УНИВЕРЗИТЕТ СВ.

“КИРИЛ И МЕТОДИЈ” СКОПЈЕ

Ф А К УЛ Т Е Т З А Е Л Е К Т Р О Т Е Х Н И К А
И И Н Ф О Р М А Ц И С К И Т Е Х Н ОЛ О Г И И
ИНСТИТУТ ЗА ПРЕНОСНИ ЕЕС

III ПРОГРАМСКА ЗАДАЧА ПО ПРЕДМЕТОТ

ВИСОКОНАПОНСКИ МРЕЖИ И СИСТЕМИ
ОД ОБЛАСТА НА ДИНАМИЧКА СТАБИЛНОСТ

Кандидат: __________________________________________ инд. бр. __________

ФЕИТ - Скопје, 2013 г.

 Задача 3.1. На сликата 1 е прикажан 110 kV преносен систем во кој генераторот G, приклучен во
јазелот бр. 2 оддава моќност на потрошувачот P (јазел 4) и на крутата мрежа (јазел бр. 1). Во
стационарен режим на работа моќноста што ја произведува генераторот изнесува SG = (PG + jQG),
додека моќноста на потрошувачот изнесува SP = (PP + jQP). Познати се и напоните U1, U2, U3 и U4
во одделните јазли од системот. Внатрешната емс зад транзиентната реактанција на генераторот во
тој режим изнесува E’ = E’ej и може да се смета дека нејзината ефективна вредност не се менува.
Напонот во јазелот бр. 1 (крута мрежа) изнесува U1 = 110ej0 kV = const, и не зависи од режимот.
а) Во моментот t = 0, на почетокот од водот V1 доаѓа до појава на трифазна куса врска. За цело
време додека таа трае генераторот не испорачува никаква моќност во системот (PG = 0). Водот со
кусата врска се исклучува после време t1 = tискл. и Решавајќи ја диференцијалната равенка на
движење на синхрониот агрегат најнапред да се утврди колкав ќе биде аголот на исклучување искл.
што ќе се постигне во моментот на исклучување на куса врска а потоа, со примена на правилото на
еднакви површини, да се пресмета максималниот агол на нишање max . Дали генераторот ќе го
задржи синхронизмот со мрежата.
б) По исклучувањето на настаната куса врска генераторот продолжува да работи на каракте-
ристиката P() = P11 + P12sin( +) која што е позната. Да се пресмета граничното време на
исклучување на трифазната куса врска tискл.гр. за кое системот ќе биде сè уште динамички стабилен
на настанатата трифазна к. врска.
Сите водови во мрежата имаат исти подолжни параметри: z = (0,119+j0,40) /km и b = 2,76 S/km.
Познати се и нивните должини L1 и L2 (слика 1). За синхрониот генератор G како и за транс-
форматорите Т1 и Т2 се познати следните номинални податоци:
G: SnG = 150 MVA; UnG = 10,5 kV; xd % = 15%; xd % = 30%; (TJ и tискл. се отчитуваат од табела 3.1)
Т1: SnT1 = 100 MVA; 10,5/115,5 kV/kV; uk1% = 12%; RT1  0;
Т2: SnT2 = 40 MVA; 110/36,75 kV/kV; uk2% = 11%; RT2 = XT2/20;

1 Напомена. Како напатствие за реша-

нечна моќност
ЕЕС со беско-

2
ПР V1 вање на оваа задача може да послу-
G T1
SnG ~ жат решените задачи бр. 4.5 и 4.6 од
V1
TJ SG
U1=U1 /0 „Збирката задачи“. При определува-
V2 U1 = 110 kV њето на на величините max (во слу-
3
чајот а) и искл.гр. односно tискл.гр. (во
T2
4 случајот б) да се користи алатката
SP Goal Seek која што е вградена во
Excel.
Слика 3.1. Приказ на анализираниот ЕЕС

