Ραψομανίκη Άννα Κάρμεν

Γραπτή εργασία 3
Η τάξη στη οποία έχω επιλέξει να εφαρμόσω την διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι το
τμήμα της Γ΄ Λυκείου στο κοινωνικό φροντιστήριο όπου διδάσκω Λογοτεχνία σε επίπεδο
πανελλαδικών εξετάσεων. Η συγκεκριμένη τάξη απαρτίζεται από αρκετά παιδιά τα οποία
είναι μετανάστες δεύτερης ή τρίτης γενεάς τα οποία όμως δεν παύουν τα αντιμετωπίζουν
τις δυσκολίες τους αναφορικά με τον χειρισμό και την λειτουργεία της ελληνικής
γλώσσας καθώς έχουν μεγαλώσει και διαβιούν σε ένα πολύγλωσσο περιβάλλον. Πέρα
από αυτό την τάξη ακολουθούν και μαθητές με διαφορετικά επίπεδα ετοιμότητας και
μαθησιακού υπόβαθρου. Πολλά από τα παιδιά είναι διαγνωσμένα με μαθησιακές
δυσκολίες και δυσλεξία. Ως εκ τούτου η διαδικασία της διδασκαλίας θα πρέπει να
διαφοροποιηθεί.
Στο παράδειγμα της εφαρμογής διαφοροποιημένης διδασκαλίας που εξετάζεται
μπορούμε να εντάξουμε μια ποικιλία εκπαιδευτικών τεχνικών. Θα αποφευχθούν οι
μακροσκελείς διηγήσεις και αναλύσεις των ενοτήτων που διδάσκονται χρησιμοποιώντας
πολύ πιο ενδιαφέρουσες και αποτελεσματικές για τους εκπαιδευόμενους τεχνικές. Ο
καθηγητής παύει να είναι εκείνος το επίκεντρο, υιοθετώντας ρόλο βοηθού και
υποστηρικτή, εκμαιεύοντας τις απαντήσεις προς την γνώση και την ολοκλήρωση (για
παράδειγμα με ερωτήσεις-απαντήσεις). Ο μαθητής μαθαίνει μέσω της αλληλεπίδρασης
του με τους άλλους εκπαιδευόμενους και του καθηγητή , συμμετέχοντας ενεργά στην
διαδικασία της μάθησης . Με αυτή την τακτική δίνει στους μαθητές την δυνατότητα να
πάρουν πρωτοβουλίες και να δράσουν ανακαλύπτοντας εκείνοι την γνώση . Η
κατεύθυνση της εκπαίδευσης θα είναι πλέον μαθητοκεντρική με βιωματικές τεχνικές ,
όχι με στείρα γνώση αλλά εμπλοκή των μαθητών στην διαδικασία του μαθήματος. Με
αυτόν τον τρόπο προάγονται οι δια βίου ικανότητες που αναπτύσσουν οι εκπαιδευόμενοι
με τις αναλυθείσες εκπαιδευτικές τεχνικές , έχοντας σαν ακρογωνιαίο λίθο τους στόχους
και τις δραστηριότητες τα οποία είναι αλληλένδετα και αναγκαία για την κατεύθυνση και
πραγμάτωση του μαθήματος. Επιπλέον η εκπαιδευτική διαδικασία διαφοροποιείται ,
έχοντας ως άξονα την διαφορετικότητα αλλά και πολυπλοκότητα τις κάθε οντότητας που
απευθύνεται ο εκπαιδευτικός , στο παράδειγμα εφαρμογής διακρίνεται ο λεπτός
χειρισμός του να αφυπνίσει και να προκαλέσει το ενδιαφέρον μεγαλύτερο ποσοστού
μαθητών. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία έχει επιτευχθεί χρησιμοποιώντας τους ενεργά
μέσω των ομάδων εργασίας και διανέμοντας ρόλους όπου ο καθένας δύναται και
επιθυμεί να αναλάβει ανταποκρινόμενος στα ενδιαφέροντα του (για παράδειγμα
συνθέσεις λευκωμάτων, ανθολογίων, κολλάζ κτλ. , Που έχουν σχέση με τον ποιητή που
εξετάζεται και το έργο του).
Έχει επιλεχθεί από την λογοτεχνία κατεύθυνσης Γ ενιαίου Λυκείου το Αμάρτημα
της μητρός μου του Γεώργιου Βιζυηνού με σκοπό τον διδακτικό του σχεδιασμό στο
χρονικό περιθώριο των 5 διδακτικών ωρών. Σκοπός του μαθήματος είναι να μυηθούν/να
γνωρίσουν οι μαθητές την ονομαζόμενη γενιά του 1880, έχοντας σαν δείγμα το πεζό του
Γ. Βιζυηνού. Η διδασκαλία γίνεται σε τμήμα κατεύθυνσης στην ανώτερη βαθμίδα της
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συνεπώς υπάρχουν οι λογοτεχνικές βάσεις.
 Ραψομανίκη Άννα Κάρμεν

