-1-

II. ULUSAL FİZİK OLİMPİYATI BİRİNCİ AŞAMA SINAVI -1994

1. Bir cisim sabit a ivmesi ile harekete başlayıp bir süre sonra aynı büyüklükte ama zıt yöndeki ivme ile
hareketine devam ediyor. Cisim başlangıç noktasına t süre sonra döndüğüne göre cismin aldığı toplam
yol nedir?
3

2
A) at2( − ) B) at2( − ) C) at2 ( + )
7
3
2

3
2
2
D) at ( 2
− ) E) at (
2
− )
2. İki arabadan birisi durgun halden a ivmesi ile harekete başlayıp ℓ yolunu kat etmektedir. Diğer araba
ise bu ℓ yolunun yarısını v1 sabit hızı ve yolun diğer yarısını v2 sabit hızı ile kat etmektedir. Bu iki araba
ℓ yolunu aynı zamanda kat ettiklerine göre, ℓ uzaklığı nedir?

v1v1 v
v2

2
v1
v1a
v2
8 v v1 a
v1 1 2 v
v2 v v1
2

( + )
a

v2 3 v2

v2
A) B) C)
2
a v

( ) ( + )
2

+
v2 2

v2
3

( )
1

+
D) E)
2
v2

a
v1

( ) ( )
1

− −

• 3. Kütlesi m1=6 kg olan cisim bir yarımkürenin en alt noktasında

g

→
↓ durmaktadır. Bu cisim ile yarımküre arasındaki sürtünme katsayısı
f=0,2’dir. Yarımkürenin üst tarafından geçen ve sürtünmesiz olarak
m

hareket eden bir iple bu cisim kütlesi m2 olan ikinci bir cisme bağlıdır.
m
1

Sistemin dengede kalabilmesi için m2 kütlesi kaç kg olmalıdır?

f

2 2 3 2
A) 2 B) C) D) E) 2 2
2 5 2

4. Özkütlesi 0,875 g/cm3 olan koni şeklindeki bir cisim özkütlesi 1 g/cm3 olan suyun içinde tabanı su
yüzeyine paralel olacak şekilde bırakılıyor. Bu koninin yüksekliğinin, suyun altında kalan kısmının yük-
sekliğine oranı nedir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

5. Özkütlesi ρ1=3 g/cm3 olan bir cisim ile özkütlesi ρ2=9 g/cm3 olan
2
1

ℓ ℓ
başka bir cisim, bir terazinin uçlarına bağlanmış olup terazi dengede-
dir. Bu iki cismin yerleri birbirleriyle değiştirilerek, özkütlesi 1 g/cm3 olan
g

→
↓ suya batırıldıktan sonra, terazinin denge durumu değişmediğine göre,
1

ρ ρ
1

ℓ
oranı nedir?
2

ℓ
3 3 2 3 2 3
A) 3 B) C) D) E)
2 3 3 2

6. Eğim açısı θ olan bir eğik düzlem üzerinde bulunan bir cismi eğik düzlem üzerinde aşağıya doğru
hareket ettirmek için gereken kuvvet F1’dir. Bu cismi eğik düzlem üzerinde yukarıya doğru hareket ettir-
mek için gereken kuvvet F2’dir. Cisim ile eğik düzlem arasındaki sürtünme katsayısı ne kadardır?
F1 F2
+ -
m m
g

F1 F2
- + F
m
g

F2 2 2
-
F1 2
2 2

2 2 F2
2 2 -

2 2

2 2 +1
2 g

2 -

2 g
g

F
m

A) B) C)
2 F2

2
F1

D) E)
2

2
4
m
g
-
F2
F1

4
m
g
-
F2
-
F1
2
2

2
2

( + ) ( )
 -2-

7. Toplam kütlesi 270 ton olan, 54 km/h sabit hız ile hareket eden trenin son vagonu aniden lokomotif-
ten ayrılıyor. Vagon durduğunda tren ile vagon arasındaki uzaklık 540 m’dir. Vagon lokomotiften ayrıl-
dıktan sonra duruncaya kadar kaç metre yol almıştır? Vagonun kütlesi 20 ton olarak veriliyor.