Табела 3.1. Табела со податоци, потребни за решавање на задачата 3.1

# Студент TJ tискл L1 L2 PG QG PP QP U1 U2 U3 U4 E’  ' P11 P12 

презиме и име s s km km MW Mvar MW Mvar kV kV kV kV kV (o) MW MW (o)
1 Мартин Антевски 6 0.11 60 25 80 40 30 15 110.0 113.9 111.5 105.2 129.7 14.0 37.6 230.2 -5.0
2 Маја Арсовска 5 0.13 60 25 80 35 30 15 110.0 113.4 110.9 104.6 127.7 14.3 37.6 230.2 -5.0
3 Васил Божикалиев 8 0.14 60 25 75 35 30 15 110.0 113.3 110.8 104.5 127.2 13.4 37.6 230.2 -5.0
4 Дијана Бојковска 7 0.15 60 25 75 30 30 15 110.0 112.7 110.2 103.9 125.2 13.7 37.6 230.2 -5.0
5 Стефан Вучковски 5 0.12 60 25 70 30 30 15 110.0 112.6 110.1 103.8 124.7 12.7 37.6 230.2 -5.0
6 Виктор Ѓорѓиевски 9 0.09 75 30 80 40 25 15 110.0 115.2 112.6 106.7 130.8 14.6 41.0 211.2 -5.7
7 Кирил Демерџиев 7 0.13 75 30 80 35 25 15 110.0 114.6 111.9 106.0 128.7 15.0 41.0 211.2 -5.7
8 Јован Димитровски 6 0.11 75 30 75 35 25 15 110.0 114.4 111.8 105.8 128.2 14.0 41.0 211.2 -5.7
9 Филип Димовски 8 0.15 75 30 75 30 25 15 110.0 113.8 111.1 105.1 126.1 14.4 41.0 211.2 -5.7
10 Ирена Дуковска 8 0.14 75 30 70 30 25 15 110.0 113.6 110.9 104.9 125.6 13.3 41.0 211.2 -5.7
11 Бошко Игнатовски 6 0.13 80 30 80 25 30 20 110.0 112.2 107.8 99.4 123.4 16.1 41.9 205.7 -6.0
12 Лазар Јанев 5 0.14 80 35 80 30 30 20 110.0 112.9 108.6 100.2 125.7 15.6 41.9 205.7 -6.0
13 Кристина Јовановска 8 0.15 80 35 75 30 30 20 110.0 112.8 108.4 100.0 125.2 14.5 41.9 205.7 -6.0
14 Дарко Јовановски 7 0.12 85 35 75 25 30 20 110.0 112.0 107.7 99.2 122.9 15.0 41.9 205.7 -6.0
15 Павле Костадиновиќ 9 0.13 85 35 70 20 30 20 110.0 111.3 106.9 98.3 120.7 15.4 41.9 205.7 -6.0
Задача 3.2. На сликата 3.2 е прикажан северозападниот дел од ЕЕС на Р. Македонија. Се посматра типичен
режим на работа со врвно оптоварување во летниот период. Податоците за напоните во јазлите, моќностите
на изворите и потрошувачите како и моќностите во гранките за посматраниот режим се прикажани исто така
на сликата. Јазелот бр. 21, именуван како „EES“, претставува „крута мрежа“, т.е. точка чиј што напон не
зависи од режимот на работата на изворите и потрошувачите во набљудуваниот систем. Преку него ЕЕС на
Р.М. е поврзан со северниот сосед (Косово) и во посматраниот режим нема никаква размена на моќност
помеѓу Македонија и Косово. Потребно е, со помош на компјутерската програма „Stabilnost.xls“,
прикажаниот систем да се испита на динамичка стабилност и тоа на следните неколку видови динамички
удари: 1) на испад на агрегат во ЕЕС (IAG); 2) испад на поголем потрошувач (IGP); 3) настанување на
трифазна куса врска на почетокот/крајот од некој од водовите со нејзино исклучување (заедно со
повредениот вод) после определено време tискл. (K3); 4) утврдување на граничното време на исклучување на
трифазната куса врска за најнеповолниот случај tискл.гр. (TGR.ISK);
Детален приказ на моќностите на потрошувачите на напоните во јазлите во стационарниот режим кој што
му претходел на динамичкиот удар (пореметувањето) е даден во работниот лист „ Potros“. Во работниот лист
„Mreza“ се прикажани елементите на ЕЕС (водови и тр-ри) заедно со тековите на моќности во нив и во
работниот лист (р.л.) „Izvori“ се прикажани произведуваните моќности на изворите во ЕЕС. Заедно со
компјутерската програма „Stabilnost.xls“, ви се доставува и една помошна датотека „LFZ.dll“, која мора да
биде во истиот фолдер со неа, како и соодветно упатство за нејзиното користење.
2. Vrutok 220 111.35 kV 110.05 kV
24 16.8+j13.5 3. Skopje 1 220
109.93 kV 109.94 kV
221.8 kV 219.2 kV 27
4. Polog 41.1+j11.9 5. Tetovo 2 24.7+j5.0 6. Tetovo 1 11.4-j3.8 7. Tearce 231/115 21. EES
16.8+j13.7

