1ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ http://1ekfe.ira.sch.

gr/ Ελευθερία Παντίδου

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΜΑΖΑΣ ΑΕΡΙΟΥ (Μr)

Σε αυτό το πείραμα, πρόκειται να προσδιοριστεί η σχετική μοριακή μάζα του βουτανίου (C4H10)
πειραματικά. Ένας απλός υπολογισμός χρησιμοποιώντας τις σχετικές ατομικές μάζες των
στοιχείων, θα μας δώσει τη σωστή απάντηση για τη μοριακή μάζα του βουτανίου. Ωστόσο, με αυτό
το πείραμα στο εργαστήριο θα δούμε πόσο κοντά στην πραγματική τιμή μπορούμε να φτάσουμε.
Γνωρίζουμε ότι για τα αέρια ισχύει η καταστατική εξίσωση: PV = nRT.
Θα βρούμε τη μοριακή μάζα, η οποία εκφράζεται σε μονάδες γραμμάρια ανά mol (g/mol) ως εξής:
Θα μετρήσουμε τη μάζα του βουτανίου που απελευθερώνεται από φιάλη υπό πίεση, και θα
μετρήσουμε τον όγκο του αερίου που συλλέγουμε. Θα χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο της
μετατόπισης νερού σε συνθήκες δωματίου και στη συνέχεια θα αντικαταστήσουμε τις μετρήσεις
του όγκου, της θερμοκρασίας, και της πίεσης στην καταστατική εξίσωση των αερίων,
προκειμένου να βρούμε τον αριθμό των γραμμομορίων (moles) του βουτανίου. Έτσι γνωρίζοντας
και την μάζα του αερίου θα μπορέσουμε να υπολογίσουμε την σχετική μοριακή μάζα του
βουτανίου.

ΠΡΟΣΟΧΗ: το βουτάνιο είναι ένα εύφλεκτο αέριο οπότε κατά τη διάρκεια αυτού του πειράματος
δεν θα πρέπει να υπάρχει οποιαδήποτε χρήση φλόγας ή άλλης πηγής θερμότητας!

ΥΛΙΚΑ
• Γκαζάκι χωρίς το ακροφύσιό του
• Λεκάνη γυάλινη φαρδιά
• Ογκομετρικός κύλινδρος 1000 mL ή 250mL
• Χαρτί
• Ζυγός 500 gr - ακριβείας 0,1 gr
• Λάστιχο διαμέτρου 1 cm
• Ορθοστάτης με δακτύλιο
• Θερμόμετρο

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ:
1. Προσδιορίζουμε την αρχική μάζα της φιάλης βουτανίου.

2. Γεμίζουμε τη λεκάνη νερό μέχρι τη μέση περίπου.

3. Συνδέουμε το λάστιχο στο γκαζάκι, ώστε να κλείνει

αεροστεγώς.

4. Γεμίζουμε τον ογκομετρικό κύλινδρο με νερό μέχρι πάνω και

τοποθετούμε ένα κομμάτι χαρτί στην επιφάνειά του, για να μην χυθεί το νερό όταν τον
αναστρέψουμε.

1
1ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ http://1ekfe.ira.sch.gr/ Ελευθερία Παντίδου

5. Αναστρέφουμε τον ογκομετρικό κύλινδρο μέσα στο νερό με προσοχή ώστε να μην περάσει
καθόλου αέρας και προσαρμόζουμε κατάλληλα τον μεταλλικό δακτύλιο για να τον συγκρατεί.

6. Περνάμε το λάστιχο κάτω από το άνοιγμα του κυλίνδρου ώστε το αέριο να διοχετεύεται μέσα
στο κύλινδρο.

7. Ανοίγουμε τη στρόφιγγα από το γκαζάκι και συλλέγουμε λίγο λιγότερα από 1000 mL (ή 250mL)
αέριο.

