Professional Documents
Culture Documents
Απόρρητος Φάκελος Νίκου Πλουμπίδη - Η Πορεία Προς Την Εκτέλεση - Η Εφημερίδα Των Συντακτών
Απόρρητος Φάκελος Νίκου Πλουμπίδη - Η Πορεία Προς Την Εκτέλεση - Η Εφημερίδα Των Συντακτών
13.08.2017, 18:19
Η «Εφημερίδα των Συντακτών» φέρνει για πρώτη φορά σήμερα στη δημοσιότητα
άγνωστα ντοκουμέντα για τον Νίκο Πλουμπίδη που αφορούν τους τελευταίους
τέσσερις μήνες της ζωής του στη φυλακή και μέχρι την εκτέλεσή του τα
χαράματα της 14ης Αυγούστου του 1954.
Πρόκειται για τις εκθέσεις των δεσμοφυλάκων του που υπάρχουν στον φάκελό
του στην Ασφάλεια. Οσες τουλάχιστον σώθηκαν και υπάρχουν σήμερα εκεί.
Τον Μάρτιο του 1933 εκλέχτηκε στην Εκτελεστική Επιτροπή της Ενωτικής
ΓΣΕΕ την οποία αντιπροσώπευε στην Κόκκινη Συνδικαλιστική Διεθνή.
Ηταν μέλος της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ στο 7ο Συνέδριο της Κ.Δ. (1935). Στο
6ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Δεκέμβριος 1935) εκλέχτηκε αναπληρωματικό μέλος της
Κ.Ε. του κόμματος.
Δούλεψε για μεγάλο χρονικό διάστημα παράνομα στη διάρκεια της μεταξικής
δικτατορίας. Τον Ιούνιο του 1938 εκλέχτηκε μέλος του Π.Γ. Συνελήφθη στην
Αθήνα στις 22.5.1939 και φυλακίστηκε.
Ολο σχεδόν το χρονικό διάστημα της φυλάκισής του ήταν κρατούμενος στο
σανατόριο «Σωτηρία», επειδή έπασχε από φυματίωση.
Μετά την απελευθέρωση, στο 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ (1945) εκλέχτηκε μέλος
της Κ.Ε.
Στη διάρκεια του εμφυλίου δούλεψε παράνομα στην Αθήνα και από την άνοιξη
του 1949 που συνελήφθη ο επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του
κόμματος Στέργιος Αναστασιάδης, τέθηκε επικεφαλής των παράνομων
κομματικών οργανώσεων στην πρωτεύουσα.
Ετσι ο ίδιος πέρασε ένα διάστημα σκληρής παρανομίας αλλά και απομόνωσης,
καθώς δεν είχε τη δυνατότητα επαφής με την ηγεσία του κόμματος η οποία
βρισκόταν στο εξωτερικό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το χτύπημα των ασυρμάτων από την Ασφάλεια,
στην ηγεσία του ΚΚΕ αυξάνουν οι υποψίες ότι ο Πλουμπίδης δεν ήταν καθαρός.
Ετσι στη συνεδρίαση του Π.Γ. στις 21.12.51 λαμβάνεται μεταξύ άλλων και η
εξής απόφαση: «14.- Να κάνουμε φάκελο για την υπόθεση Μ-Κ κ.λ.π. με όλα τα
στοιχεία, τηλεγραφήματα, τι έγραψαν οι εφημερίδες για Βαβούδη και αφού τα
διαβάσουν όλοι να κάνουμε συζήτηση στο Π.Γ. Το πότε θα το καθορίσουμε» (Μ-Κ
σημαίνει «Μπάρμπας» που ήταν το ψευδώνυμο του Πλουμπίδη και «Κουφός» που
ήταν το ψευδώνυμο του Βαβούδη).
Λίγες ημέρες αργότερα, σε νέα συνεδρίαση του Π.Γ. στις 10.1.52, αποφασίζεται:
«2.- Να γράψουμε όλοι μέσα σε 15 μέρες ό,τι ξέρουμε για τον Πλουμπίδη».
