Manachi Mashagat Datta Kohinkar PDF

मनाची मशागत
हे पस्ु तक विनामूल्य आहे

पण फ़ुकट नाही
या मागे अनेकाांचे कष्ट ि पैसे आहेत .
म्हणनू हे िाचल्यािर खचच करा ३ वमवनट
१ वमवनट : लेखकाांना फ़ोन करून हे पस्ु तक कसे िाटले ते कळिा
१ वमवनट : ई सावहत्य प्रवतष्ठानला मेल करून हे पस्ु तक कसे िाटले ते कळिा.
१ वमवनट : आपले वमत्र ि ओळखीच्या सिच मराठी लोकाांना या पस्ु तकाबद्दल अवण ई
सावहत्यबद्दल साांगा.
असे न के ल्यास यापढु े आपल्याला पस्ु तके वमळणे बांद होऊ शकते.
दाम नाही मागत. मागत आहे दाद.

साद आहे आमची. हिा प्रवतसाद.
दाद म्हणजे स्तुतीच असािी असे नाही. प्राांजळ मत, सूचना, टीका, विरोधी मत याांचे स्िागत आहे.
प्रामावणक मत असािे. ज्यामुळे लेखकाला प्रगती करण्यासाठी वदशा ठरिण्यात मदत होते. मराठीत
अवधक कसदार लेखन व्हािे आवण त्यातून िाचक अवधकावधक प्रगल्भ व्हािा, आवण सांपूणच समाज
सतत एका नव्या प्रबुद्ध उांचीिर जात रहािा.
मनाची मशागत हे पुस्तक ई प्रकाशनासाठी
ई साहहत्य प्रहतष्ठानला दिल्याबद्दल डॉ.
ित्ता कोहहनकर याांचे आभारी आहोत.
ई प्रकाशन : ई साहित्य प्रहिष्ठान
www.esahity.com
esahity@gmail.com
प्रकाशन : २८ फ़े ब्रुवारी २०१९
©esahity Pratishthan®2019
• हवनामूल्य हविरणासाठी उपलब्ध .
• आपले वाचून झाल्यावर आपण िे

फ़ॉरवर्ड करू शकिा .
• िे ई पुस्िक वेबसाईटवर
ठे वण्यापुवी ककिं वा वाचनाव्यहिररक्त
कोणिािी वापर करण्यापुवी ई
प्रहिष्ठानची लेखी परवानगी घेणे
आवश्यक आिे.
megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 9
10 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer
ØeesHesâmej ([e@.) efveleerve keâjceUkeâj
kegâueieg¤, meeefJe$eeryeeF& Hegâues hegCes efJeÅeeheer", hegCes
ceveeÛeer Gòece ceMeeiele keâ¤ve Deeveboer peerJeve peieCÙeemee"erR

ns hegmlekeâ efveef§eleÛe ceole keâjsue.
meOÙeeÛÙee OekeâeOekeâerÛÙee keâeUele DemebKÙe #eCe Demes Ùesleele pÙeecegUs ceeCemeeÛes ceve
efJe<eCCe nesles. yeNÙeeÛeoe efvejeMee, kebâšeUe, DeheÙeMeer YeeJevee ceveele Iej keâjles. ÙeecegUs jespe
ceveeJej DeØelÙe#e leCeeJe efvecee&Ce nesTve veelÙeele ogjeJee Ùeslees. owvebefove keâeceebJej Ùee
meieàÙeeÛee vekeâejelcekeâ heefjCeece nesles. DeeÙeg<Ùeele DeeuesuÙee ØelÙeskeâ mebOeerletve DeeheuÙeeuee
meeOÙe efceUeuesÛe heeefnpes. veenerlej legceÛÙee #ecelee, keâewMeuÙe ÙeeJej ueiesÛe ØeMveefÛevn
GheefmLele kesâueer peeleele.
DeeOegefvekeâ keâeUele nesle iesuesuee ceguÙeebÛee Nneme DeeefCe peerJeIesCÙee mheOexcegUs nesle
Demeuesueer meeceeefpekeâ neveer ÙeeÛee Skeâef$ele leeCe meceepeJÙemLesJej Jee{le Ûeeueuee Deens.
meesyeleÛe F&<ee&, DemetÙee ÙeecegUs ceeCemeeuee JeešCeejs og:Ke ns DeeOegevf ekeâ keâeUeleerue ØelÙeskeâemee"er
efÛeblesÛee efJe<eÙe Deens. Ùee meieàÙee ØeMveebÛÙee cegUeMeer ceve ne DeÂMÙe YeeJeYeeJeveebÛee
cenòJeeÛee Yeeie Demelees Demes ceeveues peeles DeMee ceveeJej leeyee keâmee efceUJeeJee ÙeeÛeer Gkeâue
Deveskeâ efJeÉeve DeeefCe meble-cenbleebveer lÙeebÛÙee GÉesOekeâ ØeyeesOeveeletve, meeefnlÙeeletve kesâueer Deens.
ÙeeefJe<eÙeer pÙes‰ meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlex [e@. oòee keâesefnvekeâj efueefKele ‘megKeer peerJeveeÛeer
ieg®efkeâuueer DeLee&le ceveeÛeer ceMeeiele’ Ùee hegmlekeâeletve cevee ÙeeefJe<eÙeer efJemle=le Yee<Ùe kesâues
Deens. ceve ns meJe& iees°eRÛÙee cegUeMeer Deens. ceveeJej mebÙece jeKelee Deeuee lej DeeÙeg<Ùe megKeer
nesF&ue Demes meebieleeveeÛe [e@. keâesefnvekeâj Ùeebveer ceneje°^Yej PeeuesuÙee Yee<eCeebceOetve Je
Je=òehe$eerÙe efueKeeCeebceOetve meceepe ØeyeesOeveeÛes keâeÙe& kesâues Deens.
Ùee hegmlekeâeleerue uesKeebÛÙee ceeOÙeceeletve ceveeÛes cenòJe DeeefCe DeeÙeg<ÙeeJej efJeefJeOe
mJeYeeJe efmLeleeRcegUs nesCeejs heefjCeece ÙeeefJe<eÙeer lÙeebveer efueKeeCe kesâues Deens. DeeheuÙee
efJekeâemeemee"er ÙeesiÙe mebiele efceUJeleevee Deveskeâ mekeâejelcekeâ ØeÙelve DeeefCe meesyele DemeCeeNÙee
JÙekeäleer ÙeebÛee cees"e ØeYeeJe Demelees. lÙeecegUs Ûeeefj$Ùe, #ecee DeeefCe efMe#eCeeÛeer keâeme
ØelÙeeskeâeves Oejueer heeefnpes Demee cenòJeeÛee efJeÛeej JÙekeäle kesâuee Deens. meesyeleÛe leeCeleCeeJe
DeeefCe efvejeMee Ùee ØeMveebMeer Peie[leevee mekeâejelcekeâ efJeÛeej Keghe ceole keâjleele ns
meebieeÙeueener [e@. keâesefnvekeâj efJemejle veenerle.
veweflekeâ cetuÙeebÛeer peesheemevee, meebefIekeâ keâeÙe& DeeefCe megÙeesiÙe efJeÛeej ÙeebÛee leeUcesU
Ieeueleevee Deveskeâoe ceveeÛee meceleesue jeKelee ve DeeuÙeeves ÛegkeâerÛes efveCe&Ùe DeeÙeg<ÙeYejemee"er
vegkeâmeeve heesnesÛeJet Mekeâleele. Ùeemee"er ceveeÛeer ceMeeiele keâjle mJe-efJekeâemeeÛes ieefCele
DeefleMeÙe meeshes keâ¤ve oeKeJeues Deens. ÙeeJesUer iegbleeiegbleerÛes efJeÛeej mecepeJeleevee Ú$eheleer
efMeJeepeer cenejepe, mJeeceer efJeJeskeâevebo, ieewlece yegæ ÙeebÛÙee DeeÙeg<Ùeeleerue ke=âefleMeerue efJeÛeejebÛeer
GoenjCes efoMeeoMe&keâ "jCeejer Deensle. efJeheMÙevee DeeefCe OÙeeveOeejCee ÙeecegUs DeelceefJekeâemeeÛÙee
keâeÙee&le ceesueeÛes menkeâeÙe& efceUles Demes meebieleevee les ieeJeesieeJeÛes lÙeebÛes DevegYeJe efJeMeo keâjleele.
meceLe& jeceoeme cnCeleele lÙeeØeceeCes, ‘cevee meJe&Lee melÙe meeb[t vekeâes js~ cevee meJe&Lee
efceLÙe ceeb[t vekeâes js~’ ns met$e ceeveJepeeleerÛÙee keâuÙeeCeemee"er cenòJeeÛes Deens. ns cele
ceeb[leevee [e@. keâesefnvekeâj Ùeebveer ceveeÛÙee Deveskeâ kebâieesNÙeebÛeer leewueefvekeâ ÛeÛee& kesâueer Deens.
JeÙe, mebOeer, meeceeefpekeâ mLeeve FlÙeeoer heefjefmLeleerpevÙe yeoueebcegUs ceveeÛeer efmLeleer yeouet
Mekeâles ns ceevÙe keâjleevee keâesefnvekeâj Ùeebveer jespeÛÙee peieCÙeeleerue Øemebie efveJe[uÙeeves lÙee-
lÙee JesUer uesKeebÛÙee ceeOÙeceeletve ceeb[uesueer celes DeeefCe efJeÛeej heg{erue keâeUele ueeiet
he[leele. lÙeecegUsÛe megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer nJeer Demesue lej hegmlekeâ JeeÛeve ne mebmkeâej
ØelÙeskeâeÛÙee ceveeJej Peeuee heeefnpes. lejÛe ceveeÛeer Gòece ceMeeiele nesT Mekesâue.
mecemÙeebÛee JesOe Iesleevee DeefOekeâ mekeâejelcekeâ Tpee& JeeÛekeâebvee efceUeJeer Ùee efJeÛeejeves ns
uesKeve Peeuesues DemeuÙeeves hegmlekeâ Skeâmeueie JeeÛeeJesmes Jeešles FLes uesKekeâ, JÙeeKÙeelee
cnCetve [e@. keâesefnvekeâj menpelesves JeeÛekeâebMeer yeesuet ueeieleele. lÙeecegUsÛe lÙeebÛes efJeheMÙevee
efJe<eÙekeâ keâeÙe& Demees DeLeJee Flej meeceeefpekeâ Ghe›eâce LesšheCes mebyebOeerleebheÙeËle heesnesÛeleele.
– ØeesHesâmej ([e@.) efveleerve keâjceUkeâj
kegâueieg¤
meeefJe$eeryeeF& Hegâues hegCes efJeÅeeheer", hegCes

[e@. Guneme uegkeâlegkesâ
ceveesefJekeâejle%e, hegCes
ceveeyeöue ceeie&oMe&ve
meeshes, megyekeâ Je GheÙegkeäle
Ùeesieieg¤, cegkeäle he$ekeâej, keâUkeâUerÛes meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlex, ØesjCeeoeÙekeâ
JÙeeKÙeeles, pÙes‰ efJeÛeejJeble, [e@. oòee keâesefnvekeâj, ÙeebÛes ‘megKeer peerJeveeÛeer
ieg®efkeâuueer DeLee&le ceveeÛeer ceMeeiele’ ns hegmlekeâ DeeheuÙee Meer<e&keâeuee peeieCeejs
Deens. Deveskeâ ØekeâejÛÙee De[ÛeCeerle meehe[uesuÙee ueeskeâebvee ceeskeâUs keâmes JneJes
ns Ùee hegmlekeâeÛÙee JeeÛeveeletve keâUsue. Deeheues JÙeefkeäleceòJe ØeYeeJeer keâ¤
FefÛÚCeeNÙeebvee lÙee efoMesves megefveÙeesefpele ØeÙelve keâmee keâjeJee les mecepesue.
ceeCemes kegâ"uÙee vee kegâ"uÙee Øekeâejs og:Keele Demeleele. ueive efyevemeles,
kegâšgbye cees[les, cegues YeuelÙee Øekeâejs Jeeieleele, kegâCeeuee hewmee nJee Demelees,
ogmeNÙeeuee Øeefle‰e, eflemeNÙeeuee heo lej ÛeewLÙeeuee meòee, F. Ùee meieàÙeebveer
pes DeeheuÙeeuee nJes les keâmes efceUJeeJes ÙeeÛee efveoxMe meeshÙee Yee<esle kesâuee Deens.
Mewueer jbpekeâ Deens. Deveskeâ mebleebÛeer GodyeesOekeâ JeÛeves Iesleueer Deens. Leesj
efJeÛeejJebleebÛee meuuee JeeÛekeâebheÙeËle DeeCeuee Deens. ceevemeMeeŒeeuee Devegme¤ve
ceeie& oeKeJeuee Deens. MeeŒeerÙe ceeefnleer meJebieheCee ÙesT ve oslee hesMe kesâueer
Deens.
ieewlece yegæ ÙeebÛee efJeÛeej DeeefCe efJeheMÙevee ns OÙeeveleb$e ÙeebÛee GuuesKe
yejeÛe kesâuee Deens. lees peeieespeeieer ÛeheKeue ueeiet Deens ns keâUles. ceeefnleer
meJe&meceeJesMekeâ Deens. jeceoememJeeceer, efJeJeskeâevebo, cenelcee ieebOeer, [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâj ÙeebÛÙeeyejesyej efmevesDeefYeves$eer ßeerosJeer ÙeebÛeerner npesjer Deens.
YeieJeodieerlesceOeerue MueeskeâebÛee DeeOeej Iesle DemeleeveeÛe yeesueerYee<esleerue JÙeeJeneefjkeâ
megJeÛevesner mJeerkeâejueer Deesle. keâeefueoemeeÛÙee keâeJÙeeheemetve efnboer efmevesieerleebheÙeËle
meJeeËÛeer ceole Iesleueer Deens. ceevemeMeeŒeeceOÙes pegvÙee keâeUeleerue Øeâe@F&[heemetve
meÅe:keâeueerve Deuyeš& Sefueme Ùee meJeeËÛÙee efJeÛeejebÛee meceeJesMe Deens.
efJeefJeOe Je=òehe$eebceOÙes uesKekeâeves efueefnuesuÙee uesKeebÛee meceeJesMe Ùee hegmlekeâeceOÙes
Deens. ØelÙeskeâ uesKe Úeheerue Skeâ oesve heeveebÛee. Lees[keäÙeele, cegösmego Je
Lees[keäÙeele Demee ne cepeketâj Deens. meeOÙee ceeCemeebÛÙee JÙeLeebJej lep%eebÛes
ceeie&oMe&ve menpe mecepesue Demes ceeb[ues Deens. ns Ùee hegmlekeâeÛes efJeMes<e Deens.
meoj hegmlekeâeuee JeeÛekeâebkeâ[tve Yejhetj mJeerkeâej efceUsue Ùeeble keâener Mebkeâe
veener.
4 ces 2018
hegCes 411 030.
– [e@ Guneme uegkeâlegkesâ
ceneje°êleerue veeceJeble ceveesefJekeâejle%e

Deveg›eâceefCekeâe
uesKekeâ heefjÛeÙe 19
1. keâewlegkeâeÛes ceesue 21
2. efJeÛeejebÛes meeceLÙe& 23
3. megKeeÛee ceb$e 26
4. Ûeeefj$Ùe 31
5. #ecee 33
6. efMe#eCe 35
7. ßece osJelesÛeer DeejeOevee 38
8. megKe DeeÙes veeÛes veener 40
9. ceveeleerue YeeJe 42
10. mebiele 45
11. YeeJeveebvee Jeeš Åee 48
12. leeCeleCeeJe 50
13. ›eâesOeeuee DeeJej Ieeuet Ùee ! 53
14. øesceeÛÙee ieeJee peeJes 56
15. MeneCeHeCe os iee osJee 58
16. TVele peerJeveemee"er efJeJeskeâ JeeCeer 60
17. efJeÉeve meJe&$e hegpÙeles 64
18. cenejepeebÛÙee cegUs JeeÛeuees 65
19. og:Ke cegkeäleerÛes Deew<eOe efceUleb FLeb 67
20. Depegvener JesU iesuesueer veener 69
21. cebieueceÙe ceeiee&Ûee pevekeâ 71
22. melÙeeÛeer leekeâle 73
23. efJeÛeejs cevee letefÛe MeesOetveer Heens 76
24. Iej DemeeJes IejemeejKes 79
25. ue#ceCe js<ee 82
26. mecepegve IesT Skeâceskeâebvee 84
27. peHeeJes DeeHeCeemeer DeeHeCe 87
28. Je=æehekeâeUer pees[eroej nJeeÛe 89
29. mej ne keâOeer megOeejCeej? 92
30. yeeÙekeâes HeCe FÛeejle veeÙe ! 95
31. meJeÙe 96
32. JÙeJemLeeheve megKeer peerJeveeÛes 98
33. pegUJegve IÙee 103
34. hewmee 105
35. ceesyeeF&ue 108
36. Ùes YeeÙe peje osKe kesâ Ûeuees 110
37. Jne Deveemekeäle 114
38 mej ceuee PeesheÛe Ùesle veener 117
39. KesU kegâCeeuee owJeeÛee keâUuee 119
40. mekeâejelcekeâ Â°erkeâesve nJee 121
41. ceOÙece ceeie& 124
42. DeieesojÛe keâe veener Yesšueeme? 126
43. Keñe SkeâeÛe ef"keâeCeer IÙeeÙeÛee Demelees 128
44. Ûe<ces yeneöÒj 129
45. JeeÛeJee ieg¤uee JeeÛeJee 130
46. hehhee ceuee Peshele veener nes 131
47. uebie[Ÿee nòeerJej keâje GheÛeej 132
48. DeeefCe leer efpebkeâueer 133
49. keâOeer nesMeerue js ceeCetme 134
50. peer ues peje 135
51. efMemleerle jeneÙeÛeb YeeT 136
52. keâue efkeâmeves osKee 137
53. vekeâes cee¤ js iee" 138
54. S keäÙee yeesueleer let 139
55. efleÛÙee ÙeMeeÛes jnmÙe 141
56. mej efÛevet Demee keâe Jeeielees? 142
57. yeesue vee ceener yeesuevee 144
58. lÙeeves Demes ke=âlÙe keâe kesâues 146
59. leguee heeCeerhegjer KeeÙeÛeer keâe? 147
60. lÙeeÛÙee Yee<esle meebiee 148
61. legcner keâesCeeueeÛe DeesUKeg Mekeâle veener 149
62. peeot keâer Pehheer 151
63. Dejs mebmeej mebmeej 153
64. kegâÚ lees ueesie keânWies (peveeEveoe) 156
65. DeOÙeelce 158
66. meodiegCe Je efveleerceòee 160
67. efJeveceülee 163
68. meeJej js 165
69. ...DeeefCe lees ceeskeâUe Peeuee 168
70. peiet Deevebos 177
71. peje peHetve 173
72. osTU 176
73. meeceLÙe& MeyoebÛes 179
74. yeoue 182
75. ...DeeefCe leer nmeueer 185
76. efkeâleea¤heer GjeJes 186
77. Dekeâ[ keâerme yeele keâer hÙeejer 189
78. mebIe 191
79. mekeâejelcekeâ Gpee& 193
80. ceePeerÙee cevee 195
81. osJeeÛee efce$e 197
82. ceveeÛes meeceLÙe& 199
83. owJe peeefCeues kegâCeer ? 201
84. HeesHešHebÛeer 203
85. efJeÛeejebÛeer ceebefoÙeeUer 206
86. megKeeÛee ceb$e 208
87. meodiegCe DeeefCe efveleer 211
88. keâOeer nesMeerue js ceeCegme 213
89. ceveeÛes Deblejbie 215
90. ueeskebâ keâeÙe cnCeleerue 217
91. meeceLÙe& efJeÛeejebÛes 220
92. peerJeve peieCÙeeÛes met$e 222
93. efce$e DeeefCe cew$eer 225
94. ceveeÛee Skeäme-js 227
95. cepesle peieeJeb keâmeb 230
96. cegueebÛeer ceeveefmekeâ leekeâle Jee{efJeCÙeemee"er... 233
97. [eJe KesUtve lej yeIe 235
98. ceuee ceePeer ueepe Jeešueer 238
99. mecepegve Ies vee ceuee 239
100. meejer GceüYej cej cej kesâ efpe efueS 242
101. mej ceer DeMeer veJnles 243
102. SÓÓ yekeâJeeme yebo keâj 245
103. ceOÙece ceeie& 247
104. {keäkeâve Keesue 248
105. ye[s DeÛÚs ueieles nes ~ 249
106. peKece ceeb[eruee - ceuece MeW[eruee 250
107. efpeboieer kewâmeer nw... 251
108. mej ceer vescekebâ keâeÙe keâ¤ ? 252
109. ...DeeefCe leer vewjeMÙeele iesueer 253
110. ceePes DeeF&-yeeyee ceePÙeeyejesyej Deensle 254
111. efoue S ceevelee vener 255
112. ieesueer ceej Yespes ces 256
µµµ

}sKekeâ heefjÛeÙe
[e@. oòee keâesefnvekeâj ns pÙes‰ meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlex Demetve iesueer 25 Je<ex
efJeefJeOe meeceeefpekeâ, DeeOÙeeeflcekeâ mebIešveebÛes heoeefOekeâejer cnCetve keâece henele
Deensle. lemesÛe [e@. oòee keâesefnvekeâj ns pes‰ JÙeeKÙeeles Demetve ceneje°^Yej
lÙeebveer DeeheuÙee JÙeeKÙeeveebceOetve ceve:Meebleer, leCeeJecegkeäleer, ceveeÛes DeceÙee&o
meeceLÙe&, megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer, Gòece veelesmebyebOe keâmes DemeeJes, JÙemevecegkeäleer,
Yee<eCe keâmes keâjeJes DeMee efJeefJeOe efJe<eÙeebJej ØeyeesOeveelcekeâ keâeÙe& kesâues Deens.
meeceeefpekeâ #es$eele keâece keâjle Demeleevee ueeskeâebÛes og:Ke, owvÙe, owvebefove
mecemÙee, yeoueleer peerJeveMewueer, veeles mebyebOeele Ùesle peeCeeje ogjeJee, F<Ùee&,
peerJeIesCeer mheOee& DeMee ØekeâejÛÙee meceepeele jnele Demeleevee Ùee meJe& iees°eRÛÙee
cegUeMeer vekeäkeâer keâeÙe Deens Je Kejs megKe keâMeele Demeles ns DeeheCe ueeskeâebvee
meebiegve lÙeebÛes KeNÙee DeLee&ves ØeyeesOeve kesâues heeefnpes, Demes oòee keâesefnvekeâj
Ùeebvee Jeešle DemeuÙeeves lÙeebveer ceve ns Ùee meJe& iees°eRÛes ØecegKe Deens, ceve pej
meyeue Je meMekeäle Demesue lej DeeheCe keâesCelÙeener mecemÙesÛee meecevee keâ¤
Mekeâlees ns peeCetve meceepeeleerue meJe& IeškeâebÛes DeeheuÙee JÙeeKÙeeveeÉejs ØeyeesOeve
keâjCÙeeÛes keâeÙe& lÙeebveer kesâues Deens.
DeMeeleÛe cegkeäle he$ekeâej cnCetve lÙeebvee ceneje°^ šeF&cme, mekeâeU, hegCÙeveiejer,
De@«eesJeve DeMee efJeefJeOe Jele&ceevehe$eele uesKeve keâjCÙeeÛeer mebOeer Øeehle Peeueer.
lÙeeceOÙesosKeerue lÙeebveer ceve nsÛe ØecegKe ceevegve ceveeÛes keâeÙe& lemesÛe meceepeele
owvebefove Ie[le DemeCeeNÙee IešveebÛee ceeieesJee IesTve lÙeeletve DeeheCe ÙeesiÙe lees
mebosMe keâmee Iesleuee heeefnpes, lemesÛe uesKekeâeuee mJele: meeceeefpekeâ #es$eele keâece
keâjle Demeleevee DeeuesuÙee DemebKÙe IešveebÛee / DevegYeJeebÛee heefjheekeâ lÙeebveer
Ùee DeeheuÙee uesKeele GlejJeuee Deens. ns hegmlekeâ cnCepes efJeefJeOe Jele&ceevehe$eele
lÙeebÛÙee Øeefmeæ PeeuesuÙee uesKeebÛes mebkeâueve Deens.
[e@. oòee keâesefnvekeâj Ùeebveer iesueer 17 Je<ex efJeheMÙevee OÙeeve meeOevesÛee
ØeÛeej Je Øemeej keâjCÙeeÛes keâece kesâues Deens. ogye&ue ceveeuee pej OÙeeveeÛeer pees[
efoueer lej ceve meyeue DeeefCe meMekeäle yeveg Mekeâles meyeue DeeefCe meMekeäle ceve
ns keâesCelesner Ûeebieues keâeÙe& menpeheCes heej hee[t Mekeâles cnCetve ceveeuee OÙeeveeÛeer
pees[ osCes DeeJeMÙekeâ Deens, Demes lÙeebÛes cnCeCes Demeles.
[e@. oòee keâesefnvekeâj ns ÙeesieefMe#ekeâner Deensle lÙeebveer Ùeesiee, ØeeCeeÙeece
ÙeeÛÙee ØeÛeejeÛesner keâeÙe& kesâues Deens. kewâÅeemee"er ÙeesiekeâeÙe&MeeUe lemesÛe OÙeeve
efMeefyejebÛesner DeeÙeespeve lÙeebveer kesâuesues Deens. pe@keâ ke@âveefHeâu[ Ùee Deeblejje°êrÙe
KÙeeleerÛes uesKekeâ, ceesefšJnsMeveue efmhekeâj ÙeebÛes efMe<Ùe megefveue heejsKe ÙeebÛÙeekeâ[tve
‘ceveeÛeer DeceÙee&o Mekeäleer’ Ùee efJe<eÙeeÛes Decesefjkesâleerue leòJe%eeveeÛes mebhetCe&
ØeefMe#eCe [e@. keâesefnvekeâj Ùeebveer Iesleues Deens. lemesÛe j@Meveue FceesMeveue
efyensefJnÙej Lesjheer (Deej.F&.yeer.šer.) keâeTefvmeueeRie, efceuesefveÙej ceeFË[, ceveer
ce@vespeceWš, heefyuekeâ efmhekeâeRie DeMee efJeefJeOe efJe<eÙeeJej ØeefMe#eCe IesTve ueeskeâebvee
ØeefMeef#ele keâjCÙeeÛes keâece les keâjle Deensle.
}sKekeâeÛeer ‘megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer’ Ùee efJe<eÙeeJejÛeer meer[er efouueerÛes
cegKÙeceb$eer cee.ßeer. DejefJebo kesâpejerJeeue ÙeebÛÙee nmles ØekeâeefMele keâjCÙeele
Deeueer Deens. lÙeebvee Yeejle mejkeâejÛee ‘vesn¤ ÙegJee ØesjCee hegjmkeâej’ efceUeuee
Deens. ceneje°^ mejkeâejÛee ‘cenelcee ieebOeer JÙemevecegkeäleer hegjmkeâej’ keWâefõÙe ceb$eer
cee.ßeer. efveleerve ie[keâjer ÙeebÛÙee nmles Øeoeve keâjCÙeele Deeuee Deens. ceneje°^
Yet<eCe peerJeve ieewjJe ÙeemeejKesÛe lÙeebvee leyyeue 50 ntve DeefOekeâ hegjmkeâej
Øeehle Peeues Deensle. lÙeebÛÙee ØeoerIe& meeceeefpekeâ keâeÙee&Ûeer oKeue IesTve
efJeÕekeâcee& cegkeäle efJeÅeeefhe"eves lÙeebvee ‘[e@keäšjsš Fve meesMeue Jeke&â’ osTve lÙeebÛee
mevceeve kesâuee Deens.
µµµ

1. keâewlegkeâeÛes ceesue
GÛÛeefMeef#ele megveerleeuee ueiveeveblej
jcesMeves lJeefjle DeefOekeâejHeoeÛeer veeskeâjer
mees[eJeÙeeme ueeJeueer. MesJešÛÙee efoJeMeer
efvejesHe meceejbYeeuee meJe& keâce&Ûeejer Je
DeefOekeâejer Jeiee&ves megveerleeÛes Kethe keâewlegkeâ
kesâues. megveerleeuee mJekeâle=&lJeeÛee DeefYeceeve
Jeešle neslee. veeskeâjer mees[uÙeeveblej keâener ceefnvÙeeleÛe megveerleeuee mJele:ÛÙee
peerJeveele Skeâ HeeskeâUer peeCeJet ueeieueer. oer[ Je<ee&veblej megveerlee ceOegve-ceOetve
Jes[ŸeemeejKeer JeeielesÙe - vewjeMÙeekeâ[s PegkeâlesÙe ns jcesMeuee ue#eele Deeues.
leemeveleeme megveerlee ieHHe yemetve jener. efleÛeer PeesHe G[eueer nesleer.
jcesMeuee ceer megveerleeuee ceevemeesHeÛeej lep%eebkeâ[s IesTve peeCÙeeÛee meuuee
efouee. oesIee veJejeyeeÙekeâesÛeer [e@keäšjebyejesyej øeoerIe& ÛeÛee& PeeuÙeeveblej ceevemeesHeÛeej
lep%eeves Ùee vewjeMÙeeÛes cetU keâejCe MeesOegve keâe{ues.
Deueerkeâ[s megveerleeuee megjef#elelee, DeeHeguekeâer, øesce, cew$eer, mebleleer DeeefCe
ceevemevceeve (keâewlegkeâeÛes yeesue) Ùee iees<šeRÛee peerJeveele JeejbJeej DeYeeJe peeCeJele
neslee. keâewlegkeâeÛes oesve Meyo Je øesceeÛee DeeOeej ve efceUeuÙeecegUs megveerleeÛÙee
ceveeJej ÙeeÛee iebYeerj HeefjCeece Peeuesuee peeCeJele neslee, lÙeeletve efleuee vewjeMÙe
Deeues nesles.
pÙee ueeskeâebvee DeeHeuÙeeuee ueeskeâebveer ceeve ÅeeJee eEkeâJee keâewlegkeâ keâjeJes Demes
Jeešle Demeles lÙeebÛÙee yeeyeleerle lemes Peeues veener lej lÙeebvee vewjeMÙe Ùesles.
efmeieceb[ øeâeF&[ cnCelees `mJele:Ûes cenlJeHetCe& mLeeve, mJele:Ûes keâewlegkeâ' ner
ceeCemeeÛeer Deebleefjkeâ FÛÚe Demeles. eEuekeâve cnCeeues nesles, ‘‘ceveg<ÙeøeeCÙeeuee
keâewlegkeâeÛeer Yegkeâ Demeles. peer JÙekeäleer ner Yegkeâ YeeieJeles leer JÙekeäleer ueeskeâeføeÙe
nesles. DeeHeues keâewlegkeâ JneJes, DeeHeuÙeeuee cees"sHeCee efceUeJee ner FÛÚe ceveele
yeeUieCes neÛe ceeveJe Je øeeCeer ÙeebÛÙeele cees"e Heâjkeâ Deens. DeeleeHeÙeËle pÙee
pÙee Leesj JÙekeäleeRMeer ceePee mebyebOe Deeuee Deens lÙee JÙekeäleeRÛÙee Hee"erJej
keâesCeerlejer MeeyeemekeâerÛeer LeeHe šeketâve keâewlegkeâeÛes oesve Meyo lÙeebvee øeoeve
kesâuÙeeÛes efometve Deeues.
Deveskeâ IešmHeâesšebÛÙee cegUeMeer iesues Demelee Skeâ melÙe øeKejlesÛes efometve
Ùesles. oesIeebveerner SkeâceskeâebÛÙee iegCeebÛes keâewlegkeâ kesâuesues vemeles, keâ<šeÛeer HeeJeleer
efouesueer vemeleer, øesce JÙekeäle kesâuesues vemeles, pees[eroejeÛee DeeHeuÙeeuee DeefYeceeve
Jeešlees Demee mebosMe Skeâceskeâebvee HeesnÛeJeCÙeele les keâceer He[uesues Demeleele.
øeefmeOo ueeskeâebveer meceepeele cenlJeeÛes mLeeve efceUJeCÙeemee"er kesâuesuÙee
mebIe<ee&ÛÙee Deveskeâ keâLeebveer DeeHeuee Fefleneme PeUeUtve efveIeeuee Deens. pee@pe&
Jee@eEMeišve meejKÙee ceeCemeeuee osKeerue JeešeÙeÛes ueeskeâebveer lÙeeuee keâewlegkeâeves
èfnpe ceeFšervesme, øesefme[Wš Dee@Heâ ÙegveeÙešs[ mšsšmed' Demes mebyeesOeeJes.
Meeueeble Heefj#esle GÛÛeßesCeer efceUJeCeeNÙee efJeÅeeLÙeeËvee DeYÙeeme kesâuee
Demelee lÙeebÛÙee efMe#ekeâebveer, DeeF&-Jeef[ueebveer mebOeer efceUsue lesJne lÙeebÛÙee
Hee"erJej MeeyeemekeâerÛeer ceejuesueer LeeHe - keâewlegkeâeÛes Meyo ÙeebÛeer mekeâejelcekeâ
Gpee& lÙeebvee øeoeve kesâuÙeeÛes efometve Ùesles. DeeHeCe DeeHeuÙee cegueebÛes, efce$ecewef$eCeeRÛes,
keâeceieejebÛes Meejerefjkeâ ÛeesÛeues HegjJeCÙeeJej Yej oslees HeCe lÙeebÛee mJeeefYeceeve Je
DeelceefJeMJeeme peHeCÙeemee"er keâeÙe keâjlees ? lÙeebvee Meejerefjkeâ GpexÛee melele
HegjJe"e JneJee cnCetve Deb[er, cešCe, otOe, efÛekeâve Jeiewjs oslees. HeCe pÙeeves
lÙeebÛÙee ceveeÛeer Gpee& Jee{sue Je ceveeÛee DeelceefJeMJeeme Jee{sue Demes Ûeej
keâewlegkeâeÛes iees[ Meyo yeesuelees keâe ? ÙeeÛee øelÙeskeâeves efJeÛeej kesâuee Heeefnpes.
DeeHeuÙee JÙekeäleeriele veelesmebyebOeele DemeCeeNÙee meieUÙeebvee keâewlegkeâeÛeer Yetkeâ
Demeles. lÙeekeâ[s efJeMes<e ue#e Åee. ner Yetkeâ YeeieJeleevee DemelÙeeÛee DeeOeej IesT
vekeâe cnCepesÛe Keesšer mlegleer keâ¤ vekeâe. lÙeeSsJepeer øelÙeskeâeleerue Ûeebieues iegCe
MeesOee Je øeeceeefCekeâHeCes ceeskeâUÙee ceveeves lÙeeÛes keâewlegkeâ keâje. legceÛÙee Ùee
JeeieCÙeecegUs legcner ueeskeâeføeÙe Jneue. ueeskeâ SKeeoÙee KeefpevÙeeøeceeCes legceÛes
yeesue peHetve "sJeleerue. legcner pejer lÙeebvee efJemejuee lejer les keâeÙeceÛes legcneuee
ue#eele "sJeleerue. Ûeuee lej ceie DeepeHeemetve Ûeeuet keâ¤Ùee - keâewlegkeâeÛes oesve
Meyo yeesueCÙeeÛee mejeJe.
µµµ
2. efJeÛeejebÛes meeceLÙe&
ef v elee Deef p eleuee Ies T ve
ceePÙeekeâ[s Deeueer nesleer. Deueerkeâ[s
Deefpele HeâejÛe Goeme, yesÛewve Je
efvejeMe Demelees Demes efleves ceuee
meebefieleues. ceer, efveleeuee yeensj
yemeeÙeuee meebefieleues Je Deefpeleuee
yeesueles kesâues. yeesuelee yeesuelee
DeefpeleÛÙee [esUÙeele Deßet lejUues
Je cnCeeuee mej 2 ceefnvÙeebHetJeea
DeeF&Ûeer DeeefCe ceePeer efveleeÛÙee JeeieCÙeeJe¤ve efvelee Iejer vemeleevee Yeeb[Ces
Peeueer. Yeeb[CeeceOÙes DeeF& ves Deecne oesIeebJej kesâuesuÙee DeejesHeebcegUs ceePee
›eâesOeeiveer Ye[keâuee Je ceer, jeieeÛÙee Yejele DeeF&Jej nele Gieejuee Je Oekeäkeâe
yegkeäkeâer kesâueer.`DeeF& meejKes peieele ogmejs owJele veener Demes yeNÙeeÛeoe JeeÛeues
nesles lÙeecegUs ›eâesOe Meeble PeeuÙeeJej ceuee ceePeer Ûetkeâ mecepetve Deeueer Je
HeMÛeeleeHeeves ceePÙee ceveeuee Iesjues. lesJne Heemetve ceuee je$eer PeesHe Ùesle veener
lÙeeletveÛe ns vewjeMÙe Deeueb Deens. DeeefCe ner iees<š ceer keâesCeeuee meebiet HeCe
Mekeâle veener.
Deefpele j[tve Meeble PeeuÙeeveblej ceer lÙeeuee cnCeeuees, Deefpele ›eâesOe
DeeJejlee ve DeeuÙeecegUs legPÙeekeâ[tve ns ke=âlÙe Ie[ueb Deens. ceer osKeerue
›eâesOeeÛÙee Yejele DeeF&uee DeHeMeyo JeeHejues nesles. ›eâesOe Meeble PeeuÙeeveblej
cee$e ceer leerÛeer HeeÙe Oe¤ve ceeHeâer ceeieerleueer nesleer. pÙeeuee Deeveboeves peieeÙeÛes
Deens lÙeeves HetJe&leeHe eEkeâJee HeMÛeeleeHe ve keâjlee Ûegkeâ Peeueer keâer, meceesjÛÙee
ceeCemeeÛeer ceeHeâer ceeietve leer Hejle ve keâjCÙeeÛee Â{ mebkeâuHe keâjeJee.
ceveg<Ùe efJekeâejebÛÙee DeOeerve Peeuee keâer lÙeeÛÙeekeâ[tve Ûegkeâe nesT Mekeâleele.
meceÇeš DeMeeskeâeves keâueeRieeÛÙee ÙegodOeele ueeKees ceeCemeb ceejueer. Ùee ke=âlÙeeÛee
lÙeeves HeMÛeeleeHe kesâuee Demelee lej lÙeeuee vewjeMÙeeves Iesjues Demeles DeeefCe
lesLesÛe DeMeeskeâeÛeer keâejkeâero& mebHetve Heg{erue Fefleneme Ie[ueeÛe vemelee. meceÇeš
DeMeeskeâeves øe%eeHegJe&keâ efJeÛeej keâ¤ve yegodOeebÛÙee ceeiee&ves peeÙeÛes "jJeues. Ûeb[
DeMeeskeâ ceveeleerue efJeÛeej yeouetve Oece& DeMeeskeâ Peeuee.
DeeHeues meJe& DeeÙeg<Ùe ns DeeHeuÙee efJeÛeejebJej DeJeuebyetve Demeles. vekeâejelcekeâ
efJeÛeejebveer ceve Goeme nesles. Goeme ceveeves Mejerj efMeLeerue He[les Je vewjeMÙe
Ùesles. pÙee JesUsuee ceveele vekeâejelcekeâ efJeÛeej ÙesTve SKeeoÙee IešvesefJe<eÙekeâ
YeÙe peeie=le nesles. lÙee JesUsuee DeeÙeg<Ùeele ÙeeHes#eener JeeF&š Iešvee Ie[t Mekeâueer
Demeleer, Demee efJeÛeej keâ¤ve ceve eqmLej keâjCes DeeJeMÙekeâ Demeles. pesJne
DeeHeuÙeepeJeU SKeeÅee iees<šerÛee DeYeeJe Deens Ùee efJeÛeejeves ceve $emle nesles,
lÙee JesUsme DeeHeuÙeeHes#ee peemle keâcelejlee DemeuesuÙee ueeskeâebÛee efJeÛeej kesâuee
keâer, DeeHeuÙee efJeÛeejebÛee øeJeen mekeâejelcekeâleskeâ[s meg¤ neslees.
KetHe øeÙelve keâ¤ve DeHeÙeMe DeeuÙeeveblej efvejeMe ve neslee lÙeeHes#ee
DeeCeKeer keâener Ûeebieueb DeeÙeg<ÙeeceOÙes ÙeMe efceUCeej Demesue cnCetve ne Skeâ
efJeßeece Deens Demee efJeÛeej keâjeJee. keâener JesUsme cees"er PesHe IesCÙeemee"er oesve
HeeTues ceeies ÙeeJes ueeieles.
ceepeer je<š^Heleer [e@. Deyogue keâueece nJeeF& oueele Yejleer nesT Mekeâues
veenerle, keâejCe efveJe[ meefceleerves HeefnuÙee 8 efJeÅeeLÙeeËÛeer efveJe[ kesâueer Deyogue
keâueeceebÛee vebyej veJeJee neslee. Hejbleg les DeHeÙeMe lÙeebvee Yeejle osMeeÛes
je<š^Heleer nesCÙeemee"er efveÙeleerves efoues nesles.
efÛe$eHeš DeefYevesles DeefceleeYe yeÛÛeve efveJesokeâeÛÙee Heefj#esle veeHeeme Peeues.
pees DeeJeepe lÙeeJesUer efveJesokeâ yeveCÙeeÛÙee ueeÙekeâerÛee ceeveuee iesuee veener
leesÛe DeeJeepe efÛe$eHešme=<šerle ßes<" "juee. lÙeecegUs DeHeÙeMe Deeues lejer
vekeâejelcekeâ efJeÛeej ve keâjlee, KeÛetve ve peelee, mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâje.
vekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer Ùegkeäle Demes ceve peerJeveele og:Ke DeeCeles. neÛe efJeÛeej
mekeâejelcekeâ kesâuee Demelee og:Ke cegkeäleerÛÙee jmlÙeeJej DeeHeueer JeešÛeeue meg¤
nesles.
iejce leJÙeeJej HeeCeer He[ues lej Ûej-Ûej keâ¤ve lÙeeÛeer JeeHeâ nesles Je nJesle
G[tve peeles. cee$e efnjJÙee HeeCÙeeJej He[uesues oJeefyebotbÛes LeWye ceeslÙeeÛes ¤He
IesTve [esuet ueeieleele. vekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer Ùegkeäle og:Keer ceve ns iejce
leJÙeemeejKes Demeles. lej mekeâejelcekeâ efJeÛeejÙegkeäle meceeOeeveer ceve keâceUeÛÙee
efnjJÙee HeeCeeJejerue heeCÙeemeejKeb Demeles. cnCegve DeeHeCe DeeHeuÙee ceveeuee
keâmes Ie[JeeÙeÛes ns DeeHeuÙeeÛe efJeÛeejebJej DeJeuebyegve Demeles.
veoerÛÙee efkeâveeNÙeeJejerue Pee[eJej Skeâ ceekeâ[ lÙeeÛÙee cew$eerCeermen ieHHee
ceejle yemeues nesles. DeÛeevekeâ DeekeâeMeJeeCeer Peeueer .. ``pees keâesCeer DeekeâeMeJeeCeer
mebHeuÙee mebHeuÙee HeeCÙeele G[er ceejsue lees jepekegâceej eEkeâJee jepekegâceejer yevetve
yeensj ÙesF&ue.
DeekeâeMeJeeCeer mebHeleeÛe ceekeâ[erveerves HeeCÙeele G[er ceejueer Je jepekegâceejer
yevetve yeensj Ùesles. ceekeâ[ efleuee cnCelees Jes[s DeekeâeMeJeeCeer Keesšer "jueer
Demeleer lej, lÙeeJesUsme ceekeâ[erCe cnCeles Dejs pejer DeekeâeMeJeeCeer Keesšer
"jueer Demeleer lejer ceer HeeCÙeeletve yeensj Ùesleevee ceekeâ[erveÛe jeefnues Demeles.
HeCe ceer lJeefjle mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâ¤ve mebOeerÛee ueeYe IesleuÙeeves Deelee ceer
jepekegâceejer Peeueer Deens, let cee$e ceekeâ[Ûe jeefnueeme. DeeHeuÙee ceveeleerue
DeeJeepe ner Skeâ DeekeâeMeJeeCeerÛeb Demeles. Ùee DeekeâeMeJeeCeeruee mekeâejelcekeâ
efJeÛeejebÛeer pees[ osTve Deeveboeves peerJeve peiee. DeeHeuÙee peerJeveeÛeer GOJe&ieleer
eEkeâJee DeOeesieleer keâjCÙeeÛeer leekeâo ner DeeHeuÙee efJeÛeejebJejÛe DeJeuebyetve
Demeles. legcner pemee efJeÛeej keâjeue lemesÛe legcner Jneue. cnCetve vesnceer
mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâje, mekeâejelcekeâ ueeskeâebÛÙee mebieleerle jne, ‘legÛe Deensme
legPÙee peerJeveeÛee efMeuHekeâej’ ns yeesOeJeÛeve DeeHeuÙee peerJeveele KejesKej
GlejJeCÙeemee"er mekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee mekeâejelcekeâ ke=âleeRÛeer pees[ Åee.
µµµ

3. megKeeÛee ceneceb$e
yebOeg DeeefCe YeefieveeRvees,
DeeOegefvekeâ mheOexÛÙee Ùegieele
meJeeËveeÛe DemebKÙe mecemÙeebvee
leeW [ ÅeeJes ueeieles . lÙee
mees[efJeleevee ceuee ßeer meceLe&
jeceoeme mJeeceeR Û ee Muees k eâ
Dee"Jelees , meceLe& jeceoeme
cnCeleele...
‘‘peieer meJe& megKeer Demee keâesCe Deens,
efJeÛeejs cevee legÛeer MeesOegveer heens’’
ÙeeÛeeÛe DeLe& meJeeËÛÙee DeeÙeg<Ùeele keâenerlejer og:Ke DeensÛe. leLeeiele
YeieJeeve ieewlece yegæebveer Ûeej DeeÙe&melÙe meebieleevee peerJevepeieleeÛes Debeflece
melÙe megKe vemetve ‘‘og:Ke’’ nsÛe meebefieleues Deens.
DeMee og:Keebveer Jes{uesuÙee DeeÙeg<Ùeele megKeer jenCÙeemee"er, Je Deeveboer
jenCÙeemee"er keâener meeshÙee iees°er, meJeÙeer ceePÙee JÙeeKÙeeveele meebiele Demelees.
lÙeeleerue keâener iees°er DeeheuÙeeheg{s "sJele Deens.
1) A for Adjestment pegUJegve IÙeeÙeuee efMekeâe –

Skeâe ceneheg®<eeves efvemeiee&uee efJevebleer kesâueer nesleer. ‘‘Ùes efvemeiee& Ùee peieele
ceer pes yeoue keâ¤ Mekeâlees les yeoueCÙeeÛeer leekeâo ceuee os, pes ceer yeouet
Mekeâle veener lÙeeÛÙee yejesyej pegUJetve IesCÙeeÛeer kegâJele ceuee os Je ceer keâeÙe
yeouet Mekeâlees Je keâeÙe yeouet Mekeâle veener ns mecepeCÙeeÛee MeneCeheCe efvemeiee&
ceuee ueeYet os.’’

2) B for Bottle ceÅeeheemetve otj jne –
efMelehesÙes šeUe, efce$eebvees, pÙee kegâCeeuee Ú$eheleer efMeJeepeer cenejepe, [e@.
yeeyeemeensye Deebyes[keâj, cenelcee Hegâues Ùeebvee DeeojÙegkeäle ØeCeece keâjeJeÙeeÛee
Demesue lÙeebveer DeeòeeÛe MeheLe IÙee, ‘‘ceer DeeÙeg<Ùeele oe¤ÛÙee LeWyeeueener mheMe&
keâjCeej veener. oe¤Ûeer veMee keâjer mebmeejeÛeer ogo&Mee.’’
3) C for Company DeLee&le mebiele –

heeJemeeÛÙee heeCÙeeÛee LeWye iejce leJÙeeJej he[uee lej lÙeeÛes #eCeele yee<he
nesles, neÛe LeWye mecegõeJej he[uee lej lees Keeje neslees, iebiesle he[uÙeeme lees
heefJe$e neslees, Demes cnCeleele. iešejele he[uÙeeme ogie&OeerÙegkeäle neslees, ce=ie
ve#e$eele efMebheuÙeele he[uÙeeme ceesleer neslees. LeWye leesÛe Demelees, lees keâes"s he[lees
lÙeeJej lÙee LeWyeeÛes YeefJeleJÙe DeJeuebyetve Demeles. lÙeeÛeØeceeCes ceveg<ÙeeÛes
YeefJeleJÙe lÙeeÛÙee mebieleerJej DeJeuebyetve Demeles.
meceLe& cnCeleele - ‘‘cevee legÛeer js Skeâ ef›eâÙee keâjeJeer ~
meoe mebieleer meppeveebÛeer OejeJeer ~~’’
Ùeemee"er melele meppeveebÛÙee mebieleerle jne.
4) D for Diet DeLee&le Deenej –

DeeheCe pemes Keeue lemesÛe DeeheCe Jneue. lÙeemee"er peerJeveele Deenejeuee
DevevÙe meeOeejCe cenòJe Deens. mekeâme, heewef°keâ heÛeCÙeeme megueYe, efveÙeb$eerle Je
Meekeâenejer Deenej DeefleMeÙe iegCekeâejer Deens.
Meekeâenejer keâe DemeeJee ÙeebÛeer Deveskeâ keâejCes Deensle. lÙeemee"er ceebmeenejer
ØeeCeer Je ceeCemeeleuee Heâjkeâ DeeheCe ue#eele "sJeeJee. ceebmeenejer ØeeCÙeeÛes oele
megUs Demeleele, ceeCemeeuee lemes oele vemeleele. JeeIe-efmebnemeejKes ØeeCeer efpeYesves
heeCeer efheleele. ceeCetme Dees"eves heeCeer efhelees. (meJe& Meekeâenejer ØeeCeer Dees"eves
heeCeer efheleele. Goe. ieeÙe, cnwme, MesUer, ceekeâ[, F. lemesÛe Ùee ØeeCÙeebÛes oele
megUs vemeleele.) ceebmeenejer ØeeCÙeebÛÙee Deele[ŸeebÛeer jÛevee ceebme heÛeefJeCÙeeÛeer
Demeles, ceeCemeeÛÙee Deele[ŸeeÛeer #ecelee Meekeâenej heÛeefJeCÙeeÛeer Demeles.
ceebmeenejer ØeeCeer DeukeâOeceea Demelees. meJee&le cenòJeeÛes cnCepes ceebmeenejer ØeeCeer
ceebmeenejecegUs efnbœe Demelees. ceebmeenej ceveg<Ùeeleerue efnbœe YeeJeveebvee Gòespeve
oslees. efvemeiee&ÛÙee efveÙeceebvegmeej DelÙeble keâceer yegOÙeebkeâ Demeuesues ceebmeenejer
ØeeCeer megæe Yegkesâuesues DemeuÙeeJej ieJele Keele veener Je Meekeâenejer ØeeCeer
Yegkesâues DemeuÙeeJej ceebme Keele veener. yegæerJeeve ceveg<Ùe cee$e DeYe#e Ye#eCe
keâ¤ve Deveskeâ mebkeâšs Dees{eJetve Ieslees Deens.
met#ce mlejebJej efJeÛeej kesâuÙeeme ue#eele ÙesF&ue keâer, ceebmeenejemee"er ØeeCÙeebÛeer
nlÙee keâjleevee lÙeebÛÙee ceveele jeie, És<e, YeerleerÛes efJekeâej lejbieerle nesTve
lÙeeÛÙee MejerjeÛÙee DeCegjsCetle hemejleele. Demes ceebme Ye#eCe kesâuÙeeves DeeheCe
megKeer Jneue keâe? keâejCe pemes DeeheCe Keeue lemesÛe DeeheCe Jneue.
5) E for Empathy ogmeNÙeeÛÙee yeepetves efJeÛeej –

ogmeNÙeeÛÙee Yetefcekesâle DeLeJee lÙeeÛÙee yeepetves efJeÛeej keâje. Deeheues yejsÛe
ØeMve efleLesÛe mebheleele.
6) F for Family DeLee&le kegâštbye –

kegâštbyeele DeeheCe ogmeNÙeeves megOeejCÙeeÛeer Dehes#ee keâjlees. Je[erue cnCeleele-
cegueiee megOeejuee heeefnpes, cegueeÛeer FÛÚe Demeles Jeef[ueebveer megOeejeJes. helveer
cnCeles heleerves megOeejeJes. heleerÛeer FÛÚe Demeles helveerves megOeejeJes.
meble ßes‰ keâyeerj cnCeleele -
‘‘yegje osKeves cew Ûeuee - yegje ve efoKeerÙee keâesÙe ~
peye Deheves Deboj Peekeâe - cegPemes yegje ve keâesÙe ~~’’
lÙeemee"er meJe&ØeLece Deelcehejer#eCe keâje, mJele:heemetve ØesceeÛee DeefJe<keâej
keâje. ‘‘Iej DemeeJes IejemeejKes - vekeâesle vegmelÙee efYebleer ~
hejmhejebJej Øesce DemeeJes - vekeâesle vegmeleer veeleer ~~
7) G for God DeLee&le efvemeie&Mekeäleer –
efvemeie&MekeäleerÛeer efJeefJeOe Oece& / mebØeoeÙeevegmeej efJeefJeOe ®hes Deensle. efvemeiee&Ûee
efveÙece Deens ‘‘pemes keâce& - lemes HeâU’’. F&Õej cnCepes melÙe. melÙeeuee meeceesjs
pee. heeheeÛee veeMe keâje. YeieJeeve yegæebÛeer efMekeâJeCe lÙeemee"er ceeie&oMe&keâ

Deens, les cnCeleele – ‘‘meJe& heeheebheemetve otj jne, kegâMeue keâce& keâjle jne,
DeeheuÙee ceveeuee, efÛeòeeuee, efvece&&U keâje, legceÛes Gòece, cebieue nesF&ue.’’
8) H for Habit DeLee&le meJeÙe –
ÛeebieuÙee meJeÙeer Jee{Jee, JeeF&š meJeÙeer otj keâje.
9) Ego DeLee&le Denbkeâej –
Denbkeâej ne Deeheuee meieàÙeele cees"e Me$et Deens. DeeheuÙee og:Keeuee
keâejCeerYetle "jCeeje ne efJekeâej otj keâjCes DeefleMeÙe cenòJeeÛes Deens.
legkeâejece cenejepe cnCeleele –
‘‘cenehegjs Pee[s peeleer, lesLes ueJneUs JeeÛeleer.’’
hegpÙe efJeheMÙeveeÛeeÙe& ieesÙebkeâepeer cnCeleele –
‘‘cele keâj, cele keâj yeeJeuee Denbkeâej, DeefYeceeve ~
ye[es-ye[es ®mlecekeâe, efceš ieÙee veeceesefveMeeve~’’
cnCetve melele efJeveceü jne -
‘‘efpemekesâ ceve Øe%ee peieer, nesÙe efJeveceü efJeefvele ~
efpeme [eueer keâes Heâue ueies, Pegkeâves keâer ner efjle ~~
%eeveer, leekeâoJeeve ceeCetme DeefleMeÙe efJeveceü Demelees. peie efpebkeâCeeje
efmekebâoj megæe efjkeâecÙee, neleeves Deeuee. efjkeâecÙee neleeves hejle iesuee. lÙeecegUs
Denbkeâej otj keâjCÙeeÛee ØeÙelve keâje.
10) J for Jokes DeLee&le efJeveeso yegæer –
Dee"Je[Ÿeeletve Skeâoe keâe nesF&vee, DeeheuÙee kegâšgbyeeyejesyej ceveceeskeâUs
nmee. DeLee&le kegâCeeueener ve ogKeefJelee. megnemÙe ne Deveceesue Deuebkeâej Deens
Je lees kegâCeeÛÙeener cegKekeâceueeJej MeesYetve efomelees. nmeCes ns DeejesiÙeemee"er
DeefleMeÙe Ûeebieues Deens ns DeeOegefvekeâ MeeŒeevesner efmeæ kesâues DeensÛe.
Ûeuee lej ceie nmeCÙeemee"er mekeâeU ceOÙes JeeÛeveele Deeuesueer «eeefHeâšer
DeefleMeÙe meboj Deens - ‘legcneuee keâesCeer ueeiesue Demeb yeesueuÙeeveblej Deefpeyeele
og:Keer nesT vekeâe, keâejCe meieUsÛe mecepeoej Je ngMeej vemeleele’ ne! ne! ne!
mebleebÛeer JeÛeves meebieleele, ‘mJele: megKeer JneÙeÛes Demesue lej nlÙee keâ¤

vekeâe, Keesšs yeesuet vekeâe, JÙemeveb keâ¤ vekeâe. keâejCe legcner yeejkeâeF&ves leheemeues
lej Jejerue meJe& og<ke=âlÙeele legcner ogmeNÙeeuee og:Ke osle Demelee Je mebleebveer
meebefieleuÙeeØeceeCes ogmeNÙeeuee og:Keer kesâuÙeeJej mJele: megKeer keâmes Jneue ~’
ns meJe& keâLeve keâjeÙeuee meeshes Deens. heCe DeeÛejCeele DeeCeCÙeeme DeefleMeÙe
keâ"erve Deens. keâejCe ceve DeeheuÙee leeyÙeele veener. efvece&U veener, meyeU
veener. peerJeve Deeveboeves peieCÙeemee"er, mecelee DeeJeMÙekeâ Deens. ceve efvece&U
yeveefJeCÙeemee"er meJe&ØeLece les leeyÙeele "sJeCes DeeJeMÙekeâ Deens. lÙeemee"er
OÙeeveOeejCee ner Deeheueer iejpe Deens. lÙeemee"er ‘‘efJeheMÙevee’’ ner Skeâ
MeeŒeeskeäle OÙeeve heæleer Deens.
‘efJeheMÙevee’ cnCepes SKeeoer iees° peMeer Deens leMeer peeCeCÙeeÛee ØeÙelve
keâjCes. efJeheMÙevee OÙeeve heæleer YeieJeeve yegæebveer MeesOetve keâe{ueer Je hetCe&
%eeve Øeehle kesâues. yegæ ner %eeveeÛeer hejceesÛÛe DeJemLee Deens.
one efoJemeebÛÙee efJeheMÙevee efMeefyejele ner meeOevee efMekeâefJeueer peeles. ner
meeOevee DeeheuÙee Õeeme Je Mejerjeleerue mebJesoveebMeer efveie[erle Deens. peeleer, JeCe&
Je hebLeebMeer mebyebOeerle veener. jepÙe Meemeveeves megæe Ùee meeOevesmee"er DeeheuÙee
DeefOekeâejele 14 efoJemeebÛeer hejeJeleeale jpee cebpetj kesâueer Deens.
hegCes Menjele DeeUboer peJeU cejkeâU Je mJeejiesš ÙesLes efJeheMÙevee OÙeeve
keWâõs Deensle. mJeejiesš ÙesLeerue keWâõeJej ueneve cegueebvee megæe Skeâ Je oesve
efoJemeebÛeer efMeefyejs hetCe&heCes efve:Megukeâ Demeleele. efMeefyejeÛee KeÛe& efMeefyejeÛee ne
ueeYe IesleuesuÙee pegvÙee meeOekeâebÛÙee Je mJeÙebmesJekeâebÛÙee oeveeletve kesâuee peelees.
Ùee efMeefyejemee"er kegâ"uÙeener ØekeâejÛeer Heâer Deekeâejueer peele veener.
efJeheMÙevee JesyemeeF&[ : www.vridhamma.org µµµ

4. Ûeeefj$Ùe
Oees-Oees HeeTme He[le neslee. IeeF&leÛe
keâeceeJej efveIeeuees. heeefkeËâieceOÙes ÙesTve
Henelees lej keâeÙe, keâej HebkeäÛej. mšsHeveer
ueeJeCÙeeme Jes U IeeueJeCÙeeHes # ee
meesmeeÙešerÛÙee iesšJej ÙesTve efj#eeuee nele
kesâuee Je keâejKeevÙeele HeesnÛeuees. Lees[Ÿee
JesUeves DeeHeueer ue@Heše@HeÛeer ye@ie efj#eeleÛe
ef J emejuÙeeÛes ue#eele Deeues . lÙeeleÛe
5,000/- ¤.Ûeer ke@âMe HeCe "sJeueer nesleer.
ceve DemJemLe Peeues. efJeÛeejÛe›eâ efHeâ¤
ueeieueer. lesJe{Ÿeele Heâesve KeCeeCeuee, ye@iesle DemeuesuÙee eqJnefpešeRie keâe[&Je¤ve
vebyej IesTve efj#eeJeeuÙeeves ceuee Heâesve keâ¤ve iesšJej yeesueeJeues Je ceePeer
ue@Heše@HeÛeer ye@ie Je ke@âMe Hejle kesâueer.
lÙee efj#eeJeeuÙeeuee ceer 2,000/- ¤. yeef#eme cnCetve osT ueeieuees.
lÙeeves IesCÙeeme vekeâej efouee. lees cnCeeuee meensye Heâkeäle DeeMeerJee&o Åee.
Jeef[ueebveer meebefieleues nesles. cesnveleerÛÙee HewMeeueeÛe peJeU keâj, DeeÙeg<Ùeele
Fceeveoejerves peie. vecemkeâej keâ¤ve lees lesLetve efveIetve iesuee. Skeâe efj#eeJeeuÙeeves
peHeuesuÙee veweflekeâ ceguÙeebveer Deble:keâjCe Ye¤ve Deeues.
KejesKej veweflekeâlee - Ûeeefj$Ùe ne megKeeÛee HeeÙee Deens. Deepe ÛebieUJeeoeuee
legHeâeve Deeues Deensle. vewleerkeâ cetuÙes heeÙeeKeeueer leg[Jeueer peele Deensle. ueeskeâ
Deelcekesbâõer nesle Deens. DeMee HeefjeqmLeleerle Deepe le¤CeeF&Jej veerleerceguÙeebÛes
mebmkeâej keâjCes iejpesÛes Peeues Deens.
cenelcee ieebOeerveer Skeâ ceg" ceer" GÛeueues - ueeKees ueeskebâ lÙeebÛÙee Hee"erMeer
GYeer jeefnueer. Ûeeefj$ÙeeÛee kesâJe{e ne øeYeeJe. mJeeceer efJeJeskeâevebo vesnceer
cnCeeÙeÛes ``ceuee neleeÛÙee yeesšeJej ceespeCÙeeFlekeâer MegodOe Je Ûeeefj$ÙemebHeVe
ceeCemeb Åee - ceer lÙeebÛÙee meneÙÙeeves mebHetCe& peie yeouetve šekeâerve.''
ce@keâ[gieue veeJeeÛee ceevemeMeem$e%e cnCele Demes keâer, ‘Ûeeefj$Ùe cnCepes eqmLej
YeeJeJe=òeerÛee megmebIešerle Demee Deeke=âleeryebOe nesÙe.’ pÙee JÙekeäleerÛÙee peerJeveele ns
YeeJemebIešve Dee{Ules, lÙeebveeÛe Ûeeefj$Ùe Demet Mekeâles. pes øeJeenHeeflele nesleele,
keâesCelÙeener #eCeer keâMeeueener JeMe nesleele, keâMeeJejner YeeUleele lÙeebvee
Ûeeefj$Ùe ueeYet Mekeâle veener. Ûeeefj$Ùe cnCepes m$eer Heg¤<eebveer HejmHejebkeâ[s HeenCes
keâše#eeves šeUCes Je DeHejeOÙeemeejKes ceeve Keeueer Ieeuetve veekeâemecees¤ve
ÛeeueCes ner meceepeele ceevÙe HeeJeuesueer Skeâ YeÇecekeâ DeMeer keâuHevee Deens.
Ûeeefj$ÙemebHeVe JÙekeäleer efJe<eÙeebOe vemeles, ns Kejs Deens HeCe efleÛÙee peerJeveele
DemeCeeje OÙesÙeJeeo ns efleÛÙee peerJeveeÛes efMeKej Demeles. efveeq<›eâÙe Meeueervelee
cnCepes Ûeeefj$Ùe veJns. Ûeeefj$ÙeeJej DeeOeejuesues efMe#eCe IesleuÙeeves veweflekeâ
ceguÙeebÛeer Je=Ooer nesles. veweflekeâ ceguÙes peHeCeeje ceeCetme ne og:Kecegkeäle neslees.
ieewlece yegodOeebveer MegoOe Ûeeefj$Ùeeuee og:KecegkeäleerÛee ceeie& cnšues Deens.
nlÙee keâ¤ vekeâe, Ûeesjer keâ¤ vekeâe, JÙeeefYeÛeej keâ¤ vekeâe, Keesšb yeesuet vekeâe,
JÙemeve keâ¤ vekeâe Ùee HebÛeMeerueeÛes Heeueve kesâuÙeeme ceveg<Ùe Ûeeefj$ÙemebHeVe Je
megKeer neslees. YeieJeeve yegodOe cnCeleele Ûeeefj$Ùe ne DelÙeble cenlJeHetCe& oeefievee
Deens. legcner Deepeejer He[ueele lej meieUer mebHeòeer KeÛe& keâje HeCe efvejesieer Jne.
legceÛee SKeeoe DeJeÙeJe keâeHetve šekeâCÙeeÛeer JesU Deeueer (ieBiejerve Peeues) lej
keâeHetve šekeâe. HeCe pÙeeJesUsme legceÛes Ûeeefj$Ùe (Meerue) legšeÙeÛeer JesU ÙesF&ue Je
veweflekeâ ceguÙes HeeÙeeKeeueer leg[JeeJeer ueeieleerue. lÙeeJesUsme peerJe iesuee lejer
Ûeeuesue HeCe HebÛeMeerue lees[t vekeâe.
efve<keâuebkeâ, Oeejoej, lespemJeer ceeveefmekeâlee nsÛe Ûeeefj$ÙeeÛes iecekeâ Deens.
Demes Ûeeefj$Ùe mebHeeove keâjCÙeemee"er megyegOoerÛee keâewue mJeerkeâe¤ve, HeefjeqmLeleerÛes
DeeJneve mJeerkeâe¤ve, DeeHeues peerJeve DeeoMe& ceveeMeer efveeqMÛele keâ¤ve Deeveboeves
- Â{lesves DeKeb[HeCes Ûeeuele jenCes neÛe Ûeeefj$ÙeJeOe&veeÛee ceeie& Deens. Ùee
ceeiee&Je¤ve Ûeeueleevee keâOeer èfMeJejeÙeebÛes Dee"JeeJes ¤He', èfJeJeskeâeveboeÛee
Dee"JeeJee øeleeHe', `%eevesMJejebÛee Dee"JeeJee mee#esHe' Demes iegCeiegCele jeneJes
lemesÛe JeejbJeej ceveeMeerÛe yeesueeJes.
Leesj cenelces nesTve iesues, Ûeefj$e lÙeebÛes Hene peje ~
DeeHeCe lÙeebÛÙee meceeve JneJes, neefÛe meeHe[s yeesOe Keje ~
µµµ
5. #ecee
Skeâ keâeuHeefvekeâ iees<š Deens. Skeâ
efMeef#ekeâe cegueebvee meebieles legcneuee pesJe{Ùee
ueeskeâebÛee jeie Ùeslees lesJe{s Hes¤ Je Skeâ
cees"s keâeHe[ GÅee Ùesleevee IesTve Ùee.
og m eNÙee ef o JeMeer ef M eef # ekeâe ceg u eeb v eer
DeeCeuesues Hes¤ lÙee keâeHe[ele yeebOetve lÙeebÛÙee keâcejsuee yeebOeles Je keâener efoJeme
ns DemesÛe jentve osCÙeeÛeer metÛevee keâjles. 5 JÙee efoJeMeer Skeâ cegueiee cnCeeuee,
ceuee PeesHeleevee Ùee Hes¤bcegUs SkeâeÛe kegâMeerJej PeesHetve Ûecekeâ Yejueer. ogmeje
cnCeeuee, ceuee KesUleeÛe Ùesle veener, Hes¤bcegUs YejYej HeUlee Ùesle veener.
eflemeje cnCelees, Hes¤ me[uesle - Heâej Jeeme ÙesleesÙe. ÛeewLee cnCelees HeâejÛe
DeesPeb JeešlebÙe, lÙeecegUs yewÛesveer Deeueer Deens. les SsketâCe efMeef#ekeâe nmeles DeeefCe
lÙee Ûeejner cegueebvee cnCeles, `èfJeÅeeLÙeeËvees keâbyej legceÛeer, Hes¤ legceÛesÛe, keâeHe[
legceÛesÛe ceie pÙee#eCeer $eeme peeCeJeuee lÙee#eCeer ns keâeHe[ mees[tve Hes¤ Hesâketâve
keâe veener efoues?'' leelheÙe& keâeÙe lej DeeheCener DemesÛe Deveskeâ Hes¤ DeeHeuÙee
keâcejsuee yeebOetve les DeesPes IesTve DeeÙeg<Ùe keâe{erle Demelees.
SKeeoer JÙekeäleer DeeHeuee DeHeceeve keâjles, ceveeefJe¤Oo Jeeieles, veenkeâ $eeme
osles, ns DeesPes DeeHeCe Je<ee&vegJe<ex IesTve yemelees. keâenerpeCe lej cnCeleele, lÙeeves
ceePee Demee DeHeceeve kesâuee, meele pevce efJemejCeej veener. pevceYej Demes
efJeÛeej keâ¤ve DeeHeCeÛe DeeHeueer neveer keâ¤ve Ieslees Je DeeHeuÙee Mejerjele
jkeäleoeyeemeejKÙee Deveskeâ Deepeejebvee efveceb$eCe osle Demelees. cnCetve pÙee
iees<šeRcegUs DeeHeues ceve og:Keer nesles lÙee iees<šeRvee mees[tve osTve mebyebefOele
JÙekeäleeruee #ecee keâjCes cnCepes DeeHeCeÛe DeeHeuÙeeJej ke=âHee keâ¤ve DeeHeues efnle
meeOeCes nesÙe. meJe& Oecee&ceOÙes #eceeÙeeÛevesuee Kethe cenlJe efoues Deens. #ecee
kesâuÙeecegUs DeeHeuÙee ceveeleerue És<eYeeJevee keâceer nesles. ceve Meeble jenCÙeeme
ceole nesles. lÙeeletve mebyebOe megOeejleele. øeieleerÛee šHHee iee"CÙeeme megueYelee
Ùesles. ceve nuekesâ-Hegâuekesâ jenles. ueeskeâebÛee efJejesOe ceeJeUlees. pewve Oecee&le HeÙeg<& eCe
HeJee&veblej èfceÛÚeceer ogkeäkeâ[ce' cnCele #eceeÙeeÛevee keâjCÙeeÛeer lej Flej Oecee&le
cebieuecew$eerÛÙee ceeOÙeceeletve #eceeÙeeÛevee keâjCÙeeÛeer meeOevee efMekeâJeueer peeles.
Flejebveer kesâuesueer neveer Je DeHeceeve DeeHeuÙeeuee mees[lee Deeuee Heeefnpes.
o=<š ceeCetme yeouee IesCÙeeÛeer, MeneCee ceeCetme ceeHeâ keâjCÙeeÛeer Je øe%eeJeeve
ceveg<Ùe ogue&#e keâjCÙeeÛeer FÛÚe yeeUielees. Skeâ ieg¤ Je lÙeeÛee efMe<Ùe øeJeeme
keâjle Demeleevee lÙeebvee veoerefkeâveejer Skeâ le¤Ceer Yesšles. veoeruee HeeCeer
Jee{uÙeecegUs efleuee Heueerkeâ[s peelee Ùesle vemeles. efleÛÙee efJevebleervegmeej ieg¤
efleuee DeeHeuÙee KeebÅeeeJej yemeJetve Heueerkeâ[s mees[leele. ne øekeâej Heentve
lÙeebÛee efMe<Ùe efoJemeYej efJeÛeejÛe›eâele De[ketâve yewÛesve nesTve meeÙebkeâeUer
ieg¤uee cnCelees, ieg¤peer legcner lej Deecneuee efMekeâJeuebÙe - m$eer mHeMe& keâ¤
veÙes. Hejbleg legcner lej Skeâe Œeeruee KeebÅeeJej IesTve iesueele. lesJne nmele ieg¤peer
cnCeeues, ``ceer efleuee efkeâveeNÙeeJej kesâJneÛe mees[tve efoues let cee$e efleuee
Depegvener Oe¤ve yemeuee Deensme keâe?'' mees[tve osCÙeeÛeer keâuee efMekeâCes ner Skeâ
meeOeveeÛe nesÙe. mee@›esâefšme HelveerÛÙee efMeJÙee KeeTvener leer oceuesueer efomeueer
efkeâ efleÛeer efJeÛeejHetme keâjeÙeÛee. mees[tve osCÙeeÛeer, ceeHeâ keâjCÙeeÛeer keâuee
mee@›esâefšmeves Deelcemeele kesâuÙeecegUs lees Ke[tme yeeÙekeâesyejesyej jent Mekeâuee.
legkeâejece cenejepe, ieewlece yegOo, ÙesMet ef¡emle Ùeebveer #eceeÙeeÛevesÛee Gòece
DeeoMe& Ieeuetve efouee. megUeJej Ûe{Jele DemeuesuÙee ueeskeâebefJe<eÙeer ÙesMet ef¡emle
cnCele nesles, `ns efHelÙee Ùeebvee ceeHeâ keâj, ner legPeerÛe ueskeâjs Deensle, les keâeÙe
keâjleeÙele ns lÙeebvee keâUle veener.' Ùee #eceeÙeeÛevescegUs lÙeebvee mebleefMejesceCeer
cnšues peeles. cnCetve #eceeÙeeÛevesÛeer meeOevee keâje.
[esUs efceštve MeebleHeCes yemee. pÙee JÙekeäleeruee DeeHeCe og:KeeJeues lÙeeuee
Dee"Jetve yebo [esUÙeemeceesj lÙeeÛeer øeeflecee DeeCetve lÙeeÛeer ceeHeâer ceeiee Je pÙee
JÙekeäleeRveer legcneuee $eeme efouee Demesue lÙeeÛeer øeeflecee yebo [esUÙeemeceesj
DeeCetve lÙeebvee ceeHeâ keâje. Demes JeejbJeej kesâuÙeeves KejesKejÛe DeeHeuÙee megHle
YeeJevee mebyebefOele ueeskeâebHeÙeËle HeesnÛeleele Je mebyebOe megOeejCÙeeÛeer øeef›eâÙee Ûeeuet
nesles. HetpÙe DeeÛeeÙe& ieesSbkeâepeer cnCeleele, ``cew keâjlee meyekeâes #ecee - keâjs cegPes
meye keâesÙe, cesjs lees meye efce$e nw - yewjer efoKes vee keâesÙe~''
µµµ
6. efMe#eCe
DeeF&-Je[erueebveer GHeeMeer jentve DeeHeuÙee oesve cegueebvee GÛÛe efMe#eCe efoues.

ceguener DeYÙeemeele ng<eej efveIeeueer. oesIeebveer efMe#eCe IesTve Decesefjkesâle GÛÛe
HeoeJej veeskeâjer efceUJeueer. Decesefjkesâle DeeHeues cepeyetle yemleevener yemeJeues
DeeefCe oesIeebveerner Decesefjkeâve cegueeRMeer ueive keâ¤ve lesLesÛe mebmeej Leešues,
Deelee lÙeebÛes Yeejleele ÙesCeb ogefce&U Peeueb. DeMeeleÛe DeeF& iesuÙeeÛeer Jeelee&
oesIeebveener HeesnÛeueer. Oeekeâše cegueiee GMeerje, meJe& meesHemkeâej PeeuÙeeJej ieeJeer
HeesnÛeuee. oesve efoJeme Lebeyetve lÙeeves Je[erueebÛÙee neleeJej Skeâ ueeKe ¤HeÙes
"sJeues Je lÙeeveblej cnCeeuee ``yeeyee ceer efveIeleesÙe, Deepe je$eerÛeer HeäueeF&š
Deens.''
og:Keer keâ<šer yeeyee ve jenJetve yeesueues, ``Dejs let Deeueeme HeCe legPee
oeoe?'' lÙeeJesUsme lees cegueiee cnCeeuee, ``lÙeeÛeb keâeÙe Deens yeeyee, ceer
oeoeuee Heâesve kesâuee neslee, cee$e Jeke&âuees[ peemle DemeuÙeeves lÙeeuee ÙesCes
MekeäÙe veJnles.'' lees cnCeeuee, ``ÙeeJesUer let pee, yeeyeebÛÙee JesUer ceer peeF&ve.''
yeeyee DeeleuÙee Deele GvceUtve He[ues. [esUÙeebletve DeßegÛÙee Oeeje Jeent
ueeieuÙee. GÛÛeefMe#eCe ceer oesvener cegueebvee osT Mekeâuees HeCe keâle&JÙe Je
ceeCegmekeâerÛes DeLee&le veweflekeâ cetuÙeebÛes efMe#eCe ceer lÙeebvee osT Mekeâuees veener Ùee
efJeÛeejebveer lÙeebÛes Deble:keâjCe GÉerive Peeues.
HetJeea ceeCemeb keâceer efMekeâuesueer nesleer. Jee[Ÿeele Skeâe Iejele SKeeoer JÙekeäleer
osJeeIejer iesueer. lej meieUÙee Jee[Ÿeeuee meglekeâ DemeeÙeÛes. keâesCeerner DeeHeuÙee
Iejele jsef[Dees osKeerue ueeJele vemele. pÙee Iejele ceÙele Peeueer lÙee Iejeleerue
ueeskeâebvee Mespeejer-Heepeejer vÙeenejer, Yeespeve DeeCetve KeeÙeeuee IeeueeÙeÛes.
ceÙeleeÛÙee meieUÙee efJeOeerceOÙes Jee[Ÿeeleerue ueeskeâebÛee menYeeie DemeeÙeÛee.
Jee[e ns Skeâ kegâštbyeÛe DemeeÙeÛes. Deepe ueeskeâ KetHe efMekeâleele. HeCe KeeueÛÙee
cepeuÙeeJej ceÙele Peeueer Demesue lej ÛeewLÙee cepeuÙeeJej oej yebo keâ¤ve
ßeerKeb[ - HegjerÛes pesJeCe Ûeeueuesues Demeles. og:Ke meeJejeÙeuee ÙesCeej keâesCe ?
ojJeepÙeeJej cees"cees"Ÿee HeoJÙee Demeleele HeCe ojJeepes DeeletveÛe yebo Demeleele.
efyeu[eRieceOeerue ueeskeâebÛeer veeJes HeCe yeNÙeeÛe peCeebvee ceenerle vemeleele, Demes
efMe#eCe keâeÙe keâeceeÛes ?
Deepe cegueebvee Ûeeefj$Ùe Ie[JeCeejs Je ceeveefmekeâ yeue Jee{Jetve, yegodOeer
efJeMeeue keâjCeejs, veweflekeâ cetuÙe peesHeemeCeejs efMe#eCe osCes iejpesÛes Deens.
pÙeecegUs keâ¤Cee - cew$eer - cegoerlee - GHes#ee - efve:mJeeLe& Je=òeer GoÙeeme Ùesles
Demes efMe#eCe Deepe uegHle Peeues Deens.
ceeCemeeÛÙee ceveele ogmeNÙeeefJe<eÙeer Deeoj -mesJeeYeeJe - cew$eer efvecee&Ce keâ¤ve
ceeCemeeves - ceeCemeeMeer - ceeCemeeøeceeCes JeeieCÙeeÛÙee efMe#eCeeÛeer DeepeÛÙee
efHe{eruee iejpe Deens. ke=âle%elee peeieJeCeejs efMe#eCe Deepe efoues iesues Heeefnpes.
Skeâ leejKesuee Heieej IesCes Je DeeÙeg<ÙeYej oejeuee Deelegve keâ[er ueeJetve
IesCes, jmlÙeeJej keâesCeer Ûekeäkeâj ÙesTve He[uee lejer ceuee keâeÙe IesCes Deens, Ùee
efJeÛeejmejCeerÛes GÛÛeešve keâjCeejs efMe#eCe DeepeÛÙee MeeUsle efMekeâJeeÙeuee nJes.
keâce&Jeerj YeeTjeJe Heešerue cegueebvee PeesHe[er yeebOeeÙeuee efMekeâJele, mJeÙebHeekeâ
keâjeÙeuee, MeyokeâesMe HeeneÙeuee efMekeâJele, jeEJeõveeLe šeieesj efJeoÙeeLÙeeËvee
veceÇHeCes meJe& øekeâejÛeer keâeces keâjeÙeuee efMekeâJele. Fbefoje ieebOeeRvee šeieesjebÛÙee
mebmLesle Hee"Jeleevee vesn¤bveer šeieesjebvee keâUJeues nesles, `èfleuee neleeves keâece
keâ¤ Åee, [esUÙeeves peie Heent Åee ceveeves efJeÛeej keâ¤ Åee. ceePeer cegueieer
cnCetve kegâ"uÙeener øekeâejÛeer meJeuele efleuee osT vekeâe.''
DeyeÇence eEuekeâveves cegueeÛÙee cegKÙeeOÙeeHekeâeuee efueefnuesuÙee He$eele vegmelee
GuuesKeÛe veener lej Dee«en kesâuee neslee keâer, ceePÙee cegueeuee peieele keâmeb
peieeÙeÛeb Je efJe<ece HeefjeqmLeleerle keâmeb JeeieeÙeÛeb ns efMekeâJee.
Deepe peemle efMekeâuesues ueeskeâ Yeeweflekeâ peieele DevÙeeÙeeefJe¤Oo ob[ LeesHešCÙeeme
Heg{s Ùesle veenerle. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj cnCeeues nesles, `èfMe#eCe ns
JeeefIeCeerÛes otOe Deens - les pees efHeF&ve lees iegjiegjuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener.''
efvemJeeLe&lee, mesJeeYeeJe, Ûeeefj$Ùe, veweflekeâlee, mebIeYeeJevee, osMeøesce,
keâle&JÙeYeeJevee, keâ¤Cee, cew$eer, ke=âle%elee ÙeebÛes mebefceße efMe#eCe ner DeepeÛÙee
keâeUeÛeer iejpe Deens. lÙeemee"er efÛeòe MegOo keâje. `ceT cesCeentveer Deecner
efJe<Cetoeme ~ keâ"erCe JepeÇeme Yesot Ssmes ~~’ Demes mJeeefYeceeveHetJe&keâ meebieCeejs
legkeâejece cenejepe osKeerue DeeJeenve keâjleele,
``mekeâUebÛÙee HeeÙee ceePes ob[Jele ~
DeeHeues efÛeòe MegOo keâje.''
Ùee efÛeòeMegOoerÛÙee efMe#eCeeÛeer Deepe efveleeble iejpe Deens.
µµµ

7. ßeceosJelesÛeer DeejeOevee
oòee DeeefCe jepet oesIesner meKKes YeeT,
oesIeebÛesner efMe#eCe pescelesce Peeuesues. oòee ne
HeeHeefYe¤, Meeble, meppeve Je keâ<šeUt øeJe=òeerÛee
ÙeeGueš jepet ne DeeUMeer Je iegvnsieejer øeJe=òeerÛee
neslee.
Ûeškeâve - keâceer ßeceele Gueš-megueš keâeces
keâ¤ve Hewmes keâceeJeCes Je DeeUmeele KeeCÙeeefHeCÙeele
efoJeme IeeueJeCes jepetuee DeeJe[eÙeÛes. ßecepeerJeer
oòeeves keâeyee[keâ<š keâ¤ve ueeskeâmesJee Je melÙeeÛÙee ceeiee&ves veeJeueewkeâerkeâ
efceUJeuee neslee. meceepeele lÙeeuee KetHe ceeve efceUle neslee. ÙeeGueš iegvnsieejer
øeJe=òeercegUs jepet og:Keerkeâ<šer Je DeHeceeefvele peerJeve peiele neslee. ueeskeâ lÙeeuee
peJeU keâjle veJnlees. oesIesner SkeâeÛe mebmkeâejele Jee{uesues HeCe DeeHeues DeejbYeerÛes
DemeCes pejer DeeHeuÙee neleer vemeues lejer veblejÛes nesCes DeeHeuÙee neleer Demeles
ns oòeeves meÛÛeeF& Je oerIeexÅeesieeves HešJetve efoues nesles.
KejesKej efce$eebvees keâeyee[keâ<šeuee - veweflekeâ cetuÙeebÛeer pees[ efouÙeeme
meJe&$e peerJeveeÛee mevceeve kesâuee peelees. ueneveHeCeer Deepeerves Deecne cegueebvee
peie keâOeer yeg[Ceej Deens ns efleuee ceenerle DemeuÙeeÛes meebefieleues. Deecner
GòejeÛee DeeieÇn Oejle KetHe ieuekeâe - ieeWieeš kesâuÙeeJej leer cnCeeueer. pÙee
efoJeMeer ceeCemeebÛÙee vepejsuee Leebyeuesueer - efveJeeble yemeuesueer - PeesHeuesueer cegbieer
efomesue lesJne peie yeg[sue. Deecner meJeeËveer Kethe MeesOe Iesleuee. Leebyeuesueer cegbieer
DeeceÛÙee vepejsuee He[ueer veener. Deepeeruee Ùee iees<šerletve SJe{sÛe meebieeÙeÛes
nesles. cegbieermeejKee MetvÙeJele - veieCÙe peerJe Denesje$e keâenerlejer keâjerle Demelees.
ÙeeGueš pÙeeÛÙee "eÙeer F&MJejeves meJe& meeceLÙe& efoues lees ceeCetme cee$e DeeHeuÙee
veekeâlexHeCeeves meJe& meeceLÙee&Ûeer øeleejCee keâjlees. ceeCemeeuee HejcesMJejeves oesve
nele efoues Deensle les ßece keâjCÙeemee"er, Flejebvee DeeOeej osCÙeemee"er Je jbpeues
ieebpeuesuÙeebÛeer mesJee keâjCÙeemee"er. `pesLes jeyeleer nele lesLes njer'' ner meble
iee[iesyeeyeebÛeer OeejCee nesleer.
cegleeameceesj yemetve oesve leeme ceb$eesÛÛeej keâjCeeNÙee YeeefJekeâlesHes#ee IeeceeÛÙee
¤Heeves - jkeäleeÛes HeeCeer keâjCeeje Je Ùee Ieeceeuee lÙeeieeÛee - mesJesÛee megiebOe
osCeeje keâeceieej iee[iesyeeyeebvee eføeÙe neslee. pÙee osMeele ßeceeuee øeefle<"e
ueeYeuesueer Demeles DeLeJee ßeceeÛeer GHeemevee efve<"eHetJe&keâ kesâueer peeles lees osMe
mece=Oo Je DeeEpekeäÙe yevelees ne efJeÛeej iee[iesyeeyeebveer meceepeemeceesj øelÙe#e
mJe¤Heele "sJeuee neslee.
Deepe keâceer ßeceele peemle Oeve efceUefJeCÙeeÛeer DeHeøeJe=òeer efoJemeWefoJeme
Jee{le Deens. HeCe Ùee Jeececeeiee&ves efceUJeuesuee Hewmee ceer-ceer cnCeCeeNÙee
jepÙekeâlÙeeËvee osKeerue leg¤bieeÛeer nJee oeKeJele Deens. keâjes[Heleer DemeCeejs
ceneYeeie Deepe og:Keer-keâ<šer nesJetve vewjeMÙeeves DeelcenlÙee keâjle Deens. keâejCe
ßeceeuee øeefle<"e Je veweflekeâ cetuÙeebvee [eJeuetve kesâuesuÙee ke=âlÙeeÛes ns HeâU Deens.
keâesCee Skeâe Meem$e%eeÛes mee[sleerve npeej øeÙeesie Heâmeues. lejerner HenešsÛÙee
JesUer øeÙeesieMeeUsÛes oej GIe[tve lees keâeceeuee ueeiele Demes keâesCeer lÙeeuee
efnCeJeues, `Ùee JeeÙee iesuesuÙee øeÙeesieeÛeer keâneCeer peieeuee keâUueer lej?
ÙeeJej lees cnCeeuee nsÛe øeÙeesie Hejle keâesCeeuee keâjeJes ueeieCeej veener. Ùee
keâuHevesves peie Deeveboer nesF&ue !’
ueeskeâMeenerj DeeCCeeYeeT mee"s cnCeeÙeÛes, ``He=LJeer ner Mes<eveeieeÛÙee cemlekeâeJej
lejueer vemetve keâ<škeâNÙeebÛÙee Je ßeefcekeâebÛÙee leUneleeJej lejueer Deens''.
cnCetve ceeCemeeves vesnceer oerIeexGoÙeesieer jneJes. ``GÅeesieeÛeer Iejer - efjodOeerefmeodOeer
HeeCeer Yejer'' Ùee megYeeef<eleeÛes meej peeCetve IÙeeJes.
DeeÙeg<Ùeele keâeyee[ keâ<šeuee - mesJesÛeer, lÙeeieeÛeer, ueeskeâkeâuÙeeCeeÛeer Je
melÙeeÛeer pees[ osCeejs mJeeceer efJeJeskeâevebo - Ú$eheleer efMeJeepeer cenejepe, [e@.
yeeyeemeensye Deebyes[keâj, cenelcee pÙeesleeryee Hegâues Ùee ceneHeg¤<eebÛee Fefleneme
Deepener DeeHeCeebme øesjCee oslees Je ßeceeuee - veweflekeâ cetuÙeebÛeer pees[ osTve
ßeceosJelesÛeer GHeemevee kesâuÙeeme DeeHeCe efveÙeleerkeâ[tve mevceeefvele PeeuÙeeefMeJeeÙe
jenCeej veener. DeMeer GÛÛekeâesšerÛeer efMekeâJeCe oslees. Ûeuee ceie - G"e - peeies
Jne - jespe ßeceosJelesÛeer Hetpee kesâuÙeeefMeJeeÙe jent vekeâe. µµµ
8. megKe DeeÙes veeÛeW veener...
je$eer oneÛee megceej, PeesheeÙeÛÙee

leÙeejerle Demeleevee jsef[DeesJej ieeCeb
ueeieues -
efpeboieer hÙeej keâe ieerle nw, Fmes
nj efoue keâes ieevee he[siee ~
efpeboieer iece keâe meeiej Yeer nw,
ncekeâes Gme heej peevee he[siee ~
KejesKej peerJeve ns megKe-og:KeeÛeb
efceßeCe Deens. Jeef[ueebÛÙee ce=lÙetveblej oesve YeeJeebveer mebheòeer Jeeštve Iesleueer. cees"e
YeeT GÛÛeefMeef#ele, lej ueneve De[eCeer. cees"Ÿee YeeJeeveb ueneve YeeJeeÛeer
heâmeJeCetkeâ keâ¤ve efkebâceleer Jemlet mJele:keâ[s "sJeuÙee. keâener efoJemeebveer ueneve
YeeJeeveb cees"Ÿee YeeJeeuee Iejeleerue ÚleeÛÙee legUF&uee Jeef[ueebveer keâehe[ele
keâenerlejer yeebOetve "sJeuÙeeÛe oeKeJeueb. lÙeele efkeâceleer efnje Je ÛeeboerÛeer keâeUer
he[uesueer Debie"er nesleer. cees"Ÿee YeeJeeveb efnje mJele:keâ[b "sJeuee Je ÛeeboerÛeer
Debie"er YeeJeeuee efoueer. cees"e YeeT ØeÛeb[ ßeerceble. ceesšej, yebieuee meJe& keâener
cegyeuekeâ, lejerner vesnceer JÙeekegâU DemeeÙeÛee. yeeÙekeâesyejesyej Yeeb[Ceb keâjeÙeÛee,
DeOetveceOetve oe¤ efheTve cegueebvee ceejPees[ keâjeÙeÛee. heg{s heg{s lees PeeshesÛÙee
ieesàÙee IesT ueeieuee. lÙeeÛeb keâeceeJej peeCeb yebo Peeueb. lÙeeÛeer meceepeele
DeJensuevee nesT ueeieueer. keâejCe lÙeeÛÙee ceveemeejKeb Ie[ueb, keâer lees ØeÛeb[
Ket<e JneÙeÛee Je ceveeefJe¤æ Ie[ueb keâer veejepe JneÙeÛee.
ueneve YeeT cee$e keâceer mebheòeer Demetvener megKeeves mebmeej keâjle neslee. keâejCe
ÛeeboerÛÙee Debie"erJejÛeb Jeef[ueebveer keâesjuesueb JeekeäÙe lees jespe JeeÛeeÙeÛee. ‘‘Ùes Yeer
yeoue peeSiee’ lÙeecegUs lees megKe Deeueb lejer veeÛeeÙeÛee veener Je og:Ke Deeueb
lejer j[eÙeÛee veener. cees"Ÿee YeeJeekeâ[s meieUb SsÕeÙe& nesleb, heCe Jeef[ueebÛee ‘Ùes
Yeer yeoue peeSiee’ ne ceb$e veJnlee. cnCetve ieewlece yegæ cnCeleele...
‘‘megKe DeeÙes veeÛeW vener, og:Ke DeeÙes vener jesÙe ~
oesveeW ces mecelee jns - Gòece cebieue nesÙe~’’
peieeleerue ØelÙeskeâ iees° DeefvelÙe Je heefjJele&veMeerue Deens. ieerleslener meebefieleuesueb
Deens.‘pees Deepe legcneje nw, Jen keâue efkeâmeer Deewj keâe nesiee~’ lesJne megKe
Deeueb, lejer meceleeYeeJe jeKetve Deevebo IÙee Je og:Ke Deeueb lejer meceleeYeeJe
jeKetve lešmLe jene. lÙeeuee mee#eerYeeJeeves heene. keâejCe meJe&Ûe DeefvelÙe Deens.
megKeer nesCÙeemee"er meJe&ØeLece DeeheCe mJeeOÙeeÙe kesâuee heeefnpes. ceer keâesCe?
ceePeer leekeâo efkeâleer? ceer keâeÙe keâ¤ Mekeâlees? ceePes OÙesÙe keâeÙe? ØelÙeskeâeÛee
mJeleb$e efheb[ Demelees. meieàÙeeÛe heeuekeâebvee cegueebveer FbefpeefveDej, [e@keäšj
JneJemeb Jeešleb heCe Deeheuee Je cegueebÛee efheb[ heentveÛe OÙesÙe efveJe[ueb heeefnpes
Je efveJe[uesuÙee OÙesÙeeuee mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛeer pees[ osTve OÙesÙeØeehleer
kesâueer heeefnpes. mekeâejelcekeâ efJeÛeej ceveeÛeer meyeuelee Jee{Jeleele. lÙeecegUs
DeelceefJeÕeeme Jee{lees. mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeleele, ‘‘lesnleerme keâesšer osJeebJej
legceÛee efJeÕeeme Demesue heCe mJele:Jej legceÛee efJeÕeeme vemesue lej legcner veeefmlekeâ
Deenele.’’lesJne ceve meyeue Je efvece&ue keâjCÙeemee"er mekeâeU-mebOÙeekeâeU 15
efceefvešs MeebleheCes OÙeeveeuee yemee Je lešmLeheCes peeCeeNÙee-ÙesCeeNÙee Õeemeeuee
peeCele jene, neÛe ceveeÛee meJee&le Gòece JÙeeÙeece Deens.
µµµ

9. ceveeleerue YeeJe
keâejKeevÙeeleerue `meeceeefpekeâ
yeebefOeuekeâer' Ùee KeelÙeeDebleie&le
meceepeele ef J eef J eOe meeceeef p ekeâ
GHe›eâce jeyeJeCÙeeÛeer peyeeyeoejer
JÙeJemLeeHekeâebveer jepesMe Je DeeÙeHHee
Ùee oesve DeefOekeâeNÙeebJej efoueer
nes l eer . jepes M e DeeHeuÙee
neleeKeeueerue ueeskeâebvee keâeces meebietve
GHe›eâce jeyeJeuÙeeveblej lÙeeÛeer Kethe
øeefmeæer keâjeÙeÛee, Jeefj<"ebHeÙeËle yeelecÙee Hee"JeeÙeÛee, DeeÙeHHee cee$e neleeKeeueerue
ueeskeâebyejesyej jentve KetHe mesJee keâjle Ghe›eâceeÛes ‘meeceeefpekeâ yeebefOeuekeâer’ ns
veeJe KeNÙee DeLee&ves meeLe& keâjle neslee. lees øeefmeOoerHeemetve otj jenle Demes.
vesnceer ueeskeâmesJesle ceive Demes. Je<ee&veblej mJele:Ûeer Fcespe Ie[JeCÙeemee"er
Ûeesnesyeepetbveer øeÙelve keâjCeeNÙee jepesMeuee ye{leer ve efceUlee DeeÙeHHeeuee lÙee
efJeYeeieele ye{leer efceUeueer. jepesMeves SJe{s øeÙelve keâ¤vener lÙeeÛÙee JeešŸeeuee
ÙeMe keâe veener Deeues?
SkeâeÛe HebÛeleejebefkeâle ne@šsumeceOÙes oesve peeotieej peeotÛes øeÙeesie keâjeÙeÛes.
Skeâ KetHe øeefmeodOe Peeuee Je lÙeeves KetHe Hewmes keâceeJeues. ogmeNÙeeuee HeieejeJej
mebleg<š jneJes ueeieues. keâejCe pees øeefmeodOe Peeuee lees ceveeceOÙes ``Deepe ceer
ueeskeâebvee Kethe mebleg<š keâjCeej Deens, lÙeebÛes Kethe ceveesjbpeve keâjCeej Deens Demee
YeeJe "sJetve peeotÛes øeÙeesie keâjeÙeÛee lej ogmeje peeotieej cee$e Deepe ceer
peeotÛÙee øeÙeesieele meieUÙee øes#ekeâebvee HeâmeJeCeej Deens Demee ceveele YeeJe
"sJeeÙeÛee. ceveeleerue YeeJe ne keâcee&Ûes HeâU osle Demelees. SKeeÅee ceveg<Ùeeves
lÙeeÛÙee DeeF&uee, yeefnCeeruee, Helveeruee, cew$eerCeeruee ceejuesueer efce"er. øelÙeskeâ
JesUer lÙeeÛÙee ceveeleerue YeeJe ne JesieUe Demelees. pejer lÙee meJe& eqm$eÙee Deensle
DeeefCe lÙeeÛeer ef›eâÙee HeCe meJe&Ûe ef"keâeCeer SkeâÛe Deens hejbleg ØelÙeskeâ JesUer
ceeveefmekeâ mHeboves cee$e JesieJesieUer Demeleele. ceveeleerue nsletÛes YeeJevesle ¤Heeblej
nesles. keâuee-meeefnlÙe, mebieerle, HejceeLe& DeMee Deeveboceeiee&le ceveeleerue HeÇmeVe
YeeJeecegUs YeeJeefvekeâ Deepeej šUleele. YeieJeeve yegodOeebveer ceveeleerue Ûeej
YeeJeveebÛee DeeJepeg&ve GuuesKe kesâuee neslee. cew$eer, cegoerlee, keâ¤Cee DeeefCe GHes#ee
Ùee lÙee YeeJevee nesle. %eeveosJeebveer HemeeÙeoeveele `cew$e peerJeeÛes' ne DeeoMe&
ceeveuee Deens. pewve oMe&veeleerue meecegefÙekeâ Hee"ele `melJes<eg cew$eer, iegefCe<eg
øeceesove', èqkeäuešs<eg peerJes<eg ke=âHeeHejlJece'' ne YeeJe ceveele JÙekeäle kesâuee peelees.
kegâ"uesner keâece keâjleevee ceveeleerue YeeJe keâeÙe Deens. nslet keâeÙe Deens ns
leHeemetve keâeÙe& keâjeJes.
cenelcee ieebOeer DeeHeuÙee efoveÛeÙexÛee øeejbYe ueeskeâkeâuÙeeCeeÛÙee øeeLe&vesves
keâjle Je ÙeeÛe ueeskeâkeâuÙeeCeeÛÙee YeeJevesves efleuee HetCe&efJejece osle. ieebOeerpeeRÛÙee
JeešŸeeuee Deveskeâ JesUe jepekeâerÙe efJejesOe Je celeYeso Deeues. HeCe ieebOeerpeeRveer
keâOeerner Keso JÙekeäle kesâuee veener. keâejCe lÙeebvee ceenerle nesles.
"The prayer of a pure heart never goes unanswered".
efvece&U YeeJevesves kesâuesueer øeeLe&vee JeeÙee peele veener. efleÛes HeâU ÛeebieuesÛe
efceUles. ceeveceevÙelee efceUJeCÙeemee"er ueeskeâ peerJeeÛes jeve keâjleele. HeCe leer
ceevÙelee DeuHekeâeueerve "jles.
iee[iesyeeyeebÛes Skeâ HejceYekeäle yeeyeebÛÙee, meYeebÛee, JÙeeKÙeeveebÛee ÚeHetve
Deeuesuee Je=òeeble Skeâef$ele pecee keâjle Demele.Deveskeâ Je<eeËÛes ns mebieÇnCe - yee[
Skeâoe lÙeebveer yeeyeebmeceesj "sJeues. lÙeebvee Jeešues yeeyee Meeyeemekeâer osleerue. HeCe
lÙee eEÛeOÙee HeebIejCeeNÙee Deve KeeHejele Yeekeâj KeeCeeNÙee yeeyeebveer ns yee[
GÛeuetve nmele nmele Meskeâesšerle Hesâketâve efoues. yeeyeebveer DeeHeuÙee neleebveer
DeeHeuÙee ieewjJeeÛeer jeKejebieesUer kesâueer. KejbÛe Peeueer keâe jeKejebieesUer lÙeebÛÙee
ieewjJeeÛeer? iee[ies cenejepe peeTve efkeâlÙeskeâ Je<ex Peeueer. lejerner lÙeebÛÙee
veeJeeÛee peÙepeÙekeâej ÛeeuetÛe Deens. keâejCe ueeskeâkeâuÙeeCeeÛÙee ceneve YeeJevesves
Ùee mebleeÛes ceve-Deble:keâjCe vesnceer Deesleøeesle Yejuesues DemeeÙeÛes. peie eEpekeâCejs
efmekeâboj - vesHeesefueÙeve keâeUeÛÙee DeesIeele He[oÙeeDee[ iesues. HeCe ueeskeâkeâuÙeeCeeÛÙee
YeeJevesves DeeÙeg<Ùe JesÛeCeejs Ú$eheleer efMeJeepeer cenejepe, [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâj, cenelcee Hegâues Deepener Decej Deensle. cnCetve kegâ"uesner keâeÙe&
keâjleevee ceveeleerue YeeJeeuee, lÙee keâeÙee&ceeieÛÙee nsletuee leHeemele jne. nsletJejÛe
keâeÙe&efmeodOeer DeJeuebyetve Demeles. ceveeÛÙee YeeJeeletve Meejerefjkeâ keâce& Ie[le
Demeles. cnCeleele vee.. `peieer peerJeveeÛes meej - IÙeeJes peeCeesveer melJej
pewmes pÙeeÛes keâce& lewmes - HeâU oslees js F&MJej' µµµ

10. mebiele
peÙeßeer yeejeJeeruee 95³
ieg C e ef c eUJet v e leeueg k eä Ù eele
Heefnueer Deeuesueer megmJeYeeJeer,
keâle& J Ùeo#e, Ûeeef j $Ùemeb H eVe,
meb m keâej#ece, Iejb o epe
efJeÅeeLeeaveer.yeejeJeerveblej ieeJeele
efMe#eCeeÛeer meesÙe vemeuÙeeves
HegCÙeele efMe#eCeemee"er veeceebefkeâle ceneefJeÅeeueÙeele efleves øeJesMe Iesleuee. Jemeefleie=nele
pÙegueer veeJeeÛeer cegueieer efleuee ¤cecesš cnCetve efceUeueer. pÙegueer keâe@vJnWš ceOetve
efMekeâuesueer, efce$eebyejesyej je$eer GMeerjeHeÙeËle efHeâjCes, HeešŸee& keâjCes, HeyeceOÙes
peeCes ns pÙegueermee"er ke@âpÙegSue nesles. Skeâe Ûeewkeâšerle peerJeve peieCeeNÙee
peÙeßeeruee pÙegueerkeâ[tve yeensjÛÙee lÙee cemleJeeue ogefveÙesleuÙee ieHHee Ssketâve
Deekeâ<e&Ce efvecee&Ce Peeues. pÙegueer Skeâ efoJeme KetHe DeeieÇn keâ¤ve DeeHeuÙee
efce$eebyejesyej peÙeßeeruee menueeruee IesTve iesueer. vekeâUle lÙee ieÇgHeceOeerue Skeâe
cegueeves peÙeßeeruee JesieJesieUÙee HeodOeleerves mJele:keâ[s Deekeâef<e&le kesâues. Ùeekeâeceer
pÙegueerves lÙee cegueeuee HetCe& ceole kesâueer. peÙeßeerÛes DeYÙeemeeleerue ue#e G[eues.
leer HetCe&le: lÙee cegueeÛÙee øesceele De[keâueer. Flemlele: efHeâjCes meg¤ Peeues. keâener
ceefnvÙeeveblej lÙee cegueeuee Heesefuemeebveer ieo& efJe›eâerÛÙee DeejesHee¤ve Deškeâ
kesâueer. leHeemeele peÙeßeeruee HeCe peyeeyeemee"er Deveskeâ JesUe Heesueerme Ûeewkeâerle
peeJes ueeieues. IejÛÙeebvee ne øekeâej keâUeuee. keâe@uespeceOÙes ÛeÛexÛee efJe<eÙe
Peeuee. Jeef[ueebveer peÙeßeeruee efMe#eCe DeOe&Ješ mees[tve ieeJeer DeeCeues. lÙee
cegueeuee efMe#ee Peeueer. lÙee Øekeâejeves peÙeßeer Flekeâer KeÛeueer efkeâ efleuee Jes[eÛes
Peškesâ ÙesT ueeieues. efleves DeelcenlÙesÛee øeÙelve kesâuee. cevees¤iCe cnCetve
efleÛÙeeJej GHeÛeej Ûeeuet Deensle.
leeuegkeäÙeeves melkeâej kesâuesuÙee peÙeßeerÛeer mebiele Ûegkeâueer. lÙeeÛeer efleuee
ceespeeJeer ueeieuesueer kesâJe{er ner YeÙebkeâj eEkeâcele cnCetve lej jeceoeme mJeeceer
cnCeleele,
``cevee letefÛe js Skeâ ef›eâÙee keâjeJeer ~,
meoe mebieleer meppeveebÛeer OejeJeer ~~''
HeeJemeeÛÙee HeeCÙeeÛee LeWye iejce leJÙeeJej He[uee lej lÙeeÛes yee<He nesles.
neÛe LeWye iešejele He[uee lej lÙeeuee ogieËOeer Ùesles. neÛe LeWye mecegõele He[uee
lej lees Keejš nesles DeeefCe neÛe LeWye mJeeleer ve#e$e Demesue lej eEMeHeuÙeele
He[uee keâer lÙeeÛee ceesleer neslees. LeWye leesÛe Demelees. lees keâesCeeÛÙee menJeemeele
Ùeslees ÙeeJej lÙeeÛes YeefJeleJÙe DeJeuebyetve Demeles.
lÙeeÛeøeceeCes Heg¤<e eEkeâJee m$eer keâesCeeÛÙee menJeemeele Demeleele lÙeeJej
lÙeebÛes YeefJeleJÙe DeJeuebyetve Demeles. YeieJeeve yegOo cnCeleele, ‘‘ieW[s efkeâ lejn
-Dekesâuee efJeÛejCe keâjs - Hej cegKeeX efkeâ mebieleer vee keâjsb ~’’
Skeâe lelJeJesòÙeeves cnšues Deens, legceÛes efce$e keâesCe-keâesCe Deensle ns ceuee
meebiee - lÙeeJe¤ve legcner keâmes DeeefCe keâesCe Deenele ns ceer Kee$eerves meebiet
Mekeâlees.
vegkeâlÙeeÛe pevceuesuÙee JeeIeeÛÙee efHeuueeuee ceW{jebceOÙes mees[ueb. Je<ee&veblej
les osKeerue ceW{jemeejKeb Ûeej HeeÙeebJej Ûeeuele-Ûeeuele yes-yes Deesj[t ueeieueb.
mJele:Ûeer leekeâo Je PesHe IesCÙeeÛeer #ecelee njJetve yemeueb.
yeeYeUerÛÙee Pee[eÛÙee Mespeejer Jee{uesuÙee kesâUerÛÙee Pee[eÛeer meieUer Heeves
Jeeje megmeeš megšuee keâer yeeYeUerÛÙee keâešŸeebveer keâjekeâje keâeHeueer peeleele.
Heeveeleerue jme efveIetve leer megketâve peeleele. ÙeeGueš DeebyÙeeÛÙee Pee[eKeeueerue
Jesue Pee[eÛeer ceole IesTve ieieveeuee efYe[CÙeeÛee øeÙelve keâjles. mebieleerÛee
kesâJe{e ne HeefjCeece.
Skeâoe øeÛeb[ ceneHetjele veoerHee$eeletve oesve Yeeb[er Jenele nesleer. lÙeeHewkeâer
Skeâ efHeleUsÛes Je ogmejs ceeleerÛes. lÙee Hetjeletve Jenele peeleeveeÛe lÙeebÛÙeele
mebJeeo Ûeeueuee neslee. efHeleUsÛes Yeeb[s ceeleerÛÙee Yeeb[Ÿeeuee cnCele nesles. ``Dejs
FlekeäÙee og¤ve keâe Ûeeueuee Deensme, Ùes vee ceePÙeepeJeU. oesIesner neleele nele
Ieeuetve peeT, keâMeer cepee ÙesF&ue yeIe lej, ceuee leguee [esUs Ye¤ve Heenlee
ÙesF&ue DeeefCe Ùee øeÛeb[ Jesie DemeuesuÙee HeeCÙeeHeemetve legPeb mebj#eCener keâjlee
ÙesF&ue.'' ceeleerÛÙee Yeeb[Ÿeeves efHeleUsÛÙee Yeeb[ŸeeÛes DeeYeej ceevetve cnšues,
``ke=âHee keâ¤ve keâesCelÙeener eqmLeleerle let ceePÙeepeJeU ÙesT vekeâes, legPeerÛe ceuee
meJee&le peemle efYeleer Deens. legPee Lees[emee pejer Oekeäkeâe ceuee ueeieuee lejer
ceePÙee ef"keâNÙee G[leerue. legPee ceePee osnYeeJe, mJeYeeJe efYeVe Deens.'' cnCetve
lej jeceoeme mJeeceer cnCeleele,
``peeCelÙeeÛÙee mebieleerves YepeeJes ~ peeCelÙeeÛÙee mebieleerves efPepeeJes ~''
MesJešer DeeÙeg<Ùeele Ûeebieuee pees[eroej - Ûeebieueer mebiele ueeYeueer lej
Keeueerue DeesUer menpeHeCes Dees"eletve yeensj He[leerue,
``lesje meeLe nw lees cegPes keäÙee keâceer nw ~ DebOesjes mes Yeer, efceue jner jesMeveer
nw ~''
µµµ

11. YeeJeveebvee Jeeš Åee.
¤HesMeÛes Jeef[ueebJej KetHe øesce nesles. Hejbleg Jeef[ueebvee efJeMJeemeele ve Ieslee
HejmHej jefpemš[& øesceefJeJeen kesâuÙeeves Jeef[ueebyejesyej lÙeeÛes keâ[ekeäÙeeÛes Yeeb[Ce
nesTve lÙeeuee Iej mees[eJes ueeieues nesles. HeeÛe Je<ex Peeueer nesleer. lees Jeef[ueebMeer
yeesuele veJnlee. keâener ueive meceejbYeele lÙeeuee Jeef[ueebvee vecemkeâej keâ¤ve
yeesueeJesmes JeešeÙeÛes HeCe lÙee YeeJevee lees DenbkeâejecegUs oeyetve "sJetve Jeef[ueebHeemetve
otj peele Demes. efJeHeMÙevesÛÙee, OÙeeveeÛÙee efMeyeerjele lÙeeuee Jeef[ueebÛeer KetHe
Dee"JeCe Deeueer Je Jeef[ueebveer lÙeeÛÙeemee"er GÛeueuesuÙee keâ<šebveer lÙeeÛes ceve
Ye¤ve Deeues, DeHejeOeerHeCeeÛeer YeeJevee lÙeeves DeeÛeeÙeeËpeJeU JÙekeäle kesâueer.
efMeefyej mebHeuÙeeveblej DeeÛeeÙeeËveer lÙeeuee Jeef[ueebkeâ[s peeTve ``ceePes legceÛÙeeJej
KetHe øesce Deens, ceer legceÛee KetHe $e+Ceer Deens'', Demee YeeJe JÙekeäle keâjeJeÙeeme
meebefieleuee. MesJešer efMeyeerj mebHeuÙeeJej lees [eÙejskeäš Jeef[ueebkeâ[s iesuee. yesue
JeepeJeuÙeeJej Jeef[ueebveerÛe oej GIe[eJes DeMeer lÙeeves kesâuesueer leerJeÇ FÛÚe HetCe&
Peeueer. yesue JeepeuÙeeveblej Jeef[ueebveerÛe oej GIe[ues. lees cnCeeuee, ``yeeyee -
ceePeb legceÛÙeeJej KetHe øesce Deens. ceer legceÛee $e+Ceer Deens.'' yeeyeebveer ns
SskeâleeÛe lÙeeuee efce"er ceejueer oesIesner Deßet ieeUt ueeieues. lÙeeefoJeMeer ¤HesMeuee
DeesPeb nuekeâb PeeuÙeemeejKeb Jeešueb. SkeâÛe Dee"Je[Ÿeele Jeef[ueebvee ùoÙeefJekeâejeves
ce=lÙetuee meeceesjs peeJes ueeieues. oesve Je<eeËHetJeeaÛe Jeef[ueebvee Skeâ De@š@keâ Deeuee
neslee. HeCe ¤HesMeuee lÙeebveer keâUJeueb veJnles. efce$eebvees ¤HesMe pej Jeef[ueebvee
Yesštve YeeJevee JÙekeäle keâ¤ Mekeâuee vemelee lej lÙeeuee DeHejeOeerHeCeeÛÙee
YeeJevesves DeeÙeg<ÙeYej ÚUues Demeles. cnCetve ceveeleerue YeeJeveebvee peeCetve ÙeesiÙe
JesUer lÙeebvee Jeeš ceeskeâUer keâ¤ve efouÙeeves ceveeJejÛes DeesPes KetHe nuekesâ nesles
efce$eebvees YeeJeveebvee veerš Jeeš efoueer veener lej YeeJeveebÛee Gõskeâ nesTve DeveLe&
Ie[CÙeeÛeer oeš MekeäÙelee Demeles. DeepeHeÙeËle DeeHeCe YeeJeveebHes#ee yegOÙeebkeâeuee
peemle cenlJe osle neslees. DeYÙeemeeDebleer Gòece yegOoÙeebkeâeÛeer cegues peerJeveele
DeÙeMemJeer Peeuesueer lej meeceevÙe yegOÙeebkeâeÛeer cegues øeÛeb[ ÙeMemJeer PeeuÙeeÛes
DeeHeuÙeeuee efometve Ùesles. keâejCe meeceevÙe yegOÙeebkeâ DemeuesuÙee cegueebÛee YeeJeefvekeâ
yegOÙeebkeâ ne Gòece yegOÙeebkeâ DemeuesuÙee cegueebHes#ee peemle neslee.
YeeJeveebÛee Gõskeâ Peeuee, lÙeebÛes oceve Peeues lej ceveg<Ùe ›egâjleskeâ[s Je
vewjeMÙeekeâ[s Pegkeâlees. Deueerkeâ[s pÙee kegâštbyeele peemle keâuen - JÙemeveb -
Yeeb[Ceb Deensle eEkeâJee DeeF&-Jeef[ueebÛee IešmHeâesš Peeuee Deens eEkeâJee cegueebkeâ[s
HetCe&le: ogue&#e kesâues iesues Deens, DeMee cegueebÛÙee YeeJeveebÛee Gõskeâ nesTve
lÙeebÛÙee neletve eEnmekeâ Iešvee Ie[leevee efomeleele. veeleJeeves DeepeerÛee Ketve
keâjCes, vekeâej efouee cnCetve cegueerJej De@meer[ HesâkeâCes, Ûeeketânuuee keâjCes ns
ÙeeleerueÛe øekeâej nesle.
Oecee&ÛÙee - peeleerÛÙee veeJeeJej YeeJeveebvee nele Ieeuetve jepekeâerÙe ueeskeâ
Deepe DeeHeueer ieefCeles ceeb[leevee DeeIee[erJej efometve Ùesleele. YeeJeveebÛÙee
Deenejer peeTve ceeCemes SkeâceskeâebÛes Jewjer nesleele. cnCetve YeeJeveebJej efJepeÙe
efceUJeCes eEkeâJee efveÙeb$eCe "sJeCes eEkeâJee lÙeebvee ÙeesiÙe leer Jeeš keâ¤ve osCes ns
KetHe cenlJeeÛes Demeles. YeeJeveebÛee meceleesue {Uuee efkeâ efveõeveeMe, jkeäleoeye,
Deumej ÙeemeejKes Deveskeâ Deepeej Mejerjele yeUeJeleele Je leeCeleCeeJe Jee{lees.
cnCetve DeeHeuÙee ceveeleerue YeeJevee mebyebefOele ueeskeâebmeceesj JesUsvegmeej JÙekeäle
keâje. Heâkeäle JÙekeäle keâjleevee lÙeecegUs DeeHeues Je meceesjÛÙee JÙekeäleerÛes vegkeâmeeve
nesCeej veener Je meeceeefpekeâ Meeblelee, megJÙeJemLee efšketâve jenerue Je mebmke=âleeruee
ieeueyeesš ueeieCeej veener ÙeeÛeer keâeUpeer IÙee. cnCepesÛe DeeHeueer øe%ee
peeieJee. JÙekeäle keâjlee ve ÙesCÙeemeejKÙee YeeJevee keâeieoebJej efuentve keâe{e Je
ve JeeÛelee lees Heâe[tve šekeâe. YeeJeveebvee Jeeš osCÙeemee"er ÙeesiÙe les ceeOÙece
MeesOee, JÙeeÙeece keâje, KesU KesUe, ieHHee ceeje, efJeveeso keâje, veeÛee -
yeeie[e, cees"Ÿeeves ieeCeer cnCee, menueeruee pee, meceesjÛÙeeÛes Ssketâve IÙee,
lÙeeuee menevegYetleer Åee. Deveskeâ efce$e-cewef$eCeer ieesUe keâje, meceesjÛÙeeÛÙee
YeeJeveebÛee Deeoj keâje, og:Ke Peeues lej j[tve IÙee, jeie Deeuee lej Iejeleerue
GMeerJej (efHeuees) jeie Meeble nesF&HeÙeËle iegodos ceeje. Ùeesieemeves keâje, OÙeeve keâje
Je Deeveboeves peerJeve peieCÙeemee"er DeeJeMÙekeâ lÙeeJesUer efyeveOeemle DeeheuÙee
YeeJevee JÙekeäle keâ¤ve YeeJeveebvee Jeeš keâ¤ve Åee. ÙeeleÛe megKeer peerJeveeÛes
jnmÙe o[uesues Deens.
µµµ
12. leeCeleCeeJe
kesâoejÛes JeÙe 35 Je<ex Peeues
nesles, ueive pegUleÛe veJnles.
keâeÙecemJe¤Heer veeskeâjer vemeuÙeeves
HewMeeÛeerner ÛeCeÛeCe Yeemes. lÙeecegUs
Iejelener lÙeeuee HeâejMeer eEkeâcele
Gjueer veJnleer . ef c e$eekeâ[t v e
Iesleuesueer GmeveJeejer JesUsJej Hejle
ve kesâuÙeecegUs lÙeebÛes DeHeMeyo
SskeâeÙeuee ueeiele nesles.
DeeHeues veefMeyeÛe Hegâškesâ - DeeHeCe oefjõer - keâpe&yeepeejer - keâleg&lJeMetvÙe
DeMee efJeÛeejebcegUs kesâoejÛÙee [eskeäÙeele Ûeeuelee-Ûeeuelee vekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛes
JeeoU G"eÙeÛes Je lÙeeuee vewjeMÙe ÙeeÙeÛes. lÙeeletve lees vekeâejelcekeâ efJeÛeejebkeâ[s
Dees{uee peeÙeÛee. lÙeecegUs Meeefjefjkeâ mlejebJej osKeerue kesâoej JeejbJeej Deepeejer
He[eÙeÛee. nUtnUt vekeâejelcekeâ efJeÛeejebceOÙes meehe[uÙeecegUs MesJešer kesâoejuee
ceevemeesHeÛeej lep%eebÛeer ceole IÙeeJeer ueeieueer.
efce$eebvees pemee legcner efJeÛeej keâjeue lÙee øekeâejÛÙee lejbieeMeer legcner mecejme
nesT ueeielee. YeieJeeve yegodOe cnCeleele, ``meyyees ueeskeâes øekeâbHeerlees'' (meJe&
efJeëJe ns lejbie Deens, øekeâbHeve Deens.) jsef[DeesÛÙee megF&uee efHeâjJeleevee pes
mšsMeve legcneuee SskeâeÙeÛes Demesue lÙee mšsMeveJej megF& DeeCeleele Je øe#esHeCe
Ûeeuet nesles. efvemeiee&le efJeefJeOe øekeâejÛÙee lejbieeÛes Jenve Ûeeuet Demeles. legceÛee
efJeÛeej ne HeCe Skeâ lejbieÛe Demelees. lÙeecegUs vekeâejelcekeâ efJeÛeejeuee Leeje ve
oslee lÙeeuee mekeâejelcekeâ keâje. vekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee mekeâejelcekeâ keâjCes
ÙeeueeÛe legkeâejece cenejepe ``je$ebefove Deecne, ÙegodOeeÛee øemebie'' (ceveeÛes -
ceveeMeerÛe ÙegodOe) Demes mebyeesOeleele. ceveele 24 leemeele 60,000 efJeÛeej
Ùesleele lÙeeleerue 60³ efJeÛeej ns vekeâejelcekeâ Demeleele. lÙeeuee mekeâejelcekeâ
keâjCÙeeÛeer keâuee DeJeiele vemesue lej kesâoejmeejKeer Deveskeâ ceeCemes vewjeMÙeele
(leeCeleCeeJeele) peeleele cnCetve vekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee mekeâejelcekeâ keâjCes
DeeefCe meJe& efJeÛeej Jele&ceevekeâeUele keâ¤ve Deble&ceveeuee metÛevee efouÙeeves lÙee
øekeâejÛÙee efJeÛeejebÛÙee keâce&HeâUeuee ieleer Ùesles. HetJeea ueeskeâ cnCeeÙeÛes, legcner pees
efJeÛeej keâjeue lÙeeuee JeemlegHeg¤<e leLeemleg cnCelees. DeeHeuÙee efJeÛeejebvee
øeeflemeeo osTve lÙee øekeâejÛÙee keâce&HeâUeuee DeeHeCe DeeHeuÙee DeeÙeg<Ùeele
Dees{le Demelees. cnCetve Jele&ceevekeâeUele mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâjCÙeeÛeer keâuee
DeJeiele keâjCes ner Skeâ meeOeveeÛe Deens. Ùee meeOevesÛee peemleerle peemle mejeJe
keâje. ueeskeâmebKÙesÛÙee 1³ ceeCemeb ner "ej Jes[er Demeleele DeeefCe 33³
ceeCemeb meerceejs<esJej Demeleele. peieeleuÙee 10³ ueeskeâebvee PeesHeÛe Ùesle veener.
ceOegcesn-GÛÛejkeäleoeyeeÛes ¤iCe Yeejleele meJee&efOekeâ Deensle.
DeelcenlÙeebÛeb ØeceeCe Jee{ueb Deens. ceve øecegKe Deens. Ùee ceveeJej ÙesCeeje
leeCe efveÙeb$eCeele "sJeCÙeemee"er ceeCemes pees[e, SkeâuekeâeW[sHeCee mees[e, JesUsÛes
JÙeJemLeeHeve keâje, JÙeeÙeece keâje, leeW[ele ueeU leÙeej keâ¤ve leer efieUe
(ueeUsle DeB[êveerue Demeles, lÙeecegUs leeCe keâceer nesCÙeeme ceole nesles),
cÙegefPekeâ efJeMes<ele: Meem$eerÙe mebieerle Sskeâe, Ùeesiee Je øeeCeeÙeece keâje. DeeheuÙee
jespeÛÙee peieCÙeele ceveele ÙesCeejs efJeÛeej - Skeâe HegâuemkesâHe HesHejJej keâmeueener
efJeÛeej ve keâjlee YejeYej efuene Je les Hejle ve JeeÛelee HegâuemkesâHe heshej Heâe[tve
šekeâe. (ÙeecegUs oyeuesuÙee YeeJeveebvee efjueerHeâ efceUlees), Dee"Je[Ÿeeletve Skeâoe
HeeÙeeÛee Ieesše yeg[sue SJe{Ùee iejce HeeCÙeele ceg"Yej ceer" šeketâve lÙeele one
efceefvešs HeeÙe "sJetve yemee, DeeJe[lee Úbo peesHeemee, ueneve cegueebyejesyej KesUe,
øeeCÙeebMeer KesUe, ueeskeâ keâeÙe cnCeleerue ÙeeJej peemle efJeÛeej keâ¤ vekeâe,
YeeJeveebÛes oceve keâ¤ vekeâe, Mejerjeuee cemeepe Je mšerce Åee, šeUÙee JeepeJee,
peesjpeesjele nmee, mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâje. meJee&le cenòJeeÛes cnCepes jespe
mekeâeU-mebOÙeekeâeU one efceefvešs MeebleHeCes ceeb[er Ieeuetve yemee Je ÙesCeeNÙee Je
peeCeeNÙee MJeemeeÛes lešmLeHeCes efvejer#eCe keâje. Megæ MJeemeeuee Deekeâ[e-
Deeke=âleer-ceb$e ÙeeÛeer pees[ Deefpeyeele osT vekeâe. Megæ Je mJeeYeeefJekeâ MJeemeeÛes
lešmLeHeCes efvejer#eCe ne leCeeJeeletve yeensj He[CÙeeÛee Gòece ceeie& Deens.
mecepee vewjeMÙeeÛes øeceeCe peemleÛe Jeešues-DeelcenlÙesHeÙeËleÛes efJeÛeej ceveele
IeesUt ueeieues. lej cee$e ceWotceOÙes keâener jemeeÙeefvekeâ IeškeâebÛeer keâcelejlee
efvecee&Ce PeeuÙeeves efpeJejemeeÙeefvekeâ Demeblegueve nesles Deens, ns ue#eele ÙesTve les
Ieškeâ Jee{JeCÙeemee"er lJeefjle ceevemeesHeÛeej lep%eebÛee meuuee IÙee. ceevemeesHeÛeej
lep%eebkeâ[s peeCes cnCepes DeeHeCe Jes[s Deenesle Demes cegUerÛe veener. Decesefjkesâle
60³ ueeskeâ keâOeer vee keâOeerlejer ceevemeesHeÛeej lep%eebÛeer ceole Iesleele. DeJeemleJe
DeHes#ee ve yeeUielee Deeveboer jneJeÙeeme efMekeâe. Deeveboer peerJeve peieCÙeeÛeer
keâuee efMekeâCÙeemee"er one efoJemeeÛes efJeHeMÙevee efMeefyej keâje. efJeHeMÙevee
kesâuÙeeveblej Flej GHeeÙeebÛeer iejpeÛe YeemeCeej veener. mJeÛÚboHeCes efJenej keâje.
``keâesCe cnCeleb peerJeveele øelÙeskeâ JesUer keâešsjer [bKe Deensle,
[esUs GIe[tve yeIee-øelÙeskeâeuee G[CÙeemee"er HegâueHeeKejebmeejKes HebKe Deensle''
µµµ

13. ›eâesOeeuee DeeJej Ieeuet Ùee !
ÙesjJe[e keâejeie=nele efJeHeMÙevee

OÙeeve meeOevesÛes yebefopeveebmee"er
DeeÙeesefpele kesâuesuÙee efMeefyejeÛes
ceewve megšues. yebefoJeeve SkeâceskeâebMeer
yeesuet ueeieues. 30 Je<ex JeÙeeÛee
leeveepeer Sce.yeer.S. HeÙeËle efMe#eCe
Ies T ve Skeâe veeceeb e f k eâle
keâejKeevÙeele GÛÛe HeoeJej keâece keâjle neslee. Helveer, DeeF&-Je[erue, oesve
ueneve cegues Demee megKeeÛee mebmeej Ûeeueuee neslee. MesleeÛÙee yeebOeeJe¤ve
ÛeguelÙeeyejesyej PeeuesuÙee Yeeb[Ceele ›eâesOeeiveer Ye[keâuÙeecegUs - leeveepeerÛee
mJele:JejÛee leeyee megšuee DeeefCe lÙeeves ÛeguelÙeeÛÙee [eskeäÙeele HeâeJe[s ceejuÙeecegUs
Ûeguelee peeiesJejÛe ce=lÙetcegKeer He[uee. leeveepeer pevce"sHesÛeer efMe#ee Deepe Yeesiele
Deens. efMeefyejeveblej ceePÙeeMeer lÙeeves ceve ceeskeâUs kesâues nesles.
keâener #eCeeÛee ›eâesOe legceÛeb peerJeve GOJemle keâ¤ Mekeâlees. ieerlesle cnšues
Deens. ‘›eâesOeele YeJeefle mebceesn: mebceesnele mce=efleefJeYeÇce:
mce=efleYeÇbMeele yegæerveeMe: yegæerveeMeele øeCeMÙeefle~~’
(›eâesOeecegUs JÙekeäleerÛee efJeJeskeâ megšlees, lees megšuÙeecegUs mce=efleoes<e pe[lees.
mce=leeroes<eecegUs yegæerveeMe neslees Je lÙeecegUs JÙekeäleerÛee efJeveeMe neslees. -
‘Deleer jeie DeeefCe efYekeâ ceeie.’) ›eâesOeecegUs ceveg<Ùe eEnmekeâ yevelees. lÙeecegUs
lÙeeÛÙee neletve JeeF&š ke=âlÙes Ie[t Mekeâleele.
kegâštbyeele Je[erue ›eâesOeer Demeleerue lej lÙeeÛes og<HeefjCeece cegueebÛÙee keâesJeUÙee
ceveeJej nesleele. lÙeecegUs cegues ogye&ue DeeefCe efYe$eer nesleele.
›eâesOeecegUs ceveg<Ùe efJeÛeejnerve neslees. lÙeeÛÙee neletve jeieeÛÙee Yejele Ketvener
nesT Mekeâlees. ›eâesOeecegUs lÙee JÙeefkeäleuee mJele:uee jkeäleoeyeeÛes efJekeâej yeUeJeleele.
lÙeeÛeer ceppeemebmLee ogye&ue nesles. ceveg<Ùe meceepeeHeemetve-IejeHeemetve otj Hesâkeâuee
peelees. lÙeeÛÙee peerJeveele DeHeÙeMe Ùessles. ›eâesOe efJeÛeejele efJemebieleer DeeCelees.
lÙee ceveg<ÙeeÛeer JeešÛeeue vewjeMÙeekeâ[s nesles.
›eâesOeecegUs [esUs ueeue nesCes, Úeleer Oe[Oe[Ces, veekeâHeg[Ÿee HegâieCes, Mejerj
LejLejCes, DeVeeJejÛeer Jeemevee G[Ces, jkeäleeleerue meeKej Jee{Ces, Deumej nesCes,
ùoÙeefJekeâej GodYeJelees Demes Deveskeâ og<HeefjCeece MejerjeJej efometve Ùesleele.
lÙeeÛeøeceeCes ceeveefmekeâ mlejeJej keâeceele ue#e ve ueeieCes, SkeâeieÇlee {UCes,
efveCe&Ùe#ecelee keâceer nesCes, yeouÙeeÛeer YeeJevee efvecee&Ce nesTve És<e Jee{Ces
Demesner Deveskeâ og<HeefjCeece efometve Ùesleele. Jejerue Meejerefjkeâ Je ceeveefmekeâ
HeefjCeeceebÛes Skeâ$e Heâefuele cnCepes ›eâesOeer JÙekeäleer ùoÙeefJekeâej, DeOeeËieJeeÙet,
ceOegcesn, Deumej, De@efme[eršer, DeOe&efMeMeer DeMee Deveskeâ JÙeeOeeRveer ieÇmle
nesleele. ›eâesOe DeeHeueer Heâej cees"er neveer keâjlees.
Skeâoe Skeâ Meslekeâjer És<eÙegkeäle Deble:keâjCeeves ieewlece yegOoebvee JeeF&š yeesuetve
lÙeebÛee DeHeceeve keâ¤ ueeieuee. yegOobeveer lÙeekeâ[s yeIetve eqmcelenemÙe kesâues.
Deevebouee Ùee iees<šerÛee KetHe jeie Deeuee. lÙeeÛÙee MJeemeeÛeer ieleer Jee{ueer,
[esUs efJemHeâejues iesues, ùoÙeeÛeer Oe[Oe[ Jee{ueer lesJne yegOo Deevebouee
cnCeeues, Deevebo Ûegkeâ Meslekeâjer keâjleesÙe lÙeeÛeer efMe#ee let keâe YeesieleesÙeme ?
Deevebo-›eâesOe ÙesCes ner Skeâ efMe#eeÛe Deens. leeHeš ceeCemeeuee JesieUer efMe#ee
keâjeÙeÛeer iejpe keâeÙe? lÙeeves efMeJÙeebÛeer Yesš DeeCeueer DeeHeCe leer mJeerkeâejueerÛeb
veener. ceie lÙeeÛeer Yesš lÙeeÛÙeepeJeUÛe jeefnue. les Ssketâve Deevebouee DeeHeueer
Ûegkeâ ue#eele Deeueer.
›eâesOe JÙekeäle kesâuÙeeveblej ue#eele Ùesles, pÙee keâejCeemee"er DeeHeCe jeieeJeuees
les keâejCe efkeâleer #eguuekeâ nesles HeCe Denbkeâejeves DeeHeCe øeefleef›eâÙee osTve
og:KeeÛes Yeeieeroej Peeuesuees Demelees.
jeieeÛÙee yeeyeleerle yeWpeeefceve øeBâkeâefueve cnCelees, 'Anger is never
without a reason but seldom & good one' Fb i eÇ p eeb Û Ùee
DelÙeeÛeejeÛeer Ûeer[ Deeueer cnCegve lej mJeeleb$Ùe efceUJeCÙeemee"er ueeskebâ Skeâ$e
Deeueer. meJe& mJeeleb$ÙeJeerjebÛÙee jeieeÛes keâejCe ns Ûeebieues nesles. cegueeÛÙee
GppJeue YeefJeleJÙeemee"er DeeF& cegueeJej jeieeJeles. efleÛÙee ceveeÛeer Ûeslevee MegOo
Demeles. DeeOegefvekeâ keâeUele keâener JesUsme jeieeJeuÙeeefMeJeeÙe ueeskeâ Sskeâle
veenerle. keâece keâjle veenerle. lÙeeJesUsme lÙeebÛÙeeJej Deesj[eJesÛe ueeieles. HeCe ne
›eâesOe oMe&Jeleevee Deeletve ceve Meeble "sJelee Deeues Heeefnpes. ›eâesOeeÛee vegmelee
DeefYeveÙe keâjlee Deeuee Heeefnpes. lÙeemee"er ›eâesOeeuee DeeJejCes cenlJeeÛes Deens.
cnCetve ›eâesOe Deeuee efkeâ 1 les 10 Deekeâ[s ceespee eEkeâJee lJeefjle HeeCeer HÙeeÙeuee
pee. oerIe&MJeeme IÙee DeLeJee les mLeeve mees[tve efveIetve pee. vegmelee ëJeeme
menpeHeCes peeCele jne. SKeeÅee JÙekeäleerefJe<eÙeer KetheÛe jeie ceveele Demesue lej
HeuebieeJej yemetve lÙee JÙekeäleeruee [esUÙeebmeceesj DeeCetve lekeäkeäÙee eEkeâJee GMeeruee
peesjpeesjele iegodos ceeje. ÙeecegUs ceveele oyeuesuee ›eâesOe yeensj He[lees. ner Gpee&
yeensj He[uÙeecegUs ceve Meeble Je nuekesâ nesles. Ùeeuee èfHeuees-HeâeÙeefjbie' cnCeleele.
lÙee JÙekeäleerÛÙee veeJeeves He$eefueKeeCe kesâues lejer ›eâesOeÙegkeäle YeeJevee ceeskeâUÙee
nesleele. Heâkeäle les He$e Heâe[tve Hesâketâve šekeâe. meJee&le cenlJeeÛes cnCepes ›eâesOe
Deeuee efkeâ leelkeâeU øeefleef›eâÙee osT vekeâe. pee@pe& iegefpeSHeâuee lÙeeÛÙee Meeble
mJeYeeJeeÛes jnmÙe efJeÛeejues Demelee lees cnCeeuee Je[erueebveer cejleevee ceuee
SkeâÛe ceb$e efouee. Always react after 24 hours cnCetve ›eâesOe Deeuee
Demelee mepeie Jne. ›eâesOe ne DeeHeuee Me$eg Deeues. Jejerue GHeeÙeebveer lÙeeuee
keâeyetle "sJee Je Deeveboeves peiee.
µµµ

14. øesceeÛÙee ieeJee peeJes
meeiej ceePee MeeuesÙe efce$e.
Glke= â <š Mejer j Ùe<šer , os K eCee,
Deeef L e& k eâ meg y eòee Je øeef l e<"er l e
Demeues u ee meeiej meeceeef p ekeâ
keâeÙee&ÛÙee efveefceòeeves DeHebieMeeUsle
peeÙeÛee. lesLesÛe Skeâe HeeÙeeves DeHebie
osKeCÙee cegueerÛÙee øesceele meeiej
He[uee Je efleÛÙeeMeer efJeJeen keâ¤ve Deepe lÙeebÛee mebmeej megKeeves Ûeeueuee Deens.
meeiejuee veelÙeeleerue Deveskeâ megboj ßeerceble cegueer ueiveemee"er DeeuÙee neslÙee.
HeCe meeiejÛÙee øesceeÛeer yeeie lÙee DeHebie cegueerÛÙeeÛe jepÙeele Hegâueueer nesleer.
KejesKej øesce ns Skeâ efÛejbpeerJeer efJeëJeJÙeeHeer lelJe Deens. les keâOeer, kegâ"s,
keâesCeeJej, keâmes nesF&ue ns meebielee Ùesle veener. lÙeele DeeHeguekeâer, mvesn, ceeÙee,
JeelmeuÙe Demeles. øesceeÛeer Yetkeâ ner ceeCemeeuee pevceeHeemetve cejsHeÙeËle Demeles.
eEkeâyentvee meJee&le Heefnueer Yegkeâ ner øesceeÛeerÛe Demeles. cetue ceelesÛÙee Gojeletve
yeensj DeeuÙeeJej Heefnuee šenes Heâes[les les ogOeemee"er veJns lej lÙeeuee `ceeÙesÛeer
Tye' nJeer Demeles cnCetve DeKesjÛÙee #eCeerner ceeCemeeuee DeeHeueer eføeÙe JÙekeäleer
peJeU DemeeJeer Demes Jeešles. Demeb Kej øesce ns HeeefjpeelekeâeÛeer øemeVelee øeoeve
keâjles. les keâOeer ceeJeUle veener, lÙeeuee DebOe DeemekeäleerÛeer DeJekeâUe Ùesle veener
les DeHes#eeefJejnerle Demeles.
`#eCe Skeâ Hegjs øesceeÛee ~ Je<ee&Je He[es cejCeebÛee~' Demes Skeâ keâefJe cnCeeues
nesles. øesceeÛeer ogefveÙee ner JesieUerÛe Demeles. Ùeele kegâCeer ÙeesiÙe ceeiee&uee ueeielees
lej keâesCeer Jes[e neslees. øesceeÛÙee ogefveÙesle Jeešsue les Ie[t Mekeâles. MeHeLee
IesleuÙee peeleele, keâefJelee mHegâjleele, lÙeeieeuee Yejleer Ùesles, jCejCeles Tve
ÛeeboCÙeemeceeve Jeešt ueeieles. peerJeeÛeer yeepeer ueeJeueer peeles. ceeCetme mJele:uee
efJeme¤ve peelees. øelÙeskeâeuee DeeHeCe keâesCeeÛÙee lejer øesceele He[eJes, keâesCeerlejer
DeeHeuÙeeJej øesce keâjeJes Demes Jeešle Demeles. DeeHeues øesce ns keâesCeeuee efomet
veÙes, keâesCeer lÙeele Jeešskeâjer Demet veÙes,Demes HeesjJeÙeeleerue øesefcekeâebvee Jeešle
Demeles. Je[erueOeeNÙeebvee DevegYeJeeDebleer øesceeÛee HebÛeveecee kesâuÙeeefMeJeeÙe jenJele
veener. lÙeecegUs oesve efHe{Ùeele les{ efvecee&Ce nesles. Deepekeâeue Keb[eUe,
ueesCeeJeUe, ceeLesjeve DeMee efvemeie&jcÙe ef"keâeCeer cegues - cegueer efmevesceeleerue
ieeCeer iee[erle ueeJetve DebieefJe#esHe keâjle veeÛeleevee SkeâceskeâebÛÙee øesceele Deekeâb"
yeg[euesueer efometve Ùesleele. heCe ner JeemeveebÛeer pe$ee - YeJeÙee$ee Demeles. nUtJeej
YeeJevesletve leer DeblÙeÙee$ee efJekeâejeletve GodYeJeuesueer Demeles. jpeveerMe DeesMees
cnCeleele ``øesce Hejceelcee kesâ efvekeâšlece nw~ Skeâ JÙekeäleer keâes Yeer legceves "erkeâ
mes øesce efkeâÙee nw, lees legceves Lees[emee Hejceelceekeâe mJeeo efueÙee nw mecePees~''
kegâmegceeieÇpe cnCeeÙeÛes ``øesce kegâCeerner keâjeJeb, øesce keâMeeJejner keâjeJeb.'' meble
veeceosJeebvee Jeešs efJeúueeves DeeHeuÙeeMeer yeesueeJes. les cnCele, ``leg ceeÙe ceer
ueskeâ¤, let ieeÙe ceer Jeeme¤.'' peveeyeeFËvee efJeúueeÛes ueskegâjJeeUsHeCe YeeJeues.
DeeF& cegueebJej DeHes#ee efJejefnle øesce keâjles. JebieYebieeÛÙee ÛeUJeUerle cegueebveer
osMeeJej øesce kessâues, efJeJeskeâevebo YeeJeefJeJeMe nesTve je$eer Deheje$eer ceeÙeYetceerÛÙee
YeejleosMeeÛÙee Dee"JeCeerves j[le Demele. Yeercemesve peesMeeRveer ieeCÙeeJej øesce
kesâues, ceneje<šêleuÙee ceeJeUÙeebveer efMeJeepeer cenejepeebJej øesce kesâues. Deepe
Yejkeâšuesueer le¤CeeF& SkeâleHeâer& øesceeletve mJele:Ûes peerJeve mebHeJeleevee eEkeâJee
meceesjÛÙeeuee GOJemle keâjleevee efomele Deensle. Ùeemee"er Heeuekeâebveer Je ieg¤peveebveer
lÙeebvee JesU osTve, lÙeebvee ceeÙesÛeer Gye osJetve lÙeebÛÙee ceveeleerue øesceeÛeer
HeeskeâUer Ye¤ve keâe{CÙeemee"er JeelmeuÙeeves øeÙelve kesâues Heeefnpesle.
lÙeebvee veweflekeâ cetuÙeebÛes Oe[s efoues Heeefnpesle. lÙeebvee YeeJeYeeJeveebÛes JÙeJemLeeHeve
keâjeJeÙeeme efMekeâJeues Heeefnpes. Ùee øesceele MeneCeer megjleer ceeCemebner keâOeer keâOeer
Jes[er nesleele, keâeceeletve peeleele, cnCeleele vee `FMkeâ ves efvekeâccee keâj efoÙee
ieeefueye - Jevee& nce Yeer Deeoceer Les, kegâÚ keâece kesâ' cnCetve meJe& øeeCeercee$eebJej
YejYe¤ve øesce keâje, lÙeele lÙeeieeÛeer Je efvejHes#elesÛeer YeeJevee Demet Åee. Demes
kesâuÙeeme øesceeÛÙee ieeJeeleerue DeeveboÙee$ee peerJeveele yenej DeeCesue. Demes kesâues
lej ``øesceeuee GHecee veener les osJeeIejÛes osCes~'' ÙeeÛee DevegYeJe ÙesF&ue.
µµµ

15. MeneCeHeCe os iee osJee
ieCesMe ce"ele peeÙeÛee,

lesLeerue iebOe ueeJeuÙeecegUs
Heer[e otj nesles Demes pÙes<"
meeOekeâebkeâ[tve SskeâuÙeeves
De@uepeea Demetve osKeerue lees
iebOe keâHeeUer ueeJeeÙeÛee
lÙeelet v e lÙeeuee
lJeÛeejesieeuee meeceesjs peeJes
ueeieeÙeÛes. lÙeeJej JesUesJesUer Deew<eOeesHeÛeej keâjCeeje ieCesMe cee$e [e@keäšjebveer
meebietve osKeerue iebOe mees[eÙeuee leÙeej veJnlee. Deeßeceele ieg¤ceb$eeÛeer oer#ee
Iesleuesueer kesâlekeâer je$ebefoJeme peHe keâjeÙeÛeer. ÙeecegUs efleuee vewjeMÙeeuee meeceesjs
peeJes ueeieues nesles. IejÛes efleÛÙee Ùee efJeef#eHle JeeieCÙeeuee $eemeues nesles. efleÛee
meleleÛee peHe ne meceepeele ÛeÛexÛee efJe<eÙe Peeuee neslee. cegkeäleer nsÛe DeeÙeg<ÙeeÛes
Gefö<š ceeveCeeje efJeveÙe Iejeleerue Deveskeâ iees<šeRvee otj ueesštve Iejeletve
HeueeÙeve keâjle neslee. lÙeecegUs lÙeeÛee mebmeej efJemkeâšuee neslee. Heieej DelÙeuHe
Demeleevee osKeerue jepet ieg¤ÛÙee Dee%esvegmeej veeF&ueepeeves 20³ jkeäkeâce ce"ele
oeve ÅeeJeÙeeÛee. ceefnvee DeKesjeruee cee$e lees keâpe&yeepeejer DemeeÙeÛee. efHeòeøeOeeve
øeke=âleerÛÙee DeeefolÙeves le¤CeHeCeerÛe ieg¤peeRkeâ[tve Skeâ JesUerÛe pesJeeÙeÛes JeÇle
eqmJekeâejues. ÙeeÛee lÙeeÛÙee øeke=âleerJej iebYeerj HeefjCeece Peeuee neslee. efm$eÙeebHeemetve
meeOekeâeves otj jneJes, DeMee ieg¤ GHeosMeeÛee Heeuevekeâlee& ceveespe DeeF&uee
iee[erJej yemeuÙeeveblej Deblej "sJetve yemeeÙeuee ueeJeeÙeÛee. DeeF&uee KeebÅeeJej
nelener "sJetve ÅeeÙeÛee veener. 10 Je<ex meeOevee keâ¤ve osKeerue mJele:le keâenerÛe
yeoue Peeuee veener ns ceevÙe keâjCeeje veeiesMe cee$e ve Ûegkeâlee jespe ieg¤kegâueele
npesjer ueeJeeÙeÛee. DeMeer Deveskeâ GoenjCes Heeefnueer Demelee ceeCemes DeeHeueer
DeeHeCeÛe efvecee&Ce kesâuesueer Ûeewkeâš mees[eÙeueeÛe leÙeej vemeleele Demes efometve
Ùesles.
Skeâ ueneveMeer keâLee ceePÙee JeeÛeCÙeele Deeueer nesleer. Skeâe ceevemeMeem$e%eeves
DeeHeuÙee keâes"[erle 5 ueneve KeesuÙee leÙeej kesâuÙee Je 5 JÙee Keesueerle efce"eF&
"sTve Skeâ Gboerj mees[uee lÙee Gbojeves 5 JÙee Keesueerle peeTve efce"eF& Heâmle
kesâueer. leerve efoJemeeveblej lÙeeves efce"eF& eflemeNÙee Keesueerle "sJeueer. Gboerj
vesnceerHeÇceeCes 5 JÙee Keesueerle iesuee. lesLes lÙeeuee keâenerner ve efceUeuÙeecegUs lees
ÛeewLÙee Keesueerletve peeTve yeensj Deeuee. ceie eflemeNÙee Keesueerle lÙeeuee efce"eF&
meeHe[ueer. leer lÙeeves Heâmle kesâueer. Gbojeuee 5 JÙee Keesueerleerue efce"eF& ve
efomeuÙeeves lees Flej KeesuÙeele MeesOele efHeâjuee. ceeCemeeuee cee$e øe%ee Demetve lees
Ûeewkeâš keâe mees[le veener ns Skeâ cees"s keâes[sÛe Deens. efYeleerHeesšer ceeCetme Ûeewkeâš
cees[eÙeuee leÙeej nesle veener. FbieÇpeerle Skeâ JeekeäÙe Deens, èfHeâÙej Fpe De
[eke&â¤ce JnsDej Deesveueer efveiesefšJnped Deej [sJnueHe['. efYeleerHeesšer vesnceer
vekeâejelcekeâ YeeJevesÛee efJekeâeme neslees. ueneveHeCeeHeemetve DeeHeCe cegueebvee osJeeÛeer
efYeleer oeKeJelees, efpeLes efYeleer lesLes GÛÛelece eføeleer keâMeer veebosue ÙeeÛee keâesCeer
efJeÛeejÛe keâjle veener. efYeleerHeesšer MejCe iesuesues meeOekeâ ns DeeHeuee mJeleb$e
efJeÛeej keâ¤Ûe Mekeâle veener. ceie SskeâerJe iees<šeRÛes øeeyeuÙe Jee{les. keâener ueeskeâ
peerJeve SkeâoeÛe efceUles, keâmeueb HeeHe Je keâmeueb HegCÙe cnCetve HeeHeekeâ[s
Pegkeâuesle. lej keâener YeÙeeves-DeefJeÛeejeves HeeHeefYe¤ Peeuesle. cnCetve yegæebÛee
ceOÙece ceeie& ner Deepe keâeUeÛeer iejpe DemeuÙeeÛes peeCeJeles. DeOÙeelce ns vegmeles
cebefoj-keâce&keâeb[-Deeßece-ce"-ieg¤kegâue ÙeeleÛe vemeles lej les peerJeveMewueerÛee
Skeâ Yeeie Demeles. SKeeÅee ceeCemeeves kegâ<"jesiÙeebÛÙee mesJesmee"er peerJeve DeHe&Ce
kesâueues Demeles. pÙeebveer leneve, Yegkeâ, efveõe, megKe-mebHeòeer, efJeme¤ve veeveeefJeefJeOe
MeesOe ueeJetve pevelesÛes keâuÙeeCe kesâuessues Demeles, lÙeebÛÙee øeÙelveebÛes ceesue ns Skeâ
$e+<eercegveeRÛes leHeÛe Demeles. mecemle ceeveJepeeleerÛeb efnle pÙeebÛÙee keâeÙee&cegUs
nesleb, lesÛe Kejb DeOÙeelce Demeleb. cnCetve DeOÙeelceele DebOeßeOoeUt ve yevelee
Ûeewkeâšerleerue iegueeceefiejerle ve De[keâlee, Deblece&ve Je yegodOeeruee Hešsue Je pes
mJeefnle Je Hejefnle keâjsue DeMee iees<šeRÛes HeeF&keâ Jne. pesCeskeâ¤ve peerJeveJesueerJej
DeeveboeÛeer ceveceesnkeâ Hegâues Gceueleerue.
µµµ
16. GVele peerJeveemee"er efJeJeskeâevebo JeeCeer
mJeeceer efJeJeskeâeveboeÛÙee ce=lÙetveblej
lÙeebÛÙee efMe<Ùee ceeiee&jsš veesyeueuee
meehe[uesuee efJeJeskeâeveboeÛÙee [eÙejerle
lÙeebveer mJenmles efueefnuesueer Skeâ šerheCeer
Deepener ÙegJekeâebvee, YeejleJeemeerÙeebvee
lÙeebÛÙee DeOÙeeeflcekeâ yeueeÛeer DevegYetleer
osle Deens.
leer heg{erueØeceeCes :
4 peguew 1902 jespeer ceer Ùee
peieeÛee efvejeshe IesF&ve. ceePes ieg® ceuee
yeesueJele Deensle. ceuee pes keâebner keâeÙe&
keâjeÙeÛeb Deens, les JÙeJeefmLele heej he[ues Deens. 4 peguew 1902 jespeer mJeeceer
efJeJeskeâevebo Ghe&â vejWõ efJeÕeveeLe oòe peeleesÙe Keje hejbleg ceePÙee efJeÛeejebÛÙee
ØesjCesletve Ùee YeejleYetceerJej npeejes efJeJeskeâevebo leÙeej nesleerue lesÛe Ùee je°êÛee
Gæej keâjleerue. efJeJeskeâeveboeÛÙee efJeÛeejeÛeer Mekeäleer ÙegieevegÙegies YeejleJeemeerÙeebvee
ØesjCee osle jenerue.
yeueesheemevee :
GVele peerJeveemee"er efJeJeskeâeveboeveer meJe&ØeLece MejerjyeueeÛeer Gheemevee keâjCÙeeÛee
ceb$e efouee. Decesefjkesâleerue Skeâe Yee<eCeele les cnCeeues, ‘‘ceePÙee efØeÙe efce$eebvees
jespe cewoeveebJej pee, KesU KesUe, JeemejemeejKeb ngbo[e, JÙeeÙeece keâje pesJne
legcner meyeue DeeefCe meMekeäle Jneue lesJne legcneuee YeieJeodieerlee ÛeebieuÙee
Øekeâejs mecepet Mekeâles; keâejCe yeue nsÛe peerJeve DeeefCe ogye&uelee cnCepesÛe
ce=lÙet.’’ npeejes ßeeslÙeebveer GYes jentve nele GbÛeeJetve lÙeebÛÙee Ùee JeekeäÙeeuee
DeeJesMehetCe& oeo efoueer. efJeJeskeâeveboeÛee megÂ{ MejerjÙe°erÛee mebosMe DeeÛejCeele
DeeCeCÙeeÛeer Deepe KeNÙee DeLee&ves iejpe Deens. les cnCeleele, ‘‘leemeveleeme
cebefojele GYes jentve Iebše JeepeJeCÙeehes#ee, cewoeveeJej hegâšyee@ue KesUtve MejerjÙe°er
keâceeJeCeeje ÙegJekeâ Ûeškeâve hejcesÕejeÛÙee efvekeâš heesnesÛet Mekeâlees.’’
DeelceefJeÕeeme :
efJeJeskeâeveboebveer ÙegJekeâebvee ceeie&oMe&ve keâjleevee meebefieleues Deens keâer, 33
keâesšer osJeebJej legceÛee efJeÕeeme Demesue DeeefCe pej legceÛee mJele:Jej efJeÕeeme
vemesue lej legcner veeefmlekeâ Deenele. Skeâoe keâvÙeekegâceejeruee efJeJeskeâevebo lÙee
efJeješ cenemeeiejeÛÙee efkeâveeNÙeeJej Leebyeues. mecegõeÛÙee ceOÙeYeeieer Demeuesuee
Yeueecees"e keâeUeoie[ lÙeebveer heeefnuee. veeJee[Ÿeeuee lesLes vesCÙeeÛeer efJevebleer
kesâueer hewMeeDeYeeJeer veeJee[Ÿeebves lÙeebvee yeesšerle yemeg efoues veener. mJeeceerpeeRveer
lÙee#eCeer DeeheuÙee YeieJÙee JeŒeeefveMeer mecegõele G[er Iesleueer, mecegõeuee Yejleer
Deeueer nesleer. mJeeceerpeeRÛÙee DebieeJej ueeš DeeoUtve les otj hesâkeâues peele nesles.
veekeâe, leeW[ele heeCeer peele nesleb. hegvne ØeÛeb[ DeelceefJeÕeemeeves les heg{s heg{s
heesnle peele nesles. ueeš ÚeleerJej DeeoUtve mJeeceerpeeRvee cnCele nesleer heesje
ceeies efheâj ceer leguee meercesheÙeËle heesnÛet osCeej veener, ceer leguee KeeTve šekeâerve.
mJeeceerpeeRÛee DeelceefJeÕeeme cnCele neslee, pÙeebÛÙee heje›eâceeuee meercee veener
lees efJeJeskeâevebo ceer Deens, Deieb ueešs let keâeÙe ceuee KeeCeej? ceerÛe leguee efheTve
šekeâerve. DeMee ØeÛeb[ DeelceefJeÕeemeeves les lÙee keâeàÙee oie[eJej heesnÛeues.
ceveeÛÙee DeelceefJeÕeemeeÛeer kesâJe{er ner leekeâo.
efveYe&Ùelee :
Skeâoe JeejeCemeeruee peeleevee efJeJeskeâeveboeÛÙee ceeies keâener ceekeâ[s ueeieueer,
Ieeye¤ve efJeJeskeâevebo heg{s heUt ueeieues. efJeJeskeâevebo pesJe{Ÿee peesjeves heUt ueeieues
lesJe{ŸeeÛe Jesieeves leer ceekeâ[s lÙeebÛÙee ceeies heUt ueeieueer. DeMee DeJemLesle Skeâe
DeveesUKeer ceeCemeeves peesjele Deesj[tve mJeeceerpeeRvee meebefieleues, Dejs heUleesme
keâeÙe ceeies JeU Je lÙee ceekeâ[ebvee leeW[ os. lÙee #eCeer mJeeceerpeer Leebyeues. ceeies
JeUues Je ceekeâ[ebÛÙee efoMesves efheâ¤ve heg{s mejkeâues lesJne leer ceekeâ[s ueebye heUtve
iesueer. mJeeceerpeeRveer peieeuee GheosMe kesâuee DeeÙeg<Ùeele pej DeMee YeÙeeJen
iees°er, mebkeâšs Deeueer lej lÙeebvee leeW[ Åee, cnCepes leer ogj efveIetve peeleerue.
meebefIekeâ keâeÙe& efšceJeke&â :

Ùee he=LJeerJej kegâ"ueener Skeâ ceeCetme cees"s keâeÙe& keâ¤ Mekeâle veener.
lÙeemee"er lÙeeuee mebIeeÛeer iejpe Demeles. mebIe yeebOeCeermee"er ceeCemes pees[Ces
cenòJeeÛes Demeles. peer ceeCemes Skeâe Je<ee&Ûee efJeÛeej keâjleele leer Mesleele yeer-
yeerÙeeCes ueeJeleele peer one Je<ee&Ûee efJeÛeej keâjleele leer Pee[s ueeJeleele Je peer
DeeÙeg<ÙeeÛee efJeÛeej keâjleele leer ceeCemes ceeCemes pees[leele. Skeâoe mJeeceerpeeRÛeer
Jeeš yeIele DemebKÙe meeOekeâ yemeues nesles mJeeceerpeeRÛes ØeJeÛeve nesCeej nesles.
Deeieceve PeeuÙee PeeuÙee meceesj yemeuesuÙee ßeeslÙeebvee GösMetve mJeeceerpeer
cnCeeues Deepe ceer SkeâerÛÙee Øesceele he[uees Deens. meJe& meYee DeJeekeâ nesTve
efJeÛeej keâ¤ ueeieueer. DeMeer keâesCe YeeiÙeJeleer ‘ueeJeCÙeJeleer Dehmeje’ Deens
efpeÛÙee Øesceele efJeJeskeâeveboemeejKÙee jepeefyeb[e Ùeesieer heg¤<e he[uee Deens.
mJeeceerpeeRveer meYesJej keâše#e šekeâle cnšues leer cnCepes ‘mebIešvee’ nesÙe. leer
cnCepes ‘šerce’ nesÙe.
mebIešvesceOÙes ceeCemeebÛeer ceves efpebketâve ceeveJeer mebyebOe megOeejCÙeemee"er Je
Deeveboer peerJeve peieCÙeemee"er ns keâ¤ve hene :
1) Skeâceskeâebvee mecepeeJetve IÙee. 2) mebÙece heeUe. 3) ÙeesiÙe mebOeerÛeer Jeeš
hene. 4) SkeâceskeâebMeer peJeUerkeâ meeOee. 5) ceeCemes pees[e. 6) jespe JÙeeÙeece
Je OÙeeve OeejCee keâje. 7) Deenej-efJenej efveÙebef$ele "sJee. 8) jespe JeeÛeve
keâje. 9) nlÙee keâ¤ vekeâe. 10) Ûeesjer keâ¤ vekeâe. 11) JÙeefYeÛeej keâ¤
vekeâe. 12) JÙemeve keâ¤ vekeâe. 13) Keesšs yeesuet vekeâe. 14) vesnceer melkeâce&
keâje. 15) ogmeNÙeeuee ceole keâjeÙeuee efMekeâe.
mebIeeceOeerue Gòece ceeveJeer mebyebOeemee"er Keeueerue iees°er heeUe :
1) ogmeNÙeeuee mecepetve IÙee. 2) peemle yeesueCÙeehes#ee peemle Sskeâe.
3) SkeâceskeâebÛee Deeoj yeeUiee. 4) ceeCemeeves ceeCemeebMeer ceeCetmekeâerveb Jeeiee.
5) DeeheuÙee DeeÙeg<ÙeeÛes OÙesÙe efJeme¤ vekeâe. 6) mecemÙee mJele:heemetve meg¤
nesleele ns peeCetve IÙee. 7) mJele:me Debleyee&¢e leheemee.

veweflekeâ cetuÙe meebYeeUe :
ceeCemeeves cejCeeÛeer efYeleer ve yeeUielee Ûegketâve ner ceePee heeÙe JeeF&š
efoMesuee peeCeej veener ÙeeÛeer efYeleer yeeUieueer heeefnpes. Decesefjkesâle Skeâoe
mJeeceerpeeRÛÙee Yee<eCeeveblej Skeâ Œeer mJeeceerpeeRJej ceesnerle nesTve mJeeceerpeeRvee
cnCeeueer, ‘‘mJeeceerpeer legcner ceePÙeeyejesyej ueive keâjeue keâeÙe?’’ DelÙeble
Dehmejsmeceeve ueeJeCÙeJeleer SwÕeÙe&mebheVe DeMee lÙee Œeeruee mJeeceerpeer cnCeeues,
‘‘cegueer ceer mebvÙeemeer. ‘ueive’ ne Meyo ceePÙee MeyokeâesMeeleÛe veener lejer heCe
let ner F&ÛÚe keâe JÙekeäle keâjlesme?’’ lÙee JesUsme leer Œeer mJeeceerpeeRvee cnCeeueer,
‘‘mJeeceerpeer legceÛÙee meejKee jepeefyeb[e osKeCee, ngMeej, Ùeesieerheg¤<e ceePÙee
heesšer pevceeuee ÙeeJee cnCetve ceer ner FÛÚe JÙekeäle keâjerle Deens.’’ lÙee#eCeer
mJeeceerpeer lÙee cegueeruee-Œeeruee cnCeeues, ‘‘ceePÙee meejKee osKeCee ngMeej
jepeefyeb[e Ùeesieer legPÙee heesšer pevce IÙeeJee Demes leguee Jeešle Demesue lej
Deepeheemetve let ceueeÛe Deeheuee heg$e ceeve.’’ Demes cnCele mJeeceerpeer ‘DeeF&’
cnCetve efleÛÙee heeÙee he[ues, ceele=osJeesYeJe, efhele=osJeesYeJe cnCeCeejs DeepeÛes
ÙegJekeâ mJeeceerpeeRÛee ne DeeoMe& IesT Mekeâleerue keâe?
µµµ

17. efJeÉeve meJe&$e hegpÙeles
hejcehegpÙe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee Je[erueebveer yeeyeemeensyeebvee meebefieleues

nesles, efYecejeJe leg peemle hewmes keâceeJeues veener lejer Ûeeueleerue heCe leg efJeÉeve
nes. Je[erueebÛee ne GheosMe yeeyeemeensyeebveer keâše#eeves Deceueele DeeCeuee neslee.
leemeved leeme yeeyeemeensye JeeÛeve keâjerle Demele. Skeâoe ceefnveeDeKesjeruee lÙeebveer
Je[erueebkeâ[s oesve hegmlekesâ ceeefieleueer. leer efJekeâle IesCÙeeme Je[erueebkeâ[s hegjsmes hewmes
veJnles cnCetve Je[erue DeeheuÙee vegkeâlÙeeÛe ueive PeeuesuÙee cegueerkeâ[s iesues,
efleÛÙeekeâ[s heCe hewmes veJnles cnCetve Je[ueebveer efleuee efJevebleer keâ¤ve efleÛee
ueiveele efouesuee Skeâ oeefievee Iesleuee Je lees meeJekeâejekeâ[s ieneCe "sJetve
yeeyeemeensyeebvee hegmlekesâ DeeCetve efoueer. Ùee hegmlekeâebceOÙes [eskebâ Ieeuetve yeeyeemeensye
SJe{s ceneve Peeues efkeâ YeejleeÛes mebefJeOeeve lÙeebveer efueefnues.
peeieeflekeâ cenemeòesÛes ieg¤, DecesefjkesâÛes je°êOÙe#e yejekeâ Deesyeecee DeeheuÙee
Yee<eCeele cnCeeues nesles, Yeejle ueJekeâjÛe cenemeòee nesF&ue Ùeeuee keâener keâejCes
Deensle. lÙeehewkeâer meieàÙeele ØecegKe keâejCe cnCepes hejcehegpÙe [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebveer efueefnuesues mebefJeOeeve nesÙe. Deepe efJeodJeòesÛÙee peesjeJej mebhetCe&
peieele yeeyeemeensye hegpeveerÙe "jues Deens. cnCeleele vee, mJeosMes hegpÙeles jepee
- efJeÉeve meJe&$e hegpÙeles. µµµ
18. cenejepeebcegUs JeeÛeuees.
hegCÙeele mekeâeUer 6 Ûeer JesU, OegkeäÙeecegUs Heg{Ûeb keâener efomele veJnleb. lÙeele
yeNÙeeHewkeâer DebOeej, vesnceerøeceeCes 6.00 Jee. ceneveiejHeeefuekesâÛÙee mšêrš
ueeF&š yebo PeeuÙee. DejCÙesMJejkeâ[tve meejmeyeeieskeâ[s keâejves peele neslees. šsHeÛes
yešve oeyeues ``legves ceejer Sbšêr Ùeej efoue ceW yepeer Iebšer...'' ieeCes ueeieues.
Debieele Glmeen mebÛeejuee Je øemeVeefÛeòeeves cÙegefPekeâJej Debie nueJele peesjeves
ieeCes iegCeiegCele ceer iee[erÛee mHeer[ Jee{efJeuee. efce$eceb[U Ûeewkeâele JeUleevee
YeÙeevekeâ DebOeej, iee[erÛÙee efoJÙeeves DebOegkeâmee jmlee efomele neslee. lesJe{Ùeele
meceesjÛÙee iee[ŸeebÛÙee øeâbšueeF&šcegUs [esUÙeeJej leeCe Deeuee.
iee[er Deboepes JeUefJeleevee Skeâoce Ú$eHeleer efMeJeepeer cenejepeebÛes efÛe$e
(jsef[ÙeceÙegkeäle) efomeues Je iee[eruee keâÛekeâštve yeÇskeâ ueeJeuee. Heenlees lej keâeÙe
DebOeejele keâeUer HeBš Je keâeUs pekeâer&ve Ieeuetve SkeâpeCe pee@ieeRie keâjle jmlee
›eâe@me keâjle neslee. lees ceuee DebieeJejerue keâeUÙee keâHe[ŸeebcegUs efomeueeÛe
veJnlee HeCe lÙeeÛÙee pekeâer&veJejerue jsef[ÙeceÙegkeäle HeâesšescegUs ceuee Ke[ye[tve
peeies kesâues. yeÇskeâ ceejuee. lees HeUleÛe jmlee ›eâe@me keâ¤ve efveIetve iesuee. ceePÙee
MJeemeeÛeer ieleer Jee{ueer nesleer, ùoÙeeÛes "eskesâ Jee{ues nesles. efJeÛeejÛe›eâ peesjele
Ûeeuet Peeues nesles. cenejepeebvee Dee"Jetve efJeÛeej Deeuee. cenejepe HetJeea legcner
vemeles lej DeeceÛeb keâeÙe Peeueb Demeleb ? DeeefCe Deepener legcner meceesj oMe&ve
efoueb vemeleb lej ceePeb keâeÙe Peeueb Demeleb. lÙee ceeCemeeÛeb heCe keâeÙe Peeueb
Demeleb. cenejepeebefJe<eÙeer ke=âle%elee oeštve [esUÙeeleerue Deßeg ieUt ueeieues.
efHe{ÙeeveefHe{Ùee PeeuÙee lejerner SJe{Ÿee Je<ee&veblej mebkeâšeletve yeensj He[CÙeemee"er,
ceveeÛeer Mekeäleer Jee{efJeCÙeemee"er ceePÙee jepeebÛee Ûesnje Deepener mHegâleea osle
Deens.
efce$eebvees iees<š ÙesLesÛe mebHeueer veener Skeâ cenlJeHetCe& efJevebleer Deens. mekeâeUer
DebOeejele yeensj He[leevee mebHetCe& keâeUs keâHe[s Ieeuet vekeâe, DebOeejele legcner efomet
Mekeâle veener. iee[er ÛeeueJeleevee meceesjerue iee[ŸeebÛee øekeâeMe [esUÙeeJej Deeuee
keâer OeeskeäÙeeÛeer MekeäÙelee efvecee&Ce nessles.
OevÙeJeeo !
µµµ

19. og:Ke cegkeäleerÛeb Deew<eOe efceUleb FLeb !
DeheÙeMeeves KeÛeuesuee, YeefJe<Ùeeleerue keâefjÙejÛÙee efÛeblesves vewjeMÙeele iesuesuee

le®Ce, ØesceYebie Deme¢e PeeuÙeeves efkebâJee IešmheâesšecegUs DeelcenlÙeeheÙeËleÛee
efJeÛeej keâjCeejer cegues-cegueer, oe®Ûes JÙemeve megšle vemeuÙeecegUs mebmeej jmlÙeeJej
ÙeeÙeÛeer JesU Deeuesueer le®Ce pees[heer, efMe#eCeele DeheÙeMe, yesjespeieejer,
ceeveefmekeâ Deepeejeves $emle Peeuesuee ÙegJee Jeie&, Iejele nesCeeNÙee $eemeeves
Iegmecešuesues Œeer-heg®<e, vÙegveieb[ Je efYe$ee mJeYeeJe ÙeecegUs DeelceefJeÕeeme
ieceeJeuesues Je peieeÙeÛeb keâMeemee"er? Ùee efJeÛeejebveer DeOe&cesues Peeuesues efJeÅeeLeea-
efJeÅeeefLe&veer. heesšÛÙee cegueekeâ[tve - megveskeâ[tve nesCeeNÙee ÚUeuee Jewleeieuesues
Deepeer-Deepeesyee, Jeemevesves, ›eâesOeeves, És<eeves ueesYeeves heÚe[uesues ceve, lÙeecegUs
peerJeveele Peeuesueer Ieeuecesue - vewjeMÙe, og:Ke, JewheâuÙelee DeMee Deveskeâ
iees°erletve yeensj he[CÙeemee"er efvejefvejeàÙee ceeieeËÛee MeesOe IesCeejer ceb[Uer
ÙeebÛÙee keâeveele keâesCeerlejer meebielees - ‘‘pee DeeefCe efJeheMÙevee keâj’’ leer
efJeheMÙevee OÙeeve keWâõeJej peeleele. 10 efoJemeeÛÙee efveJeemeer efMeefyejele
meeefceue nesleele. ceveeÛes-ceveevesÛe Dee@hejsMeve nesles. efJekeâejeJej-efJekeâej efveIetve
ceveeÛeer Megælee nesles DeeefCe cejieUuesuÙee efÛeblee›eâeble ÛesnNÙeeJej one efoJemeeveblej
nemÙe Gceueles. meJe& efMeefyej efJeveecetuÙe, meebØeoeÙeefJeefnve Demetve, one efoJeme
jenCÙee-KeeCÙeeÛee, meJe& KeÛe& pegvÙee meeOekeâebÛÙee oeveeJej Ûeeuelees. mesJeeYeeJeer
mJeÙebmesJekeâ, lÙeebveer kesâuesueer mesJee heentve lÙeeletve, ke=âle%elesÛee YeeJe peeielees
DeeefCe efMeefyej mebheleevee [esàÙeeletve Deßet DeesIeUleele. ceve Meeble Je efvece&U
Peeuesues Demeles.
2500 Je<eeËhetJeea efmeæeLe& ieewlece yegæebveer og:Ke cegkeäleermee"er ‘efJeheMÙevee’
ner cenemebpeerJeveer MeesOetve keâe{ueer. ner MeeŒeeskeäle meeOevee Demetve, keâeueeblejeves
Yeejleeletve ueghle Peeueer. 1969 ceOÙes hetpÙe DeeÛeeÙe& ßeer. melÙeveejeÙeCe
ieesÙebkeâepeeRveer cÙeeveceejceOetve Yeejleele DeeCeueer Je ØeefMe#eCe keâeÙee&me DeejbYe
kesâuee. Fielehegjer ns ØecegKe keWâõ Demetve peieele peJeUpeJeU 180 keWâõs
efJeveecetuÙe ÛeeueefJeueer peeleele. hegCÙeele mJeejiesš peJeU vesn® mšs[erÙece meceesj
Je DeeUboer peJeU cejkeâU Ùee ieeJeer ner keWâõb ÛeeueefJeueer peeleele. ojcene
mejemejer 100 ueeskeâ Øeefle#eeÙeeoerJej Demeleele. www.vridhamma.org
Ùee JesyemeeF&šJej Dee@veueeF&ve yegefkebâie keâjlee Ùesles. leeCeleCeeJeeÛÙee Ùee mheOexÛÙee
Ùegieele Deeveboeves peerJeve peieCÙeemee"er ceveeuee meyeU Je efvece&U keâjCeb ner
DelÙeeJeMÙekeâ yeeye DemeuÙeecegUs, efce$eebvees one efoJemeemee"er vekeäkeâerÛe Ùee
ceveeÛÙee JÙeeÙeeceMeeUsle Ùee! ceveeÛÙee JÙeeÙeeceMeeUsle peelee peelee DeeheCe
Ùee ceveemee"er SkeâÛe ieeCeb cnCet Ùee -
‘‘Dee Ûeue - ceQ legPes,
ceQ ueskesâ ÛeuetB,
Skeâ Ssmes ieieve kesâ leues,
peneB iece Yeer vee nes - DeeBmet Yeer vee nes,
yeme hÙeej ner hÙeej heues !’’
µµµ

20. Depetvener JesU iesuesueer veener
MegYece efMekexâÛÙee KegveeÛeer yeeleceer JeeÛeueer, efš.Jner. efmeefjÙeueÛee DeeOeej
IesJetve ns ke=âlÙe kesâuÙeeÛeer lÙee DeuheJeÙeerve cegueebveer keâyegueer efoueer. heeuekeâ
efce$eebvees meeJeOeeve! DeeheCe mJele:Ûe DeeheuÙee cegueebvee mebkeâšeÛÙee YeÙeevekeâ
ojerle hesâkeâle Deenesle. meeJeOeeve Deepe cegues De@[efceš nesle Ûeeueueer Deensle.
yeNÙeeÛe IejebceOÙes Deepe efJeÅeeLeeaoMesleÛe iegb[, ceJeeueer, JÙemeveer, JÙeeefYeÛeejer,
mJeeLeea, Ûeesjšer peceele Jee{le Deens. Ùeeuee peyeeyeoej keâesCe? heeuekeâefce$eebvees
pÙee JeÙeele efJeÅeeLÙeeËvee MÙeeceÛeer DeeF&, meeves ieg¤peerÛÙee keâLee, jepee
efMeJeÚ$eheleer, cenelcee hegâues, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj, meeefJe$eerÛÙee ueskeâer
ner hegmlekesâ JeeÛeeJeÙeeme ÅeeÙeÛeer nesleer lÙeeÛe JeÙeele DeeheCe lÙeebvee 60
Ûe@vesueÛee efjceesš efouee. Fbšjvesš keâveskeäMeve efoues. cegueeuee meesyeleerÛeer iejpe
Demeleeveener oesIesner heleer-helveer veeskeâjer keâjCÙeemee"er Iejeyeensj he[ues. efoJemeYej
lees FbšjvesšJej Je efš.Jner. Jej keâeÙe yeIelees ns keâesCe yeIeCeej? pÙee JeÙeele
DeeF&Ûee ceeÙesÛee nele, ceeÙesÛeer kegâme lÙeeuee nJeer Demeles lÙeeÛeJeÙeele lÙeeuee
mJeleb$e Keseueer efoueer peeles. lÙeeÛÙee cecelesÛeer efveIe=Ce nlÙee kesâueer peeles.
lÙeeÛÙee DeJeemleJe ceeieCÙee Øesceeheesšer hegNÙee kesâuÙee peeleele. hewMeeÛes yeb[ue
lÙeebÛÙeekeâ[s hesâkeâues peeleele. lÙeeÛÙee meceesj pÙeeJesUsme Iejele DeeF&-yeeyeebÛeer
ØeÛeb[ Yeeb[Ces De#ejMe: ceejeceeNÙee nesleele. lÙeeletve les cetue keâeÙe efMekeâCeej?
keâOeer keâOeer Glet Deeuesueb DeeF&yeeyeebÛeb Øesce Ùee cegueebmeceesjÛe JesieàÙee
heæleerves ØeoefMe&le nesleb lÙeeJesUsme Ùee cegueebÛÙee keâesJeàÙee ceveeJej DeeheCe
keâeÙe keâesjleesÙe ÙeeÛeer keâuhevee heeuekeâebveer keâjCes ner keâeUeÛeer iejpe Deens.
DeeheuÙee cegueebmeceesj oe¤ efheCeejs heeuekeâ, keâener heeuekeâ lej cegueeRvee meebieleele
Deieb ieesJÙeeuee menueeruee Ûeeueueer keâe? ceie lesLeerue... DeJeMÙe IesTve Ùes.
cegueebveer efš.Jner. yeIeleevee oj[eJeCeeje heeuekeâ mJele:Ûe leemeveleeme efš.Jner.
meceesj efmeieejsšÛee Oegj mees[le yemeuesuee Deepe heneJeÙeeme efceUleesÙe.
cegueeRvee PeeMeerÛeer jeCeer, [e@. DeeveboeryeeF&Ûeer Ûeefj$es osCÙeeSsJepeer ceePÙee
cegueerves cee@[sue JneJes, [evmej JneJes cnCetve keâceer keâhe[Ÿeele mšspeJej ‘‘cegVeer
yeoveece ngF&’’ ieeCÙeeJej veeÛeCeeNÙee DeeheuÙee Úkegâueeruee oeo osCeejs heeuekeâ
vekeäkeâer keâeÙe meeOeCeej Deensle? cegueebÛes-cegueeRÛes efce$e keâesCe ns heeuekeâ keâOeer
peeCetve IesCeej? DeeF&Ûe leeskeâ[s keâhe[s Ieeuetve efuehemšerkeâ ueeJetve efcejJet
ueeieueer, efleueeÛe efce$eebÛes heâesve Ùesle Demeleerue lej cegueeRvee ‘‘mebmkeâej#ece
DeeF&’’ YesšCeej keâOeer?
Yeü°eÛeej keâ¤ve Iejer oesve vebyejÛes hewmes DeeCeCeeje yeehe cegueebvee keâeÙe
mebmkeâej osCeej? Deepe cegueebvee heâej keâceer JeÙeele mecepe ÙesT ueeieueer Deens.
lÙeebÛÙee YeeJeveebvee hesšJeCeejs Ûe@vesue-DeMueerue hegmlekeâebvee, heye, jsJn heešŸeeËvee
Deepe peesjele ceeieCeer nesle Deens. hetJeea IejeÛÙee keâesheNÙeele Demeuesueer Ú[er
Deepe njJeueer iesuÙeecegUs cegueebÛÙee DeeÙeg<ÙeeÛeer Ie[er efJemkeâšuesueer Deens.
lÙeele cegueebJej Deveskeâ DeJeemleJe Dehes#ee ueeouÙee peele Deensle. ve DeeJe[Ceeje
DeYÙeeme›eâce lÙeebÛÙee ceeLeer ceejuee peele Deens. ohlejeÛes, keäueemeÛes DeesPes
lÙeebvee Deme¢e neslebÙe. mebmke=âleerÛes efJeõghe ¤he lees vÙeeneUle Deens. lÙeecegUs
efJeÅeeLeea Ùee mheOexÛÙee Ùegieele vewjeMÙeekeâ[s JeUle Deens. le¤CeebÛÙee DeelcenlÙee
ne DeeheuÙeemeceesj iebYeerj ØeMve Deens. iegvnsieejerceOÙes le¤CeebÛeer mebKÙee efoJemeWefoJeme
Jee{le Deens. DeeheCe keâeÙe kesâues ÙeeSsJepeer Deelee keâeÙe keâ¤ Mekeâlees ÙeeÛee
efJeÛeej keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens. cnCetve heeuekeâefce$eebvees cegueebvee Deelee megšŸee
he[leerue, SKeeÅee GvneUer efMeefyejeuee cees"er heâer Ye¤ve DeeheCe ceeskeâUs
nesCÙeeÛee yesle keâjle Demeeue? lej Leebyee DeeheuÙee cegueebÛÙee GppJeue YeefJeleJÙeemee"er
hegCes efJeheMÙevee meefceleer osKeerue ojJe<eea GvneUer efMeefyejs ‘‘Deeveeheeve OÙeeve
efMeefyej’’ DeeÙeesefpele keâjles. JeÙe 9 les 18 Je 16 les 19 JeÙeesiešeÛÙee
cegueecegueeRmee"er Ùee efMeefyejeÛes DeeÙeespeve kesâues peeles. ner mebhetCe& efMeefyejs hetCe&heCes
efJeveecetuÙe Demeleele. pegvÙee meeOekeâebÛÙee oeveeJej ns keâece Ûeeueles.
Ùee efMeefyejebcegUs cegueebÛeer mcejCeMekeäleer, yegæerceòee, Skeâe«elee Jee{les, YeÙe
keâceer nesles, ÛebÛeuelee otj nesles, lÙeebÛeer Meeefjjerkeâ, ceeveefmekeâ Je DeOÙeeeflcekeâ
Øeieleer meeOeles. ceneje°^ jepÙeeÛÙee cegKÙe meefÛeJeebveer meJe& MeeUsle ‘‘Deeveeheeve
OÙeeve’’ mekeäleerÛes Demee DeOÙeeosMe peejer kesâuee Deens. DeeheuÙee cegueebvee KeNÙee
DeLee&ves veweflekeâlesÛes Oe[s osCÙeemee"er meyeue Je meMekeäle efhe{er Ie[JeCÙeemee"er ner
Skeâ megJeCe&mebOeer Deens, Ùee mebOeerÛee DeeheCe DeeheuÙee kegâšgbyeemen ueeYe IÙee.
JesyemeeF&[ : www.vridhamma.org
21. cebieueceÙe ceeiee&Ûee pevekeâ
F.me. hetJe& 624 ceOÙes jepee MegæesOeve Je jeCeer ceneceeÙesÛÙee heesšer

JewMeeKe heewefCe&cesÛÙee efoJeMeer uegcyeerveer Jeveele - efvemeiee&ÛÙee meeefVeOÙeele efmeæeLe&
ieewlece yegæeÛee pevce Peeuee. Ùee yeeuekeâeceOÙes ceneheg¤<eeÛeer ue#eCes heentve
$e+<eer Deefmele keâeueosJeves Yeeefkeâle kesâues keâer ne heâej cees"e ceneheg®<e nesTve
mece«e ceeveJepeeleeruee og:KecegkeäleerÛee ceeie& oeKeJesue. YeeefkeâleeØeceeCes efmeæeLe&
ieewlece yegæebveer og:KecegkeäleerÛÙee ceeiee&Ûee Jew%eeefvekeâ MeesOe ueeJeuee. Je ueeskeâebvee
keâce&keâeb[eheemetve, DebOeßeæsheemetve otj vesues. les ueeskebâevee vesnceer meebieeÙeÛes ‘ceer
meebielees cnCetve SKeeoer iees° ceevÙe keâ¤ vekeâe, lej legceÛÙee DevegYetleerJej
GlejuÙeeJejÛe leer efmJekeâeje. legcnerÛe legceÛes ieg¤ Deenele, legcnerÛe legceÛes
efvecee&les Deenele. ceer meebefieleuesuÙee ceeiee&Jej Ûeeuee Je mJele: DevegYetleer IÙee.-
DeeOegefvekeâ mheOexÛÙee Ùegieele leeCeleCeeJeeÛes ØeceeCe ØeÛeb[ Jee{ues Demetve,
cevees¤iCeebÛeer mebKÙee efoJemeWefoJeme Jee{le Deens. DeelcenlÙee, iegvnsieejer,
Iešmheâesš, ceeveefmekeâ DeepeejebÛee DeeuesKe efoJemeWefoJeme GbÛeeJele Ûeeueuesuee
efometve Ùeslees. ceveg<ÙeØeeCÙeeuee DeeheuÙee ceveeleerue efJekeâejebvee leeW[ ve oslee
DeeuÙeecegUs mebhetCe& meceepe Deepe vewjeMÙeeves heesKejuesuee Deens. og:Keer-keâ°er
Peeuee Deens. peieCÙeeleerue cepeeÛe Deepe njJeuesueer Deens. peieeÛes cebieue JneJes
cnCetve YeieJeeve ieewlece yegæebveer 82,000 GheosMe kesâues nesles. yegæebÛÙee
keâeUer DevegÙeeÙeer DemeuesuÙee ie=nmLeebÛeer mebKÙee Kethe nesleer. cnCetve Ùee
ie=nmLeebveer owvebefove peerJeveele mebmeej keâjlee-keâjlee keâeÙe kesâues heeefnpes cnCepes
lÙeebÛes keâuÙeeCe nesF&ue ne GheosMe yegæebveer kesâuee. YeieJeeve yegæebveer ceeveJeeÛes
ßes‰ cebieue keâMeele Deens les meebieleevee cnšues ‘De%eeveer ueeskeâebheemetve otj
jenCes, %eeveer ueeskeâebÛeer mebiele keâjCes, hetpeveerÙe ueeskeâebÛeer hetpee keâjCes, GheÙegkeäle
osMeele jenCes, hetJe&keâcee&Ûes mebefÛele hegCÙe DemeCes, mJele: mecÙekeâ ¤heeves
meceeefnle jenCes, Deveskeâ efJeÅee, keâuee-keâewMeuÙeele efvehegCe DemeCes, efJeveÙeer
jentve megefMeef#ele nesCes, megYee<Ùe nesCes, DeeF& Jeef[ueebÛeer mesJee keâjCes, heefjJeejeÛes
heeuevehees<eCe keâjCes, Deekegâue-JÙeekegâue keâjCeej veener Demee JÙeJemeeÙe keâjCes,
oeve osCes, Oecee&ÛejCe keâjCes, veelesJeeF&keâ Je mebyebefOeleebvee ceole keâ¤ve meebYeeUCes,
Jeefpe&le og<keâcex ve keâjCes, leve-ceveeves heeheeÛee lÙeeie keâjCes, ceÅeheeveeheemetve otj
jenCes, kegâMeue Oecee&Ûeb heeueve keâjCÙeele vesnceer peeie¤keâ DemeCes, hegCÙe
JÙekeäleeRÛee ieewjJe keâjCes, vesnceer efJeveceü jenCes, mebleg° jenCes, ke=âle%e jenCes,
ÙeesiÙeJesUer Oece&ßeJeCe keâjCes, menveMeeruelee Jee{JeCes, Dee%eeOeejkeâ DemeCes,
ßeceCeebÛes oMe&ve keâjCes Je ÙeesiÙeJesUer Oece&ÛeÛee& keâjCes, leheeÛejCe keâjCes,
yeÇÿeÛeÙee&Ûes heeueve keâjCes, Ûeej DeeÙe&-melÙeeÛes oMe&ve keâjCes, efveJee&CeeÛee
mee#eelkeâej keâjCes, efÛeòe efJeÛeefuele nesT ve osCes, Meeskeâjefnle efvece&U Je efveYe&Ùe
jenCes, ueeYe-vegkeâmeeve, ÙeMe-DeheÙeMe, efveboe-mlegleer Je megKe-og:Ke Ùeele
ceveeÛeer mecelee {Ut ve osCes. Jejerue cebieue Oecee&Ûes heeueve kesâuÙeeves ceveg<ÙeeÛes
Gòece cebieue nesles ns meebieleevee yegæebveer Meerueheeueve keâjCÙeeÛee GheosMe kesâuee.
nlÙee keâ¤ veÙes, Ûeesjer keâ¤ veÙes, JÙeefYeÛeej keâ¤ veÙes, Keesšs yeesuet veÙes, Demes
kegâ"uesner keâece keâ¤ veÙes pÙeecegUs ogmeNÙeeÛeer neveer nesF&ue. Deveble cew$eer
peeieJetve -Me$etJej Øesce keâje ns meebieCeeNÙee ieewlece yegæebvee MejCe peeJetve
lÙeebÛÙee GheosMeeuee DeeheuÙee owvebefove peerJeveele DeeÛejCeele DeeCetÙee, lÙeemee"er
OÙeeveeves (efJeheMÙevee OÙeeve meeOevesves) ceve Megæ keâ¤Ùee, nerÛe Kejer yegæJebovee
nesÙe.
‘‘meejs ceeveJe ØeeCeer-vee GÛe-veerÛe vee keâesCeer, keâesCeerner ÙeeJes, Megæ JneJes
- yegæebÛÙee ÛejCeer !’’
µµµ

22. melÙeeÛeer leekeâle
Skeâ jepekegâceej mJele:ÛÙee
efJeJeenemee"er mJeÙebJej Ieesef<ele
keâjlees . Ùee mJeÙeb J ejele
jepekeg â ceejeR Û Ùee yejes y ej Skeâ
veeskeâjoejeÛeer cegueieer osKeerue
meeceerue Peeuesueer Demeles. keâejCe
efleuee lees jepekegâceej KetHe DeeJe[le
Demelees.
jepekegâceej, Ùee mJeÙebJejele øelÙeskeâ cegueer peJeU peeTve DeeHeuÙee peJeUerue
efHeMeJeerleerue Skeâ-Skeâ yeer øelÙeskeâeruee oslees DeeefCe Iees<eCee keâjlees keâer, ``leerve
ceefnvÙeebveer pÙee cegueerÛÙee kegâb[erceOÙes Ùee yeer Heemegve meggboj jesHe GieJesve. lÙee
cegueerMeer ceer ueive keâjsve.'' leerve ceefnvÙeeveblej Deveskeâ jepekegâceejer DeeHeDeeHeuÙee
kegâb[erleerue megboj jesHe IesTve lÙeeÛÙee meceesj Ùesleele. veeskeâjeÛÙee cegueerleerue
kegâb[erceOÙes efleves KetHe øeÙelve keâ¤ve osKeerue keâenerÛe GieJeuesues vemeles. jepekegâceej
meieUÙeebÛÙee kegâb[Ÿee, lÙeeleerue Hegâueebveer DeÛÚeouesueer jesHes Heenlees Je efpeÛÙee
kegâb[erle keâenerÛe GieJeues vemeles lÙee veeskeâjeÛÙee cegueerMeer ueive keâjCÙeÛeer
Iees<eCee keâjlees. keâejCe lÙeeves meJe& le¤CeeRvee efouesuÙee yeerÙee Ùee efvepeeaJe
Demeleele. jepekegâceejeMeer ueive keâjeÙeÛÙee leerJeÇ ueeuemesves lÙeebveer ogmejer Deekeâ<e&keâ
jesHes kegâbef[le ueeJetve DeeCeuesueer Demeleele. veeskeâjeoejeÛÙee cegueerÛÙee DeeÛejCeeleerue
melÙelee jepekegâceejeuee ceesefnle keâjles.
melÙeeÛeer ner kesâJe{er cees"er leekeâo ~
mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeleele ``melÙe ns SJe{s øeYeeJeer Demeles keâer DeekeâeMeeletve
peefceveerJej Hesâkeâues, lejer "eceHeCes lJeefjle GYes jenles.'' ueeskeâ legcner Kejs
yeesuelee cnCetve legceÛes Iej HesšJet ueeieues lejer melÙeeMeer Skeâefve<" jne. Hene
lÙeeÛe ef"keâeCeer legcneuee legceÛeer mJele:Ûeer šesuespebie Fceejle GYeer efomesue.
DeyeÇence eEuekeâve cnCeeues nesles HeâmeJetve DeeuesuÙee ÙeMeeHes#ee mejU Deeuesues
DeHeÙeMe ßesÙemkeâj Demeles.
melÙeemeejKes ßes<" lelJe veener, yeeje Je<ex peer JÙekeäleer HetCe&le: melÙeJeÛeveer
Demeles efleuee JeeÛeeefmeæer øeeHle nesles Demes DeOÙeelceele cnšues peeles.
Oece&jepeeveb `vejes Jee kegâbpejes Jee' Demeb õesCeeÛeeÙeeËvee meebefieleueb. ns DeOe&melÙe
DemeuÙeeves lÙeeÛes HeefjCeecener JeeF&šÛe Deeues. Oece&jepe ÙegefOeeq<"jemeejKee veweflekeâ
mebIe<e& yeNÙeeÛeoe DeeHeuÙee JeešŸeeuee Ùeslees. `melÙeb yeÇgÙeele eføeÙeb yeÇgÙeele' Demeb
JeÛeve Deens. lÙeeleerue melÙeeHes#ee eføeÙe Yeeieekeâ[s, Kejb yeesueCÙeeHes#ee yej
Jeešsue Demes yeesueCÙeekeâ[s, efoJemeWefoJeme DeeHeuee keâue Jee{le Deens. meble
jeceoeme mJeeceer cnCeleele,
cevee meJe&Lee melÙe meeb[t vekeâes js ~ cevee meJe&Lee efceLÙe ceeb[t vekeâes js ~
cevee melÙe les melÙe JeeÛes JeoeJes ~ cevee efceLÙe les efceLÙe mees[tve ÅeeJes ~
pÙeecegUs mecemle ceeveJepeeleerÛes efnle eEkeâJee keâuÙeeCe nesles leer iees<š melÙe
nesÙe. melÙeeÛÙee mJeerke=âleermee"er ceve, yegodOeer DeeefCe FbefõÙe DelÙeble MegodOe
nJeerle. efJe<eÙeÙegkeäle ceve ogyeUs Demeles, les melÙeeÛee eqmJekeâej keâ¤ Mekeâle
veener. Deepe lej JÙeJenejeceOÙes HeoesHeoer ceeCetme Keesšs yeesuelees. Deepe ceeCetme
DemelÙeeuee efve{e&Jeuee Deens. Deveskeâoe Heeuekeâ cegueebvee meebieleele, Keesšs yeesuet
vekeâe Je lÙeebÛÙeeÛe meceesj HeoesHeoer Keesšs yeesueleele. Iejele DemeCeejs Je[erue
cegueeuee SKeeÅeeuee šeUeÙeÛes DemeuÙeeme ceer Iejele veener cnCetve meebie Demes
megÛeJeleele. keâMeer DeeHeueer cegues melÙeeuee peJeU keâjleerue? JeÙe keâceer meebieCes,
ceeke&â Jee{Jetve meebieCes, ngodoe Jee{Jetve meebieCes Ùee meeOÙee meeOÙee iees<šerle HeCe
DeeHeCe DemelÙeeuee peJeU keâjlees. yeÇcnosMeeleerue efJeHeMÙeveeÛeeÙe& meÙeepeer
GyeeKeerve ieg¤peeRkeâ[s Skeâ Jekeâerue meeOevee keâjeJeÙeeme Deeuee, HetCe& melÙe ceer
yeesuet ueeieuees lej ceePeer Jekeâerueer ÛeeueCeej keâMeer? Demee øeMve lÙeeves
GyeeKeerve ieg¤peeRvee efJeÛeejuee. GyeeKeerve ieg¤peer cnCeeues, Òecee&Jej efJeMJeeme
"sJetve HetCe& melÙeeuee MejCe pee, yeIe keâeÙe Ûecelkeâej nesF&ue keâeueeblejeves
melÙeJeÛeveer-vÙeeÙeJeÛeveer cnCetve lees Jekeâerue øeefmeodOe Peeuee. vÙeeÙeeOeerMe
lÙeeÛÙee Ùee melÙeJeÛeveeÛÙee øeYeeJeeves lÙeeÛÙee yeepetves vÙeeÙe osT ueeieues.
MenjYej lÙeeÛeer efkeâleea Hemejueer.
yegodOe cnCeleele iegueeyeeÛee megiebOe JeeNÙeeÛÙee efoMesves Jeenlees. HeCe melÙeJeÛeveer
- MeerueJeeve ceeCemeeÛee megiebOe Ûeejner efoMesuee Hemejlees. cnCetve vesnceer melÙe
yeesuee - melÙeeves Ûeeuee. pÙeeJesUsme SKeeoÙee øeMveeÛes Gòej oslesJesUer Keesšb
yeesueCÙeeÛeer JesU ÙesF&ue, lÙeeJesUsme ceewve HeeUe eEkeâJee efJe<eÙeeblej keâje. Keesšs
yeesuet vekeâe. ogmeNÙeeuee yeesueeÙeuee ueeJet vekeâe, Keesšs yeesueCeeNÙeeuee
Devegceesove osT vekeâe.
melÙeJeÛeve ne ceeveJe Oece& Deens. melÙe, DeLe& Je Oece& Ùeele øeefleeq<"le
DemeuesuÙee mebleeÛes ns Dece=leyeesue Deens. Skeâe ieeCÙeeleerue Ùee DeesUer KetHe
keâener meebietve peeleele,
mepeve js Peg" cele yeesuees - Kegoe kesâ Heeme peevee nw ~
ve neLeer nw, ve Iees[e nw - JeneB Hewoue ner peevee nw ~~
µµµ

23. efJeÛeejs cevee letefÛe MeesOetveer Heens
ef v eues M euee ef c e$eeves yeeHet
cenejepeebÛeer cenleer Deveskeâ JesUe
meebefieleuÙeecegUs Skeâ mee#eelkeâejer
Heg¤<e cnCetve efveuesMe cenejepeebÛee
ef v emmeer c e Yekeä l e Peeuee nes l ee.
keâeceeJe¤ve meg š uÙeeveb l ej
cenejepeeb Û Ùee ce"eÛeer mJeÛÚlee
keâjCes, HeeCeer YejCes, yeeiekeâece keâjCes,
cenejepeebvee Ûene Je veeMlee leÙeej keâjCes, JesUøemebieer cenejepeebÛes HeeÙe ÛesHeCes,
keâHe[s OegCes, Fm$eer keâjCes DeMeer mesJee efveuesMe efve:mJeeLe&HeCes keâjle neslee.
Heieejeleerue yejeÛemee Hewmee lees ce"eÛÙee keâeceele KeÛe& keâjerle. cenejepeebÛÙee
mesJesves cegkeäleer efceUsue Ùee YeÇceele iesueer 5 Je<ex ns keâeÙe& DeJÙeenleHeCes Ûeeuet
nesles. Skeâ efoJeme DeÛeevekeâ ce"eJej Heesefueme Deeues Je cenejepeebvee ÛeewkeâMeermee"er
IesTve iesues. Skeâe m$eerves efJeveÙeYebieeÛee iegvne lÙeebÛÙeeefJe¤Oo oeKeue kesâuee
neslee. Jele&ceeveHe$eele cenejepeebÛeer yeeleceer JeeÛetve Deveskeâ efm$eÙee cenejepeebveer
lÙeebÛÙeeJej kesâuesues DelÙeeÛeej Je ueQefiekeâ Mees<eCeeefJejesOeele Heg{s DeeuÙee.
cenejepeebvee Deveskeâ øekeâejÛeer JÙemeves DemeuÙeeÛes GIe[ Peeues. cenejepeebvee
leg¤ieeble šekeâues iesues. efveuesMeuee DeeHeuÙee lee¤CÙeeleerue 5 Je<ex Hegâkeâš
iesuÙeeÛeer Je DeeHeCe Heâmeuees iesuÙeeÛeer peeCeerJe Peeueer. Demes npeejes YekeäleieCe
Heâmeues nesles.
%eevesMJej cenejepeebveer cnšuÙeeøeceeCes ``meeJeOe DemeeJes - meJeeËefJe<eÙeer''
ÙeeÛee Yekeäleebvee efJemej He[uÙeecegUs DebOeYekeäleer GoÙeeme Deeueer nesleer.
Skeâ memee DeekeâeMeeleerue {ieebÛÙee ie[ie[ešecegUs DeekeâeMe Heâešues. DeeHeCe
cejCeej cnCetve HeUt ueeieuee. Jeešsle YesšuesuÙee kegâ$Ùeeuee HeCe DeekeâeMe
Heâešues, Ûeue HeU cnšuÙeeJej - leesner meMeeyejesyej HeUeÙeuee ueeieuee
DeMeeøekeâejs meMeeyejesyej kegâ$ee-keâesune-JeeIe-eEmen-nòeer meJe&Ûe peerJe KeeTve
HeUt ueeieues.
MesJešer Skeâe ceeCemeeves meieUÙeebvee efJeÛeejues ``keâe HeUle Deenele?''
HeÇlÙeskeâpeCe DeeYeeU Heâešues - peerJe JeeÛeJeCÙeemee"er HeUleensle Demes ue#eele
Deeues. ne HeUleesÙe cnCetve ceer HeUleesÙe - meieUsÛe DeefJeÛeejebveer HeUle megšues
nesles. DeeYeeU lej meieUerkeâ[s DemeCeejÛe Je keâesmeUCeej Demesue lej meieUsÛe
lÙeeKeeueer meeHe[Ceej, ceie keâe HeUleeÙe? lÙee meJe& øeeCÙeebÛeer ceveg<Ùeeves DeMeer
mecepegle keâe{ueer. lesJne lÙeebÛee cegKe&HeCee lÙeebvee keâUtve Deeuee. ceveg<ÙeøeeCeer
HeCe nsÛe keâjlees. lÙeeuee DeeHeuÙee øe%esÛee efJemej He[lees Je keâesCeerlejer meebielees
ner leerLe&Ùee$ee cegkeäleer øeoeve keâjles, npeejes ueeskeâ leer leerLe&Ùee$ee keâ¤ ueeieleele.
keâesCeerlejer cnCelees Decegkeâ DeOÙeeÙeeves mJeie&øeeHleer nesles. npeejes ueeskeâ DeefJeÛeejeves
lÙeeÛe DeOÙeeÙeeÛeer heejeÙeCes keâjeÙeuee meg¤ keâjleele. keâesCeerlejer meebielees
osJeeuee yekeâjs DeeJe[les, ceie osJeeheg{s npeejes øeeCÙeebÛeer keâòeue kesâueer peeles.
keâesCeer SKeeoe ceeCetme Goer Yemce IesCÙeemee"er Yeieleekeâ[s eEkeâJee Heâkeâerjekeâ[s
peelees, npeejes ceeCemes lÙee Heâkeâerjekeâ[s jebiee ueeJeleele. cenejepeebvee efmeodOeer
øeeHle Deens, lÙeebvee meJe& keâUles Demes Yekeäle SkeâceskeâebÛÙee keâeveele kegâpeyegpeleele.
lesLes npeejes ueeskeâebÛeer Jeo&U meg¤ nesTve lÙee ef"keâeCeeuee leerLe&#es$eeÛes mJe¤He
øeeHle nesles. HeCe cenejepeebveeÛe cegkeäleerÛee jmlee ceeefnle vemelees, Dee[ele veener
lej HeesnNÙeele ÙesCeej kegâ"tve ?
Skeâe OeceexHeosMekeâeuee Skeâe Deeßeceele øeJeÛeve ÅeeÙeuee peeÙeÛeb nesleb. lÙeeves
jmlÙeele Skeâe ueneve cegueeuee DeeßeceeÛee jmlee efJeÛeejuee. lÙee cegueeves
leHeMeerueJeej jmlÙeeÛeer ceeefnleer meebefieleuÙeeJej lees OeceexHeosMekeâ lÙeeuee cnCeeuee
``Deepe je$eer let megodOee Ùes yejb keâe yeeU DeeefCe legPÙee meieUÙee efce$eebvee HeCe
DeeCe !''
``keâMeeuee ?'' Heesjeveb efJeÛeejueb.
``Dejs, ceer vee legcneuee mJeiee&le keâmeb peelee ÙesF&ue Ùeeyeoodue ceeefnleer
osF&ve.''
lÙeeJej lees meg%e cegueiee nmele nmele lÙee OeceexHeosMekeâeuee cnCeeuee ``ceePeer
efHeâjkeâer IesT vekeâe nb legcner. legcneuee meeOes DeeßeceeceOÙes keâmeb peeÙeÛeb les
ceenerle veener Deve cnCes mJeiee&le keâmeb peeÙeÛeb les meebielees.''
efJeJeskeâevebo cnCeleele ``ce=lÙegveblej mJeie& efceUsue lesLes KetHe Deevebo-cepee
Demeles cnCetve mJeiee&le peeCÙeemee"er DeeÙeg<Ùe IeeueJeCÙeeHes#ee efpeLes Deenele
lÙee ef"keâeCeerÛe mJeie& leÙeej keâje. Ùee He=LJeerleueeJejÛe mJeie& efvecee&Ce keâ¤Ùee.
MesJešer YeieJeeve yegodOeebveer cnšuÙeeøeceeCes DeeHeueer øe%ee peeie=le keâje. mJele:Ûe
mJele:Ûes oerHe Jne. ceer cnCelees, Oece&ieÇbLe meebielees, efHe{ÙeeveefHe{Ùee Ûeeuele
Deeues cnCetve, Oece&ieg¤ cnCelees cnCetve les melÙe ceevet vekeâe, legceÛÙee DevegYetleerJej
pes Glejles lesÛe legceÛÙeemee"er Debeflece melÙe. les legceÛÙee DeeleÛe Deens. legcnerÛe
legceÛes ieg¤ Jne.
Deòe oerHe YeJe - Deòe oerHe YeJe.
``MeesOeermeer ceeveJee - jeTUer - cebefojer ~
veebolees osJe ne - DeeHeuÙee Deblejer ~''
µµµ

24. Iej DemeeJes IejemeejKes
jefJeJeejÛee efoJeme megšdšerÛee
ef o Jeme, peje ef v eJeeb l eÛe
meesHeäÙeeJej yemetve HesHej JeeÛeleevee
jsef[DeesJejerue Skeâ Oegve keâeveeJej
He[ueer `Ìejeuee IejHeCe osCeejer
ceeCemeb - Úeve Úeve Iejele
jenleele ceeCemeb ' '. ceuee
ueneveHeCeÛes DeeceÛes Skeâ$e kegâštbye Dee"Jeues. DeeF&-Jeef[ue-YeeT-yeefnCeer-
veeleueie-Kethe ceppeeÛe ceppee. Kethe cevemeeskeäle nmeCeb, KesUCeb, yeeie[Ceb,
¤meCeb-HegâieCeb ueiesÛe ceeHeâ keâjCeb, keâeUpeer IesCeb, DeeHeuesHeCee, Kethe Deeveboele
peieCeb nesleb les. lÙee YeeJeefJeëJeele peeleevee ceePÙee IejeÛÙee eEYeleerJejerue leer
keâefJelee ..
`Ìej DemeeJes - IejemeejKes - vekeâesle vegmelÙee eEYeleer
HejmHejebJej øesce DemeeJes - vekeâesle vegmeleer veeleer''
[esàÙeemecees¤ve lejUtve iesueer. HegJeea ueneve ieeJeele Yejuesueer Iejs nesleer.
efceUkeâle keâceer nesleer. iejpee keâceer neslÙee HeCe ceeCemeb Iejele øelÙe#eele
SkeâceskeâebÛÙee menJeemeele jcele nesleer. HeCe keâeueeblejeves Iejeleerue ueeskeâ
GÅeesieOebÅeemee"er -GHeefpeefJekesâmee"er Iej mees[tve otj iesueer. HeÙee&Ùeeves Skeâ$e
kegâšgbyeHeOoleer mebHeg<šele Deeueer.Deelee lej ceeCetme mekeâeUer yeensj He[uee keâer
je$eer GMeerje Iejer Deeuee keâer pesJeCe keâ¤ve PeesHelees, FLeHeÙeËleÛe lÙeeuee IejeÛee
menJeeme ueeYelees.
Skeâ$e kegâštbyeele De[erDe[ÛeCeeruee SkeâceskeâebÛÙee ceoleermee"er ceeCemes Demeleele.
Deepeej, DeHeIeele, mebkeâš DeMee øemebieer nerÛe ceeCemes iejpesÛeer Demeleele. HetJeea
YejuÙee Iejele meieUÙee iees<šer efveYeeJetve veslee Ùesle Demele. Deelee ueneve
IejkegâueeJej keâOeer keâOeer mebkeâšeÛÙee JesUer DeeYeeUÛe keâesmeUles. mebÙegkeäle kegâštbye
ner mebmkeâejeÛeer Hee"MeeUe nesleer. meJe& JeÙeesiešeleerue ceeCemes lesLes Demele.
cegueebÛes meceepeerkeâjCe Je cetuÙeefMe#eCe lesLes megueYelesves Ie[le Demes. Iej veeJeeÛeb
Skeâ uenevemeb peie cees"b DeevebooeÙeer nesleb. Deelee ns peie efJeKegjueb iesueb Deens.
lejer HeCe meCeemegoeruee Je Ùee$esuee Skeâ$e ÙesTve YejuesuÙee Iejele DeeveboeslmeJe
meepeje keâjleevee ceve Guneefmele nesle Demeles. ceeCetme mebHetCe& efoJeme yeensj
Demeuee lejer meeÙebkeâeUer lÙeeÛes HeeÙe Iejekeâ[sÛe JeUleele.
Menjele Deelee Iejs ueneve Peeueer. GÅeesieemee"er efoJemeYej yeensjÛe jneJes
ueeieles. Iejele Demeles lejer keâesCe ? pÙeeuee HeeCeer vemeles lees veU, efouesuÙee
megÛevee HejleeJeCeeje Heâesve, Heeueer DeeefCe PegjUs.
Iejeleerue ueneve cegues, HeeUCeeIejele eEkeâJee mebmkeâej kesbâõele "sJeueer peeleele.
efMe#eCeøemeejecegUs, veeskeâjerÛÙee Deekeâ<e&CeecegUs, meceepekeâeÙee&ÛÙee Dees{ercegUs
`ìe=efnCeer'' ns Heo HeCe DebMekeâeueerkeâ Peeues Deens. ie=nmLe Je ie=nerCeer Iejele
keâOeer Skeâceskeâebvee Yesšleerue ns meebieCes Deepe DeJeIe[ Peeues Deens. keâeUevegmeej
meieUb yeouele jenCeejÛe HeCe lÙeeletvener keâener Ûeebieueb keâjCÙeeme JeeJe Demelees
lÙeemee"er keâewšgbefyekeâ FÛÚeMekeäleer nJeer. Pee[eÛÙee meJe& HeâbeÅee yegbOÙeeMeer SkeâšJeleele.
lemes IejeCÙeeÛÙee Je IejeÛÙee meJe& HemejuesuÙee MeeKee SkeâJešCes MekeäÙe Deens.
Je<ee&letve leerve/Ûeej efoJeme meJeeËveer megšŸee keâe{tve Skeâ$e ÙeeJes. JeÙeesJe=OoebÛes
Jee{efoJeme meepejs keâjeJesle. veJeefJeJeeefnleebvee keâener Yesšer ÅeeJÙeele. cegueebvee
KeeT JeešeJee. MesJešer IejeleÛe DeeHeCe meJe& YeeJeb[ ueneveeÛes cees"s Peeuesuees
Demelees. DeeHeuee meJeeËieerCe efJekeâeme ne IejeleÛe Peeuesuee Demelees. Deeoj,
melkeâej, Yeeb[Ces, ¤meJes, HegâieJes, Jee{efoJeme, HeešŸee&, meieUÙee efpeJeble
Dee"JeCeer IejeleÛe Ie[uesuÙee Demeleele. ÙeeÛe IejeÛÙee JeešCeermee"er YeeJe[ebceOÙes
PeeuesuÙee ceejeceeNÙee, keâesš&keâÛesNÙee Heentve pÙeeves ns Iej yeebOeues lÙee efHelÙeeÛÙee
DeelcÙeeuee og:Ke nesle Demesue ÙeeÛee meejemeej efJeÛeej Iejeleerue ceb[UeRveer
keâjCes iejpesÛes Demeles. DevÙeLee peerJeveele IejIej Ûeeuet nesles.
Hejcenbme jeceÛebõoemeebveer ce"eueeÛe DeeHeueb Iej ceeveueb nesleb. DeepeejeÛÙee
MesJešÛÙee šHHÙeele lÙeebveer mJele:uee ce"ele vesCÙeeÛeer FÛÚe JÙekeäle kesâueer.
peieeÛee efvejesHe Iesleevee DeeHeuÙee cetUmLeeveer HeesnÛeeJes Demee lÙeebÛee YeeJe
neslee.
pes ke=â<Cecetleea ke@âvmejuee leeW[ osle osle pÙee JesUsme GHeÛeejeÛÙee HewueleerjeJej
iesues lÙeeJesUsme efvekeâšJeleea DeYÙeemekeâebvee cnCeeues ne osn ceePÙee kegâšerkeâ[s
IesTve Ûeuee. ceje"er lelJeMeeUe cenekeâesMeeÛes jÛeveekeâej øeeOÙeeHekeâ osefJeoeme
Jee[skeâj Ùeebveer DeeHeuÙee DeKejsÛÙee Deepeejele ``ceuee Iejer IesTve Ûeuee''
SJe{eÛe DeeieÇn Oejuee.
ceeCetme veeJeeÛÙee øeeCÙeeuee HetJeea Iej ns Skeâ megKeo, megjef#ele, øesceceÙe,
DeeOeejÙegkeäle Demes mLeeve Jeešle nesles. Skeâ$e kegâštbyeeleerue Iejeleerue ueeskeâ
SkeâceskeâebJej KetHe øesce keâjle Demele. Deepe Iejs efJeYekeäle Peeueer Deensle. IejÛÙee
ueeskeâebÛee keâbšeUe Je yeensjÛÙee ueeskeâebyejesyej efJejbiegUe DeMeer meceepejerle
Jee{ueer Deens. HesÇceeÛeer Oeeje, megmebJeeo efoJemeWefoJeme yeesLeš nesle Ûeeueuee
Deens. ceveg<Ùeeves DeelcekesbâõerHeCee keâceer keâ¤ve Lees[s leejlecÙe yeeUieues, peerJeveele
efMemle DeeCeueer, lej meJe& DeeJe[erÛÙee iees<šer Je JÙekeäleer ÙeebÛÙeeMeer Deeveboeves
megmebJeeo meeOelee Ùeslees. ns leejlecÙe megšues, Skeâceskeâebkeâ[s ogue&#e kesâues,pees lees
DeeHeuÙeeÛe veeoele jeefnuee lej cee$e YejuÙee Iejele efjlesHeCee ÙesTve DeMeebleerÛee
efMejkeâeJe nesT ueeielees. lÙeeJesUsme øelÙeskeâeves DeeHeuÙee DeeJe[erefveJe[er, #ecelee,
mJeYeeJe efJeÛeejele IesTve, SkeâceskeâebÛÙee ceÙee&oe DeesUKetve, SkeâceskeâebÛÙee
DeefJe<keâejeÛÙee HeOoleer peeCetve SkeâceskeâebÛes DeeqmlelJe Je Deeqmcelee meebYeeUCeeNÙeeÛeb
Iej megKeer nesles. DeMee IejeÛes DebieCe megboj Demeles. lÙee YeesJeleeueÛeb peiener
lÙeeuee HeÇeflemeeo osles. m$eeruee mJeÙebHeekeâIej DeeJe[les, Heg¤<eebvee Heg{Ûeer Keesueer,
cegueebvee vepejsDee[ Demeuesues mš[er ¤ce DeeJe[les. KejesKej Iejeuee mJeie&
yeveJeeÙeÛee Demesue lej SkeâceskeâebJej - efve:mJeeLe&HeCes øesceeÛeer GOeUCe keâje.
lÙeemee"er lÙeeieeÛeer - meceHe&CeeÛeer YeeJevee "sJee. ceveeÛeer MegodOelee, øesce,
keâ¤Cee, cew$eerÛee Iejeleerue ueeskeâebJej Je<ee&Je keâje. meble %eevesMJejebveer mebHetCe&
efJeëJeemee"er HemeeÙeoeve cnšues DeeefCe ``ns efJeëJeÛeer ceePes Iej'' ner mebkeâuHevee
GoÙeeme DeeCeueer.
µµµ

25. ue#ceCe js<ee
Heefnueer Iešvee - GÛÛeefMeef#ele, ¤yeeyeoej, osKeCeer MJeslee vewjeMÙeeves
ieÇemeuÙeecegUs YesšeJeÙeeme Deeueer nesleer. lÙeeleÛe efleves DeelcenlÙesÛee øeÙelve
kesâuee neslee. keâejCe nesles HeleerÛee mebMeÙeer mJeYeeJe Je lÙeeleÛe efleÛÙee efce$eeÛee
efleÛeer efJeÛeejHetme keâjCÙeemee"er Iejer Deeuesuee Heâesve. lÙeecegUs efleÛÙee Heleerves
efleuee kesâuesueer YeÙebkeâj ceejneCe Je ceeveefmekeâ kegâÛebyeCee.
ogmejer Iešvee - jespe iegHeÛetHe HeleerÛee ceesyeeF&ue Ûeskeâ keâjCeeNÙee mvesneuee
HeleerÛÙee cesmespe yee@keämeceOÙes lÙeeÛÙee Dee@efHeâmeceOeerue cew$eerCeerÛee How are
you? Demee cesmespe JeeÛeeÙeuee efceUeuee. lÙeeJe¤ve mvesneves Heleeruee OeejsJej
Oe¤ve lÙeeÛeer KetHe DeJensuevee kesâueer. lÙeecegUs oesIeele KetHe Yeeb[Ces Peeueer.
HeefjCeeceer mvesneves IešmHeâesšeÛee efveCe&Ùe Iesleuee Deens.
meOÙee Heleer-Helveer veeskeâjer JÙeJemeeÙeeefveefceòe Iejeyeensj Demeleele, lemesÛe
SkeâceskeâeyeöueÛÙee DeefJeMJeemeecegUs Deepe yejsÛemes mebmeej efJemkeâšleevee efomele
Deensle. yeNÙeeÛe kegâšgbyeeceOÙes efJeMJeeme veeJeeÛÙee HeefJe$elesuee Deepe ieÇnCe
ueeieues Deens. HetJeea Skeâ$e kegâšgbyeHeOoleerle Iejele 8 les 10 ceeCemeb DemeeÙeÛeer.
lÙeecegUs Iejeleerue ueeskeâebceOÙes YeeJeYeeJevee JÙekeäle keâjeÙeuee JeeJe neslee.
SkeâceskeâebMeer yeesuetve ceve nuekesâ keâjlee ÙesF&. meuueecemeuele, DeeHeguekeâer, øesce,
megjef#elelee, DeeojYeeJe, DeeHeuesHeCee ÙeemeejKÙee YeeJeveebvee Iejeleerue ceb[UeRÛee
øeeflemeeo efceUtve YeeJeYeeJeveebÛes meblegueve nesle Demes. Deepe peie Jesieeves Heg{s
Ûeeueues Deens, yeoue Heâej Jesieeves nesleesÙe. Hejbleg keâener pegvÙee Ûeeueerjerleer cee$e
ueeskeâ mees[eÙeuee leÙeej veenerle. lÙeecegUs keâeboe-Heesns Je ÛeneÛÙee Skeâ leemeeÛÙee
yew"keâerleÛe yejerÛeMeer ueive "jleele. HetJeeaÛÙee keâeUer ceeveefmekeâ mLewÙee&cegUs nerÛe
ueive MesJešHeÙeËle efškeâle Demele. Deelee peerJeveceeve GbÛeeJeleevee mHeOexMeer leeW[
osleevee ceeCemeebÛÙee ceveeÛeer DeeqmLejlee Jee{le Deens. Heleer-HelveerceOeerue SkeâceskeâebÛÙee
DeeJe[erefveJe[erleerue Heâjkeâ, efHe{ÙeeveefHe{Ùee Ûeeuele DeeuesuÙee efJeÛeejebÛee Heie[e,
DeJeemleJe ceeieCÙee, Denbkeâej, leCeeJeieÇmle ceve, pegUJetve ve IesCÙeeÛeer Je=òeer,
Skeâ$e kegâšgbyeHeOoleerÛee DeYeeJe ÙeecegUs veelÙeele keâšglee Ùesle Deens. DeMeeJesUer
YeeJeYeeJevee JÙekeäle keâjCÙeemee"er ÛeebieuÙee efce$e-cewef$eCeeRÛeer iejpe Yeemeles.
lÙeebÛÙeeMeer yeesuetve ceve nuekesâ keâjlee Ùesles, megKeog:Ke JÙekeäle keâjlee Ùesles.
keâejCe ceve ceeskeâUs kesâues veener Je ceveeleerue YeeJevee leMeeÛe oeyetve "sJeuÙee,
lej ner oceve kesâuesueer Gpee& vewjeMÙeekeâ[s vesles. cevees¤iCeebÛee DeYÙeeme kesâuee
Demelee oceve kesâuesuÙee YeeJeYeeJevee ns Skeâ øecegKe keâejCe Dee{Ules.
efce$e-cew$eerCeeRyejesyej IeeueJeuesuee JesU, ceejuesuÙee ieHHee, kesâuesueer keâeces,
heeefnuesueer JesieJesieUer mLeUs, veeškebâ / efmevesces, JeeÛeuesueer Hegmlekebâ, jepekeâejCe
F. efJe<eÙeeJej Je Iejiegleer øeMveebJej kesâuesuÙee ÛeÛee& Ùeeletve Skeâ øekeâejÛeer
ceeveefmekeâ Gpee& efceUles. lÙeeletve efceUeuesuee Deevebo, Meeblelee, KegMeer Ùee
meieUÙeebÛee DeesIe DeeHeuÙee kegâštbyeekeâ[sÛe JeUlees. DeeHeues yeejerkeâ-meejerkeâ
leeCe, keâškeâšer, keâbšeUe, efÛe[efÛe[, øeâmš^sMevme, $eeies DeeHeuÙee efce$e-
cew$eerCeeRÛÙee menJeemeele Je ieHHeele Jeentve peeleele. øemeVe Je ceeskeâUs Deeveboer
ceve, veJeje-yeeÙekeâesÛes veeles DeefOekeâÛe yeUkeâš keâjles. cnCetve efce$e-cew$eerCe Ùee
veelÙeeuee osKeerue cenlJe Deens. cee$e ns veeles efveYeeJeleevee Ùee veelÙeeyeeyele
HeejoMe&keâlee "sJeueer Heeefnpes. lÙeele ue#ceCejs<ee DeeKetve IÙeeÙeuee nJeer. Ùee
veelÙeele HeeefJe$Ùe Je MegOolee, Je Heleer-Helveer ÙeebÛee SkeâceskeâebJejÛee efJeMJeeme
Demesue lej mebmeejele megKeeÛee yenj ÙesF&ue. lÙeecegUs Heleer-Helveerves Skeâceskeâebvee
Deeoj, JÙekeäleermJeeleb$Ùe, HegjsMeer ceeskeâUerkeâ osTve, efJeMJeeme yeUkeâš kesâuee Je
øelÙeskeâ veelÙeele ue#ceCejs<ee DeeKeueer lej peieCes megboj nesF&ue.
µµµ

26. mecepegve IesT Skeâceskeâebvee
DeYeÙe DeeefCe efMeuHee
oesIes megmebmke=âle - øesceU -
megefMeef#ele Heleer-Helveer. DeYeÙe
ceuee Dee@efHeâmeJej YesšeÙeuee
Deeuee neslee. yeesueleebvee Kethe
Jewleeieuesuee Jeešle neslee.
efMeuHeeHeemetve Kethe ceeveefmekeâ
$eeme neslees. mej efleuee veerš
mecepeeJetve meebiee DeMeer efJeveJeCeer lÙeeves ceePÙeepeJeU kesâueer. oesIeebMeer yeesueuÙeeveblej
ue#eele Deeues efMeuHee - DeYeÙeÛeer KetHeÛe keâeUpeer Iesle nesleer. DeYeÙeuee
keâeceeefveefceòe yeNÙeeÛeoe yeensjieeJeer peeJes ueeies. efMeuHee lÙeeuee efJeceeveeÛeb
efleefkeâš Iesleueb keâeb ? kegâ"s GlejCeej Deensme ? efleLeuee Heòee Iesleuee keâe ? les
ne@šsue Ûeebieues Deens keâe ? ¤ceeue-Heeefkeâš Iesleueb keâe ? Heeefkeâšele SšerSce
veerš "sJeues keâe ? ceespes - Deew<eOes - keâevešesHeer Iesleueer keâe ? DeMee Deveskeâ
øeMveebveer yespeej keâ¤ve mees[le Demes. efMeuHee lÙeeuee ueneve yeeUemeejKesÛe
JeeieJelesÙe Demes DeYeÙeuee ceveesceve Jeešs. leer lÙeeÛÙeeJej DeefJeMJeeme oeKeJelesÙe,
leer lÙeeuee ueneve yeeUÛe mecepeles Demes lÙeeuee Jeešs. efMeuHeeÛÙee ye[ye[erves,
Deefle keâeUpeer IesCÙeeves DeYeÙe HetCe&le: Jewleeieuee neslee. KejesKej efce$eebvees,
DeeHeuÙeeuee keâeÙe keâjeJesmes Jeešles ÙeeHes#ee DeeHeuÙee pees[eroejeuee keâeÙe nJes
Deens ÙeeJej efJeÛeej keâ¤ve lÙeeÛÙee mJeeefYeceeveeuee le[e peeT ve oslee ceole
keâjCes cenlJeeÛes Deens.
Deueerkeâ[s ueneve ceguesner DeeF& peemle metÛevee keâ¤ ueeieueer keâer, DeeF& let
ÛetHe yewme - Deecneuee keâUlebÙe, peemle efMekeâJet vekeâesme Demes GodOešHeCes yeesuet
ueeieueer Deensle.
Jejerue Iešvesle m$eer ner efvemeie&le: Kethe keâeUpeerJeent Demeles ns DeYeÙeuee
ceeefnle DemeCes Je Heg¤<e ne mJeeefYeceeveer Je Denbkeâejer Demelees ns efMeuHeeuee
ceeefnle DemeCes iejpesÛes nesles.
pesJne m$eer Heg¤<eeJej øesce keâjles lesJne Heg¤<eebÛÙee meJeeËieerCe Jee{ermee"er leer
HetCe&le: mJele:uee Peesketâve osles. leer lÙeeuee meejKÙee megÛevee keâ¤ ueeieles efleuee
Jeešles leer peCet lÙeeÛes mebieesHeveÛe keâjle Deens. lej Heg¤<eeuee Jeešles leer lÙeeuee
DeeHeuÙee ceg"erle "sJet HeenlesÙe. m$eer-Heg¤<eebÛÙee pe[CeIe[Ceerle efvemeie&le: Heâej
cees"e Heâjkeâ Demelees. lees mecepetve IesCes iejpesÛes Deens.
eqm$eÙeebvee jepekeâejCeele Heâejmee jme vemelees. efMe#eCeeÛeer lÙeebvee DeefOekeâ
DeeJe[ Demeles. efm$eÙeebvee DeHeMeyo GÛÛeejCes DeeJe[le veener. Iejeleerue meJeeËÛeer
keâeUpeer IesCes ns lÙee DeeHeues keâle&JÙe mecepeleele. Heg¤<e keâesCelÙeener #eCeer
Iejeyeensj He[t Mekeâleele. m$eeruee ns MekeäÙe vemeles. Heg¤<eebÛeer Deveskeâ keâeces efm$eÙee
keâ¤ FÛÚerleele. cee$e Heg¤<eebvee efm$eÙeebÛeer keâeces keâjeJeÙeeme keâceerHeCee Jeešlees.
Heg¤<e Lees[s Deepeejer He[ues efkeâ Deew<eOeesHeÛeej DeejbYe keâjleele, efm$eÙee cee$e
Deveskeâ Deepeej DebieeJej keâe{leele. mJeeLe& ne YeeJe lÙeebÛÙee ceveele cetU Oe¤
Mekeâle veener. mesJee Je meceHe&Ce ner lÙeebÛeer vewmeefie&keâ Je=òeer Demeles. Heg¤<e efJeßeebleer
IesCÙeemee"er Deelegj Demeleele. efm$eÙeebvee JesU efceUeuee lejer lÙee keâener vee keâener
keâece keâjleÛe jenleele. efJeßeebleerkeâ[s keâevee[esUe keâjleele. Heg¤<e DeeHeuÙee
yeBkesâÛÙee KeelÙeeJej ue#e "sJetve Demeleele. ÙeeGueš m$eer ner YejuesuÙee IejeueeÛe
yeBkeâ mecepele Demeles. efm$eÙeebvee Kethe yeesueeJesmes Jeešles. Heg¤<eebÛÙee efleHHeš lÙee
ye[ye[ keâjle Demeleele Je ns vewmeefie&keâefjlÙee Ie[le Demeles. Heg¤<eebÛÙee øesceeÛÙee
DeefJe<keâejeÛeer megjJeele Mejerjekeâ[tve meg¤ nesles. lej efm$eÛÙee øesceeÛeb DeefYeJÙekeäleerkeâjCe
ceveeHeemetve meg¤ nesTve MejerjeHeeMeer Leebyeles. Heg¤<eebÛee mJeYeeJe ne Kees[keâj Je
KesUkeâj Demelees. JesU efceUsue lesJne lÙeebÛee ne mJeYeeJe les øekeâš keâjle
Demeleele. lej efm$eÙeebÛee mJeYeeJe ne keâeÙecemJe¤Heer keâeUpeer keâjCeeje Demelees.
lÙeebÛÙee DeeÙeg<Ùeele ÙesCeeNÙee øelÙeskeâeÛeer lÙee keâeUpeer keâjle Demeleele.
efm$eÙeebÛÙee Yee<esle leguevesves meewcÙelee, Meeueervelee, Deepe&Je DeefOekeâ Demeles.
Iejeyeensj He[tve JesU GieerÛeÛe JeeÙee IeeueJeCes lÙeebvee DeeJe[le veener. Heg¤<e
keâeÙe Jeešles les mHe<š yeesueleele. m$eerÙee DeeHeuÙee YeeJevee JÙekeäle keâjleevee
mHe<šHeCes ve meebielee DeøelÙe#eHeCes JÙekeäle keâjleele.
efm$eÙeebvee DeeHeuÙee YeeJevee JÙekeäle keâjCÙeeÛeer HeCe efYeleer Jeešles cnCetve
øelÙeskeâ iees<šeryeöue lÙee èf"keâ Deens', `Úeve Deens', Demes cnCeCÙeeÛee øeÙelve
keâjleele. efm$eÙee mJele:ÛÙee iejpee veekeâejleele. kegâštbyeele mebIe<ee&Ûeer ef"Ceieer He[t
veÙes cnCetve lÙee mJele:ÛÙee YeeJeveebvee o[Hetve šekeâleele. Deveskeâ Heleer-Helveer
SkeâeÛe cegÅeeJe¤ve JeeoefJeJeeoeuee meg¤Jeele keâjleele DeeefCe HeeÛeÛe efceefvešele
les yeesueCÙeeÛÙee HeodOeleerJe¤ve Yeeb[t ueeieleele.
cegUeleÛe m$eer Je Heg¤<e Ùeebveer SkeâceskeâebÛÙee vewmeefie&keâ mJeYeeJeeÛee DeYÙeeme
kesâuÙeeme kegâštbye JÙeJemLesle Meeblelee veebot Mekeâles. cnCetve efm$eÙeebveer Heg¤<eebvee ve
ceeieleeÛe meuues osCes, lÙeeÛÙeeJej efveÙeb$eCe "sJeCes, lÙeeÛÙeeyeoodue meejKÙee
le›eâejer keâjCes, lÙeebvee meejKeb megOeejCÙeeÛee øeÙelve keâjCes DeeefCe efJeÛeejHetme
keâjCes Je Heg¤<eebveer m$eerÛes cnCeCes HetCe& ve SskeâCes, efm$euee GieerÛeÛe GHeosMe osCes,
DemJemLelesuee legÛe peyeeyeoej Deens Demes JekeäleJÙe keâjCes, efleÛÙee YeeJevee Je
iejpeebvee ogÙÙece mLeeve osCes, efleuee keâceer uesKeCes, keâše#eeves šeUtve oesIeebveerner
Skeâceskeâebvee mecepegve IesCes DeeJeMÙekeâ Demeles. lÙeeÛes Je efleÛes veeles ns SKeeoÙee
yeieerÛÙeeøeceeCes Demeles. pej les efnjJesieej jmejMeerle JneJes Demes Jeešle Demesue
lej lÙee yeieerÛÙeeuee efveÙeefceleHeCes mecepetleoejHeCeeÛeer ceMeeiele keâ¤ve DeveeJeMÙekeâ
leCe yeepetuee mee¤ve øesce¤Heer Hegâue GceueCÙeemee"er oesIeebveer Heg{ekeâej IÙeeÙeuee
nJee lejÛe oesIeebÛesner peerJeve Deeveboer neF&ue.
µµµ

27. peHeeJes DeeHeCeemeer DeeHeCe
jeceYeeTbveer keâeyee[keâ<š keâ¤ve cegueecegueeRÛeer
efMe#eCeb Je ueiveb kesâueer. HelveerÛÙee ce=lÙetveblej jeceYeeT
ceveeves KetHe KeÛeues. DeMeeleÛe lÙeebvee DeOeeËieJeeÙetÛee
Peškeâe ÙesTve eEkeâefÛelemes DeHebielJe Deeues. ÙeeleÛe
ceOegcesneves lÙeebvee yespeej kesâues nesles. Ùee DeepeejHeCeele
cegueiee Je megveyeeFËveer lÙeebÛÙeekeâ[s HetCe&le: ogue&#e
kesâues. Iejeleerue De[ieU cnCetve lÙeebvee JeeieJeues
peeF&. JesUsJej Ûene-vÙeenejer HeCe efceUle vemes. cegueeves
iees[ yeesuetve meJe& ceeueceòee mJele:ÛÙee veeJeeJej
DeieesojÛe keâ¤ve Iesleueer nesleer. HejeJeuebyeerlJe Je DeJensuevee, SkeâšsHeCee menve
ve PeeuÙeeves jeceYeeTbvee vewjeMÙe Deeues nesles.
jeceYeeTbveer mJele:keâ[s DeeÙeg<ÙeYej ogue&#e keâ¤ve meieàÙeebmee"er peerJeeÛes
jeve kesâues nesles. jeceYeeTbmeejKeer JesU keâesCeeJejner ÙesT Mekeâles. cnCetve efce$eebvees
Iejeleerue ceb[UerÛÙee øeieleermee"er, megKe-meceeOeeveemee"er Pešleevee mJele:keâ[s
ogue&#e keâ¤ vekeâe. iešebieàÙee Keele yeg[CeeNÙee yeeskeâ[euee oesve HeefnueJeeveebveer
JeeÛeJeues Je yeg[leevee let keâeÙe Deesj[le nesleeme Demes efJeÛeejues. lÙeeJesUsme lees
cnCeeuee `ògefveÙee yeg[eueer-ogefveÙee yeg[eueer'' cnCepesÛe ceer yeg[uees keâer ogefveÙee
yeg[eueer. cnCetve mJele:Jej øesce keâje. jespe Mejerjemee"er JÙeeÙeece keâje. øeeCeeÙeeceeuee
efJeMes<e cenlJe oÙee. oerIe&ëJemeveeves ceve Meeble Je meyeue nesles. DeeHeuee Glmeen,
Deevebo Je jesieøeeflekeâej#ecelee ÙeebÛes ëJemeveeMeer DemeCeejs veeles mecepetve IÙee.
`HeeCeer' ns peerJeve Deens. jkeäleeÛeer õJelee meebYeeUCes Je efJe<eejer õJÙeebÛee
efveÛeje Ie[JeCes ns keâece HeeCeer keâjle Demeles, jespe YejHetj HeeCeer HÙee. HeâUs,
YeepÙee, OeevÙe Ùeeleerue melJe efJeefJeOe øeef›eâÙeebveer mebHeg<šele ve DeeCelee lÙeeÛee
DeemJeeo IÙee, øeke=âleervegmeej Deenej IÙee. jkeäleeefYemejCe veerš JneJes Ùeemee"er
one metÙe&vecemkeâej jespe Ieeuee. JÙeeÙeece Je Deemeves Ùeele meelelÙe "sJee. Lees[e
JesU HeeÙeIe[er IeeueCes, HeeÙe GbÛeeJej "sJeCes, He[uÙee He[uÙee meJe& Mejerj
leeCetve OejCes, MeJeemeve keâjCes ns DeeHeuÙeeuee menpeMekeäÙe Demeles. lÙeeÛee
DeeUme keâ¤ vekeâe.
efoJemeYej GYÙeeves meJe& JÙeJenej Ûeeuet Demeleevee lÙeemee"er meeÙebkeâeUer
efJeHejerlekeâjCeer, meJeeËieemeve, Meer<ee&meve keâje. Peieceielee øekeâeMe, jCejCeles
Tve, peeiejCes, šer.Jner. peemle peJeUtve HeenCes šeUe. YejHetj efJeßeebleer IÙee.
jespe keâceerlekeâceer 6 leemeebÛeer PeesHe IÙee.
YejHetj nmee, nmeCÙeecegUs Mejerjeleerue mekeâejelcekeâ Gpee& øeJeeefnle nesles.
nmeleevee efJeefMe<š mveeÙetbÛeer neueÛeeue Je mveeÙetbvee yemeCeejs Oekeäkesâ ÙeecegUs
ceeveefmekeâ leeCe Deesmejlees. DeeHeues efce$e Je cewef$eCeer ÙeebÛÙeeyejesyej menueeruee
pee, YeeJeYeeJevee JÙekeäle keâje, veelÙeele Â{lee Je HeefJe$elee DeeCee. ceeCemes
DeesUKeeÙeuee efMekeâe, meceLe& cnCeleele, ``Jeeš HegmeuÙeeefJeCee peeT veÙes ~
HeâU DeesUKeuÙeeefJeCee KeeT veÙes ~'' DeeHeues DeeJe[les Úbo peesHeemee.
JesUeJesUer JewÅekeâerÙe leHeemeCÙee keâ¤ve IÙee. SkeâeÛe JÙekeäleerceOÙes eEkeâJee JemletceOÙes
meJe&mJe MeesOet vekeâe. øesceeÛes ¤Heeblej HeeMeele nesT osT vekeâe. ceveeÛÙee
meyeuelesmee"er jespe OÙeeveeuee JesU keâe{e. DeeHeCe DeeHeues Mejerj Je ceve meyeue-
meMekeäle Je MegodOe "sJeuÙeeme peerJeveele Gpee&¤Heer ÛewlevÙe mHegâjles. MesJešÛÙee
MJeemeeHeÙeËle DeeHeuÙeeuee Iejeleerue meJeeËveer pejer ogue&#e kesâues lejer Skeâšs
Deeveboeves peielee Deeueb Heeefnpes, SJe{er OevemebHeoe mJele:keâ[sÛe "sJee. Hewmee ne
og:KeefveJeejCe Je jesieefveJeejCeemee"er keâeceeuee Ùeslees.
DeeHeues Iej yeebOeCÙeeHetJeea DeeHeCe Hue@ve keâe{lees. ceeueceòesÛee JeejbJeej
leHeMeerue leHeemelees, keâHe[sueòes keâmeesMeerves Kejsoer keâjlees. cegueeyeeUebÛÙee DeeÙeg<ÙeeÛes
Hue@ve DeeKelees. HeCe mJele:yeodue keâmeueeÛe efJeÛeej keâjle veener. Iej keâmes
DemeeJes, Iejele efkeâleer ueeskeâ Je keâmes DemeeJesle ÙeeHes#ee DeeHeCe mJele: MesJešÛÙee
MJeemeeHeÙeËle keâmes DemeeJes ns cenlJeeÛes Deens. cnCetve mJele:Jej ue#e kesbâõerle
keâje. Jejerue iees<šerleerue jeceYeeTbveer mJele:Jej megjJeeleerHeemetve ue#e kesbâõerle kesâues
Demeles Je mJele:Ûeer leyÙesle, ceveeÛeer meyeuelee, OevemebHeoe JÙeJeeqmLele peHeueer
Demeleer lej Deepe jeceYeeTbvee vewjeMÙe Deeues vemeles. Ùeeletve ÙeesiÙe yeesOe IÙee
Je mJele: mJele:uee peHee.
µµµ
28. Je=æehekeâeUer pees[eroej nJeeÛe
jeceÛebõkeâekeâe efveJe=òe nesTve
oesve Je<e& Guešueer nesleer. mejkeâejer
DeefOekeâejer HeoeÛeer veeskeâjer cnCetve
leerme npeej ¤HeÙes HesvMeve Ûeeuet
nesleer. Skegâuelee Skeâ cegueiee
Deef Y eef p ele Deces e f j kes â leer u e
veeceebefkeâle keâbHeveerle DeefOekeâejer
cnCetve veeskeâjer keâjlee-keâjlee
lÙeeÛe keâbHeveerleerue DeefYeÙeblee cegueerMeer efJeJeenyeæ nesTve Decesefjkesâle mLeeefÙekeâ
Peeuee neslee. jeceÛebõkeâekeâe Je lÙeebÛeer Helveer ceeueleer DeeHeuÙee DeefueMeeve
yebieuÙeele cees"Ÿee KegMeerle efoJeme keâe{le nessles. Skesâ efoJeMeer ogoxJeeves keâeUeves
ceeueleerJej Pe[He Ieeleueer. ùoÙeefJekeâejeves ceeueleerÛee ce=lÙet Peeuee. jeceÛebõkeâekeâe
Skeâšs He[ues. cegueeves Decesefjkesâleerue keâbHeveeryejesyej 5 Je<eeËÛee keâjej kesâuee neslee.
lÙeeueener Yeejleele HejleCes DeJeIe[ Peeues.
mekeâeUer keâeceJeeueer MeebleeyeeF& ÙesTve meeHeâmeHeâeF& Je mJeÙebHeekeâ keâ¤ve
peeÙeÛeer. HeCe efoJemeYej keâeÙe keâjeÙeÛes? 6 KeesuÙeebÛee šgceoej yebieuee
keâekeâebvee KeeÙeuee G"eÙeÛee. ceeueleerÛÙee Dee"JeCeerves keâekeâebvee JÙeekegâUlee
ÙeeÙeÛeer. je$eer yebieuÙeele SkeâšŸeeuee efYeleer JeešeÙeÛeer. ceveele yeNÙeeÛeoe
keâeceYeeJevee peeie=le JneÙeÛÙee. YeefJe<ÙeeÛeer eEÛelee ceveeuee DemJemLe keâjeÙeÛeer.
ceveesceve keâekeâe vewjeMÙeekeâ[s peeÙeÛes. DeeHeuÙeeuee Skeâšs peieCes DeMekeäÙe
Deens. keâesCeerlejer DeeHeueer keâeUpeer IesCeejer øesceU menÛeeefjCeer DemeeJeer Demes
lÙeebvee ceveesceve Jeešt ueeieues. Mejerjeuee JeÙe Demeles, ceveeuee JeÙe vemeles.
keâekeâebÛes efÛejle¤Ce ceve Hegvne Skeâoe DeeHeuÙeeÛe JeÙeeÛÙee ceefnuesMeer efJeJeenyeodOe
nesT Henele nesles. cegueeÛes Je lÙeebÛes mebyebOe efce$eeøeceeCes DemeuÙeeves lÙeebveer
cegueeuee Ùee iees<šeryeeyele HeâesveJej efJeÛeejCee kesâueer Demelee, cegueeves lÙeebvee
JeÙe-Keeveoeve-Fppele-meceepe ÙeemeejKÙee Deveskeâ iees<šeRvee Devegme¤ve DeHeceeefvele
kesâues.
keâekeâebÛÙee ceveele mJele:efJe<eÙeer DeHejeOeerHeCeeÛeer YeeJevee efvecee&Ce Peeueer.
DeeHeues meJe&mJe DemeuesuÙee SkegâuelÙee Skeâe cegueeÛÙeener vepejsle DeeHeCe He[uees
Ùee YeeJevesves lÙeebvee vewjeMÙe Deeues. PeesHe G[eueer. ceeveefmekeâ ogye&uelee Deeueer.
DeelcenlÙesÛes efJeÛeej ceveele [eskeâeJet ueeieues. lÙeebvee Ùee HeefjeqmLeleerletve yeensj
He[CÙeemee"er lÙeebÛÙee He@âefceueer [e@keäšjves efouesuÙee meuuÙeevegmeej les OÙeeve
keâjCÙeemee"er kesbâõeJej Deeues nesles. lÙeebÛÙeeMeer ÛeÛee& kesâuÙeeveblej lÙeebvee HetCe&le:
yeesueles keâ¤ve ceveeves nuekesâ Je ceeskeâUs kesâues Je lÙeebÛÙee cegueeuee HeâesveJe¤ve
lÙeebvee efHele=$e+Ce cnCetve ceole keâjCÙeemee"er Lees[b meceepe-JeÙe-øeefle<"e Ùee
iees<šer yeepetuee "sJetve Hegvne Skeâoe efJeÛeej keâjCÙeeÛee meuuee efouee. DeefYeefpeleves
Ùee efJe<eÙeeJej Decesefjkesâle mecegHeosMekeâeÛeer ceole Iesleueer Je mecegHeosMeveeveblej lees
60 Je<eeËÛÙee DeeHeuÙee Jeef[ueebÛÙee Hegve&efJeJeeneuee leÙeej Peeuee. HesHejuee
efouesuÙee peeefnjeleerJe¤ve 58 Je<eeËÛÙee efJeOeJee megceleer keâeketâbÛes Je jeceÛebõkeâekeâebÛes
metj pegUeues. oesIeebveerner Skeâceskeâebvee mecepetve Iesle efJeJeenyeæ nesCÙeeÛee efveCe&Ùe
Iesleuee. DeefYeefpele lÙeeÛeer yeeÙekeâes Decesefjkesâletve megóer keâe{tve HegCÙeele Deeues.
Deecner efleIeebveerner keâekeâe-keâekegâbvee ceePÙee keâejceOetve DeeUboeruee vesues Je
veeWoCeer Heæleerves lÙeebÛee Hegve&efJeJeen ueeJetve efouee. DeeHeuÙee šgceoej yebieuÙeele
ns Je=æ pees[Hes Deeveboeves peiele Deens.
efce$eebvees, Demes efkeâleer keâekeâe Je keâeketâ meeceeefpekeâ yebOeveeÛÙee-veeleueieebÛÙee-
cegueeyeeUebÛÙee efYeleerves Skeâšs peieeÙeÛes cnCetve peiele Deensle, vewjeMÙeekeâ[s
peele Deensle. DeelcenlÙee keâjle Deens. SkeâšsHeCee lÙeebvee meleeJeleesÙe. cnCetve
HegCÙeele ceeOeJe oeceues Ùee FbefpeefveDejves (Heâesve veb. 8007193397) pÙes<"
veeieefjkeâ efueJn Fve efjuesMeveefMeHe ceb[UeÛeer mLeeHevee keâ¤ve 25 keâekeâe-
keâeketâbvee Skeâ$e DeeCetve efJeJeenyeæ kesâues Deens.
JeÙe Peeues cnCetve keâecepeerJeveeuee HetCe&efJejece Åee Demes pÙes<"ebvee Je Skeâekeâer
He[uesuÙee keâekeâe-keâeketâbvee cnCeCes Je lÙeebÛeer JeÙeevegmeej Ûes<še-cemkeâjer-eEšieue
keâjCes ne lÙeebÛÙeeJej DevÙeeÙe Deens. Ùeeletve iewjøekeâej nesCÙeeÛeer oeš MekeäÙelee
Demeles. lÙeeHes#ee pÙeeuee KejbÛe Jeešsue lÙeeuee Hegve&efJeJeeneuee ceevÙelee osCes
MeneCeHeCeeÛeb Jeešles. pÙes<"ebÛÙee megKemeceeOeeveeSsJepeer mJele:ÛÙee Fieesuee,
meceepeyebOeveeuee Je IejeCÙeeÛÙee øeefle<"suee DeeHeCe peemle cenlJe oslees. ``ceePÙee
cneleeNÙee DeeF&-Jeef[ueebÛeer keâeUpeer IÙeeÙeuee ceer meceLe& Deens.'' Demes meebieCeeNÙee
keâle&JÙeo#e cegueebvee DeVe-Jem$e-efveJeeje SJe{erÛe DeeF&Jeef[ueebÛeer ceÙee&efole iejpe
vemeles ns mecepetve IesCÙeeÛeer iejpe Deepe efvecee&Ce Peeueer Deens.
HeâejÛe keäJeefÛele keâekeâe-keâeketâ ns meeceeefpekeâ yebOeve lees[CÙeemee"er Heg{s Ùesle
Deensle. lÙeebÛeer cegues lÙeebvee meneÙÙe keâjle Deensle. MesJešer mejuesuee DeOee& Hesuee
YejCes ns HeCe DeeHeuÙeeÛe neleele Demeles. øelÙeskeâ ceeCemeeÛÙee ceveele
MesJešÛÙee MJeemeeHeÙeËle øesceYeeJevee ner GÛebyeUtve ÙesleÛe Demeles. Skeâe ieerlekeâejeves
cnšues Deens vee,
``HÙeej keâYeer cejlee vener ~ cejles nw Fbmeeve ~~''
µµµ

29. mej ne keâOeer megOeejCeej?
HesHejceOÙes ceePes Deveskeâ uesKe
efMeuHeeves JeeÛeues nesles. HeâesveJej
PeeuesuÙee mebYee<eCeevegmeej efMeuHee
ceuee YesšeÙeuee Deeueer nesleer.
efomeeJeÙeeme DelÙeble osKeCeer,
meeueme Je efvejeieme DemeuesuÙee
efMeuHeeÛee Ûesnje YeueleeÛe He[uee
neslee. ÛesnNÙeeJej JÙeekegâUlee Je
efKeVelee peeCeJele nesleer. ceePÙee Lees[ŸeeHeâej PeeuesuÙee keâewefvmeueeRieÛÙee DeYÙeemeevegmeej
ceer efleuee yeesueles kesâues. efMeuHeeÛÙee [esUÙeeletve Deßeg ieUt ueeieues. leer
cnCeeueer, `‘mej ceePee veJeje DeYeÙe ÙeeÛeer DeeòeeHeÙeËle Ûeej øesceøekeâjCes ceer
Hekeâ[ueer, øelÙeskeâ JesUsme lees ceeHeâer ceeietve Heej ceePes HeeÙe Hekeâ[lees Je Hejle
Demes keâjCeej veener DeMeer cegueeyeeUebÛeer MeHeLe Ieslees, Hejle Je<e&YejeleÛe Ùes js
ceePÙee ceeieuÙee.'’
mej, cegueb ueneve Deensle, ceer Keeveoeveer kegâštbyeele Jee{ueer Deens lÙeecegUs
IešmHeâesš HeCe Ieslee Ùesle veener cnCetve ceuee vewjeMÙe DeeuebÙe. mej ceuee meebiee
DeYeÙeuee ceer keâenerner keâceer He[t osle veener, lees ner ceePÙeeJej KetHe peerJeeHee[
øesce keâjlees. lejer lees Demee keâe Jeeielees? mej meebiee ne keâOeer megOeejCeej?
lÙeeJesUsme ceer efMeuHeeuee Lees[b efjue@keäme nesCÙeemee"er 10 efceveerš MJeemeeJej
ue#e osTve OÙeeve keâjeJeÙeeme ueeJeues Je efleuee meebefieleues. efvemeie&le: Heg¤<eebÛÙee
Meefjjeleerue šsmšsmšesje@ve veeJeeÛes mebøesjkeâ lÙeeÛÙee keâeceYeeJevee melele Gòesefpele
keâjle Demeles ns mebøesjkeâ efm$eÙeebÛÙee Mejerjele KetHe keâceer øeceeCeele Demeles.
m$eeruee øesce, mHeMe&, DeeOeej, DeeHeuesHeCee Ùeele peemle jme Demelees. lej
Heg¤<eebvee øeCeÙeele peemle jme Demelees. Heg¤<eebÛÙee Mejerjele šsmšsmšesje@veÛeer
ueeš 24 leemeele 4 les 5 JesUe m$eJeles. 37³ Heg®<e oj leerme efceefvešebveer
meskeämeÛee efJeÛeej keâjleele. lÙeeuee keâejCe lÙeebÛÙee Mejerjele leÙeej nesCeeje
šsjsmšesje@veÛee m$eeJe.
ceWotceOÙes neÙeHeesLe@ueceme veeJeeÛee pees Yeeie Demelees. lÙeele øeCeÙeeÛeb
GiecemLeeve Demeles. ne Heg¤<eebceOÙes yeeÙekeâebHes#ee peemle cees"e Demelees. lÙeecegUs
Heg¤<eebceOÙes øeCeÙeYeeJevee øeÛeb[ Demeles. øelÙeskeâ Heg¤<eebÛee efJekeâejebÛee mee"e,
lÙeebÛÙeeJej ueneveheCeer PeeuesuÙee mebmkeâejeJej DeJeuebyetve Demelees.
yeensjKÙeeueerHeCee ne iegCe yeNÙeeÛeMee Heg¤<eebceOÙes efvemeie&le: Deeuesuee
Demelees. HegJeea Heg¤<e ÙegOoeuee iesues keâer, cees"Ÿee øeceeCeele ceejues peeÙeÛes.
lÙeecegUs efJeOeJeebÛeer mebKÙee peemle DemeeÙeÛeer, cnCetve peceeleerÛÙee DemleerlJeemee"er
lÙeeJesUer Heg¤<eebveer peveeveKeevee yeeUieCÙeeÛeer øeLee meg¤ kesâueer nesleer. lÙeecegUs
Skeâ Heg¤<e Deveskeâ efm$eÙee ne HegJe&mebmkeâej heg®<eeÛee Heg{s Deeuesuee Deens.
Heg¤<eebÛeer øeCeÙeYeeJevee Flekeâer øeyeU Demeles. one ceOeues Dee" Heg¤<e ns
øeCeÙeeÛÙee veMesJejÛe peieleele.
yeNÙeeÛe Heg¤<eebvee efvemeie&le: øeCeÙeele efJeefJeOelee nJeer Demeles. lÙeeÛÙee
ceWotleerue KeUyeU ner efJeefJeOelee melele yeensj MeesOele Demeles. cnCetve yejsÛemes
Heg¤<e yeensjKÙeeueer Demeleele.
ÙeeJej GHeeÙe cnCepes lÙeeÛÙee Mejerjele efvecee&Ce nesCeeNÙee šsmšesmšsje@ve
mebøesjkeâeÛeer ueešscegUs efvecee&Ce nesCeeNÙee Je øeyeU keâeceYeeJeeÛÙee JeejbJeej
ÙesCeeNÙee efJeÛeejebkeâ[s heneCes. MejerjeJej efvecee&Ce nesCeeNÙee mebJesovee peeCetve
IesTve lÙee mebJesoveebÛÙee DeeOeejeJej ceve mecelesle "sJeeÙeuee efMekeâCes. cee$e ns
Skeâ efoJemeele nesle veener efÛekeâešerves melele DeYÙeeme keâ¤ve Ùee efJekeâejebvee
JeMe keâ¤ve lÙeebÛes cegUemekeâš efveceg&ueve keâjlee Ùesles. efmeOoeLe& ieewlece yegOoebveer
2,500 Je<eeËHetJeea ÙeeJej DeYÙeeme keâ¤ve ceveeuee meyeue Je efvece&ue keâ¤ve
ceveeÛes ceeuekeâ yeveCÙeeÛeer meeOevee èfJeHeMÙevee' MeesOetve keâe{ueer. pÙeecegUs
efJekeâejebJej leeyee efceUJelee Ùeslees. efMeuHee efJeHeMÙevesÛÙee Ùee one efoJemeebÛÙee
efMeefyejeuee DeYeÙeuee yemeJe. letner yeme lÙeeÛÙeeyejesyej. efMeuHee ueiesÛe leÙeej
Peeueer Je oesIesner one efoJemeerÙe efJeHeMÙevesÛÙee efMeefyejele meeceerue Peeues.
efMeefyejeveblej jespe mejeJeeves lÙeebÛÙeeleerue Yeeb[Ces mebHeueer, Iejele Meebleer Deeueer
Je Deelee cee$e ceveeleerue efJekeâejebkeâ[s mee#eerYeeJeeves Heentve ceve JeMe keâjCÙeeÛeer
keâuee efMekeâuÙeecegUs DeYeÙeuee lÙeebÛes SkeâHelveerJeÇle heeUCes menpe Je meesHes Peeues
Deens.
Deepe oesIesner Deeveboele mebmeej keâjle Deens.
DeMee Deveskeâ efm$eÙee veJeNÙeeÛÙee yeeyeleerle ``mej ne keâOeer megOeejCeej''?
Demee øeMve keâjleele. meieUÙeebvee ceePes Gòej cee$e SkeâÛe Demeles, `èfJeHeMÙevesÛÙee
efMeefyejeveblej''
µµµ
µ efJeMes<e cnCepes ns one efoJemeerÙe efveJeemeer efMeefyej HetCe&le: efJeveecetuÙe Demeles.

30. yeeÙekeâes HeCe FÛeejle veeÙe !
mHeOee& Heefj#esÛÙee efJeÅeeLÙeeËÛÙee keâesÛeeRie
keäueemeÛÙee efvejesHe meceejbYeeuee ceer Je keâueskeäšj
cee¤lejeJe øecegKe HeengCes cnCetve GHeeqmLele
neslees. leCeeJecegkeäleer Ùee efJe<eÙeeJejÛeb ceePeb
ceeie&oMe&ve mebHeueb Je cee¤lejeJe yeesueeÙeuee
GYes jeefnues. les cnCeeues, ‘‘efce$eebvees
ieÇp@ ÙegSMeve PeeuÙeeJej ueiesÛeÛe DeeF&-yeeHeeveb
ceePeb ueive ueeJetve efoueb. ceer Sce. Heer.
Sme. meer. Ûeer Heefj#ee leerveoe efoueer. lÙeele DeHeÙeMe Deeueb. ceie ceer Ùeg.Heer.Sme.meer.Ûeer
Heefj#ee oesveoe efoueer. lÙeelener veeHeemeÛe Peeuees. Iejeleerue ueeskeâb, Deelee yemeb keâj legPes
veeškeâ - iegHeÛetHe efceUsue leer veeskeâjer keâj eEkeâJee Mesleer keâj cnCetve efnCeJet ueeieues.
oesmleebceOÙes ÛeÛee&, ieeJeele DeHeÙeMeeÛeer oJeb[er, meieUerkeâ[s ueeskeâb šj&d G[Jet ueeieues.’’
‘‘veelesJeeF&keâebceOÙes ÛeÛee& jbiet ueeieueer. yeeÙekeâes HeCe OegmeHetâme keâ¤ ueeieueer, DeeoU-
DeeHeš keâ¤ve mJele:ÛÙee veefMeyeeuee JeejbJeej oes<e osJetve ceePeer Fppele keâe{t ueeieueer.
efce$eebvees owJe yeueJeòej cnCetve Ùeg.Heer.Sme.meer.ÛÙee Heefj#esle eflemeNÙee JesUsme Heeme Peeuees.
meieUÙee øeef›eâÙee HetCe& kesâuÙee. keâueskeäšj cnCetve efpeunÙeeJej ceePeer vesceCetkeâ Peeueer.
mejkeâejves ceuee yebieuee Je oejele efoJÙeeÛeer iee[er efoueer. cees"er kesâyeerve, Heer.S.,
neleeKeeueer ceeCemes Deeueer. lÙee efoJemeeHeemetve ceePeer yeeÙekeâesHeCe ceePÙeeMeer KetHe Ûeebieueer
JeeieeÙeuee ueeieueer Deens. ceuee Fppele oÙeeÙeuee ueeieueer Deens.’’ Yee<eCeeÛee MesJeš
keâjleevee cee¤lejeJe cnCeeues `èfce$eebvees pes OÙesÙe efveJe[eue lÙeele HetCe&le: mJele:uee Peesketâve
oÙee, efkeâleerner JesUe DeHeÙeMe Deeueb lejer KeÛetve peeT vekeâe. ueeskeâebÛÙee efškesâkeâ[s ogue&#e
keâje. je$ebefoJeme yemelee-G"lee, Keelee-efHelee, Peeshesle Deieoer mJehveelener lÙee OÙesÙeeÛÙee
efoMesves JeešÛeeue keâje Je efJepeÙeßeer KesÛetve DeeCee. legcner pej mJele:uee efmeOo kesâueb veener
lej ue#eele "sJee efpeuee legcner DeOeeËieerveer cnCelee leer yeeÙekeâesHeCe legcneuee efJeÛeejCeej
veener. cnCetve mJele:uee efmeOo keâje.’’ µµµ
31. meJeÙe
efveJe=òe Heesefueme DeefOekeâejer
MÙeecepeeRÛee Heâesve Deeuee neslee.
lÙeebÛee cegueiee Je megveyeeF&
lÙeebÛÙee efJejesOeele Heesefuemeele
peeCÙeeÛeer lÙeebvee Oecekeâer osle
nesles. leer le›eâej les ›eâesOeÙegkeäle
DeJemLesle ceePÙeekeâ[s keâjle nesles. HetCe& Ssketâve IesleuÙeeJej Yeeb[CeeÛes keâejCe
mecepeues. MÙeecepeeRvee Heesefueme KeelÙeele keâece keâjleevee keâ"esj JeeCeer efMeJeerieeU
Je DeHeMeyo JeeHejCÙeeÛeer Demeuesueer meJeÙe DeeefCe ngketâceMeener, Yeeb[CeeÛeer
keâejCes nesleer. lÙeecegUs Iejele JeeleeJejCe øe#egyOe Peeues nesles. les lÙeebÛÙee
efkeâlÙeskeâ Je<ee&ÛÙee meJeÙeerves leÙeej PeeuesuÙee mJeYeeJeecegUs menpeHeCes vekeâUleÛe
efMeJÙee ÅeeÙeÛes, DeheMeyo yeesueeÙeÛes.
meJeÙeer Ùee vekeâUleHeCes-menpeHeCes keâece keâjleele. cebefojeÛÙee yeensj ve
efJemejlee ÛeHHeue keâe{ueer peeles. cebefojemeceesj DeeHeesDeeHe nele pees[ues peeleele.
pesJne keâener iees<šer mJele:ÛÙee DeeJe[erves-FÛÚsves "jJetve JeejbJeej kesâuÙee
peeleele, lesJne lÙeebvee meJeÙeerÛes ¤He øeeHle nesles. meJeÙe ns Skeâ øekeâejÛes
mJele:vesÛe mJele:uee ueeJetve Iesleuesues JeUCe Demeles.
jespe 20 efceefvešs JÙeeÙeece keâjCÙeeÛeer meJeÙe legceÛeb Mejerj lebot¤mle
keâjCÙeemee"er HegjsMeer Demeles. Ûeebieueb Heeweq<škeâ-DeejesiÙeoeÙeer KeeCÙeeÛeer meJeÙe
legceÛes DeeÙeg<Ùeceeve Jee{Jeles. jespe ueJekeâj G"CÙeeÛeer, JeeÛeve keâjCÙeeÛeer
meJeÙe legcneuee ÙeMeekeâ[s vesles. mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâjCeb eEkeâJee DeeHeuÙeeuee
efceUeuesuÙee iees<šeRefJe<eÙeer ke=âle%elee JÙekeäle keâjCeb DeMee meJeÙeer legceÛÙee
peerJeveeJej cees"e øeYeeJe Hee[leele. meJeÙeercegUs ke=âleeRvee mLewÙe&, megkeâjlee,
megueYelee Je menpelee øeeHle nesles. meJeÙeercegUs iees<šer DebieJeUCeer He[leele. lÙee
DeÛetkeâlesves Je lelHejlesves Gjkeâlee Ùesleele. ogmeNÙee keâeceele ceve iegbleJetvener lÙee
Heej Hee[lee Ùesleele. meJeÙeercegUs DeeHeueer yejerÛeMeer Mekeäleer JeeÛeles Je DevÙe
GHe›eâceemee"er efleÛee JeeHej keâjlee Ùeslees.
[Ÿetkeâ efJeÅeeHeer"eves kesâuesuÙee DeYÙeemeeletve Demee efve<keâ<e& efveIeeuee Deens efkeâ
DeeHeuÙee Jele&CetkeâerHewkeâer 45³ Jele&Cetkeâ ner DeeHeuÙee meJeÙeerceOetve nesle Demeles.
meJeÙe cnCepes Hejle Hejle nesCeejs Jele&ve cnCepesÛe Jele&veeÛeer HegvejeJe=òeer Demeles,
nerÛe HegvejeJe=òeer peerJeveeceOÙes oerIe&keâeueerve HeâeÙeoe eEkeâJee vegkeâmeeve keâjle
Demeles. Goe. jcesMeuee efceMeeruee JeejbJeej HeerU osCÙeeÛeer ueeieuesueer meJeÙe
lÙeeuee Deveskeâ ef"keâeCeer De[ÛeCeerle DeeCeeÙeÛeer. Ûeej ÛeewIeele yeesueleevee eEkeâJee
Jeefj<"ebmeceesj osKeerue menpeHeCes jcesMe efceMeeruee HeerU osle Demes. lÙeeÛÙee Ùee
meJeÙeercegUs lÙeeuee Deveskeâ mecemÙeebvee leeW[ ÅeeJes ueeieues nesles. cnCetve meJeÙeeRkeâ[s
ue#e osTve ÛeebieuÙee meJeÙeer efškeâJetve "sJeuÙee Heeefnpesle Je JeeF&š meJeÙeer
cees[tve keâe{uÙee Heeefnpesle. meJeÙeer Ùee mebieleerves HeCe ueeieleele. efce$e pes
keâjleele lesÛe cegueebvee keâjeÙeuee DeeJe[les. JeeCeerÛeer Megælee eEkeâJee DeJee&ÛÙelee
ner menJeemeeletveÛe Jee{erme ueeieles. cnCetve ÛeebieuÙee meJeÙeer ueeieCÙeemee"er
Ûeebieueer mebiele DeeJeMÙekeâ Demeles. JeeF&š meJeÙeer otj keâjCÙeemee"er ÛeebieuÙee
meJeÙeer ueeJetve IÙee. ÛeebieuÙee meJeÙeer ueeJetve keâMee IÙeeJÙeele ns meebieleevee
legkeâejece cenejepe cnCeleele, `èfveMÛeÙeeÛes yeU ~ legkeâe cnCes lesefÛe HeâU ~''.
Je=òeerle Lees[e keâjej Je efveOee&j "sJetve ns mebkeâuHeevesÛe meeOÙe keâjlee Ùesles. ``yeIet
peceleÙeb keâe'' Demee [UceUerle YeeJe Deefpeyeele "sJet vekeâe. DeeoMe& JesUeHe$ekeâ
ueiesÛeÛe Debceueele DeeCee. Goe. Henešs G"CÙeeÛeer meJeÙe ueeJetve IÙeeÙeÛeer
Demesue lej ueiesÛe ogmeNÙee efoJemeebHeemetve lÙeeÛeer meg¤Jeele keâje. DeHesef#ele
meJeÙe Je=òeerle efYevesHeÙeËle lÙeele Keb[ He[t osT vekeâe.
meJeÙeer Ùee peerJeveveewkesâÛee cenlJeHetCe& DeeOeej Deensle. legcneuee megKe eEkeâJee
og:Ke legceÛÙee meJeÙeerÛe osle Demeleele cnCetve ÛeebieuÙee meJeÙeer Deelcemeele keâje
DeeefCe JeeF&š meJeÙeer mees[tve Åee. Ùeemee"er ceveeÛÙee Â{lesves mebkeâuHe keâje.
ieewlece yegOo ÙeeueeÛe ``mecÙekeâ JÙeeÙeece'' Demes cnCeleele. Ûeuee lej mecÙekeâ
JÙeeÙeece keâ¤ve peerJeve Deeveboeves peieg Ùee.
µµµ

32. ‘JÙeJemLeeheve’ megKeer peerJeveeÛes !
pes keâener keâjeue -
les Gòeceeleues Gòece keâje :
uees k eâceevÙe ef š Ukeâeb Û ee
cegueiee oneJeerÛÙee hejer#esle
heef n uee Deeuee. lÙeeJes U er
efšUkeâ leg®bieele nesles. ner Jeelee&
lÙeeb v ee keâUleeÛe lÙeeb v eer
DeeheuÙee cegueeuee he$e efueefnues,
‘‘yeeUe - meJe&ØeLece legPes DeefYevebove ! yeeyee, kegâ"s ØeJesMe IesT - ne ØeMve
ceuee Deefpeyeele efJeÛee¤ vekeâesme, leguee pes DeeJe[sue les let keâj. heCe pes
keâjMeerue lÙeele mJele:uee Peesketâve os - les Gòeceeleues Gòece keâj ~ Deieoer let
ÛehheueeÛeb ogkeâeve šekeâuebme lejer Ûeeuesue heCe ueeskeâ cnšues heeefnpesle, ‘‘legcneuee
Ûehheue IÙeeÙeÛeer keâe? ceie leer efšUkeâebÛÙee ogkeâeveeletveÛe IÙee.’’ SJe{er
efJeÕeemeen&lee let keâceeJeueer heeefnpesme. efce$eebvees KejesKejÛe DeeheCe meJe&peCe pes
keâener keâ¤ les Gòeceeleues - Gòece keâ¤, Demee Â{efve§eÙe DeLee&le mebkeâuheÛe
kesâuee heeefnpes. Deelee DeeheCe Glke=â‰lee cnCepes keâeÙe les heent. mebhetCe&
Glke=â‰lee meeOeCeb ns peJeUpeJeU DeMekeäÙe Deens. hejbleg Glke=â‰lee ÙeeÛee
JÙeJenejeleerue DeLe&, keâeue pes DeeheCe Ûeebieues keâece kesâues, lÙeele Deepe Lees[er
megOeejCee keâjCes. DeeefCe ner melele megOeejCee keâjCÙeeÛeer Øeef›eâÙee DeKeb[heCes
Ûeeuet "sJeCes cnCepes Glke=â°lee.
pÙes‰ebÛee Deeoj keâje :

ceneYeejleele Skeâ Øemebie Ùeslees : keâewjJe-heeb[JeeÛes Ùegæ hegkeâejues peeleeÛe,
ogÙeexOeve Je Depeg&ve YeieJeeve ßeerke=â<Ceekeâ[s ceoleermee"er OeeJe Iesleele. JeÙeeves
pÙes‰ Je=æ YeieJeeve ßeerke=â<Ce ceoleerÛeer ÙeeÛevee keâjCeeNÙee oesIeebveener efJeÛeejleele.
ceer Je ceePes 1000 De#eewefnCeer mewvÙe Ùeehewkeâer DeeheCeeme keâeÙe heeefnpes?
ogÙeexOeve Ûeškeâve mewvÙeeÛeer ceeieCeer keâjlees. cee$e Depeg&ve YeieJeeve ßeerke=â<Ceeuee
veceve keâ¤ve YeieJeblee DeeheCe ceuee ceePÙeeyejesyej nJes Deenele, DeMeer ÙeeÛevee
keâjlees. DeeheuÙee meJeeËvee ceenerleÛe Deens. Ùee ue{eF&le ke=â<CeeÛes ceeie&oMe&ve
ueeYeuÙeecegUs Depeg&veeÛee efJepeÙe Peeuee. leelheÙe& Demes efkeâ, pÙee Iejele Je=æ
Deepeer-Deepeesyee, DeeF&-yeeyee Demeleele lÙebeÛee Deeoj keâ¤ve lÙeebÛes GheosMe
Sskeâues peeleele, lÙee IejeÛee KejesKej efJepeÙe neslees. cnCetve pÙes‰ebvee Deeojeves
JeeieeJee, lÙeebÛÙee DevegYeJeeÛee ueeYe IÙee.
KeÛetve peeT vekeâe :

Fbiueb[Ûes hebleØeOeeve ßeer. efJevmšve ÛeefÛe&ue lesLeerue Skeâe efJeÅeeheer"ele Skeâe
keâeÙe&›eâceeme ØecegKe heengCes cnCetve GheefmLele nesles. DeOÙe#eerÙe Yee<eCe lÙeebveer
leerveÛe JeekeäÙeebveer mebheJeues. efce$eebvees ceeIeej IesT vekeâe, keâOeerner ceeIeej IesT
vekeâe, Deefpeyeele ceeIeej IesT vekeâe! Ùee leerveÛe JeekeäÙeebveer šeàÙeebÛee keâ[keâ[eš
Peeuee.
DeyeÇence efuebkeâveuee JeÙeeÛÙee 21 JÙee Je<eea OebÅeele Keesš Deeueer 22 JÙee
Je<eea les efJeOeerceb[UeÛeer efveJe[Cetkeâ njues. 24 JÙee Je<eea hejle OebÅeele
DeÙeMemJeer "jues. 26 JÙee Je<eea Ssve lee¤CÙeele lÙeebÛÙee helveerÛes efveOeve
Peeues. 27 JÙee Je<eea les vewjeMÙeeves KeÛeues. 34 JÙeeJe<eea les mebmeoerÙe
efJeOeerceb[UeÛeer efveJe[Cetkeâ njues, 45 JÙee Je<eea efmevesšÛÙee efveJe[Cegkeâerle
lÙebeÛee hejeYeJe Peeuee. 47 JÙee Je<eea Gheje°êOÙe#e nesCÙeeÛee lÙeebÛee ØeÙelve
heâmeuee. 49 JÙee Je<eea hejle mesvesšÛÙee efveJe[Cegkeâerle njues. cee$e 52 JÙee
Je<eea les DecesefjkesâÛes DeOÙe#e Peeues. cnCetve OÙesÙe meeOÙe nesF&heÙeËle Leebyet
vekeâe.
ceeCemes pees[e :
ceeCemeb ner meieàÙeele cees"er mebheòeer Deens. ceeCemeb pees[Ceejer ceeCemebÛe cees"b
keâeÙe& keâ¤ Mekeâleele. efMeJeepeer cenejepeebveer efpeJeeYeeJeeÛeer ceeCemeb pees[ueer
cnCetve lej les ‘‘peeCelee jepee’’ cnCetve ueeskeâefØeÙe "jues. peer ceeCemeb Skeâe
Je<ee&Ûee efJeÛeej keâjleele leer Mesleele yeer efyeÙeeCeb ueeJeleele peer one Je<eeËÛee
efJeÛeej keâjleele leer Pee[ ueeJeleele Je peer DeeÙeg<ÙeeÛee efJeÛeej keâjleele leer
ceeCemeb-ceeCemes pees[leele. yeNÙeeÛeoe efyekeâš Øemebieer hewmee keâeceeuee Ùesle veener.
pees[uesueer efpeJeeYeeJeeÛeer ceeCemesÛe keâeceeuee Ùesleele. cnCetve ner YeeJeefvekeâ "sJe
Jee{JeCÙeemee"er ØeÙelve keâje.
efveleerceeve Jne :
‘veweflekeâ ceguÙes’ cnCepesÛe nlÙee keâ¤ vekeâe, Ûeesjer keâ¤ vekeâe, JÙemeve keâ¤
vekeâe, JÙeefYeÛeej keâ¤ vekeâe, Keesšb yeesuet vekeâe, Demeb kegâ"uesner keâece keâ¤
vekeâe pÙeecegUs ogmeNÙeeÛeer neveer nesF&ue ÙeeueeÛe Meerueheeueve Demes cnšues peeles.
YeieJeeve ieewlece yegæebveer Meerueheeueveeuee Kethe cenòJe efoues Deens les
cnCeleele, ‘‘legcner jesieer Demeeue lej GheÛeejemee"er meJe& mebheòeer KeÛe& keâjeJeÙeeÛeer
JesU Deeueer lejer keâje heCe efvejesieer Jne. keâejCe Mejerj Je ceveeÛÙee DeeOeejeves
cegkeäleer efceUJelee Ùesles. mecepee ieBiejerve Peeues SKeeoe DeJeÙeJe keâehetve šekeâeÙeÛeer
JesU Deeueer lejer lees keâehetve šekeâe heCe Mejerj JeeÛeJee.
pÙeeJesUsme legceÛeer Meerue (Ùece-efveÙece) legšeÙeÛeer JesU ÙesF&ue lÙeeJesUsme
peerJe ieceJeeJee ueeieuee lejer Ûeeuesue heCe Meerue (Ùece-efveÙece) lees[t vekeâe.
iegueeyeeÛÙee hegâueebÛee megiebOe ne JeeNÙeeÛÙee efoMesves Jeenlees. heCe MeerueJeeve-
efveleerceeve ceeCemeeÛee megiebOe ne meJe& efoMeebvee hemejlees. meJe& MegYeMekeäleer lÙeeuee
meneÙÙe keâjleele.
Denbkeâejeheemetve otj jne :

‘‘cevee meebie js - jeJeCee keâeÙe Peeues, Dekeâmceele les jepÙe - meJex yeg[eues’’
Ùee MueeskeâeJe¤ve Denbkeâejeves yeuee{Ÿe DeMee jeJeCeeuee efkeâleer DeOeesieleeruee
vesues ÙeeÛeer DeeheCeeme keâuhevee Ùesles. vesnceer efJeveceü jne. ‘‘cenehegjs Pee[s peeleer
- lesLes ueJneUs JeeÛeleer’’, ue#eele Demet Åee ‘‘efpemekesâ ceve ces Øe%ee peieer - nesÙe
efJeveceü efJeefvele ~ efpeme [eueer ceW heâue ueies - Pegkeâves efkeâ - ner jerle ~~’’
peieefJepeslÙee efmebkeâojeves DeeheuÙee ce=lÙethe$eele heg{erue DeesUer efueefnuÙee neslÙee.
‘‘ceePeer DeblÙeÙee$ee keâe{leevee ceePÙee neleeÛes leUJes, DeekeâeMeekeâ[s GIe[s
keâ¤ve "sJee.’’ Ùeeletve efmekebâojeves Skeâ yeesOe ceveg<Ùe peeleeruee efouee cnCepes
‘‘peieppeslee efmekebâoj efjkeâecÙee neleeves pevceuee Je efjkeâecÙee neleevesÛe ce=lÙeg
heeJeuee. yejesyej keâenerner vesT Mekeâuee veener.’’ pes keâener Deeheues cnCetve Deepe
DeeheCe efcejJele Deenesle les FLesÛe mees[eÙeÛes DemeuÙeeves ‘‘ceer’’ heCee cnCepesÛe
Denbkeâej mees[e. keâefJe Yee. je. leebyes cnCeleele,
‘‘hekeäJe heâUehejer ceer heCe pÙeebÛes DeeheesDeehe ieUues js ~
peerJeve lÙeebvee keâUues js - peerJeve lÙeebvee keâUues js’’
cnCetve vesnceer veceülee Debieer yeeUiee.
hejeshekeâej Je=òeer Debieer yeeUiee :

ieewlece yegæebvee meeOekeâebveer Skeâ ØeMve kesâuee neslee les cnCeeues ‘‘YeieJeeve
DeeceÛÙee JeeF&š JesUsuee DeeceÛÙee ceoleeruee keâesCe ÙesF&ue?’’
hewmee-cegues-DeeF&-Je[erue-helveer-veelesJeeF&keâ-efce$e? YeieJeeve cnCeeues, ‘‘Ùeeleerue
keâesCeerÛe veener. les cnCeeues legceÛÙee JeeF&š JesUsuee legcner kesâuesues hegCÙeÛe Heâkeäle
legceÛÙee ceoleeruee ÙesF&ue.’’
cnCetve efce$eebvees mebkeâškeâeUer Deeheueb hegCÙebÛe DeeheuÙeeuee ceole keâjles.
cnCetve hejeshekeâej keâ¤ve hegCÙe Deefpe&le keâje. heeheeheemetve otj jne. efYeleer
cejCeeÛeer ve yeeUielee - Ûegketâvener ceePee heeÙe JeeF&š efoMesuee peeCeej veener
ÙeeÛeer efYeleer yeeUiee. ue#eele "sJee efJeJeskeâevebo cnšuÙeeØeceeCes ‘‘legcner efkeâleer
efve:mJeeLe& Deenele ÙeeJej legceÛeb ÙeMe DeJeuebyetve Demeles. lÙeecegUs efve:mJeeLe&
YeeJevesves Flejebvee ceole keâje.’’
JÙeeÙeece keâje :-
DeeheuÙee kegâJeleerØeceCes jespe JÙeeÙeece keâ¤ve Deeheueb Mejerj Oe°heg° Je
efvejesieer "sJee. uegàÙee heebieàÙee ßeercebleerhes#ee Oe[Oeekeâ[ ieefjyeer Ûeebieueer
Demeles. efvejesieer Mejerj ner meJee&le cees"er mebheòeer Demeles. efleÛeer ÙeesiÙe leer
keâeUpeer IÙee. cnCepes keâeUpeer keâjeJeer ueeieCeej veener.

megmebJeeo meeOee : -
‘Meyo ns MeŒe Deens, les pehetve Jeeheje’ ns JeekeäÙe DeeheCe JeejbJeej SskeâuesÛe
Deens. leueJeejerves ceeve keâeheueer peeles. heCe Meyoebveer ceve keâeheues peeles.
leueJeejerÛee IeeJe hegmeuee peelees - heCe efJe<eejer MeyoebÛee IeeJe hegmeuee peele
veener.
Meyo jeceeÙeCe efueefnleele - Meyo ceneYeejle efueefnleele.
Meyo jeceeÙeCe Ie[Jeleele - Meyo ceneYeejle Ie[Jeleele.
Meyo nmeJeleele - Meyo j[Jeleele
Meyo nsefÛe Oeve ~ cnCetve keâesCeerner ogKeeJeueb peeF&ue Demee Skeâner Meyo
yeesuet vekeâe. megmebJeeoemee"er-
1) mebYee<eCeeÛeer megjJeele lÙee ceeCemeeleerue KeNÙee iegCeebÛÙee mlegleerves keâje.
ner mlegleer keâjCÙeeceeieÛee nslet cee$e Goeòe nJee.
2) FlejebÛeer uenevemeneve ÛeebieuÙee keâeceeyeöueÛeerner oKeue IesTve lÙeeuee
lÙee keâeceeÛeer Meeyeemekeâer Åee.
3) ogmeNÙeebJej šerkeâe keâjCÙeehetJeea mJele:ÛÙee Ûegkeâeyeöue ØeLece yeesuee.
4) DeeosMe Je megÛevee ve oslee meewpevÙeeves ØeMve efJeÛeeje.
5) meceesjÛÙeeuee Øeeslmeenve Åee.
6) meceesjÛee yeesuele Demeleevee lÙeeuee Øeeflemeeo Åee.
Demes Jeeiele iesueele lej megKeer peerJeveeÛes JesieUs JÙeJemLeeheve keâjCÙeeÛeer
iejpe veener.
µµµ

33. pegUJegve IÙee
nskesâKeesj mJeYeeJe Je pegUJetve IesCes
pecele vemeuÙeeves kesâoej kegâ"uÙeener veeskeâjerle
eqmLej nesle veJnlee. meemeNÙeebÛÙee DeesUKeerves
lÙeeuee veeceebefkeâle keâejKeevÙeele veeskeâjer
ueeieueer nesleer. leer HeCe lÙeeuee efškeâJelee
Deeueer veener. Ùee iees<šeRÛee lÙeeÛÙee ceveeJej
HeefjCeece nesTve lees vewjeMÙeele iesuee. leerJeÇlee
Flekeâer Jee{ueer efkeâ lees Dee›eâcekeâ nesTve
Iejele Jemlet HesâkeâCes, ceejneCe keâjCes F&LeHeÙeËle
lÙeeÛeer cepeue iesueer. lÙeeÛeer Helveer veerlee
efnves DeeF&-Jeef[ueebÛÙee ceoleerves kesâoejuee
mecegHeosMekeâ ceevemeesHeÛeej lep%eebkeâ[s vesues. mene ceefnvÙeebÛeer jpee keâe{tve
kesâoejuee ieesàÙee osCes, Yeespeve, øesce, DeeOeej, menevegYetleer yeneue keâjCes Ùeeuee
efleves efJeMes<e øeeOeevÙe efoues. mebHetCe&, ue#Ùe kesâoejkeâ[s osTve lÙeeuee vewjeMÙeeletve
yeensj keâe{CÙeele veerleeuee ÙeMe Deeues. lÙeeÛee JesU peeJee Je DeelceefJeMJeeme
Jee{eJee cnCetve Skeâe DeesUKeerÛÙee Heâce& ceeuekeâekeâ[s veerleeves kesâoejuee keâeceeJej
"sJetve mJele:ÛÙee Heme&ceOetve 20,000/- ceeefmekeâ Heieej - Heâce& ceeuekeâeleHeâx
kesâoejuee ÅeeJeÙeeme ueeJeuee. kesâoej HetCe&le: yeje Peeuee. Deepe Skeâe veeceebefkeâle
keâejKeevÙeele lees HeeÛe Deekeâ[er Heieej Iesle Deens. veerleeves kesâoejMeer HetCe&le:
mJele:uee pegUJetve Iesleueb cnCetve Deepe kesâoej Je veerleeÛee mebmeej GYee jeefnuee.
KejesKej efce$eebvees pÙeeuee pegUJetve Ieslee Deeueb lÙeeuee megKeer peerJeveeÛeb
jnmÙe Gceieueb. efJeJeskeâevebo øeeLe&vee keâjleevee cnCeleele, ``ns F&MJeje, Ùee
peieele ceer pes yeouet Mekeâlees les yeoueCÙeeÛeer leekeâo os, pes ceer yeouet Mekeâle
veener lÙeeÛÙeeyejesyej pegUJetve IesCÙeeÛeer kegâJele ceuee os Je ceer keâeÙe yeouet
Mekeâlees Je keâeÙe yeouet Mekeâle veener ns mecepeCÙeeÛeb MeneCeHeCe ceuee os.'' kegâ"b
pegUJetve IÙeeÙeÛeb Je keâeÙe yeoueeÙeÛeb ns mecepeCÙeemee"er øe%esÛeer keâeme Oejueer
Heeefnpes. ceeCemeeÛÙee DeeÙeg<Ùeele Ûe{-Gleej, ye@[He@Ûe DemeleeleÛe. lÙeeJesUsme
lÙeeuee HeefjeqmLeleerMeer pegUJetve Ieslee Deeueb Heeefnpes. pegUJetve IesCes ner Skeâ keâuee
Deens. pegUJetve IesCÙeeme DemeceLe& "jCes ns ceeveefmekeâ oewye&uÙe Deens. ns oewye&uÙe
otj keâjCÙeemee"er ceveeÛÙee meyeuelesÛeer Je efvece&uelesÛeer iejpe Demeles. lÙeekeâ[s
ogue&#e kesâues lej ner ceeCemes ceeveefmekeâ Deepeejebvee yeUer He[leele. DeeHeCe
cegueebvee Heeefnpes les lJeefjle HegjJeues lej ueeskeâebMeer Je HeefjeqmLeleerMeer pegUJetve
IesCÙeeÛÙee lÙeebÛÙee ceeveefmekeâlesle DeeHeCe De[LeUe DeeCele Demelees. cegueebvee
MeeUsle pegUJetve Ieslee Deeues veener lej lÙeebvee MeeUsÛeer efYeleer Jeešt ueeieles.
DeYÙeemeeMeer pegUJetve Ieslee Deeueb veener lej vÙetveieb[ Jee{lees. IejÛÙeebMeer
pegUJetve Ieslee Deeueb veener efkeâ veelÙeele ojer Jee{les. DeMeer cegues Heg{b peeTve
meJe&Ûe mlejeJej pegUJetve IesCÙeeme DemeceLe& "jleele. ceie lÙeebvee DeeÙeg<Ùe Skeâ
DeesPeb Jeešt ueeieles. ceerÛe keâe pegUJetve IesT? ceerÛe keâe le[pees[ keâ¤? DeMee efJeÛeejebveer
ner ceeCemes meceepeeletve otj HesâkeâuÙeecegUs Skeâšer He[leele Je vewjeMÙeele peeleele.
kesâoejuee osKeerue ueeskeâebMeer pegUJetve IesCes pecele veJnles. lÙeecegUs ueeskeâebMeer
lÙeeÛee meejKee Jeeo JneÙeÛee Je nskesâKeesj - Yeeb[kegâoU mJeYeeJeecegUs Jeefj<"ebHeÙeËle
lÙeeÛÙeeyeöueÛÙee le›eâejer peeÙeÛÙee. MesJešer lÙeeÛeer veeskeâjer peeÙeÛeer. veerleeves
cee$e HeefjeqmLeleerMeer pegUJetve Iesleues Je HeefjeqmLeleer yeoueCÙeemee"er ÙeesiÙe efoMesves
mebÙece, efÛekeâešer, "sJetve Oeerj ve mees[lee ÙeLeesefÛele øeÙelve kesâues. Deew<eOe,
ieesUÙee, øesce, mecegHeosMeve, ceeveefmekeâ DeeOeej ÙeemeejKÙee Deveskeâ ceeiee&Ûee
efleves kesâoejmee"er JeeHej kesâuee. kesâoejÛeer ceeveefmekeâ eqmLeleer megOeejuÙeeJej
lÙeeÛÙee mJeYeeJeele yeoue Ie[JeCÙeemee"er veerlee-kesâoejuee yejesyej IesTve
efJeHeMÙevesÛÙee 10 efoJemeerÙe efveJeemeer efMeefyejele oeKeue Peeueer.
OÙeeveeÛÙee owvebefove mejeJeeveblej kesâoej pegUJetve IÙeeÙeuee Je mebÙece jeKeeÙeuee
efMekeâuee. Deepe 5 Deekeâ[er HeieejeÛeer veeskeâjer lÙeeÛeer keâeÙecemJe¤Heer Peeueer
Deens Je lÙeeÛee mebmeej megKeeves Ûeeueuee Deens.
efce$eebvees peerJeveele øelÙeskeâ iees<š ner yeoueCeejer Deens. megKe Deeues lejer veeÛet
vekeâe, og:Ke Deeues lejer j[t vekeâe. megKeog:Keele HeefjeqmLeleerMeer pegUJetve Deeveboer
jne Je pegUJetve IesCÙeeÛeer keâuee owvebefove peerJeveele GlejJee. legceÛÙee peerJeveJesueerJej
DeeveboeÛeer - megJeeefmekeâ Hegâues ojJeUeÙeuee ueeieleerue.
cnCeleele vee - `òesve Ie[erÛee [eJe - Ùeeuee peerJeve Swmes veeJe ~
pegUJetve IÙeevee jeJe - pegUJetve IÙeevee jeJe ~~'' µµµ
34. Hewmee
megoecejeJeeÛeer 20 Skeâj
yeeieeÙeleer Mesleer. oesve cegues,
oesve cegueer. Je[erueesHeeefpe&le
Jee[e, ieeF& - cnMeer ,
veeskeâjÛeekeâj. megoecejeJeeves
keâ<š keâ¤ve Ûeejner cegueebvee
GÛÛeef M e#eCe os C ÙeeÛee
HetCe&le: øeÙelve kesâuee. Skeâ
cegueiee GÛÛeefMe#eCe IesTve HegCÙeele mLeeefÙekeâ Peeuee Je lÙeeves mJele:Ûee
keâejKeevee GYee kesâuee. Oeekeâše cee$e yeeweqOokeâ kegâJele keâceer DemeuÙeeves Heâejmes
efMe#eCe IesT ve MekeâuÙeeves MesleerÛe keâ¤ ueeieuee. oesvner cegueeRÛeer megoecejeJeeves
Leešeceešele ueive keâ¤ve efoueer. ogozJeeves megoecejeJeebÛee ùoÙeefJekeâejeves ce=lÙet
Peeuee.
megoecejeJeebÛÙee ce=lÙetveblej OeekeâšŸee cegueeves Je megvesves DeeF&keâ[s HetCe&le:
ogue&#e kesâues. efleuee DeHeMeyo JeeHe¤ve, veenkeâ $eeme osTve HegCÙeeleerue cees"Ÿee
cegueekeâ[s jeneÙeuee pee cnCetve leieeoe ueeJeuee. cees"Ÿee cegueeves DeeF&Ûes nss neue
yeIetve efleuee DeeHeuÙee Iejer vesues DeeefCe YeeJeeÛÙee JeeieCÙeeuee kebâšeUtve,
Jewleeietve veeF&ueepeeves peefceveerÛeer JeešCeer ceeefieleueer Demelee OeekeâšŸee YeeJeeves
lÙeeuee Oecekeâer Je efMeJeerieeU meg¤ kesâueer. lÙeeletve DeeF&meceesjÛe lÙee oesIeebÛeer
neCeeceejer Peeueer. peefceveeruee YeeJe DeeuÙeeves oesvner yeefnCeeRveer HeCe nkeäkeâ
ceeefieleuee. kesâme keâesše&le iesueer. Deepe 20 Skeâj yeeieeÙele peceerve Deesmee[
He[ueer Deens. peefceveerÛeer kesâme keâesše&le Ûeeuet PeeuÙeecegUs OeekeâšŸee YeeJeeÛeer
DeeefLe&keâ HeefjeqmLeleer KetHeÛe efyekeâš Peeueer. peefceveeruee Jee{uesuÙee YeeJeecegUs
(efkebâceleercegUs) jkeäleeÛeer veeleer legšueer. Deepe meJe&peCe SkeâceskeâebÛes leeW[ HeCe
yeIele veenerle. meJe&peCe SkeâceskeâebÛes Jewjer Peeues.
ogmejer Skeâ Iešvee HejosMeeletve cegueiee Je metve Yeejleele Deeues. DeeF&-
Jeef[ueebveer HejosMeele DeeHeuÙeeyejesyej ÙesCÙeemee"er lÙeebveer DeeieÇn Oejuee Je
iees[eriegueeyeerves peceerve efJekeâeÙeuee ueeJeueer. Hewmes DeeHeuÙee KeelÙeele Yejues Je
DeeF&-Jeef[ueebvee ve meebieleeÛe cegueiee Je metve hegvne HejosMeele efveIetve iesues.
eflemejer Skeâ Iešvee veJeNÙeeuee mees[tve Deeuesueer Meejoe JesU IesTve ceuee
YesšeÙeuee Deeueer nesleer. efleuee veJeje, vegmeles Hewmes keâceJe leguee pes keâjeÙeÛes les
keâj HeCe ceuee Hewmes DeeCetve os cnCetve $eeme osle neslee. efleÛeer keâneCeer keâLeve
keâjleevee efleÛes [esUs HeeCeeJeues nesles. efce$eebvees HewMeeÛÙee ueesYeeHeeÙeer DeeF&,
Je[erue, Helveer, Heleer, YeeT Ùee HeefJe$e veelÙeeJej keâMeeøekeâejs DeeYeeU keâesmeUues
ns Jejerue IešveebJe¤ve efometve Ùesles.
`vee yeerJeer nw vee yeÛÛee,
vee yeeHe ye[e vee cewÙÙee,
o nesue LeeRie Fpe o@š,
kesâ YewÙÙee, meyemes ye[e ¤HeÙÙee.'
Ùee ieeCÙeeÛeer øeefÛeleer Jejerue GoenjCeebJe¤ve Ùesles. ueeskeâb cnCeleele Hewmee,
Hewmee keâeÙe keâjlees. Hewmee cesuÙeeveblej Jej vesCeej keâeÙe ? HeCe ns ner eflelekeâbÛe
Kejb Deens - peesHeÙeËle ceveg<Ùe efpeJeble Demelees leesHeÙeËle lÙeeÛÙeepeJeUÛee Hewmee
lÙeeuee øelÙeskeâ ef"keâeCeer ceeveHeeve osle Demelees. oefjõer ceeCemeeuee meceepe otj
"sJelees. lÙeeÛeer DeJensuevee kesâueer peeles. ßeerceble ceeCetme yegOoerves Je efMe#eCeeves
pejer keâceer Demeuee lejer meceepeele, ieeJeeble lÙeeÛee veeJeueewkeâerkeâ Demelees.
DeeHeCe pevce keâes"s IÙeeJee ns DeeHeuÙee neleele vemeles. lÙeecegUs DeeHeCe iejerye
Iejele pejer pevce Iesleuee lejer iejerye cnCetve cejCeej veener Demee mebkeâuHe keâje
Je keâ<š keâ¤ve meledceeiee&ves Hewmee keâceJee.
KejesKej efce$eebvees meieUÙee iees<šer HewMeeMeer mebyebefOele Demeleele. lÙeecegUs
DeLe&lep%e cnCeleele ``pej ¤HeÙeeÛee efnMeesye "sJeeue keâešskeâesj - lej DeeÙeg<ÙeeÛeb
ieefCele menpe mees[Jesue HejcesMJej.'' lÙeecegUs DeeÙeg<ÙeeÛeb ieefCele menpe
mees[efJeCÙeemee"er HewMeeÛes cenlJe DevevÙemeeOeejCe Deens, keâejCe Ùee peieele
meieUÙee iees<šer YejuesuÙee HeesševesÛe nesleele. HeCe KejesKej meieUÙeeÛe iees<šer
HewMeeves efceUJelee Ùesleele keâe? ÙeeJej meKeesue eEÛeleve keâjCes iejpesÛes Deens.
HewMeemee"er ueeskeâ veeleerieesleer mees[leele, peJeUÛÙeebvee Oeeskeâe osleele, mJeeefYeceeve
ieneCe šekeâleele. KeesšŸeeuee Kejs cnCeleele, DeHejeOe keâjleele, peerJe Iesleele,
veeleer lees[leele, Jeešsue les keâjleele. ÙesLetveÛe og:KeÛe›eâeuee meg¤Jeele nesles.
efce$eebvees Hewmee cenlJeeÛee DeensÛe HeCe Ùee HewMeebveer DeeHeCe Iej IesT Mekeâlees.
HeCe Iejeuee IejHeCe DeeCet Mekeâle veener. HewMeebveer Deew<eOe DeeCet Mekeâlees, HeCe
DeeHeCe DeeHeues DeeÙeg<Ùe Jee{Jet Mekeâle veener. HewMeebveer Ie[ŸeeU efceUles, HeCe
iesuesueer JesU efceUJet Mekeâle veener. HewMeebveer cees"s Heo efceUles HeCe ceveeHeemetveÛee
Deeoj efceUJet Mekeâle veener. DeeHeCe HewMeebveer ceKeceueer ieeoer IesT Mekeâlees, HeCe
Meeble PeesHe veener. HewMeebveer Hegmlekesâ DeeHeCe IesT Mekeâlees, HeCe efJeÅee veener.
HewMeebveer jkeäle HeCe efJekeâle efceUles HeCe keâescespetve iesuesues peerJeve veener.
efce$eebvees pÙeeuee DeeHeCe Hewmee cnCelees leer Skeâ ceevÙelee Demeles. mejkeâejves
peeefnj kesâues keâer, Decetkeâ Decetkeâ ÛeueveeÛÙee veesše DeepeHeemetve yebo! lej ueiesÛe
ner ceevÙelee yeouetve peeles. lÙeecegUs DeepeÛeer ßeercebleer keâeÙe iejeryeer keâeÙe
oesvnerner HeefjJele&veMeerueÛe Demeleele. cnCetve Hewmee DeJeMÙe keâceJee HeCe ÛeebieuÙee
ceeiee&ves. HewMeeÛÙee keâener škeäkesâ jkeäkeâce oeveOecee&mee"er KeÛe& keâje Je veeleer-cew$eer
Oeve ÙeebÛee megjsKe mebiece meeOee Je ÙeebÛee mecevJeÙe meeOeleevee ue#ceerkeâ[s osKeerue
ogue&#e keâ¤ vekeâe.
`JeemegosJeeÛeer Sskeâe keâneveer, peieele veener jece js
oece keâjer keâece Jes[Ÿee - oece keâjer keâece js ~'
µµµ

35. ceesyeeF&ue
jefJeJeejÛee efoJeme-kesâMekeâle&veeueÙeele iesuees
neslees. lesLes jsef[DeesJej Skeâ ieeCes ueeieuesues
nesles.
cesjs efHeÙee ieÙes jbietve-JeneB mes efkeâÙee nw ~
šsefueHeâesve-legcnejer Ùeeo meleeleer nw ~
yeepetuee Heeefnues lej øeefle#esle Demeuesues
leerve-Ûeej peCe ceesyeeF&ueceOÙes iebgie PeeuÙeeÛes
efomeues. HejJeeÛe meeiej HeeJemeele efYepele
keâeceeJej Deeuee HeCe ceesyeeF&ue cee$e Hue@mšerkeâÛÙee efHeMeJeerle ceeieÛÙee efKeMeele
Demee "sJetve efouee neslee, keâer HeeCÙeeÛee Skeâner LeWye lÙeeuee ueeielee keâecee
veÙes. mJele: jsvekeâesš JeeHejle veJnlee HeCe ceesyeeF&ueuee cee$e HetCe&le: megjef#ele
"sJele neslee. KejÛe Ùee mene FbÛe ueebyeerÛÙee Je 3 FbÛe ¤boerÛÙee Ùee
ceesyeeF&ueceOÙes mebHetCe& peie meeceeJeuesueb Deens.
Heâkeäle yeesueCesÛe veener lej ieeCeer, jsef[Dees, ke@âcesje, Ie[ŸeeU, Fcesue, F&yegkeâ
meieUsÛe Ùee ÚesšŸee [yeerle legcneuee kesâJnener GHeueyOe Demeles. Iejele yemetve
meieàÙee peieeMeer legcneuee mebHeke&â meeOeCes ÙeecegUs menpe meeOÙe Peeues Deens.
HetJeea cegueeruee ceensjntve meemejer peeCÙeemee"er Sme.šer.le yemeJeleevee DeeF&-
yeeHe cnCeeÙeÛes, HeesnesÛeueer keâer ueiesÛe He$e Hee"Je. Deelee efceme keâe@ue os Demeb
meebieleele. yejsÛe peCe efceme keâe@ue Deeuee keâer keâeÙe les menpeHeCes DeeHeeHeuÙee
meesÙeervegmeej mecepetve Iesleele. cegueer lej Deelee Skeâceskeâerbvee uee[eves efMeJÙee
osleevee mJeerÛe Dee@Heâ, efceme keâe@ue, [erueerš, Heâe@jce@š Demes Meyo JeeHejleele.
HegJeea øesceHe$e cewef$eCeeruee HeesÛeJeCÙeemee"er ueneve cegueeuee Ûee@keâuesšÛes Deefce<e
oeKeJetve efÛeúer HeesnÛeJeeJeer ueeies. Deelee lJeefjle ceveeleueb meieUb (ceve keâer
yeele) menpeHeCes ceesyeeF&ueÉejs meebielee Ùesles. ceesyeeF&ueceOeerue Jne@šdmeDe@He Je
HesâmeyegkeâÛÙee ceeOÙeceeletve DeeHeCe DeeHeues GlHeeove eEkeâJee mJele: efJe<eÙeerÛeer
ceeefnleer ueeKees ueeskeâebHeÙeËle HeesnÛeJeg Mekeâlees. F&-yegkeâJej Hegmlekesâ JeeÛet Mekeâlees
Heeefnpes les Heâesšes IesCÙeemee"er lÙeeÛee JeeHej keâjlee Ùeslees. mJeerÙe meneÙekeâ
cnCetvener ceesyeeF&ueÛee JeeHej keâjlee Ùeslees.
Skeâoe je$eerÛÙee JesUer Skeâ efj#ee Ieešeletve mejU ojerle keâesmeUueer.
ceeieÛÙee keâejceOeerue JÙekeäleerves ceesyeeF&ueJe¤ve 100 vebyejuee keâUJeues. #eCeeOee&le
HeâeÙej efyeÇies[, [e@keäšj, De@cyÙeguevme, HeesueermeÙeb$eCee GYeer jeefnueer. leerve peerJe
JeeÛeues. Skeâ ceesyeeF&ueÛee keâe@ue-leerve peerJe JeeÛeJeCÙeeme keâejCeerYetle "juee.
kegâ"sner F&eqHmele mLeUer peeleevee jmlee, efoMee oeKeJeCÙeemee"er osKeerue ceesyeeF&ueÛee
GHeÙeesie neslees. HeCe ÙeeÛe ceesyeeF&ueÛee Deepe DeefleJeeHej nesle DemeuÙeeÛes efometve
ÙeslesÙe.
[esàÙeebJej og<HejerCeece, keâeveeÛÙee SskeâCÙeeÛÙee #ecelesle Ieš, SkeâuekeâeW[sHeCee,
JesUsÛee DeHeJÙeÙe DeMee Deveskeâ mecemÙee ÙeecegUs efvecee&Ce PeeuÙee Deensle. Ùee
ceesyeeF&ueÛÙee DeefleJeeHejecegUs yeÇsve šŸegcejÛee Oeeskeâe Jee{lees Je ceWotÛeer keâeÙe&#ecelee
Iešles. lemesÛe [erSveSuee osKeerue vegkeâmeeve HeesnÛet Mekeâles. DeMueerue keäueerHmed,
efÛe$es menpe GHeueyOe PeeuÙeecegUs efJeÅeeLeea keâecegkeâ nesJetve ÛegkeâerÛÙee ceeiee&keâ[s
JeUle Deensle. iegvnsieejer Jee{le Deens. ceneie[e ceesyeeF&ue Kejsoer keâjCÙeemee"er
efJeÅeeLeea Jeececeeiee&Ûee JeeHej keâ¤ ueeieues Deensle. iee[er ÛeeueJeleevee ceesyeeF&ueÛee
JeeHej kesâuÙeecegUs DeHeIeeleebÛes øeceeCe Jee{ues Deens. jespe le¤Ce efHe{er oesve les
leerve leeme ceesyeeF&ueÛÙee JeeHejele JÙemle DemeuÙeeves FeqHmele OÙesÙeeHeemetve otj
peele Deens. meejKeer ceeve Keeueer JeekeâuÙeeves ceevesÛee Deepeej, ceCekeäÙeeÛee
Deepeej yeUeJele Deens. YeeJevee keâeyetle "sJelee ve DeeuÙeeves Yeeb[Celebše Jee{t
ueeieuee Deens. DeveskeâebÛes mebmeej GOJemle nesT ueeieues Deensle. JÙeefYeÛeejeuee
øeeslmeenve efceUt ueeieues Deens. ueeskeâ ceesyeeF&ueÛÙee JÙemeveele, ueneve cegues iesce
KesUCÙeeÛÙee JÙemeveele De[keâueer Deensle.
ceesyeeF&ueJej meejKee iesce KesUlees cnCetve Je[erueebveer ceesyeeF&ue efnmekeâeJetve
IesleuÙeeves 12 Je<ee&ÛÙee cegueeves HegCÙeele DeelcenlÙee kesâueer Deens. ceessyeeF&ueÛÙee
DeefleJeeHejecegUs leeCe Jee{le DemeuÙeeves ef[øesMeveÛes ®iCe efoJemeWefoJeme Jee{le
Deensle. Skeâ efoJeme ceesyeeF&ue Iejer efJemejuee lejer ceeCemes DemJemLe nesle
Deensle. oNÙeeKeesNÙeele keâ[ŸeeJej mesuHeâer keâe{CÙeeÛÙee veeoele Deveskeâ peCe
DeeHeuee peerJe ieceeJele Deensle.
øe#egyOe Heesmš šekeâuÙeeves meeceeefpekeâ leCeeJe Jee{le Deensle.
efce$eebvees, øelÙeskeâ iees<šerÛee HeâeÙeoe DeeefCe leesše ne DemeleesÛe. cnCetve
eføeJnsvMeve Fpe yesšj o@ve keäÙegDej Ùee JeekeäÙeeøeceeCes ceesyeeF&ueÛee DeefleJeeHej
keâjCÙeeHes#ee Heeefnpes lesJneÛe, nJee lesJe{e JeeHej kesâuee lej ceesyeeF&ue Skeâ
Jejoeve Demesue. DevÙeLee MeeHe ! µµµ
36. S YeeÙe peje osKe kesâ Ûeuees
5 efoJemeeÛee Dee"Je[e - Kethe keâece,
JÙemle peerJeveMewueer. ceie oesve-leerve efoJeme
keâe nesF&vee megóer efceUeueer keâer, efce$e
cew $ eer C eer ef J eMes < ele: yeens j ieeJeent v e
veeskeâjerefveefceòe Flej$e jenCeejer ye@Ûeueme&
efkebâJee kegâšgbye. DeejeKe[e DeeKeleele oesve
efoJeme menueeruee peeCÙeeÛee. mLeU,JesU,
hekeäkeâer nesles. keâener peCe mJele:ÛeerÛe iee[er
(ogÛeekeâer efkebâJee ÛeejÛeekeâer) keâe{leele,
peeleeveeÛe ceÅe ØeeMeveeuee meg®Jeele, lÙeeleÛe
ye@Ûeueme& Demeleerue lej ceie efjefcekeäme ieeCeer efkebâJee ‘‘Ûeens keâesF& cegPes pebieueer
keâns’’ DeMee ieeCÙeebveerÛe meg®Jeele nesles. heeJemeeUe Demesue Je yejesyej cewef$eCeer
Demeleerue lej ceie efce$eceb[UeRvee peieeÛee efJemejÛe he[lees. efmeieejsš, efyeDej,
veeÛeieeCeer, DeefMueuelee DeMee Deveskeâ iees°eRcegUs ceve-ogce&ve nesles, mJele:JejÛee
leeyee megšlees Je ‘‘keâeÙe keâ®ve yemeuees- Demee ceer SkeâoeÛe Ûegkeâuees’’ ns ieeCes
cnCeCÙeeÛeer keâener peCeebJej JesU Ùesles. keâener meebmeeefjkeâ yeebOeJe DeeheuÙee
cegueeyeeUebmen menueeruee efveIeleele heCe hegjsMee ceeefnleerÛÙee DeYeeJeecegUs Je
efveÙeespeveeÛÙee efJemkeâefUleheCeecegUs lÙeebvee menueerÛee cevecegjeo Deevebo uegšlee
Ùesle veener. keâener JesUsme Deveskeâ mebkeâšebvee meeceesjs peeJes ueeieles. cnCetve
ye@Ûeueme& Demees Ùee kegâštbye Demees menueeruee efveIeCÙeehetJeea ‘‘efveÙeespeve, ceÙee&oe Je
megjef#elelesÛee efveÙece’’ ÙeeJej peemleerle peemle ue#e keWâefõle keâjCes DeeJeMÙekeâ
Deens. lÙeemee"erÛe ne uesKeve ØehebÛe.
keâener ceefnvÙeehetJeea heeveMesle peueeMeÙeeleerue ogIe&švesÛeer yeeleceer JeeÛeueer.
heeveMesle heefjmejele ‘peue›eâer[e heÙe&šve’ mebmLesÛÙee yeesšerceOetve efheâjeÙeuee
iesuesues pewve yeefnCe-YeeT mheer[yeesš Gueštve ce=lÙetcegKeer he[ues. efJeMes<ele:
lÙeeJesUer yeesšerleerue keâesCeeÛÙeeÛe Debieele ueeF&heâ pe@kesâš veJnles. SkeâeÛe kegâšgbyeeleerue
Ùee YeeJee-yeefnCeerÛee Demee ogozJeer Deble ceve efKeVe keâjCeeje Je efÛebleveeme Yeeie
hee[Ceeje neslee. efce$eebvees, DeMee efJeefJeOe ØekeâejÛÙee DeheIeeleele menueerceOÙes
yeNÙeeÛepeCeebvee megjef#elelesÛÙee efveÙeceebvee [eJeueuÙeecegUsÛe ØeeCe ieceJeeJes ueeieleele.
cnCetve menueeruee efveIeleevee, DeeveboeÛeer ueÙeuetš keâjleevee peeie®keâlesÛes DeŒe
peJeU "sJeues, lej efveef§eleÛe ‘ÙeMemJeer menueerÛeb’ met$e DeeheuÙeeuee efceUsue ns
efveefJe&Jeeo melÙe Deens. ‘keâeUpeer IÙee cnCepes keâeUpeer keâjeJeer ueeieCeej
veener’, Demes cnšues Deens, les Deieoer Kejs Deens.
keâeceeves peerJe Leketâve iesuÙeeveblej kegâ"slejer efheâjeÙeuee peeCÙeeÛee ceesn
meeNÙeebveeÛe neslees. veJeer ef"keâeCes heenleevee, efleLeuÙee mebmke=âleerÛeer DeesUKe
keâ¤ve Iesleevee jespeÛÙee kebâšeUJeeCÙee efove›eâceeÛee efJemej he[tve hegvne lÙee
efove›eâceeceOÙes peieCÙeemee"er veJeer Tpee& efceUles. Yeejle ne efJeefJeOelesletve
vešuesuÙee SkeâelcelesÛes Øeleerkeâ Deens. kegâ"s efnceeueÙeeÛeer GbÛeÛe GbÛe yeheâe&ves
DeÛÚeouesueer jebie, lej kegâ"s DeLeebie mecegõeÛÙee GmeUCeeNÙee ueeše, efiejerefMeKejeletve
keâesmeUCeejs OeyeOeyes DeeefCe keâuee-mebmke=âleerÛeer cenevelee oMe&efJeCeejer cebefojs.
heÙe&švemLeUeuee Yesš osCes cnCepes ceveeuee ‘ØesâMevesme’ osCÙeemeejKes Demeles;
heCe Deveskeâoe hegjsMee ceeefnleerDeYeeJeer menueeruee peeleevee Deveskeâ De[ÛeCeeRvee Je
OeeskeäÙeebvee meeceesjs peeJes ueeieles Je veenkeâ $eeme meesmeeJee ueeielees. cnCetve ØeJeeme
keâeUpeerhetJe&keâ DeeKetve JÙeJeefmLele efveÙeespeve kesâuÙeeme lees megKeeÛee Je DeeveboeÛee
neslees. DeeheCe pÙee Yeeieele heÙe&šveemee"er, efiejerYeüceCeemee"er, heoYeüceCeemee"er
DeLeJee DejCÙe heÙe&šveemee"er peeCeej Demeeue lesLeerue nJeeceeve, megóŸee,
JevÙeØeeCeer-he#eer, Jevemheleer, vekeâeMes, šeF&cešsyeue, ieeF&[yegkeäme meieUer ceeefnleer
DeieesojÛe ieesUe keâjeJeer. ØeJeeme KeÛee&Ûes yepesš keâ®ve lÙeehes#ee Lees[s peemle
hewmes Je Ûeskeâyegkeâ efkeâJebe ›esâef[š keâe[&yejesyej Demet ÅeeJes.
jsuJes, efJeceeve efkebâJee uekeäPejerves menueeruee peeJeÙeeÛes DemeuÙeeme DeeieeT
yegkeâeRie keâ®ve efkeâceeve Skeâ leeme Deieesoj heesnesÛeeJes. hejleerÛes Deej#eCe osKeerue
Skeâe efoJemeeÛes ceeefpe&ve "sJetveÛe keâjeJes. ØeJeemeeuee peeleevee keâceerle keâceer Je
DeeJeMÙekeâ lesJe{sÛe meeceeve yejesyej IÙeeJes. ØeJeemeeuee efveIeCÙeehetJeea ye@iesÛes
kegâuethe, efkeâuuÙee leheemetve IÙeeJÙeele. ye@ieebJej Deeheues veeJe, heòee, Je heâesve
vebyejÛee mšerkeâj Deele Je yeensj ueeJeCÙeeme efJeme® veÙes. ØeJeemeeuee peeleevee
ceespekesâÛe keâhe[s yejesyej IÙeeJesle. keâhe[ŸeeÛee jbie MekeäÙelees ceUKeeT DemeeJee.
pee[ heBšmed DemeuÙee lej KejÛešCÙeeÛeer efYeleer keâceer nesles DeeefCe Leb[er
JeeNÙeeheemetve yeÛeeJe neslees. Meš&, heBš efkebâJee efŒeÙeebveer meueJeej kegâ[lee
IeeueeJee. ØeJeemeele mee[er heefjOeeve kesâuÙeecegUs JeeJejleevee meesÙeerÛes nesle veener.
ve ÛegjieUCeejs, OegJetve JeeUle Ieeleues keâer heškeâve JeeUCeejs Je FŒeerefMeJeeÙe
hegvne Jeehejlee ÙesCeejs keâhe[s DemeeJesle. DebleJe&ŒeeÛes Je ceespeeÛes pees[ peemleerÛes
"sJeeJesle. ØeJeemeele JeehejeÙeÛÙee meB[ueÛeer efkebâJee ÛehheueÛeer iegCeJeòee Ûeebieueer
DemeeJeer. Deeheues meB[ue efkebâJee ÛehheueJej DeesUKe KetCe keâjeJeer. pesCeskeâ¤ve
ÛeheuesÛÙee ieoeale DeeheuÙeeuee MeesOe ceesnerce meesheer peeles... ØeJeemeele oeefieves
Ieeuetve peeCes šeUeJes. heâejÛe newme DemeuÙeeme yeWšskeämeÛes oeefieves IeeueeJesle.
menueeruee efveIeleevee oMecÙee, uee[t, MebkeâjheeàÙee, efÛeJe[e Demes heâej keâeU
efškeâCeejs heoeLe& yejesyej IÙeeJesle. uesceve mkeâe@Me efkebâJee Dee@jWpe mkeâe@Me Ie®ve
yeveJetve IesleuÙeeme MeerlehesÙe šeUlee Ùesleele. Yejhetj heeCeer peJeU "sJeeJes.
keâejCe Yeškebâleerveblej leneve ueeielesÛe. efheCÙeeÛÙee heeCÙeeÛeer leneve Flej
kegâ"uÙeener hesÙeeves Yeeiele veener.
ØeJeeme keâeUeleues cegKÙe Deekeâ<e&Ce cnCepes ne@šsueceOeerue cegkeäkeâece. Úeve
Úeve Deoyeerves mesJee keâjCeejs Jesšj, Gòeceesòece DeeefCe JesieàÙee {bieeÛes pesJeCe
meieUs cemleÛe cemle; hejbleg hejle DeeheuÙee mJele:ÛÙee IejšŸeeleÛe peeÙeÛeb
Deens,ÙeeÛes Yeeve "sJetve ne@šsume yegkeâ keâjeJeerle. kegâšgbyeeyejesyej menueeruee
peeCeej Demeeue lej DeieesojÛe ne@šsumeÛes yegefkebâie keâ®ve "sJeeJes.
‘menueerÛee Deelcee cnCepes ke@âcesje’ cee$e, lÙeeÛee Jeehej keâjleevee keâener
leejlecÙe heeUues heeefnpes. ceveeF& DemeuesuÙee ef"keâeCeÛes heâesšes keâe{t veÙesle;
veenerlej ke@âcesje pehle nesCÙeeÛee Je vekeâes lÙee ÛeewkeâMeeruee meeceesjs peeCÙeeÛee
Oeeskeâe nesT Mekeâlees. ØeeCeer, he#eer, efvejer#eCeemee"er peeCes cnCepes vegmeles yeIeCes
veJns; lej lÙeemee"er ogefye&Ce peJeU yeeUieueer heeefnpes. cnCepes met#ce efvejer#eCe
keâjlee ÙesF&ue.
ØeJeemeeÛÙee JeešsJej keâOeer efnjJÙeeieej kegâjCeeJej ueesUeJesmes Jeešles, lej
keâOeer PegUPetU JeenCeeNÙee veoerÛÙee ieej heeCÙeele heeÙe yeg[Jetve yemeeJesmes
Jeešles. ns meieUs MekeäÙe nesles DeeheuÙee mJele:ÛÙee JeenveecegUs. lÙeecegUs lÙeeÛeer
hetCe&le: meefJn&efmebie keâ®ve IÙee DeeefCe ceieÛe efveIeeJes. ØeJeeme Skeâ efoJemeeÛee
Demees efkebâJee Deveskeâ efoJemeebÛee Deeheuee Deenej efceleDeenej Je MekeäleerJeOe&keâ
"sJeeJee. jespe Lees[Ÿee hetjkeâ neueÛeeueer keâjeJÙeele, Yejhetj Megæ heeCeer hÙee,
lebše, Jeeo, Yeeb[Ces šeUeJes, Yejhetj efJeßeebleer IÙeeJeer. ØeJeemeele nJeeceeve
yeoueles, [e@keäšjÛeer GheueyOelee lesJe{er vemeles, hejkeäÙee cegueKeele Deeuesues
DeepeejheCe DeeheuÙeeuee yespeej keâjles. lÙeecegUs menueerÛÙee jbieeÛee yesjbie neslees.
lÙeecegUs Deepeejer ve he[CÙeemee"er DeeJeMÙekeâ iees°eRÛeer keâeUpeer IesCes ns cee$e
vekeäkeâerÛe DeeheuÙee neleele Demeles. MesJešer ‘leyÙesle meueecele lees ØeJeeme
heÛeeme.’
megKeeÛeer efnjJeU heenCÙeemee"er og:KeeÛeer ojer heej keâjeJeer ueeieles. lÙeeJesUer
DelÙeble peeie¤keâ Je efveYe&ÙeheCes jeneCes DeeheuÙee neleele Demeles. menueeruee,
š^skeâuee, yeesefšbieuee, meenmeer KesUebvee peeleebvee SJe{bÛe meebieeJebmeb Jeešleb.
‘yeeyetpeer Oeerjs Ûeuevee,
jen ces peje mebYeuevee’
µµµ

37. Jne Deveemekeäle
leeveepeer KetHe keâ<šeUt, ngMeej, efveleerceeve
keâce&Ûeejer, keâejKeevÙeele ueeskeâ lÙeebÛee KetHe
Deeoj keâjle. Meemeveeves iegCeJeble keâeceieej
Hegjmkeâejeves lÙeeuee ieewjJeues nesles. DeeoMe&
kegâštbye cnCetve veelÙeele lÙeeuee cees"e ceeve
neslee. DeMeeleÛe leeveepeerÛee Skegâuelee Skeâ
cegueiee ÛeesNÙee keâ¤ ueeieuee. IejHeâes[er,
uetšceej ÙeemeejKÙee Deveskeâ iegvnÙeele -
Jele&ceeveHe$eele lÙeeÛes veeJe PeUketâ ueeieues.
Heesefuemeebkeâ[tve kegâštbyeeuee JeejbJeej $eeme nesT ueeieuee. Ùee meieUÙee yeoveeceerves
leeveepeer ceveeves Heej KeÛeuee Je vewjeMÙeele iesuee. lÙeeuee ceevemeesHeÛeej
lep%eebÛeer ceole IÙeeJeer ueeieueer.
ogmejer Iešvee efÛeceCeMes"Ûeer cegueieer cee@[seEueie keâ¤ve efÛe$eHešme=<šerle keâefjÙej
keâjCÙeemee"er JesieJesieUÙee HeesPe ceOÙes leeskeâ[dÙee keâHe[Ÿeeleerue Heâesšes Hesâmeyegkeâ
Jej šeketâ ueeieueer. mecepeeJetve, Oeekeâ oeKeJetve, ceejneCe keâ¤ve efleÛÙeele
keâenerÛe Heâjkeâ He[svee cnCetve ueeskeâ keâeÙe cnCeleerue Ùee efJeÛeejebveer efÛeceCeMes"
HetCe&le: KeÛeues.
efce$eebvees Demes Deveskeâ DeeF&-Jeef[ue DeeHeuÙee ceguee-cegueeRÛÙee efJeefÛe$e JeeieCÙeecegUs
KetHeÛe nwjeCe Peeues Deensle. ueeskeâ keâeÙe cnCeleerue, ceePÙeeÛe JeešŸeeuee DeMeer
mebleleer keâe Deeueer, Heg{s keâmes nesCeej, ÙeemeejKÙee efJeÛeejebveer ns Heeuekeâ melele
eEÛeleeieÇmle efomele Deensle. KejesKej peje KeesueJej efJeÛeej kesâuee lej øelÙeskeâ
JÙekeäleer ner DeeHeuÙee keâcee&Ûee mee"e yejesyej IesTve pevceeuee Ùesles Je øelÙeskeâ
JÙekeäleer ner meieUÙeeÛe o=<šerves efYeVe Demeles. ogmeNÙeeuee yeoueCes ns DeeHeuÙee
neleele vemeles. DeeHeCe øeÙelve keâ¤ Mekeâlees. HeCe lÙee JÙekeäleerÛee ceeveme,
HegJe&keâce&meccegÛeÙe, mecepetve IesCÙeeÛeer #ecelee, HegJe&ieÇn DeMee Deveskeâ yeeyeeRÛee
efJeÛeej keâjeJee ueeielees. lÙeecegUs meJe& yeepetbveer øeÙelve keâ¤vener JÙekeäleer yeouele
vemesue lej DeeHeCe mJele:uee $eeme keâe cnCetve keâ¤ve IÙeeÙeÛee ? ÙeeJej
efJeÛeejcebLeve keâjCes iejpesÛes Deens Je ``meyemes ye[e jesie - keäÙee keânWies ueesie' ns
lej DeeHeuÙeeuee ceeefnleÛe Deens. DeeHeuÙeeuee $eeme neslees. keâejCe DeeHeCe
mebyebefOele JÙekeäleerMeer DemeuesuÙee veelÙeeMeer Deemekeäle Peeuesuees Demelees. lesLes ceer
- ceePes ns efJeMes<eCe Kethe Iešdš pees[tve YeeJeefvekeâ yebOeveele DeeHeCe De[keâuesuees
Demelees.
ogmeNÙeeÛÙee cegueeuee Deškeâ Peeueer-ogmeNÙeeÛeer cegueieer leeskeâ[s keâHe[s Ieeuetve
cee@[seEueie keâjlesÙe ÙeeÛes DeeHeuÙeeuee og:Ke keâe nesle veener. keâejCe lesLes Ùee
efJeMes<eCeebÛeer Deemekeäleer Lees[erner vemeles. cnCetve peerJeveele Deveemekeäle nesCes
iejpesÛes Demeles. ns Deveemekeäle JneÙeÛes lej lesLes veelÙeeleerue ceer-ceePee ns yebOeve
ceveeletve otj keâjCes iejpesÛes Demeles. Ùeeyeeyele efJeJeskeâeveboeveer Skeâ KetHe Úeve
iees<š meebefieleueer Deens.
Skeâ ceeJeMeer Skeâe yebieuÙeele ueneve cegueeuee meebYeeUeÙeÛes keâece keâjle
Demes. DeeF& pÙee HeOoleerves DeeHeuÙee cegueeÛeer keâeUpeer Iesles lÙeeÛe HeOoleerves
ceeJeMeer lÙee cegueeÛeer keâeUpeer Iesle Demes. les cegue G"uÙeeJej lÙeeuee DeebIeesU
IeeueCes, ogOe HeepeCes, KesUJeCes, PeesHeJeCes DeMeer meJe& mesJee leer oeF& keâjle
Demes. Skeâe Je<ee&veblej peJeUÛÙeeÛe yebieuÙeeleerue Fmeceeves lÙee oeF&uee DeeHeuÙee
ueneve cegueeuee meebYeeUCÙeeÛes keâece keâjeÙeuee leÙeej DemeMeerue lej DeeòeeÛÙee
HeieejeHes#ee 2 npeej ¤HeÙes Jee{Jetve osCÙeeÛes Deeefce<e oeKeJeues. Ùee oeF&ves
HetJeeaÛÙee ceeuekeâeuee ceuee legcner 2 npeej ¤HeÙes Heieej Jee{Jee DevÙeLee ceer
veeskeâjer mees[Ceej DemeuÙeeÛes meebefieleues. lÙee ceeuekeâeves vekeâej osleeÛe oeF& lÙee
cegueeÛee meebYeeU keâjCÙeeÛes keâece mees[tve efveIetve iesueer. DeeF& pÙee - pÙee iees<šer
cegueeuee meebYeeUleevee keâjles, lÙee meJe& iees<šer leer oeF& keâjle nesleer. HeCe
cegueeuee mees[tve peeleevee Je veeskeâjerÛee lÙeeie keâjleevee efleuee eEkeâefÛelener JeeF&š
Jeešues veener. keâejCe ne ceePee cegueiee Deens, Ùee YeeJevesÛeer oesjer efleves
mJele:ÛÙee ceveeuee yeebOeueer veJnleer. ceer Je ceePee ns og:KeeÛes keâejCe Demeles.
cnCetve DeeHeuÙee ceguee-cegueeRmee"er, veelesJeeF&keâebmee"er peer DeeHeueer keâle&JÙes
Demeleele leer ceveeHeemetve Heej Hee[e Heâkeäle ner keâle&JÙes Heej Hee[le Demeleevee
veelÙeeleerue DeemekeäleerÛee yebOe otj "sJee. ceePee cegueiee, ceePeer cegueieer Ùee Iešdš
DeemekeäleercegUs DeeHeuÙee DeHes#ee Kethe Jee{leele Je DeHes#eeYebie Peeuee efkeâ og:Ke
JeešŸeeuee Ùesles. ogmeNÙeeÛÙee cegueeuee-cegueeRvee keâener Peeueb keâer, DeeHeCeebme
lesJe{s JeeF&š Jeešles keâe? pesJe{s DeeHeuÙee cegueebvee keâener PeeuÙeeveblej JeeF&š
Jeešles? cnCetve keâewšgbefyekeâ kegâ"ueerner veeleer meebYeeUleevee DeemekeäleerÛÙee yebOeveele
ve De[keâlee Deveemekeäle Jne. lÙeebÛÙee øeleer Demeuesueer keâle&JÙes Heej Hee[leevee
keâlee&YeeJe ve "sJelee mee#eerYeeJe "sJee. ceer Je ceePes ns yebOeve otj keâjCÙeemee"er
OÙeeve keâje Je Deeveboer jne.
µµµ

38. mej ceuee PeesheÛe Ùesle veener
PeesHeeÙeÛeer JesU - jsef[DeesJej Skeâ
ieeCeb ueeieueb nes l eb . `èE u eyees v eer Û Ùee
Pee[eceeies Ûebõ PeesHeuee ieb yeeF&... Deepe
ceePÙee Hee[meeuee PeesHe keâe ieb Ùesle
veener''. ceuee kesâleveÛeer Dee"JeCe Peeueer.
kesâleveuee PeesHeÛe JÙeJeeqmLele Ùesle veJnleer
cnCetve Kethe vewjeMÙe Deeues nesles. je$eYej lees keâeUpeer keâjle JÙeekegâU JneÙeÛee
lÙeecegUs lÙeeÛÙee peerJeveeJej Ùee iees<šerÛee KetHe iebYeerj HeefjCeece Peeuee neslee.
ceer lÙeeuee cnCeeuees kesâleve ner HeefjeqmLeleer yeoueCÙeemee"er let efyeÚevÙeele
He[uÙeeJej PeesHe Deeueer veener lejer keâeUpeer keâjeÙeÛeer veener. vegmeles [esUs efceštve
Mejerj mewue mees[tve meJe& eEÛelee Je keâeUpeer - vekeâejelcekeâlee ceer šeketâve osle
Deens, Demes JeejbJeej cnCeeÙeÛes Je MJeeme peeCele He[tve jneÙeÛes. SkeâeÛe
Dee"Je[Ÿeele kesâleveuee iee{ PeesHe ÙeeÙeuee ueeieueer. efveõeveeMeeHes#ee lÙeeJej
keâjle Demeuesueer eEÛelee leCeeJeieÇmle keâjles Je PeesHe ieeÙeye nesles.
[e@. ve@Le@efveDesue keâuesšceve ns efMekeâeiees efJeÅeeHeer"eleerue øeesHesâmej nesles.
lÙeebveer PeesHe Ùee efJe<eÙeeJej meJeexÛÛe mebMeesOeve kesâues. les cnCeleele, efveõeveeMeeHes#ee
lÙeeJejÛÙee keâeUpeerÛes efJeÛeejÛe ceeCemeeuee ogye&ue keâjleele. Úeve PeesHe
ueeieCÙeemee"er mekeâejelcekeâ efJeÛeej Deblece&veeuee JeejbJeej Åee, ßeceeÛeer keâeces,
JÙeeÙeece, KesU ÙeeÉejs Mejerjeuee oceJee.
PeesHescegUs øelÙeskeâ DeJeÙeJeebvee efJeßeebleer efceUles. MejerjMeem$e meebieles PeesHe ner
Skeâ øekeâejÛeer mveeÙet efMeLeerueerkeâjCe øeef›eâÙee Deens. keâ<škeâjer ceveg<Ùe ueiesÛe
PeesHelees. HeCe efJeÛeejJeble Jekeâerue, øeeOÙeeHekeâ, vesles ns ceveeuee ueiesÛe efJejkeäle
keâ¤ Mekeâle veenerle. iegvnsieejebkeâ[tve iegvnÙeeÛeer ceeefnleer keâe{CÙeemee"er heesefueme
lÙeeuee PeesHe efceUt osle veenerle. lÙeecegUs lees Mejerj Je ceveeves ogye&ue nesTve
DeKesj MejCeeieleer Helkeâjlees.

cen<eea Ûejkeâ cnCeleele megKe Je og:Ke, meMekeäleheCee Je DeMekeäleHeCee,
peerJeve Je ce=lÙet Ùee meieàÙeebÛee DeeOeej PeesHe Deens. Heesš ceeskeâUs Demeleevee
YegpebieemeveeÛeer 8/10 meskeâboeÛeer DeeJele&ves kesâuÙeeme Je oerIe& MJemeve kesâuÙeeme
Úeve PeesHe ueeieles.
Ûeebieueer PeesHe ÙesCÙeemee"er GMeerjeHeÙeËle šer.Jner. HeenCes, je$eer Jne@šmedDe@He
Je HesâmeyegkeâJej GMeerjeHeÙeËle Ûe@šeRie keâjle yemeCes ns yebo keâje. je$eerÛes pesJeCe
ueJekeâj keâje. ¤#e eEkeâJee efvejme HegmlekeâebÛes JeeÛeve keâjleevee ceWotle nuekeâe
MeerCe Ùeslees. lÙeecegUs PeesHe Ùesles. PeesHeleevee HeeCeer efHeT vekeâe lÙeecegUs
ueIeJeermee"er ceOÙesÛe peeie Ùesles. PeesHeCÙeeHetJeea Ûene, keâe@Heâer IesT vekeâe, lÙeecegUs
ceWot Gòesefpele neslees. je$eer keâesceš HeeCÙeeves mveeve kesâues lejer PeesHe ÙesCÙeeme ceole
nesles.
ogHeejer 10 les 15 efceefvešs Jeecekegâ#eer IÙee. efJevmšve ÛeefÛe&ue Je je@keâ Hesâuej
ner oesve ceeCemes ogHeejÛeer Jeecekegâ#eer keâOeerÛe ÛegkeâJeerle veJnles. ÙegOo keâeUele
efJeceeves [eskeäÙeeJej efIejšŸee Ieeueleevee HeCe ÛeefÛe&ueves nkeäkeâeÛeer [guekeâer ÛegkeâJeueer
veener. je@keâ Hesâuej ne lej 97 Je<ex peieuee.
[eskeäÙeeuee lesuecemeepe kesâuÙeecegUs ceesveesšesveerpe cegUs PeesHe ÙesT ueeieles.
ogOeeceOÙes Skeâ ÛeceÛee ceOe šeketâve efHeuÙeeme Meeble PeesHe Ùesles. meceeOeeveer
keâecepeerJeve ne DeeveboeÛee Je iee{ PeesHesÛee jepeceeie& Deens. lÙeekeâ[s ue#e Demet
Åee. eEnmekeâ ceeefuekeâe, yeelecÙee je$eer Heent vekeâe. MekeäÙelees [eJÙee kegâMeerJej Je
HetJe&-HeeqMÛece PeesHeCÙeeÛee øeÙelve keâje. ue#eele "sJee megÙee&mleeveblej efvemeie& HeCe
efveõsÛÙee Deenejer peelees. HeeKejs IejšŸeele peeleele, peveeJejs iees"Ÿeele efMejleele,
ceeCetme cee$e ceeskeâešÛe Demelees. cnCetve megÙee&øeceeCes ceeCemeebveener GieJelee Je
ceeJeUlee Deeues Heeefnpes. DeMee HeOoleerves mekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer efveõeveeMe otj
keâ¤ve efveõe megKeeÛee megboj DevegYeJe IÙee Je Jejerue meJe& GHeeÙeebveer pÙeebÛee
efveõeveeMe otj nesle veener lÙeebveer cee$e [e@keäšjebÛee meuuee DeJeMÙe IÙee.
µµµ

39. KesU kegâCeeuee owJeeÛee keâUuee ?
kesâoejÛes Je[erue JÙeJemeeÙeeves veeceebefkeâle
[e@keäšj - øeefle<"e - SsMJeÙe& meJe& keâener
ceg y euekeâ. kes â oej ne Skeg â uelee Skeâ
megefMe#eerle cegueiee. DeeF&-Jeef[ueebveer Gòece
mebmkeâej kesâuesues. HeCe kesâoejÛÙee ceveele
Jeef[ueebyeoodue leerJeÇ És<e. lees JeejbJeej
keâenerner keâejCes keâe{tve Jeef[ueebyejesyej
Yeeb[Ces keâjeÙeÛee. JesUøemebieer Jeef[ueebvee
efMeJeerieeUner keâjeÙeÛee. Jeef[ueebyeoodue efce$eebMeer yeesueleevee DeHeMeyo JeeHejeÙeÛee.
Je[erue cnCetve lÙeebÛeer meJe& keâle&JÙes HetCe& keâjle Demetve osKeerue kesâoej Demes keâe
Jeeielees ns lÙeeÛÙee Jeef[ueebvee He[uesues keâes[s nesles. yeNÙeeÛeoe meceepeele
SKeeÅee ÛeebieuÙee- megmJeYeeJeer yeeF&uee efleÛee Heleer KetHe veenkeâ $eeme osle
Demelees. DeeF& Je Je[erue oesIesner GÛÛeefMe#eerle JÙeJemeeÙeeves øeefleeq<"le [e@keäšj.
meJe& øekeâejÛeer keâeUpeer IesTve osKeerue lÙeebvee Peeuesues cetue ns ceeflecebo, DeHebie
Demeles. DelÙeble megboj, osKeCÙee, efMe#eerle ceguee-cegueeRÛeer ueiveÛe pecele vemeuÙeeÛeer
le›eâej Je lÙeebvee lÙeeletve Deeuesues vewjeMÙe DeeheuÙeeuee heneÙeuee efceUles.
DeMee Deveskeâ IešveebÛee ceeieesJee IesleuÙeeJej keâce&Heâue efmeOoebleeÛeer efveeqMÛeleer
DevegYeJeeme Ùesles. iepejs efJekeâCeejer JÙekeäleer meceepekeâuÙeeCeceb$eer nesles, lej Ûene
efJekeâCeejer JÙekeäleer Ùee osMeeÛeer HebleøeOeeve nesles. pevceleeÛe SKeeoe cegueiee
GÅeesieHeleerÛÙee Iejele pevcelees lej lÙeeÛe JesUer SKeeoe cegueiee ne peJeUÛÙee
PeesHe[Hešdšer ceOÙes pevce Ieslees. DeHeIeeleele meieUs oieeJeleele Je efÛecegj[er
JeeÛeles, efleuee KejÛešle HeCe veener Ùeeuee keâeÙe cnCeeÙeÛes ?
MesJešer ielepevceebÛee Ùee pevceeMeer keâenerlejer mebyebOe Ùesle DemeeJee Demes
Jeeštve lÙee De%eeleeefJe<eÙeer peeCetve IesCÙeeÛeer Glmegkeâlee efvecee&Ce nesles. KetHe
øeÙelve keâ¤vener SKeeoer iees<š efceUle veener DeeefCe OÙeeveer-ceveer vemeleevee
menpeHeCes cees"cees"er keâeces nesTve peeleele.
``ceer jepee Demetve DeebOeUe keâe?'' Ùee Oe=leje<šêÛÙee øeMveeuee Gòej osleevee
YeieJeeve ßeerke=â<Ce Oe=leje°êuee ceeieÛÙee pevceele Oeveg&Oeejer Demeleevee vesce ueeJetve
GvceòeHeCes He#ÙeebÛes [esUs Heâes[ues Ùee keâce&HeâueeÛee DeeOeej osleele.
Skeâe ceeCemeeves KetHeÛe YeeJeveeefJeJeMe nesTve j[le j[le Je[erueebÛÙee
ce=lÙetveblej lÙeebvee cegkeäleer efceUCÙeemee"er YeieJeeve yegodOeebkeâ[s DeeieÇn Oejuee.
yegæebveer lÙee ceeCemeeuee oesve ce[keâer DeeCetve Skeâe ce[keäÙeele letHe Je Skeâe
ce[keäÙeele Ke[er YejeJeÙeeme ueeJeueer. lÙee oesvner ce[keäÙeebvee leueeJeele "sJetve
keâe"erÛee øenej keâjeJeÙeeme ueeJeues. ce[keâer Hegâšueer - legHe lejbieues Je Ke[er
HeeCÙeeKeeueer iesueer. yegodOe lÙee JÙekeäleeruee cnCeeues Deelee leguee pes keâce&keâeb[
keâjeJeÙeeÛes les keâj. pÙeeJesUsme ner Ke[er Jej ÙesF&ue Je letHe Keeueer peeF&ue
lÙeeJesUsme Peškeâve legPes Je[erue cegkeäle nesleerue. lees yegodOeebkeâ[s Heenle ieeWOeUuesuÙee
mJejele cnCeeuee YeieJeeve HeCe ner Ke[er pee[ Jepeveoej leer HeeCÙeeJej keâMeer
ÙesCeej. ns letHe nuekesâ - Hegâuekesâ ns Keeueer keâmes peeCeej. efvemeie&efveÙeceevegmeej ns
nesTÛe Mekeâle veener. lÙeeJesUsme nmele YeieJeeve yegodOe cnCeeues, legPÙee efHelÙeeves
Ùee legHeemeejKes nuekesâ-Hegâuekesâ melkeâce& kesâues Demesue lej les JejÛe cnCepes
meodieleeruee peeCeej Je Ùee oie[ebmeejKes pe[ $eemeoeÙekeâ keâece kesâues Demesue lej
les Keeueer cnCepes DeOeesieleerueeÛe peeCeej. neÛe efvemeiee&Ûee efveÙece Deens.
meble legkeâejece cenejepe cnCeleele, ``Megæ yeerpeeHeesšer HeâUs jmeeU ieescešer~''
ceie DeeHeuÙee neleele keâeÙe Deens? DeeHeues YeefJe<Ùe keâeÙe DemeeJes Ùee
Â<šerves DeeHeues Jele&ve, DeeÛejCe DeeefCe Je=òeer DemeeJeer. cnCetve melkeâce& keâje Je
Ùece-efveÙeceebÛes Heeueve keâ¤ve megKeeÛes DeefOekeâejer Jne. meJe& HeeHeeHeemetve otj
jne. Meem$eerÙe %eeveeÛÙee yeUeJej peerJeve mece=Oo Je megKeeJen keâjCÙeeÛee MekeäÙe
lesJe{e øeÙelve keâje HeCe keâOeer keâOeer peerJeveeuee Jes{Ceeje De%eeleeÛee, DeefveeqMÛeleerÛee
pees keâce&HeâueefmeOoebleeÛee Yeeie Deens lees ner eqmJekeâejCÙeeÛeer leÙeejer Demet Åee.
MesJešer cnCeleele vee, ``pewmes pÙeeÛes keâce& lewmes - HeâU oslees js F&MJej ~''
DeeHeuÙeeuee lÙee keâce&HeâUeletve yeesOe IesTve megÙeesiÙe keâeÙe Deens ? ns
"jefJeCes, peeCeCes ner DeeHeueer Heg{Ûeer ieleer "jefJeles. keâce&HeâU keâmesner Demees,
ceve cee$e mecelesle jent Åee. µµµ
40. mekeâejelcekeâ Â°erkeâesve nJee!
meeje ef v emeie& m eb m eej ne ceeveJeer
ceveeÛeeÛe KesU Deens. cnCetve lej
cnCeleele, ‘‘ceve efÛebleer les Jewjer ve
efÛebleer~’’ ceveeleerue efÛebleveeJejÛe Deeheueer
GOJe&ieleer efkebâJee DeOeesieleer "jle Demeles.
cnCetve GVele peerJeveemee"er ceveeuee
mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛÙee DeenejeÛeer iejpe Demeles. vekeâejelcekeâ efJeÛeej ceeCemeeuee
ogye&ue yeveJeleele. cnCetve efyeÇšerMe cnCeeues nesles, YeejleerÙeebÛÙee efJeÛeejebvee
cee¤ve šekeâe - cnCepes les cejleerue. jepee n<e&JeOe&veeÛeer Debie"er, mewefvekeâebmeceesj
efÛeKeueele he[les. Debie"er he[ueer - DeheMekegâve Peeuee cnCetve ceveeves KeÛeuesuÙee
mewefvekeâebvee lÙeebÛÙeemeceesj Debie"er GÛeuetve-n<e&JeOe&ve cnCeeuee ‘‘Ùee Debie"erÛee
"mee pemee efÛeKeueele Gcešuee lemee legceÛÙee heje›eâceeÛee "mee Ùee ceeleerle
GcešCeej Deens. Ùee mekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer lÙeeves efJepeÙeßeer KesÛetve DeeCeueer.
JeerpesÛÙee efoJÙeeÛee MeesOe ueeJeleevee Lee@ceme DeuJee Sef[meveÛes 999
ØeÙeesie heâmeues, veblej Skeâ npeejeJÙee ØeÙeesieeuee efJepesÛÙee efoJÙeeÛee MeesOe
ueeJeuee. lÙee HeâmeuesuÙee 999 ØeÙeesieebyeöue Lee@ceme DeuJee Sef[meve cnCeeuee,
ceePes 999 ØeÙeesie heâmeues veener lej 999 ØeÙeesieeletve ceer ns efmeæ kesâues keâer
Ùee ceeiee&ves efJepesÛee efoJee ueeiet Mekeâle veener. peieele meieàÙeele peemle hesšbš
lÙeebÛÙee veeJeeJej Deensle. mJele:Ûeer ØeÙeesieMeeUe [esàÙeeosKele peUtve Keekeâ
PeeuÙeeJej Lee@ceme DeuJee Sef[meve cnCeeuee, ‘‘Deepe ceePÙee meieàÙee Ûegkeâe
peUtve Keekeâ PeeuÙee Deensle, Ûeuee hegvne veJÙeeves keâeceeuee meg¤Jeele keâ¤
Ùee.’’ lÙeeveblej KejesKejÛe efce$eebvees kesâJeU 21 efoJemeeleÛe Sef[meveves «eeceesheâesveÛee
osKeerue MeesOe ueeJeuee. mekeâejelcekeâ Â°erkeâesveeÛes ns yeesuekesâ GoenjCe.
DeYÙeemeele keâÛÛee DemeuÙeecegUs pÙeeuee ueneveheCeerÛe Jeiee&letve nekeâuetve
efoues nesles, lees Sef[meve mekeâejelcekeâ Â°erkeâesveeÛÙee yeUeJej peieemee"er JejoeveÛe
"juee.
[sJner[ Je ieesueerSLeÛeer keâLee lej meJe&heefjefÛele Deens. YeuÙeecees"Ÿee je#emeeÛÙee
$eemeeuee kebâšeUtve ieeJeeleerue meJe& JÙeJenej "hhe Peeues nesles. ieesueerSLeÛÙee Iejer
DeeuesuÙee ceW{heeU [sJner[ves ieeJekeâNÙeebvee ‘‘mekeâejelcekeâ efJeÛeej’’ efouee Je
meebefieleues lees je#eme DeJee{JÙe-Yeueecees"e DemeuÙeecegUs lÙeeuee ceejCÙeemee"er
DeÛetkeâ vesce DeeJeMÙekeâ veener. meieàÙee yeepetbveer oie[-efJeše-yeeCe cee¤ve
DeeheCe lÙeeuee ve° keâ¤ Mekeâlees keâejCe DeJee{JÙe DeekeâejceeveecegUs lees peueo
heUtner Mekeâle veener Je keâmesner ceejues lejer lÙeeuee keâes"slejer ueeieCeejÛe. heg{s
lÙee je#emeeheemetve ieeJekeâNÙeebÛeer megškeâe Peeueer. cnCepesÛe keâeÙe ÙeesiÙe ceeiee&ves
kesâuesuÙee mekeâejelcekeâ efJeÛeejeves je#eme¤heer mebkeâš ve° nesT Mekeâles.
mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeleele, legcner Deepe pes keâener Deenele, ns ielekeâcee&ÛesÛe
heâU nesÙe, lÙeeuee legcnerÛe peyeeyeoej Deenele cnCetve lÙee efmLeleeruee,
JÙekeäleeruee OevÙeJeeo Åee. DevÙeLee Deepe legcner ÙesLes keâmes Demelee ? ns peie
Skeâ efJeMeeue JÙeeÙeeceMeeUe Deens, mekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer ceveeuee meyeue
yeveJee. ueneveheCeer nòeerÛÙee efheuueeÛÙee heeÙeebvee meeKeUob[eveer yeebOetve "sJeues
keâer nòeer cees"e PeeuÙeeJej, vegmelee meeKeUob[ lÙee Kebgšeruee De[keâJeuee lejer
lees efvecetšheCes GYee jenlees. lÙeekeâ[s DemeuesuÙee leekeâoerves Skeâe oCekeäÙeele lees
meeKeUob[ Je Kegbšer lees[t Mekeâlees. heCe ceveele Demeuesuee vekeâejelcekeâ efJeÛeejÛe
lÙeeuee lÙee meeKeUerÛee iegueece yeveJelees.
ÙeMe ns ceveeÛÙee leekeâoerJej DeJeuebyetve Demeles. cnCetve ceveeleerue vekeâejelcekeâ
YeeJevee otj keâ¤ve ceveeuee mJeÛÚ Je Megæ keâjCÙeemee"er lÙeeuee OÙeeveeÛeer
pees[ Åee, Je mekeâejelcekeâ Jne.
mekeâejelcekeâ nesCÙeemee"er mehleheoer

1) mekeâeUer G"uÙeeJej "jJee, Deepe ceer heâej Gòece keâece keâjCeej Deens.
2) vekeâejelcekeâ efJeÛeej keâjCeeNÙee ueeskeâebheemetve otj jne.
3) DeeOeer efceUeuesuÙee ÙeMeeÛee JeejbJeej efJeÛeej keâje. les legcneuee ØesjCee
osF&ue.
4) FlejebMeer leguevee keâjCes mees[tve Åee.
5) jespe mekeâejelcekeâ efJeÛeej JeeÛee, OÙeeve keâje.
6) ÙeesiÙe Deenej-efJenej-JÙeeÙeeceekeâ[s ue#e Åee.
7) hee"erÛee keâCee yemeleevee-Ûeeueleevee lee" "sJee.
efce$eebvees, ceve ogye&ue nesCeej veener ÙeeÛeer hetCe&le: keâeUpeer IÙee. cnCepes
keâeUpeer keâjeJeer ueeieCeej veener. LeÇer F&ef[Ùešdme ceOeerue Deceerj Keeve osKeerue
‘mekeâejelcekeâ Â°erkeâesve’ meebieleevee cnCelees, ‘‘YewÙÙee - Dee@ue Fpe Jesue’’!
µµµ

41. ceOÙece ceeie&
pesJne SDej keâb[erMevej Deeues
lesJne nsvjer Heâes[&ves Iej-HeesÛe&-
Dee@ e f H eâme-keâej-meieUs Û e SDej
keâb [ er M eveeR i e kes â ues . lÙeeceg U s
DeuHeeJeOeer l eÛe leyÙes l eer Û Ùee
keâškeâšer meg¤ PeeuÙeeJej lÙeeuee
[e@keäšjebkeâ[s peeJes ueeieues. [e@keäšjebveer nsvjeruee mekeâeUer Je mebOÙeekeâeUer Skeâ-
Skeâ leeme iejce HeeCÙeeÛÙee šyeceOÙes He[tve jenCÙeeme meebefieleues lÙeecegUs
Mejerjeletve YejHetj Ieece efveIetve nsvjerÛes mJeemLÙe Ûeebieues Peeues. nsvjerÛÙee ue#eele
Deeues keâer, efoJemeYej DeeHeCe Ieece HetCe&le: JeeÛeJelees Je mebOÙeekeâeUer IeeceeIetce
neslees. efoJemeYej MejerjeJej HetCe&le: Leb[ nJesÛee Je mebOÙeekeâeUer HetCe&le: G<CelesÛee
ceeje keâjCÙeeHes#ee Mejerj meblegueveemee"er DeeHeCe ceOÙece ceeiee&Ûee DeJeuebye kesâuee
Heeefnpes. ÙeeÛe ceOÙece ceeiee&ves nsvjer Heâes[&ÛÙee DeeÙeg<Ùeele Heâej cees"e yeoue
Ie[uee.
YeieJeeve yegæebveer ceOÙece ceeiee&Ûee DeJeuebye keâ¤ve Heâej cees"er ›eâebleer
Ie[Jetve DeeCeueer nesleer. les cnCeeÙeÛes Deeflejskeâ šeUe, ceOÙece ceeiee&ves Ûeuee.
Skesâ efoJeMeer meeefjHegòe yegæebvee cnCeeuee YeieJeeve DeeHeCe ceOÙece ceeie&eJej
Flekeâe peesj osle Deenele efkeâ ceuee Jeešt ueeieueÙe keâer ne HeCe Skeâ DeeflejskeâÛe
nesF&ue keâeÙe? yegodOe cnCeeues Ùee Deeflejskeâeves peveceeCemeeÛes keâuÙeeCeÛe nesF&ue.
yeekeâer meJe& Deeflejskeâ ns JepÙe& Deensle. pÙeeøeceeCes efJeCeskeâjer JeerCee JeepeJeleevee
leej ner ceOÙece leeCeeleÛe leeCelees. lesJne efleÛee megjsKe OJeveer yeensj He[lees. leej
peemle leeCeueer lej leer legšles Je keâceer leeCeueer lej efleÛee DeeJeepe efveIele veener.
kegâ"ueerner iees<š Deefle ner Ieelekeâ Demeles, cnCeleele vee ``Deefle meJe&$e JepÙexle''.
keâener ueeskeâ ceveeuee KetHeÛe oeyetve "sJeleele, ceve cee¤ve-cee¤ve oceve
keâjleele. lÙeecegUs lÙeebÛÙee peerJeveele ÛewlevÙe ueesHe HeeJetve vewjeMÙe Ùesles Je keâener
ueeskeâ ceveeuee ceeskeâeš mees[leele.
ceveeuee ceeskeâeš mees[ueb efkeâ les DeeHeueer neveer keâ¤ Mekeâles. lÙeecegUs og:Ke
efveefce&leerÛÙee [esnekeâ[s DeeHeCe KesÛeuees peelees. cnCetve ceveeuee kegâ"s DeeJej
IeeueCes Je kegâ"s mewue mees[Ces Ùeemee"er ceveeÛeer øe%ee peeieJeeJeer ueeieles. Mejerj
uee[eJetve mees[Ces pesJe{s JeeF&š lesJe{sÛe les Yeb[eJetve mees[Cesner JeeF&š. melele
yemetve jenCes eEkeâJee meejKesÛe Oe[He[le jenCes, Deefpeyeele efJeÛeej ve keâjCes
eEkeâJee GieerÛeÛe DemebyebefOele yeeyeeRÛee DeKeb[ efJeÛeej keâjCes Ùee oesvnerner iees<šer
meejKÙeeÛe efvejLe&keâ Demeleele. Mejerj DeeefCe ceve ÙeebÛes yee¢eebie Je Deblejbie ÙeebÛes
øeceeCeyeodOe mebJeOe&ve kesâuÙeeme ceveg<Ùe megKeer nesT Mekeâlees. HewMeeÛee DeefleefJeÛeej
keâjle Hewmes keâceefJeCÙeeÛeer F&<ee& "sJetve leyÙesleerkeâ[s, kegâšgbyeekeâ[s ogue&#e keâjCes
ÙeeGueš Deefle Hewmee ne JeeF&š Demelees Demes ceevetve lÙeeÛÙeekeâ[s HegCe&le: ogue&#e
keâjCes Ùee oesvner ÛegkeâerÛÙeeÛe iees<šer Deensle.
meJe& øekeâejÛee JÙeemebie keâjleevee ceOÙece ceeiee&Jej Ûeeuelee Ûeeuelee øeke=âleerkeâ[s
- ceveekeâ[s ue#e efouÙeeme, efJeJeskeâeves JeeieuÙeeme Je ceOÙece ceeiee&Ûes DeeÛejCe
kesâuÙeeme peerJeveele yenej Ùeslees. ceOÙece ceeie& DevegmejCÙeemee"er ceveeÛeer øe%ee
efJekeâefmele keâjCes iejpesÛes Demeles. lÙeemee"er ceveeuee OÙeeveeÛeer pees[ Åee.
meJee&le cenlJeeÛes cnCepes DeeÙeg<Ùe ns megKeog:KeeÛes efceßeCe Deens. ÙeMeeÛee
DeeveboeslmeJe eEkeâJee DeHeÙeMeeÛes og:Ke Yeesieleevee ceOÙece ceeie& ue#eele Demet Åee.
keâejCe peerJeveele øelÙeskeâ iees<š ner DeefvelÙe Deens. ceOÙece ceeie& DeeHeCeeme eqmLej
jenCÙeeme ceole keâjlees, lÙeecegUs ceve mecelesle jenles.
``megKe DeeÙes veeÛes vener - og:Ke DeeÙes vener jesÙe ~
oesveesb ceW mecelee jns - Gòece cebieue nesÙe ~~''
µµµ

42. DeieesojÛe keâe veener Yesšueeme?
meg < ecee ceens j er heg C Ùeele
Deeueer nesleer. heshejceOÙes ceePes
uesKe JeeÛetve ceuee DeeJepet&ve
YesšeÙeuee Deeueer nesleer. meemet,
veCebo Je veJeNÙeekeâ[tve JeejbJeej
nesCeeje Deheceeve, heeCeGleeje
Ùeeceg U s leer mJele:Ûee
DeelceefJeÕeeme njJetve yemeueer
nesleer. mJele:uee Deyeuee cnCeJetve Iesle nesleer. vÙetveieb[eves «emle nesleer.
ceer efleuee hetCe&le: yeesuetve efoues. Lees[er ceeskeâUer Je Meeble PeeuÙeeveblej ceer
efleuee cnšues. meg<ecee Œeer ner efkebâieceskeâj Demeles. DeepeheÙeËle pesJe{s jepes, meble,
cenble, ceneheg®<e nesTve iesues lÙeebvee pevce osCeejer ŒeerÛe Demeles.
‘‘efpeÛÙee neleer heeUCÙeeÛeer oesjer, leer je°êuee Gæejer’’ Demeb cnšueb
peeleb.Skeâ heg¤<e efMekeâuee lej Skeâ JÙekeäleer GYeer jenles heCe Skeâ m$eer efMekeâueer
efkeâ DeKKeb Iej GYes jenles. Ú$eheleer efMeJeepeer cenejepeebÛÙee ceeies, ceelee
efpepeeT, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee ceeies jceeF&ceelee, cenelcee hegâueWÛÙee
ceeies meeefJe$eerceelee GYÙee neslÙee cnCetve les cenòkeâeÙe& keâ¤ Mekeâues. efvemeiee&ves
MekeäleerÛes Jejoeve Œeeruee efoues Deens. efnbot mebmke=âleerle DeVeeÛes Keeles DeVehetCexkeâ[s,
efJeÅesÛes Keeles-mejmJeleerkeâ[s, hewMeeÛes Keeles - ue#ceerkeâ[s lej MekeäleerÛes Keeles
peieobyeskeâ[s efouesues Deens. Œeer ØeÛeb[ Mekeäleerceeve, ØesceU Je menveMeerue Demeles.
ceneje°êle 10 DeelcenlÙee jskeâe@[&Jej DeeuÙee lej lÙeele heg¤<eebÛeer mebKÙee 7
Je m$eerÙeebÛeer mebKÙee leerveÛe Demeles. efmebOetleeF& mehekeâeU Dee[eCeer Deensle heCe
efmebOetleeFËJej ueeskeâ heer.SÛe.[er. keâjleensle. let yeueJeeve Je Mekeäleerceeve Deensme
ns meg<eceeuee ceer hešJetve efoues. Je ogheejer DeeceÛÙee keäueyeÛÙee iesššgiesojuee Ûeue
cnšues.
ceensjerÛe DemeuÙeecegUs Je JesU DemeuÙeecegUs meg<eceeves ceePÙeeyejesyej ÙesCÙeeÛes
ceevÙe kesâues. heCe leer cnšueer, mesefueyeÇsMeve uee keâenerlejer keâejCe heeefnpes vee js?
ceer efleuee cnšues yeesš veekeâepeJeU Ies yeIe Õeeme Ûeeuet Deens keâe? Dejs Deeheuee
Õeeme Ûeeuet Deens, DeeheCe efpeJeble Deenesle, Ùeehes#ee mesefueyeÇsMeve uee Depetve
keâeÙe nJebÙe? meg<ecee iesššgiesojuee Deveskeâ cegueeRceOÙes efcemeUueer, ieeÙeueer,
veeÛeueer. efleuee Kethe Úeve Jeešues. Deveskeâ veJeerve cewef$eCeer efceUeuÙee. efleÛÙeeleuee
vÙegveieb[ otj Peeuee. Glmeen Debieele mebÛeejuee. efvejeshe Iesleevee leer ceuee
cnCeeueer, ns keâewvmeueeRie keâjeÙeuee, let Deieesoj keâe veener js Yesšueeme?
µµµ

43. Keñe SkeâeÛe ef"keâeCeer IÙeeÙeÛee Demelees.
ceve:Meebleer efceUJeCÙeemee"er peÙebleerYeeF& 10
Je<eeËheemetve yeehetcenejepe Deeßeceele peeÙeÛes. heCe
ceve:MeebleerÛee Œeesle keâener lÙeebvee efceUle veJnlee.
Deeßece mees[uee efkeâ hegvne Ùes js ceePÙee ceeieuÙee.
ÙeesieeÛÙee Jeiee&le lÙeebveer Ùeeyeeyele ceePÙeeMeer
ÛeÛee& kesâueer. ceer lÙeebvee cnšues 10 Je<ex Deeßeceele peeTve yeehetcenejepeebÛÙee
efMekeâJeCeerves heâjkeâ he[le vemesue lej ogmeNÙee ef"keâeCeer OÙeeveheæleer efMekeâeÙeuee
pee. efpeLes legcneuee ceve:Meebleer efceUsue Demee ogmeje ceeie& MeesOee. ns cnCeleeÛe
peÙebleerYeeF& YeÙeÙegkeäle Ûesnje keâjle cnCeeues. ieg¤ves keâne nw, Keñe Skeâ ner
peien uesvee nw, osj meJesj heeCeer ueiesiee. efpeOej GOej Keñs ueesies lees kewâmee
heeCeer ueiesiee? kewâmeer hÙeeme yegPesieer? yeehetcenejepeebveer GheosMeeÛes [esme heepetve
DeeheuÙee iees"Ÿeele yeebOeuesuÙee peÙebleerYeeF&uee ceer Skeâ iees° meebefieleueer.
Skeâe ceevemeMeeŒe%eeves DeeheuÙee keâes"[erle 5 ueneve KeesuÙee leÙeej kesâuÙee
Je 5 JÙee Keesueerle efce"eF& "sJetve Skeâ Gboerj mees[uee. lÙee Gbojeves 5 JÙee
Keesueerle peeTve efce"eF& Heâmle kesâueer. leerve efoJemeeveblej lÙeeves efce"eF& 3 NÙee
Keesueerle "sJeueer. Gboerj vesnceerØeceeCes 5 JÙee Keesueerle iesuee lesLes keâener ve
efceUeuÙeeves 4LÙee Keesueerle Deeuee lesLetve 3 NÙee Keesueerle Deeuee Je lesLeerue
efce"eF& heâmle kesâueer. Gbojeuee 5 JÙee Keesueerle efce"eF& ve efceUeuÙeeves lees Flej
KeesuÙeele MeesOele jeefnuee. ceeCemeeuee Øe%ee efoueer Demetve lees DebOeYekeäleerves
Ûeewkeâšerle De[keâlees. Ûeewkeâš mees[eÙeÛeer lÙeeuee efYeleer Jeešles. Je Deeheuee iees"e
cepeyetle keâjCÙeemee"er ‘Skeâner peien Keñe uees.’’ Demee GheosMe keâjCeejs ieg¤
Deepe peeieespeeieer efomeleensle. cnCetve DeOÙeelceele DebOeßeæeUt ve yevelee,
Ûeewkeâšerleerue iegueeceefiejerle ve De[keâlee Deblece&ve Je yegæeruee pes hešsue Je pÙeeves
mJekeâuÙeeCe Je hejkeâuÙeeCe nesF&ue DeMee iees°eRÛes heeF&keâ Jne.
legcnerÛe legceÛes ieg¤ Deenele. µµµ
44. Ûe<ces yeneöÒj
jepet Je ieCesMe oesIesner SkeâeÛe
keâejKeevÙeele keâece keâjCeejs
peJeUÛes efce$e. vesnceer Ûes°ecemkeâjer
keâjCeeje ieCes M e, jepet M eer
hetJeeameejKes ceveceeskeâUsheCeeves
yeesuele veJnlee lÙeeleÛe jepetuee ØeceesMeve efceUeues. ieCesMeves lÙeeÛes DeefYevebove
kesâues heCe lÙeeÛÙee ÛesnNÙeeJej heâejmee Deevebo veJnlee. jepetves ØeceesMeveefveefceòe
"sJeuesuÙee heešeauee heCe ieCesMe Deeuee veener. jepetuee ieCesMe DeeheuÙee
ØeieleerJej peUleesÙe Ùee efJeÛeejebveer Iesjues. ieCesMeefJe<eÙeer lÙeeÛÙee ceveele És<e
hemejuee. peUkegâkeâ[Ÿee cnCetve Flej efce$eemeceesj jepetves ieCesMeÛÙee he§eele
DeheMeyo Jeehejues. ieCesMe meueie 4 efoJeme keâeceeuee ve DeeuÙeegUs meensyeebveer
ÛeewkeâMeer keâjeÙeuee meebefieleueer cnCetve jepet Je lÙeeÛes menkeâejer ieCesMeÛÙee Iejer
Deeues. Iejeuee kegâuethe nesles. Deepetyeepeguee ÛeewkeâMeer kesâuÙeeJej ieCesMeÛÙee
SkegâuelÙee Skeâe cegueeuee YeepeuÙeeÛes keâUeues.
hewMeeDeYeeJeer lÙeeves cegueeuee mejkeâejer ¤iCeeueÙeele De@[efceš kesâues nesles.
memetveuee jepet Je lÙeeÛes efce$e Deeues lÙeeJesUsme Iejer iejce heeCÙeeÛes heelesues
DebieeJej he[uÙeeves ieCesMeÛee cegueiee 80³ YeepeuÙeeÛes lÙeebvee keâUeues.
jepetuee yeIeleeÛe ieCesMeves lÙeeuee efce"er cee¤ve Deeskeämeeyeeskeämeer j[t ueeieuee.
jepetuee melÙe keâUeues. lÙeeves ieCesMe efJe<eÙeerÛee efJeÛeej ve keâjlee És<eeves
ueeJeuesuÙee DeÂMÙe Ûe<cee lÙeeÛÙee ue#eele Deeuee.
Demes Deveskeâ Ûe<ces iewjmecepeeletve DeeheCe FlejebefJe<eÙeer ueeJele Demelees. ke=âhee
keâ¤ve Ûe<cee ueeJeCÙeehetJeea Ûeejner yeepetbveer lÙee ceeCemeeÛee efJeÛeej keâje.
lÙeeÛÙee jesue ceOÙes pee.
µµµ
45. JeeÛeJee ieg¤uee JeeÛeJee
peceerveerÛÙee Jeeoeletve jepesMe Je efJepeÙe ÙeebÛeer Yeeb[Ces Ûeeuet nesleer. jepesMekeâ[tve

keâener jkeâkeâce ner efJepeÙeuee ÙesCes yeekeâer nesleer. keâesše&yeensj jepesMe Je efJepeÙe
ÙeebÛeer yeeÛeeyeeÛeer Peeueer. efJepeÙeÛÙee kegâšgbyeeves jepesMe Je lÙeeÛÙee helveeruee
efMeJeerieeU Je Oekeäkeâeyegkeäkeâer kesâueer. Je Ùee Dee"Je[Ÿeele hewmes ve efouÙeeme Iejer
ÙesTve ceejCÙeeÛeer Oecekeâer efoueer. jepesMeÛes cnCeCes nesles ceer efJepeÙeuee keâenerner
osCes ueeiele veener.
šsvMeveceOÙes Je YeÙeYeerle DeJemLesle jepesMe lÙeeÛÙee ieg¤keâ[s ce"eJej iesuee
Je meefJemlej Je=òeeble ieg¤peeRvee meebefieleuee. Je ieg®peer ceer keâeÙe keâjeJes Demee
meuuee lÙeeves ceeefieleuee. jepesMe Je lÙeeÛeer helveer ieg®peeRkeâ[s 5 Je<eeËheemetve Ùesle
nesles. ieg®peeRÛes ßeæeUt Yekeäle nesles. ieg®peeRveer OÙeeve ueeJetve jepesMeuee
meebefieleues Deelee efJepeÙe hejle keâOeerner legPÙeekeâ[s ÙesTve leguee $eeme osCeej
veener. ceer ceePes keâece kesâues Deens.
oesve efoJemeele efJepeÙe Je lÙeeÛÙee iegvnsieejer ØeJe=òeerÛÙee efce$eebveer jepesMe Je
lÙeeÛÙee helveeruee peesjoej ceejneCe kesâueer. jepesMeÛee lej veekeâeÛee IeesUebvee
hegâšuee.
ceuee ner meJe& Iešvee ceenerle nesleer. ceer jepesMeuee efJeÛeejues. ieg®peeRÛes yeesue
Keesšs "jues efkeâ jepesMe.
lesJne jepesMe Je lÙeeÛeer helveer cnCeeueer, ieg®peeRÛÙee DeeefMeJee&oeves Lees[keäÙeele
efveYeeJeueb meensye. yeekeâer meieUe DeveLe& ieg®peeRveer mJele:Jej Dees{tve Iesleuee. ns
SskeâleeÛe ceuee ue#eele Deeues keâer, ‘heeieueeW keâer keâceer vener peeueerce Skeâ {tb{es
efceueles nw npeejes.’
µµµ

46. hehhee ceuee Peshele veener nes
ef š Ukeâeb v eer ceb [ eues u Ùee

leg®bieeletve cegueeuee he$e efueefnues
nesles, ce@šêrkeâveblej leguee pes
keâener keâjeÙeÛeb les keâj. leg
ÛehheuebÛe ogkeâeve šekeâueb lejer
Ûeeuesue heCe ueeskeâ cnšueer
heeefnpesle, legcneuee Ûehheue IÙeeÙeÛeer keâe? ceie efšUkeâebÛÙee ogkeâeveeletveÛe IÙee.
pes keâener keâjMeerue les Gòeceeleerue Gòece keâj.
meefÛeve leW[guekeâjÛÙee Jeef[ueebveer oesve-Ûeej keäueeme ueeJetve cegueeuee FbefpeefveÙej
yeveJeueb Demeleb. heCe ceie Deepe ef›eâkesâšÛee yeeoMene meefÛeve GoÙeeme Deeuee
Demelee keâe? DeyeÇence efuebkeâveves cegueeÛÙee cegKÙeeOÙeehekeâeuee efueefnuesuÙee
he$eele efueefnues nesles. ‘‘ceePÙee cegueeuee peieele keâmeb peieeJeb, Je efJe<ece
heefjefmLeleerle keâmeb JeeieeJeb ns efMekeâJee.
efce$eebvees Decesefjkesâletve Sce.Sme. keâ¤ve DeeuesuÙee cegueeuee cbegyeF&Ûeer ueeskeâue
hekeâ[lee Ùesle vemesue lej keâeÙe GheÙeesie? cnCetve lÙeeuee legPÙeehes#ee keâceer ceeke&â
Demetve lees keâjleesÙe ceie leguee keâeÙe De[ÛeCe Deens?
efkebâJee oesvner efJe<eÙeebÛes keäueeme ueeJet. heCe lesÛe keâj, ne Dee«en heeuekeâebveer
mees[uee heefnpes.
cegueebÛÙee keâefjÙejmee"er De@hšeršŸet[, [erSceDeeÙešer ÙeemeejKÙee šsmš keâ¤ve
lÙeeÛÙee DeeJe[erÛes #es$e lÙeeuee efveJe[t Åee. yejKee, ueleeoeroermeejKeb ieeT
MekeâCeej veener. meieUsÛe heer.šer. G<ee meejKes heUt Mekeâle veener. ØelÙeskeâ
JÙekeäleerÛee efheb[ JesieJesieUe Deens.
µµµ
47. uebie[Ÿee nòeerJej keâje GheÛeej
ieerlee-megefMeef#ele, Iejboepe, meesppJeU
cegueieer. ueiveeveblej oesveÛe Je<ee&le efleÛÙee
heleerÛes DeheIeeleer efveOeve Peeues. ieerlee meemeg-
meemeNÙeebÛee Glke=â° meebYeeU keâjle nesleer.
efleves lÙeebÛÙeekeâ[tve veeskeâjeruee peeCÙeeÛeer
hejJeeveieer ceeefieleueer. meemejÛÙee ueeskeâebveer
lÙeeme efJejesOe kesâuee. efoJemeYejeÛee SkeâšsheCee efleuee Deme¢e nesle neslee.
efojeÛÙee ueiveeveblej Iejele peeT-ieerlee-meemet ÙeebÛÙeele Oegmehetme Ûeeuet Peeueer Je
ieerleeuee ceeveefmekeâ $eeme nesT ueeieuee. leer ceensjer ÙesTve jneJes Demee efJeÛeej
keâjle Demeleevee, DeeF&Jeef[ueebveer ieerlee, ‘‘leg efouÙee Iejer cesueer’’ Demee
KeCeKeCeerle šesuee osTve efleuee ceensjÛee jmlee veekeâejuee. ieerlee efleÛÙee
ieg®peeRvee Yesšueer Je j[le j[le meJe& keâneCeer efleves ieg®peeRvee meebefieleueer.
ieg®peer ieerleeÛÙee Je[erueebvee Yesštve leer le®Ce Deens, meemejÛes ueeskeâ efleuee
$eeme osleensle. efleuee Iejele IÙee Je efleÛes ogmejs ueive ueeJetve Åee Demee meuuee
ieerleeÛÙee Je[erueebvee efouee Demelee, les cnCeeues, ‘‘DeeceÛÙeele ogmejs ueive keâjle
veenerle, heesjieer efouÙee Iejer cesueer.
efce$eebvees ieerleeÛeer keâneCeer Ssketâve ceuee uebie[Ÿee nòeerÛeer iees° Dee"Jeueer.
Skeâ nòeer Je<ee&vegJe<ex uebie[le Ûeeuele neslee. Kethe GheÛeejeveblej heCe lÙeeÛes
uebie[Ces Leebyeues veener. lÙeeJesUsme nòeerÛee ceeuekeâ jepee n<e&JeOe&ve yegæebvee
Yesšuee Je ner mecemÙee lÙeebvee meebefieleueer. yegæebveer nòeerÛee ceentle yeoueCÙeeÛee
meuuee efouee 21 efoJemeele nòeer uebie[CÙeeÛes LeebyeJetve vewmeefie&keâ Ûeeuet
ueeieuee. Dee§eÙe&Ûeefkeâle n<e&JeOe&veves yegæebvee ÙeeÛes keâejCe efJeÛeejues Demelee
yegæebveer lÙeeme meebefieleues ne nòeer ceentleeÛes DebOeevegkeâjCe keâjleesÙe ÙeeÛee ceentle
uebie[le ÛeeueleesÙe cnCetve nòeer heCe uebie[le Ûeeuele neslee. DemesÛe hegJee&heej
Ûeeuele DeeuesuÙee Deefve‰ ¤{eRÛes DeeheCe Deepener DebOeevegkeâjCe keâjleesÙe.
KejesKej Ùee uebie[Ÿee nòeerJej Deepe GheÛeej keâjCÙeeÛeer iejpe Deens. µµµ
48. DeeefCe leer efpebkeâueer
yegue{eCee Yeeieele cesnkeâj leeuegkeäÙeele uelee
YeieJeeve keâjs veeJeeÛeer 65 Je<ee&Ûeer ceefnuee. 3
cegueeRÛeb ueive keâ¤ve efoueb. meJe& keâener JÙeJeefmLele
Ûeeueuesues Demeleevee DeÛeevekeâ heleerjepe Deepeejer
he[ues.
leeuegkeäÙeeÛÙee [e@keäšjves keâener ÛeeÛeCÙee
keâjCÙeemee"er yeejeceleer Û Ùee ¤iCeeueÙeele
veJeNÙeeuee IesTve peeCÙeeme meebefieleues. yejerÛeMeer
metš osTve osKeerue Lees[sheâej hewmes GheÛeejemee"er
ueeieCeej nes l es . les J e{s hew m es os K eer u e lÙee
ceeTueerkeâ[s veJnles. cnCetve ®iCeeueÙeeyeensj DemeuesuÙee yeekeâ[ŸeeJej leer
efÛeblee«emle DeJemLesle yemeueer nesleer. Meeskeâceive Demeleevee yeekeâ[ŸeeJej DemeuesuÙee
heshejÛÙee Skeâe peeefnjeleerJej efleÛeer vepej efKeUueer.
‘‘Mejo ce@jsLee@ve mheOee&’’-efpebkeâuÙeeveblej yeef#eme cnCetve jesKe jkeäkeâce efceUCeej
nesleer. lÙee ceeTueerves mebÙeespekeâeMeer mebheke&â meeOeuee Je Ùee mheOexle leer Gjleueer.
mheOee& meg¤ Peeueer, jespe mejeJe keâjCeeNÙee, mheesš&me Megpe IeeueCeeNÙee
YeuÙeeYeuÙeebvee Ùee veTJeejer uegie[b IeeleuesuÙee ceeTueerveb yeIelee yeIelee ceeies
šekeâueb. DeveJeeCeerÛe leer heUle nesleer. efleÛÙee [esàÙeemeceesj heâkeäle efleÛee veJeje
Je lÙeeÛÙee GheÛeejemee"er ueeieCeejer jesKe jkeäkeâce efomele nesleer. JeeNÙeeÛÙee
Jesieeveb leer OeeJeueer DeeefCe efpebkeâueer. efleÛÙeele DemeuesuÙee meghle MekeäleerÛeer
peeCeerJe efleuee Ùee mebkeâšmeceÙeer efvemeiee&veb keâ¤ve efoueer. cnCetve ØelÙeskeâele
keâenerlejer meghleiegCe Demelees. lÙeeÛee "eJe IÙee.
‘‘cebefpeues Gvner keâes efceueleer nw ~ efpevekesâ meheveeW ces peeve nesleer nw ~
hebKe nesves mes kegâÚ vener neslee ~ newmeuees mes Gñeves nesleer nw ~~’’
µµµ
49. keâOeer nesMeerue js ceeCetme
efÛeceCeMes"uee ceguuee veme®öerveves
efheCÙeeme heeCeer ceeefieleues. GbÛe
ieeoer J ej ®yeeyeele yemeues u ee
efÛeceCeMes" lÙeeuee cnCeeuee, ‘‘ceePee
ceeCetme keâeceeJej veener, leg heg{s
peeTve heer.
ogmeNÙee efoJeMeer hejle lÙeeÛe
heâkeâer j eves ef Û eceCeMes " uee heeCeer
ceeefieleues. efÛeceCeMes" cnCeeuee, heg{s peeTve hÙee, ceePee ceeCetme peje yeensj
iesuee Deens.
ceguuee veme®öerve nmele-nmele efÛeceCeMes"uee cnCeeuee, ‘‘Mes"-legcner keâOeer
ceeCetme nesCeej?’’
Deepe hegvne keâJeefÙe$eer yeefnCeeyeeF&ÛÙee lÙee DeesUerJej efÛebleveeÛeer iejpe
Deens, ‘‘Dejs ceeCemee-ceeCemee, keâOeer nesMeerue js let ceeCetme?’’
ceveg<Ùeeleerue ceveg<ÙelJe peeieJeCÙeemee"er lÙeeÛÙee ceveeÛes MegæerkeâjCe keâjCes
iejpesÛes Deens.
lÙeemee"er OÙeeve keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens.
10 efoJemeeÛeer efJeheMÙevee OÙeeve heæleer ne OÙeeveeÛee MeeŒeeskeäle ceeie&
Deens. ÙeeÛee ceer ØelÙe#e DevegYeJe Iesleuee Deens.
Skeâoe keâe nesF&vee efce$eebvees ns efMeyeerj keâje. les hetCe&le: efJeveecetuÙe Demeles.
µµµ

50. peer ues peje
JeÙeeÛÙee 54 JÙee
Je<eea ßeerosJeerves peieeÛee
efvejeshe Iesleuee. hewmee,
Øeefmeæer, heo meieUb keâener
efleÛÙeekeâ[s nesleb. efce$eebvees
ce= l Ùet keâOeer n er Pe[he
Ieeuelees. peietve IÙee peje.
DeesMees cnCeleele, ‘megKe keâe DeLe& nw - pees efceuee nw, Gmeces Deevebo uesvee,
og:Ke keâe DeLe& nw - cegPes Deewj - Deewj ÛeeefnS. efce$eebvees le=<Cee keâOeerÛe hetCe& nesle
vemeles. lÙeecegUs pes Deens lÙeele Deeveboer jne Je Øeieleermee"er keâce& keâjle jne heCe
les DeemekeäleerefJejefnle keâje.
Iejeleerue ueeskeâebJej Øesce keâje. legšuesues mebyebOe pees[CÙeemee"er heg{s Ùee. Øesce
JÙekeäle keâje. menueeruee pee. megóer keâe{tve Deejece keâje. DeeheuÙee uee[keäÙee
ueskeâjebvee peJeU IÙee. DeeheuÙee helveeruee legceÛes efleÛÙeeJej efkeâleer Øesce Deens ns
meebiee. DeeF&Je[erueebvee iees[Oees[ KeeT Ieeuee. lÙeebÛÙeepeJeU yemee. lÙeebÛÙeemeceesj
ke=âle%elee JÙekeäle keâje. efÛe$eheš heenCÙeeÛeer, hegmlekesâ JeeÛeCÙeeÛeer, veeškeâ
yeIeCÙeeÛeer, veeÛeCÙeeÛeer, heesnCÙeeÛeer, KeeCÙeeefheCÙeeÛeer, efheâjCÙeeÛeer, Je Flej
ceveeskeäle FÛÚe hetCe& keâ¤ve IÙee. meJeeËJej Øesce keâje. mJele:Jej Øesce keâje.
efYe#eskeâNÙeeÛÙee efYe#eehee$eele efkeâleerner šekeâueb lejer les efYe#eehee$e Yejle
veJnleb keâejCe les ceeCemeeÛÙee ceWotÛÙee keâJešerheemetve yeveJeueb nesleb. le=<Cee mebhele
vemeles. cnCetve pes Deens lÙeele Deeveboeves peieCes efMekeâe. peerJeve Kethe megboj
Deens, lÙeeJej Øesce keâje Je Deeveboeves peiee.
µµµ

51. efMemleerle jeneÙeÛeb YeeT
ieg u eeye het J eea h eemet v e ieg v ns i eejer
ØeJe=òeerÛee. Deveskeâ iegvns onMele ÙeecegUs
lÙeeuee le[erheej keâjCeej nesles. veeveebveer
Deeheues jepekeâerÙe Jepeve Jeehe¤ve
lÙeeJejÛeer keâejJeeF& Leeb y eJeueer .
ke=âle%elesheesšer iegueeye veeveebvee Kethe
efjmheskeäš ÅeeÙeÛee. jepekeâerÙe JepeveecegUs
veeveebvee heCe Kethe Denbkeâej Deeuee
neslee. ke=âle%elesheesšer Deeoj keâjCeeNÙee
iegueeyeuee les yeNÙeeÛeoe keâenerner yeesueeÙeÛes. yeNÙeeÛe JesUsuee Deheceeve PeeuÙeecegUs
cegUÛeer YeeF&efiejer keâjCeeNÙee lÙeeÛÙee ceveeuee DeesjKeGs Dees{ues iesues. iegueeyeÛÙee
ceveele És<e KeoKeot ueeieuee. GhekeâejeÛÙee DeesPÙeeKeeueer veevee lÙeeuee oeyele
nesles ns lÙeeuee Deme¢e Peeues.
lÙeeleÛe Skeâoe ueeskeâebmeceesj iegueeye iegb[ heCe ceuee Ieeyejlees ns ueeskeâebvee
oeKeJeCÙeemee"er veeveebveer iegueeyeuee Skesâjer Meyoele - DeheMeyo Jeehejues.
›eâesOeÙegkeäle iegueeyeÛee oeyetve "sJeuesuee jeie Jej Deeuee Je lÙeeves ueeskeâebmeecesjÛe
veeveebvee efMeJeerieeU keâjle Oekeäkeâeyegkeäkeâer kesâueer. meJe& ØesmeceOÙes yeelecÙee Úehetve
DeeuÙeecegUs veeveebÛeer yesF&ppele Peeueer.
efce$eebvees iegueeye efjmheskeäš keâjle neslee. veeveebveer ue#ceCe js<ee heeUeÙeuee nJeer
nesleer. meceesjÛee ceeCetme ne kegâ"ueener ØecegKe vemeuee lejer lÙeeÛÙee IejÛee ØecegKe
Demelees. lÙeeuee Deeojeves JeeieJeues heeefnpes ÙeeÛee efJemej veeveebvee he[uee.
SKeeÅeeuee ceole kesâueer lejer lÙeeÛÙee mJeheCeeuee ef[JeÛeeÙeÛeb veener Je ue#ceCejs<esle
efMemleerle jeneÙeÛeb ns veeveebvee keâUueb veener.
Jejerue IešvesJe¤ve Deveskeâ ueeskeâebveer ceie les vesles Demeesle, YeeTyebo Demeesle,
Jeefj‰ Demeesle, ØelÙeskeâeves meceesjÛÙeeÛee Deeoj keâ¤ve ue#ceCejs<ee DeesUKetve
efMemleerle jeneÙeuee heeefnpes. veenerlej legceÛee veevee JneÙeuee JesU ueeieCeej
veener. keâejCe DeepeÛeer efhe{er yeeheeÛeb heCe Ssketâve Iesle veener. µµµ
52. keâue efkeâmeves osKee
leemeved leeme pÙeeuee yemeJet v e -
Deheceeveemheo JeeieCetkeâ efoueer nesleerÛe leesÛe
megjsMe Deepe ke@âefyevesšceb$eer Peeuee neslee.
lÙeeÛÙee hegCÙeeleerue oewNÙeeÛeer peyeeyeoejer
meensyeebkeâ[s Deeueer nesleer. efce$eebvees kegâCeeÛes
efoJeme keâOeer efheâjleerue ceie les (Ûeebieues
Demeesle DeLeJee JeeF&š) meebielee Ùesle veener.
jepeeÛee jbkeâ Je jbkeâeÛee jepee JneÙeuee
JesU ueeiele veener. efpeboieer ces kegâÚ Yeer nes
mekeâlee nw ~ megMeeruekegâceej efMebos keâesše&le efMeheeF& nesles. keâesše&ÛÙee DeeJeejeheemetve-
ceneje°êÛÙee cegKÙeceb$eerheoeÛee lÙeebÛee ØeJeeme meJeeËvee "eTkeâÛe Deens.
ue#ceCejeJe efkeâueexmkeâj [ê@FËieÛes efMe#ekeâ nesles. lesLetve GÅeesieheleer ue#ceCejeJe
efkeâueexmkeâj GoÙeeme Deeues. Oeer¤YeeF& Debyeeveer hesšêsuehebheeJej keäueeke&â cnCetve
300 ¤. heieejeJej veeskeâjer keâjle nesles. Deepe ueeKees ueeskeâebvee lÙeebveer
jespeieej efouee Deens. heshej efJekeâCeeje cegueiee les je°^heleer Deyogue keâueece
legcneuee ceenerleÛe Deensle. ceeUerkeâece keâjCeejs efveUg hegâues heg{s vešmeceüeš
cnCetve GoÙeeme Deeues.
yeme kebâ[keäšj pee@veer Jee@keâj ØeJeeMeeÛeer efleefkeâšs heâe[lee heâe[lee lÙeeÛÙee
efmevesceeÛeer efleefkeâšs ueeskeâebvee yue@keâ ves efJekeâle IÙeeÙeuee ueeieueer.
lÙeecegUs SKeeÅee ceeCemeeÛÙee DeeòeeÛÙee efmLeleerJe¤ve lÙeebÛÙeeMeer ve Jeeielee
meieàÙeebMeer Øesceeves Jeeiee. ØelÙeskeâeÛee Deeoj keâje. ue#eele "sJee - YeieJeeveyegæ
cnCeleele, ‘‘meJe& DeefvelÙe Deens.’’
µ µµ

53. vekeâes cee¤ js iee"
keâeÙe& M eeUs l e ef K eMeelet v e

®ceeue keâe{tve Dee@[erÙevmevee
ØeMve efJeÛeejuee, Ùee ®ceeueeÛes
GheÙeesie meebiee. Gòejb Deeueer -
nele hegmeCes, veekeâ hegmeCes,
Øeog<eCe šeUCÙeemee"er veekeâeJej
yeebOeCes, Gvnele [eskeäÙeeJej IesCes.
ceer lÙeebÛÙeemeceesjÛe lÙee ®ceeueeuee 2 iee"er ceejuÙee Je efJeÛeejues meebiee
efce$eebvees Deelee Ùee ¤ceeueeves veekeâ hegmelee ÙesF&ue keâe? nele hegmelee ÙesF&ue keâe?
Gvnele [eskeäÙeeJej , Øeot<eCeele veekeâeJej yeebOelee ÙesF&ue keâe? lej Gòej veener
Demes nesles. peesheÙeËle ¤ceeue Keguee neslee lÙeeÛes DemebKÙe GheÙeesie nesles hejbleg
pÙeeJesUsme lÙeeuee iee"er ceejuÙee lÙeeÛes GheÙeesie mebheues.
ceeveJeer ceveeÛes DemesÛe Deens. peesheÙeËle les Kegues, ceeskeâUs Deens lÙeeÛes keâjes[es
GheÙeesie Deensle heCe pÙeeJesUsme Ùee ceveeuee iee" ceejleeue ceie leer És<eeÛeer,
JeemevesÛeer, celmejeÛeer, DenbkeâejebÛeer, ueesYeeÛeer kegâ"ueerner Demees ceveeÛes GheÙeesie
keâceer nesTve les efve®heÙeesieer nesles. efve®heÙeesieer ceve vewjeMÙeekeâ[s peeles. cnCetve
ceveeuee iee" cee® vekeâe, les ceeskeâUs Je Kegues "sJee. pemeb he@jeMegš GIe[ueb lejÛe
les GheÙeesieer Demeleb. he@jeMegš GIe[ueb iesueb veener lej Deble ne "juesuee cnCetve
ceveeuee iee"er ceejCes LebeyeJee. ceeskeâUs Jne.
lÙeemee"er ceveeuee OÙeeveeÛeer Je mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛeer pees[ Åee.
µµµ

54. S keäÙee yeesueleer let
jepee DeeheuÙee ueJeepecÙeemen Ûeeueuee
Demeleevee Skeâ Fmece mecees¤ve Deeuee. jepeeÛeer
Je lÙeeÛeer vepej efYe[ueer, lJeefjle jepeeves
lÙeebÛÙeekeâ[s yeesš oeKeJetve ›eâesOeeves, hekeâ[e,
ceeje Je pesueceOÙes šekeâe DeMeer mewefvekeâebvee
Dee%ee kesâueer. jepee%ee nesleeÛe mewefvekeâebveer
lÙeeuee hekeâ[tve ceejle ceejle leg®bieele šekeâues.
ogmeNÙee efoJeMeer ØeOeeveeves jepeeuee lÙee
Fmeceeuee leg®bieele šekeâCÙeeÛes keâejCe efJeÛeejues,
lesJne jepeeuee ÙeeÛes keâejCe keâenerÛe meebielee
ÙesF&vee. jepee cnCeeuee, ØeOeevepeer, keâeÙe
keâUueb veener heCe lees meceesj efomeuee DeeefCe ceuee Kethe jeie Deeuee. ›eâesOeerle
DeJemLesle ceer Yeeve njheuÙeecegUs lÙeeuee hekeâ[e, ceeje, Deele šekeâe Demes
cnCeeuees. ÙeeJej legcnerÛe keâeÙe lees efveCe&Ùe lÙeeÛÙeeyeeyeleerle IÙee.
DeeOÙeeeflcekeâ Je=òeerÛÙee ØeOeeveeves leg®bieele peeTve lÙee ceeCemeeÛeer ÛeewkeâMeer
meg¤ kesâueer. lesJne lees ceeCetme ØeOeeveeÛÙee ØeMveebvee Gòej osle cnCeeuee. meensye
jepeeves ceuee ceejeÙeuee Je leg®bieele šekeâeÙeuee keâe meebefieleueb ceenerle veener.
heCe ceePÙee cegueerÛÙee ueiveemee"er hewMeeÛeer iejpe Deens.
ceePÙeekeâ[s efleÛÙee ueivekeâeÙee&mee"er hewmes veenerle. heCe ueiveeÛÙee hewMeemee"er
ÛeboveeÛeer ueekeâ[s Deensle. heCe ner ueekeâ[s keâesCe efJekeâle IesCeej? ne efJeÛeej
Ûeeuet Demeleevee jepee ueJeepeecÙeemeen mecees¤ve Ùesleevee efomeuee Je Ûeškeâve
ceePÙee ceveele efJeÛeej Deeuee, ne jepee pej cesuee lej ceePeer ÛeboveeÛeer ueekeâ[s
Keheleerue. keâejCe jepeeuee ÛeboveeÛeer efÛelee jÛeeJeer ueeieles. lesJe{ŸeeÛe jepeeves
Dee%ee kesâueer Je ceuee mewefvekeâebveer ceejle-leg®bieele šekeâueb.
ØeOeeveeuee De%eele iees°erÛee Gueie[e Peeuee. lÙee ceeCemeeÛÙee jepeeefJe<eÙeerÛÙee
vekeâejelcekeâ Je neveerkeâejkeâ efJeÛeejebveer jepeeuee Deeletve DemJemLelee Je yesÛewveer
efvecee&Ce Peeueer. cnCetve jepeeves hekeâ[e-ceeje-Deele šekeâe ner Dee%ee kesâueer.
KejesKej DeeheCe meceesjÛÙee ceeCemeeefJe<eÙeer ceveele keâjle DemeuesuÙee efJeÛeejebÛee
heCe lÙeeÛÙeeJej heefjCeece neslees. cnCetve ceve SKeeÅeeefJe<eÙeer JeeF&š efJeÛeej keâ¤
ueeieues, efkeâ lÙeeuee efJeÛeeje - Skeâ keäÙee yeseuelee let? Je meeJeOe Jne.
µµµ

55. efleÛÙee ÙeMeeÛes jnmÙe
SkeâeÛe Je<ee& l e Je= < eeueer Û Ùee
JÙekeäleercelJeele KetheÛe yeoue efomele
neslee. efleÛÙee ÛesnNÙeeJej lespe,
JÙeeÙeeceeceg U s Ie[ues u eer mueer c e
MejerjÙe°er, GlheVeele Peeuesueer Jee{,
veeles m eb y eb O eele meg O eejCee, Je
ÛesnNÙeeJejÛee Deevebo, ceveeves heCe
leer Meeb l e Peeueer nes l eer . ef l eÛee
Meeefjjerkeâ, ceeveefmekeâ, DeeefLe&keâ, Yeeweflekeâ Je DeOÙeeeflcekeâ ne Ûe{lee DeeuesKe
heentve ceer efleuee ÙeeÛeb jnmÙe efJeÛeejueb.
efleves meebefieleueb, ceer mJele:Jej Kethe Øesce keâjles. jespe JÙeeÙeece Je OÙeeve
keâjles. Deenej-efJenej Ùeele meceleesue meeOeles. DeeJe[lee Úbo peesheemeles. kegâšgbyeeuee
JesU osles. mceeš& Jeke&â keâjles. JesUsÛes efveÙeespeve keâjles.
ceer ceePeer efveboe keâjCeeNÙeebÛÙeekeâ[s ogue&#e keâjles. ceer Iejele Je veelesJeeF&keâebyejesyej
Jeeo Ieeuele yemele veener. ceer keâesCeekeâ[tvener peemle Dehes#ee "sJele veener.
veJeNÙeeuee Je cegueebvee lÙeebÛeer mhesme osles. ceePÙee nkeäkeâemee"er osKeerue cegKe&
ueeskeâebMeer ceer Yeeb[Ces keâjle yemele veener. efJeJeskeâeves ØeMve mees[Jeles. ceer ceePes
OÙesÙe Je mJehve hetCe& keâjCÙeemee"er mJele:MeerÛe ue{e osles.
ogmeNÙeebMeer Je cegKe& ueeskeâebMeer heâeF&š keâjCÙeehes#ee mJele:yejesyej heâeF&š
keâ¤ve ceePÙee mJehveebÛee, OÙesÙeeÛee melele hee"hegjeJee keâjles Je lÙeemee"er
meJeeËMeer Øesceeves Jeeieles. nsÛe ceePÙee ÙeMeeÛes jnmÙe.
efce$eebvees, cegKeeËMeer Jeeo Ieeuele yemeCÙeehes#ee lÙeebÛÙeekeâ[s ogue&#e keâje Je
OÙesÙeJes[s Jne. OÙesÙeJes[er ceeCemesÛe ›eâebleer keâjleele Je mJele:uee MeneCes
cnCeJetve IesCeejs lÙeebÛee Fefleneme JeeÛeleele.
µµµ
56. mej efÛevet Demee keâe Jeeielees?
Øemeeo Je meeÙeueer oesIesner
mee@heäšJesDej FbefpeefveÙej. mekeâeUer
8 uee Iejeyeens j he[ues ef k eâ
meeÙebkeâeUer GMeerje Iejer heesnÛeeÙeÛes.
lÙeebÛee cegueiee efÛevet (efÛevceÙe)
JeÙe Je<ex 8 ne lÙeebÛÙeele efcemeUle
veener. lÙeebÛÙeeMeer yeesuele veener
DeMeer Ùee oebhelÙeeÛeer le›eâej nesleer.
kesâme mš[er keâ¤ve ue#eele Deeues efkeâ efoJemeYej efÛevceÙeuee meebYeeUCÙeemee"er
peJeUÛe efJe[er keâeceieej Jemeenleerleerue MeebleeyeeF& keâeceemee"er efveÙegkeäle kesâueer
nesleer. jespe 10 les 12 leeme efÛevceÙe MeebleeceeJeMeer yejesyej DemeeÙeÛee.
lÙeeuee MeeUsle mees[Ces, pesJet IeeueCes, lÙeeÛÙeeyejesyej iehhee ceejCes DeLee&le
MeebleeyeeF&ves efÛevceÙeuee DeeF&hes#eener peemle Øesce efoueb nesleb. efoJemeYej MeebleeceeJeMeer
ceje"er Ûe@vesue efkebâJee yeelecÙee efkebâJee jsef[DeesJejÛeer ieeCeer SskeâeÙeÛÙee. «eeceerCe
Yee<esle efÛevceÙeMeer iehhee ceejeÙeÛÙee, lÙeeuee ieeJeekeâ[ÛÙee iees°er - keâLee
meebieeÙeÛÙee. Lees[keäÙeele efÛevceÙe ceOÙeceJeieeaÙe jenCeerceeveeMeer hetCe&le: pegUuee
neslee. pesJeCe keâjleevee ceeb[er Ieeuetve yemeCes, DeebIeesU keâjleevee yeeoueer-ceie
Ûee Jeehej keâjCes Jeiewjs. MeefveJeej-jefJeJeej efÛevceÙeÛes DeeF&yeeyee megóer DemeuÙeeves
efÛevceÙeuee Mee@Jej yeeLe, [eÙeefvebie šsyeueJejÛes ÛeceÛÙeeves pesJeCes, Fb«epeer
yeelecÙee, Ûe@vesue heenCes, lÙeeÛÙeeMeer Fb«epeerle mebYee<eCe keâjCes ÙeecegUs efÛevceÙe
Skeâoce ceOÙeceJeieeaÙe jenCeerceeve DeeÛejCeeletve, neÙekeäueeme jenCeerceeveele
Dees{uee peeleevee Devekeâcheâš& (DemJemLe) JneÙeÛee Je DeeF&- yeeyeebyejesyej
hetCe&le: mecehe&Ce (efcemeUCes) šeUeÙeÛee.
MeebleeceeJeMeer efÛevceÙeuee jespe Meeyeemekeâer osCes, hee" LeeshešCes, efce"er osCes
Ùee iees°er DeeF&yeeyeebkeâ[tve lÙeeuee efceUeuÙeeÛe veJnlÙee. lÙeecegUs efÛevceÙe
lÙeebÛÙeeMeer efcemeUeÙeuee šeUeÙeÛee.
Øemeeo Je meeÙeueeruee ceer efÛevceÙeuee peemleerle peemle JesU osCÙeeÛee Je
lÙeeuee Øesce, keâewlegkeâ, mheMe& (efce"er) osCÙeeÛee meuuee efouee. lÙeebveer lees
Deeveboeves ceevÙe kesâuee.
efce$eebvees DeeheuÙee cegueebvee JesU, efce"er, keâewlegkeâ, Deeoj Åee. ner lÙeebÛeer
Yetkeâ Deens. cegVeeYeeF& SceyeeryeerSme ceOeerue Deeoj, Øesce, keâewlegkeâ Je peeot keâer
Pehheer keâeÙe keâ¤ Mekeâles. ns legcner heeefnuebÛe Demesue.
µµµ

57. yeesue vee ceener yeesuevee
Jeef [ ueeb Û Ùee Dee«eneKeelej Je
ueneveheCeeheemet v e Ss k eâues u eer yeg J ee
cenejepeebÛeer JeeCeer ÙeebÛÙee ØeYeeJeeves
mebpeÙe ves ce"ele yeÇÿeÛeÙe&›eleeÛeer efo#ee
Iesleueer. cegkeäleer nsÛe peerJeveeÛeb Debeflece
melÙe Ùee efJeÛeejebveer mebpeÙe YeejeJetve
iesuee neslee. lee®CÙeeleerue meJe& vewmeefie&keâ
YeeJeYeeveebÛeb mebpeÙe peyejomleerves oceve keâjle neslee.
DeMeeleÛe jepeefyeb[e, ngMeej DeOÙeeeflcekeâ mebpeÙeÛÙee peerJeveele Skeâ ueeJeCÙeJeleer
meeefOekeâe Deeueer Je MesJešer JneÙeÛeb lesÛe Peeueb. oceveJe=òeerÛÙee mebpeÙeuee
efvemeiee&ves njJeueb. heefjCeeceer lÙeeÛee heeÙe Iemejuee. JÙeefYeÛeej ns ceneheehe
Deens, JÙeefYeÛeej keâjCeeNÙeeuee vejkeâele peeÙeuee ueeieles. yeÇÿeÛeÙe& veeMe
cnCepes ce=lÙet. DeMee Deveskeâ GheosMeebveer Ùegkeäle mebpeÙe Ùee meJe& iees°er ceveeleÛe
ueheJeuÙeeves vewjeMÙeele iesuee.
mš^sme ce@vespeceWš ÛÙee keâeÙe&MeeUe ceer Ieslees ns lÙeeves hesâmeyegkeâ Jej JeeÛeues Je
ceuee heâesve kesâuee. heâesveJej ceer lÙeeuee hetCe&le: yeesuetve ceeskeâUs kesâues Je
DehejeOeerheCeeÛÙee ceveele Iej keâ¤ve yemeuesuÙee lÙeeÛÙee efJeÛeejebvee otj meejues.
Je hejle DeMeer Ûetkeâ nesCeej veener ÙeeÛeer keâeUpeer Ies. DevÙeLee Peshele vemesue lej
ie=nmLeeßeceele ÙesCÙeeÛee meuuee efouee.
efce$eebvees ceveele DehejeOeerheCeeÛeer YeeJevee "sJetve peiet vekeâe. mecepee kegâkeâjceOÙes
Kethe Jeeheâ keâeW[ueer Je efMeóer oeyetveÛe "sJeueer lej lÙeeÛes keâeÙe nesF&ue? DeLee&le
mheâesšÛe.
[yekeäÙeeleuee heeCÙeeuee JeenCÙeeÛee ceeie& yebo kesâuee lej les heeCeer DeeleuÙee
Deele jehetve lÙeeuee ogieËOeer megšsve. ceeveJeer ceveeÛeb DemebÛe Demeleb. YeeJeveebvee
Jeeš efceUeueer veener. efJeÛeejebÛeer osJeeCeIesJeeCe Peeueer veener efkeâ ceveele efJeke=âleer
efvecee&Ce nesTve ef[ØesMeve Ùesles. cnCetve mebJeeo ne DelÙeble DeeJeMÙekeâ Demelees.
lees ceveeÛee Deenej Deens. mebJeeoecegUs ceve ceeskeâUs Je nuekesâ nesles. efJeÛeejebÛÙee
osJeeCeIesJeeCeercegUs efJeÛeejebvee veJee DeeÙeece efceUlees. Deeheueb ceeveefmekeâ meblegueve
Ûeebieueb jenleb. Lees[keäÙeele kegâkeâjÛeer efMeóer oeyet vekeâe. DeeJeMÙekeâ lÙee JesUer
efyeveOeemle JÙekeäle Jne. mebheVe JÙekeäleerceòJeemee"er efvejesieer ceveemee"er mebJeeo
DeeJeMÙekeâ Demelees. lesJne ceeskeâUs nesCÙeemee"er legcner mJeceveeuee SJe{bÛe
meebiee, ‘‘yeesue vee ceener yeesue vee’’

58. lÙeeves Demes ke=âlÙe keâe kesâues
Skeâleheâea Øesceeletve n<e&ueves DeeheuÙeeÛe Jeiee&leerue cegueerJej yues[ves Jeej
keâ¤ve mJele:ueener Fpee keâ¤ve Iesleueer nesleer. megOeejie=neleerue n<e&ueÛeer kesâme
mš[er kesâueer Demelee, DeeF&-yeeyee GÛÛeefMeef#ele, GÛÛemheo veeskeâjer keâjCeejs,
lÙeecegUs n<e&ue heeUCeeIejele Jee{uee. DeeF&yeeyeebÛeb Øesce mees[tve meJe& iees°er
lÙeeuee efceUeuÙee neslÙee. lees ØesceeÛee, mheMee&Ûee Yegkesâuee neslee.
Decesefjkesâle 5 ke=âef$ekeâ jesyeesefškeâ ceekeâ[ebÛÙee DeeÙee (ngyesntye ceekeâ[erCeer)
yeveJeuÙee. vegkeâleerÛe pevceuesueer ueneve ceekeâ[ebÛeer efheuues lÙeebÛÙeekeâ[s mees[ueer.
yešve Je mesvmejÛÙee ceeOÙeceeletve heeÛener ceekeâ[erveeRkeâ[tve lÙeebvee ogOe heepeCes,
peJeU IesCes, lÙeebÛÙeeMeer KesUCes, lÙeebvee PeesheJeCes Ùee ØekeâejÛeer keâeÙex 5 Je<ex
lÙeeblÙeekeâ[tve keâ¤ve Iesleueer.
5 Je<ee&veblej meJe& ceekeâ[s leyyÙesleeRveer, Mejerjeves Jee{ueer nesleer heCe De@yevee@ce&ue
nesleer. Je efnbœe Peeueer nesleer.
ÙeeÛÙee cegUeMeer iesues Demelee, DeeF&Ûes JeelmeuÙe, vewmeefie&keâ Øesce, mheMe&
lÙeebvee efceUeuee veJnlee.
efce$eebvees IejeIejele DeeF&Je[ueebÛeer Yeeb[Ces, cegueebvee Øesce, menJeeme ve efceUCes
Ùee keâejCeebcegUs Je heeefnpes lÙee iees°er Ûeškeâve GheueyOe PeeuÙeecegUs jeefieš
efhe{er leÙeej nesle Deens. ØesceeÛeer Yegkesâueer ner cegues, lÙeebvee les veener efceUeueb efkeâ
Deesjye[tve efceUJeCÙeeÛee ØeÙelve keâjleele, lÙeeletve Demes nuues nesTve cegues
Jeececeeiee&uee peele Deensle. cnCetve ueneveheCeeheemetve lÙeebvee JesU Åee, Øesce Åee,
efce"er Åee, lÙeebÛes keâewlegkeâ keâje, DeeheuesCeeÛeer YeeJevee efvecee&Ce keâje Je -
DeeheuÙee DeeÛejCeeletve Ûeebieues mebmkeâej Åee, veenerlej IejeIejele Demes De@yevee@ce&ue
n<e&ue leÙeej nesleerue.
µµµ

59. leguee heeCeerhegjer KeeÙeÛeer keâe?
DeeefolÙe Je Gefce&uee megóer efceUeuÙeeves
keâejves ieeJeeuee Ûeeueues nesles. JeešsleÛe
YesU Je heeCeerhegjerÛee Skeâ ØeMemle ef{ÙÙee
ueeielees. Kethe ueeskeâ ÙesLes YesU Je heeCeerhegjer
KeeÙeuee LeebyeleeleÛe. lees ef"ÙÙee heenleeÛe
Gefce&uee, DeeefolÙeuee cnCeeueer, Dejs.
leguee heeCeerhegjer KeeÙeÛeer keâe? DeeefolÙeves vekeâejeLeea ceeve nueJeueer Je lees
efMeóer JeepeJele iee[er ÛeeueJet ueeieuee. yeNÙeeÛe JesUeveblej DeeefolÙe Gefce&ueeuee
cnCeeuee, keâeÙe Peeueb ieb? SJe{er Meeble keâe Deensme? lejerner Gefce&uee iehheÛe
nesleer. DeeefolÙeves Gefce&ueeÛee nele Oejuee Je keâeÙe Peeues ieb? Demes efJeÛeejues.
efleves nele efPe[keâejle DeeefolÙeuee cnšues. leguee iee[er LeebyeJeeÙeÛeer FÛÚe veener
vee. jent os, ÛeeueJele yeme iee[er. DeeefolÙe efleuee cnCeeuee, Deieb leg keâOeer
cnCeeueerme iee[er LeebyeJeb cnCetve. lesJne j[Jesuee Ûesnje keâjle Gefce&uee, DeeefolÙeuee
cnCeeueer, legPeb ceePÙeeJej ØesceÛe veener, ceer leguee efJeÛeejueb, ‘‘leguee heeCeerhegjer
KeeÙeÛeer keâe? cnCepesÛe ceuee heeCeerhegjer KeeÙeÛe Deens. SJe{b meeOeb heCe leguee
keâUt veÙes? DeeefCe leer j[t ueeieueer.
efce$eebvees yeeÙekeâe cevekeâJe[Ÿee Demeleele, lÙeebvee meceesjÛÙeeÛÙee ceveeleueb
mecepeleb, lÙeecegUs heg®<eebveener DeeheuÙee ceveeleueb keâUeJeb Demeb lÙeebvee Jeešleb.
heg®<eebvee efvemeie&le: Meyoebveer meebefieleuÙeeJejÛe keâUle. cnCetve legcner SKeeÅee
Œeeryejesyej efheâjeÙeuee peele Demeeue lej efleves legcneuee heeCerhegjer KeeÙeÛeer keâe?
legcneuee Ûene hÙeeÙeÛee keâe? Demee kegâ"uee ØeMve efJeÛeejuee lej legcneuee vekeâes
Demesue lejer peeiesJej iee[er lÙee ef"ÙÙeekeâ[s JeUJee Je efleuee pes nJes lÙeeÛeer
Dee@[&j Åee. Je Deeveboer jne. (peveefnleeLe& peejer.)
µµµ
60. lÙeeÛÙee Yee<esle meebiee
GñeCešhhet ieBieÛee cnesjkeäÙee megjsMeÛes ueive nesTve 2 Je<ex Peeueer nesleer.
IejØehebÛe ÛeeueJeCÙeemee"er lees efj#eeJej peeÙeÛee. ceeveogKeerÛÙee $eemeecegUs $emle
megjsMeuee lÙeeÛee efce$e YeeT[Ÿeeves ÙeesieeÛÙee Jeiee&uee DeeCeues nesles.
YeeT[Ÿeeves ieg®peeRvee megjsMeÛeer DeesUKe keâ¤ve efoueer. Jeie& Ûeeuet Peeuee.
ÙeesieLesjheer cnCetve ieg®peeRveer megjsMeuee ceevesÛes JÙeeÙeece Je metÙe&vecemkeâej keâ¤ve
Iesleues. [esàÙeeÛÙee JÙeeÙeeceeuee megjJeele Peeueer. ieg®peer cnCeeues, megjsMe ceer
ceer uesheäš cnšues efkeâ ceeve ve nueJelee [eJeerkeâ[s heneÙeÛes heâkeäle [esàÙeeÛeer
vepej nueJeeÙeÛeer. megjsMe nes cnCeeuee heCe ieg®peer uesheäš cnšues efkeâ megjsMe hetCe&
ceevesmekeâš vepej [eJeerkeâ[s JeUJeeÙeÛee. ieg®peeRveer yeNÙeeÛe JesUe meebietvener lees
heâkeäle [esàÙeevesÛe [eJeerkeâ[s ve yeIelee ceevesmekeâš vepej [eJeerkeâ[s vÙeeÙeÛee.
ieg®peeRvee vekeäkeâer keâeÙe Dehesef#ele Deens, ns megjsMeuee ue#eele Ùesle veJnles. MesJešer
YeeT[Ÿeeves ceOÙesÛe nmle#eshe keâ¤ve megjsMeÛÙee keâeveele kegâpeyegpe keâ¤ve keâenerlejer
meebefieleues Je lees ieg®peeRvee cnCeeuee, mej ceer lÙeeÛÙee keâeveele ÙeesiÙe les
meebefieleues Deens Deelee lees yejesyej keâjsue. ieg®peer megjsMeuee uesheäš cnCeeues,
megjsMeves ceeve ve nueJelee yejesyej [esUe [eJeerkeâ[s JeUJeuee Je vepej [eJeerkeâ[s
efmLej kesâueer. Dee§eÙe&Ûeefkeâle ieg®peeRveer, YeeT[Ÿeeuee efJeÛeejueb, YeeT leg
ÙeeÛÙee keâeveele keâeÙe meebefieleueb? pÙeecegUs Ùeeves ceeve ve JeUJelee heâkeäle
vepejÛe [eJeerkeâ[s JeUJeueer. YeeT[Ÿeeves ieg®peeRveer meebefieleueb, ieg®peer ceer
lÙeeÛÙeekeâeveele meebefieleueb, megNÙee leg DeeefCe legPeer yeeÙekeâes pevejue mšesDejceOÙes
keâenerlejer Kejsoer keâjleeÙe, lÙeeÛeJesUer [eJeerkeâ[s Skeâ megboj heesjieer Deeueer.
GpeJeerkeâ[s yeeÙekeâes MespeejerÛe GYeer Deens. efleuee keâUtve ve oslee leg [eJÙee
yeepetuee GYÙee DemeuesuÙee osKeCÙee heesjeruee keâmeb yeIeMeerue? lemeb yeIe. mej
megNÙeeuee lÙeeÛÙee Yee<esle meebefieleueb efkeâ ueiesÛe mecepeleb. cnCetve meceesjÛÙeeuee
lÙeeÛÙee Yee<esle meebieeÙeuee efMekeâe. µµµ
61. legcner keâesCeeueeÛe DeesUKeg Mekeâle veener
oeceues ce@[ceÛee 50 Jee
Jee{ef o Jeme. DeeÙeg < ÙeYej
ef v e:mJeeLe& h eCes , mes J eeYeeJeer
Je=òeerves Deveskeâ efJeÅeeLÙeeËvee
lÙeeb v eer Ie[Jeues nes l es .
yeb i euÙeeJej lÙeeb Û Ùee
Jee{ef o Jemeeuee Meg Y es Û Úe
osCÙeemee"er ceer iesuees Demelee
lÙeebveer Skeâ efJeÅeeLÙee&uee peJeU yeesueeJetve lÙeeÛÙee mJeYeeJeeÛeer Je veweflekeâ
cetuÙeebÛeer Kethe JeenJee kesâueer Je yeewefækeâÂ°Ÿee DelÙeble mebheVe DemeuÙeeves lees
DeeÙeg<Ùeele keâenerlejer Ûeebieues keâeÙe& keâjsve Demee efJeÕeeme JÙekeäle kesâuee Je
Skeâeuee ueebyetveÛe oeKeJetve lÙeeyeöue JÙemeveer Je JeeÙee iesuesueer kesâme Demee Mesje
ceejuee.
lÙeeJesUsme ceer efÛebleve keâjleevee ceuee DecesefjkesâÛÙee 32JÙee DeOÙe#eeÛeer
DeLee&le øebâkeâefueve ¤PeJesuš ÙeebÛeer Dee"JeCe Peeueer. pees JeeF&š jepekeâejCeer,
iegb[ ÙeebÛÙee mebhekeâe&le DemeeÙeÛee, ojjespe efmeieejsš Je oe¤ hÙeeÙeÛee Je
pÙeesefle<eebÛee JeejbJeej meuuee IÙeeÙeÛee. Skebâojerle ceJeeueer Øeeflecee, pÙeeuee oesve
yeeÙekeâe neslÙee. hejbleg GÛÛe heoeJej lÙeeves cenòece keâeÙe& keâ¤ve oeKeefJeues.
Fbiueb[Ûee hebleØeOeeve efJevmšve ÛeefÛe&ue keâe@uespeceOÙes Deheâerce JeehejeÙeÛee, ojjespe
Kethe hÙeeÙeÛee, Denbkeâejer neslee, lÙeeves hebleØeOeeveheo Yeg<eJetve cenòJehetCe& keâece
kesâues Je pees mebhetCe& Meekeâenejer, efveJÙe&meveer, yeeÙekeâesMeer ØeceeefCekeâ, Glke=â°
efÛe$ekeâej, keâ°euee ØeOeevÙe osCeeje S@[e@uheâ efnšuej pÙeeves ueeKees pÙet
ueeskeâebÛeer keâ"esj heæleerves nlÙee kesâueer. Ùee efÛebleveeveblej ueeskeâebÛÙee oMe&veer
YeeieeJe¤ve, meJeÙeer Je¤ve lÙeebÛÙeeyeöue Devegceeve keâe{CÙeeÛee HeâesueheCee
ceuee ue#eele Deeuee Je mecepeues - legcner keâesCeeueeÛe hetCe&le: DeesUKet Mekeâle
veener. KejesKej efce$eebvees ØelÙeskeâ peCe ne DeeheeheuÙee yegæervegmeej, DeeuesuÙee
DevegYeJeevegmeej, heefjefmLeleervegmeej, kegâJeleervegmeej meceesjÛÙeebvee henele Demelees.
heCe les Debeflece melÙe DemelesÛe Demes veener. Skeâe yeeF&uee vesnceer JeešeÙeÛes efkeâ
meceesjÛÙee heäue@šceOeerue ŒeerÛee heleer heâej jesceBefškeâ DeeefCe mJele:ÛÙee helveerÛeer
Kethe keâeUpeer IesCeeje Deens. keâejCe efleves 2 JesUe lÙeeuee keâejyeensj Gle¤ve
helveerÛee ojJeepee GIe[leevee heeefnues nesles. veblej Skeâe cewef$eCeerves meebefieleues
keâer, lÙeeÛÙee keâejÛÙee ojJeepeele efyeIee[ Peeuee Deens lees Deeletve GIe[le
veener.
Skeâ yeeF& meceesjÛÙee cewoeveeJej leerve cegueebvee KesUleevee heentve efJeÛeej keâjle
og:Keer Peeueer. keâejCe efleuee SkeâÛe cegueiee neslee. keâeueeblejeves efleuee keâUues
efkeâ lÙee Iejeleues leerve cegueebhewkeâer oesve cegues ner lÙee kegâštbyeeves oòekeâ Iesleueer
Demetve lÙeebÛee mJele:Ûee Skeâ cegueiee ne ke@âvmej«emle Deens.
efce$eebvees legcner keâeÙe yeIelee, keâeÙe Devegceeve keâe{lee, keâeÙe efJeÛeej keâjlee
Ùeehes#ee melÙe heefjefmLeleer keâener JesieUerÛe Demeles. lÙeecegUs kegâCeeueener keâceer-
peemle uesKet vekeâe. ØelÙeskeâ ceeCetme ne osJeeÛeer efveefce&leer Deens. lÙeeÛÙeeJej
ceveeheemetve Øesce keâje.
µµµ

62. peeot keâer Pehheer
jcesMe Decesefjkesâuee iesuÙeeheemetve
jcesMeÛeer DeeF& mebhetCe& yebieuÙeele
SkeâšerÛe DemeeÙeÛeer. Je[erueebÛes
efveOeve nesTve 5 Je<ex ueesšueer
nesleer. jcesMeuee DeeF&uee DeOetve-
ceOetve heâesvener keâjeÙeÛee heâesveJej
megveyeeF& Je veeleerMeer cevemeeskeäle
iehhee JneÙeÛÙee. jcesMe ceefnvÙeeuee
DeeF&mee"er efleÛÙee DekeâeTbšuee 20 npeej ®heÙes hee"JeeÙeÛee. lÙeeves
meebefieleuÙeeØeceeCes ceer meeheâmeheâeF&-mJeÙebheekeâ Je OegCÙeeYeeb[Ÿeemee"er Skeâe yeeF&uee
yebieuÙeeJej - jcesMeÛÙee DeeF&uee ceole keâjCÙeemee"er efveÙegkeäle kesâueb nesleb.
meieUb keâmeb Úeve Ûeeueueb nesleb. Skeâ efoJeme DeÛeevekeâ jcesMeÛee ceuee heâesve
Deeuee. oòee Iejer pee, DeeF& heâesveJej yeesueleevee efleÛee DeeJeepe KeÛeuesuee,
og:Keerkeâ°er Jeešle neslee. leer JÙeeketâU Jeešle neleer. ceePeer Je jcesMeÛeer
ueneveheCeeheemetveÛeer cew$eer. ceePes heshejuee heâesšes heeefnues keâer, jcesMeÛeer DeeF&
ueiesÛe ceuee heâesve keâ¤ve DeefYevebove keâjeÙeÛeer. ceePes ØelÙeskeâ uesKe JeeÛetve
heâesveJej DeefYeØeeÙe keâUJeeÙeÛeer. ceer leeruee ceeJeMeer cnCeeÙeÛees. ceeJeMeerÛe Øesce
efleves ceuee YejYe¤ve efoueb nesleb.
ceer lJejerle jcesMeÛÙee Iejer iesuees Je yesue oeyeueer. oej GIe[uÙeeJej ceer
ceeJeMeerÛÙee heeÙee he[tve KeebÅeeJej nele "sJetve efleuee peJeU Iesleueb Je keâeÙe
ceeJeMeer - keâeÙe Peeueb? ceer Deens vee - Demes GÛÛeejleeÛe, ceeJeMeer ceePee nele
hekeâ[tve Deeskeämeeyeeskeämeer j[t ueeieueer.
ceer efleuee meesheäÙeeJej yemeJeueb Je Leeshešle-Leeshešle j[t efoueb Je efleuee hetCe&
yeesueleb kesâueb.
ceer ceeJeMeerÛee nele neleele lemeeÛe Oe¤ve efleÛeb mebhetCe& yeesueCeb ue#e osTve
Sskeâle neslee. mebhetCe& yeesuetve PeeuÙeeJej ceuee ue#eele Deeueb. efleuee efkeâlÙeskeâ
efoJemeeble Ssketâve IesCeej, mheMee&ves peJeU IesCeejb, neleele-nele osTve efJeÕeeme
mebheeove keâjCeejb keâesCeerner Yesšueb veJnleb. mebhetCe& yebieuÙeele je$ebefoJemeeÛee
SkeâšsheCee efleuee ÚUle neslee.
efveIeleevee ceer ceeJeMeeruee Øesceeves efce"er ceejueer Je ceer legPÙeeyejesyej vesnceerÛe
Deens ne efJeÕeeme efouee. peeleevee iee[er ÛeeueJeleevee ue#eele Deeues keâer,
mheMee&Ûeer leekeâo, Ssketâve IesCÙeeÛeer keâuee efkeâleer cenòJeeÛeer Demeles. lejerner
DeeheCe mheMee&uee efkeâleer ueebye "sJelees. efce$eeuee efce"er osCÙeeme keâÛejlees,
keâeÛekegâÛe keâjlees, jbOeÇebvee yebefomle kegâuethe ueeJelees. keâeÙe lej meeceeefpekeâ yebOeve.
efce$eebvees hejcesÕejeves DeeheuÙeeuee Øe%ee efouesueer Deens. lÙeecegUs mheMe& kegâ"s
keâOeer- keâmee keâjeJee, kegâ"s keâeÙe yeesueeJes ÙeeÛes Yeeve lej ØelÙeskeâeves "sJeuesÛe
heeefnpes.
lÙeeÛeyejesyej meceesjÛÙee ceeCemeeÛes hetCe&le: Ssketâve heCe Iesleues heeefnpes. Deepe
125 keâjes[ ueeskeâmebKÙesÛee osMe heCe Deeheues cnCeCes Ssketâve IÙeeÙeuee keâesCeer
GheueyOe vemeuÙeecegUs leeCeleCeeJeeÛes ØeceeCe Jee{tve ueeskeâ vewjeMÙeele peele
Deens. mheMee&meejKÙee megboj vewmeefie&keâ DevegYetleeruee DeeheCe cegkeâueesÙe. ceve
ceeskeâUb keâjeÙeuee Deepe ueeskeâ Ieeyejle Deensle.
Øesceeves efce"er ceejuÙeeveblej ceWotle Dee@keämeeršesmeerve veeJeeÛeb jmeeÙeve leÙeej
nesles. pÙeecegUs mš^sme otj neslees. pÙee cegueebvee yeeueheCeer Yejhetj Øesce Je Gyeoej
efce"er efceUeueer Deens. DeMeer cegues cees"ŸeeheCeer YeeJeefvekeâ efmLej DemeuÙeeÛes
Dee{Uues.
KejesKej ØesceeÛÙee mheOee&le Kethecees"er leekeâle Demeles. cnCetve efce$eebvees
DeeheuÙee cegueebvee, cegueeRvee, DeeF&-yeeyeebvee, efce$eebvee, veelesJeeF&keâebvee ‘‘peeot
keâer Pehheer’’ Åee. hene Øesceele efkeâleer hešerves Jee{ nesles leer. KejesKej peeotÛÙee
PehheerÛeer leekeâoÛe keâener Deesj Demeles.
µµµ

63. Dejs mebmeej mebmeej
efce$eeÛÙee ueiveeÛÙee Hegpesuee iesuees neslees.
pesJeleevee øeuneo eEMeosÛÙee DeeJeepeeleerue
ieeCeb keâeveeJej Deeueb,
``yeeÙekeâes legPeer ieesjer-ieesjer
yemeJet vekeâes [esF&Jejer,
vesce veener js keâOeer
neleer osF&ue legjer''~~
ieeCeb Ssketâve jentueÛeer Dee"JeCe Peeueer. jentue ne DeeHeuÙee DeeF&-Jeef[ueebÛee
Skegâuelee Skeâ cegueiee. meOeve kegâštbye - Je[erue mejHebÛe, IejeCÙeeÛee ¤yeeye,
øeefle<"e, HegJee&Heej IejeCÙeeves peHeuesueer mebmke=âleer, ceeÙe-ueskeâebÛes SkeâceskeâebJej
Deleesveele øesce. jentue ne IejeCÙeeleuee HeefnueeÛe GÛÛeefMeef#ele DeefYeÙeblee.
jentueÛes ueive veelÙeeleerue yeeieeÙeleoejeÛeer cegueieer megveerleeyejesyej "jues.
megveerlee osKeerue Deekeâ<e&keâ JÙekeäleercelJe Demeuesueer ngMeej, keâle&JÙeo#e, DeefYeÙeblee
le¤Ceer. ueive "jleeÛe jentueÛÙee DeeF&ves jentue DeeHeuÙeeHeemetve ueiveeveblej otj
peeT veÙes cnCetve, jentueuee, yeeÙekeâesuee [eskeäÙeeJej yemeJeeÙeÛes veener, efleuee
DeeHeuÙee Oeekeâele Je Dee%esleÛe "sJeeÙeÛes, Heg¤<eeLe& oeKeJeeÙeÛee, m$eer ner
GHeYeesieeÛeer oemeer Demeles. DeMee Deveskeâ øekeâejÛes GHeosMe kesâues nesles.
Fkeâ[s megveerleeÛÙee DeeF&ves osKeerue megveerleeuee HeefnuÙeeHeemetveÛe JesieUb jenCÙeeÛee
øeÙelve keâj. veJeNÙeeuee DeeHeuÙee ceg"erle "sJeeÙeÛes Demeles. DeMee Deveskeâ
øekeâejÛes GHeosMeHej [esme JesUesJesUer Heepeues nesles. ueiveeveblej jentue Heg¤<eeLe&
ieepeJeeÙeÛee lej megveerlee lÙeeuee DeeHeuÙee ceg"erle "sJeeÙeuee HeeneÙeÛeer. MesJešer
megveerleeuee yeNÙeeÛeoe ceejner KeeÙeuee ueeieeÙeÛee. Skeâ efoJeme legHeâeve Yeeb[Ceeveblej
jentueves megveerleeuee efMeJeerieeU Je ceejneCe kesâueer Je ceensjer efveIetve pee DeMeer
Oecekeâer efoueer. megveerlee jeieeves ceensjer efveIetve iesueer. efleÛÙee IejÛÙeebveer jentue
efJejesOeele Heesefuemeeble le›eâej kesâueer. Ùee meJe& iees<šeRÛee jentueJej HeefjCeece nesTve
lÙeeuee øeÛeb[ vewjeMÙe Deeues. lÙeeletve yeensj He[CÙeemee"er efce$eebveer lÙeeuee
OÙeeve efMeefyejemee"er Hee"Jeues nesles. jentueÛeer meJe& JÙeLee SskeâuÙeeveblej ceer
jengueuee cnCeeuees,
jentue Helveer ner DeeHeueer DeOeeËefieveer Demeles. DeeHeuÙee IejeÛee -JebMeeÛee
Gæej keâjCeejer Je DeeHeuÙee meJe& iejpee HetCe& keâjCeejer leer Skeâ DeeoerMekeäleer
Demeles.
meemejer Ùesleevee leer DeeHeuÙee kegâštbyeeÛee - Dee[veeJeeÛee - meiÙee, meesÙeNÙeebÛee
lÙeeie keâ¤ve DeeHeuÙee Iejele Deeuesueer Demeles.
There is no Life, without Wife. `HelveerefMeJeeÙe peerJeve JÙeLe&
Deens'' DeMeer FbieÇpeerle Skeâ cnCe Deens. leer meJeeËieeves Kejer Deens. mebmeejele
mebleg<š Helveer cnCepes mee#eele SsMJeÙe&ue#ceeruee Deeceb$eCe osCeejer ie=nue#ceerÛe
Demeles. pÙee Iejele efm$eÙeebÛee mevceeve neslees lesLes meieUÙee MegYeMekeäleer ceole
keâjle Demeleele. IejeÛeer meJe&Ûe osKeYeeue leer keâjles cnCetve ie=nceb$eer cnCetve
efleuee ceeve os. meJeeËÛÙee HeesšeHeeCÙeeÛeer JÙeJemLee keâjCeejer leer Skeâ DeVeceb$eer
HeCe Demeles. cegueebÛÙee efMe#eCeekeâ[s ue#e osCeejer leer Skeâ efMe#eCeceb$eer HeCe
Demeles. meJeeËÛÙee DeejesiÙeeÛeer keâeUpeer IesCeejer DeejesiÙeceb$eer HeCe leer Demeles.
efleÛe mejmJeleer, efleÛe DeVeHetCee&, efleÛe peieobyee DeMeer HetpeveerÙe m$eer ne
kegâštbye¤Heer efkeâuuÙeeÛee cenlJeeÛee yeg¤pe Demelees. lees yeg¤pe JÙeJeeqmLele Je
cepeyetle DemeCÙeemee"er DeeHeCe efleuee meceeve vÙeeÙe-nkeäkeâ-mJeeleb$Ùe-ceeve-mHesme
efoueer Heeefnpes.
Heleer Je cegueebmee"er leer DeeHeueb meJe&mJe DeHe&Ce keâjles. SKeeÅee efoJeMeer Heleer
Je cegues ieeJeeuee iesueer lej leer Skeâšer Demeleebvee keâOeerÛe mJele:ÛÙee DeeJe[erÛee
mJeÙebHeekeâ keâjle veener, Demesue les Keeles. Iejele meieUÙeebÛeer pesJeCe PeeuÙeeveblej
Gjuesues Yeespeve leer Keele Demeles. efMeUsHeekesâ ve Hesâkeâlee mekeâeUer veeMlee cnCetve
KeeCes leer DeeHeues keâle&JÙe mecepeles. leer øesceeÛeer Yegkesâueer Demeles. efleÛes ùoÙe cegkesâ
Demeles, les yeesuele veener. øesceceÙe keâueMe IesTve efleÛÙee Deble:keâjCeele DeeHeuÙee
Heleerves øeJesMe keâjeJee Demes efleuee ceveesceve Jeešle Demeles. Mebkeâj YeieJeeve pemes
nueenue efHeTve osKeerue peieeÛes keâuÙeeCe keâjleele lemesÛe m$eer ner eEveoe-
DeHeceeve-ceej-efMeJÙeeMeeHe ÙeeÛes efJe<e cegkeâešŸeeves efHeles Je Hegvne IejeÛÙee
mesJesmee"er meppe nesles.
lÙeecegUs DeeHeuÙee Helveeruee vÙeeÙe os Je efleÛÙeeJej øesceeÛee DeefJe<keâej keâj.
ÛeÛexveblej lÙeeÛeer Ûetkeâ lÙeeuee Gceieueer. jentue meemejJee[eruee iesuee. lÙeeves
HelveerÛeer Deble:keâjCeeHeemetve ceeHeâer ceeefieleueer. efoueieerjer JÙekeäle kesâueer. oesIesner
efJeheMÙevee OÙeeveefMeyeerjeuee yemeues. efMeyeerjeveblej lÙeeÛÙee HelveerÛes osKeerue
mecegHeosMeve kesâues. efleueener efleÛeer Ûetkeâ keâUeueer Deepe lÙeebÛee mebmeej megKeeves
Ûeeuet Deens. cegueecegueeRÛÙee DeeF&Je[erueebveer cee$e Ùeeletve ÙeesiÙe lees yeesOe
IesleuÙeeme cegueecegueeRÛÙee mebmeej¤Heer Jesueeruee vekeäkeâerÛe yenj ÙesF&ue.
µµµ

64. kegâÚ lees ueesie keânWies (peveeEveoe)
DeefYeefpele ne megmebmke=âle, megefMeef#ele,
GÛÛekegâueerve jepeIejeCÙeeleerue veeceebefkeâle
ÙegJekeâ, ueive ueJekeâjÛe PeeuÙeeves lÙeeuee
mebleleerner ueJekeâjÛe Peeueer. mebmkeâej#ece
Iej HeCe lÙeeuee Â<š ueeieueer .
DeefYeefpeleÛÙee SkegâuelÙee Skeâe cegueerves
HeUtve peeTve IejÛÙeebvee keâUt ve oslee Hejpeeleerleerue cegueeMeer jefpemš[& efJeJeen
kesâuee Je leer lÙeeÛÙeeyejesyej jent ueeieueer. Ùee IešvescegUs veelesJeeF&keâ, meesmeeÙešer
DeeefCe keâejKeevÙeeceOÙes Ùee iees<šerÛeer ÛeÛee& YeueleerÛe jbiet ueeieueer. Ùee ueeskeâeEveosÛÙee
efJeÛeejeves DeefYeefpele $emle Peeuee. ueeskeâeEveosÛÙee YeÙeeves lees ueeskeâebHeemetve otj
iesuee Je Iejele SkeâšŸeeuee keâeW[tve IesT ueeieuee. DeefleefJeÛeejeves lÙeeuee
vewjeMÙe Deeues nesles. Ùeeletve yeensj He[CÙeemee"er efce$eeves lÙeeuee OÙeeveJeiee&mee"er
DeeCeues nesles. KejesKej efce$eebvees ``meyemes ye[e jesie-keäÙee keânWies ueesie'' ~ ns
DeefYeefpelekeâ[s HeeefnuÙeeJej ceuee lebleesleble hešues. DeefYeefpeleÛÙee keâewvmeefuebieveblej
OÙeeve efMeefyej HetCe& Peeues Je ueeskeâeEveosuee menpeHeCes leeW[ osCÙeeÛeer lÙeeÛÙee
ceveeÛeer mekeâejelcekeâ leÙeejer Peeueer.
efce$eebvees pÙeebÛÙee JeešŸeeuee peveeEveoe DeeueerÛe veener DeMeer JÙekeäleer MeesOetvener
meeHe[Ceej veener. eEveoe ner Skeâ ueeskeâøeefleef›eâÙee Demeles. DeeHeues efJeÛeej eEkeâJee
peerJeveHeOoleer lÙeebvee ceevÙe veener Je DeeHeuÙee leeW[eJej yeesueCÙeeme pes DemeceLe&
Deensle, DeMee JÙekeäleeRÛee DeeHeuÙeeefJe<eÙeerÛee øeefleketâue DeefYeøeeÙe cnCepes
ueeskeâeEveoe. DeMee ueeskeâeEveosÛee HeefjCeece DeeHeuÙeeJej efkeâleer keâ¤ve IÙeeJeÙeeÛee
ns DeeHeuÙeeÛe neleele Demeles. eEveosuee leeW[ osCes ns DeeHeuÙee neleele Demeles
HeCe eEveokeâeÛes leeW[ yebo keâjCes ns DeMekeäÙe Demes keâece Demeles.
ßeer DekeäkeâceeosJeer veeJeeÛeer Skeâ efJejMewJe meble keâJeefÙe$eer Skeâ leHeeqmJeveer
nesleer. efleÛÙee efMeJeYekeäleerÛeer ueeskeâebveer Lešdše Je eEveoe kesâueer HeCe lÙeecegUs leer
Deefpeyeele {Uueer veener. leer cnCele Demes ``Jeveele Iej keâ¤ve - eEnm$e HeMetbvee
efYeTve keâmes Ûeeuesue? mecegõefkeâveejer Iej keâ¤ve - ueešebvee efYeTve keâmes
Ûeeuesue? Je yeepeejele Iej keâ¤ve DeeJeepeeuee efYeTve keâmes Ûeeuesue? ÛeVe
ceequuekeâepeg&ve osJee Ùee ueeskeâer pevceuÙeeJej legPeer mlegleer, eEveoe Peeueer lejer
ceveele ›eâesOe ve yeeUielee meceeOeeveer jenCÙeeme efMekeâues Heeefnpes. DeecceeÛee ne
ceb$e DeeHeCe DeeÛejCÙeeme efMekeâues Heeefnpes.
MespeeNÙee HeepeeNÙeebveer veekebâ cegj[ueer/efce$eebveer eEveoe kesâueer, veelesJeeF&keâebveer
JeeieCÙeeletve OegUerÛes ueesš G[Jeues lejer DeeHeCe eqmLej Je Meeble jenCÙeeme
efMekeâues Heeefnpes. YeieJeeve yegOo cnCeleele, ÙeMe-DeHeÙeMe, ueeYe-neveer, mlegleer-
eEveoe keâenerner Peeues lejer pÙeeÛes efÛeòe øekeâbefHele nesle veener, pees Meeskeâ keâjle
veener Je DeeHeuÙee ceveeuee melele meyeue DeeefCe efvece&ue "sJelees lÙee JÙekeäleerÛes
Gòece cebieue nesles. ceveeÛÙee meyeuelesmee"er Je efveye&uelesmee"er ceveeÛee JÙeeÙeece
cnCepes OÙeeve keâjCes DeeJeMÙekeâ Demeles.
meceepeele keâenerpeCe DeeHeues keâewlegkeâ keâjleele. keâenerpeCe veekesâ cegj[leele.
lÙeebÛÙee ceveemeejKes DeeHeCe JeeieCes yebo kesâues keâer, eEveoecenelcÙe He"Ceeuee
peesj Ùeslees. leeW[eJej iees[ yeesueCes Je ceeies eEveoe keâjCes ne megceej JÙekeäleeRÛee
ceveesOece& Demelees. DeMee JÙekeäleeRkeâ[s MeneCeer ceeCemes ogue&#e keâjleele. lÙeebÛee
efJeÛeej keâjle DeeHeCe yemeuees keâer, DeeHeuÙee ceve:MekeäleerÛee DeHeJÙeÙe neslees.
peie keâeÙe cnCesue ÙeeHes#ee DeeHeueer yegodOeer Je øe%ee keâeÙe cnCeles ns
cenlJeeÛes Demeles. DeeHeCe FlejebÛÙee eEveoskeâ[s ogue&#e keâjeJes DeeefCe DeeheCener
keâesCeeÛeer eEveoe keâ¤ veÙes.
meceLe& jeceoeme cnCeleele. ``peveer eEveoÙe les meJe& mees[esveer oÙeeJes ~ peveer
JebÅe les meJe&YeeJes keâjeJes ~~ meceepeele JeeJejleevee eEveoÙe DeeÛejCe šeUeJes Je
JeboÙe DeeÛejCe ceveeHeemetve keâjeJes, ``kegâCeer eEveoe kegâCeer Jeboe ~ DeeceÛee
mJeefnleeÛee Oeboe ~'' ne legkeâesyeejeÙeebÛee DeYebie efvelÙe DeeÛejCeele DeeCeCes
iejpesÛes Deens. MesJešer pÙee Pee[euee HeâUs Demeleele, lÙeeueeÛe ueeskeâ oie[er
ceejleele, lÙeecegUs peveeEveoskeâ[s ogue&#e keâ¤ve DeeHeues JeeieCes mejU, efvece&U Je
keâesceue "sJee. efJejesOekeâebÛee Jeeje menve keâjlee keâjlee eEveosÛÙee HeeJemeele
YeuesHeCeeÛeer Ú$eer GIe[tve Oeje Je Deeveboer jne.
MesJešer cnCeleele vee, ``kegâÚ lees ueesie keânWies, ueesieeW keâe keâece nw keânvee~
Úes[es yeskeâej efkeâ yeeles legce, keâner yeerle ve peeÙes jwvee ~~’’
µµµ
65. DeOÙeelce
leg k eâejece cenejepeeb Û es øeJeÛeve
SskeâuÙeeveblej efMeJeepeer cenejepeebvee
Jeešues, ``Yekeäleer'' nsÛe peerJeveeÛes
HejceGöer<š Demesue lej ceie keâMeeuee
ue{eÙee keâjeÙeÛÙee, efÛeòeMegæermee"er
cenejepe leemeveleeme YeJeeveer ceelesÛÙee
cebefojele peeTve OÙeeve keâjle yemet
ueeieues. ceelee efpepeeTves Dee"Je[eYej
ns ÂMÙe vÙeeneUues Je Skeâ efoJeme lÙee cenejepeebÛÙee Mespeejer cenejepe OÙeeve
keâjle Demeleevee ÙesTve yemeuÙee Je j[t ueeieuÙee. efMeJeepeer cenejepeebveer [esUs
GIe[tve cee@meensyeebvee Deßet {eUCÙeeÛes keâejCe efJeÛeejues, lesJne cee@meensye
cnCeeuÙee, efMeJeyee ceesieue cebefojeleerue cetleea Je keâUme lees[le Deensle,
meeOegmebleebJej nuues keâjle Deensle, efm$eÙeebJej DelÙeeÛeej keâjle Deensle, øepesuee
peieCes Deme¢e Peeues Deens. efMeJeyee Ùee HeefjeqmLeleerle leguee OÙeeveeSsJepeer
neleele leueJeej IesTve øepesuee vÙeeÙe osCes iejpesÛes Deens. efMeJeyee øepesuee vÙeeÙe
osCÙeemee"er cebefojeletve yeensj Ùes. DeMee Heæleerves HetCe&le: OÙeeveele ceive
nesCeeNÙee efMeJeepeercenejepeebvee efpepeeceelesves keâce&Ùeesieer nesCÙeeÛee meuuee efouee
Je cenejepeebveer DevÙeeÙeieÇmle øepesÛes j#eCe keâ¤ve lÙeebvee vÙeeÙe efouee.
HejJeeÛe Skeâ 20 Je<ee&Ûee cegueiee YesšeÙeuee Deeuee neslee. ceuee Yekeäle
JneÙeÛebÙe Demee leieeoe lÙeeves ueeJeuee neslee. lÙeeÛes Mejerj ogye&ue Peeues nesles.
ÛesnNÙeeJej efve¤lmeen efomele neslee. leemeveleeme lees cebefojele yemele neslee.
keâesCeerlejer Ùee ueneve JeÙeeleÛe lÙeeÛÙee ceveele YekeäleerÛes efJeÛeej Hesjues nesles. ne
cegueiee lÙee efJeÛeejebveer HetCe&le: Je=æebmeejKee efJeÛeej keâjle neslee. pÙeeJesUer
lÙeeÛes ueive nesF&ue lÙeeJesUer Skeâe Je=æeÛee efJeJeen nesCeej neslee. YekeäleerÛÙee
Deefle efJeÛeejebveer lees Meeefjjerkeâ ceeveefmekeâ Je DeeefLe&keâefjlÙee ogye&ue Peeuee neslee.
lees le¤CeHeCeerÛe KetHe iebYeerj Peeuee neslee. lee¤CÙeeleerue Deevebo uegšCÙeeÛeer
#ecelee lees njJetve yemeuee neslee.
efJeJeskeâevebo cnCele, ``leemeveleeme cebefojele Iebše JeepeJele yemeCeeNÙee cegueebHes#ee
cewoeveeJej peeTve DeeHeueer MejerjÙe<šer keâceeJeCeeje F&MJejÛÙee efvekeâš ueJekeâj
HeesnÛet Mekeâlees.'' keâce&Ùeesieeuee mJeeceerpeeRveer peemle cenòJe efoues nesles.
ceje"er meble ns osJeeÛes Yekeäle nesles, YekeäleerÛÙee efoMesves JeešÛeeue keâjleevee
lÙeebveer YekeäleerÙeesieeyejesyej keâcee&uee øeeOeevÙe efoues nesles. ``keâeboe-cegUe-Yeepeer-
DeJeIeer efJe"eyeeF& ceePeer'' cnCeCeejs meeJeleeceeUer, ce[keâer Ie[JeCeejs ieesje
kegâbYeej, ``Deecner veeefYekeâ-veeefYekeâ, keâ¤ npeecele yeejerkeâ'' cnCeCeejs mesvee
cenejepe Ùeebveer keâce&Ùeesieeuee øeeOeevÙe efoues nesles.
jeEJeõ šeieesjebveer osKeerue ieerleebpeueerle keâce&ÙeesieeÛes cenòJe meebieleevee cnšues
Deens, `òsJeeÛee MeesOe keâes"s Iesleesme? cebefojeÛÙee ieeYeeNÙeele MeesOeCÙeeHes#ee
jmlÙeeÛÙee keâ[suee Ke[er Heâes[CeeNÙee HeeLejJeš eEkeâJee Mesleele Ieece ieeUCeeNÙee
MeslekeâNÙeeÛÙee Mespeejer lees leguee ueJekeâj Yesšsue.'' Deueerkeâ[s lej yejsÛemes ueeskeâ
"jeefJekeâ osJeeÛÙee oMe&veeuee "jeefJekeâ JeejerÛe peeT ueeieleerue. efJeefMe<š
efoJeMeerÛe cebefojele Deleesveele ieoea nesles. leerLe&mLeUeJej YekeäleebÛÙee jebiee
ueeieleele. cebefojeyeensj keâener mesJeskeâjer Yesšleele, meensye lJeefjle cegKeoMe&ve
keâ¤ve oslees øelÙeskeâer 500 ¤. He[leerue DeMeer meewosyeepeer keâjleele. ßeerceble
ceeCetme HewMeeÛÙee meneÙÙeeves lJeefjle efJeMes<e ojJeepeeves cegKeoMe&ve keâ¤ve yeensj
Ùeslees. Ùee oMe&veeves vescekesâ keâeÙe meeOeues ÙeeÛee meeOee efJeÛeejner lÙeeuee efMeJele
veener. cebefojeletve yeensj He[leevee JÙekeäleerÛÙee cegõsJej øemeVelee Demeueer Heeefnpes.
lesLeerue mekeâejelcekeâ lejieebÛee lÙeeuee ueeYe Ieslee Deeuee Heeefnpes. Oekeäkesâ Keele,
efÛe[efÛe[ keâjle, Ieece Hegmele, Peeueb oMe&ve- megšuees SkeâoeÛes Demes cnCele
cebefojeletve yeensj He[Ces ner YekeäleerÛeer owveeÛe cnCeeJeer ueeiesue. cnCetve efce$eebvees
DebOeYekeäleeruee otj mee¤ve %eeveÙeesieeuee efve<keâece keâce&ÙeesieeÛeer pees[ efouÙeeme
DeOÙeelceeÛÙee øekeâeMeeves peerJeve øekeâeMeceeve nesF&ue Je meleefÛeòe DeeveboeÛeer
DevegYetleer efomesue.
µµµ
66. meodiegCe DeeefCe efveleer
jeceevebo veeJeeÛee Skeâ DeOÙeeeqlcekeâ ÙegJekeâ
meeOevesmee"er Deeßeceele oeKeue Peeuee. ieg¤ves
lÙeeuee oer#ee osTve ieg¤ceb$e efouee. ogmeNÙee
efoJeMeer mekeâeUer DeeßeceeÛÙee cewoeveeJej
300-400 ieeJekeâNÙeebvee ieesUe keâ¤ve
jeceevebo ``Ô-SW-NneR-keäueeR-Heâš-mJeene''
ne ceb$e peesjpeesjeves lÙeebÛÙeekeâ[tve JeoJetve
Iesle neslee.
lesJe{Ÿeele ieg¤peeRÛes lesLes Deeieceve Peeues.
lÙeebveer ne øekeâej Heentve jeceevebouee yeesueeJetve efJeÛeejues ne keâeÙe øekeâej Deens?
jeceeveboves meebefieleues, ieg¤peer legcner efouesuee ceb$e ne ieeJekeâNÙeebkeâ[tve JeoJetve
Iesle Deens. ieg¤peeRveer keâejCe efJeÛeejues Demelee, jeceeveboleerLe& cnCeeuee legcner
lej meebefieleues vee, ne ceb$e He"Ce kesâuÙeecegUs mJeie&øeeHleer nesles. lesJne ieg¤peer
cnCeeues jeceevebo ceer leguee ns HeCe meebefieleues ne iegHle-ceb$e Deens, ne pej
keâesCeeuee meebefieleueeme lej leguee vejkeâele peeJes ueeiesue. lejerner let Demes keâe
kesâues? lÙeeJej nmele jeceevebo cnCeeuee, ieg¤peer Meskeâ[es ueeskeâebvee mJeie& efceUle
Demesue lej ceePeer vejkeâele peeÙeÛeer keâOeerner leÙeejer Deens. neÛe meeOekeâ
jeceeveboleerLe& cnCetve Heg{s ieg¤Heoer efJejepeceeve Peeuee.
mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeeÙeÛes, ``legcner efkeâleer efve:mJeeLe& Deenele, ÙeeJej
legceÛeb ÙeMe DeJeuebyetve Deens. ceuee DeMeer Lees[erÛe ceeCemeb Åee, peer MegOo Je
Ûeeefj$ÙemebHeVe Deensle. lÙeeÛÙee ceoleerves ceer mebHetCe& peie yeouetve šekeâerve.''
ogmeNÙeebÛes Yeues eEÛeleveeje meodiegCeer ceeCetme ne vesnceer megKeeÛee DeefOekeâejer
Demelees. ogmeNÙeebÛes Yeues keâjleevee - Deefpe&le kesâuesues HegCÙe ns lÙeeÛeer Heejueewefkeâkeâ
ieleer osKeerue megKeo keâjle Demeles. yegodOeebvee Yekeäleebveer efJeÛeejueb, ‘‘YeieJeeve
DeeceÛÙee JeeF&š JesUsuee DeeceÛÙee ceoleeruee keâesCe ÙesF&ve? DeeF&-Jeef[ue-Helveer-
cegues?’’ YeieJeeve cnCeeues, ‘‘Ùeeleerue keâesCeerner veener, lej legcner kesâuesues `HegCÙe'
nsÛe legceÛÙee keâeceeuee ÙesF&ue.’’ meodiegCe ne efveleerceòesÛee HeeÙee Deens.
meodiegCeebÛÙee DeeÛejCeeueeÛe Helebpeueer Ùece-efveÙece Heeueve Je YeieJeeve yegæ
MeerueHeeueve Demes cnCeleele. meodiegCeer Je efveleerceeve ceeCemeeÛÙee YeesJeleer meJe&
MegYeMekeäleer efJenej keâjle Demeleele. lees meJe&$e ÙeMemJeer Je eføeÙe neslees.
iegueeyeeÛee megiebOe ne JeeNÙeeÛÙee efoMesves peelees. HeCe meodiegCeer ceeCemeeÛee megiebOe
ne Ûeejner efoMesuee Hemejlees.
cnCetve megKeer peerJeveemee"er efveleerceeve nesCes iejpesÛes Deens. cenelcee ieebOeer
cnCeeues nesles, `èfveleercetuÙeebefMeJeeÙe Demeuesues efMe#eCe ns lÙee JÙekeäleerÛÙee,
je<šêÛÙee, osMeeÛÙee Deefnleeuee keâejCeerYetle "jles.''
ueeketâ[lees[ŸeeÛeer iees<š legcneuee "eTkeâÛe Demesue, veoerefkeâveejer Pee[eJejerue
Heâeboer lees[leevee kegâNne[ neleeletve mešketâve veoerle KeesueJej He[ueer. HeesšeHeeCÙeeÛeb
meeOeveÛe veoerle yeg[eueb cnCetve veoerefkeâveejer j[le yemeuesuÙee ueeketâ[lees[ŸeeÛeer
osJeeves Heefj#ee IesCÙeeÛes "jJeues. osJeeves lÙeeÛÙee meceesj øekeâš nesTve kegâNne[
HeeCÙeeletve keâe{CÙeeÛeb DeeMJeemeve osTve HeeCÙeele yeg[er cee¤ve øeLece meesvÙeeÛeer
veblej ÛeeboerÛeer kegâNne[ keâe{tve lÙeeuee nerÛe keâe efJeÛeejueb. lÙeeves meesvÙeeÛÙee Je
ÛeeboerÛÙee kegâNne[eruee ceePeer veener Demes cnCeleeÛe lÙeeves lÙeeÛeer ueesKeb[er Je
meesvÙee-ÛeeboerÛÙee leervener kegâNne[er yeef#eme efouÙee Je megKeer nesMeerue Demee
DeeMeerJee&o efouee.
veerleerceeve ceeCemeeÛÙee Meyoeuee Je ke=âleeruee Skeâ Mekeäleer øeeHle nesles. meble
iee[iescenejepeebÛeer - Skeâ efkeâjkeâesU osnÙe<šer nesleer. efPepeuesuÙee Ke[eJe Je
neleele Pee[t Demeuesueer JÙeefkeäle efveleerceòesÛÙee peesjeJej mebHetCe& cebef$eceb[U
JeekeâJeeÙeÛeer. Skeâner ceb$eer iee[iesyeeyee meceesj KegÛeeale yemetve yeesuele vemes.
HeefnuÙeeboe yeeyeebvee KegÛeeaJej yemeJeeÙeÛes ceieÛe ceb$eercenesoÙe KegÛeeale yemele.
HeeJe&leeryeeF& ceeUer veeJeeÛÙee efvej#ej yeeF&ves - ieeJeele oe¤yeboer efJe¤odOe
Deeboesueve keâ¤ve - oe¤Ûes Oebos GOJemle kesâues. HeeJe&leeryeeF&uee He$ekeâejebveer
efJeÛeejueb, iegb[eefJe¤Oo DeeJeepe G"Jeueeme, legPÙee efpeJeeuee Oeeskeâe nesT
Mekeâlees. leguee efYeleer Jeešueer veener keâe ? lesJne DeeHeuee Heoj meeJejle
HeeJe&leeryeeF& cnCeeueer, meensye lÙeele keâeÙe YÙeeÙeÛes ? `èfpeLe Deens veerleer -
efleLes keâmeueer efYeleer ~''
YeieJeeve yegodOe cnCeleele, legcner Deepeejer He[ueele lej meJe& mebHeòeer KeÛe&
keâ¤ve yejs Jne, legceÛee SKeeoe DeJeÙeJe lees[eJeÙeeÛeer JesU Deeueer lej lees[tve
šekeâe HeCe Mejerj JeeÛeJee, keâejCe Mejerj Je ceve ns Skeâ$e Demetve lÙeeÛÙee
mee¢eeves cegkeäleerHeÙeËle peelee Ùesles. HeCe pej legceÛes Meerue cnCepes meodiegCe DeeefCe
efveleerceòee Yebie nesle Demesue lej peerJe iesuee lejer Ûeeuesue HeCe Meerue lees[t vekeâe.
lees megKeeÛee HeeÙee Deens. cnCetve meodiegCe Je veerleerceeve peerJeve peieCÙeemee"er
Skeâoe keâe nesF&vee èfJeHeMÙevee' efMeefyejeÛee ueeYe IÙee. HeeHe keâcee&Heemetve otj jne
keâce& ns keâce&Heâue efouÙeeefMeJeeÙe ve<š nesle veener.
`let ueeKe keâjs ÛelegjeF& ~
keâce& keâe Kesue ceeršs vee js YeeF& ~'b
µµµ

67. efJeveceÇlee
mekeâeUÛÙee jcÙe øenjer kesbâõele efHeâjle
Demeleevee DeeÛeeÙe& melÙeveejeÙeCe ieesSbkeâepeeRÛee
Skeâ oesne keâeveeJej He[uee,
efpemekesâ ceve ces øe%ee peieer- nesÙe efJeveceÇ
efJeefvele~
efpeme [eueer keâes Heâue ueies- Pegkeâves efkeâ nw
jerle~~
ceuee cenelcee ieebOeerÛeer Dee"JeCe Peeueer.
Skeâoe ieebOeerpeer-Ûeeueea Ûe@Hueerveuee YesšCÙeemee"er
lÙeebÛÙee ÚesšŸee Iejer iesues. Yesštve PeeuÙeeJej ieebOeerpeeRveer Ûe@Hueerveuee efJeÛeejues.
``DeeceÛÙee øeeLe&vesÛeer Skeâ Peuekeâ legcneuee HeneÙeÛeer Deens keâe?'' Ûe@Hueerveves
Gòej efoues keâer lÙeeÛeb Iej KetHeÛe ueneve Demetve øeeLe&vee keâjCeej keâes"s?
ieebOeerpeer cnCeeues legcner meesHeäÙeeJej yemee, Deecner Keeueer yemetve øeeLe&vee keâ¤.
lÙeeøeceeCes lÙeebveer kesâueb megæe. Heg{s Ûe@Hueerveves efuenuebÙe, ieebOeerpeer Je lÙeebÛÙee
meeLeeroejebvee ceePÙee Heg{sÛe peefceveerJej yemeCÙeeÛeer efyeuekegâue ueepe Jeešueer
veener HeCe ceer cee$e lÙeebÛÙeeHeg{s Jej meesHeäÙeeJej yemetve Keeueer Heenleevee Keefpeue
Peeuees neslees. KejesKej efce$eebvees DeeÙeg<Ùeele cenòkeâeÙe& keâjleevee efJeveceÇlee Ùee
iegCeeÛee efJekeâeme keâjeJee ueeielees. DenbkeâejeÛee lÙeeie keâjeJee ueeielees. efmekeâbojves
peie eEpekeâues nesles. ce=lÙetHe$eele lÙeeves DeblÙeÙee$esÛÙee JesUsme ceePÙee neleeÛes
leUJes DeekeâeMeekeâ[s ceeskeâUs efomeleerue DeMee Heæleerves ceePeer DeblÙeÙee$ee keâe{e
Demee GuuesKe kesâuee neslee. ce=lÙetHe$eeÛÙee ceeOÙeceeletve efmekeâbojves DeeHeuÙee
meJeeËvee Skeâ mebosMe efouee neslee, ``ceer eEmekeâoj ceer peie eEpekeâues HeCe Keeueer
neleeves Deeuees neslees DeeefCe Keeueer neleevesÛe Hejle ÛeeueueesÙe.'' cnCetve
efkeâleerner Hewmee, øeefle<"e, meòee efceUJeueer lejer Je=Lee DeefYeceeve yeeUiet vekeâe,
vesnceer veceÇ jne.
``cnCeleele vee ceneHegjs Pee[s peeleer-lesLes ueJneUs JeeÛeleer'' ceneHetjeÛÙee
efJejesOeele GYes jenCeejs Je=#e GvceUtve He[leele. ÙeeGueš veoerHe$eeleerue ueJneàÙeeÛeer
Heeleer mekeâeUÛÙee JesUer megÙe&efkeâjCeebveer vneTve efveIeleele. efJeveÙeMeeruelesÛes
ceefncee meebieleevee yemeJesMJej efJeÛeejleele, ieeÙe DeeHeuÙee Hee"erJej yemeCeeNÙeebvee
keâOeer otOe osF&ue keâe? pÙeeuee otOe nJes lÙeeves ieeF&ÛÙee HeeÙeeMeer yemeeJeÙeeme
efMekeâues Heeefnpes.
yeefnCeeyeeF& ÛeewOejeRÛÙee keâener mHegâš DeesJÙee Deensle. Skeâe DeesJeerle yeeYeUerÛes
Heeve kesâUerÛÙee HeeveeMeer yeesueles.
Heâeš Deelee šješje-veener oÙee legHeâeveeuee ~
neues yeeYeUerÛes Heeve - yeesues kesâUerÛÙee Heeveeuee ~~
yeeYeUerÛes Heeve lemes Deieoer ueneve, kesâUerÛes Heeve leguevesves ceneve meesmeeÙešŸeeÛÙee
Jeejeuee kesâUerÛes Heeve De[Jet Heenles Je DeeHeuee Gj Heâes[tve Iesles. yeeYeUerÛes Heeve
JeeNÙeeuee keâewlegkeâeves kegâjJeeUles lÙeecegUs Jeeje lÙee ueneveiÙeeuee KeebÅeeJej
IesTve veeÛelees. meble legkeâejece cenejepe cnCeleele, ‘‘ueneveHeCe osiee osJee cegbieer
meeKejsÛee jJee ~’’
ns ueneveHeCe cnCepes DeeHeues DeJecetuÙeve veJns - lej ns Demeles meYÙelesÛes
meej. meYÙelescegUs ceeCetme mebÙeceer Meeble DeeefCe veceÇ neslees. efJeÅee efJeveÙesle
MeesYeles. KejesKej efvemeiee&uee veceÇlesÛes Deemeve DeeJe[les. veceÇ ceeCemeeÛÙee ceeies
meieàÙee MegYeMekeäleer GYÙee jenleele. Hejbleg DeeOegefvekeâ Ùegieele yeNÙeeÛeoe
meodiegCeer ceeCemeeuee ueeskeâ $eeme osleele. lÙeeJesUer legcneuee peMeeÛe lemes Gòej
oslee Deeues Heeefnpes. cesCeentve ceT DemeCeejs efJe<Cegoeme øemebieer JepeÇentve keâ"esj
nesle Demeleele Demes legkeâejece cenejepeebÛÙee DeYebieele JeeÛeeJeÙeeme efceUles.
lÙeecegUs JesUøemebieer JepeÇemeejKes keâ"esj JneÙeuee efMekeâues heeefnpes cee$e lÙeeJesUer
Deble&ceveele øeÛeb[ cebieuecew$eer Demet Åee Je efJeveceÇlee cnCepes ueeÛeejer eEkeâJee
ogye&uelee vemetve efve<keâHeš, efve<keâuebkeâ, efvejeieÇner mejuelee, ceveeÛeer Megælee
Deens ner efJeveceÇlee DeeÛejCeele DeeCeCÙeemee"er ceveeuee OÙeeveeÛeer pees[ Åee.
µµµ

