You are on page 1of 22

3.1.

1 Tinjauan Fetch Arah Utara

Table 3.3 Perhitungan Fetch efektif arah Utara


FETCH EFEKTIF ARAH UTARA
Skala cos α ×
α (o ) cos α Fcad Fi (km)
Cad Fi (km)
45 0,707 1:50819 114,939 58,411 41,303
40 0,766 1:50819 100,420 51,032 39,093
35 0,819 1:50819 86,429 43,923 35,979
30 0,866 1:50819 73,558 37,382 32,373
25 0,906 1:50819 63,161 32,098 29,091
20 0,940 1:50819 56,681 28,805 27,068
15 0,966 1:50819 58,985 29,976 28,955
10 0,985 1:50819 61,058 31,029 30,558
5 0,996 1:50819 64,757 32,909 32,784
0 1,000 1:50819 71,088 36,126 36,126
5 0,996 1:50819 68,187 34,652 34,520
10 0,985 1:50819 69,100 35,116 34,583
15 0,966 1:50819 70,497 35,826 34,605
20 0,940 1:50819 72,561 36,875 34,651
25 0,906 1:50819 82,661 42,008 38,072
30 0,866 1:50819 86,631 44,025 38,127
35 0,819 1:50819 97,089 49,340 40,417
40 0,766 1:50819 109,715 55,756 42,712
45 0,707 1:50819 119,123 60,538 42,807
Σ 16,903 775,827 673,823

∑ 𝐹𝑖 . 𝐶𝑜𝑠 𝛼
𝐹𝑒𝑓𝑓 =
∑ 𝐶𝑜𝑠 𝛼
673,823
𝐹𝑒𝑓𝑓 = = 39,865 𝑘𝑚 = 39865,226 𝑚
16,903
3.1.2 Tinjauan Fetch Arah Barat Laut

Table 3.4 Perhitungan fetch efektif arah Barat Laut


FETCH EFEKTIF ARAH BARAT LAUT
Skala cos α × Fi
α (o ) cos α Fcad Fi (km)
Cad (km)
45 0,707 1:50819 507,039 257,673 182,202
40 0,766 1:50819 450,504 228,943 175,380
35 0,819 1:50819 495,522 251,821 206,279
30 0,866 1:50819 524,460 266,526 230,819
25 0,906 1:50819 529,102 268,886 243,693
20 0,940 1:50819 577,006 293,230 275,546
15 0,966 1:50819 233,805 118,818 114,769
10 0,985 1:50819 178,206 90,563 89,187
5 0,996 1:50819 142,210 72,270 71,995
0 1,000 1:50819 114,939 58,411 58,411
5 0,996 1:50819 100,420 51,032 50,838
10 0,985 1:50819 86,429 43,923 43,255
15 0,966 1:50819 73,558 37,382 36,108
20 0,940 1:50819 63,161 32,098 30,162
25 0,906 1:50819 56,681 28,805 26,106
30 0,866 1:50819 58,985 29,976 25,960
35 0,819 1:50819 61,058 31,029 25,417
40 0,766 1:50819 64,757 32,909 25,210
45 0,707 1:50819 71,088 36,126 25,545
Σ 16,903 2230,421 1936,885

∑ 𝐹𝑖 . 𝐶𝑜𝑠 𝛼
𝐹𝑒𝑓𝑓 =
∑ 𝐶𝑜𝑠 𝛼
1936,885
𝐹𝑒𝑓𝑓 = = 114,592 𝑘𝑚 = 114592,548 𝑚
16,903
3.1.3 Tinjauan Fetch Arah Barat

Table 3.5 Perhitungan fetch efektif arah Barat


FETCH EFEKTIF ARAH BARAT
Skala cos α × Fi
α (o ) cos α Fcad Fi (km)
Cad (km)
45 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
40 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
35 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
30 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
25 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
20 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
15 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
10 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
5 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
0 1,000 1:50819 507,039 257,673 257,673
5 0,996 1:50819 450,504 228,943 228,072
10 0,985 1:50819 495,522 251,821 247,995
15 0,966 1:50819 524,460 266,526 257,445
20 0,940 1:50819 529,102 268,886 252,670
25 0,906 1:50819 577,006 293,230 265,757
30 0,866 1:50819 233,805 118,818 102,899
35 0,819 1:50819 178,206 90,563 74,185
40 0,766 1:50819 142,210 72,270 55,362
45 0,707 1:50819 114,939 58,411 41,303
Σ 8,951 1907,141 1783,361

∑ 𝐹𝑖 . 𝐶𝑜𝑠 𝛼
𝐹𝑒𝑓𝑓 =
∑ 𝐶𝑜𝑠 𝛼
1783,361
𝐹𝑒𝑓𝑓 = = 199,230 𝑘𝑚 = 199230,171 𝑚
8,951
3.1.4 Tinjauan Fetch Arah Timur Laut

Tabl 3.6 Perhitungan fetch efektif arah Timur Laut


FETCH EFEKTIF ARAH TIMUR LAUT
Skala cos α × Fi
α (o ) cos α Fcad Fi (km)
Cad (km)
45 0,707 1:50819 71,088 36,126 25,545
40 0,766 1:50819 68,187 34,652 26,545
35 0,819 1:50819 69,100 35,116 28,765
30 0,866 1:50819 70,497 35,826 31,026
25 0,906 1:50819 72,561 36,875 33,420
20 0,940 1:50819 82,661 42,008 39,474
15 0,966 1:50819 86,631 44,025 42,525
10 0,985 1:50819 97,089 49,340 48,590
5 0,996 1:50819 109,715 55,756 55,544
0 1,000 1:50819 119,123 60,538 60,538
5 0,996 1:50819 130,821 66,482 66,229
10 0,985 1:50819 140,819 71,563 70,476
15 0,966 1:50819 148,960 75,700 73,121
20 0,940 1:50819 161,993 82,323 77,359
25 0,906 1:50819 169,588 86,184 78,109
30 0,866 1:50819 168,924 85,846 74,345
0 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
0 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
0 0,000 1:50819 0,000 0,000 0,000
Σ 14,610 898,360 831,611

∑ 𝐹𝑖 . 𝐶𝑜𝑠 𝛼
𝐹𝑒𝑓𝑓 =
∑ 𝐶𝑜𝑠 𝛼
831,611
𝐹𝑒𝑓𝑓 = = 56,920 𝑘𝑚 = 5692,864 𝑚
14,610
Berikut Tabel rekapitulasi hasil perhitungan fetch efektif.

Table 3.7 Rekapitulasi panjang fetch efektif tiap arah


Panjang Fetch
Arah Fetch
(km) (m)
U 39,865 39865,226
TL 56,920 56919,864
T 0,000 0,000
TG 0 0
S 0 0
BD 0 0
B 199,230 199230,171
BL 114,592 114591,548

3.2 Peramalan Gelombang dengan Metode CERC 1984

Sebagian besar gelombang di laut dibangkitkan oleh angin, dimana tinggi


dan periode gelombang yang dibangkitkan dipengaruhi oleh kecepatan angin (U),
lama hembus angin (td), dan fetch (F). Berikut adalah contoh analisis bangkitan
gelombang yang terjadi pada tanggal 6 Januari tahun 2001, Barat Laut (300°).

3.2.1 Faktor Tegangan Angin (Wind Stress Factor)

Sebelum melakukan peramalan gelombang, perlu dilakukan koreksi


data pengukuran angin. Hal ini dilakukan karena biasanya pengukuran
angin dilakukan di daratan, padahal di dalam rumus-rumus pembangkitan
gelombang angin yang digunakan adalah diukur di atas permukaan laut.
Oleh karena itu diperlukan transformasi dari data angin di daratan yang
terdekat dengan lokasi studi ke data angin di atas permukaan laut.

1. Koreksi Elevasi
Kecepatan Angin (Uy) = 15 knot
= 7,7 m/s
(1 knot = 0,514 m/det)
Ketinggian alat ukur di atas permukaan laut (y) =9m
Angin diukur dari ketinggian 9 m
1
10 7
U10= 𝑈𝑦 ( )
𝑦
1
10 7
U10 = 7,7 ( )
9
U10 = 7,817 m/s

2. Koreksi Stabilitas dan Kecepatan Angin di Laut


a. Koreksi Stabilitas
Digunakan rasio amplifikasi (RT) = 1,1; sehingga:
UL = RT × U10
= 1,1 × 7,817
= 8,598 m/s

b. Kecepatan Angin di Laut


Uw = RL × UL

Gambar 3.2 Kurva rasio kecepatan angina di laut dengan di


daratan
Sumber: CERC (1984)
Untuk memudahkan perhitungan, maka dibuat gambar kurva
berdasarkan tabel dibawah ini untuk mendapatkan persamaan
garisnya:
Table 3.8 Nilai RL dan UL
UL (x) RL (y)
1 1,952
3 1,566
5 1,387
7 1,269
15 1,001
18,5 0,927

Diperoleh kurva sebagai berikut.

