º

‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺧﺎﻃﺮات ﺳﺮﺗﻴﭗ ‪ 2‬زرﻫﻲ ﺳﺘﺎد‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮدوﺳﻲ‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﻋﻼﻣﻴﺎن‬
 ‫‪ :‬ﻓﺮدوﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد‬ ‫ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻪ‬
‫‪ :‬ﻣﺎﻣﻮرﻳـﺖ در ﺳـﺎﺣﻞ ﻧﻴـﺴﺎن‪ :‬ﺧــﺎﻃﺮات ﺳـﺮﺗﻴﭗ‪ 2‬ﺳـﺘﺎد ﻣﺤﻤــﻮد‬ ‫ﻋﻨﻮان و ﭘﺪﻳﺪآور‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ‪ /‬ﺳﻌﻴﺪ ﻋﻼﻣﻴﺎن‬
‫‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺻﺮﻳﺮ‪.1385 ،‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺸﺮ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي ‪ 180 :‬ص‪ : .‬ﻋﻜﺲ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪.‬‬
‫‪9 :‬ـ‪ 89‬ـ ‪ 6661‬ـ ‪964‬‬ ‫ﺷﺎﺑﻚ‬
‫‪ :‬ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق‪ 1367 ،‬ـ ‪ 1359‬ـ ـ ﺧﺎﻃﺮات‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ :‬ﻋﻼﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺳﻌﻴﺪ‪ ،‬ﮔﺮدآورﻧﺪه‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‬
‫‪ 3 1385 :‬آ‪376‬ف‪DSR1629/‬‬ ‫ردهﺑﻨﺪي ﻛﻨﮕﺮه‬
‫‪955/0843 :‬‬ ‫ردهﺑﻨﺪي دﻳﻮﻳﻲ‬
‫ﺷﻤﺎره ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﻲ ‪ 44311 :‬ـ ‪ 85‬م‬

‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن )ﺧﺎﻃﺮات ﺳﺮﺗﻴﭗ‪ 2‬زرﻫﻲ ﺳﺘﺎد ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮدوﺳﻲ(‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﻋﻼﻣﻴﺎن‬
‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬ﺻﺮﻳﺮ )واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﺣﻔﻆ آﺛﺎر و ﻧﺸﺮ ارزشﻫﺎي دﻓﺎع ﻣﻘﺪس(‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﭼﺎپ‪ :‬اول ‪1385‬‬
‫ﺷﻤﺎرﮔﺎن‪ 3000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﻗﻴﻤﺖ‪ 16000 :‬رﻳﺎل‬
‫ﺷﺎﺑﻚ‪964-6661-45-9 :‬‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻲ‪ :‬ﺗﻬﺮان ـ ﺧﻴﺎﺑﺎن اﺳﺘﺎد ﻣﻄﻬﺮي ـ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﻴﺮﻋﻤﺎد ـ ﭘﻼك ‪4‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪ 88747798 :‬ﻧﻤﺎﺑﺮ‪88747814 :‬‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﭘﺨﺶ‪ :‬ﺗﻬﺮان ـ ﺧﻴﺎﺑﺎن اﻧﻘﻼب ـ روﺑﻪروي داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ـ ﭘﻼك ‪1396‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ و ﻧﻤﺎﺑﺮ‪66954108 :‬‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻲ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻈﺮات ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‬
‫‪M1024-ferdowsi @ yahoo.com‬‬
‫ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﻬﺪاي ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ‬
 ‫ﺳﺨﻦ ﻧﺎﺷﺮ‬

‫دﻓﺎع ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﺔ ﻣﺮدم ﻣﻴﻬﻦﻣﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﺗﺠﺎوزﮔﺮان‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻌﻤـﺖ ﺑـﻮد‪ .‬آﻧـﺎن‬
‫آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻴﺮاث ‪ 1400‬ﺳﺎﻟﻪﻣﺎن را ﻳﻚ ﺷﺒﻪ ﺑﻪ ﻏﺎرت ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮاﻧـﺎن اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺮز و ﺑﻮم ﺑﺎ ﺧﻮن ﺧﻮد ﻧﻬﺎل ﻧﻮرس اﻧﻘﻼب را آﺑﻴﺎري ﻛﺮدﻧﺪ ﺗـﺎ آﻳﻨـﺪﮔﺎن ﺑـﺮ‬
‫اﻳﻦ درﺧﺖ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ ﺗﻜﻴﻪ زﻧﻨﺪ و ﺑﺮ ﺧﻮد و ﮔﺬﺷﺘﮕﺎن ﺑﺒﺎﻟﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ﺣﻔﻆ آﺛﺎر و ﻧﺸﺮ ارزشﻫﺎي دﻓﺎع ﻣﻘﺪس ﺑﺮ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﻟـﺪ ﻛـﻪ ﻧﺎﺷـﺮ‬
‫ﺧﺎﻃﺮات ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺳﻠﺤﺸﻮر و رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎمآور ﻧﺒﺮد ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺳﺎلﻫﺎ دوري از آن روزﮔﺎران ﺧـﻮن و ﺣﻤﺎﺳـﻪ‪،‬‬
‫ﮔَﺮد ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺑﺮ ﺧﺎﻃﺮات ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن دارﻳﻢ ﻛﻪ ﻧـﺴﻞﻫـﺎي آﻳﻨـﺪه ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ از اﻳﻦ ﻣﻴﺮاث ﺟﺎودان ﭘﺎﺳﺪاري ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺸﺮ ﺻﺮﻳﺮ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﺆﻟﻒ ‪11 .............................................................................................‬‬
‫دﻧﻴﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮي ‪15 ......................................................................................‬‬
‫دوران اﻧﻘﻼب ‪23 ...........................................................................................‬‬
‫ﻃﺒﻞ ﺟﻨﮓ ‪27 ................................................................................................‬‬
‫در اﻳﺴﺘﮕﺎه راهآﻫﻦ ‪33 ....................................................................................‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻮﻟﺪوزر ‪39 .......................................................................................‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﺮح ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ ‪45 ...........................................................................‬‬
‫در آﺳﺘﺎﻧﺔ ﺣﻤﻠﻪ ‪51 ........................................................................................‬‬
‫روز ﺷﻴﺮﻳﻦ ‪55 ...............................................................................................‬‬
‫روز ﺗﻠﺦ ‪63 ....................................................................................................‬‬
‫ﺣﺴﺮت ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ‪71 ..............................................................................‬‬
‫ﻣﺮدان ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ‪77 ..........................................................................................‬‬
‫داغ راﻧﻨﺪة ﻟﻮدر ‪83 .........................................................................................‬‬
‫ﻳﻚ دﻳﺪار‪ ،‬ﻳﻚ وداع ‪91 ................................................................................‬‬
‫ﻋﺒﻮر از ﻛﺮﺧﻪ ‪97 ...........................................................................................‬‬
‫ﭘﻴﺮوزي اﷲاﻛﺒﺮ ‪103 .......................................................................................‬‬
‫اﺳﺒﺎب ﺑﺎزيﻫﺎي ﺧﺎﻣﻮش ‪109 .......................................................................‬‬
‫‪ .................................................................................. / 10‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺟﺪال در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن ‪113 ...........................................................................‬‬

‫ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻜﻮ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ! ‪121 ............................................................................‬‬
‫دﻳﺪار ﺑﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ ‪129 .............................................................................‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس ‪135 ..............................................................................‬‬
‫ﻳﻚ ﻗﺪم ﺗﺎ اﺳﺎرت ‪145 ..................................................................................‬‬
‫ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ »ت« ‪151 ..................................................................‬‬
‫ﻳﺎد ﭘﺪر ‪157 ...................................................................................................‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس ‪161 ..............................................................................‬‬
‫ﮔﺰارش ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ‪167 .........................................................................................‬‬
‫ﻋﻜﺲ و ﺿﻤﺎﺋﻢ ‪171 ......................................................................................‬‬
 ‫ﺳﺨﻦ ﻣﺆﻟﻒ‬
‫ﺟﻮاﻧﻲ آرزوﻫﺎﻳﺶ را در ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎس اﻓﺴﺮي ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ داﻧـﺸﻜﺪه‬
‫اﻓﺴﺮي ﻣﻲرود و در ﻣﻴﺎن رﺷﺘﻪﻫﺎي ارﺗﺶ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ زرﻫﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻟﺸﻜﺮ ‪ 81‬ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‪ ،‬ﺳﭙﺲ در ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﻪ داﻧﺶ ﻧﻈـﺎﻣﻲ ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺮﮔﺬﺷـﺖ او ﺑـﻪ دوران اﻧﻘـﻼب ﻣـﻲرﺳـﺪ‪ ،‬و اﻳـﻦ دوران ﭘﺮﺧـﺎﻃﺮه و‬
‫ﺣﻮادثاش را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫‪ 31‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 59‬ﻃﺒﻞ ﺟﻨـﮓ ﻧﻮاﺧﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬او ﺳـﺮوان ﺟـﻮاﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻳﻚ ﮔـﺮدان ﺗﺎﻧـﻚ را ﺑـﻪ او ﺳـﭙﺮدهاﻧـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﺎن اﺑﺘـﺪاي ﺟﻨـﮓ درﺟـﻪ‬
‫ﺳﺮﮔﺮدي ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﺎ ﮔﺮداﻧﺶ رواﻧﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﭘﺲ ﻫﻤﺮاه اﻳﻦ ﺳﺮﮔﺮد ﺟﻮان و ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﻫـﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﺮﮔﺮد و ﮔﺮدان ‪ 220‬را ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻌﺮﻛﻪ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اول ﺟﻨﮓ اﺳﺖ و ارﺗﺶ ﻣﺘﺠﺎوز ﺑﻌﺚ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻴﺶ روي ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﻮازﻧـﻪ ﺗـﻮان آﻧﻬـﺎ ﺑـﺎ دﺷـﻤﻦ ﺑـﺴﻴﺎر ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺮزي ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي ﺳﻘﻮط ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻫﻨﻮز ﻗﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﻨﺠﻪ در ﭘﻨﺠﺔ ﻳـﻚ ارﺗـﺶ ﺗﻤـﺎم ﻣـﺴﻠﺢ‬
‫ﺑﻴﻨﺪازد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﺪاده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .................................................................................. / 12‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﭼﺸﻢﻫﺎ ﺑﻪ ارﺗﺶ دوﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻜـﺮ ارﺗـﺶ در دوران ﺣﻜﻮﻣـﺖ ﻧﻈـﺎﻣﻲ و‬

‫ﺳﭙﺲ ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﻮژه ﻟﻄﻤﺔ ﺳﺨﺘﻲ ﺧـﻮرده اﺳـﺖ اﻣـﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن وﻓـﺎدار و ﺷـﺠﺎع‬
‫ارﺗﺶ ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻲﺧﻴﺰﻧﺪ ﺗﺎ از ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺧﻮد دﻓﺎع ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ وﻃـﻦ اﺳـﻼﻣﻲ و‬
‫ﺑﻴﺮون راﻧﺪن ﻣﺘﺠﺎوزﻳﻦ ﺑﻪ وﻇﻴﻔﺔ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮﮔﺮد ﺟﻮان ﻣﺎ ﻳﻜﻲ از اﻳـﻦ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫رزﻣﻨﺪﮔﺎن ارﺗﺸﻲ ﭘﺲ از ﺳﻪ ﻣﺎه ﻛﻮﺷـﺶ ﺑـﺮاي ﺳـﺪ ﻛـﺮدن ﺣﺮﻛـﺖ ارﺗـﺶ‬
‫ﻣﺘﺠﺎوز ﺑﻌﺚ در ﺗﺪارك ﻳﻚ ﺣﻤﻠﺔ وﺳﻴﻊ و ﮔﺴﺘﺮده ﺑـﺮاي ﺑﻴـﺮون راﻧـﺪن دﺷـﻤﻦ‬
‫ﺑﺮﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 59/10/15‬ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در روز ﺣﻤﻠﻪ‪ ،‬رزﻣﻨﺪﮔﺎن ارﺗـﺶ ﺑـﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ ﭼـﺸﻤﮕﻴﺮي دﺳـﺖ ﻣـﻲﻳﺎﺑﻨـﺪ‪.‬‬
‫دﺷﻤﻦ ﺗﻠﻔﺎت ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ داده و ﻃﻌﻢ ﺷﻜﺴﺖ را ﻣﻲﭼﺸﺪ‪ ،‬اﻣﺎ دﻳـﺮي ﻧﻤـﻲﭘﺎﻳـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻗﻮا ﻛﺮده و ﺑﺎ ﻧﻴﺮو و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺴﻴﺎر‪ ،‬ﭘﺎﺗﻚ ﺳﻬﻤﮕﻴﻨﻲ را ﺑـﻪ‬
‫اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻳﮕﺎنﻫـﺎي ﻣـﺎ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﻓﻘـﺪان ﻧﻴـﺮوي ﻛﻤﻜـﻲ و اﺣﺘﻴـﺎط‪ ،‬ﺗـﻮان‬
‫اﻳـﺴﺘﺎدﮔﻲ در ﻣﻮاﺿـﻊ ﻣﺘـﺼﺮف ﺷـﺪه را از دﺳـﺖ ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ و ﺑـﻪ ﻣﻮاﺿـﻊ ﻗﺒﻠـﻲ‬
‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﺔ ﺳﺮﮔﺮد ﺟﻮان در ﻳﻚ ﺟﻨﮓ واﻗﻌﻲ و ﺗﻤﺎم ﻋﻴـﺎر اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫در آن ﮔﺮدان ‪ 220‬ﻣﺮداﻧﻪ و ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﻲ از ﺧـﻮد ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬او و‬
‫ﻳﺎراﻧﺶ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻌﺪي ﺿﺮﺑﺎت ﻛﺎري ﺑﻪ دﺷﻤﻦ وارد ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ؛ ﺗـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫»ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ« ﺷـﻬﺮة ﺟﺒﻬـﻪﻫـﺎ ﺷـﺪه و اﻳـﻦ ﺷـﻬﺮت ﺑﻴـﺸﺘﺮ از ﻫﻤـﻪ ﻣـﺪﻳﻮن‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﭘﺮﺟﺮأت و ﺗﺪﺑﻴﺮﻫﺎي ﻣﺜﺎلزدﻧﻲ اوﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪي ﻧﻤﻲﮔﺬرد ﻛـﻪ ﺷـﺠﺎﻋﺖ و ﭘـﺎﻳﻤﺮدي او درﺟـﺔ ﺳـﺮﻫﻨﮕﻲ را ﺑـﻪ روي‬
‫ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲﻧﺸﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﺗﻴﭗ‪ 2‬زرﻫﻲ ﺳﺘﺎد »ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮدوﺳﻲ« ﻫﻤﺎن ﺳﺮﮔﺮد ﺟﻮان ﺳـﺎل ‪ 59‬اﺳـﺖ‪.‬‬
‫او ﺑﺎ رواﻳﺖ ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ اﻳﺎم ﭘﺮﺣﺎدﺛﺔ اﺑﺘﺪاي ﺟﻨﮓ ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ درﺑﺎرة آن‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﺆﻟﻒ ‪13 / .........................................................................................................‬‬

‫ﻛﻤﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دوران ﭘﺮﻓﺮاز و ﻧﺸﻴﺐ ﺗﺎ ﻣﻘﻄـﻊ آزادﺳـﺎزي ﺧﺮﻣـﺸﻬﺮ‬
‫اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮات ﻓﺮدوﺳﻲ رواﻳﺘﻲ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ از ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻊ و ﺣـﻮادﺛﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﮔــﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧــﻚ در ﻣــﺘﻦ ﻋﻤﻠﻴــﺎتﻫــﺎ و ﻣﻮﺿــﻮﻋﺎت ﺣﻮاﺷــﻲ آن ﻣــﻲﮔــﺬرد‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎزﮔﻲ داﺷـﺘﻪ و ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﭘﮋوﻫﻨـﺪﮔﺎن و‬
‫ﻣﻮرﺧﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اراﻳﺔ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮات ﺑﻪ ﻣﺪد ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻗـﻮي و دﻓﺘـﺮ ﺳﺮرﺳـﻴﺪ آﻗـﺎي ﻓﺮدوﺳـﻲ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﻌﻲ در رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻞ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن وﻗـﺎﻳﻊ و ﮔﻮﻳـﺎ ﻛـﺮدن‬
‫اﺳﺎﻣﻲ و واژهﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﭘﺎﻧﻮﺷﺖﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎج ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻮدﻧﺪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب از ﻫﻤﺴﺮ ﻓﺪاﻛﺎرﺷﺎن ﺳـﺮﻛﺎر‬
‫ﺣﺎﺟﻴﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻨﺼﻮره ﻓﺮدوﺳـﻲ و ﺑـﺮادرﺧـﺎﻧﻢﺷـﺎن ﻣﻬﻨـﺪس ﺳـﻌﻴﺪ ﻓﺮدوﺳـﻲ ﻛـﻪ‬
‫دوران ﺟﻨﮓ و در ﻏﻴﺎب اﻳﺸﺎن ﻳﺎر و ﻳﺎور ﺧﺎﻧﻮادهﺷﺎن ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﻻزم ﻣﻲداﻧﻢ از ﻫﻤﻜﺎري ﺻﺒﻮراﻧﻪ و ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺣﺎج آﻗﺎ ﻓﺮدوﺳﻲ و‬
‫زﺣﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪن اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮات ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﻋﻼﻣﻴﺎن‬
‫‪ ................................................................................. / 14‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫دﻧﻴﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮي‬

‫از ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ روﺣﻴﺔ ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﻣﻦ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دوران دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺑـﻪ درس‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻢ و ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎ ﺟﻨﮓﻫﺎي روس ﻋﻠﻴﻪ‬
‫اﻳﺮان و ﺣﻤﻠﺔ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮرﻣﺎن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم و ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺘـﺄﺛﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪم‪ .‬دﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑـﺮوم و ﺑـﺎ روسﻫـﺎ و‬
‫اﻧﮕﻠﻴــﺴﻲﻫــﺎي ﻣﺘﺠــﺎوز ﺑﺠــﻨﮕﻢ‪ .‬آرزو ﻣــﻲﻛــﺮدم روزي از آﻧﻬــﺎ ﺑﺨــﺼﻮص‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮم‪.‬‬
‫ﺧﺮداد ﺳﺎل ‪ 1344‬دوران دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬دﻳﭙﻠﻢ ﮔـﺮﻓﺘﻢ و ﻣـﺮداد‬
‫ﻣﺎه ﻫﻤﺎن ﺳﺎل وارد داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي ﺷـﺪم‪ .‬دﺑﻴﺮﺳـﺘﺎن و دﺑـﺴﺘﺎن ﺣﻜﻤـﺖ از‬
‫ﻣﺪارس ﺧﻮب ﺷﻬﺮ ﻗﻢ ﺑﻮد و ﻣﻦ ﺗﻤﺎم دوران اﺑﺘـﺪاﻳﻲ و ﻣﺘﻮﺳـﻄﻪ را در آﻧﺠـﺎ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪم‪.‬‬
‫دوران داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دروس ﻛﻼﺳﻴﻚ و ﺗﺌﻮري‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫اﺟﺮاي در ﻣﻲآﻣـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﺧﻴﻠـﻲ از داﻧـﺸﺠﻮﻳﺎن ﻫـﻢ دورهايام ﺳـﺨﺖ و‬
‫ﻃﺎﻗﺖﻓﺮﺳﺎ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺪارﺑﺎشﻫﺎي ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪة‬
‫ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺒﻲ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻴﺰ رﻓﺘﻦﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دورﺗـﺎدور ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎ ﺑـﺎ ﭼـﻮب‬
‫‪ .................................................................................. / 16‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻛﺒﺮﻳﺖ و اﻧﻮاع ﺗﻤﺮﻳﻦﻫﺎي ﺟﺴﻤﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑـﺮ اﻃﺎﻋـﺖ از ردهﻫـﺎي‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺔ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪن اﻓﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣـﻦ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﻧﻈـﺎﻣﻲﮔـﺮي را‬
‫درك ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻣﻬﺮﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1347‬ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﻪ ﺳﺎل داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي ﺑﺎ درﺟﻪ ﺳﺘﻮاندوﻣﻲ‬
‫ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪم‪ .‬داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ و‬
‫ﻛﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻋﻠﻢ ﺑﺮاي ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﻢ و اﻧﻀﺒﺎط در ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ درس زﻧﺪﮔﻲ و آﺋﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻣﻲآﻣﻮزد‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب رﺳﺘﻪ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ داﺷﺖ‪ .‬اول‪ ،‬از ﺳﻪ ﮔﺰﻳﻨﺔ »رزﻣﻲ«‪» ،‬ﻏﻴﺮرزﻣـﻲ« و‬
‫»ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ رزﻣﻲ« ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ رزﻣﻲ را اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮدم‪.‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺑﻌﺪ ﻓﺮمﻫﺎﻳﻲ را ﭘﺮ ﻣﻲﻛـﺮدﻳﻢ ﻛـﻪ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ روﺣﻴـﻪ و ﺧـﺼﻮﺻﻴﺖ‬
‫اﺧﻼﻗﻲﻣﺎن ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺮاي ﻣﻦ اﻓﺴﺮ زرﻫﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺸﺖ ﻣﺎه‬
‫دورة ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ زرﻫﻲ را در ﺷـﻴﺮاز ﮔﺬراﻧـﺪم‪ .‬دورة ﭼﺘﺮﺑـﺎزي را ﻫـﻢ ﻗـﺒﻼً در‬
‫دورة داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ دﻳﺪه ﺑﻮدم‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺧﺮداد ‪ 1348‬ﺑﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از ﻫﻢ دورهايﻫﺎ از ﺷـﻴﺮاز ﺑـﻪ اﺳـﻼمآﺑـﺎد ﻏـﺮب‬
‫اﻋﺰام ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ ﮔﺮدان ‪ 222‬ﺗﺎﻧﻚ از ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 81‬زرﻫـﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧـﺸﺎه‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ﺳﺮﮔﺮد ﺷﻬﻼﻳﻲ ﻣﺎ را ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛـﺮد‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن و اﺳﺘﺎداﻧﻢ در دورة داﻧـﺸﻜﺪه اﻓـﺴﺮي؛ ﺗﻴﻤـﺴﺎر ﺧﺰاﻋـﻲ‪ ،‬ﺗﻴﻤـﺴﺎر ﺣﺠـﺖ و ﺗﻴﻤـﺴﺎر‬
‫ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ ﻧﺎﻇﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ رﺿﺎ ﻣﺤﻤﺪي ‪2‬ـ ﻳﺪاﷲ اﻓﺸﻴﻦ ‪3‬ـ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﻟﻮح‬
‫»ﺳﺮﺗﻴﭗ‪ 2‬زرﻫﻲ رﺿﺎ ﻣﺤﻤﺪي« ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻋﻬﺪهدار ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻳﻜﻲ از ﺗﻴﭗﻫﺎي ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 92‬ﺷـﺪ و دوران‬
‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ را ﻣﻲﮔﺬراﻧﻨﺪ‪» .‬ﺳﺮﺗﻴﭗ‪ 2‬ﻳﺪاﷲ اﻓﺸﻴﻦ«)ﺑﺎزﻧﺸـﺴﺘﻪ( از اﺳـﺎﺗﻴﺪ داﻓـﻮس و ﻣﺆﻟـﻒ ﻛﺘـﺎب‬
‫ارزﺷﻤﻨﺪي درﺑﺎرة ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ رودﻫﺎي اﻳﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪» .‬اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﻟﻮح« در ﺷﻐﻞﻫﺎي ﺳﺘﺎدي و ارﻛﺎن ﺑﻮد‬
‫و ﺑﺎ درﺟﺔ ﺳﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻧﻴﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮي ‪17 / ................................................................................................‬‬

‫اﻓﺴﺮ ﺑﺎﻣﻨﺶ و ﺑﺎﺳﻮادي ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮدان را ﺟﻤﻊ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن‪ ،‬اﻓﺴﺮان‬
‫ﺟﺪﻳﺪ و ﺑﻪ روز ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎزه از داﻧﺸﻜﺪه آﻣـﺪهاﻧـﺪ و ﺗـﺎزهﺗـﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋـﺎت و‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت را دارﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﺧﻮب اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫در ﮔﺮوﻫﺎن دوم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه دﺳﺘﻪ وارد ﺷﺪم‪.‬‬
‫در واﺣﺪﻫﺎي ارﺗﺶ از ﻧﻈﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﻨﻒﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫ﺻﻨﻒ ﭘﻴﺎده اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎز ﺳﺮ و ﻛـﺎر دارد‪ .‬ﻳـﻚ ﺻـﻨﻒ درﺟـﻪدارش‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺮﺑﺎز اﺳﺖ‪ .‬واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﻓﻘﻂ درﺟﻪدارﻧﺪ‪ ،‬و ﻳﻚ ﺻﻨﻒ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﻣﺨﺎﺑﺮات ﻓﻘﻂ ﺑﺎ اﻓﺴﺮان ﺳﺮ و ﻛـﺎر دارﻧـﺪ‪ .‬ﻣـﻦ ﺧـﻮدم را ﺑـﺮاي ﺧـﺪﻣﺖ در‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن درﺟﻪداري آﻣﺎده ﻛﺮدم‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﮔﺮوﻫﺎن ﺑﻴﻦ اﻓﺴﺮ و درﺟﻪدار ﻓﺎﺻﻠﺔ زﻳﺎدي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻢ اﻳـﻦ‬
‫ﺷﻜﺎف را ﻛﻢ ﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫـﺎن ﺳـﺮوان ﻛﺮوﻧـﻲ ﻃـﻮر دﻳﮕـﺮي ﻓﻜـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑـﻪ درﺟـﻪدار رو داد‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﻨـﺪ ﺑﺮﺧـﻮرد ﻛـﺮد‪ .‬ﺑـﻪ او‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﮔﺮوﻫﺎن را ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد از اروﭘﺎ آورد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ و‬
‫ارﺗﺶ را ﺗﺸﻜﻴﻞ دادهاﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﻓﻜـﺎر‬
‫ﺧﺪﻣﺘﻢ را ﺷﺮوع ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ درﺟﻪدارﻫﺎ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻴﻠﻲ اﻧﻀﺒﺎﻃﻲ و‬
‫ﻣﻘﺮراﺗﻲ ﺑﻮدم‪ ،‬در ﻃﻮل ‪ 26‬ﺳﺎل ﺧﺪﻣﺘﻢ ﻳﻚ روز اﺿﺎﻓﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻳـﺎ دادﮔـﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻴﭻ ﺳﺮﺑﺎز و درﺟﻪداري ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎوردم‪ .‬اﮔﺮ در ﻣﻴﺪان ﺗﻴﺮ‪ ،‬اﺷـﺘﺒﺎه ﻳـﺎ‬
‫ﻛﺎر ﺧﻼﻓﻲ ﻣﻲدﻳـﺪم ﻣﻤﻜـﻦ ﺑـﻮد ﻃـﺮف را ﺗﻨﺒﻴـﻪ ﺑـﺪﻧﻲ ﻛـﻨﻢ وﻟـﻲ ﭘﺮوﻧـﺪه‬
‫ﻧﻤﻲﺳﺎﺧﺘﻢ‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺘﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ واﻗﻌﺎً ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﺟﺪﻳﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﻔﻆ ﺟﺎنﺷﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫دو ﺳﺎل در ﮔﺮدان ‪ 222‬ﺗﺎﻧﻚ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه دﺳـﺘﻪ ﺑـﻮدم‪،‬‬
‫ﺳﺮﮔﺮد ﺷﻬﻼﻳﻲ ﻫﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻳﺎ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻣﻲرﻓـﺖ‪ ،‬ﻣـﺮا‬
‫‪ ................................................................................. / 18‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﻻي ﺳﺮ آن ﮔﺮوﻫﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ‪ 1350‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺗﻴﻤﺴﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎري ﻣﺮا ﺑـﻪ ﺳـﺘﺎد ﺗﻴـﭗ‬
‫ﺑﺮد‪ .‬ﺣﺪود دو ﻣﺎه ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﺗﻴﻤﺴﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎري ﻣﻌﺎون ﻟـﺸﻜﺮ در ﻛﺮﻣﺎﻧـﺸﺎه‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ درﺟﺔ ﺳﺘﻮان ﻳﻜﻤﻲ ﮔﺮﻓﺘﻢ و اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺳـﺘﺎد ﻟـﺸﻜﺮ ﻓﺮاﺧﻮاﻧـﺪه‬
‫ﺷﺪم‪ .‬ازدواج ﻣﻦ در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮﻳﻢ‪ .‬اﻳﺸﺎن داﻧﺸﻜﺪة دﺑﻴـﺮي‬
‫ﻗﺰوﻳﻦ ﻗﺒﻮل ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫اواﻳﻞ ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪ 1350‬ﺧﺎﻧﻤﻢ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑـﺎر ﺑـﻪ ﻛﺮﻣﺎﻧـﺸﺎه آﻣـﺪ‪ .‬ﺷـﺐ اول‬
‫ازدواﺟﻤﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻪ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ زﻧﮓ ﺧﺎﻧﻪ را زدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﺑﺎزي ﻧﺎﻣﻪاي ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺘﻢ داد‪ .‬ﺗﻴﻤﺴﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎري اﺣﻀﺎرم ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮﻳﻊ از ﺧﺎﻧﻤﻢ ﺧـﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ‬
‫ﻛﺮدم و ﺧﻮدم را ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺴﺮوي ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬در ﻣﺮز ﺧﺴﺮوي اوﺿﺎع ﺑﺴﻴﺎر آﺷﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻢ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪ 1.‬ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻫـﺮ ﻛـﺴﻲ را ﻛـﻪ اﺻـﺎﻟﺖ اﻳﺮاﻧـﻲ و ﻳـﺎ ﻧـﺴﺒﺘﻲ ﺑـﺎ‬
‫اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ داﺷﺖ ﭘﺲ از ﺳﺎلﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ اﻗﺎﻣﺖ در ﻋﺮاق ﺑﻪ ﻃﺮز ﺑﻲرﺣﻤﺎﻧﻪاي‬
‫از ﺧﺎﻧﻪ و ﻛﺎﺷﺎﻧﻪﺷﺎن ﺑﻴﺮون ﻛﺸﺎﻧﺪه و آوارة ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﺧﺴﺮوي و ﻗﺼﺮﺷﻴﺮﻳﻦ‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زن‪ ،‬ﺑﭽﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺮﻣﺮد و ﭘﻴﺮزن ﺑﺪون ﻫﻴﭻ وﺳـﻴﻠﻪاي‪ ،‬ﮔﺮﺳـﻨﻪ و ﺗـﺸﻨﻪ‬
‫ﺣﻴﺮان ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎز ﻓﻮري ﺑﻪ آب و ﻏﺬا و اﺳﻜﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃـﺮف‪،‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺨﺘﻪ؛ ژاﻧﺪارﻣﺮي‪ ،‬ﺷـﻴﺮ و ﺧﻮرﺷـﻴﺪ‪ ،‬اﺳـﺘﺎﻧﺪاري و ‪....‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اول‪ ،‬آب و ﻏﺬا ﺑﻬﺸﺎن رﺳﺎﻧﺪﻳﻢ و ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﺧﻮﺑﻲ از‬
‫آﻧﻬﺎ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﻴﻤﺴﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎري ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ ﻣـﺎ‬

‫‪1‬ـ در اﻳﻦ ﺳﺎل ﺻﺪام ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺎون رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪ و ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﺑﺎ اﻳﺮان ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1353‬اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻗﺸﺎت ﺑﻪ درﮔﻴﺮي ﻣﺮزي ﺑﻴﻦ دو ﻃﺮف ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮي ﻛﺸﻮر‬
‫اﻟﺠﺰاﻳﺮ ﺑﻪ ﻗﺮارداد ﺻﻠﺢ ‪ 1975‬ﺑﻴﻦ دو ﻛﺸﻮر اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫دﻧﻴﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮي ‪19 / ................................................................................................‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ واﺣﺪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ و ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر‪ ،‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ‬
‫ارﺗﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻛﺎر ﻧﻈﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬واﻗﻌﺎً ﺳﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﮔﺬاﺷـﺘﻴﻢ و اﺳـﻜﺎن و‬
‫ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺣﺪود ﻫﻔﺖ ﻫﺰار آواره رو ﺑﻪراه ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻴﺮﻣــﺎه ‪ 1351‬ﻓﺮﻣﺎﻧــﺪﻫﻲ ﮔﺮوﻫــﺎن دوم از ﮔــﺮدان ‪ 290‬ﺗﺎﻧــﻚ را ﺑــﻪ ﻣــﻦ‬
‫ﺳﭙﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ﺳﺮﮔﺮد ﺑﺎوﻧﺪﭘﻮر ﺑﻮد‪ .‬او ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖﻫﺎ در ﺣـﻴﻦ ﻛـﺎر‬
‫ﺣﺮف زﺷﺖ ﻣﻲزد‪ .‬ﺗﻮﺟﻴﻪاش اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻧﺎﺳـﺰا را ﺑـﻪ ﻛـﺴﻲ ﺣﻮاﻟـﻪ‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻛﺎرش را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ اﻳﻦ ﺣﺮف زﺷﺖ‬
‫را ﻧﺸﻨﻮد‪ ،‬ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ده‪ ،‬ﭘﺎﻧﺰده روز اول‪ ،‬ﻳﻚ ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ آﻣﺪ‪ .‬اﻳـﺮاد ﻧﺎﺑﺠـﺎﻳﻲ ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻧﺨﻴﺮ‪ ،‬اﺷﻜﺎل از ﺧﻮدﺗﺎن اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖﺗـﺎن را‬
‫درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲ دﻫﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﺮوﻫﺎﻧﻢ را ﺑـﻪ ﻣﻮﻗـﻊ‬
‫ﻼ آﻣﺎده و ﺑﻲﻧﻘﺺ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﻢ ﺑـﺎ ﻣـﻦ ﺑـﺪ‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛﺮدم و ﻛﺎﻣ ً‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻣﻦ در ﻛﺎر ﺧﻮدم ﺟﺪي ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻢ رﻓﻴﻖ ﺷﺪﻳﻢ و ﻣﺮا ﺧﻴﻠﻲ دوﺳﺖ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻳـﺎدم ﻣــﻲآﻳــﺪ داﻧـﺸﺠﻮي ﺳــﺎل ﺳــﻮم داﻧـﺸﻜﺪه اﻓــﺴﺮي ﺑــﻮدم‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧــﺪه‬
‫ﮔﺮوﻫﺎﻧﻤﺎن ﺳﺮوان ﭘﻮررﺿﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻳـﻚ روز ﮔﺮوﻫـﺎن را ﺟﻤـﻊ ﻛـﺮد و ﺣـﺮف‬
‫ﻗﺸﻨﮕﻲ زد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻗﺎﻳﺎن داﻧﺸﺠﻮ! ﻫﻴﭻ وﻗﺖ اﺟﺎزه ﻧﺪﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﺨـﺼﻴﺖ ﺗـﺎن‬
‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﻃﻮري ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪﺗﺎن ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ ﺗـﻮﻫﻴﻦ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ «.‬اﻳﻦ ﺣﺮف‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮔﻮﺷﻮارة ﮔﻮﺷﻢ ﺑﻮد‪ .‬در ﺗﻤﺎم ﺧﺪﻣﺖ‪ ،‬ﻛﺎري ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻣﺤﻮل ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲدادم و در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻫـﺮ ﻣﻘـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ‬
‫‪ .................................................................................. / 20‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ زور ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎدم و ﺟﻮاﺑﺶ را ﻣﻲدادم‪.‬‬

‫ﺳﺎل ‪ 1352‬ﺳﺮﮔﺮد ﻣﻨﻔﺮدﻧﻴﺎﻛﻲ‪ 1‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 290‬ﺗﺎﻧﻚ ﺷﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﺎ ﺧﺪا‪ ،‬ﺟﻮاﻧﻤﺮد و ﺷﺠﺎع‪.‬‬
‫زﻣﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1353‬ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺗﻴﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ و ﺳﺎﺑﻘﻪاي ﻛﻪ از ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه داﺷـﺘﻢ‪ ،‬ﻳـﻚ ﻣـﺎه ﻗﺒـﻞ‬
‫اﺳﻠﺤﻪدارﻣﺎن را رواﻧﺔ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻛﺮدم ﺗﺎ در ﺣﻮاﻟﻲ ﻣﻴﺪان ﺗﻴﺮ ﻳﻚ اﻧﺒـﺎر ﺑـﺮاي‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺪت اﺟﺎره ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎً ﺷﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﻴـﺪان ﺗﻴـﺮ ﺣﺮﻛـﺖ ﻛـﺮدﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪي ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﮔﺮدان ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﻇﺎﻫﺮ‪،‬‬
‫ﭼﺎدرﻫﺎي ﮔﺮوﻫﺎﻧﻢ را زدم‪ .‬ﻫﻮا ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﻚ ﺷـﺪ ﻧﻔـﺮاﺗﻢ را ﻳﻜـﻲ ﻳﻜـﻲ آوردم‬
‫داﺧﻞ ﺳﺎﻟﻦ ﻫﻤﺎن اﻧﺒﺎر ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮﺗﺐ و ﺗﻤﻴﺰ ﺑـﻮد‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔﺮوﻫـﺎن ﻳﻜـﻢ‬
‫ﺳﺮوان »وﻟﻲ ﺳﻠﻴﻤﻲ«‪ 2‬ﻧﺰد ﺳﺮﮔﺮد ﻧﻴﺎﻛﻲ رﻓﺘﻪ و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻓﺮدوﺳﻲ ﻳﻚ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﻟﻨﻲ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻤﺔ ﻧﻔﺮاﺗﺶ را ﺑـﺮده آﻧﺠـﺎ‪ ،‬ﺑـﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ ﺣـﺪاﻗﻞ ﺟـﺎي‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺪﻫﺪ اﺳﻠﺤﻪﻫﺎﻳﻤﺎن را ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ .‬ﻧﻴـﺎﻛﻲ ﮔﻔﺘـﻪ ﺑـﻮد ﺑـﻪ ﻣـﻦ ارﺗﺒـﺎﻃﻲ‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﻧﻪ ﻣﻦ آﻧﺠﺎ را دادهام و ﻧﻪ ﮔﻔﺘﻪام اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺧـﻮدش ﭘـﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﺮو ﺑﻪ ﺧﻮدش ﺑﮕﻮ‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﺳﻠﻴﻤﻲ آﻣـﺪ‪ .‬ﻣﻜـﺎن‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﺳﺎﻟﻦ را ﺑﻪ او دادم ﺗﺎ اﺳﻠﺤﻪﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪ 1354‬ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﺮاز ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ؛ ﺑﺮاي ﮔﺬراﻧﺪن دورة ﻋـﺎﻟﻲ‬

‫‪1‬ـ ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺴﻌﻮد ﻣﻨﻔﺮدﻧﻴﺎﻛﻲ در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 92‬زرﻫـﻲ اﻫـﻮاز را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه‬
‫داﺷﺖ و در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪهاي اﻳﻔﺎ ﻛـﺮد‪ .‬ﺷـﻬﻴﺪ ﻧﻴـﺎﻛﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﻣﻮﻓـﻖ‬
‫اﷲاﻛﺒﺮ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 60/2/31‬ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن در ﺳﺎل ‪ 1369‬در ﺟﺮﻳﺎن ﻳﻚ ﻣﺎﻧﻮر ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺑﻌﺪﻫﺎ در دوران ﺟﻨﮓ‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺳﺮﮔﺮد وﻟـﻲ ﺳـﻠﻴﻤﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﮔﺮدان ‪ 201‬ﺗﺎﻧﻚ و ﻫﺮ دو در ﺗﻴﭗ ﻳﻜﻢ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑـﺎ درﺟـﻪ ﺳـﺮﺗﻴﭗ‬
‫دوﻣﻲ دوران ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ را ﻣﻲﮔﺬراﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻧﻴﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮي ‪21 / ................................................................................................‬‬

‫زرﻫﻲ‪ .‬اﻳﻦ دوره ﺗﺎ ﺗﻴﺮﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 55‬ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬آﻣﻮزش ﺗﺎﻧﻚ ﭼﻴﻔـﺘﻦ را ﻫـﻢ‬
‫ﻗﺒﻼً در ﺳﺎل ‪ 52‬در دورهاي ﺑﻴﺴﺖ روزه دﻳﺪه ﺑﻮدم‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺤﻞ ﺧﺪﻣﺘﻢ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺪم ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔﺮوﻫـﺎن‬
‫ارﻛﺎن ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ‪ .‬ﮔﺮوﻫﺎن ارﻛﺎن در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺼﻒ ﮔﺮدان ﺑـﻪ ﺣـﺴﺎب‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺘﺎد و اداري و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1356‬اﻓﺴﺮان ﻟﺸﻜﺮ ﺟﻤـﻊ ﺷـﺪﻧﺪ ﺗـﺎ اﻓـﺴﺮي را ﺑـﺮاي ﺳﺮﭘﺮﺳـﺘﻲ‬
‫ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ ﭘﺎدﮔﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻓـﺴﺮان ﺑـﺪون اﺳـﺘﺜﻨﺎء ﻣـﺮا اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻣﻠﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ ﻓﺮدوﺳـﻲ ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮود ﮔﺮوﻫـﺎﻧﺶ ﻣـﻲﺧﻮاﺑـﺪ‪ .‬از ﻃـﺮف دﻳﮕـﺮ‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻣﻌﺘﻤﺪي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟـﺸﻜﺮ ﮔﻔـﺖ وﻗﺘـﻲ ﻫﻤـﻪ اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮدهاﻧـﺪ‪ ،‬ﻣـﻦ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬دﻳﺪم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ و ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﺗﻴﭗ اﺧﺘﻼف و ﺑﺮﺧﻮردي ﺑﻪ وﺟـﻮد آﻳـﺪ‪ ،‬ﮔﻔـﺘﻢ ﻣـﻦ ﻫـﻢ ﺷـﻐﻞ ﺳﺮﭘﺮﺳـﺘﻲ‬
‫ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮم‪ ،‬ﻫﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﺮوﻫﺎن را‪ .‬ﻫـﺮ دو ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﺖ را ﺗـﺎ‬
‫ﺳﺎل ‪ 57‬ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻢ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ‪ 17‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 22‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫دوران اﻧﻘﻼب‬

‫ﺻﺒﺢ روز ‪ 17‬ﺷﻬﺮﻳﻮر آﻣﺎده ﺑﺎش »ﺑﺒﺮ« دادﻧﺪ‪ .‬در ارﺗﺶ ﭼﻨـﺪ ﻧـﻮع آﻣـﺎده‬
‫ﺑﺎش وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨـﺎوﻳﻨﻲ ﻣﺜـﻞ ﻛﺒـﻮﺗﺮ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ‪ ،‬ﺑﺒـﺮ‪ ،‬ﭘﻠﻨـﮓ و‪ ...‬ﻧﺎﻣﻴـﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم آﻣﺎده ﺑﺎش »ﺑﺒﺮ« اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷـﻤﺎ در ﻫـﺮ ﺟـﺎ و ﻫـﺮ ﺷـﺮاﻳﻄﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ ﻓﻮراً ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻦ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آﻣﺎده ﺑﺎش دادﻧﺪ در ﻣﻨﺰل ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﺑﻪ ﭘﺎدﮔـﺎن‬
‫رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫـﺎ را ﺧﻮاﺳـﺖ و دﺳـﺘﻮر ﺣﻜﻮﻣـﺖ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ را اﺑﻼغ ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗـﺎ ﺳـﺎﻋﺖ ﭘـﻨﺞ ﺑﻌـﺪ از ﻇﻬـﺮ آﻣـﺎدة‬
‫اﺳﺘﻘﺮار در ﺷﻬﺮ ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻨﻞ ﮔﺮوﻫﺎﻧﻢ را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬آﻗﺎﻳﺎن! ﻃﺒﻖ دﺳـﺘﻮر ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﺗﻌﺪادي از ﻧﻔﺮات ﺑﻴﺮون ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪاي را ﺑﻪ ﻫﻤﻪﺗﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻧﻜﻨﻴﺪ‬
‫اﻳﻦ ﺗﻔﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﻤﺎ دادهاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻔﻨﮓ ﺑـﺮاي‬
‫ﺣﻔﻆ ﻣﻤﻠﻜﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺟﻨﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺠﺒـﻮر ﺑـﻪ ﺗﻴﺮاﻧـﺪازي‬
‫ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺳﺮ ﻟﻮﻟﺔ ﺗﻔﻨﮓ را ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻻ ﻧﮕﻪ دارﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻴـﺪ ﻣﺎﺷـﻪ را‬
‫ﺑﻜﺸﻴﺪ ﻳﻚ ﺿﺮﺑﻪ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﻨﺪاق ﺗﻔﻨﮓ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻـﻮرت ﻣﻄﻤﺌﻨـﺎً‬
‫‪ ................................................................................. / 24‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺷﻠﻴﻚ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﺷﻤﺎﺳﺖ‪«.‬‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﻢ ﺑﺎ ﺑﺎزاريﻫﺎ در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻪ درد ﺧﻮرد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻳﻜﻲ از‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲرﻓـﺘﻢ ﺳـﺮاغ ﺗﻴﻤـﺴﺎر ﻣﻌﺘﻤـﺪي ﻛـﻪ‬
‫ﻓﻼن ﻛﺲ را ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و اﻳﺸﺎن ﻓﻼن ﺟﻨﺲ ﺳﻮﭘﺮ ﻣﺎ را ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬آدم ﺧﻮﺑﻲ ﻫﻢ‬
‫ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﺮو ﺑﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺋﻮﻓﻴﺎن ﺑﮕﻮ آزادش ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺋﻮﻓﻴﺎن رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﺗﻴﻤـﺴﺎر ﻣﻌﺘﻤـﺪي‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻓﻼﻧﻲ آزاد ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺣﺮﻓﻢ را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ زﻳﺎد ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬از واﺣـﺪﻫﺎ‬
‫ﻳﻚ دﺳﺘﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ ﻗﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﻪ ﻧـﺎم »ﻋﺒـﺎس وزوزا« ﺑـﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﻛﻠﺖ ﻓﺮار ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻣﻌﺘﻤﺪي ﮔﺰارش ﻛﺮدم‬
‫و در آن ﻧﻮﺷﺘﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻨﮕﻴﻦ ﺷـﺪن ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﮔﺮوﻫـﺎن‪ ،‬ﻣـﻦ دﻳﮕـﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻫﺮ دو ﺷﻐﻞ را اداره ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻳﺎ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﺳـﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ ﻳـﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن‪ .‬از ﺳﻔﻴﺪي ﻧﻤﻚ ﺗﺎ ﺳﻴﺎﻫﻲ ذﻏﺎل‪ ،‬ﻫـﺮ ﭼﻴـﺰي ﻛـﻪ ﻓﻜـﺮش را ﺑﻜﻨﻴـﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﺗﺪارك ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻣﻌﺘﻤﺪي ﻣـﺮا از ﻓﺮوﺷـﮕﺎه‬
‫ﻛﻨﺎر ﻧﻤﻲﮔﺬارد‪ .‬ﭼﻮن ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺳﺮ و ﺻﺪاي اﻓـﺴﺮ و درﺟـﻪدار درﺑﻴﺎﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮر داد ﻓﺮدوﺳﻲ ﻓﻘﻂ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻤﭽﻨﺎن ارﺗﺒﺎﻃﻢ ﺑﺎ روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﺑﺎزاريﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻤﺎن روزﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺑـﻪ اﺣﺘﻤـﺎل زﻳـﺎد ﻛـﺎر ﺳـﺎواك ﺑـﻮد‪ ،‬ﺗﻌـﺪادي از‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق و ﺗﺎﻧﻚ ﺗﻮي ﺷﻬﺮ راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ از ﭘﺎدﮔﺎن‬
‫ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬دو ﻧﻔﺮ ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻣﻌﺘﻤﺪي و دﻳﮕﺮي ﻣـﻦ‪ .‬دم در‬
‫ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺮ دو ﺟﻠﻮي ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻳﻢ‪ .‬دﺳﺖ و ﭘﺎي ﻣﺎ را ﻋـﻴﻦ ﮔﻮﺳـﻔﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ و‬
‫روي زﻣﻴﻦ ﻛﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد از ﻃﺮف ﺳﺎواك ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫□‬
‫دوران اﻧﻘﻼب ‪25 / ......................................................................................................‬‬

‫اﻧﻘﻼب ﻛﻪ ﭘﻴﺮوز ﺷﺪ‪ ،‬در ﺳﺘﺎد ﻟﺸﻜﺮ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻳﻢ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔـﺮﻓﺘﻴﻢ ﭘﺎدﮔـﺎن را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﻗﺎي اﺑﻮﺗﺮاﺑﻲ‪ 1‬ﻫﻤﺮاه ﭼﻨﺪ ﻧﻔـﺮ از ﺑﺰرﮔـﺎن ﺷـﻬﺮ داﺧـﻞ ﺳـﺘﺎد ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ درِ ورودي ﭘﺎدﮔﺎن ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻓﻘﻂ ﭘﺮﺳـﻨﻞ ﻧﻈـﺎﻣﻲ‪ ،‬آن‬
‫ﻫﻢ ﺑﺪون ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻖ ورود و ﺧﺮوج دارﻧﺪ‪ .‬ﻋﺪهاي ﺗﺼﻤﻴﻢ داﺷﺘﻨﺪ ﺣﻤﻠـﻪ ﻛﻨﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺟﻠﻮي آﻧﻬﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻋﺪة دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﺑﺎ ﭘﺮﭼﻢ و ﭘﻼﻛﺎرد آﻣﺪﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ‬
‫آن را روي درِ ورودي ﻧﺼﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﺔ ﺷﻤﺎ را ﺑـﻪ ﺳـﺘﺎد ﻟـﺸﻜﺮ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮدﻧﺪ آن را ﻧﺼﺐ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺳﺮﺑﺎزي را ﺻﺪا ﻛﺮدم و ﭘﺎرﭼـﻪ‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺘﺶ دادم ﺗﺎ ﻧﺰد آﻗﺎي اﺑﻮﺗﺮاﺑﻲ ﺑﺒﺮد‪ .‬ﺳﺮﺑﺎز رﻓﺖ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺮﮔـﺸﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻮرد ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ!«‬
‫ﭘﻼﻛﺎرد را ﺑـﻪ دﺳﺘـﺸﺎن دادم و ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴـﺪ از راﻫـﻲ ﻛـﻪ آﻣـﺪهاﻳـﺪ‬
‫ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ!« از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﺳﻠﺤﻪدارﻫﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن اوﺿﺎع ﻧﺎﺟﻮر‬
‫ﺑﻮد و اﺣﺘﻤﺎل ﻫﺮ ﺑﺮﺧﻮردي ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﭘﺎدﮔﺎن ﺣﻔﻆ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪادي از اﻓﺴﺮان و درﺟـﻪداران و ﺳـﺮﺑﺎزان در زﻧـﺪان ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠـﻲ از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﻲﮔﻨﺎه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ روز ﺣﺎج آﻗﺎ اﺑﻮﺗﺮاﺑﻲ در ﺻﺒﺢﮔﺎه ﮔﻔـﺖ‪» :‬اﮔـﺮ اﻳـﻦﻫـﺎ ﺷـﺎﻛﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬دادﮔﺎﻫﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺣﺎج آﻗـﺎ ﺷـﺎﻛﻲ ﺧـﺼﻮﺻﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻴﺪ؛ ﻣﺎ ﻳﺎ ﭘﻮﺗﻴﻦ ﻣﻲاﻧﺪازﻳﻢ ﮔﺮدﻧﻤﺎن ﻳﺎ ﻧﺎن ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ دﺳﺘﻤﺎن ﻳﺎ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﻲﺑﻨﺪﻳﻢ ﻛﻤﺮﻣﺎن‪ .‬ﭘﻮﺗﻴﻦ ﻣﻲاﻧﺪازﻳﻢ اﻟﺘﻤﺎس ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﻳـﻦﻫـﺎ زن و ﺑﭽـﻪ‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﺎن و ﻧﻤﻚ ﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎن و ﻧﻤﻚ ﻛﻪ ﺧﻮردﻳﻢ از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﮕﺬرﻳﺪ و اﮔﺮ ﺧﺪاي ﻧﺎﻛﺮده ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﺠﺎزاﺗﺸﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ «.‬ﻳﻜـﻲ از‬
‫اﻓﺘﺨﺎراﺗﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ اﻛﺜﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲﻫﺎي زﻧﺪاﻧﻲ‪ ،‬از درﺟﻪدار و اﻓﺴﺮ و‬
‫ﺳﺮﺑﺎز ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر در ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮده وﻟﻲ ﺑـﻪ ﻛـﺴﻲ آزاري‬

‫‪1‬ـ ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم واﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ اﺑﻮﺗﺮاﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪة ﻓﻌﻠﻲ )دوره ﻫﻔﺘﻢ( ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﻲ‬
‫‪ ................................................................................. / 26‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻧﺮﺳﺎﻧﺪه و ﺧﻮﻧﻲ ﻧﺮﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آزاد ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺮوع ﺟﻨـﮓ ﺣﻘﺎﻧﻴـﺖ ﻛـﺎر ﻣـﻦ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اول اﻧﻘﻼب ﺑﻌﻀﻲ ﺣﺮﻛﺖﻫﺎ اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮد و اﮔﺮ ﻧﺒﻮد ﭼﻪ ﺑـﺴﺎ‬
‫اﻧﻘﻼب ﻣﺜﻞ اﻧﻘﻼبﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻗﻀﺎوتﻫﺎي ﻧـﺎﺣﻖ‬
‫ﻫﻢ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮد ﻧﻈﺎﻣﻲﻫﺎ ﻣﻘﺼﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻌﻀﻲ اﻏﺮاض ﺷﺨﺼﻲ‬
‫در آن دﺧﻴﻞ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺎب اﺳﺘﻌﻔﺎ را ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از ﻧﻈﺎﻣﻲﻫﺎ ﺧﻮدﺷـﺎن‬
‫اﺳﺘﻌﻔﺎ دادﻧﺪ و رﻓﺘﻨﺪ و ﺗﻌﺪادي رﻧﮓ ﻋﻮض ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﻛـﻪ اﻋﺘﻘـﺎدات‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻲ و اﺳﻼﻣﻲ داﺷﺘﻨﺪ روي اﻋﺘﻘﺎداﺗﺸﺎن ﻣﺤﻜﻢﺗﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺜﻞ‬
‫‪1‬‬
‫ﺳﺘﻮان ﻧﺼﺮﺗﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺟﻨﮓ ﻛﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺷﻬﻴﺪ ﻫﻢ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﺎوﻧﺪﭘﻮر زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﻨﮓ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﻈﻨـﻮن ﺷـﺮﻛﺖ در‬
‫ﻛﻮدﺗﺎ ﺗﻮي زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﺻﻼً ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﻛﻮدﺗـﺎ ﻧﺪاﺷـﺖ‪ .‬وﻗﺘـﻲ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺣﻜﻢ آزادي او را ﺑﺪﻫﻨـﺪ‪ ،‬دادﺳـﺘﺎن ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪» :‬اﻻن از ﻣـﺎ ﭼـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ؟« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ دارم‪ «.‬دادﺳﺘﺎن ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪» :‬اﮔـﺮ‬
‫ﺟﻨﮓ ﺷﺮوع ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﺮاق ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻲ؟« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫»از ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﻲﭘﻮﺷﻢ و ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻲروم‪«.‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺎه و زن ﺷﺎه ﻟﺒﺎس ﻧﻈـﺎﻣﻲ ﺑـﻪ ﺗـﻦ‬
‫ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻈﺎﻣﻲ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ وﻃﻦ و ﺣﻔﻆ ﻧﺎﻣﻮس ﻣﻤﻠﻜﺖ اﻳﻦ ﺷـﻐﻞ‬
‫را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده ﺑﻮد و ﺟﻨﮓ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻣﺘﺤﺎن و ﻣﺤﻚ ﺑـﺮاي اﺛﺒـﺎت اﻋﺘﻘـﺎدات‬
‫ارﺗﺸﻴﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻲرﻳﺎ و ﻣﺮداﻧﻪ ﺟﻠﻮي دﺷﻤﻦ اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﺳﺮوان ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻧﺼﺮﺗﻲ‪ .‬ﺗـﺎرﻳﺦ ﺷـﻬﺎدت ‪ 59/10/16‬ﻏـﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد‪ .‬درﺑـﺎرة ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ‬
‫ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﻃﺒﻞ ﺟﻨﮓ‬

‫ﺧﺒﺮ در ﭘﺎدﮔﺎن ﭘﺨﺶ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11:30‬ﺻﺒﺢ ‪ 31‬ﺷـﻬﺮﻳﻮر ‪ 1359‬ﻋـﺮاق‬

‫ﻫﺠﻮم ﺳﺮاﺳﺮي ﺧﻮد را آﻏﺎز ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺧـﻮدم را ﺑـﻪ ﺳـﺘﺎد ﻟـﺸﻜﺮ‬
‫رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻟﻄﻔﻲ‪ 1‬ﺑـﻪ رﺋـﻴﺲ ﺳـﺘﺎد ﻟـﺸﻜﺮ ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﻓـﻮراً‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ اﻓﺴﺮان و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺟﻤﻊ ﺑﺸﻮﻧﺪ!«‬
‫‪2‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﻪ اﺗﺎق ﺟﻨﮓ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎون ﻟﺸﻜﺮ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﺗﻴﭗ ﻳﻚ زرﻫﻲ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي‪ ،3‬ﻣﻌـﺎوﻧﺶ ﺳـﺮﻫﻨﮓ رادﻓـﺮ‪ ،4‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻮﭘﺨﺎﻧـﻪ‬

‫‪1‬ـ »اﻣﻴﺮ ﺳﺮﺗﻴﭗ زرﻫﻲ ﺳﺘﺎد ﻟﻄﻔﻲ« ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻗﺮارﮔﺎه ﻗﺪس را ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷـﺖ و ﻫـﻢ اﻛﻨـﻮن‬
‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن اﻓﺴﺮي ﻣﺠﺮب ﺑﻮد و دورة ﻋـﺎﻟﻲ را در آﻣﺮﻳﻜـﺎ ﮔﺬراﻧـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در اداﻣـﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﺧﺎﻃﺮات ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ اﻳﺸﺎن ﺑﻌﺪاً ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬و ﻣﺪتﻫﺎ ﻣﻌﺎون ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺳﺘﺎد ﻛـﻞ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻣـﺴﻠﺢ ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن در ﺳﺎل ‪ 1380‬ﺑﻪ رﺣﻤﺖ اﻳﺰدي ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ »ﺳﺮﺗﻴﭗ‪ 2‬زرﻫﻲ ﺳﺘﺎد ﺟﻤﺸﻴﺪي« در ﺑﺴﻴﺎري از وﻗﺎﻳﻊ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮات ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪ .‬اﻳـﺸﺎن ﺑﻌـﺪﻫﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬و آﺧﺮﻳﻦ ﺳﻤﺘﺶ ﻣﻌﺎون ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﺰاﺟﺎ ﺑﻮد و اﻳﻨـﻚ دوران ﺑﺎزﻧﺸـﺴﺘﮕﻲ را‬
‫ﻣﻲﮔﺬراﻧﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺳﺮﺗﻴﭗ ‪ 2‬زرﻫﻲ ﺳﺘﺎد ـ اﻳﺸﺎن ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟـﺸﻜﺮ ‪ ،16‬ﺳـﭙﺲ ﻣﻌـﺎون ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 88‬و ﺑﻌـﺪ از آن‬
‫اداﻣﻪ در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫‪ ................................................................................ / 28‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻟﺸﻜﺮ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻫﻮﺷـﻴﺎر‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﭘـﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و رؤﺳـﺎي ارﻛـﺎن ﻟـﺸﻜﺮ و ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن‬

‫ﮔﺮدانﻫﺎي ﭘﻴﺎده‪ ،‬زرﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺨﺎﺑﺮات‪ ،‬ﺑﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﻴـﺮ و ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻴﭗ‪ 2‬ﻟﺸﻜﺮ در زﻧﺠﺎن و ﺗﻴﭗ‪ 3‬در ﻫﻤﺪان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﮔـﺮدان‬
‫‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﺗﻴﭗ ﻳﻜﻢ ﻧﻴﺰ از ﻣﺪﺗﻲ ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻦ ﺑﻮد‪.1‬‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻼوت ﻗﺮآن ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﺟﺰﺋﻴﺎﺗﻲ از ﺣﻤﻠـﺔ ﻋـﺮاق‬
‫را ﺗﻮﺿﻴﺢ داد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ در وﻇﺎﻳﻒ ﺷﺮﻋﻲ و ﻣﻴﻬﻨﻲ ﭘﺮﺳﻨﻞ ارﺗﺶ ﻋﻨﻮان ﻛﺮد و‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر آﻣﺎدﮔﻲ رزﻣﻲ واﺣﺪﻫﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن رؤﺳﺎي رﻛﻦ دو‪ ،‬ﻳﻚ‪ ،‬ﭼﻬﺎر و‬
‫ﺳﻪ‪ 2‬اﻣﻜﺎﻧﺎت و اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد را ﺑﻴﺎن ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺟﻠﺴﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻌـﺪادي‬
‫از اﻓﺴﺮان ﻣﺜﻞ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﺎوﻧﺪﭘﻮر و ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮزاﻧﻪ در زﻧﺪان ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﺎنﺟﺎ ﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك‬
‫ارﺗﺶ‪ 3‬ﻣﻜﺎﺗﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت‬
‫اﻣﺎم)ره( رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ 24 .‬ﺳﺎﻋﺖ ﻃﻮل ﻧﻜﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎم ﺣـﻀﺮت اﻣـﺎم ﺧﻤﻴﻨـﻲ)ره(‬

‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ‪ 81‬و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺑﻪ وزارت دﻓﺎع رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ اﻳﺸﺎن ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﺑﺎ درﺟﻪ ﺳﺮواﻧﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻳﻚ ﮔـﺮدان ﺑﻮدﻧـﺪ و در ﺗـﺎرﻳﺦ ‪ 5‬ﻣﻬﺮﻣـﺎه ‪ 1359‬درﺟـﻪ‬
‫ﺳﺮﮔﺮدي ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ وﻇﺎﻳﻒ اﻳﻦ ارﻛﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫رﻛﻦ ﻳﻚ ـ وﻇﺎﻳﻒ ﺳﺘﺎدي از ﻗﺒﻴﻞ اﻣﻮر ﭘﺮﺳﻨﻠﻲ‪ ،‬ﺷﻬﺪا و اﻣﻮر اداري‬
‫رﻛﻦ دو ـ وﻇﻴﻔﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﺷﻤﻦ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪ .‬اﻋﻢ از ﺷﻨﺎﺧﺖ زﻣﻴﻦ و اﺳﺘﻌﺪاد دﺷﻤﻦ‪ ،‬ﺷـﻨﻮد و‬
‫اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ‬
‫رﻛﻦ ﺳﻪ ـ آﻣﻮزش و ﻫﺪاﻳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻴﺮوي ﺧﻮدي‬
‫رﻛﻦ ﭼﻬﺎر ـ اﻣﻮر ﻟﺠﺴﺘﻴﻜﻲ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬
‫‪3‬ـ »ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ ﺷﻬﻴﺪ وﻟﻲاﷲ ﻓﻼﺣﻲ« ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪ 1360‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﻧﺎﻣﺠﻮ )وزﻳﺮ دﻓـﺎع(‬
‫ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻜﻮري )ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ( و ﺷﻬﻴﺪ ﻛﻼﻫﺪوز ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎم ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران در ﺳﺎﻧﺤﻪ‬
‫ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻞ ﺟﻨﮓ ‪29 / .........................................................................................................‬‬

‫اﻋﻼم ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز ﺑﻮد‪:‬‬

‫»ﺑﺴﻢاﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﺐ زﻳﺮ اﺑﻼغ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺑﺎﻳﺪ اﻃﺎﻋﺖ از ﺷﻮراي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑـﺪون ﻛﻮﭼـﻚﺗـﺮﻳﻦ ﺗﺨﻠـﻒ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺑﮕﻴﺮد و ﻣﺘﺨﻠﻔﻴﻦ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ و ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺠﺎزات ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺑﺎﻳﺪ اﺷﺨﺎص و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻏﻴﺮﻣﺴﺌﻮل از دﺧﺎﻟﺖ در اﻣﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ‬
‫ﺧﻮدداري ﻛﻨﻨﺪ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﻲ اﻳﻨﺠﺎﻧـﺐ‪ 1‬و ﺷـﻮراي‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل اﻣﻮر ﺟﻨﮕﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻌﻠﻲ‪ ،‬اﻗﺪام دادﮔﺎهﻫﺎي ارﺗﺶ در اﻣﻮري ﻛـﻪ ﺷـﻮراي‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺻﻼح ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ ﺑﺪون اﻃﻼع اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻣﻤﻨﻮع اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪4‬ـ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻣﻮﻇﻔﻨﺪ اﺧﺒﺎري را ﻧﻘﻞ ﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺻﺪدرﺻـﺪ‬
‫ﺻﺤﺖ آن ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي ﻋﺪم اﺿﻄﺮاب و ﺗﺸﻮﻳﺶ اذﻫﺎن‪ ،‬اﺧﺒﺎر‬
‫را از ﻏﻴﺮﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺛﻖ ﻧﻘﻞ ﻧﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 5‬ـ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻧﺘﻈـﺎﻣﻲ ﻣﻮﻇـﻒ ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﺴﺎﻧﻲ را ﻛـﻪ دﺳـﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﻌﻪﺳﺎزي ﻣﻲزﻧﻨﺪ از ﻫﺮ ﻗﺸﺮ و ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻓـﻮراً دﺳـﺘﮕﻴﺮ و ﺑـﻪ‬
‫دادﮔــﺎهﻫــﺎي اﻧﻘــﻼب ﺗــﺴﻠﻴﻢ و دادﮔــﺎهﻫــﺎي ﻣــﺬﻛﻮر‪ ،‬آن را در ﺣــﺪ‬
‫ﺿﺪ اﻧﻘﻼﺑﻴـﻮن ﻣﺠـﺎزات ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﺮدم ﻣﺒـﺎرز اﻳـﺮان ﻣﻮﻇـﻒ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺷﺎﻳﻌﻪﺳﺎزان را ﺑﻪ دادﮔﺎهﻫﺎي اﻧﻘـﻼب ﻣﻌﺮﻓـﻲ و ﺑـﺎ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي اﻧﺘﻈـﺎﻣﻲ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪6‬ـ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ در وﺿﻊ ﻓﻌﻠﻲ ﻣﻮﻇﻔﻨﺪ از ﻧﺸﺮ ﻣﻘﺎﻻت و اﺧﺒﺎري ﻛﻪ ﻗـﻮاي‬
‫ﻣﺴﻠﺢ را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺟﺪاً ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺗﻀﻌﻴﻒ اﻳﻦ ﻗﻮا‪،‬‬
‫ﻋﻘﻼً و ﺷﺮﻋﺎً ﺣﺮام و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺿﺪاﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻛﺮاراً از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣـﺴﻠﺢ‬

‫‪1‬ـ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ از ﺳﻮي اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ )ره( ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 30‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻋﺰﻳﺰ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻧﻤﻮدهام و اﻣﺮوز ﻛﻪ آﻧﺎن در ﺟﺒﻬﺔ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺻﺪام ﻛﺎﻓﺮ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ و از زﺣﻤﺎت آﻧﺎن ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ و از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺗﻮﻓﻴـﻖ‬
‫و ﭘﻴﺮوزي ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫‪7‬ـ اﻛﻴﺪاً ﻫﻤﺔ ﻗﺸﺮﻫﺎي ﻣﻠﺖ و ارﮔﺎن ﻫـﺎي دوﻟﺘـﻲ ﻣﻮﻇـﻒ ﺷـﺮﻋﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ دﺳﺖ از ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎي ﺟﺰﻳﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮدارﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ‬
‫‪1‬‬
‫ﺧﻮد ﻛﻤﻚ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﻧﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬واﻟﺴﻼم‬
‫روحاﷲ اﻟﻤﻮﺳﻮي اﻟﺨﻤﻴﻨﻲ«‬

‫اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻧﻈﺎﻣﻲ روﺣﻴﺔ ﻋﺠﻴﺒﻲ داد‪ .‬ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ واﺣـﺪﻫﺎﻳﻤﺎن را آﻣـﺎده‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻔﺮات ﮔﺮدان را ﺟﻤـﻊ ﻛـﺮدم‪ .‬ﻫﻤـﺔ ﭘﺮﺳـﻨﻞ ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫راﻧﻨﺪهﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺔ ﺗﺎﻧﻚ‪ ،‬درﺟﻪدارﻫﺎ و اﻓﺴﺮان‪ ،‬ﻣﻌﺎون ﮔﺮدان ﺳـﺮوان ﻣﻌـﺎﻓﻲ‪ 2‬ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ ﺳﺘﻮان ﻓﻠﻜﻲ‪ ،3‬ﮔﺮوﻫﺎن دو ﺳـﺘﻮان ﻣﻴﺮزاﻳـﻲ‪ ،4‬ﮔﺮوﻫـﺎن ﺳـﻪ‬
‫ﺳﺘﻮان آرش ﻣﻬﺮ‪ ،5‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ارﻛﺎن ﺳﺘﻮان ﻗﺎﺳﻤﻲ‪ 6‬ﺑﻮد‪ .‬رﺋـﻴﺲ رﻛـﻦ ﭼﻬـﺎر‬
‫ﺳــﺮوان ﻃﺎﻟﻘــﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻓــﺴﺮ ﻣﻮﺗــﻮري ﺳــﺘﻮان ﺻــﺎدقﭘــﻮر‪ ،‬اﻓــﺴﺮ ﻣﺨــﺎﺑﺮات ﺳــﺮوان‬
‫ﻣﻨﺸﻲﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﺳﺘﻮان ﻛﻲﺧﻮاه و ﺳﺘﻮان ﻣﻈﺎﻫﺮي ﻫﻢ از اﻓﺴﺮان دﺳﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﻣﻮرد ﺗﺠﺎوز ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ آرام ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ را ﺑﻪ ﺳﺰاﻳﺶ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪«.‬‬

‫‪1‬ـ ‪ 59/7/1‬ـ ‪ 13‬ذي اﻟﻘﻌﺪه ‪ 1400‬ـ ﺗﻬﺮان ـ ﺟﻤﺎران ـ ﺟﻠﺪ ‪ 13‬ﺻﺤﻴﻔﻪ اﻣﺎم ﺻﻔﺤﺎت ‪ 228‬و ‪229‬‬
‫‪2‬ـ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﺎﻓﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﻬﺎدت ‪ ،60/6/3‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ اﻳﺸﺎن ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك ارﺗﺶ رﻓﺘﻪ و ﺑﺎ درﺟﻪ ﺳﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺳﺮﮔﺮد ﺷﻬﻴﺪ ﻓﺮﻳﺒﺮز ﻣﻴﺮزاﻳﻲ‪ ،‬واﻗﻌﻪ ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺳﺮﮔﺮد ﺷﻬﻴﺪ آرش ﻣﻬﺮ‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﺳﺎل ‪ 63‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺷـﺪ و در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻓﻜـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻬﺎدت‬
‫رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺳﺮﮔﺮد ﺷﻬﻴﺪ ﻗﺎﺳﻤﻲ ـ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻞ ﺟﻨﮓ ‪31 / ..........................................................................................................‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﺎر دارد ﺑﺮود اﻣﺎ ﻣﻦ از اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧـﻪ ﻧﻤـﻲروم و ﻗـﺪم از‬
‫ﭘﺎدﮔﺎن ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲﮔﺬارم‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺗﻤﺎم ﺧﻮدروﻫﺎ و ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﮔـﺮدان ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر در ﺟﺒﻬﻪ آﻣﺎدﮔﻲ رزﻣﻲ ﺻﺪدرﺻﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪«.‬‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ رﺳﻴﺪ ﻫﻤﺔ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮدان ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻨـﻲ ﺗﻜﺒﻴـﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ و ﭘﺎدﮔﺎن را ﺗﺮك ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫واﺣﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﻮﺳﺎزي داﺷـﺖ؛ ﻫـﻢ از ﻧﻈـﺮ ﺗﺠﻬﻴـﺰات‪ ،‬ﻫـﻢ ﭘﺮﺳـﻨﻞ‪ .‬اول‬
‫اﻧﻘﻼب ﺑﺎ ﻧﻴﺖ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻛﺎر اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬آﻣﺪﻧﺪ ﺑـﻴﻦ دو ﻟـﺸﻜﺮ‬
‫زرﻫﻲ ‪ 92‬اﻫﻮاز و ‪ 16‬ﻗﺰوﻳﻦ ﺗﻌﺪادي از ﻧﻔﺮات را ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آن ﻛـﻪ اﻫـﻞ‬
‫رﺷﺖ ﺑﻮد و در اﻫﻮاز ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮد آوردﻧﺪ ﻗﺰوﻳﻦ و آن ﻛﻪ اﻫـﻞ ﺷـﻬﺮﻫﺎي‬
‫ﺟﻨﻮب ﺑﻮد ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ اﻫﻮاز‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻏﻠﺐ راﻧﻨﺪه ﻳﺎ ﺧﺪﻣﻪ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣـﺎ آﻧﻜـﻪ‬
‫در اﻫﻮاز ﺑﻮد ﺧﺪﻣﻪ ﻳﺎ راﻧﻨـﺪه ﺗﺎﻧـﻚ ‪ 60‬ـ ‪ M‬آﻣﺮﻳﻜـﺎﻳﻲ ﺑـﻮد؛ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ در ﻗﺰوﻳﻦ ﭼﻴﻔﺘﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻦ دو ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارد‬
‫و ﻟﺬا آﻣﺎدﮔﻲ رزﻣﻲ ﻟﺸﻜﺮ از ﻟﺤﺎظ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣـﺪ و اﺣﺘﻴـﺎج ﺑـﻪ آﻣـﻮزش‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻲﺷﻮد ﮔﻔﺖ ﮔﺮدان در آن روز ﻓﻘﻂ ‪ 40‬درﺻﺪ آﻣﺎده ﺑﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﻋـﺪد‬
‫ﻇﺮف ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﺪ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛـﺲ ﺑـﻲﻛـﺎر‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬آن ﻛﻪ آﻣﻮزش ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮد از آن ﻛﻪ ﺑﻠﺪ ﺑﻮد ﻳﺎد ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔـﺮدان ﻣـﺎ ‪53‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚ داﺷﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﻓﻘﻂ ‪ 13‬ﺗﺎﻧﻚ آﻣﺎده ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻌﻤﻴﺮ و‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺠﻮز داده ﺑﻮدم ﻗﻄﻌﺎت دو ﺗﺎﻧﻚ از ‪ 53‬ﺗﺎﻧﻚ را ﺑـﺎز ﻛﻨﻨـﺪ و ﺑﻘﻴـﺔ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را آﻣﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻳﻚ ﻫﻔﺘـﻪ ‪ 51‬ﺗﺎﻧـﻚ ﻛـﺎﻣﻼً آﻣـﺎده ﺷـﺪ و ﻣـﻦ‬
‫آﻣﺎدﮔﻲ ﺻﺪدرﺻﺪ ﮔﺮداﻧﻢ را ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ اﻋﻼم ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﺷﺸﻢ ﻣﻬﺮﻣﺎه رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ اﻓﺮاد ﻣﻨﻘﻀﻲ ﺧﺪﻣﺖ وﻇﻴﻔـﻪ‬
‫ﺳﺎل ‪ 1356‬ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﻳﮕﺎنﻫﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر اﻃﻼﻋﻴﻪ‪ ،‬ﭘﺎدﮔـﺎن ﭘـﺮ‬
‫‪ ................................................................................ / 32‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮده ﻣﻨﻘﻀﻲ ﺳﺎل ‪ 56‬ﺷـﺪ‪ .‬دوﻳـﺴﺖ ﻧﻔـﺮ از آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻳﮕﺎن داده‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد ﻗﺮار ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ‪ 140‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ اﻋﺰام ﺷﻮﻧﺪ و ﻣـﺎﺑﻘﻲ‬
‫در ﭘﺎدﮔﺎن آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ اﻋﺰام ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﺎﻋـﺖ ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﻏﻮﻏﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺪهاي ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﺪهاي ﻫﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺟﻠﻮ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ از ﻫﻤـﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻧﺒﺮﻳﺪ‪ ،‬از ﭘﺎدﮔﺎن ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ و ﺧﻮدﻣـﺎن را ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲرﺳﺎﻧﻴﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻐﺾ راه ﮔﻠﻮﻳﻢ را ﺑﺴﺘﻪ ﺑـﻮد‪ .‬رﻓـﺘﻢ‬
‫ﺳﺮاغ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ‪ .‬او ﻫﻢ ﺑﺎ دﻳﺪن ﭼﻨﻴﻦ روﺣﻴﻪاي ﻣﺒﻬﻮت ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺎ ﺧﻮدت‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﻲ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻢ!«‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ ﮔﺮدان‪ .‬از ﻫﻤﻪ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣـﺎ ﻫﻤﮕـﻲ ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﺑـﻪ‬
‫ﺟﺒﻬﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﻚﺗﻚ ﺷﻤﺎ اﻓﺘﺨﺎر ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪ .‬اﻃﻤﻴﻨـﺎن دارم ﺑـﺎ‬
‫اﺣــﺴﺎس و روﺣﻴــﻪاي ﻛــﻪ اﻣــﺮوز در ﺷــﻤﺎ دﻳــﺪم انﺷــﺎءاﷲ در ﻛﻨــﺎر دﻳﮕــﺮ‬
‫رزﻣﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬دﺷﻤﻦ ﻣﺘﺠﺎوز را از ﺧﺎك ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﻳﺨﺖ‪«.‬‬
‫روز دﻫﻢ ﻣﻬﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﺑﺎ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه‬
‫ﻛﻞ ﻗﻮا ﺳﺮ زده ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ اوﻟﻴﻦ واﺣﺪ آﻣـﺎدة ﻟـﺸﻜﺮ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ﻟﺸﻜﺮ ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺑﻪ ﮔﺮدان ﻣﺎ اﺑﻼغ ﻛﺮد ﺟﻬـﺖ راﻫﭙﻴﻤـﺎﻳﻲ آﻣـﺎده‬
‫ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬در ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺮدان آﻣﺎده ﺣﺮﻛﺖ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را ﺑﺎ ﻧﻔﺮات ﺑﻪ ﺧـﻂ ﻛـﺮدم‪ .‬آﻣـﺪﻳﻢ ﺑﻴـﺮون و ﺑـﺎ ﻋﺒـﻮر از ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬
‫ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞﻗﻮا در ﻣﺴﻴﺮ دور ﭘﺎدﮔﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ آن ﻣﻮﻗﻊ ارﺗﺶ اﺻﻼً اﻧﺘﻈﺎر اﻳﻦ آﻣﺎدﮔﻲ را ﻧﺪاﺷـﺖ‪ .‬ﺑـﺴﻴﺎر‬
‫راﺿﻲ و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮد و ﻫﻤﺎن ﺟﺎ دﺳﺘﻮر ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﻳﺸﺎن اﺑﻼغ ﺷﺪ‪.‬‬
 ‫در اﻳﺴﺘﮕﺎه راهآﻫﻦ‬

‫ﻳﺎزدﻫﻢ ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﮔﺮوه ﭘﻴﺸﺮو ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﻣﻌـﺎون ﮔـﺮدان ﺳـﺮوان ﻣﻌـﺎﻓﻲ و‬

‫ﺳﺘﻮان ﻳﻜﻢ ﻗﺎﺳﻤﻲ ﺑﺎ ﻗﻄﺎر ﻋﺎزم دزﻓﻮل ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ واﺣﺪ ﺗﺎﻧﻚ ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ اول ﻳﻚ ﺗﻌﺪاد ده ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺖ ﻧﻔﺮه را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻴﺸﺮو ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﻲروﻧﺪ راﻫﻬـﺎ و ﻣﺤـﻞ ﺗﺠﻤـﻊ را ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻣﺤـﻞ آب و‬
‫آﻣﺎدﮔﺎهﻫﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎه راهآﻫﻦ ﻣﻲروﻧﺪ و ﺗﺎﻧﻚﻫـﺎ را‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎﻓﻲ و ﻗﺎﺳﻤﻲ ﻫﺮ دو ﺳﺎلﻫﺎ در ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﻛـﺮده و‬
‫ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ آﺷﻨﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﮔﺮدان را در ﺳﻪ ﺳﺮﻳﺎل ﺑـﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑـﺮدﻳﻢ‪ .‬در‬
‫ﺳﺮﻳﺎل اول‪ ،‬ﺧﻮدم ﺑﺎ ‪ 23‬ﺗﺎﻧﻚ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻋﺼﺮ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻬﺮﻣﺎه اﻳﺴﺘﮕﺎه راهآﻫﻦ ﻗﺰوﻳﻦ ﺷﺎﻫﺪ ﻳﻚ روز اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ و ﺑﻪ‬
‫ﻳﺎد ﻣﺎﻧﺪﻧﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﺟﺎي ﺳﻮزن اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ از ﺻـﺒﺢ‬
‫روي واﮔﻦ ﻫﺎ ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺪاي ﺗﻜﺒﻴﺮ و ﺻﻠﻮات و ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﻣﺮدم‬
‫ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ارﺗﺸﻲ ﺗﻮ ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﺎﻳﻲ‪ ،‬رزﻣﻨﺪة ارﺗﺸﻲ‬
‫ﺧﺪا ﻧﮕﻬﺪار ﺗﻮ!«‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺶ ـ زﻣـﺎن ﺣﺮﻛـﺖ ـ ﻧﺰدﻳـﻚ ﻣـﻲﺷـﺪﻳﻢ ازدﺣـﺎم و‬
‫‪ ................................................................................ / 34‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻫﻴﺠﺎن ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬از ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺳـﻮار ﻗﻄـﺎر ﺑـﺸﻮﻧﺪ ﺗـﺎ ﺗـﺄﺧﻴﺮ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺧﻴﺎﻟﻢ از ﻧﻔﺮات راﺣﺖ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺎﻧﻮادهام رﻓﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻃﻮل ﻧﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺎر‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ از ﭘﻠﻪﻫﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺮم ﺻﺪاﻳﻢ ﻛـﺮد و ﺳـﺎك ﻧـﻮزاد را‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻢ داد‪ .‬ﺑﻬﺎره! ﺧﺪاي ﻣﻦ! آﻧﻘﺪر در ﻓﻜﺮ و ﻫﻴﺠﺎن و ﺟﻤـﻊ و ﺟـﻮر ﻛـﺮدن‬
‫ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮدان ﺑﻮدم ﻛﻪ او را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدم‪ .‬ﺳﺎك ﺑﻬﺎره را دﺳﺖ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫ﭘﺎي ﭘﻠﻪﻫﺎي ﻗﻄﺎر آوردﻧﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮ ﺑﻴﺴﺖ روزهام را ﺑﻮﺳﻴﺪم‪ .‬دﻳﺪن اﻳـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ‬
‫ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻨﻘﻠﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﻋﺪهاي ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ و ﺷﻌﺎر ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﻋﺪهاي‬
‫ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﻠﺒﻢ داﺷﺖ از ﺟﺎ ﻛﻨﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺻـﻮرتﻫـﺎ را ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺴﺘﻢ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﭘﺸﺖ ﭘﺮدهاي ﺷﻔﺎف ﻣـﻮج ﻣـﻲﺧﻮردﻧـﺪ‪ .‬ﻣﺮاﻗـﺐ ﺑـﻮدم‬
‫ﭘﻠﻚﻫﺎﻳﻢ روي ﻫﻢ ﻧﺮود و اﺷﻜﻢ ﺳﺮازﻳﺮ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺪرﻗﺔ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ارﺗﺸﻲ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﺷﻚ ﻣﺮا ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻄﺎر ﺳﻮﺗﻲ ﻛﺸﻴﺪ و از ﻣﺤﺎﺻﺮة ﻣﺮدم و ﻏﻮﻏﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺎرج ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اوﻟﻴﻦ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﺑـﻮد‪ .‬اﻳـﺴﺘﺎدﻳﻢ ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻤﺎز‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎ روﺣﻴﺔ ﻋﺠﻴﺒﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻳﻦ اﺗﺤﺎد‬
‫و اﻳﻦ ﺑﺪرﻗﻪ را دﻳﺪﻳﺪ! ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺑﺎ دﻋﺎي ﻣﺮدم ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻣـﺎ‬
‫ﭘﻴﺮوزﻳﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺎ اﻟﻬﻲ اﺳـﺖ و ﺑـﺮاي اﺣﻘـﺎق ﺣـﻖ و ﺧـﺎرج ﻛـﺮدن‬
‫اﺷﻐﺎﻟﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻲروﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ اﻳـﺴﺘﮕﺎه دو ﻛﻮﻫـﻪ رﺳـﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﺳـﺮوان ﻣﻌـﺎﻓﻲ و ﺳـﺘﻮان‬
‫ﻗﺎﺳﻤﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﺪ دز ﻣﺎﺑﻴﻦ دزﻓﻮل و ﺳﺪ‬
‫دز ﺑﺮاي ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻤﻊ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﺘﻮن را ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در دورهﻫﺎي زرﻫﻲ و در درسﻫﺎ و ﺗﻤﺮﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﭘـﺲ‬
‫از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﺧﺎص ﻣﺘﻔـﺮق‪،‬‬
‫در اﻳﺴﺘﮕﺎه راهآﻫﻦ ‪35 / ............................................................................................‬‬

‫ﮔِﻞ ﻣﺎﻟﻲ و اﺳﺘﺘﺎر ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺳﻨﮕﺮ ﻛﻨﺪه ﺷﻮد ﺗﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻤﺒﺎران ﻫﻮاﻳﻲ‬
‫دﺷﻤﻦ آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮيﺷﺎن ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﺎ در ﻣﻴﺪان واﻗﻌﻲ ﺟﻨـﮓ ﺑـﻮدﻳﻢ و‬
‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮدﻳﻢ و در ﻣﺎﻧﻮرﻫﺎ اﻧﺠﺎم داده ﺑﻮدﻳﻢ ﻋﻤـﻼً ﭘﻴـﺎده‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺎآﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺧﺪﻣﺘﻢ از ﺳﺎل ‪ 47‬ﺗـﺎ‬
‫‪ 59‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻏﺮب و ﭘﺎدﮔﺎن ﻗﺰوﻳﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻟﺤﻈﺔ ورود ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫اوﻗﺎﺗﻢ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﺔ ﻣﻌﺎﻓﻲ و ﻗﺎﺳﻤﻲ ﻫﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻤﻚ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫دﺷﻤﻦ ﻛﻪ ﭘﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﺎ ﺑﺮده ﺑﻮد‪ ،‬روز ‪ 18‬ﻣﻬﺮ ﺑﻪ ﻣﻮاﺿـﻊ ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن ﺳﻮم ﭼﻨﺪ ﮔﻠﻮﻟﺔ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﭘﺮﺗﺎب ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﻫـﻢ ﭘﺎﺳـﺦ ﺧـﻮﺑﻲ ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ‬
‫دادﻳﻢ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ آﺗﺶ دﺷﻤﻦ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺷـﻠﻴﻚ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﺷﻤﻦ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدﻧﺪ و اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﺰه اﻧﻔﺠﺎر ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎي دﺷﻤﻦ را‬
‫ﭼﺸﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮ اﺛﺮ آﺗﺶ آﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از ﻣﺎ زﺧﻤﻲ ﺷـﺪ‪ .‬ﺗـﺮﻛﺶ ﺑـﻪ ﭘـﺎﻳﺶ‬
‫ﺧﻮرده ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺟﺮاﺣﺘﺶ زﻳﺎد ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻠــﻮم ﺷــﺪ درسﻣــﺎن را ﺧــﻮب ﭘــﺲ داده ﺑــﻮدﻳﻢ و اﺻــﻞ ﭘﺮاﻛﻨــﺪﮔﻲ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎﻳﻤﺎن ﺑﻪ درﺳﺘﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔﺮوﻫـﺎن ﺳـﻮم‬
‫ﺳﺮوان آرشﻣﻬﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﺎﻧﻚ ﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ ﺗﺎ اﺻﻮل اﻳﻤﻨـﻲ و‬
‫ﻣﻮاﺿﻊ را ﻳﻚﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﺮوﻫﺎن و رﺋـﻴﺲ رﻛـﻦ ﺳـﻮم‬
‫ﮔﺮدان ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ از ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻤﻊ ﺧﺎرج ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺳﺮاغ ﺗﻴـﭗ‪ 2‬دزﻓـﻮل‬
‫رﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ در ﻏﺮب رودﺧﺎﻧﻪ ﻛﺮﺧﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﺎ اﻓﺴﺮان ﺗﻴـﭗ ﺑـﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت در ﺗﻮﺟﻴﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻤﻚ زﻳـﺎدي ﺑـﻪ ﻣـﺎ ﻛـﺮد‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺗﻴﭗ دزﻓﻮل ﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 36‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫در راه ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﻤﺸﻚ‪ ،‬درﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺒـﻮر از رﻳـﻞ راهآﻫـﻦ ﻳـﻚ‬
‫ﮔﻠﻮﻟﺔ ﺗﺎﻧﻚ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺮي ﺟﻴﭗ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺧـﻮرد و ﻣﻨﻔﺠـﺮ ﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﻴﻪ زودﺗﺮ ﺷﻠﻴﻚ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ ،‬ﭼﻴـﺰي از ﻣـﺎ ﺑـﺎﻗﻲ‬
‫ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻟﻤﺎن ﻛﻪ ﺟﺎ آﻣﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻫﺮ ﻃﻮر ﺷﺪه ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻧﻚ دﺷﻤﻦ را ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از دو ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﭘﻴﺎدهروي‪ ،‬ﺗﺎﻧﻚ دﺷﻤﻦ را دﻳﺪﻳﻢ‪ .‬آﻧﻬﺎ درﺳﺖ ﻛﻨﺎر رﻳﻞ‬
‫راهآﻫﻦ ﻣﻮﺿﻊ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ درﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ داد ﻛﻪ ﻧﻪ از ﻛﺘـﺎبﻫـﺎ و‬
‫دورهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﻣﻴﺪان ﺟﻨﮓ آﻣـﻮﺧﺘﻢ‪ :‬اوﻻً رﻓـﺘﻦ ﺑـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ آن ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﺛﺎﻧﻴﺎً در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺧﻮدرو‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺎدهروي‪ ،‬دﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ و ﺧﻄﺮ ﻛﻤﺘﺮي دارد‪.‬‬
‫ﭘﻨﺞ روز از اﺳﺘﻘﺮار ﻣﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﺎن ﺗﺒـﺎدل آﺗـﺶ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺪت ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺒﺎدﻟـﺔ آﺗـﺶ از ﻧﺰدﻳـﻚ ﻏـﺮوب آﺗـﺶ ﺗـﺎ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻬﺎر ﺻﺒﺢ از ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ‪ 9‬ﺻﺒﺢ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻛﻤﺘﺮ و از ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9‬ﺻـﺒﺢ ﺗـﺎ‬
‫ﭘﻨﺞ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺑﻪ ﻧﺪرت اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ زﻣﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎ را ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﻗﺮار دادم‪ .‬ﻋﻤﻖ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اوﻟﻴﻪ را ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﺗـﺎ‬
‫ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ و ﭘﻴﺎده ﻣﻲرﻓﺘﻢ‪ .‬دو ﻋﺪد ﻧﺎرﻧﺠﻚ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻛﻮﭼـﻚ‬
‫و دو ﻋﺪد ﺷﻜﻼت ﺟﻴﺮة ﺟﻨﮕﻲ ﻫﻤﺮاﻫﻢ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑﻌـﺪﻫﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺳـﻴﻜﻠﺖ را ﻫـﻢ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدم و ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﺟﻮاب داد‪ .‬ﻛﺎر ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻋـﺎﻟﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﮔﺮدان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوي اﺣﺘﻴﺎط ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫وﺟﺐ ﺑﻪ وﺟﺐ ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺑﻴﻦ ﺧﻮدﻣﺎن و دﺷﻤﻦ ﻣﺜﻞ ﻛﻒ دﺳﺘﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ روزﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻣﻬﺮﻣﺎه رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻮاي ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻲ دﺳـﺖ ﺑـﺮدار ﻧﺒـﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎ ﻣﺼﺮف آب را ﺑﺎﻻ ﺑﺮده ﺑﻮد و ﻧﻔﺮات از اﻳـﻦ ﻟﺤـﺎظ در ﻣـﺸﻜﻞ ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫دﻳــﺪم اﻳﻨﺠــﺎ ﺗــﺪارﻛﺎت ﻛﻼﺳــﻴﻚ ﻛــﺎري از ﭘــﻴﺶ ﻧﻤــﻲﺑــﺮد‪ .‬ﺳــﺮاغ ﺳــﺮوان‬
‫در اﻳﺴﺘﮕﺎه راهآﻫﻦ ‪37 / ............................................................................................‬‬

‫ﻣﻨــﺸﻲﺑﺎﺷــﻲ رﻓــﺘﻢ‪ .‬او از ﻧﻈــﺮ ﺷــﻐﻠﻲ اﻓــﺴﺮ ﻣﺨــﺎﺑﺮات ﮔــﺮدان ﺑــﻮد‪ .‬ﮔﻔــﺘﻢ‪:‬‬
‫»ﻣﻨﺸﻲﺑﺎﺷﻲ! اﻳﻦ ﻛﺎر ﻓﻘﻂ از ﺗﻮ ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎ از ﺗﻮ آب و ﻳـﺦ ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻴﻢ‪«.‬‬
‫ﺳﺮوان ﻣﻨﺸﻲﺑﺎﺷﻲ ﻓﺮدي ﺧﻮشﺑﻴـﺎن‪ ،‬ﺧـﻮشﺑﺮﺧـﻮرد و رواﺑـﻂ ﻋﻤـﻮﻣﻲاش‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻗﻮي ﺑﻮد‪ .‬دو روز ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ دﻳﺪﻳﻢ ﺑﺎ دو ﻛﺎﻣﻴﻮن ﺗﺎﻧﻜﺮ ‪ 4500‬ﻟﻴﺘـﺮي‬
‫ﭘﺮآب و دو واﻧﺖ ﺷﻮرﻟﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ آﻣﺪ‪ ،‬ﻛﻪ روي ﻫـﺮ ﻛـﺪام ﻳـﻚ ﺑﻠﻨـﺪﮔﻮي‬
‫ﺑﺰرگ ﺑﺎ آﻣﭙﻠﻲﻓﺎﻳﺮ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪاً ﻓﻬﻤﻴـﺪﻳﻢ ﺑـﺎ ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺳـﺎزﻣﺎن آب‬
‫دزﻓﻮل رﻓﺎﻗﺖ ﺷﺶ داﻧﮓ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮده اﺳﺖ!‬
‫ﭘﻨﺠﻢ آﺑﺎن ﻣﺎه ﻗﺮارﮔﺎه ﺗﻴﭗﻳﻚ ﻟﺸﻜﺮ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺎ ﻣـﺴﺘﻘﺮ ﺷـﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﺗﻴﭗ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل اﺳﺘﺎد ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ داﻧﺸﮕﺎه ﺟﻨـﮓ ﺑـﻮد و در‬
‫ﺟﻨﮓ وﻳﺘﻨﺎم ﻣﺪﺗﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻓﺴﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﮔﺬراﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎ و ﺗﺠﺮﺑﺔ ﺑﻴﺴﺖ روزه ﺧـﻮدم‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ از داﻧﺴﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻪ دﺳﺖ آورده ﺑـﻮدم‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮده و آن را ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﻣﻲداﻧـﺴﺖ‪ .‬ﻣـﻦ ﻫـﻢ ﺗﺠﺮﺑـﻪﻫـﺎي اﻳـﺸﺎن را‬
‫ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺴﻴﺎر ارزﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻫﻢ ﺑـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﺑـﺮوﻳﻢ‪ .‬ﻣـﺎ‬
‫ﺑﺎﻫﻢ در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬از ﺑﻴﻦ آبروﻫﺎي ﺧـﺸﻚ ﻣﻨﻄﻘـﻪ و ﺑـﻴﻦ ﺗﭙـﻪﻫـﺎ‬
‫ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲرﻓﺘﻴﻢ‪ .‬در ﺑﻴﻦ راه درﺑﺎرة روش ﺿﺮﺑﻪزدن ﺑﻪ دﺷـﻤﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 38‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻮﻟﺪوزر‬

‫ﻛــﻮچ دﻳﮕــﺮي در راه ﺑــﻮد‪ .‬ﻫﻔــﺘﻢ آذرﻣــﺎه ‪ 1359‬ﺑــﻪ ﮔــﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧــﻚ‬

‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ داده ﺷﺪ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺠﻤﻊ ﺑﻪ ﺷﺮق اﻫﻮاز ﺳﻤﺖ آﺗﺸﮕﺎه ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻜـﺎن‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را در ﻣﺤﻞ ﻣﺘﻔﺮق ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺮاﻛﻨـﺪﮔﻲ ﺑـﻪ ﺗﻨﻬـﺎﻳﻲ ﻛـﺎﻓﻲ ﻧﺒـﻮد‪.‬‬
‫زﻣﻴﻦ آﺗﺸﮕﺎه ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎز ﺑﻮد و ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﺑﺪون ﺳـﻨﮕﺮ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑﻤﺒـﺎران ﻫـﻮاﻳﻲ‬
‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺣﺘﻤﺎً ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﻮﻟﺪوزر داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﻟﺸﻜﺮ‬
‫‪ 92‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اي ﻧﺪاد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﺎﻳﺪ از ﻃﺮف اﺳﺘﺎﻧﺪاري ﻓﺮﺟﻲ ﺷﻮد‪ .‬در اﺳـﺘﺎﻧﺪاري‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ اﺗﺎﻗﻲ ﻛﻪ وارد ﻣﻲﺷﺪم و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ ﺑﻮد‪ ،‬از اﻫﻤﻴـﺖ و‬
‫ﺿﺮورت ﺑﻮﻟﺪوزر ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ و اﻳﻨﻜﻪ اﻻن ﺗﺎﻧﻚﻫﺎﻳﻢ ﺑﻲﭘﻨﺎه و ﺑﻲﺳـﻨﮕﺮ ﻣﻨﺘﻈـﺮم‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﺎﻳﺪهاي ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬واﻗﻌﺎً ﺑﻮﻟﺪوزر ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬آن ﻃـﻮر ﻛـﻪ ﻣـﻦ اﻟﺘﻤـﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم دل ﺳﻨﮓ آب ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ادارات دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺛﻤﺮي ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺐ ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﻟﺸﻜﺮ ‪ 92‬ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬داﺧﻞ ﺳﺎﻟﻦ ﺳﺘﺎد ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ را دﻳﺪم‬
‫ﻛﻪ ﭼﻨﺪ اﻓﺴﺮ دورش ﺑﻮدﻧﺪ و داﺷﺖ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻓﺮﺷﺘﺔ ﻧﺠﺎت‬
‫را ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﺶ رﻓﺘﻢ‪ .‬وﺳﻂ ﺻﺤﺒﺘﺶ اﺣﺘﺮاﻣـﻲ ادا ﻛـﺮدم و‬
‫‪ ................................................................................. / 40‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﻴﺎن و درﺟﻪ و ﻣﻘﺎم‪ ،‬ﻗـﺼﻪ و ﻏـﺼﺔ ﺑﻮﻟـﺪوزر را ﺑـﺎ ﻟﺤـﻦ‬
‫درددل و ﮔﻼﻳﻪآﻣﻴﺰ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدم‪ .‬ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ ﻛﻪ ﻣـﺮا از رژه ﭘﺎدﮔـﺎن ﻗـﺰوﻳﻦ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد از ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻗﺪر ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻳﮕﺎن و ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎﻳﻢ ﻫـﺴﺘﻢ‬
‫ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﭘﺪري ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ وﺻﻴﺖ ﻛﻨﺪ ﺑـﺎ ﻃﻨـﻴﻦ آرام و ﻣﻬﺮﺑـﺎن‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﻣﺎ اﻣﺮوز ﺑﺮاي رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي رﻓﺘﺎر ﻛﻨـﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺳﺮﮔﺮدﻫﺎي ﺳﻲ ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ اﻣﺮوز ﻣﺎ اﻓﺘﺨﺎر ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ ﻟﺒﺎس را ﺑﺎ‬
‫ﺷﺮاﻓﺖ و ﻏﺮور ﺑﻪ ﺗﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪام ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﺑﺮو ﺧﺪا ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻮﻟﺪوزري ﺑﺮاﻳﺖ ﭘﻴـﺪا ﻛـﻨﻢ!«‬
‫از اﻳﺸﺎن ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮده ﺑﻪ ﻳﮕﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﺳﻴﻨﻪام ﺳﺒﻚ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ روز ﮔﺬﺷﺖ و از ﺑﻮﻟﺪوزر ﺧﺒﺮي ﻧﺸﺪ‪ .‬روي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺘﺎد را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻮﻛﻞ ﺑﻪ ﺧـﺪا ﻛـﺮدم و ﺟـﺎدة ﺧﺮﻣـﺸﻬﺮ را در ﭘـﻴﺶ ﮔـﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺗـﺎﺑﻠﻮ ﻛﺎرﺧﺎﻧـﻪ‬
‫»ﻛﺎﺗﺮﭘﻴﻼر« ﻧﻮر اﻣﻴﺪي در دﻟـﻢ روﺷـﻦ ﻛـﺮد‪ .‬ﻛﺎرﺧﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﺪت ﺑﻤﺒـﺎران و‬
‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ در ﻣﺤﻮﻃـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻏـﺸﺎن رﻓـﺘﻢ و ﺧـﻮدم را‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﺑﻮﻟﺪوزر ﻧﻴﺎز دارم‪ «.‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺑﻮﻟﺪوزر ‪D6‬‬
‫ﻣﺎﻧﺪه ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﺧﺮاب اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻻن ﭘﻨﺠﺎه ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎ ﻧﻔـﺮاﺗﺶ در ﻣﻌـﺮض‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻮﻟﺪوزر ﻧﺒﺮم‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ در ﺑﻤﺒﺎران ﻫﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺪون ﺳـﻨﮕﺮ ﭼـﻪ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮﺷﺎن ﻣﻲآﻳﺪ‪ «.‬وﻗﺘﻲ ﺳﻮز و ﮔﺪاز ﻣﺮا دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬آﺳﺘﻴﻦﻫﺎ را ﺑﺎﻻ زدﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌـﻪ‬
‫ﺟﻮر ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻮﻟﺪوزر آﻣﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﭘﺸﺖ ﻓﺮﻣـﺎن ﻧﺸـﺴﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻐﻞ دﺳﺘﺶ‪ .‬و ﺑﻮﻟﺪوزر را روي ﺷِﻨﻲ ﺗـﺎ ﻣﺤـﻞ ﺗﺠﻤـﻊ ﮔـﺮدان راﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻛﻨﺪن ﺳﻨﮕﺮ ﺑﺮاي ﻧﻔﺮات و ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﺷﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺒﺮ آوردﻧﺪ ﻋﺮاق ﺗـﻚ ﮔـﺴﺘﺮدهاي در ﻣﻨﻄﻘـﺔ ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻮﻟﺪوزر ‪41 / .................................................................................................‬‬

‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد را ﺗﺼﺮف ﻛﺮده و در ﺷﻤﺎل و ﺟﻨﻮب رودﺧﺎﻧـﺔ‬

‫ﻧﻴﺴﺎن ﻣﻮاﺿﻊ ﺧﻮد را ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬از ﻗﺮار ﻣﻌﻠﻮم ﻋﺮاق ﭘـﺲ از اﺷـﻐﺎل‬
‫ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ و ﺑﺨﺸﻲ از ﺧﺎك ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺷـﺪﻳﺪ ﻣـﺮدم و‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎ در ﻧﻮار ﻣﺮزي از ﺧﻮاب ﻧﺎﺑﻮدي اﻧﻘـﻼب اﻳـﺮان و ﺟـﺪا ﻛـﺮدن اﺳـﺘﺎن‬
‫ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﻴﺮون آﻣﺪه و ﺑﺎ ﺗﺤﻜﻴﻢ و ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻮاﺿﻊ اﺷﻐﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺣﺮﺑﺔ ﺳﻴﺎﺳﻲ رو‬
‫آورد‪ .‬در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ و ﻓﻘﻂ آﺗﺶ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ رد و ﺑـﺪل‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ آذرﻣﺎه ﺑﻪ ﮔﺮدان اﺑﻼغ ﺷﺪ در ﻏـﺮب اﻫـﻮاز در ﻣﻨﻄﻘـﺔ ﻓـﻮﻟﻲآﺑـﺎد‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻳﻢ و ﻣﺎ ﻫﻢ ﺑﻲدرﻧـﮓ واﺣـﺪ را از ﺷـﺮق اﻫـﻮاز ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﻣﺤـﻞ‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺣﺮﻛﺖ دادﻳﻢ‪.‬‬
‫در ﻛﺸﻮر و رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ ﺻﺤﺒﺖ از ﺗﺮﻓﻨﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻋﺮاق ﺑﺎ ﻫﻤﺪﺳﺘﻲ‬
‫آﻣﺮﻳﻜــﺎ و دﻳﮕــﺮ اﺑﺮﻗــﺪرتﻫــﺎ ﺑــﻮد‪ .‬ﺣــﻀﺮت اﻣــﺎم)ره( و ﺷﺨــﺼﻴﺖﻫــﺎ در‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻮﻃﺌﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎري اﺳﺖ و ﻣﺬاﻛﺮه ﺑـﺎ‬
‫دﺷﻤﻨﻲ ﻛﻪ ﺧﺎك ﻣﺎ را در اﺷﻐﺎل دارد‪ ،‬ﻣﺤﺎل اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ و ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻨﮕﻴﺪن ﺑﺎ ﻣﺘﺠﺎوزﻳﻦ ﺑﻲﺗﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و‬
‫ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ اﻳﻦ روﺣﻴﻪ را ﺣﻔـﻆ ﻣـﻲﻛـﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻫﻔـﺪﻫﻢ آذرﻣـﺎه ﺳـﺎﻋﺖ ﺳـﻪ‬
‫ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﻣﺮﺣﻮم ﺣﺎجآﻗﺎ اﺑﻮﺗﺮاﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣـﺮدم ﺗﻬـﺮان در ﻣﺠﻠـﺲ ﺷـﻮراي‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﮔﺮدان آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﺻـﻔﺎﻳﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﺣﻀﻮر اﻳﺸﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻫﺎر را ﺑﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮدان ﺻﺮف ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ ﭼـﻪ‬
‫اﺻﺮار ﻛﺮدﻳﻢ ﻧﻤﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﺮ ﺑﺰﻧﻴﻢ‪ .‬ﻓـﺮداي‬
‫آن روز ﺧﺒﺮ اﺳﺎرت اﻳﺸﺎن و ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺸﺎن ﺑﭽﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﺪت ﻏﺼﻪدار ﻛﺮد‪.‬‬
‫روزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺒﻬﻪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ داد ﻛﻪ ﺑـﻪ آﻣـﻮزش‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻛـﺎدر و ﺑﺨـﺼﻮص اﻓـﺮاد وﻇﻴﻔـﻪ ﻣﻨﻘـﻀﻲ ﺧـﺪﻣﺖ ﺳـﺎل ‪56‬‬
‫‪ ................................................................................. / 42‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺑﭙﺮدازﻳﻢ و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت دو ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫در ﺑﺎزدﻳﺪ از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﺳﻮﺧﺘﺔ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 92‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷـﺪم اﻛﺜـﺮ ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎ در‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺮﺟﻚ ﻣﻮرد اﺻﺎﺑﺖ ﻣﻮﺷﻚ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ زﻣـﻴﻦ و ﻳـﺎ ﺗﻴـﺮ ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮي ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮم رﺳﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻴﻠـﻪﻫـﺎي آﻫـﻦ ﻗـﻮي ﺑـﻪ ﻃـﻮل ‪60‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ آوردﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﺟﻠﻮي ﺑﺮﺟﻚ ﺟﻮش دادﻳﻢ و ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎ و ﺑﺮﺟـﻚ‪،‬‬
‫ﮔﻮﻧﻲﻫﺎي ﺷﻦ ﻗﺮار دادﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻲﻫﺎ ﺑـﺮاي ﺑﺮﺟـﻚ ﺣﻜـﻢ ﺳـﭙﺮ داﺷـﺖ و‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﻠﻮﻟﻪ و ﻣﻮﺷﻚ آﺳﻴﺐ ﻛﻤﺘﺮي ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺘﻜـﺎر ﺑﻌـﺪﻫﺎ‬
‫ﻛﺎراﻳﻲ ﺧﻮد را ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮد و ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﺟﻮﺷﻜﺎر ﻫﻢ ﺑـﺮاي ﺧـﻮد‬
‫ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﺑﻮﻟﺪوزر ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻛﺎر ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﺎد ﺧﺎﻧﻮاده و ﻏﺼﺔ دوري از ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ ذﻫﻨﻢ‬
‫ﻫﺠﻮم آورد‪ .‬ﻧﺰدﻳﻚ ﭼﻬﺎر ﻣﺎه ﺑﻮد از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻲﺧﺒﺮ ﺑﻮدم‪ .‬ﻧـﻪ ﻓﻘـﻂ ﻣـﻦ‪ ،‬ﻫﻤـﺔ‬
‫ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮداﻧﻢ از ﺧﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺪا اﻓﺘـﺎده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﻪ ﻧﻴـﺎز داﺷـﺘﻴﻢ ﺑـﺎ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﻳﻤﺎن ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮوان ﻣﻨﺸﻲﺑﺎﺷﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻚ ﺧـﻂ‬
‫ﺗﻠﻔﻦ ﺑﺮاي ﮔﺮدان ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮد؟« ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ رﻓـﺖ دﻧﺒـﺎﻟﺶ و ﻳـﻚ ﺧـﻂ از ﺷـﻬﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤـﻞ ﺗﺠﻤـﻊ ﮔـﺮدان آورد‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫»ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﻳﺸﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از ﻗﺰوﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻗﺮار ﺷﺪ ﻫﻤﺴﺮم ﺑﭽﻪﻫﺎ را ﺑﺮدارد و ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺮج ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻚ اﻗﻮاﻣـﺸﺎن ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﺸﺎن ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﻧـﻮزاد‪ ،‬ﻣﺮﺧـﺼﻲ‬
‫اﺳﺘﻌﻼﺟﻲ از آﻣﻮزش و ﭘﺮورش داﺷﺖ‪ .‬دﺧﺘـﺮ ﺑـﺰرﮔﻢ ﻣﻬـﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺳـﺎل دوم و‬
‫ﻣﻬﺸﺎد‪ ،‬ﺳﺎل اول دﺑﺴﺘﺎن ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﺎرهام ﺣﺎﻻ ﭼﻬﺎر ﻣﺎﻫﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﮔﻮﺷﻲ را ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺣﺎل و ﻫﻮاﻳﻢ ﺑﻬﻢ رﻳﺨﺖ‪ .‬ﺑﺎورم ﻧﻤﻲﺷﺪ ﭼﻬﺎر ﻣﺎه‬
‫او را ﺑﻲﺧﺒﺮ رﻫﺎ ﻛﺮدهام‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮدم ﺣﺘﻲ ﻳﻚ روز او را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﮕﺬارم‪.‬‬
‫ﻋﻼﻗﺔ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ زﺑﺎﻧﺰد ﻓﺎﻣﻴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻮﻟﺪوزر ‪43 / ................................................................................................‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺤﻤﻮد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻧﮕﺮاﻧﻢ‪ ،‬از دﻟﺸﻮره آب ﺷﺪهام!«‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺗﻮﻛﻞ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﻮاﺳﺖ او ﺑﺮﮔﻲ روي زﻣﻴﻦ ﻧﻤـﻲاﻓﺘـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﮕﺮ ﻏﻴﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻧﻪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎ دﻟﺘﻨﮕﻲﻫﺎي ﺑﭽﻪﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ داﺋﻤﺎً ﺗﻮ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ و‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻮل ﻛﻨﻴﻢ ﻣـﻦ اﻳـﻦ راه را اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮدهام‪ .‬درس ﺟﻨﮕﻴـﺪن‬
‫ﺧﻮاﻧﺪهام‪ ،‬ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ روزي!«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺗﺎ ﻛﻲ اداﻣﻪ دارد؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ .‬اﻣﺎ زﻳﺎد ﻃﻮل ﻧﻤـﻲﻛـﺸﺪ‪ .‬انﺷـﺎءاﷲ ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ زوديﻫـﺎ‬
‫ﺧﺒﺮﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﺷﻨﻮي‪ ،1‬و ﻣﺘﺠﺎوزﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﺰاﻳﺸﺎن ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬دﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻲ و از ﺑﺎﺑﺖ ﺧﺎﻧﻪ و ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑـﻪ ﻣـﻦ آراﻣـﺶ ﺧﻴـﺎل‬
‫ﺑﺪﻫﻲ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﻫﻤﺔ ﺳﻌﻲ ﺧﻮدم را ﻣﻲﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻬﺸﻴﺪ و ﻣﻬﺸﺎد ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﻫﺮ دو ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻲ ﻣﻲآﻳﻲ؟ ﺑﻪ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ زود ﻣﻲآﻳﻢ‪ ،‬ﻫﺮ وﻗﺖ دﺷﻤﻦ را ﺑﻴﺮون ﻛﺮدﻳﻢ!‬

‫‪1‬ـ در آن روزﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ از ﻳﻚ ﺣﻤﻠﺔ ﺑﺰرگ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ ................................................................................. / 44‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﺮح ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ‬

‫در ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ ﺣﺮف ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻃﺮف اﻣﺎم ﺑﻪ ارﺗﺶ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺟﻨﮓ‬
‫ﻓﻌﺎل ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻖ و ﻫﺮ ﻣﻘﻴﺎس ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ آﺳﺎﻳﺶ و‬
‫آراﻣﺶ دﺷﻤﻦ در ﻣﻮاﺿﻊ اﺷﻐﺎﻟﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺧﺒﺮ ﺻﺤﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫‪ 59/9/26‬ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬
‫»ﺑﺮاﺑﺮ ﻃﺮح اراﻳﻪ ﺷﺪه و ﻣﺼﻮﺑﺔ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ دﻓﺎع‪ ،‬ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨـﻲ ارﺗـﺶ‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دارد ﺑﻼدرﻧـﮓ در ﻣﻨﻄﻘـﺔ اﻫـﻮاز ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﺗﻌﺮﺿﻲ را ﻫﺪاﻳﺖ و دﺷﻤﻦ را در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر و ﺣﺮدان ﻣﻨﻬﺪم و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ﺧﻂ ﻣﺮز را ﺗﺮﻣﻴﻢ و ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﺳـﺘﻮر ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﺗﻌﺮﺿﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎك دﺷﻤﻦ ﺑﻜﺸﺎﻧﺪ«‪.‬‬
‫در ﭘﻲ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎن‪ ،‬ﻧﻴـﺮوي زﻣﻴﻨـﻲ ﺑﺮاﺑـﺮ ﻃـﺮح ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ ﻧـﺼﺮ ﻣﺄﻣﻮرﻳـﺖ‬
‫ﻗﺮارﮔﺎه ﻣﻘﺪم ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ را اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺑﻼغ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫»ﻗﺮارﮔﺎه ﻣﻘﺪم ﻧﺰاﺟﺎ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮي از ﻟﺸﻜﺮﻫﺎي ‪ 16‬و ‪ 92‬زرﻫﻲ در ﺳـﺎﻋﺖ‬
‫)س( روز )ر( در ﻣﻨﻄﻘﺔ اﻫﻮاز آﻓﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎدﮔﺎن ﺣﻤﻴﺪ را در ﺟﻨﻮب اﻫـﻮاز‬
‫ﺗﺼﺮف و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ دﺳـﺘﻮر‪ ،‬ﺣﻤﻠـﻪ را ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﺟﻨـﻮب اداﻣـﻪ‬
‫‪ ................................................................................. / 46‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ‪«.‬‬
‫و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ‪:‬‬
‫»ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻃﺮح ﻗﺮارﮔـﺎه ﻣﻘـﺪم ﻧﺰاﺟـﺎ ﺑـﺎ دو ﺗﻴـﭗ ‪ 1‬و ‪ 3‬در‬
‫ﺳﺎﻋﺖ )س( روز )ر( در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد )اﺑﻮﺣﻤﻴﻈﻪ( ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻛﺮﺧـﻪ ﻛـﻮر‬
‫آﻓﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻚ را در ﺟﻨﻮب اﻫﻮاز ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎدﮔﺎن ﺣﻤﻴـﺪ اداﻣـﻪ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪«.‬‬
‫ﺗﻴﭗ ﻳﻚ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮔﺮدانﻫﺎي ‪ 185‬ﭘﻴﺎده ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه‪ ،‬ﮔﺮدان ‪ 201‬ﺗﺎﻧﻚ‬
‫و ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮدان ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻪ ﻋﻼوة ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴﺎده ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﮔـﺮدان‬
‫‪ 176‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻳﺎد ﺷﺪه را اﺑﻼغ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻴﭗ ﻳﻚ ﺟﻠﻮي اﺑﻮﺣﻤﻴﻈﻪ ﻣـﺴﺘﻘﺮ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑﻌـﺪ از واﮔـﺬاري ﻣﺄﻣﻮرﻳـﺖ ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﺔ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادم‪.‬‬
‫دﻳﺪم اﻳﻦﻃﻮر ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮي اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﺳـﺮوان‬
‫ﻋﻠﻲ ﻣﺆذﻧﻲ ﻛﻪ اﻓﺴﺮ ﻣﺄﻣﻮر از ﮔﺮدان ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ‪ 1‬ﺑﻮد راﻫﻲ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬در‬
‫ﺧﻂ اﺑﻮﺣﻤﻴﻈﻪ‪ 2‬ﺑﻪ دﻳﺪن ﺳﺮﮔﺮد ﺟﻌﻔﺮ ﻟﻬﺮاﺳـﺒﻲ‪ 3‬رﻓﺘـﻴﻢ‪ .‬او ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔـﺮدان‬
‫ﺗﺎﻧﻚ ﺗﻴﭗ ‪ 2‬دزﻓﻮل ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ رﻓﻴﻖ و ﻫـﻢ داﻧـﺸﻜﺪهاي ﺑـﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻣـﺪﺗﻲ ﻫـﻢ در‬
‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻫﻢ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺟﻌﻔﺮ! ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮوم ﺟﻠﻮ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﻲآﻳﻢ‪«.‬‬

‫‪1‬ـ ﻳﻜﻲ از ردهﻫﺎي ﻳﮕﺎن ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺴﺮ ﻣﺄﻣﻮر از اﻳﻦ ﻳﮕﺎن در واﺣـﺪ ﺗﺎﻧـﻚ ﻳـﺎ‬
‫واﺣﺪ ﭘﻴﺎده ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪه و آﺗﺶ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﻣﻮاﺿﻊ دﺷﻤﻨﻲ ﻛﻪ در ﺧﻂ ﻣﻘﺪم‬
‫درﮔﻴﺮ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﺧﻮدي اﺳﺖ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ روﺳﺘﺎﻳﻲ در ‪ 5‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‬
‫‪3‬ـ »اﻣﻴﺮ ﺳﺮﺗﻴﭗ ‪ 2‬زرﻫﻲ ﺳﺘﺎد ﺟﻌﻔﺮ ﻟﻬﺮاﺳﺒﻲ« ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺑﺎزرﺳﻲ‬
‫ﺳﺘﺎد ﻛﻞ رﻓﺘﻪ و در ﻫﻤﺎن ﺳﻤﺖ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﺮح ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ ‪47 / ...................................................................................‬‬

‫ﺳﻪ ﻧﻔﺮي ﺗﻮي ﺟﻴﭗ ﻧﺸﺴﺘﻴﻢ و راه اﻓﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ از دور دو‬
‫ﺷﺒﺢ ﺳﻔﻴﺪ از دل زﻣﻴﻦ ﺑﻴﺮون آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻠﻮﺗﺮ ﻛﻪ رﻓﺘﻴﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ دو ﻧﻔﺮﻧـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻟﺒﺎس ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻦ دارﻧﺪ‪ .‬ﺟﻴﭗ را ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ ﺗﻮي ﻳﻚ ﮔﻮدال و اﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬دو‬
‫ﺳﭙﻴﺪﭘﻮش ﺟﻠﻮ آﻣﺪﻧـﺪ و ﺳـﻼم ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬آن دو از اﻓـﺮاد ﻳـﻚ ﻃﺎﻳﻔـﺔ ﻣﺤﻠـﻲ‬
‫ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲﺷﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﺮا اﻳﻦ ﻗﺪر ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺮ روي ﻣﺎ ﻣـﻲرﻳﺰﻧـﺪ‪،‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﮔﻠﻪ ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ!« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬از ﻫـﺮ دو ﻃـﺮف اﺳـﺖ‪ «.‬ﺑـﻪ ﺳـﺮوان‬
‫ﻣﺆذﻧﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻨﺠﺎ را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﻦ‪ ،‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘـﺼﺎﺗﻲ ﻧﻔـﺮات‬
‫ﺧﻮدي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ «.‬از آﻧﻬﺎ راه ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر را ﭘﺮﺳﻴﺪﻳﻢ؛ ﻧﺸﺎﻧﻤﺎن دادﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﺳـﺮﮔﺮد‬
‫ﻟﻬﺮاﺳﺒﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺮوﻳﻢ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺮوﻳﻢ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ!«‬
‫دل ﺑﻪ درﻳﺎ زدﻳﻢ و ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻫﻔﺖ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧـﺎم‬
‫ﻋﺘﺎﺑﻴﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬روﺳﺘﺎ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد و ﭼﻨﺪ ﺧﺎﻧﻪ وﻳﺮان ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪود ﭼﻬـﺎر‬
‫ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ آنﻃﺮفﺗﺮ ﺑﻪ ﻛﺮﺧﻪﻛـﻮر‪ 1‬رﺳـﻴﺪﻳﻢ‪ .‬از آﻧﺠـﺎ ﻣﺮدﻣـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻫـﻮﻳﺰه‬
‫رﻓﺖوآﻣﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺰه رﻓﺘﻴﻢ و از آﻧﺠﺎ از ﺟـﺎدة‬
‫آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ اﺑﻮﺣﻤﻴﻈﻪ‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺘﻴﺠـﺔ‬
‫اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺗﻴﭗ و از ﺗﻴﭗ ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﻟـﺸﻜﺮ ﺟﻨـﺎب‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻟﻄﻔﻲ وﻗﺘﻲ ﮔﺰارش را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﮔـﺰارش‬
‫رﻛﻦ ‪ 2‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ آن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺮ از دﺷﻤﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮدوﺳـﻲ ﺣﺘﻤـﺎً دﻳﻮاﻧـﻪ ﺷـﺪه!‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﮔﺰارش دﺳﺘﻮر اوﻟﻴﺔ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ آﻓﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺮﺧـﻪﻛـﻮر ﺟـﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫‪1‬ـ از رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻓﺼﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻃﻐﻴﺎن ﻳﺎ ﺳﻴﻞ ﺑﻪ ﻫﻮراﻟﻌﻈﻴﻢ ﻣﻲرﻳـﺰد و در زﻣـﺎنﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ‬
‫ﺧﺸﻚ و ﺑﻲآب اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 48‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺎ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻣﺮا اﺣﻀﺎر ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻼﻗﺎت اﻳﺸﺎن رﻓﺘﻢ‪ .‬در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎﻣﻴﺔ اﻫـﻮاز ﺑـﻮد‪ .‬ﺗﻴـﭗ ‪ 3‬ﺗـﺎزه از ﻫﻤـﺪان‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻮد و از ﻗﻄﺎر ﭘﻴﺎده ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آن ﭼﻪ در ﮔـﺰارش ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺑـﻮدم ﻳﻜﺒـﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺧﻮدم اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ را ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ .‬ﻓﺮدا ﺳﺎﻋﺖ ‪8‬‬
‫ﺻﺒﺢ اول ﺣﻤﻴﺪﻳﻪ ﺑﺎش ﺗﺎ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﺮوﻳﻢ‪«.‬‬
‫ﺻﺒﺢ ﻓﺮدا ﺳﺮ ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬اول ﺣﻤﻴﺪﻳﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﺟﻴـﭗ آﻣﺪﻧـﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دو ﻣﺤﺎﻓﻆ و آﺟﻮدان و ﺑﻲﺳﻴﻢﭼﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن‬
‫ﮔﺮدانﻫﺎ ﺗﺎ اﺑﻮﺣﻤﻴﻈﻪ آﻣﺪﻳﻢ‪ .‬آﻧﺠﺎ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ! ﻣﻦ اﻳﻦ‬
‫راه را از ﻣﺴﻴﺮ ﻋﺘﺎﺑﻴﻪ‪ ،‬ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر‪ ،‬ﻫﻮﻳﺰه‪ ،‬ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد رﻓﺘﻪام‪ .‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ‬
‫راه را ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﺮوﻳﻢ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻤﺎن را اول ﺑﺮوﻳﻢ ﺗﺎ راه ﻓـﺮار داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن دو ﺗﺎ ﺟﻴﭗ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷـﻴﻢ و اورﻛـﺖ ﻋـﺎدي‬
‫ﺑﺪون درﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻦ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻟﻄﻔﻲ ﻫﺮ ﺳﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد را ﭘﺴﻨﺪﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از ﺳﻤﺖ ﻫﻮﻳﺰه‪ ،‬ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر را رد ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ ﻋﺘﺎﺑﻴﻪ رﺳـﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺗـﻮي‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮد ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﻴﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑـﻪ ﻫـﺪف اول رﺳـﻴﺪه ﺑـﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﮔﺰارش اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ را ﺑـﻪ ﻗﺮارﮔـﺎه ﻣﻘـﺪم ﻧﺰاﺟـﺎ داد و آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻛﺸﻮري و ﻟﺸﻜﺮي در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬
‫ﻃﺮح ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨـﻲ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻛـﺮد و ﻣﺘﻌﺎﻗـﺐ آن ﺑﺮاﺑـﺮ ﻃـﺮح ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ ﻧـﺼﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ اﺻﻼح ﺷﺪ‪:‬‬
‫»ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دارد ﺑﺎ دو ﺗﻴﭗ‪ ،‬ﺗﻴﭗ ‪ 3‬در اﺑﻮﺣﻤﻴﻈﻪ و ﺗﻴـﭗ‬
‫ﻳﻚ در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻫﻮﻳﺰه در ﺳـﺎﻋﺖ )س( روز )ر( ﺗـﻚ ﻧﻤـﻮده و ﭘـﺲ از ﻧـﺎﺑﻮد‬
‫ﻛﺮدن دﺷﻤﻦ‪ ،‬اﻟﺤﺎق ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺗﻚ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎدﮔﺎن ﺣﻤﻴﺪ اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﺳﻮم دي ﻣـﺎه ‪ 1359‬ﺗﻴـﭗ ﻳـﻚ ﻟـﺸﻜﺮ ﺑﺮاﺳـﺎس ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﺑـﻪ وﺟـﻮد آﻣـﺪه‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ را اﺑﻼغ ﻛﺮد‪:‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﺮح ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ ‪49 / ...................................................................................‬‬

‫اﻟﻒ‪ :‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺠﻤﻊ در اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ ﻫﻮﻳﺰه ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻣﺨﺘﺼﺎت آن ﺑﻪ ﺗﻴﭗ‬

‫ﮔﺰارش ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ :‬ﻳﮕﺎن را آﻣﺎده ﻧﻤﻮده و ﭘﺲ از ﺣﻀﻮر ﺗﺎﻧﻚﺑﺮﻫﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎ از‬
‫ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻤﻊ ﻓﻌﻠﻲ ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج‪ :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ ﺣﺮﻛﺖ ﺳﺘﻮن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﺷـﻮد ﻛـﻪ در ﺳـﺎﻋﺖ ‪ 14‬روز‬
‫‪ 59/10/4‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻫﻮﻳﺰه ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫د‪ :‬ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻴﭗ از ﻟﺤﻈﻪ ﺣﺮﻛﺖ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺠﻤـﻊ ﻓﻌﻠـﻲ ﺗـﺎ اﺳـﺘﻘﺮار در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻮﻳﺰه ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚﺑﺮﻫﺎ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮﻟﺪوزر ‪ D12‬ﻫﻢ ﺑﺮايﻣﺎن آورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳـﺎد‬
‫زﻣﺎﻧﻲ اﻓﺘﺎدم ﻛﻪ ﺣﺴﺮت ﻳﻚ ‪ D6‬را داﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 50‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫در آﺳﺘﺎﻧﺔ ﺣﻤﻠﻪ‬

‫ﺣﺎﻻ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﻮي ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺸﺎن ﺧﻮرده ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺟﻨﺐوﺟﻮش اﻓﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺮدم در ﺗﻤﺎم ﻣﺴﻴﺮ اﻳـﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻧـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎ و ﺑﺮاي ﻣﺎ دﺳﺖ ﺗﻜﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬در ﻫـﻮﻳﺰه ﻣـﺮدم از دﻳـﺪن ﻣـﺎ ﺧﻴﻠـﻲ ذوق‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﻫﻮﻳﺰه ﺧﺎرج ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺣﺪود ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻛﺮﺧﻪﻛـﻮر؛ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﻘﺮار ﮔﺮدان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺮﻳﻊ ﺳـﻨﮕﺮﻫﺎ و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫـﺎ را آﻣـﺎده‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻧﻔﺮات ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮔﺮدان‪ 1‬ﺳﺮ ﭘﺴﺖﻫﺎي ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ دي ﻣﺎه ‪ 1359‬ﺣﺪود ﭘﺎﻧﺰده ﻧﻔﺮ از ﺑﺮادران ﺳـﭙﺎه ﺑـﻪ ﻳﮕـﺎن آﻣﺪﻧـﺪ ﻛـﻪ از‬
‫ﭘﺎﺳﺪاران ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه آﻧﻬﺎ‪ 2‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻣـﺴﺘﻘﺮ ﺷـﺪهاﻳـﺪ‪ ،‬ﻣـﺎ ﻛﺠـﺎ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻳﻢ؟« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﺻﻼح ﻣﻲداﻧﻴﺪ‪ .‬ﭼﭗ‪ ،‬راﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻠـﻮ!« ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺟﺎي ﺧﻮب را ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﺪ‪ ،‬آن وﻗﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﺑﺮوﻳﻢ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﮔﺮ ﻣﻨﻈﻮرﺗﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ادﻏﺎم ﺑﺸﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ‬

‫‪1‬ـ اﻳﻦ اﻓﺮاد از دﺳﺘﻪ دﻳﺪهور ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ دور ﺗﺎ دور ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺮدان را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺑﻌﺪﻫﺎ دوﺳﺘﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ آﻗﺎي ﺷﻤﺨﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 52‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ در ﺳﺎزﻣﺎن ارﺗﺶ ﺗـﺎﺑﻊ ﻣﻘـﺮرات‬

‫ﺧﺎص ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺗﺎﺑﻊ اﻳـﻦ ﻣﻘـﺮرات ﺑﺎﺷـﻴﺪ‪ ،‬ﻣـﻦ ﻣﺨـﺎﻟﻔﺘﻲ‬
‫ﻧﺪارم‪ ،‬وﮔﺮﻧﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﻫﻢ اﻣﺎ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ‪ ،‬ﻫـﺮ ﻛـﺪام ﻣﺄﻣﻮرﻳـﺖ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻴﻢ‪«.‬‬
‫ﺷﺸﻢ دي ﻣﺎه ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزدﻳﺪ از ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻫﻮﻳﺰه ﺑـﻪ ﮔـﺮدان ﻣـﺎ آﻣـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ و اﺳﺘﻘﺮار ﻳﮕﺎن را دﻳﺪ‪ .‬روﺣﻴﺔ ﺧﻮب ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔـﺮدان او را ﺗﺤـﺖ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده ﺑﻮد‪ .‬درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ دﻳﺮوز ﺑﺮادران ﺳﭙﺎه ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺻﺤﺒﺘﻲ را ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﺎ رد و ﺑﺪل ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺪون ﻛﻢ و ﻛﺎﺳﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدم‪ .‬ﺗﺸﻜﺮ ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫»ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﻫﻤﺔ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﺧﻮب و ﺑﺪ ﻳﮕﺎن اﺳﺖ‪ «.‬و ﺑﻌﺪ اﻳـﻦ را ﻫـﻢ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ‪» :‬ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻟﺤﻈﻪاي از دﺷﻤﻦ ﻏﺎﻓﻞ ﺷﻮﻳﻢ و ﺗﻤﺎم ﻓﻜﺮ و ذﻛﺮﻣﺎن ﻓﻘـﻂ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ و از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﺎﺷﻴﻪاي ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻴﻢ‪«.‬‬
‫ﭘﺲ از اﺳﺘﻘﺮار ﻳﮕﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺔ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﮔﺮدان را ﺟﻤﻊ ﻛـﺮدم‪ .‬از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻧﻔﺮ ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺧﻮدﺷـﺎن را ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪ و آﻣـﻮزشﻫـﺎي ﻻزم را ﺗـﺎ ردة‬
‫ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺳﺮﺑﺎزان ﻣﻨﻘﻀﻲ ﺧﺪﻣﺖ ‪ 56‬ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳـﻦ آﻣـﻮزشﻫـﺎ از‬
‫ﻗﺒﻴﻞ اﺻﻞ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ در ﻗﻮا‪ ،‬اﺻﻞ ﻣﺎﻧﻮر‪ ،‬اﺻﻞ ﻏـﺎﻓﻠﮕﻴﺮي و اﺻـﻞ ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻓﺮادِ ﻛﻠﻴﺪي ﻣﺜﻞ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ و رؤﺳـﺎي ارﻛـﺎن ﺑـﻪ‬
‫‪1‬‬
‫ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﻤﺮﻳﻦ روي زﻣﻴﻦ در ﻧﻘﺶ ﺗﺎﻧﻚ و ﻧﻔﺮﺑﺮ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدادم‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺻﺒﺢ ‪ 59/10/12‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮزده ﺑﻪ ﮔـﺮدان‬

‫‪1‬ـ ﺳﺎل ‪ 53‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮدم‪ ،‬در ﻣﺎﻧﻮري ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻓﺴﺮ آﻣﺮﻳﻜـﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺘﺸﺎر ﻣﺎﻧﻮر ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪ .‬او ﻣﻲﮔﻔﺖ اﮔﺮ اﻓﺴﺮ زرﻫﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ واﺣﺪ زرﻫﻲ را در ﺣـﻴﻦ‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﺧﻮب ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻔﺮات ﻛﻠﻴﺪي را ﭘﺎي ﭘﻴﺎده در ﻧﻘﺶ ﺳﻮار ﺑﺮ ﺗﺎﻧﻚ ﻓﺮﺿﻲ در زﻣـﻴﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫در آﺳﺘﺎﻧﺔ ﺣﻤﻠﻪ ‪53 / .................................................................................................‬‬

‫آﻣﺪ و ﭘﺲ از ﺑﺎزدﻳﺪ رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫»ﺳﺮﮔﺮد! ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻣﺎ ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺣﺪود ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻣﺮا ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺒﺮي ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ آﻧﻬﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻢ!«‬
‫دﺳﺘﻮر دادم ﺳﺮﻳﻊ ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺳﻮار ﺷﻮﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺮوﻳﻢ!«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬آﻗﺎي رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻣﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﺗﺮك ﻣﻮﺗﻮر ﺳﻮار ﺷﺪ و ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲاي ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻛﺮده ﺑـﻮدم‪ ،‬ﺗـﺎ‬
‫‪ 700‬ﻣﺘﺮي اﺳﺘﻘﺮار واﺣﺪﻫﺎي دﺷﻤﻦ راﻧﺪم‪ .‬داﺧﻞ ﻳﻚ ﮔﻮدال ﻣﻮﺗـﻮر را ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﺎﻻي ﮔﻮدال دورﺑﻴﻦ را از ﮔﺮدﻧﻢ درآوردم و ﺑﻪ دﺳﺘﺶ دادم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺣﺎﻻ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ دﺷﻤﻦ را ﺧﻮب ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫دورﺑﻴﻦ را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪاي آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاﻧﺪاز ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ!«‬
‫ﻓﺮداي آن روز ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ آﻣﺪ و رﻓﺖﻫﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ ﺧﺒﺮﻫﺎﻳﻲ در ﭘﻴﺶ اﺳﺖ‪ .‬دور اﻳﺸﺎن ﺣﻠﻘﻪزده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت‬
‫و ﺧﺎﻃﺮات ﺳﻲﺳﺎﻟﺔ ﺧﻮد را ﻧﻘﻞ ﻛﺮد‪ .‬آﺧﺮ ﻫﻤﺔ ﺣﺮفﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»اﮔﺮ ﻣﻦ ﻓﻼﺣﻲ اوﻟﻴﻦ ﻃﺮاح ﻧﻈﺎﻣﻲ دﻧﻴﺎ ﻧﺒﺎﺷﻢ‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ﻃﺮاح ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫دﻟﻴﻞ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ درﺟﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓدوﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎﻇﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در وﻳﺘﻨﺎم در ﺻـﻒ‬
‫ﺳﺮﺗﻴﭗﻫﺎ و ﺳﺮﻟﺸﻜﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻗﺮار داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ ادﻋﺎ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ ﺑـﻴﺶ از‬
‫ﻫﻤﺔ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻃﺮح و راهﻛﺎر اراﺋﻪ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣـﺎ ﺑـﺎ ﻫﻤـﺔ اﻳـﻦ ادﻋﺎﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺣﻘﻴﻘـﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهاي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻳﻚ‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪروز در ﺧﻂ ﻣﻘﺪم ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺪارم!«‬
‫ﺗﻚﺗﻚ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ را ﺑﻮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪ ................................................................................. / 54‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫»ﺧﻮدﺗﺎن را از ﻫﺮ ﻧﻈﺮ آﻣﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬

‫ﺑﭽﻪﻫﺎ ﭘﻲ در ﭘﻲ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻏﺬي ﺑﺮداﺷـﺘﻢ و ﻧﺸـﺴﺘﻢ ﻫﻤـﺔ آن ﭼﻴﺰﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در ذﻫـﻨﻢ ﻣـﻲﺟﻮﺷـﻴﺪ و‬
‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﮔﺮدان در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارم‪ ،‬روي ﻛﺎﻏﺬ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺮدم‪:‬‬
‫ـ ﻧﺤﻮة ﻫﻤﻜﺎري ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎ ﭘﻴﺎده را ﻣﺠﺪداً آﻣﻮزش ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ـ از ﮔﺰارش دﻳﺪهﺑﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي ﻫﺪاﻳﺖ آﺗﺶ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ و ﺧﻤﭙـﺎرهاﻧـﺪاز ﻏﺎﻓـﻞ‬
‫ﻧﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﻤﺒﺎران ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ را آﻣﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ـ راﻧﻨﺪهﻫﺎي ﺑﻮﻟﺪوزر و ﻟﻮدر را درﻳﺎﺑﻴﺪ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺻﺪدرﺻﺪ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ـ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻣﺄﻣﻮر از ﻳﮕﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﻣﺜﻞ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺪاﻧﻴـﺪ؛‬
‫ﺣﺘﻲ ﻋﺰﻳﺰﺗﺮ‪.‬‬
‫ـ از ﻣﻬﻤﺎت ﺑﺨﺼﻮص ﭼﺎﺷﻨﻲ ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ـ اﻓﺴﺮ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬رﺋﻴﺲ رﻛﻦ ﺳـﻮم‪ ،‬رﺋـﻴﺲ رﻛـﻦ دوم و اﻓـﺴﺮ ﻣﺨـﺎﺑﺮات‬
‫ﺗﺤﺖ ﻫﺮ ﺷﺮاﻳﻄﻲ از ﻣﻦ دور ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ـ دﺳﺘﻮر ﻣﻌﺎون ﮔﺮدان دﻗﻴﻘﺎً از ﻃـﺮف ﻣـﻦ و آن ﭼـﻪ اﺑـﻼغ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ـ ﭘﺮﺳﻜﻮپﻫﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ در ﺗﻚ روزاﻧﻪ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻨﻞ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺑﺎزﮔﻮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ـ ﻫﻤﺔ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن اﻋﻢ از زرﻫﻲ و ﭘﻴﺎده ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎﻳـﺪ اﻧﺠـﺎم ﺑﺪﻫﻨـﺪ‬
‫ﻣﺮور ﻛﻨﻨﺪ؛ ﻣﺒﺎدﻟﺔ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ روي ﭘﺮﺳﻨﻞ‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ از اﻣﻜﺎﻧﺎت‪ ،‬ﻗﺪرت‬
‫آﺗﺶ و ﻣﺎﻧﻮر و ‪ ...‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ دورﺑﻴﻦﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص دﻳﺪ در ﺷﺐ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺗﺎﻧﻚ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫روز ﺷﻴﺮﻳﻦ‬

‫ﺷﺐ ‪ 15‬دﻳﻤﺎه ﻫﻤﻪ ﻛﺎﻣﻼً آﻣﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺰدﻳﻜﻲﻫﺎي ﺳـﺤﺮ‪ ،‬زﻣـﺎن ﺗـﻚ از‬
‫ﻃﺮف ﺗﻴﭗ ﺑﻪ ﻣﻦ اﺑﻼغ ﺷﺪ‪» .‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 6‬ﺻﺒﺢ ‪ «59/10/15‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 7‬ﺻﺒﺢ ﺧﺒﺮي ﻧﺸﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﭘﻴﺎﻣﻲ از ﺗﻴﭗ ﻳـﻚ‬
‫آﻣﺪ‪» :‬زﻣﺎن ﺗﻚ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10/30‬روز ‪ 59/10/15‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺻـﺒﺢ‪ «.‬ﺣـﺪود ‪150‬‬
‫ﻧﻔﺮ از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ ﺑﻪ ﻳﮕﺎن آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﺣﻤﻠـﻪ ﺷـﺮﻛﺖ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻴﭻ ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺟﻨﮓ ﻣﺎ ﺟﻨﮓ زرﻫﻲ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎ ﺗﺎﻧﻚ‬
‫اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﭘﺎي ﭘﻴﺎده ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﺗﺎﻧﻚ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻴﺪ؛ آن ﻫـﻢ ﺑـﺪون‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن رزم‪.1‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﺷﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺐ! ﺑﮕﺬارﻳﺪ اﻓﺮاد ﻣﺎ روي ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎﻳﺴﺘﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻳﺴﺘﺎدن روي ﺗﺎﻧﻚ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻚ ﺧﻮدﻛﺸﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ دﻳﺪ ﺧﺪﻣﺔ‬
‫ﺗﺎﻧﻚ را ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺣﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﭼﭗ و راﺳـﺖ‬

‫‪1‬ـ ﻓﻘﻂ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎ آﻏﺎز ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد و ﻓﺮﺻﺖ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻲ و ﺗﺠﻬﻴﺰ و آﻣﻮزش‬
‫و ﺗﻮﺟﻴﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 56‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺷﺪن ﺗﺎﻧﻚ اﻓﺮاد ﺑﻴﻔﺘﻨﺪ و زﻳﺮ ﺷﻨﻲ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺮوﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭘﺲ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻦ ﻣﺴﺌﻮل ﺟﺎن ﺗﻚﺗﻚ اﻓﺮاد اﻳﻦ ﮔﺮداﻧﻢ؛ از ﺳﺮﺑﺎز ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻓـﺴﺮ‬
‫و درﺟﻪدار‪ .‬درﺑﺎرة ﺟﻮاﻧﺎن ﻏﻴﻮري ﻣﺜﻞ ﺷﻤﺎ ﻛﻪ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ آﻣﺪهاﻳـﺪ‪ ،‬ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ اﺳﺖ و اﺑﺪاً وﺟﺪاﻧﻢ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪«.‬‬
‫آﻧﻬﺎ ﭘﺲ از ﺷﻨﻴﺪن ﺣﺮفﻫﺎي ﻣﻦ از ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺮدان ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ از ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8/30‬ﺗﺎ ‪ 10/25‬ﺳﻜﻮت رادﻳﻮﻳﻲ ﺑﺮﻗـﺮار‬
‫ﺷﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﻋﻘﺮﺑـﺔ ﺳـﺎﻋﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ‪ 10/30‬رﺳـﻴﺪ‪ ،‬ﺳـﻜﻮت‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪ و ﺻﺪاي ﺑﻲﺳﻴﻢ درآﻣـﺪ و آﻏـﺎز ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﻧـﺼﺮ را اﻋـﻼم ﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﺻﺪاي ﻣﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‪» :‬ﺑﻪ ﻳﺎري ﺧﺪا ﻫﻤﺔ واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳـﻮي ﻫـﺪف ﺑـﻪ ﭘـﻴﺶ!«‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﻏﺮﻳﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﺷﻤﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ده دﻗﻴﻘﻪ از ﭘﺸﺖ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺻﺪاي ﺳـﺮﮔﺮد ﺳـﻠﻴﻤﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔـﺮدان‬
‫‪ 201‬ﺗﺎﻧﻚ را ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﺮد‪» :‬ﻣﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار‬
‫ﺧﻮد را ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ!« ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ آﻧﻬﺎ آﻣـﺪم و ﺑـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﺗﻴﭗ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ! ﺳﻤﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي ﮔـﺮدان ‪ 201‬درﺳـﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﻴﺪ آﻧﻬﺎ را ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜـﻦ!« ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮﮔﺮد ﺳﻠﻴﻤﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺳﻤﺖ ﺣﺮﻛﺘﺘﺎن درﺳﺖ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﺷﻤﺎ ﻋﻘﺐﺗﺮ ﻫـﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖﺗﺎن را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ را ﺧﻮاﻫﻲ دﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺳﺮﮔﺮد ﺳﻠﻴﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﺷﻤﺎ را در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10/45‬ﺗﻴﭗ ‪ 3‬اﻋﻼم ﻛﺮد‪:‬‬
‫»ﺑﺎ دﺷﻤﻦ درﮔﻴﺮ ﺷﺪهاﻳﻢ‪ .‬ﻓﺸﺎر زﻳﺎدي روي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺎﺳﺖ!«‬
‫ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖﻣﺎن را زﻳﺎد ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ده دﻗﻴﻘﻪ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫روز ﺷﻴﺮﻳﻦ ‪57 / .........................................................................................................‬‬

‫ﻛﻪ از ﭘﺸﺖ دﺷﻤﻦ ﺳﺮ درآوردﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎن آﺗـﺶ دادم‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ ﺑـﻲوﻗﻔـﻪ ﺷـﻠﻴﻚ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ آرام ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﻏﺮﻳﺪﻧﺪ و ﻣﻲﻛﻮﺑﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ داﺧﻞ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﺑﻮدم و از آﻧﺠﺎ داﺋﻢ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ ﺗﻤـﺎس ﻣـﻲﮔـﺮﻓﺘﻢ‪ .‬از‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺛﺎﻧﻴﻪاي از ﺷﻠﻴﻚ ﻛﺮدن ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬دﻫﺎﻧﻢ ﻛﻒ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻴﭗ ‪ 3‬اﻋﻼم ﻛﺮد ﻓﺸﺎر ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي دﺷﻤﻦ زﻣﻴﻦﮔﻴـﺮ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬دﺷﻤﻦ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد وﺳﻂ‪ .‬از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺗﻴﭗ ‪ 3‬و از ﭘـﺸﺖ ﺳـﺮ ﺗﻴـﭗ ﻳـﻚ؛‬
‫ﺟﻬﻨﻤﻲ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎﻳﺸﺎن آﺗﺶ و دود ﺑﻪ ﻫﻮا ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺑﻴﺴﺖ دﻗﻴﻘﻪ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ را ﻣﻲدﻳﺪم ﻛﻪ از ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎ و ﻧﻔﺮﺑﺮﻫـﺎ ﭘﻴـﺎده‬
‫ﺷﺪه و ﭘﺎرﭼﻪﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺑـﻲﺳـﻴﻢ زدم دژﺑـﺎن و‬
‫ﺗﺮاﺑﺮي ﻟﺸﻜﺮ آﻣﺪﻧﺪ و ‪ 820‬اﺳﻴﺮ را ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻴﺎن اﺳـﺮا ﺗﻌـﺪادي ﻫـﻢ‬
‫ﻣﺠﺮوح ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ واﺣﺪ ﺑﻬﺪاري ﻓﺮﺳﺘﺎه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﺸﺘﻪﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺑـﻪ ‪1000‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﻔﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 40‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚﺷﺎن ﻛﺎﻣﻼً ﺳﻮﺧﺘﻪ و ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ از ﻇﻬﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫـﺎنﻫـﺎ ﮔﻔـﺘﻢ ﺳـﺮﻳﻌﺎً آﻣـﺎر‬
‫ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ و ﺷﻬﺪا را ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﻫﻤﺔ اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢاﻧﺪ!‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2:30‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ـ ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻟﻄﻔﻲ ـ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫آﻣﺪ‪ .‬ﺗﺒﺮﻳﻚ ﮔﻔﺖ و آﻣﺎر ﺗﻠﻔﺎت ﻳﮕﺎن را ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺤﻤﺪاﷲ ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺎﻟﻢ‬
‫و ﻫﻴﭻ وﺳﻴﻠﻪاي آﺳﻴﺐ ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﻞ ﺳﺘﺎد ﮔﺮدان ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿـﺮﺑﻪاي ﻛـﻪ دﺷـﻤﻦ‬

‫‪1‬ـ درﺑﺎره آﻣﺎر ﺗﻠﻔﺎت دﺷﻤﻦ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ در ﻛﺘﺎب اﻃﻠﺲ ﻧﺒﺮدﻫﺎي ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﻧﺰاﺟـﺎ آﻣـﺪه اﺳـﺖ‪:‬‬
‫»دﺷﻤﻦ ﺑﻴﺶ از ‪ 1000‬ﻛﺸﺘﻪ و ﻣﺠﺮوح و ﺑﻴﺶ از ‪ 800‬ﻧﻔﺮ اﺳﻴﺮ داد‪ 45 .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧـﻚ‪ 50 ،‬دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﺧﻮدرو‪ 15 ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻮﺷﻚاﻧﺪاز و ‪ 10‬دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻔﺮﺑﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳـﻪ ﻓﺮوﻧـﺪ ﺑـﺎﻟﮕﺮد ﻣﻨﻬـﺪم ﮔﺮدﻳـﺪ و‬
‫ﺗﻌﺪادي ﺗﺎﻧﻚ و ﻧﻔﺮ ﺑﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ درآﻣﺪ‪«.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 58‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺧﻮرده‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺎﺗﻚ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﺪن در اﻳﻨﺠﺎ ﺻﻼح ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﻮاﺿﻊ‬
‫ﺷﺐ ﻗﺒﻞ ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻲ دور ﺗﻚ‪ 1‬را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﻢ‪«.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2:45‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ و ارﻛـﺎن ﮔـﺮدان دﺳـﺘﻮر دادم‬
‫ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ و ﻧﻔﺮﺑﺮﻫﺎ را ﺳﻮﺧﺖﮔﻴﺮي ﻛﻨﻴﺪ؛ ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﻚ و ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻬﻤـﺎت را‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ و ﺳﺮوﻳﺲ و ﻧﮕﻬﺪاري و ﻫﺮ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 3:15‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮدان ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در ﺷﻮر ﺳﺘﺎدي ﺗﻴﭗ اﺣـﻀﺎر‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺗﻚﺗﻚ ﻣﺎ را در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﺒﺮﻳﻚ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺧﺒـﺮ داد‬
‫ﻛﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم)ره( ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﭘﻴﺎﻣﻲ دادهاﻧﺪ ﻛﻪ در رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﭘﺨﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .2‬از ﺷﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ‪ ،‬ﭼﺸﻢﻫﺎ درﺧﺸﻴﺪ و ﺑﺎراﻧﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ در اﺻﻄﻼح ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺣﻔﻆ ﻛﺮدن دور ﺗﻚ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺗﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺘﻦ ﭘﻴﺎم‪:‬‬
‫ﺑﺴﻢاﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬
‫ﺟﻨﺎب آﻗﺎي رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ـ اﻳﺪهاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬
‫ان ﺗﻨﺼﺮواﷲ ﻳﻨﺼﺮﻛﻢ و ﻳﺜﺒﺖ اﻗﺪاﻣﻜﻢ‬
‫ﺧﺒﺮ ﭘﻴﺮوزي ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﺟﻤﻴﻊ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻮﺟـﺐ ﺗﻘـﺪﻳﺮ و‬
‫ﺗﺸﻜﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﻼم و ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻣﺤﺘﺮم و ﺳـﺮﺑﺎزان و ﭘﺎﺳـﺪاران ﻣﻌﻈـﻢ اﺳـﻼم‬
‫اﺑﻼغ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺘﻈﺎر دارم ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻜﺎر و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و اﻧﺴﺠﺎم ﻫﻤﺔ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻪ زودي ﻛـﺸﻮر اﺳـﻼﻣﻲ از‬
‫ﻟﻮث وﺟﻮد ﻛﻔﺎر ـ ﺧﺬﻟﻬﻢ اﷲ ـ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷـﻮد‪ .‬از ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺗﻌـﺎﻟﻲ ﺳـﻼﻣﺖ و ﭘﻴـﺮوزي ﻫﻤﮕـﺎن را‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﺎرم‪ .‬اﻣﻴﺪوارم ﺧﺒﺮ ﭘﻴﺮوزي ﻧﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺑﻪ زودي درﻳﺎﻓﺖ دارم‪ .‬ﺳﻼﻣﺖ‬
‫ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ و رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﻋﺰﻳﺰ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن و اﻓﺴﺮان و درﺟﻪداران و ﭘﺎﺳﺪاران و ﺑﺴﻴﺞ و ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴـﺎن‬
‫و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ از ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺧﻮاﺳﺘﺎرم‪.‬‬
‫‪ 15‬دي ﻣﺎه ‪ 1359‬روحاﷲ اﻟﻤﻮﺳﻮي ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫ﺻﺤﻴﻔﻪ اﻣﺎم ـ ج ‪ 13‬ﺻﻔﺤﻪ ‪429‬‬
‫روز ﺷﻴﺮﻳﻦ ‪59 / .........................................................................................................‬‬

‫اﻧﮕﺎر دوﺑﺎره ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﭘﺲ از ‪ 105‬روز ﺣﻤﻠﺔ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﻋﺮاق‬
‫و ﺷﻜﺴﺖ ﭘﺸﺖ ﺷﻜﺴﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻻ اﻳﻦ دﺷﻤﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺰة ﺷﻜﺴﺖ را ﻣﻲﭼﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻏﺮوب ﺑﻪ ﮔﺮدان رﻓﺘﻢ‪ .‬از ﮔﺮوﻫـﺎنﻫـﺎ ﺑﺎزدﻳـﺪ ﻛـﺮدم‪ .‬دﺳـﺘﻪﻫـﺎي‬
‫ﺧﻤﭙﺎره اﻧﺪاز‪ ،‬دﺳﺘﻪ ﺑﻬﺪاري‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ؛ ﺑـﻪ ﻫﻤـﻪ ﺳـﺮ زدم‪ .‬ﻫﻤـﻪ ﺧﻮﺷـﺤﺎل و‬
‫ﺳﺮﺣﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻣﺸﺐ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎنﻫﺎ را زﻳـﺎد ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ‬
‫ﻛﺲ از ﻣﺤﻮﻃﺔ ﺧﻮد ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺣﺘﻤﺎل ﺣﻀﻮر ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧـﺪة دﺷـﻤﻦ ﻳـﺎ اﻓـﺮاد‬
‫ﻧﻔﻮذي دﺷﻤﻦ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤـﻪ ﺟـﺎ ﺳﺮﻛـﺸﻲ ﻛﺮدﻧـﺪ و ﺟـﺰ ﻳـﻚ‬
‫ﻋﺮاﻗﻲ ﻣﺠﺮوح‪ ،‬ﻛﺴﻲ را ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﺮوح ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣـﻲﻟﺮزﻳـﺪ‪ .‬ﭘﺰﺷـﻚ‬
‫ﮔﺮدان را ﺧﻮاﺳﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ ﻫﺮ ﻛﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺮاﻳﺶ اﻧﺠﺎم ﺑﺪه‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ﻣـﺪاواي‬
‫اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺷﺐ او را ﺗﺤﻮﻳﻞ دژﺑﺎن ﻟﺸﻜﺮ دادم‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11:30‬ﺷﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺘﻮان ﻗﺮﻳﺸﻲ اﻓﺴﺮ ﭘﺴﺖ ﺷﻨﻮد ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ آﻣﺪ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﮔﺮد! ﺧﺒﺮﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻻن ﺳﻪ ﻳﮕﺎن ﻋﻤﺪة ﻋﺮاق زﻳﺮ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻳﻚ ﻗﺮارﮔﺎه دارﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮارﮔﺎه دﺷﻤﻦ دارد آﻧﻬـﺎ را‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻤﻠﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﻗﺮﻳﺸﻲ اﻓﺴﺮ ﺑﺎﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻗـﺎﺑﻠﻲ ﺑـﻮد‪ .‬زﺑـﺎن ﻋﺮﺑـﻲ را ﻛﺎﻣـﻞ ﻣـﻲداﻧـﺴﺖ و‬
‫دورهﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ را ﮔﺬراﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺷﻨﻮد ﻛﻦ ﺑﺒﻴﻦ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ؟«‬
‫رﻓﺖ و ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻌﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد آن ﺳﻪ ﻳﮕﺎن ﺳﻪ ﻟﺸﻜﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ اﻣﺮ ﻗﺮارﮔـﺎه‬
‫ﻳﻚ ﺳﭙﺎﻫﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻲ ﺳﻤﺖ ﺣﺮﻛﺖﺷﺎن را ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺪﻫﻲ؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﻤﺖ ﺣﺮﻛﺘﺸﺎن از ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬ﺟﻔﻴﺮ و ﻃﻼﺋﻴـﻪ اﺳـﺖ و ﻫـﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﮔﺬرد ﻛﻠﻤﺎﺗﺸﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲرﺳﺪ‪«.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 60‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻳﻌﻨﻲ آﻧﻬﺎ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺎ ﻣﻲآﻳﻨﺪ!«‬

‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺣﺮﻛﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺎﺳﺖ و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻫﻢ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ «.‬ﺳـﺮﻳﻊ‬
‫ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ را در ﺟﺮﻳﺎن اﻳـﻦ ﺷـﻨﻮد ﻗـﺮار دادم‪ .‬ﻫﻤـﺔ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن و ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﻦ‬
‫ﮔﺮدان را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدم و از آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮاي ﭘﺪاﻓﻨـﺪ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﭘﺎﺗـﻚ دﺷـﻤﻦ‬
‫آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ روز ﺳﺨﺘﻲ را در ﭘﻴﺶ ﺧـﻮاﻫﻴﻢ داﺷـﺖ‪ .‬اﻳـﺴﺘﺎدن دو‬
‫ﺗﻴﭗ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﻛﺎر ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮاري اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒـﻖ اﺻـﻮل ﺟﻨـﮓ ﺑـﺮاي‬
‫ﺣﻤﻠﺔ ﮔﺴﺘﺮده ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﻴﺮوي ﺗﻚور دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻴﺮوي ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛـﺎﻓﻲ‬
‫اﺳﺖ و ﺣﺎﻻ ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺑﺎ ‪ 4/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎ ﭘﺎﺗﻚ را ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روز ﺷﻴﺮﻳﻦ ‪61 / ..........................................................................................................‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ‬

‫‪ ................................................................................. / 62‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫روز ﺗﻠﺦ‬

‫ﺳﺤﺮﮔﺎه ‪ 59/10/16‬ﺑﻴﻦ ﻳﮕﺎن ﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺳﻜﻮت رادﻳـﻮﻳﻲ ﺑﺮﻗـﺮار ﺷـﺪ‪.‬‬

‫دﺳﺘﻮر دادم ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺑﻮﻟﺪوزرﻫﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻮﺳﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ آﻣﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻮﻟﺪوزﻫﺎ را ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻳﻚ ﺳـﻨﮕﺮ ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻧﻌﻞ درﺳﺖ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﺮدان آﻣﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻨﺞ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺳﻮار ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺪم و ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻢ ﺗﺎ وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫دﺷﻤﻦ را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻧﻔﺮات ﭘﻴﺎدة دﺷﻤﻦ را دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﻢداﻳﺮه در اﻃﺮاف ﻣﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻂ آﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﻣﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﻪ‬
‫ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻮا روﺷﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺳﻜﻮت رادﻳﻮﻳﻲ دﺷـﻤﻦ ﭘـﺎ ﺑﺮﺟـﺎ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﻣﻌﺎون ﮔﺮدان‪ ،‬رﺋﻴﺲ رﻛﻦ دو‪ ،‬رﺋﻴﺲ رﻛﻦ ﺳﻪ‪ ،‬اﻓﺴﺮ ﻣﺨﺎﺑﺮات و اﻓـﺴﺮ‬
‫ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﺳﺘﻘﺮار واﺣﺪﻫﺎ دﺳﺘﻮر دادم دﺳﺘﺔ دﻳﺪهور ﺗـﺎ ﺣـﺪ اﻣﻜـﺎن ﺟﻠـﻮي‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﺳﻨﮕﺮ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و دﺳﺘﺔ ﺧﻤﭙﺎره‪ ،‬ﺧﻤﭙﺎرهاﻧﺪازﻫﺎ را در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺮار‬
‫ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 64‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺻﺒﺢ آﺗﺶ ﺗﻬﻴﻪ دﺷﻤﻦ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ 15 .‬دﻗﻴﻘـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﺪت آﺗـﺶ‬
‫رﻳﺨﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ دﻳﺪم ﻧﻔﺮاﺗﻲ از آﻧﻬﺎ ﺳﺎك ﺑﻪ دﺳﺖ ﺟﻠﻮ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎكﻫـﺎ ‪70‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻃﻮل‪ 50 ،‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻋﺮض و ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ارﺗﻔﺎع داﺷﺖ‪ .‬درون اﻳﻦ‬
‫ﺳﺎكﻫﺎ ﻣﻮﺷﻚﻫﺎي ﺿﺪﺗﺎﻧﻚ ﻗﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻛﻨﺘـﺮل ﺳـﻴﻤﻲ ﻫـﺪاﻳﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫آﺗﺶ ﺗﻬﻴﺔ دﺷﻤﻦ ﻛﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺮ روي ﻣـﺎ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ زﻳﺎد ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10:30‬ﺻﺒﺢ ﮔﺮوﻫﺒﺎن ﻳﻜﻢ ﺟﻌﻔﺮ اﺷـﺠﻌﻲﻓـﺮد را ﺑـﻪ ﺳـﻨﮕﺮ ﻣـﻦ‬
‫آوردﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮﻛﺶ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺳﺮش را ﺑﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻔـﺲﻫـﺎي آﺧـﺮ را ﻣـﻲﻛـﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺻﻮرﺗﺶ را ﺑﻮﺳﻴﺪم و ﮔﻔﺘﻢ او را ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10:45‬ﻓﺸﺎر دﺷﻤﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﺳـﺮوان ﻋﻠـﻲ ﻣـﺆذﻧﻲ اﻓـﺴﺮ‬
‫ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺎﻻ از ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ درﺧﻮاﺳﺖ آﺗﺶ ﻛﻦ و ﺳﻌﻲ ﻛﻦ ﮔﺮاﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ‬
‫دﺷﻤﻦ را ﺑﺪﻫﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻢ در اﺟﺮاي آﺗﺶ ﺻـﺮﻓﻪﺟـﻮﻳﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﺪف را ﺧﻮب ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ و ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬آﺗﺶ ﻋﺮاق ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﺧﻂ ﭘﺪاﻓﻨﺪ‬
‫ﻣﺎ ﻣﻲرﻳﺨﺖ‪ .‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒـﻮد‪ .‬از ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ ﺧﻮاﺳـﺘﻢ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻋﻤﻖ ﻳﮕﺎنﻫﺎي دﺷﻤﻦ را ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11:25‬ﺻـﺒﺢ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ اﻃـﻼع داد دو ﻓﺮوﻧـﺪ ﺑـﺎﻟﮕﺮد ﺑـﺮاي‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻤﻖ ﻳﮕﺎن دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻤﺎ اﻋﺰام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ارﺗﺒﺎط ﺳﺮوان ﻣﻌﺎﻓﻲ ﻣﻌﺎون ﮔﺮدان ﺑـﺎ ﺧﻠﺒﺎﻧـﺎن ﺑـﺎﻟﮕﺮد‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪ‪ .‬دﻳﺪم ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭼﻪ ﺷﺪ؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ آﺗﺶ زﻳﺎد اﺳﺖ‪«.‬‬

‫‪1‬ـ ﺳﺮﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺆذﻧﻲ ـ اﻳﺸﺎن ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ وزارت دﻓﺎع رﻓﺖ‪.‬‬
‫روز ﺗﻠﺦ ‪65 / ...............................................................................................................‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻲﺳﻴﻢ را ﺑﺪه ﺑﻪ ﻣﻦ و ﮔﺮدان را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ‪«.‬‬

‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻧﻴﺎزي ﻧﻴﺴﺖ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ارﺗﻔﺎﻋﺘﺎن را زﻳﺎد ﻛﻨﻴﺪ و از ﻫﻤـﺎن‬
‫ارﺗﻔﺎع ﺑﺎﻻ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺳﻤﺖ ﺗﻚ اﺻﻠﻲ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ از ﺟﻔﻴـﺮ اﺳـﺖ ﻳـﺎ‬
‫ﻃﻼﺋﻴﻪ ﻳﺎ ﺳﻤﺖ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ؟ ﻣﻦ از ﻛﺠﺎ دارم ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻲﺧﻮرم؟‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﻛﺮدم‪:‬‬
‫ـ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ از ﻛﺠﺎﺳﺖ‪ ،‬از ﻛﺪام ﺳﻤﺖ اﺳﺖ؟‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺷﻨﻴﺪم ﻳﻜﻲ از ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺪﺟﻮري ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﻣـﻦ‬
‫ﻛﻪ رﻓﺘﻢ!«‬
‫ﺑﺎﻟﮕﺮد اوﻟﻲ دور زد و دوﻣﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ!‬
‫دﻳﺪن اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺮاي ﺑﭽـﻪﻫـﺎي ﺧـﻂ ﻗﺎﺑـﻞ اﻧﺘﻈـﺎر ﻧﺒـﻮد‪ .‬دﻳـﺪم دارﻧـﺪ‬
‫روﺣﻴﻪﺷﺎن را ﻣﻲﺑﺎزﻧﺪ‪ .‬رﻓﺘﻢ روي ﺑﻲﺳﻴﻢﺷﺎن و ﭼﻨﺪ دﺷـﻨﺎم ﻧﺜﺎرﺷـﺎن ﻛـﺮدم‪.‬‬
‫ﺻﻮرﺗﻢ از ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﮔُﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻫﻤـﻴﻦ ﻟﺤﻈـﻪ ﻛـﻪ ﺗـﻮي ذﻫـﻨﻢ دﻧﺒـﺎل‬
‫ﻧﺎﺳﺰاﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ‪ ،‬ﺻﺪاي ﻣﻌﺎون ﺗﻴـﭗ ـ ﺳـﺮﻫﻨﮓ رادﻓـﺮ ـ از ﭘـﺸﺖ‬
‫ﺑﻲﺳﻴﻢ آﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﺳﺮﮔﺮد ﻓﺮدوﺳﻲ! اﻻن ﻣﻘﺎﻣﻲ در ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻴﭗ ﺗﺸﺮﻳﻒ دارﻧﺪ؛ ﻣﻜﺎﻟﻤﺎت‬
‫ﺷﻤﺎ را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻼم ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ و ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻗﻮل ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ آن‬
‫‪1‬‬
‫دو ﺧﻠﺒﺎن را ﺑﻪ دادﮔﺎه ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻨﺪ!«‬
‫ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﺎم آﺗﺸﻲ ﻛﻪ در وﺟﻮدم زﺑﺎﻧﻪ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺮد ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﮔﺮوﻫﺎن ﺳﻮم درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻬﻤﺎت ﺗﺎﻧﻚ ﻛﺮد‪ .‬ﺑـﻪ ﮔﺮوﻫـﺎن ارﻛـﺎن ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻬﻤﺎت ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻬﻤﺎت ﺗﺎ ﮔﺮوﻫﺎن ﺣﺪود ‪ 500‬ﻣﺘﺮ ﺑـﻮد‪.‬‬

‫‪1‬ـ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﺣﻀﺮت آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي )ﻣﺪﻇﻠﻪ( ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ ................................................................................. / 66‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻛﺎﻣﻴﻮن اورال ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه رﻳﻤﻮرك‪ 1‬ﺧﻮد ﺑﻪ ﻃﺮف ﮔﺮوﻫﺎن ﺳﻮم در ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﮔﻠﻮﻟﺔ دﺷﻤﻦ ﺑﻪ رﻳﻤﻮرك آن اﺻﺎﺑﺖ ﻛﺮد و آﺗﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫راﻧﻨﺪه از اورال ﺑﻴﺮون ﭘﺮﻳﺪ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رﻳﻤﻮرك ﻛﻪ ﺷﻌﻠﻪ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ رﻓـﺖ‪.‬‬
‫در ﻋﺮض ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﻴﻪ اورال را از رﻳﻤـﻮك ﺟـﺪا ﻛـﺮد‪ .‬ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ اورال را از‬
‫ﭼﻨﮓ آﺗﺶ ﺧﻼص ﻛـﺮد و ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﮔﺮوﻫـﺎن راﻧـﺪ‪ .‬او وﻗﺘـﻲ اورال را ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن ﺑﺮد‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺧﺮج ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎ را ﻫﻢ ﭘﺸﺖ ﻳﻚ ﺟﻴﭗ ﺑﺴﺖ‬
‫و ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﺎن رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ راﻧﻨﺪة ﺷﺠﺎع ﮔﺮوﻫﺒﺎن ﻳﻜﻢ ﺣﺴﻴﻦ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ‪ 2‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫از ﺳﺎﻋﺖ ‪ 12‬ﺗﺎ ‪ 2‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ دﺷﻤﻦ دﻳﻮاﻧﻪوار آﺗﺶ ﻣﻲرﻳﺨﺖ‪ .‬ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎ از‬
‫ﻫﻤﻪ ﻃﺮف ﻣﻲآﻣﺪ و ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﻫﺮ ﺳﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﻋﺮاق از ﻫﻤـﺔ ﻣﺤـﻮرﻫـﺎ ﺑـﺪون‬
‫ﺷﻜﺎف ﺧﻴﺎل ﻣﺤﺎﺻﺮة ﻣﺎ را دارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ آﺗﺶ ﺑﻪ ﻣﻮﻗـﻊ و ﭘﺎﻳـﺪار ﺑﭽـﻪﻫـﺎي ﻣـﺎ‬
‫ﭘﻴﺸﺮوي آﻧﻬﺎ را ﻛُﻨﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﺟﻨﮓ ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮي روﺑـﻪرو ﺑـﻮدﻳﻢ و ﺣﺠـﻢ‬
‫آﺗﺶ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد؛ ﺳﻪ ﻟﺸﻜﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ دو ﺗﻴﭗ!‬
‫ﺗﻴﭗ ‪ 3‬در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ﺗﻴﭗ ﻳﻚ در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺗﻴﭗ‬
‫ﻳﻚ از ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ‪ ،‬ﮔـﺮدان ‪ 185‬و ﮔـﺮدان‬
‫‪ 201‬ﺗﺎﻧﻚ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺎ درﺳﺖ وﺳﻂ ﺧﻂ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫واﺣﺪ ﺑﻬﺪاري ﭘﻴﺎم داد آﻣﺒﻮﻻﻧﺲﻫﺎ ﺟﻮاﺑﮕﻮي ﺗﻌـﺪاد ﻣﺠـﺮوﺣﻴﻦ ﻧﻴـﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ را ﺑﺎ ﻧﻔﺮﺑﺮ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ اﺟﺎزة ﭼﻨـﻴﻦ‬

‫‪1‬ـ ﻣﻬﻤﺎت ﺗﺎﻧﻚ از دو ﻗﺴﻤﺖ ﮔﻠﻮﻟﻪ و ﺧﺮج ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﻛـﻪ از ﻫـﻢ ﻣﺠـﺰا ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اورال ﻛـﺎﻣﻴﻮن‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم رﻳﻤﻮك را ﻳﺪك ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺗﺎﻧﻚ ﻛﻪ ﻗـﺪرت‬
‫اﻧﻔﺠﺎر دارد‪ ،‬داﺧﻞ اورال و ﺧﺮج را در رﻳﻤﻮك ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ارﻛﺎن ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﺮد ﮔﺮوﻫﺒﺎن ﻳﻜﻢ اﺳـﻤﺎﻋﻴﻠﻲ ﺑـﻪ اﻳـﺸﺎن ﮔﻔﺘـﻪ ﺑـﻮد در آن ﻟﺤﻈـﻪ‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﺣﺴﺎب ﻣﺮگ و زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻗﺒﻮل ﻛـﻨﻢ ﺣـﺮف ﺳـﺮﮔﺮد ﻓﺮدوﺳـﻲ روي‬
‫زﻣﻴﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫روز ﺗﻠﺦ ‪67 / ...............................................................................................................‬‬

‫ﻛﺎري ﻧﺪارﻳﺪ‪ «.‬و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ دﺳﺘﻮر دادم ﺟﻴﭗ وﻳﮋة ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﺮدان ﺑﻪ ﻛﻤـﻚ‬
‫واﺣﺪ ﺑﻬﺪاري ﺑﺮود و ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺣﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮاي اﻳـﻦ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪم اﮔﺮ ﻳﻚ ﻧﻔﺮﺑﺮ ﺷﻨﻲدار ﺑﻪ ﻫﺮ ﻋﻠﺘﻲ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻋﻘﺐ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻛﻨﺪ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻨﺪ واﺣﺪ دارد ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺣـﺎل ﻫﻤـﻪ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮش راه ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻨﺘﺮل از دﺳﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺧﺎرج ﺷـﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ ﺗﻴﭗ ﻫﻢ در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻢ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا واﺣﺪ دﻳﮕﺮي اﻳـﻦ ﻛـﺎر را‬
‫ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﭼﻴﺰي از اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﻬﺎدت ﺳﺘﻮان ﻳﻜﻢ ﻧـﺼﺮﺗﻲ را‬
‫آوردﻧــﺪ‪ .‬ﺻــﺤﻨﺔ دﻟﺨﺮاﺷــﻲ ﺑــﻮد‪ .‬ﺷــﻨﻲ ﺗﺎﻧــﻚ او را از ﻛﻤــﺮ دوﻧــﻴﻢ ﻛــﺮده و‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ از ﺣﺪﻗﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻬﻴﺪ ﻧﺼﺮﺗﻲ ‪ 26‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﭽﺔ ﻣﺎزﻧﺪران ﺑﻮد؛‬
‫ﻣﺘﺪﻳﻦ اﻣﺎ اﻫﻞ ﻇﺎﻫﺮﺳﺎزي ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻓﺴﺮ ﺷﺠﺎع‪ ،‬ﺟﺴﻮر و ﭘﺮﺗﺤﺮك ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮوﻫﺎن‬
‫‪ 176‬ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻗﻮي او‪ ،‬ﻳﻚ واﺣﺪ رزﻣﻲ ﺑﺎ ﺗﻮان ﺑﺴﻴﺎر ﻋـﺎﻟﻲ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎون ﮔﺮوﻫﺎن ‪ 176‬ﺳﺘﻮان ﺻﻔﺮي ﺑﺎ دﻳﺪن ﺻﺤﻨﺔ ﺷﻬﺎدت ﻧﺼﺮﺗﻲ ﺗﻌـﺎدل‬
‫ﺧﻮد را از دﺳﺖ داد و ﻗﺎدر ﺑﻪ ادارة ﮔﺮوﻫﺎن ﻧﺒـﻮد‪ .‬ﺳـﺘﻮان ﻳﻜـﻢ ﻣﻴﺮزاﻳـﻲ را‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻓﻌﻼً ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺘﻮان ﺻـﻔﺮي ﺑﺮﮔـﺮدد‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ اﻳـﻦ‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺳﺖ‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣـﻦ اﻓـﺴﺮ زرﻫـﻲ ﻫـﺴﺘﻢ و ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ روي اﻳـﻦ‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن و اﻓﺮادش ﻧﺪارم و ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ!«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻳﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﺮا اﺟﺮا ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻳﺎ ﺧﻮدت را ﺑـﻪ ﻗﺮارﮔـﺎه ﺗﻴـﭗ ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬

‫‪1‬ـ »ﺳﺮوان ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻧﺼﺮﺗﻲراد« ﻳﻚ ﺳﺎل ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب از ارﺗﺶ اﺧﺮاج ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺮوع ﺟﻨﮓ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎدﮔﺎن آﻣﺪ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺧﺪﻣﺖ در ارﺗﺶ ﻛﺮد‪ .‬او ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴـﺎده ‪ 176‬ﺗﺤـﺖ اﻣـﺮ‬
‫ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﻣﻨﺼﻮب ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 68‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺗﺎ ﺑﻌﺪاً ﺗﻜﻠﻴﻒ اﻳﻦ ﻛﺎر را روﺷﻦ ﻛﻨﻢ‪«.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﺷﻨﺎ ﻧﺒﻮدن ﺑﺎ ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴﺎده اﻳﻦ ﺣﺮف را زدم وﮔﺮﻧـﻪ‬
‫ﻗﺼﺪ ﺗﻤﺮد از دﺳﺘﻮر را ﻧﺪاﺷﺘﻢ!«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻻن ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻳﻚ ﮔﺮوﻫﺎن را ﺑﻲﺳﺮﭘﺮﺳﺖ رﻫﺎ ﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬ﻣﻄـﺌﻤﻦ‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﺎش در اوﻟﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺳﺘﻮان ﺻﻔﺮي را ﺑﺎ ﺗﻮ ﻋﻮض ﻣﻲﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﻳﮕﺎنﻫﺎ داﺋﻢ از آﺗﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ دﺷﻤﻦ ﻣﻲﻧﺎﻟﻴﺪﻧﺪ و اﻋـﻼم ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ دﻳﮕـﺮ‬
‫ﺗﺎب ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2:30‬ﺑﻌﺪاز ﻇﻬﺮ ﻗﺮارﮔﺎه ﻣﻘﺪم ﻧﺰاﺟﺎ ﻣﺠﻮز ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ را ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮ‬
‫داد و در ﭘﻲ آن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻴﭗ ‪ 3‬و ‪ 1‬ﻫﻢ ﺑﻪ ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﺗﺤﺖ اﻣـﺮ ﺧـﻮد اﻳـﻦ‬
‫دﺳﺘﻮر را اﺑﻼغ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﻫـﻢﺟـﻮار ﻛـﻢﻛـﻢ ﻋﻘـﺐ ﻧﺸـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣـﺎ ﻫﻨـﻮز اﻳـﺴﺘﺎده ﺑـﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎﻳﻤﺎن را ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﻮﺳﻲ ﺑﺎ زاوﻳﺔ ‪ 45‬درﺟﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻣﺪام‬
‫ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬واﺣﺪﻫﺎي ﻛﻨﺎري ﻛﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸـﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬دﺷـﻤﻦ ﻣـﺎ را ﻣﺜـﻞ‬
‫ﭼﻨﮕﻚ در ﻣﻴﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ رادﻓﺮ ﭘﻴﺎم داد‪» :‬ﻓﺮدوﺳﻲ اﮔﺮ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘـﻪ دﻳﮕـﺮ ﻋﻘـﺐ ﻧﻴـﺎﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﺪهاي‪«.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ دارﻳﻢ ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ؛ ﭼﻮن ﻓﺸﺎر دﺷﻤﻦ در ﺳـﻤﺖ راﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮوﻫﺎن ﺳﻮم ﺑﻮد ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺠﻢ آﺗـﺶ از ﺟﻠـﻮ و‬
‫ﭘﻬﻠﻮي راﺳﺖ ﻣﺎ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ رادﻓﺮ دوﺑﺎره روي ﺑﻲﺳﻴﻢ آﻣﺪ‪» :‬ﻓﺮدوﺳﻲ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﺑﻴـﺎ ﻋﻘـﺐ‬
‫اﻻن ﻫﻤﻪﺗﺎن اﺳﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ!«‬

‫‪1‬ـ ﻓﺮداي آن روز ﺳﺘﻮان ﺻﻔﺮي از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن آﻣﺪ و اﻳﻦ ﺗﻌﻮﻳﺾ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫روز ﺗﻠﺦ ‪69 / ...............................................................................................................‬‬

‫ﺑﻐﻀﻢ ﺗﺮﻛﻴﺪ‪ .‬ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭼﻄﻮر ﻋﻘـﺐ ﺑﻴـﺎﻳﻢ؟ ﻣـﻦ اﻳﻨﺠـﺎ‬
‫ﺷﻬﻴﺪ دادم‪ ،‬زﺧﻤﻲ دادم ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻢ!«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﺮدوﺳﻲ ﺧﻮدت را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﺟﺎن ﺧﻮدت ﺑﻮد‪ ،‬اﺧﺘﻴـﺎر‬
‫ﺧﻮدت را داﺷﺘﻲ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ اﻓﺮادت ﺑﺎﺷﻲ‪«.‬‬
‫او درﺳﺖ ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ اﺣـﺴﺎﺳﻢ ﻏﻠﺒـﻪ ﻣـﻲﻛـﺮدم‪ .‬ﺑـﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن‬
‫ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ و دﺳﺘﻮر ﻋﻘﺐﻧـﺸﻴﻨﻲ دادم‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ در ﻛﺮﺧـﻪﻛـﻮر و‬
‫ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﺔ ﻗﺒﻠﻲ دﺷﻤﻦ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫در آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻓﺴﺮاﻧﻲ ﻛﻪ داﺧﻞ ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﺑـﻮدﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺳﻮار ﺟﻴﭗ ﺷﺪﻳﻢ و ﺣﺪود ‪ 300‬ﻣﺘﺮ ﻋﻘـﺐ آﻣـﺪﻳﻢ‪ .‬آﻧﺠـﺎ ﭘﻠـﻲ ﺑـﻮد ﺑـﻪ ﻧـﺎم‬
‫ﻓﺮدوس‪ .‬ﭘﻴﺎده ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﻣـﻴﻦﮔـﺬاري روي ﭘـﻞ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﻤﻚ آﻧﻬﺎ ﺧﻮدرو را ﻋﺒﻮر دادﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻔﺮي ﺑﻮدم ﻛﻪ از ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻣﻴﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﺔ ﻗﺒﻠﻲ دﺷﻤﻦ آﻣﺪم‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ آﻧﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﻳﻊ آﻧﻬﺎ را ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻛﺮدم و دﺳﺘﻮر دادم ﺑﻪ ﺳـﻤﺖ دﺷـﻤﻦ ﺗﻴﺮاﻧـﺪازي‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺒﺎدﻟﺔ آﺗﺶ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺧﺮه اﻳﻦ روز ﺳﺨﺖ ﻃﻮﻻﻧﻲ از ﻧﻔـﺲ‬
‫اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺷﺐ از راه رﺳﻴﺪ و دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺧﻮد ﺧﺎﺗﻤﻪ داد‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 70‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﺣﺴﺮت ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ‬

‫‪ 59/10/16‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9‬ﺷﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺘﺎد ﺗﻴـﭗ ﺧـﻂ ﺣـﺪ ﭘﺪاﻓﻨـﺪي‬

‫ﮔﺮدان ﻫﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ را ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﺑـﺎﻫﻢ اﺳـﺎﻣﻲ ﺷـﻬﺪاي‬
‫اﻣﺮوز را ﻣﺮور ﻛـﺮدﻳﻢ‪ .‬ﭘـﻨﺞ ﺳـﺮﺑﺎز ﺷـﻬﻴﺪ؛ ﺣـﺴﻦ ﺟـﺎناﻣﻴﻨـﻲ‪ ،‬ﻏﻼﻣﺤـﺴﻴﻦ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﺤﻤﺪي‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ رﺣﻤﺎﻧﻲ و رﺣﻴﻢ رﺷﻴﺪي‪ .‬دو درﺟـﻪدار؛‬
‫ﺷﻬﻴﺪان اﺳﺘﻮارﻳﻜﻢ ﺟﻌﻔﺮ اﺷﺠﻌﻲﻓﺮد و اﺳﺘﻮار دوم ﺑﻴﮋن ﻗﻠـﻲﻧـﮋاد و اﻓـﺴﺮان‬
‫‪1‬‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﺳﺘﻮان ﺧﻴﺮﺧﻮاه و ﺳﺘﻮان ﻧﺼﺮﺗﻲ‪.‬‬
‫ﻳﺎد آﻧﻬﺎ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻗﻠﺒﻢ را ﺑﻪ درد آورد‪ ،‬اﻣﺎ از ﻃﺮﻓﻲ اﻳـﻦ ﺗﻌـﺪاد ﺷـﻬﻴﺪ در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ آن آﺗﺶ و ﻫﺠﻮم ﮔﺴﺘﺮده دﺷﻤﻦ ﺑﺎور ﻛﺮدﻧﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﺑﺘﻜﺎر ﻛـﺎر ﮔﺬاﺷـﺘﻦ‬
‫ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﺷﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮﺟﻚ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ و زدن ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ‬
‫و ﻧﺤﻮة اﺳﺘﻘﺮار واﺣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎراﻳﻲ ﺧﻮد را ﻋﻤﻼً ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺪارﻛﺎﺗﻲ و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺳﻮﺧﺖ و ﻣﻬﻤـﺎت اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ در اﻳﻦ روز ﺳﺘﻮان ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ دﻫﺎﻗﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺠﺮوح ﺷﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣﺠﺮوﺣﻴـﺖ در ﺗـﺎرﻳﺦ‬
‫‪ 60/4/14‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 72‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫دﺷﻤﻦ ﻫﻢ در روﺑﻪروﻳﻤﺎن ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد در اﻓﻜـﺎر‬

‫ﭘﻠﻴﺪﺷﺎن ﭼﻪ ﻣﻲﮔﺬرد و ﻣﻄﺌﻤﻨﺎً در ﺗﺪارك ﺣﻤﻠﺔ دﻳﮕﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻳﺎد واﻧـﺖ‬
‫اﻫﺪاﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن آب دزﻓﻮل و ﺑﻠﻨﺪﮔﻮﻫﺎﻳﺶ اﻓﺘﺎدم‪ .‬ﻓﻜﺮي ﺑﻪ ﻣﻐﺰم ﺟﻬﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺿﺒﻂ ﺻﻮت آوردﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﻜﻲ ﻫﻢ روﺷﻦ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺻـﺪاي ﺗﺎﻧـﻚ را روي ﻧـﻮار‬
‫ﺿﺒﻂ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﻧﻴﻤﻪﺷﺐ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭘﺨﺶ ﺻﺪا ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ راﻧﻨﺪة واﻧـﺖ ﮔﻔـﺘﻢ در‬
‫ﻃﻮل ﺧﻂ آﻫﺴﺘﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺻﺪاي ﺗﺎﻧﻚ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ دﻫﻬﺎ‬
‫ﺗﺎﻧﻚ دارﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎ از راه ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر دﺷﻤﻦ ﺣﺘﻤﺎً ﻫﻤﻴﻦ ﺑـﻮد‪ .‬ﭼـﻮن ﺗـﺎ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬ﺻﺒﺢ ﻓﺮدا ﻫﻴﭻ ﺣﺮﻛﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪاد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮﻗـﻊ ﻳـﻚ ﻫﻮاﭘﻴﻤـﺎي‬
‫ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﺎﻻي ﺳﺮﻣﺎن آﻣﺪ و ﺑﺮاي ﺑﻤﺒﺎران ﺷـﻴﺮﺟﻪ زد‪ .‬ﻳﻜـﻲ از ﺳـﺮﺑﺎزاﻧﻤﺎن در‬
‫ﺣﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮد؛ ارﺗﻔﺎع ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ آﻧﻘﺪر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻮج آن ﺳﺮ او را از ﺑﺪن‬
‫ﺟﺪا ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ آﻧﭽﻨﺎن ﺳﺮﻳﻊ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﭘﻴﻜﺮ ﺑﻲﺳـﺮ ﺣـﺪود ده ﻗـﺪم‬
‫دوﻳﺪ‪ .‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ در ﻋﻤﻖ ﻳﮕﺎن ﻣﺎ اوج ﮔﺮﻓﺖ و در ارﺗﻔﺎع ﺑﺎﻻ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ‪،‬‬
‫ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ وﺿـﻌﻴﺖ و اﺳـﺘﻌﺪاد ﻣـﺎ ﺑـﺮاي آﻧﻬـﺎ ﻣـﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ را ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻂ دﺷﻤﻦ اﻋﺰام ﻛﺮدم‪ .‬آﻣﺪﻧـﺪ و ﮔﻔﺘﻨـﺪ ﻗـﻮاي‬
‫دﺷﻤﻦ در زﻣﻴﻦ ﺑﺎز ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺷﺪت آﺳﻴﺐﭘـﺬﻳﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺧـﻮدم را ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬از اﻋﺰام ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ﺳﺆال ﻛـﺮدم و اﻳﻨﻜـﻪ اﻻن ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي ﺿﺮﺑﻪ زدن ﺑﻪ دﺷﻤﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺮاي‬
‫‪1‬‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬اﻋﺰام ﻧﺸﺪه‪ .‬ﺑﺎ دﻟﻲ ﭘﺮ از ﻏﺼﻪ و ﺣﺴﺮت ﺑﻪ ﮔﺮدان ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﺣﺴﺮﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﺎ ﻣﻦ اﺳﺖ و در اﻳﻨﺠﺎ ﮔﻔﺘﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آرزو ﻣﻲﻛﻨﻢ روزي ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﺗﺠﺮﺑﻴـﺎت‬
‫ﺟﻨﮕﻲ و ﻣﺒﺎﺣﺚ آﻣﻮزﺷﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ارﺗﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺴﺮت ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ‪73 / .........................................................................................‬‬

‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ روز ﻫﻔﺪﻫﻢ رو ﺑﻪ ﻏﺮوب ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺳﻪ ﺗﻴﻢ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑـﺮاي‬
‫ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺎت دﺷﻤﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدم‪ .‬ﭘﺲ از دو ﺳﺎﻋﺖ از ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰارش آﻧﻬﺎ از اﺳﺘﻘﺮار ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ در ﺟﻠﻮي واﺣﺪﻫﺎ و ﺗﻔﻜﻴﻚ و آراﻳﺶ ﻗﻮﺳـﻲ‬
‫ﻳﮕﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎ‪ ،‬ﺣﻜﺎﻳﺖ از اﻳﻦ ﻣﻲﻛـﺮد ﻛـﻪ دﺷـﻤﻦ ﺑـﻪ زودي‬
‫ﭘﺎﺗﻚ ﺧﻮد را اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﺷﺐ ﻣﺜﻞ آوار ﺑﺮ وﺟﻮدم ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻧﻤﺎز و ﺧﻠﻮﺗﻲ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﺒﻜﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آﺧﺮﻫﺎي ﺷﺐ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدم‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺗﻴﻢﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ را اﻃـﻼع‬
‫دادم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺗﺎ اﻻن ﻫﻴﭻ ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﻧﺮﺳﻴﺪه‪ ،‬ﺗﻮﻛﻞ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﻣـﺮد‬
‫و ﻣﺮداﻧﻪ ﺟﻠﻮي دﺷﻤﻦ ﻣﻲاﻳﺴﺘﻴﻢ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎﻳﺸﺎن رﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻻزم‬
‫را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫روز ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻫﻨﻮز روﺷﻨﺎﻳﻲاش را ﻧﻴﺎورده ﺑﻮد‪ .‬در ﮔﺮگ و ﻣﻴﺶ ﻫﻮا ﭘـﺎي‬
‫ﭘﻴﺎده راه اﻓﺘﺎدم‪ .‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻢ؛ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﻚﻫـﺎ و‬
‫ﻧﻔﺮات دﺷﻤﻦ را ﺑﺎ دورﺑﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲدﻳﺪم‪ .‬ﺣﺮﻛﺖﻫﺎﻳـﺸﺎن داد ﻣـﻲزد ﻛـﻪ‬
‫آﻣﺎدة ﺣﻤﻠﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺻﺒﺢ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ و ﺧﻤﭙﺎرهاﻧﺪازﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦﺑﺎر‬
‫ﻣﺎ داﺧﻞ ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر در ﻣﻮاﺿﻊ ﺑﻬﺘﺮي ﻗﺮار داﺷـﺘﻴﻢ‪ .‬ﻛﺮﺧـﻪﻛـﻮر در آن ﻣﻮﻗـﻊ‬
‫ﺳﺎل‪ ،‬ﺧﺸﻚ ﺑﻮد و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ را ﺑﺮاي ﭘﺪاﻓﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﻛﻮﺑﻴﺪﻧﺪ و ﻛﻮﺑﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻣﺎ در دام ﻣﻮﺷﻚﻫﺎي ﺿﺪﺗﺎﻧﻚ روﺳﻲ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﻮﺷﻚﻫﺎي ﭼﻤﺪاﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﻴﺮاﻧﺪاز ﻣﻮﺷﻚ‪ ،‬دﺳـﺘﮕﺎه ﭘﺮﺗـﺎب ﻛﻨﻨـﺪه را ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ ﭼﻤـﺪان ﺣﻤـﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬در ﻣﻜﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و ﺧﻮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺎ ‪ 25‬ﻣﺘـﺮ ﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ رﺷﺘﻪ ﺳﻴﻢ ﻣﻮﺷﻚ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 74‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫‪ 59/10/18‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬ﺻﺒﺢ‪ ،‬درﺳﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﮔﻴﺮ ﺗﺎزهواردﻳﻦ ﻧﺎﻧﺠﻴـﺐ‬

‫ﭼﻤﺪان ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﭘﻴﺎم ﻋﺠﻴﺒﻲ از ﭘﺸﺖ ﺑﻲﺳﻴﻢ آﻣﺪ‪ .‬از ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﺗﻴـﭗ‬
‫ﺑﻮد و اﻋﻼم ﻣﻲﻛﺮد‪» :‬دﺷﻤﻦ در ﺣﺎل ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ آﻧﻬـﺎ ﺣﻤﻠـﻪ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ!«‬
‫ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ در ﻛﺎر ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺮ ﺷﺪت ﺗﻚ ﺧﻮد اﻓﺰوده ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ ﻣﻮﺷﻚ ﺧﻮرده ﺑﻮد و از ﺑﺮﺟﻚ آن ﺷﻌﻠﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬راﻧﻨﺪه‬
‫ﻣﺠﺮوح و ﺧﺎرج ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬آﺗﺶ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ و دﻫﻠﻴﺰ راﻧﻨﺪه ﻧﺮﺳﻴﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر ﺗﺎﻧﻚ داﺷﺖ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﻛﻪ دور و ﺑﺮم ﺑـﻮد ﮔﻔـﺘﻢ ﭼـﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺗﺎﻧﻚ را ﺑﻪ ﻃﺮف ﻋﺮاﻗﻲﻫـﺎ ﺑـﻪ راه ﺑﻴﻨـﺪازد‪ .‬وزﻧـﻪاي روي‬
‫ﭘﺪال ﮔﺎز ﺑﮕﺬارد و ﺧﻮد از آن ﺑﻴﺮون ﺑﭙﺮد‪ .‬ﺳـﺘﻮان ﻣﻈـﺎﻫﺮي‪ 1‬داوﻃﻠـﺐ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺜﻪاي ﻛﻮﭼﻚ داﺷﺖ و ﺧﻴﻠﻲ ﻓﺮز ﺑﻮد‪ .‬از دﻫﻠﻴﺰ راﻧﻨﺪه دﺳﺘﺶ را داﺧﻞ ﻛـﺮد‬
‫و دﻧﺪة ﺗﺎﻧﻚ را رو ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻪ ﺳـﻤﺖ دﺷـﻤﻦ ﺣﺮﻛـﺖ ﻛـﺮد و‬
‫ﺳﺘﻮان ﻣﻈﺎﻫﺮي ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪاي ﭘﺮت ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎﻧﻚ ‪ 50‬ﻣﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﺶ رواﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ؛ ﺛﺎﺑﺖ ﺷـﺪ ﻛـﻪ دﺷـﻤﻦ در ﺣـﺎل‬
‫ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮدم را ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬از ﻗﺮار ﻣﻌﻠﻮم ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ ﺑـﺮاي اﻳﻨﻜـﻪ‬
‫روﺣﻴﺔ ﭘﺮﺳﻨﻞ را ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد و ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺠﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻳﮕﺎن ﺑﺪﻫﺪ آن ﭘﻴـﺎم را ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ دو ﺗﺎ ﺧﺎﺻﻴﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻣـﺎ را در‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﻴﺎمﻫﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮد و ﻫﻢ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺳﺘﻮان ﻣﻈﺎﻫﺮي را ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬
‫□‬

‫‪1‬ـ اﻳﺸﺎن ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك رﻓﺖ و ﺑﺎ درﺟﻪ ﺳﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺴﺮت ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ‪75 / .........................................................................................‬‬

‫اﺳﺘﻮار ﺻﺪر ذاﻛﺮي ﻣﺴﺌﻮل آﺷـﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﮔـﺮدان ﺑـﻮد‪ .‬از او ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺑـﻮدم‬
‫ﻏﺬاي ﮔﺮم ﺑﻪ ﺧﻂ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻏﺬا را رﺳـﺎﻧﺪ‪ .‬ﻏـﺬا‬
‫ﺑﺮﻧﺞ و ﺧﻮرﺷﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﺎﻧﺒﻠﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻮزﻳـﻊ ﻏـﺬا ﻧـﺰد ﻣـﻦ آﻣـﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ ﻇﺮف ﻧﺪارﻳﺪ‪ ،‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﺮوم ﻇﺮﻓـﻲ ﭘﻴـﺪا ﻛـﻨﻢ‪ «.‬داﺧـﻞ ﻛـﺎﻣﻴﻮن‬
‫ﺗﻜﻪﻫﺎي ﻣﻘﻮا ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ روي ﻳﻜﻲ از آن ﻣﻘﻮاﻫﺎ ﺑﺮﻳﺰ‪ .‬ﮔﻔﺖ اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺮﻳﺴﻲاﻧﺪ!‬
‫ﮔﻔﺘﻢ وﻗﺖ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ!‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻪ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ دﺳﺘﺔ ﺑﻬﺪاري ﺧﺒـﺮ داد ﻣﺠـﺮوح زﻳـﺎد ﺷـﺪه‪ ،‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﻢ؟ ﺑﻪ اﺳﺘﻮار ﺻﺪرذاﻛﺮي دﺳﺘﻮر دادم ﻇﺮفﻫـﺎ را‬
‫ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارد و ﺑﺎ ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻏﺬا ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ ﺣﻤـﻞ ﻣﺠـﺮوح ﺑـﺮود‪ .‬ﺑـﻪ او ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺟﺰ ﻣﺠﺮوح ﺣﻖ ﺳﻮار ﺷﺪن ﻧﺪارد!‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2:30‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺗﺎﻧﻚ ﺳﺘﻮان ﻓﺮﻳﺪ آرﻳﺎ ﻣﻮرد اﺻﺎﺑﺖ ﻣﻮﺷﻚ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬او در ﺑﺮﺟﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﻏﺮق در آﺗﺶ ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻃﺮف ﮔﻮدال آﺑﻲ ﻛـﻪ در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﺑـﻮد دوﻳـﺪ و‬
‫‪2‬‬
‫ﺧﻮد را داﺧﻞ آن اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬
‫درﮔﻴﺮي ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬در ﻃﻮل ﺧﻂ آرام ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫـﺎ ﻛـﻪ ﻣـﺮا‬
‫ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ ﺑﻲوﻗﻔﻪ ﺷﻠﻴﻚ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﻮﻟﺔ ﺧﻤﭙﺎرهاﻧﺪاز را ﻣﻲدﻳـﺪم ﻛـﻪ از ﻓـﺮط‬
‫ﺷﻠﻴﻚ ﻳﻚ ﺳﻮم آن ذوب ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﺷﺎن را در ﻛﻨﺎر ﺧﻮد ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‬
‫‪3‬‬
‫و ﻗﻮت ﻗﻠﺐ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ دﻳﺪه ﺑﻮدم ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻮاي ﺣﻤﻞ ﻣﺠﺮوح ﻳﺎ ﺷﻬﻴﺪ از ﻣﻌﺮﻛﻪ ﻓﺮار ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺳﺮوان ﺷﻬﻴﺪ ﻓﺮﻳﺪ آرﻳﺎ ‪ 19‬روز ﺑﻌﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﺪت ﺟﺮاﺣﺖ روز ‪ 59/11/7‬در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻃﺒﻖ اﺻﻮل ﻛﺎر ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﭘﺸﺖ ﺧﻂ ﻣﻘﺪم اﺳﺖ و ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن‬
‫ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻋﻤﻼً ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ وﻗﺘﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔـﺮدان‬
‫اداﻣﻪ در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫‪ ................................................................................. / 76‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 4:30‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ در دود و آﺗﺶ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻧﻔﺠﺎر ﭘـﺸﺖ‬
‫اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬ﺷﻠﻴﻚ ﭘﺸﺖ ﺷﻠﻴﻚ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ؛ ﺗﻴﭗ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﺸﻜﺮ!‬
‫ﭘﺲ ﻛﻮ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ؟ ﺳﺆاﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ داﻳﻢ از ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ ﻣﻲﭘﺮﺳـﻴﺪم‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫وﻟﻌﻲ ﺑﺮاي ﺷﻨﻴﺪن ﭘﺎﺳﺦ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﭘﺎﺳﺦ آن را از ﻗﺒﻞ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ؛ ﻛﻤﻜـﻲ‬
‫در ﻛﺎر ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫در ﺧﻂ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺘﺎد ﻫـﻢ در ﺧـﻂ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺑـﻮد و ﺑـﺎ ﺣـﻀﻮر‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﺻﻠﻲ در ﺧﻂ آﻣﺎدﮔﻲ رزﻣﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻـﻴﻔﻲ ﺑـﺎﻻ ﻣـﻲرود‪ .‬ﮔـﺮدان ﻣـﺎ در ﺗﻤـﺎم‬
‫درﮔﻴﺮيﻫﺎ اﺳﻴﺮ ﻧﺪاد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻢ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﻀﻮر ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن در ﺧﻂ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫ﻣﺮدان ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﻫﻮا رو ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﻏﺮوب‪ ،‬زﻣﻴﻦ و آﺳﻤﺎن را ﺑﺎ ﺧﻄـﻲ از‬

‫ﺧﻮن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲدوﺧﺖ‪ .‬ﭼﺸﻢ ﺑﻪ راه ﺷﺐ ﺑﻮدم ﺗﺎ ﺷـﺎﻳﺪ ﺑـﺮاي ﻣـﺎ آراﻣـﺶ و‬
‫ﻣﻬﻠﺘﻲ ﺑﻴﺎورد و ﺣﺎﻣﻞ ﺑﺸﺎرﺗﻲ از آﻣﺪن ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫آﺗﺶ دﺷﻤﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻢ ﻧﺸﺪ‪ .‬آن ﻗﺪر ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﺔ ﻣـﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﻜﻪ ﻗﻮﺳﻲ ﺷﻠﻴﻚ ﻛﻨﺪ ﺗﻴﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲزد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺪ ﭘﺪاﻓﻨـﺪ ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 16‬ﻧﻘﻄـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﻜﺎف‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ و در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 7‬ﺷـﺐ ﻛـﺎﻣﻼً ﻓـﺮو رﻳﺨـﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﺗﻴـﭗ دﺳـﺘﻮر‬
‫ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ را ﺑﻪ ﻫﻤﺔ ﻳﮕﺎنﻫﺎ ﺻﺎدر ﻛﺮد‪ .‬وﺿﻌﻴﺖ آن ﭼﻨﺎن ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺣﻖ ﺗﻘﺪﻣﻲ ﺑﺮاي ﻳﮕﺎنﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﮕﺎنﻫﺎي اﻃﺮاف ﻣﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮﺿﻌﺸﺎن را ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﮕﺎنﻫﺎ در ﻫﻢ ﻋﻘﺐ ﻣﻲرﻓﺘﻨـﺪ‬
‫‪1‬‬
‫و ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﮔﻢ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻬﻢ رﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻌﺎﻓﻲ ﻣﻌﺎون ﮔﺮدان ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ :‬در آن اوﺿﺎع ﺑﻨﻲﺻﺪر را ﻣﻲﺑﻴﻨـﺪ ﻛـﻪ در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﺳـﺘﺎد‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻴﭗ زﻳﺮ دﺳﺖ و ﭘﺎ اﻓﺘﺎده و اﻓﺮاد در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و از روﻳﺶ رد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اداﻣﻪ در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫‪ ................................................................................ / 78‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺷﺐ ﺧﻮدم را ﺑﻪ اﺑﻮﺣﻤﻴﻈﻪ رﺳـﺎﻧﺪم‪ .‬ﺑـﻪ اوﻟـﻴﻦ ﺗـﺎﻧﻜﻲ ﻛـﻪ از‬
‫ﮔﺮدان ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺮﺧﻮردم ﭘﺮﭼﻤﻲ روي آن زدم‪ .‬ﺑﻪ اﻓﺮاد و ﺧﺪﻣﺔ ﺗﺎﻧﻚ ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﺑﺮوﻳﺪ و ﺑﮕﺮدﻳﺪ ﻫﺮ ﻛﺪام از ﭘﺮﺳﻨﻞ ﮔﺮدان را ﻛﻪ دﻳﺪﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻓﺮدوﺳﻲ ﭘـﺎي‬
‫ﺗﺎﻧﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﭼﻢ روي آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ اﻛﺜﺮ ﻧﻔﺮات ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻠﺸﺎن در ﻛﻨﺎرم ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮدم‪ .‬ﺳﺘﻮان ﻗﺎﺳﻤﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن ارﻛﺎن ﻫﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮو ﺑ‪‬ﻨﻪ ﮔﺮدان‪ 1‬و ﻫﺮ ﺗﻌﺪاد ﻛـﻪ ﻣـﻲﺗـﻮاﻧﻲ‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻴﺎور ﺟﻠﻮ‪ .‬ﭘﺲ از ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺳﺘﻮان ﻗﺎﺳﻤﻲ ﺣﺪود ‪ 30‬ﻧﻔﺮ آورد و آﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﻴﻦ ﻳﮕﺎنﻫﺎي رزﻣﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪﻫﺎي ﺷﺐ در ﻛﺎر ﺳﻮﺧﺖﮔﻴـﺮي و‬
‫ﺗﺪارﻛﺎت و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻬﻤﺎت ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه روز ‪ 59/10/18‬ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روز آﻣﺎر ﺷﻬﺪاي ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﮕﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻨﺞ ﺷﻬﻴﺪ داﺷﺘﻴﻢ؛ اﺳﺘﻮار ﺣﺴﻴﻦ رﺣﻤﺘﻲ‪ ،‬اﺳﺘﻮار داود زﻛﺮﻳﺎ‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎز ﻗﺎﺳﻢ‬
‫ﺧﻮاﺟﻪزاده‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎز اﺣﻤﺪ ﻣﻌﺼﻮﻣﻲ و ﺳﺮﺑﺎزي ﻛﻪ در ﺣﺮﻛﺖ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي دﺷﻤﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺗﻠﻔﺎت ﺗﺎﻧﻚ ﻫﻢ ﺷﺶ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻨﺞ ﺻﺒﺢ روز ‪ 59/10/19‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز از ﺟﺎدة اﻫـﻮاز ـ ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد‬

‫ﻓﻮري او را از زﻣﻴﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻛﻤﻜﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮود‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺑﻨﻲﺻﺪر از ﻣﻌـﺎﻓﻲ‬
‫دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮود ﺗﺎ او را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1‬ـ ﺑﻨﻪ ﮔﺮدان در ﻋﻘﺐ اﺳﺘﻘﺮار ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺷﺎﻣﻞ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬اﻧﺒﺎر ﻣﻬﻤﺎت و ﺗﺄﻣﻴﻦ و ﻧﮕﻬـﺪاري وﺳـﺎﻳﻞ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻋﻠﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﺗﻠﻔﺎت اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﮔﺮدان ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دﻗﻴﻖ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤـﻞ و ﻧﺤـﻮه‬
‫اﺳﺘﻘﺮارﺷﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮد و در ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﭘﺸﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ و ﻋﻘـﺐ ﻣـﻲﻧﺸـﺴﺘﻨﺪ‬
‫وﮔﺮﻧﻪ ﺗﻠﻔﺎت زﻳﺎدي ﻣﻲدادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدان ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ‪79 / ...................................................................................................‬‬

‫ﺣﺪود ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺧﺒﺮي از دﺷﻤﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻓﻮراً ﻧﺘﻴﺠﺔ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴـﭗ ﮔـﺰارش دادم‪ .‬اﻳـﺸﺎن را ﺗﻮﺟﻴـﻪ ﻛـﺮدم‪ ،‬ﺑـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺟﻠﻮ ﺑﺮوﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪ ﻧﺸﺎﻧﻲ دﺷﻤﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ و ﻫﻤﺔ ﻣﺎ را از ﺑﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ را از ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺒﻴﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﻫـﻢ رﻓﺘـﻴﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮدان ‪ 201‬ﺗﺎﻧﻚ و ﮔﺮدان ‪ 185‬را اﺣﻀﺎر ﻛﺮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮﮔﺮد ﺳﻠﻴﻤﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 201‬ﺗﺎﻧﻚ اﺑﻼغ ﻛﺮد‪» :‬ﻳﮕﺎﻧﺖ را آﻣﺎده ﻛﻦ ﺟﻠﻮ‬
‫ﺑﺮوﻳﺪ‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎﻳﻢ را از دﺳﺖ دادهام‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑـﻪ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ!« ﻫﻤﻴﻦ را از ﺳﺮﮔﺮد ﺟﻌﻔﺮي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 185‬ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳـﺦ داد‪:‬‬
‫»ﻣﻦ اﺻﻼً از ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎﻳﻢ اﻃﻼﻋﻲ ﻧﺪارم‪«.‬‬
‫ﺳﭙﺲ رو ﻛﺮد ﺑﻪ ﻣﻦ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﻮدت آﻣﺎدﮔﻲ داري؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﮔﺮدان ﻣﻦ آﻣﺎده اﺳﺖ‪ «.‬ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮدم و ﺑﻪ ﮔﺮدان ﺑﺎزﮔﺸﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9:30‬ﺻﺒﺢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ را اﺣﻀﺎر ﻛـﺮدم و آﻧﭽـﻪ ﻛـﻪ در‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﻮد را ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺸﺎن رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬اﻳﻨﺠـﺎ‬
‫ﻛﻨﺎر ﺟﺎدة آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﺔ ﻧﺸﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ دﺷﻤﻦ ﻣـﺎ را از ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‪ .‬راه درﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻛﺮﺧﻪﻛـﻮر ﺟﻠـﻮﺗﺮ‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﻢ‪ «.‬از آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺗﺎ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ ﻫﻤﺔ ﻧﻔﺮات زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺧﻮد را‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤـﻪ ﺟﻤــﻊ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﺘــﺪا از ﺷــﻬﺪاي ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﻧــﺼﺮ ﻳـﺎد ﻛــﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑــﺮاي‬
‫ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ ﺣﻤﺪ ﺷﻔﺎ ﻗﺮاﺋﺖ ﻛﺮدﻳﻢ و آرزوي ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ از ﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫ﭘﺮﺳﻨﻞ ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ و ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴﺎده ‪ 176‬ﻣﺄﻣﻮر ﺑـﻪ ﮔﺮداﻧﻤـﺎن ﺗـﺸﻜﺮ و‬
‫ﻗﺪرداﻧﻲ ﻛﺮدم‪ .‬درﺑﺎرة ﭘﻴﺮوزي ﻋﻤﻠﻴﺎت روز ‪ 59/10/15‬ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و اﻳﻨﻜﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاي دﺷﻤﻦ ‪ 882‬اﺳﻴﺮ و ‪ 1000‬ﻛﺸﺘﻪ و زﺧﻤﻲ ﺑﻪ ﺟـﺎ ﮔﺬاﺷـﺖ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 80‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫در اداﻣﺔ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺷﺠﺎﻋﺖ و دﻻوري آﻧﻬﺎ را ﻳﺎد آوردم و ﺳـﻪ روز ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﻋﺮاق و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺻﺤﺒﺖ را ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ رﺳﺎﻧﺪم ﻛﻪ‪» :‬ﺣـﺎﻻ ﻣـﺎ‬
‫دو راه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارﻳﻢ‪ .‬ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺎ ﭼﺎدر ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﺗﺎ ﺳﺮﻣﺎن ﻛﻨﻴﻢ و‬
‫ﺑﻪ ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﺮﮔـﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻳـﺎ ﻣـﺮد و ﻣﺮداﻧـﻪ ﻣﻘﺎﺑـﻞ دﺷـﻤﻦ ﺑﺎﻳـﺴﺘﻴﻢ‪ .‬آﻗﺎﻳـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺳـﻼﻣﺖ‪ .‬ﻛـﺴﺎﻧﻲ ﻫـﻢ ﻛـﻪ ﻋـﺰت و ﺷﺮﻓـﺸﺎن اﺟـﺎزه‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﺪ دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﺗﺠﺎوز ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﺪ و آﻣﺎده ﻣﺒﺎرزه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻋﻼم ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻋـﻼم ﻛـﺮدم ﭼـﻪ ﻛـﺴﻲ اوﻟـﻴﻦ‬
‫ﺗﺎﻧﻚ را ﺟﻠﻮ ﻣﻲآورد؟ اﺳﺘﻮار ﻏﻼم ﺑﻴﮕﻲ از ﺟﺎ ﺑﺮﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺎﻧـﻚ‬
‫ﺧﻮد رﻓﺖ‪ .‬ﺧﺪﻣﻪ ﺗﺎﻧﻚ ﻫﻢ ﺳﻮار ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﻚ ﻏﻼم ﺑﻴﮕـﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺖ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬رﻓﺘﻢ روي ﺗﺎﻧﻚ و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺮوﻳﻢ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﺧﺪا!«‬
‫ﺗﺎﻧﻚ را ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺟﻠﻮ ﺑﺮدم و در ﻣﻜﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﺑﻮدم ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻛﺮدم و ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻮﻟـﺪوزر ﻫـﻢ رواﻧـﻪ ﻛـﺮدم و ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﺑﻌﺪي آﻣﺎده ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮوﻳﻢ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﻳﻜﻲ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن آﻣﺪ و ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﺑﻌـﺪ از اﻳﻨﻜـﻪ ﺷـﻤﺎ ﺟﻠـﻮ‬
‫رﻓﺘﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از درﺟﻪداران ﺑﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻓﺮدوﺳﻲ از ﺟﺎﻧﺶ ﺳﻴﺮ ﺷـﺪه‪ ،‬ﻣـﺎ‬
‫را ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺟﻠﻮ ﻧﻤﻲروﻳﻢ!«‬
‫ﺑﺎر دﻳﮕﺮ دﺳﺘﻮر دادم ﻫﻤﺔ ﻧﻔﺮات ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻫﻤﻪ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺪاي‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﻳﺎ ﻫﻤﺎن اول ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻴـﺪ و ﺑـﺎ‬
‫ﭼﺎدر ﻓﺮار ﻣﻲﻛﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺘﻪاﻳـﺪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗـﺎ آﺧـﺮ ﻛـﺎر ﻣﺮداﻧـﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﻛﻠﺘﻢ را از ﺟﻠﺪ ﭼﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮم درآورده و از ﺿﺎﻣﻦ ﺧﺎرج ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑـﻪ‬
‫وﻻي ﻋﻠﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از ﺷﻤﺎ دﺳﺘﻮر ﺑﺪﻫﻢ ﺟﻠﻮ ﺑﺮود و ﻧﺮود‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻠﺖ‬
‫او را ﺧﻮاﻫﻢ زد!« ﺗﺎﻧﻜﻲ را ﻧـﺸﺎن دادم و ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬اﻳـﻦ ﺗﺎﻧـﻚ ﻛـﺪام ﮔﺮوﻫـﺎن‬
‫ﻣﺮدان ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ‪81 / ....................................................................................................‬‬

‫اﺳﺖ؟« ﺳﺘﻮان ﻓﻠﻜﻲ ﭘﺎﺳﺦ داد‪» :‬ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻪ راﻧﻨـﺪه و ﺧﺪﻣـﻪاش‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺑﺮوﻧﺪ ﺗﻮي ﺗﺎﻧﻚ و ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ «.‬راﻧﻨﺪه و ﺧﺪﻣﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺳـﻤﺖ‬
‫ﺗﺎﻧﻚ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺟﻠﻮي ﺗﺎﻧﻚ و ﻛﻠﺖ را داﺧﻞ ﺟﻠﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ .‬دﺳﺖ ﺑﻪ ﺷـﺎﻧﺔ‬
‫راﻧﻨﺪه ﮔﺬاﺷﺘﻢ و رو ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺔ ﺗﺎﻧﻚ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻋﺰﻳﺰان ﻣﻦ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣـﻦ ﻫـﻢ‬
‫دوﺳﺖ دارم زﻧﺪه ﺑﻤﺎﻧﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫـﻢ زن و ﺑﭽـﻪ دارم ﻛـﻪ ﻣﻨﺘﻈـﺮم ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟـﻲ‬
‫ﻏﻴﺮت و وﺟﺪاﻧﻢ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﺪ دﺷﻤﻦ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻴﺎﻳـﺪ و ﺧـﺎك ﻣـﺎ را ﺑﮕﻴـﺮد‪«.‬‬
‫ﺳﭙﺲ رﻓﺘﻢ روي ﻫﻤﺎن ﺗﺎﻧﻚ اﻳﺴﺘﺎدم و ﺣﺮﻛـﺖ ﻛـﺮدﻳﻢ‪ .‬دﺳـﺘﻮر دادم ﻧﻔﺮﺑـﺮ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺎ راﻫﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚ دوم ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻮﻟﺪوزر ﻫﻢ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﻨﺪن ﺳﻨﮕﺮ ﺑـﺮاي ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻧﻔﺮﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﺶ رﻓﺘﻢ‪ .‬در راه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫اﺳﺘﻮار )ج( راﻧﻨﺪة ﻧﻔﺮﺑﺮ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭼﺮا ﺟﻠﻮ ﻧﺮﻓﺘﻲ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺮاب ﺷﺪه!« ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫»ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺧﻮب ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ ،‬ﻫﺮ اﺷﻜﺎﻟﻲ دراﻳﻦ ﻧﻔﺮﺑﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺎل‬
‫اﺳﺖ از ﭘﺲ آن ﺑﺮﻧﻴﺎﻳﻲ! ﺣﺎﻻ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ اﻳﻦ ﻧﻔﺮﺑﺮ ﺗﺎ ﻏﺮوب ﺑﺎﻳـﺪ ﺟﻠـﻮ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫وﮔﺮﻧﻪ ﺧﻮدت را داﺧﻞ ﻧﻔﺮﺑﺮ ﻣﻲﮔـﺬارم و در آن را ﻗﻔـﻞ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ ﺗـﺎ ﻃﻌﻤـﺔ‬
‫ﻣﻮﺷﻚﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺑﺸﻮي‪«.‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﮔﺮد! ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ ﺣﻘﻴﻘـﺖ را ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮدم ﻧﻔﺮﺑﺮ را ﺧﺮاب ﻛﺮدم و ﻣﻲداﻧﻢ درﺳـﺖ ﺑـﺸﻮ ﻧﻴـﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺷﻤﺎ دﺳﺘﻮر ﺑﺪﻫﻴﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻢ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻮﻟﺪوزر را ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﺑﮕﺴﻞ ﻣﻲآوري و ﻧﻔﺮﺑﺮ را ﻣﻲﺑﺮي ﺗـﻮي‬
‫ﺧﻂ!«‬
‫ﺳﺎﻋﺖ‪ 3:30‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ دو ﺗﺎﻧـﻚ ﻧﻔﺮﺑـﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ و ﺑﻮﻟـﺪوزر در ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺳﺮوان ﻣﻌﺎﻓﻲ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺮﺑﺎز از ﮔﺮوﻫـﺎن ﭘﻴـﺎده‬
‫ﺑﻪ ﺟﻠﻮ اﻋﺰام ﻛﻨﺪ و ﺑﻘﻴﺔ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ و ﻧﻔﺮات ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺗﺎرﻳﻚ ﺷﺪن ﻫﻮا ﺣﺮﻛﺖ‬
‫‪ ................................................................................ / 82‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 7‬ﺷﺐ ﻫﻤﻪ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻐـﻞ دﺳـﺖ راﻧﻨـﺪة ﺑﻮﻟـﺪوزر ﻧﺸـﺴﺘﻢ و‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ زدن ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻮﻟﺪوزر ﺗﺎ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺻﺒﺢ ﻳﻚ ﻧﻔﺲ ﻛﺎر ﻛـﺮد‪.‬‬
‫از ﻛﻨﺎرش ﺗﻜﺎن ﻧﺨﻮردم‪ .‬ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛـﺮدم و ﭼـﺎﻳﻲ و آب ﺑـﻪ دﺳـﺘﺶ‬
‫ﻣﻲدادم‪ .‬ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﭘﻠﻚ ﻧﺰد و ﻛﺎري ﻛﺮد ﻛﺎرﺳﺘﺎن‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺧﻂ دﻓﺎﻋﻲ ﻣﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﻪ ﻃﻮل ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ و ارﺗﻔﺎع ﺣﺪود ﺳﻪ ﻣﺘﺮ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از اوﻟﻴﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي اﺑﺘﺪاي ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ و ﻧﻔﺮات ﭘـﺸﺖ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪه و ﺳﻨﮕﺮﻫﺎي ﺧﻮد را آﻣﺎده ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در وﺳـﻂ ﺧـﻂ ﻣﺤﻠـﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﺮدان ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛـﺮدم‪ .‬ﺗﻜﻠﻴـﻒ ﺳـﻨﮕﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن ﻫـﻢ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻋﻘﺐﺗﺮ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫داغ راﻧﻨﺪة ﻟﻮدر‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺻﺒﺢ روز ‪ 59/10/20‬دﻳﺪهﺑﺎﻧـﺎن از ﺷـﺮوع ﺗـﻚ دﺷـﻤﻦ ﺧﺒـﺮ‬

‫دادﻧﺪ‪ .‬دورﺑﻴﻦ را ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ده دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻄﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺎ‬
‫در ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮر دادم‪» :‬ﻫﻤﺔ ﻧﻔـﺮات ﭘـﺸﺖ ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ ﻗـﺮار ﺑﮕﻴﺮﻳـﺪ و‬
‫آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻧﺪادم‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻧﻜﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻴﺮرس ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺘﻮار ﻏﻼم ﺑﻴﮕـﻲ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺗﺎﻧﻚ از ﺳﻤﺖ راﺳﺖ را ﺑﺰن‪«.‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﮔﻠﻮﻟﺔ ﻏﻼم ﺑﻴﮕﻲ ﺗﺎﻧﻚ ﻋﺮاﻗﻲ را ﻏﺮق آﺗـﺶ ﻛـﺮد‪ .‬واﻗﻌـﺎً ﺗﻴﺮاﻧـﺪاز‬
‫‪1‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺣﺎﻻ روي ﺗﺎﻧﻚ ﻫﻔﺘﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪروي ﻛﻦ‪«.‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن آﺗـﺶ دوﻣـﻴﻦ ﺗﺎﻧـﻚ دﺷـﻤﻦ را ﻫـﻢ زد‪ .‬ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ آن دو را دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻄﻞ ﻧﻜﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ از ﻣﻌﺮﻛﻪ ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﺑﺮاﺳﺎس داﻧﺴﺘﻪﻫﺎﻳﻢ دﺳﺘﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﻚ ﻋﺮاﻗﻲ ﺳﻪ ﺗﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﭼـﻮن ﺗﻌـﺪاد ﺗﺎﻧـﻚ دﺷـﻤﻦ زوج ﺑـﻮد‪.‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎل دادم ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﻫﻢ داﺧﻞ ﻳﻜﻲ از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه در ﺗﺎﻧﻚ ﺳﻮم ﻳﺎ ﻫﻔﺘﻢ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 84‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11:30‬ﺻﺒﺢ ﻳﻚ ﭘﻴﻚ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان‬

‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻼم رﺳﺎﻧﺪه و ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﻤﻜﻲ از ﻣﺎ ﺑﺮﻣﻲآﻳـﺪ ﺑـﺮاي‬
‫ﺷﻤﺎ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﻢ؟« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬از ﻟﻄﻒ و ﻣﺤﺒﺖ اﻳﺸﺎن ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺳـﻼم ﺑﻨـﺪه‬
‫را ﺧﺪﻣﺘﺸﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي رزﻣﻨﺪه دارﻳﻢ‪«.‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮادراﻧﻲ از ﮔـﺮوه ﺟﻨـﮓﻫـﺎي ﻧـﺎﻣﻨﻈﻢ‪،‬‬
‫ﮔﺮوه دﻛﺘﺮ ﻫﺎدوي و ﻓﺪاﺋﻴﺎن اﺳﻼم ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﺢ و ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲﻧﺎﻣـﺔ روﺣﺎﻧﻴـﺖ ﻣﺒـﺎرز آﻣﺪﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع اﻳﻦ ﺑﺮادران ﺑﻴﺴﺖ ﻧﻔﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ در ﺧﻂ ﭘﺪاﻓﻨﺪي ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮدا و ﭘﺲ ﻓﺮداي آن روز ﺧﻄﻮط ﺟﺒﻬﻪ در آراﻣـﺶ ﺑـﻪ ﺳـﺮ ﻣـﻲﺑـﺮد‪ .‬دو‬
‫ﻃﺮف ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﻮاﺿﻊ ﺧـﻮد ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ دو روز ﺧـﻂ دﻓـﺎﻋﻲ در‬
‫ﭘﺸﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﻪﻫﺎي ﺧﻤﭙﺎرهاﻧﺪاز و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﺔ ﻟـﺸﻜﺮ در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﻫﻢ آﻣﺪ ﺟﺎدة اﻫﻮاز ـ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‪ ،‬ﺗﻮي‬
‫ﻳﻚ ﻛﺎﻧﺎل آبرو؛ اﻳﻦ ﻛﺎﻧﺎل ﺑﻪ ﻋﺮض ﺳﻪ ﻣﺘﺮ زﻳﺮ ﺟﺎده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬ﺻﺒﺢ روز ‪ 59/10/23‬دﺷﻤﻦ از ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺧـﻂ ﭘﺪاﻓﻨـﺪي دو‬
‫ﻣﻮﺷﻚ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻳﻜﻲ از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﻛﺮد‪ .‬ﻓﻮراً ﺑـﻪ آن ﺗﺎﻧـﻚ دﺳـﺘﻮر‬
‫دادم ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن داده و ﻃﻮري ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻛﻪ از ﭘﻬﻠـﻮ ﻣـﻮرد اﺻـﺎﺑﺖ ﻣﻮﺷـﻚ‬
‫ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪ .‬ﻳﻚ ﻛﻼه آﻫﻨﻲ را روي ﭼﻮب و ﺑﺎﻻي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺣﺮﻛﺖ دادم‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫ﮔﻠﻮﻟﺔ ﺳﻼح ﺳﺒﻚ ﺑﻪ ﻛﻼه آﻫﻨﻲ ﺧﻮرد و ﺳﻤﺖ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﺑﺮاﻳﻢ روﺷﻦ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻴﺮاﻧﺪازان در ﻣﻨﺘﻬﻲاﻟﻴﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ ﻗﺮارﮔﺎه ﺗﻴﭗ رﻓﺘﻢ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻳﻚ ﻟﻮدر ﻛﺮدم‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ دﺳﺘﻮر داد ﻳﻚ ﻟﻮدر در اﺧﺘﻴﺎرم ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﺳﺮوان ﻋﺎﺑـﺪﻳﻨﻲ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﻓﺴﺮ ﺷﺠﺎع و ﻣﺪﻳﺮي ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ را ﺻﺪا ﻛـﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻟـﻮدر ﺑـﺮود ﺟﻠـﻮ؟« ﻳـﻚ ﮔﺮوﻫﺒـﺎن وﻇﻴﻔـﻪ‬
‫داغ راﻧﻨﺪة ﻟﻮدر ‪85 / ..................................................................................................‬‬

‫داوﻃﻠﺐ ﺷﺪ و ﻟﻮدر را روﺷﻦ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻛﻨـﺎر دﺳـﺘﺶ‪ ،‬راه اﻓﺘـﺎدﻳﻢ‪ .‬ﻛﻨـﺎر‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻛﭙﺔ ﺧﺎك را ﺑﺮداﺷـﺖ و ﭘـﺎي ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ‬
‫رﻳﺨﺖ ﺗﺎ آن ﻣﻮﺿﻊ را ﭘﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻋﻘﺐ آﻣﺪ ﺗﺎ ﻛﭙﺔ دوم را ﺑـﺮدارد‪ ،‬ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫»ﺟﻨﺎب ﺳﺮﮔﺮد! دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮوﻳﺪ راﺣﺖﺗﺮ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ «.‬ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫آﻣﺪم‪.‬‬
‫ﺑﻴﻞ دوم را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و ﭘﺎي ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ رﻳﺨـﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕـﺎم ﺑﺮﮔـﺸﺖ ﺑـﻪ ﻋﻘـﺐ‬
‫ﻣﻮﺷﻜﻲ ﺑﻪ وﺳﻂ ﻟﻮدر ﺧﻮرد‪ .‬ﻟﻮدر ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪ و ﺗﻜﻪﻫﺎي آن ﺑﻪ اﻃﺮاف اﻓﺘﺎد‬
‫و ﺑﺪن راﻧﻨﺪة ﻋﺰﻳﺰﻣﺎن دو ﻧﻴﻢ ﺷﺪ!‬
‫دﻳﺪن اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﻃﺎﻗﺘﻢ را ﺑﺮد‪ .‬ﮔﺮﻳﻪ اﻣﺎﻧﻢ را ﺑﺮﻳﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر آواري روي ﺳﺮم‬
‫رﻳﺨﺖ‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل رو ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻛﺮدم‪» :‬ﺧﺪاﻳﺎ اﻳﻦ ﭼـﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷـﺘﻲ اﺳـﺖ‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻘﺪر ﻓﺮﻣﻮدهاي؟ اﻳﻦ ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻴﻬﻤﺎن و اﻣﺎﻧﺖ ﻧﺰد ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺑـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪهاش‬
‫ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ؟ ﭼﻄﻮر ﺟﻮاب ﭘﺪر و ﻣﺎدرش را ﺑﺪﻫﻢ؟ ﺧﺪاﻳﺎ ﺗﻮ ﺷـﺎﻫﺪي ﻛـﻪ او‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺎن ﭘﻨﺎه دﻳﮕﺮان ﺟﺎﻧﺶ را ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﺮد‪ .‬از ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ او را در ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﺟﺎي ﺑﻬﺸﺘﺖ ﺟﺎي دﻫﻲ!«‬
‫واﻗﻌﺔ روز ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﻣﺮا ﺑﻪ ﺻـﺮاﻓﺖ اﻧـﺪاﺧﺖ ﺑﺮرﺳـﻲ دﻗﻴـﻖﺗـﺮي از‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﮔﺮوه اﻋﺰاﻣﻲ دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺎ دﺳﺖﻛﻢ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧـﺎن‬
‫اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻧﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آﻧﻬﺎ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻴﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﺟﻠﻮي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﺷـﺎن‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ دﻗﻴﻖ ﺷﺪﻳﻢ دﻳﺪﻳﻢ ﻣﻴﺪان ﻣﻴﻦ دﺷﻤﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً در آﻧﺠﺎ ﻛـﺎر‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻤﺖ ﭼﭗﺷﺎن ﻫﻢ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑـﺴﻴﺎر ﺧﻄﺮﻧـﺎك‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﺮادران ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﻻن اﻳﻨﺠﺎ را ﺗﺮك ﻛﻨﻴﺪ و در ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕـﺮ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻣﺸﺐ ﻃﻮل ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ را ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﻮﺳﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫روز ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آﻣﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ آن ﮔﺮوه اﺑـﻼغ ﻛـﺮدم ﻛـﻪ ﺷـﺐ‬
‫‪ ................................................................................ / 86‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ زده ﺷﺪه و اﻻن ﺑﻪ ﺟﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻮن ﻣﺎ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻣﺎ را ﻋـﻮض ﻛﻨﻴـﺪ؟« اﻳـﻦ ﺣـﺮف‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﮔﺮ ﻣﻴﺪان ﻣﻴﻦ ﺟﻠﻮي ﺷﻤﺎ ﻧﺒﻮد و ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ وﻗﺖ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲﺷﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ زﺣﻤﺖ ﻛﺸﻴﺪهاﻳﻢ ﻛﻠﻲ ﺳﻨﮕﺮ آﻣﺎده ﻛﺮدهاﻳﻢ!«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺷﻤﺎ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻛﺮده اﻳـﺪ‪ .‬زﺣﻤـﺖ ﺷـﻤﺎ ﭘـﻴﺶ ﺧـﺪا‬
‫ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻴﻬﻤﺎن ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪ ﺗﺄﻛﻴـﺪي ﻧـﺪارم‪ .‬از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮده و از ﺳﻨﮕﺮﺷﺎن ﺑﻴﺮون آﻣﺪم‪«.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ ﻣﮕﻮ ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺎ ﻛﻮﻟﻪﭘﺸﺘﻲ در ﺣﺎل ﺧـﺎرج‬
‫ﺷﺪن از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪» :‬ﻛﺠﺎ ﻣﻲ روﻳﺪ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔـﺮوه ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﻋﺪم ﻧﻴﺎز داده!«‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از ﻃﺮف ﮔﺮوه آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﮔـﺮوه ﻣـﺎ در‬
‫ﻫﻤﺎن ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻳﺪ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از ﮔﺮوه ﻫﻢ ﺑﻘﻴﻪ را ﻋﻠﻴﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻣﺎ را اذﻳﺖ ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﺣﻘﻴﻘـﺖ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮاي ﻣﺎ روﺷﻦ ﺷﺪ‪ ،‬او را از ﺟﻤﻊ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻴﺮون ﻛﺮدﻳﻢ‪ «.‬آن ﺑﺮادران‬
‫ﺣﺘﻲ ﻳﺎدداﺷﺖ ﺗﺸﻜﺮآﻣﻴﺰي ﻧﻮﺷﺘﻪ و اﻣﻀﺎ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫روز ‪ 59/10/26‬ﭘﻴﻜﻲ از ﻃﺮف دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان آﻣﺪ و ﭘﻴﻐﺎم داد‪» :‬دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان‬
‫ﺳﻼم رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻣﺎﻳﻠﻴﻢ ﭼﻬﺮة ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎ را از ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑﺒﻴـﻨﻢ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﭘﺎﻳﻢ در ﮔﭻ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺼﺪوم ﻧﺒﻮدم ﺷﺨﺼﺎً ﺑﻪ دﻳﺪﻧﺘﺎن ﻣﻲآﻣﺪم‪«.‬‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻪ ﻋﺮض اﻳﺸﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﺪ ﺑﻨﺪه ﻫﻢ ﺑـﺮاي زﻳﺎرﺗـﺸﺎن‬
‫ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺸﺘﺎﻗﻢ و ﻟﺤﻈﻪ ﺷﻤﺎري ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ «.‬ﭘﻴﻚ ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮان اداﻣـﻪ داد‪» :‬در‬
‫ﺿﻤﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ اﮔﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺎز دارﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ «.‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﮔـﺮ‬
‫ﻣﻘﺪور ﺑﺎﺷﺪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ و ﺗﻌﺪاد ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺗﺎﻛﻲواﻛﻲ دارﻳـﻢ‪«.‬‬
‫داغ راﻧﻨﺪة ﻟﻮدر ‪87 / .................................................................................................‬‬

‫ﻣﺪﺗﻲ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻮار ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﻨﺞ ﻋﺪد ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺗـﺎﻛﻲواﻛـﻲ‬

‫آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻲﺳﻴﻢﻫﺎ را ﺗﺤﻮﻳﻞ داد و ﮔﻔﺖ‪» :‬دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان ﺑﻪ ﻣـﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳـﺖ داده در‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪«.‬‬
‫ﻧﺎﻣﺶ ﻧﺎﺻﺮ ﺑﻮد؛ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ ﻧﺎﺻﺮ ﻣﻮﺗﻮري‪ .‬ﺟﻮاﻧﻲ رﻳﺰﻧﻘﺶ اﻣـﺎ ﭼﺎﺑـﻚ و‬
‫‪1‬‬
‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺷﺠﺎع‪ .‬در ﻣﻮﺗﻮرﺳﻮاري ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﺑﻮد‪«.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺻﺒﺢ روز ‪ 59/10/27‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﭘﻴﺎم داد و ﻣﺮا اﺣﻀﺎر ﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻲدرﻧﮓ راﻫﻲ ﭘﺎﺳﮕﺎه اﻳﺸﺎن ﺷﺪم‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤـﺸﻴﺪي ﺑـﺎ ﺳـﺮﻫﻨﮓ رﺿـﺎ و‬
‫ﻧﺎﺧﺪا ﺑﺎﻳﻨﺪر ﻛﻪ از اﻓﺴﺮان ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﺻـﺤﺒﺖ ﺑـﻮد‪ .‬ﭘـﺲ از‬
‫ﺳﻼموﻋﻠﻴﻜﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﮔﻮﺷﻪاي ﻧﺸﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﺻﺤﺒﺘﺶ را اداﻣﻪ داد‪ .‬درﺑﺎرة ﻫﻮﻳﺰه ﺑـﻮد‪ .‬ﺣـﺪس زدم‬
‫ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ درﺑﺎرة ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﺮا ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ رو ﻛﺮد ﺑﻪ ﻣﻦ و ﺑﺪون ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖﻫﺎ آدمﻫﺎ‬
‫را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و زﻣﻴﻦ ﻣﻲزﻧﻨﺪ!«‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻣﻘﺼﻮدش ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻟﺤﻦ ﻛﻼﻣﺶ ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﮔﻮار ﺑﻮد؛ ﺗﺎ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺸﺎن درﺑﺎرة داﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻫﻮﻳﺰه ﺑﻪ ﺷـﻬﺎدت رﺳـﻴﺪهاﻧـﺪ ﻣﻄـﺎﻟﺒﻲ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻛﺮد و ﻋﻠﺖ اﻳﻦ واﻗﻌﻪ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎزه ﻓﻬﻤﻴـﺪم دﻟﻴـﻞ ﺣـﻀﻮر‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﺖ ﺷﻬﺎدت داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻫﻮﻳﺰه اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ رﺳﻴﺪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻳـﺎدي از ﺟﺎﻳﮕـﺎه ﺷـﻬﻴﺪان ﻛـﺮدم و اﻳﻨﻜـﻪ‬
‫ﺷﻬﺎدت ﻣﻘﺎم و درﺟﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﻄﺎ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫـﺮ ﻛـﺴﻲ‬
‫ﻟﻴﺎﻗﺖ آن را ﻧﺪارد و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ درﺟﻪاي رﺳﻴﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫روي ﺳﺨﻨﻢ ﺑﺎ ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ ﺑﻮد‪ .‬اداﻣﻪ دادم‪» :‬وﻟﻲ ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ! ﭼﻘـﺪر‬

‫‪1‬ـ اﻳﺸﺎن ‪ 20‬ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪم ﻗﺒﻞ از ﺷﻬﺎدت دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 88‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺧﻮب ﺑﻮد اول از ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ آﮔﺎه ﻣﻲﺷﺪﻳﺪ و ﺑﻌﺪ اﻳﻦ ﺟﻤـﻼت را‬
‫ﻣﻲ ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت اوﻻً ﺧﻮاﺳﺖ اﻣﺎم اﻣﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ ارﺗـﺶ‬
‫ﻣﺘﺠﺎوز ﺑﻌﺚ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮي ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺛـﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﻴﺜﻴـﺖ ارﺗـﺶ‪ ،‬آن ﻫـﻢ‬
‫ﭘﺲ از روزﻫﺎي ﺳﺨﺘﻲ ﻛﻪ ارﺗﺸﻴﺎن در دوران اول اﻧﻘﻼب ﮔﺬراﻧﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در ﮔﺮو‬
‫اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻃﺮاﺣﺎن ﺑﻪ دو ﺗﻴﭗ ﻳﻚ ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺗﻚ ﻣﻲدﻫﻴـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺪون ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و ﺑﻲآﻧﻜﻪ ﻧﻴﺮوي اﺣﺘﻴﺎط واﮔﺬار ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از آن ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﻫﻢ ﻣﺎ اﻧﺠﺎم دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻃﺮح ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ را ﻋـﻮض ﻛـﺮد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﺗﻚ ﻣﺎ در ‪ 59/10/15‬ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد‪ .‬دﺷﻤﻦ ‪ 800‬اﺳـﻴﺮ و ‪ 1000‬ﻛـﺸﺘﻪ داد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺎ ﺷﻬﻴﺪ‪ ،‬اﺳﻴﺮ ﻳﺎ ﺣﺘـﻲ زﺧﻤـﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻴﻢ‪ .‬اﻣـﺎ روز ﺷـﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻛـﻪ ﭘﺎﺗـﻚ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ دﺷﻤﻦ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﻣﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗـﻮاي ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ﻧﻴﺎﻣﺪ و اﻣﻜﺎن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑـﻴﺶ از اﻳـﻦ ﻧﺒـﻮد‪ .‬دﻳﮕـﺮ آن ﻛـﻪ‬
‫ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬اﻃﻼﻋﻲ از ﺗﺤﺮك داﻧـﺸﺠﻮﻳﺎن ﺷـﻬﻴﺪ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣـﺎ ﺑﻌـﺪاً‬
‫داﻧﺴﺘﻴﻢ روز ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬دﺷﻤﻦ وﻗﺘﻲ ﭘﺎﺗﻚاش ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردش ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻫﻤﺔ وﻗﺎﻳﻊ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 21‬دي را ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﺗـﺸﺮﻳﺢ ﻛـﺮدم‪ .‬در آﺧـﺮ‪،‬‬
‫ﻟﺤﻦ ﻛﻼﻣﻢ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪم و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ! در ﻣﺪت ﺧﺪﻣﺘﺘﺎن در ﭼﻨﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻨﮕﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺣﺘﻲ ﻳﻜﺒﺎر ﻫﻢ ﻧﺒﻮدهاﻳﺪ‪ .‬وﻟـﻲ‬
‫ﻣﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚﺑﺎر ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻪام‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻧﻮﺑﺖ ﺷﻤﺎﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴـﺪ ﮔـﺮدان را‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻻ ﺑﺮوﻳﺪ!«‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺧﺪا ﺑﺎﻳﻨﺪر ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ و ﺗﻤﺠﻴـﺪ از ﻣـﻦ و ﮔـﺮدان ‪220‬‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻦ ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪام ﻋﻤﻞ ﻛﺮدهام و ﺟﺎي ﻫﻴﭻ ﻣﻨﺘـﻲ ﻧﻴـﺴﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺧﻮب ﺑﻮد ﻣﻮﺿﻮع در ﻫﻤـﺔ اﺑﻌـﺎد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷـﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺗﻤـﺎم‬
‫داغ راﻧﻨﺪة ﻟﻮدر ‪89 / ..................................................................................................‬‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ از آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺣﻀﺮت اﻣـﺎم و آﻗـﺎي‬

‫ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬وزﻳﺮ دﻓﺎع آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان و دﻳﮕـﺮ ﻣﻘﺎﻣـﺎت ﻧﻈـﺎﻣﻲ و‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ؛ ﺣﺘﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﻗـﻮا ﺣـﻀﻮر داﺷـﺘﻨﺪ و ﺷـﺎﻫﺪ و ﻧـﺎﻇﺮ ﺑـﺮ ﻫﻤـﺔ‬
‫ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ ﭼﻄﻮر ﺑﻪ ﺧﻮد اﺟﺎزه دادﻧﺪ اﻳﺜﺎر‬
‫و از ﺧﻮدﮔﺬﺷﺘﮕﻲ و ﻣﻬﻢﺗﺮ از ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺪاي ﻋﺰﻳﺰ و ﻣﺠـﺮوﺣﻴﻦ ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 16‬را‬
‫اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﺎدﻳﺪه ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ!«‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ در اﺛﺒﺎت ﺻﺪق ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﻣﻦ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﺧﺪا ﺑﺎﻳﻨﺪر ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﺧﺎﺗﻤﻪ داد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎ از ﻓﺪاﻛﺎريﻫـﺎي ﻟـﺸﻜﺮ‬
‫‪ 16‬و ﺷﻤﺎ زﻳﺎد ﺷﻨﻴﺪهاﻳﻢ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪«.‬‬
‫‪ .................................................................................. / 90‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﻳﻚ دﻳﺪار‪ ،‬ﻳﻚ وداع‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻪ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ‪ 59/10/27‬ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺷﺪ ﺑﻪ دﻳﺪار دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان ﺑـﺮوم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ اﻳﺸﺎن در اﺳﺘﺎﻧﺪاري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻫﻮاز ﻛـﻪ رﺳـﻴﺪم‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ زﻧـﮓ‬
‫زدم‪ .‬اﻳﺸﺎن ﮔﻮﺷﻲ را ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪﻣﺘﺘﺎن ﻣﻲرﺳﻢ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﺮا ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺳﺮ و وﺿﻌﻢ ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺣﻤـﺎﻣﻲ ﺑـﺮوم و ﺑﻌـﺪ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺮﺳﻢ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺎ ﻫﺮ وﺿﻌﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﻴﺎ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﺣﻤﺎم ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد!«‬
‫در اﺳﺘﺎﻧﺪاري ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﭘﺎي ﮔﭻ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻢ آﻣـﺪ‪ .‬ﻣـﺮا ﺑـﻪ ﮔﺮﻣـﻲ در‬
‫آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺳﺮﮔﺮد ﻗﻬﺮﻣﺎن! روزﻫﺎﺳﺖ آرزوي دﻳﺪﻧﺖ را داﺷﺘﻢ‪«.‬‬
‫ﺑــﺪﻧﻢ داغ ﺷــﺪه ﺑــﻮد‪ .‬ﺧــﻮدم را ﻻﻳــﻖ ﮔﻔﺘــﺎر و رﻓﺘــﺎر اﻳــﻦ ﻣــﺮد ﺑــﺰرگ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ 2‬ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺔ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎيﻣﺎن درﺑﺎرة ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺷﻨﻴﺪن ﺑﻮد‪ .‬از‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ و ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬
‫‪ ................................................................................. / 92‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺑﻴﺎن ﻛﺮدم‪ .‬از ﻣﺎﺟﺮاي ﺑﻮﻟﺪوزر‪ ،‬از ﭘﺨﺶ ﺻﺪاي ﺗﺎﻧـﻚ‪ ،‬از ﺟﺮﻳـﺎن ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬
‫ﻗﺒﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﺧﻼﺻﻪ از ﻫﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ ﻣﺪت ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﺑﺎ او درد دل ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﭘﺎﺗﻚ ﻋﺮاق در روز ﻫﻔﺪﻫﻢ دﺷﻤﻦ در زﻣـﻴﻦ‬
‫ﺑﺎز ﺑﻮد و اﮔﺮ ﻧﻴﺮو ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻫﻤﻪﺷﺎن را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫درﺑﺎرة ﺷﻬﺎدت داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺳﺆال ﻛﺮد‪ .‬واﻗﻌﻴـﺖ اﻣـﺮ را ﺑﺮاﻳـﺸﺎن ﺗﻮﺿـﻴﺢ‬
‫دادم‪ .‬دﻛﺘــﺮ ﭼﻤــﺮان اﻃﻼﻋــﺎت ﻧﻈــﺎﻣﻲ ﺑــﺴﻴﺎر ﺑــﺎﻻﻳﻲ داﺷــﺖ‪ .‬ﺑــﻪ ﺗﻤــﺎم‬
‫رﻳﺰهﻛﺎريﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ و ﭘﺪاﻓﻨﺪي آﮔﺎه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10:30‬ﺷﺐ ﻳﻚ ﺳﻴﻨﻲ ﻏﺬاي ﻣﻔـﺼﻞ آوردﻧـﺪ‪ .‬از ﻛـﺴﻲ ﻛـﻪ ﻏـﺬا‬
‫آورده ﺑﻮد ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬از اﻳﻦ ﻏﺬا‪ ،‬رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﺧﻂ ﺧﻮردهاﻧﺪ؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﻴﺮ! ﭼﻮن ﺷﻤﺎ ﻣﻴﻬﻤﺎن داﺷﺘﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻏﺬا را آﻣﺎده ﻛﺮدﻳﻢ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻏﺬاي اﻳﺸﺎن را ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﻣﻦ را ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣـﻦ‬
‫ﻏﺬاي ﺧﻂ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﮔﺮ اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻏﺬاﻳﻲ را ﺑﺨﻮرم ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ!«‬
‫اﻳﺸﺎن ﻗﺒﻮل ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻏﺬا‪ ،‬ﺻﺤﺒﺘﻤﺎن درﺑﺎرة ﺟﻨﮓ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ در ﻣﻨﻄﻘﺔ رﻣﻠﻲ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬دارﻳـﻢ درﺑـﺎره ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫روي رﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺗﺎﻧﻚ ﺷﺼﺖ ﺗﻦ وزن دارد و ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از رﻣﻞ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ زﻣﻴﻦ آﻧﻘﺪر ﺷُﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﺎﻻي ﺷﻨﻲ ﺗﺎﻧﻚ ﻓﺮو ﺑﺮود‪ ،‬وﮔﺮﻧﻪ اﻳﻦ‬
‫وزن‪ ،‬رﻣﻞ را ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ و ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺑﺮاي ﺣﺮﻛﺖ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻲآورد‪«.‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان در اداﻣﺔ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎﻳﺶ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ اول ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛـﻨﻢ‬
‫و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد وﺣﺪت ﺑﻴﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ؛ ﺗﻤﺎم ﺗﻼﺷﻢ در اﻳـﻦ ﺟﻬـﺖ اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎن ﻫﻢ ﺑﻴﻔﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﺗﺤﺎد ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ دﺷﻤﻦ را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﻴﻢ‪«.‬‬
‫ﻳﻚ دﻳﺪار‪ ،‬ﻳﻚ وداع ‪93 / ..........................................................................................‬‬

‫روز ﺑﻌﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از دﻳﺪار ﻣﻦ ﺑﺎ دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬درﺑـﺎرة‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻳﺸﺎن ﺳﺆال ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻲﭘﺮﺳـﻴﺪ ﻣـﻲﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬دﻛﺘـﺮ‬
‫ﭼﻤﺮان ﻣﺮد ﺧﺪا و ﻳﻚ ﻣﺆﻣﻦ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻖاﻟﻨﺎس را ادا ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﺪﻳﺮي‬
‫اﺳﺖ ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑﻪ وﺣﺪت ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻓﻮقاﻟﻌﺎده اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪«.‬‬
‫ﺻﺒﺢ ‪ 59/10/30‬ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺪود ﻫﺸﺖ آﻗﺎ ﻧﺎﺻﺮ )ﻣﻮﺗﻮري( را ﺻﺪا ﻛﺮدم ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺮوﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺮوع ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺎ در ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺑﻮد‪ .‬آﻗﺎ ﻧﺎﺻﺮ‬
‫در زﻣﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﻫﻤﻮار ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن راﻧﺪ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﻗﺒﻼً ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺸﺎورزي ﺷﺨﻢ ﺧﻮرده ﺑﻮد و راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ؛ آن ﻫﻢ دو ﺗَﺮﻛـﻪ در‬
‫ﭼﻨﻴﻦ زﻣﻴﻨﻲ واﻗﻌﺎً ﻛﺎر ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺪود ﭼﻬﺎر ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻮاﺿﻊ دﺷﻤﻦ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‪ .‬آﻗﺎ ﻧﺎﺻﺮ ﻛﻨﺎر ﻳـﻚ ﮔـﻮدال‬
‫ﻧﮕﻪ داﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻴﻦﺟﺎ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻲروم ﺟﻠـﻮﺗﺮ ﻫﻤـﻪ ﭼﻴـﺰ را دﻗﻴـﻖ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻴﺮ ﺧﻮردم ﺷﻤﺎ ﻣﻌﻄﻞ ﻧﺸﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﭼﻨﮓﺷﺎن ﻓـﺮار ﻛـﺮدم‪،‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦﺟﺎ ﺳﺮﻳﻊ ﻧﻴﺶ ﺗﺮﻣﺰ ﻣﻲزﻧﻢ‪ ،‬ﺳﻮارﺗﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ‪«.‬‬
‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺻﺪاي ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷـﺪ‪ .‬ﻧﮕـﺮان ﺷـﺪم اﻣـﺎ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻌﺪ دﻳﺪم ﮔﺮد و ﺧﺎك ﻛﻨﺎن و ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺎت ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﻣـﻲآﻳـﺪ‪ .‬ﺳـﺮﻳﻊ‬
‫ﺗﺮﻣﺰ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺳﻮار ﺷﺪم و ﺑﻪ ﺗﺎﺧﺖ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻘـﺎً ﺑﺮاﻳﻤـﺎن‬
‫ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار و اﺳـﺘﻌﺪاد دﺷـﻤﻦ ﻣـﺸﺨﺺ ﺷـﺪ و اﻳﻨﻜـﻪ ﺑـﺎ ﮔـﺬر از داﺧـﻞ‬
‫‪1‬‬
‫رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن ﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﭘﻞ اﻟﻮان ﻣﻲﺗﻮان رﻓﺖ‪«.‬‬
‫ﻓﺮداي آن روز ﺑﻪ اﻃﺮاف رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن رﻓﺘﻢ و ﺳـﺎﺣﻞ آن را ﺧـﻮب ﺑﺮاﻧـﺪاز‬

‫‪1‬ـ ﻳﻜﻲ از ﭼﻬﺎر ﭘﻞ روي رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻞﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬اﻟﻮان‪ ،‬ﺷﻴﺦ ﺧﺰﻏﻞ‪ ،1‬ﺷﻴﺦ ﺧﺰﻋﻞ ‪،2‬‬
‫و ﺷﺮﻓﻪ‪ .‬ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺑﺮاي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﭼﻨﺪ ﻟﺸﻜﺮ و ﺗﻴﭗ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﻞﻫﺎ ﺑﺨﺼﻮص‬
‫ﭘﻞ اﻟﻮان داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................. / 94‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻛﺮدم‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﭘﻴﺎﻣﻲ آﻣﺪ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ‬
‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﻗﺮارﮔﺎه اﺣﻀﺎر ﻛﺮد‪ .‬اﻳﺸﺎن اﺑﻼغ ﻛﺮد‪» :‬ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﻌﺎون ﺗﻴﭗ ﺳﺮﻫﻨﮓ رادﻓﺮ ﺑﻪ‬
‫دﺷﺖ آزادﮔﺎن‪ 1‬ﺑﺮوﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻛﺎر دارﻧﺪ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ اﺣﻀﺎر ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻓﺖوآﻣﺪﻫﺎي ﭼﻨﺪ روز‬
‫ﭘﻴﺶ ﻓﻜﺮم ﺑﻪ ﻃﺮف ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ و ﻧﺎﺧﺪا ﺑﺎﻳﻨﺪر رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺪود ﺳﻪ ﺑﻌـﺪازﻇﻬﺮ ﺑـﻪ دﺷـﺖ آزادﮔـﺎن رﺳـﻴﺪﻳﻢ‪ .‬در ﻣﺤﻮﻃـﺔ ﭘﺎدﮔـﺎن‬
‫ﭼﺸﻤﻤﺎن ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺻﺪاوﺳﻴﻤﺎ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ رادﻓﺮ ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺘﻤـﺎً ﺧﺒﺮﻫـﺎﻳﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻟﻄﻔﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﺗﺎ ﻣﺎ را دﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬از‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺳﺮﻳﻊ آﻣﺎده ﺷﻮﻳﺪ ﺑﺮاي اﺑﻼغ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ‪«.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 59/10/26‬از ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﻛـﻞ ﻗـﻮا‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺮﻓﻴﻊ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از اﻓﺴﺮان ﻟﺸﻜﺮ را ﻛﺮده ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻣـﻮرد ﻣﻮاﻓﻘـﺖ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮﻓﻴﻊ ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻄﺎي دو ﺳﺎل ارﺷﺪﻳﺖ ﺑـﻪ اﻓـﺴﺮاﻧﻲ ﭼـﻮن ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬
‫دوم رادﻓﺮ‪ ،‬ﺳﺮﮔﺮد ﺳﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺳﺮوان اﺳﻜﻮﻳﻲ و ﻣﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﻟـﺸﻜﺮ در‬
‫ﻣﻮرد ﻣﻦ اﺑﻼغ دﻳﮕﺮي را ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺳﺮﺗﻴﭗ ﻓﻼﺣﻲ ﺑﻮد‪:‬‬
‫»ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬
‫در اﺟﺮاي اﻣﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻋﻼوه ﺑﺮ دو ﺳﺎل ارﺷـﺪﻳﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﮔﺮد ﻓﺮدوﺳﻲ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬دو ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ارﺷﺪﻳﺖ ﺑﻪ اﻓـﺴﺮ‬
‫ﻣﺬﻛﻮر داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﻓﻴﻊ اﻳﺸﺎن ﻣﻨﺘﻬﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﻟﺬا ﺗﺮﻓﻴـﻊ ﺳـﺮﮔﺮد‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ دوﻣﻲ اﺑﻼغ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﺑﺘﺪا اﺑـﻼغ ﺷـﻮد‪ ،‬ﺳـﭙﺲ در‬
‫دﺳﺘﻮر ﻧﻴﺮو ﻓﺮﻣﺎن درج ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺮﺗﻴﭗ وﻟﻲاﷲ ﻓﻼﺣﻲ ـ ‪«59/10/30‬‬

‫‪1‬ـ ﭘﺎدﮔﺎن دﺷﺖ آزادﮔﺎن ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺳﺘﺎد ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻟﺸﻜﺮ ‪16‬‬
‫ﻳﻚ دﻳﺪار‪ ،‬ﻳﻚ وداع ‪95 / ..........................................................................................‬‬

‫در واﻗﻊ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ از اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮاي اﻋﻄﺎي دو ﺳـﺎل ارﺷـﺪﻳﺖ‬
‫دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﻧﻴﺰ در‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 59/10/26‬از ﺗﻴﻤـﺴﺎر ﻓﻼﺣـﻲ درﺧﻮاﺳـﺖ ﺗﺮﻓﻴـﻊ ﺑـﺮاي ﺳـﺘﻮاﻧﻴﺎردوم‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻏﻼمﺑﻴﮕﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛـﻪ ﺳـﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺻـﺒﺢ ‪ 59/11/2‬در ﺣـﻴﻦ ﺗﻤـﺎس‬
‫ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﺑﺎ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﻳـﻚ درﺟـﻪ ﺗﺮﻓﻴـﻊ ﺳـﺘﻮاﻧﻴﺎر دوم‬
‫ﻏﻼمﺑﻴﮕﻲ ﺑﻪ ﺳﺘﻮاﻧﻴﺎر ﻳﻜﻤﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺸﺎن اﺑﻼغ ﺷـﺪ‪ .‬ده دﻗﻴﻘـﻪ از اﻳـﻦ اﺑـﻼغ‬
‫ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﮔﺮدان ﭘﻴﺎﻣﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺘﻮاﻧﻴﺎر ﻏﻼمﺑﻴﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮدم را ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ رﺳـﺎﻧﺪم‪ .‬ﺗﺎﻧـﻚ او ﻣـﻮرد اﺻـﺎﺑﺖ ﻣﻮﺷـﻚ‬
‫دﺷﻤﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻴﻜﺮ ﭘﺎك اﻳﻦ ﺷﻬﻴﺪ را از داﺧﻞ ﺑﺮﺟﻚ ﺗﺎﻧـﻚ ﺑﻴـﺮون‬
‫آوردﻳﻢ‪.‬‬
‫در ﭘﺮوﻧﺪة اﻳﻦ ﻋﺰﻳﺰ ﻧﻮﺷﺘﻢ‪:‬‬
‫»ﺷﻬﺎدت ﺣﻖ ﻣﺴﻠﻢ اﻳـﺸﺎن ﺑـﻮد‪ .‬زﻳـﺮا ﻫـﻴﭻ ﺗـﺸﻮﻳﻖ ﻳـﺎ ﺗﻘـﺪﻳﺮي‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﺷﺠﺎﻋﺖ و ﺷﻬﺎﻣﺖ و رﺷﺎدتﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺰرگ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻓﻘـﻂ‬
‫ﻟﻄﻒ اﻟﻬﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻳﺸﺎن ﺷﺪ و ﺑﻪ درﺟﺔ رﻓﻴﻊ ﺷـﻬﺎدت رﺳـﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺎدت اﻳﻦ ﺷﻴﺮﻣﺮد ﻣﻨﻄﻘـﺔ ﻧﺒـﺮد ﺣـﻖ ﻋﻠﻴـﻪ ﺑﺎﻃـﻞ را ﺑـﻪ ﻫﻤـﺴﺮش‪،‬‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ‪ ،‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرش و ﻫﻤﺮزﻣﺎﻧﺶ ﺗﻬﻨﻴﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ و ﺑـﺮاي اﻳـﺸﺎن‬
‫ﻋﻠﻮ درﺟﺎت اﻟﻬﻲ را ﺧﻮاﺳﺘﺎرم‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ دوم ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮدوﺳﻲ ـ ‪«59/11/2‬‬
‫‪ ................................................................................. / 96‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﻋﺒﻮر از ﻛﺮﺧﻪ‬

‫روز ‪ 59/11/3‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﻧﻈﺮ ﻣﺮا درﺑـﺎرة ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎد ﺷـﻐﻞ ﺑـﺎﻻﺗﺮ؛‬

‫ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻴﭗ ﺟﻮﻳﺎ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﻠﻨـﺪ ﭘﺎﻳـﻪ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ و از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻈﺮ ﺧـﻮدت را ﺟﻮﻳـﺎ ﺷـﻮم‪ .‬در‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬از ﻟﻄﻒ و ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻫﻤﺔ آن ﺑﺰرﮔـﻮاران ﻣﻤﻨـﻮﻧﻢ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻣـﻦ زﻣـﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﺴﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ را ﻗﺒﻮل ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﻛﺴﻮتﺗﺮ از ﻣـﻦ آن را ﻧﭙـﺬﻳﺮد‪ .‬در ﺣـﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ رادﻓﺮ دورة ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺳﺘﺎد را ﻫﻢ ﮔﺬراﻧﺪهاﻧﺪ و ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﺣﻖ ﺗﻘﺪم دارﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﻪ دﻟﻢ ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻴﭗ رﺿـﺎ ﻧﻤـﻲداد‪ .‬ﭼـﻮن ﺑـﺎ‬
‫ﻗﺒﻮل اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ در ﺧﻂ ﺑﻤﺎﻧﻢ و ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻨﺞ‪ ،‬ﺷﺶ‬
‫ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﻋﻘﺐ ﻣﻲرﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫روز ‪ 59/11/14‬ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻇﻬﺮ در ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﮔـﺮدان ﺑـﻮدم ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫دورﺑﻴﻦ دﻳﺪم ﺧﺎﻧﻤﻲ ﻫﻤﺮاه دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻂ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻮراً ﻳﻚ ﻧﻔﺮ را ﻓﺮﺳﺘﺎدم ﺑﺒﻴﻨﺪ ﭼﻄﻮر اﻳﻦ اﻓـﺮاد را ﺑـﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ راه دادهاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺒﺮ داد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻲﺗﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﺮده و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺟﻠﻮﻳﺶ را ﺑﮕﻴﺮﻧـﺪ‬
‫‪ ................................................................................ / 98‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫و آن دو ﻧﻔﺮ ﻫﻢ از ﻧﺰدﻳﻜﺎﻧﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺟﻠﻮﺗﺮ آﻣﺪﻧﺪ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺧـﺎﻧﻢ اﻳﻨﺠـﺎ‬

‫ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻛﺎر دارﻳﺪ؟«‬
‫‪1‬‬
‫آﻗﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاﻫﺶ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺮ ﻣﻦ و ﻫﻤﺴﺮ ﺳﺘﻮان‪ ...‬اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ در ﻳﮕﺎن ﺷﻤﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺪت زﻳﺎدي اﺳﺖ از او ﺧﺒﺮ ﻧـﺪارﻳﻢ و اﻳـﻦ‬
‫ﺧﺎﻧﻢ از ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻧﺨﻮاﺑﻴﺪه و ﻟﺐ ﺑﻪ ﻏﺬا ﻧﺰده اﺳﺖ‪ .‬اﺗﻔﺎﻗـﺎً ﻣﻮﻗـﻊ ﺗﻮزﻳـﻊ‬
‫ﻏﺬا ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮاي ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﻣﻴﻬﻤﺎن ﻣﺎ ﻏﺬا ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻧﻤـﻲﺗـﻮاﻧﻢ ﺑﺨـﻮرم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﻧﺨﻮرﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ از ﻫﻤﺴﺮﺗﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪاري ﻣﻴـﻞ ﻛـﺮد و‬
‫ﺑﻌﺪ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ دﻫﺎن ﻣﻦ دوﺧﺖ‪ .‬ﺻﺤﺒﺘﻢ را ﺑﺎ ﻧﺎم ﺧﺪا ﺷﺮوع ﻛﺮدم‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺎوﻗﻊ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ را روز ﺑﻪ روز ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادم ﺗﺎ ﺑـﻪ روز ‪ 59/10/18‬؛ روز‬
‫ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن رﺳﻴﺪم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺷﻮﻫﺮ ﺷﻤﺎ در اﻳﻦ روز در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺎﺗﻚ ﻋﺮاق ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑـﻮد و در‬
‫ﻛﺮﺧﻪﻛﻮر اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﭼﻬـﺎر ﺧﺪﻣـﺔ ﺗﺎﻧـﻚ ﺑـﻪ ﺷـﻬﺎدت‬
‫رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر دﺷﻤﻦ آن ﻗﺪر زﻳﺎد ﺑﻮد ﻛﻪ رﻓﻘﺎﻳﺶ ﺗﺎ اﻻن ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧـﺪ ﺟﻨـﺎزة‬
‫آﻧﺎن را ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪«.‬‬
‫و اداﻣﻪ دادم‪» :‬ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ ﺷـﻬﻴﺪ ﻧـﺰد ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﻘـﺎم و‬
‫ﺳﻌﺎدت ﺑﺎﻻﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ وﺟـﻮد ﭼﻨـﻴﻦ ﻫﻤـﺴﺮي اﻓﺘﺨـﺎر ﻛﻨﻴـﺪ و‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻣﺒﺎﻫﺎت ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺪري داﺷﺘﻨﺪ‪«.‬‬
‫آن ﺧﺎﻧﻢ و ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺸﺎن آرام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫□‬

‫‪1‬ـ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺎم اﻳﻦ ﺳﺘﻮان ﺷﻬﻴﺪ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪارم‪ .‬اﻳﺸﺎن از ﻟﺸﻜﺮ ‪ 21‬ﻣـﺄﻣﻮر ﺷـﺪه ﺑـﻮد و ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﻳﻜﻲ از دﺳﺘﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﻚ ﮔﺮدان ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺒﻮر از ﻛﺮﺧﻪ ‪99 / .....................................................................................................‬‬

‫ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﻫﻢ ﺑﺮاي دﺷﻤﻦ و ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻧﻘﻄﺔ ﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻨﺠـﺎ‬

‫ﺧﻂ ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﺻﻠﻲ ﻋﺮاق در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺣـﺴﺎب ﻣـﻲآﻣـﺪ‪ .‬در واﻗـﻊ‬
‫ﺑﻴــﺮون راﻧــﺪن دﺷــﻤﻦ از ﻏــﺮب ﺳﻮﺳــﻨﮕﺮد و ﻣﻨﻄﻘــﺔ ﺑــﺴﺘﺎن ﻛﻤــﺮ آﻧﻬــﺎ را‬
‫ﻣﻲﺷﻜﺴﺖ و ﺗﺪارك و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﺶ در ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﻣـﻲﺷـﺪ‪.‬‬
‫دﺷﻤﻦ در ﻛﻨﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻏﺮب ﺷﻬﺮ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ آﻧﻬﺎ را‬
‫از روي ﺳﻴﻞﺑﻨﺪ ﺣﺎﺷﻴﺔ رود ﻛﺮﺧـﻪ ﻛـﻪ ﻣـﺸﺮف ﺑـﻪ ﻏـﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﻣﻲدﻳﺪم‪ .‬ﻣﻲﺷﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ در ﺣﺮﻛﺖﻫﺎي آﻳﻨﺪه‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﺷﻤﺎل رود‬
‫ﻛﺮﺧﻪ ﻳﺎ ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﻻزم و ﻣﻠﺰم ﻫﻤﺪﻳﮕﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗـﺪﺑﻴﺮ دﻛﺘـﺮ‬
‫ﭼﻤﺮان درﺑﺎرة آزادﺳﺎزي ﺗﭙﻪﻫﺎي اﷲاﻛﺒﺮ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ از ﺷﻤﺎل رود ﻛﺮﺧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﭙﻪﻫﺎي اﷲاﻛﺒﺮ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻻزم ﺑـﻮد ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻣـﺎ در ﻏـﺮب‬
‫ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﻣﺴﺘﻘﺮ و از ﻛﺎراﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ ‪ 59‬و ﺣﺘﻲ ﭼﻨﺪ روز اول ﻓﺮوردﻳﻦ ﺳﺎل ‪ 60‬ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ و‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ﭘﻲدرﭘﻲ از رودﺧﺎﻧﺔ ﻛﺮﺧﻪ‪ ،‬رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن و ﻏﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد‬
‫ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺎده ﻣﻲرﻓﺘﻢ ﺗﺎ ﻣـﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑﻬﺘـﺮ ﻣﻠﻜـﺔ‬
‫ذﻫﻨﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫از ﺟﻤﻠﺔ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺪار رودﺧﺎﻧﺔ ﻛﺮﺧﻪ ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﺗﺎﻧﻚ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﺔ ﺳﺎﺣﻞ ﻛﺮﺧﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺟﺎﻳﺶ آن ﻗﺪر ﺷﻞ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎﻧﻚ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺮﺟﻚ ﻓﺮو ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻘـﺎط ﻫـﻢ‬
‫ﺷﻦزار و ﺳﺨﺖ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﻤﻖ آب ﺑﺎﻻ ﺑﻮد و ﺑﻪ درد ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﮔﺪار ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ از رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺒﻮر ﺗﺎﻧﻚ و دﻳﮕﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﺳﻨﮕﻴﻦ را ﺑـﺪون ﻧﻴـﺎز‬
‫ﺑﻪ ﭘﻞ دارد‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 100‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‬

‫ﻋﺒﻮر از ﻛﺮﺧﻪ ‪101 / .....................................................................................................‬‬

‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﺤﻠﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻫﻢ ﺳﺎﺣﻠﺶ ﺳﻔﺖ ﺑﻮد و ﻫﻢ ﻋﻤﻖ آب ﻛﻢ‬

‫ﻣﻲﺷﺪ و ﺟﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮد‪ .‬درﺳﺖ ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ رودﺧﺎﻧﺔ‬
‫ﻛﺮﺧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن ﺑﺮود و آﻧﺠﺎ ﻋـﺮﻳﺾ و ﻛـﻢﻋﻤـﻖ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ و زﻣﻴﻨﺶ ﺳﻔﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﺮدﻳﻢ دﻳﺪﻳﻢ دﻗﻴﻘﺎً اﻳﻦ ﻧﻘﻄـﻪاي‬
‫ﺑﻮده ﻛﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ در ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم از روي آن ﺗﺎﻧـﻚﻫﺎﻳـﺸﺎن را ﻋﺒـﻮر‬
‫داده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻳﮕﺮ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺤـﻞ اﺳـﺘﻘﺮار ﭘـﻞ ﺷـﻨﺎور ﺑـﺮ روي‬
‫رودﺧﺎﻧﺔ ﻛﺮﺧﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻴﻞﺑﻨﺪ رودﺧﺎﻧﺔ ﻛﺮﺧﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﺧـﻮﺑﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺳﻨﮕﺮﻫﺎي ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮد‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻲﺷﺪ ﮔﻔﺖ در ﻏﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد‬
‫وﺿﻌﻴﺖ زﻣﻴﻦ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ 60/1/25‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ و اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺮاد واﺣﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﭘﻞ ﺷﻨﺎور رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓـﺼﻞ رودﺧﺎﻧـﺔ ﻛﺮﺧـﻪ و ﻛـﺎرون‬
‫ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ زﻣﺎن دﻳﮕﺮ آب اﺳﺖ و ﻧﻤﻲﺷﺪ ﺑﺎ ﺷﻨﻲ ﺗﺎﻧﻚ از ﮔﺪار ﻋﺒـﻮر ﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ وارد اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬آب رودﺧﺎﻧﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ آﻣﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫روز ‪ 60/2/10‬ﺑﻌﺪ از ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻟﻮدر را از رودﺧﺎﻧﻪ ﻋﺒﻮر‬
‫دادﻳﻢ‪ .‬ﺷﺐ اول ﺳﻨﮕﺮي ﺑﺮاي اﺳﺘﻘﺮار ﻟـﻮدر در ﺳـﻴﻞﺑﻨـﺪ اﻳﺠـﺎد ﺷـﺪ‪ .‬ﻟـﻮدر‬
‫ﺷﺐﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﺳﻨﮕﺮ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را آﻣﺎده ﻣﻲﻛﺮد و روزﻫﺎ ﻣﻲرﻓﺖ داﺧﻞ ﺳـﻨﮕﺮ و‬
‫ﭼﺎدر روﻳﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﻛﺎﻣﻼً دور از ﭼﺸﻢ دﺷﻤﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷـﺪ؛‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﺗﺎ ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴـﺎت از ﺣـﻀﻮر ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي ﻣـﺎ در ﭘـﺸﺖ‬
‫ﺳﻴﻞﺑﻨﺪ ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺑﻮﻳﻲ ﻧﺒﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اﻣـﺮ ﻣﻮﺟـﺐ ﭘﻴـﺮوزي ﻣـﺎ در‬
‫دﻗﺎﻳﻖ اول ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻋﺮاﻗﻲ از ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 200‬ﻣﺘﺮي ﻣﻜﺎن ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻏﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮازات رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﻤﺘـﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮل ﻳـﻚ ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ داﺷـﺘﻨﺪ و‬
‫‪ ................................................................................ / 102‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﺗﺎ ﭘﻞ اﻟﻮان ﻧﻴﺰ ﭼﻬﺎر ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ از ﻫـﻢ اﻳﺠـﺎد ﻛـﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺳﺮﺑﺎزان ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ اول دﺷﻤﻦ ﻛﺎﻧـﺎﻟﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮل ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ درﺳـﺖ ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ارﺗﻔـﺎع اﻳـﻦ ﻛﺎﻧـﺎل ‪ 1/20‬ﻣﺘـﺮ و‬
‫ﻋﺮﺿﺶ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﺷﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ‪ 20‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺮﺑﺎزان ﺗﻴﭗ‬
‫‪ 55‬اﻳﻦ ﻛﺎﻧﺎل را از ﻧﺰدﻳﻚ دﻳﺪم‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎً ﻫﻤﺎن ﺷﺐ در اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺎﻧﺎل ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳـﻚ‬
‫ﺗﻜﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎز ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻨﺜﻲ ﻛﺮدن ﻣﻴﻦﻫﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮداي آن روز ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺟﻠﻮي ﺳـﻴﻞﺑﻨـﺪ رودﺧﺎﻧـﺔ ﻛﺮﺧـﻪ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮد را از ﻛﻨﺎر ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺷﺮوع ﻛﺮدم‪ .‬در اﻃـﺮاف ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ‬
‫اول و دوم آﻧﻬﺎ ﻣﻴﺪان ﻣﻴﻦ ﺑـﻮد و اﻣﻜـﺎن ﻋﺒـﻮر ﺗﺎﻧـﻚ ﻧﺒـﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣـﺴﻴﺮ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ را در ﻛﻨﺎر ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده و ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻣـﺴﻴﺮ‬
‫را ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫـﺎنﻫـﺎ و دﺳـﺘﻪﻫـﺎ ﻃﺒـﻖ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻫﺮ ﻛﺪام ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺧﺪﻣﻪ و راﻧﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎﻧﻚ زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫روز ‪ 60/2/28‬ﻗﺮارﮔﺎه ﻣﻘﺪم ﻧﺰاﺟﺎ دﺳﺘﻮر ﺗﻚ ﻋﻤﻠﻴﺎت »اﷲ اﻛﺒﺮ« را اﺑـﻼغ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﻳﮕﺎنﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻗﺮار ﺑﻮد در ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫اﷲاﻛﺒﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﮔﺬاﺷﺖ؛ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﮔﺮوه رزﻣـﻲ‬
‫‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺷﺐ ﻳﮕﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘـﻞ ﺷـﻨﺎور را در ﻣﺤـﻞ ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه روي رودﺧﺎﻧﺔ ﻛﺮﺧﻪ ﻗﺮار داد‪ .‬آن ﺷﺐ و ﺷﺐ ﻓﺮدا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺎرﻳﻜﻲ‪،‬‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ از روي ﭘﻞ ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و داﺧﻞ ﺳﻨﮕﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ آﻣﺎده ﺷﺪه ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ و آﻣﺎدة ﺷﺮوع ﺗﻚ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﻴﺮوزي اﷲاﻛﺒﺮ‬

‫ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ‪ 60/2/31‬ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻗﺮار ﺑﻮد ﭘﺲ از اﻋـﻼم رﻣـﺰ‪ ،‬اﺑﺘـﺪا‬

‫ﻧﻔﺮات ﭘﻴﺎده از ﻣﺤﻮرﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﮔﺮدان ﻣـﺎ وارد ﻋﻤـﻞ ﺷـﻮد‪ .‬ﻧـﻴﻢ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ رﻣﺰ ﻣﻘﺪس »ﻳﺎ رﺳﻮلاﷲ)ص(« از ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺷﻨﻴﺪه ﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت اﷲ اﻛﺒﺮ‪ 1‬را اﻋﻼم ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺷـﺮوع ﺗـﻚ‪ ،‬ﻧﻔـﺮات ﭘﻴـﺎده ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ دﺷﻤﻦ ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ دﺷﻤﻦ آﺗـﺶ ﺳـﻨﮕﻴﻦ ﮔـﺸﻮد و در‬

‫‪1‬ـ اوﻟﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻳﮕﺎنﻫﺎي ارﺗﺶ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﭙﺎه ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻧـﺎﻣﻨﻈﻢ دﻛﺘـﺮ‬
‫ﭼﻤﺮان در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻪ در ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺘﺐ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي ﺧﻴﺒﺮ و اﻣﺎم ﻋﻠﻲ )ع( ﻧﻴﺰ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺼﺮف ارﺗﻔﺎﻋﺎت اﷲ اﻛﺒﺮ آﻏﺎز ﺷﺪ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ روز ‪ 5‬ﺧـﺮداد ﻣـﺎه ‪60‬‬
‫اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫دراﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﭙﻪﻫﺎي اﷲ اﻛﺒﺮ و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺤﻴﻄﻴﻪ و ﺣـﺪود ﻳﻜـﺼﺪ ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑـﻊ از اراﺿـﻲ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد آزاد ﮔﺮدﻳﺪ و ﻳﮕﺎنﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻨﻬـﺪم ﺷـﺪﻧﺪ‪ 500 .‬ﻧﻔـﺮ از ﻧﻔـﺮات دﺷـﻤﻦ‬
‫ﻛﺸﺘﻪ و زﺧﻤﻲ و ﺣﺪود ‪ 700‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﺳﺎرت درآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪود ‪ 100‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ و ﻧﻔﺮﺑﺮ ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪ و‬
‫ﺗﻌﺪاد ‪ 2‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ ﺗﻲ ‪ 10 ،62‬دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻔﺮﺑﺮ ﭘﻲامﺟﻲ و ﺗﻌـﺪاد زﻳـﺎدي ﺗﺠﻬﻴـﺰات و ﻣﻬﻤـﺎت ﺑـﻪ‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺖ درآﻣﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از‪ :‬اﻃﻠﺲ ﻧﺒﺮدﻫﺎي ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﻧﺰاﺟﺎ(‬
‫‪ ................................................................................ / 104‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻫﺪاف از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮﺳـﻨﺪ‪ .‬ده دﻗﻴﻘـﻪ‬
‫ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﺑﻪ ﮔﺮوه رزﻣـﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ دﺳـﺘﻮر ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫داد‪ .‬ﺑﻲدرﻧﮓ دﺳﺘﻮر ﺣﺮﻛﺖ را ﺑﻪ ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﺧﻮد ﺻﺎدر ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻣﻦ در ﺗﺎﻧـﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔﺮوﻫـﺎن ﻳﻜـﻢ ﺳـﺘﻮان ﻓﻠﻜـﻲ ﺑـﻮدم و ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﺷﻤﻦ ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮﺟﻚ ﺗﺎﻧﻚ ﻣـﺎ ﺑـﺎز ﺑـﻮد و‬
‫ﻣﻦ از روي ﺑﺮﺟﻚ ﻫﻤﺔ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ داﺷـﺘﻢ‪ .‬ﺳـﺘﻮان ﻓﻠﻜـﻲ از داﺧـﻞ‬
‫ﺑﺮﺟﻚ ﭘﺎي ﻣـﺮا ﻛـﺸﻴﺪ و ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﺑﻴﺎﻳﻴـﺪ داﺧـﻞ‪ ،‬در ﺑﺮﺟـﻚ را ﺑﺒﻨﺪﻳـﺪ و از‬
‫ﭘﺮﻳﺴﻜﻮپﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻛﺎر از اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻃﻮر ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﮔﺮدان را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺷﻠﻴﻚ ﻛﺮدﻳﻢ و از ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﺷـﺪه ﺑـﻪ ﻃـﺮف‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻮد اداﻣـﻪ دادﻳـﻢ‪ .‬دﺷـﻤﻦ ﻛـﻪ اﻧﺘﻈـﺎر‬
‫ﺣﻀﻮر ﺗﺎﻧﻚ را ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷـﺪن ﻣـﺎ در ﻫـﻢ ﺷﻜـﺴﺖ و ﺷـﺮوع ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻌﺪ از ﺷﺮوع ﺗﻚ‪ ،‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭼﻬـﺎرم و‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن دوم در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﻮم ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﺎﻣﺪاد ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ ‪ 55‬ﻫـﻮاﺑﺮد ﺑـﻪ ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 16‬ﭘﻴـﺎم داد ﻛـﻪ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﻛـﻪ در ﺟﺮﻳـﺎن ﺑـﻮد ﭘﺎﺳـﺦ داد‪» :‬ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭼﻬﺎرم اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﺮوﻳـﺪ آﻧﻬـﺎ را ﻣـﻲﺑﻴﻨﻴـﺪ ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺰارش ﻓﺮدوﺳﻲ دﺷﻤﻦ در ﺣﺎل ﻓﺮار اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 1:15‬ﺑﺎﻣﺪاد ﻳﻚ ﻧﻔﺮﺑﺮ ﺷـﻨﻲدار روﺳـﻲ دﺷـﻤﻦ ﺑـﺎ ﮔﻠﻮﻟـﺔ ﺗﺎﻧـﻚ‬
‫ﮔﺮوﻫﺒﺎن ﺷﻬﺴﻮاري ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪ و ﻫﻤﺔ ﻧﻔﺮاﺗﺶ ﻛﺸﺘﻪ و زﺧﻤﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺑـﻴﻦ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻛﻠﻲ اﻓﺴﺮ و درﺟﻪدار ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 1:30‬ﺑﺎﻣﺪاد ﭘﺲ از ﺣﻀﻮر در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭼﻬﺎرم ﺧﻂ ﺣﺪ ﻳﮕﺎنﻫـﺎ را‬
‫ﭘﻴﺮوزي اﷲاﻛﺒﺮ ‪105 / .................................................................................................‬‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده و دﺳﺘﻮر دادم ﺳﺮﻳﻌﺎً ﻣﻮاﺿﻊ ﭘﺪاﻓﻨﺪي ﺧﻮد را آﻣﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴﺎده ‪ 176‬را ﻫﻢ ﺑﻴﻦ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﻤﻮدم‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻪﺷـﺎن‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺎﺗﻚ ﻋﺮاق زﻳﺎد اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻧﻴﻢﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﻳﻜﻢ ﭘﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭼﻬـﺎرم آﻣـﺪ و دﺳـﺘﻮر داد‪:‬‬
‫»ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﻛﻨﻴﺪ و آﻣﺎدة اداﻣﺔ ﺗﻚ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪«.‬‬
‫دﻳﺪم ﺳﻜﻮت ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﻴﻢ آﺧﺮ زدم و ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﻣﻘﺎﺑـﻞ دﺳـﺘﻮر‬
‫اﻳﺸﺎن اﻳﺴﺘﺎدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﺎن ﺗﻚ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣـﺎ آﻣـﺪ‬
‫ﺑﺲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ﻫـﺴﺘﻢ و ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻳﮕـﺎن ﺑـﺎ ﻣـﻦ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫دﺳﺘﻮرات ﻻزم را دادهام‪ .‬در ﻣﻮرد دﺳﺘﻮر ﺗﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺮض ﻛﻨﻢ ﺗـﺎ زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ از وﺿﻌﻴﺖ دﺷﻤﻦ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻮاﺿـﻊ ﺧـﻮد را ﺗـﺮك ﻧﻤـﻲﻛـﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﻓﺮدي ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﺑﺎﺳﻮاد ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺣﺪ ﺧﻂ ﻫﺮ ﻛﺪام‬
‫از ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دادم‪ ،‬آن را ﻣﻨﻄﻘﻲ داﻧﺴﺖ و ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮ ﻗﻮاي ﻋﺮاق ﺑﻪ ﺧـﻮﺑﻲ ﺧـﻮد را ﻧـﺸﺎن‬
‫داد‪ .‬ﺗﻤﺮﻛﺰ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﭘﻞﻫﺎي روي رودﺧﺎﻧـﻪ ﻧﻴـﺴﺎن ﺑـﻮد و ﺑـﺎ ﺣـﻀﻮر‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭼﻬﺎرم ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪﺷﺎن را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜـﺎن‬
‫دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﻌﺪ ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﻫﻮاﺑﺮد در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ دوم و ﺟﻨﺎح ﭼﭗ ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﻞ اﻟﻮان‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي‪ ،‬ﻟﺸﻜﺮ ‪ 92‬ﻫﻢ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻳﮕﺎنﻫـﺎي ﺧـﻮد را‬
‫در ﺗﭙﻪﻫﺎي اﷲ اﻛﺒﺮ اﻋﻼم ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ﻛـﺮده ﺑـﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺎﺗـﻚ ﻋـﺮاق ﺳـﺎﻋﺖ ‪ 8:30‬ﺻـﺒﺢ‬
‫‪ 60/3/1‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﻏﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد ﺷـﺮوع ﺷـﺪ‪ .‬ﺗـﻼش‬
‫اﺻﻠﻲ دﺷﻤﻦ ﻋﻘﺐ زدن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﻞ اﻟـﻮان و رودﺧﺎﻧـﻪ ﻧﻴـﺴﺎن ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻮﺳـﻲ در ﻧـﻴﻢ داﻳـﺮهاي ﺑـﻪ‬
‫‪ ................................................................................ / 106‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺷﻌﺎع ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ از ﻣﻘﺎﺑﻞ رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن ﺗﺎ رودﺧﺎﻧﻪ ﻛﺮﺧﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤـﻴﻦ اﻣـﺮ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ اﺟﺮاي آﺗﺶ دﻗﻴﻖ و ﻣﺆﺛﺮي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار آﻧﻬﺎ در ﻛﻨﺎر ﭘﻞﻫﺎ‬
‫و رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن ﺑﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺎ دادن ﺗﻠﻔـﺎت ﺳـﻨﮕﻴﻦ ﺑـﻪ ﻣﻮاﺿـﻊ‬
‫ﭘﺪاﻓﻨﺪي ﻗﺒﻠﻲ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﻌﺪ ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺗﻮان ﺧﻮد را در اﺟﺮاي ﭘﺎﺗﻜﻲ دﻳﮕـﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻛﺮدة ﺧﻮد ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ و ﻧﻔﺮات و ﺗﺠﻬﻴﺰات دﻳﮕـﺮي را‬
‫از دﺳﺖ داده و ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫دﺷﻤﻦ در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﭘﺎﺗﻚﻫﺎﻳﺶ در ﻣﺠﻤﻮع ﻓﻘﻂ در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﮔﺮدان ﻣﺎ‬
‫ﺣﺪود ‪ 200‬ﻛﺸﺘﻪ و ‪ 150‬اﺳﻴﺮ داد‪ .‬ﭘﻨﺞ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ و دو دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻔﺮﺑﺮﺷـﺎن‬
‫ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪ‪ .‬دو دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ و ﻫﻔﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻔﺮﺑﺮ ﻫﻢ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤـﺖ‬
‫ﻣﺎ درآﻣﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ در ﻣﺠﻤﻮع ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺗـﻚ و ﭘﺎﺗـﻚﻫـﺎي دﺷـﻤﻦ‪،‬‬
‫ﻫﺸﺖ ﻣﺠﺮوح و ﺳﻪ ﺷﻬﻴﺪ داﺷﺖ‪ :1‬ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺳﺘﻮار ﺷﻬﻴﺪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﺷﻤﺎﺋﻠﻲ و ﺳﺮﮔﺮد ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻤﻲ ﺷﻴﺮﺳﻮار‪.‬‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻤﻲ ﺑﭽﻪ ﺑﺎﺑﻞ و از رﻓﻘﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻦ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن ارﻛﺎن و ﺷﻐﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲاش ﺳﺘﺎدي و اﻣﺪادي و ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮارش ﻋﻘﺒﺔ‬
‫ﮔﺮدان ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ و ﺗﻌﻬﺪش ﺑﻪ ﺧﻂ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬دم ﻏﺮوب‬
‫در ﭘﺎﺗﻚ دوم‪ ،‬دﺷﻤﻦ آﺗﺶ ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﺔ ﺷـﺪﻳﺪي را اﺟـﺮا ﻛـﺮد‪ .‬ﭼﻨـﺪ ﮔﻠﻮﻟـﻪ در‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺎ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﺗﺮﻛﺶ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ او اﺻﺎﺑﺖ ﻛـﺮد‪ .‬وﻗﺘـﻲ‬

‫‪1‬ـ ﺷﻬﺪاي دﻳﮕﺮ ﮔﺮدان ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺟﺮﻳﺎن ﭘﺎﺗﻚ در ﻃﻮل ﺧﺮداد ﻣﺎه ‪ 60‬ﺑﻪ ﺷـﻬﺎدت رﺳـﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﺳـﺮﺑﺎز‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﮔﭻ ﻛﺎر )‪ (60/3/12‬ﮔﺮوﻫﺒﺎن ﺷﻬﻴﺪ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ آدﻣﻴﺎن )‪ (60/3/17‬ﺳـﺮﺑﺎز ﺷـﻬﻴﺪ ﻓﺎﺿـﻞ‬
‫ﺷﺠﺎﻋﻲ )‪(60/3/18‬‬
‫ﭘﻴﺮوزي اﷲاﻛﺒﺮ ‪107 / .................................................................................................‬‬

‫ﺳﺮاﻏﺶ رﻓﺘﻢ‪ ،‬در دم ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻬﺎدت او ﺑﺮاي ﮔﺮدان ﺿﺎﻳﻌﺔ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮوﻫﺎن ارﻛﺎن ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻧﻔﺮات ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺮوﻫﺎن رزﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬او اﻓﺴﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺮﺑﺎزاﻧﺶ ﺗﻔﺎوﺗﻲ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻤﻲ را ﻋﻴﻦ ﭼﺸﻢ ﺧﻮدم دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫دو ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ دوﺳﺘﺎن رﻓﺘﻴﻢ ﺑﺎﺑﻞ ﺗﺎ ﺧـﺎﻧﻮادة اﻳـﺸﺎن را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﭘﺪر ﺑﺰرﮔﻮارش در ﺷﺎﻟﻴﺰار ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ رﻓﺖ دﻧﺒﺎﻟﺶ‪ .‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘـﻪ ﺑـﻮد‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ آﻣﺪه؟ وﻗﺘﻲ آﻣﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﻣﻨﺘﻈـﺮ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻮدم‪ .‬دﻳـﺸﺐ ﻣﺤﻤـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮاﺑﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪرﺟﺎن! ﻓﺮدا ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻣـﻲآﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﻣـﻦ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ‪ .‬از او ﺧﻮب ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫درﺑﺎرة دﻳﺎﻧﺖ‪ ،‬ﺻﺪاﻗﺖ و رﻓﺘﺎرش ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و در ﻛﻨـﺎر ﭘـﺪر و ﻣـﺎدر‬
‫ﺑﺰرﮔﻮارش ﻳﻚ دل ﺳﻴﺮ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮوزي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﷲاﻛﺒﺮ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮدان را ﺳﺮﺣﺎل آورد‪ .‬روﺣﻴـﺔ ﻋﺠﻴﺒـﻲ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ ،‬دﺷﻤﻦ ﺑﺪون اﻧﮕﻴـﺰه و روﺣﻴـﻪ ﺑـﻮد‪ .‬آﻧﻬـﺎ اﺳـﺎرت را‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راهﺣﻞ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ راﺣﺘﻲ دﺳﺖﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑـﺎﻻ ﻣـﻲﺑﺮدﻧـﺪ‪ ،‬وﻟـﻲ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎ اﺳﺎرت را ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻤﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ اﺳـﻴﺮ‬
‫ﻫﻢ ﻧﺪادﻳﻢ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻳﻨﻜـﻪ ﻛـﺴﻲ ﺷـﻬﻴﺪ ﻳـﺎ ﻣﺠـﺮوح ﻣـﻲﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺟﺎﻳﺶ را ﭘﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰة ﻓـﻮقاﻟﻌـﺎدهاي ﻣـﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧـﺪ‪ .‬در‬
‫ﺟﻨﮓ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ را ﻧﻤﻲﺗـﻮان ﻣﺠﺒـﻮر ﺑـﻪ ﺟﻨﮕﻴـﺪن ﻛـﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ اﻧﮕﻴـﺰة‬
‫ﺟﻨﮕﻴﺪن را در او اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﻴﻦ روزﻫﺎي ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﷲاﻛﺒﺮ ﺑﺎ ﺑﻲﺳﻴﻢﭼـﻲام ﺳـﺮﺑﺎز‬
‫ﺣﺴﻨﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎزدﻳﺪ از ﻣﻮاﺿﻊ رزﻣﻨـﺪﮔﺎن ﺑـﻮدم‪ .‬ﻳـﻚ ﻓـﻴﻠﻢﺑـﺮدار دورﺑـﻴﻦ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ روي دوﺷﺶ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻛﻤـﻚ ﻳـﻚ ﻧﻔـﺮ دﻳﮕـﺮ در ﺣـﺎل ﻓﻴﻠﻤﺒـﺮداري‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻴﻠﻤﺒﺮدار دورﺑﻴﻦ را ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻦ و ﺳـﺮﺑﺎز ﺣـﺴﻨﻲ ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬در ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫‪ ............................................................................... / 108‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻟﺤﻈﻪ ﻛﻤﻚ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮدار ﺑـﻪ ﻓﻴﻠﻤﺒـﺮدار ﮔﻔـﺖ‪» :‬ارﺗـﺸﻲاﻧـﺪ!« او ﻫـﻢ ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ‬

‫دورﺑﻴﻦ را ﻗﻄﻊ ﻛﺮد‪ .‬دﻳﺪم ﺣﺴﻨﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎراﺣـﺖ ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﺎزوﻳﺶ را ﮔـﺮﻓﺘﻢ و‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺸﻮ! ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺎزي ﻛﺮدن ﻧﻴﺎﻣـﺪهاﻳـﻢ‪ ،‬آﻣـﺪهاﻳـﻢ اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ را آزاد ﻛﻨﻴﻢ‪«.‬‬
 ‫اﺳﺒﺎب ﺑﺎزيﻫﺎي ﺧﺎﻣﻮش‬

‫ﺧﺮداد ﻣﺎه ‪ 60‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺧﻮدﻛﻔـﺎ‬

‫ﻛﺮدن زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺧﻮد اﻓﺘﺎدم‪ .‬ﻃﺮح اﻳﺠـﺎد ﻳـﻚ ﮔﺮوﻫـﺎن ﭘﻴـﺎده را رﻳﺨـﺘﻢ‪.‬‬
‫اﺳﺎس اﻳﻦ ﮔﺮوﻫﺎن‪ ،‬دﺳﺘﻪ دﻳﺪهور ﺑـﻮد‪ .‬دﺳـﺘﺔ ﺧﻤﭙـﺎرهاﻧـﺪاز ‪ 120‬را در اﻳـﻦ‬
‫دﺳﺘﻪ ادﻏﺎم ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آﻧﻬﺎ ﭼﻬﺎر ﻗﺒﻀﻪ ﺧﻤﭙﺎرهاﻧﺪاز ‪ ،81‬دو دﺳﺘﮕﺎه ﺟﻴﭗ‬
‫ﺣﺎﻣﻞ ﺗﺎﻧﻚ ‪ 106‬و ﭼﻬﺎر دﺳﺘﮕﺎه واﻧﺖ ﺗﻮﻳﻮﺗﺎ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴﺎده را ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ‪70‬‬
‫درﺻﺪ آﻣﺎدﮔﻲ رزﻣﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ داد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوﻫﺎن ‪ 120‬ﻧﻔﺮه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي‬
‫اﺣﺘﻴﺎط ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در زﻣﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮ ﭘﺎي ﻛﺎر ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺗﻔﺎق ﺧﻮب دﻳﮕـﺮ اﻳـﻦ زﻣـﺎن‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴـﺰ ﻳـﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﺑـﻮد‪ .‬در ﻏـﺮب‬
‫ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻓﺘﺎد‪ .‬داﺧﻞ ﻛـﻪ رﻓـﺘﻢ دﻳـﺪم ﻛﻤـﻲ‬
‫ﺻﺪﻣﻪ ﺧﻮرده‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻨﻮز اﺗﺎقﻫﺎ و اﻧﺒﺎر و ﺑﻌﻀﻲ وﺳﺎﻳﻠﺶ ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ راﻧﻨﺪه‬
‫ﺟﻴﭗ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺮو ﺑﻨﻪ ﮔﺮدان‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺑﻬﺪاري را ﺑﻴﺎور!« وﻗﺘﻲ دﻛﺘﺮ ﮔﺮدان آﻣـﺪ از‬
‫او ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺎ اﻣﻜﺎﻧﺎت دﺳﺘﺔ ﺑﻬﺪاري ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن را آﻣﺎده و ﻛﻤﺒﻮدﻫﺎ را ﺳـﺮﻳﻌﺎً‬
‫ﮔﺰارش ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ده روز ﻳﻚ اﺗﺎق ﻋﻤﻞ ﻣﺠﻬﺰ در زﻳـﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺮﻗـﺮار ﺷـﺪ و ﻣـﺎﺑﻘﻲ‬
‫‪ ................................................................................. / 110‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫اﺗﺎقﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺮﺗﺐ و داﻳﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ از ﻃﺮف ادارة ﺑﻬﺪاري اﺳﺘﺎن آﻣﺪﻧـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳـﻦ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﻣﺠـﺮوﺣﻴﻦ ﺗﺤـﺖ‬
‫ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و اﮔﺮ ﻻزم ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻫﻮاز اﻋـﺰام‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻛﺎر دﻳﮕﺮ اﻳﺠﺎد ﺣﻤﺎمﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻨﺎزل ﺳﺎﻟﻢ ﺑـﻮد‪ .‬ادارة‬
‫آب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد در اواﻳﻞ ﺗﻴﺮﻣﺎه آب ﺷﻬﺮ را وﺻﻞ ﻛﺮد‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎز ﻧﺒﻮد ﭘﺮﺳـﻨﻞ‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﺤﻤﺎم ﺑﻪ اﻫﻮاز ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻣﻨﺎزل ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه در ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺒﺎر ﻣﻬﻤﺎت ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻳﻢ و ﺣﺎﻻ ﮔﺮوﻫﺎنﻫـﺎ ﻣﺨـﺼﻮﺻﺎً در زﻣـﺎن‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻛﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﻬﻤﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮد را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻳﺪن اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻗﻠﺒﻢ را ﻣﻲﻓﺸﺮد‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺷـﺪه و‬
‫ﻣﻬﻠﺖ ﺟﻤﻊ ﻛﺮدن اﺛﺎﺛﻴﻪﺷﺎن را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻛﺜﺮ آﻧﻬﺎ ﻏـﺎرت ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر اﺳﺒﺎبﺑﺎزي ﻛﻮدﻛﺎن اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺒﻮد ﻃﻔﻠﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ آواره‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻮﺷﻪاي دور از ﭼﺸﻢ دﻳﮕﺮان ﺑﻐﻀﻢ ﺗﺮﻛﻴﺪ و آﺗﺶ ﻛﻴﻨﻪ و ﻧﻔـﺮﺗﻢ‬
‫را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﺠﺎوزﻳﻦ ﺷﻌﻠﻪور ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ 60/3/25‬ﺑﺎ ﺧﺮوج ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﻫﻮاﺑﺮد از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻴﭗ ﻳﻜﻢ ﻟـﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫـﻲ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ از زﻳﺮ‬
‫اﻣﺮ ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﺧﺎرج و ﺑﻪ واﺣﺪ اﺻﻠﻲ ﺧﻮد ﺑﺮﮔـﺸﺖ‪ .‬ﭘـﺲ از آن ﻳـﻚ ﮔـﺮدان‬
‫ژاﻧﺪارﻣﺮي را ﻛﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮ اﻣﺮ ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ ﻗـﺮار دادﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﻏـﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﭼﻮﻻﻧـﻪ و ﺣﺎﺟﻴـﻪ ﻧﻴـﺰ در‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺪاﻓﻨﺪي ﮔﺮوه رزﻣﻲ ﻣﺎ درآﻣﺪ‪.‬‬
‫‪ 60/4/2‬ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺻﺎدره از ﻗﺮارﮔﺎه ﻣﻘﺪم ﻧﺰاﺟـﺎ ﺑـﻪ ﻳﮕـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﺧﻮد اﺑﻼغ ﻧﻤﻮد ﻳﮕﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ درﮔﻴﺮ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻗﺒﻠﻲ ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﻛﻮﭼﻚ و ﻳﺎ ﺗﻚﻫﺎي ﻣﺤﺪود را ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮا ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل اﻳـﻦ اﺑـﻼغ‬
‫اﺳﺒﺎب ﺑﺎزيﻫﺎي ﺧﺎﻣﻮش ‪111 / ...................................................................................‬‬

‫ﺟﻠﺴﻪاي ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮدانﻫﺎي ‪ 185‬و ‪ 176‬ﭘﻴﺎده ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه و ﮔـﺮدان‬

‫‪ 201‬و ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رؤﺳﺎي ارﻛﺎن ﺟﻠﺴﻪاي در ﺗﻴﭗ ﻳﻜﻢ ﻟـﺸﻜﺮ ‪16‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﻣﻘﺮر ﺷﺪ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ دﺷﻤﻦ در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺿـﺮﺑﺎﺗﻲ‬
‫ﺑﻪ دﺷﻤﻦ زده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻻزم را ﺑﺮاي اﺟـﺮاي ﺗـﻚ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻣﻲآوردم‪ .‬ﺗﺠﻤﻊ دﺷﻤﻦ در ﻛﻨﺎر رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن ﺑﺎ اﺳـﺘﻘﺮار ﻳﮕـﺎنﻫـﺎي زﻳـﺎد‬
‫ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﺪ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺴﺘﺎن ﻣﻲرﻓﺖ ﻧﻴﺮوﻫـﺎﻳﺶ ﻛﻤﺘـﺮ ﺑـﻮد و در‬
‫ﺑﻌﻀﻲ ﺟﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻂ در ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺳﺎس ﻃﺮاﺣﻲ ﺗـﻚ در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ دﻏﺎﻏﻠﻪ‪ 1‬و ﻣﮕﺎﺳﻴﺲ‪ 2‬ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻃﺮح ﮔﺮدان ﭘﻴﺎده ‪ 176‬در ﻛﻨﺎر ﻧﻘﻄـﻪ‬
‫ﻛﻢ ﻋﺮض رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﺮدان ‪ 201‬ﺗﺎﻧﻚ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﮔﺮدان‬
‫‪ 185‬ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ در زﻣـﻴﻦ ﺑـﺎز ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از ﻃﺮح را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣـﻮرد ﺗـﺼﻮﻳﺐ ﻧﺰاﺟـﺎ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮو ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻘﺪﻣﺎت در ﺟﻠﺴﻪاي ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴـﭗ ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎد ﻛـﺮدم ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎزﻣﺎن رزم را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﮔﺮ ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﺗﺎﻧـﻚ‬
‫دارﻳﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺗﻚ از ﻳﮕﺎن ﺑﮕﻴﺮﻳـﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ در روز ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺗـﺎﻧﻜﻲ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮدن ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ از ﻣﻮﺿـﻊ ﺧـﻮد‬
‫ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻣﻮرد اﺻﺎﺑﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﺸﺎن اﺳﺘﺪﻻل ﻣﺮا دﻗﻴﻘﺎً ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪1‬ـ روﺳﺘﺎﻳﻲ در ﻛﻨﺎر رود ﻧﻴﺴﺎن و ﭘﻞ اﻟﻮان واﻗﻊ در ‪ 5‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﺷﻤﺎل ﻫﻮﻳﺰه‬
‫‪2‬ـ روﺳﺘﺎﻳﻲ واﻗﻊ در ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد و ﺷﻤﺎل روﺳﺘﺎي دﻏﺎﻏﻠﻪ‬
‫‪ ................................................................................ / 112‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﺟﺪال در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫‪ 13‬ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪ 1360‬ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﺎﻣﺪاد ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺪون اﺟـﺮاي‬

‫آﺗﺶ ﺗﻬﻴـﻪ آﻏـﺎز ﺷـﺪ‪ .1‬ﮔـﺮدانﻫـﺎي ‪ 185 ،201‬و ﮔـﺮوه رزﻣـﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي دﺷﻤﻦ را ﺗﺼﺮف ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﺮدان ‪ 176‬در ﻛﻨﺎر رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴـﺴﺎن‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد دﺷﻤﻦ ﺷﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﭘﻴﺸﺮوي ﻛﻨـﺪ و ﺣﺘـﻲ ﻣﺠﺒـﻮر ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﺷﺪ‪ 2.‬اﻣﺎ ﻳﮕﺎنﻫﺎي دﻳﮕـﺮ‪ ،‬ﺑﺨـﺼﻮص ﮔـﺮدان ‪ 220‬از ﻣﺤﻮرﻫـﺎي‬

‫‪1‬ـ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﮕﺎﺳﻴﺲ و دﻏﺎﻏﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و آن را ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳﻜـﻲ از اﻳـﻦ دو روﺳـﺘﺎ‬
‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﮔﺮدان ‪ 176‬در ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬دﺷﻤﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻓﺸﺎر را ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ‪ 4‬ﭘـﻞ روي‬
‫ﻧﻴﺴﺎن وارد ﻣﻲآورد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 176‬را ﺑﻪ دادﮔﺎه ﻧﻈـﺎﻣﻲ ﻓﺮﺳـﺘﺎد‪.‬‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ از اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮدم از دادﮔﺎه درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨـﺪ‬
‫ﻳﻚ ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻛﻴﻞ در ﺟﻠﺴﻪ دادﮔﺎه ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﺮد و اﺗﻔﺎﻗﺎً دادﮔﺎه‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ در ﺟﻠﺴﻪ دادﮔﺎه ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﮔﺮدان ‪ 176‬را در آن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛـﺮدم‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ اﮔﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﺑﻮد ﻋﻘﺐ ﻧﻤﻲﻧﺸﺴﺖ؟ ﺑﻪ ﺧﺪا اﮔﺮ ژﻧﺮال روﻣﻞ را ﻫﻢ ﻣـﻲآوردﻧـﺪ‪ ،‬در‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﭘﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﻣـﻲداﻧـﺴﺖ اﮔـﺮ آن را از دﺳـﺖ ﺑﺪﻫـﺪ‬
‫ﮔﻠﻮي ﺳﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﻫﻤﻪﺷﺎن اﺳﻴﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 176‬در آن دادﮔﺎه ﺗﺒﺮﺋﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 114‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫دﻳﮕﺮ ﻓﺸﺎر آوردﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ از ﻋﻘﺐ زدن ﮔﺮدان ‪ 176‬دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬در‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺷﺮوع ﺑﻪ اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻛﺮدﻳﻢ و ﺧـﻮد را ﺑـﺮاي‬
‫ﭘﺎﺗﻚ دﺷﻤﻦ آﻣﺎده ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﻮاﺿﻊ ﻳﻚ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑـﻪ ران ﭘـﺎي ﭼـﭙﻢ ﺧـﻮرد‪ .‬ﻓـﻮري آن را‬
‫ﺑﺴﺘﻢ و ﺑﻪ ﻧﻔﺮﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﭘﺎي ﺑﻲﺳﻴﻢ در ﺣـﺎل ﺗﻤـﺎس ﺑـﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن‬
‫ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ ﺑﻮدم ﻛﻪ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮنرﻳﺰي ﭘـﺎﻳﻢ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﺧﻴـﺎﻟﻢ از‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ راﺣﺖ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺠـﺮوﺣﻴﺘﻢ را اﻃـﻼع‬
‫دادم و ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد رﻓﺘﻢ‪ .‬ﮔﻠﻮﻟﻪ در ﮔﻮﺷﺖ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬آن را در‬
‫آوردﻧﺪ‪ .‬از ﺗﻔﻨﮓ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮد‪ .‬از دﻛﺘﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ ﻣﺮﺧـﺼﻢ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺪ روزي اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻻن وﻗﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻧﺪارم و ﺑﻪ ﮔﺮدان ﺑﺎزﮔﺸﺘﻢ‪«.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺻﺒﺢ ‪ 60/5/15‬ﻋﺮاق ﺑﺎ ﻳﮕﺎنﻫﺎي زرﻫﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ آﺗﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻣﺎ ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻓﺮم ﺣﺮﻛﺖ و ﻧﺤﻮة ﺗﻴﺮاﻧـﺪازي ﺗﺎﻧـﻚﻫﺎﻳـﺸﺎن‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺳﻪ ﺗﺎﻧﻚ ﻳﻚ ﻣﺜﻠﺚ ﺗﺸﻜﻴﻞ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫـﺮ ﻛـﺪام ﺑـﻪ رأس‬
‫ﻣﺜﻠﺚ ﻣﻲرﺳﻴﺪﻧﺪ ﺷـﻠﻴﻚ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ و ﺟﺎﻳـﺸﺎن را ﺑـﺎ رأس دﻳﮕـﺮ ﺗﻌـﻮﻳﺾ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎز ﻫﻢ ﺷﻠﻴﻚ‪ .‬ﻛﺜﺮت ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي دﺷـﻤﻦ و ﻧﺤـﻮه ﺗﺤـﺮك آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻃﻮري ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎرش ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫‪1‬ـ وﻗﺘﻲ از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﺎﻧﻤﻢ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ .‬ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﺧﺒﺮﻫﺎ ﺧﻴﻠـﻲ زود ﺑـﻪ او‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺗﻠﻔﻦ را ﺑﺮداﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬ﭘﺎﻳﺖ ﭼﻪ ﺷﺪه؟« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ ﺳـﺎﻟﻤﻢ!« ﮔﻮﺷـﻲ را ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﭘﺎي راﺳﺘﻢ ﺑﺮدم و ﭼﻨﺪ ﺑﺎر زﻣﻴﻦ ﻛﻮﺑﻴﺪم و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻳﻦ ﺻﺪاي ﭘﺎي ﻣﻦ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﻣﺎدرم از ﻗﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻤﻢ زﻧﮓ ﻣـﻲزﻧـﺪ ﻛـﻪ از ﻣﺤﻤـﻮد ﭼـﻪ ﺧﺒـﺮ؟ ﺧـﺎﻧﻤﻢ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم اﻟﺤﻤﺪاﷲ ﺣﺎﻟﺶ ﺧﻮب ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﺎدرم زﻧﮓ زد‬
‫و ﺧﻴﺎﻟﺶ راﺣﺖ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻤﺎن آوردم ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﺒﺮرﺳﺎﻧﻲ در ﺑﻴﻦ ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ در دﻧﻴﺎ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺟﺪال در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن ‪115 / .....................................................................................‬‬

‫ﻣﺒﺎدﻟﻪ آﺗـﺶ ﺑـﻪ اوج ﺧـﻮد رﺳـﻴﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﻫﻔـﺖ ﺳـﺎﻋﺖ از ﭘﺎﺗـﻚ ﻋـﺮاق‬
‫ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ اﻣﺎ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﮔﺮدان ﻣﺮداﻧـﻪ ﻣـﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧـﺪ و ﺧﻴـﺎل ﻋﻘـﺐﻧـﺸﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ از ﭘﺎﺗﻚ ﻗﺒﻠﻲ ﻋﺮاق درس ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳـﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻫﻤﺎن ﭘﺎﺗﻚ ﺑﺮاي دﺷﻤﻦ ﺟﻬـﻨﻢ ﺑـﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻋـﺮاق ﺟﻠـﻮ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﻋﻘﺐ ﻧﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻪ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺤﻮرﻫﺎ ﺟﻨـﮓ ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﺗﻦ ﺑﻪ ﺗﻦ و ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﻚ در آﻣﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻋﺮاﻗﻲ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ‬
‫ﺗﺼﺮف ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎﻳﺸﺎن را داﺷﺘﻨﺪ از ﻧﺰدﻳﻚ درﮔﻴﺮ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي ﻣـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﺷﺎخ ﺑﻪ ﺷﺎخ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻓﺸﺎر ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻮدي زﻳﺎد ﺷﺪ و ﺗﻌﺪادي از ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻋﻘﺐ رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺑﻘﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬روﺣﻴﻪﺷﺎن را ﺑﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻳﻚ ﻣﺤﻮر ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﻃﻲ ﭘﻴﺎﻣﻲ از ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﺧﻮاﺳـﺖ ﻳـﻚ‬
‫دﺳﺘﻪ ﺗﺎﻧﻚ در اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺮدان ‪ 185‬ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﺰدﻳﻚ دﺷﻤﻦ ﺑـﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻓﺎﺻـﻠﺔ‬
‫ﻣﺎ ﺗﻴﺮرس ﺗﻔﻨﮓ و ﻣﺴﻠﺴﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤـﺸﻴﺪي ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫»اﮔﺮ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ از ﻣﻮاﺿﻊ ﺧﻮد ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑـﺎز ﺑﻴﺎﻳﻨـﺪ و ﻳـﺎ ﭘﻬﻠـﻮ ﺑـﻪ دﺷـﻤﻦ‬
‫ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎً آﻧﻬﺎ را ﺧﻮاﻫﻨﺪ زد‪ .‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎﻧﻚ‪ ،‬ﻧﻔـﺮات ﭘﻴـﺎده‬
‫ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ‪«.‬‬
‫ﻣﺠﺪداً اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻃﻮر ﺷﺪه ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻔﺮﺳﺖ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﺧـﺮاب‬
‫اﺳﺖ!«‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻊ ﺗﺎﻧﻜﻲ ﻛﻪ راﻧﻨﺪة آن اﺳﺘﻮار ﻣﻮﻻﻳﻲ ﺑﻮد رﻓﺘﻢ و ﻓﺮﻣﺎن دادم ﺑﻴﺮون‬
‫ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ آﻧﻜﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ ﻳﻚ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺎﻧﻚ آﻣﺪ‬
‫و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﺴﻪ ﺷﻨﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻴﻠﻪآﻫﻨﻲ ﺟﻠـﻮي ﺑﺮﺟـﻚ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺧﻮرد‪ .‬ﺗﺎﻧﻚ ﻃﻮري ﻧﺸﺪ اﻣﺎ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﺷﻦ از داﺧﻞ ﻛﻴﺴﻪ ﺷﻨﻲ ﻣﺜﻞ‬
‫‪ ................................................................................ / 116‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺗﺮﻛﺶ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ اﺳﺘﻮار ﻣـﻮﻻﻳﻲ ﺧـﻮرد‪ .‬ﺧـﻮن ﻓـﻮاره زد و روي ﺻـﻮرﺗﺶ‬

‫ﺟﺎري ﺷﺪ‪ .‬او ﻫﻢ ﺗﺎﻧﻚ را ﺗﺮك ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﻬﺪاري ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ را دﻳﺪم ﻓﻮراً رﻓﺘﻢ ﺗﻮي دﻫﻠﻴـﺰ راﻧﻨـﺪه و ﺗﺎﻧـﻚ را ﺑـﻪ ﻣﻮﺿـﻊ ﺧـﻮد‬
‫ﺑﮕﺮداﻧﺪم‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﺳﺮاغ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣـﺎوﻗﻊ را ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻛـﺮدم و ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬آن‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﻛﻪ آن ﺣﺮف را زدم‪ ،‬ﺑﺮاي ﭼﻨـﻴﻦ روزي ﺑـﻮد‪ .‬ﭼـﻮن در اﻳـﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨـﺪ از ﺑـﻴﻦ ﻣـﻲروﻧـﺪ‪ .‬ﻧـﻪ ﺑـﻪ درد ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻦ؛ اﻣﺎ ﻣﻮاﺿﻊﺷﺎن ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮي دﺷـﻤﻦ‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮدم ﻧﻔﺮات ﭘﻴﺎده را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﮔﺮدان ‪ 185‬ﺑﻔﺮﺳـﺘﻴﻢ و از‬
‫ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﺑﺎ آﺗﺶ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎيﻣﺎن ﻓﺸﺎر دﺷﻤﻦ را از روي اﻳﻦ ﮔﺮدان ﺑﺮدارﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﺮﻳﻊ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻦ!«‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻔﺮات را ﻓﺮﺳﺘﺎدم‪ ،‬ﺑـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫـﺎنﻫـﺎ دﺳـﺘﻮر دادم‬
‫ﺗﻌﺪادي ﮔﻠﻮﻟﺔ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﺎ ﻣـﺴﺎﻓﺖ ﺣـﺪاﻗﻞ ﺳـﻪ ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﭘﺮﺗﺎب ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﻌﺪادي از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي دﺷﻤﻦ ﻣﻮرد اﺻﺎﺑﺖ ﮔﻠﻮﻟﻪﻫـﺎي ﻣـﺎ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي دﺷﻤﻦ از ﻧﻔﺮات ﭘﻴﺎدهﺷـﺎن ﻗﻄـﻊ ﺷـﺪ و‬
‫‪1‬‬
‫ﻓﺸﺎر از روي ﮔﺮدان ‪ 185‬ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ اﻳﻦ ﮔﺮدان ﻣﺸﻜﻞ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﺳﺮﮔﺮد )ج( ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﮔـﺮدان ﺿـﻌﻒ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬او را ﻋﻮض ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎﻳﺶ ﺳﺮﮔﺮد ﺑﻬﺒﻮدي را ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺧـﻮب ﮔـﺮدان ‪ 185‬را‬
‫ﺳﺎﻣﺎن داد‪ .‬ﺑﻬﺒﻮدي اﻓﺴﺮي ﺷﺠﺎع و ﻣﺪﺑﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪاً ﺷﻨﻴﺪم ﺳﺮﮔﺮد )ج( در ﻳﻚ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺎز‬
‫و ﺑﻔﺮوﺷﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪه و ﺧﺪا را ﺷﻜﺮ وﺿﻌﺶ ﺧﻴﻠﻲ رو ﺑﻪ راه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪال در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن ‪117 / .....................................................................................‬‬

‫در ﻫﻤﻴﻦ روز وﻗﺘﻲ ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﺑﺎزان ﮔﺮدان ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دوﺳـﺖ او ﺑـﺎ‬
‫دﻳﺪن ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن ﺗﻔﻨﮓ ﺑﻪ دﺳـﺖ ﮔﺮﻓﺘـﻪ در ﺣـﺎل ﺗﻴﺮاﻧـﺪازي ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪود ﺻﺪ ﻣﺘﺮ ﺟﻠﻮ ﻣﻲرود ﻛـﻪ در ﻫﻤـﻴﻦ اﺛﻨـﺎ ﻣـﻮرد‬
‫اﺻﺎﺑﺖ ﮔﻠﻮﻟﺔ ﺗﻴﺮﺑﺎر ﻛﺎﻟﻴﺒﺮ ﻛﻮﭼﻚ دﺷﻤﻦ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫درﺑﺎرة ﻓﺪاﻛﺎري و از ﺧﻮد ﮔﺬﺷﺘﮕﻲ اﻓﺮاد ﮔﺮدان اﻋﻢ از اﻓﺴﺮ و درﺟـﻪدار‬
‫و ﺳﺮﺑﺎز و دﻳﮕﺮ رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺣﻖ ﻟﺤﻈﻪاي از ﺣﻤﺎﺳﺔ آﻧـﺎن را ادا‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق‪:‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﻮﺧﺖ ﺗﺎ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻲ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﺸﺪ‬
‫اﺣﺴﺎس ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻧﻤﻲﺷﻮد‬
‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ رزﻣﻨﺪه در ﺻـﺤﻨﻪ ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺑﻮدﻳـﺪ ﺗـﺎ ﺣـﻖ ﻣﻄﻠـﺐ‬
‫ﺑﺮاﻳﺘﺎن روﺷﻦ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﺷﺶ ﺷﻬﻴﺪ و ‪ 9‬ﻧﻔﺮ ﻣﺠﺮوح داﺷﺖ‪ .‬دو‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ اﻳﻦ ﭘﺎﺗﻚ‪ ،‬ﻳﻜﺒﺎر ﻫﻢ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻗﺼﺪ داﺷـﺘﻨﺪ ﺑـﻪ اﺻـﻄﻼح ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﻛﻤﺎﻧﺪوﻳﻲ و ﭼﺮﻳﻜﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪود ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11:30‬ﺷﺐ ﮔﺰارش دادﻧﺪ ﻧﻔﺮاﺗﻲ از‬
‫دﺷﻤﻦ را دﻳﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﭘﺪاﻓﻨﺪي ﮔﺮدان ﻧﺰدﻳﻚ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳـﺮﻳﻌﺎً ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺳﺮﮔﺮد ﻣﻌﺎﻓﻲ ﭘﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺳﺮوﻛﻠﻪﺷـﺎن‬
‫ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﺧﻂ دﺳﺘﻮر دادم ﻫﻴﭻ ﺣﺮﻛﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮب ﺟﻠﻮ‬
‫ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﻴﺎل ﺧﻮد ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط و ﺑﻲﺳـﺮ و ﺻـﺪا ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣـﺎ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺪﻣﺘﺮي ﻣﺎ رﺳﻴﺪﻧﺪ دﺳﺘﻮر آﺗﺶ دادم‪ .‬آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻘـﺐﺗـﺮ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﻣﺎﺑﻘﻲ ‪ 34‬ﻧﻔﺮ ﻛﺸﺘﻪ و ‪ 11‬ﻧﻔﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬
‫از اﺳﺮا ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ آﻧﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوﻫﺎن ﻛﻤﺎﻧﺪو ﻳﻜﺼﺪ ﻧﻔﺮه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫـﺮ ﻛـﺪام دو‬
‫ﻋﺪد ﻧﺎرﻧﺠﻚ‪ ،‬ﻳﻚ زﻧﺠﻴﺮ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮهﻫﺎي ﭼﺮﻣﻲ و ﻛﺎرد ﺳﻨﮕﺮي ﺑﻪ‬
‫‪ ............................................................................... / 118‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫روز ‪ 60/5/25‬ﻛﻮچ دﻳﮕﺮي در اﻧﺘﻈﺎر ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﻤﻴﺪﻳﻪ‪ 1‬ﺑﺮوﻳﺪ و ﻣﺤﻠﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺗﺠﻤـﻊ در ﻛـﻮت اﻧﺘﺨـﺎب ﻛﻨﻴـﺪ‪.‬‬
‫ﻳﮕﺎن در ‪ 60/5/26‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮت ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫□‬
‫روز ﺳﻮم ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺳﺎل ‪ 60‬ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎي ﺳـﺨﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﻣـﻦ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫روزي ﻛﻪ دو دوﺳـﺖ و ﻫﻤـﺮزﻣﻢ را از دﺳـﺖ دادم‪ .‬ﺳـﺮﮔﺮد ﻣﺤﻤـﺪ ﻣﻌـﺎﻓﻲ‬
‫)ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﻴﺪ( ﻣﻌﺎون ﮔﺮدان و ﺳـﺮوان ﻓﺮﻳﺒـﺮز ﻣﻴﺮزاﻳـﻲ )ﺳـﺮﮔﺮد ﺷـﻬﻴﺪ(‬
‫رﺋﻴﺲ رﻛﻦ ‪ 4‬ﮔﺮدان‪ .‬ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن اﻳﻦ ﻃﻮر اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﺳﺮﮔﺮد ﻣﻌـﺎﻓﻲ و‬
‫ﺳﺮوان ﻣﻴﺮزاﻳﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻟﻨﺪرور ﺑﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺳﺮﺑﺎز ﺷـﻬﻴﺪ اﻳـﻮب ﻋﺒﺎﺳـﻲ ﺑـﺮاي‬
‫اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﺪارﻛﺎﺗﻲ ﮔﺮدان ﺑﻪ آﻣﺎدﮔﺎه ﻟﺸﻜﺮ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﮔـﺸﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻛﻮت‪ ،‬ﻳﻜﺒﺎره روي ﺟﺎده ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﻧﻔﺖ ﺳـﻴﺎه ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﻛـﻪ‬
‫روي آﺳﻔﺎﻟﺖ را ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ 2.‬ﻟﻨﺪرور ﻟﻐﺰﻳﺪه و در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺟﺎده ﻣﺘﻮﻗﻒ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل ﻳﻚ ﺟﻴﭗ ﺳﻴﻤﺮغ از روﺑﻪرو ﻣﻲرﺳﺪ و ﺑـﻪ ﺷـﺪت ﺑـﺎ‬
‫ﻟﻨﺪرور ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در و اﺗﺎق ﻟﻨﺪرور ﺑﺮ اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮد و آﺗـﺶ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺳﺮﮔﺮد ﻣﻌﺎﻓﻲ و ﺳﺮﺑﺎز ﻋﺒﺎﺳﻲ در ﻫﻤﺎن ﺿﺮﺑﺔ‬
‫اول ﺑﺎ ﺷﻴﺸﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده و ﺑﻲﻫﻮش ﺷﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﺳـﺮوان ﻣﻴﺮزاﻳـﻲ در‬
‫ﺑﻴﻦ آن دو ﻣﺎﻧﺪه و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﻢ ﺷﻌﻠﻪور ﺑﻮده و ﻛـﺴﻲ‬

‫‪1‬ـ ﺷﻬﺮي ﺑﻴﻦ اﻫﻮاز و ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‪ ،‬در ‪ 30‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد‪ .‬روﺳﺘﺎي ﻛﻮت ﺳﻴﺪ ﻧﻌﻴﻢ در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ‬
‫ﺣﻤﻴﺪﻳﻪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻜﺮ ﺣﺎﻣﻞ ﻧﻔﺖ ﺳﻴﺎه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﻓﻠﻜﻪ آن ﺑـﺎز ﺑـﻮده از ﺟـﺎده ﺧـﺎﻛﻲ وارد‬
‫ﺟﺎده آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺷﺪه و ﻣﺴﺎﻓﺘﻲ از ﺟﺎدة آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﻤﻠﻮ از ﻧﻔﺖ ﺳﻴﺎه ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪال در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن ‪119 / .....................................................................................‬‬

‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺸﻮد‪.‬‬

‫اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺮوان ﻣﻨﺸﻲﺑﺎﺷﻲ اﻓـﺴﺮ ﻣﺨـﺎﺑﺮات‬
‫ﮔﺮدان ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻴﺮزاﻳﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر او را ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﺪ و ﻛﻤﻚ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﻛﺎري از او ﺑﺮﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ زﻧﺪه زﻧﺪه در آﺗﺶ ﻣﻲﺳﻮزﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺳﺮوان ﻣﻨﺸﻲﺑﺎﺷﻲ ﺧﺒﺮ را داد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮدم را رﺳﺎﻧﺪم‪ ،‬وﻟﻲ ﻛﺎر‬
‫از ﻛﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎً ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﻫﻢ در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺣـﻀﻮر داﺷـﺘﻨﺪ و ﺑـﺎ‬
‫ﺷﻨﻴﺪن ﺧﺒﺮ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﻜﺮﻫـﺎي ﺳـﻮﺧﺘﻪ آﻧـﺎن را ﺑﻴـﺮون‬
‫آوردﻳﻢ‪ .‬ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻌﺎﻓﻲ ‪ 115‬ﻛﻴﻠﻮ وزن داﺷﺖ‪ .‬ﺟﻨﺎزهاش ﻛﻮﭼـﻚ ﺷـﺪه و ﻣﺜـﻞ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ذﻏﺎل ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻴﺮزاﻳﻲ و ﺷﻬﻴﺪ ﻋﺒﺎﺳﻲ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر‪.‬‬
‫دﺳﺘﻮر دادم ﺳﻪ ﺗﺎﺑﻮت آوردﻧﺪ و در ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ﻫﺮ ﺗﺎﺑﻮت ﮔﻮﻧﻲ ﺷﻦ و در‬
‫وﺳﻂ آﻧﻬﺎ ﭘﻴﻜﺮ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺷﻬﺪا را ﻗﺮار دادﻳﻢ‪ .‬درِ ﺗﺎﺑﻮتﻫﺎ را ﻣﺤﻜﻢ ﺑـﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل اﻣﻮر ﺷﻬﺪا در ﻗﺰوﻳﻦ ﺗﻤـﺎس ﮔـﺮﻓﺘﻢ و ﺣﻘﻴﻘـﺖ اﻣـﺮ را ﺑـﻪ او ﮔﻔـﺘﻢ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻮر دادم ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨـﻮان در ﺣـﻀﻮر ﺧـﺎﻧﻮاده ﺷـﻬﺪا در ﺗـﺎﺑﻮتﻫـﺎ را ﺑـﺎز‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ زﻣﺎن دﻓﻦ ﻧﮕﺬارﻳﺪ ﻫﻴﭽﻜﺪام از اﻗﻮام ﺷﻬﺪا اﺟﺴﺎد را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ در ﻣﻮرد راﺑﻄﻪ ﻳﮕﺎن ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻬﺪا ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس ﺑﻮدم‪ .‬ﻳﻜﺒﺎر ﻗﺰوﻳﻦ ﺑـﻮدم؛ ﺟﻨـﺎزه ﺷـﻬﻴﺪي را‬
‫آوردﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎدر ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻬﻴﺪش را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﻳﻊ رﻓﺘﻢ ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ ﺷﻬﻴﺪ را از‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ دﻳﺪم‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺸﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺮ و ﺗﺎزه و ﻧﻮر از ﺻﻮرﺗﺶ ﻣﻲﺑﺎرﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﺮا ﻧﻤـﻲﮔﺬارﻳـﺪ او را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ ﺣﺎﻟﺖ دﻟﺨﺮاﺷﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮوﻳﺪ ﻗﺒﻼً از ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ؛ ﺣﺎﻻ اﻳـﻦ‬
‫ﺷﻬﻴﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﺎدرش ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﺎدر ﻓﺮزﻧﺪش را دﻳﺪ آرام ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 120‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻜﻮ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ!‬

‫‪ 20‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1360‬ﮔﺮوه رزﻣﻲ ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﻃـﻲ دﺳـﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻲ ﻣﺠـﺪداً از‬

‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮت ﺑﻪ ﻏﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻜـﺎن داد و ﺑـﺎر دﻳﮕـﺮ ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺤﺖ اﻣﺮ ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﻫﻮاﺑﺮد ﺷﻴﺮاز ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ روي دﻫﻼوﻳﻪ‪ 1‬ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻨﻄﻘﺔ دﻫﻼوﻳﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد‬
‫زﻣﻴﻦ ﺑﺎز‪ ،‬ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت زرﻫﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣـﺎ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﻮر ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع را در ﺟﻠـﺴﺔ ﺗـﻮﺟﻴﻬﻲ ﺑـﻪ ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﺣﻴﺪري ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﻣﻄﺮح ﻛﺮدم‪ .‬و اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎي اﻳﻦ ﻳﮕﺎن در ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد اﻧﺘﺨﺎب درﺳﺘﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﻨﺞ روز ﺑﻌﺪ‪ 60/6/25 ،‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻲ ﺑﻪ ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ اﺑـﻼغ ﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫اﻓﻜــﺎرم را ﺑﻬــﻢ رﻳﺨــﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧــﺪه ﺗﻴــﭗ ‪ 55‬ﺑﻨــﺎ ﺑــﻪ درﺧﻮاﺳــﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧــﺪﻫــﺎن‬
‫ﮔﺮدانﻫﺎي زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪاش از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ دﺳﺘﺔ ﭘﻴﺎده در ﺧﻂ دو ﺗﺎﻧﻚ‬
‫ﻣﺄﻣﻮر ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺷﻤﺎ از ﻧﻈﺮ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻗـﺪرت‬

‫‪1‬ـ ﻣﻨﻄﻘﻪاي واﻗﻊ ﺷﺪه در ﺷﻤﺎل ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺴﺘﺎن‬

‫‪ ............................................................................... / 122‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺗﺎﻧﻚ ﻏﻠﻂﺗﺮﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﮔـﺮدان ﺗﺎﻧـﻚ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺗـﻮده و‬
‫ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﺎ ﻗﺪرت آﺗﺶ و ﻣﺎﻧﻮر ﺳﺮﻳﻊ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﺿـﺮﺑﻪ زدن ﺑـﻪ ﻃـﺮف‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ آن را ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﻧﺪارد!«‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺣﻴﺪري ﻣﺠﺪداً ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮔﺮدانﻫﺎﻳﺶ را ﻣﻄﺮح ﻛـﺮد و در ﻧﻬﺎﻳـﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬واﺣﺪ ﺷﻤﺎ زﻳﺮ اﻣﺮ اﻳﻦ ﺗﻴﭗ اﺳﺖ‪ ،‬دﺳﺘﻮر را اﺟﺮا ﻛﻨﻴﺪ!«‬
‫ﺳﺎﻛﺖ ﻧﻨﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺴﺮان ﺳﺘﺎدش ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪» :‬آﻗﺎﻳﺎن! اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر ﺑﻪ ﺿﺮر ﺧﻮدﺗﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔـﺮداﻧﻢ‪ ،‬ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎﻳﻢ را ﺑﮕﻴﺮﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲروم در ﺳﻨﮕﺮ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻢ و ﺧﻮدم را درﮔﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ دارﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮدﺗـﺎن‬
‫ﻟﻄﻤﻪ ﻣﻲزﻧﻴﺪ!«‬
‫دﻳﺪم ﻓﺎﻳﺪهاي ﻧﺪارد‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺳﺮاغ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﺟﻨﺎب ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﻟﻄﻔﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺷﻤﺎ اﻓﺴﺮ زرﻫﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﻬﺘـﺮ ﻣـﻲداﻧﻴـﺪ اﻳـﻦ ﺗـﺼﻤﻴﻢ‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺒﻮل ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻮﺷﻲ را ﺑﺮداﺷﺖ و ﭘﺲ از ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﺎرهاي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬دﺳﺘﻮرش را اﺟﺮا ﻛﻦ!«‬
‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﭼﻮن ﻋﻮاﻗﺐ ﻛﺎر را ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ را ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺤﻮ ﻛﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ اﺑﻼغ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه و ﺑﻪ اﺟﺒﺎر ﺗﺎﻧﻚﻫﺎﻳﻢ را ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎي ﭘﻴـﺎده ﻓﺮﺳـﺘﺎدم‪ .‬در ﻋـﻴﻦ‬
‫ﺣﺎل از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻫﻮاﺑﺮد ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻃﺮز اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را آﻣﻮزش ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮداي آن روز ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ‪ 60/6/27‬ﻃـﺮح ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ ﻗﺮارﮔـﺎه ﻣﻘـﺪم ﻧﺰاﺟـﺎ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪ‪ 1‬و ﺣﻤﻠﺔ ﮔﺮدانﻫـﺎي ﭘﻴـﺎده ﺗﻴـﭗ ‪55‬‬

‫‪1‬ـ ﻃﺮح ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺪﻧﻲ در ‪ 27‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣﺎه ‪ 1360‬ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳﻪ روز اﺟﺮا ﺷﺪ و ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺧﺮﻳﻦ اﻗﺪام ﻣﺤﻮري اﻳﺮان در اواﺧﺮ ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 60‬دﻗﻴﻘﺎً ﻳﻚ‬
‫ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺗﺠﺎوز ﺳﺮاﺳﺮي دﺷﻤﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻪ اﺣﺮاز آﻣﺎدﮔﻲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫اداﻣﻪ در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻜﻮ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ! ‪123 / ......................................................................................‬‬

‫ﻫﻮاﺑﺮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ آﺑﺎديﻫﺎي رﻣﻠﻪ و آزادي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﻮاﺿﻊ دﺷﻤﻦ آﻏﺎز ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻳﮕﺎنﻫﺎ در ﺳﺎﻋﺎت اوﻟﻴﺔ ﺗﻚ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪﻧﺪ ﻫﺪفﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺗﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد‬
‫زﻳﺎدي از دﺷﻤﻦ ﻛﺸﺘﻪ و زﺧﻤﻲ و ﺗﻌﺪادي ﻫﻢ اﺳﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﺎﺑﻘﻲ ﻫﻢ ﭘـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ روﺷﻦ ﺷﺪن ﻫﻮا در ‪ 60/6/26‬آﺗﺶ ﺗﻬﻴﺔ ﻗﻮي و ﺷـﺪﻳﺪ ﻋـﺮاق روي‬
‫ﻣﻮاﺿﻊ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ از ﻳﻚ ﭘﺎﺗﻚ داد‪ .‬دﺷﻤﻦ واﺣﺪﻫﺎي زرﻫﻲ ﺧـﻮد را وارد ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻛﺮد و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻴﻮه ﭘﺎﺗﻚ در ﻣﮕﺎﺳﻴﺲ ﻣﺎﻧﻮر و آﺗﺶ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫آﻧﻬﺎ ﺧﻴﻠﻲ زود ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻗﺪرت آﺗﺶ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺣـﺪي ﻧﻴـﺴﺖ ﻛـﻪ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺟﻠﻮيﺷﺎن را ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﭘﺎﺗﻚ ﺧﻮد اداﻣﻪ دادﻧﺪ و ﺗﻠﻔﺎت زﻳﺎدي ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﻣﺎ وارد ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻮاﻟﻲ ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 126‬ﻫﻮاﺑﺮد ﺳﺮوان ﺑﻬﺮوزي ﭘﻴﺎم داد‪» :‬ﻓـﺸﺎر‬
‫دﺷﻤﻦ زﻳﺎد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﻠﻔﺎت زﻳـﺎدي دادهاﻳـﻢ‪ ،‬ﻓﻘـﻂ ﺗـﺎ ده دﻗﻴﻘـﻪ ﻣـﻲﺗـﻮاﻧﻴﻢ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﺟﺎزة ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‪«.‬‬
‫ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﺎم اﻧﮕﺎر دﻧﻴﺎ روي ﺳﺮم ﺧﺮاب ﺷﺪ‪ .‬اوﻻً‪ :‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﭘﻴـﺎم‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻲﺳﻴﻢ اﻋﻼم ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﻫﻢ آن را ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬ﺛﺎﻧﻴﺎً‪ :‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳـﺪ ﮔـﺮدان‬
‫ﺗﺎﻧﻚ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﺮ دﺷﻤﻦ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬از ﻛـﺎراﻳﻲ ﺑﻴﻔﺘـﺪ و‬
‫آن را ﭘﺨﺶ و ﭘﻼ ﻛﻨﻨﺪ!‬

‫ﮔﺴﺘﺮده و آﻏﺎز ﺑﻴﺮون راﻧﺪن دﺷﻤﻦ از ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻬﻴﺎ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫در ﻧﺘﻴﺠﺔ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺪود ‪ 80‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ از اراﺿـﻲ اﺷـﻐﺎﻟﻲ ﻛﺮﺧـﻪ ﻛـﻮر و ﻗـﺴﻤﺘﻲ از ﻏـﺮب‬
‫ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد آزاد ﺷﺪ و زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي آزادﺳﺎزي ﺑﺴﺘﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻴﺶ از ‪ 500‬ﻧﻔﺮ از ﻧﻴـﺮوي دﺷـﻤﻦ‬
‫ﻛﺸﺘﻪ و زﺧﻤﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ‪ 95‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﺳﺎرت درآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﺗﺎﻧﻚ و ﻧﻔﺮﺑـﺮ ﺧـﻮدرو و‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ زاﻏﻪ ﻣﻬﻤﺎت ﻣﻨﻬﺪم ﮔﺮدﻳﺪ و ﺗﻌﺪادي ﺧﻮدرو‪ ،‬ﺟﻨﮓ اﻓﺰار اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﻔـﺮادي و ﺗﺠﻬﻴـﺰات‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ درآﻣﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻛﺘﺎب اﻃﻠﺲ ﻧﺒﺮدﻫﺎي ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﻧﺰاﺟﺎ(‬
‫‪ ............................................................................... / 124‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻃﻠﺐ ﻳﺎري ﻛﺮدم و ﺑﻪ اﺋﻤﻪ اﻃﻬـﺎر ﻣﺘﻮﺳـﻞ ﺷـﺪم‬
‫ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﻛﺎري ﺑﺮاي اﻳﻦ واﺣﺪ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻟﻢ ﺷﺪ و ﻓﻜﺮي ﺑـﻪ‬
‫ذﻫﻨﻢ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻲﺳﻴﻢ را روﺷﻦ ﻛﺮدم و ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ ‪ 55‬ﭘﻴـﺎم دادم‪» :‬ﺟﻨـﺎب‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ! ﻣﻦ ﻫﻤﻴﻦ اﻻن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺳﺘﻮن ﻋﻈﻴﻤـﻲ را ﺳـﺮﻳﻌﺎً آﻣـﺎده ﻛـﻨﻢ و ﺑـﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ ﮔﺮدان ‪ 126‬ﺑﺮوم‪ .‬ﭼﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﻴﺪ؟«‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﻫـﺮ ﮔﻮﻧـﻪ ﻛﻤﻜـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﺔه ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﺣـﺘﻢ داﺷـﺘﻢ ﻛـﻪ دﺷـﻤﻦ در ﺣـﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫اﺳﺘﺮاق ﺳﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻜﺎﻟﻤﺎت ﺑﻲﺳﻴﻤﻲ ﻣﺎ را ﺑﻪ دﻗـﺖ ﻣـﻲﺷـﻨﻮد‪ .‬ﺣـﺎﻻ آن‬
‫ﺳﺘﻮن ﻋﻈﻴﻢ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻪ ﺑﻮد؟ ﻳﻚ ﺟﻴﭗ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﻴﭗ‬
‫ﺣﺎﻣﻞ ﺗﻔﻨﮓ ‪ 106‬و ‪ 4‬ﻧﻔﺮﺑﺮ ﺷﻨﻲدار‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ!‬
‫اﻳﻦ ‪ 6‬وﺳﻴﻠﻪ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﺘﻮن ﺣﺮﻛﺖ دادم‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺘﻮان ﺻﻔﺮي ﻫﻢ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴﺎده را ﺑﻪ راه ﺑﻴﻨﺪازد‪ .‬ﻫﻮا ﻛﺎﻣﻼً ﺗﺎرﻳﻚ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷـﺮوع‬
‫ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻲﺳﻴﻢ را ﮔﺬاﺷﺘﻢ روي ﭼﺎﻧﻞ ﺑﻲﺳﻴﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔـﺮدان ‪126‬‬
‫و ﭘﻴﺎم دادم‪» :‬ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻦ‪ ،‬ﻣـﺎ ﺑـﺎ ‪ 50‬ﺗﺎﻧـﻚ در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬دارﻳﻢ ﻣﻲآﻳﻴﻢ!«‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮدم ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ دارﻧﺪ اﻳﻦ ﭼﺎﻧﻞ را ﺷﻨﻮد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دوﺑﺎره ﭘﻴـﺎم دادم‪:‬‬
‫»ﺳﺮوان ﺑﻬﺮوزي ﻣﺎ دارﻳﻢ ﻣﻲرﺳﻴﻢ‪ 150 ،‬ﺗﺎﻧﻚ ﻫﻢ از ﻛﻮت ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪«.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﻳﻚ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻣﻴﺎن ﺳﺘﻮن ﻧﺸﺴﺖ و ﻛﻤﻲ ﺑـﻴﻦ ﻧﻔﺮﺑﺮﻫـﺎ ﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﻓﻬﻤﻴﺪم دﺷﻤﻦ ﺻﺪاي ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻣﺎﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﮔﺮدان ‪ 126‬رﺳﺎﻧﺪﻳﻢ‪ .‬ﺳﺮوان ﺑﻬﺮوزي ﺗﺎ ﻣـﻦ و‬
‫ﺧﻮدروﻫﺎ را دﻳﺪ‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪ ﺗﺎﻧﻜﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﺎ آﻣﺪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﺶ ﮔـﺰارش‬
‫ﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺎ از اﻳﻦ ﺧﺒﺮﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻨﮓ زدم و ﺑﻲﺳﻴﻢ را از دﺳﺘﺶ ﻗﺎﭘﻴـﺪم و‬
‫ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻜﻮ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ! ‪125 / ......................................................................................‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬از اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮو ﻛﻨﺎر ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﻛـﺎر ﻣـﻲﺗـﻮاﻧﻢ‬
‫ﺑﻜﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﻧﻔﺮات ﮔﺮوﻫﺎن ﭘﻴﺎده ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺳﺘﻮان ﺻﻔﺮي در روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣـﺴﺘﻘﺮ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺘﻮان ﺻﻔﺮي ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺎ آرﭘﻲﺟﻲ ﺷﻠﻴﻚ ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﮔﻠﻮﻟﺔ آرﭘﻲﺟﻲ ﻛﻪ ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪ‪ ،‬آﺗﺶ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬در‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻟﺤﻈﻪ روي ﻫﻤﺎن ﭼﺎﻧﻞ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺳﺘﻮان ﺻـﻔﺮي ﭘﻴـﺎم دادم‪» :‬درود ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺮﻓﺖ اي ﺳﺮﺑﺎز اﻳﺮاﻧﻲ! اوﻟﻴﻦ ﺗﺎﻧـﻚ دﺷـﻤﻦ زده ﺷـﺪ‪ .‬ﺳـﺘﻮان ﺻـﻔﺮي ‪500‬‬
‫ﺗﻮﻣﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺮﺑﺎز ﺑﺪﻫﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎي آر‪.‬ﭘﻲ‪.‬ﺟﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ آﺗﺶ ﻣﻬﻴﺒﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﻣﻦ ﺑﺎز ﭘﻴﺎم دادم‪:‬‬
‫»آﻓﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺳﺮﺑﺎز ﺷﺠﺎع! ﺳﺘﻮان ﺻﻔﺮي ﻣﺰد ﻧﺎﺑﻮدي ﺗﺎﻧﻚ دوم ‪ 100‬ﺗﻮﻣـﺎن‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ‪ 600 ،‬ﺗﻮﻣﺎن ﺑﻪ او ﭘﺎداش ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ «.‬ﭘﻴﺎم ﺳﻮم ﻣﻦ اﻳﻦ ﺑـﻮد‪» :‬دﺷـﻤﻦ‬
‫در ﺣﺎل ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻣـﺸﺐ ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ اﻳﻨﺠـﺎ را‬
‫ﻗﺘﻠﮕﺎه ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻛﻨﻢ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي دﺷﻤﻦ دور زدﻧﺪ و ﭘـﺸﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺎ ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ از ﻫﻤﺎن ﭘﻴـﺎمﻫـﺎ ﻣﺨـﺎﺑﺮه ﻣـﻲﻛـﺮدم‪ .‬در‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﮔﻠﻮﻟﻪاي ﻧﺰدﻳﻜﻲام ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﺮﻛﺶ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ اﻧﮕـﺸﺘﻢ و‬
‫ﻳﻜﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﻧﺴﻘﻪام ﺧـﻮرد‪ .‬آﻣـﺪم ﺗـﺮﻛﺶ را ﺑـﺮدارم‪ ،‬دﺳـﺘﻢ ﺑـﻪ ﺷـﺪت‬
‫ﺳﻮﺧﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻧﻬﻴﺒﻢ زدﻧﺪ‪» :‬ﻓﺮدوﺳﻲ! ﻣﺒﺎدا ﻏﺮور ﺑﻪ ﺳﺮت راه ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ آن‬
‫ﻓﻜﺮ ﻣﺎل ﺗﻮ ﺑﻮد و ﻧﻪ آن ﺗﺮﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دل دﺷﻤﻦ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد و ﻫـﺴﺖ از‬
‫ﻟﻄﻒ ﻣﺎﺳﺖ!« ﻫﻤﺎن ﺟﺎ دﺳﺖﻫﺎﻳﻢ را ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨـﺪ ﻛـﺮدم و ﻋـﺮض ﻛـﺮدم‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ! ﺟﺰ ﻟﻄﻒ و اﻣﺪاد ﺗﻮ ﺣﻘﻴﻘﺖ دﻳﮕـﺮي ﻧﻴـﺴﺖ و اﻳـﻦ ﺑﻨـﺪة ﺿـﻌﻴﻒ و‬
‫ﻧﺎﺗﻮان ﻫﻴﭻ اﺧﺘﻴﺎري ﺟﺰ ارادة ﺗﻮ ﻧﺪارم‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8:30‬ﺷﺐ ﭘﺲ از ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﺎﻣﻞ دﺷﻤﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺧﻂ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮوان ﺑﻬﺮوزي ﮔﻔﺘﻢ ﻣـﻦ ﺑﺮﻣـﻲﮔـﺮدم‪ ،‬اﻳـﻦ ﻧﻔـﺮات ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﺗـﺎ ﻫﻤﺰﻣـﺎن ﺑـﺎ‬
‫‪ ............................................................................... / 126‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﭘﺨﺶ ﺷﺪه در ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ آﻧﻬﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫در ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ ‪ 55‬ﻫﻮاﺑﺮد ﺷﻴﺮاز ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ و اﻓـﺴﺮان ﺳـﺘﺎد ﺗـﺸﻜﺮ و‬
‫ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺷﻮﺧﻲ و ﻟﻬﺠﺔ ﺷﻴﺮازي ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ ﻳـﻚ ﺗـﺎﻧﻜﻮ ﻫـﻢ‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺮﺗﺐ ﭘﻴﺎم ﻣﻲداد اﻳﻦ ‪ 50‬ﺗﺎﻧﻜﻮ و اون ‪ 150‬ﺗﺎﻧﻜﻮ دارﻧﺪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮدان ﻛﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻢ‪ ،‬ﺧﺒﺮدار ﺷﺪم ﺧﺎﻧﻤﻢ از ﺻﺒﺢ ﺑﺎ ﭘﺎدﮔﺎن ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫و دﻧﺒﺎل ﻣﻦ ﮔـﺸﺘﻪ اﺳـﺖ‪ 1.‬از ﭘﺎدﮔـﺎن ﮔﻮﺷـﻲ را ﺑـﻪ اﺳـﺘﻮار ﺑـﺎﻗﺮي ﻣـﺴﺌﻮل‬
‫ﻣﺨﺎﺑﺮات ﮔﺮدان وﺻﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻤﻢ ﺑﻪ اﺳـﺘﻮار ﺑـﺎﻗﺮي ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ ﻣـﺪﺗﻲ از‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ ﺑﻲﺧﺒﺮم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﺳﺘﻮار ﺑﺎﻗﺮي ﻫﺮ ﭼﻪ ﻗﺴﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‬
‫ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺮدوﺳﻲ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻊ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮدوﺳﻲ زﻧﺪه و ﺳـﺎﻟﻢ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫آرام ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻗﺮي اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬اﺗﻔﺎﻗـﺎً درﺳـﺖ وﺳـﻂ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت و در ﺑﺤﺒﻮﺣﺔ ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ‪ 126‬ﺑﻮده‪ ،‬ﻛـﻪ ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‬
‫ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﻦ اﻻن ﺻﺪاﻳﺶ را ﻣﻲﺷﻨﻮم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻮﺷـﻲ را ﺑـﻪ دﻫﺎﻧـﺔ ﺗﻠﻔـﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد و ﺧﺎﻧﻤﻢ ﭘﻴﺎمﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﺮا ﻣﻲﺷﻨﻮد و ﺧﻴﺎﻟﺶ راﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮداي آن ﺷﺐ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﭘﻴﺎم داد و ﺗﻘﺎﺿﺎي اﻋﺰام ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهاي از ﮔﺮدان‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﺧﻂ را رﺗﻖ و ﻓﺘﻖ ﻛﻨﺪ‪ .‬آﻣﺎده ﺷﺪم ﺧـﻮدم ﺑـﺮوم‬
‫ﻛﻪ ﺳﺮوان ﺻﻴﺎد‪ 2‬ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﭘﻴـﺎم را آورده ﺑـﻮد‪ ،‬از ﻣـﻦ ﺧﻮاﺳـﺖ اﻧﺠـﺎم اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ را ﺑﻪ ﺧﻮدش واﮔﺬار ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدم و ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬اﻳـﻦ وﻇﻴﻔـﻪ ﺷـﻤﺎ‬

‫‪1‬ـ ﻣﺎﺟﺮا اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺐ ﻗﺒﻞ زﻧﮓ ﺗﻠﻔﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﺪا در ﻣﻲآﻳﺪ و دﺧﺘﺮم ﮔﻮﺷﻲ را ﺑﺮﻣﻲدارد‪ .‬ﭘﺲ‬
‫از ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ﺟﻴﻐﻲ ﻣﻲﻛﺸﺪ و ﮔﻮﺷﻲ ﺗﻠﻔﻦ را ﭘﺮت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎدرش ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺑﻪ ﺳـﺮاﻏﺶ ﻣـﻲرود‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﭘﺸﺖ ﺧﻂ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮده ﭘﺪرت اﻣﺮوز ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪه و ﺟﻨﺎزهاش را اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻗﺰوﻳﻦ ﻣﻲآوردﻧﺪ!‬
‫‪2‬ـ اﻳﺸﺎن ﻗﺒﻼً ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﻗﺮارﮔﺎه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ اﺧﺘﻼف ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺑﻪ اﻳـﺸﺎن‬
‫اﺑﻼغ ﻛﺮد از ﻗﺮارﮔﺎه ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻳﮕﺎنﻫﺎ ﺑﺮود‪ .‬ﺳﺮوان ﺻﻴﺎد ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑـﻪ ﮔـﺮدان ﻓﺮدوﺳـﻲ‬
‫ﺑﺮوم‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻣﺪ‪ ،‬رﻳﺎﺳﺖ رﻛﻦ دوم را ﺑﻪ او واﮔﺬار ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻜﻮ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ! ‪127 / ......................................................................................‬‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‪«.‬‬
‫اﺻﺮار ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﻮن ﻣﻦ رﻧﮕﻴﻦﺗـﺮ از ﺧـﻮن ﺷـﻤﺎ ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬ﻣﻄﻤـﺌﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ را آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻢ‪«.‬‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﻲﺳﻴﻢﭼﻲ و ﺳﺮﺑﺎز راﻧﻨـﺪه ﻋـﺎزم ﺧـﻂ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ده دﻗﻴﻘـﻪ‬
‫ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻲﺳﻴﻢﭼﻲ اﻋﻼم ﻛـﺮد ﺳـﺮوان ﺻـﻴﺎد ﺗـﺮﻛﺶ ﺧـﻮرد‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫»ﺳﺮﻳﻌﺎً او را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﺳﺎن‪ «.‬ﻛﻨﺎر ﺟﺎده ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدم ﻛﻪ او را آوردﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮﻛﺶ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮش اﺻﺎﺑﺖ ﻛﺮده و ﻣﻘﺪاري از ﻣﻐﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻳﻚ ﮔﺮدو از ﺟﻤﺠﻤـﻪ ﺑﻴـﺮون‬
‫زده ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺳﺮﻳﻌﺎً اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺑﺮﺳـﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻂ آرام ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن رﻓـﺘﻢ‪ .‬روي ﺑﺮاﻧﻜـﺎرد ﺑـﻮد و‬
‫ﻫﻨﻮز ﻗﻠﺒﺶ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﺰﺷﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن را ﺧﻮاﺳﺘﻢ و ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬ﭼـﺮا ﻛـﺎري‬
‫اﻧﺠﺎم ﻧﺪادهاﻳﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴـﺪ زﻧـﺪه اﺳـﺖ‪ «.‬دﻛﺘـﺮ ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﻣﺘﺄﺳـﻔﺎﻧﻪ ﻛـﺎري‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻛﺮد!«‬
‫ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ اﺑﺘﺪا ﺧﺒﺮ داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﺮدوﺳﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪه‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ دوﺳـﺖ ﻓﺮدوﺳـﻲ ﺳـﺮوان ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻴﺎد ﺑـﻪ ﺷـﻬﺎدت رﺳـﻴﺪه و‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎراﺣﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﻌﺪ‪ ،‬از ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك ﺗﻤـﺎس ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ و‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﻓﺮدا ﺳﺎﻋﺖ ‪ 7‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ در ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻨﺘﻈـﺮ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪«.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 128‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫دﻳﺪار ﺑﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ‬

‫ﺑﺮاي دﻳﺪار ﺑﺎ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﻋﺎزم ﺗﻬﺮان ﺷﺪم‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺪود ‪ 7‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ‬
‫از ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﻋﺮض ﻛﺮدم‪» :‬ﺑﻨﺪه اﻻن در ﻓﺮودﮔﺎه‬
‫ﻫﺴﺘﻢ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻤﻲ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺧﺪﻣﺘﺘﺎن ﺑﺮﺳﻢ‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻨﺘﻈﺮم ﺗﺎ ﺑﻴﺎﻳﻲ‪«.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 7:30‬رﺳﻴﺪم‪ .‬ﻣﻨﺘﻈﺮم ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻮﺳﻴﺪ و در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷـﻬﺎدت‬
‫ﺳﺮوان ﺻﻴﺎد و ﺳﺮﮔﺮد ﻣﻌﺎﻓﻲ و ﺳﺮوان ﻣﻴﺮزاﻳﻲ و دﻳﮕﺮ ﻫﻤﺮزﻣﺎن را ﺗﺒﺮﻳﻚ و‬
‫ﺗﺴﻠﻴﺖ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬آﻗﺎي ﻓﺮدوﺳﻲ! ﺣﺎﻻ ﻛـﻪ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﭼﻨﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت را داري‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ ﻣﻬﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣـﻞ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﻴﺴﺖ؟«‬
‫ﭘﺎﺳﺦ دادم‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺗﻴﻤﺴﺎر! اﻋﺘﻘﺎد ﺻﺪدرﺻﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا و اﻳﻤـﺎن ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎي‬
‫واﻗﻌﻲ‪ ،‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺠﺎﻋﺖ و ﺷﻬﺎﻣﺖ در اﻧﺴﺎن اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬و‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن داﻧﺶ ﻧﻈﺎﻣﻲ و رﻋﺎﻳﺖ دﻗﻴﻖ‬
‫و ﻣﻮ ﺑﻪ ﻣﻮي اﺻﻮﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﻔﻆ ﺟﺎن ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻓﺮﻳﻦ دﻗﻴﻘﺎً ﻫﻤﻴﻦ ﻃـﻮر اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪«.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 130‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺣﺮﻓﻢ را اداﻣﻪ دادم و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ‪ ،‬اﷲ اﻛﺒﺮ و ﻣﮕﺎﺳﻴﺲ و ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺪﻧﻲ را‬
‫ﻣﺜﺎل زدم و ﻋﺮض ﻛﺮدم‪» :‬ﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪ .‬اﺳﺘﻌﺪاد رزﻣﻲ ﻋﺮاق ﺳﻪ ﻳﺎ ﭼﻬﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻤـﺎن و‬
‫اﻋﺘﻘﺎد و اﻧﮕﻴﺰة ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭼﻬﺎر ﻳﺎ ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑـﻮد‪«.‬‬
‫در اداﻣﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎ و ﺑﺨﺼﻮص اﺑﺘﻜـﺎراﺗﻲ را ﻛـﻪ داﺷـﺘﻴﻢ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺗﻮﺿﻴﺢ دادم‪ .‬ﺑـﻪ ﻣﺎﺟﺮاﻫـﺎي روز ‪ 59/10/17‬اﺷـﺎره ﻛـﺮدم و‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮﻗﻒ ‪ 36‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﭘﺎﺗﻚ دﺷـﻤﻦ ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻـﺖ ﺑـﺮاي درﻫـﻢ ﻛﻮﺑﻴـﺪن‬
‫دﺷﻤﻦ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺮهاش ﺟﺪي ﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ آﻗﺎي ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﻛﻢ ﻧﺪاﻧﻴﺪ‪ .‬آﻗـﺎي ﻇﻬﻴﺮﻧـﮋاد ﻓـﻮقاﻟﻌـﺎده ﺑـﺎﺗﻘﻮا و ﻣﺘـﺪﻳﻦ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت و داﻧﺶ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل از ارﺗﺶ ﺟﺪا ﺑﻮدﻧـﺪ و‬
‫ﺑﻪ روز ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻧﻴـﺮوي زﻣﻴﻨـﻲ اﻓـﺴﺮان ﺷﺎﻳـﺴﺘﻪﺗـﺮ از اﻳـﺸﺎن‬
‫وﺟﻮد دارﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ در ﻣﻴﺎن ﺣﺮفﻫﺎﻳﺶ ﺟﻤﻠﻪاي ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﻤـﻴﻦ ﻗـﺪر ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﻜﺮي ﺷﺨﺺ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻧﺒﻮد‪ ،‬ارﺗﺶ ﻣﻀﻤﺤﻞ ﺷـﺪه و‬
‫ﻓﺎﺟﻌﺔ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪«.‬‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻛﺘﺮ ﭼﻤﺮان ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ ﺣﺮف ﻣﻲزد‬
‫و ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن را ﻟﻄﻤﻪ ﺑﻪ ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﻨﮓ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﺗﺎ ‪ 12:30‬ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺳـﻪ ﺑـﺎر ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﺧﺎوري رﺋﻴﺲ دﻓﺘﺮ اﻳﺸﺎن داﺧﻞ آﻣـﺪ و ﻗﺮارﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ را ﻳـﺎدآوري ﻛـﺮد و‬
‫اﻳﺸﺎن ﻫﺮ ﺑﺎر ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدادﻧﺪ‪» :‬ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﻓﺮدوﺳﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﻬﻢﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ‬
‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﺔ ﺳﺘﺎد ﻣـﺸﺘﺮك آﻣـﺪﻳﻢ‪ .‬در آﻧﺠـﺎ ﺑـﻪ اﻓـﺴﺮ ﺟﺎﻧـﺸﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ‪:‬‬
‫دﻳﺪار ﺑﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ ‪131 / .......................................................................................‬‬

‫»ﺧﻮدروﻳﻲ ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺎ راﻧﻨﺪه ورزﻳﺪه اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻗﺰوﻳﻦ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﻓﺮدا ﻃـﻮري‬

‫ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬در اﺗﺎق ﺟﻨـﮓ ﺳـﺘﺎد ﻣـﺸﺘﺮك ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬در ﺿـﻤﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻠﻴﺔ اﻓﺴﺮان ﻋﻤﻠﻴﺎت و اﻃﻼﻋـﺎت را ﺑـﺮاي ﺳـﺎﻋﺖ ‪11‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮدوﺳﻲ ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻛﻼس از ﻫﺮ ﻧﻈـﺮ ﻣﺮﺗـﺐ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫‪ 60/3/31‬رأس ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬ﺣﺪود ﭘـﺎﻧﺰده اﻓـﺴﺮ ﻋﻤﻠﻴـﺎت و اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎ‬
‫درﺟﺔ ﺳﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺑﺎﻻﺗﺮ در ﻛﻼس ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ اﺑﺘـﺪا ﻣـﺮا‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ اﻳﺸﺎن ﺗﺠـﺎرب ﺧـﻮﺑﻲ‬
‫از ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎ دارﻧﺪ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮارد آﻣﻮزﺷﻲ ﻳﮕـﺎنﻫـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪«.‬‬
‫ﺣــﺎﻻ ﺳــﺮﻫﻨﮓ ﺟــﻮاﻧﻲ ﭼــﻮن ﻣــﻦ در ﺑﺮاﺑــﺮ ﺟﻤﻌــﻲ از ﺳــﺮﻫﻨﮓﻫــﺎ و‬
‫ﺳﺮﺗﻴﭗﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ادارة ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻼﺳﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ ﺳﺨﻦ را آﻏﺎز ﻛﺮدم‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﺟﻤﻠﺔ اول‬
‫ﻣﻴﺦ را ﻛﻮﺑﻴﺪم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺳﺮوران و ﺑﺰرﮔﺎن‪ ،‬ﺑﻨـﺪه ﺑـﻪ دﺳـﺘﻮر اﺳـﺘﺎد ارﺟﻤﻨـﺪم‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ در ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺧﺪاي ﻧﺎﻛﺮده ﺑﻌﻀﻲ آﻗﺎﻳﺎن ﻓﻜﺮ ﻧﻜﻨﻨـﺪ‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﺎ ﺣﺎﻻ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﺎﻻ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ از آن ﺑﺎﻻ ﻣﺎ را رﻫﺎ ﻛﻨﻨـﺪ روي زﻣـﻴﻦ‪«.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﺠﺰ ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪي ﺗﺤﻮﻳﻠﻢ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﮕـﻮﻳﻢ در آن‬
‫ﭼﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده‪ ،‬در ﺟﺎي ﺟﺎي آن اﻣﺪاد ﻏﻴﺒﻲ را ﺑﻪ وﺿﻮح ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدهام‪«.‬‬
‫اداﻣﻪ دادم‪:‬‬
‫»اوﻻً ﺧﺪا ﻣﺮا ﻧﻴﺎﻣﺮزد اﮔﺮ در ﻫﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﺴﻲ را ﭘﻴﺶﻣـﺮگ ﺧـﻮد‬

‫‪1‬ـ ﻣﻦ در واﻗﻊ ﺣﺮف آن روز ﺳﺮﻫﻨﮓ رﺿﺎ را ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﺪم و او ﻫﻴﭻ ﺣﺮف ﻧﺰد‪.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 132‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد راﺳﺦ ﺟﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﻲاﻧﺪازم و ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﻳﮕﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺟﻠﻮ ﻣﻲروم‪ .‬ﺗﺎ ﺧﻮدم ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻜﻨﻢ و اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻤﻨـﻲ و ﻏـﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﻧـﺸﺪن‬
‫ﻳﮕﺎﻧﻢ ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻨﻢ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻧﻤﻲﻓﺮﺳﺘﻢ‪ .‬ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ ﺑﮕـﻮﻳﻢ ﻋﻠـﺖ اﻳﻨﻜـﻪ‬
‫ﺗﻠﻔﺎت رزﻣﻲ ﻳﮕﺎﻧﻢ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎر ﺑﻮده و ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ ﻳﮕـﺎنﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻟﻄﻒ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ اﻳﻦ اﺻﻞ ﺑﻮده اﺳﺖ‪«.‬‬
‫وﻗﺘﻲ وارد ﺻﺤﺒﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎتﻫﺎ ﺷﺪم‪ ،‬ﻛﻼس ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺸﺘﺎق ﺷـﻨﻴﺪن‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ و از ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦﻫﺎﻳﻢ ﻛﺎﻣﻼً راﺿﻲﺷﺎن ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬از‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺮ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ‪ 60/6/27‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺮﻓﻨـﺪ‪ ،‬ﭘﻴـﺮوزي دﺷـﻤﻦ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﻧﺎﻫﺎر ﻛﻪ ﺷﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺤﺒﺖ ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﻳﻜـﻲ ﺑـﺮاﻳﻢ ﻗﺎﺷـﻖ آورد‪ ،‬ﻳﻜـﻲ‬
‫دﻣﭙﺎﻳﻲ آورد‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺟﺎﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2:30‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺟﻠﺴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و ﺑﻲدرﻧـﮓ ﺑـﻪ دﻳـﺪار ﺧـﺎﻧﻮادهام‬
‫ﺷﺘﺎﻓﺘﻢ‪ .‬درﺳﺖ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از اﻳـﻦ دﻳـﺪار‪ 7 ،‬ﻣﻬﺮﻣـﺎه ‪ 60‬ﺳﺮﻟـﺸﻜﺮ ﺷـﻬﻴﺪ‬
‫ﻓﻼﺣﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺮﺗﻴﭗ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻜﻮري ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺮﺗﻴﭗ ﺷـﻬﻴﺪ‬
‫ﻧﺎﻣﺠﻮ وزﻳﺮ دﻓﺎع‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪ ﻛﻼﻫﺪوز ﻗﺎﺋﻢﻣﻘـﺎم ﺳـﭙﺎه و ﺷـﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤـﺪ ﺟﻬـﺎنآرا‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺳﭙﺎه ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ دﻳﮕﺮ ﺷﻬﺪاي اﻧﻘﻼب و ﺟﻨﮓ ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻼم دﻟﻨﺸﻴﻦاش در آذر ‪ 59‬را ﺗﺎ زﻧـﺪهام از ﺧـﺎﻃﺮم ﻧﺨﻮاﻫـﺪ رﻓـﺖ‪» :‬ﻣـﺎ‬
‫اﻣﺮوز ﺑﺮاي رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي رﻓﺘـﺎر ﻛﻨـﻴﻢ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﺮﮔﺮدﻫﺎي ﺳﻲﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ اﻣﺮوز ﻣﺎ اﻓﺘﺨﺎر ﻛﻨﻨـﺪ و اﻳـﻦ ﻟﺒـﺎس را ﺑـﺎ‬
‫ﺷﺮاﻓﺖ و ﻏﺮور ﺑﻪ ﺗﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫□‬
‫اﻋﺘﻘﺎدم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺣﻖ ﻧﺪارد ﺑﻴﻦ ﺳﺮﺑﺎزاﻧﺶ ﺗﻔـﺎوت ﻗﺎﺋـﻞ‬
‫دﻳﺪار ﺑﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ ‪133 / ......................................................................................‬‬

‫ﺷﻮد‪ .‬ادﻋﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﺳـﺮﺑﺎزي ﭘـﺎرﺗﻲﺑـﺎزي ﻛﻨﻨـﺪ و‬
‫ﺟﺎي ﺧﻮب و ﺑﻲﺧﻄﺮ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜـﻪ ﺑـﻪ ﮔـﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ ﺑﻴﺎﻳـﺪ‪،‬‬
‫اﺳﻤﺶ را از واﺣﺪ ﻣﻦ در ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ دوﺳﺘﺎن ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ دو‬
‫ﺳﺮﺑﺎز ﺳﻔﺎرش ﺷﺪه در ﺳﻬﻤﻴﺔ ﮔﺮدان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ رﻛـﻦ ﻳـﻚ ﮔﻔﺘـﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮدوﺳﻲ اﺑـﻼغ ﺷـﻮد‪ ،‬از ﮔـﺮدان ‪ 220‬ﺑﺮدارﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن اﮔﺮ ﺑﺮوﻧﺪ زﻳﺮ دﺳﺘﺶ دﻳﮕﺮ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ از دﺳﺘﺶ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎي اواﺧﺮ ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪ 60‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑـﻪ ﭘﺎﺳـﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ آﻣـﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺪﺗﻲ اﺳﺖ ﻓﺮزﻧﺪم را ﻧﺪﻳﺪهام‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﮔﺮ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣـﻲﮔـﻮﻳﻢ‬
‫ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺷﻤﺎ ﻧﻴﻢﺳﺎﻋﺘﻲ اﻳﺸﺎن را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ و ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺪر ﺳﺮﺑﺎز ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻄـﺎﻟﺒﻲ ﻛـﺮد ﻛـﻪ از آن ﺑـﻮي‬
‫رﺷﻮه ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻨﻈﻮرﺗﺎن را ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻢ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ؟«‬
‫ﻣﻦ را ﻛﻨﺎر ﻛﺸﻴﺪ و ﻳﻚ ﭼﻚ در ﺟﻴﺒﻢ ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﺗﻮﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﭘﺴﺮ ﻣﺮا ‪ 200‬ﻣﺘﺮ ﻋﻘﺐ ﺑﻔﺮﺳـﺘﻴﺪ‪ .‬اﮔـﺮ ﻋﻘـﺐﺗـﺮ ﺑﻔﺮﺳـﺘﻴﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲدﻫﻢ!« از ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ داﺷﺘﻢ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻣﻲﺷﺪم‪ .‬ﭼﻚ را ﭘـﺎره ﻛـﺮده و ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرﺗﺶ زدم‪ .‬ﺻﺪاﻳﻢ از ﺧﺸﻢ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪاي ﻛﻪ ﺷﺎﻳـﺴﺘﻪاش ﺑـﻮد‬
‫ﻧﺜﺎر ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻓﻘﻂ ﺧﺪا را ﺷﻜﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻢ ﻫﺴﺘﻲ وﮔﺮﻧﻪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد رﺷﻮه ﻛﺎري ﻣﻲ ﻛﺮدم ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﻮي‪ .‬ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﺸﻲ؟ ﻣﮕـﺮ ﺧـﻮن‬
‫ﭘﺴﺮ ﺗﻮ از ﺧﻮن دﻳﮕﺮان رﻧﮕﻴﻦﺗﺮ اﺳﺖ؟ ﺑﺮو ﺗﻮﺑﻪ ﻛـﻦ و ﺑﭽـﻪات را ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﺑﺴﭙﺎر‪«.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 134‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺗﺼﺮف آﺑﺎديﻫﺎي رﻣﻠﻪ و آزادي در ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣـﺎه ‪ 60‬در وﺿـﻌﻴﺘﻲ‬

‫ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ دو ﭘﻞ از ﭼﻬﺎر ﭘﻞ روي رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن دﺳﺖ ﻣﺎ ﺑﻮد و ﻣﺴﻴﺮ رﻓـﺖ‬
‫و آﻣﺪ دﺷﻤﻦ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ روﺑﻪرو ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد را اﮔﺮ ﻳﻚ ﻣﺜﻠﺚ ﻗﺎﺋﻢاﻟﺰاوﻳﻪ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻋـﺪة‬
‫آن رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن‪ ،‬ﺿﻠﻊ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ آن از ﺑﺴﺘﺎن ﺑـﻪ رودﺧﺎﻧـﻪ ﻧﻴـﺴﺎن و ﻣﺤـﻞ‬
‫اﺳﺘﻘﺮار دﺷﻤﻦ وﺗﺮ اﻳﻦ ﻣﺜﻠﺚ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ راهﻫﺎي ﻣﺘﻌـﺪدي ﺑـﺮاي ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺖ و ﻫﺮ ﻳﮕﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺧﻮد‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه داﺷﺖ‪ .‬ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ ﻛﻪ در ﻣﻨﺘﻬﻲاﻟﻴﻪ ﺳﻤﺖ راﺳـﺖ ﻗـﺮار داﺷـﺖ‪،‬‬
‫اﻣﻜﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺷﻬﺎدت ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﻼﺣﻲ‪ ،‬ﺳﺮﺗﻴﭗ ﻇﻬﻴﺮﻧﮋاد ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك‬
‫ارﺗﺶ و ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺻـﻴﺎد ﺷـﻴﺮازي ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﻧﻴـﺮوي زﻣﻴﻨـﻲ ارﺗـﺶ‬
‫ﻣﻨﺼﻮب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﻴﺎد ﺷـﻴﺮازي ﺗﺤـﻮﻻﺗﻲ در ﺳـﺎزﻣﺎن دﻫـﻲ‬
‫ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﺑﺘﻜﺎرات اﻳـﺸﺎن آوردن اﺳـﺎﺗﻴﺪ داﻧـﺸﮕﺎه‬
‫ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 136‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي‪ ،‬اﻓﺴﺮان ﻗﺪﻳﻤﻲ اﻣﺜـﺎل ﺳـﺮﻫﻨﮓ ﻗﻮﻳـﺪل‪ ،‬ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬

‫ﻧﺴﺎج ﻣﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺳﺮﻫﻨﮓ اﻗﺒﺎل و ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻣﻌﻴﻦوزﻳـﺮي را ﻛـﻪ ﻫﻤﮕـﻲ از اﺳـﺎﺗﻴﺪ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺮارﮔﺎه ﻣﻘﺪم ﻧﻴـﺮوي زﻣﻴﻨـﻲ آورد و ﺳـﺘﺎدش را در‬
‫دزﻓﻮل ﻗﺮار داد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺘﺎد ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻨﺸﺄ ﭘﻴﺮوزيﻫﺎي ﺑﺰرﮔـﻲ در ﻋﻤﻠﻴـﺎتﻫـﺎي‬
‫ﻓﺘﺢاﻟﻤﺒﻴﻦ و ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺗــﺎرﻳﺦ ‪ 60/8/30‬در ﺣــﺎﻟﻲ ﻛــﻪ ﺑــﻪ ﻋﻤﻠﻴــﺎت آزادﺳــﺎزي ﺑــﺴﺘﺎن ﻳــﺎ‬
‫ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻃﺮح ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺮح ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ‬
‫اﺑﻼغ ﺷﺪ‪» :‬ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دارد ﺿﻤﻦ ﭘﺪاﻓﻨﺪ در ﺷﻤﺎل ﻛﺮﺧﻪ ﻛﻮر‬
‫در ﺳﺎﻋﺖ )س( روز )ر(‪ 1‬در ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺗﻚ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي دﺷﻤﻦ را‬
‫ﻣﻨﻬﺪم و ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺑﻴﻦ ﻛﺮﺧﻪ و ﻧﻴﺴﺎن ﺗﺎ ﻫﻮراﻟﻌﻈﻴﻢ را ﺗﺄﻣﻴﻦ و ﺳـﭙﺲ در ﺷـﻤﺎل‬
‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس در واﻗﻊ اوﻟﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﻬﻴﺪ ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي ﺑﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺘﺮك و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻴﻦ ارﺗﺶ و ﺳﭙﺎه ﺑﻪ اﺟـﺮا ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﺷـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﺑﺎره ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﺮدان ‪ 220‬ﻣﺤﻮل ﺷﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺮدان ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري‬
‫ﮔﺮدان ‪ 104‬ﭘﻴﺎده از ﻟﺸﻜﺮ ‪ 77‬ﺧﺮاﺳﺎن و ﮔـﺮدان اﻣـﺎم ﺳـﺠﺎد)ع( از ﺳـﭙﺎه‪ 2‬از‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 60/9/3‬ﺗﺎ ‪ 60/9/7‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻻزم را اﻧﺠﺎم داده و ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧﻚ از اﺑﺘﺪا ﺗـﺎﻛﻨﻮن در ﻏـﺮب ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد در اﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫ﺑﻮده‪ ،‬دو ﮔﺮدان ارﺗﺶ و ﺳﭙﺎه را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﻳﮕﺎﻧﻲ وارد ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﻮد‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻃﺮح ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ آن ﻳﮕﺎن اﺑﻼغ ﻣﻲﺷـﻮد ﺗـﺎ آﻣـﺎدﮔﻲ‬
‫ﺧﻮد را اﻋﻼم ﻛﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻃﺮح ﺑﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺷـﺪه و ﺳـﺎﻋﺖ )س( و روز )ر( ﻣـﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﮔﺮدان ‪ 24‬ﭘﻴﺎده از ﺗﻴﭗ ﻋﺎﺷﻮرا‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس ‪137 / .......................................................................................‬‬

‫در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﺗﻴﭗ ‪ 2‬زﻧﺠﺎن را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺣﺘﻴـﺎط در‬
‫ﺷﻮش ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ ﻣﻨﻄﻘـﺔ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ آورد‪ .‬ﺑـﺮ اﻳـﻦ اﺳـﺎس ﺷـﻤﺎل ﺟـﺎدة‬
‫ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ـ ﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻴﭗ ﻳﻚ و ﺟﻨﻮب ﺟﺎده ﺑﻪ ﺗﻴﭗ ‪ 2‬واﮔـﺬار ﺷـﺪ‪ .‬ﻣﺤـﻞ‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﮔﺮدان ‪ 220‬در ﻣﻨﺘﻬﻲاﻟﻴﻪ ﺳﻤﺖ راﺳـﺖ و ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ ﮔـﺮدان ‪125‬‬
‫ﭘﻴﺎده ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺑﻼغ اﻳﻦ ﻃﺮح ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺳﺮوان ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ ﻧﻮﺟﻮان ﭘﺎي ﭘﻴﺎده ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬
‫دﻗﻴﻖﺗﺮ ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﮔﺮدانﻫﺎ رﻓﺘﻴﻢ و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻜﺎﻓﻲ ﺑـﻪ ﻣـﺴﺎﺣﺖ ﺳـﻪ اﻟـﻲ‬
‫ﭼﻬﺎر ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻴﻦ دو ﻳﮕﺎن ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻜﺎف ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺤﻞ رﺧﻨﺔ دﺷﻤﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ ﮔﺮدان ‪ 125‬ﭘﻴـﺎده ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰه رﻓﺘـﻪ و ﺑـﺎ ﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ آﻧﻬـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫روز ‪ 60/9/6‬دﺳﺘﻮر ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس ﺑﻪ ﻳﮕﺎنﻫﺎ اﺑﻼغ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﺑﺎ اﻧﺘﺼﺎب ﺷﻬﻴﺪ ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ زﻣﻴﻨﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﮔﺴﺘﺮده ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ‬
‫و ﺳﭙﺎه و اﻳﺠﺎد وﺣـﺪت ﺑـﻴﻦ ﻧﻴﺮوﻫـﺎ ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﻓـﺮاﻫﻢ ﺷـﺪ و ﺑـﺮاي اﺟـﺮاي ﻋﻤﻠﻴـﺎتﻫـﺎي ﻣـﺸﺘﺮك‬
‫ﻃﺮحرﻳﺰيﻫﺎ ﺷﺮوع و ﺗﻘﺪم ﺑﻪ ﻏﺮب دزﻓﻮل و ﻣﺤﻮر ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد داده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن‬
‫داﻧﺸﻜﺪه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ ﻛﻪ در ﻗﺮارﮔﺎه ﻣﻘﺪم اﻳﻦ ﻧﻴﺮو ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﻏﺮب ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻠﻞ ﻋﻤﺪه اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺳﻬﻞاﻟﻮﺻﻮل ﺑﻮدن اﻫﺪاف ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﺘـﺮ‪،‬‬
‫ﺗﺼﺮف ﺑﺴﺘﺎن و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺮز و ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ در ﻗﻮا ﭘﺲ از ﺗﺼﺮف ﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ارﺗﻔﺎﻋـﺎت‬
‫ﻣﻴﺶداغ و ﺷﻦزارﻫﺎي ﺷﻤﺎل و ﺑﺎﺗﻼق ﻫﻮراﻟﻌﻈﻴﻢ در ﺟﻨﻮب ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﻌﻜﺎس ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﻗﻄﻊ‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻗﻮاي ﻋﺮاﻗﻲ در ﺷﻤﺎل و ﺟﻨﻮب ﺑﺴﺘﺎن و ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﻮدن ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﺤﻮر ﺳﻮﺳـﻨﮕﺮد و اﻫـﻮاز از‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﺪ‪) .‬اﻃﻠﺲ ﻧﺒﺮدﻫﺎي ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﻧﺰاﺟﺎ(‬
‫در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﻬﺮ ﺑﺴﺘﺎن و ‪ 70‬روﺳﺘﺎي ﻣﺮزي آزاد ﺷﺪ‪ 3000 .‬ﻧﻔﺮ از ﻣﺘﺠﺎوزﻳﻦ ﻛﺸﺘﻪ و ‪ 2000‬ﻧﻔﺮ زﺧﻤـﻲ‬
‫و ‪ 546‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﺳﺎرت درآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ 180‬ﺗﺎﻧﻚ و ﻧﻔﺮﺑﺮ‪ 240 ،‬ﺧﻮدرو و ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت‪ 18 ،‬ﻓﺮوﻧﺪ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ و‬
‫‪ 5‬ﻓﺮوﻧﺪ ﻫﻠﻲﻛﻮﭘﺘﺮ دﺷﻤﻦ ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ‪ 100‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ‪ 70 ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻔﺮﺑـﺮ‪ 250 ،‬دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﺧﻮدرو‪ 128 ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت راهﺳﺎزي و ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎدي ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺟﻨﮓاﻓﺰار ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺳـﻼم‬
‫درآﻣﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻛﺘﺎب ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻘﺪس ﻣﺴﻌﻮد ﺑﺨﺘﻴﺎري(‬
‫‪ .............................................................................. / 138‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻧﻘﺸﻪ اﻃﻠﺲ »ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس«‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس ‪139 / .......................................................................................‬‬

‫ﻳﮕﺎنﻫﺎي ﺗﻴﭗ ﻳﻚ ﻛﻪ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﻮدﻧـﺪ ﺟﺎﺑـﻪﺟـﺎﻳﻲ‬

‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬دو ﻳﮕﺎن ارﺗﺶ و ﺳﭙﺎه ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﺸﺎن را در اﻳﻦ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫آورده ﺑﻮدﻧﺪ آﻣﺎده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮدان ‪ 104‬در ﻣﺴﻴﺮ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻂ ﭘﺪاﻓﻨﺪي دﺷﻤﻦ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻧﺎﻟﻲ را در ﺷﺐﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻣﻄﻠﻖ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺼﺮ روز ﺷﻨﺒﻪ ‪ 60/9/7‬زﻣﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﻋﺖ ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎﻣﺪاد ‪ 60/9/8‬ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮدان اﺑﻼغ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻧﻬﺎﻳﻲ و آﻣـﺎدﮔﻲﻫـﺎي‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﻳﮕﺎنﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻋﻘﺮﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎﻣﺪاد ‪ 60/9/8‬رﺳﻴﺪ‪ .‬رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﺎده از‬
‫‪1‬‬
‫داﺧﻞ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳـﻤﺖ دﺷـﻤﻦ ﻫﺠـﻮم ﺑﺮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ دﺷﻤﻦ از ﺣﻤﻠﻪ آﮔﺎه ﺷﺪه و ﺑﺎ آﺗﺶ ﻣﺴﻠﺴﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻧﺘﻬـﺎي‬
‫ﻛﺎﻧﺎل ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﻠﻮي ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺖ و آﻧﻬﺎ را زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫ده دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺲ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﻳﻚ ﺑـﻪ ﮔـﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ‬
‫دﺳﺘﻮر ﺣﺮﻛﺖ داد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﺎم را ﺑﻪ ﮔﺮوﻫـﺎنﻫـﺎ اﺑـﻼغ ﻛـﺮدم‪ .‬داﺧـﻞ‬
‫ﻧﻔﺮﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﻪ راﻧﻨﺪه دﺳﺘﻮر ﺣﺮﻛـﺖ دادم‪ .‬ﻧﻔﺮﺑـﺮ از ﺳـﻨﮕﺮ ﺑﻴـﺮون آﻣـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻔﺮاﺗﻲ ﻛﻪ زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻧﻔﺮﺑﺮﻫـﺎ و‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﭘﺨﺶ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد زﻳـﺮ ﺷـﻨﻲ آﻧﻬـﺎ ﺑﺮوﻧـﺪ از ﻃﺮﻓـﻲ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺗﻚ را ﻛﺸﻒ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻟﺰاﻣـﻲ ﺑـﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷـﻲ ﻧﺒـﻮد ﺑـﻪ ﻫﻤـﻪ‬

‫‪1‬ـ در ﻗﺮارﮔﺎه ﻛﺮﺑﻼي ﻳﻚ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺮاي آن ﻛﻪ دﺷﻤﻦ از ﺣﻤﻠﻪ آﮔﺎه ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ رﻣـﺰ‬
‫ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﻳﮕﺎنﻫﺎ ﻣﺨﺎﺑﺮه ﻧﺸﻮد و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻣﺮﻳﻪ زﻣﺎن ﺗﻚ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳـﺪه ﺑـﻮد اﻛﺘﻔـﺎ‬
‫ﮔﺮدد‪) .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻛﺘﺎب ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻘﺪس ـ ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻌﺎرف ﺟﻨﮓ ﺷﻬﻴﺪ ﺳﭙﻬﺒﺪ ﻋﻠﻲ ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي‬
‫ـ ﺳﺮﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﺳﺘﺎد ﻣﺴﻌﻮد ﺑﺨﺘﻴﺎري(‬
‫‪ ................................................................................ / 140‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ و ﺧﻮدروﻫﺎ دﺳﺘﻮر دادم ﭼﺮاغﻫﺎﻳﺸﺎن را روﺷﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎره ﻫﻤـﺔ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ و ﻧﻔﺮﺑﺮﻫﺎ و ﺧﻮدروﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻣﻮﺗﻮرﺳﻮارﻫﺎ ﭼﺮاغﻫـﺎ را‬
‫روﺷﻦ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧـﻮد ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮدم ﻃـﻮل‬
‫ﺳﺘﻮن ﺑﺎ ﭼﺮاغﻫﺎي روﺷﻦ ﺑﻪ ‪ 20‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ در ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ‬
‫ﻫﻤﻪ در ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻮر اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ دﻫﻢ اﻳـﻦ ﺳـﺘﻮن ﺗﺎﻧـﻚ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد وﺣﺸﺖ در دل ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎران ﺷﺪﻳﺪي ﮔﺮﻓﺖ ﻛـﻪ ﻟﻄـﻒ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎران رﻣﻞﻫﺎ را ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮد و ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد اداﻣـﻪ‬
‫دﻫﻨﺪ‪ .‬درﺳﺖ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ دﺷـﻤﻦ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ 1.‬دﺷـﻤﻦ‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺳﻴﻠﻲ را ﺧﻮرد و ﻋﻘﺐ رﻓﺖ ﺗﺎ دو ﭘﻞ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه روي رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﺳﺮوان ﻣﻈﺎﻫﺮي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫـﺎن دوم ﺗـﺮﻛﺶ‬
‫ﺧﻮرده و ﻣﺠﺮوح ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮوان آرش ﻣﻬﺮ‪ 2‬دﺳﺘﻮر دادم ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ اﻳﻦ‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﺳﺮوان ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ ﻧﻮﺟﻮان رﺋﻴﺲ رﻛﻦ ﺳﻮم ﮔﺮدان‪ ،‬اﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت را ﭼﻨـﻴﻦ رواﻳـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ :‬آﺗـﺶ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ و ﭘﻴﺶروي ﻛﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﺮدان ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ را‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺟﻨﺎح ﮔﺮدان در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﺮدان ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﺮوﻫﺎن دوم ﻫﻢ رو‬
‫ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﺮوان آرشﻣﻬﺮ ﭘﺲ از ﻣﺴﺎﻓﺘﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﭘﻴـﺎده ارﺗـﺶ و ﺳـﭙﺎه در‬
‫ﻳﻚ ﺟﺎ ﺗﺠﻤﻊ و زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬از ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﮔـﺮدان ﺗﻘﺎﺿـﺎي ﻛﻤـﻚ ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﭼﻴـﺰي ﻧﮕﺬﺷـﺖ‪،‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮدوﺳﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان در ﻣﺤﻞ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺟﻠﻮ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎ روﺣﻴﻪ و دﻟﮕﺮﻣﻲ داد‬
‫و ﻫﻤﮕﻲ آﻧﻬﺎ و ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﺷﻤﻦ ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻦ و ﺳـﺮﮔﺮد ﺻـﻨﻌﺘﻲ در ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰ ﻗﺒﻠـﻲ‬
‫)ﺧﻂ ﻋﺰﻳﻤﺖ و ﺧﻂ ﺗﻤﺎس( در ﺣﺎل ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺧﻤﭙﺎرهاﻧﺪازﻫﺎ و ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ و اﻋﺰام آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ و‬
‫ﻣﻬﻤﺎت و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲﻫﺎ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ دﺷﻤﻦ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﺎﻣﺪاد ﺗﺼﺮف ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ »ﺳﺮﮔﺮد ﺷﻬﻴﺪ آرشﻣﻬﺮ« ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻓﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس ‪141 / ........................................................................................‬‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺶ ﺻﺒﺢ ‪ 60/9/8‬ﻫﻮا روﺷﻦ ﺷﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﺻـﺤﻨﻪﻫـﺎي ﻋﺠﻴﺒـﻲ از‬

‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎ را ﻣﻲدﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺨﺎﻟﻒ در ﻛﻨﺎر ﺗﺎﻧﻚﻫـﺎي دﺷـﻤﻦ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ دو ﺗﺎﻧﻚ ﺧﻮدي و دﺷـﻤﻦ درﺳـﺖ رو ﺑـﻪ روي ﻫـﻢ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﻮﭘﺸﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت رو در رو ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد‪ .‬زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫اﺳﺘﻮار اردﻳﺨﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻮﻻس‪ 1‬ﺗﻮپ ﺗﺎﻧﻚ دﺷﻤﻦ را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﻳﻚ ﮔﻠﻮﻟﻪ‬
‫ﻫﻢ داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ آﻣﺎدة ﺷﻠﻴﻚ اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ دﺷﻤﻦ ﻓﺮﺻـﺖ ﻣﺎﺷـﻪ ﻛـﺸﻴﺪن را ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻧﻴﺎورده و ﺧﺪﻣﻪاش ﻓﺮار ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻫﻔﺖ ﺻﺒﺢ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮدان ‪ 104‬و ﮔﺮدان اﻣﺎم ﺳـﺠﺎد )ع( ﺗـﺎ ﻣـﺮا‬
‫دﻳﺪﻧﺪ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ و اﺑﺮاز ﻣﺤﺒﺖ و ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺘﻘـﺎﺑﻼً ﺗـﺸﻜﺮ‬
‫ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﺎ دﺷﻤﻦ را در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻀﻤﺤﻞ ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ ،‬اﻣـﺎ اﻣﻜـﺎن ﭘﺎﺗـﻚ‬
‫دﺷﻤﻦ زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ اراده و ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﻢ و آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻴﻢ ﭘﺎﺗﻚ دﺷﻤﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫اﻣﺎ در روز اول از ﭘﺎﺗﻚ ﺧﺒﺮي ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭘـﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ﭘﺎﺗـﻚ دﺷـﻤﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮔﺮوﻫﺎنﻫﺎ اﺑﻼغ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺳﻤﺖ اﺟﺮاي آﺗﺶ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ﺟﻠﻮ‬
‫را ﻃﻮري ﻗﺮار ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻛﻪ دو ﭘﻞ روي ﻧﻴﺴﺎن‪ 3‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ دﺷـﻤﻦ‬

‫‪1‬ـ درﻳﭽﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪة ﮔﻠﻮﻟﻪ در اﻧﺘﻬﺎي ﺗﻮپ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪2‬ـ رواﻳﺖ ﺳﺮوان ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮي ﻧﻮﺟﻮان درﺑﺎره روز اول‪ :‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 3‬ﺑﻌـﺪازﻇﻬﺮ ‪ 60/9/8‬از ﺷـﺪت آﺗـﺶ‬
‫ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻛﻢ ﺷﺪ و ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ و ﻛﺴﺐ دﺳﺘﻮر از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮدوﺳـﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدم ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﻧﻔﺮات دﺷﻤﻦ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﻛـﻪ ﺑـﻮي ﺗﻌﻔـﻦ‬
‫اﺟﺴﺎد دﺷﻤﻦ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺐ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ را ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﻴﺪار ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺳﺮوان آرش ﻣﻬـﺮ‬
‫در داﺧﻞ ﻧﻔﺮﺑﺮ ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﭘﻞﻫﺎي ﺷﻴﺦ ﺧﺰﻋﻞ‪ 2‬و ﺷﺮﻓﻪ‪ .‬ارﺗﺶ ﻋﺮاق واﺑﺴﺘﮕﻲ زﻳﺎدي ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﭘﻞ داﺷـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻗﺒﻠﻲ دو ﭘﻞ اﻟﻮان و ﺷﻴﺦ ﺧﺰﻋﻞ‪ 1‬از ﺗﺴﻠﻂ آﻧﻬﺎ ﺧﺎرج ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﺮاق در‬
‫ﻛﻨﺎر اﻳﻦ ﭘﻞﻫﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻠﻨﺪ و ﻣﺴﺘﺤﻜﻤﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 142‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺴﺘﺎن را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﺎﺗﻜﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮش ﺑﻮدﻳﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺷـﺶ ﺻـﺒﺢ ‪ 60/9/9‬ﺑـﻪ وﻗـﻮع‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺖ ﻋﺮاق آﺗﺶ ﺷﺪﻳﺪي رﻳﺨﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺎﻧـﻚﻫـﺎي ﻣـﺎ روي‬
‫دﺷﻤﻦ ﺧﻴﻠﻲ دﻗﻴﻖ اﺟﺮاي آﺗﺶ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎﻳﺸﺎن را از ﭘﻬﻠﻮ ﻣﻲزدﻳﻢ‪ .‬در‬
‫ﻋﺮض ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ اﻣﺎﻧﺸﺎن را ﺑﺮﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﭘﺎﺗﻚ ﺷـﺎن ﺟـﺰ دادن ﺗﻠﻔـﺎت ﺑﺮاﻳـﺸﺎن‬
‫ﻓﺎﻳﺪهاي ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬روز ﺑﻌﺪ ‪ 60/9/10‬ﻫﻢ ﭘﺎﺗﻚ دﻳﮕﺮي را ﺗﺪارك ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑـﺎز‬
‫‪1‬‬
‫ﻫﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔـﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ ﻧﻘـﺶ ﺑـﺴﻴﺎر ﻣـﺆﺛﺮي در آزادﺳـﺎزي‬
‫آﺑﺎديﻫﺎي ﺳﻮﻳﺪاﻧﻲ‪ ،‬رﻣﻠﻪ ‪ 1‬و ‪ ،2‬ﺷﺮﻓﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎوس‪ ،‬ﺷﻴﺦ ﺧﺰﻋﻞ و دﻏﺎﻏﻠﻪ‪،‬‬
‫اﻣﺎمزاده زﻳﻦاﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ و ﻣﮕﺎﺳﻴﺲ داﺷﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻫـﺪف و ﺗﺠﺪﻳـﺪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت از ﮔﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧـﻚ ﭘـﻨﺞ درﺟـﻪدار و ﭼﻬـﺎر ﺳـﺮﺑﺎز ﺑـﻪ‬
‫ﺷــﻬﺎدت رﺳــﻴﺪﻧﺪ‪ :‬اﺳــﺘﻮار ﺷــﻬﻴﺪ ﻣﺠﺘﺒــﻲ ﻣــﺸﺎﻳﺨﻲ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﺒــﺎن ﻳﻜــﻢ ﺷــﻬﻴﺪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪرﺿــﺎ ﻗﻬﺮﻣــﺎنﭘــﻮر‪ ،‬اﺳــﺘﻮار دوم ﻋﻠــﻲ ﺳــﺒﺤﺎن‪ ،‬ﮔﺮوﻫﺒــﺎن ﻳﻜ ـﻢ ﻋﻠــﻲ‬
‫رﺷﻴﺪيﻧﺼﺐ‪ ،‬اﺳﺘﻮار ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺟﺎنﻓﻜﺮ‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﺪاﺑﺨﺸﻲ‪،‬‬
‫ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪي‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤـﺪ زارع اﻛـﺮم و ﺳـﺮﺑﺎز ﺷـﻬﻴﺪ‬
‫ﺳﻴﺎﻣﻚ ﻫﺎﺷﻤﻴﻪ‪.‬‬

‫‪1‬ـ رواﻳﺖ ﺳﺮوان ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ ﻧﻮﺟـﻮان از روز ‪ : 60/9/10‬ﺳـﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﺑﻌـﺪازﻇﻬﺮ ﺑﺮاﺑـﺮ دﺳـﺘﻮر ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﮔﺮدان ﻫﻤﺮاه ﻳﻚ درﺟﻪدار رﻛﻦ ‪ 2‬و ﭼﻨﺪ ﺳﺮﺑﺎز ﺑﻪ ﺟﻨﺎح راﺳﺖ ﮔﺮدان ﺣﺮﻛﺖ ﻛـﺮدﻳﻢ و ﺑـﺎ آن ﻛـﻪ‬
‫زﻳﺮ آﺗﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دﺷﻤﻦ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺧﻮد را ﺑﻪ ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔـﺮدان‬
‫‪ 114‬از ﺗﻴﭗ ‪ 2‬زﻧﺠﺎن رﺳﺎﻧﺪﻳﻢ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻳﻢ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎ و ﺗﻴﭗ زﻧﺠﺎن ﺷﻜﺎف وﺟﻮد دارد‪ .‬در‬
‫ﺿﻤﻦ در ﻫﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﺳﺮﺑﺎز ﻋﺮاﻗﻲ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔـﺮدان ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ ﮔﺰارش ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻼش ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮدان و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺗﻴﭗ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﻣﺬﻛﻮر اﺷﻐﺎل ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖاﻟﻘﺪس ‪143 / .......................................................................................‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﭘﻞﻫﺎي ﻧﻴﺴﺎن‬

‫‪ ............................................................................... / 144‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﻳﻚ ﻗﺪم ﺗﺎ اﺳﺎرت‬

‫‪ 60/9/15‬ﻧﻴﻤﻪﻫﺎي ﺷﺐ ﺑﻲﺳﻴﻢﭼﻲام ﻣﺮا ﺑﻴﺪار ﻛﺮد ﺗـﺎ ﭘﻴـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ ﮔـﺮدان‬

‫‪ 176‬ﺑﻪ ﺗﻴﭗ ﻳﻚ داده ﺑﻮد اﻃﻼع دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر داده ﺑﻮدم ﻫـﺮ ﭘﻴـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ ردة ﮔﺮدانﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻴﭗ و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﻣﺨﺎﺑﺮه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﮕﻴـﺮد و ﺑـﻪ ﻣـﻦ ﺑﺪﻫـﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺧﺒﺮ آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﺮدان ‪ 176‬ﭘﻴﺎده ﻛﻪ در ﺳﺎﺣﻞ رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن ﻣـﺴﺘﻘﺮ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ ﭘﻴﺎم داده ﻛﻪ در ﺳـﺎﻋﺖ ‪ 1:30‬ﺑﺎﻣـﺪاد ﺻـﺪاي ﺗـﺮدد ﺗﺎﻧـﻚ‬
‫ﺷﻨﻴﺪه و ﺳﻤﺖ ﺻﺪا از آن ﻃﺮف رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﭘﻴـﺎم ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ و ﺗﻌﺠﺐآور ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً ﺻﺪاي ﺗﺎﻧـﻚ از ﮔـﺮدان ﻣـﺎ ﻧﺒـﻮده‪ ،‬ﭼـﻮن ﻣـﺎ‬
‫ﺗﺤﺮﻛﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ‪ ،‬رﻛﻦ دوم ﺗﻴﭗ و ﻟﺸﻜﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﺮارﮔـﺎه ﻛـﺮﺑﻼ‬
‫اﻋﻼم ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ‪ 10‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺟﻨﻮب ﻧﻴﺴﺎن ﻓﺎﺻﻠﻪ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺗﻌﺪاد ﻧﻴﺮوي ﻛﻢ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﭘﻮﺳـﺖ ﭘﻴـﺎزي آن ﺟﻠـﻮ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻫﻮا ﻛﻪ رو ﺑﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ رﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨﺎه ‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎز ﺑﻲﺳﻴﻢﭼﻲ‬

‫‪1‬ـ اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨﺎه ﻧﻴﺮوي ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ روز ﻗﺒﻞ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﺧﻴﻠﻲ دوﺳـﺖ دارم‬
‫اداﻣﻪ در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫‪ ............................................................................... / 146‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫و ﺳﺮﺑﺎز ﺣﺠﺖ »ت«‪ 1‬ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺎن رﻓﺘـﻴﻢ‪ .‬ﭘـﺲ‬
‫از ﮔﺬﺷﺘﻦ از روي ﭘﻞ ﺷﻴﺦ ﺧﺰﻋﻞ ﺣﺪود ﻳـﻚ ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ ﺟﻠـﻮﺗﺮ در ﮔـﻮداﻟﻲ‬
‫اﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎز »ت« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﻮﺗﻮر ﺳﻴﻜﻠﺖ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪه‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻤـﻴﻦ ﺟـﺎ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺮﮔﺮدم‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ اﮔﺮ اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﻣﻦ ﺑـﺮوم‪ «.‬ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫»ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬وﻟﻲ ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻠﻮ ﻧﺮو‪«.‬‬
‫رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮوﻳـﻲ ﻧﺪﻳـﺪم‪ «.‬ﻧﮕـﺎه ﺑـﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮﺷـﻤﺎر‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﻛﺮدم‪ ،‬ﺣﺪود ﺷﺶ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬ﻣﮕـﺮ ﻧﮕﻔـﺘﻢ ﻳـﻚ‬
‫ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮو‪ ،‬ﭼﺮا ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ رﻓﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪» :‬دﻳﺪم ﺧﺒﺮي ﻧﺒﻮد ﺟﻠﻮﺗﺮ رﻓﺘﻢ!«‬
‫ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺧﻮدم ﺑﺎ ﻣﻮﺗـﻮر ﺑـﺮوم‪ .‬اﻳـﻦ ﺑـﺎر اﺳـﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨـﺎه‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬اﮔﺮ اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﻣـﻦ ﺑـﺮوم‪ «.‬ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﺮو!« ﺳـﺮﺑﺎز »ت« ﺑـﺎز‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻫﻤﺮاﻫﺶ ﺑﺮوم‪ .‬ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ از‬
‫ﺣﺮﻛﺘﺸﺎن ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺻﺪاي ﺗﻴﺮاﻧﺪازي آﻣﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﻋﺠﻠـﻪ و ﭘﻴـﺎده ﺑـﻪ ﺟﻠـﻮ‬
‫رﻓﺘﻢ‪ .‬اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨﺎه رﺳﻴﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﺳﺮﺑﺎز »ت« ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻴﺮ ﺧـﻮرد‬
‫و زﺧﻤﻲ ﺷﺪ‪ «.‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪» :‬زﺧﻤﻲ ﺷﺪ ﻳﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬زﺧﻤﻲ ﺷﺪ‪ «.‬ﭘﻴﺶ‬
‫ﺧﻮد ﺣﺴﺎب ﻛﺮدم اﮔﺮ زﺧﻤﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺠﺮوح ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫‪ 500‬ﻣﺘﺮي ﻋﻘﺐ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷـﺪ درﺳـﺖ در ﻣﺤـﻞ دﺷـﻤﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻓﻜﺮ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺮوم ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ ﻳﺎ ﺧـﻮدرو ﺑﻴـﺎورم و او را‬
‫ﻋﻘﺐ ﺑﻜﺸﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ آن ﻃﺮف رودﺧﺎﻧـﻪ و ﻧـﺰد ﺑﭽـﻪﻫـﺎي ﺳـﭙﺎه رﻓـﺘﻢ و از آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع را ﻛﻪ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ دادﻧﺪ و ﻳﻚ‬

‫در ﻳﻚ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﻤﺮاه ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ ﺣﺠﺖ »ت«‪ .‬اﻳﺸﺎن ﺳﺮﮔﺬﺷﺘﻲ دارد ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻗﺪم ﺗﺎ اﺳﺎرت ‪147 / ............................................................................................‬‬

‫ﺑﺮادر ﺳﭙﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﻫﻤﺮاه ﺷﻤﺎ ﻣﻲآﻳﻢ‪«.‬‬

‫ﺑﺎ دو ﻣﻮﺗﻮر ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨـﺎه را ﻫـﻢ ﺗـﺮك ﻣﻮﺗـﻮر ﺧـﻮدم‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪم‪ .‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺗﺎ ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﺗﻮﻗﻒ ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺳﺮﺑﺎز »ت« زﺧﻤﻲ ﺷﺪه و ﺧﻮدش را ﺗﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻛﺸﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‪ «.‬ﺗـﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﺧﺒﺮي ﻧﺒﻮد‪ .‬آن ﻗﺪر رﻓﺘﻴﻢ ﺗـﺎ او را ﻳـﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﺷـﻬﻴﺪ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻧﺶ ﻏﺮق ﺧﻮن ﺑﻮد‪ .‬از ﻣﻮﺗﻮر ﭘﻴﺎده ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﻓﻜـﺮي ﺑـﺮاي ﺑـﺮدﻧﺶ ﺑﻜﻨـﻴﻢ‪.‬‬
‫درﻫﻤﻴﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺗﻌـﺪاد زﻳـﺎدي از ﻋﺮاﻗـﻲﻫـﺎ از ﺑـﺎﻻي ﻳـﻚ ﺑﻠﻨـﺪي ﺑـﺎ‬
‫ﺳﺮوﺻﺪاﻳﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳـﺮخﭘﻮﺳـﺖﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﻣـﺎ ﻣـﻲدوﻳﺪﻧـﺪ و ﺗﻴﺮاﻧـﺪازي‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺳﻮار ﻣﻮﺗـﻮر ﺷـﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺣﺘﻤـﺎً ﮔﻠﻮﻟـﻪ ﻣـﻲﺧـﻮردﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ را رﻫﺎ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎرﭘﻴﭻ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ دوﻳﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨﺎه ﻛﻪ ﻫﻴﻜﻞ ﭼﺎﻗﻲ داﺷﺖ و ﻳﻚﺑﺎر ﻫﻢ اﻳﻦ راه را ﭘﻴﺎده آﻣـﺪه‬
‫و ﺧﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 400‬ﻣﺘﺮ ﻧﺘﻮاﻧـﺴﺖ ﺑـﺪود و ﻋﻘـﺐ اﻓﺘـﺎد‪ .‬ﻳـﻚ ﻟﺤﻈـﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ ،‬دﻳﺪم دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ دورهاش ﻛﺮدﻧﺪ‪ 1.‬ﻣﻦ و ﺑـﺮادر‬
‫ﺳﭙﺎﻫﻲ ﺑﻲوﻗﻔﻪ ﺑﺎ ﺳﺮ ﺧﻤﻴﺪه و ﻣﺎرﭘﻴﭻ ﻣﻲدوﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﺗﮕﺮگ ﺑﻪ دور‬
‫و ﺑﺮﻣﺎن ﻓﺮود ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و زوزهﻛﺸﺎن از ﻛﻨﺎر ﮔﻮﺷﻤﺎن ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪود ﺳـﻪ‬
‫ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ دوﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن رﺳﺎﻧﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﮔﺰارش دادم و ﮔﻔﺘﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﺑﻴـﺸﺘﺮ از‬
‫ﺳﻪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﮔﺰارش رﻛﻦ ‪ 2‬ﻟﺸﻜﺮ و ﻗﺮارﮔﺎه ﻛﺮﺑﻼ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ در ﭘﻲ ﮔـﺰارش واﻗﻌـﻪ و ﻣﻮﺿـﻮع ﺷـﻬﺎدت ﻳـﻚ ﺳـﺮﺑﺎز و‬
‫اﺳﺎرت ﻳﻚ درﺟﻪدار ﺑﻲدرﻧﮓ رﺋﻴﺲ رﻛﻦ ﺳﻪ را ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه رﺋـﻴﺲ ﺑﺎزرﺳـﻲ‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ اﻋﺰام ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺟﻨـﺎب ﺳـﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤـﺸﻴﺪي ﺑـﺎ‬

‫‪1‬ـ اﻳﺸﺎن ﻫﺸﺖ ﺳﺎل در اﺳﺎرت ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ ............................................................................... / 148‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫آﻣﺪن آﻧﻬﺎ ﺳﺆال ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﭼﻴﺴﺖ؟ رﺋﻴﺲ ﺑﺎزرﺳﻲ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻨﻈـﻮر آﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪» :‬ﺳﺆاﻻﺗﻲ از ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮدوﺳﻲ دارﻳﻢ‪ «.‬ﺟﻨﺎب ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪي ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺑﺮوﻳﺪ ﻧﺰد ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ و ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻓﻼﻧﻲ ﮔﻔﺖ‬
‫اول ﻣﺮا از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺗﻴﭗ ﺑﺮدارﻳـﺪ‪ ،‬ﺑﻌـﺪ ﻓﺮدوﺳـﻲ را ﻣـﻮرد ﺑـﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗـﺮار‬
‫دﻫﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻟﻄﻔﻲ ﺑﻌﺪ از آﻧﻜﻪ در ﺟﺮﻳﺎن اﻳـﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫـﺎ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺻﺤﺒﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻣﻮﺿـﻮع ﭼﻴـﺴﺖ؟‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ‪» :‬ﻓﺮدوﺳﻲ در ﻳﻚ ﻗﺪﻣﻲ اﺳـﺎرت ﺑـﻮده و اﮔـﺮ او‬
‫ﺟﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻧﻤﻲاﻧﺪاﺧﺖ و اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮﻧﺎك را اﻧﺠﺎم ﻧﻤـﻲداد‪،‬‬
‫ﻣﺎ از ﻛﺠﺎ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه رﻛﻦ دو و ﻗﺮارﮔﺎه ﻛﺮﺑﻼ ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺎﻧﻚﻫـﺎي‬
‫دﺷﻤﻦ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن ﻫﺮ آن اﺣﺘﻤﺎل ﺣﻤﻠﻪ و ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮي ﻣﺎ وﺟﻮد‬
‫دارد‪ .‬ﺣــﺎﻻ ﺑــﻪ ﻋــﻮض اﻳﻨﻜــﻪ از ﻓﺮدوﺳــﻲ ﺗﻘــﺪﻳﺮ ﻛﻨﻴــﺪ‪ ،‬ﺑــﺎزﺟﻮ ﺳــﺮاﻏﺶ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻴﺪ؟«‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﻧﻴـﺮو‪ ،‬ﺗﻴﻤـﺴﺎر‬
‫ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬اﻳـﺸﺎن ﭘـﺲ از دو ﺳـﺎﻋﺖ ﺧﻮدﺷـﺎن را ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺳﺘﺎد ﺗﻴﭗ ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ و ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ دﺷـﻤﻦ و ﺑـﺎ ﻋﻠـﻢ ﺑـﺮ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﺳﺘﻘﺮار ﺧﻄﻲ و ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﺔ زﻳﺎد ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ در ﺻﻮرت‬
‫ﺗﻚ دﺷﻤﻦ ﺟﻮاﺑﮕﻮي ﻧﮕﻪداري رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺳـﺮﻳﻌﺎً ﺳـﻪ‬
‫ﮔﺮدان از ﻳﮕﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮداي روزي ﻛﻪ اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨﺎه اﺳﻴﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل ﭘﺴﺖ اﺳﺘﺮاقﺳـﻤﻊ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ رادﻳﻮ ﻋﺮاق را ﮔﻮش ﻣﻲداد‪ ،‬ﺻـﺪاي اﺳـﺘﻮار اﻳـﺰدﭘﻨـﺎه را ﺷـﻨﻴﺪه ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻗﺪم ﺗﺎ اﺳﺎرت ‪149 / ............................................................................................‬‬

‫اﻳﺰدﭘﻨﺎه ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻣﻦ و دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮداﻧﻢ ﺑـﺮاي ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬
‫‪1‬‬
‫آﻣﺪه ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ اﺳﻴﺮ ﺷﺪم و ﻳﻚ ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎﺟﺮاي ﻋﺠﻴﺒﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻫﻤﺎن روزي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ رﻓﺘﻴﻢ‬
‫و اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨﺎه ﺑﻪ اﺳﺎرت در آﻣـﺪ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ ﺑـﻪ ﭘﺎﺳـﮕﺎه ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫﻲ ﺑﺮﮔـﺸﺘﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﻣﺨﺎﺑﺮات ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮا دﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺎﻧﻢﺗﺎن ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻤـﺎس‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﻧﮕﺮان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻗﺴﻢ ﻣﻲ ﺧﻮردم ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﺎﻟﻢ و در ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ او ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺗﺎ ﺻﺪاي ﻣﺮا ﺷـﻨﻴﺪ زد‬
‫زﻳﺮ ﮔﺮﻳﻪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭼﻪ ﺷﺪه؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬دﻳﺸﺐ در ﺧﻮاب و ﺑﻴﺪاري ﺑﻪ ﻣﻦ اﻟﻬـﺎم‬
‫ﺷﺪ اﺳﻴﺮ ﺷﺪهاي‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ آﻣﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻳﻘـﻴﻦ ﻛـﺮدم‬
‫اﻳﻦ اﺗﻔﺎق ﺑﺮاﻳﺖ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ!«‬
‫‪2‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺬر ﺷﺎﻫﺰاده ﺣﺴﻴﻦ ﻛﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎز اﺿﻄﺮاب دﺳﺖ ﺑﺮﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪم رادﻳﻮ ﻋﺮاق را ﮔﻮش دادم‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺻﺪاي ﺗﻮ را ﺑﺸﻨﻮم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬آن اﻟﻬﺎم ﺑﻲاﺳﺎس ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮو ﻧﺬر ﺷـﺎﻫﺰاده‬
‫ﺣﺴﻴﻦ را ادا ﻛﻦ‪«.‬‬

‫‪1‬ـ ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻳﻚ ﺑﻮﻟﺘﻦ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺧﻮاﻧﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺷﺎره ﻛﺮده و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﭼﺮا‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﺎ ﻗﻠﺐ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻣﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻣﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي آﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﺸﻮﻧﺪ!‬
‫‪2‬ـ اﻣﺎمزاده ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم ﻛﻪ در ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺰاده ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻬﺮت دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ اﻫﺎﻟﻲ ﻗﺮوﻳﻦ ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺴﻴﺎري دارﻧﺪ و ﺑﻪ زﻳﺎرﺗﺸﺎن ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺧﺎﻧﻤﻢ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺳﺎل ‪ 60‬از ﻛﺮج ﺑﻪ ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﻣﺎ‬
‫ﻳﻚ زوج ﺟﻮان ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺷﺐﻫﺎ ﺧـﺎﻧﻤﻢ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه آﻧـﺎن ﺑـﻪ ﺣـﻀﺮت ﺷـﺎﻫﺰاده ﺣـﺴﻴﻦ)ع(‬
‫ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 150‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ »ت«‬

‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪة ﻣﻦ ﻧﻘﺶ ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺑـﺮاي ﻧﻴﺮوﻫـﺎﻳﺶ ﻣﺜـﻞ ﭘـﺪر ﺑـﻪ ﻓﺮزﻧـﺪان‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺸﻜﻼت ﺧـﺼﻮﺻﻲ ﻧﻴﺮوﻫـﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري دارم‪.‬‬
‫□‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺴﺘﺎن ﻳﻚ ﺳﺮﺑﺎز آﻣﺪ و ﮔﻔـﺖ‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺪي ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬زﻧـﻢ ﻣـﺮﻳﺾ اﺳـﺖ‪ .‬ﻧـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه دﺳـﺘﻪ‪ ،‬ﻧـﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﮔﺮوﻫﺎن‪ ،‬ﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ دﻳﮕﺮ ﺟﺮأت ﻧﻤﻲﻛﺮد در ﺷﺮوع ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮﮔـﻪ ﻣﺮﺧـﺼﻲ‬
‫اﻣﻀﺎء ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﮔﻪاش را اﻣﻀﺎ ﻛﺮدم‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﺮو ﻫﺮ وﻗﺖ ﺧﻴﺎﻟﺖ آﺳـﻮده ﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺮﮔﺮد‪ «.‬ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻮي ﺧﻂ دﻳﺪﻣﺶ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬ﻣﮕـﺮ‬
‫ﻧﺮﻓﺘﻲ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻤﻨﻮن ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺷﻬﺮ زﻧـﮓ زدم ﺣـﺎل ﺧـﺎﻧﻤﻢ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺎﻧﻮادهام ﻛﻨﺎرش ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻴﺎﻟﻢ راﺣﺖ ﺷﺪ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪«.‬‬
‫□‬
‫ﻳﻚ ﺳﺮﺑﺎز ﻣﻨﻘﻀﻲ ‪ 56‬ﺷﺐ ﺣﻤﻠﺔ ﻣﮕﺎﺳـﻴﺲ ﻓـﺮار ﻛـﺮد‪ .‬ﭼﻨـﺪي ﺑﻌـﺪ ﭘـﺪر و‬
‫‪ ............................................................................... / 152‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻣﺎدرش ﭘﺮﺳﺎن ﭘﺮﺳﺎن ﭘﺪر ﺧﺎﻧﻤﻢ را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺎ ﻫﺮ دو ﻣـﺮﻳﺾ‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﭘﺴﺮﻣﺎن ﺧﺒﺮ داده ﺑﻮد‪ .‬او ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﻣـﺎ ﺟﺒﻬـﻪ را‬
‫رﻫﺎ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﭘﺪر ﺧﺎﻧﻤﻢ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ ﭘـﺴﺮﺷﺎن‬
‫ﺑﺮﮔﺮدد ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮرات ﻓﺮار ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻨﮓ ﻣﺠﺎزات ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺣﺘﻲ اﻋـﺪام دارد‪«.‬‬
‫ﻃﻮري ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﺎزات ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻫﻢ ﻧﻴﺎورد‪.‬‬
‫□‬
‫ﺑﺎز در ﺑﺤﺒﻮﺑﻪ ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از درﺟﻪدارﻫﺎ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﺻﺮﻳﺢ ﮔﻔﺖ‪» :‬زﻧﻢ‬
‫در ﻣﺤﻴﻂ اﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻮﺳﻢ ﻧﮕﺮاﻧﻢ‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻣﻲ دﻫﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺪت آن را در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮدت ﻣﻲﮔﺬارم‪ .‬ﺑـﺮو و زﻣـﺎﻧﻲ ﺑﺮﮔـﺮد ﻛـﻪ از اﻣﻨﻴـﺖ‬
‫ﺧﺎﻧﻤﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻊ ﺑﺎﺷﻲ‪ «.‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ روز آﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺎﻧﻤﻢ را ﺑﺎ اﺳـﺒﺎب‬
‫و اﺛﺎﺛﻴﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪرم ﻧﻘﻞ ﻣﻜﺎن دادم‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﺪارم‪«.‬‬
‫□‬
‫ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎي ﺧﺮداد ﺳﺎل ‪ 60‬رﺋﻴﺲ رﻛﻦ ﻳﻜﻢ ﻟـﺸﻜﺮ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺮﺑﺎز ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﻛﻨﺎري ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻦ ﺳﺮﺑﺎز در داﻧﺸﻜﺪة اﻓـﺴﺮي‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮده و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻲاﻧﻀﺒﺎﻃﻲ او را ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻓﺮﺳـﺘﺎدهاﻧـﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﻟــﺸﻜﺮ دﺳــﺘﻮر داده او را ﺑــﻪ ﮔــﺮدان ‪ 220‬ﺗﺎﻧــﻚ ﺑﺒﺮﻳــﺪ و ﺗﺤﻮﻳــﻞ ﺳــﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ ﺳﺘﻮان ﻓﻠﻜﻲ را ﺧﻮاﺳﺘﻢ و ﺳﺮﺑﺎز ﺣﺠﺖ »ت« را ﺑـﻪ‬
‫او ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﺳﭙﺲ در ﻳﻚ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻪ اﻃﻼع ﻓﻠﻜﻲ رﺳﺎﻧﺪم ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮاً اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺮﺑﺎز ﻛﻤﻲ ﺑﻲ اﻧﻀﺒﺎط اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴـﺸﺘﺮي ﺑـﺸﻮد‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ﻳـﻚ ﻣـﺎه‬
‫ﮔﺰارﺷﻲ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ ﺑﻪ دﺳـﺘﻢ رﺳـﻴﺪ ﻛـﻪ ﺣﻜﺎﻳـﺖ از اﺳـﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﺳﻴﮕﺎر و ﺣﺸﻴﺶ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺮﺑﺎز »ت« ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ »ت« ‪153 / ..........................................................................‬‬

‫ﺳﺮزده ﺑﺮاي ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﺎن ﻳﻜﻢ رﻓﺘﻢ‪ .‬داﺧـﻞ ﺳـﻨﮕﺮ ﻧﺒـﻮد‪ .‬ﺻـﺪاﻳﺶ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ او ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ در ﺧﻠﻮت ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻀﺮات ﺳﻴﮕﺎر و ﻣـﻮاد‬
‫ﻣﺨﺪر را ﺑﺮاﻳﺶ ﺷﻤﺮدم‪ .‬دﺳﺖ آﺧﺮ ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﺧﻮدﺗﺎن ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل از اﻳﻦ ﻣﻮاد‬
‫ﻧﻜﺸﻴﺪهاﻳﺪ؟« اﻳﻦ ﺣﺮف ﺑﺮاﻳﻢ ﺧﻴﻠـﻲ ﮔـﺮان آﻣـﺪ‪ .‬ﻳـﻚ ﺳـﻴﻠﻲ ﺑـﻪ ﺻـﻮرﺗﺶ‬
‫ﻧﻮاﺧﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﻤﻲﻛﺸﻲ؟ ﺣﺎﻻ درﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻨﺎر‪ ،‬ﻻاﻗﻞ ﺣﺮﻣﺖ ﺑﺰرﮔﺘـﺮ‬
‫را ﻧﮕﻪدار!« ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺮد و از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺖ او را ﺑﺒﺨﺸﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺨﺸﻢ ﻛﻪ دﺳﺖ از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮداري‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻗﻮل ﻣـﻲدﻫـﻢ ﻛـﺎري‬
‫ﻛﻨﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺧﺪﻣﺘﺖ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻴﺪه ﺷﻮد‪«.‬‬
‫ﺳﻪ روز ﺑﻌﺪ ﮔﺰارش آﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺧﺪﻣﺖ را ﺗﺮك ﻛﺮده اﺳﺖ‪ 25 .‬روز از‬
‫ﻏﻴﺒﺘﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺧﻮدش را ﺑﻪ واﺣﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛـﺮد‪ .‬ﻗـﻮل داد از‬
‫اﻳﻦ ﭘﺲ درﺳﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫او را ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﺎن دوم ﻓﺮﺳﺘﺎدم‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن دوم ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪ از ﺳـﻪ ﻫﻔﺘـﻪ‬
‫ﺻﺒﺮش ﺳﺮآﻣﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮر دادم ﭼﺎدري ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان زﻧﺪان در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ از درﺟﻪداران ﺑـﺎ اﻧـﻀﺒﺎط ﺑﺰﻧﻨـﺪ و او را در آن‬
‫ﺣﺒﺲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻪ روز ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﺨﺸﺶ ﻛـﺮد‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺳﺮﺑﺎزان ﺷﻬﻴﺪ را ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻘـﻞ ﻛـﺮدم و‬
‫اﻳﻨﻜﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺧﺮﻳﺪﻧﺪ و از ﻣﺎﻫﺎ ﺟﻠﻮ زدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺮفﻫﺎﻳﻢ را زدم و ﺑﻌﺪ آزادش ﻛﺮدم‪ .‬او ﻫﻢ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻓﺮار ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﻣﺎه دوﺑﺎره آﻣﺪ‪ .‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺳﺮاغ ﻣﻦ آﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺣﺎﻟـﺖ دﻳﮕـﺮي‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ! درﺑﺎرة ﺣﺮف ﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎن از ﺻﺪاﻗﺖ داﺷـﺖ‪ .‬او را ﺑـﻪ ﮔﺮوﻫـﺎن ﺳـﻮم ﻓﺮﺳـﺘﺎدم‪.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 154‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﺮوﻫﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺑﻘﺔ ﻗﺒﻠـﻲ از ﭘـﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺶ اﻛـﺮاه داﺷـﺖ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬

‫»ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب! از اﻳﻦ ﭘﺲ ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣـﻦ ﻫـﺴﺘﻲ‪ «.‬او را ﺑـﺎ راﻧﻨـﺪة ﭘﺎﺳـﮕﺎه‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ در ﻳﻚ ﺳﻨﮕﺮ ﺟﺎ دادم‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ او را زﻳـﺮ ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻢ‪ .‬آدم دﻳﮕـﺮي‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﺎزش ﻣﺮﺗﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﻴﮕﺎر ﻫﻢ ﻧﻤﻲزد‪ .‬ﻫﺮ ﺟـﺎ ﻓﺮﺻـﺖ‬
‫ﻛﺮدم و ﺧﻠﻮﺗﻲ دﺳﺖ ﻣﻲداد‪ ،‬ﺳﺮ ﺻﺤﺒﺖ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﭘﺮ دردي داﺷﺖ‪:‬‬
‫ﺑﭽــﺔ ﻳﻜــﻲ از ﺷــﻬﺮﻫﺎي اﺳــﺘﺎن آذرﺑﺎﻳﺠــﺎنﻏﺮﺑــﻲ ﺑــﻮد‪ .‬ﻣــﺎدرش ﺑﭽــﻪدار‬
‫ﻧﻤﻲﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺷﻮﻫﺮ او را ﻃﻼق ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﺎدر راﻫﻲ ﺗﻬﺮان ﻣﻲﺷـﻮد‬
‫و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﺎﻧﻢ دﻛﺘﺮي در ﺗﺠﺮﻳﺶ ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر ﻣﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫او ﻣﺆﻇﻒ ﺑﻮده ﻫﺮ روز ﺻﺒﺢ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻢ دﻛﺘﺮ ﻧﺎن ﺳﻨﮕﻚ ﺗﺎزه ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ روزﻫﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﺎﻧﻮاﻳﻲ ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎد ازدواج ﻣـﻲدﻫـﺪ و او ﻗﺒـﻮل‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺠﺖ ﺛﻤﺮة اﻳﻦ ازدواج ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ازدواج ﺳﻪ ﺳﺎل ﻣﻲﮔـﺬرد‬
‫و ﺧﺎﻧﻮادة ﻧﺎﻧﻮا ﻣﻮﺿﻮع زن دوم را در ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ و او را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﻃـﻼق ﻣـﺎدر‬
‫ﺣﺠﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺪر ﺑﺮاي اﻳﻦ زن و ﻓﺮزﻧﺪش ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻮﭼﻜﻲ در ﻣﺤﻠﺔ اﻣﺎمزاده‬
‫ﺣﺴﻦ ﺗﻬﺮان ﻣﻲﺧﺮد و آﻧﻬﺎ را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎدر ﻛﻪ زﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﻣﻨﻪ و ﻋﻔﻴﻔـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺎر و ﺗﻼش آﺑﺮوﻣﻨﺪاﻧﻪ ﮔﺬران زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺠﺖ در ﺳﻦ ﻳﺎزده ﺳﺎﻟﮕﻲ در ﺣـﻴﻦ ﺑـﺎزي ﭘـﺎﻳﺶ ﻣـﻲﺷـﻜﻨﺪ‪ .‬او را ﺑـﻪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺰﺷﻜﺎن ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺰﻳﻨﺔ آن ‪5000‬‬
‫ﺗﻮﻣﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎدر ﺑـﻪ ﭘـﺪر ﺣﺠـﺖ ﺧﺒـﺮ ﻣـﻲدﻫـﺪ و درﺧﻮاﺳـﺖ ﻣﺨـﺎرج‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺪر ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬دﻛﺘﺮ ﺟﺮاح در ﭘﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع از ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﭘﺴﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻣﻄﺐ او ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ در ﻣﻄﺐ ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺰﺷﻚ درﺑﺎرة وﺿﻌﻴﺖ ﭘﺎي ﺣﺠﺖ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﮔـﺮ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﭘﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻣـﻦ ارﺗﺒـﺎﻃﻲ‬
‫ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺳﺮﺑﺎز ﺷﻬﻴﺪ »ت« ‪155 / ..........................................................................‬‬

‫ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭘﺎﻳﺶ را ﻗﻄﻊ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺠﺖ ﭘﺸﺖ در ﻣﻄﺐ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ را ﻣﻲﺷﻨﻮد و ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺮف ﭘﺪر در روﺣﻴﻪاش ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺪي ﻣـﻲﮔـﺬارد‪ .‬از آن روز ذﻫـﻦ او ﭘـﺮ از ﻛﻴﻨـﻪ و‬
‫ﺷﺮارت ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﺔ درﻣﺎن ﻣﻘﺪاري ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎدر و ﻛﻤﻚ ﭘﺰﺷﻚ ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﺷـﺪه و‬
‫ﺣﺠﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺮارت و ﻋﻘﺪه از دﻟﺶ ﺑﺎز ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺷﺐﻫـﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪر رﻓﺘﻪ و ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﭘﻮلﻫﺎي ﭘﺪر و زنﺑﺎﺑﺎ را ﺑﺮﻣﻲدارد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎر در ﺳﻦ ‪ 15‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﺎ ﻳﻜـﻲ از دوﺳـﺘﺎﻧﺶ ﺗﺒـﺎﻧﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻳـﻚ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺧﺮاب را ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬دوﺳﺖ ﺣﺠﺖ ﺑﻪ ﭘﺪر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﭘﺴﺮ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻦ ﺗﺼﺎدف ﻛﺮده و ﺧﺴﺎرت زده اﺳﺖ و ﺧﻼﺻـﻪ ﺑـﺎ دﻋـﻮا و‬
‫ﻣﺮاﻓﻌﻪ ﻣﺒﻠﻐﻲ از او ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ آن را ﺣﺠﺖ ﺑﺮﻣﻲدارد‪.‬‬
‫ﺣﺠﺖ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺳﺮﺑﺎزي رﺳﻴﺪه و ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲرود‪ .‬ﺳﺮﺑﺎزي ﻛﻪ اﺻﻼً آرام‬
‫ﻧﺪارد و داﺋﻤﺎً ﺑﻲاﻧﻀﺒﺎﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺠﺖ »ت« اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎ را ﻣﻲﮔﻔـﺖ و ﮔﺮﻳـﻪ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪» :‬آﻳـﺎ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻨﺪة ﺷﺮي ﻣﺜﻞ ﻣﻦ را ﻣﻲﺑﺨـﺸﺪ؟« ﺑـﻪ او اﻃﻤﻴﻨـﺎن ﻣـﻲدادم ﻛـﻪ ﺑﻠـﻪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﺑﻪ او از ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳـﺖ ﺑﻨـﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻇﻠﻢ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬از ﺑﺨﺸﻮدﮔﻲ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺸﺎن ﻣﺄﻳﻮس ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺠﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻣﺆﻣﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺳﺮاغ ﻳﻜﻲ دو ﻧﻔﺮ از‬
‫اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﻳﮕﺎن ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺳﻴﮕﺎر‪ 1‬و ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣـﻲﻛـﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳـﻴﮕﺎر و‬

‫‪1‬ـ در دوران ﺧﺪﻣﺘﻢ درﺑﺎرة ﺳﻴﮕﺎر و اﻳﻦ ﻃﻮر ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻴﻠﻲ ﺣﺴﺎس ﺑﻮدم‪ .‬اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻢ ﺳﺮﺑﺎزي ﻛـﻪ‬
‫وارد ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺎدﮔﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ در ﮔﺮدان ﻣـﻦ ﻛـﺴﻲ‬
‫ﺣﻖ ﺳﻴﮕﺎر ﻛﺸﻴﺪن ﻧﺪارد‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻣﺄﻣﻮر ﻛﺮده ﺑﻮدم ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻼﻗـﺎﺗﻲ ﺑـﺮاي ﺳـﺮﺑﺎزان ﻣـﻲآﻣـﺪ‬
‫ﺳﺎﻛﺶ را ﺑﮕﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﻴﮕﺎر آورده ﺑﻮد آن را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺮوج ﭘﺲ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 156‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﻣﻮادﺷﺎن را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮده آﻧﻬﺎ را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺮده ﺑـﻮد‪ .‬روز ‪ 16‬آذر ﺳـﺎل‬
‫‪ 60‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺮوﻳﻢ‪ ،1‬ﺑﺪون ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺟﻨـﺎب‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ! اﮔﺮ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺸﻮم ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ ﺑﺨﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻼم ﻣﻌﺼﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻳﺨﺘﻦ اوﻟـﻴﻦ‬
‫ﻗﻄﺮة ﺧﻮن ﺷﻬﻴﺪ ﺗﻤﺎم ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ ﺑﺨﺸﻴﺪه ﺷﺪه و وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬
‫اﻳﻦ را ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬دﻳﺪم اﺷﻚ در ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺣﻠﻘﻪ زد‪.‬‬
‫‪ 20‬روز ﺑﻌﺪ از ﺷﻬﺎدﺗﺶ در ﻗﺰوﻳﻦ از اﺳﺘﻮار ﺻﺪر ذاﻛﺮي ﻛـﻪ ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪة ﮔﺮدان و اﻣﻮر ﺷﻬﺪا را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه داﺷـﺖ‪ ،‬ﭘﺮﺳـﻴﺪم‪» :‬آﻳـﺎ ﺧﺒـﺮ‬
‫ﺷﻬﺎدت ﺳﺮﺑﺎز ﺣﺠﺖ »ت« را ﺑـﻪ ﻣـﺎدرش دادهاي؟« ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﭼـﻮن ﭘﻴﻜـﺮش‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد ﺧﺒـﺮ ﻧـﺪادم‪ «.‬ﮔﻔـﺘﻢ‪» :‬ﻫﻤـﻴﻦ اﻣـﺮوز ﺑﺎﻳـﺪ ﻣـﺎدرش را ﭘﻴـﺪا ﻛﻨـﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﺎدر ﺷﻬﻴﺪ روﺑﻪرو ﺷﺪم‪ ،‬اول ﺧﺒﺮ را دادم‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻲﺗـﺎب ﺷـﺪ‪ .‬ﺷـﺮوع‬
‫ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪاي ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺎدرش دﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ او ﺣﺮف ﻣـﻲزﻧـﺪ‬
‫ﻛﻪ دﻗﻴﻘﺎً ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺑﭽﻪاش را ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﺤﻮة ﺷﻬﺎدت و ﺣﺮفﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻗﺒﻞ از ﺷﻬﺎدت ﺑﻴﻦ ﻣﺎ رد و ﺑﺪل ﺷﺪه ﺑﻮد را ﻧﻘﻞ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬او از ﻇﻠﻤﺖ ﺑﻪ ﻧـﻮر‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎدر ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن ﺣﺮفﻫﺎﻳﻢ رﻧﮓ ﺻـﻮرﺗﺶ‬
‫ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬اوج رﺿﺎﻳﺖ در ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻗﺎي ﻓﺮدوﺳﻲ! ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻣـﻦ او را ﺑـﺎ ﻧـﺎن ﺧـﺪﻣﺘﻜﺎري و‬
‫زﺣﻤﺖ زﻳﺎد ﺑﺰرگ ﻛﺮدم‪ .‬ﺧﺪا را ﺻﺪ ﻫﺰار ﺑﺎر ﺷﻜﺮ ﻛﻪ زﺣﻤﺖﻫﺎﻳﻢ را ﺑﻴﻬﻮده‬
‫ﻧﮕﺬاﺷﺖ و او را ﻗﺒﻮل ﻛﺮد‪«.‬‬

‫‪1‬ـ ﻣﺎﺟﺮاي اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ در ﻓﺼﻞ ﻗﺒﻞ آﻣﺪ‪.‬‬

 ‫ﻳﺎد ﭘﺪر‬

‫اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 60‬واﻗﻌﺔ درﮔﺬﺷﺖ ﭘﺪرم رخ داد ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺴﻴﺎر دردﻧـﺎك‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﻣـﺮا ﺧﻮاﺳـﺖ و ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﭘـﺪرﺗﺎن ﻛﻤـﻲ‬
‫ﻧﺎﺧﻮش اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻋﻴﺎدﺗﻲ از اﻳﺸﺎن ﺑﻜﻨﻲ‪ «.‬از ﻟﺤﻦ ﻛﻼﻣﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﺑـﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﺎده ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﺒﺮ را ﭘﺪر ﺧﺎﻧﻤﻢ ﺑﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤـﺸﻴﺪي‬
‫داده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻗﻢ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدم‪ .‬در ﻣﻨﺰل ﭘﺪر ﻫﻤﻪ ﺟﻤﻊ ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮم ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺪر در ﺑﺴﺘﺮ و ﺣﺎل اﺣﺘـﻀﺎر ﺑـﻮد‪ .‬او را در آﻏـﻮش ﮔـﺮﻓﺘﻢ و‬
‫ﺻﺪاﻳﺶ ﻛﺮدم‪ .‬ﺻﺪاﻳﻢ را ﺷﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﺸﺎن ﻣـﻲداد از دﻳـﺪن ﻣـﻦ ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺪرم ﻣﻴﺮزا ﻓﻀﻞاﷲ از ﻣﺤﻀﺮ اﺳـﺘﺎد ﺑـﺰرگ ﺣـﻮزه ﻋﻠﻤﻴـﻪ ﻗـﻢ ﺣـﻀﺮت‬
‫آﻳﺖاﷲ ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﺣﺎﺋﺮي ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ ﻧﻤﻮده ﺑـﻮد‪ .‬ﺟـﺪ اﻳـﺸﺎن ﻣﻼزﻳـﻦ‬
‫اﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ از اﻓﺎﺿﻞ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺸﮓآﺑﺎد ﻓﺮاﻫﺎن‪ 1‬و ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص و ﻋﺎم ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1‬ـ از ﺗﻮاﺑﻊ اراك‬

‫‪ ............................................................................... / 158‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﭘﺪرم در ﺧﺎﻧﻮادهاي ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ اﺟﺪادش ﻫﻤﮕـﻲ از ﻓـﻀﻼ و ﻋﺎﻟﻤـﺎن‬

‫دﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦﺷﺎن آﺧﻮﻧﺪ ﻣﻼﺗﻘﻲ ﻓﺮزﻧﺪ ارﺷﺪ ﻣﻼزﻳﻦاﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺟﻤﻌﻲ از ﻣﻘﺪﺳﻴﻦ و اﻫﻞ ذﻛﺮ از ﻣﺤﻀﺮ ﻋﺎﻟﻢ رﺑﺎﻧﻲ آﺧﻮﻧﺪ ﻣﻼﻓﺘﺤﻌﻠﻲ ﻛﺴﺐ‬
‫ﻓﻴﺾ ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﺧﻮﻧﺪ ﻣﻼﻣﺤﻤﺪ در ﻣﺸﮓآﺑﺎد ﺳﺎﻛﻦ و ﺑﻪ رﺗﻖ و ﻓﺘﻖ اﻣﻮر‬
‫ﺷﺮﻋﻴﻪ ﻣﺮدم و رﻓﻊ اﺧﺘﻼﻓﺎت آﻧﺎن ﻫﻤﺖ ﮔﻤﺎﺷﺘﻪ و ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﺔ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻫﻢ‬
‫در ﻗﺮﻳﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢآﺑﺎد ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺣﻮزه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻴﺮون آﻣﺪهاﻧـﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻛﺜﺮاً از ﻓﻀﻼي ﻋﺼﺮ ﺧﻮد ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺪرم ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺗﺤـﺼﻴﻼت ﺣـﻮزوي ﺑـﻪ ﺧـﺪﻣﺖ دادﮔـﺴﺘﺮي درآﻣـﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺸﺎن ﺳﺎل ‪ 1330‬ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻗﻢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺧﺎﻧﻮاده را ﺑﻪ ﻗﻢ ﻧﻘﻞ ﻣﻜﺎن‬
‫داد‪ .‬و اﻳﻦ در ﺷﺶ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺪرم در ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﺶ ﻓﺮزﻧﺪش ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺪﻳﺮ ﺑﻮد و ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺳﺎﻟﻢ‬
‫و ﺑﻪ دور از ﮔﻨﺎه ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮادهاش اﻫﺘﻤﺎم داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺎ را ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﺑﻪ ﺟﻠﺴﺎت‬
‫ﺑﺰرﮔﺎﻧﻲ ﭼﻮن ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺪاﻟﻨﺒﻲ ﻋﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﻗﺪﺳـﻲ ﻣﺤﻼﺗـﻲ‪ ،‬آﻗـﺎي ﻋﻠﻤـﻲ و دﻛﺘـﺮ‬
‫ﻫﺎدوي ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ دوران دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن اﻓﺘﺨﺎر ﺷـﺎﮔﺮدي آﻳـﺖاﷲ دﻛﺘـﺮ‬
‫ﻣﻔﺘﺢ ﻧﺼﻴﺒﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن دﺑﻴﺮ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت دﻳﻨﻲ ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺻـﺤﺒﺖﻫـﺎي‬
‫اﻳﺸﺎن ﺧﺎرج از ﻛﺘﺎب و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و درس زﻧـﺪﮔﻲ و ﻣﺒـﺎرزه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﭘﺪرم ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ ﻋﻘﻴـﺪهاي را‬
‫ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﻣﺤﻴﻂ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻼم اﻳﻦ ﺑﺰرﮔـﻮاران ﺳـﺎﺧﺘﺎر‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺘﻲام را ﭘﻲرﻳﺰي ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳــﺎلﻫــﺎي ‪ 40‬و ‪ 41‬ﻛــﻪ در دﺑﻴﺮﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻤــﺖ ﺑــﻮدم‪ ،‬ﺑــﺎ ﭼﻨــﺪ ﻧﻔــﺮ از‬
‫ﻫﻢﻛﻼﺳﻲﻫﺎ ﺑﺨﺼﻮص ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﮔﺮاﻣـﻲ ﺟﻤـﻊ ﺑﺮادراﻧـﻪاي داﺷـﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘـﺪر‬
‫ﮔﺮاﻣﻲ ﺑﺎزاري ﺑﻮد و اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎي ﺣﻀﺮت اﻣﺎم را ﻣﻲآورد‪ .‬ﺷﺐﻫﺎ اﻋﻼﻣﻴـﻪﻫـﺎ‬
‫ﻳﺎد ﭘﺪر ‪159 / .............................................................................................................‬‬

‫را از زﻳﺮ در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻳـﻦ ﺣﺮﻛـﺖ ﺑـﺮاي ﭘـﺪرم ﻛـﻪ ﻛﺎرﻣﻨـﺪ‬
‫دادﮔﺴﺘﺮي ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﭘـﺪرم زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺣـﻀﺮت اﻣـﺎم ﺑـﺎ‬
‫ﭘﺴﺮﻋﻤﻮي ﭘﺪرم آﻗﺎي اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻓﺮدوس ﻓﺮاﻫﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﺣﺠﺮه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن ﺷﻨﺎﺧﺖ داﺷﺖ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﻲ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ داﻧـﺸﻜﺪة اﻓـﺴﺮي ﺑـﺮوم‪ ،‬ﭘـﺪرم ﻫﻨﮕـﺎم ﺧـﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺘﻢ ﻛﺮد‪» :‬اول ﻣﺮاﻗﺐ ﻧﻤﺎزت ﺑﺎش‪ .‬دﻳﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﻫﻴﭻ وﻗﺖ ﮔﺮد ﮔﻨﺎه ﻧﺮو و‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﺪا را ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ اﻋﻤﺎل ﺧﻮد ﺑﺪان‪«.‬‬
‫‪ ................................................................................ / 160‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس‬

‫ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻘﺪس ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺿﺮﺑﺔ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺧـﻮرده‬
‫و از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﺑﻪ ﭘﺪاﻓﻨﺪي درآﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻳـﻦ ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫آزادﺳﺎزي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺷﺪه و راه ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﻳﮕـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻋﻤﺪة دﺷﻤﻦ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺷﻐﺎﻟﻲ ﻣﺴﺪود ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻃﺮاﺣﺎن ﻧﻈـﺎﻣﻲ‪،‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﻣﻨﺎﻃﻖ دﻳﮕﺮ را دﻧﺒﺎل ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎ ﺣﻮل دو ﻣﺤﻮر ﺑﻮد‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺗﻚ در ﻣﻨﻄﻘﺔ اﻧﺪﻳﻤﺸﻚ‪ ،‬دزﻓﻮل ﻋﻴﻦ‬
‫ﺧﻮش و دﻳﮕﺮ ﺗﻚ در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬ﻃﻼﺋﻴﻪ و ﺟﻔﻴﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 61‬وﻗﺘﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺘﺢاﻟﻤﺒﻴﻦ آﻏـﺎز ﺷـﺪ‪ ،‬ﮔـﺮدان ‪ 220‬در ﭼﺰاﺑـﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوي اﺣﺘﻴﺎط ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ در ﺟﺮﻳﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﻓﺘﺢاﻟﻤﺒﻴﻦ ﻣﺎ در آﻧﺠﺎ ﺑﺎ دﺷﻤﻦ درﮔﻴﺮ ﺷﺪﻳﻢ و دﺷـﻤﻦ ﺗـﺼﻮر ﻣـﻲﻛـﺮد ﺗـﻚ‬
‫اﺻﻠﻲ ﻣﺎ آﻧﺠﺎﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺎ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑـﺮاي ﻓﺮﻳـﺐ دﺷـﻤﻦ ﺑـﻮد ﺗـﺎ‬
‫واﺣﺪﻫﺎي ﺳﭙﺎه و ﻟﺸﻜﺮ ‪ 92‬از ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ و آن ﻃﺮف ﻛﺎرون ﻋﻤﻠﻴـﺎت اﺻـﻠﻲ را‬
‫‪ ............................................................................... / 162‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺷﺪم‪.‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﻔﺮادي و ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑـﻪ اﺗﻔـﺎق ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ‬
‫ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي‪.‬‬
‫ﻣﺎ زﻣﻴﻦ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗـﺮار ﻣـﻲدادﻳـﻢ‪ .‬ﺟﺎﻫـﺎﻳﻲ از ﻣﻨﻄﻘـﻪ‪ ،‬ﺧـﺎك ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﭘﻮدر ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ داﺧﻞ اﻳﻦ ﺧﺎك ﺑﻜﺲﺑـﺎد ﻣـﻲﻛـﺮد و‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪﻳﻢ ﻛﺎﻣﻴﻮﻧﻲ ﺑﻴﺎورﻳﻢ و ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 61/2/10‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 30‬دﻗﻴﻘـﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻴﻤـﻪ‬
‫ﺷﺐ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬در آن ﻟﺤﻈﻪ ﮔﺮدان ﻣﺎ ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ اﺻﻠﻲ ﺣﻔﻆ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺑـﺴﺘﺎن‬
‫را داﺷﺖ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻚ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎز اﻳﻦ ﺗﻚ ﻫﺪفِ ﮔﻤﺮاه ﻛﺮدن دﺷﻤﻦ را دﻧﺒﺎل‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل درﮔﻴﺮي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﭼﻨﺎن ﺑﻮد ﻛـﻪ ﻋـﺮاق ﺗـﺼﻮر‬
‫ﻛﺮد ﺳﻤﺖ اﺻﻠﻲ ﺗﻚ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ از ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬ـ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺘﺢاﻟﻤﺒﻴﻦ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 61/2/10‬آﻏـﺎز ﺷـﺪ‪ .‬اﻫـﺪاف‬
‫اﺳﺎﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬آزادﺳﺎزي ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ‪ ،‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﺼﺮه‪ ،‬ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن اﻫﻮاز از ﺑﺮد ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ و ﻛـﺎﻫﺶ‬
‫ﺗﻮان رزﻣﻲ ارﺗﺶ ﺑﻌﺚ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﭘﺲ از ‪ 19‬ﻣﺎه اﺷﻐﺎل آزاد ﮔﺮدﻳﺪ و ‪ 5400‬ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑـﻊ از ﺧـﺎك ﻣـﻴﻬﻦ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ از دﺳﺖ ﻣﺘﺠﺎوزﻳﻦ ﺧﺎرج ﺷﺪ‪ .‬ارﺗـﺶ ﻋـﺮاق در اﻳـﻦ ﻋﻤﻠﻴـﺎت ‪ 16000‬ﻛـﺸﺘﻪ و زﺧﻤـﻲ و‬
‫‪ 17499‬ﻧﻔﺮ اﺳﻴﺮ داد‪ 550 .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎﻧﻚ‪ 53 ،‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ‪ 3 ،‬ﺑﺎﻟﮕﺮد و دﻫﻬﺎ ﻋﺮاده ﺗﻮپ و ﻣﻘـﺎدﻳﺮ زﻳـﺎدي‬
‫از اﻧﻮاع ﺟﻨﮓاﻓﺰار و ﻣﻬﻤﺎت دﺷﻤﻦ ﻣﻨﻬﺪم ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‪ ،‬وﺳﻴﻊﺗﺮﻳﻦ و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ اﻗﺪام ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻳﺮان در ﻃﻮل ﺟﻨﮓ ﻣﺤـﺴﻮب‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻛﺘﺎب اﻃﻠﺲ ﻧﺒﺮدﻫﺎي ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﻧﺰاﺟﺎ(‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس ‪163 / .......................................................................................‬‬

‫ﻧﻘﺸﺔ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس‬

‫‪ ............................................................................... / 164‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺻﺒﺢ روز ‪ 61/6/12‬در ﻗﺮارﮔﺎه ﺗﻴﭗ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﺑﻪ ﻣـﻦ اﺑـﻼغ ﻛـﺮد‪:‬‬
‫»ﮔﺮداﻧﺖ را آﻣﺎده ﻛﻦ‪ .‬ﻣﻘﺮر ﺷﺪه ﺗﺤﺖ اﻣﺮ ﮔﺮدان‪ ...1‬ﻗـﺮار ﮔﻴﺮﻳـﺪ‪ «.‬اﻧﺘﻈـﺎر ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫دﺳﺘﻮري را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﺮ ﻛـﺲ ﻣـﻲداﻧﻴـﺪ داﻧـﺶ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ و ﺗﺠﺮﺑﺔ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ زرﻫﻲ ﻣـﻦ ﺑﻴـﺸﺘﺮ از ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه آن ﮔـﺮدان اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻓﺮاد ﮔﺮدان ﺑﻪ دوش ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ آن را ﺑﭙﺬﻳﺮم‪«.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻢ ﺳﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد دارم‪» :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮدان ‪ ...‬زﻳﺮ اﻣﺮ ﮔﺮدان ‪220‬‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬دﻳﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺮدان ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﻫـﺮ ﻛـﺪام ﺧـﻂ‬
‫ﺣﺪي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد و اﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﻣﻮرد ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺮﺑﺎز ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﻲروم‪«.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﺑﻲﺳﻴﻢ را ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ در ﻣﻴﺎن‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺷﺪه ﻓﺮدوﺳـﻲ را راﺿـﻲ ﻛﻨﻴـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ را اﺟﺮا ﻛﻨﺪ‪ «.‬اﻳﺸﺎن ﭘﺎﺳﺦ داد‪» :‬ﺧﻮدﺗـﺎن ﻓﺮدوﺳـﻲ را ﻣـﻲﺷﻨﺎﺳـﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪«.‬‬
‫در ﭘﻲ اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮو ﺷـﻬﻴﺪ ﺻـﻴﺎد‬
‫ﺷﻴﺮازي در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ را ﻛﺎن ﻟـﻢ ﻳﻜـﻦ اﻋـﻼم‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﻜﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﻓﺮدوﺳﻲ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ واﺣﺪش را ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻴﺎورد ﻣﻨﻄﻘﻪ درﻳﺴﻪ‪.‬‬
‫روز ‪ 61/2/13‬ﺑﻪ ﮔﺮدان ‪ 220‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ داده ﺷﺪه در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﻔﺘـﺎد ﺟـﺎدة‬
‫اﻫﻮاز ـ ﺳﻮﺳﻨﮕﺮد ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺗﻴﭗ ‪ 37‬زرﻫﻲ ﺷﻴﺮاز ﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻌﻮﻳﺾ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬زﻣﺎن ﭼﻨﺪاﻧﻲ از رﻓﺘﻦ ﺗﻴﭗ ‪ 37‬زرﻫﻲ و اﺳﺘﻘﺮار ﻣـﺎ در‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آﻧﻬﺎ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﺗﻚ ﻋﺮاق ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ ﺳـﻤﺖ راﺳـﺖ‬

‫‪1‬ـ اﻳﻦ واﺣﺪ ﻳﻜﻲ از ﮔﺮدانﻫﺎي ﺳﭙﺎه ﺑﻮد و آﻗﺎي ﻓﺮدوﺳﻲ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻧﺎم آن ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻧﺰدﻳﻚ ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ در ﺷﻤﺎل رود ﻛﺎرون‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس ‪165 / .......................................................................................‬‬

‫ﮔﺮدان‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﺔ آب ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﺑﻮد‪ ،‬دﺷﻤﻦ در آن ﺳﻤﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺎﻧﻚﻫﺎﻳﺶ‬

‫را ﻋﺒﻮر ﺑﺪﻫﺪ و ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﺎ ﭘﻬﻠﻮ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺷـﺪ آﺗـﺶ‬
‫ﺗﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺎ از ﭘﻬﻠﻮ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺎ دادن ﺗﻠﻔﺎت ﻋﻘﺐ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ ‪ 61/2/22‬ﺑﻪ ﮔﺮدان ‪ 220‬اﺑﻼغ ﺷﺪ از اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﻔﺘﺎد ﺑﻪ اﻳـﺴﺘﮕﺎه ﻧـﻮد‬
‫ﺟﺎدة اﻫﻮاز ـ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن داده ﺑـﺎ ﮔـﺮدان ‪ 293‬از ﺗﻴـﭗ‪ 3‬ﻟـﺸﻜﺮ ‪92‬‬
‫ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﺟﺮا و ﺗﻌﻮﻳﺾ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻨﺞ ﺻﺒﺢ روز ‪ 61/2/25‬از ﻗﺮارﮔﺎه ﺗﻴﭗ ﭘﻴﺎم آﻣﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﻳﻌﺎً ﮔـﺮدان‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺟﻔﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ دﻫﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﻓـﻊ ﺗـﻚ دﺷـﻤﻦ و‬
‫اﺷﻐﺎل ﻣﻮاﺿﻊ ﭘﺪاﻓﻨﺪي در ﺷﻤﺎل ﭘﺎﺳﮕﺎه ﺟﻔﻴﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ در واﻗﻊ ﻣـﺎ‬
‫در ﭘﺸﺖ دﺷﻤﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻓﺮداي آن روز دﺷﻤﻦ ﻛﻪ ﺧـﻮد را‬
‫در ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻣﻲدﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﺶ را از ﺟﻨﻮب رودﺧﺎﻧﺔ ﻧﻴﺴﺎن و ﭘﺎدﮔـﺎن ﺣﻤﻴـﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻃﻼﺋﻴﻪ ﻋﻘﺐ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫روز ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﺳﻴﻜﻠﺖ ﺗﺎ ﻃﻼﺋﻴﻪ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻋﺮاﻗﻲﻫﺎ ﻣﺮا دﻳﺪﻧﺪ و‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﺳـﺎﻋﺖ ﺑﻌـﺪ از ﻣـﻦ ﺳـﺮﮔﺮد‬
‫ﻣﻼﺣﺴﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ از ﺗﻴﭗ ‪ 37‬زرﻫﻲ ﺷﻴﺮاز ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬در ﻫﻤﺎن ﻣﺴﻴﺮ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ اﺳﺎرت درآﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫دﺷﻤﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ را در ﻳـﻚ روز دﻳـﺪ‪ ،‬ﻳﻘـﻴﻦ ﻛـﺮد اﻳﺮاﻧـﻲﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﺳﻤﺖ ﻃﻼﺋﻴﻪ و ﺟﻔﻴﺮ ﻣﺤﺎﺻﺮه را ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻨﻨﺪ و راه ﻓﺮار را ﺑﺮاي‬
‫ﭼﻨﺪ ﺗﻴﭗ و ﻟﺸﻜﺮي ﻛﻪ در ﻏﺮب ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻫﻮﻳﺰه داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺒﻨﺪﻧـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻤـﺎم‬
‫ﻓﺸﺎرﺷﺎن را در اﻳﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ وارد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﺗﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪ و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وارد‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ در آﻧﺠﺎ زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﺑـﺮاي ارﺗـﺶ ﻋـﺮاق ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺮاب ﺑﻮد‪ .‬دﺷﻤﻦ در ﻏﻔﻠﺖ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻏﻔﻠﺖ از اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺧﺮﻣـﺸﻬﺮ‬
‫از ﭼﻨﮓﺷﺎن ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ ............................................................................... / 166‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬
 ‫ﮔﺰارش ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ‬

‫ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮدوﺳﻲ در آﺳﺘﺎﻧﺔ ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣـﺸﻬﺮ‪ 30 ،‬اردﻳﺒﻬـﺸﺖ ‪ 61‬ﺑـﻪ ﺗـﺐ و‬

‫ﺗﺸﻨﺞ ﺷﺪﻳﺪي دﭼﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻫﻮاز و ﺳﭙﺲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ اﻋﺰام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺑﻌﺪ از ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻫـﺮ‬
‫دو رﻳﻪﻫﺎي اﻳﺸﺎن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻲدﻫﻨـﺪ اﻳـﻦ ﻋﻔﻮﻧـﺖ در‬
‫اﺛﺮ اﺳﺘﻨﺸﺎق ﻣﻔﺮط ﻏﺒﺎر و ﮔﺮد و ﺧﺎك ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او ﭘﺲ از دو روز‬
‫ﻣﺪاواي اوﻟﻴﻪ راﻫﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﺰوﻳﻦ ﺷﺪه و ﺗﺤﺖ ﻣﻌﺎﻟﺠـﻪ ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و‬
‫ﻣﺎرش آزادي ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ را روي ﺗﺨﺖ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻲﺷﻨﻮد‪.‬‬
‫□‬
‫اداﻣﺔ ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺣﺎج ﻓﺮدوﺳﻲ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪:‬‬
‫ﭘﺲ از دو ﻣﺎه رﻳﻪﻫﺎﻳﻢ ﺧﻮب ﺷﺪ و ﻋﺎزم ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺪم‪ .‬ﺗﻴﭗ در ﺳﻤﺖ ﻓﻜﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪ روزي ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻤﺎري ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ آﻣﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﺑﺎر ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ‪ 505‬اﻗﺪﺳﻴﻪ ﻛﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ رﻳﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻋﺰام ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫ﻣﺎه آﻧﺠﺎ ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻮدم‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻣﻴﻨﺎ از ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ رﻳﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻤﻚ ﻛـﺮد و ﺑﻬﺒـﻮد‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﺸﺎن رﻳﻪﻫﺎﻳﻢ دﭼﺎر ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣـﺎل‬
‫‪ ............................................................................... / 168‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺧﻮدم را ﺑﻪ واﺣﺪ رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت واﻟﻔﺠﺮ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﺳـﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬و ﺳﺮﻫﻨﮓ رادﻓﺮ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪه ﺗﻴـﭗ ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻤﺖ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻴﭗ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ داده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ اواﻳﻞ ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪ 61‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﻋﺎدت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﻨﻮز ﺑـﺎ ﻣـﻦ ﺑـﻮد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ زﻣﻴﻦ و ﻧﺤﻮة اﺳـﺘﻘﺮار ﻧﻴﺮوﻫـﺎ ﭘـﺮداﺧﺘﻢ‪ .‬در‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻲ زﻣﻴﻦ رﻣﻠﻲ ﺑﻮد و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎ ﺗﻠﻔـﺎﺗﻲ داده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﮔﺰارﺷـﻲ ﻧﻮﺷـﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ رادﻓﺮ ﻣﺮﺧﺼﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺗﻴﭗ ﮔﺰارش را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه‬
‫ﻟﺸﻜﺮ دادم‪ .‬ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﻤﺸﻴﺪي ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺮا ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻗﺮارﮔـﺎه‬
‫ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﮔﺰارش را ﺑﻪ ﺳـﺮﻫﻨﮓ ﻣﻮﺳـﻮيﻗﻮﻳـﺪل اﻓـﺴﺮ ﻋﻤﻠﻴـﺎت‬
‫ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ داد‪ .‬ﻣـﻦ در آن ﮔـﺰارش ﮔﻔﺘـﻪ ﺑـﻮدم ﺷـﻤﺎ ﻧﻔـﺮات را در رﻣـﻞ‬
‫آوردهاﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺪارد‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﺳﺮﺑﺎز ﺗـﺎزه ﻧﻔـﺴﺶ را‬
‫ﻗﺒﻞ از رﻣﻞ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ و از ﻣﺎ ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬دﻳﺪﻧـﺪ اﺳـﺘﺪﻻل اﻳـﻦ‬
‫ﮔــﺰارش درﺳــﺖ اﺳــﺖ‪ .‬واﺣــﺪﻫﺎ را از ﻗــﺴﻤﺖ رﻣــﻞ آوردﻧــﺪ ﺑﻴــﺮون و در‬
‫ﮔﻠﻮﮔﺎهﻫﺎ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪.‬‬
‫□‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﺮدوﺳﻲ اواﺧﺮ ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪ 61‬ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺰرﮔﻮار ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي‬
‫ﺑﺮاي ﮔﺬراﻧﺪن دوره داﻓﻮس ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬در آن دوره ﻫﻤـﺔ ﻓﺮﻣﺎﻧـﺪﻫـﺎن‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ در ﺗﺎرﻳﺦ دورهﻫـﺎي داﻓـﻮس ﺑـﻲﻧﻈﻴـﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ دوره‪ ،‬اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ 63‬ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫از ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻓﺮدوﺳﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ داﻧـﺸﮕﺎه‬
‫زرﻫﻲ ﺷﻴﺮاز ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ دو ﺳﺎل ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬داﻧـﺸﻜﺪه‬
‫ﮔﺰارش ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ‪169 / ...................................................................................................‬‬

‫ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﺸﺎن ارﺗﻘﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ‪ .‬ﭼﻬـﺎر ﻛﻤﻴﺘـﺔ ﻋﻠﻤـﻲ‬
‫داﻧﺸﻜﺪه ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻣﻮﺗﻮري‪ ،‬ﺟﻨﮓاﻓﺰار‪ ،‬ﻣﺨﺎﺑﺮات و ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ اﺑﺘﻜـﺎرات ﺑـﺴﻴﺎري‬
‫داﺷﺘﻪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از داﻧﺶ اﺳﺘﺎدان ﻃﺮحﻫﺎي ﺟﺎﻟﺐ و ﻣﺆﺛﺮي ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﺔ اﺟـﺮا‬
‫در ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺳـﺎﺧﺖ ﺳـﻤﻴﻠﻴﺘﻮر ﺗﺎﻧـﻚ روﺳـﻲ ﺑـﻮد‪ .‬اﻳـﺸﺎن‬
‫ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﺗﻔﻜﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي ﺗﻌﺪادي از اﻓﺴﺮان ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ را ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫اﺳﺘﺎد ﺑﻪ داﻧﺸﻜﺪة زرﻫﻲ ﻣـﻲآورد و ﺧـﻮد ﻧﻴـﺰ ﺿـﻤﻦ رﻳﺎﺳـﺖ داﻧـﺸﻜﺪه ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺪرﻳﺲ روي ﻣﻲآورد‪ .‬در اﻳـﻦ دوره ﻓـﺎرغاﻟﺘﺤـﺼﻴﻼن ﺑـﺴﻴﺎر ﻗـﺎﺑﻠﻲ ﺗﺤﻮﻳـﻞ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ارﺗﺶ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺮدوﺳﻲ ﺧﺎﻃﺮهاي از اﻳﻦ دوران ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫در ﺑﺪو ورودم ﺑﻪ داﻧﺸﻜﺪه‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﻲ و ﻧﺤﻮة اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت را زﻳﺮ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬دﻳﺪم ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻴﻠﻲ رﻓﺎﻗﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮل اﻧﺠﺎم اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت و آزﻣﺎﻳﺸﺎت‬
‫ﺳﺮﮔﺮد رزاﻗﻲ را ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﮔـﺮ ﻳـﻚ ﻧﻔـﺮ ﺗﻘﻠـﺐ ﺑﻜﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﻮ را ﻣـﺴﺌﻮل‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬زﻣﺎن اﻣﺘﺤﺎن دورة ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ .‬رﻓﺘﻢ داﺧﻞ ﺟﻠـﺴﻪ اﻣﺘﺤـﺎن دﻳـﺪم ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺮﻫﻨﮓ دوﻣﻲ ﺗﻘﻠﺐ را ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻒ دﺳﺘﺶ و ﺷﺮوع ﻛـﺮد ﺑـﻪ ﻧﻮﺷـﺘﻦ‪ .‬ﻣـﭻ‬
‫دﺳﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬اﻟﺘﻤﺎس ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺤﺎل اﺳـﺖ‪ .‬آﻣﺪﻧـﺪ ﭘﺎدرﻣﻴـﺎﻧﻲ ﻛﺮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻗﻮل ﻣﻲدﻫﻴﻢ اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ و آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻘﻠﺐ اﺳﺖ و آن آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻘﻠﺐ ﺑﻮد!‬
‫ﻫﻤﺔ ﻋﻮاﻣﻞ داﻧﺸﻜﺪه را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬آﻗﺎﻳﺎن! اﮔﺮ در ﻣﻮرد آﻣﻮزش‬
‫ﻳﻚ ﺛﺎﻧﻴﻪ وﻗﺖ را ﺗﻠﻒ ﻛﻨﻴﺪ و اﻳﻦ ﻋﺪم آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺟﺎن ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺗﻤـﺎم‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﺪا را ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﻲ ﻗﺒﻮل دارﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﻫﺴﺘﻴﺪ‪«.‬‬
‫□‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﻓﺮدوﺳﻲ ﭘﺲ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻪ ﺳﺘﺎد ﻧﻴﺮوي زﻣﻴﻨﻲ ﻣﻲرود‬
‫و در ﻃﺮح و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد اداﻣـﻪ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﻣﺪﺗﻲ را در ﻗﺮارﮔﺎه ﻏﺮب در ﻣﻨﻄﻘﺔ اﻳﻼم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻓﺴﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻲﮔﺬراﻧﺪ و‬
‫‪ ............................................................................... / 170‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﭘﺮﺧﺎﻃﺮة ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋـﻴﺲ ﺳـﺘﺎد ﻟـﺸﻜﺮ ‪16‬‬
‫زرﻫﻲ ﻣﻨﺼﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺼﻞ ﻳﻚ ﻋﻤﺮ ﺧﺪﻣﺖ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و ﻣـﺴﺌﻮﻻﻧﻪ‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1370‬ﺑﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫آﻗﺎي ﻓﺮدوﺳﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 80‬و ‪ 82‬ﺑﻪ ﺣﺞ ﺗﻤﺘﻊ و ﻋﻤـﺮه ﻣـﺸﺮف ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دو ﻧﻮه دارﻧﺪ ‪ 7‬و ‪ 3‬ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺒﻴﻨﺎ و ﺳﺒﺎ‪ .‬ﻣﺒﻴﻨﺎ را ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ واﺳﻄﺔ ﻧﺬر آﻗﺎ‬
‫اﻣﺎم رﺿﺎ )ع( ﻋﻄﺎ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ اﺳـﺖ‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﺑـﻪ دﻧﻴـﺎ آﻣـﺪ آﻗـﺎي‬
‫ﻓﺮدوﺳﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻗﺮآن را ﺑﺎز ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎﻣﺶ را ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪» :‬اﻧﺎ ﻓﺘﺤﻨﺎ ﻟﻚ ﻓﺘﺤﺎً ﻣﺒﻴﻨﺎ«‬
‫‪ ............................................................................... / 172‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫دﻳﺪار ﺟﻤﻌﻲ از ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻟﺸﻜﺮ ‪ 16‬زرﻫﻲ ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﺎ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ)ره( ‪ -‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1357‬‬

‫دوره داﻓﻮس ‪ -‬ﺳﺎل ‪1363‬‬

‫ﻋﻜﺲ و ﺿﻤﺎﺋﻢ ‪173 / .................................................................................................‬‬

‫دوران آﻣﻮزش ﭼﺘﺮﺑﺎزي ‪ -‬ﺷﻴﺮاز ﻣﻬﺮ ‪1347‬‬

‫دوران داﻧﺸﻜﺪه اﻓﺴﺮي‬

‫‪ ............................................................................... / 174‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫اﻣﻴﺮ ﻓﺮدوﺳﻲ‬

‫اﻣﻴﺮ ﺳﺮﺗﻴﭗ ﻟﻄﻔﻲ‬

‫ﻋﻜﺲ و ﺿﻤﺎﺋﻢ ‪175 / .................................................................................................‬‬

‫ﺳﺮﺗﻴﭗ ﻟﻄﻔﻲ در ﻛﻨﺎر ﺷﻬﻴﺪ ﺻﻴﺎد ﺷﻴﺮازي‬

‫ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻌﺎﻓﻲ‬
‫‪ ............................................................................... / 176‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﺎﻓﻲ در ﻛﻨﺎر ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﻼﺣﻲ‬

‫اﻣﻴﺮ ﺳﺮﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﺟﻤﺸﻴﺪي در ﺣﺎل درﻳﺎﻓﺖ ﻟﻮح ﺗﻘﺪﻳﺮ‬

‫ﻋﻜﺲ و ﺿﻤﺎﺋﻢ ‪177 / .................................................................................................‬‬

‫اﻣﻴﺮ ﺳﺮﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﺻﻨﻌﺘﻲ‬

‫‬

‫ﻣﺮﺣﻮم اﻣﻴﺮ ﺳﺮﺗﻴﭗ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن‬

‫‬
‫‪ .............................................................................. / 178‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫ﺷﻬﻴﺪ آرش ﻣﻬﺮ‬

‫اﺳﺘﻮار اﻳﺰدﭘﻨﺎه ‪ -‬ﻧﻔﺮ اول ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‬

‫ﻋﻜﺲ و ﺿﻤﺎﺋﻢ ‪179 / .................................................................................................‬‬

‫ﺳﺮﺑﺎز ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ‪ -‬ﻧﻔﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬

‫از راﺳﺖ‪ :‬اﻣﻴﺮ ﻓﺮدوﺳﻲ ‪ -‬اﻣﻴﺮ رادﻓﺮ‬

‫‪ ............................................................................... / 180‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ در ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻴﺴﺎن‬

‫از راﺳﺖ‪ :‬اﻣﻴﺮان؛ ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬رﺣﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬رادﻓﺮ‪ ،‬ﻓﺮدوﺳﻲ و ﻣﺤﻤﺪي‬