Professional Documents
Culture Documents
Τ Ο Ρ Η Μ Α
Τ Ο Ρ Η Μ Α
Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα
Σε κάθε πρόταση εκτός από το ρήμα υπάρχει και ένα ουσιαστικό ή άλλη λέξη
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ:
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
1
Οι λέξεις: τοίχο, μεθυσμένο, της που δέχονται την ενέργεια των ρημάτων,
λέγονται αντικείμενα.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
παίζω λούζομαι
γελάς γελιέσαι
νιώθουμε στενοχωριούνται
Το ρήμα στο λόγο, σχηματίζει πολλούς τύπους. Οι τύποι αυτοί χωρίζονται σε δύο
ομάδες που λέγονται φωνές:
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
νιώθω χτυπώ
λούζομαι στενοχωριέμαι
ραντίζω κοιμάμαι
τραυματίζομαι
2
β) Δεύτερη συζυγία: Σ’ αυτή ανήκουν τα ρήματα που τελειώνουν σε:
-ω π.χ. χτυπώ (ενεργητική φωνή)
-ιέμαι π.χ. χτυπιέμαι (παθητική φωνή)
-ούμαι π.χ. λυπούμαι (παθητική φωνή)
Α) Παροντικοί:
α) Ενεστώτας: Εγώ διαβάζω
(Φανερώνει κάτι που γίνεται τώρα)
β) Παρακείμενος: Εγώ έχω διαβάσει
(Φανερώνει κάτι που είναι τελειωμένο την ώρα που μιλάμε)
Β) Παρελθοντικοί:
α) Παρατατικός: Εγώ έγραφα
(Φανερώνει κάτι που γινόταν στο παρελθόν συνέχεια)
β) Αόριστος: Εγώ έγραψα
(Φανερώνει κάτι που έγινε και τελείωσε στο παρελθόν)
γ) Υπερσυντέλικος: Εγώ είχα γράψει πριν παίξω
(Φανερώνει ότι κάτι τελείωσε στο παρελθόν πριν γίνει κάτι άλλο)
Γ) Μελλοντικοί:
3
Τα ρήματα όπως και τα ουσιαστικά έχουν δύο αριθμούς, ενικό και πληθυντικό και
τρία πρόσωπα σε κάθε αριθμό (α’, β’, γ’).
Παράδειγμα:
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Α ΠΡΟΣΩΠΟ εγώ γράφω εμείς γράφουμε
Β ΠΡΟΣΩΠΟ εσύ γράφεις εσείς γράφετε
Γ ΠΡΟΣΩΠΟ αυτός –ή –ό γράφει αυτοί –ές –ά γράφουν
4
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚ
ΟΣ
λύνω έλυνα έλυσα θα λύνω
λύνεις έλυνες έλυσες θα λύνεις
λύνει έλυνε έλυσε θα λύνει
λύνουμε λύναμε λύσαμε θα λύνουμε
λύνετε λύνατε λύσατε θα λύνετε
λύνουν έλυναν έλυσαν θα λύνουν
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ
θα λύσω έχω λύσει
θα λύσεις έχεις λύσει
θα λύσει έχει λύσει
θα λύσουμε έχουμε λύσει
θα λύσετε έχετε λύσει
θα λύσουν έχουν λύσει
5
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚ
ΟΣ
λύνομαι λυνόμουν λύθηκα θα λύνομαι
λύνεσαι λυνόσουν λύθηκες θα λύνεσαι
λύνεται λυνόταν λύθηκε θα λύνεται
λυνόμαστε λυνόμαστε λυθήκαμε θα λυνόμαστε
λύνεστε λυνόσαστε λυθήκατε θα λύνεστε
λύνονται λύνονταν λύθηκαν θα λύνονται
6
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚ
ΟΣ
ρωτώ ρωτούσα ρώτησα θα ρωτώ
ρωτάς ρωτούσες ρώτησες θα ρωτώ
ρωτά ρωτούσε ρώτησε θα ρωτά
ρωτάμε - ούμε ρωτούσαμε ρωτήσαμε θα ρωτάμε – ούμε
ρωτάτε ρωτούσατε ρωτήσατε θα ρωτάτε
ρωτούν ρωτούσαν ρώτησαν θα ρωτούν
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ
θα ρωτήσω έχω ρωτήσει είχα ρωτήσει
θα ρωτήσεις έχεις ρωτήσει είχες ρωτήσει
θα ρωτήσει έχει ρωτήσει είχε ρωτήσει
θα ρωτήσουμε έχουμε ρωτήσει είχαμε ρωτήσει
θα ρωτήσετε έχετε ρωτήσει είχατε ρωτήσει
θα ρωτήσουν έχουν ρωτήσει είχαν ρωτήσει
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ: ρωτήσει
θα έχω ρωτήσει ΜΕΤΟΧΗ: ρωτώντας
θα έχεις ρωτήσει
θα έχει ρωτήσει ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ:
ρώτα – ρωτάτε
θα έχουμε ρωτήσει
θα έχετε ρωτήσει ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ:
ρώτησε - ρωτήστε
θα έχουν ρωτήσει
7
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ρωτιέμαι ρωτιόμουν ρωτήθηκα
ρωτιέσαι ρωτιόσουν ρωτήθηκες
ρωτιέται ρωτιόταν ρωτήθηκε
ρωτιόμαστε ρωτιόμαστε ρωτηθήκαμε
ρωτιέστε ρωτιόσαστε ρωτηθήκατε
ρωτιούνται ρωτιόνταν - ιούνταν ρωτήθηκαν
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ
θα ρωτιέμαι θα ρωτηθώ έχω ρωτηθεί
θα ρωτιέσαι θα ρωτηθείς έχεις ρωτηθεί
θα ρωτιέται θα ρωτηθεί έχει ρωτηθεί
θα ρωτιόμαστε θα ρωτηθούμε έχουμε ρωτηθεί
θα ρωτιέστε θα ρωτηθείτε έχετε ρωτηθεί
θα ρωτιούνται θα ρωτηθούν έχουν ρωτηθεί
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ
είχα ρωτηθεί θα έχω ρωτηθεί
είχες ρωτηθεί θα έχεις ρωτηθεί
είχε ρωτηθεί θα έχει ρωτηθεί
είχαμε ρωτηθεί θα έχουμε ρωτηθεί
είχατε ρωτηθεί θα έχετε ρωτηθεί
είχαν ρωτηθεί θα έχουν ρωτηθεί
8
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚ
ΟΣ
αδικώ αδικούσα αδίκησα θα αδικώ
αδικείς αδικούσες αδίκησες θα αδικείς
αδικεί αδικούσε αδίκησε θα αδικεί
αδικούμε αδικούσαμε αδικήσαμε θα αδικούμε
αδικείτε αδικούσατε αδικήσατε θα αδικείτε
αδικούν αδικούσαν αδίκησαν θα αδικούν
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ
θα αδικήσω έχω αδικήσει είχα αδικήσει
θα αδικήσεις έχεις αδικήσει είχες αδικήσει
θα αδικήσει έχει αδικήσει είχε αδικήσει
θα αδικήσουμε έχουμε αδικήσει είχαμε αδικήσει
θα αδικήσετε έχετε αδικήσει είχατε αδικήσει
θα αδικήσουν έχουν αδικήσει είχαν αδικήσει
9
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
λυπάμαι – ούμαι λυπόμουν λυπήθηκα
λυπάσαι λυπόσουν λυπήθηκες
λυπάται λυπόταν λυπήθηκε
λυπούμαστε λυπόμαστε λυπηθήκαμε
λυπάστε λυπόσαστε λυπηθήκατε
λυπούνται λυπούνταν - όνταν λυπήθηκαν
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ
θα λυπάμαι / ούμαι θα λυπηθώ έχω λυπηθεί
θα λυπάσαι θα λυπηθείς έχεις λυπηθεί
θα λυπάται θα λυπηθεί έχει λυπηθεί
θα λυπούμαστε θα λυπηθούμε έχουμε λυπηθεί
θα λυπάστε θα λυπηθείτε έχετε λυπηθεί
θα λυπούνται θα λυπηθούν έχουν λυπηθεί
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ
είχα λυπηθεί θα έχω λυπηθεί
είχες λυπηθεί θα έχεις λυπηθεί
είχε λυπηθεί θα έχει λυπηθεί
είχαμε λυπηθεί θα έχουμε λυπηθεί
είχατε λυπηθεί θα έχετε λυπηθεί
είχαν λυπηθεί θα έχουν λυπηθεί
Απαρέμφατο: λυπηθεί
Μετοχή: λυπημένος – η –ο
Προστακτική Αορίστου: λυπήσου – λυπηθείτε
10
Μετοχές σχηματίζουν ο Ενεστώτας στην ενεργητική φωνή και ο Παρακείμενος στην
παθητική φωνή.
Η παθητική μετοχή τελειώνει σε –μενος, είναι κλιτή, έχει τρία γένη και δύο
αριθμούς, π.χ. θυμωμένος, -η, -ο.
Με δύο «μ» (-μμένος) γράφεται η κατάληξη της παθητικής μετοχής όταν μπροστά
από την κατάληξη υπάρχει π, β, φ, πτ, π.χ. βάφω – βαμμένος, καλύπτω –
καλυμμένος.
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ανεβαίνω ανέβηκα
βγαίνω βγήκα
βλέπω είδα
βρίσκω βρήκα
έρχομαι ήρθα
κατεβαίνω κατέβηκα
λέ(γ)ω είπα
μένω έμεινα
μεθώ μέθυσα
μπαίνω μπήκα
πηγαίνω πήγα
σέρνω έσυρα
στέλνω έστειλα
φεύγω έφευγα
11
Τελειώνουν
Παραδείγματα Εξαιρέσεις
σε
αδειάζω, μοιάζω,
5. -ιάζω κοπιάζω, αγκαλιάζω, κ.α.
νοιάζομαι, χρειάζομαι
πρήζω, αναβλύζω,
γογγύζω, δακρύζω,
6. -ίζω στολίζω, γυρίζω, κα.
κατακλύζω, συγχύζω,
δανείζω, αθροίζω, πήζω
12