‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در‬

‫ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪:‬‬
‫ﺧﺎﻟﺪ اﻟﺤﺴﯿﻨﺎن‬

‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺣﺴﯿﻦ ﺗﺎﺟﯽ ﮔﻠﻪداري‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ ١٠٠٠‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب‪:‬‬
‫ﺧﺎﻟﺪ اﻟﺤﺴﯿﻨﺎن‬ ‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪:‬‬

‫دﮐﺘﺮ ﺣﺴﯿﻦ ﺗﺎﺟﯽ ﮔﻠﻪداری‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪:‬‬

‫اﺣﺎدﯾﺚ ﻧﺒﻮی‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬

‫اول )دﯾﺠﯿﺘﺎل(‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫آﺑﺎن )ﻋﻘﺮب( ‪١٣٩٤‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ١٤٣٦ ،‬ﻫﺠﺮی‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب از ﺳﺎﯾﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮥ ﻋﻘﯿﺪه داﻧﻠﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬

‫‪book@aqeedeh.com‬‬ ‫اﯾﻤﯿﻞ‪:‬‬

‫ﺳﺎﯾﺖﻫﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻮﺣﺪﯾﻦ‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬ ‫‪www.mowahedin.com‬‬
‫‪www.islamtxt.com‬‬ ‫‪www.videofarsi.com‬‬
‫‪www.shabnam.cc‬‬ ‫‪www.zekr.tv‬‬
‫‪www.sadaislam.com‬‬ ‫‪www.mowahed.com‬‬

‫‪contact@mowahedin.com‬‬
 ‫��ﻢ اﷲ ا����ﻦ ا����ﻢ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻓﻮاﯾﺪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدن ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ‪7 ................................. ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺑﯿﺪارﺷﺪن از ﺧﻮاب ‪7 ............................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎي ورود و ﺧﺮوج از ﺗﻮاﻟﯿﺖ )دﺳﺘﺸﻮﺋﯽ( ‪8 .............................‬‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎي وﺿﻮ ‪8 ...................... ................................ ................................‬‬

‫ﻓﺎﯾﺪه و ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺠﺎم دادن اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎم وﺿﻮ ‪11 .......................‬‬

‫ﻣﺴﻮاك‪11 ................................. ................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﮐﻔﺶ ﭘﻮﺷﯿﺪن ‪13 .................................. ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻟﺒﺎس ‪13 .................. ................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي وارد و ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﻣﻨﺰل ‪14 ............................................‬‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ‪16 .................................... ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي اذان ‪18 ..................... ................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي اﻗﺎﻣﻪ ‪20 ................... ................................ ................................‬‬

 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪2‬‬

‫ﺑﺴﻮي ﺳﺘﺮه ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ‪20 ............................... ................................‬‬

‫ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺳﺘﺮه‪21 ..................................... ................................‬‬

‫ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻧﺎﻓﻠﻪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‪22 ............................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺷﺐ )ﻗﯿﺎم( ‪24 ................................ ................................‬‬

‫اﺳﺒﺎب ﮐﻤﮏﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻗﯿﺎم ﺷﺐ ‪26 .................... ................................‬‬

‫وﺗﺮ و ﺳﻨﺘﻬﺎﯾﺶ ‪26 ................................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖ ﺻﺒﺢ ‪27 ......................... ................................ ................................‬‬

‫ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ‪28 ............................... ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻗﻮﻟﯽ )ﺧﻮاﻧﺪﻧﯽ( ﻧﻤﺎز ‪29 ...................... ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﯽ ﻧﻤﺎز ‪31 ......................................... ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺳﺠﻮد ‪32 ................................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻣﯿﺎن دو ﺳﺠﺪه ‪32 ................................. ................................‬‬

‫ﺟﻠﺴﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ‪33 ................. ................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺗﺸﻬﺪ آﺧﺮي ‪33 ...................................... ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻓﺮض ‪35 ..................... ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ‪37 ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻣﺮدم ‪44 ................................. ................................‬‬

 ‫‪3‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻏﺬا ﺧﻮردن ‪46 ........................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻧﻮﺷﯿﺪن ‪48 ............................................. ................................‬‬

‫ادا ﻧﻤﻮدن ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺳﻨﺖ در ﻣﻨﺰل ‪49 .................. ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖ و آداب ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ از ﻣﺠﻠﺲ ‪50 ................... ................................‬‬

‫ﻧﯿﺖ و ﻗﺼﺪ ﺧﻮب و ﻧﯿﮏ داﺷﺘﻦ ‪51 ..................... ................................‬‬

‫ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮدن ﯾﮏ وﻗﺖ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻋﺒﺎدت ‪52 ................................‬‬

‫در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺧﺪا را ﯾﺎدﮐﺮدن ‪53 ............................... ................................‬‬

‫در ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي اﻟﻬﯽ ﺗﻔﮑﺮ ﻧﻤﻮدن‪54 ........................ ................................‬‬

‫ﻫﺮ ﻣﺎه ﻗﺮآن را ﺧﺘﻢ ﮐﺮدن ‪56 ................................ ................................‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاب ‪57 ..................................... ................................‬‬

‫ﺧﺎﺗﻤﻪ ‪60 ................................... ................................ ................................‬‬

 ‫��ﻢ اﷲ ا����ﻦ ا����ﻢ‬
‫ﺣﻤﺪ و ﺳﭙﺎس ﺑﺮای ﺧﺪاوﻧﺪی ﮐﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎن و آﻣﺮزﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻨﺪه و ﻗﺎدر اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﮔﺮداﻧﺪه دلﻫﺎ و ﭼﺸﻤﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬آﮔﺎه ﺑﻪ آﺷﮑﺎر و ﭘﻨﻬﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺎس ﻣﯽﮔﻮ ﯾﻢ او را ﻫﺮ‬
‫ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم‪ ،‬و ﮔﻮاﻫﯽ ﻣﯽدﻫﻢ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻌﺒﻮدی ﺑﺤﻖ ﺑﺠﺰ اﻟﻪ واﺣﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ‬
‫ﺷﺮﯾﮑﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ﮔﻮاﻫﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﻧﺠﺎت ﮔﻮ ﯾﻨﺪهاش از آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﮔﻮاﻫﯽ‬
‫ﻣﯽدﻫﻢ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﻓﺮﺳﺘﺎده و ﺑﺮﮔﺰ ﯾﺪه اوﺳﺖ‪.‬‬
‫درود ﺳﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ او و ﺧﺎﻧﺪان و ﻫﻤﺴﺮان و ﯾﺎراﻧﺶ ﺑﺎد‪.‬‬
‫و ﺑﻌﺪ ‪...‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن در زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﺧﻮدش ﺑﻪ آن اﻫﺘﻤﺎم ﺑﺪﻫﺪ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻋﻤﻞﮐﺮدن ﺑﻪ ﺳﻨﺖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬در ﺗﻤﺎم ﺣﺮﮐﺖ و ﺳﮑﻦ و ﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدار‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﺗﻤﺎم زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮدش از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺐ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ روش و ﺳﻨﺖ رﺳﻮل‬
‫اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ذواﻟﻨﻮن ﻣﺼﺮی ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ :‬از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی ﻣﺤﺒﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺮوی از ﻣﺤﺒﻮب‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اﺧﻼق و اﻓﻌﺎل و دﺳﺘﻮرات و ﺳﻨﺖ از وی‬
‫ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ و ﭘﯿﺮوی ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ ُ‬ ‫ۡ‬ ‫ُۡ ۡ ُ‬
‫� ُم ٱ َّ ُ‬ ‫� فَٱتَّب ُ‬
‫ون ٱ َّ َ‬ ‫ُ ُ ۡ ُ ُّ َ‬ ‫ُۡ‬
‫� َو َ�غفِ ۡر ل� ۡم‬ ‫و� �بِب‬ ‫ع‬
‫ِ ِ‬ ‫﴿قل إِن كنتم �ِب‬
‫ِيم ‪] ﴾٣١‬آلﻋﻤﺮان‪.[۳۱ :‬‬ ‫� َ� ُفور‪َّ ٞ‬رح ‪ٞ‬‬ ‫ُُ َ ُ‬
‫� ۡم َوٱ َّ ُ‬
‫ذنو� ۚ‬
‫ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮی ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ :‬ﭘﯿﺮوی ﺳﻨﺖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻣﺤﺒﺘﺸﺎن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪6‬‬

‫و ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﻣﺆﻣﻦ را ﺑﺮ اﺳﺎس اﺗﺒﺎع و ﭘﯿﺮو ﯾﺶ از رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﻨﺖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ را در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮدش ﭘﯿﺎده ﮐﻨﺪ درﺟﻪ و‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺶ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﮔﺮاﻣﯽﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻨﺠﺎﻧﺐ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﻧﺪه ﻧﻤﻮدن ﺳﻨﺖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ در زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از‬
‫)ﻋﺒﺎدت‪ ،‬ﺧﻮاب‪ ،‬ﺧﻮردن و ﻧﻮﺷﯿﺪن‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺮدم‪ ،‬ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﯽ و ﻃﻬﺎرت‪ ،‬ورود و‬
‫ﺧﺮوج و ﻧﺤﻮه ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﯿﺪن و ﻏﯿﺮه‪ (...‬ﺟﻤﻊآوری و ﺗﺄﻟﯿﻒ ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫ای ﻋﺰ ﯾﺰ ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺶ‪ ،‬اﮔﺮ ﯾﮑﯽ از ﻣﺎﻫﺎ ﻣﺒﻠﻐﯽ ﭘﻮل را ﮔﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺎراﺣﺖ و‬
‫ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮ ﯾﻢ‪ ،‬و ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ آن ﺟﺴﺘﺠﻮ و ﮐﻮﺷﺶ ﻣﯽﻧﻤﺎﺋﯿﻢ‪ ،‬وﻟﯽ ﭼﻘﺪر ﺳﻨﺖ در‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎ اﻓﺘﺎده‪ ،‬آﯾﺎ ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﺑﻪ آن ﺗﻼش ﻧﻤﻮدهاﯾﻢ؟؟!!‪.‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ ﮐﻪ در زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ آن روﺑﺮو ﻫﺴﺘﯿﻢ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺮای درﻫﻢ و دﯾﻨﺎر‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﺘﺮام ﻗﺎﺋﻞ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﺗﺎ ﺳﻨﺖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﻪ او ﻣﺒﻠﻐﯽ ﭘﻮل داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﯽﺑﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮای ﻋﻤﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻨﺖ و ﭘﯿﺎدهﮐﺮدن آن در ﺗﻤﺎم اﻣﻮر زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﻮﺷﺶ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﮐﻪ در ازای‬
‫ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻨﺖ ﻣﺒﻠﻐﯽ ﻣﺎل درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎل ﺑﻪ ﭼﻪ ﺳﻮد ﺗﻮ ﻣﯽآﯾﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ در‬
‫ﻗﺒﺮت ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮی‪ ،‬و ﺑﺮ روی ﺗﻮ ﺧﺎک رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ‬
‫� ‪] ﴾١٧‬اﻷﻋﻠﯽ‪.[۱۷-۱۶ :‬‬ ‫ون ٱ ۡ َ‬
‫� َي ٰوةَ ٱ ُّ� ۡ� َيا ‪َ ١٦‬وٱ�خ َِرةُ َخ ۡ�‪َ ٞ‬و� ۡ� َ ٰٓ‬ ‫َۡ ُۡ ُ َ‬
‫﴿بل تؤث ِر‬
‫ﻫﺪف ﻣﺎ از ﺳﻨﺖ در اﯾﻦ ﺟﺰوه‪ :‬آن ﺳﻨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺠﺎمدﻫﻨﺪه آن ﭘﺎداش ﻣﯽﮔﯿﺮد‬
‫و ﺗﺮکﮐﻨﻨﺪه آن ﻣﺠﺎزات ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬و ﺷﺎﻣﻞ آن اﻣﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺗﮑﺮار‬
‫ً‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ﻫﺮ ﮐﺪام از ﻣﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﯾﻘﯿﻨﺎ ﻣﻦ درﯾﺎﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم دادن ﺳﻨﺘﻬﺎی روزﻣﺮه ﮐﻮﺷﺶ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﺶ از ﻫﺰار‬
‫ﺳﻨﺖ در ﺗﻤﺎم ﺷﺌﻮن زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ ﺟﺰوه‪ ،‬ﻧﯿﺰ آﺳﺎنﺗﺮﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺮای‬
‫ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﻄﺒﯿﻖ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎی روزﻣﺮه ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﻫﺰار ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
 ‫‪7‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﺪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﻪ ﻫﺰار ﺳﻨﺖ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ در‬
‫ﯾﮏ ﻣﺎه ‪ ٣٠‬ﻫﺰار ﺳﻨﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻪ آن اﻓﺮادی ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ را ﻧﻤﯽداﻧﻨﺪ و‬
‫ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻘﺪر ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ و ﻧﯿﮑﯽﻫﺎ را از‬
‫دﺳﺖ دادهاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻘﺎ ﮐﻪ او ﺷﺨﺺ ﻣﺤﺮوﻣﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻮاﯾﺪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدن ﺑﻪ ﺳﻨﺖ‬

‫‪ (١‬رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﺤﺒﺖ اﻟﻬﯽ و ﻣﺤﺒﻮب ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﮔﺮدﯾﺪن‪.‬‬

‫‪ (٢‬ﮐﻢ وﮐﺎﺳﺖ ﻓﺮاﯾﺾ را ﺟﺒﺮان ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ (٣‬از واﻗﻊﺷﺪن در ﺑﺪﻋﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (٤‬از ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ و ﺗﻌﻈﯿﻢ ﺷﻌﺎﺋﺮ اﻟﻠﻪ ﺷﻤﺮده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺑﯿﺪارﺷﺪن از ﺧﻮاب‬

‫‪ -۱‬زدودن آﺛﺎر ﺧﻮاب از ﺻﻮرت‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﺸﯿﺪن دﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬

‫اﻣﺎم ﻧﻮوی و اﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐﺑﻮدن آن ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪:‬‬
‫»رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬از ﺧﻮاب ﺑﯿﺪار ﺷﺪﻧﺪ آﻧﮕﺎه ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ دﺳﺘﺎن ﺧﻮد آﺛﺎر ﺧﻮاب را از‬
‫ﭼﻬﺮه ﺧﻮدﺷﺎن زدودﻧﺪ« )ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫َّ َ ْ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ‬
‫و�ﻴﻟْﻪ اﻟنُّ ُﺸ ُ‬ ‫ُْ‬
‫ﻮر«‪] .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ[‪.‬‬ ‫اﺬﻟي أﺣﻴﺎﻧﺎ �ﻌﺪ ﻣﺎ أﻣﺎ�ﻨﺎ ِ‬ ‫‪ -٢‬ﺧﻮاﻧﺪن‪» :‬اﺤﻟَﻤﺪ ِ‬
‫ﷲ ِ‬
‫‪ -٣‬ﻣﺴﻮاک‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﺷﺐ از ﺧﻮاب ﺑﯿﺪار ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ‬
‫دﻫﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺴﻮاک ﺗﻤﯿﺰ ﻣﯽﻧﻤﻮدﻧﺪ‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪8‬‬

‫‪ -٤‬ﺗﻤﯿﺰﮐﺮدن ﺑﯿﻨﯽ‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ از ﺧﻮاب‬

‫ﺑﺪﯾﺪار ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ‪ ٣‬ﺑﺎر آب در ﺑﯿﻨﯽ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺷﯿﻄﺎن در آن ﺷﺐ ﮔﺬراﻧﺪه‬
‫اﺳﺖ‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫‪ -٥‬دﺳﺘﺎن را ‪ ٣‬ﺑﺎر ﺷﺴﺘﻦ‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ از ﺧﻮاب ﺑﯿﺪار‬
‫ﺷﺪ ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺰ دﺳﺖ ﺧﻮد را در ﻇﺮف آب ﻓﺮو ﻧﺒﺮد ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ آن را ‪ ٣‬ﺑﺎر ﺑﺸﻮ ﯾﺪ‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎي ورود و ﺧﺮوج از ﺗﻮاﻟﯿﺖ )دﺳﺘﺸﻮﺋﯽ(‬

‫‪ -١‬وارد ﺷﺪن ﺑﺎ ﭘﺎی ﭼﭗ و ﺑﯿﺮون ﺷﺪن ﺑﺎ ﭘﺎی راﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺚ«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬ ‫ُ َّ ّ ُ ُ َ َ ُ ُ‬
‫ﺚ واﺨﻟﺒﺎﺋِ ِ‬‫‪ -٢‬دﻋﺎی داﺧﻞ ﺷﺪن‪» :‬الﻠﻬﻢ إِ� أﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ اﺨﻟﺒ ِ‬
‫ُ ْ َ َ‬
‫‪ -٣‬دﻋﺎی ﺑﯿﺮون ﺷﺪن‪�» :‬ﻔﺮاﻧﻚ«‪.‬‬
‫ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ دﺳﺘﺸﻮﺋﯽ ﻣﯽرود‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ و ﺑﯿﺮون‬
‫ﺷﺪن اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬دو ﺳﻨﺖ در ﻫﻨﮕﺎم دﺧﻮل و دو ﺳﻨﺖ در ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺧﺮوج اﻧﺠﺎم دادهاﯾﻢ‪.‬‬
‫ُ‬
‫واﻟﺨﺒﺎﺋ ِﺚ‪ :‬ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﻧﺮ و ﻣﺎده‪ ،‬از آﻧﻬﺎ ﭘﻨﺎه ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ او را از‬
‫ِ‬ ‫اﻟﺨ ُﺒ ِﺚ‬
‫ﺷﺮﺷﺎن ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺪارد‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ دﺳﺘﺸﻮﺋﯽ )ﺣﻤﺎم و ﺗﻮاﻟﯿﺖ( ﺟﺎی ﺳﮑﻮﻧﺖ آﻧﻬﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎي وﺿﻮ‬

‫‪ -١‬ﺑﺴﻢاﻟﻠﻪ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺷﺴﺘﻦ دو ﮐﻒ دﺳﺖ ‪ ٣‬ﻣﺮﺗﺒﻪ در آﻏﺎز وﺿﻮ‪.‬‬
 ‫‪9‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫‪ -٣‬آب در دﻫﺎن و ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮدن ﻗﺒﻞ از ﺷﺴﺘﻦ ﺻﻮرت‪.‬‬

‫‪ -٤‬ﺑﺎ دﺳﺖ ﭼﭗ ﺑﯿﻨﯽ را ﭘﺎک ﻧﻤﻮدن ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬آﻧﮕﺎه ﺣﻀﺮت ‪ ٣ ‬ﺑﺎر دو‬
‫ﮐﻒ دﺳﺘﺶ را ﺷﺴﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ دﻫﺎن و ﺑﯿﻨﯽ ﺧﻮد را ﭘﺎک ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﭼﻬﺮهاش‬
‫را ‪ ٣‬ﺑﺎر ﺷﺴﺖ ‪.«...‬‬
‫‪ -٥‬دﻫﺎن و ﺑﯿﻨﯽ را ﺧﻮب ﺗﻤﯿﯿﺰ ﻧﻤﻮدن‪ ،‬و ﻣﺒﺎﻟﻐﺖ ﻧﻤﻮدن در آن ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﮐﻪ‬
‫روزهدار ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬در ﻣﻀﻤﻀﻪ )آب در دﻫﺎن( و اﺳﺘﻨﺸﺎق )آب در‬
‫ﺑﯿﻨﯽ( ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﮐﻦ‪ ،‬ﺑﺠﺰ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ روزهدار ﺑﺎﺷﯽ ‪) .«...‬أﺧﺮﺟﻪ اﻷرﺑﻌﺔ(‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺒﺎﻟﻐﺖ در ﻣﻀﻤﻀﻪ‪ :‬ﯾﻌﻨﯽ آب را ﺑﻪ اﻃﺮاف دﻫﺎن ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن‪.‬‬
‫و ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ در اﺳﺘﻨﺸﺎق‪ :‬ﯾﻌﻨﯽ آب را در ﺑﯿﻨﯽ ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﺎﻻ ﺑﮑﺸﺪ‪.‬‬
‫‪ -٦‬ﺑﺎ ﯾﮏ ﮐﻒ دﺳﺖ ﻣﻀﻤﻀﻪ و اﺳﺘﻨﺸﺎق ﻧﻤﻮدن‪ ،‬ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪای ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬ﭘﺲ آب را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺎ ﯾﮏ ﮐﻒ دﺳﺖ ﻣﻀﻤﻀﻪ و اﺳﺘﻨﺸﺎق‬
‫ﻧﻤﻮد«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫‪ -٧‬ﻣﺴﻮاک زدن‪ :‬و وﻗﺖ آن ﻫﻨﮕﺎم ﻫﺮ ﺷﺴﺘﻦ دﻫﺎن )ﻣﻀﻤﻀﻪ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬اﮔﺮ ﺑﺮ اﻣﺘﻢ ﺳﺨﺖ ﻧﻤﯽﺷﺪ ﻫﺮآﺋﯿﻨﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻣﺮ ﻣﯽﮐﺮدم ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﻫﺮ وﺿﻮ ﻣﺴﻮاک ﺑﺰﻧﻨﺪ«‪) .‬رواه أﺣﻤﺪ واﻟﻨﺴﺎﺋﯽ(‪.‬‬
‫‪ -٨‬ﺧﻼل ﮐﺮدن رﯾﺶ ﭘﺮﭘﺸﺖ )اﻧﺒﻮه(‪ .‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻫﻨﮕﺎم وﺿﻮع ﮔﺮﻓﺘﻦ رﯾﺶ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺧﻼل ﻣﯽﮐﺮدن‪) .‬أﺧﺮﺟﻪ اﻟﺘﺮﻣﺬي(‪.‬‬
‫‪ -٩‬ﻣﺴﺢ ﺳﺮ‪.‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺴﺢ ﺳﺮ‪ :‬از ﺟﻠﻮ ﺳﺮش آﻏﺎز ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ آﺧﺮ ﺳﺮش ﺑﺮﺳﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺟﻠﻮی‬
‫ﺳﺮش ﺑﺮﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺴﺢ واﺟﺐ ﻫﻤﺎن ﻣﺴﺢﮐﺮدن ﺗﻤﺎم ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻫﺮﮐﯿﻔﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺢ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪10‬‬

‫در ﺣﺪﯾﺚ آﻣﺪه‪» :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﺳﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺘﺶ ﻣﺴﺢ ﻧﻤﻮد‪ ،‬دﺳﺘﺎن ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ ﺑﺮد«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫‪ -١٠‬ﺧﻼل ﮐﺮدن اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ و ﭘﺎ‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬وﺿﻮ را ﮐﺎﻣﻞ ﺑﮕﯿﺮ و ﻣﯿﺎن‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺧﻼل ﮐﻦ«‪) .‬أﺧﺮﺟﻪ اﻷرﺑﻌﺔ(‪.‬‬
‫‪ -١١‬آﻏﺎز از ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺮوع ﻧﻤﻮدن از ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺑﺮای ﺷﺴﺘﻦ دﺳﺖ‬
‫و ﭘﺎ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬در ﮐﻔﺶ ﭘﻮﺷﯿﺪن و ‪ ...‬ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﯽ )وﺿﻮ و‬
‫ﻏﺴﻞ( آﻏﺎز از راﺳﺖ را ﻣﯽﭘﺴﻨﺪﯾﺪﻧﺪ«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫‪ -١٢‬ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺑﺎر ﺷﺴﺘﻦ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺴﺘﻦ ﺻﻮرت و دﺳﺖ و ﭘﺎ ﺗﺎ ‪ ٣‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪.‬‬
‫َ ْ َ ُ َ ْ َ ََ‬
‫‪ -١٣‬ﮔﻔﺘﻦ ﺷﻬﺎدﺗﯿﻦ ﺑﻌﺪ از ﻓﺎرغ ﺷﺪن از وﺿﻮ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬أﺷﻬﺪ أن ﻻ ِإﻪﻟ‬
‫ﻪﻟ‪َ ،‬وأَ ْﺷ َﻬ ُﺪ أَ َّن ُ�َ َّﻤ َﺪا ً َ�ﺒْ ُﺪ ُه َو َر ُﺳ ُ ُ‬
‫ﻮﻪﻟ«‪.‬‬ ‫ﻚ َُ‬
‫َّ ُ َ ْ َ ُ َ َ ْ َ‬
‫ﺮﺷ�‬
‫ِإﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ِ‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ درﻫﺎی ﻫﺸﺘﮕﺎﻧﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮاﯾﺶ ﺑﺎز‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد از ﻫﺮ دری ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ وارد ﺷﻮد‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -١٤‬در ﻣﻨﺰل وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ :‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻣﻨﺰل ﺧﻮد وﺿﻮ‬
‫ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮود ﺗﺎ اﯾﻨﮏ ﻓﺮﯾﻀﻪای از ﻓﺮاﯾﺾ اﻟﻬﯽ اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﮔﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﯽدارد ﯾﮏ ﮔﻨﺎه رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﻗﺪﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﯽﮔﺬارد ﯾﮏ ﻣﻨﺰﻟﺘﯽ و درﺟﻪای ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﺷﻮد(‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -١٥‬دﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺮ اﻋﻀﺎی وﺿﻮ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از رﯾﺨﺘﻦ آب ﺑﺮ آن‪.‬‬
‫‪ -١٦‬ﺻﺮﻓﻪﺟﻮ ﯾﯽ در آب‪» ،‬ﺣﻀﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺎ ﭘﺮی دو ﮐﻒ دﺳﺖ وﺿﻮ‬
‫ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫‪ -١٧‬ﺷﺴﺘﻦ ﺑﯿﺶ از ﻣﻘﺪار واﺟﺐ در اﻋﻀﺎی ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ )دو دﺳﺖ و دو ﭘﺎ( وﺿﻮ‪،‬‬
‫زﯾﺮا ﮐﻪ اﺑﻮﻫﺮﯾﺮه ‪ ‬وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺖ و دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺑﺎزو ﺷﺴﺖ‪ ،‬و ﭘﺎﻫﺎی‬
 ‫‪11‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺳﺎق‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ دﯾﺪم ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪‬‬
‫وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -١٨‬ﺑﻌﺪ از وﺿﻮع دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫وﺿﻮی ﻣﻦ وﺿﻮ ﺑﮕﯿﺮد ﺳﭙﺲ دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ذﻫﻦ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻫﺎن‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪاش ﺑﺨﺸﯿﺪه ﻣﯽﮔﺮدد«‪.‬‬
‫‪ -١٩‬ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺮدن وﺿﻮ‪ :‬ﯾﻌﻨﯽ ادا ﮐﺮدن ﺣﻖ ﻫﺮ ﻋﻀﻮی از اﻋﻀﺎی وﺿﻮ در ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺷﺴﺘﻦ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر وﺿﻮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ ﭘﻨﺞ ﺑﺎر‪ ،‬و ﺑﺮﺧﯽ‬
‫ً‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز ﺿﺤﯽ و ﺗﻬﺠﺪ‪ ،‬و ﺑﺪﯾﻦ روش ﺑﺎ ﺗﮑﺮار وﺿﻮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ‬
‫ﺳﻨﺘﻬﺎ را ﺗﻄﺒﯿﻖ دﻫﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺛﻮاب ﺑﺰرﮔﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺎﯾﺪه و ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺠﺎم دادن اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎم وﺿﻮ‬