8. Ρυθμίζουμε τον κύλινδρο προς τα πάνω ή προς τα κάτω, έτσι ώστε η στάθμη του νερού μέσα
στον κύλινδρο να είναι στο ίδιο επίπεδο με αυτήν έξω από τον κύλινδρο και καταγράφουμε τον
όγκο του βουτανίου.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ! Αν οι πιέσεις μέσα και έξω από τον κύλινδρο δεν είναι ίσες, θα έχουμε ανακριβή
εκτίμηση της πίεσης στο εσωτερικό του κυλίνδρου, όπου συλλέγεται το αέριο.

9. Μετράμε και καταγράφουμε τη θερμοκρασία του νερού στη λεκάνη (+/- 0,1 ° C). Αυτό θα
χρησιμοποιηθεί για να προσδιοριστεί η τάση ατμών του νερού στον κύλινδρο.

(Τάση ατμών ενός υγρού σε μία ορισμένη θερμοκρασία, ονομάζεται η πίεση των ατμών τού
σώματος όταν ατμοί και υγρό βρίσκονται σε ισορροπία στη θερμοκρασία αυτή. Επισυνάπτεται
πίνακας με τις τιμές της τάσης ατμών του νερού σε συνάρτηση με την θερμοκρασία.)

10. Καταγράφουμε την βαρομετρική πίεση στο εργαστήριο (760mmHg=1atm)

11. Βγάζουμε το λάστιχο από το γκαζάκι και ξαναζυγίζουμε .

2
1ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ http://1ekfe.ira.sch.gr/ Ελευθερία Παντίδου

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ
1. αρχική μάζα του δοχείου βουτανίου: mαρχ= …………….. gr

2. τελική μάζα του δοχείου βουτανίου: mτελ= …………….. gr

3. μάζα βουτανίου που συλλέχθηκε: mβουτανιου= mαρχ - mτελ = …………….. gr

4. όγκος του αερίου που συλλέχθηκε: Vβουτανιου = …………….. mL= …………….. L

5. θερμοκρασία του νερού της λεκάνης: θ=………………°C, Τ=………………. Κ

6. βαρομετρική πίεση στο εργαστήριο: Pεργ=Ρολικη=……………….. mmHg=………………..atm

7. τάση ατμών του νερού στην θερμοκρασία θ (Βλέπε Πίνακα που επισυνάπτεται)
Pνερού=……………………….mmHg=………………..atm

Σημείωση: Τα αέρια που συλλέγονται μέσα στον κύλινδρο είναι ένα μίγμα C4H10 και Η2Ο .
Χρησιμοποιούμε τον νόμο μερικών πιέσεων του Dalton για τον υπολογισμό της πίεσης του
βουτανίου στο μίγμα: Ρολικη= Ρβουτανιου + Pνερού

8. πίεση βουτανίου: Ρβουτανιου =………………..atm

10. Υπολογίζουμε τον αριθμό mol βουτανίου χρησιμοποιώντας την καταστατική εξίσωση
(R=0,082 atm·L/mol·K)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………n =……………..mol

11. Υπολογίζουμε τη πειραματική γραμμομοριακή μάζα του βουτανίου από την σχέση n = m/Mr
………………………………………………………………………………………………………………………………Mrπειραματική=…………g/mol

12. Υπολογίζουμε την θεωρητική τιμή για την μοριακή μάζα του βουτανίου (C4H10)
χρησιμοποιώντας τις σχετικές ατομικές μάζες(ArC=12, ArH=1 )
………………………………………………………………………………………………………………………………Mrθεωρητική=…………g/mol

13. Υπολογίζουμε το σφάλμα (η διαφορά μεταξύ της θεωρητικής και της πειραματικής τιμής).
Σφάλμα= ………………………………

14. Υπολογίζουμε το ποσοστό σφάλματος στο αποτέλεσμά μας.

𝑀𝑟𝜃𝜀𝜔𝜌𝜂𝜏𝜄𝜅ή−𝑀𝑟𝜋𝜀𝜄𝜌𝛼𝜇𝛼𝜏𝜄𝜅ή
Σφάλμα % = · 100 = ……………………………………..
𝑀𝑟𝜃𝜀𝜔𝜌𝜂𝜏𝜄𝜅ή

3
1ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ http://1ekfe.ira.sch.gr/ Ελευθερία Παντίδου