Professional Documents
Culture Documents
ATALET MOMENTLERİ
AĞIRLIK MERKEZİ VE ALAN ATALET
MOMENTLERİ
• Bu konular denge problemelerinden tamamen
bağımsızdır.
• Alanların ağırlık merkezi ve atalet momenti
ismi verilen geometrik özelliklerini
hesaplamaya yöneliktir.
• Bu hesaplamalar mukavemet hesaplarında
kullanılmaktadır.
AĞIRLIK MERKEZİ VE ALAN ATALET MOMENTLERİ
n
Toplam Ağırlık WR Wi
i 1
n n n
xiWi yiWi zW i i
x, y, z ağırlık merkezinin koordinatları
Ağırlık Merkezi: x i 1
n
y i 1
n
z i 1
n
xi , yi , zi i. parçacığın koordinatı
W
i 1
i W
i 1
i W
i 1
i Wi i. parçacığın ağırlığı
x
x dW y
y dW z
z dW
dW dW dW
x dV y dV z dV yoğunluk
x V
y V
z V
dW dV
V
dV V
dV dV
V
Geometrik Merkez
Tanım: Bir nesnenin geometrik merkezidir. Formülasyonu ağırlık merkezine benzer. İzotropik ve
homojen cisimlerde ağırlık merkezi ile geometrik merkez aynıdır.
x dV y dV z dV
x V
y V
z V
Hacimsel merkez: V
dV
V
dV dV
V
x dA y dA z dA
Alansal merkez: x A
y A
z A
dA
A
dA
A
dA
A
x dL y dL z dL
x L
y L
z L
Çizgisel merkez: dL
L
dL
L
dLL
Örnek Problem
Üçgenin geometrik merkezini bulunuz.
ÇÖZÜM:
Üçgenin geometrik merkezini iki metodla bulabiliriz.
y dA h
2
1b ydydx (b x) 2 dx
x h y 2b 2
2h y A
0 0
0
dA
h 1
(b x ) bh
yy b b 2
A
0 0
dydx
b
h
y dA y h h y dy 1b b
h b
x dA 0 2 h h y h h y dy h
2
2 (b x) 2 dx h 2 (b x)3
y A
0
x A
2b 6b 2
y 0
dA b dA b
h h
A 0 h h y dy A h h y
0
dy 1
2 bh 1
2 bh
1 2 1 2
1 2 b h bh
h
bh
h x 6
b
y6
y6 1
b h
3 1
bh 3
1
bh 3 2 2
2
Temel Alanların Geometrik Merkezi:
4𝑟
4𝑟 𝑥= , 𝑦=0 4𝑟
𝑥=𝑦= 3𝜋 𝑦= , 𝑥=0
3𝜋 3𝜋
Kare, dikdörtgen
Üçgen Tam Daire
Çözüm Yöntemi:
Alanlar için:
n n n
x A i i y A i i z A i i
x i 1
n
y i 1
n
z i 1
n
A
i 1
i A
i 1
i A
i 1
i
Örnek: Şekildeki alanın geometrik merkezinin
koordinatlarını hesaplayınız.
24 -31.92 0 0
−1.33
4x8 = 8/ 2= 32x4= -4/2 = 32x(-2)=
32 4 128 -2 -64
4.𝑟 4.8
= =
3𝜋 3.𝜋
𝜋.82 4.𝑟 4.8 50,24x3.4 =
= = =
4 3𝜋 3.𝜋
4 120 -170.1
30 - 5.67
Eylemsizlik kuvveti, cisimlere etkiyen kuvvet. Eylemsizlik kuvveti sistemin ivmesiyle zıt yönde oluşur. Eylemsizlik
kuvveti yoktan var edilemez. Var olan enerjiyi cisim yine kendi halini yani hareketsiz haline dönmek için kendi
hareket yönüne zıt bir kuvvet oluşturup kullanır... evrende madde her zaman ilk hareketlerini korumak ister, yani
duruyorsa durmak hareket halindeyse o hızda hareke devam etmek ister. Cisme bir kuvvet uygulandığında cisim
harekete ters yönde cevap vererek ilk halini korumak isteyecektir. işte bu kuvvet eylemsizlik kuvvetidir. Bir cisme
uygulanan hiçbir kuvvet yoksa ya da cisme uygulana kuvvetlerin bileşkesi 0 ise cisim ya hareketsiz kalır ya da
düzgün doğrusal hareket yapar. Örneğin sıra üzerinde duran bir kitaba dışarıdan bir kuvvet uygulanmadıkça
sonsuza kadar bırakıldığı yerde kalır.
Başka bir cisme eşit büyüklükte zıt yönde iki kuvvet uygulanırsa kuvvetler birbirini yok edeceğinden cisim hareket
etmez. Sürtünmesiz bir ortamda bir misketi harekete geçirdiğimizde misket düzgün doğrusal hareket yapar. Duran
bir otobüste ayaktaki yolcuların haberi olmadan otobüs aniden hareket ederse yolcular arkaya doğru itilir. Hareket
halindeki bir otobüsün aniden fren yapması sonunda ayaktaki ve oturan yolcuların öne fırlamaları yolcuların
bulundukların durumları korumak istemelerinden kaynaklanır. Trafik kazalarında arabaların ön koltuklarında
oturanların ani fren sonunda kafalarını cama çarpmamaları için emniyet kemeri takmaları zorunludur. Duran bir
cismi herhangi bir kuvvet etkilemedikçe sürekli durur. Hareket halindeki bir cismi hareketini engelleyecek bir
kuvvet etki etmedikçe hareketine devam eder. Bu özelliğe eylemsizlik denir. Eylemsizlik Momenti; veya atalet
momenti (SI birimi kilogram metrekare - kg m²), dönme hareketi yapan bir cismin dönme eylemsizliğidir.
Yapı elemanlarının,
1. Eğilme
2. Burulma hesabında
3. Kesitlerde
𝜋𝑟 4 𝜋.𝐷4
𝐼𝑥 = 𝐼𝑦 = =
𝜋𝑟 4 𝜋.𝐷4 8 128
𝐼𝑥 = 𝐼𝑦 = = 64
4
Çeyrek daire
Kare, dikdörtgen
𝜋𝑟 4 𝜋.𝐷4
𝑏ℎ3 𝐼𝑥 = 𝐼𝑦 = =
16 256
𝐼𝑥𝑔 =
12
ℎ𝑏3
𝐼𝑦𝑔 =
12
𝐷𝑖𝑘𝑡ö𝑟𝑔𝑒𝑛 𝑖ç𝑖𝑛 𝐼𝑥𝑔 𝑏𝑖𝑙𝑖𝑛𝑖𝑟𝑘𝑒𝑛 𝐼𝑥 𝑖
𝑏ℎ3 𝑝𝑎𝑟𝑎𝑙𝑒𝑙 𝑒𝑘𝑠𝑒𝑛 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑒𝑚𝑖𝑛𝑑𝑒𝑛 𝑑𝑒 𝑏𝑢𝑙𝑎𝑏𝑖𝑙𝑖𝑟𝑖𝑧:
𝐼𝑥 =
3 𝑏ℎ3 ℎ 𝑏ℎ3
𝐼𝑥 = 𝐼𝑥𝑔 + 𝐴. 𝑑 2 = + 𝑏. ℎ. ( 2 )2 =
ℎ𝑏3 12 3
𝐼𝑦 = 3
Örnek (2009 final): Tablo kullanarak, şekildeki alanın;
a-) ağırlık merkezinin koordinatlarını,
b-) şekildeki x eksenine göre atalet momentini,
c-) ağırlık merkezinden geçen ve şekildeki x eksenine
paralel olan eksene ( 𝑥 ) göre atalet momentini hesaplayınız.
Örnek: Şekilde verilen birleşik kesitin ağırlık merkezine
göre atalet momentinin [Ix]
Çözüm:
Örnek Sorular: