ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κείμενο Ι

Η φιλοσοφική αναγκαιότητα Του Ράφαελ Γκλούγκσμαν

Αντικαθιστώντας την αναζήτηση του καλού με την αναζήτηση της ευδαιμονίας αποδυναμώνουμε τη

δημοκρατία. Ο Σωκράτης ήταν απαραίτητος στην Αθηναϊκή Δημοκρατία όχι για τις απαντήσεις που

έδινε ή δεν έδινε στα ερωτήματά του, αλλά επειδή έθετε αυτά τα ερωτήματα και, θέτοντας τα,

προσκαλούσε τον καθένα να βγει από την ατομική του σφαίρα. Το αποτέλεσμα μετρούσε λιγότερο από

τη διαδρομή που διήνυε ο καθένας. Ή καλύτερα: η διαδρομή ήταν από μόνη της το επιδιωκόμενο

αποτέλεσμα. Με το να υποχρεώνει όλους τους συνομιλητές του, ξεκινώντας από την ίδια άγνοια, να

συζητούν τα «μεγάλα», ο Σωκράτης προσανατόλιζε το πνεύμα προς τη δημόσια σφαίρα, την πολιτική.

Προσκαλούσε στην υπέρβαση του εαυτού. Μόνο αυτή επιτρέπει έναν αληθινό δημόσιο διάλογο.

Σήμερα ο καθένας έχει τον λόγο, και τον παίρνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρόκειται για

αδιαμφισβήτητη πρόοδο. Αλλά για να πει τι; Και κυρίως για να μιλήσει από ποια θέση; Για να μιλήσει για

τον εαυτό του, από τον εαυτό του, με γνώμονα τον εαυτό του. Έχουμε επιτέλους τα μέσα για να

διεξάγουμε έναν πραγματικά δημοκρατικό διάλογο, αφού όλοι οι πολίτες μπορούν να συμμετέχουν σε

αυτόν. Αλλά σε αυτή την εικονική αγορά ο καθένας είτε είναι λευκός, μαύρος, εβραίος, άραβας,

χριστιανός, μουσουλμάνος, ομοφυλόφιλος ή ετεροφυλόφιλος, γυναίκα ή άντρας εκφράζεται μόνο ως

λευκός, μαύρος, εβραίος, άραβας, χριστιανός, μουσουλμάνος, ομοφυλόφιλος ή ετεροφυλόφιλος, γυναίκα

ή άντρας.

Όμως φιλοσοφώντας, είτε είμαι μεγάλος ή μικρός, διάσημος ή ανώνυμος, ελεύθερος ή υπόδουλος,

καλούμαι να αποδεσμευτώ από τις συνήθειές μου, από το περιβάλλον μου, από τις πληγές και τις

επιθυμίες μου, για να έρθω σε μία μορφή οικουμενικότητας. Απελευθερώνομαι από τις προκαταλήψεις

και τις βεβαιότητες μου ή ακόμα και την κληρονομιά μου. Μία τέτοια πνευματική άσκηση μας προσφέρει

τη δυνατότητα μιας κοινής αναζήτησης, μιας συλλογικής διαβούλευσης για τα θεμέλια της Πόλεως. Για

αυτό πρέπει να υπερασπιστούμε με κάθε κόστος τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας στο Λύκειο. Η κυριότερη

αποστολή του δημοκρατικού σχολείου δεν είναι να εκπαιδεύει άτομα ικανά να ενσωματωθούν στην

αγορά εργασίας αλλά πολίτες ικανούς να συμβάλλουν στη ζωή της Πόλεως.

Τα παιδιά του κενού , μετφρ. Βάλιας Καϊμάκη,Πόλις 2019

Κείμενο ΙΙ

Μe and my city (Εγώ και η πόλη μου)

Me & MyCity: Διαπλάθοντας πολίτες

Το Me & MyCity είναι ένα καταξιωμένο φινλανδικό έργο το οποίο «τρέχει» από το 2009. Το έργο

χρησιμοποιεί την προσομοίωση μιας πόλης ως περιβάλλον μάθησης, ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν

πώς λειτουργούν οι τράπεζες, τα ταχυδρομεία, οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας, τα μουσεία και τα

δημαρχεία. Το έργο εστιάζει πρωτίστως στην ανάπτυξη επιχειρηματικών δεξιοτήτων, ωστόσο, ως μέλη

μιας «πόλης σε μικρογραφία» οι μαθητές ασκούν και εξασκούν τις δεξιότητες του πολίτη ως ενεργά

μέλη της κοινωνίας.

Η μαθησιακή σύλληψη περιλαμβάνει την κατάρτιση των εκπαιδευτικών, μαθησιακό υλικό για δέκα

μαθήματα και μια ημερήσια επίσκεψη στο μαθησιακό περιβάλλον του Me & MyCity. Το πρόγραμμα

φιλοξενεί 45.000 φινλανδούς μαθητές ετησίως και έχει απήχηση σε πάνω από 70% των φινλανδών

μαθητών που φοιτούν στην έκτη τάξη.

Το έργο Me&MyCity πρόσφατα κέρδισε το Global Best Award στην κατηγορία των «Συμπράξεων που

Οικοδομούν Μαθησιακές Κοινότητες».

Κείμενο ΙΙΙ

Θερμοπύλες, του Κ. Π. Καβάφη

Tιμή σ' εκείνους όπου στη ζωή των

όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.

 
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες· 

δίκαιοι κι ίσοι σ' όλες των τες πράξεις,

 
αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία·
 
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
 
είναι πτωχοί, πάλ' εις μικρόν γενναίοι, 

πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε· 

πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες, 

πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.

Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει 

όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) 

πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,

 
κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
 Τα ποιήματα, Ίκαρος 2014

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ Α

Να αποδώσετε συνοπτικά (έως 100 λέξεις) το νόημα του κειμένου Ι.

(Μονάδες 15)

ΘΕΜΑ Β

Ερώτημα 1ο

Στην ανάπτυξη ποιας δεξιότητας/ικανότητας του μελλοντικού πολίτη θεωρείτε ότι αποσκοπεί ο

συντάκτης του κειμένου Ι και σε ποια δεξιότητα/ικανότητα θεωρείτε ότι εστιάζει το εκπαιδευτικό

πρόγραμμα που παρουσιάζεται στο κείμενο ΙΙ; Να στηρίξετε τις απαντήσεις σας σε στοιχεία των

κειμένων. Θεωρείτε ότι η πρόταση του κειμένου Ι και το πρόγραμμα του κειμένου ΙΙ έχουν τελικά έναν

ευρύτερο κοινό στόχο; Ποιον;

(Μονάδες 15)

Ερώτημα 2ο

α. Στο κείμενο Ι, πώς εξηγείτε την αναφορά σε δύο στοιχεία από την ιστορία της αρχαίας Αθήνας (το

παράδειγμα του Σωκράτη και η Πόλις);

β. Ποια είναι η ποιοτική διαφορά, σύμφωνα με το κείμενο Ι, ανάμεσα σε μια φιλοσοφική συζήτηση και τη

συζήτηση που κάνουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;

(Μονάδες 15)

Ερώτημα 3ο

Με βάση την ταυτότητα του προγράμματος το οποίο παρουσιάζεται στο κείμενο ΙΙ, θεωρείτε ότι το

πρόγραμμα αυτό προσφέρει μάθηση βιωματική; Ποια πλεονεκτήματα νομίζετε ότι έχει αυτού του τύπου

η μάθηση;

(Μονάδες 10)

ΘΕΜΑ Γ

Στη σημερινή εποχή ποιοι θα μπορούσαν να είναι αυτοί που, συμβολικά, στο ποίημα «όρισαν και

φυλάγουν Θερμοπύλες»; Να δείξετε με βάση τις αντιθέσεις που περιέχει το ποίημα, ποιες ισορροπίες

επιτυγχάνει το ήθος τους. Θεωρείτε ότι τα ηθικά/ κοινωνικά χαρακτηριστικά που τους αποδίδονται

έχουν αξία στη σημερινή ζωή; Να αναπτύξετε τις απαντήσεις σε μία παράγραφο 150 λέξεων.

(Μονάδες 15)

ΘΕΜΑ Δ

Επιχειρηματολογικό κείμενο (επιλέξτε ελεύθερα τον τύπο του κειμένου σας)

Πομπός: τελειόφοιτος Λυκείου

Αποδέκτης: ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας

Θέμα: Να προτείνετε τρόπους με τους οποίους μπορεί το σχολείο και με το εκπαιδευτικό του

περιεχόμενο και με τις διαδικασίες λειτουργίας του να συμβάλει στην καλλιέργεια των ιδιοτήτων του

ενεργού πολίτη. Μπορείτε να αξιοποιήσετε ιδέες που περιλαμβάνονται στα παραπάνω κείμενα.

Έκταση: 300 λέξεις περίπου (30 μονάδες)

Από το βιβλίο: Αναγνώστου Ε., O κόσμος των κειμένων, Σαββάλας, Αθήνα 2019