Ženske studije i istraživanja, Novi Sad

Ciklus promocija knjiga:

FEMINISTKINJE III TALASA

Knjiga dokumenata VIVISECT i publikacije VIVISECTfest-a

Marija Gajicki

SAŽETAK

Vojvođanka – Regionalna ženska inicijativa osnovana je 2000. godine u Novom Sadu.

Od 2000. do 2009. godine organizacija je realizovala 18 samostalnih projekata, kao partner
učestvovala u realizaciji 14 projekata, izdavač je 12 publikacija i producent 6 kratkih
dokumentarnih filmova. Svoje aktivnosti organizacija je do sada realizovala u gradu Novom
Sadu, u Vojvodini i Srbiji, zemljama u okruženju (Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Makedonija)
kao i u zemljama Evropske unije (Mađarska, Rumunija, Nemačka).

Područja interesa: Uspostavljanje novih metoda rada u procesima suočavanja sa ratnim

zbivanjima na prostoru bivše Jugoslavije, koji omogućavaju objektivan uvid u nacionalistički
idealizam koji je zagadio region bivše Jugoslavije, i daju mogućnost za preispitivanje
individualnih stavova građana o događajima iz neposredne prošlosti. U 2004. godini pokrenut je
Festival o ljudskim pravima - VIVISECTfest (www.vivisectfest.org) u Novom Sadu, s namerom
da razvijamo godišnji obrazovni i umetnički forum za prezentacije i diskusije na teme o ljudskim
pravima. VIVISECTfest je nastao iz potrebe da ukažemo na sve prisutnije napade na ljudsko
dostojanstvo. Ralizovana su četiri izdanja Festivala o ljudskim pravima – VIVISECTfest koji su
posvećeni temama: "Rat u bivšoj Jugoslaviji – pogled iznutra i spolja" (2004/2005); "Moji
neprijatelji: nacionalizam i ksenofobija" (2006/2007); "Terorizam, ne hvala" (mart 2008) i
"Totalitarni režimi – pogled iznutra i spolja" (decembar 2008).

Publikacije koje će biti predstavljene:

1. Knjiga dokumenata Vivisect (dokumenti o izložbi Rona Haviva u Novom Sadu – prvo izdanje
na srpskom i engleskom jeziku, 2003 godine i drugo izdanje, 2004. godine)

U knjizi dokumenata VIVISECT nalaze se "dokumenti sa izložbe" koji prate koncept koji je
realizovan na izložbi fotografija "Krv i med" u Novom Sadu, u septembru 2002. godine. U ovoj
publikaciji objavljene su sve fotografije Rona Haviva, prema redosledu kako su bile izložene u
galerijskom prostoru (od 1 do 64). Pored svake fotografije nalaze se originalne poruke koje su
posetioci izložbe ostavljali tokom 10 dana. Radi lakše čitljivosti poruka koje su pisane različitim
pismom (latinicom i ćirlicom, štampanim i pisanim slovima) ukucani su na svakoj stranici
tekstovi poruka u originalu, koji su prevedeni i na engleski jezik. Prilikom prevođenja poruka na
engleski jezik očuvan je smisao poruke tako što je u engleskom jeziku pronađena najadekvatnija
forma, koja nekada ima više ili manje reči od poruke u originalu. Originalni potpisi fotografija,
koje je dao sam autor Ron Haviv, posebno su izdvojeni, takođe, prema redosledu kako su
fotografije bile izložene u galerijskom prostoru (od 1 do 64). U Index-u su izdvojeni određeni
pojmovi, pojave, imena, mesta, izrazi, citati, datumi i događaji za koje smo smatrali da je
potrebno dati više informacija, kako bi njihovo značenje u napisanoj poruci bilo jasnije. Na
primer, vrlo često pisane su poruke koje su citati rečenica iz popularnih domaćih filmova, kao što
su "Balkan ekspres", "Ko to tamo peva", "Maratonici trče počasni krug" ili "Lepa sela, lepo
gore".

1
Autorski tekstovi objavljeni u ovoj knjizi dokumenata (Svenka Savić, Vesna Nikolić Ristanović,
Marija Gajicki, Majkl Goldfarb) pružaju uvid u:
- Analizu pisanih poruka posetilaca izložbe u Novom Sadu;
- Društveno-istorijski kontekst i problem viktimizacije i rezultata koji su postignuti u
dosadašnjem procesu istine i pomirenja u Srbiji;
- Motive i način organizacije i realizaciju novog koncepta u procesu suočavanja sa istinom o ratu
i ratnim zločinima na prostoru bivše Jugoslavije.

U knjizi je dat i hronološki pregled najvažnijih događaja, u periodu od 10. do 20. septembra 2002.
godine, koji su posredno ili neposredno uticali na dešavanja koja su pratila održavanje izložbe
ratnih fotografija "Krv i med" Rona Haviva u Novom Sadu.

Kratki dokumentarni film VIVISECT prikazuje atmosferu tokom održavanja izložbe "Krv i med"
u Novom Sadu i reakcije mnogobrojnih posetilaca.

2. Katalog prvog izdanja Festivala o ljudskim pravima – VIVISECTfest na temu Rat u bivšoj
Jugoslaviji – pogled iznutra i spolja (na srpskom i engleskom jeziku, 2006. godine)

Katalog pruža uvid u stravične ratne sukobe koji su se dogodili na prostoru bivše Jugoslavije u
poslednjoj deceniji 20. veka. Čine ga sledeće tematske celine:
- Izložba fotografija "Rat u bivšoj Jugoslaviji – pogled iznutra i spolja", čiji su autori fotoreporteri
sa prostora bivše Jugoslavije i iz inostranstva: Darko Bandić, Martin Candir, David I. Gross,
Diego A. Gomez, Boris Grdanoski, Ron Haviv, Visar Kryeziu, Danilo Krstanović, Gary Knight,
Borut Krajnc, Paul Lowe, Massimo Sciacca, Tone Stojko, Andrew Testa i Barbara Čeferin.
- Filmski program posvećen temi "Rat u bivšoj Jugoslaviji – pogled iznutra i spolja" obuhvata
izbor od 20 dokumentarnih filmova autora sa prostora bivše Jugoslavije i iz inostranstva.
- Hronologija rata na prostoru bivše Jugoslavije, koja uključuje period od 1980. do 2005. godine.

3. Publikacija Govor mržnje i nacionalizam – uzroci i posledice (na srpskom, mađarskom i

albanskom jeziku, januar 2007)

Knjiga "Govor mržnje i nacionalizam: uzroci i posledice" nastala je iz potrebe da ukažemo na sve
prisutnije napade na ljudsko dostojanstvo. Tekstovi objavljeni u publikaciji pružaju osnovne
informacije o pojavama govora mržnje, nacionalizma i ksenofobije, i ukazuju na uzroke njihovih
pojava i posledice koje one izazivaju u društvu.

Knjiga sadrži sledeće tekstove:

Gledajući popreko jedni u druge – Olivera Milosavljević
Postoji li "meki" i "tvrdi" nacionalizam? – Ivan Šijaković
Na početku novog veka – Marija Gajicki
Da li je moguće otpevati romsku pesmu na mađarskom i srpskom? – Đerđ Serbhorvat
Pomirenje, društvena svest i mediji – Viktoria Toma
Šta nam poručuju grafiti ispisani po Vojvodini? – Svenka Savić
Desni ekstremizam u Nemačkoj i Berlinu – Tim Kuler
Opšta deklaracija UN o pravima čoveka
Međunarodni dokumenti usvojeni pod okriljem UN

4. Katalog drugog izdanja Festivala o ljudskim pravima – VIVISECTfest na temu Moji

neprijatelji: nacionalizam i ksenofobija (na srpskom i engleskom jeziku, 2007)

2
Katalog pruža uvid u program koji ima za cilj da stvori svest o opasnostima od govora mržnje,
nacionalizma i ksenofobije na regionalnom i globalnom nivou. Čine ga sledeće tematske celine:
- Izložba fotografija Na početku novog veka obuhvata 59 fotografija nastalih u periodu od 2000.
do 2006. godine na kojima su zabeleženi incidenti rušenja nadgrobnih spomenika, grafiti mržnje i
huligansko ponašanje navijača. Autori fotografija su fotoreporteri dnevnih listova Dnevnik i
Mađar So: Filip Bakić, Aleksandra Erski, Radivoje Hadžić, Đorđe Komlenski, Branislav Lučić,
Nikola Stojanović, Čila David, Aleksandar Jovanović, Silard Kovač, Jozef Gergely i Andraš Otoš.
- Stanje stvari nudi hronološki pregled događaja, u periodu od 2000. do 2006. godine, koji su na
neki način izazvali konflikt u društvu ili prouzrokovali javnu debatu s primesama govora
mržnje, i koji se javljaju kao uzrok ili posledica verbalnog ili fizičkog incidenta na društvenoj i
političkoj sceni u Srbiji.
- Rekonstrukcija izložbe fotografija Rona Haviva "Krv i med" pod nazivom Anno domini 2002.
obuhvata 64 fotografije Rona Haviva koje su bile izložene u Novom Sadu, u septembru 2002.
godine i sve komentare koje su posetioci ostavljali pored fotografija. Izložene su stranice knjige
VIVISECT u kojoj su objavljene fotografije Rona Haviva i prateći komentari posetioca ispisivani
na papirima pored fotografija.
- Dokumenti o ratu – sećanja Rona Haviva na početak rata u bivšoj Jugoslaviji i njegov rad kao
ratnog fotoreportera u periodu od 1991. do 2001. godine. U početku se njegov rad odnosio na to
da napravi fotografije za vesti. Namera mu je bila da ukaže na situaciju, da pomogne ljudima da
donesu odluke kako bi došlo do promene. Nažalost, nikada nije došlo do stvarne promene. Danas
se, Ron Haviv, nada da taj rad služi kao dokument rata. Time se optužuju oni koji su ostali po
strani i nisu ništa učinili dok na hiljade ljudi nije umrlo a milioni njih postali izbeglice.
- Vivisect, vivisekcija – pruža osnovne informacije o reakcijama koje je izazvala izložba Rona
Haviva "Krv i med" u Novom Sadu 2002. godine.
- Izložba fotografija Tarika Samaraha Grafiti obuhvata osam fotografija snimljenih u decembru
2002. u Potočarima. Na fotografijama su grafiti holandskih vojnika na zidovima fabrike nastali
tokom njihovog mandata u Srebrenici. Trupe Kraljevske holandske armije su u okviru svog
delovanja u sastavu UNPROFOR-a, mirovnih snaga Ujedinjenih nacija u Bosni i Hercegovini, od
1993. do 1995. godine bile odgovorne za sigurnost zaštićene zone Srebrenica.
- Filmski program posvećen temi "Moji neprijatelji: nacionalizam i ksenofobija".

5. Deklaracija Ujedinjenih nacija o pravima čoveka - Katalog izložbe fotografija povodom

obeležavanja 60 godina od usvajanja Univerzalne deklracije o ljudskim pravima i 10. decembra
Međunarodnog dana ljudskih prava (na srpskom jeziku, 2008)

Povodom obeležavanja 60 godina od usvajanja Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima i 10.

decembra – Međunarodnog dana ljudskih prava, udruženje građana "Vojvođanka – Regionalna
ženska inicijativa" organizovalo je izložbu dokumentarnih fotografija u Novom Sadu. Izložbu
čini trideset fotografija čiji su autori novosadski fotografi, a svaka je svojevrsna ilustracija jednog
od trideset članova Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima.