‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ‬

‫ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬

‫ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺮﺗﯿﺐ‪:‬‬
‫ﻗﺮﯾﺐ اﻟﻠﻪ ﻣﻄﯿﻊ‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیص ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب‪:‬‬
‫ﻗﺮﯾﺐ اﻟﻠﻪ ﻣﻄﯿﻊ‬ ‫ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺮﺗﯿﺐ‪:‬‬
‫ﺣﺪﯾﺚ و ﺳﻨﺖ – ﻣﺘﻮن ﺣﺪﯾﺚ – اﺣﺎدﯾﺚ ﻧﺒﻮی‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬
‫اول )دﯾﺠﯿﺘﺎل(‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫آﺑﺎن )ﻋﻘﺮب( ‪١٣٩٤‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ١٤٣٦ ،‬ﻫﺠﺮی‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫ﺳﺎﯾﺖ ﻋﻘﯿﺪه ‪www.aqeedeh.com‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب از ﺳﺎﯾﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮥ ﻋﻘﯿﺪه داﻧﻠﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬

‫‪book@aqeedeh.com‬‬ ‫اﯾﻤﯿﻞ‪:‬‬

‫ﺳﺎﯾﺖﻫﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻮﺣﺪﯾﻦ‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬ ‫‪www.mowahedin.com‬‬
‫‪www.islamtxt.com‬‬ ‫‪www.videofarsi.com‬‬
‫‪www.shabnam.cc‬‬ ‫‪www.zekr.tv‬‬
‫‪www.sadaislam.com‬‬ ‫‪www.mowahed.com‬‬

‫‪contact@mowahedin.com‬‬
 ‫��ﻢ اﷲ ا����ﻦ ا����ﻢ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻓﮫﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ‪ ................ ................................ ................................‬أ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪١ ............................ ................................ ................................‬‬
‫ﺑﺸﺎرت دادن و ﻣﺒﺎرﮐﺒﺎد ﮔﻔﺘﻦ ﻃﻔﻞ ﺑﻪ واﻟﺪﯾﻨﺶ‪٣ .. ................................‬‬
‫آذان در ﮔﻮش راﺳﺖ و اﻗﺎﻣﺖﮔﻔﺘﻦ درﮔﻮش ﭼﭗ ﻧﻮزاد ‪٣ .........................‬‬
‫ﻣﺎﻟﯿﺪن ﺧﺮﻣﺎی ﺟﻮﯾﺪه ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﺎم ﮐﻮدک ‪٤ .......... ................................‬‬
‫ﺗﺮاﺷﯿﺪن ﻣﻮی ﺳﺮ ﻧﻮزاد ‪٤ ... ................................ ................................‬‬
‫ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﻧﻮزاد ‪٥ ............... ................................ ................................‬‬
‫دادن ﻋﻘﯿﻘﮥ ﻧﻮزاد ‪٦ ........... ................................ ................................‬‬
‫ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدن ﻧﻮزاد ‪٧ ............ ................................ ................................‬‬
‫اوﻟﯿﻦ ﮐﻠﻤﮥ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن ﺗﻌﻠﯿﻢ داده ﺷﻮد ‪٧ ... ................................‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺪران و ﻣﺎدران در ﻗﺒﺎل ﺑﻨﺎی اﻋﺘﻘﺎدی ﮐﻮدﮐﺎن ‪٨ ....................‬‬
‫وﺟﻮب ﻋﺪاﻟﺖ و ﻣﺴﺎوات ﻣﯿﺎن ﻓﺮزﻧﺪان‪٨ ............. ................................‬‬
‫ﻣﮋده ﺑﺮای دﺧﺘﺮ داران ‪٨ .... ................................ ................................‬‬
‫ﭘﺎداش ﺳﺮ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﯾﺘﯿﻢ ‪٩ ..... ................................ ................................‬‬
‫اﻣﺮﮐﺮدن اﻃﻔﺎل ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ‪٩ ..... ................................ ................................‬‬
‫آوﯾﺰانﮐﺮدن ﺷﻼق در ﻣﻨﺰل ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ و اﻧﻀﺒﺎط ﺧﺎﻧﻮاده‪١٠ .............‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ادب ﻓﺮزﻧﺪان ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ‪١٠ ....................... ................................‬‬
‫ﻣﯿﺎﻧﻪروی در ﻣﺤﺒﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ‪١١ ........................... ................................‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫ب‬

‫ﺷﻔﻘﺖ ﺑﺮ ﮐﻮدﮐﺎن ‪١١ ........... ................................ ................................‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪان را از ھﻤﻨﺸﯿﻨﺎن ﺑﺪ دور ﻧﮕﮫﺪارﯾﺪ ‪١٢ ........ ................................‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪھﺎﯾﺎن را وﻗﺎﯾﻪ ﮐﻨﯿﺪ ‪١٢.. ................................ ................................‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﻮدﮐﺎن در ﺷﺐ ‪١٣ ................................ ................................‬‬
‫ﻋﺎدتدادن اﻃﻔﺎل ﺑﻪ روزهﮔﺮﻓﺘﻦ‪١٣ ..................... ................................‬‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻦ آداب ﻃﻌﺎمﺧﻮردن ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن‪١٤ .............. ................................‬‬
‫دروغﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن آﻣﻮﺧﺘﻦ دروغ ﺑﻪ آنھﺎﺳﺖ‪١٥ .............................‬‬
‫آداب اﺟﺎزهﺧﻮاﺳﺘﻦ ‪١٦....... ................................ ................................‬‬
‫آداب ﺳﻼمدادن‪١٦ ............. ................................ ................................‬‬
‫ﺑﺮ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺘﺎن دﻋﺎی ﺑﺪ ﻧﮑﻨﯿﺪ ‪١٧ ......................... ................................‬‬
‫ﯾﮕﺎﻧﻪ ﯾﺎر و ﻣﺪدﮔﺎر و ﻣﺸﮑﻞﮔﺸﺎ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ و ﺗﻌﺎﻟﯽ اﺳﺖ ‪١٧ .................‬‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎﯾﺪ از ﺣﻘﻮق ھﻤﺴﺎﯾﮕﺎن آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ‪١٨ .... ................................‬‬
‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﻧﻔﻘﻪ و ﻣﺼﺮف ﺑﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ‪١٩ ..................... ................................‬‬
‫ﮐﻮدﮐﺎن را از ﺧﺼﻠﺖھﺎی زﺷﺖ ﺑﺮ ﺣﺬر دارﯾﺪ ‪١٩.... ................................‬‬
‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺻﺒﺮ و ﺷﮑﯿﺒﺎﯾﯽ در ﻣﺮدن ﻓﺮزﻧﺪ ‪٢٠........... ................................‬‬
‫ھﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺴﺆﻟﯿﺘﯽ ﺑﻪ دوش دارد ‪٢١ ................. ................................‬‬
‫ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﯿﮏ ﺻﺪﻗﮥ ﺟﺎرﯾﻪ اﺳﺖ ‪٢٢ ........................ ................................‬‬
‫ﭘﺴﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺮد ﺻﻔﺘﯽ و ﺑﺮدﺑﺎری ﻋﺎدت داده ﺷﻮﻧﺪ‪٢٢ .......................‬‬
‫آﮔﺎهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮزﻧﺪان از ﺣﻘﻮق ﭘﺪر و ﻣﺎدر ‪٢٣ ........ ................................‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻼ ﹸم ﹶﻋ ﹶﲆ ﻧﹶﺒﹺﻴﻨﹼﺎ ﹸﳏ ﹶ ﹼﻤ ﹴﺪ ج اﳌﹶﺒ ﹲﻌ ﹸ‬
‫ﻮث ﹶر ﹾﲪﹶﺔ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬
‫اﻟﺼﻼﹶ ﹸة ﹶو ﱠ‬ ‫ﲔ‪ ،‬ﹶو ﱠ‬ ‫اﳊﹶ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶر ﱢب اﻟ ﹶﻌﺎﳌﹺ ﹾ‬
‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫أﺻ ﹶﺤﺎﺑﻪ ﹶو ﹶﻣ ﹾﻦ ﹶد ﹶﻋﺎ ﺑﹺﺪﹶ ﹾﻋ ﹶﻮﺗﻪ ﹶ‬
‫إﱃ ﹶﻳ ﹾﻮ ﹺم اﻟﺪﱢ ﹾﻳﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﻠ ﹶﻌﺎﳌﲔ‪ ،‬ﹶو ﹶﻋﲆ آﻟﻪ ﹶو ﹾ‬
‫أ ﹼﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪:‬‬
‫دﯾﻦ اﺳﻼم در ﻗﺪم اول ﺧﺎﻧﻮاده را ﻣﺴﺌﻮل ﻓﻄﺮت ﺳﻠﯿﻢ ﮐﻮدﮐﺎن ﺷﻤﺮده‬
‫اﺳﺖ و ﻣﺼﺪر ھﺮﮔﻮﻧﻪ اﻧﺤﺮاف و ﮔﻤﺮاھﯽ را ﻗﺒﻞ از ھﻤﻪ ﭘﺪران و ﻣﺎدران و‬
‫آﻧﻌﺪه ﻣﺮﺑﯿﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎم آﻧﺎن ھﺴﺘﻨﺪ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻮدک ﺑﺎ ﻓﻄﺮت‬
‫ﭘﺎک و ﺳﻠﯿﻢ وارد اﯾﻦ ﺟﮫﺎن ﻣﯽﺷﻮد و اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ )ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺴﻠﻤﺎن(‬
‫ﺑﺪﯾﮫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺼﻮد و ﻣﺮام ﻣﺎ ﺧﺎﻧﻮادهای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮﯾﻌﺖ و ﻗﺎﻧﻮن اﻟﮫﯽ و‬
‫رﺿﺎﻣﻨﺪی اوأ را در ھﻤﻪ اﺑﻌﺎد زﻧﺪﮔﯽﺷﺎن ﻣﺮاﻋﺎت ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﭘﺲ ﻃﻔﻠﯽ ﮐﻪ‬
‫درﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎ ﺑﺰرگ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺪون ﺗﺮدﯾﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺻﺎﻟﺢ و ﺧﯿﺮاﻧﺪﯾﺶ ﺑﻪ ﺑﺎر‬
‫ﺧﻮاھﺪ آﻣﺪ ﭼﻮن از ﺣﺮﮐﺎت و ﺳﮑﻨﺎت ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪه و آﻧﺎن را ﺗﻘﻠﯿﺪ‬
‫ﺑﻨﺎء ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺑﺰرگ ﺑﺪوش واﻟﺪﯾﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﮕﺮ ﮔﻮﺷﻪھﺎﯾﺸﺎن را از‬ ‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ً .‬‬
‫زﯾﺎن و ﺧﺴﺮان و آﺗﺸﯽ ﮐﻪ در اﻧﺘﻈﺎر ھﺮ اﻧﺴﺎن ﺑﯽاﯾﻤﺎن اﺳﺖ ﻧﮕﮫﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ اھﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ دارد زﯾﺮا ﺑﻌﻀﯽ ازﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ً‬
‫زﻧﺪﮔﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺧﺎرج ﻣﻨﺰل و ﻣﺴﺠﺪ اﺳﺖ اﮐﺜﺮا ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﻮازی ﺑﺎ‬
‫اھﺪاف ﺗﺮﺑﯿﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺒﻮده ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺪ و ﻧﺎﮔﻮار را ﺑﺒﺎر ﻣﯽآورد ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬رادﯾﻮ‪،‬‬
‫ﺗﻠﻔﺰﯾﻮن‪ ،‬اﻓﻼم‪ ،‬ﮐﺎﻧﺎلھﺎی ﻓﻀﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺳﯿﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪھﺎی ھﺮزه و ﻓﺎﺳﺪ و ﻗﺼﻪ و‬
‫ﺣﮑﺎﯾﺎت دور از ﺣﯿﺎء و ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ و ﺧﯿﺎﻟﯽ و ﺑﯿﮫﻮده ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ روزی در اﺧﺘﯿﺎر‬
‫ﮐﻮدﮐﺎن ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﭘﺪران و ﻣﺎدران ﺑﯿﺪار و ھﻮﺷﯿﺎر و آ ﮔﺎه از اﺣﻮال‬
‫ﻓﺮزﻧﺪانﺷﺎن ﺧﺎرج از ﻣﻨﺰل ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺮزﻧﺪانﺷﺎن را از ﭼﻨﮕﺎل‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪٢‬‬

‫ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ اﻧﺲ و ﺟﻦ ﻧﺠﺎت دھﻨﺪ و روزی در ورﻃﻪ ﮔﺎھﯽ ﻗﺮارﺧﻮاھﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬

‫ﮐﻪ ﺑﯿﺮون آوردن آﻧﮫﺎ ﮐﺎری دﺷﻮار ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای ﮔﺮاﻧﺒﮫﺎ از اﺣﺎدﯾﺚ رﺳﻮل اﮐﺮم ج را ﺑﻌﺪ از ﺗﻮﻓﯿﻖ اﻟﻠﻪأ‬
‫ﺟﻤﻊ آوری ﻧﻤﻮده ﺗﻘﺪﯾﻢ واﻟﺪﯾﻦ ﻋﺎﻟﯿﻘﺪر ﻣﯽﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﺳﺮﻣﺸﻖ واﻧﺪرزی ﺑﺮای‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ھﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﻃﻔﺎل ﺧﻮﯾﺶ را ﺑﺴﻮی ﺗﺮﺑﯿﻪ ﻋﺎﻟﯽ و اﺧﻼق ﻧﯿﮏ ﺳﻮق‬
‫داده‪ ،‬از آﻧﮫﺎ اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ و ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﮐﻪ ھﻤﻪ ﮐﺮدار آﻧﺎن ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﻓﺮاﻣﯿﻦ‬
‫اﻟﻠﻪأ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش ج وروش ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎن ﺻﺪر اﺳﻼم ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻘﺪﯾﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ آرزوی ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺧﺎﻧﻮادهھﺎ در راه رﺿﺎﻣﻨﺪی و ﺧﻮﺷﻨﻮدی آﻓﺮﯾﺪﮔﺎر ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن‬
‫ﻣﺪﯾﻨﮥ ﻣﻨﻮره ‪١٤٢٧‬ھ‬
 ‫ﺑﺸﺎرت دادن و ﻣﺒﺎرﮐﺒﺎد ﮔﻔﺘﻦ ﻃﻔﻞ ﺑﻪ واﻟﺪﯾﻨﺶ‬
‫َ ٰ َ َ َّ ٓ َّ ُ َ ّ ُ َ ُ َ ٰ ۡ ُ ُ َ ۡ‬
‫�َٰ‬
‫ي﴾ ]ﻣﺮﯾﻢ‪.[۷ :‬‬ ‫اﻟﻠﻪأ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪�﴿ :‬ز� ِر�ا إِنا نب ِ�ك بِغ� ٍ� ٱسمهۥ‬
‫»ای زﮐﺮﯾﺎ! ﻣﺎ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﭘﺴﺮی ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺶ ﯾﺤﯿﯽ اﺳﺖ ﻣﮋده ﻣﯽدھﯿﻢ«‪.‬‬
‫َ‬ ‫ۡ َ َ ٰٓ َ‬
‫ك ُة َ� ٰ َم ۡر�َ ُم إ َّن ٱ َّ َ‬
‫� يُبَ ّ ِ ُ‬ ‫ۡ َ َ‬
‫�كِ بِ�ل َِم ٖة‬ ‫ِ‬ ‫ت ٱلم�� ِ‬‫ھﻤﭽﻨﺎن ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِذ قال ِ‬
‫ِي� ٱ ۡ� ُن َم ۡر�َ َم﴾ ]آل ﻋﻤﺮان‪.[۴۵ :‬‬ ‫يح ع َ‬‫ّم ِۡن ُه ٱ ۡس ُم ُه ٱل ۡ َمسِ ُ‬

‫»ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ای ﻣﺮﯾﻢ! اﻟﻠﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪای از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﺑﺸﺎرت‬

‫ﻣﯽدھﺪ ﮐﻪ ﻧﺎم او ﻣﺴﯿﺢ اﺳﺖ ﻋﯿﺴﯽ ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﺮﯾﻢ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎ ﺗﺄﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻼﺋﮑﮥ اﻟﻠﻪأ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان† را ﺑﺸﺎرت ﻓﺮزﻧﺪ دادهاﻧﺪ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ واﻟﺪﯾﻦ ﺑﺸﺎرت و ﺗﮫﻨﺌﺖ ﻣﮫﻤﺎن ﺟﺪﯾﺪ داده ﺷﻮد زﯾﺮا دﯾﻦ اﺳﻼم ھﯿﭻ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﯽ را ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺮواﻧﺶ را ﺑﻪ ھﻤﺪردی و ھﻤﺒﺴﺘﮕﯽ‬
‫درھﻤﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪھﺎی ﺧﻮﺷﯽ وﻏﻢ اﻣﺮ ﻧﮑﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻨﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻗﻮی و‬
‫ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫آذان در ﮔﻮش راﺳﺖ و اﻗﺎﻣﺖﮔﻔﺘﻦ درﮔﻮش ﭼﭗ ﻧﻮزاد‬

‫َّ َ ُ ُ‬ ‫َ ُ َ َ‬
‫ﷲ ج أذن ﻲﻓ أذن اﺤﻟﺴﻦ ﺑﻦ‬
‫‪ -۱‬ﻋﻦ أﻲﺑ راﻓﻊ ﻋﻦ أﺑﻴﻪ ﻗﺎل‪» :‬رأﻳﺖ رﺳﻮل ا ِ‬
‫� َو َ َﺪﻟﺗْ ُﻪ ﻓﺎﻃ َﻤ ُﺔ ّ‬
‫ﺑﺎلﺼﻼة«) ‪.(١‬‬ ‫ﻲﻠﻋ ﺣ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬

‫‪ -١‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ ‪ ,٩ /٦‬و اﺑﻮ داود ) ‪ ,(٥١٠۵‬و اﻟﺘﺮﻣﺬی ‪١٠٧ /۵‬و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪٤‬‬

‫»از اﺑﯽ راﻓﻊس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ھﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪل ﺣﺴﻦس را ﺗﻮﻟﺪ‬
‫ﮐﺮد آﻧﺤﻀﺮت ج در ﮔﻮﺷﺶ آذان ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻗﺴﻤﯿﮑﻪ ﺑﺮای ﻧﻤﺎز آذان ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد«‪.‬‬
‫وﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﯾﺰ‪ /‬در ﮔﻮش راﺳﺖ ﻧﻮزاد آذان و در ﭼﭙﺶ اﻗﺎﻣﺖ‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺖ) ‪.(١‬‬

‫ﻣﺎﻟﯿﺪن ﺧﺮﻣﺎی ﺟﻮﯾﺪه ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﺎم ﮐﻮدک‬

‫ﻲﺒ ج ﻓَ َﺴ ّﻤﺎهُ‬ ‫ٌ ٌ َ‬
‫ﻓﺄ�ﻴْ ٌ‬
‫ﺖ ﺑ ِﻪ اﻨﻟّ َّ‬
‫ِ‬ ‫‪ -۲‬ﻋﻦ أﻲﺑ مﻮﻰﺳ اﻷﺷﻌﺮيس ﻗﺎل‪ُ » :‬و ِ َﺪﻟ ِﻲﻟ ﻏﻼم‬
‫ََ ُ‬ ‫َ َ ّ َ ُ ْ َ َ َ َُ َََ‬
‫ﺎﻟﺮﺒ� ِﺔ َو د� َﻌﻪ«) ‪.(٢‬‬ ‫إﺑْﺮا ِﻫﻴﻢ ﻓﺤﻨﻜﻪ ِﺑﺘﻤﺮ ٍة و دﺎﻋ ﻪﻟ ِﺑ‬
‫»ازاﺑﯽ ﻣﻮﺳﯽ اﻷﺷﻌﺮیس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﯾﻢ ﻓﺮزﻧﺪی‬
‫ﻋﻄﺎ ﻧﻤﻮد‪ ،‬او را ﻧﺰد رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺑﺮدم‪ ،‬ﻧﺎﻣﺶ را اﺑﺮاھﯿﻢ ﻧﮫﺎدﻧﺪ ﺳﭙﺲ‬
‫ﺧﺮﻣﺎی را ﺟﻮﯾﺪﻧﺪ و ﺑﺮ دھﻨﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮاﯾﺶ دﻋﺎی ﺧﯿﺮ ﮐﺮده و دوﺑﺎره‬
‫ﺑﺪﺳﺘﻢ دادﻧﺪ«‪.‬‬

‫ﺗﺮاﺷﯿﺪن ﻣﻮی ﺳﺮ ﻧﻮزاد‬

‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َّ‬
‫ﷲ ج � ْﻦ اﺤﻟ َ َﺴ ِﻦ �ﺸﺎ ٍة و ﻗﺎل ﻳﺎ ﻓﺎﻃﻤﺔ‬
‫‪ -۳‬ﻋﻦ ﻲﻠﻋس ﻗﺎل‪�» :‬ﻖ رﺳﻮل ا ِ‬
‫ََََُْ َ َ َ ُْ َْ ًَ ْ َ‬ ‫ّ‬ ‫َ َ‬ ‫َ ُ ََ َ ّ‬ ‫ْ‬
‫أو َ� ْﻌﺾ‬ ‫ﺑﺰﻧ ِﺔ ﺷ ْﻌ ِﺮهِ ﻓِﻀﺔ ﻗﺎل ﻓﻮز�ﺘﻪ ﻓﺎﻜن وزﻧﻪ ِدرﻫﻤﺎ‬
‫اﺣ ِﻠ ِﻲﻘ رأﺳﻪ وﺗﺼﺪ ِﻲﻗ ِ‬
‫ِد ْر َﻫ ْﻢ«) ‪.(٣‬‬

‫‪ -١‬ﻧﺰد ﻋﺒﺪ اﻟﺮزاق در ﻣﺼﻨﻒ‪ -‬ﺷﻤﺎر ) ‪ (٧٩٨۵‬و در ﺷﺮح اﻟﺴﻨﺔ از ﺑﻐﻮی ‪.٧٣ /١١‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺗﺮﻣﺬی‪-۱۶۵۶‬ﺣﺎﮐﻢ‪-۲۳۷/۴‬ﺻﺤﯿﺢ اﻟﺠﺎﻣﻊ اﻟﺼﻐﯿﺮ‪.۷۹۶۰‬‬
 ‫‪٥‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫»از ﻋﻠﯽس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج از ﺣﺴﻦس‬

‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪی را ﻋﻘﯿﻘﻪ دادﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ای ﻓﺎﻃﻤﻪ! ﺳﺮش را ﺑﺘﺮاش و ﺑﻪ اﻧﺪاز‬
‫وزن ﻣﻮﯾﺶ ﻧﻘﺮه ﺻﺪﻗﻪ ﮐﻦ‪ ،‬ﻋﻠﯽس ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻣﻮﯾﺶ را وزن ﻧﻤﻮدم ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪاز درھﻢ ﯾﺎ ﻣﻘﺪاری از درھﻢ وزن داﺷﺖ«‪.‬‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ََ‬
‫ﷲ ﺻ� اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ � ْﻦ‬‫‪ -۴‬ﻋﻦ اﺑﻦ ﻋﻤﺮب ﻗﺎل‪ ��» :‬رﺳﻮل ا ِ‬
‫َ ْ‬
‫اﻟﻘﺰع«) ‪.(١‬‬
‫»از اﺑﻦ ﻋﻤﺮب رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج از ﻗﺰع ﻣﻨﻊ‬
‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ«‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻣﻮی ﺳﺮ را ﺗﺮاﺷﯿﺪن و ﻗﺴﻤﺘﯽ را ﮔﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬

‫ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﻧﻮزاد‬
‫َ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ً‬
‫ﷲ‬
‫ﷲ ﻋﺒﺪ ا ِ‬
‫‪» -۵‬ﻋﻦ اﺑﻦ ﻋﻤﺮس ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل ج‪ :‬إن أﺣﺐ أﺳﻤﺎﺋ�ﻢ إﻰﻟ ا ِ‬
‫َ ٌ‬
‫وﻋﺒﺪ الﺮﻤﺣﻦ«) ‪.(٢‬‬
‫»از ﻋﺒﺪ اﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﻋﻤﺮب رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﻮشآﯾﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﻧﺎمھﺎىﺘﺎن ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ و ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ُ‬
‫ﺘﻔﺎءل وﻻ ﻳَ َّ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﺘﻄ�‬ ‫ﺎﻛن رﺳﻮل اﷲ ِ◌ ج ﻳَ َ‬‫‪ -۶‬ﻋﻦ اﺑﻦ �ﺒَّﺎسب ﻗﺎل‪» :‬‬
‫ُ‬
‫اﻻﺳﻢ اﺤﻟَ َﺴﻦ«) ‪.(٣‬‬
‫ُ‬ ‫و� ْﻌ ِﺠﺒُﻪ‬
‫ُ‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺴﻠﻢ‪ ۱۶۸۲/۳‬اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ‪.۱۲۲۹/۲‬‬
‫‪ -٣‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪.۲۵۷/۱‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪٦‬‬

‫»از اﺑﻦ ﻋﺒﺎسب رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺎل ﻧﯿﮏ‬
‫ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺪﻓﺎﻟﯽ )ﺑﺪﺷﮕﻮﻧﯽ( ﻧﻤﯽﮐﺮدﻧﺪ و ﻧﺎم ﺧﻮب را ﻣﯽﭘﺴﻨﺪﯾﺪﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺎﻛن ُ� َﻐ ِّ ُ‬
‫� اﻻﺳﻢ اﻟﻘﺒﻴﺢ«) ‪.(١‬‬
‫َ‬ ‫أن َّ‬
‫اﻨﻟﻲﺒ ج‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫‪ْ � -٧‬ﻦ َﺎﻋ�ِﺸﺔ رﻲﺿ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ‪» :‬‬
‫»ازﻋﺎﺋﺸﻪل رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬آﻧﺤﻀﺮت ج ﻧﺎم ﻗﺒﯿﺢ را ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﺧﻮب ﻋﻮض ﻣﯽﻧﻤﻮدﻧﺪ«‪.‬‬

‫دادن ﻋﻘﯿﻘﮥ ﻧﻮزاد‬

‫َ‬
‫ﷲ ﺻ� اﷲ‬‫‪ -٨‬ﻋﻦ أم ﻛﺮز الﻜﻌﺒﻴﺔ رﻲﺿ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ أﻧﻬﺎ ﺳﺄﻟﺖ رﺳﻮل ا ِ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ َﻋﻦ اﻟﻌﻘﻴﻘﺔ‪ ،‬ﻓﻘﺎل‪» :‬ﻋﻦ اﻟﻐﻼم ﺷﺎﺗﺎن وﻋﻦ اﻷﻧﻰﺜ واﺣﺪة وﻻ‬
‫ً‬
‫ﻳﺮﻀ�ﻢ ذﻛﺮاﻧﺎ �ﻦ أم إﻧﺎﺛﺎ«) ‪.(٢‬‬
‫»از ام ﮐﺮز اﻟﮑﻌﺒﯿﻪ رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ او از رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج درﺑﺎرۀ ﻋﻘﯿﻘﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﯿﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬از ﭘﺴﺮ دو ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و از دﺧﺘﺮ ﯾﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ذﺑﺢ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻣﺎده زﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺪارد«‪.‬‬
‫َُْ ٌ َ َ‬
‫ﺑﻌ ِﻘﻴﻘﺘِ ِﻪ‬ ‫‪ -٩‬ﻋﻦ ﺳﻤﺮة ﺑﻦ ﺟﻨﺪبس ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج‪ :‬اﻟﻐﻼم مﺮﺗ ِﻬﻦ‬
‫ﻠﻖ ُ‬ ‫ُ ّ ُ‬
‫و�ْ ُ‬ ‫ﻳُﺬﺑَ ْﺢ َ�ﻨْ ُﻪ ﻳَ ْﻮ َم ّ‬
‫رأﺳﻪ«) ‪.(٣‬‬ ‫الﺴﺎﺑﻊ و �ﺴ�‬
‫»از ﺳﻤﺮة ﺑﻦ ﺟﻨﺪبس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﭘﺴﺮ‬
‫ﮔﺮوﮔﺎن) ‪ (١‬ﻋﻘﯿﻘﮥ ﺧﻮد اﺳﺖ در روز ھﻔﺘﻢ ﺑﺮاﯾﺶ ذﺑﺢ ﺷﻮد و ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﮐﻨﻨﺪ‬
‫و ﺳﺮش ﺗﺮاش ﺷﻮد«‪.‬‬

‫‪ -١‬ﺗﺮﻣﺬی‪.۱۲۸/۸‬‬
‫‪ -٢‬اﺑﻮداوود‪-۲۶۲/ ۳‬ﻣﺴﺘﺪرک ﺣﺎﮐﻢ‪ ۲۳۸/۴‬ﺻﺤﯿﺢ ﮔﻔﺘﻪ و اﻣﺎم ذھﺒﯽ ﺑﺎ او ﻣﻮاﻓﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ - ۷/ ۵‬اﺑﻮداوود ‪ – ۲۶۰/۳‬ﺗﺮﻣﺬی ‪ ۱۱۳/۵‬و ﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٧‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدن ﻧﻮزاد‬

‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ٌ‬
‫‪ -۱۰‬ﻋﻦ أﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮهس ﻋﻦ اﻨﻟﻲﺒ ج ﻗﺎل‪» :‬ﻤﺧﺲ ِﻣ َﻦ اﻟ ِﻔﻄﺮ ِة‪ :‬ا ِ‬
‫ﺨﻟﺘﺎن‪،‬‬
‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫َُْ‬ ‫ْ ُ َْ ُ ْ‬
‫ﺎرب«) ‪.(٢‬‬
‫ﻔﺎر‪ ،‬و�ﺘﻒ اﻹﺑ ِﻂ‪ ،‬وﻗﺺ الﺸ ِ‬
‫واﻻﺳ ِﺘﺤﺪاد‪ ،‬و�ﻘ ِﻠﻴﻢ اﻷﻇ ِ‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﭘﻨﺞ ﺧﺼﻠﺖ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻓﻄﺮت ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود‪ :‬ﺧﺘﻨﻪﮐﺮدن‪ ،‬ﺗﺮاﺷﯿﺪن ﻣﻮی زﯾﺮﻧﺎف‪،‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺎﺧﻦھﺎ‪ ،‬ﮐﻨﺪن ﻣﻮی زﯾﺮ ﺑﻐﻞ و ﮐﻮﺗﺎهﻧﻤﻮدن ﺑﺮوت«‪.‬‬

‫اوﻟﯿﻦ ﮐﻠﻤﮥ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن ﺗﻌﻠﯿﻢ داده ﺷﻮد‬

‫َّ‬
‫أول‬ ‫‪ -١١‬ﻋﻦ ﻋﺒﺪا� اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻋﻦ اﻨﻟﻲﺒ ج ﻗﺎل‪» :‬اﻓﺘﺤﻮا ﻰﻠﻋ ﺻﺒﻴﺎﻧِ�ﻢ‬
‫ﻨﺪ َ‬ ‫ِّ‬
‫وﻟﻘﻨﻮﻫﻢ ﻋ َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬
‫الﻤ ْﻮت ﻻ� إﻻ اﷲ«) ‪.(٣‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻠﻛﻤﺔ ﺑﻼ � َ إﻻ اﷲ‪،‬‬
‫»از ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎسب رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫َ‬
‫»اوﻟﯿﻦ ﮐﻠﻤﻪ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎنﺗﺎن ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻣﯽدھﯿﺪ ﺑﻪ ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﻟﻠﻪ آﻏﺎز ﮐﻨﯿﺪ و‬
‫ھﻨﮕﺎم ﻣﺮدن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﻟﻠﻪ را ﺑﻪ آﻧﺎن ﺗﻠﻘﯿﻦ ﮐﻨﯿﺪ«‪.‬‬

‫‪ -١‬از ﻋﻠﻤﺎء در ﺗﻔﺴﯿﺮ اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ )ﭘﺴﺮ ﮔﺮوﮔﺎن ﻋﻘﯿﻘﻪ ﺧﻮد اﺳﺖ( رواﯾﺎت زﯾﺎد اﺳﺖ ﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻧﻮزاد در ﻃﻔﻠﯽ ﺑﻤﯿﺮد و از وی ﻋﻘﯿﻘﻪ داده ﻧﺸﻮد‬
‫واﻟﺪﯾﻨﺶ از ﺷﻔﺎﻋﺖ او در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﻣﺤﺮوم ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮح اﻟﺴﻨﺔ از ﺑﻐﻮی )‪/١١‬‬
‫‪.(٦٨‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺷﻌﺐ اﻻﯾﻤﺎن ﺑﯿﮫﻘﯽ ‪.۱۶۶/۱۸‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪٨‬‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺪران و ﻣﺎدران در ﻗﺒﺎل ﺑﻨﺎی اﻋﺘﻘﺎدی ﮐﻮدﮐﺎن‬

‫رﺳﻮل اﷲ ج ﻣﺎ ِﻣ ْﻦ َم ْﻮلﻮد إﻻ ﻳُ َ ُ‬
‫ﻮﺪﻟ ﻰﻠﻋ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫‪ -١٢‬ﻋﻦ أﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮةس ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل‬
‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫ْ ُ‬ ‫اﻟﻔ ْﻄ َﺮة ﻓﺄﺑَ ّﻮ ُاه ُ� َﻬ ِّﻮداﻧﻪ ُ‬
‫أو � َﻤ ِّﺠ َﺴﺎﻧِ ِﻪ«) ‪.(١‬‬ ‫أو�ﻨَ ِّﺮﺼا ِﻧ ِﻪ‬ ‫ِِ‬ ‫ِ ِ‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ھﯿﭻ ﻧﻮزادی‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮاﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮﻓﻄﺮت )اﺳﻼم( ﻣﺘﻮﻟﺪ ﻣﯽﺷﻮد وﻟﯽ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش او را‬
‫ﯾﮫﻮدی ﯾﺎ ﻧﺼﺮاﻧﯽ ﯾﺎ ﻣﺠﻮﺳﯽ ﻣﯽﮔﺮداﻧﻨﺪ«‪.‬‬

‫وﺟﻮب ﻋﺪاﻟﺖ و ﻣﺴﺎوات ﻣﯿﺎن ﻓﺮزﻧﺪان‬

‫َ‬
‫‪ -١٣‬و ﻲﻓ ﺣﺪﻳﺚ اﻨﻟُّ ْﻌ َﻤﺎن ْ� َﻦ � َ ِﺸ� رﻲﺿ اﷲ ﻋﻨﻬﻤﺎ‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج‪:‬‬
‫ُ‬ ‫� ْ‬ ‫واﻋﺪلﻮ َ� ْ َ‬
‫ْ‬ ‫َّ‬
‫أوﻻ ِد�ﻢ«) ‪.(٢‬‬ ‫ِ‬ ‫»ﻓﺎﺗﻘﻮا اﷲ‬
‫»ﺑﻪ رواﯾﺖ ازﻧﻌﻤﺎن ﺑﻦ ﺑﺸﯿﺮب آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ و ﻣﯿﺎن ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد ﻋﺪاﻟﺖ ﮐﻨﯿﺪ«‪.‬‬

‫ﻣﮋده ﺑﺮای دﺧﺘﺮ داران‬

‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ ُْ‬ ‫ْ‬
‫ﷲ ج‪َ :‬ﻣ ْﻦ ﺎﻛن‬ ‫رﻲﺿ اﷲ �ﻨﻪ ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل ا ِ‬ ‫ﺳﻌﻴﺪ اﺨﻟُﺪ ِر ِّي‬
‫ٍ‬ ‫‪ -۱۴‬ﻋﻦ أﻲﺑ‬
‫َّ َ‬ ‫ْ‬
‫ﻓﺄﺣ َﺴ َﻦ ُﺻ ْ‬
‫ﺤﺒَﺘَ ُﻬ َّﻦ وا�ﻰﻘ‬
‫ْ ْ‬
‫أو أﺧﺘَﺎن‬
‫َ‬
‫ات أو اﺑْنﺘَﺎن‬ ‫ُ ََ‬ ‫ْ‬ ‫ُ ََ‬ ‫ُ‬
‫ﺎت أو ﺛﻼث أﺧﻮ ٍ‬ ‫ﻪﻟ ﺛﻼث �ﻨ ٍ‬
‫َ َ ُ َّ‬ ‫َ‬
‫ﻴﻬ َّﻦ ﻓﻠﻪ اﺠﻟَﻨﺔ«) ‪.(٣‬‬
‫اﷲ ِ� ِ‬

‫‪ -١‬ﺑﺨﺎری‪.۱۳۵۹‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬اﺑﻮداوود‪ ۱۲۱‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ -۴۲/۳‬ﺗﺮﻣﺬی‪.۱۵۰/۷‬‬
 ‫‪٩‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫»از اﺑﯽ ﺳﻌﯿﺪ اﻟﺨﺪریس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﮐﺴﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺳﻪ دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﺳﻪ ﺧﻮاھﺮ‪ ،‬ﯾﺎ دودﺧﺘﺮ ﯾﺎ دو ﺧﻮاھﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫آﻧﮫﺎ را ﺑﺪوش داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آﻧﮫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ روﯾﻪ و ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮده و ﺑﺮ‬
‫آﻧﮫﺎ ﺻﺒﺮ ﮐﺮد و از ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد آﻧﮫﺎ ﺗﺮﺳﯿﺪ‪ ،‬وارد ﺑﮫﺸﺖ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ«‪.‬‬