A) 540 B) 640 C) 480 D) 500 E) 550

m
8. Kütlesi m1=1 kg olan bir halka, kütlesi m2=6 kg olan cisme iple bağlanmıştır.

1
g

→
Halka eğim açısı θ=30° olan sürtünmesiz bir çubuk üzerinde serbestçe hare-
↓ ket edebilmektedir. Başlangıçta ip düşeydir. Sistem harekete başladığı anda
m
ipteki gerilme kuvveti kaç N’dur?
θ 2
A) 3 B) 9 C) 16 D) 18 E) 21

9. Kütleleri m olan iki araç ekvator üzerinde Dünya’ya göre v hızıyla birisi batıya diğeri ise doğuya doğru
hareket etmektedirler. Dünya kendi ekseni etrafında ω açısal hızıyla dönmektedir. İki aracın yere uygu-
ladıkları tepki kuvvetleri arasındaki fark nedir?

A) 2mωv B) 8mωv C) 4mωv D) mωv E) 0

10. Düşey yukarı doğru 20 m/s hız ile atılan bir cisim, atıldığı noktaya 10 m/s hız ile düşüyor. Direniş
kuvveti sabit olduğuna göre cismin çıktığı maksimum yükseklik kaç metredir?

A) 11 B) 11,5 C) 12 D) 12,5 E) 13

11. Bir basit sarkaca yatay yönde ilk hız veriliyor. İpin düşeyle yaptığı açı 60° iken sarkacın bileşke
ivmesi yatay yöndedir. İpin uzunluğu 1 m ise sarkaca verilen ilk hız kaç m/s’dir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

12. İstanbul boğazında kılavuz gemi, bir şilebi çelik halat vasıtasıyla çekmektedir. Geminin motorunun
çekme gücü 400 kW tır. Çelik halattaki gerilme kuvveti 120 kN ve gemiyle şilebin ortak hızı 9 km/h olarak
veriliyor. Gemiye sudan dolayı etki eden direniş kuvveti geminin hızı ile doğru orantılıdır. Gemi moto-
runun gücü sabit ise şilep olmadan geminin hızı saatte kaç km’dir?

A) 27 B) 18 C) 12 D) 16 E) 13

13. Bir asansör yukarı doğru 6 m/s2 ivme ile çıkarken 30 saniye süre ile hızlanmakta olup, yine 6 m/s2
ivme ile 30 saniye süresince yavaşlamaktadır. Asansörün tavanından aşağıya doğru asılı bulunan 25
cm uzunluğundaki basit sarkacın, 60 saniyelik hareket süresi içinde yapacağı toplam salınım sayısı
nedir?

A) 20 B) 30 C) 40 D) 60 E) 80

+ - 14. Birbirine paralel olan delikli iki metal levha arasında U0 potansiyel farkı uygu-
lanmıştır. Bu levhalardan birine, dışarıdan yatayla θ=60° açısı yapacak şekilde
θ paralel bir elektron demeti gönderilmektedir. Bu demetteki elektronların ikinci
plakadan dışarı çıkabilmeleri için gerekli minimum kinetik enerji ne kadar olma-
lıdır? Elektronların yükü q olarak veriliyor.
3
q 4
U

•
0

4qU 0
• A) B) 4qU0 C) qU0 D) 2qU0 E)
3
•

15. Kütleleri m1=9 g, m2=3 g ve yükleri q1=25.10-5 C ve q2=36.10-5 C olan iki tanecik, bir doğru üzerin-
de birbirinden çok uzakta iken v1=10 m/s ve v2=20 m/s hızlarla birbirine doğru hareket etmektedir. Hare-
ket süresince tanecikler arasındaki minimum uzaklık kaç metre olur?

A) 800 B) 600 C) 400 D) 200 E) 100

 -3-

ℜ ℜ 16. Verilen devrede A1 ampermetresi 0,1 A göstermektedir. A2 amper-

A2 metresi kaç A gösterir?

ℜ A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3

3
ℜ ℜ D) 0,4 E) 0,5
A1

+ -

A 17. İç direnci önemsenmeyen e.m.k.’sı ε =154 V olan bir

ℜ ℜ
A A
+ +
-
ε ε
doğru akım kaynağına, direnci ℜ olan bir rezistans ve iki
A özdeş ampermetre seri bağlandığında geçen akım 11 A’dir.
- İki ampermetre aralarında paralel bağlandıklarında her
birinden geçen akım 7 A’dir. Rezistansın direnci ℜ ve
ampermetrelerin direnci ℜA kaç Ω’dur?

A) B) C) D) E)
ℜ 8 10 12 6 16
ℜA 6 2 4 4 2

18. İki farklı kapta farklı miktarlarda su bulunmaktadır. Bu kapların içine 300 W ve 600 W gücündeki
elektrik ısıtıcıları sokularak aynı gerilim kaynağına bağlandıklarında kaplarda 20 dakika sonra kayna-
ma başlamaktadır. Daha sonra bu iki ısıtıcı kaplardan çıkarılmadan seri bağlanıp aynı kaynağa bağlanıp
başlangıç sıcaklıktan ve ilk miktardaki suları ısıtmaktadırlar. Her kaptaki suyun ısınmasının başlamasın-
dan suyun kaynamaya başlayana kadar geçen süreleri arasındaki fark kaç dakika olur?

A) 75 B) 95 C) 125 D) 135 E) 155

19. Şekilde verilen devrede ℜ2 direncinden geçen akım kaç A’dir?

ε1 = 1 V r1 = 1 Ω
7 8 8 7

8 97 9

+ - 9 8
A) B) C)
ℜ1 = 1 Ω
- ε2 =3V
+ 1
- r2 = Ω D) E)
+ ε3
=2V 3
r3 = 0,5 Ω

1
ℜ2 = Ω
3

U 20. Kenar uzunlukları ℓ=400 mm olan, kare şeklindeki ve aralarındaki uzaklık

A h=2 mm olan paralel levhalı kondansatörün levhaları arasına U=600 V
+ - potansiyel farkı uygulanmıştır. Kondansatör, içi gazyağı dolu bir kabın içine
ℓ düşey aşağıya doğru v=9 mm/s hızı ile hareket ederse, levhalar tamamen bata-
na kadar devreden geçen akım kaç A’dir? Gazyağının bağıl dielektrik geçirgen-
• lik katsayısı ε=2 olarak veriliyor.
v

A) 10-8 B) 10-9 C) 10-10

h D) 10-7 E) 10-6
 -4-

21. K ucuna U potansiyeli uygulanan ve L ucu topraklanmış olan devrede C1

Q Q
C1

1
• • ve C3 kondansatörlerinin üzerindeki yüklerin oranı nedir?

3
C

C C3

C
C2 (ℜ ) (ℜ ) ( )

2
C3 +ℜ +ℜ ℜ +

C C

C
A) B) C)

3
2

1
2

2
K• • L ℜ ℜ ℜ

C
ℜ1 ℜ2
( )

2
ℜ +

1
1
2
ℜℜ

C
D) E)
(ℜ ) (ℜ + ℜ )

2
+ℜ

22. Sonsuz uzunluktaki bir telden geçen elektrik akımı Ι=5 A’dir. Telden geçen
Ι bir düzlemde bulunan kenarı ℓ=2 m ve direnci R=10 Ω olan kare şeklinde bir
ℓ v
x çerçeve sağa doğru v=10 m/s hızı ile hareket etmektedir. Çerçevenin arka
kenarından tele kadar olan uzaklık x=8 m ise, çerçevede oluşan öz indüksiyon
ℜ elektrik akımı kaç A’dir?

A) 3.10-8 B) 7.10-8 C) 5.10-8 D) 9.10-8 E) 10-8

23. Yay sabitleri k olan ideal ve özdeş iki yay yatay, yalıtkan ve sürtünmesiz
B

düzlemde bulunan m kütleli ve ℓ uzunluğundaki bir metal çubuğa tutturulmuştur.

⊗
k k Sistem dikey yönde uygulanan B manyetik indüksiyon alanında bulunmaktadır.
Bu durumda yaylar gerilmemiştir. Bu çubuğa çok kısa t süresince Ι değerinde
doğru akım verildiğinde, yaylarda oluşan sıkışma ya da gerilme miktarı nedir?
m ℓ
2 k
B m

B 2
t m

B k
t m
m
B 2
2 t

B k
t m
2 2

Ι ℓ Ι Ι ℓ Ι ℓ
t

ℓ Ι
k

A) B) C) D) E)
ℓ

24. Eşkenar üçgen şeklinde yerleştirilmiş üç düzlem aynanın oluşturduğu

optik sistemin bir köşesinden baktığımız zaman herhangi bir noktaya yer-
leştirilmiş S noktasal ışık kaynağının kaç tane görüntüsünü görürüz?

A) 9 B) 10 C) 11
S
• D) 12 E) 13

25. Bir gölün kenarında göl seviyesinden 200 m kadar yükseklikteki tepeden bir bulut 30°’lik açıyla,
bulutun görüntüsü ise 60°’lik açıyla gözlenmektedir. Bulutun göl seviyesinden yüksekliği kaç metredir?

A) 300 B) 400 C) 500 D) 600 E) 700

26. Kırıcılık indisi n= 3 olan bir sıvı üzerine gelen tek renkli bir ışık ışını sıvı yüzeyine α gelme açısı ile
düşmektedir. Bu durumda kırılan ve yansıyan ışıklar arasında bir dik açı oluşuyor ise α açısı kaç dere-
cedir?

A) 30° B) 45° C) 60° D) 75° E) 15°

27. Bir ışık kaynağından çıkan ve aralarındaki açı 90° olan iki
∗• ışın bir sıvının üzerine düştükten sonra 30° ve 45° açılarla kırıl-
maktadır. Bu durumda sıvının kırıcılık indisi nedir?

3 2 2 2 3
4
5
o

A) B) C)
2 3 3
3
0
o

3 3 3 3
D) E)
2 5
 -5-

•
28. Tepe açısı 90° olan ikizkenar bir cam prizmanın kırıcılık indisi n1 olup tabanı
bir ekrana paralel olacak şekilde yerleştirilmiştir. Prizmanın tabanı ile ekran ara-
sındaki uzaklık ℓ’dir. Bu durumda prizmanın yüzeyine dik olacak şekilde düşen
bir ışın ekran üzerinde belli bir nokta üzerine düşmektedir. Bu prizmanın kırıcılık
ℓ indisi n2 olsa idi ışık ilk düştüğü noktadan ne kadar uzağa düşerdi?

n2 2

n1 2
     
 n2 n1   n2 n1 
A) ℓ  - B) ℓ  - C) ℓ  + 

-
n2

-
n1
2

2
   
 2-n 2 2 - n1
2   2+n 2 2 + n1
2 
 2   2   

n1
ℓ n2 ℓ

n1
n2
D) E)
n1 + n 2 +

29. Işık kaynağı ve ekran arasında bulunan yakınsak merceği hareket ettirerek ekran üzerinde iki
durumda net görüntü elde ediliyor. Görüntülerin yükseklikleri H1=18 cm ve H2=8 cm ise ışık kaynağının
yüksekliği kaç cm’dir?

A) 10 B) 12 C) 16 D) 14 E) 13

30. Birbirinden ℓ=24 cm uzaklıkta bulunan iki noktasal ışık kaynağının arasına odak uzaklığı f=9 cm olan
yakınsak bir mercek yerleştirilmiştir. Bu mercek iki kaynağın arasında bulunan orta noktadan kaç cm
uzaklığa konulmalıdır ki iki kaynağın görüntüleri tek bir noktada üst üste bulunsunlar?

A) 6 B) 9 C) 4 D) 12 E) 8
 -6-

II. ULUSAL FİZİK OLİMPİYATI BİRİNCİ AŞAMA SINAVI ÇÖZÜMLERİ-1994

1. Cisim a sabit ivmesi ile harekete geçip τ sürede

a
2
τ

2
ℓ=
kadar yol kat etmektedir ve
v=aτ
hızına ulaşmaktadır. Cisim aynı a ivmesi ile yavaşlayıp duruncaya kadar da aynı ℓ yolunu alır ve
başlangıç noktasından toplam 2ℓ uzaklıkta hızı sıfırlanır. Ters yönde harekete başlar ve 2ℓ yolunu τ1
sürede kat eder.
2
aτ1
; τ1= 2 τ 2ℓ=
2
olarak bulunur. Toplam süre ifadesinden alınan toplam yol

t
2
- 2
2
( ) ; x=4ℓ=4 aτ
t
2

3
2
2
2
( ) 2
( )
+
2
t=2τ+τ1= + τ; τ= = =at2 −
2
olarak bulunur.

