Θεματική διαγωνισμού – Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Τμήμα Σχεδιασμού και Πολυμέσων

ARTιβισμός
αλλάζω τον κόσμο δημιουργώντας
 ARTιβισμός
αλλάζω τον κόσμο δημιουργώντας Παρουσίαση Και εργαστήρια

Θεματική διαγωνισμού του Τμήματος Σχεδιασμού & 3:30 Παρουσίαση

Πολυμέσων του πανεπιστήμιου Λευκωσίας
Σε συνεργασία με το υπουργείο παιδείας
4:10 Συζήτηση / Διάλογος

4:30 Διάλειμμα

4:45 Εργαστήριο

6:30 Λήξη Ημερίδας

ARTιβισμός | 2
ARTιβισμός

Εισαγωγη
Στις 9 Οκτωβρίου 2012 οι Ταλιμπάν
πυροβόλησαν την δεκαπεντάχρονη
Μαλάλα Γιουσαφζάι από το Πακιστάν
που αγωνιζόταν για το δικαίωμά της ως
γυναίκα στη μόρφωση και μάθηση.
Ακόμα και σήμερα, σε κάποια μέρη του κόσμου κυριαρχεί η
βία κατά των γυναικών που αντιστέκονται στον εξτρεμισμό και
αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Η Μαλάλα κατάφερε να
επιβιώσει από την επίθεση αυτή αλλά λόγω των απειλών κατά
της ζωής της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα της και
να βρει καταφύγιο στην Αγγλία, όπου και συνεχίζει το σχολείο

http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-23291897

ARTιβισμός | 3
 ARTιβισμός

Η ιδεα πισω απο την θεματικη Του διαγωνισμου

Η Μαλάλα μέσα από την ομιλία, στις 12
Ιουλίου 2013 στον ΟΗΕ, ύψωσε ξανά τη
φωνή της: Έστειλε ένα μήνυμα στην αν-
θρωπότητα άλλα και στους νέους και νέες
του πλανήτη. Ότι πρέπει να παλέψουν για
τα δικαιώματα τους:
• Για το δικαίωμά τους να ζούνε ειρηνικά.
• Για το δικαίωμά τους να ζούνε με αξιο-
πρέπεια.
• Για το δικαίωμά τους να έχουν ίσες
ευκαιρίες.
• Για το δικαίωμά τους στη μόρφωση…
Ο δυναμισμός που αποπνέουν τα λόγια της
Μαλάλα έγινε το έναυσμα για την θεματική
του διαγωνισμού.

Οποιοσδήποτε ακούει την ομιλία της Μαλάλα μπορεί να νιώσει την δύναμη και το θάρρος που κρύβουν
τα λόγια της και την αγανάκτηση που ένιωσε στην καταπάτηση του δικαιώματος της για μόρφωση.

ARTιβισμός | 4
ARTιβισμός

Σκοπος
Το θέμα πίσω από τον διαγωνισμό
αποσκοπεί στο να βάλει τους νέους σε
μια διαδικασία να να ταυτιστούν με την
Μαλάλα, να προβληματιστούν και να
σκεφτούν για ποιο λόγο θα ύψωναν τη
φωνή τους.
Χρησιμοποιώντας ως μέσω έκφρασης
την τέχνη και τη δημιουργία καλούνται
να εκφράσουν την άποψή τους αλλά και
παράλληλα να αντιδράσουν υψώνοντας
την «δημιουργική τους φωνή» για ό,τι
τους προβληματίζει και για το τι θα ήθε-
λαν να αλλάξουν.
Η θεματική του διαγωνισμού επικεντρώ-
νεται στην ιδέα του αρτιβισμού που
δίνει έμφαση στον ακτιβισμό (κοινωνι-
κή και πολιτική στάση που έχει στόχο
την αλλαγή μέσω της δράσης) και στην
καλλιτεχνική δημιουργία. Μέσα από την
εικαστική δημιουργία και την καλλιτε-
χνική έκφραση μπορούμε να δηλώσου-
με τη θέση μας απέναντι σε κοινωνικά
προβλήματα και αδικίες που βιώνουμε
καθημερινά.

ARTιβισμός | 5
 ARTιβισμός

Ακτιβισμός
Η χρήση εκούσιας και άμεσης δράσης
με στόχο την προώθηση και την επί-
τευξη κοινωνικών, πολιτικών ή περι-
βαλλοντικών αλλαγών.

Διαμαρτυρία καθηγητών τέχνης - Ελλάδα

ARTιβισμός | 6
ARTιβισμός

Αρτιβισμός
H ταυτόχρονη προσήλωση στον ακτιβι-
σμό και την καλλιτεχνική δημιουργία·
η χρήση της δημιουργικότητας και της
ανεξαρτησίας που προσφέρει η τέχνη
ως μέσο προώθησης αλλαγών.

ARTιβισμός | 7
ARTιβισμός

Αρτιβισμός σημαίνει
Ο αρτιβισμός είναι μια λέξη που πρωτοχρησιμοποιήθη-
κε το 2003 σε ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στο Λος
Αντζελες και που ταυτοποιήθηκε έντονα με την δουλειά
των Λατινοαμερικανών καλλιτεχνών στις ΗΠΑ μιας και
πολλοί από αυτούς επικεντρώνονται σε θέματα που
αφορούν την κοινότητά τους. Ο αρτιβισμός αναπτύχθηκε
ραγδαία τα τελευταία χρόνια καθώς και οι διαδηλώσεις,
οι πορείες και η μαζική αντίσταση κατά την παγκοσμι-
οποίηση, την οικονομική κρίση, τους πολέμους και τον
τρόπο λειτουργίας ή και δυσλειτουργίας της σημερινής
δημοκρατίας. Στις πιο πολλές περιπτώσεις οι αρτιβιστές
προσπαθούν να προβληματίσουν το κοινό για κοινωνικά,
πολιτικά και περιβαλλοντικά θέματα, δυσλειτουργίες
και προβλήματα μέσα από την τέχνη. Το έντονο πολιτικό
στοιχείο που περιγράφει τη μεθοδολογία αυτή είναι
ίσως και λόγω της έντονης δυσπιστίας που παρουσιάζε-
ται τα τελευταία χρόνια για τα πολιτικά συστήματα του
σήμερα.
Φυσικά η χρήση της τέχνης για να προβληματίσει το
κοινό για τις κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις δεν
αναπτύχθηκε μόνο τα τελευταία δέκα χρόνια κι έτσι η
παρουσίαση αυτή αν και επηρεάζεται από την ιδέα του
Αρτιβισμού πάει και πίσω στο χρόνο και εστιάζει την
προσοχή μας στο πώς η τέχνη θίγει κοινωνικά θέματα
και στο τι συμβαίνει γύρω μας.
Κάποιες ιστορικές περίοδοι θεωρούνται και σημεία κα-
μπής για μια καλλιτεχνική πρακτική που εστιάζεται στην
κοινωνία και που προσπαθεί να αποφέρει την αλλαγή.
Κάποια σημεία που θεωρούνται σταθμοί είναι:

ARTιβισμός | 8
ARTιβισμός
Παρισινή Κομούνα και καλλιτεχνική απόκριση
ΓΚΟΥΣΤΑΒ ΚΟΥΡΜΠΕ - ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Ο Γκουστάβ Κουρμπέ είναι Γάλλος ζωγράφος από τους εξέχοντες της ρεα-
λιστικής σχολής (1819- 1877). Ο Κουρμπέ, ήταν ένας επαναστάτης καλλιτέ-
χνης που αντιλαμβανόταν την τέχνη ως μέσο μεταμόρφωσης του κόσμου.
Με βιαιότητα που προκάλεσε σκάνδαλο εγκατέλειψε τις παραδοσιακές
καλλιτεχνικές αξίες και υιοθέτησε έναν ανθρωπισμό πλούσιο σε περιεχό-
μενο, γεμάτο κοινωνική κριτική, αγάπη της ελευθερίας, αναθεώρηση της
ηθικής και αντίδραση κατά των ανωτέρων ιδανικών του παρελθόντος και
της υποκριτικής υποστήριξης τους.
Το έργο του «Εργάτες που σπάζουν πέτρες», 1850, καταστράφηκε στον
δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μαζί με την πινακοθήκη της Δρέσδης στην
οποία ανήκε. Το έργο αυτό προκάλεσε την αντίδραση του κοινού και ζω-
ηρές συζητήσεις μεταξύ κριτικών και καλλιτεχνών. Το συναίσθημα της
Εργάτες που σπάζουν πέτρες, 1850
κοινωνικής επανάστασης και η πρόθεση του Κουρμπέ να εξάρει τους τα-
πεινούς της κοινωνίας, αποδεικνύοντας τα αντιαριστοκρατικά του συναι-
σθήματα είναι φανερά.
Στον πίνακα «Καλημέρα, κύριε Κουρμπέ», 1854, παριστάνει τον εαυτό του
να περπατά στην εξοχή, με τα σύνεργα του ζωγράφου στην πλάτη, την
ώρα που τον χαιρετά ο φίλος και πελάτης του. Εδώ δεν υπάρχουν ούτε
χαριτωμένες πόζες, ούτε γραμμές αρμονικές, ούτε εντυπωσιακά χρώμα-
τα. Η ιδέα ενός ζωγράφου που παριστάνει τον εαυτό του με πουκάμισο,
σαν αλήτη, θα πρέπει να φάνηκε, προσβολή για τους αξιοπρεπείς ζωγρά-
φους και τους θαυμαστές τους. Ο Κουρμπέ ήθελε να είναι τα έργα του μια
διαμαρτυρία εναντίον των καθιερωμένων συμβάσεων της εποχής του, να
σοκάρει την αστική τάξη, να την αφυπνίσει από την αυταρέσκειά της και
να διαλαλήσει την αξία της ασυμβίβαστης καλλιτεχνικής ειλικρίνειας, ως
αντίθεση στον επιδέξιο χειρισμό των παραδοσιακών κοινοτοπιών. Η ηθε-
λημένη αποκήρυξη από τον Κουρμπέ των εύκολων εφέ και η επιμονή του
να αποδίδει πάντα τον κόσμο όπως τον έβλεπε, ενθάρρυναν πολλούς άλ-
λους να απορρίψουν τις συμβάσεις και να ακολουθήσουν αποκλειστικά τη
Καλημέρα, κύριε Κουρμπέ, 1854 δική τους καλλιτεχνική συνείδηση.
ARTιβισμός | 9
ARTιβισμός

ΝΤΑΝΤΑΙΣΜΟΣ- ΚΟΛΑΖ
Ο Ντανταϊσμός ή Νταντά (Dada) είναι ένα καλλιτεχνικό κίνημα αισθητικής
αναρχίας που αναπτύχθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξεκινά σαν
λογοτεχνικό κίνημα με την έναρξη του Cabaret Voltaire από τον ποιητή
Hugo Ball στη Ζυρίχη το 1916. Ο όρος ντανταϊσμός προήλθε από το «ντα-
ντα» που κάνουν τα μωρά, μία λέξη της παιδικής γλώσσας που ουσιαστικά
δεν σημαίνει τίποτα. Και αυτό ακριβώς είναι ο ντανταϊσμός... Το παράλογο,
το παράδοξο, το φανταστικό. Στόχος του, το γκρέμισμα των παραδοσιακών
λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών αξιών και η αμφισβήτηση των αρχών της
μοντέρνας κοινωνίας. Μια φιλοσοφία, που οι οπαδοί του κινήματος εξέφρα-
ζαν τόσο μέσα από την τέχνη, όσο και από τη στάση ζωής και τον τρόπο
σκέψης του προκαλώντας συχνά το κοινό.
Οργάνωναν αυθόρμητες βραδιές, συνδύαζαν τα γράμματα και τις τέχνες,
συνέτασσαν άρθρα και μανιφέστα, εκφράζονταν με ανόητα κείμενα που
συγχωνεύονταν τυχαία, χρησιμοποιούσαν λέξεις δικής τους έμπνευσης, που
δεν περιέγραφαν τίποτα αλλά αποτελούσαν κομμάτια των ποιημάτων τους.
raoul-hausmann dada conquers 1920
Οι ντανταϊστες καλλιτέχνες θεωρούσαν την δουλειά τους «αντι-τέχνη». Το
κίνημα εξέφραζε μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του Α΄παγκο-
σμίου πολέμου και οτιδήποτε ήταν συνδεδεμένο με αυτόν. Η δουλειά των
καλλιτεχνών του κινήματος χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό
και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Η κυνική τοποθέτησή
τους, και η απομυθοποίηση των ιδανικών διαφαίνεται μέσα από την δουλειά
των καλλιτεχνών του κινήματος.
Μιμούμενοι τους Φουτουριστές, το τυχαίο και η άτακτη τοποθέτηση των
στοιχείων είναι χαρακτηριστικό στις εικαστικές και γραφιστικές συνθέσεις-
των καλλιτεχνών του κινήματος. Χρησιμοποιούν πρωτότυπες μεθόδους λή-
ψης και εκτύπωσης, όπως τα πολλαπλά τυπώματα, τα φωτογράμματα, το
κολάζ, το φωτομοντάζ και τη γραμμική αφαίρεση. Έμπνευσή τους αποτε-
λούσαν κατά κανόνα οι μηχανές, και οι ανθρώπινες φιγούρες τους θύμιζαν
περισσότερο ρομπότ. Επέλεγαν στην τύχη σχήματα και εικόνες, καθώς και
διάφορα υλικά, όπως μαλλί, ξύλο, φωτογραφίες, χαρτί, σκουπίδια, δημιουρ-
γώντας εφήμερα έργα που συνδύαζαν τη γλυπτική με τη ζωγραφική.
ARTιβισμός | 10
ARTιβισμός

