See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/325550121

Characteristics of Transportation Means of Bulk Cargo from the Aspect of

Transportation System Selection / Karakteristike transportnih sredstava
rasutih tereta s aspekta izbora tra...

Article · April 2013

CITATIONS READS
0 17

2 authors, including:

Mustafa Mehanovic
University of Sarajevo
28 PUBLICATIONS   18 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

MODELING OF SUPPLY AND DEMAND IN CITY PUBLIC TRANSPORT OF PASSENGERS IN MOSTAR / MODELIRANJE PONUDE I POTRAŽNJE U JAVNOG GRADSKOM PROMETU
PUTNIKA U MOSTARU View project

Kontrola tehničke ispravnosti Vozila i Upravljanje rizicima u eksploataciji motornih vozila .Control of technical correctness vehicles and Risk Management in the
exploitation of vehicles. View project

All content following this page was uploaded by Mustafa Mehanovic on 04 June 2018.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Mr. Sc. Ahmed Ahmić
Fakultet za saobraćaj i komunikacije
Sarajevo
Prof. Dr. Sc. Mustafa Mehanović
Fakultet za saobraćaj i komunikacije
Sarajevo
Opatija, 2013.g.
Tema rada: KARAKTERISTIKE
TRANSPORTNIH SREDSTAVA
RASUTIH TERETA SA ASPEKTA
IZBORA PRIJEVOZNOG
SISTEMA
Subject: CHARACTERISTICS OF
TRANSPORTATION OF BULK
CARGO WITH ASPECT CHOICE
TRANSPORTATION SYSTEM
SAŢETAK
U radu je predstavljen postupak analize
karakteristika alternativnih sistema za prevoz rasutih
tereta. Obuhvaćene karakteristike prevoznih sistema
predstavljaju osnovni dio skupa kriterijuma za izbor
najpovoljnije varijante. Osim standardnih sistema
obuhvaćen je i novi trolej sistem, te izdvojene njegove
karakteristike bitne za vrednovanje varijanti.
Od većeg broja koristi i nedostataka sistema izdvojene
su osnovne koje su dovoljne za valorizaciju efekata
uvoĎenja novog sistema.
SUMARY
This paper presents a procedure for analyzing
the characteristics of alternative systems for the transport
of bulk cargoes. Included features transport systems are
the basic part of a set of criteria for the selection of the
best varieties. Besides the standard system is covered by
the new system of trolley cars, and extracted its features
essential for the ranking.
Of a number of benefits and disadvantages of the system
are isolated base that are sufficient for evaluation of the
effects of the introduction of the new system.
KLJUČNE RIJEČI
Izbor sistema, Transport rasutog tereta,
Karakteristike sistema, Valorizacija sistema
KEY WORDS
System selection, Transportation of bulk cargo,
System characteristics, Valuation System
1. UVOD
Efekti uvoĎenja novog sistema transporta rasutih
tereta zavise od više faktora za svaku posmatranu
alternativu. U praksi čest slučaj je da se postojeći sistem
modernizuje, a ponekada je potrebno uvesti novi sistem
transporta. Podaci o efektima pri planiranju nisu lako
dostupni, ne postoje ureĎene baze podataka i statistika iz
koje se može doći do prihoda ili troška koji će nastati
uvoĎenjem novog sistema u konkretnim uslovima.
Evidentna su različita iskustava preduzeća koja vrše
transport rasutih tereta u Bosni i Hercegovini i šire, u
pogledu efekata uvoĎenja novog sistema transporta.
Često se analiziraju alternative pri istim zahtjevima
transporta (isti obim transporta, rastojanje transporta,
uslovi terena), a u slučaju kada je prethodno postojao
sistem transporta koji je potrebno zamijeniti novim
Pod pojmom sistem transporta najčešće se
podrazumijevaju tehnički elementi sistema transporta,
karakteristike trase i način funkcionisanja. Karakteristike
sistema za transport rasute robe nekada više zavise od
tehničkih elemenata, nekada od kategorija trase, nekada
od karakteristika robe.
Budući da ima dosta različitih sredstava za
transport rasutih tereta od različitih proizvoĎača u ovom
radu analizirane su njihove karakteristike bitne za
proračun odreĎene vrste sredstava transporta te potom za
opredjenje pri izboru sistema za transport.
2. OPŠTE KARAKTERISTIKE
TRANSPORTINIH SREDSTAVA
Tehničke karakteristike vozila (prevoznog
sredstva) i puta opisuju osnovne elemente sistema za
transport rasute robe.
Karakteristike vozila i puta mogu se svrstati u
četiri grupe.
1. Karakteristike oslanjanja vozila od podlogu
2. Karakteristike voĎenja vozila
3. Karakteristike pogona
4. Karakteristike kontrole vožnje
U praksi se primjenjuje više vrsta transporta
rasutih tereta što u prvom redu zavisi od vrste materijala,
kapaciteta proizvodnje, raspoložive mehanizacije i td.
Razlikujemo:
- hidraulični transport rasutih tereta
- mehanički transport rasutih tereta i to:
kontinuiranim transportnim sredstvima i
diskontinuiranim transportnim sredstvima
(demperi, kamioni, traktori i sl.) i drugi.
 3 Hidraulični transport rasutih materijala
Ova vrsta transporta ima vrlo široku primjenu u
rudarstvu, pogotovo pri oplemenjivanju ruda obojenih
metala, naprimjer najniži sadržaj metala bakra u rudi je
0,60% i kada bi se takva ruda podvrgavala topljenju u
cilju dobijanja metala bakra postigla bi se vrlo nisko
iskorišćenje metala iz tako siromašne rude, a potrošnja
energije za topljenje metala bila bi ogromna. Zato se
ruda podvrgava koncentraciji metala i dobijaju se
koncentrati naprimjer bakra 18-20% iz rude sa 0,60% Cu
ili recimo kod rude olova sadržaja 4% u rudi
koncentracijom se dobije koncentrat sa 70-72% Pb što
omogućava ogromno povećanje iskorištenja metala iz
rude i smanjenje troškova. Kod cinka koji obično u rudi
se nalazi zajedno sa olovom od 6-7% Zn, u rudi dobije
se koncentrat sa 50-55% Zn u koncentratu.
Opisano naglašava značaj dijela osnovnih
informacija vezanih za teret koje treba uzeti u obzir pri
izboru sistema za transport.
3.1 Hidraulične pumpe
Proizvode ih razni proizvoĎači pumpi, odlikuju
se velikim kapacitetom, velikim transportnim dužinama.
U privredi jedne zemlje hidraulički transport
rautih i ostalih tereta ima veoma veliki značaj i široku
primjenu. Danas se ne može zamisliti izgradnja jedne
veče zgrade bez primjene pumpi za beton, kao ni
ostvarenje mnogih tehnoloških procesa u industriji i
privredi. Prema tome hidraulični transport rasutih tereta
primjenjuje se:
Klipna pumpa za beton sa tablastim
zatvaračem.
Rotacione pumpe Za transport betona
pumpama za beton isti mora posjedovati odreĎene
uslove kvaliteta. Mora imati odreĎenu količinu finih
čestica i kod koje se računa i moment da se betonu
osigura odreĎeni viskozitet.
Muljna pumpa Brieden primjenjena za
transport rasutih materijala za zapunjavanje otkopanih
jamskih prostora ležišta uglja.
UreĎaji za hidraulički transport rasutih
tereta U industriskim pogonima za hidraulični transport
rasutih tereta najčešće se upotrebljavaju rotacione
hidraulične pumpe.
Mješalice za pripremu hidrauličkog
transporta rasutih tereta Flygt uronjavajuće mješalice
se sastoje od pogonske jedinice i propelera koji obrazuju
jednu kompaktnu radnu jedinicu. Time je povećan
