1ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Νεοελληνική γλώσσα
(β’ λυκείου)
Κείμενο για κατανόηση και γλωσσική έκφραση
(πύκνωση, σχολιασμός, γλωσσική προσέγγιση και άρθρωση λόγου)

Κείμενο

Μετανάστευση και μοναξιά (του Γκαζμέντ Καπλάνι)

«Αισθάνεστε μόνος εδώ;» - αυτό είναι ένα ερώτημα που ακούω μερικές φορές, από
Αμερικανούς, μόλις μάθουν ότι είμαι ένας νέος μετανάστης στη Βοστόνη. Ένας
νέος μετανάστης, φαντάζονται, υποφέρει από μοναξιά.
«Όχι ιδιαίτερα» - είναι η απάντησή μου.
Οι συνομιλητές μου δείχνουν προβληματισμένοι και με κοιτούν σαν να είμαι
εξωγήινος. «Έχω κάνει μερικούς θαυμάσιους νέους φίλους εδώ»,
προσθέτω. Απαντούν, τότε, μ’ ένα νεύμα - σημάδι ενθάρρυνσης ή δυσπιστίας.

Η αλήθεια είναι ότι η «μετανάστευση» και η «μοναξιά» είναι σα συγκοινωνούντα

δοχεία. Η ξένη γλώσσα, οι προκαταλήψεις κατά του νεοφερμένου, η έλλειψη χρόνου
και το άγχος για το άγνωστο δεν επιτρέπουν στον μετανάστη να κάνει εύκολα νέους
φίλους. Επιπλέον, εδώ στη νέα γη, οι όποιες φιλίες ξεκινάνε από το μηδέν. Με τον
ίδιο τρόπο που ξεκινά και η ζωή του…

Οφείλω να ομολογήσω ότι ως μετανάστης, δεν έχω αισθανθεί ποτέ μοναξιά. Ακόμη
και στην Ελλάδα, όπου μετανάστευσα, χωρίς να μιλάω ούτε λέξη ελληνικά, έκανα
γρήγορα νέους φίλους. Το ίδιο και στη Βοστόνη. Ποτέ δεν ένιωσα μόνος. Μήπως
επειδή αρνούμαι να το παραδεχτώ; Είναι ένα είδος μηχανισμού άμυνας του Εγώ;

Για να πω την αλήθεια, δεν είχα ποτέ προβλήματα με τους ανθρώπους όπου κι αν
έζησα. Για μένα το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ οι άνθρωποι, αλλά η κρατική εξουσία
και κάτι στενόμυαλοι που στελεχώνουν τον μηχανισμό της διοίκησης.

Έχω ζήσει σε δύο χώρες, την Αλβανία και την Ελλάδα. Και στις δύο, το κράτος είναι
κωμικοτραγική απομίμηση της οθωμανικής γραφειοκρατίας και ένας αυταρχικός
μηχανισμός που χαρακτηρίζεται από την επαρχιακή μεγαλομανία, τον φόβο του
Άλλου και τη διαφθορά. Και στις δύο χώρες, οι κυβερνήσεις συνυπάρχουν με
αδίστακτες ομάδες με τις οποίες εργάζονται από κοινού σε βάρος των δικαιωμάτων
του ατόμου, μετατρέποντας τους ανθρώπους συνήθως σε «συνεργάτες και πελάτες»
ή απόβλητους ενός διεφθαρμένου συστήματος. Στην καλύτερη περίπτωση γίνονται
απλώς «ανεκτοί» από το Σύστημα. Συνήθως νιώθουν περιθωριακοί και ως το
«Άλλο».

1
1ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Σε κάθε περίπτωση, το πολυτιμότερο "μάθημα" που πήρα από αυτή τη

«δυσαρμονία» μεταξύ ανθρώπων και χωρών, είναι η ικανότητα να διακρίνει
κανείς το άτομο από το έθνος, το πρόσωπο από τη χώρα προέλευσης. Αυτό
ακριβώς εναντιώνεται στην κυρίαρχη αντίληψη που θέλει άτομα και έθνη,
πρόσωπα και λαούς (και στην περίπτωση της Ελλάδα φυλετικά και
θρησκευτικά) φορείς των ίδιων ακριβώς ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών.

Να πώς έγινα, με το πέρασμα του χρόνου, πρόσωπο εντελώς ακατάλληλο και

άχρηστο για να αποτελώ εκφραστή της λεγόμενης «συλλογικής συνείδησης»
(με τον τρόπο που εθνικιστές, ξενόφοβοι και μισαλλόδοξοι την ορίζουν). Καμία
χώρα δεν μπορεί να με μετατρέψει σε έναν εθνικιστή, ξενόφοβο ή φανατικό. Δεν
αισθάνομαι μόνος και φοβισμένος, ανάμεσα σε φιλειρηνικούς ανθρώπους.
Νιώθω πιεσμένος, όμως, αν μου ζητηθεί να εγκαταλείψω την ατομική μου
ιδιοσυστασία, για να κερδίσω την αίσθηση ότι ανήκω σε μια ομάδα, ακόμη και
ειρηνική. Μπορώ, λοιπόν, να αισθανθώ αλλοδαπός οπουδήποτε, αλλά και
παντού σα στο σπίτι μου. (Γι' αυτό, υποθέτω, θεωρήθηκα ως «πολύ επικίνδυνο για
την ασφάλεια της Ελλάδας στοιχείο» το 2003. Συνελήφθην και απειλήθηκα με
απέλαση από κάποιους ανεγκέφαλους, της ελληνικής αστυνομίας).

Για να γυρίσουμε στο θέμα μας «μετανάστευση και μοναξιά». Νομίζω ότι το να
κάνεις φίλους κάποιους «ξένους» είναι, βέβαια θέμα τύχης αλλά και πώς εσύ θα
σταθείς απέναντι σ’αυτό. Έρχονται να σου χτυπήσουν την πόρτα σε οποιαδήποτε
στιγμή της ημέρας ή της νύχτας. Μπορείς να ανοίξεις την πόρτα ή να αναρωτηθείς
για το ποιος άραγε στέκεται στο σκοτεινό διάδρομο. Ή μπορείς να πιστεύεις ότι,
όποιος είναι εκεί έξω, θέλει να σε απαγάγει και να σε σκοτώσει. Έτσι, αντί να
ανοίξεις την πόρτα, μπορείς να επιλέξεις να κρυφτείς κάτω από το κρεβάτι σου ή να
καλέσεις την αστυνομία.

Εάν δεν θέλεις να διακινδυνεύσεις το άνοιγμα της πόρτας, καλύτερα να μην

μεταναστεύσεις. Μείνε εκεί που είσαι και προσπάθησε, αν μπορείς, να κάνεις το
καλύτερο για τον εαυτό σου και τη χώρα σου.
Προσπάθησε, όμως, να μην μισείς αυτούς τους "περίεργους" ανθρώπους που
αναγκάστηκαν ή επέλεξαν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους και να μοιραστούν το
ίδιο φως και σκοτάδι με σένα. Μπορείς να χτίσεις ένα καλύτερο μέλλον, αν τους
βλέπεις όχι ως απαγωγείς και δολοφόνους, αλλά ως δημιουργούς ευκαιριών και για
κείνους και για σένα.

2
1ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι γεννήθηκε το 1967 στην πόλη Λούσνιε της Αλβανίας. Από το
1991 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας Ιστορίας

και Πολιτικής Επιστήμης του Παντείου Πανεπιστημίου. Είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τα βιβλία του
έχουν μεταφραστεί μέχρι τώρα στα αγγλικά, πολωνικά, δανέζικα και γαλλικά. Επί του παρόντος, ζει στη
Βοστόνη, έπειτα από υποτροφία που του απονεμήθηκε απο το Radcliffe Institute for Advanced Study του
Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.

Μπορείτε, επίσης, να τον «συναντήσετε» στα προσωπικά του

blogs: http://gazikapllani.blogspot.com και http://gazikap.blogspot.com

Θέματα

Υπόθεσε ότι το τμήμα σου, στα πλαίσια του μαθήματος της

A. ερευνητικής εργασίας (PROJEKT), έχει το εξής θέμα : (Μ.25)
«Ενσωμάτωση μεταναστών στο κοινωνικό περιβάλλον
υποδοχής: Δυνατότητες και αδυναμίες αντικειμενικού -
υποκειμενικού χαρακτήρα».

Μπορείς να εκθέσεις συνοπτικά τη μαρτυρία και τις απόψεις

του Καπλάνι σε 90 -120 έξεις;

«Έχω ζήσει σε δύο χώρες, την Αλβανία και την Ελλάδα. Και
Β1. στις δύο χώρες το κράτος είναι κωμικοτραγική απομίμηση… (Μ.10)
Στην καλύτερη περίπτωση γίνονται απλώς «ανεκτοί» από το
Σύστημα. Συνήθως νιώθουν περιθωριακοί και ως το «Άλλο».

Μπορείς να παρουσιάσεις την άποψη του συντάκτη του κειμένου

για τις παθογενείς όψεις των δυο γειτονικών χωρών,
επισχολιάζοντας, χωρίς, όμως, να διαπλέκεται παρουσίαση και
σχόλιο σε μια παράγραφο 80 περίπου λέξεων;

«Για να γυρίσουμε στο θέμα μας… ως δημιουργούς

Β2. ευκαιριών και για κείνους και για σένα.» (Μ.10)

3
1ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ο Καπλάνι ισχυρίζεται ότι απέναντι στις «προκλήσεις φιλίας» σ’

ένα περιβάλλον, που δεν μας είναι οικείο, υπάρχουν δυο δυνατές
στάσεις. Μπορείς, σχολιάζοντας κριτικά τις απόψεις του σε μια
παράγραφο 90-100 λέξεων, να προχωρήσεις στη δική σου
τοποθέτηση πάνω στο θέμα;

« Η αλήθεια είναι ότι η «μετανάστευση» και η «μοναξιά»

Β3. είναι σα συγκοινωνούντα δοχεία. … Με τον ίδιο τρόπο που (Μ.5)
ξεκινά και τη ζωή του…»

Ν’ανιχνεύσεις τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου

α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις: (Μ.6)

Β4. διακρίνει, εναντιώνεται, ακατάλληλο
β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο για τις παρακάτω λέξεις:
συλλογικής, να χτίσεις (Μ.4)

Στα πλαίσια του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας

Γ. (PROJEKT) με το γνωστό θέμα: «Ενσωμάτωση μεταναστών (Μ.40)
στο κοινωνικό περιβάλλον υποδοχής: Δυνατότητες και
αδυναμίες αντικειμενικού - υποκειμενικού χαρακτήρα» (δες
Α.), σου έχει ανατεθεί να συντάξεις ένα κείμενο, όπου θα
πραγματεύεσαι τη σχέση συλλογικής και ατομικής
ταυτότητας, όταν άνθρωποι διαφορετικής εθνικότητας και
κουλτούρας συνυπάρχουμε ως «ντόπιοι» ή ως «ξένοι»,
σ’΄έναν τόπο (δες την 6η και 7η παράγραφο του κειμένου του
Καπλάνι. Προσπάθησε να δείξεις ποια ταυτότητα κυριαρχεί,
ποια, κατά τη γνώμη σου, πρέπει να κυριαρχεί, τόσο στη δική
μας αυτοαντίληψη, όσο και στα μάτια των άλλων. Μπορείς να
υιοθετήσεις τη ματιά του «ντόπιου» ή του «ξένου».

Το κείμενό σου μπορεί να έχει χαρακτήρα δημοσιογραφικού

άρθρου ή αυτοβιογραφικής μαρτυρίας (δες, για παράδειγμα , το
στυλ του Καπλάνι) (400 περίπου λέξεις).

___________________________________________________

4
1ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