ΡΩΣΙΚΟΣ ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ
ΦΩΤΟΜΟΝΤΑΖ & ΑΦΗΡΗΜΕΝΟ
Ο Κονστρουκτιβισμός αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα, κυρίως στη ζωγραφική και
τη γλυπτική, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1913-1930 στη Ρωσία. Οι ρίζες του
κινήματος μπορούν να αναζητηθούν στο κινήματα του Κυβισμού και σε κάποια
από τα έργα του Picasso. Αν και ο Vladimir Tatlin ο οποίος εμπνεύστηκε από το
ταξίδι του στη Γαλλία και την επίσκεψή του στο στούντιο του Picasso το 1913,
θεωρείται πολύ σημαντικός στη δημιουργία του ρώσικου κονστρουκτιβισμού, ο
όρος Κονστρουκτιβισμός (Constructivism), εκφράστηκε για πρώτη φορά από τον
Kazimir Malevich, σε μια έκθεση για τα έργα του Alexander Rodchenko το 1917.
Για τους Κονστρουκτιβιστές η υπεροχή των καλών τεχνών απέναντι στις πρακτι-
Αλεξάντερ Ροντσένκο, Rodchenko κές ή εφαρµοσµένες τέχνες δεν ίσχυε. ∆εν απέρριψαν τελείως τη ζωγραφική
Plakat, 1924 Βλαντιμίρ Τάτλιν, Μνημείο και τη γλυπτική, αλλά τις είχαν εντάξει στις αρχιτεκτονικές κατασκευές και τη
της Τρίτης Διεθνούς, (1919-
βιομηχανική παραγωγή, μιας και ήθελαν να μεταδώσουν στο θεατή την ιδέα
1920)
της δημιουργικής εξέλιξης: ξεκινούσαν από επιφάνειες χρώματος και φόρμας,
συνέχιζαν µε τρισδιάστατα μοντέλα και κατέληγαν στην παραγωγή χρηστικών
αντικειμένων.
Ο κονστρουκτιβισμός απέρριψε την αντίληψη «η τέχνη για την τέχνη» και ταχτι-
κέ υπέρ της τέχνης που χρησιμοποιείται ως όπλο επίτευξης κοινωνικών σκοπών,
που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν η σύσταση του σοσιαλιστικού συστήμα-
τος. Άρα ο κονστρουκτιβισμός είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτικοποιημένη τέχνη.
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση το 1917, οι Κονστρουκτιβστές, γεµάτοι ενθου-
σιασµό, προσπάθησαν να δημιουργήσουν µια τέχνη του προλεταριάτου, που θα
ήταν σύµφωνη µε τους στόχους της επανάστασης. Το 1918, για τη γιορτή της
Οκτωβριανής Επανάστασης, η τεράστια πλατεία έξω από τα Χειμερινά Ανάκτορα
Βάρβαρα Στεπάνοβα- Ζωγραφική και της Αγίας Πετρούπολης διακοσμήθηκε, όχι µόνο µε µορφές εργατών και αγρο-
σχεδιασμός ρούχων τών και µε εικονιστικές παραστάσεις από τις νίκες του Κόκκινου Σταυρού, αλλά
και µε τεράστια τρίγωνα, κοµµάτια κύκλων, ορθογώνια και άλλες στοιχειώδεις
φόρµες.
Οι κονστρουκτιβιστές ανέλαβαν να υλοποιήσουν το σχέδιο της δημιουργίας
νέων συνθηκών για τη ζωή των ανθρώπων με τη βοήθεια μιας νέας αισθητικής
που βασίζεται στη δημιουργία απλών, λογικών και λειτουργικών μορφών και κα-
τασκευών.
ARTιβισμός | 11
ARTιβισμός

