KALENDAR RADOVA U VOĆNJAKU

Na osnovu našeg iskustva napravili smo kratki pregled radova u voćnjaku i neke od preporuku prilikom
izbora preparata za zaštitu bilja od bolesti, štetočina, korova, … 
Prilikom izbora preparata treba se opredeliti za preparat koji je registrovan za suzbijanje određenog štetnog
agensa, ispoljava najveću efikasnost i predstavlja najmanji rizik za zdravlje čoveka i životnu sredinu.

Hemijska zaštita je samo jedna od mera u celokupnom sistemu zaštite koja podrazumeva i pravilnu primenu
agrotehnike i primenu bioloških mera zaštite.

Efikasnost pesticida je uslovljena pravim vremenom i načinom primene.

Februar

Januar

Rezidba
 Rezidba voćaka;
Sađenje sadnice voća na nepripremljenom  Prekalemljivanje i podmlađivanje oštećenih i
zemljištu starijih stabala;
 Nastavak sadnje voćaka – ukoliko vremenski  Kontrola i nega sejanaca jagode, maline i
uslovi dozvoljavaju; ribizle u plasteniku;
 Krečenje debla i ramenih grana – poželjno u  Suzbijanje korova;
prvoj polovini meseca;  Nastavak sadnje voćaka – ukoliko vremenski
 Priprema plastenika za ranu proizvodnju uslovi dozvoljavaju;
jagode;  Zimsko prskanje voća – preporuka;
April
Mart

 Površinska obrada zemljišta u matičnjacima,

 Zaštita voćaka od kasnih prolećnih mrazeva;
 Nastavak sadnje voćaka – ukoliko vremenski
uslovi dozvoljavaju;
 Rezidba maline i kupine;
 Setva semena u semeništu;
 Suzbijanje korova;
 Sadnja;
 Zimsko prskanje voća – preporuka;
semeništima, rastilima i voćnjacima;
 Nastavak sadnje voćaka – ukoliko vremenski
uslovi dozvoljavaju;
 Uklanjanje mladih izdanaka u malinjacima i
zakidanje prve serije izdanaka kupine;
 Zaštita voćaka od kasnih prolećnih mrazeva;
 Unošenje pčelinjih društava u procvetale
zasade;

Maj
 Proređivanje plodova;
 Kalemljenje očenjem na budni pupoljak;
 Zalivanje matičnjaka, semeništa, rastila i
voćnjaka – zavisno od potreba sa ili bez
prihranjivanja;
 Zaoravanje biljaka za zelenišno đubrenje uz
dodatak azotnih đubriva za bolje razlaganje;
 Zakidanje mladih budnih izdanaka kod
kupine;
 Prihranjivanje azotnim đubrivima (semeništa
i rastila) – po potrebi;
 Zaštita:
 Jabuka, ukoliko dođe do učestalih kiša u
periodu kraj maja:;
Jul
 Rezidba maline posle berbe;
 Zalivanje voćnjaka i rasadnika;
 Površinska obrada;
 Kalemljenje očenjem na spavajući pupoljak;
 Nega mladih i podizanje novih zasada
jagode;
Zaštita:
 Jabuka, oko 15-og jula:;
 Jabuka, kraj jula.
 Breskva, početak jula:;
 Breskva, (10-15 dana pred berbu;
Jun
 Zelena rezidba voćaka;
 Zalivanje i okopavanje sejanaca u
matičnjacima vegetatativnih podloga sa ili bez
prihrane;
 Površinska obrada zemljišta;
 Berba (trešnja, jagoda, višnja, malina i rane
sorte ostalih vrsta)
 Zalivanje i nagrtanje mladara u matičnjacima
vegetetativnih podloga;
Zaštita:
 Jabuka, 10-15.06.;
 Jabuka, 25-30.06.;
 Kruška, početak juna:;
Malina, oko 20-tog juna, zaštita od sive truleži;
 
Avgust
 Rezidba maline – ukoliko nije urađena u julu;
 Kalemljenje očenjem na spavajući pupoljak;
 Priprema zemljišta za podizanje voćnjaka;
 Sadnja jagode;
 Zalivanje po potrebi;
 Proizvodnja sadnica kupine potapanjem
vrhova;
Zaštita:
 Jabuka, polovinom avgusta:;
 Breskva, (10-15 dana pred berbu): t;
 Malina, polovinom avgusta, zaštita mladih
lastara od sušenja (sa 100 litara vode za 10
ari);
 Malina, krajem avgusta, ishrana lastara preko