Στόχοι Οριζόντιες Δραστηριότητες Χρόνος Εκπ/κές Εκπ/κά

ικανότητες Τεχνικές Μέσα / Υλικό

Επίπεδο 1ο
1 Σύντομη 1 Ερωτήσεις
Οι μαθητές : παρουσίαση των Απαντήσεις
στοιχείων για τον Συζήτηση
Να αναγνωρίζουν και Γεώργιο Βιζυηνό και Δρ. 1 1 Υλικό που
να μπορούν να τα χαρακτηριστικά 10 λεπτά έχει
ερμηνεύουν την Γενιά Επικοινωνία θέματα της ποίησης διανεμηθεί
του 1880 (Νέα του (διερεύνηση στους
Αθηναϊκή σχολή) στην γνώσεων και 2 Άσκηση: μαθητές με
πεζογραφία και «εισαγωγικό πλαίσιο» Συζήτηση τυχαία σειρά.
ειδικότερα στο στη νέα γνώση). Εντοπισμός
Αμάρτημα της Ανάληψη πρώτων
Μητρός μου. πρωτοβουλιώ 2 Ακρόαση αφήγησης Δρ. 2 & 3 εντυπώσεων
ν του πεζογραφήματος 25 λεπτά & 2 Βιβλίο
Να διακρίνουν τον από τον καθηγητή & πληροφοριών. Λογοτεχνίας
κοινωνικό-πολιτισμικό σιωπηλή παράλληλη Κατεύθυνσης
προβληματισμό και ανάγνωση στίχων Γ Λυκείου.
την ζωή της
(θρακιώτικης) 3 Ερμηνευτική
υπαίθρου και των ανάλυση του κειμένου,
αστικών κέντρων, ανίχνευση & Δρ. 4 3 Ερωτήσεις 3 Βιβλίο
όπως αυτή εντοπισμός 5 λεπτά Απαντήσεις Λογοτεχνίας
απεικονίζεται μέσα αντιπροσωπευτικών Συζήτηση Κατεύθυνσης
από το έργο του δειγμάτων της γενιάς Γ Λυκείου
Γεώργιου Βιζυηνού. του 1880 καθώς & τον Πίνακας
κοινωνικό-πολιτισμικό
προβληματισμό.
ΣΥΝΟΛΟ
4 Εντυπώσεις : 4 Ερωτήσεις 4 Πίνακας
Συμπεράσματα 1 Απαντήσεις
διδακτική
ώρα

Από το πρώτο κιόλας επίπεδο οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν ενεργά στην διαδικασία

της μάθησης, καθώς κάνουν σύντομη παρουσίαση στην ολομέλεια, των στοιχείων για
τον Γεώργιο Βιζυηνό και τα χαρακτηριστικά θέματα της ποίησης του, από υλικό που έχει
διανεμηθεί με τυχαία σειρά στους μαθητές από τον εκπαιδευτικό, έχοντας εκείνοι το
ρόλο του καθηγητή εξηγούν κάνοντας ταυτόχρονα συζήτηση υποβοηθούμενοι όπου
χρειάζεται από τον εκπαιδευτή. Έπειτα γίνεται ανάγνωση του εξεταζόμενου κειμένου
από τον καθηγητή ενώ παράλληλα έχει ζητηθεί να σημειώνουν ότι θεωρείτο από τους
μαθητές άξιο λόγου χωρίς καθοδήγηση του εκπαιδευτικού για να συζητηθεί μετά και στη
συνέχεια επιχειρείτο μια ερμηνευτική ανάλυση του διά μέσου των ερωτήσεων –
απαντήσεων, όπως ακριβώς πράττεται και στο τελικό «στάδιο» του μαθήματος της
αναθεώρησης της διδαχθείσας ύλης, των εντυπώσεων και συμπερασμάτων από πλευράς
εκπαιδευομένων ενώ σημειώνονται στον πίνακα τα ουσιαστικότερα.
 Ραψομανίκη Άννα Κάρμεν