‫ﭘﺎداش ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﯾﺘﯿﻢ‬

‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫َ ُ َ ُْ َ‬
‫ﷲ ج‪ :‬أﻧﺎ و� ِﻓﻞ اﻴﻟَتﻴﻢ ِﻲﻓ‬
‫رﻲﺿ اﷲ �ﻨﻪ ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل ا ِ‬ ‫ﺳﻬﻞ‬
‫‪ -۱۵‬ﻋﻦ ٍ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬
‫والﻮ ْﺳﻄﻰ وﻓ َّﺮ َج ﺑَيﻨَ ُﻬ َﻢ«) ‪.(١‬‬
‫ﺑﺎلﺴﺒَّﺎﺑَ ِﺔ ُ‬
‫ﺎر َّ‬‫وأﺷ َ‬ ‫اﺠﻟَﻨ ِﺔ ﻫﻜﺬا‬
‫»از ﺳﮫﻞس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻣﻦ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﯾﺘﯿﻢ‪ ،‬اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ در ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﯿﻢ و اﺷﺎره ﺑﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﮫﺎدت و وﺳﻄﯽاش‬
‫ﻧﻤﻮده آﻧﺪو را از ھﻢ دور ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ«‪.‬‬

‫اﻣﺮﮐﺮدن اﻃﻔﺎل ﺑﻪ ﻧﻤﺎز‬

‫َّ َ ٰ َ ۡ َ ۡ َ‬ ‫َُۡ ۡ َ ۡ َ َ‬
‫� َعل ۡي َهاۖ﴾ ]ﻃﻪ‪.[۱۳۲ :‬‬
‫ِ‬ ‫ط‬‫ص‬ ‫ٱ‬ ‫و‬ ‫ِ‬ ‫ة‬‫و‬ ‫ل‬ ‫لص‬ ‫ٱ‬‫اﻟﻠﻪأ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬وأمر أهل ِ‬
‫ب‬ ‫ك‬
‫»وﺧﺎﻧﻮادهات را ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﻣﺎن ده و ﺧﻮد ﺑﺮ آن ﺷﮑﯿﺒﺎ ﺑﺎش«‪.‬‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ِّ َ‬ ‫‪ -۱۶‬ﻋﻦ َ� ْﻤﺮو ﺑﻦ ُﺷ َﻌﻴْ َ ْ‬
‫ﷲ ج ُمﺮوا‬ ‫ﺐ �ﻦ أﺑﻴ ِﻪ �ﻦ ﺟﺪهِ ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل ا ِ‬ ‫ٍ‬
‫َْ َ ُ ْ َْ ُ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ ْ َْ‬ ‫َّ‬ ‫ْ َ ُ ْ‬
‫ﺮﺸ‬
‫أوﻻد�ﻢ ﺑﺎلﺼﻼ ِة وﻫﻢ أ�ﻨﺎء ﺳﺒ ِﻊ ِﺳنِ� واﺮﺿ�ﻮﻫﻢ ﻋﻠﻴﻬﺎ وﻫﻢ أ�ﻨﺎء ﻋ ٍ‬
‫ﺎﺟ ْﻊ«) ‪.(٢‬‬ ‫َ َ‬ ‫َ ِّ َ ْ َ ُ ْ‬
‫وﻓﺮﻗﻮا ﺑيﻨﻬﻢ ِﻲﻓ الﻤﻀ ِ‬

‫‪ -١‬ﺑﺨﺎری ‪-۵۳۰۴‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪.۳۷۵/۲‬‬

‫‪ -٢‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ -۱۸۷/۲‬اﺑﻮداوود‪-۳۳۴/۱‬ﻣﺴﺘﺪرک ﺣﺎﮐﻢ‪.۱۹۷/۱‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪١٠‬‬

‫»از ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺷﻌﯿﺐ از ﭘﺪرش از ﺟﺪشش رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‬

‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻓﺮزﻧﺪانﺗﺎن را در ھﻔﺖﺳﺎﻟﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اﻣﺮ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ و در دهﺳﺎﻟﮕﯽ‬
‫آﻧﮫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮک ﻧﻤﺎز ﺑﺰﻧﯿﺪ و ﺧﻮاﺑﮕﺎهﺷﺎن را ﺟﺪا ﮐﻨﯿﺪ«‪.‬‬

‫آوﯾﺰانﮐﺮدن ﺷﻼق در ﻣﻨﺰل ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ و اﻧﻀﺒﺎط‬

‫ﺧﺎﻧﻮاده‬

‫ﻮط‬ ‫رﺳﻮل اﷲ ج َﻋﻠِّﻘﻮا َّ‬

‫الﺴ َ‬ ‫ُ‬
‫‪ -۱۷‬ﻋﻦ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس رﻲﺿ اﷲ ﻋﻨﻬﻤﺎ ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل‬
‫ِ‬
‫َ َّ ُ َ َ‬ ‫أﻫ ُﻞ َ‬
‫َْ ُ َ ُ ْ‬
‫اﺒﻟﻴْ ِﺖ‪ ،‬ﻓ ِﺈﻧﻪ ل ُﻬ ْﻢ أد ٌب«) ‪.(١‬‬ ‫ﺣﻴﺚ ﻳﺮاه‬
‫»از اﺑﻦ ﻋﺒﺎسب رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺷﻼق را‬
‫ﭼﻨﺎن آوﯾﺰان ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ھﻤﻪ اھﻞ ﺧﺎﻧﻪ آن را ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺮای آﻧﺎن‬
‫ادب اﺳﺖ«‪.‬‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ادب ﻓﺮزﻧﺪان ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‬

‫ْ ُّ َ ِّ َ َّ ُ‬
‫الﺮ ُﺟﻞ‬ ‫‪ -۱۸‬ﻋﻦ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﺑﻦ ﺳﻤﺮةس ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج ﻷن ﻳﺆدب‬
‫أن َ�ﺘَ َﺼ َّﺪ َق َ‬
‫ﺑﺼﺎع«) ‪.(٢‬‬
‫َ َ ُ َ ٌْ ْ ْ‬
‫وﺪﻟه ﺧ� ِﻣﻦ‬
‫از ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﺳﻤﺮهس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﺗﻌﻠﯿﻢدادن ﻣﺮد ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪش ﺑﮫﺘﺮ از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺻﺎع )ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ( را ﺻﺪﻗﻪ‬
‫دھﺪ«‪.‬‬

‫‪ -١‬ﻧﺰد ﻃﺒﺮاﻧﯽ در اﻟﮑﺒﯿﺮ ) ‪ ( ٩٢ /٣‬و ھﯿﺜﻤﯽ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﻨﺎد آن ﺣﺴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ - ۹۶/۵‬ﺗﺮﻣﺬی‪-۸۳/۶‬ﻣﺴﺘﺪرک ﺣﺎﮐﻢ‪.۲۶۳/۴‬‬
 ‫‪١١‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﯿﺎﻧﻪروی در ﻣﺤﺒﺖ ﻓﺮزﻧﺪان‬

‫‪ٞ‬‬ ‫َّ ٓ َ ُ ُ َ َ ُ‬
‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِ� َما أ ۡم َ�ٰل� ۡم َوأ ۡو� ٰ ُد� ۡم ف ِۡت َنة ۚ﴾ ]اﻟﺘﻐﺎﺑﻦ‪.[۱۵ :‬‬
‫»ﺟﺰاﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﻣﻮال و اوﻻد ﺗﺎن ﻓﺘﻨﻪ ای ﺑﺮای ﺷﻤﺎ ھﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫ُ ُ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ْ �َ -١٩‬ﻦ أ�َﺲ رﻲﺿ ُ‬
‫أﺣ ُﺪ� ْﻢ َﺣ َّﻰﺘ‬ ‫اﻨﻟﻲﺒ ج »ﻻ ﻳﺆ ِﻣﻦ‬ ‫ُّ‬ ‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل‬
‫ﺐ إﻴﻟْﻪ ﻣ ْﻦ واﺪﻟه و وﺪﻟه َواﻨﻟَّﺎس ْ َ‬‫أﺣ َّ‬ ‫ُ َ‬
‫ﻮن َ‬
‫أﻤﺟ ِﻌ�«) ‪.(١‬‬ ‫ِِ‬ ‫ِِِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫أ�‬
‫»از اﻧﺲس رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اﯾﻤﺎن ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻤﯽﺷﻮد ﺗﺎ آﻧﮑﻪ ﻣﺮا ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﭘﺪر و ﻓﺮزﻧﺪ و ھﻤﻪ ﻣﺮدم دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬

‫ﺷﻔﻘﺖ ﺑﺮ ﮐﻮدﮐﺎن‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ َ ٌ‬ ‫َ َ َ ُ َْ‬ ‫َ ْ‬
‫رﺳﻮل‬
‫ِ‬ ‫اب ﻰﻠﻋ‬ ‫‪� -۲۰‬ﻦ ﺎﻋ�ِﺸﺔ ر ِﻲﺿ اﷲ �ﻨﻬﺎ ﻗﺎﻟﺖ‪» :‬ﻗ ِﺪم ﻧﺎس ِﻣﻦ اﻷﻋﺮ ِ‬
‫َُ‬ ‫َّ‬ ‫ََ ْ‬ ‫ُ َ ِّ َ ْ َ َ ُ ْ‬
‫ﷲ َﻣﺎ �ﻘﺒِّﻞ! ﻓﻘﺎل‬‫ﻜﻨﺎ َوا ِ‬ ‫ﷲ ج ﻓﻘﺎلﻮا‪ :‬أ�ﻘﺒﻠﻮن ِﺻﺒﻴﺎﻧ�ﻢ؟! ﻓﻘﺎل‪� :‬ﻌﻢ‪ .‬ﻓﻘﺎلﻮا‪ :‬ل ِ‬ ‫ا ِ‬
‫الﺮ ْ َ‬ ‫ُ‬
‫� ُﻢ َّ‬ ‫َ ْ ُ ْ َ ُ ََ َ ْ‬ ‫ٌ‬
‫ﻤﺣﺔ!«) ‪.(٢‬‬ ‫ﷲ ج‪ :‬أو أم ِﻠﻚ إن ﺎﻛن اﷲ ﻧﺰع ِﻣﻦ ﻗﻠﻮ�ِ‬‫رﺳﻮل ا ِ‬
‫»از ﻋﺎﯾﺸﻪل رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﮔﺮوھﯽ از ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﺎدﯾﻪﻧﺸﯿﻦ‬
‫ﻧﺰد رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج آﻣﺪه ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﯾﺎ ﮐﻮدﮐﺎن ﺗﺎن را ﺑﻮﺳﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ؟ آﻧﺤﻀﺮت ج‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬آﻧﮫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻟﯿﮑﻦ ﻣﺎ واﻟﻠﻪ ﻧﻤﯽﺑﻮﺳﯿﻢ‪ ،‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﭼﻪ ﮐﺎری ﮐﺮده ﻣﯽﺗﻮاﻧﻢ آﻧﮕﺎه ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪأ از دل ﺷﻤﺎ رﺣﻤﺖ را ﺑﯿﺮون‬
‫ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪١٢‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪان را از ﻫﻤﻨﺸﯿﻨﺎن ﺑﺪ دور ﻧﮕﻬﺪارﯾﺪ‬