2. Birinci arabanın t sürede aldığı yol

at 2
ℓ=
2
ikinci arabanın hareket süresi
t=t1+t2
olur. Bu zamanlar için
ℓ ℓ
t1= ; t2=
2v 1 2v 2
yazılabilir. Alınan yol
8 v
v1 1
v2 +
2

2 2
aℓ  1 1 
ℓ=  +  ; ℓ=
2

 
a

2 2 v v ( )
2

 1 2 

olarak bulunur.

• 3. Newton’un ikinci yasasını yatay ve dikey kuvvetler için yazabiliriz.

g

→
↓ Tcos45°=Fs=fN
N+Tsin45°=m1g; T=m2g
T T
4
5

m G2

N Buradan ikinci cismin kütlesi

m

2 1
m +
f
2
1

2
1
f
Fs

m2= = kg
G

f
1

olarak bulunur.

4. Koniye etki eden kuvvetler ağırlık ve kaldırma kuvvetleridir.

mg=FA=ρ0gV0
Koninin kütlesi için
g

→
↓ m=
π ρ R 2H
h 3
H
ρ koninin sıvı içinde bulunan hacmi için
π R 2H π r 2 h
r V0= -
x 3 3
R yazılabilir. Üçgenlerin benzerliğinden aradığımız oran
1

•
r R
h H
H H
-
x
H x
0

ρ
1 3

= = ; = =2
1
-
1
-

 ρ 
 
0

 ρ 
olarak bulunur.
 -7-

5. İlk durumda cisimlere sadece ağırlık kuvvetleri etki eder. Denge şartı
ρ1gV1ℓ1=ρ2gV2ℓ2
şeklinde yazılabilir. Cisimlerin yerleri değiştirilip sıvıya batırıldığında cisimlere etki eden kuvvetler ağırlık
ve kaldırma kuvvetleridir. Denge şartı
(ρ2gV2-ρ0gV2)ℓ1=(ρ1gV1-ρ0gV1)ℓ2
şeklinde yazılabilir. İki ifadeyi çarparsak aradığımız oran

3 2
(ρ − ρ )ρ

2
ℓ1
= =
(ρ − ρ )ρ

1
ℓ2
olarak bulunur.

F 6. Uygulanan kuvvet aşağıya doğru ise Newton’un ikinci yasasını bu

g G

→ N
↓ durumda
s
i
n

F1+mgsinθ-Fs=0
θ şeklinde yazabiliriz. Uygulanan kuvvet yukarıya doğru ise Newton’un
G
c
o
s
Fs

θ ikinci yasasını bu durumda

θ G F2-mgsinθ-Fs=0; Fs=fmgcosθ
şeklinde yazabiliriz. Buradan
F - F1 F + F2
sinθ= 2 ; cosθ= 1
2mg 2fmg
olarak bulunur. Yukarıdaki iki ifadenin karelerinin toplamından sürtünme katsayısı
2
F12
+ f
F2m

2
F - F    F1 + F2
g

sin2θ+cos2θ=1=  2 1  +   ; f=
 2mg    4m 2 g 2 - (F2 - F1 ) 2
olarak bulunur.

7. Tren sabit hızla giderken lokomotifin uyguladığı F çekme kuvveti Fs sürtünme kuvvetine eşittir. New-
ton’un ikinci yasası
F=Fs=f(m1+m2)g
şeklinde yazılabilir. Burada m1=250 ton ve m2=20 ton’dur. Son vagon ayrıldığında trenin ve vagonun
hareketleri ivmeli hareketlerdir. Newton’un ikinci yasasını bu durumda
F-fm1g=m1a1; -fm2g= -m2a2
şeklinde yazabiliriz. t sürede alınan yollar
a t2 a t2
x1=v0t+ 1 ; x2=v0t- 2
2 2
ve ilk hız
v0=a2t
olarak yazılabilir. Buradan
m
+ m
m
x2