stepen učinka kao i pouzdanost u radu što smanjuje
troškove investicije i pogona.
UreĎaji za zgušnjavanje
Proces odstranjivanja viška vode u pulpi ili
jalovini odvija se u taložnicama i zgušnjivačima.
Taložnici su uglavnom armirano betonski baseni,
različite veličine i oblika, u kojima se bistri preliv
zgušnjivača koncentrata u cilju spriječavanja gubitka
korisne komponente.
Koriste se za zgušnjivanje meĎuproizvoda i
jalovine. U slučaju zgušnjavanja meĎuproizvoda prazne
se povremeno, a u slučaju zgušnjavanja jalovine, tada su
vezi sa jalovištima.
Zgušnjivači su ureĎaji koji rade u kontinuitetu,
tj. i odvod preliva vode i odvod zgusnute jalovine odvija
se u kontinuitetu. U praksi se najčešće primjenjuju
radijalni mehanizovani zgušnjivači tipa „Door“ i manji
zgušnjivači tipa Envira-Cler.
3.2 Kriterijumi za izbor sredstava
hidrauličnog transpoerta
Jedina od mogućnosti transporta vlažnog
flotacijskog materijala je hidraulični transport.
Kriteriji za izbor – stvaranje usitnjenog
materijala, izbor odgovarajućih pumpnih postrojenja,
izbor cjevovoda sa što manjim otporom kretanja masa
hidrauličnog transporta, može se primjeniti za transport
pijeska i šljunka iz riječnih nanosa čime se sprječava
uništavanje poljoprivrednog zemljišta.Široka primjena
hidrauličnog transporta vrši se za transport flotacijske
jalovine na tzv. „jalovišta“ – deponije jalovine.
Hidraulični transport može se primjeniti za rasute
materijale krupnoće 1/10 prečnika cijevi.
Pri projektovanju procesa hidrauličnog
transporta pulpe i jalovine metala potrebno je obratiti
naročitu pažnju na sljedeće:
- Pravilan izbor muljnih pumpi i mješalica,
odabrati muljne pumpe sa gumiranim ili keramičkim
statorima i rotorima,
- Pravilan izbor cjevovoda, sa naročitom
pažnjom na cjevovode od teže habajućeg materijala,
naročito u krivinama cjevovoda, što se postiže
primjenom cijevi od PVC mase koja je glatka i daje mali
otpor trenja pri transportu pulpe (mješavima čvrstog i
tečnog materijala).
Redoslijed proračuna elemenata hidrauličnog
transporta uraditi po globalnom algoritmu projektovanja
hidrotransportnog postrojenja:
- razmotriti mogućnosti ugradnje teže
habajućih obloga na krivinama
- razmotriti mogućnost uključivanja
komprimiranog zraka pri vrhu strujnog cjevovoda kao
pojačanja brzine kretanja smješe
- voditi računa o odnosu Č:T (čvrstog prema
tečnom) koga eksperimentalno odreĎujemo
- ugraditi senzore kao pokazivače ispravnog
rada pumpnog postrojenja i stanja u cjevovodu.
Danas su česta mišljenja stručnjaka geološke,
rudarske i metalurške struke da je nekad Evropa bila
bogata bogatim ležištima metala, te je danas siromašna i
siromašnim ležištima metala. Ovo jasno govori o
značaju koncentracije metala iz ruda a time i potvrĎuje
veliki značaj hidrauličnog transporta kao značajne
operacije u procesu koncentracije minerala.
4 Transport rasutih tereta transporterima sa
gumenom trakom
Zahvaljujući svojim odlikama - jednostavna
konstrukcija, veliki kapaciteti, mogućnost
transportovanja materijala vodoravno i pod uglom,
velike dužine transporta te miran i nečujan rad uveliko
se primjenjuju u raznim granama industrije, u
skladištima, na gradilištima, u povezivanju rudnika uglja
s velikim termoenergetskim objektima.
Pogon transportera sa trakama može se vršiti na
sljedeće načine:
1. Pogon preko reduktora i pogonskog bubnja,
2. Pogon transportera pogonskom trakom,
3. Pogon i nošenje trake čeličnom užadi i
4. Pogon preko ureĎaja sa auto gumama.
4.1 Kriterijumi za izbor trakastog
transportera
Za kontinuirani transport rasutih tereta skoro
redovno se koriste transportne gumene trake. Različite
su oblasti primjene ovih transportera za transport rasutih
tereta.
Kao što je iznijeto u ovom radu postoji više vrsta
transportnih traka sa različitim tehničkim
karakteristikama (dužina transportovanja, širina, snaga
motora sa raznim pomoćim ureĎajima)
Izbor transportne trake zavisi od više faktora:
- dužina transporta,
- kapacitet transporta,
- konfiguracija terena,
- osobine materijala koji se transportuje.
Kod manjih kapaciteta često se u proračunu
dobijaju rezultati širine trake koja je praktično teško
primjenjiva radi stabilnosti materijala na traci. Izbor
transportera zavisi od sastava materijala koji će se
transportovati (granulometrijski sastav poželjno je da
bude max. 150-200 ..).
5 Transport rasutih materijala damperima
Damperi su osnovna vozila u graĎevinskom
transportu, kojima se prevoze veće količine rasutih
materijala. To su zapravo samoistovarna transportna
vozila različitih konstrukcija i dimenzija, a njihov naziv
potiče od engleske riječi damp, što znači istovar vozila
nagibanjem.
Veliki kamioni, popularno nazvani golijati na
točkovima nastali su zapravo iz potrebe za povećanom
upotrebom kamiona na površinskim iskopima, na
velikim gradilištima. Najviše se koriste za prijevoz
zemlje i kamenih agregata na gradilištu.
Zavisno od konstrukcije i nosivosti imamo male
dampere, zglobne dampere i superdampere (divovski
damperi).
5.1 Kriterijumi za izbor transportnog
sredstva za prevoz putevima
Osnovni kriterijumi pri izboru transportnog
sredstva - dampera za prevoz putevima su:
- nosivost tla,
- ograničenje širine za transportne puteve,
- tehničko-tehnološki uslovi manevrisanja
transportnih sredstava,
- veličina nagiba puta naročito za vožnju
punih transportnih sredstava,
- odnos zapremina sanduka i kašike
utovarača,
- stepen iskorišćenja opreme u konkretnim
uslovima eksploatacije
Specifični uslovi eksploatacije zahtjevaju da
konstrukcione karakteristike dampera omogućavaju:
1. zadovoljavajuće manevarske sposobnosti da
bi mogli efikasno da manevrišu u
2. stješnjenim prostorima pri izradi usjeka
otvaranja, na otkopnim i odlagališnim
etapama
3. veliku stabilnost i dobru prohodnost pri
kretanju po lošim putevima i složenim
4. konfiguracijama terena
5. razvijanje potrebne brzine kretanja radi što
kraćeg trajanja vožnje po svim dionicama
puteva, a naročito po velikim usponima i
padovima
6. vrlo efikasno i sigurno kočenje
7. podnošenje vrlo velikih dinamičkih udara pri
utovaru iskopine,
8. potpuno utovaranje i istovar materijala iz
sanduka dampera, uz minimalno trajanje tih
9. operacija itd.
Primjenjuju se uglavnom za transport otkrivke i
rude na površinskim kopovima rudnika i kamenoloma.
Predloženo je poboljšanje koje se ogleda u tome
da se izbaci agregat za proizvodnju električne struje i da
se elektromotori dampera napajaju električnom
energijom iz trolej voda.
Ovo tehničko rješenje ima ogroman značaj za
privredu BiH pošto mi nemamo naftu ali imamo u
izobilju električne struje iz hidroelektrana i termo
elektrana, uz napomenu da se sve više ide na površinsku
eksploataciju uglja i ruda izmeĎu ostalog radi većeg
iskorištenja korisne rudne supstance, ali i izbjegavanju
teškog jamskog posla koji je pogotovu u rudnicima uglja
veoma opasan – metan CHm.