Gambar 3.3 Kurva rasio kecepatan angin

Diperoleh persamaan:
RL = -0,351ln(UL) + 1,9516
Maka diperoleh nilai RL:
RL = -0,351ln (8,598) + 1,9516
= 1,196
Sehingga,
Uw = RL × UL
= 1,196 × 8,598
= 10,287 m/s

3. Koreksi Durasi
a. Durasi Angin
1609
ti =
𝑈𝑤
1609
=
10,287
= 156,409 det

b. Hitung U3600
𝑈𝑤
U3600 =
𝑐𝑖

Karena 1 < 156,409 < 3600, maka nilai ci sebagai berikut:


45
ci = 1,277 + 0,296 𝑡𝑎𝑛ℎ [0,9 log ( )]
𝑡𝑖
45
= 1,277 + 0,296 𝑡𝑎𝑛ℎ [0,9 log ( )]
156,409

= 1,143

3,857
U3600 =
1,143

= 8,998 m/s

c. Kecepatan Angin Rata-Rata untuk Durasi yang Diinginkan


Kecepatan angin berhembus, td = 4,12 jam = 14832 detik, maka:
Ut = U3600 × cd
Karena 3600 < 14832 < 36000, maka nilai cd diperoleh sebagai
berikut:
cd = -0,15 log td + 1,5334
= -0,15 log 14832 + 1,5334
= 0,908
Sehingga,
Ut = 8,998 × 0,908
= 8,168 m/s

4. Koreksi Koefisien Seret


UA = 0,71 Ut1,23
= 0,71 × 8,1681,23
= 9,400 m/s

3.2.2 Peramalan Gelombang dengan Metode CERC (1984)

Dik: Feff = 199230 m (Barat)

2
gt 𝑔 𝐹𝑒𝑓𝑓 3
= 68,8 ( 𝑈 2 )
u A
𝐴

2
9,81 × 199230 3
= 68,8 ( 9,4002 )
= 54210,93

gt gt
Syarat: ≤ 71500, maka NFDS sedangkan ≥ 71500, maka FDS
u A u A

gt gt
Karena = 54210,93 ( ≤ 71500), maka gelombang yang
u A u A

terjadi merupakan hasil pembentukan gelombang tidak sempurna atau


Non-Fully Developed Sea (NFDS). Pembentukan gelombang tidak
sempurna ini terdiri dari dua jenis, yaitu pembentukan gelombang FL
(fetch limited) dan DL (duration limited).

Perhitungan durasi minimum (tmin):


Dik: td = 14832 det
2
𝑈𝐴 𝑔 𝐹𝑒𝑓𝑓 3
tmin = 68,8
𝑔
( 𝑈𝐴 2
)
2
9,400 9,81 × 19923 3
= 68,8
9,81
( 9,4002 )
= 51946 det

Syarat: tmin ≤ td, maka FL Sedangkan tmin ≥ td, maka DL


Karena tmin = 51946 det (tmin ≥ td), maka gelombang yang terjadi
merupakan gelombang hasil pembentukan DL (Duration Limited). Untuk
itu, terlebih dahulu perlu mengganti Feff dengan Fmin.
3
𝑈𝐴 2 𝑔 𝑡𝑑 2
Fmin =
𝑔
(68,8 𝑈 2)
𝐴
3
9,400 9,81 × 14832 2
=
9,81
(68,8 × 9,4002 )

= 2,7649 m

Sehingga perhitungan tinggi dan periode gelombang untuk tipe NFDS


adalah:
a. Tinggi Gelombang
1
𝑈𝐴 2 𝑔𝐹 2
H0 = 0,0016
𝑔
( 𝑈 𝑚𝑖𝑛
2 )
𝐴
1
9,4002 9,81 × 2,7649 2
= 0,0016
9,81
( 9,4002 )
= 0,008 m
b. Periode Gelombang
1
𝑈𝐴 𝑔 𝐹𝑚𝑖𝑛 3
Tp = 0,2857
𝑔
( 𝑈𝐴 2
)
1
9,400 9,81 × 2,7649 3
= 0,2857
9,81
( 9,4002
)
= 0,152 det
Sedangkan perhitungan tinggi dan periode gelombang untuk tipe FDS
digunakan rumus sebagai berikut:
a. Tinggi Gelombang
𝑈𝐴 2
H0 = 0,2433
𝑔