( )
1

m1ℓ
ℓ=x1-x2= ; x2= =500 m
1

m1 + m 2
olarak bulunur.
m

8. İpteki gerilme kuvveti F olsun. Birinci cisim için Newton’un ikinci

1

a yasası
g

→
G m G

↓ θ
m1gsinθ+Fsinθ=m1a
1

ikinci cisim için Newton’un ikinci yasası

2

a m2g-F=m2asinθ
θ şeklinde yazılabilir. Buradan kuvvet
m m
m1 +
g
c s
o i
s 2
2

θ
2m

θ
n

F= =18 N
1

θ
olarak bulunur.
 -8-

9. Arabanın hızı iki durumda

v1=v+ωR; v2=v-ωR
olarak yazılabilir. Newton’un ikinci yasası
2 2
mv 1 mv 2
mg-N1= ; mg-N2=
R R
şeklinde yazılabilir. İki tepki kuvveti arasındaki fark
∆N=N2-N1=4mωv
olarak bulunur.

Fd
v0

10. Cisim yukarıya doğru hareket ederken

Fd+mg=ma1

a2
a1
g

→ cisim aşağıya doğru hareket ederken

↓ mg-Fd=ma2
Fd

v G
G olur. İvmeler için
v02 v2
a1= ; a2=
2H 2H
yazabiliriz. Dinamik denklemleri toplarsak
m
v0

v
2

v0

( ) ; H= v
2

2
+ +
2
H

4
g
2mg= =12,5 m

olarak bulunur.

• 11. Merkezcil ivme

an

ℓ
v2
θ an=
ℓ
a teğetsel ivme
aτ=gsinθ
g
a

→
τ ↓ olarak yazılabilir. Toplam ivme yatay yönde olduğundan
ancosθ=aτsinθ
yazabiliriz. Hız için
v2=v02-2gh=v02-2gℓ(1-cosθ)=v02-gℓ
bulunur. Buradan
v0

g
c
o
s
2

( − ℓ ) θ
=gsin2θ; v0=5 m/s
ℓ
olarak bulunur.

12. Gemi ve şilep için Newton’un ikinci yasası

F1-F-kv1 =0
şeklinde yazılabilir. Burada
P
F1=
v1
gemi motorunun uyguladığı kuvvettir. k sabiti
k= P − F
2 v1
v1
olarak bulunur. Sadece gemi için
P=F2v2=kv22; F2=kv2
yazabiliriz. Burada F2, bu durumda gemi motorunun uyguladığı kuvvettir. Buradan hız
v1
v2= =18 km/h
v 1F
1−
P
olarak bulunur.
 -9-

13. Birinci ve ikinci durumda titreşim periyodu

0
,
2
5

0
,
2
5
ℓ ℓ

1
0
6

1
0
-
6
g
a

g
a
T1=2π =2.3. =0,75 s; T2=2π =2.3. 1,5 s
+ + −
olarak yazılır. Sarkacın yaptığı titreşimlerin sayısı ilk ve ikinci durumda
t t
N1= ; N2=
T1 T2
olur. Toplam titreşim sayısı

3 .
0 0
t

1
0
6

1
0
-
6
g
a

g
-
a
( )= ( ) =60

2
.
3
,
2
5
2
N=N1+N2= + + + +
π ℓ
olarak bulunur.

14. Kondansatörün plakalarına göre paralel ve dik olan hız bileşenleri

v||=vsinθ
v⊥=vcosθ
olarak yazılabilir. Bunlardan v|| olan bileşen değişmemektedir. Kinetik enerji için
mv2 mv2sin2θ
Κ= =Κ||+Κ⊥; Κ||= =Κsin2θ; Κ⊥=qU0
2 2
yazabiliriz. Buradan
qU 0
Κ= =4qU0
1 - sin 2 θ
olarak bulunur.

15. Tanecikler arasındaki uzaklık minimum olduğunda iki taneciğin hızları eşittir. Momentum ve enerji
korunumu yasalarından
m1v1+m2v2=(m1+m2)v
m
+
m 2
v
m
v12

m
v22 m

q14
q2 0
2

( )
1

2
1

+ = +
πε ℓ
2
q1 m0
q2 1

+ v1
m +

( )
1

2 v

ℓ= =800 m
2
4

( )
2

πε
olarak bulunur.

