‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬

‫ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺗﺄﻟﯿﻒ‪:‬‬
‫ﻋﻠﻮی ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﻟﺴﻘﺎف‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪:‬‬
‫اﻣﯿﻦ ﭘﻮرﺻﺎدﻗﯽ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب‪:‬‬
‫ﻋﻨﻮان اﺻﻠﯽ‪:‬‬
‫ﻋﻠﻮی ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﻟﺴﻘﺎف‬ ‫ﺗﺄﻟﯿﻒ‪:‬‬
‫اﻣﯿﻦ ﭘﻮرﺻﺎدﻗﯽ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪:‬‬
‫ﻓﺮق و ﻣﺬاﻫﺐ اﺳﻼﻣﯽ )ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮق( ‪ -‬ﻣﺬاﻫﺐ ﮐﻼﻣﯽ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬
‫اول )دﯾﺠﯿﺘﺎل(‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫ﺧﺮداد ) َﺟﻮزا( ‪ ١٣٩٨‬ﻫ ‪.‬ش ‪ -‬رﻣﻀﺎن ‪ ١٤٤٠‬ﻫ ‪.‬ق‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﻠﻢ ‪www.qalamlib.com‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب از ﺳﺎﯾﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮥ ﻗﻠﻢ داﻧﻠﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪www.qalamlib.com‬‬

‫‪book@qalamlib.com‬‬ ‫اﯾﻤﯿﻞ‪:‬‬

‫ﺳﺎﯾﺖﻫﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻮﺣﺪﯾﻦ‬

‫‪www.qalamlib.com‬‬ ‫‪www.mowahedin.com‬‬
‫‪www.islamtxt.com‬‬ ‫‪www.videofarsi.com‬‬
‫‪www.shabnam.cc‬‬ ‫‪www.zekr.tv‬‬
‫‪www.sadaislam.com‬‬ ‫‪www.mowahed.com‬‬

‫‪contact@mowahedin.com‬‬
‫ﻣﺤﺘﻮای اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻟﺰوﻣﺎ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ دﯾﺪﮔﺎه ﺳﺎﯾﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﻠﻢ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ دﯾﺪﮔﺎه ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه آن اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫��‬ ‫��‬
‫ﻢ ا� ا�� ﻦ ا����ﻢ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﻓﮫﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ‪ ................ ................................ ................................‬أ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪١............................ ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی اول ‪٥ ................... ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی دوم ‪٧ ................... ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﺳﻮم ‪٨ .................. ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﭼﮫﺎرم ‪٩ ............... ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﭘﻨﺠﻢ ‪١٠ ................ ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﺷﺸﻢ ‪١١ ................ ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ھﻔﺘﻢ ‪١٢................ ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ھﺸﺘﻢ ‪١٣ .............. ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﻧﮫﻢ ‪١٤ ................. ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی دھﻢ ‪١٥ ................ ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﯾﺎزدھﻢ ‪١٧ ............. ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی دوازدھﻢ ‪١٩........... ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﺳﯿﺰدھﻢ ‪٢٠........... ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﭼﮫﺎردھﻢ ‪٢١.......... ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ﭘﺎﻧﺰدھﻢ ‪٢٢ ............ ................................ ................................‬‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ب‬

‫ﺷﺒﮫﻪی ﺷﺎﻧﺰدھﻢ ‪٢٣.......... ................................ ................................‬‬

‫ﺷﺒﮫﻪی ھﻔﺪھﻢ ‪٢٦ ............ ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺒﮫﻪی ھﺠﺪھﻢ ‪٢٧ ........... ................................ ................................‬‬
‫ﭘﺎﯾﺎن ‪٣٠ ............................ ................................ ................................‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺣﻤﺪ و ﺳﺘﺎﯾﺶ از آن اﻟﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺮوردﮔﺎر ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﻼم ﺧﻮد‬
‫َ ُ ۡ ََۡ َ ۡ ُ َ َ ُ‬ ‫ََۡۡ َ ۡ َ ۡ ُ َ ُ‬
‫ت عل ۡي� ۡم ن ِۡع َم ِ�‬‫ت ل� ۡم دِين�م و��مم‬ ‫ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬ٱ�وم أ�مل‬
‫ٗ‬ ‫ُ َ ُ ُ ۡ َ‬
‫ٱ� ۡس� ٰ َم دِينا ۚ﴾ ]اﻟﻤﺎﺋﺪة‪» [٣ :‬اﻣﺮوز دﯾﻦﺗﺎن را ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺮدم و‬ ‫َو َر ِ‬
‫ضيت ل�م ِ‬
‫ﻧﻌﻤﺘﻢ را ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎم ﻧﻤﻮدم و اﺳﻼم را ]ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ[ دﯾﻦ ﺑﺮایﺗﺎن‬
‫ﺑﺮﮔﺰﯾﺪم«‪.‬‬
‫و درود و ﺳﻼم ﺑﺮ ﺳﯿﺪ و ﺳﺮور و اﻟﮕﻮ و ﺣﺒﯿﺐ ﻣﺎ و ﺣﺒﯿﺐ ﭘﺮوردﮔﺎرﻣﺎن و‬
‫ﻧﻮر ﭼﺸﻢﻣﺎن و ﺷﻔﯿﻊﻣﺎن در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ و ﺑﺮ ﺧﺎﻧﺪان و‬
‫اﺻﺤﺎﺑﺶ و ھﻤﻪی ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ روز ﺟﺰا از ھﺪاﯾﺖ او ﭘﯿﺮوی ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪:‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻣﺮدم ﭘﺲ از ﺳﻪ ﻗﺮن ﺑﺮﺗﺮ و ﺧﯿﺮ اﻟﻘﺮون اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ در روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ اﻣﺮی ﮐﻪ در ﻗﺮن‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ و ﺗﺒﻊ ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﺧﺒﺮی از آن ﻧﺒﻮده و ھﯿﭻﯾﮏ از آنھﺎ ﺟﺸﻦ و‬
‫ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ اﯾﻦ روز ﻧﻤﯽﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻧﻪ ﻋﻠﻤﺎ‬
‫و ﭘﯿﺸﻮاﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﺮدم از آنھﺎ ﭘﯿﺮوی ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ اﺋﻤﻪ و‬
‫ﭘﯿﺸﻮاﯾﺎن ﻓﻘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺑﻮﺣﻨﯿﻔﻪ و ﻣﺎﻟﮏ و ﺷﺎﻓﻌﯽ و اﺣﻤﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺸﻦ و‬
‫ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﻣﺤﺪﺛﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺑﺨﺎری و ﻣﺴﻠﻢ و دﯾﮕﺮان؛ ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺑﺪﻋﺖ در اواﺧﺮ ﻗﺮن ﭼﮫﺎرم ھﺠﺮی اﯾﺠﺎد ﺷﺪ و اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ آن را ﺑﺪﻋﺖ‬
‫ﻧﮫﺎده و اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮدﻧﺪ راﻓﻀﯿﺎن ﻋﺒﯿﺪی ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دروغ و ﺗﻠﺒﯿﺲ ﻓﺎﻃﻤﯿﺎن‬
‫ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٢‬‬

‫اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ھﻤﭽﻮن اﻋﻤﺎل روز ﻋﺎﺷﻮرا ھﺮ دو را در ﯾﮏ ﺳﺎل اﺑﺪاع ﮐﺮدﻧﺪ؛‬

‫اﻋﻤﺎﻟﯽ ﭼﻮن ﺳﯿﻨﻪ زدن و ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺮاﺷﯿﺪن و ﺳﺮ ﺷﮑﺴﺘﻦ و ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺪﻋﺎت؛‬
‫ھﻤﻪی اﯾﻦھﺎ را ﺑﺮای اﻇﮫﺎر ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﺧﻮد از ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن ﺣﺴﯿﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ س‬
‫ﺟﺎھﻞ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬آن را اﻧﮑﺎر‬
‫ِ‬ ‫اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬و اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ‬
‫اﻟﺨﻄﻂ« )‪(٤٣٦/٢‬‬ ‫ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ؛ ﻣﻘﺮﯾﺰی ﻣﺘﻮﻓﺎی ﺳﺎل ‪ ٨٤٥‬ھﺠﺮی در ﮐﺘﺎﺑﺶ » ِ‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﮫﻢ ﻣﯽﭘﺮدازد و ذﮐﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ آنھﺎ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼدھﺎ و ﻣﺮاﺳﻢ و‬
‫ﮔﺮدھﻤﺎﯾﯽھﺎی ﺑﺪﻋﯽ را اﯾﺠﺎد ﮐﺮدﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻋﻠﯽ و‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ و ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﯿﻦ و ‪ ..‬ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﺴﺖ و ھﻔﺖ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫از اﯾﻦ ﻧﻮع را ﻣﯽﺷﻤﺎرد ﮐﻪ ھﻤﮕﯽ ﺑﺎ ﺳﻘﻮط دوﻟﺖ ﻋﺒﯿﺪﯾﻪ در ﺳﺎل ‪٥٦٧‬‬
‫ھﺠﺮی ﺑﻪ دﺳﺖ ﺻﻼح اﻟﺪﯾﻦ اﯾﻮﺑﯽ ‪ /‬ﻣﻨﻘﺮض ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﺻﻮﻓﯿﻪ ﺑﺪﻋﺖ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ روز ﺗﻮﻟﺪ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را زﻧﺪه ﮐﺮدﻧﺪ و راﻓﻀﯿﺎن دوﺑﺎره ﺑﺪﻋﺖھﺎی روز ﻋﺎﺷﻮرا را ﺑﺮ ﭘﺎ داﺷﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن اﯾﻦ ﺑﺪﻋﺖھﺎ اداﻣﻪ دارد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻓﺮﯾﻔﺘﮕﺎن و ﺷﯿﻔﺘﮕﺎن ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﭘﯽ ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﺲ‬
‫اﯾﻦ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻓﺮدی راﻓﻀﯽ ﺑﻮده‪ ،‬ادﻋﺎ ﮐﺮدﻧﺪ اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ آن را‬
‫اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎه ارﺑﯿﻞ ﻣﻠﮏ ﻣﻈﻔﺮ اﺑﻮﺳﻌﯿﺪ ﮐﻮﮐﺒﺮی ﻣﺘﻮﻓﺎی ﺳﺎل ‪٦٣٠‬‬
‫ھﺠﺮی ﺑﻮده اﺳﺖ؛ و اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺑﻪ اﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ در ﮐﺘﺎﺑﺶ »اﻟﺒﺪاﯾﺔ واﻟﻨﮫﺎﯾﺔ«‬
‫)‪ (١٣٧-١٣٦ /١٣‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽدھﻨﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ؛ زﯾﺮا ﻣﺘﻦ اﺑﻦ‬
‫ِ‬
‫وﻳﺤﺘﻔ ُﻞ ﺑﻪ‬ ‫ﻌﻤ ُﻞ اﻟﻤﻮﻟِﺪَ‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻒ ﰲ رﺑﻴ ٍﻊ ﱠ‬
‫اﻷول‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ﮐﺜﯿﺮ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪» :‬وﻛﺎن َﻳ َ‬
‫ﻫﺎﺋﻼ« ﯾﻌﻨﯽ‪» :‬وی ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را در رﺑﯿﻊ اﻻول ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ و‬ ‫ً‬
‫اﺣﺘﻔﺎﻻ ً‬
‫ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﯽﮐﺮد«‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺸﺎھﺪه ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ در اﯾﻨﺠﺎ‬
‫اﺑﻦﮐﺜﯿﺮ ﻧﻤﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬وی اوﻟﯿﻦ ﻧﻔﺮی ﺑﻮده ﮐﻪ آن را اﯾﺠﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬وی اﯾﻦ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ را در رﺑﯿﻊ اﻻول ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
 ‫‪٣‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫دوﻣﯿﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﮐﻪ ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﮏ و ﺗﺮدﯾﺪی در آن راه ﻧﺪارد اﯾﻦ‬

‫اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ھﺮﮔﺰ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺸﺪه ﮐﻪ دوازدھﻢ رﺑﯿﻊ اﻻول روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ دﯾﺪﮔﺎه راﺟﺢﺗﺮ و ﺻﺤﯿﺢﺗﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ ١٢‬رﺑﯿﻊ اﻻول روز وﻻدت‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺴﺖ؛ و دﯾﺪﮔﺎه ﺛﺎﺑﺘﯽ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﻣﻮرﺧﺎن ﺑﺪان ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ھﻤﺎن روز وﻓﺎت اﯾﺸﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ھﺮ دو در روز‬
‫دوﺷﻨﺒﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج در روز ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ دﻓﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر و‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻓﺪاﯾﺶ ﺑﺎد‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ در ﺟﺎھﺎی دﯾﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺖ و ﺑﺮﺧﯽ‬
‫از ﻋﻠﻤﺎ و واﻋﻈﺎن آن را ﻧﯿﮏ ﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﺑﺎ ﯾﺎدآوری ﺳﯿﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ھﻤﺮاه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻓﺮﯾﺐ ﺗﻠﺒﯿﺲ ﺷﯿﻄﺎن را ﺧﻮرده و ﺳﺮآﻏﺎز اﯾﺠﺎد آن و‬
‫ﻋﺪم وﺟﻮد آن در اوﻟﯿﻦ ﻗﺮنھﺎی ﻇﮫﻮر اﺳﻼم را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮدﻧﺪ؛‬
‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻل آوردن ﺑﺮای ﺟﺎﯾﺰ ﺷﻤﺮدن آن و ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ و ﻧﯿﮏ ﺑﻮدن آن از دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ از ﻣﺸﺮق و ﻣﻐﺮب ﺳﺨﻦ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ و‬
‫ھﯿﭻ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﻮدﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ رد و‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﺳﺘﺪﻻلھﺎ و ﺷﺒﮫﺎتﺷﺎن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺎدت ﺑﺪﻋﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺣﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ و ﺑﺪﻋﺖ‬
‫ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺮور‬
‫ﺑﺪﻋﺎتھﺎی زﯾﺎد و اﻋﻤﺎل زﺷﺘﯽ ﺑﻪ آن وارد ﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺒﻞ و رﻗﺺ و اﺧﺘﻼط‬
‫ﻣﺮدان و زﻧﺎن در ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرھﺎ و ﮔﻨﺎھﺎن و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽھﺎی دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪی‬
‫آنھﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ﺷﺮک ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ ھﺮﭼﻨﺪ در ﻣﻮاردی ﺑﺎ اﺷﻌﺎر و ﻗﺼﺎﯾﺪ ﺷﺮک‬
‫آﻣﯿﺰی ھﻤﺮاه ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در آنھﺎ از ﻏﯿﺮ اﻟﻠﻪ ]ﻣﺮدﮔﺎن و از دﻧﯿﺎ رﻓﺘﮕﺎن[ ﻃﻠﺐ‬
‫ﯾﺎری ﻣﯽﮔﺮدد و در ﺣﻖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻏﻠﻮ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻠﻮی ﮐﻪ ﻧﺼﺎری در‬
‫واﻟﺴ ُ‬
‫ﻼة ﱠ‬ ‫ﱠ ُ‬
‫ﻼم روا داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻖ ﻋﯿﺴﯽ ﺑﻦ ﻣﺮﯾﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺼ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٤‬‬