5.2 Analiza sistema eksploatacije sa
primjenom trolej vuče na damperima
Pri izboru optimalnog položaja transportne trase
i opreme trolnog sistema za odreĎeni površinski kop
neophodno je uzeti u obzir sve relevantne uticajne
faktore.
Pod ovim faktorima podrazumijeva se:
- geometrija (prostorni izgled) površinskog
kopa,
- udaljenost, odnosno lokacija odlagališta,
- kapacitet površinskog kopa na otkrivci i
mineralnoj sirovini,
- položaj, oblik, nagib i širina kamionskih
trasa,
- vrsta kamiona u kamionskom parku (snaga
pogonskih vučnih motora, nosivost,
dimenzije kamiona itd.),
- dostupnost alternativnih izvora električne
energije,
- prirodni faktori i dr.
Rekonstrukcija i prilagoĎavanje dizel-
električnog dampera trolnom sistemu
Da bi se dizel-električni kamioni (kamioni sa
vučnim elektro motorima i istosmjeme i naizmjenične
struje) mogli priključiti na zračne trolej vodove
istosmjeme struje, odgovarajućeg napona moraju se
rekonstruisati u osnovnoj energetskoj šemi. Na kabinu
kamiona montira se elastični pantograf (oduzimač struje)
i njegova nosiva konstrukcija. Ako su u pitanju vučni
elektromotori naizmjenične struje u motornim
točkovima (AC motori) onda se pomoću reverzibilnih
strujnih prekidača preko invertora paralelno spajaju na
vazdušne električne vodove. Vučni elektromotori
istosmjeme struje (DC motori) preko reverzibilnih
prekidača serijski se spajaju na trolne vodove ili
alternator (sl.1).
Sl. 1 Energetska šema dampera sa kombinovanom dizel
električnom DC i trolnom vučom
Blindirane ispravljačke stanice (EIS) treba
locirati neposredno uz sam trolej vod i rasporediti na
približno jednaka meĎu rastojanja.
Sa povećanjern napona trolej voda ostvaruje se:
 mogućnost većeg strujnog opterećanja
kontaktnih provodnika,
 mogućnost povećanja broja kamiona
priključenih na trolej vod,
 smanjenje gubitaka u prijenosu energije,
 manja vjerovatnoća nastanka električnog
luka izmeĎu pantografa i kontaktnih
provodnika, kao i oštećenja koja on izaziva i
dr.
Predsnosti i nedostaci trolej vuče
Trolej vuča predstavlja varijantu transporta
kojom se štedi u potrošnji dizel goriva korištenjem
vanjskog izvora električne energije za kretanje kamiona
na dionicama sa usponom. Pri trolej vuči sva neophodna
snaga za kretanje kamiona uzima se sa zračnih trolej
vodova, dok dizel motor radi na "prazno" odnosno
razvija svega 10 % od ukupne snage da bi održao
potrebni hidraulični pritisak i zadovoljio potrebe za
energijom na pomoćnim ureĎajima kao što su ventilatori
i sl. S obzirom da su pri klasičnoj dizel-električnoj vuči
najveća opterećenja pogonskog dizel motora upravo na
dionicama sa usponom, to se primjenom trolej vuče
produžava vijek trajanja i smanjuju troškovi održavanja
istog.
Brzina kretanja kamiona u trolej modu je
značajno veća, zato što trolej linija za razliku od
ugraĎenog dizel motora napaja pogonske (vučne)
elektromotore električnom enegrijom konstantnog
napona (V) i jačine struje (A) na dionicama sa usponom.
Posmatrano sa ekološkog aspekta primjenom
trolej vuče smanjuje se:
 onečišćenje zraka odnosno redukuje se
emisija gas ova koji nastaju
 sagorijevanjem dizel goriva u motoru i
 buka, jer je dizel motor za vrijeme rada u
trolej modu u tzv. "praznom hodu".
Pored navedenih prednosti trolej vuča dizel-
električnim damperima ima i nedostatke:
 iziskuje dodatne investicije (nabavka i
izgradnja trolej sistema),
 kamioni "gube" jedan stepen slobode
kretanja, odnosno smanjuje se fleksibilnost
transporta,
 povećavaju se troškovi održavanja
kamionskih puteva na trasama sa trolej
vodom (transportni putevi se moraju
redovno nasipati i ravnati) i dr.
 6 Šinski sistemi u transportu rasutih
materijala
U nagnutim, kosim i teško pristupačnim trasama
upotrebljavaju se vozovi na položenim šinama ili po
visećoj vodećoj šini. Pogon može bit vlastiti i pomoću
beskonačnog užeta ili mehanizmom na principu vuče
vitlom. Postoje i viseći transporteri sa lančanom vučom
ili sa zupčanicima, koji su zbog malog kapaciteta i skupe
izrade rjeĎe u primjeni, a i specifični troškovi kod ovih
načina pogona su visoki.
Brzina kretanja ovih transportera iznosi obično
oko 0,4m/s, a na trasama bez krivina i lomova može
dostizati i do 2m/s i više. Nosivost ovih ureĎaja dostiže i
do 20 tona po jednoj vožnji.
Ugao nagiba trase po kojoj saobraćaju ovi