b. Periode Gelombang
𝑈𝐴
Tp = 8,134
𝑔

Untuk perhitungan lainnya ditampilkan pada Tabel 3.9 Rekapitulasi hasil


perhitungan peramalan gelombang.
Table 3.9 Rekapitulasi hasil perhitungan peramalan gelombang
Data Kec. & Arah Angin Tahun 2008 - 2017 Peramalan/Hindcasting Gelombang di Laut Dalam
Waktu Tahun Arah Faktor Tegangan Angin (wind stress factor) JONSWAP Spectrum , Hanselman et al. (1973) dalam CERC (1984)
No. Kec. Angin,
Mata Uy U10 U3600 Durasi (td) Ut UL Uw UA gt/UA ≤ t min FL/ F min Tp
HrMn ddmmyyyy UZ (knot) (...0 ) ti (det) Ci C RL F eff (m) gt/UA Ho (m) (...0 )
Angin (m/det) (m/det) (m/det) (detik) (m/det) (m/det) (m/det) (m/det) 71500 (detik) DL (m) (detik)
1 0 20080101 6,0 240 BD 3,100 3,147 306,648 1,089 4,818 14832 0,908 4,374 3,462 1,516 5,247 5,455 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 240
2 300 20080101 4 260 B 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 199230,2 241014,8 FDS - - - 0,234 2,546 260
3 600 20080101 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
4 900 20080101 4 30 TL 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 56919,86 104548,1 FDS - - - 0,234 2,546 30
5 1200 20080101 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
6 1500 20080101 4 300 BL 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 114591,5 166689,7 FDS - - - 0,234 2,546 300
7 1800 20080101 15 250 B 7,700 7,817 156,409 1,143 8,998 14832 0,908 8,168 8,598 1,196 10,287 9,400 199230,2 54210,93 NFDS 51946 DL 2,7649 0,008 0,152 250
8 2100 20080101 20 320 BL 10,300 10,456 127,838 1,162 10,827 14832 0,908 9,828 11,502 1,094 12,586 11,803 114591,5 27679,61 NFDS 33302 DL 2,2021 0,009 0,135 320
9 0 20080102 9 300 BL 4,600 4,670 227,440 1,111 6,367 14832 0,908 5,779 5,137 1,377 7,074 6,143 114591,5 66118,8 NFDS 41401 DL 4,23 0,006 0,188 300
10 300 20080102 6 270 B 3,100 3,147 306,648 1,089 4,818 14832 0,908 4,374 3,462 1,516 5,247 4,360 199230,2 150985,9 FDS - - - 0,471 3,615 270
11 900 20080102 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
12 1200 20080102 5 270 B 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 199230,2 186132,3 FDS - - - 0,344 3,090 270
13 1500 20080102 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
14 1800 20080102 8 290 B 4,100 4,162 247,906 1,104 5,877 14832 0,908 5,334 4,578 1,418 6,490 5,566 199230,2 109022,4 FDS - - - 0,768 4,615 290
15 2100 20080102 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
16 0 20080103 5 320 BL 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 114591,5 128732 FDS - - - 0,344 3,090 320
17 300 20080103 9 260 B 4,600 4,670 227,440 1,111 6,367 14832 0,908 5,779 5,137 1,377 7,074 6,143 199230,2 95600,46 FDS - - - 0,936 5,093 260
18 600 20080103 13 260 B 6,700 6,802 172,705 1,134 8,213 14832 0,908 7,455 7,482 1,245 9,316 8,402 199230,2 62960,87 NFDS 53926 DL 3,09 0,008 0,160 260
19 900 20080103 9 290 B 4,600 4,670 227,440 1,111 6,367 14832 0,908 5,779 5,137 1,377 7,074 6,143 199230,2 95600,46 FDS - - - 0,936 5,093 290
20 1200 20080103 5 320 BL 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 114591,5 128732 FDS - - - 0,344 3,090 320
21 1500 20080103 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
22 1800 20080103 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
23 2100 20080103 5 320 BL 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 114591,5 128732 FDS - - - 0,344 3,090 320
24 0 20080104 6 320 BL 3,100 3,147 306,648 1,089 4,818 14832 0,908 4,374 3,462 1,516 5,247 4,360 114591,5 104424,2 FDS - - - 0,471 3,615 320
25 300 20080104 11 250 B 5,700 5,786 194,158 1,124 7,372 14832 0,908 6,692 6,365 1,302 8,287 7,356 199230,2 75171,22 FDS - - - 1,342 6,100 250
26 600 20080104 12 280 B 6,200 6,294 182,640 1,129 7,800 14832 0,908 7,081 6,923 1,272 8,810 7,886 199230,2 68519,65 NFDS 55079 DL 3,30 0,007 0,166 280
27 900 20080104 6 290 B 3,100 3,147 306,648 1,089 4,818 14832 0,908 4,374 3,462 1,516 5,247 4,360 199230,2 150985,9 FDS - - - 0,471 3,615 290
28 1200 20080104 10 330 BL 5,100 5,177 210,682 1,117 6,835 14832 0,908 6,204 5,695 1,341 7,637 6,703 114591,5 58852,09 NFDS 40214 DL 3,88 0,007 0,180 330
29 1500 20080104 5 320 BL 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 114591,5 128732 FDS - - - 0,344 3,090 320
30 1800 20080104 4 320 BL 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 114591,5 166689,7 FDS - - - 0,234 2,546 320