моќност
3x150 MVA

ЕЕС со
231/115 2 3 4
.6 3x1.25% 26
150 MVA 25 j19
.4+ 1 13.5+j5.1 8.2+j3.1
+4x1.25% 55 16.1+j6.5 57.5+j21.5 10. Skopje 1 110
45.2+j15.5 3.2-j6.3 0
37.7+j14.1
1. Vrutok 110 6 5 4 28
22.2+j15. 10 112,5 kV
113 kV 35.3
8+j4 +j19 8. Jugohrom 14 4 60
21.

13.2+j5.5
~

.0 112.46 kV .2+
39.1+j6.7 4+j j23
9. Gostivar 110.10 kV 14. G. Petrov 31. 18 .5
7 8 15 19
108,7+ j 71,9 112.20 kV 113.2 kV
MVA 85+j20 67.4+j26.1 12. G. Baba
52.7+j1.4

21. 13 11. V.Glavinov

23 6+ 44+j17 20
45.

12.
40+j15 j3. 112.6 kV
3

82.5+j32.5
82.5+j32.5
3+j1

8-j
16 54+j20 37+j14

11.
9
4.3

6
114.72kV
18. Samokov 32.7+j8.6
17. TE j10.1 15. Skopje 3
114.60 kV 36.6+ 12 21 22 113,9 kV
Oslomej 114,6 kV 111.61 kV
20. HE 11 3.7+j1.4 13. TETO
52.7+j1,4
~

.8

76+j32
~ 165+j 65.0
j26

Spilje MVA
18
.1+ MVA ~ Istok
.0+

100+j 20.0 j7 .6 17
80

MVA 116 kV
10 16. HE
~

19. Kicevo Kozjak

115.31 kV (80+j26,8) MVA
18+j8

За секој од наведените видови пореметување студентите треба, со помош на компјутерската програма

„Stabilnost.xls“,да направат анализа на електромеханичките преодни процеси и резултатите да ги прикажат
во соодветна графичка и/или табеларна форма, со соодветен коментар.
Табела 3.2. Табела со податоци, потребни за решавање на задачата 3.2
# Студент 1) IAG 2) IGP 3) K3 4) TGR-ISK
презиме и име /1/ /2/ /3/ /4/ /5/ /6/
1 Мартин Антевски 2 15 1 0.12 1
2 Маја Арсовска 3 11 1 0.14 6
3 Васил Божикалиев 5 12 1 0.15 7
4 Дијана Бојковска 1 8 12 0.16 19
5 Стефан Вучковски 9 9 12 0.15 20
6 Виктор Ѓорѓиевски 1 4 12 0.15 21
7 Кирил Демерџиев 2 19 13 0.14 21
8 Јован Димитровски 3 6 15 0.12 12
9 Филип Димовски 5 14 15 0.16 13
10 Ирена Дуковска 9 9 15 0.15 16
11 Бошко Игнатовски 3 14 17 0.12 9
12 Лазар Јанев 9 8 17 0.20 10
13 Кристина Јовановска 1 15 17 0.15 11
14 Дарко Јовановски 2 10 9 0.20 7
15 Павле Костадиновиќ 5 12 9 0.25 9
Легенда. /1/ р.бр. на испаднатиот агрегат од р.л.„Izvori“. За овој случај е потребно да се прикажат вр. текови P(t) (t) кај најблискиот
агрегат како и текот P(t) во некој од блиските водови ; /2/ р.бр. на испаднатиот потрошувач од р.лист „Potros“.За овој случај е
потребно да се прикажат вр. текови P(t) (t) кај најблискиот агрегат како и текот P(t) во некој од блиските водови; /3/ локација (р.бр на
собирницата) на која што настанала 3-фазната к.врска; /4/ tискл. на к.в. (s); /5/ р.бр. на водот што се исклучува. За овој случај се
прикажуваат временските текови (t), (t) и P(t) кај најблискиот генератор за време од 4 секунди; /6/ За претходниот случај опишан со
/3/, /4/ и /5/, со метод на проба се врши утврдување на граничното време на искл. на 3-фазната к.в tискл.гр..