Από εκεί και μετά φαίνεται πως φτιάχνεται ένας φάκελος που αφορά τον Νίκο
Πλουμπίδη, μέσα στον οποίο καταχωρίζονται εκθέσεις ηγετικών και
κατώτερων στελεχών του κόμματος και από τις οποίες αναζητούνται
πληροφορίες για το παρελθόν του αγωνιστή και το ενδεχόμενο να υπάρχουν
σκοτεινά σημεία σ’ αυτό.
Το υλικό αυτών των εκθέσεων δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα και μάλλον
είναι διασκορπισμένο.
Ενα μέρος του βρίσκεται στα ΑΣΚΙ (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας) και
ένα άλλο, το πιο απόρρητο -σύμφωνα με πληροφορίες στελεχών του ενιαίου
(προ της διάσπασης του 1968) ΚΚΕ- πρέπει να βρίσκεται στα αρχεία του ΚΚΕ.
Από αυτό το υλικό η τότε ηγεσία του κόμματος υπό τον Νίκο Ζαχαριάδη
κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο Πλουμπίδης ήταν χαφιές. Κατηγορία βεβαίως
η οποία ήταν εντελώς εσφαλμένη.
Η σύλληψή του και η καταγγελία του ΚΚΕ ότι είναι χαφιές
Την επομένη, 26 Νοεμβρίου, η είδηση της σύλληψής του κοσμούσε τις πρώτες
σελίδες του Τύπου ενώ τα ρεπορτάζ ήταν αναλυτικότερα.
«Αι αστυνομικαί αρχαί αναμένουν ότι ο Πλουμπίδης μετά την σύλληψίν του θα
προβή εις ομολογίας εις βάρος του Ζαχαριάδη, αι οποίαι -κατά την αστυνομίαν-
θα είναι συντριπτικαί διά τον Ζαχαριάδη και θα κρίνουν την τύχην του τελευταίου
ως αρχηγού του ΚΚΕ» (βλέπε: «Προοδευτική Αλλαγή» και άλλες εφημερίδες,
26.11.1952).
Είναι φανερό ότι η Ασφάλεια άφηνε να εννοηθεί ότι στην ουσία έχει στα χέρια
της τις «ομολογίες Πλουμπίδη» κατά του Ν. Ζαχαριάδη.
Αντικειμενικά, πάντως, έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της ώστε να ενισχύσει
αυτές τις υποψίες ή και τη βεβαιότητα.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, στις 27 Νοεμβρίου 1952, ο ραδιοσταθμός του ΚΚΕ
«Ελεύθερη Ελλάδα» μεταδίδει μια ανακοίνωση-βόμβα της Κ.Ε. η οποία λέει ότι
ο Πλουμπίδης είναι πράκτορας της Ασφάλειας από 27ετίας, δηλαδή από την
πρώτη στιγμή ένταξής του στο κόμμα.
Η Κ.Ε. είχε καταλήξει σ’ αυτό το συμπέρασμα με απόφασή της που είχε ληφθεί
τέσσερις μήνες πριν, από τις 25.7.1952, αλλά είχε κρατηθεί μυστική. (Βλέπε
ολόκληρη την απόφαση: «Το ΚΚΕ - Επίσημα Κείμενα», εκδόσεις Σ.Ε., Αθήνα 1995,
τόμος 7ος, σελ. 278-286)
Κατ’ αρχάς διοχετεύει στον Τύπο την πληροφορία ότι το ΚΚΕ σπαράσσεται από
εσωτερικές αντιθέσεις οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός
νέου Κομμουνιστικού Κόμματος παρά και ενάντια στον Νίκο Ζαχαριάδη.
Στις αντι-ηγετικές αυτές κινήσεις εντάσσει και τον Πλουμπίδη. Αλλά δεν
σταματάει εκεί.
Ούτε λίγο ούτε πολύ τον εμφανίζει στα δημοσιεύματα ως συνεργαζόμενο με τις
Αρχές. Από τον ορυμαγδό των ψευδών ειδήσεων που γράφονταν τότε στον
Τύπο θα σταχυολογήσουμε μερικές.
