Κράματα Διαγράμματα ισορροπίας φάσεων

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»
Επικαιροποίηση γνώσεων αποφοίτων Α.Ε.Ι.
ΠΕΓΑ_ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΙ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1.2.

Κατεργασίες μετάλλων για ενίσχυση της απόδοσής τους
Δρ. Κάρμεν ΜΕΝΤΡΕΑ, Καθηγήτρια Εφαρμογών
Α.Ε.Ι. Πειραιά Τ.Τ.
ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΙΡΑΙΑ ΤΤ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Ενίσχυση μεταλλικών υλικών
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Κραματοποίηση
1. Ενίσχυση με κραματοποίηση
Στερεά διαλύματα: (α) αντικατάστασης, (β) παρεμβολής
Στρέβλωση της κρυσταλλικής δομής σε στερεά διαλύματα
Χάλυβες: Βελτιωμένες μηχανικές ιδιότητες (αντοχή, σκληρότητα, δυσθραυστότητα, αντοχή

σε τριβή, αντοχή σε διάβρωση, εμβαπτότητα, σκληρότητα σε υψηλές θερμοκρασίες)
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Κράματα
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Διαγράμματα ισορροπίας φάσεων
Διμερές κράμα -δυο συστατικά: το μέταλλο βάσης και ένα δεύτερο στοιχείο
Ισόμορφα κράματα -αποτελούνται από δυο μέταλλα με πλήρη διαλυτότητα μεταξύ τους και
έχουν μόνο ένα τύπο κρυσταλλικής δομής (στερεό διάλυμα).
Κατασκευή διαγράμματος από καμπύλες απόψυξης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Διμερές Κράματα
Ισόμορφο Διμερές Κράμα Ni-Cu

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Κράματα Pb-Sn
Διμερές κράμα με περιορισμένη διαλυτότητα σε στερεή κατάσταση

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Κράματα Pb-Sn
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Φάσεις-Κόκκοι
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Χάλυβες
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Ισοτροπία σιδήρου
Θερμοκρασία (C, F)
Αλλοτροπία Σιδήρου
1538οC
1394οC
912οC
768οC
Χρόνος,
Καμπύλη απόψυξης καθαρού σιδήρου

ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΙΡΑΙΑ ΤΤ Χάλυβες
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ
Ωστενίτης
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ
Fe---
Feγ (KEK-FCC)
Fe---
C---
Fe---
Ωστενίτης (Feγ)
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Φερρίτης
Feα (KXK-BCC)
Fe---
C---
Fe---
Φερρίτης (Feα)
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Σεμεντίτης
Σεμεντίτης (Fe3C)
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Μορφοποίηση
2. Ενίσχυση με μορφοποίηση
Μορφοποίηση χαλύβων
- Έλαση
- Σφυρηλάτηση
- Διέλαση
- Συρματοποίηση
- Βαθειά κοίλανση
α) Μορφοποίηση εν θερμώ
- Υψηλή πλαστικότητα Έλαση
β) Μορφοποίηση εν ψυχρώ
-Υψηλή διαστασιακή ακρίβεια
Σφυρηλάτηση
- Καλή ποιότητα επιφάνειας
Διέλαση Βαθειά κοίλανση Διέλαση σύρματος

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Έλαση
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Εν ψυχρώ μορφοποίηση
Επιμήκυνση των κόκκων-Εργοσκλήρυνση
Επιμήκυνση των κόκκων-Ανακρυστάλλωση
Ψυχρηλασία
Θερμηλασία
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Θερμικές κατεργασίες
3. Ενίσχυση μέσω εκλέπτυνσης κόκκων
Ρυθμός απόψυξης
Με αργό ρυθμό απόψυξης κατά την στερεοποίηση
προκύπτει χονδρόκκοκη δομή. Με γρήγορη απόψυξη
προκύπτει λεπτόκοκκη δομή.
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Περλιτικός μετασχηματισμός
Διάγραμμα Σιδήρου- Σεμεντίτη

Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Μετασχηματισμός του ωστενίτη
Διάγραμμα Σιδήρου- Σεμεντίτη
Μετασχηματισμός υποευτηκτοειδούς ανθρακούχου Μετασχηματισμός υπερευτηκτοειδούς

χάλυβα με 0,4%C ανθρακούχου χάλυβα με 1,2%C
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Θερμικές κατεργασίες
Μετασχηματισμός του ωστενίτη
1. Θέρμανση για ωστενιτοποίηση

Επιρροή του χρόνου και της
θερμοκρασίας στο μέγεθος του
κόκκου.
2. Απόψυξη
Επιρροή της ταχύτητας απόψυξης
στην δομή.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Θερμικές κατεργασίες χαλύβων
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Ανόπτηση
Θερμικές κατεργασίες χαλύβων

• Μάζας ή επιφανειακές
1.Βασισμένες σε διάχυση των ατόμων

• Ενδιάμεσες ή τελικές
- Πλήρης ανόπτηση (ωστενιτοποίηση, ψύξη στο φούρνο).
- Εξομάλυνση δομής (ωστενιτοποίηση, ψύξη στον αέρα).
- Μαλακτοποίηση (για αύξηση της κατεργασιμότητας).
- Αποτατική ανόπτηση (θέρμανση κάτω από Α1)
- Ανόπτηση για ανακρυστάλλωση (μετά από μορφοποίηση
εν ψυχρώ, θέρμανση κάτω από Α1 και πάνω από Ταν).
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Ανόπτηση
Σχηματισμός της μικροδομής υποευτηκτοειδούς Η επιρροή της ταχύτητας απόψυξης κατά τον
χάλυβα κατά την πλήρη ανόπτηση μετασχηματισμό του ωστενίτη ευτηκτοειδές
χάλυβα
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Βαφή
2. Απουσία διάχυσης ατόμων

• Συνήθως τελικές θερμικές κατεργασίες
- Βαφή με συνεχή ή ισοθερμοκρασιακή ψύξη και

- Επαναφορά
3. Επιφανειακές θερμικές (ή θερμοχημικές) κατεργασίες

Σε αέριο, υγρό ή πλάσμα
- Επιφανειακές βαφές
- Ενανθράκωση, εναζώτωση, κλπ.
- Επιφανειακές εναποθέσεις μετάλλων με Ni,
Ti, κλπ. (CVD, PVD)
Βαφή - Ωστενιτοποίηση
- Απόψυξη με ταχύτητα μεγαλύτερη της κρίσιμης, Vcr
- Απόψυξη σε θερμοκρασία κάτω από Ms Fe---
C---
Fe---
Austenite
Martensite generation from Austenite

Fe---
C---
Fe---
Ferrite Cementite (Fe3C)

Ms -θερμοκρασία έναρξης μετασχηματισμού του ωστενίτη σε μαρτενσίτη

Μf -θερμοκρασία περάτωσης μαρτενσιτικού μετασχηματισμού
700
Εμβαπτότητα: εκφράζει την ικανότητα ενός
600 χάλυβα να εμφανίζει μαρτενσίτη σε μεγάλο
500 βάθος από την επιφάνεια μετά από
400
συγκεκριμένη θερμική κατεργασία. Η
300 Ms
T( C)
εμβαπτότητα προσδιορίζεται πειραματικά

o
200
100 Mf
με τη δοκιμή Jominy.
0
-100
-200
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
%C
Μεταβολή των θερμοκρασιών Ms και Mf

συναρτήσει της περιεκτικότητας σε C
Απόσταση από την επιφάνεια(mm)

Καμπύλες Εμβαπτότητας
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Βαφές χαλύβων
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Εμβαπτότητα
Ρυθμός Ψύξης
Παράγοντες που επηρεάζουν το ρυθμό ψύξης
1.Περιεκτικότητα σε άνθρακα: Η σκληρότητα της