‫در اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻗﺼﺪ ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ از ﻣﻨﮑﺮات ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺮﺧﯽ‬
‫از اﯾﻦ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢھﺎ ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا اﯾﻦ ﻣﻮارد اﻣﻮری آﺷﮑﺎر و واﺿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ روی ﺳﺨﻦ ﻣﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺷﺒﮫﺎت ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺟﺸﻦ و‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﺟﺎﯾﺰ ﻣﯽداﻧﻨﺪ؛ ھﺮﭼﻨﺪ ﺑﺮ ﻓﺮض‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﺮاﺳﻢھﺎ از ﮔﻨﺎھﺎن و ﻣﻨﮑﺮات ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﺗﻐﯿﯿﺮ آﻧﭽﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﺮ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش ﻣﺤﻤﺪ ج ﻧﺎزل ﮐﺮده و اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدن ﺷﻌﺎﺋﺮ و اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ آن و ﺟﺎی‬
‫دادن آنھﺎ در دﯾﻦ ﺑﺎ ﺷﺒﮫﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺮوانﺷﺎن ﻣﻄﺮح ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮫﻢﺗﺮ از‬
‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ در ﻣﻮرد آن ﻣﻨﮑﺮات ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﺷﺒﻬﻪی اول‬
‫َّ‬ ‫ُۡ َ ۡ‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬قل بِفض ِل ٱ� ِ‬
‫َ‬ ‫َۡ‬ ‫�تهِۦ فَب َ�ٰل َِك فَ ۡل َي ۡف َر ُ ْ ُ َ ۡ‬
‫حوا ه َو خ�‪ّ ٞ‬م َِّما � َم ُعون‪] ﴾٥٨‬ﯾﻮﻧﺲ‪» [٥٨ :‬ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫َۡ‬
‫ِ‬ ‫َو� ِ َر ِ‬
‫]ﻣﺆﻣﻨﺎن[ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﺶ و رﺣﻤﺖ اﻟﻠﻪ ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ]ﻧﻌﻤﺖ[ از آﻧﭽﻪ‬
‫ﻣﯽاﻧﺪوزﻧﺪ ﺑﮫﺘﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫و ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺷﺎدی و ﺳﺮور ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺸﻦ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ روز ﺗﻮﻟﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﺧﻮد‬
‫ﺗﻌﺒﯿﺮی از اﯾﻦ ﺷﺎدی و ﺳﺮور اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﺨﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ھﯿﭻﯾﮏ از اﺋﻤﻪ و ﭘﯿﺸﻮاﯾﺎن اﺳﻼم آن را ﻧﮕﻔﺘﻪاﻧﺪ؛‬
‫ﻓﻀﻞ و ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺣﻖ ﻣﺎ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ؛ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﻌﻤﺖ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﻌﺜﺖ اﯾﺸﺎن ﻧﻌﻤﺖ اﺳﺖ و ھﺠﺮﺗﺶ ﻧﻌﻤﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ آﯾﺎ ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ھﺮ‬
‫زﻣﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻧﻌﻤﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺎ ارزاﻧﯽ داﺷﺘﻪ و ﻓﻀﻞ و ﺑﺨﺸﺶ و‬
‫رﺣﻤﺖ ﺧﻮد را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬آن روز را ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ و از آن ﺗﺠﻠﯿﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورﯾﻢ؟!‬
‫از اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮاد از ﻓﻀﻞ و رﺣﻤﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در اﯾﻦ آﯾﻪ ﮐﻪ ﻣﺎﻣﻮر‬
‫ﺑﻪ ﺷﺎدی و ﺳﺮور در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﺷﺪﯾﻢ‪ ،‬روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از اﯾﻦ ﺑﺨﺸﺶ و رﺣﻤﺖ ﻗﺮآن و ﺷﺮاﯾﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ آن ﻧﺎزل ﺷﺪه‬
‫َ ٰٓ َ ُّ َ َّ ُ َ‬
‫اس ق ۡد‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در آﯾﻪی ﻗﺒﻞ از آن وارد ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﴿���ها ٱ�‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٦‬‬
‫َ ََۡ‪ٞ‬‬ ‫ُٗ‬
‫ٱلص ُدورِ َوهدى ور�ة‬ ‫ل ّ َِما � ُّ‬
‫� ۡم َوش َِفآء‪ٞ‬‬ ‫َ ٓ َ ۡ ُ َّ ۡ َ ‪ُ ّ َّ ّ ٞ‬‬
‫ِ‬ ‫جاءت�م موعِظة مِن ر� ِ‬
‫ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫ۡ‬
‫َ َ َ َ ۡ‬
‫�تِهِۦ‬ ‫ٱ�ِ َو� َر ۡ َ‬
‫فبِ�ٰل ِك فل َيف َر ُحوا ه َو خ ۡ�‪ّ ٞ‬م َِّما‬
‫َّ‬
‫ل‬‫ض‬
‫ُۡ َ ۡ‬
‫ف‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ق‬ ‫‪٥٧‬‬ ‫ّل ِۡل ُم ۡؤ ِمن َ‬
‫ِ�‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫َۡ‬
‫� َم ُعون‪] ﴾٥٨‬ﯾﻮﻧﺲ‪» [٥٨-٥٧ :‬ای ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﺑﺮای ﺷﻤﺎ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن ﻣﻮﻋﻈﻪای آﻣﺪه اﺳﺖ و ﺷﻔﺎﯾﯽ ﺑﺮای آﻧﭽﻪ در دلھﺎﺳﺖ و ھﺪاﯾﺖ و‬
‫رﺣﻤﺘﯽ ﺑﺮای ﻣﺆﻣﻨﺎن‪ .‬ﺑﮕﻮ‪] :‬ﻣﺆﻣﻨﺎن[ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﺶ و رﺣﻤﺖ اﻟﻠﻪ ﺷﺎدﻣﺎن‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ]ﻧﻌﻤﺖ[ از آﻧﭽﻪ ﻣﯽاﻧﺪوزﻧﺪ ﺑﮫﺘﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ََٓ‬
‫و رﺣﻤﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺜﺖ و رﺳﺎﻟﺖ اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬وما‬
‫ك إ َّ� َر ۡ َ‬
‫� ٗة ّل ِۡل َ�ٰلَم َ‬ ‫َۡ َ ۡ َٰ َ‬
‫�‪] ﴾١٠٧‬اﻷﻧﺒﯿﺎء‪» [١٠٧ :‬و ]ای ﻣﺤﻤﺪ‪ [،‬ﺗﻮ را ﺟﺰ‬ ‫ِ‬ ‫أرسل� ِ‬
‫رﺣﻤﺘﯽ ﺑﺮای ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدﯾﻢ«‪.‬‬
‫ً‬ ‫ﻟﻌﺎﻧًﺎ‪ ،‬و�ﻧﻤﺎ ﺑُ ُ‬ ‫َ ْ‬
‫ﺚ َّ‬ ‫ُ‬ ‫ِّ‬
‫ﻌﺜﺖ رﻤﺣﺔ«‪» :‬ﻣﻦ‬ ‫و رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬إ� لﻢ أﺑﻌ‬
‫ﻣﺒﻌﻮث ﻧﺸﺪهام ﺗﺎ ﻧﻔﺮﯾﻦ ﮐﻨﻢ؛ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻌﻨﻮان رﺣﻤﺖ )ﺑﺮای ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن( ﻣﺒﻌﻮث‬
‫ﺷﺪهام«‪] .‬ﺑﻪ رواﯾﺖ ﻣﺴﻠﻢ[‬
‫و ھﯿﭻﯾﮏ از ﻣﻔﺴﺮان ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ادﻋﺎی ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺮای اﯾﻦ‬
‫آﯾﻪ ذﮐﺮ ﻧﮑﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫از اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎی ﻏﺮﯾﺐ از ﺻﺎﺣﺐ رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﮫﺎن ﻣﺎﻧﺪه‬
‫اﺳﺖ؟! اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ در ﺑﺎب ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ؟! اﻣﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻣﯿﻼدش را ﺟﺸﻦ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد و اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ را ﺑﻪ ﻣﺎ اﺑﻼغ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ؟!‬
 ‫‪٧‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺷﺒﻬﻪی دوم‬
‫َ َ َّ ُ ُ َ َ َ ُ ُ َ َّ َ ُ ْ‬ ‫َ َّ َ َ َ ْ‬
‫ام ُنوا بِهِۦ وعزروه ون�وه وٱ�بعوا‬ ‫ﺑﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪﴿ :‬فٱ�ِين ء‬
‫َ‬ ‫ُّ َ َّ ٓ ُ َ َ َ ُ ٓ ُ ْ َ ٰٓ َ ُ ۡ ۡ‬
‫��ِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‪] ﴾١٥٧‬اﻷﻋﺮاف‪» [١٥٧ :‬ﭘﺲ ﮐﺴﺎﻧﯽ‬ ‫نزل معهۥ أو‬ ‫ٱ�ور ٱ�ِي أ ِ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ او اﯾﻤﺎن آوردﻧﺪ و ﮔﺮاﻣﯽاش داﺷﺘﻨﺪ و ﯾﺎریاش ﮐﺮدﻧﺪ و از ﻧﻮری ﮐﻪ ﺑﺎ او‬
‫ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﯿﺮوی ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ رﺳﺘﮕﺎرﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ آﯾﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ ،‬ﮔﺮدھﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن و ﺗﺠﻠﯿﻞ و‬
‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﯾﮑﯽ از ﻣﺼﺎدﯾﻖ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج و‬
‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ و ﺗﺠﻠﯿﻞ از ﺷﺄن و ﻣﻨﺰﻟﺖ اﯾﺸﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ! ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در اﯾﻦ‬
‫آﯾﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ را ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻧﻤﻮده ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ رﻓﺘﺎری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ھﻤﻪی اﯾﻦھﺎ از ﺑﺎب ﺟﮫﻞ و ﻓﺮﯾﺐ دادن ﻋﻮام اﺳﺖ؛ در اﯾﻦ آﯾﻪ دﻻﻟﺘﯽ ﺑﺮ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﺟﺸﻦ و ﺗﺠﻠﯿﻞ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﻣﺼﺪاق ﮔﺮاﻣﯽ داﺷﺘﻦ و اﺣﺘﺮام‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻪ اﯾﺸﺎن اﺳﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد؛ و اﯾﻦ ﻣﺤﻞ ﻧﺰاع ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و اﻟﺒﺘﻪ ھﺮ‬
‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ھﺮﮐﺴﯽ ﮔﻤﺎن ﮐﻨﺪ ﻣﺼﺪاق اﺣﺘﺮام و ﮔﺮاﻣﯽ داﺷﺘﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﻧﺠﺎم دادن آن ﺑﻪ ﻣﺠﺮد ﯾﮏ ﻇﻦ و ﮔﻤﺎن ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﻇﮫﺎر اﺣﺘﺮام‬
‫ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ اﺑﺰار و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺒﻞ و ‪ ...‬ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ؛ ھﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ‬
‫ﻏﻠﻮ در ﺣﻖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻠﻮ ﻧﺼﺎری در ﺣﻖ ﻋﯿﺴﯽ ﺑﻦ ﻣﺮﯾﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺼﻼة‬
‫واﻟﺴﻼم ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ؛ ﺑﻠﮑﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج اﻣﺘﺶ را از اﯾﻦ ﻣﻨﮑﺮ ﻧﮫﯽ ﮐﺮده‬
‫اﺳﺖ؛ و ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﺟﮫﺖ ﺗﺠﻠﯿﻞ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﯿﻼد‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از اﯾﻦ ﺑﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٨‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﺳﻮم‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج از روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ روز‬
‫َ َ َ ٌ ُ ْ ُ‬
‫ﺪﻟت ِ�ﻴ ِﻪ«‪» :‬آن روزی اﺳﺖ‬‫دوﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮال ﺷﺪ؛ در ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ذلِﻚ ﻳﻮم و ِ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ در آن ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪم«‪] .‬رواﯾﺖ ﻣﺴﻠﻢ[‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﺼﺪاق ﺗﺠﻠﯿﻞ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ھﯿﭻﯾﮏ از ﻋﻠﻤﺎ و اوﻟﯿﻦ ﺷﺎرﺣﺎن ﺣﺪﯾﺚ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮی از ﺣﺪﯾﺚ اراﺋﻪ‬
‫ﻧﺪادﻧﺪ؛ اﻣﺎم ﻧﻮوی ﮐﻪ ﻣﺸﮫﻮرﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎرﺣﺎن اﺣﺎدﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺑﺮای ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﺘﺪﻻل ﻧﮑﺮده اﺳﺖ؛ ﺑﻠﮑﻪ ﺷﮑﺮ‬
‫و ﺳﭙﺎﺳﮕﺬاری از اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ ﺳﺒﺐ وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﺗﻨﮫﺎ ﺑﺎ روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ روزی‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ روز دوﺷﻨﺒﻪ از ھﺮ ھﻔﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ و‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺧﻮد ﭼﻨﯿﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﺮد و روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ در ھﺮ دوﺷﻨﺒﻪ را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺮای اﻣﺘﺶ ﻗﺮار داد؛ و ھﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﻣﻘﺘﻀﺎی‬
‫ﻋﻘﻞ و ﻧﻘﻞ ﮐﻪ ﺷﮑﺮ و ﺳﭙﺎﺳﮕﺬاری از ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪی‬
‫آن ﺷﮑﺮ ﭘﺮوردﮔﺎرش را ﺑﻪ ﺟﺎی آورده اﺳﺖ؛ ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﮑﺮ و ﺳﭙﺎﺳﮕﺬاری از‬
‫اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ و آواز ﺧﻮاﻧﺪن و ﻣﺪﯾﺤﻪ ﺳﺮاﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ رﺳﻮل‬
‫اﻟﻠﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده و ﻧﻪ ﺑﺪان دﺳﺘﻮر داده اﺳﺖ؛ ھﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ و‬
‫ﻧﻪ ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ و ﻧﻪ ﺗﺒﻊ ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﺑﺎ اﻗﺘﺪا ﺑﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮدی ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ درﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺣﺮﯾﺺﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺷﮑﺮ و ﺳﭙﺎﺳﮕﺬاری از‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرش و داﻧﺎﺗﺮﯾﻦ آنھﺎ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ اﯾﻦ ﺷﮑﺮﮔﺰاری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﮑﺮ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﻣﻮﺳﯽ ﺑﺎ روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ روز‬
 ‫‪٩‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﻋﺎﺷﻮرا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ روزی ﮐﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻮﺳﯽ را از دﺳﺖ ﻓﺮﻋﻮن ﻧﺠﺎت داد و‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد و آن را ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺮای اﻣﺘﺶ ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﻗﺮار داد‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﭼﻬﺎرم‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺜﯽ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﺣﻤﺪ و اﺑﻮداود و ﻧﺴﺎﺋﯽ و دﯾﮕﺮان‬
‫رواﯾﺘﺶ ﮐﺮدهاﻧﺪ؛ از اوس ﺑﻦ اوس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ْ َ ُ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َْ َ َ‬
‫» ِﻣ ْﻦ أﻓﻀ ِﻞ �ﻳَّﺎ ِﻣ� ْﻢ ﻳَ ْﻮ َم اﺠﻟ ُ ُﻤ َﻌ ِﺔ‪�ِ ،‬ﻴ ِﻪ ﺧ ِﻠ َﻖ آد ُم‪َ ،‬و ِ�ﻴ ِﻪ ﻗ ِﺒﺾ‪َ ،‬و ِ�ﻴ ِﻪ اﻨﻟَّﻔﺨﺔ‪،‬‬
‫َ َّ َ َ َ ُ ْ َ ْ ُ َ‬
‫وﺿ ٌﺔ َ َ َّ‬ ‫َّ ْ َ ُ َ َ ْ ُ َ َ َّ َ َّ َ‬
‫ﻲﻠﻋ‪:«..‬‬ ‫الﺼﻼ ِة ِ�ﻴ ِﻪ‪ ،‬ﻓ ِﺈن ﺻﻼﺗ�ﻢ ﻣﻌﺮ‬ ‫َو ِ�ﻴ ِﻪ الﺼﻌﻘﺔ‪ ،‬ﻓﺄ� ِﺮﺜوا ﻲﻠﻋ ِﻣﻦ‬
‫»ﯾﮑﯽ از ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ روزھﺎی ﺷﻤﺎ روز ﺟﻤﻌﻪ اﺳﺖ؛ در اﯾﻦ روز آدم آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪ و‬
‫در آن ﻓﻮت ﻧﻤﻮد و دو ﺻﻮر )ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﯽ ﻣﯽﻣﯿﺮﻧﺪ و ﺑﺎ دﯾﮕﺮی زﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ(‬
‫در اﯾﻦ روز اﺳﺖ؛ ﭘﺲ در اﯾﻦ روز ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮ ﻣﻦ درود ﺑﻔﺮﺳﺘﯿﺪ ﮐﻪ درودھﺎی‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬وﻗﺘﯽ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در روزی ﮐﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش آدم ÷ را در‬
‫آن ﺧﻠﻖ ﻧﻤﻮده‪ ،‬درود ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ اﯾﺸﺎن را ﺗﺸﺮﯾﻊ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ درود‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﻣﺎن ﻣﺤﻤﺪ ج در روز وﻻدﺗﺶ ﺳﺰاوارﺗﺮ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﺗﺮ اﺳﺖ؛‬
‫و ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ در روز ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ھﺪف‬
‫ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺑﺮای درود ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﮔﺮ اﯾﻦ اﺳﺘﺪﻻل درﺳﺖ ﻣﯽﺑﻮد‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎ ﺷﺎھﺪ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ و اﻓﺮاد‬
‫ﺑﻌﺪ از آنھﺎ ﺟﮫﺖ ﺗﺨﺼﯿﺺ روز دوﺷﻨﺒﻪ ﺑﺮای درود ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج‬
‫ﺑﻮدﯾﻢ؛ ﺑﻠﮑﻪ واﻗﻌﯿﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آنھﺎ اﯾﻦ روز را ﺑﻪ درود ﻓﺮﺳﺘﺎدن ھﻢ‬
‫اﺧﺘﺼﺎص ﻧﺪادﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﮔﺮدھﻢ ﺟﻤﻊ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪١٠‬‬

‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬و اﯾﻦ ﺧﻮد دﻻﻟﺖ ﻗﻄﻌﯽ دارد ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﺬﮐﻮر در ﺟﺎی ﺧﻮد‬
‫ﻧﯿﺴﺖ؛ ﺑﻠﮑﻪ ھﯿﭻﯾﮏ از ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﻓﻀﻞ درود ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج در روزی‬
‫ﮐﻪ واﻗﻌﺎ وﻻدﺗﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ روز دوﺷﻨﺒﻪ‪ ،‬اﺷﺎرهای ھﻢ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ دوازدھﻢ رﺑﯿﻊ اﻻول ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ ھﯿﭻ ﺛﺒﻮﺗﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﺣﺘﯽ آﻧﭽﻪ در ﻓﻀﻞ روز ﺟﻤﻌﻪ وارد ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻨﮫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ‬
‫ﺧﻠﻘﺖ آدم در اﯾﻦ روز ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺺ ﺣﺪﯾﺚ دو ﻧﻔﺨﻪ در اﯾﻦ روز‬
‫ُ ْ َ ُ َّ َ‬ ‫َّ‬
‫آدم اﺠﻟﻨﺔ‪ ،‬وﻓﻴﻪ‬ ‫ﺑﻮده و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮی از ﻣﺴﻠﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪» :‬أن ﻓﻴﻪ أد ِﺧﻞ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ﺗﻘﻮم الﺴﺎﻋﺔ«‪» :‬در اﯾﻦ روز آدم وارد ﺑﮫﺸﺖ ﺷﺪ و در‬ ‫ُ‬ ‫ﺧﺮ َج ﻣﻨﻬﺎ‪ ،‬وﻓﻴﻪ‬
‫أ ِ‬
‫ھﻤﯿﻦ روز از آن ﺧﺎرج ﺷﺪ و ﻗﯿﺎﻣﺖ در اﯾﻦ روز ﺑﺮﭘﺎ ﻣﯽﮔﺮدد«‪ .‬ھﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻤﯽ در اﯾﻦ روز ﺑﺮای درود ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ آدم و ذﮐﺮ ﺳﯿﺮﺗﺶ‬
‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﭘﻨﺠﻢ‬
‫از ﺷﺒﮫﺎت ﻋﺠﯿﺒﯽ ﮐﻪ ذﮐﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺼﻮص و اﺣﺎدﯾﺜﯽ‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ درود و ﺳﻼم ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﻣﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در آنھﺎ‬
‫ﺧﻮد را ﻣﺪح ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﺣﻀﻮر ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﯾﺸﺎن را ﻣﺪح ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬در روز ﻣﯿﻼد و در ﮔﺮدھﻤﺎﯾﯽھﺎ و ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ آن‬
‫ﺑﺮﭘﺎ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺟﺰ درود و ﺳﻼم ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻣﺪح اﯾﺸﺎن ﮐﺎر دﯾﮕﺮی ﺻﻮرت‬
‫ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﭼﺮا اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را اﻧﮑﺎر ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ؟!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ادﻋﺎ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎ ﻣﻐﺎﻟﻄﻪ ھﻤﺮاه اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺟﺸﻦ و‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺣﺮام زﯾﺎدی ھﻤﺮاه اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﯿﺶﺗﺮ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
 ‫‪١١‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﻣﻐﺎﻟﻄﻪی ﺑﺰرگ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ادﻋﺎی ﻣﺬﮐﻮر اﺻﻼ ﻣﺤﻞ ﻧﺰاع ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬زﯾﺮا‬
‫ﻣﻨﮑﺮان ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ اﯾﻦ روز‪ ،‬درود ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج و ﻣﺪح اﯾﺸﺎن را اﻧﮑﺎر ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ آنھﺎ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ھﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮ‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ درود ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﻨﺪ؛ اﻣﺎ اﻧﮑﺎر آنھﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن و ﺟﺸﻦ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﻣﺮاﺳﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ روز ﯾﺎ روزھﺎی ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﯽﮔﺮدد؛‬
‫زﯾﺮا ﻣﻄﻠﻘﺎ در ﺳﻨﺖ ﻧﺒﻮی و ﻟﻮ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺑﺎر ھﻢ ﮐﻪ ﺷﺪه‪ ،‬وارد ﻧﺸﺪه ﮐﻪ‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ھﻤﺮاه اﺻﺤﺎﺑﺶ ﯾﺎ اﺻﺤﺎب ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ در ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﯽ ﺟﮫﺖ درود‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﯾﺎ ﻣﺪح اﯾﺸﺎن ﮔﺮدھﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﮐﺎر را در ﺷﺐ ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ اﻧﺠﺎم داده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﺷﺸﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺜﯽ اﺳﺘﺸﮫﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﻣﺬی و دﯾﮕﺮان از ﺑﺮﯾﺪه ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻀﻤﻮن‬
‫رواﯾﺖ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ :‬دﺧﺘﺮ ﺑﭽﻪای ﻧﺬر ﮐﺮده ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻮن رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺑﻪ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ از ﯾﮑﯽ از ﻏﺰواﺗﺶ ﺑﺎزﮔﺮدد‪ ،‬دف ﺑﺰﻧﺪ و در ﺑﺮاﺑﺮ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ آواز‬
‫َّ َ َ‬ ‫ْ ُْ ََ ْ َ ْ‬
‫ﺎﺮﺿ ِ� َو ِ�ﻻ ﻓﻼ«‪:‬‬
‫ﺖ ﻧﺬر ِت ﻓ ِ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ؛ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺑﻪ او ﻓﺮﻣﻮد‪ِ » :‬إن ﻛﻨ ِ‬
‫»اﮔﺮ ﻧﺬر ﮐﺪی ﮐﻪ دف ﺑﺰﻧﯽ‪ ،‬اﯾﻨﮑﺎر را ﺑﮑﻦ وﮔﺮﻧﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﮑﻦ«‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ و اﻋﻼن ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫از ﻏﺰوه اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ آن را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ؛ ﺣﺎل آﻧﮑﻪ آﻣﺪن اﯾﺸﺎن ﺑﻪ‬
‫دﻧﯿﺎ اﻣﺮی ﺑﺰرگﺗﺮ اﺳﺖ!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﻟﻠﻪ؛ ﭼﻪ ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﻣﮑﺮ و ﻧﯿﺮﻧﮓ اﺑﻠﯿﺲ در ﻣﻮرد اﯾﻦ اﻣﺖ و‬
‫ﺗﻠﺒﯿﺴﯽ ﮐﻪ در ﻣﻮرد آن ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽﺑﺮد‪ .‬ﺑﻪ واﻗﻌﻪای اﺳﺘﻨﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪١٢‬‬

‫ﻃﻮل ﺣﯿﺎت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﯾﮏ ﺑﺎر ھﻢ ﺗﮑﺮار ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻏﻔﻠﺖ و‬

‫ﺑﯽﺧﺒﺮی ﻣﯽزﻧﻨﺪ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج و اﺻﺤﺎب ﺑﺰرﮔﻮار اﯾﺸﺎن ﺑﻌﺪ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪،‬‬
‫ھﯿﭻ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ روز ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ روز‬
‫ھﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ آﯾﺎ آنھﺎ ﺑﻪ ﻓﻀﻞ و ﺑﺮﺗﺮی‬
‫وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از ﻏﺰوه داﻧﺎﺗﺮﻧﺪ ﯾﺎ آن دﺧﺘﺮﺑﭽﻪ‬
‫ﺻﺤﺎﺑﯽ؟! ﭼﺮا آن ﺻﺤﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻧﺬر ﮐﺮدن ﺟﮫﺖ ﺷﺎدی ﺑﺮای ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از ﻏﺰوه‪ ،‬ﻧﺬر ﻧﮑﺮد ﮐﻪ ﺑﺮای روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺷﺎدی‬
‫ﮐﻨﺪ؟! از ھﻤﻪی اﯾﻦھﺎ ﮐﻪ ﺑﮕﺬرﯾﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ وی ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﻧﺒﻮده ﮐﻪ ﻣﺮدم‬
‫ھﻤﮕﯽ ﮔﺮد آن ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ وﻓﺎی او ﺑﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻧﺬرش را ﮐﺮده ﺑﻮد‬
‫و اﮔﺮ ھﻤﭽﻮن ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ھﺮ ﺳﺎﻟﻪ آن را ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮐﺮد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺮاﺳﻢ ﺟﺸﻦ‬
‫ﻣﯿﻼد ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﻫﻔﺘﻢ‬
‫ﺑﺮای ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺟﺸﻦ ﯾﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ رواﯾﺘﯽ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﯿﮫﻘﯽ در ﺳﻨﻦ ﺧﻮد آورده اﺳﺖ؛‬
‫از اﻧﺲ رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺑﻌﺪ از ﻧﺒﻮت ﺑﺮای ﺧﻮد ﻋﻘﯿﻘﻪ ﮐﺮد؛‬
‫و ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﺎدی ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺮا رﺳﯿﺪن روز ﻣﯿﻼدش‪،‬‬
‫ﺑﺮای ﺧﻮد ﻋﻘﯿﻘﻪ ﮐﺮد ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ در ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮای او ﻋﻘﯿﻘﻪ‬
‫ﮐﺮده ﺑﻮد؛ و اﯾﻦ دﻟﯿﻠﯽ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺟﻮاز ﺗﮑﺮار ھﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪی ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ‬
‫ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪.‬‬
 ‫‪١٣‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ھﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﯿﮫﻘﯽ ﭘﺲ از رواﯾﺖ آن ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺣﺪﯾﺜﯽ "ﻣﻨﮑﺮ "‬
‫اﺳﺖ؛ و ﻧﻮوی در "اﻟﻤﺠﻤﻮع" )‪ (٤٣٧٨‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬رواﯾﺘﯽ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪ .‬و اﺑﻦ‬
‫ﺣﺠﺮ ﻋﺴﻘﻼﻧﯽ در )اﻟﻔﺘﺢ( )‪ (٥٠٩/٩‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺛﺎﺑﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﺪﻻل‬
‫ﺑﻪ آن درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﻓﺮض ﮐﻪ ﺛﺎﺑﺖ ھﻢ ﺑﺎﺷﺪ در آن دﻟﯿﻠﯽ ﺑﺮای آنھﺎ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺧﺘﻼﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ و ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد در ھﺮ ﺳﺎل وﺟﻮد‬
‫دارد؛ و اﯾﻦ ﻗﯿﺎﺳﯽ ﻣﻊ اﻟﻔﺎرق اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﻫﺸﺘﻢ‬
‫ﺑﻪ رﻓﺘﺎر اﺑﻮﻟﮫﺐ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﮐﻨﯿﺰ وی ﺛﻮﯾﺒﻪ اﺳﻠﻤﯽ ﺑﺸﺎرت‬
‫وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج را ﺑﻪ او داد‪ ،‬وی را آزاد ﮐﺮد؛ و ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ از ﻋﺬاب‬
‫اﺑﻮﻟﮫﺐ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪ و ﺗﺨﻔﯿﻒ ﮔﺮﻓﺖ؛ و ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﮐﺴﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻗﺮآن او را ﻧﮑﻮھﺶ ﮐﺮده و ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽاش از ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻋﺬاﺑﺶ‬
‫ﺗﺨﻔﯿﻒ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺲ در ﻣﻮرد ﻣﻮﻣﻦ ﻣﻮﺣﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﺷﺎدی ﻣﯽﮐﻨﺪ ﭼﻪ اﻧﺘﻈﺎری ﻣﯽرود؟!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﭼﻪ زﺷﺖ و ﻗﺒﯿﺢ اﺳﺖ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺎﻓﺮی در ﺟﺎھﻠﯿﺖ ﮐﻪ از وﻻدت‬
‫ﭘﺴﺮ ﺑﺮادرش در دوراﻧﯽ اﻇﮫﺎر ﺷﺎدی ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم از وﻻدت ﭘﺴﺮ ﺷﺎدﻣﺎن‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪن دﺧﺘﺮان را ﻧﻨﮓ و ﻋﺎر ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ و آنھﺎ را زﻧﺪه ﺑﻪ ﮔﻮر‬
‫ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ؛ آﯾﺎ اﺑﻮﻟﮫﺐ از اﯾﻦ ﺟﮫﺖ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ ﮐﻪ او ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪاﺳﺖ؟! و آﯾﺎ‬
‫ﻣﯽداﻧﺴﺖ ﮐﻪ او در ﻣﯿﺎن آنھﺎ ﻣﺒﻌﻮث ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ؟! و در ﻣﻮرد او اﯾﻦ آﯾﻪ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪١٤‬‬
‫ت يَ َدا ٓ أَ� ل َ َهب َوتَ َّ‬
‫ب‪] ﴾١‬اﻟﻤﺴﺪ‪» [١ :‬ﺑﺮﯾﺪه ﺑﺎد ھﺮ دو دﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎزل ﻣﯽﺷﻮد‪َّ �َ ﴿ :‬ب ۡ‬
‫ٖ‬ ‫ِ‬
‫َ َ‬
‫اﺑﻮﻟ َﮫﺐ و ھﻼک ﺑﺎد!«؟!‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺒﮫﻪ ﻧﯿﺰ ھﻤﺎن ﻣﻄﻠﺐ ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ‪ :‬ﻧﺰاع‬
‫ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺮ ﺳﺮ ﻓﻀﻞ ﺷﺎدی ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج و دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ و اﺣﺘﺮام‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻪ اﯾﺸﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻧﺰاع در ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﻣﻮاردی اﺳﺖ ﮐﻪ آنھﺎ را‬
‫ﻣﺼﺪاق ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﯽداﻧﻨﺪ و ﺑﺎ ارﺗﮑﺎب آنھﺎ ﺑﺎ راه و‬
‫روش ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽورزﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﻧﻬﻢ‬
‫ﺳﺨﺎوی در »اﻻﺟﻮﺑﺔ اﻟﻤﺮﺿﯿﺔ« )‪ (١١١٧/٣‬در ﻧﻘﻠﯽ از ﮐﺴﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫اﮔﺮ اھﻞ ﺻﻠﯿﺐ ﺷﺐ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺷﺎن را ﻋﯿﺪ ﺑﺰرگ ﺧﻮد ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪ ،‬اھﻞ اﺳﻼم‬
‫ﺳﺰاوارﺗﺮ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺷﺎن ھﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫در رد اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﭘﺎﺳﺨﯽ روﺷﻦﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﺑﺨﺎری و ﻣﺴﻠﻢ رواﯾﺖ ﮐﺮدهاﻧﺪ‬
‫َ َ ُ‬ ‫َ َّ ُ َ َ َ َّ‬
‫ﻳﻦ ِﻣ ْﻦ �ﺒْﻠ� ْﻢ‬
‫اﺬﻟ َ‬‫ﺳﺮاغ ﻧﺪارم؛ اﯾﻨﮑﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪َ » :‬ﺘﻟت ِﺒﻌ َّﻦ ﺳن ِ‬
‫ُ َْ‬ ‫َ ٍ َ َّ َ ْ َ َ ُ ُ ْ َ َ ٍّ َ َ ْ ُ‬ ‫ﺮﺒا �ﺸ ْﺮﺒ‪َ ،‬وذ َر ً‬
‫ًْ‬
‫ﺐ ﻻ�ﺒَﻌﺘُ ُﻤﻮﻫﻢ«‪ .‬ﻗﻠﻨﺎ‪ :‬ﻳَﺎ‬ ‫اﺎﻋ ﺑِ ِﺬراع‪ ،‬ﺣﻰﺘ لﻮ دﺧﻠﻮا ﺟﺤﺮ ﺿ‬ ‫ِﺷ ِ ِ ٍ ِ‬
‫َ َ َ‬ ‫اﻨﻟ َﺼ َ‬ ‫َُْ َ‬
‫ﺎرى؟ ﻗﺎل‪َ �» :‬ﻤ ْﻦ؟«‪» :‬ﺷﻤﺎ وﺟﺐ ﺑﻪ وﺟﺐ و ذراع ﺑﻪ‬ ‫ﻮد َو َّ‬ ‫رﺳﻮل اﷲ‪ ،‬اﻴﻟﻬ‬
‫ذراع از روش ﭘﯿﺸﯿﻨﯿﺎن ﭘﯿﺮوی ﺧﻮاھﯿﺪ ﮐﺮد؛ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ آﻧﺎن وارد ﺳﻮراخ‬
‫ﺳﻮﺳﻤﺎری ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﯿﺰ وارد آن ﺧﻮاھﯿﺪ ﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﯿﻢ‪ :‬ای رﺳﻮل ﺧﺪا! ﻣﻨﻈﻮر از ﮔﺬﺷﺘﮕﺎن‪ ،‬ﯾﮫﻮد و ﻧﺼﺎرا اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»ﭘﺲ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ؟!«‪.‬‬
 ‫‪١٥‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺷﺒﻬﻪی دﻫﻢ‬

‫وﻗﺘﯽ ﺑﺮای ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﺑﺮﮔﺰاری ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﺑﺮای ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ اﯾﻨﮑﺎر ﺑﺪﻋﺖ اﺳﺖ و رﺳﻮل اﻟﻠﻪ و ﺻﺤﺎﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم ﻧﺪادﻧﺪ و ﻋﺪهای‬
‫از ﻋﻠﻤﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮدهاﻧﺪ ازﺟﻤﻠﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»اﺻﻞ ﻋﻤﻞ ﻣﯿﻼد ﺑﺪﻋﺖ اﺳﺖ و از ھﯿﭻﯾﮏ از ﺳﻠﻒ ﺻﺎﻟﺢ در ﻗﺮون ﺛﻼﺛﻪ ﻧﻘﻞ‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ«‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺳﯿﻮﻃﯽ آن را از وی در »اﻟﺤﺎوي ﻟﻠﻔﺘﺎوي« )‪(٢٢٩ /١‬‬
‫ﻧﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺪﻋﺖ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺪﻋﺖ ﺣﺴﻨﻪ اﺳﺖ؛ اﺑﻦ ﺣﺠﺮ و ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻠﻤﺎ‬
‫اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ذﮐﺮ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫دﯾﺪﮔﺎه درﺳﺖ و ﺻﻮاﺑﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻤﺎی ﻣﺤﻘﻖ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدهاﻧﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در‬
‫اﺳﻼم ﺑﺪﻋﺖ ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺑﺪﻋﺖ ﺣﺴﻨﻪ و ﺑﺪﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﺿﻼﻟﺖ و ﮔﻤﺮاھﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ھﻤﻪی ﺑﺪﻋﺖھﺎ ﺿﻼﻟﺖ و ﮔﻤﺮاھﯽ ھﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﺮاﺣﺖ در ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ؛ اﻗﻮال ﻋﻠﻤﺎ در اﻧﮑﺎر ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﺪﻋﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺴﻨﻪ و ﺳﯿﺌﻪ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ و ﻃﻮﻻﻧﯽ؛ و ذﮐﺮ آنھﺎ در اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﺪ ﻟﺬا ﺑﻪ دو ﻧﻘﻞ از دو ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺸﮫﻮر در ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ -١‬اﻣﺎم اﺑﻮ ﻋﺒﯿﺪ اﻟﻘﺎﺳﻢ ﺑﻦ ﺳﻼم؛ اﯾﺸﺎن از ﻋﻠﻤﺎی ﺷﺎﺧﺺ ﻗﺮن ﺳﻮم‬
‫ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ ٢٢٤‬ھﺠﺮی وﻓﺎت ﯾﺎﻓﺖ؛ اﺑﻦ ﺑﻄﺎل در ﺷﺮﺣﺶ‬
‫ﺑﺮ ﺑﺨﺎری )‪ (٥٨٨ /٨‬از وی ﻧﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪» :‬ﺑﺪﻋﺖھﺎ ھﻤﮕﯽ در‬
‫ﮔﻤﺮاھﯽ ﯾﮑﺴﺎن ھﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫‪ -٢‬اﺑﻮ اﺳﺤﺎق اﺑﺮاھﯿﻢ ﺑﻦ ﻣﻮﺳﯽ ﺷﺎﻃﺒﯽ؛ ﻋﺎﻟﻢ اﺻﻮﻟﯽ ﻣﺎﻟﮑﯽ؛ وی در‬
‫ﻓﺘﺎواﯾﺶ )ص ‪ (١٨٠‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬اﯾﻨﮑﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻞﻛ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪١٦‬‬

‫ﺑﺪﻋﺔ ﺿﻼﻟﺔ«‪» :‬ھﺮ ﺑﺪﻋﺘﯽ ﮔﻤﺮاھﯽ اﺳﺖ« ﻧﺰد ﻋﻠﻤﺎ ﺣﻤﻞ ﺑﺮ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯿﺖ آن ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ھﯿﭻ ﺑﺪﻋﺘﯽ از اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ و‬
‫ھﺮﮔﺰ ﺑﺪﻋﺘﯽ ﺣﺴﻨﻪ ﯾﺎ ﻧﯿﮑﻮ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ«‪ .‬و در ﮐﺘﺎب »اﻻﻋﺘﺼﺎم«‬
‫)‪ «٢٤٦/١‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬اﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢ اﻣﺮی ﺟﺪﯾﺪ و اﺑﺪاﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﻟﯿﻞ‬
‫ﺷﺮﻋﯽ ﺑﺮ آن دﻻﻟﺖ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻣﻮﯾﺪ ﮐﻼم آنھﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﯾﺪﮔﺎه اﻣﺎم دار اﻟﮫﺠﺮه‬
‫َ َ‬
‫ﻣﺎﻟﮏ ﺑﻦ اﻧﺲ در ﺑﯿﺎن اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪهی ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪َ » :‬ﻣﻦ اﺑﺘﺪع ﻲﻓ اﻹﺳﻼمِ‬
‫ُ‬ ‫ﻷن َ‬ ‫َّ‬ ‫ِّ َ‬ ‫ً‬ ‫َ َّ‬ ‫َ ً‬ ‫ً‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻰﻟ ﻳﻘﻮل‪:‬‬ ‫الﺮﺳﺎﻟﺔ؛‬ ‫زﻋﻢ أن �ﻤﺪا ﺧﺎن‬ ‫ﺣﺴﻨﺔ‪ ،‬ﻓﻘﺪ‬ ‫ﺑِﺪﻋﺔ ﻳﺮاﻫﺎ‬
‫ُ َ ُ‬ ‫� ۡم َو َ� ۡ� َم ۡم ُ َ َ ُ ۡ‬‫ََۡۡ َ ۡ َ ۡ ُ َ ُ ۡ َ ُ‬
‫يت ل� ُم‬ ‫ت عل ۡي� ۡم ن ِع َم ِ� َو َر ِ‬
‫ض‬ ‫﴿ٱ�وم أ�ملت ل�م دِين‬
‫ۡ َ‬
‫ٱ� ۡس� ٰ َم د ِٗينا ۚ﴾؛ ﻓﻤﺎ لﻢ ﻳ�ﻦ‬
‫َ ً‬ ‫ُ‬ ‫ً‬ ‫ُ‬
‫اﻴﻟﻮم ِدﻳﻨﺎ«‪» :‬ھﺮﮐﺲ در‬ ‫ﻳﻮﻣﺌﺬ ِدﻳﻨﺎ‪ ،‬ﻓﻼ ﻳ�ﻮن‬
‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫اﺳﻼم ﺑﺪﻋﺘﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ و آن را ﺣﺴﻨﻪ و ﻧﯿﮑﻮ ﺷﻤﺎرد‪ ،‬درواﻗﻊ ﻣﺪﻋﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻪ رﺳﺎﻟﺖ ﺧﯿﺎﻧﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ زﯾﺮا اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬اﻣﺮوز دﯾﻦﺗﺎن‬
‫را ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺮدم و ﻧﻌﻤﺘﻢ را ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎم ﻧﻤﻮدم و اﺳﻼم را ]ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ[ دﯾﻦ‬
‫ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺑﺮﮔﺰﯾﺪم«‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آﻧﭽﻪ در ان روز ﺟﺰﺋﯽ از دﯾﻦ ﻧﺒﻮده اﻣﺮوز ﺑﺨﺸﯽ‬
‫از دﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ«‪» .‬اﻹﺣﮑﺎم ﻓﻲ أﺻﻮل اﻷﺣﮑﺎم«‪ ،‬اﺑﻦ ﺣﺰم )‪ (٥٨ /٦‬و‬
‫»اﻻﻋﺘﺼﺎم« ﺷﺎﻃﺒﯽ )‪.«(٦٢/١‬‬
‫از ﺷﺎﮔﺮد اﻣﺎم ﻣﺎﻟﮏ‪ ،‬اﻣﺎم ﺷﺎﻓﻌﯽ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﻣﮫﻢ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﺟﻮﯾﻨﯽ در‬
‫»ﻧﮫﺎﯾﺔ اﻟﻤﻄﻠﺐ ﻓﻲ دراﯾﺔ اﻟﻤﺬھﺐ« )‪ (٤٧٣ /١٨‬و ﻏﺰاﻟﯽ در »اﻟﻤﺴﺘﺼﻔﯽ«‬
‫َﺤﺴﻦ ﻓﻘﺪ َﺷ َﺮ َع«‪» :‬ھﺮﮐﺲ‬
‫اﺳﺘ َ‬
‫)‪ (١٧١/١‬از اﻣﺎم ﺷﺎﻓﻌﯽ ﻧﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ‪َ » :‬ﻣﻦ ْ‬
‫از اﺳﺘﺤﺴﺎن ﺣﮑﻤﯽ اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﻊ دﺳﺖ زده اﺳﺖ«‪ .‬ﻃﺒﻌﺎ در‬
‫ﻣﻮرد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﺤﺴﺎن را ﺗﺸﺮﯾﻌﯽ ﻣﯽداﻧﺪ ﮐﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ آن اﺟﺎزه ﻧﺪاده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺼﻮری ﻧﻤﯽرود ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﺑﺪﻋﺖھﺎ را ﻧﯿﮑﻮ ﺷﻤﺎرد‪.‬‬
 ‫‪١٧‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﯾﺎزدﻫﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺜﯽ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻢ از ﺟﺮﯾﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ رﺳﻮل‬
‫اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪َ » :‬ﻣ ْﻦ َﺳ َّﻦ ﻲﻓ اﻻﺳﻼم ُﺳ َّﻨ ًﺔ َﺣ َﺴﻨَ ًﺔ ‪َ �َ ،‬ﻌﻤ َﻞ ﺑ َﻬﺎ َﻣ ْﻦ َ� ْﻌﺪه‪َ ،‬ﺎﻛ َن َﻪﻟُ‬
‫ِِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ َ َ ُْ َ ْ‬
‫ﺟﺮ َﻣ ْﻦ َﻋ ِﻤ َﻞ ﺑ َﻬﺎ ِﻣ ْﻦ َ� ْ� أ ْن ﻳُنْﺘَ َﻘ َﺺ ِﻣ ْﻦ أ ُﺟﻮر ِﻫ ْﻢ ْ‬
‫ﻲﺷ ٌء«‪:‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫أﺟﺮﻫﺎ و ِﻣﺜﻞ أ ِ‬
‫»ھﺮﮐﺲ در اﺳﻼم ﺳﻨﺖ ﻧﯿﮑﻮﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ و دﯾﮕﺮان ﺑﻌﺪ از او ﺑﺪان ﻋﻤﻞ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﺟﺮ و ﭘﺎداش آن ﻋﻤﻞ و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ آن ﺑﺮای‬
‫او ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ از اﺟﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ آن ﭼﯿﺰی ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺷﺎدی ﮐﺮدن ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺳﻨﺖ‬
‫ﺣﺴﻨﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ درواﻗﻊ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺣﺪﯾﺚ از ﻣﻌﻨﺎی ﺻﺤﯿﺢ آن و ﺟﮫﻞ ﯾﺎ‬
‫اﻇﮫﺎر ﺟﮫﻞ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ورود آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛‬
‫ﺳﺒﺐ ورود اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ‪ :‬ﻗﻮﻣﯽ از اﻋﺮاب ﻧﺰد رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج آﻣﺪﻧﺪ ﮐﻪ از‬
‫ﻓﺮط ﻓﻘﺮ ﻟﺒﺎس ﭘﺸﻤﯿﻦ و ﭘﺎره ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺘﻨﺪ؛ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﺻﺪﻗﻪ‬
‫دادن ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮد؛ و ﭼﻨﺎن از ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ اﯾﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ در ﭼﮫﺮهاش ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺑﻮد؛ ﭘﺲ ﻣﺮدی از اﻧﺼﺎر ﻣﻘﺪاری ﻃﻼ آورد و ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺮدم ﺻﺪﻗﺎت ﺧﻮد را آوردﻧﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ رﺿﺎﯾﺖ در ﭼﮫﺮهی‬
‫َ ْ َ َّ ُ َّ ً َ َ ً‬
‫ﺣ َﺴﻨﺔ ‪«..‬؛‬ ‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻧﻤﺎﯾﺎن ﮔﺸﺖ و ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﻦ ﺳﻦ ﺳﻨﺔ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻘﺼﻮد از اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ‪ ،‬زﻧﺪه ﮐﺮدن ﺳﻨﺘﯽ از ﺳﻨﺖھﺎی ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در رواﯾﺖ اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ و دﯾﮕﺮان از ﻃﺮﯾﻖ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋﻮف ﻣﺰﻧﯽ‬
‫ﺣﻴَﺎ ُﺳ َّﻨ ًﺔ ﻣ ْﻦ ُﺳنَّﻲﺘ ﻗَ ْﺪ أُﻣﻴﺘَ ْ‬ ‫َ ْ َ ْ‬
‫ﺖ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫وارد ﺷﺪه ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻣﻦ أ‬
‫َ َُْ‬ ‫َ َّ َ ُ َ ْ َ ْ ْ َ َ ْ‬
‫ﺟﺮ َﻣ ْﻦ َﻋﻤ َﻞ ﺑ َ‬ ‫َْ‬
‫ﺎس‪ ،‬ﻻ �ﻨﻘ ُﺺ ِﻣ ْﻦ‬ ‫ِ‬ ‫َّ‬
‫اﻨﻟ‬ ‫َ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺎ‬‫ﻬ‬
‫ِ ِ ِ‬ ‫�ﻌ ِﺪي‪ ،‬ﻓ ِﺈن ﻪﻟ ِﻣﻦ اﻷﺟ ِﺮ ِﻣﺜﻞ أ ِ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪١٨‬‬
‫َ ْ ً َ َ ْ ْ َ َ َ ْ َ ً َ َ ْ َ َ َّ ُ َ َ ُ ُ ُ َ َّ َ َ ْ ْ َ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ﺎس ﺷيﺌﺎ‪ ،‬وﻣﻦ ا�ﺘﺪع ﺑِﺪﻋﺔ ﻻ ﻳﺮﺿﺎﻫﺎ ا� ورﺳﻮﻪﻟ‪ ،‬ﻓﺈِن ﻋﻠﻴ ِﻪ ِﻣﺜﻞ‬ ‫ﻮر اﻨﻟ ِ‬
‫أﺟ ِ‬
‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺎس‪ ،‬ﻻ �ﻨْﻘ ُﺺ ِﻣ ْﻦ آﺛﺎمِ َّ‬ ‫إﺛْﻢ َﻣ ْﻦ َﻋ ِﻤﻞ ﺑ َﻬﺎ ِﻣ َﻦ َّ‬
‫َ‬
‫ﺎس ﺷيﺌًﺎ«‪» :‬ھﺮﮐﺲ ﺳﻨﺘﯽ‬ ‫اﻨﻟ ِ‬ ‫اﻨﻟ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫از ﺳﻨﺖھﺎی ﻣﺮا ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﻦ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮده ﺷﺪه‪ ،‬زﻧﺪه ﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮای‬
‫او اﺟﺮ و ﭘﺎداﺷﯽ ھﻤﭽﻮن اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﮐﺴﺎﻧﯽ از ﻣﺮدم ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺪان‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ از ﭘﺎداش ﻣﺮدم ﭼﯿﺰی ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد؛ و ھﺮﮐﺲ‬
‫ﺑﺪﻋﺘﯽ را اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل و رﺳﻮﻟﺶ ﺑﺪﻋﺖ را ﻧﻤﯽﭘﺴﻨﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮای او ﮔﻨﺎھﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازهی ﮔﻨﺎه ﮐﺴﺎﻧﯽ از ﻣﺮدم ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺪان ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ از ﮔﻨﺎھﺎن ﻣﺮدم ﭼﯿﺰی ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد«‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﺷﺎﻃﺒﯽ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬و اﯾﻦ ﺧﻮد دﻻﻟﺖ دارد ﮐﻪ ﺳﻨﺖ‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ھﻤﺎن ﻋﻤﻞ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺳﻨﺖ ﺑﻮدن آن ﺛﺎﺑﺖ‬
‫اﺳﺖ ‪ -‬ﯾﻌﻨﯽ ﺻﺪﻗﻪ«‪ .‬و ﻣﺮاد از آن ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ُ َّ ً َ ً‬
‫ﺣﺴﻨﺔ« ھﻤﻮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬ ‫و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮده‪َ » :‬ﻣﻦ َﺳ َّﻦ ﻲﻓ اﻹﺳﻼمِ ﺳﻨﺔ‬
‫ُ َّ‬ ‫ُ َّ‬
‫ﺗﻤﺴﻜﻮا ﺑﻬﺎ‬‫� ﻣﻦ ﺑَﻌﺪي‪َّ ،‬‬ ‫ِّ َ‬ ‫َ‬
‫الﺮاﺷﺪﻳﻦ اﻤﻟﻬﺪﻳ ِ‬ ‫وﺳﻨ ِﺔ اﺨﻟُﻠﻔﺎ ِء‬ ‫�ﺴنﻲﺘ‬ ‫»ﻋﻠﻴ�ﻢ‬
‫ٌ‬ ‫َّ َّ ُ َْ‬ ‫ُ َْ‬ ‫َّ‬ ‫َ ُّ‬
‫اﻷمﻮر؛ ﻓﺈن ﻞﻛ �ﺪﺛ ٍﺔ ﺑِﺪﻋﺔ‪،‬‬
‫ِ‬ ‫ﺛﺎت‬
‫ﺑﺎﻨﻟﻮاﺟﺬ‪ ،‬و�ﻳﺎ�ﻢ و�ﺪ ِ‬ ‫ِ‬ ‫وﻋﻀﻮا ﻋﻠﻴﻬﺎ‬
‫َ ٌ‬ ‫َّ‬
‫و� ﺑِﺪﻋ ٍﺔ ﺿﻼﻟﺔ«‪» :‬ﺳﻨﺖ ﻣﻦ و ﺳﻨﺖ ﺧﻠﻔﺎی راﺷﺪ و ھﺪاﯾﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪی ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮا ﺑﺮ ﺧﻮد ﻻزم ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ و ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان )ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺨﺖ( ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﻣﻦ و‬
‫ﺧﻠﻔﺎی راﺷﺪﯾﻦ ﺗﻤﺴﮏ ﺟﻮﯾﯿﺪ و از ﺑﺪﻋﺖھﺎ و اﻣﻮر ﻧﻮﭘﺪﯾﺪار در دﯾﻦ ﺑﭙﺮھﯿﺰﯾﺪ‬
‫ﮐﻪ ھﺮ اﻣﺮ ﻧﻮﭘﯿﺪاﯾﯽ در دﯾﻦ ﺑﺪﻋﺖ اﺳﺖ و ھﺮ ﺑﺪﻋﺘﯽ ﮔﻤﺮاھﯽ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ْ‬ ‫ْ َ َ‬
‫و ھﻤﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪َ » :‬ﻣﻦ أﺣﺪث ﻲﻓ أم ِﺮﻧﺎ ﻫﺬا ﻣﺎ ﻟيﺲ ﻣﻨﻪ ﻓﻬﻮ‬
‫ٌّ‬
‫َرد«‪» :‬ھﺮﮐﺲ در دﯾﻦﻣﺎن ﭼﯿﺰی اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از آن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﺶ‬
‫ﻣﺮدود اﺳﺖ«‪.‬‬
‫و ھﻤﻪی اﯾﻦھﺎ اﺣﺎدﯾﺚ ﺻﺤﯿﺤﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﺮدن ﻧﮫﺎدن ﺑﻪ ھﻤﻪی آنھﺎ‬
‫و ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮدن ﺑﯿﻦ آنھﺎ اﻣﺮی ﺿﺮوری اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪١٩‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺷﺒﻬﻪی دوازدﻫﻢ‬
‫ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﺪﻋﺖھﺎی ﺣﺴﻨﻪ ﺑﻮﺟﻮد آوردهاﻧﺪ و در‬
‫اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺜﯽ اﺳﺘﺸﮫﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎری از رﻓﺎﻋﻪ ﺑﻦ‬
‫راﻓﻊ ُز َرﻗﯽ رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬روزی ﭘﺸﺖ ﺳﺮ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻧﻤﺎز‬
‫اﷲ ﻟ ِ َﻤ ْﻦ َﺣ ِﻤﺪَ ُه«؛‬ ‫ِ‬
‫ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪﯾﻢ؛ وﻗﺘﯽ ﺳﺮش را از رﮐﻮع ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪َ » :‬ﺳﻤ َﻊ ُ‬
‫ﻣﺮدی ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ اﯾﺸﺎن ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪َ » :‬ر ﱠﺑﻨَﺎ َو َﻟ َﻚ ا ْﻟ َﺤ ْﻤﺪُ َﺣ ْﻤﺪً ا ﻛَﺜِ ًﻴﺮا َﻃ ﱢﻴ ًﺒﺎ‬
‫ﻴﻪ«؛ وﻗﺘﯽ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج از ﻧﻤﺎز ﻓﺎر غ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪َ » :‬ﻣ ِﻦ ا ْﻟ ُﻤ َﺘ َﻜ ﱢﻠ ُﻢ؟«‪:‬‬ ‫ﻣﺒﺎرﻛًﺎ ﻓِ ِ‬
‫َُ َ‬
‫»ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت را ﺧﻮاﻧﺪ؟«‪ .‬آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻮدم؛ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‬
‫َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ُّ‬ ‫َ ًَ ْ‬ ‫ََْ ُ ْ ً َ‬
‫� َمﻠﺎﻜ ﻳَبﺘَ ِﺪ ُرو� َﻬﺎ‪ُ �� ،‬ﻬ ْﻢ ﻳَ�ﺘُﺒُ َﻬﺎ أ َّول«‪» :‬ﺳﯽ و‬ ‫ﺖ ﺑِﻀ َﻌﺔ َوﺛﻼ ِ�‬‫ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬رأﻳ‬
‫اﻧﺪی ﻓﺮﺷﺘﻪ را دﯾﺪم ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﻮﺷﺘﻦ اﯾﻦ ﺟﻤﻼت از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺳﺒﻘﺖ‬
‫ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ھﺮ ﮐﺪام ﺳﻌﯽ ﻣﯽﮐﺮد ﻗﺒﻞ از دﯾﮕﺮی آنرا ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ«‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ آن ذﮐﺮ را ﺑﺪﻋﺖ ﻧﮫﺎد و آن را از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﺸﻨﯿﺪه ﺑﻮد؛‬
‫و ھﻤﯿﻦ ﺑﺪﻋﺖ ﺣﺴﻨﻪ اﺳﺖ!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﮫﻢ و درک ﻧﺎدرﺳﺘﯽ اﺳﺖ؛ ﺻﺤﺎﺑﻪ ش از ﻣﺰﯾﺘﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫دﯾﮕﺮان از آن ﺑﯽ ﺑﮫﺮهاﻧﺪ؛ اﯾﻨﮑﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج در ﻣﯿﺎن آنھﺎ ﺑﻮد و اﻓﻌﺎل و‬
‫اﻋﻤﺎلﺷﺎن را ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﯽﮐﺮد؛ و آﻧﭽﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪای اﻧﺠﺎم ﻣﯽداد و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ آن را‬
‫ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﯽﮐﺮد‪ ،‬ﺧﻮد ﯾﮑﯽ از ﺳﻨﺖھﺎی ﺗﻘﺮﯾﺮی ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﺪ و ﺑﺪﻋﺖ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻋﻠﻤﺎی اﺻﻮل ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺼﺮﯾﺢ ﮐﺮدهاﻧﺪ؛ و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ھﺮ‬
‫ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدادﻧﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﯽﮐﺮد از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٢٠‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﺮ س ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‪،‬‬
‫ﺑﺮای ﻧﻤﺎز ﺗﺮاوﯾﺢ‪ ،‬ﺻﺤﺎﺑﻪ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﯾﮏ اﻣﺎم ﺟﻤﻊ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬و اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻋﻤﺮ ﺑﺪﻋﺘﯽ ﺣﺴﻨﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ھﺮﮐﺲ در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻤﺮ س در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺎﻣﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬درﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ‬
‫اﺳﺘﺸﮫﺎد ﺑﻪ آن ﺿﻌﯿﻒﺗﺮ از اﺳﺘﺸﮫﺎدی ﻗﺒﻠﯽ اﺳﺖ؛ زﯾﺮا اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﺧﻮد‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج در زﻣﺎن ﺧﻮد اﻧﺠﺎم داد؛ و ھﻤﺮاه ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺗﺮاوﯾﺢ را ﺑﻪ‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺧﻮاﻧﺪ؛ و اﻣﺎم آنھﺎ ﺑﻮد‪ .‬و اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺷﯿﺨﯿﻦ ﺑﺨﺎری و ﻣﺴﻠﻢ از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ام اﻟﻤﻮﻣﻨﯿﻦ ﻋﺎﯾﺸﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺗﮑﺮار آن‪ ،‬ﺑﺮای‬
‫ادای آن ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ھﻤﺮاه ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺧﺎرج ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺗﺮس ﻓﺮض ﺷﺪن اﯾﻦ‬
‫ﻧﻤﺎز را ﺑﺮ آنھﺎ داﺷﺖ؛ در زﻣﺎن اﺑﻮﺑﮑﺮ ﻧﻤﺎز ﺗﺮاوﯾﺢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ اﻣﺎﻣﺎن ﻣﺘﻌﺪد‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﺪ اﻣﺎ در زﻣﺎن ﻋﻤﺮ‪ ،‬ﭼﻮن دﯾﮕﺮ ﺗﺮس ﻓﺮض ﺷﺪن اﯾﻦ ﻧﻤﺎز ﻧﺒﻮد‪،‬‬
‫ﻋﻤﺮ س ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﺮاوﯾﺢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﯾﮏ اﻣﺎم را ھﻤﭽﻮن زﻣﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻧﻤﻮد؛‬
‫ﺣﺎل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻤﺮ ﻧﻤﺎز ﺟﺪﯾﺪی را اﺑﺪاع ﮐﺮده ﮐﻪ در زﻣﺎن‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ؟! و اﯾﻦ ﮐﺠﺎ و اﺑﺪاع ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﯿﻼد ﺑﺮای ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮐﺠﺎ‬
‫]ﮐﻪ ھﯿﭻ اﺻﻞ و اﺳﺎﺳﯽ ﻧﻪ در زﻣﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻧﻪ در ﺑﯿﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ و‬
‫ﺗﺒﻊ ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﻧﺪارد[؟!‬
 ‫‪٢١‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﭼﻬﺎردﻫﻢ‬

‫ﺑﻪ اﻋﻤﺎﻟﯽ اﺳﺘﺸﮫﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ ش ﺑﻌﺪ از ﻓﻮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫دادﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺘﺎﺑﺖ ﻗﺮآن و ﺟﻤﻊ آن‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪ ﮔﺬاری و اﻋﺮاب ﮔﺬاری ﻣﺼﺤﻒ؛‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ھﻤﻪی اﯾﻦھﺎ ﺑﺪﻋﺖ ﺣﺴﻨﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد از ﺟﻨﺲ‬
‫ھﻤﯿﻦ اﻋﻤﺎل اﺳﺖ!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﮔﻮﯾﻨﺪهی اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﺻﻮل ﺟﺎھﻞ اﺳﺖ ﯾﺎ در ﺻﺪد ﺗﻠﺒﯿﺲ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺮای ﻋﻮام اﺳﺖ؛ ﭼﻮن ﺑﺪﻋﺖھﺎی ﻣﺬﻣﻮم ﻣﻮاردی را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻗﺘﻀﺎی آنھﺎ و ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﺎﻧﻌﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آنھﺎ‪ ،‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‬
‫اﻧﺠﺎمﺷﺎن ﻧﺪاده اﺳﺖ؛ ﺳﻮال اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰی ﻣﺎﻧﻊ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ‬
‫ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﺑﻮد؟! و اﮔﺮ ﻣﻘﺘﻀﺎی آن ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﮫﻢ در ﻣﯿﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ؟‬
‫ﻃﺒﻌﺎ ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﻣﺸﺮوع ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﮐﺘﺎﺑﺖ ﻗﺮآن و ﺟﻤﻊ آن ﺟﮫﺖ ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن از ﺿﺎﯾﻊ ﺷﺪن ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ در ﺣﯿﺎت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ‬
‫از وﻓﺎت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ وﺣﯽ ﺑﺮ اﯾﺸﺎن ﻧﺎزل ﻣﯽﺷﺪ و اﮐﺜﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ؛‬
‫وﻗﺘﯽ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج وﻓﺎت ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ و وﺣﯽ ﺑﻌﺪ از ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺪن ﻗﻄﻊ ﺷﺪ و‬
‫ﺳﺮزﻣﯿﻦھﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﺟﺎھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮاﮐﻨﺪه‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺮدم در ﻣﻮرد آﯾﺎﺗﯽ از ﻗﺮآن دﭼﺎر اﺧﺘﻼف ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﻀﺎ ﻣﯽﮐﺮد ﮐﻪ ﻗﺮآن در ﯾﮏ ﻣﺼﺤﻒ ﺟﻤﻊ و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫از ﺳﯿﻨﻪھﺎ و از اﻟﻮاح ﭘﺮاﮐﻨﺪه در ﯾﮏ ﻣﺼﺤﻒ ﺟﻤﻊ ﺷﺪ و از آن ﻧﺴﺨﻪﺑﺮداری‬
‫ﺷﺪه و در ﺷﮫﺮھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ؛ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺼﺤﻒھﺎ ﺳﻮزاﻧﺪه ﺷﺪ؛‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٢٢‬‬

‫و ﭼﻮن ﻣﺮدم از زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ دور ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺴﯿﺎری از ﻋﺠﻢھﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ‬
‫و زﺑﺎنھﺎی ﻏﯿﺮ ﻋﺮﺑﯽ در ﻣﯿﺎن آنھﺎ راه ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮای ﻗﺮاﺋﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ‬
‫ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاری ﺑﻮدﻧﺪ؛ اﻣﺎ در زﻣﺎن رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻗﺮآن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺟﻤﻊ و‬
‫ﻣﮑﺘﻮب ﻧﺒﻮده اﺳﺖ؛ ﻋﻠﻤﺎی اﺻﻮل اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را "ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﺳﻠﻪ" ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺮح آن ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺳﺖ و در اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﺪ‪.‬‬
‫و ﺗﻘﺮب ﺟﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ اﻣﻮر ﻧﻮﭘﯿﺪا و ﺑﻨﺪﮔﯽ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺑﺪﻋﺖ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ وﺿﻌﯿﺖ در ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ از ﺑﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﺳﻠﻪ ﻧﯿﺴﺖ؛‬
‫در ﺑﺎب ﻋﺒﺎدات ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﺳﻠﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻧﻤﯽﺷﻮد زﯾﺮا ﻋﺒﺎدات ﺗﻮﻗﯿﻔﯽ‬
‫ھﺴﺘﻨﺪ و در آنھﺎ ﻣﺠﺎﻟﯽ ﺑﺮای اﻇﮫﺎر ﻧﻈﺮ و اﺟﺘﮫﺎد و ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﻮاردی ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻧﯿﮏ ﻣﯽﺷﻤﺎرﻧﺪ؛ و از ﻃﺮﻓﯽ ﻋﺒﺎدات ﺣﻖ ﻣﺤﺾ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ھﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻖ و ﺣﻘﻮق ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﮐﻤﯽ و ﭼﻪ ﮐﯿﻔﯽ و زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﺟﺰ از ﻃﺮﯾﻖ او ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﯿﻼد ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻋﺎدات اﺳﺖ ﻧﻪ ﻋﺒﺎدات؛ ﭼﺮا‬
‫ﻋﺎدتھﺎ را ﺑﺮ ﻣﺎ اﻧﮑﺎر ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ؟!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﯾﻦ ادﻋﺎ ﻣﻐﺎﻟﻄﻪای ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ و درواﻗﻊ ﻓﺮار از واﻗﻌﯿﺖ و ﺣﻘﯿﻘﺖ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ وﮔﺮﻧﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﺮدھﻤﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آن ﻗﺮاﺋﺖ ﻗﺮآن و‬
‫ذﮐﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ و دﻋﺎ و ﯾﺎدآوری ﺳﯿﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺧﻮی و ﺳﺮﺷﺖ اﯾﺸﺎن‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺑﻪ ﺳﻮی اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﺗﻘﺮب ﻣﯽﺟﻮﯾﻨﺪ و ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺳﻮی‬
‫آن ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻤﻮده و آن را از ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ در‬
 ‫‪٢٣‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ آن اﻣﯿﺪ اﺟﺮ و ﭘﺎداش دارﻧﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪی ﻋﺎدات اﺳﺖ و ﻋﺒﺎدت ﻧﯿﺴﺖ؟!‬
‫اﮔﺮ از ﻋﺎدات اﺳﺖ ﭘﺲ ﻋﺒﺎدت ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ؟!‬
‫اﮔﺮ از ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺳﻮال ﺷﻮد ﭼﺮا ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﻣﯽﮔﯿﺮی؟ ﺧﻮاھﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮن رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج را دوﺳﺖ‬
‫دارم؛ اﮔﺮ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‪ :‬ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺮای ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻃﺎﻋﺖ اﺳﺖ ﯾﺎ‬
‫ﻣﻌﺼﯿﺖ؟ ﻗﻄﻌﺎ ﻧﺨﻮاھﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﻨﺎه و ﻣﻌﺼﯿﺖ اﺳﺖ؛ ﭼﻮن ﺑﺮای ﮔﻨﺎه و‬
‫ﻣﻌﺼﯿﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﺸﻦ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺧﻮاھﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻃﺎﻋﺖ اﺳﺖ و ﻗﺮﺑﺖ؛ ﻟﺬا ﺑﻪ‬
‫او ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ :‬آﯾﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻃﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت را ﻣﯽداﻧﺴﺖ ﯾﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن‬
‫ﺟﺎھﻞ و ﺑﯽﺧﺒﺮ ﺑﻮد؟ ﻗﻄﻌﺎ ﻧﺨﻮاھﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﺟﺎھﻞ و ﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ :‬ﻃﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت را ﻣﯽداﻧﺴﺖ‪ ،‬از او ﺳﻮال ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ :‬آﯾﺎ آن را‬
‫ﺑﻪ اﻣﺘﺶ اﺑﻼغ ﻧﻤﻮد ﯾﺎ ﮐﺘﻤﺎﻧﺶ ﮐﺮد؟ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻮال‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ :‬آن را ﮐﺘﻤﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ :‬آن را اﺑﻼغ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﻪ او‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪ :‬ﺣﺪﯾﺜﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در آن ﺑﻪ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ وﻻدﺗﺶ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮده‬
‫ﮐﺠﺎﺳﺖ؛ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﺎ اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮاھﯿﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﭼﻮن رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج را دوﺳﺖ دارﯾﻢ و ﺑﻪ ﭘﯿﺮوی از ﺳﻨﺘﺶ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺪت ﺣﺮﯾﺺ و ﻣﺸﺘﺎﻗﯿﻢ؛ اﻣﺎ درﯾﻎ از آوردن ﯾﮏ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ‬
‫ﺿﻌﯿﻒ در ﺑﺎب ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ؛ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﯾﺎ ﺗﺎﯾﯿﺪ آن!‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‬
‫ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﺷﺒﮫﺎت آنھﺎ ﺟﮫﺖ ﺟﺎﯾﺰ ﺷﻤﺮدن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﺗﺸﺒﯿﻪ‬
‫آن ﺑﻪ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲھﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻘﺪﯾﺮ از ﯾﮏ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﺷﻮد و از‬
‫ﺗﻼش وی ﻗﺪرداﻧﯽ ﻣﯽﮔﺮدد ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﯿﺮت و آﺛﺎر وی ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮد؛‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٢٤‬‬

‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﻣﺎ ﺑﺮای ﯾﺎدآوری ﺳﯿﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻓﻀﻞ او ﺑﺮ اﻣﺖ‪،‬‬

‫ﺳﺰاوارﺗﺮ از ﻣﺮاﺳﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻗﺪرداﻧﯽ و ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮﮔﺰار‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺒﮫﻪ از ﭼﻨﺪ وﺟﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اول اﯾﻨﮑﻪ‪ :‬ﺑﺪون ﺗﺮدﯾﺪ ﺑﺮﮔﺰاری ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﯾﺎ ﺳﻤﯿﻨﺎری ﺑﺮای ﻣﻌﺮﻓﯽ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫و ﺳﯿﺮﺗﺶ و دﻓﺎع از اﯾﺸﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان در اوﻟﻮﯾﺖ ﻗﺮار دارد؛ اﻣﺎ‬
‫ﺑﺮﮔﺰاری ﺳﻤﯿﻨﺎر ﯾﺎ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺴﯽ ﺑﺮای ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر در ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺷﮫﺮ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ھﯿﭻ وﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﯿﺎس ﺑﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺴﺖ؛ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﯾﺎ‬
‫ﺳﻤﯿﻨﺎرھﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺟﺸﻦ و ﺷﺎدی و ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ ﺟﮫﺖ ﻓﺮا رﺳﯿﺪن آنھﺎ ھﻤﺮاه‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻌﺮﻓﯽ و آﻣﻮزش و دﻋﻮت ﮐﺴﺎﻧﯽ ھﻤﺮاه اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺮت ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آ ﮔﺎھﯽ ﻧﺪارﻧﺪ و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻏﯿﺮ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ آن دﻋﻮت ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫دوم اﯾﻨﮑﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲھﺎ اوﻗﺎت ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻃﺒﻌﺎ در روزی ﮐﻪ‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در آن ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮﮔﺰار ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ؛ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻋﺎﻟﻤﯽ در ﻣﺎه‬
‫رﺟﺐ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﺳﻤﯿﻨﺎری ﮐﻪ ﺑﺮای وی ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﺷﻮد در ﻣﺎه‬
‫ﻣﺤﺮم ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ زﻣﺎن ﺑﺮﮔﺰاری ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲھﺎﯾﯽ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ زﻣﺎن‬
‫ﺗﻮﻟﺪ آنھﺎ ﻧﺪارد و ﺟﺸﻦ ﺗﻮﻟﺪ آنھﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽﮔﺮدد ﺑﻠﮑﻪ زﻣﺎن ﺑﺮﮔﺰاری‬
‫آنھﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺪﻋﻮﯾﻦ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در ﻃﻮل ﺳﺎل ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﺷﻮد و در روز‬
‫ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻧﯿﺴﺖ؛‬
 ‫‪٢٥‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪ :‬اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﻐﺎﻟﻄﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮﮔﺰار ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد در‬
‫ﺑﺮﮔﺰاری آن در دوازدھﻢ رﺑﯿﻊ اﻻول اﺟﻤﺎع دارﻧﺪ ھﺮﭼﻨﺪ آن را در ﻃﻮل ﺳﺎل‬
‫در روزھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺴ ﱠﺮ َﻣ ﱢﺮی در ﺑﯿﺎن ﺣﮑﻢ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫اﻣﺎم ﺟﻤﺎل اﻟﺪﯾﻦ ﱡ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺧﻼف ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎب ﻣﺎه ﺗﻮﻟﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و روزی ﮐﻪ در آن ﻣﺘﻮﻟﺪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﺧﻼف ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ اﯾﻦ دﻻﻟﺖ دارد ﮐﻪ ﺳﻠﻒ زﻣﺎﻧﯽ را وﻗﻒ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن و‬
‫ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﻏﺬا ﭘﺨﺘﻦ و آواز ﺧﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻧﮑﺮدﻧﺪ؛ اﯾﻦ درﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻠﻒ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺣﺘﺮام و ﻣﺤﺒﺖ و ﺗﻌﻈﯿﻢ را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ داﺷﺘﻨﺪ و ﺣﺮﯾﺺﺗﺮﯾﻦ و ﻣﺸﺘﺎقﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدم ﺑﺮای ﻧﺸﺮ‬
‫ﻧﯿﮑﯽھﺎی او ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ روز وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﺰد آنھﺎ ﻣﻮﺳﻢ ﺧﺎﺻﯽ داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺣﺘﻤﺎ ھﻤﺖ آنھﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺣﻔﻆ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از آن ﺑﻮد و در ﻣﻮرد آن ﺑﯿﻦ آنھﺎ و‬
‫دﯾﮕﺮان اﺧﺘﻼﻓﯽ ﻧﺒﻮد؛ و در ﻣﻮرد آن اﺗﻔﺎق داﺷﺘﻨﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﻣﻮرد دو ﻋﯿﺪ و‬
‫اﯾﺎم ﺗﺸﺮﯾﻖ و روز ﻋﺮﻓﻪ و ﻋﺎﺷﻮرا و ‪ ..‬اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺑﻮد ﺣﺘﻤﺎ ھﻤﭽﻮن آنھﺎ ﺣﻔﻆ ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺑﺮای ﻗﺮاﺋﺖ ﻗﺮآن و ﻧﺸﺮ ﻣﻌﺠﺰات و ذﮐﺮ اﺧﻼق و آداب‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﺑﯿﺎن ﺣﻘﻮق او و ﮔﺮدن ﻧﮫﺎدن ﺑﻪ اواﻣﺮش و دوری از آﻧﭽﻪ ﻧﮫﯽ ﮐﺮده‬
‫و ﺗﻌﻠﯿﻢ ﺳﻨﺖھﺎﯾﺶ در ھﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺴﺘﺤﺐ و ﺑﻠﮑﻪ واﺟﺐ اﺳﺖ«‪»] .‬اﻟﻤﻮﻟﺪ‬

‫اﻟﻜﺒﻴﺮ ﻟﻠﺒﺸﻴﺮ اﻟﻨﺬﻳﺮ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ« ورﻗﺔ )‪ ١٠‬ب(‪ -‬ﺑﻮاﺳﻄﺔ‪)) :‬ﻣﻨ ُ‬
‫ْﻬﺞ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺟﻤﺎل اﻟﺪﱢ ِ‬ ‫اﻹ َﻣﺎ ِم‬
‫اﻟﺴ ﱠﺮ َﻣ ﱢﺮ ﱢي ﰲ ﺗﻘﺮﻳﺮ اﻟﻌﻘﻴﺪة(( ِ‬
‫ﻟﺨﺎﻟﺪ اﻟﻤﻄﻠﻖ )‪.[(٧٣ - ٧٢‬‬ ‫ﻳﻦ ﱡ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٢٦‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﻫﻔﺪﻫﻢ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺑﺮای ﯾﺎدآوری ﺳﯿﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺮدم در روز‬
‫وﻻدﺗﺶ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﺎدآوری روز ﺑﻌﺜﺖ و ھﺠﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در ﺧﻄﺒﻪھﺎی ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ‬
‫اﺳﺖ و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﺒﯿﻪ ﯾﺎدآوری ﻏﺰوهی ﺑﺪر در ھﻔﺪھﻢ رﻣﻀﺎن و ﻧﯿﺰ ﯾﺎدآوری‬
‫ﺳﺎﯾﺮ رﺧﺪادھﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﯿﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﻣﺸﮫﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺑﺮای ﯾﺎدآوری ﺳﯿﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در روز وﻻدﺗﺶ را‬
‫ﺣﺮام ﻣﯽداﻧﯿﺪ اﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﻮارد را ﻣﺒﺎح؟!‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﻐﺎﻟﻄﻪی دﯾﮕﺮی اﺳﺖ؛ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﺎدآوری ھﺠﺮت و ﺑﻌﺜﺖ و‬
‫ﻏﺰوات ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮای ﻣﺮدم را ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﺟﻤﻌﻪ ﺟﺎﯾﺰ ﻣﯽداﻧﻨﺪ ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﺎدآوری‬
‫وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و وﻓﺎﺗﺶ را ﺑﺮای ﻣﺮدم ﺟﺎﯾﺰ ﻣﯽداﻧﻨﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ھﻤﻪی اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮارد ﺳﺨﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ و اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را اﻧﮑﺎر ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ؛ و اﯾﻦ ﻣﺤﻞ ﻧﺰاع و‬
‫اﺧﺘﻼف ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺤﻞ اﺧﺘﻼف ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﮫﻢ و دﻋﻮت دادن‬
‫ﺑﻪ آن و ﺗﮑﺮارش در اوﻗﺎت ﻣﺸﺨﺺ و ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺑﺮﮔﺰاری ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺮای‬
‫آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ ﮐﻪ اﺟﺘﻤﺎع و ﮔﺮدھﻤﺎﯾﯽ ﻣﺮدم در روز ﺑﻌﺜﺖ ﯾﺎ ھﺠﺮت‬
‫ﯾﺎ ﻏﺰوهای از ﻏﺰوات ﺑﻪ ﺻﻮرت ھﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ و ﻏﺬا ﭘﺨﺘﻦ و ﻗﺼﯿﺪه ﺳﺮاﯾﯽ و‬
‫ﻣﺪﯾﺤﻪ ﺳﺮاﯾﯽ و ذﮐﺮ ﻧﻤﻮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ را ﺟﺎﯾﺰ ﻧﻤﯽداﻧﻨﺪ؛ و ﻋﻤﻠﯽ را ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ روزھﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﻧﻤﯽدھﻨﺪ‪ .‬و ﺑﺪﯾﮫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ روز ھﻔﺪھﻢ رﻣﻀﺎن در ھﺮ‬
‫ﺳﺎل ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎ روز ﺟﻤﻌﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻗﺼﺪا از اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪ :‬ﺳﻪ واﻗﻌﻪ در ﻣﺎه رﺑﯿﻊ اﻻول اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪،‬‬
‫وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺑﺮ ﻓﺮض ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮدن آن( و ھﺠﺮت و وﻓﺎت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ؛ ﺑﺎ اﯾﻦ ھﻤﻪ‬
 ‫‪٢٧‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺻﺤﺎﺑﻪ در اﯾﻦ ﻣﺎه ھﯿﭻ ﻋﺒﺎدﺗﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﮑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﮑﺮار ﺷﺪه و آنھﺎ را ﯾﺎدآور‬
‫اﯾﻦ وﻗﺎﯾﻊ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ و درک ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺎل‬
‫اﻗﺘﺪا ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ او‪ ،‬در اﺗﺒﺎع و ﭘﯿﺮوی از اﯾﺸﺎن اﺳﺖ؛‬
‫اﯾﻦ درﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﻈﯿﻢ و ﻣﺤﺒﺖ را در ﻣﻮرد رﺳﻮل‬
‫اﻟﻠﻪ ج داﺷﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ ﺗﻌﻈﯿﻢ و ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﺑﺮای وﻻدت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺮاﺳﻢ و‬
‫ﮔﺮدھﻤﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﭘﺎ ﻧﮑﺮدﻧﺪ و روز ھﺠﺮﺗﺶ را ﻋﯿﺪ ﻧﺸﻤﺮدﻧﺪ و ﺑﺮای وﻓﺎﺗﺶ ﻣﺎﺗﻢ‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻬﻪی ﻫﺠﺪﻫﻢ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬اﮐﺜﺮ ﻋﻠﻤﺎ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را‬
‫ﺟﺎﯾﺰ ﻣﯽداﻧﻨﺪ و ﺟﺰ اﻓﺮاد ﻣﺘﺸﺪد ﭘﯿﺮوی اﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ آن را ﺣﺮام ﻧﻤﯽداﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺒﮫﻪ‪ ،‬ﺳﻪ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﮫﻢ و اﺳﺎﺳﯽ ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -١‬آﻧﭽﻪ اﻋﺘﺒﺎر دارد ﺣﻖ و دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﻧﻪ ﮐﺜﺮت اﻓﺮاد ﭘﯿﺮو دﯾﺪﮔﺎھﯽ‪.‬‬
‫‪ -٢‬در اﺑﺘﺪای اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ ذﮐﺮ اﯾﻦ ﻣﮫﻢ ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻪ از ھﯿﭻﯾﮏ از ﻋﻠﻤﺎی‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺳﺪهھﺎی اول از ﺟﻤﻠﻪ اﺋﻤﻪ ارﺑﻌﻪ و دﯾﮕﺮان ﺟﻮاز اﯾﻦ‬
‫ﻋﻤﻞ ﯾﺎ اﻧﺠﺎم آن ﻧﻘﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ؛ ﺣﺎل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ادﻋﺎ ﮐﺮد اﮐﺜﺮ‬
‫ﻋﻠﻤﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺟﻮاز آن ھﺴﺘﻨﺪ؟!‬
‫‪ -٣‬اﯾﻦ ﺗﺼﻮر ﮐﻪ ﺟﺰ ﭘﯿﺮوان اﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ آن را ﺣﺮام ﻧﻤﯽداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻮری‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ؛ ﺑﻠﮑﻪ ﻋﻠﻤﺎﯾﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﻓﺘﻮا‬
‫دادهاﻧﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ از ﻣﺪرﺳﻪی اﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ؛ از ﺑﺎب اﺧﺘﺼﺎرﮔﻮﯾﯽ‬
‫دﯾﺪﮔﺎه ﺳﻪ ﺗﻦ از ﻋﻠﻤﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺤﺮﯾﻢ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪٢٨‬‬