Zaštita:
Septembar
 Berba zimskih sorti jabuke i  kruške, šljive,
oraha, leske, badema, pitomog kestena;
 Završetak kalemljenja očenjem/čipovanjem
na spavajući pupoljak;
 Osnovno đubrenje i priprema zemljišta za
podizanje  semeništa, rastila, matičnjaka,
voćnjaka;
 Rezidba izdanaka koji su doneli rod ranih
sorti kupine i zaštita ostavljenih za rod u
narednoj godini (sorte čija je berba završena);
Zaštita:
 Jabuka, početak septembra;
 Jabuka, za uspešno prezimljavanje i pripremu
za narednu godinu, kraj septembra:;  
Novembar
lista radi formiranja pupoljaka za sledeću
godinu (na 100 litara vode za 10 ari;
Oktobar
 Berba zimskih sorti jabuke i kruške, dunje,
mušmule i ranih sorti aktinidije;
 Stratifikovanje semena  koštičavog voća;
 Početak vađenja izdanaka maline iz matičnog
zasada;
 Rezidba i iznošenje starih izdanaka kupine –
kasne sorte;
 Priprema zemljišta za sadnju;
 Jabuka, za uspešno prezimljavanje i pripremu
za narednu godinu, kraj septembra;
 Jesenje plavo prskanje voća; posle berbe,
kada je opalo najmanje 70% lisne mase; mogu
se koristiti svi preparati na bazi
bakra(bordovska čorba, bakaroksihlorid,
bakarhidroksid, bakar oksid, bakar sulfat,
bakarhidroksid + kalcijum hlorid, prednost dati
formulacijama gde je bakar u obliku
hidroksida ili oksihlorida zbog bolje
efikasnosti preparata. Biljke treba okupati da
se slije do korenovog vrata, posebno je važno
u zasadima jabučastog voća, sa 400 litara vode
na 1 metar visine biljke (biljke visene 2,5
metara sa 1000 litara vode pohektaru).
Posebno važno kod koštičavog voća (breskva)
lakše se i sigurnije štiti od kovrdžavosti
lista (prouzrokovač Taphrina deformans). Kod
jabučastog voća ova zaštita se preporučuje
kada je u zasadima prisutna bolest:
1. Rak kore jabuke i kruške
(prouzrokovač Nectria galigena),
2. Rak rane i bakteriozno izumiranje voćaka
(prouzrokovač  Pseudomonas syringae pv.
Syringae),
3. Bakterijska plamenjača jabuke i kruške
(prouzrokovač Erwinia amylovora).
Decembar
 Podizanje voćnjaka i popunjavanje praznih
mesta;
 Vađenje, klasiranje i trapljenje sadnica;
 Zimska obrada zemljišta i đubrenje;  Nastavak započetih radova iz novembra;
 Zaštita od glodara;  Sadnja (ukoliko vremenski uslovi
 Sadnja; dozvoljavaju);
KALENDAR RADOVA U VOĆNJAKU 2
JANUAR
Izvodi se zimska rezidba i sadi se voće (ako je zemljište ocjedito i temperatura vazduha
pozitivna). Plodovi u skladištu se pregledaju i klasiraju.
Obavljaju se pripreme za izvođenje radova u voćnjaku tokom zime, proljeća pa i ljeta.
Pod ovim pripremama podrazumijeva se utvrđivanje i nabavka potrebnih mineralnih i
organskih đubriva, sredstava za zaštitu, herbicida, voćnog sjemena, podloga, kalem-
grančica, reznica i sadnica. Popravlja se mehanizacija, alat i ambalaža.
Kada sniježni pokrivač nije visok i temperature nisu izuzetno niske i u voćnjaku se mogu
izvršiti neki radovi kao što su: đubrenje organskim i mineralnim đubrivima i obrada
zemljišta, ako nije obavljena u toku jeseni, priprema zemljišta za sadnju voćaka
(rigolovanje ili kopanje jama), krečenje starih i dotrajalih stabala, zaštita zasada jagoda
od golomrazice prekrivanjem slamom, odstranjivanje dvogodišnjih izdanaka iz zasada
maline i kupine.
Nabavljaju se stubovi, kolje, žica i drugi materijali potrebni za vinograd u toku godine.
Završava se rigolovanje zemljišta za podizanje mladih vinograda. Pripremaju se mjesta
