WSN

 Rrjet që përbën numër të madh low-cost low-power

pajisje multifunkcionale të instaluara zakonisht në mënyrë
të paplanifikuar në një regjion gjeografik
 Të njohura në raportet teknike të MIT
si njëra nga top 10 teknologjitë e së ardhmes
 Bazë për IoT
 Problem:
 Standardizimi
 Interoperabiliteti
WSN
WSN është:
 Bashkësi e pajisjeve-nyjeve të lira (low cost),
 Minijaturale,
 Autonome (në energji),
 Të rrjetëzuara ad-hoc wireless

Nyjet realizojnë:
 Leximin e madhësive fizike,
 Përpunimin lokal dhe
 Përcjelljen e vlerave
me anë të short range energy efficient linkave.
WSN - Përdorimi
Aplikimet:

 Shkenca
 Medicina
 Ekologjia
 Automatizimi shtëpiak /
shtëpijat inteligjente
 Monitoringu ushtarak, etj.
Karakteristikat dhe sfidat në WSN
Karakteristikat dhe sfidat në WSN:
 Autonomija e furnizimit me energji (bateri, kryesisht Li-Ion)
 Multi-hop arkitektura
 Integriteti (robustness) elektro-mekanik
 Dimenzionet minijaturale
 Dendësia e madhe
 Topologjia dinamike dhe vetë-organizimi
 Instalimi deterministik/ stohastik etj.

QoS kërkesat primare:

 Mbulueshmëria
 Konektiviteti

WSN (multi-hop) topologjia
 Multihop filozofia ka bazën në shpenzimin e energjisë
(E ~ k*d[exp(α)]) ose, për free loss path E ~ k*d[exp(2)]
 Me rritjen e numrit të nyjeve,
siç kemi treguar në ACN,
zvogëlohet shpenzimi i energjisë për nyje (+).
 Përveç kësaj, me rritjen e numrit të nyjeve
zvogëlohet distanca midis nyjeve.
 Kjo implikon në SNR më të mirë (+)
 Mirëpo, me rritjen e numrit të nyjeve, poashtu (-):
 Rritet mundësia e kolizionit (dhe vonesa për evitimin e tij)
 Rritet niveli i interferencës
 Rritet çmimi i rrjetit, etj.
 Niveli i dendësisë (zakonisht):
disa nyje deri në disa qindra nyje në 100 m2
 Frekuencat kryesisht GHz (antenat Lambda/4)
Shtresa fizike - WSN
 Baterite 1,2-3 V DC, max 10 mA, jetëzgjatja deri në 5 vite.
 RF moduli shpenzon tipikisht rreth 70 % të energjisë.
 Wideband – shpenzim më i madh i energjisë
(edhepse imunitet më i madh në zhurmë)
 BER ~ (simbol rate)/ [SNR * (transmitter power)]
 SNR tek receiver.
 Kjo do të thotë se:
 Metodat M-are të transmisionit (edhe pse rrisin efiçiencën),
rrisin nivelin e gabimit (siç e kemi parë në grafikon).
 Poashtu, metodat M-are janë më komplekse
dhe shpenzojnë më tepër energji.
 Në anën tjetër transmitter power më e madhe,
BER më të vogël, por shpenzimin e energjisë së baterisë më e madhe.
 Mundësi: FEC, por kjo rrit processing power.
 Low duty cycle është metodë e zakontë
e minimizimit të shpenzimit të energjisë.
Metodat e ruajtes së energjisë në WSN
 By reducing the amount of data transmitted.
(aggregation)

 By scheduling the wireless nodes to alternate

between active and sleep mode.

 By implementing the energy efficient protocols.

 By adjusting the transmission range of the nodes.

Coverage – përcaktimi dhe mobiliteti
 Coverage në dy aspekte:
 Të sensing field (K-coverage etj.).
 Të communication field (K-connectivity, etj.).

 Metodat probabilistike të përcaktimit të mbulueshmërisë.

 Metodat gjometrike
(Voronoi diagramet, Delaunay Triangulation, grid-based, etj.)

 Metodat e përmirësimit bazuar në mobilitet:

 Për projektimin e lëvizjes pëdorin njërin nga metodat gjeometrike.
 Për projektimin e levizjes pëdrorin metodat (algoritmat e ndryshëm)
adaptiv, p.sh. GPCA etj.
Planifikimi i mbulueshmërisë
 Tri qasje (varësisht nga mundësia e implementimit):
 E rregullt – në formë uniforme
 Specifike - në pozitat e interesit
 Në mënyrë të rastësishme (p.sh. të implementuara nga helikopteri)

Deployment Strategies
Regular Planned Random
Nodes’ placement Grid-based: At specific points of Follow some of the
-Triangular-lattice. the area, as needed by random distributions
-Square. the application curves.
-Hexagonal. requirements.
-Rhomboid.

Scenarios Providing the Providing All types of coverage

deterministic area k- deterministic point, and detectability in the
coverage. path, and barrier inaccessible regions
coverage.
Mbulueshmëria e rregullt dhe specifike
 E rregullt (Hexagonial është më efikase)

Specifike
Mbulueshmëria deterministike
dhe e rastësishme
Qasja në projektimin e mbulueshmërisë
MINIMUM COVERAGE

Application
Coverage type Environment
Requirements

Minimum coverage
evaluation/ Sensing model
improvement

Yes Deployment style

No
deterministic?

Yes Mobile No
nodes
in use?

Find the best positions to cover the Optimize the movement of the mobile nodes
whole area of interest with the to achieve the minimum coverage for the
minimum number of nodes appropriate coverage type

OPTIMIZATION ALGORITHMS
(Energy, latency, security, etc.)

Optimization resources
(additional nodes, mobile nodes, etc.)
Sensing Coverage te WSN
 Point Coverage
 Aplikimi: në pikat e caktuara industriale, në ura dhe ndërtesa etj.
 Area Coverage
 Aplikimi: në detektimin e agjensave biologjik/kimik,
në hulumtimet nënujore etj.
 Barrier coverage
 Në sigurimin e kufirit (border surveillance)
 Weak dhe strong barrier coverage (fig)

(a) (b) (c)