‫‪ -١‬ﻋﻼﻣﻪ ﺗﺎج اﻟﺪﯾﻦ ﻓﺎﮐﮫﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﮑﯽ ﮐﻪ در رﺳﺎﻟﻪاش ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »اﻟﻤﻮرد‬

‫ﻓﻲ ﻋﻤﻞ اﻟﻤﻮﻟﺪ« )ص ‪ (٢٠‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬ﺑﺮای ﺑﺮﮔﺰاری ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد‬
‫اﺻﻠﯽ در ﮐﺘﺎب و ﺳﻨﺖ ﻧﻤﯽداﻧﻢ و اﯾﻦ ﻋﻤﻞ از ھﯿﭻﯾﮏ از ﻋﻠﻤﺎی‬
‫اﻣﺖ ﮐﻪ در دﯾﻦ اﻟﮕﻮ و ﭘﯿﺸﻮا و ﻣﺘﻤﺴﮏ ﺑﻪ آﺛﺎر ﻣﺘﻘﺪﻣﯿﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻘﻞ‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺪﻋﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اھﻞ ﺑﺎﻃﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﺮدهاﻧﺪ ‪ ...‬و‬
‫ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺑﺪان اﺟﺎزه ﻧﺪاده اﺳﺖ و ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﻢ ﻧﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﻧﻪ‬
‫ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ و ﻧﻪ ﻋﻠﻤﺎی ﻣﺘﺪﯾﻦ آن را اﻧﺠﺎم ﻧﺪادﻧﺪ؛ و اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻦ در‬
‫ﭘﯿﺸﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ اﮔﺮ در ﻣﻮرد آن ﺳﻮال ﺷﻮم؛ و ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺒﺎح‬
‫ﺷﻤﺮده ﺷﻮد زﯾﺮا ﺑﻪ اﺟﻤﺎع ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺑﺘﺪاع و ﺑﺪﻋﺖ ﻧﮫﺎدن در دﯾﻦ‬
‫ﻣﺒﺎح ﻧﯿﺴﺖ«‪.‬‬
‫‪ -٢‬اﺑﻦ اﻟﺤﺎج ﻓﺎﺳﯽ؛ وی در »اﻟﻤﺪﺧﻞ« )‪ (٣١٢ /٢‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬اﮔﺮ ﺟﺸﻦ‬
‫ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺎﻟﯽ از آوازﺧﻮاﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﻘﻂ ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺖ و‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺗﺪارک دﯾﺪه ﺷﻮد و دﯾﮕﺮان ﺑﺮای آن دﻋﻮت ﺷﻮﻧﺪ و از‬
‫ھﻤﻪی ﻣﻔﺎﺳﺪی ﮐﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻧﯿﺖ ﺑﺪﻋﺖ‬
‫اﺳﺖ؛ زﯾﺮا اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی ﺑﻪ دﯾﻦ اﺳﺖ و از ﻋﻤﻞ ﺳﻠﻒ ﺻﺎﻟﺢ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ و ﭘﯿﺮوی از ﺳﻠﻒ در اوﻟﻮﯾﺖ ﻗﺮار داد ﺑﻠﮑﻪ واﺟﺐﺗﺮ اﺳﺖ از‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﻧﯿﺘﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ راه و روش ﺳﻠﻒ ﺑﺮ دﯾﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد؛ زﯾﺮا آنھﺎ‬
‫ﺑﯿﺶ از ھﻤﻪ از ﺳﻨﺖ ﻧﺒﻮی ﭘﯿﺮوی ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ و ﺗﻌﻈﯿﻢ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و‬
‫ﺳﻨﺘﺶ را ﺑﯿﺶ از ھﻤﻪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻨﺪ؛ ﺳﻠﻒ ﺻﺎﻟﺢ ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎن اﻗﺪام‬
‫ﺟﮫﺖ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ھﻤﻪ از ھﯿﭻﯾﮏ از آنھﺎ ﻧﻘﻞ ﻧﺸﺪه ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮای ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ و ﻣﺎ ﭘﯿﺮوان آنھﺎ ھﺴﺘﯿﻢ«‪.‬‬
‫ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻣﺮاﺳﻢ از ﺷﻨﯿﺪن آواز و ﺗﻮاﺑﻊ آن ﺧﻮدداری‬
‫ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺟﺎی آن ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎری و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن را ﻣﯽﺧﻮاﻧﻨﺪ؛ ﺑﺎﯾﺪ‬
 ‫‪٢٩‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮد از ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ اﺳﺒﺎب ﺗﻘﺮب و‬

‫ﻋﺒﺎدات اﺳﺖ و ﺑﺮﮐﺖ ﺑﺰرگ و ﺧﯿﺮ زﯾﺎدی ﺑﻪ ھﻤﺮاه دارد‪ ،‬اﻣﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم و ﺑﺮ وﺟﻪ ﺷﺮﻋﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺖ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ؛ ﻏﯿﺮ از‬
‫اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن از ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ اﺳﺒﺎب ﺗﻘﺮب ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺘﻌﺎل اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ھﻤﻪ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ در وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﺸﺮوع‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻞ وی ﻣﺬﻣﻮم و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺮﯾﻌﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ اﮔﺮ‬
‫ﻧﻤﺎز ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮرد ﺳﺎﯾﺮ اﻋﻤﺎل وﺿﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮاھﺪ‬
‫ﺑﻮد؟!‬
‫‪ -٣‬و ﻋﻼﻣﻪ اﺻﻮﻟﯽ اﺑﻮ اﺳﺤﺎق ﺷﺎﻃﺒﯽ و از ﻋﻠﻤﺎی ﻣﺎﻟﮑﯽ در ﻓﺘﺎواﯾﺶ‬
‫)ص ‪ (٢٠٣‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬ﺑﺪﯾﮫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ‬
‫روش ﻣﻌﻤﻮل در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﺑﺪﻋﺘﯽ ﻧﻮﭘﯿﺪاﺳﺖ و ھﺮ ﺑﺪﻋﺘﯽ ﮔﻤﺮاھﯽ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫ﭘﺎﯾﺎن‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫اﻣﺮوزه اﻣﺖ در ﺣﺎل ﮔﺬار از ﻣﺮﺣﻠﻪی ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ دﺷﻤﻨﺎن‬
‫از ھﺮ ﺳﻮ ﺑﻪ آن ھﺠﻮم آوردهاﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺟﺎی ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻣﺘﻔﺮق و ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﮐﺮده و آﻧﺎن را ﺟﻤﻊ و ﻣﺘﺤﺪ‬
‫ﻧﻤﯽﮔﺮداﻧﺪ!‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻠﻪ اﻣﺖ در ﺣﺎل ﮔﺬار از ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ھﺠﻮم دﺷﻤﻨﺎن ﺑﻪ آن و اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺪﻋﺖھﺎ و ﺷﺒﮫﺎت و ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻨﮑﺮات و‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﺷﮫﻮات؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺟﮫﺖ ﺣﻔﻆ اﻣﺖ و وﺣﺪت ﮐﻠﻤﻪی آنھﺎ‬
‫ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﺳﻨﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﯿﺮﺧﻮاھﺎن ﺧﯿﺮﺧﻮاھﯽ و ھﺸﺪار دادن واﺟﺐ‬
‫اﺳﺖ؛ ﭼﺮاﮐﻪ اﻣﺮوز اﻣﺖ در ﺣﺎل اﻣﺘﺤﺎن و آزﻣﺎﯾﺶ اﺳﺖ و در اﯾﻦ وﻗﺖ ﺑﯿﺶ‬
‫از ھﺮ زﻣﺎن دﯾﮕﺮی ﺑﺮ آن واﺟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺧﻮد ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرش‬
‫ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﮐﻨﺪ و از ﮔﻨﺎه ﺧﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ آن ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ دﺳﺖ ﺑﮑﺸﺪ ﭼﺮاﮐﻪ ھﯿﭻ ﺑﻼﯾﯽ ﻧﺎزل ﻧﻤﯽﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﮔﻨﺎھﯽ؛ و‬
‫اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﺪ زﯾﺮا ﺑﻼ و ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﺮ ﻃﺮف ﻧﻤﯽﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺑﻪ؛ و ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫ﻏﻔﻠﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺷﺮک‪ ،‬ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آن از اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺪﻋﺖ اﺳﺖ؛ و ﻧﺰد اﺑﻠﯿﺲ ﺑﺪﻋﺖ از ﮔﻨﺎه و ﻣﻌﺼﯿﺖ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺮدم را از ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﺣﻖ ﺑﺎزﻣﯽدارد ھﺮﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪ از روﺷﻦ‬
‫ﺷﺪن ﺣﺠﺖ و ﺑﯿﺎن دﻻﯾﻞ ﻧﻘﻠﯽ و ﻋﻘﻠﯽ‪ ،‬ﺣﻖ ﺑﺮای آنھﺎ ﺑﻪ وﺿﻮح آﺷﮑﺎر‬
‫ﮔﺮدد‪ ،‬ﺳﺨﺘﯽ و دﺷﻮاری ﺟﺪا ﺷﺪن از اﻋﺘﻘﺎدات و اﻋﻤﺎل و ﮐﺮداری اﺳﺖ ﮐﻪ‬
 ‫‪٣١‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ ١٨‬ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺸﻦ ﻣﯿﻼد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬

‫ﺳﺎلھﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻪ آنھﺎ ﻋﺎدت ﮐﺮده و ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ‬

‫ﺷﻤﺮدن دوری از راه و روش ﭘﺪران و اﺟﺪاد ﯾﺎ ﺗﺨﻄﺌﻪی آنھﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﺧﻮاھﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﻀﻞ و ﮐﺮم ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺎ و ﺗﻤﺎم ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫ﺣﻖ را ﺣﻖ ﻧﺸﺎن دھﺪ و ﭘﯿﺮوی از ﺣﻖ را روزیﻣﺎن ﮐﻨﺪ و ﺑﺎﻃﻞ را ﺑﺮای ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻨﻤﺎﯾﺎﻧﺪ و دوری از آن را روزیﻣﺎن ﮔﺮداﻧﺪ؛ و دﻋﺎﯾﯽ را ﻣﯽﺧﻮاﻧﯿﻢ ﮐﻪ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﻣﺎن ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫»ﺑﺎر اﻟﮫﺎ‪ ،‬ای ﭘﺮوردﮔﺎر ﺟﺒﺮاﺋﯿﻞ و ﻣﯿﮑﺎﺋﯿﻞ و اﺳﺮاﻓﯿﻞ‪ ،‬آﻓﺮﯾﻨﻨﺪهی آﺳﻤﺎنھﺎ‬
‫و زﻣﯿﻦ‪ ،‬آ ﮔﺎه ﺑﻪ ﭘﻨﮫﺎن و آﺷﮑﺎر‪ ،‬ﺗﻮ ﺑﯿﻦ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺖ در ﻣﻮارد اﺧﺘﻼفﺷﺎن‬
‫داوری ﻣﯽﮐﻨﯽ؛ در آﻧﭽﻪ اﺧﺘﻼف ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺣﻖ ھﺪاﯾﺖ ﮐﻦ ﮐﻪ ھﺮ ﮐﻪ را‬
‫ﺗﻮ ﺑﺨﻮاھﯽ ﺑﻪ راه راﺳﺖ ھﺪاﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﯽ«‪.‬‬