Istraživanje lučkog sistema u logističkom lancu treba biti usmjereno na sticanje znanja o logističkom

konceptu, odnosno na prihvaćanje i mogućnosti aplikacije logističkih principa. Logistički principi

podrazumijevaju selekciju rizika koji se smanjuju upotrebom informacija, informacijsku podršku,
pojednostavljenje transakcija, smanjenje varijacija pojave nepovoljnih situacija koji čine okosnicu analitičkog
modelovanja.

Principi logistike definišu se i razvijaju kao strategije integracije lučkih sistema u logističkom lancu.
Analiza mreže procesa i modela sistema koristi se za razvoj logističkih strategija koje mogu biti adaptirane u
dinamičkom konkurentskom okruženju.
What is the product and what is a Service?
Proizvod—> usluga
Pod proizvodom se podrazumijeva sve ono što je ponuđeno na tržištu sa ciljem da se zadovolje potrebe ili
želje potrošača u procesu razmjene Proizvod je osnovni element marketinga i polazna veličina na koju se
oslanjaju elemeti marketinga. Usluga predstavlja izvršen rad, izvršen za nekog drugog, a uslužne aktivnosti
obično isključuju industriju, poljoprivredu, rudarstvo i građevinu.
Usluga je aktivnost ili niz aktivnosti, u većoj ili manjoj mjeri neopiplive prirode, što se obično, ali ne i
nužno, odvija u interakciji korisnika s osobom koja pruža uslugu i /ili s fizičkim resursima, odnosno sastavima
onog ko pruža uslugu, a koja se pruža kao rješenje problema.
2.3 Pojam logističkog lanca
Logisički lanac i lanac isporuka (Logistcal Chain//Supply Shain) su pojmovi koji se u literaturi često
upotrebljavaju kao sinonimi, posebno kad su u pitanju integrisani logistički sistemi. U rečniku ANNEX oni se
defmišu kao“ skup svih oblika biznis procesa ( projektovanje , proizvodnja, prodaja, servis, kupovina,
distribucija, upravljanje resursima, podržavanje poslovne funkcije) koji su potrebni za zadovoljenje potražnje
za proizvodima ili uslugama od početnog momenta dobijanja izvornih sirovina ili informacija do isporuke
konačnom potrošaču“7 8
Protok tereta u luci moguće je raščlaniti na subjekte koji su nosioci aktivnosti, teret čiji se protok prati i
objekte koji direktno i indirektno učestvuju u transportnom procesu. Analizirajući redosljed i zakonitosti koje u
tamsportnom procesu vladaju, razmatra se logistički lanac na terminalu i moguće je utvrditi načine
unaprijeđivanja, djelovanja i ponašanja pojedinih karika.
Po J. Mentzeru smatra se da lanac isporuka čine tri ili više ekonomskih jedinica koje direktno učestvuju u

' Juran
a Gronross

10
spoljnim ili unutrašnjim tokovima proizvodnje, usluga, finansija i /ili informacija od izvora do potrošača . Tako
da se logistički lanac tretira kao integracija osnovnih uzajamno povezanih logističkih funkcija na relaciji
isporučilac-potrošač, koje su neophodne za stvaranje dodatne vrijednosti.

ULAZ IZLAZ
Slika2.3, Simbolika logističkog lanca
Smatra se da logistički lanac u praksi mora biti linijski uređen, i to zbog jednostavnijeg obračuna i analize
troškova, optimizacije resursa,racionalnijeg donošenja odluka, pravilnijeg rasporeda rizika i dobiti i bolje
organizacije monitoringa ispunjavanja logističkog plana9.
Logistički lanci podrazumijevaju niz tehničkih objekata koji prolaze kroz tačno utvrđene tehnološke
procese koristeći statičke i dinamičke lučke objekte. Redosljed tehnoloških aktivnosti je unaprijed određen i
provodi se po postavljenim zakonitostima.
Odnos elemenata tehničke, tehnološke i organizacijske strukture je direktno zavisan pri čemu djelovanje
pojedine karike zavisi od ponašanja i djelovanja jedne ili više prethodnih.
Logistički lanci objedinjavaju sva tehnička sredstva koja djeluju u sistemu, sve tehnološke faze i aktivnosti
kroz koje tehnička sredstva prolaze, sve subjekte logističkog sistema i protok informacija koristeći
komunikacione kanale.
Transpoortni lanac je potpuno integrisan u lučki sistem, takav koncept transportno- distribucijske aktivnosti
smatra se podsistemom cjelokupnog logističkog lanca.
Prevođenje aktivnosti u integrisanom transportnom lancu udovoljava zahtijevima bržeg, jeftinijeg i
sigurnijeg transporta tereta. Integracijom transportnog lanca u cjelokupni logistički lanac kao temeljna
odrednica razvoja lučkog sistema i ima za cilj stalno podizanje nivoa kvaliteta prevoza i prenosa, uspostavljanje
sistema koji kroz efikasniji i sigurniji protok tereta i informacija povećava fleksibilnost i osigurava optimalo
djelovanje. Logističke usluge su dinamičke aktivnosti i generišu značajne transportne tokove.
U efikasnosti trgovine neke zemlje logistički lanac je od vitalne važnosti u privlačenju ulaganja i isticanju
kompetativnosti industrije i trgovine. U tom pogledu znatne su međunacionalne razlike logističke
djelotvornosti trgovine i te razlike određuju veliki raspon efikasnosti i elastičnosti privrede.
U razvijenim zemljama logistički troškovi čine 10 posto bnd. Za manje razvijene privrede ti troškovi često
prelaze 30 posto. Logistički menadžment razvijenih zemalja donio je značajne promjene međunacionlnim
distribucijskim sistemima i u isto vrijeme povećanje pouzdanosti i predvidljivosti kretanja roba prkomorskim
distribucijskim kanalima10. Valoriziranje postojanja karika lanca zasebno i lanca u cjelini omogućuje praćenje
tereta, određivanje trajektorije tereta od ulaska u akvatorij luke do izlaska na kopnene drumske i željezničke
saobraćajnice.
Izgled i obilježja logističkog lanca pružaju informacije o potencijalnim uskim grlima i tačkama zastoja
tereta te karikama koje mogu, uz unaprijeđene tehnološke procese i razrađene procedure , ostvariti uštedu i
dodatnu dobit.
2.3.1. Logistički kanal
Vezano za pojam logistički lanac koristiti se termin logistički kanal (ili cijev - Logistical Chanel Pipeline),
koji se najčešće poistovjećuje s marketinškim kanalom u kojem se realizuje fizička distribucija (raspodjela):
isporučilac, posrednik, prevoznik, osiguravajuća kuća, agencije, druga lica i potrošač, koji učestvuje u kretanju
robe. U tom pogledu, logistički kanal se može shvatiti kao distribucijski put između navedenih punktova u

' V.Sergejev 2005, s 49

10 H.Min,S.B Eom: An Inegrated Decision Support System for Global Logistic; International Journal of Physical Distribution and

Logistical Managament, Vol.24 No. 1,1994.

11
logističkom robnom toku. Ipak je potrebno praviti razliku između marketinškog i logističkog kanala.
Prvi se odnosi na pregovore, ugovore i kupoprodajne poslove, u kojima kao subjekti učestvuju agenti
proizvođačke firme, dobavljači, komisioneri, veleprodavci i maloprodavci.
doba prevo sklad proizvo sklad prevo filij prevoz potroša či u
vljči znici ište dnja ište znici ale noći zemlji i
inostrs nstvu

!
- - - -

Sl.2.3.1. Uprošćena šema logističkih kanala

Prvi se odnosi na pregovore, ugovore i kupoprodajne poslove, u kojima kao subjekti -čestvuju agenti
proizvođačke firme, dobavljači, komisioneri, veleprodavci i maloprodavci. Drugi se odnosi na mrežu radnih
veza koje imaju za cilj da obezbjede povoljno premijestanje i rczicioniranje zaliha robe, u kojima kao subjekti
učestvuju transporteri, skladištari, prerađivači icreta,analitičari narudžbi i druga lica koja obavljaju operacije
povezane s vremenom i uslovima -sporuke.
U praksi postoji situacije u kojima jedan subjekt istovremeno obavlja i marketinšku i zgističku funkciju.
Navedenom šemom se uopšte objašnjava princip logističkih kanala, --uvoznici uspostavljaju prvi kanal od
raznih vrsta dobavljača (sirovina, materijala, opreme, rrventara i raznih drugih resursa) do skladištenja firme.
Drugi kanal čine proizvodnja sa -vlzdištenjem gotovih proizvoda, prevoznicima i filijalima firme, dok treći
kanal čine prevoznici - potrošačima u zemlji i inostranstvu. Primjer logističkih kanala u Luci Bar je u principu
veoma Č3IL s tim što pored skladišta postoje razni robni terminali, unutrašnja manipulacija teretima i . ma
razgranata mreže posrednikakoji obavljaju određene vrste lučkih usluga (agenti, špediteri, -irma. lučki slagači i
drugi). Pored toga, postoje i razni tipovi prevoza (željeznički, drumski, T. irski) i izuzetna razgranata
saobraćajna i informaciona infrastruktura, koji služe kao --^postavka uspješnog obavljanja logističkih lučkih
usluga.
2.3.2. Logističke mreže
Logistički lanci i kanali su djelovi logističke mreže, koja predstavlja skup međusobno *:*• ezanih logističkih
karika u distributivnoj mreži neke firme. Osnovne karakteristike logističke su: međusobna povezanost i
zavisnost centara logističkih aktivnosti, koji obrazuju mrežnu arr'Jkiuru, i mogućnost grafičkog predstavljanja
planiranih dejstava i veza. Posebnu specifikaciju - _ logističke mreže lučkih sistema.
Or: što je značajno za sve logističke mreže jeste postojanje povezujućih tokova; materijalnih, i" mtacionih i
fmansijskih. Lučka specifikacija se sastoji u postojanju mnogobrojnih ' ~r±iika, velikog broja raznovrsnih
skladišta (opštih i specifičnih), postojanje lučkih
---- --- -zla, razvijeno odeljenje lučke logistike i ogroman broj korisnika lučkih usluga.
janje lancima isporuka je veoma složen i težak zadatak, jer zahtijeva koordinaciju
centralne firme s brojnim učesnicima - dobavljačima na raznim nivoima, sjedne, i korisnicima (potrošačima) na
raznim nivoima s druge strane.
2.3.3. Logistički ciklus
U koncepciji integrisane logistike koristi se termin logistički ciklus da označi ponavljajuće logističke
operacije u vremenu i prostoru. Kao primjer se može navesti ciklus realizacije narudžbe, koji se naziva
funkcionalni (potpuni) logistički ciklus (order lead time), a predstavlja vremenski interval od momenta
narudžbe do isporuke naručene robe ili usluge konačnom potrošaču (korisniku).
Logistički ciklus u Luci Bar je veoma složen, jer obuhvata brojne podcikluse: ciklus predaje narudžbe,
ciklus obrade narudžbe, ciklus organizacije kupovine i rasporeda narudžbi, ciklus nabavke i dopreme resursa,
ciklus pripreme proizvodnje i dokumentacije, ciklus analize i pripreme računa, proizvodni (operativni) ciklus

12
lučkih usluga, ciklus pakovanja i objedinjavanja tereta, ciklus otpreme tereta, ciklus transporta robe, ciklus
manipulacije tereta, ciklus skladištenja tereta, ciklus dorade tereta, ciklus prispijeća robe, itd.
3. SISTEMI INTEGRISANE MARKETING LOGISTIKE
3.1. Istraživanje marketing logistike s osvrtom na morske luke
Razne definicije marketing logistike uglavnom se odnose na funkcionalne oblasti u kojima se ona
primjenjuje. Za potrebe ovog rada potrebno je precizirati njen predmet istraživanja, tj ciljnu usmjerenost i
koncepcijsku obuhvatnost s aspekta savremenog biznisa a posebno lučkog biznisa, koji se istražuje. To je
značajno, pored ostalog i zbog razlikovanja logistike od koncepcije upravljanja lancima isporuka (SCM-Supply
Chain Managament), kao šire oblasti sa kojom se ona poistovjećuje.
Po mišljenju većine autora iz korišćenje literature, jasno je da su objekti teorijskog istraživanja i praktičnog
upravljanja u logistici (kao dominantno uslužno orjentisanoj djelatnosti) materijalni tokovi (kao osnovni) i
uslužni, informacioni i finansijski tokovi (kao prateći)11. Pod materijalnm tokovima se podrazumijevaju ulazne
sirovine, poluproizvodi i gotovi proizvodi, koji se u morskim lukama nazivaju teretima. Oni se dopremaju,
otpremaju, utovaraju, istovaraju, skladište, vagaju, prevoze, sortiraju, dorađuju, ukrupnjavaju, pakuju, itd.
Većina autora smatra da tercijalnu sferu čine mnoge ekonomske djelatnosti, od kojih su za logistiku bitne
trgovina, bankarstvo, finansije, osiguranje, transport, edukacija, komunikacije, nauka i obrazovanje,
administracija, poslovne usluge ( inžinjering, konsalting, kontrola kvaliteta, kontroling, agencijski poslovi,
posredovanje, zastupanje firmi, pravne, savjetodavne i intelektulne usluge itd. Usluga u lučkom transportu je u
većeini slučajeva vezana za fizički proizvod (teret) i predstavlja interakciju između između pružaoca( luka,
pomorski agent, carina, špediter i dr.) i korisnika ( kupca, naručioca - npr, brodar, trgovac ili fabrika).
Finansijski tokovi su kretanje finansijskih resursa koje je povezano sa materijalnim, informacionim i
uslužnim logističkim tokovima. Skup više finansijskih tokova koji su međusobno povezani čine finansijsku
operaciju (npr, privlačenje finansijskih resursa, njihovo -laganje u posao i dobijanje zarade od realizacije posla
su tri toka koji čine jednu finansijsku operaciju). Informacioni tokovi su prenošenje usmenih, dokumentacionih
(papirnih elektronskih, magnetnih , filmskih i si.), telekomunikacionih i drugih oblika podataka koji prate
materijalne, uslužne i finansijske tokove. Oni su neizostavan elemenat logističkog servisa, povećavaju zjegovu
fleksibilnosti smanjuju neizvjesnost. Funkcionalni koncept marketing logistike obuhvata: trgovinu organizaciju
fizičkog prevoza robe do kupaca (sistem transporta), sistem skladištenja, sistem distribucije, sistem zaliha,
sistem prerade i dorade tereta, sistem upravljanja rizicima, podržavajuće informacione sisteme i administrativne
logističke sisteme.

