Η

ιστορία της έκδοσης του παράνομου «Ριζοσπάστη» στα χρ... h;ps://www.rizospasFs.gr/storyPlain.do?id=801255&acFon=...

Πέµπτη 24 Μάη 2001

Σελίδα 42

ΙΣΤΟΡΙΑ
Η ιστορία της έκδοσης του παράνοµου «Ριζοσπάστη» στα χρόνια 1947-1953
Αρθρο του Βασίλη Μπαρτζιώτα γραµµένο στις 8 του Οκτώβρη 1984*
Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ προετοίµασε και
οργάνωσε την παράνοµη έκδοση του
«Ριζοσπάστη» ακόµα από τις αρχές του 1946
(πάνω από ενάµιση χρόνο πριν την απαγόρευση
του «Ρ»).
Η ιστορία, η πραγµατική, της παράνοµης
έκδοσης του «Ριζοσπάστη» στα 1947-1953 που
χρειάζεται σήµερα να µαθευτεί είναι η
παρακάτω:
Η Γραµµατεία του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ (όπως
λεγόταν τότε η Γραµµατεία της ΚΕ του ΚΚΕ)
ανέθεσε σε µένα να προτείνω έναν σύντροφο
που µε τη βοήθεια του Κόµµατος θα οργάνωνε,
θα έφτιαχνε προσωπικά το παράνοµο
τυπογραφείο και θα ήταν έτοιµο σε ορισµένα
χρονικά όρια, για να συνεχιστεί, αν χρειαστεί,
παράνοµα, η έκδοση του «Ριζοσπάστη».
Πρότεινα το σ. Γιώργη Γεωργίου, έναν ηρωικό
σύντροφο, καπνεργάτη από την Καλλιράχη
Θάσου, µέλος του ΚΚΕ από το 1926, που τον Η φωτογραφία είναι από ένα άλλο παράνοµο
γνώρισα σαν στέλεχος του Κόµµατος στα τυπογραφείο του «Ριζοσπάστη», που κρατήθηκε
1933-1934 στην Καβάλα, στην περίφηµη µυστικό µέχρι το 1993, οπότε αποκαλύφθηκε στο
εξέγερση των καπνεργατών της Καβάλας του υπόγειο σπιτιού στην Καλλιθέα
Ιούλη 1933 και αργότερα κάναµε όλα τα χρόνια
µαζί στην Ακροναυπλία. Είχε όλα τα προσόντα γι' αυτή την εξαιρετικά υπεύθυνη κοµµατική δουλιά, πιστός,
δοκιµασµένος αγωνιστής, έτοιµος να δώσει τη ζωή του για την υπόθεση του Κόµµατος και πολύ ικανός
σύντροφος.

Το παράνοµο τυπογραφείο
Οι τρεις σύντροφοι της Γραµµατείας της ΚΕ που ανέλαβαν την οργάνωση της εγκατάστασης του παράνοµου
τυπογραφείου συµφώνησαν ΟΛΟΙ µε την πρότασή µου για τον σ. Γιώργη Γεωργίου. Σε µένα προσωπικά
ανατέθηκε να προµηθευτώ όλα ό,τι χρειάζονται για τη λειτουργία του παράνοµου τυπογραφείου (κάσες µε
στοιχεία, πιεστήριο, άλλα τεχνικά µέσα και µεγάλη ποσότητα χαρτιού). Αυτό έγινε σε σύντοµο χρονικό διάστηµα
- τότε η ΚΟΑ του ΚΚΕ είχε µεγάλες δυνατότητες - και τα παρέδωσα στον ίδιο το Γ. Γεωργίου (πάρθηκαν, φυσικά,
εξαιρετικά µέτρα για τη µεταφορά τους) όταν βρέθηκε το κατάλληλο σπίτι, σε µια µονοκατοικία στη συνοικία
Ακαδηµία Πλάτωνος.
Εγκαταστάθηκε εκεί ο σ. Γ. Γεωργίου µαζί µε την οικογένειά του, τη
γυναίκα του και τα δυο ανήλικα παιδιά του. Ο Γ. Γεωργίου, γερός
άνδρας, στην ψυχή και στο σώµα, έσκαβε πολλά µερόνυχτα κάτω
από το σπίτι, για να δηµιουργήσει το υπόγειο-κρυψώνα, όπου
εγκαταστάθηκε ο εκδοτικός µηχανισµός, το παράνοµο τυπογραφείο
της ΚΕ. Εµαθε και την τέχνη του τυπογράφου.
Ο Γ. Γεωργίου είχε δηµιουργήσει στη συνοικία του εντύπωση
φιλήσυχου ανθρώπου, εµπόρου λαδιού που ζούσε «ειρηνικά» µε την
οικογένειά του. Ηταν µια συνηθισµένη αστική οικογένεια! Κανείς από
τους γείτονες δεν υποπτευόταν ότι το ανοιχτό για όλους αυτό σπίτι
του Γεωργίου µπορούσε να χρησιµοποιηθεί για κάποια παράνοµη
δουλιά! Το σπίτι το ήξερε µόνο ένα µέλος της Γραµµατείας της ΚΕ
που βοήθησε τον οικοδεσπότη να πάρει όλα τα πρακτικά µέτρα, µε
βάση την πείρα του παράνοµου τυπογραφείου του ΚΚΕ στη µεταξική
δικτατορία και τη γερµανοφασιστική κατοχή.

Με κοµµουνιστική αυτοθυσία
Από τους τελευταίους µήνες του 1946, το παράνοµο τυπογραφείο της
ΚΕ του ΚΚΕ ήταν καθ' όλα έτοιµο για να αρχίσει. Εκεί στο
τυπογραφείο της ΚΕ τυπώθηκε από τον σ. Γιώργη Γεωργίου, βγήκε
και κυκλοφόρησε ο παράνοµος «Ριζοσπάστης», αµέσως µόλις
απαγορεύτηκε η νόµιµη κυκλοφορία του, το Σεπτέµβρη του 1947.

1 sur 2 13/01/2018 à 19:47

Η ιστορία της έκδοσης του παράνομου «Ριζοσπάστη» στα χρ... h;ps://www.rizospasFs.gr/storyPlain.do?id=801255&acFon=...

Σήµερα είναι καιρός να µάθουν όλοι, ιδιαίτερα οι νέοι σύντροφοι και

ο δηµοκρατικός λαός της Ελλάδας, ότι η έκδοση του παράνοµου
«Ριζοσπάστη» στα χρόνια 1947-1953 οφείλεται στην οργάνωση της Ο σ. Γιώργης Γεωργίου από την
όλης δουλιάς από την ΚΕ του ΚΚΕ και την αυτοθυσία, τη µαστοριά Καλλιράχη της Θάσου (1908-1957)
του ήρωα του ΚΚΕ σ. Γιώργη Γεωργίου, που τον αγαπούσαν και τον
εκτιµούσαν και οι 625 αγωνιστές της Ακροναυπλίας, γιατί και εκεί ασχολούνταν µε τη ζωή και τον εφοδιασµό µε
τρόφιµα της Οµάδας Συµβίωσης της Ακροναυπλίας.
Μέσα στα 6 χρόνια, από το Σεπτέµβρη 1947 µέχρι το Σεπτέµβρη του 1953, στα στυγνά εκείνα χρόνια των
διώξεων, των εκτελέσεων και του αφανισµού, ο σ. Γιώργης Γεωργίου τύπωνε τον «Ριζοσπάστη» και τον
µετέφερε µόνος του στην Κεντρική Γιάφκα (στέκι), παίρνοντας όλα τα συνωµοτικά µέτρα, απ' όπου
αλλάζοντας άλλες τρεις γιάφκες µεταφερόταν από αφοσιωµένους στο Κόµµα και έξυπνους συντρόφους και
κυκλοφορούσε στην Αθήνα και όλη την Ελλάδα. Απ' ό,τι ξέρω, ο Δηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας, χωρίς να
αναφέρει τα ονόµατά τους, τίµησε µε το παράσηµο ανδρείας όλους τους συντρόφους, µε πρώτο το σ. Γιώργη
Γεωργίου, που εργάζονταν στα παράνοµα τυπογραφεία του ΚΚΕ σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη και αλλού.
Γιατί πολεµούσαν και αυτοί µέσα στην κόλαση τότε της Αθήνας και των άλλων πόλεων το ίδιο περήφανα και
ηρωικά όπως ο Δηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας για τη λευτεριά, τη δηµοκρατία και την εθνική ανεξαρτησία, για
µια καινούρια Ελλάδα.
Εξι χρόνια χρειάστηκαν για να ανακαλύψει η Ασφάλεια της Αθήνας το τυπογραφείο της ΚΕ του ΚΚΕ που δούλευε
ο σ. Γιώργης Γεωργίου. Απ' ό,τι ξέρω όχι µόνο από την ιστορία του δικού µας κόµµατος, αλλά και άλλων
Κοµµουνιστικών Κοµµάτων, πολύ δύσκολα θα µπορούσε να διατηρηθεί ένα τέτοιο τυπογραφείο τόσα πολλά
χρόνια! Κι όµως, ο σ. Γιώργης Γεωργίου κράτησε ψηλά τη σηµαία του ΚΚΕ, το σηµαιοφόρο του Κόµµατός µας, το
«Ριζοσπάστη».

