς όλοι νιώθουμε αποστροφή ακόμη κCu στη σκέψη
ότι μπορει' να είμαστε μηχανές υπό αυτή την έννοια.'Εχουμε
τη μεγάλη Ψευδαίσθηση ότι λειτουργούμε με πρόθεση, συ-
νειδητά. Όμως δεν ει'ναι καθόλου έτσι. Οτιδήποτε κάνουμε,
οτιδήποτε λέμε, όπως κι αν συμπεριφερόμαστε, οτιδήποτε
σκεφτόμαστε ή νιώθουμε, είναι μηχανικό...
Υπάρχουν πολλές επιστημονικές Θεωρίες σχετικά με το ότι
ο άνθρωπος είναι μηχανή. Αυτό όμως που βρήκα εξαιρετικά
ενδιαφέρον σε αυτή τη διδασκαλία (σ.σ. του Γκουρτζίεφ) είναι
ότι ο άνθρωπος εt'Wαt μηχανή ο'σο δεν προσπαθεί' να ξι;πνήσεί
και να εργαστει' στον εαυτ6 του.
Ορισμένες φορές λέγεται ότι κανείς πρέπει να ξεκινήσει με
την ιδέα ότι ο` άλλοι άνθρωποι είναι μηχανές. Όμως αυτό είναι
πέρα για πέρα λάθος. Το σημείο εκκίνησης για τον καθένα
πρέπει να είναι ότι αι;το'ς` ο t`διος είναι μηχανή.
Ωστόσο, στην κατάσταση
που βρισκόμαστε, εκλαμβό-
νουμε τόσο τον εαυτό μας όσο
και τους άλλους ως πλήρως συνει-
δητά όντα, ικανά για ανεξάρτητη δρά-
ση, Τα_ Οπ_;ία _δε; ;ί_ρΙΞ.ρ_χTο_υrν.+άιιι ::ξυπροη. \``````
γούμενους συνειρμούς - με άλλα λόγια, δεν είναι
μηχανές. Αυτό έχει ως συνέπεια να κατηγορούμε συνέχεια
τους άλλους ότι δεν μάς φέρονται όπως (κατά τη γνώμη μας)
Θα όφειλαν, και κάπως έτσι Cιρχι'ζουν μέσα μας να εμφανίζονται
ατέλειωτες σχετικές σκέψεις κCιι αρνητικά συναισθήματα.
Δεν νομίζω ότι αποτελεί είδηση το γεγονός ότι όλοι μας ζού-
με συνεχώς απογοητευμένοι από τους άλλους, Περιμένουμε
(έχουμε σχεδόν την απαίτηση) ο σύντροφός μcις, το παιδι' μας,
οι συγγενείς και οι φίλοι μcις να είναι τελει'ως διαφορετικοί
από αυτό που είναι, με αποτέλεσμα όλο αυτό νcι γεννάει ένα
είδος μυστικού παράπονου μέσα μας, το οποίο δεν μπορει' να
γιατρευτεί εάν δεν κατανοήσουμε τι ακριβώς σημαίνει μηχcι-
νικότητα. Είναι σαν να αγοράζουμε ένα ζευγάρι γάντια διαφο-
ρετικό μέγεθος από το δικό μας ι{αι μετά να παραπονιόμαστε
ότι δεν μας κάνουν...
Πρέπει λοιπόν να αρχίσουμε, βλέποντας ο καθένας τη δική
του μηχανικότητα. Παρατηρώντας τις φιξαρισμένες στάσεις
του, τις συνήθειές του, τους φιξαρισμένους τρόπους ομιλι'ας,
συναισθήματος και σκέψης.
Ο τρόπος ει'ναι η ορΘή παρατήρηση του εαυτού, που πρέπει
να είναι ακριβής, διεισδυτική και ειλικρινής, κι αυτό είναι κάτι
που δεν μπορεί κανει'ς να το επινοήσει μόνος του, αλλά να
το διδαχθεί σωστά από εκείνους που γνωρίζουν. Διαφορετικά,
δεν Θα μετακινηθείτε από το σημείο και την κατόσταση που
βρίσκεστε, και Θα συνεχίσετε να παραμένετε ένας μηχανικός
άνθρωπος στη ζωή... Ξ
 Η ΝΕΑ ΚΟ1ΝΩΝ1ΚΗ
ΜΗΧΑΝ1ΚΗ

Ο ΜΑΓΟΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑ
Γ. Ι. ΓκΟυρτΖ1'Εφ

πάρχουν χίλια δυο πράγματα που εμποδίζουν τον άνθρωπο να ξυπνήσει, που τον κρα-
τάνε δέσμιο των ονείρων του. Για να ενεργήσουμε συνειδητά με την πρόθεση να ξυ-
πνήσουμε, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τη φύση των δυνάμεων που κρατάνε τον
άνθρωπο σε κατάσταση ύπνου.
Πρώτα απ' όλα, πρέπει να καταλάβουμε ότι ο ύπνος μέσα στον οποίο ζει ο άνθρωπος δεν είναι
φυσιολογικός,αλλάμιαύπνωση.Οάνθρωποςείναιυπνωτισμένοςκαιαυτήηυπνωτικήκατάστα-
ση διατηρείται και ενισχύεται συνεχώς μέσα του.
ΜάλισταΘαέλεγεκανείςότιυπάρχουνδυνάμειςπουέχουνσυμφέροννακρατάνετονάνθρωπο
σε κατάσταση ύπνωσης, εμποδίζοντάς τον να δει την αλήθεια και να καταλάβει τη Θέση του.
γπάρχει ένας ανατολίτικος μύθος για έναν πάμπλουτο μάγο που είχε πολλά πρόβατα. Ο μάγος
αυτός όμως ήταν πολύ τσιγκούνης. Δεν ήθελε να μισθώσει βοσκούς, ούτε να στήσει φράχτη
γύρω από το λιβάδι όπου έβοσκαν τα πρόβατά του.'Ετσι, συχνά τα πρόβατα έμπαιναν στο δά-
σοςκαιπήγcιιναναπό`δωκιαπό`κει,έπεφτανσεχαράδρεςκαιλοιπάκαιπάνωαπ'όλαέφευγαν,
γιατί ήξεραν ότι ο μάγος ήθελε το κρέας και την προβιά τους κι αυτό φυσικά δεν τους άρεσε.
Τελικά ο μάγος βρήκε το φάρμακο. γπνώτισε τα πρόβατό του καί τους υπέβαλε πρώτα απ' όλα
την ιδέα ότι ήταν αθόνατα, ότι δεν πάθαιναν κακό όταν τα έγδερνε, αλλά το ακριβώς αντίθετο,
ότι δηλαδή αυτό ήταν πολύ καλό για τα ίδια και μάλιστα ευχάριστο.
'Υστερα τους υπέβαλε την ιδέα ότι ο μάγος ήταν καλό αφενπκο' που αγαπούσε το κοπάδι

του τόσο πολύ ώστε ήταν έτοιμος να κάνει τα πάντα στον κόσμο για χόρη τους.'Επειτα τους
υπέβαλε την ιδέα ότι αν επρόκειτο να τους συμβεί κάτι, τέλος πάντων, αυτό δεν Θα συνέβαινε
ακριβώς εκείνη τη στιγμή, οπωσδήποτε όχι εκείνη τη μέρα, συνεπώς δεν ήταν ανάγκη να το
σκέφτονται.
Επίσης, τους υπέβαλε την ιδέα ότι δεν ήταν καθόλου πρόβατα: σε μερικά υπέβαλε την ιδέα
ότι ήταν λ{οντια'ρια, σε άλλα ότι ήταν αετοt; σε άλλα ότι ήταν α'νθρω7το{ και σε άλλα ότι ήταν
μόγοι.
Καιμετάαπ'αυτό,τελείωσανόλεςοιέγνοιεςκαιοιστεναχώριεςτουμεταπρόβατα.Δενέφευ-
γcινποτέξανάπια,αλλάπερίμενανήσυχατηνώραπουομάγοςΘααπcιιτούσετοκρέαςκαιτο
τομάρι τους...
Ο μύθος αυτός είναι μια πολύ καλή ερμηνεία της κατάστασης του ανθρώπου. θ

ΑΒΆΤΟΝ 49
 Ιξ%#+ +`Ι~- Η ΝΕΑ ΚΟ1ΝΩΝ1ΚΗ
ΜΗΧΑΝΙΚΗ

+
+

Ο ΜΑΓΟΣ
ΚΑ1 ΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑ
Γ. 1. ΓκΟυρτΖ1'Εφ

πάρχουν χίλια δυο πράγματα που εμποδίζουν τον άνθρωπο να ξυπνήσει, που τον κρα-
τάνε δέσμιο των ονείρων του, Για να ενεργήσουμε συνειδητά με την πρόθεση να ξυ-
πνήσουμε, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τη φύση των δυνάμεων που κρατάνε τον
άνθρωπο σε κατάσταση ύπνου.
Πρώτα απ' όλα, πρέπει να καταλάβουμε ότι ο ύπνος μέσα στον οποίο ζει ο άνθρωπος δεν είναι
φυσιολογικός, αλλά μια ύπνωση. Ο άνθρωπος είναι υπνωτισμένος και αυτή η υπνωτική κατάστα-
ση διατηρείται και ενισχύεται συνεχώς μέσα του.
Μάλιστα Θα έλεγε κανείς ότι υπάρχουν δυνάμεις που έχουν συμφέρον να κρατάνε τον άνθρωπο
σε κατάσταση ύπνωσης, εμποδίζοντάς τον να δει την αλήθεια και να καταλάβει τη Θέση του.
Υπάρχει ένας ανατολίτικος μύθος για έναν πάμπλουτο μάγο που είχε πολλά πρόβατα. Ο μάγος
αυτός όμως ήταν πολύ τσιγκούνης. Δεν ήθελε να μισθώσει βοσκούς, ούτε να στήσει φράχτη
γύρω από το λιβάδι όπου έβοσκαν τα πρόβατά του.'Ετσι, συχνά τα πρόβατα έμπαιναν στο δά-
σος και πήγαιναν από `δω κι από `κει, έπεφταν σε χαράδρες και λοιπά και πάνω απ' όλα έφευγαν,
γιατί ήξεραν ότι ο` μάγος ήθελε το κρέας και την προβιά τους κι αυτό φυσικά δεν τους άρέσε.
Τελικό ο μάγος βρήκε το φάρμακο. γπwώπσε τα πρόβατά του και τους υπέβαλε πρώτα απ' όλα
την ιδέα ότι ήταν αθάνατα, ότι δεν πάθαιναν κακό όταν τα έγδερνε, αλλά το ακριβώς αντίθετο,
ότι δηλαδή αυτό ήταν πολύ καλό για τα ίδια και μάλιστα ευχάριστο.
'γστερα τους υπέβαλε την ιδέα ότι ο μάγος ήταν καλό αφεντ[κΌ' που αγcιπούσε το κοπάδι

του τόσο πολύ ώστε ήταν έτοιμος να κάνει τα πάντα στον κόσμο για χάρη τους.Έπειτα τους
υπέβαλε την ιδέα ότι αν επρόκειτο να τους συμβεί κάτι, τέλος πάντων, αυτό δεν Θα συνέβαινε
ακριβώς εκείνη τη στιγμή, οπωσδήποτε όχι εκείνη τη μέρα, συνεπώς δεν ήταν ανάγκη να το
σκέφτονται.
Επίσης, τους υπέβαλε την ιδέα ότι δεν ήταν καθόλου πρόβατα: σε μερικά υπέβαλε την ιδέα
ότι ήταν λ[οντα'ρtα, σε άλλα ότι ήταν αετΌί σε άλλα ότι ήταν α'νθρωποί κcιι σε άλλα ότι ήταν
μόγοι.
Και μετά απ' αυτό, τελείωσαν όλες οι έγνοιες κcιι οι στεναχώριες του με τα πρόβατα. Δεν έφευ-
γαν ποτέ ξανά πια, αλλά περίμεναν ήσυχα την ώρα που ο μάγος Θα απαιτούσε το κρέας κcιι το
τομάρι τους...
Ο μύθος αυτός είναι μια πολύ καλή ερμηνεία της κατάστασης του ανθρώπου. Η

ΑΒΆΤΟΝ 49
ΦΑΚΞΛΟΣ

ΤΟ ΜγΣΤ1ΚΟ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΗ

ΜίchΕ[ CΟΝ

nχαιJή είναι ένα εί-

δος συσκευής, που
ει'ναι προικισμένη με
ορισμένες δυνατότη-
τες οι οποίες της εξασφαλίζουν
συγκεκριμένες κινήσεις, σύμφωνα
με το σχέδιο του δημιουργού της,
προκειμένου να εκπληρώνeι ένα
ορισμένο σκοπό. Συνήθως μια μη-
χανή τροφοδοτει'ται με ένα είδος
ενέργειας την οποία μετατρέπει
σε μια μορφή ανώτερη, αποδο-
τικότερη, λειτουργεί δηλαδή ως
μετασχηματιστής ενέργειας.
'Ενας τέτοιος μετασχηματιστής

είναι και ο άνθρωπος. Ο πCιραλ-

ληλισμός αυτός έχει πολύ ενδι-
αφέρον γιατι' όπως στη φυσική
ένας μετασχηματιστής λειτουρ-
γεί προς δυο κατευθύνσεις, δυο
ρεύματα ενέργειας, έτσι και ο
άνθρωπος εγγενώς συμμετέχει,
υπόκειται, σε δυο κατευθύνσεις
(Και ΠΡάγματι ει'νcΗ λυπηρό που ΟίJΡάwJα w77λCΖν7j, Τυιιίο crαιί.
δεν έχει καμία επι'γνωση του γεγονότος αυτού): μια καθοδική που ξεκινάει από την Πηγή της Δημι-
ουργι'ας και μια ανοδική που επιστρέφει στην Πηγή και συνήθως ονομάζουμε σweιδητή εξε'λιξη.
Οανθρώπινοςμετcισχηματιστήςλοίπόνπαίζειτορόλοτουωςμέροςτηςμεγαλύτερηςμηχανήςπου
ει'ναι το σύμπαν, όσον αφορά στο μετασχηματισμό ορισμένων ενεργειών που ει'ναι απαραίτητες για
την κοσμική ισορροπία.
Εκτός όμως από αυτό τον απλό ρόλο με τον οποι'ο είναι επιφορτισμένος ο άνθρωπος, και από τον
οποίο δεν μπορει' να ξεφύγει, υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα που Θα μπορούσε να κόνει...