δοκιμής Jominy αυξάνεται με την άυξηση της
περιεκτικότητας σε άνθρακα.
2.Δραστικότητα μέσου απόψυξης (νερό, τήγματα
αλάτων, λάδι, αέρας)
3.Θερμοκρασία μέσου απόψυξης: όσο αυξάνεται
η θερμοκρασία του μέσου απόψυξης, τόσο
μειώνεται ο ρυθμός ψύξης.
4.Ποιότητα επιφάνειας δοκιμίου (η ύπαρξη
στρώματος σκουριάς καθυστερεί το ρυθμό
απόψυξης).
5.Μέγεθος και μάζα του δοκιμίου: Ο λόγος
επιφάνειας δοκιμίου προς μάζα δοκιμίου εξαρτάται
από τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δοκιμίου και
παίζει καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό του
ρυθμού απόψυξης (π.χ. λεπτά δοκίμια ή σύρματα
έχουν μεγάλο λόγο επιφάνειας/ μάζας και άρα
γρήγορο ρυθμό απόψυξης).
Hardness penetration or hardness- traverse curves for various
sizes quenched in water
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Διαγράμματα ΤΤT
Διάγραμμα CCΤ
• συνεχή απόψυξη
Διάγραμμα CCT του χάλυβα AISI 1045

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Ισοθερμοκρασιακές θερμικές κατεργασίες
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Διαγράμματα ΤΤΤ
Διάγραμμα ΙΤ
• Ισοθερμοκρασιακή απόψυξη
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Κλιμακωτή Βαφή χαλύβων
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Διαγράμματα ΤΤΤ
Διάγραμμα ΙΤ-Κλιμακωτή βαφή

• Martempering
• Austempering
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Επαναφορά
AISI O1
Κύκλο θερμικών κατεργασιών AISI H13
AISI O1 AISI O1
AISI D2
Διαστασιακές μεταβολές κατά την βαφή και κατά την επαναφορά Διάγραμμα επαναφοράς
Δρ. ΚΑΡΜΕΝ ΜΕΝΤΡΕΑ Γήρανση
Γήρανση λόγω κατακρήμνισης

• Ομογενοποίηση
• Υπερβαφή
• Επαναφορά
• Γήρανση
Γήρανση του κράματος Al-Cu

Κράματα Διαγράμματα ισορροπίας φάσεων

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Κράματα Διαγράμματα ισορροπίας φάσεων

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»

Επικαιροποίηση γνώσεων αποφοίτων Α.Ε.Ι.

ΠΕΓΑ_ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1.2.

Στερεά διαλύματα: (α) αντικατάστασης, (β) παρεμβολής

Στρέβλωση της κρυσταλλικής δομής σε στερεά διαλύματα

Χάλυβες: Βελτιωμένες μηχανικές ιδιότητες (αντοχή, σκληρότητα, δυσθραυστότητα, αντοχή

Κατασκευή διαγράμματος από καμπύλες απόψυξης

Ισόμορφο Διμερές Κράμα Ni-Cu

Διμερές κράμα με περιορισμένη διαλυτότητα σε στερεή κατάσταση

Καμπύλη απόψυξης καθαρού σιδήρου

Διέλαση Βαθειά κοίλανση Διέλαση σύρματος

Επιμήκυνση των κόκκων-Εργοσκλήρυνση

Επιμήκυνση των κόκκων-Ανακρυστάλλωση

3. Ενίσχυση μέσω εκλέπτυνσης κόκκων

Διάγραμμα Σιδήρου- Σεμεντίτη

Διάγραμμα Σιδήρου- Σεμεντίτη

Μετασχηματισμός υποευτηκτοειδούς ανθρακούχου Μετασχηματισμός υπερευτηκτοειδούς

Μετασχηματισμός του ωστενίτη

1. Θέρμανση για ωστενιτοποίηση

Θερμικές κατεργασίες χαλύβων

1.Βασισμένες σε διάχυση των ατόμων

2. Απουσία διάχυσης ατόμων

- Βαφή με συνεχή ή ισοθερμοκρασιακή ψύξη και

3. Επιφανειακές θερμικές (ή θερμοχημικές) κατεργασίες

Martensite generation from Austenite

Ferrite Cementite (Fe3C)

Ms -θερμοκρασία έναρξης μετασχηματισμού του ωστενίτη σε μαρτενσίτη

εμβαπτότητα προσδιορίζεται πειραματικά

Μεταβολή των θερμοκρασιών Ms και Mf

Απόσταση από την επιφάνεια(mm)

1.Περιεκτικότητα σε άνθρακα: Η σκληρότητα της

Διάγραμμα CCT του χάλυβα AISI 1045

Διάγραμμα ΙΤ-Κλιμακωτή βαφή

Γήρανση λόγω κατακρήμνισης

Γήρανση του κράματος Al-Cu

You might also like