Επίπεδο 2ο 1 Οι μαθητές
παρακολουθούν
Να το βίντεο & 1&2
χρησιμοποιούν παράλληλα Δρ. 1 Επιλογή
τις γνώσεις τους σημειώνουν ο 15 λεπτά 1&2 οπτικοακουστικού
από το πεζό & Επικοινωνία καθένας Άσκηση: υλικού από τα
να επαληθεύουν χωριστά αυτά Εντοπισμός μέσα κοινωνικής
με άνεση & άλλα που θεωρεί εντυπώσεων & δικτύωσης
παρόμοια σημαντικά. πληροφοριών αναφερόμενο στο
δείγματα από Δρ. 2 Ερωτήσεις κείμενο.
την γενιά του Κριτική σκέψη 2 Επιλέγουν από 10 λεπτά Απαντήσεις
1880 (π.χ. το την ακρόαση τι Συζήτηση
Όνειρο στο κύμα αντιστοιχεί /
του Αλέξανδρου συνδέεται & έχει 3 Φωτοτυπίες με
Παπαδιαμάντη) αξία για την το παράλληλο
ενότητα που Δρ. 1 3 Καταιγισμός κείμενο.
εξετάζεται. 15 λεπτά ιδεών Πίνακας
Συζήτηση
3 Δίνεται στους
μαθητές
απόσπασμα από
το κείμενο
«Φόνισσα» του
Αλέξανδρου
Παπαδιαμάντη ΣΥΝΟΛΟ :
που έχουν ήδη 1 διδακτική
διδαχθεί σε ώρα
προγενέστερη
τάξη & ζητάμε
να βρούνε
ομοιότητες &
διαφορές.

Σε δεύτερο επίπεδο οι μαθητές μαθαίνουν να χρησιμοποιούν την κεκτημένη γνώση. Ο

εκπαιδευτικός παρουσιάζει στο τμήμα οπτικοακουστικό απόσπασμα αναφερόμενο στο
διήγημα που εξετάζεται και τον δημιουργό του με σκοπό την αξιολόγηση του,
προάγοντας την κριτική σκέψη των εκπαιδευομένων. Εν συνεχεία παραθέτει απόσπασμα
από το κείμενο «Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με ζητούμενο ομοιότητες και
διαφορές μεταξύ των, τις οποίες καταγράφει ο καθηγητής υπό την μορφή καταιγισμού
ιδεών στον πίνακα δημιουργώντας κλίμα συζήτησης στην τάξη.
Επίπεδο 3ο
Δημιουργικότητα 1
Να μπορούν να Οι 1 Ερωτήσεις 1 Υλικό που
εκτιμήσουν την Υπευθυνότητα εκπαιδευόμενοι Δρ. 1 Απαντήσεις έχει διανεμηθεί
θέση & την ασχολούνται με 40 λεπτά Συζήτηση στις ομάδες με
αντιμετώπιση Μεθοδικότητα δραστηριότητες Εργασία σε τυχαία σειρά.
της γυναικείας χωρισμένοι σε Ομάδες Φύλλο
φύσης την Κριτική σκέψη ομάδες. εργασίας με
εποχή εκείνη (Βασισμένοι σε ερωτήσεις &
καθώς & να υλικό που έχει οδηγίες για
διερωτηθούν μοιράσει ο ΣΥΝΟΛΟ : κάθε ομάδα
για το κυρίαρχο καθηγητής) 1 διδακτική
 Ραψομανίκη Άννα Κάρμεν

θέμα της ώρα

ενότητας τον
θάνατο και την
συγχώρεση.