Εάν ει'μαι σε Θέση να αδράξω την αλήθεια cιπό το να περιχαρακώνομαι σε αρνητικά συναισθήματα
του τύπου «πώς είναι δυνcιτόν να ει'μαι μηχανή, δεν το ανέχομαι», τότε, στο σημείο αυτό, κάτι εξαι
ρετικά ασυνήθιστο εμφανίζεται: ει'μαί ένας «οργανισμός» που επιτρέπει το μετασχηματισμό ουσιών
κατά τέτοιο τρόπο που η δυνατότητα της εξέλιξης ενυπάρχει στην ι'δια τη μηχανή!
Επειδή ακριβώς είμαι μια μηχανή ενσωματωμένη σε ένα ολόκληρο δίκτυο κυκλωμάτων για
 Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ
ΜΗΧΑΝΙΚΗ

.ετασχηματισμό ουσιών, έχω αυτή την απίστευτη καλή

τύχη: μπορώ βαθμιαία να βρω και να γνωρίσω καταστάσεις
.πcιρξης τελείως διαφορετικές από εκείνες που βιώνω σή-
.ερcι, και έτσι να αγγίξω τη Σwεtδr)το'τr)τια, που σημαίνει να
ΞρΘω σε επικοινωνία με το Θείο, μια επικοινωνία ή ένωση
`,ια την οποία μιλούν όλες οι Θρησκείες και οι πνευματικές

5ιδασκαλίες.
Ξόν δεν ήμουν μηχανή, εάν δηλαδή δεν είχα τη συγκεκρι-
.ένη εσωτερική δομή κcιι οργάνωση για να μετασχηματίζω
jιjγκεκριμένες ουσίες, δεν Θα υπήρχε καμία ελπίδα για μένα
'α υπάρξω σε ένα άλλο επίπεδο εκτός από αυτό της συνηθι-

]μένης ζωής. Δεν έχουν όλες οι μηχανές αυτή την ικανότητα,

jύτε έχουν δημιουργηθεί με αυτή τη δυνατότητα.
ίυτή Βίναι η Θαυμαστή φύση του ανθρώπου που από τα πα-
.όρχαια χρόνια μάς έχει αποκαλυφθεί: σε όλη την κλίμακα
ης δημιουργίας ο άνθρωπος καταλαμβάνει μια εξαιρετική
Ξέση. Ωστόσο, μέσα στην ηλιθιότητά μας συνεχίζουμε να
Ξπαναστατούμε απέναντι στο γεγονός αυτό, που Θα έπρεπε
. α είναι ηλίου φαεινότερο: είμαστε μηχανές κcιι εδώ ακριβώς
Ξγκειται η δυνατότητά μcις!

Χρειάζεται να καταλάβουμε κάτι εξαιρετικά πολύτιμο: συ-

;ειδητότητα και μηχανικότητα βρι'σκονται ακριβώς στην ι'δια
`,ραμμή. Δεν είναι συγκρουόμενες ιδέες, πηγαίνουν μαζί. Η

=υνειδητότητα δεν μπορεί να ανθίσει εάν δεν υπάρχει μια

:ογάνωση που να το επιτρέπει αυτό.
ι μηχανή λοιπόν μου επιτρέπει να έχω πρόσβαση σε μεγαλύ-
τSρη ή μικρότερη συνειδητότητα, που σημαίνει μου δίνει την
.<ανότητα να ζω περισσότερο ή λιγότερο συνειδητά.
+σφαλώς, στο επίπεδο που βρισκόμαστε δεν έχουμε ξε-
+όθαρη εικόνcι του σκοπού της δημιουργίας μας. Ωστόσο,
Ανθρώnιν77 ΜηλΏν7}, Sίegfrίed ΖαdemαcΚ.
.ιορούμε να υποθέσουμε ότι υπήρχε κάποιος λόγος για να
=jμβεί αυτό, και ίσως αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε ότι αυτό Εάν λοιπόν κοιτάξουμε όλο το ζήτημα αυτό με μια νέα ματιά,
=O τεράστιο συμπαντικό παιχνίδι δεν Θα μπορούσε να στα- τότε Θα μάθουμε να κατανοούμε και να γνωρίζουμε τη μηχα-
Ξει' εόν δεν υπήρχαν οργανισμοί που να επιτρέπουν στις συ- νή (δηλαδή τον εαυτό μας) και τη δομή της, όχι πλέον απρό-
.ιαντικές ενέργειες να περνούν από μέσα τους κcιι έτσι να Θυμα ή δυσcινασχετώντας, αλλά με όλη μας την καρδιά.
.ετασχηματίζονται. Κcιι τότε Θα αρχίσουμε να μαθαίνουμε να μην εμποδίζουμε
`ι'ιορούμε απλώς να αποδεχτούμε αυτή την ιδέα χωρίς να αλλά να επιτρέπουμε σε ό,τι συνιστά τη σωτηρία μας, το μετα-
ιν καταλαβαίνουμε (Θα έπρεπε κανείς να είναι στην κορυφή σχηματισμό μας και τη δυνατότητά μας, να πραγματώνεται. Ξ
ις «Κλίμακας» για να έχει πλήρη κατανόηση), αλλά ακόμη
• =ι η ελλιπής μας κατανόηση μάς βοηθάει να αντιληφθούμε
-j>ς όντας μηχανές και μάλιστα μηχανές ενσωματωμένες σε

=.τό τον τεράστιο οργανισμό, είναι η ευκαιρία μας.

ΑΒΑΤΟΝ 5Ι
 Αρχαία Γνώση

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

νια μετά. Ο λόΥος στη συΥκεκριμένη περι'πτωση Υια τον Αριστοτέλη, ο οποι'ος στο έρΥο τοι
Εντέλει, οι αρχαι'οιΈλληνες
ΓJeρ/'ΜMήμης φιλόσοφοι
κσ/ Ανσμwήσεως, δεν παύουν να μαζι'
που περιλαμβάνεται μας eκπλήσσουν δυόμιση
με άλλα επτά κeι'μεναχιλιάδες χρό
στα Μικρό Φυσι
κό, ούτε λι'Υο ούτε πολύ παραδι'δει ένας πλήρcς σύστημα διαλογισμού που αποσκοπει' στην ανάμνησι
προηγούμενων ενσαρκώσεων ως «όχημα» για την εσωτερική ανάπτυξη του ανθρώπου!
Το πολύ σπουδαι'ο αυτό Θέμα έφeρε πρόσφατα στο φως έναςΈλληνας μελετητής εδώ και πολλά χρό
νια της αρχαι'ας ελληνικής γραμματει'ας και δη του ΣταΥειρι'τη, ο ΓιώρΥος Χαραλαμπι'δης, ο οποι'ος στ
βιβ^{ο του μe τ[τλο Περι' Μνήμης και Αναμνήσεως: Ο Ελληνικός Διαλογισμός και η Τέχνωση του Νοι
παρουσιάζει Υια πρώτη φορά τον Αριστοτελικό διαλογισμό στην ολότητά του.
Συναντήσαμe τον συγγραφέα και ει'χαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζι' του, ενώ στο τέλο(
της συνόντευξης παραθέτουμε ένα απόσπασμα από το βιβλι'ο του, όπου μεταξύ άλλων περιγράφετα
και η περι'φημη διαλογιστική τεχνική του Αριστοτέλη.
ΑΒΑΤΟΙ

Τι ει'ναι η μνήμη και τι η ανάμνηση κατά τον Αριστοτέλη;
Ο Αριστοτέλης Θεωρεί ότι κάθε άνθρωπος είναι εφοδια-
σμένος με δύο διαφορετικής ποιότητας μνήμες. Ας μην
ξεχνόμε ότι στην Αρχαία Ελλάδα το εκπαιδευτικό και Θρη-
σκευτικό σύστημα δεχόταν το νόμο τον επανενσαρκώσεων.
Τόσο ο Αριστοτέλης όσο κcιι οι άλλοι φιλόσοφοι Θεωρούν
ότι ο άνθρωπος διαθέτει μίcι αθάνατη Ψυχή η οποία ενσcιρ-
κώνεται διαδοχικά σε διάφορα Θνητά σώματα.
Η μνήμη, λοιπόν, αφορά κάθε φορά στην παρούσα ενσάρ-
κωση της Ψυχής μcις και μόνο. Αναφέρεται δηλαδή σε όλες
τις γνώσεις που αποκτάει ένας άνθρωπος στη ζωή του, από
την ώρα που γεννιέται μέχρι την ώρα που πεθαίνει. Η έδρα
αυτής της μνήμης βρίσκεται στο νου μcις. Υπάρχει όμως και
η ανα'μνηση, που αφορά στις γνώσεις που έχει αποθηκεύ-
σει η Ψυχή μας κατά την διάρκεια όλων των προηγούμενων
ενσαρκώσεών της. Η έδρα αυτών των αναμνήσεων βρίσκε-
ται στην Ψυχή.
Βεβαίως, παρόλο που κάθε άνθρωπος διαθέτει και τις δύο
αυτές εντελώς διαφορετικές μνήμες, είναι προφανές ότι
για να καταφέρουμε να Θυμηθούμε τις προηγούμενες ζωές
μας και με τον τρόπο αυτόν να έρθουμε σε επαφή με τις
πολύτιμες αναμνήσεις μcις, πρέπει να υποστούμε μία ειδι
κή εκπαίδευση, που στην Αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστή ωt
μύηση.
'Οπως το Θέτετε, φαι'νεται ότι η ανάμνηση των προηγού
μενων ενσαρκώσεών μας έχει μεΥάλη σημασι'α. Γιατι';
'Ενας άνθρωπος που Θcι μπορούσε να Θυμηθεί τα σημαντικ(
γεγονότα των προηγούμενων ενσαρκώσεών του, Θα απο
κτούσε μία σειρά πολύ σημαντικών εμπειριών που Θα τοι
επέτρεπε μία καλύτερη γνώση κcιι αντιμετώπιση της πραγ.
ματικότητας. Κατά τον Αριστοτέλη, σε αυτή τη δεύτερr
άγνωστη κcιι ανεξερεύνητη μνήμη της Ψυχής μcις βρίσκετα
αποτυπωμένο το σύνολο της Συμπαντικής γνώσης. Εκεί βρί.
σκεται κρυμμένη ολόκληρη η σοφία την οποία δεν είναι δυ.
νατόν με κανέναν τρόπο να αποκτήσουμε κατά την διόρκειc
μίας και μόνο ζωής, διότι δεν επαρκεί ο χρόνος.
Η προσωπική μας εξέλιξη μπορεί λοιπόν να επιτευχθεί μόνc
με την επαναλειτουργία των Ψυχικών μας αναμνήσεων, πα.
ράλληλα με τη λειτουργία της σημερινής μας εγκεφαλι.
κής νοητικής μνήμης. Την ιδQνική αυτή κατάσταση, κατέ
την οποία Θα μπορούσαν να λειτουργούν απρόσκοπτα κα

5ό ΑΒΑΤΟΝ
Πεβί Μψήm κιιι Ανάμνnm Προπψούμενων [νοuβκώοεων
οι δύο ποιότητες της μνήμης μcις, οι σχολιαστές του Αρι-
στοτέλη την ονομάζουν με την κωδική ονομασία «Τέχνωση
του Νου». Η τέχνωση αποτελeί μία μακροχρόνια μυητική
διαδικασία, η οποίcι Θα μπορούσε να εκτυλίσσεται και σε
ολόκληρη τη διάρκεια της ζωή μας.
Αφορά στην εξέλιξη των πνευματικών μας λειτουργιών,
κάτι που επιτυγχάνεται με την όσο το δυνατόν περισσότε-
ρη συνδυαστική δράση της μνήμης και της ανάμνησής μας.
Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι ολόκληρο το εκπαιδευτικό
και Θρησκευτικό σύστημα της Αρχαίας Ελλάδας είχε σαν
κύριο στόχο του ακριβώς αυτή τη δυνατότητα της λειτουρ-
γίας της ανάμνησής μcις, για την οποία μας μιλάει για πρώ-
τη φορά με τόσο συγκεκριμένο τρόπο ο Αριστοτέλης στο
έρΎο του Περι' Μνήμης και Αναμνήσεως.
Ει'πατε ότι η συνηθισμένη μνήμη έχει έδρα το νου και
ι ανάμνηση την Ψυχή. Μήττως αυτός ει'ναι ο λόγος που
συχνά βιώνουμε τόση δυσαρμονι'cι ανάμεσα σε αυτό που
σκεφτόμαστε και σε αυτό που στ' αλήθεια επιθυμούμε;
Ο Αριστοτέλης πcιρομοιάζει τον άνθρωπο που δεν έχει ακό-
μα εξελιχθεί με ένα δίπολο. Όπως δηλαδή ένας μαγνήτης
έχει δύο πόλους, έτσι κcu ο άνθρωπος διαθέτει επίσης δύο
βQσικούς πόλους, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τον τρόπο
συμπεριφοράς του.
Αυτοί οι δύο πόλοι είνcH η καρδιά κcιι ο νους. Γνωρίζουμε ότι
για να έλξουμε με ένα μαγνήτη ένα μετcιλλικό αντικείμενο
Θο χρησιμοποιήσουμε υποχρεω-
τικά έναν από τους δύο πόλους
του. 'Ετσι και στην περίπτωση
του ανθρώπου, προκειμένου να
πάρουμε οποιαδήποτε απόφαση,
χρησιμοποιούμε είτε τη λογική
είτε τα συναισθήματά μας. Σπανίως όμως μένουμε ευχαρι-
στημένοι από το αποτέλεσμα των πράξεών μας, διότι όταν
λειτουργούμε με βάση τη λογική «διαμαρτύρεται» το συναί-
σθημα, ενώ όταν λειτουργούμε βάσει των συναισθημάτων
μας «διαμαρτύρεται» η λογική μας.
Η κατάσταση αυτή αποτελεί ένα φαύλο κύκλο ο οποίος δεν
μας αφήνει ποτέ να είμαστε ευχαριστημένοι από τις πράξεις
και τις αποφάσεις μας, διότι πάντοτε αισθανόμαστε ότι κάτι
δεν κάναμε καλά. Εφαρμόζοντας όμως την Τέχνωση του Νου
οι αποφάσεις που παίρνουμε ικανοποιούν πλήρως και τους
δύο μας πόλους, πράγμα που μας επιτρέπει να βρούμε ευ-
τυχία και αρμονία.
Στο βιβλι'ο σας αναφέρεστε στο ρόλο του Απόλλωνα
και του Άδη στην επι'τευξη της Τέχνωσης. Πρόκειται για
ενέργειες ή για κάτι διαφορετικό;
Η κάθοδος στον 'Αδη αποτελούσε τη σημαντικότερη μύηση
στην Αρχαία Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι μεγά-
λοι ήρωες πριν τη Θεοποίησή τους έπρεπε απαραίτητcι να
κατέλθουν στον 'Αδη. Ο Ηρακλής, Ο Οδυσσέας, ο Ορφέcις,
ακόμα κcιι ο Χριστός, αποτελούν μερικές μόνο από τις πιο
γνωστές περιπτώσεις αυτής της καθόδου.
Η κάθοδος στον 'Αδη ισοδυναμεί ουσιαστικά με την πλήρη
λειτουργία της ανάμνησης. Πρόκειται για την ολοκλήρω-
ση της διαδικασίας της Τέχνωσης του Νου, η οποία δίνει
την δυνατότητα στον άνθρωπο που έχει πλέον μυηθεί να
ανέλθει σε ένα υψηλότερο εξελικτικό επίπεδο, το οποίο Θα
μπορούσαμε να πούμε ότι αντιστοιχεί με τη Θέωση, την
ένωσή μcις με τον Πατέρα Δημιουργό.
Αυτήν την ένωση όμως είναι αδύνατον να την επιτύχουμε αν
δεν γνωρίζουμε τα συγκεκριμένα ιeρά αρχαία κείμενα που
έχουν σκοπό να μας βοηθήσουν να βγούμε από το σημερινό
πνευματικό σκοτάδι κcιι να ατενίσουμε το λαμπερό Φως του
Απόλλωνα, ο οποίος είναι ο υπεύθυνος της εισόδου μας σε
αυτό το επόμενο εξελικτικό στάδιο της Θείας γνώσης, όπου
αποκτούμε τη γνώση των αναμνήσεών μας. ιι
ΆΒΑΤΟΝ 57
 Ο ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ

γισμό ήταν ένας και μοναδικός κcιι απολύτως συγκεκριμένος: μέσω του διαλογισμού μπορούμε
Στην Αρχαίcι Ελλάδα
να έρθουμε ο λόγος
σε επαφή για
με τις τον οποίον ένας
προηγούμενες άνθρωποςμας
ενσαρκώσεις όφειλε νατον
κcιι με ασχοληθεί με τον
τρόπο αυτό να διαλο-
επανα-
φέρουμε στη μνήμη μας τις γνώσεις και την σοφία που είχαμε αποκτήσει κατά τη διάρκεια αυτών των
παρελθουσών ενσαρκώσεών μας.
Η πρcικτική εφcιρμογή του Αρχαίου Ελληνικού Διαλογισμού αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία. Για να
κατcιφέρουμε να εισέλθουμε σε μία επιτυχημένη διαλογιστική κατάσταση Θα πρέπει απαραιτήτως να
έχουμε κάνει προηγουμένως την απαιτούμενη προετοιμασία.
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, για να πετύχει η διαδικασία, υπάρχει μία βασική και αναγκαία προυπόθεση:
πριν από την έναρξη του διαλογισμού Θα πρέπει απαραιτήτως να έχουμε Θυμηθεί μία βασική ανάμνηση
κάποιας προηγούμενης ζωής μας, είτε μέσα από κάποιο ιδιαίτερο όνειρο (οδηγίες δίνονται στο κείμενο
του Αριστοτέλη) είτε με αστρολογική καθοδήγηση (...)
Ο διαλογισμός cιποτελεί οπωσδήποτε μία πολυδιάστατη εσωτερική και πνευματική διεργασία. Για την
επιτυχημένη πρακτική εφαρμογή του, είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε μία καθορισμένη σειρά
ασκήσεων, που αφορούν και στα τρία μέρη του ανθρώπου, δηλαδή στο σώμα, στην Ψυχή και στο νου.
Ας εξετάσουμε αυτά τα τρία στάδια αναλυτικά.

58 ΆΒΆΤΟΝ
 (
τογ ΑΡ1ΣΤΟΤΕΛΗ
Η ΑΦγπΝΙΣΗ ΤΟγ ΣΩΜΑΤΟΣ
Η πρώτη διεργασία από επει νcι
Το σώμα
μ.ειLΕ!!±9±ηΈ$Ρ±;!Π±ί±9η±9±±JpυΩιιsQ±ιυ+ιαςπωμαιΩς,
μας, που Θα πρέπει πάντοτε να είναι κcιι να διατηρείται
καθαρό, είναι το πρώτο που οφείλει να προετοιμαστεί κcι-
τάλληλα ώστε να επιτρέψει την έναρξη μιας επιτυχημένης
διαλογιστικής κατάστcισης, η οποία στη συνέχεια Θα οδη-
γήσει στη διαδικασία της κάθαρσης της Ψυχής μας.
Ο κατεξοχήν τρόπος που χρησιμοποιούσαν στην Αρχαία
Ελλόδαγ,ι.q.`τηΥ~~~gφ.Ψ_ι.g_η_ιΩμ~.ΩώμαιΩς_ήιgΥ_οΞχοLBέsξ
ο οποίος αποτελούσε μία καθαρά ιερή τελετουργική
διαδικασία. Η ανάμνηση του γεγονότος αυτού, έχει διcι-
τηρηθεί στην σημερινή εκκλησιαστική ορολογία, όταν
κατά την διάρκεια μιας Θείας λειτουργίας λέμε ότι ο ιερέ-
ας χοροστατει'.
Πράγματι, ο χορός μπορεί να επιφέρει πολλαπλά αποτε-
λέσματα στο ανθρώπινο σώμα και πρώτα απ' όλα να cινα-
γκόσει το σώμα μcις να κινηθεί ακολουθώντας μία σειρά
από συγκεκριμένες κινήσεις.
Η πειθαρχεία του σώματος η οποία επιτυγχάνεται μέσω
των αυστηρά καθορισμένων χορευτικών κινήσεων που
είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε όταν χορεύ-
ουμε, παίζει σημαντικό ρόλο από τη στιγμή που «μπούμε
στο χορό» του διαλογισμού. Αυτές οι χορευτικές κινήσεις
βασίζονται σε ρυθμούς και τρόπους της Αρχαίας Ελληνι-
Γ|όρΓΟS ΧΑΡΑΛΑΜΠ|'ΔΓΙS
κής Μουσικής οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να δονούν
αρμονικά την Ψυχή μας μέσω των χορευτικών κυκλικών
περιστροφών.
Στην επίτευξη αυτού του αποτελέσματος, βοηθάει κατεξο-
χήν ο γνωστός σήμερcι «Χορός των Δερβίσηδων» που δί-
δαξε ο Τζελαλεντίν Ρουμί, αντιγράφοντας τις τελετές των
Καβειρίων Μυστηρίων που συνέχισαν να εκτελούνται στην
περιοχή του 1κονίου της Μικράς Ασίας τον 13ο αιώνα (.„)
ΤΟ σώμα μας, λοιπόν, Θα πρέπει να είναι κατάλληλα προ-
γυμνασμένο κcιι εκπαιδευμένο, για να αντεπεξέλθει στις
συνθήκες της διεξαγωγής του διαλογισμού, διότι ένα δεύ-
-ή.
::%~:~η##τΞΚΞiΞίΞίέΞδέjΗ;ΞίΞο%#
Η χρονική διάρκεια των εισπνοών και εκπνοών μας μπορεί
να καθορίζεται από τις χορευτικές κινήσεις που προηγή-
Θηκαν, αφού μέσω του χορού ρυθμίζεται σαφέστατα και ο
ρυθμός της αναπνοής μcις.
Επίσης είναι αποδεδειγμένο ότι ο χορός μπορεί να επι-
ΞΞΞΞ8#
δράσει στην Ψυχολογία μας, στην περίπτωση που τυχαίνει
να μην είμαστε ιδιαιτέρως ευδιάθετοι. Ας μην ξεχνάμε ότι
σύμφωνα με τον Αριστοτέλη , τΕgg!_ιsάnρηπρθθπόθεgη_
Ψυχολογική κατάσταση ,
-,J-Θ-______ -___ __
ΑΒΆΤΟΝ 59

Σύμβολο τrιS Ψυχικήs κάθαρσnS αποτελεί το σχήμα τnS νιφάδαs
χιονιού ή το μυστnριακό σχήμα του εννεαγώνου, πάνω στο οποίο
μαs προτρέπει ο ΑρIστοτέλnS, να δ1αλογ1στούμε.
r ΞΓέΞ%Ξ:Αδ1οΆΡΞτάκύριολόγοστηναπόρριψη
πάσης φύσεως αισθημάτων και συναισθημάτων που Θα
.__-
~Τ:ΙΞο%υΞΞΥΞΞ+Τ5ε9Ο_±ν~εμτξ9_ιο_Ξτηβ_α~e~ύτ9ρ_η.§ξ~ερ.εψνη.
Αυτό σημαίνει ότι με κάποιον τρόπο Θα πρέπει να καταφέ-
ρουμε να απαλλαγούμε υποχρεωτικά από τις σημερινές
μνήμες που εξακολουθούν να τροφοδοτούν τις αισθή-
σεις μcις δημιουργώντας αισθήματα και συναισθήματα
που Θα μπορούσαν να καταστείλουν τη διαλογιστική μας
προσπάθεια, καθηλώνοντας την Ψυχή μας στο «εδώ και
τώρα». Τη διαδικασία αυτή μπορούμε να την ονομάσουμε
και Ψυχική κόθαρση.
Σύμφωνα με την ελληνική γλώσσα, η καθ-αρση είναι το
απαραι'τητο στοιχείο που μπορεί να σταματήσει την κατα-
πίεση της άρσης της Ψυχής ή της Ψυχικής ανάτασης. Θα
πρέπει λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε πλήρως ότι Ψυχική
ανάταση χωρίς κάθαρση δεν μπορεί να επιτευχθεί (...).
Αυτήν την πολύτιμη ηρεμία που έχουν αποκτήσει πλέον
τόσο το σώμα μας όσο κcιι η ψυχή μας, Θα πρέπει να
καταφέρουμε στη συνέχεια να τη μεταδώσουμε και στο
νου μας. Το ζητούμενο για έναν επιτυχημένο διαλογισμό
είναι να καταφέρουμε να ελευθερώσουμε τη σκέψη μcις
cιπό οποιαδήποτε πληροφορι'α που αφορά στην παρούσα
ζωή μας, όπως προηγουμένως ελευθερώσαμε την ψυχή
μας από τα συναισθήματό μας, και το σώμα μας από τις
αγκυλώσεις του.
Αυτό που Θα πρέπει να πετύχουμε κατά τη διάρκεια του
διαλογισμού ει'ναι να μη μcις απασχολεί και να μη μας εν-
διαφέρει απολύτως τι'ποτα. Ο λόγος που ει'ναι απαραίτητο
να επέλθει μι'α τέτοια νοητική κατάσταση, είναι ότι ύόνο
κατ' αυτό τον τρόπο Θα μπορούσαν να επικρατήσουν
στον εγκέφαλό μας οι αναγκαίες εκει'νες συνθήκες, ώστε
να προκύψει ο απαιτούμενος «χώρος» γιcι να μπορέσουν
να κάνουν την εμφάνισή τους οι πολυπόθητες αναμνήσεις
μιας προηγούμενης ζωής μcις, οι οποι'ες εξακολουθούν
ακόμα να βρίσκονται πολύ βαθιό κρυμμένες στο υποσυ-
νείδητό μcις („.)
Όταν βρεθούμε λοιπόν σε αυτήν την τελική φάση του δια-
λογισμού, μπορούμε πλέον κατά την προτροπή του Απολ-
λωνίου παραγγέλματος «ΓΝΩΘΙΣΑΥΤΟΝ» να ξεκινήσουμε
τη διαδικασία της ανάσυρσης των αναμνήσεων μιας προ-

Η ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ
οιΗΣΗ ΤΟγ ΝΟΥ~~
Αφου εχει προηγη Θεί το πρώτο στάδιο του ελέγχου του
σώματός μας και στην συνέχεια το δεύτερο στάδιο της
ανάτασης της Ψυχής μας, πλησιάζουμε στην επίτευξη
του τελικού στόχου που επιτυγχάνεται με το τρίτο και
Ο Απόλλωναs είναι ο Θεόs προστάτnS του διαλογισμού. Κατά τον
τελευταίο στάδιο του διαλογισμού, την ενεργοποίηση
Αριστοτέλn, αυτό δείχνει πωs Ο διαλογισμόs πρέπει νο yίνετcιι στο
του νου μcις.
φωs τnS μέραs.

60 ΑΒΑΤΟΝ
ν ηγούμενης ζωής μcις. Πρέπει λοιπόν να συγκεντρωθούμε
στην αρχική συγκεκριμένη βασική μας ανάμνηση, που
όπως είδαμε αρχικά προέκυψε είτε από ένα όνειρο είτε
από αστρολογική καθοδήγηση.
Αν έχουμε καταφέρει να εισέλθουμε σε πραγματική διαλο-
γιστική κατάσταση, Θα πρέπει καθ' όλη την διάρκεια του δι-
αλογισμού να βιώνουμε κυριολεκτικά μόνο τη συγκεκριμέ-
νη ζωή την οποία διαλογιζόμαστε κcιι να μην κατεχόμαστε
από κανένα συναίσθημα της σημερινής μος ζωής. Δηλαδή,
όπως ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια μίας ονειρικής
κατάστασης.
Ο διαλογισμός αφορά σαφέστατα μία ειδική λειτουργία
του νου μας, αλλά όχι μόνο, καθότι στην πορεία αυτής της
δίαδικcισίας είναι απαραίτητη η συμμετοχή της Ψυχής μας.
Διότι η Ψυχή μας είναι αυτή που Θα προσφέρει στον νου
μαςτιςcιναμνήσειςτιςοποίεςαντιλαμβάνεταιησκέψημας,
έτσι ώστε ο νους μας να τις επεξεργαστεί περαίτέρω μέχρί
να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα της συνειδητοποί-
ησης των λαθών που κάναμε στην προηγούμενη ζωή μας.

