Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Περίληψη είναι η συνοπτική απόδοση ενός εκτενούς κειμένου(δοκίμιο, άρθρο,

επιφυλλίδα, επιστολή κα) ώστε να απαρτίζει ένα άρτιο, ολοκληρωμένο και
οργανωμένο σύνολο. Το κείμενο της περίληψης πρέπει να διακρίνεται για την δομή
του, τη συνοχή και αλληλουχία των βασικών ιδεών που περιέχει με σκοπό να
πληροφορήσει τον αναγνώστη χωρίς να κρίνει ή να σχολιάζει τα γραφόμενα του
συγγραφέα. Η περίληψη έτσι δεν αντικαθιστά το κείμενο , απλώς το υποκαθιστά.

ΒΗΜΑΤΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Κατανόηση κειμένου

 Διαβάζουμε με προσοχή 2-3 φορές το κείμενο, για να κατανοήσουμε το

περιεχόμενό του και να διακρίνουμε το θεματικό του κέντρο και τις κύριες
και δευτερεύουσες ιδέες. Αν υπάρχουν άγνωστες λέξεις προσπαθούμε να
τις ερμηνεύσουμε μέσω των συμφραζομένων.
 Παρακολουθούμε την δομή του κειμένου, αν πχ. Παρουσιάζει τριμερή δομή
δηλαδή πρόλογο (εισαγωγή στο θέμα/καταγραφή θέσης), κύριο μέρος
(αποδεικτικό υλικό) και επίλογο (συμπέρασμα –ανακεφαλαίωση).
Ελέγχουμε έτσι αν πρόκειται για ένα ενιαίο ή αποσπασματικό κείμενο και
εξετάζουμε τη μέθοδο ανάλυσης που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην
καταγραφή των ιδεών του.
 Από το γενικό στη συνέχεια οδηγούμαστε στο ειδικό, εστιάζουμε δηλαδή και
εργαζόμαστε στο υλικό κάθε παραγράφου. Εντοπίζουμε την δομή της κάθε
παραγράφου: δηλαδή τη θεματική πρόταση, τα σχόλια/λεπτομέρειες και
την κατακλείδα. Επιπλέον αναζητούμε τις λέξεις/ φράσεις κλειδιά που
καταγράφονται την παράγραφο. Από το υλικό που σημειώσαμε
συντάσσουμε έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο ή νοηματική ενότητα
του κειμένου (πολλές φορές μια παράγραφος περιέχει περισσότερα από 1
νοήματα ή ένα νόημα αναπτύσσεται σε περισσότερες από 1 παραγράφους).
  Το τελευταίο βήμα στην οργάνωση του περιληπτικού κειμένου είναι η
εύρεση της θέσης του συγγραφέα. Ως θέση ορίζεται η οπτική, η άποψη του
συντάκτη απέναντι στο θέμα που εξετάζει. Βρίσκεται συνήθως στον πρόλογο
( 1η και 2η παράγραφο), στον επίλογο και σπανιότερα συναντάται στο κύριο
μέρος. Η αναζήτηση της θέσης σε αυτό το τελευταίο βήμα δεν είναι
ασήμαντη, αντίθετα κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξή της στη σύνθεση του
κειμένου μας, πρέπει να είμαστε σίγουροι για την καταγραφή της για να μην
υποπέσουμε σε σφάλματα.

Σύνταξη κειμένου

Ως προς τη δομή

 Το κείμενο αποδίδεται συνήθως ως μια ενιαία παράγραφο και όχι σε όσες

παραγράφους παρουσιάζει το αρχικό κείμενο.
 Η έκταση της περίληψης οφείλει να υπακούει στο όριο των λέξεων που
καθορίζεται στην άσκηση ( πχ. 100 – 120 λέξεις)
 Η έναρξη της περίληψης είναι καλό / προτιμότερο να εμπεριέχει το θέμα του
κειμένου και τη θέση του συντάκτη.
 Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στη συνοχή των περιόδων. Πολλοί
ακολουθούν , για παράδειγμα, τις ακόλουθες συνδέσεις στις περιόδους:
Αρχικά ο συντάκτης/…στη συνέχεια ο συγγραφέας τονίζει/…έπειτα ο
κειμενογράφος αναφέρει/…καταληκτικά ο συντάκτης υπενθυμίζει
….Πραγματοποιούν, δηλαδή, τη συνοχή με αποκλειστική χρήση
διαρθρωτικών λέξεων/φράσεων . Η συνοχή όμως μπορεί να γίνει και με
άλλους τρόπους όπως αυτούσιες οι συνώνυμες λέξεις, χρήση αντωνυμίας,
διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις, προκειμένου να αποφευχθεί η μονοτονία στο
ύφος και το λόγο της περιληπτικής σύνθεσης.

