Politechnika Gdańska

Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska

Katedra Geotechniki, Geologii i Budownictwa Morskiego

Zadanie przykładowe nr 3 - Mechanika gruntów, ćwiczenia, sem. 5

Wyznacz rozkład obciążenia jednostkowego ścianki szczelnej od parcia i odporu gruntu. Należy przyjąć
parcie czynne i odpór graniczny, zwany także parciem biernym (współczynniki parcia i odporu: Ka, Kp)
oraz pominąć wpływ tarcia pomiędzy ścianką szczelną i gruntem (kąty tarcia pomiędzy ścianą i gruntem
odpowiednio po stronie parcia i odporu: δa=δp=0°). Schemat uwarstwienia z parametrami
geotechnicznymi oraz geometrię ścianki szczelnej przedstawiono na poniższym rysunku:

p=20 kPa,

Pπ
φ=20°, γ=18 kN/m3
ścianka szczelna

Pd
φ=31°, γ=19 kN/m3, γsr=20 kN/m3

-
Pg
φ=23°, c=7 kPa, γ=18 kN/m3, γsr=20 kN/m3

-
γ’ = γsr - γw= γsr - 10 kN/m
3
przyjąć:

Rozwiązanie: W celu wyznaczenia rozkładu wartości jednostkowego parcia czynnego i odporu

(oznaczenia odpowiednio ea, ep) należy w pierwszej fazie obliczeń wyznaczyć rozkład składowej
pionowej naprężenia efektywnego σv′ po obu stronach ścianki szczelnej. Wydzielono
6 charakterystycznych punktów, w których oblicza się wartości składowej σv′. Otrzymany wykres
rozkładu σv′ przedstawiono na rysunku poniżej. Przyjęto oznaczenia σvia′ oraz σvip′ odpowiednio
w przypadku składowych po stronie parcia czynnego oraz odporu. Numer i odpowiada numerowi
punktu charakterystycznego (0-5).

5
Obliczenia składowej σv′ w wydzielonych punktach przeprowadzono następująco:

Znając wartości składowej naprężenia σv′ można przystąpić do obliczeń wartości jednostkowego parcia
czynnego ea oraz odporu ep. W poszczególnych warstwach geotechnicznych należy wyznaczyć wartości
współczynników parcia czynnego Ka i odporu Kp. Stosujemy następujące wzory:
,

Wzory te są uproszczone i obowiązują jedynie w przypadku założenia braku tarcia pomiędzy ścianą
i gruntem, co zalecono w niniejszym ćwiczeniu. Założenie takie jest również często przyjmowane
w praktyce jako przypadek bardziej niekorzystny. W przypadku gruntów niespoistych wartości ea oraz
ep obliczamy następująco:
,
W przypadku gruntów spoistych uwzględnia się dodatkowo spójność efektywną c:
,
Licząc parcie w punktach leżących na granicy warstw gruntowych przyjmuje się skokową zmianę tego
oddziaływania. Wynika ona ze zmiany wartości współczynnika parcia oraz spójności w dwóch
sąsiadujących warstwach gruntowych. Aby odróżnić dwie wartości parcia jednostkowego w otoczeniu
tego samego punktu charakterystycznego wprowadzono oznaczenia eaig, eaid odpowiednio w przypadku
parcia jednostkowego w górnym i dolnym sąsiedztwie punktu i. W punktach, w których nie występuje
skok parcia oznaczenie parcia jednostkowego przyjęto bez indeksu górnego: eai. Otrzymany wykres
parcia i odporu przedstawiono na poniższym rysunku.
0

5
Wykres parcie-odpór został wyznaczony na podstawie rozkładu składowej pionowej naprężenia
efektywnego w gruncie. Ważnym oddziaływaniem dodatkowym, którego nie uwzględniono jest więc
parcie wody wynikające z różnic poziomów zwierciadła wody gruntowej z lewej i prawej strony ścianki
szczelnej (ΔH=1,8+0,9=2,7m). Przyjęto uproszczony schemat parcia wody, w którym parcie
hydrostatyczne u rośnie od wyższego do niższego poziomu zwierciadła wody, natomiast głębiej
oddziaływanie to pozostaje stałe do poziomu ostrza ścianki szczelnej (u=ΔH⋅γw=2,7⋅10=27 kPa).
Schemat taki jest sztuczny ponieważ parcie wody maleje w nim skokowo do zera w poziomie ostrza
ścianki oraz woda nie przepływa. W rzeczywistości parcie zmienia się monotonicznie oraz działa
ciśnienie spływowe w wyniku filtracji wody. W przyjętym schemacie zakłada się, że efekty popełnienia
błędów w tych dwóch założeniach znoszą się, a przyjęty schemat jest bardziej niekorzystny. Wykres
parcia wody przedstawiono poniżej.
0

Sumaryczny wykres obciążenia jednostkowego będzie sumą wykresów parcia i odporu gruntu oraz
parcia wody (ei=eai-epi+ui). Wykres ten przedstawiono poniżej.