Ο ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟγ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜογ

Ωστόσο το ζητούμενο δεν είναι μόνο να καταφέρουμε να
εντοπίσουμε τα λάθη που δημιουργήθηκαν σε εκείνη την
προηγούμενη ζωή μας, λόγω της λανθcισμένης αντιμετώ- Οδnγεί, μέσω τnS γνώσnS, στrιν άνοδο τnS Ψυχήs.
πισης των γεγονότων που προήλθαν από την απειρία της
απαλλάξουν οριστικά από τύψεις, ενοχέςι άγχη, φοβίες, κcι-
Ψυχής μcις. Ένας βασικός στόχος του διαλογισμού είναι
κίες και όλα τα συναφή κατώτερα συναισθήματα που μας
να διαπιστώσουμε και τις πληγές που προκάλεσαν αυτά
καταδιώκουν συνεχώς.
τα λάθη μcις στους άλλους. Διότι, το σημαντικότερο κέρ-
Όπως είναι πλέον προφανές, το πνευματικό αποτέλεσμα
δος αυτής της διεργασίας είναι να συνειδητοποιήσουμε
που προκύπτει σταδιακά από τη διαλογιστική κατάσταση,
ότι αυτά τα λάθη, τcι οποία τώρcι μας αποκcιλύπτονται κcu
συντελεί σε πολύ μεγάλο βαθμό στη διαδικασία της Τέχνω-
μπορούμε να τα αξιολογήσουμε, ήταν ο κύριος λόγος που
σης του Νου μαςί )
δημιούργησαν το κα'ρμα μας.
Είναι απόλυτη και επιτακτική η ανάγκη να εντοπίσουμε
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
αυτά τα λάθη της Ψυχής μας και για έναν επιπλέον λόγο:
Ας μην ξεχνάμε ότι η κάθοδος στον 'Αδη, αποτέλεσε το δω-
είναι γεγονός ότι δυστυχώς αυτά τα ίδια λάθη που ευθύ-
δέκατο και τελευταίο άθλο που επιτέλεσε ο Ηρακλής, στην
νονται για το κάρμα μcις, από τη στιγμή που δεν τα έχου-
πορεία της Θέωσής του. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι
με αναγνωρίσει και συνειδητοποιήσει, συνεχίζουμε να τα
αυτή είναι η μόνη μέθοδος που Θα μπορούσαμε να αποκτή-
επαναλαμβάνουμε και στην παρούσα ζωή μας (...) Επειδή
σουμε την πλήρη γνώση του τρόπου Θεραπειών των λαθών
η ψυχή μας είναι μία και μοναδική ανά τους αιώνες, για
των προηγούμενων ζωών μας κCιι να αποκcιταστήσουμε την
να σταματήσει την επcινάληψη των ίδιων λαθών, πρέπει
υγeία της Ψυχής μας στο σύνολό της.
οπωσδήποτε να βρει έναν τρόπο για να συνειδητοποιήσει
Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή στην ελληνική μυθολογία
τα λάθη αυτά.
και συνοψίζεται με το γνωστό χρησμό του Απόλλωνα, του
Μόνο τότε Θα καταφέρουμε να Θεραπεύσουμε αυτές τις
Θεού που εποπτεύει πάντοτε το διαλογισμό: «Ο τρώσας
πληγές μας, διότι μόνο τότε Θα καταφέρει η Ψυχή μας
και ιάσεται* ιΕι
να cινέλθει σε ανώτερα επίπεδα ευδαιμονίας που Θcι την

ΆΒΆΤΟΝ ό1
 Εναλλακτική Ζωή

w Μ#α Ήg®Άgμi#ή Ήέ#νη έτ#fΞΕ GFτ$δgίfΈτεί' πβαψΗ#πί#wώ

Η Αβ%F.εRΈ'® Τε'χνn ™φέλθm Wβ® Ή®W άψθ#ί±rΕε3 gε ί{έ$ε τ$# gm#`'mg#®,

του Δ#εΕΛ®WΉ®#β®ύ

σε ΗΗ'wm®m #Α ®ωτή 88'wtm π® Πά5 Fggίf Ξτ8 j484FΘ#j έ%®θjΗg ®##Ήqψ

ξ®wήα$§ ®υ%νά gΉΕgτημθ`jίΗέ νέεί Ή©υ β®Ε'%ψ®ωw

mά#$ m ΦRjν#gm#gμέwη τέι€ψn μggξέν$Β ®ηΗe$wΉ!%# Ή®

®τβ$$j β$Α™#'$νθί τη ΦξΑ;-!μεΞτίκή κε# ν©ητ8Ηή ί#ψ@8'eΒ

FίLρjw θg®%®υί8BW4ά#W #®§ θζ™ρFe8™®Α®Μέ§ Έ88 ®#ΗFττώ#ξ8τεί τFτίς-ηΑί#Ε'θΒ8ο

Φβ ™π®Φ#έ$ π®ω %gνή®$αQ ω®ψ{$®® %Gm m !δΕ®ί`τgβη φ!€ή$σ$φ!'8 τg#ο τ® Wάν®υν

™®Μέ# {m#έ{3 w® φ™ντάζgΒ $ξ#$ψ8κό, mβ®κg!μέν®υ νg #άθΦυμg τ8 mβGψm

!uαΈβΒαά gΒ'Wαθ π® ΤάΒ Τ`®ΒB ®$jw®ντ#®θ$βjg έν6aν ®Fgό τ®υξ π!® ®F~ίμ®νπβm®ύfΦ"

Βfi®$+,άΑα$ς` FmQ αβ%αΒ`gQ θ8υτήQ ΉέΜwm$ί ψ®W βί@Fre Κ.®υzmenΚ®, m®υ ®θβάΦ

®Ηga F&$ τgΑ$Gjπ®§'® %βών!® ®πmν ΕΑλά$® Β$αg gΒ'%e!#g Ηία FF®άύ gν®a#φέβ®ίj®™

©'υξήΉθηΦm μαζ!' π®βτβΦ

Φ Ρ!®m€# Κ®αjΖ§ψΒ®rΒ#® ®®%ΦΑ$§'τegβ μ® mm6;ύ g®ωτ8β!#έξ ίτ®itgίjΕί€ές Fβj%ν®ςυ Έn€#

Έ3λgυΈ.θιm'α #αβάnw'Έ'# %βόwg®υ'B%®g #θα®mπgύ®&g δ!'πΑα gτξίν σπ$υδαg'Φ δά##%®ω

#® $mί#®ιmg m νω&ίηη FjΒ'νΦ# Fmυ%Ε®#Μ% ΑFm# F®θ!®ratί®n Τaί 8hί e#uαn & ®ί

$®™$j κeg! $Εδά®g€g§ mFάβ Έ®g αFψό τ® Τ!®®3ύ Εή#$β® δίδάσί€gι στFί %ΑΜ® κ#ί

®ρί™® δ$θgFρ®ΑΒτg®`Ηθί€ό #ντβ® ΕFgθ#όβφωΦFΒ$ καΕ Εmκ®ίνων!'Ge FF®ω ®Έgνάα

ζ®Fα! ®Fη Γ8βμegν!Β€ή Σ%®Αή ®g®®®Α®W$'#η$3 gνώ ΗξΒβάλληλα δg®βψαwών$!

®$ΜΒνάβθθ# $ΉΗμώβφωΦηQ δα®Β&άΑωw Ήάί F®μ

ΔήμFβF©G$ ΝΒΜ®ΑΝί4:%υ

Κύριε Κουζμένκο, τι ει'ναι το Τάι Τσι;

Στην Κι'να είναι μια πολεμική τέχνη και παράλληλα μια ενερ-
γειακή τέχνη που χαρακτηρι'ζεται από ρευστές, απαλές κcιι
κυκλικές φυσικές κινήσεις που στο σύνολό τους ονομάζονται
φο'ρμες. Είναι ένας τρόπος άσκησης, μια δραστηριότητα ωφέ-
λιμη για την υγεία, στην οποία σε όλη την Κι'να ασκούνται
κάθε πρωι' ομάδες ανθρώπων σε εκατοντάδες πάρκα,
Για όσους ψάχνουν πέρα από την απλή γυμναστική, η μορ-
φή αυτή των ασκήσεων επιδρά στους μεσημβρινούς, τα
ενεργειακά κανάλια του σώματος, αυξάνοντας τη ροή της
ενέργειας με αποτέλεσμα τη βελτι'ωση της λειτουργίας των
ζωτικών οργάνων.
Ορισμένοι τέλος, Ψόχνουν την πνευματική του πλευρά: λέ-
γετcιι ότι το Τάι Τσι ει'ναι διαλογισμός εν κινήσει. Μέσω cιυ-
τού μπαι'νεις σε μια κατάσταση ηρεμίcις που επιτρέπει στο
νου να αποχωρήσει από τις εντόσεις και τις σκέψεις και να
έχει επαφή με κότι ανώτερο, ας πούμε μια ψυχική επαφή
με το σύμπαν.
Στο Τάι Τσι υπάρχουν όλα, όποιος αναζητά κάτι μπορεί να το
βρει εκεί. Στη βάση του βέβαια ει'ναι μιcι σωματική άσκηση.
Ξεκι'νησε από τους Ταο.ι.στές μοναχούς το 13ο αιώνα και cινή-
κε στις δραστηριότητες μέσα από τις οποίες αναζητούσαν
τη Φώτιση. Η φιλοσοφία του στηρίζεται στις αρχές του Γιν
κcπ του ΓιCινγκ που είναι οι δύο πρωταρχικές δυνάμεις που

L=--.---.---------.-=
 δημιουργούν και κρατούν την ισορροπία στο σύμπαν μέσω
της αλληλεπίδρασής τους.

Πώς το Τάι Τσι οδηγει' στη φώτιση;

Για τους Ταο.ι.στές η Φώτιση μπορεί να έρθει ανά πάσα στιγ-

μή, όταν κάποιος μαγειρεύει, όταν κάνει μια χειρωνακτική

εργασίο, όταν κάνει Τάι Τσι. Επίτευξη της Φώτισης σημαίνει
επιστροφή στον Θεό ή ένωση με το Απόλυτο, το Τάο Πώς
εκδηλώνει το Τάο την παρουσία του; Μέσα από τις ενέργειες
του Γιν και του ΓιCινγκ. Οι κινήσεις του Τάι Τσι μcις επιτρέπουν

| ;:ι:ί:;:ε:ν:ώ::ο::Τεέ:ητι:ι::έ:::Ι::έαρλγλε:ακ::νταη:ν:νρέμρογνεί:αο:::

Λέγεται ότι στο Τόι Τσι υπάρχουν μόνο κυκλικές κινήσεις.

Πατι' αυτό;
Επειδή στη ζωή και στο σύμπαν όλα είναι κύκλος. Δεν υπάρ-
χει ευθεία γραμμή: η τροχιό των πλανητών είναί κυκλική, το
DΝΑ είναι ένας σπειροειδής έλικας. Εφόσον το Τάι Τσι είναι

φύση και οι κινήσεις του είναι επίσης κυκλικές.

Μιλήσατε γ!α μεσημβρίνούς. Τι ακριβώς ει'ναι;

Όπως τα ποτάμια στη φύση δημίουργούν ζωή και όπως οι
φλέβες μας κυκλοφορούν το αίμα, οι μεσημβρινοί του σώ-
ματος μεταφέρουν ενέργεια στα ζωτικό μας όργανα. Το Τάι
Τσι φροντίζεί να μην μπλοκάρονται οι μεσημβρινοί καί να
μην υπάρχει υπερβολική ενέργεία. Η κίνηση στο Τάι Τσι είναι
πάντα ισορροπημένη: το δεξί με το αριστερό, το πάνω με το
κάτω, το εμπρός με το πίσω, το μέσα με το έξω.'Ετσι επιτυγ-
χάνετε η ενεργειακή ισορροπία στο σώμα.

Η ενέργεια από τι μπλοκάρετοι μέσα μας;

Από τις σκέψεις. Όταν σκεφτόμαστε κάτι έντονα, είτε κάνο-
ντας σκέψεις αρνητικές είτε Θετικές, αρχίζει αυτό να μετα-