Στο τρίτο επίπεδο είναι σε θέση να εκτιμήσουν και να διακρίνουν την γυναικεία φύση και
τον τρόπο διαχείρισης της την εποχή εκείνη καθώς επίσης να διερωτηθούν για το
κυρίαρχο θέμα του διηγήματος το θάνατο και την συγχώρεση. Ο εκπαιδευτής χωρίζοντας
το τμήμα σε τέσσερις ομάδες εργασίας μοιράζει στους μαθητές, υλικό με τυχαία σειρά,
φύλλο εργασιών με ερωτήσεις και οδηγίες για κάθε ομάδα. Με την ολοκλήρωση των
απαντήσεων από τις ομάδες, παράλληλα πραγματοποιείται εποικοδομητική συζήτηση
στα πεπραγμένα μεταξύ των. Τέλος οι ομάδες ανατροφοδοτούνται με ιδέες και ανάληψη
εργασιών επιμέλειας στον χώρο τους με όποιο τρόπο επιλέξουν να τις διαχειριστούν.

Επίπεδο 4ο Συνεργασία 1 Παρουσίαση των 1 Εργασία σε 1 Φωτοτυπίες

εργασιών στην Ομάδες με απαντήσεις
Να Επικοινωνία ολομέλεια καθώς & Επίδειξη, των εργασιών
συνεργάζονται σχολιασμός μετά Δρ. 1&2 Σύντομες Υλικό μαθητών
& να Αυτοπεποίθηση την ολοκλήρωση 80 λεπτά εισηγήσεις (π.χ.
κοινοποιούν της διαδικασίας από τους φωτογραφίες,
στην υπόλοιπη Δημιουργικότητα (Αλληλοαξιολόγηση μαθητές σλάιντς )
κοινωνική ομάδων) Ερωτήσεις
μονάδα το έργο Υπευθυνότητα ΣΥΝΟΛΟ : Απαντήσεις
τους. 2 Αναστοχασμός 2 διδακτικές
« Ψηφιακή Εμπειρίες ώρες 2 Σύντομη
ικανότητα » Συμπεράσματα συζήτηση

Στο τέταρτο επίπεδο οι επιλεγμένες ομάδες έχοντας ολοκληρώσει τις εργασίες τους τις
παρουσιάζουν στην ολομέλεια. Η διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα στο τμήμα
που γίνεται το μάθημα, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για να προβληθούν από τον
προτζέκτορα σλάιντς κ.τ.λ., να παίξουν μία θεατρική παράσταση ενσαρκώνοντας τους
ρόλους που έχουν επιλέξει και προετοιμάσει, στην αίθουσα των υπολογιστών ακόμα και
στον προαύλιο χώρο του σχολείου εάν αυτό έγκειται στα πλαίσια της παρουσίασης και
είναι αποδεκτό από τους κανονισμούς του σχολείου. Οι εκπαιδευόμενοι με το πέρας της
διαδικασίας που περιγράψαμε έχουν αποκτήσει αυτοπεποίθηση, δημιουργικότητα,
υπευθυνότητα, ψηφιακή ικανότητα μέσα από την εμπειρία των εργασιών που εκπόνησαν
καθώς επίσης πνεύμα συνεργασίας και επικοινωνιακές δεξιότητες. Τέλος επιχειρείται
αναστοχασμός των διδαχθέντων ανταλλάσσουμε εμπειρίες και συμπεράσματα
πραγματοποιείται σύντομη συζήτηση και ανανεώνουμε το ραντεβού μας για την επόμενη
συνάντηση.
Ραψομανίκη Άννα Κάρμεν

Στην συγκεκριμένη μέθοδο διδασκαλίας οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες .

Σημαντικός παράγοντας επιτυχούς αποτελέσματος είναι η επιλογή και ο διαχωρισμός του
τμήματος ορθά επιδιώκοντας με αυτό τον τρόπο την μέγιστη συμμετοχή. Για να επέλθει
η ένωση της εκάστοτε ομάδας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ορισμένοι παράγοντες που
έχουν σχέση με την παρουσία και την δράση του κάθε ατόμου είτε ως σύνολο είτε ως
οντότητα μέσα στο τμήμα. Με γνώμονα τα παραπάνω θα μπορούσαμε να ενώσουμε
μαθητές που έχουν την επιδιωκόμενη συμπεριφορά συμμετέχοντας στο μάθημα, με
άτομα που ίσως χρειάζονται επιπλέον ενθάρρυνση για να συμμετάσχουν έτσι ώστε να τα
παροτρύνουν. Αποφεύγουμε να ενοποιήσουμε στην ίδια ομάδα μαθητές που είναι φίλοι ή
κάνουν παρέα μεταξύ τους(όσο αυτό είναι δυνατόν στα πλαίσια της τάξης) υπό την
έννοια ότι με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε την εν δυνάμει γενικευμένη φασαρία και το
γεγονός ορισμένες ομάδες να μείνουν ¨πίσω¨ αν το επίπεδο μάθησης ή ενδιαφέροντος
παραμείνει χαμηλό. Δεν πρέπει παρόλα αυτά να ξεχνάμε πως οι μαθητές για ευνόητους
λόγους θα θελήσουν να μπουν στην ίδια ομάδα με τους φίλους τους και πως ίσως
αντιδράσουν σε μια διαφορετική σύνθεση. Επιλέγουμε λοιπόν να χωρίσουμε το τμήμα σε
ομάδες των πέντε(5) ατόμων, (ώστε να αποφύγουμε τυχόν τέλματα σε διαφωνίες μεταξύ
των μελών της εκάστοτε ομάδας ), με βάση την διαφορετικότητα και τις ανάγκες του
κάθε μαθητή με σκοπό να πετύχουμε ένα συνδυασμό από πολυμορφικές ομάδες από
μαθητές που θα αλληλεπιδράσουν και θα επηρεαστούν μεταξύ τους ώστε ιδανικά να
ενεργοποιηθούν στο μέγιστο.
Στην προαναφερθείσα τεχνική παρουσιάζονται όπως είναι φυσικό και ορισμένες
δυσκολίες που δυσχεραίνουν την υλοποίηση της. Αρχικά η διάταξη της κάθε τάξης, ο
χώρος που γίνεται το μάθημα μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα στην διεξαγωγή της
τεχνικής, καθώς παίζει ρόλο στην επιλογή των ομάδων (η ομάδα πρέπει να κάθετε κοντά
για να μπορεί να συζητά τα θέματα που έχει αναλάβει) και στον χρόνο ολοκλήρωσης της
εργασίας που έχει επιβληθεί(περιορισμένος χρόνος μαθήματος για να επιχειρηθεί κάποια
αλλαγή καθισμάτων έτσι ώστε να ενωθούν οι ομάδες μεταξύ τους). Ακόμα και όταν
ξεπεραστούν τα παραπάνω ελλοχεύει ο κίνδυνος οι μαθητές να μην συνεργαστούν
μεταξύ τους με αποτέλεσμα να μην συμμετάσχουν όλοι στο πρόγραμμα και να
ασχοληθούν για μια ακόμα φορά τα ίδια άτομα μέσα στην τάξη, οπότε σε αυτή την
περίπτωση θα είναι δυσκολότερη η έλλειψη φασαρίας και τάσης για παιχνίδι, χάνοντας
και την προσοχή που απαιτείται για την ολοκλήρωση της εργασίας από τις υπόλοιπες
ομάδες. Με τον κατάλληλο χειρισμό και προετοιμασία τα παραπάνω θα μπορούσαν να
αποφευχθούν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν παραμονεύει κάποια κατάσταση μη
προβλέψιμη με την οποία θα διακυβευόταν τόση προσπάθεια από πλευράς καθηγητή
(διευκρίνηση ρόλων, διαχωρισμός ομάδων κτλ.) αλλά και μαθητών.
Στο τέλος της διαδικασίας θα ζητήσω από τους εκπαιδευόμενους μου να μου
γράψουν σε ένα χαρτάκι ένα τίτλο για την εκπαίδευση που τους παρασχέθηκε. Με αυτό
τον τρόπο θα καταλάβω τι είναι αυτό που αποκόμισαν και αν η όλη διαδικασία ήταν
επιτυχής.
Ραψομανίκη Άννα Κάρμεν