za sadnju ožiljenih kalemova. Stajnjak se utovara, prevozi i istovara orezana loza. Vrši se
popravka naslona. Čiste se kanali i uređuju putevi. Skidaju se reznice. Kontrolišu se
trapovi ako je sadni materijal blagovremeno nabavljen.
FEBRUAR
Tokom februara izvodi se rezidba jabučastih i koštičavih voćnih vrsta. Mirovanje voćaka
se privodi kraju pa treba orezivati jabuke, kruške dunje, šljive višnje, trešnje i crne ribizle.
Obavlja se zimsko prskanje voćaka, te površinska obrada zemljišta za proljećnu sadnju
voćaka. Brskva se prska bakarnim preparatima radi suzbijanja prouzrokovača
kovrdžavosti lišća.
Treba nastaviti sa izvođenjem priprema i prodaje plodova, stratifikovanje sjemena,
skidanje reznica i kalem grančica, odstarnjivanje izdanaka malina i kupina koje su
donijele rod. Obaviti žubrenje ako nije do tada obavljeno. Zemljište se priprema za sadnju
voćaka, a kada je temperatura iznad nule, može se obavljati i sadnja, zimska rezidba,
prorjeđivanje i podmlađivanje krošnji starijih stabala., kao i krečenje stabala, kao i
krečenje debla i osnove prvih skeletnih grana.
MART
Voćari i vinogradari u martu podižu matičnjake vegetativnih i generativnih podloga,
rastila i zasade voćnjaka. Završava se rezidba jabučastih i koštičavih voćnih vrsta.
Suzbijaju se korovi u voćnjacima i obavlja međuredna obrada oranjem. To je veoma
važan posao jer vegetacija uveliko kreće i teba se pobrinuti da korov bude blagovremeno
uništen kako ne bi korisnim biljkama trošio dragocjenu hranu. Obavlja se skraćivanje
okulanata u rastilu, te podmlađivanje i prekalemljavanje voćaka. Orezuju se kupine i
maline i izvodi plavo prskanje breskve i kajsije. U rasadniku i voćnjacima obavlja se
prihranjivanje. Posađene sadnice se prekraćuju.
U vinogradu se utvrđuje broj izmrzlih okaca. Kalemi se na zrelo. Obavlja se stratifikacija
kalemova i sade se kalemovi vinove loze. Ogrću se mladi čokoti i uklanjaju površinske
žile. Stajnjak i mineralna azotna đubriva rasturaju se po vinogradu. Vrši se rezidba
vinograda na zrelo. Treba skinuti staru koru sa čokota. Obavlja se duboka obrada
zemljišta u redovima i između njih. Popunjavaju se prazna mjesta u vinogradu.
APRIL
Voćarstvo i vinogradarstvo: Obrada, prskanje, kalemljenje...
Poslije završetka svih proljetnih radova, obavlja se površinska obrada zemljišta u
matičnjacima, sjemeništima, rastilima i voćnjacima, a ako je potrebno, i đubri. Obavlaju
se proljetna prskanja i sprovodi zaštita voćaka u cvijetu od poznih mrazeva. Orezuju se
kupine i maline.
Obavlja se i prekalemljavanje voćnih stabala i divljaka, đubrenje azotnim đubrivima,
sjetva stratifikovanog sjemena, obrada zemljišta (tanjiranje, freziranje ili okopavanje). U
brdsko-planinskim krajevima može se još izvoditi zimska rezidba i sadnja voćaka, a
prema potrebi i zaštita cvijeta od kasnih proljetnih mrazeva.
Podižu se novi vinogradi. Kolje se postavlja u mladim vinogradima. Vrši se đubrenje
azotnim đubrivom. Rezidba na zrelo se završava. Čokote terba vezati, a isto tako krakove
i lukove za naslon. Nastavlja se duboka obrada u redu i između redova. Prva plitka
obrada između redova i prvo prašenje u redu je, takođe, u ovom mjesecu.
MAJ
Nastavlja se obrada zemljišta u voćnjacima, matičnjacima, rastilima i sjemeništima.
Između redova treba obaviti drugu plitku obradu zemljišta, a u redu drugo prašenje.
Krajem mjeseca obaviti i treću plitku obradu zemljišta između redova. Prorjeđuju se
plodovi voćaka. Uklanjaju se suvišni mladari u mladim zasadima u cilju formiranja
uzgojnih oblika. Obavlja se kalemljenje očenjem na budni pupoljak. Zaoravaju se biljke za
zelenišno đubrenje. Beru se plodovi raznih sorata jagoda i trešanja. Ukoliko gajite maline,
u maju vas čekaju brojni poslovi: zaštita od bolesti i štetočina (prije i poslije cvjetanja),
drugo prihranjivanje azotnim đubrivima, plitka površinska obrada, unošenje pčelinjih
društava u zasade radi boljeg oprašivanja i njihovo iznošenje tamo gdje je cvjetanje
završeno, njega mladih zasada, iznošenje sijanaca iz staklenika i sadnja u selekcijskom
polju, postavljanje pomoćnih naslona za sortu „miker“ i zelena rezidba.
U ovom mjesecu počinje se sa tretiranjem vinove loze protiv plamenjače i to sredstvima
na bazi bakra, karbonata ili fungicida koji su dali odličan rezultat (mikal, ridomil).
JUN
Voćari u ovom mjesecu treba da obave potpunu zaštitu voćaka od raznih bolesti i
štetočina, pridržavajući se, svakako, rokova prognozne službe za zaštitu bilja. Voće na
pragu berbe – trešnje, jagode, maline i drugo ranozrelo ne smije se prskati. Zemljište u
voćnjaku traba održavati čisto, uklanjati korov, obaviti zelenu rezidbu, njegovati
okalemljene mlade voćke.
Šta stručnjaci savjetuju kada je riječ o orezivanju mladih voćaka?
Obavlja se prvih godina kako bi im se dao željeni oblik. Prorjeđivanje se vrši kada je
kruna gusta i prilikom njenog oblikovanja. Pretežno se uklanjaju vodopije odsijecanjem iz
osnove, zatim grane koje se ukrštaju, oboljele i lomljene. Starije grane se rijetko potpuno
uklanjaju. Skraćivanje grana primjenjuje se na starijim stablima, na mlađima sa sporijim
prirastom ili u cilju pretvaranja nerodnih u rodne grančice. Orezivanje u toku vegetacije ili
zelena rezidba najčešće se primjenjuje kod breskve. Cilj je korigovanje oblika krune, kada
je ona pregusta ili za vrijeme suše, da se smanji utrošak vode. Sastoji se u odsijecanju,
potpunom uklanjanju ili skraćivanju ljetorasta. Obavlja se koncem maja ili tokom juna
samo po potrebi jer voćku iscrpljuje.
U mladom vinogradu uklanjaju se površinske žile i kalemi se na yeleno. Uz zelenu rezidbu
vezati lastare za kolje (u mladim vinogradima). U rodnim vinogradima obaviti drugo
sječenje, prorijediti grozdove i bobice za stone sorte i provući lastare između žica. Ako
treba, zalivati vinograde.
JUL
Pošto je juli obično najsušniji mjesec u godini, potrebno je, radi čuvanja vlage u zemljištu,
obratiti posebnu pažnju površinskoj obradi zemljišta (drljanje, frezanje ili prašenje), zatim
zastiranju površina ispod krošnje travom, a gdje postoji mogućnost, obavezno primijeniti
navodnjavanje.
Berba voća u ovom mjesecu takođe je važan posao, jer sazrijevaju plodovi mnogih sorata
višanja, kajsija, bresaka, kupina, krušaka, jabuka pa i neke sorte šljive, a nastavlja se
berba malina i ribizli.
U zasadima jagoda treba zakidati stolone (lozice) na bokovima, a kod malina se, poslije
završetka berbe, do zemlje orezuju i uklanjaju svi izdanci koji su donijeli rod iz malinjaka.
Gdje god ima uslova za navodnjavanje, to se čini uz pedantno ekonomisanje vodom.
Počinje ljetnja sadnja jagoda.
U julu voćari mogu da nastave zelenu rezidbu voćaka radi formiranja željenog oblika
krune. Prema potrebi obavlja se zaštita. Ljetno voće se bere, a zemljište, prema potrebi,
obrađuje kultivatorom. Počinje i kalemljenje okularenjem na spavajući pupoljak jabuke,
kruške i kajsije. Odsijecanje kalem – grančica za ljetno kalemljenje na spavajući pupoljak
vrši se na sam dan kalemljenja ili dan ranije, a za kalemljenje na ostale načine, odmah po
prestanku ili prije kretanja vegetacije. Do upotrebe, kalem-grančice treba čuvati u pijesku
u podrumu. Voćare podsjećamo da se berba plodova namijenjenih čuvanju obavlja dva
do četiri dana prije pune zrelosti.
U vinogradima lastare treba prikratiti i provući između žica. U redu se obavlja četvrto ili
peto prašenje, a između redova peta plitka obrada zemljišta. Ako je suša, zalivati lozu.
Kanale i puteve treba stalno održavati.
AVGUST
Tokom avgusta nastavlja se ranije započeta berba jagodičastog voća, kao i njihova
zaštita mrežama od štetočina kakve su, recimo, ptice. Vrši se povezivanje novih izdanaka
žbunastog voća, npr. kupine i maline. Avgust je, zapravo, mjesec malih radova u
voćnjaku, mjesec zatišja pred veliku berbu koja tek dolazi.
Maline, kao i jagode, imaju razvijene nove sorte koje plodonose tokom cijelog ljeta. Zbog
toga se na malinjacima tokom avgusta ima šta raditi. Zavisno od sorte, neke se beru,
neke potkresuju i povezuju.
U vinograd se doprema ambalaža i počinje se sa probnom berbom najranijih i ranih sorti
grožđa. Grožđe se klasira, pakuje i otprema. U donjim dijelovima čokota uklanja se starije
lišće.
Vinovu lozu treba zaštititi od pepelnice, truležnice i savijača, a ako je potrebno i od
plamenjače. Paziti na karencu!
SEPTEMBAR
U prvoj dekadi septembra završava se kalemljenje voćaka očenjem na spavajući
pupoljak. Završava se berba šljiva, ali ova godina je izuzetna, sve je poranilo pa i šljive
tako da taj posao treba završiti jer je vjerovatno započet u prethodnom mjesecu. Izuzetak
su priplaninski krajevi, u kojima je septembar i ove godine mjesec glavne sezone sušenja
šljiva. Beru se plodovi zimskih sorata jabuka i krušaka i skladište u hladnjačama. Sa
jabukama – oprez! Suviše rano obrani prezreli plodovi nisu pogodni za čuvanje, pa je
određivanje najpogodnijeg vremena berbe zimskih sorti jabuka od posebne važnosti.
Ako se zemljište u voćnjacima cijelog ljeta održava u obrađenom stanju, u septembru
nema potrebe za posebnom obradom. Korovi više ne pričinjavaju ozbiljne teškoće. Na
površinama koje su navodnjavane prisustvo korova može biti čak i korisno, jer će korovi
ili podkulture u voćnjacima koristiti višak vlage i azota i na taj način smanjiti mogućnost
naknadnog aktiviranja porasta porasta voćaka. Počinje priprema zemljišta za jesenju
sadnju ostalih voćnih vrsta. Vrši se ugovaranje potrebnih količina sadnica određenih vrsta
i sorata. U zasadima jagodičastog voća obradom se uništavaju korovi, a kod jagoda se
zakidaju stoloni.
OKTOBAR
U oktobru se završava berba plodova zimskih sorti jabuka i krušaka. U sjemeništu se
obavlja sjetva sjemena. Sadnice se pripremaju za vađenje. Voćnjaci se đubre stajskim i
minerlanim đubrivima, koja se zaoravaju.
Kraj berbe jabuka Kraj je vegetacije i zaštita voćaka u jesenjem periodu ima poseban
značaj. Pojava i širenje bolesti u voćnjacima uzrokuju velike posljedice. Preduzimanjem
blagovremenih mjera sprečavaju se velike ekonomske štete. Oktobar je vrijeme da se