‫َّ َ َ ُ‬
‫يﺲ‬‫ﺜﻞ اﺠﻟَﻠ ُ‬
‫ِ‬ ‫اﻨﻟﻲﺒ ج ﻗﺎل‪» :‬إ�ﻤﺎ ﻣ‬ ‫ِّ‬ ‫‪ -۲۱‬ﻋﻦ أﻲﺑ مﻮﻰﺳ اﻷﺷﻌﺮيس َﻋﻦ‬
‫َّ ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬
‫ﻜ� ﻓﺤﺎ ِمﻞ ال ِﻤ ْﺴ ِﻚ إﻣﺎ أن‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬
‫الﺼﺎ ِﻟﺢ واﺠﻟﻠيﺲ الﺴﻮ ِء ﻛﺤﺎ ِمﻞ ال ِﻤﺴ ِﻚ وﻧﺎ ِﻓﺦ ال ِ‬
‫ّ ْ ُْ َ‬
‫إﻣﺎ أن �ﺮق‬ ‫ﻜ�‬
‫ُ‬ ‫أن َ ْ ُ ْ ً ِّ َ‬ ‫ُ ْ َ َ َّ ْ َ ْ َ َ ْ ُ ّ ْ‬
‫ﺠﺗﺪ ِﻣﻨﻪ ِر�ﺎ ﻃﻴﺒﺔ وﻧﺎﻓِﺦ ال ِ‬ ‫ِ‬ ‫� ِﺬﻳﻚ و�ﻣﺎ أن ﺗبﺘﺎع ِﻣﻨﻪ و�ﻣﺎ‬
‫ْ َ‬ ‫َ َ َ ّ ْ َ‬
‫ﺠﺗ َﺪ ر�ًﺎ ﺧ ِﺒيﺜﺔ«) ‪.(١‬‬
‫ِ�ﻴﺎﺑﻚ و�ﻣﺎ أن ِ‬
‫»از اﺑﯽ ﻣﻮﺳﯽ اﻷﺷﻌﺮیس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻧﺤﻀﺮت ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﺜﺎل‬
‫ھﻤﻨﺸﯿﻦ ﺧﻮب و ھﻤﻨﺸﯿﻦ ﺑﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺸﮏ و ﮐﻮرهﮔر )دﻣﻪﮔﺮ‪ ،‬ﮐﺴﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﮐﻮرۀ آھﻨﮕﺮی ﻣﯽدﻣﺪ( اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺸﮏ ﯾﺎ ﺑﺮاﯾﺖ ﻣﺸﮏ ﻣﯽدھﺪ و‬
‫ﯾﺎ از وی ﺧﺮﯾﺪاری ﻣﯽﮐﻨﯽ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ از وی ﺑﻮی ﺧﻮش ﻣﯽﯾﺎﺑﯽ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﻮرهﮔر‬
‫ﯾﺎ ﻟﺒﺎﺳﺖ را ﻣﯽﺳﻮزاﻧﺪ و ﯾﺎ ﺑﻮی ﺑﺪ او ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺖ ﻣﯽرﺳﺪ«‪.‬‬

‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯾﺎن را وﻗﺎﯾﻪ ﮐﻨﯿﺪ‬

‫أوﻛﻮا ِّ‬ ‫َ‬
‫الﺴ َ‬
‫ﻘﺎء‬ ‫اﻹﻧﺎء و ْ‬
‫َ‬ ‫‪ -۲۲‬ﻋﻦ ﺟﺎﺑﺮس ﻋﻦ رﺳﻮل اﷲ ج أﻧﻪ ﻗﺎل‪ُّ �» :‬ﻄﻮا‬
‫ﻘﺎء وﻻ ﻳَﻔﺘَ ُﺢ ﺑﺎﺑًﺎ وﻻ‬ ‫ﻄﺎن ﻻ َ�ُ ُّﻞ ِﺳ ً‬ ‫ِّ َ َّ َّ ْ َ‬ ‫َ‬
‫اﺒﻟﺎب وأﻃ ِﻔﺌﻮا الﺮﺴاج ﻓﺈن الﺸﻴ‬ ‫وأﻏ ِﻠﻘﻮا‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ً‬ ‫ْ َ َ‬ ‫ّ‬ ‫َ ُ‬ ‫ً ْ ْ َ‬ ‫ُ‬
‫أﺣ ُﺪ� ْﻢ إﻻ أن � ْﻌ ُﺮض ﻰﻠﻋ إﻧﺎﺋِ ِﻪ ُﻋﻮدا و ﻳَﺬﻛ َﺮ ا ْﺳ َﻢ‬ ‫�ﺪ‬
‫�ﺸﻒ إﻧﺎء ﻓﺈن لﻢ ِ‬ ‫ﻳ ِ‬
‫َ‬
‫ْ‬ ‫�ﺴﻘﺔ ﺗُ ْﺮﻀ ُم ﻰﻠﻋ أﻫﻞ َ‬ ‫َ َ ْ َّ ُ‬
‫اﺒﻟﻴْ ِﺖ ﺑَيﺘَ ُﻬ ْﻢ«) ‪.(٢‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫اﻟﻔ َ‬
‫ﻮ‬ ‫ﷲ ﻓﻠﻴﻔﻌﻞ ﻓﺈن‬‫ا ِ‬
‫»از ﺟﺎﺑﺮس رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻇﺮف را ﺑﭙﻮﺷﯿﺪ و‬
‫دھﻦ ﻣﺸﮏ آب را ﺑﺒﻨﺪﯾﺪ و دروازه را ﺑﺴﺘﻪ ﮐﻨﯿﺪ و ﭼﺮاغ را ﺧﺎﻣﻮش ﮐﻨﯿﺪ‪،‬‬
‫زﯾﺮا ﺷﯿﻄﺎن ﺳﺮﻣﺸﮏ آب را ﺑﺎز ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ و دروازهای را ﺑﺎز ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ و ﺳﺮ‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪-۱۵۹۴/۳‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪.۳۵۵/۳‬‬
 ‫‪١٣‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻇﺮﻓﯽ را ﺑﺎز ﻧﻤﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ از ﺷﻤﺎ ‪-‬ﭼﯿﺰی‪ -‬ﻧﯿﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻇﺮﻓﺶ‬

‫ﺑﮕﺬارد ﭘﺲ ﭼﻮﺑﯽ را ﮔﺬاﺷﺘﻪ و اﺳﻢ اﻟﻠﻪ را ‪-‬ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ‪ -‬را ﯾﺎد ﮐﺮده اﯾﻦ ﮐﺎر را‬
‫ﺣﺘﻤﺎ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﻮش ﺑﺮ اھﻞ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﮥ ﺷﺎن را آﺗﺶ ﻣﯽزﻧﺪ«‪.‬‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﻮدﮐﺎن در ﺷﺐ‬

‫‪ -٢٣‬ﻋﻦ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪا�س ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج إذا ﺎﻛن ُﺟﻨْ ُﺢ الﻠﻴْﻞ ْ‬
‫أو‬ ‫ِ‬
‫ﺐ ﺳﺎﻋ ٌﺔ ِﻣﻦَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫� َ�ﻨْتَ ِ ُ‬ ‫ْ َ َ ُ ْ َّ َّ‬ ‫ُ ُّ‬ ‫ْ ْ‬
‫ذﻫ َ‬ ‫ﺮﺸ ِﺣﻴن ِﺌ ٍﺬ ﻓﺈذا‬ ‫الﺸﻴﺎﻃ َ‬
‫ِ‬ ‫أم َﺴيﺘُ ْﻢ ﻓﻜﻔﻮا ِﺻﺒﻴﺎﻧ�ﻢ ﻓﺈن‬
‫َ َ ُّ ُ‬
‫الﻠﻴﻞ ﻓﺨﻠﻮﻫﻢ«) ‪.(١‬‬
‫»از ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪس رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ھﺮﮔﺎه ﺷﺐ ﻓﺮا رﺳﯿﺪ ﮐﻮدﮐﺎﻧﺘﺎن را ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﯿﺪ ‪ -‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﮕﮫﺪارﯾﺪ ‪ -‬زﯾﺮا‬
‫ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ در آن وﻗﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ھﺮﮔﺎه ﻣﻘﺪاری از ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺖ آﻧﮫﺎ را‬
‫ﺑﮕﺬارﯾﺪ«‪.‬‬

‫ﻋﺎدتدادن اﻃﻔﺎل ﺑﻪ روزهﮔﺮﻓﺘﻦ‬

‫َ َ‬ ‫ْ ْ َ‬ ‫ْ‬
‫اﻨﻟﻲﺒ ج ﻏﺪاة‬ ‫َ‬ ‫أر َﺳﻞ‬ ‫الﺮ َ�ﻴِّ ِﻊ ﺑﻨ ِﺖ ُﻣ َﻌ ِّﻮ ٍذ رﻲﺿ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ ﻗﺎﻟﺖ‪:‬‬
‫‪َ -۲۴‬ﻋﻦ ُّ‬
‫ِ‬
‫أﺻﺒَﺢَ‬‫َ ْ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ ْ ََ ُْ ً َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َﺎﻋ ُﺷ َ‬
‫ﻮر َ‬
‫اء إﻰﻟ ﻗﺮى اﻷﻧﺼﺎر‪» :‬ﻣﻦ أﺻﺒﺢ ﻣﻔ ِﻄﺮا ﻓﻠﻴ ِﺘﻢ ﺑ ِﻘﻴﺔ ﻳﻮ ِﻣ ِﻪ وﻣﻦ‬
‫ْ ُّ َ‬ ‫ْ ََ َْ ُ‬ ‫ْ ُ َّ َ ُ ُ ُ ْ ُ ُ‬
‫ﻮﻣﻪ َ�ﻌﺪ و ﻧ َﺼ ِّﻮ ُم ِﺻﺒﻴَﺎ�ﻨﺎ و� َﻌﻞ ُلﻬ ُﻢ الﻠ ْﻌﺒَﺔ ِﻣ َﻦ‬‫َﺻﺎ ِﺋ ًﻤﺎ ﻓﻠﻴَ ُﺼ ْﻢ‪ .‬ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬ﻓﻜﻨﺎ ﻧﺼ‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪١٤‬‬
‫ُ َ ْ‬
‫ذاك َﺣ َّﻰﺘ ﻳَ�ﻮن ِﻋﻨ َﺪ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫أﺣ ُﺪ ُﻫ ْﻢ ﻰﻠﻋ َّ‬
‫اﻟﻄﻌﺎم أ� َﻄﻴْﻨَ ُﺎه‬ ‫اْﻟ ِﻌ ْﻬﻦ ﻓﺈذا ﺑَ َ‬
‫�ﻰ َ‬
‫ْ‬
‫اﻹﻓﻄﺎر«) ‪.(١‬‬
‫»از رﺑﯿﻊ ﺑﻨﺖ ﻣﻌﻮذل رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺻﺒﺢ روز‬
‫ﻋﺎﺷﻮرا ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻗﺮﯾﻪھﺎی اﻧﺼﺎر ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺻﺒﺢ ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪۀ روزش را روزه ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﯿﺖ روزه ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬روزه ﺧﻮدرا اداﻣﻪ ﺑﺪھﺪ‪.‬‬
‫رﺑﯿﻊ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ واﻗﻌﻪ روز )ﻋﺎﺷﻮرا( را روزه ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﯿﻢ‪ ،‬و اﻃﻔﺎل‬
‫ﺧﻮد را ھﻢ ﺑﻪ روزه ﮔﺮﻓﺘﻦ وا ﻣﯽداﺷﺘﯿﻢ‪ ،‬و ﺑﺮآﻧﮫﺎ ﺑﺎزﯾﭽﻪھﺎی از ﭘﺸﻢ آﻣﺎده‬
‫ﮐﺮده ﺑﻮدﯾﻢ ﺗﺎ اﮔﺮ ﮐﺪاﻣﯽ از آﻧﮫﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻃﻌﺎم ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽﮐﺮد ﺑﺎ آن ﺑﺎزﯾﭽﻪ ﺗﺎ‬
‫ھﻨﮕﺎم اﻓﻄﺎر وی را ﻣﺸﻐﻮل ﻣﯽﺳﺎﺧﺘﯿﻢ«‪.‬‬
‫* اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ رد ﺑﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪانﺷﺎن را ﺗﺎ ﺳﻦ ﺟﻮاﻧﯽ از‬
‫روزهﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎزﻣﯽدارﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﻤﺎن ﮐﻪ درﻧﻤﻮی آﻧﮫﺎ ﺧﻠﻞ وارد ﺧﻮاھﺪ ﮐﺮد‬
‫درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ھﻤﯿﻦ ﮐﻮدﮐﺎن ﺻﺪر اﺳﻼم ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ در ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﺎ ﺑﺎزوھﺎی‬
‫آھﻨﯿﻦﺷﺎن اﺳﻼم را درﺷﺮق و ﻏﺮب ﺟﮫﺎن ﭘﺨﺶ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫آﻣﻮﺧﺘﻦ آداب ﻃﻌﺎمﺧﻮردن ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن‬

‫ﺖ‬
‫ﺠﺮ رﺳﻮل اﷲ ج و�ﻧَ ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫ُْ ُ‬ ‫َ ََ‬ ‫َ ْ ُ ََ َْ‬
‫ِ ِ‬ ‫‪� -۲۵‬ﻦ �ﻤﺮ �ﻦ أﻲﺑ ﺳﻠﻤﺔس ﻗﺎل‪ :‬ﻛﻨﺖ ﻲﻓ ﺣ ِ‬
‫َ ُْ‬ ‫ُ ُ َ ِّ َ ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ ْ َ‬ ‫َ ُ‬
‫اﷲ و ﻞﻛ �ِﻴَ ِﻤﻴ ِﻨﻚ و ﻞﻛ ِم َّﻤﺎ‬ ‫ﺤﻔ ِﺔ ﻓﻘﺎل ﻲﻟ‪» :‬ﻳﺎ ﻏﻼم ﺳﻢ‬ ‫ﻳَ ِﺪي ﺗ ِﻄيﺶ ﻲﻓ الﺼ‬
‫ﻳَ ِﻠﻴﻚ«) ‪.(٢‬‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
 ‫‪١٥‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫از ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﺑﯽ ﺳﻠﻤﻪس رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ھﻨﮕﺎم ﮐﻮدﮐﯽ روزی ﺑﺮ‬
‫زاﻧﻮی رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺑﻮدم )دروﻗﺖ ﻧﺎنﺧﻮردن( دﺳﺘﻢ درﮔﻮﺷﻪھﺎی ﮐﺎﺳﻪ‬
‫ﻣﯽﮔﺸﺖ‪ ،‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ای ﭘﺴﺮ ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ ﺑﮕﻮ و ﺑﺎ دﺳﺖ‬
‫راﺳﺖ ﺑﺨﻮر و از ﭘﯿﺸﺮوﯾﺖ ﺑﺨﻮر‪.‬‬