φέρετε στο σώμα μας. Πρώτα μπλοκάρεται η ενέργεια και

μετό παρουσιάζονται προβλήματα στην ύλη, στο σώμα. Γι'
 ρού αντιστοιχούσε σε μια ασθένεια. Η Θέση των ποδιών,
κατάλληλες περιστροφές, μπορούσαν να γιατρέψουν ατ
άσθμα μέχρι σχιζοφρένεια. Γι' αυτό οι φόρμες του Τάι Τ
έχουν να κάνουν με πατήματα των ποδιών τα οποι'α δημιουι
γούν ένα ολόκληρο σχέδιο.
Στην Κίνα, ακολουθώντας αυτή την παρόδοση, οι Ταο.ι.στ{
μοναχοί πήραν τα δικό τους τελετουργικά, τη δική τοι
κίνηση και την ενσωμότωσαν στο Τάι Τσι το οποίο μοιρt
'ΑνθρωrιοS-Ουρανόs-Γn αrιοτελούν τnν Τριdδο του ΤCιο.ι.σμού. Βασιzό- στηκcιν με τον κόσμο. Αλλιώς πώς Θα ξέρεις να κινήσε
σωστά το σώμα σου, να βάλεις έμφαση στη φωνή σου,
μενοs στπ Γn-Μnτέρα και ακούγονταs ι.α λόγια του ουρανού-Πατέρα,
Ο άνθρωποs ισορροrιεί ενεργειακά. κινηθει'ς στο χώρο;
Αν δείτε τις χριστιανικές λειτουργι'ες, Θα παρατηρήσετε πω
αυτό παραδόσεις όπως ο Βουδισμός συμβουλεύουν να cιπο- τα τελετουργικά δεν ει'ναι τυχαι'α, βγάζουν συγκεκριμέν
φεύγεις την έντονη σκέψη, δηλαδή να μην προσκολλάς τη ενέργεια και ατμόσφαιρα. Οι κινήσεις, ο ήχος και τα σύμβολ
σκέψη σου σε ένα πρόβλημα και να επιστρέφεις συνέχεια
μπορούν να ανεβάσουν πνευματικά ακόμα και έναν άσχετι
σε αυτό, αλλά να σκέφτεσαι αποστασιοποιημένα, σαν πcι-
που μπαίνει σε ένcιν ιερό χώρο.
ρατηρητής. Οι μοναχοί στο Άγιο Όρος επί ώρες ανεβοκατεβάζουν τt
σώμα τους, κάνοντας τις γνωστές μετάνοιες, κάτι που
Πώς όμως μπορει' να μην ταυτι'ζεται κcινει'ς με τις σκέ-
μέσος άνθρωπος δεν Θα άντεχε. Αυτές οι ασκήσεις (γιαι
Ψεις του; ασκήσεις είναι) Θα μπορούσαν με κόποιο τρόπο να δοθού`
Μe το διαλογισμό.Ήρεμος νους, που σημαίνει ότι αντιλαμβά-
στον απλό άνθρωπο που Θέλει να ζήσει πιο πνευματικά.
νομαι το σύμπαν όπως είναι, χωρι'ς να το «φορτώνω» με τις
δικές μου προβολές.'Ενα παιδί δεν «φορτώνει» τα αντικείμε-
Γιατι' το Τόι Τσι γι'νεται συνήθως στη φύση;
να που βλέπει με τις δικές του λέξεις, ορισμούς και συνειρ-
Πρέπει να μάθουμε να συνυπάρχουμε με τη φύση. Το Τάι Τσ
μούς, απλά τα βλέπει όπως είναι. Ο καθαρός νους είναι σαν είναι η μικροκοσμική cιντανόκλαση της φύσης και των νό-
τον ουρανό, οι σκέψεις περνάνε μπροστά του σαν
σύννεφα και χάνονται.
Το Τάι Τσι ως διαλογισμός σε κι'νηση, οδηγεί το νου σε
μια τέτοια κατάσταση μέσα από μια διαδικασι'α συνει-
δητήςκαιελεγχόμενηςεστίασήςτου.Ότανσκέφτεσαι
;Ιά-iΞρ`:ξξ`Ι`γ-IΞ-ΤΤς-;:`ρυμξ;Ι::ίι\ΤέrΞ;Τ::; ::::::::: #ΤΑ;*g:,
κάτι άλλο. Αυτό δημιουργει' μέσα μας γαλήνη, διώχνει
το άγχος. Συχνά μαθητές μου, μού λένε πως ήρθcιν με
άγχος, φορτωμένοι προβλήματα, και μέσα σε μία ώρα
τα ει'χαν ξεχάσει όλα. 'Ενα πρόβλημα που ήταν Θέμα
ζωής ή Θανάτου έγινε κάτι απλό. Δεν σταμάτησαν να
σκέφτονται, μπόρεσαν όμως να σκεφτούν διαφορετι-
κά, δίχως να προσκολλούνται στο πρόβλημα.

Η κι'νηση δηλαδή ει'ναι το κλειδι';

Πριν τον Ταο.ι.σμό, στην Κίνα επικρατούσε ο Σcιμανι-
σμός. Οι σαμάνοι ήταν ιερείς και γιατροι' ταυτόχρο-
να. Αν κάποιος πονούσε, είχε νοητικά προβλήματα
Τα προβλήμοτα του σύyχρονου ονθρώπου, όπωs πονοκέφαλοι, πόνοι
ή ακόμα και καρκίνο, Ο σαμάνος χρησιμοποιούσε στον αυχένα κοι στn μέσrι, προέρχονται από τnν έλλειψn κίνnσnS κοι το
βότανα αλλά και χορό με κρουστά. Κάθε ει'δος χο- στρεs, προβλήματα που μπορεί να διορθώσει το Τάι Τσι.

64 ΑΒΑΤΟΝ
μων που τη διέπουν με τα οποία ο άνθρωπος χρειάζεται να
εναρμονιστείκαινατααποδεχτεί.Στηφύσηδιευκολύνεταίη
ανταλλαγή ενέργειας.
Το φυσικό περιβόλλον είνcιι το πιο υγιές, οι άνθρωποι όμως
σήμερα έχουν απομακρυνθεί από αυτό, το Θεωρούν ξένο
κcιι το φοβούνται, έτσι 8πιλέγουν να κλειστούν σε αίθουσες
για να προστατευτούν από την φύση, από τον εαυτό τους.
Κάποιοι όταν ακούν πως κάνω μαθήματα Τάι Τσι σε πάρκο,
αναρωτιούνται πώς δε μας ενοχλούν οι καιρικές συνθήκες
ο κόσμος που παρακολουθείι Αυτά είναί κάποια από τα συ-
μπλέγματα που έχει ο άνθρωπος σήμερcι.

Από πού τιροέρχονται αυτό τα συμπλέγματα;

Χάσαμε την επαφή με τον εcιυτό μας κcιι την επαφή με τη
φύση.Ηπραγματικήδύναμη,ηcιυτοπεποίθηση,έρχονταιCιπό
μέσα μcις. Όσοι αισθάνονται σημαντικοί επειδή είναι δικη-
Υόροι ή γιατροί ή έχουν ακριβό αυτοκίνητο, δεν Θα άντεχαν
πέντε λεπτά ακινησίας στο Τάι Τσι! Άλλος πονάει, άλλος
νιώθεινατρελαίνεται.Όλααυτά-σπουδές,ταξίδια,δουλειά-
είναι ένα τσόφλι. Η ουσία είναι κάτι εντελώς διαφορετικό,
κάτιπουχάσαμεενμέρειεπειδήπλέονδενυπάρχουνπολλοί
που νcι λένε τα πράγματα με το όνομά τους.
Όσο πάει ο καιρός, οι δάσκcιλοι και οι οδηγοί γίνονται λί- Στο ούμπον, όλα είναι κύκλοs: n τροχιά των πλανnτών είναι
γότεροι.'Ισως επειδή ο κόσμος δεν τους άκουσε. Δείτε εδώ κυκλική, το DΝΑ είνοι έναs σπειροειδήs έλικοs. Εφόσον το Τάι ΤΟι
στην Ελλάδα τους φιλόσοφους. Σήμερα έχουμε αφήσει τα είναι φύσn, όλεs Οι κινήοειs του είναι κυκλικέs.

βιβλία κCιί ασχολούμαστε με πρόγματα άνευ ουσίας. Ακό-

Οι άλλοι μισοί μείναμε στο ναό. Επρόκειτο να εξασκηθούμε
μα κι αν εμφανιστεί κάποιος και μιλήσει, ο περισσότερος
στα μάντρα και να λάβουμε μύηση. Το βράδυ έγινε μια λει-
κόσμος φοβάται πολύ τον εαυτό του για να ακούσει και να
τουργία.Φυσικάδενκαταλαβαίναμετιακριβώςγινότανούτε
κάνει αλλαγές. Φοβόμαστε την είλικρίνεια, την cιλήθεια και
ακριβώς συμμετείχαμε, ήμασταν απλά παρατηρητές. ΞCιφνι-
έτσι δεν ακούμε όσους μας παρακινούν να ξυπνήσουμε. Γι'
κά στο τέλος της λειτουργίας ορισμένοι από εμάς άρχισαν
αυτό επιμένω στο Τάι Τσι. Ο σκοπός του είναι να γνωρίσείς
να τρέχουν και άλλοι να κλαίνε δίχως να καταλαβαίνουν τι
τον εαυτό σου.
συνέβη. Ρωτήσαμε κcιι ο δάσκαλος μάς είπε πως όλο αυτό
ήταν φυσιολογικό.
Ενώ όλοι Θέλουμε να αλλάξουμε, νο βρούμε τον εcιυτό μας,
Το επόμενο βράδυ ήμασταν πάλι στο ναό και πάλι οι ψαλ-
ότανέρθειηώραναασκηθούμεκάνουμεπι'σωεφευρι'σκο-
μωδίες ήταν στα κινέζικα, κάναμε κάποιες κινήσεις, υπήρχε
ντας διάφορες δικcιιολογι'ες. Τι φοβόμαστε;
Δενείναιακριβώςφόβος.Είναιηδυσκολίανακάνειςτοπρώ-
το βήμα. Θα σας διηγηθώ μία προσωπική μου εμπειρία. Πρίν
χρόνια,μιαμεγάληομάδασαράνταcιτόμωνταξιδέψαμεαπό
τη Γαλλία στην Κίνα, για να επισκεφτούμε ένα βουδιστικό
ναό και να συναντήσουμε ένα δάσκαλο. 'Ημαστcιν αποφα-
σισμένοι να κάνουμε σημαντικές αλλαγές στον εcιυτό μας.
Αφού όμως φτάσαμε εκεί μετά από πολλές μέρες και πολύ
κόπο, οι μισοί δεν Θέλησαν να συνεχίσουν και να δουν τον
δάσκαλο κcn έμειναν στο ξενοδοχείο,
μια ενέργεια, αλλό το τι ακριβώς διαδραματιζόταν μας ήταν
άγνωστο. Κάποια στιγμή ο δάσκαλος έφυγε και μείναμε εκεί,
μπροστά σε ένα τεράστιο άγαλμα του Βούδα της Συμπόνιας.
Ο δάσκαλος μου είπε να κοιτάω τον Βούδα.'Ηταν ένα άγαλ-
μα: Θα μπορούσε να είναι οποιουδήποτε. Κι ενώ κοιτούσα το
τεράστιο αυτό πρόσωπο, έξαφνα μια λέξη ήρθε στο νου μου:
εμrτιστοσι'/`νη. Εμπιστοσύνη σε αυτό που έβλεπα, σε αυτή την
εικόνα και αυτό που κουβαλούσε.
Με το που σκέφτηκα πως έχω εμπιστοσύνη σε αυτό το
πρόσωπο, ξαφνικά, σαν μια εικόνα, είδα πως άνοιξε η σκε-
πή του ναού και ένα χέρι με σήκωσε. Τρελάθηκα! Πήρα μια
εκκίνηση... πώς βλέπεις κάποιους να είναι σε έκσταση και
να πέφτουν κάτω, έτσι κι εγώ, μόνο που η κίνησή μου ήταν
περιστροφική σαν των δερβίσηδων. Οι Κινέζοι με έβγαλαν
έξω, σε ανοιχτό χώρο, κι εγώ περιστρεφόμουν με το μάντρα
στο μυαλό.'Ενας από τους μοναχούς μου είπε να ανοίξω τα
χέρια, σαν δερβίσης πάλι. Δεν καταλάβαινα πότε έβαζα το
Η φύσn μάs Οδnγεί σε βαθύτερn και rιοιοτικότερn επαφή με
ένα πόδι μπροστά στο άλλο„. Απλά είχα εμπιστοσύνη. Αυτό
το σώμα μοs, τον Ψυχισμό μαs και το περιβάλλον. Εκεί
συνέβαινε για κcιμιά ώρα.
'Ετσι πρέπει να πιστεύεις. Αν πιστεύεις Θα κάνεις το βήμα. ανακαλύπτουμε εανά τnν ευαισθnσία, τn γαλήνn και τnν αίσθnσn
Τns ΟλότnΤCΙS.
Θα ξεκινήσεις το Τάι Τσι, Θα σταθείς μπροστά στο δάσκαλο.
Αν φοβάσαι, δεν Θα το καταφέρεις. Πρέπει να αφεθείς για Πώς ει'ναι ένας άνθρωπος που έχει ασχοληθει' σε βάθ{

να πετύχεις κάτι. με το Τάι Τσι;

'Ενας τέτοιος άνθρωπος είναι πιο ήρεμος, πιο συγκροτημ

Μοναδική εμπειρι'α! Για κάποιον όμως που τώρα αρχι'ζει το νος, χωρίς εμμονές και προσκολλήσεις. Ο νους του είναι κ
Τάι Τσι, τι ει'ναι αυτό που μπορει' να τον ξενι`σει; Θαρός και οξυμένος, η επίγνωσή του βρίσκεται σε εγρήγορ(
Η βραδύτητα. Αυτό σταματά πολλούς. Το Τάι Τσι είναι βασικά και μπορεί να διαχειριστεί κάθε δύσκολη κατάσταση που τt

μια δράση εσωτερική και αντίθετα ίσως με ό,τι πιστεύουν δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα, φέροντάς τα στην ετ
πολλοί, δεν είναι και τόσο ξένο με τη νοοτροπία των Ελλή- φάνεια με ήπιο τρόπο, δίνοντας το χρονικό περιθώριο στι
νων. Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι αρχαίοι 'Ελληνες φιλόσοφοι, εαυτό του να χειρίζεται τα πάντα και να τα μεταμορφώ\
όπως ο Αριστοτέλης, διαλογίζονταν. σε κάτι Θετικό. 'Εχει τη δυνατότητα να επαναπροσδιορί(

Πλέον Θέλουμε όλα να γίνονται γρήγορα, το αποτέλεσμα αυτόματα τους στόχους και τις προτεραιότητες του.
να είναι άμεσο. Κάποια πράγματα όμως, όπως το Τάι Τσι, Σωματικά είναι ευθυγραμμισμένος, στέκεται με τη σπονδ
Θέλουν συγκεκριμένο χρόνο, βραδύτητα, έτσι η αντίληψη λική στήλη ίσια, κάτι που γίνεται ορατό σε ένα μήνα, καθ
του χρόνου στον άνθρωπο αλλάζει, ο χρόνος του αυξάνει στην αρχή μαθαίνεις να έχεις το κεφάλι στον ουρανό και
κcιι γεμίζει. πόδια στη γη. Νιώθει καλύτερα σωματικά, ψυχολογικά r
νοητικά. Επιπλέον η σχέση του με τους άλλους αλλάζει κ
Θώς αλλάζει η σχέση του με τον εαυτό του. Ο άνθρωπ
που κάνει Τάι Τσι είναι ειλικρινής με τον εαυτό του και κα
συνέπεια με τους άλλους.
Πρέπει απλά να πάρουμε την απόφαση να κάνουμε το πρώ
βήμα. Το σύμπαν έχει πολλά να μας δώσει. Αν συνέχεια τ
τάμε το «πλήκτρο», κάποια στιγμή Θα ακούσουμε τη <<φω\
να μας απαντάει. Το πρώτο βήμα όμως, πρέπει να το κάνc
με εμείς. Ε
 αναφερόμαστε σε μια αρ-
χαία γνώση που σήμερα
Συχνά μόνο
στοΨήγματά
περιοδικό αυτό
της διασώ-
ζονται. Μια γνώση που συνέδεε με
έναν τρόπο «μαγικό» τον άνθρωπο με
το σύμπαν κcιι τον βοηθούσε να κατα-
νοήσει τη Θέση του σε αυτό και την
αποστολή του.Σημαντικότατο στοι-
χείο αυτής της γνώσης ήταν η μελέ-
τη των κοσμικών νόμων, στην οποία
βασική Θέση είχε η παρατήρηση κcιι
η μελέτη των αστερισμών.
Δεν είναι τυχαίο ότι από τα πανάρ-
χαια χρόνια πολλοί λαοί Θεωρούσαν
ότι κατάγονται από κάποιο αστέρι ή
ότι από ένα αστέρι Θα έρθουν κάπο-
τε οι Θεοί για να σώσουν τον κόσμο.
Ανάμεσα στους διάφορους αστερι-
σμούς που οι λαοί λάτρεψαν, ένας
φαίνεται να κατέχει περίοπτη Θέση
και συνάμα μυστηριώδη σημασία
σχεδόν σε όλες τις αρχαίες παραδό-
σεις: οι Πλειάδες.

Οι πρώτες αναφορές ανάγονται σε κι-

νεζικά κείμενα του 2.350 π.Χ. ενώ στην
Ευρώπη συναντούμε την αρχαιότερη
καταγραφή σε ένα ποίημα του Ησίο-
Η ΜΥΣΤΙΚΗ
δου περί το 1000 π.Χ. και μετά στην
/λ{α'δα κcιι στην Οδυ'σσε[α. Στη Βίβλο
υπάρχουν τρεις αναφορές στις Πλει-
άδες, στον /ώβ 9:9 κcιι 38:31 και στον
ΕΠΙΡΡΟΗ
Αμώς` 5:8, ενώ υπάρχει και μια έμμεση
μεταγενέστερη αναφορά στην Απο-
κάλυψη (1:16) όπου περιγράφεται ο ερ-
τΩΗ ΠΛΕΙΑΔΩΗ
χομός του Μεσσία που κρατάει επτά
αστέρια στο δεξί του χέρι... ΦΙ'ΛιΠπΟS Α.ι.ΒάΖrtS
Επτά αστέρια, όσες και οι Πλειάδες δηλαδή, από τις
ΤΟ ΜΑΡΤγριο ΤΟγ ΙΩΒ
Στην Πcιλαιά Διαθήκη, στην τραγική ιστορία του Ιώβ,
οποίες όμως μόνο έξι είναι ορατές δια γυμνού οφθαλ-
υπάρχει η εξής αναφορά: «Συνήκας δε δεσμόν Πλειάδος
μού. Στην (αστρονομική) πραγματικότητα ο αστερισμός
των Πλειάδων αποτελείται από 2.50Ο περίπου αστέρες
και φραγμόν Ωρίωνος ήνοιξας;», δηλαδή, «γνωρίζεις το
δεσμό που δένει τις Πλειάδες και μπορείς να ανοίξεις το
και απέχει περί τα 440 έτη φωτός από τη Γη. Από τα
χιλιάδες αστέρια του σμήνους ξεχωρίζουν επτά για τη
φραγμό του Ωρίωνα;» (/ώβ 38,.22-37).
Σίγουρα δεν είναί τυχαίο που από όλους τους αστερι-
λαμπρότητά τους, που φέρουν τα ονόματα που είχαν οι
κόρες του Τιτάνα 'Ατλαντα κcιι της Νύμφης Πλειόνης της
σμούς επιλέγονται αυτοί οι δύο πρωταγωνιστές του ελ-
ληνικού Πλειαδικού μύθου. Για να ανακαλύψουμε το γιατί,
ελληνικής μυθολογίας.„
πρέπει να καταλάβουνε το βαθύτερο νόημα της ιστορίας
του Ιώβ.
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Σύμφωνα με τον επικρατέστερο μύθο, τις επτά αδελφές Ο 1ώβ αρχικά ζούσε πλουσιοπάροχα μαζί με τη γυναίκα
του κcιι τα επτά παιδιά τους, έχαιρε του σεβασμού και της
ερωτεύτηκε ο γίγαντας Ωρίωνας και τις καταδίωξε για να
εκτίμησης των συμπολίτών του καί ήτcιν πλήρως cιφοσιω-
τις απαγάγει. Οι Πλειάδες ζήτησαν τη βοήθεια του Δία κι
εκείνος τις μεταμόρφωσε σε περιστέρια (πελεια'δες) για μένος στον Θεό. Μια μέρα όμως ο Διάβολος προκάλεσε
τον Θεό, υποστηρίζοντας ότι η αφοσίωση του Ιώβ οφει-
να γλιτώσουν. Πράγματι, εκείνες πέταξαν στον ουρανό
λόταν καθαρά στην καλοτυχία του. 'Ετσι, ο Θεός έδωσε
όπου έγιναν cιστερισμός. Ο Ωρίωνας όμως τις ακολούθη-
την άδεια στον Διάβολο να δοκιμάσει τον πιστό του υπη-
σε και έγινε κι εκείνος αστέρι...
Οι ινδιάνοι Τσερόκι έβλεπαν στις Πλειάδες έξι αγόρια που ρέτη με αποτέλεσμα ο Ιώβ να χάσει την περιουσία του
κcιι τα παιδιά του, να βγάλει φριχτές πληγές σε όλο του
cιντί να συμμετέχουν στους τελετουργικούς χορούς της
το σώμα και να ζει έξω από τα τείχη της πόλης που κά-
φυλής προτιμούσαν να παίζουν κί έτσι τα πνεύματα γία
να τα τιμωρήσουν τα μεταμόρφωσαν σε γουρούνια και τα ποτε τον Θαύμαζε καί τον εκτιμούσε.
Ο 1ώβ υπέμεινε όλες αυτές τις δοκιμασίες χωρίς να δυ-
ανέβcισαν στον ουρανό.
Μια ιστορία από την Τα.ι.λάνδη μιλά για ένα ηλικιωμένο
σανασχετεί κcιι να κατηγορεί τον Θεό, παρόλο που δεν
καταλάβαινε το λόγο της εξοντωτικής τιμωρίας του.
ζευγάρι που όταν φιλοξένησε ένα μοναχό σφάξανε τη
Μάλιστα το δράμα του κορυφώνεται όταν ο Θεός του
χήνα τους για να του την προσφέρουν γεύμα και τότε
τα έξι της μικρά πέσανε στη φωτιά για να είναι μαζί μιλάει και του λέει πως είναι ο Κύριος της Πλάσης και

της. Πράγματι, οι Θεοί τα ανέβασαν στον ουρανό για να τον ρωτάει αν γνωρίζει πως είναι να είναι κανείς σε αυ-
τήν τη Θέση!
είναι μαζί.

Ιστορίες απώλειας, τιμωρίας αλλά και σωτηρίας. Ακόμη

και στην αστρολογία, Οι Πλειάδες ξεχωρίζουν ως αρνη-
τικές επιρροές. Στην 1νδία τις απεικονίζουν σαν ένα Ξυ-

ράφι που κυβερνά ο 'Αγκνι, ο Θεός του ιερού πυρός, γι'

αυτό άλλωστε και αποκαλούνται «το άστρο της φωτιάς».
Ως πύρινη δύναμη σχετίζονται με το Θυμό και το πείσμα.
Αλλά και στη δυτική αστρολογία η επιρροή τους είνcu
αρνητική καθώς φέρνει ατυχήματα, τύφλωση και βία.
Γιατί όμως ενώ Θρύλοι κcιι προφήτες μιλάνε για τις Πλειά-
δες με τραγούδια Θλίψης και μοιραίες προειδοποιήσεις, οι
άνθρωποισυνέχισαννατιςτραγουδάνε;Αντλούμεκάποια
κρυφή ηδονή από την υπόσχεση της τραγικότητας ή μή-
πως είναι κάτι άλλο κρυμμένο πίσω από το πέπλο Θλίψης
των Επτά Αδελφών;

Ο 1ώβ μένει σιωπηλός σε αυτές τις ερωτήσεις ανcιγνω-
ρίζοντας πόσο μικρός είναι απέναντι στον ίδιο τον Θεό
και στην υπόλοιπη Δημιουργία. Αφού αποδέχεται ανεν-
δοίαστα την εξουσία του Θεού, εκείνος τον αποκαθιστά
κάνοντάς τον πάλι πλούσιο και δίνοντάς του άλλα τρία
παιδιά.
Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ
Η ιστορία του Ιώβ ουσιαστικά περιγράφει μια περιπέτεια
που όλοι στη ζωή μας καλούμαστε να περάσουμε. Είναι
η περιπέτεια της ανακάλυψης του ίδιου μας του εαυτού
και της Θέσης μας στον κόσμο, μια ανακάλυψη που δεν
μπορεί να περιοριστεί σε λέξεις αλλά μόνο να βιωθεί.
Όπως ο Ιώβ έτσι κι εμείς δεν μπορούμε να γνωρίσουμε
τον εαυτό μας αν δεν t<χάσουμε» αυτά που νομίζουμε ότι
είναί τα «πλούτη» μας, γιατί τα πράγματα που έχουμε δεν
προσδιορίζουν αυτό που είμαστε και μάλιστα πολλές φο-
ρές το κρύβουν. Ο σεβασμός που απολάμβανε ο 1ώβ από
τους συμπολίτες του μας Θυμίζει το πόσο πασχίζουμε να
είμαστε αρεστοί στον περίγυρό μας.
Προσαρμόζονταςτηνπροσωπικότητάμαςσεξέναπρότυ-
πα παγιδευόμαστε σαν μαριονέτες σε ένα δρώμενο που
δεν Θέλουμε να παίξουμε. Για να σπάσει αυτό απαιτείται
ένα σοκ, που έρχεται μέσα από τις δυσκολίες και τις δο-
κιμασίες της ζωής. Τότε είναι που αναρωτιόμαστε, <<γιατί
μου συνέβη εμένα αυτό;» και αναπόφευκτα καταλήγουμε
να ρωτάμε «ποιος είμαι;»
70 ΆΒΆΤΟΝ
Στην πορεία αυτής της διαδι-
κασίας σιγά-σιγά αρχίζουν να
γκρεμίζοντcu οι προκαταλή-
Ψεις που είχαμε μέχρι τότε για
τον εαυτό μας και τον κόσμο.
Οι παλιές ιδέες με τις οποίες
είχαμε γαλουχηθεί δεν επαρ-
κούν πλέον. Πρέπει να βρούμε
τις δ{κε'ς μας απαντήσεις και
για να το κάνουμε αυτό πρέπει
να γνωρίσουμε τον εαυτό μας
σε βάθος.
Σε αυτήν την αναζήτηση ανα\-
πόφευκτα Θα βρεθούμε σε
αμέτρητα αδιέξοδα, ωστόσο
κάποία στιγμή ο άνθρωπος
ανακαλύπτει το Κέντρο της ύπαρξής του, πέρα από εκλο-
γικεύσεις, που δίνει νόημα σε όλη του τη ζωή, με όλες τις
χαρές και, το σημαντικότερο, τις λύπες τηςι Αυτή είναι η
διαδικασία που ο Γιουνγκ ονομάζει εξατομt'κει/σr7 και την
οποία είδε να απεικονίζεται στο μύθο του 1ώβ.
Μήπως λοιπόν οι Πλειάδες, που «φέρνουν» Θλίψη, ατυχή-
ματα και δυστυχίες στους ανθρώπους, κρύβουν μια υπό-
σχεση λύτρωσης και εξέλιξης; Μήπως γι' αυτό εμφανίζο-
νται στον 1ώβ; Κcιι μήπως γι' αυτό συνδέονταν με μυητικές
τελετουργίες και Θρησκευτικές γιορτές;
ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ
Μια τέτοια γίορτή στην αρχαία Αθήνα ήταν τα r7λι;ντήρια.
που τελούνταν το μήνα Θαργηλιώνα, την άνοιξη, όταν οι
Πλειάδες ανατέλλουν στον ουρανό. Το ξόανο της Θεάς
Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης, γυμνωνόταν από το πέ-
πλο του και καλυπτόταν, ενώ οι πραξιερy{'δες ιέρειες το
έπλεναν στη Θάλασσα.
Επρόκειτο για έναν καθαρμό σαν αυτόν που έκαναν οι
υποψήφιοι για μύηση στα Ελευσίνια Μυστήρια. Όσο το
άγαλμα ήταν καλυμμένο ο ναός της Θεάς, το Ερέχθειο.
παρέμενε κλειστό, τυλιγμένο με ένα σχοινί και η μέρc
Θεωρούνταν δυσοίωνη λες και η Αθηνά απέστρεφε τότε
την προσοχή της από την αγαπημένη της πόλη. Ομοίως
και σε άλλες αποφράδες ημέρες, όπως στα Ανθεστήριc
οί ναοί rτερισχοινι'ζονταν και η πόλη ήταν ευάλωτη σε αό-
ρατες επιρροές.
 πα.ι.κών τελετών. Ωστόσο η δύναμη της ίδιας της Γης δεν
Ποια είναι όμως η σχέση αυτών των τελετών με τις Πλει-
μπορούσε να αγνοηθεί. Κατά κάποιον τρόπο η «Ολύμπιο
άδες; Για να το καταλάβουμε πρέπεί να δούμε τι ήταν
ορΘοδοξία»αντλούσετηδύναμήτης-τηΘρησκευτίκήτης
αυτό που φοβόντουσαν οι πρόγονοί μας τις συγκεκριμέ-
ιερότητα- από αυτήν.'Ετσι υπήρχαν γιορτές όπου οι ναοί
νες μέρες.
έκλειναν δεμένοι με ένα σχοινί και η ιτο'λη απροστάτευτη
Το σφράγισμα των ναών υποδήλωνε ότι κατά τη διάρκεια
από τους Θεούς Θυμόταν τη χΘόνια δύναμη της Γαίας.
των ημερών αυτών η Ολύμπια τάξη υποχωρούσε και στο
Αλλά πέρα από τους νεκρούς, η λατρεία της Γης σχετι-
προσκήνιο έβγαιναν εκείνες οι δυνάμεις που κυριαρχού-
ζόταν στενά και με την αρχέγονη Θηλυκότητα που η πα-
σcιν πριν ο Δίας επαναστατήσει εναντίον του Κρόνου.
τριαρχία είχε προσπαθήσει να δαμάσει. Μάλιστα ο ίδιος
ΗΘρησκείαστηνκλασσικήΕλλάδαήτανάρρηκταδεμένη
ο Θεσμός του γάμου δεν ήταν παρά μια απόπειρα εκπολι-
μετουςΘεσμούςπολίτικήςκcιικοινωνικήςοργάνωσηςτων
τίσμού του αχαλίνωτου Θηλυκού στις δύο του όψεις: της
πόλεων, και οι γιορτές Θύμιζαν στους πολίτες ότι αυτοί οι
παρθένου 'Αρτεμης και της εταίρας Αφροδίτης.
Θεσμοί είχαν Θεμελιωθεί σε αντίθεση με παλαιότερα ήθη
Η παντρεμένη γυναίκα της κλασσικής πόλης στεκόταν
κcιι τρόπους ζωής, που πήγαζαν από τη χΘόνια Θρησκεία,
ανάμεσα σε αυτά τα δύο πρότυπα έχοντας έναν rτολtτtκο'
τη λατρεία της Γαίας και το Θηλυκό στοιχείο.
ρόλο: να παρέχει στην πόλη πολίτες που αναγνωρίζονται
ΜετηνανάπτυξητωνΘεσμώντηςμεταγενέστερηςΕλλά-
ωςτέτοιοιεπειδήγεννώνταιεντόςτουΘεσμικούπλαισίου
δας η χΘόνια Θρησκεία υποχώρησε, η λατρεία των Ολύ-
του γάμου.
μπιωνΘεώνκαθιερώθηκεμεγιορτέςπουεπισημαίνανετο
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που σε αυτές τις γιορτές πρω-
Θρίαμβο της ουράνιας τάξης έναντι της χΘόνιας, ενώ οι
τοστατούσαν γυναίκες, οι πραξίεργ{'δες, που είχαν ως
γιορτές των γυναικών υποσκελίστηκαν μαζί με τον κοι-
αποστολή να γυμνώσουν τη Θεά, να την πλύνουν και να
νωνίκό τους ρόλο. Ας Θυμηθούμε εδώ ότι κcιι οι ίδιες οι
την καλύψουν μακριά από αντρικά μάτια. Το δε δρώμενο
Πλειάδες ήταν κόρες αυτής της αρχαιότερης τάξης: ο
τελούταν κάτω από το φως των Πλειάδων που διώκονταν
πατέρας τους ο 'Ατλας ήταν ένας Τιτάνας, αντίπαλος του
από τον Ωρίωνα, ε'ναν α'ντιρα.
Δία, που τιμωρήθηκε από τον Νεφεληγερέτη να σηκώνει
Ωστόσο οι 'Ελληνες δεν ήταν ποτέ σίγουροι ότι είχαν
στους ώμους του τον ουράνιο Θόλο.
<<εξημερώσει» τις γυναίκες τους και υπήρχε πάντα η υπο-

