MÌ Mêz: 1

Kkòwû : KûeêaûKú

]cðû^¦

Kkòwû : KûeêaûKú (Kûaý]cðú HZòjûiòK C_^ýûi) ùfLK : ]cðû^¦,
PC\ßûe, KUK-754025, ù`û^þ: 9692321207 _â[c iõiÑeY:
2014 _âKûgK : ùfLûùfLò, aò.Gfþ-7, bò.Giþ.Giþ ^Me, bêaù^gße,
ù`û^þ: 9937476173  _âz\ : geZ P¦â ùiVú  _î`þ-eòWe :
KckûKû« _Šû (KÌû«)  WòUò_ò : _âgû« ^ûdK I UêUê aògßûk  cìfý :
200 Uuû

KALINGA : KARUBAKI  Poetic Historical Novel by
Dharmananda, Choudwar, Cuttack-754025, Phone: 9692321207 
1st Edition : 2014  Publisher : Lekhalekhi, B.L-7,V.S.S Nagar,
Bhubaneswar-7, Phone: 9937476173 Cover Design : Sarat Chandra
Sethy  Proof-reader : Kamalakanta Panda (Kalpanta)  DTP :
Prasant Nayak and Tutu Biswal Price : 200/-
ic_ðY
cjû_âbêuê ..., Zûu cûdûKê, Zûu ù_âcKê, _âûYNûZK
_úWûKê, @jòõiû _âjûeKê _âYûc, ‘@ûC jaê^’ò g± cjòcûKê _âYûc,
Ké_û KUûlKê _âYûc, ‘\dûKe lcûKe’G g±geKê _âYûcö
Zûu _û\_\àùe g±gòÌúe ùKûYûKð, ùKûYûKð gòÌúe g± iê¦e
KkûKéZò “Kkòwû : KûeêaûKú” C_^ýûie G ic_ðY û
bf ajòUòG Rúa^Kê cjòcû^ßòZ Keò[ûG, cjû @û^¦
@û^¦ fûMê[ûG, cjûÊMðe @ûùfûK @céZ ahðê[ûG, ]eûaZeYKê
]^ý Keê[ûG, ùMûùU aòùbûe _Yùe cû^a Z^êKê, c^Kê
aòjßk Keê[ûG, aû§ò eLô[ûG @Riâ Ê_Ü i¸ûa^ûùe, Pòe iaêR
@ûgûe _ûLêWÿû_ûLêWÿû _\à `êfùe, iò¦êeòZ iì~ðý ʉðòc _âbûZe
Hgß~ðý _âKûgùe, cêqû gûcêKû _eò, júeû _[e _eò, _jòfò
_âúZòe @bêfû _êfK _eò, jVûZþ \òù^ icê\â _aðZ ù\Lô ɸúbìZ
ùjfû_eò, cjûZú[ðùe _û\ ù\Cù\C ge]ûaûfòùe MWÿòMfû
_eò, cjû_êYýe cjòcÜ @^êba _eòö _âYûc...ö

_âûKþK[^
_âYûc ö ùfLKe @^êbaùe ùfLôaû GK KVò^ Kkû ö KVò^ Kû~ðý ö _êYò
ùfLûUòG _âKûgòZ ^ùjùf ùfLKe \êüL Zû RúaŸgûùe ùbûMò[ôaû \êüLVûeê akò_ùWö
ùfLôaû bòZùe ùi icÉ PeòZâ c¤ùe bfc¦, jiKû¦Kê @«ew bûùa @^êba
Keò[ûG ö @ùw ^òùbA [ôfûbkò Zûe cù^ jêG ö ùi _úWû Zûe ^òRiß ö iaê PeòZâ
Zû’e _âûY iaðiß ö icÉue ùi iâÁû ö icÉu iêL\êüLe Pòe«^ iû[ôUòG ö
C_^ýûi ùfLôaû ajêZ KÁ ö _êYò Gý÷ZòjûiòK C_^ýûi ùfLôaû KûVòKe _ûV ö ùcû
C_^ýûi iµì‰ð Gý÷ZòjûiòK ^êùjñ ö AZòjûie _¬e C_ùe iZý, KÌ^ûe cûUò ùaûkò
Rúa^e ew ù\A Rúa« KeòaûKê ùPÁû KeòQò ö aòbûRòZ bûeZahðe \êA ißû]ú^
_ùWûgúeûÁâ bûeZ I _ûKòÉû^e iéÁò, iµKðe Zòq-c]êe Qû_ G[ôùe iÝÁ ö _êeûZ^
eûRý iµKðe Qûùe @û]ê^òK eûÁâ MXÿû ùjûAQò; ù~_eò eûRûeê eûÁâ_Zò ö KìU^úZòK
Éeùe eûR\ìZu \ßûeû Mê¯Pe aéò, Mê¯ Z[ýe @û\û^ _â\û^, _ùWÿûgú eûÁâ \ßûeû
_âKûgòZ Z[ýe ùMû_^ ~û, a§êZû I gZîZûe iìlà iìZâUòG, iìZâ]ûeUòG ùKùZùaùk
ißdûõgê bkò icê{ßk, \êAeûÁâKê icé¡ Keò[ûG ùKùZùaùk ißdõPûkòZ @Èbkò
_eiÝeKê ]ßõi Keò[ûG ö cM] I Kkòw \êA gqògûkú ißû]ú^ _ùWÿûgú eûÁâ c¤ùe
a§êZû I gZîZûe Pec _eòYZò [ôfû Kkòw ~ê¡ö ~ûjûe _âbûa I ù_âeYûùe @ùgûK
@ÈZýûM Keò aògiß câûUe c~ðýû\û fûb Keò[ùô f ö VòKþ ù~còZò cjûbûeZ ~ê¡ùlZâùe
jVûZþ @ÈZýûM Keò @Rðê^ icÉuê jZaûKþ Keòù\A[ôùf ö _ùe gâúKé¾u aògß\gð^
"MúZû'gâaYùe, aògßeì_ \gð^ùe ~ê¡ Keò[ôùf lZâòd ]cð _ûk^_ûAñö aðcû^
ù~_eò iûeûaògßùe ~ê¡ _âÉêZò PûfòQò iêelû, iß]cðe \ßûjòù\A, ù~CñVò @^ûjûe
@_céZýê ùgâdiÑe Kò«ê @ÈZýûM @i¸a ö
Gbkò GK C_^ýûi ùfLôaûKê cùZ aû]ý Keò[ôfû ~êa_âûYe C\þùak^,
ù~û÷a^e gqò, ù_âeYû, iéR^ú Czßûi ö Gjò C_^ýûi ùfLôaû_ûAñ IWÿògû iûjòZý
M«ûNe c¤ùe ùiû÷¦~ðý_ò_ûiê cêMÛ bûaêKe _âúZò_ì‰ð \éÁòùe IWÿògûe cûUò, _âKéZòKê
ù\LôaûKê ~òG ùcûùZ @^êù_âeòZ Keò[ôùf, PòfòKû Kûaýe eì_ a‰ð^ûùe, ^úk
fjeú, ù\ûkûdcû^ _\àûaZúe Ké¾ùaYúùe, ^úk_aðZe ùgûbûùe, ^úk @ûKûgùe
]kûùcNe ùeûhYòùe, _âKéZòeûYúe eì_ _ieûùe cùZ eì_ iê]û_û^ KeûA[ôùf,
ùcû ùPZ^ûùe "bûhû', gŸe KêjêK Qê@ûñA [ôùf ùijò ùiÜj Kûwûk, QûZâa›k,
\dûgúk, \e\ú Kaò_âûY _âûùYûQk IWÿò@û @¤û_K ùcû _âûYe _ec_ìRý Mêeê, ù\aZû
gâú~êq @ùgûK Kêcûe cjû«òuê ùcûe iéR^ú _âûYe ^câ_âYûc, ùKûUò ùKûUò _âYûc
~ûjûu _û\Zke cûUò ùcû'_ûAñ cjûZú[ð, ùi Pòe iàeYúd ö ~ûjûu _ûAñ cñê ]^ý ö
ißû]ú^Zû_âòd, ù\gûZàùaû]K ~ê¡bkò NUYûKê ù^A C_^ýûi ùfLôaûKê ~òG
ùcûùZ bûa aòùbûe KeòQ«ò, ùcû eqcûõiKê ùeûcûòZ KeòQ«ò, iòG ùjCQ«ò
a^cûkú_êe jûAÄêfe iaðcû^ý jòò¦ú gòlK, ùjûcòI_û[ô Wûqe gâú~êq \ûùcû\e cògâ
ù~ ùgâYúùe _ûV_Xû ùghùe 10 cò^òUþ ù\gûZàùaû]K KûjûYú gêYûC[ôùfö
ùiùZùaùk eûYû_âZû_, gòaûRú, iêaûh ùaûhu aúeMû[û @ûcKê ùeûcûòZ Keê[ôfûö
ißû]ú^Zû \òaie ibûùe ùi gêYûC[ôùf ißû]ú^Zû _ûAñ @ûZàakò\û^e @ce @¤ûdKê,
ùfûjòZ iõMâûce ZeêY ùi^û_Zò, ijò\þcû^u aúeZße KûjûYúKêö bûeZ, _ûKòÉû^
~ê¡ùe @ûce aúe Raû^þu iûji I akò\û^ùe @ûce @bìZ_ìað aòRdKêö MAg
MQ C_ûWò iùw iùw _ûKòiÚû^e @ûùceòKû Zò@ûeò _ýûùU^ Uýûu Zò@ûeòKeò bûeZe
ùa÷Rd«ú Uýûu\ßûeû ]ßõiKeò ù\C[ôùfö @ûù¸cûù^ @û^¦, aòiàdùe CQêkò CVê[ôfêö
@ûcKê iûjiú, aúe Keò MXòaûKê cûZébìcò ùiaûùe @ûZàakò ù\aûKê ù~ @ûcKê i\û
ù_âeYû ù\C[ôùf Zûue @ce @ûZàû _ûLùe ùcûe bqò_ìZ _âYûc ö
ù~Cñ Mûñ Rûjûwúe_ûUYûe cûUò, _ûYò, _a^ùe cñê aXòQò, ù~Cñ iûw iû[ô,
MêeêR^u ùiÜj @û\e fûb KeòQò, ù~Cñcû^ue iûjû~ý ijù~ûMùe ùcû Rúa^
_eò_êÁ ùjûAQò ùicû^ue iû^Üò¤ Pòe @bêfû ö Zûe _âbûaùe icé¡ ùjûAQò ùcûe
_âKûg, ùcûe iéR^ú ö ùicû^ue ùiÜj iêebòùe ùiû÷ebû^ßòZ ùcûe aýqòZß, a‰ðòk
ùcûe aýqòiû
ùcû _ûAñ Pòe«^ ùiÜje Ciô ùRùR ~òG cùZ Äêfþ,UòCi^þ ù^C[òùf,
aû_ûu eûMeê elû Keê[òùf, ùcû @aêSû_Y Kû¦Kê a¦ KeòaûKê cùZ ^ò\û _û, \g
_Aiûe [kò ù\C[ôùf ö cñê eûMùe cêVûcêVû _Aiû `òwê[ôfò Neiûeûö ùMûUûA
ùMûUûA cñê gû« ùjC[ôfò ö jûU, aûU, ~ûZâûKê aêfûA ù^C[ôùf, aûeò aMòPûùe Kûc
KeòaûKê, @û´ ùZûUûeê @û´ @ûYòaûKê, aûCñgaê\ûeê QZê ùZûkòaûKê cùZ iû[ôùe
ù^C[ôùf, ùcû' _ûAñ iaê\òù^ MRû, fWê, PêWûbRû, ùiC eLê[ôùf, cùZ Lê@ûAiûeò
ùghùe LûC[ôùf, cùZ Zûu jûZùe MXò[ôùf, Zûu _û\Zùk R^àR^àe ùKûUòùKûUò
_âYûc ö cñê Zûu i\þMêYeê KûYòPûG Rúa^ùe `êUûA _ûeòfò ^ûjó bûaòùf @ûLôùe fêj
@ûiò~ûCQò ö Zûue ù]÷~ðý, gû«ò, ^òÂû, _ùeû_Kûe, @jòõibûa, Bgße _âúZò, _âKéZ_ò ûâ YZû
cùZ cêMÛ KeòQò ö
ùiÜjcdú aêXÿú cû, ùaûC ~òG ùcû LûAaû _ûAñ aýÉ [ôùf ö ùcû' _ûAñ
iaê\òù^ cûQ eLôaû, @ûYòaû, ]eòaû _ûAñ KêY×û Keê^[ôùf, Zûu _ûLùe cñê PòeKûk
_òfû ~òG ùcûe ùKû÷Yiò K[û bûwê^[ôùf ö Zûu _û\Zùk bqò_ìZ _âYûc ö ùghùe
KWû _âKéZòe aû_û ~ûjûu @«e Lêaþ còVû ^Wÿò@û bkò bûeò aXò@û Zûu _ûLùe cñê
PòeKûk ^ZcÉK ö
ùcûe @Zúa _âòd [ôfû _âKéZò ö Rûjûwúe _ûUYû Mûñ, ùPÿû÷\ßûe ijee cûUò
_ûYò, @ûKûg, cjûKûg, ^\ú, ^ûeú, ^lZâ, ^B_Vû, _ûjûWÿ, ZêV ù_ûLeú, Mûñ
ùMûjòeú - iaê ùcûe GKû« @û_Yûeö _êYýùZûdû Kêgb\âû, _êYýcdú _âûPú^\úe
iaêR gû« giýgýûck ZUù\g, iê¦e ]û^ùlZ, aòf a^û^ú, @û´ùZûUû, Zûkcûk,
aòeì_û Kìk @û^òKU, aêXûfòw, aòeûU Mû\ò, _êeûY _âiò¡ M§^\úe cûdû-ccZû ùcû
@ûLôùe iß_Üe cûdû¬^ ùaûkò[ôfûö ùi Ê_Üiaê [ôfû GK ZeêY _âûYe iß_Ü, _âòdZcûe
iß_Ü, _âúZòa]ìe iß_Ü, _âúZòc]êe iß_Ü ö ùcûe _âòdùLk [ôfû aûMêWêMêWê, aûùiÑU afþ,
`êUafþ, WûMe_ê@û ö iaêVê _âòd [ôfû Zò«òaêWò a^þiú _ùKAaû, ù_ûkêjùe cûQ]eòaû,
NûNû ^B, ùK^ûfùe _jñeòaû, cjêcûQò _ûkòaû, ]eòaû, aûeòùe MQ fMûAaû,
icûR _Xòaû,_ûfû ù\Lôaû, iìù~ðýû\de ew, iì~ðýûÉe @ûKûgKê @ù^A ejòaû _ec
Zé¯òùe, _ec _âúZòùeö cû’ cwkûu geY @ûgâòZ ùjûA, _eòaûee VûKêe gâú gâú
@^êKêkP¦âue PeY @ûgâòZ ùjûA cjòcûcd G Rúa^ ]^ý ùjfûö
Gjò C_^ýûi ùfLôaû_ûAñ cñê ajêZ ajò _Xû_Xò KeòQò ö aòùgh Keò J_^ýûiòK
gâú~êq ^éiòõj PeY _Šûu C_^ýûi ""PŠûùgûK'' cùZ _âbûaòZ KeòQò, ùZYê Zûuê
ùcûe jé\de KéZmZû RYûCQò ö _âKûg _ìaeð ê _ecjõi ù~ûMû^¦u fòLZô ""ù~ûMúe
@ûcôPeòZ'' ùcû jé\dKê eicd, eùiûú‰ð KeòQò ö Gjû _âùZýK iõiûeú _ûAñ _ec
KfýûYcd ajòUòG ~ûjûe Zêk^û ^ûjó ö Gjû iZý ù~, G_eò iei iê¦e icé¡
bûùa cû^a Rúa^e ùaû÷¡òK iZýKê ùfLû~ûA _ûeòa^ûjó ö Rúa^ iciýûe icû]û^
ù~còZò `êfjûe bkò Mê^Úò ùjûA ejòQò ö Zûue \dû ^ùjùf Zûuê aêSò ùja^ò ö
@aògßûi ùjùf ùjñ Gjû iZý @^êba ö _âYûcö
AZòjûiùe @ù^K ~ê¡ NUòQò, Kò«ê Kkòw ~ê¡ùe @ùgûK @Zý]ôK jòõiû
_â\gð^ Keò[ôùf ù~_eò \êù~ðýû]^ ù\âû÷_\úuê iaðiclùe CfMÜ KeòaûKê ^òùŸðg
ù\A @Zý]ôK jòõiû _â\gð^ Keò[ôùf ö eûcPÿ¦â iì_ðYLûu iê¦e ^ûK KûUòù\A
@Zý]ôK jòõiû _â\gð^ Keò[ôùf ~ûjûe _eòYûc [ôfû iúZûjeY, eûc-eûaY ~ê¡ ö
iúZûuê C¡ûeKeò @MÜò_eúlû _ûAñ aûe´ûe aû]ý Keòaû, MbðaZú _ZÜú cjûeûYú
iúZûuê GKû« a^aûi \Š ù\aû [ôfû eûcP¦âue @Zý]ôK jòõiû _â\gð^ ö GjûKê
cû^a iûcûR ^ûeú ^ò~ðýûZ^û @ûLýû ù\AQò ö ^ûeú ^ò~ýð ûZ^û _ûAñ eûcûdY, cjûbûeZ
~ê¡ ùjûA[ôfû ö ^ûeú ^ò~ðýûZ^ûe @«eûkùe ^ûeú\ßûeû _êeêh ^ò~ðýûZ^ûe @ijý
~ªYû _âZò icùÉ @ûLôaêRò ù\AQ«ò ö @Zý]ôK jòõiû _â\gð^ _Qùe [ôfû ù_âc-
_âZòùgû]e _âûYNûZK _êeêh ^ò~ðýûZ^û, ^ûeúe ^òÂêe @_cû^, ^òŸðd @ûPeY, ZûKê
RòYòaûKê Kûc^ûe KUûl bòZùe Kûk^ûMe @ûùMÜd @ûjßû^ ö ùKCñ _êeêh MâjY
^Keòa ùi @ûjßû^ _êYò mû^,]^, lcZûe @]ôKûeú ùjûAaò ? K'Y _ZwVûeê \êaðk
Zûe _âûY, @MÜeò @ûjßû^ _ûLùe? aeõ bf, ù_ûWò _ûCñg ùjaûùe,ù_û÷ehê e ^ò@ûñùeö
eûcûdYùe eûliú iì_ðYLû aòaûjòZ eûcP¦âuê aòaûj KeòaûKê aû]ý Keòaû [ôfû ^ûeú
\ßûeû _êeêh ^ò~ðýûZ^û ö ißûcú eûcPÿ¦â _ZÜú iúZûuê i߉ðcéM @i¸a aêSûA aêSûA aý[ð
ùjûA[ôùf ö ^òRAQû aòeê¡ùe i߉ðcéM ]eòaûKê ~òaûKê iúZû Zûuê aû]ý Keò[ôùf ö
^òRAzû aòeê¡ùe ißûcú, Èú K[ûùe aû]ýùjûA ù~Cñ Kû~ðýKùe Zûjû Kòbkò ~ªYû
\ûdK Zûjû icùÉ RûY«ò ö Gjû [ôfû iúZûue _êeêh ^ò~ðýûZ^û ö flàYuê KUêK[û
Kjò Zûuê aû]ý Keò[ôùf ~òaûKê KêUúe QûWò eûcPÿ¦âu aò^û ^òùŸðgùeö _êeêh
^ò~ðýûZ^û ijò ^_ûeò flàY ~ûA[ôùf ~ûjûe _eòYûc [ôfû KeêY iúZû jeY, eûaY
ceY ö
ù\âû÷_\úuê fûb KeòaûKê aýûKêk, ù_âcòK \êù~ðýû]^Kê ^òRe eûR_âûiû\ùe
ù\âû÷_\ú ù~Cñ_eò Zûzfý, NéYû, @_cû^_ì‰ð KUêK[û Kjò Zûu ùKûck _âúZò_ì‰ð
jé\dKê lZaòlZ Keò[ôùf Zûjûjó [ôfû ^ûeú\ßûeû _êeêh ^ò~ðýûZ^ûö ~ûjûe ^òÂêe
_eòYZò [ôfû \êù~ðýû]^ _gûùLkùe ù\âû÷_\úuê aûRò fMûAaûKê ~ê]ôÂòeuê @ûjßû^
ù\aû I G[ôùe RòYò iùwiùw ù\âû÷_\úuê eûRibûùe CfMÜ KeòaûKê ^òùŸðgù\aûö
ù~Cñ ^MÜ\égýe ^òÂêe _eòYZò [ôfû mûZòKêUê´u cjûa], ^eùc] ~m, cjûbûeZ
~ê¡ ö ù\âû÷_\ú, \êù~ðýû]^Kê bf _ûC ^[ôùf Kò«ê bf_ûC[ôùf ù_âcòK _êeêh
gâúKé¾uê ö gâúKé¾ ù_âcòK ùjûA ejòaûKê Pûjó[ôùf, ißûcú ùjaûKê @^òzû _âKûg
Keò[ôùf ö ùZùa ù\âû÷_\ú (Ké¾û)ue gêb_eòYd bf _ûZâ\ßûeû ùja Kjò _âùaû]^û
ù\A[ôùf ö ù\âû÷_\ú RûYò[ôùf _ûŠacûù^ RCMéjùe céZ ö ùZYê ùi icdùe
~êaeûR \êù~ðýû]^uVûeê @]ôK ù~ûMý_ûZâ ]^, mû^, lcZû, eûRý \éÁòeê KòG [ôùf
ù~ ù\û÷_\ú ^òRKê @jõKûeùe @§ Keòù\A[ôùf ö \êù~ðýû]^ ù\âû÷_\úuê cù^cù^
bf _ûC[ôùf ö GKZe`û ùjùf ùjñ Zûue ù_âc[ôfû ùKûck, C\ûe, @ûZài¹û^
iaðiß ö ù\û÷_\úKê fûb KeòaûKê ùi fûLaò§û ißd´eùe bûM ù^A[ôùf Kò«ê aò`k
ùjûA[ôùf ö a§ê K‰ðu \ßûeû _âòdZcû ù\âû÷_\úuê fûb KeòaûKê ùi iùwiùw K‰ðuê
@weûRýe eûR_\ ù\A icÉuê PKòZ Keòù\A[ôùf ö GjûVûeê @ûC @]ôK ù_âc
\êù~ðýû]^Vûeê K'Y ùKjò @ûgû Keò_ûùe? UòKòG ù_âc _ûAñ ù\âû÷_\ú, \êù~ðýû]^uê
Rúa^iûeû RùkAù_ûWò cûeò[ôùf ö \êù~ðýû]^ ù_âc_ûAñ jòõiûe @ûgâd ù^A ^[ôùf,
Kò«ê ù\âû÷_\ú Zûue ùKûck jé\dKê lZûqKeò jòõiâ Keòù\A[ôùfö C\ûebûùa ùi
aòaûjòZ \êù~ðýû]^uê c^û Keò_ûeò[ûù«? @_cû^òZ Keòaû K'Y \eKûe [ôfû? ù_âc
@ûgûKeò GKZe`û ù_âc Keê[ôaû _êeêh _lùe _âòdZcûe @_cû^ @ijý, búhY
_úWû\ûdK ö ^câ _âZýûLû^ ^Keò @_cû^ù\aû ùKCñ ^ûeú_Yò@û ù\âû÷_\úue?
ù\âû÷_\úuê _gûùLkùe RòZò ùi ajêbûùa ^ò~ðýûZ^û ù\A_ûeò[ûù«? akû}ûe
Keò_ûeò[ûù«? Kò«ê jVûZþ eûRibûùe CfMÜ KeòaûKê ^òùŸðg ù\aû\ßûeû Zûu _âZò
ùjûA[ôaû @ijý @_cû^e Gjû [ôfû @ûùMÜd _âZò`k^ö GKû«ùe ù\âû÷_\ú \êù~ðýû]^Kê
KUê @_cû^ùe CfMÜ Keòù\A[ôùf ~ûjû[ôfû Zûu_ûAñ céZýêVûeê @]ôK ~ªYû\ûdK ö
^ûeúe _êeêh ^ò~ðýûZ^û fûMò \êù~ðýû]^ Rkòù_ûWÿò ceò[ôùf Kò«ê ù_âcòK jé\d Zûue
ù\âû÷_\úKê jZýû Keò_ûeò ^[ôfûö ù\âû÷_\úu _âZò [ôfû Rúa^ \û^e \dû ùZYê ùi
ù\A[ôùf a^aûi ö _òâd^ûeúe _âúZòùe KéZm \êù~ðýû]^ _ûŠacû^uê ù\âû÷_\ú fûMò
jZýû Keò^[ôùf, \dûùe, lcûùe, _âúZòùe, _âúZògqòe ù_âeYûùe, ~òG \òù^ ù\gKê
GKûVò eLôaûKê RCMéjùe jZýûe PKâû« Keò[ôùf ö GA'Z _âúZògqòe PcKôûeòZû ö
ùghùe _ûŠacûù^ \êù~ðýû]^e icÉ bûAcû^uê jZýû Keò iòõjûi^ @ûùeûjY
Keò[ôùf @[P _eiÝe c¤ùe ù\gKê aûò ^[ôùf ö ù\âû÷_\úue _û_êZâKê @gßZþ[ûcû
jZýû Kfû_ùe \êù~ðýû]^ _êZâùgûKùe aòkû_ KeòQò @]úe ùjûA, ù\âû÷_\úe \êüLùe
]eûgûdú ùjûAQò _òZé_ûâ Y ù_âcKò \êù~ðýû]^ ö ù_âce _úWÿûKê ùi Rúa^iûeû ajòQ«òö
bûeZahðKê bûM bûM Keò bûAcû^uê aûòù\ùf, ù\g @ûC bûeZahð ùjûA ejòa
^ûjó, ùZYê ùi aòbûR^Kê aòùeû] Keò[ôùf Rúa^ iûeûö Zûue céZýê _ùe _ûŠacûù^
eûRû ùjûA[ôùf iZ Kò«ê \êù~ðýû]^ G ù\ge ùMû÷ea, ~ûjûu RúaŸgûùe bûeZ
ahð bûMbûM ùjûA^ûjó, Zûue céZêýùeaò ùjûA^ûjóö \êù~ðýû]^e ga C_ùe G
ù\g GKûVò ejò[ôfûö G[ôeê G ù\ge ~êa_âûY PòeKûk ù_âeYû fûb Keê[ôa!
aòbûRòZ bûeZahðe aòKk @ûZàûKê aêSò_ûeê[ôa Zûe bûMbûM ùjûA[ôaû cûUò, _ûYò,
cYòh, @ûKûg, cjûKûgKê GKûVò KeòaûKê jòcûkde @ûjßû^Kê MâjY Keê[ôa, iò§ê^\úe
Rk]ûeûKê _âYûc Keê[ôa, _\àû^\úe Rk]ûeûKê _âYûc Keê[ôa, Mwûe _aòZâZûùe
KéZýKéZý ùjC[ôa, G ù\ge gògê, iúcû G _ûLe, iúcû ùi _ûLe (_ûKòÉû^)ö bf
_ûAaûe gŸ, iße, iwúZ, ]ß^ò, _âZò]ß^ò QêAñ~ûC[ôa jé\deê jé\dKê, _a^ùe
_a^ùe, _âúZòùe _âúZòùe, K[ûùe K[ûùe, KaòZûùe KaòZûùeö _âKûg_ì‰ð bMaû^,
_âKûggì^ý @ûfäû, @a]ìZue @ûùaMùe, @ÉòZßùe, ]cðúd aògßûiùe, @ûZàûe @cäû^
@ûùfûKùe, @ûùfûKòZ @ûce mû^, ]cð, \gð^ùe, aòmû^ùe ö
_êeêh ^ò~ðýûZ^ûe gòKûe ùjûA @ùgûK @Zý]ôK jòõiû _â\gð^ Keò[ôùf c¤
Zûu jé\d [ôfû ùKûck, ^ec, lcûgúk I \dû_ì‰ð ö ajê^ûeú còk^ùe Zûue
Rúa^ [ôfû ^ûeúcd ö ^ûeúbûaùe @^ê_ûâ YòZ Zûue Rúa^ ]ûeû ö _âòdZcû KûeêaûKúu
ùiÜjVûeê _â[c _ZÜú \òaýû ù\aúu ijòZ ù\j còk^e cêMÛ @^êba bòZùe KòG
lcZû _ûAñ Zûu jé\dKê lZaòlZ KeòQò, KòG lcZû \ßûeû lZûq ùjûAaò Zûu jé\d
lZe ~ZÜ ù^AQò lcZû aòcêL, ^òaòðKûe ùjûA ~òG \ûaò Keò^ûjó cjû_ûUeûYúe
c~ðýû\û, eûR_âûiû\e ùbûMaòkûi ö ]^ý ùiA ^ûeú, ~òG aûQò ù^AQò ^òaðûYe _[,
\dû]cðe _[, bòlê Rúa^e _[ ö ]^ý Zûue ù_âccdú _âòdZcû KûeêaûKú ~òG Zûu
@ûLôùe eûRû ùjaûe iß_Ü aêYòQ«ò, CyKcð, Cy @bòkûhe cûdûùaûkò _eòiÚòZòe
_âZòKìkùe ù_âcKê _âZýûLû^ Keò \ûeêY bûaùe ù_âcòK _âûYKê @_cû^òZ Keò Zûue
@ÉòZß, @ûZài¹û^Kê CQ^Ü Keòù\AQ«ò, lcZûakùe Zûuê @]ôKûe KeòaûKê @ûùMÜd
@ûjßû^ ù\AQ«ò, céZêý Kûkùe Rúa^e iÝgð ù\AQ«ò, Rúa^ \û^e \dû KeòQ«ò,
ù_âc KeòQ«ò , NéYû KeòQ«ò, jûZ]eò @ûZàic_ðY KeòQ«ò, jûZQûWÿò ]ôKþKûe KeòQ«ò ö
ZZfû KùWAùe KW ùfCUûC [ôaû cûQbkò ù~ QU_U ùjûA aôQ«ò ù_âce
@iúc gqò akùe @ceùjûA, còk^ @ûgûùe @céZe i§û^ùe, cêqòe _âZúlûùe
ajê]û aòbq Rúa^ a§^ùe aû§ò ùjûA ö ]^ýö ]^ý ö ]^ý ~òG ù\Xfl a¦úu
Rúa^ _ûAñ @ùgûKu _ûLùe eûRKêcûeú ùagùe ^êùjñ bòlêYú ùagùe bòlû cûMòQ«ò,
Rúa^\û^e bòlû @ùgûKuê ù\A[ôaû Rúa^ \û^e bòlû, ù\Xfl a¦úu Rúa^
elû _ûAñ @_ìaðû iê¦eú, ice aòkûiú, lcZû_âòd, _âûY_âòdû eûRKêcûeúe @i¸a
_eòað^ ~òG aò^û \ßò]ûùe Pûfò@ûiQò ù_âcòK icâûU @ùgûKu _ûLKê fŠòZ cÉKùe,
bòlêYú ùagùe, ùM÷eòK ai^ùe, lcZû aòcêL ùjûA, ]^ý ùiA ^ûeú, _âòdZcû
^ûeú, _âûY]ôKû eûRKêcûeú KûeêaûKú ùaû÷¡bòlêYú ~ûjûKê ùi ù\A[ôùf ù\Xfl
a¦úe "Rúa^ \û^' _âZò\û^, ù_âce _âZòÂû fûMò KkòwKê ißdõgûiòZ ißû]ú^ eûRýe
c~ðýû\û, lcZû aòcêL Kkòw KêcûeúKê \ßòZúd cjû_û…eûYúe @LŠ i¹û^ I lcZû ö
~ê¡ùe aòRd fûb Keò ~òG _eûRdKê ißúKûe Keò[ôùf ù_âc _ûAñ, ù_âce _âZòÂû
_ûAñ, _âòdZcû _ûLùe, Kkòwùe, ùiA Kkòw [ôfû Zûu Rúa^e _âûY\_ú _âòd,
Kkòw Kêcûeú [ôfû Zûu @aû‚òZ Rúa^ùe, ù~û÷a^ùe "Pòeaû‚òZû' ~ûjûu còk^ùe
ùi @^êba Keò[ôùf ù\j còk^e lê]û ù_âc ^êùjñ, ù\j còk^e D¡ßðùe ù_âc
\òaý,iZý, iê¦e, ißMðúd ö ~ûjûu jûZ]eò ùi aò[ôùf @^ûiq i^Üýûiúbkò ö
~ûjûu ùiÜj, ùKûck iÝgðùe Zûue eì_û«e NUò[ôfû PŠûùgûKeê ù\aû^õû_âòd
@ùgûKe ö ~ûjûu @ûLôùe ùi \òù^ ù\Lô[ôùf lcZûe @MÜògòLû, ùiA @ûLôùe _êYò
ù\Lôùf \dû, lcû, KeêYûe, @jòõiûe @ûùfûK C›a ö ~òG \òù^ iùRA[ôùf
lcZûe icâûU Keò ùiA iùRA ù\ùf lcûgúk i^Üýûiú Keò ö @ùgûK iùRA[ôùf
ù_âcòKû i^Üýûiò^úKê icâûmú Keò ö i^Üýûiò^ú KûeêaûKú icâûU @ùgûKuê i^Üýûiú Keò
ù~Cñ _âmû I _âZòbûe _eòPd ù\AQ«ò Zûjû aògß AZòjûiùe GK aòek NUYû,
ajêPyòZð NUYû ö aògßa¦^úd, Pòea¦^úd, Zûue a¦^û fûMò ~êùM~êùM gòÌú_âûYe
_âYûc, gŸ gòÌúe _âYûc, KkûgòÌúe _âYûc ö _êYý _âYûc ö
- g±gòÌú ]cðû^¦

Kkòwe _ìað _eòPd

NUYûajêk KûkPKâùe jRò~ûAQò ajêRûZò, ajê AZòjûi ö IWò@û RûZòe
HZòjý\ú¯ AZòjûiKê Ce _úXò _ûAñ iûAZò eLôaûKê ùjùf @ûcKê ùLûRò_ûAaûKê
ùja @ûce _ìað _eòPd ö IWÿògûe _ìað^ûc C}k I _âûPú^ ^ûc Kkòw ö aògß
cû^iùe Kkòwe AZòjûi aòejòQò iéR^gúk Kkû ù^÷_êYý _ûAñ, Kkòw iûMe
_ûAñ, ù\g aûjûùe aòù\gùe ùg÷ùk¦â iûcâûRý, c¦òe ^òcðûY fûMò _â[c bûeZúd
bûùa, ùZùa Zû'e Pòe«^ cû^a KfýûYKûeú @a\û^ aògßgû«ò _ûAñ eq _ò_ûiê
PŠûùgûKue jé\d _eòað^ fûMò ö @ûRKê \úNð 2260 ahð _ìùað @[ðûZþ LâúÁ_ìað
261ùe @ûce _ìað_êeêhcûù^ ißû]ú^Zû I i¹û^ fûMò ù~Cñ @bìZ_ìað ZýûM I
akò\û^ ißúKûe Keò[ôùf Zûjû @ûRò aò ùPZ^ûùe ù\\ú_ýcû^ ö AZòjûi _éÂûùe ùi
icde eûR^úZòK, ]ûcòðK I iûcûRòK _éÂbìcòKê @^ê¤û^ Kùf RYû~ûG bûeZahðe
@ù^K ißû]ú^ eûRýcû^u c¤ùe Kkòw [ôfû @_eûùRd ö Kkòwûcûù^ [ôùf
gqògûkú, ißû]ú^Zû _âòd I iceaòkûiú ö cjbûeZ ~ê¡_ùe Kkòwûcûù^ ùicû^ue
iûceòK \lZûe _eòPd ù\A[ôùf Kkòw ~ê¡ùe ö bûeZahðe R^_\ùe ùaû÷¡]cð
I ùR÷^ ]cðe aòKûg NUò[ôfö ißû]ú^ eûRýcû^u c¤ùe GKZûe @bûa, \ß¦ß I
Kkje aûZûaeY iéÁò ùjûA[ôfû ö aòù\gûMZ ajòügZî @ûKâcYe \ûM bûeZúdcû^ue
iáZò_Ueê fòbò ^ [ôfö ö LâúÁ_ìað 326ùe MâúKþ icâûU @ûùfKþRûŠûe, _êeêeûRûuê
_eûÉ Keò Zlgòkû _~ðý« iûcâûRý aòÉûe Keò bd I @ûZue ù~Cñ _û\PòjÜ QûWò~ûA[ôùf
ùi[ôùe gqògûkú ^¦ iûcâûRýùe jéZKµ iéÁò ùjûA[ôfû ö ùbû÷ùMûkòK \éÁòùKûYeê
Kkòw bûeZe _ìað C_Kìkùe GK aòbagûkú eûRý bûaùe ^òRe iûaðùbû÷cZßKê
aRûd eLô[ôfû ajê Kûk fûMò ö icê\âalùe ù^û÷Pûk^û Gaõ ajòaðûYòRýùe ùicûù^
[ôùf iê\l I ißZª û iû]a_ê@cûù^ ajêcìfý júeûfúkû, jûZú\û«, P¦^KûV I
_ûUaÈ ù^A iê\ìe Rûbû,iêcûZâû, aûfò I ùaû‰òðI \ßú_ùe aýaiûd Keò _âiò¡ò @Rð^
10 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 11
Keò[ôùf ö iûceòK gqòùe akúdû^þ Kkòwûcûù^ \ìe _âûPýùe eûRý Rd Keò eûRý
gûi^ Keê[ôaûe HZòjûiòK Z[ý ùiûcû^ue gqò I iûc[ðýKê _âZò_û\òZ Kùe ö
~ûjûe cìKiûlú “ùg÷ùk¦â iûcâûRý” ö icMâ bûeZe _ìað C_Kìkùe ùPûk, ùPf,
_ûŠý I ùMû÷Wÿcû^u @ù_lû Gcûù^ [ôùf @]ôK ic[ð öGVûKûe gûi^ aýaiÚûùe
_âRûZª GK _âcêL bìcòKû MâjY Keò[ôfû ö ùi icdùe Kkòw [ôfû MwûVûeê
ùMû\ûaeú aýû_ò GK aògûk iûcâûRý ö ^\, ^\ú, _ûjûWÿ, _aðZ, N @eYý_ì‰ð GK
\êMðc eûRý ö ~ûjûe R^RûZò [ôùf \êRðd, iceKêgkú I ißû]ú^Zû_âòd ö
GAVò c^ùe ißZü _âgÜ CùV ißû]ú^Zû _âòd @ûce _ìað_êeêhcûù^ KûjóKò
ùicû^ue aò_~ðýdKê @ùgûKu jûZùe ùfLôaûKê QûWòù\A[ôùf ? ùi icdùe
_âRûZªe ißeì_, cjûeûRûu ^ûc, @ùgûKu Kkòw @ûKâcYe KûeY I ^\,^\ú,
\êMðc _ûjûWÿ, _aðZ, ^òòN @eYý, gßû_\guêk beû iêelòZ iúcû« @kKê @ZòKâc
Keò \ê¡ðhð _ûjûWÿò C_RûZòcû^uê _eûÉ Keò @ùgûK Kòbkò I ùKCñ_eò Kkòwe
eûR]û^ú ùZûhûkú ^òKUùe cjû~ê¡ Keò[ôùf Zûjû bûaòùf aòiàòZ I aý[ôZ ùjaûKê
_ùWÿ ö eûRýRd ^ûcùe @ùgûK ù~Cñ ^òcðcZû I ^òÂêeZû @ûPeY Keò[ôùf Zûjûe
_âKéZ KûeY K'Y Zûjû @ûRò c¤ _âùZýK Kkòwû _âûYùe gòjeY iéÂò KeêQò ö @ùgûK
c¤ Kkòw ~ê¡e iõlò¯ aòaeYú c¤ùe Kkòwe gûi^ aýaiÚû, ice ùKû÷gk I
cM]e ldlZòKê fêPûA eLôQ«ò KûjóK? ò Zûjû c¤ _âYò]û^ ù~ûMý ö Kkòwe eûR]û^ú
aûjûùe @ùgûK ù~Cñ gòkûfò_ò _âZòÂû Keò[ôùf Zûjûe KûeY c¤ @mûZ ö ùijò
cjû~ê¡e aòaeYú ù\aûKê ~ûA @ùgûK gòkûfò_òùe ùfLòQ«ò “Kkòwe flû]ôK
ùi^û ^òjZ I ù\Xfl a¦ú ùjûA[ôùf ö” Gjò ùfûcjhðYKûeú eqldú ~ê¡ùe
@ùgûK ùKCñ _âòdR^cû^uê jeûA[ôùf Zûjû c¤ @mûZ ? iaêVûeê _eòZû_e aòhd
ù~ ùi icde aòm ùaû÷¡, ùR÷^ i^Üýûiú I _ŠòZcûù^ c¤ Kkòw ~ê¡e UòKò^òLò
aòaeYú fò_òa¡ ^Keòaû \êüL \ûdK NUYû ö ~ûjûe ejiý G ~ûG c¤ Cù^àûPòZ
ùjûA^ûjó ö \úNð 150 ahð_ùe LâúÁûŸ 100ùe Kkòwûe @]ôaûiúcûù^ Lûeùaku
ù^ZéZßùe cM]Kê _\û^Z Keò _ìað _eûRde _âZòùgû] ù^A[ôùf ö Lûeùak
eûRZße 12 ahðùe cM] RdKeò i^Üýûiú ùjûA[ôùf, @ùgûK eûRZße 12 ahðùe
Kkòw RdKeò i^Üýûiú icâûU ùjfûbkò ö Giaê iùß Kkòw ~ê¡e _âKéZ aòaeYú
jûZúMê¶û aû KkòwcûUòùe fò_òa¡ ^Keòaûe KûeY @ûRòòaò @mûZ ö Gjûe iZýZû
Cù^àûP^ _ûAñ ù~Cñ C\ýce @ûagýKZû ejòQò Zûjû @ûRò~ûG ùjûA^ûjó ö
ißû]ú^Zûe @û\gð I aògßûiKê aûA eLôaûKê Kkòwe aúe I aúeûw^ûcûù^
ù~_eò @ûZàakò ù\A[ôùf Zûjû [ôfû @bìZ_ìað ö ~ê¡_ùe a¦úcû^u Rúa^elû
_ûAñ KkûaZú ùaû÷¡ i^Üýûiò^ú eìù_ @ùgûKu _ûLùe ùicû^ue Rúa^ bòlû
12 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Keò[ôùf ö gû«ò_ûAñ _âúZòe ^òùa\^Kê ùi ißúKûe Keò[ôùf ö cM]e 2d cjûeûYú
bûùa ùi ^òRe \lZû _ûAñ Cy_âgõiòZ ùjûA[ôùf ö gZîeûRýe K^ýûKê Cyc~ðýû\û
ù\A @ùgûK Zûue @Mû] ù_âc I Kkòw _âZò Zûue _âMûX @^êeûMe _eòPd
ù\A[ôùf ö @ùgûKu jé\d _eòað^ _ûAñ ùi ^òRKê C›Mð Keò[ôùf ö Zûueò ùiÜj
iû^Üò¤ùe @ùgûK ùaû÷¡ ]cð MâjY Keò ~ê¡e bd icMâ _é[ôaúeê \ìe KeòaûKê Pòe
gû«ò _ûAñ @ûjßû^ ù\A[ôùf ö
aògßgû«ò _ûAñ KkòwK^ýû KûeêaûKúe aògßKfýûY @a\û^ I ißû]ú^Zû _ûAñ
Kkòwû @]ôaûiúcû^ue @ûZàakò\û^e @û\gðKê aògße R^iû]ûeY jé\dwc Kùf
aògßeê ~ê¡ bd \ìeùja I aògßgû«ò _âZòÂòZ ùja ö
ù\abìcò Kkòòw
aògßiâÁûu aòPòZâ aògßùe ʉðbìcò bûeZahð GK aòiàd ö ajê NUYû \êNðUYûe
GK @_ìað còk^ NUòQò GA cûUòùe ö ù\abìcò bûeZahðe ]ìkòKYû ù~_eò _aòZâ,
]cðúd ùPZ^ûùe ùijò_eò icé¡ ö ùa\e Iñuûe ]ß^ò c¤ùe iõÄéZ I iõÄéZòe
Pòe«^ Rúa^]ûeûe Êe Gùaaò SuéZ ùjCQò GA bìcòùe ö ]cð I Rúa^e còk^
I cêqò cûMðùe ù~Cñ cjûc^úhúcûù^ ùcûjcûdûVûeê D¡ßðùe ejò, gû«ò I _âúZòe ÊMðúd
Hgß~ðý @^êba KeòQ«ò, @jòõiûe @còd @û^¦Kê C_f²ò Keò, gû«ò, _âúZò I @jòõiûe
aòbê KfýûYcd Rúa^ aòùZAaûKê cû^aRûZòKê ù_âeYû ù\AQ«ò, \òaýù_âce aòbìZò
aûòQ«ò, cû^a ibýZûe baòhýZKê c]êcd Keò, cû^aûcôûe aòKûg fûMò ^òRKê
^òùdûRòZ KeòQ«ò, ]eû]ûcùe ÊMðe iûKûe KÌ^û KeòQ«ò, ù\a cû^ae i¸ûa^ûKê
ÊúKéZò ù\AQ«ò, \òaý @û^¦e i§û^ ù\AQ«ò, ùicûù^ ~êùM ~êùM ^ciý ö ùiA
cjûcû^acûù^ iZý, ]cðùlZâùe ajê PcKôûeòZû ù\LûAQ«ò, Z[û_ò cYòh c^eê
jòõiû I ù\ßh \ìe ùjûA^ûjó ö Gjûjó @û]ê^òK aògße GK aòWÿ´òZ iZý, ù~CñVò jòõiûe
jòõiâZû @ûMùe @jòõiûe iZý_ûV Z[û_ò ieò^ûjó, jòõiûcêq Rúa^ _ûAñ iuÌe
ù~còZò ùgh^ûjó ö iû]^û I iò¡òe ÊKúd Maðùe @ûRò iuêPòZ ùjûA~ûAQò cYòh,
cYòhe @ûZàû, iõKú‰ð Êû[ðùe a§û _WÿòQò ö ^òRÊ iõjûe _ûAñ ù~còZò iRaûR ùjûA
aiòQò cYòhRûZò, ù\Lôùf \êüL I \dûùe Zekò ~ûCQò \e\ú jé\d, ù\ûjfò ~ûCQò
cûUòVê @ûKûg ö @iòe KïeZûVûeê ciúe K_UZû cYòhRûZòKê ]ßõi cêLKê UûYò ù^CQò ö
Gjò UûYò ùjûA~òaûe KeêY \égýùe @[d @ûKûg, @ijûd @«eúl ù~còZò ]hòðZû
]eYúe @[k fjêfêjùe ^úk \ògêQò, @ûð_âûYe @ûZêe _âû[ð^ûùe KûZe ùjûA
ù~còZò ^úkKY× IjäûA @ûiêQ«ò ]eYúe jkûjk _û^KeòaûKê ö ^úkcYò Zûue
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 13
^úkKckKû«ò I KeêYûùe, ^úkRúcìZ ùRýûZò I ùRûQ^ûùe ]eYúe @ûLôùe, IVùe
@ûgû @û^¦e ji `êUûAaûKê, @céZe i«û^Kê ]ßõi _[eê ù`eûA ù^aûKê KfýûY
KeêQ«ò ö cjûKûk alùe cYòhRûZò jRò~òaû _ìaðeê cjû_êeêhe ceù\jùe
^e^ûeûdYu ^aR^à _ûAñ, ~êMùPZ^ûe i§òlYùe ^a~êMe @dcûe¸ _ûAñ,
ù^÷eûgý _âûYùe @ûgûe @eêùYû\d _ûAñ, cêjêcðêjêü ùjûA bûiò@ûiêQò ^ìZ^ iéR^úe
gv]ß^ò, ^a _âZúlòZ _âûYKê _êfKòZ Keò, CyûUòZ Keò, iù¹ûj^e aõgú aûRêQò
i¬úa^úe Êeùe iêc]êe ùjûA, _úWÿòZ _é[ôaúe _âûYKê QêAñQêAñ, ZêjûA ZêjûA ö gû«ò
I _âúZòe _âûPê~ðýùe @ûKûg I _é[ôaú _âYùdûzk ö _âûùYûzk ö @û^¦ Czk ö
ùgû÷~ðý\ú¯ Kkòòw
Kkòw! Kkòwû ö @aòRòZcþ ö Iü @ijý _òZû, _òZûcjue Ê_Üe iûcâûRý ö
]^]û^ý beû iêa‰ð iûcâûRý ö Gùaaò ùcø~ðý iûcâûRýe iúcûùe GK @aeê¡ cjúeêj
bkò @…jûi KeêQò cM]e gqò I ùgø~ðýKê, \òMþakde \ú¯òcû^ iì~ðýKê ö \òM«
aòÉûeú ^úkRkeûgò aòù]øZ ʉðûb ùakûbìcò, iaêR gýûck ʉð_âiì Kkòw, @ùgûKu
ei_ò_ûiê \éÁòùe ù~còZò Ê_Üòk \ògê[ôfû, eq_ò_ûiê ù^Zâùe ùiZòKò eqòc \ògê[ôfû
ù~còZò ^úkfjeú bòZùe cjûKûk, ^úkùfûcg céZêýbkò ö _âû¯ò I _ì‰ðZûe _âZýûgû
bòZùe _âZò]ß^òZ ùjC[ôfû _âZòùgû] _eûdY aòlêaþ] _âûYe _âZòg± ö Kkòwe
eûRibûùe @ùa÷] eûR_êZâe @_cû^ @ijý ö Kû«ò I KeêYûe @ûeq gZ\kbkò
icê{ßk, Ê_Üiê¦eú, jé\d icâûmú _âûYû]ôKû _âòdZcû KûeêaûKúe jé\d iûcâûRýeê ^òaûð iòZ
@ùgûK GK @aðûPú^ @ùa÷] eûR_êZâ ~ûjûe _eòPd _aòZâ _âúZòe _âZò`k^ ^êùj,ñ
ùMû_^ _âYde ùMû_^úd ißûle ö @\éÁe AwòZùe @_cû^òZ @ùgûK Gùaaò
@lZö RkòaûKê ~û'e R^à, aòRd ~ûjûe Kûcý , ùi Kû_êeêh ^êùjñ Kkòwe
gqò_ûLùe, _kûZK ^êùjñ ù~_eò KûeêaûKúe...@ûü _âúZòÆ\ûe _âúZò_ûLùe ö
ùcø~ðýiûcâûRýe iúcûùe @ùRd Kkòw-jé\d iûcâûRýe iúcûùe @iûcû^ýû iêgâú
KûeêaûKú, C\d @aòRòZcþ ö ajòaðûYòRýùe aòbagûkú Kkòw, aò\ýûaê¡òùe ùa\cZú,
\dûlcûùe ù\ùaû_cû, eì_MêYùe Meúdû^, KûeêaûKúe @ûKhðY ù~ZòKò @û\òc
ùiZòKò @\cý @fõNý ö Ké¾ûbkò Kc^úd, fûaYýaZúe ùfûb^úd ùiø¦~ðýùe
ù~ZòKò fê² ùiZòKò cêMÛùcûjòZ _âúZò_‰ðûe ic_ðòZ cê\âûùe, _fKùe ö iÜûdêùe
iÜûdêùe ùiÜjcdúe gòjeY, ccZûùaûkû c]êe i¸ûhY ö _âúZòc]êe aòùbûe cêjìðbkò
GKû« @ûcôúd, @^ûaòk, @gâê @û^¦ùe icê{ßk û jé\de cêMÛ @^êba i§ýû]ì_e
cjKbkò cjcj ö i¬\ú_e NéZbkò aûiÜûcd ö ~ûjûe @ûLôùe, IVùe @^ûMZ
14 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
`MêYe @bòiûe, `êf_âRû_Zòe _âMkþb @ûie, KêjêKcd ùKûAfòe KêjêÊe, ùiVûùe
Ê_Ü KÌ^ûe Zìkú]eò @ùgûK Êdõ gòÌú ù\aK^ýûe Rúa^ýûi _ûAñ iùZ ù~_eò
@ù_lûcûY _âMkþbûö ahðêKú ùcNe iwúZbkò _âMkþbû KûeêaûKú, ~ûjûe @wfZûùe
@^ò¦ý ùiø¦~ðýe _ìRûeú, ù_âcòK @ùgûK @ûZàaòiáZö ^úkùcN bkò XÿkXÿk, ^kò^ú
bkò N^^úk, ^òcMÜ ûbkò Cek, @^ê_cûe @^ê_c _âúZòùe KkKk QkQk _âYùdûQk
_âúZò_âûY û ù~øa^e ew I Zewùe K^KòZ Kû\´ò^ú, K\´òZ @^ìXûÿ @ûhûXÿ,
ùiø\ûcò^ú, a‰ðcd ʉòðc @ûKûgö @iòe @jcòKû @ûRò~ûG ùi @^êba Keò[ôùf,
@iòe aòRdKê ÊúKéZò ù\A[ôùf @§bûùaö Kkòw ~ê¡ùe ùi @juûe Pì‰ðúbìZ
ùjûA~ûAQò ö ^òR _òZûu ]cð_ZÜú, cû ]cðûue _òâd_êZâ ]cðûùgûK @ûRò RùY ^égõi
^eiõjûeK, gùj bûAe jZýûKûeú GK[û bûaòfûùaùk ùi ^òRe cêLKê ^òR
_û_êfòùe fêPûAeLô _âkû_ Keê[ôùfö gû«ò, cêqòe cûMð ùLûRê[ôùfö _eaðú Kûkùe
\òaýû ù\aúue ‘aê¡õ geYcþ Mzûcò’e Êe I ic_òðZ ùiaû, eûYú _\àûaZúue ùiÜj
I iûjP~ðý, _êZâ K^ýû, _ZÜú ù\aú I iû^bûA aòZûùgûK ùaø¡]cð MâjY Keò[ôaûeê
]ûcðòK _âbûa, iùaðû_eò KkòwKêcûeú KûeêaûKúe akòÂ ù^ZéZß, aýqòZße \ú¯òcû^
_âbûaùe, Kkòwe C\ûe @ûZòù[dZûùe cêMÛ ùcûjòZ @ùgûK cû^aûcôûe cwk ^òcò
]ûcðòK Rúa^_âZò @ûKéÁ ùjûA[ôùf ö ]ûcòðK _eòùagùe Zûue jé\d Kêiêc ùKûck
ùjûA[ôfû ö Zûue ù\ùaû_c \ú¯òe CeY NUò[ôfû Ce Kûkùe ö ùi ùaø¡]cð
MâjYKeò Gjûe _âPûe I _âiûe_ûAñ Kû~ðý Keò[ôùf ^òcðk jé\dùe ö ^òÂû_e bûùa
ùi ]cð^òeù_lZûKê i¹û^ ù\A[ôùfö
@ûRò _~ðý« _é[ôaúaûiú @ùgûKuê @jòõiû, gû«ò I ijûaiÚû^e aûðûaj bûùa
PòjÜòQ«ò ö @ùgûKue _âPŠ aýqòZße _âKûg _ûAñ ù~Cñ Kkòwe aeK^ýû, aea]ì,
ae_êZâ, aúe, cjûaúecûù^ jé\dPòeò eq ^òMûWÿò ù\AQ«ò ùicû^uê aúeùbûMýû
aiê§eûe aúùeûPòZ _âYûcö Kkòw R^^úe jé\d a¦^ûùe cMÜ g±gòÌúe ^câ
^úea _âYûc ö cûUò @ûKûge _âYûc ö ù~Cñ KkòwKêcûeú, Kêcûeú_âûYe ùiÜj ù_âcùe
_âúZòiòq KeòQ«ò _âúZ_âûYKê, _âòdZce jé\d iõfMÜ ùjûA, iß_Ü KÌ^ûe ew aêYòQ«ò,
@ûgû aògßûie aUaél ùjûAQ«ò, gqò iéR^úe ae\û^ ù\AQ«ò, @ûLô, IV, jûZ
Qê@ûAñ ~òG @ijûd @ûiûWþ Rúa^ùe @û\ý @ûhûX bkò Cêeò _WòQ«ò, ^aRúa^e
iÝgð ù\AQ«ò, ^úeaùe fêj XûkòQ«ò, @gî @^êKµûùe @ûCUê _ûCUê ùjûAQ«ò,
@^êeûM, @_cû^ùe @ûZàûSûi ù\AQ«ò, fêjfjêKê GKûKûe KeòQ«ò, iZúiû]ßú, ißdûõgâú
i^Üýûiò^ú bkò aôQ«ò ùijò cjòcûcdú cjòdiúuê _âòdZc g±gòÌúe _âúZòiòq _âYûc,
_êYý _âYûc ö gêbâû-ùiû÷cýû, iéR^ú _âûYe Pòea¦^úd C_jûe "jé\d iê¦e ù_âc',
_âúZòcêMÛ jé\de iÜòMÛ ùiû÷Kêcû~ðý "@gî', @^ûaòk ù_âce ißMðúd @ûùfûKùe @ûùfûKòZ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 15
ùcûe "@ûZàû' ö ùicûù^ @ûRò Kûk KakòZ iZ, Kkòwûe aúeZß akò\û^, ^òÂû,
ù]÷~ýð , iûji iùaðû_eò cj^úd cû^aúd C\ûe @ûZòù[dZûKê aògßaûiú PòjòÜ _ûeò^ûjû«òö
`êfe _ìRû ùaùk cYòh cûkòKê bêfMò fû _eò Kkòwaûiú Gùaaò AZòjûie @§ûebòZùe
@aùjkòZ ö Kkòwe cjû^Zû, cjû^êbaZû, ùiÜjgúk ijû^êbaZû @ùgûKu ^òRÊ
@^êbìZòùe, @^êbaùe @]ôK Meúdû^ö aògßaûiú Kkòwaûiúu jé\dKê PòjÜ«ê, Zûe
@còd C\ûeZûùe C\þaê¡ jê@«ê, ù~Cñ cûUòùe @ùgûK gòlû Keò[ôùf jé\d aòRde
Kkû I ùKøgk ö
_âòd´\û KûeêaûKú (KkûaZú)
@û\ý ù~øa^ùe @ùgûK Kkòwùe _\û_ðY Keò[ôùf cM]e eûR\ìZùjûA ö
aûfýKûk I ùK÷ùgûee ajê bûac]êe \ò^iaê KUò[ôfû cûfýûYú KêUúeùe, Kkòwùe
@mûZ i^Üýûiú bûaùeö ùMøea‰ðû CZêw @ùgûKu C_iÚòZòùe cM]e eûR@«ü_êùe
@gû«òe Mê¬eY aò¦êiûeu _òZé_âûYKê lê² Keò[ôfûö ùiVûùe @ùgûKu Rúa^_âZò
aò_\ @ûguû KkûùcN_eò XÿûuòùjûA ejò[ôfû ö KûkeûZòâùe Kïe gûYòZ Zeaûeúe
PKþe,@\ò^ aò_\_âZò iZKð Keòù\A[ôfû ö lcZû K¦kVûeê \ìùeA ejòaûKê Kkòw
eûR\eaûeKê @ùgûKuê eûR\ìZbûùa _VûA[ôùf cjûcjòc cM] icâûU aò¦êiûe ö
Kkòw ij cM]e c]êe iµKðKê ^òaòWÿ KeòaûKê ^òùŸðg ù\A Kkòwe ù^øaûYòRý,
aòba, ùi^û gòaòe, \êMð MWÿLûA, Mc^ûMc^, ^\ú_[ I icê\âZU, cûiòK aéÁò_ûZ,
giý iõMâj iµKðùe Z[ýiaê iõMâj KeòaûKê @ùgûKuê _VûA[ôùf ö
Kkòwe eûR\eaûeùe @ùgûK @û^¦ùe \ò^ KûUê[ôùf ö \êAeûRýe icé¡ò
I iêiµKð ^òcò Kû~ðýKeò Kkòw eûRûue _âòd_ûZâ ùjûA[ôùf ö iKûke iì~ðý CAñaû
_ìaðeê ùi g~ýû ZýûMKeò _âûZü bâcYùe ~ûC[ôùf @ù^K\ìeö _âKéZòe iêhcû cŠòZ
eì_ fûaYý Zûuê cêMÛ Keê[ôfû ö eûRKû~ðýùe iûeû \ò^ aýÉ ejê[ôùf ö i§ýû
^Añùf iì~ðýûÉ _ìaðeê ùi i§ýû bâcYùe aûjûeê[ôùf ö @ù^K icdùe cûfýûYú,
cû' cfæúKûe KêUúeKê aêfò@ûiê[ôùf ö _ìRû, _að aòùgh \ò^iaê KUê[ôfû ùiAVò ö
ùiA KêUúe Zûu aûfý Rúa^e iûaK Ê_Ügûkû, ùK÷ùgûee c]êgûkûö @ûRò ù~øa^ùe
_âúZòiÝ\û _âòd´\û KkûaZúe ùiÜj iû^Üò¤ùe C›acêLe _âûY Zûue _ìeòCVêQò _âúZòe
cjKùe, _âZýûgûe _êfKùe, _âúZò_ì‰ûð e _âúZòiMÜò Û _âûPê~ðýùe ö eûRKêcûeú KkûaZúe
Ké¾Kck KµôZ @ûLôùe ]eûù\A[ôùf @ùgûK ö _âúZò ^òùa\^ Keò[ùô f ö ùMû_^ùe
WûKê[ôùf KûeêaûKúö Kêcûeú ù\je iêVûc @wfZòKûùe ù~øa^e KûCñeú `êfe
KûeêKkû cZê@ûfû Keò[ôfû Zûue c^Kêö ùiA KêUúeùe @ù^K icdùe MÌeZ
16 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
[ôùf @ùgûKö _âúZòe _údìh _û^ùe @ûZàjeû ùjC[ôùf ö KkûaZúe aê¡ò, aòPlYZû,
Zûuê cêMÛKeò[ôfûö a^ý jeòYú_eò PkPk \êA@ûLôùe, Pòejûiýcdú \êAIVùe,
iß_Ü I iûjû^ûAe ißefjeú Seò~ûC[ôfû ö @^ê_c iß_,Ü KÌ^ûùe jRê[ôùf bûaòicâûUö
i§ýû @ûKûgùe Zûeû`êf iaê `êUò[ôfû, @Ì @§ûe @Ì @ûùfûKùe @iÝÁ \ògê[ôfû Ne
@MYûö \ú_ûkú Rkê[ôfû ö @MYûùe MÌ Keê[ôùf @ùgûK _ûLùe KkûaZú ö _âûYùe
@_ìað @ûùfûWÿ^ö ißgðûZêe ùiÜje gòjeY ö cêMÛ cû\KZûùe aòùbûe _âYdú ~êMk ö
KkûaZúue jûZKê C¾ @ûùaMùe Pû_ò]eò[ôùf @ùgûK ö @^êeûMcd @ûKûg,
_é[ôaú ö @ûi^Ü i§ýûe QûdûùfûK `òKûew ùaûkò[ôfû @ûKûg _é[ôaú C_ùe ö
@ùgûK : Zceò _ûùL_ûùL Rúa^e _âZòUò cêjìð KûUòaûKê Azû ùjCQò ö G
cûUò, _ûYò _a^, @§ûe, @ûfê@iaê ùKcòZò @_ìað @_ìað fûMêQò ö Azû ùjCQò GcòZò
M_òaûKê @ie«ò M_ ö @^ûa^û M_ iaê icdKê aû§ò eLôaûKê _âYde _û[ðôa e{êùeö
Pòe«^ Zùc M_ê[ôa, cêñ ùgûAùgûA gêYê[ôaò, Zêc ùKûkùe cêñ M_ê[ôaò, Zêùc
gêYê[ôa aMêfòùU ùjûA, Pê_òPê_ò jiê[ôa, MbðaZú ùcNbkò ahðê[ôa, ùcû bòZùe,
cùZ GKûKûeKeò, cé\êcé\ê Pûjêñ[ôa ö @ûùc bòRê[ôaû bòRûcûUòe M§ùe ö ahðûbòRû
ù\j Zêce aûiê[ôa cjcj ö alù\gùe ahðûe Nêwêe _âZò]ß^òZ ùjC[ôa ö cêñ Pûjó
ejò[ôaò @_ìað @^êeûMùe Zceò Z^êgâúKê, Zcù\je \òaý aòbaKê, cûõie bìùMûkKê,
Ké¾iê¦e bïfZûKê, ùfûbòfû @ûLôùe, @Zé¯ IVùe _òA ~ûC[ôaò Zceò eicd eì_
fûaYýKê ö Zccêjñùe c]êùRýûœû @ûLôùe KûaýZûeû, IVùe, c]êSeû jiùe, ZêcKê
RùWA]eò @ûiûWþ ùjûA~òaûùe Kò @û^¦ _âúZòMúZe iݦ^bkò, _âúZ_âûYe Kµ^bkò
Zû'e iúcû ^ûjó, icê\â ~ûjûe iúcû, @ûKûg ~ûjûe iúcû« ö
KkûaZú : f{ûeêY MŠù\gùe fjeú ùLkûA, jûZ\êA (iàòZ jiò)Pû_ò]eò
Zû'_ùe...,
@ùgûK : cêñ ùfûUê[ôaò ^úkfjeú C_ùe cùjû\]ôe cûdûùe ^úk_\à_eò
Zùc ù\ûjfê[ôa fjeú ù\ûkòùe ö cêñ Pû_ò ]eê[ôaò ö Zùc Qk^ûùe QûUò_òUò
ùjC[ôa ö ùcû bòZùe ew ùaûkê[ôa ^úkfjeúe ew, ^ûeújé\de ew, cùZ
cêMÛKeò, Zé¯Keò RWÿûA ]eò[ôa _âúZòe _YZùe, _êfKùe, _âûPê~ðýùe ö @ûùc
jRò~ûA[ôaû RjÜ eûARùe, Zûeû `êfe aMòPûùe, GKû«ùe, ùMû_^ùe, i_^ùeö
KkûaZú : Kêcûe ùcû Kê@ûñeú c^ùe Zùc ùKcòZò KaòZûe ÉaKUòG _eò
fûLô ejòQ, ù~còZò aòùbûe KaòZûe ]ûWòUòG, @ûgûe K^K gûXú, Zêùc aêSò_ûeòa^ò
Kêcûe ! Kêcûeú _âûYe ùMû_^ aý[ûKê, cêqû iûAZû gûcêKûe iß_ÜKê, "iß_Ü iûCñUû
i_^ aYòK Zùc, aêSò_ûeòa^ò, ùMû]êkò fMÜùe iaòZû KûjóKò @gî ^úeùa Pêùc'?
@gî ^úeùa Pêùc'? Zceò KûaòýK iû cùZ @bòbìZ KeòQò ö ißd´eû iéR^úe ùiÜj
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 17
`ûgùe aû§òùjûA~ûA ^ûjóZ ?
@ùgûK : (iàòZjiò) Zùc Z iéR^ú, ißd´eû ö ~ûjûe eì_ùe eêl Rúa^
ùcûe ùKûck ùjûA~ûAQòöö gêà Rúa^ bòRò~ûAQò ahðêKú ùcNùe û ZùcZ ùcû
KaòZûe `êf, KÌ^ûe Kaòa]ì ö Zceò ùiÜjcd iÝgðùe ùcûe G eì_û«e ö _âúZ_âûYeö
ic_òZð _âúZòe ö _âúZò_‰ðû, iZùe Zc_âúZòe _…û«e ^ûjó ö Zc_âúZòe _âûPê~ðý bòZùe
cùZ aôaûKê \ò@ Rúa^e _ì‰ðZû_ûAñ, @^Ü_ì‰ðûùjûA, ùcû_ûAñ, @ûKûg Mwûe
@ûfê@ùjûA, @iúcûe ißgðbkò, gûgßZú (_é[ôaú)e ùgßZ_\àùjûA ö
KkûaZú : ùj ùgßZ_\àe _âòd ö Zêceò Kûaý _âZb ò ûKê ùcûe _âYûc ö Kaò_òd
â ûe
^òÃûc _âYûc ö C{ßk ùjC Zêceò aê¡ò\ú¯ ùaø¡òK ùPZ^û, Kaòa]ìe KûaòýK
KÌ^ûö cêñ Z Zêceò _âúZòcMÜû cêMÛû KòùgûeúUòG ö Kaò_âòdûe c~ðýû\û ù\AQ cùZ AG
KY Kcþ i¹û^ GA Kêcûeú adiùe ? ùKùZRYKê G i¹û^ còùk ? ]^ý
_âòdZcö ]^ý Zêce _âúZòiMÜ Û KûaòýK eì_û«e ö
@ùgûK : ùKùa @ûiòa ùi\ò^? ùiøbûMýe ùi c]êfMÜ, _âúZòe _ûaðY ?
jé\d a§^ fûMò KXÿò I Kkeae i߉ð_âiì iKûk?còk^e cùjû›aùe @ûùc GKûKûe
ùjûA~ûC[ôaû cùjû\]ôe cìzð^ûùe, ùcøiêcúùe, _ì‰ðòcû ùRýûœûe _æûa^ùe ö cêñ @ûC
_ûeê^ò eûRKêcûeú ö @ijý fûMêQò _âû¯òe _âZúlû iaê ö ^òaòWÿ ùiÜjùe _âòdZcûKê
ùKûkûMâZKeò É^cŠkKê ùZûkò]eò PòaêK C_ùe Pêcû_ùe Pêcû ù\APûfò[ôùf
@ùgûK ö
KkûaZú : (cé\êaû]û ù\A cêKêkò@ûiò) _âûYe _eúlûfûMò, G _âZúlû Kêcûe ö
Zùc GùZ \êaðk? A_þiòZ aÉê _âZò GùZUû @ûKhðY, @[d @bú_þiû PòeiÚûdú
^êùjñö Zêùc KY aêSò^ûjñ ^òÂêe ^òdZòe \êaðûe @bòiûe? ~òG SWÿe AMf_eò CWÿò
aêfê[ûG cûUòeê @ûKûg ^òeúj Ké¾iûee iað^ûg _ûAñ ö ùiVò ùiÜj ^ûjó, @Qò
lYòKùe iaê fêUòù^aûe, gûYòZ, ùgß^\éÁò ö ]ìkòiûZþ, KeòaûKê @û\ûcþ Abe iß_Ü,
]ùiA _gòaûKê ]ßõie cjûKûk_eò _âYdú~êMkue ceûkcMÜ c^ùe, cò[ê^cMÜ
còk^ùe, ùPZ^ûùe ö ùi[ôùe Zûe @û^¦ ö ù_÷gûPòK _âûYùe Zûe @û\òc _ò_òûiû
_âúZòc]ê fêUòaûKê cjêù`Yû bûwò, _âúZò_ì‰ð iÜòMÛ, ùKûck, _âYdú ~êMku _âûYKê
bûwòbêwò ö ù]÷~ýð ]e Kêcûe ö @\égý ^òdZòe cYòh ijòZ QKû_ƒû ùLke icd G ö
cûUòe ùLk^û G ù\j ö Qk^ûe ùLk G cûdû ö ]eYúe Ké¾iûe_eò @ûcKê
aôaûKê ùja, @ûKûge AMfVûeê @ûcôùMû_^ KeòaûKêùja, iZKðùe @ûZ~ûZ
ùjaûKê ùja ö Gùaaò ùi AMf ùKCñ N a^û^úùe, NéYû KeêQò cûUòKê, cûUòe
cYòhKê Zû bòZùe ù_âc-_âûPê~ðýKê , cû^aûZàûKê ö aiê§eûe al aò\ûeò eq ^òMûWÿòaûùe
Zû'e aaðe @û^¦ ö ùi ^òÂêe, ^òcðc, ^òŸðd ö _ûhûY _âûY Zûe _gê_eò _ûh‹ö
18 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Zùc KY aêSò^ûjñ Zêc cû'e ic_òðZ _aòZâ ù_âcKê ? cûZéùiÜjeê aôZùjûA Zùc
aýûKêk jê@^û Pòeaû‚òZûe _âúZòiÜòMÛ jé\d iõfMÜ ùiÜjeê aôZùjûA @aû‚òZ ùjaûKêö
cûZéùiÜjeê aôZ eêl KKðg _âûYùe Zêce ùiÜj KeêYûe MùwûZâú bkò ^òhûÝ _ ùjûAajêQöò
cêñ ZêcêKê ùcû Kêcûeú jé\de i´k, ^òhÝû_ ùiÜj I KeêYûeê aôZ Keòaò ^ûjó, Kêcûeö
cùZ aêSòaûKê ùPÁûKe ö Zêc jé\dKê ùiÜjù_âc, \dûlcû, KeêYûe eûgòeûgò Rkùe
PòeiaêR Keò ùZûkòaûKê ùcûe iéÁò ö Zêceò eqcûõi _âûYKê Pòeiê¦e Keò iùRAaûùe
ùcû Rúa^e iû[ðKZû ö Zùc ùcû iß_Üe eûRKêcûe ö ùcû jé\de eûRû ö ùcû
Kêcûeú_Ye ùMû_^ @bòkûh, ùMû_^ @bú_þiû, ùMû_^ @bòiûe ö cùZ aôaûKê
\ò@ Kêcûe ö `êf_eò cùZ cûWÿò \kò \ò@^ûjó...Iü (@ûLôùe @gî]ûeû)
Zceò jé\d iê¦e ù_âce EYú, GA _ìRûeòYú Zceò lZûq jé\dùe ù\ùaû_c
aýqòZße aòKûg _ûAñ ùcûe G iû]^û, aý[ð ùja^ûjó Kêcûe ö cùZ aêSòaûKê
ùPÁûKe ö cûZéùiÜjeê Pòe aôZ Zceò _úWÿòZ _âûYùe ^ûeúZße iKk aòbaùe,
a‰ðcd cûYòKý \êýZòe a‰ðûkúùe cêñ beòù\aò cû'e ùiÜjiê]ûùe, cû^iúe _âúZòiê]ûùe,
bCYúe ^òcðk ùiÜjùe, ù\aúe \òaýgqòùe, @SU Sò@e @kòùe ö ZcKê MXÿò
ùZûkòaûKê ZòkZòkKeò ^òRe eqcõûi akòù\aûKê ùcûe \êüL^ûjó ö Zêceò @ûLôe
]ûùefêjùe, IVe ]ûùejiùe cêñ aô_ûeòaò R^àeê R^àû«e ~ûG ö ZêcjûZùe
jûZeLô, Zêc QûZòùe c[ûeLô cêñ Pûfò_ûeòaò Mâjeê Mâjû«e ~ûG ö Zêc Rúa^ùe
_ì‰ðZû_ûAñ, ùcû Rúa^ ~me _ì‰ðûjìZò _ûAñ _âZúlûKe ö ZcKê ùcûe _âûYe cò^Zò ö
@gî @ûKêk ù_âce _âYZò...
@ùgûK : ^ûñ..^ûñ.. Zêùc Kû¦^ûjó ö Zêc @ûLôùe @gî ù\Lôùf ùcû QûZò
KµòCVêQò, @MÜòKYû ahòð ~ûCQò ö (\êA jûZùe fêj ù_ûQòù\A)... ^û - ^û cùZ
lcûKe ö [eêUòG, cùZ ùZûkò]e Zc Zìkúùe, Zc ùKûkùe ö cùjû\]ô bkò cêñ
_âZòmû KeêQò ùKùa Kìk fxòaò ^ûjó ö ù~ùZ aû]û @ûiê Rúa^ùe ZêcKê @ûNûZ
ù\aò^ûjó ö ZêcAzû aòeê¡ùe ~òaò^ûjó, Zêceò ^òaòWÿ _âúZò, ^òeûcd ccZûe MùwûZâú
]ûeûeê ùKùaaò aôZ ùjaò^ûjó ö Rúa^e cwk fMÜùe Zùcjó ùcûe Pòeaû‚ôòZû ö
ù~CñVò [û@, ù~_eò [û@, Rúa^ I céZêýe _eò]ô bòZùe Zêceò jé\d aòRd fûMò
ùcûe Rúa^aýû_ú Z_iýû ZcKê jé\de eûYú Keòaû_ûAñ _ìù‰ðgßeu _ûLùe _âûYe
_âû[ð^û, jé\de ^òùa\^, gòagqòe aòRdfûMò, ù\÷aúgqòe aòRdfûMò ö Zùc ùcûe
^ciýû ö Pòea¦^údû ö cùZ lcûKe ö jûZ\êAUû Pû_ò]eòùf ö (\êA]ûe fêjùe
Kêcûe _âûYe ^òcðk Qaò)ö @ûiêQòKjò ~òaûKê C\ýZ ùjùf ö
KkûaZú : @ûùe QûWÿc ö ajêZ \êÁ ùjfYò (iàòZ jiò) ö fêjù_ûQò jûZ]eò,
GA cùZQûWÿò Kê@ûùWÿ ~òa ? lcû ^ûeú jé\de bìhY ö ~ûjûe Zùc @]ôKûeú ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 19
ZcKê lcû^êùjñ gûÉòùfûWÿû ö ùi gûÉò KY RûYòQ ? "lcû' ! lcZûe _ìRûeúuê,
jé\d _eúlûùe jûeò~òaûe _êeiÑûe ö
@ùgûK : (@Ì jiò) ]^ý AzûcZú Zceò Azûùe @ùgûK aôejê ~êM~êM
]eòö Zêceò AzûKê i¹û^ RYûA aûQòù^C Zceò aû‚ôZ aûi^ûe aò¦ê akdKê,
\òM\òM«Kê, cûMð cêfKKê ö
\ò^ aòZ~ò ûG ahð, cûi]eò ö EZê a\kê[ûG ö `êf a\kê[ûG ö _Zâ a\kê[ûGö
a\kê ^[ûG _âúZò_ì‰ðûe _âZúlûe NWÿò ö _âòdZce jé\difMÜ ùiÜj_ûAñ ùi Mûe
KûUê[ûG cûUò C_ùe ^Lùe, ^úeaùe ö ùicû^ue ù\LûPûjûñ, ]ûùe @ûfê@,
]ûùe jiùe Rúa^e \e\ú @^êbaiaê iáZòe eì_ ù^C[ûG ö Rúa^ RòmûiûVûeê
]cð \gð^ ~ûG, cûUòVûeê cjûKûg ~ûG f´ò[ûG ùi MÌcûkû ö
KkûaZú : Kêcûe ö Rúa^e @ûe¸ ùKCñVò, _êYò ùgh ùKCñVò, ùKcòZò
aêSòjêG ^ûjó G @\þbìZ iéÁò ejiý ö ùKCñ cjZþ flýùe cYòhKê Bgße iéÁò
Keò[ôùfö Zûu iéÁòùe icùÉ GKû_eò ö ùZùa iõiûeùe G aýZòKâc KûjóKò ?
iéÁòe _â[c _êeêh I ^ûeúue _aòZâ _âYd_aðeê Gù~Cñ icûR, Zûjû GùZ aò_[Mûcú
KûjóKò ? KûjóKò ^ûeúe iÚû^ GùZ ^ìý^ ? cû'e c~ðýû\û iùß ù_âc I ùiø¦~ðýe
ù\aú _âZò G jú^c^ýZû KûjóKò ? ^ûeú @akû, \êaðkû Z ^êùjñ ? aúe i«û^e cû',
aúe ißûcúe ùiûjûMò^ú, KY ùKùa \êaðkû ùjûA_ûùe ? ùZùa ^ûeú_âZò fû‚^û,
^ò~ðýûZ^û KûjóKò, KûjóKò ù\âø_\úuê ùLk^û Kù‹A bkò ^PûA[ôùf cjûbûeZe ]cð
cjûZàûcûù^ ? iZúiúZûuê MbðûaiÚûùe ^òÂêe ^òaðûi^ \Š ù\A[ôùf cjûeûR, _êeêh
eûcP¦â ? eû]ûuê iù¦je Kkû]ì@ûñùe ^ò¦êKcû^ue AwòZùe @gîcêLú Keò[ôùf
_ec ù_âcòK gâúKé¾ ö Zêc cû'u K[û cù^ _Wÿòùf _âûYùcûe gòjeò CùV @RYû
@ûZuùe ö cjûeûRûue jé\d cŠ^Keò ~òG Zûue @^òQû iùß aûQò ù^A[ôùf
@ûZà^aò ûð i^, eûR@«ü_êee, fû‚^û I ^û^û ^ò~ýð ûZ^ûe @ijý ~ªYûùe QU_UùjûAö
ù~Cñ bûeZ ahðùe ^ûeú Pòea¦^údûö ù~Cñ eûR@«ü_êùe eûYúcû'ue @aiÚû
@ijý ùiVûùe iû]ûeY ^ûeúe Rúa^ ùKùZ Zêz, NéYý ? ^ûeú ù~_eò, _êeêhe
ùLk^û Kù‹A, ^Kðe \ßûe, iKk aýbòPûee aòKéZ eì_ ö Kò«ê KûjóKò ^ûeúe G
\d^úd @aiÚû? ùKCñ @_ù\aZûe @bògû_eê ùicûù^ @Kûkùe Seò_WÿêQ«ò,
@gîcêLú_eò aôejòQ«ò? aiê§eû_eò cìK, a]ôeùjûA iaê \êüLKê ijò jiêQ«ò?
_êeêhe \éÁòùe ù~Cñ ^ûeú GùZ \êaðk Zûe _âûYgqò @ûiòfû ùKCñVê ? iaõijûe
ij^gqò @ûiòfû ùKCñVê? iKk ^ò¦û, ^ò~ðûZ^û ijò eêl, KKðg ùjaû _eòaùð
GùZ c]êe, ùKûck ccZûcdú ùjfû Kò_eò? ^ûeúe ùiÜj, ccZûùe, ù_âc _âûPê~ýð ùe
_eò_êÁ _eêh GùZ eêl, eijú^ ùjfû Kò_eò ? Zûe eq, cûõiùe MXÿû _êêeêh GùZ
20 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
aaðe KûjóKò ? Zûe É^ù\geê ùiÜjiê]û _û^Keò gògê,~êaKe _ì‰ð_âûYùe G _âZûeYû
KûjóKò ? ^ûeúe iaõijû gqò, iaðiõjûeòYú ißeì_ ù\Lôùf aêSòùjC^ûjó ö _é[ôaúùe
Rúa^iûe aé¡ò I aòKûgfûMò ^òRKê ùMûUû_ùY ^òMûWÿò ù\A[ôaû ^ûeúe G ^ò¦^úd
@aiÚû _ûAñ KòG \ûdú ? KòG Ce\ûdú Kêcûe?
@ùgûK : KfýûYúdû ! ^ûeúZße @_cû^, @ijý ö icûRe KfýûY_ûA,ñ
iéÁòe ùiø¦~ðý_ûAñ Agße ^ûeúKê iéÁòKeò[ôùf ö ùa÷\òK ~êMùe ^ûeú c~ðýû\û fûb
Keò[ôfû icûRùe, iaêÉeùe ö MéjKkûVûeê eYKkû~ûG, _ìRû_ûV Vûeê KkûKúðò
~ûG iaêaò\ýûùe ^ò_êY [ôfû ö aiê§eû_eò jé\diê¦e ^ûeúe MêYMû^ Keê[ôùf ùi
~êMe ~êM_êeêhcûù^ ö GK ißû]ú^ icûRùe ^ûeúe @]ôKûe, @ûZàc~ðýû\û iêelòZ
[ôfû ö _âKéZò ùKûkùe iêiÚ, ^òcðk _eòùagùe ^ûeú I _êeêh iêLKe, iù«ûh Rúa^
~û_^ Keê[ôùf ö icdKâùc icé¡ icûRe _eòPûk^û ^òcò ^òaûð PòZ eûRû lcZûfò_iþ ,ê
~ê¡ùLûe ùjûA eûRý aòÉûe fûMò ^Me R^_\ ]ßõi Keòaûùe fûMòùf ö ~ê¡,
ùKâû], _âZòùgû] I ]cð ~mùe ^ûeúe c~ðýû\û ]ìkòiûZþ ùjûAMfû ö ^ûeú ùjfû
iù¸ûMe aÉê ö ùLk^û Kù‹A _eò ^ûeúKê _êeêh Azûùe ^ûPòaûKê aû¤ KeûMfû,
akû}ûe KeûMfû ^ûeúKê ö ù~Cñ\^ò Vûeê icûRe icé¡ò _eòaùð icìj ißû[ðKê Cù_lûKeò
aýqò ißû[ð_ûAñ ]ßõicêLKê UûYòùjûA ~ûAQ«ò icùÉ ùi icûRùe ^ûeúe iÚû^ ^KðVûeê
@ûjêeò Zùkö ^MÜ, ^ò¦^úd Zûe Rúa^ ö _ì‰ðòcûùe R^àùjûA ~òG @cûaûiýûKê @û\eò
ù^AQò ^òeaùe Zû'Rúa^ùe @§ûejó @§ûe ö @§ûe bòZùe ^ûeúZße @ûZàûjêZò aWÿ
KeêY ö KeêYûcdúe KeêY Rúa^e C^ÜZò_ûAñ ùiÜj, i¹û^ù\aûKê , icûR Kû_ðYý,
Ké_Y ùi[ô_ûAñ cû'u _aòZâ _âúZòe @uêe ùjûAaò cêñ aôZ ùjûAQò ùiÜjeê ö cû'u
K[û cù^ _Wÿùò f _âûYùcûe `ûUò~ûCQò _âZùò gû]ùe,G icûRe NéYý RN^ý aò],ô aýaiÚû
aòeê¡ùe ù~CñVò ^ûeúe ißû]^úZû @_jéZ, @ûZàc~ðýû\û ]ìkòiûZþö cwkcdu _ûLùe
_âû[ð^û ùcû_eò ùKjò cûZéùiÜjeê aôZùjûA ^òaðûiòZ \êüL ^ùbûMê !
KkûaZú : cû ]cðûue ^òeúj, ^òhÝû_ @ûLôùe @gî]ûeû ö Iü! _âûYùcûe,
Kû¦òCVêQò Zûu_âZò ùjûA[ôaû ^òÂêe ^ò~ðýûZ^ûùe ö ^òea \gðK_eò ùiiaê ijòijò
_[e _ûfUò ~ûA[ôùf ö aò^û _âZòaû\ùe, _âZòùeû]ùe ùi iek _âûYKê ZòkZòk Keò
@ûjêZò ù\A[ôùf ö @gî @^êKµûùe @ûKêk ùjûA ]cðe @ûùfûK ù\LûA[ôùf ö
eûR@«_êeeê ùi aûQò ù^A[ôùf ißZü ^òaðûi^ aûi, iKk ^ò¦ûMûkò,ZòeiÑûe,b›ð^û
gêYgò Yê ò ö cjûeûRue aògÉß \ûi\ûiú Zûu ùiaûùe ^ò~q
ê ùjûA[ôùf c¤ cjûeûYúue
ùKâû]ôZ @ûLôùe ùicûù^ eûYúcû'uê jZû\e Keê[ôùf bd, @ûZuùe ö eûYúcû'
iaêRûYò ^òea ejê[ôùf ö ]cð C_ùe aògßûieLô aô[ùô f ö ^ûeúe i¹û^, ißû]ú^Zû_ûAñ
ùi ù~Cñ @gîZ_ðY Keò[ôùf Zûe @«^ûjó ö @ûRò ^ûeúe c^ _Yý, ù_âc _êkòKû ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 21
 @ùgûK : ^û ^û ^ûeúe c^ _Yý ^êùjñ _aòZâö ù_âc _êkòKû ^êùjñ , _aòZâ
MùwûZâúe ]ûeû ö ~òG [ùe ]eûaZeY KeòQò ùi @^êba KeòQò, cûZéZße ùiÜjiê]û,
bMò^úe ^òhÝû_ ccZû, @fò@kò @SU Sò@e @kò MêYêMêYê eûMe Mê¬^, _âòdZcûe
_âúZòiÜòMÛ _êfK, _âûY_âòdûe c]êcd a]ìùag, còk^e cêMÛ cû\KZû ö ùi ^ûeúZße
_ìRûeú, ^ûeú]cðe @ûR^à @ûgâòZ, cû' ùKûkeê cgûYòe ùiÜjKûZe @gî @[k @ûfòw^
~ûG ö ùKûck ^úkòcû bkò eùiûzk ~û'e @gî@[k ù_âc, eiûk ~û'e c^,
^ûeòùKk _eò ^òùUûk Kûaýcd, Kc^úd ~û'e fê², ùfûb^úd fûaYý, Zû'e
jé\de a‰ðcd aòba aiê§eû_eò aòiàd, cêqû_eò aò\ýcû^, cìfýaû^ ö
KkûaZú : \êüL fûMêQò Kêcûe ö ^ûeú jé\deê _âúZòiê]û _ûAñ icùÉ cêqû
iûCñUòaûùe cûZòQ«ò gûcêKûe jé\d Pòeò Zûe aúb› céZêýùe jiòfû_eò ö ^ûeú c^Kê
^aêSò ZûKê fêUê[ôaû ~ûG, Zû'e eq, cûõiùe ùfûUò[ôaû~ûG cYòh ceê[aô @gû«òùe,
@Zé¯òùe, Kûc^ûe @MÜòKêŠkúùe, aûi^ûe aòh Pê´òaûùe ö ^ûeúZße iað^ûgKeò
Rkê[ôa _êeêhe _û_ûgq _gêZêfý _âûY _âZòUò cêjìðùe ö
@ùgûK : ^ûeúZße i¹û^_ûAñ, ^ûeúcêqò fûMò ^ûeúe cje bìcòKû ejòQò ö
^ûeúe _ì‰ð ijûdZû aò^û _êeêh @ijûd, @_ì‰ð ö @]ü_ZòZ icûRùe ^ûeú Zûe
^ûeú]cðùe _êeêh _âûYKê ^ûeúcd, ^òeûcd KeòùZûkê ö ^ûeú CRûMe ^ùjùf
_êeêhe C¡ûe @i¸a ö Rúa^ cwk ~mùe ùcû'e ij]cðú ùjaûKê ZêcKê ùcû'e
_âûYe ^òùa\^ö Zêc jûZ, jé\de bòlû cûMêQò Zêceò @bûR^ GA @ùgûK ö
KkûaZú : ù\aú ]cðûue ù\a_êZâu @ûLôùe @gî cùZ @ûNûZ ù\CQò ö Qò..
(@gîù_ûQò)... ~ûjûe jûZ, jé\d C_ùe @ù^K @ûLô, @ù^K @]ôKûe GùZ ißû]ú^Zû
ùcûe Kûjó ùcûe ùaûfò KjòaûKê? cùZ gqò\ò@, iûji \ò@ ö ùcû jûZ, jé\de
ißû]ú^Zû fûMò, @gîcêLúKê @ûLô @ûMùeeLô cwk cûMðùe KðaýKe ö Zêceò ic_òðZ
jé\de @]ôKûeú ùjaûKê, cùZ cêqòe ceûk_eò aôaûKê\ò@, cêqòe cgûf_eò
RkòaûKê\ò@ ö

22 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_êeûY Kù[û_K[^
KkûaZú : ^ûeú R^à ^òcðc ö ~êùM ~êùM ^ûeú ^ò~ðûZòZû _êeêh _â]û^
icûRùe ö @ù~û¤ûe cjûeûYú iúZûuê MbðûaiÚûùe eûcP¦â ^òaðûi^ \Š ù\A[ôùf
ùKCñ ù\ûhùe ? Qûe ù]ûaYúe _ù\ K[ûùe ? Kêj G Kò ^ýûd? Kò _êeêh _Yò@û?
Kò ]cð aòPûe ? eûceûRýùe ù~CñVò cjûeûYú _âZò G \Š aò]û^, iû]ûeY ^ûeúe Kò
\êŸðgû ùjûA ^[ôa ? ù]ûaYú ißûcúVûeê b›ð^û gêYòfû, cjûeûYú a^aûi ^òaðûi^
\Š ùbûMòùf ? GjûVûeê akò KïeZû, ^ýûd aòPûee K_UZû KY [ûA_ûùe ?
@ùgûK : KfýûYúdû, iZýe ^òRiß i¹û^ @Qò ö cjûeûYú iúZûuê cjûeûR
eûcP¦â aòPûe_ùe \Šaò]û^ Keò[ôùf ^ò½d ö
KkûaZú : Kò aòPûe Keò[ôùf ? ù]ûaYú Z @bòù~ûM Keò ^[ôfû eûR
\eaûeùe iúZûu PeòZâ aòeê¡ùe ? aò^û @bòù~ûMùe Kò aòPûe ?
@ùgûK : cjûeûR [ôùf ^ýûd, ]cðe @aZûe ö cjûeûYúu aòeê¡ùe ùi
gêY[ò ôùf ùMû_^ bûùa ö ùZYê eûR \eaûeùe ùi GjûKê ùißzûKéZ bûùa CVûA[ôùf
aòPûe _ûAñ @_êZâòKe \êüLùeö cjûeûYú iúZû eûaY_êeùe aùhð ejò[ôùf ö ùZYê
Zûe PeòZâ C_ùe _âRûu iù¦j cjûeûRûu _ûAñ @ijý ö ùZYê aòPûe ùaùk
iúZûuê aòbò^Ü @bòù~ûMùe @bò~êq Keû~ûA[ôfû ö
iúZû ^òeûW´e bûùa ißAzûùe eûcP¦âu ijòZ a^aûi Keò[ôùfö ùicûù^
_aUúùe _Zâ KêUúeùe ejò `kcìk LûC[ôùfö ùijò aYùe eûlicû^u bd I
C_ôûZ [ôfûö iì_ðYLû eûliú iê¦eúe K_U eì_Kê aêSò_ûeò eûcP¦â Zûe iê¦e ^ûiòKû
ùQ\^û KeòaûKê flàYuê @ûù\g ù\ùfö Gjû _ùe iúZû i߉ðcéM ^òKUùe ù\Lô
Zûe ùiû÷¦~ðýùe cêMÛ ùjûA i߉ðcMé ]eòaû_ûAñ eûcuê aû]ý Keòaû @_eû]ö eûc aû]ý
ùjûA ]eòaûKê ~ûA aò`k ùjaûeê ZûjûKê geaò¡ Kùfö ùi cûdûaú i߉ðcéMeì_ú
eûli "Zâûjò flàY' Kjò _âûY ZýûM Kfûö Gjò gŸ gêYò iúZû flàYuê KêUúe QûWÿò
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 23
^~òaûe ù\Lô Zûuê ]ôKþKûe Kùfö flàY eûcu gqòKê RûYò ^ò½òZ [ôùfö aW bûAu
^òùŸðgùe ùi ù`eòaû _~ðý« iúZûuê KêUúeùe RMò ejò[ôùfö ißûcú aò_\MâÉ
@ûguû Keò iúZû bûwò_Wò Kâ¦^ Kùfö Zûuê C¡ûe KeòaûKê flàYuêê ~òaûKê Kjòùfö
flàY ^ ~òaûeê iúZû @ijý bûhûùe ]ôKþKûe Kùf ù~ eûcP¦âu Rúa^jû^ú
NUòùf flàY Zûuê elòZû Keò eLôaûe _û_ fûkiû c^ùe eLôQòö iúZû aû]ýKeò
@ûgûkú^ C_ûdùe flàYuê \ßûe RMòaûe iZýbw KeûA eûcu _ûLKê _VûAùfö
GVûùe aòPûe Keòaûe K[û eûcPÿ¦â i߉ðcéMVûeê N @eYýùe WûùK \ìeZûùe
[ôùfö ißûcúe @Kûk aò_\ @ûguûùe ùKCñ Èú Nùe GKûKú ejò_ûeòa? iúZû ißûcúu
\êù~ðýûM icdùe ißûcúu _ûLKê ]ûAñ ^ ~òaû, iù¦j _âKûg Keê[ôaû bûA flàYuê
GKêUò@û _VûAaû ißûcúKê elû KeòaûKê, ùKCñ aòPûe]ûeû AG? ùi aùAa ^û
cûeòa? eûcPÿ¦âuê iúZûKê _ûAaûe _û_fûkiû [ôùf flàY iûjû~ý _eòaùð jZýû
Keò_ûeò[ûù«? eûcu a^aûiKê \êüLe ijòZ MâjY Keò flàY 14 ahð a^aûiKê
ùißzûKéZbûùa MâjY Keò[ôùf _ZÜú aòej, aòùz\ ~ªYû ijò, G_eò bûAKê ^ò¦û
Keòaû MêeêZe @_eû]ö _aUúùe eûlicû^u C_ôûZö ißûcúe aò_\ ùaùk iúZû
GKêUò@û ejòaûKê Kò_eò ^òeû_\ cù^Kùf? KêUúeùe KòQò cìfýaû^ iµò ^[ôfûö
ùi ^òùR @kuûe QûWò @ûiò[ôùfö iúZû GKêUò@û ejòòaû ^òeû_\ ^êùjñ ùZYê eûc
flàYuê iêelû \ûdòZß ù\A KêUúe RMûA[ôùfö ^ùPZþ eûc flàYuê WûKò ù^A
_ûeò[ûù« jeòY ]eòaûKêö iúZû ^òeû_\ ^êùjñ RûYò flàY KêUúe \ßûeùe Zòù^ûUò Mûe
UûYò iúZûuê iZKð KeûA[ôùf Gjò Mûe U_òòùf aò_\ö flàY ~òaû _ùe eûaY @ûiòQò
cê^òEhò ùagùe bòlû cûMòQò \ßûeù\gùeö iúZû RûY«ò eûli eûRý iòGö jVûZþ G
Ehòe C_iÚòZò, KêUúe aûjûeKê @ûiò bòlû ù\aûKê @^êùeû], _êYò ißûcúe aò_\ ùaùk
flàY ^ [ôaû ùaùk, Mûe ^ ùWAñaûe K[û KûUò bòlû ù\aûKêö GùZ \dû, ]cðbûa
@ûiòMfû, Gjû MâjYúd ^êùjñö G_eò _eòiZÚò òùe ùKû÷Yiò _ZÜú G_eò Kû~ðý Keòa ^ûjóö
G_eò aê¡ògì^ý Kû~ðý Keò ^òùR @_jéZ ùjûA icÉuê aò_\ c¤Kê UûYòù^aû, ~ûjûe
_eòYZò ißeì_ cjû~ê¡ ùjfûö ajê ]^ R^ ]ßõi ùjfûö G[ô_ûAñ iúZûue aê¡ògì^ý
Kû~ðý \ûdúö G_eò MêeêZe ZîUò _ûAñ ùi ù~_eò \ûdú I Gjûe bdûaj _eòYZò _ûAñ
ùijò_eò Ce\ûdúö ùZYê cjû ^òaðûi^ \Š _êYò MbðûaiÚûùeö @ù~û¤ûe cjûeûYúuê
G \Šö
aò]ôe aòPòZâ aò]û^ ö eûcPÿ¦â eûRû ùjaû _ìaðeê a^aûi ù~ûMö Zûue _êZâ,
@ù~û¤ûe ~êaeûR R^à_ìaðeê a^aûi ù~ûM ö ùi _òZûu iZý @ûmû _ûk^ Keò
a^aûi \ŠùbûMòùf ö ^òùR iZý aòPûee @û\gð _ûk^ _ûAñ @ù~û¤ûe cjûeûYú
iúZûuê ù\ùf cjû^òaðûi^ \Š I ^òRe _êZâcû^uê ö eûR_êZâe R^à aYùe, aûfýKûk
24 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Rwfùe, Ehò KêUúeùeö
iúZûu @_eû] _ûAñ eûcPÿ¦â iúZûuê ^òaðûi^ ù\ùf ùZùa ùi iúZûu
C¡ûe _ûAñ eûaYKê jZýûKeò i߉ðfuû ]ßõi Keò[ôùf KûjóKò? eûcPÿ¦â ù~ùZùaùk
gêYòùf cûdûaú eûlieì_ú i߉ðcéM WûKòfû "Zâûjò flàY' ùi ^ò½d aêSò _ûeò[ôùa ù~
Gjû GK hW~ªö flàY @ûiòùa Kûùk iúZûuê GKêUò@û QûWòù\A ùZYê ùi iùw
iùw ge ahðû Keò iúZû I flàYuê Zûue ^òeû_\e iìP^û ù\A _ûeò[ûù« ö Zûjû
Kùf ^ûjó KûjóKò ? céZêý _ìaðeê eûli iZKð Keòù\A[ôfû iúZûu Rúa^ aò_\_ì‰ðö
eûaY Zûue lZò Keò_ûùe ö ùi i߉ðcéM eì_ ]ûeY Keò[ôfû cjû_âZû_ú eûaYe
^òùŸðgùe ö G iaê gêYò eûcPÿ¦â KûjóKò geahðû ^ Keò ^òRe ^òeû_\ @ÉòZßKê iìPûA
^[ôùf? Gjò NUYûùe ùi icbûùa ù\ûhúö eûcPÿ¦â iúZûuê "i߉ðcéM @i¸a'
ùaûfò aêSûAfû ùaùk ùi ^ò½òZ iZKð [ôùf ùKCñ eûlie cûdûeì_ ùjûA_ûùeö
ùi i߉ðcéM ]eòaûKê Mfûùaùk cûdûaú eûlie aò_\Kê _âZòjZ Keòaûe gqò I lcZû
eLô GKêUò@û ~ûA[ôùfö Gjû _ìaðeê ùi eûaYe _âòd bCYú iê¦eú iì_ðYLûe ^ûiòKû
ùQ\^ Keò[ôùfö Zûe _âZòùgû]e bd ^ò½d [ôfû ö ùZYê KûjóKò i߉ðcéM "eûlie
cûdû' RûYò iê¡û ùi _ZÜú iúZû K[ûùe ~ûA aò_\Kê WûKò @ûYò[ôùf ? ùi gegqò
akùe i߉ðcéMKê aû§ò _ûeò[ûù«, ùPZûgì^ý Keò_ûeò[ûù«? ùi KûjóKò cûeê[ôùf?
ùi ùijòVûùe eûaY ijòZ ~ê¡ Keò_ûeò[ûù«? eûaYe _[ùeû] Keò_ûeò[ûù«?
iúZûu KêUúeKê ge Rûfùe @aeê¡ Keò_ûeò[ûù«? ùi ùKak ^òeaùe aò_\e
KÌ^û Keê[ôùfö
ùi Gjò NUYûùe ^òRKê ù\ûhú iûaýÉ Keò[ôùfö Zûu aòeê¡ùe ùKjò
@bòù~ûM @ûYò ^[ôùfö ùi ù\A[ôùf ^òRKê @i¸a ^ò~ûð Z^ûö _ZÜú iúZûKê MbðaiÚûùe
a^aûi \Š ù\A ^òùR MâjY Keò[ôùf ißZü ^òaðûi^ \Š ö _ZÜú aòùz\e \Š ö
aòej Rßûkûe \Šö ^ûeúKê G_eò KùVûe \Š ^ò¦^údö iúZû ^ûeú, ^òi«û^,
cjûeûYú, cjûeûRûu _ZÜú, _êYò MbðaiÚû ö Zûuê \Š ù\A ùi ^òRKê ^òcðc bûùa
\ŠòZ KeòQ«ò _ùeûlùeö AG K'Y Kcþ K[û ? eûceûRýùe iúZû _â[c ^ûeú,
_â[c _âRû ù~ _ûA[ôùf Pòe«^ ^òaðûi^e KVò^ \Šö Gbkò \Šûù\g cû^aúd
aòPûe]ûeûe aòùeû]ú, aòekö ùiZòKò ^êùjñ, MbðûaiÚûùe _âùZýK ißûcú _ZÜúe C_~êq
~ZÜ aògâûc, ùiaû, iêLû\ýe icÉ aýaiÚû Keò[û«òö eûcPÿ¦â ^òùR KòQò Keò^[ôùfö
\òù^ aYKê ~ûA^[ôùfö ù~Cñ eûceûRýùe ù\ûhúKê aYKê _VûA ^òaðûi^ \Š
ù\aûe aýaiÚû [ôfû ùi eûRýe gûi^ aýaiÚû @Zò KùVûe [ôfû, _âPŠ _âRûe
ißû]ú^Zû bkòö
flàY c¤ iúZûu K[ûùe bûiò~ûA KêUúe elûe Mêeê\ûdòZß QûWò @ûiò[ôùf ?
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 25
KûjóKò @ûYòùf ^ûjó iû[ôùe ùa÷ù\júuê ? KY [ôfû KêUúeùe GcòZò \êfðb aÉê ?
iúZû iù¦j Keê[ôaûeê Zûuê iû[ôùe @ûYòaû ^ò½òZ [ôfû Kò«ê ùi GKêUò@û @ûiòùf ö
KûjóKò Mùf bûA gâúeûcu iZý aûKý bûwò ? ùi KY RûYò ^[ôùf gâúeûcu gqò Kê
~òG gòa ]^ê bûwò[ôùf ? aêSò ^[ôùf eûlûie cûdûKê ? iì_ðYLû ijòZ cûde ùLk
ùicûù^ ùLkò iûeòQ«ò ö eûcuê _âûY^ûgK aò_ò ùaùk iúZûuê QûWò~òaû \ßûeû flàY
aê¡ò gì^ýZûe _eòPd ù\A ù\ûhú ùjûAQ«ò ö flàY KY aêSò ^[ôùf ùi KûUò[ôaû
flàY MûeKê ? ùKû÷Yiò gqò ùi ùeLû ùWAñ KêUúeùe _âùag Keò_ûeòa^ò Kò«ê iúZû
Pûjóùf KêUúe aûjûeKê @ûiò_ûeòùa ? iúZû [ùe aûjûeKê @ûiòùf Z aò_\ ö ù~Cñ
^ûeúe ißûcú aò_\MâÉ, ùi i¸ûkò ejòa ùKùZ Kûk, GKûKò^ú KêUúeùe? ùZYê
flàYu @^ê_iÚòZò _ûAñ iúZû jeY i¸a ùjûA[fû ö ùi \ûdú ö ùi ù\ûhú ö ùZYê
cjûeûR eûcPÿ¦â flàYuê \Šûù\g ù\A[ôùf ö flàY ^òùR ùa÷ù\júuê ù~_eò
_aUúe KêUúeùe GKêUò@û QûWò Pûfò @ûiò[ôùf, ùijò_e aYùe QûWò @ûiòùa ö
Gjò ccðZê\ \Šûù\gKê Kû~ðýKûeú Keò flàY fêj, ùKûjùe `ûUò _Wò[ôùfö Gjû
@Zúa KeêY \égý ö KVò^ \Š ö
iúZû @MÜò _eúlû ù\A[ôùf eûcu ^òùŸðgùe ö ùijò @MÜò _eúlû _ûAñ iúZû
eûRò ùjaû\ßûeû icÉ R^MY ɸúbìZ ùjûA[ôùf ö eûc gecûeò gúZk @MÜògòLû
_âRßkòZ Keò[ôùf ~ûjû\ßûeû iúZûu geúe @MÜò c¤ùe iêelòZ [ôfû ö @ûRò aòmû^
~êMùe Gjû i¸a ùjCQò ö cêŠ C_ùe ^ò@ûñ Rûkò Pûjû Keòaû _eò ö ù]ûaYúe
@ûùl_ùe iúZû @iZú ^[ôùf ö ]^ý cjûeûR eûcPÿ¦â ù~ @_jéZû _ZÜúKê C¡ûe
Keò _ZÜúe c~ðýû\û, cjûeûYúe i¹û^ ù\A[ôùf ö Gjû [ôfû cû^aaû\ú Rúa^e
ùgâ ^ò\gð^ ö iúZûu a^aûi \Šûù\gKê @ù~û¤ûaûiú Pec \êüLùe MâjY
Keò[ôùfö iZý, ^ýûd gûi^ _âZò @ûiÚûeLô ùicûù^ aòù\âûj Keò^[ôùf ö ]^ý
eûceûRý ö ]^ý eûRû ö ]^ý _âRû ö
KkûaZú : ^ûeú ^ò~ðûZ^ûe ^òÂêe KûjûYúe ùgh Kûjó ? _âòdR^ _eòùaÁòZ
eûRibûùe _âòdR^u \ßûeû _ißûcúu @ûLô@ûMùe eûRa]ì ù\âû÷_\úue aÈjeYVûeê
akò ^òÂêe NUYû ùi ~êMe _êeêhcûù^ Keò_ûe«ò bûaòùf _âûY ùcûe [eòCVêQò ö
Gbkò RN^ý aýbòPûe Gjû ùKak _êeêhu _ûLùe i¸a ö ùKCñVò [ôùf \dûkê
_êeêh gâúKé¾ ? aÈ\û^e \dû ö _û_ú \êügûi^ \ßûeû SòuòSòuò eùRûaZú ù\âû÷_\úuê
eûRibûKê @ûYòaû Vûeê aÈ cêKêkû Keòaû ~ûG ? ùijò \égý ù\Lôaûe f{û gâúKé¾
Kùf ùKcòZò ? ùijò ^ò¦^úd NUYûKê aýûi ùfLôùf ùKcòZò ? cjûbûeZ KÌ^û
_âiìZ ùjùf aò ^ûeúe i¹û^Kê bêfòMùf ùKcòZò ? Zûue iû]ûeY gûkú^Zû ^
[ôa? ~\ò iZý ùjûA[ôa ùZùa ùfLôùf KûjóKò ? R^iû]ûeY Gjò ^òÂêeZûKê
26 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ijòùf ùKcòZò? Gjû\ßûeû icMâ ^ûeúRûZò ~êM~êM ]eò @_cû^òZ ùjCQò ? G
_é[ôaúùe ^ûeúKê ùLk^û Kù‹A _eò ^ùPAaûKê _êeêhe ùKCñ @]ôKûe @Qò ?
@ùgûK : KfýûYúdû ö RMZe KfýûY _ûAñ ^ûeúe R^à ö ^ûeú ^[ôaû
_é[ôaúUòG KÌ^û Keò ù\L ùKùZ ^úei, eêl \ògêPò ö ^ûeú aò^û _êeêhe aòKûg
@i¸a ö ùZYê ^ûeúe iÚû^ cj^úd, ^ûeú PòeKûk _ìR^údû, a¦^údû ö iéR^úe
ae\û^ ^ûeúe ö ^ûeúe gqò @iúc ö iéÁòe, iéR^úe, ]ßõie ö ùi ù\aú, ùi
Kûkú ö Zû @ûLôe fêj, IVe ji, jé\de ù_âc Zûe ^òRiß ö Zû ù\jùe ù~û÷a^e
`êf - cûõi`êfe iÜòMÛ ùiû÷¦~ðýùe ùKCñ ZeêYe _âûY @ûKhòðZ ùjûA ^ûjó Kêj ?
ùi'Z _ecû _âKéZòe _âúZò@Nðý ö Zûe @^ê_iÚòZò @ijý ö Zûe R^à aògß _ûAñ ae\û^ö
Zûe ^ò¦û ùgûb^úd ^êùjñ ? Zùc KûjóKò bêfò~ûCQ Zùc ù~ ^ûeú ?
KkûaZú : jñ ^ûeú _âùZýK ^ûeú_ûAñ ù\âû÷_\ú PòeKûk aòai^û ùjCQò ö
_êeêhe @ûZuùe @ûZuòZ ùjûA aôQò ö _âòdR^ _ûLùe ^ûeú ^ò~ðûZ^û @ijý ö ùi
aaðe KûjûYúe K[û KòG bêfòa ?
@ùgûK : aÈjeYe _ìaðK[û ö _ûŠacû^uê RCMéjeê C¡ûe Keò[ùô f _âòda§ê
gâúKé¾ ö ù\âû÷_\ú ißd´e Kûkùe @Rðê^ _ûAñ gâúKé¾, c›ýe Plê @ûMùe iê\gð^ PKâ
eLô K‰ðKê flýbâÁ KeûA[ôùfö ù\âû÷_\úu bkò @iûcû^ýû iê¦eú eûRK^ýûKê
_ûŠacûù^ fûb Keò[ôùf ~ûjû gâúKé¾u aò^û @i¸a [ôfû ö ù~Cñ gâúKé¾ _ûŠa
cû^ue Rúa^ elû Keò[ôùf, ù\âû÷_\úe cû^elû Keò[ôùf ißd´ee KùVûe ið
_ûk^ Keò , ù~Cñ ù\âû_÷ \ú Zûue _âûY\_ò _âd
ò , ù_âccdú _âdò Zcû, ~ûjûe ù_âc`ûiùe
a§û Zûue c^ jé\d, ~ûjûe @bòcû^ùe ùi @gî QkQk, Zûe KeêY _eòYZò ùi
Pûjó ^[ôùf _gûùLk _ùe \êÁ \êügûi^ CfMÜ Keòa \ûi __Zò @ûMùe ö CfMÜ
ùMû_ûw^û cû^ue aÈjeY Keò ùi ùicû^uê iùPZ^ Keò ù\A[ôùf iûcûRòK
gûkú^Zû gòlû KeòaûKê, iÜû^ _ùe aûiò aÈ ^ _ò§òaûKê _aòZâZû _ûAñö ùijò_eò ùi
_gû ùLkùe iaðißû« ùjaûKê aòùeû] Keê[ôùfö ^ûeúe c~ðû\ûKê ]ßõi Keê[ôaû
aýqò, icûR ]ßõi ùjA~òa, ^ûeú fêje ^ò@ûñùe, ùi ùPZûA ù\A[ôùf ö ùZYê
ù\âû_÷ \ú aòai^û ùjaû icdùe Zûu ùKâû]ûMÜòùe cjûeûYú bû^êcZú Rkò ^MÜ @aiÚûùe
eûRibûùe _jô @ûðPò}ûe Keê[ôùf ö ^ûeúKê ùKû÷Yiò gqò ]ßõi Keò_ûeòa^ò ö Zûe
c~ðû\ûKê ]ìkòiûZþ Keò_ûeòa^ò ùZYê ùi @ijûd @ûð ù\âû_÷ \úKê aÈ\û^ Keò @\égýùe
ùKû÷ea cû^ue @juûe Pì‰ðúbìZ Keò[ôùf ö
\êù~ðýû]^ _ûŠacû^uê _gûùLkKê ^òcªY Keò[ùô f cûcñê gKê^ò e _eûcgðùeö
_gûùLkùe _ûŠacûù^ ]^,iµ\,eûRý jeûAùf ö ùghùe \êù~ðýû]^e @ûjßû^ùe
ùicûù^ _ZÜú ù\âû÷_\úKê aûRòeLô jeûAùf ö \êù~ðýû]^ Pûjó ^[ôùf ]^eZÜ,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 27
Pûjó[ùô f ù\âû_÷ \úKê ö ùZYê \êù~ðýû]^ ibûiÚkùe icÉue C_iÚZò ùò e jVûZþ ù\âû_÷ \úKê
@ûYò aòai^û KeòaûKê \êügûi^Kê ^òùŸðg ù\ùfö G[ôeê iÝÁ \êù~ðýû]^ ù\âû÷_\ú
C_ùe búhY ùKâû]û^ßòZ ùjûA[ùfö ù\âû_÷ \ú Zûuê @_cû^ Keò[ôùf eûR_âûiû\ùe ö
^ûeúe @_cû^ @ijý ö ^ûeú @_cû^e _úWû ù~Cñcûù^ G _é[ôaúùe ùbûMòQ«ò ùi
~ªYûe Zêk^û ^ûjó ö ijùR cûjûcû^ú ~êaeûR \êù~ðýû]^ ù\âû÷_\úKê cù^ cù^
bf _ûC[ôùf ö Zûuê _ZÜúe c~ðýû\û ù\aû_ûAñ K‰ðu \ßûeû fûL aò§ò fûb KeòaûKê
ùi ißdõ´e iÚkùe K‰ðKê @weûRýe eûRûeìù_ ùNûhYû Keò[ôùfö ùi ù\âû÷_\úuê
_ûAaû _ûAñ ùKùZ aýûKêk [ôùf G[ôeê @^êùcd ö K‰ð aò`k ùjfû _ùe Q\àùagú
aâûjàY @Rðê^uê ]^eZÜe _âùfûb^ ù\LûA[ôùf ö @Rðê^ eûRò ^ùjaûeê ùi ùiVûùe
~ê¡ ùNûhYû Keò[ôùf ak_ìaðK ù\âû÷_\úKê fûb KeòaûKê ö ùiVûùe ùi _eûÉ
ùjûA[ôùf ö @_cû^ùe _úWòZ ùjA[ôùf ö _ùe eûR@«ü_êùe ù\âû÷_\úue @_cû^
_ì‰ð aqaý Zûuê @ijý fûMê[ôfû ö ù\âû÷_\ú ißd´e iÚkVûeê Zûu @_cû^e ù~còZò
iúcû ^ [ôfû ö eûR_êZâcû^uê ^òcªY Keò ißd´e iÚkùe G_eò @i¸a fûL aò§òaûKê
ið eLôaû GK \ûeêY @_cû^ ö _êYò fûLaò§ûùe _eûÉ, @ijûd ^òcªòZ eûRKêcûeu
@ûMùe \gðK, _âRûuê @ûjßû^ Keòaû fûL aò§òaûKê GjûVûeê akò @_cû^ KY
ùjûA_ûùe? Q\àùagú \gðK @Rðê^u i`kZû eûRKêcûecû^u _ûAñ ~ªYû\ûdK
[ôfûö K‰ðu ùakKê eûR_\ ^ [ôaûe ið I _ùe \gðK _âRûKê ^òcªY, ið
a\kûA @_cû^òòZ Keòaûe G aW ùKû÷gk ^êùjñ Z @ûC KY? eûR_êZâ [ûC [ûC
@mûZ _âRû ù^A~òa eRûSò@ ù\âû÷_\úKê ? Gjû @i¸a, @_cû^R^K ö ù\âû÷_\ú
\êù~ðýû]^u ù_û÷eêhKê Pýûùf¬ Keò[ôùf ö Leû_ ùfûK Kjò @_cû^ Keò aòaÈ
Keòù\A[ôùf ù~còZò GKû«ùe ^òRKê aòaÈ Keò \êù~ðýû]^Kê aòag Keòù\A[ôùfö
ùi Pûjó[ùô f iùw iùw \ûiú ù\âû_÷ \úKê jZýû Keò_ûeò[ûù« ö akû}ûe Keò_ûeò[ûù«ö
ùi Zûjû Keò ^ [ôùf ö ù\âû÷_\úe @jõKûeKê ]ßõi KeòaûKê ùi Zûuê aòaÈ KeòaûKê
^òùŸðg ù\A[ôùfö ^ûeú PòeKûk ^câ ö Zûe @jõKûeKê ùKCñ _êeêh ae\ûÉ
Keòa? Zûe @_cû^Kê ijò aôaû ùKCñ eûRKêcûe _ûLùe i¸a ?
ù\âû÷_\úe aÈjeY _ûAñ cjûbûeZ ~ê¡ ùjûA^[ôfû ö Gjû ^ûeúZße Cfäx^
_ûAñ ù\âû÷_\ú \ßûeû ùjûA[ôfû ö ù\âû÷_\úuê CfMÜ KeòaûKê \êügûi^ aý[ð ùjfû_ùe
ù\âû÷_\ú ùNûhYû Keò[ôùf ^òRe ùKg @ûRúa^ cêKêkû eLôaûKê ö G_eò @jõKûe,
_âZòùgû]e iúcû Kûjó ? ù\âû÷_\úuê \êù~ðýû]^ GK Ze`û bf _ûC[ôùf ùZYê ùi
Zûuê ak_ìaðK @_jeY Keò^[ôùf Kò´û akû}ûe Keò^[ôùf ö céZýê \Š ù\A^[ôùfö
Zûue C_iÚòZò @ijý [ôfû ùZYê ùi icÉ _ûŠauê a^aûi @ûù\g ù\A[ôùf ^òRe
ùKâû] gû«ò fûMò ö K‰ðu \ßûeû ù\âû÷_\úKê _ZÜúeìù_ _ûAaûe ùfûb \êù~ðýû]^ eLô[ùô f
28 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùZYê _gûùLkùe RòYò ù\âû÷_\úuê ùi _ZÜúe c~ðýû\û ù\A_ûeò[ûù« Kò«ê ùi Zûjû
Kùf ^ûjó ö ù_âcòK jé\d Zûue ù\âû÷_\úuVûeê _âúZò_ì‰ð aýajûe @ûgû Keò[ôfû,
@juûe_ì‰ð @ûPeY ^êùjñ ? _âòd aû‚òZ eûRKêcûeú Vûeê fû‚òZ ùjaûe \êüL Zûuê
]eûgûdú Keò[ôfû ö ùi jòZûjòZ mû^ bêfò ~ûA[ôùf ö ^ûeúe @jõKûe _ì‰ð @ûPeY
fûMò cjûbûeZ ~ê¡ ùjûA[ôfû ö _êeêh _âûYùe ^ûeúe ^ò~ðýûZ^û @ijý ö
@ùgûK : ùcûe KY @Qò ? _eòPd gì^ý, @ijûd, GKfû cYòh cñê ö
KkûaZú : _ûŠacû^u Vûeê KY @]ôK @ijûd ? aYRwfùe @mûZaûi,
_eòPd gì^ý Rúa^ ù^A aô[ôùf ùicûù^ ö ùicûù^ eûRý @ûgû QûWò ^[ôùf ö
Zêc_eò @ijûd ^[ôùf ö Zêùc KûjóKò @ijûd ùjûA _WêQ ? eûcûdYe eûcPÿ¦â
^òRe eûRý, ùi^ûVûeê ajê \ìeùe N^ Rwfùe a§êaû§ò aû^e, bfäëKu ij,
cjû_âZû_ú eûaY ij ~ê¡ Keò[ôùf iûji akùe ö _ûŠau _eò @ûgûaû\ú, eûcPÿ¦âu
_eò iûjiú jê@ ö bûMý jûZùe baòhýZKê QûWò\ò@ ö aðcû^ ^òRiß C\ýcùe
fûMòeêj ^òÂûe ij ö i`kZû @ûiòa jó @ûia ö cñê KjêQò Zêùc \òù^ eûRû ùja ö
@ùgûK : cñê KY _ûeòaò ? @i¸a Zêc K[û ö Zùc cùZ...?
KkûaZú : Kêcûe ö Zêùc GùZ @ai^Ü KûjóKò \ògêQ ? KY @ijûd fûMêQò
ùcûe K[û iaê ? Zêùc bûMýKê aògßûi Ke ö GA bûMý ZêcKê \òù^ eûRû Keòù\a,
eûR_\ ù\a, G aògßûi ùcûe @Qò ö
@ùgûK : KfýûYúdû, cùZ @ûC KÁ \ò@ ^ûjó ö aôejòaûe iað^òcÜ ù~ûMýZû
cùZ bûMý ù\AQò ö GjûVûeê @]ôK @ûgû Keòaû _ûMkûcò ö ""Kcðê @]ôK ù~ ùfûW«ò,
ùPûe icû^ \Š _û«òö''ùcû \ßûeû KòQò i¸a ^êùjñ ö
KkûaZú : Kêcûe ! Zêùc ùcû jé\de eûRKêcûe, ""eûRû'' ö ZêcKê QûWò cñê
aò_ûeòaò ^ûjó ö ZêcVûeê @ù^K KòQò @ûgûKùe ö Zêùc _ûeòaö ùPÁûKe ö iaê
i¸a ö Kùf iaêùja, ^ Kùf KòQò ùja^ûjó ö aUaéle lê\â aúRUòG RûYò
^[ûG ùi \òù^ cjû\îc ùja, Zûe ùKûkùe @ù^K _gê_lú @ûgâd ù^ùaö cñê
Zêce Pòe @ûgâòZû, Pòeaû‚òZûö ZcKê ùcû'eûY cùZ aòZ Ke^ò @«Zü GA R^àùeö
@ùgûK : eûRKêcûeú ö GùZ iß_Ü Kûjó ? cùZ aòiàòZ fûMêQò ùcûe ^òeûgâd
@ÉòZß C_ùe Zùc @ûgâd Keò, ùcû bûMýKê aògßûi Keò, @i¸a fûMêQò Zc @ûLô,
IVe @\cý @ûKhðY, Zêc jûZ \êAUû Pû_ò ]eò Zc jé\d bòZùe jRò~òaûKê... ö
KkûaZú : Zceò \éÁ P_kZû ùcû jé\dùe iòZ iûAZû iµ\ ö ZcKê
ù\Lôùf cñê jRò~ûG RjÜ eûARùe, Zûeû eûARùe ö Zceò P_kZû, cêMÛ P_k
Ccðòbkò, còk^ @ûKêk aõgúbkò, cjK cògâòZ PAZûkò bkòö ùcN ùc\êe ùcN\ìZe
cûdûbkò, iÝgðbkò ö ùcû jé\de Kû^þbûi C_ùe @fòbû PòZâUòG ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 29
 @ùgûK : ewZêkúe...
KkûaZú : ^û... eq cûõie ö Zc eqùe aúe _âiaò^ú bûeZ ahðe aúe
eq ö Zûe Kµ^ cñê gêYò_ûeêQò ö bûMý ZêcKê _âÉêZ KeêQò, Zûe ^òRiß Xwùe ö
@ùgûK : jifûMêQò ö bûMý cùZ _âÉêZ KeêQò Zû ^òRiß Xwùe ö ^òRe
R^àcûUò cM]Vûeê ^òaðûiòZ ùjûA ^òeûgâde _eòPd ù^A aò[òaû Zêceò eûRKêcûe ö
eûRKêcûeú Zêùc iß_Ü ù\Lê^ûjñ Z ?
KkûaZú : eûRû...Zùc Lêaþ \êaðk ö GcòZò Rúa^iûeû ^òeûgâde _eòPd
ù^A aòaûKê Zùc KY R^à ùjûAQ ? G[ô_ûAñ bûMý KY ZêcKê aùA eLôQò
aûe´ûe céZêýe Lêaþ ^òKUeê ? Zêùc bûMýKê aògßûi Ke ö bûMý bMaû^ ö Zûu
iéÁòùe iaê i¸a ö cjûbûeZe @Rðê^Kê ù\L ö Rúa^iûeû ~òG ~ê¡ _âÉêZòùe
fûMò[ôùf lZâúde ]cð _ûk^ fûMò ö Z_iýû Keò aYùe, ißMð_êeùe ajê \òaýûÈ fûb
Keò[ôùf ö gâúKé¾uê cûMò[ôùf Zûue ù~ûMý iûe[ô ùjaûKê ö cjûbûeZ ~ê¡ _ûAñ
ißúKéZò ù\A ùi ~ûA[ôùf ~ê¡bìcòKê, Kò«ê KY ùjfû ? ~ê¡ùlZâùe _âòdR^cû^uê
ù\Lô Zûue ~ê¡_âZò ùa÷eûMý @ûiòfû ö lZâúde ]cð _ûk^ _âZò Zûuê KÁ fûMòfû ö
ùi MûŠòa `òwòù\A gâúKé¾Kê Kjòùf e[ ù`ùeA ^ò@ ö cñê ~ê¡ Keòaò ^ûjó ö jòõiû
Keòaò ^ûjó ö ißR^ ^ò]^ ù\Lôaò ^ûjó ö ùfûWû ^ûjó ùcûe ZêQ eûR_\, ~gKúòð,
aòkûi aòba, _û_-_êYý, ^ýûd-@^ýûde jòiûa KòZûa ö
gâúKé¾ @Rðê^e G @ûPeY ù\Lô jZaûKþ ùjûA _Wòùf ö G KY @Rðê^ KjêQò
e[ ù`ùeA ^ò@ ö ùi ~ê¡ Keòa ^ûjó ö _ûMk ^û KY ö jVûZþ G ùa÷eûMý !
GA[ô_ûAñ KY ùi iê\ìe \ßûeKûeê @ûiòQ«ò cjûbûeZ ]cð~ê¡e _l ù^A ö @Rðê^Kê
K[û ù\AQò cjûe[ú ùjûA, Zû e[ùe iûe[ôe Kðaý KeòaûKê ö ^û Zûjû ùjûA_ûeòa
^ûjó ö @Rðê^Kê ~ê¡ KeòaûKê ùja ö ùi aêSûAùf @Rðê^uê lZâúd ]cð _ûk^ Keò
~ê¡ KeòaûKê ö ~ê¡ùe RòZòùf eûRùbûM, cùf ißMð_âû¯ò ö iõÄéZùe MûA Pûfòùf
cjû_êYý ù_û[ô MúZû ö aêùSA Pûfòùf @Rðê^uê aògß\gð^, Rúa^e flý, Rúa^
céZêýe ejiý, Kcð ejiý ö GùZ K[û iõÄéZùe ùi Kjòùf @Rðê^Kê, ~ûjû @ûRò~ûG
Zûue @«ew @Rð^ê Kê Kjò ^[ôùfö Zûue _âûY_âòd iLú gâúeû]û _âûY_âd
ò Zcû ~ûmùi^ú
(Ké¾û), @Á_ûUeûYú, cû ~ùgû\û, aWbûA akeûc KûjûKê ùi Kjò ^ûjû«ò G K[û ö
ùi _êYò Kjòùf eYbìcòùe, @icdùe, iÚû^, Kûk, _ûZâe D¡ßðùe ö iÚû^-eYbìcò,
Kûk-~ê¡Kûk, _ûZâ-ùa÷eûMú @Rðê^ ö ùi aêSûA PûfòQ«ò @Rðê^Kê aòbò^Ü bûaùe,
aòbò^Ü Xwùeö @Rðê^ Kò«ê ^ûPûe ö Zûe ùMûUòG K[û ùi ~ê¡ Keòa ^ûjó ö jòõiû
Keòa ^ûjó ö Rúa^iûeû aYRwfùe aêfò KUòfû ö aûKò Rúa^ ùi ùagþ Lêiòùe
aYRwfùe KûUò _ûeòa ö ùi @jòõiû mû^ fûb KeòQ«ò ö @jòõiû _ec]cð ö
30 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_âûYújZýû cjû_û_ ö _êYò _âòdR^Kê jZýû eûRùbûM fûMò @ld _û_ ö
gâúKé¾ aêSûAQ«ò lZâòd ]cð _ûk^ KeòaûKê ö _û_-_êYý, jòõiû-@jòõiû,
Rúa^-céZêý, ]cð-@]cð, Kcð-@Kcðö iaêgêYò @Rðê^ ^ûjó KeòQ«ò ~ê¡ KeòaûKêö ùi
_â[ùc bqò, _ùe ~êqò, ùghùe gqòe @ûgâd ù^AQ«òö ùi gâúKé¾uê gâ¡ûùe
KjòQ«ò, Zùc ùcûe _âòd @«ewö ZêcK[û cñê aêSêQò ö ZêcK[û iZö ~ê¡ Keòaû
lZâòde ]cðö ]cð~ê¡ùe RòZòùf eûRùbûM, aúeMZò _ûAùf ißM_ð âû¯òö Kò«ê Zùc ùcû
K[û aêSö cñê ~ê¡ Keòaò ^ûjóö e[ ù`ùeA ^ò@ö cñê jòõiû Keòaò ^ûjóö ùcûe
ùfûWû^ûjó eûRùbûM, ißMð_ûâ ¯òö gâúKé¾ ùKCñVò ~ê¡ùe ^ò½òZ aòRde K[û Kjò^ûjûñ«òö
KjòQ«ò lZâòd ]cð_ûk^ KeòaûKê, Kcð KeòaûKê `kû`k @ûgû ^ eLôö @Rðê^ @«ew
bûùa gâúKé¾uê Kjòùf Zêùc ùcûe a§ê K[ûcû^ò e[ ù`eûA ^ò@ö Zêùc iûe[ô, cñê
e[ú ùcûe ^òhݏò _ûk^ Zêce Kðaýö gâúKé¾ ^òea ejò _êYò aêSûAaûùe fûMòùfö
@Rðê^ ~êqò Kùf @jòõiûe @û\gð, gû«òe cûMð Rúa^ùe ùgâÂö ùi @jòõiû _[eê
^òaé ùjùa ^ûjóö ùi ~ûjû aêSòQ«ò VòKþ aêSòQ«òö Zêc mû^ aòPûeùe ZêcK[û VòKþö
ùcû mû^ aòPûeùe ùcû K[û VòKþö ùcûeK[û cû^, e[ ù`eûA ^ò@ö gâúKé¾
aêSûAùf ~ê¡ i_lùe MûŠòa ]eòaûKêö @Rðê^ gqò, mû^-gqò akùe c^ûKùfö cñê
c^û Keê^ûjó ~ê¡ ^ùjC, ]cð~ê¡ ^ùjCö cjûbûeZ ~ê¡ a¦ùjCö _ûŠacûù^
aòùRZû ùjùa ^ûjóö cñê Zêc K[û aêSò_ûeêPòö cñê KjêQò ~ê¡ùjCö icùÉ ~ê¡
Ke«êö lZâòd ]cð _ûk^ Ke«ê Kò«ê cñê ~ê¡ Keòaò ^ûjóö cùZ lcûKeö cñê @jòõiû
_[eê ^òaé ùjaò ^ûjóö gâúKé¾ aRâ ißeùe Kjòùf, ùj @Rðê^ cùZ jòõiû-@jòõiû,
]cð-@]cð, _û_-_êYýe _ûV _XûCQêö cñê KY RûYò ^ûjó, ^û Zêùc @ûMeê RûYò ^[ôf?
~ê¡ KeòaûKê Kjò cùZ iûe[ô ùjaûKê WûKò@ûYò KjêQ cñê ~ê¡ Keòaò ^ûjóö @jòõiû,
]cð, _êYýe _ûV _XûCQ cùZ? cñê aògß\gð^Kê aêSûA iûeòfûYò ZêcKêö Zêùc KjêQ
~ê¡ Keòaò ^ûjóö G'Z @ûP´òZ K[ûö cùZ @ûMeê c^ûKf ^ûjó KûjóKò? G ~ê¡ùlZâùe
_âÉêZ e[ú, cjûe[ú, ùi^û, ùi^û_Zò icùÉ KY @mû^ú? @]cð Kcðùe fò¯
ùjaûKê @ûiòQ«ò? Zêùc ZûuVûeê ùKCñ MêYùe aW? Zce GùZ mû^ @ûiòfû ùKCñVê?
G ]cð-ùa÷eûMý, Kcð-ùa÷eûMý ùjfû ùKcòZò? @Rðê^ ùKâû]ôZ ùjûA Kjòùf, cñê
KjêQò, cñê GKcûZâ ~ê¡ Keòaò ^ûjó ö icùÉ ~ê¡ Ke«ê ùcûe aòùeû] ^ûjóö cùZ
aûUQûWö cùZ @ûC aêSû@ ^ûjñö cñê iaê aêSòQòö gâúKé¾ Kjòùf Zêùc iaê aêSòQ
ùZùa MûŠòa CVû@ ~ê¡ Keö @Rðê^ c^ûKùfö gâúKé¾ Kjòùf @ûC KY aêSòQê?
GA ù\L aògß aâjàûŠùe Zêce @ÉòZß ùKùZ UòKòG ö Zêce Rúa^Kûk ùKùZ ißÌö
Zêùc aògße _ûk^Kðû ^êjñö Zêc\ßûeû KòQò ùjC^ûjóö Zêùc KòG? ùKùZ ißû]ú^,
Zùc RûYòQ? @Rðê^ Kjòùf cñê KòQò ^êùjñ cùZ aû]ý Ke«ê ^ûjóö cñê ~ê¡ Keòaò ^ûjòñö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 31
cñê @jòõiû, ]cð, _êYý_[eê jUòaò ^ûjóö gâúKé¾ @aòPkòZ bûaùe Kjòùf, @Rðê^ cùZ
@jòõiû, ]cð mû^ K[û KjêQêö cñê KY RûYò ^ûjó, Zê KY ù\aZû ùjûAMfê ù\aZû?
GùZ mû^ [ôùf KY ùjfû Zêùc Zêce ^êjñ, Zêc\ßûeû _eòPûkòZ ^êjñ, Zêùc Zêc_ûAñ
^êjñö ùZYê cñê KjêQò Zêùc ~ê¡ Keòaö cñê KjêQò Zêùc Keòaö @Rðê^ CZþlò¯ ùjûA
Kjòùf cñê aûe´ûe c^û KeêQò, cùZ KûjóKò KjêQ ~ê¡ KeòaûKê? cñê ~ê¡ ^ Kùf
KY ~ê¡ a¦ ùjûA~òa? cñê KY Zêce e[e PK Zêùc Kjòùf Pûfòaò, Pûjóùf a¦
ùjûA~òaò?
gâúKé¾ : @Rðê^ ! Zê VòKþ aêSò_ûeòfê Zê ùcûe e[e PK ö ~òG ùcû e[e PK
cñê ~ûjû e[e iûe[ô, iòG ù~ùZaW cjûe[ú ùjûA[ûC Zûe @^ýMZò ^ûjó ö
@Rðê^ : e[úe @ûù\g _ûk^ iûe[ôe Kðaý ö Zùc ùcûe ^òùŸðg _ûk^
Ke ö e[ ù`eû@ ö
gâúKé¾ : jñ Zûjû ijòZ Zêce iêaò]û, iêelû ùcûe _â[c Kðaý Zêùc KûjóòKò
bêfò~ûCQ? Zùc ùPZ^ aû céZ aû cìzðûMùf cùZ ùcûe mû^ cùZ \ûdòZß ^òaðûj
KeòaûKê _Wòaö e[ ù`eûAù^ùf icùÉ KY Kjòùa? ZcKê? KY Kjòùa
ùcûùZ? RûYòQ? Gjû icÉu _ûAñ @_cû^R^K? gZâê aò ißûMZ Keòa ^ûjó aò^û
~ê¡ùe _âZýûað^Kêö ùcûe Kðaý KY Zùc VòKþ aêSò_ûeêQö Zêùc MûŠòa CVû@ö
~ê¡ Keö
@Rðê^ : Pò}ûe Keò Kjòùf ^û... ^û...^û... cñê ~ê¡ Keòòaò ^ûjó ö
gâúKé¾ : ^òeê_ûd ùjûA jiòùf iàòZ jûiý ö aògßaâjàûŠKê ]eò eLô_ûeòaûe
@KÌ^úd gqòe C› ùiA Pòe iê¦e @¡ð C^àúkòZ @]ee iàòZjûiý ö gâúKé¾ Kjòùf,
@Rðê^ ù\L ùcûùZ ù\L ö ù\L ùcûe aògßeì_ ö aògß\gð^ ö cû ~ùgû\û ù\Lô[ôùf
ùcûe cûUòLô@û _ûUòbòZùe _òfû\òù^ aògßajâ àûŠe Nìeòaf ê [ê ôaû eì_Kû«ò ö _êYò \êù~ðýû]^e
eûR ibûùe Zêccû^u _ûAñ _ûLŠ _Wû cûMòaûeê \êù~ðýû]^ ùcûùZ a¦ú KeòaûKê
^òùŸðg ù\aûeê ùcûe aògßeì_e \òaý ùRýûZòùe icùÉ @§ ùjûA~ûA[ôùf, cùZ
ù\Lô[ôùf _òZûcj búhà _âYò_ûZ ùjûA ö Zùc G[e ù\L aògßaâjàûŠe _âZòUò NUYû,
\êNðUYû, @ZúZ, aðcû^, baòhýZ, Rúa^ céZêý _âaûje PòZâ_… ö
@Rðê^ : aògßeì_ \gð^ Keò @Rðê^u ùcûj KUòMfû ù~ùZùaùk ùi ù\Lôùf
@Rðê^ ~ê¡bìcòùe QòWûùjûA ~ê¡ KeêQò ö Zêùc KòG ? ùi Kjòùf a¦Ke _âbê
a¦Ke ö cñê ZêcKê aêSò_ûeêQò ö cùZ lcûKeö cñê ~ê¡ Keòaò ö
gâúKé¾ : cñê iaêKòQò ö Zêùc Kjòùf, cñê Kjòaò KòQò^êùjñ ö cñê iaêVò @Qò, Zêùc
Kjòùf cñê Kjòaò ùKCñVò ^ûjó ö cñê Kjòaò _wê, Zêùc Kjòùf _wê, cñê Kjòaò ùi _aðZ
fxòa ö cñê mû^-@mû^, _û_-_êYý, jòõiû-@jòõiû, Kcð-@Kcð, ]ßõi-iéÁò-_ûk^ iaêö
32 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
jñ-^ûjóe c¤aò¦ê cñê ö ùcûe MZò, gqò, aâjàû, gueuê @ùMûPeö _âûYú Qûe, ùi Z
cûdû a§^ùe a§û ö
@Rðê^ : _âbê, Zêùc ùKCñVò [û@ ?
gâúKé¾ jiòùf, cñê ! Kjòùf cù^_WêQò ^ûe\ _Pûeò[ôùf Kjò[ôfò, ^jcþ
ZòÂûcò ùa÷KêùY× ù~ûMú^û jé\ùd ^ P ,
c¡þbqû ~Zâ Mûd«ò ZZâ ZòÂûcò ^ûe\ü ö
ùj @Rð^ê ùcûe fúkû Kúð^ùe, MêYMû^ùe _âûYú cùZ @^êba Keò Pòegû«ò,
_âúZò, iêL fûbKùe ö
@ùgûK : ]^ý KkûaZú, ]^ý Zêce aûMàòZû, Zêceò ùZRûcd aýûLýû cùZ
@bòbZì Keòù\CQòö GùZ _ûŠòZý _ûAf ùKCñVê ? MúZûe ccð ejiý GùZ ccðiÝgðú,
cñê aêSò ^[ôfò ö
KkûaZú : bMaû^uê aêSòaûe gqò cYòhe Kûjó ? Zûe iúcòZ Rúa^
Kûkùe "bMaû^' gŸUòG ùfLôaûKê 12 ahð, Zûue fúkû ejiý RûYòaûKê 12
ahð, Zûue ùiaû _ìRû KeòaûKê 30 ahð fûùM ö @ûC icd Kûjó Zûuê aêSòaûKê ?
aêXûKûùk aâjàmû^ ö aû^_âiÚ @aiÚûùe @i¸a ö ù~ûMú, cê^òEhòcûù^ Zûuê aêSòaûKê
ùKùZ KùVûe Z_ @ûPeY KeòQ«ò ö KòG bqò, _âúZò, gqò, mû^, \gð^, aòmû^,
~êqò, cêqòe cûMð aûQòQ«ò Z[û_ò ùi ejiýcd ù~Cñ ejiýe ùgh ^ûjó ö GKeê
@ù^K, @ù^Keê GK ö ùi @^« ö cùjû\]ô Kìkùe cûVò@ûe gqò bkò cYòhe
gqò iúcòZ Zûuê aêSòaûKê ö cYòhe iéÁò cûUò, @ûKûg, _ûYò, _a^, _gê, _lú,_ûjûW,
_aðZ bkò ö ùi _âKéZòe @õg ö Agßeu fúkû eûRýùe ùi @aMûj^ KeêQò \êüL,
iêL, @û^¦, @gîe @^êba bòZùe ö @ûùc Zûueò iéÁò, Zûu _ûAñ iéÁò, Zûueò Kcð
KeòaûKê, Zûu Xwùe, ^òRiß Xwùe, Q¦ùe, ùi ejiý ùKjò RûYò_ûùe ^ûjó
ùZYê _eiÝe bòZùe GùZ bd, aòùb\, KkòùMûkö Rúa^ùe bfc¦, _û__êYý
iaêK[û @ûceò c^aêSû c^MXû K[û ö Zûu _ûLùe iaê cwkKe ö cwkcd ö
ùiA cwkcdu gâúPeYùe ^òRKê ic_ðY Keò, c^_âûY ù\A CyKcðùe fûMòeêj,
Cy@ûgû eL ö GA @ûgû ZêcKê \òù^ iû`fý @ûYòù\a, ùcû c^ KjêQò, ùcû @ûZàû
KjêQò, ùcû @«ee Kµ^ Zêùc @^êba Ke ö iZý @^êbae ùeûcû cùZ ùKcòZò
C^à^û Keò ù\CQò ö Zêùc _ûeòa Kêcûe, Zêùc _ûeòa...
@ùgûK : jñ _ûeòaò... ~ûjûu Azûùe _wê fxdZò Mòeò Zûuê ùKûUò ùKûUò
_âYûc ö Agßeu aò_êk aýû¯òKê aêSò ^ _ûeò KûjóKò cYòh @ijûd ùjûA_ùW ? Zûuê
@ißúKûe Kùe ?
KkûaZú : ù~Cñcûù^ Agßeu @ÉòZßKê @ißúKûe Ke«ò ùicûù^ ^ûÉòK ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 33
cû^a RMZùe GA ^ûÉòKcûù^ ^ò¦êK ^êjñ«ò ö Gcûù^ cjûgqò C_ùe aògßûi
eLô[û«ò, ù\j]ûeú bMaû^uê @ißúKûe Ke«ò ö ùicû^ue iõLýû ùKùZ aû
iõiûeùe? @ûÉòKu f´û]ûWò _ûLùe ^ûÉòKUòG QòWû ùjùf Zûe iúcòZ @ÉòZß aûeò
ùjûA_ùWö ^òùLûR ùjfû _eò fûùM Zûe aògßûi, Zûe iû ö Rúa^ùe adi
@^êiûùe mû^ a\ùk, aògßûi a\ùk ö icd @ûiòa ù~ùZùaùk ùicûù^ mû^,
aògßûi akùe Agßeuê ißúKûe Keòùa G[ôùe iù¦j ^ûjó ö
@ùgûK : Agße cjû^þ , ]^ý Zûue iéÁò ö ]^ý Zûue Azû, cwkcd,
KeêYûcd, KfýûYcd ö
KkûaZú : Zûue Azû _ì‰ð ùjC ö Zûu C_ùe beiû eLô Kcð _[ùe
fûMòeêj ö Rúa^ Zêce iû[ðK ùja ö
@ùa÷] eûR\ìZ
Kkòwe eûR\eaûeùe @ùgûK iêPûeêeìù_ eûRKû~ðý iµû\^û Keê[ôùf ö
^òRe ^òÂû, KcðZ_ôeZû, I còÁbûhû ù~ûMêñ icÉu _âúZòbûR^ ùjûA[ôùf ö cM] I
Kkòwe iµKð iê\éXÿ I icé¡ ùjûA[ôfû ö _òZû aò´òiûeu ^òùŸðg @^êiûùe Kkòwe
gqò, ùi^ûQûCYú, \êMð, MWÿLûA, ùi÷^ýPûk^û I MZòaò]ô iµKðùe aYòKcû^u
jûZùe Mê¯ùe i´û\ _VûC[ôùf ö Mê¯ i´û\ cjûeûRûu jÉMZ ùjaûlYò ùi
@ùgûKuê @ûgúaðû\ Keê[ôùf, Rúa^ùe ~gißú ùjaû_ûAñ ö aYòKcû^uVûeê Kêgkaûðû
_Pûeò aêSê[ôùf ö @ùgûK KkòweûR ibûùe icÉue _âòdcûY ö Zûue aê¡ò
aò\ýûùe cjûeûRû _âúZ,_âi^Üö C{ßk baòhýZ Kûc^ûùe ^òcMÜ ö Kkòw aòRde iß_Ü
Zûue @ù^K \ò^e ö cM] ùi^ûuê C_~êq ice ùKøgk ij ùMû_^ùe ùi^û
aé¡ò Keê[ôùfö aògûk cM] iûcâûRýùe icÉ lcZûe ùK¦â ùjûA eûRý Lae
aêSê[ôùf ö [ùe ùi @iêiÚ ùjûA _Wÿòùf ö cjû_û…eûYú cjûeûRûue Kû~ðý ù\Lû
gêYû Keê[ôùf ö \êù~ðýûMKê Mê¯ùe aYòK RùY cjûeûRu \gð^ ^òcò @bòkûh
RYûù« cjûeûYú aYòKuê @ûMc^e KûeY _Pûeê[ôùf
cjûeûYú : aYòK @ûiòaûe @bò_âûd ?
aYòK : eûYúcû ! cêñ cjûeûRue \gð^ ^òcò @ûiò[ôfò ö
cjûeûYú : aýaiûd aûYòRýùe aû]û iéÁò ùjûAQò Kò ? cjûeûRû @iêiÚ ö
aYòK : ^û.. eûYúcû ö
cjûeûYú : ùZùa ö eûRý Lae ù^A@ûiòQê
aYòK : eûRý Lae @ûYòaû gêYò AZÉZü ùjûA Pûjófûö cjûeûRû @iêiÚ ùZYê
34 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
cjûeûRû cjûeûYúuê ùMû_^úd Mê¯Lae i´§ùe ^òùŸðg ù\AQ«ò ^ùPZþ cjûeûYú
eûRý LaeK[û Kjò ^[ûù«ö G_eò cjûeûYúu iù¦jú @ûLôùe ]eû_Wÿòfû aYòKö
cjûeûYú : aYòKKê @û\e _ìaKð aiûA _Pûeòùf eûRýe jòZ Lae RYûAaûKêö
aYòK : ~ZÜùe @ûYò[ôaû Zûcâcê\âû eûYúcû'uê ù\fû eûR\ìZ @ùgûK Kkòweê
_VûAQ«ò ö G[ôùe Mê¯ Lae ùLû\òZ ùjûAQò ö eûYúcû _âúZjiò aYòKKê @[ðù\ùf
Kêgkùe ~ûZâû ^òcò aòhûq ùbûR^ ù\A) aYòKe aò\ûd _ùe jiò CVòùf Kïe
K_U ji, Kûk ^ûMêYúe ji ö
cM]e cjûeûYúu IVùe ù_÷gûPòK ji ö GùZ\ò^ ]cðûe @]cð i«û^
@ùgûKKê ùgh Keò ù\aûKê icd @ûiòQò ö cM]Vûeê @ù^K \ìeùe Kkòwùe
Mê¯Pe aéò @_eû]ùe @ùgûK _ûAa `ûgò\Š ö cM] iûcâûRýe Kku iaê\ò^ _ûAñ
fòbò~òa ö ùRýûZòhe baòhýZaûYú cò[ýû ùja Gaõ ùcûe _âòd aWÿ_êZâ iêc^ eûR
iòõjûi^ fûb Keòa ö @ù^K ewú^ KÌ^ûùe CQêkò CVê[ôùf ùi ö cù^ cù^
iêPò«òZ ù~ûR^û _âÉêZ Keê[ôùf Kkòw eûRûu _ûLKê @ùgûKe @ùa÷] Kû~ðý @aMZ
KeòaûKê ö PòVòUòG ùfLô eûRcê\òâKû @uòZ Keòaû _ìaðeê cjûeûYú _Xÿê[ôùf ùgh[e
_ûAñ @ùgûKe céZêýaûðû ö
_âòd Kkòw cjûeûRûuê cM]e gêùbzû ö @ûgû Kêgkùe [ôùa ö cM] I
Kkòwe jòZ_ûAñ Gjò _Zâe ùMû_^údZû elûKeòùa ö Cbd a§ê eûÁâu c¤ùe
@~[û iù¦j iéÁòKeò gû«ò I ißû]ú^ZûKê aò_^Ü Keòaû _ûAñ @ùa÷] eûR_êZâ, eûR\ìZ
@ùgûK eûÁâ aòùeû]ú Kû~ðý Kkû_ùe fò¯[ôaûeê cM]eûR ccðûjZ I g~ýûgûdú ö
a§êeûÁâe c~ðýû\û _ûAñ Kkòw aòe¡ê ùe ùMû_^úd Kû~ðý ^KeòaûKê cM]e cjûeûRûue
KùVûe ^òùŸðg iùß @ùa÷] @ùgûK Mbúe hWÿ~ªùe fò¯ ö eûÁâù\âûj @_eû]e
aòPûe _ìaðK \Š aò]û^ KeûMùf cM]eûRu @û_ò ejòa ^ûjó ö
(AZò) ö
cM]e cjûeûYú ö
cjûeûYú ^òRe RùY aògßÉ ùiaKKê _Zâij @ùgûK _VûA[ôaû Zûcâcê\âû
ù\A Kkòwe eûR\eaûeùe ùMû_^ùe eûRûuê ù\aûKê _VûAùf ö KkòweûRû
cM] cjûeûYúue ùMû_^úd _Zâ I @ùgûKue Mê¯aûðû ùLû\òZ cê\âûù\Lô aòiàòZ I
aý[ôZ ùjùf ö cjûcªúuij cªYûKeò @ùgûKuê Mòe` Keû~ûA KûeûMûeùe
eLûMfû ö eûÁâù\âûj @_eû]e aòPûe ùaùk icM eûRibûùe @ùgKuê Zúaâ
bûaùe fû‚òZ KeûMfû ö @ùa÷] eûR_êZâe @ùa÷] Kû~ðý, @ùa÷] eûR\ìZe @ZòaWÿú
Kû~ðý ö Gjòbkò KùVûe aûKý aûYùe ^ò¦òZ @ùgûKuê ^òÉêK _âjûe KeûMfû I
céZêý\Š ùNûhYû KeûMfû ö NUYû iaê G_eò ^ûUKúd bûaùe NUò[ôfû @ùgûK
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 35
aògßûi Keò _ûeòùf^ò ^òRKê ö céZêýe ùfûcg ^úkjûZ ]ûAñ@ûiêQò ù~còZò cjûKûk
Mbðeê aò^ûaû]ûùe ö ùi @ûiûWÿ ùjûA KûeûMéjùe @gîZ_ðY Keê[ôùf, cû' ]cðûue
@gî iRk C{ßk cêLcŠk ù\Lô ! jûd aò]ûZû, jûd ùcûe Rúa^ ö
N^ Zòcòe_ì‰ð KûeûMûe c¤ùe a¦ú @ùgûK ö KûeûMéje PZêŸMðò ùe elúcûù^
_âjeûeZ ö _ûMku _eò @ùgûK _\PûeY Keê[ôùf Kûeûale G ùKûYeê ùi
ùKûYö ajê NûZ _âZòNûZ bòZùe aôejò ùghKê R^àcûUò cM]Vûeê @ù^K \ìeùe,
cû']cðûuVûeê @ù^K \ìeùe ùi _âûY aòiRð^ Keòùa ö jé\d Zûue `ûUò _Wÿê[ôfû
\êüLùe ö Zûu aòeê¡ùe ùjûA[ôaû RN^ý hWÿ~ª cM]e cjûeûYúu aò^û i¸a
^êùjñ ö Mê¯aûðû ùLû\òZ cê\âû cjûeûRûu jÉMZ ùjaû _ìaðeê cjûeûYú ^òùR jÉMZ
KeòQ«ò ö Kkòwe eûRibûùe eûR\ìZuê @ùa÷] eûR_êZâe @ùa÷] Kû~ðý, @ùa÷]
eûR\ìZe @ZòaWÿú Kû~ðý Kjò ^òÂêe ùaZâûNûZ Keò _âûY\Š ùjaû eûR^úZò KìU^úZò
aòeê¡ ö @û_òR^K Kû~ðý _ûAð eûR\ìZuê ajòÃûe Keû~ûA[ûG ö @[P @ùgûKe
céZêý \Šû KY @_eû] Keò[ôfò cêñ ? Mê¯ Lae _VûAaû Mê¯Pe aéò ùjûA_ûùeö
Kò«ê ùPø~ðýaéò ^êùjñ ö _ùWÿûgú eûÁâ c¤ùe gû«ò I iêelû _ûAñ Gjû @_eòjû~ðý ö
Gjû\ßûeû Cbd eûÁâ c¤ùe iù¦j, @ûguû, bde ùMû_^úd KkûùcN \ìùeA
~ûA[ûG ö KûeY _âKûgòZ Z[ý @ù^K icdùe cò[ýû, CùŸgý _âùYû\òZ ùjûA[ûGö
_âKûgòZ Z[ýe iVòKZû _ûAñ ùMû_^úd Kû~ðýe @ûagýKZû @_eòjû~ðý ö Gjû\ßûeû
aògßûi \éXÿúbìZ ùjûA[ûG ö ißû[ð iêelòZ eùj ö cùZ ajòÃûe ^Keò Gbkò ^ò~ðûZ^û
I _âûY\Š ù\A Kkòw eûR aaðe Kû~ðý KeòQ«ò ö eûR\ìZe _eòPd eûR\ìZ ö
@ùa÷] eûR_êZâ, @ùa÷] eûR\ìZe @ZòaWÿú Kû~ðý Kjò cùZ iaðiclùe fû‚òZ
Keòaû _Qùe cM]e cjûeûYúu jûZ ejòQò Gjû ^òüiù¦j ö cùZ I ùcûe cû'Kê
@_cû^òZ Keò KkòweûRû jòZûjòZ mû^ jeûAQ«ò ö aòPûegqò Zûue ùfû_ _ûA~ûAQòö
^ùPZþ ùi G_eò jòõiâ @ûPeY Keò^[ûù« ö Mê¯Pe Kû~ðýKê eûÁâù\âûj Kû~ðý, eûÁâ
aòùeû]ú Kjò _âûY\Š ù\aûVûeê akò ^ò¦^úd Kû~ðý K'Y @Qò ?
Agßeu aòPòZâ aòPûe aò^û @_eû]ùe _âûY\Š ö iKk ^ò¦û, ^ò~ðýûZ^û
ijòaûKê _WÿêQò Rúa^ùe ^òaðòKûe bûùa ö fòbò~ûCG Rúa^ \ú_ _âbûZe iì~ðý
CAñaû _ìaeð ê ö KûkeûZòâùe fêPò~ûC @ûgû, _âúZò @uêee iß_Ü i¸ûa^û iaê ö \úNðgûß iùe
aòPkòZ @ùgûKu _âûYe aý[û, ùa\^û KûeûKlùe còùkA ~ûC[ôfû @§ûebkò,
@cûaûiýûe P¦âbkò ö
_âòdZc @ùgûKe _âûY\Š @ûù\gùe @ûjZ KkûaZú còâdcûY, cêjýcû^
ù\jùe _âûY ^ûjñ ö _âûYe @ûgû ^ûjó ö aò^û ùcNùe aRâ_ûZ bkò aò]ôe G aò]û^
aòWÿ´òZ, ùa\^ûcd ö @gî, @^êKµû, @^êeûMùe @ûCUê _ûCUê ùjûA aý[û aZêeû
36 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
jé\dùe ùgh[e _ûAñ _âòdZcKê iûlûZ KeòaûKê eûRKêcûeú KkûaZú KûeûKlùe
_jôùf ö @ùgûK cìzðûjZ ùjûA _Wÿò ejò[ôùf _âûYNûZK _âbûZe _âZúlûùe, \ú_
@ûùfûKùe, eûRKêcûeú Kûeû Klùe ù\Lôùf @ùgûK @wûe, AUû LŠùe iaê@ûùWÿ
ùfLôQ«ò Iñ ^cü gòaûd geYcþ Iñ ^cü gòaûd geYcþ, Iñ ^cü gòaûd geYcþ, aù¦
R^^ú R^àbìcò ö ]^ý KkòweûR, ùa÷] eûR^úZò ö aò^û aòPûeùe _âûY ~ûG
eûZòeûZò ö ]^ý ùcû Rúa^ Mwû KkuKê ù]ûA ö aô[ûC Rù^àRù^à Kúòðcû^
ùjûA ö ]^ý, @ùa÷] Rúa^ ùcûe, @ùa÷] _âúZòe ö G'Z ^ò\ûeêY ^òdZòe @ùa÷]
^úZòe ö ]^ý Kkòwe @ûZò[ý ùMøea ö \dû, lcû, _âúZò, _âûPê~ðý, aòba ö R^àòaûKê
@ûgû _âòd Kkòwùe, KûUòaûKê Kûk _âúZò a§^ùe ö
@ùgûKu jé\de MúZòcd _âúZò]ûeû céZýê e, KûkeûZâeò _âbûZ _ìaeð ê, KkûaZúe
jé\dKê @ûùfûWÿòZ Keò[ôkû, @_ìað _âúZòe @^êeûMùeö _âûYcd fûMê[ôfû @ùgûKue
@gîù]øZ ^òhÝû_ cêLcŠkö ùi ùfLô[ôaû _âùZýK ]ûWÿòùe Rúa^e iݦ^ iݦòZ
ùjC[ôfûö aôaûe \êaðûe _âûYgqò _âZò]ß^òZ ùjC[ôfûö ùiA cûcòðK KaòZûe ccðiÝgðú
ccð ùi @^êba Keê[ôùf cùcð cùcðö céZêýe KûkeûZâòùe ù~ _âòdZcûe _âúZòiÜòMÛ
jé\d bòZùe Rù^àRù^à aôaûe @ûgû aû§òQ«òö ]^ý _âòdZcö ]^ýZêc jé\de
eiûk eicd ùeûcûôZ bûaö KeêYûcdu KeêYûfûMò Kûaýcd ^òùa\^ Rúa^e
RdMû^ fûMòö céZêýbd Zûuê aý[ôZ KeòQòö @_céZêýe @_cû^ Zûuê aòaâZ KeòQòö
^ò¦û @_cû^ùe ^úk, faYûq _âûY Zûue, aZêeò ~ûAQò R^^ú R^àbìcòe _YZ
Zùkö @ùa÷] Rúa^, @ùa÷] _âúZò, Bgßeu iéÁòùe cYòhe jûZMXÿû icûRe,bwûMXÿû
@ùa÷] ^úZòe, a\kê[ôaû aòPûeeö ]^ý ^òdZò - ^ò\ûeêY, ^òcðcö KòG aêSòa
^òdZòKê ùKùZùaùk ^òcðk ^òùcðûK ùKùZùaùk @§Kûe @ûùMÜd Czßûi ö @ùa÷]
^êùjñ @ùaû], @Mcýö Kkòw eûRûue _âûYNûZK ^òhÝZò ^òRiß ^êùjñ, @[P ^òaòðKûe,
ùKCñ PKâû«Kûeúe PKâaìýj bòZùeö aò^û aòPûeùe _âûY\Šö @_eû]úKê @ûcôelûe
iêù~ûM ^ù\A... ^ò½d... ^ò½d... ùKCñ hWÿ~ªe G ùgh _eòYZò? @ijûd,
@aògßûicd fûMê[ôfû @§ûeùNeû @ùgûKu cêjñö KòQò iÚòe Keò_ûeê ^[ôùf ùiö
@ùgûKu cêLùe Rkiò^ Keò KkûaZú Zûuê CVûA[ôùf ö Zûu ù\jeê
ù_ûQò ù\C[ôùf KûeûKle ]ìkcò ûUò ö aòê[ôùf _YZùe ö @ùgûK ùPZû_ûA ^òKUùe
_âòdZcûKê ù\Lô aòiàd, bd I @_cû^ùe cêjñKê jûZùe fêPûA Iü Kjò _êYò ùPZû
jeûA @ûiûXÿ ùjûAMùf ö KòQò icd _ùe @ùgûKuê CVûA KkûaZú Zûuê iûÁûw
Kùf ö @ùgûK ^òaðûK ^d^ùe Pûjó ejò[ôùf _òâdZcûe _âûYcd eì_Kê, _âúZòiÜòMÛ
@ûLôKê ö KûeêaûKú @ûùgûKuê KòQò Lû\ý LûAaûKê ù\ùf ö @ùgûK aû]û ù\aûeê
^òùR Lê@ûA ù\ùf _ec @û\eùe ö ^ûeúZße @^ûaòk ùiÜjùe @gî]ûeû ùaûjòMfû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 37
_âYdú ~êMku ccZûbeû @ûLôeê ö ùi ]eYúe ]ìkò iûCñUû jé\dKê cêqû_eò Pê´ê[ôfû ö
KkûaZú : _âòdZc...
@ùgûK : @ûC @_cû^ Ke^ûjó ö @ijý fûMêQò aôaûKê ö eûZâò _ûjòaû ~ûG
cùZ ùgûAaûKê \ò@ Kkòw R^^úe aêKêùe ö GZòKò cò^Zò @ûcôûùcûe gû«ò _ûAa ö
KkûaZú : @_cû^ ù\aûKê cêñ @ûiò^ûjó ö cêñ @ûiòQò ù_ûQòù\aûKê Zc @ûLôeê
fêj, Zc @ûcôûeê @bòù~ûM ö iZý @ûùfûKùe aôaûKê cêñ @ûiòQò ö cùZ aògßûi Keö
jé\d ùLûfò [eêUòG cùZ Rúa^iûeû Rkòù_ûWÿò aôaûeê Zceò _âúZòe ù_ûWÿû _ûCñg
bòZùe ... G ö
@ùgûK : ^û...@_eû]úe @_eû] Zùc aògßûi Keòa ùKcòZò ? ù~Cñ @_eû]
@aògßûi ùjùf aò iZ ö GK[û Kò_eò Kjòaò ? _ùWÿûgú eûÁâ c¤ùe gû«ò, ißû]ú^Zû
aRûd eLôaûKê, iù¦j, bd, @ûguû \ìùeA eLôaûKê _âKûgòZ Z[ý I NUYûe
iZýûiZý ^òeì_Y _ûAñ ùMû_^ùe ~ûKeò ùMû_^aûðû _VûAaûKê eûR\ìZcûù^
^ò~êq ùjûA[û«ò ö Gjò ùMû_^úd Kû~ðý Cbd eûÁâe cwk_ûAñ, gû«ò, icé¡ò,
ißû]ú^Zû, i¹û^_ûAñ MêeêZß_‰ì ð ö ~ê¡, Kò´û gû«ò, icé¡òe aûZûaeY _ûAñ eûR\ìZcûù^
aògßûieij Kû~ðýKe«ò ö @û_òR^K Kû~ðý_ûAñ ajòÃûe Keòaû aò]ô @[P _âûY\Š
aò^û aòPûeùe ? GjûVûeê akò \êbðûMý Kûjó ? eûR\ìZKê eûÁâaòùeû]ú hWÿ~ªe
gòKûe KeòaûKê ? icd cêjñùe iZý iê¦e ö ùi iê\ò^ @ûiòaû _ìaðeê ...ö
KkûaZú : ^û... ZcKê ùiA iê\ò^ fûMò @ù_lû KeòaûKê _Wÿòa ö iZýe
@ûùfûKùe Zùc iêPòiÜûZ jê@ ö iaê KûkòcûKê fòbûA \ò@ @ùgûKö @_cû^e @ûNûZùe
cêñ ]eûgûdú ùjûA~ûAQò, C_êWûÿ aUaél_eò ö ù]÷~ðý, ]úcû jùeA aiòQò ö Rúa^e
GA \êŸòð^ùe Gùaaò icd @Qò _âòdZc ö
@ùgûK : ^û...^û...cêñ @ûC aôaûKê Pûjêñ^ò ö cêñ cêqò Pûùjñ, cùZ cêqò\ò@,
céZêýe iû[ô ùjaû_ûAñ ö
KkûaZú : Zceò cêqòe icd @ûiòQò ZcKê aôaûKê ùja iZýe @ûùfûK
RûkòaûKê, Rúa^e iûe[ô ùjaûKê ö cYòh R^à ùjùf \òù^ céZêýe iû[ô jêG ö
G[ô_ûAñ @ù^K icd ùWÿeò @Qò, ùcûe eûR\ júeK @wêeúd ù^A eûZâeò @§Kûeùe
Zêùc Pûfò~û@ aYòK ùagùe cM]Kê, cû ]cðûu ùKûkKê ö @wêeúd ù\LûA iaê
iciýûe cêKûaòfû Keò ^òeû_\ùe ù`eò~û@ ö
@ùgûK : cêñ ù~ a¦úe Kkûù_ûhûKùe ö
KkûaZú : ^û.. cêñ ù^A@ûiòQò Zêc_ûAñ ùcû ù\jùe aYòK ù_ûhûKij
\êAjk gûXÿú ö iùw iùw ^òR ù\jeê gûXÿú I aYòKe fêMûKûXÿò @ùgûKuê fêMû
C_ùe gûXÿú _ò§ûA eûRKêcûeú ùagùe iRûA ù\ùf ö
38 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûK : aòRde @ûi^Ü cêjìðùe, @ûi^Ü céZêý Kakeê cêqò_ûA _âòdZcûe
jûZ \êAUòKê RûaêWÿò ]eò @gî @ûùaMùe Cêeò _Wÿò[ôùfö Rúa^ùe Zêce _âûY\û^e
EY gêSò _ûeòaò^ò, KfýûYúdû C¾ @ûùaMcd PêcûUòG ù\ùf KkûaZúe _û_êfòùe,
_\à `êfe ùiÜjiòq iÜòMÛ _ûLêWÿûùeö Q\àùagùe ~òaû _ìaðeê KkûaZúuê Zûu ijòZ
_kûd^ _ûAñ cò^Zò Kùfö ZcKê QûWÿò aô_ûeòaò^ò cêjìðUòGö ùcû iû[ôùe... cùZ...ö
KkûaZú : ^û.. cû' ]cðûu fûMò ZcKê G _âûYbòlû _âûY\û^ iZý, ù_âcKê
f{òZ ^Keòaû _ûAñ ö Zceò @ijûd ^òùa\^ùe _âûYùcûe `ûUò _WÿêQò Mbúe f{û,
\êüL, ^ò¦û I NéYûùe ö eûRKêcûeúe R^à eûRKêcûe _ûAñ ö @ùa÷] eûR_êZâKê aòbû
ùjaûKê ùcûe R^à^êùjñ ö ùcûù\g aòeê¡ùe Mê¯Pe aéò Kùe ö cêñ búeê ^êùjñù~
Zêc ijòZ _kûd^ Keòaò ö eY bìcòeê _kûd^ Keòaûùe ùMøea @Qò ö GcòZò
@ijûd bûùa _âûY\û^ùe _kûd^ Keòaûùe....ö
@ùgûK : @ûc ù_âc ... (CùRòZ ùjûA)
KkûaZú : ù_âc _âKûge K[û^êùjñ ö Kkòw eûRKêcûeú ù_âcKeò RûùY ö
_êeiÑûeaò ù\ARûùY ö Zùc Pûfò~û@ cêñ Zêce cêL ù\LôaûKê Pûùjñ^ò ö
f{û, @_cû^, _âûY\û^e _êeiÑûe {ßûkûùe RkòRkò @ùgûK @ijý ~ªYûùe,
^úeaùe eûRKêcûeúe gûXÿú _ò§ò aûjûeò Mùf a¦úgûkûeê ö _ùe_ùe eûRKêcûeú
gûXÿú _ò§ò aûjûeò @ûiò _âjeúKê iZKð Keòù\A PûfòMùf ö ^ò\âû aòPkòZ _âjeú
eûRKêcûeúKê \êA[e ù\Lô KòQò aêSò_ûeòùf ^ûjó ö @ûiòfûùaùk eûRKêcûeú ùicû^uê
bûwcògû fWÿê LûAaûKê ù\A[ôùf ö ùicûù^ ùgûA _Wòÿùf iêL ^ò\âûùe ö @ùgûK
_âòdZcûe @gß_éÂùe @ù^K eûÉû @ZòKâc Keò eûR]û^úe aûjûùe, Rkûgâd ^òKUùe
iÜû^ Keê[ôùf, _âbûZùe ö
C\òZ iì~ðýe C{ßk @ûbûùe Sfiò CVê[ôfû iaêR ißYðûb _âKéZòe eì_gâú ö
ùcNcêq ^úk MM^ùe iò¦ìeòZ ijiâûõgê ö _lúKêke KòPòeò còPòeò Kkea ö \òM«
aòÉûeú iaêR iê¦e giýùlZâ ö gêbâ ùiâûZißò^úe ^òSðe ö icMâ _eòùag _âbûZe
_aòZâ _êfKùe @_ìað, @^^ý ö ^òRð^ iÚû^ùe @ùgûK iÜû^ Kfûùaùk Zûue iZKð
\éÁò ^òa¡ ùjA[ôfû, ^òKUùe ùKjò ^[ôaûe RûYò ^òbðdùe RkiÜû^Keò iì~ðýù\auê
_âû[ð^û Keê[ôùf ö _âû[ð^ûiûeò ùi ^\úKìkùe aûfêKû g~ýûùe gòafòw ^òcðûY Keò
Zûue _âòd ù\aù\a cjûù\auê iûÁûw _âYò_ûZ Keê[ôùf ö Rúa^e @bú_þiû Zûuê
^aRúa^ @ûYòù\A[ôfû ö _âòdZcûe KUêqò I KeêYûcdúe ùiÜjiRk iû^Üò¤ Zûuê
aòiàòZ Keòù\fû KòQòlY_ûAñ ö ùi Kkòwe KûeûMéjeê _kûd^ KeòQ«ò ö G i´û\ùe
icMâ eûRýùe iZKð @ûLô Nìeê[ôa @ùgûKuê a¦ú KeòaûKê ö iÚk_[ùe _kûd^
i¸a ^êùjñ RûYò ùi Rk_[ùe cM] ù`eòaûKê cjû^\úe KìùkKìùk Pûfê[ôùfö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 39
 cjû^\úe ùi÷KZ g~ýûVûeê \êMcð Mòe,ò _ûjûWÿ Kû, Rwf c¤ ù\A Pûfê[ùô f
eûZâiò ûeû ö Kkòwùe ]eû_Wÿòùf céZêý iê^ò½òZ ö icMâ Kkòwùe jêeò _Wÿò[ôa eûR\ìZ
@ùgûKe _kûd^ Laeùe ö N^ @§ûe c¤ùe PûfòPûfò Mfûùaùk ùKCñVò aûN,
jûZú, cûuWÿ, i_ð, Kê¸úee i¹êLú^ ùjûAQ«ò ö aòh]eu _ûAñ Zûue bd ^[ôfû ö
icÉ _âZòa§KKê ijRùe @ZòKâc Keò @ûMKê cûWÿòPûfò[ôùf @ùgûK ö \òaiùe
R^cû^ieê ^òRKê fêPûA eLôaûKê ùKCñVò ùi÷KZ g~ýûùe ^òRe icMâ geúeKê
aûfêKûcd Keò ùgûA ejê[ùô f i§ýû @ûMc^~ûG ö ùKCñVò _ûjûWÿe ùLûf, NfUûZùk
^òRKê Wÿûk, _Zâùe iRûA fêPò ejê[ôùf ö iaêùaùk ^òea ejò ^òKUiÚ @kKê
_~ðýùalY Keê[ôùf iZKðZûe ijòZ ö Rwfeê ùKûkò, `kcìk LûA ùi Pûfê[ôùf
_âòd cM] eûRýKê ö KkûaZúe K[û cù^ _Wÿòùf _âûY Zûue `ûUò _Wÿê[ôfû KûZe
_âû[ð^ûùe ö @ûeû¤ ù\aZû cjûù\auê _âYûc Keê[ôùf _òâdZcû KkûaZúe iêelû
_ûAñ ö ~\ò eûRKêcûeú ]eû_Wÿ«ò @ùgûKu _kûd^ _ûAñ ùZùa iêKêcûeú Kò \êüL,
\Š ùbûMê[ôa GK[û bûaò ùi ]eûgûdú ùjûA_Wÿê[ôùf @gî I @ûZuùe ö ùi Kò_eò
\ò^ KûUê[ôa Gjò Pò«ûùe ùi bûwò_Wÿê[ôùf ö c^Kê aêSûA ~ûZâû Keê[ôùf a^ý
iòõjbkò ö \êaðûe Zûue _âûYgqò ö Rúa^e RdMû^ KeòaûKê Zûue R^à ö \úNð\ò^
~ûZâû _ùe ùi \òù^ iÜû^ Keê[ôaûùaùk gae K^ýûUòG ù\Lôùf CfMÜ ùjûA
RkùiâûZùe iÜû^ KeêQò ö ùi @ûWÿKê \éÁò ^òùl_ ^Keò ùijò_eò iÚòe Rkùe QòWÿû
ùjûA iì~ðýuê cjûù\auê Rk @_ðY Keê[ôùf ö KòQò icd_ùe ùi ^\úKìkùe
aûfòùe gòafòw iÚû_^Keò KòQò aûYê@û `êfùe iRûA _ìRû _ìaðK _âYûc Keê[ôùf ö
Gjò icdùe gae K^ýû @ûiò ~êaK @ùgûKu _eòPd cûMòaûeê @ùgûK aòiàòZ
ùjùf ö ^òRe _eòPdKê ùMû_^ eLôaûKê ùi ^òRe Q\à ^ûc _âKûg Kùf ö gaeú
K^ýûe @^êùeû]ùe ùi ^òKUiÚ gae _fäúKê ~òaûKê ißúKéZò ù\ùfö @ùgûK
gae_fäúùe _jôfû lYò gae K^ýû ùMøeú icÉuê _eòPd KeûAù\ùf ö @ùgûK
Zûu @ûMc^e KûeY iµKðùe icÉuê @aMZ Kùf ö Kkòw cjûeûRûu ^òùŸðgùe
cêñ cjû^\úe icMâ ^\ú C_ZýKû iµKðùe Lae iõMâj KeêQò ö Kkòw I cM]
c¤ùe iÚk_[ùe aýaiûd aûYòRý aòk´òZ ùjCQò ö ùZYê Rk_[ùe aýaiûd
aûYòRý fûMò Kò _âKûe iêaò]û iêù~ûM ejòQò ùi iµKðùe cjûeûRuê iaòùgh Z[ý
_â\û^ KeòaûKê cêñ Rk_[e @^ê¤û^ KeêQò ö Gjû\ßûeû aýaiûd aûYòRý I Mc^ûMc^ùe
iêa]ò û ùja û @ùgûK gaecû^u iù¦j ùcûP^_ûAñ eûR\ cê\âòKû ù\LûA ùiVûùe
@Zò[ôbkò ejòùf ö gaecû^ue @û\e @bý[ð^û I @Zò[ô i}ûeùe @bòbìZ ùjûA[ôùf
@ùgûK ö Kkòwe _êe_fäú Vûeê gae_fäú ~ûG cùjû\]ôVûeê cjû^\úe aòÉú‰ð
C_ZýKû iaê Lae iõMâj _ûAñ, Zûue G _\~ûZâû ö gae gaeúcûù^ _âPêe `k,
40 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
cìk K\kú LûAaûKê ù\ùf ö eûZòâ ùbûR^ ùaùk ^éZý, MúZ aû\ýe @_ìað @ûie ö
jeòY ù_ûWÿò LûC[ôùf icùÉ @Zò[ôue baý i´¡ð^û _ûAñ ö
eûZâò ~û_^ ùghùe @ùgûK _âbûZùe _\~ûZâûùe aûjûeò _Wÿòùf ö Gjò_eò
iZKð _\ ~ûZâûùe ùi cM] eûRýùe \úNð 3 cûi _ùe _jôùf ö ùiVûùe ùi
~ûjû gêYòùf ùfûKcêLeê ùi[ôùe ùi aòiàòZ I ccðûjZ ùjùf ö cjûeûYúu PKâû«
K[û aêSòaûKê Zûuê aòk´ ùjfû ^ûjó ö @ùgûK `ûgò\Šùe _âûY jùeAQòö Gjò Lae
eûR @«ü_êeVûeê ^Me, R^_\ ~ûG ùNûhYû ieòQò ö eûR _eòaûeùe cjûeûR
aò¦êiûe I cû’ ]cðûu aýZúZ icùÉ @û^¦ùe aòùbûe ö GùZ\òù^ MéjgZîe
_âûY^ûg ùjûAQò ö icùÉ @ûgßÉ ùjûAQ«ò ö cfû ^ûjó ù~ Kû Mfû ö eûR_êeúùe
jVûZþ @ùgûK igeúeùe C_iÚòZ ùjùf ö cjûeûRû _òZûgâú aò¦êiûe cû' ]cðûue
@û^¦ Kjòùf ^ iùe ö @ùgûKuê Kêù‹A]eò \êùjñ @gî]ûeû Xÿûkòù\ùf gZ KfýûY
Keò ö cjûeûYú @ùgûKu _âZûað^ ù\Lô aòhc iuUùe _Wÿò, ""@ùgûK céZ G
@ùgûKe bìZ'' Kjò iaêeò c^ùe @ûguû, @ûZu iéÁò Kùf ö Giaê NUYû ù\Lô,
@ùgûK ùKâû]ùe MRð^ Keò, icÉu c^ùe búZò iûe Kùf ö @ùgûKu CMâbûa
ù\Lô icùÉ gò[ôk ùjùf ö
Zlgòkûùe aòù\âûj \c^
Zlgòkûùe eûRKêcûe ecû\e @^ýûd @ûPeY, ùgûhY I ^ò~ðýûZ^ûùe
aý[ôZ _âRûMY aòù\âûj ùNûhYû Keò[ôùf ö ùRýÂ eûRKêcûe iêc^ aòù\âûj \c^
KeòaûKê ~ûA MêeêZe bûùa lZûq ùjùf ö aòù\âûj \c^ ùPÁû aò`k ùjfû ö
cM] iûcâûRýùe _âRû aòù\âûjùe cjûeûR aòPkòZ [ôùf ö Kò_eò gû«ò I iõjZò
ù`eûA @ûYòùja ùi Pò«òZ [ôùf ö
Zlgòkûùe aòù\âûj \c^ _ûAñ @ùgûK _òZû cjûeûRû aò¦êiûeuê RYûAaûeê
cjûeûR @Zý« _âi^Ü Pòùe ißúùKûeqò _â\û^ Kùf ö eûR @«ü_êeúùe @ùgûKu
Rúa^ @iêelòZ ùZYê Zûuê aòù\âûj \c^ I gû«ò _âZòÂûe \ûdòZß ù\A, cjûeûR iÚòe
ùjùf ö Zlgúkû ~òaûKê ù~Cñ eûReûÉû ùijò eûÉûùe @ùgûK ^~ûA Rwf
eûÉûùe ~òaûKê CPòZþ cù^Kùfö Rwf eûÉûùe @gß_éÂùe aiò Mfûùaùk _âKéZòe
@_ìað iêhcûùe @bòbìZ ùjûA[ôùf ö Rwf c¤ùe GK Rú‰ðgú‰ð KêUúeùe Kæû«ò
ùcûAaûKê iÚòe Kùf ö @\ìeùe _êhÝeòYúe @_ìað fûaYýcd ^ûfòKAñ, ùgßZ_\à I
c]êclúe _âúZò Mê¬^ùe, _lúKêke fûiýcdú iwúZùe ùi bêfòMùf _[ Kæû«ò ö
ùNûWÿûKê gq bûaùe gûk MQùe aû§ò ^ò\âûMùf ö jVûZþ @RYû ^ûeú KY×e @ûð^û\
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 41
Zûuê iùPZ^ Keòù\fû ö ùi ù\Lôùf ^òKUiÚ _êÃeòYúùe ^ûeúUòG aêWÿò~ûA _âûY
aòKkùe aû@ aû@ Pò}ûe KeêQòö @ùgûK ecYúKê C¡ûe KeòaûKê C\ýZ ùjùfö
@aòkù´ _êhÝeòYú c¤Kê Sûi ù\A cjòkûe gûXÿú UûYò]eò KìkKê @ûYòùfö ^ûeúUò KòQò
icd _ùe _KéZòiÚ ùjfûö fêMû]eò @ùgûK C¡ûe Keò[ôaûeê cù^ cù^ f{òZ
ùjùf ^ûeúe ^MÜeì_ ù\Lô ö ecYúe f{û @aMêY×^ cêjñùe @ijûdZû I KéZmZûe
Qû_ö ^aaòaûjòZûe fkòZ ùiø¦~ðýùe ù~øa^e `êf ö @ùgûK ^òùR ù^A @ûiò[ôaû
gûXÿúUò ecYúKê f{û ^òaûeY _ûAñ ù\ùf ö LûAaûKê KòQò `k ù\ùfö ecYúu
aògâûc _ûAñ Wÿûk_Zâe g~ýû Keòù\ùfö KòQò icd_ùe ecYú MûXÿ ^ò\âûMùfö
@ùgûKu c^ùe @ù^K @ûguû, KòG GA ecYú N^ a^û^úùe? KûjóKò GVûùe
@ûcôSûi ù\aûKê @ûiòQò ? ejiýcd fûMê[ôfû Zû ù\jùe ^aa]ìe ùag, iò¦ìe,
KuY, KRkew @ûLôe KkûcôK eì_, Kûaýcd ù~øa^, fûiýcdú ù\je \ú¯ò,
aCk_ûUe @_ìað @ûKhðY ö @ùgûKu @ûLôùe @RYû @ûguû I _âYdúe cêMÛ cû\KZû
^òaòWÿ bûaùe ùZûkò]eò[ôfû ö @[P ZeêYúUò cjûNðý Rúa^e @aiû^ _ûAñ Rwf
cûMðùe _û\ ù\AQò ö _âùjkòKû _eò fûMê[ôfûö
@_eûjÜùe iì~ðý _½òc \òM«ùe @ûuò[ôfû i§ýû @ûMc^e Aiûeûö i߉ðûb
@ûùfûKùe icMâ a^ý _âKéZò _âúZò_ì‰ð _eò_ì‰ðö iêhcû^ßòZ @ûùfûKe a‰ðûkúö iaêR
C_ZýKû, a^Mòe,ò ^\ú, iaêR iÜMò Û ùiø¦~ðýe aò_Yúö _ec _âKéZeò _âúZòi\Ý @ûZò[ýùe
_aòZâ, _êfKòZ, ^gße cYòhe c^ö Rúa^e ùKûkûjk, ~ªYûe jkûjk GVûùe
^ûjóö @Qò cêjìðK c¤ùe cYòhe aòPkòZ c^Kê gû«, iÚòe KeòaûKê iÚòZ_âm c^úhú
_eò aòbêcd bûaùe bûa aòùbûe KeòaûKêö _âúZò_ì‰ðû _âKéZòe _âûYcd _âKûgùe
iaêRi߉ð fûaYýe ]ûeû @ùgûK I ZeêYúe _âûYK¦eKê ùeûcûôZ Keò[ôfû, jé\de
^òbéZ ^òkdKê QêAñQêAñö Gjò_eò cûcòðK _eòùagùe \êAUò jé\de @ûùaM I ChàZû
CZêeê[ôfû @ûCUû lúebkòö _eiÝeKê RûYòaûe _âdûi ^òaWò ÿ ùjC[ôfû ^òea PûjûYòùeö
MÌùe c{ò[ôùf \êùjñ N^ùNûe a^û^úe iaêR QûZòùe, ùRýûœûiÜûZ Pû¦ò^ú eûZòùeö
@ùgûK : ù\aú, lcûKeòùa, @û_Yu _eòPd...
ZeêYú : cêñ cCkû `êf, GA cûUòe, ccZûe ö ùcûe _eòPd cêñ jRûA
ù\AQòö @ûLôùe @gî, ]eû gâûaYe...
@ùgûK : ù\aú @û_Yue ^ûñ..
ZeêYú : Zc IVùe GA "ù\aú' ^ûc ùcûe _âòd ö
@ùgûK : ù\aú Zêc jé\de ùMû_^úd bûa aýq Keòaûùe KêY×û ^ûjóZ ?
ù\aú : ißûcú ù\aue _ìRû _ìaðeê cêñ cCkò ~ûAQòö @ûLôùe @aûeòZ @gî]ûeûö
@ùgûK : ù\aú ùcû C_ùe aògßûi [ôùf cùZ Kêj«ê Zêceò jé\de \êüL ~\ò
42 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
aêS_ò ûeòa!ò Kjò_ûeòaûùe @ic[ð ùjaò^ûjóö MÌKùf jé\de \êüL aûòùja ^òeaùe,
@gî @^êKµûùeö
ù\aú : \êüL fûMêQò, jé\de \êüL ùcûe ^òRiß, ùcûe jûZMXÿû,G[ô_ûAñ cêñ
\ûdú ö ùcûe iêhcû^ßòZ _êhÝòZ Z^êafäeú \ûdú ö Giaê bûMýe aòWÿ´^û ö ^ùPZþ
@û_Y cùZ aûA ^[ûù« GA N^ ùNûe a^û^úùe?
@ùgûK : ùcû jé\d \êüLe M«ûNe ö ~\ò _ûeòaò Zêce \êüLKê iûAZò eLôaûKê
jé\d ùLûfòù\aò ö
ù\aú : @û_Yu ^ûñ, ùKCñ@ûùWÿ ~ûCQ«ò ?
@ùgûK : ùcûe ^ûñ @ùgûK ö iuU_ì‰ð Rúa^ùe gû«ò _ûAñ, ùcûe iêelû
_ûAñ ùcûe G a^Mc^ö Zlgòkûùe eûRKêcûe ecû\ue Kïe gûi^ùe _úWÿòZ
_âRûKêk aòù\âûj KeòQ«ò ö cjûeûRu ùRýÂ_êZâ iêc« aòù\âûj \c^ùe @ûiò MêeêZe
@ûjZ ùjûA g~ýûgûdú ö ùiVûùe gû«ò I iÚòeZû ù`eûA @ûYòaûKê cjûeûR aò¦êiûe
cùZ _VûAQ«òö
ù\aú : Iü ! a¦Ke ùi _û_ú, _gê, _ûhûŠ ecû\e ^ûc CyûeY ö ùcûe
iaðûw RkêQò jêZûi^ bkò ö ecû\ eûR_êZâ ùjA_ûùe Zûe aýbòPûe, ^égõiZû,
^òÂêe @ûPeYùe _âRûKêk ZâûjòZâûjò WÿûKêQ«ò ö ùi_eò iAZû^Vûeê \ìùeA eêj«ê ö
G[ôùe @û_Yue Rúa^e iêelû ö
@ùgûK : ù\aú ö ecû\ aýbòPûeMâÉ, ^òÂêe @û_Y Kò_eò RûYòùf ?
ù\aú : icMâ Zlgòkûùe ecû\ ^ûñ ùe @ûZu ùLkò~ûAQò ö Zû'e gûi^ùe
_âRûKêk Rúa« céZêýe ~ªYû ùbûMêQ«ò ö GVûùe ùKøYiò aòbûNe _ìaðeê ecû\u
ißúKéZò \eKûe ö aòbûNee ißúKéZò _ìaðeê RN^ý ið aûie eûZòùe ^aa]ì eûR
@«ü_êeùe [ôaû aòkûiKlùe eûZâò aòZûAa ö GA ^òÂêe aò]û^ aòeê¡ùe iße
Cùûk^ Keò[ôaû R^ iû]ûeYuê jûZú _û\Zùk Pû_òù\aû, cêŠ KûU Keòaû, R^
cû^iùe ]hðY Keòaû, KVò^ Ke bûe _âRûKêk C_ùe f\òù\A ùi aòkûi Klùe
icd KûUêQò ö ùiA eûli fûMò ùcûe G @aiÚû ö cêñ aâûjàYú K^ýû ö ùaø¡]cðùe
\úlòZ û ùaø¡]cðe _âPûe _âiûe ùcûe Kcð ö ùcûe bûaúißûcú ùaø¡]cðe @ûPû~ðý
[ôùf ö @ûce aûjûNe _ìaðeê ecû\e ^òÂêe ið ùi cû^ò ù^A[ôùf ^òeaùe ö cêñ
RûYò ^[ôfò ùcûe aûie eûZòâ KUòa eûc\e aòkûi Klùe ö aòaûje PZê[ðú \ò^
aûie eûZòâùe ùcûe ißûcú a\kùe ecû\ ùcûe KeiÝgð Keù« _âPŠ Pò}ûe Keò
cêñ ecû\ @ûLôùe cêŠKû `êUûA ù\A[ôfò ö aòKU g±ùe ecû\ jZýûKe
jZýûKe ùaûfò Pò}ûe Keê[ûG @i¸a ~ªYûùe ö aûjûùe cêZd^ elú jVûZþ ùcûe
ißûcúKê Peaûeú cê^ùe jZýûKeò _kûd^Kùf ö ecû\ MWÿê[ôaû ùaùk cêñ \eRû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 43
aûjûùe ùcû ißûcúue ga ù\Lô bûwò _Wÿòfò _âPŠ bûùa ö ùa÷]a ùagùe aôaû
_ìaðeê cñ i]aû ùagùe N^ Rwf c¤Kê ]ûAñ @ûiòQò @ûcôjZýû KeòaûKê ö ecû\
aýbòPûeùe ùKùZ ùKûck KkòKû @ûcôSûi ù\AQ«ò Zûe AdZû ^ûjó ö ùi ^eû]c
Kakeê _âRûKêkKê elûKùf ùcûe jé\de \êüL fûNa ùja ö GA ùcûe cwkiìZâ,
aCk_ûU, iúc« iò¦ìe, gvû iaê[ôùe Kkue Qû_ ö cùZ aùA _ûeòùa KkuKê
ù]ûAù\Aö
ù\aúVûeê icÉ NUYû RûYòaû _ùe @ùgûK ccðûjZ ùjùf ecû\ee
aýbòPûe I KïeZûùe ö iêc« ^òùR c¤ aòù\âûj \c^ Keòaûùe aò`k, @ûjZ ö
aò_~ðýd c¤Kê ùi ù~_eò UûYò ùjûA ~ûC[ôùf ö ù\aúuê @ûgßûi^û ù\aûKê ùi
cù^ cù^ iÚòe Kùf ö aWÿbûA ecû\e C_ôúWÿ^ _ûAñ cM]e eûÁâúd i¹û^
]ìkòiûZþ ö GA aòhc iuUùe ù\aúKê _ZÜúe c~ðýû\û ù\A cû ]eòZâúe ]ìkò iûCñUû
`êfKê ^òR ùaKùe _KûA _ûeòùf ù\aúe fêY×òZ i¹û^ elû ùja ö
@ùgûK : ù\aú.. ~\ò @û_Yue @û_ò ^[ûG, ùZùa cê _âÉêZ @Qò @û_Yu
@ûLôeê fêj ù_ûQòaûKê ö Zêceò KkuKê jé\d bòZùe iûAZòaûKê, ùcûe cò^Zò cùZ
aògßûi Ke ö cêñ Pûùjñ Zêceò ùiÜj I i¹û^ ö
ù\aú : cêñ _ûeòaò ^ûjó _âòdZc ö
@ùgûK : ùcû jé\de @fòbû lZ ù\Lôùf Zùc _ûeòa ù\aú... Zùc
_ûeòaö ùcûe Rúa^ ùMûUòG aýZòKâc ö Rúa^ I céZêýe ]ûùe ]ûùe KUòQò ùcûe
aûfýKûk ö ùcûe _òZû aò¦êiûe cûZû ]cðûuê Mû§að cZùe aòaûj Keò[ôùf ö _òZû
[ôùf ùa÷gý, cû aâûjàYú, ùZYê eûR@«ü_êùe cjûeûYúu ^òùŸðgùe ùi ùbûMê[ôùf
@iúc ^ò~ðýûZ^û ö cêñ R^à ùjaû icdùe cjûeûYú K_Uùe cùZ ù^A NûZK
jûZùe ù\A[ôùf cùZ Mê¯ùe jZýû KeòaûKê ö aò]ôe aò]û^ aòPòZâ ö _ûjûWÿ Mê¶ûùe
NûZK cùZ ù\Lô \êüL \dûùe Zekò Mfû ö cùZ jZýû ^Keò Rwfùe _lúcûeò
Zûe eq cjûeûYúuê ù\A[ôfû ùcûe céZêýe _âcûY ißeì_ ö cjûeûYú Zé¯ ùjûA[ôùf
ùcûe _âûY^ûge _âcûY _ûA ö K_Uùe NûZKKê iêißû\ ùbûR^ùe aòhù\A jZýû
Keò[ôùf iaê _âcûY ^Á KeòaûKê ö cêñ iKûùk gae gaeêYúu \ßûeû C¡ûe _ûA[ôfòö
cjûeûRû Mê¯PeVûeê Lae _ûA gae_fäúeê cùZ ù^A~ûA[ôùf ö cêñ aûkK @aiÚûùe
ùcûe cû' ]cûðu aýZúZ KûjûKê RûYò^ûjó ö ùK÷ùgûeùe c¤ cjûeûYúu _êZâcû^uVûeê
^òccð aýajûe I ^òÂêe ^ò~ðûZ^û ùbûMòQò ö _ûV_Xÿû, ice KâúWÿû iaê[ôeê aôZ ö ùcû
Rúa^_âZò iaêùak aò_\ö ùZYê _òZû cùZ Kkòwe eûR\ìZ Keò _VûA[ôùfö
\êbðûMýKê cjûeûYúu PKâû«ùe cêñ ùPø~ýaéò @_eû]ùe ]eû_Wÿò Kûeûeê¡ ùjfò ö
44 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùa÷] eûR_êZâe @ùa÷] Kû~ðý Gjò ùNûhYûùe _âûY ùcûe `ûUò _WÿêQò ö Kkòwùe
ùcûe céZêý NUòQò RûYò cjûeûYú cM]ùe aòRd Cfäûie _að _ûkòQ«ò ö cêñ igeúeùe
cM]ùe _jô aòiàòZ ùjfò ùcûe KòâdûKcð, gê¡òKû~ðý ieò~ûAQò ö
aðcû^ Zlgòkûùe gû«ò, iÚeò Zû ù`eûA @ûYòaûKê _òZûue ^òùŸðg ö eûR_[ùe
ùcûe Rúa^ _âZò MêêeêZe aò_\ @ûguû Keò Rwf eûÉûKê aûQò ù^AQò ö ùcû Rúa^
GK aòWÿ´òZ Rúa^, ^ò@ûñ ]ì@ûñe Rúa^, \êüL I ù\÷^ýe Rúa^ ö cùZ aêSò_ûeòùf
jé\d \êüL fûNa ùja ù\aú ö Zêceò gvû iò¦ìeùe @]ôKûe _ûAñ ùcûe ^òùa\^
Zùc MâjY Keòa ö
ù\aú : @ûLôùe ccZûe @gî]ûeû ö ]^ý _òâdZc, ]^ý Zêce Rúa^ ö _âZòUò
cêjìðùe céZêý ijòZ fXÿò ùghKê ùcûùZ aûAf ùcû jé\d iûcâûRýe icâûU ùjûA ö
]^ý Z[ûMZu fúkû ö _âòdZc Zùc [ùe _QKê @^û@ eûRaûUú, eûR]û^ú,
eûRC\ýû^ ö Giaê QûWÿò Qûe aâûjàYú K^ýûe _ûYò MâjY Keòaû, K'Y ùcûe @Qò ?
_êhÝeòYúùe aêWÿòMfû_ùe Kìkùe Zùc ù\LôQ ùcûe ^MÜ ù\j afäeú ~ûjûKê ù\Lôaûe
@]ôKûe Rúa^ iaðiß _âûY_âòdue ö Zùc ùcûe ajêR^àe aû‚òZ aûi^ûe @]ôKûeú ö
@ùgûK : iLú, Zc jé\de @]ôKûeú ùjaûeê aôZ Ke^ûjòñ eûYú...
ù\aú : _òâdZc, Iü cêñ _ûeê^ò _âòdZc, ^òÂêe ^òdZò KY ùfLôQò ùcûe
K_ûkùe ? Zêceò cû ]cðûu _eò ùcû Rúa^ ikòZû eûR @«ü_êeùe fòbò~òa,
_âòdZcö cùZ lcûKe eûR_âiû\, eûRaòkûi Vûeê ajê\ìeùe cùZ aôaûKê \ò@ ö
_âKéZò ùKûkùe cùZ aôaûKê \ò@ ö Pûeò\òMùe _ûjûWÿ, a^fZû, ^òSðeòYúe ~û\êKûeú
iwúZe ^úea _eòùagùe ùaø¡ bòlêYú bkò aôaûKê \ò@ _òâdZc, GA ùcûe
Hgß~ðý, _âûPê~ðý ö ùbûM aòkûie @ù^K \ìeùe iû]^ûe _úV ö GVûùe _Zâ KêWÿò@û
^òcðûY Keò ejò[ôaò ö Zêceò @ûMc^ùe ^òRKê iRûC[ôaò `êfùe ö cùZ GVûùe
@aKûg \ò@ ö
@ùgûK : ù\aú, ]^ý Zêce @bòkûh ö _âKéZòe _âûYK¦eùe gû«ò, _âúZò
_âûPê~ðýe iù¹ûj^ gqòùe Zùc aû§ò ùjûA~ûAQ ö @ûgâc Rúa^ùe _aòZâ _eòùage
Zêk^û ^ûjó ö eûR@«ü_êeúùe K_U, _âZûeYûe ^eK fúkû ö _âZòUò _û\ùe céZêý
\ìZe gûYòZ Qêeú Chêc ùgûYòZ _ûAñ Nìeò aêfêQò ùMû_^ùe ö ùcûe @û_ò ^ûjó
GVûùe @ûgâc Rúa^ KûUòaûùeö ùaø¡]cðe _âPûe, _âiûe _ûAñ eûRiêLKê ZýûM
Keòûaùe ö bMaû^ aê¡u cjû^ aûYú ö Kûc^ûe aò^ûgùe \êüLe aò^ûg ö cêñ
eûRKcðùe aòaâZ ùjùf QêUò @ûiòa Zêc _ûLKê ùiÜj i¬úa^ú _ûAñ ö Zêceò _Zâ
KêWÿò@ûùe eûZâú ~û_^ KeòaûKê ö _aòZâ _eòùagùe cêñ bêfò~òaò lZûq, ~ªYûq
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 45
Rúa^e Zòq @^êba iaê ö Zêceò jé\d a§^ùe _âûY ùcûe _êfKòZ ùjC R^à,
R^àû«e ~ûG ö @iúc ZýûMKê @û\eò ù^A ùbûMaòkûiKê ZýûM Keòaû _ûAñ Zêce
ù~Cñ Z_iýû Zûe Zêk^û ^ûjó ö ]^ý ù\aú, ]^ý, iLú, ]^ý Zêce @û\gðö ]^ý
^ûeúZße ^câ _âKûgö
`ûfMê^ @ûKûgùe \gcú RjÜe Rê@ûe ö @ûKûge ^úkòcûeê gêbâ ùRýûZò]ûeû
@ûùfûK _â_ûZ bkò _WÿòQò Czêkò Czêkò ]eYúe QûZòùe ö icMâ _eòùag gû« _aòZâ ö
_êhÝòZû _âKéZò _âûYcdú ùRýûœû aòù]øZ eR^úe eRZ cûdû ö @^Zò \ìeùe Mòeòcûkû
^ò\âûMZ ö RjÜ KòeY SeòSeò _WÿêQò MQfZûe `ûùu `ûùu ö iêc]êe PAZûkò ajò
@ûYê[ôfû aYê@û `êfe iwúZ ö Gjòbkò cûcòðK _eòùagùe \êùjñ @ûLô aêfûC[ôùf
_âKéZòe _âúZòiê]û _û^ KeòaûKê ö KòòQò icd_ùe @ùgûK ù\aúuê Kjòùf, iLú Kò_eò
fûMêQò _âKéZòe ùiø¦~ðý `êfe iêM§ !
ù\aú : @^ê_c, GA eR^ú ö
@ùgûK : GKû«ùe C_ùbûM KeòaûKê `ûfþMê^e RjÜ IjäûA @ûiêQò @ûKûgeê
]eYúKêö gû«, iÜòMÛ, _âKéZò eûYúe @ûLôùe Kûc^ûe KUûl, IVùe c]êQ¦ûe cûdû I
cjK ö Gjòbkò _eòùagùe \êA ZeêY ZeêYú ^òaòWÿ ^ògú[ùe Lêaþ ^òKUùe ö Azû
ùjCQò RjÜe Rê@ûeùe fjWÿò bûwòaûKê ö
ù\aú : Lêaþ cù^ûec Zêceò KkûcôK KûaòýK _âûYiûe @_ìað Czßûi ö GA
eûZò @ûc Rúa^ùe iàeYúd ~ûjûKê @ûùc iûAZò eLôaû iaê\ò^ _ûAñ ö
@ùgûK : cwk fMÜùe ^aa]ì eì_ùe Zceò ù~øa^\ú¯ Z^êKû«ò @^^ý,
@_ìað ! ù\aúue jûZ]eò @ùgûK cé\êcé\ê Pû_ ù\C[ôùf ö iàòZ jie fjeúùe Chà
@^êeûMcd @û^¦ \êA jé\dKê _äûaòZ Keê[ôfû ö ic_òðZ _âúZòe _êfKùe c{ò[ôùf
\êùjñ, jRò[ôùf \êùjñ ö beû ù~øa^ùe cûõik `êfe cjK, c]ê cû\KZûe
KêjêKùe @û^c^û ùjûA~ûA[ôùf \êùjñ ö ùP^ûG RjÜ @ûfê@ùe Rû{ßfýcû^ cYò_eò
Pc}ûe \ògê[ôfû \êMÛ ù`^úk ù\jö ^òRiß \ú¯òùe \ú¯òcû^ cêLcŠk, ù\jcŠk,
MŠù\g, aòba~êq aðêk al~êMk ö @w ùiøÂae Kc^úd _âKûg Kûaýcd
eR^ú, ùfûb^úd iéR^ú ö _âKéZòe _âûPê~ðýùe @i¸ûk @ùgûK ù\aúKê \êA jûZùe
Pû_ò]eò cé\ê @ûfòw^ Keù«, ù\aú aû]ûù\A ^òRKê cêKêkòaûKê aý[ð ùPÁû Keê[ôùfö
^òaòWÿ bûùa @ùgûK Pû_ò]eò Pêcû _ùe Pêcû ù\C[ôùf ö i]aû iò¦ìe _ò§ò ù\aú
@ùgûKue jé\d iûMeùe a^ý SeYû bkò Sûi ù\A[ôùf ö @û\òc ùPZ^ûùe
\êAUò @RYû jé\d, GKûKûe ùjûA~ûA[ôfû ^òaòWÿ ^úkòcû_eò, ^úk fjeú_eò ö
^ûeú jé\de ^MÜ ùiø¦~ðýùe _âúZòiê]û _û^Keò _ec @û^¦ùe, Pec @û^¦ùe ^ò\âû
46 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Mùf @ùgûK ö ù\aú Zûu _û\ ùiaûKeò Mbúe Pò«ûùe gd^ Kùfö ZeêY
ZeêYúue còk^ cMÜ @^êba gZ K\´e ùeûcûbkò cìzð^ûcd ö Rúa^ùe _â[cKeò
^MÜ^ûeúe Z^êgâú, a^ý fûaYý~êq aòba cògòâZ cûõie ùKûYûKð ù\Lô aòùcûjòZ
@ùgûK ù\j còk^e \òaý @^êbaùe @céZ fûb Keòò[ôùf ö
iKûke iì~ðý C\òZ ùjaûKê ùWÿeò @Qò ö aâûjà cêjìðùe ^òZýKcð iûeò @ùgûK
^òRKê _âÉêZ Kùf Zlgòkû ~òaû_ûAñ ö ù\aúue ùiÜj, iû^Üò¤ iûjP~ðýùe _âi^Ü
\ògê[ôùf ö ù\aúuê ù`eò @ûiòaûe _âZògîZò ù\A cé\ê Pê´^UòG @ûuò ù\ùf f{ûeq
MŠ ù\gùe ö ù\aú ùiVûùe @ûgâcKeò aôejòaûKê @ùgûKue Rßk« Rúa^ùe
ùiÜj gû«òe _údìh beòaûKê @ùgûKue AzûKê ^òea _âúZòe C_jûe bkò cû^òù^ùf
Lêaþ ^òKUùe Zlgòkûùe gû«ò _âZòÂû Keò ù\aú @ûgâcKê ù`eò @ûiòaûKê Kjò @ùgûK
@gß _éÂùe ~òaûKê aûjûeòùf ö \êA ù_âcú ~êMkue aò\ûd \égý ccðiÝgðú, ùa\^û
aò]êe ö aò¦êaò¦ê @gî]ûeûùe ^úea \êAUò cêjñ ö
@ùgûK : ùcû @ûLôe aò¦êaò¦ê fêj ~\ò ZêcKê _ûeòa QêAñ ö iõiûe iûMeùe
_âûYù_ûZ ùcûe ^ò@ ^òRjûùZ aûjò ö
ù\aú : ùcû @ûLôe aò¦êaò¦ê fêj ~\ò ZêcKê _ûeòa QêAñ ö Zêùc ùcûe, cêñ
Zêce, ùbûM aòkûiùe cùZ bêfò~òa ^ûjó ö
@ùgûK : _âúZò_ì‰ðû Zêc _âúZò _údìhùe _eûY ~ûjûe beòQ / @û^¦ i§ûù^
jé\d a§ù^ @ûgû, _âZýûgûùe aôQ ö / Zêùc ùcûe _âòd, _âûYiLú _âûd jé\de \êüL
aêSòP / jé\d aòba ùiÜj ù_âciê]û @KûZùe Zêùc aûòP ö
ù\aú : cûUòe `êf cêñ ccZûe `êf cûMêQò jé\d cìf ö R^à R^àû«ùe _âúZò
^òKòZòùe ùjaû_ûAñ icZêf ö ùfûb^ûjó ùcûe eûRiêL ùbûM, iê^û, eì_û, júeû
^úkû ö _âKéZò K¦eùe ZýûM Z_iýûùe aòZò~ûC ùcûe ùakû ö
@ùgûK ù\aúuê @ûfòw^ Keò aò\ûd ù^ùf eûR Kcðe @ûjßû^ùe ö K[û
ù\ùf ùi gúNâ ù`eò @ûiòùa Zlgòkûùe gû«ò _âZòÂû _ùe ö ù\aú Pûjó ejò[ôùf
\ìe\òM«Kê ö @LŠ ^úkòcûKê, @gîiÜûZ ùjûA ö ù\aú ùijò iÚû^ùe _Zâ KêWÿò@û
^òcðûYKeò ùaø¡]cðe _âPûe I _âiûeùe cù^û^òùag Kùf ö @ùgûKue cw^
_ûAñ ùi _âYZò Xÿûkê[ôùf gêb iKûùk, gûgßZ i§ýûùe ö @ùgûK aòiàòZ ùjC[ôùf
eûRùbûMe fûkiû ZýûMKeò ù\aúue ZýûMcd Rúa^e Z_iýû ù\Lô ö
@ùgûK Zlgòkûùe _jôaû cûùZâ R^iû]ûeY @ûZuòZ ùjûA eûR_âûiû\
@aeêþ¡ Kùf ö @aiÚû MêeêZe RûYò ùi _âûiû\ C_ùe ùNûhYû Kùf ö
"ecû\e gûi^ ùgh jûAQò ö gû«ò, iÚòeZû I _âRûKêk ijòZ iêiµKð eLôaûKê
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 47
cêñ @ûiòQò eûRûù\g _ûk^ Keò ö @û_Ycû^ue Kðaý eûRûù\g _ûk^ Ke«ê ö Kûfò
cêq \eaûeùe ù~Cñcûù^ lZòMâÉ ùjûAQ«ò ùicû^ue aòPûe ùja ö icÉ R^
iû]ûeY @aùeû] CVûA R^_\Kê PûfòMùfö iKûk iì~ðý C\òZ ùjûA @ûiòfû
ùaùk _úWÿòZ _âRûKêk \eaûeùe ^ýûd aòPûe @ûgûùe aiòùf ö @ùgûK ùNûhYû
Kùf ù~Cñ ^ì@û Ke fûMòQò ZûjûKê _âZýûjûe KeûMfû ö ecû\e @^ýûd gûi^
aòeê¡ùe iße Cùûk^ Keò ù~Cñcûù^ gjú\þ ùjûAQ«ò, ùicû^u ^ûcùe eûÉû
NûU ^ûcòZ ùja I _âùZýK _eaûeùe RYKê ^ò~êqò \ò@û~òa ö ù~Cñ aýaiûdúcûù^
lZòMâÉ ùjûAQ«ò I KéhKcûù^ _âû_ý jeûAQ«ò ùicû^uê iaê_âKûe iûjû~ý Keû~òaö
iê]cêq EY \ò@û~òa ö ù~Cñcûù^ aò^û aòPûeùe a¦ú ùjûAQ«ò ùicû^uê cêq
Keû~òa ö eûRýùe gû«ò, iÚòeZû elû ùjùf eûRýe cwk ùjaö ù~Cñcûù^ gû«ò
bw KeòaûKê _âZýl I _ùeûl bûùa Kû~ðý Keòùa ùicû^uê KùVûe \Š \ò@û~òaö'
_âRûKêk @ùgûKue RdMû^ Keò ù`eòMùf ^òR^òRe Kcð ùlZâKê ö Lêaþ gúNâ
ùiVûùe gû«ò ù`eûA @ûYòaû i¸a ùjfû ö ùiÜj, gâ¡û, ^câ aýajûe _ûAñ @ùgûKue
RdRd ]ß^òùe MM^ _a^ cêLeòZ ùjfûö @iò _âùdûM ^Keò gû«ò _âZòÂû KeòaûKê
@ùgûKue _âgõiû eûRýiûeû aýû_òMfû ö cjûeûR aò¦êiûe _âd ò _êZâ @ùgûKe aê¡cò û
I aòPlY aýqòZßùe cêMÛ ùjùf ö
@ùgûK KòQò Kûk Zlgòkûe gûi^bûe i¸ûkòùf ö iaê\òù^ R^_\ MâÉ Keò
_âRûcû^ue iêaò]û I @iêaò]û aêSê[ôùf ö Gjû\ßûeû _âRûKêk ijòZ _âZýl iµKð _âZòÂû
i¸a ùjfû ö _âRûcûù^ @û^¦ùe KûkûZò_ûZ Kùf ö @ùgûKu ù^ZéZùß e ^a~êMe
@ûe¸ ùjfû ö _âRûcûù^ Zâûjò Zâûjò WûKeê ^òÉûe _ûAùfö ajê @cìfý Rúa^ elû
ùjfûö UòKòG @aie còkòùf @ùgûK aêfò ~ûC[ôùf ù\aúu iû^Üò¤, iûjP~ðý _ûAñö
_ecû _âKéZò eûRýe @Zò[ô ùjûA _âòdZcû ijòZ eûZâò ~û_^ Keòaûe @û^¦ @Zêêk^údö
_aðZe _û\ù\gùe @aiÚòZ ù\aúue @ûgâc ö bMaû^ aê¡ue Pec
C_ûiòKû ùi ö ùi _ûjW _aðZ ùNeû N a^û^ú c¤ùe ùiâûZißò^ú ^òKUùe @ûgâce
ùgûbû @a‰ð^úd ö _gê_lú icùÉ ^òbðdùe aòPeY Keê[ôùf ö Bgßeue aòòPòZâ
fúkû ö bd, @ûZu, @iÚòeZû \êüLe _âùag ùiVûùe ^òhò¡ ö @û^¦ ^òkd ùi _Zâ
KêUúe ö \êAUò céMgògê, _ûeû, gê@û, ù^Ck, MûB icùÉ iêLùe Kûk KûUê[ôùf ö
@ûgâc C\ýû^ ^û^ûaò] _êhÝ, fZû, `k, aélùe _ì‰ðcd \ògê[ûG ö ecYúd _eòùag
_aòZâ Cqò bûae C› ö Kûc^ûe aò^ûgùe \êüLe aò^ûg, Gjò ùaû÷¡ aûYúùe CŸú¯
ù\aú ö ]^ý Zûue ZýûM, Z_iýû ö eûRùbûMKê ~òG Zêz cùY, ~òG \êüL ù\÷^ý
c¤ùe ^òaðûY cûMðùe _eòPûkòZ, ]^ý ùi ^ûeú, ^òdZòe ö ^ûeòùKk bkò eêl,
48 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
eicd ö gûgßZ iêLe @]ôKûeú, @_û[ðôa @û^¦e @]ôKûeú ö
eûRKû~ðýeê aòeZò ù^A @ùgûK @gß_éÂùe ]ûAñ @ûiê[ôùf ù\aúue @ûgâcKê
ùiÜj, iû^Üò¤, iûjP~ðý @ûgûùe ö @ûgâce a‰ðûXý _eòùagùe ùi cêMÛ ùcûjòZ ö
iù¹ûj^e cûdû ö iek, iê¦e, ^òeki Rúa^ùe _âPêe iêL ùi @^êba Keê[ôùf
ùiVûùe ö ù~CñVò lcZûe fùXA ^ûjó, Mê¯ PKâû«e iÚû^ ^ûjó, @Qò @ûgû_äëZ _aòZâ
@û^¦ ö @ûgâc Rúa^ _âûPê~ðý I Hgß~ðýe M«ûNe ö @ùgûKuê ù\Lô \òaýû, iê¦eú
ù\aú @û^¦ùe @bòbìZ ùjùf ö _âYûc _ìaðK ~[ûcû^ý i}ûe Kùf ö \ò^iûeû MÌ
Keòaûùe c [ôùf \êùjñ ö ùRýûœûiÜûZ _é[ôaúùe Pì^ûPì^û ùeû÷_ý _êhÝ ö icMâ
a^û^ú ^ò\âûcMÜ ö @ûKûgùe @LŠ ^úkòcû ö c]êcd \égýiaê cù^ûcêMÛKe ö eûZâò
@ûMc^ùe NéZ \ò_ûkúe cùjû›a, cª]ß^ò, N, gv ]ß^ò icMâ _eòùagKê ùcûjûz^Ü
Keò eLô[ôfû ö eûZâòùbûR^ _ùe KòQò icd _ûAñ \êùjñ ùMûUòG aòeûU gûkaél
^òKUùe aiò aiò C_ùbûM Keê[ôùf Pû¦ò^ú eûZòe PcKKê ö ùZûkò ù^C[ôùf
_ec @ûMâjùe, @^êeûMùe @û¬êkû @û¬êkû ùRýûœûö _âYdú~êMk RjÜ @ûfê@ùe _eiÝeKê
@ûfòw^ Keò Pê´^ @ûuê[ôùf _eiÝee MŠù\g, K_ûkùe ö @ùgûK jÉ iûk^
Keê[ôùf _âòdZcû iLúe ùfûb^úd @w afäeúùe ö _ec Zé¯ò @û^¦ùe jRò[ôùf
eZòKâúWûùeö @û\ûcþ I Abþe ùghjú^ @ù^ßhûùe @^ê_c \òg[ê ôùf \êùjñ ö É^ù\ge
\ú¯ò I bïfZûe Ké¾ûb \êýZòùe ö còk^ cêjìðùe c]êcd @û^¦ @ûjeYùe cMÜ [ôùf
ù\aú I @ùgûK ö _âZêýhùe @ùgûK ù`eòMùf ZlgúkûKê ö @aie còkòùf @ùgûK
@ûiê[ôùf @ûgâcKê iaê Käû«ò, KûkòcûKê \ìeKeò ö @ùgûKue còk^ _aðùe ù\aú
ùMûUòG _êZâ cùj¦â I _êZâú iõNcòZâûKê _ûA[ôùf ö
KòQ\ò ò^ _ùe cjûeûR aò´iò ûeu ^òùŸðgùe @ùgûK _ûUkò_êZâ Mùf ö ùiVûùe
@ùgûKu aòeê¡ùe Kïe hW~ª ù\Lô aò¦iê ûe @ùgûKu Rúa^jû^ò @ûguûùe @a«òe
eûR]û^ú C{ßdò^úe \ûdòZß ù\aûKê Pûjóùf ö @ùgûK cû' ]cðûue @ûgúaðû\ I
_òZûue "~gißú jê@' ae\û^ fûbKeò C{ßdò^ú Mùf ö ùiVûùe iêPûeêeìù_ eûRý
gûi^Kùf ö ùi^ûaûjò^úKê gévkòZ I gqògûkú Keò ùZûkòùf ö R^_\ MâÉKeò
_âRûcû^ue @iêaò]û \ìeKùf, iûj~ý ijû^êbìZò \ßûeû ùicû^ue jé\d RdKùf ö
R^cwk Kû~ðý_ûAñ icÉue gâ¡û bûR^ùjùf ö
eûR]û^ú _ûUkò_Zê ùâ e cjûeûR aò´iò ûeue iòõjûi^_âZò icÉue fê², ùfûfê_
\éÁò ö ajê PKâû«, hW~ªe AdZû ^ûjó ö cjûeûR aé¡ ö gûi^ lcZû PkûAaûKê
ùi \ò^Kê \ò^ @lc I @iêiÚZû ùbûMêQ«ò ö cjûcªú eû]ûMê¯ @ùgûKuê iòõjûi^ùe
aiûAaûKê cù^cù^ iò¡û« Keò[û«ò ö 101 bûA c¤eê @ùgûK ùgâ iaêMêYùe ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 49
Zûe gqò, iûji, eYKâúWû, ice ùKû÷gk, @iòPûk^û, eûRý gûi^ I KìU^úZòùe
cM]aûiú aòiàòZ ö ùR÷^cê^ú @ùgûKu RûZK fMÜ ù\Lô Kjò[ôùf ùi aògß aòRdú
ùjùa ö bûeZahðùe @\ßòZúd icâûUbûùa LýûZò fûb Keòùa ö cjûcªú eû]ûMê¯
^òR Sò@ Kê«kûe _eòYd @ùgûKu ijòZ KeòaûKê iß_Ü aòùbûe ö @ùgûKuê eûRiòõjûi^
ù\A ^òRSò@Kê cM] iûcâûRýe cjûeûYú Keò ^òRe @]ôKûe iûaýÉ Keòaûe @bòkûh
ù_ûhY Keò[ôùf ö cM]e iòõjûi^ KK_ì‰ð RûYò Mê¯ cªYû KeòaûKê eûRýKû~ðýùe
C{ßdò^ú Mùf ö iû[ôùe K^ýûeZÜ Kê«kûKê ù^A~ûA[ôùf PûeòPlêe còk^ fûMò ö
@ùgûKu ijZ @ûùfûP^ûùaùk cM]e baòhýZ fûMò iZKð ejòaûKê ùi ùPZûA
ù\ùf ö KòQò @NUY ùjùf ùi icÉ iûjû~ý @ùgûKuê _ùeûlbûùa ù~ûMûAù\ùaö
cjûeûR cjûeûYúuê aògßûi Ke«ò ^ûjó ö ùi \ò^Kê \ò^ @iêiÚ ùjûA _WêQ«ò ö @ùgûK
cjûcªú eû]ûMê¯uê ~[û~[ i¹û^ RYûA ù^÷g ùbûRò ^òcù« ^òcªY Keò[ôùf ö
cjûcªú Gjû ùiû÷bûMýR^K Kjò ißúKéZò ù\ùf ö _ûaðZý _û\ù\gùe GK ecYúd
iÚû^ùe ^òcòðZ @Zò[ô ba^Kê cªú I Zûue K^ýû Kê«kûKê @ûcªY Keò[ôùf ö _û^
ùbûR^ _ùe icùÉ ùiVûùe eûZâò ~û_^ Kùf ö _âZêýhùe cjûcªú _ûUkò_êZâ
@bòcêùL Mfûùaùk Sò@ Kê«kûKê ùiVûùe QûWòù\A Mùf ö @ùgûKuê Kê«kûe
aêSûgêYû KeòaûKê Kjòùfö G_eò ecYúd iÚû^ùe ejaûKê Kê«kûe ajêZ Azû,
ùZYê Zûuê iû[ôùe ù^A @ûiòfòö ùi aW @SU Sò@ö ^éZý ^ò_êYû, iõMúZ _âaúYû,
aû\ýKûe, ùeûùhAùe ^ò_êY, Méj Kcðùe \òMþ\gðKö Zû _âZò UòKòG ¤û^ eLê[ôùa
ù~_eò GùZ aW awkûùe ùi ù~_eò GKûKúZß @^êba ^ Kùeö @ùgûKe jé\d
Rd fûMò ~ZÜ ù^aûKê AwòZKùf Kê«kûKêö ùi ù`eòMùf _ìaað Zþ eûR]û^ú _ûUkò_Zê Kâ öê
@ùgûK \ò^iûeû eûRKcðùe fò¯ ejò @_eûjÙùe Käû«ò ùcòaûKê eûR C\ýû^Kê
Mùfö ùiVûùe Kê«kûuê ù\Lô aòiàòZ I @û^¦òZ ùjùf ö \êA céM gògê iû[ôùe
KâúWûeZ Kê«kûue @_ìað fûaYý Liò_Wê[ôfû cYò cêqûbkò ö ù~û÷a^ùe _û\ ù\A
ùi ùZûkò[ôfû cìzð^ûcd iwúZe ]ûeû ö Z^ê afäeúùe cûõik `êfe cjK, @ûLôùe,
IVùe @gêYû iwúZe KêjêK, cªcêMÛ Keò ù\A[ôfû @ùgûKuê ö @ùgûK Kê«kûu
ij K[ûaûðûùe c{ò[ôùf bûae @û\û^ _â\û^ùe Cbùd ^òKUeê ^òKUZe ùjûA[ôùfö
eûZâò ^Añ @ûiòfû N^ Zòcòe iû[ôùe, ]eYúeûYúKê @ùPZ^ KeaûKê ö @ùgûK eûZâò
ùbûR^ _ûAñ Kê«kûKê _ûLùe aiûAùf ö f{û RêWêaêWê ù~û÷a^e Z^ê afäeú ^câ,
^úea ö ùijò PûjûYòùe icd iÚòe ùjûA~ûA[ôfû cêjìðK _ûAñ ö eûZâò ùbûR^ _ùe
@ùgûK Kê«kû MÌùe c{ò Mùf ö @ùgûK gêYûC[ôùf Zûu Rúa^e KkuòZ R^à
KûjûYú, aûfýRúa^ùe cûZé ùiÜjeê \ìeùe, Kkòwùe ö ùK÷ùgûeùe cjûeûYúu
50 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_êZâcû^ue ù\û÷eûZàý, _âùZýK K[ûùe "@ùa÷]' e @_cû^ cùZ jòõiâ Keòù\AQò ö
ùcû Rúa^ ùMûùU KkuòZ KûjûYú ~ûjûe ^ûdK @\éÁ ^òdZò ö Kê«kû icùa\^û
_âKûg Kfû ^òeaùe \êA aê¦û @gîùe ö aòk´òZ eûZâòùe Kê«kû I @ùgûK @fMû
@fMû Nùe gd^ _ûAñ Mfûùaùk, Kê«kû bdbúZ ùjûA Kjòfû, @û~ðý_êZâ GùZ
aW Nùe cñê GKûKú ùgûAaû i¸a ^êùjñ ö ~\ò @û_ò ^[ûG ùcû Nùe eûZâò
KUûAùf ]^ý ùjaò ö @ùgûK @]ôK Pò«û ^Keò Kê«kûe gd^ Klùe _âùag
Kùf ö Kê«kûuê LU_ûfòuòùe ùgûAaûe aýaiÚû Keò Zùk RMòaiòùf ö Kê«kû
iàòZjiò @ûcªY Kfû @ùgûKuê Zû' _ûLùe ùgûAaûKê ö ùi @ûRò ~ûG GKêUò@û
ùgûA^ûjó ö @§ûeKê Zûe _âûYe We ö @^ý C_ûd ^ù\Lô @ùgûK Kê«kûu ijòZ
gd^ Kùf ö ZeêY _âûYe iÝgðùe gòjeòZ ù\j, c^, ù~û÷a^e ùK\ûe Kû^^ ö
@^ê_c fûMê[ôfû ùeûcûôZ cêjìðiaê ö
eqcûõie cjKùe cêLeòZ Z^ê, c^ ö GKû«ùe, ^ògú[ùe còk^e cùjû›aö
@i¸ûk \êA _âYdúue ùa\^û aò\Mþ] jé\d _âÉêZ [ôfû cêjìðK c¤ùe cògò~òaûKê
ùPZ^ûùe, aâjàùe, ^û\ùe, Kµ^ùe ö @ùgûKu C¾ @ûfòw^ùe Kê«kû ùiÜjcd
gòjeYùe Cêeò _Wê[ôùf Czk Rk]ûeû bkò ö @ûùÉ @ûùÉ _âZòaû\e ^úea gŸ ö
Kê«kûu cé\ê _âZòaû\e _âZòùeû] Keò @ùgûK UûYò ù^A[ôùf ^òRe QûZòKê ö Pû_ò
]eò[ôùf aðêk É^cŠkKê ö @iõLý Pê´^ùe cêL cŠkeê _âúZòiê]û _û^ Keê[ôùf ö
Gjò_eò _âZòaû\ I _âZòùeû]e _að ùghùe @ùgûK Kê«kûe ùMû_^úd @wfZòKûe
_êhÝòZ Kû^^ùe Sûi ù\A[ôùf @ûZàjeû ùjûA ö eûZâò @aiû^ _ùe @ùgûK ^òZýKcð
iûeò aêfò~ûA[ôùf eûRý Lae aêSòaû _ûAñ ö Gjò_eò bûaùe icd ùaûjò Pûfò[ôfû
^òRiß MZò_[ùe ö @ùgûKu ij _eûcgð Keò @wiê]û fûb Keò Kê«kû Z^àd
ùjûA~ûC[ôùfö baòhýZe iêù^fò iß_Ü ù\Lê[ôùf ö @ùgûKu ij _eûcgð Keò
Kê«kû cû' ]cðûuê ^òRe c^ K[û RYûAaûKê Pûjóùf ö KòQò\ò^ GVûùe @aiÚû^ Keò
ùi _òZûu iû[ôùe eûR]û^ú _ûUkò_êZâKê ù`eòMùf ö Kê«kû aò^û Rúa^ aW \êaòðij
fûMê[ôfû ö @ùgûKue @«üjé\d \êjó ùjûA~ûC[ôfû \êüLùe ö
eûR]û^ú _ûUkò_êZâùe cjûeûR aò´òiûe @ù^K icd eûRKû~ðýeê aòeZò
ù^C[ôùf bMÜißûiÚý I aû¡ðKýe ZûW^ûùe ö ùRýÂ_êZâ iêc« I cjûeûYú lcZû
C_ùbûM Keê[ôùf ö aò´òiûeu céZêý _ìaðeê Kò_eò @ùgûKuê ^ò_ûZ Keû~òa ùi[ô_ûAñ
ajê cªYû I ùMû_^ hW~ª Pûfò[ûG ö ùKCñ cêjìðùe cjûeûRûue cjû_âdûY
NUò_ûùeö ùZYê iòõjûi^ @]ôKûe fûMò icÉ eûR_êZâ, cjûeûYú, ùi^û_Zò icùÉ
\òaûiß_Üùe aòùbûe[ôùf ö cjûcªú eû]ûMê¯ ùMû_^aûðû _VûAùf @ùgûKu _ûLKê
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 51
ùi^ûKê iZKð @aiÚûùe eLôaûKêö ùi^ûaûjò^ú iceûbýûi Keòaû_ûAñ ^òùŸðg ù\A[ôùfö @_ìað ö Kû@û´ bkò Kc^úd ù~øa^e Rúa« _âKûg É^~êMkùe ö \êaðû\ke
cû' ]cðû eûR_âûiû\ùe "@ùa÷] eûReûYú' _âbZé ò KUêc«aý I jòõiâ aýajûeùe \ú¯òùe \ú¯òcû^ fûaYýcdúe ùfûb^úd ùiø¦~ðý ö ù\j afäeúùe iaêR gýûckòcûö
@Zò ùjûA Kûk KûUê[ôùf \êüLùe ö @aûeòZ @gî]ûeûe ù~còZò ùgh ^ûjó ö Ke _fäaùe ùgßZ @ûeq gZ\ke a‰ðcd QUû ö iêMVòZ iêVûc @wùiøÂa
@ùgûKu ijòZ còkòZ ùjaûVûeê GYòKò Kê«kû icd icdùe cû ]cðûu ijòZ _âòdZce @ûLôùe @Zêk^úd ö @^ê_c ö Q¦Q_k Pûfò ö P_kûe PcK bkò
aûðûkû_ KeòaûKê eûR_âûiû\Kê @ûiê[ôùf ö @ùgûK C{dò^úùe bfùe @Q«ò Kjò eûRjõiúe ù\ûkûdòZ bwúbkò cù^ûcêMÛKe ö bûhûùe, bûabwúùe ù~øa^e
iû«ß^û ù\C[ôùf ö bf c¦ K[û ùjC[ôùf ö @ù^K icd cû' ]cðûu _ûLùe aiò @_ìað @ûùa\^ ö @ùgûKu iáZòùe iaêR, iß_Üùe iRúa ö ùPZ^ûùe Pòe«^ ö
_û\ùiaû Keê[ôùf ö @aùPZ^ûùe @^^ý ö @aòiàeYúd ö KkûaZúe jé\d Rd Keòaû fûMò Zûue G
@ùgûKue ißjÉfòLôZ PòVòUòG Kê«kû cû']cðûuê ù\ùf ö PòVò _Xò ùi PòVò ö gû«ò_ûAñ, _âúZò_ûAñ ^òRe aò\M]þ jé\de cûcòðK @bòaýqò _ûAñ ùi @RûWò
@û^¦òZ ùjùf ö Kê«kûKê NeKê ùaûjì Keò @ûYòaûKê Zûu c^e aûi^ûKê aýq ù\A[ôùf ù_âcòK _âûYe iß_Ü i¸ûa^ûKê, @gî @û^¦Kê, cûdû ccZûKê, iáZò ùiû÷¦~ðýKê,
Keò[ôùf ö Cbùd _eiÝeKê bf_ûC[ôùf ö cû'ue i\d ißúKéZò I i¹Zò _ûAñ @û^¦ùe, @ûùaMùe, Chà @^êeûMùe ö
PòVòùe ^òùa\^ ö ùi Kê«kûKê @ûgúaðû\ ù\ùf Rúa^ùe i`k jê@ ö Kê«kû 
\ò^Kê \ò^ @]ôK icd ~ûG ]cðûu ijòZ aòùZAaûeê cjûeûYúu c^ùe iù¦j RûZ
ùjfû ö Kê«kûe MZòaò]ô C_ùe Mê¯ùe ^Re eLôaûKê cjûeûYúue KWû ^òùŸðg ö
Kê«kû @ùgûKue _âYd _âû[ôð^ú RûYò cù^ cù^ Kïe ji jiê[ùô f cM]e iaðgqòcû^
cjûeûYú ö @ùgûKuê C{dò^úùe iûlûZ Keòaû \ò^Vûeê Kê«kûe ù_âcbûa aé¡ò _ûAQò
PKâaðú iê]bkò ö @ùgûKuê Kûk`ûgùe aû§òaûKê cû' ]cðû, ù_âcòKû Kê«kûKê
aýajûe Keòaû CPòòZþ ùja ö C_~êq icdKê _âZúlû Keò ^úea ejòùf ùi ö
Kkòw K^ýû KkûaZúe c]êe Kkea ic_òðZ _âúZòbûa, ùiÜj iû^ܤò @ùgûKu
c^ùe Mbúe ùeLû_ûZ Keê[ôfû ö KkûaZú aò^û Rúa^Uû @_ì‰ð @_ì‰ð fûMê[ôfû ö
aòej aò\MÛ jé\d Zûue `ûUò _Wê[ôfû MZûdê \ò^e iáZòùe ö KkûaZúe ^òaòW ù_âc
^úk @ûKûge ^úkòcû bkò, \êMÛ ^úk RjÜbkò ccZûcd, cêfûdc ö KkûaZúe
@ûLôùe ùKûUò KÌ^ûe A¦â]^ê, IVùe KêjêKe cûdû, ùcûjaZþ ö @ù^K \ò^
ùjfûYò Kkòweê @_cû^ _ûA ù`eò @ûiòaûe ö KkûaZúe gûYòZ aýqòZß, ccZû I
KïeZûe @_ìað còk^ Zûu jé\d eûRýKê ù\ûjfûA ù\C[ôfû iáZòPûeY cûùZâ ö ^òR
jé\de aò\M]þ bûaKê aýq KeòaûKê ùi ùfLê[ôùf PòVò _ùe PòVò _âûY_âòdû KkûaZúe
ccZûiòq iû^Üò¤ _ûAñ ö ùKâû] I KïeZûe aòiáZò _ûAñ ö aògßÉ aYòK jûZùe ùi PòVò
_VûC[ôùf @Zò ùMû_^ùe Kkòw eûRûu cûfýûYúKê ù\aû_ûAñ ö cûfýûYú PòVòiaê
ùMû_^ùe KkûaZúuê ù\C[ôùf ö KkûaZúe Ké¾ûb KUûlùe \êýZò I \ú¯òùe
aòùbûe, aòiàòZ @ùgûK ö Ké¾û KûeêaûKúe Pì‰ð Kê«kùe Ké¾N^e bâc ö bïfZûùe
bâce ù~_eò ^d^ KckKê Pê´ê@Qò Pec @û^¦ùe @bòbìZ ùjûA ö @ûLô, IV,
Mâúaû iaêVò PkPk ù~øa^e Czk _âKûg ö É^ù\gKê @ûaéZ Keò iìhà @ûaeY
52 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 53

@ùgûKu iòõjûi^ @ûùeûjY
cjû^þ ùcû÷~ðýicâûU aò¦êiûeu cjû_âdûY i´û\ùe icMâ cM]aûiú aòiàòZ
ùjùf ö ùRýÂ eûRKêcûe iêc« I cjûeûYú lcZû \Lf_ûAñ ùi^ûKê iZKð eLôaûKê
cjûùi^û_Zò aRâaûjêuê ^òùŸðg ù\ùf ö KìU^úZò akùe cjûeûYú GKgZ _êZâKê
GKûVò Kùf ö @ùgûK aòeê¡ùe aìýj eP^û Kùf ö cjûcªú eû]ûMê¯ Sò@ Kê«kûKê
cjûeûYú KeòaûKê @ùgûKuê iòõjûi^ùe @]ôÂòZ KeòaûKê hW~ªe Rûf aêYòùf ö
@[ð I _\aúe fûkiû \ßûeû icÉuê agúbìZ Keò iêc«uê eûR iòõjûi^ùe aiûA
ùcû÷~ðý iûcâûRýe icâûU bûùa ùNûhYû KeûMfû ö iaêeò Kû @ùgûKuê C{dò^úùe
céZ aû Rúa« @aiÚûùe ]eòaûKê GK aògûk ùi^ûij cjûùi^û_Zò aRâaûjêuê
C{ßdò^ú _VûAùf ö K_U ùKû÷gkùe cjûcªú eû]ûMê¯ @ùgûKuê agúbìZ KeòaûKê
C{dò^ú ~òaûKê ^òùŸðg ù\ùf ö cjûcªú I cjûùi^û_Zò aògûk ùi^ûij C{dò^ú
@bòcêùL ~ûZâû Kùf ö C{dò^úe @^Zò \ìeùe ùi^ûaûjò^úKê ùWÿeû_KûA eû]ûMê¯ I
aRâùi^ @ùgûKuê _òZûue _eùfûKMZ i´û\ gêYûAùfö @ùgûK @û\e _ìaðK
@bý[ð^û RYûAùfö _û^ ùbûR^ _ùe cªYû Kùf ö @ùgûK iòõjûi^ fûbKùf
Gcûù^ ^òR^òR _\aúùe @]ôÂòZ ùjaû_ûAñ @ùgûK ißúùKûeqò _â\û^ Kùf ö eûZâòe
@§ûe c¤ùe cM]e aògûk ùi^û I C{dò^úe ùi^ûij icùÉ eûR]û^ú _ûUkò_êZâ
@bòcêùL ~ûZâû Kùfö eûR]û^ú @]ôKûe KeòaûKê cM] ùi^û I C{dò^ú ùi^û ij
@ùgûK eûR]û^ú _ûUkò_êZâ @ûiê[ôaû Lae Mê¯PeVûeêê _ûAaû_ùe cjûeûYú @ûZuòZ
ùjûA_Wòùfö eûR]û^úe @agòÁ ùi^ûKê PZêŸðòMùe céZd^Keò aìýj eP^û Kùfö
@ùgûKe ù\û÷eûZàýeê iòõjûi^Kê elûKeòaûKê _ìað, _½òc, Ce\òMeê cM] ùi^û
ZZþlYûZþ eûR]û^úKê @ûiòaû_ûAñ Reêeú ^òùŸðg _VûAùf ö cM]e iû]ûeY R^Zûuê
iû¸ûaý ~ê¡ iµKðùe iùPZ^ Keòaû _ûAñ KùVûe ^òùŸðg ù\ùfö eûR]û^ú aûjûeKê
ùKjò ~òùa ^ûjóö \eKûe _Wòùf icùÉ ~ê¡ùe bûMù^aûKê, iceûbýûiùe ù~ûM
54 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ù\aûKê ùNûhYû Kùf ö
^òRe ùi^ûij @ùgûK eûR]û^úe C_KY×ùe _jòaû cûùZâ i¹êLùe aògûk
cM]ùi^û Zûuê _âZòùeû] KeòaûKê _âZúlû KeòQò ö iû¸ûaý aò_\ cûWò@ûiêQò ö ~ê¡
_ìaðeê gû«ò _âZòÂû _ûAñ C\ýc ùjfû, \êbðûMýKê Gjû aý[ð ùjfû ö eYûw^ùe aúe
aû\ý, N, Kûjûkú, Zìeú, ùbeú aûRòCVòfû ö Cbd _l búhY fùXAùe cûZòùfö
bdue ~ê¡ùe ajêZ ùi^û jZûjZ ùjùf ö cjûeûYúu ù^ZéZßùe GKgZ _êZâ,
e[ú, cjûe[ú, ùi^û_Zò icùÉ iûjie ij fùXA Keê[ôùf ö ~ê¡e MZò @ù^K\ò^
@cúcûõgòZ ejòfû ö @ùgûKuê i¹êL ~ê¡ùe jùeAaû @i¸a ùjfûö ùZYê cjûeûYú
]cðû I Kê«kûuê eYbìcòe @MâbûMùe eLô ~ê¡ KeòaûKê ^òùŸðg ù\ùfö LWÿMþ ~ê¡e
Suûe, @gß, jÉòe jêuûe, Zúeahðû, azðû ùl_Yùe Kµò CVê[ôfû eYbìcò, céZêýe
ZûŠa fúkûùe ö cjûeûYúu ^òùŸðgùe iêc« e[e @MâbûMùe ]cðû I Kê«kûKê aû§ò
~ê¡ Kùf ö i¹êL ~ê¡ùe _âûY_âòd cû' ]cðû, _âYdò^ú Kê«kûKê ù\Lô cjûcªú,
@ùgûK, cjûùi^û_Zò ɸúbìZ ùjùf ö ~ê¡e ùgh ^ûjó ö iêc« ùNûhYû Kùf
@ùa÷] eûR_êZâ @ùgûK, aògßûiNûZK cjûcªú, cjûùi^û_Zòu @ûZàic_ðY aò^û gû«ò
@i¸a ö Gjòbkò iuU icdùe @ùgûK iÚòe Pòùe ~ê¡ Kùf ö ùi bf bûaùe
C_f²ò Kùf @ûZàic_ðY @[ð cêŠ KûU ö ~ê¡e MZò \ò^Kê \òò^ aXò Pûfòfû ö
~ê¡icdùe iêc« ^òÂêe bûùa _òUê[ôùf ]cðû Kê«kûuê ö aû@ aû@ Kjò @ûð
Pò}ûe Keê[ôùf \êùjñ ö @ùgûK, cjûcªú, cjûùi^û_Zò fXê[ôùf Rúa^ I ceYe
eY ö @ùgûK gû«ò _âÉûaùe eûRò ^ ùjaûeê iêc« CùRòZ ùjûA bûAcû^uê GKûVò
Keò ]cðû I Kê«kûKê CfMÜ Keò MY]hðY Kùf I ùicû^ue cêŠ, jûZ, ùMûW, É^
KûUò @ùgûK _ûLKê `òwòùf ö Gbkò \égý ù\Lô @ùgûK @ùPZ^ ùjûA e[ C_eê
Liò_Wòùf ö cjûcªú ùPZûgì^ý ùjùf ö ~ê¡ _eòPûk^û cjûùi^û_Zò aRâaûjê
\lZûe ij Keê[ôùf ö @ùPZ^ @aiÚûùe \êùjñ gòaòeùe _jòùf ö iûÁûw
ùjaûcûùZâ @ùgûK, cjûcªú ù^ùf eq g_[ ~ê¡ùe aòRd _ûAñ ö
cªYû ùghùe @ùgûK _âÉûa ù\ùf iì~ðý C\dVûeê @É ~ûG fùXA Keò
cM] ùi^ûuê _eûÉ Keòaû ajê icd iûù_l ö ùZYê, eûZâòe @§Kûe c¤ùe
@ZKòðZ Meòfû ~ê¡ùe ùicû^uê aòiàòZ Keò aòRd fûb Keòaû ijR ùja ö _âÉûa
@^êùcû\^ _ùe N^ @§Kûe c¤ùe aògûk ùi^û ij _ûUkò_êZâ eûR]û^ú C_ùe
@Pû^K @ûKâcY @ûe¸ Keòù\ùf ö _âPŠ @ûKâcYKê i¸ûkò ^ _ûeò cjûeûYúu
ùi^û QZâbw ù\ùf ö ùi^ûe \êù~ðýûMùe eûRKêcûecûù^ ùMû_^úd iÚû^ùe
Rúa^ elû _ûAñ fêPòùf ö _âbûZ ùjfû ùakKê iêeû, iûKòe iù¹ûj^ùe @ùPZ^
ùi^ûaûjò^úe ga MWê[ôfû ö _âbûZ ùjaûcûùZâ cêjñû cêjó iõNhðùe @ù^K jZûjZ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 55
ùjùf ö _âZò_le ùi^û @ûjZ, céZ, a¦ú @aiÚûùe câòdcûY ùjûA _Wò[ôùf ö
~ê¡ùe aòRd fûb Kùf @ùgûK ö cjûeûYú I Zûue @ù^K _êZâ a¦ú ùjùf ö
@ùgûK ^ò@ûñbkò Rkê[ùô f ùKâû]ùe ö ~êaeûR iêc«e cêŠ, jZ, ùMûW KûUò cjûeûYúu
C_ùe `òwò _âZòùgû] ù^ùf ö cjûeûYú G KeêY jé\djú^ \égýùe ùPZ^û jeûA
aiòùf ö icMâ eûR]û^úùe jZýûe ZûŠafúkû ö cjûeûYú ùPZ^û _ûAaû _ùe
@ùgûK Zûu ù\jeê PcWû Cûeò cêŠ, jûZ, ùMûW _âbéZòKê LŠ LŠ Keò jûYê[ôùf I
KêKêe @ûMùe `òwê[ôùf ö a¦ú eûRKêcûeu QûZòùe LWÿMþ bêhò ^òcðc bûùa jZýû
Keê[ôùf ö @ù^K eûRKêcûe @ûZàùMû_^ Keò[ôùf Q\àùagùe ö ~ê¡ùe aòRdú
@ùgûK iòõjûi^ @ûùeûjY Kùf ^ûjó ö ùi _âZòmû Kùf ù~_~ðý« cjûeûYúue
_êZâcûù^ RúaòZ [ôùa ùi _~ðý« iòõjûi^ gì^ý ejòa ö Gjò_eò eûR_eòaûeKê
icìùk jZýû Keò ^òeuêg lcZû fûMò \úNð 4 ahð _ùe iòõjûi^ @kuéZ Kùf ö
bd I @ûZuùe _âRûKêk "Rd cjûeûR @ùgûKu Rd' ùNûhYûùe @û^¦òZ ùjùfö
@ùgûK eûRýaûiúuê iêL, gû«ò_ûAñ Kû~ðý KeòaûKê ùNûhYû Kùf ö Zûu eûRZßùe
bd, \êüL I @ûZue iÚû^ ^ûjó ö icÉu cwk Kûc^û Keê[ôùf ö gû«ò I icé¡ò_ûAñ
_û[ð^û Keê[ôùf ö

56 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùZ÷kKêŠùe ^ûaûkòKû
]cð_âûY _ZÜú ù\aúue @wiê]û fûbKeò ùi @^êba Keò[ôùf @^ûiq
geúeùe ]cðúd ùPZ^ûe ißMðúd gòjeY ö ùiVûùe Kûc^ûe Kµ^ ^[ôfû, [ôfû
bûa aòiáZ ]cð]ûeûe gò[ôk ùKûck @ûfòw^a¡Zû ö ùaø¡]cðùe aògßûiú ù\aúu
_ûLùe gògê iêfb ^òeújZû ^òaòWZû Zûuê cêMÛ Keò[ôfû ö @ûgâc Rúa^e iû[ðKZûùe
i«êÁ ù\aú \òaýû bûa^ûùe cMÜ [ôùf ö iûõiûeòK Rúa^e @ûKhðY Zûuê aû§ò
eLô_ûeò^[ôfû ö icâûmú ùjaûe iß_Ü ^[ôfû ö eûRû @«ü_êùe lcZûe aòhcd ùLk
ùLkòaûe fûkiû ^[ôfû ö aòkûicd Rúa^ _âZò aòcêL \òaýû ù\aúue ic_òðZ
Rúa^ùe @ùgûK aû]û iéÁò Keò^[ôùf ö aeõ aòPkòZ aòhû\MâÉ icdùe lcZûe
akd c¤eê cêjìðK _ûAñ Ijeò ~ûA ùi ù\aúue C_ù\g I C¾ @ùaMùe
@ûcôaòiáZ ùjC[ôùf û Mòeòa^ ùaÁòZ @ûgâcùe ùi ^òRKê jRûA ù\C[ôùf ö
ù\aúu _ûLùe ùi ù\Lê[ôùf ùaø¡òK ùPZ^ûe aûOþcd _âKûg-cû^aûcôûe cj^úd
aòKûg ù~CñVò @[ð lcZûe aòba~êq aòkûi cæû^, ckò^, ißMðúd @û^¦ùe \òaý
bûa^ûùe, ùiÜjcd _âKûgùe ö Iü ! Kò iù¹ûj^ ~ûjû @ùgûKuê UûYò@ûYê[ôfû
eûR@«ü_êeúe aòkûi~êq aòbaeê ö cûZû iêb\âûwúu _eò aòkûi aòcLê \òaý bûa^ûùe
aòùbûe \òaýû ù\aú Iü Kò C\ûe ö @^ê_c ö lYùKû_ú PŠûùgûK @ùgûK ù\aúu
C\ûe @^ê_c cj^úd ùiø¦~ðýùe cêMÛ ùjûA[ôùf ö _ûhûY jé\dùe _âûYcd _êfKö
@ùgûK _âgû«, _âi^Ü \òg[ê ôùf , @iò C_ùe @ûiÚû eLô ù\aúue C_ù\g "Rúùa\dû'
Rúa^ _ec]cð, _ûk^ KeòaûKê ~[ûiû¤ ~^ô Keê[ôùf ö @ùgûKu KïeZûe KûjûYúùe
ù\aú [ôùf @aòPkòZ ö KïeZû _ûAñ Zûu @ûLôùe NéYû^[ôfû ö [ôfû ù_âc I KeêYû ö
^òÂêeZû _âZò ùi [ôùf ^òea, ^òaðòKûe ö _aòZâ MùwûùZâú bkò KeêYû I KfýûYe
KkKk QkQk Kùfäûk ]ûeûUòG ö
cû^aúd jé\dùe \dû, lcû I KeêYûe ißMðúd iÝgð ùi C_f²ò Keò[ôùf
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 57
ù\ùaû_cû _^ôú ù\aúuVûùe ö jé\d _eòað^ _aðe _âcêL [ôùf R^^ú bkò
ù\aúö @ZúZùe ùi cêjìð Zûuê cjû^þ Keòù\A[ôfû ö ^òaòW @eYýùe _âûY aòiRð^
_ûAñ C\ýZ fêY×òZû I _eòZýqû ù\aúuê @ûjZ @aiÚûùe ù~_eò C¡ûe Keò[ôùf Zûe
_âbûa _âûYiÝgðú [ôfû ö @ûùeûMý fûb_ùe ù\aúe iû^ܤò fûb Keò ^òRKê ùiøbûMýaû^þ
cù^ Keê[ôùf ùiö ùghùe ù\aúe ic_òðZ iõiûeùe ùi KïeZc cYòhö ù\aú
^òRe @^òzû iùß ùKùZ[e eûR@«ü_êeúKê aêfò ~ûA[ôùfö @aie icdùe @ûgâcùe
@ùgûKu ijòZ ùiÜj_ì‰ð bûaùe Zûue KïeZû iµKðùe Ròmûiû Keò[ôùf ö
ù\aú : _âòdZc ö Kjòaò Kjòaò ùaûfò @ù^K \ò^ ùjfû ZcKê Kjò _ûeò^ò ö
@ùgûK : ùKCñK[û? jé\dbeû K[û gêYòaûKê cêñ Zêc _ûLKê ]ûAñ @ûùi UòKòG
gû«ò_ûAñö lcZûe akd bòZùe cêñ ùKùZ @gû«,@Zé¯ Zêùc @^êba Keê[ôa ù\aúö
ù\aú : cêñ ~ûjû gêYòfò Zûjû KY iZý - ùcû aògßûie aûjûùe...LŠû]ûeVûeê
Zêùc @ûjêeò KùVûe, ^òŸðd I Kïe KûjóKò ?
@ùgûK : ù\aú ö KùVûeZû I KïeZû jó ùcûe elûKaP ö @iò jó ùcûe
ùgh i´k ö bûMý jó ùcûe beiû ö Kðaý _ûLùe KùVûe iZý Kò«ê ^òŸðd ^êùjñö
jé\de \e\ Zêùc jó aêSò_ûeòa ù\aú ö
ù\aú : gêYòfò \êA ^ûaûkòKûuê @ùgûK aéle Wûk bûwò[aô ûeê ZZfû ùZ÷kKêŠùe
@û_Y `òwò ù\A[ôùf ö
@ùgûK : jñ ! ù\aú, Gjû cò[ýû ùjùf aò iZýe iûKûe eì_ ù\A[ôfò cñêö
KùVûeZûe K_U @bò^d ùcûe iêelû _ûAñ @_eòjû~ðý [ôfûö lê², lZûq @ùgûKKê
lcZûPìýZ KeòaûKê ù~Cñcûù^ hW~ªùe fò¯, ùicû^u _ûAñ Gjû GK ^òcðc
C_jûeö ùcûe ùKâû] I KïeZûe _eòYûc iûcû^ý @ùgûK MQe Wûk bûwòaû @_eû]ùe,
icÉuê iZKð Keòù\aûKê CŸòÁ[ôfûö iZý I ^ýûdKê i´kKeò Rúa^Kê _âZò cêjì ðùe
aò_\û_^Ü Keòaû ùcûe ^úZò aòeê¡ö @ûRò ~ûG cñê gû«òùe ^ò\âû ~ûA^ûjó ù\aú! aYe
iòõj bkò _âZò cêjìðùe céZêýe iZKðZû ùcûùZ KakòZ KeòeLôQòö aúee céZêý ùcûe
ùfûWûö Kû_êêeêhe gòKûe ùjùf @ûcôû ùcûe gû«ò _ûAa^òö aôaû _ûAñ Rúa^ I
céZêýe ùLk cñê _òfû\ò^eê ùLkò @ûiòQòö ù\Lô_ûeêQ! ùcûe lZaòlZ geúee @fòbû
\ûM iaêö ùcûe céZêý Kûc^ûKeò ùKùZù~ ùMû_^ hW~ª Zûjûe jòiûa ^ûjóö
^òdZò i¸aZü ^òaKðò ûeö céZýê ùcûe _ec @ûcôúd @Zò[ôö ~òG @ûùi @Pû^K ù`eò~ûG
ùcûùZ ißûMZKeòö ùKCñ cjû^þ Kû~ðý_ûAñ Bgße ùcûùZ aûA eLôQ«ò, cñê aòiàòZ jêGö
PŠûùgûKe ^ûcùe LŠû]ûe C_ùe cñê PûfêQò _âZòUò cêjìðùeö ù\aú, ùcûe ^òŸðdZû
ZêcKê aý[ôZ Keò[ôa iZý, Kò«ê iZýe ùMû_^ _éÂû ZêcKê gêYûAaûKê Gjûjó C_~êq
icdö iZýe iûlò ißdõ Bgßeö iZý iûlûZ bMaû^ö Zêùc cìKiûlú ùcû iZý_ûVeö
58 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
`ûgòLêùe i߉ð icâûUþ
Zêùc eûR@«ü_êeúùe Gjû gêYò[ôa aò^û aò·eùe icâûUþ @ùgûK KûjûKê \Š
\ò@«ò ^ûjó ö G[ô_ûAñ \òù^ eûZòâe aòk´òZ _âjeùe _û…kò_Zê eâ MkòK¦òùe Q\àùagùe
Nìeòaêfê[ôfû ùaùk ^Meaûiúu ^òeû_\ I iê^ò\âû _ûAñ iêelû Kcð·eú ùKùZ iRûM
Zûjû RûYòaû ùcûe CùŸgý [ôfû ö jVûZþ ^ûeú KY×e Kâ¦^ gêYò aòiàòZ ùjfò ö ^ûeú
KY×e Kâ¦^ _êYò eûZâòe aòk´òZ _âjeùe ? ù\Lôfò eûR\eaûee RùY ^ògûiq
iûc« \ßûeù\gùe KeûNûZ KeêQò céZêýe ]cKù\A, \ßûe ùLûfòaûKê ]cK ö iêelû
Kcð·eú ^ò\âûMâÉ ö ^ògûiq iûc« Méj c¤ùe _âùag Keò ^ûeú _âZò akû}ûe C\ýc
Keù«, cñê @aòkù´ jZýû Keò[ôfò ùijò ^ûeúcûõi ùfûbú ^eLû\KKê I ù`eòfû
ùaùk ^ûeú RYK ùcûe @iZKðZû ù~ûMñê ùcûe cêL ù\Lô_ûeò[ôfû ö cñê SW ùaMùe
ù`eò~ûA iêelûKcðúuê jZýû Keò[ôfò, Kðaýùe MêeZe @_eû] _ûAñ ö _e\ò^
eûRibûùe Méjcªúuê ^òùŸðg ù\A[ôfò Gjò jZýûKûŠe KûeY I jZýûKûeúuê _¦e\ò^
c¤ùe ]eûA ^ ù\ùf cêŠKûU ùja ö eûRý iûeû Gjûe Z\« _ûAñ Mê¯Peuê
Méjcªú ^òùŸðg ù\A ^òùR Gjûe Z\« Kû~ðý Z\ûeL Keê[ôùf ö ^Meaûiú ùKjò
Gjû RûYò^[ôùf ö icdiúcû ùgh ùjaû _ìað\ò^ eûZâòe aòk´òZ _âjeùe ißdõ
Méjcªú GKû«ùe _û…kò_êZâe MkòK¦òùe Nìeòaêfê[ôùf iZýe i§û^ _ûAñ ö céZêý
_âZúlûùe _âbûZ Zûuê C_jûi Keê[ôfû ö ùi \éX ^ò½òZ [ôùf, iZýe C\þNûU^
_ûAñö ^òR Rúa^ aò^òcdùe ö bdbúZ ^ûeú eûZâòe @§ûe bòZùe jVûZþ cªúuê
_â\ú_ RkûA AwòZ Keò[ôfû ö Mbúe ù^÷eûgýùe @ûgûe SfK bkò cªú ùi ecYúe
KêUúeùe _û\ ù\A[ôùf cêjìðK _ûAñ ö _âûY bdùe KêY×òZû ecYúKê @bdaûYú
gêYûA cªú cùjû\d @ûgûßi^û ù\A[ôùf iZýe _âKûg _ûAñ ö ecYú iûji aû§ò
[e[e KY×ùe iZý NUYûe a‰ð^û ij Gjò jZýûKûŠùe cjûcjòc icâûU @ùgûK
ißdõ iõ_éq ùaûfò Kjò[ôfû ö @ûgû I @û^¦ùe C{ßk \ògê[ôùf, cªúae ö
_e\ò^ eûR\eaûeùe cñê \éX KY×ùe _·eò[ôfò, cªúae KòQò Lae còkòfû?
Méjcªú M¸úe ùjûA Ce ù\ùf (^câ ùjûA), "iZýe C\þNûU^ ij jZýûKûeúKê
c¤ PòjUÜ Keû~ûAQò ö jZýûKûeúe \Šaò]û^ c¤ iÚeò Keû~ûAQò, eûR]cð @^ê~ûdú'ö
cñê KùVûe KY×ùe Kjò[ôfò, iûlú, _âcûY ij jZýûKûeúKê jûRe Keû@ ö cªú ùijò
@ijûd cjòkûuê aêLðû _ò§ûA @ûYò[ôùf iZý NUYûe iûlý ù\aû _ûAñ ö aêLðû c¤eê
cjòkûe KY×iße gêYò cñê aòiàòZ ùjfò ö cªú iÚòe Pòùe flý Keò[ôùf ö "jZýûKûeú
KòG _·eù«, cjòkûRYK ùcû @ûWKê @wêkò ^òùŸðg Keò icâûU @ùgûK ùaûfò
Kjò[ôùf' ö aò^û aò·eùe @_eû]úKê jZýû Keò[ôaûeê, @ûA^Kê ^òR jûZKê ù^A[ôaûeê,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 59
cªúae aò·e_Zòu eûd @^ê~ûdú, \Šaò]û^ gêYûA[ôùf ö céZêý\Š `ûgòLêùe ö
icMâ R^Zû, eûR\eaûe ɲ, PKòZ ùjûA[ôfû, Gjò eûd _âKûgùe ö cñê ^òùŸðg
ù\fò, cªúae GùZ aòk´ KûjóKò ? cªúae (^Z cÉK ùjûA) ^câZûe ij
Kjò[ôùf, "icâûUþ! icMâ ùcû÷~ðý iûcâûRýe icâûU ! ùi @ûA^þe D¡ßðùe ö @ûA^þe
gûi^ _ûAñ ùi ]^ý' ö ùZYê icâûU @ùgûKu i߉ðcìòðKê `ûgòLêùe SêfûAù\aûKê,
ùi ZZþlYûZþ ^òùŸðg ù\ùf ö céZêý\Š _ûkòZ ùjaûùe cñê ùcû eûRýùe iZý
aò·e, iZý _âKûge iûji I iZýKê i¹û^ ù\A `ûgòLêùe i߉ðcìðò SêfòaûKêê ißúKéZò
ù\A[ôfò I ^òRKê ]^ý cù^ Keò[ôfò ö cñê ùijò cjòkûu iûji I cªúu aò·eùe
cêMÛ ùjûA _êeiÑûe ù\A[ôfò ö iZýe _âKûg, iêelû I ißûbòcû^ _ûAñ iûji ùfûWû ö
gévkòZ ^ýûd gûi^ùe jó ^ûMeòKe iûji I @]ôKûe iêelòZ ejò[ûG ö
ù\aú ! aò^û aò·eùe \êA ^ûaûkòKûue ^ûeKúd \Š _ûAñ Gjò @_eû]ú ...
ùMû_^ iZýe MìX ejiý aêSò_ûeòùf ùcûùZ @_eû]eê cêqò ù\a ö cñê @ûgßÉ ùjaòö
Rúa^ùe ZêcKê ^òaòW bûùa bf_ûG ö Zêceò bf_ûAaûe @ûLôùe @ùgûK ~êM~êM
_ûAñ @_eû]ú ùjûA ejò^~ûC Zû'e ^úea iûlú Zùc ejòa ö ùi[ô_ûAñ KjòaûKê
aû¤ ùjCQò, ~ûjû iZý ùcû @^êbaùe, ùcû @«eùe Zûjû Gùa aò iêelòZ ö
icÉu _ûAñ ùMû_^úd ö
ù\aú ! eûR@«ü_êeúeê ùißzûùe ^òaðûi^ ù^A Zùc _aòZâ Rúa^ KûUêQ,
a^_aðZùe ö @[P cñê _âZòcêjìðùe KKòZ @ûZuòZ Rúa^ KûUêQò ö cñê G~ûGñ
aôejòQò Gjû jó aòiàd ö ùi\ò^e NUYû ùcûe i\ý cù^_WêQò ö iZý NUYûakú
Kjòaû _ìaðeê cñê Zêc c^ùe iù¦j \ìe _ûAñ ùKùZK K[û KjêQò ö c^ù\A gêY ö
"eûR C\ýû^ùe ùKjò ^Meaûiú _âùag ^òùh] ö Gjû c¤ùe eûR_eòaûee
i«û^i«Zòcûù^ [ôaû ^ò½òZ ö eûR_eòaûee \êA ^ûaûkòKûKê ùcûe _âòd @ùgûK
aéle Wûk bûwòaûe @_eû]ùe CZþlò¯ ùjûA icÉu @ùMûPeùe céZ, Rúa« aû
@ûjZ KkòKûKê C¯ ùZ÷kKêŠùe `òwòaû @i¸a ö ^òŸðdZû ^êùjñ jé\djú^Zû,
aòb› aaðeZû' ö ùZùa Zêc c^ùe _âgÜ CVê[ôa, KòG ùijò ùKûck KkòKû [ôùf I
_âKéZùe K'Y NUò[ôfû ?
ù\aú! ùi\ò^ gúZ iKûk KêjêWò ùNeû _eòùagùe cñê C\ýû^ùe aêfò
ù\ùL Z \êA ^ûaûkòKû @ùgûK aéle Wûk ij `êf Wûfû ]eò Zùk _WòQ«ò céZ
@aiÚûùe ö ùi \êùjñ cûkòe \êA Sò@ [ôùf ö céZ @aiÚûùe ùicû^uê @ûaòÃûe Keò,
aý[ôZ ùjûA[ôfò ö _ìaðcêjìðùe ùcûe _âòd @ùgûK aéle Wûk bûwò _Wò[ôaû ù\Lô
ùKâû]ùe CZþlò¯ ùjfûbkò ö Gjò @aiÚûùe K'Y Keòaò cêñ iÚòe Keò_ûeò^[ôfò ö ùcû
aòe¡ê ùe jZýû hW~ªe ùgh ù~còZò ^ûjó ö ùcû Rúa^ ijòZ céZýê ù~còZò icZûkùe
60 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Zûk ù\A PûfòQò ö aò^ò\â eR^ú I _âûY^ûge bd @ûguûùe Zêce _âòd @_eû]ú
@ùgûKe cêŠùe \êaðê¡ò Kò iêaê¡ò RêUòfû ùcû aòeê¡ùe hW~ªùe fò¯ [ôaû aýqòuê
Kïe C_jûe ù\aû_ûAñ ö jVûZþ céZ ga \êAUòKê CVûA lò_â MZòùe K_U ùKâû]ùe
C¯ ùZ÷kKêŠùe ^òlò¯ Keò jiê[ôfò ùjû ùjû ùjA ö Kâìe K_U ji ö icÉu
@flýùe Gjû NUò[ôfûö Gjû ù\Lô eûR_eòaûeVûeê ^Meaûiúu c¤ùe R^ea
aýû_òMfû a^ûMÜò bkòö ùcû aòeê¡ùe hW~ªùe fò¯ aýqòu _ûAñ bd I @ûZue
búhY R^ea I Zû'e KïeZc _eòYZò @ùgûK aéle Wûk bûwòaûe iûcû^ý @_eû]
_ûAñ ö cñê ^úea I ^òòaðòKûe [ôfò ö _ùe cûkòKê GKû«ùe ùbUò @ûgßûi^û ù\A[ôfò ö
i߉ðcê\âû ij \êA_êZâuê ù^A @ûgßÉ ùjaûKê I \êüL bêfò~òaûKêö Kò«ê iZýKê cñê ùMû_^
eLô[ôfò ùcûe iêelû akdKê @ûjêeò ùMû_^úd, @Mcý, Kïe I KùVûe KeòaûKêö
ù\aú ! ZêcVûeê @ûRò~ûGñ gû«ò I _âúZò cûMò @ûiòQò ö @ûRò Gjò @_eû]ú cûMêQò
ZêcVûeê, ^ýûd I ^câZû aò^câùjûA ö ùi ^òeúj, ^òhÝû_ aûkòKû\ßdu @Kûk
céZêýùe jé\d ùcûe [eòCVêQò, KeêYû I \dûùe ö Kò @_eû] Keò[ôùf ùicû^ ?
`êUòaû @ûMeê Seò_Wòùf cjûKûk ùKûkùe ö @[P Zêce Gjò @_eû]ú Gùa aò
aôejòQò ùMû_^ ~ªYûùe QU_UùjûA iZýKê Pû_ò eLô ö ù\aúu @ûLô @gî iRk
ùjûA CVòfû @ùgûKu @ûLôùe iZýe @gî]ûeû ù\Lô ö ù\aú Kû¦òCVò Kê‹ûA ]eò[ôùf
_âòdZcuê ö ^òaòW bûaùe ùaûK _ùe ùaûK ù\A Kjê[ôùf, "@_eû]ú Kjò cñê
@_eû]ú Zêc _ûLùe ö ùcûùZ lcû Keò\@ò _âòdZc' ö \êAUû jé\d @gî I @^êKµûùe
@^êeûMcd ùjûACVò[f ô û, ù_âc I KeêYûe còk^ ùiâûZ bkò _ìZ, _aòZâ, `fMêcd ö
_âûYcd _êfKùe @_ìað \ògê[ôùf \êA _âYdú ~êMk ö @É iì~ðýe @ûbûùe Hgß~ðýcd
\ògê[ôfû _é[ôaú I @ûKûg ö _âKéZòe KeêYûcd _âKûg ö aòjwc \k CWò~ûC[ôùf ^úk
MM^ùe ö icMâ _eòùag \dû I KeêYûùe @û^¦cMÜ ö @^^ý ö @û^¦ùe eûZâò
~û_^ Keò @ùgûK iKûùk ù`eò@ûiò[ôùf eûR_âûiû\Kê, _âi^Ü Pòùe ö iZýKê
_âKûg Keò _êfKòZ @ûcôû Zûue Cfäiò CVê[ôfû ö
eûR_âûiû\ùe ùKûkûjk cêLeòZ _eòùag ö icâûUþu @ûMc^Kê ißûMZ RYûC[ôùf
cªú _eòh\ I ibû i\þMY ö eûRýe Lae I C^Üd^ Kû~ðý icúlû Keò cjûeûRþ
iù«ûh _âKûg Kùf ö KkòwKê QûWò \ûlòYûZýe eûRý I Ce_ìaûð k ùcû÷~ðý iûcâûRýbêq
KeòaûKê cªYû Kùf ö G[ô_ûAñ Kkòw ij iêiµKð eLôaû @_eòjû~ðý ùaûfò cjûcªú
_eûcgð ù\ùf ö ùcû÷~ðý iûcâûRýe iúcûaé¡ò Kkòw _âZò ùKû÷Yiò aò_\e KûeY ^êùjñ
aû Kkòwe gâúaé¡ò I aòù\gùe iûcâûRý _ûAñ cM] Bhðû^ßòZ ^êùjñ ö Gjò ]ûeYû
Kkòwe eûR\ìZKê ù\aûKê Kjò @ùgûK _âÉûaKê ißúKéZò ù\ùf ö Ce_ìaðûkùe
@ùgûK ißdõ ùi÷^ý _eòPûk^û Keò iû`fý fûb Kùf ö @ùgûKu ~ê¡ _eòPûk^û I
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 61
eYùKû÷gk ^òKUùe gZî_l _eûRòZ ùjùf ö iê\ìe \lòYe ùPk, ùPûkcû^uê
QûWòù\ùf \lòYûað ùcû÷~ðý iûcâûRýbêq ùjfû ö iòõjkij cM]e Rk_[ùe aûYòRý
aé¡ò _ûAfû ö @ùgûK I ù\aúue _êZâ cùj¦â, K^ýû iõNcòZâû iòõjkùe ùaû÷¡]cð
_â·eKeò ùiVûùe eûR_eòaûee _âòdbûR^ ùjùf ö Gjû\ßûeû cM] I iòõjke
iµKð \éXúbìZ ùjfû ö iòõjkùe aûYòRý_[ ij ù^û÷aje ^òcðûY KeûMfûö Kkòwij
a§êZß_ì‰ð iµKð ù~ûMñê cM]e aûYòRý Kûeaûe iêelòZ [ôfû ö
eûRý Rd _ùe @ùgûK Käû« @^êba ùKf ö aòRde _að _ûkòaûKê eûRýùe
C^ÜZò _âZò cªúuê \ûdòZß ù\A aòkûiaýi^ùe aêWò ejòùf ö c\, cûõi I cû›~ðýùe
@ûMâj _âKûg Kùf ö cjû_û…eûYú @i§òcòZûâu @^òzû iùß icâûU GK aòkûi _âûiû\
_âZòÂû Kùf ö @ùgûKu ^òùŸðgùe 500 i\ý ù~û÷a^_âû¯ iê¦eú Kòùgûeúcû^uê
Mê¯Peu \ßûeû @_jeY Keû~ûA Gjò ùK¦âùe ^éZý MúZe gòlû ij KûcKkûe gòlû
\ò@ûMfûö G[ô_ûAñ MâúKþ ù\geê c¤ iê¦eú ecYúcû^uê I iê¦e MúZ MûC[ôaû
aûkòKûcû^uê @YûMfûö MâúKþ ù\geê ajêcfì ý iìlàaÈ, KûP\âaý, @Ze I iêeû @ûc\û^ú
KeûMfûö
aòkûi _âûiû\
aòkûi _âûiû\Kê icâûUu c^cêZûaK @Zúa ecYúd Keò MXû~ûA[ôfû ö
ùK¦âùe c¤ùe _êÃeYú, iÜû^ûMûe, eûRC\ýû^, RkC› ^òKUùe ^éZýMúZ _ûAñ
_âgÉ _âûiû\ [ôfû ö ecYúcû^u ejòaû I ^éZýMúZ gòLôaû Méj ^òKUùe [ôfû ö ùijò
_âûiû\Kê ew I Zìkúùe ^ì@û ^ì@û eì_ \ò@û~ûA[ôfû ö aòbacd, aòkûicd _âûiû\e
_âZòUò ùKûY-@^êùKûY @^ê_c \ògê[ôfû ö ùKûYcû^uùe cûaðfe cò[ê^cMÜ ^ðKú,
@_þieû, @¡ð^MÜ ^ûeúe aòbò^Ü bwúe _ââZòcû eLû~ûA[ôfû ö ajêcìfý KûPe \_ðYùe
_âûiû\e @bý«e Sfiò CVê[ôfû ^MÜ PòZâ I cò[ê^cMÜ cìòðe còk^cê\âûùe ö @Zò
@ûW´e_ì‰ð Hgß~ðýcd @«ü_êe ö iêaûicd @Zee bêeêbêeê iêM§ùe ùiû÷ebû^ßòZ
eûR_âûiû\ `êU«û `êfe _ûLêWû bkò cêKêkû fûaYýe ùcLkûbkò , fûaYýcdúe ^MÜ
^òùUûk cûõik ù\je \égý bkòö Pc}ûe ùi \égý, ùi ùeûcû, ù~û÷a^e,
còk^eö Kkû KÌ^ûe KkûcôK _âKûgùe Kc^úd Kûcò^ú I Kû^e a‰ðcd
aòkûiùlZâ aûÉaZûe eì_ ù^A[ôfû ö \ßûeù\gùe jûZú\û«e KûeêKû~ðý ö Kû^Úùe
céM gòwe ùgûbû, ùZ÷k PòZâe ^MÜ \égýKû«ò @Zúa @ûKhðYúd ö aýd ajêk Gjò
_âûiû\ _ûfUò [ôfû Kûc^ûe ùK÷kûi, aûi^ûe ùa÷KêY× ö Kle c¤bûMùe ùKûck
g~ýûùe ajêcìfý iòõjûi^ I gd^Kl ö gd^ Kle aûZûd^ ù\A @^« @ûKûge
62 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
^úkòcû, ZûeûôZ @ûKûge Z¦âû aòRWòZ ùeûcû, ùRýûœûiÜûZ P¦âcûe P_k fûaYý
ùagþ C_ùbûMý ö C\ýû^ c¤ùe céMcû^ue aòjûe I cdìe cdìeúcû^ue Q¦a¡
^éZý cù^ûcêMÛKe ö eûRjõiúe RkKâúWû I Rk aòjûee @^ê_c \égýeûRò ùagþ
C_ùbûMý ö cù^ûec, c^Qê@ûñ ö
iì~ýð ûÉe @ÉeûMùe _âKéZeò aòùfûk eì_ùgûbû icâûUu @ûLôùe @ûa¡ ùZ÷kPòZâ
bkò @ûuò ùjûA~ûC[ôfû ö C_ùbûMe cêMÛ cû\KZûùe ciMêf icâûU @ùgûK, c\òeû
_û^ùe aòùbûe ö i§ýû ^Añ @ûiê[ôfû, @iêcûeú iß_Ü I KÌ^ûùe, eì_aZúe ewùaûkû
@ûiq @ûLôùe , eì_iúu MjYùe A¦â]^êe ew aêYò aêYò, _eúeûAReê _âòd _é[ôaúKê
_âòdZce _âZúlòZ jé\d ^úkdKê ö i§ýûe ißûMZ C›a ij ^éZý MúZe @ûieùe
@ûùcû\òZ cM]e ^òhò¡ ^òkd ^éZýeZû ^ûdòKû ^MÜ ^úk_\àû ö eì_aZú ^ûeú,
^ûeúe ^ì_êe, @ûiq icâûU @Yûd _âKéZò ö
iaêVò Hgß~ðý I _âûPê~ðýe _ì‰ðcd ißûle ö aòbacd aòkûi aòkûiòZûe ^ì_êe
^òKßYùe, ew @]eùe, Ké¾ùaYúùe , aðêk aùlûRùe ö `êU«û `êfe ùgûbû
c^ùfûbû ö ißMðe ^¦^Kû^^ ùi C\ýû^ ö Ké¾cd Kûc^û, aûiÜûcd aûi^ûùe
@ûùcû\òZ @«ü_êeú ö @eêYeûM @]e ùeûcûôZ _âúZò aòùbûe ö Pòe ai«e Pòe«^
_âKûg ö P_k ù~û÷a^e PkPk _âKûg iaêVò @û^¦ Czßûi ö CzßiòZ eûRjõiúe
cò[ê^cMÜ RkKâúWû ö _é[aô úe aûjêa§^úùe @ûfòw^a¡ @Éiì~ðýe @ûcôic_ðY @^ê_c,
@^^ý ö i§ýû ^Añ @ûiê[ôfû ö ^úeaò @ûiê[ôfû ^Mee ùKûkûjk ö cé\êc¦ _a^ùe
eûRC\ýû^e cêKêkû cêjìðiaê ùLkò aêfê[ôfû fûaYýaZúe ùa_[ê @waûiùe,
aâúWû^Zûe a]êfò Pûfòùe ùaMcZú ^\úe fjeú ùZûkò[ôfû cé\êc¦ iÜòMÛ gòjeY
ù\jùe, c^ùe ö G ùRýû›ûiÜûZ eR^ú, ZûeûôZ @ûKûg, Zé¯ Rk]ûeû ö cZê@ûfû
c]êcd c^ MbðaZú ùcN bkò M\ýcd, ùMû_^úd ö fê² ùfûb^úd iûMee ^úkòcû
bkò iìù~ðýû\de fûfòcû bkò C›acd C›acêLe, c]ê c¦ûKò^ú, c]êQ¦û, ^kò^ú
cû]êeú ö _âûYe @ûùaMùe C¾ @^êeûMcd _âYdò^úe _û\Vê _YZ ö i\ý ù~û÷a^e
`êf ö cêKêkû cûõie `êf ö cêLeòZ cûUòVê @ûKûg ö iù¹ûjòZ i§ýûe _âKûg ö
icâûUu @ûMc^Kê gêùbzû RYûA ißûMZ iwúZ MûC[ôùf @MYòZ iê¦eúMY ö
^éZýeZû ^ì_êee Zûùk Zûùk _â\ú_ iaê Rkê[ôfû, \êMÛ @ûeq Ke_fäaùe ö ^éZý
iwúZe cêMÛ icûùeûjùe iêeûiq icâûU jRò~ûC[ôùf @¡ð^MÜ ^ðKúe @ûLôùe,
IVùe, @^ûaéZ É^ ~êMkùe ö cûõi `êfe cjKùe cêjìðK c¤ùe @û\òc ùjûA
CVê[ôùf c\c @ùgûK ö iêeû_û^ùe @ûiq ùjûA iê¦eúcû^ue @¡ð^MÜ, ^MÜ
@wfZûùe ^òùLûR ùjûA ~ûA[ôùf ^ûeúcûõie @_ìað @ûKhðYùe ö _êhcÝ ŠòZ iêùKûck
g~ýûùe, bêeêbêeê @Zee iêM§ùe ö iêeû_ûZâ bkò c^ beò C_ùbûM Keê[ôùf
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 63
^éZýeZû iê¦eúcû^ue iêi{òZ iêVûc @wfZòKûKê ö cù^ûecûu ùckùe RkKâúWûVûeê
eZòKâúWû ~ûG @ùgûK @û^¦e _að _ûkê[ôùf _âúZò aòùbûe ùjûA ö eûZâòe aòk´òZ
_âjeùe ùi ù`eê[ôùf eûR@«ü_êeúKê jòZûjòZ mû^ jeûA ö
cjûeûYú @i§òcòZâûu @ûLôùe ^úea @gî ö ùi @ijûdû ö @iÚòe ö Rúa^e
iKk _âû¯ò c¤ùe ùi @i«êÁ ùjûA Rkê[ôùf Rúa« RêAùe ö cjûeûR Kò_eò
ù`eòùa ^òRe Cù_lòZ aûjêa§^úKê! jé\d iõfMÜ ùjûA iûCñUê[ôùa Zûue @fò@k
@aêSû c^Kê ~òG CaêUêaê ùjCQ«ò iêeû I iê¦eúcû^u ^ògûùe, ^ògú[ùe ö ùi \ò^
K'Y @ûC @ûiòa^ò ? Gjò Pòò«ûùe cjûeûYú aòPkòZ ö icâûUuê aêSûAaûKê ~ûA ùi
aý[ð ùjûAQ«ò ö iaê C\ýc Zûue aò`k ùjûAQò ö ^û @ûC ijòùja^ûjó aòej
Rßûkû, Cù_lòZ aòùz\ ~ªYû ö aòkûi _âûiû\e iê¦eú Z^ßú, iêeûiòqû ZeêYúcû^uê
Rûkòù_ûWò ]ßõi ^ Kùf @ûC elû^ûjó ö ^òRe @aùjkòZ ù\j bkò, c^ bkò cM]
iûcâûRýe @aiÚû @Yûd ùjûA_WòfûYò ö aûjý gZî I hW~ªKûeú icâûUu \êaðkZû I
@ûiqòe iêù~ûM ù^A iûcâûRýKê LŠ aòLŠ Keòù\ùa ö eûRýe icÉ \ûdòZß ZêfûAaûKê
_WêQò Zûuê ö aògâûc ^ûjó, gû«ò ^ûjó ö ^ûeúc^ Zûue aêSê^ûjû«ò icâûU ö ùKùZ\ò^
i¸ûkòùa ùi cM]e gûi^ \ûdòZß ? iûcâûRýe ißû[ð I iêelû \éÁòeê icâûUuê aòkûi
_âûiû\eê ù`eûA @ûYòaûe Mêeê\ûdòZß Zûue ö ù\ge ißû[ð_ûAñ ùi ^òRKê Cù_lû
Keò_ûe«ò Kò«ê iûcâûRýKê ^êùjñ, icâûU @ùgûKuê ^êùjñ ö @ùgûKu Pò«ûùe cjûeûYú
aý[ôZ I aòaâZ ö cù^cù^ C_ûd Pò«û Keê[ôùf ùi ù~ ùKû÷Yiò cùZ icâûUu
c^Kê ecYúcû^u _âZò iù¦jû_^Ü Keò_ûeòùf, ùicûù^ PeòZâjú^û ùaûfò jé\ùaû]
KeûA_ûeòùf, ùicû^uê ]ßõi KeûAaûKê cêjìð UòG fûMòa^ûjó ö
aòkûi _âûiû\ùe eûRýeê aQû aQû _ûgZ iê¦eú ecYúcû^uê eLû~ûA
ùicû^uê \òaý ùbûR^ ij cìfýaû^ @kuûe, @ûiaûa_Zâ \ò@û~ûA[ôfû ö ^éZýMúZ,
iwúZ gòlû \ò@û~ûA icâûUu _ûAñ C_~êq Keû~ûC[ôfû ö iaê\ò^ eûZâòùe icÉuê
ù\j\û^ Keòaû icâûUu _ûAñ i¸a ^ [ôfû ö @Zé¯ ZeêYúcûù^ còk^ @ûgûùe
aýûKêk [ôùf ö eûR]û^úe ùKùZK aògòÁ iûc«u _êZâ icÉu @ùMûPeùe ^ûeú
RMê@ûkúuê Cù}ûPù\A GKû«ùe ùicû^uê C_ùbûM Keê[ôùf ö Gjòbkò ù\j\û^e
_að Pûfò[ôfû icâûUu @ùMûPeùe ö
MòeòKe \Šgûkû
ùcû÷~ðý iûcâûRýe iêelû \éÁòeê eûRýùe gû«ò gévkû _ûAñ @ùgûK GK \Šgûkû
^òcðûY Keò[ôùf eûR]û^ú _û…kò_êZâe @^Zò \ìeùe ö Gjûe _eòPûk^û _ûAñ cjûeûR
64 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
MòeòKKê ^ò~êqò ù\A[ôùf ~òG ^òÂêeZû I aaðeZûe iúcû U_ò ~ûA[ôfû, icâûUu
^òùŸðg cûùZâ ^òRe ^òùŸðûh, ^òeúj _òZûcûZûu cêŠKûUò ö eûR@ûmû ^òKUùe iaê
Zêz ùi cYò[ôfû ö Kðaý _ûLùe ùiÜj, ccZûe iÚû^ ^ûjó GK[û aêSò[ôùf PŠûk
MòeòKö \Šgûkûe cêLý [ôùf ùiö \Šgûkûe \gUò Méj [ôfû ö ùQûU ùQûU @_eû]úuê
Qêôùe ù`ûWò ^ò~ðýûZ^û \ò@û~ûC[ôfû, ùaZâûNûZ ùjC[ôfû, aW aW @_eû] ~[û
aòù\âûj, ^ejZýû, ^ûeú ]hðY _ûAñ ^òÂêe céZêý\Š \ò@û~ûC[ôfûö Rk«û @MÜòKêŠ,
ùZ÷kKêŠùe `òwû ~ûC[ôfû ö Mec ùfû÷j gûakùe bêhò \ò@û~ûC[ôfû ö jûZú _û\Zùk
Pû_ò \ò@û~ûC[ôfûö Mê¯Pe aéò _ûAñ gìkò \Še RN^ý aýaiÚû [ôfûö ùPûeú _ûAñ jÉ
ùQ\^ Keû~ûC[ôfûö \Šûù\g _ûk^ùe @û^¦òZ ùjC[ôfû, _ûhŠ MòeòKö
Gjò_eò bdue \Šûù\gKê Kû~ðýKûeú Keòaûùe MòeòK [ôfû iò¡jÉ ö cYòh
ù\j]ûeú eûli ö Zû'e ^ûñ gêYòùf \ŠgûkûKê ~òaû _ìaðeê @ù^K céZýê aeY Keê[ôùfö
MòeòKe akòÂ a_ê, ùcûUû ^òg, ùKûhcêq LWMþ, Kkû ù_ûhûK ù\Lô @ù^K @_eû]ú
bd, @ûZuùe _âûY jeûC[ôùf ö MòeòK \Šûù\g _ûk^ Keòaûùe ^òÂêeZûe iúcû
U_ò ~ûC[ôfûö cYòhe ceYû«K KÁ I aòb› ~ªYû ù\Lô ùi @ûcôiù«ûh fûb
Keêþ[ôfû ö ~òG [ùe \ŠgûkûKê ~ûC[ôfû ùi RûYò[ôfû ~c_êeeê ù`eò @ûiòaû @i¸aö
[ùe Kkòwe \ùk ùR÷^ i^Üýûiú cM] _eòbâcY Keê[ôùf ö gû«ò I @jòõiûe
@còd aûYú _âPûe KeòaûKê ö cM]e iêelû Kcðúcûù^ jVûZþ ùicû^uê Mòe` Kùf
I Mê¯Pe aéòe cò[ýû @bòù~ûM Kùf ö MòeKò e \Šgûkûùe ùicû^uê ^òÂeê ^ò~ðýûZ^û
\ò@ûMfû ö eûR\eaûeùe ùicûù^ Kjòùf, ùR÷^ue @jòõiûe aûðû _â·e KeòaûKê
@ûù¸cûù^ cM] @ûiòQê ö @ûcKê cò[ýû Mê¯Pe aéò @_eû]ùe \ŠòZ Keû~ûCQò ö
@ûcKê C¡ûe Ke«ê cYòcû ö @ùgûKu \dûð jé\d cû^aZûe iݦ^ùe ^òKßYòZ
ùjûACVòfû ö ùicû^uê Zêe« cêqò ù\aûKê cjûcjòc icâûU ^òùŸðg ù\ùf ö
@ùgûKu C\ûeZûe bìdiú _âgõiû Keê[ôùf i^Üýûiúcûù^ ö
R^_\ùe ~ûZâû Kfûùaùk i^ÜýûiúMY Mê¯ùe aêSò[ôùf aòkûi _âûiû\e
@aiÚZò ò iµKðùe ö Kkòwe 20 RY @_jéZû iê¦eúcû^uê Vûa Keòaû [ôfû ùicû^ue
cêLý CùŸgý ö ùicû^u CùŸgý aý[ð ùjûA[ôfû ö ùicûù^ Kkòw ù`eò[ôùf ö
Kkòwe cjûeûR \ùk aYòKu c¤ùe Mê¯Pe _VûAaûKê iÚòe Kùf ö

Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 65

eûRùbûM
\úNð\ò^ _ùe aòù\âûj \c^ iûeò @ùgûK @ûcôZé¯ò fûb Keò[ôùf, icÉ
bûAcû^uê ^òŸðdbûùa jZýûKeò ö KK cêq eûRiòõjûi^ùe aiò iêL icé¡ò I
iù¸ûM iß_Üùe aòùbûe ö gòKûe _ûAñ N^ Rwfùe _âùag Keòaû I lê]ûð aûN I
\iêýcû^u ijòZ fùXA Keòaûe \égý C_ùbûM Keòaû, PùXA fùXAe \égý,
a^_aðZe ùgûbû, ^\ú C_ZýKûe iêecý \égýeûRò Zûuê cêMÛ Keê[ôfû ö _âgû«
Pòùe _âZò\ò^ iKûùk iìù~ðýû\d _ùe @¡ð^MÜ iê¦eúcûù^ @ùgûKuê iêM§~êq
ùZ÷k fMûA icMâ geúeùe cûfòi Keê[ôùf ö eì_aZúcû^ue ù\j cŠk @Zúa
@ûKhðYúd ö fê² ùfûb^úd \ògê[ôfû ùMû_^úd @w ùiøÂa ö @ùgûK CZþ`êfäòZ
Pòùe C_ùbûM Keê[ôùf @^ìXû ZeêYú cû^ue @^ûaéZ @ada, f{û^Z cêLùe
_ì‰ðcúe P¦âcŠk I @ûLôùe _âúZòiÜûZûe jé\d iaðiß @ûùa\^, IVùe @^ûjZ @RYû
iwúZe @_ìað ùeûcû, QûZòùe K\´ `êfe ùfûb^úd fûaYý, Cêeû ù~û÷a^e
PkPk _âKûg, KUúùe KUûlùe ö Kûc^ûe Ké¾PìWû `òUò`òUò _Wê[ôfû Pì‰ð Kê«keê
Pì^û Pì^û ùRýûœû bkò ö PìZ_fäae cêKêk cjK bkò ùLkòaêfê[ôfû ù~û÷a^e RjÜ
_âúZò_‰ûðe Z^êùe Zê^afäeúe @_j AfûKûùe ö ùZ÷k cûkòi _ùe iê¦eúcû^u
ijòZ RkKâúWûùe @û^¦ C^à [ôùf @ùgûK ö RkKâúWûùe eZòKâúWûe eweiùe
icùÉ CZþ`êfäòZ ö CyûUòZ c^, C›acêLe cûUòeê @ûKûg ö @^ê_c @û^¦ùe
@ûcôaòùbûe iê¦eúùckùe @ùgûK ö
iÜû^û\ò _að ùghùe \òaý ùbûR^ùe Zé¯ @ù«aûiú ö @ùgûK eûRKû~ðý
cjûcªú I ^aûMZû cjûeûYú @i§òcòZâûuê ù\A ^ò½òZ ö iêeûiòq _âûY Zûue ùiø¦~ðý
i¸ûeùe _âúZ, _êfKòZ ö \ò^eûZò ùi c{ò ejò[ôùf c\, cûõi, iù¸ûM géwûeùe ö
@û\òc @û^¦ùe ùi Czêkò CVê[ôùf icê\â bkò ùakûbìAñe i߉òðc ùakûùe ö ^úk
fjeú _eò ùi iûCñUò ù^C[ôùf gûcêKûKê, Zû' jé\de iòZ iµ\Kê, gûcêKû bòZùe
66 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iûAZû cêqûKê ö cùjû\]ô bkò eZòcMÜ c^ Zûue c]êcd ùPZ^ûùe ^òcMÜ; ^ûeú
bkò, ^òcÜMû bkò, ^ûeòùKk bkò ö @¡ð ^ûeúgße bkò, EZê_‰ðûe ew bkò, iR
iKûke i\ý iaêRòcû bkò, Hgú~êq @iúcûe iÝgð bk,ò iaêKòQò ^òc{òZ iZýcþ
gòacþ iê¦ecþ iûùe, ißefò_òùe ö aiê§eûe aòba aòkûiùe ö aòkûiòZûe a‰ðûXý
ùagùe, ^òLêY ^MÜ ùiø¦~ðýe ^úea _âKûgùe, cò[ê^cMÜ ^ðKú ^ûdòKûe fûR^úk
@ûLòùe @ûdZ @]eùe, aêðk É^ cŠkùe ö bêeêbêe @Zee iêM§ùe aûiÜûcd
@«ü_êe ö Kû^Úùe @¡ð^MÜ iê¦eúe aòbò^Ü cê\âû I bwúcûe ùZ÷kPòZâ Lêaþ @ûKhðYúdö
ùKCñVò cò[ê^cMÜ ceûk ~êMke RkKâúWû, ùKCñVò ~êMk cìòðe ùghjú^ _âKûg
A¦â]^êe ew bkò a‰ðûXý a‰ðòk ö aòba I aòkûiòZûe @_ìað aòkûiùe @aòKÌ^úd
@«ü_êeú ö Kû^Úe [ûKùe _â\ú_e ùgûbû, Pûeò@ûùW PûeêPòZâ_… eZòK^ýûe,
ù\aK^ýûe, aòejú ~la]ìe ö @¡ð^MÜ ^ûeúe ^òùUûk cûõik É^ ~êMk, N^Ké¾
KUûl, bûeò bûeò bìâfZû, Pì‰ðKê«kùe Ké¾N^e bâc, KUúùe Ké¾PêWûe Kû«ò,
ùMû_^úd @waûiùe iìlàaÈe ißz@ûaeY, aW aW \_ðYùe _âZòa´ò Zò ^MÜ ùiø¦~ðýe
aòek \égýiaê ö @û\òce ißgð fûMò @\cý @bòkûh, @ùgûKuê UûYò ù^A[ôfû ^ûeú
iaðiß ^ðKú _ûLKê, Kûc^û iaðiß ^òhò¡ ^òkdKê ù~CñVò ùi @ûcôaòiáZ ùjC[ôùf
cûõi`êfe cjKùe, c\òeûùe, c]êbeû ù~øa^ùe ö aòkûiòZûe akdùe bCñeò
_eò Nìeò aêfê[ôùf ö bâce _eò ùLkòaêfê[ôùf ^ûdòKûVê ^ðKú ~ûG ö eì_aZúVûeê
ewaZú ~ûG ö _û\Vê _YZ iaêVò ù~øa^e Qû_ ö _âúZòiÜòMÛ _âûYe ißûle ö icde
iûjû^ûAùe jRò~òaûKê aýûKêk, còk^e Rßûkûùe, KÌ^ûùe, KUûlùe ö
Rúa^Kê C_ùbûM Keòaûùe, ùi ^òRKê ^òùdûRòZ Keò[ôùf fûaYýcdúe
ùfûb^úd, fê² géwûeùeö @ûcôjeû ùjC[ôùf ^ðKúe aûjê a§^úùe, ^ì_êe
^òKßYùeö eYKæû« _âûY Zûue Zé¯ ùjûA[ôfû Pò aòù^û\^ùe,Hgú _âûPê~ðýùe
aòba aòkûiùeö fûaYýaZúe fê² ùfûb^úd cêLcŠkùe, N^Ké¾ Pì‰ð Kê«kùe,
Ké¾ KUûl, Ké¾cd Kûc^ûùeö i\ý ù~øa^e `êf, _ûLêWû ùcfê[ôfû ^úùkû_ôk
bkò iìlà @waûi Zùkö iêVûc @w ùiøÂaùe P¦âKû«òe PyðòZ eì_Kû«ò SUKê[ôfû
\êMÛ @kZûe ù`^úk fûaYýùeö eì_ûù^ßhú @ùgûKu @ûLôùe ^ûeú iêfb ù~øa^,
ùiø¦~ðýe iê]û _ieû bkò Kûaýcd Kc^údö Zûue KkûcôK ùPZ^ûùe Kûaýcd
_é[ôaú Kûaýcd _âKéZòö ù~øa^e Chà gòjeY, iÜûdêùe, iÜûdêùe @û\òc @bòkûh ,
aòkûiòZûe eì_ aòbaùe eicd eiN^, ei~êq, eiiòq ö _ûgZ iê¦eú ZeêYúue
C¡Z ù\j cŠk, iòõjKUúe Kc^údZû Zûuê cêMÛ Keò[ôfû ö ùi aêWò ejò[ôùf
iêeûùe, iê¦eúe @^ûaé ù\j afäeúùe, \òaý @û^¦ùe, ù\j còk^e @^êbaùe,
@^ê_c eì_ fûaYýùeö _âZò\ò^ iê¦eúcûù^ iÜû^ _ìaðeê icâûUu iaðûw geúeùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 67
iêM§òZ ùZ÷k cŸð^ Keê[ôùfö Mûù]ûA ù\C[ôùf bòRûbòRû Z^êafäeúùe bêeêbêeê
iêM§ùeö bûicû^ gêbâ eRZ ciéY cûaðf ùcNbkò ùaûkò ùjC[ôùf @ùgûKu
iêVûc @wfZòKûùeö @eYý c¤ùe iê¦eúcû^u ijòZ _âKéZòeûYúe ùiû¦~ðý i¸ûe
ù\Lô cêMÛ ùjC[ôùf, Zé¯ ùjC[ôùf, @ûcôjeû ùjC[ôùf, @ûcôaòiáZ ùjC[ôùfö
\ò^iaê KUê[ôfû ^ûeúcûõie cjKùe, cûõi`êfe iêhcûùe, c\òeûùe, còk^cêLe
ùPZ^ûùeö
cjûeûYú @i§òcòZâûue aòaûje @Ì\ò^ c¤ùe ùi jeûA[ôùf ißûcú iêjûMKê,
ùiÜjiòq iêL iû^Üò¤Kê ö Cù_lòZ ù\jc^e ^òhò¡ ~ªYûe C_gc _ûAñ cjûeûRûu
icd^ûjó ö i\ý ù~øa^ùe Cù_lòZ _âûY Zûue `ûUò_Wê[ôfû \êüLùe, ^úeaùe
ù^÷eûgýùe ö _ûgZ ecYúcû^u ^òKUùe ^ò¹RòZ cjûeûR ö aòaûje Q@cûi
aòZòfû _ùe c¤ aòkûi _âûiû\eê ù`eò@ûiòaûKê cjûeûR aòZþÆéj ö aòkûi c¤ùe ùi
aêWòejòQ«ò ö Kò_eò aêSòùa ^ûeúc^e còk^ @ûKêk aýûKêk ùa\^ûKê ? @LŠ
ù~øa^e @]ôKûeú ùjûA c¤ cjûeûYú Rkòù_ûWò ~ûC[ôùf aòej ajÜòùe ö ùMû_^
aý[ûe @gû«òùe cjûeûYú @ûjZ, @gû«, @Zé¯ ö c^e RßkûKê ùKùZ\ò^ ~ûG
RkûA eLô[ôùa ? aòaûje GùZ\ò^ _ùe c¤ cjûeûRûue ùcûj bûwòfû ^ûjó ö
ù\jc^e @Zé¯ ~ªYû ij eûRý _eòPûk^ûe Mêeê\ûdòZß c¤ùe UòùK gû«ò_ûAñ ùi
ù~còZò Rkòù_ûWò ~ûC[ôùf, Seû`êfe _ûLêWûbkò ö @aùjkòZ ù~øa^ Zûue
ceêcd fûMê[ôfû ö UòKòG gû«ò_ûAñ, _âûY iaðiß _òâdZce _âúZò_ûAñ ]úùe]úùe eêl
KKðg ùjûA CVò[ôùf cjûeûYú @Zé¯ lê]ûùe, lcZûe LŠû]ûeùe ö
aòPkòZ _âûY Zûue aýûKêk ùjûACVê[ôfû còk^ @ûKêk cêjìðùe _âòdZce
jé\d ifMÜ ùiÜj_ûAñ ö aòkûi _âûiû\e @mûZKêk Kòùgûeúcûù^ ù~_eò Zûue jé\d
iµò QWûA ù^AQ«ò \òù^ ^êùjñ \úNð\ò^]eò ö cjûeûYúu aòaûj _ùe cjûeûR
^òhò¡ ^òkde ^d^ûlúuVûeê ù`eò@ûiòaûKê icùÉ [ôùf @ûgûdú ö cjûeûRûue c^
G_eò aû§ò ùjûA~ûA[ôfû iêeûiòqû iê¦eúcû^ue aûjêa§^úùe, jé\d a§^úùe,
ùiVûeê ù`eò@ûiòaû @i¸a cù^ ùjC[ôfû ö cjûeûR G_eò ùbûMaòkûiùe aêWeò jòùf
ùcø~ðý iûcûâRý LŠ LŠ ùjûA~òa ö gZîcûù^ \êaðkZûe iêù~ûM ù^A eûR@«_êeúùe
aòù\âûj Keò_ûe«ò ö jZýûe ùffòjû^ùe cgûYò _ûfUò~òa _ûUkò_êZâe eûR_âûiû\ ö
^û...^û... GK[û ùjûA _ûeòa^ûjó eûRýe ißû[ð \éÁòeê Kùk aùk ùKøgùk cjûeûRûuê
ù`eûA @ûYòaûKê _Wòa ö aòkûi _âûiû\ùe aýbòPûee aòhc¬ò ù_ûZò cjûeûRûu
c^ùe [ùe iù¦j beòù\ùf ùijò ùK¦âe ]ßõi iû]^ i¸a ùja ö cjûeûYú
ù`eò_ûAùa Zûue jé\d iaðiß icâûUuê ö eûRýaûiú @ûgßÉ ùjùa cjûeûRûu
_eòað^ùe ö gûi^ gévkû ij eûRýe C^ÜZòe \îZ aòKûg _ûAñ ö cM] iûcâûRýKê
68 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
]ßõicêLKê UûYòù^aûKê cjûeûRûue @]ôKûe^ûjó ö ùcø~ðý icâûU ùjûA @¡ð^MÜ ^ûeú
^ðKú c¤ùe aêWòejò eûRKû~ðýùe @aùjkû Keòaûe @]ôKûe ^ûjó ö cjûeûYú Z[û
ùcø~ðý iûcâûRýe GKû« ^òRiß ùjCQ«ò cjûeûRû ö ùi[ô_ûAñ @ù^K[e cjûeûYú
aêSûAQ«ò aòkûi _âûiû\ aòeê¡ùe ö Gjû\ßûeû eûRýe cwk, eûRýaûiúue C^ÜZò
i¸a ö ^ògûiq icâûU cjûeûYúue iKk @^êùeû]Kê GWûA ù\A[ôùf ö cjûeûYú
@gîaòiRð^ Keê[ôùf, ^úeaùe, ^òaðòKûe ùjûA ö @ijûd c^, @aùjkòZ @ûcôû,
Cù_lòZ ùKûckûw ö aòejú c^ Zûue QU_U ùjC[ôfû eûZâòe aòk´òZ _âje ~ûGö
C_ûd ùLûRê[ôùf cù^cù^ cjûeûRûue cwk _ûAñ, cwkcdu _\à_dùe _âYZò
Xûkò[ôùf ö _â\ú_ Rûkê[òùf, _êhÝ`k ic_ðY Keò, C_aûi aZâ _ûkê[ôùf ö
i^Üýûiúcû^ue ùiaû Keê[ôùf, bfc¦ aêSê[ôùf bûMýe _eòað^ _ûAñ ö
Gjò_eò aòkûiaýi^ùe aêWò ejò[ôùf cjûcjòc ùcû÷~ðý icâûU ö icd MWò
Pûfê[ôfû ^òRiß Klùe ö cjûeûYú Pò«òZ ö iciýûe icû]û^ _ûAñ ùi Rûf aòQûC[ôùf
icÉu @flýùe ö jVûZþ \òù^ eûR]û^ú _ûUkò_êZâe @^Zò \ìeùe Kkòwe \ùk
aYòK Mê¯Pe aéò @bòù~ûMùe a¦ú ùjûA cjûeûYúu _ûLùe C_iÚòZ ùjùf ö
cjûeûYú ùicû^uê iZýK[û _âKûg KeòaûKê I ùicû^u CùŸgý RûYòaûKê Pûjóùf û
aYòK \ke ibû_Zò aògß^û[ ùa÷gý eûYúcû'uê Kjòùf Kkòweê 20 RY ZeêYú
@_jéZ ùjûAQ«ò ö ùicû^u @aiÚòZò I Kû~ðýKkû_ i´§ùe RûYòaûKê Kkòw cjûcjòc
icâûU @ûcKê _VûAQ«ò ö cM] I Kkòw Cbd a§ê eûÁâ ùjûA[ôaûeê @ûce ùKøYiò
c¦ @bòkûh ^ûjó ö @ûcKê lcû Ke«ê I ~[û i¸a iûjû~ý Ke«ê ö eûYú cû' @ûce
iù¦j ùjCQò ùicûù^ _ûgZ iê¦eú cjòkûcû^u c¤ùe ejò[ûA _ûe«ò ö
cjûeûYú KêUòk jie ]ûùe ]ûùe aYòKcû^uê Kjòùf "aòkûi _âûiû\Kê
ùKøYiò _êeêh ~òaû ^òùh¡ö cjûeûRue R^à\ò^ \êA\ò^ c¤ùe _Wòaö R^à\ò^
cjû@ûW´e ijKûùe _ûk^ Keû~òa ùiVûùeö icâûU @ùgûK ùiVûeê ù`eòfû
ùaùk ecYúcûù^ Zûuê eûZâòe @§ûe c¤ùe cgûf Rûkò gêbaò\ûd RYûAùaö Gjò
icdùe Zêùccûù^ ^ûeú ùagùe ùijò ecYúcû^u ùckùe _gò~òaö G[ô_ûAñ
iZKðZûe ijòZ ^òKUiÚ aê\ûcìkùe @ûcôùMû_^ Keò[ôaö aðcû^ eûR_âûiû\ùe
Zêùccûù^ a¦úbûùa ejòaö @ùgûKu R^à\ò^ùe _gò iê¦eúcû^uê PòjÜU Keòa I
eûZâò _âbûZ ùjaû _ìaðeê ùiVûeê ù`eò@ûiòaö aYòKcûù^ ^Rea¦úùe ejòùf
eûR_âûiû\e @^Zò \ìeùe ö
^òŸòðÁ \ò^ @ùgûKu R^à\ò^ cjû icûùeûjùe _ûkòZùjfûö eûZâòùe @ùgûK
ù`eòfûùaùk iê¦eúcû^u MjYùe ecYú ùagùe fêPò ejò[ôaû aYòK \k aòkûi
_âûiû\ùe _âùag Kùfö eì_aZú ^ûcÜú Kkòw KêcûeúKê PòjÜò_ûeò Aiûeûùe K[ûùjùfö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 69
eì_aZú ùKûWòG RY KkòwK^ýûcû^u \êüL K[û Kjòùfö @ùgûKu Gjò aòkûicd
_âûiû\ aýbòPûee ùK¦â ùjûAQò ö
Kkòwe cjûeûRûuê Kjò ùicû^uê gúNâ C¡ûe KeòaûKê eì_aZú ]úeKY×ùe
KûZeùjûA Kjòùf ö @ùgûKu aò\ûd _ùe _âZò\ò^ ajê i¸âû« ~êaK ^ûeú \ßûeelúuê
Cù}ûPù\A aýbòPûeùe fò¯ ejêQ«ò ^ûeúùagùe ö ^ûeúcûõi ijòZ ùLkùLkò
cZê@ûfû icùÉö @ùgûKu jòZûjòZ mû^^ûjó aòkûi aýi^ùe ö iêeûiûKúùe @ûiqùjûA
eûRý PkûAaûe \lZû ùi ù~còZò jeûAQ«ò ö @ûù¸cûù^ @_jéZ ùjfû_ùe @ûce
cû^ i¹û^ cûUòùe cògò~ûAQò ö @ûùc MYòKûùjûA KkòwKê Kkûcêjñùe ~òaê ^ûjó ö
ceòaê _ùQ Kkòw ~òaê^ûjó ö GVûùe \ûiúeìù_ Rúa^ aòZûAaû @ûc_ûAñ cwkKeö
@ûcKê aýbòPûeeê cêq Ke«ê ö ùcø~ðý iûcâûRýe gûi^bûe cjûeûYú ZêfûCQ«ò ö
Zêùccûù^ _âbûZ _ìaðeê ù`eò~û@ ö ^ùPZþ céZêý\Š ^ò½òZ ö @ûce céZêýKê bd
^ûjó ö @ûùc RûYòaûKê Pûjêñ cM] icâûUu cù^ûbûa, Kû~ðýKkû_, iûcâûRýe bfc¦
I ùi÷^ýaûjò^ú iµKðùe ö KûeY c\ý_ icâûUuê aògßûi Keòaû VòKþ ^êùjñ ö Kkòw
aýZúZ icÉ eûRý RdKeò @ùgûK @Yûd ùjûA _WòQ«òö ""ùKùZùaùk
ùKCñK[û?'' eì_aZú Kjòùf ö cM] ùi÷^ý gqògûkú ùjùf c¤ ùi^û_Zò I i¸âû«
aýqòcûù^ aýbòPûeùe fò¯ @Q«òö ùZYê Kkòw C_ùe @ûKâcY _ûAñ ùKøYiò ù~ûR^û
icâûUu ^ûjó ö
aðcû^ ^ûeúeìù_ ùKùZK i¸âû« ~êaK @ûiòùfYò ö iZKðZû ijòZ flý
Ke«ê ö ^ûeú-\ßûe_ûk ùicû^uVûeê Zû´êk LûA ùaùjûi ùjûA _WòQ«ò ö i¸âû«
~êaKcûù^ aýbòPûeùe fò¯ ejòùfYò ö ùKùZK ~êaK ^ûeúeì_ú aYòKcû^u ijòZ
aýbòPûe _ûAñ @ûMâj _âKûg Keù« eì_aZú ùicû^uê _âûiû\e ^òbéZ KlKê ùicû^uê
ù^A~ûA[ôùf ö aYòKcûù^ ùijò ^òbéZ @§Kûe ùKûVeúùe @ûfòw^ KeòaûKê ~ûA
@ûVRY ~êaKcû^uê jZýû Keò[ôùf iZKðZûe ijòZ ]eû_Wòaû bdùe ö
eûZâeò ZéZúd _âjeùe _âjeú Laeù\fû aYòKcûù^ ^òRe a¦úNeê MûZùLûkò
Pûfò~ûAQ«ò ö cjûeûYú Kïe jie ùeLûUûYò cjûeûRûuê Kjòùf ,"icâûU @ûRò gêbeûZâùò e
iað^ûg ùjûA~ûAQò ö ^Rea¦ú [ôaû Mê¯Pe aéòùe a¦ú Kkòwe aYòKcûù^
ù`eûeùjûA ~ûAQ«ò 'ö cjûcjòce @ùgûK GK[û gêYò aòPkòZ ùjûA_Wòùf ö
cjûeûYú ùPZûAù\ùf ùicûù^ ùKûWòG RY ^òùLûR Kkòwe iê¦eúcû^u i´§ùe
Mê¯Pe aéò KeòaûKê @ûiò[ôùf ö ùcûe iù¦j ùjCQò ùicûù^ aòkûi _âûiû\Kê
~ûA[ûA _ûe«ò ? Gjò icdùe \êARY ^ûeú \ßûeelú cjûeûRûuê Laeù\ùf,"
cêLý\ßûeùe ^ûeú-\ßûeelú aòhûq Zû´êk LûA ùaùjûg ùjûA _WòQ«ò ö aòkûi
_âûiû\âùe @ûVRY i¸âû« ~êaK ceò _WòQ«ò ö ùiVûùe ùKùZK ~êaZúue Pk_âPk
70 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iù¦jR^K fûMêQò ö ùicûù^ _kûA ~òaûKê ùPÁû Keê[ûA _ûe«ò ö @û_Y gúNâ
@ûi«ê ö @gß _âÉêZ @Qò ' ö cjûeûYú ù\Lôùf Gjû iêa‰ð iêù~ûM ö GùZMêWûG
jZýûKûŠ, \ßûeelúe céZêý RûYò @ùgûK jùZû›ûj ùjûA _Wòùf ö @ùgûK Pò«ûKeòò
_ûeòùf Gjûe ^òŸðd _eòYZò ö Kkòwe Sò@cûù^ GVûùe ù~ø^ Rúa^ KûUêQ«ò
RûYòùf cM] iûcâûRýe cû^ i¹û^ cûUòùe cògò~òa ö \êA ù\g c¤ùe iµKð Zòq
ùjûA~òaö KòQò iÚòeKeò _ûeòùf ^ûjó ö icâûUu ijòZ cjûeûYú ~òaûKê aûjûeò _Wòùfö
iû[ôùe \êA\k ùi^ûuê ù^AMùf ö ùicû^uê aòkûi _âûiû\e Pûeò_ùU RMûAù\A
@ùgûK @«ü_êeKê _âùagKùf ö cêLý\ßûeùe PûeòRY céZ \ßûeelú ö ^òbZé ùKûYùe
^ûeúeì_ú ~êaKcûù^ céZ ö ùi @i¸abûùa aýÉ ùjûA_Wòùf ö icâûU @ùgûK
@ûiòaû RûYò Kkòwe aYòKcûù^ _Q\ßûe ù\A Kkòw ecYúcû^u ijòZ Pûfò~òaûKê
aûjûeòùf ö jVûZþ \ßûeelú _âZòaû\ Keòaûeê ùicûù^ ZûKê jZýûKeò _âûiû\ aûjûeKê
PûfòMùf ö aûjûùe [ôaû ùi÷^ýcû^uê ù\Lô ɸúbìZ ùjûAMùf ö KòQò icd_ùe
aYòKcûù^ _eûÉ ùjûA a¦úùjùf ö aòbacd _âûiû\ùe aýbòPûe fúkû Pûfò[ôaûe
RN^ý NUYû Zûuê ùKâû]û^ßòZ Kfû ö Kkòwe aYòKcû^uê Kkòw ù`eòaûKê iêù~ûM
ù\ùf, \Šûù\g ù\ùf cM]e i¹û^ Pûfò~òa ö @ùgûK RùY KkuòZ icâûU
ùjûA ejò~òùa iaê\ò^ ö ùZYê cM]e i¹û^_ûAñ ùi icÉ \ßûeelú ~êaZú, ecYú,
céZ gacû^uê NùeeLô a¦úKùf ö GùZ\ò^ ùjfû aýbòPûeùe fò¯[ôaû ecYúcû^uê
ùi C_ùbûM Keê[ôaûeê bdue \êüL, f{ûùe cjûeûYúu i¹êLùe KkuòZ \ògê[ôùfö
iaê KkuKê ù_ûQòù\aûKê ~ûA iaê _âcûYKê ^ÁKeòaû_ûAñ ùi _âûiû\ùe @MÜò iõù~ûM
Keòù\ùfö cjûeûYúu @ûLôùe @_eû]ú bkò @ùgûK \ògê[ôùf ùiVûùe icd
KûUê[ôaûeê ö cêjìðK c¤ùe _âûiû\ Rkòù_ûWò _ûCñg ùjûAMfû ö @ùgûK eûR_âûiû\Kê
ù`eò@ûiòùf @ai^Ü ùjûA ö cjûcjòc ùcû÷~ðýicâûU cjûeûYúuê @aùjfû Keò[ôaûeê
@^êZû_ Keê[ôùf ö cjûeûYúu ùKûkùe c[ûeLô @ijûd ùjûA_Wê[ôùfö @ùgûK
^òRiß ùPZ^û ù`eò _ûA[ôaûeê cjûeûYú cù^cù^ @û^¦òZ ùjùfö cjûeûYú @ùgûKuê
]úeKY×ùe aêSûC[ôùf ""aýbòPûeMâÉ ecYúMY, i¸âû« ~êaKMY, \ßûeelúMY _û_ûMÜò
c¤ùe _ûCñgùjûA ~ûAQ«ò ö icâûU Gùa _âKéZ iZýKê C_f²ò Keò_ûeòQ«òö Zûue
@ûcôû KkêhòZ ùjûA^ûjó ö ùZYê @^êZû_e @gî SeûAaûe icd Gùa ^êùjñ ö @ûRò
_aòZâ R^à\ò^ùe gêbeûZâòùe cjûeûR cjûeûYúue aûjêa§^ùe, alù\gùe
^òaòWbûùa jRò~ûA[ôùf @û\òc @û^¦ùe, cjûeûYúu aê¡òKê _âgõiûKeòö bêfþ aûUeê
VòKþ aûUKê ù`eò@ûiò[ôaûeê @ùgûK _âûYgqò ù`eò _ûA[ôùf ö ùi @^êba Keê[ôùf
cùcðcùcð Rúa^e gûgßZ ùiø¦~ðýKê ö cûZû iêb\âûwúu CùŸgýùe jûZù~ûWò _âYûc
Kùf iêKcð~êq Rúa^_ûAñ iêeû, iûKúVûeê \ìùeA ejòaû_ûAñ ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 71
 cjûeûYú @ùgûKuê Kjê[ôùf cjûeûR KùVûe Kðaý ^òKUùe \êaðkZû ùgûbû
_ûG^ûjó ö icâûRýe iê_eòPûk^û_ûAñ ^òRKê KcðcêLe eL«ê Kcðù~ûMú bkò ö @û_Y
icâûUö ^òRiß i¹û^ùaû] ejòQò ö iê¦eúcû^u K[û Pò«ûKeò @^êZû_ Keòaû VòKþ^ùê jñö
^ûeúe c^, _êeêhe bûMý ù\aZûcû^uê @ùMûPe ö ^òRC_ùe aògßûi eLô eûRKû~ðý
i¸ûk«ê ö ùcø~ðý iûcâûRýe i¹û^ _ûAñ R^cwk Kû~ðýùe ^òRKê jRûA \ò@«ê ö
ù_øeêh\ú¯ _âûYùe _û_ùaû]e iÚû^^ûjó ö
_e\ò^ iKûùk a^ûMÜò bkò aýû_ú ~ûA[ôfû @MÜòKûŠùe aòkûi _âûiû\e ]ßõi
Lae ö @ùgûKu KïeZû, ^òÂeê Zû I ^òŸd ð Zûe iúcû ^ [ôfû ö _ûUkò_Zê eâ R^iû]ûeY
PŠûùgûK Kjò @ûcôZ¯ é ò fûbKeê[ôùf bd aòRWòZ _âûYùe ö _ûgZ ecYúu céZêýùe
jûjûKûe Keò CVê[ôùf cûUòeê @ûKûg, @ûAcû'e _YZVûeê ^aa]ìe Zkò_û ~ûG ö
@ùgûK eûR_âûiû\eê aûjûeò aògâûc ù^aûKê ~ûA[ôùf N^Rwf ùNeû _ûjûW ^òKUiÚ
_âûY_âòdû _ZÜú ù\aúue @ûgâc KêUúeKê ö c^eê iaê \êbðûa^ûKê \ìeKeò gû«ò_âúZò
ù`eò_ûAaûKê ö iûwùe cjûeûYú @i§òcòZâûuê ù^A~ûA[ôùf ö ù\aúu _ûLùe
Cbd _jò ~[ûcû^ý MâjY Kùf ö
ù\aúuê _âi^Ü a\^ùe ù\Lô @ùgûK @û_Yûe bûaùe aòùbûe ùjûAMùf ö
cêjìðK c¤ùe @ûgâce Lû\ý, _û^úd MâjYKeò MÌ @ûùfûP^ûùe c{òejòùf ö
@ùgûK @ûgâce \ìe« @ûKûgKê ù\Lê[ôùf _ec @û^¦ùe ö a^_aðZe jé\d
K¦eùe @ûgâc Rúa^ùe _âúZòiÝ\ gû«òKê _âûYbeò C_ùbûM Keê[ôùf ö ùKCñVò
a^_lúe aòùbûe iõMúZ, ùKCñVò a^`êfe cZê@ûfû cjK, ùKCñVò `kbûeùe
@û^Z aòU_ú aé¦ ö ùKCñVò cdìe cdìeúe MúZòcêMÛ ^éZýP_k Pûfò ö Mòeò Kû^^e
Kc^úd eì_PòZâ _âúZòi\Ý ûe @ûLôùe KkûcôK ö Pûeê PòZgâ ûkûe @_ìað _eò_ûUú @ùgûKu
@aùPZ^ c^ eûRýKê @ûz^Ü Keò[ôfû ö _âKéZòe Hgß~ðý I _âûPê~ðýùe cªcêMÛ
cjûeûR, _âúZòcêMÛ cjûeûYú ö @^Zò \ìeKê aêfò~ûA[ôùf icùÉ ö @ûLô_ùì eA ù\Lê[ôùf
_âKéZòe _âûYcd _âgû« eì_Kê _âòdZcû, _âûY_ZÜúe ùiÜjcd iek aòba aòkûiùe ö
_âKéZòeûYúe IVùe @LŠ iwúZe cìzð^û ö iaêRKé¾ Kû^^e gýûck ùKûck Z^êfZû
@ùgûKu ùiø¦~ðý _ò_ûiê @ûLôùe Kûaýcd, KkûcôK, Kc^úd ö ^úeaZûe ^òRiß
iõMúZ ö _âûYcd _âKZé eò c]êcd cû\K ùakûùe icùÉ aòùbûe ö @ùgûK @^êeûMcd
KY×ùe Kjê[ôùf Rúa^e ccðiÝgðú ccðMû[ûKê ö ""ù\aú Zêùc ùKùZ iê¦e ö Zêce
jé\de ùiø¦~ðý cùZ aû§òeLô[ôa R^àeê R^àû«e ~ûG ö ùcû_eò @_eû]ú ^eû]c
Zêce _YZ Zùk @ûgâòZ Gjûjó ùcûe ùMøea ö Zêùcjó ùcûe GKû« @«ew ö
eûR@«ü_êùe Pòe @gû« Zêce GA @ùgûK ö @ùgûK KjòaûKê fû{ fûMêQò ö
ùfûKcêLùe "PŠûùgûK ^ûc' cùZ jùZû›ûj Keòù\AQò ö eûYújõi_êùe cjûeûYú
72 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùcûùZ ùiÜjcd jé\dùe iûAZò eLôQ«ò, cêñ aòejòQò Rúa^ùe Zk_ûjûPe \ìaNûi
bkò, \êüL ~ªYû, @_^ò¦ûùe ^úk ö Zêùc jó ùcûe i´k ö UòKòG ùiÜj iû^ò¤_ûAñ
_ûMk GA @ùgûK ö
ù\aúu KY×ùe C\ûe jé\de _âKûg ö "cjûeûR C\ûc \ògêQ«ò KûjóKò ?
K'Y KòQò @iêaò]û NUòQòKò ?' eûYú ùiK[û KjòaûKê ùcûe ù]÷~ðý ^ûjòñö cjûeûYú G
aêKê`Uû _âûYe aý[ûKê...? "" eûR@«ü_êùe KòQò @NUY NUòQòKò ?'' ù\aú Kjê[ôùf
@ûjZ KY×ùe ö cjûeûYúu IVùe g±iaê gì^ý ùjûA~ûA[ôfû ö ""G Rúa^Uû
aòZòMfû ùfûKcêLùe ^ò¦û, b›ð^û, @_aû\e KûjûYú bkò ö PŠûkVûeê PŠûùgûK
GA \êüLùe icâûU aòPkòZ ö iZý NUYûe ùKjòK'Y ùKùa jòiûa eùL ?
ùfûKcêLùe ^ò¦û aò^ûMÜòVûeê @ûjêeò Zúaâ, LWþM]ûeVûeê @ûjêeò Kïe ö gûYòZ KUûl
iaêVò ö cjûeûR @ûRò icÉu _ûLùe iAZû^ _ûfUò ~ûAQ«ò ö iZý NUYû Kjòùf
ùcø~ðý iûcâûRýe i¹û^ ]ìkòiûZþ ùjûA~òa ö''
ù\aú iÚòe\éÁòùe @ùgûKuê Pûjó Kjòùf, ùKCñ RN^ý NUYû_ûAñ cjûeûR
@ûRò còâdcûY ö ZcKê PŠûùgûKeê ]cðûùgûKùe _eòYZ Keòaûe \ûdòZß ùcûe ö cùZ
iaêK[û jé\d ùLûfò Kj«ê ùcûe c^e @aiÚû aêSò, @ùgûK ^úea[ôùf ö cjûeûYú
Kjòùf,""ùiA RN^ý aýbòPûeMââÉ aòkûi _âûiû\ùe Kûfò eûZâùò e @MÜiò õù~ûM Keò[ôùf
cjûeûR ^òùR ö cM]e i¹û^_ûAñ iaê _âcûYKê ^Á Keòù\A[ôùf cjûeûRû ^òùR ö
cjûeûR @m[ôùf ùiVûùe Zûu @^ê_iÚòZòùe Pûfò[ôaû aýbòPûe iµKðùeö icâûUu
^ògûiq Rúa^e \êaðkZûeê ùcø~ðýgûi^e aòbûR^_ûAñ KìU^úZòe Rûf aòQûA[ôùf
Kkòwe Mê¯PeMY ö ùZYê ùiA iê¦eúcû^u ijòZ Mê¯Pe aéòùe fò¯ Kkòwe
aYòK\k I ^ûeú \ßûeelúcûù^ icùÉ ]ßõi _ûAQ«ò ö ùiA aòba~êq aòkûicd
_âûiû\ _eòYZ ùjûAQò ]ßiõÉì_ùe ö eûR]û^úe ùKûkûjkVûeê KòQò\ò^ \ìeùe ejòaûKê
@ûùc ù`eò@ûiòQê @û_Yue iû^Üò¤ fûb_ûAñ ö
ù\aú iÚòePòùe Kjê[ôùf "" cêñ @ù^K[e cjeûRûuê aûeY Keò[ôfò aòkûi
_âûiû\ùe icd @ZòaûjòZ KeòaûKê ö _ûgZ iê¦eú ZeêYúcû^ue @Zé¯ Kûcaûi^ûKê
icâûU _ì‰ðKeòaû @i¸a ö Rúa^e iaê icdùe ùi céZêý_eò _ec @ûcôúd ijòZ
@ûZò[ý fûb Keò[ôaûeê ajê Kûk PKâû« c¤eê cjûeûRû aò~ûA[ôùf ö ùhûWhú
iê¦eúcûù^ ù~ hW~ªùe fò¯ ^ [ôùa KòG Kjòa ? cêñ ajê_ìaðeê iZKð KeûA
ù\A[ôfò cjûeûRu Rúa^ aò_^Ü ùjûA_ûùe ö iêeûiûKúe ~êMà Rúa^ùe ùi
aòejòQ«ò ö @ûccû^ue _ec ùiøbûMý ö ùcûe Z bd [ôfû ^ûeúcûdû ^ûeûdYuê
@ùMûPe ö ùcø~ðý iûcâûRýe _Z^ _ûAñ ùicûù^ aûU ùLûRê[ôùf ö Gjû @i¸a
^êùjñ ö aòkûi _âûiû\e ]ßiõ\ßûeû ùcø~ðý iûcâûRý ]ßõicêLeê aòðMfû ö G[ô_ûAñ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 73
cjeûRû Pò«û ^ Keò Rúa^e cje cìfýùaû]Kê C_f²ò Ke«ê ö
_âKéZòe ecYúd _eòùag ö cùjû›acd C_ZýKû, iêCy _aðZcûkû ö
N^Rwf c¤ùe SeYûeûYúe KêkêKêkê cêMÛ ùcûjòZ ißûMZ iõMúZ ö Mòeòaûkûe \égý,
céMgògêe ^éZýùe icâûU @ûùcû\òZ ö GVûùe KòQò\ò^ @aiÚû^ Kùf Zûue c^
_eòað^ ùjûA~òa û Rúa^ùe gû«òe cjðûNý @^êbìZò ö ùiøcýû _âKéZòe _âúZòiÝ\ _âûY
K¦eùe @^êbìZ ùjCQò ^úk @ûKûge ^úkòcû bkò, Ké¾û Kû^^e gýûckòcû bkò ö
iaêVò Pòeù~øa^e Pò^àd _âKûg ö ùPZ^ûe CeY ù~còZò C{ßk ùicòZò @jòõiûe
@còd _âKûgùe @ûcôúd @^ûaòk @^êeûMcd ö Rúa^ùe ù^÷iMðòK iZýKê C_f²ò
KeòaûKê G Rúa^ö Rúa^ iZý ö Rúa^e ùiø¦~ðýùaû]Kê iûCñUò ù^aûKê iáZò ö
N^ Kû^^e KkûcôK aòbaùe cûUòeê @ûKûg Ké¾cd, Kc^úd ö aò_êk aògßùe aògß
a¦^údûue aýû¯ò a‰ðcd a‰ðòk ö ^úk @ûKûgùe Ké¾û Kû\´ò^úe ^éZýP_k Pûfò
@Zêk^úd ö c]êcd Rúa^e cêMÛ cû\KZû _âKéZòe _âûYiÝgðú iû^Üò¤ùe iRð^gúk
iàeYúd ö @jòõiûe @còd @^êbìZò, iek Rúa^e iûßòK iûafúk ùiø¦~ðý ijòZ
@ùgûK Nìeò Nìeò @^êba Keê[ôùf @^ûaòk @còd @û^¦Kê ö _âi^Ü a\^ùe _êfKe
`êf Seò Seò _Wê[ôfû _âúZò_ì‰ðûe @ûLôùe, IVùeö jé\d Zûue ^ûPò CVê[ôfû
a^_âù\ge aòbaùe, a^ý fûaYýùe, a‰ðcd _âKûgùe, Cêeò _Wê[ôfû cûUò,
cûUòe cêfK, @ûKûg, @ûKûge SfK, KûKkòe Kkea, KêkêKêkê eûMòYúe eûMùe
cêjêcêðjê KêjêZû^ùe ö ùKûkûjkVûeê @ù^K \ìeùe icùÉ @ûcôaòiáZ ùjûA[ôùf
_eòùage _âûPê~ðýùe, _âKéZòe @ûZò[ýùe ö
@ùgûK eûZâò~û_^ Keò[ôùf ù\aú \òaýûue KêUúeùe ö \gcú @ûKûge
RjÜùe cZê@ûfû \ògê[ôfû a^ý _âKéZòe aòba aòkûi ö MQ_Zâe `ûùu`ûùu eRZ
ùRýûœûe Rê@ûe eR^ú eûYúe Kûaýcd ùMû_^ @bòiûe @Zúa ecYúd ö eûZâò
ùbûR^ _ùe @ùgûK I eûYúcû^u ijòZ ùRýûœûiÜûZ Rwfe @^Zò \ìeKê aêfò
~ûC[ôùf, @ùgûK ù\aúuê Kjê[ôùf ""eûYú @gòY iKûk _eò ùcû Rúa^ @_ì‰ð ö
gì^ýZûe ceêcd jûjûKûe ö Zêc ùKûkùe _êZâ ùcûe, Sò@ ùcûe Gùa @ù^K
\ìeùe iòõjkùe ùaø¡]cðe _âPûe _âiûe _ûAñ ö lcZûe aòhûq akd c¤ùe ùcû
Rúa^ iaê ùaùk aò_^Ü ö _êZâ K^ýûKê C_~êq ùiÜj ù\A _ûeò^ûjó ö Gjû ùcûe
\êbðûMý ö Zceò @û\gðùe @^ê_âûYòZ ùjûA ùicûù^ @ûRò iê\ìe iõòjkùe ö G[ôùe
jé\d ùcûe @û^¦ùe Cêeò _WêPò ö ùcû _eò PŠûk _ûLeê aû›fý ccZû _ûA
^ûjû«òö Zêceò fûMò PùŠûùgûKe ùMøea @ûRò c¤ C{ßk ö ]^ý ùcûe _âûY]^ û
lcZû _ûAñ iòõjûi^ _ûAñ @ûiqò^ûjó ö \òaýi«û^ ùicûù^ ö lcZûe ùKûkûjkVûeê
ùicûù^ ajê\ìeùeö _âûYùcûe Czêkò CVêQò Zceò ùiaû, iû]^ûe, ZýûM, Z_iýûùeö
74 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùicûù^ ùcûe i¹û^Kê ù\g aòù\gùe ùUK eLôQ«ò ö cêñ jZbûMý eûR_âûiû\ùe
aòhcd aò_^Ü Rúa^ KûUêQò @ijûd ùjûAö ùcû \êüLe ù~còZò iúcû^ûjó ö iû^bûA
aòZûùgûK eûRKû~ðý QûWò ùaø¡]cðe _âPûe _ûAñ i^Üýûiú Rúa^ KûUêQ«ò Mâûc, ^Me
c¤ùe Zêùc lcZûe @ù^K \ìeùe gû« iek Rúa^ KûUêQ ö _êZâcYò ùcûe ZýûM,
Z_iýûe Z_ißú ö iòõjûi^e ùfûb^ûjó, lcZûe fûkiû ^ûjó ö ]^ý ]^ý ùicûù^ ö
_âûYùcûe KéZý KéZý ùjûA~ûCQò ùicû^u @û\gð Rúa^]ûeûùe ö bMaû^ aê¡ue
ùKCñ Azû cêñ aêSò_ûeê^ò KûjóKò cùZ aùA eLôQ«ò? ùKCñ cjZþ Kû~ðý_ûAñ ceYû«K
aò_^Ü lcZû akd c¤ùe ù\aú...? cùZ lcû Keòa _gZ ecYúue @Kûk
céZêýùe câòdcûY Zce...ö ùcø~ðý iûcâûRý iêelû I ißû[ð \éÁòeê cêñ aû]ý ùjûA[ôfò
ùMû_^úd aýbòPûeKê ù_ûWò _ûCñg Keòù\aûKê ö icÉ aýbòPûe iùß ùicû^uê
QûWòù\aûKê Pò«ûKeê[ôfò ö ùicûù^ ùKCñ cêjñùe Rúa^iûeû aò[ûù« ? ùKCñ
icûR KêkUûcû^uê MâjY Keò[û«û? RûZúd ißû[ð \éÁòeê cêñ ^òhݏò ù^A[ôfò KûeY
^éZýKkûùe ^ò_êY iê¦eúcûù^ Mê¯Pe aéò KeòaûKê cêñ Pûjêñ^[ôfò ö Gjò RN^ý
@_eû]_ûAñ lcû Keòùa ö
ù\aú ijûiý a\^ùe @ùgûKuê iû«ß^û ù\C[ôùfö cjeûR ! Rúa^ùe
@ù^K @ûMKê ~òaûKê @Qò ö bûwò _Wòùf Pkòa^ûjó ö Kðaý ^òKUùe \êaðkZû
ùgûbû _ûG^ûjó ö PŠûùgûKeê ]cðûùgûKùe @û_Y \òù^ _eòPòZ ^ ùjùa, G K[û
KòG Kjòa ? _ûgZ ecYúcû^u @ûcôúd ißR^u _ûLKê GKgZ i߉ðcê\âû ù\A
iû«ß^û \ò@ _ùeûlùe ö _âZýl bûùa ^úea ejòaû aê¡òcû^e Kû~ðý ùja ö ù~Cñ
ZeêYúcûù^ Kkòweê @_jéZû ùjûA @ûiò[ôùf ùicû^ue ^òKU @ûcôúduê i߉ðcê\âû
ù\aûKê ùja, icÉ eûR_eòPd ùMû_^ eLô ö @ûC G_eò aýbò·eVûeê ^òRKê
\ìùeA eL ö Gjû\ßûeû eûRýe I _âRûKêke cwk ùja ö
eûZâòe ^òaòW @§ûe ö C_ùe RjÜe ù`^úk ù~û÷a^ ö ù\aú \òaýûue
aûjêa§^úùe ejò @ùgûK @ûcôaòiáZ ùjûA[ôùf @û\òc @ûjäû\ùe ö Kjê[ôùf ^òaòW
@ûùgähùe, ""ù\aú Zêc _ûAñ G Rúa^ ]^ý ö Zùc iûlûZþ ù\aú''ö _âbûZe iò¦êeû
`ûUòaû ùaùk @ùgûK CVò_Wò ^òZýKcð iûeò aûjûeòùf ö cjûeûYú CRûMeùe eûZâò
KûUò[ôùf ö _êÃeòYúùe _\à`êfe ùgûbû, c]êclú Mê¬^ùe ajêMêYòZ ùjûA[ôfû ö
ù\aú cjûeûYú I cjûeûR _âbûZùe a^ _âù\ge ù^÷iMðòK ùgûbû ù\Lêù\Lê @bòbìZ
ùjùf ö _êÃeòYúùe RkKâúWûùe @ûùcû\òZ ùjùf ö ùagþ C_ùbûMý fûMê[ôfû
cû\Kbeû cêjìðiaê ö \êA\ò^ _ùe cjûeûRû, cjûeûYú cjû@û^¦ùe eûR_âûiû\Kê
ù`eò @ûiòùf ö R^_\ùe aòkûi _âûiû\e ]ßõi NUYû, a^ûMÜò bkò R^ea,Zûuê
aý[ôZ Keò^[ôfû ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 75
 @iÚòec^û @ùgûK Méjcªúuê @MÜòKûŠe KûeY iµKðùe @^êi§û^ KeòaûKê
^òùŸðg ù\A eûRibûKê ɲ PKòZ Keòù\A[ôùf ö _e\ò^ eûRibûùe Kkòwe
eûR\ìZ @bòù~ûM Keò[ôùf, Kkòwe 8 RY aYòKuê Mê¯Pe aéò Keê[ôaûe cò[ýû
@bòù~ûM Keò cjûeûYú ùicû^uê a¦úKeò eLô[ôùf ö ùicûù^ ù`eûeþ ùjûAMùf
Kò_eò ? ùicûù^ Gùa ùKCñVò ? céZ ^û RúaòZ ? Zûjû RYûAaûKê \ûaò Kùf ö
G[ô_ûAñ icâûUþ @ùgûK GK Z\« Kcòg^þ aiûAaûKê ùNûhYû Kùf ö \úNð 15 \ò^
]eò Z\« _ùe aYòK cû^ue i§û^ còkòfû^ûjó ö Kkòwe eûR\ìZ @ûguû _âKûg
Kùf ùicû^uê i¸aZü ùMû_^ùe jZýû Keû~ûAQò ö ùicû^ue _kûd^ NUYû
iù¦j_ì‰ð I aòiàdR^K [ôfû ö
KòQò\ò^ _ùe aYòKcû^ue ùLûR Lae ^ còkòaûeê Kkòwe eûRû,_âRû
icùÉ lê²ö cM]ùe ùicû^uê jZýû Keû~ûA _âKéZ Z[ýKê fêPûA \ò@û~ûAQòö
G_eò aaðe Kû~ðý ùKû÷Yiò a§ê Vûeê @ûgû Keû~ûG ^ûjóö Kkòwe eûRibûùe cjeûR
ùNûhYû Kùf, aYòKcû^ue i§û^ ^ còkùò f cM] ijòZ iµKðe _ê^aðòPûe Keû~òa
Gaõ icâûU @ùgûKuê Gjûe \éX aòùeû] Keû~òaö G_eò RN^ý NUYû _ûAñ lê²
ùjûA cM]eê KòQò\ò^ Kkòwe eûR\ìZKê ù`eûA @Yû~ûC I cM]e eûR\ìZuê
Kkòwe eûRibûeê ajòÃûe Keû~ûCö Gbkò \éX ^òhݏò MâjY KeòaûKê ùi ùNûhYû
Kùfö Kkòw iûMeùe @ûiê[ôaû cM]e aûYòRý_[Kê @aùeû] Keû~ûCö Kkòwe
20 RY iê¦eú ~êaZú ^òùLûR ùjaû _Qùe cM]e jûZ ejòQò G[ôùe iù¦j^ûjóö
@MÜò aò]ßÉ aòkûi _âûiû\ùe Kkòw K^ýûcûù^ ]ßõi_ûA ~ûA ^ [ôùa GK[û KòG
Kjòa?
cM] aòeê¡ùe ^ò¦û iìPK _âÉûa _ûiþ ùjfû _ùe cM]e eûR\ìZ ^câ
ùjûA Kjòùf cjeûR cM] icâûUuê @ûC KòQ\ò ò^ icd \ò@«ê, _âKéZ iZýe C\þNûU^
_ûAñ ö G[ô_ûAñ jVûZþ cM] ijòZ Kkòwe eûRù^÷ZòK, KìUù^÷ZòK iµKð ZêUûA
ù\aû CPòZ ùja ^ûjó ö Gjû\ßûeû a§êZß_ì‰ð iµKðùe b…û _Wò~òa ö R^iû]ûeY I
aYòKKêk @iêaò]ûe i¹êLú^ ùjùa ö Kkòw I cM]e gqòe @_Pd Z[û @~[û
eq_ûZ, a§êZß aòùeû]ú Kû~ðý Cbd ù\ge R^Zûu _ûAñ lZòKûeK ùja ö ùMû_^
iZýe @^ûaeY _ûAñ ùKâû] i´eY KeòaûKê cñê @^êùeû] KeêQò ö aYòKcû^uê Vûa
KeòaûKê \êA ù\ge còkòZ Z\« Kcòg^ aiû~ûC ö cM] eûR\ìZue MV^cìkK
gû«ò _âÉûaKêê cjûeûR ißúKéZò ù\ùf ö Lêaþ gúNâ còkòZ Z\« Kcòg^ MXûMfû ö
\úNð\ò^ ]eò Z\« _ùe _âKéZ iZýe C\þNûU^ i¸a ùjfû^ûjó ö a¦ú aYòKcûù^
MûZ ùLûkò _kûd^ _ùe ]eû_Wò~aò û bdùe i¸aZü ecYú ùagùe aòkûi _âûiû\ùe
@ûcôùMû_^ Keò[ôùf ö @ûKiàòK @MÜòKûŠùe icùÉ ùiVûùe ]ßõi _ûA[ôùf ö
76 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùcû÷~ðý iûcâûRýe iúcû aé¡ò ù~ûMñê cM]e gqòKê iù¦j_ì‰ð cù^ Keê[ôùf ö
iê\ìe \ûlòYûZýVûeê Ce _ìaðûk _~ðý« ùcû÷~ðý iûcâûRý GK aògûk iûcâûRýùe
_eòYZ ùjûA[ôfû ö Kkòwe cjûeûR Z\« Kòcg^e aò`kZû _ûAñ aý[ôZ [ôùf ö
Cbd eûÁâ c¤ùe a§êZß_ì‰ð iµKð iaêùaùk gúZk I Chà [ôfû ö aûYòRòýK iµKð
iê\éX [ôfû ö Kkòweê jûZú, jûZú\û«, cìfýaû^ _[e, cìðò, iìlà KûeêKû~ðý iµ^Ü
_ûUaÈ cM]Kê ~ûC[ôfû ö cM]eê ajêcìfý Rò^òh ~[û: KûV, KûP, ]ûZê ,iêM§\âaý
Kkòw @ûiê[ôfû ö ajòaðûYòRýùe Kkòw icé¡ [ôfû ö Kkòw iûMe C_ùe Gjûe
@û]ô_Zý [ôfû ö iòõjk, Rûbû, iêcûZâû \ßú_ cû^uùe ùaûAZùe ~ûA aûYòRý Keò
aò_êk aòba ij ù`eê[ôùf, ùiKûke Kkòwûcûù^ ö cM]eê @ùgûKu _êZâ cùj¦â
I iõNcòZâû ~ûA iê\ìe gâúfuûùe ùaû÷¡]cðe _â·e ij ùiVûùe eûRûeûYúuê
ùaû÷¡]cðùe \úlòZ KeûA[ôaûeê cM] I gâúfuû c¤ùe eûRù^÷ZòK, KìUù^÷ZòK,
aûYòRòýK i´§ aé¡ò_ûA[ôfû I iûõÄéZòK i´§ iê\éX ùjûA[ôfû ö
_òZûcj P¦âMê¯ ùcû÷~ðý I _òZû aò¦êiûeu iß_Üe Kkòw Gùa aò ißû]ú^ eûRý
bûaùe cM]e iúcû«ùe cjúeêj bkò iê\éX ö @ùgûKu @ûLôùe Kkòw aòRde iß_Ü
ajê\ò^e ö @aòRòZcþ Kkòw aòeê¡ùe iõNhð aê¡òcZûe Kû~ðý ^êùjñ ö KìUaê¡ò I
KìU^úZò akùe KkòwKê Rd Keòaû i¸a ö cM]aûiú icê\â alùe ù^û÷~ê¡ _ûAñ
_ûewc ^[ôùf ö ùicû^uê iê\l KeòaûKê Cbd eûÁâ c¤ùe còkòZ ~ê¡ @býûi
@ûùdûR^ Keò[ôùf ö @û§â, iûZK‰ð, ùKek I gâúfuûe aQû aQû @aie_âû¯
ù^û÷ùi^û_Zòuê @Yû~ûA cM]e ù^û÷ùi^ûuê C_~êq Zûfòcþ ù\ùf ö gâúfuûùe
cM] _ûAñ GK aògûk ù^û÷aje ^òcðûY Kùf ö MâúKþe ~aû^cûù^ cM] ùi^ûuê
@û]ê^òK Xûûùe C_~êq Zûfòcþ ù\A[ôùf ö
KkòweûR KkòwiûMeùe cM] aYòKcû^uVûeê @]ôK Ke @û\ûd Keê[ôùfö
Gjû\ßûeû cM]e lZò NUê[ôfû ö cM]e aYòKcûù^ ]^eZÜ ij Kkòw iûMe ù\A
Zûcâfò¯ò a¦eKê @ûiòfû ùaùk Rk\iêý cû^ue gòKûe ùjC[ôùf ö Gjû_Qùe
Kkòwe jûZ ejòQò ö G[ôùe cM] icâûU Pò«òZ I aý[ôZ [ôùfö
bûZé~ê¡e @aiû^ _ùe @ùgûK Zûu eûRZße @Ác ahðùe _\û_ðY Keò
^òRKê ùiû÷bûMýgûkú cù^ Keê[ôùf ö cM] ùi^ûuê iê\éX Keò Kkòwe icKl
Keò[ôùfö cM] iûcâûRýbêq ù\g MêWòK Kkòwe Mê¯ ijûdZûùe jòõiûKûŠùe
fò¯[ôùfö @ùgûK GjûKê \éX jÉùe \c^ Keò[ôùf ö cM] iúcû«ùe @iÚòeZû iéÁò
KeòaûKê Kkòwe Méjcªú Mê¯ùe @i«êÁ cM] iúcû«e ùfûKuê Zûfòcþ I @[ð
ù\C[ôùfö Gjò iZýe ùKû÷Yiò _âcûY ^ [ôaûeê ùcû÷~ðý icâûUþ @ijûd [ôùf Kkòw
^òKUùe _âZòaû\ KeòaûKê ö C_~êq icd @ûiòaûKê ùi @ù_lû Keò[ôùf ö cM]e
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 77
@_eû]úcûù^ Kkòw ijûdZûùe ùPûeû aýaiûdùe fò¯ [ôaûeê cM]e lZò NUê[f ô ûö
cM]e @_eû]úMYKê Kkòw Mê¯ùe @ûgâd ù\A[þôfû ö ùicûù^ ùPûeûùe aýaiûd
Keòaû ijòZ cM]ùe Mê¯Pe aéòùe fò¯ [ôùfö cM] ùi^ûe gqò, ùi÷^ý iûk^
iµKðùe UòKò^òLô Lae Kkòwe cjûcªúuê ù\C[ôùf ö iúcû«e iêCy _ûjûWùe @MÜò
RkûA Mê¯Pe aéòùe fò¯ aYòK, @_eû]úcûù^ ]ìcâ KêŠkú \ßûeû iùuZ ù\C[ôùfö
iúcû«e _gê Peûkòcûù^ @aû]ùe iúcû« @ZòKâc Keò cM] ùi^ûe ~ê¡ûbýûi I
ùi÷^ý iûk^ i´§ùe Mê¯ Lae RYûC[ôùfö Mê¯ Z[ýe MêeêZß @^ê~ûdú ùicûù^
Kkòweê C_~êq @[ð _âZòcûiùe ù^C[ôùfö Kkòw eûRýeê ùKùZK ZeêYú eûR]û^ú
_ûUkò_êZâùe ^éZý I MúZ cû¤cùe cM]e iûc«, ùi^û_Zò, i¸âû« I ~êaK cû^ue
cù^ûe¬^ Keò Mê¯Z[ý iõMâj Keê[ôùf I KkòwKê _VûC[ôùfö ù\ge ißû[ð _ûAñ
ùicûù^ @aòaûjòZ ejò ^òRe ù~û÷a^Kê aòKâò Keò[ôùf cje ZýûM _ûAñö
cM]e eûR_âûiû\ùe \êARY \ûiú Q\à^ûcùe Kû~ðýeZ [ôùfö ùicûù^
Kkòwe eûR\ìZuê iùuZ cû¤cùe Mê¯Z[ý _â\û^ Keê[ôùfö _ûUkò_êZâùe [ôaû
MYòKûcû^uê @[ðùfûbùe agúbìZ Keò Kkòwe Mê¯PeMY Mê¯Z[ýcû^ _âKûg
Keê[ôùfö ]cðùlZâùe ùckû I C›a @^êÂû^ùe i^Üýûiú, bòlê, _wê, _ûMkcû^u
\ßûeû Mê¯Z[ý iõMâj Keê[ôùf ö ^a ^òcðòZ \êMð, MWLûA, _âûiû\, ùiZê, ùi^û
gòaòe, ùaû÷¡ aòjûe, ùP÷Zý, c¦òe, R^aiZòe @aiÚòZò iûùuZòK PòjÜ cû¤cùe
_â\û^ Keê[ùô f ö eûR_eòaûeùe lcZû ùfûbe PKâû«, hW~ª, Mê¯ cªYû, ùMû_^úd
NUYû iµKðùe @ûMê@û Laecû^ _VûC[ôùf Mê¯Pecûù^ ö cM]ùe Kéhò C_ôû\^,
aýaiûd aûYòRýe C^ÜZò, aéÁò_ûZ, ceêWò, giý iõMâj I ùi÷^ý gqò iµKðùe icÉ
Lae _VûC[ôùf ùMû_^ùe ö
iêPZêe icâûUþ @ùgûK ùMû_^ùe ùi÷^ý gqò aé¡ò Keê[ôùf ö cM]e
ù^û÷ùi^ûùe cM], gâúfuû, aò§ý, iûZ_êeû, ùKeke iê\l ^ûaòKcûù^ bûM
ù^A[ôùf ö ùMû_^úd bûùa cM]e iúcû« Mâûcaûiúcû^uê I ~êaKcû^uê iûceòK
gòlû ù\C[ôùf ö cM]e aògûk ùi^ûKê gû«òùi^ûe c~ðýû\û ù\A gû«òelû KeòaûKê
Mêeê\ûdòZß ù\Aþ[ôùf icâûUþ @ùgûK ö gû«òùi^ûùe @aie_âû¯ ùi^û,iûc«uê ^ò~êqò
ù\A[ôùf ö iúcû« _âù\gùe aòù\âûj \c^ _ûAñ gû«òùi^û _Vû~ûC[ôfû ö ^a~êaK
cû^uê gû«òelû ij _âZòelû, _âZò @ûKâcY I ~ê¡ ùKû÷gk gòlû \ò@û~ûC[ôfû iúcû«ùeö
~ê¡Kûkú^ _eòiÚòZòùe ù\gelû _ûAñ gû«òùi^û ù~_eò icÉ \ûdòZß ZêfûA _ûeòùa ö
Kkòwùe [ôaû cM]e eûR\ìZ Kkòweê Mê¯Z[ý iõMâj Keê[ôùf aòbò^Ü C_ûdùe I
Kkòwe iûcûRòK Rúa^Kê ^òeúlY Keò[ôùf ö Kkòwùe eûRZª _eòaùð _âRûZª
iê\éX [ôfû ö R^cû^iùe ùR÷^]cðe ajêk _âiûe NUò[ôfû ö _âRûcûù^ eûR]cð
78 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_ûkê[ôùf ^òÂûe ijòZ ö iaê ]cðKê @û\e Keê[ôùf ö ùaû÷¡]cð _âZò C\ûe cù^ûbûa
[ôfû ö Kkòwûcûù^ [ôùf gû«, iek, C\ûe I ]cð_âòd ö ùicû^u C_ùe ~ê¡ f\ò
\ò@û ^~òaû ~ûGñ ùicûù^ @È Cùûk^ Ke«ò ^ûjó ö [ùe ~ê¡ fûMòùf @jòõiûe
_ìRûeú Kkòwaûiú jòõiâ _ûfUò ~ûC[ôùf, RûZúd ißû[ð I ißû]ú^Zû fûMò ö KêY×û ^[ôfû
Kkòw R^^úe i¹û^ _ûAñ @ûcôakò ù\aûKê ö R^àbìcòe _aòZâZû _ûAñ Kkòwe
aúe_êZâ cûù^ @ûZàakò\û^e @ce @¤ûdKê C{úaòZ eLô[ôùf Pò«ûùe, ùPZ^ûùe,
aúeMZòùe ißMð_âû¯òùe @ûcô i¹û^, @ûcô @bòcû^e ùMû÷ea, Meòcûùe, K[ûeê Mû[û
ùjûA KûjûYúeê Kò´\«ú ~ûG ö ùi[ô_ûAñ ùKû÷Yiò ajòügZî Kkòw aòeê¡ùe @È
Cùûk^ KeòaûKê iûji Keê^[ôùf ö gû«ò_òâd Kkòwe @jòõi @]ôaûiú Kcð ]cðùe
aýû¯ ejò _ùWûgú eûRý RdVûeê ^òRKê \ìùeA eLô[ôùf ö icÉue ]cðúd
bûa^ûKê I gûi^ _¡ZòKê i¹û^ ù\A[ôùf ùicûù^ ö @Zò[ô Pyðûùe @ûcô aòùbûe
ùjûA KûUê[ùô f, @LŠ gû«òe Rúa^ ö Rúa^e KïeZû, K_UZû QêAñ ^[ôfû ùicû^ue
_aòZâ _âûYKê ö ùicûù^ [ôùf ißû]ú^Zû _òâd, ùicû^ue iaêVûeê _âòd [ôfû ißû]ú^
_âRûZª ö gqò I icé¡ò iµ^Ü iêLcd Rúa^ ùicûù^ KûUê[ôùf, @ûRúa^ ö C\ûe
]cð]ûeûe C_ûiK ùjûA ö ùicû^u @ûZò[ýe Zêk^û ^ûjó, _ùWûgú _âúZòe C_cû
^ûjó ù~còZò @ûcôi¹û^e aòKÌ ^ûjó ö iaêVò gévkû I ùiû÷¦~ðýe ißûle ö @LŠ
@û^¦e ißMúð d Rúa^]ûeû cjße ùPZ^û fûMò C›MðúKéZ ^òRiß ùMû÷eaùe Meúdû^,
cjòcûùe cjcj cjúdû^, cêqòe ceûk bkò, cùjû\]ôe cêMÛ @^êba bkò, `êfi¬e
NéZ i¬aZú bkò ö Rúa^e ùiû÷¦~ðýKê ùicûù^ C_ùbûM Keê[ôùf còk^ cêLe
cêjìð bkò c^beò, _âûYbeò ö @«ewZûe ewùe ewú^ Rúa^ eiûk Rúa^]ûeû ö
_âûYcd _êfKe _âúZòiÜòMÛ _âKûgùe _fäaòZ _êe_fäú, _fäúa]ìe Q¦ P_k Pûfòùe,
PûjûYòùe, PcKùe, aûeIhû ùZe_aðe _aòZZâ ûùe _êfKòZ _fäú ,_fäaZò _fäúaûkûö
C›acêLe Rúa^e cjûNðý cêjìðiaê c]êcd, `fMêcd, _ì‰ðcd ö `MêYe `êfbkò,
_âRû_Zòe _âúZòbkò, i߉ð_âiê iûdûjÜ bkò, K^KòZ Kû\´ò^ú, Kc^úd K\´ `êfe
ùKûkûùKûkò, K\´Wûkùe Kkea _eò C›acêLe _fäúe Rúa^, _fäúaûkûe
ùK÷ùgûe, _fäúa]ìe ù~û÷a^ ö eiûYòZ, eiiòq, aòbacd, aòbêcd ö _âûPê~ðý,
H½~ðýe @ie«ò M«ûNe ù~còZò @^ê_c @còd @û^¦e gâúc¦òe ö
cM] iúcû«ùe CMâaû\ú Kû~ðý, @«ðNûZò Kû~ðý, @MÜòKûŠ, ùMû_^ jZýû I
fêY×^ bkò NUYûùe cjûeûR aý[ôZ [ôùf ö CMâaû\e KûeY I Gjûe _âZòKûe _ûAñ
ùi cjûcªúu Vûeê icÉ aòaeYú Pûjóùf ö cjûcªú iõMéjúZ Z[ýKê @ùgûKu
_ûLùe C_iÚû_^ Kùf ö iúcû«ùe aòù\âûj, @gû«ò, ]ßõiKûeú gqò, eûÁâ aòùeû]ú
aýqòcû^u _Qùe Kkòwe Mê¯ iûjû~ý, ijû^êbìZòKê GWûA \ò@û~ûA ^ _ûùe ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 79
_âZýl _âcûY @bûaeê Kkòw ^òKUùe _âZòaû\ Keòaû i¸a^êùjñ ö KûKê Kûùe
KûXòfû bkò Kkòwe iúcû«e ùfûKcû^uê @[ðù\A ißû]ú^Zû _ûAñ C›ûjòZ Keò
CMâaû\ú Kû~ðý PkûAùf Kkòwe ùi^û iúcû« aòù\âûj \c^ùe fûMò ejòùaö
`kùe Kkòwe _âRûZª \êaðk ùjûA_Wòaö iúcû«ùe @iÚòeZû aXòùf Kkòw
aû]ýùja cM] aòùeû]ú Kû~ðýKkû_eê Ijeò ~òaûKê ö iúcû«ùe Qk^û_ì‰ð ~ê¡
_âÉZê ò \ßûeû Kkòw ùi^ûKê ahðaýû_ú iúcû«ùe @ùjûeûZâ ^òùdûRòZ Keòùjaö Gjû\ßûeû
Kkòwe aò_êk aýd aXò~òaö eûRùKûh \êaðk ùjùf R^ @iù«ûh aXòa I
ùi^ûùe aòù\âûj ù\Lûù\aö Gjò @aieùe Kkòw C_ùe Rk_[ùe @ZKòðZ
@ûKâcY Keò Kkòw eûR]û^ú ùZûhûkúKê @]ôKûe Keòùjaö eûR]û^ú @]ôKûe Kùf
icMâ Kkòwe ùi^û jùZû›ûj ùjûA @ûcôic_ðY Keòùaö _Ya¦ú [ôaû eûR]û^úe
fl fl ù\gaûiúu Rúa^ _ûAñ ùicûù^ ~ê¡ Keòùa ^ûjó ö C_~êq icd @ûiòaû
_~ðý« GjûKê ùMû_^úd eLû~òa ö Kkòw ijòZ a§êZß iê\éX _ûAñ Qk^ûe @ûgâd
^ò@ûùjaö Kkòwe iù¦j \ìe _ûAñ \êA eûÁâ c¤ùe còkòZ KâúWûC›a, ice
ùKû÷gk _â\gð^ú, aûYòRý i¹òk^ú, ahðaýû_ú iûõÄéZòK C›a, iað]cð i¹òk^ú _âbéZò
@ûùdûR^ Keû~òaö Kkòwe a¦úcû^uê cM]eê _âZò Zò^òcûi aýa]û^ùe a§êZß
aé¡ò_ûAñ QûWò \ò@û~òa ö MêeêZe @_eû]ùe RWòZ [ôaû Kkòwe aògòÁ aýaiûdú,
eûR^úZòm, Mê¯Pe, ùi^ûKcðúuê @_eû] cêq Keû~òa Kò´û Kkòwùe ùicû^ue
aò·e _ûAñ aýaiÚû Keû~òa ö Gjû\ßûeû cM]e gqòaé¡òKê ùKjò iù¦j Keòùa ^ûjóö
cjûcªúu aê¡ò I aòPlYZûùe LêiòùjûA _âÉûaKê ißúKéZò ù\ùf ö
còkòZ iceKâúWû _ûAñ KkòwKê ^òcªY KeûMfû ö Gjû @Zúa ùeûcû_ì‰ð I
@ûKhðYúd [ôfû ö Kkòwe eYKâúWû I eYùKû÷gkKê @^ê¤û^ Keê[ôùf cM]e ùi^û,
ùi^û_Zò I eûR^ýcŠkú ö cM] C›a Kkòwùe ahðaýû_ú Pûfòfû cM]ùe Kkòw
C›a bkòö Kkòwùe cM] C›a ahðaýû_ú Pûfò[ôaû ùaùk Mê¯PeMY Kkòwe
gqò, ùi÷^ýaûjò^úe Kû~ðý \lZû, \êMð, _âûiû\, MWLûA, @È bŠûe, Lû\ý bŠûe,
^\ú_[, icê\â _[, _ûjûW I Rwf @ke iaòùgh aòaeYú iõMâj Keò cM]
_VûC[ôùf ö _âKéZ ~ê¡e ajê_ìaðeê gû«ò icdùe icÉ iceZ[ý iõMâj Keò[ôùf
gòÌú, KkûKûe, aYòK\k, Mê¯Pe ùckùe ö eûR_âûiû\e ^òKUùe cûkò Nùe ejò
cûfýûYúKê @[ð ùfûbùe agúbìZ Keò eûRý i´§úd iìP^û @û\ûd Keê[ôùf ö
]cð i¹òk^úùe Kkòwe ]úcû^ aeYý _ŠòZ cŠkú cû^a]cðe _âPûe _ûAñ
MêeêZß ù\C[ôùfö MêeêcêLú Rúa^ _ûAñ @ûjßû^ ù\A[ôùfö MêeêcêLú @ûce _eµeûö
Rúa^ Kûkùe Mêeêue geYû_^Ü ùjaûKê ùicûù^ MêeêZß ù\A[ôùfö Rúa^ùe
RùY i\þMêeêu Vûeê iZþ\úlû ù^aûe @ûagýKZû ejòQò ùaûfò ùicûù^ aêSûC[ôùfö
80 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
]cð cjûZàûcûù^ aòb^ò Ü \éÁòùKûYeê ]cðe aûLýû Keê[ôùfö aê¡]cð, ùR÷^]cð, ùa÷\òK
]cð iµKðùe aòÉéZ aòaeYú _âKûg Keò[ôùf ö Gjò i^Üýûiúcû^u ùiaûKûeú Z[û
ùKùZK Q\àùagú i^Üýûiú Mê¯Z[ý iõMâj Keê[ôùf ö i^Üýûiúcû^ue @aû] _âùag
[ôfû eûR@«ü_êeùe, eûR KcðPûeúu Méj c¤ùe ]cðe _âPûe _ûAñ ö
cM]e ùi÷^ý gqò aé¡òùe Kkòwe cjûeûR _âZòaû\ Keò[ôùf ö Gjû\ßûe
gúZk ~ê¡e aûZûaeY iéÁò ùja ö ~ê¡ @ûguûùe Kkòw C\þaòMÜ ö @ùgûK
RYûA[ôùf gúZk ~ê¡e @ûguû^ûjó ö Kkòw @ûce a§êeûÁâ I Kkòw iûMe c¤ùe
cM]e aýaiûd, aûYòRý aé¡ò _ûCQò ö ^òKUùe aòRòZ eûRýcû^uùe aògévkû,
aòù\âûj I @ûA^þ gévkûe @a^Zò _ûAñ ùiVûùe gû«òùi^û MV^ Keû~ûAQò ö Kkòw
aòeê¡ùe Gjû @bòù_âZ ^êùjñ ö Kkòwe cjûeûR iZKðZû ijòZ cM]e ùi÷^ýgqò
C_ùe \éÁò eLô[ôùf ö
_\àûaZú _eòYd
@ùgûKue c^ "aòkûi _âûiû\'e ]ßõi_ùe @aeê¡ ùjûA~ûA[ôfû eûRKû~ðýùeö
cjûeûYú @i§òcòZâûu ißûiÚýùe @a^Zò Zûuê aý[ôZ Keò[ôfûö cjûeûYú @ùgûKu
c^K[û aêSò @ûC ùMûUòG eûYú MâjY KeòaûKê C_ù\g ù\ùfö i¹Z ùjùf icâûUö
cjûcªúu @ûùdûR^ùe @ùgûKue aòaûj C›a eûYú _\àûaZúu ijòZ cjû@ûW´eùe
_ûkòZ ùjfû ö còk^ eûZâòùe _\àûaZúuê Kkòwe _û…gûXú I ajêcìfý MjYû C_jûe
ù\ùf @ùgûK ö i߉ðReò fMû _û…gûXúe ùiû÷¦~ðýùe _\àûaZúue icMâ geúe
C\þbûiòZ ùjûA[ôfû ö ^òaòW bûaùe ùfûUò _Wò[ôùf @ûfòw^a¡ @ûùgûKu aûjê
a§^úùe ö _âúZòe _âûPê~ðýùe eZòcMÜû eûZò ùaûkê[ôfû Zek @§ûe, cûUòeê @ûKûg
~ûG @û^¦ùe ö còk^ cêLe @û\òc C^àû\ùe C›acêLe eûZâò, @ûjäû\ùe @ûùcû\òZ
_âúZ_âûY, ZûeûôZ eûZâòe @ûKûgö ùWeòùe CVê[ôfû RjÜ, iß_Ü I KÌ^ûe ew aêYò
aêYòö c]êg~ýûe c]ê_að ö aûie eûZâòùe _êhÝòZ _ûLêWûe ùKûck iÝgðùe, c]êcd
fûMê[ôfû, cjcj aûiê[ôfû cûõie `êf ö còk^ @ûKêk _âûYùe ùeûcû i\ýiÜûZ,
iêebòZ, iêhcû^ßòZ ö fê² ùfûb^úd _\àûaZúe @^ê_c @^ûaeY ù\j ö @céZ
Kki ù\j ö ùi ù\jùe Hgß~ðý C{ßk , \êA \òaý É^_\àe _êhÝòZ fûaYý_âbû,
c^ùfûbû _údìh _âZòcûbkò XkXk,@û^¦ CQk ö @céZ Kki Xûkò @ùgûK _û^
Keê[ôùf _âúZòiê]û i¬úa^ú iêeû bkò ö iÜûdêùe iÜûdêùe Zek @§ûùe c\òeûùe ö
cû\Kbeû eûZâòe iêL^ò\âûùe ùcûjûQ^Ü cêMÛ ùcûjòZ iß_Ü aòùbûe icâûUþ @ùgûK ö
Chûe @eêùYû\dùe C›acêLe @ûKûg _âKéZò _é[ôaú ö Rûwêfê Rûwêfê @§ûe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 81
c¤ùe iKûk ùLkò aêfê[ôfû Kêcûeú bkò ö cjûeûR _\àûaZúu ijòZ iKûke
i\ýiÜûZ iÜòMÛ fûaYýKê C_ùbûM Keê[ùô f _âúZòi\Ý ûe _ûùL _ûùL ö _âûYcd _êfKùe
ù\Lê[ôùf `êfbòð @ùgûK aélKê EZêcZú `êfKê, `êU«û `êfe aMò·Kê ö iaêR _Zâ
I `êfùe ùgûbûcd \ògê[ôfû iaêKòQò ö iìù~ðýû\de fûfòcûùe _\àûaZúe MŠù\g
beò~ûA[ôfû fûfòcû fûaYýùe ö PòaêKKê Pò_òù\A PêcûUòG ù\ùf @ùgûK ö fRýû,
iùuûPùe @_âZòb \ògê[ôùf eûYú ö @ùgûKue @ûLô ejò[ôfû ùiû÷cýû _âKéZò, ecýû
eûRa]ìe fûaYýcdú iÜòMÛ ùiû÷¦~ðýùeö eûR C\ýû^ùe KâúWûeZ jeòY, cdìe I
Kkea cêLeòZ aòjwc Kêke iße iwúZùe @bòbìZ @ùgûK GKûMâPòùe ù\Lê[ôùf
a‰ðcd _âKéZeò i߉ðcd iêecý _âKûgKê ö jé\d Zûue Czêkò CVê[ôfû \òaý @û^¦ùeö
@û\òcZûe @^ò¦ý ùiû÷¦~ðýùe ö `êU«û `êfe iêebòùe, ^MÜ @ûKûge ^úkòcûùe, cMÜ
_âKéZòe iù¹ûj^ùe ö eûRC\ýû^eê ù`eò eûRKû~ðýùe cù^û^òùag Kùf @ùgûKö
iûdûjÜ iì~ðýue i߉ð_âiì _âbûùe _âûYcd _âKéZò ö @Éiì~ðýe aòùfûk @ûbûùe
@ûùfûKòZ eûRC\ýû^ ö ^aûMZû eûYú icâûUu ij C\ýû^ùe _\·eY Keê[ôùf ö
@ûLô Zûue f´òejò[ôfû \òMþakdùe ö Mwû^\úe ù`^úk ù~û÷a^, ù`ù^ûzk
^úk fjeú ö "_\àû ZêcKê fûbKeò _âûYcd fûMêQò _âKéZò, _é[ôaú ö ajê\ò^ _ùe cñê
@^êba KeêQò Zêceò @KêY× iû^Üò¤, ùiÜjKûZe Chà gòjeY ö ^ûeúùKk _eò ù~û÷a^e
iÜòMÛ fûaYý c^cêMÛKe, cªcêMÛKe ö ZêcKê _ûA _âûYùcûe Czêkò CVêQò @û^¦ùe,
H½~ðýùe, _âûPê~ðýùe ö ceêcd Rúa^ùe Zùc c]ê c¦ûKò^ú ]ûeû, iêfkòZ ifòke
KkKk iße Suûe, iêc]êe icúee @ùaû] iwúZ ö' jé\de aòbaùe, aýû¯òùe
a‰ðcd Rúa^, _ì‰ðcd Rúa^e ]ûeû ö ^úk_\àe iÜòMÛ fûaYý bkò _\àûaZúue
ùiû÷¦~ðý i¸ûe @ùgûKu Kûaýcd cêMÛ\éÁòùe _âúZòiÜòMÛ, eiiÜòMÛ ö ùi Pûjó ejò[ôùf
GKû]ûeùe ew a\kûC[ôaû @ûKûgKê, _âûY_âd ò _âKéZKò ê, _âZúlòZ i§ýûKê ö eûRC\ýû^e
@^Zò \ìeùe Mwû^\úe fûiýcdú i߉ð^úk ùgûbû, ùiû÷cýû _âKéZeò _âúZòùe _âûùYûzk,
_âYùdûzk ö @ùgûK cêMÛ Pòùe eûYú _\àûaZúuê Kjê[ôùf, ""_âûùYgßeú, i§ýûe
Gjò cû\K ùakûùe ^òùLûR ùjaûe ^ògû @ûù¦ûkòZ KeêQò ù\j, c^, @ûcôûe ùKûY,
@^êùKûY''ö _\àûue fRýû @a^Z cêLcŠkùe ißdõ_âbûe Kû«ò ö ùi jiê[ôùf
]úùe]úùe _âúZòiÜûZ, ù_û÷eêh\ú¯ cjûeûRûue iê\éX aûjê a§^úùe ö ^òRKê a§^
cêq Keòaûe ^òzK Qk^û @ûùcû\ \ûdK ö "cjûeûRþ ! aûÉaZûùe aêWò ejòaûùe,
a^ý_âKéZòe ùgûbû i¸ûeùe Rúa^e còVûiþ @^êbaKê C_f²ò Keòaûùe ^òRiß
@û^¦ @Qò ö Mwû^\úùe ù^û÷aòjûe, P¦òâKû PyòðZ ^ògú[ùe @û^¦cd fûMê[ôaö
ZûeûôZ @ûKûge Z¦âûki, Zé¯òe, _âúZòe, _ec _âû¯òe ö @céZcd fûMê[ôa Zêc
_ûLùe, akòÂ aûjêa§^úùeö @iRWû @iûWþ @ûLôùe, IVùe, Chà, @û\ð,â @^ûaeYùeö
82 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
eûùRû\ýû^ùe ewei, eZòKâúWû, _êÃeòYúùe RkKâúWû, ißMðe @û^¦ bkò, KÌ^û
bkò, iß_Übkò, iZýbkò ö c^beò C_ùbûM KeòaûKê G Rúa^, G ù~û÷a^, ic_ðò
ù\aûKê Zêceò _âúZòiÝ\ jé\dùe, _âúZò_ì‰ð KUûlùe, Kûc^ûùe, @ûfòw^ùe, @ûcô
ic_ðYùe ö MbðaZú ùcNe ùMû_^úd ùiû÷¦~ðý _eò, ùaMcZú ^\úe aògûk
Rk]ûeû _eò ^ûeúc^e ^úea _âKûgKê Zùc ù\AQ bûhû eqcûõie ewZìkúùe ö
jé\d iõfMÜ _âûYe cêMÛ @^êba, ù~û÷a^e ew CZêeû @^êba, _âKûge ^êùjñ,
cjûz^Ü cìzòðZ @^êbae ö Zêc _ûLùe Rúa^e _ì‰ðZû `ûfþMê^ _ì‰òðcûe ùRýûœûbkò,
_êYýùZûdûe _äûa^ bkò _âûYiÝgðú ö jRò~òaûKê Azû ùjCQò aòjw bkò, @ûKûgùe
@ûKûgùe Zew bkò, _é[ôaúùe _é[aô úùe ZWòZþ bkò, ùcNùe ùcNùe Zêc iû[úùeö
cjûeûRþ ! Zêce ùiÜj, iû^Üò¤, iûjP~ðýùe Rúa^ ùcûe iû[ðK ö _âûùYgße ùjûA
ùcû Rúa^Kê beòQ _âúZò _âûPê~ðýùe, Hgú, Hgß~ðýùe ö
@ùgûK iàòZjiò Kjê[ôùf, _eòYd _ìaðe _âÉêZò _að iµKðùe ö _\àûaZú
ZêcKê GKû«ùe, R^_\e ^\ú a§ùe Kki ]eò QòWû ùjûA[ôaûe ù\Lô _âûY ùcûe
Czêkò _Wò[ôfû _âYd Czk ù_âcùe ö _\à`êfe fûaYý bkò fûaYýcd \ògê[ôf
Zêùc, _\àûaZú ö @_ìað @ûùfûW^ùe @ûLô ùcûe @aeê¡ ùjûA ~ûA[ôfû cêjìðK
_ûAñö @^ê_c gòjeYùe ùeûcûôZ ùcûe ù\j, c^ ic_ðòZ ic_òðZ fûMê[ôfû,
iêaûiòZ iêaûiòZ fûMê[ôfû fûaYý aòkûiùe ö cjûcªúue _eûcgðùe aòaûj a§^ùe
@ûa¡ ùjûA[ôùf @ûùc ö eûYú ! Zêc ùi÷û¦~ðýe Zêk^û ^ûjó Zêc _âúZòbkò ö
cûaðfe ciéY ùKûck cìðòUòG Zêùc, ùfûb^úd fûaYýe, ^úk^úk fûaYýe,
XkXk fûaYýeö
i§ýû_ùe NéZ \ú_iaê Rkò CVòfû eûR@«ü_êeúe ^òbZé Klùe ö \ßûeù\gùe
cgûf]ûeú ^ûeú \ßûeelú ö c¦òeùe gv]ß^ò ö Nû, Kûjûkúe ißeùe g±ûdòZ
_eòùag ö _aòZâ ö _êfKòZ ö eûRa]ì _\àûaZú NéZi¬ ù\C[ôùf @MYûùe ö
_û…aÈùe @_ìaðû \ògê[ôùf _û…eûYú ö @ùgûK Pûjó ejò[ôùf eûYúue bqòbûa _ì‰ð
Rúa^]ûeûKê ö @_ìað @ûKhðYùe @^ê_c iû§ý _eòùag, i§ýûùe MÌeZ [ôùf
\êùjñö Rúa^e aý[û, Mû[û, ùMû÷ea, ùiû÷bûMý, \êbðûMýe K[ûKê aûê[ôùf _ec
@û\eùe, @ûMâjùe ö eûYú _\àûaZú _û…gûXúe _âgõiû Keê[ôùf ö "cjeûRþ ! G
i߉ðReò~êq @_ìað _û…aÈ ùKCñVê @ûYò[ôùf ?' cjûeûR iàòZ jiò Kjò[ôùf, G
_û…aÈ Kkòweê cMûA[ôfò eûYú ö "]^ý Kkòw, ]^ý Zû'e gòÌú' ö gêYò[ôfò _âÉe
MûZâùe ùicûù^ `êUûCQ«ò ùiû÷cýKû«ò ~êq, _êhÝòZ, ciéY cìòðiaê ö Gùa ù\LêQò
_û…aÈe iìlà KûeêKû~ðýKê ö Rúa^e KkûcôK _âKûgùe _Uê ,_ûe\gðú ö _âÉe
alùe `êUû«ò `êU«û `êfe ùiû÷¦~ðýKê ö ù\aK^ýûe \òaý ùiû÷¦~ðýKê ö ù\jcòk^e
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 83
cêMÛ ùiû÷¦~ðýKê ö c¦òe cûkò^ú Kkòw, iRð^ gòÌúe Kkòw, iÝgðûZêe _âúZòe Kkòw ö
_\àûaZú, "_òâdZc cùjû\]ô ù\Lôaûe ùfûb ùcûe ajê\ò^e ö ùKùa aêfò~û@ûù«
i߉òðc ùakûbìcòKê a^bìcòKê ö cùjû\]ôe @ûKhðY ùcûùZ @bòbìZ KeòQò ö @û_Y
K'Y...ö'
@ùgûK KòQò icd ^úea ejò Kjòùf, "eûYú ! cùjû\]ôe @ûKhðY ùcûe
ajê\ò^e ö' ùcû÷~ðý icâûUþ bûùa aò^û ^òcªYùe Kkòw ~òaû i¸a^êùjñ ö _ìaðeê
cM]e eûR\ìZ bûùa cñê ù\LôQò Kkòwe cûUòVûeê cùjû\]ô, @ûKûgVûeê cjûKûg,
Kkòwe R^_\, ^Me _âû«e, \êMð, MWLûA, giý gýûckû ùlZö gêYòQò Zû'e
Pòeiê¦e MúZ, iûMee i߉ðòc aòkûi ö ù~ùZ ù\Lô[ôùf c¤ @ûLô ùcûe @Zé¯,
_âûYùcûe @_ì‰ð ö Kkòw aêfò cùjû\]ô ùakûùe KòQò\ò^ Rúa^Kê ^òaòW bûùa
C_ùbûM KeòaûKê ùcûe Azû ö ùijò iê\ò^ _ûAñ _eùcgßeu _û\_\àùe ^òùa\^
Ke ö Kûfò iûdûjÜùe Mwû^\úùe ù^û÷aòjûe Keò Rúa^Kê C_ùbûM Keòaû ö
ùRýûœûiÜûZ _ûjûW, _êe_fäú, ^úea ZUù\ge ùgûbûKê iûCñUò eLôaûe iáZòùe ö _û^
ùbûR^ _ùe iê^ò\âû ~ûA[ôùf ö
_e\ò^ Mwû^\úùe ù^û÷bâcY ùagþ @ûùcû\òZ, @ûKhðYúdö ùfûb^úd iì~ýð ûÉe
@ÉeûM Xkò _Wò[ôfû SeYû bkò ^úk @ûKûgeê ù`^úk RkeûgòKêö ^\ú Kìke
iûaþRû iûaþRû ^úea ùiû÷¦~ðý ùPûeûA ù^A[ôfû _âYd ~êMku KkûcôK, KUûlKê,
Kûaýcd KUûlKê ö Kaò _ûfUò [ôùf \êùjñ ùKûkûùKûkò ùjûA, cêMÛ Kkeaùeö
aòjwc \k CWò aêfê[ôùf @aû]ùeö cêq MM^e ceûk bkò Cbd C_ùbûM
Keê[ôùf Rúa^e iRð^gúk iûeißZ ùiû÷¦~ðýKêö M\ýcd ùiû÷¦~ðýKê, _\ýcd
ùiû÷¦~ðýKêö
eûR@«ü_êeúùe i§ýûKûkú^ ùKûkûjk ö _ûâiû\ c¤ùe _â{ßkòZ _â\ú_e
ÉòcòZ @ûùfûK]ûeû ö eûRMéj iaê eûRa]ì bkò @ûùfûKòZ ö @^Zò \ìeùe c¦òeùe
cwk @ûkZò ö i§ýû ]ì_ I iêM§ùe, gv]ß^ò I iwúZùe cêLeòZ, ccðeòZ _aòZâ
_eòùag ö ùcû÷~ðý iûcâûRýe cjûcjòc icâûUþ ^aûMZû eûYú _\àûaZúuê iZé¾
^d^ùe Pûjó ejò[ôùf ö @ûLô@ûMùe Zûue ^ûPò CVê[ôfû PkyòZâ bkò Pòeiê¦eú
ù_âccdú KkòwKêcûeú KûeêaûKúe Ké¾ Kc^úd KUûl ö @ûü ! Kò Zúaâ ùi PûjûYòe
MbúeZû ? Kò Zúaâ ùi _âgû« ^úeaZû ? c]êiÜûZ c]êeûZò _eò ejiýcd, ùeûcûcdö
_fKùe ^úea _âúZòe ^òaòWZû, ùKùZùaùk ùMûUû_ùY iûCñUò ù^A jRûA ù\aûe
^òRð^Zû ö _\àûaZú icâûUþue bûa^û eûRýùe bûiò aêfê[aô û ùcNLŠ iaêKê ù\Lê[ùô f
c^beò ö ^òKUùe @ùgûKuê ù\Lô f{û @aMêY×^ Zùk CfäëiòZ ùjC[ôùf ö ]úe
c]êe ißeùe Kjòùf, "icâûUþ ! @ûRò G_eò bûa_âaY \ògêQ«ò, K'Y bûaêQ«ò ?
84 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûK : eûYú cñê Zêceò K[û bûaê[ôfò ö aûie eûZòùe Kjò[ôfò ^û iòõjkeê
cYòcêqûcûk C_jûe ù\aòùaûfò ö G ~ûG _jô^ûjó Zêc c^fûLô C_jûe iaê ~ûjû
iòõjke eûRû _VûA[ôùf ö ùZùa Kkòweê @ûiò[ôaû Gjò _û…aÈ ZêcKê Lêaþ cû^òa ö
_ò§ò ù\Lôf ùKcòZò fûMêQò ? Lêiòùe aòùbûe ùjûA fêMû a\kûC[ôaû ùaùk @ùgûK
ù\Lê[ôùf, f{û @a^Z eûRa]ìe ùMû_^úd @wfZòKûKê ö aûjê a§^úùe Pû_ò]eò
\éÁ ji jiê[ôùf ö Kkòwe _û…gûXú Lêaþ _i¦ ö "Kkòw Kkûe ù\g cñê gêYòQò,
Kkòwe gòÌú gòkûù\jùe `êUûA_ûùe Rúa^e Qaò, ù~û÷a^e \ú¯ò' , còk^cM Ü
eûRjõiúe ùeûcû ùa_[ê , ^ûMK^ýûe aòej aòkûi ö ]^ý Kkòw, ]^ý Zû'e
gòÌúö ]^-]û^ý beû giý gýûckû Kkòw Kò_eò \òg[ê aô iûMee ^úk fjeú ùKûkùe?
ùiâûZißò^ú ^\ú ^òSðeòYú Kìkùe, ^úk @ûKûge ^úkòcûùe ? fûaYýcd \ògê[ôa
RjÜö RjÜeûZòe cêKêkû RjÜ ö Zêc iû[úùe cùjû\]ôe cû\KZûKê C_ùbûM KeòaûKê
ùcûe ajêZ Azû ö
@ùgûK : jñ eûYú ! GùZ ùiû÷bûMý _ûAñ bûMýù\aú ~\ò _âi^Ü jê@«ò, Kkòw
~\ò cM]e gûi^û]ú^ jê@«û, ùZùa @ûùc icê\âKìkùe MXù« @ûc iß_Üe ißMð_êeú,
ù`e«û _lúe PUòNe Kò @û^¦ùe ! ù~CñVò \ò^eûZò @ûùc C_ùbûM Keù«
Rúa^e iêhcûKê ö iê]ûbkò, ißMðiê]û bkò ö ^úk @ûKûg Zùk ^úk iûMee ù`^úk
eì_Kû«ò Kò_eò ecYúd \ògê[ôa K^K iì~ðýe _òZùfûjòZ a‰ðûkúùe ? Zêùc @ûC cñê
GKû«ùe jRò~û'ù« ùakûbìcòe iÜòMÛ ùKûck aûfêKû g~ýûùe ö Kkòwe gòÌú \ßûeû
MXù« c^ùfûbû c¦òe, ù~CñVò cò[ê^ cMÜ ~la]ìe ^MÜ ùiû÷¦~ðý `òUò`òUò _Wê[ôa
`êU«û `êfe _ûLêWû bkò, _âúZòiòq _âYdú ~êMku @^êeûMcd @ûLôùe, @ûfòw^a¡
gòkûK^ýûe Kûc^û~êq KUûlùe ö
_\àûaZú ißûcúu Azûùe @^êeq ùjûA Kjê[ôùf, "KkòwKê QûWò icMâ Ce
I c¤ bûeZ @ûce KeMZ ö iòõjke cYòcêqû jûe @ù_lû Kkòwe KûeêKû~ðý
ùcûe_âòd ö icâûUþ Kkòw aòRde iß_Ü ù\Lôùf...?
"iß_Üùe cñê aògßûi Kùe^ûjó eûYú ! aûÉaZûùe aògßûiú cñê ö cM]ùe ejò
cùjû\]ôe iìù~ðýû\d I iì~ðýûÉ ù\Lôaûe iß_Ü iß_ÜùjûA ^ ejê ö Kkòw cM]e _òâd
_ùWûgú, icKl, gqòùe, icé¡òùeö ùZùa Kkòw aòRde iß_Ü Lûfò @ûce KûjóKò?
_òZû _òZûcjue ùi iß_Üe iúcû Kûjó ? Kkòw aòRd_ûAñ G ù~Cñ cjû~ê¡ Zû'e
ùMû_^úd _âÉêZò @ûe¸ ùjûA~ûAQòö i¹êL ~ê¡ùe KkòwKê jeûAaû @i¸a ö Z[û_ò
KÁf² aòRd_ûAñ _âûYakò ù\aûKê cM]e ùi^û iûc« _âÉêZ ö ùijò _âÉêZò _aðùe
cñê ^òRKê C›Mð Keòù\AQò ö aúee Rúa^ ùcûe ùfûWû, aúee céZêý ùcûe ùfûWû ö
cñê iaê jùeA_ûùe, ùcûe KêY×û^ûjó _âòd KkòwfûMò, _âûY_âòd KkòwfûMò ...ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 85
 eûR\eaûeùe eûR^ý cŠkú c¤ùe iòõjûi^ @ûùeûjY Keò[ôùf cjûcjòc
icâûUþ @ùgûK ö eûRýe iúcû« _âù\gùe gû«ò I iÚòeZû _ûAñ Méjcªú ùKCñ _\ùl_
ù^AQ«ò _Pûeò aêSê[ôùf ö Zûfòcþ_âû¯ ù^û÷ùi^ûe \lZû iµKðùe aêSê[ôùf ö
iûcâûRýe iêelû _ûAñ ùi^ûaûjò^úe iõLýû aé¡ò NUò[ôfû, gû«òùi^û \ßûeû ö Kkòw
iúcû«ùe cM]e CMâaû\ú Kû~ðýKkû_ aé¡ò _ûA[ôaûeê Kkòwe \êAZéZúdûõg ùi^û
Ce_ìað iúcû«ùe aòù\âûj \c^ùe fûMòQ«ò ö Kkòw iúcû«ùe C_\âa _ûAñ KkòweûRû
Pò«òZ ö cM] iúcû«e @ù^K \ìeùe Kkòwe @_eû]úuê CMâaû\ú Kû~ðýKkû_ _ûAñ
ùMû_^ùe Meòfû ~ê¡ i´§ùe gòlû \ò@û~ûCQò ö `kùe cM] iúcû«ùe gû«ò
ù`eò@ûiòQò ö cM]e aògûk ùi^ûKê _âÉêZ Keû~ûAQòö ù~ ùKû÷Yiò _eòiZÚò Kò ê i¸ûkòaûKê
ùicûù^ ic[ð ö gâúfuûùe aògûk ù^û÷ajee ^òcðûY Kû~ðý icû¯ RkûaZeY
C›a _ûAñ ö iê\ìe \lòYe iê\l ^ûaòK, gâúfuû \ßûeû Zûfòcþ_âû¯ cM]e ù^û÷ùi^û
Kkòwe gqò ijòZ icKl ö Kkòw eûR]û^úùe cM]e eûR\ìZ a§êZß iµKð aRûd
eLôQ«ò ö Mê¯Lae VòKþ icdùe _jûCQ«òö Kkòw iúcû«ùe C_\âa _ûAñ Kkòwe
cjûeûR cM]Kê iù¦j Keê[ôùf c¤ cM] @ûKâcYe ùKû÷Yiò iìP^û ^ûjó ö Kkòwe
ajê @[ð aýd ùjCQò, aòù\âûj \c^_ûAñ ö Kkòw iûMeùe cM] aYòK C_ùe
Kkòwûcû^ue C_\âa aé¡ò _ûCQò ö @Zý]ôK gêË ù\Aù\A ùicûù^ @Zò ö Gjûe
_âZòKûe _ûAñ cM]e aYòK ùMûÂú ^òùa\^ KeòQ«ò ö cjûeûR iaê gêYò ^úea
ejòùf C_~êq icd @ûiòaû ~ûG ö
c]êcd \ûµZý Rúa^ c¤ùe aòùbûe [ôùf, @ùgûK I _\àûaZú ö aòaûj
aûhòðKúùe @ùgûKuê _\àûaZú _Pûeòùf, "cjûeûRþ ! Kjê[ôùf iòõjke cjûeûRû @ûc
aòaûj aûhòðKúKê cìfýaû^þ cYòcêqû jûe, _û…gûXú, ajêcìfý @kuûe, iàûeKúiaê
_VûA[ôùf ö @ûc aòaûj aûhòðKú \êA\ò^ _ùe _Wòa ö ùKùa _jôa iòõjke
C_jûe ? @ùgûK ]úe KY×ùe Kjòùf, eûYú ! cñê Pò«òZ, KòQò @NUY NUòQò Kò ?
\êA\ò^ c¤ùe iòõjke aûYòRýù_ûZ ij cM]e aYòKcûù^ Zûcâ fò¯ a¦eùe
_jôùa ö
cjû icûùeûjùe _ûk^ Keò[ôùf @ùgûK I _\àûaZú aòkûicd aòaûj
aûhðòKú ö _jô ^ [ôfû iòõjke cYòcêqû C_jûe ö iû«ß^û ù\A[ôùf cjeûRþ, Lêaþ
gúNâ _jô~òa ö _e\ò^ @ùgûKuê \ìZ RYûAùf, "cjûeûRþ ! iað^ûg ö iòõjke
C_jûe Kkòwe ^ûaòKcûù^ fêY×^ Keò iûMe Mbðùe Rkù_ûZKê aêWûA ù\AQ«ò'ö
Gjò i´û\ùe @ùgûK ùKâû]ôZ ùjùf ö cªYû Keê[ôùf Gjûe _âZòKûe _ûAñ ö Kkòw
iûMeùe Kkòwe @û]ô_Zý ij cM]e iúcû«ùe aòù\âûj _ûAñ Kkòw \ûdú ö iúcû«ùe
ùPûeûKûeaûe aé¡ò `kùe cM]e aYòK ùMûÂú aò_êk lZòe i¹êLú^ ö Mê¯Pe
86 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
aéòe cò[ýû @bòù~ûMùe cM]e @ûVRY aYòK\k `ûgò\Š _ûAQ«ò, Kkòwùe ö
Kkòwe Kû~ðýKkû_ ^ò¦^úd ö aùhð aýû_ú iûõÄéZòK Kû~ðýKâc Qk^û ^êùjñ Z @ûC
K'Y ? ùi MRòð CVòùf ö cù^ _Wê[ôfû ùi eûR\ìZ bûùa Kkòwe eûRibûùe
_ûA[ôaû RN^ý @_cû^ ö bûMýakeê ùi ù`eò@ûiò[ôùf, `ûgòLêùe Sêfòaû _ìaðeêö
Mê¯Pe aéò @bòù~ûMùe ùi ù~bkò ^ò~ðýûZòZ ùjûA[ôùf, Zûjû bêfòaûe ^êùjñ ö
ùi\ò^ K[û cù^_Wòùf, _âZòùgû]e _âkd ^ò@ûñùe ù_ûWò~ûCQò _âûY, ù_ûWò~ûCQò
_âòdZcûe ù_âc, _âZòmû, ù_ûWò~ûCQò @ùa÷] eûR_êZâe _eòPd ö Iü! Kò ^òÂêe
ùi\ò^e \êüL\ iáZòiaê ö GYòKò Kâcû^ßdùe cM]e aûYòRýZeú fêY×^ ùjaûe Lae
eûR]û^ú _û…kò_êZâùe _jê[ôfû ö @ùgûK Kkòwe eûR\ìZuê WûKò Gjûe _âZòaû\
Keò[ôùf ö aò^û aò·eùe ùKû÷Yiò Z\« ^ Keò cM]e aYòKcû^uê Mê¯Pe aéò
@bòù~ûMùe céZêý\Š \ò@û~òaûeê Kkòwe b›ð^û Keò[ôùf ö
cjûeûRû, cjûcªúuê WûKò Kkòw @ûKâcYe KÌ^û Keê[ôùf ö cjûcªú cªYû
Klùe cjûeûRûuê Pò«òZ ù\Lô Kjòùf, cjûeûRþ ! ùKCñ Kû~ðý_ûAñ @û_Y C\þaòMÜ ?
cjûeûRþ Kjòùf,"cjûcªú ! iKk _âû¯ò c¤ùe @_âû¯ò, @Zé¯ Rúa^e @ûùMÜd
@bòkûh, ùcûùZ @iÚòe KeêQò ö Kkòw eûR\eaûeùe ù~Cñ @_cû^ Zûjû ùcû'
jé\dKê \MÛ KeêQò Kûk ùa÷gûLúe ajÜòbkò ö ùKùa ùi iê\ò^ @ûiòa Kkòw @]ôKûe
Keò _òZû, _òZûcju iß_ÜKê iûKûe KeòaûKê ? cM]e gqò iµKðùe Zêce cZûcZ
K'Y ?' cjûcªú eû]ûMê¯ Kjòùf, "cYòcû ! cM]e gqò Kkòwe icKl ö cM]e
ù^û÷aje ^òcðûY ùgh ùjûAQò ö ^òùŸðg ù\ùf RkûaZeY C›a @^êÂòZ ùja,
ùMû_^ùe ö @ûMûcú Ké¾_lùe Kkòwe eûR]û^ú ùZûhûkúùe _âRûZª C›a cjû
icûùeûjùe _ûkòZ ùjfûùaùk Rk_[ùe Kkòw iûMee \lòYeê @ZKòðZ @ûKâcY
Keò eûR]û^ú @]ôKûe Keòù^ùf, Kkòwe cù^ûak bûwò_Wòa ö ~ê¡ùe aòRd
@ûce ^ò½òZ ö C_~êq icd _~ðý« @ûcKê @ù_lû KeòaûKê _Wòa ö aòRd _ûAñ
ù]÷~ðý I iûji @ûce ùgâ i´k ö @ZKòðZ Meòfû ~ê¡\ßûeû aòRd i¸a ö ^ùPZþ
i¹êL iÚk~ê¡ I Rk~ê¡ùe Kkòwûücû^uê _eûRòZ Keòaû @i¸a ö' @ùgûKu
IVùe ^òhݏòcìkK iìP^û ö ~ê¡ _âÉêZò gúNâ iµ^Ü Ke, ùMû_^úd bûùa ö cjûcªú
eûRKû~ðýùe ùMû_^úd bûùa ice _âÉêZò _ûAñ ù~ûR^û Keòaûùe fûMòùf ö Kkòwe
_âRûZª C›a cûùi Kûk Pûfò[ôfû ö Kkòwe N^ Rwf _ì‰ð _½òc iúcû«ùe \ê¡ðhð
bòfþcûù^ ù~_eò ~ê¡ùe bûM ^ ^ò@«ò ùi[ô_âZò aò_êk @[ð\ßûeû ùicû^uê agúbìZ
Keò[ôùf ö
Mwû^\úe ZUù\gùe _\·eY Keê[ôùf icâûU @ùgûK ö @_eûjÙe @ûKûg
aòùfûk _âKéZòe @ûbûùe @ûùfûKòZ ö @^« ^òkòcû Zùk _lúKêke KìR^, @\ìeùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 87
c›ý]eûkúue KcðcêLe Rúa^]ûeû, c¦ c¦ M§aje iêM§ i¸ûe ö eûùRû\ýû^eê
@^« @ûKûg ~ûG Pûjó ejò[ôùf ùcû÷^ cê\âûùe ö jé\de @_ìað @ûùfûW^ ö Kkòw
aòRd_ûAñ Zûue Rúa^aýû_ú Z_iýû ö Zûu ]c^úùe ^ò¦û, @_cû^e eqKYòKû
Zûuê ]ôKþKûe Keê[ôfû ö Kkòwe eûR]û^úùe eûR\ìZ bûùa Kû~ðýKeò ùi Mê¯Pe
Kû~ðý @bòù~ûMùe céZýê \Šùe \ŠòZ ùjûA[ôùf ö céZýê _ìaðeê _âòdZcû KûeêaûKúuVûeê
eûRcê\âòKû ù^A ù~_eò ùPûebkò _kûd^ Keò[ôùf, ùiK[û cù^ _Wòùf gòjeú
CVòfû Zûue ù_û÷eêh\ú¯ _âûY ö Kâìejie ]ûe fûLô ejò[ôfû IVùe ö \òMþakdKê
Pûjó cù^_KûC[ôùf cùjû\]ôe cûdûKê, _âòdZcûe iáZòKê ö cM] iúcûùe "@aòRòZcþ
Kkòw' jé\d iûcâûRýùe "@aòRòZcþ KûeêaûKú 'ö _âûY\_ò _âòd Kkòwe c]êiáZò Zûuê
ù~Cñbkò cêMÛ Keê[ôfû ùi_eò lê² Keê[ôfû ö Kkòw ~ê¡ iµKðùe Kk^û Keê[ôùf
ùi, ~ê¡ Zò^òcûi fûMòa ùaûfò ö Kkòw aòRd ùja Zûu Rúa^e iaðùgh aòRdö
RùY ùaû÷¡ i^Üýûiú baòhýZ aûYú Keò[ôùf, ""\òù^ @ùgûK icMâ bûeZe cjûcjòc
icâûUþ ùja, cjû^þ i^Üýûiú ùja'' ö Rúa^ùe Cy @bòkûhKê aûA eLô[ôùf
ùaû÷¡ i^Üýûiúö ^ùPZ ~êaeûR I 100 bûAu c¤eê ùi @ûRò aògûk ùcû÷~ðý
iûcâûRýe iòõjûi^ @ûùeûjY Keò^[ûù« ? ùKCñ cjû^þ Kû~ðý, cjZþ CùŸgý _ûAñ
ùi aô ejòQ«ò ? ùi RûY«ò ^ûjó ö
ù_âeYû\òG ^ûeú ö ùcû bûMýùe Zûjûjó NUò[ôfû ö ùi [ôùf Pec ißû]ú^Zû
_âòd, i¹û^ _âòd, LŠû]ûe bkò \êe« @bòcû^ùe SUKê[ôaû Mòeògéwe iÜòMÛ ZêhûeKû«òö
ùi @ûLô \êAUû [ôfû gýûck iê¦e Z^êafäeúe iaðùgâ iµ\ ö eicd fûaYýe
^Bbkò Kûaýcd gýûck i߉òðc ù\j, \òaý ù\j, \òaý iê¦e ù\j, ù\aK^ýûe
ù\j, @céZ Kki ù\j, ißMð iê¦e ù\j, bìißMð iê¦e ù\j, iê¦e iaðiß ù\j,
i߉ð_âbûe ù\j, i\ý `êU«û _\à _ûLêWûù\j, i¯c FZêe ù\j, \ú¯ K^K ù\j,
K^K _âbûZ ù\j, K^K KaòZû ù\j, K^K Pµû ù\j, K^K K\´ ù\j, K^K
Kû\´ò^ú ù\j, KûaýùfûKe ù\j, ùi ù\je ù\aú, _ìRûeòYú ùi ö _âYûc ùi
ù\jKê, ù\jgòÌúKê, gòÌúiß_ÜKê, Zûe iRð^ûKê, iRð^ gqòKê û ù\agòÌúe ùKûYûKð
ùi ù\j, KûeêKû~ðýe Keòiàû ùi ù\j, iKk ùiû÷¦~ðýe M«ûNe ùi ù\j ö ùi
ù\je \òaý aòba ùKûck Ké¾iûe @ûLô,Hgß~ðý C{ßk @ûLô ö Zû bòZùe [ôfû @i¸a
gqò, cjûgqòe @^« Czßûi ö Ké¾N^ bkò XkXk \êA \òaý@ûLô bòZùe cñê ù\Lê[ôfò
@LŠ bûeZe iß_Ü, iò§ê^\úe i߉òðc Dcòð Czßûi, _\àûe ^úk ]ak Rkeûgò, jòcûkde
aýû¯ò \òMþakde \ú¯ò, cùjû\]ôe cûdû, cjû^\úe gêbâccðe Rk]ûeû, @ûKûgaýû_ú
@LŠ ^úeaZû, @ûKûgMwûe iÜòMÛ ùiû÷¦~ðý, RjÜ, Zûeû`êfe cùjû›a, ùKùZùaùk
ew ùaûkê[ôfû cûUòùe, cjK ùLkê[ôfû _a^ùe, cñê RûYò_ûeê ^ [ôföò GK cjûbûaùe
88 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
cMÜ ùcûjòZ ùcûe Z^êc^ ùcûùZ ùcNûQ^Ü KeòeLô[f ô û ö Z¦âûz^Ü Keò eLô[òfû ö ùi
@ûLôùe cûdû [ôfû, ccZû [ôfû, iß_Ü [ôfû ùcû iRð^û _âûYKê cªcêþMÛ Keò eLô[ôfûö
_âYûc ùi @ûLôKê , _âYûc _û[ðôa Z^êe _âúZòKê ö \òaýû ù\aú bkò ùi ùcûùZ
ù\Lê[ôùf ö cñê RûYò[ôfò ùi cûdû @kúK, ùi ccZû @ZêU, ùi iß_Ü lY bwêe ö iaê
RûYò aò cêñ ^òRKê i¸ûkò _ûeòfò ^ûjóö @ûZàSûi ù\fò ùi @ûLôùe, KeêYûe @ûùfûKùe,
@^« @^êeûMùe, ùiÜj P_k @ûKhðYùeö cñê ù~_eò Zûe cûdûùe PkPk [ôfò ,
@\éÁ AwòZùe _eòPûkòZ ùjC[ôfò ö cùZ MXòaûKê ù~_eò ùi _û[ôða iêL, iµ\
ZýûMKeò \êüL,KÁ @ijûd Rúa^Kê aûQòù^A[ôùf ö Zûu @ûLôùe fêj ù\Lôùf,
\êüLùe aZêeû cêjñ ù\Lôùf ùcûe @«e @ûZàû Cz^Ü ùjûACVê[ôfûö Zûu IVùe ji
`êùUAaûKê cñê ù~_eò jòcûkde @ûjßû^Kê MâjY Keò[ôfò bûaòùf aòiàòZ jêG ö ùi
[ôùf ù\aK^ýû ù\÷aúgqòe @]ôKûeú ö ùZYê \êüL [ôfû Zûue Pòe ijPe ö ùiA
\êüLùe fjê fêjûY ùjûA cñê Rúa^e iû[ðKZû @^êba Kfò ö iZýe @ûùfûKùe
C\þbûiòZ ùjfû ùcûe @ûZàû ö Bgßeu iõiûeùe Zûue AzûKê i¹û^ù\A aòejòfò
ö i`k ùjfòò ö ùcû i`kZûe ejiý ùi ö ejiýcd fûMêQò ùcû Rúa^e
NUYûakúö Zûi cêVûe _Zûbkò ùKùZ ewe, ùKùZ PòZâòZ Qaò, iaê bò^Übò^Ü ö
\êüLiêLe fêPKûkò bkò Rúa^e @^êba ùKùZ Rúa«, @ûùMÜd, @aòiàeYúd ö
ùcû _eò @ÉòòZßgì^ý cYòh_ûAñ ùi ù~còZò R^à ùjûA[ôùfö cùZ Rúa^ýûi
ù\A[ôùf ö iß_Ü ù\LûA[ôùf, iõMâûcú Rúa^e iß_Ü, fXê@û iß_Ü ö cñê ùcûjMâÉ [ôfòö
Zûue @bòcû^ [ôfû, @^êeûM [ôfû, [ôfû @_âZòjZ @ûùMÜd @ûjßû^ ö \êA \òaý@ûLô
C_ùe Ké¾ bïfZû ù~còZò \ú¯òcû^ ùicòZò \êaðûe ö RùY \ê¡ðhð ùi^û_Zòe @ûLôùe
ùi ù~còZò ùcûùZ ù\Lê[ôùf Lêaþ ^òKUùe ö
cñê Lêaþ ùQûU \ògê[ôfò ö ùMûUû_ùY [eê[ôfò ö Zûu _ûLùe cùZ ùi ùKùa
ùQûUKeò ù\C ^[ôùf ö Zûu K[ûùe, PûjûYòùe @nêZ gqò [ôfû, cñê UûYò ùjûA~ûC[ôföò
jûZQê@ûñ _ù\ K[ûùe cñê _âKéZòiÚ ùjC[ôfò ö @iúc gqòe iÝgð, aòRdú ùi^û_Zòe
ùeûcû, ùiÜje gòjeYùe @_j flý iaê ùcû jûZ cêVûùe, cñê ù~còZò @^êba
Keê[ôfò ö ùi [ôùf cjòdiú, cjòcûcdú, Pòe KeêYûcdú, Pòe KfýûYúdû ö MùwûZâúbkò
_aòZâ, Mwûbkò _âajcû^ ~ûjûu ù]÷~ðý, ]úcûe _…û«e ^ûjóö ~ûjûue \êaðûe
ù_âeYû I _âûYgqò cùZ iû`fý cŠòZ KeòQò, ùcûe \êaðk aýqòZßKê _egcYò _eò gê¡
iêa‰ðe KVò^ iÝgð ù\AQ«ò, lcû iê¦e Rúa^e RdMû^ KeòQ«ò, Zûuê iRû^û _âûYe
_âYûc-ic_òðZ _âûYe _âYûc ö ùi @ûLô ù\AQò cùZ Kkûgqò \òaý_eòPd, Zû' fûMò
_âûYe KÁ Rúa^Vê ceY aòRd û ~òG cùZ iei iê¦e Keò iùRAQ«ò, ù~û÷a^e
cêMÛ @^êbaùe @ûZàaòùbûe KeòQ«ò, ùcû ijòZ ^úeaùe \êüLiêL aûòQ«ò, ^ûeúgqò,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 89
^ûeúZße RdMû^ KeòQ«ò, ^ûeúbûaùe cùZ cêMÛ KeòQ«ò, ùiA _âûY iaðiß _âòdZcû
_ûLùe PòeEYú ö Zûu _ûAñ ùcû _âûYe _âúZò _êhÝû¬kò ö
Zûu Rúa^e Pfû_[ùe QûAbkò fûMòejò[ôfû _ec KfýûYúdû, KkòwKêcûeú
KûeêaûKú ö @ûùfûK aòðKû bkò ~òG Zûuê ù\A[ôùf ùiÜj, ù_âc, @ûùfûK, ChàZû,
ù~ aûò[ôùf ùK÷ùgûeùe Kòùgûeú _âûYe ^òcðk ^òhÝû_ ùiÜj ö @û\ý ù~øa^ùe,
Kê@ûñeú c^e cû^, @bòcû^, _âúZòe i_^, @ieû @ieû fêjö ùKùa i^cû^,
ùKùa @_cû^ @ûjß^ ù\A _ûù\ ùfûUê[òa, bòWÿò ]eê[ôa, ù\A, ù\aûù\aú eûY ö
Kjòaò^ò @ûC KWÿûK[û ùKùa, Kjò Kû¦ê[ôa Keê[ôa KùZ _Y ö iê^ûUû ùcûje,
QûWÿò~û@ ^ûjó, ùKùZK[û ijò, eLôQò Rúa^, QûWÿòMùf cùZ QûWÿò~òa, ùcûe _âûY ö
ZcKê ùcû'eûY, eLùcûe cû^, \ò@ ù~ùZ @_cû^ ö Zêc cêjñ Pûjó aôQò G~ûG,
RûùY, ùKjò^êjñ ùKjò^êjñö GA ù\L' @ûLôfêj, RûùY^ò ùKcòZò aôQò ]eòcñê,
@Kûùk CRêWû ù\j ö Zêc @ûLôIV, KêjêKùe beû, ùKcòZò RûYòaò, Zêùc ù~ùZùaùk
Qê@ñ ö ù\j, c^,_âûY UûYò ùjûA~ûG, Zêùc ù~ùZùaùk Kêj, KY' cêñ Zêce ùKjò
^êjñ ? cêñ Zêce ùKjò ^êùjñ ? Zêc @ûLôfêj _òA_òA, ceòaò ùaûfò cêñ ceò _ûeòfò^ò,
_âúZòùaûfò KòQò RûYò _ûeòfò^ò, ùiZ @fòbû Rk«û RêA ö ùKùa WÿeûCQò, ùKùa
ùKûkûCQò, ùjûAùcûe KkûQûA ö iûZ i_^ùe, ^úZò ^úeaùe, ^ûfòKAñ bkò,
~ûG ^ûPò^ûPò QêAñö ^òaòWÿ _âúZòùe, fûR iecùe, jiê[ôa PûjóPûjó ö GùZ bf_ûG,
""bf_ûG ùaûfò'' cùZ ùKùa Kjò^ûjñö RûùY^ò ùKcòZò SêeêQò G _âûY, Zû'e
_âúZòùe aòùbûe ùjûA ö _âúZòùe aòùbûe ùjûA ö còk^ ^Be \êAKìk QêAñ ^úeùa
~ûCQò ajò ö ^úeùa ~ûCQò ajò ö ù~øa^ùe ~òG iR`êUû `êf, cjK aûòQò, còVû
i_^e ew ùaûkòQò, KaòZû ùfLôQò iei _âúZòe iÝgðù\A ö cûUò @ûKûge còk^
KaòZû, ewZìkúùe ecý eì_ Zû, `êUòQò _âûYe iÝgð_ûA, `êUòQò _âûYe iÝgð_ûA ö còk^
@ûKêk @ûLôùe KaòZû, IVùe aýûKêk _âûYe aûeZû, @_ûùgûeû Zûe, Pòe Kêcûeú
_âûYe _âúZò ö _âúZò ^êjñ _âZògqò _eòPd, RûYòaûKê ~ûe, KVò^ _âûYe _Y, cûMòQò
_YZ _ûZò ö ]^ý ùj _âûYiLú, ]^ý Zêceò _âúZò, ~û'fûMò còk^ "Rúa^ ceY
MúZò'ö ~û'fûMò "Rúa^ cjûcòk^e MúZò "ö
@ùgûK Rúa^ùe eûRû ùjaû @i¸a [ôfû ö bûMý akùe Zûjû i¸a
ùjûA[ôfû ö VòKþ ùijò_eò KkòwûüKêcûeú KûeêaûKúe Rúa^]ûeû ö ]úae K^ýû
eûR_eòaûeùe _ûkòZû eûRKêcûeú ~ûjûe aõg _eòPd @mûZ ùZùa Zûe _âmû,
_âZòbû, aýqòZßeê iÝÁ, Zûe _òZûcûZû iû]ûeY _âRû ^ [ôùf ö ùKøYiò eûRû i\ýRûZ
gògêKê eûÉûeê @ûYò eûR _eòaûeùe _ûk^ Keòaû @i¸a ö KkûaZú eûRûu ùMû_^
_âúZòe ÉaKUòG ~ûjûe R^à icdùe _âòdZcûe céZêý, aý[ôZ KkòweûRû Zûe fûk^
90 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_ûk^e icÉ \ûdòZß MâjY Keò[ôùf ö RùY iû]ûeY Sò@ _lùe _âaûiú aYòKu
ij _kûd^ i¸a Kò«ê eûRKêcûeú _ùl @i¸a ö G[ôeê iÝÁ KûeêaûKú [ôùf
eûRKê c ûeúö Kkò we ùcøiê c ú Rkaûdê ùe aXÿ ò [ ô a û eûRKê c ûeúe ew[ô f û
gýûck,ißz,iÝgðKûZe ö ù~øa^ùe @_ìaðû \ògê[ôùf ö gýûck fûaYýùe ùfûb^údûö
aðêk cêLcŠk, _êhMêQòZ ù\ûkòZ f´òZ N^Ké¾ùKg, jé\de K[ûKê, aý[ûKê
KkûZàK bûùa _âKûg Keòaûùe _eò_Kß _âûùYûzk \êA Ké¾Kck @ûLô ö fûaYý
fk^û _âúZòe KaòZû ù\AQò aòùbûùe ùfLô ö ù~øa^ùe ùKCñ Kaòe ùKûck jé\d
^~òa fûLô ? _âúZò _ò_ûiûùe, còk^ @ûgûùe, _âûY ùfûWÿê[ôa _âûYiLú ö Kûjó RjÜ ?
Kûjó KAñ ? còk^e MúZò MûC[ôa ùakûbìAñ ö aòejú _eûY QêAñ, \ìùe ajê\ìùe Pûjó
Pûjòñ ö ùijò @ûLôeê, @ûùfûK @céZ ]ûeû, @ûiê[ôa SeòSeò ö @Zêk iêhcû ùiÜj
ieûMùe KòYòù^a lùY _âòdZc c^, jé\d ^òcòùh beò ö ùiÜjùaûkû K[û Kjê[ôa
jûZ]eò ö R^ùc R^ùc _ûAQò ~ûjûKê KòG ùja Zûe ieò ? KòG ùja Zûe ieò ?
^ò¦û Mûkò ijò aôQò Meùa ceY _ûeò^ò cûeò ö @Kûùk ù\Lôùf ùKùZ @ûguûùe
_eûY CVA [eò ö ùiZ KûkRdú, Kkûgqò fûMò _âòdKaò jûZ]eò ö ùiZ RjÜeûZò,iáZò
~ûe _âúZò P¦^ cjK _eò ö KòG ùi bêfòQò Kêcûeú @ûLòe fêjö ù~ùZ ^ûjó ^ûjó
Kêj û _âYûc ö
@^ûaòk \êA N^Ké¾ @ûLô, N bïfZûe ißûMZ ùZûeY Zùk, Ké¾Kû« ùKûYûKðe
Kc^úd Kû«òbkò XkXÿk, icê{ßk, iß_Ü_âaY ö ~û'e PûjûYòùe Peò«^ _âúZòe
_ûaðY, Pòeai«e EZê, Kêcûeú _âûYe P_kZû, P_kû _eò PkZûö \êA@ûLô bòZùe
\ìe\òM«e \ú¯ò, aògß aâjàûŠe aýû¯ò, iûMee MbúeZû, @ûKûge ^úeaZû, @ûKûgMwûe
@ûùfûK C›a ù~còZò @ûKhððYúd, ùicòZò @^ûjZ, @_âZòjZ, @\égýe C¾ @ûfòw^ö
còk^ @ûgûùe Cz^Ü, _âgû«, _âc, _âi^Ü, _âúZò_ì‰ð ö @_ìað ùi @ûLô ö @_ìaðûe @û\ý
_eòPd _eò @_ûùgûeû @aòiàeYúdû ö \òaý Rk]ûeû bkò, ißz ifòk_ì‰ð jâ\ bòZùe
_âZòaò´òZ D¡ßðcêLú a^_aðZe iaêRgâú ö ùKCñVò ùcNe `if, \òMa]ìe _Uê@ûe,
ißd´eûe ißd´e, iê¦eúu ùgûbû~ûZâû ö Kû«ùKûck Kc^úd, fûaYý Kck _eò
ùfûb^úd ùijò @ûLô ö iRð^e a‰ðûXÿý _âKûg, Kkû iRð^ûe a‰ð aòkûi ö eûRa]ìe
iKk aòbaùe aòbaû^ßòZ Zûe ù\j, Zûe \éÁò, \òaý ö @iúcûe iÝgðbkò, @^«e
@ûKhðYbkò, @_ìaðûe _âKûgbkò _âûYiÝgðú ö ißMðúd iêecý iêhcû iaðiß ö ùijò @ûLô
gòÌú_âûYe ùgâ _âKûg ö iRð^_Ye aòba aòkûi, Kaò @ûZàûùe ~ûAQò Gbkò cògò ö
fùl ùKûYûKð KkûiêhcûKê GKûVòKeò cêñ ^òcòùh _ûeê^ò aiò ö ùiÜjùaûkû K[û còVû
PûjûYòùe ù\AQò jiò ö bêfò cêñ ~ûAQò Rúa^ ~ûZ^û GKûKûe Keò \òai,^ògò ö ùijò
@ûLô, còVû iKûke _jòfò KòeY, _âúZò _egùe C¾, @eêY, ù\LôQò ^úeùa @ûKûgMwûe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 91
Qaò ö ùfûb^úd \êA f{û @a^Z Ké¾ùWÿûkûùe ^òùeLô ^òcòùh, _XêQò KaòZû,
_âúZòùe _ûfUò Kaò, _âúZòùe _ûfUò Kaòö ù\Lôfò ù~ùacêñ Kêcûeú ù\je \òaýiê¦e
Qaò, @ieû @ieû ew Zìkúùe iûeò _ûeò^ûjó @_ieû bûaòbûaòö ùiZ @_ûùgûeû,
_âúZòe _ieû, ùaiêeû eûMòYú, MêYêMYê ê ö iß_iÜ ûCñUû, RjÜeûZòùe _âYd c¦òùe, _û\e
^ì_êe SêYêSêYê ö
ùijò @ûLô, SeûA ù\AQò Kêcûeú @ûLôe @ieû @ieû fêj ö ^úeùa _òAQò
aòejú _âûYe aý[ûùe aZêeû ùKûj ö aòR^ ùakûùe aýûKêk bûaùe _âòdK[û bûaò
bûaò ö _âYdú _âûYe @gâê XÿûkòQò Kê‹ûA ]eòQò Qaò ö ^aa]ì @ûgû, iß_Ü aòùbûùe
ieM eûAùR Nìeò ö aêfûA ù^aûKê _âûY _âòdZc _âòd Kaò jûZ]eò ö _âúZòe Zé¾û'
_òAQò ^úeùa Kûc^û Ké¾ùjûA ö Ké¾ù_âcùe fêj _LûkòQò, fêjùe ùfLôQò "lcû
Keòù\a' Ké¾ ù_âcKê ]ýûdú ö ùi @ûLô ù\AQò cùZ, Kkûgqò \òaý _eòPd ö
aôaû aXÿòaû Kkû, Rúa^'Vê ceY aòRd ö GcòZò'Z \ò^ ^ûjó, ùi @ûLô ù\Lô^ò
cùZ fêPòQ_ò NìeòNìeò ùPZ^ûùe ùcûe ö ùKùZ @gî @bòcû^, fûRù_âc iù´û]^,
K[ûù\A K[û eLôaûe ö Kò bûaùe @ûgûiòòq, _âúZòiòq, ù^ZâûZò[ò ùcûe ö Rù^à
Rù^à fbòaûKê ùiÜj,ù_âc ùiA Kêcûeúe ö ùKùZùaùk ùKûck Kêiêc Kc^úd
`êfe _ûLêWÿû, ùKùZùaùk Z¯ ùffòjû^þ ùKâû]_ì‰ð KWÿû û @ûhûXÿe ùcN bkò
@aûeòZ, @gû«, Cz^Ü, iKûke Leûbkò ißZüC¾, _âgû«, _âi^Ü û ùKùZùaùk
ùcNXÿuû @ûKûge gì^ý ^úeaZû, búZò_â\, _âúZò_\, _âúZòiÝ\û ùiÜj P_kZû û P_k
ùcNe Pûfò P_kûe eòcþ Sòcþ iêe, P_kû jeòYú @ûLô, ùi @ûLôùe "_âúZò ^òe«e'û
ùi @ûLô @ûùfûK ]ûeû @céZ _eg, fbòaûKê ~êM~êM aiò ahð cûi û @ûfòw^a¡ @ûLô
@Pê´òZ @]ee aûYú, aýûKêk aòùbûe _âûY, _ûùL ù~ùa aiò, Kjê[ôa jé\de
eûYúö aiê[ôa, jiê[ôa, aûiê[ôa cjcj ùjûA, Zû @ûMùe PûfòMùf Pûjêñ[ôa
QêCñ[ôa cùZ PcKûA û \êüL Zûe @Zò @û_Yûe, bf_ûG GùZ ùMû_^ùe, ~ûPòù\fû
Zûe _eòPd, RûYò cêñ ^[ôfò ~ûjû ,iûZ R^cùe û ùiùa"Vê \êüL ùcûe _âòd jé\de
cûkû, cêñ Kûjêñ RûYòaò, "_âúZòùe GùZ KhY' [ôùf "_âúZò Kkû' û GWòKò" còVû G _âúZò,
GWÿòùK' _ûeòa? _âúZòùe GùZ KhY KòG aû RûYòa û Ké¾e geúe @aû eû]ûe
aòej, ijòò Kò _ûeòa _úWÿû fûMêQò iù¦j û ]^ý R^c, Rúa^ ùcûe _âúZò_úWÿû fûMò,
^ùbûM«ê _âòdR^ ùbûMêQò cêñ icÉu fûMò û _âúZò KhYe ^ûjó @û^ _âZòKûe, Zû'e
aò^û ùiÜj ù_âc, ù\j c^ jé\ còk^e û ùiA @ûLô @ûLôùe cjK beû, cjKò CVêQò
RjÜ, @ûKûg, Zûeû û ù\LôQò _âúZòùe, ùi @ûLôùe jûfþKû ^úk @ûKûge \òaý Z^êKû«ò,
gêbâN^ ùZûeY iÝUòK Kò iê¦e a‰ðcd eZÜ _«ò_«ò û
Kkòw @]ôKûee iß_Üùe CyûUòZ Zûue _âûYiû `ûfMê^e RjÜbkò, RjÜeûZòe
92 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùRýûœûbkò ö @û^¦ùe @]úe ö KûeêaûKúe iòÜMÛ ùiø¦~ðýùe cêMÛ cjûeûR ö \ú¯òcû^
a\^ Kcke aòck _âbûùe, aòbaû^ßòZ aòkûiùe ö KûeêaûKú... KûeêaûKú... @ûü....
c]êz¦û bkò cêMÛ ùcûjòZ eì_ fûaYýùe ,eYKkûùe, MéjKcðùe ^ò_êY, eûR^úZò,
KìU^úZò, ]cð ]ûeYûùe, aòkûi gì^ý iek Rúa^ùe, PûeêKkûe @_ìað _eò_ûUúùe
@Zêk^úd ö ^ûeúbkò, ^ûeòùKk bkò, ^\úbkò ö iê¦e iêVûc iÜòM] cûaðfe ciéY
iêecý KòùgûeúUòG ö GùKûAgòUò ai«e a¦^ûùe aòbacd KûeêaûKúe aò_êk
ùgûbûeûgòö @LŠ ùiø¦~ðýe @]ôKûeúö a\^ Kckùe P¦âcŠke PòiÝgúð ùRýûœýû]ûe,
IV]ûùe @û^¦ _âúZòe MúZò, KUûlùe Ké¾iûee PûjûY,ò Ké¾cd ew, @ûLôùe @ûgûe
@ûKûg, _é[ôaúe _âKûg, _âKéZòe @ckò^ ji ö IV, Mâúaû, ù\jùe fûaYýe ajÜò ö
Ké¾ Kê«ke ù\ûkûdcû^ MZòùe, _\~êMke Qù¦ûa¡ Pûfòùe ö É^cŠke @_ìað
fûaYýùe, fûiýcd _âKûgùe, ùfûb^úd, Kc^úd, KkûcôK, Kû @û´bkò, _Kß
_òRêkò bkòö jé\d iûcâûRýe iµ\Kê iûAZò eLôfûbkò É^cŠke \_òðZ \êMð\ßd
@Mcý @fõNý ùMû_^údö IVùe ^a Kògkde @eêYeûM @]e @_ìaðö
i§ýû @ûMc^ùe @ûùfûKòZ @«ü_êeú ö eûYú _\àûaZú icâûUue cêLcŠkùe
Pò«û, @iÚòeZûe PòjÜù\Lô UûYò ]eò[ôùf ö cjûeûRûuê Nec¤ùe @ûa¡ eLô ZûeûôZ
@ûKûge ùeûcûKê eqcûõi iÜûdêe icê\âùe C_ùbûM KeòaûKê ö cjûeûR UûYòùjûA
~ûA[ôùf _\àûaZúue _âúZò\MÛ jé\dKê gû«, gúZk KeòaûKê ö eûYú cû'ue
ajêa§^úùe aû§òùjûA ~ûA[ôùf ^òaòW bûaùe ù~còZò ^òcÜMû ^\úa§ ^òKUùe ö
eûYú cû', ""cjûeûRû Pò«òZ KûjóKò, iûcû^ý cYòcêqûe C_jûe Kkòw iûMeùe
fêY×òZ, ùjûA~ûA[ôaûeê ?'' @û_Yu Pò«û cêqfûMò cêñ ic[ð ö @ûùc cùjû\]ô Kìkùe
KòQò\ò^ aêfòMùf Kò_eò jê@«û ? ""ùKùa ùakûbìAñe aûfêKû g~ýûùe c¦òe
ùZûkòaûùe, SûCñaYe iûAñ iûAñ _a^ùe jRò~òaûKê ZûeûcŠkKê P¦âcŠkKê \òMaþ kde
\ú¯òcŠkKê ? ùKùZ @û^¦\ûdK iêLcd fûMê[û«û RjÜeûZòùe GKû«ùe C_ùbûM
KeòaûKê cjù\û]ôe còk^iêLe ùakûbìAñKê ? ^úkP¦âe C_ZýKûKê ? gêbâ eRZ
egàùò e Rû{ßfýcû^ _âKéZeò _âúZòiÜòMÛ _âKûgKê ? ù~CñVò Kûaýcd \ògê[ôa ^úk fjeúe
@û^¦ ^úkòcû ö ùakûbìAñKê QêA ñQêAñ iaêR iûaRþû gýûckòcû ö Zêùc @ûC cêñ @ûfòw^
a¡ cê\âûùe jRò~ûA[ôaû ^òòaòWbûùa ^MÜ ^úkòcû _eò, ^úk_\à _eò ö
""eûYú Rúa^ùe iêLe C_f²ò MZûdêe _û\PòjÜ bkò ö _âûPê~ðýe PûeòKû^Ú
c¤ùe @aeê¡ ùjûA _WòQ Zêùc ö ißû]ú^Zûe @ûùfûK ^[ôùf Rúa^ aé[û ö
cùjû\]ôKê aêfò~òaûKê ùcûe @aùPZ^ AzûKê C{úaòZ KeòQ Zêùc ö RûYò Lêiòùja
Kkòw iûMeùe cM]e @]ôKûe _ûAñ Kkòw aòe¡ê ùe ice _âÉêZò PêWû« eì_ ù^AQòö
Kkòw aòRde C_jûe ù\A ZêcKê aêfûA ù^aò cùjû\]ôe ùakûbìcòKê ö''
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 93
 ""cjûeûR, Kkòw aòRd KY i¸a ? GK gqògûkú ißû]ú^ _âRûZªKê
cM]e gûi^û]ú^ Keòaû KY i¸a ? RkbûMùe Z[û aògûk Kkòw iûMeùe
ùicû^u C_\âa, iÚkbûMùe ice Kêgk Kkòwe gqò ^òKUùe cM] gqòe Zêk^û
Kùf i`kZû @ûc i_lùe ~òa û ùcûe cù^ ùjCQò i¹êL iceùe Kkòwe
_eûRd @i¸a ö Kkòw GK gû«ò_âòd cjû^þ ù\g ö _ùWûgú eûRý cM] ijòZ
iµKð ^òaòW ö G_eò icdùe Kkòw @]ôKûe _ûAñ @û_Y Kò_eò ^òhÝZò ù^CQ«ò?
ùcûe Azû @û_Yu ijòZ Kkòw ~ê¡ùe @gõ MâjY KeòaûKê ö Kkòw ijòZ iõMâûc
_ìaðeê icÉ NUYû I _ìað _âÉêZòKê VòKYûbûùa @^ê¤û^ Keòaû CPòZ ö''
cjûeûR : eûYú Kkòw ~ê¡ _ûAñ bdbúZ ùjaûe KûeY ^ûjó ö Kkòw I
iê\ìe ùKek _êZâcû^u aýZúZ icMâ bûeZahð ùcø~ðý iûcâûRýe @]ôKûe ißúKûe
KeòQ«ò ö Kkòw aòe¡ê ùe ~ê¡_ûAñ ice _âÉêZò PêWû« ùjûAQò ö Kkòw aòeê¡ùe ~ê¡
ùNûhYû _ûAñ @ù^K KûeY @Qò ö cM]e iúcû« _âù\gùe Meòfû ~ê¡ PkûA
Kkòw @aû‚òZ aýqòcû^uê Mê¯ùe Zûfòcþ I @[ð ù\CQò, cM] iûcâûRýe @iÚòeZû
_ûAñö iõòjke cjûeûRû @ûce aòaûj aûhòðK C›aKê _VûA[ôaû ajêcìfý cYòcêqû
jûe, i߉ð @kuûe, _û…gûXÿú I C_jûe iaê Kkòw iûMeùe fêY×^ Keò gì^ý
Rkù_ûZKê Zûcâfò¯ _VûA[ôùf @ûcKê @_cû^ ù\aûKê ö iòõjk I cM]e gZî
Kkòw ö Kkòw iûMeùe ùicû^ue ù\øeûcôý @ijý ö cM]e aYòKcûù^ ùicû^uê
Ke ù\Aù\A @ZòÂ ö @Zý]ôK Keù\A ^ _ûeòaûeê cM]e Rkù_ûZKê Kkòwe
^ûaòKcûù^ aêWûA ù\CQ«ò ]^eZÜ fêUòKeò ö Gbkò aaðe Kû~ðý KkòwVûeê @ûgû
Keû~ûA _ûùe^û ö Kkòwe ù_âû›ûj^ùe aòù\gú Rk\iêýcûù^ Z_ôe ö cM]
iûcâûRýe @û_eû]ú cûù^ ùPûeû aýaiûdùe fò¯ ejòQ«ò ö ~ûjû`kùe cM]e
aYòK LRYû ù\A ùicû^u ijòZ _âZò\ߦòZû Keò_ûeê^ûjûñ«ò ö Gjò_eò Kkòw
@]ôaûiúMY aò_kê ]^iµòe @]ôKûeú û ajòaûð YòRýùe ùicû^ue GKPûUò@û @]ôKûeö
Kkòw iûMeùe @i¸a @û]ô_Zý cM] ißû[ð aòùeû]ú ö Zlgúkû aòù\âûj _Qùe
Kkòwe ùMû_^ bìcòKûKê @ißúKûe Keû~ûA ^_ûùe ? iaêVûeê \êbðûMýe K[û, eûYú,
Kjòaò Kjòaò ùaûfò Kjò_ûeò ^ûjó fûR, iùuûP, @_cû^ùe, @bòcû^e @MÜòKêŠkú
bòZùe @aeê¡ @ùgûK Zêce Gùaaò \MÛòbìZ ö
Kkòwe eûRibûùe ù~Cñ ^òÂêe @_cû^, ^òŸðd _âûY\Š @ûù\g Iü ùiK[û
cù^ _Wòùf jé\d ùcûe `ûUò _WêQò @ûùMÜd @_cû^ùe ö cêñ RkêQò ùijò\ò^ Vûeêö
@ù^K ùPÁûKeò c¤ cêñ bêfò _ûeê^ò @_cû^e RßûkûKê ö @bòcû^e RßûkûcêLú ~ªYûKêö
_âúZò_â\ûdò^ú, _âúZòiÝ\û, _âòd´\û eûYú _\ûàu KY×ùe c]êe _âúZòe ^òùa\^ ö
""cjûeûR @û_Yu jé\de lZ, @_cû^e RßûkûKê _âgcòZ Keò_ûeòùf _âûYùcûe
94 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iû[ðK ùja ö'' jé\d ùLûfò Kêj«ê aý[ûbeû jé\d Mû[ûKê, @«jú^ @«ee lZKê ö
cêñ gêYòQò ajê ^ò¦û I Kê›òZ KûjûYúKê, iZýe @_kû_Kê ö ajê hW~ªe gòKûe ùjûA
c¤ PKâû«Kûeúu PKâaìýj c¤eê, ù`eò @ûiòQ«ò céZêý Mjßeeê , lcZûe aòh akdeêö
\òù^ icâûU ùjùa Gjû cêñ gêYòQò eûR_eòaûe Vûeê ö _òfû\òù^ ùRýûZòh baòhýZ
aûYú Keò[ôùf ö @ùgûK @UKò ~ûA Kjòùf"" eûYú, cjûcjòc icâûU K[û gêYòQ«ò,
cjûcû^ý i^Üýûiú ùjaû K[û ùRýûZòh c¤ KjòQ«ò KûkPKâe Keûk PKâaìýj c¤ùeö
Rúa^ùe ùi iê\ò^ ùKùa @ûiòa? lcZûe aòhûq akd, eqiÜûZ lcZû ~ê¡,
ùMû_^úd hW~ªeê cêqò còkòa, cêqòe ceûk bkò Rúa^Kê C_ùbûM Keòùja
_âKéZòe _âgû«, _aòZâ ^òkdùe, \òaýûù\aúu _eò ùKûkûjk gì^ý _eòùagùe gû«ò
iÜòMÛ c]êcd Rúa^ ö ^òÂêeZûe ^ò¦û KûjûYú @ûRò Kò´\«ú ,R^cêLùe ö a^ûMÜò bkò
R^eaeê cêqò Kûjó? cêñ ù~còZò R^à ùjûAQò ^ò¦û, @_cû^, ^òÂêeZû ^òŸðdZûe
@aZûe ùjûA ! @^êZ¯ @ùgûKe @aùjkòZ _âûYKê iû«ß^û UòKòG ù\A _ûeòùf
_âûYùcûe aòùfûk @û^¦ùe _êfKòZ ùjûA CVòa N^Ké¾ ùcNcûkûùe aòRêkòe
SfK bkò ö @_fK @ûLôùe _âúZòe _êfK bkò ö Rúa^ ùcûe Rúa« céZêýe GK
fêPKûkò ùLk, ùiA fêPKûkò ùLk bòZùe fjê fêjûY ùjûA Gùa aò aòQò
R^cêLùe PŠûùgûK ùjûAö @LýûZ @ùgûK @ûRò _âLýûZ PŠûùgûK eûR\eaûee
eqiÜûZ _âûPúe c¤ùe ö
ùKCñVê @ûe¸ Keaòò iLú ? _âûYe aý[ûKê K[ûKê iûAZòeLôa Zêùc iéZòùeö
KeêYûe Mwûbkò cùZ ù]ûA\ò@ ö _êYýcd ùjûACVê _âûY , _ì‰ðcd ùjûACVê @ûcôûe
\ú¯òcû^ ùRýûZòùe ö _ûhûY _âûYùe MùwûZâúe @^êba cùZ C\ûe Keòù\C ö
@^òi§ò›ê i^ÜýûiúUòG Keòù\C ö lcZûe aýûNâ _òVòùe ùKùZ\ò^? @^ò\âû Rúa^e
gòKûe ùjaû @ù_lû jòõiâZû ij aòaûKê Rúa^ ùcûe aò]ô^òŸòðÁ ö cêqòe _[ ùLûRêQò
Kâû«òe _[ôKUòG ö ùi _[ ùKùZ\ìe? ùKùa @ûiòa ùi iê\ò^? Zûeò _âZúlûùe
\ò^, cûi, EZê, ahðiaê a\kêQò Kò«ê ùcûe a\kòaûe ùak ùKùa @ûiòa _âòdZcû?
@_ìað _âúZòe _eò_ì‰ð Pòe«^ ÊMðúd _âKûg ö i\ýiÜûZ \ìaðû\k, iì~ðýiÜûZ
^úùkû_ôk i\ý `êU«û `êfbkò, ù`^úk `ûfMê^þe ùRýû›Üû bkò _âòd´\ûe _âúZò
cêLeòZ, C›a cêLe @^êeûMcd _âúZ_âûYe ùKûY @^êùKûY ö ~ûjûe KUúùe ùakûbìceò
aòPúcûkû, KUûlùe Ké¾N^e P_kZû, Ke_fäaùe \ê] @kZûe a‰ð QUû,
Z^êafäeúùe Pòeai«e a‰ðcd a‰ðcûkû, Zûeû iáZòùe @ûiq @ùgûK ö _âúZòùe
^ògûiq ö ceêcd fûMê[ôfû cM] ö ceúPòKûcd fûMê[ôfû cûõi `êfe @_j cjK,
cêfK ö ùcûjcd cìð cû^iùe ùLkò aêfê[ôfû iì~ðýcêLúbkò cû^iú c¬eú, iáZòc]êe
`êfùjûA, _âúZòc]êe _âRû_ZòùjûAö @ÉaýÉ aòh‰ð @ùgûKö ùMû]ìkeò aò\ú‰ð @ûKûgbkò
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 95
aý[ûZêe @ùgûK ö jûeò~òaûe bd Kkòwûüe gqò _ûLùe, KûeêaûKúe _âúZò_ûLùe ö
Sû_þiû \ògê[ôùf û cêjñi¬, cêjñ@§ûebkò ö bûa^ûùe aêWÿò~ûC[ôùf ùiøbûMý ~ûjûe
Maðö R^^ú ~ûjûe ùMøeaö @iò ~ûjûe Meòcû, Zû cû^iùe _eûRde _eûba,
_âKéZ _eûRde ajê_ìaðeê, _âúZò\MÛ _âûYùe ~ªYû, _âúZòiÜòMÛ _êfK _âû¯òeê aôZ
ùjaûe ajê_ìaðeê ö @ijý ùi _úWÿû, ù_ûWÿûRkû ö _âûYû«K Kûkû«K ö @ijý ùi
@_cû^ ö @ijý _âòdZcûe _âZýûLû^ _âúZò\û^e _âZò\û^ ö Kkòw aò^û cM] ù~còZò
iuêPòZ ùjûA~ûCQò ö KûeêaûKú aò^û jé\d iûcâûRý ù~còZò iúcûeê¡ ùjûA~ûCQò ö
i§ýû @ûKûgùe eqòc @ûbû @_ieò ~ûC[ôfû ]úùe]úùeö i§ýû @ûMc^úe
@§ûe aûeòùjûA _Wÿê[ôfû ö eûRC\ýû^e G_ûL ùi_ûL NìeòNìeò ù\Lê[ôùf aòPòZâ
iéÁòe ùa÷PòZâýcd _âKéZòKê, _é[ôaúKê, _âKûgKê ö ùMûUòK _ùe ùMûUòG `êUòCVòfû
@MYòZ Zûeû`êf ö ^òaòWÿ @§ûe bòZùe @ûùfûKe _âKûg, ZûeûôZ @ûKûg bòZùe
@ûgûe ùeûcû lYòK_ûAñ Zûuê ɸúbìZ Keòù\fû ö Rúa^ùe @ù^K NûZ,_âZNò ûZù\A
ùi aôQ«ò aê¡òakùe, @iòakùe, cûZégqòe Hgú @ûgúaðû\ akùe ö _eûRd ^
RûYò _eûRd @ûguûùe @iÚòeùjaû @^êPòZþ cù^Kùf ùi ^òRKê bûMýaû^ cù^Keò
cû'ue @ûgúaðû\ Kûc^û Keê[ôùf, _ìaðRu Ê_ÜKê iûKûe eì_ù\aûKê, cû'cêLeê
gêYò[ôaû ùR÷^i^Üýûiúue baòhýZ aûYúKê aûÉaZûùe _eòYZ KeòaûKê ö cù^cù^
Mað Keê[ôùf ùi ö ùi \òù^ ùcø~ðý iûcâûRýe cjûcjòc icâûU ùjùa ö GA Pò«û I
ùPZ^û Zûuê @iúc gqò @ûYòù\C[ôfûö aò_\_ì‰ð, aòhû\MâÉ, \ߦßiuêk cêjì cð û^uùe
iò¡û« ùi Keê[ôùf ö iò¡ò, iû]^ûe iû[ðKZû Zûuê bûMýaû\ú Keòù\A[ôùf ö iàòZ
jiòjiò ùi ù`eê[ôùf eûR C\ýû^eêö

96 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùg÷ga
ùg÷ga PòeiaêR, iê¦e ö ißMðúd, ùg÷gae iáZò, @bêfû Zûe iße, ißefò_ò,
@fòbû @lebkò, @^ûa^û MúZbkò ö @uûauû K[û, IVùe, @ûCUê_ûCUê bûa
@ûLôùe, @^ûaòk, @^êeûMcd ö ùg÷ga, @eêY Chûe iKûk, \ùeûUò@û bûhûe
iKûk, \e`êUû KXòe iKûk, iß_Üòk, i߉ðòc, a‰ðcd,a‰ðûXý ö eicd, eiûk ö
_âbûZú Zûeûe iÜòMÛ ^úeaZû, _âbûZú _lúe cêMÛ MúZòK[û, @eêY Chûe @ûùfûK, Iñuûe
]ß^ò aâjàcd ùPZ^ûe ùKûùYùKûùY, _aòZâ, _êfKòZ, \òaý \òaý ù\ùaû_c ö
ùg÷gae iáZò Pòe«^ ö Rúa^e ißMðúd @^êba ö Pòeiê¦e ùi iáZò,
@^êbìZò, @ûAcû'e @ieû M_e _ieû bkò Zûe ùgh Kûjó ? ù~CñVê ù\Lôùf iê¦e
\ògêQò ö ù~CñVê @ûuòùf @û^¦ fûMêQò, _jòfò ù_âce _âúZòbkò, PòVòbkò ö MúZbkò,
\e`êUû M\ýbkò ö _âúZòcMÜû cêMÛû Kòùgûeúe _jòfò gûXú_ò§û \égý bkò ö _YZXuû
^aa]ìe Qaòbkò ö Pjfò Pûjñê[ôaûe Cêeò _Wòaûe cêjìðG ö XkXk @ûLôIV
CaêUêaê c^ KòQò ^Kjò Kjòù\aû, ^QêAñ QêAñù\aûùe KkKk QkQk bûaö ^òcðk,
^òhÝû_ cêjñö còVûcòVû cêMÛ ^úeaZû ö eicd ùeûcûôZ, _âúZòiòq ißZü bûaêKZûö
@iúc C›ûj_ì‰ð CyûUòZ c^, @û^¦ C›acd CQßiòZ c^, C›êKòZ @ûLôùe Aiûeû
C^àúkòZ, C^à^ûbûaö jé\de CQêkû iwúZ cêMÛ Kkea ö @aòeZ i¬Vê iKûk,
Ké¾cd ùPZ^ûùe ^úkö ùKùZùaùk MùwûZâú bkò, MwgòCkòe aûiÜûbkò, ùMû]ìkò
@ûKûge ewbkò, @ûKûgMwûe @ûùfûK C›a bkò, Zûe @û\ò@« ^ûjó ö \òM«bkò
\ú¯, \òaý ö
ùg÷ga i߉ðúc i¸ûa^ûe ]û^ùKŠû, ]cð\ûŠùe ]ìkò]ìieòZ aW_Šû ö bd,
Pò«û, @ûguûcêq @^ûaòk @^ê_c ö \û«CVû adi G ö @ûŒê_Kû adi G ö \û«
`ûuùe ji ö \ùeûUò@û K[û ö @ @...C C... I I.... Zû Zû....\û \û... ZûA ZûA...
]ô ]ô... \ûA \ûA... _û _û... aû_û aû_û... aê aê... e PòjÜûPòjÜû iße ö @ùaû¤
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 97
@û_Yûeö bûaMê¶òZ @û\ò cû^ae bûhû ö @i¸a ~ûjûe _ûùVû¡ûe ö Iñuûe bkò
ißea‰ðe a‰ðcûkû Zûe IVùe ißMðúd iwúZe Kµ^ ö @ûLôùe @^« @bú_þiû ö
@ûùfûKe AÉûjûe ö
]ìkiò ûCñUû KûeêaûKúe ùg÷ga, ]ìkiò ûZþ @ùgûKe ùg÷ga, ]ìkòcûUòùe iáZiò ûCñUû
_ûVKe ùg÷ga, ùfLKe ùg÷ga- GK \òaý @^êba, ißMðúd @û^¦e @^êba ö ùi
@^êbae Zêk^û^ûj,ó Kk^û^ûjó ö ùi @^êbaùe Käû«ò^ûjó, Kkêh^ûjó ö PòeKûk
_âúZ, _údìh_ì‰ð, @^« Hgß~ðýcd, @û^¦cd, @ûùfûKcd ö ]^ý ùg÷ga ö gòabkò
^MÜ, ^éZýP_k ö cMÜ còk^cêLe ö @^« @ù^ßhû_ì‰ð, @^« @bòkûh_ì‰ð ùi @ûLô
XkXk ö QkQk ö Kû«, ùKûck icê{ßk û _âYûc ùg÷ga _âYûc ö Kkòwû R^^úe
ùKûkùe ùg÷ga KUòQò ö ùaûC @û´ei bûZ, cûQbûZ, \ê]bûZ ùLûA ù\C[ôùa,
ùLei MQùe PùXA @ûiòfûYò, PùXA CWòMùf Kjò PùXA ùLûRê[ôùaö LûAù\a
LûAù\a, LûAù\ LûAù\ Kjò ùMfKeê[ôùa ö eûRKêcûee, eûRKêcûeúe, _âRûe,
_ûVKe, ùfLKe ö _âYûc ö

98 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
KûeêaûKú
KûeêaûKú, KkòwûüK^ýû, Kkòwe cûUò, _ûYò, _a^ùe ~ûjûe _eòPd ùijò
ùiÜj QkQk Sò@Uò Pòe«^ cû^êhú ù_âce _û[òða _eòPdUòG ö `ùUûPòZâUòG ~ûjûe
ù_âcùe ù_âcòK _êeêh @ùgûK @ûZàSûi ù\A \òaýmû^ fûb Keò[ôùf ö ùijò cjû^,
cjòdiú, aògßa¦^údû, aògßKfýûYúdûe jé\d a¦^û fûMò ic_òðZ _âûYùe _âúZòòcMÜ
Kkòw Kêcûe, eûRKêcûe ^êjñ«ò "eûRûü' ^êjñ«ò Kò«ê ùPZ^ûùe Pòe«^ eqcûõie
eûRKêcûe, jé\deûRýe "eûRûü' ö Kkòwûüe iáZ,ò gqò, ùgû÷~ðý, iûji ~ûjûe eqùe,
ùPZ^ûùe PkPk Zûe _eòPd G cûUòe, _ûYò-_a^e, @ûKûg @«eúle ~ûjûe
aýû¯ò @^« aâjàeê @^« aâjàûŠ~ûG "ù_âce', cû^ae ù_âc, \òaý jé\de ù_âc,
\òaýmû^_ì‰ð ù_âc, \òaýgqò_ì‰ð ù_âc ö "ceûceû' gŸUòG \iêý jé\dùe ù\agqòe
@aZeY _eò, ùi' Z geúeUòG ö ißMðúd ùiû÷¦~ðýùe iê]ûiòq, ùiÜjiòq, Pòe«^
gqò I _âúZòe _êhÝòZ KkòKûUòG ö ~ûjûe eì_ùe jRò[ôùf eûRKêcûe, ~ûjûe @ûLôùe
ùLûRê[ôùf ^òRe _eòPd ö eûRKêcûeúe Ké¾Kck @ûLôùe ùiÜjiòq, iù¹ûj^ I
Pòe _âúZòiòq iù´û]^ "eûRûü' "eûRûü' "eûRûü' Zûu jé\dùe @_ìað Kµ^ iéÁò
Keê[ôfû ö "eûRûü' eûRKêcûeú @]eùe, C^àëq gŸUòG, gŸgqòUGò , ~ûjûe Zewùe
Kµ^ iéÁò ùjC[ôfû ö ùPZ^ûe ùKûY, @^êùKûY _âZò]ß^òZ ùjC[ôfû ö @^«
@ûùaMùe @ûCUê_ûCUê Keò ù\C[ôfû @«^òðjòZ, @«ü_âûY gqòKê ö "eûRûü' "eûRûü'
gŸ, gŸe _âZògŸ, gŸgqò, gŸgqòe MZò IVeê @^« aâjàûŠ ~ûG @ûQ^Ü Keò
eLô[fô û c^Kê, @ûZàûKê, ùPZ^ûKê, KÌ^ûKê ö aûfýKûkùe ùi gêYò[ôùf ùRýûZòhcûù^
Kjê[ôùf ùi \òù^ icMâ bûeZ ahðùe cjûeûRû aû cjûi^Üýûiú ùjùa ö G[ôùe
cM]e eûR_eòaûeùe bìcòKµ iéÁò ùjûA[ôfû ö cjûeûYúue aWÿ _êZâ iêc« I
GKgZ _êZâ [ûC[ûC, eûR iòõjûi^ @ûùeûjY Keòa cjûeûRûu elòZû, ]cðûe _êZâ
@ùgûKö gògêe baòhýZ aûYú bd @ûZue Kkûaû\f Xûuò[ôfû cjûeûYúu c^
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 99
@ûKûgùe, Ké¾R^à gêYò Kõie c^ ùcNûQ^Ü ùjfûbkò ö gògê Rúa^ ùKùZ @ijûdû
i^Üýûiúe baòhýZaûYú ùKùZ aû iZ ? Z[û_ò gògêe R^à_âZò _âûYNûZK @ûPeY
_â\gð^ Keò[ôùf cjûeûYú ö ajê KêUòk PKâû«e hW~ª eP^û Keò[ôùf ^òR_êZâe
iòõjûi^ iêelòZ eLôaûKêö ùZùa aò¦êiûe [ôùf céZêý aò_lùe ö ùZYê @ùgûKuê
i^Üýûiú _eò aôaûKê ^òüißbkò QûWò[ôùf, cM]eê ^òaðûi^ ù\A Kkòwùeö @[P
iû^ bûA aòZûùgûK cû']cðûu _ûLùe ]ûcòðK Rúa^ aòZûA[ôùf, fŠòZ cÉKùe,
]ûcòðK RûZK akùe aô[ôùf ö ùi eûRû ùjùa ^ûjó Gjò aògßûiùe ö Kûjûe
iù¦j ^ [ôfû iû^bûA _âZò ö
@ûRò ^òRe R^àbìcò cM]Vûeê, R^à\ûZâú cû ]cðû, _òZû cjûeûR aò¦êiûeu Vûeê
ajê\ìeùe _ùWûgú eûRýùe ^òüiß, ^òeûgâd bkò aô[ôaû cûfýûYú KêUúeùe
eûR_eòaûee _eòPd ^[ôaû @ùgûKe iÚòZò, gì^ýeê ^òcÜ ? K'Y @Qò ]^,mû^,
lcZû? Kûjó ùi^û, ùi÷^ýgqò ? Kûjó eûR _eòPd ? gì^ý iÚòZò ~ûjûe, ùi KûjóKò
eûR iòõjûi^e iß_Ü ù\Lôa ? Kò«ê G KY ? eûRKêcûeúe iÝ¡òðZ iù´û]^ "eûRûü',
ùiÜjiòq @ûfòòw^ Zûuê ù~còZò CQ^Ü Keò ù\CQò, @i¸ûk Keòù\CQò ù~còZò "eûRûü'
gŸUòG ^êùjñ iZýUòG ö iß_Ü^êùjñ \êe« i¸ûa^ûUòG ö @ûgûe @ûùfûKùe @«eûZàûKê
@ûùfûKòZ Keê[ôaû @ùfû÷KòK @ûcªYUòG ö eûRKêcûeú _ûAñ ùi eûRû ùjùa, Zû_ûAñ
_eòPdUòG ùfûWÿû ù~ûMý ù_âcòKe, _âûY_âòdZce ö _êeêh _êwa _êeêhû[ðe ö _eòPd
jùeA ùi aôQ«ò Kkòwùeö Rúa^ùe @ûC ùKùZahð ùi ùagþ Lêiùò e aô_ûeòùa
aò^û _eòPdùe ? KY ùja Zûue "eûR_êZâ'e _û[ðôa _eòPd? Kò«ê eûRKêcûeú ?
Zûe _eòPd "eûRKêcûeú', mû^, ]^, lcZûe @]ôKûeú ö @ù^K eûRKêcûeu @ûLô
Zû C_ùe ö ùi Z @^^ýû eûRK^ýûUòòG, eqcûõie @_ìað KkòKûUòGö Zûe @ûLô ù~
KûjóKò ùcû C_ùe? ùcû _eò _eòPd ^ [ôaû... jé\d Zûue Kû¦ê[ôfû... KY @Qò
Zûue ^û eûRý ^û eûRiòõjûi^ ^û eûR_âûiû\ ^û eûRaòkûi...? eûRKêcûeu
f´û]ûWÿòùe Zûue iÚû^ ùKCñVò ? @ijûd @Rðê^bkò ^êùjñ Z @ûCKY? cûQe @ûLôKê
ùicûù^ iò^û ù\Lê[ôùf, Zûuê ù\Lû~ûCQò eûRKêcûeúe @ûLô ö @_ìað @^êeûMcd
@ûLô ö Ké¾KRk @ûLô, Ké¾ Kck @ûLô, @ûLôe bïfZû, \êA bïfZûe còk^ aò¦êùe Ké¾
aò¦êUòG ö Cjêuò Pûjêñ[ôaû C{ßk \ògê[ôaû @cäû^ @ûjßû^UòG ö cûQ @ûLôùe fûL aò§òùf
jûZcêVûùe eûRKêcûeú ö GVò eûRKêcûeúe @ûLôùe ge aò§òaûKê eûRKêcûeú ]ùeA
ù\AQò ge, gòùLA ù\AQò ]^ðêaò\ýû, flýùb\e Kkû ùKû÷gkö ge Z ^êùjñ
gŸUòG ""eûRûü'' ö flýùb\ ^Kùf iaðiß jeûAaûe,eûRKêcûeú ^òRjûZùe @§
ùjûA~òaûe bd, @ûZuUòG ö Zûuê @§ ^Keò @ûLôKê ge cûeòaûe, flý ùb\
Keòaûe @ûjßû^ @ûMùe ùi cû_ê[ôùf cêŠ C_e @ûKûgVûeê cûUòe \ìeZûö Kûjó
100 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Nì‰ðûdcû^ cûQ C_ùe eûRKêcûeúe @ûLô, @ûLôe _âZòaò´ jé\de ù_âc_ûZâùe ö ùiVò
aò`k ùjùf lZò^ûjó ö GVò aò`k ùjùf eûRKêcûeú ^òRjûZùe ^òRKê @§Keò
ù\aûe @ûZuUòG ö G 'Z cjûbûeZ ^êùjñ ù~CñVò iû]ûeY cYòhKê eûRKêcûeu _eò
iêù~ûM \ò@û~òaö @ù^K _âZùò ~ûMúu _âZ\ò ¦ß Zßò ûö GVò GKK _âZùò ~ûMú, ^òRe _âZ\ò ߦòZß û
^òR ijòZö eûRKêcûeúe @ûLô ù\Lôùf cù^ ùjC[ôfû KòQò @i¸a ^êùjñö cêjñ
aêùfA QòWÿûùjùf @§ûe \ògê[ôfû, Azû ùjC[ôfû eûRKêcûeúe @RûYZùe @§ûe
bòZùe jRòaûKê, ^òRe VòKYû jùRA ù\aûKê ö ùcûe Azû C_ùe ùcûe ùKùZ aû
@]ôKûe? ùiZ QùWA ù^AQò ùKCñ\^ò eê ? Kûùk @ijûd ùjaò, KY KòQò Keòù\aò,
@§ûùe jRò~òaò, Zû Azû@ûMeê Ijeò~òa ùiA[ô_ûAñ ùi RùMA ù\AQò Zû @ûLôKò,
RûaêWò ]eòQò ùcû QûZòKò ö ùi aôaûKê Pûùjñ ö Zûe _eòPd ùfûWû ö jñ ù_âcùe
_eòPd KY ? _âúZò i¹û^e _eòPd _âd ò Zcûö _âúZòcMÜûe _eòPd, _âd ò Zcö _âòdZce
ùiÜj, iû^Üò¤, @Wê@û-@ûKU K[ûiaê ö ùi eûRKêcûeú ö KY ù\a ùcûe _eòPd?
_âòdZc _ûLùe _âPŠ @bòcû^, ùißQûKéZ @ûZà^òaðûi^ û ZûKê C¡ûe Keòaûe @ûùMÜd
@ûjßû^ö aò^û _eòPdùe ùi GùZKûk aô[ôùfö aûKò\ò^ _ûAñ _eòPd @ùfûWû
[ôfûö G K'Y ? ùcû bûMýùe ? aòùbûe ù_âcbûae G Kò _eòYZò ? eûRKêcûeú
_ûAñ aôaûKê _Wòa ö Zû _ûAñ ùcûe _eòPdUòG ùfûWû ö ùQûUaW _eòPd ^êùjñ ö
Kcþùagò ^êùjñ ö _ì‰ð _eòPdUòG ""eûRûü'' ù~Cñ _âZýd ùi @ûuò ù\AQò ùcû
@ûLôùe, ù~Cñ _eòPd ùi ùfLôù\AQò ùcû ù_âcùe ö ùKCñ ù_âcòK fòùbA _ûeòa
_âúZòcMÜûe jûZùfLû @fòbû @leiaê? ~ûjûe Pòe«^ _âúZò`ûiùe jûZ, jé\d ùcûe
a§û ö PòeKûk aû§òùjûA ejòaûùe aòùbûe, aòiàòZ ö
"eûRûü, eûRûü,eûRûü', ]ß^ò,_âZò]ß^ò,gqò-_âZògqòe @^« iÝgð ùi @^êba
Keê[ôùf ùfûcKì_ùe ö _â[ùc ^òRe _eòPd ö eûRûùjaûe _eòPdö eûRû ùjaûe
_eòPd ^ eLô eûRKêcûeúuê eûYú Keòaûe iß_Ü còùkAaûùe fûMò[ôfû ö ùiA
cêjìðùe cù^ùjfû ùi ù\LêQ«ò ^òRKê, ^òR bòZùe @^« gqòKê ö ùiVûùe @ûC
eûRKêcûeú ^ [ôfû, eûYúe iß_Ü ^ [ôfû ö [ôfû ^òRKê _âZòÂû Keòaûe \êaðûe iuÌUòGö
@i¸aKê @ißúKûe Keòaûe @\cý @bòkûh ö ""eûRKêcûeúe _âúZòiaðiß jé\de iµ\
""eûRûü'' Zûuê ù\A[ôfû ^aR^à, ^ì@ûKeò aôaûKê iß_Ü ö ^òRe fêKÑûdòZ gqò,
_âZòbûKê _âKûg KeòaûKê @û«eòK _âùPÁû, @i¸a _âûYgqò ö iê¯iòõje gqò ùi
@^êba Keê[ôùf ^òR c¤ùe ö ^ìZ^ C›ûjùe ùi CQêkò _Wê[ôùf, CQ^ÜùjûA
CVê[ôùf ö KòG ù~còZò Zûuê IfU _ûfU Keòù\AQò ? "eûRûü' ~ûjû ùi ùKùa
bûaò ^ [ôùf ùijò gŸgqò Zûuê eì_û«eòZ Keòù\fû ö ùi bûaòaûKê fûMòùf ùi
eûRû ùjùa ö eûRKêcûeú jé\de eûRûü ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 101
 "eûRûü eûRûü eûRûü' cjûbûeZe eûRûü GjògŸùe ù~còZò ~û\ê[ôfû, gqò[ôfû
ùijòbkòò bd fûMê[ôfû ö Gjû KY GùZ ijR K[û? eûRKêcûeúVûeê ^òRe \ìeZûVûeê
ùagú \ìe \ògê[ôfû eûRiòõjûi^ ö @ûM eûRiòõjûi^ _ùe eûRKêcûeú ö @ijûd
fûMê[ôfû ö cjûbûeZe cjû~ê¡ K[û cù^ _Wòfûùaùk ö bâûZé~ê¡ùe ùKû÷ea
gùjbûAu eqùe eûRiòõjûi^ _âZòÂû ùjûA[ôfû ö Zûue aW cû' cjûeûYúu
100 _êZâuê ~ê¡ùe jZýûKeò iòõjûi^ _ûAaû @i¸a ö ùiVûùe [ôùf _ûŠa
_ûbûA, a§ê ö GVûùe ùi GKû ö ùicûù^ fXò[ôùf aW cû'u _êZâ cû^u ij,
G fXòùa aWcû'u _êZâcû^u ij ö ùicûù^ fXò[ôùf iòõjûi^, iZýe _âZòÂû_ûAñ,
dûu _ûAñ ù_âce _âZòÂû ö G KY cjûbûeZ ~ê¡ _ùe \ßòZúd cjûbûeZ ~ê¡e
_ê^eûaéò ^êùjñ Z ?
@ijûd @Rðê^bkò ùi @^êba Keò[ôùf GK ^ò½òZ eqldú, ceYû«K
@ûi^Ü cjû~ê¡, ^òRe eq iµKðúd 100 bûAu i¹êLùe ö Lâú._ì. 1000
cjûbûeZ ~ê¡ _eVûeê Lâú._ì. 261 cûZâ 700 ahð _ùe G cjû~ê¡ ö Gjòbkò
@ûZàiuU icdùe ùi _Xê[ôùf ""MúZû'', bMaû^ gâúKé¾ue aògß\gð^, mû^eì_e
aògß\gð^ ö eûRû, _âRû, MêYú, mû^úe i´k MúZû ö
MúZû...MúZû...MúZûü ! bMaû^ gâúKé¾ Zûue _âòd @Rðê^uê gêYûA[ôùf
@icdùe, eYùlZâùe, bâûZé~ê¡e _ìaeð ê @ijûd @Rð^ê uê gqò, iûjiùe beòù\aûKêö
aúee Kcð _ûk^ KeòaûKê ö @i¸a MúZûe iÚû^, Kûk, _ûZâ ö iÚû^-~ê¡ùlZâ, Kûk-
bâûZé~ê¡ _ìaðeê, _ûZâ-_âòd @Rðê^ ö Kûjû ijòZ Kûjûe iûc¬iý ^ûjó ö gâúKé¾ue
@Rðê^ aýZúZ @ù^K _âòd[ôùf ö _ecKfýûYúdû, ù_âccdú gâúeû]û, _âúZòiÜòMÛû Ké¾û,
Pòe KeêYûcdú cû' ~ùgû\û ö ùi KûjûKê Kjò^ûjû«ò, @Rðê^uê c¤ \úNð\ò^e iµKð,
13 ahðe a^aûi Kûkùe ö cù^jêG ~\ò cjûbûeZ ~ê¡ ùjûA^[û«û ""MúZû''e
aògß\gð^ gâúKé¾ KûjûKê ù\A ^ [ûù« ö iõÄéZùe gâúKé¾ aêSûAùf iõiûeú ù~ûMú
cêLùe iê¦e ù~ûM cjûZàý ö GùZ iõÄéZ ùi KûjûKê ùKCñVò Kjò ^[ôùf, gâúeû]û,
@ÁeûYú, iLú ù\âû÷_\úu _ûLùe ö ùi [ôùf @ùf÷ûKòK ù_âcòK _êeêh,ù_âce _âûPê~ðý_ì‰ð
_âKûgùe icÉuê ùi ù\j\û^ Keò[ôùf ö ~ûmùi^úue _âûY_âòd [ôùf gâúKé¾ ö
ùi Kjòùf @Rðê^, @Rðê^ ^êùjñ \ßòZúdKé¾, "cñê @Rðê^' ö ùMûUòG cYòh \êAUò geúeö
eûR_êeúùe ùi [ôùf Kêgkú eûR^úZòm, ù~û¡û, ice_âòd ùi [ôùf _ecmû^ú
_êeêh, MúZûe @ûKY× CyûeY Keò ö gâúKé¾u _ùe G_eò aògßmû^e C\û CyûeY
@ûC ùKjò Keò^ûjû«ò ö gû«ò icdùe i¸a ùjûA^ò ö ~ê¡ icdùe @i¸a ö
aògßmû^, aògß\gð^ ùi gêYûA aò`k ùjùf @Rðê^u _ûLùe ö ùZYê ùi ùijò
eYùlZâùe iÚík geúeùe aògß\gð^ KeûA[ôùf ö @Rðê^ aògß\gð^ Keò MûŠòa
102 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
]eòùf, aýqòe @kúK iÚòZòKê aêSò_ûeò ö @Rðê^u aò^û ùi ~ê¡ Keò_ûeò[ûù« Kò«ê ùi
Pûjêñ[ôùf @Rðê^ jó Keòaö ùZYê ùi @ijûd @Rðê^Kê "@i¸aùe' _eòYZ Keò[ôùfö
Zûue Azûùe G geúe, c^, @ûZàû Zûu @]ôKûeùe aÉê, aýqò, aògßaâjàûŠ ö Zûu
_ûLùe geYû_^Ü ùjaû jó ùgâ cûMð ö bqòe, _âúZòe gqò, ~êqò, ^úZò, ^òdZòe
geYû_^Ü ö bâûZé~ê¡ @ûMùe @Rðê^e ùKûck @jòõi aûLýûKê @ißúKûe Keò[ôùf Zûu
@ûMùe, Zûu Azûùe @i¸a i¸aö
@ùgûKu c^ùe @ijûd bûa ö cjû~ê¡ bûZé~ê¡ ö ~ê¡ùe aòRdú ùjùf
iòõjûi^ ö eûR iòõjûi^e "eûRûü' ö _ùe eûRKêcûeú ijòZ gêb _eòYd ö Gjû KY
i¸a ? cM]e _ùWûgú Kkòw ö Kkòw eûRKêcûeú ijòZ gêb _eòYd @i¸a ö \êA
gqògûkú _ùWûgú c¤ùe G i´§Kê ißúKûe Keòa KòG ? aeõ iù¦j, bde KûeY
~ê¡ùe _eòYZ ùjûA gû«ò, iÚòeZûKê ]ßõi Keòù\a ö cM] I Kkòwe ~ê¡ @ûguû
@cìkK ^êùjñ ö cM]ùe ~ê¡ iòõjûi^ _ûAñ, Kkòwùe ~ê¡ eûRKêcûeú _ûAñ ö ~ê¡,
jòõiû, eq_ûZe ù~còZò iúcû ^ûjóö cM]e GùZgqò iùß _òZû, _òZûcj KkòwKê
QûWò bûeZahðKê @]ôKûe KeòQ«ò ö Kkòwe gqò cM]e icKl ö KkòwVûeê cM]
_ûMêY aW iúcû \éÁòeê ùjûA c¤ cM] Kkòw aòRde iûji Keò^ûjó ö ùKCñ
iûjiùe Kkòw ijòZ ~ê¡ Keòùa ? ùKCñ beiû @Qò ùi ~ê¡ùe RòZòùa ? ùKCñ
^ò½òZZû @Qò ùi eûRKêcûeú ijòZ...! ^û @i¸a ö G iaê bûa _âaYZû ö c^e
@iÚòe _âKûg, iß_Ü aòkûg ö GVûùe aûÉaZû aW KeêY, ^òcðc ö KY fûbùja
Zûue G cjû~ê¡ùe ? cM] ~ê¡ùe eûRiòõjûi^, Kkòw ~ê¡ùe eûRKêcûeú ö ~\ò
eûRKêcûeú ùijò ~ê¡ùe _âûY jeû«ò ö @ûC Kûjû ijòòZ _eòYdùe @ûa¡ jê@«ò ö
ùZùa ùi KY i¸ûkò _ûeòùa ùijò _eòYZòKê ? ~ûjû_ûAñ _âûY_úWû, _âûYû«K iõMâûc
ZûKê jùeA aiòùf KY ùja Zûue ? KY còkòa Rúa^ùe ? iêL ^û gû«ò ? ~\ò
bûMýakeê ùi eûRKêcûeúuê fûbKe«ò KY fûbùja Zûue ? Rúa^aýû_ú ]ßõifúkû
KY eûRKêcûeúe ù\jcòk^ _ûAñ ? KY @Qò Zû ù\jùe ö júeû, fúkû, ùcûZò,
cûYòKý ? KY @Qò ißMð, ißMð_eò iêL, gû«ò ? ^û ißù\jùe ißMð ~ûZâû ö ùi Z ^ûeúö
^ûeúù\jö ^MÜ ^ûeúù\j ö Zûe iÝgð còk^ ~\ò ùghK[û ùZùa ùi ù~ùKû÷Yiò
^ûeú ijòZ Rúa^e ùiA cjûNðý @^êbìZò fûb Keò_ûeòùa ö eûRKêcûeúe ù\j
ù~ùKû÷Yiò ^ûeú ù\jVûeê bò^Ü ^êùjñ ö _eòYd _ùe ùKCñ ^ûeú ù_âc\û^eê _êeêhKê
aôZ Kùe ù~ ùi aôZ ùjùa ? ùZùa KûjóKò eûRKêcûeúe ù\j, ù\jcòk^
GùZ cjûNðý cù^ ùjCQò ? c^e còk^ NUòQò _â[c iûlûZeê ö c^eûRýùe
eûRKêcûeú Zûue Pòe«^ ù_âce Pòeiê¦e iû[ôUòG ö ùiVûùe jòõiû ^ûjó, jòõiâZû
^ûjó ö @jòõiûùe \úlòZ \êA c^ còkòZ ùjûA _ûeêQ«ò _âZòUò cêjìðùe, PûjóaûcûùZâ,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 103
Kûjó gûeúeòK \ìeZû _âZòa§K ùjC^ûjó Z ? ùagþ LêiòùjûA _ûeêQ«ò ùi ö ^òR
geúeùe _âPŠ ù_âc, còk^, Kûc^û Zé¯òfûb Keò_ûeêQ«ò ö ùMû_^ _âûYe gòjeY
Zûuê Zé¯,ò @û^¦ùe aòùbûe Keòù\CQò ö Zûuê, G c^ geúe QêA_ñ ûeêQ«ò ù\Lô_ûeêQ«òö
ù\j KY ùfûWû ? ù\je iÚòZò ùKùZ, c^aò^û ? ùijòc^e @]ôKûeú ùi ö Zû
c^e Pòeiê¦e _âòdZc ö ùijòbûaùe ùi aô_ûeòùa aûKò Rúa^ ö
ù\âû_÷ \úe ù\jfûMò \êù~ðýû]^ _âZcò êjì ðùe Rkòù_ûWò cjû~ê¡ùe ^égõi ceY
cfûbkò ùi ceò _ûeòùa^ò KfýûYúdûe ù\jfûMò ö ù\j @ûRò@Qò Kûfò ^[ôa ö c^,
@ûZàû aô[ôa ö c^Kê, @ûZàûKê iò^û ùKjò _a^bkò ^òR ù\jùe ù\LûA _ûeòùa^ûjó,
^òùR ù\Lô _ûeòùa^ò Kò«ê Zûe iÚòZò, aûÉa @^êba icÉue @Qò ö KòG @ißúKûe
Keò_ûeòa ùi @^êbaKê? QaòKê @^êbaKùe @ûLô, gŸKê Kû^, M§Kê ^ûK, ißû\Kê
Ròb, iÝgðKê ù\j ö c^Kê @^êbaKùe KòG ? aeõ c^ geúeKê @^êbaKùe ö
cû^iúe c^Uû Zûue ùjûA~ûAQòö ù\jUû KY ùfûWû fjêfêjûY iõNhð bòZùe?
~\ò Zûe ù\j còk^ jó KêiêcòZ Rúa^e ùgâ cû^aúd @^êba ùZùa "ùi
ù\jKê' Zûe KûjóKò GKûVò Keò_ûeê^ûjû«ò ? GùZ N^òÂZû iùß KûjóKò Zû_âZò [ôaû
i¹û^ùaû], bd, f{û ZûKê @aùeû] Keò e Lê Qò ? ù\j còk ^e K[û ùi
Kjò_ûeê^ûjû«ò, Zû'Vûeê gêYò_ûeê^ûjû«ò, Kò«ê PûjñêQ«ò ^òaòWbûùa ö ùijò Pûjòóaû
bòZùe gâ¡ûeij aôaûKê ù_âce _úWûKê i´kKeò, Zcûc Rúa^ PûfòaûKê ùi
ùKcòZò bòZùebòZùe \éX ùjûA~ûCQ«ò ö @û½~ðý fûMêQò ù\je @ûKhðY ù\j_âZò ö
c^e @ûKhðY c^_âZòö ]^ý KfýûYúdû ]^ý Zêceò c^ ö cùZ jRûe jRûe
KòùfûcòUe \ìeùe CQ^Ü, @i¸ûk Keòù\CQò ö ]^ý Zêce ù\j, ùcûùZ UûYò]eò_ûeêQò
\ìeû\êeû«eêö mû^,]^,lcZû, _û__êYý, bfc¦, aòPûe aògßûie PKâaìýj bòZeê ö
ùcûùZ ù_âeYû ù\A_ûeêQ @\égýùe, @\égýùe MZòKeò _ûeêQ ö @i¸a AzûiaêKê
ùcû bòZùe beòù\A _ûeêQ, i¸a ^Keò ùcûùZ @i¸ûk Keòù\CQö iZùe cñê
aêSò_ûeê^ò ZêcKê, Zêc ù_âcKê ö Zêcù\je \òaýgqòKê, \òaý ùiû÷¦~ðýKê ö iZùe
Zùc ùcû _ûAñ ù\aú, \òaý ù_âce @LŠ ùiâûZUòG, i§û^UòG ö
cñê aêSò_ûeê^ò KûjóKò Zêce \òaýù\je i§û^ ù\A, ù\jcòk^e iß_Ü ù\LûA
ùcûùZ ]eûAù\AQ ]ßõie cû^PòZâUòG ? ^égõi ^eiõjûeùe fûf \ògê[ôaû ^òÂêe
^KþiûUòG ? iaê \ògêQò @uûauû, @ùaû]ý, @iû¤ ö Kûjó iek ùeLûUòG Z ^ûjó ?
iò]û aûUUòG ^ûjó ö c^e @~ûPòZ còk^iùß ù\jcòk^ùe \ûaòKê cñê KûjóKò GùWA
ù\A_ûeê^ûjó ? KY@Qò Zêc ù\jùe ? G ù\j KY ùjûA~ûAQò, ùcû @flýùe,
flýùe ö ùcû ùPZ^ûe aòùeû]iùß aW @ijûd fûMêQò G cû^a geúee @nêZ
@ûKhðYùe ö @ûùc ùMûUòG cYòh \êAUû ù\j ^êùjñ Z? @¡ð^ûeú Agße ^êùjñ Z?
104 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùcû ù\j, Zêcù\j ö ù\jC_ùe @ûce @]ôKûe ùKùZ iZùe ? ù\j C_ùe
c^, @ûZàû, Agßeu @]ôKûe ù~CñVò, ùiVûùe @ûce ^òRiß ^òhݏò ù^aûe @]ôKûe
ùKùZ ? ^úeaùe ù\jcòk^ Pûjóaû, PûjóPûjó UûYò ùjaûe ~ªYûùe ù_âce
_úWÿûKê ùaûjòaûKê @ûùc aôejòaû ù_âccd Agßeu ^òùŸðg_ûAñ ö
@ûC ùMûUòG K[û c^Kê @ûiêQò ö iê¦e Sò@UòG ù\Lôùf _ê@UòG, iê¦e
_ê@UòG ù\Lôùf Sò@UòG cû^ieûRýùe ùKùZùaùk ùKcòZò cù^_KûA Lêiòjê@«ò
c^ùe iáZòùe ö _âùZýK _êeêh, ^ûeúRúa^ùe ù~còZò ajê^ûeú, ajê_eê hê e ùiû÷¦~ðý,
iù¸ûM Azû ö ùcûe Rúa^ùe GcòZò ùKùZ @^êba @Qò ö iê¦eú ^ûeúUòG ù\Lôùf
cù^cù^ Lêiòùjaû, Agßeu iê¦e iéÁòe RdMû^ Keòaû, ^ûeú ùiû÷¦~ðýe _âYûc
Keòaû, iáZòùe Kcþ icd_ûAñ eLô fòbûA ù\aû i¸a ùjûAQò ö Kò«ê Zêùc ù~còZò
ùcû ù\jùe, c^ùe, iáZòùe, ùPZ^ûùe PòeKûk aû§òùjûA ~ûAQ, ùaûkòùjûA
~ûAQ; cêñ aòiàZò ùjûAQò ö @^ý^ûeúe ùiû÷¦~ðýùe cñê KòQò icd @ûjäû\òZ ùjûAQò Kò«ê
iáZòeê fòbûA, c^eê jeûA \êüL, ~ªYû @^êba Keò^ûjó ö Kò«ê Zêùc @^^ýû, Zêce
@^êba @iúcö ZêcKê jùeAaû, iáZòeê fòùbAaû @i¸a ö ZêcKê jùeAaû ~ûjû
PòeKûk @\égý ~ªYûùe KûZe KµòZ Rúa^ aòùZAaû ùiAdû ö Zûjûùaûù] @ûce
iéÁKò ðû Agße Pûjû«ò^ûjó ö KûeY KY RûYòQ ? ù\jcòk^e AzûKeò còkòZ ^ùjaûe
KÁKê _ê¬òKeò @ûùc aô_ûeòaû Kò«ê c^eê jeûA aô_ûeòaû ^ûjó KûeY Zûe KÁ
i¸ûkò _ûeòaû^ûjó ö @ûùc cYòh geúe ö ù\aZû ^êùjñ ö céZêýVûeê cgûYòe f´û @ûLô,
f´û _âZúlû G ù\jC_ùe ö
ùcûùZ KûjóKò Zêùc GcòZò @i¸ûk KeêQ? Cz^Ü KeêQ ? cñê KûjóKò eûRûùjaò?
cñê eûRûùjùf Zùc KûjóKò eûYúùja ? KY @Qò ùcû'Vò ? cñê ^òüiß cYòhUòGö
\êbðûMýKê Kò´û ùiû÷bûMýKê ZêcKê ù_âcKeò aiòQò ö ùcû ^òRe Pò«û, \êüL iß_Ü@Qò ö
^òRKê ù\Lôaò KY ZêcPò«û, Zêc\êüL,Zêc iß_Üùe cñê GcòZò aêWòejêQò ù~ ùcû_ûAñ
UòKòG ùak^ûjó ö ^òR_âZò GcòZò ^òòÂêe ùKCñ cYòhùja Kêj ? Zêcù_âcùe cñê
iZùe iaðiß ZêcKê ù\Aù\AQò ^ùjùf ùcûK[û bûaòaûKê ùcûùZ icd jê@«û^ûjóö
Zêùc GcòZò ù_âcKûwûk ù~ ùcûe @aùjkòZ _û[òða geúee ~ZÜK[û bêfò~ûAQ ö cñê
aôùfZ ZêcK[û aêSòaòö GZòKò ùQûUò@û K[ûUòG Zêc ùPZ^ûùe _gê^ûjó ? ùKCñ
_âûYiLú _âòd´\ûe ùPZ^ûùe ùKùa _gòQò cñê RûYò^ò ? GcòZò @aùjkòZ ùjûA
QûUò_òUòùjûA ceòaûKê Zêùc PûjóQ ö ùcûùZ QU_U Keò LêiòùjCQ ùaûù] ö Zêùc
eûRKêcûeúö Zêùc ~ûjûKê aûjûùja ùi eûRûe eûYúùja ö Zêùc KûjóKò KjêQ
ùcûùZ? KûjóKò PûjóQ cñê eûRûùjaò ? Gjûe NUYûPKâKê ùKùa @^êba KeòQ ?
ùKùZ Zúaâ, jkûjkcd, jòõiû jòõiâZû_ì‰ð Gjûe _eòYZò ?
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 105
 ùghùe Zêce _û[òða ù\j, ù\jcòk^e Kò ^ò½òZZû @Qò ù~ cñê eûRûùjaò ?
Zêce céZêý ùjûA_ûùe ? ùcûe céZêý C_ùe KY @]ôKûe @Qò ù~ ZêcKê QWûA @ûYò
_ûeòaò ? Zêùc @ûC Kûjûe aòaûj a§^ùe @ûa¡ ùjûA_ûe, Pûjñ Kò ^ Pûjñ ? cñê
KY GùZ _ûhŠ ù~ \êAUû ~ê¡_ùe Zêc NeiõiûeKê ]ìkòiûZþKeò ZêcKê eûYúKeòaò?
ùcûùZ lcûKe ? lcZûe iß_Üeê...ö lcZû Pòe @gû«ò, @Zé¯ò, jòõiûe eûliUòG ö
aûN _òVòùe aiò IùjäA ^_ûeòaûe @ijûdZû ö
cjûbûeZùe ù\âû÷_\úu ù_âce _ec ù_âcòK [ôùf ù_âcòK_êeêh gâúKé¾ ö
iê¦e_Yùe ißMðiê¦e gâúKé¾ue Ké¾gýûck Kûaýcd ùfûb^úd eì_fûaYýe Hgß~ðý
ù\Lôùf, cû]ê~ðý ù\Lôùf ùKCñ Kêcûeú, ^ûeú Zûu ù_âcùe ^ _Wòa ? _âúZòòiÜûZ ^
ùja? cjòcû^ßòZ ^ùja? cìzðòZ ^ ùja ? bûaòùf aòiàòZ ùjaûKê jêG , adiÑûcûù^
~ûjûuê ù_âcòKbûùa _ûAaûKê _ûMkö ~ûjûu @wiê]û fûb_ûAñ cê^òEhòcûù^
^ûeúù\je \òaýZ^ê fûb Keò[ôùf ùhûkijiâ, ùMû_ûw^û ùjûA ö GA'Z ù\je
~û\ê, ejiý, ù\j còk^e ùeûcû ö c^Vûeê ù\j ùgâ ö _êeêhVûeê ^ûeúù\j
ùgâ ö ù_âccdú ^ûeúù\jKê ùfûbKeò fûbKeòaûKê aýûKêk ùjaû ù_âccd _êeêhe
K[û RûYò[ôfê, @^êba KeòQê ö Kò«ê _êeêh, ^ûeú R^àù^aû, ^ûeúù\j]eò ^ûeúZße
RdMû^ Keòaû, ^ûeújé\de ù_âciê]ûùe ù_âcòK _êeêh_âûYKê _âúZòòiòq Keòaûe ùiA
eiûk @^êba_ûAñ ö Zû'e Zêk^û ^ûjó ö iê¦eú ùMû_ûw^û eì_ùe cê^òEhòcûù^
ù_âcùe _WòaûKê ù~Cñ C\ýc Keò[ôùf, \òaý _âúZòiê]û _û^Keò[ôùf ^ûeú@wùe,
Zûe _…û«e ^ûjó ö ]^ý ^ûeú, ]^ý ^ûeúù\j, ]^ý ^ûeúZße ^úea @ûKhðY ö
Azû ùjCQò ^ûeúR^à ù^aûKê ö ^ûeúZß C_ùbûM KeòaûKê ö ^ûeú jé\d, \òaý
ù_âcùe _êeêh _âûYKê _äûaòZ KeòaûKê, eiiòq KeòaûKê, _âúZòiòq KeòaûKê ö
^ûeúe ißû]ú^ZûKê i¹û^ ù\aû _êeêh icûRe Kðaý ö aýqò ißû]ú^ZûKê
ißúKûe Keòaû jó cû^a Rúa^e ùgâ aòKûgö cjûbûeZe ù_âcòK _êeêh gâúKé¾
Zûue _âòd @Rðê^ jûZùe ù\âû÷_\úuê ù\A ^òRe ù_âci´§ iê\éX Keò[ôùf, adiÑû
gâúeû]ûu ijòZ _âúZòòcòk^e c]ê_û^ Keò[ôùf, ùMû_w^ûuê _âúZòò\û^ ù\A[ôùf,
aýqò ißû]ú^ZûKê i¹û^, ißúKéZò ù\A[ôùf ö iaêVûeê ùMû÷eacd aýqò ißû]ú^Zûe
NUYû iaðR^ _ìRZò _ec iZú _ûûkúu bûMýùe NUò[f ô û ö cû' Kê«úu K[ûcû^ò ùi
_ûbûAu ijòZ i´§ eLô[ôùf _ûkòKeò ö cûZû Kê«ú c¤ iì~ðý, A¦â, _a^, _âbéZò
ù\aZûu\ßûeû Q@_êZâuê R^à ù\A[ôùf ö aWbûA aýûiu ijòZ bûAùaûjìe
còk^\ßûeû beZ aõg elû ùjûA[ôfûö G[ôeê iÝÁ ùi icûRùe [ôfû aýqò ißû]ú^Zûe
_ì‰ð _eòPd ö Zûe _eòYûc [ôfû ißd´e aýaiÚû @[ðûZ Kêcûeú K^ýûe _Zò ^òaðûP^e
@LŠ @]ôKûe ù~CñVò aé¡,aòaûjòZ bûM ù^C[ôùfö ù~CñVò eûR_eòaûeùe ^ûeúKê
106 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
GùZ ißû]ú^Zû \ò@û~ûA[ôfû ùi icûRùe ^ûeú _ec_ìRýû [ôfû ö _ûbûAu ijòZ
ù\j còk^ùe KêY×û Keò^[ôùf ~ûmùi^ú ö _ec @û\eùe ùi icÉuê ù_âc\û^,
ù\j\û^ Keò[ôùf, icÉuê \êüLiêL aûò[ôùf ö
]^ý ù\âû÷_\ú, ]^ý Zûe gqò, iûji, ißû]ú^Zû ö cjûbûeZùe, icûRùe
^ûeúe ißû]ú^Zû @ûRò bûeZúd icûRùe aòek ö aýqò ißû]ú^Zû ù~ ùPZ^ûe Pec
aòKûg @ûRò bûeZúd icûR aêSòaûKê @lc ö ù~ùZ\ò^ ~ûG @ûùc icûRùe ^ûeúKê
Zûe aýqò ißû]ú^ZûKê ak_ìaðK @_jeYKeò NeùKûYùe eLô[ôaê ùiùZ\ò^ @ûùc
cû^ae _ì‰ð aòKûgVûeê \ìùeA ejò[ôaê ö @agý G[ô_ûAñ icÉ ^ûeú,_êeêh _ûAñ gòlû
I Kcð ^ò~êqò iêaò]û i¸a ùjûA^ûjó ö @û[òðK @aùjkûe gòKûe ùjûA ^ûeú @ûRò
a¦ú NeùKûYùe ö ù~Cñ\ò^ icÉ ^ûeú gòlû I Kcð ^ò~êqò fûb Keòùa ùicûù^
_êeêh _â]û^ icûRe aògßûi I _eµeûKê bûwò _û½ûZýe aýqò ißû]ú^ZûKê MâjY
Keòùaö _û½ûZýùe aýqò ißû]ú^ZûKê ]^ý Kjòa ö ^ûeú Zûe _âòd _êeêhe ù_âceê
aôZ ùjùf, aû @aùjkûe _ûZâ ùjùf ^òRAzû @^ê~ûdú, QûW_Zâ ù\A _ê^üaòaûj
Kùe ö aûjûùjûA c¤ ù_âcòKKê i¹û^ò \òG ö ißû]ú^ Zûe ù\j, Zûe c^, Zûe
@ûZàû, Zûe ù_âc, Zûe _eòYd ö _û½ûZ icûRVûeê bûeZúd icûR @ù^K _Qùe
ù~CñVò _êeêhe aòaûjKê icûRòK i¹û^ \ò@û~ûCQò, ajê_êeêh, ajê^ûeú còk^e
ißû]ú^ZûKê i¹û^ \ò@û~ûCQò, cYòhe ißû]ú^ _âaéòKê ißúKéZò \ò@û~ûCQò ö ùi icûR
]^ý ö ißû]ú^Zû _ìaðeê bûeZúd icûRùe eRû, iûc«, ]^úK, icùÉ ajê ^ûeúij
i´§ eLô[ôùf ö cêifcû^, LâúÁòdû^ iµâ\ûdùe Gjû i¸a ö jò¦ê icûRùe GjûKê
aòùeû]Keò @ûce aýqòZßKê, AzûKê, ißû]ú^ZûKê, cû^a aòKûgKê Pû_ò \ò@û~ûAQòö
bûeZúd icûRùe ^ûeúe G ißû]ú^Zû Kûjó? @ûcù\g @û[òðK icé¡ùjùf, ^ûeúgqò,
gòlû I KcðiõiÚû^ fûbKùf icûRe _eòað^ ijRùja ^ùPZþ @ûce ^ûeúgqò
~êM~êM @aùjkòZ ùjûAejòa ö ^ûeúKê @aùjkû Keò ZûKê ißû]ú^Zûeê aôZKeò
icûR C^ÜZò K[û Pò«û Keû~ûA ^_ûùe ö ajê^ûeú ajê_êeêh \ßûeû ißMðiêL, ißMðgû«ò,
ißMðicé¡ò i¸a ö icûR aýqò \ßûeû iê\éX, icé¡ iêLú ùja ö ù\j\û^ GùZ ijR
K[û^êùjñ ^ùPZþ _û½ûZý icûR ]ßõi ùjûA~ûA[û«û ö ù\j\û^ i¸a aýqò c¤ùe,
_êeêh ^ûeú c¤ùe, ^ûeú _êeêh c¤ùe, ùiZòKò ùiÜjù_âc, gâ¡û i\òzû, i¹û^ i¸âc
ZýûM, _eiÝe c¤ùe RûMâZùjùf ö ù\j\û^ _ìaðeê c^\û^ GùZ ijR ^êùjñ ö
ù\âû÷_\ú _ûißûcúuê ù\j\û^ Keò ]^ýö @[P \êù~ðýû]^Kê ù\j\û^ Keò[ùô f
cjûbûeZ ~ê¡ i¸a ùjûA ^[û«ûö _ûeòaûeòK Rúa^ùe ùi_eò @iêaò]û ùjûA^[û«ûö
eûRiòõjûi^e ùfûb_ûAñ \êù~ðýû]^ ù~_eò _ûŠacû^uê RCMéjùe jZýûe hW~ª
eP^û Keò[ôfû, ù\âû÷_\úuê _ûA[ôùf ùi @^ýcû^uê i¹û^ ù\aû \ìeK[û, jZýû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 107
Keò[û«ûö ù\j còk^e @]ôKûe, ^ûeúe GKû« ö G[ôùe ißúKéZò aò^û _êeêhe @]ôKûe
^ûjóö ùcûe icÉ mû^, aòPûeiùß cñê Zêceò @ûKhðY @ûMeê Ijeò _ûeê^òö cùZ
aôaûKêùja Zêc_ûAñ ö Zêceò ^òùŸðgòZ iõuU guêk cûMðùe PûfòaûKêùja Rúa^
céZêýe @ûgû ^eLô ö Zêceò ù_âc,G ù\je eì_PòZâUòG ö ùiÜj iRk iáZòiaê ~ù[Á,
Zêceò c^ùe iêL @ûYòù\aûKê, cêñ eûRû ùjaûKê ùPÁû KeòaûUû ù~ aò]ô ^ò¡ðòÁ ö
ùcû _eò @ijûd cYòhKê ù_âc\û^ Keò KûeêaûKú ù~_eò eûRû ùjaûe
_âûYgqò ù\A cùZ @i¸ûk Keò[ôùf "@Qêgqòe' _âbûaùe, ùijò_eò "^ûjógqòe'
_âbûaùe, ùi ùcûùZ Mê¯Pe aéò @bòù~ûMùe a¦ú @aiÚûùe ùcûe ùiaûKeò
Rúa^\û^ ù\A cêqeò _[ ù\LûA ZòeiÑûe Keò[ôùf, ùKûck jé\d C_ùe QêeúKûNûZ
Keò ö Mfûùaùk ùKâû] @^êeûMùe CZêeò _Wò[ôùf ö ""Zêce _eòPd Zêùc ö
eûRKêcûeúe R^à eûRû, eûRKêcûe_ûAñ ö @ùa÷] eûRKêcûe _ûAñ eûRKêcûeúe R^à^ùê jñö
Kkòw eûRKêcûeú ù_âcKeò RûùY, _êeiÑûeaò ù\ARûùY ö cñê ZêcKê NéYûKùe ùcû
ù\g aòeê¡ùe Mê¯Pe aéò Keê[ôaûeêö'' Iü ùi K[ûiaê @ijý, ùi _úWûe C_gc
^ûjó ö _âòdZcû _âûYiLúe ~ªYû KûZe _âûYe @_cû^ ö ""@ùa÷] eûR_êZâ, NéYû,
_âúZò _âZýûLû^, _âúZò _êeiÑûe, Rúa^\û^, eûRû_ûAñ R^à ’’ _âbéZò gŸ ù~ZòKò gûYòZ
ùiZòKò ùgûYòZiòq [ôfû, ùcû jé\d KkòKûKê, ùPZ^ûKê \kò cKPò `òwòù\fû bkò ö
Iü ùcûùZ a¦úeê cêqòù\A eûR _eòaûe \ßûeû bdue bûùa ^ò~ðýûZòZ ùjûA ^úea
ejò[ùô f ö ^úeaùe fêj Xûkê[ùô f, Lêaþ ^úeaùe ö ^òeù_l bûaùe KòQò ^RYûAaûe
iõKÌ Keò[ôùf ö @jòõi C_ûdùe ùcûùZ Rûkòù_ûWò, Pò«û, bd, @ûguû, @ûZuùe
CQ^Ü Keê[ôùf ö cñê KòQò ^RûYò_ûeò PòVò ù\A[ôfò _ûeû\ßûeû ö ùKû÷Yiò Ce ^_ûA
@RYû @ûguûùe @iÚòe ùjC[ôfò ö ùcû C_ùe _âZòùgû] ù^aûe G_eò @jòõi,
^úea _[UòG _âÉêZKeò ùi ùcûe ùPZ^û, _âûYgqòKê fjêfêjûY Keò ù\A[ôùf ö cñê
_û_ú @ûZàûUòG ùjûA[ôùf @ûeûcùe "\êbðûMý' Kjò aô_ûeò[û«ò ö KÁ _ûA^[û«òö cñê
aòKk bûùa Pûjñê[ôfò ùi ùcû_âZò jòõiû @ûPeYKeê ö ùcûùZ \Šù\Cö ~ûjû`kùe
ùcû ùPZ^ûe \êüL fûNa ùjûA[û«û, Zûjû ^Keò ùi @jòõi ^ò~ðýûZ^û ù\fû
^òaòðKûe bûùa ùKû÷Yiò c¦ CùŸgý ^ eLô ö Azû ùjC[ôfû Rúa^Kê ùcûe GKû
^òügßûiùe ùgh Keòù\aò ö @ûZàjZýû Keòù\aò Kò«ê G KY Zûe @gîcêLú cêjñ cùZ
iaê[e ^òaé Keò[ôfû G_eò ^ò¦^úd Kû~ðý KeòaûKê ö @[P aôaû _ûAñ ùcû
ùPZ^û Pûeò_ùU ^ò@ûñ Rûkò ù\AQò \dû, ù_âc, lcû,NéYû, _êeiÑûe,_âZýûLû^, _û__êYý,
aòPûe @aòPûee @fòbû ^ò@ûñ ö Zû \êüLùe cñê RkòRkò ^òùgüh ùjaûùe fûMò[ôfò ö
ùi ^úeaùe iaê ù\Lô cêjñ ùLûfê ^ [ôfû ö ùcû Pûeò_ûLùe ^ò@ûñ ö ùcûe iêL,gû«ò
ù_ûWò _ûCñg ùjûA~ûC[ôfû @jòõiûe ^úea ^ò@ûñùe, Gjûjó [ôfû ùcû ù_âce KeêY
108 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_eòYZòö ^òRKê Zûe \êüL, \êbðûMý _ûAñ \ûdúKeò ^ò~ðýûZ^û ù\aû, fêj Xûkòaû,fjê
Xûkòaû, Agßeu _ûLùe aôaûKê aýûKêk ^òùa\^ Keòaû [ôfû ùcûe \e\ú _âûYe
_âû_ý ö
Bgße \dû_ì‰ð ö Zûue @iúc KeêYûeê cñê aôMfò céZêý, _ûMkûcò _ûLùeö
G_eò Zúaâ cû^iòK {ßk^ ùbûMê[ôaû ù_âce _úWûKê i¸ûkò, @jòõi C_ûdùe
_âûYiLú\ßûeû ^ò~ðýûZòZ ùjaû I ^òùR ^òRKê ^ò~ðýûZ^û ù\A aôaû GK aòek NUYûö
~ûjû ùcû Rúa^Kê ajê ewùe aòPòZâa‰ûð Keòù\AQò ö @gîk ùi _âúZò, iáZò,
@^êbìZòö ùcû ù_âcùe ^[ôfû RjÜeûZò, [ôfû @cûaûiýûe @§ûeö @«eúl ~ûG f´ò[ôfû
ùi @§ûee aMðcûkû ö ùijò @§ûe bòZùe ^òRe ZýûM, _eòPd _ûAñ @ûð Pò}ûe
Keê[ôfò ö Rúa^ùe jûeò~òaû, @§ûe bòZùe jRò~òaûKê cñê bd Keê[ôfò ö ùZYê ^òRe
_eòPd_ûAñ ù\Lôfò ^òR cêjñ, jûZ, jé\diaê iêelòZ ö cñê Agßeu i«û^, gqòe
Z^dö cjûeûR aò¦êiûe ùcûe _òZû ö ùcû eqùe Ké_ûYe gûYòZ @ûjßû^ö eûRû
ùjaûKê Kùkaùk Qùk, @\cý @bòkûh RûMòCVò[ôfû ö
KûeêaûKúue _âQ^Ü _âûY gqò, @\égý @ûKhðY, ù_âeYû @ùgûKuê aòRd
@ûYòù\A[ôfû ~ê¡ùe ö céZêýcêLeê aô~ûA[ôùf @ûùfû÷KòK bûaùeö Zûeò fûMò ùi
ùjùf iû]ûeY cYòheê icâûU ö ùijó cùZ icâûU Keò[ôfû Zû _âúZògqòùe, ùijó
ùcûùZ ùghùe i^Üýûiú Keòù\fû Zûe ZýûMgqòùe ö ù~Cñ\ò^ ù\Lôfò Kkòw~ê¡
ùghùe ù\Xfl Kkòwùi^ûuê jZýû Keòaûe _ìaðeûZòùe ùi ùaû÷¡ i^Üýûiò^ú
ùagùe, fŠòZ cÉKùe, ùcû i¹êLùe C_iÚòZ ùjûA CyûeY Keò[ôfû ""aê¡õ
geYõcþ MQûcò û ]cðõ geYõcþ MQûcò û iNõ geYõcþ MQûcò ö'' cûMò ^[ôfû ù_âc ö
ù_âce _âZò\û^ ö cûMò[ôfû Rúa^\û^, bòlû ^êùjñ Zûe @]ôKûe ö ùi ùcûùZ
ù\A[ôaû "Rúa^\û^'e _âZò\û^ö KfýûYúdûe _YZ Kû^òùe ùcû Rúa^e @]ôKûe
ic_òð ù\A[ôfò ^úeaùe ö @gîiÜûZùjûA ö ù\Xfl Kkòwe a¦ú ùi^ûuê cêqKeò,
ùcûùZ Kkòwùe MYjZýû _û_ _ìaðeê C¡ûeKeò, Kkòwe ißû]ú^Zû cûMò^[ôfû ö ù_âc
^òùa\^ Keò^[ôfû ö cñê Zûe ùiÜj, iûjû~ý_ûAñ ù_âc ^òùa\^ Keê[ôfò, aôaû_ûAñ
aýûKêk ùjûA ùi Kjò[ôfû K'Y RûY ? "" _eû]ú^ Kkòwû eûRKêcûeúe _âúZò\û^e
@]ôKûe Kûjó ? @û_Yue Kkòwe cûUò, ùMûWò, ^\^\ú, cùjû\]ô, cYòh, _âKéZò,
eûRKêcûeú ùjûA~ûAQò, G ~ê¡ùe aòRdú ùjûAö @û_Y Pûjóùf iaê fêY×^
Keòù^A_ûe«ò ö ùcû jé\deê Zêùc fêY×^ Keò^ò@ ù_âc ö ù`ùeA ^ò@ Zêc ù_âce
\ûaò ö cùZ lcûKeö''
ùKCñ _âòdZc i¸ûkò _ûeòa _âûYiLúe KùVûe K[û ? ùKûck _âûYe KµòZ
aý[û ö _é[ôaúe ùKCñ _âòdZc _âûY iLúKê _eû]ú^ Keò eLô_ûeòa ? Zûe jé\d fêY×^
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 109
Keò _âúZò fûb Keò_ûeòa ? Zû ißû]ú^ZûKê i¹û^ ^ ù\A ù~ cñê _ûeò[û«ò, cñê ù~
icâûU ö cjûbûeZe cjûcjòc icâûUö ]^ý KfýûYúdû ùcûe ö cûMò ^ûjó ù_âc ö cûMò
^ûjó lcZû, cjûeûYú _\, eûRùbûM, eûRaòkûi, ùcûe aògûk aòba, ]^, mû^,
lcZûe "eûRû' RûYòaò ö ùi ^òbðdùe Pûfò@ûiòQò fŠûùjûA, ^ZcÉK ùjûA^êùjñ ö
ùKCñ _âòdZc Pûjóa Zû @ûMùe _âûYiLúe ^ZcÉK? QòWûùja ^ZùjûA, fŠûùjûA,
^úea ùjûA... ^û... ^û... ùi _ûeòùa^ò ö Zûe ù_âc, ZýûM, aúeZß, akò\û^,
akòÂ aýqòZße C{ßk @ûùfûKùe cñê \òaýmû^ fûb Keò[ôfò ö ißAzûùe cñê ù`eûA
ù\A[ôfò Kkòwe ißû]ú^Zû, _âZýl \ûdòZß ù^A[ôfò ùiaû, ^òcðûY, Lêiò, gû«òe
_âZýûað^ fûMò ö Zûe ZýûMbûaùe, fŠòZ cÉKùe lê²ùjûA ~ûPò ù\A[ôfò ùcûe
_âûY\Š bûe ö ùcû Rúa^e iêelû bûe "" \ßòZúd cjû_û…eûYú'' _\aú ö ùi
_âZýûLû^ Keò[ôfû ^úeaùeö Kò«ê ùcû Rúa^ iêelûe \ûaòKê ùcû jé\de ùfûbKê
ùi GùWA _ûeò^[ôôfû ö ùiA Mêeê eûR\ûdòZßKê Rúa^e ùgh _~ðý« ZêfûA[ôùf
^òaòðKûe bûùa \úNð 28 ahð]eò Kkòw ~ê¡_ùe ö
]^ý Kkòw K^ýû, ]^ý Zûe KûkRdú ù_âc ö KûkRdú ZýûM, KeêYûcd
_âKûg, KfýûYcd iÝgð, iÜòMÛKck ùKûck fûaYýe iÝgð ö

110 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Kkòw iáZò _\àûaZúuê
@ûRKê \gahð Zke K[û ö cjûeûYúu PKâû« ù~ûMêñ eûR@«ü_êeúùe Rúa^
ùcûe aò_\ iuêk [ûG _âZò cêjìðùe ö @ù^K @NUYeê cêqò _ûA[ôfò ö aYòKcû^u
ùckùe icMâ Kkòw aêfò ù\Lô[ôfò ö ùZYê ùcûe iêelû _ûAñ _òZûu ^òùŸðgùe
Kkòwùe cM]e eûR\ìZ bûùa cêñ Kû~ðý KeòaûKê ~ûA[òfò ö KìU^úZòùe _âaúY
[ôaûeê cM] _ûAñ Mê¯Pe aéò Keê[ôfò _òZûu ^òùŸðgùe ö eûR\ìZ bûùa Kkòwe
eûRibûùe cêñ icÉue _âúZòbûR^ ùjûA[ôfò ö ùcûe aûfýKûk K[û Z[û C{ßk
baòhýZ iµKðùe Kkòwe eûR_eòaûe RûYò[ôùf ö icÉue ùiÜj, gâ¡û, ù_âc
cùZ C\þaê¡ Keò[ôfû ö \ìZûaûiùe ejê[ôùf c¤ eûR_eòaûeùe ùcûe @aû]
_âùag [ôfû ö Kkòw eûR Kêcûeù\au K^ýû iêgâú KûeêaûKú @_ìað ùiø¦~ðýcdú
[ôùfö ]ôgqò iµ^Üû, MêYaZú, ^éZýKkû ^ò_êYû, _âaúY eûR^úZòm, ice_Uê Z[û
KìU^úZò ^ò_êYû [ôùf ö cjûeûR Kêcûeù\a @_êZKâò [ôùf ö GKcûZâ K^ýû ùiøbûMýeê
eYKkû Vûeê ^éZýKkû, eûR^úZòVûeê KêU^úZò iaê ùlZâùe ^ò_êYû [ôùf ö _âûZüKûkú^
C\ýû^ bâcY icdùe @ùgûK eûRC\ýû^ùe cûkòKê ùbUê[ôùf ö cûkòNe ijòZ
i´§ ajê _ìaðeê iê\éX ö aYòKu ùckùe aûYòRý ùckûùe @gõMâjY KeòaûKê
@ûiòaû icdùe cûkò NùeeûZâò ~û_^ Keê[ôùf ö cûkòe @ûZò[ý, C\ûeZû, @^ê_c
@^êeûMcd @Zò[ô i}ûe cû^aûZàûe ù\ùaû_c _âKûgùe icê{ßk ö Kkòwe _êe_fäúùe
@ûZòù[dZû @bêfû ,@aòiàeYúd ö eûR@«ü_êùe ùcûe Rúa^_âZò aò_\ [ôaûeê,
@ûguòZ _òZû cùZ aYòKu ùckùe Kkòw _VûA[ôùf ö Kkòwe _ûYò _a^ùe
MXû ùcûe eqcûõi ö aò\ýûgòlû Vûeê KêÉòKieZþ, ~ê¡ùK÷gk, @Ègòlû Kkòwùe ö
Kkòw ùcûe _âûY\_ò _âòd ö
Kkòwe eûR_êeúùe ùcûe @aû] _âùag [ôfû ö iêgâú KûeêaûKú cû^aZûe
cjû^ MêYùe Meúdû^þ [ôfû ö _âZò\ò^ aðûkû_, C\ýû^ùe bâcY, ~êqòZKð c¤ùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 111
iûjòZý,]cð,eûRZª I _âRûZª c¤ùe _û[ðKý, R^iû]ûeYue gû«ò I icé¡ò _ûAñ
aûÉa _\ùl_ _âbéZò icÉ aòhdùe ^ò_êYû [ôfû KûeêaûKú ö icd KUò ~ûC[ôfû
Zûe ^òRiß MZòùe ö [ùe P¦âbûMû aêW~ûZâûùe aûYòRýùckû, iõûÄéZòK C›a
cjûicûùeûjùe _ûkòZ ùjC[ôfû ö Gjò ùckûùe ajê R^iû]ûeY eûR^ý cŠkú
icùÉ cjû@û^¦ùe c{òejò[ôùf ö eûRcŠ_ùe cjûeûR Kêcûeù\a Kkòwe eûR^ý
cŠkú, eûRKêcûeú iêgâú KûeêaûKú _ùWûgú eûRýe eûR\ìZ I \gðKcûù^ C_iÚòZ
[ôùf ö Kkòwùe cjû^þ iûõÄéZòK C›a, cj^úd _eµeû, ajòðaûYòRýùe aò_êk
fûb, cM] ijòZ a§êZû, a§êeûÁâcû^u ijòZ iêiµKð i´§ùe cjûeûR Kêcûeù\a,
cjûeûYú R^iû]ûeYuê Gjò _aòZâ P¦âbûMû aêW C›aùe C\þùaû]^ ù\C[ôùf ö
Gjò icdùe _âak @MÜKûŠ NUò C›a cŠ_ @MÜòe akd c¤ùe aýû_òaûKê fûMòfû ö
icÉ eûR^ý cŠkú ^òeû_\ [ôùf ö 5RY gâcòK ù_ûWòceò[ôùfö eûRKêcûeú iêgâú
KûeêaûKú KûV ^òcòðZ _ûjûPeê Zeaeùe @ûiê[ôaûùaùk Liò_Wò[ôùf @MÜòùNe
c¤ùeö icÉu _ûUòùe ‘elûKe’ ‘elûKe’ Pò}ûe ö iûji ^ûjó Kûjûe eûRKêcûeúuê
C¡ûe KeòaûKê ö eûYú cìzðû_âûd ö jVûZþ Kûkaòk´ ^Keò @ùgûK iòõj_eò Kê\ò
_Wò[ôùf @MÜòakd c¤Kêö KûeêaûKúuê Kû§ùe _KûA @MÜòSûi c¤eê aûjûeò @ûiò[ôùf
aòRd \_ðùe ö ùi @MÜò]ûie _âbûaùe geúeùe _úWû @^êba Keê[ôùf ö iêgâú
KûeêaûKú bd I @ûguûùe imûjú^ [ôùf ö @ùgûKu iûjiòK Kû~ðýùe icùÉ
cªcêMÛ [ôùf ö ùijò\ò^Vûeê iêgâú KûeêaûKúu ijòZ iêiµKð MXòCVò[ôfûö
@ùgûK Kkòwe eûR^ý cŠkú I @]ôaûiúu ùiÜj gâ¡ûùe @bòbìZ ùjûA[ôùfö
Kkòwùe @ûZòù[dZûùe @ûZàúd @«ewZûùe ùi ^òRKê bûMýaû^ cù^ Keê[ôùf ö
ù\ûk_ì‰òðcû I ùjûfò C›a _ûAñ eûRKû~ðý a¦[ôfû ö ù\ûk_ì‰ðòcû cjû@ûW´eùe
_ûkòZ ùjfû eûR\eaûeùe ö bMaû^ gâúKé¾ gâúeû]ûue ~êMk cìòð ù\ûk C›aùeö
aòbû^ùe ^û^\ò `êf ö ùQûUùQûU @û´Khò Sêfê[ûG aòbû^ùe ö `êfjûe, ew
ùaew PòZâ I KûeêKû~ðýe KkûcôK PûZê~ðýùe @ûKhðYúd ö @aòe ùaûkò R^iû]ûeY
_eiÝeKê a§êbûaùe ißûMZ Keê[ôùf ù_âcbûaùe aòùbûe ùjûA ö MCWcû^u
fCWò ùLk I ùfûKMúZe ZûùkZûùk @_ìað @ûKhðYúd ùi \égý, \òaýbûa^ûùe
aòjßkòZ R^Rúa^ ö _êe_fäúùe ù\ûkcŠ_ùe ù\ûk~ûZâû ö N, Kûjûkú ]ß^òùe
cêLeòZ Mâûc_[, ccðeòZ _fäú Rúa^e cû\Kbeû cêjìð ö ùMûcdùe fò_ûù_ûQû
ùjûA _aòZâ Ne\ûŠùe VûKêe ùbûM LûAaûe _ìRûùe cêMÛ ùcûjòZ @ûaûk aé¡
a^òZûö ù\ûk~ûZâûùe bòW VûKêeu \òaý \gð^_ûAñ ö ùKûkûjk cêLeòZ _eòùag
_aòZâ _êfKòZ _âúZòiÜòMÛ ö
ù\ûk_ì‰ðcûe _e\ò^ ùjûfò C›ae cû\K cêjìð iaê @bêfû, @aòiàeYúdö
112 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
eûR\eaûeeê _êe_fäú~ûG ùjûfòe cùjû›a ew, @aòee C›aö _eiÝeùe @aòeùaûkò
@û^¦ aòùbûe iùað ö aûRû, cé\w, ùLûk, Zûk, N]ß^òùe C›a cêLe Mâûc\ûŠö
ùjûfòKû eûliúe \ûj _ùe c^beò iÜû^\égý bêfòaûe ^êùjñ ö ù_âcbûaùe aòùbûe
Rúa^]ûeû eûR@«ü_êeú ew I @aòeùe C›acd ö KûeêaûKú `òwê[ôùf ew_ûYò,
ùaûkê[ôùf @aòe @ùgûKu ù\jùe, c[ûùe ö @_ìað ùeûcûùe gòjeòZ ùjC[ôfû
iÜûdêùK¦âe ùMû_^ Mâ^Úòiaê ö
aYùbûRòùe aêf~ò ûA[ôùf eûR_eòaûeö KûeêaûKú, \ûiú Gaõ eûR\ìZ @ùgûK
iûcòf ùjûA[ôùf aYùbûRòùeö ùbûRò C›aùe cûZò[ùô f ùKùZKö ùKùZK aêfòaf ê ò
ù\Lê[ôùf a^bìcòe a^ý fûaYýKê, iêùgûbòZ iûaþRû ùiø¦~ðýKê, ^úk @ûKûge
@^« ^úkòcûKê ö _gê_lúcûù^ @û^¦ùe MûC[ôùf @ùaû] MúZòcd MúZòKê, aY
_âù\ge Mû[ûKê, K[ûKê, KûjûYú, Kò´\«úKê ö @^Zò \ìeùe _êÃeòYúe ißz Rk]ûeûùe
i«eY eZ eûRjõiú, aZK _âbéZò _lúKêk ö GK aòeûU aélcìkùe aiò[ôùf
KûeêaûKú I @ùgûK ö ùicûù^ @ûcôjeû ùjûA[ôùf a^ý _âKéZòe ùfûb^úd fê²
ùiø¦~ðýùe ö @aû]ùe aêfê[ôaû a^ý_âûYúcû^u a^ýaòkûiùe ö @\ìeùe jeòYú
_fe PPk MZòùe MúZòcd _âKéZò ö aélWûkùe géwûe fûMò _ûLû_ûLò aiò[ôùf
_âYd _âYdò^ú _lú~êMk ö ùicû^u ^úeaZû, iRð^ iwúZ, [Niò ù_âce @û\^
_â\û^ùe @û^¦ aòùbûe _lú~êMk ö ù\jfûMò Pê_òPê_ò K[û ùjC[ôùf ö ^úea
@ûLôe bûhûùe `êUCò Vò[ôfû _âúZòe KkòKû, ùLûfò~ûC[ôfû ùMû_^ c^e @Mcý Mâ^iÚò aêö
iÜûdêùe iÜûdêùe gòjeY ö ùPûeûP_k PûjûYòùe f{ûa^Z eûRKêcûeú eZòcMÜ ceûk
~êMk_eò ö @ûLô @ûMùe @û\òaûiú ~êMk a^ý`k I KûV iõMâjùe aýÉ ö iek
Rúa^e _âûPê~ðýùe ùicûù^ aòùbûe, @û^¦ùe, @ûgû _âZýûgûùe, C›acêLe
cùjû›aùe ö ùicû^uê ù\Lê ù\Lê iêgâú KûeêaûKú @ùgûKuê Kjòùf"ùKùZ iê¦e
ùicû^ue iek Rúa^ iùZ ?'
@ùgûK : jñ eûRKêcûeú , ajêZ iê¦e ùicû^ue PkYò, PûjûYò ö cùZ cêMÛ
fûMêQò ùicû^ue iek Rúa^ö \êüL, jZûgû, Pò«û, aò`kZû Zûuê iÝgðKeò ^ûjó ö
@û\òaûiú Rúa^e K[û, aý[ûKê @^êba Kùf _âûYùcûe iû[ðK ùja ö
KûeêaûKú : Kkòwe cûUò, _ûYò, _a^ùe @û_Yue eq, cûõi MXÿû ö
Kkòwe _êe_fäú, ^Me, Kû^^, aêfòQ«ò @û_Y ö @û_Yu \éÁòùe Kkòwùe Gjò
@û\òaûiúu Rúa^]ûeû iµKðùe @û_Yue @^êba gêYû«ê ö cêñ cêMÛ ùcûjòZ ùicû^u
aõgú]ß^òVûeê RkKâúWû~ûG, PkYòVûeê PûjûYò ~ûG ö
@ùgûK : Kkòw ùcûe _âûY_âòd ö _ìaðR^àe ùKCñ Kcð`k ù~ûMê cM]ùe
R^àùjûA Kkòwùe aXÿòQò ö KûeY Kkòw ùcûe _âûY\_ú _âòd ö G cûUòe ccZû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 113
@bêfû ùcû Pò«ûùe ùPZ^ûùe ö Kkòwe _êe_fäúVûeê Rwf ùNeû @û\òaûiú _fäúùe
cêñ @^êba KeòQò ^òaòW bûaùe ö _âKéZòe _âûYK¦e bòZùe _fæaòZ _fäú Rúa^ I
_êfKòZ Rúa^]ûeûùe bûa aòjßkZò @céZe i«û^ö N^ RwfùNeû @û\òaûiú _fæúùe
_âûYcd @céZcd @û^¦cdö ùicû^u @ûLôùe IVùe @û_Yûe @_Yûe bûa,
Pòeai«e ji ö @ûgû @û^¦e icê{ßk _âKûgö @Zò[ôKê @û_Yûe bûaùe aòùbûe
KeòaûKê aýûKêkö _âûYiû ù~còZò Cêeò _WêQò Hgß~ðýùe, _âûPê~ðýùeö PòeRúa«
cfæòcd _fæúe _âûYcd _âKûg ö
_að_aðûYòe ù\g Kkòw ö aûecûiùe ùZe_að ö ahðiûeû a§êaû§a,
~ûZâûZú[ðe bòWö _YûiõKâû«ò \ò^ Kkòwe ^aahð ö ^ì@û_û¬ò I ^aaÈ ij a§êcòk^e
@û^¦ ö ai« I ùa÷gûLe còk^ icdùe FZêcZú aélfZû ö ^a KkòKûe ^a_fäa
ùgûbû @Zêk^úd ö ai«e eûiC›a bkò eicd, eiiÜòMþ] _fäú _âKéZò ö `êf
_âRû_Zòe bòW ai« C›a C_ùbûMùeö ^aahðe _êfKùe @ûgû @û^¦ùe icùÉ
aòjßkòZ ö _YûiõKâû«ò \ò^ ^Wò@û, K\kú, ùQ^û, MêW, ùaf_Yû _òA icùÉ @û^¦
aòùbûe ö ^aahðe gêbûe¸ ö gêbKû~ðýe cjûNðý cêjìð ö @«ewZûe ^òaòW bûa
R^cû^ie _âûY K¦eùe ö
_\àûu ij Kù[û_K[^
@ûc Rúa^]ûeûùe _âZò`kòZ @ûce Pòe¬úaú iõÄéZò ö @û\gðe @^êKeY,
MêeêR^uê i¹û^, iZý_âZò @Mû] ^òÂû, @ûZài¬c I gévkòZ ùjaûKê bûeZúd iõÄéZò
@ûcKê gòlû ù\AQò ö Kûd-c^-aûKýùe i¬cZû jó Z_iýû ö MéjiÚ Rúa^ GK
Zù_ûa^ ù~CñVò ù]÷~ðý, ijò¾êZû, i¬cZû gòlû KeòòaûKê _Wò[ûG ö iZý,i¬c I
iû]êZû jó @ûc iõÄéZeò flY ö @û¤ûZàòKZû @ûce fl I @û\gð ö @ûZàû _ecûZàûe _ec
iõù~ûM bkò i¬úaúZ @ûce iõÄéZò ö @ûce bqò bûa^û aòbêcd, aòbacd ö
cû^a c¤ùe cû]a aò\ýcû^ ö \û^, ]cð, ~m, Kcð`k, ùiÜj, ù_âc, lcû,
ijò¾êZû I C\ûeZû @ûce RûZúd Rúa^Kê icé¡ KeòQò ö bûeZúd iõÄéZò PòeC\ûe,
]cð ^òeù_l ö @Zò[ôùiaû @ûce _ec ]cð ö cjûbûeZe iõÄéZò I icé¡ò _ûAñ
bMaû^uVûeê cjû_êeêh ~ûG R^à ù^AQ«ò GA cûUòùe, cûUòZ ^êùjñ cû^aRûZòe
cjûZú[ð, cjûcû^ae _\_ûZùe _ûa^ú cûUòVê cjûKûg ö cjûbûeZe ùMû÷ea ùaû]ùe
Meúdû^ @ûce iõÄéZò Pòecjû^ ö @ûc iõÄéZò @ûc Rúa^, @ûZài¹û^ I ißûbòcû^e
ißûle ö _fäú Rúa^, _âûPú^ _eµeûe _âûYùK¦â ö _âûPú^ iõÄéZò @ûce aògßûie
aW\ò^ ö MúZû, ùa\, eûcûdY, cjûbûeZ @ûc Rúa^]ûeûùe Rúa« ö @«ðcêLú
114 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ûce \éÁò I \gð^ ö @û¤ûZàòKZûe _ì‰ðcd aòKûg _ûAñ aòbêcd @ûce _âûYiû,
aògßKfýûYcd @ûce Rúa^]ûeû ö @ûc iõÄéZò RûZúd Rúa^]ûeûe RûjÜaú, @û¤ûZàòKZûe
@^« C›ö HZòjý\ú¯ C\þaê¡ @ZúZ @ûc iõÄéZòe icê{ßk _âKûg ö Gjû ùiaû
iû]^ûe, ù_âc ù_û÷eêhe, KeêYû I KfýûYe, iKk iõKú‰ðZûe D¡ßðùe Gjûe iÚû^ I
i¹û^ ö
@ki @_eûjÙe @ÉcêLú iì~ýð ^Añ ~ûC[ôùf aûeêYú MM^ùe ö \ìe PKâaûkùe
\ú¯òcû^ ù\ùaû_c @_ìað _âKûg ö i§ýû @ûKûgùe _lúKêke ^úW ù`e«û KûKkò I
Kkeaùe cêLeòZ eûRC\ýû^ ö jeòY, cdìeúue ^éZý P_k Pûfò ùagþ cù^ûcêMÛKeö
aûi^ûcd, ewcd eûR C\ýû^e _êhòZÝ aòkûi ö KûeêaûKú @ùgûKu ijòZ aûðûkû_ùe
cMÜ [ôùf ö @ùgûK ^òaòÁ Pòùe cM]e gûi^, iõÄéZò, gòlû, ]cð, \gð^ iµKðùe
@ûùfûP^û Keê[ôùf @^ûiq bûaùe ö
KûeêaûKú : Kkòwùe aYòKu ùckùe ùK÷ùgûe KûUòQ«ò @û_Yö Gùa
eûR\ìZ bûùa KûUêQ«ò i¸âû« Rúa^ö Kkòwe Rúa^]ûeû iµKðùe @û_Yue cZûcZ
KY?
@ùgûK : Kkòwe cûUò, _ûYò, _a^ùe _eò_éÁ ùcûe Rúa^]ûeû ö _âûY\_ú
_âòd, cûUò cû'e _û\Vê _YZ ö ùcûe eqcûõiùe Kkòwe @^êba @aòiàeYúd ö
ùK÷ùgûee iáZò iRk cêjìðiaê cjûNðý @^êbìZò bkò @bêfû ö aYòKu ùckùe cñê
KûUòQò Rúa^e iáZcò ]êe, _âúZòc]êe \ò^iaê Kkòwùe ö Kkòwe @ûZò[ýdZû, cû^aZû
I C\ûeZûe C_cû ^ûjó ö cû^aûZàûe ù\ùaû_c _âKûgùe \ú¯òcû^ Kkòwe gû«ò_âòd
@]ôaûiú ö jòõiûcêq @jòõi Rúa^e Hgß~ðý I _âûPê~ðý icMâ @û~ðýûaðùe aòek ö
ajòaûð YòRýùe ù~còZò aòbagûkú, iê\l ù^û÷Pûk^û, icê\â alùe \êüiû¤ iceûbýûi,
MòeòKû^^ùe [ôaû ùijò \êMðc \êMðicìj, R^_\ùe, GKû«ùe ^òbðd _\PûeY,
aýqò ißû]ú^Zû, _âRûZªùe ]cð^òeù_lZû, gévkòZ gûi^]ûeû KkòwKê cjû^ Keò
ùZûkòQò aògß\eaûeùe ö aò_êk ]^eZÜ, cYòcêqûe M«ûNe Kkòwe eûR_êeú ißMðe
Kêùae_êeú ö
cùjû\]ô cêLeòZ Kkòwe C_Kìk c^Qê@ûñ cù^ûcêMÛKe ö Kkòwe _âKéZò
_âûYcd ö Zûe _âKûg _âûPê~ðýcd ö iûaþRû, iûaþRû a^bìcú, iaêR gýûck ùK\ûe
Kû^^ I iaêR KéhòùlZe iaêR i߉ð eì_Kû«ò Gùaaò fûLôejòQò ùcûe KûaòýK
@ûLôùe KÌ^ûùe ö @_ûùgûeû ùgûbûe M«ûNe, @LŠ ùiû÷¦~ðýe i¸ûeö cùjû\]ôe
C›acêLe ùakûbìcò, _fäúaûkûe KâúWûbìcò, _fäòa]ìe _âúZòiÜòMÛ _û\_fäa, cfäúcd
_fäúe ùijò ùfûb^úd fûaYý, EZêcZú `êfcû^ue _êhÝòZ _ûLêWû, aûiÜûcd cûUòVê
@ûKûg, _a^ùe _a^ùe, KaòZû ö KaòZûùe iêhcûe iêebòZ iÝgð ö ùMûjòeòaòfùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 115
MúZòcd KéhK, M\ýcd KéhòùlZ ö Kûaýcd Kû\´ò^ú (ùcN)e ùKûkûùKûkò bûa ö
K\´òZ @^ìXû @ûhûX, Czêkû @ûKûg ö aòùbûe _âûYe ùKûY @^êùKûYùe ^û^ûaûdû
MúZ, ùfûKMúZ, jé\_Lkû _âòdMúZe iße fjeú ö ^éZý iwúZe fûiýcd ißeùe
gòjeY jé\dùe, ù\jafäeúùe ö Kaò _ûfUò ~ûC[ôaûe lYòK @^êbìZò ù~còZò
@_ûùgûeû, @_ìað icde iúcûU_ò~ûAQò ù~còZò jé\de @^êba, ù~còZò eiûk, Zêc
ijòZ MÌ Keòaûùe ùicòZò eiiÜòMÛ ö Kkòw R^iû]ûeYue ]cð]ûeYû cM]ùe
aòek ö ùiVûùe ]cðKê ù^A eûR^úZòVûeê KìU^úZò ~ûG aòb› hW~ªe ùMû_^úd
Kû~ðýKkû_ùe cñê aý[ôZ ö Kkòwùe ]cðúd aòKûgùe ùKûkûjk ^ûjó ö ùR÷^]cð I
ùaû÷¡]cð c¤ùe iûcý I _âúZòe ic^ßd ùcûùZ cêMÛ KeòQò ö lcZûe fûkiû ^ûjó,
@[ðfûbe ùfûb ^ûjó, _âûPê~ýð Hgß~ðý iùß aòkûi ^ûjó ö ]cðúd ^òeù_lZû ,eûR]cðe
iêelû I i¹û^ _ûAñ Reêeú ö Kkòwe gû«ò_âòd @]ôaûiúue ùMû÷ea Mûeòcûe Zêk^û
^ûjó ö aûecûiùe ùZe Ihû ö _að_aðûYòe bòW, a§êcòk^ I @Zò[ô Pyðûe @_ìað
@û^¦ ~ûjûe Zêk^û^ûjó ö
Azû ùjCQò Kkòw C_Kìkùe ùQûU NeUòG Keò Rúa^e @agòÁ icdKê
KûUòaûKê ö cùjû\]ôe cûdû cùZ cªcêMÛ KeòQò ö ùakûbìcòe aòÉú‰ð aûfêKû g~ýûùe
i߉ð_âbû, P_k Zewcûkû c¤ùe jRòaûKê, jRûAù\aûKê c^ùe @ù^K KÌ^û ö
@ûgû _âZýûgûùe _êfKòZ ù\jc^ ö Kkòwùe R^à ùjûA[ôùf... _ec ùiû÷bûMýaû^
cù^ Keò[û«ò ö
KûeêaûKú : Kkòw I cM]e iêiµKð _ûAñ @û_Yue aòPlY aòmZû, \ìe\éÁò,
còÁbûhû I Cc aýajûeùe icùÉ _âúZ ö Kkòw K^ýûKê aòaûj Keê^ûjû«ò ö
\ìe_ûjûW I ]û^ùlZKê ù~ûWò ù\C[ôaû \òMþakd bkò @û_Y ù~ûWòùjûA ejù«
Kkòwùe...ö
@ùgûK : GùZ ùiû÷bûMý ùcûe Kûjó ? GùZ iß_Ü_ûAñ eûZò Kûjó eûRKêcûeú ?
Rúa^ ~ûjûe _âZòUò cêjìðùe aò_^Ü Zûe Rúa^ùe iß_Ü iRð^e aòKûg_ûAñ iaê
@aeê¡ ö
KûeêaûKú : ùijò @aeê¡ gòkûLŠMêWòKê ~\ò cñê KûXò\òG @û_Yue jé\d KY
Czêkò CVòa iRð^e iße I iwúZùe, Kkû I KÌ^ûùe ?
@ùgûK : eûRKêcûeú KÁ \ò@«ê ^ûjó ö jé\de aòbaKê ù~Cñ gòkûLŠ iaê
fêPûA eLôQ«ò ZûKê KûXòaûKê KòG Pûjóa ?
KûeêaûKú : jé\de bûe fûNa _ûAñ Gjû Reêeú ö GK[û aêSò_ûeê[ôùa
bfbûaùe ö Zlgòkûùe aòùjâûj \c^ Keò @û_Y ù\gaûiúu jé\d Rd KeòQ«ò ö
@û_Y ice Kêgkú ùjûA gû«ò I @jòõiû \ßûeû aòù\âûj \c^ Kùf Kò_eò ?
116 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûK : aòù\âûj \c^ _ûAñ jé\de \e\ ùfûWû, \eR ùfûWûö ^ùPZþ
@iòcê^ùe CZýq lê² R^MYKê \c^ Keòaû i¸a ^êùjñ ö ^òÂêe _âRû _úW^ \ßûeû
R^MY aý[ôZ [ôùf ö ùijò ^òÂêe ^òùŸðg _âZýûje \ßûeû gû«òe aòRd i¸a
ùjûA[ôfûö @jòõiûe Rd ùjûA[ôfû ö aòù\âûj \c^ _ûAñ @iò @ù_lû ciúe, aê¡ò I
aòPlY _âKûge @]ôK @ûagýKZû ejòQò GjûKê @ißúKûe Keòùja ^ûjó ö
KûeêaûKú : IVùe iàòZjûiý ùLkûA Kjòùf ifäR bwúùe, eûR\ìZ ùjûA
@û_Y Kò_eò @^êba KeêQ«ò KkòwKê ?
@ùgûK : Kkòwe eûR\ìZ ùjaû ùcû _ûAñ _ec ùiû÷bûMý ö ù~còZò bûMý
ùcûùZ aùA eLôQò aûfýKûkeê ö aêSòùjC^ò aò]ôe Kò CùŸgý ejòQò Gjò @ijûd
@ùgûK _ûAñ ? eûR@«ü_êeúe lcZû K¦kVûeê cêqò còkòQò ö gû«òcd Rúa^ Zé¯
cù^ ùjCQò Kkòwùe Zêceò ùiÜj iû^Üò¤ùe, \éÁò \gð^ùeö ißÉòcd Rúa^ Lþêaþ
c]êe, c^Qê@ûñ, cù^ûec I cêfûdc fûMêQò ö
Gjò_eò aòZê[ôfû \ò^ Kêgkùe, KÌ^ûùe ö Rúa^e KkûZàK _âKûgùe,
jiLêiòùe eûRKêcûeúu ijòZ ö icdKâùc MÌeZ \êA jé\dùe @uêeòZ _âúZòe
@uêe, @ûgûe @eêùYû\d, @ûùaMbeû, Chà Dcðòk, ù`^ûdòZ ^úk Zew bkò ö
@RûYZùe QêAñ ^ QêAñaûe, ^ QêAñ QêAñù\aûe Azûùe G_U ùi_U ùjC[ôfû bd
I bf _ûAaûe fjeú iaê Rk bCñeúùe CaêUêaê ùjfûbkò ZeêY ù_âce Pò^àd
bûaùe aòùbûe \êAUò @mûZ jé\d ö bf_ûAaûe C^àëq @ûùaM ^òSðebkò, ^úkòcûbkò
^òaòW, ^òeê_c ö cêqòZú[ð "P¦âbûMû' còk^Zú[ð @KðùlZâ ùKûYûKðe ùKûk cŠ^Keò
P¦âbûMû, cùjû\]ôe Kìk _æûa^Keò ccðe cêLe û ^úk Zewe cûdûùe cêMÛ ùcûjòZ
a^bìcò û R^MY bqòbûaùe aòjßk û P¦âbûMûùe _aòZâ aêW _KûA Rúa^Kê iû[ðK
KeòaûKê icùÉ ]ûAñ @ûiòQ«ò ùKCñ \ìe\êeû«eê û _âûYùe _âûYùe _âûYcd _aòZâ
_êfKö Chûe @eêùYû\ßd û _âûZü Kûke iêgúZk icúeY _âùZýK _âûYKê @û\ðâ KeòQò û
_aòZâ iÜû^ _aðùe icùÉ @ù_lû KeòQ«ò ùiA @^ê_c \égýKê û cùjû\]ôe còk^
aò¦êùe iò¦ìeòZ ißYðòc iì~ýðKê û iì~ýðù\aue aòiàd aòRWòZ @eêY @kKê û icÉu
@ûLòùe aêYò ùjûA ~ûCQò bqò I _âúZòe \òaý bûaö
P¦âbûMû aêW~ûZâûùe cùjû\]ô ^òKUùe aòeûU aò_Yò i¸ûe ö Pû¦ê@û ùZûeYùe
iûRi{û I KòYûaòKûùe ùKûkûjk cêLeòZ _eòùag ö iì~ðýue @eêùYû\d K^KKû«ò
\gð^ùe cù^ ùjC[ôfû ^úk \_ðY C_ùe i߉ð `kKe f¶\û^ ö _û_cêq c^,
@û^¦ cêLeòZö jVûZþ bòW bòZùe @ûð Pò}ûeö @MÜKò ûŠùe @ûjZ ùjûA _âûY aòKkùe
icùÉ ]ûCñ[ôùf ö _âkdueú @MÜògòLû ^éZýcŠ_, eûRcŠ_ I ~ûZâûbìcòKê biàúbìZ
Keòaûùe fûMò[ôfû ö Gjò \ûeêY \êŸòð^ùe eûRKêcûeú KûeêaûKú @MÜòùNe c¤ùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 117
ejò~ûA[ôùf ö Zûuê C¡ûe Keòaû_ûAñ iûji ^[ôfû Kûjûe ö Gjò icdùe @ùgûK
@ûLô _òQêkûùK @MÜò c¤Kê Sûiù\A KûeêaûKúuê C¡ûe Keò[ôùf, @ûjZ ùjûA[ôùfö
icùÉ Zûu iûjiKê ]^ý ]^ý Keê[ôùfö @ùgûK @ûZàZé¯ò fûb Keê[ôùf ^òRe _âòd
eûRKêcûeúuê C¡ûe Keò[ôaûeêöGjò NUYûùe Kkòwe cjûeûR @ùgûKuê aògòÁ
ùiaû_\K ù\A i¹û^òZ Keò[ôùfö KûeêaûKú Rúa^ ù`eò _ûA[ôaûeê KéZmZûùe
@gîiÜûZ ùjûA[ôùfö
Kkòwe eûR @«ü_êeúùe _âúZòiÜòMÛ @ûZò[ýùe cêMÛ @ùgûK KûeêaûKúu ijòZ
iû§ý bâcY, eûùRû\ýû^ùe MÌeZ, _\~ûZâûùe KUê[f ò û \ò^iaê û Rúa^ aûA[òaûeê
KûeêaûKú KéZmZûùe ^òKUZe ùjûA[òùf @ùgûKue ù\aû^ûõ_âòd _âûYùe û _âúZòiÜòMÛ
eiûk _âûYùe @uêeZò @ûgû _âúZò cêq _ûYò_a^ùe, cûUòe cjKùe cjKê[f ò û eR^úM§û
bkòö _êhÝòZ Rúa^ û _âúZòiÝ\ Rúa^]ûeûö ù~û÷a^e _û\ ù\gùe @ùgûK, ZûeêYýe
fûiýcdú Q¦ùe KûeêaûKú û ù_âcZeêe iûaþRû _Zâbkòò _aòZâ \êA _âYdú ~êMkue
ùMû_^úd jé\d i¸ûe û icê\â Kìkùe gòaòe _Wò[òfû cjûeûRûue aYùbûRò, céMdû
CùŸgýùe û _ì‰ðcúe RjÜ eê_û`êf aòê[òfû ùcN cŠkùe ejòejò û Lêaþ @ûKhðYúd
_eòùag û jûfþKû jûfþKû [Šû _a^ùe _êfKòZ _âûY ißMðúd _eòùagùe û K[ûQkùe
KûeêaûKú Kjê[òùf, eûRKêcûe bf _ûAaûe _ì‰ðùz\ iaêùaùk _eòZýq û [ùe
cêKêkò @ûiòùf GA bûacd a§^úeê \êMð§cd \êMðc fûùM Gjûe iêMc, ic_ðòZ
bûa]ûeû û ceúPòKû _Qùe ]ûAñaûùe KY @û^¦ [ûG ù~ cYòh bf_ûAaûe bûa]ûeûùe
bûiò~ûG ? ~ûjûe _eòYZò @iµì‰ð û KìkKò^ûeû bkò _u Kû\ê@ùe KŸðcûq, _uòkö
iaêRûYò c]ý ùKCñ @^ûjZ @ûKhðYùe Zùc UûYò ùjûA~ûCQ Kêcûe ? cêñ c]ý
aòW´òZ aûÉaZûe K[û Kjòfû ùaùk [eò CVêQò ùcûe @ûLò, IV, ùMû_^úd ùfûb^úd
jé\d cŠk û @iÝÁ K[ûe ißea‰ð iaê ^úea iwúZùe UûYò ùjûA~ûCQò û ùcûe
jé\d cjûùceê _eò @Uk, @Pk û ùcûe mûZiûeùe @Mcý, @iû]ý û
@ùgûK @^ûaòk bf _ûAaûe \égý, Qaò, iõkû_ aûXê[òùf aòkûicd eûZâòe
P¦âòKû PyðòZ ùeûhYòùe û eiiÜòMÛ eûZâòe @û\ðâZûùe, jé\de C¾Zûùe û eûR Kêcûeú, cêñ
c]ý UûYò ùjûA~ûCQò ùiA @Mcý, @ùaû], jé\de cùjû\]ô c]ýKê û RûùY^ò
Gjûe @«òc _eòYZò KY? ùK÷÷ùgûee Q¦ P_k Zc PûjûYò, ^éZý P_k Pûfòùe,
Ké¾N^e KUûlùe cêñ jRò~ûCQò \òMjRû _lúbkò û bòRò~ûCQò ùc÷÷ûiêcúe _jòfò iÝgðùe
ùeø÷÷\â\MÛ ]eûbkò û ùPûeû PAZûkòe KûKkòbkò cêKêkbkò, @ûcâKêTe ùKûKòkbkò,
Kêjê Kêjê iße iwúZùe cêjêcðêjê ùjûA û eûR Kêcûeú, "^ûeúe iû^Üò¤ fûb KeòQò iZ,
ZêcVûùe ù~Cñ ZûeêYý ùK÷÷ùgûee, iêebò ù~øa^e, C¾ @^êeûMcd Ké¾ûb KUûl,
_âúZò_â‰ûðe @ûLòùe IVùe a^_lúe KûKkò cùZ _ûMk Keòù\AQò û Zêc aò^û ù~_eò
118 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@«üjú^ ùcûe @ÉòZß û Rúa^ùe cêñ ù~_eò UûYò ùjûA~ûCQò Zêceò @^« @^êba
c]ýùe _âûYiûe ùKûY @^êùKûYùe û _âòdZcû Zêceò ùiÜj I iû^Üò¤ùe KéZm
@ùgûK û Zêceò aûjê a§^ú ùe aòaû_ûAñ G _âdûi ù~còZò @i¸a ùicòZò i¸ûa^û_ì‰öð
aX«û ^Be iê@bkò Kò Zúaâ jé\de _âZúlòZ cêjìðiaê , ißûMZ _aðe _ìað _âÉZê ùò eö''
_âòdZc, Zêceò IVùe '_âòdZcû' g± ùe cêñ Liò @ûiòQò @ûKûgeê _é[òaúKê û
còVûi ù~÷÷ûa^e G KY×iße ùcûe KY×eê¡ KeêQò KòQò Kjòaû _ìaðeê, gì^ýùe còkûA
~ûCQò _âZòaû\e _âZòg± iaê û Gjò g± c]ýùe ~û\ê @Qò, ~ªYû aò û ùi ~ªYû
ù~còZò ~êM~êMe û ejiýcd fûMêQò G eûZò û iݦ^ aXò PûfòQò QûZòùe û @ù^K @ûgû
ùe C{ßk \ògêQò \òMþakd C_ùe _ì‰ðP¦âe cû\Kbeû \égýeûRò û
_âòdZcû! G RjÜ,G @ûKûg, G ^òSðe, G ^úkòcû iaê _êeêYû ù_âc eûRýùe û
GA iݦ^e cé\ê Kµ^bkò @ûùc ^ì@ûKeò bf_ûAaû `êfKê, _âRû_ZòKê, ^\ú,
^òSðe, ^úkòcûKê û PKâaûke ùRýûZòðcd _âKûgbkò bf _ûAaûe iúcû^ûjóö bfKeò
aûjý _âKéZòKê bf_ûAaûe AdZû ^ûjòñö @«ü _âKéZòe c^àd \égý ùcûjûz^Ü Keò eLòQò
cûUòeê @ûKûgö @ûùc bf _ûAaû _âKéZòKê, GA _âòd _é[òaúKê, `òKû^úk \ògê[òaû
ù`^úk @ûKûgKê û iûAZò eLòaû jé\de @^ê_c @^êbaKê R^à R^àû«e ~ûG û Nìeò
aêfê[òaû Mâjeê ^lZâKê, @ûKûgeê cjûKûgKê û icd PKâùe aòfú^ aâjàùe, @^«
^òeûKûe c]ýùe @ûZàaòiàéZ ùjaû~ûG û GA Rúa^ùe fúkûùLkû, ùcûjcûdû, cûUòe
a§^ bkò, cû'e ùKûkbk,ò iÜòMÛ iê¦e G Rúa^ û _âûYcd G Rúa^]ûeû û
iìù~ýðû\d e iKûk û iì~ýðiÜûZ `êf û iì~ýðcêLú e ù_âc_æëZ @^êeûMcd @ûLò û
_âûY ùLûfò [eêUòG ù\L _êhòZÝ _ûLêWû iaê Kò_eò Pê_ò Pê_ò PûjêñQò, ^úeaùe ^òüg±ùeö
KûeêaûKú ù\L, Ké¾ Kc^úd bâce I Mê¬^eZ c]ê_lúe @bòiûe û ù_âc _âYde,
_êfK _aòZâZûe û cé\êc¦ _a^ùe Rúa^e c\òeû cêjìð iaê cêLeòZ c]ê_û^ùe û
ùiû÷÷¦~ðýùe iêebòùe û iß_Ü KÌ^ûe eicd eì_KÌùe û c]ê_e fê² @ûLò, _âRû_Zòe
_YZ, bâcee búZò_â\ eì_ ù~còZò ù_âcûiÝ\ ùicòZò _âûYcd û _âKéZòe aòPòZâ i¸ûeö
Rúa«, _âûYa« _âKéZòe @còd @ûZò[ý ö eì_ ei ew Q¦e ùSûUò, iaêVò iRð^e
ißd¸ê _âKûgö c^Kê QêAñfû bkò, ùcûjòfû bkò, c^cêMÛKe cù^ûec _âKéZòö ccðeòZ
_âKéZòe _âúZòiÜòMÛ _âûY û eûRKêcûeú ZêcKê ù\Lòaû \ò^ Vûeê cêñ @^êba KeêQò Rúa^e
MbúeZû, ùMû_^úd _âûY _âaYZû û cùZ cêMÛ PKòZ KeòQò Zceò Ké¾ûb KUûl,
fûkòZý_ì‰ð fûiýcdú bûabwú, cêMÛ bûaêKZû û @ûMeê gêà ]ìie _eòZýq _âûYùcûe
_ZâSWû aélbkò ^òüiw, ^òcðc [òfû û Gùa cêñ @^êba KeêQò _ZâSWû Wûkùe
^a_fäae ^a_âKûg û c]êcd fûMêQò Zêceò iße I iõkû_ û ^úea iwúZe c]êcd
cìzð^û ~ûjû ^òüg±ùe fò_òa¡ ùjûA~ûAQò jé\dùe û eicd KûaòýK _ûLêWûùe û
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 119
 Kêcûe, KkòwKêcûeúKê UûYò ]eòaûe iß_Ü I @ûùaM Zêc bòZùe û Gjûe
aûÉaZû ù~còZò ewjú^, eijú^, ùeûhYòjú^ û gêÃ, ^úei aûÉaZûKê @^êba
Keòaûe iûc[ðý Zêce @QòZ ? KûPLŠ bkò Rúa^ û KûPNe _eò _âúZòe _ûaðY,
_âúZòe _âaYZû û Rúa^e aûÉa @^êba @ûMùe Giaê cìfýjú^ û
eûRKêcûeú, ùcû Rúa^Uû ceêcd û ceêbìcòe ceê\ýû^ bkò cêñ @^êba KeòQò
ZêcKê, Zêceò bòZùe Mê¶òZ @ûùaM @ûKêk aýûKêk bûaKê û eijú^ Rúa^ Zêceò
bûa^ûùe eicd, eiiÜòMÛ, Zêceò KÌ^ûùe Kc^úd, KkûZàK û cM]e eûR@«ü_êeú
ùe iêL ùi÷ûbûMý eê ißdõ ^òaðûiòZ û ùiVûùe céZêýe @RYûjûZ, jé\djú^Zûe
ZûŠafúkû bkò @ùaû]ý û Kkòwe _âûYaûdê ùcû Rúa^e A§^ û a§^jeû Rúa^ùe
ZêùcZ a§ê, aû§aú, a¦^údû û cjû^þ MêYûakúùe Meúdû^ Zêùc û ùM÷ûea C{ßk
Zêce @iòKâúWû û @aý[ð ]^êPûk^û û @gß_éÂùe Zêce ice aòkûi I _âZòelûe
KkûZàK iûjiòKZû cùZ cªcêMÛ KeòQò û cêñ ùcûjûz^Ü ùjûA_WòQò Zceò cj^úd
@ûZò[ýùe, ùiÜj iû^Üò]ýùe û Zêceò KÌ^û, KaòZûùe, Zêceò Pò«û ùPZ^ûùe iTúaúZ
fûMêQò G Rúa^ û Pò^àd PKòZ G Rúa^e ]ûeû û
Kêcûe, bûa_âaYZûùe bûiò~òaûe icd G ^êùjñ û bf _ûAaûe ^òaòWZû
bòZùe @ijûdZû fêPòejòQò Zûjû KY @^êba Keò_ûeê^û ? bf _ûAaûe ùi÷ûbûMý I
aòba bòZùe cjûKûk fêPòejòQò û ~êùM~êùM _âúZòe a§^ aûÉaZûe ^òÂeê Zû ^òKUùe
a§^jú^ û aûiÜûjú^ û Gjò _âúZò _ûaðY fûMò AZòjûi @ù^K[e eqiÜûZ ùjûAQò û
CRêWò ~ûAQò iê^ûe iõiûe û C_êWò ~ûAQò Rúa^e aUaél û jòiûa eLò^ò AZòjûi û
fêþj fjêe aòW´òZ KûjûYú, Kò´\«ú û bf _ûAaûe ^òaòWZûKê ù^A ùKùZ ~ê¡
NUòQò, ùKùZ ^ûeKúd fúkû cjûKûk ù\LòQò û aÈjeû ù\÷âû_\ú bkò, aòag iúZû
bkòö iaêVò eYjêuûe, eY _âÉêZò û KòG ù\LêQò ùMûUòG Rúa^ _ûAñ ùKûUòG Rúa^e
]ßõi iû]^Kê ? bf_ûAaûe aòbúhòKûKê ? ùKùZ bdû^K GA iRúa bf_ûAaû?
iaêR @ûgû aû§òaû ? PùXAUòG ùjûA[òùf MQWûkùe aiû aû§òaû KêUûKûVòùe
ùiÜj ccZûùe û _lúKêkKê ù\L, KòPòeò còPòeò Kkeae ùKûkûjk bòZùe aiû
aû§òaûe Kò aýûKêk _âdûi, cùjû\]ô I ^\úe còk^ \égýbkò û Rúa^e cjêeZþ
C_ùbûM bkò û cYòhe @ûLò, @«e c]ýùe Kûkû«e, Kûk^ûM, Kûk`ûg jé\de
a§^Kê UêKêWû UêKêWûKeò `òwòaûKê û ^ûeú I ^ò@ûñe ùLk G Rúa^ û ^ûeúe ùi÷÷û¦~ðý
cYòhe Kûk ùjûAQò û ùKùZ ]ßiõe Éì_ ùZûkû ùjûAQò Zûe jòiûa ^ûjñò û ^ûeú
^ûeú, _êeêh _êeêh û ùiVûùe ù_âce _âaYZû aòeê¡ û aeõ @^ûiq @ûZàúdZûe
@_ìaðbûa, aòùbûeKeò eLê Rúa^Kê, ù~÷û÷ a^Kê, ù~÷÷ûa^e `êfKê û ZûeêYýe _âRû_ZòKêö
cûUòe _é[òaúùe _\PûeY KeòaûKê G Rúa^ û RjÜ @ûfê@ùe, `yðû @ûKûgùe
120 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
CWòaûKê G Rúa^ ^êùjñ û GA cûUòe cjKùe cjKòCVê G Rúa^ û cûUòe còVûiùe
c\c ùjûACVê cûUòeê jé\de ùMû_^ Maûl û Zûeò bòZùe aòaûe iû[ðKZû @Qò,
@Qò ^òðfò¯ @^êba, @^ûiq _âûYe û
_é[òaú Lêaþ @û_Yûe û Gjûe _âûYcd _âKéZò C_ùbûMe û C›a cêLe û @û^¦
aòùbûeö ùiA _âKéZò bòZùe jRò~òaûùe, cûUò I ceûke còk^ fMÜùe c^beò
aûÉaZûKê C_ùbûM Keòaûùe jé\de ißûle @Qò, aòejòaûe aû‚òZ @bòkûh @Qò û
@^êeûMcd Rúa^e N^úbìZ aûÉaZûKê ißúKûe Ke Kêcûeö ùiAVò aòùja,
KûeêaûKúe icû]ò _ûLùeö cûUòùe cògò~ûA[òùf RêAe {ßk^ùe, cgûYò bìAñùe
cjûKûke gûYòZ ùg~ùeö ùiAVò Zêùc @^êba Keò_ûeòa cùZ,ùcû bòZùe ùMû_^úd
iáZòKê, @fòbû NéZ iTaZúKê û @ûce GA còk^ @_û[ðòa @û^¦e C›ùjCö ùiAVò
Zêùc @^êba Keò_ûeòa cùZ, ùcû bòZùe ùMû_^úd iáZòKê, @bòfû NéZ i¬aZúKêö
_û[ðôa Rúa^e ^gße ^ùjCö GZòKò ^òùa\^ Zêceò \e\ú jé\d ^òKUùe, Kkòw
Kêcûeúe @a\còZ @bòcû^, ißûbòcû^ bòZùe cjKòCVê Zêceò ù_âc, _aòZâZûö
@ùgûKu jé\d Zek cjc_eò Zekò ~ûC[ôfû _âòdZcûe _âúZòiÜòMÛ ^úea
@bòcû^ùeö aûÉaZûe @ù^K \ìeùe ùcûjcûdûe cûcòðK @^êba Zûuê @aeê¡ Keò
eLô[f ô û @gî, @ûùaMe Mê¶Zô bûaùeö KûeêaûKúe jûZ ùi ]eò _ùKA[ôùf @]úeùe,
@Zé¯ùò eö jûZ I jé\de ^òaòW iÝgðùe bòRò~ûC[ôfû @ûKûgö @geúe @ûZàûö ùeûcûôZ
ùfûcKì_ö @gîc[ôZ _âûYe @^êeûMcd Czßûi ö ùiA bûaKê ]eò eLôaûKê ~êùM ~êùM
Kaò, KkûKûe, iwúZm, PòZâKe ~ZÜ KeòQ«ò ù_âcú~êMke @iÝÁ @ûLô, @]ee
bûhûKê iße ù\aûKê, g±ûdòZ KeòaûKêö ajê ~ZÜùe iûAZò eLôQ«ò ùiA aòek \égý,
aòùfûk bûaeûgòKê Kkûe ^ì_êe _ò§ò, ^òjûY ]eò, ùfL^ú cê^ùeö Z[û_ò ieò^òö
@ieû ùi bûa aòùbûe \égý, gŸö ù~CñVò iaêKQò ò ^úea, ^òügŸ, ^òaWò ö @ûZàúdZûùe
@^ê_cö EZê, cûi, ahð aòZò~ûAQò icde iê@ùeö cêMÛ _âYde _âûYcd \égý I
_âKûgùe _ì‰ðcd iâÁû, @_ì‰ð Zûe iéÁòö @ùgûK @^êba Keê[ôùf ù~còZò Zûueò
jûZcêVûeê Liò~ûCQò @ûgûiòq _âZýûgòZ jûZö @aeê¡ fûMêPò @^ìXû jé\d ö ùi Pûjó
ejò[ôùf ^òaòW bûùa KûeêaûKúe Ké¾cd Pì‰ð Kê«kKê, fûaYýcd cêLcŠkKê, ißZü
CnûiòZ gZ\k~êq É^cŠkKêö @ûLô Zûue fûLô ejò[ôfûö iù¹ûjòZ c^ö gŸûdòZ
c^ö gŸûdòZ ^òügŸ cêjìðö ùi ^úeaZû bûwò Kjê[ôùf bûa _âMkþb ùjûAö
@ùgûK : eûRKêcûeú ZêcKê cñê bf_ûG ö Zêùc cùZ bf_û@ GA @ûgûùe
ùcû jé\de `êf `êUòQò ö jé\de `êf ö `êfe `ifùe iaêVò Zêceò iÝgð ö Zêceò
ewö Zêùc cùZ...
KûeêaûKú : ^û Kêcûe... ^û... jé\de ù_âcKê ùKjò KY @ißúKûe Kùe ?
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 121
Zêce ù_âcKê cñê ißúKûe KeêQò ö jé\de `êfKê cñê ùZûkò]eòQò, Zêùc cùZ aôaûKê
\ò@ ö aûÚòZ aûi^û bòZùe \kò cKPò...
@ùgûK : ^û eûRKêcûeú... ZêcKê ù^A aôaûKê iß_Ü ù\LôQò ö
KûeêaûKú : iß_Üùe aô jêG^ò Kêcûe ö aûÉaZûe iì~ðýûùfûKKê [ùe ù\Lö
iÜòMÛ iê¦e, iZýe icê{ßk _âKûgKê ö Rúa^e ùRýûZòKê ö ^ûeúc^ ^\ú_eò, ^òdZò_eò,
a\kê[ôa EZê_‰ðû _eò ewùe, ajò Pûfê[ôa R^àeê R^àû«e ~ûG ö @aeê¡ ùjaûKê...
@ùgûK : cñê aêSò_ûeêQò ZêcKê, Zêc jé\de ùMû_^ aý[ûKê ö aúeû, aûM\ûe
aý[ûKê, @aeê¡ ùjùf Zêùc @ûNûZ _ûAa ö
KûeêaûKú : _êeêhe @ûNûZ bòZùe ~êùM~êùM aôejòQò ^ûeúö _êeêhe ù_û÷eêh
^òKUùe ^ûeú ^MYýö ^ûeú ù_âc I ùiû÷¦~ðýKê ù^A ~êùM ~êùM ùfûcjhðYKûeú
^ûeKúd fúkû ö ]ßiõe ZûŠa ^éZý ö ]^, Rúa^jû^úe ^òŸðd AZòjûi ö eûR^¦ò^ú
iúZû, eûRKêcûeú Ké¾û _êeêhe _û_ fûkiûùe ùffòjû^þ ùjûA Rkò[ôùf Rúa^iûeûö
ùiA ùffòjû^þ bòZùe fú^ ùjûA~ûA[ôfû @MYòZ aò]aûe fêj, ^úeaò ~ûA[ôfû
gògêKY×e iße ö
KûeêaûKú : cùZ ù^A cM] I Kkòwùe aòZKð ùjC cñê Pûùjñ^û ö cñê
Kkòwe eûRKêcûeú ö Kkòwe R^iû]ûeYu c^ùe @ûNûZ ù\aûKê cêñ CPòZ cù^
Keê^ûjó ö Zêùc eûR\ìZ ö Zêùc ^òRKê \éXeL ö ù_âce a§^ @ûcKê aû§òeLê @ûceò
bûa^ûùe, ùPZ^ûùe ö jûZ jé\de a§^ @ù_lû @ûZàû I @«ewZûe a§^ @ûceò
@ûgû, _âZýûgûKê _âúZòiq
ò Keê ö Kkòw eûRKêcûeúe @ûZò[ýùe Zêùc ^òRKê ùiû÷bûMýaû^
cù^Ke ö ùiÜj ù_âce igâ¡ @^êeûM aýZúZ cñê @]ôK KY ù\A_ûeòaò ZêcKê ?''
@ùgûK : _\àû, cñê bêfò_ûeê^ò ùiA @gîiRk @ZúZKê, @^êeûMcd @ûZò[ýKê,
Kkòw eûRKêcûeúe ic_òðZ ùiÜj, ù_âcKê ö ùKùZ Mbúe ùiA ^úea PûjûYòe
^òaòWZû ö ^ûeúe jé\d bòZùe GùZ aòba [ûG cñê @^êba Keò[ôfò ùi\ò^ ö eûR
\eaûeùe cñê ^òRKê ùiû÷bûMýaû^þ cù^ Keê[ôfò ö icMâ Kkòwùe gû«ò I _âMZòe iêiÚ
aûZûaeY cùZ @bòbìZ Keò[ôfû ö ^òeù_l gévkòZ gûi^]ûeûùe iûcòf ùjûA[ôùf
gû«ò_âòd R^iû]ûeY ö ùR÷^]cð I ùaû÷¡]cðe còk^ NUò[ôfû Kkòwùe ö ùiVûùe
]cðKê ù^A iûcûRòK iciýû ^[ôfû ö bûeZúd iõÄéZòe iêelû ij ùR÷^]cð I
ùaû÷¡]cðe aòKûg NUò[ôfû, eûR@«ü_êeùe ]cð ^òeù_lZû ißûMZù~ûMý [ôfû ö
ùaû÷¡_úV MêWòKe ~ZÜ I iêelû eûR _éÂù_ûhKZû fûb Keò[ôfû ö _âûZüKûkùe
ùaû÷¡bòlêcûù^ fŠòZcÉK, ùM÷eòK ai^ùe R^_\ùe _\~ûZâû Keê[ôùf ö bMaû^
aê¡ue cjû^ aûYú _âPûe Keê[ôùf ^òaòðNÜùe ö aê¡ _ì‰ðòcûùe ùaû÷¡ibû @^êÂòZ
ùjC[ôfû ö iaê]cðe aò\ßû^ _ŠòZ cŠkú bûeZúd ]cð, \gð^e aûLýû Keê[ôùf ö

122 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_eòPd ùK÷ùgûee
Kòùgûe i^Üýûiú @ùgûK ö _eòPdgì^ý eûRKêcûe @ùgûK ö Cêw, C{ßk,
ùMû÷ea‰ð, fŠòZ cÉK ö aûfýP_kZûe adi Z[û_ò ~ûA^ò ö ùK÷ùgûee @û\ý
iÝgðùe XkXk c^, LêRêaêRê _û\ ö _û\Zke _é[ôaú, @ûLô@ûMe @ûKûgKê, ùLkò
iûeòaûKê AQû, ùL\ò ù\LôaûKê AQû, @ie«ò Azû ö Kkêhcêq ùK÷ùgûe _âûYùe @_ìað
C^àû\^û, @nêZ @ûùfûW^ iaê RûYòaûKê ö @û_Yûe @û_Yûe @ûLôùe ù\LôaûKê,
@û_Yûe @û_Yûe bûaùe aû§òùjûA~òaûKê ö iKûk, i§ýûùe aògß_âKéZòe a‰ðcd
QUûùe bûaaòùbûe ùjûA~òaûKê ö ^\ú_Vûùe iaêR giýùlZâ, ^\úRkùe iêa‰ð
iìù~ðýû\de _âZòQaò, ^úk@ûKûgùe XkXk, ^úk^úk iì~ðý, gògòeiÜûZ \ìaðû\ke
iì~ðýiÜû^, ^ûfò MêeêMêeê ùegcò ewe iû]aùaûjìe iR iKûke Pûfò, \òM«aýû_ú
]û^ùKŠû QêAñQêAñ, [ôeò[ôeò _a^ ö iêfêiêfò@û _a^ùe ^éZýP_k Pûfò, Pì^ûPì^û
^úk fjeúcûkû,^\úRke QûZòùe ö ifif c^, LôfLò ôfò ji, gŸûdòZ iße _âd ò MúZe
Lô@ ]eò, c^Qê@ûñe iwúZe iße]eò ö gêbâ ùcNLŠ, CW«û aM_f, PùXAu
KòPòeòcòPòeò iße, iaê c^Qê@ûñ ö ^\úRkKê \òbûM Keò _jñeaò ûùe, c^Azû aêWaò ûùe,
ùWAñaûùe, Czêkû @û^¦ùe bòRòbòRò ù`eòaûùe ö @ie«ò ùi cRû, c^cZûYò@û ùi
cCR, ùi cjK ö ^aa]ìe ^\úiÜû^, Mâûca]ìe ifäR i¸âc ö Kêcûeúùcke
iÜû^~ûZâû ö jk\úcLû cêjñ, ^\ú_Lkû ù\je iêM§ ùaûkòò ùjûA~ûG cjcj ùjûA ö
còVûcòVû fûùM ö còkòcògò gûM ùZûkòaû, QZê ùZûkòaû, aYùe ùKûkò ùZûkòaû, Kkò
Keòaû, _ìRû Keòaû, _jñeòaû, _ûV_Xòaûe @_ìað adi G, @_ìað @^êba G ö
aûWaZû ^ûjó, Q¦K_U ^ûjó, @ûKU @UK ^ûjó ö ^òcðk ùKûck _âûYö ^òiMð
^úùkû_ôk, ^òcMÜ ^òSðe ö ^òùUûk cûõik ^òeê_c ù\je bìùMûk ö aûQêeúQê@ûe
ak ù\jùe ùLkò Kê\òaûKê, _âRû_Zòe c^ CWòaêfòaûKê ö ùK÷ùgûe ù~còZò @^êyûeòZ
CyûUòZ @^êbaUòG ö bffûùM RûcêùKûkò, _òRêkò, KhòKûKêWò LûAùf, @û´aCk
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 123
ùjùf, @û´ _ûPòùf ö KâúWû P_k adi G ö ]ìkòcûUòe adi G ö Wwû QûWòaûe
adi G ö _âRû_Zò ]eòaûe adi G ö GKûVò ]ê^ò Keòaû, ^ò@ûñ _êAñaûe adi G ö
_êPò ùLkòaûe, aûUò ùLkòaûe, ù_Šê ùLkòaûe, ù\ûkò ùLkòaûe, ùKûkò ùZûkòaûe
@_ìað adi G ö RjÜ ù\Lôùf @û^¦ùe Czêkòaûe adi G, ùjùf RjÜeûARKê
aêfò~òaûKê Azû jêG^ò ö iß_Ü ù\LôjêG iß_Üùe ew [ûG, ùWYû ^[ûG CWòaûKê iß_Ü
eûRýùe ö bffûùM Mûñ \ûŠ, @û´ùZûUû ö bûeòbûeò fûùM Mûñ ùMûjòeò, WeWe fûùM
^òQûUò@û Leûùak, GKêUò@û i¬ùak, Qû_òQû_ò @§ûe ö còVûcòVû fûùM fêPûQ_û
ùaûjìùPûeò ùLk ö bûeò KÁfûùM Äêf ~òaûùak ö Lêaþ còVû _êù^A _eae _òVû ö
Nùe @Rû, @ûA, cûcñê, ^û^ú KêYò@ûu bòW ö @ûjûü Kò @û^¦ ^ì@ûùWâi KòYûùjùf,
@ûM_ò§ò Mûñ \ûùŠ NìeòaêfòaûKê ö ùKcòZò fûMêQò Kjò c^Lêiòùe cûZòaûKêö ùi @û^¦
RjÜKê QêAñaûe @û^¦Vêñ @]ôK, Czêkû ^Ae @û^¦ fjeúVê @]ôK ö @ûc Mûñùe Wâûcû,
_ûfû, \ûiKûVò@û, ]êWêKò, ~ûZâû, iû_ùLk, cìhûùLk, cêŠù_ûZû ùKkû, aûCñgù\ûkò,
eRù\ûkòe @û^¦ bkò ùKûck ùK÷ùgûe _âûY PòeKûk @û^¦cêLe ö Pûeò_ùU @û^¦
C›a, còVûcòVû MúZ, aû\ý, ew cùjû›a ö \òMjRû, fûRjRû, ù\jbòRû ö aûUùe
iûeþuê ù\Lôùf WeWe, fûRbòRû ö iaê KòYòaûKê Rò\þKeò ^KòYòùf fêjbòRû ö
WûMe_ê@û ùLkê[ôùf, Zò«òaêWò cûQ ]eê[ôùf, aû_û ~\ò ù\Lòù\ùf, cûWù\ùf,
_âûYQWû WefûùM ö ùRùR ~\ò @ûiòMùf aû_ûVê QùWAù^ùa, IfUò Zûuê Mûkòù\ùa
K'Y ùjfû ùLkê[ôfû, KY Keòù\fû ? @û^¦ Cz^Ü c^ ùRùR _ûùL [ôùf,
iû^aû_û iûù[ aêfòMùf, aWaW eiùMûfû ù~ùa ùLûAù\C[ôùf, LûùkA LûùkA
cûQ ]eò @ûYò @RûWòùf ö Rò\þKeò Kû¦ò MWê[ôùf @Pû^K @ûiò ùZûkò]eê[ôùf ö
cûcñêNùe còVûcòVû cûf_ê@û LûAaûe ùfûb, cûQbûZ, Nò@bûZ, cêMWûfò @ûkêbRû
ù_Ubeò LûAaûe ùfûb ö Nò@bûZ aûi^ûùe ù_U _ìeòaûe @^êba, @ûKY× LûAaûe
@^êba, ùaûC ^ûñ]eò Zûe _ê@ @ûiòQò Kjò cûcñêNe, Mûñ \ûŠùe jVûZþ gêYòaûe,
ùiÜjiòq iÝgðûZêe ùgâ @^êba ö ùaûC K[ûùe Mûñe MêeêR^uê cêŠò@û cûeòaûe \òaý
@^êba ö @ûc Mûñ, VûKêe _eò ùaûCe _âòd cûcñêNe, Mûñ VûKêeûYú, aêXúVûKêeûYú,
aêXûaeMQ, ^A, ù_ûLeú, aòf, @ûKûg, @RûNe iò¦êK, _Wògûe Neaûeò ö @PòjÜû
@û^¦ùe Czêkû c^ ùaûC iû[ôùe aêfê[ôùf GNe ùiNe, ùaûC M_ê[ôùf Zû'
iõiûee iêL\êüL, gûgìNe ù~ùZ \êüL ùjC ùi Z iêL ieMe, iß_Ü iûZR^ce ö
aû_Ne AgûYVûeê gûgìNe cgûYò ~ûG Zûe \êüLiêLe ùgûbû~ûZâû ùKùZùaùk KeêY
Kûaýcd ö ùKùZùaùk c]êe iù¹ûj^UòGö ùiA cûdûùe aô[ûG, ùiA iáZòùe
ùi iêL\êüL iûCñUê[ûG, ]ìkò iûCñU[ò ûG, fêj iûCñU[ê ûG ùg÷gae, ùK÷ùgûee, ù~û÷a^eö
Rúa^e aûU Pûfê[ûG Pûfê[ûG ö _òfûcûù^ cYòh ùjùf Zûe \êüL~òa GA @ûgûùe
124 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùi bêfò~ûG \êüLKê ö _YZ Kû^òùe fêjù_ûùQ ö ùi aû§òùjûA ejò[ûG ùiA cûUòe
M§ùe, @ûKûge ùiÜjùe ö ùiA Zûe iôZ i´k iáZòe, _âúZòe, @gîe ö ùaKùe
_YZ MêWûA cêŠò@ûcûùe ö Zûe _òfûu KfýûY Kûc^û Kùe ö Zûe \ò^ KUò~ûG ö
_âYûc ùaûC _âYûc ö ùZû iû[ôùe ùZû iáZòùe Pòe«^ ö
Lêaþ bffûùM aêXúcû' Mûkò ù\C[ôùf, ùLkQûWò ajò_XòaûKê @ûKU Keê[ôùf,
aû_ûuê Kjòù\a Kjò We ù\LûC[ôùf ö WeWe fûùM, jVûZþ NWÿNWÿò cûeòùf,
KkûjûŠò@û ùcN @ûiòùf, aûZýû @ûiòùf, a^ýû @ûiòùf, ^Ba§ Ukck ùjùf,
KkòùMûk ùjùf, Mûñùe ùKjò ceòMùf, Lêaþ \êüLfûùM aûWbûwò MûB LûAMùf,
KòG ùPûeò Keòù^ùf, KòG cûW LûAùf, Mûkò gêYòùf, ùKCñ iûw K[û ^Kjòùf,
WefûùM Wwûùe aiò ^BcSòùe _ûYòKê ù\Lôùf, jûUùe GKêUò@û aiò[ôùf, iû^aû_û
ù`eòaûùe ùWeòKùf, aiùe aiòùf WefûùM, @§ûeùe aûCñgMQ cWcW ùjùf
WefûùM, i¬ùaùk aòfê@û bêKòùf WefûùM, gàgû^Kê gaMùf, cWûCVòùf
WefûùM, RêA Rkòùf WefûùM, bCñeú bòZùe WefûùM, KkûaC\, KkûNêce
_ûYò ù\Lôùf WefûùM, iaûLô@û ùKkû @ûiaû K[û gêYòùf WefûùM, WûjûYú,
PòeêMêYú, bìZ K[û _Wòùf WefûùM, ^òQûUò@û ^BZêV, ^òQûUò@û Leûùak Lêaþ
WefûùM, GKêUò@û jûUeê ù`eòùf WefûùM ö Mûñ \ûŠ @ûiòùf, Mû ñcYòh ù\Lôùf
iûjiùe c^ Kêù‹ùcûU ùjûA~ûG ö We Pûfò~ûG Zû aûUùe, c^ CyûU fûùM ö
NeùfûK ù\Lôùf @û^¦ fûùM, @]úe fûùM ö Mûñ ùMûUûK cYòh ù~còZò @û_Yûe
ùicòZò @«ew NecYòh ö _e bûae _eòPd ^ûjó, icùÉ ù~còZò @ûZàúd @û_Yûe,
@_ìað _eòPd ö @_ìað @^êba G ùK÷ùgûee ö
Kòùgûe i^Üýûiú @ùgûK ùK÷ùgûee cêMÛ @^êbaùe @û^¦cMÜ ö aYòKu
ùckùe ùi @ûiò[ôùf Kkòw ö ejò[ôùf eûR]û^ú ùZûhûkúe eûR^@e _ûLùe [ôaû
cûfýûYú KêUúeùe ö cûfýûYú cû' cfäòKûue @û\e ~ZÜùe \ò^ Zûue KUê[ôfû ö ùi
\dû^\ú ^òKUiÚ gòa c¦òeKê iaê\ò^ _âûZüKûkùe ~ûC[ôùf _ìRûyð^û fûMò ö cûfýûYú
cfäòKû eûR_eòaûee _ìRûfûMò `êfùZûkò ù\C[ôùfö `êfMê^Úò jûe Keê[ôùfö
eûR_eòaûee _òfûcûù^ ùKùa ùKcòZò cûfýûYú KêUúeKê @ûiê[ôùf aeùKûkò, _òRêkò,
RûcêùKûkò LûC[ôùf, KûKêWò, @û´ ùZûkê[ôùf ö eûRKêcûeú KûeêaûKú @ûiê[ôùf ùijò
KêUúeKê, Kêcûe i^Üýûiú ijòZ ùLkê[ôùf, M_ê[ôùf, […ûcRû Keê[ôùf ö \êjóu
c¤ùe ^òcðk ùiÜje iµKðUòG ù~ûWò ùjC[ôfû ö _âZò iõKâû«òùe _âZêýheê KûeêaûKú
cjûù\a c¦òeKê ~ûC[ôùf _ìRûyð^û fûMò, RùY \êARYuê iû[ô Keò ö
`âK_ò§û ù\jC_ùe IXYúe \êA]ûe Ijkò _WòQò ZkKê ö KûeêaûKú c¦òe
bòZùe \ú_ùe @MÜò iõù~ûM Keê[ôùf ö jVûZþ @iûa]û^Zû ù~ûMñê _â{ßkòZ \ú_gòLû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 125
iÝgðùe IXYúùe @MÜòiõù~ûM ùjaû ù\Lô ‘aû@’ ‘aû@’ Pò}ûe Kùf ö ^ò@ûñ
`âKùe fûMòfûYò ö icùÉ KòõKðaý aòcìX ö jVûZþ @ùgûK QûêYú cêVûùe KûeêaûKúKê
_òUò_òUò ^ò@ûñ fòùbAù\ùf ö ù_ûWû aÈKê eûRKêcûeúu ù\jeê UûYò aûjûe Keòù\ùfö
eûRKêcûeú aôMùfö Kò«ê jVûZþ aÈjú^ ùjûA f{û i¸âcùe aiò_Wòùf Kû^ÚKê
cêjñKeò ö @ùgûK ^òRe Kû§ MûcêQûKê Zûu _òVòC_ùe _KûAù\ùf ö eûRKêcûeú
MêWûAù\ùf ù\jùe ö Kò«ê ~òùa Kò_eò NeKê MûcêQû _ò§ò ? f{û iùuûPùe ùi
@ijûd, K'Y Keòùa ? @ùgûK bûaòbûaò c¦òòe _Q_ùU cû'_ûaðZúu c¦òeeê ùQûU
KkûgûXúUòG @ûYòù\ùf ö eûRKêcûeú KûeêaûKú GjûKê ù\Lô Kjòùf; ""G KY'' ?
@ùgûK Kjòùf _ò§ò\ò@, NeKê Mùf a\kûAù\a ö KûeêaûKú @ûC @ù_lû ^ Keò
_ò§òùf ö _â[c Keò gûXú _ò§òaûe ùi \égý ù\Lô @ùgûK iûcû^ý jiòù\ùf ö
f{ûùe SûCñkò _Wòùf KûeêaûKú ö @ùgûK GcòZò Zûue Rúa^, i¹û^ elû Keò[ôaûeê
ùi KéZý KéZý ùjûA~ûC[ôùf cjûbûaùe ö Mfûùaùk @ùgûK Zûu cêŠ C_eKê
IXYú UûYò ù\A Kjòùf," ùKjò ZêcKê ^ ù\Lôfû _eò Pûfò~û@ @ûC fûR fûMòa
^ûjó'ö Nùe icùÉ G iaêNUYû ù\Lô gêYò, @ùgûK KûeêaûKúe Rúa^ aûA[ôaûeê
@û^¦òZ ùjùf ö @ùgûKu _âZò icÉue gêb\éÁò [ôfû ö eûR_eòaûeùe ùKùaùKùa
ùbûR^ Keê[ôùf ö Kòùgûe aâûjàY i^Üýûiú _âZò icÉue ùiÜj, gâ¡û [ôfû ö @ùgûK
Gjò NUYûVûeê @ûKhòðZ ùjûA[ôùf @RYûbûaùe ö KûeêaûKúuê ù\Lôùf […ûUû_eû
Keê[ôùf; ""cû'ù\aú @ûiòùfYò `êf @ûY, ùbûM @ûY'' ö KûeêaûKú PòWê[ôùf, f{òZ
ùjC[ôùf ö \ò^ KUê[ôfû ji Lêiòùe, cjû@û^¦ùe ö
KûeêaûKú : Zùc ùi\ò^ ùcû Rúa^ aûAù\f ö Zùc ^ [ôùf...
@ùgûK : SûWê Zc Rúa^ aûAù\fû, SûWê ^ [ôùf cñê KY Keò[û«ò ?
KûeêaûKú : cñê ù_ûWò~ûA[û«ò !
@ùgûK : ^û cñê _eû [ôfò ö
Rúa^e cûdû
gògêUòG R^àùjaû _ûAñ _òZûcûZûu ùKùZ Z_iýû ùfûWû ö ù_âc, ]cð, còk^
I iuÌe i¸ûa^ûUòG gògê ö gògêUòG R^àù\aû ù~_eò KÁ ZûKê Zûe iû]ûeY
_eòùagùe iû]ûeY cYòhUòG Keòaû ajêZ KÁ ö ajê~ZÜ, ajê aû]ûaòNÜ, _âZòKûe
c¤ùe ùi aW jêG ö Kò«ê aWcYòh ùjaû , @iû]ûeY _âZòbûe @]ôKûeú ùjaû
@i¸a NUYû ö _êYò, _âZòKìk _eòùagùe Gbkò Pò«ûKeòaû @i¸a ö AZòjûiKê
PcùKAù\A icûRe _âZòKìk _eòùagùe GcòZò @iû]ûeY NUYû ùaùkùaùk
126 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
NùU ö Lêaþ Kcþ ùfûKu Rúa^ùe NùU, _ûMk cêŠùe jûZú Kki Xûkò eRû_\
ù\fûbkò ö ùicû^ue c¤ùe elòZûe _êZâ @ùgûK [ôùf @^ýZc ö \eò\â
ù^ù_ûfòd^, \êÁ fWð KäûAa, ^òeûgâd _kûZK jêcûdê^, @ûgâòZ @ûKae, @mûZ
Pÿ¦âMê¯, iìZ_êZâ K‰ð, iû^_ê@ @ûCewùRa _âbéZò ^òR^òRe bûMýKê a\kûA
ù\A[ôùfö @ùgûKu bûMý [ôfû @iû]ûeY ö ùi [ôùf icâûU aò¦êiûe I elòZû _ZÜú
]cðûue _êZâ ö Zûue R^àfMÜùe ùR÷^ i^Üýûiúcûù^ baòhýZaûYú Keò[ôùf ùi
\òù^ icÉ bûAcû^uê jZýûKeò bûeZahðe icâûU ùjùa aû cjûi^Üýûiú ùjùa ö
~êaeûR iêc« (iêc^) [ûC[ûC Gjò baòhýZ aûYúùe aòPkòZ ùjûA[ôùf cjûeûYú ö
Zûe céZêý_ûAñ hW~ªe Rûf aêYê[ôùf ö ùZùa ùi cjûi^Üýûiú ùjùa GA aûYúUò
fûMò cjûeûR @ùgûKe Rúa^_âZò \dûKeò i^Üýûiú Keòù\A[ôùfö ùZùa cM]ùe
eûR_eòPd iµKð, baòhýZùe aò_\ ùjûA_ûùe, ùZYê cjûeûYú ùNûhYû Keò[ôùf
ùi aê Kò ceê cM]ùe Zûe iÚû^ ^ûjó ö cjûeûR aò¦êiûe ajêPò«û Keò aYòKu
ùckùe Kòùgûe @ùgûKuê _VûA[ôùf Kkòw i^Üýûiú Keò ö baòhýZ aûYú fûMò ùi
aûfýKûkùe aôZ ùjûA[ôùf eûRùbûM, aòkûi aòbaVûeê ö céZêý ijòZ fêPKûkò
ùLkê[ôùf ùg÷gaeê ö elòZû _êZâe iúcòZ baòhýZKê icû]ô ù\aûKê cjûeûYú Z_ôe
[ôùf ö eûRý gûi^ùe Zûe bûM aû ùKùZ ? ùZùa baòhýZ aûYúe bd cjûeûYúuê
^òÂêe Keòù\A[ôfû ~êaeûR iêc^e baòhýZ iòõjûi^e iêelûfûMò ö ù~Cñ ùcû÷~ðý
iûcâûRýùe ùaYûcìkùe K¦eLô _òµêWò\ßûeû Zûe cìk_ôûU^ Keû~ûC[ôfû ùiVûùe
@ùgûKuê ^òaðûi^ \Š, i^Üýûiú Rúa^ @Zúa \dû_ì‰ð [ôfû, ù_âcòK _òZû, icâûU
aò¦êiûeue ]cðûKê iû«ß^û ù\aûKê ö ùZYê, @ùgûKu iû^bûA aòZûùgûK Gbkò \Š
ùbûMò^[ôùf ö Zûuê ù\Lô cû' ]cðû \êüL bêfò~ûA[ôùf ö Kêcûe @ùgûKu ^òaðûi^
\Š I i^Üýûiú Rúa^ùe icâûU ùjaû ù~_eò @i¸a [ôfû ùijò_eò cjûeûYú Kê«úue
ùRýÂ_êZâ @ùa÷] eûRKêcûe K‰ðu Rúa^, ]úae, iûe[ô eû]û_ûLùe _ûkòZ ùjûA
@weûRýe eûRû ùjaû [ôfû @iû]ûeY NUYû ö @LýûZ Pÿ¦âMê¯ cjû^þ PûYKýu
ijûdZûùe iê\ìe Zlgòkûeê @ûiò cM]ùe ùcû÷~ðý gûi^ _âZòÂû Keòaû, gqògûkú
^¦eûRûuê ]ßõi Keòaû, [ôfû @iû]ûeY NUYû ö _ûŠacû^u 12ahð a^aûi _ùe
_êYò 1ahðe @mûZaûi ið _ìeY Keòaû [ôfû @iû]ûeY NUYû ö icâûU gûjûRûjû^u
K^ò _êZâ @ûCewùRauê iòõjûi^ eûÉûeê jùUAaûKê iaêùaùk \êMðc @kKê
~ê¡_ûAñ \ûlòYûZýKê _VûC[ôùf ö céZêý _eòaùð ùi aòRd aûðû ù^A ù`eê[ôùf ö
ùi bûMýaû^ [ôùf ajê~ê¡ ùlZâùe ö ùZYê iòõjûi^ ~ê¡ùe icÉ bûAcû^uê
jZýûKeò _òZûuê a¦úKeò ùi iòõjûi^ @ûùeûjY Keò[ôùf ö _ûŠacûù^ iòõjûi^
_ûAñ ùKû÷ea 100 bûAuê jZýû Keò[ôùf ^òcðc bûùa ö _âZòKìk _eòùagùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 127
iû]ûeY cYòhUòG _eò aôaû ù~CñVò KÁKe, ùiVûùe icâûU ùjaû, iòõjûi^
@ûùeûjY Keòaû @i¸a NUYû ö mû^, Kcð ùKùZùaùk bûMýe @^êKìkùe,
ùKùZùak _âZòKìkùe iû]ûeg cYòhKê _âZòÂû @ûYòù\AQò bûaòùf aòiàòZ ùjaûKê
_ùW ö
elòZû cû'e _êZâ, eûR_êZâ @ùgûK, Kêcûe adiùe cM]eê ^òaðûiòZ ùjûA
Kkòwùe ö Kêcûe adiùe i^Üýûiú ö eûR_eòPd jeûA ^òüiß, ^òeûgâd Rúa^
KûUòaûKê @ûiò[ôùf ö icde _âZòKìkùe ùi aô[ôùf i^Üýûiúe Rúa^ ù^A ö
iû]ûeY i^Üýûiúe Rúa^ ö iû]ûeY i^ÜýûiúUòG \òù^ icâûU ùja, iòõjûi^ @ûùeûjY
Keòa Gbkò iß_Ü ù\Lôaû i¸a ^êùjñ _êYò ^òR eRýeê ^òaðûiòZ ùjûA ö
Gbkò RùY iû]ûeY Kòùgûe i^ÜýûiúKê @iû]ûeY Keò MXò[ôùf Kkòwû
eûRKêcûeú KûeêaûKú ö @ùgûKuê cjûicâûU, cjûi^Üýûiú Keò, ùi @i¸aKê i¸a
Keò[ôùf ö ùZYê, KûeêaûKú [ôùf @iû]ûeY, @^^ýû, @_eûùRd Azûgqòe @]ôKûeúö
Zûu @ûLôùe ~û\ê [ôfû, IVùe KêjêK [ôfû, jûZ iÝgðùe @^« gqòe \òaýgqòe
@^êba [ôfû ö ùi [ôùf ù\aú, ù\÷aúgqòe @]ôKûeú, \òaýgqòe @]ôKûeú ö @ùgûKuê
aû§ò eLô[ôùf ùiÜjùe, fêjùe, jé\dùe, ù_âcùe, NéYûùe, ùKâû]ùe, lcûùe ö
ùi @ùgûKuê ù\LûA[ôùf lcZûe iß_Ü ùKùZùaùk Zûu @«ew ùjûA, ùKùZùaùk
Zûu jé\dKê lZaòlZ Keò, ùKùZùaùk ^òaòW _âúZòe c]êiÜû^ KeûC[ôùf,
ùKùZùak ^ò¦û, @_cû^ ù\A @gîiÜû^ KeûC[ôùf ö Zûu ù_øeêhKê Pýûùf¬
Keò[ôùf, aýqòZßKê Cz^Ü Keòù\A[ôùf ö iß_Ü, iß_Übwe cêjìð @ijý [ôfû ö
Rúa^_âZò ù~còZò Rúa« céZêý [ôfû ö aôejòaû ù~còZò KÁ ceò~òaû [ôfû @i¸a
KÁ ö @i¸a ùi _úWû-ù_âce, _úWû-_eòPd ùLûRòaûe _úWû-^úeaùe ^òùŸðûhùe
^ò¦ûMûkò ijòaûe _úWû, cò[ýû PeòZâ iõjûee _úWû ö _êYò, _âûY_âòd _âûYiLúVûeê,
_âd
ò ZcûVûeê, _âúZò_‰ðûVûeê ö
ùZYê c^ùe _âgÜ CùV ùKcòZò [ôfû KûeêaûKú ? KY [ôfû Zûe cêjñùe ?
Zûe ù\jùe ? ùKcòZò iê¦e \ògê[ôfû ùi ? Kò MêYe @]ôKûeú [ôfû ùi ? ùKcòZò
[ôfû Zû ù\je ew ? Zû ùaø¡òK ùPZ^ûe \òMþakd ? KY [ôfû Zûe aýqòZßùe ?
@ù^K _âgÜe @ù^K Ce ö iRð^e Ce @iûcû^ý ö ùi ^ò½òZ iê¦eú [ôfû Kò«ê
aògßiê¦eú ^êùjñ ö iû]ûeY iê¦eú, @iû]ûeY Zûe aýqòZß ö @iúc ]úgqò, akòÂ
ù^ZéZß, aòPlY aê¡òcZú, Z_ißò^ú, ùiÜjcdú, ùRýûZòðcdú ö Kkòwe Rkaûdêùe
Zûu ù\je ew ùMøea‰ð ^[ôfû ö cù^ ùjC[ôfû gýûck i߉ðûb Z^ê afäeúùe
jk\ú MêeêMêeê fûaYý P¦^ ù^iò ùjûA ~ûAQò ö fjêYú bkò PòKþKY, K^K Kû«ò
_\à_ûLêWû bkò ùKûck, XkXk cêLcŠk, iÝ¡òðZ É^ cŠk, a¡òð¾ê cûõie iÜòMÛ
128 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùKûck fûaYý, ^éZý P_k _û\ ~êMk ö iaêVûeê @ûKhðYúd [ôfû Zûe @ûLô ö
Kc^úd Ké¾ ùKûYûKðVê akò Zûe N^Ké¾ @ûLôe bïfZû ö cù^ùjC[ôfû cêLgûkû
c¦òeKê akò iê¦e ö Kûaýcd fkòZ fûaYýe MúZò cêMÛ _âKûg ö ùMûùU jé\_Lkû
MúZe @lebkò ùi @ûLô, @û\ý _eòPd bkò ùi bïfZû, _âúZMúZe iáZòbkò ùi
PûjûYò ö Kaòc^ bêfû ùi PûjûYò KûaýZûeûe PûjûYò ö ùMûUòG Ké¾ KûjóKò ùKûUòG
Ké¾Kê ùPûùeA ù^aûKê ùi PûjûYò ö XkXk ùi @ûLô ù_âcùe, QkQk ùi @ûLô
fêjùe ö ùi PûjûYò bòZùe @ûKûgMwûe ùeûhYò, ùgßZ iêa‰ð a‰ðûkú, i߉òðc
iû§ý]û^e ùgh iÝgð ö ùi PûjûY òbòZùe Sfiò CVêQò P¦âKû«ò, ZûeûòZ @ûKûge
@ûùfûK Zew ö ùi PûjûYò bòZùe iß_Ü_êeúe PûeêêPòZâ_U, \òMûw^ûe a‰ðaòkûi,
cûUò @ûKûge còk^ C›a, Rk_eúe RkKâúWû, ~la]ìe Kûc^û KUûl ö ùi PûjûYò
bòZùe cjûKûk ɲ, icd iÚòe ö ùKCñVò EZê ew a\kCPò, EZêcZú iR`êf,
iê¦e _lú, iêfêiêfò@û _a^ùe iùRA iùRA ù\LêQò, cjcj aûiêQò, ùKCñVò
ùcû÷iêcú cìzð^û, A¦â]^êe @ûùUû_, iaêR i߉ð _YZ C_ùe cêqû aò¦ê ö
ùKCñVò _âúZò aòùbûe `MêY, `êf _âRû_Zòe @bý[ð^û, @û´ aCke PjUû
aûi, ùKûAfòe còVû KêjêZû^, còk^ iwúZ fûMò _âúZòcêMÛ ^òcªY, jk\úai«e
ùZûeû ùMûeû ewe ùeûhYò, gûMê@û iß_Üe ew aêYêQò gê@û ^ûfò^ûfò [ùe, cêq
ùcNe ùZûeY, iêhcû i¸ûe, ißMð iµ\e ùgûbûgûkû ö ùKùZ ewe @ûKûg ?
ùKùZùaùk ^úk, `òKû^úk, N^^úk, _úZ, ùfûjòZ, gêbâ, i߉ðûb Z ùKùZùaùk
ùcNûQ^Ü, ùcNcêq, ùcNLŠe ùa÷\ê~ðý_ì‰ð PòZâgûkû, ißMð gòÌúe iRð^ iÝgðùe
iêhcû^ßòZ, ù^÷iMðòK ùgûbûiµ\e M«ûNe, Sfcf \ògêQò ei_ò_ûiê, eì__ò_ûiê ù_âcòK,
_ìRûeú, Kaò, KY×gòÌú, gòÌúe iRð^ a¦òZ @ûLôùe, iß_Ü aòùbûe @ûLôùe, @^ò¦ý-
@û^¦_ì‰ð @ûLôùe, ùKCñVò còk^cMÜ \òMa]ì, ^aa]ì, Mâûca]ì ö ùKCñVò cêqQ¦ùe
c]êQ¦û, còk^aûiùe cZê@ûfû ö _âYdú _âûYùe _âúZò\û^, Pêcê[ôùa bêfò ^ò¦û, Mûkò,
ùKâû] @_cû^ ö _ê^ðcòk^e @ûgû @û^¦ùe, ù_ûQê[ôùa _âúZò@gî, Czßûiùeö _âúZò_að
_ûkòaûùe ù~ Kò @û^¦, ùi Z cjû_êYý _að , KòG Kùj c¦ ? KòG aû Kjòa cìX
KòG aû RûYòQò ? _âúZò @^êba aò^û iõiûeùe aôQò ? RûùY ^ò¦û Kùe, ~êùM ~êùM
\êÁ, \êaéð, _ògûP ö ^eù\j]ûeú, ^úP, ^KðMûcú @]c eûli ö
ùKCñVò c]êcûkZúe, cfäú ùMûfû_e, ~êB, ~ûA, ùj^û, Kò@û, ùKZKúe,
Kêiêc, aKêk, aCk aûi, cjcj aûi, ùg`ûkò `êfe iR iKûke PjUû _âúZòe
aûi, cêKêkû cûUòùe còk^ c]êe fûR ieie ^ec ji, ùKCñVò Ké¾PêWûe eqòc
QUû, fûf ùMûfû_e ùfûb^úd ùiû÷¦~ðý, @Rðê^ `êfe ù\ûkûdcû^ \égý iêa‰ð
cêKêU Seû, K\´ `êfe aðêk aòbacd ùgßZ_úZ Kû«ò, Pµû`êfe cjK c^Qê@ûñ,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 129
K^ò@ee iÜòMÛ ùKûck ùiû÷¦~ðý, UMee gêbâ ]ak eì_Kû«ò, ùZûeû ùMûeû ùMŠê`êfe
_ieû, c^cêMÛKe ö ùKCñVò, KûgZŠúe @ûKûgQê@ûñ fjeú ö cù^ûcêMÛKe ùi
PûjûYòö ùi PûjûYò bòZùe PkPk jeòYúe cù^ûjûeòYú ^éZý, gòkûg~ýûùe _ûjûWe
_û\ù\gKê ajò~ûA[ôfû gúZk iÜòMÛ Rk]ûeû, @^ê_c ùi PûjûYò, @^êeûMcd ùi
PûjûYò, ^úea _âKûge PûjûYò, ^òaòW ù_âce PûjûYò, ^úWjeû _lúe PûjûYò, aiû
aû§ê[ôaû PùXAe PûjûYò, KeêY ùKûck PûjûYò ö
ùi PûjûYò bòZùe aêWòejò[ôùf @ùgûK, aûdûPùXAe ù\ûkûdcû^ aiûùe
iß_Üaòùbûe ùjûA, aûiÜûaòùbûe ùjûA ö _òâdZcûe iß_Ü, _âúZòe aûiÜû ö jk\úcLû
ù\je iß_Ü, jk\ú _Ze _òVûe aûiÜû ö ùKùZ ewe iß_Ü, ùKùZ aûMe aûiÜû ö ùi
PûjûYò bòZùe RjÜ@ûfê@ @RûWò ùjûA_Wê[ôfû, @ûKûgMwûe @ûfê@ QêAñ ~ûC[ôfû ö
ùi PûjûYò bòZùe _âúZòcMÜûe _âúZòe iei eì_, fûR ieie aûie eûZòe ùag,
iê^ûùMûeû ùZûeû ùag ö eê_ûPû¦ @aû _WòQò @ûKûgeê Liò, @§ûe Nùe @ûfê@
ù\AQò ù^iò ö còk^ @ûgûùe f{û @a^Z @ûLô ö ùi @ûLôùe iêhcû, ù\AQò Kò
eùw ùfLô ö @Zêk iêhcû ùjûAQò Kò Vêk, ~Zù^ Keò Kò jé\ Mkûcûk, ùMû_ù^
Pû_ù« \ògêQò Kò iÚík ö ùKûck cûõik aòbùa aðêk, \òaý \êA É^ \òùg XkXkö
ù\LêQò Kò ù^Zâ @_ìað Kck ö Kû« Kc^úd K\´ ~êMk ö @ûjû Kò iê¦e cûõie
bìùMûk ö LiòKò _Wòa bûeò eZÜbûe ö \êfKêPò ]úùe Kjò ]e]e ö iêhcû eûAùR
ùi Z M«ûNe ö _âúZò_\à Zûe ^ûjó _…û«e ö _âòd´\û _âúZò aòbaKê ù\Lô, ùKCñ
_êeêh aû ^ ejòa fûLô ? ^ûjó ùaûfò iò^û ù\L«ò ^úeùa ö ^òR ]^ ùaûfò Pûf«ò
Meùa ö ù~ùZ ~ZÜ Keò eLôùf ùMû_ù^ ö ù\L«ò ieùa ùjûA GK¤ûù^ ö ^òR
eZÜ ùaûfò ^òùeLô fêPûA ö Pûfê[û«ò @ûLô, ^ûKKê `êfûA ö `êùfA ùaûfòZ Keò
Mkûcûk , R_ê[û«ò aiò ]eò jé\[ûk ö @~ZÜùe eZÜ eLô eZÜcYú, ù\Lû«ò aWòcû
aWùfûKú VûYú ö ]eòaûKê ~ùZÜ c^e cYòh ö Kò eùw `òw«ò eZÜ `òwû `ûg ö
còVûcòVû K[û KUú, KUûlùe ö RòYòù^a KòYòù^a Kò _âKûùe ö cò[ýû, ùcûj, cûdû-
ccZû ~û\êùe, jeòù^ùa iêLgû«ò ^òügŸùe ö ù\LûAùa _âúZò @ûKg Kêiêc, còkù^
aòeùj ùja cZòbâc ö ùKùZùaùk Nò@, ùKùZùaùk ^ò@ûñ aêSò_ûeòa^ò KòQò ö
^ò@ûñ ùjùf cf, Nò@ ùjùf cf, bfc¦ aûQòaûQò ö KòG ùi jeòa Zûu jé\ùKägö
i~ùZÜ cògûA iõiûee aòh ö Keê[û«ò ùKùZ fúkû, cjûfúkû ö ]^ý ù~ aêSòQò Zûu
fúkûùLkû ö
ùi PûjûYò bòZùe [ôfû @iúcgqò, @i¸a ù_âeYû, @a\còZ _âûYgqò ö
_wêKê Mòeò fxòaûKê ùi ù_âeYû, \êaðûe ù_âeYû ö _êYò _wêe _ûMkûcò, Zûe iûji,
ißúKûeqò ù\Lôùf aòiàòZ ùjaûKê jêG ö Kòi _êYò @i¸a @iûe iõiûùe ? ]^ý _wê
130 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
fxê[ôa Mòeò ~û'e iûjiùe ö cìK cêùL ùa\ mû^, mû^úMêYú cìK ö i^Üýûiú ùjûAa
eûRû, ùja eûR @bòùhK ö ùi PûjûYò bòZùe ù_âc [ôfû, NéYû [ôfû, @û^¦ [ôfû,
Bhðû [ôfû, \êüiûji [ôfû, \êaðê¡ò [ôfû, \dû [ôfû, lcû [ôfû, KeêYû [ôfû, KïeZû [ôfû,
ùKûck [ôfû, KVò^ [ôfû, ic_ðY [ôfû, _âZýûLû^ [ôfû, @û_Yûe [ôfû, _e_úWû [ôfûö
Rúa« ùiû÷¦~ðý [ôfû, iÜòMÛ ùiû÷¦~ðý [ôfû, ùi ùiø¦~ðýùe cògòejò[ôfû ù_âc, NéYû,
ùKâû], KeêYû, \dû, lcû, lcZûe ù_øeêh I ^ûeúZße ^úea iù¹ûj^ ö aêXú@ûYò
Rûf bkò ùi PûjûYò Lêaþ ieê, Lêaþ gq, Lêa iê¦e, Lêaþ cûeûZàK ö cêKêkò @ûiòaûe
eûÉû ^ûjó ö céZêý, cêqò, eì_û«e Zûe ùgh K[û ö [ùe ùi PûjûYò bòZùe
Pûjóù\ùf, QêAñù\ùf ù`eò_ûeòa^ò ùiA eì_ùe ö ù`eòa Zûe \dûùe, Zûe
cûdûùe Zûe ùjûA, Zûe jûZMXû, jé\d MXû cYòh ùjûA ö i@ñaûkê@ûeê _âRû_âZòe
eì_û«e bkò Zùc @^êba Keòa ùi eì_û«eKê ùiA _eòað^ , gòÌú jûZùe
_û\Zke _[e, _âòd_ìRûe cìòðbkò ö gòÌú a¦^û QWû, Zûe RdMû^ QWû, Zûe _ìRû,
Zûe _âû[ð^û QWû _[ee @^ýMZò ^ûjó ö ùi cYòh ùjC Kò _ûhûY ùjC, ù\aZû
ùjC Kò eûli ùjC ö @jfýû _[e ùjfû ùKâû]ùe, _[e @jfýû Rúa« ùjfû
KeêYûùe, _âbêue _û\iÝgðùe ö _âbê gâúeûcPÿ¦â _[e C_ùe _û\ KûjóKò eLù« ?
eûÉû C_ùe _[e [ôfû ^û eûÉû KWùe _[e [ôfû, ^û @ûgâc aMòPûùe [ôfû ?
eûcPÿ¦â Sêò_Wò ù\Lôùf iê¦e ^ûeúcìðò _[ee , Zûue \dû ùjfû ö ùi Kjò
CVòùf" @ûjû ùKùW iê¦e cìòð ? Rúa^ [ôùf ùKùW iê¦e \ògê[û«û ?' _[ee
\òaý Z^êKû«ò Zûu c^Kê PjùfA ù\A[ôfû ö Zûu \òaý ù\j iÝgðùe Rúa« _ûfUò
Mfû _[e @jfýû ö ùi ù~ùZùaùk RûYòùf Ehò ùMû÷Zcu gû_MâÉ ùjûA @jfýû
_[e _ûfUò ~ûAQ«ò ùi búhY \êüLôZ ùjùf ö jVûZþ _[e @jfýûu cû^aúd
_eòað^ ù\Lô icùÉ @û^¦òZ ùjùf ö gŸgqòe Zewùe ùi cYòheê _[e _ûfUò
[ôùf ö Rúa^eê RW ö _êYò _û\iÝgðùe RWeê Rúa« ö _[eeê _ZÜú @jfýû ö gqòe
@nêZ aýajûee @]ôKûeú [ôùf ùi ~êMe cê^òEhò, c^úhúcûù^ ö
ùiA PûjûYò bòZùe @ùgûK ù\Lê[ôùf ^òRKê, cû_ê[ôùf ^òR _âZòbûKê, iß_Üe
iKûkKê, i¸ûa^ûe iìù~ðýû\dKê ö Zûu ùPZ^ûùe gqòe @ûùfûW^Kê ùi @^êba
Keê[ùô f ö ùiA PûjûYò bòZùe gqò ieò ~ûC[ôfû ö Zûu gòeûùe gòeûùe, ùPZ^ûùe
ùPZ^ûùe ùi aòiàòZ ùjC[ôùf GùZ gqò @ûiêQò ùKCñVê ? Rúa^ùe iòõjûi^,
icâûU, KòQò @i¸a ^êùjñ ö Gbkò @ûZà_âZýd Zûu bòZùe iéÁò ùjûA[ôfû ö ùiA
PûjûYò Zûue _âòd [ôfû ö ùi PûjûYòKê Pûjó ejòaûùe ùi @_ìað @û^¦ fûb Keê[ôùfö
KûeêaûKúe _âúZòcêMÛ PûjûYòe ùi [ôùf _ecù_âcòK, _ìRK, _âgõiK ö ùiA
PûjûYòe iÝgð ù~còZò c^ùcûjK ùicòZò cjcj, còVûcòVû ö _âúZòc]êe \òaý iù¹ûj^,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 131
ùiÜjcd ißZü iù´û]^ "eûRûü' Zûu ù\jc^Kê cêjìðùK Cz^Ü Keòù\C[ôfû ö ùi
@iûWþ ùjûA~ûC[ôùf ö ùi @_fK ^d^ùe ù\Lê[ôùf _âûYiLúe Ké¾ùKûck \êA
\òaý ^d^Kê, Zû' C_ùe ¤û^cMÜ \êA bïfZûKê, \êA bïfZûe còk^ aò¦êùe Ké¾
KêuêcKê ö ùiA ùKûck KUûlùe ù_âc, KeêYûe _âKûg ù~còZò _âûYcd, ùicòZò
KùVûe KïeZûe _âKûg, _âûYû«K ö ùiA PûjûYò Zûu ùPZ^ûKê @ûz^Ü Keò eLô[ôfû,
@ûKâû« KeòeLô[ôfû Rúa^e ùgh~ûG ö ùi[ôeê cêqò _ûAaûKê ùi ajêùPÁû KeòQ«ò
aò`k ùjûAQ«ò ö ùi ajêeûYú, elòZû, ecYúcû^u ij ù\jcòk^e cêMÛ @^êbaùe
aòùbûe ùjûAQ«ò ö ^ûeúù\je ^MÜZûùe ùi ^òcMÜ ùjûAQ«ò ajêbûaùe, ajêewùe,
ajêQ¦ùe ö ajê^ûeúu iû^Üò¤ùe Zûue Rúa^ ^ûeúcd ö Zû iùß ùi @^êba
KeòQ«ò KûeêaûKúe @^ê_iÚòZòKê ö ù\j còk^e @_ì‰ðZûKê ö còk^ cêjìðùe Zûu
ùPZ^ûùe KûeêaûKúue @aû] _âùag cjû@û^¦ùe bûM ù^aûe, cògò~òaûe ißMðúd
@^êbaùe, ^MÜ ùjûA, cMÜ ùjûA, Cz^Ü ùjûA ù\jùe, c^ùe, @ûZàûùe,
@ûKûgùe, @«eúlùe, @ûKûgMwûùe Zûe Zêk^û ^ûjó, Zûe ùgh ^ûjó ö ùi
@ûùfûK_eò iZý, @û^¦ @^êba _eò iZý ö ùi PûjûYò, ùi ùPZ^ûeê cêqò ^ûjó ö
^ûeúù\je ùLk ùi ùLkòQ«ò, cûõie bìùMûk ùi _XòQ«ò, cûõi`êfe cjKùe
cjKòQ«ò, cZê@ûfû ùjûAQ«ò aûe´ûe Kò«ê ùi @^êba KeòQ«ò ùi PûjûYòe _âKûg_ê¬ùe
@ûùfûKòZ Zûue @ûZàû, @û^¦cd Zûue c^ ö geúee @nêZ eì_û«e ù~còZò
aòiàdKe ùicòZò @aòiàeYúd ö PûjóaûcûùZâ PkyòZâ_eò ùPZ^ûùe Rúa« _âKûg
@_ìað, @_ìað ùi @^êba ö Pûjóùf ^ Pûjóùf `eK ^ûjó ùPZ^ûùe Zûue @aû]
_âùag , Czßk _âKûgKê i¹û^ ù\aûKê ùja jó ùja ö @ûùfûK Zewùe ùi
PûjûYò, ùi Qaò, ùi eì_, gŸ Zewùe ùi iêe, ùi gŸ ö ùi K[û ùPZ^ûùe
PkPk, _âûYPk, _âûYcd ö Zûuê @UùKAaû @i¸a, @ißúKûe Keòaû @i¸a,
KòG @UùKAa @ûùfûK ZewKê ? KòG @ißúKûe Keòa ùPZ^ûùe PkyòZâKê, Zûe
Rúa« @^êbaKê ? ùiA akòÂ PûjûYòùe ùaø¡òK aòùiÞûeY, _ecûYêe _âPŠ
aòùiÞûeY ùi @^êba Keò[ôùfö
ùi PûjûYò bòZùe ù\j còk^e \òaý \égý ùi ù\LôQ«ò, \òaý @û^¦ùe
@iûW ùjûAQ«ò ö c]êckò ^e cêMÛ_ûVK ùi, _XòQ«ò ajê a‰ð^û ö ùKCñVò geúeaýû_ú
ieúié_e, @RMee MêùWAùjaûe @nêZ @^êba, ùKCñVò PòcêUû c¤ùe fûf C¯
fêjûLŠ, ùKCñVò ùQûUbìcò C_ùe @aû]ý KhðYe @û^¦ KÁ, ùKCñVò icê\â c¤ùe
_ûjWò ^\úe fµ\û^ ö ùKCñVò _ûjW, SeYû, Rwfe \égý, ùKCñVò ^òRð^ \ßú_ùe
GKþfû aêfòaûe @û^¦, ùKCñVò aZúNe, ùKCñVò KûZ cûeòaûe KÁ bòZùe ^\ú
_ûeòùjaûe @Riâ @û^¦ @^êba, ù~còZò eúZò~Mê eê c¤~êM, @û]ê^òK ~êMeê ùIßaþiûAU
132 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
~êM~ûG, ^ì@û^ì@û _âZúK, ^ì@û^ì@û ùi @^êbae ^ûc; Zûe ùgh ^ûjó ö @û\òc
@^êbaKê _âKûg KeòaûKê ùKùZ PòZâ, PòZâKÌ,eì_, eì_KÌ, _âZúK, _âZòQaò, Qaò,
gŸ, _âZògŸ f´òQò Zûe aMðcûkû ùKûYûKðeê @R«û Gùfûeû ~ûG, @ûùceòKûe
KäajûCiþVûeê `âû^èe ^ûUýgûkû~ûG ö ù~CñVò géwûe I ù\jcòk^e @i¸a bûabwú,
\égýQaòKê Rúa« eìù_ _âKûg Keò[û«ò KkûKûecûù^, ù\jgòÌúcûù^ aò^û aû]ûùe,
iùuûPùe, i¸âcùe, \gðKu @ûMùe ö cYòhe @û\òc _âaéò, @û\òc @^êba,
@û\òcòk^e Azû _âZò i¹û^ùaû], aýqò ißû]ú^Zû _âZò @iúc i¹û^ , ißúKéZò ö @ûùc
aðcû^e bûeZúd icûRùe Giaê Pò«û Keòaû i¸a ^êùjñ ù~CñVò @ûce @û\ò
ùPZ^û I @û\òc _âaéòKê @aeê¡ Keò eLû~ûAQò @gäúkZû ^ûñùe cò[ýû @û\gðe
\ßûjòù\A ö Gjû jó aòW´^û ö ^MÜZû, @gæúkZû ^êùjñ ö @gæúkZû @ûce ù^÷ZòK
iÒk^ö Rúa^ RúaòKûùe cò[ýû, \ê^ðúZò, \éÁaê¡ò, @ûkiý, Rûfò@ûZòe RdRdKûe ö
aògßPlêùe ^ò¦òZ ùjûAaò @ûce ^ò\ bûwê ^ûjó ö @ZúZùe bûeZaûiúcûù^ @ûcVûeê
G ùlZâùe ^ò½d C^ÜZ [ôùf ö c¦òeMûZâùe eZò KâúWûe ^òLêY cìòð iÚû_^, gqò
iõ~êq gòafòwe _ìRû @ûc _ûAñ @û\gð ^êùjñ @ûRò ùKak MZû^êMZòK, _ìaðRu
@^êKeY cûZâ ö @^êieY ù~còZò @i¸a @KÌ^úd fûMêQò ö ùi ~êMùe c¦òeùe
^MÜcìðò iÚû_^e iûji, ißúKéZò , iùPZ^Zû eRûe, gòÌúe, _âRûe, aòm _eòh\aMðeö
eûR _eòaûeùe cjûeûYú, eûYú [ôaû iùß eûRûue elòZû MâjY, ajê ecYúu
ùckùe eûZâú~û_^ Keòaû f{ûKe NUYû ^[ôfû ö _ûeòaûeòK i¹û^jû^ú, eûR
i¹û^jû^ú NUê ^[ôfû ö Gjû ùi icde icûRùe KkuòZ NUYû ^[ôfû ö eûRû,
iûc«, ]^òK, _âRû icùÉ ajê^ûeú MâjY Keò[ôùf ö iêLú \úNð ^òeûcd Rúa^
aô[ôùf ö icÉu _ûAñ ißûMZù~ûMý [ôfû ö
ißMðùe ù\aù\aúcû^ue,\òMûw^û, @_ieûcû^ue ù\jcòk^ùe, ajê^ûeú,
ajê_êeêh còk^ùe aû]û ^ûjó ö ißMð_êeúùe bf ùbûR^, _û^úd, @ûKY× iù¸ûM ij
PòeiêiÚ, iê¦e, @ce iêLú Rúa^ ö iRð^û, KÌ^ûe @_ìað bûa aò^ýûi, Kcð]ûeû ö
ißMð KÌ^û ^êùjñ ö ißMð iZý, @ce Rúa^, @ûKY× iù¸ûM, iaðcd iêL, @û^¦ _û^,
@û^¦ \û^, gévkûe _ì‰ðcd Rúa^ ö iZý gòa iê¦e Rúa^e Pec C}hð, Pec
_âKûg ißMðúd Rúa^ ö GjûKê @ûc icûRùe ù^÷ZòK iÒk^ Kjò, @ù^÷ZòK Kjò @ûcKê
ù~_eò ùPZ^ûe gúhð @^êbaeê aôZ Keû~ûAQò Zûjû ^ò¦^úd ö Gjò iZýe C_faÛòô
aýZúZ @^ýMZò ^ûjó ö mû^, ]^,lcZû]ûeú aòm aýqòcûù^ @ûRò _û½ûZýcêLú aýqò
ißû]ú^Zûe Pec @^êbaKê @û_ùYAaû _ûAñ Z_ôeö gòlò Z ~êaK @ûRò ^MÜ
ùIßaþiûAUùe cû^a còk^e c^ùcûjK \égý ù\Lôaûùe aòùbûe ù~còZò @ûùc
iû]ûeYùe ù\Lô[ûC h‹e còk^, KêKêe, KêKêWûe còk^ \égý ö _êYò cYòh _gêe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 133
còk^ \égýKê ù\LêQò cYòh ö @[ð ùgûhYe cêLû _ò§ò @ûcKê @§ûeùe eLôaûe cò[ýû
@bò^d Keû~ûCQò ö ^ûeúù\jKê ùKùZùaùk iùRA, ùKùZùaùk @]û fwkûKeò
aòmû_^ùe ö @ûc @ûLôùe ^ùPA ^ùPA ùZf, fêY, _ûYò, iûaê^, @Zecû^
aòKêQ«ò \gMêY @]ôK \ûcþùe ö @Ze aòKâú ùja ^ûeú É^ù\g C^àëq [ôa, aâû
\ògê[ôa, iað^òcÜ iûc[ðýùe ]eò eLôaûe ùPÁû Keê[ôa ö CfMÜ ^ûbòù\gKê ~òG
ù\Lôa ùi @^êba Keòa ^A ^ ù\Lô fwkû ùjaû ~ûjû, ^B ù\Lô fwkû ùjaû
GKû K[û ö ùZùa ùR÷^cê^òcû^u _eò @ùfLaûaûu _eò ejòùf bf jê@«û ö
icûReê ù~ø^Zû, jòõiâZû ùfû_ _û@û«û ö GcòZò G fêPKûkò, ^ûUK ùKùZ \ò^ ?
@ûcKê ùgûhY Keòa KûjóKò ? @ûc ùaø¡òK aòKûgKê @aeê¡ Keò, aòKûeMâÉ Keò ?
ù\jcòk^e @^êba \òaý, ißMðúd ö cû^a ùPZ^ûùe Pec @û^¦e @_ìað
@^êba ö eicd, eiùzûk, eiûk bkò eiûcéZ, ei_äëZ ùi @^êba, @^^ý
@aòiàeYúd ö còk^ _ìaðeê ù~_eò CzûU, Cz^Ü c^, còk^_ùe ùicòZò @ûiûWþ,
^ò[e c^ ö GKûKûe c^ ùeûcûùe, @ûjäû\ùe, @^« Hgß~ðýùe ö ùi cêjìð
ù~còZò còVûcòVû, cjcj C›a cêLe Zûe Zêk^û ^ûjó ö @nêZ ùi @^êba, ùi
@ûKhðY ö aûe´ûe ù\jcòk^e \òaý @^êbae @û^¦_û^ùe Käû«ò^ûjó ö iaêùaùk
Z¦âûz^Ü, ZUKû, Zé¯òKe, ^ì@û ö iê^ûe iìù~ðýû\d bkò, iùZR iKûk bkò, iaêR
^\ú_Vû bkò, ù^kò@û _ûjûW bkò, gûMê@û MQfZû bkò iê¦e ù~û÷a^e Pòeiê¦e
@^êba ö iê¦e iáZòùe, _âúZòùe, còk^ùe, _ê^ðcòk^e _âZýûgûùe, còk^ _âZúlûùe,
_ê^ðcòk^ùe ö cêMÛaòùbûe cêjìð G, @û^¦ Hgß~ðýe cêjìð G, cêjêcðêjêü ù\jc^Kê
@ûz^Ü Keò eLôaûe @_ìað cêjìð G ö eqcûõie, ù\j\û^e, ù\jcòk^e ö @aûeòZ
ùcû÷iêcúe cìzð^ûbkò, @aûeòZ ùKûAfòe KêjêKêjê ]ß^òbkò , @aûeòZ gêbâ gúZk
jòc_ûZ bkò, @aûeòZ gúZ i¬e _a^ bkò, @aûeòZ RjÜe gúZk ùRýûœû bkò,
@aûeòZ `êùfA ^Be ^òcªY bkò, @aûeòZ ^\ú_Vûe @ûKhðY bkò, @aûeòZ
cùjû\]ôe cêMÛ iwúZ bkò ö c^Qê@ûñ, cù^ûec, c^ùcûjK ùi @^êba ù\jcòk^eö
ic_òðZ, iÝgðKûZe, ùiÜj iRk ùi @^êba ö A¦âòd @ûiq @^ò¦ý @^êba A¦â_êeúe
Hgß~ðýcd @^êba ö ^ûeúù\j, _êeêhù\je GKûZà ùjaûe @^êba ö _âZúlû
ùghùe, _âZýûgû ùghùe, _êYò GKûVò ùjaûe @ûgûùe ö KêVûKûVòe PUòNùe
PùXAbkò, SûUòcûUòe KêWò@û Nùe KéhK bkò, _ûUcVûe cLcfò ùg~ùe i¸âû«bkò,
Seû_Zâ Seû`êf D_ùe Seûfêj Seû@û^¦ùe @ûfòw^a¡ _âYdú~êMk bkò ö
còk^ cMÜ, còk^ cêLe, còk^ cêMÛ ùi @^êba \êMÛù`^úk ù~øa^e, @û^¦cd
ù~û÷a^e, fûaYýcd ù~û÷a^e, fûR ieie ù~û÷a^e, ùiÜj ieie ù~û÷a^e ö
_âúZòùe iei, còkù^ jeh, cjcj aûi ö bêfò Rúa^e Kkêh, Käû«ò, ùKäg ö
134 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ù\jcòk^ ù~còZò cêLgûkû ù\AMùf c¦òe, c¦òe bòZùe ù\a\gð^, \òaý \gð^,
@û^¦ c^, @û^¦ ùP÷Z^ý ö cû^a geúeùe @û^¦e bò^b Ü ^ò Ü @^êbaùe ù\jcòk^e
@û^¦ @^êba, iùaðûc @^êba ö ùijò iùaðûc @^êba jó ißMð_âû¯ò ö ißMðúd ùi
@^êba, Pec @û^¦cd ùi @^êba, aòbê_âû¯ò_eò, aòbêKé_û_eò, aòbêKfýûYcd
ùi @^êba, aògßKfýûYcd ùi @^êba ö mû^ú MêYú, eûRû, _âRû, Ehò cê^ò, iû]ê
i^Üýûiú, ùPûe PŠûk, _û_ú, _êYý_âZòc, ~êaK ~êaZú, aêXûaêXú icÉue ö _gêe,
_lúe, cû^ae, ù\aZûe ö cûUòùe, @ûKûgùe, ißMðùe, iß_Üùe ö ùZYê c¦òe
ù\jùe ù\j còk^e \égý ö Kûc^ûe ùK÷kûi, aûi^ûe ùa÷KêY× ùi còk^ ö Kûc^û
_ì‰ð, aûi^û _ì‰ð, _ê‰ð Kkiúbkò, _ì‰ðcú RjÜbkò, _ì‰ðcd _âKûgbkò, _êYýùZûdûe
iûMe iwc bkò, ZâòùaYú iwc bkò, @ûZàû _ecûZàûe _ec iõù~ûM bkò, ißdõ_âbû
ißdûõgê bkò, gqò ifMÜ iê¦e ùiÜjbì ißdõbì bkò icê{ßk, _âûùYûzk, _âúZòCzk,
@û^¦ Czk ö ùiA iêL, ùiA ißMðiêL, ù\j còk^e \òaýiêL ~ûjûe Zêk^û ^ûjó ö
icÉu _ûAñ icû^ ùi @^êba, ùi @û^¦, aòbêKé_û, aòbê_âû¯ò, aòbê @û^¦bkò ö
Lû\ýe ißû\ bkò bò^Ü ^êùjñ, iÝgðe @û^¦ bkò bò^Ü ^êùjñ, iße iwúZ bkò bò^Ü ^êùjñ,
\égýe a‰ðûkú bkò bò^Ü ^êùjñ ö ù~CñVò mû^, ]^, lcZû @juûe gì^ý, iõiûeú
i^Üýûiúe iû]^û ieò~ûAQò ö ^ûeúù\j còk^ _êeêhù\j còk^, @¡ðûw Bgße @¡ðûw
_ûaðZúe @Zú¦âdò @^êba ö _âKZé ò _êeêhe _âûYiaðiß còk^, _âúZòiaðiß còk^ö cêq_lúe
còk^, cêqòKûcú @ûZàûe còk^ ö cjûcòk^ ö cùjû\]ôcd ùi còk^ö cùjû›acd
ùi còk^ ö _êeêhe ^ûeú ùag, Ehòe ^ûeú R^à, ^ûeúe _êeêh ùagö ^ûeúe
@ûKhðY _êeêh _âZò, _êeêhe ^ûeú_âZò, ù\je ù\j_âZò, aÉêe aÉê_âZò, @Yêe _ecûYê
_âZò, ^òKUùe, \ìeùe, \ìe\êeû«ùe, MâjMâjû«ùe ö @RYû ùi @ûKhðY, @nêZ ùi
@ûKhðY, ^úea @ûKhðY, ^òaòWbûùa ]eò eLôaûKê, ]eò NìeòaûKê, ]eò aôaûKê ^câ
^òcªY, ^òbðeù~ûMý ùi ^òcªY ö
ùi eì_KÌ ù~còZò \êA geúeKê GKûVò Keò RWûA ]eòaûe, _eiÝeKê @^êba
Keòaûe, cêKêkû cûõie cjKùe cjKòaûe cjcj @^êbaö aûjêa§^úùe \êA
cêKêkû ù\j _âúZòc]êe i§û^ùe ißZü @i¬Z, @i¸ûk cûõie @_ìað cû_\ŠUòG,
akò afcUòG, a¡òð¾ê aýûiû¡ð bkò, aýûibkò iek, gq, iûafúkö _údìh_ì‰ð
_òzòk ùKûck _òPKûeòUòGö ù~còZò _âúZò _ò_ûiòZ _âZòù~ûMúö aògßKfýûYùe aâZú
aòjkß aò§ûYúö aúRcªe aûjK, aògß aò]ûZûe ùMû_^ aûðûajö cò[ê^cMÜ ^MÜùc÷[^ê ö
ùc\êe cûõik cùjgße, iÜòMÛ PòKþKY ùKûck Kúòð ɸUòG, iê¦e iéÁòe iõù~ûM
ùiZêUòGö _âû¯ò @ûgûùe @«ügeúeùe _ê^ü_ê^ü @aû] _âùag, @aû]ý _âùagö
_âû¯òùe @ûZàaòùbûe, @ûiûW, cjû @û^¦ùe fú^ö CfMÜ ifMÜ ùjûA geúee iaðûw
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 135
i§û^ Keò @¦òK¦ò, i§ò iûCñUò iûCñUò, eê§òeê§ò, iû§òiû§ò, Lê¦òLê¦ò Lû_ò ùjûA~òaûùe,
aòùbûe Lêiòùe, eZÜ aòaeùe _âúZòeZÜ iûCñUòaûùe ic_òðZ iû]^û cûMðö
@ûRò _û½ûZýe cêq ù_âce icûR aýaiÚûùe @ûùc _ûMk @[P Gjûe _âZòÂû
_ûAñ @ûce gqò ^ûjó ö ùijò gqò[ôfû ùMû__êee iûjiú gâúKé¾ue ö ùi cêq_âúZòe
icûR aýaiÚûe _âZòÂûZû [ôùf ö ùi icûRùe ^MÜZû [ôfû, KûcêKZû ^[ôfû ö
aðcû^ @û\òaûiú iõÄéZòùe CfMÜ iÜû^ bkò ùi icûRùe icÉue CfMÜ iÜû^
^ò¦^úd ^ [ôfû ö Gjû [ôfû ùi Kûke iûcûRòK aýaiÚû ö ùZùa iÜû^_ùe
Kêcûeúcûù^ aûiòfêMû _ò§aò ûKê ùi aûeY Keò[ôùf ö CfMÜ iÜû^Kê aòùeû] Keò^[ôùf,
KûeY _âZòÂòZ icûR aýaiÚûKê jVûZþ a¦ Keòaû i¸a^êùjñ, ùKùa aò i¸a
ùjûA^ûjó ö ù~còZò G ~ûG @ûùc @ûc icûRKê iê]ûeò _ûeò^ûjñê ù\a\gðú cjûZàûu
ù\j @aiû^ _ùe ißû]ú^Zûe 50 ahð _ùe, iað^òcÜ iõmû ZýûM ^ Keò_ûeò @ûRò
icMâ aògßùe @Qê@ûñ, _Qê@û, @ûMê@û, @û\òaûiú _eòPd ù\A ^òRKê ùQûU Keòù\AQêö
iûcûRòK iûcý _ûAñ ùPÁû ^ Keò @ijûd ùjûA _WòQê ö iûcûRòK iõiÑûe _ûAñ icÉuê
iûcûRòK icZû, i¹û^ ù\aûKê G ù\gùe iûcìjòK C\ýc ùjC^ûjó, GjûVûeê akò
^ò¦^úd NUYû KY @Qò ? ùZùa LâúÁ_ìað bûeZùe aòù\gú gqòu @ûKâcY,
ÈúùfûKu _âZò ]hðY ù~ûMñê bûeZùe fêMû _ò§òaû, geúeKê aòKéZ Keòaûe _â[û @ûe¸
ùjfû ö _ìùað bûeZúd icûR [ôfûö iê¦e, gévkòZ, ißû]ú^ I i¹û^_âòd ö gâúKé¾
icÉue _âúZò_ûZâ [ôùf ö gâúeû]û, ùMû_ûw^ûu ijòZ Zûue i´¡ ißû]ú^, _âúZò_ì‰ð,
i¹Zò_ì‰ð [ôfû ö ùQûUaW aòùb\ ^ [ôfû ^ùPZþ eûR_êZâ gâúKé¾ ùKCñ @bûaùe
_âZò\ò^ RwfKê ~ûC[ôùf ùMû_ûk aûkKu ij MûA_f ù^A? Kò Pc}ûe ùi
@^êbacd icûR ! eûRû QûWòQò _ê@Kê aYKê ! eûRû_ê@e iûw iû]ûeY Nee
ùMû_ûk aûkK ö @ûRòe Kcð aòcêL bûeZúd icûRùe Gbkò KÌ^û Keòaû i¸a
^êùjñ ö Èú _êeêh KcðV [ôùf, ißû]ú^ _âúZò_ì‰ð Rúa^ ~û_^ Keê[ôùf ö Gjû @ûce
_âûPú^ iûcûRòK aýaiÚû [ôfû ö jVûZþ KòQò ùjûA^[ôfû, gâúKé¾ jVûZþ KòQò Keòò^[ôùfö
ùi iõiÑûe Pûjó[ôùf icûR aýaiÚûe ^êùjñ, iêiÚ Rúa^e ö ùi @ûVUò _ZÜú MâjY
Keò[ôùf, ajê ^ûeú còk^e @^êba Zûue [ôfû ö ùi [ôùf cêMÛ _âYde _ûVK,
ù_âcòK ö ùZYê ù\j còk^ùe KûcêKZû ^[ôfû, _û_ùaû] ^[ôfû, _eKúdû ^[ôfû ö
ißMðùe c¤ ùijò aýaiÚû ö @aòaûjòZû ùc^Kû @_ieû aòaûjòZû A¦âu iû[ôùe còkòZ
ùjC[ôùf ö Ehò aògßûcòZâu ijòZ iõiûe Keò[ôùf @LŠ ù~û÷a^, @ce Rúa^,
R^à ^òùeû] @býûi _ûAñö ùi A¦âu _eò, Zûu _êZâ @Rðê^u ijòZ còk^_ûAñ ~ò\
]eê[ôùf ö eû]û P¦âùiYûe _ZÜú ùjûA gâúKé¾uê ù\j\û^ Keò[ôùf _âúZòùe ö
_âúZò_ì‰ð i¹Zòùe ö ùi _êYò adiÑû, iµKðúdû ö @ûRò @ûùc _û½ûZþ \gð^Kê aW
136 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
bûaêQê, ù~CñVò aû_e Sò@_âZò, cû'e _ê@_âZò @ûKhðY @Qò ö cjûZàûMû§ú ißúKûe
KeòQ«ò ùijò iûcMâKò iZýKê ö ^ûeúbûaùe aòùbûe ùjûAQ«ò, ù~û÷a^_âû¯ Sò@cû^u
ijòZ GKûVò ùgûAQ«ò, aâjàP~ðý _ûkòQ«ò, ùi ù_âcùe _WòQ«ò, ùagýûkdKê ~ûAQ«ò
Kò«ê i¸âc jeûA^ûjû«ò ö ùi @^êba KeòQ«ò ^ûeú bûaùe _êeêh @bòhòq ùjùf
icûRe icÉ iciýûe iêL\ icû]û^ ùjûA_ûeòa ö iZý @^êbaKê ùi ùfLô
~ûAQ«ò, ißúKûe KeòQ«ò AG K'Y Kcþ iûji ùi icdùe ? ]^ý cjûZàû, ]^ý
Zêce @jòõi @^êba, ^ûeú ù\je ^úea @^êba ö ^ûeúcd ö _âùZýK cjû_êeêh
KjòQ«ò cû^a cwkfûMò _âKéZòe _âZòa§K QûWò icÉ _âZòa§K jUû@ KûeY iaê
~ûªòK \êüL\ûdK ö
ùi PûjûYò-iûdûjÜe ùgh iÝgð ùi PûjûYò ö Rúa^e iaðùgâ @^êba,
iùaðûc iû[ðK @^êba, ùi PûjûYò ö ùiA PûjûYòe RdMû^ KeòQ«ò ùeûcûòK
Kaò, Rúa^ùaû]e KûkRdú _âYdKaò cûdû]e cû^iòõj, ~ûjûu Rúa^e \òaý
@^êba iûeißZ iÝgðùe icê{ßk, Kûùkûú‰ð, Pòe bûiße ö""iaê ~ûA ejò~ûG ùKak
ùi ùKc« ùKRûYò , ùKCñ GK Kòùgûeúe fûR ù_âc c]êe PûjûYò û _ûAaûKê ùi
\êAe _eò_ì‰ð @ûZàic_ðY, ùj iLú KeêQò cñê' Kò Rù^à Rù^à ]eûaZeY û"' ùiA
PûjûYòbòZùe ù\agògêe ißMðûùeûjY _êYò ]eûaZeYe \òaýiê¦e @^êba ö Zûe
_âû¯òùe, _údìh _û^, @céZ gògêe, @céZ ù~û÷a^e, @céZ ù\j\û^e ö ùiA @ûLô
\êAUû C{ßk, @ûgû^ßòZ, aê¡ò\ú¯, @iúc gqòe C› ö
ùi PûjûYò ùaû÷¡òK, aê¡ò\ú¯ ùaû÷¡òK PûjûYò, bûaMê¶òZ ùa\cd PûjûYò,
@a\còZ ùi PûjûYò ö _êhÝòZ _âúZòe PûjûYò, ùiÜjcd PûjûYò- ù_âccd PûjûYò-
iß_Ücd PûjûYò- iZýiê¦e PûjûYò- iRð^ûe iûeißZ PûjûYò Pòea¦^úd ùi PûjûYò ö
_âúZòiÝ\ûe _âZòiÝ¡òðZ PûjûYò, _âòd´\ûe _âúZò ic_òðZ PûjûYò ö KfýûYúdû ù_âccdú
_âûYiLú, KûeêaûKúe ù_âc KeêYû_ì‰ð PûjûYòö ùiA PûjûYòùe @ùgûK @^êba Keê[ùô f
ùPZ^ûe eì_û«e, gqòe eì_û«e, ùgû÷~ðýe eì_û«e ö ùi PûjûYòe céZêý ^ûjó, aòùQ\
^ûjóö ùi ù~CñVò [û@û«ê, ù~_eò [û@û«ê ùi PûjûYò Zûuê QêAñ ~ûCQò @\égýùe,
@flùeö ùi PûjûYòe ùi cêMÛ ù_âcòK, MêYcêMÛû _âòdZcûe, _âúZòcMÜû _âûYiLúeö
ùKûck ùK÷ùgûe \òò^iaê KUê[ôfû @û^¦ùeö i^Üýûiú @ùgûKue [ôfû
eûR@«ü_êeúùe @aû] _âùagö KûeêaûKúu ij cé\ê, c¦, c]êe ùckû_, @ûkû_
@ûùfûP^ûùe cêMÛ @ùgûKö ùKùZùaùk ùKcòZò KûeêaûKú Zûuê Lê@ûA ù\C[ôùf
_âiû\, _û\êK icÉu @flýùe, @û^¦ùeö iZKð iê¦e, ^òcðk ùKûck aýajûeùe
aû§ò ùjA~ûA[ôùf @ùgûKö ùaùkùaùk eûR_êeúe aòba aòkûi Zûuê ùfûbû^ßòZ,
Bhðû^ßòZ fûùMö Kûjó eûRKêcûeú KûeêaûKú, Kûjó i^Üýûiú Kòùgûe @ùgûK? a§êZû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 137
iZý, icû^Zû iaðZâ @i¸aö ùKùZùaùk ùKcòZò `êùfA ùjûA M_«ò _âûPê~ðýe
@ûùl_Kê, @ùgûKu @ûMùeö Bhðûùe @ûjZ @ùgûK ^úea, ^òaòðKûeö gêYê[û«ò
Pê_þPû_ ö ù\Lê[û«ò eûRKêcûeúe @û\e KûA\û, @ûW´eKê @û^¦ùe {ßk^ùeö ùi
ù~ i^Üýûiú ^êjñ«ò "eûRKêcûe’ ùKcòZò aêSòùa eûRKêcûeú? Zûu ]c^úùe eûRgqòe
eqö i^Üýûiúe aâZ _ûkêQ«ò ùi Kkòwùeö @ù^K icd cûfýûYú cfäúKû KêUúeùe
KùU jiLêiò, […ûcRû, @û^¦ Cfäûiùeö eûRKêcûeú @û^¦ùe M_ê[ôaû KûjûYú,
KaòZû, Kò´\«ú, _êeûY AZòjûiKê gêY[ê û«ò ^òaòWbûùaö cêMÛcMê Û fûùM Zé¯Zé¯ fûùMö
ùaùkùaùk aò\hê úe ùaû÷¡òK aûLýû, aòùiÞûeY _ûLùe cäû^ fûùMö @ùgûK _ùeûlùe
mû^,aòmû^, _êeûY, iûjòZý, \gð^, ]cðZßùe _eò_Áé ùjC[ôùf ]úùe]úùe eûRKêcûeú
_ûLùeö ]^êðaò\ýû, @iòPûk^û, azðûPûk^û, _âZòelû, @gßPûk^ûe gòlû eûRKêcûeúVûeê
ù\Lôù\Lô gòLô[ôùfö KûeêaûKúuê iûjû~ý KeêKeê ùi @È iû]^ûùe cMÜ [ôùfö
jÉú_éÂùe @iû]ûeY ice ùKû÷gk ù\Lô ùi @ûP´òZ ùjûA[ôùfö eûRKêcûeúu
ijòZ Qk~ê¡e ùKû÷gk @ûd Keò[ôùfö ~ê¡ùe ]cð_ûk^e \êaðkZûKê ùi jiòjiò
CWûA ù\A[ôùfö ùKùa ùKcòZò eûRKêcûeúuê ~ê¡ @býûi Kûkùe _eûRòZ
Keòù\C[ôùfö eûRKêcûeú i^Üýûiú @ùgûKuê, @û^¦ùe _âgõiûùe ù_ûZò _KûC[ôùfö
cûfýûYúe \ê@ûe, Ne, eûRC\ýû^ [ôfû còQòcòQòKû ice ùlZâö i^Üýûiú Kêcûeu
ijûdZûùe, i`kZûùe eûRKêcûeúu c^ Maðùe Zùk fûMê^[ôfûö ùi Lêiòùe
@ûZàjeû ùjûC[ùf û @ùgûKu i`kZûKê @^ý @ûMùe _âKûg Keê[ôùf, PòWûC[ôùfö
@ûRò i^Üýûiú ùMûUòG geùe PùXAcûeò _û_ KeòQ«òö @ùgûK _âZòaû\ Keò Kjê[ôùf
^û ^û cñê cûeò^ò, ge aûRòMfû ùKcòZò? _òRêkò, K\kú, ^Wò@û, CLêWû, @û´,_Yi
_âZò\ò^ `k LûAaûKê ù\C[ôùfö adiùe iûcû^ý aW[ôùfö icadiÑû Kòùgûeú
_âûYe ùiÜj ccZûe ^òSðe ù~còZò Seò_Wê[ôfûö ^úk @ûKûgeê ù^kò@û ^BKê iaêR
]eòZâúKêö ùKùZùaùk C›ûjòZ Keê[ôùf, @ûKU Keê[ôùf @ùgûKuêö cêMÛ PûZK
_eò ùi Pûjó ejê[ôùf ùiA PûjûYòKê, P_k PûjûYòKê, Pk PûjûYòKê,QUK PûjûYòKêö
adie `MêYùe `êfê[ôfû ù\j, _ìùaA _a^ùe _êfKòZ ùjfûbkòö ciéY
cûõie ùcN ùc\êe iÝgð ö eûRKêcûeúKê bf fûMê[ôfû @ùgûKu _ûLùe Nû Nû
aiòaûKê, M_òaûKê, PòùWAaûKê, jVûZþ PKòZ Keòù\aûKê ö @ùgûK jiê[ôùf
eûRKêcûeúe jiùe, Zû'e K_U ùKâû]ùe ö M_ê[ôùf aò^câ i¸âcùe ö [ùe
Rwfùe aYùbûRòe @û^¦ I SeYûùe iÜû^ Kûkùe eûRKêcûeúe IXYú bûiò~òaûeê
@ùgûK _ûYòKê ùWAñ_Wò ZûjûKê @ûYòù\A[ôùf ö I\û ieie @¡ð CfMÜ eûRKêcûeúe
iêVûc ù\j, C{ßk cêL, \ú¯ É^cŠk ù\Lô @ùgûK iZé¾ ^d^ùe Pûjó ejò[ôùf
ifäR ùjûA ö ]úùe jiê[ôùf KûeêaûKú @ùgûKuê ù\Lô ö Zûu eì_cêMÛ ÉûaK, ɲ
138 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
i^Üýûiúuê ù\Lôö i^Üýûiú @ùgûKu iû[ôùe cRû KeòaûKê KûeêaûKú, Zûe iûwcû^u
@ûMùe Zûuê "jêŠû' Kjê[ôùfö "Mâûcý' gŸ gêYò @_âÉêZ ùjC[ôùf ùiö \òù^
GKû«ùe KûeêaûKúe iûw @ùgûKuê ù\Lô cRû KeòaûKê Kjòfû; ""Zùc eûRKêcûeúKê
@ûLô cûeòQ'', cñê Kjòù\aò ö "^ûAñZ' Kjò ùi ù`eò~ûA[ôùf Kò«ê eûZòùe Zûuê ^ò\
fûMê^[ôfûö bûa^ûùe aêWò[ùô f ùiö ùi Z G_eò Keò^ûjûñ«ò ö ùi ù\Lôùf ùiVûùe
Kjò _ûeò[ûù«? eûRKêcûeú cùZ iò]û ikL _Pûeò _ûeò[ûù«? Gjò NUYûùe ^òe_eû]
ùjûAaò G_eò ^ò¦ûK[ûùe ùi Mbúe Mäû^òùaû]ùe @ûKâû« ùjùfö KûjóKò GcòZò
NUòfû? eûRKêcûeú ^òùR ^Kjò Zûu iûwKê Kjòùf KûjóKò? @ûZài¹û^ iaðiß
_âûYùe ù~còZò ^ò@ûñ fûMòaûe \ûeêY \êüLùe ùi @gîiÜûZ ùjùf Zûue ùPZ^û
ù~_eò CQ^Ü ùjACVòfûö ùi \êA\ò^ Neê aûjûeò _ûeòùf ^ûjóö eûRKêcûeú cûfýûYú
KêUúeKê @ûiòùf ^ûjóö ZéZúd \ò^ eûRKêcûeú aýÉùjûA @ûiò ù\Lôùf KêUúeùe
ùgûAQ«ò \ò^ùakû Kêcûeö ùi Kjòùf NeKê @ûiòaûKêö Zûuê ù\Lô @ùgûKuê Rúa^
ù`eò_ûAfû _eò fûMòfû ö ùi aûhÝeê¡ ö ‘jñ ~òaò’ Kjò ùgûA ejòùfö eûZâòùe ùi
Mùfö eûRKêcûeúuê GKû«ùe Zûu ùKûVeò bòZùe @gîiÜûZ @ûùaMùe Kjê[ôùf
\úNðicd ]eò @_ìað _ûŠòZýùe ^òRe i¹û^ùaû], i¸âcKê, iZý ißûbòcû^Kêö eûRKêcûeú
Kê‹ûA ]eò fêjù_ûQò ù\C[ôùfö gû«ùjaûKê aýûKêk @^êùeû] Kùfö ùi búhYbûùa
eûRKêcûeúKê Mûkòù\ùfö eûRKêcûeú lcûKe, gû«jê@ Kjò Zêù^AaûKê ùPÁûKùfö
@ùgûK : Zêùc ^òRKê Lêaþ aWùaûfò bûaòQ ? Zêce Mað Zêùc ùcûùZ ~ûjû
_ûeêQ Zûjû KjêQ ? cñê Zce KòG ? Zêùc ~ûjû _ûeòa Zûjû Kjòa; ùghKê iûw \ßûeû
cùZ...
Zêùc aWùfûK ùaûfò Zêce @juûe ö Zêùc eûRKêcûeú ,Zc c^ùe GùZ
K[û ? Zùc RûYòQ cñê KòG ? cñê aò Zêc_eò eûRKêcûe, ùcû ù\jùe eûR _eòaûee
eq ùaûjêQò ö eûR iòòõjûi^ùe ùcûe @]ôKûe ^ûjó ùZYê, ùcûe G i^Üýûiú aâZ ö
iûcâûRýeê ^òaðûi^ ö Kkòwùe Zêc iû[ôùe iûlûZ...ö Zùc cùZ, cùZ...""ù\L
ùcûe eûReq'' Kjò ùi Qêeúùe Zûu ]c^úKê KûUò ù\A[ôùf ö eq]ûe ù\Lô
eûRKêcûeú Zûu jûZKê Pû_ò]eò _âùaû]^û ù\ùf ""cùZ lcû Keòa^ò, eûRûü'' ö
Zûu jé\deê Seò_Wò[ôfû ùiÜj, ùKûck iÜòMÛ gúZk iù´û]^UòG ö ùijò"eûRûü'gŸùe
ɲ, gû« ùjûA~ûA[ôùf ùi cêjìðK c¤ùe ö PêcûUòG ù\ùf Zûue K_ûkùe ö
eûRKêcûeú @ùgûKue iûji, iZý^òÂû ö i¹û^ùaû], akòÂ aýqòZßùe aòiàòZ,
aòùcûjòZ ùjùf ö @ùgûK ù`eò @ûiòfûùaùk Kjê[ôùf "ùcû K[û KûjûKê Kjòa
^ûjó ùcû'eûY' ^ùPZþ cñê... ^û...cñê Kjòaò ^ûjó' Kjò eûRKêcûeú @ùgûKuê cûfýûYú
KêUúeùe QûWòù\A @ûiò[ôùf ö Zûu @ûLôeê \êA]ûe fêj @MÜò_ì‰òðcûe RjÜ @ûfê@ùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 139
PòKþ PòKþ Keê[ôfû ö @ùgûKu _âZò Zûue \dû, lcû, ùiÜj ù_âce @\égý a§^UòG
Zûuê aû§ò eLô[ôfû ö _ùe @ùgûKu Rúa^e icÉ NUYû gêYò Zûuê _ec gâ¡ûùe,
ù_âcùe WûKê[ôùf ""eûRûü'' ö Gjò ^ûc gêYòùf @ùgûKu jé\d bòZùe @RYû
gòjeY ùLkò~ûG ö Zûue RûZK Zûuê G ißúKéZò ù\A[ôfû ö i^Üýûiú RûYòaò,
eûRKêcûeúe G ißúKéZò Zûuê ɸúbìZ Keò ù\C[ôfû ö @_ìað @ûùfûW^ùe ùi @^êba
Keê[ôùf aòRêkòe PcK ù\jiûeû ö gŸe, @ûùfûKe @i¸a gqò ö
Gjò NUYû Zûu Rúa^ùe PòeiàeYúd NUYûö Gbkò eýûMòõKeò @ùgûKue
\êaðk _âûYgqòKê ùi gq, iûc[ðý_ì‰ð Keòù\A[ôùf ""^ûjógqòe''_âPŠ _âbûaùeö
ißbûaùe WeKêkû, fûRKêkû @ùgûK, iZý I i¹û^ùaû]Kê ù~_eò _ûŠòZý_ì‰ðbûùa
@^Mðk Kjòaûùe fûMòùf, eûRKêcûeú KûjóKò @ùgûK ^òùR c¤ aòòiàòZ ùjA[ôùfö
Zûu bòZùe GùZ gqò, GùZ mû^, GùZ iûji ùKCñVê @ûiòfû? @i¸a fûMê[ôfû
ùi iáZò, ùi @^êbìZò, ùi RjÜeûZòö ùi RjÜeûZòùe iÝgðûZêe eûRKêcûeúe ùiÜj gqòö
ùiÜjcd ùaûKUòGö
\òù^ KûeêaûKú ùLkêùLkê Kû^e Seûù_Šò`êf jRûA ù\ùfö Nùe cû'
aýÉùjûA b›ð^û Kùf ""\ûdòZßjú^ Kjò''ö Gjò gŸ Zûuê búhY aû]ôfûö eûZâòùe
ùi @ùgûKu @ûMùe cû'u ZòeiÑûe K[û Kjò Kû¦ê[ôùf @ijûdbûùaö Kjòùf cñê
Kì@Kê ùWAñ_Wò @ûZàjZýû Keòaòö @ùgûK Zûue jûZ \êAUûKê bòWò ]eò[ôùfö "^û,
G_eò Ke^û, Gjû cjû_û_, ùi K[û cêjñùe ]e^û..' ùi Kjòùf jñ Keòaò, aôaûKê
ajêZ KÁ fûMêQòö @ùgûK Pû_ò]eò Kjòùf ""AG KY GcòZò KjêQ? cñê @Qò Zêc
_ûùL _ûùLö Zêce KòQò ùja^ò''ö GA ù\L, cùZ ù\L, ùcû cêjñKê [ùe ù\Lö
Zc ‘eûRûü’Kê KY...ö KûeêaûKú ""eûRûü'' gŸùe @ûiûWþ ùjûA~ûA[ôùfö Zûu
@ûLôeê ]ûe ]ûe fêj ajê[ôfû gâûaYúe ]ûeûùjûA, \êbðûMýùe bûMýùjûAö Gjò NUYûùe
Zûu Kêcûeú jé\d _âúZòiÜûZ ùjûA[ôfû, @gî, @^êKµûùeö @ùgûK eûRKêcûeúu
Rúa^ elûKeò Zûu ùiÜj ù_âcùe _âMkþb ù_âcòK, bûaêK, Kaò _ûfUò[ôùf,
]úùe]úùe, ù~û÷a^e Kûaýcd iÝgðùe, Kêcûeú _âûYe KûCñeú iÝgðùe, _âúZ_âûYe
iù¹ûj^ùe, ißúKéZòùe, ic_ðYùeö ]ûùeji, ]ûùefêj, fûR ieie ù\jùe
iß_ÜiûCñUû iáZòùe, @û^¦ Cz^Ü c^ _âYdúe, _âúZòcMÜûe, Kû\´ò^úe, Kêcê\ò^úe,
_âòd´\ûe _âYd Czk c^ö XkXk, \êMÛ ù`^úk, \ú¯ Kck, cêKêkû cêKêk bkò
cjcj còVûcòVû ùi cjK, c^Qê@ûñ ùi cjKö cù^ûcêMÛKe ùi iwúZ cêefú
]ß^òbkò, jé\_Lkû MúZe ißebkò, ùiÜj ùKûck iÝgðbkò, gòjeY bkò, i\ýiÜûZ,
i\ýiê¦eö ù~û÷a^e ùKùZ RjÜeûZò, c]êiáZò Zûuê CyûU @û^¦òZ Keê[ôfû, iß_Ü
aòùbûe Keê[f ô ûö
140 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_âYcý aò\ûd
icd ajòPûfò[ôfû Zû’ aûUùe ö \òù^ eûRKêcûeú Kcð ^ò~êqò _ûA PûfòMùf
iê\ìe \ûlòYûZýe ùMû\ûaeú ZUKê, iúcû«ùe ~ê¡ @býûi, iêelû \ûdòZß ù^A ö ~òaû
_ìaðeê iûlûZ Keò[ôùf \êùjñ ùiA cûfýûYú KêUúeùe ö ùi iûlûZ [ôfû iõlò¯, ißÌ
icd_ûAñ ö aûhÝeê¡ \êùjñ ö ^úea PûjûYòùe fêjaò¦ê, _eiÝe aò\ûd ù\aûe ùak,
Kcðe @ûjßû^ ö KòG RûùY ùKùa ù\Lû ùja ? _âòdZcVûeê _âòdZcûe aò\ûd ö G
aò\ûd PòeKûk iàeYúd, Pòe iõRúaòZ, Pòe @gîiÜûZ ö _âùZýKue G @gîk @^êba
ißZª ö ù~còZò @\égý @ûjßû^UòG, @\cý @ûjßû^UòG _êYò ù`eò@ûiòaûe _ê^ðcòk^e
_âûYQê@ûñ _âZògîZò, fêje ^úea ißúKéZòö iõlò¯ aò\ûde ùak, @gî iRk, ùiÜj
QkQk, _âúZòKûwûk, @ûgûùe C{ßk, gêbKûc^ûùe icê{ßk ö Kû¦Kû¦ cêjìð G ö
KòQò ^Kjò _ûeòaûe cêjìð Gö bfc¦ bêfò~òaûe cêjìð G ö ^òzK bf_ûAaûe cêjìð
G ö ^úea _âúZòe cêjìð G ^úea iáZòe ö ^òcðk ^òSðe bkò @ù^A ejòaûe cêjìð
G ö [cþ[cþ @ûKûgbkò @ù^A ejòaûe cêjìð G ö jé\_Lkû _âúZòùe @gîiÜûZ ùjaûe
^úea cêjìð G ö aò\ûd fêje, ùKûje, @ûgûe, @û^¦e aò\ûd ö \òaý @^êba G
aò\ûd, _âúZ_âûYe _âúZò iRk aò\ûd, @gîiRk aò\ûd, ùiÜj iRk aò\ûdö bêfò^~òaûKê
bûaaòùbûe iðUòG, cù^ eLôaûKê @cäû^ @ûjßû^UòG, Pòeiê¦e iáZòe @ûfacþUòGö
GKþfû PûfòaûKê ùiÜj ù_âce i´kUòG ö @gâêe ùeûc^Ú^, jé\d c^Ú^e cêjìðö G
^òaòW @^êbae, ^úea @^êbae @ûiûW cêjìð G ö @gî Seê[ôa, _âúZò Seê[ôa,
Seê[aô û jé\de ^òiMð ^úkòcû ö jûZe iÝgð, C¾ @ûfòw^ @aû @gîk Pê´^ö QûWò~òaûe
cêjìðùe @ûLô _jñeû QêAñaûe \égý, KòQò QûWò~òaûe, bfc¦ _ûLùe jûeò~òaûe, EYú
ùjûA ejò~òaûe, @ûLô fêjKê GKûKûe Keòaûe, _û_êfòùe, _YZùeö _âûYcd ùi
\égý ö _âYûc aò\ûd ö _âYcý aò\ûd ö aò\ûde ùi jé\aZêeû, jé\d[eû \égýö Zùc
Z KaòZû KeêY KaòZû KUû KfòRûe, @gî GfòRòe GKþfû Pûfòaûeö aò\ûd gŸùe
ɲ @ùgûKö gq gòkûg~ýûùe ùiÜj ùKûck Rk]ûeû bkò ùi RêWêaêWê KaòZûùe,
aò\ûde gŸ i§û^ùe ùfLô[ôùf; "ùj a§ê, ùj aò\ûd KaòZû ’ö
ùj a§ê, ùj aò\ûd, ùj a§ê, ùj aò\ûd ö \êüLùe aZêeû @ûLô, @gîùe
@[d ö ùKùZ @û_Yûe Zùc, Zceò jé\d, ùj a§ê, ùj aò\ûd û
Zùc @ûiòaûe ùak, KòG RûùY i¬ Kò iKûk,iû[ôùjûA Pûfê[ôùf, Pûfò~òa
ZêUûA R¬ûk ö aò\ûde ùak PòeKûk ùa\^ûùe ^úk û ùj a§ê, ùj aiê§eû,
ùKcòZò Kjòaò _âûYaý[û ö @gî @[k @_ûùgûeû cù^ _Wê[ôa Zêc K[û û a§êe _ù[
PûfòaûKê ùja GKûGKû, cêŠùUKò aûU PûfòaûKê ùja GKûGKû û ù~Cñ cûUò, ùMûWò
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 141
~Z^ùe MXû, MXòaû ZûjûKê _âûYù\A ö iRð^û, iß_Ü, gqò i´k "@ûgúaðû\' QWû
KòQò^ûjó û ù`eûA @ûYòaû G ù\ge LýûZò, Rûkòaû @ûùcùe mû^\ú_ ùRýûZò, bêfòaû^ò
ùKùa bûA-a§ê-_âúZò,GKûVò Pûfòaû ùjC @ûc ^úZò, Rúa^e, Rúa^eö MêeêKé_û
aùk i`k ùjûAaû, MêeêR^ ùiaû ibòGñ Keòaû, G'Z ae\û^ @céZe, @céZeö
aò\ûd ùakûùe lcû Keòù\a, Keò[ôùf KòQò ùMûkcûk ö eýûMòõ ùake còVû
c]êiáZò cù^ _Wê[ôa, Keê[ôùf aiò ùLûkZûk û ù~ùZ\ìùe Mùf RjÜùjûA Zêùc
Nìeê[aô cù^, ùN^ aò\ûd ùake i´¡ð^û ö Zêc ùiÜjgâ¡û bêfòaûe ^êùjñ, Rúa^ùe
@ûùc, ù~ùZ aWùjùf, Zêcaò^û, Zêcaò^û û
eûRKêcûeúe aò\ûdùe @gîiÜûZ @ùgûK ö c]êiáZòe ~ªYûùe @iÚòe ö aòej
_âûY Zûue GKþfû, ^òüiw, MZòjú^, _âûYjú^ ö còk^ @ûKêk @ûKûõlû, @uKhû,
@ûgû _âZýûgûùe _âûYgì^ý ö ù~còZò ù\je _¬êeò _WòejòQò _âûYe _lú CWò~ûAQò
ù`eòaûe _âZògîZò ù\A, ~ûjûe ù\Lû ^ûjó, _âZúlûe icd ^ûjó ö Cz^Ü @i¸ûk ùi
@^êba ö aò\ûd bkò aòeje fêj _Lkû ùi @^êba aW KeêY ccðû«òK, c^
aêùS^ò Kò c^Kê aêùSA jêG^ò ö c^K[û c^ùe cùe ö \ò^~ûA eûZò iùe ö
iùe^ò ùi @aêSû_Y, iáZò iûCñUû ùak ö fêj iûCñUû i¬Vê iKûk ö _âòdR^e
aòej, _âûYiLúe aòej, _âúZ_âûYe aòej @ijý, @gâêcd ö Kjò jêG^ò, ejò jêG^ò ö
KûjûKê Kjòaò ùi K[û, KòG aêSòa ùi K[û, Lûiþ iûw ^ùjùf KòG aû gêYòa?
iû«ß^û ù\aö iûw...iûw, Zûe iõiûe @Qò iêL\êüL @Qò, @]ôK ùi KY Keò_ûeòa?
iû«ß^û ù\a, ic\êüLú ùja, icùa\^û _âKûg Keòa ijû^êbìZòe ij gêYòa ùi
K[û, ùi aý[û, aêKê`Uû, ùa\^û \ûdK ö MbðaZú ùcN bkò ùMû_^úd, M\ýcd,
ùMû]ìkò @ûKâû« ö ^ò\ ^[ûG, Lêiò ^[ûG, gû«ò ^[ûG, @û^¦ ^[ûG ö ^òißü ^òißü
fûMê[ûG ^òiw aõgú]ß^ò bkò, ^ògì^ Leûùak bkò, ^òSêc eûZòe @§ûe bkò, ^úea
gêgàû^ bkò, ^úk ùfûcg jûZ bkò, ^òRð^ ^AZêV bkò ö icd ù~còZò iaê QùWA
ù^A[ûG, iaê CRûWò ù\A[ûG KêUûKûVòe PUòNe, QYKêUûe ZûUòNe, cûUò @ûKûge
iß_Ü iûcâûRýKê ö ^úea aûeò_ûZ, KeêY iwúZe ^jaZ c^ cûWòcûWò _ùW, @ûLôKê
@§ûe @§ûe \òùg, Kû^ @Wê@û @Wê@û gêùY, Lûñ Lûñ bûñ bûñ fûùM ö gì^ý KêUúe, gì^ý
@ûKûg, iaê gì^ý, iaê ^òügŸ, iaêVò ^òɲZû ö CWò~ûAQò PùXA, jRò~ûAQò KòPòeò
còPòeò Kkea, _ûjû«û _je ùKûkûjk ö ißû\jú^ iKûk, ewgì^ý iûdûjÜ, gì^þgû^þ
i§ýû ö N^ùNûe @§ûe bòZùe @RYû @ûZu, @ûC ùi ù`eòa^ò, G @ûLô ù\Lôa^òö
cù^ _Wê[ôa, c^ _Wê[ôa CVê[ôa, c^e _ûjûW Kìkùe iáZò c[û _òUê[ôa ùXCbkòö
ùi[ôeê ù~còZò ^òÉûe ^ûjó, Zûe ZúaâZûeê Zâûjò ^ûjó ö iaê ijòaûKê ùja,iáZò iûCñUò
iûCñUò, fêj iûCñUò iûCñUò, ]û^iûCñUû Sò@bkò, _âúZòiûCñUû _âòdZc bkò ö aW aòKk
142 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùi @^êba ù~còZò Rúa^ùe aò`k, iaê jùeA aýûKêkö ^òüiß, ^òeûgâd _eò
fûùMö c^ ceò~ûG, cCkò ~ûG còVûcòVû @û^¦_Yò@û ö _ûYòPò@û fûùM Rúa^e
aûKò\ò^ iaê, _âúZògì^ý fûùM _eúK^ýû iaê ö ew ^[ûG, iß_Ü ^[ûG, iaêRòcû
jRò~ûA[ûG, [êûMQ bkò, KûVMW bkò, _Wòeùj _òŠ, _eòPd gì^ý, aâjàûŠùe ö
@ùgûK CaêUêaê Zûe aòejùe, aòej aý[ûùe, ù~còZò iaê ieò~ûAQò,
@ûùaM ^ûjó, @û^¦ ^ûjó, C›ûj ^ûjó, Czßûi ^ûjó ö ~òG ^òùR"eûRûü'e ùiÜjcd
iù´û]^ùe iòõjûi^e iß_Ü ù\LûC[ôfû, ZûKê eûYú iùRAaûe ^úea GKPûUò@û
@]ôKûe ù\A[ôfû, \êüLiêL, ùiÜj _âúZò aûò[ôfû ùi ù~còZò CWò~ûAQò CWû PùXA
bkò ö Gbkò \ûeêY \êüLùe bûwò _Wò[ôùk @ùgûK, i^Üýûiú @ùgûK ö ù~còZò eûRûe
iß_ÜVûeê @bòù^Zûe iß_Übw, ]eûgûdú, ]ìkòiûZþ, _eûRòZ _âûY, _úWûiaðiß ùi _âûY ö
KûeêaûKúe _úWû, _âúZòjé\de _úWû ~ûjûKê \ùŠ ^ ù\Lôùf Cz^Ü, ùi @ûRò ù~ûR^
ù~ûR^ \ìeùe, Kcðe ZûW^ûùe, Kðaýe @ûjßû^ùeö Zû _ûLùe _jôaûe eûÉû
^ûjó ö ùKak c^Uû @Qò lYòùK QêAñ _ûeêQò, ù_U _ìeê^ò ùi c^ \gð^ùe, iáZò
gâaYùe ö Z[û_ò c^bkò \òaý @^êbaUòG cYòhKê ù\AQ«ò bMaû^ ö c^ ^[ôùf
gàgû^ fûMê[û«û G ù\j ö Kûjó ùKùZ cêfK aêfò~ûCPò c^ö GA c^ Cz^Ü KeêQò
ù\jKê, ùPZ^ûKê, Pò«û KÌ^ûKê ö ùi ù~còZò KâúZ\ûi, Zûe @]ú^, _eû]ú^,
@i¸ûk bfc¦ùe KeòaûKê Zûe RdMû^ ö @nêZ G c^, @geúe G c^ö @i¸a
Gjûe ~ªYû @«jú^ Gjûe iÚòZò ö c^ _ûLe ù~còZò cêqò^ûjó ù~ùZ ~êqò, bqò,
mû^, aòmû^, ]^, lcZû [ûC, c^ ^ûPê[ôa, ^PC[ôa cYòhKê, @\égý ^Uúbkòö
Nìeê[ôa ^Uêbkò, CWê[ôa CW«û [ûkò@ûbkò ö
aòej \êüLùe aòaâZ @ùgûK aòPkòZ, KòõKðaý aòcìX ö Gjòbkò KUê[ôfû
\ò^ ö \òù^ GA c^ Zûuê Cz^Ü Kfû, ùKcòZò jê@«û PòVò LùŠ ùfLôùf ? Weòceò
ùi ùfLôùf PòVòLùŠ bûa _âúZòùe aòùbûe ùjûA, i¹û^, i¸âc ijòZ i¬Z
iûjòZòýK bûhûùeö iõlò¯, gûYòZ, ùKûck _âúZò_ì‰ð ùi PòVò iê¦e XkXk ^úk
@leùeö ùi bûaò[ôùf eûRKêcûeú _Xò @û^¦òZ ùjùa ö G PòVò _â[c ù_âce PòVò,
Zûu jé\de _â[c PòVò, ù_âce _êhÝòZ PòVò, _âúZòiÜûZ PòVò, _âúZ_âûYe PòVò, MêYcêMÛ
_âòdZce PòVò ö K'Y bûaòùa ? Leû_ KûjóKò bûaòùa ? ù_âce PòVò, _âúZò jé\de
PòVòKê _Xò KòG _âZýûLû^ KeòQò ù~ ùi Keòùa ? KòG aòùbûe ^ùjûAQò ? iûAZò
^eLôQò ? ùi PòVòKê, ù~û÷a^e PòVòKê, _âúZòc]êe iß_ÜKê, fûR^úk @leKê ? ùi
PòVò [ôfû RùY ZeêYe, ù_âcòKe, ù~û÷a^e, \ú¯ ùPZ^ûe ö ùKùZ RYu
Rúa^ùe @ûiòQò ùiA _ec ùiû÷bûMý ~òG ùfLôQò ùi PòVò, _XòQò ùi PòVò, _ûAQò
ùi PòVò ö _ec @û^¦ _ì‰ð ùi PòVò, _âòdZce PòVò, _âúZ_âûYe PòVò, _âûYcd ùi
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 143
PòVòö ùi PòVòùe ^ [ôfû @gæúkZû, @i¬Z @ibýZû ö [ôfû iÝgðûZêe _âúZò_ì‰ð ^câ Gjò NUYûùe ùi búhY @ûNûZ _ûAùf ö g~ýûgûdú ùjùf ö cM]ùe
^òùa\^UòG ö PVòUò _Xò bf fûMòùf `ùUûUòG _VûAaûKê ö aûiþ GZòKò ö KòQò Lae _ûAùf _òZû cjûeûR aò¦êiûe, cû' ]cðû ö aYòKu Vûeê cû'u @iêiÚZûe Lae
iß_Ü, i¸ûa^ûe _êhÝMêz aò^û @]ôK KòQò ^[ôfû ùi PòVòùe ö _ûA KòQò\ò^ _ùe ùi ù`eò[ôùf cM], cû'uê ù\LôaûKê _òZû aò¦êiûeu ^òùŸðgùeö
eûRKêcûeú ùi PòVò _ûAùf, _Xòùf, _VûAùf Zûe _âZêýeö WûKaûfûe ajê\ò^ ejòaûKê cjûeûYú @ùgûKuê aòùeû] Keòaûeê, cjûeûR @ùgûKuê eûR\ìZbûùa
WûKgêYò Q^Kû _gòfû QûZòùe, KòG ù\AQò PòVò? ùKCñVê @ûiòQò? ùi ù~ùZùaùk KkòwKê _VûAùf ö eûR\ìZbûùa ùi cjû@û^¦òZ ùjùf ö ùi Kkòwe \lòY
ù\Lôùf VòKYû ùfLû @le, bd aòiàd @û^¦ùe ù~còZò `ûUò _Wê[ôùfö _âûYiLú iúcû«Kê aêfò~ûA[ôùf KûeêaûKúu ù^ZéZùß e Kkòwe iceûbýûi ù\LôaûKêö bûMýakeê
ù\AQò ùi PòVò - _â[c PòVò - _âúZòcMÜûe PòVò - ùKùZ iê¦e ùjûA[ôa ùi PòVò, ùi ùi eûRKû~ðýùe ^ò~êq baý eûR_\ùe ö ùi KéZý KéZý ùjûA ~ûA[ôùf bûMý
@le? _ec @ûMâjùe ùLûfòùf ùi PòVòö `ùUû ^[ôfû c^ LUû ùjfûbkò fûMòfûö ^òKUùe ö ]^ý Zûue R^à ö ]^ý Zûue _òZûcûZû ~ûjûu KfýûYeê i^Üýûiúeê
ù~ùZùaùk ùi PòVò _Xò iûeòùf _âûY Zûue @ijý \êüLùe `ûUò _Wòfû, QU_U eûR\ìZ, Rúa^\û^e \dûeê ~ùgûcêLú ö cù^ _Wê[ôfû ùi PòVò ö ùi PòVòe _ec
fûMòfû ZZfû KùWAùe cûQ KW ùfCUûAfû bkò, ùWAñaûKê iûc[ðý ^[ôùf céZêý MâûjK ißdõ _âûYiLú @ûRò Kkòw ùi^ûe ùi^û_Zò ö
^ò½òZö _eKUû cûQe iûc[ðý ùKùZ? ùi RûYòùf ùi PòVò ùi ùLûfòaû @ûMeê
ùi^û _eòh\ ùLûfò iûeò[ôùfö _Xò b›ð^û Keò[ôùf ù_âcPòVòKêö eûRKêcûeúKê iZKð 
KeûA ù\A[ôùf ùi^û_Zòe @ûi^ùe \dû, \êaðkZûe iÚû^^ûjóö eûRKêcûeú icÉuê
@ißúKûe Keò ~[û i¸a i¹û^ elû Keò[ôùfö c^ Zûue cCkò ~ûA[ôfûö ùKâû],
^òÂêeZûùe ù~còZò _âZòùgû] ù^aûKê `ûUò _Wê[ôùfö ùi ùfLôùf ùi PòVòe Ceö
""Zêc PòVò icùÉ ùLûfò _XòQ«ò, b›ð^û KeòQ«òö ùKCñ iûjiùe Zùc ùfLôQ G
PòVò? cñê ZêcKê NéYû Kùe, ùQûU ùfûKe _ê@, aûc^ ùjûA P¦âKê jûZ aXûAQö
ZcKê iûùw iûùw _ûA[ôùf ù\Lô[û« KY ùaûfò KY Keò[û«ò? Zùc ùicû^uê PòVò
ùfLôQ ùi Sò@ ijòZ ùcûe i´§ @Qòö icÉuê RûYòf,ò ZcKê RûYòfò @ûC ùfLôa^òö''
aûi GZòòKò _Xòfûùaùk ù~còZò Pû_êWû LûAfû _eò fûMê[ôfûö ùcû PòVòKê @^ýcûù^
ùLûfòaûKê iûji Kùf ùKcòZò? _êYò _âûYiLúKê ZòeiÑûeö ùcû' _ûAñ Zûuê ^ò~ðýûZ^û,
ù~còZò _âûY QûWò QûWò ~ûC[ôfûö GùZ Kûk ùiÜje gòkûKê ù~ûWò ù~ûWò ùicûù^
ùZûkò[ôaû iß_Ü_êeú ù~còZò ]ìkòiûZþ ùjûA~ûAQòö ùiÜj ù_âce iµKð ù~còZò CRêWò
~ûAQò, @ûC Rúa^ùe ù~ûWòùja ^ûjóö ~ûe ùK÷`Z ^ûjóö @i¸a ~ªYû ~ûjûe
AZòK[ûö ùKû÷Yiò iµKð PòeiÚûdú ^êùjñö ùZùa @_cû^òZ ùjûA iµKð ZêUûAaûùe,
@_cû^ ùaûjò aôaûùe _êYò _âòdR^Vûeê @ijý ùi ~ªYû,Rúa^ùe aûKò\ò^ iaê...ö
ù~Cñcûù^ G PòVò ùLûfò _Xò[ôùf @^ýûdbûùa, AzûùjC[ôfû cûUòùe cògûA
ù\aûKê ö @ûC eûRKêcûeú fûMò _ûjW fxòaûKê, icê\â fxòaûKê, @i¸aKê i¸a
KeòaûKê ö _âúZ_âûYe _úWûùe @ijý @ùgûK ö aòej {ßûkûùe RW _ûfUò[ôaû Zûue
_âûYiû ù~còZò cûUò `UûA @ûKûgcêLú ißdõKâòd, gqòPûkòZ eùKUþ bkò iúcû fxê[ôfû
ùcNe, _a^e, gì^ýZûe, gì^ýgqòe ö eûRKêcûeúu Pýûùf¬Kê ùi MâjY Keò[ôùf
RùY \ê¡ðhð ùi^û_Zò bkò ö Zûue WeKêkû \êaðk _âûY @iúc gqòe iÝgð _ûA[ôfû ö
144 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 145

ù_âc PòVò
ùi PòVò ~êa_âûYe PòVò, ù~û÷a^e PòVò, CŸûc ù~û÷a^e, CQk ù~û÷a^e ö
ùi PòVò _âòdZce PòVò, _âûYiÝgðú PòVò, _úWûiaðiß ùi PòVò, ù_âc iê¦e ùi PòVò ö ùi
PòVò, ^òcðk jé\de PòVò, ^úk iß_Üe PòVò, ^òaòW _âúZòe PòVò, _âúZ_âûYe PòVò ö ]^ý
ùi PòVò, ùi PòVòe ù_âeK, ZûKê _Xò aòùbûe _âúZòùe @ûKâû« ùjaûe @Riâ @^êbaö
ùi @^êba \òaý iê¦e, iRð^ iß_Üùe icé¡ ö ^a~êMe ^òcðûY fûMò, ^òhÝâûY _âûYùe
^a ùPZ^ûe gêb gv]ß^ò ö cûZébcì òe cwk fûMò, cjûgqòe iû]^û fûMò, _âúZ_âûYe
ißMðúd iuÌUòG, icê{ßk i¸ûa^ûUòG ö còk^, aòej, aò\ûd, aý[û, @û^¦e
C¡ßðùe @Zò cû^i @^êbaUòG ö gâú cû' @eaò¦ue iß_Üe bûeZUòG, @LŠ bûeZ,
@^ê_c bûeZ, @û\ýûgqò bûeZ ö ùi Z ~êaùPZ^ûe Pòe«^ _âKûgUòG, @ûùMÜd
g_[UòG, @iúc gqòe C›UòG ö ù\abìcòe \êüLùe \êüLú, Zûe ùMû÷eaùe ùMû÷ea
C{ßk ö @ZúZe Mäû^ò bêfò, aðcû^e aòùb\Zû bêfò, baòhýZe iß_Ü, icé¡ò, iûcý,
iRð^, gqò, ùgû÷~ðýùe ic_òðZ iû]^û cMÜ ~êa_âûYKê GKûVò KeòaûKê, iúcû G _ûLeê
iúcû ùi_ûLeê ißMðúd @ûjßû^UòG, @cæû^ C›ûjUòG ö @Zòcû^i ù\agqòe ißMðúd
CeYUòG ~ûjûe ]eûaZeYùe ]^ý bûeZe cûUò, _âKéZò, @ûKûg, @«eúl ö ]^ý
]^ý cû'gâúcû, cjûù~ûMú cjûZàû gâú@eaò¦ ~ûjûu R^àfMÜùe G ù\g GKûVò [ôfû
_eû]ú^ ùjûA, céZêý_ìaðeë bûMbûM \êA ißû]ú^ ù\gKê GKûVò Keòaûe @ûjßû^ [ôfû,
~êagqòKê ùi @ûjßû^, icÉ _âZòa§K aòeê¡ùe ùicûù^ \òù^ GKûVò ùjùa
gqòakùe, aògßùe ùicûù^ bûeZe _eòPd ù\ùa, ùUK eLôùa G cûUòe,G
RûZòe ö ùi iê\ò^ ^ò½d @ûiòa, @LŠ bûeZe ^òcðûY ùja, ùicûù^ ù^ZéZß
ù^ùa ö G cûUò Mwû^\úe cûUò, iò§ê^\úe cûUò, aâjà_êZâe cûUò, jòcûkde cûUò,
jò¦êKêge cûUò, cùjû\]ôe cûUò, cêqòùPZ^ûe cûUò, \òaýmû^e cûUò, ù\aû^ûõ_âòd
cûUò, bûeZe cûUò, cjûgqòe cûUò, cjûcû^ae ù\acû^ae PeY Pê´òZ cûUò ö G
146 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
cûUòùe R^à ùjûA[ôaû, G cûUòKê bf_ûC[ôaû ~êa_âûY _ûeòa, @i¸Kê i¸a Keò_ûeòa
_âúZòùe, _âúZògqòùe, _âZògqòe _eòPdùe ö cûUòe cYòh @ûKûge iß_Ü ù\ùL _âúZòùeö
RjÜeûARKê aêfò~ûG, Zûeû eûARKê CWò~ûG, @ûKûgMwûe @ûùfûK C›a ù\Lê[ûG,
ù\Lê[ûG aòùbûe ùjûA ö _âúZògqòùe iß_Ü @Qò, iRð^ @Qò, gqò @Qò, iûji @Qò,
iõKÌ @Qò, i¸ûa^û @Qò ö _âúZò \òG gqò, iû]^û _ûAñ iûji, i¸ûa^û _ûAñ iõKÌ ö
iaê @Qò G cûUòùe ö iaê i¸a _âúZòùe ö i¸ûa^û _ûAñ iûji, iõKÌ, iKk iû]^û
ùfûWû ö ~êa_âûYe iû]^û, _âúZò_âûYe iû]^û, _âZògqòe iû]^û ö _âúZò_ûâ Ye còk^ùe,
aòejùe, aý[ûùe @û^¦ùe cYòh @^êba Keò[ûG @i¸a gqòKê öGùZ gqò
Zû'bòZùe ùKCñVê @ûùi ùi RûYò ^[ûG ? GùZ @ûKhðY ùKCñVê @ûùi ùi aòiàòZ
jêG? icÉ @ûiqòVûeê, ùi @ûKhðY @]ôK, iõòjûi^Vûeê, i߉ð @kuûeVûeê, lcZûVûeê,
aòkûiVûeê, icÉ aû]ûaòNÜ, aò_ò aò_~ðýd iùß ö aW aòiàdKe _âúZòe ùi @^êba,
ùi @ûKhðY ö _âúZòùe cYòh @ißúKûe Kùe ißû[ðú icûRe jûZMXû ^úZò^òdcKê,
KûA\û KUKYûKê ö _âúZòùe ^[ûG búZò, ~òG gêYê[ûG _âúZ_âûYe Pòeiê¦e MúZò ö
ùi PòVò _â[c ù_âce PòVò, ZeêY _âûYe PòV,ò _êhòZÝ @^êeûM_ì‰ð PòVò, Pòeiê¦e
PòVò, Pòeai«e PòVò, Pòe«^ ùi PòVòe @le, @^êba ö _âúZòe, _úWûe, _âaûje,
ùPZ^ûe, aâjàe, aâjàûŠe ö @ûCUû iê^ûe iKûkbkò iì~ðýiÜûZ ùi PòVò ö ZeêY _âûYe
Zì~ðý^û\ ùi PòVò ö _äûa^ _âúZòe _âaûj ùi PòVò ö iß_Ü iRð^e còk^ ùi PòVò ö
iê¦e I cwke cjûcª ùi PòVò ö iZý gòae iÝgð ùi PòVò ö _âúZòe _ec ic_ðY
ùi PòVò ö @ûgû^ßòZ _âûYe _âKûg ùi PòVò ö _âúZòiòq ùi PòVò, KfýûYúdûKê ùi PòVòö
_âûYiLúKê ùi PòVò ö ZeêY _âòdZce, _âúZòiÜûZ _âòdZce, _âúZò_âZýûgûùe _úWòZ,
aòùbûe _âòdZce ùi PòVòö _âYûc _âûYiLú _âYûc ö ùKûUò ùKûUò _âYûc ö R^àR^àe
_âYûc ö G cûUòe _âYûc ö cùjû\]ôe _âYûc ö cjûKûke _âYûc ö @gâêe _âYûc ö
_âúZòe _âYûc ö iûeißZ _âYûc ö iRð^e _âYûc, _âûYe _âYûc, _âòdZce _âYûc, ^câ
_âYûc, ^úea _âYûc ö _âYûc, _âúZòe, gqòe, _âZògqòe _âYûc ö ]^ý Zêùc , ]^ý
Zêce Rúa^, R^à G cûUòùe, @jòõi cûUòùe, @uêeòZ _âúZòùe ö ]^ý Zêùc eì_ùe
ecýû _ûaðZú, \û^ùe \òaýû flàú, mû^ùe cMÜû ieißZú, \lZûùe ù\aú @û\ýûgqò ö
]^ý _âûY Zêceò ùiaûùe, ùiÜjùe, iù¹ûj^ùe, _âúZòùe, _âûPê~ðýùe, iß_Üùe,
iRð^ùe, gqòùe, i`kZûùe, Hgß~ðýùe, @û^¦ùe ö Pòe a¦^údû Zêùc, Pòe
KfýûYúdû Zêùc, Pòe KeêYûcdú, Mwûbkò ùMû÷eacdú, iò§êbkò gqòcdú, ieißZú
bkò _êYýcdú, aâjà_êZâ bkò ae\ûdò^ú ö Zêc ùiû÷¦~ðýe Zêk^û^ûjó, Zêc gqòe Kk^û
^ûjó, Zêc iRð^ûe ùgh ^ûjó ö ù\aúgqòe ]eûaZeY Zêc ù\jùe, \êaðûe ù_âce
_âaûj Zêc PûjûYòùe, \ìe« @ûKhðYe @^êba Zêc iÝgðùe, \òaýgqòe iûe Zêc
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 147
ißeùe ö Zêùc _âúZòcdú, gqòcdú, @céZcdú ö cjûKûke _âòd Zêùc, cjûgqòe _êZâú
Zêùc ö cjûbûeZe cgûf Zêùc ö ùcûjcûdûe ceê\ýû^ Zêùc, Zêùc Pûjóùf
ceêbìcòKê ùcN @ûùi, c^beò jùi ö cjûNðý ùi @^êba, cjcj _âúZòe ùi
@^êba, Pòea¦òZ @^êba Pòeaû‚òZ _âúZòe, _âúZò jé\de, _êhZÝò ùPZ^ûe, @^êeûMcd
@ûZàûe ö @cæû^ @ûZàûe @cæû^ @^êba ö ]^ý Zêùc ]^ý Zêceò ù_âc ö cû^êhú Z^êùe
\òaý iê¦e ù_âc ö ]^ý ùi ù_âce _ìRK, iû]K, ù_âcòK _âòdZceö _âYûc ö
_âYûcö _âYûc ö ]^ý Zêc a¦^ûùe gZcêL, Zêc _úWûùe gZLŠ ö _âúZòùe iì~ýð iÜûZ
@gîùe @ûKâû« ö Zêùc iê¦e, Pòeiê¦e ö G @ûLôùe, @ûZàûùe, @^êbaùe ö Zêc
_âúZòùe "ù_âcòK' Kaò, "i^Üýûiúe iß_Ü' icâûUe ö ZêcKê ùghKeò ùja^ò gŸe
KaòZûùe, Qaòe a‰ð^ûùe, a¦^ûùe ö Zùc Z iRð^ ißd´eû ö
ißd´eûe ißd´e
ißd´eû, Zêc fûMò j\dUòG ùfûWû ö @^ê_c, cêfûdc, ccZûiÜòMÛ, GKû«
^òRiß ö c^fûLô cYòhfûMò aýûKêk Zêce c^ ö _âûYe _eúlû fûMò Zêceò _âZúlû
ù~còZò iðjú^, gŸgì^ý ö @ûLôùe IVùe @«ee @ù^ßhû, aòRWòZ aòiàd @bú_þiûö
gòkû_eò gûYòZ Zêceò KUûl ö iù¹ûj^e iÝgðùe gqògì^ý icd, ^úea, ^òaòðKûe ö
jé\d iûCñUòaûe ùak ù~ZòKò aòk´òZ ùiZòKò aòW´òZ, Zêceò _âZýûgûùe @ûCUê _ûCUê
ùjC[ôaû @ûgûdú, C{ßk @ûLôiaê ö @u Khòaû _eò GKûMâZû Zêc @ûLôùe, ù~còZò
`êfKhòe iß_,Ü i¸ûa^ûùe icê{ßk ö Zêc c^ùe cêjìùð Czêkò _Wòaûe cû\KZû beò
ejòQò, cjêbòð cjêù`Yû _eò ö Zêc jûZùe `êfùZûWû _âòdZce jé\dcŠ^ _ûAñ
LôfòLôfò ùjûA jiêQò ö Zêùc Kò«ê iaê @ûùaMKê Pû_òeLô Pê_þPû_þ ö icÉuê UûYò
]eòfû_eò Zceò iÝ¡òðZ PûjûYò bòZùe @_ìað @ûùfûW^, _ê¬úbìZ _âKûge _âûPê~ðý ö
]ûùe jiùe icÉuê cªcêMÛ Keò eLôaûe cûdû ö ]ùiA _gòaûe _âdûi ö ^QêAñ
QêAñ ù\aûe ùeûcûôZ @^êbaiaê Kêjêkû ^ò@ûñe KêjêK bkò _âùjkòKûcd ö cwk
fMÜùe cêLeòZ R^_[_eò cZê@ûfû Zc c^, @Kk^, @aòKÌ ö cû_òPê_ò ù\Lôfû_eò
c¦ PûjûYòe Q¦ bòZùe ùKùZ[e Q¦ò ùjûA_WòfYò Zùc ö Z[û_ò Zceò _âZúlû
_âòdZce jé\d i§û^ùe...~ûjûe _ì‰ðZû _âúZò_ì‰ð _âûYe @ZêU a§^ùe...
ißd´eû, Zùcjòñ Z iRð^ ö aòKiòZ, iêhcû^ßòZ Zceò ißeì_ ö iâÁû bòZùe
i¬úa^úe c]êe iûe ö Zùc Z Zceò aòKÌ ö Z[û_ò ùKcòZò ùLûRê[û@ Zùc,
ZcKê aêSò_ûeòfû _eò iûUòG, iâÁûUòG, iݦ^UòG ö iûcMâòK bûaùe ic_ðY Keòiûeòaû
_ùe ißZª ejòaûe ißúKéZòUòG ö iâÁûe ißMðúd @^êba bòZùe Czêkò Czêkò ^òeûKûe
148 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
^úkòcû _eò GKûKûe ùjûA~òaûùe Zceò iÚòZò- iÚòZò Z ^êùjñ, ißûd ißZªZû ö iéÁò
ùPZ^ûùe ¤û^cMÜ iâÁûe _âûY iݦ^ùe Zceò iÝgð, Zceò _âZò]ß^ò ö Zceò ù_âc,
_êfKùe _eò_éÁ K[û-KûjûYú, KÌ^û-Kò´\«ú, ùfûKMúZ, ùfûKMû[û ö ^éZýVê,
^ûdòKû iaê Zceò iéÁò, Zceò iû]^û ö Zùc @ûiòaûe ùak iKûk Kò i¬ùak,
c¤ûjÜ Kò c¤eûZâ ö _âòdZce @mûZùe Zùc ù~còZò @ûiò[û@ Cz^Ü ùjA, CRûMe
ejò ùicòZò mûZiûeùe Pûfò~û@ ùLûRPòjÜKê eLôù\A ö _âZògîZògì^ý, _âZýûgû_ì‰ð
Zceò ù`e«û _û\PòjÜ ö ißd´eû, _âòdZce jé\d iõfMÜ cêjìð iaêKê iûCñUò ù^aûKê
Zce G ißd´e ö KûjóKò Zceò G Qk^û ? iâÁûe QkQk @ûLôbòZùe KkKk ùjûA
ajòaûKê ? [eêUòG aêSòaûKê ùPÁûKe ißd´eû ö iâÁûe jé\d bòZùe Zceò _ûAñ
iêelòZ AfûKûUòG, ùKùZ\ò^ ùi iùRA Keò Pûjó[ôa ? Zûe PûjûYò bòZùe
_ì‰ðùQ\ ^ [ôa, @_ì‰ð ejòaûe @_ìað @bòkûhUòG, ZûKê C\þùakòZ Keê[ôa ö @ûiqò
^[ôa, @ûZàúdZûùe C\ûe, @^ê_c \ògê[ôa ö Zceò aòùQ\ùe aò\ú‰ ðceûk _eò
aòk_ò CVê[ôa Zûe@ûZàû ö Zùc @ûiòa, ^ @ûiòaûe KûeY jó ^ûjó ö Zceò @ûiòaûe
aògßûi bòZùe ùi aê[ôa, ahð, cûi, EZê ajò~ûC[ôa, `êf, _âRû_Zò LùZA
ùjC[ôùa, aW aòKk \gê[ôa Zûecêjñ ? Kò«ê KêjZ, Zêc aò^û `êf, _âRû_Zòùe Zûe
~ûG @ûùi ùKùZ? Zêùc @ûiòùf ^êLêeû ai« ^ì_êe _ò§ò ^éZýgúk Q¦ùe Nìeò~ûG,
ew ùeûhYòùe `êf_eò Seò~ûG, [êûMQùe ^a_fäae @ûie ùcùf ö `êf,
_âRû_Zòe @i¸a bòW Zc Pûeò_ûLùe ZcKê ciMêf Keò\òG ö ^òRiß iéÁò bòZùe ùi
Zêce iÝgðKê @^êba Keê[ûG, @ûCUê _ûCUê ùjC[ûG \òaý @û^¦ùe, Cêeò _Wê[ûG
Zùc @ûiòaûe bûaùe bûaaòùbûe ùjûA ö Zceò @ûMc^ùe, Zûe Zé¯ò, Z¯
Z_iýûö Zùc @ûiòa @ûiòa ùaûfò @ùjûeûZâ CRûMe Zûe cê\âòZ \éÁò_Uk mû^ Plê
(ZéZúd Plê) @[P ùKùZ Zúaâ ùijò i§û^ú @ûLôe @ûùfûK MêQiaê ö GcòZò KòQò
^ûjó ~ûjû @_j, Zûe Pò^àd ùPZ^ûe PCj\ò bòZùe ö Kûjó ùKCñVò, ùKùZ
\ìeùe Zùc @ûZàùMû_^ KeòQ? ùPZ^ûe aûjûùe PkZþgqò gì^ý ùjûA~ûA ^ûjñZ?
ùZùa Zùc @ûiòaûùe GùZ ùWeò KûjóKò ? KûjóKò Zce G @ûZà @bòcû^? KûjóKò G
ißd´ee @ûùdûR^? Kûjó ùKùZ \ìeùe iâÁû, Zc \éÁòe @ûXê@ûkùe, Z[û_ò...@_fK
Zûe @ûLôùe @ûgûe @ûùfûK, @ûguûe @§ûe, ùKùZ ißd´eeê ùi ù`eòQò ^òhÞk
ùjûA ö iaêVò iê¦eú, ißd´eû Kûjó? iâÁû jé\d iaðiß ißd´eû, ißd´ee bòWbòZeê
iâÁûKê bòWò ]eòaûe iûc[ðý Zêce @Qò @[P Zc Pûfò, PûjûYòùe GùZ gò[ôkZû
KûjóKò? iù¦j fûMêQò, Zêùc iê¦eú iaðiß ^êjñ Z? KûjóKò Zêce G KéZâòc K_UZû ?
iaêùaùk GcòZò @Pû^K Zùc @ûi icÉuê PcùKA ù\A iâÁûe aûjê a§^ùe
aû§ò ùjûA~û@, jé\de a§^ú bòZùe Q¦ò ùjûA~û@ ö còk^ cMÜ cZê@ûfû Zêc c^,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 149
ùKcòZò KÌ^ûe ew I Zìkúùe iéÁòKê aûÉa eì_ ù\C[ûG ö Zceò iÝgðùe ùKùZ
Rúa«, Rúa^ I ~ªYûùe i\ýiÜûZ, @eêY @ûeq ö
iâÁûe @bòcû^Kê Zùc @^êba Ke ö GKû«ùe @ûfòw^ Ke, [eêUòG,
ißd´eû, [eêUòG ö icde iÚòe Zewùe iúcòZ Zûe @ûdê ö Zceò fûMò @ce Zûe
@ÉòZß, @^ûjZ Zûe @ûZà_âKûg ö ~êùM ~êùM ùi R^à^òG cjûKûke Reûdê bòZeê
cjúeêj ùjûA ö Lûiþ Zceò _ûAñ cûUòeê cjûKûg ~ûG ùi @ûgû aû§ò[ûG ö Zceò ùiÜj
ifMÜ iû^Üò¤ _ûAñ Zûe G eì_û«e R^àR^àe, cûdûa§^eê cêqò ùfûWû^ûjó Zûe, cêqò
iõMâûce iuU iuêk cûMðUòG, ùi ö cYòh c^e @a\còZ cêqò ùPZ^ûKê Pòe¬úaú
KeòaûKê, ùi÷Zû^ ùMûÂú e PKâû« aòeê¡ùe, ]cð ]ûeYûe PKâaìýj bòZùe ùi GK
@i¸a @aùeûj ö Zûe _âZò]ß^ò bòZùe @ûùMÜd @ûjßû^ ö @ûi^Ü cwk fMÜùe
ißd´eû, Zùc iâÁûe jé\dKê @kuéZ Ke, @ûz^Ü Keò\ò@ cêqò ùPZ^ûùe, cû^aZûe
\òaý bûa^ûùe ö GKûVò Keò\ò@ G ù\ge cûUò @ûKûgKê, ]cð cYòhKê, iRð^
akùe, iß_Ü akùe, gqò akùe ö [eêUòG GKûVò Keò\ò@ @ûcKê [eêUòG ö
ißd´eû ù\L- @ûLô ùLûfò ù\L -[eêUòG ù\L - G ù\ge \êüL - Zû
jé\dùe \êüLKê - jé\d[eû \êüLKê ö ùKcòZò ^òMòWò _WêQò fjêiaê fêjiaê ^úeaùeö
@ûjû KjòaûKê Kûjûe ùak ^ûjó ö iûjû ùjaûKê Kûjûe ak ^ûjó ö ~êagqò ùgûA_WòQòö
Zûe ùPZ^û jRò~ûAQò ö ùi @^êba Keò_ûeê^ò, ZûKê CVûAa KòG ? ùPZûAa
KòG? K'Y Uòbò iòeòGf ? KâòùKU _Wò@û ? ^û aòmû_^e @]û fwkû iê¦eúcûù^?
^û KµêUeùe ù_âc PòVòe PýûUòw ? Zùc [ùe ù\L G ù\ge \êüLKê, bûMbûM
ùjûA[ôaû Zûe cûUòKê, @ûKûgKê, ]cðKê, aògßûiKê, cûjûZàýKê, cjûZàûuê ö ißû]ú^Zû
_ûAñ ùKùZ akò\û^, ùKùZ _âûY[eû ~ªYûKê @û_ùYA ù^A[ôùf G ù\ge
~êaKêk ö ù\g ißû]ú^ ùjûAQò, bûMbûM ùjûAQò, ]cð ^ûñùe, lcZû \Lf ^ûñùe ö
~êagqò @ûLôùe @§_êUêkò a§û~ûAQò ö aê¡ò@û gòlòZ ~êaK _ûAñ ieKûeú ùiaûe
iêù~ûM ö ù_U_ûUYû QûWò KòG KûjóKò Meòa @aùjkòZ ù\gaûiú _ûAñ fùXA
Keòa ? ieKûe ùi eûÉû a¦ Keòù\AQ«ò ö ~êagqòe jûZùMûW KûUò, cêjñùe
_Uòù\A _wê Keòù\AQ«ò ùicûù^ ùKak ùbûUþ ù\A_ûeòùa, \kKê, ù^ZûKê
ùbûU cûMò_ûeòùa ^ûjó, \kùe ejò_ûeòùa ^ûjó, ù^Zû ùjûA_ûeòùa ^ûjó ö ùi[ô_ûAñ
ieKûeú PûKòeò, ù\g ùiaKe \ûdòZß"GK fûbR^K aýaiûd'e ^ûc \ò@û~ûAQò
ùi GK bò^Ü ù\g ùiaû ""ùi[ô_ûAñ ieKûeú PûKòeò@û e ù_U_ûUYû \ìùeAù\aûe
aòPòZâ ið aýaiÚû ùKCñ ù\ge i´ò]û^ùe @Qò ? @Qò @ûceò C]ûeò i´ò]û^ùe ö
_âZòaû\, _âZògqò aò^û ùKCñ RûZò C_eKê CVòQò ? ißû]ú^ ù\gùe gòlòZ aê¡ò@û
@ûMê@û ~êagqòuê PûKòeò `û¦ùe GcòZò _wê Keò\ò@û~ûAQò ù~còZò lcZûùe Meòae
150 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iÚû^ ^ûjó, lcZû _ûAñ Meòae gŸ gêbòa ^ûjó, ^ûcKê cûZâ lcZû bûMbûM ùjC[ôa
ùiA lcZû]ûeúu bòZùe, Zûueò _òfû, _eòaûe, _âòdR^u bòZùe ö GA[ô_ûAñ KY
G ù\g ißû]ú^ ùjûA[ôfû ? KY GAcû^u iêLiêaò]û _ûAñ ? a\cûiþ, a¦ú,
aýaiûdú, IKòf, KâûKÖe, ]^òKe _ê@, ùaKûeò, aûùZeû, ^òaðê¡ò@û, _Qùaùe
aiê[ôaû _òfû ùbûU cûMò_ûeòa, ù^Zû ùjûA_ûeòòa, \kùe ejò_ûeòa, ^òaðûP^
fXò_ûeòa ùi[ôùe Zûe aýaiûd aêWò ~òa^òö Kò«ê, ieKûeú PûKòeò@ûe PûKòeò
Pûfò~òa ""fûb\ûdK aýaiûd'' ^ûñùe aêWò~òa, GjûVûeê akò aW PKâû« KY @Qò
lcZû ùfûbúue ? ù\ge iµò aûòKeò, fêUòKeò, LêòKeò LûC[ôaû, LRYû ù\aûKê
VKê[ôaû, Meòa eòjûZòKê ùMû÷eaùe cûWò aiê[ôaû lcZûùfûbú aé¡cû^ue mû^ C\d
ùKùa ùja ? 1000 ahð _eû]ú^Zû _ùe cûZâ 50 ahðe ißû]ú^Zû ö 50
ahðùe @ûùc _é[ôaúe iaêVûeê KkuòZ ù\g, \ê^ðúZòMâÉ ù\g ö ù~còZò cò[ýû,
K_U, \ê^ðúZòùe aêWòQò bûeZcû@ûe _û\Vê _YZ ö ùi aêWò^ûjó ZûKê aêùWA
ù\AQ«ò G ù\ge @ijûd aê¡òRúaú, @ûA^Kê @ûLôVûe cûeê[ôaû IKòfcûù^ ö KûMR
ù^ûUe iê@ùe bûiò~ûAQ«ò icùÉ, Zûe cûdûùe cûZòQ«ò icùÉ ö bûaòaûKê ùak
Kûjó ? @ûc PeòZâ KkuòZ ö ù~Cñcûù^ ißû]ú^ bûeZe lcZû C_ùbûM KeêQ«ò
ùicûù^ cù^eLôaû CPòZþ, ùicûù^ G ù\ge ißû]ú^Zû @ûYò^ûjûñ«ò ö ù~Cñcûù^
G ù\ge ißû]ú^Zû @ûYòQ«ò ùicû^ue ^úZò, @û\gð, iß_Ü, iuÌKê _eòZýûM Keòaûe
@]ôKûe ^ûjó ö [ùe @^êba Keòòù\L _âòdZcûe _âYd `ûgeê cêKêkò @ûiò a¦úgûkûùe
_òUû LûAaûe @^êbaKê ö aé¡ _òZûcûZûuê ù`eò @ûiòaûe _âZògéZò ù\A `ûgòLêùe
ißMðûùeûjY Keòaûe @gîk @^êbaKê, ccð[eû \égýKê, @ce ZýûMKê ö cû_ [ùe cû_
Zêce iêLiêaò]ûKê, ißû[ðfûkiûKê, ùbûMaòkûiKê, lcZûKê RûaêWò ]eòaûe KìU^úZòKê ö
jêi@ò ûe! aêSòaòPûeò a\kò~û@ ^ùPZþ Bgße a\ùkAù\ùa Zc cêjñKê, Zc cû^PòZKâ ê
ù~còZò a\kûA ù\A[ôùf cjûbûeZ ~ê¡ùe, \ßòZúd aògß cjû~ê¡ùe ö eûRZªKê
icû¯ Keòù\A[ôùf, ùfûKu jûZKê lcZû ù\A[ôùf ö ù~còZò a\kûA ù\AQ«ò
aòù\gúcûù^ Zêce ]cð, ]ûeYûKê, cûUò, cYòhKê, Zùc Pòjò_Ü ûeòa^ò Zce _ìað_eòPdKê
ö ù~còZò bûMbûM Keòù\AQ«ò Zêce ]cðKê, cYòhKê, bMaû^uê, cûUòKê, @ûKûgKê,
gqòKê, iûc[ðýKê, _âmû _âZòbûKê, iêLKê, gû«òKê ö icd @ûiòQò GKûVò Ke G ù\ge
cûUòKê, bìùMûkKê, AZòjûiKê, gqòKê, gû«òKê ö aòbûR^e iúcû G_ùU ißû]ú^Zû
\òai, gjò\þe iáZòPûeY ö iúcû ùi_ùU ùiA \égý ö iúcû G_ùU G ù\ge ~êaK
gòlòZ, @mû^ ö iúcû ùi_ùU GA @^êba, iaêVò bûM, iaêVò ißZª ö Gjûe
_eòYZòùe Zùc _wê, \êaðk, @ijûd, bdKûZe, lcZûaòkûiú _ûfUò~ûAQ ö Zêùc
ißMðKê ~òa, iû[ôùe ù^A_ûeòa G ù\ge \êüLKê ? ^ù\Lô ^gêYò ejò_ûeòa Zûe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 151
ißeKê, QaòKê ? @ûi iuÌ Ke, ~êagqòKê RûMâZ Ke, aê¡ò@û, gòlòZ Meòauê
lcZûe iêù~ûM \ò@, ]cðKê GKûVò Keò aôaû aXòaûe aûU Zò@ûeò Ke ö Zùc R^à
ùjûAQ ißû]ú^ bûeZùe, ù~còZò cjû^ aò_äaú, cjûcû^a, cjûZàû cjûù~ûMú gâú@eaò¦
R^àùjûA[ôùf @LŠ bûeZùe ö @LŠ bûeZe gêbKûc^û KeòQ«ò, i¸ûa^ûe @ûùfûK
ù\LûA @ûcVûeê aò\ûd ù^AQ«ò, Zûueò R^àfMÜùe G ù\ge ißû]ú^Zû @ûiòQò,
gâûaYùe ö _¦e @MÁ gêb\ò^, gêb iuÌe \ò^, iáZòPûeYe \ò^, @LŠ bûeZe
^òcðûY _ûAñ ^òRKê ic_ðY Keòaûe \ò^, ùiA iê\ò^e iûlú gâûaYú ö

 iûlú gâûaYú
gâûaYú ijòòZ iûlûZ ùjaû \ò^Vûeê cñê ^òRKê bêfòaûKê @ûe¸ KeòQò ö ùKùZ
iê¦e GA ^ûñ, KêjêK K^ýû_eò cùZ ùKcòZò Kòcò@û Keò eLôQò ö Zû' bòZùe KòQò ~û\ê
@Qò, ~ûjû ùcûe ùPZ^ûKê @ûz^Ü Keò eLôQò ö _eòPòZ _é[ôaúùe @ù^K PòjÜûcêjñKê
@ZòKâc Keò ùcû @ûLôùe ùi ù~còZò iÚòe PòZâUòG ùjûA~ûAQò ö PòZâ _âZòcûUòe @ûLô
\êAUòeê \êA]ûe fêj ùaûjòPûfòQò û Zû' \êüLùe \dûð jé\d ùcûe \]úPò _ûfUò~ûAQòö
Zû ijòZ _eòPòZ ùjaû _ìaðeê cñê \êüL KY RûYò ^[ôfò, Kûjû \êüLùe ùKùa bûM
aûò^[ôfò ö _eòPòZ ùjaû _ùe Zûe \êüLKê ùaûjòaûKê ùcûe G _ûMkûcò ö ù~û÷a^ùe
C{ßk \ògê[ôaû ~êaKUòG cñê ö ~êa_òXòe C\údcû^ CfþKûUòG ö \êüLe _[eKê ùaûjò
ù~ ùKùa jiò ^ûjó, Zûe \êüLKê `êf_eò ùaûjò jiòaûKê GùZgqò ùcûe ùKCñVê
@ûiòfû RûYò_ûeê ^ûjó ? Rúa^iûeû Zûe \êüLKê ùaûjòaûùe, _âùZýK ZeêY _âûYùe
aûòaûùe ù~ Kò @û^¦ Zûjû @^êbae K[û ö Zûe @ûLôeê fêj ù_ûQòaûKê ~ûA ùcûe
Kê^òKê^ò _û_êfò \êAUû I\û ùjûAMfûYò, Kê^òKê^ò \êAUû _û\Zùk RcûU aû§ò[ôaû
fêje _ûjûW bòZùe cñê ù_ûZò ùjûA _WòfòYò Z[û_ò ùi Kû¦êQò KAñKAñ ùjûA ö fêj
QkQk @ûLô \êAUû bòZùe GùZ fêj @ûiòfû ùKCñVê ? cñê aêSò_ûeê^[ôfò Zû @ûLôùe
bûeZ cjûiûMe ùKcòZò fêj _ûfUê[ôfû ? ùi fêjùe jòcûkde jé\d ùKcòZò RcûU
aû§ê[ôfû ? ùcûe cù^ _WêQò _eòPòZ ùjaû \ò^ Zû @ûLôùe fêj ùaûjê^[ôfû, Zû'
\êüLe _âZòUò _éÂû _Xò gêYûC[ôfûùaùk cñê @^êba Keê[ôfò Zûe jé\deê fjê SeêQò,
jé\de fjêùe fûfþ fûfþ \ògêQò cûUòVê @ûKûg ö cùZ gêùYA gêùYA ùi Kjê[ôfû
ùfûjòZ iõMâûce @icû¯ AZòjûi ö fjê fêjûY ùjûA `ûgúLêùe ^úk _Wò@ûiê[ôaû
aúe gjò\þe cêjñ, faYûq, fûf \ògê[ôaû _û\Zke cûUò, ùKcòZò cäû^ \ògê[ôfû,
ùcû÷^ iûlúUòG _eò QòWû ùjûA[ôfû gâûaYú ö ù~Cñ\ò^ bûeZ cû@ûe QûZò C_ùe
fêjûe Kòkû _òUû ùjC[ôfû, bûA QûZòùe bûA Qêeú bêiê[ôfû, Neê bòWò@ûYò jRûe
152 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 153
jRûe Èú ùfûKuê CfMÜ Keò GKZâ MY]hðY Keû~ûC[ôfû, ùQûU_òfûu QûZòùe LŠû
_ìùeA C_eKê ùUKû~ûC[ôfû, _êeêhùfûKcû^uê GKûVò Keò cêŠ KUû~ûC[ôfû,
ùUâ^þùe, aiþùe, aÉòùe, eûÉûNûUùe ù\LôfûcûùZâ MêkòKeò jZýû Keû~ûC[ôfû,
iõLýûfNê jò¦ê cêifcû^cû^u iµò fêU Keû~ûC[ôfû, ^ò@ûñ fMûA Rò@«û ù_ûWò
\ò@û~ûC[ôfû, @ijûdbûùa jRûe jRûe gògê, aé¡, cjòkû icùÉ ceê[ôùf lcZûùfûbú
eûli cû^u jûZùe ö lcZû \fûfcû^ue @\égý jûZe Qêeò Nìeò aêfê[ôfû Zcûcþ
bûeZahð iûeû ö @ûaûk aé¡ a^òZû ùKjò aû\þ _Wò^[ôùf aaðecû^ue PKâaìýj
bòZeê ö \úNð\^ò ]eò ^ûeKúd fúkû Pûfò[f ô û iõLýûfNêcû^u eqùgûhY Keòaû_ûAñö
@ûZuòZ ùjûA ùKûUò ùKûUò bûeZúd Kû^ ùWeê[ôùf ùeWòIKê ö ù\g ißû]ú^ ùjaûKê
ùKùZ ùWeò ? ißû]ú^ ùjaû _ìaðeê ùicû^uê gêùYA \ò@ûMfû ù\g bûM bûM
ùjûAMfû ö ù~Cñ bòUûcûUòùe ùicûù^ _êeêh _êeêh ùjfû ejò @ûiê[ôùf, ZûKê
QûWòaûKê icd ^[ôfû, iêelû aýaiÚû ^[ôfû ö ù~Cñ ù\ge ißû]ú^Zû _ûAñ aòù\gúcû^u
ijòZ ùicûù^ _êeêh _êeêh fXò[ôùf ùiAcûù^ bûMbûM ùjûAMùf ö lYòK bòZùe
gZî _ûfUòMùf, iAZû^ _ûfUòMùf, Lê^ú _ûfUòMùf, \êA\êAUû ißû]ú^ _ZûKû
CWûC[ôùf \òfäúùe, KeûPúùe, c¤eûZâúùe, iß_Üe ew aêYê[ôùf fŠ^e ^úk
@ûLôùe ö CPòZþ @bòcû^ùe RdMû^ Keê[ôùf cûfòKe cwk ùjC ù~ùZ \ìeùe
[û@û«ê, ù~CñVò [û@û«ê ùicûù^ @ûc ißû]ú^Zûe cûfòK, \êüL \êbðûMýe iûlú, @ûc ]cð
aògßûie iûlú ù~Cñcûù^ G ù\ge aYRwfùe ]cð \úlû ù\A[ôùf @[ð Jh]
PûCk a\kùeö ~êM]cð ùKùa aêSòùa G ù\gaûiú ? ]^ý @ûce _ìaðR ù~Cñcûù^
RúaŸgûùe \êAUò ]cðKê _ûk^ Keò[ôùf ö ajê]cð _ûk^ _û_ ^êùjñ ö
ùiA ùfûcjhðYKûeú ^ûeKúd \égýe iûlú gâûaYú ö iaêahð _eò G ahð ùi
QòWû ùjûA[ôfû _Q ]ûWòùe, ißû]ú^Zû \òaie C›a ù\Lôaû_ûAñ ö ùi @û½~ðý
ùjC[ôfû, icÉu KY×ùe @iêcûeú iß_Üe iùuZ, iêRkû-iê`kû iê^ûe bûeZahðe
ecYúd PòZâ ö ùKjò ù~còZò KeêY aûÉaZûKê aògßûi Keê^[ôùf ö @gîc[ôZ, @ZúZe
@Zé¯ @ûZàû _âZò Kûjûe icùa\^û ^[ôfû ö ißù\gú gûi^e ùiû÷bûMý _ûAñ ^òRKê
MaòðZ ùMû÷eaû^ßòZ cù^ Keê[ôùf aqûVûeê, ùgâûZû~ûG ö RûZúd iµòKê @^ûdûiùe
fêUòaûe fûkiû ù~còZò aýûiû¡ð bkò QêCñê[ôfû bûeZahðe _û\Vê _YZ ö @ûA^e
jûZùMûW ù~ZòKò @Pk ùjûA_Wê[ôfû ùiZòKò cûWò cûWò _Wê[ôfû @§Kûe ö @[P
@ijûd cYòhe @ûð^û\ Kûjûe K‰ðMêjûùe _âùag Keê^[ôfû ö @ûZueûR, MêŠûeûR
bòZùe ùKcòZò @ûZuòZ ùjûA aôQ«ò G ù\ge ùfûùK ö ù~ûe~ûe cêfK Zûe,
^úZòùe iû]ûeY cYòhe ißû]ú^ @]ôKûe ù~còZò RLc ùjûA~ûAQò RLcþ ö Zûe
_ûUòùe @\égý jûZe _Uò ö @ûü, Zû QûZò bòZùe KòG jûZ_ìùeA KûUò ù^CQò Zûe
154 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
KfòRû, Zû'e jé\d, ùi Pò}ûe Keò_ûeê^ò ö _[e _ûfUò ~ûCQò ö Zûe cêjñùe
@ûZueûRe @§ûeKê ùKjò ù\Lê^[ôùf ö
bûMbûM ùjaû \ò^Vûeê iúcû ùi_ûLe cûUò, cYòh, @ûKûg, gûi^, iõÄéZò
iaê ù~còZò gZî _ûfUò ~ûAQò iaê\ò^_ûAñö ùKjò Kjê^ûjó iúcû ùi_ûLe cûUò @ûce,
@ûKûg @ûce, cYòh @ûce, @ûc _ìa_ð eê hê ue iµò, icùÉ ù~còZò _ûùgûeò ù\AQ«ò,
iß_Ü aòùbûe ùjûA, Kcð aòcêL ùjûA ö gZî KY bêfò~ûG Zûe _ìað _eòPd? Zû'e
_ìa_ð eê hê Kê? _ìað_êeêhe ùMû÷eacd AZòjûiKê, ]cðK,ê aògûß iKê ? jùeA\òG _ìaðR^u
iµòKê, cûUò cYòh @ûKûg C_ùe @]ôKûeKê ? GcòZò gZî Kûjó _é[ôaúùe ? ~òG
jùRAù\a Zû _ìaðRu @]ôKûe ? R^àR^àe @]ôKûe ? aûÉa bûeZahðe aòKkPòZâ
ùKùa @ûuòa G ù\ge gòÌú gŸùe ? gòkûùe, Zìkúùe, ewùe ? gâûaYú @ù_lû
KeòQò ùKùa aòPûe Keòaûe ùak @ûiòa? ù~Cñcûù^ G ù\gKê fjêfjê ûY Keò[ôùf,
Gùa fêUò PûfòQ«ò ^òbðdùe, ùicû^ue aòPûe ùKùa ùja ?
ùi aôQò, aô[ôa ö MêkòùMûkûKê Zûe LûZòe ^ûjó ö iúcû«ùe iaê\òù^
Cbd_Ueê Mêkò `êUêQò ö icùÉ ZûKê jZýûKeòaûKê Z_ôe ö Z[û_ò ùi Kjò aêfêQò
AZòjûi aô[ôaû ~ûG ùi aô[aô , bûeZcû@ûe QûZòeê ù~Cñ\ò^ fêjûe Kúkû I_Wû~òa,
ùi\ò^ ùi cêjñ ùLûfòa...ö ùi\ò^e _âZúlûùe ùKg cêKêkû ù\âû÷_\ú bkò ^ì_êe
QòWûA ^êLêeû gâûaYú Gùaaò QòWû ùjAQò `ûgòLê _ûLùe ù~CñVò \êAUû ißû]ú^
_ZûKû cû'e _YZ KUû _ZûKû `e`e ùjûA CWêQò ö ißû]ú^Zû C›aùghùe cñê
ù`eê[ôfò ]ûeûgâûaYe ahðû ]ûeûùe bòRb ò òRò ö bòWbòZùe gâûaYú @\égý ùjûA~ûA[ôfû
ö cùZ @ijý fûMê[ôfû _âZúlòZ iKûke _âû\gŸ ö

Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 155

còk^e c]êiáZò IßûNû
]^ý, còk^ I aò\ûde ùiA jé\d [eû @^êbaKê, @gîKê cñê ]eòeLôQò ö
_âYûc IßûNû, _âYûc, ùZûe iÝgðKê, @gîùe @ûCUê_ûCUê ùjC[ôaû ùZûe @ûLôKê ö
iúcû«e \êA_ùU G ù\ge cûUò, cYòh, @ûKûgKê _âûYbeò bf_ûC[ôaû _âòdR^ue
bòW ö ùKùZ ùWeò ùi iûdûjÜ ? còk^ _âZúlûùe aýûKêk jé\de cìzð^û @ûCUê_ûCUê
Keòù\CQò @ûLô, IV, @ûwêVòiaê ö iì~ðý ^Añùf ö cû'e _YZ KUû _ZûKû CVòfû
cûUòeê @ûKûgKê ö \òai ùghùe ùi ù\Lôa Zûe jûZMXû cûõie KkòKû _êZâK^ýû
cû^uê Zû'e ùKûkùe ceòùgûA[ôaû _ê@Kê, Zûe jòiûa Keòa ö ]cðe ]ûeê@û Qêeúùe,
@aý[ð Mêkòùe, NûZK ùaûcûùe, ùKùZ KÁùe ceòQò Zû _ê@, Zû Sò@ ö KòG
ceò_WòQò ùg÷gaùe iìù~ðýû\d _ìaðeê ? KòG ùK÷ùgûeùe iêa‰ð iKûk_ìaðeê ? KòG
ù~û÷a^ùe còk^e c]êiÜû^ _ìaðeê ? KòG Rúa^e cjû~ûZâû _ìaðeê ùgûAQò ù~,
ùgûAQò @ûC CVòùa ^ûjó ? ùi RûYòQò ùi @ûC CVòa ^ûjó, bûMýKê ù\ûh ù\A fûb
KY ? bûMý KY aêSò_ûeòa Zûe KfòRûKUû \êüLKê ? bûMý KY iòùfA Keòù\a
Zûe KUû _YZKê, `Uû gûXúKê ? ùKcòZò Kjòa ùi ? KûjûKê Kjòa ? Kû' @ûùM
Kjòa ? Zûe _ê@cûù^ KûUòù\AQ«ò Zûe _YZ ö `ûWò ù\AQ«ò Zûe gûXúKê, ù~Cñ
gûXúùe ùicû^uê ùNûùWA ù_ûùWA [^ Pò_êWò lúe ù\AQò, ZûjûKê @ûWKeò QûA
KeòQò, Zû @ûLôeê fêjKê ù_ûQò ù\AQò, Zû' _òfûe cwk Kûc^û KeòQò ö aXòfû
_òfûG, Zûu iõiûeùe cûZòQ«ò ö aêXú cû'Uû _âZò Zûue icd Kûjó ? KòG ùKùa
KjòQò cû', cêñ ajêZ _ûV _XòQò, aW PûKòeò KeòQò ö ajêZ ]^, mû^, lcZû _ûAQò,
ùZûe KfýûYùe, Kj ? cñê ùZûe KY ùiaû Keò_ûeòaò ? ùcû Lêiòùe Zê GùZ Lêiò?
ùZû jé\dùe KòQò \êüL ^ûjó Z ? Zê ùKùa Kjòaê ùZû \êüL ? Kj ùZûe ~\ò KòQò
\êüL @Qò Kj cû ? cñê ^ò½d _ûeòaò ö ùcû _ê@ Kjòfû iê^ûe Kù‹A @ûYò ù\Aù\AQò,
ùcû Sò@ Kû¦òfû cñê eê _ûe Pû¦ MXò ù\AQò ? Èú Kjòfû, fŠ^ aêùfA ù^AQò ?
156 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùZû K[û Kûjó ùKjò ùKùa Kjò^ò ? ùZû _ûAñ ùcûe icd Kûjó ? cñê Kjê^ûjó cñê
bêfò~ûAQò ZùZ? cñê ZùZ _Pûeò_ûeòò^ò? ùcû Rúa^Kê QùWA ù^AQ«ò Èú, _òfûcûù^ö
Uòbò ù\Lû, KâòùKUþ, PûKòeò aýaiûd, Èúe cûùKðUòw I iòù^cû, _òfûue UòCi^þ,
Uò`ò^þ, Äêf, _ûV_Xû, baòhýZ Pò«û bòZùe ùcûe icd Kûjó ? ùcû K[û bûaòaûKê?
ùZû K[û cù^ _WòQòö @_ieò ~ûAQòö c^ùe iaê ùcûe @Qò Z[û_ò @ijûdö Lûfò
bf LûAaò, ^ûñAaò, _ò§òaò, aêfòaò ö @ûce céZêýKê bd ^ûjó cû'ö Rúa^aúcû KeòQòö
\êNðUYûKê bd ^ûjó cû'ö aýûuaûfû^þi KeòQò ö ùicû^u baòhýZ Pò«ûùe aôQò
cùZ icd @bûa ö jñ _Pûeòaò ZùZ ? @ûRò _PûeêQò Kj ùZûe KòQò \êüL ^ûjó Z ?
ù\Xgj ùKûUò _òfûe cû' Zê ! ùZûe \êüLùe cñê ^ò½d Kû¦ò _ûeòaò ? cñê ùZûe É^
bûwò lúe LûAQò ? cñê Kû¦ò_ûeòaò ? cñê _eû ùZûe _ê@ ? Zê cùZ ùKûùkA KûùLA
cYòh KeòQê ? Kj ùZûe \êüL KY cû ? Zê KòQò Kjê^ê KûjóKò ? Zê Kjòfê G `Uû
gûXú KûjóKò _ò§òQê ? ùcûe @bûa KY @Qò ? ùcû _ûLùe @Kk^ ]^, aòfòd^
aòfdò ^ Wfûe ö cû' Zê GùZ _ûV _Xò^ê, MYò_ûeòaê @ûwêVòùeö cñê MYòù\aò @ûwêVòùe
KµêUe Kjòù\a ùKùZ Uuû @Qò ? _òfû\òù^ _Pûeê[ôfò KûjóKò G `Uû gûXú
_ò§òQê? KòQò Kjê^[ôfê ö bûaê[ôfò @ûùc Meòa @Qê ö cû' ùiAUû Pê_þPû_þ _ò§êQò ?
ùZûùZ _Pûeòùf Zê Pê_þ[ôfê ö cñê _Pûeò _Pûeò Pê_þ ùjûA~ûA[ôfò ö @ûRò ù\LêQê ùcû
_ûLùe GùZ ]^, i¹û^ ö Zê KûjóKò ùiA Pòeû`Uû _êeêYû gûXúUû _ò§òQê ? cùZ
aW fûR fûMêQò, ùi `Uû `Wû gûXúUû ù\Lô ö _ê@ _ûV _XêQò, KjêQò @ûùceòKû
~òa, ùZûe ùKäû^òõ Keòa? Sò@ KjêQò ùi bf _XêQò ùiÝg ùUùKÜûKâûU ùja ö
cjûKûgKê ~òa, Mâj ^lZâùe Rúa^e i§û^ Keòa? ùZû'_eò cû ~\ò ùKCñ Mâjùe
còkò~û'«ò ZûKê ù^A@ûiòaö ùZû iû[ôùe _û^ LûAa M_i_ Keòa ö ùi G Pòeû
gûXúUû ù\Lôùf KY Kjòa ? _ê@ Kjê[ôfû ZûKê fûR fûMêQò aòù\gùe ùi ùKcòZò
ùZû `Uû gûXú_ò§û `ùUû ù\LûAa Zûe iûwiû[ú cû^uê ö
cû : aû_ùe ùZû Sò@ eûARùe eûYúùjC, ùZû _ê@ RMZRòZû ùjC ö ùcû
ù\je ùKäû^òõ Keòa ö WefûMêQò ùcû \êüLe ùKäû^òõ Keòa^ò Z ? ùKäû^òõ K[û gêYò
ùKcòZò Kjòaò ùcû \êüLKê ?
_ê@ : cû' ù\je ùKäû^òõ jêG ! \êüLe ùKäû^òõ ^êùjñ ö
cû : ^û, ^û, ZùZ ùcûe ùKûC ak@Qò ? ùZû _ê@Kê ùKCñ aògßûi @Qò ùcûe
\êüLKê ùKäû^òõ Keòa^ò ?
_ê@ : ^û, cû' ùZû ù\jKê ùKäû^òõ Keòa ö
cû : ùiA ù\jùe \êüL @Qò !
_ê@ : jñ, cû' ! _ê@Kê @i¸a fûMê^[ôfû, \êüLe ùKäû^òõ ö ùi Pê_þ ejòfû,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 157
@ûC _Pûeòfû ^ûjó ùZûe \êüL KY @Qò ?
cû : Sò@Kê Kjòaê Mâj^lZâ aêfòù\Lôa cYòhKê, ù\aZûKê ö ùcû_eò aêXúùU
còkòùf Zû iû[ôùe ù^A@ûiòa ? @ù^K aêXú còkòùa ö ùicû^u bòZeê ùcû_eò
`UûgûXú _ò§ò[ôaû ùMûUòG aêXú aûQò @ûYòa ö ùi aêSò_ûeòa ùcû \êüL ö cñê bûaê[ôfò
G _é[ôaúùe `UûgûXú _ò§û cû'aêXú cñê GKû, GKû ùjûAQò ö Gùa bûaêQò,G Mâj
^lZâ MjYùe, ZûeûcŠkùe, RjÜeûARùe `UûgûXú _ò§û cû'aêXú cñê GKû ö Kj
GcòZò KòG @Qò ? ùZû_eò _ê@, ^ûZò [ûC [ûC ?ù\Xgj - gùj _Pûg ùKûUò ?
_ê@ : (@ûC i¸ûkò_ûeòfû^ò) cû'! @ûC Kêj^û cû' Kêj^û Kjò Kû¦ò[ôfò Cz^Ü
ùjûA ö ^û ùi ùKùa aò _Pûeòaò^ò cû'e \êüL KY @Qò ? ùcû _òfûcûù^ ^ RûY«ê
ù~ ùZûe ùi \êüL KY ? Zûuê ùcûe ùKCñ ak@Qò ? KòG RûùY RûYòùf ùKäû^òõ ^
Keòùa ? Sò@ KY ^bûaòa? ù~ùa RûYòa Mâj Mâjû«ùe NìeòNìeò GcòZò `Uû gûXú
_ò§û cû'ùU ùi _ûAfû^ò ö KY Kjòa ùi ? Zûe còg^þ aò`k ùjûAQò ö ^û ùi
cjûKûgeê ù`eò@ûiòQò ? ùi ~\ò Kû¦òa ? aû_û cñê @ûc cû'bkò cû _ûAfò^ò ? KY
Kjò aêùSAaò ? cû',"cû'KY @ûC ùMûUûG [ûG ? jé\d[eû fêjùe ùi `ûUò
_Wê[ôùfö @ûC ùKCñ aâjàûŠùe ù~ Zê ùLûRòaê ö cû'e jûZMXû cYòh ùi ?
PûŠûkêYú ?
cû' cùZ lcû Ke ö cùZ lcûKe ö @ûC ùKùa aò Kjòaò^ò ùZûe KY \êüL
@Qò cû ?
Nû aûRòfû ö VòKþ iûdûjÜe ùghiÝgð ùi Nûùe ö aòKUûk gŸKeò aòeûU
fêjûe KaûU ùLûfòMfû ö @iúc @û^¦ùe, _ec @ûMâjùe \êA iúcû«e ùiÜj
Kûwûk _êZâ K^ýû, ~êaK aêXû ,ùi^û ùiaK _eiÝe jûZ còkûAùf ö Mkû fMûAùfö
KòG Pê´^ ù\fû, KòG Kû¦ò _ùKAfû, ù~còZò ajê _âZúlòZ còk^e cêjìð G, fêjû
`ûUKe a¦úgûkûeê cêqòe cêjìð G ö fêj, ùKûj, ùiÜj, ù_âcùe aZêeò~ûA[ôfû
jé\d, Cêeò _Wê[ôfû @gî, _eiÝeKê @ûfòw^ Keòaûe @_ìað @^êba, RWûA ]eòaûe
@_ìað iÝgð ö ùiA icdùe icùÉ bêfò~ûA[ôùf ùicû^ue ùZf, fêYe iõiûeKê,
Uò.bò.Kê, KòâòùKUKê, _êZâ, _ZÜúKê, Zûue \ûaòKê, \êüLKê, @^ò½òZZûKê ö
ùicûù^ icùÉ GKûKûe ùjûA~ûA[ôùf _ec @ûZàúd bkò, _ec _âúZòe
_ec iõù~ûM bkò ö ùicû^uê ù~còZò _é[ôaúe ùKû÷Yiò gqò, eûÁâe jûZMXû ^úZò
Zûuê @UKûA _ûeò^[ôfû GKûVò ùjaûeê ö afòð^ _ûùPeò ùWAñ_Wò[ôùf ù~còZò
ùicûù^ _eiÝee ùKûkKê, MêkòùMûkûKê LûZòe ^ Keò, ùKùa gaùjûA, ùKùa
gjò\þ ùjûA, ùKùa geúe ù^A ö aògßûi fûMê^[ôfû GcòZò GKûVò ùjaûKê ö
fûMê[ôfû ù~còZò @ûùc ~êM~êM ]eò aô[ôfê GKûVò ö aô_ûeòaê GKûVò ö ùZùa G
158 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
aûWaZû _ûùPeò CVòQò KûjóKò ? KòG aùiAQò G _ûùPeò ? GA _ûùPeò aiûAaûKê
Z @ûùc AõùeR aòeê¡ùe fùXA Keò^[ôfê ö @ûùc ^òele Mâûcaûiú, @ûce gqò
ùKùZ ? @ûcKê ùLûRòùf Mû§ú cûjûZàû, iúcû« Mû§ú, @ûi, ù~ûM\ò@ AõùeR
aòeê¡ùe ù\g ißû]ú^ ùja ö Zêùccûù^ bfùe ejòa ö Zêc _òfûcûù^ bfùe
ejòùa ? Kò«ê ùKjò'Z Kjò ^[ôùf _ûùPeò K[û ? @ûcKê ^Kjò _ûùPeò _KûAaûe
@]ôKûe ù\fû KòG ? Zûue G @]ôKûe @ûiòfû ùKCñVê ? ùicûù^ KòG ? ùicûù^
ißû]ú^Zû @ûYò^[ôùf ? ùicûù^ GùZ_ûV _Xò[ôùf, fùXA RûYò^[ôùf ? AõùeR
aòeê¡ùe RòZòaûKê Zûue ak^[ôfû ? _Xê@û _ê@e ak ùKùZ ? ~òG cûUò iû[ôùe
cògò cûUò ^ ùjûAQò, _[e iû[ôùe _[eùjûA K[û ^ùjûAQò, _a^ iû[ôùe MúZ
^MûAQò, _ûYò Kû\ê@Kê LûZòe ^KeòQò, ~òG ùVwû]eò RûYò^ò, bìZ iû[ôùe _ûYò
ùaûjò^ò, aûMêWêMêWê ùLkò^,ò NCùWA ù\A^ò, @§ûùe aûUPûfò gòLô^ò, WûjûYú PòeòMYê ú
ù\Lô^ò, \êüLùe aôgòLô^ò, ~òG cûWLûA _Wògûe cWû CùVA^ò, iaê\êüLKê _QKeò,
ZZfû fêjKê ù_ûQòKeò, Zûe ak Kûjó ? ak ùKCñVê @ûiòa ? ùi ak @ûc aûjêe
ak, ù\je ak, Mûñe ak, ^A, _ûjWe ak, aY Rwfe ak, ùVwû_ûjûee
ak, ]^êZúee ak, ]cðù\aZûe ak, cûUò @ûKûge ak, iek aògßûie ak,
bûAbûAe ak, Ne ùZûkòaûe ak, aXò_ûYòùe a§ aù§Aaûe ak, Neù_ûWò ùe
^ò@ûñ fòùbAaûe ak, beû^B _jñeòaûe ak, cûQ ]eòaûe ak, ùbûRòbûZe ak,
~ûZeûZò[e ak, ^ò@ûG ^ògû_e ak, iZ Kjòaûe ak, ]cðe ak, \êüLe ak,
\dûe ak, ùiÜje ak, fêje ak, @§ûee ak, @ûfê@e ak, @jòõie ak,
@ûZàûe ak ö ùiA ak C_ùe ùicûù^ aògßûi Keò[ôùf Mû§ú cûjûZàû K[ûùe,
iûji aû§ò[ôùf ö @ûcKê iûjû~ý cûMò[ôùf, Mûñ Mûñ aêfò ùicûù^ Lûfò_û\ùe Mû§úaêXû
iû[ôùe ö Mû§úaêXû K[ûùe @ûùc @ûùe MûcêQû bòWò[ôfê, ùVwû ]eò[ôfê, g_[
Keò[ôfê, @jòõie fùXA fXòaê ö ^ùjùf @ûce ùKùZ gKZò, Mò@û^ ? @ûùc
@mû^ ö ceòaê _ùQ QûWòaê ^ûjó ö MêkòùMûkûKê Weòaê ^ûjó ö @ûùc ibòGñ bûAùe
bûA Mû§úaêXû _Qùe ejò, AõùMâRKê ù\aû jUûA ö @jòõiû @ûc ak, AõùMâR ~\ò
Keòa ùMûk, ù\Lôa @ûc ùVwûe ak, _ìeòa Zûe Kûk ö Weòaû ^ûjó a§êK Mêkò
ùaZe cûW ö ceòaû ~ûG MeRê[ôaû ""QûWùe QûW bûeZ QûW'' ö @ûùc ibòGñ
ißû]ú^ ùjaû, g_[ Ke ùRf~òaû, @ûcKê ù\Lô aòù\gú ùMûeû ùjûAùa Ukck ö
bfùe ~òùa G ù\g QûWò, QûWò ^Mùf Kûjó ùKCñVò _ûAùa [kKìk ? ùVwûcûWùe
bûwòùf jûW, \ò^ @ûiòa, Kjòùa bûA, QûWùe QûW bûeZ QûW ö QûWò ^Mùf
QùWA ù\ùa QûZò PcWû jûW ö
ùiA@û ùjfû ö @ûc akùe _ûVê@û _ê@ ùjûiþ _ûAfû, Zû Kfc Pûfòfû ö Zû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 159
Afc Pûfòfû ö Zû ùMûWKê ]eò @ûùc QòWûKfê, Zû _ûUòùe K[ûù\fê ö ùi QòWû ùjfû
K[û Kjòfû, Kfc PùfAfû AõùeR aòeê¡ùe, Kfc ö Mû§ú aêXûe @jòõi K[ûKê
aê¡ò@û AõùeRcûù^ jiò CùWA ù\A[ôùf, Kjê[ôùf _ûMk? GùZ aW _ûMk G
_é[ôaúùe Kûjó ? AõùeR aòeê¡ùe Kjòùf, ißû]ú^Zûe K[û CVòùf jûWbwû cûW ö
ùRfùe ùaVò LUYò, a§êK Mêkò ö Mû§úaêXûe @jòõi K[û gêYò ùicûù^ ùVû ùVû
jiê[ôùf ö \dûKeò cûWeê QûWò ù\A[ôùf ö ùicûù^ KÌ^û Keò^[ôùf Mû§úaêXûUû
@jòõiû K[û KjòKjò G ^òele MûñùfûKuê CùVAù\a ? GKûVò Keòù\a ? ùicûù^
ùgh _~ðý« aêSò_ûeòùf^ò G Mû§úaêXûUû, G @mû^ bdûkê Mûñ ùfûKu \ßûeû @ûcKê
ùKcòZò jùUA_ûeòa ? ißeûR @ûYòù\a ? ùicûù^ ùKcòZò aêSòùa ? GjûVûeê
_ûMkûcò @ûC KY @Qò ? AõùeR aêUþe gŸùe, @§ûe eûZòùe Mûñe ^ò\bûùw,
ùaZcûWùe PcWû QûWò~ûG, ùaVò LUYòùe jûW bûwò~ûG ö [ùe iù¦j ùjùf
a§êK cê^ùe iõMú^þ ùjûA~ûG ö ùiA bdûkê, ^ò\âûkê, \dûkê, @mû^ Mâûcaûiú,
Rwfaûiúuê @jòõiû \úlû ù\CQò Mû§ú ö iZýûMâj K[û KjêQò ö jZò@ûe ^ [ôaû
ùfûKe, G `òKe ö _ûMk, `Kúee `òKe `¦ò ùKùZ ? ùMûeû iûùjae Mêkò,
a§êK @ûMùe ? CWûRûjûR, aêWûRûjûR @ûMùe ? ùUâ^, UâK _ûLùe ? ùUfòù`û^,
ùUfòMâûc _ûLùe ? ùi^û ù_ûfòi _ûLùe, MêA¦û @ûLô @ûMùe ? ù~CñVò Rcò\ûee
gqòKê ùicûù^ cûUòùe còùgA ù\AQ«ò ö @ÈgÈKê \kòPKUò ù\AQ«ò ? Kûjûe
iûji ^ûjó ùUKû _KûAaûKê 1857e _â[c bûeZúd ißû]ú^Zû iõMâûce aò`kZû
_ùe ö i\û iZKð AõùMâR, iù¦j MQ_ZâKê ö \úNð 70 ahð 1857eê 1920
_~ðý« ùicûù^ icÉuê RMòQ«ò ùMûùW ùMûùW ö _ûV_X Kò cûUòZûW, NûiKûU Kò
@ûKûgùe CW ö Zûue ùMûfûc ùjûA ejòaûKê ~êùM ~êùM Zûu jûZeê Mêkòe ùgh
^ûjó ö a§êKe aògâûc ^ûjó ö iù¦j @ûLôùe _fK _ùW^ò ö icùÉ ùgûAùf
ùicûù^ ùPAñ[û«ò, Kû^ ùWeò[û«ò ö
Pûjó[ôùf, fûfûRúuê ùVwûcûWùe _òUò_òUò fûùjûe cûUòKê fûf Kfûbkò,
1919ùe Wûdûe jûZùe _¬ûaKê fûf Kfûbkò, ùiA \êaðk, ùWwû aêXûKê GKû
_ûjûùe _òUò cûeòù\A[ûù« ö ùicûù^ \dûùe cûeò ^[ôùf Mû§úKê ö 1920ùe
@ijù~ûM @ûù¦ûk^ùe Mâûcaûiúu ù~ûM\û^ ù\Lô Mû§úue ajêZ ak aXòMfû ö
@jòõie ak @ûMùe ùKcòZò AõùeR ^òRKê ZCfòaûKê @ûe¸ Kfû ö bd aòiàdùe
\c^ fúkû PkûAfû ö Mû§úuê cûeòaûKê ak _ûAfû^ò ö ajêZ ùWeò ùjûA~ûA[ôfû ö
Mû§úKê RMò ejòfû ö AõùeR aêSò_ûeòfû Mû§úaêXûe aê¡òKò ö iò¡òKò ö bûeZahð Mûñe
ù\gö Mâûc R^Zûe ù\g ö Mâûcaûiú CVò_WòQ«ò ö @mû^ bdûkê Mâûcaûiúuê @jòõiûe
@ûgâd còkò~ûAQò ö ceòaûKê @ce ~ûZâûe i¹û^ còkò~ûAQò, ù\g_ûAñ, ißeûR _ûAñ ö
160 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Gùa ùPZû _gòfû iaêùfûKuê ùKCñ ùRfùe eLôùa AõùeR ö LûAaûKê ù\ùa
ùKCñVê ? ùKùZ cûeòùa ? _òUùò a ? Kkû_ûYò _VûAùa ? ùKùZKûk ? ùKùZKûk?
j^êcû^e fûwêWùe ^ò@ûñ fùMA[ôùf eûlicûù^, ùiA ^ò@ûñùe fuûù_ûWò QûeLûe
ùjûAMfû ö ùiA @jòõie ^ò@ûñ Mû§ú fùMA ù\AQò Mûñùe ö ùi ^ò@ûñ fòbòaûe
^êùjñö Mêkò a§êKe bd ^[ôfû AõùMâRe ö @jòõie gqò @Qò, _â[c Keò AõùMâRcûù^
@^êba Kùf, ù~còZò @ùgûK @^êba Keò[ôùf i^Üýûiò^ú KûeêaûKúe PûjûYòùe,
@ûZàic_ðY icdùeö ù\Xfl a¦úuê cêqò KeòaûKê, Kkòwe ißû]ú^Zû ù`eûAù\aûKêö
@nêZ ùi PûjûYò, ùi gqò, ùi gqòe _âbûa, Zûe Keòiàû ö Zûe PKþcû @ûMùe
@ijûd Mêkòa§êK, @iòe KïeZû, ciúe K_UZû, cûW, céZêýe aaðeZûö @jòõie gqò
@ûMùe ^ZcÉK @ùgûK KkòwKê ißû]ú^Zû ù\A[ôùf, PŠûùgûK ùjûA @ÈZýûM
Keò[ôùf, ~ûjû \òù^ @i¸a fûMê[ôfû, KÌ^û aûjûee RYû_Wê[ôfû Zûjû \òù^
i¸ûa^ûe eì_ù^fû ö @ûŒê_ò§û `Kúe Mû§úaêXûe PûjûYòùe @jòõiû gqòe PcKùe
AõùeRe gqò jRòMfû, ak jRòMfû, aû]ý ùjùf ù\gKê ißû]ú^Zû ù\aûKê ö
ù~Cñ ù\ge ùfûKu eqcûõiùe \êA\êAUû aògß~ê¡ ùicûù^ fXò[ôùf, A{Z
aùA[ôùf A{Z, ùiA ù\ge ißû]ú^Zû _ìaðeê ]cðe `ûg `òwò \òLŠ Kùf G
ù\ge cûUò, @ûKûg, cYòh, cYòhe c^Kê ö Rúa^iûeû fXòfXò aêXû ùjûA~ûA[ôùf
cjûZàûcûù^ ö aêXûùfûKe ~ê 'ùKùZ ? ak [ôùf, ~ê@û^ [ôùf ^ò½d ù\gKê
GKûVò Keò[ûù«, bûeZKê aògßgqòe c~ðýû\û ù\A[ûù« ö aòbûR^e \êüLùe RkòQ«ò,
ceòQ«ò, _½ûZû_ KeòQ«ò ? fêj XûkòQ«ò ö Mû§úVê iúcû« Mû§ú, Rò^ÜûVê ù^jêeê ?
lcZûe bdûajZû @^êba KeòQ«ò [ùe lcZûe aûN _òVòùe aiòfû _ùe ?
IùjäAaûùe Kò @ijûdZû ? ^úea @gîùe ù\j QûWòùf Kò«ê ceòaû _ìaðeê @ûgû
KeòQ«ò \ò^ @ûiòa ...ö
""ißû]ú^ ù\ge iûjiú gògê \òù^ ~êaK ùjùa ö @ûce bêf_ûAñ @ûcKê lcû
Keòùa, @jòõi akùe akúdû^ ùjùa ö ^ò½d G ù\gKê GKûVò Keòù\ùa ö
^òRKê _âZòÂû ^ Keò aògße ù^ZéZß ù^aû i¸a ^êùjñ ö ùicûù^ aêSò_ûeòùa ö''
ùicûù^ GKûVò fXò[ôùf, GKûVò ejòaûe iß_Ü ù\Lô[ôùf, GKûVò aiò lcZûe bûM
aûò[ôùf, _êYò GKûVò ùjaûe iß_Ü ù\Lê[ôùf, icd ^ [ôfûö ùicûù^ iß_Ü ù\ùLA
ù\A Mùf G ù\ge gògêKê, ~êaKKê, ~êaZúKê ö ùicûù^ cù^_KûA ù\AQ«ò
LâúÁ_ìað ~êMùe Zêùc [ôf ùgâÂgqò aògeß ö c¤~êMþ ùe ]ßõifúkû, _eû]ú^Zû 1000
ahðe ö LâúÁ_e ~êMùe [eêUòG GKûVò jê@, [eêUòG @ûcKê lcû Keò\ò@ ö GA[ô_ûAñ
@ûùc Rúa^ Zcûcþ Zceò iêL I icé¡ò _ûAñ fXòQê ö ùj bMaû^ @ûùc _ûeòfê ^ûjó ö
Agße ZêcKê gêbaê¡ò ù\ùa û Zêùc iûjiú ùja, aê¡òcû^þ ùja, @ûcKê aòbûR^e
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 161
\ûeêY \êüLeê C¡ûe Keòa ö @ûce @ûZàû ißMðùe gû«ò fûb Keòa ö @ûc cêjñKê Pûjó
jRûe jRûe Mâûcaûiú Rúa^ CRûWò ù\AQ«ò, Rúa^ Zcûcþ ùRf ~ûAQ«ò, cûW
LûAQ«ò, `ûgòùe PXòQ«ò, Mêkò ijòZ fXòQ«ò Lûfò jûZùe, ùLûfû ù\jùe, Zceò
_ûAñ, Lûiþ Zceò _ûAñ ö ùi AZòjûiKê @ûùc eLô^ûjêñ, eLôQò Zêceò cû', GA cûUò,
cûZébìcò Zûeò `Uû gûXúùe ùi AZòjûi ö \êügûi^ iò^û \êù~ðýû]^ _ûAñ ù\âû÷_\úe
gûXú bòWò ]eò[ôfû, @ûùc @ûce cû' cûZébìcòe gûXúKê `ûWò ù\AQê @ûùc ...ö Zùc
^ò½d _ûeòa bûeZ cû@ûe @ûLôeê fêj Zùc ù_ûQò_ûeòa? Zùc ù\Lô _ûeòa^ò Zû fêj
ùi ù_ûQê[ôa _YZùe ö ùi _eû cû cûZébìcò ùi KY @ûc_eò cYòh ù~ Kû¦òa ?
ùi _eû cûUò, ùMûWò, @ûKûg ? cû' KY ùKùa Kû¦òa Zû i«û^e @KfýûY ùja ?
ù~ùZ \êüLùjC _ùQ, ùi ùKùaaò ùaûjòaûKê ù\a^ò Zû @ûLôe fêjKê cûUò
QêAañ ûKê ö ùi cû....@ûc cû...Zêc cû...icÉue cû...iaê\^ò @ûc cû...@ûce KfýûYùe
Zû'e Rúa^... Zû'e @û^¦...Zû'e @gî ö ù~còZò ù_âcòKû K[ûùe _ûMk ù_âcòK Zû'
cû@ûe cêŠKûUò ZûKê C_jûe ù\aûKê ~ûC[ôfû Zûe _âPŠ ù_âce _â\gð^ _ûAñ ö aûU
cSòùe Sêò _Wòfû ùaùk cû'e KUûcêŠ Kjê[ôfû fêjSùeA, fjêSùeA ""aû_ùe
aW KÁ ùjC[ôa ?'' cêŠ iò^û ù~ûWò ùja^ò ùjùf cûUò, cYòh, ^B, @ûKûgKê
ù~ûWòaûùe @iêaò]û ùKCñVò? gùj _Pûg ùKûUò cû'e _ê@ K'Y @lc? ]^ý
jeòdû^ûe ùiA iZêeú ahðe aêXúcû' ~òG PòVòUòG ùfLô @ûZàjZýû Keò[ôfû, ""_ê@
ùcû ùiaû_ûAñ ù^ZûRú ZùZ ù`ùeA ù\ùf ö Zê @ûRû\þjò¦þ ùi^ûùe bòðùjûA
_ûeòfê ^ûjó ö G[e ù^ZûRú ^ò½d ùi^ûùe bòð Keòùa'' ö PòVòUò _Xê_Xê fêj
QkQk ùjûA ù^ZûRú Kjê[ôùf, ""]^ý ~êaK, ]^ý Zêce cû' ö ù~Cñ ù\ge cû'
^òR _ê@Kê ùi^ûùe bòð Keòaû_ûAñ @ûZàjZýû Keò_ûùe, @ûZàakò ù\A_ûùe ùi
ù\g ^ò½d ißû]ú^ ùja ö @ûRòVûeê ZêcKê @ûRû\þjò¦þ ù`û÷Rùe bòð KeûMfû ö""
]^ý ùiA cû' ~òG Zûe _òfûe cwk _ûAñ KUûcêŠeê fêj SùeA _ûùe ö @û^¦ùe
cêŠKûUò @ûZàjZýû Keò_ûùe ö
ùicûù^ icd iê@ùe cûUòùe ùgûAQ«ò iZ Kò«ê, ùicûù^ @ûc_ûAñ Zûue
iß_Ü, iuÌ, @ûgúaðû\Kê QûWò~ûAQ«ò, GKûVò ùjaûKê, cûUò cû'e WûK gêYòaûKê,
@ûKûge @ûLôùe @jòõie cª _XòaûKê, GA[ô_ûAñ ùicûù^ cjû^þ ö @ûùc Zûue
cjû^ \ûdû\ ö ùicûù^ cù^ _KûAQ«ò ijee gòlòZ ißû[ðú ùfûùK G ù\gKê
GKûVò Keò_ûeòùa^òö Keòùa ùiA Mûñe ùfûùK, Rwf _ûL _ûjûWZk Mûñe ùfûùK
G ù\gKê GKûVò Keòù\ùa? ùicû^ue iûji @Qò, gqò@Qò ö Mâûcaûiúcûù^ G
ù\ge cjû^þ gqò ö Zûu K[û gêYê[ôa ö \eò\â Mâûcaûiúe iûjiú Mâûcaûiúe K[ûö
ùicûù^ @ûce jé\d, jé\de iݦ^ ö ùicûù^ ^[ôùf? @ûùc Zûue iße gêYêQê
162 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ißMðùeö Zùc gêYò_ûeê^ûjñ ? Kû^ùWe, c¦òeùe, ciRò\þùe gêYò_ûeòa ùi iße ö
Mâûcaûiú : @ûc aûjêakùe @ûùc ißû]ú^Zû @ûYòQê ö @ûcKê ^ RYûA @ûc
ù\gKê bûM bûM Kf KûjóKò ? Zce iêL, ißû[ð, iêaò]û_ûAñ Zùc G _û_ Kûc
KeòP? AõùeRcûù^ ZcKê ùMûfûcòe _êeiÑûe ù\AMùf bûMbûM ùjûA iêLùe
ejòa, gû«òùe ejòa, icé¡ò aXòa ö @ûc iêL iêaò]û K[û ùKùa bûaòQ ? @ûùc
Mûñe cYòh, cûUò cû'e cYòh ö Mûñ @ûce @Zò ^òRe ö Mûñùe @ûùc aôgòLôQê, Rúa^e
KkûKê @û_ùYAQê ö Zêc C_ùe ^òbðe Keò^ê ö Zêc _ûLùe jûZ _ûZò^ê ö Mûñ ùfûùK
ùKùa ijeùe ej«ò^ò ö Mûñùe ù~Cñ ieiZû, gû«ò, ijee MjkPjkùe Kûjó?
Zùc gòlòZ ùfûK, ijeú ùfûK, G ù\gKê bûM bûM Keò eLôô[ôa, G ù\ge ]^
\CfZ fêUò LûCQ, Lêò LûCQ, @ûA^Kê @ûLô ù\ùLA LûCQ , aê¡ò akùe û GA
Zc Kfce KeûcZò ? Zc cZò MZò ? \cþ [ôfûZ fXòf^ò AõùeR iû[ôùe GKfû ?
@ûcKê KûjóKò WûKê[ôf ? @ûùc fùXA Keò ißû]ú^Zû @ûYòQê ö @ûùc QùWAù^aê
@ûc @]ôKûeKê ö @ûùc I_ûWòù\aê Zùc ù_ûZò[ôaû KúkûKê, KaûUKê ö AõùMâR @ûcKê
_ûeòfû^ò ? Zêùc KY _ûeòa ? Zce gqò ùKùZ @ûùc ZcKê RûYòQê? AõùeRuê
_òU[ò ôfê ùVwûùe ö ZcKê KY ùVwûùe _òUòaê ? ^û Zùc_eû @ûZàúd, _âòdR^ ö Zc
iûùw fXòaê ù~còZò fXò[ôfê cjûbûeZ ~ê¡ùe ö ]cðe _lù^A kXòaê ? @jòõie
fùXA fXòaê ö Zc Mêkò a§êK, @ûA^ Kû^ê^ Kûc Keòa^ò ö Zùc @ûcKê cûeò_ûeòa^òö
@ûùc Mûñ ùfûK ? Mûñ ùfûKe ]cðKê Zùc RûYòQ ? @ûùc ùKùa Ròfäû _ûeòùjûA,
eûRý _ûeòùjûA, Ne Keê^û, ùa_ûe Keê^ûö ùZùa @ûc ù\gùe @ûùc GKûVò
ejòaê^ò KûjóKò ? Zùc KòG @ûcKê @fMû @fMû eLôaûKê ? ùMûUûG ù\g bûeZahð,
\êAUû ù\ge ^êjñ, gjgj ù\ge bûeZahð ö iaê eûRý ùMûUûG ùMûUûG ù\g ö
@ûùceòKûe ùfûùK MYZªùe, aýqò ißû]ú^Zûùe, ]cð ißû]ú^Zûùe 50Uû ù\gKê
GKûVò Keò Lêiòùe @Q«ò @ûùc KûjóKò \êüLùe ejòaê Zêc Lêiò fûMò ? ißû[ð fûMò ?
Zûe iêelû fûMò ?
f{û fûMê^ò ]cð ^ûñùe Zùc aûòQ ù\gKê ? _é[ôaúùe GcòZò ùKCñ ù\g
@Qò ùMûUûG ]cðe ù\g ? ]cð^òeù_l ù\g ? ]cð_âòd ù\g? ù\g @ûM ]cð_Q û
AõùeR iû[ôùe fùXA Kfûùaùk ùKCñVò [ôfû Zce ]cð eûR^úZò ? ]cð_âòdZû,
]cð ^òeù_lZû ? @ûc QûZòeê fjê ùaûjòfûùaùk Zùc ù\LôQ Zûe ewKê ?
ißû]ú^Zû_ûAñ ùi fjê ùaûjê[ôfû , ù\LôQ Zûe ]cðKê ? ]cð akùe Zùc ù\gKê
ißû]ú^ Keò^ûjñ ùZYê ]cð akùe Zùc ù\gKê \òLŠ Keòaûe @]ôKûe Zêce ^ûjó ö
ù~Cñcûù^ ùi bêf KeòQ«ò Zùc KY ZûKê VòKþKeò _ûeòa^ò ? Zce KY gqò ^ûjó,
iûji ^ûjó ? ißû]ú^ KY ùjûAQ ? Zùc \ò'@le _XòQùaûfò ùfLôQ Zc AZòjûi
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 163
ùKùZ\ò^ ùRfùe [ôf, ùKCñVò [ôf ? ùKùZ ùaZ cûW LûAf ? ùKùa cêqò
_ûAf ? @ûùc @mû^ ö @ûc ]cð @ûce ö @ûùc ùfLô^ûjêñ, eLô^ûjñê @ûce AZòjûi,
cûW, céZêýe AZòjûi,fûVò,`ûgò e AZòjûi, Ne CRê Wò~òaûe AZòjûi, @ûùc
jùRAù\AQê @ûc AZòjûi, ißû]ú^Zûe iß_Ü aòùbûe ùjûA ö
Zùc RûYòQ ]cð KY ? cYòhe ]cð ? Mûñ cYòhe ]cð, Bgße, @ûfäûu
]cð^úZò RûYòQ ? iZKêj @ûfäû, Bgßeu K[û KjòaûKê ZcKê @]úKûe ù\AQ«ò ?
Zùc cYòh @ûùc cYòh ö cYòh ùjûA Zùc @ûce @]ôKûe QùWA ù^AQ ? Bgße
Zc_eò cYòhKê Kêj ùKcòZò aùA eLôQ«ò ? \dû KeòQ«ò ? Zùc KY Agßeuê
aêSò_ûeòQ ? ^û aêSò_ûeòa ? Zùc KY Zûu mû^e icKl ^û lcZûe icKl ? ^û
Zc_eò geúe]ûeú cYòh ? @§ûe eûZòùe ZûeKûcŠkKê [ùe ù\L aêSò_ûeòa
Agßeu aògûkZû, \dû, KeêYûe cjû^Zû ö Bgßeu K[û Kjò Zùc Bgßeu iõiûeKê
@aùjkû KeòaûVê akò @mû^Zû @ûC KY @Qò ? @ûc @]òKûe @ûcKê ù`ùeA\ò@
^ùPZþ @ûùc QùWAù^aê @ûc @]ôKûe? @jòõi akùe? ù~còZò fXò[ôfê AõùeR
iû[ôùe ö Zc C_ùe @ûce @ûC beiû ^ûjó? @ûùc ùLûRêQê @ûcK[û, @ûc\êüL,
@ûc]cðKê aêSòfûbkò @ûCùMûùU Mû§ú~êaKKê ? ~òG @ûce ù^Zû ùja ? @ûc
@]ôKûe _ûAñ fùXA Keòa fùXA ? @ûc ]cð aôaû aXòaûe ]cð, iZý ù_âc,
iekZûe ]cð, @jòõi bûAPûeûe ]cð ö ZòqZû bêfò bf_ûAaûe, lcû Keòaûe ]cð ö
Zùc mû^ akùe ]cð K[û KjêQ ? Zc K[û @ûùc gêYò @ûiêQê ö @ûce mû^ @Qò
ajêZ mû^ @Qò, @^êba @Qò ö Zêc aòPûeùe ZêcVûeê Kcþ ùjûA_ûùe Kò«ê Zùc
^ò½d ißúKûe Keòa @ûce mû^ @Qò ö @ûc mû^ akùe ]cðe K[û KjêQê Zùc gêYö
i¹û^ \ò@ ö ißúKûe Ke ö Zce mû^, Zce ]cð @ûc C_ùe f\^ûjó, @ûC aêSû@
^ûjó ö Zùc c¦òe ~ûCQ i¯ûjKê @ù^K [e, [ùe ciþRò\þ Mùf lZò KY ? Zùc
iaê\òù^ ciþRò\þ ~ûCQ, i¯ûjKê [ùe MúRðû Mùf lZò KY ? Zùc iaê\òù^ MúRðûKê
~ûCQ ,i¯ûjKê [ùe c¦òe Mùf lZò KY ? @ûùc Z _é[ôaúe bò^Übò^Ü bûhû _XêQê,
aêSêQê, bò^Übò^Ü Lû\ý LûCQê ö Kûjó _û_ Z fûMê^ò ö KòQò @iêaò]û ùjC^ò ö _é[ôaúe
bò^Übò^Ü ]cðe K[û, aògßûi, aýajûeKê _Xòùf, aêSòùf, @býûi Kùf KY _û_
ùja ? iZ Kêj ùKùZ _û_ ùja ? cû_ @Qò Zêc _ûLùe ? cû_òaûKê ùi _û_e
cûZâû Bgße ZêcKê @]ôKûe ù\AQ«ò ? Zùc Z ùMûW KûXòùf, c^ aêSòùf, c¦òe,
ciþRò\þ, MúRðû, Mêeê\ßûeKê Mùf RûYòa ? Zùc i¯ûjùK [ùe ~ûC^ûjñ KûjóKò ?
@ûC ùKùZ mû^ ùjùf Zùc ~òa ? ùKùZ ]^, lcZû ùjùf ~òa ? eûRZªeê
MYZª ö ]cðû§Zûeê ]cð ißû]ú^Zû AG KY Kcþ K[û @ûc _ûAñ G ~êMùeö \êA Zò^òUû
]cðKê _ûk^ Kùf aògßûi Kùf lZò KY ? Zce GùZ mû^ @Qò û Zêùc _ûk^ ^Ke
164 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
icÉu _ûLKê ~û@, gâ¡ûùe ai, gêY, Zûuê gâ¡ûùe WûK Zêc_ûLKê, Zûuê aiû@,
Zc ]cðe K[û gêYû@ [eêUòG i¯ûjùe [eêUòG ö GZòKò Ke ö ù\Lôa ùKcòZò
a\kò~òa G _é[ôaú, _é[ôaúe \êüL, \êüLú Mâûcaûiúe \úNðgßûi, ZZfû ^òügßûi ö
Zêc_âZò Zûue iù¦j, @aògßûi ö ù\Lôa ùKcòZò aò^û fùXAùe, aò^û eq_ûZùe
G ù\g GKûVò ùjûA~òa ]cð akùe, @jòõi akùe Zùc aêSò_ûeòa^ò, ù~còZò
AõùeRcûù^ aêSò_ûeò^[ôùf `Kúe cjûZàûe @jòõie cª`êuû _ûVKê, aûUKê, akKê,
KkKê, ùKû÷gkKê ö
Zùc GùZ _ûV _XòQ _ûVê@û ùfûKKê ù^A aiû@ c¦òeùe, ciþRò\þùe,
MúRðûùe, Mêeê\ßûeùe @ûùc @mû^ú Mâûcaûiú Zc _Qùe ~òaê, Zc _Qùe aiòQê ö
Zùc Kjòa @ûùc gêYòaê ö @ûùc Kjòaê Zùc gêYòa ]cðmû^ K[û, Bgße @^êba
K[û, iZý _âKûge K[û ö @ûce GùZ mû^ Kûjó ? Zc K[û iò^û iaê aêSò_ûeòaê^ò ö
ZùcZ @ûc K[ûiaê aêSò_ûeòa ? i¯ûjùe ^ò½d [ùe c¦òe, ciþRò\þ, MúRðû,
Mêeê\ßûe ~ûA_ûeòa ? iZùe KY Zùc ~ûA_ûeòa...? Zce ]cð, mû^, lcZûe,
aýqò ißû]ú^Zûe, KY GùZ iûji @Qò ? ~\ò ^ûjó \dûKeò @ûC Kêj ^ûjó ]cðe
K[û, Agßeu K[û, Zêùc ajêZ RûYòQ Zc Maðe K[û ? ~\ò Zc K[ûùe ak^ûjó,
Kfcùe Kûkòe ak^ûjó, Kk KaþRûùe ak ^ûjó, cMRùe jòcZþ ^ûjó ? iaê[ûA
Zùc ~\ò [eêUòG i¯ûjùe c¦òe ciþRò\þ, MúRðû ~ûA_ûeòa ^ûjó, Agße, @ûfäû,
LâúÁu ù_âce K[û gêYò_ûeòa^ò, ]ôKþ ]ôKþ gZ]ôKþ Zc mû^Kê, aòmû^Kê, lcZûKê,
aýqò ißû]ú^ZûKê ? ùZf, fêY, _ûYò, @Ze aòKêP fwkû Sò@Kê, Qê@ûKê @ûc @ûMùe
^PCQ û c¦òe, ciþRò\þ, MúRðû, Mêeê\ßûeKê ~òaûKê fwkû Sò@Kê ^Pû@, Qê@ûKê ^Pû@
@ûùc ^ò½d ~òaê, @ûc _òfûcûù^ ^ò½d ~òùa? ]cð, Bgßeuê aêSò_ûeòùa ö _é[ôaúe
\êüL jûfKþû Keò_ûeòùa ö Agßeu Pò«ûKê \ìe Keò_ûeòùa, gû«ò, iêLùe, icé¡òùe,
iù¸ûMùe aô_ûeòùa Agßeue _âòdùjûA, _âòdR^ùjûA, ]cðe \òaý mû^_ûA,
iZýe @ûùfûKùe @ûùfûKòZùjûA ö
Zùc KY GùZ cwk @ûce Pûjñ ? iZùe KY GùZ cwk Pûjñ cYòhe?
cYòh RûZòe? cYòh c^e, cYòh ]cðe, cYòh mû^e, cYòh aògßûie? ùZùa @ûc
jûZ ]eò @ûcKê ù^A~û@ [eêUòG i¯ûjùe c¦òeKê, ciþRò\þKê, MúRðûKê, Mêeê\ßûeKê ö
[eêUòG iêù~ûM \ò@ ùa\, aûAùaf, ùKûeû^þ _XòaûKê, gêYòaûKê, RûYòaûKê ?
iZKêj KûjóKò @ûcKê @ûce ]cðMâ^Ú ùa\ _Xòaûeê, gêYòaûeê, RûYòaûeê @ûcKê aôZ
KeòQ ? aôZ KeòQ aògßaûiúuê? 150 ùKûUò ù\ge ùfûKu bòZùe 1000
ùfûK ùa\ _X«ò Kò ^ûjó iù¦j ö KY Uòòbò, ùeWòI, KµêUeùe ùa\e _âPûe
ùja Z ?
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 165
 ù~còZò Zùc @ûcKê ù^A~ûA[ôf c¤~êMùe eûRûe LŠûcê^ùe bd ù\LûA
c¦òeeê, ciþRò\þKê, @û]ê^òK ~êMùe ciþRò\þeê MúRðûKê @[ðùfûbùe Lû\ý, Jh] Uuû
ù\LûAö KµêUe ~êMùe Zùc @ûRò MúRðûeê c¦òeKê ~ûA_ûeòa^ò mû^ akùe? ~û@
Zce KfýûY ùjaö cû^aRûZòe KfýûY ùja? cû _é[ôaúe _ec KfýûY ùja ö
ùa\e _âPûe _âiûeKe _é[ôaúùe Uòbò, KµêUeùe aògßbûeZ ^òcðûY _ûAñ, aiêù]÷a
KêUê´Kcþ _ûAñ
@jòõiûe @_ìað gqò ö Zûe iû]^û Ke ö @jòõiûe _úWû _âûYû«K, céZêýVûeê ö
ù~còZò MR_Zò _êeêùhûcuê Kûò ^e_Zò Zûue Sò@ _\àûaZúe aòaûj _âÉûaKê
_âZýûLû^ Keò[ôùf eûR\ìZ ù`eûA ù\A[ôùf @jòõiûe @_cû^ ij, ùcû Sò@
_\àûaZú KjêQò "" ùi Zc PŠûk eRûKê aûjû ùja^ò''? cñê KY GùZ ùQûU ùfûK
iaêRûYò ùMûùU PŠûkKê aûjûù\aò ùcû Sò@Kê ö "PŠûk' gŸùe ù~Cñ @_cû^
_úWû ùbûMò[ôùf MR_Zò _êeêùhûcù\a ùi _úWû [ôfû _âûY_âòdû _âòdZcûe ~ûjûKê
ùi bf _ûC[ôùf _âûYbeò ^òaòWbûùa,GKZe`û ùjC_ùQ Zûue ù_âc[ôfû ^òcðk,
ùKûck, _âúZò_ì‰ð ö eûRKêcûeú _\àûaZúe "PŠûk' gŸe @_cû^ [ôfû @ijý ö ùi
jòõiû Keò ^[ôfû ö @jòõiûe _úWû[ôfû _âûYNûZK ù~Cñ _úWûeê cêqò_ûAñ Kkòwe Kûò
@bò~û^ [ôfû Rúa^ ceYe ~ê¡ ö ù~Cñ ~ê¡ùe bûM ù^A[ôùf ißdõ RM^Üû[,
akb\â ö ùijò ~ê¡ùe aòRdú MR_Zú _\àûaZúuê aòaûj Keò[ôùf PŠûk ùagùeö
gâúMêŠòPûùe ùQeû _jñeû Keòaû icdùe ö
KûôKê lcû Keò[ôùf ö @jòõiûe _úWû, @i¸a gqòe _úWû i¸ûkò _ûe^[ôùf
RdP¦â ^òR K^ýû iõ~êqûe ißd´eùe ö _é[ôaúeûRe Kû _êkòKûKê `êfcûk ù\A
Zûuê ißûcú ùNûhYû Keòaû I fêPò _kûd^ Keòaû ö ùi _úWû GùZ bdue [ôfû ùi
iõ~êqû Zûuê jòõiû akùe jûYò[ôùf ùaûù] GùZ KÁ ùjûA ^[û«û? ùZYê ùi
aòù\gú gZî cj¹\ùNûeúuê G ù\gKê WûKò @ûYò[ôùf? Zû ijòZ G ù\ge ]ßõiKê,
_eû]ú^ZûKê ? @jòõiûe gqò @Rd, @aòRòZcþ @^êba Keò[ùô f cjûcû^a cjûZàûMû§úö
1857e aòù\âûj \kòcKPò ù~_eò \c^ Keò[ôùf AõùeRcûù^ ùi[ôeê Mû§òRú
aêSò_ûeò[ôùf jòõiû akùe AõùeRKê RòYòaû @i¸a? ùZYê ùMûUòG gqògûkú jòõiâ
RûZòVûeê G ù\ge ißû]ú^ZûKê jòõiû akùe QùWA @ûYòaû @i¸aö ùZYê ùi
ùLûRê[ôùf jòõiûe _âZò @ÈUòG, jòõiûKê _âZòjòZ Keòaû_ûAñ ùQûUò@û gqògûkú @ÈUòG
Zûjû [ôfû @jòõiû, @jòõie \úlûùe \úlòZ flfl Mâûcaûiú, @mû^ Mâûcaûiú, aòkûi
aòba aêS^ê [ôaû Mâûcaûiú, iek "ißeûR'ùe aògûß i Keê[ôaû Mâûcaûiúö ùiA Mâûcaûiú
G ù\gKê GKûVò Keò_ûeòùaö aògßùe G ù\ge i¹û^Kê _âZÂò Zò Keò_ûeòùaö ùicûù^
fwkû cYòh, fêjûe cYòh, cûUòe cYòh, @ûKûge cYòh ùicû^u K[û gêYö ùicû^uê
166 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
GKûVò Keò\ò@ @jòõi e cªùe, _[ùe, _âúZòùe [eêUòG, [eêUòGö
i§ýû ^Añ @ûiò[ôfû ö icd ùgh ùjûA ~ûA[ôfû ö iûlûZe ùgh _aðùe
aò\ûde @gîaòùbûe ù_âce @gî, jé\de _âûY[eû @gî, \êüLùe aZêeû @gî ö ùiA
\êüLùe fêjiaê [_þ[_þ ùjûA _Wê[ûG ö aW KeêY, KÁ\ûdK ùi cêjìð, cù^
ùjC[ôfû ù~còZò @ûcKê Rae\É Kùkaùk ùKû÷gùk cûWòcKPò, \kòcKPò, @fMû
@fMû Keòù\A[ôùf AõùeRcûù^ ö ùi fêjùe fjê Seê[ôfû ö Kû¦ Kû¦ ùKûje,
IV[eû, @gî CZêeû ùi ùak û @ûLôùe fêj i¸ûkê ^[ôfû ù~còZò ieê^[ôfû ùi fêjö
ùiA fêj aò¦ê iaê ùUû_ûùUû_û eqbkò Liê[ôfû ùcû QûZòeê KfòRû `ùUA, GùZ
fêj @Qò ùcû QûZòùe, ùcû @ûLôùe cñê RûYò ^[ôfò? ùi\ò^ RûYòfò ùi fêj ù~còZò
MwûiûMe e fêj, iò§êiûMee fêj, jò¦êKêge fêj, jòcûkde fêj, jò¦þiûMee fêj,
ùi fêj gêLôa^ò ö ùi fêj ùUû_û ùUû_û U_þ U_þ Liò_Wê[ôfû gêLôfû cûUòe QûZòùe
ùi gêLô ~ûC[ôfû QUþ_Uþ ùjûA, PUþ_Uþ ùjûA ù~còZò _âak Zéhûð cûUò'cû _òA~ûC[ôfû
XKþXKþ _ûYò _òAfûbkò? gêLôfû \ògê[ôfû Zû cêjñ ù~còZò GùZ \êüLKê Pû_ò eLôQò ùcû
@ûLôeê fêj ùi _òA ~ûCQò, ùi fêj ùi ù\Lô_ûeòa^ò ö Pûfò Pûfò Mfûùaùk _û\
ù~còZò _Wê[ôfû _QKê, c^ CWê[ôfû fûùjûe ijee @ûfê@ ù\LôaûKê ö iò§ê^\úùe
RjÜ ù\LôaûKê, Wwûùe aiòaûKê, _âûYiLúKê RùWA ]eòaûKê, PêcûùU ù\aûKê,
MúZùMûùU MûAaûKê, ^Añùe _jñeòaûKê, fwkû _jñeòaûKê, MäûAWeùU ]eò jò¦êKêg
_aðZcûkûùe PKþKe KûUòaûKê, Pì^ûPì^û ae`ùe bòRòaûKê, _âak [Šûùe [eòaûKê,
_eiÝeKê _âûYùLûfò ]eòaûKê ^ò@ûñ _ûLùe, ^úeaùe, ^òügŸùe, ^òaWò ùcûjaZþùe...ö
@ûMKê Mfûùaùk _û\ [eê[ôfû @ûLôKê @§ûe \ògê[ôfû, @ûiûWþ fûMê[ôfû ö
@ijûd fûMê[ôfû _âûY[eû \êüLùe fêje IR^ aXò~ûA[ôfû, aWKÁ fûMê[ôfû, KeêY
fûMê[ôfû _âòdZcû _âûYiLúe @jòõi ^ò~ðýûZ^ûe \êüLbkò, Zû'\êüLùe fêje IR^ bkò
IR^ò@û fûMê[ôfû ö Liò_Wê[ôfû ùiA fêjö Kû¦êeû cêjñùe Sû_þiû @§ûùe aêXúUòG
_ûLùe QòWû ùjûA[ôaûe \ògê[ôfû ö
aêXú cû' : aû_ùe aWKÁ ùjC[ôa? ùZû @ûLôùe GùZfêj cñê ijò_ûeê^ò ö
]ûAñ@ûiòQò ZùZ ù\LôaûKê ö cñê ùiA `ûUK _ûLùe ejêQò ö @ûiòaê @ûC Zê ùKùa?
cùZ cù^ eLô[ôaê ö cùZ bêfò~òaê^ò _ê@, ùcû ]^_eû ö
cñê : cû Zê Z iêaê\òù^ ù\Lê[ôaê icÉu fêj? ZùZ aW KÁ ùjC[ôa ? Zê
ùiVûùe ejêQê icùÉ @ûiêQ«ò Pûfò~ûCQ«ò, Zê ùiVûeê Pûfò~ûC^ê KûjóKò ?
aêXú cû' : ùKCñVòKò ~òaò? ùiA Z ùcû Ne aûeò ö Neaûeò QûWò Kê@ûùW
~òaò?GùZ ahðûùe, ae`ùe, gúZùe, SWùe, Leûùe, aûZýûùe, a^ýûùe cñê
~ûA^ò ö cñê ~ûA_ûeòaò^ò ö Mùf aô_ûeòaò^ò ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 167
 cñê : Zê GcòZò fêjùe aô[ôaê, icÉuê fêj _òA_òA, ùZû @ûLôeê fêj Seê[ôa?
aêXú cû' : ùiAUû ùcûe bûMý ? ^û’ùe _ê@, ù\Lê^ê ùcûe @ûLôKê, @ûLôe
fêjKê ö cñê ùKùaaò Liò_WòaûKê ù\A^ûjó ö ù~ùZ KÁùjC ùcû _ê@e @KfýûY
ùja cñê Kû¦òùf... cñê _eû cû... cû' KY ùKùa Kûù¦? fêj SeûG? fêj Pû_òaûùe,
ù_ûQòaûùe, _òAaûùe Zûe...ö
cñê : Zê KY GcòZò ? aô[ôaê ahðcûi, Leû KûKeùe, gúZ aehûùe?
aêXú cû' : jñ ù~ùZ \ò^~ûG G PòeûgûXú cñê _ò§òQò ùcûe @ûC KY ùfûWû?
iêLùe Kò _âùdûR^? \êüL ùcûe _âòd @û_Yûeö ùcû \êüL aêSòaûKê KY G ~ûG R^à
Keò^ò ùMûùU _ê@Kê? ùicòZò _ê@Kê _âZúlû KeòQò ö ùi ^ò½d ùKCñVò R^à ùjûA[ôa?
ùcû _ûLKê @ûiòaûKê aûU ùLûRê[ôaö GùZ \ìeùe ùi ùcû fêjKê ù\Lô_ûeê[ôa,
\êüLùe aZêeû ùcû jé\de iݦ^Kê gêYò_ûeê[ôa, ùcû _ûAñ ^ì@ûgûXú @ûYò[ôa, ùi
^ò½d @ûiê[ôaö ùiA iKûke _âZúlûùe, aû_ùe' ùcû @ûLôeê fêj _òA\òG IV,
ù_ûQò\òG _YZ _û_êfò,ùjùf Zùk _WòaûKê \òG^òö Kûùk _ê@ ùcûûe Kjòa cû Zê
Kû¦êQê, cñê jZbûMý, bûMýjú^ ùWeò Keòù\fò ö ùi i¸ûkò _ûeòa^ò ùcû @ûLôùe fêj,
Zùk _Wê[ôaûe ...
cñê @ûC i¸ûkò _ûeê^[ôfòö _âûY ùcûe `ûUò _Wê[ôfû ö bûaê[ôfò ùKùW PŠûk
cñê ùcû cû@ûKê cñê ù^A_ûeê^ò ùcû iû[ôùe, ùcû PUòNeKê ö cñê g_[ Keê[ôfò cû cñê
^ò½d ùLûRò@ûYòaò ùZûe _ê@Kê, ~ûjûe _âZúlûùe ^òòZò Zê _YZ_ûZò, icÉue fêj
ù_ûQêQê ö cñê ^ò½d _ûeòaò ù~ùZ KÁùjC, ù\Xgj ùKûUò ùfûKu bòZeê iúcû G
_ûLeê, iúcû ùi_ûLeê...ö _âYûc cû _âYûc...ö aiþùe aiò[ôfò ö @céZie ùi^û
gòaòeùe ùKùZùaùk ai _jòfû RûYò^òö ùgûAQò ù~ ùgûAQò ö ùi^û LUùe
ùgûA iß_Ü ù\LêQò ùiA fêj aZêeû \égýiaê ùfûcUûuêeû \égýiaê ùKcòZò bûMbûM
ùjC[ôfû G ù\g ö _eiÝeKê _gêbkò jûYê[ôùf ùcû ù\gaûiú, aiþùe _gò,
ùUâ^ùe _gò, Mûñùe,ijeùe,MbòðYúe Èú jûZùMûW É^ KûUê[ôùf, ù_Uùe LŠûbêhò
Qê@û aûjûe Keê[ôùf ö ißûcú @ûMùe ÈúKê fwkû Keò ]hðY Keê[ôùf, ]eò ]eò
jûYê[ôùf, ga MYê[ôùf, @Lûùe _êeûC[ôùf,@ûLô ZûWê[ôùf, QûZò ZûWê[ôùf,GùZ
^òcðc bûùa, ^òÂêe bûùa, ^égõi bûùa ùcûe cù^ _Wê[ôfû KY GcòZò Gcûù^
jûYò[ôùf aòù\gú ùMûeû AõùeRcû^uê ? Zûue Èúuê, _òfûuê ? ZûWò[ôùf Zûu
cêŠ, @ûLô, QûZò, ù_U, É^, jûZ, ùMûW ? ùZùa KûjóKò GcòZò jûYêQ«ò ? Kò _û_
KeòQ«ò ? Kûjûe lZò KeòQ«ò, ùKùZ _û_ KeòQ«ò, ]cðe _û_ KeòQ«ò, ùi÷Zû^
ùjûAQ«ò, ^û ùicûù^ _û_ú ^êjñ _âòdR^, ùicûù^ cYòh, cûUòcûe cYòh ö ]^ý
ùi cû ~òG ù\Lê[ôfû ùiA jYûKUûe \égýKê cûUòùjûA _[e ùjûA ö RûYò^ò Zû
168 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ûLôe @MÜòKYûùe fŠ^ùe ^ò@ûñ fûMò[fô û Kò ? Zû IVe \úNðgßûiùe @ûûUðKò cjûiûMe
^úk _Wò~ûA[ôfû Kò ? Zû \êüLùe AõùeR ùKùa @^êZû_ Keò[òfû Kò ? @gî
SeûA[ôfû Kò ?
cjûbûeZe gû«^ê _âòd´\û, _âûY_âòdû, _âòdZcû _âûYiLú Mwûue _âYd _âû[ðú
ùjûA[ôùf, aòùbûe _âúZòùe _âúZò ^òùa\^ Keò[ôùf, _eòYd _ûAñ _âûYe ið
aûXò[ôùf, Zûuê QûWò aô ^_ûeòaûe @ijý aòej aý[ûKê aýq Keò[ôùf ö Mwû
Zûue ù_âc ùKûck jé\dùe cjûeûR gû«^êuê iÚû^ ù\A[ôùf ö _eòYd _ûAñ i¹Zò
ù\A[ôùf ö _âúZòcêMÛ gû«^êu _ûAñ ùKûck_âûYe iðUòG eLô[ôùf ""cùZ Mûwú
Kjòùf cñê Zêc _ûùL ejòa^ò '' ö cjûeûR GjûKê @û^¦e ij MâjY Keò[ôùf, aòiàòZ
ùjûA[ôùf _âòd´\ûe _âúZò ùKûck iðùeö eûR@«ü_êùe KY @bûa @Qò ù~ cñê Zûuê
KÁ ù\aò ? KY @ûagýKZû @Qò ù~ cñê _âûYiLúKê @ûNûZ ù\aò ? Mûwú Kjòaò ?
~ûjû ijòZ Rúa^ aôaò ? @i¸a ? Zûe _úWûZ ùcû_ûAñ _údìh, @û^¦e @ie«ò
C› ö ZûKê KûjóKò Kjòaò Mûwú ? GA ið GùZ ùKûck [ôfû gû«^ê jiò ù\A[ôùf
ù~còZò _ec \dûkê AõùeRcûù^, bûeZúduê ißû]ú^Zû ù\A[ôùf @jòõiûe RdMû^
Ke,ò "\òLŠ' ùjaûe ùKûck iðùe, ]cðe aòKûg fûMò, ]cðe ißZªZû fûMò baòhýZùe
iêL gû«òùe ejòaûKê ö ùicûù^ aêSò[ôùf [ùe Gcûù^ bûM bûM ùjùf aêSò
_ûeòùa iêL gû«òùe ejaûKê iß_UòG ùfûWû, iß_Ü _ûAñ ùfûWû @§ûe, ùiA @§ûùe
ùgûA_WòaûKê...ùjùf ùgûAaûKê KòG ù\a ? ùicûù^ QûWò ~ûA[ôaû a§êKe Mêkò,
ùaûcûe MRð^, ~ê¡e @ûZu, ^û iúcû«ùe gû«òe _âdûi ~ûjûKê ùicûù^ aêSòaòPûeò
KûUòQ«ò @ù] @ù] Keò ^êùjñ eûù] eûù] Keò, \òbûùM bûùM Keò bûeZKê "_êYò
bûeZ' _ûKòiÚû^ Keò ißû]ú^ ù\g ^êùjñ, "ißû]ú^ Ke\ eûRý' Keò ö ]^ý aYòK
RûZòe aê¡ò ö aò_\e a§êùjûA Mêkò a§êK aòKòaûe G aê¡òKê ùKùa aêSòùa G
ù\ge ^òele Mâûcaûiú ? ijee gòlòZ ißû[ðú lcZûùfûbú ]cð Kkj _âòd, aòkûi
_âòd ù\g ùiaKcûù^? KY aêùSAùa G MêXK[û ^òele Mâûcaûiúuê, ~ûjûe _ê@
fŠ^ùe _XêQò, Sò@ @ûùceòKûùe CWêQò, ajêù\gúd Kµû^úùe Wÿfûe MYòaûe iß_Ü
ù\LêQò ö Wfûee iß_Ü ö ewú^ iß_Ü ewú^ iêeûùe, ewùaewe iê¦eúcû^u
MjYùe ,ißMðe ^¦^Kû^^ùe ö ù~Cñ iß_Ü ùicûù^ ù\LûA[ôùf G ù\ge eûRûKê,
""jûZ_ûY×ò ù\A'' iûc«Kê, gòlZKê, Rcò\ûeKê jûZMY×Kò eò ~òG c^û Keò[ôùf ùicû^uê
ùRfùe, Mêkòùe, `ûgòùe, fûVòùe còùgA ù\A[ôùf cûUòùe, cìK Keòù\A[ôùf
céZêýe ]cKùe ö ù~Cñcûù^ cêKêkò @ûiò[ôùf "cûWcéZêý'e afòð^ _âûPúe ùWAñ
ùicûù^ @ûYò[ôùf G ù\ge ißû]ú^Zû ö
Mû§òRú aêSò[ôùf AG ißû]ú^Zû, ^û PòegZîZû! ùZYê ùi ißû]ú^Zû \òai
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 169
_ûkò^[ôùf \òfäúùe, eûR]û^úùe 15 @MÁ 1947e gâûaY eûZòùe, eqiÜûZ
\ßòLŠòZ bûeZ cû@ûe QûZòùe ö ùi ^úea @gî Xûkê[ôùf iê\ìe KfòKZûùe ù~CñVò
]cðakò _Wò[ùô f G ù\ge ZeêYZeêYú, aûkK, aé¡ eqe ùjûeò ùLkò[ùô f ]cðaògûß ie
Rd]ß^ò Keê[ùô f ö AõùeRcûù^ jiê[ùô f gZîKê "ißû]ú^Zû' ù~CñVò gû«ò_ûAñ PòegZîZûö
Pòe _eû]ú^Zû bf Kò«ê PòegZîZû bf^êùjñ ù~ùZ KÁùjC, _û_ùjC ù\gKê
bûMbûM Keòaû bf^êùjñ ö ùZYê \êù~ðýû]^ _ûŠacû^uê RZêMéjùe jZýû KeòaûKê
^òhݏò ù^A[ôùf ù~còZò _ûŠacûù^ ^òeúj ]cð_âòd \êŸðle, cû Mû§ûeú @ûMùeö
Mwûbkò Kò KeêY, Kò \ûeêY ùi \égý ö iòõjûi^ _ûAñ \êù~ðýû]^e bûZéjZýûe PKâû«
Vûeê, _ûŠacû^ue cû jûZùe _êZâjZýûe PKâû« akò _Wò[ôfû _û_ùe, _úWûùe,
_âZûeYûùe, _êYò gâúKé¾u C_iÚòZòùe, ~òG _ûŠacû^uê C¡ûe Keò[ôùf RZêMéjeê
Mê¯ iêWw ùLûkò ö _ûŠacûù^ \êù~ðýû]^e PKâû« RûYò KûjóKò @ûZàùMû_^ Keò[ôùf
Rwfùe ? _âKûgùe iZý _âKûg Keò \êù~ðýû]^e ^ò¦û ^Keò, Zûe aòùeû] ^Keò?
Kò CùŸgýùe ? RZêMéje Z\« _ûAñ @ûceY @^g^ Z Keò_ûeò[ûù« ? cjûeûR
@§ ]éZeûÁâ iû^bûA _Šêu _ûAñ ù\gKê bûMbûM Keò[ôùf ^û ^òR bûM aêSòaûKê
\ûdòZß ù\A[ôùf ? ù\geê ZWòù\A ^[ôùf, jZýûKeò ^[ôùf, eûRKû~ðý \ûdòZß
ù\A[ôùf ö _Šê_êZâ _ûŠa cû^ue \ûaò @ûiòfû ùKCñVê ? ~êaeûR \êù~ðýû]^e
100 bûA aôfû _eò _ûŠacûù^ aôaûùe @iêaò]û ùKCñVò [ôfû ? @§ @ijûd
cjûeûR ]éZeûÁâ ù\gKê aûò ^[ùôf û @ûLô [ûC[ûC gqògûkú ~êaeûR \êù~ðýû]^
ù\gKê aûò[û«û Kò_eò ? _êYò _òZûcj búhà ù~Cñ jÉú^ûe eûRiòõjûi^e iêelû _ûAñ
iuÌa¡ ! _ûŠau _ìaðeê ùKùa Zûue _òZû, _òZûcj, _â_òZûcj G ù\gKê bûA
bûA c¤ùe bûM bûM Keò[ôùf Kò ? aWbûA cjûeûR ]éZeûÁâe _ê@ ~êaeûR
\êù~ðýû]^ eûRû ^ ùjûA iû^bûA _Šêue ""ù~ Kò cjûeûRûu Zßûa]ûeK'' Zûu
_ê@ ~ê]ôh×òe eûRûùjùa G ù\gùe ? G'Kò ^ýûd aòPûe ? G' Kò ~êqò ? aW_ê@
eûRû ùja ö eûRûe aW_ê@ eûRû ^ùjûA "Zßûa]ûeK' iû^bûA _Šêue aW_ê@
eûRûùja Kò_eò ? _êYò cjûeûRû aô[ûC[ûC? ùKCñ ^ýûdùe ? _ûŠacûù^ [ôùf
lcZû ùfûbú ö ùicûù^ Pûjêñ[ôùf lcZû, iòõjûi^, ù\gKê bûM bûM KeòaûKê ö
ù\gKê aûòaûe KÁ Kò \ûeêY aêSò[ôùf \êù~ðýû]^ ùZYê _ûŠacû^ue jZýû_ûAñ
RZêMéje PKâû« Keò[ôùf, búcuê aòh fWê ù\A[ôùf ? KûeY ùicû^ue lcZû
ùfûb, Zûe ^òÂêe _eòYZò _âZò \êù~ðýû]^ iZKð [ôùf, aòPkòZ [ôùf ö iû]ûeYùe
bûAe Neaûeò bûM ùaùk UòKòG G_U ùi_U ùjùf Kò \êüLùe QûZò `ûUò Mfû _eò
fûùM icùÉ RûY«ò ? ù~CñVò eûRû,eûRý I iòõjûi^e _âgÜ ùiVûùe \dûe _âgÜ
Kûjó? \êù~ðýû]^Kê jZýûKeò _ûŠacûù^ ~ê¡ùe RòZò iòõjûi^ @ûùeûjY Keòaûùe
170 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
KòQò @iêaò]û ^[ôfû ? cû \ßûeû iû^_ê@ \êŸðlKê jZýû Keòaûe RN^ý @_eû]
_ûŠacûù^ Kùf KûjóKò ? ù~Cñ eûRýùe ^òR eqe bûAcû^u c¤ùe ù\g
aû~ûG ^ûjñò ùiVûùe ù\gKê ùKcòZò aû~òa \û\û_ê@uê, _ûŠacû^uê ? \êù~ðýû]^e
^òRe 100 bûA [ûC[ûC, aû_ ]éZeûÁâ eûRûe aW_ê@ [ûC[ûC, céZ iû^bûA
_Šêue aW_ê@ Kò_eò ~êaeûR ùja aêSòùjC^ò ?
cjûeûR gû«^ê Mwûue _âúZò fûbKeò ^òRKê ]^ý cù^ Keò[ôùf ö iêLgû«òùe
KUê[fô û Rúa^ ö ù~Cñ\ò^ ù\Lôùf Mwûù\aú ^òRjûZùe ^aRûZ gògê_Zê â ~êaeûRuê
RkùiâûZùe biûA ù\CQ«ò ùi @i¸a \êüL, aòiàdùe _[e _ûfUò ~ûA[ôùf ö
cû'e _êZâjZýû _òZûe ^úea C_iÚòZòùe ö ]^ý ùi cûe gqò Kâeì Zûe, ]^ý ùi _òZûe
gqò ijòaûe ö @jòõie gqòakùe ùi ijò[ôùf ùi _úWû ö bdue _úWû ö [ùe
^êùjñ Q@[e ö ùiA jé\d[eû \égýKê Pû_ò ]eò[ôùf @jòõiûe _[e Zùk ö cjûeûYú
Mwû ijòZ jòõiû @ûPeY ^ Keò @jòõiû _âúZòbûa @aýûjZ eLô[ôùf ö @jòõiûe gqò
@nêZ ö Mwûue @jòõi ^ò~ðýûZ^û cjûeûRû ißûcúu _ûAñ [ôfû @ijý, ccðû«òK ö
ù~còZò _âûYiLô jûZùe ^òR KfòRû KûUòaûe ùi \égýKê ù\Lô ^úea ejòaû, jòõiû
@ûPeY ^ Keòaû ö
Mû§òRú Gjò @jòõie gqò @ûjeY Keò[ùô f @ûce ]cð \gð^eê, _êeûY, AZòjûieêö
ùi @^êba Keò[ôùf _âak _âZû_ú aòâUòg aòeê¡ùe @jòõiû jó ùgâ gqògûkú @È ö
@jòõiû akùe ùi ißû]ú^Zû @ûYò[ôùf ~ûjû GK aòek NUYû [ôfû KûeY aògßaýû_ú
icÉ ù\g igÈ iõMâûc \ßûeû ißû]ú^Zû _ûA[ôùf aòâUògVûeê ùKak bûeZ aýZúZ ö
Gjò NUYû @ûce @jòõiû _âZò @wúKûe a¡Zû, _ìaðRcû^u _âZò gâ¡û i¹û^e ißûle
aj^ Kùe ö @jòõiûe _âPŠ gqò @ûMùe _âZògqò ^ûjó ö Gjû \òaý bMaZþ @È ö
Gjûe Zêk^û ^ûjó ö iaê~êMùe iaê icdùe gqògûkú @È @jòõiû ö
Kkòw ~ê¡ _ùe i^Üýûiò^ú KûeêaûKú ùaûjì ùjûA ~ûA[ôùf cM]Kê, QûZòùe
Pû_ò ]eò[ôùf fùl _âòd ù\gaûiúu ^òcðc jZýûKê, @ijý \êüLKê, _âZòùgû] bûa^û
^eLô, _âúZò\û^ Keò[ôùf @jòõiûe @nêZ gqòakùe jòõiû, _âZòjòõiû, Ahðû C_ùe
aòRd fûb Keò[ôùf ö @ùgûK fùl ùfûKuê jZýûKeò KûeêaûKúuê ^ò~ðýûZ^û ^ù\A
ùKùZ aW aògßûiùe ùi ~ûPò ù\A[ôùf cM]e \ßòZúd _û…eûYúe aòek c~ðýû\û
_êYò i^Üýûiò^úKê, gZîeûRýe K^ýûKê, gZîe iað^ûg Keò ö ùicûù^ @jòõiûe @ce
@aZûe ö ùicûù^ @jòõiûe _úWûKê ù~_eò ijòQ«ò, jòõiûe @ûgâd ù^AQ«ò, ]ßõi
~ê¡ùe eqiÜûZ ~ê¡ fXòQ«ò, @ZúZKê bêfò _eiÝeKê lcû KeòQ«ò, _âúZò\û^ KeòQ«ò,
Zûjû _âùZýK bûeZúd _ûAñ _âûZüiàeYúd ö PòeKûk @^êKeYúd gZîe, còZâe,
]cðû§e, ]cð_âòde, ]cð ^òeù_lZûe ö ùicûù^ _ûeòùf GùZ aW cjû~ê¡, jòõiû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 171
C_ùe @jòõie aòRd @ûYò_ûeòùf ö @ûùc _ûeòaû^ò ? ^ò½d _ûeòaû ö @jòõi gqò
akùe G ù\gaûiú, G ù\ge cûUò, @ûKûg, cYòh, Bgße GKûVò ùjûA_ûeòùaö ùi
iê\ò^ @ûi^Ü ö @ûi^Ü ùi cwkfMÜ ö cûùj¦â cêjìð ö Kkòw eûÁâ, cM] eûÁâ
ißû]ú^, ißZª ö
ùicûù^ GKûVò Keò[ôùf cjûbûeZe iúcû ißZªZûKê iêelòZ eLô[ôùf ö
@ûùc KûjóKò _ûeòaû^ò _ûKòiÚû^Kê bûeZùe cògûA ? bûeZKê _ûKòiÚû^ùe cògûA ?
ùicûù^ _ûeòùf @ûùc _ûeòaû^ò? ZûuVûeê KY @]ôK \êüL, jòõiû, jZýûKûŠ @ûùc
ù\LôùQ ? Kkòw K^ýû KûeêaûKúe @ûjßû^ Gùa aò gêYû~ûCQò ö ùi @ûjßû^ icMâ
@û~ðýbûeZ aòeê¡ùe, ùcû÷~ðý bûeZ aòeê¡ùe, jòcûkd aòeê¡ùe, jò¦êKêg aòeê¡ùe,
@ZúZKê bêfò GKûVò ùjaûKê ùi @ûjßû^, @jòõi akùe akúdû^ ùjûA ö ""jñ
i¸a'' GA gŸUòG CyûeY Ke iaê\ò^ ö Zêc c^ jé\d ùPZ^ûKê GKûVò Keò\ò@
GA Pò«ûùe, gŸùe ö ù\Lôa ùi iKûk GùZ ùWeò^êjñ ? Lêaþ ^òKUùe ö ZêcjûZ
cêVûùe iê^ûe iìù~ðýû\d _\àûe ^úkRkùe, iò§êe i߉òðc Zúeùe, Mwûe MúZòcd
Zewùe ö ZWòZþùe ö
ù_âc ö ù_âce gqò @iúc ö @iúc cû'e ù_âc ö cûZébìcòe ù_âcö _âûYiLúe
ù_âc ö @i¸a gqòe C›, ùi @^êbaö ùi iÝgðö ù_âc PòeKûk @jòõiûcdö ù_âc
@jòõiûe cjû~ê¡ Kkòw ~ê¡, Kûô ~ê¡ ù~còZò cjûbûeZ ~ê¡ Mwûe @jòõi ^ò~ðýûZ^ûö
céZêý¬dú cjûaúe búhàu @jòõi @û\gð jÉú^ûe iòõjûi^ iêelûe g_[ ^ùPZþ Kûjó
\êù~ðýû]^ ]éZeûÁâe GùZ @juûe? ù~còZò iõ~êqûe aecûfý KûÂcìòðùe ö _òZû
RdP¦â @_cû^ Keò[ôùf ù_âcòKKê, _âòdZc K^ýûe @_cû^ _òZûKê aW @ijý ùi
_úWû, ~ªYû ccðû«òK ~ûjûe _eòYûcùe bûeZe _eû]ú^ \êüL 1000 ahðö
_âûYiLúe @jòõi ið aW KùVûe, cjûbûeZùe _âûYiLúe "Mûwú' gŸ
búhàu "iêelû', Kkòw ~ê¡ùe "@ùa÷]', "NéYû', Kûô ~ê¡ùe "PŠûk', Zòùeûeú
~ê¡ùe iõ~êqûe ""Kû _êêkû \ßûe_ûkuê aecûfý'' ö ùKûck jé\de Kâìe KùVûe
_âKûg ö @jòõiûe ^ò~ðýûZ^û ceYVê akò _âûYNûZK ö _âYûc ùi gŸKê, gŸgqòKê,
ùiA gŸKê iûAZò [ôaû _âûYiLú cû^uê ö
cjûZàû G ù\ge @Qê@ûñ ùfûKuê @ûfê@Kê @ûYò[ôùf ö @Qê@ûñKê _û_ ùaûfò
Kjê[ôùf ö ù~Cñcûù^ ~êM~êM ]eò @aùjkòZ [ôùf, ùi ùicû^uê icûRe cêLý]ûeûKê
@ûYòùf ö c¦òe _âùag KeûAùf ö Zûue cûUò ù\j gàgû^ Mâûi Kfû ö @ûùc 50
ahð _ùe ù~CñVò ùiAVò ö @û\òaûiú, jeòR^ Mâûcùe _Qê@û, @ûMê@û ùfûKcûù^
icìj ùbûRòbûZùe ù~ûMù\aû i¸a ùjfû ^ûjó ö aê¡ò@û ùfûKcûù^ ùicû^ue
@û[òðK C^ÜZò ^Keò _wêKeò eLôùf ö c\ aòeê¡ùe ùfûK GKûVò ùjûA[ôùf icûRe
172 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
\êaðk ùgâYúe ùfûKu iêelû _ûAñ ö @ûRò c\ýe a^ýû jûU, aûU, QKùe ö
_ûV_Xûùe icd ^ûjó @[P _âùZýK _eòaûeùe 5Uò C^ÜZ @cklc jûAaòâW MQ
^ûjó aò^û ~ZÜùe, eZÜ MQ: iR^û, @céZbŠû, K\kú, _òRkê ,ò ùf´ê MQUòG fMûAaûKê
@ûùc @lc @[P Bhðûùe MûAùQkò _ìeûA Lê@ûA ù\aûùe iò¡jÉ ö ]^ý G ù\ge
R^Zû ibûicòZòKê ~òaûKê icd ^ûjó ö ùPZ^û ^ûjó ö \êaðk _âKéZò ö \êaòðij cYòh
_âKéZò ö ùgûhY @ijûdZûe bò^Ü bò^Ü aûU, ew, PòZâ_… iaêVò ö
GùZ \êüLùe @ûùc aôQê, @ûce cwk ùja, GA @ûgûùe ö iaê
bMaû^ue Azûùe ùjCQò ö Gjû jó iZý @ûce _úWû, ^ò~ðýûZ^ûùe @ûce cwk
ùja KY ? @ûcVûeê @]ôK cwk ùja bMaû^ueö ùZYê Zûue cwk _ûAñ @ûùc
_úWû, ~ªYû, \êüL, ^ò~ðýûZ^ûe \ò^ KûUêQê ö G[ôeê cêqò ùKùa ? ùKùa @ûiòa ùi
cwke \ò^ ? icé¡òe \ò^ ? gû«òe \ò^ ? GKûVò ejòaûe \ò^ ? ]cðKê GKûVò
Keòaûe \ò^ ? ù\gKê ^ì@ûKeò MXòaûe \ò^? bMaû^u cwk _ûAñ @ûùc \òLŠ
ùjûA[ôfê ö bMaû^u cwk _ûAñ @ûùc GKûVò ^ò½d ùjaê @ûc iûe iaðûwú^
C^ÜZò _ûAñ ö gâú@eaò¦u ù~ûMùe ùcû÷kòK ùa÷gòÁ Gjò ù~ iûe ùbû÷ZòK, ùR÷aòK,
cû^iòK aòKûg I _ì‰ð eì_û«e jó _ì‰ðù~ûM ö ùijò _ì‰ð Rúa^, _ì‰ð eì_û«e _ûAñ
_âÉêZ ùjaûKê _Wòa ^òe«e iì~ðýûùfûK bkò, `êfe iêM§ bkò, jé\de iݦ^ bkò ö
ùj \òaý ù\a\gðú, iݦ^ _âòd\gðú, _âòdwê _âòd´\ûe _âúZòùe aòùbûe jê@, aòKgòZ
jê@ ù\a bûeZe còk^_ûAñ, aògßbûeZe ^òcðûY _ûAñ, @Zòcû^i ùPZ^ûe @ce
@^êba _ûAñ, _úWòZ _û[ôða _âûYùe, Zêceò _âúZò, _âdûiùe, _âûPê~ðýùe, _údìhùe ö
KfýûYúdû,G ù\ge cûUò @ûKûgKê GKûVò Keòaûe iß_Üùe aòùbûe ùjaûKê
ZêcKê G PòVò ö iaê RûYòaû_ùe, aêSòaû _ùe, @aêSû_Ye G PòVò ö ZêcKê G PòVò,
Lûiþ ZêcKê, Zêc_ûAññ, KûeY @ûuòùja ^ûjó ZêcKê Zìkúùe, ùfLôùja ^ûjó KaòZûùe,
aêSòùja ^ûjó, [ùe ^ ù\Lôùf ZêcKê, Zêc @ûLôKê ö ùi @ûLôùe @^« _âúZòe
C›Kê, @^« gqòe iÝgðKê, @^ûjZ @ûKhðYKê ö @ûKûgQê@ûñ ùi @ûKhðY, ùi @û^¦ ö
ùiA @û^¦e PòVò, @iúc @û^¦e, @iúc @ûgûe, @iúc Zé¾ûe, Zé¯òe, Z¦âûe,
ZûeêYýe G PòVò, Lûiþ Zêc_ûAñ ö
_âúZòiÜûZ jé\de PòVò
ùcû jé\de c]êiÜûZû KfýûYúdû...
ù~ùZùaùk @ûe¸ KeòQò, ZêcKê ùfLôaûKê, RûYò^ò ùKcòZò iûeòaò, ~ûjûKê
iûeòùja ^ûjó, aêSòùja ^ûjó, cûeòùja ^ûjóö gŸe gqò Kûjó _âúZòiÜûZ jé\de
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 173
_âKûg_ê¬Kê _âZò`kòZ KeòaûKê Zêc jé\de ^úea C_ZýKûùe? ùKcòZò ùfLôaò? Z[ý _âcûY ij @ùgûKuê _âûY\Š ù\aûKê ö @ùgûK ]eû_Wò a¦ú, ^òcðc ^ò~ðýûZ^û,
ZêcKê ù\Lôfûùaùk, ùMûUòG cê\âûe \êAUò _ûgðßbkò _âûY_âòd cûZébìcò bûeZahð, _âûY\Š @ûù\g _ûAùf ö a¦úgûkûùe jVûZþ Q\àùagùe eûRKêcûeú KûeêaûKú Zûuê
_âûY_âòdû ùcû jé\de c]êiÜûZû ö Zêceò Ké¾bïfZû , Ké¾cd @ûLô, @ûLôe Ké¾ûb cêqòù\A ù_âc _âZýûLû^ Keò, _êYò \ûeêY @_cû^ ù\A[ôùf Rúa^\û^ ù\A ö
ùWûkûùe c¤eûZâòe @§ûe, c¤ûjÜe C{ßkZû ù~còZò ejiýcd ö ~ûjû bòZùe cñê @ùgûK @ijý ~ªYûùe, cêqòe @û^¦ùe cM]ùe ajêKÁùe _jô ù\Lôùf
ù\LêQò ù_âc _âYde, ùiû÷¦~ðý iêM§e, iß_Ü I \égýe _âúZòiÜûZû _é[ôaúUòG ö aûÉa eûR_êeúùe Zûue gê¡òKâòdû ieò~ûAQò ö icùÉ @û^¦òZ ö G[ôùe ùi búhY ùKâû]ùe
_é[ôaúùe ùcûe ~ûZâû @ûe¸ KeòQò g±e, Kû~ðýe, iuÌe, i¸ûa^ûe , GKaòõg `ûUò_Wòùf ö cjûeûR aò¦êiûe _eòiÚòZòKê i¸ûkòaûKê @ùgûKuê C{dò^úe gûiK Keò
gZûŸúe ùi iõKÌ, ùi i¸ûa^ûUòG \ìhòZ, \ê^ðúZòMâÉ, _wê_âûd RûZúd gqòKê _VûAùf ö C{dò^úùe ùi KûeêaûKúuê PòVò_ùe PòVò ù\A[ôùf ö KûeêaûKú Ce
cêqòùPZ^ûùe cêLeòZ KeòaûKê, iêebòZ KeòaûKê ö cñê @^êba KeêQò Zûe iaðaýû_ú ù\A^[ôùf ö KûeêaûKú Zûu fûMò ^ò~ðýûZ^û, fû‚^û ùbûMò[ôùf Zûuê KòQò ^
iÚòZòKê, ùcû i¹êLùe ZcKê ù\Lôfûbkò ö Zêceò C¾ @ûjßû^Kûeú _âZò]ß^ò ""@ûC RYûA ùi @jòõi C_ûdùe _âZòùgû] ù^A[ôùf ö @ùgûK Gbkò NUYûùe búhY
jaê^ò'' bòZùe cûZébìcòe WûKeû ùcû Kû^ùe Mê¬eò CVêQò ö Zûe i¹û^ _ûAñ, ùcû \êüL ùbûMò[ôùf ö cjûeûR _ùe @iêiÚ ö iòõjûi^ ~ê¡ùe aòRdú ùjûA @ùgûK
Rúa^Kê C›Mð KeòQò, Rúa^ ùiâûZe _âZòa§òZ iúcû«ùe ~ê¡ KeòaûKê, ùcûe ji, ùghùe i^Üýûiúeê icâûU ùjûA[ôùf ö
Kû¦, \êüL ~ªYû, i¹û^, ùiû÷bûMýKê Zêc_ûAñ ic_òðZ KeòQò, @ûMûcú \ò^ùe ù\LôaûKê
Zêceò a]ìùag cŠòZ cêjñùe ai«e ji ,Zêceò @ce cjû~ûZâû _ìaðeê iì~ðýûÉe ùgh 
ji, cñê ZêcKê @^êba KeêQò jé\de Mbúeùe, Mbúe _âúZòùe ö aòMZ \ò^ùe cñê
ZêcKê ù\LôQò _âZò\ò^ Ne_ûùL, _ùe i¯ûjùe [ùe ùi^û gòaòeùe Kò«ê aðcû^,
ùcû' _ûAñ iß_ÜUòG cûZâö Lêiò aòùbûe ùcû Rúa^_ûAñ, cñê PûjñêQò _ûLùe eLôaûKê Zêceò
`ùUûUòG ö \êbðûMýKê, ùcû AzûKê Zùc @aùjkû KeòQ ö Zêc_ûAñ cñê aý[ôZ,
ccðûjZö ZêcKê @]ôK ùfLôaûKê ùcû _ûLùe gqò ^ûjó, gŸ ^ûjó ö
còk^ I aò\ûde GA _é[ôaúùe _âòdZcû... ~\ò Zêùc cùZ bf_ûC[ôa Zêc
jé\dùe, Pò«^ùe, ù_âcùe, ùiÜjùe, c^ùe, iáZòùe, Zùc cùZ @aùjkû
Keòa ^ûjó Kò´û ùWeò Keòa ^ûjó _VûAaûKê Zêc PòVò ijòZ _âúZ_âûYe `ùUû ~ûjûKê
cñê eì_ ù\A_ûeòaò^ò g±e KaòZûùe, ewZìkúe PòZâùe ö
Zêceò _âúZòùe Pòe«^...jé\d a¦òZ eû...Rûü...
KûeêaûKú ùiVûùe @ùgûKuê cM]e eûR\ìZ bûùa ù\Lô @Zý« _âúZ
ùjûA[ôùf, ißûMZ Keò[ôùf ö _ìaðe ùiÜj ù_âce i´§ iê\éX ùjûA[ôfû ö i^Üýûiú
@ùgûKe K[û gêYò ɲ, ɸúbìZ ùjûA[ôùf ö Zûue bìdiú _âgõiû Keê[ôùf ö
_âòdR^, _âòd ùi^û_Zòcû^u @ûMùe Zûuê _eòPòZ Keòù\C[ôùf, Zûue MêYMû^
Keê[ôùf ö icùÉ gâ¡û, @û^¦ùe @ùgûKuê ùiÜj i¹û^ @RûWò ù\A[ôùf ö
@ùgûK eûR\ìZ bûaùe Kkòwe ajê @k aêfò MW, MWLûA, ùi^û QûCYú,
Mc^ûMc^, iceûbýûi, ice ùKû÷gk i´§ùe UòKò^òLô aòaeYú iõMâj Keê[ôùf,
ùMû_^ùe _VûC[ôùf cM] ö jVûZþ cjûeûR aò¦êiûe @iêiÚ ö cjûeûYú gûi^
\ûdòZßù^A aYòKu Vûeê @ùgûK _VûA[ôaû Mê¯ Lae _ûA Kkòw eûRûuê RYûA[ôùf
174 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 175

Kkòw ~ê¡ -LâúÁ_ìað 261
@cûaûiýûe N^Zòcòe ö Kkòw iûMee RkbûM Kûkòcûcd ö KûkeûZâòe
KakòZ cêjìðiaê ö \ûlòYûZýeê aògûk ù^øaûjò^ú ij @ù^K ùQûU ùQûU ù^øKûaûjò
ù_ûZ iaê iòõjk, cM] I ùKeke iûjiú @]ôaûiú MY ù^øPûk^ûùe ^ò_êY,iê\l
Kkòwaûiúu icKl ö Ké¾_le N^ @§Kûe c¤ùe iê\ìe \ûlòYûZýeê ù_ûZiaê
Kkòw iûMeùe _âùag Keòaûùe fûMò[ûG ö Kkòwe cêÁòùcd ZUelúuê QûWÿòù\ùf
Kkòw iûMe [ôfû ^òeû_\ I ^òbðegúk ö iûcê\âòK @û\âðZû I ùiâûZe @^êKìkùe
aûjòPûfò[ôfû iêaògûk ù^øaje ö ù^øaje c¤ùe iêi{òZ ùi^û RûMâZ ö Kkòw
eûR]û^úùe _âRûZªe aûhòðK C›aùe aòùbûe R^iû]ûeY ö cM]e ù_ûZcû^
Kkòw C_Kìkùe _âùagcûùZâ cgûf Rûkò Kkòwe ZUelú iZKð iìP^û I _eòPd
cûMù« cM]e ù_ûZPûkK i«_ðYùe ]úeKY×ùe Ce ù\A[ôùf ö Kkòwùe
_âRûZªe aûhòðK C›a C_fùl iòõjk I cM]e cjûeûRû c]êe iµKðKê aRûd
eLôaû _ûAñ a§êZße ^ò\gð^ ißeì_ Gjò Rkaûjò ù_ûZcû^uùe _VûAQ«ò ajêcìfý
C_jûe ö Gjû gêYò ZUelú ùKùZK ù^øKû c¤ùe cìfýaû^ C_jûe ù\Lô igâ¡
i¹û^ùe ù_ûZ MêWKòÿ ê ~òaûKê @^êcZò ù\A[ôfû ö ù^øaje ù_ûZiaê @ûMKê cûWÿPò ûfò[ùô f
^òð\ߦßùe ^òbðúKbûaùe ö N^ Ké¾ûb Rkeûgò C_ùe ù^ø~ûZâûe \êüiûjiòKZû icÉuê
cêMÛ Keò[ôfû ö
MwûVûeê ùMû\ûaeú ^\ú _~ðý« aògûk Kkòwe \lòY_ìað iúcû«ùe eûR]û^ú
[ôfû ùZûhûkú ö aògûkú ö icé¡ògûkú ö GKcûZâ cM] [ôfû gqògûkú _ùWÿgú eûÁâ
Kkòwe ö a§êZß_ì‰ð iµKð iùß ^òeû_\ iúcû«ùe Kkòwaûiú MXÿò[ôùf iêaògûk
\êMð, MWÿLûA, ùi^ûQûCYú ö _âZòelû \éÁòeê MêeêZß_ì‰ð iúcû«ùe iêi{òZ [ôùf Kkòw
ùi^û eûR]û^úe ajê\ìeùe ö \ûlòYûZý iúcû_âZò ZUelúcû^u aýZúZ @aùjkòZ
[ôfû Rk_[ I _ìað cêLú cùjû\]ôe iúcû« iaê ö Kkòw iúcû«ùe ùKùZK C_\îZ
176 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@kùe aòù\âûj \c^ùe @]ôKûõg ùi^û fûMò[ôùf iúcû«ùe gû«ò iÚòeZû _ûAñ ö
eûR]û^úùe aûhòðK C›aùe bûMù^A [ôùf cêÁòùcd ùi^û I ùi^û_ZòMY ö C›a
cêLe eûR]û^ú i{òZ ùjûA[ôfû eûRa]ì bkò Pê^ù]øZ ]ak ewùe ö icê\â Kìùk
Kìùk ZUelú cû^uê jZýûKeò ^òaòðNÜùe, ^òbðdùe cûWòPûfò[ôfû cM]e ù^øùi^ûö
Kkòwaûiúu _ûAñ Gjû \òaûiß_Ü bkò aòiàd [ôfûö cM]e GZû\ég iûji iµKðùe
icùÉ @m [ôùfö eûZâ _âbûZ ùjfû ùakKê Kkòw iûMee RkbûM I ZUù\gùe
cM]e \êAfl ùi^û i¹êL ~ê¡_ûAñ _âÉêZ [ôùfö _âbûZe iò¦ìeû `ûUòaû ij Kkòwe
eûR]û^ú Kê gZî ùi÷^ý cûW @ò ûiê[ôaûe \êüi´û\ùe icùÉ câd
ò cûYö cM]e Rkù_ûZKê
]ßiõKeò Kkòw iûMeùe @û]ô_Zý _ûAñ ù^øùi^û_Zò cûù^ ù^øaje ij RkbûMùe
@¡ðP¦â_eò ùNeò ejòùf, cM] ù^øaje C_ùe h‹ê@ûiò @ûKâcY _ûAñö aò]ôe aòò]û^
aòPòZâö Kkòwe MêeêZß_ì‰ð ù^øajec¤ùe cM]e ùKùZK @ûZàNûZú ùi^û _gò~ûA
Kkòwe ù^øaje ^òKUKê @ûiò @ûKâcY Keòaûe iêù~ûM ù\A[ôùf ö Kkòwe aògûk
ù^øaje cM]e ù_ûZMêWòK ^òKUaðú ùjaûcûùZâ ^òR ^òRe ù_ûZùe ùicûù^
jVþûZ @MÜò iõù~ûMKeò Rkc¤ùe ifòk icû]ô ù^A[ôùfö
Gjòbkò bûaùe búhY @MÜòKûŠùe Kkòwe \ê¡ðhð ù^øaje @Pû^K bûaùe
]ßiõ _ûA[ôfûö cM]e aògûk ù^øajee i¹êLú^ ùjaûKê Kkòwûcûù^ ic[ð ^[ôùfö
Kkòwe _½òc I Ce _Uê cM]e \êAfl ùfLûGñ Pûeòfl \ê¡ðhð iÚkùi^û,
9,000 MRûùeûjú , 20,000@gßûùeûjú aûjò^ú Kkòw iúcû«ùe h‹ê@ûiò @ûKâcY
PkûA eLô[ôùfö @icdùe aRâ_ûZ _eò iaêNUYû @_âZýûgòZ bûaùe NUòMfû ö
KÿòõKðaýacêL Kkòwe cjûeûR û cM]e iÚkùi^û Kkòwe eûR]û^úe ^òKUaúð
ùjaûùe fûMòùföaû]ûù\aûKê ùKjò^[ôùfö cM]e RkZeú MêWòK cjû^\ú,
Kê@ûLûA, PòfòKû jâ\, Kêgb\âû, _âûPú cêjûY ù\A ùZûhûkúe ^òKUaðú ùjûA[ôùfö
cM]ùi^û eûR]û^úe ^òKUaú ùjaû ù\Lô cjûeûRû ~ê¡ iÚMòZeLô gû«ò _âÉûa
iµKðùe @ûùfûP^û KeòaûKê cjûcjòc cM] icâûUu ^òKUKê gû«òaûðû ij eûR\ìZKê
_VûA[ôùf ö ~ê¡ aòeûc _ûAñ aòPûe Keòaûij @ùgûK icd MWÿûA Pûfòùf ö
Kkòwe ùi^û ~ê¡aòeûc _ûk^ Keê[ôaû ùaùk MâúKþ ùi^û_Zò ~a^cû^u _eûcgðùe
aògßûiNûZ KeòaûKê icâûU @ùgûK ùi^û_Zòcû^uê ^òùŸðg ù\A[ôùf ö eûZòâe @§Kûe
c¤ùe cM]eùi^û Kkòwùi^û C_ùe @_âZýûgòZ @ûKâcY Keò @ÈûMûe I Lû\ýbŠûe
MêWÿòK ^òR @]ú^Kê ù^A ~ûA[ôùf ö Gjû\ßûeû Kkòwe cù^ûak bûwò_Wò[ôfû ö
K_U ~ê¡e Kâìe _eòYZò iµKðùe @m[ôùf ùicûù^ ö _½òc I Ce_Uê Pûeòfl
cM] ùi^ûu i¹êLú^ ùjûA[ôaû Kkòwe iê\l ùi^û_Zòcû^uê cjûeûRû @ûù\g
ù\A[ôùf eûRû]û^ú elûKeòaûKê Kûkaòk´ ^Keò ù`eò @ûiòaûKê ö Gjû `kùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 177
Zò^ò\òMeê h‹ê@ûiò @ûKâcYe gòKûe ùjûA[ôfû Kkòwe ùi^ûaûjò^ú ö eûR]û^ú elû
KeòaûKê _âûYcìzðû C\ýc Keê[ôùf Kkòw ùi^û ö cjû_âZû_ú, _âak _eûKâcú Kkòw
ùi^ûu Meòfû ~ê¡ @ûMùe aò_~ðýdMâÉ cM]e cù^ûak bûwò_Wê[ôfû ö LŠû,
LWþMe, ]^ê, M\û, ùføj cìhk guê, a^ûUò, @ûùMÜdûÈ ij e[ûùeûjú, MRûùeûjú,
@gßûùeûjú, _\ûZòK aûjò^ú búhY iõMâûcùe fò¯[ôùf ö ißdõ icâûU @ùgûK câòdcûY
ùjûA i¹êL eYûw^ùe ~ê¡ _eòPûk^û Keê[òùf aò_~ðýcêLú cM] ùi^ûe _eûRd
ùjaû_ìaðeê bûMýù\aú _âi^Ü [ôùf ö _½òc I Ce \òMùe cM]ùi^û eûR]û^ú
ùZûhûkú @bòcêùL cûWÿò@ûiê[ôaûe Lae _ûA @ùgûK _âúZ ùjûA[ôùf ö Gjû \ßûeû
cM] ùi^ûe cù^ûak aé¡ò _ûA[ôfû ö cjûaòKâcùe ~ê¡e MZò _eòPûk^û Keê[ôùf
ißdõ @ùgûK ö eûR]û^ú ^òKUùe Kkòw ùi^û ùgh iõMâûc _ûAñ ^òRKê _âÉêZ
Keê[ôùf ö @agòÁ Lû\ý i´k I @ÈgÈ ij _âZúlû Keê[ôùf ùijò icdKê ö Kkòw
iúcû«eê ù`eê[ôaû ùi^û^úuê jVûZþ eûZâòe @§Kûe c¤ùe flû]ôK cM] ùi^û
RCMWÿ ^òKUùe @aeê¡ Keò eLô[ôùf ö lê]û, Zéhû I @^ûjûecêLú Kkòwe ù`e«û
ùi^û @UKò ejò[ôùf @ijûd bûùa ö ùicû^u ijòZ ù~ûMûù~ûM Keòaûe icÉ
ùPÁû aò`k ùjûA[ôfû ö PZêŸMðò eê ùicû^uê @aeê¡Keò eLô[ùô f @ùgûK ö @ûcôic_ðY
_ûAñ Kêcûeù\aue ^òùŸðg c¤ eûR]û^úeê ùicû^u _ûLùe _jô ^[ôfû ö Rúa^e
ùgh ^òügßûi _~ðý« fùXÿAKeò @ûcôakò ù\A[ôùf ùicûù^ ö aúeMZò _ìaðeê cM]
ùi^ûKê ùicûù^ aò_~ðýÉ Keòù\A[ôùf ö jZûjZe iúcû ^[ôfû ö @«òc icd
_~ðý« cM] ùi^û _eûRd @ûguûùe @ûZuòZ [ôfû ö @ûjZ _wê_âûd @agòÁ cM]
ùi^û ù`eò_ûeò ^[ôùf ùZûhûkúKê iûjû~ý _âZúlûùe ö
eûR]û^ú ùZûhûkú ^òKUiÚ ]Ckò ^òKUùe aògûk Kkòwe5 fl ùi^û cM]
aûjò^ú ijòZ bdue iõNhðùe fò¯ ejò[ôùf ö Cbd _Ueê búhY ~ê¡ùe jZûjZ
ùjûA[ôùf ùi^ûaûjò^ú ö ~ê¡e aòeûc ^[ôfû ö Kkòw ùi^û iì~ðýûÉ _ùe ~ê¡
Keê^[ôùf ]cð~ê¡ùe lZâòde ]cðelû _ûAñ ö ~a^ ùi^û_Zò I ~a^ùi^û
cM]ùi^ûùe iûcòfò ùjûA[ôùf ö ùicûù^ [ôùf ^òÂêe, ^òŸðd, ^òcðc I ~ê¡ùLûeö
jòõiû I jZýûe C_ûiK [ôùf ùijò aaðe ~a^ ùi^û ö ùicû^ue _âùeûP^ûùe
Kkòw aòRd _ûAñ @^ýûd ~ê¡e @ûgâd ù^aûKê ùcø~ðý icâûU eûRò ùjûA[ôùf ö
`kùe ~ê¡ùe ldlZò búhY eì_ ù^A[ôfû ö ^Me, R^_\iaê ]ßõi ùjûA[ôfû
@MÜòiõù~ûM \ßûeû ö _eûRòZ ùi^ûKê ^òcðc bûùa jZýû Keò[ôùf ~a^cûù^ ö Gjò
búhY iõMâûc icdùe @^ýûd ~ê¡e _âZòaû\ Keò[ôùf Kkòwe cjûeûR Kêcûeù\aö
@^ýûd ~ê¡_ûAñ ^òùŸðg ù\A[ôùf ö eûZâòe @§ûKûe c¤ùe @ZKòðZ Meòfû ~ê¡
Pûfêejò[ôfû ö Gbkò búhY I bdûaj iõMâûc i¸aZü cjûbûeZ ~ê¡_ùe @ûC
178 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
NUò^[ôfû ö @gßûùeûjú, MRûùeûjú, e[ûùeûjú ùi^ûue _âPŠ Pò}ûeùe eYbìcò
gàgû^ i\égý ùffòjû^ \ògê[ôfû ö Gjò búhY ~ê¡ùe Kkòwe ^ûeú aûjò^úe ù^ZéZß
ù^A[ôùf ^ûeú ùi^û_Zò ißdõ iêgâú KûeêaûKú ö ]^êPûk^û I LWMþ Pûk^ûùe
Kkòwe ^ûeú aûjò^ú @_ìað KéZòZß fûb Keò[ôfû ö ^ûeú ùi^û ij fùXÿAe @^êbìZò
[ôfû _â[c û gZî ùi^û aòaâZ I aòPkòZ [ôùf ö ~ê¡e _eòicû¯ò @i¸a cù^
ùjC[ôfû ö ~ê¡ 3 cûi c¤ùe ùghùja ùaûfò @ùgûK Pò«û Keò[ôùf Kò«ê Gjû
6cûieê D¡ßð icd fûMò[ôfû ö ~ê¡e MZò @icû¯ [ôfûö _âPŠ ~ê¡ùe eYbìcò gàgû^
i\égý ùffòjû^ ùjûA CVê[ôfû jZûjZ ùi^ûe @ûð^û\ùe ö _âPŠ gúZEZêùe
~ê¡e @ûe¸ ùjûA Gjû ahðûEZê _~ðý« fûMò ejò[ôfûö ùeø\â KÁ ùjûA[ôfû ö
iû]ûeY R^Zû I ùi^û Lû\ýûbûae gòKûe ùjûA[ôùf ö fMûZûe fNêPû_ R^òZ
_âkd ahðûùe icê\â _[ùe cM]eê @ûiê[ôaû Lû\ý _\û[ð ^Á ùjûA~ûA[ôfû ö
céZûjZ gacû^ue \êMð§ùe _eòùag \ìhòZ I KŸðcûq ùjûA[ôfû ö ~ê¡e MZò
búhY ùjûA CVò[ôfû ùaùk \dû^\úe ißz ifòk ^úk Rkeûgò ùfûjòZ a‰ð ]ûeY
Keò[ôfû ö ~ê¡e icû¯ò ùjûA ^[ôfû ö Kkòwe flû]ôK I cM]e Z\^êeì_ ùi^û
céZêý aeY Keò[ôùf ö ~ê¡ fûMòejò[ôfû ö @ùgûK ^òRe _âòd _êZâ I a§ê _âòdR^uê
jeûA aòaâZ ùjûA _Wò[ôùf ö Kùk aùk ùKøgùk ~ê¡Rd _ûAñ KìU^úZòe @ûgâd
ù^A[ôùf ö ~ê¡aòeZò I gû«ò_âÉûa cû¤cùe ~ê¡e MZò gò[ôk Keò @ùgûK Kkòw
cjûeûRû I cjûùi^û_Zòue céZêýe PKâû« Keò[ôùf KìUù^÷ZòK hW~ªùe @ûKiàòK
céZêýaeY Keò[ùô f ùicûù^ eûR^ðKú Vûeê cM]e aòhûq iêeû_ûZâùe aòhûq iêeû_û^
Keò ö ùijò iê¦e KûPe aòhûq iêeû_ûZâ eûR^ðKú C_jûe eìù_ _ûA[ôùf cM]e
aYòKVûeê ö
~ê¡aòeZò ùNûhYû ùjûA^[ôfû ö ~ê¡ Pûfêejò[ôfû ö eûRKêcûeú iêgâú KûeêaûKú
K_U ~ê¡ùe cêZýê aeY Keòùf ùaûfò ùNûhYû KeûMfû ö Kkòwe cjûeûYú cjûeûRue
céZêý_ùe @MÜòKêŠùe @ûcôSûi ù\A[ôùf ö Gjò icdùe KûeêaûKú @iúc iûji I
ù]÷~ðý]eò cjûeûYúu ùagù_ûhûKùe ~ê¡e ù^ZéZß ù^A[ôùf ö KûeêaûKúue
K_U céZêý Laeùe @ùgûK bûwò_Wò[ôùf ö a¦ú @aiÚûùe [ôaû ùi^ûuê ùi jZýû
Keò[ôùf ^òcðc bûùa KûeêaûKúu iû^Üò¤ _ûAñ ö ~ê¡ùe aòRd @ù_lû gúNâ icû¯ò
Pûjêñ[ôùf @ùgûK ö KûeêaûKú céZ I @ûjZ Rúa« bûùa @ûZàic_ðY ^Kùf @agòÁ
ù\Xfl a¦ú Kkòw ùi^ûuê jZýû KeòaûKê ]cK ù\A[ôùf @ùgûK ö Gjò jZýû
]cKùe \aò~ûA[ôùf KûeêaûKú ö Kkòw eûR^ýcŠkú I _ûeòh\aMðu còkòZ
ùa÷VKùe KûeêaûKú gû«ò I iÚòeZû _ûAñ i¹û^e ij @ûZàic_ðY KeòaûKê _âÉûa
ù\A[ôùf I Gjû MéjúZ ùjûA[ôfû ö ~ê¡e ùffòjû^þ c¤ùe @ûjZ ùi^ûue
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 179
ùiaûùe ^òeaQò^Ü bûùa fûMòejò[aô û ùaø¡ i^Üýûiú C_Mê¯u _ûLùe iêgâú KûeêaûKú
@ûZàicð_Y Keò fŠòZ I ùM÷eòK ai^ùe @ùgûKu _ûLùe C_iÚòZ ùjûA[ôùf ö
KûeêaûKúuê ùaø¡ i^Üýûiò^ú ùagùe ù\Lô @ùgûK iÚòe PKòZ ùjûA[ôùf ö ~ê¡
a¦_ûAñ ^òùŸðgù\aû ij ~ê¡a¦úcû^uê ù`eûA ù\aûKê cM]ùi^ûKê ^òùŸðg
_VûA[ôùf ö
cM]e aòRd KûjûYú eûR]û^úVûeê iê\ìe _ûUkò_êZâ ~ûG _âZò]ß^òZ ùjC[ôfû
bûUcû^u \ßûeû ö ~ê¡ùe cM]ùi^ûe aòRdaûðû Maðe ijòZ _âPûeòZ ùjûA[ôfû
R^_\ùe, R^cêLùe ö cjûeûYú @i§òcòZâû eûRý gûi^ùe _âZýl \ûdòZß MâjY
Keò[ôùf ö ~ê¡e MZò ^òeúlY KeòaûKê ^aûMZû eûYú _\àûaZú cjûeûRû @ùgûKu
ijòZ ~ê¡ bìcòùe @aZú‰ð ùjûA[ôùf ö Kkòwe \êMð iaê ùMûUòK _ùe ùMûUòG
@]ôKéZ ùjûA[ôfû ö ~ê¡ fûMòejò[ôfû ùffòjû^ bkò ö icû¯òe @ûgû ^[ôfû ö icMâ
Kkòwe iÝ¡òðZ al C_ùe cM] ùi^ûe \_òðZ _û\Kê _âZòùeû] Keê[ôùf @ûaûk aé¡
a^òZû ^òR ^òRe _âûY_ûZùe ö cùjû\]ôe aòÉú‰ð RkeûgòVûeê \êMðc Mòeò Kû^^
~ûG, iêecý R^_\Vûeê ùiøcýû eûR]û^ú ~ûG iaêVò N^ùNûe ~ê¡e ZûŠafúkû ö
@ùgûKue iêPò«òZ ice ùKøgk I _ìað_âÉêZò ù~ûMê Kkòw \êMðe _Z^ NUò[ôfû iZ
Kò«ê Kkòw ùi^ûe gqò I _âRûe _âZòelû ùKøgk, _âûYNûZK _âPŠ _âZòùeû]ùe
@ùgûK ɸúbìZ ùjûA[ôùf ù~_eò 2000ahð _ùe c¤ Kkòwe \ê¡ðhð iûceòK
gqòe _eòPd _ûA[ôùf AõùeRcûù^ ö Nêciê ee K§, ùKCñSee bìdûñ, i´f_êee
iû«ûk, ùLû¡ðûe _ûAK, iê¦eMWÿe cêŠûue \ê¡ðhð eY ùKøgk, _âPŠ _âZòùeû]ùe
@ûKâû« ùjûA[ôùf AõùeRcûù^ ö IWÿògûiûeû MWÿ_ì‰ð ö ùijò MW'ÿZ iûceòK ùK¦â,
ùi^û QûCYú, iõMâûce _úV, ißû]ú^Zûe _êYý _úV ö IWògûe @û\òaûiú cûù^ [ôùf
iek, ißû]ú^Zû _âòd, \êŸðû«, \ê¡ðhð ö _â[c bûeZúd cêqò iõMâûce cgûf Rûkò[ôùf
ùicûù^ ö ùijò a^aûiúcû^uê @ùgûK gû«òe Rúa^_ûAñ iZKð Keò[ôùf ö ~ê¡
ùgh ùja ùKùa ? Gjò _âgÜ Zûuê @ûù¦ûkòZ Keê[ôfû ö cM]e gqò C_ùe @ûiÚûeLô
ùi Kkòw aòRde ù~Cñ iß_Ü ù\Lô[ôùf Zûjû \òaûiß_Ü ^êùjñ Z ? @ù^K @ûguûùe
@iÚòe \ògê[ôfû Zûue cêjñ ö
N^ Zcòiûâ _ì‰ð eûZâúe ^úeaZû gßû^Kêke ù_÷gûPòK Pò}ûeùe còkûA ~ûC[ôfûö
eYKæû« eYbìcòùe @ûjZ ùi^ûe @ûðPò}ûe ejòejò gêbê[ôfû @^Zò \ìe~ûG ö cgûf
Rûkò ùaø¡bòlê I ùR÷^ i^ÜýûiúMY @ûjZ ùi^ûe ùiaû gêgïhûùe fûMò_Wÿò [ôùf
eûÁâúdZûe D¡ßðùe ö cgûfe cæû^ @ûùfûKùe ùZùRûcd \òg[ê f ô û ùicû^ue KeêYûcd
cêLcŠk ö ~ê¡e jòõiâZûVûeê @ù^K \ìeùe ùicûù^ cwkcd Rúa^e gêbKûc^û
Keê[ôùf ö ùicû^ue @jòõi _âûYe @û\âðZû @^êba Keê[ôùf @ûjZ, @ûð ùi^û ö
180 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
cû^aZûe jé\d Zek cjc _eò Chà gòjeY ùZûkò[ôfû Z¯_âûYùe ö @ûjZ @ûLôùe
ùiÜj, KeêYûe @û\âð @^ê^d ö @ûKêk @^êKµû ö ùiVûùe céZêýe aòRd ùMøea
Mæû^ò_ì‰ð ö Rúa^e @]ôKûe _ûAñ @a\còZ Pò^àd ùPZ^ûe CeY ö @aZeY ö
~ê¡e KïeZû, jòõiâZû, @[ðjú^ CùR^û _eò lYòK @iûe cù^ ùjC[ôfû ö eûZâòe
@§ûe Kâùc MûXZe ùjC[ôfû ö
@ùgûKu jé\d \dûùe aòMkòZ ùjC[ôfû @jòõi _âûY ùaø¡bòlê, bòlêYú I
ùR÷^cê^òcû^ue ùiaû gêgïhû @aùfûK^ Keò û jòõiûe jòõiâZû @ûMùe @jòõiûe
aòRd ùKZ^ @_eûRd ö cû^aûZàûe cwk _ûAñ ùicû^ue C›MðúKéZ Rúa^ùe
\êüL^ûjñò, @ûiqò ^ûjó, @Qò @ie«ò Hgß~ðý @û^¦ ö ]^ý ùicû^ue Rúa^ ö Rúa^
~ûZâû ö cû^aRûZòe ^ciý ùicûù^ ö ùicû^ue cêLùe _âi^Ü bûa, ùiaûe
ù_âce \dû KeêYûe ö @jòõiû I @û^¦e ^òcðk ù\ùaû_c cìòð iaê ö @ûLòùe KeêYûe
]ûeû, IVùe _údìhe _âaûj, @«eùe @^ûaòk `fþMêcd ù_âc icÉuê @û\e
KeòaûKê, @û_Yûe KeòaûKê, @û^¦ ù\aûKê @jòõi aûYú I ùaû]ô û eYùlZâùe
i^Üýûiú i^Üýûiò^úcû^u Rúa^ iûCñUòaûe \égý KêXÿKêX ÿga bòZeê, @ùgûKu c^ùe
Mbúe ùeLû_ûZ Keò[ôfû ö
ù_âc I _âZòùgû]e ùgh _ûjûP C_ùe ùi Rkê[ôùf @jõKûee @^kùe,
ù~CñVò @ûcôSûiù\A @^êba Keò[ôùf @jòõi gqò, _âZògqòKê ö ùi MûA CVò[ôùf-
"gû«ò @jòõi _âúZò, gû«ò @jòõi _âúZò ö aògßMûAa cjûbûeZe aòRdú MúZò ö''
Kkòw ~ê¡e cúcûõiû ùjaû _ìaðeê Kkòw eûRûu céZêýùe ~ê¡ _eòicû¯ò
NUò[ôfû @Zò ^ûUKúdbûùaö aòRde ùMøea _ûLùe cæû^ \ògê[ôfû Zûue aúeZß ö
_eûRd @ûguûùe @ijûd Zûue aýqòZß ö ù_âc _âZòùgû]e @^kùe ùi Rkê[ôùf
jêZþjêZþùjûA ö @û^¦ Zûue còùkA ~ûA[ôfû Kõi, Ké¾uê ù\Lôfû bköò _âZòjòõiû I
_âZòùgû]e _ògûP _âaéò Zûuê _ûMk Keòù\A[ôfû ö Zûu ùPZ^ûe PòZâ_… a\kò
~ûA[ôfû ö ^òR_ûLùe ^òùR ùQûU ùjûA~ûC[ôùf ö bûeiûcý jeûAùf ö ajê
]^R^ aýdùe Kkòw aòRd Keò ùi K'Y _ûAùf ? gû«ò Ê_Ü ö gû«ò_ûAñ ^òR
bòZùe búhY bdue aòb› aòbúhòKû ijòZ iõNhð Keê[ôùf ö Kkòw ~ê¡e icû¯ò
NUòfû iZý Kò«ê Zûu jé\d eûRýùe ù~Cñ Kkòw ~ê¡e aúb›Zû, Zû'e ùgh ^ [ôfû
@ûLôùe, @juûe ^ [ôfû IVùe ö

Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 181

cjûcªúu @ûcôic_ðY
Kkòw K^ýû @_ìað eì_iú KkûaZúe _âúZò_ûAñ, ^ûeúe jé\d RòYòaûKê @ùgûK
Kkòw Rd Keò[ôùf ö ùMûUòG jé\d Rd KeòaûKê @ûgûeLô ùi ùKûUò ùKûUò jé\d
Rd Keò[ùô f ~ê¡_ùe, ""~ê¡ _eòZýûM Keò'' ùNûhYû Keò[ôùf ""Kkòw @aòRZò cþ''ö
cû' ]cðûue @jòõi @ûPeY I \òaýû ù\aú _ZÜúue @iúc ù]÷~ðý I eûReûYúe aòkûi
aòba ZýûM, @_êZâòK cjûeûYú @i§òcòZâûue _âi^Ü bûa, C\ûe aýajûe, Cc
@ûPeY Kkòwûü K^ýû KûeêaûKúe, \dû, lcû, ccZû I cû^aòKZûe ißMðúd SfK
@ùgûKue KùVûe jé\d C_ùe Zek cjc _eò, cL^ _eò _Wÿò[ôfû ö @jòõiûe
_ìRûeò, \dû, ]cð, lcûe C_ûiK @ùgûKu c^, jé\dùe cû^aòKZûe ù\ùaû_c
CeY NUò[ôfû Ce Kûkùe ö Kkòwe cûUò, ùMûWò, _ûjW, ^\ú ùi Rd Keò[ôùf
~ê¡ùe ö Kò«ê Kkòwûücûù^ [ôùf @_eûùRd ö Kkòwe cjûeûRûu ijòZ i¹êL
~ê¡ùe RòZò ^[ôùf @ùgûK ö Kkòw aòeê¡ùe aòRd @i¸a [ôfû ö ùZYê Zûue
cjûcªú eû]ûMê¯ I ~a^ ùi^û_Zòu ijòZ KêcªYûKeò K_U C_ûdùe Kkòw
eûR^ðKúKê agúbìZ Keò[ôùf û Kkòwe cjûeûR, cjûùi^û_Zò aòhûq iêeû_ûZâeê
iêeû_û^ Keò @Kûk céZêý fbò[ôùf ö jVûZþ ~ê¡e MZò a\kò ~ûA[ôfû ö ~ê¡
cúcûõiû ùjûA _ûeò^[ôfû ö ùgh _~ðýûd ~ê¡_ìaðeê ~ê¡ùgh ùjûA[ôfû ^ûUKúd
bûùa ö
Kkòwe cjûcªú a¦ú @aiÚûùe @ûcôic_ðY KeòaûKê aû¤ KeûMfû ö ùi
@ûcôic_ðY Pêqòùe ißûle Keò[ôùf Kkòwe cjûcªú bûùa ^êùjñ, RùY iû]ûeY
^ûMeòK bûùa c¤ ^êùjñ ö ùi ißûle Keò[ôùf RùY aòù\gúe a¦úbûùaö
cjûcªú : a¦úe ißû]ú^Zû Kûjó ù~ ùi @ûcôic_ðY Keòa ? Kûjû_ûLùe,
ùKCñ iðùe ? K'Y aòejòaûKê ? @wúKûea¡ ùiaK ùi ö Zûue @ûZàic_ðYe
iÚû^ Kûjó ? @ûcôelû jó Zûu _ûAñ a¦úe iêelû I ]^Rúa^e iêelû ö @ûcôic_ðY
182 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Kjòùf ùi aêS«ò Kkòwe iû]ûeY ^ûMeòKue iêL, ùiaû I iêaò]û _ûAñ @ûcôic_ðY
Kfû_ùe @ûC Kò_eò @ûcôic_ðY Keòùa ? [ùe cfû_ùe @ûC KY [ùe ceòjêG ?
cjûaúe @ûùfKRûŠûe _êeêue aúeZß I aûMàúZûùe cêMÛ ùjûA[ôùf ö cjûeûR _êeê
a¦ú @aiÚûùe eûRKúd aýajûe @ûgû Keò[ôùf ö cêMÛ @ûùfKþRûŠe aúeZße CPòZþ
@bòcû^ùe _êeêue eûRý ù`eûA ù\A[ôùf ö
aòù\gú jûZùe a¦úùjûA eûRý I eûRKúd i¹û^ù`eò _ûAaûùe ùMøea
@Qò Kò«ê _òâd _ùWûgú ùKùa aòù\gú ùjûA ^_ûùe ö cjûbûeZe AZòjûi iaêùaùk
cjû^, Rúa^, céZýê ~ûjûKê iúcûa¡ Keò_ûeò^ûjóö eqe a§^ cùZ aôejòaûKê
aû]ý KeòQò ^ùPZþ a¦ùjaû _ìaðeê @ûcôjZýû Keò _ûeò[û«ò ö ùi ^òfäRZû ùcûe
^[ôfûö
@ùgûK : Zêùc KY @ûgûKe ?
cjûcªú : _ùWûgúVûeê _âZûeYû @ûgûKùe ^ûjóö ùiÜj I ijò¾êZû @gûKùe û
ùcû Rúa^ aò^òcdùe cêñ \ûiZß @ûgûKùe ^ûjòñ û
@ùgûK : Kkòw @ûRò ùcûe gûi^û]ú^ û Kkòwe ißû]ú^Zû aýZúZ cêñ iaê
ù\A _ûeòaò û
cjûcªú : ißû]ú^Zû ùKjò KûjûKê \òG ^ûjòñ û Gjû _Yý ^êùjñ û ißû]ú^Zû
KûjûVûeê MâjY KeòaûVûeê akò f{û KY @Qò ? ^òRiß gqò I ißûbòcû^ \ßûeû GjûKê
aùA eLô jêG ö ù~ùZ\ò^ ~ûG Kkòwe _âRû ißû]ú^ cZ aýq Keòaûe @]ôKûe
aùA eLô[ôùa ùiùZ\ò^ _~ðý« Kkòwe ißû]ú^Zû aòejòQò ùaûfò cêñ @^êba
Kùe ö Kkòw @_ûYue gûi^û]ú^ ùjùf ùjñ _eû]ú^ ùjûAQò Gjû cêñ bûaê^ûjó ö
~ê¡ùe Kkòwe _Z^ NUòQò iûcdòK_ûAñ Kò«ê _eûRd ùjûA^ûjóö ~ê¡ùe Rd
_eûRd ùNûhYû Keòaûe @]ôKûe Kkòw R^iû]ûeYu \ßûeû ißúKéZ cjûeûRûue
@Qòö cjûcªúue ^ûjó ö Kkòw ~ê¡e icû¯ _ò aì eð ê hW~ª \ßûeû cjûeûRû I cjûùi^û_Zò
céZö ù~ _~ðý« KkòweûRû _eûRdKê ißúKéZò ù\A ^ûjû«ò, i§ò_Zâùe ißûle Keò^ûjû«ò
ùi _~ðý« KkòwKê _eûRòZ KeòQ«ò ùaûfò Kjò @ûC @]ôK f{òZ Ke«ê ^ûjó ö
@ùgûK : Kkòwe cjûeûRû KòG ?
cjûcªú : Kkòwe cjûeûR aðcû^ _âùZýK R^iû]ûeY, ùicûù^ cjûibûùe
cjûeûRû aûQòaû _~ðý« icùÉ RùY RùY cjûeûRûö icMâ Kkòw ùicû^ue eûRýö
Kkòwe iêelû I icé¡ò _ûAñ ùicûù^ Ce_êeêh _ûLùe Ce\ûdú ö aðcû^ _âZýK
Kkòwûüe jé\d Rd ^Keòaû ~ûG @û_Y Kkòw aòRd KeòQ«ò ùaûfò bûaòaû jûiýûiÝ\ö
Kkòwe cûUò, ùMûWò, _ûjûWÿ, _aðZKê ^òRe gûi^û]ú^ KeòQ«ò GK[û cM]e
R^iû]ûeYuê Kjò _ûeòùa ? Kkòw ~ê¡ùe Rd, _eûRd cúcûõiû ùjaûe ajê_ìaðeê
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 183
@û_Y GjûKê @cúcûõiòZ Keòù\ùf KûjóKò ? ùcûe \éX aògßûi cêñ cêqKY×ùe Kjò_ûùe
lcZû ùfûbe RN^ý hW~ªùe cjûeûRû gòKûe ùjûA^ûjû«ò ö Gjûe i¸ûa^ûKê ù~
ùKjò @ißúKûe Keòa, KûeY _âKéZ lcZû R^iû]ûeYu jûZùeö ùZYê ùKjò
lcZûùfûbú ùjaû @i¸a ö @û_Y cM]e cjûeûR ö @û_Yue K[û @ûA^þ ö iaê
lcZû @û_Yue Azû I jûZcêVûùe ö Kkòwùe RùY aýqò iaê lcZû ^òR jûZcêVûùe
eLô_ûeòa ^ûjó ö Gjû ^ò½òZ cjûeûRûu ^ò]^_ûAñ ^òcÜÉee hW~ª ùjûA_ûùe ö
Gjû _Qùe @û_Yue @\égý jûZ ejòQò ö GjûKê @û_Y @ißúKûe Keò_ûeòùa ?
@ùgûK : cjûcªú ! a¦Ke aûùRK[û ? a¦úe Kò @ûiÝ¡ðû ?
cjûcªú : a¦úe @ûLô Kû^ ^ûK iaê cjûcjòc icâûUue ö ùZùa cêñ @û_Yuê
f{òZ KeòaûKê Pûjêñ^ûjó ö ~ûjû iZý Zûjûjó KjêQò ö eûR^ðKúe @mûZ iûeùe iêeû
_ûZâKê ùKCñ @mûZ @Zò[ô \ßûeû a\ùkA \ò@û~ûA[ôfû, Kò´û C_jûe \ò@û~ûA[ôfû ö
ùi _ûZâùe aòhe _âbûa [ôfûö iê¦e iêeû_ûZâùe iêeûXûkò eûR^ðKú eûRû I ùi^û_Zòuê
@û_ýûdòZ Kfûùaùk cêMÛùjûA eûR^ðKúe IVùe iêeû_ûZâKê iÝgð KeûAQ«ò, ~\òI
eûR^ðKú iêeû_û^ Ke«ò ^ûjó ö aòh _âbûaeê icùÉ céZêý aeY KeòQ«ò ö aòhûq
iêeû_ûZâ iµKðùe eûR^ðKú @m GK[û Zûue céZêý iìùPA ù\AQòö iaê _âcûY Kê
ùgh Keòù\aû_ûAñ eûR^ðKúe céZýê Kê hW~ªe cêLý ^ò½d Pûjó[ùô fö ù~Cñ iêeû_ûZâ
RaZ Keû~ûAQò Zûjû Kkòw ^òcòðZ eûR\ iêeû_ûZâ ^êùjñ ö G[ôeê hW~ª iÝÁ ö
GK[û KY iZý @û_Y KûjûKê @[ðùfûb, lcZûùfûbùe agúbìZ Keò_ûeò ^ûjû«ò ö
@ûZòù[dZûe @c~ðýû\û KeòaûVûeê akò _âZûeYû KY [ûA_ûùe ? Kkòw cjûeûRûuê
jZýû Keòaûe ^òhݏò hW~ªKûeú ù^ùf KûjóKò ? i¹êL ~ê¡ùe cjûeûRûuê jùeAaûe
bd[ôfû Kò ? ~ê¡ùe jûeò~òaûe bd I @_cû^ aýqòZßKê @§ Keòù\A[ôfû Kò ?
Kkòwe gqò iµKðùe cM] @mûZ ^êùjñ ö gqòe _eúlû gqò iÚkùe jêG ö ^òRiß
gqòe i¹û^ @Qò ö cM]e gqò cjûeûRûu @mûZ ejòMfû, "Gjûjó ùcûe \êüL ö
RùY ^ûMeòK Kò_eò @ûcôic_ðY Keòa cêñ aêSò_ûeê^ûjó ö Zûe @ûcôûKê KY @û_Y
iêelòZ eLô_ûeòùa, ^û Rúa^Kê @û_Y ùeûM, aýû]ô, aû¡ðKýeê ? @û_Y ~\ò bûaê[û«ò
@û_Yu cêL ^òiéZ aûYú ù~_eò @ûA^ I @ûcôic_ðY Kjòùf @û_Yu i¹êLùe
igeúeùe ic_ðY Keòaû ùZùa ùcûe KòòQò Kjòaûe ^ûjó, ù~ùZ\ò^ _~ðý« Kkòwe
R^iû]ûeY Zûue ù~ûMýZc cjûcªú cù^û^úZ ^ KeòQ«ò ö
@ùgûK : ùcûVûeê K'Y @ûgû KeêQ cjûcªú !
cjûcªú : RùY a¦ú @û_YuVûeê KY @ûgû Keò_ûùe ? ù~ùZ\ò^ _~ðý«
Kkòwe ù\Xfl ùi^ûa¦ú ùjûA ejò[ôùa ùi _~ðý« cùZ cjûcªú ^ Kjò
a¦úùaûfò iù´û]^ Kùf _âúZùjaòö GjûVûeê @]ôK KY @ûgû Keòaò ? RùY
184 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
a¦úVûeê @û_Y @]ôK KY @ûgû Keò_ûeòùa ?
@ùgûK : ]^ý Kkòwe cjûcªú ö ]^ý Zêùc ö Kkòwe Mað, ùMøea ö
Kkòwe aúeZßùe cêñ cêMÛ, aòiàòZ ö Kkòwûücûù^ @Rd GK[û cêñ gêYò[ôfò _òZû,
_òZûcjuVûeê ö @ûRò Kkòwe cûUò, ùMûWò, a^, _aðZ, ^\ú, cùjû\] ô @]ôKûe Keò
cêñ @^êba KeêQò Kkòwûcûù^ @_eûùRd ö ùicû^uê @iò cê^ùe @]ôKûe Keòaû
i¸a ^êùjñ ö G[ô_ûAñ @û«eòKZûe ^òaòW iÝgð \eKûe ö cêñ ùNûhYû KeêQò Kkòw
ùcø~ðý iûcâûRýe @]ôKûebêq ùjùf ùjñ ùcø~ðý iûcâûRýe ißdõgûiòZ eûRý ùjûAejòaö
Kkòwe R^iû]ûeY ißû]ú^ cZaýq Keòùa I ajêcZùe ùicû^ue gûi^cêLýuê
^òaðûPòZ Keòùa ö Kkòwe iaðûwú^ cwk Kûc^û KeêQò ö ]ßõiÉì_ bòZeê Kkòwe
_ê^eê¡ûe cêñ Pûùjñö Kkòwûcû^u jé\de \êüL I ùgûKe icû¯ò cêñ Pûùjñ ö cjûcªú
cêñ ZêcKê cªú_\eê @aýûjòZ ù\CQò ö Zêce Kðaýùaû] I ^òÂû_eZûùe cêñ cêMÛ ö
cjûcªú : Gjû ùcûe ùiøbûMý cêñ @ûRò Mêeê\ûdòZßeë cêq ö
@ùgûK : ^û, Mêeê\ûdòZß cêñ ZêcKê ù\CQò _ûk^ KeòaûKê Kkòw _â]û^cªú
bûùa ö cêñ \ûdòZß ù\CQò Kkòwe _ê^üeê¡ûe I _ê^ü^òcðûY _ûAñ ö gû«ò iÚòeZû elû
Keòaû Zêce _â[c Kû~ðýùja ö Gjûe _âZýl \ûdòZßùe cêñ ejòaò ö (cM] icâûU
cjûeûR @ùgûKue Rd]ß^òùe cêLeòZ MM^-_a^ ö)
cjûcªú : @û_Yue ^òhݏò gòùeû]û~ðý ö @û_Yue ùNûhYûùe @ûRò Kkòw
R^iû]ûeYu _âûYùe @û^¦e fjeú ùLkûA ù\AQò ö jZûg _âûYùe @ûgû ù_âce
aòRd Cfäûi ùLkò~ûCQò ö Kkòw I cM]e ^òaòW iµKð_ûAñ cêñ ùPÁû Keòaò ö
Kkòwe eûRibûùe @û_Yuê @^ýûd bûaùe @_cû^òZ Keû~ûA[ôaûeê @ûùc f{òZ ö
lcû Keòùa cjûeûRû Kkòwûcûù^ aúeRûZò, ajòaðûYòRý ù_hû ö Kkòwe eûRKêcûeú
KûeêaûKú I @û_Yu ù_âc iµKðKê Kkòw R^iû]ûeY ißúKéZò ù\aûKê Pûjû«ò ö
icùÉ @û_Yue @ûcôZýûMùe _âúZ ö @û_Yu gqòùe ^êùjñ, _âúZòùe, ^òcðk jé\d
iÝgðùe ö Kkòw R^iû]ûeYu \êüL @û_Y lcûgúk jé\dùe @^êba KeòQ«ò ö Gjû
@ûce _ec ùiøbûMý ö
KûeêaûKúu @ûZàic_ðY
ùaû÷¡ i^Üýûiú C_Mê¯ i^Üýûiò^ú KûeêaûKúuê iû[ôùe ù^A eûZâòe @§Kûe
c¤ùe @ùgûKu ^òKUKê Mùf ö @ùgûK GùZ eûZâòùe C_Mê¯u iûlûZ_ûAñ @ûiòQ«ò
RûYò aòiàòZ ùjùf ö @ùgûKu @^êcZò _ûA C_Mê¯ I KûeêaûKú _âùag Kùf
@Zò[ôMéjKê ö _â\ú_ @ûùfûKùe @ûùfûKòZ Méj ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 185
 @ùgûK : ai«ê ö GùZ eûZâòùe ! AG KòG ?
C_Mê¯ : i^ýûiú _ûAñ \ò^eûZò icû^ ö iõiûee KfýûY Kûc^û Zû Rúa^e
aâZ ö @jòõiû Zûe _âûY ö MQUòG KUûùjùf cñê ijò_ûùe ^ûjó ö @û_Y fùl a¦úuê
jZýûKeò jòõiûe ù~Cñ AZòjûi iéÁKò ùf cñê i¸ûkò_ûeòfò ^ûjó ö _êYò _âbûZùe ù\Xfl
a¦úu jZýû ]cK cùZ @ÉaýÉ Kfû ö cñê @ûiòQò @û_Yuê iûlûZ KeòaûKêö G búhY
jòõiûeê lû« jê@«ê cjûeûRö cû^aRûZò ~êM~êM _ûAñ @û_Yu ~gùe Kku ùaûkòùaö
@ùgûK : cùZ lû« KeòaûKê @ûiòQ«ò RûYò ]^ý ùjfòö ùcû ið Zùc
RûYòQ?
C_Mê¯ : RûYòQò ö
@ùgûK : KûeêaûKúe i§û^ aò^û cñê aô_ûeòaò^òö iZý _âKûg Ke ö ùKCñVò?
Kò_eò @Qò? Rúa« ^û céZ ? KûjóKò cùZ lcZûe icâûU KeòQò ùcû ùKûck jé\dKê
PòeKûk lZaòlZ Keò ö cùZ @_cû^ KeòQò ùcû aýqòZßKê @ûjßû^ KeòQò aôaûe
eûÉû @aeê¡ Keò ? Kò _û_ Keò[ôfò cñê? Kò lZò Keò[ôfò Zûe? cùZ GùZaW \Š
KûjóKò? Rúa^Zcûc ùcû ùPZ^ûKê Cz^Ü KeòQò KûjóKò? KûjóKò cùZ UûYò @ûYòQò G
cjû~ê¡Kê? ùcûe _eòPd aò^û KY ùi aô_ûeòa^ò? ùcû _eòPd cñê ùLûRêQò jòõiû,
jZýû, ùKâû], _âZòùgû]e ^ò@ûñùe ]ßõi ùjûAö ^eùc] ~mùe fùl a¦úuê @ûjêZò
ù\Aö Zûe _eòPd Kûjó? Zûe i§û^ Kûjó? ùi ùKCñVò?Kûjó cM] iûcâûRý,
iòõjûi^Vûeê ajê\ìeùe i^Üýûiúbkò aô[ôfò gû«òùeö KûjóKò cùZ iß_Ü ù\LûA[ôfû
lcZûe? KûjóKò ùcû iû[ôùe ccZûe cûdû fMûA[ôfû? KûjóKò ùcû ijòZ fêPKûkò
ùLkê[ôfû? KûjóKò jòõiûe LŠû]ûeùe PûfòaûKê cùZ CQ^Ü Keê[ôfû? ùghùe ùcû
ù_û÷eêhKê jZýûKeò ùcû _âúZòKê _âZýûLû^ Keò[ôfû ö ùcû céZêý\ŠKê ißúKûe ^Keò
cùZ \dû Keò[ôfû cùZ cêqò ù\A[ôfû, cùZ _êeiÑûe ù\A[ôfû aôejòaûKê elûKaP
"eûRcê\âòKû'ö Mfûùaùk cùZ ]ôKþKûe Keò Kjò[ôfû,""Kkòwe eûRKêcûeú ù_âcKeò
RûùY, _êeiÑûe ù\Aaò RûùY ö ùcû ù\g aòeê¡ùe...cñê NéYû Kùe'' ö
Zùc ùjCQ ^ûeú ö ù_âc Keòa, NéYû Keòa ö ùMf Keòa, Mûkò Keòa ö
_âgõiû Keòa, ^ò¦û Keòa ö _âZýûLû^ Keòa, _êeiÑûe ù\a ö ùcû _eòPd RûYòaò ùcû
ijòZ ùiÜj ù_âce iµKð ù~ûWòa ùi[ô_ûAñ ùghùe ùcûùZ @_cû^ Keòa? Rúa^ùe
KòG cùZ @_cû^ ^ ù\AQò? ùghKê Zùc ùcûùZ @ûgâd ù\A @_cû^ ù\f?GjûVûeê
akò jòõiû ùcû _âZò KY ùjûA_ûùe? KY cñê KûcêK, fµU [ôfò ^û ZêcKê akû}ûe
Keò[ôfò? Zùc ùcû iek C\ûe aýqòZßKê jZýûKf? ùMûUòG ^ûeú _ûLùe _êeêhe
_êeêh_Yò@û, i¹û^ùaû] ùKùZ aW Zùc aêSò_ûeòa^ò? Zùc Z [ôf _âûYiaðiß
_âòdZcû ö Zc @ûLôùe fêj ù\Lôùf cñê bòRê[ôfò, IVùe ji ù\Lôùf cñê CQêkê[ôfò,
186 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Zêc_û\ùe Kû`êUòùf ùcû jé\deê eq Seê[ôfû ö Zêceò iêL, gû«ò, cwk_ûAñ cñê
_âZò\ò^ Agßeuê _âYZò aûXê[ôfò ö Zùc ùKcòZò aêSòa ùi \êüLe ùaûS, _ûjûWVê aW
_[eVê UûY ö Zùc RjÜ, cñê aûc^? aûc^e jûZcêVûùe RjÜùjûA ]eûù\A[ôf
Zùc? cñê ]eòQò ùi RjÜKê? cñê jùeAQò ùi RjÜKê ? RjÜ @ûKûge RjÜKê ]eòeLôaû
i¸a ^êùjñ Zùc RûYòaò ùcûùZ CQ^Ü Keò[ôf, ùcû ijòZ cûdû fMûA[ôf ö ùiA
ùiÜj ù_âce cûdûKê Zùc ZêUûA[ôf? _êeiÑûe Kjò cùZ ZòeiÑûe Keò[ôf? iaê
Zêùc? cùZ UòKòG iêù~ûM ù\A^[ôf gû«òùe K[û ùjaû_ûAñ? icd ù\A ^[ôf
ùcûe ù\ûh ZîUòKê iê]ûeòaûKê? ùKCñ eûR\ìZ ùMû_^úd Kû~ðýùe fò¯ ^êùjñ ù~ cñê
cjû_û_ Keò[ôfò ? Zùc ùcûùZ NéYû Keò[ôf? ùKCñ aòPûeùe Zùc cùZ ùghKê
NéYû Kf? NéYûe _ûZâ Kjò GùWAù\f? KY cñê @kò@û @ûaRð^û? Zùc KY GùZ
iê¦e? "ùcû @ûLôùe iê¦e' ùaûfò Zùc KY bûaê[ôf ZêcVûeê ùKjò iê¦eú ^ûjû«ò ?
ù\L ùcû Pûeò_ûùL iê¦eúu bòW ö ùi bòW bòZùe Zùc jRò~òa ! iê¦eú
_âZòù~ûMòZûùe [ùe bûMù^A ù\L Zùc ^ò½d jûeò~òa ö iê¦eúe c~ðýû\û cñê ZêcKê
ù\AQò ö Zêc ^òcðk ùiû÷¦~ðýe _âgõiK [ôf,ò Zêc _âúZòe _ìRûeú [ôfò, Zêc \êüLiêLùe
bûM aûê[ôfò ö Zêùc bûwòù\f ùcû KêUûKûVòe PUò Ne ? ùcû iß_Üe PUòNe ?
aûdûPùXAe aiûbkò ù\ûjfê[ôfû iêLú icâûUe PUòNe, ù~CñVò cñê gû«ò^\ò âû ~ûC[ôfòö
iß_Üiaê ù^iò ùjûA~ûC[ôfû ùiA PUòNùe, cûfýûYú KêUúeùe ö Zùc cûdû fMûA
ùcûùZ cªcêMÛ Keòù\f ö cùZ cª~ª Keòù\f ö lcZûe cª `êuòf ùcû
Kû^ùeö aW ùjaûe iß_Ü @ûuòf ùcû @ûLôùe ö @bòcû^e @gâê Xûkòf ùcû @ûMùe ö
@ûZàjZýûe ]cK ù\A ùcûùZ @]ôKûe Kf ö ùcû ù~û÷a^Kê fêY×^ Kf ? cùZ
RùWA eLôf Zc ùiÜjùe, iû^Üò¤ùe ö ùcû Pûeò_ùU Nìeòaêfòf Zùc ö aûjûe
\ê^ò@ûe ùKCñ Kêcûeú ijòZ ùcûe iµKð ^[ôfû, Kò i´§ c¤ ^[ôfû ö Zêc_ûLùe cñê
_ì‰ðZû @^êba Keê[ôfò, Zêc _âúZòiÝgðùe _âÆêUòZ ùjûA, Zêc ù\j fûaYýùe ùfûbû^ßòZ
ùjûA, Zêceò Q¦ P_k Pûfòùe bûaaòùbûe ùjûA, Zêc @gâê @bòcû^ùe @ûCUê
_ûCUê ùjûA, Zêc iß_Üe ùiû÷\ûMe ùjûA ö Zêc @ûLôùe eûRKêcûee iß_Ü, Zêc
IVùe"eûRûü'iù´û]^ùe cñê PXê[ôfò cûUòeê @ûKûgKê f´ò[ôaû iòWò ö ù~û÷a^e @iúc
gqò, iûjie i§û^ ù\A[ôf Zùc ö RjÜKê jûZcêVûùe ]eòaûe ùfûb ù\LûA[ôf
Zùc ö i߉ðcéMKê ]eòaûKê ~ûA eûcPÿ¦â iúZûuê jùeAfû _eò RjÜ ]eòaûKê AQûKeò
ZêcKê jeûA[ôfò ö Zêc Azûùe cñê ^ûPê[ôfò, _aðZ fxê[ôfò ùcû AQûùe Zùc UòKòG
aò jfê ^[ôf, Pjfê^[ôf ö cùZ PkêKeò Pû_òeLô[ôf ùcû ùPZ^ûKê ö ùcû
ùPZ^ûe ajÜòKê Zùc ùKùZ icd Pû_òeLô[û« ? ùiA ajÜò @ûùfûKùe Zùc ùQûU
\ògòf; QUû KûXòf, @¡ðiZýKê cò[ýûe @ûùeû_ ù\A @bò^d Kf, cùZ @ûW @ûLôùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 187
aò @ù^Af ^ûjó ö lYòK bòZùe ùcûùZ _e Keòù\f ö _efMû _lú Zêùc, GKþfû
CWòaûe @û^¦ Zùc PûLôQ, ùi[ôeê cùZ bûM \ò@« KûjóKò ? ^û [ôfû ùcûe _e
Zêciûù[ CWòaûKê, ^û [ôfû ZêcKê _e Keòù\aûe @bò^d _UêZû ö Zùc Z ~ZÜùe
KûUò[ôf ùcûe _eKê _¬êeúcêq Keòaû _ìaðeê _ec gâ¡ûùe ö cñê Z Zêce ùMûUû_ùY,
CWòaò KûjóKò ? ùZYê Zêce _eKUû KZêeúKê Pê´^ ù\A[ôfò ö Kò C_Kûe ùcûe
KeêQ cùZ iaê\òù^ Zêce Keò eLôaûKê Zêceò @ie«ò ùiÜjgâ¡û, bqò_âúZò _ûLùe cñê
ù~còZò PòeEYú ö bûMýe aòW´^û, ùiA KUû_e _êYò K@ñkòfû ö Agßeu @^«
@ûgúaðû\ ùcû_eò @lc _âZò, cñê CWò gòLôfò ö @ûRò c^ CWêQò @ûKûgùe, ùcû÷~ðýbûeZe
@ûKûgùe ö ùcûe _âûY_âòd Kkòwe cûUò C_ùe @aZeY KeòQò ö ùcûe _eòPd cñê
MXòQò Zêc_ûAñ ùcûe GKgZ bûAuê jZýû Keò eûRKêcûe ^êùjñ eûRûü, icâûUe i¹û^
_ûAQò ö ùcûe _eòPd Zêùc Pûjó[ôf ? Kkòw aòRd ^ Keò Kkòw eûRKêcûeúe
_eòPd cñê ùKCñVê _ûAaò? cñê icâûU, icâûUe _eòPd gqò ö RûYò[ôfò Kkòw gû«ò_âòd,
gqògûkú, gqòò_âòd ö gqòe i¹û^ ùicûù^ RûY«ò ö ùZYê icâûUe _eòPd ù^A
cM]eê KkòwKê @ûiòaû, aò^û ~ê¡ùe, i¸a ^[ôfûö ùZYê Zêceò _eòPd _ûAñ, ùcûe
_eòPd ù\aûKê G cjû~ê¡ [ôfû aò]ô ^òŸðòÁö Kkòwaûiú ùcûe gZî ^êjñ«òö Kkòw gZî
^êùjñ _âd
ò _ùWûgúö ~ê¡ùe bìùMûk a\kò_ûùe _ùWûgú a\kò _ûeòa ^ûjó ö _ùWûgú
ij G ~ê¡ ùcûe aýqòMZö eûRKêcûeú ùcûe gZî ^êj«ò ùcûe iáZòùe iûAZû iµ\,
ùcû _âúZòe _egcYò ~ûjûe Qê@ûñùe cñê @^êba Keê[ôfò ùcûe @ûKûgQê@ûñ _eòPdö
~ûjûe Pêcûùe cñê @^êba Keê[ôfò @^« gqòe @ûfòw^, @^êba Keê[ôfò aòRd_âZò
@wúKûea¡ \ê¡ðhð ùi^û_Zòe gqò, iûji I iuÌö KêŠû _[ebkò eûRKêcûeúe
KVò^ jé\dö eûRKêcûeúe jé\d aòRd fûMò ùcûe Kkòw aòRdö GùZ ]^R^
jeûA, _âòdR^ jeûA cñê _ûA^ò Zûe _eòPdö @mûZ Zûe _eòPdö Zûe i§û^ _ûAñ
ù\gbq fùl KkòwûüKê jZýûKeò cñê ]eòZâúKê fûf KeòQò, ]CkúKê fûf KeòQò,
\dûe ^úk Rk]ûeûKê ùfûjòZ a‰ð KeòQòö aò`k ùjûAQò Zûe _eòPd _ûAaûùeö
_êYò ]cK ù\AQò _âbûZ _ìaðeê _eòPd ^ _ûAùf ù\Xfl ^òeúj a¦úuê jZýû
]cKö ~\ò eûRKêcûeú RúaòZ [û@û«ò, ùi @mûZ [û@û«ò, Zûu ]c^úùe eq[ôùf ùi
ù\Lôùa _âbûZùe MYjZýûe jé\d aò\ûeK \égý...ö
KûeêaûKú : Kêcûe ! MRòðCVòùf i^Üýûiò^ú, lû«jê@, lû«jê@ ö gŸe iúcû@Qòö
ijòaûe iúcû@Qò ö jòõiûe iúcû@Qò ö jZýûe iúcû@Qò ö
@ùgûK : Zùc KòG ?
KûeêaûKú : cñê ùiA,~ûjû_ûAñ Zce G ^eùc] ~ê¡ ö MYjZýûe ]cK ö cñê
ùiA Kkòwe eûRKêcûeú i^Üýûiò^ú KûeêaûKú ö ù\Lôa ùcû ]c^úe eq, ù\L !
188 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
KjêKjê Qêeú]eò jûZ _û_êfòe ^ûWòKûUò ù\ùf ö eqe ]ûeùe eqiÜûZ @ùgûK,
C_Mê¯, KûeêaûKú ö ù\L, Kêcûe ù\L, ùcû ]c^úe eq ù\L ö PûL ùcû ]c^úe
eq Zé¯òùjC Zêce eq_ò_ûiê Zé¾û, gû«ùjC _âZòùgû]e _úWûö ùcû céZêýùe Zêce
RdRd ùjC Kjò ^òR QûZòòùe Qêeúaò¡ Keòaû _ìaðeê @ùgûK ZZþlYûZ ]eòù^ùf
QêeúKê ö jûZKUò eqe ]ûeùe fjêfêjûY \êA_âûY ö iß_Übkò NUê[ôfû iaê ö icd
^[ôfû aêSòaûKê jVûZþ KY iaê NUê[ôfû ö eûRKêcûeú QêeúKê Pû_ò ]eòeLô[ôùf ö
@ùgûK UûYò ]eò[ôùf ö eqe ùiâûZ...
@ùgûK : QûW ö Qêeú QûW ö
KûeêaûKú : ^û... ö ^òRKê ùgh ^ Keò...
\úNð icde G \égý ù\Lô i¸ûkò _ûeòùf^ò bòlê C_Mê¯ ö Pò}ûe Kùf...
C_Mê¯ : G KY KeêQ ? Iü ùcû @ûZàû KUò eq ùaûjêQò ö jòõiû ZýûM Ke
^ùPZþ ùcû _âûY QûWò~òa, Kjò @ûü Pò}ûe Keò KPûWò ùjûA_Wòùf ö
Zûu Rúa^ QûWòMfû bûaò \êùjñ Qêeú QûWò C_Mê¯uê Ne bòZeKê ùUKòù^ùfö
IXYú Kû^ò Pòeò \êùjñ jûZùe _UòbòWò Zûue ùPZû ù`eûA @ûYòaûKê ùPÁûKùf ö
_ûYòQûUò \û« ùLûfòùf, @ûLô ùLûfòùf bòlêue ùPZû ù`eê^ûjó ö ùi ùgûAQ«ò
ù~còZò Mbúe ^ò\âûùe ö f´û f´û \úNðgßûi ö ^ûWòe MZò Pk ö céZêýe ^òKUaðú ö
@ùgûK KûeêaûKú jùZû›ûj \ògê[û«ò Mbúe _û_ùaû]ùe ö Agßeuê _âû[ð^û Keê[û«ò ö
bMaû^ aê¡uê _âYûc Keê[û«òö lcû Keò\ò@ _âbê C_Mê¯uê ù`ùeA\ò@ ö ùi
ùPZ^û ù`eò_û@û«êö lcûKe \dûcd ö @ûc @jõKûe _ûAñ lcûKe _âbê ö Zûue G
@aiÚû _ûAñ @ûùc \ûdú ö _âbê gqò\ò@ ö ijûd jê@ ö KòQò icd_ùe C_Mê¯ @ûLô
ùLûfòùf ö ù\Lôùf @ùgûK KûeêaûKú Zûu _û\, _û_êfòKê cûfòi KeêQ«ò ö Zûue
_ûUò ùLûfòfû ^ûjó ö ùi _Wò[ôùf @ag ùjûA ö @ùgûK KûeêaûKú Zûue ùiaû
gêgïhûùe cMÜ[ôùf ö eûZâò ~ûA _âbûZ ùjfû ö @ùgûK \ßûeelúKê ^òùŸðg ù\ùf
Zò^ò\ò^ ~ûG Kûjûe iûlûZ ^Keòaû_ûAñ ö cjûùi^û_Zò a¦úcû^u a] i´§ùe
^òùŸðg_ûAñ @ûiòùf ö \ßûeelúVûeê @^êcZò ^_ûA ù`eòMùf ö a¦ú gòaòeùe céZêýe
ù^÷eûgý ^[ôfû ö eRûù\g _ûk^ ^ùjaû ù\Lô icùÉ aòiàòZ @û^¦òZ ùjùf ö
ùiaû
@ùgûK KûeêaûKúu ùiaû gêgïhûùe ]úùe ]úùe @ûùeûMý fûb Keê[ôùf
C_Mê¯ö KûeêaûKúu ~ZÜùe @ùgûKu jûZùe lZ gêLê[ôfûö @ùgûKu ùiaûùe
KûeêaûKúu ]c^úùe Rúa^e ùiâûZ _âaûjòZ ùjC[ôfûö ^úea, M¸úe _eòùagö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 189
ù\ûù\û PòjÜû cêjñö @ùgûK @ûP´òZ, @ZKòðZ NUYû _âaûjùeö ykPòZâe \égýbkò
iaê[ôfû @_âZýûgòZö
@ùgûK : G iaê KY NUêQò ö cñê @ûgû Keò^[ôfò ? ZêcKê ù\Lôaû ùcû
bûMýùe @i¸a [ôfû ö G iaê bûMýe ùLk ö
KûeêaûKú : bûMýe ùLk ? ùi ùLk ieò~ûAQò cM] ù~Cñ\ò^ Kkòw
@ûKâcY Kfû ö ùi ùLke aòRd iß_Ü, iß_Ü ùjûA~ûAQò Zùc ù~Cñ\ò^ fùl a¦úuê
jZýûKf ö ùi ùLkùe Zêùc jûeò~ûAQ ö
@ùgûK : jñ, jûeò~ûAQò fùl a¦úuê jZýûKeò ? ZêcKê fŠòZ cÉK ùM÷eòK
ai^ùe i^Üýûiò^ú ùjaû ù\Lô cñê jûeò~ûAQò ö Zêùc GcòZò ùcû C_ùe KûjóKò
_âZòùgû] ù^f ?
KûeêaûKú : Zêùc ùcû _ûAñ ù~_eò _âZòjòõiû _eûdY ùjûA fùl ^òeúj
a¦úuê jZýû Kf Zûe _âûd½òZ ^Kùf cñê aô_ûeòaò^òö ùcû fûMò Zêce G ^égõi
MYjZýûö ^òeúj a¦úuê jZýûKeò ùcûe cû^ i¹û^Kê Zùc cûUòùe cògûAù\AQö
GùZ ^òŸðd Zêùc ùjf ùKcòZò? Zêce ^ò½d cù^[ôa Zêùcaò céZêýKê @ù_lû
Keò[ôf a¦úgûkûùeö céZêý @ûiòaû _ìaðeê cñê @ûiò[ôfò ZêcKê cêqò ù\aûKêö Rúa^
\û^e \dû Keò[ôfòö Zùc aôejò ùghKê PŠûk ùjûAMfö GA[ô_ûAñ KY cñê ZêcKê
\dû Keò[ôfò? cêqòe @ûùfûK ù\LûA[ôfò? aôejòaûe @ûgû ù\LûA[ôfò? Zêce cû,
Zêce _âûY\_ò_âòd [ôùfö cû, cûZébìcòVûeê @ù^K \ìeùe ZêcKê @mûZ céZêýKê, cñê
i¸ûkò _ûeò^[ôfòö \dûaZú cû' ]cðû ùKûkKê ZêcKê ù`eûA ù\aûe, GA KY Zêce
_êeiÑûe? R^àcûùZâ céZêý i¸aö ùicûù^ ùcû _ûAñ, cûZébìcò Kkòwe i¹û^_ûAñ
ù~_eò jiòjiò _âûYakú ù\ùf ùicû^ue ùKCñ MêYKê Zùc ieòùja? ùicûù^
ceò @ce ùjûAMùf ù_âc_ûAñ, ißû]ú^Zû _ûAñ, i¹û^ _ûAñö ùicûù^ G RûZòe
aúe_êZâ, ae_êZâö aea]ì, aúea]ì, aúe aúeûw^ûö ùicûù^ gjò\þ ùjûAMùf
ù\g_ûAñ, RûZò_ûAñö Rúa^ akò\û^ ù\A ißMðûùeûjY Kùfö Zùc ^égõi jZýûKûŠ
NUûAfö ZêcKê ^Kðùe aò iÚû^ còkòa ^ûjóö Zêc_eò ^e_ògûP _ûAñ Zêc cû'u @ûLôeê
fêj gêLôa^òö Zûue @ûZàû gû«ò _ûAa^òö ù_âc Keò ùi elòZû _ZÜúe ^ò~ðýûZ^û
ijò[ôùfö Zêce R^à RûZKùe eûRû ùjaûe baòhýZ _ûAñ, ùi eûR@«ü_êeúùe
icÉuVûeê @ijý ^ò¦û, @K[^úd @ZýûPûe ijò[ôùfö Zûu @ûLôeê fêj Seê[ôfû
ZêcKê ù\Lôùf gêLê[ôfûö Zêùc Zûuê ZýûM Keò, Kkòwùe i^Üýûiú ùjûA @ûiòaû_ùe
Zûu @ûLôeê kêj ùaûjò[ôa, gêLê^[ôaö ùiA fêj @ûC gêLôa ^ûjó Zêc céZêýùe aò!
Zêce G Kku Zûu @ûLôe @gî]ûeû ù]ûA_ûeòa ^ûjóö Zêc_eò ^e_ògûP _ûAñ Zêc cû
KûjóKò fùl cû' ùicû^ue fùl_ZÜú flû]ôK i«û^ @gîMWûCQ«òö ùi fêje
190 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùffòjû^ gòLûùe ù_ûWò _ûCñg ùjûA~òa Zêce Mað, @juûeö ^e_ògûP PŠûùgûK
ùjûA Zêùc aôejòa, cû^aRûZòe Kku ùjûA, ùgû÷~ðý iûcâûRýe Kku ùjûAö
Kkòwûcû^u Rúa^ùe CfþKû ùjûAö Zêce G RN^ý, NéYý_eòPde céZêý ^ûjó,
Zêce céZêý_ùe aò Zêc ^ûcùe Zêùc aôejòa PŠûùgûKe _eòPd ù^A AZòjûiùe,
ùfûKcêLùe, R^àR^àû«ùeö Zêce RN^ý _û_e _âûd½òZ ^ûjó ö Zêce ù~còZò céZêý
^ûjó ùicòZò Rúa^ ^ûjóö Zùc jòõiû, ùKâû]e Ka§ _eò aôeêjö Zêc_eò Ka§Kê cñê
Rúa^\û^ ù\A[ôfò bûaòùf NéYû fRýûùe cêŠùcûe ^Añ~ûCQòö cñê KûjóKò GùZaW
_û_ Kfò ZêcKê aùAeLô? iZýe @ûùfûK _ûAñ, ]cð, ^ýûde _âZòÂû_ûAñ cñê ZêcKê
aôaûKê iêù~ûM ù\A cjû_û_ KeòQò cjû_û_ö ùcûe céZêý ùfûWûö Zêc _ûAñ ùcûe
céZêý Kûjó? Zêùc aôejòa ùcûe ^ûcKê aûA eLôa GA aòW´^û? cñê ijò_ûeê^ò
Zêce ^òÂêeZû, ^òŸðdZû, ~ûjûe iúcû ^ûjóö Iü Zùc aò aòb›, aaðe! aòRd
fò_þiûùeö Zêùc GùZ ^égõi ùjf ùKcòZò? \dûaZú cû "]cðû'e _ê@ GùZ ^égõi
ùjûA_ûùe^ûö Zêùc cû']cðûe _ê@ ^êjñ,Zêùc @ùa÷] cû'e _ê@ö Zêùc @ùa÷] Zêùc..
@ùgûK : a¦Ke ö a¦Ke eûRKêcûeú ö ùi gŸ cñê ijò_ûeê^ò ö Iü! Kò
búhY KÁ ö ùi gŸ cñê iaêVê gêYòQò, ijòQò ^úeaùe @gâêCQ^Ü ùjûA, Zêc IVùe
ùi gŸ cñê i¸ûkò _ûeê^ò ö cùZ _ûeêQ ~\ò NéYûKe Rúa^iûeû NéYûKe, Kò«ê ùi
gŸKjò @_cû^òZ Ke^ûjó ö céZêýVûeê ~ªYû\ûdK ùi gŸö cñê aô_ûeòaò^ò ö cû'
‘]cðû’ ùcûe _âûY\_ò _âòdö _òZû ùcûe _ec_âòd ~òG ùcûùZ i^Üýûiú ùjûA aôaûKê
Rúa^\û^ ù\AQ«ò aòcûZûu hW~ªeê aûAQ«ò ö cñê Zûue _âòdZc i«û^ ö cñê
@ùa÷] ^êùjñ, cùZ @ûC ^ò¦òZ Ke^ûjó cñê ijò_ûeòaò^ò Zêce IVùe gûYòZ gŸiaê
@YùfCUû gebkò cùZ..Iü ùcû jé\d [eòCVêQò ùcû cêŠ KY ùjûA~ûCQò ö
@ùa÷]... @ùa÷]... @ùa÷]...ùcûe R^à... @ùa÷] ùcûe céZêý @ùa÷]... Iü cùZ
jZýû Keò\ò@ Kjò Zùk _WòMùf ö ùPZû jùeA _WòMùf @ùgûK ö
KûeêaûKú KY ùjfû Kjò ùKûkKêùZûkò]eòùfö @ùgûKuê _ûYòQûUò iûÁûw
Kùfö aòYûùe aòê[ôùfö ^òRe bûMýKê ^ò¦û Keê[ôùfö cêŠ_òUò Kâ¦^ Keê[ôùfö
@ûùeûMý C_Mê¯ jVûZþþ Kâ¦^ ]ß^ò gêYò CVòCVò QòWûùjùfö @ùgûKu cìzðû ù\Lô aýÉ
ùjùfö
C_Mê¯ : KûeêaûKú ! G KY ùjfû icâûU @ùgûKue ?
KûeêaûKú : cêŠaêfûA _WòMùf ö ^òRe R^à céZêýKê ]ôKþKûe Keê[ôùf,
MYjZýûe Mäû^òùe, @]~ðýùjûA _âkû_ Keê[ôùf ö
C_Mê¯ : aýÉ jê@«ê ^ûjñ ö ùi ùgûAeêj«ê ö
C_Mê¯ Zûu jûZ I KûeêaûKú Zûue _û\Kê cûfòiþ Keê[ôùfö aòê[ôùf ùPZû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 191
ù`eòaû _ûAñö KòQò icd_ùe @ùgûK ùPZû ù`eò_ûAùfö @ûLô ùLûfòùfö _êYò
ùgûA_Wòùfö C_Mê¯ KûeêaûKúuê _eûcgð ù\ùf @ùgûK ùgûAeêj«ê, ùi iêiÚ
ùjûA~òùaö
C_Mê¯ : MYjZýûe Mäû^òùe icâûU câòdcûY ö Zûuê i¸ûkòaû \ûdòZß Zêce ö
Zûue C_~êq ~ZÜ ^ò@ ö ùi cû^iòK bûeiûcý jeûAQ«ò ö KY ùaûfò KY
Keò_ûe«ò ö Zûu _âZò ZúlY \éÁò eL ö cû^i ùPZ^ûùe ùi Mbúebûùa @ûjZ ö
Zûue jé\d lZ Mbúe ö ùi ù~còZò SWbòZùe \òMjeû ù_ûZUòG ö Zûuê
aùAeLôaûe Mêeê\ûdòZß Zêce ö
KûeêaûKú : cñê ù~ i^Üýûiò^ú !
C_Mê¯ : @ûjZ icâûUue ùiaû Keòaû Zêce _ec Kðaý ö Zûuê ]cð,
@jòõiû, ù_âce cûMð \gð^ Keòaû Zêce ùgâ _eúlû ö bMaû^ aê¡u @ûgðúaû\ Zêc
C_ùe @Qò ö Zêùc i`k ùja ùcûe \éX aògßûi @Qò ö geúe lZe PòKò›û ijR ö
c^ jé\d lZe, Lêaþ RUòk, KÁ\ûdK ö @iúc ù]÷~ðý, ^òÂû, ù_âc ùfûWû ö
KûeêaûKú : _âbêu @ûgðúaû\eê cñê _âûY_âûùY ùPÁû Keòaò ö Cbd MûA CVòùf
""aê¡õ geYõcþ MQûcò ö ]cðõ geYõcþ MQûcò ö iNõ geYõcþ MQûcò'' ö
@ùgûK : (ùPZû ù`eò_ûAfû _ùe) cùZ @ùa÷] KjòaûKê ZcKê @]ôKûe
KòG ù\fû ?
KûeêaûKú : lcû Ke ö ajêZ @ûNûZ ù\AQò ö ZcKê @_cû^òZ Keò cñê
@_cû^òZ, f{òZ, cùZ...
@ùgûK : ZêcKê lcûö PŠûùgûKe lcûö lcû Kjòùf cñê aêùS céZêý\Šö
KûeêaûKú : céZêý ùcûe Kûcýö Zêc_âZò ùcûe _âúZòe _âû_ýö Rúa^\û^e
_âZ\ò û^ö fùla¦úuê jZýûKeò Zce eqZé¾û ùcò^òö _êYò ùcûe i§û^, @ûZàic_ðY
fûMò ù\Xfl a¦úuê jZýû ]cKö cñê _ûeò[û«ò @ûZàjZýû Keò_ûeò[û«ò, @mûZ ^òeêŸòÁ
ùjûA_ûeò[û«òö Zêc _ûLùe @ûZàic_ðY KeòaûKê cñê bdKeò ^ûjóö fùla¦úu ^òcðc
jZýûKê cñê ijòQòö ù\Xfl @ûC ùKùZ? Kò«ê, ùcû _ûAñ Zêce G Kku ù^A
cû^aRûZò _ûLùe cñê Ce\ûdúö ùZYê Zêc _ûLùe ùcûe lcûbòlûö ^úea @ûZàic_ðYö
^òið @ûZàic_ðYö cù^ @Qò Zêce Mê¯Pe aéòfûMò Kkòw ZêcKê ù\A[fû céZêý\Šö
cñê cêKêkûA[ôfòö @ûRò Zêce G ^òùŸðûh MYjZýû_ûAñ Kkòw ^êùjñ icMâ cû^aRûZò
Zêce \Šaò]û^ KeòQòö Rúa« céZêý ^êùjñö céZêý_ùe céZêý\Šö ùijò céZêý\Š
ùNûhYû ùjC[ôa _âZò\ò^ö Kû~ðýKûeú KeòaûKê Zùc ^[ôaö Zùc ceò[ôaö _âZò\ò^
aê[ôa ùiA ùNûhYû gêYò _êYò ceê[ôaö Zc céZýê e ù~còZò ùgh ^ûjó, Zc ^égõiZûKê
^ò¦ûKeòaûKê ùicòZò bûhû ^ûjóö Zêc Pûeò_ùU iê¦eúu bòWö ùiA bòWbòZeê aûjûeò
192 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
~ûjû_ûAñ G MYjZýû ùiA iê¦eú cñêö iê¦eúu bòW bòZùe cñê jRò~ûA^ò aeõ icùÉ
jRò~ûAQ«òö cùZ ùLûRòaûKê @ûiò Zùc jRò~ûAQ jòõiû, jZýû, ~ê¡, ]ßõie ZûŠa
bòZùeö cñê @ù_@ûù_ @aZeú @ûiòQò ZcKê \Šù\aûKê, cû^aRûZò Zc_âZò \Šaò]û^
Keòaû_ìaðeêö Zùc icâûUö Zce céZêý _ìaðeê Zce aòPûe KeòaûKê cñê @ûiòQòö ùcûe
céZêý _ìaðeê Zêce \Š Zêùc ùbûMòaö
@ùgûK : ùcûe \Šaò]û^ Zùc Keòa ? KY ùcû' \Š ?
KûeêaûKú : MYjZýûe Mêeê\Š ö Zùc ^òeûgâd, @gîcLê ú @ûLôeê fêj ù_ûQò\ò@,
ù_âc KeêYûe iÝgðù\A ùiaûKe ö aò^câ lcû_ûAñ @gî ^òùa\^ Ke ö icÉuê
^a@ûgû \ò@ ö gû«ò, _âúZò, _ê^ðMV^ùe fûMòeêj ö jòõiû ZýûMKe ö ùKâû] ZýûMKeö
jZýû a¦Keö ù\X fla¦úuê jZýû ]cKeê ^òaé jê@ö @iò ZýûMKeö ]cð,
@jòõiûe aâZ _ûk^Ke ö cû^aKfýûY Zêce cûMðùjC ö
@ùgûK : ]^ý KfýûYúdû ö ]^ý ùcûe _âûY ö Zêc_ûAñ Zêùc ùcûe ùgâÂ
cûMð\gðK ö ZêcKê ù\CQò G aògûk ùcû÷~ðý iûcâûRýe Mêeêbûe ö Zûe _eòPûk^û \ûdòZß
Zêce ö Kkòwe _ê^ðMV^ Mêeê\ûdòZß Zêce ö
KûeêaûKú : cñê _eû]ú^û eûRKêcûeú ö _êYò gZîeûRýe ! eûRKêcûe ! cùZ
lcûKe ö jZýû Ke ö Zêceò Pòe @aû‚ôZ _âZò \dûKe ö
@ùgûK : cñê Gjò cêjìðùe ùNûhYû KeêQò Kkòwe ißû]ú^Zû ö ZêcKê ùcû÷~ðý
iûcâûRýe \ßòZúd cjû_û…eûYúe c~ðýû\û ö ißdõgûiòZ Kkòwe _ê^MðV^ Zêceò ^òùŸðgùe
_eòPûkòZ ùjC ö (]^ý ùjfò Zêce...)
KûeêaûKú : cñê ù~ i^Üýûiò^ú ö ùcûe G iaê KY ùja ?
@ùgûK : cñê Z i^Üýûiú [ôfò ö Zùc cùZ icâûUe, iòõjûi^e, lcZûe
Mêeê\Š ù\f ö cñê ZêcKê ùijò Mêeê\Š ù\CQò Zêùc MâjY Ke, cùZ C¡ûe Ke ö
ùcûe gû«ò ùfûWû ö Rúa^ùe ajê \êüL ijòQò ö ùcû @_cû^e ùgh^ûjó ö cùZ
@ûgâd \ò@ ö cùZ @bd \ò@ ö cùZ aôaûKê \ò@ ö Zêceò _YZKû^òùe ù_ûQò\ò@
ùcû jé\de _û_, ùcû @ûLôe fêj, ùcû ùPZ^ûeê @_cû^ ö cùZ MâjYKe, cùZ
lcûKe ö ùKùZ\ò^ @ûC aôaò ? cùZ...
KûeêaûKú : Zêce Mêeê\ûdòZß cñê MâjY Kfò ö ùcû iû[ôùe CyûeY Ke @jòõiûe
cª ö @ùgûK CyûeY Keê[ôùf "aê¡õ geYõ MQûcò, ]cðõ geYõ MQûcò, iNõ geYõ
MQûcò ö'
@ùgûK : ]^ý KfýûYúdû KûeêaûKú ö ]^ý Kkòw R^^ú ö
]^ý ù\abìcò, ]^ý Zêc ù_âc ö Rù^à Rù^à ]^ý ö

Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 193

ùiâûZißò^ú \dûe \dû
ùiâûZißò^ú, Z_ißò^ú \dûe aògûk RkbûM C_ùe @eêY @ûKûge fûfòcû
@_ìað \ògê[ôfûö Chûe cwk C›a, _lúKêke MúZòcd KûKkò, Kkea cêLe @ûKûg,
_âgû« ^úeaZûùe ¤û^cMÜ ]Ckò, ùaø¡òK ùPZ^ûùe ùa\cd, aûOþcd, aòiàdö
@ùgûKu eq ùfûfê_ @ûLôùe @^êKµû, ]Ckòe ]hòðZû cêLcŠkKê @aùfûK^ Keòö
\êüLô^ú cû ]cðûe cêjñ _âZò`kòZ ùjûA[ôfû ùfûjòZ RkbûM C_ùeö iaðõijû _eò iaê
\êüLKê ù~ @ûgâd ù\A[ôùf, @û\eò ù^A[ôùf @û_Yûe Keò, Zûue _âòd _êZâ
]cðûùgûK @ûRò ]cðj«û, _gê _ògûP, _ûhŠ, ^ûeKúd ^eùc] ~ê¡ùe fò¯ö ]Ckòe
aêKê C_ùe flû]ôK céZ @ûjZ gae \égý ùa\^û\ûdK, Rúa^ _ûAñ fXê[ôaû
ùi^ûe Kâ¦^ ]ß^ò ^òeaò ~ûA[ôfû céZêýe ^úk ùfûcg jûZùeö i^Üýûiúcû^u KeêYû
KµòZ iݦ^, ùKâû] I KïeZûe lZKê iÝgð Keê[ôfûö \dûe ù\ùaû_c \ú¯òùe \ú¯òcû^
\ògê[ôfû \ìe« @ûKûg, ù~CñVò _âZò]ß^òZ ùjûA ù`eê[ôfû _é[ôaúKê "aê¡õ geYõ
Mzûcò, ]cðõ geYõ Mzûcò, ix geYõ Mzûcò'e MêeêM¸úe fkòZ cìzð^ûö ùaø¡bòlê
C_Mê¯ue @ûLôùe IVùe KeêYûe KUûl KêX KêX gaùe _âûYe i§û^ _ûAñ ieò
~ûC[ôfû i¬òa^ú bkòö Rúa^e cjûNðý @^êba, cje C_f²ò, _é[ôaúe _â[c
fûfQK ùiö \dû ù_âc KeêYûe @^ûaòk \òaý\égý, cû^aûcôûe cwk _ûAñ ic_òðZ
_âûYe cwkaûðûö @ùgûK MêeêM¸úe \ògê[òùf ö ]cðûe _êZâ ]cðûùgûKe cêL i¹êLùe
ùgûK aòcLê cû'e @ûLôùe fêj, aòKk cêjñ Zûuê @iÚeò Keòù\A[ôfûö ~ûjûe @iòakùe
]eûgûdú ]Ckò, ]ßõi aò]ßõi Kkòw, ~ûjûe aòRd aûðûùe MaòðZ _òZû, _òZûcj,
iÝ¡ðòZ cM]e gqò @ûMùe @a^Z C¡Z Kkòw, Zûe cjûcjòc cêKêU cŠòZ cjûicâûU
@ùgûK _âZòcjê ìùð e Rúa^ céZýê , ùeûM,ùbûM ZýûM I ùKâû] bòZùe Rúa^e cj^údZû
C_f²ò Keê[ôùf cùcðcùcðö eq ZûŠa \égý ù\Lôùf ùi @û^¦ùe \òù^ _ûMk
ùjûA ~ûC[ôùf, _[e _ûfUò ~ûC[ôùfö @[P eqe a§^ _ûLùe _âÉe _âûY
194 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Zûue ißz ifòk_eò _òUò ùjûA~ûCQòö @ûcôelû _ûAñ @iòKë ùi \òù^ i´kbûùa
MâjY Keò[ôùfö ùijò @iò @ûRò Zûuê @ûcô iù«ûh ù\A_ûeê^òö @«ügqò @ûMùe
iaêKòQò @ijûd, aé[û ^òe[ðK cù^ ùjCQòö
cûZéa›k jé\d Zûue jûjûKûe Keò CVêPò ö ~ê¡ _ûAñ @jcòKû I ~ê¡_ùe
gû«ò _âZòÂûe @juûe lê‰ðùjûA ~ûAQò ùMûUòG i«û^jeû cû'Kê LûfòjûZùe ù`eûA
ù\fû_ùe ö ùiÜjcdúe ùiÜjiRk, iZé¾ ^d^ ~êMk _ûLùe ùi GK @_eû]úö
ùZYê Kâ¦^eZ ö @aùPZ^ c^e @Zk Mbðùe @iòe @jcòKûKê Pì‰ðKeò jòõiû
jòõiâZû_ì‰ð @«iûe gì^ý Rúa^ Zûuê aòZþÆéj KeòQò ö ù_âc KeêYû I @^êKµûe
@eêùYû\d ùi @^êba KeêQ«ò ö \éÁò Zûue f´ò~ûA[ôfû \dûe \ìe\òM«Kê ù~CñVò
ißû]ú^ bûùa CWÿòaêfê[ôùf _lúKëk cêqòe iwúZ Mû^Keò ö ^òaòW ^úkòcû bòZùe
C{ßk i߉ð`kKe _âgû« _údìh_âbû Zûe _âúZò_ì‰ð iÝgðùe, C\ûe Zûue jé\d ö
ùQûU_òfû _eò ùi Kjê[ôùf, GA ù\Lê^û ùKùZ iê¦e \ògêQò i߉ðòc iìù~ðýû\d ö
@ù^K icd ]eò @^Zò \ìeùe iêgâú KûeêaûKú @ùgûKue @ûùaMKê aòiàd
Plêùe Pûjóejò[ôùf ö @ùgûKu jé\d _eòað^ _ûAñ ùi ùMûUû_ùY ^òRKê ic_òð
ù\A[ôùf, ^òRKê _âZò cêjìðùe _âÉêZ Keò eLô[ôùf jòõiâ _gêKê @jòõi \úlûùe
\úlòZ Keòaû _ûAñ ö jVûZþ @ùgûKu @ûLò\êAUû _Q_Uê _û_êfòùe Pû_ò]eò ]úùe
Kjòùf, ""ùKcòZò \ògêQò, Lêaþ iê¦e ö iê^ûe iìù~ðýû\d, ißû]ú^ _lúKêke @còd
iwúZ, _âKéZòe _âûPê~ðý, c^ cêMÛKe ö
@ùgûK : @ûùe, QûW ùcû jûZ ö
KkûaZú : ùKcòZò \ògêQò _âKéZòe ùa÷PòZâ ö
@ùgûK : iaê iê¦e \ògêPò, Zc cêjñVûeê iê¦e ö
KkûaZú : @ûC KY \ògêPò ?
@ùgûK : @§ûe \ògêPò ? @§ûe bòZùe RûKêRûKê \ògêPò Zêceò cêjñ ö
KkûaZú : ùiA @§ûe ùcûe _âòd ö ùiA @§ûe bòZùe jRò~òaûKê...
@ùgûK : @§ûe bòZùe !
KkûaZú : jñ, ùcûe cêjñ Pûeò_ùU Zceò cêjñ cùZ @aeê¡ KeòeLôQò ö
@ùgûK : iàòZjiò, @ûfòw^ a¡ ùjûA ùKjò @aeê¡ ùjûAQò Kò ? @ûfòw^
a¡ _é[ôaú @ûKûge còk^ \égý Kò c]êe ö @[P cêñ @^êba Keò_ûeê^ò còk^e
cû]ê~ðý, eì_iê]ûKê ö Lêaþ C\ûi fûMêQò Rúa^]ûeû ö
KkûaZú : KûjóKò bûwò_WêQ«ò cjûeûR, KûPLŠ bkò ?
@ùgûK : ^eùc] ~me _êùeû]û cêñö ajê ]^R^ ldùe G ~ê¡ cùZ gû«ò,
i¹û^ ù\A^ûjóö KêLýûZò, @LýûZò @ûYòù\AQòö cû^iòK Éeùe cêñ _wê ùjûA~ûAQòö
i«û^jeû cû', ißûcújeû aò]aû, _òZûjeû _êZâ K^ýûue aêKê`Uû ùgûK ùcûùZ _ûMk
Keòù\AQòö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 195
 KkûaZú : icd akaû^ ö icd iê@ùe iaêKòQò jRò~òa ö aò ejòa
@û\gð ö ùZYê Gùaaò icd @Qò _úWòZ _âûYùe ùiÜj I iû«ß^û beò ù\aûKê ö
@ùgûK : ^eùc] ~mùe ù~Cñcûù^ ^òRKê @ûjêZò ù\AQ«ò ùicû^ue
@ûcôúd ißR^ue @gî@ûKêk @ûùMÜd @bògû_ ^òea]ô @ùgûKe @ûcôû, ùPZ^ûKê @ûQ^Ü
Keò[ôa ö ~ê¡e aòbúhòKû Vûeê aûÉaZûe aòb›Zû cùZ @ijûd Keòù\AQò ö cêñ gû«ò
Pûùjñ, @ûgâd Pûùjñ iaê lcZû, gqò iµ\ ZêcKê ù\A ö
@ûcôic_ðY iß_Ü
i¹êL ~ê¡ùe KkòwKê _eûÉ KeòaûKê @ùgûK Zò^òcûi icd iÚòe Keò[ôùf
@[P ~ê¡ Q@cûi PûfòfûYò _eûRde i¸ûa^û lúY ö ùKCñ cêjñùe ùi cM]
ù`eòùa? K'Y Kjò @ûgßûi^û ù\ùa ? Gjò aòhdùe còâdcûY \ògê[ôùf ùcø~ðý
icâûU cjûaúe @ùgûK ö ~ê¡ _eòicû¯ò _ûAñ Kkòw cjûeûR, cjûùi^û_Zòuê ùMû_^
hW~ªùe jZýûKeòaûKê cªYû Kùf eû]ûMê¯u ijòZ ö cM]e RùY aýaiûdúuê
_âùfûbòZ Keò KkòweûRûu cûfýûYú Nùe @Zò[ô ùjûA iê¦e aòhûq iêeû_ûZâ C_jûe
ù\aûKê ^òùŸðg ù\ùf ö cûfýûYú Neê eûR^ðKú iê¦e iêeû_ûZâùe iêeû_û^ _ûAñ
cjûeûR, cjûùi^û_Zòuê ù\fûùaùk aòhûq iêeû_ûZâ IÂùe fMûAaû cûùZâ icùÉ
céZêý cêLùe Ukò_Wòùa ]eûgûdú aUaél bkò ö Gjò ù~ûR^û Kû~ðýKûeú ùjfû Gaõ
Kkòwe cjûeûRû, cjûùi^û_Zò céZêýaeY Kùf ö iêeû_ûZâKê cjûeûRû eûR^ðKúu
IVùe iÝgð KeûA[ôaûeê eûR^ðKú céZêýaeY Kùfö _âbûZùe Gjò Lae a^ûMÜò bkò
aýû_òMfûö cjûeûYú Mbúe \êüLùe @ûcô aòiRð^ ù\ùfö Gjòbkò NWòi§ò cêjìðùe
KûeêaûKú cjûeûYúu ùagù_ûhKùe Kkòw ~ê¡e ù^ZéZß ù^A[ùfö Zû'e IRißò^ú
bûhYùe Kkòwùi^û _âûY ù`eò_ûA[ôfûö ~ê¡e N^NUûùe ajêùi^û _âûYakò
ù\A[ôùfö flû]ôK @ûjZ I a¦ú ùjûA[ôùfö ~ê¡e _eòicû¯ò _ûAñ ùcø~ðý icâûU
@ùgûK @ù]÷~ðý ùjûA_Wòùfö ùi ùNûhYû Kùf ~ê¡ icû¯ò Keò KûeêaûKú @ûcôic_ðY
Ke«ê cM] I Kkòwe cwk _ûAñ ^ùPZ ù\Xfl a¦úue cêŠKûU ùjaö
Gjò_eò RN^ý ùNûhYûùe KûeêaûKú bdbúZ I ɸúbìZ ùjùf ö @^ý
C_ûd ^ù\Lô ùi ~ê¡ aòeZò ùNûhYû Kùf gû«ò _âZòÂû _ûAñ ö G[ôùe @ùgûK
@û^¦òZ ùjûA gòaòeKê ù`eòùf ö eûZòâe @§Kûe c¤ùe KkûaZú ùaø¡bòlêu
_ûLùe @ûcôic_ðY Kùf, ù\Xfl Kkòw ùi^ûe Rúa^ _ûAñ ö ùaø¡bòlê C_Mê¯u
Vûeê \úlûù^A fŠòZ cÉKùe CyûeY Kùf,"" aê¡õ geYõ MQûcò, ]cð geYõ
MQûcò, ix geYõ MQûcò'' ö i^Üýûiò^ú ùagùe C_Mê¯u iû[ôùe @ùgûKu gòaòe
196 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
^òKUùe _jòùf ö \ßûeelúuê _eòPd ù\A C_Mê¯ @ùgûKu _ûLùe \Šûdcû^
ùjùf ö ""aê¡õ geYõcþ MQûcòõ, ix geYõcþ MQûcòõ, ]cðõ geYõcþ MQûcò''e aRâ
^ò^û\ cwk ]ß^òùe icMâ _eòùag KµòZ ùjfû ö
@ùgûK : cjûgd @ûi^ MâjY Ke«ê ö @ûiòaûe KûeY N^Zòcòe eûZâòùe ö
C_Mê¯ : @û_Yu \gð^ûbòkûhú ùaø¡ i^Üýûiò^ú ö
@ùgûK : ùaø¡i^Üýûiò^ú ! Zûuê bòZeKê WûK«ê ö KkûaZú @ùgûKu ^òKUùe
@ûi^ MâjYKeò aiòùf, fŠòZ cÉK, ùM÷eòK ai^ùe ù~øa^\ú¯ iêgâú KkûaZúuê
ù\Lô @ùgûKue aòiàde iúcû ejòfû ^ûjó ö ^òaðûK, ^òiݦ bûaùe \êùjñ \êjóKê
ù\Lê[ôùf _âYdú ~êMk bkò \úNð aýa]û^ùe ö KòQòicd _ùe...eûRKêcûeú, Zêc
@ûMc^ùe Kkòwe cwk Kûc^û KeêQò ö @ûMc^e @bò_âûd aýq Ke«ê ö
KkûaZú : cêñ ùaø¡ bòlêYú ö bòlûcûMòaûKê @ûiòQò ö
@ùgûK : bòlû (iàòZjiò) bòlûe @ûagýKZû K'Y @Qò ? @û_Y Pûjóùf icMâ
ùcø~ðý iûcâûRýKê @û_Yu _û\Zùk eLôù\A cêñ ùaø¡ i^Üýûiú ùjûA~òaò ö lcZûe
_âûPê~ðý, @iòe @jcòKû, cùZ gû«ò ù\A_ûeò^ûjó ö cêñ gû«ò Pûùjñ ö
KkûaZú : bòlûe _âùdûR^ ejòQò cjûcjòc ùcø~ðý icâûU ö icâûUe ùbûMaòkûi
I i^Üýûiúe ZýûM, KÁ ùMûUòG LŠûe \êA]ûe ö i^Üýûiú Rúa^ùe ZýûMcd gû«ò cêñ
@^êba KeòQò ö i¹Zò ù\ùf cêñ bòlû cûMòaò ö
@ùgûK : ]^ý Kkòwe eûRKêcûeú KkûaZú ùaø¡ i^Üýûiò^ú ö icâûU Rúa^e
@gû«ò @ûZu @ù_lû i^Üýûiú Rúa^e ù^÷iMðòK gû«ò I Hgß~ðý ùcûe _âòd I ùgâd ö
lcZûe ~«ûùe cêñ, aûNbkò ùcûe @ûcôû QU_U ùjCQò ö UòKòG gû«ò_ûAñ ùcûe
_âòdbûA @ù^K \ò^ ùjfûYò ùaø¡]cð MâjYKeò eûRi^Üýûiú ùjûA iêLùe KûkûZò_ûZ
KeêQ«ò ö _^ôú \òaýû "ù\aú' ùaø¡ i^Üýûiò^ú ùjûA iê¦e Rúa^ ~û_^ KeêQ«ò ö
_êZâ cùj¦â I K^ýû ixcòZâû ùaø¡]cðe _âPûe I _âiûe _ûAñ gâúfuûùe bMaû^
aê¡u gû«ò, @jòõie aûYú _âPûe KeêQ«ò ö @[P cêñ Kkòw aòRd iß_Üùe ajê @cìfý
Rúa^ I @Kk^ ]^ iµò ^ÁKeò @^êZû_ @^kùe \MÛúbìZ ùjCQò ö KkuòZ
Kúòð ù^A cêñ aòQò ö Gjû bûMýe aòW´^û ö @\éÁe ^òhÝZòKê KòG @ißúKûe Keòa ?
KkûaZú : _âZòmû Ke«ê cùZ LûfòjûZùe ù`eûA ù\ùa^ûjó ö
@ùgûK : bòlû\û^ i¸a ùjùf @û_Yuê ù`eûA ù\aò^ûjó ö Kkòwe KY
@bûa @Qò, ù~ eûRKêcûeú bòlû cûMòùa ?
KkûaZú : ùcûe bòlû ùjCQò Kkòwe ù\Xfl a¦ú ùi^ûuê @aòkù´ cêq
Keòaûö Kkòwùe a¦ú[ôaû flû]ôK a¦ú cM] ùi^ûKê cêq KeòaûKê ^òùŸðg ù\A@ûiòQöò
~ê¡e ^eiõjûeeê ù~Cñcûù^ aòQ«ò, ùicû^ue ùgûKûKêk @ûZàúd ißR^Kê ù`eûA
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 197
ù\aû cwkcd ùja û ùicû^uê aûA eLôaû Cbd eûÁâe ù^÷ZòK Kðaý ö
ùicû^u cêLeê ji fêUòù^aûe @]ôKûe Kûjûe ^ûjó ö cû^aûcôûe aò^ûg ^êùjñ
aòKûg ùfûWû ö Gjû bMaû^ aê¡ue ù^÷iMðòK ^òùŸðg ö @û_Y gúNâ a¦úcû^uê
cêqòe @ûùfûK ù\Lû«ê gû«ò I _âúZòe @fòbû cgûf ùjûA ö Gjû ~êM~êM ]eò ùNûhYû
Keê[ôaö @iúcê^ùe aòRd i¸a Kò«ê jé\d aòRd fûMò gû«ò_ì‰ð ijûaiÚû^ ùfûWû,
@jòõiûe @ûcôúdZû ùfûWû ö i¹û^e ij aòaûKê G Rúa^, céZêýe ^êùjñ, ^òaðûYe ö
@ùgûK : ]^ý Zêce eR^úZò, iÝÁ Zêce KìU^úZò, aûM\û, ]úgqò ö
a¦úcû^uê cêqò ù\aûùe ùcûe @û_ò ^ûjó ö ùiøbûMýKê cêñ aòðMfò cjû_ûZK \gûeê,
Zêceò @ûMc^ ù~ûMêö ^ùPZþ _âZêýhùe eYbìcòùe ù\Xfl Kkòw ùi^ûKê jZýûKeò
Pòe\ò^ _ûAñ KkuòZ KúòðùjûA aò[û«ò R^cû^iùe ö Zêùc cùZ cjû_ûZKeê
C¡ûe KeòQ ö ùcû Rúa^ùe Zêùc jó @û\gð ö bòlû\û^ ù\CQò gû«ò _âZòÂû _ûAñ
ù\Xfl Kkòw ùi^ûuê cêqòKeò ö ùZùa...
KkûaZú : @UKòMùf KûjóKò cjûeûR...? _âKûg Ke«ê ö
@ùgûK : \û^ù\fò ö \lòYû ù\aûKê PûjêñQò ö
KkûaZú : \lòYû !!! cwkcd, @û^¦cd ö _âKûg Ke«ê aò^û \ßò]ûùe ö
@ùgûK : jñ \lòYû, ùcû jé\d, ùcû Rúa^e ùgâ iµZò, ùcû jé\d
iûcâûRýe icâûmú ùjaûKê ö ùcû jûZ]eò @ûùfûKe i§û^ùe cùZ ù^A~û@û ö
Rúa^e @agòÁ \ò^iaê Zêceò ùiÜj, iûjû~ý, iûjP~ðýùe KUò~ûC gû«òùe, _âúZòùe,
@jòõiûùe ö cjûeûYú @i§òcòZâûu a§ýûZß _ûAñ c^ ù_ûWò~ûCQò @_êZâòK \êüLùe ö
^aûMZû eûYú _\àûaZú @ûiqò gì^ý ö Zêùc ùcûe jé\d icâûmú ùjûA \ßòZúd _û…eûYú
ùjaûKê ùcûe AzûKê i¹û^ \ò@, @ùgûKe @ûcôûKê @ûùfûKòZ Ke gû«òe \ú_ûkò
ùjûA, ^òaðûY _[e ~ûZâú ùjûA ö
KkûaZú : f{òZ ^d^ùe @gîSeûA Kjê[ôùf @ZúZe @_eû], ù\ûhZéUò
_ûAñ lcûKe«êö cjûKûke MZòùeû] KeòaûKê cYòhe iû]ý Kûjó? KkòwKê _ìaðaZ
ißdõ gûiòZ eûRýe cû^ýZû \ò@«êö Kkòw C_Kìkùe cM]e aûYòRý ù_ûZ \ìeù\gKê
~ûZûdZ _ûAñ iêaò]û Keû~ûCö Kkòwùe _ê^üeê¡ûe, _ê^ü^òcðûYe ~êM @ûe¸ ùjCö
_eû]ú^ ùjûA ùKjò gû«òùe ejò^ûjó, ùKCñVò gû«ò _âZòÂû ùjûA^ûjóö @iòcê^ùe
aû]ýaû]KZûe Pêqò cò[ýû, iù¦j_ì‰ð @jcòKû_ì‰ðö Gjû\ßûeû ~ê¡ aòMâj, eûRù\âûj,
aòù\âûj a^ûMÜò _eò aýû_ú @gû«ò I @ûZue aûZûaeY iéÁò Keò[ûGö gû«ò, _âúZò_ûAñ
icé¡ò aòKûg_ûAñ gûi^ùe iÚòeZû ùfûWûö _âRûKêk ij ^òKU iµKð ùfûWûö cêqò I
cwk _[ùe @û_Yu jé\d icâûRýe @]ôKûeú ùjûA @û_Yue C_~êq ùiaû
Keò_ûeòùf _âûYùcûe iû[ðK ùjaö Rúa^jû^ú ^êùjñ Rúa^\û^; @jòõie cûMð,
cwke cûMð, _ec Kðaý, _êYý, _aòZâö
198 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûK : (@û^¦ùe) ZcfûMò Rúa^ ùcûe ]^ý I iû[ðK ö Zêce Mêeê\ûdòZß
gûi^ _PòPûk^û Vûeê ùaø¡ ]cðe _âPûe _âiûe _~ðý«, eûR^úZòVûeê KìU^úZò _~ðý«
eYùKøgk Vûeê eYbìcò _~ðý« Zêùc ùja cM] iûcâûRýe @]úgßeú, \òZß úd cjû_û…eûYúö
KkûaZú : cêñ ù~ Kkòw K^ýû ö bêfò ~ûCQ«ò KûjòñKò ? cêñ gZîeûRýe K^ýûö
GùZ lcZû, iµ\, jé\d, ]cð_âPûee \ûdòZß _êYò gZîeûRýe K^ýûKê @i¸a fûMê^òö
Kûjó AZòjûiùe Gbkò NUiìZâ NUò^ûjó ? \ßòZúd _ûUeûYúe c~ðýû\û ùcû _ûAñ ?
@ùgûK : Zêce @ûMc^ùe eûR]û^ú _ûUkò_êZâùe @û^¦e SW CVòa ö _âûY
Pk Kcð Pk ùjûA CVòa KkòwVûeê cM] ~ûG ö Zêceò _û\e flûeqùe _âúZòe
_\à`êf `êUòa, Zêceò KêjêKcd jiùe cêñ bêfò~òaò eYlZ, eYKæû«ò ö ^aRúa^
_ûAñ _âRû cwk Kû~ðýùe Rúa^ aòùZAaò Zêceò _eûcgðùe cû^a]cðe _ìRûeú
ùjûA ö cêñ ùNûhYû KeêQò ùcû eûRýùe @ûC ~ê¡ ùja^ûjó ö cêñ @iò ZýûM KeêQò ö
@ûagýKZû Vûeê @]ôK _âûYú jZýû ùja ^ûjó ö ùMûiµ\e iêelû ùja ö ~ê¡ aòRd
_eòaùð ]cð aòRd ùja ö cùZ ißúKûe Ke, cùZ ù^A~û@ ^òaðûYe _[ùe, ^òZý
@û^¦e cûMðùe gû«ò _âúZò _údìhe _âûPê~ðýùe Hgß~ðýùe @ûùfûKòZ ùjC, cêLeòZ
ùjC G Rúa^e ]ìkòcûUò, a^û^ú, ZUò^ú, @ûKûg, _é[ôaú ö
KkûaZú : cjûeûRûu cjû_û…eûYú ùjaûe fûkiû ùcûe ^ûjó ö fl fl
^e^ûeúu jé\d fêY×^ Keò G ù~Cñ aòRd, aòRd ^êùjñ _eûRd, _eûba ö Kúòð
^êùjñ @_Kúòð ö PŠûùgûKe PŠûk Kû~ðý ö @gîcêLú cû'e @gîùcûP^ Keò ~òG
@ùgûK ^ûce ùMøea cŠ^ KeòQò iòG @ûRò fl fl ^òeúj cû'u jé\dùe eqe
ZûŠakúkû eP^û KeòQò ö ùicû^ue @ûLôe fêj ù_ûQò ^ù\aû ~ûG PŠûùgûKe
céZêý ^ûjó ö R^à R^àû«eùe PŠûùgûK ^ûcùe R^_\ùe, R^cû^iùe NéYûe _ûZâ
ùjûA ejòùa Pòe¬úaú ùjûA ö ùfûKcêLùe NéYòZ PŠûùgûKe ùKCñ Kúòð _ûAñ
Kkòwe eûRKêcûeú cwkiìZâ _ò§òa ? Zêce jé\d _eòað^ ^ùjaû ~ûG Kêcûeú
ùjûA ejòa KkûaZú ,i^Üýûiò^úe _aòZâ Rúa^ KûUòa KkûaZú, cû' ]cðûbkò ö
@ùgûK : cùZ aû@ _âûYiLú ö Zêceò _YZ Zùk cùZ aùA eL ö Zêceò
^òùŸðgùe PŠûùgûKe eì_û«e ùjC ö cwkiìZâ _ò§ò cùZ cwkcûMðùe ù^A~û@ö
@§ûecd ùcû jé\dùe NéZ i¬aZú bkò Rkö _gêc^ùe _aòZâ cgûf bkò RkòRkò
cùZ aùAeL ö cêñ aòaûKê Pûùjñ ö
KkûaZú : eûRKêcûeúe _YZ Zùk @ûcôic_ðY KeêQ«ò cjûcjòc cM]
icâûU @ùgûKö gZî eûRýe eûRKêcûeú _ûLùe G_eò ^òüið @ûcôic_ðYe cìfý ^ûjóö
cwke cûMð, ZýûM, Z_iýûe cûMð ù~CñVò Pòe¬úaú Rúa^ ùiVûùe céZêý ^ûjóö
Zêùc KY Pûfò_ûeòa cwk cûMðùe cû^aûcôûe C}hð _ûAñ, ù\ùaû_c CeY _ûAñ?
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 199
 @ùgûK : cêñ _ûeòaò ö cùZ \òM ù\Lû@, \òM\gð^ \ò@ö lcZûe @jõ bûaùe
cêñ UûYò ùjûA~ûCQò @§ûe @ûWKêö cùZ elûKe cû' ]cðûue _âòd_êZâ R^icûRùe
aò^ejê PŠûùgûKe PŠûk Kû~ðý _ûAñ ö cùZ cwk cûMðùe ù^A~û@ö
KkûaZú : eûRûe ]cð _âRûe cwk Kûc^û I cwk Kû~ðý ö cêñ ùaø¡
i^Üýûiò^ú ö ùaø¡bòlê C_Mê¯ ùcûe Mêeêù\a ö Rúa^ùe _â[c bòlû cêñ cûMêQò ZêcKê
ùcû _YZ Kû^òùe ù\Xfl Kkòw ùi^ûKê gâúN cêqò \ò@ ö a¦ú cM] ùi^ûKê cêqò
Keòù\aûe ^òùŸðg _ûkòZ ùjûAQò ö Kkòwe elûcªú _âZýl \ûdòZßùe @Q«ò ö
a¦úcû^ue c^ùe cêqòe @û^¦ ö ùicû^ue _eòaûe céZêý , KhYe bd, @ûZueê
cêqò ö @û^¦ùe CfäiòZ icùÉ ö Zêùc _âZòmû Ke, @ûRòVûeê @ûC @È ]eòa^ûjó ö
ùcû i¹êLùe @È ZýûM Ke ö Kkòw ùcø~ðý icâûRýùe ißdõgûiòZ eûRý ùjC ö ~ê¡
aòRd^êùjñ ]cðe aòRd fûMò @jòõie @bò~û^ @ûe¸ ùja ö cû^a cwk fûMò ]cðe
aòKûgùe c^_âûY Xûkò Kû~ðýKeòaûKê _Wòa ö ]cðe aòRd akùe PŠûùgûK ùja
cû^a RûZòe ]cðûùgûK ö
@ùgûK : (@iò `òwò ù\A) cû' ]cðûu ^ûcùe g_[ Kùf KkûaZúu
i¹êLùe ö cû^aûcôûe cwk _ûAñ cêñ @iòZýûM KeêQò ö lcZû ùfûb jòõiû, bd,
@ûZue @aiû^ fûMò cêñ gû«ò, _âúZò, @jòõi cûMðùe Pûfòaò ^òÂû_e bûùa ö cû^aûcôûe
aòKûg fûMò cû^a]cðe aòKûg _ûAñ ùPÁû Keòaò ö Zêceò ^òùŸðgùe, ù^ZéZßùe
^aRúa^e iûe ùjC ùcû @ûcôûùe ö cêñ ùNûhYû KeêQò a¦úcû^u cêqòij Kkòw
ùcø~ðý iûcâûRýe ißdõgûiòZ eûRý ùjûA ejòa ö ~ê¡ aòRd _eòaùð ]cð aòRd
@ûe¸ ùja ö ]cðe aòKûg fûMò ]cð cjû_ûZâcûù^ ^ò~êq ùjùa ö @ûagýKZûVûeê
@]ôK _gê_lú jZýû Keû~òa ^ûjó ö @jòõiû I ù_âce _aòZâ _eòùagùe eûRýe
iaðaò] cwk cêñ Pûùjñ ö
Cbd eûRýe cwk _ûAñ KkûaZú I @ùgûK gêb_eòYdùe @ûa¡ ùjûA[ôùfö
eûR]û^ú ùZûhûkú Vûeê _ûUkò_êZâ ~ûG ]cð aòRde ùgûbû~ûZâûùe R^MY aòiàòZ,
@û^¦òZ ùjûA[ôùf ö KkûaZú eûÉûNûUùe _û^Ú^òaûi I ùMûgûkû, Kì_, _êÃeòYú,
_gê_lúu PòKò›û ùK¦â ùLûfòaûKê _eûcgð ù\ùf ö cû^a KfýûY _ûAñ @ùgûK
]^bŠûe ùLûfò ù\A[ôùf ö Kkòwe R^iû]ûeY c^eê ~ê¡e @ûZu I KïeZû
ù~_eò ~êM ~êM _ûAñ aô ^eùj ùi[ô_ûAñ KkûaZúu ^òùŸðgùe Kkòw aòRde
gòkûùfLùe, Kkòw eûRûu ^ûc Kkòwùe ùLû\òZ I iÚû_òZ Keò ^[ôùf ö KûeY
baòhýZùe Kkòwaûiú cM] C_ùe @ûKâcY Keò ^eiõjûe Keòaûe bd ejòQò ö
Kkòwùe gòkûfò_ò iÚû_òZ ùjùf _êeêh _êeêh ]eò Kkòwaûiú aðcû^Vûeê GK búhY
iõNhð _ûAñ ùKâû] I NéYûùe Kêjêkê[ôùa, ~ûjû\ßûeû iaêùaùk bd, iù¦j, @ûZue
200 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
aûZûaeY iéÁò ùja ö ~ê¡e CùR^û fûMòejòa ö R^KfýûY fûMò @]ôK @[ð
aýZòùeK ~ê¡ _âÉêZòùe @]ôK @[ð Lyð ùja ö baòhýZùe ^eiõjûe I aòhûq ~ê¡
QûdûVûeê KkòwaûiúKê \ìeùe eLôaûKê @ùgûK KkûaZúu PZêe aê¡Kò ê _âgõiû Keò[ôùfö
cjû_ûZK ù\ûheê cêqò _ûAñ @ùgûK KkûaZú ijòZ Zú[ð bâcYùe Mdû _~ðý«
~ûA[ôùf ö ù^_ûk bâcY _ûAñ ~ûA[ôùf ö _â[c _ZÜú \òaýûue _êZâ cùj¦â I K^ýû
iõNcòZâû iòõjkùe ùaø¡]cðe ùaû]ô I aûYú _âPûe KeòaûKê ~ûA[ôùf ö iû^bûA
aòZûùgûK ùaø¡]cð MâjY Keò ]cð aòa¡ð^ ^ûcùe ]cð _âPûe I _âiûe _ûAñ Kû~ðý
Keê[ôùf ö Kkòw ~ê¡e @ùXA ahð_ùe @ùgûK ùaø¡]cð MâjY Keò[ôùf ö
ùaø¡]cð MâjY Keò[ôùf c¤ ùi ]cð^òeù_lZû _âZò \éÁò ù\A[ôùf ö
Kkòweê Rú^cìòð @ûYò _ò[ûùŠû Vûùe iÚû_òZ Keò[ôùf ö ùR÷^ cê^òcû^ue Mê¶û
ùLûkûA[ôùf ö ùaø¡]cðe _âiûe I _âPûefûMò ]cð cjû_ûZâcû^uê AùŠûù^iò@û,
Pú^, ù^_ûk, gâúfuû, Rûbû, iêcûZâû, acðû _âbêZò eûRýKê _VûA[ôùfö icûRe
aòKûg _ûAñ @ùgûK ]cð aû cû^a ]cðe CZþ[û^ fûMò Kû~ðý Keò[ôùfö @jòõiû
_ec]cð, _òZûcûZûu ùiaû, iZýaP^, ùPø~ðýaéò ^Keòaû, _âRûcû^uê ^òR _òfûcû^u
_eò fûk^ _ûk^ Keòaû _âbéZò Kû~ðý_ûAñ R^iû]ûeYu jé\d icâûU ùjûA[ôùf ö
KkûaZúu ùiÜj I iûjP~ðý \ßûeû ùi PŠûùgûKeê ]cðùgûK ùjûA[ôùfö
Kkòw ~ê¡ùe Kkòwaûiúue akò\û^ùe @ùgûK aògß \eaûeùe _ìRòZ
ùjùfö gû«ò I @jòõiû bûaùe aògßgû«òe gòkû^ýûi Keò[ôùf ùiö Gbkò \éÁû« aògß
AZòjûiùe aòekö PŠûùgûKKê ]cðûùgûKùe _eòað^ Keòaû fûMò Kkòwûücûù^
ù~Cñ ZýûM, ù]÷~ðý, ^òÂû, aúeZß _â\gð^ KeòQ«ò Zûe _…û«e ^ûjóö @ùgûKu jé\d
_eòað^ \ßûeû @ùgûK aògßaòRdú ùjûAQ«òö @jòõie aúR aêYòQ«òö gû«òe i¬úa^ú
cª _XòQ«ò, cû^aûcôûe \êüLùe aZêeò ~ûAQò Zûue _û_ûiq _âûY, Cêeò _WòQò
Zûue ù\ùaû_c aýqòZßö cû^a ]cðe cjû^êbaZû ùi @^êba KeòQ«ò cùcðcùcðö
RùY cjû^ ùiaK bûùa ùi ù~Cñ cû^acwk ùiaû Keò~ûAQ«ò Zûjû aògß
AZòjûiKê C\þaê¡ Keê[ôa ~êM~êM ]eòö ùi ù\LûA ù\AQ«ò @iò \ßûeû ~ê¡ùe
aòRd i¸a Kò«ê jé\de aòRd fûMò cû^aòKZû ùfûWû, cj^údZû ùfûWûö @ûcôûe
@û^¦Vûeê @û^¦ ^ûjó ùi @^êba KeòQ«òö iõiûeùe iaêKòQò ^gße, lYiÚûdú Kò«ê
@jòõie bûaû\gð @ld, @Rd, @ceö Pòe«^ @jòõiûe aûYú I ùaû]ôö cû^aûcôûe
cj^úd @^êba @jòõiûö aògßgû«òe cêLý cûMðö cû^aZûe ù\ùaû_c aòKûg I _âKûge
]ûeû MùwûZâú bkò ^òcðk, ùKûck, KêiêcòZö @jòõie bûa]ûeû \ßûeû Pòe«^ gû«ò
i¸aö cû^a RûZòe cwk ùi[ôùe ^òjZö ~ê¡ @ûZuVûeê aògßaûiúuê elû Keòaûe
@ld KaPö cû^aûcôûe aòRd fûMò Gjûe MêeêZß Gùa aò C_f²ò ùjCQòö

Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 201

lZò_ìeY:~ê¡lZ ~ê¡lZòe
Kkòw~ê¡e ùfûcjhðYKûeú \égýùe aò\ú‰ð _é[ôaú, aòa‰ð @ûKûg, aòh‰ð
a\^û _âKéZò ö @gî@ûKêk aýûKêk jé\de jûjûKûe, _êZâ _ûAñ R^^úe, _âòdZc _ûAñ
_âòdZcûe, _âûYe _êeêh _ûAñ _âZúlòZû _âúZòiÝ\ûe, _âûYe @ûùaMùe KµòCVê[ôaû, iaê
jùeA ^òüiß, ^úea \ògê[ôaû ^òhÝû_ cêjñ iaê @aûeòZ @gî_ûZùe gêÃ, ^úei ö gûYòZ
ùi \úNðgßûi, Z¯ ùgûYòZe iÝgðbkò ö ^òMòWò _Wê[ôaû fêjiaê ù~còZò ]ùiA _gê[ôfû
`UûbìAñ, _¬eû bòZùe, cûUòcû@ûe \êüLùe _âûY_ûZò ù\aû_ûAñ ö ~ê¡e ùffòjû^þ
c¤ùe céZêýe jkûjk _û^Keò ^úk _Wò~ûA[ôaû cêjñiaê ùKùZ KeêY, Käû«,
@ai^Ü ö KêX KêX ga ö @ûjZ _âûYe ea ö gßû^, géMûk, gûMêYûe aòKU Pò}ûe
eYbìcòKê ùeûcûôZ Keê[ôfû @gî I @ûZuùe, aòb› @ûð^û\ùe ö cjûKûke ùfûcg
^úk jûZ Nìeò aêfê[ôfû @\égýùe ö ^òMòWò _Wê[ôfû fêjiaê KUû @weê Kïe Keaûke
@ûNûZùe ö eqiÜûZ eYûw^ ö eqcêLú jòõiâ _âûY ö KûkeûZâúe ^òRð^Zûùe bdue
\ògê[f
ô û eYiÚkú ö biàúbìZ R^_\ ^úea gàgû^ _âûd ^òg^ì þö ^Me, _âû«e, R^_\Vûeê
ùlZ Lcûe ~ûG iaêVò ]ßõie PòjÜ, @ùgûKue ^òŸðd, ^òcðc _âûYKê aòPkòZ Keò[ôfû
ö ~ê¡e ^òcðcZûKê ùi @^êba Keò[ôùf, Kkòwùe @MYòZ ùaiûceòK gògê, aé¡,
^ûeú _âûYùe Kïe Ké_ûYe KUû\ûM ù\Lô ö Zûue eq ùfûfê_ @ûLô lYòK _ûAñ
@gîiRk ùjûACVò[ôfû ^úeaùe, cûZû ]cðûue @gâêcêLú @ûLô ù\Lô ö
Kkòw ~ê¡ùe aòRde @û^¦ùe c\c ^ [ôùf ice Kêgk, iêPZêe icâûU
@ùgûKö cM]Vûeê @ù^K \ìeùe lcZûe K_U hW~ª Zûuê @aeê¡ Keò eLô[ôfûö
aògûk cM] iûcâûRýe iê_eòPûk^ûe Mêeêbûe Zûuê M¸úe Keò[ôfûö iûcâûRýe iÚûdòZß
_ûAñ Kkòwùe gû«ò I iÚòeZû ù`eûA @ûYòaû [ôfû @_eòjû~ðýö @aòRòZ KkòwKê K_U
~ê¡ùe _eûRòZ Keò PòeKûk _\û^Z Keò eLôaû cM] _ùl i¸a ^êùjñ,ùi @^êba
Keò[ôùfö Kkòwe R^cû^iùe ~ê¡lZe @fòbû \ûM cM] Kakeê cêqò_ûAñ iaê\ò^
202 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
C\þaê¡ Keê[ôaö _úWòZ _âRû_âûYe C_~êq C_gc _ûAñ gû«ò^úZò ùNûhYû Keò[ôùf
@ùgûKö lZò_ìeY _ûAñ eûRùKûhKê C^ëàq Keò[ùô fö iê]cêq EY, aòj^, KéhKcû^uê
ù\aûKê aýaiÚû Keò[ôùfö iÚûù^ iÚûù^ @^ÜQZâ ùLûfò[ôùf, @^û[gâc, aûkûgâc
MêWòKe ~ZÜ Keò[ôùfö aýaiûd, aûYòRýe _ê^þeêZþ[û^ _ûAñ ^òùŸðg ù\A[ôùfö
eûÉûNûU, _û^Úgûkû, _û^údRke aýaiÚû Keò[ôùfö Kkòwe aò]ô, aýaiÚû, iõÄéZòùe
ùi jÉùl_ Keò^[ôùfö _âRûZªKê eûRZªùe _eòYZ Keòaûe jú^ C\ýcVûeê ùi
^òRKê \ìùeA eLô[ôùfö aògûk cM] iûcâûRýùe KkòwKê ißdõ gûi^û]ú^ eûRýeìù_
ùNûhYû Keò ^òRe aòPlY aê¡òcZûe _eòPd ù\A[ôùfö _âZò^ò]ô ibûe _ê^ðMV^ I
_âRûcŠk _ûAñ ^òaðûP^ KeòaûKê ißúKéZò ù\A[ôùfö Kkòwe aò]ô I aòPûe aýaiÚûKê
ùi i¹û^ ù\A[ôùfö ùi C_f²ò Keò[ôùf Kkòw aòbagûkú ùjùf, cM] aòbaû^ßòZ
ùjaö R^cwk Kû~ðýKâc I R^jòZKe Kû~ðýKâc \ßûeû Kkòwùe \âêZ MZòùe gû«ò,
iÚòeZû ù`eò@ûiê[ôfûö R^KfýûY Kû~ðýe _âZýl _eòPûk^û \ûdòZßùe [ôùf ißdõö
]úùe ]úùe R^cû^iùe Zûue ùfûK_âd ò Kû~ðýûakú \ßûeû aògûß ie bûa `êUò CVê[f
ô ûö
ajòaðûYòRýe _ê^üeêZ[þ û^ _ûAñ @ûdKe I aûYòRýKeKê ùKûjk Keòò[ùô fö a¦eûkKê
Kecêq Keò[ùô f I aòKûg _ûAñ \éÁò ù\A[ôùfö ^òaûð PòZ cªúcŠkKê ißúKéZò ù\A[ôùfö
eûR]û^ú ùZûhûkúùe cêq \eaûe @ûùdûR^ Keò R^iû]ûeYuê C_~êq
lZò_ìeY ù\aûKê ùNûhYû Keò[ôùfö _âZò\ò^ _âRûcûù^ ^òR^òRe \êüL \êŸðgû a‰ð^û
Keò lZò_ìeY \ûaò Keê[ôùfö @ùgûK _âi^Ü Pòùe cêqjÉùe lZò_eì Y ù\C[ôùfö
Kkòwe jé\d aòRd _ûAñ ùi ~ê¡lZ I ~ê¡lZòe Kkû\ûM fòbûAaû_ûAñ lZò_ìeY
aýaiÚû Keò aògß AZòjûiùe cj^úd @¤ûd Cù^àûPòZ Keò[ùô fö cû^aZû I cû^aaû\e
cêKêU aòjú^ icâûUu ùPZ^ûùe KeêYûe @eêùYû\d ]cð aòRde gêb gv]ß^ò bkò
_âZúdcû^ ùjûA[ôfûö cû^aûZàûe cwk_ûAñ Pò^àd ùPZ^ûe CeY Zûuê @bòbìZ
Keò[ôfû \òaý @û^¦ùeö ùgûKi«¯ R^iû]ûeYuê ùi C\þùaû]^ ù\C[ôùf gû«ò,
_âúZòe cjûbûaùe C\þaê¡ ùjûAö @ûgû_äëZ @û^¦e @còd iù¦g ùi aûê[ôùf
lZûq _âûYùe i¬úa^ú aûeò_eòö cjûKûkcêLú Rúa^e iû[ðKZûKê C_fþa]ô Keò[ùô f
cùcðcùcðö \òMaþ Rò d R^òZ @juûe Zûuê @§ ^ Keò ^ìZ^ @ûùfûKe cûMð ù\LûA[ôfû
\dû I lcûe \dûaZûe ùjaû_ûAñö Kkòwe R^iû]ûeY @ûZuòZ ^ ùjaû_ûAñ ùi
ajê ~ZÜ Keò[ôùfö
_âZò\ò^ _âRûKêk ajê \ìe\ìeû«eê @ûiê[ôùf lZò_ìeY @ûgûùeö ]ûWò aû§ò ^òRe
\êüL RYûC[ôùfö @ùgûK @ûùaM @ûKêk Pòùe gêYê[ôùf \êüL I ùgûKe AÉûjûe
iaêö iû«ß^û ù\C[ôùf i«û^a›k _òZû, _âRûa›k eûRû_eòö ùaùkùaùk ^òR
@ûi^eê CVò_Wò aò^câ bûaùe aò^de ij K[û ùjC[ôùfö ùicû^ue ejòaû,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 203
LûAaû I iêelûe _~ðýû¯ iêaò]û Keê[ôùfö
aYòK : cjûeûR Gjò bdûaj ~ê¡ùe ùcûe aûYòRýù_ûZ ]ßõi _ûAQò ö cñê
^òòüiß, @ijûd ö cùZ @bd \ò@«ê ö
@ùgûK : cjûcªú aYòKuê aûYòRýù_ûZ ^òcðûY KeòaûKê aýaiûd ^òcò
C_~êq @[ð _â\û^ Ke ö
ecYú : cjûbûM cñê ùcûe ißûcúKê jeûA iaðiß jeûAQò ö ùi eûRKcðPûeú
[ôùf ö cùZ aû«ê ö
@ùgûK : cjûcªú ! Gjûue ù~ûMý_êZâuê C_~êq eûRKcðùe ^ò~êqò \ò@ ö
aé¡ : cM] icâûU ùcûe icÉ Méj iµò, ùlZ, Lcûe ù_ûWò _ûCñg
ùjûA~ûAQò ö aélcìkùe Rúa^ aòZQê ò ö cùZ iûjû~ý Ke«ê ö KéhòKcð Keò aô_ûeòaöò
@ùgûK : cjûcªú ! KéhKKê C_~êq @û[ðôK @^ê\û^, cêq aòj^ ij Méj
^òcðûY _ûAñ C_KeY gúNâ ù~ûMûA \ò@ ö
iwúZm : cjûicâûU ö cñê eûR @«ü_êeúùe iwúZm [ôfò, iwúZ ùcûe
ù_hûö ~ê¡ _ùe cñê ùaKûe ö Rúa^ ùcûe aò_^Ü ö
@ùgûK : cjûcªú ! iwúZmKê eûR\eaûeùe ^ò~êqò \ò@ö iwúZ iû]^û
ij Gjûe aòKûg _âZò ùi Kû~ðý Keòùaö iwúZgûkûùe iwúZgòlûe Kû~ðýKâc @ûe¸
Keö
gòÌú : ~ê¡ù~ûMñê ùcûe iað^ûg NUòQò cjûbûM ö Gjò bdûaj ~ê¡ùe
^òcðûYeZ c¦òe, ùaû÷¡aòjûe, ùR÷^aòjûe, c¦òe iaê ]ìkòiûZþ ùjûAQò ö
@ùgûK : cjûcªú, Kkòw Kkûe ù\g û gòÌú Kêke @ùgh lZò NUòQò Gjò
~ê¡ùeö ùicû^ue aòKûg cñê Pûùjñö ùicûù^ Pòe @ce @ld KkûKéZò _ûAñö
icd iê@ùe icùÉ jRò~òùa Kò«ê aôejòa ùicû^ue jûZ I jé\de KkûKúòð
iaêö gòÌúcû^ue aiZò iÚû_^ Keò ùicû^uê _ê^ðMVòZ Keö ^aú^ C›ûje ij
ùicûù^ ]ßiõcêLú lZòMÉâ @…ûkòKû, c¦òe, eûRaûUú, ùR÷^]cð aòjûe, cV, ùaû÷¡_úV
_âbéZòe ceûcZò Ke«ê I ^a ^òcðûY ^òcò aù¦ûaÉ Keö gòÌúKêke icé¡ò ùcûe
Kûcýö
_ûAK : cjûbûM Gjò ~ê¡ùe cñê ùcûe \lòY jÉ jeûA @KcðYý ùjûA~ûAQòö
_eòaûe ùcûe \êüL, \ûeò\âýùe QU_U ùjCQ«ò ö
@ùgûK : cjûcªú ! @ûjZ _ûAKue C_~êq PòKò›û aýaiÚû ij _eòaûee
beYù_ûhY ^òcò @û[ðôK aù¦ûaÉ Ke ö
ùi^û_Zò : cM] icâûUuê @bòaû\^ RYûCQò ö cjûbûM, cñê Kkòw ~ê¡ùe
_âûYakò ù\A[ôùf _âûY ùcûe iû[ðK ùjûA[û«û ö Gùa aôaû ^òe[ðK ö cñê Kò
204 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùiaûùe fûMò_ûùe ?
@ùgûK : cjûcªú ! Kkòwe _ìaðZ^ ùi^û_Zò @_ìað eYKêgkú ö Zûue
@û_ò ^ [ôùf cM] iûcâûRýe eûÁâúd ùi^ûùe _ìað Kkòwe ùi^û_Zò _\ùe
ii¹ûù^ ^ò~êqò \ò@û~ûC ö
cjûcªú : cjûeûR ! @i¸a ! Gjû ù~ eY^úZòe aòùeû]ú ö Kkòwe
_ìaðZ^ ùi^û_Zòuê cM]e eûÁâúd ùi^ûùe ùi^û_Zò _\ùe ^ò~êq ù\aû _ìaðeê _êYò
Pò«û KeòaûKê @^êùeû] ö eûÁâjòZ...
@ùgûK : jñ eûÁâjòZ ^òcò ùcûe ^òùŸðg ö ùi^û_Zòe Kðaý, gZî Kakeê
ù\gcûZéKûKê C¡ûe Keòaû ö @ûRò cM] iûcâûRýe ißdõgûiòZ Kkòwe iêelû _ûAñ
Zûuê ùi^û_Zò _\ùe bìhòZ Keò Kkòwe ùi^û_Zòuê C_~êq i¹û^ ù\aûKê _Wòa ö
cjûcªú : ]^ý, @û_Yue eûÁâ^úZò ö @û_Yue ^òùŸðg @Pòùe _ûkòZ ùja
cjûeûR ö
ùR÷^ i^Üýûiú : cjûbûM Kkòw ~ê¡ùe ùR÷^ aòjûecû^ue ajêlZò NUòQò ö
@û_Y ]cð aúe ö ùR÷^]cðe iêelû _ûAñ ^òùa\^ ö
@ùgûK : @ûZue KûeY ^ûjó ö eûR]cðùe iaê]cðe iÚû^ icû^ ö ùR÷^
]cðûPûeú cû^ue cwk ùcûe ^òùŸðg ö
RYu _ùe RùY _âùZýK _âRûKê aò_êk lZò_ìeY ù\A @ûZàZé¯ò @^êba
Keê[ôùf @ùgûK ö Kkòwe jé\d aòRd _ûAñ G @bò~û^ ö eûÁâ^úZò I KìU^úZòùe
_âaúY @ùgûKu _âûYùe @ûgû_äZë @û^¦ KkòwKê cM] iûcâûRýùe cògûA Kkòwaûiúu
_âûYeê ~ê¡lZ fòbûA, _âZùò gû], _âZjò òõiûe _âkd ajÜòeê cM]Kê iaê\^ò _ûAñ aò_\cêq
KeòQ«ò ö ùc÷Zâú, _âúZò I bûZéZße @ce @¤ûd iéÁò KeòQ«ò ö Kkòw ij a§êZße jûZ
aXûA ùi eY^úZò bkò KìU^úZòùe Pec aòRd fûb KeòQ«ò ö Kkòwe cûUò,
ùMûWò, _ûjW, _aðZ, ^\, ^\ú, cùjû\]ô ij _âûY, _âûPê~ðýKê Rd KeòQ«ò aê¡ò
akùe ö iaê\òù^ _âRûcû^ue bòW fûMê[ôfû lZò _ìeY _ûAñ ö _ùe _ùe ùicû^ue
iõLýû Kcòaûùe fûMòfû ö \òù^ @ùgûK icÉuê lZò _ìeY ù\Aiûeò ù\Lôùf
\eaûee ùgh bûMùe aélKê @ûCRò aêXúUòG aiòQò ö ùKûUeMZ @ûLôùe @gî ö
iaðiß jeûA ù~_eò ^ò¿âb, ckò^ \ògê[ôùf ùKûj I ùcûjùe ùgûKzßûi ùjûA ö
@«e Zûue ù~_eò \êjó ùjûA ~ûC[ôfû @iúc \êüLùe ö \ûeêY \êbðûMýùe ö @ùgûK
@bòbìZ ùjûA_Wòùf aêXúe \d^úd @aiÚû ù\Lô ö aêXúKê @ûùÉ WûKòùf i´òZ
ù`eûA @ûYòaûKê ö
@ùgûK : cû' CV ! (KY×ùe @^êeûMcd @_ìað @û\ðâZû aêXú _âûYKê @ûùfûWòZ
Kfû ö aêXú @ûLô ùLûfòùf @ûùÉ @ûùÉ ^òùÉR _âûYùe @ûgû iûe ùjfû bkò ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 205
]úe ißeùe _Pûeòùf, ""KòG'' ?
@ùgûK : cû', cñê cM] icâûU @ùgûK ö ~ê¡ùe Zêùc KòQò jeûA[ôùf cñê
ù`eûAù\aò ö
aêXú : jñê ! cùZ cû WûKòaûe @]ôKûe ùi ^e_ògûP @ùgûKe ^ûjó ö
^eeûli @ùgûKe cû cñê ^êùjñ ö cû ùQCŠe cû Kûjó ? ùcû _ê@e cû cñê ö ùbŠû
_ê@, ~ê@û^ _ê@e cû cêñ ö ~ûjûe akòfû akòfû jûZ, ùMûW ù\Lôùf, ""~ûjûe cû'
WûKùe _âûY ùcûe _ìeò CVê[ôfû ö ùiA _ê@Kê ùcûe, eYj«û @ùgûK ^òR jûZùe
^òÂêe bûùa... Iü ùcû QûZò `ûUò ~ûCQò ö Iü @ijý ùi \égý... @ijý ~ªYûùe `ûUò
~ûCQò ö
@ùgûK : RùY iû]ûeY ùi÷^òKe cû Zêùc ö @Rd Kkòwe aúeû R^^úu
@ûLôùe @gâëùgûbû _ûG^û ö
aêXú : _ê@ ùcûe iû]ûeY ùi÷^òK ^ [ôfû ö ~ûjûe céZêýùe cñê @]úe ùjaò ö
ùi [ôfû @Rd Kkòwe ZeêY ùi^û_Zò ~òG ùi^û_Zò _\Kê _âZýûLû^ Keò iû]ûeY
ùi÷^òK bûùa Zûe iû[ôcû^uê \ê¡ðhð ùi^û_Zò Keò MXò[ôfû ö ^ûñ Zûe gZ\âë (c)
@ùgûK : gZ\î ! Iü Kò búhY Zûe gqò, iõMâûc ö [eò CVê[ôfû eYbìcò ö
KµòCVê[ôfû e[ú, cjûe[úue _âûY _¬e ö cù^ _WêQò ùcûe ùiA eq ldú \égý ö
Ce bûMùe ~ê¡e ù^ZéZß ù^A Kkòw ùi^û_Zò PŠùi^ cM] ùi^ûùe @ûZu
iéÁò Keò[ôùf ö cM] ùi^ûKê _eûbaeê elû KeòaûKê cñê ^òùR i¹êL iõMâûcùe
ù^ZéZß ù^A[ôfò ö ~ê¡e ldlZò, eqe ùjûeòùe fûf, ùffòjû^þcd \ògê[ôfû
eYbìcò ö búhY iõMâûc ùaùk MR I @gßûùeûjúu @ûKâcY I _½ûZþ]ûa^ icdùe
Kkòw ùi^ûe _ûgZ cêÁòùcd ùi^û @ZKòðZ bûùa cM] ùi^ûe Ce _½òc
_UKê _gò~ûA _QbûMeê iŠê@ûiò @ûKâcY @ûe¸ Keòù\A[ôùfö cM]e ùi^û Qò^Übò^Ü
ùjC[ôùf ùicû^ue @i¸a eYùKû÷gk I @ûKâcY @ûMùe ö ùicû^uê ^ò½òjÜ
Keòaû_ûAñ ùi^û_Zò elûKaP \êAjRûe ùi^ûij iõMâûcùe ù^ZéZß ù^A[ôùfö
ùiA eqldú eYûw^ùe Kkòwe cêÁòùcd ùi^ûùe ùi^û_Zò ^[ôùf ö ùi^û_Zò
elûKaP aòiZàò , ɸúbìZ ùjûA[ôùf ùi cêÁòùcd Kkòw ùi^ûe aúeZß, akò\û^ùeö
_âùZýK iû]ûeY ùi÷^ý [ôùf RùY RùY \ê¡ðhð ZeêY ùi^û_Zò ö cM] gqòùe
@ûZu I eqe ZûŠafúkû iéÁò Keò[ôùf ùicûù^ ö gZ\î WûKùe icùÉ icÉuê
RûYê[ôùf ö @ù^K gZ\îu céZêýùe ù~_eò gZ\îe céZêý ^ [ôfû ö @Rd gZ\î ö
ùi\ò^ Keûk ~ê¡ùe cM]e ùgâ ùi^û_Zò elûKaP _âûYakò ù\A[ôùf gZ\î
jûZùe ö G i´û\ _ûAaûcûùZâ _âûY ùcûe [eò CVê[ôfû @i¸a _âZòùgû]e ajÜòùe ö
Kkòw ùi^û_Zò PŠùi^ ij ~ê¡ @cúcûõiòZ eLô cñê ^òùR gZ\î ij i¹êL iceùe
206 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@aZú‰ð ùjûA[ôfò ö búhY iõMâûc _ùe @ûjZ ùjûA gZ\î cjûbûeZe aúe @bòc^êý
bkò ~ê¡ Keê[ùô f, @Rd ùi^û_Zò bkò ö jVûZþ Zúe cûWùe ùi bì_ZòZ ùjaûùaùk
cM]e ùi^û Zûuê cûWòaiò a¦úKeò @ûYò[ôùf ùcû _ûLKê ö a¦ú @aiÚûùe gZ\îKê,
e[ C_ùe ùi^û_Zò elûKaPe céZêýe _âZòùgû] _ûAñ Kkòw ùi^û_Zò PŠùi^
@ûMùe gZ\îe cêŠ KûUò `òwò ù\A[ôfò jòõiâbûùa ö cñê ù~_eò ZûKê jZýû Keò[ôfò
cêŠ ùcûe ^Añ ~ûCQò ^úeaùe Zûe @iúc aúeZß, @_eûùRd gqò @ûMùeö gZ\îce
gqò bkò gZ\î ö ]^ý gZ\î ö ]^ý Zûe aúeû R^^ú ö ~ûju @ûMùe cñê @_eû]ú ö
aêXú : jñ gZ\îe c[û cñê _YZKû^úùe ù`eò_ûA[ôôfò, Kû¦ò[ôfò _â[c Keò
Kkòwe \ú¯òcû^ iì~ðý @É ùjaûe @ûguûùe ö @ûRò Kkòwe cûUò, ùMûWò, _ûYò,
_a^ _eû]ú^ ö lZò_ìeY ù\A, Kkòwe jé\d aòRd _ûAñ Zêce G ù~Cñ @bò~û^
Kkòw R^^úKê @_cû^ KeòaûKê ^êùjñ Z ?
@ùgûK : ^û... cû... ^û... Kkòw R^^ú aúeû, a¦^údû ö Zûe jéZ i¹û^
ù`eûAù\aûKê cñê Pûùjñ ö Kêj cû' KY Pûjñ ?
aêXú : ù`ùeAù\ ùcûe _ê@Kê ö
@ùgûK : G @i¸a cû ! céZ _êZâKê cñê Kò_eò ù`eûA_ûeòaò ? ù~ùZ ]^
eZÜ Pûjñ... cñê _ûeòaò ö
aêXú : ^û ö R^^ú jé\de cj^údZû ùKak cûZéùiÜj fûb Keò[ôaû Zûe
_ê@ aêSò_ûùe ö gZgZ R^^úu ùKûkgì^ý Keò Zê aêjûAQê Z¯ ùgûYòZ ]ûeû ö
_êZâjeû cû'e ùgûK Zê KY aêSò_ûeòaê ?
@ùgûK : (cûZéùiÜjeê aôZ @ùgûK câòdcûY \òg[ê ùô f C\ûeZûùe, @^êKµûùe,
@^êZû_ùe fl fl R^^úKê _êZâùgûKùe biûA ù\A ""cû' ]cðû''ue ]cð Kúòðùe
Kku ùaûkò[ôùfö aýûKêk ùjûA ùi Kjòùf, ""jñ, cû' cñê _ûeòaò, Kêj Zêc _âûYe
aý[û, Zêc _âûYe aý[û cñê aêSò_ûeòaò ''ö
aêXú : @ûRòVûeê ~ê¡ aòRd _eòZýûM Keò ]cð aòRde @bò~û^ Ke ö _âùZýK
_âûYKê ]ßõie @ûguû I @ûZuVûeê \ìùeA ù\A gû«ò I _âúZòe _að iaðZâ _ûk^ Ke ö
cYòhe gZî cYòh _ûfUòQò lcZûe ùfûbùe ö @ûRò~ûG cYòh cYòh jZýûe ùjûeò
ùLkêQò _gê, _ògûP, _ûhŠ ùjûA ö Bgßeu fúkû eûRýùe ^ûeKúd fúkûùe cMÜ
ùcûjMâÉ cûdûaú cYòh ö \dû, cûdû, lcû, ù_âce ù\ùaû_c MêYûakúe aòKûg
_eòaùð jòõiû I ]ßõie jòõiâ\û^a _ûfUòQò cYòh ö jòõiûe _[ _eòjûe Keò @jòõi I
ù_âce cûMð aûQò^ò@ ö cû^a gògêe ù\ùaû_c CeY _ûAñ cû^aZûKê ]cðe c~ðýû\û
\ò@ ö jiò CVòa G ]eû gû«ò, _âúZò, @jòõiûe @Rd gqò @ûMùe ö Pòe\ò^ _ûAñ ùfû_
_ûAa _é[ôaúeê ~ê¡e @ûZu ö ~ê¡e ZûŠa fúkûeê cêqò còkòa cYòh RûZòKê ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 207
cjûKûkcêLú cYòhRûZò aûQòù^C "aôaû aXòaû'e _[, cjûcû^ae _[, gû«ò,
ùc÷Zâúe _[, @jòõi-@û^¦e _[ ö GA ùfûcjhðYKûeú eqldú Kkòw ~ê¡eê
cYòhRûZò gòLê ""gû«òe cjûcª'' ö fl fl ù\agògêe _âûYZ_ðYùe ""aògßgû«ò''
_âZòÂòZ ùjC ö cûZé jé\de fêjùe ù]ûA ùjûA~ûC ]eYúe \êüL ö ""aiêù]÷a
KêUê´Kcþ'' _âùZýK _âûYùe gû«ò @jòõiûe i¬úa^ú ieò ~ûC ö cYòh RûZò céZêýe
jûjûKûeeê cêqò _ûC ö GA ùcûe cûMêYò ö GA _YZ Kû^òùe ù\A _ûeòaê _ê@ ?
gZ\îe ùgûYòZ iûCñUû _YZ Kû^ò G ö
@ùgûK : _ê@ WûKùe @ùgûKue _âûYùe @nêZ @ûùfûW^ iéÁò ùjûA[ôfû ö
ùi gêYò _ûeê[ôùf ù~_eò ùiÜj Kûwûk @gîcêLú cû' ]cðû ]eYúe ]ìkò, cûUò, _ûYò,
_a^ùe WûKò aêfêQ«ò ""_ê@,_ê@, _ê@ ùcûe'' ö cû^a RûZòe C{ßk Kúòð, @ù^K
eqldú eYûw^e @fòbû Kku C_ùe ö ùi _ûMk_ûd aêXú cû'e _û\ Zùk ùfûUò
_Wòùf ö Pêcê[ôùf iaðõijû ]eYúe ]hòðZû QûZòKê, ùgûYòZiòq cûUòKê ö cû, _ê@,
cYòh I cûUòe cjûcòk^ùe @ûKûgeê Seò_Wê[ôfû ^úkòcû, ùfûjòZ _é[ôaúe _âûYKê
gû«, gúZk Keòaû _ûAñ ö @ùgûK @ûùaMùe Kjê[ôùf, "" cû' cñê _ûeòaò ö _é[ôaúeê
~ê¡e bd iaê\ò^ _ûAñ @_ieò ~òa ö gû«ò _âúZò I @jòõiûe ^ìZ^ ~êM @ûe¸ ùja
G _é[ôaúùe ö ~ê¡ aòRde aòùfû_ _ûAñ ]cð aòRde cûMð cñê aûQò ù^CQò cû^aûZàûe
aòKûg _ûAñ, lcZûe aò^ûg _ûAñ ''ö
aêXú : _âúZ ùjfò _ê@ ö GZòKò cûMêYò ùcûe _ì‰ð ùjaû_ûAñ ]ûAñ @ûiò[ôfò cñê ö
cñê Gùa ~ûCQò ö
@ùgûK : ^û.. cû’... ~òaû _ìaðeê [ùe ù\A~û@ Zêce _eòPd ö cù^ eLôaò
R^àR^àû«ùe Zêceò _ê@ ùjûA, G _é[ôaúùe R^à ù^aû _ûAñ, ù~ùZ \ò^ ~ûG gû«ò,
@jòõiûe _é[ôaú ~ê¡bd, @ûZueê cêqò ùjûA^ûjó ö
aêXú : ùcûe _eòPd ö cû'e _eòPd cû ö ùi _âùZýK i«û^e cû ö GA
ùZûe aêXú cû@û Kkòwûe cûkú (cûfýûYú) cfäòKû, ~ûjûe ùKûkùe Zê aXòQê, ahðKe
ùjfûùaùk aYòKu ùckùe, ùcû ùKûkùe _jô ~ûjûe [^ LûA Zê aô[ôfê,
aXò[ôfê ùK÷ùgûeùe, ù~û÷a^ùe, @ûcâKê¬ùe, eûRKêcûeúe Ké¾ ùKûck @ûLôùe,
IVùe ö ùcû @ûLôeê fêj ù_ûQòòaûKê aò]ô ZùZ aûA eLôQò @ûRò~ûG ö Zê, gZ\âê ùcûe
lúeLô@û Qê@û Zêùc \êùjñ ö aò]ôe aò]û^ aòPZò â ZùZ cñê ù\Lôfòö _âûYùcûe _ìeCò VêQòö
@û _ê@ @ûC[ùe Kê‹ûA ]ùe ö
@ùgûK : @i¸ûk ùjûA Cyißeùe Kâ¦^Keò cû' cû' Kjò Kê‹ûA _KûA[ôùf
""cùZ lcûKe cû’ ùcû bûAKê cñê jZýû KeòQò ö cñê jZýûKûeú cû' cñê jZýûKûeú,
cñ.ê ..''ö
208 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûKuê Kê‹ûA ]eò cû Kû¦ê[ôùf @ûKûg _é[ôaúKê GKûVò Keò cûZéjeû _ê@,
_êZâjeû cû' ù~_eò _eiÝeKê ù`eò_ûA ö
aêXú : ^û, _ê@ ^û...gZ\îe céZêý ^ûjó ö ùi @ce ö ùi @Rd ~òG ùWAñ
_WòQò cjûKûk MbðKê gû«ò @jòõie cûMð ^òcûð Y _ûAñ, cû^aRûZòe cwk _ûAñ _êYýùZûdû
\dûe _aòZâ cûUòùe \]ôPú bkò ~òG eq Z_ðY KeòQò, _âûY Z_ðY KeòQò ~ê¡e
cjûcûeú, ]ßõiKûeú gqòVûeê cû^aRûZòKê elû KeòaûKê ö Zê _ûeòaê _ê@, Zê _ûeòaê,
ùcû @ûLôe fêjKê cû' lúebkò _òA_ûeòaê ö
@ùgûK : cû' ùcûe _âYûc MâjY Ke ö cñê Zêc iû[ôùe ~òòaò ùiA KêUúeKê
ù~CñVò cñê ùLkê[ôfò ]ìkò, cûUòe, @ûcâKê¬ùe ùK÷ùgûeùe, ù~û÷a^ùe eûRKêcûeú
KûeêaûKúe _âúZò_ì‰ð Ké¾Kck KµòZ \êA @ûLôùe, cñê iß_Ü ù\Lê[ôfò ö
aêXú : ^û _ê@... ^û ö ùi KêUúe, ùi @ûcâKê¬, ùi iaêR aòfa^ iaê
Rkòù_ûWò _ûCñg ùjûA~ûAQò ö ùi R^_\ iaê cûUòòùe cògò~ûAQò ö ù_ûWû L_eûbkò
Kkû _Wò~ûAQò ùZûeò Kê^òKê^ò _û\PòjÜ ö
@ùgûK : cñê ^eû]c cû’... ùcûe lcû^ûjó ö ]ßõie ^ûeKúd fúkûfûMò \ûdú
GA @ùgûKe aôaûe @]ôKûe^ûjó ö jVûZþ LŠû CVûA ^òRKê jZýû KeòaûKê C\ýZ
jê@ù« cû Kê‹ûA ]eò[ôùf @ùgûKuê ö
aêXú : ""^û'', ^û _ê@ ùcûe''ö cû'e c~ðýû\û fûMò ùZû bûA gZ\âêe
ùiÜj_ûAñ ZùZ aôaûKê _Wòa ]cðeûRý _âZòÂû KeòaûKê _Wòa ö lû« jê@ G \êaðûe
_âZòùgû]eê ö lcû cû'e i´k ö cû'e _ê@, cû jé\de _ê@ lcûe @]ôKûeú'' ö
@ùgûK : cû' ùcûe cûMêYò cñê aô[ôaû ~ûG Zêùc ùcû _ûùL_ûùL ejòa ]cð
aòRd _ûAñ cûMð aZûAù\a ö ]cðeûRý _âZòÂû Kùf _âûY ùcûe gû«ò _ûAa ö i§ýû
^Añ @ûiê[ôfû ö cé\ê @ûùfûKe Hgú~êq @ûbû @ûKûg cŠkKê @ûùfûKòZ Keò[ôfû ö
^òKUiÚ SeYûe _ûYòùe cêL _âlûk^ Keò Rk_û^ _ùe Zé¯ùjûA Gjûe ^ûc
""@ùgûK Se'' ù\ùf ö ùijò iÚû^ùe "@ùgûK ɸ' ^òcðûY Keò, R^Rúa^Kê
]cðeûRýe _âRûbûùa Rúa^Kê MXòaûKê C_ù\g ù\ùf ö

Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 209

Kkòw @aòRòZcþ : gòkûùfL
_âbûZe iì~ðý _ìað MM^ùe _âûYcd \ògê[ôfû ö ^úkòcûe ^Bùe gêbâ
@ûùfûK]ûeûe iÜòMÛ _âKûg ö @_ìaðû _âKéZò ö cé\êc¦ icúeYùe _êhÝ aú[ôKûe cjK ö
c]êMê¬^e MêYMê êYê ißefjeú ö \ìe \òMþakdKê QêAñ @ûKûg I _é[ôaúe cé\ê @ûfòw^ö
eûRC\ýû^ùe iaêR gýûck \êaðû\ke ù\ùaû_c \ú¯ò ö cû' cfäòKû `êfPûwêWò ]eò
`êf ùZûkê[ôùf ö _âgû« a\^ùe Pûjó ejò[ôùf @ùgûK ö @ù^K \ò^_ùe ùi
@^êba KeòQ«ò cû' ]cðûue ]cðaògßûiKê ö cù^_WêQò Zûue ùK÷ùgûee iáþZò ö cû'
Kjê[ôùf, ""@ùgûK ùcûe ]cðe i«û^ ö ùcûe aògûß i _ê@ ùcûe aWùjùf ]cðeûRýe
eûRû ùja ö ùcûe ùUK eLôa ö'' @ûLôùe Zûue ùiÜj i{k @gîaò¦ê aòRdú
a\^ùe C{ßk \ògê[ôfû ö cû' cfäòKûue lcûgúk jé\de ùiÜjcd iÝgðùe ùi C\ûe
cû^aZûe C_ûiK ùjûA[ôùf ö cû' `êf PûwêWò eLô @ùgûKu @ûLôeê @gîaò¦ê ù_ûQò
ù\C[ôùf ^òR _YZKû^òùe ö ùiA @gîiûCñUû _YZ, ùgûYòZ iûCñUû _YZ, @ùgûKuê
jé\d a§^ùe aû§ò eLô[ôfû ^òaòW ^úkòcû bkò ö
@ùgûK : (]úe ißeùe) cû'... PŠûùgûKe PŠûk aê¡ò ö lcZû ùfûbùe
Kkòw aòRd Keò eqiÜûZ KkuòZ Kúòðe @]ôKûeú ö cû' ]cðûue ]cði«û^ @ùgûK,
_û_e _ûjûW C_ùe gûYòZ _[e bkò aôejòQò R^cû^iùe ""PŠûùgûK''e KkuòZ
^ûcùe ö cû' ]cðûue ^ûcùe Kku ùaûkò aôejòaûKê, G @_aû\ ~êq eûRùbûM
c¤ùe ö
cû cfäòKû : ^û _ê@... Zê ùcûe jûZMXû _ê@ ö GA cûUòe `êf, ccZûe `êf,
cû' ]cðûue cû^i_êZâ ""]cðûùgûK'', ]cðeûRýe eûRû, ùcûe ]cðûùgûK ö @ûRòVûeê
]cðûùgûK ^ûcùe RûYòùa RMZaûiú ö
@ùgûK : cû' ]^ý ùjfò Zêce cêMÛ cûZéZßùe ö cñê Zêce _û\]ìkò ù^A KjêQò
]cðûùgûK eûRýùe ùgûK ejòa ^ûjó ö ]cðaûUùe cùZ Zêùc ]cðeûRýe eûRû
210 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
KeòQö ]^ý Zêce cjòcû ö ]^ý Zêce @û\gð ö ]^ý Zêce cwk @bò_þiû ö
cfäòKû : cû'e @ûgúaðû\ùe ~gißú jê@ ö @iòe @juûe ZýûMKeò Hgú
ùPZ^ûe @ûaûjK jê@ ö R^cwk eûRýe @]ôKûeú ùjûA cû^aRûZòe @û\gð jê@ ö
~ê¡ aòRd ^úZò _eòZýûM Keò ]cð aòRd ^úZò ùNûhYû Ke ö
@ùgûK : ]cð aòRd fûMò cñê C\ýc Keòaò ö iaêeò _âûYeê ~ê¡e @ûZu fòbûA
gû«ò @jòõiûe aúR aêYòaò cYòh RûZòe cwk _ûAñ ö
cfäòKû : gû«ò, @jòõiûe aòRd _[ùe _eûRd ^ûjó, _eûba ^ûjó, @Qò
Pòe«^ gû«ò, _âúZò, _âûPê~ðý ö Zûe @]ôKûeú jê@ ö @ûùfûKaðòKû bkò cêqòe
@ûùfûKùe @ûùfûKòZ jê@ ö
@ùgûK : cû... c^ùe ùcûe Mäû^ò @ûiêQò KjòaûKê ö
cfäòKû : Kêj..cû _ûLùe Mäû^ò ^ûjó @Qò ùMû÷ea ö lcûe cjòcûùe jé\d
~ûjûe cjû^þ, KeêYûe ^úkòcûùe ~òG cjòdiú, Meòdiú Zû _ûLùe Mäû^ò ^ûjó ö Kêj
@«e ùLûfò...
@ùgûK : Kkòw aòRde gòkûùfL iµKðùe Kûfò ajê @ûùfûP^û _ùe cñê
cªúibûùe _âKûg KeòQò, cû'ue \òMþ\gð^ aò^û KòQò ^òhݏò ù^aò ^ûjó ö gòkûùfLùe
""Kkòw aòRd'' ùfLô Kkòwaûiúu jé\dùe @ûNûZ ù\A Pòe\ò^ KkuòZ ùjaûe
@bòkûh ùcûe ^ûjó ö KY Kùf cñê ^ò¦û Kkueê...
cfäòKû : ]cðûùgûKe ùgûK ^ûjó ö ]cðeûRýùe _eûRd ^ûjóö gòkûùfLùe
ùfLû~òa ""Kkòw @aòRòZþcþ'' ö Kkòwe jé\d aòRd _ùe Kkòw Pòe\ò^ _ûAñ
""@aòRòZþcþ'' ö ~êM ~êM ]eò lcZû ùfûbùe icùÉ cûUò, ùMûWò, _[e, a^,
Kû^^, ^\ú, _aðZ Rd KeòQ«ò ö eûRý ij eûRýaûiúu jé\d Rd Keò ù~Cñ @ce
@¤ûd iéÁò KeòQê Zûjû @Rd, @aòRòZcþ ö cû^a cwk _ûAñ cû^a RûZòe @û\gð
AZòjûi ö
@ùgûK : ]^ý cû... ]^ý Zêce ]úgqò ö ]^ý Zêce ]cðûùgûKö Pòe ^ò¦û,
Kkueê cùZ aûA eLôaûKê Zùc ùcûe cû ]cðû... cû'...
cfäòKû : cû^ae ù\ùaû_c aòKûg fûMò, iéÁò ùPZ^ûe Pò^àd _âKûgö \òaý
cû^ie i«û^ cYòh ö ùZYê \ßòZúd gòkûùfLùe ùfLû~òa, ""ù\aû^ûõ _âòd @ùgûK''
I ùi[ôùe cû^a ]cðe, @ùgûK ]¹e iêMêYûakú ùLû\òZ ùja ö
@ùgûK : @û^¦ùe cû'u _û\Zùk _òfûbkò ]ìkòùe MWòMùf cû'ue PeY
ùeYê iÝgðKeò Kû¦ò CVòùf cû'... @ZúZe PŠûùgûK @ûRò Zêce ""ù\aû ^ûõ _âòd
@ùgûK''... cû' cñê Zêce...
cfäòKû : jñ _ê@ ùcûe "ù\aû^ûõ _âòd @ùgûK' ù\abìcò bûeZahðe \òaý
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 211
i«û^ ]cðûùgûK @û~ðý ùPZ^ûe C\òZ iì~ðý..ù\aMêYe @]ôKûeú, ù\aZûcû^ue
_âòd ö cû^a cwk Zêce aâZ ö cû^aûZàûe aòKûg fûMò Kêce Z_iýû, Rúa^
~mKêŠ ö
ùaû÷¡]cðKê bûeZ aûjûùe _âiûe ö @ùgûKu ]cð _âPûe, ]ûcòðK ißû]ú^Zû,
]cð^òeù_lZû, iað]cð ic^ßd, ]cðPKâ _âað^ ö""Rúùa\dû'', aé¡ _òZûcûZûKê
~ZÜ, @û\e, aélùeû_Y, ùMûùiaû ö cûZû-aiêcûZû-ùMûcûZûe iêelû, i¹û^, _ìRûö
PòKò›û ùK¦â I _û^Úgûkû _âZòÂû ö KùVûe iûcûRòK aýaiÚûKê ùKûck KeòaûKê ùi
cû^aúd MêYûakúe aòKûg _ûAñ aýqò I icûRKê C_ù\g ù\A[ôùf, @ûù\g ^êùjñö
@ûù\g akùe eûZûeûZò iûcûRòK aýaiÚûKê a\kûAaû @i¸a ùi @^êba Keò[ôùfö
C\ûe cû^aaû\ aò^û ù\g, aògße gû«ò iêelû @i¸a ùi aêSò[ôùf ö KäòI_ûUâûu
_ûAñ Uâd ~ê¡, iúZû _ûAñ i߉ðfuû ~ê¡, ù\âû÷_\ú _ûAñ cjûbûeZ ~ê¡ ö iaêVò ~ê¡ I
]ßõi fúkû ö Kkòwùe ~ê¡_ùe @È ZýûM, iÚûdú gû«ò _âZòÂû C\ýc ~ê¡Kê aòùeû]
aògß AZòjûiùe aòek ö Kkòw ~ê¡ , _â[c cjû~ê¡ eûcûdY, cjûbûeZ ~ê¡ _ùeö
Kkòw eûRûu iêelû _ûAñ 60,000 _\ûZòK, 1000 @gßûùeûjú, 700 ~ê¡
jÉú ö ùZYê Kkòw ùi^û aògûk [ôfû, cM] ùi^ûe icKl ö Kkòwe cûUò,
ùMûWÿò, _ûjûWÿ, ^\ú, Mòeò Rd-Kkòw Rd ^êùjñ ö KûeêaûKúe jé\d Rd ^ Keòò
Kkòw aòRd PòeiÚûdú ^êùjñ ö Kkòwûüe jé\d aòRd aò^û Kkòw aòRd @i¸a ö
Kkòwûüe jé\d aòRd fûMò ùi ùNûhYû Keò[ôùf ""Kkòw @aòRòZcþ'' ö

212 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
jòcûkd \gð^ ù^_ûk bâcY
cjûcû^ý ùcû÷~ðý icâûU @ùgûK [ôùf iêPZêe, Mbúe \ìe\éÁò iµ^Ü, bûeZe
aùeYý gûiK ö ùi @^êba Keò[ôùf jòõiûe aòRd aòRd ^êùjñ aeõ _âZòjòõiû
_eûRde PûaòKûVò ö ißû]ú^Zû_âòd cYòh _âKéZò ijòZ iõNhð Keò aògòLòQò ö cYòh
Pûùjñ gû«òe aòRd \ßûeû gûiòZ ùjaûKê ö jòõiûe aòRd \ßûeû agúbìZ ùjaû Zû'_lùe
@i¸a ö akùe I Qkùe aògßûi eLô aòRde ißû\ PûLô[ôaû @ùgûK aêSò_ûeò[ôùf
jòõiûe aòRd PòeiÚûdú ^êùjñ ö Kkòwe cûUò, ùMûWò, _ûjûW, ^\, ^\ú RdKeò ùi
Kkòw Rd Keò^ûjûñ«ò, KûeêaûKúe jé\d Rd ^Keò ö
KûeêaûKúe jé\d RdKeò ùi @^êba Kùf Kkòw aòRd PòeiÚûdú ^êùjñ ö
ùZYê ùi _â[c Keò aêSò_ûeòùf Kkòwûüe jé\d aòRd aò^û Kkòw aòRd @i¸a ö
Kkòwe jé\d aòRd KY i¸a ? flfl Kkòwe a¦úùi^ûu akò\û^ùe @[d
@ijûd ~ûjûe cûUò @ûKûg, eqûq, _ûYò _a^, céZ @ûjZe @ûðPò}ûeùe ö _êZâ
gaKê eq^\úùe \êù~ðýû]^e i«eY _eò gû«ò_ûAñ @gî @ûKêk Kâ¦^ KeòaûVê akò
_âZûeYû KY @Qò ? Gjò Z _û_iq _âûYùe Hgú ùPZ^ûe \òaý CeY ö
@ùgûK [ôùf _âPŠ bûMýaû\ú ö ùi aògßûi Keò[ôùf Zûue R^à RûZKKê,
ùi \òù^ cjûbûeZe cjûcjòc icâûU ùjùa aû cjûcjòc i^Üýûiú ùjùa ö jòõiâ
icâûU-@jòõi i^Üýûiú @i¸a ö bûMýù\AQò jòõiâ icâûUe _âûYNûZK _eòPd ö ùi
\òù^ @jòõi i^Üýûiú ùjûA[ûù« gû«ò, ù_âce RdMû^ Keê[ûù« ö @[P G KY @iò
akùe ùi @ûRò @iêe, ^eûiêe ö @gû«, @ûZuòZ _âZòUò cêjìð ö iêLe aòùbûe
cêjìðùe aòò iù¦jú @ûLôe iZKðZû ö Iü bûMý_âZò ùi aúZÆéj ùjûA[ôùf ö bûMý
Zûuê Keòù\AQò ^òcðc, ^òÂêe, ^òŸðdö ùi ù\Lê[ôùf ùbûM aòkûie iòõjûi^ C_ùe
bd @ûZue icû]ô ö Rúa^_âZò cûdû Zûue ZêUò[ôfû ö ^òRe ùRùR P¦âMê¯ ùgh
bûMùe C_aûi aâZ _ûk^ Keò K‰ðûUKe gâaY ùafMûIñVûùe ißMûð ùeûjY Keò[ôùfö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 213
_òZûue C\ûe, @^êeûM ù~ûMñê ùi aò[ôùf, aòcûZû cjûeûYúu icÉ ùKâû] iùß ö
_òZû aò¦êiûe Pûjó[ôùf ùi cêjìðK c¤ùe céZêý ùKûkKê ù`eò ~ûA[ûù« ö ù~ûMý
_òZûe @û\gð _êZâ G KY @ùgûK ? PŠûùgûKe _eòPd PŠûk _êZâe Gjò KY
C_jûe _âòd_òZûe C\ûe @^êeûM _ì‰ð Rúa^ \û^e ? Gjò _eòPd ù\A aòaûKê
_òZû KY Zûuê aùA eLô[ôùf ? icâûU ^ ùjC cjû i^Üýûiú ùja Gjò @ûgû Zûuê
aòùbûe Keò[ôa ö _âòd _êZâe ~g Kúòðùe Kêk C{ßk ùja ö _òZéZß Zûue iû[ðK
ùja ö KûeY ùi @^êba Keò[ùô f gqògûkú ùcû÷~ðý iûcâûRýùe elòZûe _êZâ @ùgûKe
iÚû^ ^ûjó ö ùZYê ùi _VûA[ôùf i^Üýûiú Keò aYòKu ùckùe KkòwKê @ûZà
^òaðûi^ ù\A, Rúa^\û^ ù\A ö RùY i^Üýûiú _ûAñ ^òüiß Rúa^ jó i´k ö
aòejòaû jó iað _â[c, iaðùgh ið ö ZûVûeê @]ôK KY ù\A[ûù« _òZû ? i^Üýûiú
i^Üýûiú ö i^Üýûiú _ûLùe eûR_êZâe _eòPd Zêzö _òZûue ùcû'_âZò ""Rúa^ \dû''e
ùNûe aòùeû]ú [òùf aòcûZû ö ^òüiß Rúa^e @ûùfûK \ú_ fòbûA ù\aûKê gògê
adieê fûMò ejò[ôùf aòcûZû, cM]e cjûeûYú ö _òZû ùKùa aò iß_Ü ù\Lòò ^[ôùa
Zûu jûZMXû ùcû÷~ðý iûcâûRýe iòõjûi^ @ùgûK \òù^ @]ôKûe Keòa _âòdR^u
eq^\ú i«eY Keò ? RùY i^Üýûiú _êZâe _òZû bûùa ùi iß_Ü ù\Lô[òùf ö lcZûe
ùKûkûjk jkûjk Vûeê gû«òe ißMðúd ^òkdùe @céZ @ißû\^ _ûAñ _òZû ùcûùZ
ù\A[òùf "" \dû_ì‰ð Rúa^\û^''ö @iòe @jcòKûKê @ùw fòbûAQ«ò ùi ö ùZYê
ùi Pûjó ^[ôùf _âòd_êZâ Zûue lcZûe eqiÜûZ eYûw^ùe jRò~ûC ö Kò«ê G KY
NUòfû Rúa^ùe ? ùi KY _òâd _òZûue ù~ûMý _êZâ ? KY ùi Zûue Rúa^\û^
\dûe C_~êq \ûd\ ? ùcûe cwk Kûc^û Keò ùi cùZ \ìùeA eLô[ôùf jòõiû,lcZû,
ùKâû], KeaûkVûeê ö Kò«ê cñê ^òùR KY KeòQò ? KY _ûAQò Zûu cwk cûMðKê
_QKeò ? ùRùR Z [ôùf icâûU, i^Üýûiú ? bûA aòZûùgûK eûR_êZâ, i^Üýûiú ö
_ZÜú \òaýû ù\aú eûYú, i^Üýûiò^ú ö _êZâK^ýû i^Üýûiú, i^Üýûiò^ú ö Kkòwû Kêcûeú
KûeêaûKú cM]e \ßòZúd cjû_û…eûYú, i^Üýûiò^ú ö _òZé iZý_ûkòò eûR_êZâ eûcPÿ¦â
[ôùf a^Mûcò^ú i^Üýûiú ö @^êR beZ [ôùf icâûU, i^Üýûiú ö _òZû aò¦êiûe [òùf
icâûU i^Üýûiú P¦âMê¯ue _êZâ ö i^Üýûiú_êZâ @ûgûùe @ùgûKKê Rúa^\û^ ù\A ùi
]^ý ö @ùgûK _ûLùe @ûRò i^Üýûiú _êZâe _eòPd Kûjó ? iAZû^ _êZâe _eòPd ö
aúb› fûMê[ôfû aôaûKê ö lcZû _âZò ùcûj ZêUê[ôfû Kò«ê lcZûe cûdû, gûi^e Rûf
Zûuê aû§ò eLô[òfû ö ùi Pûjñê[ôùf cêqò ö cêqòe cûMð ö
Rúa^e aûKò \ò^iaê aòaûKê ùja RùY Kâìe, ^eûiêee KêLýûZò ù^Aö ùi
Kïe _âkû_ Keê[ôùf jûd bûMý, jûd _òZû, jûd cûZû "]cðû'ö eûYú Rúa^e aòba
aòkûiVûeê \ìeùe iû]ûeY i^Üýûiú _eò aò[ôùfö ùcû R^àfMÜùe ùgûKûZêeû R^^ú
214 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùKùZ Lêiò ùjûA[ôùfö ùi ùcû cêjñKê Pûjó aejò[òùfö ùcû ^ûñ eLô[ôùf @ùgûKö
ùgûKûZêeûe ùgûKjeû _êZâ @ùgûKö cû' ]cðûu ]cðakùe aòejòQò @ùgûKö ùKùZ[e
ù~ céZêý @ûiòQò, ù`eò~ûAQò ùi K[û bûaòùf bd,@ûZuùe _âûYùcûe gòjeò CVêQòö
bûMýaû^ cñê aòejòQòö cû Pûjó ^[ôùf cñê PŠûùgûK ùjûA aòaûKêö cû Pûjó[ôùf
_êZâ Zûue i^Üýûiú ùjC, Kò«ê aôejêö i^Üýûiú Rúa^ùe ù~Cñ gû«ò, @û^¦ Zûjû
lcZûe LŠû]ûeùe ^ûjó, iAZû^e iòõjûi^ùe ^ûjóö eûYú @«ü_êeùe ùi @^êba
Keò[ôùf aòkûi bòZùe ^òea ^ò~ðýûZ^ûö @ûZue hW~ªö @gû« @Zé¯ö @\égý
iAZû^e gûYòZ QêeòKûö KòG RûùY ùKùZùaùk KY ùja? cû' ]cðû Pûjó[ôùf _ê@
Zûue @û^¦ I @jòõiûe ißMðúd Rúa^ ~û_^ Keêö bûMý Zûuê Keòù\AQò Kïeö
KeaûkVûeê Kïeö Kûkbkò Kïeö jûd ùcû R^àùe cû' @ûLôeê fêj gêLô[ôfû, IVeê ji
Seò[ôfûö @ûRò ùcû céZêýùe _êYò cû @ûLôeê fêj Seòa ùcûe KéZKcðe Kku ù\Lôö
@ûRò icâûU @Qò Kûfò ^[ôaòö Kò«ê R^cêLùe ù~Cñ ^ò¦û Zûe ùgh Kûjó? ùcû
céZêý_ùeaò? _êZâe ~gKúòðùe _òZûcûZûu cêL C{ßk jêGö ùcûe ~gKúòð cñê ^òùRö
R^cêLùe ~ûjûe _eòPd "Kâìe PŠûùgûK' jûjûKûe Keê[ôfû _âûY Zûueö
cjûeûYú KûeêaûKú icâûUu c^K[û aêSê[ùô f ö C\ûi, jZûg icâûUu ùiaûùe
ùi fûMò ejò[ôùf ö icâûUuê _eûcgð ù\ùf ù^_ûk aêfòMùf bf jê@«û ö jòcûkde
iaêR iê¦e C_ZýKû, a^Mòeò, Cêw ùg÷kùgâYúe ùiû÷cý eì_Kû«ò, _êhÝòZû gòaùfûK,
ùgßZccðe, gêbâ jòcgéwe ùiû÷¦~ðý, iêù~ðýû\d, iì~ðýûÉùe, _Zkû ùcNe _âaûjùe,
_êfK @_ìað ö cjûeûR i¹Zò ù\ùf, \êùjñ aêfòMùf ù^_ûk ö jòcûkde ù^÷iMðòKu
ùiû÷¦~ðýùe @bòbìZ ùjùf ö iZý-gòa-iê¦ee _aòZâ iÝgð _âûYùe @_ìað @ûùfûW^,
@û^¦e _äûa^ beòù\fûö ù~_eò iûõiûeòK Rúa^e icÉ _û_ _ueê cêq ö ùaû÷¡]cð
MâjY KeòaûKê KûeêaûKú @ùgûKuê ùKùa aû]ý Keò^[ôùf ö ùZYê Kkòw ~ê¡e
@ùXAahð_ùe @ùgûK ùaû÷¡]cð MâjY Keò[ôùf ö
Kkòw~ê¡ gòkûùfL
Kkòw ~ê¡ ö Kkòw aòRd ö ~ê¡ aòRd ö KûeêaûKúe jé\d aòRd ö ù_âc
akò\û^e aòRd ö \dû lcûe aòRd ö jòõiûe jòõiâZû C_ùe @jòõiûe @cäû^ aòRdö
GùZaW ~ê¡ Zûu Rúa^ùe i¸aZü cjûbûeZ ~ê¡_ùe Gjûjó cjûbûeZe _â[c
cjû~ê¡ ö @ûùfKþRûŠeu bûeZ @ûKâcY LâúÁ_ìað 326ùe GùZaW ~ê¡ ùjûA^ûjóö
LâúÁ_ìað 326eê LâúÁ_ìað 261 _âûd 65ahð_ùe G cjû~ê¡ ö GùZaW cjû~ê¡e
iáZòKê aòRde Mû[ûKê iûAZò eLôaûKê "gòkûùfLùe' icâûU ^ûñ ]eê^ûjû«ò ö aòRòZ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 215
icâûUu aòPòZâ Lô@ûf ö Kkòw aòRd gòkûùfL _ûAñ cªú _eòh\Vûeê @ù^K _âÉûa,
_eûcgð @ûiòfûYò Kò«ê icâûU GùWA PûfòQ«ò iaê _âÉûaKê ö cM]e cjûcªú,
aê¡òRúaú aòiàòZ ö icâûUu c^Kê cêMÛ Kfûbkò @ù^K gòkûùfLe aûðû \ò@ûMfûYò ö
Kò«ê G KY? icâûU iaê _XêQ«ò, eLêQ«ò, KòQò Ce ^ûjó ö ~ê¡ aòRde @ù^K
gòkûùfL _ìaðeê ùfLû~ûAQò ö Zûe @^êKeYùe @ù^K gòkûùfLe aûðû ùfLûMfûYòö
icâûU KòQò Kjê^ûjûñ«ò, KY PûjêñQ«ò ùi ? KòG RûYòa Zûu c^e K[û ? ù~_~ðý«
ùi ^ KjòQ«ò, gòkûùfL Zûuaò^û ^òùŸðgùe iÚû_^ Keòaû @i¸a ö gòkûùfLe
aûðû ù~còZò ùaû]Mcý ùicòZò jé\þùaû] ùja ö iõlò¯ iê¦e ùjaö icd MWòPûfêQöò
cjûeûR ^ûñ ]eê^ûjûñ«ò gòkûùfLe ö icùÉ cù^cù^ aýÉ, aòiàòZ ö GùZaW ~ê¡
aòRde cûjûZàýKê cjûcû^ý cM] icâûU jûZQWû Keòaû, @Yù\Lû Keòaû aW
@ijýö Gjûe KûeY KY ùjûA_ûùe ? i¸aZü cM]e \ßZò úd cjû_û…eûYú KkòwK^ýû
KûeêaûKú @ûNûZ _ûAùa ? \ßZò úd cjû_û…eûYú _\_ú aògß AZòjûiùe aòek ö ùijò
aòek ùiû÷bûMýe @]ôKûeú KûeêaûKú ö GA bdùe icâûU ^úea ^û KY ? Kò«ê
Kkòw aòR d aò ^û Kkò w K^ýû \ß òZúd cjû_û…eûYú ùjaû @i¸a? Kkòw
ißdõgûi^û]ú^ ùjùf ùjñ cM]e ^òdªYû]ú^ö GK[û icùÉ RûY«ò ö ùZùa
KY_ûAñ icâûU ^òea? ]úùe]úùe GK[û R^cû^iùe _âNU ùjfûYò ö icâûU Kkòw
aòRde gòkûùfL ùfLôùa ^ûjó, Gjû Kò_eò K[û ? Gjò aòRdùe cM] ùi^ûe
_âûYakòKê icâûU KY ùjdmû^ KeêQ«ò ^û KY ? ajê aòPûe aòchð _ùe cªú_eòh\
icâûUuê cM] R^iû]ûeYu Azû, KkòwaòRd gòkûùfLKê ùfLô iÚû_^ Keòaû_ûAñ
_âKûg Kùfö icâûU _âKûg Kùf cñê @ûRò~ûG ù\Lô[òaû gòkûùfL cùZ gû«ò ù\C^ûjó,
@ûNûZ ù\CQò ö Gjûe @[ðùaû] iµì‰ð fûMê^ûjó ö ùcûe cù^û^úZ ùjûA^ûjó ö ùZYê
eûRýe icÉ _âRûKê RYû@ cûiK c¤ùe gqò, ùiû÷¦~ðý, iRð^e Pc}ûe gòkûùfLUòG
^òcðûY _ûAñ ~ûjûe aûðû cùZ cªcêMÛ Keòù\a, cñê ZûKê GKgZ i߉ðcê\âû _êeiÑûe
ù\aò ö Gbkò ùNûhYûùe cªú_eòh\ ɲ ö G K'Y GùZ gòkûùfL ù\Lôù\Lô
@ûRò~ûG icâûU ^òea [ôùfö ~ûjûùjC cjûeûRûu ^òùŸðg _ûkòZ ùja Kjò ù`eòfû
ùaùk cjûeûR ""gêY' Kjò, Kjòùf, Gjò ùNûhYû cM] I Kkòwe icÉ _âRûcû^u
_ûLùe gúNâ _jù? ]^ý icâûU ! ]^ý Zûue AQûö
eûRýiûeû ùNûhYû KeûMfû Kkòw ~ê¡ùe gòkûùfLe aûðû ù\aû_ûAñö ajê
aûðû @ûiòfû ö icâûU icÉ aûðû iaê\òù^ _X«ò, eL«ò ö icùÉ É² G K'Y icâûU
ùKû÷Yiò aûðû cù^û^úZ Keê^ûjû«ò ! cûi _ìeòaûKê aiòfûYò ö icâûU Kò«ê ^òeêe
Gjûe icû]û^ _ûAñ cjûcªú \òù^ \ßòZúd cjû_û…eûYú KûeêaûKúuê iûlûZ Keò icÉ
K[û RYûAùf ö cjûeûRûue ùKû÷Yiò aûðû cù^û^úZ ùjC^ûjó ö @û_Y aêSû«ê
216 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
cjûeûR eûRò ùjùa ö
eûZâòe gd^ Klùe KûeêaûKú cjûeûR @ùgûKu ijòZ K[û ùjC[ôùfö
KûeêaûKú : cjûeûR gòkûùfLe aûðû cù^û^úZ ùjfû ?
@ùgûK : ^û eûYú.. ^û ö iaê\òù^ aûðû @ûiêQò eûRýe aòbò^Ü ùKûYeêö iaê
_XêQò, eLôù\CQò ^òeaùe ö
KûeêaûKú : Kkòw C_ùe cM]e aòRd aûðû ö @iòe aòRdö lcZûe
aòRdaûðû...ö
@ùgûK : ^û - eûYú - ^û - @ijý fûMêQò G aûðûiaê ö @Y^ògßûiú fûMêQò
Gjûe ]ß^ò, _âZò]ß^ò, gŸ, Qaò @ÉaýÉ fûMêQò jòõiûe ùgûYòZiòq \égýiaê ö
KûeêaûKú : @ijý fûMêQò ?
@ùgûK : jñ eûYú jñ ! cñê icâûU Zùc i^Üýûiò^ú ö Zêùc Kêj gòkûùfLe
gûYòZ gŸiaê ùcû jé\d Pòeò @iòcê^ùe ùfLôfûbkò ùcûùZ @ijý fûMêQò ö
KûeêaûKú : cñê RûùY icâûUu jé\de aý[û ö
@ùgûK : Zêùc KY Pûjñ cñê iûAZò eLôaò jé\de aý[ûKê gòkûùfLùe ~êM~êM
_ûAñ...?
KûeêaûKú : eûRýaûiúu AzûKê i¹û^ ù\aûKê ùja ö Gjò cjû~ê¡ùe
_âûYakò ù\A[ôaû flfl ùi÷^ýu akò\û^Kê iàeY eLôaûKê ö
@ùgûK : KfýûYúdû KY KjêQ Zêùc? jòõiûe aûðûKê
KûeêaûKú : ^û... @jòõiûe aûðûKê ö lcûe aòRdKê ö jé\de ù_âcKê,
cû^aûZàûe cwk_ûAñ, ~ê¡ZýûMe @û\gðKê, @ûjßû^Kê ö flfl ùi^ûe @ûZàakò\û^ùe
aúZÆéj icâûUue @iò ZýûMe @i¸a ^òhݏòKê, AZòjûie @ce @¤ûdKêö jòõiû
C_ùe @jòõiûe @cäû^ aòRd @^êbaKêö @ld KúðòKê ö
@ùgûK : ]^ý eûYú, ]^ý Zêce aûYú, ùaû]ô, aûMàúZû, aòPûe]ûeûö ]^ý
Zêùc MêYúmû^ú, ]^ý ùcûe_âûY, ZêcKê _ûAö Zêùc jó iaðùgâ gòkûùfLe aûðû
ùfLô_ûeòa, ~ûjûe i§û^ùe cñê Pò«ûcMÜ [ôföò Zùc jó ùfLôa cû^aRûZòe cwk_ûAñ
@ce gòkûfò_òö ù_âc, ißû]ú^Zûe cjû~ê¡, Kkòw~ê¡ùe cñê _ûAQò ù_âc, akò\û^e
@_ìað _eòPd Kkòwe cûUòùe, Kkòwûe eqùeö _âûZü iàeYúd ùicûù^ gû«ò_âòd
aògße, ~ê¡ _úWòZ aògßR^Zûeö @bìZ_ìað ùicû^ue @ûZàakò\û^ ù~còZò Kkòw
K^ýû KûeêaûKúe @jòõi @ûZàic_ðY, i^Üýûiò^úe @ûiàic_ðY @_ìað, @gîZö aògß
AZòjûiùe aòekö ù_âc I akò\û^ùe Kkòwe eqùe ùgûYòZiòq, PòeiàeYúd,
@jòõiûe @_ìað gòkûùfLö
cjûeûYú KûeêaûKú @ùgûKu _eûcgðùe ùfLô[ôùf AZòjûie @ld KúòðKê
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 217
gòkûùfLùe @^^ý bûùa ~ûjûe _…û«e ^ûjó aògßùe ö ""Kkòw aòRd'' KûUòù\A
@ùgûK ""Kkòw @aòRòZcþ '' ùfLôù\ùf ö
ù\aû^ûõ _âòd @ùgûK eûRZße @Ác ahðùe Kkòw Rd Keò[ôùf ö G[ôùe
flû]ôK Kkòw ùi^û ^òjZ I ù\Xfl a¦ú ùjûA[òùf ö
KûeêaûKú : cjûeûR G KY ""Kkòw aòRd''Kê .... ö
@ùgûK : jñ Kkòw aòRd @i¸a ö Gjû jó ùcûe @ûZàûe @^êba ö Kkòwe
cûUò, ùMûWò, _ûjûW, _aðZ, ^\ú, cùjû\]ô @]ôKûe Keò cñê Kjò_ûeòaò^ò Kkòw aòRd
KeòQò ö Kkòwe jé\d aòRd aò^û Kkòw aòRd @i¸a ö jé\d aòRd fûMò ùfûWû
ù_âc, @jòõiû ö ù~CñVò _âZòùgû] ^ûjó, _âZòjòõiû ^ûjó, _úWû ^ûjñ, _eûba ^ûjó,
ùiVûùe aòRde gŸ ùKùZ Mäû^ò_ì‰ð ö
KûeêaûKú : ùZùa KY ùfLôùa ?
@ùgûK : GA cñê ùfLôù\CQò ""Kkòw @aòRòZcþ û''
KûeêaûKú : Pc}ûe @û_Yue iRð^ _âûYe iÜòMÛ _âKûg ö @û_Y ù~còZò
aýû¯òùe ùaû]ôiß, \ú¯òùe ùaû]ô\ú¯ ö
@ùgûK : cjûeûYú ! @û_Y ùfLôQ«ò flû]ôK ùi^û ^òjZ ùjûA[ôùf ö
KûeêaûKú : KY ùfLô[û«ò ?
@ùgûK : ùfL«ê, flû]ôK Kkòw ùi^û ^òjZ I ù\Xfl a¦ú ùjûA[ôùf ö
Gjò ~ê¡ùe flû]ôK cM] I Kkòwe ùi^û ^òjZ, @ûjZ, a¦ú ùjûA[ôùf ùjñ
Kkòwûücû^ue akò\û^ùe ùcûe jé\d _eòað^ i¸a ùjûA[ôfû ö ùicûù^
fXê[ôùf ißû]ú^Zû_ûAñ, ù_âc_ûAñ ö cM] ùi^û fXê[ôùf aòRd_ûAñ ö Kkòwûücû^u
C_ùe ~ê¡ f\ò ù\A[ôùf cM]eûR û ùZYê ùicûù^ cjû^þ ö ùicû^ue aúeZß,
akò\û^ùe cjúdû^ G cûUò, @ûKûg, @«eúlö ùcûe jòõiâ_âûYKê ù\ûjfûA ù\A[ôùf
ùicûù^ @_ìað akò\û^ùe, ùicûù^ Pòe ^ciý ö ~ê¡ AZòjûiùe ùicûù^
ceYRdú ö ùicû^uê i¹û^ ù\aûKê...
KûeêaûKú : ]^ý icâûU ]^ý Zêce Pò«û, ùPZ^ûe \òMþakdö ]^ý Zêùc
Kkòwe jé\dùe... ö
@ùgûK : cjûeûYú, ùcûeAzû Gjò gòkûùfL Kkòwùe iÚû_òZ ùja^ûjó ö
iÚû_òZùja cM] iúcûe PZê_ûgßðùe ö cM]e _âRû aòRde ùMû÷eaKê iÚû^ ^ù\A
Kkòwe gqò, ùgû÷~ðý, ù_âc, akò\û^Kê iàeY eLôùa, i¹û^ ù\ùa ö cùZ cù^
eLôùa ö ùicûù^ @ijûd aé¡ _òZûcûZûu ùiaû Keòùa ö
KûeêaûKú : ]^ý cjûeûR ]^ý Zêce C\ûe \éÁòbwú ö Zêc_ûAñ ùcûe Rúa^
]^ý ö Kkòwùe iÚû_òZ ùjùf...
218 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûK : ^û’, Kkòw ißõdgûiòZ ißû]ú^ eûRý û ZûKê i¹û^ ù\aûKê ùcûe G
^òhݏò ö Kkòw eûRûu céZêý_ùe G ~ê¡e ù^ZéZß ù^A Zêùc _âùZýK _âRûKê ù\AQ
eûRûe @]ôKûe ö ùZYê eûRû ^[ûA cM]e aòRdKê ùfLôaû ^òe[ðK ö ]^ý Kkòwe
_âùZýK _âRû ù~CñVò eûRû ùiVûùe aòRd @i¸a ö ùcûe _òZû aò¦êiûe, _òZûcj
P¦âMê¯ Kkòwe gqò, ùgû÷~ðýKê i¹û^ù\A ~ê¡ ^Keò @^êba Keò[ôùf ""Kkòw
@aòRòZcþ'' ö cñê ~ê¡Keò @^êba KeêQò ""Kkòw @aòRòZcþ'' ö
aõgúaû\K Kê^ûk
ZéZúd eûYú _\àûaZúu _êZâ Kê^ûk [ôùf @ùgûKue _âòd ö icd PKâùe
aòeRû (~ûR_êe)e Zòiýû elòZû @ùgûKu Èú bûùa iûZ\ò^e eûRKû~ðý PkûA
@ùgûKu _âòd_êZâ Kê^ûkuê @§ Keò[ôùf I _eòPd gì^ý Rúa^ aòZûAaûKê ^òùŸðg
ù\A[ôùf ö @ùgûK Kê^ûku @ûKiàòK @«¡ðû^ Laeùe câòdcûY ùjûA[ôùf ö @§
Kê^ûk Pc}ûe aõgúaû\^ Keò Mâûceê MâûcKê Nìeò aêfê[ôùf bòlû CùŸgýùe ö \òù^
icâûU @ùgûK _ûUkò_êZâ ^òKUùe Mbúe eûZâòùe aêfê[ôfûùaùk c]êe aõgú]ß^ò Zûu
jé\dKê @ûjäû\òZ Kfû ö _e\ò^ iKûùk ùi aõgúaû\KKê ùLûRò @ûYòaû _ûAñ ùi
\ìZKê ^òùŸðg ù\A[ôùf ö Kê^ûkKê @§aõgú aû\K bûùa ù\Lô ùi Mbúe \êüLùe
ùPZû jeûA[ôùf ö Zûu _êZâe icÉ ~ZÜ ù^A[ôùfö ùaû÷¡ i^Üýûiú u iÝgðùe
Kê^ûk \éÁògqò ù`eò _ûA[ôùf, gâúKé¾, ~úgêue @§Kê Plê \û^_eò ö @ùgûK
Kê^ûkuê Mû§ûee gûi^ \ûdòZß ù\A[ôùf ö Kê^ûk _ùe ]cðaòa¡ð^ ^ûcùe ùaø¡]cðe
_âPûe, _âiûe Keò[ôùf ö @ùgûK ^égõi _ZÜú ZòiýûKê lcû Keò[ôùf @jòõiûe Pec
_eúlûùe Cú‰ð ùjûA ö
Gbkò GK lcûgúk, \dû_ì‰ð, _âbêKé_û_ì‰ð cjû^þ NUYûKê aû\ù\A @ùgûKu
Rúa^Kê ùgh KeòaûKê ùcûe \e\ú iRð^gúk iâÁû _âûY i¸ûkò _ûeòfû ^ûjó ö ùZYê
Kê^ûku \òaý Rúa^e @ûùfûKPòZâ @ûuòaûKê Cz^Ü ùjfû iâÁûö Kê^ûku ]eûaZeYùe
]^ý cM], ]^ý @ùgûK, ]^ý _òZû, ]^ý _òZéZß ö @jòõie @aZûe,"Kê^û’ bkò,
"iê^û’ bkò, "ùiûcê’ bkò, "aêXò@û' bkò Kê^ûk... Kê^ûk... Kê^ûk-ùiÜj Kûwûk
g±UòG _âúZ_âûYe ùKûck _âúZò_ì‰ð ^ûcUòG - ùiÜjcd CyûeYUòG - ùiÜje gúZk
iÝgUð òG ö Kê^ûk-eûR_êZâ Kê^ûk-icâûU @ùgûKu _âd
ò _êZâ Kê^ûk- ZéZúdeûYú _\àûaZúu
_êZâ Kê^ûk ö Kkòw ~ê¡ùaùk R^àòZ KeêYûe @aZûe Kê^ûk ö @ùgûKu Mbúe
ù_âce cûõik _âKûg Kê^ûk ö Gjûe g±, _âZòg±ùe beòejòQò GK @nìZ @ûKhðY,
@^ûjZ bf_ûAaûe ö Kê^ûk, ùKûck cûõie KkòKûö ùKûck ù_âce Kck,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 219
Kê^ûk ö ù\agògêe Kû«ò KeêYûùe icê{ßk ö iê¦e ù_âcbkò iê¦e `êfbkò ^ûñ UòGö
^òea cìzð^ûUòG ö aýûKêk _âûYe aõgú]ß^ò iòG ö Kê^ûk ^ûc ^òaðûP^ @ùgûKu
_âúZò_ì‰ð _òZé_âûYe ùiÜjcd Czßûi, GK ù^÷iMðòK ^òùa\^, @^ûaòk @ûZàûe, @ûùfûKòZ
@ûZàûe ö Kê^ûk, _òZé jé\de C¾ gòjeY, ùiÜj KeêYûe GK @^ê_c CeY ö
Hgúgqòe ]eûaZeY ö ù~còZò @jòõiûe Pec _eúlûùe Cú‰ð ùjûA[ôùf ùi ^òR
jûZùe ^òRKê @§Keò ö _âòd _òZûu ^òùŸðg _ûk^e cò[ýû _êZâKê iù¦j ^Keò,
eûcP¦âu a^ Mc^ bkò, aò^û \ßò]ûùe, aò^û aû]ûùe, aò^û aûKýaýdùe Zûe
_…û«e ^ûjó ö jòõiûe @ûgâd ù^A^ûjû«ò _òZûu _âZò, aòcûZû ZòiýûelúZû _âZò ö
lcZûùe ejò Plê\û^ fûb Keòaû _ùe ö @jòõiûe @_ìað _eúlû G? _êZâe _òZûe ?
]^ý _êZâ, ]^ý _òZû, ]^ý Kê^ûk, ]^ý @ùgûK ! iZý, cò[ýû, iù¦je D¡ßðùe
G_eò cò[ýû ^òÂêe _òZé ^òùŸðg _ûk^Keò Kê^ûk _âùZýK ùiÜj Kûwûk _òZé_âûYKê
@gîiÜûZ KeòQ«ò ö _òZûu _âZò _âMûXÿ bqò, bf_ûAaûKê _â\gð^ KeòQ«ò ö Zûu C\ûe
@jòõi _âûYe _…û«e ^ûjó ö AZòjûiùe ùi @^^ý ö ùi @jòõiûe @aZûe ö
@jòõiûe _eúlûùe Cú‰ð ùjûAQ«ò ö _òZûuê Cú‰ð KeûAQ«ò ö ù~ûMý _òZûue
ù~ûMý _êZâ ö R^à Zûue iû[ðK ùjûAQò ö _êZâ cùj¦â iê\ìe aòù\gùe iòõjkùe ]cð
_âPûe KeòQ«ò, _êZâ Kê^ûk eûR_\ùe ]cð aòa¡ð^ ùjûA ißù\gùe ]cð _âPûeKeò
]^ý ùjûAQ«ò ö cùj¦â Kê^ûk ùMûUòG aé«e \êAUò Kkò ö ùMûUòG gûLûe \êAUò
_âgûLû, ùMûUòG gòLûe \êA]ûe, ùMûUòG ùPZ^ûe \êA\òM, ùMûUòG _âKûge _ì‰ð
_eòPd ö Zûue Zêk^û^ûjó ö
iê¦e, iêMVòZ, ùiøcýKû«, iê\gð^,gâúc« Kê^ûku Rúa^ùe jVûZþ GùZaWÿ
@NUY NUòaùaûfò ùi iß_Üùe iê]û bûaò^[ôùf ö _âòd _òZû Zûu _Zâ _Xÿò jVûZþ @§
ùjaûKê ^òùŸðg ù\ùa _êYò ^òeêŸòÁ ùjaûKê ö c^ùe _âgÜ CùV GùZ aWÿ RN^ý
^òùŸðg eûYú ZòiýûelòZû _VûA[ôùf KûjóKò ? G_eò @Zý]ôK jòõiû _â\gð^ _êZâ
Kê^ûku _âZò KûjóKò ? Kê^ûk K'Y _û_ Keò[ôùf ? Kûjûe _âûY^ûg Keò[ôùf ? ^ûö
ùZùa KûjóKò Zûu _âZò GùZ ^òŸðdZû, ^òÂêeZû ? @ù^K _âgÜ @ù^K Ce iaê _âgÜ
ù_âcKê ù^A, iaê Ce _âZýûLû^Kê ù^A ö
Kkòw ~ê¡ _ùe aòeRû ~ûR_êee eûRKêcûeú Zòiýû @ùgûKuê _âfê² Keò
Zûue elòZû _ZÜúe c~ðýû\û fûb Keò[ôùf ö ùi [ôùf K_Uú, PZêeú, lcZûùfûbúö
Zûu bòZùe ^ [ôfû \òaý ù\je ù_âc, \òaý c^e ù_âc, [ôfû ù\jùfûbe
fûkiû,_û_ _âZýûgû ö \ßòZúd cjû_ûUeûYú KûeêaûKúu Kkòw ~ûZâû ù~ûMêñ eûR]û^ú
_ûUkú_êZâùe Zûue iûcdòK @^ê_iÚZò ,ò cjûeûR @ùgûKue @ûKiàKò @iêiÚZûe iêù~ûM
ù^A K_Uú Zòiýû eûRý gûi^e bûe ù^A[ôùf cûZâ iûZ\ò^ _ûAñ ö iûZ\ò^
220 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
eûRKû~ðý ù\LûgêYû_ûAñ @ùgûK ù\A[ôùf ißjÉe eûRcê\âòKû ö Gjò iêù~ûMùe
ZòiýûelòZû _êZâ Kê^ûk C_ùe _âZòùgû] ù^A[ôùf ^òcðc bûaùe, aý[ð _û_ Kûc^ûe
_âZùò gû] ö
ù~øa^ùe @ùgûKu elòZû eûYúùjûA Zòiýû, @Zý]ôK Kûc^û fûMò [ôùf
@Zé¯ ö icadiÑ eûRKêcûe Kê^ûkKê Kûc^ûe ew`ûiùe ]eòeLô Rúa^Kê C_ùbûM
KeòaûKê C\ýc Keò[ôùf ö aòcûZûVûeê ù\j\û^e ^òcªY, _û_ _âYde iµKðKê
\éXÿbûùa _âZýûLû^ Keò[ôùf eûRKêcûe Kê^ûk ö
Zòiýû Kê^ûku eì_ ù~øa^ùe cêMÛ,_âfê² ùjûA[ôùf ö _êZâ iµKð @ûkùe
Kê^ûkKê Kê‹ûA ]eò Pê´^ ù\A[ôùf ö Kê^ûku cé\ê _âZòùeû]Kê _âZýûLû^ Keò
Zûue icMâ geúeKê C^àëq Keòù\A[ôùf ö ù\j còk^e @KêY× ^òcªYKê _âZýûLû^
Keò[ôùf Kê^ûk ö
Zòiýû : @ûùe G K'Y ? GcòZò @aû]ý jê@^û ö
Kê^ûk : ^û cû' cùZ lcû Ke ö cêñ G_eò KÌ^û iê¡û Keò^ûjó ö
Zòiýû : Weòaûe K'Y @Qò ? cêñ ZêcKê Pûùjñ ö Zêc ù\jùe jRò~òaûKê
ù~øa^ùe, _âYdùe ö
Kê^ûk : ^û’ cêñ _ûeòaò^ò ö
Zòiýû : KûjóKò ? ù\j còk^e c]ê [ùe PûLô ù\L, ùKùZ còVû, ccZû
iÜòMþ], @céZ @û^¦e M«ûNe ö Zêùc bêfò _ûeòa^ò ù~øa^e \ûaòKê, ù\j còk^e
cû]ê~ðýKê ö cùZ MâjY Ke ö
Kê^ûk : ^û Gjû _û_ ö
Zòiýû : _û_ ^êùjñ ? ù\j còk^ _û_ ^êùjñ ö ùcû ù\je @_ìað ùiø¦~ðýKê
ù\L ö G[ôùe _û_ ^ûjó ö ùi_eò cò[ýûKjò cùZ KÁ \ò@^ûjó ö @ûi c^beò
C_ùbûM Keòaû G ù\j, ù~øa^, Rúa^ ö
Kê^ûk : ^û... Zùc ^úP... GùZ _û_ú cêñ RûYò^[ôfò ö RûYò[ôùf ZêcKê ...
Zòiýû : cùZ ? K'Y Keò[û« ? K'Y Keòa Ke ?
Kê^ûk : ZcKê K'Y Keû~ûA_ûeòaö lcû... lcû Keû~ûA _ûeòaö aê¡u
geYû_^Ü jê@ö Kêj ‘aê¡õ geYõcþ MQûcòö ]cõð geYõ MQûcòö iõNõ geYõ MQûcòö’
Kûc^ûe aò^ûgùe \êüLe aò^ûg ö Zêùc Kûc^û ^ò@ûñùe QûeLûe Ke^ûjó
^òRKê, ù\je _aòZâZûKê ö Kûc^û ùbûMe @û^¦ ZcKê @§ Keòù\AQò ö Kûc^û
ZýûMe @û^¦ Zùc fûbKùf bêfò~òa Kûc^ûe @iûeZû, @§ @^êieY, @kúKZû ö
Kûc^û _û_, Kûc^û céZêý, Kûc^û ^Kð, Kûc^ûe Kûk`ûg ZêcKê ]ßõi Keòù\aû _ìaðeê
cêKêkò @ûi Kûc^ûeê ö cêqò còkòa ö gû«ò còkòaö Pòe«^ gû«ò ö Pòe«^ cêqò ö cùZ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 221
lcûKe ö
Zòiýû : ùKâû]ùe MRð^Keò ù`eò ~ûA[ôùf aò`k ùjûA ö
eûRKû~ðý ù\LûgêYû Keòaûe iêù~ûM _ûAaû cûùZâ ZòiýûelòZû RN^ý _âZòùgû]
ù^A[òùf _êZâZêfý Kê^ûk C_ùe ö _VûA[ôùf @ùgûKu eûRcê\âòKû ^ûcûuòZ PòVò:
""Kê^ûk Zêùc cûZûZêfý ZòiýûelòZûu ijòZ _û_ _âYdùe fò¯ ö Zêce lcû^ûjó ö G
_Zâ_ûV Keòaû cûùZâ ^òR jûZùe ^òRKê @§Keò _ûUkò_êZâ ZýûM Keòa _eòPd gì^ý
Rúa^ ù^A...ö''
Gjò RN^ý ^òùŸðge _Zâ \ìZVûeê _ûAaû cûùZâ _òZébq Kê^ûk _Xÿê_Xÿê Mbúe
\êüLùe câòdcûY ùjûA bûwò_Wÿòùf ö _òZû Zûuê aò^ûù\ûhùe iù¦jKeò G \Š
ù\AQ«ò ö ù~Cñ _òZû Zûuê GùZ bf_û@û«ò ùi ùghùe iù¦j Kùf eûYú ZòiýûelòZûe
Kê_âùeûP^ûùe ö ùi ^òRKê aògßûi Keò_ûeòùf ^ûjó _òZûue eûRcê\âòKûe Qû_ ù\Lô ö
_Zâ _Xÿò _âgÜ Keòùa K'Y ? ^òR C_ùe RN^ý _âZòùgû] ù^aûKê iÚòe Kùf ö
iùwiùw Qêeúcê^ùe ^òRe Plê \êAUûKê `êUûA @§ Keòù\ùf ö eûZâòe ^úea
_âjeùe _ûUkò_êZâ ZýûMKeò PûfòMùf ö ùKùZaûU aû ~òùa @ijý ~ªYûùe
QU_U ùjûA ? eûR\ìZ Gjò NUYû ù\Lô jZbd ùjùf ö ùi Kê^ûkKê ^òR Nùe
eLô ~ZÜKùf ö Kê^ûku Plêe lZ bf ùjfû_ùe ùi icÉ K[û Kê^ûkuVûeê gêYò
\êüLùe bûwò_Wÿòùf ö Kê^ûku _âZògîZò elûKeò eûR\ìZ \òù^ @gß_éÂùe Kê^ûkuê
aiûA _ûUkò_êZâ eûRýiúcû aûjûùe QûWÿòù\A @ûiòùf ö
\ìZ : Kêcûe ! @û_Y G_eò \Š ^òRKê KûjóKò ù\ùf ?
Kê^ûk : _âòd _òZûu _Zâ _Xÿòaû _ùe ùcûe ù]÷~ðý ^[ôfû _âZúlû KeòaûKê ?
\ìZ : G_eò ^òùŸðg _òZûue ! Gjû @û_Yue jé\ùaû] ùjûAQò ?
Kê^ûk : eûRcê\âòKûe Qû_ _Zâ Zùk jé\ùaû] ùjûAQò ö ùcûùZ _òZû iù¦j
KeòQ«ò, Gjûjó ùcû _ûAñ RN^ý _û_ ö Zûe _âûd½òZ _ûAñ cêñ ^òRKê @§ Keòù\AQò ö
\ìZ : _òZûuê iûlûZKeò iù¦jùcûP^ Keò_ûeò[ûù« ö iZýKê @ûùfûKòZ Keò
^òRKê _âZòÂòZ Keò_ûeò[ûù« ö ^òR_âZò jòõiû @ûPeY Kùf KûjóKò ?
Kê^ûk : _òZûu iù¦j ùcûP^e _eòYûc Kò RN^ý cêñ RûYò[ôfò ö aòcûZûu
céZêý\Š, @wùQ\^ iê^ò½òZ RûYò ùi[ôeê ^òaéZ ùjfò ö _òZûuê @jòõi_[eê ù`eûA
@ûYòaûKê cêñ Pûjêñ^[ôfò ö jòõiû-_âZòjòõiû-jZýû-_âZòùgû]e _úWÿû ijòijò PŠûùgûK
ùjûAQ«ò ùiö ùcû _âZò @^ýûdKê ùi i¸ûkò _ûeòùa ^ûjó ö K'Y ùaûfò K'Y
Keòaiòùa? @jòõiû _âZò Zûue _âúZòKê i\éXÿ KeòaûKê, aòcûZûu Rúa^ elû_ûAñ cêñ
Gjò ^òhÝZò ù^A[ôfò ö ùißzûKéZ bûùa cêñ aòcûZûu _[eê jUò ~ûAQò ö ùicû^u _âZò
jòõiû Keòaò ^ûjó, _òZûuê jòõiûe @ûgâd ù^aûKê iêù~ûM ù\aò^ûjó ö ùZYê ùcûe
222 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@jòõi _âûYe ið @§ùjûA aô ejòaò ö eûcP¦â _òZéiZý _ûkò a^Mc^ Keò[ôùf ö
ùi ^òùR ùKøYiò _û_ Keò^[ôùf ? _âgÜ Keò^[ôùf ? _òZûue ^òùŸðg ù~ ^òRiß
^êùjñ ùi RûYò iê¡û PC\ ahð a^ Mc^Kê ißúKûe Keò[ôùf eûR_\e ùfûb ZýûM
Keò ö Zûu_âZò _òZû \ge[ue ù~ZòKò @]ôKûe, cûZû ùKøgfýûue ùiZòKò @]ôKûe ö
ùi _êYò ]cð_ZÜú MâjY KeòQ«ò ö _ZÜú iúZû Zûue @¡ðûwò^ú ö Zûu C_ùe @]ôKûe
@Qò ö Zûue _ZÜú _âZò Kðaý @Qò ö eûRûe ^òùŸðg _âRû _ûk^ KeòaûKê aû]ý ö
@^ýûd ^òùŸðg aòeê¡ùe aòPûe aýaiÚû @Qò ö _òZûe ^òùŸðg _êZâ _ûk^ùe aû]ý
aû]KZû ^ûjó ö G iaê RûYòiê¡û ~êaeûR eûcP¦â _òZûue ]cðelû _ûAñ a^aûiKê
gâ¡ûe ijòZ MâjY KeòQ«ò aòcûZû ùK÷ùKdúu _âZò _âZòùgû]e bûa^û ^eLô ö
aòcûZûu K_UZû, lcZû ùfûbKê ùi i¹û^ ù\AQ«ò ùißzûKéZ bûùa ö Zûu
Zêk^ûùe cêñ K'Y KeòQò? ùi aòaûjòZ, a^aûiú ö cêñ @§ cûZâ ö cêñ aô_ûeòaò
@jòõie @ûgâdùe ö ùcûe @ûLô ^ûjó cêñ ]^ý ö @^ýûd ù\Lôaò ^ûjó ö jòõiû, jZýûe
^òŸðd \égý ù\Lô_ûeòaò ^ûjó ö jòõiâ \égý cêñ ù\Lôùf ijò_ûùe ^ûjó ö g±Vûeê \égýe
_âbûa Zúaâ ö cêñ GYòKò _âbêu ùiaûùe aôejòaò ö
iZýKê @ûùfûKòZ Keò _âZòÂû KeòaûKê KjêQ ? iZý @ûùfûK ö Gjû @ûù_
@ûù_ _âZòÂòZ jêG ö ùKjò _âZòÂû Ke«ò ^ûjó ö iZýe @ûùfûKùe ~òG [ùe
@ûùfûKòZ ùjûAQò iòG Rúa^iûeû Rkò Rkò @ûùfûK aûòaû QWÿû @ûC K'Y Keò_ûeòa?
_òZû cùZ _âûYbeò bf _û@û«ò ö ùcû _ûAñ ùi jòõiûe @ûgâd ^ò@«ê ^ûjó ö cêñ K'Y G
Rúa^ùe GZòKò Keò_ûeòaò ^ûjó ù~ cêñ _âgÜ Keò[û«ò ? @§ ùjaûùe ùMøea @Qò ö cêñ
eûR_êZâ, GYòKò lcZû ùfûbeê cêq, iõiûeú ùjaûeê cêq ö ùfûb, cûdûeê cêq
i^Üýûiúbkò icûRe KfýûY Kûc^ûùe G Rúa^ aòZaò ö @ûLô [ôfû iõiûeKê ù\Lê[f ô òö
@§ùjfò @§ ùjaûe \êüLKê cêñ @^êba Keò_ûeaò ö GAZ ùcûe Rúa^ iû]^û ö
iû[ðK Rúa^ ö @§ûùe aôaûe KkûKê @û_ùYA ù^aû ö bòlû cûMò aô_ûeòaò ö
eûR_êZâ @ûRò bòlêK ö ùcûe c^ùe Mað ^ [ôa ö cêñ eûR_êZâ ö cêñ MaðKê Rd KeòQò
ö Rd KeòQò jòõiûKê, ùfûbKê, @ûiqòKê ö
\ìZ : ]^ý Kêcûe @û_Y Rd KeòQ«ò @jòõiûKê ö @jòõiûe @còd @û\gðKê ö
^òRjûZùe ^òRKê...
Kê^ûk : @§ Keò...^û ö @jòõiû _ûLùe jòõiûe iÚû^^ûjó ö ù~ùZ KÁùjC
Rúa^ akò\û^ùe Zûe @û\gðKê iêelòZ eLôaûe iû]^û, @jòõiûe iû]^û, GùZ
ijR ^êùjñ ö ùiVûùe KÁ ^ûjó, ùKäg ^ûjòñ, KûjûKê @ûNûZ ù\aûe @aKûg ^ûjó ö
ùiVûùe _âgÜ ^ûjó, _âZòaû\ ^ûjó, _âZòùgû] ^ûjó ö geúe _e, ^gße ö @ûZàû @ûce,
@ce, @ld ö @jòõi Hgú ùPZ^ûe Pec CeY ö ùKùZùaùk KÌùfûKùe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 223
aòPeY, céZùfûKùe ]eûaZeY ö céZêýùe @ûZàû geúe _eiÝeKê ZýûM Ke«ò ö
Rúa^ùe geúeVûeê @ûZàûe @fMû ejòaûe @ce @^êba @jòõiû ö GjûKê MâjY
Keòaû, Rúa^iûeû @û_ùYAaû, iKk aòhc _eòiÚòZòùe GùZ ijR ^êùjñ ö G
iû]^û Rúa^ iû]^û ö @ce Rúa^ iû]^û ö ùiVûùe ùcûj^ûjó , céZêý^ûjó,
jòõiû^ûjó, jòõiâZû ^ûjó, @jòõiûe @^êba @_ìað, @û^¦cd ö ùcûe iê¦e @ûLô \êAUû
aòcûZûuê @ûiq Keò[ôfû ö Gùa ùi @ûLô ùi[ôeê cêq ö GYòKò KûjûKê @ûNûZ
ù\aò^ûjó, KûjûKê @ûKhðòZ Keòaò ^ûjó ö GAZ ùcûe ùiû÷bûMý ö @^ûiq ißû]ú^
bûùa aô_ûeòaò ö
\ìZ : ùcûe iù¦j ùjCQò aòcûZûu PKâû« G ^êùjñ Z ?
Kê^ûk : aòcûZû ùjùf aò ùi ùcûe cû' ö cû'e iÚû^ ißMðû\_ò Meúdiú ö
Pòea¦^údû ùi ö Zûe \êÃcðe aòPûe KeòaûKê, \Š ù\aûKê cêñ KòG ? i«û^e ùi
@]ôKûe ^ûjó ö ùi lcûe _ûZâú ö Zûue PKâû« ùjûA_ûùe cêñ ^òüiù¦j ö ùZùa ùi
Pûjó[ôùf ùcûùZ GKû«ùe jZýû Keò_ûeò[ûù« ö Zû ^Keò cùZ @§ùjaûKê ùi
iêù~ûM ù\AQ«ò ö ^òR @ûLôùe @§_êUêkò aû§ò @bò^d KeòQ«ò ö \ò^ @ûiòa ùi
@§_êUêkò Liò_Wÿòa ö ùi @^êba Keò_ûeòùa iZýe @ûùfûKKê, @jòõiûe @ûùfûKKê,
ù\je D¡ßðùe @ûZàûe @ce @ÉòZßKê ö ùi _û_ KeòQ«ò ö _âûd½òZ Keòùa ùi ?
@ûNûZ ù\AQ«ò ö @^êZû_ Keòùa ùi ö GjòZ @jòõiû ? ùi iê\ò^ Zûu Rúa^ùe
@ûiê Gjò @ûgûùe cêñ aô ejòaò ö
\ìZ : _òZû RûYòùf Zûue _êZâ @§ ? K'Y ùja Zûue @aiÚû ?
Kê^ûk : ùi RûYòaûe @aKûg ^ûjó ö Zêùc iZýKê ùMû_^ eLôaûKê _âZògîZò
ù\AQ ö ùi RûYòùa cêñ ^òeêŸòÁ ùjûAQò ö i¸aZü i^Üýûiú aâZ MâjY KeòQò ö
N^RwfKê Pûfò ~ûAQò ö iõiûe _âZò ùcûe @ûKhðY Kcþ ùi bf bûùa RûYòQ«ò ö
ùZYê GùZ KÁ _ûAùa ^ûjó aeõ iZýe @^êi§û^ fûMò _êZâ Zûuê ZýûMKeò ^òeêŸòÁ
ùjûA[ôaûeê ùi ùcûe ù`eòaûKê _âZúlû Keò_ûeòùa ö ùcûe @^ê_iÚòZòùe ùcûe
cwkKûc^û Keòùa ö Bgßeuê _âû[ð^û Keòùa ö @jòõiû_âZò @ûiq ùjùa CyûeYùe,
@ûPeYùe, cûdûKê @ZòKâc KeòaûKê iûji Keòùa ö ùcûe \êüL Zûu_ûAñ @ijý
ùja^ûjó ö eûcP¦âu _eò \ge[ _êZâùgûKùe _âûYZýûM Kfû_eò G @NUY NUòa^ûjó
G aògßûi ùcûe @Qò ö eûcP¦â @ùw fòbûA[ôùf, @^êba Keò[ôùf, ùi _òZéiZý
_ûk^ Kùf _òZû, cûZû, _ZÜú, bâûZû, a§ê, eûRýaûiú Mbúe ùgûKùe bûwò _Wÿòùaö
GùZ \êüL ùi icÉuê ù\A[ôùf _âKûgýùe _òZéiZý _ûkò ö cêñ ùi[ôeê ajê \ìeùe ö
ùcûe @mûZaûi ö cêñ ]^ý ö
\ìZ : @û_Y icûRùe aôùa Kò_eò ?
224 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Kê^ûk : cêñ ùcø^aâZ @af´^ Keòaò, ^òg\ûXÿò QûWÿò i^Üýûiú bkò aôaò ö
ùcûe g± CyûeYùe eûRKúd VûYò R^iû]ûeYu iù¦j iéÁò Keòa ö cêñ bòlûaéò
Keò aô_ûeòaò ö
\ìZ : eûR_êZâ ""bòlû cûMòùa Kò_eò'' ? iùuûP fûMòa ö g± CyûeYùe
iûcý ^ [ôa ö
Kê^ûk : jñ VòKþ KjòQ ö ùZùa cêñ aõgúaû\^ Keò Vûeùe iûjû~ý bòlû
cûMòaò ö ùcû _ûAñ aõgúUòG @ûYò\ò@ ö cêñ aõgúaû\^Kê bf_ûG ö
\ìZ : @û_Y iê^ûe aõgú aRûA[ôùa ö ùcû _ûLùe aûCñge aõgú ö G K'Y
ùgûbû _ûAa @û_Yuê ?
Kê^ûk : GAZ bòlêKe i´k, @û^¦e C›, R^MYKê @û^¦òZ KeòaûKê
iek, iê¦e iû]^ûUòG ö Kûjûe iù¦j ^ [ôa ö [ôa @^ûaòk gâ¡û ö @ZêU ùiÜje
iÝgð ö Mâûceê MâûcKê Nìeò aêfòaûe GK @^^ý @^êba ö _òZûu gûi^ùe _âRûKêku
_úWÿû, @û^¦ ij GKûKûe ùjaûe @_ìað iêù~ûM AG ö Kkòw ~ê¡ùe ^òjZ ùi^ûe
_eòaûeùe @jòõie @û^¦ aûòaûe, eûZòâ aòùZAaûe iêù~ûM còkòa, _âòdR^u
\êüLùe bûMòùjûA ö
\ìZ : G Kò K[û ? ~ê¡ùe jùeA[ôaû _âòdR^u Nùe !
Kê^ûk : jñ, GAZ @jòõiö ~ê¡ ùjC[ôaû ~ê¡ùlZâùe @ûjZe PòKò›û ùjC[ôa
gZécòZâ ^ ù\Lôö GAZ @jòõiû, ùiVò _e @û_Yûe ^ûjó ö icùÉ @û_Yûe @ûZàúd ö
eûRûe ~ê¡Kê aòùeû] Keòaû i^Üýûiúe lcZû iúcòZ ö i^Üýûiú ùjûA ~ê¡ùe @ûjZe
PòKò›û Keòaû ùcû bûMýùe ^ûjó ö ùZùa ~ê¡ùe ^òjZ _eòaûeùe cêñ @ûgâd ù^A
Zûue \êüLùe \êüLú ùjûA_ûeòaò ö Gjò Z ùiøbûMý ö aõgú]ß^òe @_ìað cû\KZûùe
ùicû^ue \êüLKê bêfûA ù\A_ûeòaò ö
\ìZ : ]^ý Kêcûe, ]^ý Zêce Rúa^ ö bMaû^ _ûLùe _âû[ð^û, Zêce
Rúa^ ~ûZâû cwkcd ùjC ö
Kê^ûk : ]^ý ùjfò \ìZ Zêce gâ¡û, ijû^êêbìZò, ùiaû ijù~ûMùeö aò\ûd...
\ìZ : aò\ûd _ìaðeê ùMûUòG @^êùeû] elû Keòùa ?
Kê^ûk : Kêj K'Y @^êùeû] ?
\ìZ : ùcû aAñgú cùZ ù`eûAù\ùa ?
Kê^ûk : jñ C_~êq icd @ûiòùf ù`eûAù\aò ö aò\ûd \ò@ ö
\ìZ : _âYûc Kêcûe _âYûc ö
Kê^ûku @ûKhàòK ^òeêŸòÁ ùjaû NUYûùe icâûU @ùgûK \êüLùe còâdcûY
ùjùf ö ajê \ìZu \ßûeû @^êi§û^ iùß Zue i§û^ còkòfû ^ûjó ö ù~Cñ \ìZ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 225
Kê^ûkKê @§ ùjaûe ù\Lô[ôùf, ~ZÜ Keò[ôùf, _ûUkú_êZâ aûjûùe QûWÿòù\A[ôùf
ùi @ùgûKuê iìP^û ù\A[ôùfö Kê^ûk \òaýmû^ fûb @ûgûùe N^RwfKê ~òaûKê
Kjê[ôaûe ùi gêYò[ôùf ö ùi \òù^ ù`eò@ûiòùa ùZYê cjûeûR Zûue cwk Kûc^û
Keò \êüL bêfò Mùf Zûue iû]^û i`k ùja ö \ìZVûeê G_eò gêYò @ùgûK
]úùe]úùe Kê^ûku \êüLbêfò Zûu ù`eòaû aûUKê Pûjó ejòùf ö ùi RûYò[ôùf
Kê^ûkKê iûõiûeòK @ûKhðY ùagú \ò^ aû§ò eLô_ûeòa ^ûjó ö ùZYê _òZûcj aò¦êiûe
_eò ùi Z_iýû _ûAñ ~ûAQò ^ò½d ö KòQò\ò^ _ùe Kê^ûke jÉfòLôZ _ZâUòG @ùgûK
_ûA[ôùf ö
ùi[ôùe ùi CùfäL Keò[ôùf "" cêñ _âKéZò ùKûkùe gû«ò_ì‰ð Rúa^ KûUêQò ö
bMaZ Ké_û fûb_ûAñ Z_iýûùe icd KûUêQò ö cêñ bfùe @Qò ö ùcû_ûAñ aý[ôZ
ùjùa ^ûjó ö @û_Yue cwkKûc^û KeòejêQò ö
(AZò)
@û_Yue ùiÜjû]ú^ _êZâ
Kê^ûk ö ''
@ùgûK @ûgßÉ ùjûA[ôùf _êZâ Zûue aôejòQò ö ùijòò\ò^Vûeê ùi iû]ê
i^Üýûiúuê ùbûR^, \û^ù\A _âòd Kê^ûku iµKðùe _Pûeò aêS«ò ö Ce còùk^ò ö
ùi _âZúlû Ke«ò, Bgßeu _ûLùe ^òùa\^ Ke«ò Kê^ûke _âZýûað^ _ûAñ ö
Kê^ûku _eòPd _ûA RYûAùf _âPêe _êeiÑûe ù\aûKê @ùgûK eûRýiûeû ùNûhYû
Keò[ôùf ö Kê^ûku i´û\ còkò^[ôfû ajêùPÁû iùß ö \úNð \êAahð ùjfû ùi
^òeŸê Áò ö cûZû g~ýûgûdú ö \òù^ @ùgûK eûRKû~ðýùe _ûUkú_êZeâ aûjûeKê ~ûC[ôùfö
Zûue MÉ @ù^K icdùe Lêaþ ùMû_^úd [ôfû ö \òù^ Mbúe eûZòâùe ^òcðk ùRýûœû
@ûùfûKùe @gß _éÂùe aiò _ûjûWÿ _ûL Mâûc eûÉûùe Mfûùaùk ùi jVûZþ gêYòùf
@^ûjZ iêc]êe aõgúe cìzð^û _ûjW C_eêê bûiò @ûiêQò ö GùZ eûZâòùe G aõgú]ß^ò ö
ùi aòiàòZ PKòZùjûA GK¤û^ùe gêYòùf ùi Mâûcý KêUúeeê bûiò @ûiê[ôaû @_ìað
@ûùaMcd aõgúiß^ Kò Pc}ûe G aõgúiß^ ! Z^àd fûMê[ôfû Z^êc^ ö iêc]êe
aõgúiß^e fkòZ cìzð^û QêAñ ~ûC[ôfû icúeKê gû« ^ògú[Kê, iê\ìe @ûKûgKê, @ûKûge
RjÜKê, ùijò RjÜKê ù\Lô iß_Ü aòùbûe c^Kê, cZê@ûfû ùjC[ôaû c]êaûkûKê, c]êaûkûe
_âúZòùe cjKê[ôaû c^ cYòhKê, aòej aý[ûùe iáZò iûCñUê [ôaû _âòdZcKê, còk^
@ûKûgùe @ûKêk _âûYiLúKê, ùiÜje a§^ ZêUûA @i¸ûk _úWòZ _âûYKê \e\ú
_òZéjé\dKê, \ýûaû _é[ôaúKê, _âKéZòKê ö ]^ý ùijò aõgúaû\K ~ûjûe @]e iÝgðùe
Seê[f ô û @céZ _âúZòMúZe g±ùjûA, ùKùZùaùk aòej aý[ûe iêeùjûA, ùKùZùaùk
@ûgû, @ûùfûKe @uêeùjûA, ùKùZùaùk aòbê a¦^ûe Zûk, fd ùjûA, Z^àd
226 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
ùjûA, Pò^àd ùjûA, Pec @û^¦ùe @ûgû_äëZùjûA, @^« Hgß~ðýùe @ûZà aòiáZùjûA,
@^« aâjàùe aòfú^ùjûA ö ]^ý ùijò aõgú ! gì^ý ^kùe iRð^e @_ìað iRð^û,
@_ìað iße iõù~ûR^û, ùgâûZûKê RùWA ]ùeAaûe ~û\ê ö ißegòÌúKê iûeißZ iû]^ûùe
aêùWA eLôaûe GKûMâZû ö cû^aûZàûe \êüLKê ^òchò Kùe `êuò CùWÿAù\aûe cjûcª
~òG RûYòQò @céZ @û^¦Kê aûòaûe iêL ~òG RûYòQò, ùi aõgúaû\K ^êjñ, ùi Kkû
iû]K, ùi Kaò, ùi KY×gòÌú, iûeißZ iâÁû, iRð^_âòd, iRð^û ~ûe ùgâd iê¦ee,
cwke, @û^¦e, @^ý^ûc Zûe KeêYûaò]û^, KfýûY Ké¾, aògß KfýûYe KûCñeúKûVòö
eû]ûcd _âûYKê, _âûYúKê, _é[ôaúKê, _âKéZòKê ^òR Azûùe ^ùPAaûe ißecd iû]^UòG,
~ªUòG, @^êbaUòG, ^òRiß VûYòùe @ûù_ @ûù_ UûYò ùjûA~òaûe UYKUòG ö
UûYò]eòaûe UYK iòG ö
aõgúiß^e \òaý iù¹ûj^ùe @ùgûK @ûjäû\òZ ùjûA[ôùf ö ^òRe @gßKê
^òKUùe [ôaû aélùe aû§ò Mâûc bòZeKê _âùag Keò ùijò Mâûcùe aògâûc ù^aûKê iÚòe
Kùf ö jVûZþ Sêò _WÿòMùf ö cêŠ `ûUò eq ùaûjòaûeê ùi ‘aû@’ ‘aû@’ Kjò
lZKê Pû_ò ]eòùf ö Ne ùLûfò aé¡ RùY @ûiò _â\ú_ @ûùfûKùe ù\Lôùf aYòK
ù_ûhûKùe gàgî]ûeú Zùk _WÿòQ«ò ö cêŠeê eqe ]ûe ùaûjêQò ö ùi iùwiùw lZ
C_ùe _Uòaû§ò _ùWÿûgúKê WûKòùfö ùcû^úaûaûu _ûLKê ù^AMùf ö aòk´òZ eûZòùe
cêŠ`ûUò [ôaûeê Zûu_ùl C_~êq PòKò›û i¸a ^ [ôfûö ùZYê @ùgûKu lZ ù]ûAù\A
M\aûUò fMûAù\ùf ö KòQò M\ ei _ò@ûAùf ö KòQò icd _ùe @ùgûKu ùPZû
ù`eòfû ö Chêc lúe ù\ùf ö lúe_òA @ùgûK gû« bûaùe ùgûAMùf ö
iKûk iì~ðýue ùKûkûjk gêYò ùi CVò _ûeê^ûjû«ò ö eqld, C\þùaM R^òZ
Kæû«ò \ìe ùjûA^ûjó ö ùcû^úaûaû @ùgûKu _ûLùe aiò Zûue geúee Zû_cûZâû
ù\Lôê[ôùfö ù\j, K_ûk, QûZò, ^ûWÿò C_ùe ùiÜj ùKûck jûZeLô, iêiÚùjûA
CVòaûKê ^úea _âû[ð^û Keê[ôùf ö _û\, _û_êfòKê cûfòiþ Keê[ôùf , ]úùe]úùe eq
iõPûk^ aé¡_ò ûAñö @ùgûK @^êba Keê[ôùf GK \òaýiÝgð Zûue gòeû_âgòeûKê QêAñ~ûCQò
céZi¬úa^ú ùjûA ö ùi ù~còZò Rúa^ ù`eò _ûCQ«ò ö ùiÜj ùKûck iÝgðùe gòjeú
CVêQò Zûu jé\de ùKûY @^êùKûY ö ]úùe]úùe @ûLô ùLûfòùf ö ù\Lôùf @§
ùcû^úaûaûö gàgîcd cêL, ùMøea‰ð C{ßk K_ûk, LŠû]ûe bkò ^ûK, f´û Kû^,
jûZe Kc^údZûKê ö @ûLô _Wÿf ò û WÿûjûY jûZe KûYú @ûwêVò C_ùe ö @MâbûM iûcû^ý
auû ö ùi aòiàòZ ùjùf ö GA Zûu _âòd _êZâ Kê^ûk ^êùjñ Z ? Kò«ê G ù~ @§,
cìK, ùcû^úaûaû ~ûjûe _eòPd ùi ^òùRö ùcû _êZâ cìK ^[ôfû ö G Kê^ûk ^êùjñö
Kê^ûke @ûLô @Qò, ùi @§ KûjóKò ùja? G Z a]úe ^êjñ«òö @ûgâcaûiúu ijûdZûùe
ùcûe ^òùLûR _êZâ K[û _Pûeòùf Kûùk Kjò_ûeòùa ùKùa Zûuê iûlûZ KeòQ«ò Kò ?
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 227
Gjò ùcû^úaûaûu @ûgâcùe ùKùa ejò[ôfû Kò? c^ùe @ù^K _âgÜ ö @ûù¦ûkòZ
ùjC[ôfû _òZéjé\d Zûue \òaý @û^¦ùe ö Zûue _êZâ Lae còkò_ûeòa GA @ûgû
Zûuê @]úe Keê[ôfû ö Zûue \éXÿ aògßûi _êZâ Zûue aô ejòQò ù~CñVò [ûC, ù~_eò
[ûC ö ùi \òù^ ^û \òù^ ù`eò@ûiòa cû' _ûLKê ö ~ûjûe _YZùe Zûe ù\je ]ìkò
fûMòòQò ö ~ûjûe ùKûkùe Zûe ùg÷ga KUòQò ö ùi ù`eò@ûiòa Zû'e _âòd aû_û _ûLKê
ù~ Zûuê @û\e KeòQò , K_U ùKâû]ùe KUêK[û KjòQò, ùMûùkA ù_ûùkA ùMf
KeòQò, _òZéZßùe ùMøeaû^ßòZ ùjûAQò ö aWÿ ùjaûe @û^¦ùe Czêkò CVòQò ö
KòG _ìùeAfû Zû cêŠùe i^Üýûiú ùjaûKê, iû]^û KeòaûKê, iZý ùLûRòaûKê,
\òaýmû^ _ûAaûKê ö iõiûe QûWÿò Kò iû]^û ? iõiûe Vûeê akò aWÿ aòhc iû]^û K'Y
@Qò ? ijR iû]^û K'Y @Qò ? iaêùaùk aXÿòaû, aôaûe Azû, @ûMâj, ^òÂû,
^òbðegúkZû ö ù~CñVò céZêý, ld, ]ßõie jòiûa ùKjò Keò^[û«ò ö ù~ùZ aò_\
@û_\ @ûiê, céZêý @ûiê, ]ßõi @ûiê We^ûjó , bd^ûjó ö ùiVûùe céZêýe iÚû^^ûjó ö
aôaû, aôaûe ù~ûM, Rúa^ù~ûM, Rúa^~ûK ö Rúa^ iû]^ûùe Rúa^ù~ûMú ö
C^ÜZòe, _âMZòe ù~ûM Keòaûùe Rúa^ aòZò~ûG ö Bgßeu iõiûe e ~ZÜ Keòaûùe,
@û^¦e eZÜ iûCñUòaûùe ù~Cñ iZýe i§û^ còùk, \òaýmû^e @^êba còùk Zûe
_…û«e ^ûjòñ ö cYòhe eì_û«e NùU ö gògêeê Kòùgûe, ù~øa^eê aé¡ @aiÚûùe gògê
iêfb @ûPeY ö ù\j fwkû, c^ fwkû, @ûZàûe @ûjßû^ _ûLùe, @ûZàmû^úe fwkû
@ûZàic_ðY geúee, gaùe, ùghg~ýûùe, gàgû^ùe ö
iõiûe iû]^û ùgâ iû]^û ö iõiûeú ùgâ i^Üýûiú ö iõiûe ùgâ iû]^û
ùlZâ ö ijR ù~ûM ,iûcìjòK ù~ûMe iùaðûc iÚû^ iõiûe ö Méj iõiûe ö cûdû
iõiûe ö cò[ýû ùcûje iõiûe ö GVûùe iZýe mû^ fûb ijR, iek, iê¦e ö
^òùRaô @^ýKê aûAaû, iûcìjòK R^KfýûYùe ^òRKê ùMûUû_ùY ic_ðò ù\aû,
RMòejòaû ù~ûMúùjûA ö RûMòejòaû, fûMòejòaû CZþ[û^_ûAñ @û^¦ _ûAñ ö ùiAZ
ùgâ i^Üýûiú, ~òG céZaZþ _âûYùe aôaûe C^àû\^û @ûYò\òG, @ûgûe Rúa^ýûi \òG,
^aRúa^e gòkû^ýûi Kùe, iß_ÜKê iùRA ew\òG i`kZûe gòkûLŠKê ù~ûWÿò
ù~ûWÿò c¦òe MùX, cêLgûkû MùX, cìòð aiûG, c[û eùL, cwk c^ûùi, KfýûY
Kûc^ûùe jRò~ûG Rúa^e aûKò\ò^iaê ö iáZò iûCñùU, _âúZò iûCñùU ö icd @ù
^ûjó, ieòieò @ûùi ö @YùfCUû cjû~ûZâûe @ûe¸ jêG, _û[ðôa _âûY _Wÿòeùj,
ù_ûWÿò~ûG _âòdR^u @gî @ûKêkZû @MÜògòLûùe, cògò~ûG _bìZùe, _êYò _é[ôaúKê
ù`eòaûe _âZògîZò eLô, QûWÿò~ûG @fòbû _û\PòjÜ, @ieû iáZòe _ieû, _…PòZâ, Qaò
_âZQò aò, ]ß^ò _âZ]ò ß^ò ö iõiûeúe jûZMXÿû iõiûe ZýûM Rúa^iû]^ûe @ce @^êba,
@^^ý @^êba, ißMðúd @^êba, CeY, @aZeY ö
228 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Neiõiûe QûWÿò N^Rwfùe i^Üýûiú iû]^ûe ^gßeZû ùKùa aêSòùa Gcûù^?
iò¡òfûb _ùe Z _êYò iõiûe ùlZâKê _âZýûað^ ö iõiûeúKê ]c,ðmû^ \û^ ö ùKjò Z
Kjò^ò iõiûe QûWÿò i^Üýûiú jê@ ö @eYýùe iû]^û Ke ö iõiûeQWÿûu G @bò^d
KûjóKò ? KûjóKò Zûu_ûAñ GùZ @gî, @ûKêkZû, aý[û, aýûKêkZû ? ù`eò@ûiòùa GA
_âZýûgûe ù~còZò ùgh^ûjó, @ûLôùe ^ò\^ûjó, ^òR_âZò ^òNû^ûjó ö ù`eò _ûAaûe
@ûgû, ùLûRò _ûAaûe ^ògû @nêZ fûMêQò, @ûP´òZ fûMêQò ö ~òG Mfû iòG Mfû, Zû _ûAñ
GùZ _ûfû,GùZ _âZúlû ö ùch_feê jRò~ûA[ôaû ùch gûaKKê ùLûRòfû_eò, G
ùLûRòaûe ùgh ùKùa ? ùLûRùe, ùLûRùe, L¬ùe L¬ùe, iKûk i¬ùe, aê¡ò
L¬òaûùe, gêYû aògßûiùe cêŠ Mê¬òaûùe, ùKùZ \ò@ñ ù\aZûu _âiû\ bê¬òaûùe,
^òüið cû^ b¬^ùe, ^úea iáZò Mê¬^ùe ù~còZò Ké¾ejòZ Kê¬a^ùe GKû GKûö
GKûKûe Keò eû]ûc^e ùgûK, guû ö Zû' aò^û ikL iê¦e Rúa^ ù~còZò auûauûö
ù~còZò ù_ûWÿò ~ûCQò i߉fð uû ö CRêWÿò ~ûCQò @ùgûK a^ ö ^úeaò ~ûCQò ^¦^Kû^^ö
cûdûe ùLk G ccZûe ùLk ö i߉ðcéMe cûdûùLk ö ùLkê@ûWÿe c^ù^A
ùLkòaûKê G Rúa^ ö ùLke ùgh^ûjóö ùLkòaûùe ùgh^ûjóö @Qò @^^ý @û^¦ ö
GK \òaý @^êba ö bf _ûAaûe @_ìað @^êba ö ZûKê i´k Keò ùi ùLûRêQ«ò
Kê^ûkKê, _òâd_êZâ Kê^ûkKê, _ZâùfLô ^òR Azûùe ^òeêŸòÁ ùjûA[ôaû eûR_êZâ Kê^ûkKê,
eûRùbûM aòkûiKê, bêf[ò aô û Kê^ûkKê, GKfû Pûfòaûe Rúa^Kê, @û_ùYA[ôaû Kê^ûkKêö
Kkòw ~ê¡ Kæû«òKê bêùfA ù\A[ôaû _âòd_êZâ Kê^ûkKê, eq^\úùe ga iûCñUû \êù~ðýû]^
bkò ùi iû]ê i^Üýûiúuê iûCñUò iûCñUò ùgh @ûgû jùeA ^ûjû«ò ö @ûCUê _ûCUê
ùjCQ«ò fêjùe, ùKûjùe, iáZòùe, _âúZòùe ö
GA i^Üýûiú ùcûe _âòd Kê^ûk ^êjñ«ò Z ? ùiA auû KûYú @ûwêVòe @ûKhðYKê
cêñ GùWÿA _ûeê^ò ö ùZùa ùi @§ ùjfû KûjóKò ? ùi cìK ùjfû ùKcòZò ? ZûKê
cìK Kfû KòG ? ~ûjû RYû _WÿêQò R^àeê Z G cìK ^êùjñ ? f´û Ròb, iê¦e IVùe
aõgúùe iêe ù\CQòö ù_âc KeêYû_ì‰ð Zûe iê¦e cêjñeê i^Üýûiúe _âgû« ùRýûZò ]ûeû
ù~còZò ^òMòWÿò _WÿêQò ö cùZ fûMêQò ùi ùcûe _ê@ ö ù~ cùZ aùAQò ùi ùcûe
_ê@ö ùKcòZò ù\aò ùcûe eûRKúd _eòPd? ùKcòZò _ûAaò Zûe _âKéZ _eòPd?
i^Üýûiú _ê@Kê _ê@ Keòaò, _\àûaZúKê _ê@ @ûYòù\aò, Zû @ûLôeê @gî ù_ûQòaò ö @ieû
ùi @gî]ûeû, @a\còZ ùi _âúZò]ûeû ö ZûKê @ûYòù\aò Zû @ûLôe cYò, Zû _âûYe iݦ^;
Zû Rúa^e @ûùfûK ùeLû, Zû ù\je cûiõcêqû ö ùKcòZò Kjòaò G Zc _ê@ ?
ùKcòZò Kjòaò ùi @§ ùjûA ~ûAQò ? ùKòcòZò Kjòaò ùi cìK ùjûA ~ûAQò ? GcòZò
_ê@Kê ùKcòZò MâjY Keòa ùi? K'Y Kjòa cùZ? K'Y Keòù\a ù\Lêù\Lê,
gêYêgêYê, RûYêRûYê ? iaê jùeA K'Y cêñ jûeò~òaò ? bûMý cùZ jûeòaûKê ù\A^ûjó ö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 229
cêñ RòZòQò, cùZ @ûjßû^ Keò[ôaû cYòhKê RòZòQò, lcZûKê RòZòQò, ~ê¡Kê RòZòQò, jòõiûKê
RòZòQò, @^ýûdKê RòZòQò, @ijûdZûKê RòZòQò, @ûLôfêjKê RòZòQò, _âúZòfêjKê RòZòQò, eqe
a§^Kê RòZòQò, eqe i§û^ KeòaûKê K'Y jûeò~òaò ? ^û, ^û, ^û cêñ RòZò_ûeòaò ö
^ò½d _ûeòaò ö ùcû _ê@Kê cêñ ù`ùeA ù^A _ûeòaò ö
@ùgûK @ûgâcùe @Q«ò ö VòKþ bûùa iêiÚ ùjûA ^ûjû«ò ö KòQò\ò^ aògâûc
ùfûWÿû ö i^Üýûiú @ùgûKu ~ZÜ ù^CQ«ò ö iKûùk, i§ýûùe ùPecìk ùMûei
ù\CQ«ò, c¤ûjÜùe \òaý ùbûR^, NéZ@^Ü, Wûfò, gûMbRû, aûeòe `kcìk ö @ùgûK
a^_aðZe ùgûbûùe, @ûgâce Kkea cêLeòZ _eòùagùe @û^¦ @^êba KeêQ«ò ö
Zûue @mûZ ~ûZâû_ûAñ icùÉ iZKð ö eûRKû~ðýùe ùKjò aògévkû KeòaûKê iûji
Ke«ò ^ûjó ö ùZYê ùi ^ò½òZ, ^òeû_\ @ûgâcùe ö @ûgâcùe bR^, Kúð^, ^ûc]ûc
Lêaþ c^Qê@ûñ ö eûRûe @ûgâc @^êba, @^ê_c @^êba ö
eûZâòe gd^ Kûkùe @ûLôùe ^ò\ @ûiê^ò ö c^ùe @ù^K _âgÜ ö ~\ò i^Üýûiú
@§ ùjûA~ûAQ«ò cìK KûjóKò f´ûRòb [ûA ? ~\ò ùKjò @§ Keòù\AQ«ò ùZùa
cìK ejòaûe @ûagýKZû ùKCñVò ? K[û Kjòaûùe @iêaò]û ùKCñVò ? ejiý fûMêQò G
K[ûiaê ö ùKcòZò Gjûe icû]û^ ùja ? @ûgâcùe ùKjò KòQò Kjò _ûeê^ûjû«ò,
ùcû^úaûaûu i´§ùe ö Zûu ^ûñ, Mûñ, VòKYû ù~còZò _eòPd gì^ý ö GKû« i^Üýûiúö
ùi cù^Kùf ù~còZò RN^ý \égýùe _âòdR^Kê jeûAaûe ù\Lôùf RùY jZbd
ùjûA cìK ùjûA~ûG ùicòZò _òâdR^, _òâd Rò^òh jeûAaûe RûYòùf cìK KûjóòKò K[û
^ Kjòa ?
RùY @§ ùjûA_ûùe, cìK KûjóKò ùja ? ejiýcd fûMê[ôfû G aòhc _âgÜö
cìK cYòhe Ròb Lêaþ ùQûU ö ùcû^úaûaûue aWÿ Ròb ö K[û Kjòaûùe ùKøYiò
@iêaò]û ^ûjó ö RùY @§ ùjûA ùißzûKéZ bûùa cìK ejòa G Z @i¸a? _eòPd
ù\ùf ùKjò Kûjûe _eòPd _ûAa ö K[û Kjòùf _eòPdKê fêPûAaûùe @iêaò]û
^ûjó ö ùZYê _eòPd ùMû_^ eLôaûKê K[û ^Kjòaû, cìK ejòaû, ùcø^aâZ @af´^
Keòaûe KûeY K'Y ? cìKe ùcø^aâZ KûjóKò? ùZYê ùcûe iù¦j ùjCQò ùi
_ìaðeê K[û Kjê[ôùfö ùcø^aâZ bûwòùf K[ûKjò _ûeòùaö Gjû Kò_eò i¸aö
ùcû^úaûaûu ij _âKûgýùe ùagú còkûcògûe iêaò]û^ûjóö iûcdòK ù\LûPûjûñ, Zûue
^úea C_iÚòZò, ùiÜjùKûck KeiÝgðö
aûaûu _eòPd _ûAñ @ùgûK aýûKêk ö GK ^úea @ijûdZû Zûuê @iÚòe
Keê[ôfû ö ùi cù^cù^ Pò«û Keê[ôùf K'Y Keòùa, K'Y ^ Keòùa ? G_eò
_eòiÚòZòùe Kê^ûk ^ûc, g± CyûeY VòKþ ùja^ûjó ö Kê^ûke i§û^ K[û Kjòaû c¤
CPòZþ ^êùjñ ö jVûZþ ùi KòQò ^òhÝZùò e _j ô_ûeòùf ^ûjó ö eûZâò @ûiòfû, aê¡ _ì‰òðcûe
230 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
RjÜ icMâ _eòùagKê eRZ ùRýûœûùe Sfcf Keòù\fû ö _ûjûWÿeê ajò @ûiêQò
iêgúZk icúeY ö aYê@û `êfe cjK ö @ûgâce iêaûiùe _êfKòZ _âKZé ò, _âûYúRMZö
RjÜ QêAñfûYò c[û^ C_e @ûKûg ö @LŠ ^úeaZû ö GcòZò ^òaòWÿ eûZâòe ^úeaZûKê
bûwò ùcû^úaûaû, @ûgâc ^òKUùe Cy_[e C_ùe céM Qûf _KûA aõgúùe iêeù\ùfö
cjcj ùi iêe ö icMâ _eòùag ù~còZò ùcNûz^Ü ùcûjûz^Ü ùi iêeùe ö icùÉ
Z¦âûz^Ü aõgúiß^e fkòZ cìzð^ûùe ö GcòZò \òaý @^êbaùe ùeûcûôZ @ùgûKu
ù\jc^ö aòQYûeê CVòù\Lôùf @^ûjZ aõgúe _âúZòc]êe iß^, gîZòc]êe ißeö iß_ûÜ z^Ü
_âKéZò eR^úe eRZ cûdûùe, _ìù^A RjÜe _âúZò @ûfòw^ùe ö gêbâ ùcNLŠ f{û
@a^Z @ûLôùe @ûùWÿA Pûfò~òaûe @_ìað \égý Zûuê lYòK _ûAñ aòùbûe Keòù\fûö
ùi _ìaðeê aõgúiß^ gêYòQ«ò ö GcòZò \òaý _eòùagùe _âKéZò ùKûkùe G Pc}ûe
aõgúiß^ _êYò GKû«ùe, ^ògú[ùe, ^ò½d ^ò@ûeû ö GK @^^ý @^êba aõgúgòÌúe,
iû]Keö i^Üýûiúe aõgú ? bòlû_ûZâ Z ~ù[Áö _ìRû_ûV ^úZò ^òdcùe icd
@bûaö i^Üýûiú K'Y gòÌú ? gòÌú K'Y i^Üýûiú jêG ? Rúa^Kê bf_ûC[ôaû
Kkûiû]K iõiûe aòcêL i^Üýûiú ^êùjñ ö @ûgâciûeû ùi aêfò ù\LêQ«ò aûaûue
_âòdaÉê ùaûfò KòQò ùi RûYò _ûeê^ûjû«ò ö fûMêQò ù~còZò Zûue jûZùe aõgú, IVùe
aõgúiß^ iaêVê _âòd ö ùaû]jêG _âûYVê _âòd ù~' gêYòa G aõgúiß^, ùi Kjòa ö Kò
~û\ê @Qòò G aõgúiß^ùe ? icùÉ gêYêQ«ò GKûMâ ùjûAö _âúZòcMÜ, c]êcMÜ ùjûAö
RjÜ @ûfê@ùe iû_, cdìe, MûB, PùXÿA, _ûjûWÿ C_ùe jÉú, aýûNâ, jeòY, cYòh,
aélfZû, cûUò, @ûKûg, _a^, _âKéZò icùÉ ciþMêf aõgúiß^ùe, aõgú aû\^e
@_ìað cû\KZûùe aûaû @ûZàaòiáZ ö cjû@û^¦ùe c{ò ~ûAQ«ò, jRò ~ûAQ«ò ö
_e\ò^ iKûùk @ùgûK ù\Lôùf aûaû ùLûRêQ«ò gûkMâûc ö PòKþKY ciéY
ùMûf _[e ö ùi[ôùe iê¦e bûùa ùLû\òZ ùjûAQò ""@jòõiû _ec ]cð, iaðcû^ý
]^ý ]^ý'' ö @ûgâcùe C\ûe @jòõi bûaùe icùÉ ù~còZò \úlòZö jòõiû ^ûjó,
@iìdû ^ûjó ö icùÉ @û^¦ cMÜ, Pò«û gì^ý, jòõiûgì^ý ö _aòZâ _êfKòZ _eòùag ö
iê¦e, cwkcd @ûgâce ùgûbûiµ\ ö @ùgûK iêiÚùaû] Kùf ö ùi ~òaûKê _âÉêZ
ùjùf ö iÜû^ ùbûR^ _ùe @ûgâce @ù«aûiúu ij @ûkû_ Kùf ö ùfLû cû¤cùe
aûaû @ù«aûiúuê @ùgûKu Lae _Pûeòùf ö _eòPd RûYòaûKê @ûMâj _âKûg Kùf
fòLôZ bûaùe ö @ùgûK Mâûcý bûhûùe Ce ù\ùf ö
aûaû : @û_Yuê ùKcòZò fûMêQò ?
@ùgûK : Lêaþ bf fûMêQò ö
aûaû : @û_Yu _eòPd ?
@ùgûK : _eòPd ! aYòKe _eòPd aûYòRý, aûYòRýùe fûb lZò ö KòYòfû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 231
ùaùk @Ì còQ, aòKòfûùaùk ajêZ còQ, gêYòfûùaùk Lêaþ iZKð ö Kjòfûùaùk
ùi Kùj Zû'Vûeê ùKjò Kj«ò ^ûjó iZ ö fûb ^ùjùf ù_UKê ~òa^ò bûZ ö ùi
ùKâZû, ùgâûZû, aòùKâZû, bûeò jêiò@ûe ö cìkùe ^ fûùM jûZ ö ù~ còQ RûYò^ûjó ùi
RûYòQò còQVûeê ^ûjó aWÿiZ ö
aûaû : Zêce ^ûc, Mâûc, VòKYû ö
@ùgûK : @ùgûK \ìeMâûce ^ûc, VòKYû ù\A Kjòùf @û_Yu ^ûc, Mâûc
VòKYû ö
aûaû : (@Ì jiò) i^Üýûiúe ^ûc, Mâûc, VòKYû Kûjó ? aêfòaêfò aê[ôaû
i^Üýûiúe G[ôùe _âùdûR^ K'Y ?
@ùgûK : ùcûe _ê@ i^Üýûiú ùjûA ~ûAQò ö cêñ ùLûRêQò Zûe _eòPd ùKjò
RûYò[ôùa ?
aûaû : iaê i^Üýûiú Kûjûe _ê@, _òZû, ißûcú ö ~òG iõiûe QûWÿòQò Zû _Qùe
aé[û ]ûAñ fûb K'Y ? ùi K'Y @ûC ù`eòa ?
@ùgûK : ^ ù`eê ö cêñ RûYòaò _ê@ ùcûe bfùe @Qò ö icûRe ùiaû KeêQòö
bMaû^ue _ìRû KeêQò ö gû«òùe @Qò ö iêiÚ @Qò ö
aûaû : i^Üýûiú iaêùaùk bfùe [û@û«ò ö @bûa @iêaò]û ^ [ûG ö gû«òùe
[û@û«ò ö gû«òùe Kû~ðý Ke«ò ö ùZYê aýÉ ùjaûe ^jó ö
@ùgûK : @û_Y ùKcòZò RûYòùa ùi aýÉZû ? ~òG _êZâ jeûAQò, ißûcú
jeûAQò, _òZû jeûAQò ?
aûaû : iõiûeùe G Rúa^ ^gße ö \òù^ ^û \òù^ jeûAaûKê _Wÿòa ö G
^òZý iZýKê cYòh ^ aêSò \êüL _âKûg Kùe, Gjûjó aòWÿ´^û ö
@ùgûK : ùi ^gße iõiûeùe i^Üýûiú iû]^ûe `k aûò[ûG ö Zû'e KfýûY
Kûc^û Keò[ûG ö ùi ^gße iõiûe Agßeu jûZMXÿûö Bgße ^gße ^êj«ò @aòù^gßeö
Zûu iõiûe KûjóKò ^gße ùja ? @ûZàû @ce ö Gjûe "geúe ZýûM' céZêýe flY
cûZâ, NU _eòað^, ^ìZ^ Rúa^e @dcûe¸ö ù~Cñ iõiûe QûWÿò[ûG i^Üýûiú ùijò
iõiûeKê ù`eò@ûùi iò¡ò fûb _ùe ö ù~Cñ Méj QûWÿòQò ùi NeKê aûjêWÿò @ûiòaûùe
@iêaò]û ùKCñVò ?
aûaû : ùi ùcûj-cûdûùe Nûò ùjûA fûb K'Y ?
@ùgûK : ùijò ùcûjcûdûùe KÁ _ûC[ôaû @PòjÜû iõiûeúe KÁ fûNa
KeòaûKê i^Üýûiú KûjóKò ùiaû Kùe ? i^Üýûiú ùjûA PòjÜû cYòhu ùiaûKùf lZò
K'Y ? ùicû^u _âZò [ôaû \ûdòZßeê cêqò, _êYò Kðaýeê cêqò, AG ùKCñ K[û ?
ùicû^ue \êüL ajòa^ò, ijòa^ò, ùaûfò K'Y ù\Lôa^ò? ùNûe @^ýûd ö
232 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
aûaû : icMâ iõiûe i^Üýûiúe Ne ö icùÉ @ûZàúd, _âòd _eòR^ ö
@ùgûK : Ne ùfûK K'Y _e ? Zûu_âZò i^Üýûiú K'Y @ûLôaêRòù\aû VòKþ ?
G_eò AzûKéZ @aùjkû _âòdR^u _âZò @^ýûd ^êùjñ Z @ûC K'Y ? ùNûe @^ýûd ö
aûaû : bMaû^u iû]^û fûMò ùicûù^ ic_òZð ö bMaZ ùiaûùe ùicû^ue
@û^¦ ö Rúa^e gûgßZ iZý, i§û^ú ùicûù^ ö _âòdR^u _ûAñ Zûu _ûLùe icd
Kûjó ? bMaû^u aûYú _âPûeùe Zûu \ò^ aòZêQò ö iõiûee KfýûY ùjCQò ö
@ùgûK : iõiûe iû]^û QûWÿò bMaû^ iû]^û KeòaûKê KòG aê¡ò ù\fû ?
bMaû^ iû]^û fûMò iõiûe iû]^û ZýûM K'Y Reêeú ? ù~Cñcûù^ _êZâ, _òZû, ißûcú
jùeAQ«ò Zûue K'Y KfýûY ùjûAQò ? bMaû^u aûYúeê ùicû^uê aôZ Keòaû
ùKCñ aòPûe aê¡ò, @û\gð ? ùMøZc aê¡ ùaû]ôZß _âû¯ò _ùe ißMéjKê ~ûA[ôùf, _ZÜú
ùMû_ûu _ûLKê, iõNùe iûcòf KeòaûKê ö ZûuVûeê i^Üýûiúcûù^ K'Y GZòKò
gòLô^ûjû«ò? _eòaûe _âd
ò R^ iõiûeú cYòhe _ec @ûZàúd ö ùicû^ue @a\û^ @Qò
i^Üýûiúe Rúa^ùe ö ùicû^uê @aùjkû Keòaû @gîiòq Keò cûeòaûùe Kò iêL
i^Üýûiúe ? bMaû^ K'Y c^û KeòQ«ò _âòdR^Kê QûWÿò icÉuê aûYú _âPûe Keòaû ?
aûaû : [ùe Neiõiûe ZýûMKeò NeiõiûeKê ù`eòaû, @ûiqò _âKûg Keòaû
i^Üýûiúe ]cð ^êùjñ ö @ûiqò \êüL ö @ûiqòeê cêq ùjùf iêL còkòa ö Kûc^ûe
aò^ûgùe \êüLe aò^ûg ö cYòh \êüL_ûG Kûc^ûeê, aýqò, aÉêe _âû¯ò Kûc^ûùe,
cwk Kûc^ûùe, @û^¦ Kûc^ûùe, iaê bMaû^Kê ic_òð \ò@ ö Lêaþ @û^¦ _ûAaö
iZýe i§û^ _ûAa ö
@ùgûK : ùZùa iõiûeúcûù^ K'Y cò[ýû, @§ûe, @ûiqò, Kûc^ûùe, \êüLùe
aôQ«ò ? ùicû^uê Rwfùe iZý i§û^ KeòaûKê ^Kjò "iZýe iûlûZ' \gð^
Keû~ûCQò KûjóKò ? Zêce @^êba K'Y iZý ? @ûiqòaò^û iõiûeú aôaû K'Y
i¸a ?
aûaû : Kûjû _âZò @ûiqò jê@^ûjó ö @ûiqò cYòhKê @§ Keò\òG ö bf_ûAaû
^ûñùe Zùc @ûiq ùjûA _WÿêQ ö ùZYê \êüL _ûCQ ö i^Üýûiúe @ûiqò ^ûjó, \êüL
^ûjó, ùfûb ^ûjó, Kûc^û aûi^û ^ûjó, @Qò @^ûaòk bf_ûAaû, ^òaòWÿ bf_ûAaû ö
@ùgûK : Zêùc K'Y bf_û@ ?
aûaû : Zùc RûYò @û½~ðý ùja GA ù\LêQ ùcû jûZùe aûCñge aAñgú ö
aõgú aû\^ Kùf cêñ iaê bêfò~ûG ö iõiûee \êüL, _âûYúe _úWÿû ö
@ùgûK : Pc}ûe Zêc bf _ûAaû ö cêñ GcòZò bf _ûC[ôfò ùcû _ê@Kê ö cùZ
\ò@ Zêceò ùijò bf_ûC[ôaû aõgúKê ö aùRAaò cêñ, iõiûee iaê \êüL bêfò~òaò ö
aûaû : G K[û gêYò aûaû ù~còZò ɸúbìZ ùjùf ö ùcûe _âûY_âòd aAñgú...
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 233
~òG, ùcûe^êùjñ... ~ûjûKê ù`eûA ù\aûKê cêñ _âZògîZò ù\AQò... ~òG cùZ aùA
eLôQò... ZûKê ... ^û... ^û... Zûue KY× [eòCVòfû ö D¡ßðißeùe ùi Kµê[ôùf ö jûZ
jfûA c^û Keòù\ùfö ^û aõgú cêñ ù\A_ûeòaò ^ûjòñ ö GjûKê QûWÿò cêñ aô_ûeòaò^ûjóö
@ùgûK : cêñ Z aôQò ùcûe _âòd_êZâKê QûWÿò ö Zùc aAñgú QûWÿò aô_ûeòa
^ûjó, aògûß i ùjC^ò ö _òZû, cûZû, _âòdR^uê QûWÿò aôQ ö G aAñgú K'Y ùicû^uVûeê
_âòd ö Qûe aAñgúùe Zêce GùZ @ûiqò ö Zêce ùcûj ZêUò^ûjó ö
aûaû : aAñgú ùcûe ^êùjñ ö cêñ bf_ûG, ùcûjMâÉ ùjaò KûjóKò ?
@ùgûK : iõiûeùe KòG Kûjûe ^êùjñ ö ùKCñ aÉê Kûjûe ^êùjñ ö Giaê
RûYò icùÉ bf _û@û«ò ö Zùc bf _ûCQ ö ùcûjMâÉ ^êjñ ö cùZ aAñgú \ò@ ö cêñ
ù^aò ö
aûaû : K'Y Keòa ?
@ùgûK : Zce ùcûj ZêUò~òa, @ûiqò KUò~òa ö G aõgú ZêcKê bêùfA
ù\AQò _âòdR^uê, Zûue \êüLKê @^êba Keòaûe gqòKê, @ùw fòùbA[ôaû Zce
@ZúZKê ö ùicû^u _âZò Zce KðaýKê, \ûdòZßKê, aòPûeùaû]Kê ö
aûaû : Méj R¬ûkùe aû§òùjaûKê ùKjò K'Y i^Üýûiú jêG ? ùZYê MéjKê
ù`eò @ZúZ _ûAñ @gîùcûP^e @ûagýKZû K'Y @Qò ? icûRùe i^Üýûiú ùKùZ
ù~, Zùc aýûKêk ùjCQ i^Üýûiú _êZâKê ù`eûA ^aûKê ?
@ùgûK : ùi aýûKêk aý[ûKê aêSò_ûeòa^ò Zùc i^Üýûiú ö ~ûjûKê @ûùc eq
cûõiùe MXÿòQê, ~ûjûe iûcû^ý @iêiÚZûùe @ûùc eûZâò @^ò\âû ejòQê, ùiaû ~ZÜ KeòQê,
ùi @ûcKê aêXÿûKûùk QûWÿò~òa ö KòG ijòa G ~ªYû ? aêKê`Uû ~ªYû ? KòG @ûc
K[û aêSòa ?
aûaû : `k @ûgû ^ eLô Kcð KeòaûKê MúZûùe bMaû^ gâúKé¾ KjòQ«ò ö `k
@ûgû ^ eLô aêXÿûùfûùK MQ fMû«ò ö `k @ûgû ^ eLô Zùc Kcð Keòaû CPòZþ ö
@ùgûK : MQ fMûC[ôaû aêXÿû @ûLô@ûMeê MQ bûwò _Wÿòùf, KòG jûYòù^ùf
ùKùZ KÁ ùja ùi RûYòQò ö cêñ RûYòQò ùi _úWÿû, @ùwfòbû _úWÿû ö ùZYê ùLûRêQò,
@ûcKê ^ _Pûeê, @ûc _ûLùe ejê ö G @ûgûùe GùZ \ò^ MfûYò ö @ûC ùKùZ \ò^ö
Zûe UòòKòG \dû ùjC^ò ö Zûe aêXÿûaû_û, cû' _âZò ö iõiûe iûeû aêfòaêfò ùfûKuê
\dû KeêQò, cwk KeêQò ö @ûùc K'Y @Qê@ûñ ^û iõiûe aûjûe cYòh ö @ûùc ZûKê
ùQûUeê aWÿ KeòQê, Zûe @kò, @Ÿðkò ijòQê, Zûe ùiaû ~ZÜ KeòQê ö ùi @ûcKê \dû
Keòa^ò ? ùi Kò \òaýmû^ _ûAQò ? Kò iû]^û KeòQò ? Kò i^Üýûiú ùjûAQò ? ~òG
Zûe aôaûe ]ûe ]ûeò^ò; Zûu _âZò Zûe GùZ \dû, \e\ ö @ûc_âZò G @aòPûe
KûjóKò? ~òG GZòKò aêSò_ûeê^ò Zû'Vûeê @mû^ ^ûjó ö G cìX iõiûeúcûù^ ùijò @mû^
234 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_Qùe cûZò[ùô aö Zûueò K[û gêY[ê ùô aö ZûuVûeê \dû, KeêYû, cwk @ûgû Keê[ôùaö
_[e cìòð _ìRòfû _eò Gjò iõiûeQWÿû i^Üýûiúuê _ìRê[ôùa ö Zùc i^Üýûiú ùjûAQ,
Zce Z ùKjò _òZû, cûZû, _âòdR^ [ôùa ? Zùc Zûuê ùKùa \dû KeòQ, Zûu K[û
ùKùa bûaòQ?
aûaû : bûaò fûb K'Y ? i^Üýûiúe Rúa^ Rk]ûeû bkò ö ~òG _QKê
ù`eòaû i¸a ^êùjñ ö ajòPûfòaû Zûe ]cð ö
@ùgûK : @ûùc Z ajòPûfòQê NeQWÿû i^Üýûiúe \êüL, Ne aûjêWÿû i^Üýûiúe
iêL @ûgûùe ö fûb @Qò, ùfûb @Qò, bf _ûAaûe ùfûb ö i^Üýûiúe bf _ûAaû
Kûjó ? ùi K'Y RûYòa fûb K'Y ?
aûaû : G[ôùe Zêce K'Y fûb ùja ?
@ùgûK : Zêce _òZû cûZû ZêcKê ù`eò _ûAùf cêñ ùcû _ê@Kê jùeA[ôôaûe
\êüL bêfò~òaò ö cêñ Pûùjñ i^Üýûiú iõiûeú jê@«ê ö
aûaû : @i¸a ö Zùc K'Y eûRû ! K'Y jêKêcþ ù\fûbkò KjêQ ? iû]ûeY
gòÁûPûe RûYò^ûjñ ùKcòZò K[û KjòaûKê jêG ?
@ùgûK : (MRðòCVò) @i¸a ^êjñ ö i¸a ö jñ cêñ eûRû ö cêñ jêKêcþ KeêQò icMâ
ùcø~ðý iûcâûRýùe i^Üýûiúcûù^ iõiûeú ùjùa ö ùicûù^ ùcû _ê@Kê ùcûVûeê
\ìùeA ù\AQ«ò ö Zû cêŠùe i^Üýûiú ùjaûe bìZ _ìeûAQ«ò ö GùZ\ò^ ùjfû Zûe
_eòPd ùKjò Kjê^ûjû«ò ö icÉuê a¦ú Keòaò ö icâûU @ùgûKuê Zûe _âòd i^ýûiú
_êZâ Kê^ûkuê ù`eûA ^ ù\ùf i^Üýûiú gì^ý Keòaò @û~ðýûaðKê ö
aûaû : (Kê^ûk g±ùe) aûaûu jéZKµ iéÁò ùjfû ö ùi bd, aòiàdùe...
Zùc ùZùa ...ö
@ùgûK : jñ cêñ PŠûùgûK ö icâûU @ùgûK, i^Üýûiú @ùgûK, iõiûeú @ùgûK,
]cðûùgûKe LýûZò cùZ gû«ò ù\C^ûjó ö i^Üýûiú _êZâ Kê^ûk Zûe i^Üýûiú _òZû _ûLKê
ù`eò~òaûKê Zûe GùZ KêY×û KûjóKò ?
Kkòw ~ê¡ùe ù\Xfl a¦ú jZýû Keòaûe _ìaðeê cêñ _ûA[ôfò KûeêaûKúKê,
i^Üýûiò^ú KûeêaûKúKê ö cêñ ùLûRê[ôfò Zûe _ePòd ö céZ, Rúa« _eòPd ö fùl
a¦úu jZýûe \égý_ùe _êYò ù\Xÿfl a¦úu jZýûe _ê^eûaéò ùi i¸ûkò _ûeò^[ôùfö
@ûZàic_ðY Keò[ôùf ö ùi i^Üýûiò^ú [ôùf ö Zûjûe iõiûe _âZò ùcûj ^[ôfû ö cûdû
^[ôfû ö @ûiqò ^[ôfû ö [ôfû Zûe cû^aòKZû, Mêe\ê ûdòZßùaû] ö KVò^ Kðaý @ûMùe
^úZò ^òdc ù~ ^MYý ùi aêSò[ôfû ö ùZYê @ûZà ic_ðY Keò[ôfû ^òRiß ^òhݏòùe,
ißAzûùe ö eûRûe ^òùŸðg _ûk^ _âRûe Kðaý ö _ec Kðaý, @LŠ Kðaý ö ùi
ù~ûMú ùjC Kò ùbûMú ùjC ? iõiûeú ùjC Kò i^Üýûiú ùjC ? ]^ý Kkòw K^ýû
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 235
i^Üýûiò^ú KûeêaûKú ö ùcø~ðý iûcâûRýe gûi^ _eòPûk^û KeêQò cùZ Mêêeê\ûdòZßeê cêqò
ù\AQò, cùZ i^Üýûiú KeòQò, ]^ý icâûU _\ùe i^Üýûiú cêñ ö i^Üýûiò^ú ùjûA
\ßòZúd cjûiûcâûmú ùi ö cêñ icâûU ~ûjû Pûjóaò Keòaò ö cùZ ùKjò _âZòùeû]
Keò_ûeòùa^òö ùKjò ùcûe \éXÿ _âZmò û, i^Üýûiú iõjûe Kû~ðýe MZòùeû] Keò_ûeòùa^òö
GùZ i^Üýûiú ! ùcûe _êZâe _eòPd ù\aûKê @ic[ð ^û @jõKûe ! céZ Kò Rúa«
Kê^ûke _eòPd ùcûe ùfûWÿûö Zùc i^Üýûiú ö aûCñg aõgú_âZò Zêce GùZ @ûiqò ö
Zc _eò i^Üýûiúcûù^ Kò @jõKûeú, @ûZàMaðú cêñ @^êba KeêQò ö ùicû^ue MYjZýû
@ûagýK ö ùicûù^ ùcûe _êZâKê fêPûA eLôQ«ò ö Zûe _eòPdKê ùMû_^ eLôQ«ò ö
ùcûe gû«òbw KeòQ«ò ö icâûUe gû«òbw i^Üýûiúe Mêeê @_eû] ö Zûe lcû ^ûjóö
i^Üýûiú iõjûe Zûe _eòYûc ö GùZ KVò^ Gcû^ue jé\d! cñê ~êaeûR cùj¦âKê
i^Üýûiú Keòù\AQò RûYò iê¡û ùicûù^ ùcûe _âòd_êZâ ~êaeûR Kê^ûkKê i^Üýûiú
Keòù\AQ«ò ö Kò RN^ý PKâû« Gcû^ue ? ùicû^uê jZýû ^ Kùf cñê gû«ò
_ûAaò^ò ö
ùijò gêb Kû~ðýe gêbûe¸ ZêcVûeê ùja ö GjòVûùe @ûe¸ ùja ö fêPûA[ôaû
LWþM C^àëq Keò @ùgûK MRðò CVòùf, Kêj i^Üýûiú, icâûU @ùgûKu _êZâ i^ýûiú
Kê^ûkuê Zêùc RûYòQ ?
aûaû : @ùgûKu jòõiû_âZò @ûMâj, i^Üýûiú iõjûee _âZòmû, ^òR jûZùe
^òR_êZâKê @mûZùe jZýû Keòaûe ^òcðc @_eû], @jòõiû "_ec]cðKê' ]ßõi Keòaûe
\êaðûe ùNûhYûùe, [eòCVòfû Zûue _âûYZªú ö GKò ^òccð \égý ùi ù\LêQ«ò ö bûMý
ù~còZò Zûu_ûAñ GcòZò \égýbìcò Zò@ûeò Keò[fô û ö ùi ù~Cñ _òZûuê jòõiû_[eê ù`ùeA
@ûYò[ôùf aòcûZûu _âZò jòõiû @ûPeY ^ KeòaûKê ^òhݏò ù^A, i^Üýûiú ùjûA[ôùf
^òR jûZùe @§ ùjûA[ôùf, cìK ùjûA @jòõiûe Pec iû]^û Keò[ôùf Zûe G Kò
RN^ý _eúlû ? _âbê ùcûùZ C¡ûe Ke ö ^òea ejòùf _òZûe _êZâ jZýûùe iúcòZ
ùja^ò jòõiûe \êaðûe _âZòmû ö @û~ðýûað ùja i^Üýûiú gì^ý ö i^Üýûiú iõjûe \égý
ùi i¸ûkò _ûeê^[ôùf ö ùi ^ ù\ùf KòG ù\a Zûue _eòPd ? Zûu _âòd _êZâ
Kê^ûke _eòPd ? jòõiûe GùZaWÿ @ûùdûR^, @Uk _âZòmû @ûMùe @ijûd Zûue
@«eûZàû ö @jòõiûe iKk iû]^û K'Y aý[ð ùja ? ^û' ùi _òZûuê @jòõiû _[eê
ù`eò~òaûKê ù\ùa ^ûjó ö G Zûu _òZébqòe _ec _eúlû, Pec _eúlûe ùak ö G
_eúlûùe Zûuê Cú‰ð ùjaûKê _Wÿòa ö icìj ißû[ð, ^òeúj i^Üýûiúu Rúa^ elû
Zûue _ec Kðaý ö ]cðbìcò, @û~ðýûaðKê ùi i^Üýûiú gì^ý KeòaûKê ù\ùa^ûjó ö
jé\d Zûue [eò CVòfû \dû, @^êKµû, @jòõiû, ù_âce \òaý bûaùe Czêkò CVòfû ö
KûZe KµòZ IVeê ùcø^aâZ bûwò Seò_Wÿòfû ö jñ, jñ ...
236 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûK : jñ g± gêYò @ùgûK @aûKþ ùjûAMùf ö i^Üýûiú cêLùe ""jñ'', ùi
@û^¦e @ûZòg~ýùe cûUòùe MWÿòMùf ö GùZ\ò^ _ùe ùi i§û^ _ûAQ«ò Zûu _êZâ
Kê^ûke ~ûjûe iìP^û i^Üýûiú RûYòQò ö CVò Kjòùf i^Üýûiú ùcûe ùKâû] Kò´û
Keaûk @ûMùe cò[ýû Kjê^ûjñ Z ? cò[ýûe _eòYûc bdûbd ö cò[ýû cêñ gêYê^ûjó Z ?
aûaû : ^û... ^û...
@ùgûK : Kûjó, ùKCñVò ùcûe _êZâ ? _êZâ ùcûe céZ ^û Rúa« ? cùZù^A
Pûf ùcûe _êZâe _eòPd cùZ \ò@ ö
aûaû : (]úe g±ùe) g±gì^ý IVùe, g±ùe, lúY iße ""_êZâ Rúa«''ö
Zûe _eòPd Lêaþ ^òKUùe ö
@ùgûK : Kêj i^Üýûiú Kêj ? Kûjó ùKCñVò ? iZ Kêj ? cêñ i¸ûkò _ûeê^ò ö
ùcûe _âòd _êZâ Kê^ûk ùcû ùKûkKê ù`eò@ûiòa ?
aûaû : ù`eò @ûiòaö ùZùa ZêcKê _âZòmû ù`eûA ù^aûKê ùja ö
@ùgûK : jñ i^Üýûiú, cêñ _âZòmû KeêQò cêñ i^Üýûiú iõjûe Keòaò ^ûjó ö
aûaû : cêñ K'Y _ûAaò Zêc _êZâKê ù`eûA ù\ùf ?
@ùgûK : cêñ _âZòmû KeêQò iZý-iZý-iZý ö Zâòaûe iZý ö Zêùc ~ûjû Kjòa
Zûjû ù\aò, ~ûjû Kjòa cêñ Keòaò ö
aûaû : Kêj, ]cðe Mæû^ò Keòa ^ûjó ö ]cðe elû Keòa ö ]cð _ûk^ Keòa ö
@jòõi ]cð _ûk^eê ù`eòa ^ûjó ö @jòõiû _ec ]cð, Zùc _ûk^ Keòa ö
@ùgûK : cêñ _âZòmû KeêQò cêñ ^ò½d _ûk^ Keòaò ö @jòõiû _ec]cð, ùcûe
_âûY\û^ùe cêñ KêY×òZ ùjaò^ûjó ö ù~ùZ \êüL@ûiê, SWÿ@ûiê, ùcûe _âZòmû @Uk ö
@jòõiû _ec]cð _ûk^ Keòaò ö _âûY_ûZò Zûe Keòòaò _âZòÂûö Kêj _êZâ Kê^ûk ùcûe
Kûjó ? i^Üýûiú Kê^ûk ùcûe Kûjó ?
aûaû : (Zûue jé\d `UûA aûjûeò _Wÿòfû) aû_û... @û... Gjò g± gêYò
@ùgûK @§ i^Üýûiú _êZâ Kê^ûkKê Kê‹ûA _KûA Zùk_Wÿò @ùPZ ùjûAMùf ö aûaû
@ùgûKu _û\Zùk _Wÿò MWÿòaûKê fûMòùf ö @ûgâcaûiú G \égý ù\Lô ɲ I PKòZ ö
@ùgûKuê iûÁûw Keò ùPZû ù`eûAùf ö @ùgûK Pò}ûeKeò Kjòùf Kê^ûk iZ
Kêj? cêñ K'Y ù\LêQò ? ZêcKê @§ Kfû KòG ? Kûjûe GùZ iûji ? icâûUe _êZâKê
@§ Keòaûe \êüiûjûi ? Kêj Kê^ûk, KòG ùi PŠûk? ùcûVûeê PŠûk ? ~òG ^òRe
_âòd_êZâ ~êaeûR cùj¦âKê i^Üýûiú Keò iòõjkKê _VûAQò, cjûeûYú ù\aúuê iòõjûi^,
eûRùbûMeê aôZ Keò i^Üýûiò^ú KeòQò ? Kêj Kê^ûk Kêj ùi KòG ? cñê i¸ûkò
_ûeê^ò! ùi _êYò ùcûVûeê PŠûk ? GcòZò ùKûC eûRû @Qò ^òRe aW_ê@Kê
aWSò@Kê, aWeûYúKê ...?
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 237
 aûaû : lcûKe _òZû, lcûKe ö Zùc _âZòmû KeòQ, PŠûkKê lcûKe ö cêñ
ùijò PŠûk, aòcûZû Zòiýûu PKâû«ùe ^òRjûZùe ^òRKê @§ Keòù\AQò ö cìKbkò
ùjûA ùcø^aâZ _ûkêQò ö eûR _eòPdKê fêPûA Rwfùe, @ûgâcùe @jòõi iû]^û
KeêQò ö ZcKê @jòõi _[eê aòPìýZ ^ KeòaûKê, aòcûZû _âZò jòõiû ^ KeòaûKê Zêùc,
Zêc _êZâbqòe EY iêSòaûKê @jòõiû _ec]cð _ûkòaûKê, cêñ i^Üýûiú _[ aûQò ù^A[ôfòö
cùZ lcûKe ö
@ùgûK : ]^ý Kê^ûk, ]^ý ùZûe _òZb é qòö eûcûdYe gâaYKêcûe e _òZbé qò
bkò Zêùc ù\AQ G @§Kê @ûùfûK, @jòõie @ûùfûKö ]^ý _êZâ, ]^ý Zêce
Rúa^ö ]^ý Zêce R^à ö cêñ RûYò[ôfò Zêùc ^òeê±òÁ ùjaû _Qùe Kûjûe PKâû« @Qòö
cêñ iù¦j Keê[ôfò aòcûZû ZòiýûKê ö Zêce _Zâ _ûA, cêñ ùLûRò Pûfòfò ZêcKê, Zêc
ù`eòaû _[Kê Pûjó ejòfò ö cû _\àûaZú Zêceò \êüLùe g~ýûgûdú ö ZêcKê ù\Lôùf
ùi Rúa^ ù`eò _ûAa ö Pûf ù`eòPûf ö Zêce KòQò @iêaò]û ùja^ûjó ö
Kê^ûk : aû_û cêñ i^Üýûiú ö
@ùgûK : jñ i^Üýûiú ö i^Üýûiú ]cð _ûk^ùe @iêaò]û ^ûjó ö icÉ iêaò]û
Zêceò ^òùŸðgùe _ûkòZ ùja ö
Kê^ûk : aû_û Zùc aòcûZûKê \Šù\a ^ûjó ö Rúa^ùe jòõiû @ûPeY Keòa
^ûjó ö @jòõiûe ]cð _ûk^ Keòa ö Zùc _âZòmû KeòQ ö
@ùgûK : jñ cêñ _âZòmû KeòQò , cêñ jòõiû @ûPeY aòcûZûu _âZò Keòaò ^ûjó ö
Zêùc Zêc aòPûeùe \Š\ò@, lcûKe, ùcûe @û_ò ^ûjó ö
Kê^ûk : aû_û, a^aûiú eûcP¦â aòcûZû' ùK÷ùKdúuê lcû Kfûbkò cêñ lcû
Keòù\AQò aòcûZûuê ö Zêùc ...
@ùgûK : cêñ ]^ý Zêc_eò _êZâ _ûA ö Pûf ù`eòPûf ö
@ûgâce icÉ _âûYú, aél, _ìRûiÚkú _ûUkò_êZâe eûR_âûiû\Kê ^ò@ûMfû ö
Kê^ûku _âZýûað^ùe icMâ eûR]û^ú @û^¦ Cfäûiùe _âKµòZ ùjfûö iaêVò ißûMZ,
ùZûeY, `êfe ùZûeY, ù\a a¦^û, icMâ eûR_[ C›acêLe ö @ùgûK Kê^ûkuê
ù\Lô aòcûZû bd, aòiàdùe @ùgûKu _û\Zùk f´ùjûA _Wÿò lcûbòlû Kùfö
@ùgûK lcû Kùf _êZâcêjñKê Pûjó ö aòcûZû Rúa^ \û^ _ûA ùNûe @^êZ¯ ùjùf
@gî @^êùgûP^ûùe ö eûR_êZâ Kê^ûku iêelû, i¹û^_ûAñ @ùgûK Kê^ûkuê i^Üýûiú
iû]^û ij eûRýùe ]cð aòa¡ð^ _\aúùe, ]cðe _âPûe, _âiûe \ûdòZß ù\ùfö
ùaø¡ i^Üýûiúu iÝgùð e Kê^ûk \éÁò gqò ù`eò _ûAùf gâúKé¾ @§Kê Plê\û^ ù\fûbkòö
Kê^ûk : _òZû...
@ùgûK : Kê^ûk, cêñ icâûU ö Zêùc i^Üýûiú, _êZâ, _âRû ö eûRûe ^òùŸðg
238 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_ûk^ Zêce ]cð ö Zêce i^Üýûiú ]cð _ûk^ùe ^òeù_lZûKê cêñ i¹û^ ù\AQò ö
Zêùc ùcûe ^òùŸðgùe eûR]cð _ûk^ Keòa ö cêñ iaðiclùe ùNûhYû KeêQò Zêùc
@ûRòVûeê Mû§ûe eûRýe gûi^bûe MâjYKe ö ^òR ]cðij Mêeê eûR]cð Zêùc @û^¦ùe
_ûk^Ke ö eûR i^Üýûiúe iêgûi^ùe _âRûe cwk i¸a ö
Kê^ûk : ]^ý _òZû, Zêceò @jòõi @û\gðùe cêMþ] ùjûA cêñ Zêceò Mêeê \ûdòZßKê
@û^¦e ij _ûk^ Keòaò ö i^Üýûiúe iõiûeú \ûdòZß _ûk^Keò @i¸aKê i¸a
Keò[ôùf Kê^ûk ö icùaZ R^Zû Rd]ß^ò Kùf _òZûu i¹û^ùe ö G_eò NUYû
AZòjûiùe aòek, @^^ý, @iû]ûeY ö icùaZ _âRûu Rd Rd]ß^ò ö Rd icâûU
]cðûùgûKu Rd ö Rd Mû§ûe ~êaeûR, ]cð_êZâ Kê^ûku Rd, Rd bMaû^ aê¡ue
Rd, aê¡õ geYõ MQûcò, ]cðõ geYõ MQûcò, iõNõ geYõ MQûcò ö @ùgûKu _ùe
@§ Kê^ûk icâûU ùjûA[ôùfö ^òRe _êZâ iµâZò iûjû~ýùe eûRý PkûC[ôùf @§
]éZeûÁâ _eò ö
Kkòw~ê¡e ißZªZû : GK aòiàd
@ùgûK cjûeûR aò¦êiûeu elòZû _ZÜú, aâûjàYú K^ýû ]cðûe aWÿ_ê@ö @ùgûKu
R^à _ùe _ê@e RûZK ù\Lô ùR÷^ _ŠòZcûù^ baòhýZ aûYú Keò[ôùf @ùgûK \òù^
bûeZ ahðe icâûU ùjùa, bâûZéjZýû Keò eûR _eòaûe ]ßõi Keòùa aû cjûi^Üýûiú
ùjùa ö G_eò baòhýZaûYú Zûu gògê Rúa^_ûAñ aò_\ [ôfû ö Zûu cû'_âZò ^ò~ðýûZ^û
aXÿòaûùe ijûdK ùjûA[ôfû ö i^Üýûiú ùjaûe i¸ûa^ûUòG Zûuê aôejòaûKê iêù~ûM
@ûYòù\A[ôfûö cjûeûR \dûKeò @ùgûKuê ^òüiß ^òaðûi^ Rúa^ _ûAñ Kkòw _VûA[ôùfö
^òRù\g cM]Vûeê ajê\ìeùe _ùWÿûgú eûRýùe ^òüiß Rúa^]eò aþô[ôaû @ùgûK
lcZû_âZò @ûgû eLôaû iß_Ü [ôfû, iùaðû_eò @i¸a [ôfûö eûR_êeúùe ~êaeûR iêc^
(iêc«), GKgZ eûRKêcûe, gqògûkú ùK¦âúd cM] ùi^û, _âûù\gòK ùi^û [ûC[ûC
elòZû _êZâ, @ùa÷] _êZâ @ùgûKe eûRlcZû @ûgû Keòaû @i¸a [ôfûö ùZYê Zûe
icÉ aýaiÚû Keû~ûA[ôfû ö gûKý eûRKêcûe ùMøZc aê¡uê ù~_eò ^ûeú, lcZû,
aòkûi _âZò @ûKéÁ KeòaûKê i^Üýûiú-aòcêL KeòaûKê iKk ~ZÜ Keû~ûA[ôfû; ùijò_eò
@ùgûKuê i^ÜýûiúcêLú KeòaûKê I lcZû aòcêL KeòaûKê icÉ C\ýc Keû~ûA[ôfû ö
G_eòKò _òfû\òù^ @Kûk _úWòZ gògêcû^uê _òZûcûZû ù\aûù\aú, `Kúe, i^Üýûiú,
PŠûkKê, ~c, _VûYKê \û^Keò ù\A[û«ò; ùKak aôejòaû, iað^òcÜ @ûgû Keò ö
ù~_eò `Kúe ùcûj^ ùi^û_Zò,WûK^ûc `Kúe ö _VûYò iûc« P¦âùgLe, WûK^ûc
_VûYò ö ^ûcKeYKê K\~ðý Keò WKû~ûG ù~_eò ~ce \éÁò ^ ~òaö ùcûe ùRùR
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 239
aûjêWÿò iûjê WûK^ûc (aûjêWÿû) aûjêWÿû \ò^ R^Ùö R^à_ùe bûAcûù^ ~c_êeKê aûjêWÿò
~ûAQ«òö G gògê c¤ aûjêWÿò~òa ùZYê ~c Gjûe Rúa^_âZò \éÁ ò ^ ù\C ö WûK^ûc
MûŠê@û, ùMûaeû, ùKkûö
ùZYê @ùgûKuê aôejòaûe iað^òcÜ iðùe cjûeûYúu ùKû_\éÁeò ê aûAaûKê
@ùgûKuê PŠûkKê \û^ Keû~ûA[ôfûö ùZYê Zûuê WûKê[ôùf""PŠûk'' ö ùiùZùaùk
icûRùe PŠûke Rúa^ Kjòùf ^òüißü, @ijûd, ^òaòðKûe, céZêý _âZúlûùe, ùKøYiò
@ûgû ^ eLô cêVûG LûA aôaûe iað^òcÜ Rúa^ ö @ûù¸cûù^ ùKjò ùKjò Leû_ Kcð
Kùf "" @ûùe PŠûkùe'', ""PŠûk K'Y Kfû'' Kjò aý[ôZ ùjûA[ûCö eûRaõgKê
jZýûKeòaû PŠûke Kû~ðý ö ùZYê G_eò Kû~ðý_âZò NéYûbûa iéÁò KeòaûKê Zûu c^ùe
C\ýc Keû~ûA[ôfûö jòõiû, lcZû, eq_ûZ Vûeê \ìùeA eLû~ûA[ôfû ö ùghKê
i^Üýûiú Keò ù\gZýûM KeòaûKê ^òùŸðg \ò@û~ûA[ôfû ö KûeY cjûeûYúu \éÁòùe
ù\g bòZùe i^ÜýûiúUòG c¤ gûi^_âZò aò_\ ùjûA_ûùe ö ù~Cñ cM] eûRýe
iêelû_ûAñ P¦âMê¯ _âaúY KìU^úZòm PûYKýu ijûdZûùe MXÿò[ôùf, ~òG ùaYûcìkùe
MêWÿù\A _òµêWÿòu \ßûeû Zûe aò^ûg Keê[ôùf ùiVûùe @ùgûKu lcZûKê ù`eòaûe
icÉ _[Kê icû¯ Keû~ûA[ôfû, iòõjûi^e iêelû_ûAñ ö ùZYê Zûue ù\gû«e
ùjûA[ôfû ö _êYò _½òc aû Ce_½òc eûRýKê ^ùjûA KkòwKê ùjûA[ôfû KûeY
_½òcùe @ùgûK aòù\gú gqòu ijûdZû _ûA_ûe«ò aû Ce_½òcùe \ê¡ðhð R^RûZò
(@û`Mû^þ)cû^ue ijûdZû _ûA_ûe«ò; ù~Cñcû^u ijûdZûùe P¦âMê¯ ùi^ûMXò
PûYKýu _eûcgðùe ^¦eûRýKê ]ßõiKeò eûRû ùjûA[ôùf ö MâúKþaúe @ûùfKRûŠeuê
ù~Cñcûù^ _âak _âZòùeû] Keò[ôùf, ùicû^ue gqò _âZò cM]e bd[ôfû ö Kkòw
ißû]ú^, gqògûkú, C\ûe, ]cð ^òeù_l [ôfû ö lcZû fûkiû ^ [ôfû ö eûRý @]ôKûe
Keòaûe _âaéò ^ [ôfû, ^ [ôfû eûRZª, ^ [ôfû lcZûaòkûiö ùiVûùe @ùgûKu
Rúa^ cM] _ûAñ iaê \éÁòeê ^òeû_\ [ôfû ö
ùZYê @ùgûK Kkòw @ûiò[ôùf ö i^ÜýûiúUòG Keò MXÿòaûKê @ùgûKuê aâZ,
C_aûi, _ìRû, ]cð_âZò @ûKéÁ KeòaûKê C\ýc Keû~ûA[ôfû ö _òfû\òù^ ù^÷ÂòK,
]cðúd _eòùagùe eûR _eòaûeVûeê \ìeùe aXÿê[ôùf ö KûeY ^ò~ðýûZ^û, ^òcðc
@ûPeY \ßûeû cYòh bòZùe ùKâû], _âZòùgû] bûa^û iéÁò jêG ö ùZYê céZêý\Š aû
^ò~ðýûZ^û \ò@û~ûA^[ôfû ö eûR_eòaûee _eòPd ùaùkùaùk cYòhKê iû]ûeY
R^Zû, Rúa^ @ù_lû Cye ùaûfò @jõbûa iéÁò Keò[ûG ö ùZYê eûR _eòPd
ùfû_ KeòaûKê PŠûkKeò \ò@û~ûA[ôfû ö KûeY PŠûke _eòPd ^ûjó ö @ûùc
iû]ûeYZü Neaûeòeê bûAbûM ^ ù\ùf aû Kcþ ùagò ùjùf aòaâZ ùjûA_Wÿê ö
ù~CñVò eûRý iòõjûi^ C_ùe @]ôKûe _êYò, jùeAaûe bd, ùiVûùe @ùgûKu
240 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iÚòZòKê ^ìý^ Keû~ûA[ôfû ö ùi icdùe ùaø¡]cð, ùR÷^]cð; @jòõie aûYú, @û\gð
C_ùe _âZòÂòZ [ôfû ö ùZYê @jòõi _âZò @ûKéÁ KeòaûKê Zûue ~ZÜ Keû~ûA[ôfûö
jòõiûKûŠ, jZýû _âZò NéYû I bdbûa iéÁò KeòaûKê Zûu ùKûck c^ùe Zûu @ûLô
@ûMùe ^òÂêe jZýûKûŠ, eqe aòb›Zû iéÁò Keû~ûC[ôfû ö ùi bûeò bdbúZ
ùjC[ôùf _òfûùaùk û jZýûKûŠ, jòõiûKê NéYû Keê[ôùf ö eq ù\Lôùf bd
Keê[ôùf ö ùaùjûi ùjûA~ûC[ôùf ö ùi [ôùf aâûjàY cû@ûe _òfû ö ùa÷g _òZûue
i«û^ ö Zûu R^àùe , eqùe ^ [ôfû jòõiû _âaYZû ö
ùMûUòG @ùaû] gògê _ûLùe Zûe R^àRûZK, bûMý, baòhýZ aûYúe cìfý
ùKùZ ? ~ûjû Zûe eûR_eòPd bòZùe aû›fý aòba aòkûiKê QùWÿA ù^A[ôfû ö
bûMýakeê ùi iaê ù`eò _ûA[ôùf ö ißAzûùe ùghùe iaê ù`eûA ù\A[ôùf ö
KûeêaûKúe Rúa^ [ôfû @ùgûKu bkò _eòPd gì^ý, @ijûd ö Rúa^ùe
ùi c¤ cjû_û…eûYúe c~ðýû\û fûb Keò[ôùf aðcû^Kê _ê¬òKeò, baòhýZe KÌòZ
\ìeZûKê @ZòKâc Keò ö ùicûù^ icÉu _ûAñ aòiàd iéÁò KeòQ«ò ö ù_âc_ûAñ ~ê¡ùe
ù\Xÿfl gZî ùi^ûuë _Ya¦ú eLôaû @ùgûKu _ûAñ [ôfû @bìZ_ìað NUYû ö ~ê¡
icû¯ò _ìaeð ê Kkòw Kêcûeúe @ûZàic_ðY, _êYò ùaø¡ bòlYê úe ùagùe, fŠòZ cÉKùe,
Kûc^ûgì^ý, lcZûgì^ý, @ûiqògì^ý ^câ _eòPdùe ù\Xÿfl ùi^ûe Rúa^\û^
bòlû, GK aúùeûPòZ ùMøeacd @iû]ûeY NUYû ö ~ê¡, jòõiû C_ùe @jòõiû I
ù_âce iaðKûkú^ aòRd ö @ùgûK Kkòw RòZò[ôùf ~ê¡ùe ö KûeêaûKú @ùgûKuê
RòZò ù^ùf ù_âcùe, RòZò[ôùf cM]Kê ö ù_âcùe RòZòùf KkòwKê ö @iû]ûeY
aê¡ò, aûMàúZû, aògûk jé\de @]ôKûeú [ôùf eûRKêcûeú ö _Ya¦ú aò^òcdùe @ùgûK
Pûjòñ[ôùf Kkòw Kêcûeúe @ûZàic_ðY, ù_âc, ù\j còk^, @ûiqò, Kûc^û ù~øa^e
_ì‰ð C_ùbûM ö i^Üýûiú-\úlû ù^A @ûiqò, Kûc^ûe iúcû _ûeòùjûA ~ûA[ôùf
KûeêaûKú ö Zûe _û[ðôa @ûZàic_ðY @ùgûKuê ù~còZò ɸúbìZ Keò[ôfû ùicòZò Zûe
_û[ðôa @ûKhðY gì^ý @ûZà_âKûg Zûuê @bòbìZ Keò[ôfû ö @jõbûa Zûue @_ieò
~ûA[ôfû Kkòw Kêcûeúe \òaýgqò _ì‰ð PûjûYòùe ö ^òcðk, ^òhÝû_ ùi PûjûYòö
@cæû^, _âúZò_ì‰ð ùi PûjûYò ö ißMðúd ùiø¦~ðý_ì‰ð ùi PûjûYò ö lcZûe icâûU _ûLùe
lcûgúk ^ûeúe KeêYûiòq, KfýûYcd ùi PûjûYò ö @ùgûK jòõiûakùe aû]ý
Keò[ôùf ù_âc ö KûeêaûKú ù_âcakùe aû]ý Keò[ôùf jòõiûcêq, @jòõi @û^¦cd
Rúa^, @ùgûKue ö @ùaû] gògê _eò @ùgûK @û^¦_ì‰ð Rúa^e @^êba Keò[ôùf,
KfýûYúdûe ùiÜj ùKûck _âúZò_ì‰ð aýajûeùe ö cjûaúe @ûùfKþRýûŠe _êeêue
aúùeûPòZ aýajûeùe cêMþ] ùjûA eûRý ù`eûA ù\A[ôùf ö Kò«ê @ùgûK
eûRKêcûeúKê Kkòwe ißû]ú^Zû ù`eûA ù\A[ôùf ö ùiZòKò ^êùjñ jé\de eûYú,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 241
cM] iûcâûRýe \ßòZúd cjû_û…eûYúe c~ðýû\ûùe _êeÄéZ Keò[ùô f ö
@ûZàic_ðY [ôfû _Ya¦ú aò^òcdùe aû]ý aû]KZû ö @ûZài¹û^ \éÁòeê
eûRKêcûeú i^Üýûiò^ú ùjûA[ôùf ö Zûjûe KûeY RûYò[ôùf ùi ö @ùgûK Pûjêñ[ôùf
ù\j iaðiß ù_âc eûRKêcûeúe ö eûRKêcûeú RùYA ù\A[ôùf ù\jùbûMe D¡ßðùe
ù_âc ö ù\j còk^e @ù^K D¡ßðùe ö ù_âce @^êba \òaý, @û^¦cd, ißMðúd
iê¦e, Pòe KfýûYKe cwkKe, cjû^ ö ù\j còk^e @û^¦ @kúK û ù_âc
còk^e @û^¦ @^« Kûk~ûG ö @^« aâjàùe aòfú^ @ûZàû bkò @LŠ @û^¦cd
iyò\û^¦ ö
@ùgûKu Rúa^ùe _â[ùc ùi ù~Cñ ^ûeú ijòZ còkòZ ùjûA[ôùf ùi [ôùf
@ijûdû, \òaýû ù\aú ö ùi cjûeûYú ^ ùjûA ùjûA[ôùf ùaø¡ i^Üýûiò^ú ö _êYò
Zûue aW_êZâ cùj¦â, K^ýû ixcòZâû , ~êaeûR ^ùjûA ]cð _âPûe _ûAñ ~ûA[ôùf
iê\ìe iòõjk ö bûMýe aòiàd ~êaeûR [ôùf ]cð~ûRK ö
aòW´^û Gjòù~ Kkòw eûRûu ^ûc fò_òa¡ ùjûA^ûjó ùKCñVò ? gòkûùfL
^ûjó Kkòwùe, gòkûùfLùe jZýû I a¦ú ùi^ûe aòaeYú aòiàdKe ö
@ùgûKu Rúa^ [ôfû ^ûeúcd ö ajê^ûeú iù¸ûMùe ùi @^êba Keò[ôùf
ù\j còk^e lê]û ù_âc ö KûeêaûKúu iû^Üò¤ùe ùi @^êba Keò[ôùf ù\j còk^e
D¡ßðùe ù_âce @^êba ißMðúd ù~CñVò Kûc^û ^ûjó, KûcKâúWû ^ûjó, ùbûMaòkûie
KkêhZû ^ûjó ö @Qò @LŠ @û^¦, @cæû^ @û^¦, @jòõi @û^¦ö _û[ðôa Rúa^e
_eò_ì‰ð C_f²ò ö \òaý Rúa^e ißMðúd _eòPd ö ù~CñVò cû^aúd ùPZ^ûe eûRjõiú
_âKéZòe ^òcðk Rkeûgòùe D¡ßðcêLú ùjûA _û^KeêQò \òaýù_âce @ûùfûK]ûeû ö @ûZàû
_ecûZàûe cjûcòk^ bkò ùijò còk^ùe aû]û ^ûjó, aýûNûZ ^ûjó, aýûjZ ùjaûe
^ûjó, jòõiû ^ûjó, jòõiâZû ^ûjó, jòiûa ^òKûi ^ûjó, Kæû«ò ^ûjó, ùKûkûjk ^ûjó, ùKæh
^ûjó, KkêhZû ^ûjó, aòhû\ ^ûjó, aòhcZû ^ûjó ö Pòe«^ ù_âce ]ûeû ùaûjò @ûiêQò
@ûùfûK ùjûA, ^òe«e ù_âce @céZ]ûeû _û^ KeêQò @ûjäû\òZ ùjûA, GKûKûe
ùjûA, GKû«ùe ù~còZò PòeKûk HKýa¡,@ûfòw^ a¡, \êA @ûa¡ jé\d @^«Kûk
~ûG GcòZò ejòaûKê a¡ _eòKe ö ùi ùPZ^ûùe céZêý ^ûjó, ùi _âúZòùe aòeûc
^ûjó, ùi @û^¦e @aiû^ ^ûjó, ùi @^êbae aòKÌ ^ûjó ö ù~còZò ^òaòðKûe,
^òaòðKÌ, PòeKûk ^úk ö Z^àd, Zekbûa, Cek Czkbûa, @bd Pò^àdbûa ö
cjûKûk cêLeòZ bûa, ùaû]ô\ú¯ ùaû]ôißbûa, gê¡ aê¡ _âaê¡ bûa ö Pòe _âaûjcû^,
Pòe _âKûg_ì‰ð, Pòe«^ _âúZò_ì‰ð, _ì‰ðcd, _âûYcd, aòiàd, aûOþcd ö
@ùgûK jòõiû ZýûMKeòaû, ~ê¡ ZýûMKeòaû ù~còZò aòiàdKe ùicòZò eûRýaûiúuê
gâ¡ûùe GjûKê @û_Yûe KeòaûKê C_ù\g ù\aû GK @iû]ûeY NUYû ö ù~còZò jòõiâ
242 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Rúa^ùe @jòõiûe @aZûe ùjûA @ûZàic_ðY Keò[ôùf KûeêaûKú, eqiÜûZ gûYòZ
Rúa^ùe ùiÜj ù_âce gòkû^ýûi Keò[ôùf ùi ö ù~còZò \iêý eZÜûKe Rúa^ùe
ù\ahòð ^ûe\u ùiÜjcd ^câ _gÜUòG, Nùe aêSò@ûi Zêc _û_ùe _eòaûe bûM ù^a
^û ^ûjó ? bd guòZ, Rúa^ùe @bd @û^¦e Rúa^ýûi ù\A[ôùf ùi ö icâûUu
ù_âc, i^Üýûiò^úe _âZòa¡Zû bûaòùf aòiàòZ ùjaûKê jêG ö GcòZò K'Y iZùe i¸a
ùjûA[ôfû Kkòw Kêcûeú _lùe? bûaòùf Mað, @û^¦ùe ù\j, c^, jé\d ùeûcûôZ
ùjûACVêQò ö cû^aaû\e cjûbûaùe cjòdû^,cjòdiú ùi ö ~ûjûu R^àfMÜùe
]^ý ùjûAQò Kkòw R^^úe cûUò, @ûKûg, cjûKûg ö Zûuê _âYûc, Kaò_âûYe _âYûc,
Kaò_òâdûe _âYûc, Kkûgqòe _âYûc, iRð^_Ye iûeißZ _âYûc ö Kkòwe ae_êZâ,
aea]ìe aúùeûPòZ _âYûc ö G RûZòe @ld Kúòð Lâú._ì. 261e Kkòw ~ê¡,
1257 LâúÁûŸe ùKûYûKð c¦òe ö GcòZò KûkRdú Kúòð ùMûUòG RûZòe bûMý,
baòhýZ, ùPZ^û, gqò, iRð^ I ùiø¦~ðýe Pòe«^ ißûle aj^ Kùe ö Kkòwe
cûUò, _ûYò, _a^ùe eûRKêcûeú KkûaZú [ôùf cûõie ùKûYûKð ö gýûck Ké¾gòkûe
gûYòZ _âKûg Zùk _âúZòe ùKûck iÝgðUòG ö ~ûjûKê ]ßõi Keò_ûeò^ûjó Kkòw ~ê¡ ö
ùi ~ê¡e ^òd«û ö Kûc^ûe ùffòjû^þ ö Kûke @ûaûj^ ö ùijò cûõie ùKûYûKð
ù\Lô @bòbìZ ùjûA[ôùf i^Üýûiú @ùgûK ùK÷ùgûeùe, icâûU @ùgûK ù~øa^ùe,
i^ýûiú icâûU Rúa^ùe ö ~ûjûe eì_ùe aòùcûjòZ, aòcêMÛ, aò\MÛ @ùgûK, @ûgû^ßòZ
iû]ûeY i^Üýûiú Rúa^eê icâûUe iòõjûi^ ~ûG ö ~ûjûe eì_ùe @ùgûKu @ûLôùe
@^« Kûc^û, Zûe iÝgðùe @ùgûK @^êba Keò[ôùf Kûc^ûgì^ý ^òaðòKÌ icû]ô ö
]^ý ~ûjûe eì_ùe Kûc^û, _âúZòùe ^òaðûY fûb Keò[ôùf i^Üýûiú icâûU ö @ûRòe
ùKûYûKð Zûe eì_û«e ^êùjñ Z @ûC K'Y ? gòkûK^ýûe ^MÜ ^òùUûk eì_, Kûc^û
KµòZ @ûLô, IV, ù~øa^ùe ÇòZ, iÝ¡òðZ cêMÛ,cjòcûcd KêP, @i¬Z KUú, @i¸ûk
KûcKâúWÿû, ù\j còk^e @ûcªY ö ùbûMaû\e Rd RdKûe ö Kûc^ûe ùK÷kûi,
aûi^ûe ùa÷KêY× ö iù¸ûM _ûAñ iúcûjú^ g±ûakú ö cû^a geúee ùgâ @^êba
ù\j còk^e iêL, iù¸ûM ö cû^a Rúa^e ùgâ @^êba G iaêe D¡ßðùe ~ûjûe
_ìRû_ûAñ cYòhe R^à ö ~ûjûe _âZòÂû ùKûYûKð bòZùe ö ~ûjûe \gð^ fûMò ]ûAñ @ûiòQò
cYòh bòZeKê ö c¦òe aûjûùe \gð^, bòZùe \gð^ ö aògß\gð^ ö iê¦eú \gð^,
i^Üýûiú \gð^, geúe \gð^, @ûZàûe \gð^ ö ùbûMaû\e \gð^, ZýûMaû\e \gð^ ö
aûjûùe @_ì‰ð, bòZeKê ~òaûKê C}Y×û, C›ûj ö bòZùe _ì‰ð ö Rúa^e _ì‰ð C_f²ô ö
ù~CñVê ù`eòaûKê jêG _QKê, ~òaûKê jêG ^ûjó @ûMKê ö bòZùe ùgh ùjûA~ûAQò
cûdûe ùLk, ù\je bìùMûk, Kûc^ûe ùLûWÿZûk, ùbûMaû\e \gð^, ù\j còk^e
@ûgû, iù¸ûM fûkiû ö Rúa^e ~ûZâû ù~còZò @_ì‰ðeê _ì‰ðZû @ûWÿKê ö geúe iêLe
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 243
D¡ßðùe \òaýù_âce C_f²ô @ûWÿKê ö ù~CñVò Kûc^ûe iWò PXÿò ~òaûKê jêG ^òÃûc
_âû¯ò_ûAñ ö ù~CñVò a\kò~ûG cYòhe PòeûPeòZ \gð^ ù\j ùbûMe, ùfûb fûkiûe,
Kkêh Kûc^ûe ö geúee ^gßeZû C_f²ô KeòjêG ö Hgßeúd C_f²ô @ûùi ö ù\j
cêLgûkû, c^ c¦òe, @ûZàû Bgße ö cêLgûkû GùZ iê¦e ö c¦òe @Zò iê¦e ö Bgße
\òaý iê¦e ö cêLgûkû, c¦òe bòZùe Bgße, geúe bòZùe
Bgße ö c^cêMÛ ùjûA~ûG _ec mû^ _âû¯òùe ö _ec ù_âcùe c{ò~ûG _ec
ijòZ, _ecûZàû ijòZ, _eû_ôe _âiw ^ eLô ~ûjûe _âûiwòKZû gì^ý, ù~CñVò _âgÜ
ùgh, _âdûi ùgh ö iaê @ûKûOþlûe còk^ iÚk ö iKk iù¸ûMe iwc iÚk ö
Kkòw ~ê¡Vê ùKûYûKð ö @ûLô _ûC^ò GùZ f´û icde AZòjûi ö cûUòùMûWÿòe
ùKûYûKð, cYòh Zò@ûeò ùKûYûKð, cûõie ùKûYûKð, gòkûe ùKûYûKð, ^ûeúcûõie ùKûYûKð,
^MÜ gòkûe ùKûYûKð ö Kkòwe Mað, Kkòwûü R^^úe ùMøea ö ]^ý Kkòw R^^ú ö
]^ý Zûe AZòjûi ö ]^ý Zûe cûõie ùKûYûKð KûeêaûKú, gòkûe ùKûYûKð gòÌú, cûUòe
ùKûYûKð júeûKê\ö ùKûYûKð ~ûjûe aògß _eòPd ùi PòeKûk ]^ý ö ]^ý Zûe
ùiaûùe Rúa^ ö _ìRûùe Rúa^ ö ~û' fûMò iê¦e, iRð^_Ye Pòe a¦^û MûG ö
ùi @ûRò WûKêQò CV RûZòiàe aògß WÿûKeû \òG ö aògß WûKeû \òG ö
@ùgûK [ôùf G ù\ge _â[c icâûU ~òG ]cð^òeù_lZûKê i¹û^ ù\A[ôùf
Kkòw~ê¡ _ùe ö aâûjàY, ùaø¡, ùR÷^ icÉu bòZùe ]cðúd i\þbûa^û _âZòÂòZ
ùjûA[ôfûö @ùgûKu ]cð [ôfû ißZª ö ]cð f\ò ^ [ôùf Kûjû C_ùe ö ]cð ^òeù_l
gûi^]ûeû _ûAñ PòeKûk iàeYúd ùi ö ]cð ^òeù_l gûi^ _ûAñ @ùgûKuê cûMð
\gð^ ù\A[ôùf ]cð_âûYû KûeêaûKú ö ]cðe gûi^ _ûAñ ùi a\kûA[ôùf @ùgûKu
\úNð @ûV ahðe Kâìe, KhY gûi^ ö eê\â, \c^ gûi^, iù¦j iAZû^e gûi^ ö
PŠûùgûKe PŠûk gûi^Kê ]cðúd iÝgð ù\A ]cðûùgûK, ]cðe gûi^ _âZòÂû Keò[ôùf
KûeêaûKú ö ]cðúd gûi^e _âûY_âZòÂûZû [ôùf KûeêaûKú ö Kkòw~ê¡ _ùe Kkòw
Kêcûeú KûeêaûKú a\kûA ù\A[ôùf @ùgûKu Rúa^, ]cð, aògßûiKê, gûi^ aýaiÚûKêö
aògß AZòjûiùe @ùgûKu RdMû^ Kkòw ~ê¡_ee Rúa^, gûi^ _ûAñ, _ìaðe
^êùjñ, Gjû aògßaûiú PòeKûk cù^eLôQ«ò ö iZùe ùKùZ cjû^þ KûeêaûKú ö aògß
AZòjûiùe GcòZò ùKCñ K^ýû @Qò,ù\aK^ýû @Qò; ~òG a\kûA ù\AQò aýqò,
aògßûi, i^ÜýûiúKê, aýaiÚûKê, icâûUKê, iûcâûRýKê, gûi^Kê, ]cð aògßûiKê, aòPûe]ûeûKêö
gZîeûRýe K^ýû icâûUu ij]còðYú ùjûA jZýû, hW~ªe RûfaêYò icâûUuê jZýû
Keò_ûeò[ûù« ö GK fl Kkòw ùi^ûu jZýûe _âZòùgû] ù^A_ûeò[ûù« ö @i¸a ^
[ôfûö ùi jòõiû, jZýûVûeê \ìeùe [ôùf, ùKâû], _âZòùgû]Vûeê ajê \ìeùe ö @ùgûKu
]cðe _âZòÂû, _âPûe _ûAñ KûeêaûKú ~ZÜ Keò[ôùfö KûeêaûKúue ]cðaòPûe [ôfû
244 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
@ùgûKu ]cð ö ]^ý KûeêaûKú ~ûjûu Azûùe @ùgûKu ~ê¡ùNûh a\kò ~ûA[ôfû
]cðùNûhùe ö _âûYújZýû, _âûYú ^ò~ýð ûZ^û a¦ö @ûRò~ûG ]cð_âPûe Keê[ùô f ]cð~ûRKö
icâûU ]cð _âPûe Kùf, ùaû÷¡]cð _âiûee aýaiÚû Kùf, ù\g bòZùe, ù\g
aûjûùe iê\ìe iòõjk, AùŠûù^iò@û, acðû, iêcûZâû, ùaû‰ðòI ù\gKê ~ûjû @ûRò~ûG
bûeZe ùKøYiò icâûUu _lùe i¸a ùjûA^ûjó ö @ùgûKu _ùl i¸a ùjûA^[ôfû,
iaðgqòcû^ lcZûe @]ôKûeú ùjûA \úNð @ûVahð Kûk eûRZßùe ajê^ûeú, eûR
@]ôKûeúu MjYùe ö ~ûjûKê i¸a Keò[ôùf aògß_âûYû Kkòw K^ýû KûeêaûKú ö
~ûjûu _eûcgð I _âZýl Zßûa]û^ùe ^a~êMe ^òcðûY ùjûA[ôfû bûeZùe ö ]cð
~êMe @dcûe¸ ùjûA[ôfû ö LâúÁ]cðe ajê_aì ðeê, cj¹\u R^àe ajê_ìaðeê, LâúÁê_ìað
~êMùe aòù\gùe ]cð _âPûe aýaiÚû Keò KûeêaûKú ù~Cñ \ìe\éÁòe _eòPd ù\AQ«ò
Zûjû aògß AZòjûiùe aòek ö ùaû÷¡]cð [ôfû ùi ~êþMe cû^a KfýûYcd ~êM]cð ö
ù~CñVò ^[ôfû aâûjàY ]cðe cêqò, ùcûl_ûAñ _ìRû_ûV, ùR÷^]cðe @jòõi, C_aûi,
@ûceY @^g^, ù\jKÁ, Rúa^ ZýûM ö ùaû÷¡]cðùe [ôfû Kûc^ûeê cêqò, \êüLeê
cêqò, @jòõie C_ûi^û, RûZò ]cð D¡ßðùe cû^aKê i¹û^, Rúa^e ùa÷mû^òK @^ê¤û^,
iZýe aûÉa C_f²ô Z[ûK[ôZ ißMð, bMaû^, @ûZàû, RúaûZàû, _ecûZàûKê aû\þù\A
GK gû«, icé¡, iek, @jòõiû Rúa^ aôaûKê ùaû÷¡òK ù_âeYû, _â[cKeò ]cðùe ö
cYòhKê bf_ûAaûKê ù_âeYû ö ~òG gòlû ù\A[ôfû jòõiû aòeê¡ùe @jòõiûe @ûZà
ic_ðY ^êùjñ, @ûZà iêelû, aôaû aXÿòaûe aòmû^ i¹Z ~êqò~êq gòlû, ùPZ^ûùe
ißû]ú^Zû ö Kò aê¡ò ! Kò aòPlYZû ! Kò aýqòZß ! ]^ý KûeêaûKú ö ]^ý Zûe ^ûeúZß,
]^ý Zûe ^ûeúR^à ö ]^ý Zûe ù_âc, ]cð_ûAñ ^úea @ûZàûjêZò, @ûùZàû›Mð ö ù_âc,
ißû]ú^Zû fûMò fùl ù\gaûiúu _âûYakò \û^e \êüLKê ù~ ijò[ôfû @jòõiûe @û\gð
_ûAñ QûZòKê _[e Keò ùi ]^ý, PòeKûk ]^ýö bûeZúd ^ûeúgqòe ùi GK @fòbû
C{ßk ajÜògòLû ~ûjûe Rúa^ \gð^, Kcð ù_âeYû, ]cð ]ûeYû ~êM~êM]eò icÉuê
ù_âeYû ù\C[ôa ö ""aiêù]÷a KêUê´Kcþ''e @û\gð _âZòÂû _ûAñ C\þaê¡ Keê[ôa ö
ùaû÷¡ ]cðKê aògß]cðùe _eòYZ KeòaûKê cû^a RûZòe cwk _ûAñ ùi ù~Cñ \òMþ\gð^
ù\AQ«ò Zûe _…û«e ^ûjó ö cjûbûeZ ~ê¡ùlZâùe @Rð^ê u e[ùe cjûe[ú gâúKé¾ue
iûe[ô Kû~ðý bkò, ùi [ôùf ]cð aòRde cjû^ iûe[ô ~ûjûe ùi^û_Zò [ôùf ^ûccûZâ
icâûU @ùgûK ö ùi ù\LûA ù\A[ôùf \éXÿ Azûgqò, iuÌ [ôùf @i¸aKê i¸a
Keòùja ö _wê Mòeò fxò_ûùe, cìK aûPûk ùjûA_ûùe, PŠûk ù\aZû ""ù\aû^ûõ_âd ò ''
ùjûA_ûùe ö ùi ^òR jûZùe @ùgûKuê MXÿòù\ùf @i¸aKê i¸a Keòù\ùf ö
\êaðûe _âûYgqò, _âPŠ ù_âeYû I _aòZâ ù_âce ù\aú [ôùf ùi ö [ôùf ù\aK^ýû ö
\òaýgqòe @]ôKûeú ö cjûgqòe cûõi_òŠUòG ö `âû^þie ùRû@û^þ@` @ûKð _eò ùi
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 245
[ôùf @iû]ûeY, gqògûkú, ice ^ò_êYû, ]cð_âûYûö ~[û[ðùe ùcø~ðý iûcâûRýe cêŠò
cûeò[ôùf ùi, aûeahðe ]cð_\ ùKûYûKð c¦òee cêŠò cûeòfû_eò ö _âùZýK eRûe
gjgj eûYú, elòZû Kò«ê _ûUeûYú ùMûUòG ö Kò«ê KûeêaûKú [ôùf \ßòZúd _ûUeûYú
~ûjû GK aòek NUYû ö G[ôeê Zûue _âPŠ _âbûa, _âZòÂû, _ûe\gðòZûe _âcûY còùkö
GùZ lcZûe @]ôKûeú ùjûA aò ^òR_ûAñ KòQò Keò~ûA ^ûjû«ò ö mû^, ]^,
]cð, lcZûe gúhð iÚû^ùe [ûA ùi Pec ZýûMe ù\aú ö Pûjó[ôùf ^òR ^ûñùe
@ù^K KòQò Keò_ûeò[ûù«, KòQò Keò_ûeò ^ûjû«ò ^òR_ûAñ, KòQò ^òRe _û[ðôa _eòPd
QûWÿò ~ûA^ûjû«òò ö QûWÿò ~ûAQ«ò PòeKûk ZýûMe Pòe«^ @û\gðKê, ]cð ^òeù_l,
C\ûe gûi^ ]ûeûe @û\gðKê , ùaø¡]cðKê aògß]cð Keòaûe @\cý @bú_þiûKêö ]cð
akùe bûeZ aògße ù^ZéZß ù^aûKê, ]cð aòRde iað gqògûkú aòRdKë, ù_âc,
@jòõiûe _âZòÂûKê, cû^a RûZòe cwk _ûAñ jòõiû, jZýû, ZýûM KeòaûKê, ù\g ù\g
bòZùe gû«ò_ì‰ð ij aiÚû^Kê ö Mað I ùMøeae K[û aògß AZòjûiùe Zûue Zêk^û
^ûjó ö PŠûùgûKKê ùi jó Keò[ôùf ]cðûùgûK, ]cð akùe ö ùi ]cð cû^aúd
ùPZ^ûùe C\þaê¡ ùaø¡]cðe ö ùi ^òR jûZùe MXÿò[ôùf eûli @ùgûKKê
""ù\aû^ûõ_âòd'' @ùgûK Keò ö ù_âc, @jòõi akùe jòõiâ PeòZâKê a\kûA ù\A
ùi @i¸Kê i¸a KeòQ«ò ö ùi @ùgûKKê a\kûA ù\A bûeZ ahðe AZòjûiKê
a\kûA ù\AQ«òö bûeZe eûRù^÷ZòK baòhýZKê \òMþ\gð^ ù\AQ«ò, ù~Cñ ^úZò,
@û\gðKê ißû]ú^ bûeZe gûi^ aýaiÚûùe aýajûe Keû~ûCQò ö @ûRò aògßùe Cy
_âgõiòZ bûeZe ißû]ú^ ùa÷ù\gòK ^úZò, ]cð ^òeù_lZû @û\gð, _gúk ^úZò,
ùMûÂú ^òeù_l @ûù¦ûk^ ö Gjû _Qùe @ûùfûK aðòKû bkò ~òG @ûùfûK aòZeY
KeêQ«ò, ùi ùi~êMe @iû]ûeY ^ûeúù^Zâú, KkòwKêcûeú KûeêaûKú ö cjû^þ KìU^úZòm
PûYKýu aòPûe]ûeûùe ^òcðûY ùjûA[ôfû ùcø~ðý gûi^e aò]ô, aýaiÚû ö Zûjû [ôfû
ùMûUòG ù\ge iêelû, cwk _ûAñ CŸòÁ ö KûeêaûKú ùijò gûi^ aýaiÚûKê a\ùkA
ù\A[ôùf aògßgûi^ aýaiÚûùe ö AG K'Y Kcþ \û^ aògß cYòhKê Kkòw K^ýûe ö
KûeêaûKú fûMò @ùgûK aògßùe _ìRòZ ö KûeêaûKúe _ìRûfûMò aògßaûiú ^òRKê _âÉêZ
Keò^ûjû«ò, cM]aûiú c¦òe MXÿò^ûjû«ò, cû^iòK \ûeò\âýùe aðcû^e _wê ißû]ú^
Kkòwûücûù^ K'Y aû Keù« ? ù~Cñ aúeK^ýûe iÚòZò bûeZ AZòjûiùe ]ûWÿòUòG,
@û]ê^òK Kkòwûücû^u _ûAñ Kkòw ~ê¡ùe KûeêaûKú ‘g±UòG’ cûZâ, Zûe _ìRû _ûAñ
_ìRûùa\ú Zò@ûeò ùjûA^ò, _ìRûeú R^à ùjûA^ò, _ìRû`êf `êUò^ûjóö G RûZòe
cûUòùe, ùi cûUòùe cCkò _Wÿò[ôaû cYòhe c^ùe @Qê@ûñ, _Qê@û, @ijûd, @^Mâiùe
@ûKâû« gògêUòe @ûLôùe iß_Ü @ûiòa ùKCñVê ùi iß_Ü ù\Lôa ? ùi iß_Üùe `êf `êUòa,
cjK ùLkòa, ùi cZê@ûfû ùja cûUòe M§ùe, @ûKûge ewùe ö ùMûUòG aúe_êwa
246 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iRð^ _ìRòZ RûZòe @ijûd @aiÚû ù~còZò @ijý ùicòZò @aògßi^úd ö ù~còZò
ùKûYûKð bûwò ~ûAQò, ùKûYûKðe gòÌú jRò~ûAQò, jRò ~ûAQò iRð^ cûUòùe, ù~còZò
Kkòw ~ê¡ùe flû]ôK Kkòwùi^ûe aúeZß_ì‰ð akò\û^ ijòZ i¹û^ I ißû]ú^Zû _âòd
Kkòwûe gqò ùgø~ðý ùgh ùjûA~ûAQò ö Kkòw ~ê¡ ù~còZò Kkòwûcû^u _ûAñ
_eûRde KûjûYúUòG, @_cû^e @¤ûdUòG ùjûAejòQò ~êùM ~êùM, G RûZòe
ùPZ^ûùe, bûaòùf @gî, @aùgûhùe jûjûKûe Keò CVêQò ùcûe @ûZàû ö
cjûbûeZ ~ê¡ _ùe bûeZahðùe i¹û^, ißû]ú^Zû _ûAñ G ù~Cñ cjû~ê¡
Kkòwûücûù^ fXÿò[ôùf, ùZûhûkúVûùe Kkòw ~ê¡ùe, @ûKêcûeú jòcûPk ùcø~ðý
bûeZ aòeê¡ùe, @û~ðý bûeZ aòeê¡ùe,GcòZò cjû~ê¡ ùKCñ RûZò fXÿòQò G ù\gùe?
AZòjûi ~ûjûe iûlú, ~ûjûe eûRiûlú ißdõ icâûU @ûùgûK ö i¹û^ I ißû]ú^Zûe
_êYýZú[ð ùZûhûkú, eqiÜûZ ùZûhûkú, ~ûjûe gòkûùe ùLû\òZ ùjûAQò eq a\kùe
ißû]ú^Zû, ~ûjûe ]ìkòùe eq e¬òZ ùjûAQò RûZúd i¹û^fûMò @ûZàakò\û^e @ce
iuÌUòG, ùi G RûZòe RûZúd Zú[ð, i¹û^ I ißû]ú^ZûKê _âûYbeò bf_ûC[ôaû
cû^aúd ùPZ^ûe cêqò_úV ö ùiVò _eûRde _âgÜ ^ûjó ö ù~CñVò aôaû_ûAñ ißû]ú^Zû
iað^òcÜ iðUòG, i¹û^e ij aôaû _ûAñ gqò I ùgø~ðýe _eòPdUòG ùfûWÿû ö
@ùgûK @^êba Keò[ôùf, @ùw fòùbA [ôùf ùijò ùfûcjhðYKûeú eqldú ~ê¡
@^êbaKê ö ~ê¡ùe Pec ißû]ú^Zû _âòd \ê¡ðhð Kkòwûcû^uê _eûRòZ Keòaû ù~còZò
@i¸a ùicòZò ùMûUòG @_eûùRd RûZòe ißû]ú^ ùPZ^ûKê @_jeY Keòaû @i¸aö
ùZYê ùi \éXÿ KY×ùe ißúKûe Keò[ôùf, gòkûùfLùe fò_òa¡ Keò[ôùf, "Kkòwûü
@aòRòZcþ' ö ùMûUòG aòRòZ icâûUe G ißúKûeqò i¹û^ùaû] aògß AZòjûiùe aòekö
i¹û^ ißû]ú^Zû _âòd Kkòwûücû^u _ûAñ GjûVûeê @]ôK i¹û^ @ûC K'Y [ûA_ûùe ?
jòõiû, jZýûe C_ûiK icâûU PŠûùgûKu _lùe G _âKûe ißúKûeqò @aògßi^úd,
iZý ö G[ôeê Gjò cjû~ê¡e bdûajZû, G[ôùe bûMù^A[ôaû aòRdú ae_êZâ I
aea]ìcû^u akò\û^, @iúc iûji, ùgû÷~ðý I gqòe _â\gð^ @^êùcd ö ùicû^u
a¦^û fûMò ùgûA_WÿòQò G RûZò, G RûZòe \ûdû\ cò[ýû _eûRde Mæû^òùe ö _êYò
_Ya¦ú, ù_âce aòRd ^ûUKùe cæû^ ùjûA ö bûeZ ù\LôQò eq_ò_ûiê @ûùfKþRýûŠe,
ùZ÷cêeþfwþ, ùPwòRþ Lû^þ, JewùRaþö icÉuVûeê Pec eq _ò_ûiê ^òÂêe [ôùf
PŠûùgûK @ùgûK ~òG GKû ^òRe 100 bûAuê jZýûKeò icâûU ùjûA[ôùf, cjûbûeZ
~ê¡ùe _ûŠa _ûbûA ùKøea 100 bûAuê jZýûKeò iòõjûi^ fûb Kfûbkò ö
ùijò @ùgûKue i¹û^_ì‰ð ißúùKûeqò ]eò eLôQò aòbúhòKûcd Kkòw ~ê¡e @ûùfûK
PòZâ, g± ZewKê, aògßaûiúuê iàeY KeûA ù\aûKê ùMûUòG RûZò GùZ gqògûkú
ùjûA_ûùe ? GùZ ißû]ú^Zû _âòd ùjûA_ûùe ? ißû]ú^Zû _âòd ùMûUòG RûZòe @i¸a
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 247
aúeZßùe ùi cêMÛ, Zûe aúùeûPòZ akò\û^ùe ùi ɲ ö cjûbûeZe cjûaúe
búhàKê geg~ýûùe gûdòZ Kfûbkò @Rðê^ ‘aúe aêùS aúe @bòkûh’ _eò cjûaúe
@ùgûK icMâ Kkòwûcû^uê cjûaúe C_û]ôùe bìhòZ KeòQ«òö Kkòw ~ê¡ G RûZòe
cjû~ê¡ ~ûjûe Zêk^û ^ûjó ö Gjò ~ê¡ùe @ûZàakò ù\A[ôaû cjûù~û¡ûcû^ue céZêý
^ûjó ö ùicûù^ @ce, @ce Zú[ð ùi cûUò, ùi cêjûYö a¦^û KeêQò ~òG _êYýZú[ð
ùZûhûkúPeY, aògß_âûY Kkòwûüe ù~ûMý aúe_Yö i¹û^ I ißû]ú^Zû PòeKûk ~ûjûe
bìhY ö Kûk Kûk fûMò ~òG fXÿò[ôùf céZêý¬dú eY ö "_âûY ~ûC _ùQ, _Y ~û'e
^ù\Lôa _eûRòZ _âûY' ö
PŠûùgûK ù~Cñ Kkòwûücû^uê i¹û^ ù\AQ«ò, ùicû^ue gqò ùgø~ðýKê
ißúKûe KeòQ«ò, ißû]ú^Zû _ûAñ @_ìað akò\û^e a¦^û KeòQ«ò gZî ùjûA, ùijò
Kkòwûücû^uê i¹û^ ù\aûKê ùKùa G RûZòe gòÌú ^òjûY ]eòa, Zìkòùe @ûuòa, Kaò
KaòZû ùfLôa, gòkûùe, Qaòùe, g±ùe ? ùi iê\ò^ @ûiòa, ùKûYûKðùe iìù~ðýû\d
G RûZò ù\Lôa ö cêqò Zú[ð ùZûhûkúe PeY _ìRòaö
~ê¡ùLûe @ùgûK ~ê¡ùe RòYò^[ôùf KkòwKê, RòYò[ôùf K_Uùe ö ù\Xÿfl
ùi^ûKê _Ya¦ú eLô aòRd_ûAñ ißû]ú^Zû_âòd ùMûUòG \ê¡ðhð RûZòKê aû]ý Keòaû,
Zû'C_ùe ùKøYiò akòÂ KûeY ^ [ûA ~ê¡ f\òù\aû ö Qk~ê¡e @ûgâd ù^aû,
~ê¡e ^úZò ^òdc bûwò ^òŸðd @ûPeY _â\gð^ Keòaû, eûZâòe _âbûZ _ìaðeê céZ aû
Rúa« @aiÚûùe KûeêaûKú @ûZà ic_ðY ^ Kùf ù\Xÿfl ùi^ûuê jZýû Keòaûe
_ûMkûcú ùKCñ ù_û÷ehê e ißûle aj^ Kùe ù~ ùi Kkòw aòRde AZòjûi ùfLô[ûù«?
cjûbûeZ ~ê¡ _ùe Kkòw ~ê¡ [ôfû Kkòwûcû^u _ûAñ @û~ðýbûeZ aòeê¡ùe,
ùcø~ðýbûeZ aòeê¡ùe, cjû~ê¡ ù~Cñ ~ê¡ùe ùicû^u gqò, ùgø~ðýe ißûle ùicûù^
ùfLô[ôùf eqùe, Lûfò ùiZòKò ^êùjñ cjûbûeZe ^òcûð Y _ûAñ @iúc aúeZß, akò\û^e
_eòPd ij ù~ûM\û^ Keò[ôùf ö ~ûjûe _âbûaùe ùicûù^ iêelòZ eLô[ôùf
ißû]ú^ZûKê ùcø~ðý~êMVûeê Mê¯~êM, Mê¯~êMVûeê KêhûY~êM, jhð~êMeê @û]ê^òK ~êM
~ûG ö
Gjò cjû~ê¡ùe @ûùgûK ^òRe _eûRd @ûi^Ü RûYò _Ya¦úe @ûgâd ù^A[ôùfö
ajêbûùa lZòMâÉ @ûNûZ_âû¯ ùjûA[ôùf _âòdR^, _âòd ùi^û_ZòKê jeûA ö aúeZße
ij ~ê¡ùe aòRd fûb Keòaû aû _eûRd ißúKûe Keòaû ùi ~êMe ~êM]cð
ùjûA[ôaûùaùk, eûR]cð ùjûA[ôaûùaùk @ùgûK _Ya¦ú eLô icÉuê @û½~ðýû^ßòZ
Keòù\A[ôùfö ~ê¡ AZòjûiùe Gbkò NUYû aòek @ùU ö G[ôeê ùi Kòbkò bûaùe
~ê¡ùe Qk^ûe @ûgâd ù^A[ôùf Zûjû @^êùcd ö ^\ú, ^\, icê\â, a^, _aðZ
ùNeû \êMðc eûRýe aûiò¦û Kkòwûücûù^ [ôùf @û`Mû^þcû^u bkò \ê¡ðhð, ice_âòd,
248 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
gû«ò_âòd ö Meòfû ~ê¡, jÉú~ê¡, cfä~ê¡ùe ùicûù^ [ôùf @\ßòZúd ö ùicû^ue
iûceòK gqòKê @ùgûKu _ùe Pýûùf¬ KeòaûKê ùi ~êMe icMâ @û~ðýbûeZe gqò
iûji Keò^[ôfû \úNð 1700 ahð ]eò ~ûjû aògß AZòjûiùe aòiàd I aòek ö
bûeZe ù^ù_ûfòd^ icê\âMê¯ Kkòw @]ôKûe Keòaûe \êüiûji Keòò^[ôùfö aûjýgqò
_ùWÿûgúe ijûdZû aò^û KkòweûR He Lûeùak ù~bkò ~a^þcû^uê bûeZahðeê
ZWÿò ù\A[ôùf, cM]Kê _\û^Z Keò lcû Keò[ôùf Zû'e AZòjûi Gùaaò aògßaûiúuê
ùeûcûôZ Kùe ö GùZ gqò lcZûe @]ôKûeú ùjûA ùicûù^ _ùWÿûgúKê ùKùa
@ûKâcY Keò^[ôùf ö KûjûC_ùe ~ê¡ ^\ò ù\A^[ôùf ö @û~ðýbûeZ @]ôKûe _ûAñ
c^aùkA ^[ôùfö @[P ù\g aûjûùe ùg÷ùk¦â iûcâûRý MV^ Keò[ùô f ö Kkòw~ê¡e
bdûajZû PŠûùgûK_ûAñ [ôfû KÌ^ûZúZ ö eqe aòbúhòKû ù\Lô @û^¦ùe Cz^
ùjC[ôaû @ùgûK @ijûd aòPkòZ ùjûA_Wÿò[ôùf ùijò ~ê¡e eqiÜûZ \égý ù\Lô ö
~ûjûu Rúa^ùe ~ê¡, céZêý [ôfû _âòdùLk ùi ùiVûùe iõmû jeûA[ôùfö ùi
fò_òa¡ Keò[ôaû "GK fl Kkòw ùi^ûe céZêý' Zûu jé\dKê @ûùfûWÿòZ Keò[ôfûö
ùi céZêý Kò_eò [ôfû ~ûjû Zûue _ògûP _âûY, ~ê¡ùLûe c^, ^òÂêe jé\dKê ZekûA
ù\A[ôfû ? ~ê¡ \úNð Q@ cûieê C¡ßðKûk Pûfò[ôfû ö iúcû«Vûeê eûR]û^ú~ûG
Rk,iÚk ~êþ¡ Pûfò[ôfû @aòòeûc bûaùe ö ~ê¡ùlZâùe ceê[ôaû cM] ùi^ûe i´û\
gêYò ùi Zûe jòiûa eLê^[ôùf Kò´û aòPkòZ ùjC^[ôùf ö gZîùi÷^ý Kkòwe jòiûa
aû eLù« KûjóKò ? gZîùi÷^ýe céZêýùe aòPkòZ KûjòñKò ùjùa ? Lêiòùe @ûZàjeû
^ùjûA ? Gjû ^ò½òZ GK aòek NUYû ö _eûRd_ûAñ \ê¡ðhð KkòwKê aû]ý Keòaû,
bdbúZ Keòaû, KûeêaûKúe i´û\ ù\aûKê a¦ú flû]ôK ^òeÈ Kkòw ùi^ûKê aû]ý
Keò, aò`k ùjûA jZýû KeòaûKê ^òùŸðg ù\aû, ^òRe C_iÚòZòùe I ùNûhYû Keòaû
Kkòwûcûù^ KûeêaûKúuê céZ RúaòZ @aiÚûùe @ûYò \ò@«ê Kò´û KûeêaûKú _âbûZ _ìaðeê
@ûZàic_ðY Ke«ê ^ùPZþ @agòÁ a¦ú ù\Xÿfl ùi^ûuê jZýû Keòùa ö ùMûUòG
_âbûZùe GKfl a¦ú ^òeÈ ùi^ûuê jZýûKeò ~ê¡e ^òdc fxò ù~Cñ jé\d
aò\ûeK \égý iéÁò Keò[ôùf ùi[ôùe Kkòwû _âûYùe bìcòKµ iéÁò ùjûA[ôfû ö @ûC
ùMûUòG _âbûZùe ù\Xÿfl ùi^ûe céZêýKê _âZúlû KeòaûKê Kûjûe ù]÷~ðý ^[ôfû,
RûZúd i¹û^ _ûAñ KûeêaûKúe i§û^ ù\aûKê ùKøYiò Kkòwû iûji Keò^[ôùf ö
\ûeêY RûZúd aò_~ðýdùe ^òhݏò ù^A[ôùf ißdõ ùi^û_Zò eûRKêcûeú KûeêaûKú @ûZà
ic_ðY _ûAñ ö Zûuê ùKjò _âaðûA ^[ôùf ö Zûue @«eûZàû Pec \êüLùe @ûù¦ûkòZ
ùjûA[ôfû a¦ú ^òeÈ _âòd Kkòwûe ù\Xÿfl ùi^ûe Rúa^ _ûAñ ^êùjñ, ^òRiß
i¹û^, ißûbòcû^ _ûAñ ö Zûu _ûAñ ùicûù^ KûjóKò gûYòZ Keaûk _ûLùe cêŠ
^ê@ûñAùa ? ~ûjû ùicûù^ Keò^ûjû«ò ~êM~êM ]eò ö céZ Kò RúaòZ i§û^ ^ù\ùf,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 249
iZý ^Kjòùf, ZZþlYûZþ cêŠ KûU ùja ö Gbkò ^òcðc ]cK @ûMùe fùl
a¦úùi^ûe @Uk ^úeaZû, ^òR ù\g_ûAñ, RûZò_ûAñ, RûZúd i¹û^ùaû], ißû]ú^Zû
_ûAñ, jiòjiò jZýû ]cKKê ißúKûe Keòaûe @_ìað iûjiòKZû ù\Lô @ùgûK bdue
bûùa ùKâû]ôZ, @_cû^òZ ùjûA[ôùf ö @mû^ ùjûA _ûMk_eò ^òeÈ a¦ú_âRû jZýû
KeòaûKê ^òùŸðg ù\A ù\Lê[ôùf ùijò \égýKê, gêYê[ôùf MM^_a^, _âKµòZ Maûð^ßòZ
iße Kkòwûe "Rd Kkòw R^^ú Kò Rd', "Rd KûeêaûKú Kò Rd', "Rd Kkòw Kò
Rd' ö ùijò ùfûjòZ iòq ùfûcjhðYKûeú \égý, _êYò ù\Xÿfl a¦úuê jZýûe ]cKö
_âbûZ _ìaeð ê Gjbkò jZýû, jòõiâZûe Pec cêjìðùe KûkeûZâúe ùgh _âjeùe
eûRKêcûeú KkòwK^ýû KûeêaûKúe ^câ, ^òiÑûc @ûZàic_ðY, fŠòZ cÉKùe, ùM÷eòK
ai^ùe, ùaø¡ bòlêYú eì_ùe ù\Lô @ùgûK jùZû›ûjòZ ùjûA[ôùf ö K'Y Gjò
fŠòZ ùaø¡ i^Üýûiò^úe @ûZàic_ðY _ûAñ ùi Gbkò MY jZýûKûŠ NUûA[ôùf fùl
a¦úu cêŠKûUò ? G K'Y ùijò eûRKêcûeú, ~ûjûe ù_âcùe ^òRKê icâûU _\ùe
_âZòÂòZ KeòQ«ò ùi ^òR jûZùe gùj bûAuê jZýûKeò ? K'Y Gjûeò _ûAñ ùi
@ûiòQ«ò iê\ìe cM]eê Kkòwe eûR]û^ú ùZûhûkúKê eYjêuûe ù\A ? ùMûUòG
ißû]ú^, ]cð ^òeù_l eûÁâ C_ùe ~ê¡ bkò \ûeêY \êüL f\ò ù\AQ«ò ? K'Y
i^Üýûiò^úe _âúZò_ûAñ bûMý Zû'uê aùA eLô[f ô û aûe´ûe ? i^Üýûiò^úe _âùdûR^úZû
aû K'Y ? ùi Z i^Üýûiúbkò aô[ôùf ùK÷ùgûeùe ? KûjóKò G icâûU ùjaû_ûAñ
Zûue Gjò Rúa^aýû_ú jòõiâ iû]^û ? K'Y i^Üýûiò^úKê ù^A ùi Ne iõiûe
Keòùa ? ^û ù^A~òùa cM] ? ùcûe icÉ @jõKûe, @jcòKûKê G ù~còZò QùWÿA
ù^AQò ù~ûe Keò ? @^êùgûP^ûùe ùi @gâê_æûaòZ ùjC[ôùf ö @ijûd c^ Zûue
bûwò _Wÿê[ôfû KûPLŠ _eò ö ùi @ûZà aòiáZ ùjC[ôùf \êüL, \dû, \êÃcðùe ö ^òR
C_eê ^òdªY jeûA _âkû_ Keê[ôùf, iõmûjú^ ùjC[ôùf ö ù~còZò Rúa^ Zûue
aý[ð ùjûAQò aòhd aûi^û, aý[ð ùjûAQò ~ê¡ RòYòaûKê icÉ Qk, ak, Kk,
ùKøgk ö ù\ahòð ^ûe\u _âgÜ _ûLùe @ijûd \iêý eZÜûKe _eò ùi Ce _ûC^ûjû«ò?
@ûù¦ûkòZ c^, @ai^Ü c^, ^òüiß_âûY ùPZ^ûùe @ùgûK aê[ôùf "RWaZþ' ö ùi
cìK _ûfUò ~ûA[ôùf ö iõmû ù`eò_ûAùf aûCkò-PûCkò ùjC[ôùfö ~ûjû_ûAñ Zûue
GA eqldú ^eùc] ~m Zû'e G Kò eì_, Kò ùag bìhû, Kò Rúa^ ? i^Üýûiò^ú
_ûAñ icâûUue G cjû~ê¡, ^úea @ûZàûjêZò _âZò cêjìðùe ùPZ^ûe ùKûùY ùKûùY,
@ûZàûùe ? GjûVûeê bkò aWÿ \Š, Kò bûMýe _eòjûi @ûC K'Y ùjûA_ûùe ? GjûKê
ùKâû]ùe jZýûKeòaûKê K'Y ùi fùl ùfûKuê jZýûKeò Kkòw @ûiòQ«ò ? G _âgÜe
Ce ^[ôfû ö G _û_e _âûd½òZ ^[ôfû ö Rúa^ _âZò ùfûb ^[ôfû ö lcZû _âZò
ùcûj ZêUò ~ûA[ôfû ö KòõKðaýaòcìXÿ ùjûA ùi aô[ôùf @bòg¯ _ògûP _eò ö
250 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
cM]Vê Kkòw, iaêVò céZêýe jûjûKûe ö ^eeûli @ùgûKe ^ò¦ûMû^ ö Zûu fûMò
iaêVò @gî, @ûZu, @bògû_e ù~còZò ùgh ^ûjó ö GA[ô_ûAñ K'Y ùi R^à ùjûA[ôùf?
R^à fMÜùe ùR÷^ i^Üýûiúu jûZMXû Zûue RûZK, ZûuVûeê QùWÿA ù^A[ôfû
ùK÷ùgûee ùiÜj, eûR _eòPd ? @ûRò G ùaø¡ i^Üýûiò^ú Zûu aôaûe @]ôKûeKê
QùWÿA ù^AQò?
eûRKû~ðý _âZò aòcêL icâûU ö ùKCñ[ùô e @ûMâj ^ûjó ö @ûiqò ^ûjó ö @ùgûKue
@aiû\_ì‰ð @ijûdZûKê C_f²ô Keò[ôùf KûeêaûKú ö aògûk cM] iûcâûRýe iêelû,
iê_eòPûk^û, Kkòwe _ê^ðMV^e Mêeê\ûdòZß ùi MâjY Keò[ôùf \ßòZúd cjû_û…eûYú
_\aúùe ö AZòjûiùe eûRû P¦âMê¯, Lûeùak, eûR_êZâ ùMøZc i^Üýûiú ùjûAQ«òö
i^Üýûiú eûRû ùjûA^ûjû«ò ö i^ýûiò^ú _û…eûYú ùjaû GK aòek NUYûö _û…eûYúe
iÚû^ eûR@«_êùe ö icâûUu aòPkòZ @aiÚûùe _û…eûYú _\ùe KûeêaûKú aògûk
cM] iûcâûRýe gûi^ \ûdòZß MâjY Keòaû, ißdõ gûiòZ Kkòwùe gû«ò _âZòÂû Keòaû,
gûi^ aýaiÚûKê C\ûe ]cð ^òeù_l cû^aúd Keòaû [ôfû MêeZê ß_ì‰ð ö Zûueò C\ýcùe
gûi^ aýaiÚûùe ]cð GK akò bìcòKû MâjY Keò[ôfû ö GA Z ißZªZû ö _gúk
^úZò, ]cð ^òeù_lZû, aòù\gùe, ißù\gùe ]cðúd _âPûe, _âiûe, ieKûeú
ù_âû›ûj^ùeö Zûue @a\û^ @aòiàeYúd ö icd PKâùe eûRû, aýqò a\kò_ûùe
Kò«ê _âZÂò òZ gûi^ aýaiÚû @i¸a ö lcZûiú^ ißû[ðû§ lcZû]ûeúcûù^ Gjûe aòùeû]
Keò[û«ò ö KûeêaûKúu i`kZû GK aòiàd ö KûeêaûKú @ùgûKu ~ZÜ ù^A[ôùf Zûuê
ùKøYiò K[ûùe aû]ý Keò^[ôùf ö KòQò f\ò ù\A^[ôùf ö @ùgûK Zûue ùKøYiò
K[ûKê _âZòaû\ Keò^[ôùf ö ùZYê Kkòw ~ê¡e \úNð @ùXÿA ahð _ùe ùi ùaø¡]cð
MâjY Keò[ôùf ö
ù~Cñ Kkòwe cûUòùe @ijûd @_eòPòZ i^Üýûiú @ùgûK icâûUe iß_Ü
ù\Lô[ùô f, ZûKê ißúKûe Keò[ùô f, ù~Cñ cûUòe ùcûj, Zûuê icâûUeê i^Üýûiú Keòù\A[ôfû
Zûe ißZªZû PòeKûk aòiàd ö KêêeêùlZâ ~ê¡ùe @Rðê^u @È]ûeY, @ÈZýûM _êYò
@È]ûeY ö ùZûhûkúùe @ùgûK ^òeÈ, @È]ûeY, @ÈZýûM ö GA Z @jòõicûUòe
Pc}ûeòZû ö @jòõie cª `êuêPò @ûKûg ö @jòõie MúZ MûCQò _a^ö @jòõie
MêYMû^ KeêQò icê\â ö ù~Cñ ^\úe ^ûñ \dû Zûe ù_øeûYòKZû, @ceMû[û, ùMû÷eae
_âbûaùe @ùgûK _âbûaòZ ùjûA[ôùf ö GcòZò ^\ú Kûjó _é[ôaúùe ? ^ûñ ~û'e
""\dû'' ö ù~Cñ \dû^\ú Kìkùe ^òŸðdZû _â\gð^ Keò @ùgûK aéûiêeVûeê akò _û_
Keò[ôùf, fùl a¦ú KkòwûüKê GKZâ jZýûKeò Zûe _ìZ _aòZâ ^úk Rk]ûeûKê
ùfûjòZ ewùe ùffòjû^ Keò[ôùf ö ùiA _êYýùZûdû \dûe \òaý iÝgùð e ""ù\aû^ûõ
_âòd'' _ûfUò [ôùf @ùgûK, \dûe cûjûZàýùe, cjûNðý @^êbaùe @ûZà aòiáZ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 251
ùjûA[ôùf Gjûjó \dûe Pc}ûeòZûö PŠûkKê \dû, PŠûùgûKKê \dû, \òaý ù_âce
\dû, @jòõiûe \dû, \iêý eZÜûKeKê \dû _eò, aéûiêee ^ò]^ _ûAñ \]ôPúue
@iÚò\û^e \dû _eò PŠûùgûKe _û[ðôa _Z^ ^êùjñ _aòZâ _eòað^ Kkòwûüe
eq\û^ùe, _âúZòùeö ]^ý \dû ~òG ù\LôQò @^ûiq @iÚò\û^e @gâê c^ÚòZ \égýKê ö
@_eûRd Kkòwûüe eq\û^e jé\d aò\ûeK ùfûcjhðYKûeú \égýbìcòKê ö Zû'e
ißZªZû GK aòiàd ö fùl ^ejZýûe _û_ùe _û_ú @ùgûKuê ù~Cñ \dû _û_cêq
Keò[ôfû Zûe _aòZâZû aWÿ\ûŠe ]ìkò _eò ö aûAgò _ûjûPe CVûYò _eò ö aWÿ
VûKêeue \éÁò bkò _aòZâ ö ùKùa ùijò _êYýùZûdûùe aêWÿ _KûA _êYý @Rð^ Keòa
G RûZò ? ùKùa icìj aêW\û^e _að _ûkòa G RûZòe \ûdû\ ? ùKùa @ûiòa ùi
iê\ò^ ? _âYûc _êYýùZûdû, _âYûc ö GKûcâ PeY PêcêPò \dû ö ùg÷a Zú[ð fòweûRu
_aòZâ _ìRûeòYú ùjûA c¦òee cêLgûkû _eò, cêqò @ûMe cûdû_eò, gâúùlZâ _âùag
_ìaðeê GKûcâe ißMðúd iÝgð ö \dûe \òaý iÝgðùe cYòh _ûAQò _aòZâZûe _eòPd _Zâ ö
cûdû a§^eê ùi ù~còZò UûYò ùjûA ~ûCQò cêqò @ûWÿKê ö còk^ cêLe c^, @ûZàû Zûe
_ìZ _aòZâ _êYýùZûdûe _âaûj bkò _âajcû^, @YùfCUû, @ûiqòe iKk @ûKhðY
iùß, cò[ýûùcûje aýûKêk _â\gð^ iùß còk^ @ûKêk @ûZàû Zûe cùjû\]ôcêLú
~ûjûe Kìkùe cêqò]ûc, ißMð]ûc, ù~CñVò ùgh ùjûAQò _û[ðôa _eòPde, lYbwêe
cûdû ùcûje ö ]^ý ùi cûUò, cûUòe cûdû, cûUòùe cêqò ö Pòe«^ cêqò ö Pòeiê¦e
cêqò ö ùi cêqò @ûgûùe, _âúZòùe, _âZúlûùe..._úWòZ _âûY, _âYcý _âûYiû, _âûùYûzk,
_âYùdûQk _âûYiLúe ùiÜjùe @gîùe @û^¦ùe ö _âYûc ö
@ûZàic_ðY _ìaðeê i^Üýûiò^ú ^òhݏò aòek
ù_âc I ißû]ú^Zûe cjû~ê¡ Kkòw~ê¡ùe @ûZàic_ðY _ûAñ Kkòwe eûRKêcûeú
KûeêaûKúu ^òhݏò ù~còZò @iû]ûeY, jVûZþ ùaû÷¡]cð MâjY Keò fŠòZ i^Üýûiò^ú
ùagùe @ûZàic_ðY Keòaû ùicòZò @bìZ_ìað ö @ùgûKu Kkòw~ê¡ ^òhݏò, Zûue
aýqòMZ ù_âc I i¹û^e cjû~ê¡ ö Kkòwûücû^u _ûAñ ißû]ú^Zû I i¹û^e cjû~ê¡ö
flû]ôK ^òeúj R^Zûu jZýû, ù\Xfl a¦úuê jZýû ]cK ù\A ùi Pûjó[ôùf
KûeêaûKúue i§û^, Rúa« I céZ @aiÚûùe _âû¯ò ö KûeêaûKúu @ûZàic_ðY Zûue
MêeZê ,ß aýqòZß, gqò I _âúZòe ißûle aj^ Kùe ö ~ê¡ùe Kkòwe eûRû, cjûùi^û_Zòu
céZêý, cjûeûYúu @ûZàjZýûùe ùi aòPkòZ ^ ùjûA ~ê¡ PkûA[ôùf Q\àùagùe ö
ù^ZéZß ù^A[ôùf cjû~ê¡e cjû^ûdòKû ùjûA ö @iû]ûeY Zûue gqò, iûc[ðý I
ù^ZéZß ö @ùgûKuê bf_ûC[ôùf iZ Kò«ê ùi aêS[ò ôùf ù\gù_âc _ûLùe aýqòù_âce
252 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iÚû^ ^ûjó ö ù\g aW ö ù\gaûiúu i¹û^ _ûAñ ùi @ùgûKuê _âZýûLû^ Keò[ôùf ö
_âúZòe ^òùa\^Kê ^úea i¹û^, ißúKéZò ù\A[ôùf ö cjû~ê¡ ùghùe eûRû, eûYú,
ùi^û @ûZàic_ðY Keò^ûjû«ò ö @ûZàic_ðYe ið @ùgûKue @nêZ ö céZ aû RúaòZ
@aiÚûùe KûeêaûKúu i§û^ I iûlûZ ùi Pûjó[ôùf ö
ù\g I RûZòe \ûeêY aò_~ðýdùe bûwò_Wò ^ûjû«ò eûRKêcûeú ö Pûjó[ôùf
@ûZàjZýû Keò_ûeò[ûù« ö ùi Zûjû Keò^[ôùf ö @ûZàic_ðY Keò ^òRe @_ìað iûjie
_eòPd ùi ù\AQ«ò ö ùi @^êba Keò[ôùf Zûu céZêýùe PŠûùgûK _ûMk ùjûA~òùaö
icÉuê jZýû Keò cjûbûeZe ^òcðcZûKê akò~òùa ö Gbkò NUYûKê ùi ùeûKòaûKê
^òhݏò ù^A[ôùf ö @ûZàic_ðY _ûAñ ùi cû^iòK bûùa _âÉêZ ùjûA[ôùf, ù_âcòK
PŠûùgûKe ]ßõifúkûeê a¦ú ù\gaûiúuê elû KeòaûKê ö @ùgûKu jé\de @__û^
lZKê ùi @^êba Keò[ôùf ö ùi Kò_eò @ùgûKu _âZò ^òcðc aýajûe Keò[ôùf,
NéYû Keò[ôùf Zûuê b›ð^û Keò[ôùf, Zûue ^ò¦û Keò[ôùf, ùi cù^ eLô[ôùf ö
GùZ ^ò¦û, Mûkò gêYò ùKCñ cYòh aô_ûeòa ^úeaùe ? _êYò ùi Z icâûU ö ^ûeúe
fû‚^û ùKCñ _êeêh ijò_ûeòa ? _âòd^ûeúe fû‚^û, _âòdZcûe fû‚^û, Pòeaû‚òZûe
fû‚^û KòG i¸ûkò_ûeòa ? ùKCñ _âòdZc ijò_ûeòa Rúa^iûeû ùiA KùVûe K[û,
KWû @_cû^, ^òŸðd @_cû^, ^òNûð Z @_cû^, AzûKéZ @_cû^,Rúa^aýû_ú @_cû^?
""Zêce _eòPd Zêùc ^òùR ö cñê ZêcKê NéYû Kùe ö Kkòwe eûRKêcûeúe
R^à eûRKêcûe _ûAñ...Kkòwe eûRKêcûeú ù_âc KeòRûùY ö _êeiÑûe aò ù\ARûùY ö
ZêcKê "Rúa^\û^' ö Zêùc Pûfò~û@...''
Kkòwe a¦úgûkûùe @ùgûK céZêý\Š _ûA[ôùf bf ùjûA[û«û ö @ùgûK
_kûZKbûùa iû]ûeY Rúa^ aòùZA @_cû^ ijò ceò ~ûA[ôùf bfùjûA[û«û ö
ùi ù~ icâûU ùjûAQ«ò ^òRe _eòPd ^òR_ûAñ Zò@ûeò KeòQ«ò ö @ùa÷]e @_cû^ùe
RkêQ«ò Rúa^iûeû ö ùijò @_cû^e {ßûkû _âòdZcûe _âúZò _âZýûLû^ùe @ijý ... ö
@ijý _úWûùe ùi QU_U ùjCQ«ò ö jòõiû, _âZòjòõiû, _âZòùgû]e _ògûP _ûfUò
~ûAQ«ò ö ùi _úWû _âûYû«K ö @ùa÷]e @_cû^ _êYò _âûY iaðiß _âòdZcû _ûLeê.... ö
@i¸a ùi {ßûkû ö ~ûjûe _âgõiûùe @ùgûK gZcêL ö Zûe _úWûùe ùi gZLŠ ö
Rúa« céZêý\Š ùi ùbûMêQ«ò ö ùZYê ùi PûjóQ«ò _âúZò_‰ðûe @ûZàic_ðY, _âúZòe
^êùjñ gqòe, @gâêe ^êùjñ @iòe ö ùZYê Zûue G bdûaj cjû~ê¡ ö Kkòw iûcâûRý
Zûue gZâê ^êùjñ, Kkòwaûiú Zûue gZî ^êjñ«ò ö ùZùa, eûRKêcûeúe i~ZÜ iûdòZû
@_cû^Kê ù^A ùi ceò_ûeòùa^ò ö RúaŸgûùe aô_ûeòùa^ò ö
Gbkò \ûeêY _eòiÚòZòùe eûRKêcûeú ^òR bûMýKê ]ôKþûe Keê[ôùf ö KûjóKò ùi
GùZ ^òÂêe ùjùf Zûuê _âûYbeò bf_ûC[ôaû _âòdZc _âZò ? K'Y ùi Zûue PeòZâ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 253
fêY×^ Keò[ôùf? ^û akû}ûe Keò[ôùf? ^û aû]ýKeò ù_âc Pûjó[ôùf? ^û Rúa^ùe
lcZû iòõjûi^e iß_Ü ù\Lê[ôùf ? Zûue PeòZâ KY Leû_ ? ùZùa cñê KûjóKò GùZ
^òÂêe @_cû^ ù\fò ? ^ò~ðýûZ^û ù\fò ? G iaê _ûAñ cñê \ûdú ö G ]ßõifúkûe
Ce\ûdú cñê ö ùcû _ûAñ G cjû~ê¡ ù_âce, ißû]ú^Zûe, i¹û^ùaû]e, _âZòjòõiûe,
_âZòùgû]e ö Gjûe K'Y ùgh ^ûjó ?
ùcû _ûAñ ù~Cñ cjû~ê¡ Zûjûe icû¯ò ùcû aò^û i¸a ^êùjñö @ùgûKu ið
_ûk^ Keòaûe \ûdòZß ùcûeö ùcûe _âúZò_ûAñ, ùcûe i§û^_ûAñ, fùl Kkòwe ^òeúj
R^Zû _âûYakò ù\ùfö eûZòâ _âbûZ _ìaðeê ùcûe i§û^ ^ còkòùf _êYò ù\Xfl
a¦úuê jZýû ]cKþö GùZ aW jZýûKûŠe KûeY cñêö ]ôKþ gZ ]ôKþ ùcûe R^àö
@^û[ô^úbûùa cñê _Wò[ôfò eûÉûùeö ùcû'_âZò KûjóKò KkòweûRu \dû ùjfûö ùi
ùcûe fûk^_ûk^ Kùfö cùZ eûRKêcûeúe c~ðýû\û ù\ùfö ùcûe R^àe _eòPd
Agßeu aýZúZ cñê RûYò^ûjóö ùKCñ eûRû @^û[ gògêuê _ûk«ò ù~ ùcûùZ _ûkòùf
eûR_êeúe aòba aòkûiùe? GùZ ùiû÷bûMý ùcûe! _êYò ùcûeò _ûAñ GùZ aW ~ê¡,
GùZ aW jZýûKûŠ! cñê KûjóKò aôQò? ceò~ûA[ôùf bf ùjûA[û«ûö cñê cjû_û_úö
]cðgûÈùe @Qò _âúZò_êYýö _âúZò\û^ cjû_êYýö cñê KûjóKò GùZ Kû_Yý KêY×òZ ùjfò?
ùcûeò _ûAñ ùcûe ù\gaûiú \ûeêY \êüL ùbûMòùfö G ù\jUû ùcûe gZîö G ù\jùe
KY [ôfû ù~, GjûKê eûRû @^û[ô^ú ^Keò @^û[ûgâcùe ^QûWò eûRKêcûeúe c~ðýû\û
ù\ùf? eûRKêcûeúe ù\jUû ù^A cñê iß_Ü ù\Lôfò eûRKêcûeeö G ù\je \ûaòKê
@ißúKûe Keò_ûeòfò^òö @ùgûK _eò ^òeúj, @ijûd, @mûZ, @^ûiq Kòùgûe i^ÜýûiúKê
cñê iß_Ü ù\LûAfò, eûRKêcûee c~ðýû\û ù\fò ùcû jé\dbòZùeö _âòdZce i¹û^
ù\fò, _âúZòe fûaYý ùKûck ißMúð d @û^¦ùe cñê @bòbìZ ùjfòö Zûu @ûLôùe @ûLòeLô
cñê iß_eÜ ûRýùe Nìeò aêf[ê ôfòö @[P ùghùe _âòdZce ^òckð ùKûck jé\dKê ^òccð bûùa
lZaòlZ Kfòö ùcûe ùKCñ @]ôKûe @Qò Zûu C_ùe? Zûuê @_cû^ ù\aûKê? ùcûe
aõg _eòPd R^à @mûZ RûYòaò cñê ùKCñ iûjiùe Zûuê Kjò[ôfò KùVûe bûùa?
"eûRKêcûeúe R^à eûRKêcûe _ûAñ' Zêce _eòPd Zêùc ^òùRö ùi @ùa÷], cñê
@ùa÷]ö ùi @ijûd _eòZýqö ùcûe ùiA bûMýö cñê @ûgâòZö ùi @ûgâòZö
Agßeu iéÁò Pòeiê¦e, @ùa÷] ^êùjñ ö _òZûcûZûu ùKûkeê R^àù^A[ôaû gògê
Pòe«^ ù_âce KkòKû ö ~ûjûe ù~û÷a^ùe, Z^êKû«òùe PjùU PC\òM, cjùK
cêfK c^Vê jé\dö c^ cYòhe @ûLô, IV QûZòùe ùaûkòùjûA~ûG _âúZò, ù^iò
ùjûA~ûG búZò ^úeaùe, ^ò[e QûZòùe, [ôe Kµ^ùeö PcKò~ûG QûZò ö PcKò
Pûùjñ @ûLô ö Pê_òPê_ò Kùj IV, Q_òQ_ò ù\ùL ù`eòaû \ò^e aûU ö @ûLôùe KêjêK,
IVùe KêjêKêjê iße ö IVZùk cûõie ùKûYûKð \êA ~ùgû]^,Hgß~ðý Kû^ É^ö
254 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
RjÜbkò Rû{ßfýcû^, cûaðfbkò ciéY, \ê]ie bkò PòKÑY, K\´bkò ùKûck,
ùegc bkò cêfûdc, ùaf bkò aðêk ö Zé¯^ûeú cûõie ciéY cû]ê~ðýùe, iÜòMÛ
ùiû÷Kêcû~ðýùe, cûõik cŠòZ gûYòZ ùiû÷¦~ðýùe, ù~û÷a^ iê¦e ù\j, \ú¯ K_ûk,
C{ßk @ûLô, akò aûjê, aòÉéZ a_ê, iêMbúe ^ûbò, Ké¾ ùKûck ZòâbêRùK¦â C_ùe
ciéY cûõie f´fkòZ akùeLû, ù\agògêe aûðûaj ö ùKùZùaùk ùKûck
KVò^, ùKùZùaùk gû« iÝ¡òðZ, ùKùZùaùk C¯ CŸú¯, ùKùZùaùk C¡Z
@YûdZ ö \êA ùKûYûKðKê QêAñ iÜòMÛ kûaYýcd Z^êù\g ö Zû ZkKê iê¦e, iêMbúe
^ûbòù\g, Kc^úd KUú ö Zû ZkKê ù~û÷a^e ^B, cûõie _ûjûW `ùUA ajòQò
Ké¾KêòZ ùKgeûgò ù\A ö iKk @ûKhðYe ùK¦â, ù~û÷a^e ùMû_^e M«ûNe ö
Kûaýcd, Ké¾ùKûck ZâòbêR ö iéÁòe _âùag \ßûe, ù\jcòk^e cêLa§, cêLgûkû ö
ù\agògêe _û[òða ]eûaZeY fûMò ^a iRð^ûe iê¦e ißûMZ ùZûeY ö iRð^e aòba
aòkûiùe @_ìað Zûe iêhcû, cûõie KûeêKû~ðý, Kc^úd QUû, ù~còZò iRð^ gòÌúe
ùgh iÝgð ö ewZìkú ^ûjó, ^òjûY cêMêe ^ûjòñ ö @Qò gòÌú jûZe ~û\ê, iê¦e c^e
ißMðúd KÌ^ûKê eì_ ù\aûKê @\cý @bòkûh ißMðgòÌúeö ùKùZ iê¦e cûõie iÜòMÛ
ùiû÷Kêcû~ðý, fkòZ fûaYýe ùKûck _âKûg ö ùgßZ @ûeq _\àe _êhÝòZ _ûLêWû _eò,
Ké¾gýûck iê¦e, icê{ßk gZ\k _eò, @ûeq KeZk _eò Kc^úd, ùfûb^úd ö
aòùbûe gòÌú _âûYe Pòeiê¦e _âKûg ö ^éZý P_k _âKûg ö ~ûjûe ùiû÷¦~ðýùe Kûc^û
Käû«, aûi^û ùa÷KêY× , c^ cªcêMÛ, Z^ê Z¦âûQ^Ü Zûe Zêk^û ^ûjòñ ö ù~CñVò ^úea
ew Zìkú, ^òaðûK ^òjûY cêMêeö ^úea \âÁû \êA @ûLô ö @¡ðC^àúkòZ, f{û @a^Z,
aýûKêk aòùbûe ö _ìRûeúe, _âòdZce, _âûYiLûe, c]êg~ýûùe @û\ý @uêee \òaý
@^êba ö cêMÛ @^êba ö _âúZò @^êba ö ùgßZKé¾ gýûck ùiû÷¦~ðýe ùfûb^úd iÝgð
@ûLôùe, @ûùfûKùe, GKû«ùe, ùMû_^ùe ö @^« Hgß~ðýe Czk _âKûg ö _âû¯òùe
GKûKûe C›a cêLe ù\j, c^, jé\d ö ùiû÷¦~ðýe ùMû_^ M«ûNe, @ù^ßhûe
ùgûh, ù~û÷a^e ejiý ùeûcû, iaê Vêk ùjûAQò ùiAVò ù~CñVê @ûe¸ _û[òða
_eòPd, ù\jcòk^e c]ê_að ö _âúZò\û^e _êYýZú[ð ö ^ûeúù\je ùLk ^\úbkò,
^òSðe bkò, ^úk^úk iß_Ü bkò, XkXk iì~ðýbkò ùKùZùaùk gû« iê¦e, C¾
Dcðòk, @û^¦ Czk ö ùKùZùaùk KVò^ Ké_ûY, Ké_Y Kû_ðYý, @gî Czßûi, @ie«ò
ejiýe cûdûùLk, ^ò@ûñe, ^Kðe, ^ò~ðýûZ^ûeö ^MÜ^ûeú CfMÜ _êeêh ö ^MÜc^
CfMÜ Azûö fwkû ù\j ^ûeúe,`êwêkû ù\j _êeêheö _êeêh ù\jùe iRð^e @_ìað
i¸ûe ~ûjûe ùiû÷¦~ðýùe cêM Û^ûeú Zé¯ ^ûeú Zûe iÝgðùe û Zû @ûLôùe @_ìað @û^¦
ùKûck cûõie Kc^úd KûeêKû~ðýùùeö cûõie ciéY cû]ê~ðýùe, iÜòMÛ ùiû÷Kêcû~ðýùe,
cûõik c¬êk gûYòZ iRð^ûùeö jûZcêVûùe ùKûckcûõie iÝgðùe ùPZ^û aòiáZ
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 255
^ûeú ö còVûcòVû bûaùe ^òùVA ù\Lôaûùe cêùVA ]eòaûùe @û^¦ aòùbûe _âûY
ù~còZò jûZcêVûùe @û^¦e ùMû_^ C›UòG, Hgß~ýð UòGö ù\j còk^e \òaý @^êbaùe
cêMÛ^ûeú cé\êc¦ iÝgðùe @ûù_@ûù_ KVò^ ùjaûe Kkû, ùKûck ùjaûe cêMÛ P_kZû
ù\jc^Kê Cz^Ü Keò\òG ùeûcûùe ö ]^ý _êeêhe _âûY ö @_ìað ùi @^êba ö
@_ìaðûe @û\ý iÝgðbkò ö ùi @^êbae cùjû›ae ù~còZò ùgh^ûjó ö gòeûùe gòeûùe
iÜòMÛ gûYòZ gòjeY, lYòùK @û^¦ iûMeùe f¶ ù\aûKê ùcN bkò, ^\ú bkò,
Rk_â_ûZ bkò ö ùi Kûc^ûùe Käû«ò ^ûjó ö ùi còk^ùe AZò ^ûjó ö _âúZò @Qò
_ì‰ðùQ\ ^ûjó ö Zé¯ò @Qò, Zé¾û @Qò, Z¦âû @Qò ö aôfû aûi^û @Qò, aòZé¾û ^ûjó ö
Q¦òQ¦ò c^Úòfûbkò ,Lê¦òLê¦ò Kê¦òfûbkò KVò^ ùKûck KµòZ @^êba, @ûKêY× @^êba ,
@KêY×òZ @^êba ö cùjû›acd ùi còk^ ö cùjû\]ôcd ùi còk^ ö cjûKûgcd
ùi còk^ ö @iúc @ù^ßhû_ì‰ð, @^« Czßûi_ì‰ð, @ûùaM Cfäûi_ì‰ð ö ù~còZò ùi
@ù^ßhûe ùgh ^ûjó ö _âû¯òe _eòað^ ^ûjó, RûYòaò ùi _âZýûað^e _eòicû¯ò ^ûjóö
^òüið _[ôK ùi ö ùi _[ùe aû]û ^ûjó, aò_\ ^ûjó ö _âû¯ò @_âû¯òùe [Kò_ùW
^ûjóö cêjìùð ^òùLûR ùjûA ùLûRò_ûAaûe ^ògûùe ^òcMÜ ö _âû¯ò @ûgûùe _âfþaê]
_[ôK ù~còZò \òaý @û^¦ _û^ùe aòùbûe aòiáZ, ùMû_^ \û^ùe, \û^MâjúZûe
_âZò\û^ùeö ^úea ^ò[e, gû« ùKûck _âúZ_âûYe iߏü ic_ðY ö ù~còZò aòiàd
ùicòZò aòbacdö iKk _âû¯òe ißMúðd @^êbaUòG ö @Zêk iµ\e _ec _âû¯òUòG ö
_û[ðôa _âûYe _ì‰ð _eòPdUòG ö ù~CñVò iß_Üe ewbìcòùe RjÜ`êfe ùg~, P¦^a^e
aûiÜû, ]û^ùlZe \òM«, \òMa]ìe ^éZýaû\ý, \ìe @ûKûgùe ùcNe ùeûhYò, `MêYe
KêjêZû^, iߏü C¾gúZ iÝgð, jûZ_û@û«ûùe _âúZòcMÜû _âûYiLú, _âòdZcû, _âòd´\û ö
CQêkò _Wòaûe cêjìðG CaêUêaê @û^¦ùe ö ù\jcòk^e @^^ý @^êbaùe, @^ê_c
@^êbaùe @û\ý @ûhûXe aûeò_ûZ _eò, gògòeiÜûZ \ìaûð \ke cêqûbkò,Pê^ûPê^û ae`e
iÜòMÛ gúZk iÝgðbkò, ahðûbkò ö RjÜù\je ùRýûœûbkò ö _âúZò_êhÝe _ûLêWû bkò ö
còQòcòQòKû ^òùLûR ùjaû, ^ûPò^ûPòKû ]eû_Wòaû SeYû ^\ú Kìùk ö ^úk @ûKûg
Zùk, fjeú cûùk cûùkö
ùiA ù\je ùLk G Rúa^ ö Rúa^e ^ûUK ö c^ ^ûPê[ûG ö cYòh
^ûPê[ûG ö Rúa^e aõgú aûRê[ûG ö còk^aõgú, ùcûj^aõgú aûRê[ûG, aûRê[ûG
ù\agògeê ]eûaZeYVûeê ißMûð ùeûjY ~ûG ö ùi aõgú, ùi aõgú aû\KKê RûYòaûùe,
ùi aõgúe iße, iwúZ gêYòaûùe ieò~ûG icd, ieò~ûG G Rúa^ ö iùe^ûjó ùi
iwúZ, cùe^ûjó ùi còk^ cìzð^û ù\jcòk^e, aòù\j còk^e, aòbê_\ còk^e ö
cjûKûk iûAZò [ûG iáZòKê, _âúZòKê,G _é[ôaúKê ù`eòaûe _âZògîZòKê ö ù\agògêe
_û[ðôa _eòPdKê, _bìZe cûUòùe, @ûKûgùe, _âKéZòùe ö
256 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
"@ùa÷]' Kjò cñê ù_âcòK @ùgûKuê @ûNûZ ù\AQò ö ùi[ô_ûAñ cñê \ûdú ö
ùcûe iÝgð, ic_ðY aò^û i¸a^êùjñ PŠûùgûKe jé\d _eòað^ ö ùKcòZò @ûZàic_ðY
Keòaò ò aêSò_ûeê^ò ö @ZúZe _âd
ò Zc @ijûd @ùgûK @ûRò icâûU @ùgûK ö cñê eûRKêcûeúö
ùi aòaûjòòZ ö ajê^ûeúu aûjêa§^ùe Rúa^ Zûue a‰ðòk, aòbacd, aòkûicd ö
ùi cùZ Kòbkò i¹û^ _â\gð^ Keòùa ? ùcû C_ùe _âZòùgû] ù^ùa ? ùKCñ
cêjñùe cñê ~òaò ? @ùgûKuê @_cû^òZ Keò cñê cjû_û_ KeòQò G ù\je \ûaòKê ZêUûAö
fùl ù\gaûiúu céZêýe KûeY ùjûAQò ö G ù\j C_ùe ùcûe ùKCñ @]ôKûe ?
ùcûe céZêý ùfûWû ö céZêýùe ùcû _û_e _âûd½òZ i¸a ^êùjñ ö cùZ ù\je
@jõKûeKê jùUAaûKê ùja ö ~ûjûuê _âZýûLû^ KeòQò Zûu ijòZ cñê _ê^ücòkòZ
ùjaûùe ùKCñ ùMû÷ea @Qò ö G ù\j ùcûe gZî ö Gjû_ûAñ cñê ajê KÁ _ûAfòYò ö
G ù\jùe GcòZò KY @Qò ù~ cñê ^òRKê @jõKûeùe @§ Keòù\fò ? @_cû^ùe
Zûuê fjêfêjûY Keòù\fò ? ùiA @_cû^ùe ùi RkêQ«ò Rúa^iûeû jêZþjêZþ ùjûA ö
Rúa^ùe ]^, lcZû, iù¸ûM, aòba aòkûi iùß Rúa^ Zûue @_ì‰ð ö KY Zûu
ijòZ Neiõiûe Keòaò ? ^û Zûu Neiõiûe bûwòaò ? cjûeûYú ùjaò ^û cjûeûYúu
iCZêYú ùjaò ? ^û elòZû ùjaò ^û Zûu ùKâû]ùe ]hòðZû ùjaò ù\÷âû_\úbkò ? ^û G
_û_ú Rúa^ùe iêL iù¸ûMe iÚû^ ^ûjó ö ùcû _û_e _âûd½òZ ùfûWû ö G iaêe ZýûM
KeòaûKê cñê _âZòmû KeêQò ö ^ûeú Rúa^e ùiû÷¦~ðýKê aRð^ KeêQò ö eûRKêcûeúe
Mað, @jõKûeKê ZýûM KeêQò ö Zûu _ûLùe lcû cûMòaû aýZúZ KY Keò_ûeòaò ? ùcû
_eò KVò^ jé\dû, ùKâû]ú _û_ò^úKê ùi KY lcû Keòùa ? cùZ jZýû Ke«ê ùcûe
\êüL ^ûjó ö cùZ @«Zü RúaŸgûùe lcû Ke«ê, [eêUòG \dû Ke«ê ö \Š \ò@«ê ö
eûRKêcûeúe aòbaaòkûi, gqò, lcZûe @juûe ù^A @ûZàic_ðY Keòaûùe
ùKCñ ùMû÷ea @Qò ? ùi @]ôKûe cñê jùeAQò ö iõiûee icÉ @ûKhðYKê ZýûM
KeòaûKê iõKÌ KeòQò ö ùKcòZò ~òaò Kûc^ûùe @§ icâûUu _ûLKê, _âZòjòõiûùe
_ûMk ù_âcòK icâûUu _ûLKê ö iõiûee @ûKhðY ùcû _ûAñ ZêQ ö cñê i^Üýûiò^ú ùjûA
~òaû CPòZþ ùja ö jòõiû, Kûc^ûe ^ò@ûñùe _aòZâ NéZbkò Rkò~ûC G Rúa^ ö
^òùgüh ùjûA~ûC G ù\je \ûaò, @§ @juûe ö ^òeûgâdû ùjûA R^à ùjûA[ôfò,
^òeûgâdû ùjûA~òaò ö RùY jòõiâ _gê_ûLùe @ûZàic_ðYe @[ð Rúa« céZêý ö Gjû jó
ùcû _ûAñ cwkKe ö cjûgûÉò cjû_û_e ö
Kkòwùe ùR÷^]cð, ùaû÷¡]cðe _âbûa ö cñê KûjûKê MâjY Keòaò ùR÷^]cðùe
@jòõie @û\gð _ûk^ ùißzûKéZ céZêý, geúe KÁ aeY ? ùaû÷¡]cðùe Kûc^ûe
aò^ûgùe \êüLe aò^ûg ö "aê¡õ geYõ, ]cðõ geYõ, iõNõ geYõ'ùe Rúa^e
cêqò_[ ö iõNe @ûgâòZ Gjò ùaû÷¡ i^Üýûiúcûù^ @ûjZ ùi^ûe PòKò›ûùe fûMòQ«ò
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 257
^a Rúa^e iÝgð ù\CQ«ò, KêXKêX ga bòZùe Rúa^e i§û^ KeêQ«ò ö ùiVûùe
gZî, còZâ ùKjò^ûjó ö @ûjZ cYòhe ùiaû Zûue ùgâ iû]^û ö @jòõiûe ùgâÂ
iû]^û ö ùiA ùaû÷¡]cð cñê ù^aò ö ùaû÷¡i^Üýûiò^ú cêñ ùjaò ö Kûc^û ZýûM Keò
\êüLKê ZýûM Keòaò ö ùcû _û_e _âûd½òZ _ûAñ Gjûjó ùgâ cûMð ö
Mbúe eûZâòe N^@§Kûe c¤ùe \êA ^ûeúelú ij @gß_éÂùe eûRKêcûeú
KûeêaûKú Q\àùagùe ùaû÷¡i^Üýûiú C_Mê¯u @ûgâc KêUúe ^òKUùe _jôùf ö
Mbúe eûZâòùe KêUúee \ßûeù\gùe KeûNûZ Kùf ö C_Mê¯ _â\ú_ _â{ßkòZ Keò
ù\Lôùf ^ûeúUòG ö bòZeKê WûKòùf ö Zûu aòiàde iúcû ^ [ôfû ö KòG G ^ûeú ?
GùZ eûZâòùe ? ùKCñ CùŸgýùe @ûiòQò ? @ù^K @ûguû Zûu c^ùe ö
C_Mê¯ : ù\aú Zêce _eòPd ö GùZ eûZâòùe @ûiòaûe KûeY ?
KûeêaûKú : _âYûc cjûZàû C_Mê¯ cjûeûR ö ùcûe _eòPd cñê jùRAù\AQòö
cñê ^ûeú ö ^ûeú \êaðkû, @ijûdûö Gjò _eòPd ù^A @ûiòQò, cùZ iûjû~ý Ke ö
C_Mê¯ : cñê ùaû÷¡bòlê ö RùY bòlêVûeê @û_Y KY @ûgû Ke«ò ? Kêj«ê i¸a
ùjùf...
KûeêaûKú : jñ, bòlû cûMòaûKê @ûiòQò ö
C_Mê¯ : (@û½~ðý ùjûA) bòlû ? bòlêVûeê ! cñê aêSò_ûeê^ò ù\aú ö
KûeêaûKú : cùZ MâjY Ke ö cùZ @ûgâd \ò@ ö cùZ ùcûe _û_Kê _âûd½òZ
KeòaûKê iêù~ûM \ò@ ö
C_Mê¯ : jñ, ù\aú ZêêcKê bMaû^ aê¡ MâjY Keòùa ö ZêcKê @ûgâd ù\ùaö
Rúa^e @bd ù\ùa ö Zêùc ~û@ _âbûZ ùjùf @ûiòa ö
KûeêaûKú : ^û... ùi _âbûZ @ûiòaû _ìaðeê @ù^K ùWeò ùjûA~ûA[ôaö
Kkòwe ù\Xfl a¦ú @ùgûKu jûZùe _âûYakò ù\ùa ö
C_Mê¯ : (aòiàòZ ùjûA) ù\aú Zêùc G KY KjêQ ? ùZùa Zêùc KY?
KûeêaûKú : jñ cñê ùiA jZbûMò^ú Kkòwe eûRKêcûeú KûeêaûKú ö ~ûjûe
i§û^ _ûAñ icâûUKu G ^òcðc _âZòmû fùl a¦úuê jZýû Keòaû_ùe ö
C_Mê¯ : Zêùc aôQ ù\aú ö bMaû^ aê¡ Zêce cwk Ke«ê ö Zêùc
ù`eò~û@ ö Zêùc ù`eò~û@ö Zêce i§û^ ùKjò _ûAùf...?
KûeêaûKú : ùKCñVòKò ù`eò~òaò ? Rúa^ a§^ ZêUûA cñê @ûiòQò ö Rúa^e
Kûc^û ZýûMKeò @ûiòQò Zêceò geYû_^Ü ùjûA ö cñê cjû_û_ú ö ùcû _û_e...
C_Mê¯ : KY Zêce ùjûAQò ? Kêj ù\aú...
KûeêaûKú : G cjû~ê¡, ^eùc] ~ê¡ _ûAñ cñê \ûdú ö @ùgûKuê @ùa÷]
eûR_êZâ Kjò @_cû^òZ Keò Zûuê Rúa^iûeû \ûeêY \êüL ù\AQò ö cùZ ^òaòW bûùa
258 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
bf_ûC[ôaû Zûue ajêaû‚ôZû Vûeê ^òcðc @_cû^Kê ùi ijòaû @i¸a ö \ûeêY ùi
_úWû ö _êYò, _âòdZcûVûeê ~ûjûe _û\ùe Kû `êUòùf Zûu jé\deê eq QêùU, ~ûjûe
iûcû^ý \êüLùe ùi \]ôPú, Zûu _âZò cñê ^òÂêe @ûPeY KeòQò ö _âúZò _âZýûLû^ Keò
NéYûKeò Zûuê cñê bdue bûùa @ûNûZ ù\AQò ö @ijý @_cû^ùe CQ^Ü KeòQò ö
ùcû C_ùe _âZòùgû] _ûAñ Zûue G cjû~ê¡, ù_âc-_âZòùgû]e cjû~ê¡, jòõiû
_âZòjòõiûe cjû~ê¡ û Kûc^û KïeZûe cjû~ê¡ ö Gjûe ùgh^ûjòñ ö G ~ê¡e KûeY cñêö
G ^eiõjûee cêLý^ûdòKû ö ùZYê Zûue G ið _âbûZ _ìaðeê Rúa«, céZ @aiÚûùe
ùcûe i§û^, @ûZàic_ðY ? ùcû _ûAñ G cjû~ê¡ ö cñê cjû_û_ú ö cùZ lcûKe ö
C¡ûe Ke ö cùZ @ûgâd \ò@ ö @bd \ò@ ö cùZ \úlû\ò@, i^Üýûiò^úe \úlû ö
C_Mê¯ : ZUiÚ ùjûA gêYê[ùô f ùi KûjûYú ö ùMû_^ iZýe ^òcðc AZò K[ûö
eûRKêcûeú Zêùc \úlû ù^a GùZ eûZâòùe ?
KûeêaûKú : jñ, @jòõie \úlû, Kûc^û ZýûMùe \êüL ZýûMe \úlû,]cðe
geYû_^Ü ùjaûe \úlû ö \úlû _ûAñ jé\de \ûaò ~ù[Á ö eûZâò _âZòa§K ^êùjñ ö G
Z C_~êq icd cùZ \úlû \ò@ö iõNùe MâjYKe ö cùZ i^Üýûiò^ú Keò\ò@ ö
cùZ i^Üýûiò^ú Keò ù^A~û@ icâûU @ùgûKu _ûLKê ö cñê @ûC ~ê¡ Pûùjñ^û ö ^e
iõjûee _ê^eûaéò Pûùjñ^û ö ]ßõifúkû Pûùjñ^û ö
C_Mê¯ : ZêcKê ù\Lôùf! ùcûe bd ùjCQò ö
KûeêaûKú : cùZ jZýû Keòùa GA bd ? G[ôùe bd Keòaûe KY @Qò ?
Gjû Z ùcû _eò cjû_û_úe cjûbûMý ö ùcûe céZêýùe gû« ùja Zûue ùKâû] ö ùgh
ùja ]ßõifúkû ö cùZ iûj~ý Ke ö
C_Mê¯ : Gbkò cjû^ NUYûe cìKiûlú bkò ùi ù~_eò aòiàòZ ùi_eò
bdbúZ ùjûA[ôùf ö iß_Ü_eò fûMê[ôfû NUYûiaê ö G KY eûRKêcûeú i^Üýûiò^úe
\úlû ù^ùa ? icâûUu _ûLùe @ûZàic_ðY Keòùa ? ]^ý, Kkòw eûRKêcûeú, ]^ý
Zûue iûji, ^òÂû, @¤aiûd, ù]÷~ðý, ]úcû, ]cð_âúZò ö G_eò ^ûeú cñê ù\Lô^ûjó
ùcû RúaŸgûùe ö G Z ùgâ iû]ôKû @jòõiûe ö bMaû^ aê¡ue _âòd, ùgâd, Mað,
ùMû÷ea ö eûRùbûM aòkûi ZýûMKeò @ûiò[ôaû G @iûcû^ýû eûRKêcûeúe iûji ù\Lô
KéZKéZ ùjC[ôùf cjûZàû C_Mê¯ ö icd ieò@ûiêQò ö bMaû^ aê¡u geYû_^Ü
ùjaûKê g_[ _ûV KeûA KûeêaûKúuê fŠòZ cÉK, ùM÷eòK ai^ùe \úlû ù\A
@bòhòq Kùf ö KûeêaûKú _ec @û^¦ùe MûA CVòùf C_Mê¯u ij ""aê¡õ geYõ
MQûcò, ]cðõ geYõ MQûcò, iõNõ geYõ MQûcò ö'' KûeêaûKúuê ù^A C_Mê¯ icâûU
@ùgûKu gòaòeKê Mùf @ûZàic_ðY _ûAñ ö

Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 259

Kkòw ~ê¡e @ûùfûKPòZâ
Lâú._ì. 261ö cM] Kkòw iµKðe CZþ[û^-_Z^e ùeLûPòZâö @û[òðK aûYòRý,
KìU^úZò, iûceòK, gû«ò, a§êZß, eûR^úZò, ice ùKû÷gk, Mê¯PeMòeò ö @ùgûK eûRý
@bòùhKe 8 ahð _ùe Kkòw @bò~û^ ö ùZYê @ùgûKu ijòZ Kkòwe iµKð Kò_eò
[ôfû ? ^ò½d Zòqc]êe ö Kkòwe _eòPd, gqòe ,icé¡òe, iRð^e ö Kkòwe bd
[ôfû cM]e gqò aé¡ò I \ûlòYûZý @]ôKûeö \lòYùe Kkòwe KìU^úZò aý[ð Z[û icMâ
bûeZahð @]ôKûe Keòaûe iß_Ü ùcû÷~ðýcû^ueö ùZYê Kkòwûcûù^ gû«ò^úZò _eò ~ê¡
_âÉêZòùe fûMò[ôùf ißû]ú^Zûe iêelû _ûAñö eûR\ìZcû^ue bìcòKû, \ìZúcû^ue
_âû]û^ý, aYòK, iû]ê, i^Üýûiú, Mê¯Peu Mê¯Z[ý @û\û^_â\û^ [ôfû MêeêZß_ì‰ðö
cM]e eûRù^÷ZòK, @û[òðK, iûceòK CZþ[û^ _âZò Kkòwe iZKð \éÁò [ôfû ö cM]e
c¤ \éÁò[ôfû Kkòw C_ùe ö gúZk ~ê¡, Qûdû ~ê¡ iùß cêjñûcêjó iceKê GùWA
Pûfò[ôùf \êA gqògûkú eûRýe eûR^úZòmcûù^ ö
@ùgûKu aýqòMZ ùKâû], @_cû^e Mê¯ gòLû Z[û Qk~ê¡e ùKû÷gk I
\ìe\éÁòiµ^Ü KìU^úZò _âZò Kkòwe iZKð \éÁò [ôfû ö Kkòw iúcûùe aògûk ùcû÷~ðý
icâûRýe iÚòZò \òù^ Kkòwe ißû]ú^Zû _âZò aò_\e KûeY ùja Kkòwûcûù^ @^êba
Keò[ôùf ö ùicûù^ @aMZ [ôùf ùcû÷~ðýcû^ue eûRý fò_þiûKê cjûcjòc P¦âMê¯
ùcû÷~ðýuVûeê aò¦êiûeu _~ðý« ö PûYKýu PZêeZûeê aòù\gú cjûaúe aògßaòRdú
@ûùfKþRûŠeu c^ùe búZò iûe Keò Zlgúkûeê ù~_eò ù`eò@ûiò[ôùf, gqògûkú
^¦eûRûuê lcZûPêýZ Keò P¦âMê¯ ù~_eò aògûk ùcû÷~ðý iûcâûRýe MV^ Keò[ôùf
Zûe ùeûcû beû @^êba, ùcû÷~ðý gqò I iûji i´§ùe Kkòwûcûù^ @m ^ [ôùf,
@aMZ [ôùfö KûeY iê\ìe icê\âùe ajòðaûYòRýùe \l Kkòwûcûù^ ùagþ PZêe,
aê¡òcû^, gû«ò I ~ê¡_âòd [ôùf ö iûjiú I gqògûkú [ôùf AõùeRcû^u _eò ö
aòù\gùe Kkòwûcûù^ ùg÷ùk¦â iûcâûRý MV^ Keò bûeZùe ùicû^ue ^òRiß gqò
260 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
I ißûbòcû^e AZòjûi MXò[ôùf ö ùKak ùiZòKò ^êùjñ ùicûù^ Kkòw iûMe ^ûc
ù\A ùicû^ue @û]ô_ZýKê _âZòÂû Keò[ôùfö ajòðaûYòRý fûMò iê\ìe Rûbû, iêcûZâû,
ùaû‰òðI, AùŠûù^iò@û, cûùfiò@ûKê ~ûC[ôùf ö @ZúZùe ùKjò eûRû Kkòw iÝgð
KeòaûKê iûji Keò ^[ôùfö ùZùa ^¦eûR cjû_\à^¦u Kkòw aòRd NUYûe
_ì‰ðûw aòaeYú i´§ùe AZòjûi ^úeaö i¸aZü ùi jó [ôùf @ùgûKö KûeY
gqògûkú ^¦ iûcâûRýùe Kkòw _eû]ú^ ùjûA[ôùf Pÿ¦âMê¯ ^¦aõgKê ]ßõiKeò
GùZ aW iûcâûRýe @]ôKûeú ùjùf ùQûU eûRý KkòwKê QûWò ù\ùf ùKcòZò ?
ùZYê ^¦ ~êMùe Kkòw ißû]ú^ [ôfû ö Zûu _ê@ aò¦êiûe @còZâûNûZ gZîgì^ý C_û]ô
MâjY Keò c¤ _ùWûgú KkòwKê bd Keê[ôùf \¸ KeòaûKê ö Zûue @ùa÷] _êZâ,
elòZû _êZâ @ùgûK Kkòwùe @_cû^ _ûA[ôùf c¤ eûRiòõjûi^ @]ôKûe Keòaûe
12 ahð _ùe eûRZße Kòkw ~ê¡ KeòaûKê iûji Zúaâ @_cû^ùe _âZòùgû] _ûAñ
12 ahðe ~ê¡ _âÉêZò, iZKð KìU^úZò, C¾ gúZk, iÜòMÛ gûYòZ iµKð, bûeZ-
_ûKòÉû^ i´¡ bkò, KòQò Kcþ K[û^êùjñ ö ùi RûYò[ôùf ùcû÷~ðý iòõjûi^ùe elòZû
_êZâ @ùgûKe @]ôKûe ^ûjóö ijùR ùi ùcû÷~ðý eûRaõge 100 bûAuê jZýû
Keò[ôùf ùKâû]ùe ö ùi [ôùf @ùa÷] ùcû÷~ðý icâûU ùfûKcêLùe ö ùZYê icÉu
\éÁòKê NéYû, iù¦j, @aògßûiKê GùWA _âúZòbûR^ ùjaûKê ùi _ìaðe ùMû÷eacd
_eòPdKê ]ûeY Keò[ôùf ö ^¦aõge ijûdZû _ûAñ gûi^ùe I aòùjâûj \c^ùe
ùi ^òRKê cjû_\à^¦ bûùa ùNûhYû Keò[ùô f ö cjû_\à^¦ Lûeùaku cjûùcNaûj^
C_û]ô bkò _âZúZ ùjCQò, eRûe R^à\ ^ûcbkò ^êùjñ ö @ùgûK ù_âc I @jòõiûe
@û\gð _ûAñ gZî eûRý KkòwKê ißû]ú^Zû ù\A[ôùf, _ê^ð^òcðûY Keò[ôùf, ùK^ûf
ùLûkûA[ôùf eûR]û^úKê ö Rú^cìðò ù^A[ôùf cM]Kê ö gZâê eûRýe K^ýûKê aòaûjKeò,
lcZû ù\A[ôùf @jòõiûe aògßûi _ûAñ, aòRd _ûAñ ö aògßKê ùi ZUiÚ Keòù\A[ôùf
Zûue Kû~ðýùe, aògßûiùe ö ^ùPZþ gZî cjû_\à^¦ Kkòw @]ôKûe Keò ]^eZÜ fêUò
Keò Kkòw eûR]û^úùe C^Üd^ Kû~ðý Keòaû, ùK^ûf ùLûkûAaû aò_êk eûRùKûh
aýdùe i¸a ^êùjñ ö KûeY @ûagýKZû @^ê~ûdú _ìaðeê Kkòw eûR ùK^ûf
ùLûkûA ^[ôùf ù~ gZî @ûiò ùLûkûAfû, Gjû @i¸a ö ùcû cZùe ^ò½òZùe
@ùgûK jó cjû_\à^¦ ö Gjû iZýe ^òKUaðú ö @ißúKûe Keòùja^ò, Keò[ôùf
LâúÁ_ìað 273eê 261 \úNð 12 ahð ö GùZ ijR ^[ôfû Kkòw aòRd ö
@aýûjZ ejò[ôfû Kkòw ~ê¡e _eaðú Kûk ~ûG ö He Lûeùak aòm eûR
_eòh\u \ßûeû eûRû ùNûhòZ ùjûA[ôùf I Lûeùaku eûRZßùe cM] aòRd fûb
_ùe eûRùbûM, aòba aòkûieê Ijeò ~ûA @û¤ûZàòK cûMðKê aûQòù^A aògß AZòjûiùe
cjû^þ @¤ûd iéÁò Keò[ôùf ö @ùgûKu Kkòw aòRd @iò gqò I @gâêe, ]ßõi fúkû I
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 261
fêj fjêe KeêY aòRd [ôfû @[P Lûeùaku cM] aòRd, lcZû I lcûe aòek
aòRd [ôfû ö @ùgûKu _eò Lûeùak ~ê¡ _ùe jòõiû ZýûMKeò ùjûA[ôùf i^Üýûiú
icâûU Kò«ê Lûeùak lcZûeê Ijeò ~ûA[ôùf ißAzûùe @[P @ùgûK lcZûKê RûaêWò
]eò[ôùf ö Cbùd ^òRiß cjòcûùe cjcû^ßòZ iZý Kò«ê Lûeùaku ißZü cje
lcZû ZýûM I i^Üýûi ù~ûM cû^a AZòjûie GK cj^úd NUYû, aòek, aògß
a¦^úd ö G[ô _ìaðeê icâûU P¦âMê¯ Rúa^e ùgh bûMùe lcZû QûWò ùR÷^]cð
MâjY Keò K‰ðûUKe gâaY ùafMûIñVûùe @^ûjûe aâZùe _âûYZýûM Keò[ôùf ö
_â[c gZû±úùe 100 LâúÁûŸùe Lûeùak \òMþaòRdùe aûjûeò cM] aòRd
_ìaðeê aòù\gú gqòKê ZWòù\A cM] aòRd Keò[ôùf ö Gjû _eVûeê Kkòwûücûù^
\úNð 1568 LâúÁûŸ _~ðý« ißû]ú^ eûÁâbûùa bûeZ ahðùe ZòÁò ejò[ôùf Kò«ê
ùKû÷Yiò _ùWûgú ù\gKê @]ôKûe ^ Keò ^òRe \ìe\gðòZû, Z[û cjû^ eûÁâ^úZòe
_eòPd ù\A[ôùf ö "aiêù]÷a KêUê´Kcþ'ùe aògßûi Keò @ûRòe ]cð ^òeù_l eûÁâ
bûùa ùKû÷Yiò aûjý Pû_e agaðú ^ ùjûA ißû]ú^ZûKê @lê‰ð eLô[ôùf ö Gjû bûeZ
KûjóKò icMâ aògßùe aòek NUYû ö 1592ùe ùcûMf icâûU @ûKaeue jò¦ê
eûR_êZþ ùi^û_Zò cû^iòõj IWÿògû @]ôKûe Keò IWÿògûe ice ùKû÷gke bìdiú _âgõiû
Keò[ôùf ö _eaðú icdùe AõùeRcûù^ iêê\ìe \ûlòYûZýùe AõùeR gûi^e
cìk\ê@û _KûA \úNð 400 Kò.cò. Rk_[ @ZòKâc Keò iê\ìe awkûe _fûiúVûùe
gûi^ _âZòÂû Keò IWÿògûKê iÝgð KeòaûKê aý[ð ùjûA[ôùf ö 1757eê 1803 cûZâ
53 ahð c¤ùe AõùMâRcûù^ icMâ bûeZ @]ôKûe Keò ùghùe IWÿògû @]ôKûe
Keò[ôùf, @ûKaeu _eò ö 1803eê 1857 cûZâ 55 ahð_ùe _â[c bûeZúd
ißû]ú^Zû iõMâûce aò_æa ajÜò Rûkò[ôùf IWgûe cjûaúe iêùe¦â iûG ö \ê¡ðhð _ûAK
~ê¡ùe _eûjZ AõùMâR, @_cû^ RRðeòZ AõùMâR RûZò ùcRe ùaùRfùMUþu
ùgûP^úd céZêýùe, cjûaúe eNê \òaûKeu ùVwûcûWùe ö G[ôeê ißû]ú^Zû _âòd
IWÿògûe gqò I iûjûiKê Kk^û Keû~ûA_ûùe ö 1857eê 1947 \úNð 90 ahð
Kûk AõùMâR RûZòKê @ûZuòZ Keò[ôùf IWÿò@û _ê@cûù^ ö IWÿògûKê ]ßõi KeòaûKê
ùicûù^ PKâû« Keò[ôùf ö IWÿògûe ice gqòe _âZúK _ûAK RûZòKê bìcòjú^,
RûMòeòjú^ Keò _wê Keòù\A[ôùf AõùMâRcûù^ PZêeZûe ijòZ gòlòZ awûkú
Rcò\ûeu ijûdZûùe ö AõùMâRcûù^ I ißû]ú^Zû _ùe iaðbûeZúdZûe ^ûcùe G
RûZòKê @aùjkòZ, cìK, a]ôe Keò eLôQ«ò G ù\ge aê¡òRúaúcûù^ ö Gjûjó Mbúe
ùlûb I _eòZû_e aòhd ö ~êM~êM ]eò aògßùe ""KkòwiûMe'' ^ûñùe _eòPòZ
cùjû\]ôe ^ûcKê K_Uùe aùwû_iûMe ^ûc \ò@û~ûA @ûce Mað I ùMû÷eaKê
PZêeZûe ij fê¯ Keû~ûAQò \êaðk ~êagqò I @ijûd aê¡òRúaúu ^úeaZûe
262 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
iêù~ûM ù^A ö Gjû jó bûMýe aòWÿ´^ûö cûUò Kû¦êQò, Kû¦êQò cûUò C_ùe
@ûKûgöißû]ú^Zûe ùPZ^ûùe iò¡ Gjûe cûUò, ùMûWò ù~Cñ cûUòùe cjûZàû Mû§ú
iõKÌ Keò[ôùf @ûŒê _ò§û fêMûe iõKÌ, GK ißû]ú^ bûeZe iß_Ü, ißeûRe i¹û^,
icìj \êüL iêLùe icbûMú ùjaûe cjû^ iõKÌ ö cjûbûeZúd iõKÌ ö ùijò
cj^úd iõKÌ @ûRò cäû^, GA ißû]ú^ bûeZùe @^Mâie IWÿògû, @aùjkòZ IWÿò@û
_ê@e @gî, @ijûdZûùe ö ùMûUòG \ê¡ðg ißû]ú^Zû _âòd aúeRûZòe \êŸðhð ù\Lôùf
\êüL fûMêQò _ìað_êeêhu \ûdû\ ùjûA, Ce _êeêhu _ûLùe Ce\ûdú ùjûA ö
AZòjûieê RYû~ûG LâúÁ_ìað 1000ùe cjûbûeZ ~ê¡_ùe LâúÁ_ìað 600ùe
ùhûWÿg R^_\ bûeZùe _âZòÂòZ ùjA[ôfû ö ùicû^u aûjûùe Kkòw bûeZe _ìað
C_Kìkùe ißû]ú^ gqògûkú eûÁâ[ôfû ö LâúÁ_ìað 600eê LâúÁ_ìað 261 c¤ùe \úNð
339 ahð c¤ùe Kkòw ~ê¡bkò cjû~ê¡ Kkòwùe ùjûA^[ôfû ö @agý ùcø~ðýcû^u
_ìaðeê ^¦aõge eûRû cjû_\à^¦ Kkòw aòRdKeò Kkòweê Rú^cìðò ù^A~ûA[ôùfö
ùZùa Gjò aòRde ]ûeû aòaeYú fò_òa¡ ùjûA^ûjó ö Gjûe bdûajZû iµKðùe
AZòjûi ^úea ö ùZùa LâúÁ _ìað261e Kkòw ~ê¡ i¸aZü AZòjûie bdûaj
eqiÜûZ cjû~ê¡ [ôfû cjûbûeZ ~ê¡_ùeö Lâú:_ì 261eê 1568 LâúÁûŸ _~ðý«
\úNð 1700 ahð]eò Kkòw ißû]ú^[ôfû ~ûjûKò icMâ bûeZùe KûjòñKò icMâ aògßùe
GK aòek NUYû, GK aòiàd ö GùZ Kûk _é[ôaúe ùKû÷Yiò ù\g ißû]ú^bûùa Zòh×ò
ejò_ûeò ^ûjó ~ûjû Kkòwûcûù^ Zûue aê¡ò, aûjê, aúeZß akùe icMâ aògßaûiúuê
PKþcû ù\LûA ù\A[ôùfö G[ô_ûAñ ùicûù^ aògßa¦^údö G_eòKò _eû]ú^
bûeZahðùe ùicû^ue fXê@û _âaéò _ûAñ, AõùeRcûù^ _â[ùc ùKek, K‰ðûUK,
Zûcòf^ûWÿê RdKeò _ùe Kkòw C_Kìk @ZòKâc Keò iê\ìe awkûe _fûiúVûùe
AõùeR iûcâûRý ^òcðûY Keò[ôùf ö 1757e _fûiúVûeê AõùeRcûù^ icMâ bûeZKê
@]ôKûe Keò, 1803 ùe, ùghùe IWÿògû @]ôKûe Kùfö 1817eê 1825 e
gqògûkú _ûAK aòù\âûje ù^ZéZß ù^A ùLû¡ðûe ùi^û_Zò aKèò RMa§ê I Rdú
eûRMêeê \ê¡ðhð Meòfû ~ê¡\ßûeû AõùeRcû^uê fjêfêjûY Keò ù\A[ôùf ö Pûhaûi
ZýûMKeò Rwfùe ejò AõùeR ijòZ aògß_âiò¡ @ijù~ûM @jòõi @ûù¦ûk^ @ûe¸
Keò[ôùf 1820ùe Zûe Zêk^û ^ûjó ~ûjûe _ê^ûeaéò Keò[ôùf cjûZàûMû§ú 100
ahð _ùe 1920ùe ö 1803eê cûZâ 53 ahð_ùe 1857ùe bûeZe _â[c
ißû]ú^Zû ~ê¡ùe @õg MâjY Keò[ôùf _êeúe P¦^ jRêeú (PûLô Lêò@û)ö ajê
PKâû«Keò IWÿògûKê _wêKeò ù\A[ôùf aê¡ò@û AõùeRcûù^ ö Zûe _eòYZòùe @ûRò
ùMûUòG ißû]ú^, iûjiú, gqògûkú eûÁâe i«û^cûù^ _Qê@û, @aùjkòZ, \eò\â ùjûA
aògß \eaûeùe ùNûe f{ûùe cêŠùUKò Pûfò _ûeê^ûjûñ«ò bûaòùf @ûLôùe fêj @ûiò~ûCQòö
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 263
ù~còZò G fêj gêLôaûe ^êùjñ ö cjûcªú iòùaA iûc«eûe i¹û^ eLôaûKê ùjùf
@ûce aê¡ò@û ae_êZâ, aea]ìcûù^ ~ûC[ûkò cSòeê jûZ _ìeûA LûAaûe ùfûb
QûW«êö aêXÿûaêXÿúu aê¡òùe aûU Pûf«ê ö ù~Cñcûù^ G RûZòKê ^úka‰ð géMûk _eò
jZgâú Keò fêY×^ KeêQ«ò iµ\Kê, ißûbòcû^Kê; ùicû^uê @ûc @ZúZe _eòPd
ù\aûKê icd @ûiòQò ö aðcû^Kê @ißúKûe Keò baòhýZKê MXòaûKê , LŠòZ bûeZKê
ù~ûWòaûKê Kâû«òe @ûjßû^ @ûiòQò ö
Kkòw ~ê¡ aòek
aògß AZòjûiùe Kkòw ~ê¡ ù~còZò ùeûcûKe ùicòZò ùfûcjhðYKûeú ö
Gjûe HZòjûiòK MêeêZß cû^a RûZò _ûAñ PòeiàeYúd ö Gjûe a‰ð^û @ùgûKu ^òRiß
gòkûùfLùe ù~_eò iõlò¯ ùijò_eò Kkòwûü cû^i_Uùe aòiáZ ö Gjò ~ê¡e aòÉéZ
aòaeYú @ûRò c¤ _âùZýK Kkòwûü cû^i_Uùe @iÝÁ, Gjû jó aòWÿ´^û ö Kkòw ~ê¡
Kòbkò, ùKCñùKCñ iÚû^ùe, ùKCñ cûiùe NUò[ôfû ? eYùlZâe ]ßõifúkû ùKùZ
bdûaj [ôfû ? Zûe cìKiûlú \dû^\úe ^úk ùfûjòZ Rk]ûeû, ]Ckòe aY,
_ûjûWÿ, cûUò, ùMûWÿò, _ûYò, _a^, @ûKûg I cjûKûg ö eYûw^e @ûùfûKPòZâKê
]eòeLôQò, gŸKê iûAZò eLôQò cjûgì^ý ö Gjò ~ê¡Kê _âûPú^ Kûkùe iê¦eú KäòI_ûUâûu
_ûAñ Uâd^Meú ~ê¡, gòLþcû^ue KûfêNe ~ê¡, ceûVûcû^u _ûAñ ZéZúd _û^ò_[
~ê¡_eò bdûaj [ôfû ö
Lâú._ì. 1000 cjûbûeZ ~ê¡_ùe Kkòwûcûù^ _â[cKeò cM] ijòZ
cjû~ê¡ùe @aZú‰ð ùjûA[ôùf Lâú._ì. 261ùe ö cjûbûeZ ~ê¡Kê Kkòwe eûRû
~ê¡jÉú, cfäù~û¡û I Kkòw ùi^û _VûA[ôùf \êù~ðýû]^e ijûdZû _ûAñ ö
Kkòwûücûù^ Ce _½òc iúcû«e \ê¡hð ð C_RûZò bkò, @û`Mû^þ ù~û¡ûbkò ùicû^ue
iûji I aúeZß _ûAñ PòeKûk _âgõiòZ öG_eòKò Kkòw eûRý \êù~ðýû]^e A¦â_âiÚ
@û]ê^òK \òfäúVûeê ajê\ìeùe gqògûkú \êMðc ißû]ú^ eûRý[òfû ö ùZYê _ûŠacûù^
\êù~ðýû]^e lcZû fò_þiûKê ]ßõi KeòaûKê, _gûùLkùe iaðiß jeûA @mûZaûi _ùe
eûRý ù`eò _ûAaûe @ûgûeLô ^òeû_\ @ûgâdiÚk aûQò[ôùf aòeûU eûRýKê, Kkòw
iûcâûRýe _âûù\gòK eûRýKêö
aY _ûjûWÿ ùNeû \êMðc iÚkbûM, ^\ú, ^ûk, jâ\, icê\â iõ~êq aògûk
RkbûM _ûŠau @mûZaûi _ûAñ _âKéÁ iÚû^ [ôfû \êù~ðýû]^e eq ùfûfê_ @ûLôeê
fêPò ejòaûKê ö _gûùLkùe 12 ahðe a^aûi ið_ùe 1 ahðe @mûZaûie ið,
\êù~ðýû]^e lcZû ùfûb, eûRýfò_þiûe bdûaj \ìebòi§ò aêSû_ùW ö aòeûU eûRýe
264 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
gqò, iûji I ißû]ú^Zû _âòd Kkòwûüe \ê¡ðhð cû^iòKZû ,cjûbûeZùe Zûe a‰ð^û
Rúa« ö \êù~ðýû]^e \êüiûji ùMû]^ jeY _âdûiö iûcû^ý ùMû]^ jeY _âdûiKê
ißû]ú^Zû_âòd Kkòwûcûù^ (aòeûU eûRýe) ae\ûÉ Keò ^ [ôùf ö ù~Cñ icdùe
_âak _âZû_ú eûRû \êù~ðýû]^ @^ý eûRûcû^ue c^ùe búZò iûe Keê[ôùf ö
ùi icdùe eûRû aòeûU \êù~ðýû]^e aògûk ùi÷^ýgqò, e[ú, cjûe[ú
@ûMùe ~ê¡_ûAñ ^òR_êZâ CeKê _VûA[ôùf aúe\_ðùe ùi^û_ZòKeò ö ~ê¡e _eòYZòKê
bïùl_ ^ Keò, _ûŠau ijûdZû aò^û \êù~ðýû]^Kê gûÉòù\aûKê ö ùZùa Gjò
~ê¡ùe Q\àùagú _ûŠacûù^ ùicû^ue _KéZ _eòPd ùMû_^eLô bûM ù^A[ôùf
aòbò^Ü aòbûMùe ^é_Zòu @^êcZòùe ö eYùlZâùe ^éZýMêeê aéj^Ükû @Rðê^ bûM
ù^aûKê eûRûuê cò^Zò Keò[ôùf, ùi^û I ùi^û_Zòu _[Käû«ò, eYKäû«ò ùcòaûKê
^éZýMúZùe @ûùcû\òZ KeòaûKê ö búc _ûKgûkûùe ùi^ûu ùbûR^ _âÉêZò, ^Kêk I
ijù\a @gßcû^ue ~ZÜ, @iêiÚu ùiaû, aògßÉ ~ê]ôÂòe ~ê¡ Lae _ûA eYbìcòKê
~ûA[ôùf ö _ûŠacûù^ ùicû^u iû]^û iò¡ @ÈgÈe gqò _eúlû, ùKû÷eau @È
gqòe @ûKk^, eY ùKû÷gk, iùaðû_eò Kkòw ùi^ûe eY ùKû÷gk, gqò RûYòaûKê
~ê¡ùe bûM ù^A[ôùf ö ùKû÷ea gqò aòeê¡ùe Kkòw gqò I _ûŠa gqòe _eúlûiÚkú
Gjò aòeûU ~ê¡ [ôfû cjûbûeZ ~ê¡e _â[c _að ~ûjûe ùgh _að @^êÂòZ ùjûA[ôfû
jeò@û^ûùe aýûi iùeûae ^òKUùe KêeêùlZâùe ö Gjò cjûbûeZ ~ê¡ùe búhà,
ù\âûY,K‰ð, gfý, @gßZ[ûcû, \êügûi^, \êù~ðýû]^ _âbéZò I @Rðê^, Ce _âbéZò cfä
cjûù~û¡û, e[ú, cjûe[ú ùi^û icûùeûj @bìZ_ìaðö Kkòw cûUòùe Gjû jó cjûbûeZe
_â[c cjû~ê¡, cjûbûeZ ~ê¡, eûcûdY ~ê¡ _ùe ö Gjò cjûiceùe Kkòwûcûù^
aòRdú ùjûA[ôùfö _ûŠacûù^ ~ê¡ ùghùe _âKéZ _eòPd ù\A[ôùfö aòeûU eûRû
\êù~ðýû]^Kê lcû Keò[ôùfö a§êZû _að @ûe¸ ùjûA[ôfûö Gjò ~ê¡e aòùghZß Gjò
ù~ Kkòwû I _ûŠacûù^ ùKû÷ea gqòKê PKþcû ù\LûA[ôùf eY Kêgk gâúKé¾u
@^ê_iÚòZòùe ö Kkòwe R^MY ice Kêgk [ôùf ^òdcòZ ùi^ûe ^òbðe ù~ûMý
PKâaýì j bkò ö ~ê¡ bdûajZûe ZúaâZû ù\Lò ùi^û_Zò Ce ùiaûeZ KcðPûeúcû^uê
I ùiaK _ûŠacû^ue @ûMâj fûMò ^òùŸðg ù\A[ôùf _~ðýûdKâùc ~ê¡ùe @õg
MâjY KeòaûKê ö Kkòwûcû^ue cfä~ê¡, @iò ~ê¡, @Rðê^u ]^ðê~ê¡, búcu M\û~ê¡ùe
ißû]ú^Zû _âòd Kkòwe cûUòùMûWò, _ûjûWÿ _aðZ, _ûYò _a^, @ûKûg cjûKûg _âKµòZ
ùjûACVò[f ô ûö
Gjò cjû~ê¡ _ìaeð ê \êù~ðýû]^ Kkòwe aòeûU eûRýeê ùMû]^ jeYe bdûajZû
C_faþ]ô Keò ^òR iû[ôùe búhà, ù\âûY, K‰ð, gfý, \êügûi^ _âbéZò e[ú, cjûe[ú,
aògûk ùi^û ij Kkòw @ûiò[ôùf ö Gjò cjûbûeZ ~ê¡ NUò[ôfû Kkòwùe I cM]e
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 265
iúcû«ùe ö eqiÜûZ cûUò, cùjû\]ô, @ûKûgeê cjûKûg \òaý @ÈgÈe _âùdûMùe,
@ûùfûKe SfKùe ö icMâ cjûbûeZùe cjûgqògûkú ùKû÷ea eûRû \êù~ðýû]^Kê
Pýûùf¬ Kfûbkò eûRû ^ [ôùf,eûRý ^ [ôfû, [ôùf Kkòwûcûù^, [ôfû Kkòwe
cûUò, ùMûWò ö Kkòwe cûUò[f ô û _â[c cjû~ê¡e cjûbûMý cjûbûeZùe ö aòù\g cûUò
fuûbìcùò e eûc eûaYe cjû~ê¡ _ùe bûeZùe Kkòw cûUòùe fXò[ùô f bûeZúdcûù^
_â[c cjûbûeZ ~ê¡ ö iûcû^ý ùMû]^ jeY fûMò, ùMû]^ i¹û^ fûMò ißû]ú^Zû _âòd
Kkòwûe ißûbòcû^, gqò I ùgû÷~ðýe _eòPd ù~còZò ùMû÷eacd ùicòZò C\ûe cû^aúd
ùPZ^ûùe cjòcûcd ö cjûakú cjûeûRû \êù~ðýû]^ iùcZ icMâ ùKû÷ea ùi^ûKê
a§^ cêqKeò \dû,lcûe ù~Cñ @û\gð AZòjûi iéÁò Keò[ôùf Kkòwûücûù^ Zûe
_Uû«e ^ûjó aògß AZòjûiùe, icMâ @û~ðýûaðùe ö \ŠKûeYýùe eûcP¦â, iúZû,
flàY icd KûUò[ôùf ù\abìcò Kkòwùe ö Gjûe \òaýùgûbû, iµ\ùe cêMÛ PKòZ
ùjûA[ôùf ö Gjò ù\abìcòùe _ûŠacûù^ \òaý @Èe i§û^fûMò iû]^û Keò[ôùf,
_ùe Kkòw eûRK^ýû PÿòZâûw\û \êù~ðýû]^u _ZÜú ùjaûe ùMû÷ea fûb Keò[ôùf ö
ißMðKê @Rðê^ ~ûA[ôùfö @Rðê^ aòeûU K^ýû CeûKê aòaûj Keò[ôùf ö Gjò ù\abìcùò e
gâúKé¾u iû \ßûeKûeê \ûeêcìòð RM^Üû[ eìù_ _ìRû _ûA[ôùf ö Gjò ù\a]ûcùe
Lâú._ì. 200 ùe gue ùMûa¡ð^ _úV iÚû_^ Keò[ôùf û iaê]cð,cZe iû]ê, i^Ú,
i^Üýûiú _êeêùhûc ùlZâ _êeúKê @ûiò[ôùf ö Gjò Kkòwùe Méj~ê¡, gZîbd ^[ôfû ö
Kkòwe R^_\ùe C\ûe @ûZòù[dZûùe cêMÛùjûA GjûKê C_~êq @mûZ iÚkbûùa
aûQòò[ôùf _ûŠacûù^ ö GVûùe \òaý @È fûMò iû]^û cMÜö Kkòwe gû«ò,iÚòeZû,
gqò, ùgû÷~ ðý, ißû ]ú^Zû _âò d, ißû bòc û^e ]ûeû cjûbûeZ ~ê Meê ùcû~ð ý~êM
~ûG,1000Lâú._ì eê 261 Lâú._ì, \úNð 700 ahð]eò @aýûjZ [ôfû ö GVûùe
@ûZòù[dZûùe cêMÛ ùjûA[ôùf @ùgûK ö lcûe Gjò cj^úd ùPZ^ûe SfK
cjûbûeZe KûjûYú,K[ûeì_ùe @ùgûK eûR_eòaûeùe @aMZ ùjûA[ôùf aûfýKûkùeö
Kkòwûüe gqò, ùgû÷~ðý, aúeZße Mû[û cjûbûeZ _eò gêYò[ôùa ^òRe _òZû, _òZûcju
cêLeê ö _ûŠacû^u bkò @ùgûK KkwKê @ûiò[ôùf @ûZàùMû_^ _ûAñ, @ûgâd _ûAñ
@[P ~ûA ^[ôùf iê\ìe Kû¦ûjûe aû Aeû^ aû ù^_ûkKê ö
cjûbûeZe _â[c cjû~ê¡, _â[c cjûbûeZ ~ê¡ jó _â[c Kkòw ~ê¡ \êù~ðýû]^
I aòeûU c¤ùe ö ~ûjûe _eòYZò [ôfû lcZûe aòRd C_ùe lcûe aògßKfýûYúd
aòRd, aògßa¦^úd aòRdö ùijò aòRd aûðûe aûðûaj [ôùf Kkòwûücûù^ ö
@ùgûKu ij Kkòw ~ê¡ùe ù~Cñ lcûe aòRd NUò[ôfû Zûjû [ôfû ißû]ú^Zû _âòd
Kkòwûücû^ue aúùeûPòZ @ûZàakò\û^ I _ecû iê¦eú Kkòw Kêcûeú KûeêaûKúu
ù_âc\û^e _aòZâ C_jûe ö jé\de _âúZò aò^òcd _ûLùe _ûga gqòe _aòZâ _êhÝòZ
266 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
_eòað^ Pòe @cäû^ ö _âúZò _Yý ^êùjñ,_êYý ö _êYýùZûdû bkò, _ì‰òðcû bkò `ûfMê^þ
bkò ö Pòeiê¦e _lúe PòeiaêR C_ZýKû, iúcûjú^ ißû]ú^Zû, ißûbòcû^e \ìe«
\òMakd ö ùZYê _ûhûY _âûYùe _ûa^úe _ûa^ _äûa^ _ûAñ ù_âccdú KûeêaûKú cûMò
^ [ôùf cM]e iûcâûRý, cjûeûYú _\aú Kò´û cêqû LPòZ i߉ðòc iòõjûi^ ö _YZ
Kû^òùe ùi bòlû cûMò[ôùf ùaû÷¡bòlêYúe ùagùe ZýûMe cjûcªùe @bòcªòòZ
ùjûAö ùi bòlû [ôfû, @iòe @jõKûe _ûLùe @jòõie @gîiRk bòlû, KïeZû _ûLùe
KeêYûe Ké_ûRk bòlû ö \û^a _ûLùe ù\aúe \òaýiê¦e jé\de bòlû, _âûYiLú
_ûLùe _âòdZce _âúZòiòq ^òüið @ûZà ic_ðYe @gî CQßûi ù_âce bòlû, ùKCñ
_âòdZcû i¸ûkò_ûeòa ? ùKCñ _âòdZc i¸ûkò_ûeòa ? _âûYiaðiß _âûYiLú _ûLùe,
\êüLùe aZêeû Zû'e IVùe, Kû«ò I KeêYûùe icê{ßk Zûe @ûLôùe ~òG ù~ùZ mû^,
]^, lcZûe @]ôKûeú ùjûA[ûC^û KûjóKò ? KòG GùWA _ûeòa Zûe lcû iê¦e
jé\de bòlûKê, bûhûKê, bòlû Z ^êjñ @\cý @]ôKûeKê, @i¸a @û]ô_ZýKê, \òaý
ù_âceiùe \âaúbìZ ùjûA \òaýù_âc bûaùe bûaaòùbûe ùjûA, ù~ @ùgûK GWûA
ù\A[ûù« _âûYiLúe @gîiRk @ûLôe KeêYû KµòZ Ké¾Kck, Kû«òùKûck KUûlKê,
^úea iù¹ûj^e PûjûYò, PûfòKê, fûaYýcdúe iÜòMÛ ùiû÷¦~ðýe ùiû÷Kêcû~ðýKê ö
@ùgûK Pû_ò ]eò[ôùf KûeêaûKúe _fäaòZ Ke_fäaKê, Pûjó ejò[ôùf ù\ûkòZ f´òZ
\êA IXYúKêö @gî]ûùe \ú¯ \êA É^cŠkKê, cêqû bkò XkXk cêL cŠkKêö
aòPcò ûkû _eò CQêkò CQêk,ò CQêkò _Wò[ôùf @i¸ûk ùjûA @ùgûK KûeêaûKúe K_ûkùe,
Ké¾N^e bâc bûwò, ùcN`ûuùe, iì~ðýcêLúe i߉ðcò K_ûkùe ù_âcKò Kaòe ùaûKUòG,
@ûuòù\ùf PòaêK C_ùe PêcûUòG, Pì^ûPì^û ùXCe PòjÜ, @Riâ CQßûie iÝUòK
aò¦êiaê PòKþPòKþ \ògê[ôùf ö KûeêaûKúe ùKûck KUúùe @ûiûWþ ùjûA~ûA[ôùf
@ùgûK ö ^òaðûK, ^òeêe @ùgûK, ^òeê_c @ùgûK, ù~ùZùaùk gêYòùf iaðlcûe
iße, Pòe ißû]ú^Zûe iße, Kkòwe jéZ ùMû÷eae iße, Pòegû«òe iße, Pòe«^
Rúa^e iße ö _eû]ú^ _âûYiLú ù~? _âûY Zûue `ûUò _Wê[ôfû \êüLùe, \dûùe,
\òawZcû^u _âZò @gîk gâ¡û¬kòùe ö ~ûjû_ûAñ Zûue Gjò búhY ~ê¡, bdûaj
^eiõjûe, ùfûcUûuêeû, ùfûcjhðYKûeú Rúa^ùe Rfääû\ _ûfUò ~ûAQ«ò, ~ûjûu
_ûAñ ùi fjêê-fêjûY ùjûA ajê ]^R^ ldùe ]ßõifúkû ù\Lô aôejòQ«ò, ùi @ûRò
_eû]ú^ ö aòRòZ _âûY Zûue _eû]ú^ _âûYiLú _ûLùe ù~còZò aògûk gòkûLŠ
_ûLùe c[û _òUê[ôaû aúPòcûkûö Zûue aòRdgâú gâújú^, @Riâ ùi^û, jûZú, ùNûWû,
cêKêU, iòõjûi^ @[P ißûMZ C›aùe KòG Zûue a¦^û Keòa ? Zûu jé\de
a¦^û Keòa? KòG _â\ú_ _â{ßkòZKeò i´¡ð^û Keòa ? KòG bûMù^a jé\d còk^e
baý icûùeûjùe ? KY @ûjZ, _úWòZ, @ijûd Kkòwüe aé¡aé¡û, @^û[ gògê,
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 267
@gîcLê ú aò]aûMY? ^û _ìZMò §cd gacûkûe @iõLý ^eKuûke ^MÜ fêYZò× Kùkae?
_eûRòZ Kkòwû _eû]ú^ _âûYiLú ö _eûjZ Zûue _âûY ö Kkòw aòRd, aòRd^êùjñ
KûeêaûKú aò^ûö _eû]ú^ _âúZòiÝ\ûe jé\d aòRdfûMò ùi ^úea i¹Zò ù\A[ôùf ö
_ec KfýûYúdû ùKûkùe c[ûeLô ^òüið ic_ðY cê\âûùe ùcûjòZ @ùgûKö i¸ûa^ûe
Kñ@k _Zâbkò i߉òðc iìù~ðýû\de iKûk, _ì‰ðùZûdû \dûe \òM]ûùe ù\Lê[ôùf _âYdú
~êMkö _ecû iê¦eú _âKéZò eûYúe @eêY bhûe @ûgû^ßòZ Qaò, @cäû^ @û^¦ùe
@ûùfûKe C›, iaêR a^bìcòùe SeòSeò _Wê[ôaûe aòùcûj^ \égýùe aòiZàò . aòùcûjòZ
_âúZ_âûY ö @ùgûK @û^¦-cMÜ Kaòbkò _Xê[ôùf \dû, lcû, KeêYûe KaòZû KûeêaûKúe
@ûLôùe @ûLôeLô, jûZùe jûZeLô ö aê¡õ geYõ MQûcò, ]cðõ geYõ MQûcò, iõNõ Kkòw ~ê¡e i¸ûaý KûeY
geYõ MQûcòö
 Kkòw iûcâûRý MwûVûeê ùMû\ûaeú ~ûG aògûk iûcâûRý, ùcû÷~ðý iûcâûRý iê\ìe
@û]ê^òK @û`þMû^òiÚû^e jò¦êKêg _aðZ cûkûVûeê Kkòw iúcû ~ûG aògûk iûcâûRýe
GKcûZâ gqògûkú _ùWûgú eûÁâ bûùa cM]e jéZþKµ iéÁò Keê[ôfû ö Kkòwûcûù^
cjûbûeZ ~êþMeê GK iêMVòZ, gqògûkú, gû«òKûcú eûÁâ bûùa _âiò¡ [ôùf @[P
ùcû÷~ðýcû^u AZòjûi [ôfû cûZâ \êA _êeêheGKgZ ahðe AZòjûi ~ûjûKê ^òcðûY
Keò[ôùf @ùgûKu _òZûcj P¦âMê¯ ùcû÷~ðý, KíU^úZò aògûe\ PûYKýu ijûdZûùe
^¦aõgKê icìùk ]ßõiKeò ö gqògûkú ^¦aõg bkò \òù^ ùcû÷~ðýcûù^ cjûbûeZe
lY bwêe cûUòùe cògò~òùa, ùijò @ûguûùe @iÚòe ùjC[ôùf @ùgûK ö ùi @^êba
Keò[ôùf @iòe lcZû C_ùe eûRZª I eûRûe \lZû C_ùe Zûe _ecûdê, bûMý,
baòhýZ ù~ûWò ùjûA[ôfû ö iaêVò gqò I _âZògqòe QKû_^þSû ùLk ö iûcâûRýe
ùKûùYùKûùY aògßûi I iù¦je QûA @ûfê@, céZêýe KkûQûA, @[P ùZûhûkúùe
_âRûZªe eûRû gqògûkú, iê\éX, gû« ö iKk iù¦j, aòù\âûje ajê\ìeùe @«ð\ߦß
Méj aòaû\ gì^ý Kkòwe eûRû iê^ò\âû ~ûC[ôùf @[P cM]ùe eûRûu @ûLôùe ^ò\
^[ôfû ö _âZò eûZòùe ùi a\kûC[ôùf g~ýû, g~ýû iwò^ú, \ìZú, ù\jelú ö ^òRe
GKgZ bûAuê jZýû Keò, ~êaeûR iêc^uê jZýû Keò elòZû _êZâ @ùgûKe iòõjûi^
@ûùeûjYKê cM]aûiú ae\ûÉ Keò^[ôùf ö iaðZâ NéYû, iù¦j, @_cû^,_âZòùgû]e
^ò@ûñ ö iÚûù^ iÚûù^ aòù\âûj ö eûR_êZâcû^ue a§êaû§acûù^ lê², ùKâû]ôZö iêù~ûM
@ù_lûùe ^úea ö iûceòK gûi^e KWû ^òùŸðgùe eûRýaûiú [eje ö KùVûebûùa
aòù\âûj \c^ Keò Käû«, gâû« cM] icâûU @ùgûK ö @«üaòù\âûj _Qùe Kkòwe
_ùeûl iûjû~ý ic[ð^e iìP^û Mê¯PeuVûeê _ûA @ùgûK ùKâû]û^ßòZ ùjûA[ôùf ö
Mê¯Pecû^u iìP^ûKê ùi iZý iìP^ûeìù_ MâjY Keê[ôùf ö @ùgûKu @ûiÚûbûR^ I
_êeiÑûe @ûgûùe ùicûù^ ùaùk ùaùk cò[ýû, c^MXû, @Zòe¬òZ Z[ý _â\û^
268 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 269
Keê[ôùf Kkòw aòeê¡ùe @ùgûKuê CùRòZ KeòaûKê ö ~[û ùKCñ aYòK Mê¯ùe
Kkòwe N^ Rwfùe aûN, bûfê cêLùe aû \êNðUYûùe céZêýaeY Kùf ùicûù^
Lae ù\C[ôùf Kkòwùe ùicû^uê ^òcðc bûùa jZýû Keû~ûCQò ö icê\âùe @ûKiàòK
SWùZû`û^ùe cM]e aûYòRý Zeú ]ßõiùjûA RkcMÜ ùjùf ùicûù^ Lae ù\C[ôùf
Kkòwe aYòKcûù^ ]^eZÜ fêY×^Keò ZeúMêWòKê ]ßõi KeòQ«ò ö icýK iZý ijòZ
@Zòe¬òZ cò[ýû @ùgûKuê CùRòZ Keò[ôfû @û]ê^òK _ûKòÉû^ gûiKu @aiÚû bkò ö
cjûeûR aò¦êiûeu ùRýÂ_êZâ ~êaeûR iêc^ [ôùf ùcû÷~ðý iûcâûRýe ^ýûùdûPòZ
@]ôKûeú ö @ùgûK ù~Cñbkò ]ßõifúkû eP^û Keò iòõjûi^ @ûùeûjY Kùf Zûjû
@Zúa jé\d aò\ûeK, RN^ý, \ûeêY \égý [ôfûö _âZòùgû]e bûa^û ù~ ùKùZ Zúaâ
Zûjû \òù^ Kkòw-_âZò _âZò`kòZ ùja Zûjû @^êba Keò[ôùf KkòweûRû ö ùcû÷~ðý
iûcâûRýe iÚ_Zò P¦âMê¯, PûYKý,iê^òcûð Zû aò¦iê ûe Kkòw iÝgð KeòaûKê iûji Keò^[ôùf
iZý Kò«ê PŠûkeûR, Kïe, ^òcðc @ùgûK ù~ \òù^ \êüiûji ^Keòùa Gjû
cùcðcùcð aêSò[ôùf Kkòwûcûù^ ö \êaðk ~êaeûR iêc^ @ù_lû gqògûkú icâûU
@ùgûK aW aò_\ ö ùZYê KkòweûR @ùgûKuê ißúKéZò ù\A[ôùf cM] icâûU
bûùa, ùcû÷~ðý icâûU bûùa ^êùjñ ö ùZYê @ùgûK aý[ôZ ùjûA[ôùf aòW´òZ iZýKê
ißúKûe Keò ö PŠûùgûKe PŠûk Kû~ðýùe [eje cûUò @ûKûg ö @ùa÷] eûR_êZâe
iòõjûi^ @]ôKûeKê @…jûiý Keê[ôfû @ûZuòZ R^ea, @Zòe¬òZ R^gîZò ö @ijûd
@ùgûKu jé\dùe iÚû^ ^[ôfû \dû, lcû, \e\ fûMò ö aô ejòaûKê ùi aûQò[ôùf
]ßõie cûMð, gZîKê Kùkaùk Qùk ]ìkòiûZþ Keòaûe \êaðûe cûMð ö Cbd eûÁâc¤ùe
eûRù^÷ZòK KìUù^÷ZòK i´§ iùß iúcû«ùe CùR^û, gqò I iù¦je aûZûaeY
Chà [ôfû ö @ùgûKuê \êaðk KeòaûKê cM] iûcâûRýe @i«êÁ ùfûKcû^uê aòù\âûj
_ûAñ ]^, @ÈgÈ Mê¯ùe ù~ûMûA ù\C[ôùf KkòweûRû ö @«üaòù\âûj \c^ùe
@ÉaýÉ @ùgûK Kkòw ~ê¡_ûAñ ^úea _âÉêZòùe fûMò _Wò[ôùf ö cM] ùZûhûkúe
i´§ iê]ûeòaûKê Qk^ûe @ûgâd ù^A[ôùf ö Kkòwe aò_êk ]^eZÜ _âZò Zûue
ùfûb [ôfû ö ùcû÷~ðý iûcâûRý Zêk^ûùe Kkòw lê\â @[P @jõKûeú ö G[ôùe lê²
@ùgûK ö Kkòw iûMeùe Kkòw aYòKcû^ue @û]ô_Zý I cM]e icê\â ZUeê ajê
\ìeùe ajòaðûYòRýe @iêaò]û ö iê^ûaýû Mwû^\ú c¤ ù\A icê\â c¤ùe aûYòRýùe
_âZòùeû] iéÁò Keê[ôùf Rk\iêýcûù^ ö ùZYê @ùgûK [ôùf \éX _âZòm Rk\iêýcû^uê
\c^ _ûAñ ö iùaðû_eò @ùgûK [ôùf bûMýaû\úö ùi ù~Cñbkò R^àeê icÉ NûZ
_âZòNûZ c¤ùe MZòKeò Rúa^e _âZòKìk ùiâûZùe aòRd ùjûA[ôùf Zûjû [ôfû
@iû]ûeY ö icÉ PKâû« iùß ùi ù~_eò iòõjûi^ @ûùeûjY Kùf Zûjû icÉuê
aòiàòZ Keò[ôfû ö baòhýZaûYúe iZýZû ùi C_faþ]ô Keò[ôùf ö \òù^ Kkòw aòRd
270 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú
Keò ùi icMâ bûeZ ahðe cjûcjòc icâûU ùjùa, Gjò @ûgû Zûu cû^i_UKê @ûQ^Ü
KeòeLô[ôfû ö \êRðd Kkòw Rd @i¸a RûYò iê¡û ùi [ôùf @ûgû^ßòZ ö ùijò búhY
iõNhðe _eòYZò I eì_ ùeLe ^Kþiû ùi Zò@ûeò Keê[ôùf ù]÷~ðý, iûji ijòZ
ùMû_^úd bûùa, ^ûUKúd bûùa ö _òZû, _â_òZûcju iß_Üe KkòwKê KeMZ KeòaûKê
ùi [ôùf \éX _âZòmö aýqòMZ Rúa^ùe \ûeêY aý[û _âòdZcû KûeêaûKúe ^òaòW
ù_âc, ^úea ißúKéZò iùß Pec @_cû^, NéYû, _âZýûLû^ ù~_eò ùa\^û RRðeòZ
ùijò_eò @ùgûKu fûMò icÉ ^ò¦û, ^ò~ðýûZ^û iùß @ùgûKu ^òKUùe _âûYiLúe
ùcû÷^Zû, @~ûPòZ C\ûe @ûZò[ý, ùiÜj, ù_âc, _âZògîZò iùaðû_eò jé\d iê¦e K[ûùe,
aý[ûùe, cû^aúd ùiû÷¦~ðýùe cêMÛ ùcûjòZ @ùgûKu Kaò \éÁòùe iêVûc @wfZòKûùe
fkòZ fûaYýe a‰ðQUû, ù~û÷a^e _âûùYûQk _âKûgùe _âYd CQk Zûue _âûYgqò I
ù_û÷eêh _ûLùe @_j _âûYiLúe _úWû ù~còZò CZêw ^úk _aðZ C_ùe @ûùcû\òZ
jÉú _û\ù\gùe a^ý jeòYúe ùa_[ë ö còk^ @ûKêk _âûYùe aýûKêk _âZúlû ö
ùa\^ûdòZ aõgú]ß^ò ù~còZò @ûKûge ùcN, cûUòe cdìe c¤ùe iaê a§^ ZêùUA
@RûWò ùjûA _WòaûKê @KûZùe, @^êeûMùe, @aûeòZ Rk]ûeû bkò @ûKûgeê @ûZàic_ðYe
@^^ý @^êba ö @ijý, @\cý ùi @^êbìZò, @^êba ö Rúa^ I céZêýe ù\ûQKò
C_ùe iß_Ü ù\Lôaûe ^ògû, RjÜKê RûaêWò ]eòaûe _âdûi, jZ jé\de @]ôKûeKê
QùWA @ûYòaûe @i¸a @uKhû ù~còZò R^àeê R^àû«e ~ûG, Mâjeê Mâjû«e ~ûG ö
jùeAaûe @ûgûuûùe cäû^ \ògê[ôfû Zûue cêjñ ö jûjûKûe Keê[ôfû _âû¯òe _é[ôaú ö
jûeò~òaûe cêjìð ù~còZò céZêýVûeê jkûjkö @ijý ~ªYûùe ~êM_Zþ @û^¦ùe
@ûCUê_ûCUê ùjC[ôùf ùiö KkòwKê jùeAaû ù~_eò @i¸a, jé\d icâûmú KûeêaûKúKê
jùeAaû ùicòZò @i¸a, @ijûd Zûue @«eûZàû, aòKk, aòaâZ, cù^cù^ @i¸ûk,
@Yûd ö cù^_Wê[ôfû aòMZ \ò^e iáZò ceYRdúù~ KfýûYúdû! ùfLê[ôa ù~ùa
ceYùe lùY ejò~û ù\Lôaò ùcûeò _âòduê , ^úk @ûKûgeê iaêR ]eòZâúKê, ~ûjû fûMò
Rkò ceòQò iûAZò eLôQò _âúZòKêö _âYûc ö _\àûaZúu _ûAñ _êeêùhûcu Kûô~ê¡ bkò
KûeêaûKú jé\d RWûA ]eòeLôaûe @_ìað _âdûi ö ùKCñ ù_âcòK _âúZòKê _eûjZ
Keò_ûeòa? ijùR ùi icâûU _êYò Kaò iRð^ gqòe ö iûZ i_^ùe iLú ùaûfò Kjò
bf _ûG ~òG ùcûùZ öGA Rúa^ùe ù`eòKò _ûAaò iùZ ? G[ô_ûAñ @ùgûKu
Kkòw ~ê¡ ö _âûYiLú _ûAñ _âúZ_ââûYe _âûY iaðiß _Y _âúZò jé\de gqò _ûLùe
@^ûjZ, @_eûùRd, _eêhûKûee @ûjßû^ ù~còZò @a\còZ ùicòZò @û\òc CQßûiùe
CZþ`f ê Zòä ö PŠûk MR_Zò _êeùê hûc PŠûùgûK cM] icâûU @ùgûK ù~còZò @_eûùRd
AQûgqòe @]ôKûeú ö G ~ê¡ ù~còZò @agý¸ûaú ùicòZò @i¸a fûMê[ôfû Gjûe
bdûaj _eòYZò ö _ec KfýûYúdû _âúZòiÝ\û _âûYiLúKê jùeA aôaûe aòW´^ûKê
Kkòwû : KûeêaûKú ûûûûûûû 271
@^êba Keò[ôùf ù_âcòK icâûU, ^e_Zò iKk mû^, ]^, ù~û÷a^e aòkûi iùß,
eûYú, cjeûYú c¤ùe ö _âûYiLú _ûAñ ùKûck _âûYe G KùVûe _eúlûö _âûYakò\û^e
_âûKþið jó ù~Cñ aòRdú ~ê¡e _eòKÌ^û ö _âúZò jé\de _âZòa¡Zû _ûLùe ù~còZò
jûe cû^ò[ôfû Kûk, cjûKûk ö ]ûùe ji, ]ûùe fêjùe @_ìað \ògê[ôfû _âúZòcMÜû ö
_âûYcd fûMê[ôfû _âúZòfMÜûe _YZ Xuû cêjñ, @^ûaéZ @ûLô, IV, QûZò, @iRWû ù\jö
_âYûc ö



272 ûûûûûûû Kkòwû : KûeêaûKú