‫دروغﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن آﻣﻮﺧﺘﻦ دروغ ﺑﻪ آنﻫﺎﺳﺖ‬

‫َ ْ َ َ ّ َ‬
‫ﺗﻌﺎل َ‬ ‫َّ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ‬
‫ﻫﺎك‬ ‫ﻲﺒ�ٍ‬
‫ٍ‬ ‫ﺼ‬‫ِ‬ ‫ل‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫»‬ ‫ﻗﺎل‪:‬‬ ‫ﻪ‬ ‫ﷲ ج �ﻧ‬
‫رﺳﻮل ا ِ‬
‫ِ‬ ‫‪ْ � -۲۶‬ﻦ أﻲﺑ ﻫ َﺮ�ْ َﺮةس � ْﻦ‬
‫ُ َّ ْ ُ ْ َ َ َ‬
‫� ﻛﺬﺑَﺔ«) ‪.(١‬‬ ‫�ﻢ لﻢ �ﻌ ِﻄ ِﻪ ﻓ‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﮐﺴﯿﮑﻪ‬
‫ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺑﯿﺎ ‪ -‬اﯾﻦ را ﺑﮕﯿﺮ‪ -‬ﺳﭙﺲ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ او ﻧﺪاد ﭘﺲ اﯾﻦ دروغ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫َّ ِّ ْ َ َ ْ‬ ‫َ‬
‫الﺼﺪق �ﻬ ِﺪي إﻰﻟ اﻟﺮﺒ‬ ‫‪ْ � -۲۷‬ﻦ اﺑْﻦ َم ْﺴ ُﻌﻮدس ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج »إن‬
‫ً‬ ‫َّ َّ ُ َ َ َ ُ َّ ُ ْ َ ُ ْ َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ َ ْ‬
‫ﷲ ِﺻ ِﺪﻳﻘﺎ‪،‬‬‫اﻟﺮﺒ �ﻬ ِﺪي إﻰﻟ اﺠﻟَﻨﺔ و�ن الﺮﺟﻞ ﻴﻟَﺼﺪق ﺣﻰﺘ ﻳ�ﺘﺐ ِﻋﻨﺪ ا ِ‬ ‫و�ن ِ‬
‫َّ ّ َ‬ ‫َّ ُ َ َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫َْ‬ ‫َّ َ‬
‫الﺮ ُﺟﻞ‬ ‫ﺠﻮر �ﻬ ِﺪي إﻰﻟ اﻨﻟَّﺎر‪ ،‬و إن‬ ‫و�ن الﻜ ِﺬ َب �ﻬ ِﺪي إﻰﻟ اﻟﻔ ُﺠﻮر و�ن اﻟﻔ‬
‫َ َّ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ‬
‫ﻴﻟَﻜ ِﺬ ُب ﺣﻰﺘ ﻳُ�ﺘَ َﺐ ِﻋﻨ َﺪ اﷲ ﻛﺬاﺑًﺎ«) ‪.(٢‬‬
‫»از اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮدس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ راﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻮی‬
‫ﻧﯿﮑﯽ رھﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻧﯿﮑﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺑﮫﺸﺖ‪ ،‬ھﻤﺎﻧﺎ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ راﺳﺘﮕﻮﯾﯽ‬
‫ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﯽدھﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺻﺪﯾﻖ )راﺳﺘﮕﻮ( ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و دروغ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺑﺪﮐﺎری رھﺒﺮی ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺪﮐﺎری ﺑﻪ ﺳﻮی دوزخ‪.‬‬

‫‪ -١‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ ‪ ۴۵۲/۲‬ﻋﺮاﻗﯽ ﻓﺮﻣﻮده رﺟﺎﻟﺶ ھﻤﻪ ﺛﻘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪١٦‬‬

‫و ﺷﺨﺺ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ دروغ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺎذب و دروﻏﮕﻮ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد«‪.‬‬

‫آداب اﺟﺎزهﺧﻮاﺳﺘﻦ‬
‫ُ‬ ‫ﺮيس أﻧﻪ ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج ْ‬ ‫ْ‬
‫اﻷﺷ َﻌ ِّ‬
‫اﻹﺳتِﺌﺬان‬ ‫‪ -۲۸‬ﻋﻦ أﻲﺑ مﻮﻰﺳ‬
‫ّ‬ ‫ْ ُ َ َ‬ ‫ٌ‬
‫ﻓﺎر ِﺟ ْﻊ«) ‪.(١‬‬
‫لﻚ‪ ،‬و إﻻ ْ‬ ‫ﺛﻼث‪ :‬ﻓﺈن ا ِذن‬
‫»از اﺑﯽ ﻣﻮﺳﯽ اﻷﺷﻌﺮیس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اﺟﺎزه‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﺗﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺟﻮاز دارد ﭘﺲ اﮔﺮ ﺑﺮاﯾﺖ اﺟﺎزه داده ﺷﺪ‪ ،‬داﺧﻞ ﺷﻮ ورﻧﻪ‬
‫ﺑﺎز ﮔﺮد«‪.‬‬
‫»از ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻠﻪس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺮد ﺑﺨﺎﻃﺮ داﺧﻞ ﺷﺪن از‬
‫ﭘﺴﺮ‪ ،‬ﺑﺮادر‪ ،‬ﺧﻮاھﺮ‪ ،‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد اﺟﺎزه ﻣﯽﺧﻮاھﺪ ھﺮﭼﻨﺪ ﮐﮫﻨﺴﺎل‬
‫ﺑﺎﺷﺪ«) ‪.(٢‬‬

‫آداب ﺳﻼمدادن‬
‫َ‬
‫الﻜﺒ� و ُّ‬ ‫ﻠﻢ َّ‬
‫الﺼﻐ ُ‬ ‫‪ -۲۹‬ﻋﻦ أﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮةس ﻋﻦ اﻨﻟﻲﺒ ج ﻗﺎل‪َ ُ �» :‬ﺴ ُ‬
‫اﻤﻟﺎر‬ ‫ِ‬ ‫� ﻰﻠﻋ‬ ‫ِ‬
‫َ ُ‬
‫ﻰﻠﻋ اﻟﻘﺎ ِﻋ ِﺪ و اﻟﻘ ِﻠﻴﻞ ﻰﻠﻋ الﻜ ِﺜ�«) ‪.(٣‬‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﻮرد ﺳﺎل ﺑﺮ‬
‫ﺑﺰرگ‪ ،‬روﻧﺪه ﺑﺮﻧﺸﺴﺘﻪ و اﻓﺮاد ﮐﻢ ﺑﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﻼم ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ«‪.‬‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬اﻷدب اﻟﻤﻔﺮد از ﺑﺨﺎری‪.۱۰۶۲‬‬
‫‪ -٣‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
 ‫‪١٧‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺑﺮ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺘﺎن دﻋﺎی ﺑﺪ ﻧﮑﻨﯿﺪ‬

‫ات‬ ‫ُ َ ََ‬
‫‪ -۳۰‬ﻋﻦ أﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮة رﻲﺿ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج »ﺛﻼث دﻋﻮ ٍ‬
‫الﻤ ْﻈﻠﻮم‪ ،‬و دﻋﻮة ُ‬
‫الﻤ َﺴﺎﻓِﺮ‪ ،‬ودﻋﻮة َ‬ ‫ﻴﻬﻦ‪َ :‬د ْﻋ َﻮ ُة َ‬
‫ﻚ � َّ‬‫َ َّ‬ ‫ُ ْ َ َ َ ٌ‬
‫اﺪﻟ ﻰﻠﻋ‬
‫الﻮ ِ ِ‬ ‫مﺴﺘﺠﺎﺑﺎت‪ ،‬ﻻ ﺷ ِ‬
‫و ِﺪﻟهِ«) ‪.(١‬‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﻪ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺪون ﺷﮏ ﻗﺒﻮل ﻣﯽﺷﻮد‪ :‬دﻋﺎی ﻣﻈﻠﻮم‪ ،‬و دﻋﺎی ﻣﺴﺎﻓﺮ‪ ،‬و دﻋﺎی ﭘﺪر ﺑﺮ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪش«‪.‬‬
‫َْ‬
‫‪ -۳۱‬ﻋﻦ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﷲس ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ج »ﻻ ﺗﺪﻋﻮا ﻰﻠﻋ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ ْ‬ ‫ُْ‬
‫ﷲ‬
‫أ�ﻔ ِﺴ�ﻢ وﻻ ﺗﺪﻋﻮا ﻰﻠﻋ أوﻻ ِد�ﻢ وﻻ ﺗﺪﻋﻮا ﻰﻠﻋ أمﻮا ِﻟ�ﻢ‪ ،‬ﻻﺗﻮاﻓﻘﻮا ِﻣﻦ ا ِ‬
‫ﺠﻴﺐ ﻟ�ﻢ«) ‪.(٢‬‬‫ﻄﺎء ﻓَيَ ْﺴﺘَ ُ‬ ‫ﺳﺎﻋﺔ � ُ ْﺴ ُﺄل � َ‬
‫ﻴﻬﺎ َﻋ ٌ‬ ‫ِ‬
‫»از ﺟﺎﺑﺮس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮ ﺟﺎنھﺎىﺘﺎن و ﺑﺮ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان و اﻣﻮاﻟﺘﺎن دﻋﺎی ﺑﺪ ﻧﮑﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﻧﺸﻮد ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ھﻤﺎن وﻗﺖ ﭼﻮن از ﻋﻄﺎﺋﯽ ﺳﻮال ﺷﻮد ﺑﺮای ﺷﻤﺎ اﺟﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ«‪.‬‬

‫ﯾﮕﺎﻧﻪ ﯾﺎر و ﻣﺪدﮔﺎر و ﻣﺸﮑﻞﮔﺸﺎ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ و ﺗﻌﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬

‫ﻠﻒ رﺳﻮل اﷲ ج ً‬ ‫ُ َ َ‬ ‫ْ َ َّ‬
‫ﻳﻮﻣﺎ ﻓﻘﺎل‪» :‬ﻳﺎ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ﺎسب ﻗﺎل‪ :‬ﻛﻨﺖ ﺧ‬ ‫ﻋﻦ اﺑ ِﻦ �ﺒ ٍ‬ ‫‪ِ -۳۲‬‬
‫َ َ ُْ َُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ََْ ْ َ‬ ‫َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫أﻋﻠ ُﻤﻚ َ‬ ‫ِّ‬ ‫إ� َ‬ ‫ُ ُ ِّ‬
‫ﺠﺗﺪه ﺠﺗﺎﻫﻚ‪ ،‬إذا‬ ‫ﺎت‪ِ -‬اﺣﻔ ِﻆ اﷲ �ﻔﻈﻚ‪ ،‬اﺣﻔ ِﻆ اﷲ ِ‬ ‫ﻠﻛﻤ ٍ‬‫ِ‬ ‫ﻏﻼم‬
‫ْ‬
‫اﺟﺘَ َﻤ َﻌ ْ‬ ‫َ ْ ْ َّ‬
‫أن َّ‬ ‫ْْ ََْ َ َ َْ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ ْ‬
‫ﺖ ﻰﻠﻋ‬ ‫اﻷﻣﺔ ِلﻮ‬ ‫ﷲ‪ ،‬واﻋﻠﻢ‬‫ﺄل اﷲ‪َ ،‬و إذا اﺳﺘﻌﻨﺖ ﻓﺎﺳﺘ ِﻌﻦ ِﺑﺎ ِ‬ ‫ﺳﺄﻟﺖ ﻓﺎﺳ ِ‬

‫‪ -١‬ﺳﻨﻦ أﺑﻮ داود ) ‪ (١٨٧ /٢‬و اﻟﺒﺨﺎری در اﻷب اﻟﻤﻔﺮد ﺷﻤﺎرۂ‪ (١٣٢ ) -‬و ﺑﯿﮫﻘﯽ ) ‪/٣‬‬
‫‪.(٣٤۵‬‬
‫‪ -٢‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ ) ‪ (٦٣٤ /٢‬و ﺳﻨﻦ أﺑﻮ داود ‪.۱۸۵/۲‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪١٨‬‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ولﻮ اﺟﺘَ َﻤ ُﻌﻮا ﻰﻠﻋ أن‬ ‫لﻚ‪،‬‬ ‫ﻗﺪ َﻛﺘَﺒَ ُﻪ ُ‬
‫اﷲ‬
‫ْ‬
‫ء‬
‫ٍ‬
‫َ‬
‫�ﻲﺸ‬ ‫إﻻ‬ ‫لﻢ َ�ﻨْ َﻔ ُﻌ َ‬
‫ﻮك‬
‫ْ ََْ ُ َ َ‬
‫�ﻲﺸءٍ‪ْ ،‬‬ ‫أن �ﻨﻔﻌﻮك‬
‫ِ‬
‫ْ ُ َ َّ‬ ‫ْ َََُ ُ َ ْ َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ ُ ُّ َ‬ ‫َ ُ ُّ َ َّ‬
‫ﺖ‬ ‫ﺖ اﻷﻗﻼم وﺟﻔ ِ‬ ‫ﻳﺮﻀوك �ﻲﺸءٍ‪ ،‬لﻢ ﻳﺮﻀوك إﻻ �ﻲﺸ ٍء ﻗﺪ ﻛﺘﺒﻪ اﷲ ﻋﻠﻴﻚ‪ ،‬رﻓِﻌ ِ‬
‫ُّ ُ‬
‫الﺼ ُﺤﻒ«) ‪.(١‬‬
‫»از اﺑﻦ ﻋﺒﺎسب رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬روزی در ﻋﻘﺐ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‬
‫ﺑﺮ ﻣﺮﮐﺐﺷﺎن ﺳﻮار ﺑﻮدم ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ای ﭘﺴﺮ! ﺳﺨﻨﺎن ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﯾﺖ ﻣﯽآﻣﻮزم‪،‬‬
‫اﻟﻠﻪ را ﺣﻔﻆ ﮐﻦ )ازاواﻣﺮش اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻦ( ﺗﺎ ﺗﺮا ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻟﻠﻪ را ﺑﯿﺎد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎش او ﺗﻌﺎﻟﯽ را در ﻣﻘﺎﺑﻠﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﯽ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﯿﺰی ﻣﯽﺧﻮاھﯽ ﭘﺲ از اﻟﻠﻪ ﺑﺨﻮاه‪،‬‬
‫و اﮔﺮ ﯾﺎری وﮐﻤﮏ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﯽ از اﻟﻠﻪ ﺑﺨﻮاه‪ ،‬و ﺑﺪان ﮐﻪ اﮔﺮ ھﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎھﻢ‬
‫ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻔﻌﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻔﻊ رﺳﺎﻧﺪه ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ‬
‫اﻟﻠﻪأ ﺑﺮاﯾﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ و اﮔﺮ ھﻤﻪ ﻣﺮدم ﯾﮑﺠﺎ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺿﺮری‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﺿﺮری رﺳﺎﻧﺪه ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ اﻟﻠﻪأ ﺑﺮاﯾﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ)در ﺗﻘﺪﯾﺮت( ﻗﻠﻢھﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ورقھﺎ ﺧﺸﮏ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎﯾﺪ از ﺣﻘﻮق ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﺎن آ ﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ‬

‫ْ‬
‫ﷲ ﻻ ﻳُﺆ ِﻣ ُﻦ واﷲ ﻻ ﻳﺆﻣﻦ واﷲ‬ ‫‪ -۳۳‬ﻋﻦ أﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮةس أن اﻨﻟﻲﺒ ج ﻗﺎل‪» :‬وا ِ‬
‫َُ‬
‫ﺟﺎر ُه ﺑَ َﻮاﺋِﻘﻪ«) ‪.(٢‬‬ ‫رﺳﻮل اﷲ؟ ﻗﺎل‪ّ :‬اﺬﻟي ﻻ ﻳَ َ‬
‫ﺄﻣ ُﻦ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻴﻞ‪َ :‬‬
‫وﻣ ْﻦ ﻳﺎ‬ ‫ﻻ ﻳﺆﻣﻦ ِ�‬
‫ِ‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫اﻟﻠﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﺷﻤﺮده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ اﻟﻠﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﺷﻤﺮده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ‬

‫‪ -١‬رواﯾﺖ ﺗﺮﻣﺰی ‪ ۲۱۹/۷‬و ﻓﺮﻣﻮده اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺣﺴﻦ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
 ‫‪١٩‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫اﻟﻠﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﺷﻤﺮده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج؟ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ھﻤﺴﺎﯾﻪاش از ﺷﺮ و اذﯾﺖ او در اﻣﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫ھﻤﭽﻨﺎن رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن ﺑﻪ اﻟﻠﻪ و روز آﺧﺮت‬
‫دارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ھﻤﺴﺎﯾﻪاش ﻧﯿﮑﯽ ﮐﻨﺪ«) ‪.(١‬‬

‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﻧﻔﻘﻪ و ﻣﺼﺮف ﺑﺮ ﺧﺎﻧﻮاده‬

‫َ‬ ‫َْ ٌ َْ َُ‬ ‫ُ‬
‫ﷲ‬
‫ﷲ ج ِد�ﻨﺎر أ�ﻔﻘﺘﻪ ﻲﻓ ﺳبﻴﻞ ا ِ‬ ‫‪ -۳۴‬ﻋﻦ أﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮةس ﻗﺎل‪» :‬ﻗﺎل رﺳﻮل ا ِ‬
‫ْ َ‬ ‫ٌ َْ ٌ‬
‫ودﻳﻨﺎر أ�ﻔﻘﺘَﻪ ﻰﻠﻋ أﻫ ِﻠﻚ‬ ‫ﻜ�‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َّ َ‬ ‫َََ‬ ‫ٌ‬
‫و ِدﻳﻨﺎر أﻧﻔﻘﺘﻪ ﻲﻓ ر�ﺒ ٍﺔ ودﻳﻨﺎر ﺗﺼﺪﻗﺖ ﺑ ِﻪ ﻰﻠﻋ ِمﺴ ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ﻈﻤ َﻬﺎ أﺟ ًﺮا ا ِﺬﻟي أﻧﻔﻘﺘﻪ ﻰﻠﻋ أﻫﻠﻚ«) ‪.(٢‬‬‫أﻋ ُ‬

‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬دﯾﻨﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫در راه ﺧﺪا ﻣﺼﺮف ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬و دﯾﻨﺎری را در آزادی ﺑﺮدهای ﺻﺮف ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬و‬
‫دﯾﻨﺎری را ﺑﺮ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﺻﺮف ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬و دﯾﻨﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهات‬
‫ﻣﺼﺮف ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬ﺛﻮاب و ﭘﺎداش آﻧﮑﻪ ﺑﺮ ﺧﺎﻧﻮادهات ﻣﺼﺮف ﻣﯽﮐﻨﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬

‫ﮐﻮدﮐﺎن را از ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی زﺷﺖ ﺑﺮ ﺣﺬر دارﯾﺪ‬

‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫‪ْ �َ -۳۵‬ﻦ َ�ﺒْﺪ اﷲ ﺑْﻦ َ� ْ‬
‫أر َ� ٌﻊ َﻣ ْﻦ � َّﻦ ِ�ﻴ ِﻪ ﺎﻛن‬
‫ﻲﺒ ج ﻗﺎل‪ْ » :‬‬
‫أن اﻨﻟَّ َّ‬
‫ِ‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫ﺮ‬
‫ٍ‬ ‫ﻤ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫َ ٌ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫وﻣ ْﻦ َﺎﻛﻧَ ْ‬
‫ُﻣﻨَﺎﻓ ًﻘﺎ َﺧﺎل ًﺼﺎ َ‬
‫ﺖ ِ�ﻴ ِﻪ ﺧ ْﺼﻠﺔ ِﻣﻨ ُﻬ َّﻦ ﺎﻛﻧﺖ ﻓﻴﻪ ﺧ ْﺼﻠﺔ ِﻣ َﻦ اﻨﻟِّﻔﺎق َﺣ َّﻰﺘ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ‬ ‫َ‬
‫َّ َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُْ‬ ‫َ‬
‫ﺎﺻ َﻢ ﻓ َﺠ َﺮ«) ‪.(١‬‬ ‫ﻳَ َﺪ� َﻬﺎ إذا اؤﺗ ِﻤ َﻦ ﺧﺎن و�ذا َﺣﺪث ﻛﺬ َب و�ذا ﺎﻋﻫﺪ ﻏﺪر و إذا ﺧ‬

‫‪ -١‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪٢٠‬‬

‫»از ﻋﺒﺪ اﻟﻠﻪ ﺑﻦ َﻋ ْﻤ ٍﺮوس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﭼﮫﺎر‬
‫ﺧﺼﻠﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ در ﺷﺨﺼﯽ ﯾﮑﺠﺎ ﺷﻮد او ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺧﺎﻟﺺ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﯾﮑﯽ‬
‫از اﯾﻦ ﺧﺼﻠﺖھﺎ در وی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ در او ﺻﻔﺘﯽ از ﻧﻔﺎق ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آن را ﺗﺮک ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ :‬اﮔﺮ اﻣﺎﻧﺘﯽ ﺑﻮی ﺳﭙﺮده ﺷﻮد ﺧﯿﺎﻧﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و‬
‫ﭼﻮن ﺳﺨﻦ ﮔﻮﯾﺪ دروغ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ و وﻗﺘﯽ ﻋﮫﺪ و ﭘﯿﻤﺎن ﺑﺒﻨﺪد ﺑﯽوﻓﺎﯾﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫و ﭼﻮن ﺧﺼﻮﻣﺖ و ﺟﺪال ﮐﻨﺪ دﺷﻨﺎم ﻣﯽدھﺪ«‪.‬‬

‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺻﺒﺮ و ﺷﮑﯿﺒﺎﯾﯽ در ﻣﺮدن ﻓﺮزﻧﺪ‬

‫َ َ‬ ‫َّ َ ُ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫اﻟﻌﺒْ ِﺪ‬
‫ﺎت َو ُﺪﻟ َ‬ ‫ﷲ ج ﻗﺎل‪» :‬إذا ﻣ‬ ‫‪� -۳۶‬ﻦ ِأﻲﺑ مﻮﻰﺳ اﻷﺷﻌ ِﺮيس أن رﺳﻮل ا ِ‬
‫َ ََ ْ َ ُ َ ْ ُْ َََ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬
‫اﷲ ل ِ َﻤﻼ ِﺋ� ِﺘ ِﻪ‪� :‬ﺒَﻀﺘُ ْﻢ َو َﺪﻟ �ﺒْ ِﺪي؟ �ﻴَﻘﻮلﻮن �ﻌﻢ ‪ ،‬ﻓﻴﻘﻮل ﻗﺒﻀﺘﻢ ﺛﻤﺮة‬ ‫ﻗﺎل ُ‬
‫ُ‬ ‫اﺳ َ ْ‬
‫ﻗﺎل َ�ﺒْﺪي؟ ﻓﻴﻘﻮلﻮن َﻤﺣ َﺪ َك َو ْ‬ ‫َ َ َ‬ ‫ُ‬
‫ﺮﺘ َﺟ َﻊ‪ .‬ﻓﻴﻘﻮل‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻓ َﺆا ِدهِ؟ ﻓﻴﻘﻮلﻮن ﻧﻌﻢ‪ ،‬ﻓﻴﻘﻮل ﻣﺎذا‬
‫ﺖ اﺤﻟَ ْﻤ ِﺪ«) ‪.(٢‬‬ ‫اﷲ ْا�ﻨُﻮا ِﻟ َﻌﺒْﺪي ﺑَيْﺘًﺎ ﻲﻓ اﺠﻟَﻨَّﺔ َو َﺳ ُّﻤ ُ‬
‫ﻮه َ�ﻴْ َ‬ ‫ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫»از اﺑﯽ ﻣﻮﺳﯽ اﻷﺷﻌﺮیس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﭼﻮن‬
‫ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻨﺪه ﺑﻤﯿﺮد اﻟﻠﻪأ ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻧﺶ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬روح ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻨﺪه ﻣﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﯿﺪ؟ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﺳﭙﺲ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﻣﯿﻮه ﻗﻠﺒﺶ را ﮔﺮﻓﺘﯿﺪ؟‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﺳﭙﺲ اﻟﻠﻪأ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﻨﺪهام ﭼﻪ ﮔﻔﺖ؟ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮ را ﺛﻨﺎء و ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﳊﻤﺪ ﷲ‪ ،‬إﻧﺎ ﷲ وإﻧﺎ إﻟﻴﻪ‬

‫راﺟﻌﻮن« ﯾﻌﻨﯽ ﺛﻨﺎ ﺳﺰاوار اﻟﻠﻪأ اﺳﺖ و ﻣﺎ از ِ‬

‫آن ﺧﺪاﺋﯿﻢ‪ ،‬و ﻣﺎ ﺑﺴﻮی او ﺑﺎز‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺗﺮﻣﺬی‪ ۱۰۲۱‬و اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺣﺴﻦ ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٢١‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﮔﺮداﻧﻨﺪ ﮔﺎﻧﯿﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻟﻠﻪأ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺑﺮای ﺑﻨﺪهام در ﺑﮫﺸﺖ ﺧﺎﻧﻪای‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و آن را ﺧﺎﻧﮥ َﺣ ْﻤﺪ ﺑﻨﺎﻣﯿﺪ«‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺴﺆﻟﯿﺘﯽ ﺑﻪ دوش دارد‬

‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ ْ ُ‬ ‫‪ْ �َ -۳۷‬ﻦ َ�ﺒْﺪ ا ْ َ ُ َ‬
‫ﷲ ج ﻳَﻘﻮل‪:‬‬ ‫ﷲ �ﻦ �ﻤ َﺮب ﻳﻘﻮل‪ :‬ﺳ ِﻤﻌﺖ رﺳﻮل ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ٌ‬ ‫ٌ‬
‫اع َو��ﻢ َم ْﺴﺌُﻮل َ� ْﻦ َر�ﻴَّﺘﻪ َ‬ ‫ُ ُّ ُ‬
‫اع و َم ْﺴﺌُﻮل � ْﻦ َر ِ�ﻴﺘﻪ‬ ‫اﻹﻣ ُ‬
‫ﺎم َر ٍ‬ ‫ِ ِِ‬ ‫� ْﻢ َر ٍ‬ ‫»ﻠﻛ‬
‫ٌ‬ ‫َْ ُ َ‬ ‫ُ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ا�ﻴَﺔ ﻲﻓ َ�ﻴْ ِﺖ َز ْو ِﺟ َﻬﺎ‬
‫الﺮﺟﻞ راع ِﻲﻓ أﻫ ِﻠ ِﻪ وﻫ َﻮ مﺴﺌﻮل ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻪ َوالﻤﺮأة ر ِ‬
‫َو َّ ُ َ‬
‫ٌ‬ ‫وم ْﺴﺌﻮﻟَ ٌﺔ ﻋﻦ َّ َ‬
‫ﺎل َﺳﻴِّ ِﺪهِ ومﺴﺌﻮل ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻪ و��ﻢ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫ر�ﻴ ِﺘﻬﺎ واﺨﻟﺎ ِدم راع ﻲﻓ ﻣ ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬

‫راع ومﺴﺌﻮل ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻪ«) ‪.(١‬‬

‫»از ﻋﺒﺪ اﻟﻠﻪ اﺑﻦ ﻋﻤﺮب رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬از رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‬
‫ﺷﻨﯿﺪم ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ھﻤﻪ ﻧﮕﮫﺒﺎن ھﺴﺘﯿﺪ )ﭼﻮﭘﺎن( و ھﻤﮥ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل رﻋﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ ھﺴﺘﯿﺪ اﻣﺎم )اﻣﯿﺮ( ﻧﮕﮫﺒﺎن اﺳﺖ و ﻣﺴﺌﻮل رﻋﯿﺖ ﺧﻮد‬
‫اﺳﺖ و ﻣﺮد در ﺧﺎﻧﻮادۀ ﺧﻮد ﻧﮕﮫﺒﺎن اﺳﺖ و ﻣﺴﺌﻮل رﻋﯿﺖ ﺧﻮد اﺳﺖ )اﻓﺮاد‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده( زن در ﺧﺎﻧﮥ ﺷﻮھﺮش ﻧﮕﮫﺒﺎن اﺳﺖ و ﻣﺴﺌﻮل رﻋﯿﺖ ﺧﻮد اﺳﺖ‬
‫ﺧﺎدم در ﻣﺎل آﻗﺎﯾﺶ ﻧﮕﮫﺒﺎن اﺳﺖ و ﻣﺴﺌﻮل رﻋﯿﺘﺶ اﺳﺖ ﭘﺲ ھﻤﮥ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻧﮕﮫﺒﺎﻧﯿﺪ )ﭼﻮﭘﺎﻧﯿﺪ( و ﻣﺴﺌﻮل رﻋﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ ھﺴﺘﯿﺪ‪.‬‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺒﻮیغ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬ ‫‪٢٢‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﯿﮏ ﺻﺪﻗﮥ ﺟﺎرﯾﻪ اﺳﺖ‬

‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫‪ ۳۸‬ﻋﻦ اﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮة رﻲﺿ اﷲ ﻋﻨﻪ أن رﺳﻮل اﷲ ج ﻗﺎل‪» :‬إذا َﻣﺎت اﻹ� َﺴﺎن‬
‫ْ َ‬ ‫ٌ ْ َ‬ ‫َ َ ٌ َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َْ‬
‫ﻠﻢ ﻳُنﺘَﻔ ُﻊ ِﺑ ِﻪ‪َ ،‬و َو ٌﺪﻟ َﺻﺎ ِﻟ ٌﺢ ﻳَﺪ ُﻋﻮ ُﻪﻟ«) ‪.(١‬‬‫ﺎر َ�ﺔ‪ ،‬و ِﻋ‬
‫ﺛﻼث‪ :‬ﺻﺪﻗﺔ ﺟ ِ‬
‫ٍ‬ ‫ا�ﻘ َﻄ َﻊ � َﻤﻠﻪ إﻻ ِﻣ ْﻦ‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ھﺮﮔﺎه‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻤﯿﺮد ﻋﻤﻞ او ﻗﻄﻊ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﮕﺮ از ﺳﻪ ﭼﯿﺰ‪ :‬ﺻﺪﻗﮥ ﺟﺎرﯾﻪ) ‪ (٢‬ﯾﺎ ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﮐﻪ از آن ﺑﮫﺮه ﺑﺮده ﺷﻮد ﯾﺎ ﻓﺮزﻧﺪ ﺻﺎﻟﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای او دﻋﺎ ﮐﻨﺪ«‪.‬‬

‫ﭘﺴﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺮد ﺻﻔﺘﯽ و ﺑﺮدﺑﺎری ﻋﺎدت داده ﺷﻮﻧﺪ‬

‫ام َ� ۡ ُ‬
‫� ُ‬ ‫ۡ‬
‫� َ‬ ‫َ‬ ‫ۡ َۡ َ ُ‬ ‫َ َ َ ُ َ َّ ُ ْ‬
‫�‬
‫ِ ٖ‬ ‫ب‬ ‫م‬ ‫ِ‬ ‫ِص‬ ‫ٱ‬ ‫�‬‫ِ‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ة‬
‫ِ‬ ‫ي‬ ‫ِل‬ ‫�‬ ‫ٱ‬ ‫�‬‫اﻟﻠﻪأ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬أو من ينشؤا ِ‬
‫‪] ﴾١٨‬اﻟﺰﺧﺮف‪.[۱۸ :‬‬
‫»آﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در زر و زﯾﻮر ﭘﺮورده ﻣﯽﺷﻮد و او در ﺻﻒ ﺧﺼﻮﻣﺖ و‬
‫دﺷﻤﻨﯽ ﻇﺎھﺮ ﻧﻤﯽﮔﺮدد«‪.‬‬
‫الﻤتَ َﺸﺒﻬ َ‬ ‫ُ‬ ‫اﷲ َ�ﻨْ ُﻬ َﻤﺎ ﻗﺎل‪َ » :‬‬
‫ﻟﻌ َﻦ رﺳﻮل اﷲ ج ُ‬ ‫ﻲﺿ ُ‬ ‫ﺎس َر ِ َّ‬ ‫َ ْ ْ َ َّ‬
‫�‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬ ‫‪� -۳۹‬ﻦ اﺑ ِﻦ �ﺒ ٍ‬
‫الﻤتَ َﺸﺒِّ َﻬﺎت ِﻣ َﻦ اﻟنِّ َﺴﺎ ِء ﺑ ِّ‬
‫ﺎلﺮ َﺟﺎل«) ‪.(٣‬‬ ‫الﺮ َﺟﺎل ﺑﺎﻟنِّ َﺴﺎ ِء َو ُ‬
‫ِﻣ َﻦ ِّ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫»از اﺑﻦ ﻋﺒﺎسب رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻣﺮداﻧﯽ را ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮد را ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﮫﺎ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬و زﻧﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺷﺒﯿﻪ ﻣﺮدان ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‬
‫ﻟﻌﻨﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪ -١‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺻﺪﻗﮥ ﺟﺎرﯾﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺑﻨﺎی ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺟﺎریﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﮫﺮ‪ ،‬ﺑﻨﺎی ﻣﺴﺎﻓﺮﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﮫﺎلﺷﺎﻧﺪن‪،‬‬
‫ﺣﻔﺮ ﭼﺎه وﻏﯿﺮه‪...‬‬
‫‪ -٣‬ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎری ‪ ۳۴۵/۱۰‬و اﺻﺤﺎب ﺳﻨﻦ‪.‬‬
 ‫‪٢٣‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫آﮔﺎهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮزﻧﺪان از ﺣﻘﻮق ﭘﺪر و ﻣﺎدر‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ٌُ‬
‫ﷲ‬
‫ﷲ ج ﻓﻘﺎل‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل ا ِ‬ ‫رﺳﻮل ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫رﺟﻞ إﻰﻟ‬ ‫‪ -۴۰‬ﻋﻦ أﻲﺑ ﻫﺮ�ﺮة ج ﻗﺎل‪» :‬ﺟﺎء‬
‫ُ‬ ‫َ ُّ َ‬
‫أﺣ ُّﻖ اﻨﻟَّﺎس ِﺤﺑُ ْﺴﻦ َﺻ َﺤﺎﺑَ ِﻲﺘ؟ ﻗﺎل‪ :‬أﻣﻚ‪ ،‬ﻗﺎل‪َّ � :‬ﻢ َﻣ ْﻦ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﺛﻢ أمﻚ‪ .‬ﻗﺎل ﺛﻢ‬
‫َﻣ ْﻦ َ‬
‫ُ‬
‫ﻣﻦ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﺛﻢ أمﻚ‪ .‬ﻗﺎل ﺛﻢ ﻣﻦ؟ ﻗﺎل ﺛﻢ أﺑﻮك«) ‪.(١‬‬
‫و ﻲﻓ رواﻳﺔ‪» :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ ﻣﻦ أﺣﻖ اﻨﻟﺎس ﺤﺑﺴﻦ الﺼﺤﺒﺔ؟ ﻗﺎل‪ :‬أمﻚ ﺛﻢ‬
‫أمﻚ ﺛﻢ أمﻚ ﺛﻢ أﺑﻮك ﺛﻢ أدﻧﺎك أدﻧﺎك«) ‪.(٢‬‬
‫»از اﺑﯽ ھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺮدی ﻧﺰد رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج آﻣﺪه‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﺎرﺳﻮل اﻟﻠﻪ! ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ او ﺧﻮش رﻓﺘﺎری و اﺣﺴﺎن‬
‫ﮐﻨﻢ ﮐﯿﺴﺖ؟ آﻧﺤﻀﺮت ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﺎدرت‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻌﺪ از آن؟ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﺑﻌﺪ از‬
‫آن ھﻢ ﻣﺎدرت‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺑﺎز ﮐﺪام؟ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﺎدرت‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﺑﻌﺪ از آن ﮐﯿﺴﺖ؟‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از آن ﭘﺪرت‪.‬‬
‫و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ! ﭼﻪ ﮐﺴﯽ‬
‫ﺷﺎﯾﺴﺘﮥ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ اﺣﺴﺎن و ﻧﯿﮑﯽ ﮐﻨﻢ؟ آﻧﺤﻀﺮت ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺎدرت‪ ،‬ﺑﺎز ﻣﺎدرت‪ ،‬ﺑﺎز ﻣﺎدرت‪ ،‬ﺑﺎز ﭘﺪرت ﺑﻌﺪ از آن ﮐﺴﯿﮑﻪ ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ و ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮﺳﺖ«‪.‬‬
‫وآﺧﺮ دﻋﻮاﻧﺎ أن اﳊﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﳌﲔ‬

‫‪ -١‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