Στις 4 Ιουλίου του 1953, 20 μέρες πριν από τη δίκη του Πλουμπίδη, στην
εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή» εμφανίζεται δημοσίευμα το οποίο αναφέρει
ότι οι Αρχές είχαν πληροφορίες πως η ηγεσία του ΚΚΕ θα επιχειρούσε να έρθει
σε επαφή με τον Ν. Πλουμπίδη στη «Σωτηρία» όπου νοσηλευόταν
φρουρούμενος, και για τον λόγο αυτόν λήφθηκαν πρόσθετα μέτρα φρούρησής
του.
«Αν πραγματικά ο κομμουνιστικός σταθμός ήταν εκείνος που είπεν όσα είπεν
εναντίον μου ως απηχούντα τις γνώμες και τις αποφάσεις του Πολιτικού
Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, τότε σίγουρα η ηγεσία διέπραξε
ανοιχτή ατιμία.
Στην απολογία μου πάντως κατά τη δίκη μου, με όσα θα πω θα δικαιωθώ απόλυτα
και ο καθένας θα κριθεί κατά τα έργα του.
Οι αγωνιστές του λαού θα μάθουν ποίος επρόδωσε τον Μπελογιάννη και ποιοι
απεκάλυψαν τους ασυρμάτους».
«Διά συνεντεύξεώς του δοθείσης εις τας φυλακάς ‘‘Σωτηρίας’’ όπου κρατείται Ο
Ν. ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ ΕΛΥΣΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ.
Κατηγορεί τον Ζαχαριάδην ότι υπήρξε κατά το 1937-1939 πράκτωρ της Γεν.
Ασφάλειας.
Τον θεωρεί υπεύθυνο διά την σύλληψιν του Μπελογιάννη και το θάνατο της
Χατζηβασιλείου. Τ
ι λέγει διά τον Μάρκον, τον Βαβούδην και τους ασυρμάτους. Διατί απεφάσισε να
ομιλήση εναντίον του αρχηγού του ΚΚΕ».
«Αυτοί που είναι υπέρ της διεξαγωγής της δίκης υποστηρίζουν ότι θα προκύψουν
“πολλές ωφέλειες”.
Να τον αποδείξη πρώτον πράκτορα της αστυνομικής αρχής για πολλά χρόνια προ
του πολέμου και κατά την κατοχή των Γερμανών στο Νταχάου και δεύτερον ως
εγκληματήσαντα επανειλημμένως κατά του λαού και της κομμουνιστικής μάζης
με την “τυχοδιωκτική” πολιτική του.
Ενα δεύτερο επιχείρημα των υποστηρικτών της διεξαγωγής της δίκης είναι να
υπάρξουν καταδικαστικές αποφάσεις αυτών που θα δικασθούν ερήμην με τον
Πλουμπίδη, 21 στελεχών της ηγεσίας του ΚΚΕ. Δηλαδή του Ζαχαριάδη, Ρούσου,
Γκρόζου, Θέου, Γούσια κ.λπ.
Ετσι δεν αποκλείεται η δίκη της 24 Ιουλίου να καταλήξη στην απαλλαγή του
Πλουμπίδη, στην ερήμην καταδίκη εις θάνατον των άλλων με άμεση κατόπιν
προώθηση του ζητήματος να “μπει το ΚΚΕ στη νομιμότητα” χωρίς τον
Ζαχαριάδη».
Δεν γνωρίζουμε γιατί η Ασφάλεια και οι άλλες κρατικές υπηρεσίες έπαιξαν
αυτό το βρόμικο παιχνίδι σε βάρος του Πλουμπίδη.
Από πουθενά δεν προκύπτει να πίστευαν ότι το ΚΚΕ ήταν σε τέτοια κατάσταση
διάλυσης και ότι ο Ζαχαριάδης αμφισβητούνταν από παντού.
Συνεπώς, τον απομόνωναν πλήρως απ’ όλους με σκοπό να τον λυγίσουν και να
γίνει έρμαιο στα χέρια τους. Ισως αυτό να ήθελαν.