‫ﺷﺎﻣﻞ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻫﺎن وی از‬
‫ﺑﺪﻧﺶ ﺑﯿﺮون ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ از زﯾﺮ ﻧﺎﺧﻦﻫﺎﯾﺶ ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺮون ﻣﯽﮔﺮدد«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮ ﮐﺪام از ﺷﻤﺎ ﮐﻪ وﺿﻮ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬وﺿﻮی ﺧﻮب و ﻧﯿﮑﻮ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻗﻠﺐ و‬
‫ذﻫﻦ ﺣﺎﺿﺮ دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮاﯾﺶ واﺟﺐ ﮔﺸﺘﻪ و ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ ﻧﯿﺰ‬
‫ﺑﺨﺸﯿﺪه ﻣﯽﮔﺮدد«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ :‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﺠﺎﻫﺪت ﻧﻤﻮده و وﺳﻮاس ﺷﯿﻄﺎن را از‬
‫ﺧﻮد دور ﻧﻤﻮده‪ ،‬و ﻗﻠﺐ ﺧﻮدش را ﺧﺎﻟﯽ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺑﺪﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺴﻮاك‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪12‬‬

‫اوﻗﺎت ﺑﺴﯿﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﻣﺴﻮاک ﻣﯽزﻧﺪ‪.‬‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﮔﺮ ﺑﺮ اﻣﺘﻢ دﺷﻮار ﻧﻤﯽﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ آﯾﻨﻪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﺴﻮاکزدن‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻫﺮ ﻧﻤﺎز اﻣﺮ ﻣﯽﮐﺮدم«‪) .‬ﺑﺨﺎری و ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﯿﺶ از )‪ (٢٠‬ﺑﺎر ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺴﻮاک ﻣﯽزﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻧﻤﺎز ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ‪،‬‬
‫ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺳﻨﺖ رواﺗﺐ‪ ،‬ﻧﻤﺎز ﺿﺤﯽ‪ ،‬ﻧﻤﺎز وﺗﺮ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم واردﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻨﺰل‪.‬‬
‫زﯾﺮا ﮐﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل وارد ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ ﻣﺴﻮاک ﻣﯽزدﻧﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪ ل ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮده و ﺣﺪﯾﺚ در ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ای ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﮐﻪ وارد ﻣﻨﺰل ﺷﺪی ﻣﺴﻮاک ﺑﺰن‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﻨﺖ را اﻧﺠﺎم‬
‫داده ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻼوت ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ و ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻮی دﻫﺎﻧﺖ ﺑﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫و وﻗﺖ ﺑﯿﺪار ﺷﺪن از ﺧﻮاب‪ ،‬و ﻫﻨﮕﺎم وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‪.‬‬
‫زﯾﺮا ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﺴﻮاک دﻫﺎن را ﭘﺎﮐﯿﺰه ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و ﭘﺮوردﮔﺎر‬
‫را ﺧﻮﺷﻨﻮد ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ«‪) .‬رواه اﺣﻤﺪ(‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻄﺒﯿﻖ اﯾﻦ ﺳﻨﺖ‪:‬‬
‫آ – ﭘﺮوردﮔﺎر از ﺑﻨﺪهاش ﺧﻮﺷﻨﻮد ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب – دﻫﺎن را ﭘﺎﮐﯿﺰه ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻢ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﭼﻮب ﻣﺴﻮاک ﺣﺎوی ﻣﻮاد ﺑﺴﯿﺎری اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮای ﻟﺜﻪ و دﻧﺪان ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪ ،‬از آﻧﺠﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻣﺎده ﺿﺪ ﻣﯿﮑﺮوب‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺎده ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽﮐﻨﻨﺪه‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻣﺎده ﭘﺎکﮐﻨﻨﺪه دﻫﺎن‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﻣﺎده ﺧﻮﺷﺒﻮﮐﻨﻨﺪه دﻫﺎن‪.‬‬
 ‫‪13‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﮐﻔﺶ ﭘﻮﺷﯿﺪن‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﮐﻔﺶ )دﻣﭙﺎﯾﯽ( ﭘﻮﺷﯿﺪ از ﺳﻤﺖ‬

‫راﺳﺖ ﺑﭙﻮﺷﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﮔﺎه ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﯿﺮون ﮐﻨﺪ از ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﯿﺮون ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ دو را ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ ﺑﭙﻮﺷﺪ ﯾﺎ ﻫﺮ دو ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﯿﺮون آورد«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر در زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺑﺮای آﻣﺪ و‬
‫رﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﯽﭘﻮﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮای رﻓﺘﻦ ﺑﻪ دﺳﺘﺸﻮ ﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺮای رﻓﺘﻦ ﺑﯿﺮون از ﻣﻨﺰل و‬
‫دﺳﺘﺸﻮ ﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺮای ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ از ﻣﻨﺰل و ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ‪ ....‬و ﻫﺮ ﺑﺎر ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﯿﺖ ﺑﺪﺳﺖ آوردن‬
‫ﺛﻮاب و ﻋﻤﻞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺖ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﭘﺎداش ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺪﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻟﺒﺎس‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫از ﮐﺎرﻫﺎی ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد ﭘﻮﺷﯿﺪن و ﺑﯿﺮون آوردن ﻟﺒﺎس اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ‬
‫ﯾﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺷﺴﺘﻦ آن اﺳﺖ و ﯾﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﻮاﺑﯿﺪن و ﯾﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ دﯾﮕﺮ ‪...‬‬
‫ﭘﻮﺷﯿﺪن و ﺑﯿﺮون آوردن ﻟﺒﺎس ﺳﻨﺖﻫﺎی دارد‪:‬‬
‫‪ -١‬ﮔﻔﺘﻦ »ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ« در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻮﺷﯿﺪن و ﺑﯿﺮون آوردن‬
‫اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ :‬ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ در ﻫﻤﻪ اﻣﻮر ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس ﭘﯿﺮاﻫﻦ رداء ﯾﺎ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﻣﯽﭘﻮﺷﯿﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫وﺧ ْ� ﻣﺎ ُﺻﻨﻊ َ ُ‬
‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫َّ ُ َّ َ َ َ ْ ُ َ ْ َ َ َ َ‬
‫ﻪﻟ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ه‬
‫ِ‬ ‫�‬
‫ِ‬ ‫ﺧ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ِ‬ ‫ﺄلﻚ‬ ‫أﺳ‬ ‫‪،‬‬‫ﻪ‬‫ِ‬ ‫ﻴ‬‫ن‬
‫ِ‬ ‫»الﻠﻬﻢ لﻚ اﺤﻟﻤﺪ أﻧﺖ ﻛﺴﻮﺗ‬
‫ُ َ َُ‬ ‫ﺮﺷه َ ِّ‬ ‫ُ ُ َ‬
‫ﻚ ِﻣ ْﻦ ِّ‬
‫وﺮﺷ ﻣﺎ ﺻ ِﻨﻊ ﻪﻟ«‪» .‬اﻟﻬﯽ! ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺑﺮای ﺗﻮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮ ﯾﯽ‬ ‫وأﻋﻮذ ﺑِ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﻟﺒﺎس را ﺑﻪ ﻣﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪی‪ ،‬ﻣﻦ از ﺗﻮ ﺧﯿﺮ اﯾﻦ را ﻣﺴﺌﻠﺖ دارم و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﯿﺮ‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪14‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ آﻣﺎده ﺷﺪه‪ ،‬و ﭘﻨﺎه ﻣﯽﺑﺮم از ﺗﻮ از ﺷﺮش و ﺷﺮ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی وأﺣﻤﺪ‪ ،‬ﺻﺤﺤﻪ اﺑﻦ ﺣﺒﺎن(‪.‬‬
‫‪ -٣‬آﻏﺎز ﻧﻤﻮدن از ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻮﺷﯿﺪن ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪» :‬ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﭘﻮﺷﯿﺪﯾﺪ از ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺧﻮدﺗﺎن آﻏﺎز ﮐﻨﯿﺪ«‪) .‬رواه اﻟﺘﺮﻣﺬی وأﺑﻮداود واﺑﻦ‬
‫ﻣﺎﺟﻪ‪ ،‬وﻫﻮ ﺻﺤﯿﺢ(‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺷﻠﻮار و ﭘﯿﺮاﻫﻦ ﺧﻮد را اول از ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﯿﺮون ﺑﯿﺎورد ﺳﭙﺲ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي وارد و ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﻣﻨﺰل‬

‫اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ‪» :‬ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ« ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬و ﺑﮑﺜﺮت ﺧﺪا را‬
‫ﯾﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺳﻼم ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١‬ذﮐﺮ و ﯾﺎد ﺧﺪاوﻧﺪ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎم وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻨﺰل‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه‬
‫ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺶ وارد ﺷﺪ ﭘﺲ ﺧﺪا را ﯾﺎد ﮐﺮد ﻫﻨﮕﺎم وارد ﺷﺪﻧﺶ و وﻗﺖ ﻏﺬا‬
‫ﺧﻮردﻧﺶ ﺷﯿﻄﺎن ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ :‬اﯾﻨﺠﺎ ﻧﻪ ﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪن اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻏﺬای ﺷﺐ«‪.‬‬
‫إ� أﺳﺄﻟﮏَ َ‬ ‫ِّ‬
‫ﺧ�‬ ‫‪ -٢‬دﻋﺎی ورود ﺑﻪ ﻣﻨﺰل‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪» :‬ا�‬
‫َ َ‬ ‫َ َْ‬ ‫ََ‬
‫ﷲ ﺧ َﺮﺟﻨﺎ‪َ ،‬و َﻰﻠﻋ َر ِّ�ﻨﺎ‬
‫ﷲ َوﺠﻟْﻨﺎ‪َ ،‬و� ا ِ‬
‫َ‬
‫اﻟـ ِ‬
‫ﻤﻮﻟﺞ وﺧ� اﻤﻟﺨﺮج‪ � ،‬ا ِ‬
‫َ َّ ْ َ‬
‫ﺗ َﻮ�ﻨﺎ‪» .«...‬اﻟﻬﯽ‪ ،‬ﻣﻦ از ﺗﻮ ﺧﻮﺑﯽ و ﺧﯿﺮ وارد ﺷﺪن و ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ ﻣﺴﺌﻠﺖ دارم‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﺎم ﺧﺪا وارد ﺷﺪﯾﻢ‪ ،‬و ﺑﺎ ﻧﺎم ﺧﺪا ﺑﯿﺮون رﻓﺘﯿﻢ‪ ،‬و ﺑﺮ ﭘﺮوردﮔﺎرﻣﺎن ﺗﻮﮐﻞ‬
‫ﻧﻤﻮدﯾﻢ«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﻫﻞ ﺧﺎﻧﻪاش ﺳﻼم ﮐﻨﺪ‪) .‬رواه أﺑﻮ داود(‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﮐﻞ ﻧﻤﻮدن ﺑﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ در ورود و ﺧﺮوﺟﺶ‬
‫از ﻣﻨﺰل راﺑﻄﻪی ﺧﻮد را ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرش ﺗﻘﻮ ﯾﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
 ‫‪15‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫‪ -٣‬ﻣﺴﻮاکزدن‪ :‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل وارد ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ اول‬

‫ﻣﺴﻮاک ﻣﯽزدﻧﺪ‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺳﻼم ﮐﺮدن‪ :‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ‪:‬‬
‫َٗ‬ ‫َّ‬ ‫ُ َ ٗ‬ ‫َ َ َ َ ۡ ُ ُ ُ ٗ َ َ ّ ُ ْ َ َ ٰٓ َ ُ‬
‫� أنفسِ� ۡم � َِّية ّم ِۡن عِن ِد ٱ�ِ ُم َ�ٰ َر�ة‬ ‫﴿فإِذا دخلتم �يوتا فسل ِموا‬
‫ٗ‬
‫َط ّي ِ َبة﴾ ]اﻟﻨﻮر‪.[۶۱ :‬‬
‫اﮔﺮ ﻓﺮض ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮض ﮐﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ادا‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل وارد ﺷﻮد ﻫﺮآﯾﻨﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺘﻬﺎی ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺶ‪،‬‬
‫ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﯽدﻫﺪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﻪ ‪ ٢٠‬ﺳﻨﺖ ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫َ َّ َّ ْ ُ َ َ‬
‫ﷲ‪َ ،‬وﻻ َﺣ ْﻮل‬
‫ﷲ‪ ،‬ﺗﻮﻠﻛﺖ ﻰﻠﻋ ا ِ‬ ‫اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﯿﺮون ﺷﺪن از ﻣﻨﺰل ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ �» :‬ا ِ‬
‫َ ُ َّ َ َّ‬
‫َوﻻ ﻗﻮة ِإﻻ ﺑِﺎ ِ‬
‫ﷲ«‪» .‬ﺑﺎ ﻧﺎم ﺧﺪا‪ ،‬ﺗﻮﮐﻞ ﮐﺮدم ﺑﺮ ﺧﺪا‪ ،‬و ﻫﯿﭻ ﻧﯿﺮو و ﻗﻮﺗﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﻧﯿﺮو‬
‫و ﻗﻮت اﻟﻬﯽ«‪ .‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ :‬ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺷﺪی‪ ،‬و ﻣﺤﻔﻮظ ﺷﺪی و ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﺪی‪ ،‬و‬
‫ﺷﯿﻄﺎن ﻧﯿﺰ از ﺳﺮ راﻫﺖ دور ﺷﺪ«‪) .‬رواه اﻟﺘﺮﻣﺬی وأﺑﻮداود(‪.‬‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر از ﻣﻨﺰل ﺑﯿﺮون ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮای رﻓﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺑﺮای رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﮐﺎر‪ ،‬ﺑﺮای ﺧﺮﯾﺪ و اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻪ ‪ ،...‬ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﮐﻪ از ﻣﻨﺰل ﺑﯿﺮون ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻓﻮاﯾﺪ و ﺛﻮاب ﺑﺴﯿﺎر ﻋﻈﯿﻤﯽ را‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورد‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺠﺎم دادن اﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﯿﺮون ﺷﺪن از ﻣﻨﺰل‪:‬‬
‫‪ -١‬از ﻫﺮ اﻣﺮی از اﻣﻮر دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -٢‬از ﺷﺮ ﻫﺮ ﺑﺪی )ﺟﻦ و اﻧﺲ( ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺑﻪ ﻫﺪاﯾﺖ دﺳﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬و ﻫﺪاﯾﺖ ﺿﺪ ﮔﻤﺮاﻫﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را در‬
‫ﺗﻤﺎم ﮐﺎرﻫﺎی دﻧﯿﻮی و أﺧﺮوی ﻫﺪاﯾﺘﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪16‬‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ‬

‫‪ -١‬زود رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اذان و‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﺻﻒ اول ﭼﻪ ﭘﺎداﺷﯽ دارد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﺑﺪون ﻗﺮﻋﻪاﻧﺪازی‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﯽﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮآﯾﻨﻪ ﻗﺮﻋﻪﮐﺸﯽ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ زود رﻓﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﭼﻪ ﭘﺎداﺷﯽ دارد ﻫﺮآﯾﻨﻪ ﺑﺮای ﺑﺪﺳﺖ آوردﻧﺶ ﻗﺮﻋﻪﮐﺸﯽ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫اﮔﺮ ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ در ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء و ﺻﺒﺢ ﭼﻪ ﭘﺎداﺷﯽ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﺮآﯾﻨﻪ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر‬
‫دﺳﺖ و ﭘﺎ ﻣﯽآﻣﺪﻧﺪ«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫� ل ِ َﺴ ْ‬
‫ﺎ�‬ ‫ِ‬ ‫ﻲﻓ ﻗَﻠْ ْ‬
‫ﻲﺒ ﻧُ ْﻮراً‪َ ،‬و ْ‬
‫ِ‬
‫َّ ُ َّ ْ‬
‫اﺟ َﻌ ْﻞ ْ‬ ‫‪ -٢‬ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎی رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ‪» :‬الﻠﻬﻢ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُْ ً َ ْ َ ْ ْ ُْ ً َ ْ َْ ْ َ َ ْ ُْ ً َ ْ َْ ْ َ ْ ْ ُ ً‬
‫ﻲﻔ ﻧ ْﻮرا‪،‬‬ ‫ﺮﺼي ﻧﻮرا‪ ،‬واﺟﻌﻞ ِﻣﻦ ﺧﻠ ِ‬ ‫ﻧﻮرا‪ ،‬و ِ� ﺳﻤ ِﻲﻌ ﻧﻮرا‪ ،‬واﺟﻌﻞ ِﻲﻓ ﺑ ِ‬
‫ْ َ ْ ُ ْ ً َّ ُ َّ َْ‬ ‫َ ْ ََ ْ ُْ ً َ ْ‬
‫�‬‫ﻲﺘ ﻧﻮرا‪ ،‬الﻠﻬﻢ أﻋ ِﻄ ْ‬ ‫� ﻧُ ْﻮراً‪َ ،‬و ِﻣﻦ ﺤﺗ ْ‬
‫اﺟ َﻌ ْﻞ ِﻣ ْﻦ ﻓَ ْﻮ ْ‬‫و ِﻣﻦ أﻣ ِﺎ� ﻧﻮرا‪ ،‬و‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُ ً‬
‫ﻧ ْﻮرا«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪» .‬اﻟﻬﯽ‪ ،‬ﻗﺮار ﺑﺪه در ﻗﻠﺒﻢ ﻧﻮری‪ ،‬و در زﺑﺎﻧﻢ ﻧﻮری‪ ،‬و در‬
‫ﮔﻮﺷﻢ ﻧﻮری‪ ،‬و در ﭼﺸﻤﻢ ﻧﻮری و از ﭘﺸﺘﻢ ﻧﻮری‪ ،‬و از ﺟﻠﻮم ﻧﻮری و از ﺑﺎﻻﯾﻢ‬
‫ﻧﻮری و از ﭘﺎﺋﯿﻨﻢ ﻧﻮری‪ ،‬اﻟﻬﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻮری ﻋﻄﺎ ﺑﻔﺮﻣﺎ«‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺑﺎ آراﻣﺶ و وﻗﺎر رﻓﺘﻦ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه اﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎز را ﺷﻨﯿﺪﯾﺪ در‬
‫ﺣﺎل آراﻣﺶ و وﻗﺎر ﺑﺴﻮی ﻧﻤﺎز ﺑﺮو ﯾﺪ«‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﭘﯿﺎده ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻦ‪ ،‬ﻓﻘﻬﺎ ﺗﺼﺮﯾﺢ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ آﻫﺴﺘﻪآﻫﺴﺘﻪ ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻦ و‬
‫ﻋﺠﻠﻪ ﻧﮑﺮدن در ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻨﺖ ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻧﯿﮑﯿﻬﺎی آن ﺷﺨﺺ زﯾﺎدﺗﺮ ﺷﻮد‪ .‬و آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺼﻮص ﺷﺮﻋﯽ ﮐﻪ درﺑﺎره ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺴﻮی ﻣﺴﺠﺪ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪17‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬آﯾﺎ ﺷﻤﺎ را راﻫﻨﻤﺎﺋﯽ ﻧﮑﻨﻢ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ آن ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﮔﻨﺎﻫﺎن را ﭘﺎک ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻣﻘﺎم و درﺟﺎت را ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺑﺮد؟« ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻋﺮض ﮐﺮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ ای‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮔﺎﻣﻬﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺑﺴﻮی ﻣﺴﺎﺟﺪ ‪) .«...‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫َ َّ َ ُ َ َّ َ َ‬
‫الﺴﻼ ُم َﻰﻠﻋ َر ُﺳ ْﻮ ِل‬‫ﷲ والﺼﻼة و‬‫‪ -٥‬دﻋﺎی ﻫﻨﮕﺎم وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ‪ �» :‬ا ِ‬
‫َّ ُ َّ ْ َ ْ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ َ‬
‫ﻤﺣ ِﺘﻚ«‪» .‬اﻟﻬﯽ‪ ،‬دروازه رﺣﻤﺘﺖ را ﺑﺮاﯾﻢ ﺑﮕﺸﺎ«‪.‬‬‫ﷲ‪ .‬الﻠﻬﻢ ا�ﺘﺢ ِﻲﻟ أﺑﻮاب ر‬ ‫ا ِ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ داﺧﻞ ﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬درود ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪:‬‬
‫َّ ُ َّ ْ َ ْ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ َ‬
‫ﻤﺣ ِﺘﻚ«‪) .‬رواه اﻟﻨﺴﺎﺋﯽ واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ واﺑﻦ ﺧﺰﯾﻤﻪ واﺑﻦ ﺣﺒﺎن(‪.‬‬ ‫»الﻠﻬﻢ ا�ﺘﺢ ِﻲﻟ أﺑﻮاب ر‬
‫‪ -٦‬ﺑﺎ ﭘﺎی راﺳﺖ وارد ﺷﺪن‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻗﻮل أﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﮏ ‪» :‬ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم داﺧﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎ ﭘﺎی راﺳﺖ و ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺎرج ﺷﺪن ﺑﺎ ﭘﺎی ﭼﭗ‬
‫ﺧﺎرج ﺷﻮی«‪) .‬أﺧﺮﺟﻪ اﻟﺤﺎﮐﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٧‬ﺑﺮای ﺻﻒ اول ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻦ‪» :‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ در اذان و‬
‫ﺻﻒ اول ﺟﻤﺎﻋﺖ ﭼﻪ ﭘﺎداﺷﯽ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺳﭙﺲ ﻧﻤﯽﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻗﺮﻋﻪﮐﺸﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻫﺮآﯾﻨﻪ ﻗﺮﻋﻪﮐﺸﯽ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٨‬دﻋﺎی ﻫﻨﮕﺎم ﺑﯿﺮون ﺷﺪن از ﻣﺴﺠﺪ‪» .‬ﻫﺮ ﮔﺎه از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﯿﺮون ﺷﺪی ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫َ ْ َ‬ ‫َّ ُ َّ ِّ ْ َ ْ َ ُ َ‬
‫� أﺳﺄلﻚ ِﻣ ْﻦ ﻓﻀ ِﻠﻚ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬ ‫»الﻠﻬﻢ ِإ‬
‫و در رواﯾﺖ ﻧﺴﺎﺋﯽ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺮوج ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ درود ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ -٩‬ﺑﺎ ﭘﺎی ﭼﭗ ﺑﯿﺮون ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻗﻮل اﻧﺲ ‪ ‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -١٠‬ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﺗﺤﯿﻪ ﻣﺴﺠﺪ‪.‬‬
‫»ﻫﺮ ﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ وارد ﺷﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻨﺸﯿﻨﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﺷﺎﻓﻌﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﺤﯿﺔ اﻟﻤﺴﺠﺪ ﺣﺘﯽ در اوﻗﺎت ﻧﻬﯽ ﺷﺪه ﻧﯿﺰ روا‬
‫ﻫﺴﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪18‬‬

‫ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ :‬اﻫﻞ ﻓﺘﻮی ﺑﺮ اﯾﻦ اﺟﺘﻤﺎع دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﯿﮥ اﻟﻤﺴﺠﺪ‬
‫ﺳﻨﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ ﺗﻄﺒﯿﻖ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﮐﻮﺷﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﺑﺮای ﻧﻤﺎز‬
‫ً‬
‫ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ در ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ )‪ (٥٠‬ﺳﻨﺖ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي اذان‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻣﺎم اﺑﻦ ﻗﯿﻢ در ﮐﺘﺎب زاد اﻟﻤﻌﺎد ذﮐﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫َ َ َّ َ‬ ‫ﻰﻠﻋ َّ‬‫َ َّ َ َ‬
‫ﻲﺣ َﻰﻠﻋ‬ ‫الﺼﻼ ِة‪ ،‬و‬ ‫‪ -١‬ﺷﻨﻮﻧﺪه اذان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺆذن ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در »ﻲﺣ‬
‫َ َ ْ َ َ ُ َّ َ َّ‬ ‫َ َ‬
‫ﷲ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری‬ ‫اﻟﻔﻼ ِح«‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬ﻻ ﺣﻮل َوﻻ ﻗﻮة إﻻ ﺑِﺎ ِ‬
‫وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ ﺑﺮاﯾﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫َ َ َ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ َّ ُ ْ َ‬
‫اﷲ َوﺣﺪ ُه‬ ‫‪ -٢‬ﺷﻨﻮﻧﺪه اذان )ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ آن( ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬وأﻧﺎ أﺷﻬﺪ أن ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ‬
‫ﺤ َّﻤ ٍﺪ‬
‫ًّ‬
‫ﺖ ﺑﺎﷲ َر�ﺎ‪َ ،‬و� ُﻤ َ‬ ‫ﻪﻟ‪َ ،‬وأَ َّن ُ�َ َّﻤﺪا ً َ�ﺒْ ُﺪ ُه َو َر ُﺳ ْﻮ ُ ُ‬
‫ﻪﻟ‪َ ،‬رﺿﻴْ ُ‬ ‫ﻚ َُ‬
‫َ َ ْ َ‬
‫ﺮﺷ�‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻻ ِ‬
‫َُ ْ ً َ ْ َ ْ ً‬
‫ﺎﻹﺳﻼمِ ِدﻳﻨﺎ«‪» .‬و ﻣﻦ ﻧﯿﺰ ﮔﻮاﻫﯽ ﻣﯽدﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻌﺒﻮدی ﺑﺤﻖ‬ ‫رﺳﻮﻻ‪ ،‬و�ِ ِ‬
‫ﺑﺠﺰ ﺧﺪای ﯾﮑﺘﺎ و ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺧﺪا اﺳﺖ و ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎری ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺑﻪ‬
‫دﯾﻦ اﺳﻼم و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮی ﻣﺤﻤﺪ راﺿﯽ ﺷﺪم«‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﮔﻨﺎﻫﺎن آﻣﺮزﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﻫﻤﺎن ﺣﺪﯾﺚ‬
‫ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن اذان و ﺟﻮاب دادن‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬درود ﺑﻔﺮﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﮐﺎﻣﻞﺗﺮﯾﻦ آن درود اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪19‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫دﻟﯿﻞ آن ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺻﺪای ﻣﺆذن را ﺷﻨﯿﺪﯾﺪ ﭘﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺆذن‬
‫ﺑﮕﻮﺋﯿﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﻣﻦ درود ﺑﻔﺮﺳﺘﯿﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﯾﮏ درود ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ او ده درود ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﺪ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎی درود ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺑﻨﺪه‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ او را در ﻣﻼی اﻋﻠﯽ )ﻧﺰد ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن( ﺑﺨﻮﺑﯽ‬
‫ﯾﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺖ‬ ‫ﻰﻠﻋ آل ُ�َ َّﻤﺪ‪َ ،‬ﻛ َﻤﺎ َﺻﻠَّﻴْ َ‬
‫َّ ُ َّ َ ِّ َ َ ُ َ َّ َ َ َ‬
‫درود اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪» :‬الﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻰﻠﻋ �ﻤ ٍﺪ و‬
‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫ْ َ ْ َ َّ َ َ ْ ٌ َ ْ ٌ َّ ُ َّ َ ْ َ َ ُ َ َّ َ َ َ‬ ‫ََ َْ َْ َ َ‬
‫آل‬
‫ﺎرك ﻰﻠﻋ �ﻤ ٍﺪ وﻰﻠﻋ ِ‬ ‫�ﻴﺪ‪ ،‬الﻠﻬﻢ ﺑ ِ‬ ‫ﻤﺣﻴﺪ ِ‬ ‫آل ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ‪ِ ،‬إﻧﻚ ِ‬
‫ﻰﻠﻋ ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ وﻰﻠﻋ ِ‬
‫ْ َ ْ َ َّ َ َ ْ ٌ َ ْ ٌ‬ ‫َ َ َ َْ َ ََ َْ َْ َ ََ‬ ‫ُ َ َّ‬
‫�ﻴﺪ«‪) .‬رواه‬ ‫ﻤﺣﻴﺪ ِ‬ ‫آل ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ‪ِ ،‬إﻧﻚ ِ‬ ‫�ﻤ ٍﺪ‪ ،‬ﻛﻤﺎ ﺑﺎر�ﺖ ﻰﻠﻋ ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ وﻰﻠﻋ ِ‬
‫اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫َّ ْ َ َّ َّ َ َّ َ‬ ‫ُ َّ َ َّ َ‬ ‫َّ‬
‫‪ -٤‬ﺑﻌﺪ از درود ﭼﻨﯿﻦ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬الﻠﻬﻢ رب ﻫ ِ �ِﺬهِ اﺪﻟﻋﻮ ِة اﺘﻟﺎﻣ ِﺔ‪ ،‬والﺼﻼةِ‬
‫ُ َ َّ ً ْ ْ َ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ ْ ُ َ َ ً َ ْ ُ ْ ً َّ‬ ‫َ َ‬
‫اﺬﻟ ْي‬
‫آت �ﻤﺪا ال َﻮ ِﺳﻴﻠﺔ َواﻟﻔ ِﻀﻴﻠﺔ‪َ ،‬وا�ﻌﺜﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎ �ﻤﻮدا ِ‬ ‫اﻟﻘﺎﺋِﻤ ِﺔ‪ِ ،‬‬
‫َ َُْ‬
‫َوﻋﺪﺗﻪ«‪» .‬اﻟﻬﯽ‪ ،‬ای ﺻﺎﺣﺐ اﯾﻦ دﻋﻮت ﮐﺎﻣﻞ و ﻧﻤﺎزی ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ وﺳﯿﻠﻪ و ﻓﻀﻠﯿﺖ ﻋﻄﺎ ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ ،‬و آن ﻣﻘﺎم ﻧﯿﮑﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ او وﻋﺪه دادهای ﺑﻪ او‬
‫ﺑﺪه«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺮاﯾﺶ روا ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺑﻌﺪ از آن ﺑﺮای ﺧﻮدش دﻋﺎ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬و از ﻓﻀﻞ و ﮐﺮم ﺧﺪا ﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ زﯾﺮا ﮐﻪ‬
‫دﻋﺎﯾﺶ اﺳﺘﺠﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪» :‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ‬
‫ﻣﺆذﻧﻬﺎ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﻨﺪ ﺑﮕﻮ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﮔﺎه ﺗﻤﺎم ﮐﺮدی از ﺧﺪا ﺳﺆال ﮐﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ داده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد«‪) .‬رواه أﺑﻮ داود وﺣﺴﻨﻪ اﻟﺤﺎﻓﻆ اﺑﻦ ﺣﺠﺮ وﺻﺤﺤﻪ اﺑﻦ ﺣﺒﺎن(‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﺳﻨﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﯿﺪن اذان اﻧﺠﺎم دﻫﺪ )‪ (٢٥‬ﺳﻨﺖ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪20‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي اﻗﺎﻣﻪ‬

‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻫﯿﺌﺖ ﻓﺘﻮی )اﻟﻠﺠﻨﺔ اﻟﺪاﺋﻤﺔ ﻟﻠﺒﺤﻮث اﻟﻌﻠﻤﻴﺔ واﻹﻓﺘﺎء( ﻓﺘﻮی داده‬
‫اﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﭼﻬﺎر ﺳﻨﺖ ذﮐﺮ ﺷﺪه اول را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮع ﺳﻨﺘﻬﺎی ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻨﮕﺎم اﻗﺎﻣﻪ و ﻧﻤﺎز ﺑﺠﺎ ﻣﯽآورد‬
‫)‪ (٢٠‬ﺳﻨﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬‬
‫ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪه اﻗﺎﻣﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﻪ اﻗﺎﻣﻪﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺰ در‬
‫َ َ ْ َ َ ُ َّ َ َّ‬ ‫َ َ َّ َ َ َ َ‬ ‫َ َّ َ َ‬
‫ﻰﻠﻋ َّ‬
‫ﻲﺣ ﻰﻠﻋ اﻟﻔﻼ ِح ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ »ﻻ ﺣﻮل َوﻻ ﻗﻮة إﻻ ﺑِﺎ ِ‬
‫ﷲ« ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪.‬‬ ‫الﺼﻼ ِة‪ ،‬و‬ ‫ﻲﺣ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺆذن‪) :‬ﻗﺪ ﻗﺎﻣﺖ الﺼﻼة( ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ ،‬او ﻧﯿﺰ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬و‬
‫)أﻗﺎﻣﻬﺎ اﷲ وأداﻣﻬﺎ( را ﻧﮕﻮ ﯾﺪ زﯾﺮا ﮐﻪ ﺣﺪﯾﺚ وارد ﺷﺪه ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﻫﯿﺌﺖ ﻓﺘﻮی(‪» .‬اﻟﻠﺠﻨﺔ اﻟﺪاﺋﻤﺔ ﻟﻠﺒﺤﻮث واﻹﻓﺘﺎء«‪.‬‬

‫ﺑﺴﻮي ﺳﺘﺮه ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن‬

‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎز ﮔﺰارد ﭘﺲ ﺑﺴﻮی ﺳﺘﺮه‬
‫ﻧﻤﺎز ﺑﮕﺰارد‪ ،‬و ﺑﻪ آن ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﻮد و ﻫﺮﮔﺰ ﻧﮕﺬارد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯿﺎن وی و ﺳﺘﺮهاش ﻋﺒﻮر‬
‫ﮐﻨﺪ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ(‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﺺ ﻋﺎم اﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﻨﺖ ﺑﻮدن ﺳﺘﺮه ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺧﻮاه در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﯾﺎ در ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬و در اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﯾﮑﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪21‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻤﺎزﮔﺰاران ﺧﻮدﺷﺎن را از اﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺴﻮی ﺳﺘﺮه ﻧﻤﺎز‬
‫ﻧﻤﯽﺧﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬در ﻧﻤﺎزﻫﺎی رواﺗﺐ‪ ،‬ﻧﻤﺎز‬
‫ﺿﺤﯽ‪ ،‬ﺗﺤﯿﻪ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎز وﺗﺮ ‪....‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ زﻧﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز ﻓﺮض را در ﺧﺎﻧﻪ ادا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻟﺰوﻣﯽ ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا ﮐﻪ اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺳﺘﺮه ﻣﻘﺘﺪی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺳﺘﺮه‬

‫‪ -١‬ﺳﺘﺮه آن ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﺟﻠﻮی ﺧﻮدش در ﺳﻤﺖ ﻗﺒﻠﻪ ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﻮار‪ ،‬ﭼﻮبدﺳﺘﯽ ﯾﺎ ﺳﺘﻮن‪ ،‬و ﻏﯿﺮه‪ ،‬ﺑﺮای ﭘﻬﻦ ﯾﺎ ﺑﺎرﯾﮏ ﺑﻮدن‬
‫آن ﺣﺪی ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ -٢‬اﻣﺎ ﺑﻠﻨﺪی ﺳﺘﺮه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻮب آﺧﺮ ﮐﺠﺎوه ﺷﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﯾﮏ وﺟﺐ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺑﯿﻦ ﺷﺨﺺ ﺗﺎ ﺳﺘﺮه در ﺣﺪ ‪ ٣‬ﮔﺰ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ اﻣﮑﺎن‬
‫ﺳﺠﺪهﮐﺮدن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺳﺘﺮه ﻗﺮاردادن ﺑﺮای اﻣﺎم و ﻣﻨﻔﺮد ﻫﺮ دو ﻣﺸﺮوع ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮاه ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻧﺎﻓﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺳﺘﺮه اﻣﺎم‪ ،‬ﺳﺘﺮه ﻣﺄﻣﻮم )ﻣﻘﺘﺪی( ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‬
‫ﻋﺒﻮر ﮐﺮدن در ﺟﻠﻮی ﺻﻒ ﻧﻤﺎزﮔﺰاران اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه ﺗﻄﺒﯿﻖ اﯾﻦ ﺳﻨﺖ‪:‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪22‬‬

‫أ‪ -‬از ﺑﺎﻃﻞﺷﺪن ﻧﻤﺎز ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﺒﻮرﮐﻨﻨﺪه از ﮐﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﺎﻃﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬زن‪ ،‬اﻻغ و ﺳﮓ ﺳﯿﺎه( و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ در‬
‫ﻧﻤﺎز ﻧﻘﺺ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد و از ﭘﺎداش آن ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻓﺎﯾﺪه دﯾﮕﺮ آن اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف‬
‫ً‬
‫ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺟﻠﻮی ﺧﻮد ﻗﺮار داده ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺎ ﻗﺒﻞ‬
‫ﺳﺘﺮهاش ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت اﻓﮑﺎر ﻧﻤﺎزﮔﺰار در ﻧﻤﺎز ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﻋﺒﻮرﮐﻨﻨﺪهﮔﺎن ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺟﻠﻮی ﻧﻤﺎزش ﻋﺒﻮر ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮاﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﺒﻮر‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻧﺎﻓﻠﻪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫‪ -١‬ﺳﻨﺘﻬﺎی راﺗﺒﻪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻏﯿﺮ از ﻧﻤﺎز‬
‫ﻓﺮض‪ ،‬دوازده رﮐﻌﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﯾﺶ در ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺧﺎﻧﻪای ﻣﯽﺳﺎزد‪ ،‬ﯾﺎ در ﺑﻬﺸﺖ ﺧﺎﻧﻪای ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫دوازده رﮐﻌﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ‪ ٤ :‬رﮐﻌﺖ ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ‪ ٢‬رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ‪،‬‬
‫‪ ٢‬رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب‪ ،‬و ‪ ٢‬رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء و ‪ ٢‬رﮐﻌﺖ ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪.‬‬
‫ای ﺑﺮادر ﻋﺰﯾﺰم! آﯾﺎ ﻣﺸﺘﺎق ﺧﺎﻧﻪای در ﺑﻬﺸﺖ ﻧﯿﺴﺘﯽ؟ ﭘﺲ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪‬‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻦ‪ ،‬و دوازده رﮐﻌﺖ ﻏﯿﺮ از ﻓﺮض ادا ﺑﮑﻦ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻧﻤﺎز )ﺿﺤﯽ( ﭼﺎﺷﺖ‪ :‬ﺛﻮاﺑﺶ ﻣﻌﺎدل ‪ ٣٦٠‬ﺻﺪﻗﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﺪن‬
‫اﻧﺴﺎن ﻣﺘﺸﮑﻞ از ‪ ٣٦٠‬اﺳﺘﺨﻮان و ﻣﻔﺼﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ ﻫﺮ ﮐﺪام ﯾﮏ‬
‫ﺻﺪﻗﻪ واﺟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ در روز اداء ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﺷﮑﺮ اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎ‬
‫را ﺑﺠﺎ آورده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺿﺤﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰ ﯾﻦ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪23‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ و ﻓﺎﯾﺪه آن‪ :‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ از اﺑﻮذر ‪ ‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬در ﻫﺮ ﺻﺒﮕﺎه ﺑﺮ ﻫﺮ ﺑﻨﺪی از اﻋﻀﺎی ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﺻﺪﻗﻪای ﻻزم‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﺳﺒﺤﺎن اﻟﻠﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ و ﻧﻬﯽ از‬
‫ﻣﻨﮑﺮ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺠﺎی ﻫﻤﻪ اﯾﻦ دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺿﺤﯽ )ﭼﺎﺷﺖ( ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫و از اﺑﻮﻫﺮﯾﺮه ‪ ‬رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪) :‬دوﺳﺘﻢ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻣﺮا ﺑﻪ‬
‫ﺳﻪ ﭼﯿﺰ وﺻﯿﺖ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ زﻧﺪه ام آن را ﺗﺮک ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮐﺮد‪ :‬روزه ﺳﻪ روز از ﻫﺮﻣﺎه‪،‬‬
‫ﻧﻤﺎز ﺿﺤﯽ‪ ،‬و اﯾﻨﮑﻪ ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﻧﻤﺎز وﺗﺮ را ﺑﺨﻮاﻧﻢ(‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫وﻗﺖ آن‪ :‬رﺑﻊ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب وﻗﺖ آن آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ رﺑﻊ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ‬
‫از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ اوﻗﺎت ادای آن‪ :‬ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺪت ﮔﺮﻣﯽ ﺧﻮرﺷﯿﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد رﮐﻌﺖﻫﺎﯾﺶ‪ :‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ آن دو رﮐﻌﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ آن‪ ٨ :‬رﮐﻌﺖ‪ ،‬و ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﺤﺪود ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﻋﺼﺮ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬رﺣﻤﺖ ﮐﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻨﺪهای را ﮐﻪ‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود‬
‫واﻟﺘﺮﻣﺬی(‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺳﻨﺖ ﻣﻐﺮب‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﻧﻤﺎز‬
‫)ﺳﻨﺖ( ﺑﺨﻮاﻧﯿﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺎر ﺳﻮم ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺳﻨﺖ ﻋﺸﺎء‪ :‬رﺳﻮل اﮐﺮم ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﯿﺎن ﻫﺮ دو اذان )اذان و اﻗﺎﻣﻪ( ﻧﻤﺎز‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯿﺎن ﻫﺮ دو اذان ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯿﺎن ﻫﺮ دو اذان ﻧﻤﺎز اﺳﺖ در ﺑﺎر ﺳﻮم‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪24‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺷﺐ )ﻗﯿﺎم(‬

‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روزه ﺑﻌﺪ از ﻣﺎه رﻣﻀﺎن روزه ﻣﺎه ﻣﺤﺮم‬
‫اﻟﺤﺮام اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﺎز ﺑﻌﺪ از ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻧﻤﺎز ﺷﺐ اﺳﺖ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -١‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎز ﺷﺐ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﯾﺎزده رﮐﻌﺖ ﯾﺎ ﺳﯿﺰده رﮐﻌﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺑﺎ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻧﻤﻮدن ﻗﯿﺎم‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪ :‬ﺣﻀﺮت ‪ ‬ﯾﺎزده رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز‬
‫ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪ .‬و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪» :‬در ﺷﺐ ﺳﯿﺰده رﮐﻌﺖ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪) .«...‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫‪ -٢‬و ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ از ﺧﻮاب ﺑﺮ ﻣﯽﺧﯿﺰد ﻣﺴﻮاک ﺑﺰﻧﺪ و آﯾﺎت آﺧﺮ‬
‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ ۡ َ‬ ‫َّ َ َ َ ۡ َ‬ ‫َۡ‬ ‫َّ‬
‫ۡ‬ ‫ٰ‬ ‫ﺳﻮره آل ﻋﻤﺮان‪﴿ :‬إِن ِ� خل ِق ٱلس� ٰ� ٰ ِ‬
‫ت وٱ�� ِض وٱختِ� ِف ٱ� ِل وٱ�هارِ‬
‫ب ‪] ﴾١٩٠‬آلﻋﻤﺮان‪ .[١٩٠ :‬ﺗﺎ آﺧﺮ ﺳﻮره ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ٰ‬ ‫� َ� ٰت ّ ِ�ُ ْو� ٱ ۡ�َ ۡل َ‬
‫�‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٖ‬
‫َّ َ َ‬
‫‪ -٣‬و ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ دﻋﺎی ﮐﻪ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪» :‬الﻠ ُﻬ َّﻢ لﻚ‬
‫َ َ ْ ْ َّ َ َ َ ْ َ ْ ُ َ ْ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ﺖ َ� ِّﻴ ُﻢ َّ‬ ‫اﺤﻟ َ ْﻤ ُﺪ أَﻧْ َ‬
‫ْ‬
‫ﺖ ﻧ ْﻮ ُر‬ ‫ات َواﻷ ْر ِض وﻣﻦ ِ�ﻴ ِﻬﻦ‪ ،‬ولﻚ اﺤﻟﻤﺪ أﻧ‬ ‫ِ‬
‫الﺴ َﻤ َ‬
‫ﻮ‬
‫َّ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ‬ ‫ْ‬ ‫ََ ْ‬ ‫َ َْ‬ ‫َّ َ َ‬
‫ات‬ ‫ات واﻷر ِض وﻣﻦ ِ�ﻴ ِﻬﻦ‪ ،‬ولﻚ اﺤﻟَﻤﺪ أﻧﺖ م ِﻠﻚ الﺴﻤﻮ ِ‬ ‫الﺴﻤﻮ ِ‬
‫َ ُ‬ ‫َ ُ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ َْ ْ ُ َ ْ َ ْ‬ ‫َ‬
‫ﺖ اﺤﻟ َ ُّﻖ َو َوﻋ ُﺪ َك اﺤﻟ َ ُّﻖ‪َ ،‬وﻗ ْﻮلﻚ اﺤﻟ َ ُّﻖ َو ِﻟﻘﺎؤ َك‬ ‫َواﻷ ْر ِض‪ ،‬ولﻚ اﺤﻟﻤﺪ أﻧ‬
‫َُ ٌ‬ ‫ْ َ ُّ َ ْ َ َّ ُ َ ٌّ َ َّ ُ َ ٌّ َ َّ َ‬
‫اﻨﻟ ِب ُّﻴ ْﻮن َﺣ ٌّﻖ‪َ ،‬و� َّﻤﺪ ‪َ ‬ﺣ ٌّﻖ‬ ‫اﺤﻟﻖ‪ ،‬واﺠﻟﻨﺔ ﺣﻖ‪ ،‬واﻨﻟﺎر ﺣﻖ‪ ،‬و‬
‫ْ‬
‫ﻚ ﺗَ َﻮ� ُ‬ ‫َّ‬ ‫َّ ُ َّ َ َ َ ْ َ ْ ُ َ َ َ ْ ُ َ َ ْ َ‬
‫َ‬ ‫ﺎﻋ ُﺔ َ‬ ‫الﺴ َ‬
‫ﺖ‪،‬‬ ‫ﺣ ٌّﻖ‪ ،‬الﻠﻬﻢ لﻚ أﺳﻠﻤﺖ ‪ ،‬و�ِﻚ آﻣﻨﺖ‪ ،‬وﻋﻠﻴ‬ ‫َو َّ‬
‫َ َْ َ ََْ ُ َ َ َ َ ْ ُ َ َْ َ َ َ ْ ُ َ ْ‬
‫ﻲﻟ َﻣﺎ‬ ‫ﺎﻏ ِﻔ ْﺮ ْ‬
‫ِ‬ ‫و�ِﻴﻟﻚ أ�ﺒﺖ�َ‪ ،‬و�ِﻚ ﺧﺎﺻﻤﺖ‪ ،‬و�ِﻴﻟﻚ ﺣﺎﻛﻤﺖ‪ ،‬ﻓ‬
‫َ‬
‫ﺖ ال ُﻤ َﻘ ِّﺪ ُم‪َ ،‬وأﻧْﺖَ‬ ‫ْ‬ ‫ﺖ‪ ،‬أَﻧ ْ َ‬ ‫ت‪َ ،‬و َﻣﺎ أَ ْﻋﻠَﻨْ ُ‬ ‫َ َّ ْ ُ َ َ َ َّ ْ ُ َ َ َ ْ َ ْ ُ‬
‫ﻗﺪﻣﺖ‪ ،‬وﻣﺎ أﺧﺮت‪ ،‬وﻣﺎ أﺮﺳر‬
‫� َك[«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ‬
‫َ‬
‫أو ﻻ إﻪﻟَ � ْ ُ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﺖ‪ْ ] .‬‬ ‫ﻻ أَﻧ ْ َ‬ ‫ْ ُ َ ِّ ُ َ َ َ َّ‬
‫ِ‬ ‫الﻤﺆﺧﺮ ﻻ إِﻪﻟ إِ‬
‫واﻟﻠﻔﻆ ﻟﻠﺒﺨﺎری(‪» .‬ﺧﺪاﯾﺎ‪ ،‬ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺑﺮای ﺗﻮ اﺳﺖ ﺗﻮ ﺗﺪﺑﯿﺮﮐﻨﻨﺪه آﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و‬
 ‫‪25‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫زﻣﯿﻦ و ﻫﺮ آﻧﮑﻪ در آﻧﺴﺖ ﻫﺴﺘﯽ‪ ،‬و ﺳﺘﺎﯾﺶ از آن ﺗﻮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮ ﻧﻮر آﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و‬
‫زﻣﯿﻦ و ﻫﺮ آﻧﮑﻪ در آن اﺳﺖ ﻫﺴﺘﯽ‪ ،‬و از آن ﺗﻮ اﺳﺖ ﺳﺘﺎﯾﺶ‪ ،‬ﺗﻮ ﭘﺎدﺷﺎه آﺳﻤﺎﻧﻬﺎ‬
‫و زﻣﯿﻦ ﻫﺴﺘﯽ‪ ،‬و از ِآن ﺗﻮ اﺳﺖ ﺳﺘﺎﯾﺶ‪ ،‬ﺗﻮ ﺣﻘﯽ و وﻋﺪه ﺗﻮ راﺳﺖ اﺳﺖ و‬
‫دﯾﺪار ﺗﻮ‪ ،‬و ﮐﻼم ﺗﻮ‪ ،‬و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ‪ ،‬و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان و ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﺑﺮ‬
‫ﺣﻘﻨﺪ و ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪاﯾﺎ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﻮ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﻤﻮدم و ﺑﻪ ﺗﻮ اﯾﻤﺎن‬
‫آوردم‪ ،‬و ﺑﺮ ﺗﻮ ﺗﻮﮐﻞ ﮐﺮدم‪ ،‬و ﺑﻪ ﺳﻮی ﺗﻮ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻢ‪ ،‬و ﺑﺮای ﺗﻮ ﺟﻨﮕﯿﺪم‪ ،‬و ﺑﻪ‬
‫دﺳﺘﻮر ﺗﻮ ﺣﮑﻢ ﮐﺮدم‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﯿﺎﻣﺮز ﮔﻨﺎﻫﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ و آﯾﻨﺪه و ﻧﻬﺎن و آﺷﮑﺎر ﻣﺮا‪ ،‬ﺗﻮ‬
‫ﭘﯿﺸﯽدﻫﻨﺪه و ﻋﻘﺐ اﻧﺪازهای‪ ،‬ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻌﺒﻮدی ﺑﺤﻖ ﻣﮕﺮ ﺗﻮ«‪.‬‬
‫‪ -٤‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﺳﻨﺘﻬﺎ‪ :‬آﻏﺎز ﻧﻤﻮدن ﻧﻤﺎز ﺷﺐ ﺑﺎ دو رﮐﻌﺖ ﮐﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫ﺑﺮای ﺑﻌﺪ از آن آﻣﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﺑﺮای ﻧﻤﺎز ﺷﺐ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﭘﺲ ﻧﻤﺎزش‬
‫را ﺑﺎ دو رﮐﻌﺖ ﮐﻮﺗﺎه آﻏﺎز ﻧﻤﺎﯾﺪ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٥‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻧﻤﺎز ﺷﺐ را ﺑﺎ دﻋﺎی اﻓﺘﺘﺎح ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪‬‬
‫َْ َْ َ ْ َ َْ َ ْ َ َْ َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬
‫ﺎﻃ َﺮ‬
‫ﺮﺳا ِ�ﻴﻞ‪ ،‬ﻓ ِ‬ ‫آﻏﺎز ﻧﻤﺎﯾﺪ‪» :‬الﻠ ُﻬ َّﻢ َرب ِﺟﺮﺒا ِ�ﻴﻞ‪ ،‬و ِﻣﻴﺎﻜ ِ�ﻴﻞ‪ ،‬و ِ�‬
‫َ‬ ‫َ َ ْ َ ْ َ َّ َ َ َ ْ َ َ ْ ُ‬
‫� ُﻢ َ� ْ َ‬ ‫َ‬
‫� ِﻋﺒَﺎد َك‬ ‫ﺐ والﺸﻬﺎد ِة‪ ،‬أﻧﺖ ﺤﺗ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴ‬‫ﻐ‬ ‫اﻟ‬ ‫ﻢ‬ ‫ِ‬ ‫ل‬‫ﺎﻋ‬ ‫‪،‬‬‫ض‬ ‫ِ‬
‫اﻷ ْ‬
‫ر‬ ‫ات َو‬ ‫َّ َ َ‬
‫الﺴﻤﻮ ِ‬
‫ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ‬ ‫ََْ َ ُْ ْ ََْ ُ ْ َ ْ‬
‫� ل ِ َﻤﺎ اﺧﺘُ ِﻠﻒ ِ�ﻴ ِﻪ ِﻣ َﻦ اﺤﻟ َ ِّﻖ ﺑِ ِﺈذﻧِﻚ‪،‬‬
‫اﻫ ِﺪ ْ‬
‫ِ‬ ‫�ﻴﻤﺎ ﺎﻛﻧﻮا ِ�ﻴ ِﻪ �ﺘ ِﻠﻔﻮن‪،‬‬
‫ُ ْ َ ْ‬ ‫ﺎء إ َﻰﻟ َ‬ ‫َّ َ َ ْ ْ َ ْ َ َ‬
‫اط مﺴﺘ ِﻘﻴ ٍﻢ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪» .‬ﺧﺪاﯾﺎ‪ ،‬ای‬ ‫ﺮﺻ ٍ‬ ‫إِﻧﻚ �ﻬ ِﺪي ﻣﻦ �ﺸ ُ ِ ِ‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ و ﻣﯿﮑﺎﺋﯿﻞ و اﺳﺮاﻓﯿﻞ‪ ،‬آﻓﺮﯾﻨﻨﺪه آﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﯿﻦ‪ ،‬آﮔﺎه ﺑﻪ ﻧﻬﺎن و‬
‫آﺷﮑﺎر‪ ،‬ﺗﻮ ﺣﮑﻢ ﻣﯽﮐﻨﯽ ﻣﯿﺎن ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺖ در ﭼﯿﺰی ﮐﻪ آﻧﻬﺎ در آن اﺧﺘﻼف‬
‫ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﻦ ﻣﺮا در آﻧﭽﻪ اﺧﺘﻼف ﮐﺮده ﺷﺪه در آن از ﺣﻖ ﺑﻪ اراده ﺗﻮ‪،‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺑﺨﻮاﻫﯽ ﺑﺮاه راﺳﺖ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﯽ«‪.‬‬
‫‪ -٦‬و ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز ﺷﺐ را ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪26‬‬

‫از رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺪام ﻧﻤﺎز ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻮدن ﻗﯿﺎم‬
‫)ﻧﻤﺎز(«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٧‬ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻼوت آﯾﺎت ﻋﺬاب‪ ،‬ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﺑﺒﺮد و ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬أﻋﻮذ‬
‫ﺑﺎﷲ ﻣﻦ ﻋﺬاب اﷲ«‪.‬‬
‫َّ ُ َّ ِّْ‬
‫و ﻫﻨﮕﺎم آﯾﺎت رﺣﻤﺖ‪ ،‬از ﺧﺪاوﻧﺪ رﺣﻤﺖ ﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬و ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬الﻠﻬﻢ ِإ�‬
‫َ ْ َ‬ ‫َ ْ َُ َ‬
‫أﺳﺄلﻚ ِﻣ ْﻦ ﻓﻀ ِﻠﻚ«‪» .‬ﺧﺪاوﻧﺪا‪ ،‬ﻣﻦ از ﻓﻀﻞ و ﺑﺨﺸﺶ ﺗﻮ ﻃﻠﺐ ﻣﯽﮐﻨﻢ«‪.‬‬
‫و ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﺎت ﺗﻨﺰ ﯾﻪ و ﭘﺎﮐﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺒﺤﺎن اﻟﻠﻪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪:‬‬
‫»ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺷﻤﺮده ﺷﻤﺮده ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻪ آﯾﻪای ﻣﯽرﺳﯿﺪ ﮐﻪ در آن ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ﺧﺪا ﺑﻮد ﺳﺒﺤﺎن اﻟﻠﻪ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻪ آﯾﻪای ﻣﯽرﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺳﺆال ﺑﻮد از ﺧﺪا‬
‫ﻃﻠﺐ ﻣﯽﮐﺮد‪ ،‬و ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻪ آﯾﻪای ﻣﯽرﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﭘﻨﺎه ﺑﻮد از ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ ‪«..‬‬
‫)رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬

‫اﺳﺒﺎب ﮐﻤﮏﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻗﯿﺎم ﺷﺐ‬

‫‪ -١‬دﻋﺎ‬
‫‪ -٢‬زود ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬
‫‪ -٣‬ﻗﯿﻠﻮﻟﻪ )در وﻗﺖ ﻧﻬﺎر اﺳﺘﺮاﺣﺖ( ﻧﻤﻮدن‬
‫‪ -٤‬ﺗﺮک ﮔﻨﺎه‬
‫‪ -٥‬ﺟﻬﺎد ﺑﺎ ﻧﻔﺲ‬

‫وﺗﺮ و ﺳﻨﺘﻬﺎﯾﺶ‬
 ‫‪27‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫‪ -١‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﻪ رﮐﻌﺖ وﺗﺮ ﺧﻮاﻧﺪ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ در رﮐﻌﺖ اول ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺗﺤﻪ‪،‬‬
‫ُۡ َ َ‬ ‫َّ ۡ َ َّ َ َۡ َ‬
‫ك ٱ� ۡ�﴾‪ ،‬و در رﮐﻌﺖ دوم ﺳﻮره ﴿قل ٰٓ‬
‫�� ُّ� َها‬ ‫ﺳﻮره ﴿سبِحِ ٱسم ر� ِ‬
‫َ‬ ‫ون﴾ و در رﮐﻌﺖ ﺳﻮم ﴿قُ ۡل ُه َو ٱ َّ ُ‬ ‫ۡ َٰ ُ َ‬
‫� أ َح ٌد﴾ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در‬ ‫ٱل�فِر‬
‫ﺳﻨﻦ أﺑﻮ داود و ﺗﺮﻣﺬی و اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ُ ْ َ َ َْ‬
‫‪ -٢‬ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ از ﻧﻤﺎز ﺳﻼم داد ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬ﺳﺒﺤﺎن الﻤ ِﻠ ِﻚ‬
‫ْ ُ ُّ‬
‫اﻟﻘﺪ ْو ِس« و در ﺑﺎر ﺳﻮم ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪.‬‬
‫َ ِّ ْ َ َ َ‬
‫الﺮ ْو ِح« را‬
‫� ِﺔ َو ُّ‬ ‫و در رواﯾﺖ دار ﻗﻄﻨﯽ‪ :‬ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ‪ ،‬و »رب الﻤﻼﺋِ‬
‫ﻧﯿﺰ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪) .‬رواه اﺑﻮداود واﻟﻨﺴﺎﺋﯽ(‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖ ﺻﺒﺢ‬

‫آداب و ﺳﻨﺖﻫﺎی و ﯾﮋه دارد‪:‬‬

‫‪ -١‬ﮐﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻮدن‪ ،‬از ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪ ل رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﯿﺎن اذان و اﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ دو رﮐﻌﺖ ﮐﻮﺗﺎه و‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ« ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫ُ ُْٓ‬
‫آﻧﭽﻪ در آن دو رﮐﻌﺖ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬در دو رﮐﻌﺖ اوﻟﯽ ﴿قولوا‬
‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّ َ َ ٓ ُ َ َ‬ ‫َ َ َّ‬
‫نزل إ ِ ۡ� َنا‪] ﴾...‬اﻟﺒﻘﺮة‪ .[١٣٦ :‬و در رﮐﻌﺖ دوم‪َ ...﴿ :‬ء َامنا ب ِٱ�ِ‬ ‫ءامنا ب ِٱ�ِ وما أ ِ‬
‫َ‬ ‫َ َّ‬ ‫ۡ‬
‫َوٱش َه ۡد بِ�نا ُم ۡسل ُِمون﴾ ]آلﻋﻤﺮان‪ .[٥٢ :‬ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫و در رواﯾﺘﯽ دﯾﮕﺮ‪ :‬در رﮐﻌﺖ آﺧﺮ‪:‬‬
‫ٓ ََۡ َۡ ُ‬ ‫ُ ۡ َ ٰٓ َ ۡ َ ۡ َ ٰ َ َ َ ۡ ْ َ ٰ َ‬
‫� � َِم ٖة َس َواء ِۢ بَيننا َو َ�ين� ۡم‪] ﴾...‬آلﻋﻤﺮان‪:‬‬ ‫ب �عالوا إ ِ‬
‫﴿قل �أهل ٱلكِ� ِ‬
‫‪ .[٦٤‬را ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪28‬‬
‫ُ ۡ َ ٰٓ َ ُّ َ ۡ َ ٰ ُ َ‬
‫و در ﯾﮏ رواﯾﺖ آﻣﺪه‪ :‬در دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﺻﺒﺢ ﴿قل ���ها ٱل�فِرون﴾‬
‫ُ ۡ ُ َّ ُ َ‬
‫� أ َح ٌد﴾ را ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬ ‫و ﴿قل ه َو ٱ‬
‫‪ -٢‬ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ ﺧﻮاﺑﯿﺪن‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﺻﺒﺢ را ادا ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺮ‬
‫ﭘﻬﻠﻮ راﺳﺖ دراز ﻣﯽﮐﺸﯿﺪﻧﺪ‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﮑﻮش ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﻣﻨﺰل ﺧﻮ ﯾﺶ ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﺻﺒﺢ را ادا ﻧﻤﻮدی‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﭘﻬﻠﻮی راﺳﺖ دراز ﺑﮑﺶ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮای ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﻋﻤﻞ ﮐﺮده‬
‫ﺑﺎﺷﯽ‪.‬‬

‫ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‬

‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﮐﺮم ‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ را ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع ﮐﺎﻣﻞ‬

‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ در ﻧﻤﺎزﮔﺎه ﺧﻮ ﯾﺶ ﻣﯽﻧﺸﺴﺖ‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺰرﮔﯽ‪ :‬ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن را ﻣﮑﻠﻒ ﻧﻤﻮده ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ دﻋﺎ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮاه ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﯾﺎ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‪ ،‬و ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﻨﺪ‪ :‬ای ﭘﺮوردﮔﺎرا‪ ،‬ﺑﯿﺎﻣﺮز او را‪ ،‬ﭘﺮوردﮔﺎرا‪ ،‬ﺑﺒﺨﺶ او را‬
‫‪ ،...‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺣﺪﯾﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ای ﺑﺮادر ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﻗﺪر و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺧﻮد را ﻧﺰد ﭘﺮوردﮔﺎرت ﺑﺒﯿﻦ اﮔﺮ ﻣﻄﯿﻊ و‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارش ﺑﺎﺷﯽ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﻘﺮب درﮔﺎﻫﺶ را ﻣﺄﻣﻮر دﻋﺎ ﺑﺮای ﺗﻮ ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪29‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻗﻮﻟﯽ )ﺧﻮاﻧﺪﻧﯽ( ﻧﻤﺎز‬

‫‪ -١‬دﻋﺎی اﺳﺘﻔﺘﺎح‬
‫ُ ْ َ َ َ َّ ُ َّ َ َ ْ َ َ َ َ َ ْ َ‬
‫ﺎر َك اﺳ ُﻤﻚ‪،‬‬ ‫و آن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﮔﻔﺘﻦ دﻋﺎی‪» :‬ﺳﺒﺤﺎﻧﻚ الﻠﻬﻢ و ِﺤﺑﻤ ِﺪك‪ ،‬و�ﺒ‬
‫� َك« ﺑﻌﺪ از ﺗﮑﺒﯿﺮة اﻻﺣﺮام‪) .‬رواه اﻷرﺑﻌﺔ(‪.‬‬ ‫ﻻإ ََ‬
‫ﻪﻟ َ� ْ ُ‬ ‫َ َ َ َ َ ُّ َ َ َ‬
‫و�ﻌﺎﻰﻟ ﺟﺪك‪ ،‬و ِ‬
‫َّ ُ َّ َ ْ َ ْ ْ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ْ َ‬
‫ﺎﻋﺪت‬ ‫و دﻋﺎی دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ رواﯾﺖ ﺷﺪه‪» :‬الﻠﻬﻢ ﺑﺎ ِﻋﺪ ﺑي ِ� و�� ﺧﻄﺎﻳﺎي ﻛﻤﺎ ﺑ‬
‫َ ُ‬ ‫َّ ُ َّ َ ِّ ْ ْ َ َ َ َ َ ُ َ َّ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َْ َ َْ ْ‬
‫ﺎي ﻛ َﻤﺎ �ﻨﻰﻘ اﺜﻟَّ ْﻮ ُب اﻷ ْ�ﻴَﺾ ِﻣ َﻦ‬ ‫ﺮﺸ ِق َوال َﻤﻐ ِﺮ ِب‪ ،‬الﻠﻬﻢ �ﻘ ِ� ِﻣﻦ ﺧﻄﺎﻳ‬ ‫�� الﻤ ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫اﺪﻟ�َﺲ‪ ،‬الﻠَّ ُﻬ َّﻢ اﻏﺴﻠ ْ ْ َ َ َ َ‬
‫ﺎي ﺑﺎﺜﻟَّﻠﺞ َوال َﻤﺎء َواﻟ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬
‫ﺮﺒ ِد«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫� ِﻣﻦ ﺧﻄﺎﻳ ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ دﻋﺎﻫﺎی وارده ﺷﺪه را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﭘﻨﺎه ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺒﻞ از ﻗﺮاءت‪.‬‬
‫َّ‬ ‫ﻮذ ﺑ َّ َ َّ ْ َ‬‫ُ ُ‬
‫ﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﺎن الﺮ ِﺟ ِ‬‫ﺎ� ِﻣﻦ الﺸﻴﻄ ِ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬أﻋ ِ ِ‬
‫‪ -٣‬ﮔﻔﺘﻦ‪ �﴿ :‬ٱ َّ�ِ ٱ َّلر� ٱ َّ‬
‫لرحِي ِم﴾‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﮔﻔﺘﻦ‪» :‬آﻣﯿﻦ« ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺗﺤﻪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺗﺤﻪ در دو رﮐﻌﺖ اول از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﺟﻤﻌﻪ و ﻣﻐﺮب‬
‫و ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺘﯽ‪ ،‬و ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺳﻨﺖ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﺗﻨﻬﺎی ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﻣﻘﺘﺪی در ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺳﺮی ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ وﻟﯽ در ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺟﻬﺮی ﺧﯿﺮ‪.‬‬
‫اﻷ ْرض َو َﻣﺎ ﺑَيْﻨَ ُﻬ َﻤﺎ‪َ ،‬وم ْﻞ َء َﻣﺎ ﺷﺌْ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ َّ َ َ‬
‫ﺖ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ات‪َ ،‬و ِمﻞ َء‬‫‪ -٦‬ﮔﻔﺘﻦ‪ِ » :‬مﻞء الﺴﻤﻮ ِ‬
‫ُ ُّ َ َ َ‬ ‫َ َ ْ ْ‬ ‫ْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ ْ ْ ََْ‬
‫ﻲﺷ ٍء َ�ﻌ ُﺪ‪ ،‬أﻫﻞ اﺜﻟَّﻨﺎ ِء َوال َﻤﺠ ِﺪ‪ ،‬أ َﺣ ُّﻖ َﻣﺎ ﻗﺎل اﻟ َﻌﺒ ُﺪ‪َ ،‬و�ﻨﺎ لﻚ‬ ‫ِﻣﻦ‬
‫َ ََْ َ‬ ‫ﻻ ُﻣ ْﻌﻄ َﻲ ل َﻤﺎ َﻣﻨَ ْﻌ َ‬ ‫َ‬
‫َ ْ ٌ َّ ُ َّ َ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ‬
‫ﺖ‪َ ،‬وﻻ �ﻨﻔ ُﻊ ذا‬ ‫ِ ِ‬ ‫�ﺒﺪ الﻠﻬﻢ ﻻ ﻣﺎﻧِﻊ لِﻤﺎ أ�ﻄﻴﺖ‪ ،‬و‬
‫َ َ َ‬ ‫ْ ِّ ْ َ ْ ُّ‬
‫اﺠﻟَﺪ ِﻣﻨﻚ اﺠﻟَﺪ«‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺑﻠﻨﺪﺷﺪن از رﮐﻮع و ﺑﻌﺪ از ﮔﻔﺘﻦ‪َ » :‬ر َّ�ﻨﺎ َولﻚ‬
‫ْ ْ‬
‫اﺤﻟَﻤ ُﺪ«‪ .‬ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪30‬‬

‫‪ -٧‬ﺑﯿﺶ از ﯾﮑﺒﺎر ﮔﻔﺘﻦ ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت رﮐﻮع و ﺳﺠﻮد‪.‬‬

‫َ ِّ ْ‬
‫اﻏ ِﻔ ْﺮ ْ‬
‫ﻲﻟ«‪ .‬ﻣﯿﺎن دو ﺳﺠﺪه‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫‪ -٨‬ﺑﯿﺶ از ﯾﮑﺒﺎر ﮔﻔﺘﻦ »رب‬
‫َْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َّ َ َ ْ َ َ‬ ‫َّ ُ َّ ِّ ْ َ ُ ْ ُ َ ْ َ َ‬
‫ﺮﺒ‪،‬‬
‫ِ‬ ‫ﻘ‬ ‫اﻟ‬ ‫اب‬
‫ِ‬ ‫ﺬ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬‫ِ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬‫ﻢ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻬ‬‫ﺟ‬ ‫اب‬
‫‪ -٩‬ﮔﻔﺘﻦ دﻋﺎ‪» :‬الﻠﻬﻢ إِ� أﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ ﻋ ِ‬
‫ﺬ‬
‫َ ْ ْ َ ْ َ ْ َّ َّ‬ ‫ﺤﻴَﺎ َوال ْ َﻤ َ‬
‫َ ْ َْ َْ ْ‬
‫ﺎل«‪ .‬در ﺗﺸﻬﺪ آﺧﺮ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ﺟ‬ ‫اﺪﻟ‬ ‫ﺢ‬‫ِ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺴ‬‫ِ‬ ‫ﻤ‬ ‫ال‬ ‫ﺔ‬
‫ِ‬ ‫ﻨ‬‫ﺘ‬‫ﻓ‬
‫ِ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ِ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬‫ﺎت‬
‫ِ‬ ‫ﻤ‬ ‫و ِﻣﻦ ﻓِﺘﻨ ِﺔ الﻤ‬
‫و ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎزﮔﺰار در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺠﺪه‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ اﮐﺘﻔﺎء ﻧﮑﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ در ﺳﺠﺪه دﻋﺎ ﮐﻨﺪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺪه ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرش اﺳﺖ وﻗﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺳﺠﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﺳﺠﺪه ﺑﺴﯿﺎر‬
‫دﻋﺎ ﮐﻨﯿﺪ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫دﻋﺎﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه ﻣﺴﻠﻤﺎن )ﺣﺼﻦ‬
‫اﻟﻤﺴﻠﻢ( رﺟﻮع ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﮐﻪ ﮔﺬﺷﺖ در ﻫﺮ رﮐﻌﺘﯽ ﺗﮑﺮار ﮐﻦ‪ ،‬ﺑﺠﺰ دﻋﺎی اﺳﺘﻔﺘﺎح و دﻋﺎی‬
‫ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﻬﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮع اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎی ﻗﻮﻟﯽ در ﻧﻤﺎز ﻓﺮض در ‪ ١٧‬رﮐﻌﺖ‪ ١٣٦ ،‬ﺳﻨﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ ‪ ٨‬ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﺮ رﮐﻌﺖ ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و ﻣﺠﻤﻮع ﺳﻨﺘﻬﺎ‬
‫در ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ ﮐﻪ ‪ ٢٥‬رﮐﻌﺖ اﺳﺖ و در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ١٧٥ ،‬ﺳﻨﺖ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﮔﺎﻫﯽ ﺗﻌﺪاد اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﺎز ﻗﯿﺎم ﺷﺐ و ﻧﻤﺎز ﺿﺤﯽ‪ ،‬اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺳﻨﺘﻬﺎی ﻗﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺠﺰ ﯾﮏ ﺑﺎر در ﻧﻤﺎز ﺗﮑﺮار ﻧﻤﯽﺷﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -١‬دﻋﺎی اﺳﺘﻔﺘﺎح‬
‫‪ -٢‬دﻋﺎی ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﻬﺪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮع آﻧﻬﺎ در ﻧﻤﺎز ﻓﺮض ‪ ١٠‬ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﻧﻮاﻓﻞ )ﺳﻨﺖ(‬
‫ﮐﻪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ٢٤ ،‬ﺳﻨﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ در‬
‫ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﻗﯿﺎم ﺷﺐ‪ ،‬و ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺿﺤﯽ ﯾﺎ ﺗﺤﯿﮥ اﻟﻤﺴﺠﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
 ‫‪31‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﯽ ﻧﻤﺎز‬

‫‪ -١‬ﺑﻠﻨﺪﮐﺮدن دﺳﺘﻬﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﮑﺒﯿﺮة اﻹﺣﺮام‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﺑﻠﻨﺪﮐﺮدن دﺳﺘﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎم رﮐﻮع‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺑﻠﻨﺪﮐﺮدن دﺳﺘﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎم راﺳﺖﺷﺪن از رﮐﻮع‪.‬‬
‫‪ -٤‬و ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ از ﺗﺸﻬﺪ ﺑﺮای رﮐﻌﺖ ﺳﻮم‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺑﻬﻢ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪن اﻧﮕﺸﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻠﻨﺪﮐﺮدن دﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٦‬اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺑﺤﺎﻟﺖ ﮐﺸﯿﺪه‪ ،‬و ﮐﻒ دﺳﺖ ﺑﺴﻤﺖ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -٧‬دﺳﺘﺎن را ﺗﺎ ﺑﺮاﺑﺮ دو ﺷﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻧﺮﻣﻪ ﮔﻮش ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن‪.‬‬
‫‪ -٨‬ﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺑﺮ دﺳﺖ ﭼﭗ ﯾﺎ ﺑﺎ دﺳﺖ راﺳﺖ ﻣﭻ دﺳﺖ ﭼﭗ را‬
‫ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -٩‬ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺳﺠﺪه‪.‬‬
‫‪ -١٠‬ﻓﺎﺻﻠﻪ دادن ﻣﯿﺎن دو ﭘﺎﻫﺎﯾﺶ ﻫﻨﮕﺎم اﯾﺴﺘﺎدن‪.‬‬
‫‪ -١١‬ﺷﻤﺮده ﺷﻤﺮده ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﺪن و در آن ﺗﺪﺑﺮﮐﺮدن‪.‬‬
‫‪ -١٢‬ﮔﺮﻓﺘﻦ زاﻧﻮﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ رﮐﻮع‪ ،‬ﺑﺎ دو دﺳﺘﺎن ﺑﻄﻮری ﮐﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٣‬ﮐﻤﺮ ﺧﻮدش را در ﺣﺎﻟﺖ رﮐﻮع ﮐﺸﯿﺪه و ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٤‬ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺎل رﮐﻮع ﺳﺮ ﺧﻮد را ﻣﺴﺎوی ﺑﺎ ﮐﻤﺮش ﻗﺮار دﻫﺪ ﻧﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﮕﯿﺮد و ﻧﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -١٥‬ﺑﺎزوﻫﺎﯾﺶ دور از ﭘﻬﻠﻮ ﯾﺶ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪32‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺳﺠﻮد‬

‫‪ -١‬دور ﻗﺮاردادن ﺑﺎزوﻫﺎ از ﭘﻬﻠﻮ ﯾﺶ‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﻧﭽﺴﺒﺎﻧﺪن ﺷﮑﻢ ﺑﻪ راﻧﺶ‪.‬‬
‫‪ -٣‬و دور ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ راﻧﺶ از ﺳﺎﻗﺶ‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺮاردادن ﺑﯿﻦ دو زاﻧﻮﻫﺎ در ﺳﺠﻮد‪.‬‬
‫‪ -٥‬راﺳﺖ ﻗﺮاردادن ﻗﺪﻣﺶ در ﺳﺠﺪه‪.‬‬
‫‪ -٦‬ﻗﺮاردادن ﮐﻒ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ -٧‬ﺑﻬﻢ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن ﻗﺪﻣﺶ در ﺳﺠﺪه‪.‬‬
‫‪ -٨‬ﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺘﺎن ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪ ﯾﺎ دو ﮔﻮش‪.‬‬
‫‪ -٩‬ﺑﺎزﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺘﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ -١٠‬ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن اﻧﮕﺸﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ‪.‬‬
‫‪ -١١‬وﻗﺮاردادن آﻧﻬﺎ ﺑﻄﺮف ﻗﺒﻠﻪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻣﯿﺎن دو ﺳﺠﺪه‬

‫ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻣﯿﺎن دو ﺳﺠﺪه‪ ،‬دو ﮐﯿﻔﯿﺖ دارد‪:‬‬

‫‪ -١‬اﻗﻌﺎء ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و آن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﯾﻨﮑﻪ دو ﭘﺎﻫﺎﯾﺶ راﺳﺖ ﻧﮕﻪ دارد‬
‫و ﺑﺮ ﭘﺎﺷﻨﻪ آن ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬اﻓﺘﺮاش‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺎی راﺳﺖ ﺧﻮدش را ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﯾﺴﺘﺎده ﻧﮕﻪ دارد و ﭘﺎی ﭼﭗ را‬
‫ﺑﺨﻮاﺑﺎﻧﺪ‪ ،‬و در ﺗﺸﻬﺪ اول ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎی ﭼﭗ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ و ﭘﺎی راﺳﺘﺶ‬
‫را اﯾﺴﺘﺎده ﻧﮕﻪ دارد‪.‬‬
 ‫‪33‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﺟﻠﺴﻪ ﻣﯿﺎن دو ﺳﺠﺪه را آﻧﻘﺪر ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﯽﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﯽﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻠﺴﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ‬

‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺟﻠﺴﻪ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﮐﻪ در آن ذﮐﺮی ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺤﻞ آن ﺑﻌﺪ از ﺳﺠﺪه‬

‫دوم‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻠﻨﺪﺷﺪن از رﮐﻌﺖ اوﻟﯽ و رﮐﻌﺖ ﺳﻮﻣﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺗﺸﻬﺪ آﺧﺮي‬

‫ﺗﺸﻬﺪ دوم‪ :‬ﺳﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ دارد‪:‬‬

‫أ‪ -‬ﭘﺎی راﺳﺖ را اﯾﺴﺘﺎده ﻗﺮار دﻫﺪ‪ ،‬و ﭘﺎی ﭼﭙﺶ را زﯾﺮ ﺳﺎق ﭘﺎی راﺳﺘﺶ ﻗﺮار‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬و ﻧﺸﯿﻤﻨﮕﺎه ﺧﻮد را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﮕﺬارد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﯿﻔﯿﺖ اوﻟﯽ اﺳﺖ ﺑﺠﺰ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺎی راﺳﺖ را ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ در‬
‫ﻫﻤﺎن ﺳﻤﺖ ﭘﺎی ﭼﭗ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﭘﺎی راﺳﺖ را اﯾﺴﺘﺎده ﻧﮕﻪ ﻣﯽدارد‪ ،‬و ﭘﺎی ﭼﭗ را ﻣﯿﺎن ﺳﺎق و ران ﭘﺎی راﺳﺖ‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -١‬ﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺘﺎن ﺑﺮ ران‪) ،‬دﺳﺖ راﺳﺖ را ﺑﺮ ران راﺳﺖ‪ ،‬و دﺳﺖ ﭼﭗ را ﺑﺮ‬
‫ران ﭼﭗ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﮐﺸﯿﺪه و ﺑﻪ ﻫﻢ ﭼﺴﺒﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫‪ -٢‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮدن ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻬﺎدت از اول ﺗﺎ آﺧﺮ ﺗﺸﻬﺪ )اﻧﮕﺸﺖ اﺑﻬﺎﻣﺶ را ﺑﺮ‬
‫اﻧﮕﺸﺖ وﺳﻄﯽ ﺑﺼﻮرت ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﺬارد‪ ،‬و ﺑﻪ ﺳﻮی آن ﺑﻨﮕﺮد(‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن ﭼﻬﺮه ﺑﺴﻤﺖ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻼم‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪34‬‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎی ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ در ﻫﺮ رﮐﻌﺖ ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮔﺮدد )‪ (٢٥‬ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺠﻤﻮع‬

‫آﻧﻬﺎ در ﻧﻤﺎزﻫﺎ ﻓﺮض ‪ ٤٢٥‬ﺳﻨﺖ و در ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺳﻨﺖ ‪ ٦٢٥‬ﺳﻨﺖ ﮐﻪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬
‫ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬و ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﺑﺮﺣﺴﺐ اﻓﺰودن ﺗﻌﺪاد رﮐﻌﺎت ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺳﻨﺖ ﻣﺜﻞ‪،‬‬
‫ﺳﻨﺖ ﺿﺤﯽ و ﻗﯿﺎم ﺷﺐ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻧﯿﺰ اﻓﺰوده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﺳﻨﺖﻫﺎی ﻋﻤﻠﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺑﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﮑﺮار ﻧﻤﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -١‬ﺑﻠﻨﺪﮐﺮدن دﺳﺘﻬﺎ ﻫﻤﺮاه ﺗﮑﺒﯿﺮة اﻻﺣﺮام‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺑﻠﻨﺪﮐﺮدن دﺳﺘﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ ﺑﺮای رﮐﻌﺖ ﺳﻮم‪ ،‬در ﻧﻤﺎزﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ دو‬
‫ﺗﺸﻬﺪ دارد‪.‬‬
‫‪ -٣‬اﺷﺎره ﮐﺮدن ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻬﺎدت‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺻﻮرت را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻼم ﻧﻤﺎز‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺟﻠﺴﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ‪ ،‬در ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺘﯽ ‪ ٢‬ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬و در ﺑﻘﯿﻪ‬
‫ﻧﻤﺎزﻫﺎ ﺧﻮاه ﻓﺮض ﯾﺎ ﺳﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﮑﺒﺎر ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -٦‬ﺗﻮرک ﻧﺸﺴﺘﻦ‪) :‬و آن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪ :‬راﺳﺖ و اﯾﺴﺘﺎده ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﭘﺎی‬
‫راﺳﺖ‪ ،‬و ﻗﺮاردادن ﭘﺎی ﭼﭗ را زﯾﺮ ﺳﺎق ﭘﺎی راﺳﺖ و ﻧﺸﯿﻤﻨﮕﺎه را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ( اﯾﻦ ﻋﻤﻞ در ﺗﺸﻬﺪ دوم اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ آﻧﭽﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪ ﺳﻨﺘﻬﺎﯾﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺠﺰ اﺷﺎره ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ‬
‫ﺷﻬﺎدت در ﺗﺸﻬﺪ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﺿﯽ ﺑﺠﺰ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬دو ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﻠﺴﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ در ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺘﯽ ﺗﮑﺮار ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮع‬
‫ﺳﻨﺘﻬﺎ ‪ ٣٤‬ﺳﻨﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ای ﺑﺮادر ﮔﺮاﻣﯽ‪ ،‬ﺑﮑﻮش ﻧﻤﺎزت را ﺑﺎ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎی ﻗﻮﻟﯽ و ﻓﻌﻠﯽ آراﺳﺘﻪ‬
‫ﮔﺮداﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﺟﺮ و ﭘﺎداﺷﺖ ﺑﺴﯿﺎر‪ ،‬و ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﻧﺰد ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺎﻻ رود‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‬
 ‫‪35‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫اﻣﺎم اﺑﻦ اﻟﻘﯿﻢ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺑﻨﺪه در دو ﺟﺎﯾﮕﺎه در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺮوردﮔﺎرش ﻣﯽاﯾﺴﺘﺪ‪،‬‬

‫ﯾﮑﯽ در ﻧﻤﺎزش و دﯾﮕﺮی ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرش در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺣﻖ اﯾﺴﺘﺎدن اوﻟﯽ درﺳﺖ اداء ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺟﺎﯾﮕﺎه دوم ﺑﺮاﯾﺶ آﺳﺎن‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه اوﻟﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﮑﺮد و ﺣﻘﺶ را ادا ﻧﻨﻤﻮد ﺟﺎﯾﮕﺎه دوﻣﯽ‬
‫ﺑﺮاﯾﺶ ﺳﺨﺖ و دﺷﻮار ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻓﺮض‬

‫َّ ُ َّ َ ْ َ َّ َ ُ َ ْ َ َّ َ‬
‫الﺴﻼ ُم‪،‬‬ ‫ﺳﻪ ﺑﺎر اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﺮدن‪ ،‬و ﮔﻔﺘﻦ‪» :‬الﻠﻬﻢ أﻧﺖ الﺴﻼم و ِﻣﻨﻚ‬ ‫‪-١‬‬
‫َ َ َ ْ َ َ َ َْ َ َ ْ‬
‫اﻹﻛ َﺮامِ «‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬ ‫�ﺒﺎر�ﺖ ﻳﺎ ذا اﺠﻟﻼ ِل و ِ‬
‫ْ‬
‫َ َ َ َّ ُ َ ْ َ ُ َ َ ْ َ َ ُ َ ُ ْ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ ُ َ ُ ِّ‬
‫ﻪﻟ اﺤﻟَﻤ ُﺪ َوﻫ َﻮ َﻰﻠﻋ ﻞﻛ‬ ‫ﺮﺷ�ﻚ ﻪﻟ‪ ،‬ﻪﻟ الﻤﻠﻚ و‬ ‫»ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ِ‬ ‫‪-٢‬‬
‫َ‬ ‫ﻻ ُﻣ ْﻌﻄ َﻲ ل َﻤﺎ َﻣﻨَ ْﻌ َ‬ ‫َ‬
‫َ ْ َ ْ ٌ َّ ُ َّ َ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ‬
‫ﺖ‪َ ،‬وﻻ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ﻲﺷ ٍء ﻗ ِﺪﻳﺮ‪ ،‬الﻠﻬﻢ ﻻ ﻣﺎﻧِﻊ لِﻤﺎ أ�ﻄﻴﺖ‪ ،‬و‬
‫َ ْ َ َ ْ ِّ ْ َ ْ ُّ‬
‫�ﻨﻔ ُﻊ ذا اﺠﻟَﺪ ِﻣﻨﻚ اﺠﻟَﺪ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫َ َ َ َّ ُ َ ْ َ ُ َ َ ْ َ َ ُ َ ُ ْ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ ْ ُ َ ُ ِّ‬
‫ﻪﻟ اﺤﻟَﻤ ُﺪ َوﻫ َﻮ َﻰﻠﻋ ﻞﻛ‬ ‫ﺮﺷ�ﻚ ﻪﻟ‪ ،‬ﻪﻟ الﻤﻠﻚ‪ ،‬و‬ ‫»ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ِ‬ ‫‪-٣‬‬
‫َ َ َ َّ ُ َ َ َ ْ ُ ُ َّ‬ ‫َ ْ َ ْ ٌ َ َ ْ َ َ َ ُ َّ َ َّ‬
‫ﷲ‪ ،‬ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ اﷲ‪ ،‬وﻻ �ﻌﺒﺪ ِإﻻ‬ ‫ﻲﺷ ٍء ﻗ ِﺪﻳﺮ‪ .‬ﻻ ﺣﻮل وﻻ ﻗﻮة ِإﻻ ﺑِﺎ ِ‬
‫اﷲ ُ�ْﻠﺼ ْ َ‬ ‫َّ‬
‫ﻪﻟ إﻻ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ﻪﻟ اﺜﻟَّﻨَ ُ‬
‫ﺎء اﺤﻟ َ َﺴ ُﻦ‪ ،‬ﻻ إ َ‬ ‫ﻪﻟ اﻟْ َﻔ ْﻀ ُﻞ َو َ ُ‬
‫ﻪﻟ اﻨﻟِّ ْﻌ َﻤ ُﺔ َو َ ُ‬
‫إﻳَّ ُﺎه‪ُ َ ،‬‬
‫�‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ُ ِّ ْ َ َ َ ْ َ َ ْ َ ُ ْ َ‬
‫ﻪﻟ اﺪﻟ�ﻦ ولﻮ ﻛ ِﺮه اﻟﺎﻜ ِﻓﺮون«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫اﷲ‬‫ﻻ ُ‬ ‫َ َ َ َّ‬
‫ﺮﺒ ]‪ ٣٣‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ[‪ ,‬ﻻ ِإﻪﻟ ِإ‬ ‫اﷲ أَ ْ� َ ُ‬‫اﺤﻟ َ ْﻤ ُﺪ َّ�‪َ ،‬و ُ‬‫َ ْ‬
‫ﷲ‪ ،‬و‬
‫ُ ْ َ َ‬
‫ِ ِ‬ ‫»ﺳﺒﺤﺎن ا ِ‬ ‫‪-٤‬‬
‫َ ْ َ ُ َ َ ْ َ َ ُ َ ُ ْ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ َ ْ ُ َ ُ َ َ َ ُ ِّ َ ْ َ‬
‫ﻲﺷ ٍء ﻗ ِﺪﻳْ ٌﺮ«‪.‬‬ ‫ﺮﺷ�ﻚ ﻪﻟ‪ ،‬ﻪﻟ الﻤﻠﻚ وﻪﻟ اﺤﻟﻤﺪ‪ ،‬وﻫﻮ ﻰﻠﻋ ﻞﻛ‬ ‫وﺣﺪه ﻻ ِ‬
‫)رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫َّ ُ َّ َ ِّ ْ َ ْ‬
‫� َﻰﻠﻋ ِذﻛ ِﺮ َك‪َ ،‬وﺷﻜ ِﺮ َك‪َ ،‬و ُﺣ ْﺴ ِﻦ ِﻋﺒَﺎدﺗِﻚ«‪) .‬رواه اﺑﻮداود‬ ‫‪» -٥‬الﻠﻬﻢ أ ِﻋ‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪36‬‬

‫واﻟﻨﺴﺎﺋﯽ(‪.‬‬
‫ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫َّ ُ َّ ِّ ْ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ َ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ‬ ‫َ‬
‫ﻦﺒ‪َ ،‬وأ ُﻋ ْﻮذ ﺑِﻚ ِﻣ ْﻦ‬ ‫‪» -٦‬الﻠﻬﻢ إِ� أﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ اﺒﻟﺨ ِﻞ‪ ،‬وأﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ اﺠﻟ ِ‬
‫َْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ ْ َ َ ُ ْ ُ َ ْ ْ َ ُّ ْ َ َ َ َ‬ ‫َ ْ ُ َ َّ َ َ ْ َ‬
‫ﺮﺒ«‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻘ‬ ‫اﻟ‬ ‫اب‬
‫ِ‬ ‫ﺬ‬ ‫ﻋ‬‫و‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫�‬ ‫اﺪﻟ‬ ‫ﺔ‬
‫ِ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻓ‬
‫ِ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬‫ِ‬ ‫ﻚ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑ‬ ‫ذ‬‫ﻮ‬ ‫ﻋ‬ ‫أ‬‫و‬ ‫‪،‬‬‫ﺮ‬‫ِ‬ ‫ﻤ‬ ‫اﻟﻌ‬ ‫ِل‬
‫ِ‬ ‫�‬ ‫َ‬ ‫ذ‬ ‫أن أرد إِﻰﻟ أر‬
‫)رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫َ‬ ‫َْ ُ‬ ‫َ ِّ ْ َ َ‬
‫� َﻋﺬاﺑَﻚ ﻳَ ْﻮ َم �ﺒ َﻌﺚ ِﻋﺒَﺎد َك«‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺜﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاء ﺑﻦ ﻋﺎزب‬‫‪» -٧‬رب ﻗِ ِ‬
‫رواﯾﺖ ﮐﺮده‪» :‬ﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﻤﺎز ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪﯾﻢ دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬اﯾﺸﺎن ﭼﻬﺮهاش را ﺑﺴﻮی ﻣﺎ‬
‫َْ ُ‬ ‫َ ِّ ْ َ َ‬
‫� َﻋﺬاﺑَﻚ ﻳَ ْﻮ َم �ﺒ َﻌﺚ )ﺠﺗﻤﻊ(‬ ‫ﻣﯽﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﻨﯿﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬رب ﻗِ ِ‬
‫َ‬
‫ِﻋﺒَﺎد َك«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫َۡ َ‬ ‫ُۡ َ ُ‬ ‫ُ ۡ ُ َّ ُ َ‬
‫� أ َح ٌد﴾ و ﴿قل أ ُعوذ ب ِ َر ّ ِب ٱلفل ِق﴾ و‬ ‫‪ -٨‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره ﻫﺎی‪﴿ :‬قل ه َو ٱ‬
‫ب ٱ�َّ ِ‬‫ُۡ َ ُ ُ َ ّ‬
‫اس﴾ )رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی واﻟﻨﺴﺎﺋﯽ(‪.‬‬ ‫﴿قل أعوذ بِر ِ‬
‫وم﴾ )رواه اﻟﻨﺴﺎﺋﯽ(‪.‬‬ ‫� َ�ٓ إ ِ َ� ٰ َه إ ِ َّ� ُه َو ٱ ۡل َ ُّ‬
‫� ٱ ۡل َق ُّي ُ‬ ‫‪ -٩‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﺖ اﻟﮑﺮﺳﯽ‪﴿ :‬ٱ َّ ُ‬
‫َ َ َ َّ ُ َ ْ َ ُ َ َ ْ َ َ ُ َ ُ ْ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ‬
‫اﺤﻟ َ ْﻤ ُﺪ ُ�ْ ْ‬
‫ي‬ ‫ِ‬ ‫ﺮﺷ�ﻚ ﻪﻟ‪ ،‬ﻪﻟ الﻤﻠﻚ وﻪﻟ‬ ‫‪ -١٠‬ﮔﻔﺘﻦ‪» :‬ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ِ‬
‫َ ُ ْ ُ َ ُ َ َ َ ُ ِّ َ ْ َ‬
‫ﻲﺷ ٍء ﻗ ِﺪﻳْ ٌﺮ«‪ ١٠ .‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب و ﻧﻤﺎز‬ ‫و� ِﻤﻴﺖ وﻫﻮ ﻰﻠﻋ ﻞﻛ‬
‫ﺻﺒﺢ‪) .‬رواه اﻟﺘﺮﻣﺬی(‪.‬‬
‫‪ -١١‬ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت و اذﮐﺎر را ﺑﺎ دﺳﺖ ﺑﺸﻤﺎرد‪.‬‬
‫‪ -١٢‬اﯾﻦ اذﮐﺎر و اوراد را در ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮدش ﮐﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﮕﻮ ﯾﺪ و ﺟﺎی‬
‫ﺧﻮدش را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ً‬
‫ﻣﺠﻤﻮع اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎی ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ اﻧﺠﺎﻣﺶ ﮐﻮﺷﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ )‪(٥٠‬‬
‫ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﮔﺎﻫﯽ در ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺻﺒﺢ و ﻣﻐﺮب ﺑﺮ ﺗﻌﺪادش اﻓﺰوده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ و ﻓﺎﯾﺪه اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﺳﻨﺖﻫﺎ‪:‬‬
 ‫‪37‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫أ‪ -‬اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﺿﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ اوراد و اذﮐﺎر ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺮاﯾﺶ اﺟﺮ )‪ (٥٠٠‬ﺻﺪﻗﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪» :‬ﻫﺮ‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﻟﻠﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﺮ اﻟﻠﻪ اﮐﺒﺮ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﺮ اﻟﺤﻤﺪ‬
‫اﻟﻠﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﺮ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﻟﻠﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪) .«..‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ اورادﻫﺎ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻧﻤﺎﯾﺪ )‪ (٥٠٠‬درﺧﺖ ﺑﺮاﯾﺶ در‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﮐﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ روزی رﺳﻮل اﮐﺮم ‪ ‬ﺑﺮ اﺑﻮﻫﺮﯾﺮه ﮔﺬر‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﺑﻮﻫﺮﯾﺮه ﻧﻬﺎﻟﯽ را ﻣﯽﮐﺎﺷﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»ای اﺑﻮ ﻫﺮﯾﺮه‪ ،‬آﯾﺎ راﻫﻨﻤﺎﺋﯽ ﻧﮑﻨﻢ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻧﻬﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ از اﯾﻨﺴﺖ؟« ﻋﺮض‬
‫ﮐﺮد‪ :‬ﺑﻠﻪ ای رﺳﻮل ﺧﺪا‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ واﳊﻤﺪﷲ وﻻ إﻟﻪ إﻻ‬
‫اﷲ واﷲ أﻛﱪ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦﻫﺎ ﺑﺮاﯾﺖ ﯾﮏ درﺧﺖ در ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﮐﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد«‪) .‬رواه اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ وﺻﺤﺤﻪ اﻷﻟﺒﺎﻧﯽ(‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮض آﯾﺖ اﻟﮑﺮﺳﯽ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻣﯿﺎن او و‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺠﺰ ﻣﺮگ ﻫﯿﭻ ﻣﺎﻧﻌﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮدن ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ داﺧﻞ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫د‪ -‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ اوراد و اذﮐﺎر ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻒ درﯾﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ه‪ -‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﺪ ﻫﺮﮔﺰ در دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﺧﻮار و ﻧﺎاﻣﯿﺪ‬
‫ﻧﻤﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬اوراد و اذﮐﺎر ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﮔﻮ ﯾﻨﺪهاش را ﻧﺎاﻣﯿﺪ‬
‫ﻧﻤﯽﮔﺮداﻧﺪ ‪) .«...‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫و‪ -‬ﮐﻢ و ﮐﺎﺳﺘﯽ ﮐﻪ در ﻧﻤﺎز ﻓﺮض ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﺟﺒﺮان ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬

 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪38‬‬

‫وم﴾‪.‬‬ ‫� َ�ٓ إ ِ َ� ٰ َه إ ِ َّ� ُه َو ٱ ۡل َ ُّ‬

‫� ٱ ۡل َق ُّي ُ‬ ‫‪ -۱‬آﯾﺖ اﻟﮑﺮﺳﯽ ﴿ٱ َّ ُ‬

‫ﻓﺎﯾﺪه آن‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺷﺐ از ﺷﺮ ﺟﻦ در اﻣﺎن اﺳﺖ و‬

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ از ﺷﺮ ﺟﻦ در اﻣﺎن ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ«‪) .‬رواه اﻟﻨﺴﺎﺋﯽ‬
‫وﺻﺤﺤﻪ اﻷﻟﺒﺎﻧﯽ(‪.‬‬
‫‪ -۲‬ﻣﻌﻮذات‪:‬‬
‫َ‬ ‫﴿قُ ۡل ُه َو ٱ َّ ُ‬
‫� أ َح ٌد﴾‬
‫و‬
‫َ‬
‫ُۡ ُ ُ َ ّ َۡ َ‬
‫﴿قل أعوذ بِر ِ‬
‫ب ٱلفل ِق﴾‪.‬‬
‫و‬
‫َ‬
‫ُۡ ُ ُ َ ّ‬
‫ب ٱ�َّ ِ‬
‫اس﴾‪.‬‬ ‫﴿قل أعوذ بِر ِ‬
‫رواه أﺑﻮ داود و اﻟﺘﺮﻣﺬی‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه آن‪» :‬ﮐﺴﯽ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬از ﺷﺮ ﻫﻤﻪ‬
‫ﭼﯿﺰ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد«‪.‬‬
‫َ َ َ َّ ُ ْ َ َ‬ ‫ْ‬
‫ﻚ ِﷲ َواﺤﻟ َ ْﻤ ُ‬ ‫َ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ ُْ ْ ُ‬
‫َ‬
‫اﷲ َوﺣﺪ ُه ﻻ‬ ‫ﷲ‪ ،‬ﻻ ِإﻪﻟ إِﻻ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺪ‬ ‫ِ‬ ‫‪» -٣‬أﺻﺒﺤﻨﺎ وأﺻﺒﺢ الﻤﻠ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َ ْ َ َ ُ َ ُ ْ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ َ ْ ُ َ ُ َ َ َ ُ ِّ َ ْ َ ْ ٌ َ ِّ ْ ُ َ‬
‫ﻚ َﺧ ْ َ‬
‫� َﻣﺎ ْ‬
‫ﻲﻓ‬ ‫ﺮﺷ�ﻚ ﻪﻟ‪ ،‬ﻪﻟ الﻤﻠﻚ وﻪﻟ اﺤﻟﻤﺪ وﻫﻮ ﻰﻠﻋ ﻞﻛ ﻲﺷ ٍء ﻗ ِﺪﻳﺮ‪ ،‬رب أﺳﺄل‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ َ ْ َ ُ َ َ ُ ْ ُ َ ْ َ ِّ َ ْ َ َ ْ َ ْ َ َ ِّ َ َ ْ َُ‬
‫ﻫﺬا اﻴﻟﻮمِ وﺧ� ﻣﺎ �ﻌﺪه‪ ،‬وأﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ ﺮﺷ ﻣﺎ ِﻲﻓ ﻫﺬا اﻴﻟﻮمِ وﺮﺷ ﻣﺎ �ﻌﺪه‪،‬‬
‫ﻚ ِﻣ ْﻦ َﻋ َﺬاب ﻲﻓ َّ‬ ‫َ ُ ْ ْ َ َ ِّ َ ُ ْ ُ َ‬ ‫َ ِّ َ ُ ْ ُ َ َ ْ َ‬
‫ﻜ َ‬
‫ﺎر‬‫ِ‬ ‫اﻨﻟ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑ‬ ‫ذ‬‫ﻮ‬ ‫ﻋ‬ ‫أ‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫‪،‬‬‫ﺮﺒ‬
‫ِ‬ ‫ﻜ‬
‫ِ‬ ‫اﻟ‬ ‫ء‬
‫ِ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﺳ‬‫و‬ ‫‪،‬‬‫ﻞ‬‫ِ‬ ‫ﺴ‬ ‫رب أﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ اﻟ‬
‫َْْ‬ ‫َ َ َ‬
‫ﺮﺒ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪ .‬و در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﺠﺎی » ﹶأ ﹾﺻ ﹶﺒ ﹾﺤﻨﹶﺎ« ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪:‬‬ ‫اب ِﻲﻓ اﻟﻘ ِ‬
‫وﻋﺬ ٍ‬
‫» ﹶأ ﹾﻣ ﹶﺴ ﹾﻴﻨﹶﺎ« و ﺑﺠﺎی »ﻫﺬا اﻟﻴﻮم« ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬ﻫﺬه اﻟﻠﻴﻠﺔ«‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪) :‬ﻣﺎ و ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﺷﺐ را ﺑﺮای ﺧﺪا ﺑﻪ ﺻﺒﺢ رﺳﺎﻧﯿﺪﯾﻢ‪ ،‬و ﺣﻤﺪ از آن‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻣﻌﺒﻮدی‪ ،‬ﺑﺠﺰ اﻟﻠﻪ ﮐﻪ ﯾﮑﺘﺎﺳﺖ و ﺷﺮﯾﮑﯽ ﻧﺪارد وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ و‬
 ‫‪39‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺣﻤﺪ ﻓﻘﻂ از آن اوﺳﺖ و او ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﻗﺎدر اﺳﺖ‪ .‬اﻟﻬﯽ! ﻣﻦ ﺧﯿﺮ آﻧﭽﻪ در اﯾﻦ روز اﺳﺖ و‬
‫ﺧﯿﺮ آﻧﭽﻪ ﺑﻌﺪ از آن اﺳﺖ را از از ﺗﻮ ﻣﯿﻄﻠﺒﻢ‪ ،‬و از ّ‬
‫ﺷﺮ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در اﯾﻦ روز و ﻣﺎ ﺑﻌﺪ آن‪،‬‬
‫وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯿﺒﺮم‪ .‬اﻟﻬﯽ! ﻣﻦ از ﺗﻨﺒﻠﯽ و ﺑﺪهىﻬﺎی ﭘﯿﺮی ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯿﺒﺮم‪ ،‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ!‬
‫ﻣﻦ از ﻋﺬاب آﺗﺶ و ﻗﺒﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯽ ﺑﺮم(‪.‬‬
‫َ َ ُ َ َ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ ْ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ْ َْ‬ ‫َّ‬
‫‪» -٤‬الﻠ ُﻬ َّﻢ ﺑِﻚ أﺻﺒَﺤﻨﺎ‪َ ،‬و�ِﻚ أم َﺴيﻨﺎ‪َ ،‬و�ِﻚ �ﻴَﺎ‪َ ،‬و�ِﻚ � ُﻤ ْﻮت َو�ِﻴﻟْﻚ‬
‫َ‬ ‫َ َْ َْ‬ ‫َّ‬ ‫ُّ ُ‬
‫اﻟنﺸ ْﻮ ُر«‪) .‬رواه اﻟﺘﺮﻣﺬی(‪ .‬و ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬الﻠ ُﻬ َّﻢ ﺑِﻚ أم َﺴيﻨﺎ‪َ ،‬و�ِﻚ‬
‫َ ْ َ ْ َ َ َ ََْ َ َ َ ُ ْ ُ َ َْ َ‬
‫ﻚ ال ْ َﻤﺼ ْ ُ‬
‫�«‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫أﺻﺒﺤﻨﺎ‪ ،‬و�ِﻚ �ﻴﺎ‪ ،‬و�ِﻚ �ﻤﻮت و�ِﻴﻟ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! ﺑﺎ ﻟﻄﻒ ﺗﻮ ﺻﺒﺢ ﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬و ﺑـﺎ ﻋﻨﺎﯾـﺖ ﺗـﻮ ﺑـﻪ ﺷـﺐ رﺳـﯿﺪﯾﻢ‪ ،‬و ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮ زﻧﺪه اﯾﻢ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮ ﻣﯿﻤﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬و رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ ﻣﺎ ﺑﺴﻮی ﺗﻮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ََ َ َ ْ‬ ‫َّ ُ َّ َ ْ َ َ ِّ ْ َ َ َ َّ َ ْ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ ْ‬
‫� َوأﻧﺎ �ﺒ ُﺪ َك‪َ ،‬وأﻧﺎ َﻰﻠﻋ �ﻬ ِﺪ َك‬ ‫‪» -٥‬الﻠﻬﻢ أﻧﺖ ر� ﻻ ِإﻪﻟ إِﻻ أﻧﺖ‪ ،‬ﺧﻠﻘﺘ ِ‬
‫َ َ ْ َ َ ْ َ َ ْ ُ َ ُ ْ ُ َ ْ َ ِّ َ َ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ َ ْ َ َ َ َ‬
‫ﻲﻠﻋ‪َّ،‬‬
‫َ‬
‫ووﻋ ِﺪك ﻣﺎ اﺳﺘﻄﻌﺖ‪ ،‬أﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ ﺮﺷ ﻣﺎ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬أﺑﻮء لﻚ ﺑِ ِﻨﻌﻤ ِﺘﻚ‬
‫ﺖ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬ ‫ﻻ أَﻧْ َ‬‫َ َ ُ ْ ُ َ ْ ْ َ ْ ْ ْ َ َّ ُ َ َ ْ ُ ُّ ُ ْ َ َّ‬
‫وأﺑﻮء ﺑِﺬﻧ ِﻲﺒ ﻓﺎﻏ ِﻔﺮ ِﻲﻟ ﻓ ِﺈﻧﻪ ﻻ �ﻐ ِﻔﺮ اﺬﻟﻧﻮب ِإ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻟﻬﯽ! ﺗﻮ ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻦ ﻫﺴﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺗﻮ ﻣﻌﺒﻮد دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺗﻮ ﻣﺮا آﻓﺮﯾـﺪی‪ ،‬و‬
‫ﻣﻦ ﺑﻨﺪهی ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬و ﺑﺮ ﭘﯿﻤﺎن و ﻋﺪهام ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ ﺧﻮد‪ ،‬ﭘﺎﯾﺒﻨﺪ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬و از ﺷـﺮ‬
‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم دادهام ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯿﺒﺮم‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻌﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮدهای‪ ،‬اﻋﺘﺮاف ﻣـﯽﮐﻨﻢ‪ ،‬و ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻨﺎﻫﻢ اﻗﺮار ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺮا ﺑﺒﺨﺸﺎی‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﺠﺰ ﺗﻮ ﮐﺴﯽ ﮔﻨﺎﻫﺎن را ﻧﻤﯽﺑﺨﺸﺎﯾﺪ«‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه آن‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺟﺎزم در وﻗﺖ ﺷﺐ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ ﭘﺲ در ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ﺑﻤﯿﺮد‬
‫ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ‪.‬‬
‫َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َّ ُ َّ ِّ ْ َ ْ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ َ ُ ْ ُ َ َ َ َ‬
‫ﻤﺣﻠﺔ َﻋ ْﺮ ِﺷﻚ‪َ ،‬و َمﻼﺋِ� َﺘﻚ‬ ‫‪» -٧‬الﻠﻬﻢ ِإ� أ�َﺻﺒﺤﺖ أﺷ ِﻬﺪك وأﺷ ِﻬﺪ‬
‫َ َ ْ َ َ ْ َ َ َّ َ َ ْ َ ُ َ َ َ َّ َ ْ َ َ ْ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َّ ُ َ َّ ً‬
‫َ‬
‫ﺮﺷ�ﻚ لﻚ وأن �ﻤﺪا‬ ‫ﻤﺟﻴﻊ ﺧﻠ ِﻘﻚ‪� ،‬ﻧﻚ أﻧﺖ اﷲ ﻻ إِﻪﻟ ِﻻ أﻧﺖ وﺣﺪك ﻻ ِ‬ ‫و ِ‬
‫َ‬
‫� أ� َْم َﺴﻴْ ُ‬‫ِّ‬ ‫َّ‬ ‫َُْ َ ََُ ْ َ‬
‫ﺖ« ‪.‬‬ ‫ﻚ«‪) .‬ﭼﻬﺎر ﺑﺎر(‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬الﻠ ُﻬ َّﻢ إ ْ‬ ‫�ﺒﺪك ورﺳﻮل ِ‬
‫ِ‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪40‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻟﻬﯽ! ﻣﻦ در اﯾﻦ ﺻﺒﺢ ﮔﺎه‪ ،‬ﺗﻮ را و ﺣﺎﻣﻼن ﻋﺮش و ﺗﻤﺎم ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻧﺖ و ﮐﻠﯿﻪ‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺗﻮ را ﮔﻮاه ﻣﯽﮔﯿﺮم ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﻮ اﻟﻠﻪ ﻫﺴﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺗﻮ ﻣﻌﺒﻮد دﯾﮕﺮی »ﺑﺤﻖ« وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬ﺗﻮ ﯾﮕﺎﻧﻪای و ﺷﺮﯾﮑﯽ ﻧﺪاری‪ ،‬و ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﺑﻨﺪه و ﻓﺮﺳﺘﺎده ی ﺗﻮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه آن‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﯾﺎ ﺷﺐ ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ او‬
‫را از آﺗﺶ آزاد ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ ْ َ َ ْ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ‬ ‫‪» -٨‬الﻠَّ ُﻬ َّﻢ َﻣﺎ أ ْﺻﺒَ َﺢ ْ‬
‫ﻲﺑ ِﻣ ْﻦ ﻧِﻌ َﻤ ٍﺔ أ ْو ﺑِﺄ َﺣ ٍﺪ ِﻣ ْﻦ ﺧﻠ ِﻘﻚ ﻓ ِﻤﻨﻚ َوﺣﺪ َك ﻻ‬
‫ِ‬
‫َ ْ َ َ َ َ َ َ ْ َ ْ ُ َ َ َ ُّ ُْ‬
‫ﺮﺷ�ﻚ لﻚ‪ ،‬ﻓﻠﻚ اﺤﻟﻤﺪ ولﻚ الﺸﻜﺮ«‪ .‬رواه أﺑﻮداود واﻟﻨﺴﺎﺋﯽ ﻓﯽ ﻋﻤﻞ اﻟﯿﻮم واﻟﻠﯿﻠﺔ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻟﻬﯽ! ﻫﺮ ﻧﻌﻤﺘﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎل ﻣﻦ ﯾﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺷﺪه‪،‬‬
‫از ﻃﺮف ﺗﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮ ﺷﺮﯾﮑﯽ ﻧﺪاری‪ ،‬ﭘﺲ ﺳﺘﺎﯾﺶ و ﺷﮑﺮ از ِآن ﺗﻮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه آن‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ ﺷﮑﺮ ﻫﻤﺎن روزش را ادا ﮐﺮده اﺳﺖ‪،‬‬
‫و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ ﺷﮑﺮ ﻫﻤﺎن ﺷﺒﺶ را ادا ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺮﺼ ْي‪،‬‬ ‫ﻲﻓ ﺑَ َ‬
‫� ْ‬
‫ِ‬ ‫ﻲﻌ‪ ،‬الﻠَّ ُﻬ َّﻢ َﺎﻋ ِﻓ ْ‬
‫ﻲﻓ َﺳ ْﻤ ْ‬
‫� ْ‬
‫ِ‬ ‫�‪ ،‬الﻠَّ ُﻬ َّﻢ َﺎﻋﻓِ ْ‬ ‫ِ‬ ‫‪» -٩‬الﻠَّ ُﻬ َّﻢ َﺎﻋﻓِ ْ‬
‫� َْ‬
‫ﻲﻓ ﺑَ َﺪ ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ َ َّ َ ْ َ َّ ُ َّ َ ُ ْ ُ َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ ْ َ َ ُ ْ ُ َ ْ َ َ‬
‫اب‬
‫ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ أﻧﺖ‪ ،‬الﻠﻬﻢ أﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ اﻟ�ﻔ ِﺮ‪ ،‬واﻟﻔﻘ ِﺮ‪ ،‬وأﻋﻮذ ﺑِﻚ ِﻣﻦ ﻋﺬ ِ‬
‫ﺖ«‪) .‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪ .‬رواه أﺑﻮ داود وأﺣﻤﺪ‪.‬‬ ‫ﻻ أَﻧْ َ‬
‫ْ َ ْ َ َ َ َّ‬
‫ﺮﺒ‪ ،‬ﻻ إِﻪﻟ إِ‬
‫اﻟﻘ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! در ﺑﺪﻧﻢ ﻋﺎﻓﯿﺖ ده‪ ،‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! در ﮔﻮﺷﻢ ﻋﺎﻓﯿﺖ ده‪ ،‬ﺧﺪاﯾﺎ! در ﭼﺸـﻤﻢ‬
‫ﻋﺎﻓﯿﺖ ده‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺗﻮ ﻣﻌﺒﻮد دﯾﮕﺮی »ﺑﺤﻖ« وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬از ﮐﻔﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯿﺒﺮم‪ ،‬از ﻓﻘـﺮ ﺑـﻪ ﺗـﻮ‬
‫ﭘﻨﺎه ﻣﯿﺒﺮم‪ ،‬از ﻋﺬاب ﻗﺒﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯿﺒﺮم‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺗﻮ ﻣﻌﺒﻮد دﯾﮕﺮی »ﺑﺤﻖ« وﺟﻮد ﻧﺪارد«‪.‬‬
‫ْ ْ‬ ‫ُّ ْ‬ ‫َ ْ َ ُ َ َ َ َّ ُ َ َ َ ْ َ َ َّ ْ ُ ُ‬
‫ﺖ َوﻫ َﻮ َرب اﻟ َﻌ ْﺮ ِش اﻟ َﻌ ِﻈﻴ ِﻢ«‪.‬‬ ‫‪» -١٠‬ﺣﺴ ِﻲﺒ اﷲ ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ ﻫﻮ ﻋﻠﻴ ِﻪ ﺗﻮ�‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫)ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪) .‬أﺧﺮﺟﻪ اﺑﻦ اﻟﺴﻨﯽ ﻣﺮﻓﻮﻋﺎ وأﺑﻮداود ﻣﻮﻗﻮﻓﺎ(‪.‬‬
‫ّ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻟﻠﻪ ﺑﺮای ﻣﻦ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺠﺰ او ﻣﻌﺒﻮد دﯾﮕﺮی »ﺑﺤﻖ« ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﺗﻮ ﺗﻮﮐـﻞ‬
‫ﮐﺮدم و او ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺮش ﺑﺰرگ اﺳﺖ«‪] .‬اﯾﻦ دﻋﺎ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد[‪.‬‬
 ‫‪41‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﻓﺎﯾﺪهاش‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ‪ ٧‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺑﮕﻮ ﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ او را از ﻫﺮ اﻣﺮ‬