određenim mjerama zaštite ili bar smanji infektivni potencijal za narednu godinu. Jer,
većina parazita prezimljava u kori grana ili stabla ili u opalom lišći. Preostali plodovi na
voćkama ili na zemljištu takođe su značajan izvor infekcije za narednu godinu. Izbor
mjera za zaštitu nije velik. U obzir dolaze mehaničke ili hemijske mjere zaštite.
Mehaničke mjere podrazumijevaju otklanjanje osušenih grana, preostalih plodova, pa
eventulano i čitavih osušenih stabala. Međutim, u ovom periodu, uklanjanje suvih grana
preporučuje se samo kod jabučastih vrsta voćaka (jabuka, kruška, dunja). Kada su u
pitanju koštičave vrste voćaka, a prije svega breskva i kajsija, u ovom periodu ne treba
sjeći grane i uklanjati preostale plodove sa voćaka (to je trebalo uraditi neposredno
poslije berbe, tokom ljeta) jer sada svaka ozljeda predstavlja potencijalni otvor za prodor
raznih patogena (gljiva i bakterija). Zato stručnjaci preporučuju da se koštičave vrste
voćaka u oktobru dobro isprskaju nekim od bakarnih preparata u maksimalno
preporučljivoj koncentraciji.
Kopaju se rupe za jesenju sadnju voćaka (kojoj stručnjaci daju prednost u odnosu na
proljetnu) ili za popunjavanje praznih mjesta. Vrijeme je da se mlada stabla zaštite od
zečeva i drugih glodara. U rasadniku se vrše pripreme: sadnice se vade, klasiraju,
privremeno trape ili otpremaju kupcima.
Krajem ovog mjeseca počinje sadnja voćaka.
NOVEMBAR
U novembru se vade, klasiraju, trape ili isporučuju vegetacione i generativne podloge i
sadnice voćaka. Podižu se voćnjaci, matičnjaci vegetativnih podloga i obavlja sadnja
podloga u rastilu. Popunjavaju se prazna mjesta u voćnjaku. Nastavlja se đubrenje i
osnovna obrada u zasadu. Izvodi se plavo prskanje breskve i kajsije, a mlade voćke štite
od glodara. Zaštita od zečeva zaslužuje posebnu pažnju. Iskusni voćari tvrde da je
najefikasnija ograda od pletene žice ili uvijanje mladih stabala. Od miševa zatrovanih
mamcima treba da se zaštite i utrapljene sadnice. U vinogradu se rasturaju stajnjak i
menralna đubirva. U toku je jesenja duboka obrada zemljišta između redova i u redu.
Vinogradi se režu na zrelo. Čokoti se zagrću.
DECEMBAR
Ukoliko vremenske prilike dozvole, nastavlja se sadnja voćaka. U jesen posađene voćke
ogrću se zemljom da ne bi došlo do oštećenja korijena. Ako ima lijepih dana, voćke se
čiste od štetočina, đubre (ako to nije učinjeno ranije), orezuju se suve i oštećene grane,
ozljede premazuju kalem-voksom, a oko stabla vezuju papirni pojasevi za hvatanje
štetočina. Neki voćari postavljaju kućice i hranu za ptice. Kad pročitate koliko jedna ptica
uništi kukaca u toku samo jednog dana, onda ćete se složiti da je i briga za ptice voćarski
posao! Kontroliše se da li zečevi i drugi glodari čine štetu u voćnjaku. U ovom mjesecu
obavljaju se još neki poslovi koji nisu ranije završeni, kao obezbjeđenje voćnog sjemena,
skidanje reznica i kalem-grančica, nabavku pogodnog pijeska za stratifikale. Kontroliše se
utrapljeni sadni materijal. Uskladišteni plodovi jabuka, krušaka, dunja i eventualno
drugog voća se kontrolišu, pakuju i otpremaju. Popravljaju se mašine, alati i ambalaža.
Vinogradari pripremaju materijale za postavljanje naslona. Stajnjak i mineralna đubriva
se rasturaju po vinogradu. Za nove vinograde rigola se zemljište. U podrumu treba sve
prekontrolisati i vidjeti da li je sve u redu s vinom.