Ως προς το περιεχόμενο

 Στη σύνταξη της περίληψης δεν περιλαμβάνομε λεπτομέρειες,

παραδείγματα ή διευκρινίσεις που δεν είναι σημαντικές.
  Μια συγκεκριμένη ιδέα ενδέχεται να εκτείνεται σε περισσότερες από μία
παραγράφους. Στην περίπτωση αυτή συλλέγουμε τα βασικά σημεία της
από κάθε παράγραφο και τα παρουσιάζουμε ενιαία. Αν μάλιστα υπάρχει
αποσπασματικότητα στο αρχικό κείμενο, αν, δηλαδή, οι επιπτώσεις ενός
φαινομένου καταγράφονται στην 3η, 5η και 6η παράγραφο του κειμένου,
ενδείκνυται να αποδώσουμε όλες μαζί τις αρνητικές συνέπειες.
 Δεν σχολιάζουμε και δεν εκφράζουμε την προσωπική μας κρίση επί του
κειμένου ούτε προδίδουμε το πνεύμα του συγγραφέα, αλλά διατηρούμε
την οπτική γωνία του και τον τόνο του πρωτότυπου.

Ως προς την έκφραση

 Αποφεύγουμε την χρήση λέξεων και φράσεων του κειμένου. Προσπαθούμε

με συνώνυμα και ταυτόσημους όρους να αποδώσουμε το περιεχόμενο. Δεν
αντιγράφουμε χωρία του κειμένου, αλλά χρησιμοποιούμε σημασιολογικά
συγγενείς λέξεις. Χρήση αυτούσιων λέξεων και φράσεων του κειμένου –
όπως σε περίπτωση καταγραφής ειδικού λεξιλογίου ή τεχνικών όρων-
πρέπει να δίνεται σε εισαγωγικά.
 Στο περιληπτικό λόγο ο ευθύς λόγος μετατρέπεται σε πλάγιο και ο διάλογος
αποδίδεται με τρίτο πρόσωπο.
 Αντικαθιστούμε τις δευτερεύουσες προτάσεις με μετοχές για οικονομία στο
λόγο.
 Τους περιφραστικούς τύπους που απαντάμε στο σύνολο του κειμένου
προσπαθούμε να τους αποδώσουμε με μονολεκτικούς, για παράδειγμα αντί
για : να συμπαρίσταται ο ένας στον άλλο , γράφουμε:
αλληλοσυμπαράσταση.
 Επιλέγουμε ονοματικά και όχι ρηματικά σύνολα.
 Χρησιμοποιούμε ασύνδετο σχήμα και παρατακτική σύνδεση προτάσεων.
Γενικότερα:

 Προσέχουμε το περιεχόμενο, τη διάρθρωση των ιδεών, τη δομή του λόγου

αλλά και την έκφραση, τη σύνταξη, την ορθογραφία και τη στίξη
προκειμένου να προκύψει ένα καλοδιατυπωμένο κείμενο.
 Ελέγχουμε τέλος αν έχουμε τηρήσει το επικοινωνιακό πλαίσιο κατά την
παρουσίαση του περιληπτικού κειμένου. Για παράδειγμα, μπορεί να ζητηθεί
να αναγνώσουμε το κείμενο που συντάξαμε περιληπτικά στους συμμαθητές
μας οπότε είναι υποχρεωτική μια εισαγωγή /προσφώνηση (πχ. Αγαπητοί
συμμαθητές) και μια αποφώνηση ( πχ. Σας ευχαριστώ)

Παραδείγματα έναρξης πύκνωσης λόγου

 Ο συντάκτης του κειμένου αναφέρει, αναλύει, απευθύνεται, αντικρούει,

δηλώνει, διευκρινίζει, επισημαίνει, ερμηνεύει, παρουσιάζει, πραγματεύεται,
προτείνει, τονίζει, υποστηρίζει, υπογραμμίζει…
 Στο συγκεκριμένο κείμενο υποστηρίζεται ότι…
 Σύμφωνα με το άρθρο…
 Η παρούσα επιφυλλίδα θίγει το θέμα
 Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο συγγραφέας διερευνά, διαπιστώνει,
προσεγγίζει…
 Ο συγγραφέας καταθέτει τον προβληματισμό του αναφορικά με..
 Ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψη ότι..
 Το πρόβλημα που απασχολεί τον συντάκτη..
 Σε πρόσφατο/παλαιότερο δημοσίευμα του τύπου προβάλλεται…
 Επιχειρηματολογεί, υπερασπίζεται, υποστηρίζει, υπεραμύνεται, συνηγορεί,
συμφωνεί με, ταυτίζεται με, δικαιολογεί, ανασκευάζει, απορρίπτει,
αντικρούει, αντιτείνει, διαβεβαιώνει, διαιρεί, ταξινομεί, περιγράφει,
αφηγείται, διηγείται, αναρωτιέται, απορεί, εύχεται, αγανακτεί, εκφράζει την
έκπληξή του..