‫دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َّ ُ َّ ِّ ْ ْ ُ َ‬ ‫َّ ُ َّ ِّ ْ َ ْ َ ُ َ‬
‫ﻚ اﻟْ َﻌ ْﻔ َﻮ َواﻟْ َﻌﺎ�ﻴَ َﺔ ْ ُّ ْ َ‬
‫� أﺳﺄلﻚ‬ ‫اﻵﺧ َﺮ ِة‪ ،‬الﻠﻬﻢ ِإ‬
‫ﻲﻓ اﺪﻟ�ﻴﺎ َو ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫‪» -١١‬الﻠﻬﻢ ِإ� أﺳﺄل‬
‫َ‬
‫ْ َ ْ َ َ ْ َ َ َ ْ ْ ْ َ ُ ْ َ َ َ ْ ْ َ َ ْ َّ ُ َّ ْ‬
‫اﺳ ُ ْ‬
‫ﺮﺘ َﻋ ْﻮ َر ْ‬
‫اﻲﺗ‪َ ،‬وآ ِﻣ ْﻦ‬ ‫اﻟﻌﻔﻮ واﻟﻌﺎ ِ�ﻴﺔ ِﻲﻓ ِدﻳ ِ� ود�ﻴﺎي‪ ،‬وأﻫ ِ�‪ ،‬وﻣ ِﺎﻲﻟ‪ ،‬الﻠﻬﻢ‬
‫ِ‬
‫�‪َ ،‬و َ� ْﻦ َﺷ َﻤ ْ‬
‫ﺎﻲﻟ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻲﻔ‪َ ،‬و َ� ْﻦ ﻳَ ِﻤﻴْ ْ‬‫� ﻳَ َﺪ َّي‪َ ،‬و ِﻣ ْﻦ َﺧﻠْ ْ‬ ‫َ ْ َ ْ َّ ُ َّ ْ ْ ْ ْ َ ْ‬
‫روﺎﻋ ِﻲﺗ‪ ،‬الﻠﻬﻢ اﺣ ِﻔﻈ ِ� ِﻣﻦ � ِ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ْ َْ ََ ُ ُْ ْ َ َ َ ُ‬
‫ﻲﺘ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ(‪.‬‬ ‫ﻚ أ ْن أ ْ�ﺘَ َﺎل ِﻣ ْﻦ َﺤﺗْ ْ‬ ‫�‪ ،‬وأﻋﻮذ ﺑِ ِﻌﻈﻤ ِﺘ‬ ‫و ِﻣﻦ ﻓﻮ ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻟﻬﯽ! ﻋﻔـﻮ و ﻋﺎﻓﯿﺖ دﻧـﯿﺎ و آﺧﺮت را از ﺗـﻮ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ‪ .‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! ﻋﻔﻮ و ﻋﺎﻓﯿﺖ‬
‫دﯾﻦ‪ ،‬دﻧﯿﺎ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده و ﻣﺎﻟﻢ را از ﺗﻮ ﻣﺴﺄﻟﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻢ‪ .‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! ﻋﯿﻮب ﻣﺮا ﺑﭙﻮﺷﺎن و ﺗﺮس ﻣﺮا ﺑﻪ‬
‫ّ‬
‫اﯾﻤﻨﯽ ﻣﺒﺪل ﺳﺎز‪ .‬اﻟﻬﯽ! ﻣﺮا از ﺟﻠﻮ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ‪ ،‬ﺳﻤﺖ راﺳﺖ و ﭼﭗ و ﺑﺎﻻی ﺳﺮم‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﯽ و ﻋﻈﻤﺖ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯿﺒﺮم از اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻄﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ از ﻃﺮف ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮم«‪.‬‬
‫َ َّ ُ ّ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َّ ُ َّ َ َ ْ َ ْ َ َّ َ َ‬
‫ﻲﺷ ٍء‬ ‫ﻞﻛ َ ْ‬ ‫ﻷَ‬ ‫ات َوا‬ ‫ﺎد ِة ﻓَ ِ َ َّ َ َ‬
‫ِ‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫‪،‬‬‫ض‬ ‫ِ‬ ‫ر‬ ‫ﺎﻃﺮ الﺴﻤﻮ ِ‬ ‫ﺐ والﺸﻬ‬ ‫‪» -١٢‬الﻠﻬﻢ ﺎﻋلِﻢ اﻟﻐﻴ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ْ َ ُ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ َّ‬
‫ﺮﺷ‬ ‫ﻲﺴ‪َ ،‬و ِﻣ ْﻦ َ ّ‬ ‫ﺮﺷ َ� ْﻔ ِ ْ‬ ‫ﻚ ِﻣ ْﻦ َ ّ‬ ‫ُُْ َ‬
‫ﺑ‬ ‫ذ‬‫ﻮ‬ ‫ﻋ‬ ‫أ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺖ‬‫ﻻ أﻧ ْ َ‬ ‫وم ِﻠﻴﻜﻪ‪ ،‬أﺷﻬﺪ أن ﻻ ِإﻪﻟ ِإ‬
‫ِ‬ ‫ِ َ َ ِ‬
‫َ‬ ‫ً‬ ‫ﻰﻠﻋ َ� ْﻔ ِ ْ‬ ‫ََ ْ ََْ َ ََ‬ ‫َّ‬
‫الﺸﻴْ َﻄ َ‬
‫ﻲﺴ ُﺳ ْﻮءا‪ ،‬أ ْو أ ُﺟ َّﺮ ُه ِإﻰﻟ ُم ْﺴ ِﻠ ٍﻢ«‪) .‬رواه‬ ‫ﺮﺘف‬ ‫ﺮﺷ ِ� ِﻪ‪ ،‬وأن أ� ِ‬
‫ﺎن و ِ ِ‬
‫ِ‬
‫اﻟﺘﺮﻣﺬی وأﺑﻮداود(‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! ای داﻧﻨﺪهی ﻧﻬﺎن و آﺷﮑﺎر‪ ،‬آﻓﺮﯾﺪﮔﺎر آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﭘﺮوردﮔـﺎر و‬
‫ﺷـﺮ ﻧﻔـﺲ و از ّ‬
‫ﺷـﺮ‬ ‫ﻣﺎﻟﮏ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ‪ ،‬ﻣﻦ ﮔﻮاﻫﯽ ﻣﯽدﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺠﺰ ﺗﻮ‪ ،‬ﻣﻌﺒﻮد دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬از ّ‬
‫ﺷﯿﻄﺎن و دام ﻓﺮﯾﺒﺶ‪ ،‬و از اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻮد ﻣﺮﺗﮑﺐ ﮐﺎر ﺑﺪی ﺷﻮم و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺪی ﺑﺮﺳـﺎﻧﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه ﻣﯽﺑﺮم«‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫ُ‬
‫الﺴ َﻤﺎ ِء َوﻫ َﻮ‬ ‫اﺳ ِﻤ ِﻪ َ ْ‬
‫ﻲﺷ ٌء ﻲﻓ اﻷ َرض َوﻻ ﻲﻓ َّ‬
‫ِ‬
‫ْ َ ُ ُّ َ َ ْ‬
‫اﺬﻟي ﻻ ﻳﺮﻀ ﻣﻊ‬ ‫ﷲ ِ‬ ‫‪ �» -١٣‬ا ِ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َّ ْ ْ ْ‬
‫الﺴ ِﻤﻴ ُﻊ اﻟ َﻌ ِﻠﻴ ُﻢ«‪ ٣) .‬ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪) ،‬رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ وأﺣﻤﺪ(‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪاﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺎم وی ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ در زﻣﯿﻦ و آﺳﻤﺎن‪ ،‬ﮔﺰﻧﺪی ﻧﻤﯿﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫او ﺷﻨﻮا و داﻧﺎ اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪42‬‬
‫ً‬ ‫َ‬ ‫ﻼمِ دﻳْﻨﺎً‪َ ،‬و� ُﻤ َ‬
‫ًَّ َ ْ َ‬ ‫َ ْ ُ‬
‫ﺤ َّﻤ ٍﺪ ‪ ‬ﻧ ِب ًّﻴﺎ َو َر ُﺳ ْﻮﻻ«‪) .‬ﺳﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺎﻹﺳ‬
‫ﷲ ر�ﺎ‪ ،‬و�ِ ِ‬
‫‪» -١٤‬ر ِﺿﻴﺖ ﺑِﺎ ِ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪) .‬رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی واﻟﻨﺴﺎﺋﯽ وأﺣﻤﺪ(‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﻪ رﺑﻮﺑﯿﺖ اﻟﻠﻪ‪ ،‬و ﺑـﻪ داﺷـﺘﻦ دﯾـﻦ اﺳـﻼم‪ ،‬و ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮی ﻣﺤﻤـﺪ ‪ ‬راﺿـﯽ و‬
‫ﺧﺸﻨﻮد ﻫﺴﺘﻢ«‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪهاش‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرگ روز‬
‫ﻗﯿﺎﻣﺖ او را ﺧﻮﺷﻨﻮد و راﺿﯽ ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ«‪.‬‬
‫َ ْ ْ ُ َّ ُ َ َ َ ْ ْ َ‬ ‫ﺚ أَ ْﺻﻠ ْ‬
‫َ َ ُّ َ َ ُّ ْ ُ َ َ َ َ َ ْ َ ْ ُ‬
‫� إِﻰﻟ‬‫ِ‬ ‫ﻠ‬ ‫�‬
‫ِ‬ ‫ﺗ‬ ‫ﻻ‬‫و‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻠﻛ‬ ‫�‬ ‫ِ‬ ‫ﺄ‬‫ﺷ‬ ‫ﻲﻟ‬
‫ِ‬ ‫ﺢ‬ ‫ِ‬ ‫‪» -١٥‬ﻳﺎ ﻲﺣ ﻳﺎ �ﻴﻮم ﺑِﺮﻤﺣ ِﺘﻚ أﺳﺘ ِﻐﻴ‬
‫َْ ْ َ ََْ َْ‬
‫�«‪) .‬رواه اﻟﺤﺎﮐﻢ وﺻﺤﺤﻪ وواﻓﻘﻪ اﻟﺬﻫﺒﯽ(‪.‬‬ ‫�ﻔ ِﻲﺴ ﻃﺮﻓﺔ � ٍ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ای زﻧـﺪه و ﭘﺎ ﺑـﺮﺟﺎ! ﺑـﻪ وﺳﯿﻠﻪ ی رﺣﻤﺖ ﺗـﻮ از ﺗـﻮ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ‪ ،‬ﻫﻤـﻪ‬
‫ی اﻣﻮرم را اﺻﻼح ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ ،‬و ﻣﺮا ﺑﻪ اﻧﺪازه ی ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد رﻫﺎ ﻣﮑﻦ«‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ َ َ ََ‬
‫ﻰﻠﻋ َﻠﻛ َ‬ ‫َ ْ َ ْ َ ََ‬
‫اﻹﺧﻼ ِص‪َ ،‬و َﻰﻠﻋ ِدﻳْ ِﻦ ﻧ ِب ِّﻴﻨﺎ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ﺔ‬ ‫ﻤ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫مِ‬ ‫ﻼ‬ ‫ﺳ‬‫اﻹ‬
‫ِ ِ ِ‬‫ة‬ ‫َ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻰﻠﻋ ﻓ ْ‬
‫ﻄ‬ ‫‪» -١٦‬أﺻﺒﺤﻨﺎ‬
‫َ‬
‫ﻰﻠﻋ مﻠَّﺔ أﺑيْﻨَﺎ إﺑْ َﺮاﻫﻴْ َﻢ‪َ ،‬ﺣﻨﻴْﻔﺎ ً ُم ْﺴﻠﻤﺎ ً َو َﻣﺎ َﺎﻛ َن ﻣ َﻦ ال ْ ُﻤ ْﺮﺸ� ْ َ‬
‫َ ََ‬ ‫َُ‬
‫�«‪.‬‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِ ِ‬ ‫� َّﻤ ٍﺪ ‪ ،‬و‬
‫)رواه أﺣﻤﺪ(‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻣﺎ ﺑﺮ ﻓﻄﺮت اﺳﻼم‪ ،‬ﮐﻠﻤـﻪ ی اﺧـﻼص‪ ،‬دﯾـﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﻣـﺎن ﻣﺤﻤـﺪ ‪‬و آﺋـﯿﻦ‬
‫ﭘﺪرﻣﺎن اﺑﺮاﻫﯿﻢ؛ ﺻﺒﺢ ﮐـﺮدﯾﻢ‪ ،‬ﻫﻤـﺎن اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽﮐـﻪ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ ﺳـﻮی ّ‬
‫ﺣـﻖ‪ ،‬ﺗﻤﺎﯾـﻞ داﺷـﺖ و‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮد‪ ،‬و از ﻣﺸﺮﮐﺎن ﻧﺒﻮد«‪.‬‬
‫ْ‬ ‫ُ ْ َ َ‬
‫ﷲ َو ِﺤﺑَﻤ ِﺪهِ«‪ ١٠٠) .‬ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪) ،‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪» -١٧‬ﺳﺒﺤﺎن ا ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﭘﺎک و ّ‬
‫ﻣﻨﺰه اﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻦ ﺳﺘﺎﯾﺶ او را ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﻢ«‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪهاش‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮔﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﮐﺴﯽ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ از او ﺗﻮﺷﻪای ﻧﯿﺎورده‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺷﺨﺼﯽ ک ﻣﺎﻧﻨﺪ وی ﮔﻔﺘﻪ ﯾﺎ ﺑﺮ آن اﻓﺰوده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه دﯾﮕﺮش‪» :‬ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ ﺑﺨﺸﯿﺪه ﻣﯽﮔﺮدد اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪﮐﻒ دﯾﺎر ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
 ‫‪43‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬
‫ُ َ ُ ِّ‬ ‫َ ْ َ ُ َ َ ْ َ َُ َُ ُْ ْ ُ َ َُ ْ ْ‬ ‫َ َ َّ‬
‫ﻪﻟ اﺤﻟَﻤ ُﺪ‪َ ،‬وﻫ َﻮ َﻰﻠﻋ ﻞﻛ‬ ‫ﷲ وﺣﺪه ﻻ ِ‬
‫ﺮﺷ�ﻚ ﻪﻟ‪ ،‬ﻪﻟ الﻤﻠﻚ و‬ ‫‪» -١٨‬ﻻ ِإ ِﻪﻟ إِﻻ ا ِ‬
‫َ ْ َ‬
‫ﻲﺷ ٍء ﻗ ِﺪﻳْ ٌﺮ«‪) .‬ﺻﺪ ﺑﺎر ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ(‪) .‬روه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺠﺰ اﻟﻠﻪ ﻣﻌﺒﻮد دﯾﮕﺮی »ﺑﺤﻖ« ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬او ﺷﺮﯾﮑﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ از ِآن‬
‫اوﺳﺖ‪ ،‬و او ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﺗﻮاﻧﺎ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪهاش‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ روزی ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﺛﻮاب ﮐﺮدن آزادﮐﺮدن ده ﻏﻼم دارد‪.‬‬
‫‪ -٢‬و ﺻﺪ ﻧﯿﮑﯽ ﺑﺮاﯾﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -٣‬و ﺻﺪ ﮔﻨﺎه از او ﭘﺎک ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -٤‬و ﺗﺎﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﺮاﯾﺶ ﺳﻨﮕﺮ و ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه ﻣﯽﺷﻮد از ﺷﯿﻄﺎن‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺣﺪﯾﺚ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ ْ َْ ُ َ َُ‬
‫اﷲ َوأﺗ ْﻮ ُب إِﻴﻟْ ِﻪ«‪) .‬ﺻﺪ ﺑﺎر در روز ﮔﻔﺘﻦ(‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری‬ ‫‪» -١٩‬أﺳﺘﻐ ِﻔﺮ‬
‫وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻣﻦ از اﻟﻠﻪ ﻃﻠﺐ آﻣﺮزش ﻣﯽﮐﻨﻢ و ﺑﻪ ﺳﻮی او ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدم«‪.‬‬
‫ً َ ً َ ً‬ ‫ً‬ ‫َّ ُ َّ ِّ ْ َ ْ َ ُ َ ْ ً َ ً‬
‫� أﺳﺄلﻚ ِﻋﻠﻤﺎ ﻧﺎﻓِﻌﺎ‪َ ،‬و ِر ْزﻗﺎ َﻃﻴِّﺒﺎ‪َ ،‬و� َﻤﻼ ُﻣﺘَﻘ َّﺒﻼ«‪ .‬در‬ ‫‪» -٢٠‬الﻠﻬﻢ ِإ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺒﺢ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪) .‬رواه اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ(‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺎر اﻟﻬﺎ! از ﺗﻮ ﻋﻠﻢ ﺳﻮدﻣﻨﺪ‪ ،‬رزق ﭘﺎک و ﻋﻤﻞ ﻣﻘﺒﻮل ﻣﺴﺄﻟﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻢ«‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫ََ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ ْ َ َ‬
‫ﷲ َو ِﺤﺑَﻤ ِﺪ ِه‪َ :‬ﻋﺪد ﺧﻠ ِﻘ ِﻪ‪َ ،‬و ِرﺿﺎ �ﻔ ِﺴ ِﻪ‪َ ،‬و ِزﻧﺔ َﻋ ْﺮ ِﺷ ِﻪ َو ِﻣﺪاد‬
‫‪» -٢١‬ﺳﺒﺤﺎن ا ِ‬
‫َ‬
‫ﻠﻛ َﻤﺎﺗِ ِﻪ«‪) .‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪) ،‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺗﺴﺒﯿﺢ و ﭘﺎﮐﯽ اﻟﻠﻪ و ﺳﺘﺎﯾﺶ او را ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد آﻓﺮﯾﺪﮔﺎﻧﺶ ﺧﺸﻨﻮدىﺎش و‬
‫ﺳﻨﮕﻨﯽ ﻋﺮﺷﺶ و ﺟﻮﻫﺮ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ‪ ،‬ﺑﯿﺎن ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﻢ«‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫ﺎﻣﺎت ِﻣ ْﻦ َ ِّ‬
‫َّ َّ‬ ‫َ ُُْ َ‬
‫ﺮﺷ َﻣﺎ ﺧﻠ َﻖ«‪) .‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﻫﻨﮕﺎم‬ ‫ِ‬ ‫اﺘﻟ‬ ‫ﷲ‬ ‫�ﻠ َ‬
‫‪» -٢٢‬أﻋﻮذ ﺑِ ِ ِ ِ‬
‫ا‬ ‫ﺎت‬ ‫ﻤ‬
‫ﺷﺐ(‪) .‬رواه اﻟﺘﺮﻣﺬی واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ وأﺣﻤﺪ(‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪44‬‬

‫و ﻫﺮ ﺑﺎر اﯾﻦ اذﮐﺎر را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻨﺘﯽ از ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺮای‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﭘﺎداش ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮ اﯾﻦ اذﮐﺎر ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از روی اﺧﻼص و راﺳﺘﯽ و ﯾﻘﯿﻦ اﯾﻦ اذﮐﺎر را‬
‫ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪ ،‬و ﺳﻌﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻣﻌﺎﻧﯽ و ﻣﻔﻬﻮم آﻧﻬﺎ را در اﺧﻼق و زﻧﺪﮔﯽ و روزﻣﺮهاش ﭘﯿﺎده‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻣﺮدم‬

‫‪ -۱‬ﺳﻼم‬
‫از رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﺳﺆال ﺷﺪ‪ :‬ﮐﺪام اﺳﻼم ﺧﻮب اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻏﺬا ﺑﺪﻫﯽ‪ ،‬و ﺑﺮ ﻫﺮ‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻧﻤﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﻼم ﺑﮑﻨﯽ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﻣﺮدی ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬وارد ﺷﺪ آﻧﮕﺎه ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﯿﮑﻢ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺟﻮاﺑﺶ‬
‫را داد‪ ،‬آن ﻣﺮد ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ده ﺗﺎ« ﺳﭙﺲ ﺷﺨﺼﯽ دﯾﮕﺮی آﻣﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﯿﮑﻢ ورﺣﻤﮥ اﷲ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺟﻮاﺑﺶ را داد‪ ،‬آن ﻣﺮد ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺣﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﯿﺴﺖ ﺗﺎ« ﺳﭙﺲ ﺷﺨﺺ دﯾﮕﺮی آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ‬
‫ورﲪﺔ اﷲ وﺑﺮﻛﺎﺗﻪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺟﻮاﺑﺶ را داد‪ ،‬آﻧﻤﺮد ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺳﯽ ﺗﺎ«‪.‬‬
‫)رواه أﺑﻮداود وﺣﺴﻨﻪ اﻟﺘﺮﻣﺬی(‪.‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ای ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬آﻧﮑﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﻼم را ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻤﯽﮔﻮ ﯾﺪ ﭼﻘﺪر اﺟﺮ ﭘﺎداش را‬
‫از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﻨﺪ ‪ ٣٠‬ﻧﯿﮑﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورد و ﻫﺮ ﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎ‬
‫ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻘﺪﯾﺮ ﺑﻪ ده ﻧﯿﮑﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮔﺮدد ﭘﺲ ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﮑﯿﻬﺎی ﺳﻼم ‪ ٣٠٠‬ﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬و‬
 ‫‪45‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﮔﺎﻫﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ای ﺑﺮادر ﻋﺰ ﯾﺰم زﺑﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﺮدن ﻟﻔﻆ ﺳﻼم‬
‫ﺗﺎ »ﺑﺮﮐﺎﺗﻪ« ﻋﺎدت ﺑﺪه ﺗﺎ اﯾﻦ ﭘﺎداش ﺑﺰرگ را ﺑﺪﺳﺖ آوری‪.‬‬
‫ً‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﺳﻼم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﺿﺮﯾﻦ در ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻼم ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺑﯿﺮون ﺷﺪن از ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ورود ﺑﻪ ﻣﻨﺰل‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺮوج از ﻣﻨﺰل ‪ ...‬ای ﺑﺮادر‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻦ ﮐﻪ ﺳﻨﺖ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ وﻗﺘﯽ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ از ﮐﺴﯽ ﺟﺪا ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻼم ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪:‬‬
‫»ﻫﺮ ﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ وارد ﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻼم ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﮔﺎه ﺧﻮاﺳﺖ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺟﺪا ﺷﻮد ﻧﯿﺰ ﺳﻼم ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺳﻼم اوﻟﯽ ﺳﺰاوارﺗﺮ از دوﻣﯽ ﻧﯿﺴﺖ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود‬
‫واﻟﺘﺮﻣﺬی(‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ ﺳﻼمﮐﺮدن ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﺪ و در ﻫﺮ ورود و ﺧﺮوج از ﻣﺴﺠﺪ و‬
‫ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬و ﻣﺤﻞ ﮐﺎر و در راه و ﻫﻨﮕﺎم ﻣﮑﺎﻟﻤﺎت ﺗﻠﻔﻨﯽ‪ ،‬و ‪ ...‬در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﯿﺶ از ‪٢٠‬‬
‫ﺑﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -۲‬ﻟﺒﺨﻨﺪزدن‬
‫ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮﮔﺰ ﭼﯿﺰی از )ﮐﺎرﻫﺎی( ﺧﻮب و ﻧﯿﮏ را‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﻧﺸﻤﺎر‪ ،‬اﮔﺮ ﮐﻪ ﺑﺮادر )ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺖ( را ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻼﻗﺎت ﮐﻨﯽ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -۳‬ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﮐﺮدن‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ دو ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﻣﻼﻗﺎت‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﭘﺲ دﺳﺖ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺶ از اﯾﻨﮑﻪ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫ﺟﺪا ﺷﻮﻧﺪ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺸﺎن آﻣﺮزﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد«‪) .‬رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ(‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺑﺪاﻧﮑﻪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﻼم و ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﺮ دﯾﺪار ﻣﺴﺘﺤﺐ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪46‬‬