“; ibid,s.2)

13
Iz grafičkog prikaza br.3.1.1. uočljivo je da se logistika bavi aktiviranjem, preobražajem rušenjem (potrošnjom)
gore navedenih osnovnih i pratećih tokova, uz napomenu da uslužni - 4-rvi egzistiraju i kod osnovnih i kod
pomoćnih tokova. Proizilazi daje predmet istraživanja rurketing logistike optimizacija resursa u konkretnom
ekonomskom sistemu (npr. u morskim
'verzeev,V,2005, s.5)
Inkama) i integracija svih logističkih funkcija prilikom upravljanja osnovnim (materijalnim i -isiužnim) i
pratećim tokovima( finansijskim , informacionim i uslužnim).
Uticaj logistike na poslovni uspjeh transportnih i pomorskih firmi (brodarske firme, T.orske luke i globalne
mrežne organizacije pomorskog biznisa) doveo je do brze izgradnje r.tegrsanih logističkih sistema. Model
marketing logistike lučkih usluga sadrži određeni redosljed, koji se sastoji iz devet koraka koji su tipski za sve
vrste usluga. Ti koraci imaju slijed, —eđusobno su tijesno i direktno povezani. Imajući u vidu da se lučke
usluge najprije kupuju, a žarim proizvode i troše , značajno je da se jasno razumiju potrebe klijenta. Obavljanje
razgovora sa klijentom predstavlja prvi korak12.
U drugom koraku se defmiše staje zaista potrebno korisniku usluge (dijagnoza zahtijeva Lijenta, uz njegovo
upoznavanje sa svim mogućnostima pružaoca usluga). U trećem koraku se zzvrđuju mogućnosti preduzeća da
podmiri zahtijeve klijenta u pogledu kvaliteta, kvantiteta,
• remena , cijene i si.) U četvrtom koraku se daje ponuda klijentu , a u petom klijent odgovara da prihvata
ponudu. U šestom koraku se definišu uslovi isporuke usluge, u sedmom se -iviještavaju partneri o procesu
isporuke usluga, u osmom se nadgleda proces isporuke usluga, _ _ devetom, posljednjem koraku, partneri se
savjetuju na bazi povratne informacije od klijenta o usluzi koju smo obavili.
Za ovo istraživanje posebno su interesantne i značajne lučke usluge, koje se definišu kao vozne i sve ostale
usluge koje su povezane s pripremom i realizacijom premeštanja tereta, a to _ prevoz tereta i putnika, istovar,
utovar i pretovar tereta, skladištenje operacije, čuvanje tereta, ~~erada i dorada tereta, priprema prevoznih
sredstava, davanje prevoznih sredstava pod zakup, Mislava novih i remontovanih transportnih sredstava,
manipulacija tereta i ostale usluge.

1 I : ^3.2004,s.43).

14
32. Oblast djelovanja marketing logistike
Marketing logistika je sama po sebi po mnogim elementima specifičnija od ostalih ^Tčkata logistike. Njena
specifičnost se ogleda prvenstveno u aktivnostima koje firma luzima i usmjerava na fizičko kretanje roba i
usluga koje se isporučuju kupcu. Takođe je —zikreriše i obuhvatnost jer u sebi sadri procese transporta,
skladištenja, kao i cjelokupni ---zđžment marketinga logistike. Pravovremeno dostavljanje ugovorene robe ili
usluge kupcu reređenom mjestu i u određeno vrijeme kao i ostvarivanje dodatne vrijednosti je suština
Tsa&eting logistike. Značaj marketing logistike je višestruk. Prema mišljenju mnogih poznatih
- _ : -2 ona istupa kao treći subsistem mikro logističkog sistema.
Zbog svoje specifičnosti i uticaja na određenje ekonomske aktivnosti i operacije logistiku
- ćemo podijeliti na više načina, a prema oblastima djelovanja je djelimično na:
• Logistika nabavke
• Logistika distribucije
• Logistika transporta
• Logistika zalihe i

15
 • Logistika skladištenja i manipulacije tereta

3.2.1. Logistika nabavke

Proces nabavke je osnovni preduslov za uspjeh svake firme. Pod time se smatra nabavka sirovina,
materijala, roba, usluga, opreme i si. Elementi koji prate sam proces nabavke su cijena, kvalitet, tačnost i
uslovi isporuke, način plaćanja, servis, visok obrt ulaznih zaliha, transakcioni troškovi i si. Logistika nabavke
izučava sve te elemente a njene osnovne aktivnosti su: planiranje, dostava, prijem, kontrola kvaliteta i
kvantiteta, reklamacije, skladištenje i čuvanje, davanje u proizvodnju.
Odjeljenje za nabavku ima svoje osnovne funkcije a to su: definisanje potreba, obračun potrebnih
finansijskih sredstava, izbor dobavljača, zaključivanje ugovora i kontrola njihove realizacije, mjere u
narušavanju uslova isporuke, prijem poručenih servisa i provjera pravovremenog i kvalitetnog snabdijevanja
proizvodnje.
Bitan segment u poslovnom procesu svake firme je kupovina, zbog uticaja na efikasnost troškova i
operativnu efikasnost. Ova dva uslova imaju presudan značaj kod ostvarivanja funkcionalne trgovine. Od
posebnog značaja je odnos između kupovine i integrisane marketing logistike, pri čemu posebnu pažnju treba
obratiti na aktivnost transporta, skladištenja i kontrole zaliha Isto tako treba obratiti pažnju i na faktore koji
utiču na izbor prihvatljivog dobavljača a to su: cijene, kvalitet, dostava i usluga.
Osnovni ciljevi menadžmenta u sferi nabavke proizvodnje i /ili trgovinske firme su
sljedeći:
• nabavka robe po povoljnoj cijeni
• održavanje zaliha na optimalnom nivou
• garancija dostave robe
• nabavka robe najboljeg kvaliteta
• dobra saradnja sa najpouzdanim dobavljačima
• smanjenje transakcionih troškova itd.
Nezaobilazan faktor je i cijena koštanja kao i niz drugih faktora kao što su: uslovi plaćanja, • lepro daj na
sniženja cijena, funkcionalno-vrijednosna analiza, izučavanje mogućnosti scrsiitucije sirovine, materijala i
komplektirajućih djelova, izbor kompetentnog dobavljača itd.
Gledajući sa aspekta pomorske privrede i firmi koje su sastavni dio saobraćajnog sistema ~:že se zaključiti
da menadžment ovih organizaciju imaju isti kriterijum kao i proizvodne i ri vačke firme a to su:
• minimalni opšti troškovi
• minimalne zalihe
• izvršenje usluga
• minimizacija rizika
• odnosi sa pouzdanim dobavljačima
• izvršenje usluga tačno na vrijeme itd.
Kao funkcionalna oblast logistike koja se bavi integrisanjem logističkih funkcija i operacija kretanja
proizvoda i pratećeg logističkog servisa od proizvođača do potrošača uzima se distribucija. Osnovne funkcije
logističke distribucije su:
• izgradnja distributivnih kanala,
• optimalan dislokacija distributivnih centara,
• uspostavljanje standarda kvaliteta,
• transport proizvoda,
• skladištenje,
• čuvanje i predaja tereta,
• upravljanje zalihama
• osiguranje od rizika,
• analiza troškova,
• monitoring, itd.

16
 3.2.3. Logistika transporta.

Logistika struktura se formira zavisno od tipa distributivnih kanala gdje postoje mnogi logistički
posrednici: veleprodavci, dileri, agenti, serviseri, prodaja putem kataloga, provajderi logističkih usluga,
špediteri, osiguravajuće kuće, konsignacije itd.
Informacija i informaciona podrška je neodvojiv dio svake distributivne mreže. Pod ovim se
podrazumijeva razrada strukture mreže realizacije narudžbi, defmisanje stepena automatizacije obrade
narudžbi i korišćenje spoljnih telekomunikacionih veza. Upravljanje zalihama i skladištenje predstavljaju
funkcije koje obuhvataju: kontrolu zaliha u skladištima, nabavku i zakup skladišta, definisanje broja, lokacija
i veličina skladišta, tehničko obezbjeđenje skladištenja, izbor narudžbi itd. Obavezno se treba napomenuti i
funkcija transporta koja obuhvata izbor tipa i načina transporta, obavljanje transporta samostalno ili putem
posrednika , izbor optimalnog transportnog puta i planova korišćenja transportnih sredstava. Servisiranje
proizvoda ima poseban značaj za logistiku je potrošač konstantno ocjenjuje kvalitet proizvoda, upoređujući
kvalitet sa sopstvenim očekivanjima. Kako navodi Elsman (1972.p.l72) najvažniji pokazatelj kvaliteta
servisiranja proizvoda su7:
• okruženje u kojem se servis sprovodi,
• pouzdanost,
• odgovornost,
• kompetentnost,
• dostupnost servisa,
• povjerenje,
• korektno st personala i
• informisanost
Od posebnog značaja za distribuciju je logistika obrnutih tokova koja podrazumijeva reklamiranje i
vraćanje neusaglašenih proizvoda zbog postojanja grešaka na proizvodima.
Logistika transporta je naučna disciplina koja se dopunjuje sa disciplinama kao što su marketing,
menadžment i si.
Poseban značaj transporta je u tome što on učestvuje u mnogim fazama lanaca isporuka kao što su
planiranje; aktivnosti i vremena realizacije narudžbi, snabdijevanje, proizvodnja i distribucija.
Transport se smatra ključnom karikom logističkog lanca jer povezuje dobavljače, proizvođače,
distributere i kupca. Transportne usluge se definišu kao prijevozne i sve ostale usluge koje su povezane sa
njegovom primjenom i realizacijom, a odnose se na slijedeće aktivnosti:
• prevoz tereta i putnika,
• istovar, utovar i pretovar.
• presijedanje putnika
• skladišne operacije,
• čuvanje tereta,
• priprema prevoznih sredstava,
• davanje prevoznih sredstava u zakup,
• dostava novih i remontovanih tamsportnih sredstava i • ostale usluge8
Dodatna vrijednost jeste suština transportne logističke funkcije. Stvaranje dodatne vrijednosti omogućuje
brz, efikasan, pravovremen i kvalitetan prevoz tereta. Premještanje tereta različitim prevoznim sredstvima je
osnovna uloga transportnih usluga u logističkom lancu.
Tražnja za transportnim uslugama je uslovljena integrisanošču, nivoom cijena, asortimanom i kvalitetom
usluge itd.
3.2.4 Logistika zaliha

'4 Elsman (1972.p.l72)

8 ( Tauzović,J 2001.,s 691)

17
 3.2.2. Logistika distribucije

Opšte je poznato da postoji ekonomska protivurječenost vezana za logistiku zaliha. Ona se zasniva na
razlici između zahtijeva i za visokim zalihama koje su poželjne za marketing, s jedne strane i zahtijeva
finansija za što manjim zalihama, s druge strane. Optimalno držanje zaliha je najbolje riješenje jer se
optimizacija zaliha reflektuje na sljedeće:
• povećanje efikasnosti proizvodnje
• efikasno snabdijevanje potrošača
• osiguranje od prekida u isporukama dobavljača
• zaštita od povećanja nabavnih cijena

18
okoline. Logističke kompanije doživljavaju značajne promjene u određivanju funkcija distribucijskog i
materijalnog menadžmenta te se javlja pojam integrisane logistike.
Integrisana logistika podrazumijeva potpuni spektar aktivnosti koje učestvuju u kretanju materijala,
uključujući informacije i sistem kontrole. Logistika sadrži sve tradicionalne funkcijske odgovornosti - od
nabavke sirovine do isporuke proizvoda. Sadrži tradicionalnu odgovornost fizičke disrtibucije i materijalnog
menadžmenta.
Distribucija (logistika) je prelazni stadijum u tri nivoa:
• Kontrola transporta gotovih proizvoda i skladištenje, menadžment ima operacijsku orijentaciju
• Integracija distribucije gotovih proizvoda i kontrola unutarnjeg transporta, menadžerska orijentacija -
individualne aktivnosti, planiranje i kontrola su djelovi potpunog fizičkog i distributivnog procesa i
• Integracija potpunog logičkog procesa kao dijela sistema
Menadžerska orijentacija je okrenuta strategijskom ispitivanju pronalazeći temeljne promijene logistike
sistema, operacijskoj strategiji i mogućnostima koje pružaju promjene prema spoljašnjem okruženju.
Integrisana logistika organizacijske strukture pruža mnoge prednosti, kroz niže cijene i veće profite, ističući
vezu između isporučioca i kupaca i dodatnu vrijednost lanca snabdijevanja.
Razvoj konkurencije u svijetu doprinio je reorganizaciji u smislu diferecijacije njihovih organizacija i
ponude usluga pri čemu je upravoa logistika osigurala domaćim organizacijama pouzdanije i odgovarajuće
usluge za obližnja tržišta od inostranih konkurenata. Kontinuiranim analiziranjem trenda globalizacije i
njegovog uticaja na promet menadžeri logističkih sistema mogu utvrditi tendencije i pretpostavke daljeg
razvoja logistike kao nauke.
Važnost logistike je u primjeni sveobuhvatnog načina razmišljanja pri proučavanju pojedinih elemenata
prometnog sistema i veličini uticaja određene odluke, koja podrazumijeva njihovo angažovanje , na
funkcionisanje individualnih podsistema i sistema u cijelini. Takav pristup zahtijeva sposobnost upravljanja
svim funkcijama, koje čin elogistički sistem i logistički lanac u širem smislu, na način kao da su jedinstvene
diskretne jedinice. Blagovremeno i planirano upravljenje resursima - logistički pristup uslovljn je
ostvarivanjem prometne politike koja uključuje prostomu i vremensku dimenziju, željeni nivo prometn
eusluge uz prihvatljive troškove (od korisnika) uz preporuku poštivanja ekoloških normi Logistika kao
znanost ili umjetnost ima cilj zadovoljiti zahtijeve i potrebe svih zaintersiranih za sudjelovanje u prometnom
procesu. Integracijom procesa unutar logističkog sistema promatra se širok spektar aktivnosti koje direktni i
indirektno utiču na krajnju prometnu uslugu koja, osim transporta, skladištenja, pakiovanja i rukovanja
resursima smatra i niz popratnih aktivnosti te njihovih nositelja čije usklađeno djelovanje daje optimalne
rezultate.
Integrisana logistika podrazumijeva potpuni spektar aktivnosti koje sudjeluju u kretanju materijala,
ukljujući informacije i sistem kontrole.

8
logističke odgovornosti definiše funkcijske uloge te obuhvata menadžment i kontrolu cijelog spektra
logističkih procesa kompanije. S razvojem logističkih izvršnih uloga u organizaciji paralelno se razvijalo i
značenje poslovne logistike.
Evolucija logistike dijeli se u tri faze: funkcionalni menadžment, unutrašnja integracija i vanjska
integracija Funkcionalni nizamenadžment integriše materijalni menadžment i fizičku distribuciju. Pojam
materijalni menadžment znači organizcijski koncept koji uključuje planiranje, organizacije, motivacija i
kontrolu svih tih aktivnosti i kadrova u vezi sa tokom materijala u organizaciji. Fizička distibucija
predstavljala se kao širok lanac aktivnosti i kadrova u vezi sa efikasnim distribucijom proizvoda prema
krajnjim korisnicima9 10. Integracija finansijskih područja unutar organizacije angažuje sve učesnike sistema
te se upravljanje transportnim lancem proširuje pojam funkcijske integracije na cjelokupni logistički lanac.
Sistemskim pristupom kompjuterizaciji u procesu distribucije omogućena je sinhronizacija protoka
materijala sa zahtijevima proizvodnje. Usklađenost protoka materijala i zahtijeva proizvodnje dovela je
integracije materijalnog i distribucijskog menadžmenta što je rezultat povezanosti i zavisnosti velikog broja
koraka menadžmenta i procesa kontrole proizašle uglavnom brzom izmjenom informacija.
Proces unutrašnje integracije logističkih aktivnosti podstakao je koncil logističkog menadžmenta na
promjenu definicije i proširenje značenja logistike6: logistika je proces planiranja, uređivanje, kontrola i
efikasnost toka i skladištenja sirovina, popis robnog fonda, gotovi proizvodi i protok informacija od tačke
proizvodnje do tačke potrošnje sa svrhom zadovoljenja kupčevih potraživanja.
Integracija materijalnog i distribucijskog menadžmenta povećava efikasnost i uspješnost funkcionisanja
sistema te potiče veću odgovornost distribucijskim menadžerima unutar sistema zavisnih jedinica kao što su
transport, distribucijska postrojenja, inventar, kontrola, planiranje i prodaja usluga. Smanjenjem broja
lokacija zaliha te smanjenjem njihove udaljenosti u distribucijskom sistemu, opada cijena distribucijskih
djelatnosti što je tema višeg nivoa kvaliteta i kvantiteta korisničkih usluga.
Deregulacija transportne industrije kasnih 70-tih i ranih 80-tih dala je saobraćajnim sistemima mnoge
opcije i povećenje konkurentnosti unutar i između transportnih grana, što je uticalo na veću kreativnost
prijevoznika, fleksibilnost i orijentiasanost korisnicima usluge. Porastom cijena energenata 70-tih godina
prošlog vijeka, logistika je dobila na važnosti kao glavni upravljač cijenama te postala presudan faktor u
globalizaciji industrije u mnogim sistemima. Integracijski prisup logistici predstavlja treću evoluciju 90-tih
godina i podrazumijeva širenje koncepta logistike izvan okvira individualne kompanije, odnosno
individualnog sistema uključujući sve sisteme koji djelju u jednom određenom logističkom lancu neovisno o
njihovom međuodnosu. Takav opsežan pogled na arhitekturu sistema nudi mogućnost sagledavanja odnosa sa
korisnicima na različitim putevima formirajući dio kanala. Učesnici kanala povećavaju konkurentske
prednosti kroz poboljšanje cjelokupne efikasnosti kanala smanjujući rizike uticaja

5 http:www.eucommitte.be/Pages/fsevec.htm
10 Ibidem
 Logistika sadrži sve tradicionalne funkcijske odgovornosti - od nabavke sirovine do isporuke proizvoda.
Sadržina tradicionalne odgovornosti fizičke distribucije i materijalnog menadžmenta.
2.1.1. Status Logistike u evropskom kontekstu.
U okviru pridruživanja EU potrebno je razvijati savremeni pristup saobraćajnom prostoru i u skladu sa tim
zahtijevana riješenja. U okviru privatnog i javnog sektora poštovanje planova jedinstvenog evropskog saobraćajnog
prostora strateški je zadatak Crne Gore u njenom društvenom, ekonomskom i političkom razvoju. Novi koncept koji
je dobio značajnu ulogu u sistemu vrijednosti Evropske unije je izrada društveno odgovornog poslovanja.
Ovaj koncept proširuje koorporativne odgovornosti van granica i na taj način dovodi u pitanje klasičnu
organizaciju i tardicionalni sistem odgovornosti. Rješenje i odgovore na nove izazove nalazimo u novim pristupima
tradicionalne organizacije.
Saobraćajni sistem EU idućih deset godina, uključujući i izglede do 2050. godine, usmjeravati Bijelom knjigom
strateškim dokumentom kojim Evropska komisija iznosi svoja nastojanja vezana uz razvoj evropskog saobraćajnog
sistema. Bijelom knjigom ističu se upravo ciljevi usmjereni na povećenje udjela intermodalnog prevoza. To znači da
će se do 2030. godine 30% drumskog saobraćaja na udaljenostima većim od 300 km, prusmjeriti na druge oblike
prevoza kao što su željeznica i vodni prijevoz, uz poštovanje aspekata životne sredine.
2.2. Istraživanje lučkog sistema u logističkom lancu
Povećanjem količine saobraćaja i kontinuiranim širenjem tržišta svi elementi logističkog lanca protoka tereta
izloženi su zahtijevima za prilagođavanjem i mijenjanjem. Lučki sistemi suočeni su s izazovom da se odupru uticaju
konkurencije i dinamičkog okruženja. Luke imaju neka obilježja koja ih čine jedinstvenima u mogućnosti
podržavanja tereta i usko su vezane uz svoje korisnike i njihove potrebe i želje ograničene njihovim geografskim
položajem .
Mnogi faktori lučkog sistema mogu ugroziti otpornost luke preme novim trendovima, luk kroz svoje aktivnosti
utiču na funkcionisanje (planiranje obilježja infrastrukture, ljudski rad, administrativne procedure...). Lučki sistem
ulaže mnogo vremena i energije u namjeri da ostane prisutan na svjetskom tržištu te donese planove koji čine
okosnicu identifikacije i prihvaćanja tehnologija potrebnih za ekspanziju i modenizaciju.
Potreba predviđanja količine prometa i trendova u pomorstvu u dužem vremenskom rasdoblju predtavlja trajan
izazov za luke. Uspješnost poslovanja luke zavisi od njene povezanosti s kompnenim prometnom infrastrukturom
usklađenom sa pomorskim linijama i ostalim komponentama logističkog lanca.
Kako je logistički lanac povezan sa entitetima integrisaim na globalnom nivou, luke moraju biti i ostati
prilagodljive i fleksibilne što i uslovljava donošenje strategije razvoja infrastrukture.

9
6. UNAPRIJEDENJE KAPACITETA LOGISTIČKOG SISTEMA U LUCI BAR
6.1 Razvoj organizaciono-funkcionalne strukture logističkog centra
U svijetlu izazova u procesu pridruživanja Evropskoj uniji, svaka kompanija u svom budućemom razvoju mora
uključiti koncept održivog razvoja i voditi računa o planiranju poboljšanja i usavršavanja
organizaciono-funkcionalne strukture svog logističkog centra. U tom smislu se u Luci Bar se stalno radi na
poboljšanju logističke infrastrukture, logističke organizacije, logističkog planiranja, obuci i usavršavanju kadrova
koji se bave lučkom logistikom. Uporedo se radi na unaprijeđenju aplikacija informacionog sistema kao i na
ažuriranju operativne dokumentacije. U kontekstu poboljšanja polazi se od činjenice da teorijski i praktično postoje
četiri osnovna načela kojima logistika može uticati na stvaranje dodatne vrijednosti., i to:veći nivo opsluživanja
korisnika lučkih usluga, uz odgovarajući veći prihod, smanjivanje operacionih troškova (tamsporta, manipulisanja,
skladištenja, ukrupnjavanja, informacionog sistema, optimalnih zaliha, povećanje efikasnosti obrtnog kapitala i
povećanje produktivnosti dugoročnih aktiva (zemlja,oprema)11.
Polazeći od činjenice da faktički postoji podjela na osnovne i ostale učesnike u lancu isporuke lučkih usluga, koji
su povezani jednim jedinstvenim informacionim sistemom. Kroz poboljšanje kadrovske strukture i raznim druim
novacijama, u Luci bar se želi unaprijediti proces upravljanja logističkim sistemomom kao i njegova kontrola, i to na
svim hijerarhijskim nivoima.
Unaprijeđene logističkog centra u Luci Bar se zasniva na aktivnostima koje su vezane za šest klučnih područja,
i to: informacije i procesi odlučivanja,logistički troškovi, fizički tokovi, podrška materijalnih tokova, logistička
infrastruktura i strategijski logistički ciljevi.
Osnovni pravci djelovanja u pravcu unaprijeđenja marketing logistike u Luci Bar zasnivaju se na potrebi što
većeg logističkog povezivanja-integrisanja osnovnih učesnika lanca isporuka sa ostalim učesnicima(posrednicima),
lanca isporuke, preko njihovog optimalnog funkcionalnog povezivanja razvijenim informacionim monitoring
sistemom.
Pravci mogućih unaprijeđenja perspektivne organizaciono-funkcionalne strukture logističkog centra Luke Bar, i
to na nekoliko nivoa. Na strategijskom nivou unaprijeđenje je na nivou strategija Luke Bar kao sistema sa ciljevima,
kao i podsistema marketinga i lanca isporuka, zatim u dijelu zahtijeva korisnika lučkih usluga i odnosa sa
posrednicima.
Na sruktumom nivou, unaprijeđenja su usmjerena prema broju, lokaciji i snazi logističkih karika,infrastrukturi,
oblicima transporta i manipulacije tereta, povećanju stepena automatizacije, boljem planiranju logističkih
mogućnosti i logističke organizacije i poboljšanju veza sa okruženjem. Kad je u pitanju funkcionalni nivo, očekuju
se usavršavanja izbora konkretnih mjesta, razmještaja zaliha, izbora prevoznika i korisnika usluga, poboljšanje
karakteristika lučkog sistema i jačanje uloge i oblasti odgovornosti. Na operacionom nivou, čine se napori na
unaprijeđenju operacionih prijema tereta, pravila operacione kontrole, operacione procedure, maršutizacije i
dispečerilizacije, a posebno sinhronizacije raznih logističkih operacija.
6.2. Perspektive stvaranja logističkog centra Slobodne zone Luka Bar
Sa pravnog aspekta poslovanja, osnovni pravni akt kojim se u Crnoj Gori reguliše poseban režim obavljanja
privrednih djelatnosti u slobodnim zonama je Zakon o slobodnim zonama Crne Gore (sl.list RCG42/2004).Slobodna
zona se navedenim zakonom defmiše kao dio carinskog prostora Crne Gore na kome se privredne djelatnosti
obavljaju pod posebnim uslovima ( pogodnostima), pod kojima privrednici mogu obavljati neku privrednu
djelatnost.
Slobodna zona Luke Bar (u daljem tekstu SZLB) je otpočela sa radom 1.3.2004. prema riješenju Uprave carina
Crne Gore od 31.12.2003. U skladu sa formiranjem slobodne zone ,AD Luka Bar je, kao operator Zone, donijela
Opšta pravila SZLB, koja predstavljaju internu regulativu i čin esastavni dio svakog ugovora o obavljanju djelatnosti
u Zoni koji AD“Luka Bar“ zakjluči sa pojedinim korisnikom. Njime se reguliše postupak i uslovi za zasnivanje i
obavljanje djelatnosti, opšti uslovi korišćenja zemljišta i objekata i unutrašnji redu SZLB.

11 Lambert& Burduroglu 2000,pl 3

32
 Slobodna zona nalazi se na području AD“ Luka Bar“, izuzimajući prostor „JugopetroU- Kotor, putnički terminal
Gat V. Ona uključuje sve robne terminale ( za kontejnere i generalne terete, za rasute terete, za žitarice, za drva, za
tečne terete, Ro-Ro), gatove, glavni lukobran, servisno uslužne i poslovno-logističke sisteme. Pored navedenih
specijalizovanih robnih terminala, na ovom prostoru je predviđen razvoj poslovnih proizvodnih, trgovačkih i raznih
logističkih aktivnosti koje su povezane sa uvozno-izvoznim poslovima i zahtijevaju specifične procedure carinjenja
i kontrole u režimu rada slobodne zone. Ukupna površina teritorije na kojoj je moguće obavljati poslovanje u režimu
slobodne zone iznosi 134,3 ha, pod objektima je 140.797 m2, asfaltiranih površina i otvorenih skladišta 397.191 m2,
saobraćajnica 49.847 m2, neasfaltiranih i neangažovanih površina 298.014 m2, pod kolosjecima 53.750 m2, dok
ostale površine čine 403.476 m . Predviđeno je da se ove granice postepeno šire, u skladu sa specifičnim zahtijevima
potencijalnih korisnika i obezbjeđivanje formalno pravnih preduslova (privođenje namjeni, uređenje odgovarajućeg
prostora, dobijanja saglasnosti carinskih organa i dr. Svi tehničko- tehnološki sadržaji kojima raspolaže AD Luka
Bar potencijalno su u funkciji slobodne zone, tj u funkciji djelatnosti koje budući korisnici budu u njoj razvijali. Ti
sadržaji predtstavljaju moćan tehnički sistem koji je u funkciji aktiviranja i razvoja slobodne zone.
6.2.1. Sadržaji slobodne zone u Luci Bar
Sadržaji slobodne zone u Luci Bar koji su dominantni za njen razvoj su:
• Građevinski objekti visoko gradnje i niskogradnje (bez lučkih adminisrativno - upravnih i pomoćnih objekata)-13
zatvorenih univerzalnih skladišta površine 85.040 m2, specijalizovana skladišta površine 21.211 m2. Skladišta
tzv.“B“ materije površine 2.244 m i skladišta u vlasništvu drugih površine 32.244 m , operativna obala dubine
10-14 površine 2.2.425 m2, operativna obala dubine 4-10 m površine 892 m2, 20 vezova za brodove , skladišta na
otvorenom površine 351.087 m2 i saobraćajno- manipulativne površine. Infrastrukturni objekti - priključci na
javne saobraćajne komunikacije, kapije, ograda, telekomunikaciona mreža, informacioni sistem, servisi, parking
prostori( za teretna vozila površine 19.200 m , kapaciteta 93 vozila i za putničke automobile kapaciteta 250
vozila), energetska postrojenja, uređaji i instalacije vodosnabdijevanja i sistem video nadzora.
• Proizvodni -trgovački i poslovni sistem ( industrijska zona ), koja obuhvata prostor od 125.096 m , a sastoji se iz
dva segmenta i to : osnovne lokacije površine 85.848 m2
(prostor u ogradi) i dodatnog zemljišta površine 39.248 m2( prostor namjenjen za razvoj, koji nije uređen i ograđen).
Na prostoru industrijske zone izgrađena su dva objekta: proizvodno skladišni objekat (P+4) površine 10.573 m2 i
administrativni objekat (P+l) površine 450m . Tu su izgrađene interne saobraćajnice dužine 910.m sa atmosferskom
kanalizacijom u istoj dužini. Prostor industrijske zone je ograđen zakonski propisanom ogradom
• Hladnjača, koja je smještena u blizii operativne obale (udaljenost oko 300m), a do nje se roba doprema
drumskim saobraćajem i željezničkim vagonima. Njena namjena je uskladištenje kvarljivih namirnica
(voća,povrća,ribe,mesa, jaja, mliječnih proizvoda, itd.) Ona raspolaže sa cca.7800 m2, odnosno kapaciteta
5000-5500 tona, zavisno od vrste robe i pakovanja.
Prednosti koje slobodna zona pruža svojim korisnicima u odnosu na druge zone u okruženju daju garanciju za
uspjeh poslovnih aktivnosti koje se u njoj organizuju. Najznačajnije prednosti su na mogućnost izbora širikog
dijapazona privredne djelatnosti, osim onih kojima se ugrožava životna sredina, zdravlje ljudi, materijalna dobra i
bezbjednost zemlje i potpunu ravnopravnost ulagača iz inostranstva u pogledu prava na ulaganje, sticanje vlasništva
na izgrađenim objektima i organizovanja djelatnosti u njima. Pored toga omogućeno je korišćenje zemljišta i
objekata po osnovi dugoroćnog zakupa po fiksnim uslovima, na robu koja se unosi u Zonu ne plaća se carina,
Carinske dažbine i porez na dodatu vrijednost, bez obzira na vrstu uvezene robe i njenu namjenu u Zoni.
Ulaganje kapitala na području Zone, transfer dobiti i osnivačkog uloga su slobodni, a korisnik zone ne plaća porez na
dobit pravnih lica. Plaćanja u poslovanju sa inostranstvom, kao i svoja međusobna plaćanja, korisnici obavljaju
slobodno, na način definisan ugovorom.
Uključivanjem Slobodne zone Luka nudi veoma liberalan režim poslovanja, po uzoru na savremene svjetske
uzorne modele, pa su očekivanja da će privući mnoge poslovne objekte da ulažu u zonu i započnu svoj biznis, koji će
doprinjeti privrednom razvoju Crne Gore, njenom boljem povezivanju sa međunarodnim okruženjem i povoljnijem
uključivanju u globalizacijske tokove uz poštovanje principa održivog razvoja.