Το µετεµφυλιακό καθεστώς δολοφονεί

Το Σεπτέµβρη του 1953 η Ασφάλεια συνέλαβε όλη την οικογένεια του Γ. Γεωργίου. Τα δυο ανήλικα παιδιά του
στάλθηκαν εξορία στη Λέρο, στο κολαστήριο για τα παιδιά, της περιβόητης βασίλισσας Φρειδερίκης. Ο σ. Γ.
Γεωργίου και η γυναίκα του µαρτύρησαν στα µπουντρούµια της Ασφάλειας. Αντεξαν στα φοβερά βασανιστήρια.
Ο Γ. Γεωργίου καταδικάστηκε κατά συγχώνευση σε 13 χρόνια και µεταφέρθηκε στις φυλακές Ιντζεδίν, µετά στην
Αίγινα, στην Κέρκυρα, για να καταλήξει στα Βούρλα από όπου και δραπέτευσε στις 27 του Ιούλη 1955, µαζί µε
άλλους 26 συντρόφους του.
Ο σ. Γ. Γεωργίου δούλεψε στην παρανοµία δύο χρόνια και τον Απρίλη 1957, στην προσπάθειά του να φύγει στο
εξωτερικό για να συναντήσει την καθοδήγηση του ΚΚΕ, τον συνέλαβαν, τραυµατισµένο, στο Σουφλί. Οι
εφηµερίδες της εποχής έγραψαν ότι «συνελήφθη άτοµο αγνώστων στοιχείων που προσπαθούσε να περάσει τα
σύνορα». Τον µετέφεραν στην Ασφάλεια της Αλεξανδρούπολης. Εκεί ανακάλυψαν ότι πρόκειται για τον παλιό
καπνεργάτη κοµµουνιστή Γιώργη Γεωργίου. Η ληξιαρχική πράξη του θανάτου του έγραφε σαν αιτιολογία
«υπέκυψε στα τραύµατά του». Στην πραγµατικότητα δολοφόνησαν το σ. Γιώργη Γεωργίου στην Ασφάλεια της
Αλεξανδρούπολης. Οι αρχές δεν έκαναν ποτέ τον κόπο να ειδοποιήσουν την εξόριστη οικογένειά του, που έµαθε
την τραγική είδηση από τις εφηµερίδες. Προτείνω η φωτογραφία του σ. Γιώργη Γεωργίου να στολίζει τα Γραφεία
του «Ριζοσπάστη» - του αξίζει η τιµή αυτή.

Η τιµή ανήκει στο ΚΚΕ

Από όσα ξέρω, η ΚΕ του ΚΚΕ οργάνωσε το 1946 και άλλα δύο εφεδρικά παράνοµα τυπογραφεία, µε την
προσωπική ευθύνη άλλων δύο µελών του ΠΓ της ΚΕ. Λεπτοµέρειες δεν ξέρω, γιατί δεν έπρεπε να ξέρω και
ακόµα γιατί στις 10 του Ιούνη 1946 έφυγα από την Αθήνα για τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία-Θράκη.
Αυτή είναι η πραγµατική ιστορία της παράνοµης έκδοσης του «Ριζοσπάστη» στα χρόνια 1947-1953. Εκείνο που
θέλω να τονίσω είναι ότι όσες φορές έβγαινε ο «Ριζοσπάστης» παράνοµα (συνολικά 36 χρόνια και δύο περίπου
µήνες στην 66χρονη ιστορία του!), στην Παγκαλική δικτατορία, στη δικτατορία βασιλιά-Μεταξά, στην Κατοχή,
στον εµφύλιο πόλεµο, στην ήττα του ΔΣΕ και τη δικτατορία των µαύρων συνταγµαταρχών, αυτό γινόταν από την
Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ και µε τα δικά της εκδοτικά µέσα! Δεν πρέπει, λοιπόν, κανένας να διεκδικεί
προσωπικές δάφνες.
Ο σ. Τσερνιένκο στην οµιλία του στις 26 του Σεπτέµβρη 1984, στην πανηγυρική ολοµέλεια του Συµβουλίου
Συγγραφέων της ΕΣΣΔ είπε: «Η ικανότητα να µιλάς για το παρελθόν µε σοβαρό, καλοζυγισµένο τρόπο, από τις
θέσεις της µαρξιστικο-λενινιστικής θεώρησης, είναι αυτό που φέρνει την επιτυχία σε µια τέτοια προσπάθεια, όπως
δείχνει η πρακτική. Ούτε το ξαναγράψιµο της ιστορίας, ούτε ο εξωραϊσµός της επιτρέπονται».
-------
* Το άρθρο αυτό γράφτηκε στις 8 του Οκτώβρη 1984, µε αφορµή το γιορτασµό των 10χρονων από τη νόµιµη
επανέκδοση του «Ριζοσπάστη» και τα δηµοσιεύµατα στην εφηµερίδα που αναφέρονταν σε αυτή την περίοδο που
πραγµατεύεται ο Β. Μπαρτζιώτας.

Copyright © 1997-2018 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Σελίδα 42

2 sur 2 13/01/2018 à 19:47