ΤΟ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ/

ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΝΩΠΟΓΡΑΦΙΑΣ
ΝΤΑΒΙΝΤ ΑΛΦΑΡΟ ΣΙΚΕΪΡΟΣ - ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Στη Μεξικανική Αναγέννηση της Νωπογραφίας παρατηρείται η έντονη χρήση κοι-
νωνικών και πολιτικών θεμάτων.
Ο καλλιτέχνης Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος (1898 - 1974) ανήκει στη «μεγάλη τρι-
άδα» των Μεξικανών εικαστικών τοιχογράφων. Μαζί με τον Ντιέγκο Ριβέρα και
τον Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο, δημιούργησε μια μνημειακή, αντιαποικιακή τέχνη,
που διαπνέεται από το επαναστατικό πνεύμα και απευθύνεται στις πλατιές λα-
ϊκές μάζες. Οι τρεις τους φιλοτεχνείσαι μια σειρά από τοιχογραφίες με λαϊκά
θέματα για λογαριασμό του Υπουργείου Παιδείας του Μεξικού, δημιουργώντας
αυτό που αποκλήθηκε Μεξικάνική Αναγέννηση της Νωπογραφίας. Ο Σικέιρος
Θεωρείται ένας μεγάλος καλλιτέχνης του 20ού αιώνα και κορυφαίος τοιχογρά-
φος του σύγχρονου ρεαλισμού.
«Ο Σικέιρος υπήρξε ένας ζωγράφος σοσιαλιστικών πεποιθήσεων ο οποίος, αντι-
παρατέθηκε με τις σχολές της αφηρημένης τέχνης οι ρίζες των οποίων βρίσκο-
νται στον ίδιο τον καπιταλισμό. Μια δύναμη τέτοιου μεγέθους και επιρροής,
όπως αυτή του Σικέιρος, αποτελούσε έναν κίνδυνο που έπρεπε, αν μη τι άλλο, να
αντιμετωπιστεί, εφόσον η κυρίαρχη κουλτούρα είχε λόγο στο συγκεκριμένο ζή-
τημα. Όμως, παρά την κυριολεκτική αποσιώπηση που επιβλήθηκε από την τεχνο-
κριτική, κυρίως στις ΗΠΑ, κανείς δεν μπορούσε να αρνηθεί την ιδιοφυή σύλληψη
και την τεχνική δεινότητα που αποκάλυπταν τα έργα του».
Φίλιπ Στάιν

Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος, H πορεία της

ARTιβισμός | 12 ανθρωπότητας, 1957-1971
ARTιβισμός

ΤΟ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ/

ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΝΩΠΟΓΡΑΦΙΑΣ
ΝΤΙΕΓΚΟ ΡΙΒΕΡΑ- ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Ο Ντιέγκο Ριβέρα (1886-1957) ήταν ένας διάσημος μεξικάνος ζω-
γράφος, γνωστός για τις μεγάλης κλίμακας τοιχογραφίες του και
τη θυελλώδη σχέση του με την Φρίντα Κάλο. Μετά τις σπουδές του
σε πολύ νεαρή ηλικία στην Ακαδημία Τεχνών του Σαν Κάρλος έζησε
στην Ευρώπη μέχρι το 1921 για να επιστρέψει στο Μεξικό μετά την
εκλογή του πρόεδρου μεταρρυθμιστή και λάτρη των τεχνών Αλβάρο
Ομπρεγκόν. Στο Μεξικό αφιερώθηκε στη δημιουργία τοιχογραφιών
βασισμένες σε κοινωνικά θέματα. Ταξίδεψε στη Ρωσία το φθινόπωρο
του 1927 προσκεκλημένος στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα δεκά-
χρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης και μέχρι το 1930 η φήμη του
είχε φθάσει και στις ΗΠΑ. Έπειτα από μια αναδρομική έκθεση στο
Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, ανέλαβε τη δημιουργία
Ντιέγκο Ριβέρα, The Arsenal, 1928
τοιχογραφιών σε διάφορες πόλεις, που προκαλούσαν αντιδράσεις με
τη θεματολογία τους.

Ντιέγκο Ριβέρα, Detroit Industry, 1932-1933

ARTιβισμός | 13
ARTιβισμός
H καλλιτεχνική ανάπτυξη της δεκαετίας του 60
Φλούξους- Τζόζεφ Μπόις-Κοινωνική Γλυπτική
Το κίνημα Fluxus αποτελείτο από μουσικοσυνθέτες, χορογράφους, χορευτές, ποιη-
τές και εικαστικούς καλλιτέχνες και χρησιμοποιούσε ως μέσο έκφρασης την «παρά-
σταση» και την παρέμβαση.
Οι καλλιτέχνες του κινήματος Φλούξους διερευνούσαν τη σχέση τέχνης και ζωής
και κατέληξαν να εκφραστούν με έργα νέας μορφής όπως το περφόρμανς. Σε αυτά
αναδεικνύουν την ίδια την καλλιτεχνική διαδικασία που θεωρούν αντίστοιχη με κάθε
δημιουργική πράξη της ζωής μας.
Ο Τζόζεφ Μπόις (Γερμανός που ταυτοποιήθηκε αρχικά με το κίνημα Φλούξους, 1921-
86) δήλωνε: «Δεν είμαι καλλιτέχνης αλλά επειδή κάθε άνθρωπος είναι καλλιτέχνης,
είμαι και εγώ καλλιτέχνης». Χρησιμοποιώντας υλικά όπως ύφασμα, μαυροπίνακες,
λίπος, μέλι, ζώα κ.ά. δημιουργεί «παραστάσεις» με τις οποίες προκαλεί συνειρμικές
αντιθέσεις, όπως ζέστη-κρύο, δέκτης-πομπός, γέννηση-θάνατος.
Γρήγορα διαφοροποιήθηκε από το κίνημα επιφυλάσσοντας για τον εαυτό του τον
ρόλο του μεσσία που σκοπός του είναι να «ελευθερώσει» τον κόσμο από τα δεσμά
του, αφού τον πείσει να αποκτήσει συνείδηση της σχέσης φύσης και ενέργειας. Αυτό
φαίνεται άλλωστε από τη συνεισφορά του στη δημιουργία του κόμματος των Πράσι-
νων στη Γερμανία.
Η γλυπτική του, που ο ίδιος αποκαλούσε «κοινωνική γλυπτική»συνίστατο σε «δρά-
σεις», όπως ονόμαζε τις «εγκαταστάσεις» και τα «περιβάλλοντα», που αποτελούνταν
από διάφορα αντικείμενα και υλικά έτοιμα ή κατασκευασμένα. Ο ίδιος ενεργούσε ως
ιερέας που παρίστανε ένα «δράμα-δράση», με εξαγνιστικές ιδιότητες για τον ίδιο και
το κοινό. Στην πραγματικότητα ήταν ένα κοινωνικό ή πολιτικό μανιφέστο που παρακι-
νούσε το κοινό να προβληματιστεί.

Τζόζεφ Μπόις, A Thousand Oaks, 1982-

Κοινωνική Γλυπτική
ARTιβισμός | 14
ARTιβισμός
Ελληνικος Μοντερνισμος, δεκατιά 60 +
Βλάσης Κανιάρης
Εγκαταστάσεις με θέματα από το κοινωνικό
περιβάλλον