‫ﭘﺲ ای ﺑﺮادر ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﺑﮑﻮش ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺳﻼم ﻣﯽﮐﻨﯽ ﺑﺎ ﭼﻬﺮهای‬

‫ﺑﺎز وﺧﻨﺪان ﺑﺎ او ﻣﻼﻗﺎت ﮐﻨﯽ و دﺳﺖ او را ﺑﮕﯿﺮی و ﺑﺎ وی ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﯾﮏ وﻗﺖ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﻨﺖ ﻋﻤﻞ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﮔﻔﺘﺎر ﻧﯿﮑﻮ )ﮐﻠﻤﻪ ﻃﯿﺒﻪ(‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرگ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َّ‬ ‫َ ۡ َ ُ َّ َّ ۡ َ َ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُ ْ َّ‬ ‫ُ ّ‬
‫�غ بَ ۡي َن ُه ۡ ۚم إِن‬ ‫﴿ َوقل لِعِ َبادِي َ�قولوا ٱل ِ� ِ� أحسنۚ إِن ٱلشي�ٰن ي‬
‫لش ۡي َ�ٰ َن َ� َن ل ِۡ� َ ٰ َ ٗ ُّ ٗ‬
‫�� ِن ع ُد ّو� مبِينا ‪] ﴾٥٣‬اﻹﺳﺮاء‪.[۵۳ :‬‬
‫َّ‬
‫ٱ‬
‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﻢ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺳﺨﻨﯽ را ﺑﮕﻮ ﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺷﯿﻄﺎن ﻣﯿﺎن ﺷﺎن‬
‫دﺷﻤﻨﯽ و آﺷﻮب ﻣﯽ اﻓﮕﻨﺪ زﯾﺮا ﮐﻪ ﺷﯿﻄﺎن دﺷﻤﻦ آﺷﮑﺎر اﻧﺴﺎن اﺳﺖ«‪.‬‬
‫و رﺳﻮل اﮐﺮم ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮب و ﻧﯿﮏ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری‬
‫و ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﻧﯿﮑﻮ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ذﮐﺮ و دﻋﺎ و ﺳﻼم وﻣﺪح و ﺳﺘﺎﯾﺶ و ادب ﺑﺰرﮔﻮاری در اﺧﻼق‬
‫و ﮐﺮدار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮب و ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎدو در اﻧﺴﺎن اﺛﺮ ﻣﯽﮔﺬارد و ﺧﺎﻃﺮ او را آﺳﻮده‬
‫ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ و آراﻣﺶ ﺑﻪ دل او وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﻧﯿﮑﻮ و ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه‪ :‬ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن ﻧﻮر و ﻫﺪاﯾﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﻠﺐ ﻣﺆﻣﻦ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ای ﺑﺮادر ﺑﺰرﮔﻮار‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدهای ﮐﻪ از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺐ ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﻧﯿﮑﻮ و‬
‫ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را آﺑﺎد ﮐﻨﯽ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺮت‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪت‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﺎن و‬
‫دوﺳﺘﺎﻧﺖ‪ ،‬و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰاراﻧﺖ وﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺳﺮ و ﮐﺎر داری ﻫﻤﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺳﺨﻦ و‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﻧﯿﮏ و ﭘﺴﻨﺪﯾﺪهات ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻏﺬا ﺧﻮردن‬

 ‫‪47‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺳﻨﺘﻬﺎی ﻗﺒﻞ از ﻏﺬا و ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺮف ﻏﺬا‪:‬‬

‫‪ -١‬ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺎم ﺧﺪا‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺑﺎ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺧﻮردن‪.‬‬
‫‪ -٣‬از ﺟﻠﻮی ﺧﻮد ﺧﻮردن‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﯾﮑﺠﺎ در ﯾﮏ ﺣﺪﯾﺚ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪» :‬ای ﭘﺴﺮ‪ ،‬ﻧﺎم ﺧﺪا را ﺑﮕﯿﺮ‬
‫و ﺑﺎ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺑﺨﻮر‪ ،‬و از ﺟﻠﻮ ﺧﻮدت ﺑﺨﻮر«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﭘﺎک ﻧﻤﻮدن ﻟﻘﻤﻪ و ﺧﻮردن آن اﮔﺮ ﮐﻪ از دﺳﺖ ﺑﯿﻔﺘﺪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه‬
‫ﻟﻘﻤﻪی ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ اﻓﺘﺎد‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ آن ﭼﺴﺒﯿﺪه ﭘﺎک ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ آن را‬
‫ﺑﺨﻮرد«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﺑﺎ ﺳﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻏﺬا ﺧﻮردن‪» :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﺑﺎ ﺳﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻏﺬا‬
‫ﻣﯽﺧﻮردﻧﺪ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ً‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭼﻨﯿﻦ ﻏﺬا ﻣﯽﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ ﮐﺎر اﻓﻀﻞ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﻧﯿﺎز و ﺿﺮورﺗﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻧﺸﺴﺘﻦ‪ :‬زاﻧﻮ ﺑﺰﻧﺪ و ﺑﺮ ﮐﻒ ﭘﺎﻫﺎﯾﺶ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺎی راﺳﺖ را اﯾﺴﺘﺎده‬
‫ﻧﮕﻪ دارد و ﺑﺮ ﭘﺎی ﭼﭙﺶ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪ ﻣﺴﺘﺤﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ ﺣﺠﺮ در ﮐﺘﺎب ﻓﺘﺢ‬
‫اﻟﺒﺎری ذﮐﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎی ﺑﻌﺪ از ﻏﺬا‬
‫‪ -١‬ﻟﯿﺴﯿﺪن ﮐﺎﺳﻪ و اﻧﮕﺸﺘﺎن‪.‬‬
‫ﭼﻮﻧﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ ﻟﯿﺴﯿﺪن اﻧﮕﺸﺘﺎن و ﮐﺎﺳﻪ اﻣﺮ ﻧﻤﻮده‪ ،‬و ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻧﻤﯽداﻧﯿﺪ در ﮐﺪام ﻗﺴﻤﺖ از ﻏﺬا ﺑﺮﮐﺖ اﺳﺖ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻌﺪ از ﻏﺬا ﺧﻮردن‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪48‬‬

‫»ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺑﻨﺪهاش ﺧﻮﺷﻨﻮد ﻣﯽﮔﺮدد ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻏﺬای را ﺑﺨﻮرد ﺳﭙﺲ‬

‫ﺳﺘﺎﯾﺶ او را ﺑﺠﺎی آورد«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ْ َْ‬ ‫َ‬
‫َّ ْ ْ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ ْ‬ ‫ْ‬
‫اﺤﻟ َ ْﻤ ُ‬
‫�‬
‫ِ‬ ‫�‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ِ‬ ‫‪،‬‬‫ﻪ‬‫ِ‬ ‫ﻴ‬‫ﻨ‬‫ِ‬ ‫ﻗ‬ ‫ز‬‫ر‬‫و‬ ‫ا‬ ‫ﺬ‬ ‫ﻫ‬ ‫�‬‫ِ‬ ‫ﻤ‬‫ﻌ‬‫ﻃ‬ ‫أ‬ ‫ي‬‫اﺬﻟ‬
‫ِ‬ ‫ﷲ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺪ‬ ‫دﻋﺎی ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮد‪» :‬‬
‫َ ْ ِّ ْ َ ُ‬
‫� َوﻻ ﻗ َّﻮ ٍة«‪» .‬ﺳﺘﺎﯾﺶ از آن ﺧﺪاﺋﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻏﺬا را ﺑﻪ ﻣﻦ داد‪ ،‬و ﺑﺪون ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ‬ ‫ﺣﻮ ٍل ِﻣ‬
‫و ﻗﺪرﺗﯽ از ﻣﻦ آن را روزﯾﻢ ﻧﻤﻮد«‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه و ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﮔﻨﺎﻫﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪاش ﺑﺨﺸﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد«‪) .‬رواه اﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ‪،‬‬
‫وﺣﺴﻨﻪ اﻟﺤﺎﻓﻆ واﻷﻟﺒﺎﻧﯽ(‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ اﻧﺠﺎم دادن اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﮐﻮﺷﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﯿﺰی در ﺣﺪود ‪ ١٥‬ﺳﻨﺖ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﻪ وﻋﺪه ﻏﺬا ﺑﺨﻮرد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و‬
‫ﮔﺎﻫﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ اﻓﺰوده ﻣﯽﮔﺮدد اﮔﺮ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﺳﻪ وﻋﺪه ﻏﺬا ﺑﺨﻮرد‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻧﻮﺷﯿﺪن‬

‫‪ -١‬ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺎم ﺧﺪا‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﺑﺎ دﺳﺖ راﺳﺖ ﻧﻮﺷﯿﺪن‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬ای ﭘﺴﺮک‪ ،‬ﻧﺎم ﺧﺪا را ﺑﮕﯿﺮ‪ ،‬و ﺑﺎ‬
‫دﺳﺖ راﺳﺘﺖ ﺑﺨﻮر ‪.«...‬‬
‫‪ -٣‬ﻧﻔﺲ ﮐﺸﯿﺪن در ﺑﯿﺮون )از ﻇﺮف آب( ﻫﻨﮕﺎم آب ﺧﻮردن )ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﻪ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﻔﺲ ﺑﮑﺸﺪ و ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻔﺲ آب ﻧﻨﻮﺷﺪ(‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ٣ ‬ﺑﺎر ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮﺷﯿﺪن‬
‫ﻧﻔﺲ ﻣﯽﮐﺸﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻮﺷﯿﺪن‪» :‬ﻫﺮﮔﺰ ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ اﯾﺴﺘﺎده ﻧﻨﻮﺷﺪ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
 ‫‪49‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬
‫ْ ْ ُ‬
‫‪ -٥‬ﮔﻔﺘﻦ‪» :‬اﺤﻟَﻤﺪ ِ ِ‬
‫ﷲ« ﺑﻌﺪ از ﻧﻮﺷﯿﺪن‪) :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺑﻨﺪهاش ﺧﻮﺷﻨﻮد‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻏﺬای را ﺑﺨﻮرد ﺳﭙﺲ ﺳﺘﺎﯾﺶ او را ﺑﺠﺎ آورد و‬
‫ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ را ﺑﻨﻮﺷﺪ ﺳﭙﺲ ﺳﺘﺎﯾﺶ او را ﺑﺠﺎ آورد«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫و ﻣﺠﻤﻮع اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ از ‪ ٢٠‬ﺳﻨﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ اﻧﺠﺎم‬
‫دادن آﻧﻬﺎ ﺑﮑﻮﺷﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯿﻬﺎی ﮔﺮم و ﺳﺮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از آن ﺟﺎی ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺮدم ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻌﻀﯽ از ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯿﻬﺎ از اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻏﺎﻓﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ را ﯾﺎدآوری ﻧﻤﺎﯾﻢ‪.‬‬

‫ادا ﻧﻤﻮدن ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺳﻨﺖ در ﻣﻨﺰل‬

‫‪ -١‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﺠﺰ ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﻓﺮض‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن در ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ«‪) .‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ(‪.‬‬
‫‪ -٢‬و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ در ﺟﺎی ادا ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ او را‬
‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ ٢٥‬ﻧﻤﺎزی ﮐﻪ ﻣﺮدم او را ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ«‪) .‬رواه أﺑﻮ ﯾﻌﻠﯽ‬
‫وﺻﺤﺤﻪ اﻷﻟﺒﺎﻧﯽ(‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻤﺎزﻫﺎی ﺳﻨﺖ راﺗﺒﻪ ﺑﻌﺪ و‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻓﺮاﯾﺾ و ﻧﻤﺎز ﺿﺤﯽ و وﺗﺮ‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﺨﺺ ﻧﻤﺎزﮔﺰار ﮐﻮﺷﺶ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻧﻤﺎزﻫﺎ را در ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺎداش ﺑﺰرﮔﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه ادای ﻧﻤﺎز ﺳﻨﺖ در ﻣﻨﺰل‪:‬‬
‫أ‪ -‬ﺳﺒﺐ اﺧﻼص و ﺧﻀﻮع ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﮔﺮدد و دور از ﺧﻮدﻧﻤﺎﯾﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎزل ﺷﺪن رﺣﻤﺖ اﻟﻬﯽ در ﻣﻨﺰل ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﯿﺮون‬
‫ﺷﺪن از ﺷﯿﻄﺎن از ﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪50‬‬

‫ت‪ -‬ﺳﺒﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﻧﻤﺎز ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ادای ﻧﻤﺎز‬
‫ﻓﺮض در ﻣﺴﺠﺪ اﺟﺮ و ﭘﺎداش آن ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺳﻨﺖ و آداب ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ از ﻣﺠﻠﺲ‬

‫ْ‬ ‫ُ ْ َ َ َ َّ‬
‫ﺤﺎﻧﻚ الﻠ ُﻬ َّﻢ َو ِﺤﺑَﻤ ِﺪ َك‪،‬‬ ‫دﻋﺎی ﮐﻔﺎرهی ﻣﺠﻠﺲ ﺑﮕﻮﺋﯽ و آن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از »ﺳﺒ‬
‫َ َ‬ ‫َُ‬ ‫َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ َّ َ ْ َ َ ْ ْ‬
‫ﺖ‪ ،‬أﺳﺘَﻐ ِﻔ ُﺮ َك َوأﺗ ْﻮ ُب ِإﻴﻟْﻚ«‪) .‬رواه أﺻﺤﺎب اﻟﺴﻨﻦ(‪.‬‬ ‫أﺷﻬﺪ أن ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ أﻧ‬
‫در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﭼﻘﺪر ﻣﺠﺎﻟﺲ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن در آﻧﺠﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽﮔﺮدد و‬
‫ﻣﯽﻧﺸﯿﻨﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﻣﯽﺧﯿﺰد‪ ،‬ﻣﺎ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﻣﺠﺎﻟﺲ را ذﮐﺮ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻫﻤﮕﺎم ﺻﺮف ﻏﺬا )در ﺳﻪ وﻋﺪه(‪ ،‬ﺑﺪون ﺷﮏ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﺮ ﺳﻔﺮه‬
‫ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ ‪....‬‬
‫‪ -٢‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻓﺮدی از دوﺳﺘﺎﻧﺖ ﯾﺎ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪات را ﻣﯽﺑﯿﻨﯽ و ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽﮐﻨﯽ‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﺴﺘﺎده ﺑﺎﺷﯽ ‪...‬‬
‫‪ -٣‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎراﻧﺖ و دوﺳﺘﺎﻧﺖ در ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﯾﺎ در ﮐﻼس درس ﻣﯽﻧﺸﯿﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ زن و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺖ ﻣﯽﻧﺸﯿﻨﯽ و ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺳﻮاری و ﻫﻤﺴﺮ ﯾﺎ دوﺳﺖ ﻫﻤﺮاه ﺷﻤﺎ در ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٦‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ درس ﯾﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽﺷﻮی‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﮕﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز اﯾﻦ دﻋﺎ و ذﮐﺮ را ﺗﮑﺮار‬
‫ﻧﻤﻮدهای در اﯾﻦ ﺻﻮرت ارﺗﺒﺎط ﺷﻤﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺳﺘﺎﯾﺶ ﭘﺮوردﮔﺎرت را ﮔﻔﺘﻪای‪ ،‬و از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻋﻈﻤﺖ و ﺟﻼﻟﺶ ﻧﯿﺴﺖ او را‬
‫ْ‬ ‫ُ ْ َ َ َ َّ‬
‫ﺤﺎﻧﻚ الﻠ ُﻬ َّﻢ َو ِﺤﺑَﻤ ِﺪ َك«‪ .‬و ﭼﻨﺪ‬ ‫ﭘﺎک و ﻣﻨﺰه داﺷﺘﻪای‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﯽ‪» :‬ﺳﺒ‬
‫ﺑﺎر در ﺷﺒﺎﻧﻪروزت از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪهای ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺗﻮﺑﻪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرت‬
 ‫‪51‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬
‫َ َ‬ ‫َُ‬ ‫َْ ْ‬
‫ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻋﻬﺪ ﻧﻤﻮدهای ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﯽ‪» :‬أﺳﺘَﻐ ِﻔ ُﺮ َك َوأﺗ ْﻮ ُب ِإﻴﻟْﻚ«‪ .‬و ﭼﻨﺪ ﺑﺎر‬
‫ﺑﻪ ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻗﺮار ﻧﻤﻮدهای‪ ،‬ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ در رﺑﻮﺑﯿﺖ‪ ،‬و ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ در اﻟﻮﻫﯿﺖ و‬
‫ﺖ«‪.‬‬‫ﻻ أَﻧْ َ‬
‫َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ َّ‬
‫ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ در اﺳﻤﺎء و ﺻﻔﺎﺗﺶ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﯽ‪» :‬أﺷﻬﺪ أن ﻻ ِإﻪﻟ ِإ‬
‫ﭘﺲ ﺑﺪﯾﻨﮕﻮﻧﻪ در ﺗﻤﺎم ﺷﺒﺎﻧﻪروزت ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﯾﮑﺘﺎی ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻣﯽﮔﻮ ﯾﯽ و او را ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﮐﯽ ﯾﺎد ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬و از آﻧﭽﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪهای ﺗﻮﺑﻪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯽ‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺖ‬
‫ﺳﺒﺐ ﮐﻔﺎره و ﺑﺨﺸﺶ ﮔﻨﺎﻫﺎن و ﺑﺪﯾﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آن ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪه ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬‬
‫اﻣﺎم اﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن و ﺑﺮادران و دو ﻧﻮع اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﯾﮑﯽ‪ :‬ﺟﻤﻊﺷﺪن ﺑﺮای ﺧﻮش ﻧﻤﻮدن ﻧﻔﺲ و ﮔﺬراﻧﺪن وﻗﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ زﯾﺎﻧﺶ‬
‫راﺟﺢﺗﺮ از ﻓﺎﯾﺪهاش ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ زﯾﺎﻧﺶ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻗﻠﺐ را ﻓﺎﺳﺪ و ﯾﺮان‬
‫ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ و وﻗﺖ را ﺗﻠﻒ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫دوم‪ :‬ﺟﻤﻊﺷﺪن و ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن و ﺑﺮادران ﺑﺮای ﻫﻤﮑﺎری در اﻣﻮری ﮐﻪ ﺳﺒﺐ‬
‫ﻧﺠﺎت اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺑﻪ ﺣﻖ ﺳﻔﺎرش ﻧﻤﻮدن‪ ،‬ﭘﺲ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻏﻨﯿﻤﺖ و ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻧﯿﺖ و ﻗﺼﺪ ﺧﻮب و ﻧﯿﮏ داﺷﺘﻦ‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺒﺎح و ﺟﺎﯾﺰی ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﯽ از‬
‫ﺧﻮاب و ﺧﻮردن و ﺑﺪﺳﺖ آوردن رزق و روزی و ﻏﯿﺮه‪ ،‬ﻫﻤﻪ اﯾﻨﻬﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻃﺎﻋﺎت و ﻗﺮﺑﺎن ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻨﮑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم دادن اﯾﻦ اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺖ ﺗﻘﺮب ﺑﻪ درﮔﺎه‬
‫اﻟﻬﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﻋﻤﺎل وﮐﺮدارﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﯿﺘﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪52‬‬

‫دارﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺮای ﮐﺲ اﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﻧﯿﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ )ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﯿﺘﺶ ﺑﺎ وی رﻓﺘﺎر ﻣﯽﺷﻮد(‬
‫‪) .«...‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺐ زود ﻣﯽﺧﻮاﺑﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮای ﻧﻤﺎز ﺷﺐ و ﯾﺎ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‬
‫ﺑﯿﺪار ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮاﺑﯿﺪﻧﺶ ﺑﺮاﯾﺶ ﻋﺒﺎدت ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺑﻘﯿﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﺒﺎح و ﺟﺎﯾﺰ ‪.‬‬

‫ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮدن ﯾﮏ وﻗﺖ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻋﺒﺎدت‬

‫ﻏﻨﯿﻤﺖﺷﻤﺮدن وﻗﺖ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم دادن ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﻋﺒﺎدت ﻓﻨﯽ ﺧﺎﺻﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻓﻘﻂ آﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اوﻗﺎﺗﺸﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫و اﯾﻦ در زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﻣﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﻋﻠﻤﯽ دارد‪:‬‬
‫‪ -۱‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﯽرود‪ ،‬ﭘﯿﺎده ﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﻨﺶ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﺴﺠﺪ ﺧﻮد ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ و ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ وی ﭘﺎداش داده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ وﻗﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺑﺸﻤﺎرد ﺑﺮای ذﮐﺮ ﺧﺪا ﯾﺎ ﻗﺮاءت‬
‫ﻗﺮآن‪ ،‬ﭘﺲ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﯾﮏ وﻗﺖ واﺣﺪ را ﺑﺮای ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﻋﺒﺎدت‬
‫ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -۲‬زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﻣﻨﺰل ﮐﺎرﻫﺎی ﺧﺎﻧﻪ را اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﯿﺖ‬
‫ﺗﻘﺮب ﺑﻪ درﮔﺎه اﻟﻬﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﯾﺶ ﻋﺒﺎدت ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﺒﺎدﺗﻬﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ذﮐﺮ ﺧﺪا‪ ،‬ﮔﻮش ﻓﺮادادن ﺑﻪ ﻧﻮار اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬از‬
‫اﯾﻦ اوﻗﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫از ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ ﻋﻤﺮ ل رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪) :‬ﻣﺎ در ﯾﮏ ﻣﺠﻠﺲ ﺻﺪ ﺑﺎر‬
‫اﺘﻟ َّﻮ ُ‬
‫اب‬ ‫ﺖ َّ‬‫ﻚ أَﻧْ َ‬
‫َ ِّ ْ ْ ْ َ ُ ْ َ َ َّ َّ َ‬
‫ﻣﯽﺷﻤﺮدﯾﻢ ﮐﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬رب اﻏ ِﻔﺮ ِﻲﻟ وﺗﺐ ﻲﻠﻋ ِإﻧ‬
 ‫‪53‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬
‫َُْ‬
‫اﻟﻐﻔ ْﻮ ُر«‪» .‬ای ﭘﺮوردﮔﺎرا‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﯿﺎﻣﺮز‪ ،‬و ﺗﻮﺑﻪام را ﺑﭙﺬﯾﺮ‪ ،‬ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺗﻮﺑﻪ ﭘﺬﯾﺮ و ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﯽ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی(‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﺄﻣﻞ ﮐﻦ و ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺶ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﯾﮏ وﻗﺖ را ﺑﺮای‬
‫اﻧﺠﺎم دو ﻋﺒﺎدت ﻏﻨﯿﻤﺖ ﻣﯽﺷﻤﺮد‪.‬‬
‫‪ (١‬ذﮐﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر‬
‫‪ (٢‬ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺎ ﯾﺎران و اﺻﺤﺎب ﺑﺮای آﻣﻮزش دادن اﻣﻮر دﯾﻦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‪.‬‬

‫در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺧﺪا را ﯾﺎدﮐﺮدن‬

‫‪ -۱‬ذﮐﺮ ﺧﺪا اﺳﺎس و ﭘﺎﯾﻪ ﻋﺒﻮدﯾﺖ و ﺑﻨﺪﮔﯽ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪی راﺑﻄﻪ ﺑﻨﺪه‬
‫ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرش در ﺗﻤﺎم اوﻗﺎت و اﺣﻮال ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪ ل رواﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻫﺮ‬
‫ﺣﺎل ﺧﺪا را ﯾﺎد ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪا زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ‪ ،‬و ﭘﻨﺎه ﺑﺮدن ﺑﺴﻮی او ﻧﺠﺎت اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻧﺰدﯾﮏﺷﺪن ﺑﻪ وی رﺳﺘﮕﺎری و ﺧﺸﻨﻮدی اﺳﺖ‪ ،‬و دورﺷﺪن از او ﮔﻤﺮاﻫﯽ و زﯾﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -۲‬ذﮐﺮ ﺧﺪا ﮐﺮدن ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪی ﺟﺪاﯾﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺆﻣﻨﺎن و ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﺧﺪا را ﯾﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -۳‬ﺷﯿﻄﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮ اﻧﺴﺎن ﭼﯿﺮه ﻧﻤﯽﺷﻮد ﻣﮕﺮ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﯾﺎد ﺧﺪا ﻏﻔﻠﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ذﮐﺮ و ﯾﺎد ﺧﺪا دژ ﻣﺤﮑﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ‬
‫آن ﺧﻮد را از ﺣﯿﻠﻪ و ﻧﯿﺮﻧﮓ ﺷﯿﻄﺎن ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﮕﻪدارد‪ .‬و ﺷﯿﻄﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ‬
‫دوﺳﺖ ﻣﯽدارد ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ذﮐﺮ ﺧﺪا را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -۴‬ذﮐﺮ ﮐﺮدن ﻫﻤﺎﻧﺎ راه ﺳﻌﺎدت ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪54‬‬
‫ُ‬ ‫ۡ َّ َ ۡ َ ُّ ۡ ُ ُ‬ ‫ََ‬
‫﴿�� بِذِ� ِر ٱ�ِ �طم�ِن ٱلقلوب﴾ ]اﻟﺮﻋﺪ‪.[۲۸ :‬‬
‫‪ -۵‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺧﺪا را ﯾﺎد ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﻬﺸﺘﯿﺎن در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺮ ﻫﯿﭻ‬
‫ﭼﯿﺰ ﺣﺴﺮت ﻧﻤﯽﺧﻮرﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﺮ ﻟﺤﻈﻪای ﮐﻪ در دﻧﯿﺎ ﺑﺪون ذﮐﺮ ﺧﺪا ﺳﭙﺮی‬
‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪) .‬ﺑﻄﻮر اﺳﺘﻤﺮار ذﮐﺮ ﻧﻤﻮدن ﯾﻌﻨﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ و ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ(‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﻋﻠﻤﺎ اﺟﻤﺎع دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺷﺨﺺ ﺑﯽوﺿﻮ‪ ،‬ﺟﻨﺐ و ﺣﺎﺋﺾ‬
‫و ﻧﻔﺴﺎء‪ ،‬ﺟﺎﯾﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﻠﺐ ﯾﺎ زﺑﺎن ـ ﺑﺠﺰ ﺗﻼوت ﻗﺮآن ـ ﺧﺪا را ﯾﺎد ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬اﳊﻤﺪ ﷲ‪ ،‬ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‪ ،‬اﷲ اﻛﱪ‪ ،‬و درود و ﺳﻼم ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و دﻋﺎء‪.‬‬
‫‪ -۶‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺪا را ﯾﺎد ﮐﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﯾﺎد ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ ۡ‬
‫﴿فٱذ ُﮐ ُﺮ ِوﻧﻲٓ أذۡ ُﮐﺮۡ ُﮐﻢۡ﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪.[۱۵۲ :‬‬
‫در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻓﻼن ﭘﺎدﺷﺎه ﯾﺎ رﺋﯿﺲ ﺗﻮ را در‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮدش ﯾﺎد ﻧﻤﻮده و ﺳﺘﻮده ﭼﻘﺪر ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎه‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن )ﻣﻠﮏ اﻟﻤﻠﻮک( در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﻧﺰد ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن او را ﯾﺎد ﮐﻨﺪ ﺣﺎل آن ﺑﻨﺪه‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -۷‬ﻫﺪف از ذﮐﺮ ﺧﺪا ﺗﮑﺮار ﺑﺮﺧﯽ ﮐﻠﻤﺎت ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ زﺑﺎن ﺗﮑﺮار ﮐﻨﺪ و ﻗﻠﺐ از‬
‫ﻃﺎﻋﺖ و ﺗﻌﻈﯿﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ذﮐﺮ زﺑﺎن ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻌﻨﺎی‬
‫آن ﮐﻠﻤﺎت ﺗﺪﺑﺮ و ﺗﻔﮑﺮ ﮐﺮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َۡ‬ ‫ۡ‬ ‫َ ۡ َ َ َ ُّ ٗ َ َ ٗ َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ۡ ُ‬
‫� ۡه ِر م َِن ٱلق ۡو ِل‬
‫ون ٱ َ‬ ‫﴿ َوٱذكر َّر َّ�ك ِ� �فسِك ت�� وخِيفة ود‬
‫ُۡ ُ ّ َ َ ََ َ ُ‬
‫�ن ّم َِن ٱ ۡل َ� ٰفل َ‬
‫ِ� ‪] ﴾٢٠٥‬اﻷﻋﺮاف‪.[۲۰۵ :‬‬ ‫ِ‬ ‫ب ِٱلغدوِ وٱ�صا ِل و� ت‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺴﺎن ذﮐﺮﮐﻨﻨﺪه ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﯽﮔﻮ ﯾﺪ ﭘﺲ ذﮐﺮ ﻗﻠﺐ ﺑﺎ ذﮐﺮ زﺑﺎن‬
‫ﯾﮑﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻄﻮر ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرش ارﺗﺒﺎط ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬

‫در ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي اﻟﻬﯽ ﺗﻔﮑﺮ ﻧﻤﻮدن‬

 ‫‪55‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ‪ ‬ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬در ﻧﻌﻤﺘﻬﺎی ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻔﮑﺮ ﮐﻨﯿﺪ و در ذات‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻔﮑﺮ ﻧﮑﻨﯿﺪ«‪) .‬رواه اﻟﻄﺒﺮاﻧﯽ ﻓﻲ اﻷوﺳﻂ واﻟﺒﯿﻬﻘﯽ ﻓﻲ اﻟﺸﻌﺐ وﺣﺴﻨﻪ اﻷﻟﺒﺎﻧﯽ(‪.‬‬
‫از اﻣﻮری ﮐﻪ ﺑﺮای ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎرﻫﺎ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺗﮑﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﺣﺴﺎس و‬
‫درک ﻧﻌﻤﺘﻬﺎی اﻟﻬﯽ ﺑﺮ وی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻘﺪر از ﻧﻌﻤﺘﻬﺎی اﻟﻬﯽ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ و‬
‫ﻣﯽﺷﻨﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ او واﺟﺐ ﻣﯽﮔﺮدد در آﻧﻬﺎ ﺗﻔﮑﺮ وﺗﺄﻣﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺷﮑﺮ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺧﺪا را‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ آن ﻧﻌﻤﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎی آورد‪.‬‬
‫‪ -١‬آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪا ﺑﺮ ﺧﻮدت اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدهای ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﯽروی‪،‬‬
‫ﮐﻪ ﭼﻘﺪر از ﻣﺮدم در اﻃﺮاف ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﻣﺤﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺧﺼﻮص ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻀﻮر در ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن وﻗﺘﯽ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻣﯽاﻓﮑﻨﯽ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺮدﮔﺎن در ﺧﻮاب ﻋﻤﯿﻖ ﻓﺮو رﻓﺘﻪاﻧﺪ؟‬
‫‪ -٢‬آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪا را ﺑﺮ ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﮐﺮدهای ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﮐﻮﭼﻪ و ﺧﯿﺎﺑﺎن راه‬
‫ﻣﯽروی‪ ،‬و ﻣﻨﺎﻇﺮ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﺼﺎدف‬
‫ﮐﺮده‪ ،‬دﯾﮕﺮی ﺻﺪای ﺷﯿﻄﺎن )ﺗﺮاﻧﻪ( از ﻣﺎﺷﯿﻨﺶ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ و دﯾﮕﺮی ‪...‬‬
‫‪ -٣‬آﯾﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ درﺑﺎره ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ در ﺟﻬﺎن و ﺳﯿﻼب و اﻧﺘﺸﺎر ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎ‪ ،‬و‬
‫وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪﻫﺎ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻪ و ﺟﻨﮓﻫﺎ و ﻣﻬﺎﺟﺮتﻫﺎ و ﻏﯿﺮه ‪ ...‬ﻣﯽﺷﻨﻮی ﯾﺎ در‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﯽﺧﻮاﻧﯽ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺮ ﺧﻮدت دﯾﺪه و اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدهای؟‬
‫ﻣﯽﮔﻮ ﯾﻢ‪ :‬ﺑﺪون ﺷﮏ ﺑﻨﺪه ﻣﻮﻓﻖ آن ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺧﺪاوﻧﺪ از‬
‫ﻗﻠﺐ و اﻓﮑﺎرش ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤﯽﮔﺮدد ﺑﻠﮑﻪ در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻒ و ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺧﺪا را ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ آن ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وی ارزاﻧﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬از ﻧﻌﻤﺖ دﯾﻦ‪ ،‬ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ‬
‫و ﺳﻼﻣﺘﯽ‪ ،‬اﻣﻦ و اﻣﺎن و ﺧﻮﺷﯽ و ‪ ...‬ﻗﺪرداﻧﯽ ﮐﺮده و ﺷﮑﺮش را ﺑﺠﺎ ﻣﯽآورد‪.‬‬
‫در ﺣﺪﯾﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ )ﻣﺼﯿﺒﺖزده(‬
‫َّ ْ َ َ ْ َّ ْ َ َ َ َ َ َّ َ ْ َ‬
‫� َﻰﻠﻋ‬ ‫ْ ْ ُ‬
‫اﺬﻟي ﺎﻋﻓ ِﺎ� ِمﻤﺎ ا�ﺘﻼك ﺑِ ِﻪ وﻓﻀﻠ ِ‬ ‫ﷲ ِ‬‫ﻣﺒﺘﻼی را ﺑﺒﯿﻨﺪ ﭘﺲ ﺑﮕﻮ ﯾﺪ‪» :‬اﺤﻟَﻤﺪ ِ ِ‬
‫َ ْ َّ َ َ َ ْ ْ ً‬
‫� ِمﻤ ْﻦ ﺧﻠ َﻖ �ﻔ ِﻀﻴﻼ«‪» .‬ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺧﺪاﯾﯽ را ﮐﻪ از آﻧﭽﻪ ﺗﻮ را ﺑﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻣﺮا‬ ‫ﻛ ِﺜ ٍ‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪56‬‬

‫از آن‪ ،‬ﻋﺎﻓﯿﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮی داده اﺳﺖ«‪ .‬ﻫﺮﮔﺰ آن ﺑﻼ و‬
‫ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﻪ وی ﻧﻤﯽرﺳﺪ«‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ ۡ ُ ْ َ ٓ َّ َ َّ ُ ُ ۡ‬
‫﴿فٱذك ُر ٓوا َءا� َء ٱ�ِ ل َعل� ۡم �فل ُِحون﴾ ]اﻷﻋﺮاف‪.[۶۹ :‬‬
‫»ﻧﻌﻤﺘﻬﺎی ﺧﺪا را ﺑﻪ ﯾﺎد آورﯾﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﯾﺪ«‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﻣﺎه ﻗﺮآن را ﺧﺘﻢ ﮐﺮدن‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻣﺎه ﻗﺮآن را ﺑﺨﻮان«‪) .‬رواه اﺑﻮداود(‪.‬‬

‫روش ﺧﺘﻢ ﮐﺮدن ﻗﺮآن در ﯾﮏ ﻣﺎه‪:‬‬
‫ﻫﺮ روز ده دﻗﯿﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﻓﺮض ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮو‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯽ دو ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺮآن ﺗﻼوت‬
‫ﮐﻨﯽ‪ ،‬در ﯾﮏ روز ده ﺻﻔﺤﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮدش ﯾﮏ ﺟﺰء اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺪﯾﻦ روش ﺑﻪ‬
‫آﺳﺎﻧﯽ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ در ﯾﮏ ﻣﺎه ﯾﮏ ﺑﺎر ﻗﺮآن را ﺧﺘﻢ ﻧﻤﺎﺋﯿﺪ‪.‬‬
 ‫‪57‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاب‬

‫َ ْ‬ ‫َّ ُ َ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬

‫‪ -١‬ﮔﻔﺘﻦ‪» :‬ﺑِﺎﺳ ِﻤﻚ الﻠﻬ َّﻢ أم ْﻮت َوأﺣﻴَﺎ«‪» .‬ای ﺧﺪاﯾﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺎم ﺗﻮ ﻣﯽﻣﯿﺮم و زﻧﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮم«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫ُۡ‬ ‫ُۡ َ ُ ُ َ ّ َۡ َ‬ ‫ُ ۡ ُ َ َّ ُ َ َ ٌ‬
‫ب ٱلفل ِق﴾ و ﴿قل‬ ‫‪ -٢‬در دو ﮐﻒ دﺳﺘﺶ‪﴿ :‬قل هو ٱ� أحد﴾ و ﴿قل أعوذ بِر ِ‬
‫َُ ُ‬
‫وذ ب َر ّ‬
‫اس﴾ ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ در آن ﻣﯽدﻣﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪﻧﺶ ﻣﯽﮐﺸﺪ‪،‬‬ ‫ب ٱ�َّ ِ‬
‫أع ِ ِ‬
‫از ﺳﺮ و ﺻﻮرﺗﺶ آﻏﺎز ﻧﻤﺎﯾﺪ و اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﮐﻨﺪ‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫� ٱ ۡل َق ُّي ُ‬
‫وم﴾ )رواه‬ ‫� َ�ٓ إ ِ َ� ٰ َه إ ِ َّ� ُه َو ٱ ۡل َ ُّ‬ ‫‪ -٣‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﺖ اﻟﮑﺮﺳﯽ‪﴿ :‬ٱ َّ ُ‬
‫اﻟﺒﺨﺎری(‪.‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪهء ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﺖ اﻟﮑﺮﺳﯽ‪:‬‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ آﻧﺮا ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ از ﻃﺮف ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﺎﻓﻆ و ﻧﮕﻬﺒﺎن دارد و ﺷﯿﻄﺎن ﺑﻪ وی‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻦ اﯾﻦ ادﻋﯿﻪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ َ َ ِّ ْ َ َ ْ ُ َ ْ ْ َ َ ْ َ ُ ُ َ ْ ْ َ ْ َ َ ْ ْ َ ْ َ ْ‬
‫ﺎرﻤﺣ َﻬـﺎ‪،‬‬ ‫»ﺑِﺎﺳ ِﻤﻚ ر� وﺿﻌﺖ ﺟﻨ ِﻲﺒ‪ ،‬و�ِﻚ أر�ﻌﻪ‪ ،‬ﻓ ِﺈن أمﺴﻜﺖ �ﻔ ِﻲﺴ ﻓ‬
‫الﺼـﺎﺤﻟ ْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ََْ ُ‬ ‫ْ َ ْ َ َْ ْ‬
‫�«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨـﺎری‬ ‫ِِ‬
‫ـﺎد َك َّ‬ ‫َو�ِن أ ْر َﺳﻠﺘَ َﻬﺎ ﻓﺎﺣﻔﻈ َﻬـﺎ ﺑِ َﻤـﺎ ﺤﺗﻔـﻆ ﺑِـ ِﻪ ِﻋﺒ‬
‫وﻣﺴﻠﻢ(‪» .‬ﭘﺮوردﮔﺎرا! ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻮ ﭘﻬﻠﻮی ﺧﻮد را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻧﻬﺎدم‪ ،‬و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺗـﻮ آﻧـﺮا از زﻣـﯿﻦ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﮐﻨﻢ‪ ،‬اﮔﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮاب روح ﻣﺮا ﻗﺒﺾ ﮐﺮدی‪ ،‬آن را ﺑﺒﺨﺸﺎی‪ ،‬و اﮔﺮ دوﺑـﺎره ﺑـﻪ او‬
‫اﺟﺎزهی زﻧﺪﮔﯽ دادی‪ ،‬از آن ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻧﯿﮑﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﯽ«‪.‬‬
‫َْ َ ْ َ ْ ْ‬ ‫ُ‬ ‫َّ ُ َّ َّ َ َ َ ْ َ َ ْ ْ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ‬
‫ﺖ ﺗ َﻮﻓﺎﻫﺎ‪ ،‬لﻚ َم َﻤﺎ� َﻬﺎ َو�ﻴَﺎﻫﺎ ‪،‬إِن أﺣﻴَي َﺘ َﻬﺎ‬ ‫»الﻠﻬﻢ إِﻧﻚ ﺧﻠﻘﺖ �ﻔ ِﻲﺴ وأﻧ‬
‫َ ْ ْ َ َ ْ َ َ َّ َ َ ْ ْ َ َ َّ ُ َّ ِّ ْ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ‬
‫ﻓﺎﺣ ِﻔﻈﻬﺎ‪ ،‬و�ِن أﻣﺘﻬﺎ ﻓﺎﻏ ِﻔﺮ لﻬﺎ‪ ،‬الﻠﻬﻢ إِ� أﺳﺄلﻚ اﻟﻌﺎ ِ�ﻴﺔ«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪» .‬ﺑﺎر‬
‫اﻟﻬﺎ! ﺗﻮ ﺟﺎن ﻣﺮا آﻓﺮﯾﺪی‪ ،‬و ﺗﻮ آن را دوﺑﺎره ﭘﺲ ﻣﯽﮔﯿﺮی‪ ،‬ﻣﺮگ و زﻧﺪﮔﯽ آن ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪58‬‬
‫اﻟﻬﯽ! اﮔﺮ زﻧﺪه اش ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﯽ‪ ،‬از او ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻦ‪ ،‬و اﮔﺮ آن را ﻣﯿﺮاﻧﺪی‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻮرد آﻣﺮزش‬
‫ﻗﺮار ده‪ .‬اﻟﻬﯽ! ﻣﻦ از ﺗﻮ ﻋﺎﻓﯿﺖ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ«‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫ََْ ُ‬ ‫َّ ُ َّ ْ َ َ َ‬
‫� ﻋﺬاﺑَﻚ ﻳَ ْﻮ َم �ﺒﻌﺚ ِﻋﺒَﺎدك«‪) .‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪» .‬اﻟﻬﯽ! روزی ﮐﻪ‬‫»الﻠﻬﻢ ﻗِ ِ‬
‫ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺖ را ﺣﺸﺮ ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬ﻣﺮا از ﻋﺬاﺑﺖ ﻧﺠﺎدت ده«‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ راﺳﺘﺶ زﯾﺮ‬
‫ﮔﻮﻧﻪاش ﻣﯽﮔﺬارد ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪) .‬رواه أﺑﻮ داود و اﻟﺘﺮﻣﺬی(‪.‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫اﺤﻟ َ ْﻤ ُﺪ �ِﷲ« ]‪ ٣٣‬ﻣﺮﺗﺒﻪ[‪ ,‬و» ُ‬
‫اﷲ أ� َ ُ‬ ‫ُ ْ َ َ‬
‫ﺮﺒ«‬ ‫ِ‬ ‫ﷲ« ]‪ ٣٣‬ﻣﺮﺗﺒﻪ[‪ ,‬و»‬
‫‪» -٤‬ﺳﺒﺤﺎن ا ِ‬
‫]‪ ٣٤‬ﻣﺮﺗﺒﻪ[‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫َّ ْ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ْ َّ ْ َ َ َ َ ُ َ‬ ‫ْ ْ ُ‬
‫ﻪﻟ َوﻻ‬ ‫اﺬﻟي أﻃﻌﻤﻨﺎ وﺳﻘﺎﻧﺎ‪ ،‬و�ﻔﺎﻧﺎ‪ ،‬وآواﻧﺎ‪ ،‬ﻓ�ﻢ ِمﻤﻦ ﻻ ﺎﻛ ِﻲﻓ‬ ‫ﷲ ِ‬ ‫»اﺤﻟَﻤﺪ ِ ِ‬
‫ي«‪) .‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪» .‬ﺗﻤﺎم ﺳﺘﺎﯾﺶﻫﺎ ﺧﺪاﺋﯽ راﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺧﻮراﻧﯿﺪ و ﻧﻮﺷﺎﻧﯿﺪ‪،‬‬ ‫ُم ْﺆو َ‬
‫ِ‬
‫و ﺗﻤﺎم اﻣﻮر را ﮐﻔﺎﯾﺖ ﮐﺮد و ﺑﻪ ﻣﺎ ﺟﺎی ﭘﻨﺎه داد‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﭼﻘﺪر از ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪدﮐﺎر و ﭘﻨﺎه دﻫﻨﺪه ای ﻧﺪارﻧﺪ«‪.‬‬
‫َ َّ ُ ِّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َّ ُ َّ َ َ ْ َ ْ َ َّ َ َ‬
‫ﻲﺷ ٍء‬‫ﻞﻛ َ ْ‬ ‫ات َواﻷ ْر ِض‪ ،‬رب‬ ‫ﺎد ِة ﻓَ ِ َ َّ َ َ‬ ‫ﺐ والﺸﻬ‬
‫ﺎﻃﺮ الﺴﻤﻮ ِ‬ ‫‪» -٥‬الﻠﻬﻢ ﺎﻋلِﻢ اﻟﻐﻴ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ﻜﻪ‪ ،‬أَ ْﺷ َﻬ ُﺪ أَ ْن ﻻ إ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ‬
‫ﺮﺷ‬‫ﻲﺴ‪َ ،‬و ِﻣ ْﻦ َ ِّ‬‫ﺮﺷ َ� ْﻔ ِ ْ‬
‫ﻚ ِﻣ ْﻦ َ ِّ‬ ‫ْ َ ُُْ َ‬
‫ﻪﻟ ِإﻻ أﻧﺖ‪ ،‬أﻋﻮذ ِﺑ‬ ‫ِ‬ ‫َوم ِﻠﻴ ِ‬
‫َ‬ ‫ً َ َ‬ ‫ََ ْ ََْ َ ََ‬
‫ﻲﺴ ُﺳ ْﻮءا‪ ،‬أ ْو أ ُﺟ َّﺮ ُه إِﻰﻟ ُم ْﺴ ِﻠ ٍﻢ«‪.‬‬ ‫ﻰﻠﻋ َ� ْﻔ ِ ْ‬ ‫ﺮﺘف‬ ‫الﺸﻴْ َﻄ َ ْ‬ ‫َّ‬
‫ﺎن و ِﺮﺷ ِﻛ ِﻪ‪ ،‬وأن أ� ِ‬ ‫ِ‬
‫)رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی(‪.‬‬
‫ﺖ َو ْﺟ ِ ْ‬ ‫ﻚ‪َ ،‬و َو َّﺟ ْﻬ ُ‬‫َّ ُ َّ َ ْ َ ْ ُ َ ْ ْ َ ْ َ َ َ َّ ْ ُ َ ْ ْ َ ْ َ‬
‫�‬ ‫‪» -٦‬الﻠﻬﻢ أﺳﻠﻤﺖ �ﻔ ِﻲﺴ ِإﻴﻟﻚ‪ ،‬وﻓﻮﺿﺖ أم ِﺮي ِإﻴﻟ‬
‫ﻻ َﻣﻨْ َ‬ ‫َ ْ َ َ َ َْ ْ ُ َ ْ ْ َ ْ َ َ ْ َ ً َ َ ْ َ ً َ ْ َ َ َ ْ َ َ َ‬
‫َ‬
‫ﺠﺎ‬ ‫ِإﻴﻟﻚ‪ ،‬وأﺠﻟﺄت ﻇﻬ ِﺮي ِإﻴﻟﻚ‪ ،‬ر�ﺒﺔ ورﻫﺒﺔ ِإﻴﻟﻚ ﻻ مﻠﺠﺄ و‬
‫اﺬﻟ ْي‬
‫َّ‬ ‫َ ِّ َ‬ ‫ﻚ َّ ْ َ ْ ْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َْ ُ‬ ‫َّ َ ْ َ‬ ‫ْ َ‬
‫اﺬﻟي أﻧ َﺰﻟﺖ َو�ِن ِﺒﻴﻚ ِ‬ ‫ِ‬ ‫�ﺘﺎﺑِ‬‫ِﻣﻨﻚ ِإﻻ ِإﻴﻟﻚ‪ ،‬آﻣﻨﺖ ﺑِ ِ‬
‫ﺖ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬‫أَ ْر َﺳﻠْ َ‬
‫ُ َ َ‬ ‫ُ‬
‫‪ -٧‬ﺧﻮاﻧﺪن دو آﯾﻪ آﺧﺮ ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪َ ﴿ :‬ء َاﻣ َﻦ ٱ ﱠﻟﺮ ُﺳﻮل ِﺑ َﻤﺎٓ أ ِﻧﺰل ِإﻟﯿۡ ِﻪ ِﻣﻦ ﱠر ﱢﺑ ِﻪۦ‬
‫َ ُ ُ َ‬
‫ﻮن‪] ﴾...‬اﻟﺒﻘﺮة‪.[٢٨٥ :‬‬ ‫وٱﻟۡﻤﺆۡ ِﻣﻨ‬
 ‫‪59‬‬ ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬

‫ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ دو آﯾﻪ را در ﺷﺐ ﺑﺨﻮاﻧﺪ او را ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ«‪.‬‬

‫)رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﻋﻠﻤﺎء درﺑﺎره ﻣﻌﻨﺎی »ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ او را« اﺧﺘﻼف دارﻧﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه‪ :‬ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫او را از ﻧﻤﺎز ﺷﺐ‪ ،‬و ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه از ﻫﺮ ﺷﺮ و ﺑﺪی و ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی او را ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬اﻣﮑﺎن دارد ﻫﺮ دو اﯾﻨﻬﺎ ﻣﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -٨‬ﺑﺮ ﻃﻬﺎرت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ »ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮت آﻣﺪی ﭘﺲ وﺿﻮ ﺑﮕﯿﺮ«‪.‬‬
‫‪ -٩‬ﺑﺮ ﭘﻬﻠﻮی راﺳﺖ ﺧﻮاﺑﯿﺪن »ﭘﺲ ﺑﺮ ﭘﻬﻠﻮی راﺳﺘﺖ دراز ﺑﮑﺶ«‪) .‬رواه‬
‫اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫‪ -١٠‬ﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺖ راﺳﺖ زﯾﺮ ﮔﻮﻧﻪ راﺳﺖ‪» .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﺑﯿﺪ‬
‫دﺳﺖ راﺳﺘﺶ را زﯾﺮ ﮔﻮﻧﻪ راﺳﺖ ﻣﯽﮔﺬاﺷﺖ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود(‪.‬‬
‫‪ -١١‬ﺑﺴﺘﺮش را ﺗﮑﺎن دﻫﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﺑﺮای ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮد رﻓﺖ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮد را ﺗﮑﺎن داده و ﭘﺎک ﻧﻤﺎﯾﺪ زﯾﺮا ﮐﻪ ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰی در آن‬
‫ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ«‪) .‬رواه اﻟﺒﺨﺎری وﻣﺴﻠﻢ(‪.‬‬
‫َ‬ ‫ۡ َ‬ ‫ُۡ َ َ‬
‫�� ُّ� َها ٱل� ٰفِ ُرون﴾‪.‬‬
‫‪ -١٢‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره‪﴿ :‬قل ٰٓ‬
‫‪ -١٣‬ﻓﺎﯾﺪه آن‪» :‬ﺑﯿﺰاری و ﺑﺮاﺋﺖ از ﺷﺮ ﺷﺮک اﺳﺖ«‪) .‬رواه أﺑﻮداود واﻟﺘﺮﻣﺬی‬
‫وأﺣﻤﺪ(‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺑﻬﺘﺮ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﯾﻨﻬﺎی ﮐﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ و اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﮐﺘﻔﺎ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮدم در ﺷﺒﺎﻧﻪ روز دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽﺧﻮاﺑﻨﺪ ﭘﺲ ﺑﺪﯾﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ را دوﺑﺎر اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ اﯾﻦ آداب و ﺳﻨﺘﻬﺎ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮاﺑﯿﺪن در ﺷﺐ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮاﺑﯿﺪن در روز ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺖ ﭼﻮﻧﮑﻪ‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﻋﺎم اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﯿﺶ از ‪ 1000‬ﺳﻨﺖ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬ ‫‪60‬‬

‫ﻓﺎﯾﺪه و ﺛﻤﺮه اﻧﺠﺎم دادن اﯾﻦ ﺳﻨﺖﻫﺎ وﻗﺖ ﺧﻮاب‪:‬‬

‫‪ -١‬اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﺑﺮ اﯾﻦ اذﮐﺎر و ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺛﻮاب ‪ ١٠٠‬ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺚ‪» :‬ﻫﺮ ﺳﺒﺤﺎن‬
‫اﻟﻠﻪ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ اﻟﻠﻪ اﮐﺒﺮ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻫﺮ ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﻟﻠﻪ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ ‪) .«...‬رواه ﻣﺴﻠﻢ(‪ .‬اﻣﺎم ﻧﻮوی ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫)ﺛﻮاب اﯾﻨﻬﺎ ﺑﺮاﯾﺶ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد(‪.‬‬
‫‪ -٢‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪ ١٠٠‬درﺧﺖ ﺑﺮاﯾﺶ در ﺑﻬﺸﺖ ﮐﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﺪﯾﺜﯽ ﮐﻪ‬
‫اﻣﺎم اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬و در ﻣﺴﺌﻠﻪ اذﮐﺎر ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -٣‬درﻫﻤﺎن ﺷﺐ از آﻓﺎت و ﺑﺪﯾﻬﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﺣﻔﻆ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫و ﺷﯿﻄﺎن از وی دور ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺑﻨﺪه ﺑﺎ ذﮐﺮ و ﻧﺎم ﺧﺪا و ﻋﺒﺎدت و ﺗﻮﮐﻞ ﺑﺮ او‪ ،‬و ﻃﻠﺐ ﮐﻤﮏ از او‪ ،‬و ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﯾﮕﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﺘﯽ روز ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺎﺗﻤﻪ‬

‫اﯾﻨﻬﺎ آداب و ﺳﻨﺘﻬﺎی ﯾﻮﻣﯿﻪای ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺟﻤﻊآوری ﻧﻤﺎﯾﻢ‪ ،‬از ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﺖ دارم ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺑﺮ ﺳﻨﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬زﻧﺪه ﺑﺪارد و ﺑﺮ آن ﺑﻤﯿﺮاﻧﺪ‪.‬‬
‫وآﺧﺮ دﻋﻮاﻧﺎ أن اﳊﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟـﻤﲔ‪.‬‬