Ψία ότι κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να επίτευχθεί ολοκλη-

Ο ΦΟΒΟΣ ΤΟγ ΑΡΧΕΓΟΝογ ΘΗλγκογ
ρωτικά. 'Ισως αυτή η γενικότερη καχυποψία να ευθύνεται
Τα έγκατα της Γης, ο 'Αδης με τους νεκρούς του, απο-
γιατιςαρνητικέςαστρολογικέςεπιρροέςπουχρεώνουμε
τελούσε για τους 'Ελληνες την πηγή μιας υπερφυσίκής
στις Πλειάδες.„
επιρροής που έπρεπε να κρατείται μακριά μέσω αποτρο-

ΆΒΑΤΟΝ 7Ι
 ρια υπήρχcιν επτά βαθμίδες
μύησης μετά από τις οποίες
εμφανιζόταν η Θεά και ευλο-
γούσε το μύστη δίνοντάς του
την ηλιακή φύση. Αυτή η δι-
αδικασία του sο/t.#cαί/.ο, της
ολοκλήρωσης της προσωπι-
κότητας, δεν μπορεί να γίνει
γιcι το σύγχρονο άνθρωπο
αν δεν ανακαλύψει τη χαμέ-
νη Πλειάδα, τη γυναίκα που η
δυτική ρασιοναλιστική κοινω-
νία εκδίωξε μαζί με τη μαΎεία
και το μυστήριό της.
Οι Γιορτέs των Νεκρών συναντιούνται σε πολλούs λαούs, όπωs οι Κέλτεs, επίσnS στο Μεεικό, στο
Περού όπου γιορτάΖονται τnν 1n Νοεμβρίου. Οι Κέλτεs ΟνόμαΖαν αιJτέs τιS τελετέs sαmhαί.n και Δγο ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ
άρχιΖcιν με τnν ανατολή ι.ων Πλειάδων, όταν οι Πύλεs του 'Αλλου Κόσμου άνοιγαν και οι Ψυχέs
Οι Πλειάδες λοιπόν μας Θυ-
επισκέπτονταν τn Γn. Οι γιορτέs Ουτέs αργότερο υιοθετήθnκαν από τnν Εκκλnσία και κατέλnεαν στο
μίζουν πάντα τους κινδύνους
γνωστb Ηαιιοween.
κcιι τις προκλήσεις που μας

Η ΧΑΜΕΝΗ ΠΛΕΙΑΔΑ περιμένουν στο ταξίδι που όλοι μας κάνουμε για να βρού-
'Εχοντας επί αιώνες καταπιέσει και απωθήσει το Θηλυ-
με τον εαυτό μας. 'Ενα ταξίδι στο οποίο πρέπει από τη
κό στοιχείο, τείνουμε να βλέπουμε τα σύμβολά του, που μία να φωτίσουμε τα σκότη μας και από την άλλη να μη
εκφράζουν τις απωθημένες λειτουργίες του ασυνειδήτου χάσουμε την επcιφή με την πραγματικότητα στην οποία
και του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, ως απειλητι- πρέπει να ανταπεξέλθουμε.
κά απέναντι στην αρσενική μας ορΘολογική συνείδηση Θυμόμαστε εδώ δύο προτροπές του Ησίοδου: η μία λέει
που λειτουργεί μέσα από το αριστερό ημισφαίριο. όταν δύουν οι Πλειάδες το Νοέμβρη τότε ας σταματούν
Οι Πλειάδες λοιπόν μας Θυμίζουν αυτό που έχουμε μάθει τα πλοία τα ταξίδια τους (τα οποία είχαν αρχίσει να πλέ-

να φοβόμαστε στη γυναίκα: η εμφάνισή τους μοιάζει να
επιφέρει τα δεινά μιας τυφλής οπισθοδρόμησης σε ένα
παγανιστικό παρελθόν.
Για τον ίδιο λόγο όμως, οι Πλειάδες μcις προσφέρουν κCιι
την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της προσωπικότητάς μας.
ουν το Μάιο με την ηλιακή τους ανατολή), και η άλλη
όταν ανατέλλουν οι Πλειάδες να αρχίζει ο Θερισμός ενώ
όταν δύουν να αρχίζει το όργωμα.
'Ετσι κι εμείς πρέπει να ξέρουμε πότε να ξανοιχτούμε στα
πελάγη της ζωής και να Θερίσουμε τους καρπούς του

Αν γνωρίσουμε αυτήν την χαμένη ιερότητα του Θηλυκού, μόχθου μας και πότε να στραφούμε προς τα μέσα ερ-
Θcι συμπληρώσει και Θα Θεραπεύσει την πατριαρχική μας γαζόμενοι σαν τον αγρότη που φροντίζει το χωράφι του
νοοτροπία με τα αδιέξοδα στα οποία αυτή μας έχει φέ- παρόλο που δεν μπορεί να δει το σπόρο αργά-αργά νο
αναπτύσσεται πασχίζοντας να βγει στο φως. π
ρει, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο,
Ίσως γι' αυτό στην Αραβική κcιι Μεσαιωνική Μαγεία οι
Πλειάδες χρησιμοποιούνταν για να αποκαλύπτουν μυστι-
κά κcιι πράγματcι που έχουν χαθεί: έχοντας καταπιέσει
το Θηλυκό μας μέρος, έχουμε χάσει το ήμισυ της Ψυχής
t, μας και πληρώνουμε ακριβά γι' αυτό. Θυμίζω εδώ, ότι η

μία από τις Επτά Αδελφές δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι
στον ουρανό... Ο Γιουνγκ γράφει ότι στα Αρχαία Μυστή-

!1 ____
Πότε ένιιs ΚύΜfΙΟS κfΙετ'νει;

«Πώς μπορει' να κατολάβει κάποιος πότε μια κα-

τάσταση ολοκλήρωσε τον κύκλο της; Πώς ξεπερ-
νιέται ο φόβος ότι, ακόμα κι αν η κατάσταση και
οι άνθρωπο1' της μει'νουν πι'σω, αντι'στο1χες ενερ-
γειακές αλληλεπιδράσεις δεν Θα προκύψουν ξανά
στο μέλλον, έστω και με τη μορφή νέων προσώ-
πων; Εντέλει, πότε μπορούμε να πούμε πως το μά-
Θημα έχει ληφθει' κcιι η ιστορι'α δεν Θα χρcιαστει'
να επαναληφθει', οπότε και μπορούμε ανάλαφροι
να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να πάψουν να
αναλύουν το υπάρχον Θέμα Ψάχνοντας επιπλέον
απαντήσcις Υια επιβεβcιι'ωση;»
Μαργαρι'τα Μακανι'κα

ΑΝ ΚΑΙ ΠΟΛγ ΓΕΝ1ΚΟ το πολλαπλό σου ερώτημα
φίλη αναγνώστρια Θα κάνω το καλύτερο δυνατόν
στο να σχηματίσω μία απάντηση. Αν συζητούσαμε
οι δυο μcις ζωντανά Θα ρωτούσα διευκρινίσεις για το
τι εννοείς με τη φράση «μια κατάσταση που ολοκλη-
ρώνει τον κύκλο της».
Πρόκειται για μια εργασία, για έναν κύκλο ζωής, για
μια δυσάρεστη ή ευχάριστη περίοδο στη ζωή, γιcι
μία αναζήτηση ή προσπάθεια, για τι; Ας μην ξεχνάμε
ότι μια γενική ερώτηση φέρνει συνήθως μια γενική
απάντηση, όπως έλεγαν οι cιρχαίοι σοφοί Κινέζοι.
Τα σημάδ[α είναι αυτά που δείχνουν σε κάποιον αν
μια κατάσταση ολοκλήρωσε ή όχι τον κύκλο της.
γπάρχουν εξωτερικά και εσωτερικά σημάδια, ανά-
λογα με την κατάσταση βέβαια. Αν μιλάμε για μία
εσωτερική κατάσταση τότε ο βαθμός της σι/νε(δητο'-
τητός μας κα\ ένα τιερίεργο εσωτερικό <<κλικ» βε;βαι-
ο'τr)τας μάς πληροφορούν ότι ο κύκλος έχει κλείσει,
το κεφάλαιο τελείωσε.
Επειδή όμως η ζωή σιχαίνεται το ttποτέ» και το «πά-
ντα», δεν υπάρχουν εγγυήσεις για τίποτα. Μπορεί να
συναντήσουμε την κατάσταση αυτή -ίσως όχι στην
ίδια μορφή, ποιότητα κι ένταση- σε μια άλλη στροφή
του δρόμου, πάνω σε μία άλλη σπείρα της εξελι-
κτικής μας πορείας και να πρέπει να δοκιμαστούμε
αλλιώς αυτή τη φορά.
Κι εδώ, η εσωτερική μας καλλιέργεια, η επίγνωση
και το βάθος της προσοχής που διαθέτουμε, μπορεί
να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τη νέα πρό-
κληση με διαφορετικό τρόπο και να μάθουμε άλλα
μαθήματα.
ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΣΗΜΑΔ1 για την ολοκλήρωση κύκλων
είναι και η κατάσταση του σώματος. Όχι βέβαια αν
είναι γυμνασμένο ή όχι, αλλά η γλώσσα του κcιι η
λεπτή ενέργεια που κυκλοφορεί μέσα του, η απου-
σία ή όχι κάποιων ψυχοσωματικών εκδηλώσεων, ο
τρόπος και ο ρυθμός της αναπνοής και οι όποιες
μεταβολές της.
Το σώμα έχει ένα ευρύτατο φάσμα εκδηλώσεων και
μια δική του <<γλώσσα» με την οποία, αν κανείς είναι
ευαίσθητος κι εξασκημένος στο να την προσλαμβά-