31 2100 20080104 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
32 0 20080105 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
33 300 20080105 7 270 B 3,600 3,655 273,529 1,097 5,362 14832 0,908 4,867 4,020 1,463 5,882 4,973 199230,2 126712,6 FDS - - - 0,613 4,123 270
34 600 20080105 5 340 U 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 39865,23 63676,78 NFDS 24191 DL 6,97 0,005 0,241 340
35 900 20080105 5 300 BL 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 114591,5 128732 FDS - - - 0,344 3,090 300
36 1200 20080105 5 330 BL 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 114591,5 128732 FDS - - - 0,344 3,090 330
37 1500 20080105 6 290 B 3,100 3,147 306,648 1,089 4,818 14832 0,908 4,374 3,462 1,516 5,247 4,360 199230,2 150985,9 FDS - - - 0,471 3,615 290
38 1800 20080105 9 270 B 4,600 4,670 227,440 1,111 6,367 14832 0,908 5,779 5,137 1,377 7,074 6,143 199230,2 95600,46 FDS - - - 0,936 5,093 270
39 2100 20080105 11 230 BD 5,700 5,786 194,158 1,124 7,372 14832 0,908 6,692 6,365 1,302 8,287 7,356 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 230
40 0 20080106 8 310 BL 4,100 4,162 247,906 1,104 5,877 14832 0,908 5,334 4,578 1,418 6,490 5,566 114591,5 75401,64 FDS - - - 0,768 4,615 310
41 300 20080106 12 250 B 6,200 6,294 182,640 1,129 7,800 14832 0,908 7,081 6,923 1,272 8,810 7,886 199230,2 68519,65 NFDS 55079 DL 3,30 0,007 0,166 250
42 600 20080106 8 250 B 4,100 4,162 247,906 1,104 5,877 14832 0,908 5,334 4,578 1,418 6,490 5,566 199230,2 109022,4 FDS - - - 0,768 4,615 250
43 900 20080106 6 280 B 3,100 3,147 306,648 1,089 4,818 14832 0,908 4,374 3,462 1,516 5,247 4,360 199230,2 150985,9 FDS - - - 0,471 3,615 280
44 1200 20080106 6 190 S 3,100 3,147 306,648 1,089 4,818 14832 0,908 4,374 3,462 1,516 5,247 4,360 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 190
45 1500 20080106 7 320 BL 3,600 3,655 273,529 1,097 5,362 14832 0,908 4,867 4,020 1,463 5,882 4,973 114591,5 87636,45 FDS - - - 0,613 4,123 320
46 1800 20080106 8 320 BL 4,100 4,162 247,906 1,104 5,877 14832 0,908 5,334 4,578 1,418 6,490 5,566 114591,5 75401,64 FDS - - - 0,768 4,615 320
47 2100 20080106 7 320 BL 3,600 3,655 273,529 1,097 5,362 14832 0,908 4,867 4,020 1,463 5,882 4,973 114591,5 87636,45 FDS - - - 0,613 4,123 320
48 0 20080107 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
49 300 20080107 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
50 600 20080107 12 300 BL 6,200 6,294 182,640 1,129 7,800 14832 0,908 7,081 6,923 1,272 8,810 7,886 114591,5 47389,28 NFDS 38094 DL 3,30 0,007 0,166 300
Table 3.10 Lanjutan
Data Kec. & Arah Angin Tahun 2008 - 2017 Peramalan/Hindcasting Gelombang di Laut Dalam
Waktu Tahun Arah Faktor Tegangan Angin (wind stress factor) JONSWAP Spectrum , Hanselman et al. (1973) dalam CERC (1984)
No. Kec. Angin,
0 Mata Uy U10 U3600 Durasi (td) Ut UL Uw UA gt/UA ≤ t min FL/ F min Tp
HrMn ddmmyyyy UZ (knot) (... ) ti (det) Ci C RL F eff (m) gt/UA Ho (m)
Angin (m/det) (m/det) (m/det) (detik) (m/det) (m/det) (m/det) (m/det) 71500 (detik) DL (m) (detik)
39977 1000 20171229 5 320 BL 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 114591,5 128732 FDS - - - 0,344 3,090 320
39978 1200 20171229 3 330 BL 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 114591,5 252687,1 FDS - - - 0,125 1,863 330
39979 1300 20171229 10 260 B 5,100 5,177 210,682 1,117 6,835 14832 0,908 6,204 5,695 1,341 7,637 6,703 199230,2 85093,61 FDS - - - 1,114 5,558 260
39980 1400 20171229 7 250 B 3,600 3,655 273,529 1,097 5,362 14832 0,908 4,867 4,020 1,463 5,882 4,973 199230,2 126712,6 FDS - - - 0,613 4,123 250
39981 1500 20171229 9 270 B 4,600 4,670 227,440 1,111 6,367 14832 0,908 5,779 5,137 1,377 7,074 6,143 199230,2 95600,46 FDS - - - 0,936 5,093 270
39982 1530 20171229 8 300 BL 4,100 4,162 247,906 1,104 5,877 14832 0,908 5,334 4,578 1,418 6,490 5,566 114591,5 75401,64 FDS - - - 0,768 4,615 300
39983 1600 20171229 8 290 B 4,100 4,162 247,906 1,104 5,877 14832 0,908 5,334 4,578 1,418 6,490 5,566 199230,2 109022,4 FDS - - - 0,768 4,615 290
39984 1800 20171229 11 260 B 5,700 5,786 194,158 1,124 7,372 14832 0,908 6,692 6,365 1,302 8,287 7,356 199230,2 75171,22 FDS - - - 1,342 6,100 260
39985 2100 20171229 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
39986 2330 20171229 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
39987 0 20171230 9 310 BL 4,600 4,670 227,440 1,111 6,367 14832 0,908 5,779 5,137 1,377 7,074 6,143 114591,5 66118,8 NFDS 41401 DL 4,23 0,006 0,188 310
39988 30 20171230 4 180 S 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 180
39989 100 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
39990 300 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
39991 400 20171230 3 260 B 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 199230,2 365357,5 FDS - - - 0,125 1,863 260
39992 500 20171230 1 260 B 0,500 0,508 1336,522 1,020 1,180 14832 0,908 1,071 0,558 2,156 1,204 0,773 199230,2 1516560 FDS - - - 0,015 0,641 260
39993 600 20171230 3 290 B 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 199230,2 365357,5 FDS - - - 0,125 1,863 290
39994 700 20171230 3 270 B 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 199230,2 365357,5 FDS - - - 0,125 1,863 270
39995 900 20171230 2 330 BL 1,000 1,015 753,256 1,040 2,054 14832 0,908 1,865 1,117 1,913 2,136 1,528 114591,5 422723,5 FDS - - - 0,058 1,267 330
39996 1000 20171230 4 20 U 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 39865,23 82452,38 FDS - - - 0,234 2,546 20
39997 1030 20171230 4 10 U 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 39865,23 82452,38 FDS - - - 0,234 2,546 10
39998 1100 20171230 5 70 T 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 70
39999 1200 20171230 5 80 T 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 80
40000 1300 20171230 3 340 U 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 39865,23 124990,6 FDS - - - 0,125 1,863 340
40001 1400 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40002 1500 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40003 1700 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40004 1800 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40005 2100 20171230 3 330 BL 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 114591,5 252687,1 FDS - - - 0,125 1,863 330
40006 2200 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40007 2300 20171230 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40008 0 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40009 300 20171231 5 240 BD 2,600 2,639 351,309 1,080 4,241 14832 0,908 3,850 2,903 1,577 4,580 3,727 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 240
40010 330 20171231 4 250 B 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 199230,2 241014,8 FDS - - - 0,234 2,546 250
40011 400 20171231 4 200 S 2,100 2,132 415,222 1,070 3,623 14832 0,908 3,289 2,345 1,652 3,875 3,070 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 200
40012 600 20171231 3 150 TG 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 150
40013 900 20171231 3 10 U 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 39865,23 124990,6 FDS - - - 0,125 1,863 10
40014 1030 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40015 1200 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40016 1230 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40017 1300 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40018 1400 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40019 1500 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40020 1600 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40021 1700 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40022 1800 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40023 1900 20171231 2 40 TL 1,000 1,015 753,256 1,040 2,054 14832 0,908 1,865 1,117 1,913 2,136 1,528 56919,86 265133,1 FDS - - - 0,058 1,267 40
40024 2100 20171231 2 40 TL 1,000 1,015 753,256 1,040 2,054 14832 0,908 1,865 1,117 1,913 2,136 1,528 56919,86 265133,1 FDS - - - 0,058 1,267 40
40025 2200 20171231 0 999 U 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 14832 0,908 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 39865,23 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 999
40026 2300 20171231 3 90 T 1,500 1,523 542,536 1,055 2,811 14832 0,908 2,552 1,675 1,771 2,966 2,247 0 0 NFDS 0 FL - 0,000 0,000 90
3.2.3 Tinggi dan Periode Puncak Spektrum Maksimum Gelombang
Tabel dibawah ini adalah Tabel tinggi dan periode puncak spektrum
gelombang signifikan maksimum pertahun tiap arah yang diperoleh dari
hitungan H0 dan Tp yang kemudian diambil nilai maksimum tiap arah.