ureĎaji kreće se do 35 gradi rijetko strmija.
Povećanje nosivosti, brzine kretanja, dužine
transporta i ostalih parametara, nije u vezi sa pitanjem
tehničke konstrukcije i izvedbe već sa problemom
sigurnosti, kako kod transporta materijala tako i kod
prijevoza ljudi.
Vrste šinskih sistema za transport rasutih
materijala su:
Voz na podnom kolosijeku Brzina ovih, a
vozova na visećoj voĎice u potpunoj je geometrijskoj
funkciji zaustavnog puta i brzine kočenja voza. Dodamo
li zavisnost brzine vožnje od kinetičke energije kočenja i
utovarnog tereta, onda se jasno dolazi do zaključka da je
brzina od 2m/s optimalna. a brzina od 2,5m/s rizična.
Jednošinski viseći voz Sastoji se od noseće i
vodeće šine učvršćene za krov prostorije ili posebnu
konstrukciju, koja je ustvari „I“ profil na koju su
postavljene vodeće rolne, koje usmjeravaju vučno uže da
ne bi klizilio po zidovima prostorije ili po nosećim
stubovima konstrukcije.
7 Ostale vrste transporta rasutih materijala
U specifičnim uslovima mogu se koristiti
različiti sistemi transporta rasutog tereta.
Na kratkim rastojanjimamogu se primijeniti
sistemi za transport rasutih materijala:
- zavojni transporteri
- vibracioni transporteri
- grabuljasri transporteri
- konvejeri sa vedricama
UvoĎenjem rasutog materijala vazdušnu struju
stvaraju se uslovi za primjenu sistema sa pneumatskim
transporterima.
Za vertikalni transport koriste se još i:
- liftovi
- samohodne platforme.
8 Drugi parametri koji opredjeljuju izbor
sistema transport rasutih tereta
Osnovni parametri koji opredijeljuju izbor
sistema transporta rasutih tereta, pored tehničko-
eksploatacionog aspekta, imaju i aspekte ekonomije,
bezbjednosti, pouzdanosti, kvaliteta, ekologije i
energetike.
Postupak izbora obuhvata:
- postupak vrednovanja i odlučivanja u
transportu rasutih tereta,
- izbor metode vrednovanja i
- valorizacija uticaja sistema transporta rasutih
tereta.
Postupak vrednovanja alternativa sprovodi se
po fazama i u okviru svake od ovih faza koriste se
odreĎeni specifični kriteriji, koji treba da zadovolje
planirano rješenje.
Vrednovanje obuhvata faze:
1. Prognoza transportnih potreba,
2. Izbor sistema transporta,
3. Funkcionalno vrednovanje sistema,
4. Ekonomsko vrednovanje,
5. Kompleksno vrednovanje, metodom
rangiranja.
Na ovaj način vrednovanje se tretira kao
jedinstven postupak sa kojim se, po odreĎenoj
metodologiji u raznim fazama planiranja i izbora,
vrednuju svi ciljevi i zahtjevi plana, kako funkcionalni
(tereta, saobraćaja) tako i društveno-ekonomski.
U toku procesa odlučivanja donositelj odluka
mora se neminovno suočiti sa pojmom vrednovanje
9 Zaključak
Na osnovu sprovedene analize po elementima
sistema transporta može se izvući zaključak o efektima
uticaja karakteristika pojedinih sistema pri uvoĎenju
novog sistema transporta rasutog tereta.
Očekivani pozitivni efekti nakon izgradnje
novogsistema transporta mogu biti:
- Smanjenje vremena transporta rasutog
tereta,
- Smanjenje opštih prevoznih troškova,
- Povećanje konkurentnosti privrede
posmatranog područja,
- Pokretanje novih projekata i kvalitetne
investicije u ekonomiju područja,
- Uštede u eksploatacionim troškovima,
- Smanjenje broja nezgoda,
- Uštede u troškovima posljedica nezgoda,
- Smanjenje negativnih efekata na okolinu.
Osim pozitivnih efekata novog transportnog
sistema za posmatrano područje mogući su i negativni
efekti:
 - Izgradnjom novog sistema i rekonstrukcijom
ili dogradnjom pratećih objekata, problem
razdvajanja dolazi do izražaja,
- Negativni uticaji na floru i faunu,
- ZagaĎenje zemljišta, vode i zraka,
- Povećanje buke od sistema,
- Eksproprijacija zemljišta.

Iz navedenog se vidi da pri definisanju modela

izbora prevoznog sistema rasutog tereta treba poseban
značaj dati karakteristikama alternativnih sistema.

LITERATURA
1. A. Ahmić, F. Rahić.: Prirodna prerada nemetaličnih
mineralnih sirovina, Fakultet za metalurgiju i
materijale Univerziteta u Zenici, Zenica, 2005.
2. A. Ahmić, Pretovarna i transportna mehanizacija,
Univerzitet u Sarajevu Sarajevo, 1996.g.
3. Nurić S.: Kamionski transport u površinskoj
eklsploataciji, Mikro-tik Banovići, Banovići, 2009.
4. Mahanović, M.: Planiranje ponude usluga u
gradskom prometu putnika, Fakultet za saobraćaj i
komunikacije Sarajevo, 2011.g.

View publication stats