Η δίκη
Η δίκη του Ν. Πλουμπίδη άρχισε στις 24 Ιουλίου 1953, ημέρα Παρασκευή. Μαζί
μ’ αυτόν το μετεμφυλιακό καθεστώς δίκασε ερήμην και την ηγεσία του ΚΚΕ,
τους: Ν. Ζαχαριάδη, Γ. Ιωαννίδη, Β. Μπαρτζιώτα, Μ. Πορφυρογένη, Π. Ρούσο, Λ.
Στρίγγο, Μ. Βλαντά, Γ. Βοντίτσιο-Γούσια κ.ά.
Την πρώτη μέρα της δίκης, ο Πλουμπίδης έδωσε ιδιόχειρη επιστολή προς τον
Τύπο με την οποία απαντούσε στο δημοσίευμα της εφημερίδας «Προοδευτική
Αλλαγή», της 4.7.53, που εμφάνιζε την ηγεσία του ΚΚΕ να θέλει να τον
δολοφονήσει και τον ίδιο να έχει κάνει δηλώσεις σε βάρος του ΚΚΕ σε
αξιωματικό της στρατιωτικής Δικαιοσύνης.
Η επιστολή πιάστηκε από τα αστυνομικά όργανα, αλλά δημοσιεύτηκε στον Τύπο
της εποχής απ’ όπου και την αντιγράφουμε:
Το δημοσίευμα έχει σκοπό να μειώση το κόμμα που έχη βαθιές ρίζες στο λαό.
Δεν έκανα σε κανένα τις συκοφαντικές δηλώσεις που βάζουν στο στόμα μου.
2) Δεν φοβάται τις αποκαλύψεις κανενός είδους προδότη γιατί οι σκοποί και οι
επιδιώξεις του είναι καθαρές σαν κρύσταλλο.
5) Δεν είμαι προδότης αλλά ήμουν, είμαι και θα είμαι πιστός στο κόμμα».
Σε όλη τη διάρκεια της δίκης του, ο Ν. Πλουμπίδης τήρησε την ίδια στάση. Και
την κράτησε αταλάντευτα ώς την εκτέλεσή του.
Δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε από την αρχή εντολή στους δεσμοφύλακές του να
συντάσσουν αναφορές γι’ αυτόν για τα όσα συνέβαιναν στη διάρκεια της
υπηρεσίας τους.
Οι αναφορές που βρήκαμε στον φάκελό του στην Ασφάλεια αρχίζουν από τις
17.4.1954 και φτάνουν ώς και την εκτέλεσή του στις 14.8.1954. Καλύπτουν,
δηλαδή, ένα ολόκληρο τετράμηνο.
Ενα δεύτερο στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη, είναι ότι δεν υπάρχουν
αναφορές απ’ όλους τους δεσμοφύλακες βάρδιας.
Οι δεσμοφύλακες που φρουρούσαν τον Νίκο Πλουμπίδη δεν ήταν όλοι του ίδιου
μορφωτικού επιπέδου. Κατά κανόνα ήταν άνθρωποι της -ελάχιστης- βασικής
εκπαίδευσης.
Π.χ. σε μία αναφορά ο Πλουμπίδης φέρεται να δηλώνει ότι ήταν αρχηγός του
ΚΚΕ και να ονομάζει τον εαυτό του με τον τίτλο του Γενικού Γραμματέα.
Με δεδομένο ότι ήταν πάρα πολύ προσεκτικός για ό,τι έλεγε για το κόμμα και
την ηγεσία του -και με δεδομένη την όλη στάση του-, μοιάζει απίθανο να προέβη
σε τέτοιες εξομολογήσεις μπροστά σε ένα αστυνομικό όργανο, ακόμη κι αν τις
πίστευε.
Σε κάθε περίπτωση, το υλικό των αναφορών στο σύνολό του είναι
συγκλονιστικό και άκρως επιβεβαιωτικό της τεράστιας αγωνιστικής
προσωπικότητας του Νίκου Πλουμπίδη.
1 / 12
TAGS
Ιστορία εμφύλιος Αριστερά ΚΚΕ θανατική ποινή