Table 3.11 Rekapitulasi tinggi gelombang signifikan maksimum tahunan


tiap arah
H0 (m)
Tahun U TL T TG S BD B BL
2015 2,306 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2008 2,273 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2009 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2010 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2011 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2012 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2013 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2014 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2016 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768
2017 2,234 0,344 0,000 0,000 0,000 0,000 1,342 0,768

Table 3.12 Rekapitulasi periode puncak spektrum maksimum gelombang


tahunan tiap arah
Tp (detik)
Tahun U TL T TG S BD B BL
2015 6,022 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2018 5,994 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2008 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2009 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2010 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2011 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2012 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2013 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2014 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
2016 2,546 3,090 0,000 0,000 0,000 0,000 6,100 4,615
3.2.4 Menggambarkan Mawar Gelombang (Waverose)

Table 3.13 Frekuensi tinggi gelombang

Tinggi Gelombang Arah Angin Jumlah


(m) U TL T TG S BD B BL Kejadian
< 0,4 2830 3543 - - - - 3050 4314 13737
0,4 - 0,8 - - - - - - 2299 1110 3409
0,8 - 1,2 - - - - - - 823 - 823
1,2 - 1,6 - - - - - - 195 - 195
> 1,6 5 - - - - - - - 5
Jumlah 2835 3543 - - - - 6367 5424 18169
Jumlah Tidak Bergelombang 21857
Total 40026

Dari tabel data di atas dapat dicari presentase arah angin masing-masing data
dengan cara sebagai berikut:
Dilihat pada data dengan tinggi gelombang < 0,4 m dengan arah angin Utara yang
mempunyai 2830 buah data, sehingga jika dihitung presentase menjadi:
2830
𝑥 100% = 7,0704 %
40026
Demikian seterusnya untuk masing-masing arah, kemudian disajikan dalam
bentuk tabel presentase data tinggi gelombang dan arah angin sebagai berikut:

Table 3.14 Persentase frekuensi tinggi gelombang


Tinggi Gelombang Arah Angin Jumlah
(m) U TL T TG S BD B BL Kejadian
< 0,4 7,070 8,852 - - - - 7,620 10,778 34,320
0,4 - 0,8 - - - - - - 5,744 2,773 8,517
0,8 - 1,2 - - - - - - 2,056 - 2,056
1,2 - 1,6 - - - - - - 0,487 - 0,487
> 1,6 0,012 - - - - - - - 0,012
Jumlah 7,083 8,852 - - - - 15,907 13,551 45
Jumlah Tidak Bergelombang 55
Total 100
Wind Speed

Gambar 3.4 Mawar gelombang (Waverose)

3.3 Menentukan Kala Ulang Gelombang dengan Metode Fisher – Tippet Type I

3.3.1 Urutan Tinggi Gelombang dan Periode Gelombang


Dari data gelombang di atas kemudian diurutkan dari tinggi ke rendah
untuk mendapatkan gelombang signifikan maksimum terurut sebagai
berikut:

Table 3.15 Tinggi gelombang signifikan terurut dari besar ke kecil

H0 (m)
No U TL T TG S BD B BL
1 2,306 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
2 2,273 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
3 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
4 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
5 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
6 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
7 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
8 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
9 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
10 0,234 0,344 0 0 0 0 1,342 0,768
Table 3.16 Periode gelombang signifikan terurut dari besar ke kecil
Tp (m)
No U TL T TG S BD B BL
1 6,022 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
2 5,994 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
3 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
4 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
5 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
6 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
7 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
8 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
9 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615
10 2,546 3,090 0,000 0 0 0 6,100 4,615

Untuk keperluan perencanaan bangunan pantai baik untuk


keperluan perkuatan areal reklamasi maupun pengaman pantai atau
pelabuhan, maka data gelombang yang diperoleh dari peramalan melalui
data angin harus dipilih suatu tinggi yang dapat mewakili dan disebut
tinggi gelombang representatif. Oleh karena itu, data gelombang yang
dipakai adalah data gelombang dari arah Utara, karena dianggap dapat
mewakili dari tinggi gelombang dari arah yang lain.

Diketahui:
Jumlah kejadian gelombang selama pencatatan (Nt) = 2835
Tinggi Gelombang (Hsm) = 1,793 m

1. Penentuan Probabilitas untuk Setiap Gelombang

𝑚 − 0,44
P =1-
𝑁𝑡 + 0,12
1 − 0,44
=1-
2835 + 0,12

= 0,9998
2. Menentukan Distribusi Fisher-Tippet Type I

Ym = -ln [-ln(P)]
= -ln [-ln(0,9998)]
= 8,530

Untuk hasil perhitungan selengkapnya, ditampilkan pada Tabel 3.17.

Table 3.17 Hitungan tinggi gelombang dari arah Utara


No Hsm P Ym Hsm.Ym Ym²
1 2,306 0,9998 8,530 19,666 72,753
2 2,273 0,9994 7,505 17,062 56,323
3 0,234 0,9991 7,009 1,639 49,131
4 0,234 0,9987 6,679 1,562 44,615
5 0,234 0,9984 6,432 1,504 41,367
6 0,234 0,9980 6,233 1,457 38,854
7 0,234 0,9977 6,068 1,419 36,817
8 0,234 0,9973 5,926 1,385 35,113
9 0,234 0,9970 5,801 1,356 33,654
10 0,234 0,9966 5,691 1,330 32,383
jumlah 6,449 9,982 65,873 48,380 441,010
rata - rata 0,645 - 6,587 - -
Standar Deviasi 0,867

Dengan data di atas kita dapat menghitung Parameter  dan B ̂ sebagai


berikut:

𝑛 ∑ 𝐻𝑠𝑚 𝑦𝑚 − ∑ 𝐻𝑠𝑚 ∑ 𝑦𝑚
 = 2 −(∑ 𝑦 )2
𝑛 ∑ 𝑦𝑚 𝑚

10 × 48,380 − 6,449 × 65,873


=
10 × 441,010 − (441,010)2

= 0,8327

B̂ 𝐻𝑠𝑚 − 𝐴̂𝑦
= ̅̅̅̅̅ ̅̅̅̅
𝑚

= 0,645 – (0,8327 x 6,587)


= -4,48

Gambar 3.5 Grafik regresi linear gelombang signifikan

Adapun hasil perhitungan untuk periode gelombang, ditampilkan pada


Tabel 3.18.

Table 3.18 Hitungan periode gelombang dari arah Utara

No Tsm P Ym Tsm.Ym Ym²


1 6,022 0,9998 8,530 51,364 72,753
2 5,994 0,9994 7,505 44,982 56,323
3 2,546 0,9991 7,009 17,844 49,131
4 2,546 0,9987 6,679 17,004 44,615
5 2,546 0,9984 6,432 16,373 41,367
6 2,546 0,9980 6,233 15,868 38,854
7 2,546 0,9977 6,068 15,446 36,817
8 2,546 0,9973 5,926 15,085 35,113
9 2,546 0,9970 5,801 14,768 33,654
10 2,546 0,9966 5,691 14,486 32,383
jumlah 32,381 9,9822 65,873 223,221 441,010
rata - rata 3,238 - 6,587 - -
Standar Deviasi 1,460
Dengan data di atas kita dapat menghitung Parameter  dan B ̂ sebagai
berikut:
𝑛 ∑ 𝑇𝑠𝑚 𝑦𝑚 − ∑ 𝑇𝑠𝑚 ∑ 𝑦𝑚
 = 2 −(∑ 𝑦 )2
𝑛 ∑ 𝑦𝑚 𝑚

10 ×223,221 − 32,381 × 65,873


=
10 × 441,010 − (65,873)2

= 1,4004

B̂ 𝑇𝑠𝑚 − 𝐴̂𝑦
= ̅̅̅̅̅ ̅̅̅̅
𝑚

= 3,238 – (1,4004 x 6,587)


= -5,987

Gambar 3.6 Grafik regresi linear periode gelombang signifikan


3.4 F
3.5 F
3.6 F
3.7 F
3.8 F
3.9 F
3.10F
3.11F
3.12F
3.13F
3.14F
3.15

You might also like