NEPOSTOJANO A

Nepostojano A u srpskom jeziku ima dvoznačnu ulogu. Ono označava:

a) sam glas A i

b) glasovnu promenu.

Glasovna promena nepostojano A je promena koja nastaje kada se

samoglasnik A u nekim rečima i oblicima reči izgubi, pa se opet pojavljuje u
drugim oblicima tih istih reči.

Nepostojano A se pojavljuje u sledećim slučajevima:

Nominativ jednine i genitiv množine imenica muškog roda

Primer: BORAC – BORCI – BORACA

BORAC (U nominativ jednine nepostojano A se pojavljuje kao glas u
osnovnom obliku reči) – BORCI (nominativ množine, dolazi do gubljenja
samoglasnika A) – BORACA (genitiv množine, ponovo se pojavljuje
samoglasnik A)

Genitiv množine imenica ženskog roda

Primer: DASKA – DASAKA

DASKA (nominativ jednine) – DASKE (nominativ množine) – DASAKA

(genitiv množine, izvršena je glasovna promena nepostojano A pri kojoj
dolazi do pojavljivanja samoglasnika A u reči)

Genitiv množine imenica srednjeg roda

Primer: STAKLO – STAKALA

STAKLO (nominativ jednine) – STAKLA (nominativ množine) – STAKALA

(genitiv množine, izvršena je glasovna promena nepostojano A pri kojoj dolazi
do pojavljivanja samoglasnika A).

Nominativ jednine prideva muškog roda

Primer: DOBAR – DOBRA

DOBAR (nominativ jednine prideva muškog roda, nepostojano A se pojavljuje
kao glas u osnovnom obliku reči) – DOBRI (nominativ množine prideva
muškog roda, dolazi do gubljenja samoglasnika A) – DOBRA (nominativ
jednine prideva ženskog roda, dolazi do gubljenja samoglasnika A)

Nominativ pridevske zamenice muškog roda

Primer: TAKAV – TAKVA

TAKAV (nominativ jednine pridevske zamenice muškog roda, nepostojano A

se pojavljuje kao glas u osnovnom obliku reči) – TAKVI (nominativ množine
pridevske zamenice muškog roda, dolazi do gubljenja samoglasnika A) –
TAKVA (nominativ jednine pridevske zamenice ženskog roda, dolazi do
gubljenja samoglasnika A)

Glagolski pridev radni

Primer: MOGAO – MOGLA

MOGAO (nepostojano A se pojavljuje kao glas u osnovnom obliku reči) –

MOGLI (dolazi do gubljenja samoglasnika A) – MOGLA (dolazi do gubljenja
samoglasnika A)

Predlozi

Primer: s – sa, k – ka, niz – niza, kroz – kroza

Prilozi

Primer: kad – kada, nikad – nikada – sad – sada

Nepostojano A i druge glasovne promene

1) Prelazak Lu O, nepostojano A

Primeri: čitalac – čitaoci, ugao – uglovi, trougao – trouglovi, misao – misli,

posao – poslovi

2) Jednačenje suglasnika po zvučnosti, nepostojano A

Primeri: vrabac – vrapci, kobac – kopci, staklorezac – stakloresci, gibak –

gipka, redak – retka, mrzak – mrska, gladak – glatka, Šabac – Šapca,
ulazak – ulaska,
2) Nepostojano A, gubljenje suglasnika, sibilarizacija

Primeri: zadatak – zadaci, gubitak – gubici, dobitak – dobici, imetak – imeci

Izuzeci
U mnogim rečima u srpskom jeziku ne dolazi dao glasovne promene
nepostojano A.

Primeri: manijak – manijaci, junak – junaci, kandidat – kandidati, aparat –

aparati, kanal – kanali, vršnjak – vršnjaci, kajmak – kajmaci, zemljak –
zemljaci