33
6.3 Značaj marketing logistike
Why applications integrated marketing logistics ?
Upravljanje kod fizičkog premještanja sirovina, djelova, gotovnih proizvoda, opreme i si. je neizbježna
aktivnost. Takvo upravljanje se često naziva kao menadžment integrisane marketing logistike. U smislu ove
konstatacije termin integrisanost se upotrebljava za označavanje koncepta neprekidnog toka proizvoda, usluga i
informacija, odnosno za zajedničko i istovremeno funkcionisanje svih logističkih aktivnosti.
Od posebnog značaja kod menadžmenta integrisane marketing logistike su tzv.primarne aktivnosti koje
podrazumijevaju:
• vrijeme čekanja
• kapacitet
• dostavu (isporuke)
Pod vremenom čekanja se samtra vremenski period od momenta narudžbe do momenta pružanja usluge klijentu.
Pravljenje rasporeda i zapošljavanje ljudi i opreme u cilju realizacije predviđenog nivoa usluga se podrazumijeva
pod pojmom kapacitet U stvari potrebno je izbalansirati kapacitet na način da se izbjegne gubitak u prodaji, ali i
eventualno povećanje troškova. Menadžment dostave se bavi izborom distributivnog kanala za izvršenje usluge
potrošaču ili klijentu.
Da bi se problematika suštine menadžmenat integrisane marketing logistike i stvaranja dodatne vrijednosti
shvatila na pravi način, potrebno je imati u vidu ekonomsku suštinu uslužne djelatnosti. Prvenstveno treba obratiti
pažnju na kvalitet i kvantitet usluge, koja je sposobna da zadovolji potrebe korisnika na nivou njihovih očekivanja.
Isto tako treba se osvrnuti na njen privredni karakter, odnosno raznolikost ekonomskih aktivnosti koje imaju uslužni
karakter i predstavljaju način zadovoljenja društvenih potreba. Naznačene aktivnosti imaju i preduzetnički karakter,
a obavljaju ih različiti ekonomski subjekti. Uslužna djelatnost zasnovana je na tržišnim principima i regulisana je
institucionalno za razliku od dobrovoljnih usluga koje su zasnovane na rođačkim, drugarskim odnosima.
Osnovna karakteristika uslužne djelatnosti je njen nematerijalni karakter. On ima i ekonomski karakter jer se
radi o odnosu preme ljudima , njihovim potrebama i željama. Danas preovladava mišljenje da usluge učestvuju u
stvaranju bogatstva u svim slučajevima kada doprinose zadovoljenju potreba svih korisnika.
Dodatna vrijednost doprinosi poboljšanju klijentovog odnosno kupčevog zapažanja vrijednosti proizvoda
pomoču njegovog povećanja ekonomske upotrebljivosti. Postoji više vrsta upotrebljivosti kao na primjer:
upotrbljivost firme, svojin, vremena i lokacije. Značaj integrisane marketing logistike (kao trećeg sub-sistema mikro
logističkog sistema) je u tome što nastoji da prebrodi navedene prostome, vremenske i svojinske nepodudarnosti, uz
smanjivanje broja posrednika.
Usluga je neopipljivog karaktera za razliku od roba čijom se prodajom predaju svojinska prava. Zato se smatra
da tržišnu ponudu čine, pored fizičkog proizvoda, čitav uslužni paket sačinjen od uslužnog proizvoda, uslužnog
ambijenta i isporuke usluga Ovo nam daje za pravo da pojam „dodatne vrijednosti" direktno povežemo sa
integrisanom menadžment logistikom, jer znači poboljšanje potrošačeve percepcije vrijednosti određenog proizvoda
preko njegove ekonomske upotrebljivosti.

34
7. ZAKLJUČAK
Primjena integrisane menadžment logistike u saobraćajnim sistemima zahtijeva dalji razvoj kao i implementaciju
strateškiog plana evropskog saobraćajnog sistema, koji se usmjerava Bijelom knjigom kao strateškim dokumentom.
Mogućnosti primjene integrisane marketing logistike kod lučko transportnih usluga su izuzetno velike, što se
potvrđuje i na primjeru Luke Bar.
Luka Bar je svjesna značaja i prednosti integrisane marketing logistike i zbog toga teži stalnom unaprijeđenju
logističkih infrastrukturnih aspekata, sa ciljem smanjenja logističkih troškova, povećanja obima i kvaliteta usluga, kao
i vremena njihovog trajanja tj. poboljšanje elementa ,,servisa“ usluge.
Značaj i prednosti aplikacije inegrisane menadžmenta logistike je da kroz brz, efikasan, pravovremen i kvalitetan
prevoz tereta doprinese stvaranju dodatne vrijednosti i ostvarenju održivosti sistema kroz povećenje efikasnosti
poslovanja i stabilnog ekonomskog rasta.
Postizanje parametara efikasnosti se ogleda kroz unaprijeđenje funkcija materijalnih, ljudskih, fmansijskih i
informacionih resursa, a sve uz poštovanje aspekta zaštite životne sredine.
Svakako se mora ukazati na nedovoljnu izgrađenost i primjenu integrisane menadžment logistike u Luci Bar.
Poseban značaj integrisana marketing logistika ima u optimizaciji i integrisanosti svih lučkih aktivnosti, kao i na
uvažavanju značaja svih subjekata lučkog mikrosistemskog transportnog lanca.
Svakako rezultati primjena integrisana marketing logistika uključujući sve njene funkcije, aktivnosti i procese su
odlučujući faktor za definisanje opštih i posebnih ciljeva, kao i važnih odluka za dalje investicione aktivnosti..
„ Crna Gora će obezbijediti kvalitetan transportni sistem za korisnike, koji će biti siguran, održiv, integrisan u
evropske sisteme i koji će podržavati i podsticati ekonomski razvoj u
državi ”
8. LITERATURA
1. Integrisana marketing logistika u sistemu menadžmenta Luke Bar Kotor,2008.
2. Strategija razvoja Saobraćaja u Crnoj Gori od 2010.god.Cma Gora -Ministarstvo za sabraćaj i pomorstvo.
3. Sergeev,V.I.(2005), Koorporativna logistika-otvetov na voprosi profesionalov, Moskva: Infra-M
4. Kolanović,I., Badurina,E (2002),“ Lučki sustav u logističkom lancu“, Pomorski zbornik br.40
5. Kurganov,V(20069, Logistika. Transport i sklad v cepi postavok,moskva: Knižnij mir.
6. Mirotin,L.B, red (2003), Transportnaja logistika, Moskva: Ekzamen 8.Roca, Božidar ( 2004), Marketing
logistika, Bački Petrovac : Kultura.
9.StockJ.R, lambert M.D.(2001) Strategic Logistik Managament, New york:McGraw-hill. lO.Tauzović,
T.Jovo(2001) Sistemsk ateorija upravljanja,II dio: primjena u morskom brodarstvu i lukama, Podgorica; Univerzitet
Cme Gore i l.Bošnjak,I: Intelegentni transportni sustavi 1,Fakultet prometnih znanosti,Zagreb 2007 12. Bruxelles,28.3
2011 Bijela kniga-Evropska komisija
WEB SITES:
http: //www.eucommittee.be/Pages/fsevec.htm http: www.Iuka.bar.me
http:// europa.eu.int/commtransport/extra/home.htm http://www.infoarena.hr/page/.asp?page ID
http://www.proago.hr/main/? p= 1816

35