Άλλοι καλλιτέχνες επεμβαίνουν με δημιουργίες τους στον

Βλάσης Κανιάρης δημιουργεί περιβάλλοντα με θέματα από το
κοινωνικό περιβάλλον
Βλάσης Κανιάρης, Ουρητήρια της Ιστορίας, 1980
ίδιο τον χώρο, όπως ο Βλάσης Κανιάρης (1928-2011) που
από το 1941 δημιουργεί περιβάλλοντα με θέματα από το
κοινωνικό περιβάλλον.
Από τους κορυφαίους εκπροσώπους της «Γενιάς του ‘60», ο
Βλάσης Κανιάρης εντόπισε το ενδιαφέρον του στην έρευνα
του ρόλου της τέχνης σε σχέση με τη ζωή. Αντλώντας την
έμπνευσή του από κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις
και εγκαταλείποντας από την αρχή σχεδόν την παραδοσι-
ακή ζωγραφική σε τελάρο, στηρίχτηκε στα διδάγματα του
νέου ρεαλισμού, της Φτωχής Τέχνης και της τέχνης του αντι-
κειμένου και με το δικό του προσωπικό ύφος δημιούργησε
κατασκευές από πραγματικά υλικά, οργάνωσε «χώρους» με
κούκλες και αντικείμενα και δημιούργησε περιβάλλοντα,
παρουσιάζοντας τους προβληματισμούς του σε ενότητες
όπως οι «Τοίχοι», οι γύψοι, τα συρματοπλέγματα και τα γα-
ρύφαλλα, οι «Gastarbeiter-Fremdarbeiter», «Helas-Hellas»,
«Βορράς-Νότος» κ.ά.
Θεωρείται από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του ελ-
ληνικού μοντερνισμού, όπως αυτός εμφανίστηκε από τη
δεκαετία του ‘60 και μετά.

ARTιβισμός | 15
ARTιβισμός

Το Κινημα της Πανκ

DYI Αισθητικη - Κολαζ & Φωτομονταζ

Το κίνημα της Πανκ γεννήθηκε σε μία εποχή έντονων κοι-

Ramones Los Angeles fan club mail-out, Flyer promoting a gig by Adam and
USA, 1977
Anti, I Don’t Want to Die in Your War LP,
New Underground, USA, 1982
Design: Dan Phillips, Ed Colver, Gary Kai
ARTιβισμός | 16
the Ants, UK, 1977. Design
Poster promoting a gig by Crass,
UK, 1978. Source: Punk: An Aesthetic
νωνικοπολιτικών αλλαγών, δύο πετρελαϊκές κρίσεις και την
κατάρρευση των ιδεολογιών σε έναν κόσμο που μαστίζεται
από μια αόριστη απειλή ( πυρηνικά, τρομοκρατία). Οι νέοι
σε Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία αντιδρούν και μέσω της
μουσικής αρχικά θίγουν ζητήματα και προβλήματα όπως η
ανεργία, η κοινωνία, η ασφάλεια, η ισότητα, η τάξη, τα συ-
ναισθήματα και η απογοήτευση. Απώτερος σκοπός τους ήταν
η«δραπέτευση» από ένα σύστημα που τελικά δεν χτίστηκε δί-
καια. Το κίνημα σύντομα επεκτάθηκε σαν ιδεολογία και στην
οπτική τέχνη, στην μόδα, αλλά και στην αρχιτεκτονική. Πρω-
τεργάτες του κινήματος στην Αγγλία ήταν ο ιμπρεσάριος των
Sex Pistols Μάλκομ Μακλάρεν, η ανατρεπτική σχεδιάστρια
μόδας Βίβιεν Γουέστγουντ και ο γραφίστας Τζέιμι Ρέιντ.
Η ιδεολογία της Πανκ πηγάζει κατά κύριο λόγο από εξέγερση
ενάντια στο κατεστημένο, στον καπιταλισμό και τον κατανα-
λωτισμό. Η εξέγερση στις οπτικές τέχνες εκφράζεται μέσω
μιαςDIY φιλοσοφίας όπως και το Νταντά, το Πανκ υπήρξε μια
μορφή «αντι-τέχνης», αγγίζοντας συχνά την πλήρη άρνηση
και τον μηδενισμό. Κολλάζ, σκίτσα, ασπρόμαυρες κυρίως
φωτογραφίες, αποκόμματα λέξεων από εφημερίδες, το τυ-
χαίο και η άτακτη τοποθέτηση των στοιχείων είναι χαρα-
κτηριστικό στις εικαστικές και γραφιστικές συνθέσεις των
καλλιτεχνών του κινήματος. Χρησιμοποιούν πρωτότυπες
μεθόδους λήψης και εκτύπωσης μέσω φωτοτυπικής καθώς
τα πολλαπλά τυπώματα, το κολάζ και το φωτομοντάζ συνθέ-
τουν την DIY αισθητική που εκφράζει μέσα από την κακοτε-
χνία της την εξέγερση.
ARTιβισμός

Τέχνη του δρόμου | Street Art | Stencil

Γκράφιτι είναι η αναγραφή κειμένου όπως συνθη-

μάτων ή η ζωγραφική σε επιφάνειες που συνήθως
βρίσκονται σε δημόσιους χώρους (για παράδειγμα
σε τοίχους). Πρωτοεμφανίστηκε την ίδια περίοδο
και στα ίδια μέρη που αναπτύχθηκε το κίνημα του
Χιπ-χοπ, από τον ίδιο καταπιεσμένο κόσμο. Γι’ αυτό
πολλοί θεωρούν ότι αποτελεί μέρος της κουλτού-
ρας Χιπ-χοπ.

Blek le Rat
Θεωρείται «πατέρας» του στένσιλ, της μαυροντυ-
μένης, μίνιμαλ εκδοχής του γκράφιτι. Ένας κατ’
επάγγελμα αρχιτέκτονας που μετέτρεψε μια παλιά
τυπογραφική τεχνική σε τέχνη του δρόμου.
Διάλεξε το «όνομά» του γιατί «οι παλιότεροι κάτοι-
κοι των πόλεων είναι οι άνθρωποι και οι ποντικοί».
«Από τον αναγραμματισμό της λέξης ποντικός, στα
αγγλικά, προκύπτει η λέξη τέχνη...».

ARTιβισμός | 17
ARTιβισμός

Τέχνη του δρόμου | Street Art | Stencil

Μπάνκσι: O επαναστάτης της Street Art
Ο μυστηριώδης Βρετανός Μπάνκσι είναι η πιο ανα-
τρεπτική περσόνα της street art, ένας «αντάρτης του
δρόμου και της τέχνης». Με τα στένσιλ εργαλεία του,
τις μπογιές και το θράσος του κατάφερε να συνδέσει
το ψευδώνυμό του με την τέχνη του γκράφιτι τα τελευ-
ταία δέκα χρόνια και να γίνει διάσημος διατηρώντας
ωστόσο την ανωνυμία του.
Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι τα σχέδιά του
έχουν απροκάλυπτη πολιτική άποψη, που στρέφεται
εναντίον του καπιταλισμού, του καταναλωτισμού,
του ρατσισμού και του συγκεντρωτισμού. «Λένε ότι
το γκράφιτι τρομάζει τους ανθρώπους και αποτελεί
δείγμα κοινωνικής παρακμής. Είναι ψέμα. Πρόκειται
για μια μορφή τέχνης που κρύβει κινδύνους μόνο για
τους πολιτικούς, τα στελέχη των διαφημιστικών και
τους γκραφιτάδες» έχει δηλώσει ο ίδιος.
Πέρα από το γκράφιτι, έχει εκδώσει βιβλία και έχει
εκθέσει έργα του σε γκαλερί της Νέας Υόρκης.

ARTιβισμός | 18
ARTιβισμός Μπάνκσι: O επαναστάτης της Street Art

ARTιβισμός | 19
ARTιβισμός Στένσιλ στην Κύπρο

ARTιβισμός | 20
ARTιβισμός Ακτιβισμός Περφόρμανς

Πόσο πάει το ανθρώπινο κρέας | 19 Σεπ 2013 στο Πάρκο ΧΑΝΘ, Θεσσαλονίκη

ARTιβισμός | 21
ARTιβισμός Αρτιβισμός Περφόρμανς

Ανδρέας Πασσιάς (Κύπριος Καλλιτέχνης)

ARTιβισμός | 22
ARTιβισμός Σύγχρονη Ζωγραφική

Johanna Κandl, Δουλειά από το 2009 που επικεντρώνεται σε

θέματα μετανάστευσης στην Ευρώπη

ARTιβισμός | 23
ARTιβισμός Έκδοση- Καλλιτεχνικό Βιβλίο

Ο οργανισμός τέχνης CultureStrike ασχολείται με θέματα μετανάστευσης και εκδίδει

ένα περιοδικό βασισμένο σε κοινωνικό-πολιτικά θέματα. | Δουλειά της Fabianna
Rodriguez

ARTιβισμός | 24