16. Kirchhoff’un birinci yasasından

2

ℜ Ι ℜ
A2 Ι=Ι1+Ι3=Ι''+ Ι2
'

Ι Ι1=Ι'+Ι''
Kirchhoff’un ikinci yasasından
3

Ι ℜ
3

'

Ι3ℜ=Ι13ℜ+Ι'ℜ; Ι'ℜ+Ι2ℜ=Ι''ℜ
1

Ι ℜ Ι ℜ
A1 ikinci ampermetreden geçen akım
Ι2=0,2 A
+ - olarak bulunur.
Ι

17. Ohm yasasından birinci ve ikinci durumdaki akımlar için

ε ε
+
2

Ι1= ; 2Ι2=
+
A2
A

ℜ ℜ ℜ
ℜ
yazabiliriz. Buradan
2 3

ε( ) =2 Ω; ℜ=10 Ω
2

Ι −Ι
ℜ A=
1
2

ΙΙ
olarak bulunur.
 - 10 -

18. Her kapta ısıtılan su için

Q1=m1c∆t°=P1t=Ι12ℜ1t; Q2=m2c∆t°=P2t=Ι22ℜ2t
her ısıtıcının direnci için
2 2
ℜ1= U ; ℜ2= U
P1 P2
yazabiliriz. Dirençler seri bağlandığında
ℜs=ℜ1+ℜ2
geçen akım

P1P1
P2+
U

P2
Ιs= =
ℜ s ( )
olarak bulunur. İki kaptaki suların kaynama süreleri ve aralarındaki zaman farkı

2
P1
+
P2

P2 P2
-
P
t
2

21
m
c1 2
t

m
c 2
t
o

o
2

2
P1
+ P
P2 2 2

P1
+ P
P2 2 1

t
( ) ( )

2 s
∆ ( ) ∆ ( )

P1
t'1= = ; t'2= = ; ∆t= =135 dak

2
2
s

2
Ι ℜ Ι ℜ
olarak bulunur.

19. Her kapalı devre için birinci Kirchhoff yasasından

ε1 = 1 V r1 = 1 Ω
Ι1+Ι2+Ι3=0
+ - Kirchhoff’un ikinci yasasından
ε - ε =Ι3r3-Ι1ℜ1-Ι1r1; ε - ε =Ι2r2+Ι2ℜ2-Ι3r3
3

3
ℜ1 = 1 Ω
- ε2
=3V
+ 1 8
- r2 = Ω Ι2=
A
+ ε3 = 2 V 3 9
Ι1 Ι3 olarak bulunur.
r3 = 0,5 Ω

Ι2 1
ℜ2 = Ω
3

20. Kondansatörün giriş yapan kısmı ile havada kalan kısmı birbirine paralel bağlıdır.
-
x

ε ℓ (ℓ )
0

ε εℓ
h
h

C=C1+C2; C1= ; C2=

Kondansatörün üzerinde yük
1
x
U

ε ℓ  ℓ + ( ε − )
0



h

q=CU=
kondansatörden geçen akım
U

1
v
q t

∆ ε ℓ (ε − )
0

Ι= = =10-8 A
∆
olarak bulunur.

21. Devreden geçen akım

U

Ι=
1

ℜ +ℜ
C2 kondansatörünün üzerindeki yük
Q2=U2C2=Ιℜ1C2
C3 kondansatörünün üzerindeki yük
Q3=U3C3=Ιℜ2C3
C1 kondansatörünün üzerindeki yük
Q1=Q2+Q3=C1U
ve aradığımız oran
C
Q Q

(ℜ + ℜ )
1

2
1

=
3
2
3

ℜ
olarak bulunur.
 - 11 -

22. Telden x ve x+ℓ uzaklıktaki manyetik indüksiyon alanlar için

0x
µ Ι µ Ι

+
2
x
Bx= ; Bx+ℓ=
π π( ℓ)
yazabiliriz. Manyetik akının değişimi
∆Φ=Bx+ℓℓv∆t-Bxℓv∆t
indükte edilmiş e.m.k. ve telden geçen akım

v
v +

v x

2 +
ε

0
 

02
µ Ιℓ
ε = - ∆Φ = -  µ Ιℓ − µ Ιℓ

2
x
x
2
x
 ; Ι= = =5.10-8 A
∆  π ( ℓ) π 
 ℜ π ( ℓ ) ℜ
olarak bulunur.

23. Çubuğa etki eden kuvvet

P t

∆ mv
F= = =ΙBℓ
∆ t
olarak yazılabilir. Buradan çubuğun kazandığı hız
B m
t

Ι ℓ
v=
olur. Enerjinin korunumu yasasından
mv2 kx 2
=2
2 2
yazabiliriz. Denge durumundan sapma miktarı
B 2
t m

Ι ℓ
k

x=

olarak bulunur.

24. Her iki ayna arasında oluşan görüntü sayısı

3 60 o
n= -1=5
60 o
olarak bulunur. Her iki aynada oluşan 1 görüntü diğer iki aynada oluşan görüntü ile çakışmaktadır. Bura-
dan toplam 12 görüntü oluşmaktadır. Görüntülerden birisi, gözlemcinin arkasında oluştuğu için gözlenen
görüntü sayısı 11’dir.

25. Bulut α açısı ile gözlendiğinde şeklin geometrisinden

α H- h
H tanα=
β ℓ ℓ
h
yazabiliriz. Bulutun görüntüsü β açısı ile gözlendiğinde şeklin geometrisin-
den
H H+h
tanβ=
ℓ
yazabiliriz. İki denklemden
h
t
a
n
+
t
a
n

( α β ) =400 m
t
a
n

t
a
n

H=
β− α
olarak bulunur.

26. Kırılma yasasından

α α sinα
=n
sinβ
n yazabiliriz. Yansıyan ile kırılan ışınlar arasındaki ilişki
α+β=90°
β olarak yazılabilir. Buradan
tanα=n; α=60°
olarak bulunur.
 - 12 -

27. Kırılma yasasından

s
i
n
9
0
-
o
sinα ( α ) =n

s
i
n
3
0
=n;

o
o
sin45
yazabiliriz. Buradan
2 3
sin2α+cos2α=1=n2(sin245°+sin230°); n=
3
olarak bulunur.

28. Prizmanın tabanında kırılan ışın için

sinα 1 sinα 2
=n1; =n2
sin45o sin45o
yazabiliriz. Ekran üzerindeki sapma uzaklığı ve aralarındaki fark
 
n1 n2  n2 n1 
x1=ℓtanα1=ℓ ; x2=ℓtanα2=ℓ ; ∆x=ℓ  - 
2 - n1
2
2 - n2
2  2-n 2 2 - n1
2 
 2 
olarak bulunur.
b1
a1

29. Cisim ile görüntü arasındaki uzaklık ℓ, merceğin birinci ve ikinci

konumları arasındaki uzaklık x olsun.
ℓ=a1+b1
ℓ=a2+b2
x a2=a1+x
olarak yazılabilir. Mercek için
1 a2

1 b2
1 f
a2

b2

1 1 1
+ = ; =
a1 b1 f
ℓ
formülünü yazabiliriz. Buradan
1 a1

1 -

1
a1

a1
x

-
a1
x

+ = +
ℓ + ℓ −
x 2
-

ℓ ℓ+
2

a1=b2= ; a2=b1=
olarak bulunur. Büyütme oranı
H1h

H2h
b1a1

b2a2

k1= = ; k2= =

şeklinde yazılabilir. Buradan cismin yüksekliği

H1
H
2

h= =12 cm
olarak bulunur.
b1
a1

30. İki nokta arasındaki uzaklık ℓ=24 cm ise orta nokta bu noktalardan
birisinden 12 cm uzaklıkta bulunmaktadır. İki görüntünün üst üste olma-
ları için
b1=b2
olmalıdır. Buradan
x a1=12+x; a2=12-x
yazabiliriz. Mercek için,
1 9

1 9
1 a1

1 b1

1 a2
1 b2
1 f

1 f

ℓ + = = ; - = =

formülünü yazabiliriz. Buradan

x=6 cm
olarak bulunur.