νει, μπορεί να του μεταδώσει με γλαφυρότητα και
αρκετή σαφήνεια την Ψυχική φάση στην οποία βρί-
σκεται, αν κάποιος κύκλος έχεί κλείσει ή τώρα μόλις
ανοίγει.
Βέβαιο, για να κατανοηθεί αυτή η γλώσσα απαιτείται
μια μακρά εξάσκηση κcιι μια άλλου είδους προσοχή
που από μόνcι τους απαιτούν χρόνο κι ενέργεια εκ
μέρους μαςι Το σώμα είναι ένα cιλχημιστικό δοχείο,
όχι μόνο για υλικές ουσίες αλλά και για ψυχικές και
πνευματικές ενέργειες, με μια εμβέλεια που ξεπερ-
νάει κάθε φαντασία κάποιες φορές.
'Αλλο χρήσιμο σημάδι αποτελούν τα ο'νεtρα' μας και
οι τυχόν μεταβολές των εικόνων και χcιρακτήρων σε
αυτά. Κάτι τέτοιο όμως προυποθέτει συνεπή παρα-
τήρησή τους, καταγραφή τους και κόποια βασική
γνώση σχετικά με τη φύση τους, τα σύμβολα κλπ.
Ακόμα ένα σημάδι αποτελούν όλες εκείνες οι εσωτε-
ρικές μεταβολές που μπορεί κανείς να παρατηρήσει
στον εαυτό του (με την προυπόθεση να έχει ασκη-
Θεί σωστα' στην αυτοπαρατήρηση) στο επίπεδο των
σκέψεων κCιι συναισθημάτων, στην επανάληψη ή όχι
κάποιων μοτίβων που μπορεί να του περιορίζουν το
φάσμα καί την ποιότητα ζωής του κλπ.
ΩΣΤΟΣΟ ΑΥΤΟ ΠΟγ Θα ήθελα να επισημάνω, είναι
ότι στο ερώτημα σου φίλη μου κυριcιρχεί ο φο'βος.
Αν κcΗ τον αναφέρεις μια φορά στο ερώτημά σου,
τον βλέπω να διαχέεται παντού σε αυτό! Εξ ου και η
ανάγκη σου για εγγυήσεις, ότι δεν Θα επαναληφθεί η
κατάσταση ξανά κοκ.
Όμως, Μαργαρίτα, εγγι;ήσε{ς δεν ι;πάρχουν.J Ταυτό-
χρονα καμιό προσπόθεια δεν πόει χαμένη αν γίwπαι
με εσωτερική εντιμότητα και συνειδητή πρόθεση.
Κάθε φορά που κάνουμε ένα τόσο δα βηματόκι να
γνωρίσουμε κάτι από τον άγνωστο εαυτό μας, αυτό
τοκίζεται στην τράπεζα της Συνειδητότητας κcιι δεν
είμαστe ακριβώς οι ίδιοι μετά.
Ο Λάο Τσε έλεγε πολύ σοφά: «Αν έχεις κατάθλιψη
τότε ζεις στο Παρελθόν. Αν έχεις άγχος τότε ζεις
στο Μέλλον. Μόνο το Παρόν έχει ειρήνη κcιι γαλήνη
γιατί αυτό είναι το μόνο αληθινό».
Ωστόσο, το να ζει κανείς στο παρόν μπορεί να ακού-
γεται εξαιρετικά απλό, είναι όμως κcιι εξαιρετικό δύ-
σκολο. Αν το σκεφτεί όμως έστω και λίγο κcινείς είναι
η μόνη ζωντανή πραγματικότητα. Το παρελθόν κcιι
το μέλλον είναι εικόνες, αναμνήσεις, τραύματα και
προσδοκίες που συχνό μας φέρνουν σε δεινή Θέση
και προκαλούν εσωτερικές τριβές.
Ταυτόχρονα στο ερώτημα διακρίνω κι έναν πόνο και
μία αγωνία, κcιι Θα σε παρότρυνα να διερευνήσεις
περισσότερο καταστάσεις, ανθρώπους και στοιχεία
τα οποία παίρνεις σcιν «δεδομένα» στη ζωή σου. Ο
νους, το «εγώ», χρειάζεται αυτά τα «δεδομένα» για
να νιώθει ασφάλεια. γπάρχουν όμως «δεδομένα»
στη ζωή;
ΣγΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ ΚΑ1 ΜΕ επίγνωση της γενικότητας
της απάντησής μου και με σεβασμό στο ερώτημά
σου, Θα το τροποποιούσα παραφράζοντάς το σε ένα
μικρότερο: «Γιατί φοβάμαι τόσο; Πόσο μπαίνει ο φό-
βος στη ζωή μου;»
Καμιά φορά, ένα ερώτημα κρύβει ένα άλλο, ουσια-
στικότερο, κcιι είναι εκείνο που ζητάει απάντηση κcιι
όχι το φανερό πρώτο. Μόνο που σ' αυτό το «άλλο
ερώτr}μα» μόνο ο ερωτών μπορεί να δώσει απάντηση
και κcινείς άλλος! Ο
Ντέμης Κυριόκου
[ WΗο ίs WΗΟ ]
Ο Νέμης Κυριάκου eίναι ψυχι'ατρος, δρcιματοθερQπευ-
τής και ομοίοπαθητίκός γιατρός` Επίσης είναι ούμβου-
λος έκδοοης του ΑΒΑ7ΌΝ Cιπό την αρχή της κυκλοφο-
ρίQς του` Από τ\ς εκδόσείς Αρχέτυπο κυκλοφορεί το
βιβλίο του Μαρτι;ρ/`α, με τιροοωπικά του κείμενα από
το Ημερολόγιό του Εοωτερίκής Εργαοίας`
Αρμονική Ζωή
Ο Χειρότερος ΕχΘρός μας
ΝΟΜ|zΟγΜΕ ΟΤΙ ο χειρότερος εχθρός μcις είναι η Τρόικα, ο
Σόιμπλε, η Μέρκελ και οι τραπεζίτες. Κάποιοι ίσως πιστεύουν
ότι ο χειρότερος εχθρός τους είναι ο Τσίπρας ή οι νεοφασί-
στες. Άλλοι νομίζουν ότι cιν λυθούν τα οικονομικά «προβλή-
ματά» τους Θα είναι ευτυχισμένοι.
Νομίζουμε ότι είμαστε, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο,
Θύματα μιας παγκόσμιας σκευωρίας. Ο παράδεισός μας έχει
λιώσει σαν παλιό παιχνίδι από πλαστελίνη. Οι εξωτερικές
συνθήκες μάς χτυπούν δυνατά σαν μπούμερανγκ, το οποίο
έχουμε εκτοξεύσει οι ίδιοι σε ανύποπτους και ανομολόγη-
τους χωροχρόνους.
Κι όμως. Ο Σιντάρτα είχε μια άλλη άποψη. Είχε διαπιστώσει
και είχε δηλώσει ξεκάθαρα ότι, ο χειρο'τερος εχθρο'ς μας
εt'ναt α σκε'ψεις μας. τι εξωφρενική δήλωση αλήθεια! Όχι ο
διπλανός μcις, όχι ο εργοδότης, ο ανταγωνιστής μας, ο φίλος
που μας πρόδωσε, ο συγγενής που μcις παρεξήγησε, ούτε
καν ο κάθε βιαστής, κλέφτης, διαρρήκτης που μας κακοποί-
ησε, αλλά οι ίδιες μcις οι σκέψεις!
Η σκεrττοδtαδ{κασt'α, αυτή η Θεά του δυτικού πνεύματος,
μπροστά στην οποία ο Καρτέσιος κcιι όλοι οι άξιοι επίγονοι
του Αριστοτέλη έκαναν Θυσίες και χοές, η σκε'Ψη που αβίαστα
Θεωρούμε ότι περιγράφει κάποιο <<υπέροχο-λυτρωτικό-Θε.ι.κό
"υλικό" της γνωστικής λειτουργίcις», κρίθηκε κυνικά από τον
Σιντάρτα ως ανου'σtα, ανώφελη κα ανι;πο'στατr). Χωρίς κανένα
νόημcι, χωρίς καμιά χρησιμότητα κcιι χωρίς καμιά ουσία...
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ Μ1Α τέτοια κοσμογονική δήλωση, το πολιτι-
σμικό μcις νοητικό οπλοστάσιο μπορεί να αντιπαραθέσει του
κόσμου τα αντίθετα επιχειρήματα. Μπορούμε να πούμε ότι
χωρίς τις σκέψεις Θα ήμασταν ζώα. Ότι οι σκέψεις έχουν τη
δυνατότητα να γίνουν οι καλύτεροι φίλοι μας, αρκεί να τις
φροντίσουμε.
Μπορούμε να υποσχεθούμε στον εαυτό μας ότι Θα κάνουμε
μόνο Θετικές σκέψεις, σε αντίθεση με τις σκέψεις κάποιων
άλλων ανθρώπων που είναι «εμποτισμένες με εγωκεντρισμό,
βουλητίκές προσδοκίες ή φόβο».
Μπορεί ακόμη να αναρωτηθούμε, «μα γιατί αυτοί οι άνθρω-
ποι επιτρέπουν σε αυτές τις αρνητικές σκέψεις να υπάρχουν
στη νόησή τους;». Μπορεί και να φτάσουμε στο σημείο να
ΑριάΔΝη ΓΕΡΟύκΗ
εξυψώσουμε τη σκεπτοδιαδικασία σε «αναπόσπαστο μέρος
του Θε.ι.κού δώρου της ζωής που λάβαμε ώστε να βρισκόμα-
στε σε ενσάρκωση».
Στο κάτω-κάτω της γραφής, πώς είναι δυνατόν να ζούμε, «να
τιμούμε το δώρο της ζωής, χωρίς να φροντίζουμε τι είδους
σκέψεις υπάρχουν στη νόησή μας;». Και πώς αυτός ο Βούδας
τολμάει να μιλάει για τους ανθρώπους «λες και η φυσικ`ή
τους κατάσταση είναι να φιλοξενούν ανώφελες και επιβλα-
βείς σκέψεις;».
Αγτο ΠΟΥ ΔΕΝ κατανοούμε εδώ είναι ότι ο Βούδας διαχω-
ρίζει τη νευρωτική σκεπτοδιαδικασία, δηλαδή κόθε σκέψη
που περιστρέφεται γύρω από το εγώ, από τη φυσική κίνηση
του νου μέσα στη φωτισμένη του διάσταση, που με εντελώς
φυσικό τρόπο ενέχει συμπόνια, ενσυναίσθηση, σοφία και διά-
κριση -και απ' όπου προκύπτει η κάθε Θετική ή αλτρουιστική
σκέψη.
Αυτό που ονομάζει ο Βούδας σκε'Ψεtς, αφορά αυτή τη συ-
νεχή άσκοπη νοητική φλυαρία, από την οποία χαλαρώνουμε
με το διαλογισμό. Αυτές τις σκέψεις, που στοιχειοθετούν το
νευρωτικό νοητικό μας οικοδόμημα, ο Βούδας τις Θεωρούσε
«ανούσιες, άχρηστες κcιι ανυπόστατες». Προξενούν το γνωστό
νοητικό νευρωτικό Θόρυβο, που με τη σειρά του δημιουργεί το
Θλιβερό και καταπιεστικό καθημερινό μας βίωμα.
Οι «άλλες» σκέψεις, οι φωτεινές, που προέρχονται αυθόρμητα
από τη διάκριση και τη διαύγεια, είνcH φυσικές εκδηλώσεις
 αυτοεπιβεβαίωσης, της ανασφάλειας, της ζηλοφθονίας, της
απέχθειας κCιι της προσκόλλησης που βρίσκεται μέσα σc
κάθε <<Θετική» του σκέψη. Αρχίζουμε να βλέπουμε το μοι-
ραίο παιχνίδι της ελπίδας και του φόβου που σφραγίζει την
εμπειρία μας.
Είναι γνωστό πλέον το βουδιστικό κλισέ, με τις σκε'Ψεις μας
φτ{α'χνοι;με τον κο'σμο μας. Τι εννοεί όμως ο ποιητής; Υπάρ-
χει άραγε τρόπος να κάνουμε κάτι για να «κρατήσουμε τίς
ανώφελες σκέψεις έξω από τη νόησή μcις κcιι να μπορού-
με στη συνέχεια να προσκαλέσουμε τις καλές;». Είναι απλά
Θέμα απόφασης και Θέλησης;
Ευτυχώς ή δυστυχώς φίλοι μου, δεν είναι Θέμα απόφασης. Ο
νους δεν γίνεται αντικείμενο χειραγώγησης έτσι εύκολα, δεν
του ελεύθερου παιχνιδιού του νου και όχι αντιδραστίκές κcιι
«μανιπουλόρεται» με κόλπα και χειρισμούς.
καταναγκαστικές όπως οι πρώτες.
Το μόνο που μπορούμε να επιτύχουμε, cιν προσπαθήσουμε
Ο Ψυχαναγκασμός είναι πάντοτε ένα καλό κριτήριο για να
με το ζόρι να πιέσουμε τον εαυτό μας να «απομακρύνεί» τις
καταλάβει κανείς το βαθμό του νευρωτισμού που εμπεριέχει
αρνητικέςσκέψειςκαινα«προσκαλέσει»τιςΘετικές,Θαείναι
η κάθε σκέψη του: αν οι σκέψεις μας έχουν την ιδιότητα της
περισσότερη προσποίηση, περισσότερη επιτήδευση, περισ-
αναπαραγωγής σε ατέρμονη αλυσίδα δευτερογενών σκέψε-
σότερη ένταση και δυστυχία.
ων, τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι cιντιμετωπίζουμε
το χειρότερο εχθρό μας!
ΑΡΑ ΤΙ ΚΑΝογΜΕ; Είμαστε κατcιδικασμένοι να τρέχουμε
Αν οι σκέψεις μcις παρcισέρνονται από το δυνατό άνεμο των
διαρκώς πίσω από τις σκέψεις μας; Να είμαστε διαρκώς έρ-
συναισθημάτων που επικεντρώνονται στο εγώ, τότε μπορού-
μαια των νευρωτικών μας τάσεων;
με να είμαστε σίγουροι ότι αντιμετωπίζουμε το χειρότερο
Όχι. Μπορούμε να κάνουμε κάτι. Είναι απλό. Τόσο απλό, που
εχθρό μας!
μας διαφεύγει συνεχώς.
Αν οι σκέψεις μάς οδηγούν σε παρορμητίκές αντιδραστικές
Βλέπουμε...
συμπεριφορές που ακολουθούν πάγια σταθερά επαναλαμ-
βλέπουμε...
βανόμενα μοτίβα στη ζωή μας, τότε μπορούμε να είμαστε
βλέπουμε...
σίγουροι ότι αντιμετωπίζουμε το χειρότερο εχθρό μας!
και μετά
Αφήνουμε...
ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΜΩΣ. Δε είναι πάντα τόσο εύκολα διακριτή η
αφήνουμε...
νευρωτική σκεπτοδιαδίκασία. Υπάρχουν εγωκεντρικές σκέ-
αφήνουμε... n
ψεις πολύ ύπουλες, μεταμφιεσμένες κάτω από ανιδιοτελή
προσωπεία, κάτω από εθελοντικές δρcιστηριότητες, κάτω
από πνευματικές cιναζητήσεις„.
[WΗοίsWΗΟ]
Για να τις δίακρίνει κανείς χρειάζεται το μεγεθυντικό φcικό
Η Αριάδνη Γερούκη 8ίναι διδάκτωρ ιστορίcις, ουγγραφέας καί εκ-
της αυτοπαρατήρησης και του διαλογισμού. Χρειόζεται επι- πρόσωποςτουΒουδίστικούΚέντρουΘεοοαλονίκηςΚarmαGyαιtSen
πλέον το Θάρρος της ταπεινότητας, το κουράγιο της αυτο- Lιng (wwwthessalοnίκίbυddhlScenter.gr). Πρόσφατα από τίς εκδό-
σεις
-;οέμdΑρχέτυπο
'`από Μέσα!κυκλοφόρηοε το μια
8 κλειδιό για νέο Αρμονική
της βιβλίο,
ΖωήΑλλάζοντας τον
παραδοχής και τη γενναιότητα της ειλικρίνειας. Τότε, ίσως
να αρχίσει να βλέπει το σκληρό πυρήνα της αλαζονείας, της

ΆΒΆΤΟΝ 77