68. meeJej js
ueiveeveb l ej keâener
ceefnvÙeeleÛe Skeâ$e kegâštbyeele nesle
DemeuesuÙee JeeoecegUs efJepeÙeÛeer
Helveer ceensjer efveIetve iesueer. efleuee
ÛeebieuÙee HeieejeÛeer keâeÙece-
mJe¤Heer veeskeâjer DemeuÙeecegUs
efleves Je efleÛÙee IejÛÙeebveer
efJeveÙeÛee øeÛeb[ DeHeceeve keâ¤ve
veeles mebHeg<šele DeeuÙeeÛes efJeveÙeuee meebefieleues.
Ùee iees<šerÛee efJeveÙeÛÙee ceveeJej leerJeÇ DeeIeele Peeuee. lÙeeves mJele:Ûeer
ceeueceòee, Iej, ogkeâeve Jeiewjs YeeJeeÛÙee leeyÙeele efoues Je efJeveÙe veeskeâjerÛÙee
peJeUÛe Iej Yee[Ÿeeves IesTve jent ueeieuee. meceepemesJee Je DeOÙeelceele lÙeeves
ceve jceJeues.
veblej efJeveÙeÛÙee mJekeâ<šeefpe&le keâceeF&ves GYeejsuÙee IejeJej YeeJeeves ceeuekeâernkeäkeâ
meebefieleuee Je efJeveÙeuee lesLes ÙesCÙeeme osKeerue øeefleyebOe kesâuee. ceeueceòesÛÙee
Jeeoele yeefnCeerves osKeerue efJeveÙeuee DeHeceeveemHeo JeeieCetkeâ efoueer. efJeveÙeÛeer
ceeueceòee yeUkeâeJeCÙeeÛee øeÙelve keâ¤ve jkeäleeÛÙee veelÙeebveer lÙeeuee DemeneÙe
kesâues. efJeveÙe Skeâše He[uee. peerJeve SJe{b DeefvelÙe Deens keâe? ne øeMve
He[uesuÙee efJeveÙeuee ceer Lejce@keäme keâbHeveerÛÙee DeOÙe#ee Deveg Deeiee Ùeebvee
HeefleefveOeveeveblej Je<e&YejeÛÙee DeeleÛe le¤Ce cegueeÛee ogoxJeer DeHeIeeleer ce=lÙet,
Dee"Je[ŸeeleÛe lÙeebÛÙee meemetÛee Je DeeJe[lÙee MJeeveeÛÙee ce=lÙetÛee Iešvee›eâce
meebefieleuee Je DeMee keâef"Ce HeefjeqmLeleerle Skeâekeâer He[uesuÙee Deveg Deeiee
mekeâejelcekeâ efJeÛeej Je efJeHeMÙevee OÙeeve meeOevesÛÙee mee¢eeves ve KeÛelee GYÙee
jeefnuÙee Je Deeblejje<šêrÙe Heeefjleesef<ekeâ efJepeslÙee GÅeesieHeleer cnCetve GoÙeeme
DeeuÙeeÛeer ceeefnleer meebefieleueer DeeHeCe keâeÙe ieceeJeues ÙeeHes#ee DeeHeuÙeekeâ[s
Deelee keâeÙe Deens Je DeeHeCe keâeÙe keâ¤ Mekeâlees ÙeeJej mebHetCe& ue#Ùe kesbâõerle
keâjeJeÙeeme meebefieleues Je OÙeeveOeejCee keâjCÙeeÛee meuuee osTve lÙeebÛÙeekeâ[s
Deepe DemeuesuÙee cenlJeHetCe& mekeâejelcekeâ iees<šeRÛeer Ùeeoer efuenCÙeeme meebefieleueer.
heeÛe Deekeâ[er HeieejeÛeer veeskeâjer, mJele:Ûes Iej, Gòece DeejesiÙe,Meskeâ[es
efce$e-cewef$eCeer, ceevemevceeve, meeceeefpekeâ øeefle<"e, DeOÙeeeqlcekeâ yeU, yeBkeâ
ye@uevme, Ûeej Ûeekeâer, meyeU Je efvece&U ceve, DeMee Deveskeâ iees<šeRÛeer Ùeeoer
efueefnuÙeeJej efJeveÙeuee mJele:Ûeer ßeercebleer mecepetve Deeueer Je ceveeves GYeejer
IesleuesuÙee efJeveÙeuee ceer lÙeeÛÙee keâejceOÙes SskeâCÙeemee"er Skeâ meer[er efoueer
pÙeele ieeCÙeeÛes yeesue nesles,
``¤keâ peevee vener, let keâner nej kesâ,
keâeBšes Hes Ûeuekesâ efceueWies, meeÙes yenej kesâ ~'’
KejesKej efce$eebvees DeeHeuÙee DeJeleerYeesJeleerÛÙee peieele DeeefLe&keâ keâcekegâJeleHeCee,
Meeefjefjkeâ Deepeej,DeHebielJe, eføeÙepeveeÛee ce=lÙet, øesceYebie, IešmHeâesš, JewJeeefnkeâ
peerJeveeleerue JeeoUs, DeHeceeve, HeâmeJeCetkeâ, eføeÙeefJeÙeesie, DeeføeÙemebÙeesie,
Je=OoeHekeâeU,SkeâekeâerHeCee DeMee Deveskeâ mecemÙee Deensle. ßeermeceLe& jeceoeme
mJeeceer cnCeleele.
``peieer meJe& megKeer Demee keâesCe Deens,
efJeÛeejer cevee letefÛe MeesOetveer Heens ~''
cnCetve ot:Keeuee HetCe& leekeâoerefveMeer meeceesjs pee. lÙeemee"er Mejerj Je ceveeÛeer
meyeuelee Jee{eJee. mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛeer lÙeeme pees[ Åee. cebiesMe Hee[ieebJekeâjebveer
cnšuÙeeøeceeCes ``Hesuee DeOee& Yejuee - keâer mejuee ?'' ns DeeHeuÙeeÛe ceeveCÙeeJej
Deens.
HeesefueDeescegUs DeHebie PeeuesuÙee Skeâe cegueerves HeeÙeeleueer Mekeäleer Jee{JeCÙeemee"er
JeÙeeÛÙee HeeÛeJÙee Je<eea HeesneÙeuee megjJeele kesâueer. peyejomle FÛÚeMekeäleerÛÙee
peesjeJej efleves 1956 ceOÙes cesueyeve& ÙesLeerue Dee@efueeqcHekeâceOÙes megJeCe&Heokeâ
efceUefJeues. Mesueer ceeve ns efleÛeb veeJe. efce$eebvees efJeveÙemeejKee Demee øemebie
keâesCeeÛÙeener peerJeveele ÙesT Mekeâlees. HejJeeÛe efJeveÙe Yesšuee neslee. OÙeeveOeejCescegUs
lÙeeuee KetHe ueeYe Peeuee neslee. Deeveboer Je øemeVe efJeveÙeuee Heentve ceer lÙeeÛÙee
neleele nele osle cnšues - efJeveÙe keâmee Deensme ? lÙeeJesUsme efJeveÙe ke=âle%elee
JÙekeäle keâjle cnCeeuee, mej meieUe KesU efJeÛeejebÛeeÛe Demelees, mekeâejelcekeâ
efJeÛeej Je OÙeeveOeejCescegUs ceePeer efnccele KetHe Jee{ueer. Deelee ceePÙeemeejKÙee
Deveskeâ ueeskeâebvee - og:KecegkeäleerÛee jmlee oeKeJeCÙeemee"er ceer je$ebefoJeme keâeÙe&
keâjeÙeÛeb "jJeueb Deens.
lÙeeJesUsme ceuee Keeueerue ieeCÙeeÛes yeesue Dee"Jeues,
``megvekesâ lesjer Hegkeâej - mebies Ûeueves keâes keâesF&,
nes vee nes lewÙeej - efnccele vee nej,
Ûeue-Ûeuee-Ûeue-Heâkeâerje Ûeue Ûeuee-Ûeue ~’’
KejesKej efce$eebvees
``keâesCe cnCeleb - peerJeveele øelÙeskeâ JesUer keâešsjer [bKe Deensle, [esUs
GIe[tve yeIee - øelÙeskeâeuee G[CÙeemee"er HegâueHeeKejemeejKes HebKe Deensle.''
ßeer ßeer jefJeMebkeâjpeer cnCeleele,
`èEpeoieer Úesšer nw - nj yeele ceW KegMe jnes,
pees Deepe legcnejs Heeme vener - Gmekesâ Ùeeo ceW KegMe jnes,
keäÙeeW keâueefkeâ eEÛelee keâjles nes - DeHeves Deepe ceW KegMe jnes,
keäÙeeW Ûeenles nes - nj Jekeäle meeLe efkeâmeerkeâe,
keâYeer - keâYeer DeHeves DeeHe ceW KegMe jnes,
eEpeoieer Úesšer nw - nj yeele ceW KegMe jnes ~~’’
µµµ

69 ...DeeefCe lees ceeskeâUe Peeuee
mekeâeUer 10 JeepeleeÛe ceePee
Jele&ceeveHe$eeleerue uesKe JeeÛetve De#eÙeves ceuee
Heâesve kesâuee.
mej YesšeÙeÛes Deens - DeeHeueer JesU nJeer
Deens. "juÙeeøeceeCes 5 Jee. De#eÙe ceuee
OÙeeve kesbâõeJej YesšeÙeuee Deeuee.
De#eÙeÛes [esUs Deele iesuesues, ÛesnNÙeeJej
efvemlespelee,ieeue Deele iesuesues, Keebos Jeekeâuesues,
DeeJeepe Keesue iesuesuee, vewjeMÙeeÛeer yejerÛeMeer ue#eCes lÙeele efometve Ùesle nesleer.
lees meejKee keâenerlejer leeW[eleuÙee leeW[ele HegšHegšle neslee. yengOee osJeeÛee
veecepeHe keâjle DemeeJee.
ceer lÙeeÛÙeeMeer yeesueCes Ûeeuet kesâues, lesJne De#eÙe cnCeeuee mej, Skeâe
cegueeryejesyej ceePes øescemebyebOe nesles HeCe efleÛÙee IejÛÙeebveer efleÛes ueive yeUpeyejerves
lÙeebÛÙeeÛe veelÙeeleerue Skeâe cegueeyejesyej ueeJetve efoues. efleves ceuee DebOeejele
"sJetve ceePeer KetHe øeleejCee kesâueer Je efleÛÙee IejÛÙeebveerner ceuee KetHe $eeme efouee
ns og:Ke efJemejCÙeemee"er ceer Skeâe ieg¤ÛÙee Deeßeceele iesuees lesLes lÙeebveer ceuee
oer#ee efoueer. ieg¤ceb$e efouee ceer Deelee DeeßeceeleÛe jenlees Je ieg¤ceb$e cnCelees,
ceuee DeeßeceeÛÙee Ûeewkeâšerle-efveÙeceele jneJes ueeieles. yeensj efHeâjCÙeeme ceveeF&
Demeles. jespeÛes lesÛe ¤šerve Je melele ceb$epeHe keâ¤ve keâ¤ve ceuee Goeme
JeešlesÙe. JÙeekegâUlee ÙeslesÙe, ceve GÉerive neslebÙe. ÛeewkeâšerÛee Kethe keâbšeUe
DeeueeÙe. ceveele keâeceYeeJevee øekeâš nesleele. HeCe ``yeÇcnÛeÙe& nsÛe peerJeve'' ns
ieg¤ves ceveeJej Flekesâ eEyeyeJeues keâer ceer ceePÙee meJe& keâeceYeeJevee oeyetve šekeâlees.
nmlecewLetve cnCepes JeerÙe&veeMe, cnCepesÛe ce=lÙet. Ùee ieg¤peeRÛÙee efMekeâJeCeerves
YeÙe GlHeVe Peeues Deens. ceve yeensj Dees{ IeslesÙe ceer lÙeeuee Ûeewkeâšerle "sJeleesÙe.
ieg¤peer ceuee Kethe Goeme Je efvejeMe JeešlesÙe.
efce$eebvees HetJeea ieeCeer SskeâCes, efmevescee HeneCes, ne@šseEueie keâjCes, [evme
keâjCes, efce$eebyejesyej menueeruee peeCes, cewef$eCeeRyejesyej efHeâjCes, Ûeebieuee Deenej-
efJenej, YeeJeveebÛeb JÙeJemLeeHeve keâjCeeje De#eÙe DeeßeceeÛÙee Ûeewkeâšerle mJele:uee
oeyetve-keâeW[tve "sJet ueeieuee ceb$eeÛes lejbie meeceLÙe& øeÛeb[ Demeles. lÙeeÛeener
Deeflejskeâ Peeuee Je lÙeeÛÙee Mejerjele øeÛeb[ Tpee& efvecee&Ce Peeueer. YeeJevee
oceveecegUs vekeâejelcekeâ lejbie Je oyeuesuÙee YeeJeYeeJevee GÛebyeUtve DeeuÙee Je
vekeâejelcekeâ efJeÛeejebcegUs vekeâejelcekeâ lejbieeMeer De#eÙe šŸegve nesT ueeieuee.
vekeâejelcekeâ efJeÛeejebcegUs Mejerjele mebøesjkeâebÛes Demeblegueve Peeues Je mJeYeeJeOecee&ÛÙee
efJejesOeele DeLee&le efvemeiee&ÛÙee efJejesOeele iesuÙeecegUs De#eÙeuee ef[øesMeve Deeues
nesles.
efce$eebvees DeeHeuÙee ceveele Deveskeâ FÛÚe, Jeemevee, øesjCee, vewmeefie&keâ mJe¤Heele
efvecee&Ce nesleele. DeeHeCe lÙee FlejebHeg{s JÙekeäle keâjCes efMe<šmebcele vemeuÙeecegUs
oeyetve šekeâlees. DeeHeCe o[HeuesuÙee FÛÚe menpeemenpeer ve<š nesle veenerle.
mJele:Ûes DeeqmlelJe oeKeJeCÙeemee"er lÙee JeejbJeej øekeâš ceveekeâ[s PesHeeJele
jenleele. HeCe o[HeCeecegUs - meeceeefpekeâ yebOeveeÛÙee DeefJeJeskeâer Â<šerkeâesveecegUs,
øekeâš ceve lÙee FÛÚebvee "eskeâjles Je lÙeebÛes oceve nesles. oceve kesâuÙeeJej lÙee
ceveeletve veenerMee PeeuÙee DeMeer ÛegkeâerÛeer DeeHeueer mecepegle Demeles.
øelÙeskeâ JÙekeäleer ner kegâ"uÙee vee kegâ"uÙee FÛÚebÛeb oceve keâjle Demeles. ns
oceve KetHe leerJeÇ øeceeCeele Je DepeeCelee Demesue lej les DeyeesOe ceveeuee ve
pegceevelee mebOeer efceUleeÛe ceveesefJeke=âleerÛÙee ¤Heeves Jej Ùesles.
ceveesefJeMues<eCe Meem$eevegmeej ceeveefmekeâ efJeke=âleerÛes cetU ns øeecegKÙeeves DeyeesOe
ceveele o[HeuesuÙee keâeceYeeJeveebÛes Dee›eâceve ns Demeles. De#eÙe ne cegUeleÛe
DeOÙeeeqlcekeâ øeJe=òeerÛee veJnlee. lees DeHeIeeleeves DeOÙeelceekeâ[s JeUuee cnCetve -
Deeßeceele Deeuee neslee. Deeßeceele lÙeeves meJe& YeeJeYeeJevee oeyetve šekeâuÙee
neslÙee. lÙeecegUs oyeuesueer Gpee& - kesâefcekeâue ueesÛÙeeÛÙee ¤Heeves De#eÙeuee
vewjeMÙeekeâ[s IesTve iesueer nesleer.
ceer De#eÙeuee pes JeešlebÙe les efyeveOeemle yeesueeÙeuee ueeJeues. lÙeeuee
Deeßeceeletve keâener efoJeme yeensj He[tve efmevescee, efce$eceb[Uer, cewef$eCeer, menue,
Gòece Deenej, Ùeesiee, øeeCeeÙeece, OÙeeve, Ùeele meeceerue JneÙeuee ueeJeues Je
meJe& YeeJeYeeJeveebÛes JÙeJemLeeHeveMeem$e meebefieleues. DeefJeJeenerleebmee"er nmlecewLetve
ne JeemeveeHetleeaÛee Je leeCeleCeeJe efveJeejCeeÛee ÙeesiÙe ceeie& Deens. Heâkeäle lÙeeÛee
Deeflejskeâ neslee keâecee veÙes. lÙeeves keâmeueener DeHeeÙe nesle veener ns lÙeeuee
mecepeeJetve meebefieleues. efJeÛeejeÛes cenlJe meebieleevee, vekeâejelcekeâ efJeÛeej vekeâejelcekeâ
lejbieeMeer DeeHeuÙeeuee pees[lees Je vekeâejelcekeâ efJeÛeejecegUs Deefnlekeâejkeâ m$eeJe,
GÛÛejkeäleoeye ÙeecegUs DeeHeueer neveer keâMeer nesles ns HešJetve efoues Je vekeâejelcekeâ
efJeÛeejebvee mekeâejelcekeâ keâ¤ve ceveeuee mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛes KeeÅe mJemebJeeoeletve
ÅeeJeÙeeme meebefieleues DeeefCe one efoJeMeerÙe efJeHeMÙevee efMeefyejele yemeJeues.
efMeyeerjeveblej De#eÙe ceeskeâUe Peeuee. Deepe lees veeskeâjer keâ¤ve cepesle
peieleesÙe. vegkeâlesÛe lÙeeÛes ueive "juesÙe. Heef$ekesâle ieg¤JeÙe& cnCetve øes<ekeâeÛÙee
keâe@uececeOÙes ceePes veeJe PeUkeâles Deens.
µµµ

70. peieg Deeveboeves
mJeeceer ef J eJes k eâeveb o
keâvÙeekeg â ceejer u ee DeLeeb i e
cenemeeiejeÛÙee leerjeJej GYes jentve
mecegõeÛÙee ceOÙeYeeieer DemeuesuÙee
øeÛeb[ DeekeâejeÛÙee MeerUskeâ[s Henele
nesles lÙee øeÛeb[ MeerUsJej peeTve
OÙeevemLe yemeCÙeeÛeer DeblemLe Gceea
lesJne lÙeebÛÙeele oeštve Deeueer. heCe peJeU keâJe[err osKeerue veJnleer. MesJešer
lÙeebveer veeJee[Ÿeeuee efleLes vesCÙeeÛeer efJevebleer kesâueer hejblet HewMeebDeYeeJeer veeJee[Ÿeeves
leer Oeg[keâeJetve ueeJeueer. leod#eCeer efJeJeskeâeveboeveer HeeCÙeele G[er Iesleueer DeeefCe
les Heesnle Heg{s efveIeeues, YejleerÛee keâeU DemeuÙeeves peesjele JesieJeeve ueeše Heg{s-
ceeies peele neslÙee. keâener ueeše peesjeves ÙesTve efJeJeskeâeveboeÛÙee ÚeleerJej
DeeoUle neslÙee. veekeâe-leeW[ele HeeCeer peele nesles, ueešsÛÙee JesieJeeve ceeNÙeeves
mJeeceer 3 les 4 Hegâš ceeies Hesâkeâues peeÙeÛes. ueeš cnCele nesleer.. ‘`vejWõe ceeies
efHeâj, ceer leguee heg{s peeT osCeej veener, ceer leguee KeeTve šekesâve.’' mJeeceerpeeRÛÙee
ceveeleerue øeÛeb[ mekeâejelcekeâ Tpee& - DeelceefJeMJeeme cnCele neslee.. pÙeeÛÙee
Heje›eâceeuee meercee veener lees le¤Ce ceer Deens. ‘ùeešs let ceuee keâeÙe KeeTve
šekeâCeej! Deieb ceerÛe leguee efHeTve šekesâve, ceuee keâesCeerner cee¤ Mekeâle veener,
ceePes keâesCeerner legkeâ[s keâ¤ Mekeâle veener,'’ ‘`Denbce-yeÇÿeeefme'’.
mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛÙee Tpexves mJeeceerpeer FeqHmele mLeUer HeesnesÛeues Je lesLes
kesâuesuÙee OÙeeveeves lÙeebÛes ÙeesiÙeele ¤Heeblej Peeues. efJeÛeejebÛeer kesâJe{er ner
leekeâo. oe¤ÛÙee Deenejer iesuesuÙee ceeCemeeÛeer oesve cegues, oesve meKKes YeeT.
Skeâ HegCe&le: oe¤ÛÙee Deenejer iesuesuee - mebmeej efJemkeâšuesuee, JÙeekegâU peerJeve
peiele neslee lej ogmeje YeeT GÛÛeefMeef#ele, SsMJeÙe&mebHeVe Je efveJÙe&meveer megKeele
peerJeve peiele neslee. oe¤ efHeCeeje peerJeveeyeeyele Yee<Ùe keâjerle neslee, Denes ceer
oe¤ efHeCeeNÙee yeeHeeÛee cegueiee - JÙemeve HeCe DevegJebMeerkeâ Demeleb, ceePÙeekeâ[tve
keâmeueer DeHes#ee keâjleeÙe ? vejkeâÙeelevee ceePÙee HeeÛeJeerueeÛe Hegpeuesueer ...
ogmeje cegueiee cnCeeuee, yeeyeebÛes oe¤cegUs Peeuesues neue Je DeefMe#eerleHeCeecegUs
Peeuesueer ieUÛesHeer ceer GIe[Ÿee [esUÙeebveer Heeefnueer nesleer, lesJnebHeemetve "jefJeues
nesles Kethe efMekeâeÙeÛes - cees"s JneÙeÛes, JÙemeveebHeemetve otj jneÙeÛes DeeefCe
Ûeebieues peerJeve peieeÙeÛes. Jeef[ueebkeâ[s yeIeCÙeeÛÙee Â<šerkeâesveeleerue oesve meKKÙee
YeeJeebÛee ne Heâjkeâ.
Ùee Heâjkeâeves DeeHeCe yeesOe IesT Ùee keâer Lees[keäÙeele DeeHeueb meieUb DeeÙeg<Ùe
ns DeeHeuÙee efJeÛeejebJej DeJeuebyetve Demeleb. meble cenble cnCeleele ``legcnerÛe
legceÛÙee peerJeveeÛes YeeiÙeefJeOeeles Deenele'' legceÛÙee ceveeleerue efJeÛeejÛe legcneuee
Ie[Jeleele. efyeÇšerMe cnCeeues nesles, YeejleerÙeebÛÙee efJeÛeejebvee cee¤ve šekeâe
cnCepes les cejleerue. 150 Je<ex efyeÇšerMeebveer DeeHeuÙeeJej jepÙe kesâueb. YeejleeÛÙee
ceeveeves legšHetbpeer ueeskeâmebKÙee DemeuesuÙee Ùee osMeeÛÙee øeefleefveOeeRvee efJeÛeejueb,
legceÛee ieg¤ keâesCe Deens ? lÙeeJesUsuee lÙeebveer meebefieleues `Dee@keämeHeâes[& Je
mšsveHeâes[& ÙegefveJnefme&šer' mHe<šerkeâjCe osleevee les cnCeeues Ùee efJeÅeeHeer"ele
Deecneuee jespe eEyeyeJeues peeÙeÛes.
``legceÛee pevce jepÙe keâjCÙeemee"er Peeuee Deens.'' 99 yekeâNÙeebÛes vesle=lJe
Skeâ JeeIe keâjle Demesue lej 100 JeeIe - Skeâ$e efJenej keâjle Deensle Demee
efmeOoeble Demelees.
ie¤[eÛes Deb[s, keâeWye[erÛÙee HebKeeKeeueer GyeJeuess... ÙeLeeJekeâeMe lÙeeletve
ie¤[eÛes efHeuuet yeensj He[ues HeCe les keâeWye[ŸeebmeejKesÛe Deesj[t ueeieues, oeCes
JesÛet ueeieues, Kegje[Ÿeele peeTve yemet ueeieues Je Heg{s les keâeWye[ŸeebmeejKesÛe cesues.
GbÛe Yejejer IesCÙeemee"er pevceeuee DeeuesuÙee lÙee ie¤[euee DeeHeuÙee keâeuHeefvekeâ
ceÙee&oebcegUs DeHeÙeMeer peerJeve peieeJes ueeieues, ne oes<e keâesCeeÛee?
vesnceer mJele:uee mekeâejelcekeâ yeveJee lÙeemee"er mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâjCÙeeÛeer
meJeÙe ueeJee. ceevemeMeem$e Demeb meebieleb keâer pÙee iees<šeRÛee legcner JeejbJeej
efJeÛeej keâjeue lÙeeÛe iees<šeruee legcner legceÛÙeekeâ[s Deekeâef<e&le keâjeue, cnCetve
mekeâejelcekeâ Jne - Deeveboer jne ! Je ceveeuee SJe{bÛe meebiee ``Ùee pevceeJej,
Ùee peieCÙeeJej Meleoe øesce keâjeJes''
µµµ
71. peje peHetve
øeefleYee ner keâe@vJnWš ceOetve
efMe#eCe Iesleuesueer le¤Ceer. efce$eebvee
nmleeboesueve keâjCes, menueeruee
peeCes, efce$eebMeer Dejs-legjs yeesueCes
ÙeemeejKÙee cegkeäle JeeleeJejCeele
Jee{uesueer. efleves neHeâ eqmueJnÛee
efš-Meš& Ieeleuesuee, mJele:Ûee
megboj nmeje Heâesšes HesâmeyegkeâJej uees[ kesâuee. lÙeeuee DeeuesuÙee keâceWšmed JeeÛetve
øeefleYeeÛÙee HeeflejepeebÛee Heeje KetHeÛe Jej Ûe{uee. legHeâeve Yeeb[Ces, DeejesHe-
øelÙeejesHe, efMeJeerieeU - HeefjCeece Deepe øeefleYee ceensjer efveIetve Deeuesueer Deens.
SsMJeÙe&mebHeVe kegâštbyeeleerue ner DeeCeKeer Skeâ Iešvee. øelÙeskeâeuee yebieuÙeele
mJeleb$e Keesueer Demeuesuee šgceoej yebieuee šesHes meensyeebveer yeebOeuee Keje Hejbleg
SkegâuelÙee Skeâe cegueeuee lÙeeÛÙee mJele:ÛÙee yes[¤ceceOÙes efouesuÙee Fbšjvesš
keâveskeäMeveÛÙee ceeOÙeceeletve lees keâeÙe HeenleesÙe Ùeekeâ[s DeeF&-yeeyeebÛes ogue&#e
Peeues. efJeMeeue vesšJej DeeqMueue meeF&šmed Heenlee Heenlee Iejele HewMeebÛeer Ûeesjer
keâjle Jeececeeiee&uee ueeieuee Je iegHlejesieeÛeer efMekeâej Peeuee. Ùeeletve KeÛeuesuÙee
efJeMeeueuee ceevemeesHeÛeej le%eebÛes GHeÛeej Ûeeuet Deensle.
efce$eebvees DeMee Deveskeâ Iešvee owvebefove peerJeveele DeeHeCe Sskeâle Demelees.
vewjeMÙesves HeÚe[uesueer cesOee OÙeeveJeiee&mee"er Deeueer nesleer. megKeJemlet Iejeleerue
cesOee efoJemeYej veJeje Dee@Heâermeuee iesuee keâer, Iejele JesU peele veener cnCetve
vesšJej yemeeÙeÛeer. menpeHeCes Ûe@šeRie keâjlee keâjlee Skeâ efleÛÙeeHes#ee 15 Je<eeËveer
ueneve DemeCeeje cegueiee cesOeeÛÙee øesceele He[uee. šeF&ceHeeme cnCetve cesOeeves
lÙeeÛÙeeMeer ieHHee ceejuÙee KeNÙee HeCe lees efkeâMeesjJeÙeerve ÙegJekeâ SkeâleHeâer&
YeeJevesves efleÛÙeele Heâej iegbleuee neslee. MesJešer cesOeeÛÙee Iejele ner Jeelee&
keâUeueer. Yeeb[Ces, let-let, ceQ-ceQ, efMeJeerieeU Ùeeletve cesOeeÛÙee Heleerves IešmHeâesšeÛee
oeJee osKeerue oeKeue kesâuee. cesOee Deepe vewjeMÙeeves ieÇemeueer Deens. DeelcenlÙesÛes
efJeÛeej efleuee meleeJeleele.
ceesyeeF&ue, Fbšjvesš Ùee KeNÙee iejpesÛÙee Je GHeÙegkeäle DeMee iees<šer ÙeecegUs
%eeveJe=Ooer, peJeUerkeâ, øeefmeOoer, JÙeJemeeÙeJe=Ooer, JesUsÛeer yeÛele, peueo mebJeeo,
DeesUKeer ÙeemeejKÙee Deveskeâ iees<šer meeOeuÙeecegUs peerJeve megKeer Je mece=Oo
nesles. HeCe Ùee ogOeejer leueJeejermeejKÙee Deensle. ceveeJej mebÙece "sJetve veweflekeâ
ceguÙeebÛeer pees[ osTve ÙeebÛee ÙeesiÙe JeeHej kesâuee lej legcneuee lÙeebÛeer KetHe ceole
nesles HeCe pej ceÙee&oe ve HeeUlee meerceejs<ee Deesueeb[ueer lej cee$e DeeÙeg<Ùe
keâ<šceÙe Je og:KeceÙe nesCÙeeÛeer oeš MekeäÙelee Demeles.
Ûeewoe Je<eeËÛÙee jcesMeuee ceesyeeF&ue iesceÛes JÙemeve ueeieues nesles. Je[erueebveer
ceesyeeF&ue efnmekeâeJetve DeYÙeeme keâjeJeÙeeme meebefieleues lej jeieeÛÙee Yejele
jcesMeves DeelcenlÙee kesâueer. HegCÙeele vegkeâleerÛe Ie[uesuÙee Ùee IešvesJej KetHe
iebYeerj efJeÛeejcebLeveeÛeer iejpe Deens.
yeWieueesj ns DeeÙe.šer. Heeke&â Menj yeNÙeeÛeoe oesIesner mebieCekeâ DeefYeÙeblee
DemeuÙeecegUs SkeâceskeâebÛes DekeâeTbš n@keâ keâ¤ve Heent Mekeâleele. Ùee Menjele
ceeieerue Je<eea Fbšjvesš Je ceesyeeF&ueÛÙee Deleer JeeHejecegUs 4,192 IešmHeâesšebÛes
oeJes vÙeeÙeeueÙeele oeKeue Peeues Deensle. kesâjUmeejKÙee megefMe#eerle Menjele
meeÙeyej SkeämHeš&medÛÙee cnCeCÙeevegmeej 25 IešmHeâesšebÛes oeJes ns DeeÙe.šer.
#es$eeleerue le¤Ce-le¤CeeRÛes Deensle. Yeejle ne HesâmeyegkeâÛÙee JeeHejele ogmeNÙee
›eâceebkeâeJej Demetve 125 keâesšer ueeskeâ ÙeeÛee JeeHej keâjerle Deensle. efkeâMeesjJeÙeerve
cegues Hesâkeâ øeesHeâeF&umed Je HeesveexieÇeHeâeruee yeUer He[tve Demegjef#elelesÛes peerJeve
peielee peielee DeelcenlÙesHeÙeËle JeešÛeeue keâjleele. ÙeeÛÙee Deleer JeeHejecegUs
Meejerefjkeâ #ecelee yeue keâceer nesles, ef[øesMeve, yeesšebÛÙee mebJesovee yeesLeš nesCes,
Hee"ogKeer, [esUs keâesj[s nesCes, ceeÙeieÇsve, šŸegcej, efveõeveeMe Ùee meejKÙee
Deveskeâ Deepeejebvee le¤Ce efHe{er yeUer He[eÙeuee ueeieueer Deens.
øelÙeskeâ iees<šerÛeer Ûeebieueer Je JeeF&š DeMeer yeepet DemelesÛe. Deepe le¤Ce
efHe{erves vesšÛee JeeHej ne ÛeebieuÙee iees<šeRmee"er keâjleevee ceveeJej yebOeves Ieeuetve
JesUsÛes Yeeve "sJeeJes. Ûe@šeRie keâjleevee meeJeOeevelee yeeUieeJeer, Heeuekeâebveer
DeeJeMÙekeâ lÙee meeF&šmed DeesHeve "sJetve yeekeâer Ieelekeâ DeMee meeF&šmed yuee@keâ
keâjeJÙeele. cegues vesš JeeHejleevee og¤ve ue#e "sJeeJes. jespe mekeâeUer ueJekeâj
G"tve JÙeeÙeece keâjCes, efHeâjeÙeuee peeCes, ieÇbLeHegmlekesâ JeeÛeCes, OÙeeve keâjCes,
efvemeiee&le YeškeâCes, Deenej-efJenej ÙeeJej efveÙeb$eCe "sJeCes, SkeâceskeâebMeer megmebJeeo
meeOeCes, DeeJe[lee Úbo peesHeemeCes, veweflekeâ ceguÙeebÛeer Je=Ooer keâjCes Je ceeCemeeleerue
ceeCetme peeieJeCes Ùee iees<šeRÛeer Deepe meceepeeuee iejpe Deens. lÙeecegUs pes-pes
Ûeebieues Deens lÙeeÛee mJeerkeâej keâje Je pes-pes Ieelekeâ Deens lÙeeÛee lÙeeie keâje.
meceLe& jeceoeme mJeeceer cnCeleele vee,
``peveer JebÅe les meJe& YeeJes keâjeJes,
peveer eEveÅe les meJe& mees[tveer ÅeeJes ~''
pes JeboveerÙe Deens lÙeeÛee efmJekeâej keâjeJee Je pes eEveoveerÙe Deens lÙeeÛee
lÙeeie keâjeJee.
µµµ

72. osTU
Yew j JeveeLeeÛÙee ceb e f o jeÛÙee
cewoeveeJej nefjveece meHleen Ûeeuet
Peeuee. meueie meelener efoJeme ceneot
ve Ûeg k eâlee øeJeÛeveeuee npes j er
ueeJeeÙeÛee. ceneotÛeer DeeefLe&keâ
HeefjeqmLeleer peje efyekeâšÛe nesleer.
HelveerÛÙee Je lÙeeÛÙee mJeYeeJeele
oesve šeskeâeÛes Deblej lÙeecegUs Iejele
jespeÛe Yeeb[Ces, DemJemLelee, JÙeekegâUlee Ùeeuee ceneot Jewleeieuee neslee. meueie
meele efoJeme keâe nesF&vee Ùee $eemeeletve Lees[b yeensj He[eJeb cnCetve ceneotves
ceveeHeemetve Ùee melmebieeÛee ueeYe Iesleuee Je lÙeeleerue Skeâe cenejepeebkeâ[tve ceeU
Ieeuetve efo#ee Iesleueer. cenejepeebÛÙee efMekeâJeCeervegmeej ceveg<ÙepevceeÛee øecegKe
GoodsMe osJeeÛeer øeeHleer keâjCes, cees#e efceUJeCes neÛe DemeuÙeeÛes ceneotÛÙee
ceveele HetCe&le: eEyeyeues. ceneot Iejeleerue $eemeeuee keâbšeUtve, Meeblelee efceUefJeCÙeemee"er
meejKeeÛe cenejepeebkeâ[s peeT ueeieuee. cenejepeebveer lÙeeuee Skeâ ieg¤ceb$e
efouee. ne ceb$e ceneot melele cnCet ueeieuee. kegâ"uÙeener iees<šerÛee Deeflejskeâ ne
IeelekeâÛe Demelees. JeejbJeej SkeâeÛe ceb$eeÛes GÛÛeejCe, lÙeeletve efvecee&Ce nesCeejer
Deefleefjkeäle Tpee& ÙeecegUs ceneotÛÙee MejerjeJej Je ceveeJej og<HeefjCeece peeCeJet
ueeieuee. ceneotuee vewjeMÙe Deeues. Ùee vewjeMÙeeletve yeensj He[CÙeemee"er ceneot
meejKeb osJeUele peeTve OÙeeve keâ¤ ueeieuee.
Iejele yeeÙekeâesJej He[uesuÙee peemle peyeeyeoejerves leer nwjeCe Peeueer. - efleves
ceneotyejesyej peesjoej Yeeb[Ces kesâueer Je leer ceensjer efveIetve iesueer. ceneotves cee$e
Ùeeletve HeU keâe{CÙeemee"er cenejepeebÛÙee Deeßeceele JeemleJÙe kesâues Je HetCe&JesU
lees cenejepeebÛÙee mesJesle IeeueJet ueeieuee. ÙeecegUs yeeÙekeâes-cegueebÛes KetHe neue
neue nesT ueeieues. keâener keâeUeves meieUs kegâštbye jmlÙeeJej Deeues. ceneot cee$e
Deeßeceele jentve osJeUele OÙeeve keâjle yemeuee Deens. lÙeeves cenejepeebÛÙee
Deeßeceeleerue megjef#ele peeieer mJele:uee yebefomle keâ¤ve Iesleues Deens.
ceneotÛeer ner keâneCeer Ssketâve ceuee Skeâe ceeCemeeves meebefieleuesueer iees<š
Dee"Jeueer. meke&âMeerle eEHepeNÙeeleuee Skeâ eEmen eEHepeNÙeeletve yeensj Deeuee. les
Heentve ueeskebâ peerJeeÛÙee efYeleerves efceUsue lÙee efoMesuee HetCe& leekeâoerefveMeer HeUt
ueeieues. Skeâ cenejepe cee$e ve [ieceielee MeebleHeCes eEmeneÛÙee eEHepeNÙeele
peeTve Deele keâ[er ueeJetve yemeuee. lÙeeuee ceenerle nesles eEmeneuee Dees{tve
DeeCeues lejer lees eEHepeNÙeele ÙesCeej veener. yeensj meJe&$e Oeeskeâe Je YeÙe Deens.
eEHepeNÙeele cee$e veener. cenejepeebveer `megjef#ele peeiesceOÙes' cnCepes keâcHeâš& Peesve
ceOÙes øeJesMe kesâuee DeeefCe les efveOee&mle Peeues. ceie lÙeebÛes yejsÛemes efMe<Ùe osKeerue
mebmeejeletve HeUtve eEHepeNÙeele peeTve yebefomle nesleele. lesLes megjef#ele peeieer
kegâ"ueener eEmen Ùesle vemelees. Deepe Deveskeâ cenejepeebÛes efMe<Ùe osKeerue mebmeejeletve
HeueeÙeve keâ¤ve eEHepeNÙeele yebefomle nesle Deensle.
mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeleele, ``leemeveleeme cebefojele Iebše JeepeJele yemeCeeNÙee
cegueebÛeer ceuee Heâej efYeleer Jeešles. lÙeeHes#ee cewoeveeJej peeTve Hegâšyee@ue KesUtve
DeeHeueer MejerjÙe<šer keâceeJeCeeje F&MJejeÛÙee efvekeâš ueJekeâj HeesnÛet Mekeâlees.''
osJeUele DeJeMÙe pee. lesLeerue mekeâejelcekeâ GpexÛee DeeHeuÙeeJej Kethe Ûeebieuee
HeefjCeece neslees HeCe Iejeleerue DeeF&-Jeef[ue, Helveer-cegues ÙeebÛÙeekeâ[s ogue&#e keâ¤
vekeâe. efJeJeskeâevebo cnCele pÙeeuee ÛeeuelÙee yeesuelÙee ceeCemeeleuee osJe keâUle
veener, lÙeeuee oie[eleerue osJe keâeÙe keâUCeej ? cnCetve efMeJeYeeJes peerJemesJee
keâje.
keâener yeÇecnCe Skeâoe meeJejkeâjebvee cnCeeues, MeleÛeb[er Ùe%eemee"er Jeie&Ceer
Åee - legcneuee HegCÙe efceUsue. meeJejkeâj nmele cnCeeues ieesJee cegkeäleer mebieÇeceele
menYeeieer Jne - ÙeeÛÙee ogHHeš HegCÙe legcneuee efceUsue. YeieJeeve ßeerke=â<Ceeves
Depeg&veeuee - keâle&JÙeeHeemetve otj ve HeUlee keâce&Ùeesieeuee cenòJe osCÙeemee"er
YeieJeodieerlee meebefieleueer. DeOÙeelce cnCepes kegâCeeÛÙeener DeOÙeele - ceOÙeele ve
He[lee mJeeLeea yeveCes vemetve ``pes keâe jbpeues-iebpeues-lÙeebmeer cnCes pees DeeHegues,
leesefÛe meeOet DeesUKeeJee - osJe lesLesefÛe peeCeeJee'' Demes JeeieeJes.
meble %eevesMJej ceeTueer osKeerue cnCeleele vee, ``pes - pes Yesšs Yetle - les -
les ceeveeJes YeieJeble - cnCetve øelÙeskeâele osJe Hene. cesuÙeeveblej mJeie& efceUsue,
lesLes KetHe megKe Demeles. lees mJeie& efceUJeCÙeemee"er leemeveleeme eEHepeNÙeele ve
De[keâlee Ùee He=LJeerleueeJejÛe mJeie& efvecee&Ce keâje. DeeHeuÙeeleerue efJeOeeÙekeâ
Mekeäleer je<šêfveefce&leermee"er JeeHeje.
mJeeceerpeer cnCele ``Deelee DevÙe osJeosJeleebÛeer Hetpee keâMeeuee ? je<š^ nsÛe
ceePes owJele - je<š^Hetpee nerÛe osJeHetpee - nesÙe.'' cnCetve keâce&Ùeesie keâje -
Mesleele keâece keâ¤ve osJeeuee øeeHle keâjCeejs meble meeJeleeceeUer osKeerue cnCeeÙeÛes
``keâeboe-cegUe, Yeepeer - DeJeIeer efJe"eF& ceePeer.'' cegkeäleermee"er ceveeÛÙee efvece&uelesÛeer
iejpe Deens. Yemce, ceeUe, peše, YeieJes keâHe[s ns meJe& meeOeves JejJejÛeer
Deensle, ogÙÙece Deensle. yegæ cnCeleele ``peše-petš ceeuee efleuekeâ-ngDee efmej
keâes Yeej ~ Jes<e yeouekeâj keäÙee efceuee - DeHevee efÛeòe megOeej ~'' efÛeòe
MegOoermee"er Lees[e JesU DeJeMÙe Åee HeCe keâcee&le efueHle Jne. cees"cees"er cebefojs
DeeefCe meeOeg cenejepeebÛeer mebKÙee efoJemeWefoJeme Jee{le Deens. cebefojele - ce"ele
DeJeMÙe pee HeCe ue#eele Demet Åee -
``MeesOeermeer ceeveJee-jeTUer cebefojer, veebolees osJe ne DeeHeuÙee Deblejer''
lÙee cebefojeleerue osJeeÛes -meleiegCe DeeHeuÙee Debieer GlejJeCÙeemee"er øeÙelve
keâje. DebOeßeOosuee cet"ceeleer Åee. meceLe& jeceeuee øeeLe&vee keâjleele, ``yegodOeer os
jIegveeÙekeâe''. ceneotuee Yesštve lÙeeÛee yegæerYeso kesâuee Je lÙeeme mecepeeJetve
meebefieleues. ``melÙe ner efMeJe Deens Je efMeJe ner megboj Deens. ns lÙeeuee Deelee
Gceieues Deens. ceneot keâce&Ùeesieer Peeuee Demetve lÙeeÛes kegâštbye Deepe Hejle Skeâ$e
Deeues Je les meJe&peCe Deepe megKeer Deens. ``øeHebÛe keâjeJee vesškeâe'' ns lÙeeuee
Gceieues Deens.
µµµ

73. meeceLÙe& MeyoebÛes
megoMe&ve Fb[mšêr KetheÛe leesšŸeele DeeuÙeecegUs cesnlee meensyeebveer HegCÙeeleerue

keâejKeevÙeele Jner.Deej.Sme. peenerj kesâueer Je pÙeebvee Jner.Deej.Sme. IÙeeJeÙeeÛeer
veener lÙeebveer keâbHeveerÛÙee Fboewj ÙesLeerue efJeYeeieele keâece keâjCÙeemee"er ¤pet JneJes
Demes He$ekeâ keâe{ues.
yeNÙeeHewkeâer efjšeÙejceWšuee DeeuesuÙee keâce&ÛeeNÙeebÛeer mebKÙee lesLes peemle
nesleer. Jner.Deej.Sme. mee"er les Heg{s Deeues. le¤Ce cegueebveer veeF&ueepeeves Fboewjuee
peeCÙeeÛeer leÙeejer oMe&Jeueer.
keâejKeevÙeeleerue veslesefiejer keâjCeejs 7 keâce&Ûeejer Skeâ$e Deeues Je Flej
keâce&ÛeeNÙeebvee Ye[keâeJetve Jner.Deej.Sme. uee efJejesOe keâjCÙeemee"er øeÙelve keâ¤
ueeieues. lÙeebveer iesšJej lebyet šeketâve GHees<eCe Ûeeuet kesâues. JÙeJemLeeHeveeves
keâeÙeosMeerj meJe& yeepet HetCe& kesâuÙeecegUs GHees<eCeeÛeer keâesCeerner oKeue Iesle veJnles.
yeNÙeeÛe keâce&ÛeeNÙeebveer efveÙeceevegmeej Jner.Deej.Sme. IesTve DeeHeuee ieeMee
iegb[eUuee.
cesnlee meensyeebÛÙee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ Je DeeefLe&keâ JepeveecegUs jepekeâejCeer,
Heesueerme, øeMeemeve meieUÙeebveer GHees<eCekeâlÙeeËJej oyeeJe DeeCeuee. nleyeue
GHees<eCekeâlex keâesše&le Jekeâerueeuee peeTve Yesšues. DeOÙeeeqlcekeâ Je veweflekeâ ceguÙes
peHeCeejs osJeceeCetme De@[. YeóeÛeeÙe& Ùeebveer meieUe Je=òeeble Ssketâve keâce&ÛeeNÙeebÛes
mecegHeosMeve kesâues. cesnleebveer meJe& keâeÙeosMeerj yeeyeer HetCe& kesâuÙee Demetve, keâesše&le
kesâme oeKeue keâjCes cnCepes efkeâlÙeskeâ Je<ex leeškeâUle jenCes Je HewMeeÛee Je
JesUsÛee DeHeJÙeÙe keâjCÙeemeejKes DemeuÙeeÛes lÙeebvee HešJetve efoues. cesnlee Ùee
JÙekeäleeRkeâ[s DeceeHe Hewmee, jepekeâerÙe leekeâo, øeMeemeve, Deveskeâ Jekeâerue ÙeemeejKÙee
Deveskeâ iees<šer DemeuÙeeves lÙeebvee nele pees[tve veceÇlesves keâceerHeCee IesTve øesceeves
eEpekeâeJeÙeeÛeer Ùegkeäleer meebefieleueer.
GHees<eCekeâlÙee& keâce&ÛeeNÙeebveer cesnlee meensyeebÛeer JesU Iesleueer. efceUeuesuÙee
JesUsvegmeej kesâyeerveceOÙes øeJesMe efceUleeÛe YešdšeÛeeÙe& Jekeâerueebveer meebefieleuÙeeøeceeCes
meelener keâce&ÛeeNÙeebveer keâcejsle Jeeketâve cesnlee meensyeebvee ``peÙe eEpeveWõ'' cnCetve
øeCeece kesâuee.
lÙeebÛee ueer[j MeeceYeeT cesnleebvee cnCeeuee, meensye ieeJeeJe¤ve HegCÙeele
DeeuÙeeJej legcner Deecneuee veeskeâjer efoueer, jneJeÙeeme peeiee efoueer. legceÛÙee
ke=âHesves DeeceÛeer Deepe oesve cepeueer Iejb Peeueer. legceÛÙee ke=âHesves ceguee-cegueeRÛeer
efMe#eCeb Peeueer. HeeÙepecee-kegâ[lee peeTve Meš&-HeBš-yegšele jneJeÙeeuee efMekeâuees.
legceÛÙee ke=âHesves ogÛeekeâer efJekeâle Iesleueer, legceÛÙee ke=âHesves cegueecegueeRÛeer ueiveb
kesâueer. meensye legceÛÙeeÛe ke=âHesves HegCÙeele eqmLejmLeeJej Peeuees. legceÛÙeeÛe ke=âHesves
kegâštbyeeÛÙee Heesšele oesve Ieeme peeleensle. meensye Jeef[ueebmeejKeb legcner DeepeJej
Deecneuee meebYeeUueb, Ûegkeâueb meensye DeeceÛeb. Heesjebvee Demeb jmlÙeeJej GIe[s
šeketâ vekeâe. legceÛÙeeefMeJeeÙe meensye Deens lejer keâesCe Deecneuee ? ns yeesueleevee
Meece j[t ueeieuee. Flej keâce&Ûeejer HeCe [esUs Hegmet ueeieues. cesnlee meensyeebvee ne
øekeâej Heentve ieefnJe¤ve Deeues. lÙeebveer meieUÙeebvee peJeU IesTve Ûene meebefieleuee
Je meelener peCeebvee HetJeeaÛÙee keâce&ÛeeNÙeebÛÙee jkeâcesHes#ee peemle jkeâcesÛes Ûeskeâ
osTve lÙeebÛÙee cegueecegueeRÛÙee efMe#eCeemee"er Je ueiveemee"er Jeešsue leer ceole
keâjCÙeeÛeer FÛÚe øekeâš kesâueer. keâejCe keâce&ÛeeNÙeebÛÙee veceÇlesves Je iees[ Meyoebletve
ke=âle%elee JÙekeäle kesâuÙeecegUs lesLes Heeuekeâ Je cegueebÛes keâewštbefyekeâ JeeleeJejCe leÙeej
Peeues nesles.
keâce&ÛeeNÙeebÛÙee ke=âle%elesÛÙee Meyoebveer Je Je[erueemeceeve veeles øekeâšCÙeeÛÙee
HeOoleercegUs Je MeyoebÛÙee meeceLÙee&cegUs cesnlee YeejeJetve iesues nesles. MeyoebÛÙee
meeceLÙee&cegUs keâce&ÛeeNÙeebÛee øeMve efcešuee neslee. kesâJe{er ner MeyoebÛeer leekeâo !
cnCetve lej legkeâejece cenejepe cnCeleele ..
`Deecne Iejer Oeve-MeyoebÛeerÛe jlves, Meyo MeyoebÛeerÛe Mem$es-Ùelve keâ¤~~'
Meyo ns Mem$e Deens. les peHetCe JeeHejeÙeuee efMekeâCes ner Skeâ meeOeveeÛe
Deens. leueJeejerves ceeve keâeHeueer peeles - efJe<eejer Meyoebveer ceve keâeHeues peeles.
leueJeejerÛee IeeJe Hegmeuee peelees-efJe<eejer MeyoebÛee IeeJe Hegmeuee peele veener.
Meyo nmeJeleele - Meyo j[Jeleele,
Meyo jeceeÙeCe efuenleele - Meyo ceneYeejle efuenleele ~
Meyo jeceeÙeCe Ie[Jeleele - Meyo ceneYeejle Ie[Jeleele ~
cnCetve megKeer peerJeveemee"er MeyoebÛes cenelcÙe mecepetve IesCes iejpesÛes Demeles.
pÙeeÛÙeekeâ[s meewpevÙe - efMe<šeÛeej Je Ûeej iees[ Meyo Deensle. lÙeebÛes
yeesueCes DeeHeuÙeeuee ceesnele Hee[les. leer JÙekeäleer DeeHeuÙeeJej peeot keâjles.
lÙeeÛes efJeÛeej DeeHeCe ceevÙe keâjlees.
mebJeeoeuee Meyoebveer ßeercebleer Ùesles. meceLeeËÛee òemeyeesOe' ne ieg¤efMe<ÙeebÛee
mebJeeo Deens. ieerlee ne ke=â<Ceepeg&ve mebJeeo Deens. Huesšes Je mee@›esâefšme ÙeebÛes
peerJeve ne Skeâ mebJeeoøeJeenÛe neslee. ceeCetme ne yegæerceeve øeeCeer lÙeebÛes
MeyomeeceLÙe&, lÙeebÛes peerJeve Ie[Jeles. DevÙe øeeCeer yeesuet Mekeâle veener. HeMegHe#eer
Heâkeäle efÛeJeefÛeJe - keâeJekeâeJe keâjleele. ceeCemeemeejKeer efJekeâefmele ceppeemebmLee
keâesCeeÛÙeener JeešŸeeuee Deeueer veener. efJeÛeej Je YeeJevee Ùeebvee iees[ Je øesceeÛes
Meyo¤He osTve mebJeeo meeOeCÙeeÛes yeU Heâkeäle ceeCemeeÛÙeeÛe "eÙeer Demeles.
cnCetve 32 oeleeÛÙee Deele efJejepeceeve Peeuesueer peerYe Jeekeâ[er-eflekeâ[er ve
ÛeeueefJelee ceOegj Je jmeeU Meyo yeesuet ueeieueer Je lÙeeuee efJeveceÇlesÛeer pees[
oslee Deeueer keâer peerJeve GVele nesCÙeeÛÙee øeef›eâÙesuee DeejbYe neslees. cnCetve lej
cnCeleele vee, ceer"s HeeCeer ces - penj vee legce Ieesuees,
peye Yeer kegâÚ yeesuees - meesÛekesâ legce yeesuees -
meble cenble cnCeleele, MeyoebcegUs obieue ~ MeyoebcegUs cebieue ~ MeyoebÛes ns
pebieue ~ peeie=le jneJes~~
µµµ

74. yeoue
cegbyeF&Je¤ve JÙeJemeeÙeeefveefceòe yeNÙeeÛeoe HegCÙeele ÙesCeeNÙee meefÛeve DeesmeJeeue

veeJeeÛÙee ceePÙee HeefjÛeÙeeÛÙee JÙeeHeeNÙeeuee ceer š@keämeerÛeeuekeâ jeceøemeeoÛee
Heâesve veb. efouee neslee, Je lÙeeÛÙee Glke=â<š mesJesÛeer Je FceeveoejerÛeer mlegleer kesâueer
nesleer. meefÛeveves jeceøemeeouee Heâesve keâ¤ve mekeâeUer 11 Jee. ueesnieeJe
efJeceeveleUeJej yeesueeJeues nesles.
efJeceeveleUeJej yejesyej 11 Jeepelee efJeceeveeletve GlejuÙeeveblej meefÛeveMes"uee
efjefmeJn keâjCÙeemee"er `Jesuekeâce meefÛeve DeesmeJeeue' Demee yees[& IesTve jeceøemeeo
Leebyeuesuee meefÛeveuee efouee. meefÛeveves lÙeeuee nmleeboesueve keâjleeÛe lÙeebÛÙee
neleeleueer ye@ie IesTve lÙeebÛÙee [eskeäÙeeJej Tve ueeiet veÙes cnCetve Ú$eer Oejle
jeceøemeeoves keâejÛee ojJeepee GIe[tve Deele yemeJeues. DelÙeble ÛekeâeÛekeâ-mJeÛÚ
iee[er, veeršvesškeâe Hees<eeKe Je Hee@ueerMe kesâuesues yegš, iee[erle ojJeUle Demeuesuee
HejHeäÙegceÛee megiebOe, šsHeJej Jeepele Demeuesues ieerlejeceeÙeCe; meefÛeveuee Heâej
øemeVe Jeešues.
lÙeeves lJeefjle Smeer Ûeeuet keâ¤ve meefÛeveMes"uee efyemeuejerÛeer efmeueyebo Úesšer
yeešueer HeeCeer efHeCÙeemee"er efoueer Je lÙeebÛeer DeeJe[ efJeÛee¤ve pegveer ieeCeer
šsHeJej ueeJeueer. iee[erle Jele&ceeveHe$e, ceeefmekesâ "sJeueer nesleer. ne@šsueJej HeesnÛeuÙeeJej
lÙeeves meeceeve ¤ceJej "sJetve Glke=â<š DeMeer mesJee efoueer nesleer. leer HeCe
ceeršjÛÙee ojeleÛe. jeceøemeeoÛes šeF&ce-keâerHeeRie-mJeÛÚlee-mesJeeYeeJe-cew$eerÛeer Je=òeer
ÙeemeejKÙee ÛeebieuÙee iegCeebcegUs jeceøemeeoves meefÛevemeejKÙee Deveskeâ GÅeesieHeleeRÛeer
ceves eEpekeâueer nesleer. HetJeea ieyeeUÙeemeejKee jenCeeje -Yee[ŸeeÛeer š@keämeer
ÛeeueJetve pescelesce Heesš YejCeeje jeceøemeeo Skeâe `yeoue Ie[Jee' Ùee JÙeeKÙeeveeves
øeYeeefJele nesTve mJele:le yeoue keâ¤ve ueeskeâebvee Glke=â<š mesJee osle-osle 4
š@keämeerÛee ceeuekeâ Peeuee neslee.
efce$eebvees peie ns HeefjJele&veMeerue Deens, Demes YeieJeeve yegOo cnCeleele.
YeieJeodieerlesle HeCe meebefieleues Deens,
pees Deepe legcneje nw, Jees keâue efkeâmeer Deewj keâe,
Hejmees efkeâmeer Deewj keâe jnsiee ~
HeefjJele&ve mebmeej keâe efveÙece nw~
cnCetve yeoueeÛee Deeveboeves mJeerkeâej keâ¤ve mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛÙee DeeOeejs
peerJeveeuee Deekeâej osCes DeeHeuÙeeÛe neleele Demeles.
¤šerve keâeceeleerue DeeÙeg<Ùeeleerue yeoue ne DeeHeCeeme vekeâes Demelees. ieewlece
yegOo cnCeleele yeoueeÛee $eeme nesle veener, lÙeeuee DeeHeCe pees efJejesOe keâjlees
lÙeeÛee DeeHeuÙeeuee $eeme nesle Demelees.
keâeUevegmeej keâener keâbHevÙeebveer DeeHeueer GlHeeoves ve yeoueuÙeecegUs Deepe
lÙeebÛes DeeqmlelJe ve<š Peeues Deens. legšs ngS Hegâue keâe jbie Yeer yeoue peelee nw
ceveg<Ùe keâes HeefjeqmLeleer keâer Deveg¤He yeouevee pe¤jer neslee nw ~ yeoue
Ie[JeCÙeemee"er ceveeÛeer ceMeeiele keâjCes pe¤jerÛes Demeles. efkeâjCe yesoeRveer eflenej
leg®bieele OÙeeveeÛÙee Je ÙeesieeÛÙee ceeOÙeceeletve kewâoÙeebÛÙee ceveesJe=òeerle yeoue
Ie[Jeuee neslee. mekeâejelcekeâ yeoue Ie[JeCÙeemee"er meppeve ueeskeâebÛÙee mebieleerle
jenCes iejpesÛes Demeles. Debiegueerceeue ieewlece yegOoebÛÙee Je JeeuÙee veejocegveerÛÙee
mebHekeâe&le ÙesTve HetCe&le: yeouetve iesues nesles.
Ûeesjeuee Hekeâ[CÙeemee"er ceeies ueeieuesuÙee ieeJekeâNÙeebvee ÛekeâJeCÙeemee"er
Ûeesj HeUlee HeUlee Meš& keâe{tve cebefojeleerue Yemce Debieeuee ueeJetve lesLes
OÙeeveeuee yemelees. ieeJekeâjer meble mecepetve lÙee ÛeesjeÛÙee HeeÙee He[tve ÙesLetve
Ûeesjeuee HeUleevee Heeefnues keâe cnCetve efJeÛeejleele. meeOes meeOegÛes {eWie IesleuÙeeveblejner
ieeJekeâjer HeeÙee He[leele lej Keje meeOeg Peeuees lej keâeÙe? Ùee efJeÛeejeves Ûeesj
mebvÙeeme Ieslees Je lÙeebÛes peerJeveÛe yeouetve peeles. DeeHeCe efkeâleerner JeeF&š keâeces
kesâuesueer Demeueer lejer pes Peeues iesueb-iebiesuee efceUeues, uesš iees cnCetve mees[tve
Åee Je yeoueeÛÙee penepeele yemetve veweflekeâ cetuÙeebÛeer peesHeemevee keâje.
keâeEueieeceOÙes ueeKees ueeskeâebÛÙee ce=lÙetuee keâejCeerYetle PeeuesuÙee meceÇeš
DeMeeskeâeves HeMÛeeleeHeeÛeer keâeme Oejueer vemeleer lej les cevees¤iCe nesTve peerJeve
mebHeJeCÙeeÛÙee efJeÛeejeHeÙeËle iesues Demeles. lÙeebveer pes Peeues lÙeeyeoodue mJele:uee
ceeHeâ kesâues Je yegæefJeÛeejebÛÙee yeUeJej Ûeb[ DeMeeskeâ - Oece& DeMeeskeâ Peeues Je
keâ¤Cee-cew$eerÛes jepÙe lÙeebveer keâ¤ve oeKeJeues.
Je=#eejesHeCeeÛÙee ceesnercee jeyeJeleevee meodiegCeebÛeer Je meodYeeJevesÛeer jesHes
ueeJeCÙeemee"er yeoueeuee meeceesjs pee. mJele:ceOÙes mekeâejelcekeâ yeoue keâje.
HetJeea efoue Skeâ cebefoj nesles Deelee les efoJeevee Je Heeieue Peeues Deens.
SKeeÅee ieeJeele meble eEkeâJee efJeÛeejJeble Deeuee DeeefCe lÙeeÛe meceÙeer SKeeoer
efmevesleejkeâe Deeueer lej ceeCemes keâesCelÙee efoMesuee JeUleerue ? Ùee øeMveeÛes
Gòej MeesOeleevee yeoueeÛes cenelcÙe keâUles. DeeÙeg<Ùeele keâOeer ceeve-DeHeceeve,
neveer-ueeYe, eEveoe - øeMebmee DeMee meceefJe<ece yeoueeuee meeceesjs peeJesÛe
ueeieles. ueeskeâ yeoueleele, eqmLeleer yeoueles, veeleer yeoueleele, DeeHeCe yeouelees,
efvemeie& yeouelees, Mejerj Je ceveeÛes JÙeeHeej yeoueleele, lÙeeJesUsme DeeHeues efÛeòe
mecelesle "sJetve mekeâejelcekeâ yeoue mJeerkeâeje Je peerJeve GVele keâje.
µµµ

75. ...DeeefCe leer nmeueer
Mebkeâj cenejepeebÛÙee ce"emeceesj mekeâeUer-mekeâeUer
oesve DeepeeryeeF& peesjpeesjele Yeeb[le neslÙee. ce"eÛÙee
oejeleÛe lÙee efYe#ee ceeieleevee efomeeÙeÛÙee Je lesLesÛe
PeesheeÙeÛÙee. ce"eÛÙee oejeleÛe lÙeebÛeb ÚhhejefJejefnle
efYebleerefJejefnle Iej. ueeskeâebveer efouesuÙee efYe#esJej lÙebeÛee
GoefveJee&n ÛeeueeÙeÛee. ceer keâejceOetve Glejuees Je lÙeebÛÙee peJeU peeTve
Yeeb[CeeÛes keâejCe efJeÛeejues. lesJne Skeâ Deepeer cnCeeueer, ‘‘efnveer ceePeer yeešueer
Ûeesjueer, Deelee ceer heeCeer keâMeeveer efheT?’’ ogmejer Deepeer ceePÙeemeceesj MeheLe
IesTve, veeÙe nes meeÙesye, ceer keâMeeuee efnÛeer yeešueer IesT? GieerÛeÛe ceuee
efMeJÙee osleerÙe yeIee Demes cnCeeueer.
ceer lÙee Deepeeruee ceePÙee keâejpeJeU IesTve iesuees ceePeer heeCÙeeÛeer yeešueer
efleuee efoueer. leer pee[ yeešueer yeIetve Deepeer yesno KegMe Peeueer Je nmeeÙeuee
ueeieueer. efleves ceePÙeekeâ[s nele keâ¤ve DeeMeerJee&o efouee. nmele nmele hejle leer
efYe#ee ceeieeÙeuee DebLejuesuÙee ieesCeheešeJej peeTve yemeueer. oesIeeRÛeer Yeeb[Ces efcešueer.
efce$eebvees ceer Deepeeruee peer yeešueer efoueer leMee 3 les 4 yeešuÙee ceePÙee
Iejele he[tve Deensle. ceuee keâenerÛe heâjkeâ he[uee veener heCe lÙee yeešueercegUs
Yeeb[Ces šUueer DeeefCe DeepeeryeeF&uee cee$e efheCÙeeÛes heeCeer "sJeCÙeeÛeer meesÙe
PeeuÙeecegUs Kethe heâjkeâ he[uee neslee. efleÛÙee ÛesnNÙeeJej nemÙe hegâueues.
DeMee Deveskeâ iees°er pÙee DeeheuÙee Iejele Je<ee&vegJe<ex he[tve Deensle Je
meceepeeleerue ueeskeâebvee lÙeeÛeer GCeerJe Deens. Je<ee&vegJe<ex one - one pees[
keâhe[s, Ûehheue, yetš, cegueebÛÙee meeÙekeâueer, Yeeb[erkegbâ[er Iejele he[tve Deensle,
Jeehejle veener DeMee iees°er Iejeletve yeensj keâe{e Je pÙeebvee DeYeeJe Deens lÙeebvee
Åee, hene lÙeebÛÙee ÛesnNÙeeJejÛee Deevebo Je nemÙe. Ûeuee lej ceie MeesOetÙee
DeeheCe keâeÙe keâeÙe osT Mekeâlees DeeheuÙee iejpeJeble yeebOeJeebvee.
ceOegyeve KegMeyet oslee nw ~ meeiej meeJeve oslee nw ~~
peervee Gmekeâe peervee nw ~ pees Deewjes keâes peerJeve oslee nw~~ µµµ
76. efkeâleea ¤Heer GjeJes
84 Je<ex JeÙeesceeve DemeuesuÙee
ceePÙee Jeef[ueebvee HeeÙe Ieme¤ve
He[uÙeeves peeiesJe¤ve G"leeÛe Ùesle
veJnles. ceuee ner Jeelee& keâUleeÛe
ceer Iejer HeesnÛeuees DeeefCe Jeef[ueebvee
lJeefjle ne@mHeeršueceOÙes IesTve iesuees.
leHeemeCÙeeveblej Dee@HejsMeveefMeJeeÙe
HeÙee&Ùe veener Demes [e@keäšjebkeâ[tve meebieCÙeele Deeues. Deecner neskeâej efouee. 1
ceefnvee Je[erue ne@mHeeršueceOÙes nesles. ef[mÛeepe& IesTve Iejer DeeCeuÙeeveblej
Jeef[ueebveer Oeerj mees[uee. ceve keâcekegâJele kesâues Je yejs nesCÙeeÛeer DeeMee mees[tve
les JÙeekegâUlesÛÙee efJeÛeejÛe›eâele efHeâ¤ ueeieues. pesJeCe JepÙe&, vegmeles He[tve
jnele Je DeeceÛÙeekeâ[s Heenle. [e@keäšjebveer meebefieleuÙeeøeceeCes veUerJeešs Fvšskeâ
Hegâ[ Ûeeuet kesâues. HeCe mJele:ÛÙee FÛÚeMekeäleerJej meJe& DeJeuebyetve Demeles.
Jeef[ueebveer KetheÛe Oemekeâe Iesleuee. lÙeebvee GÛÛejkeäleoeyeecegUs JeejbJeej DemJemLelee
ÙesF&. Heg{s IejeÛes, cegueebÛes keâmes nesCeej Ùee efJeÛeejebveer lÙeebvee vewjeMÙe Deeues.
Jeef[ueebÛeer meJe& yeepetves Kethe mesJee Deecner keâjle neslees. DeÛeevekeâ Skesâ efoJeMeer
He@âefceueer [e@keäšjebÛee Heâesve Deeuee. lJeefjle Iejer Ùee, Je[erue efmejerÙeme Deensle.
Iejer Deeuees lej keâeÙe Iejemeceesj ieoea peceueer nesleer. Jeef[ueebveer DeKesjÛee MJeeme
Iesleuee neslee. DeblÙeÙee$esÛeer leÙeejer meg¤ Peeueer, veelesJeeF&keâ pecee Peeues.
Leesjuee cegueiee Ùee veelÙeeves efjleerefjJeepeevegmeej DeblÙeÙee$esÛÙee Heg{s [eskeäÙeeJej
keâbyeU cnCepes IeeWie[er Je neleele eflej[erleerue cee"ele peUlee efveKeeje IesTve
veeleueieebyejesyej Ûeeuet ueeieuees. Skeâe peJeUÛÙee efce$eeves, [eJee nele øesceeves
Hekeâ[uee neslee. `jece-veece-melÙe nw~' Ûee veeje Ûeeuet Peeuee. og:Keer DeblekeâjCeeÛee
yeebOe Hegâšuee - [esUÙeebletve DeemeJes yeensj He[t ueeieueer. ceveele YeÙeevekeâ
efKeVelee, JÙeekegâUlee, Deeueer. Jeef[ueebÛÙee peeCÙeeÛÙee og:Keeves Debieeleerue $eeCe
iesues nesles, DeMeeleÛe Yepeveer ceb[UerÛeer šeU, HeKeJeepe JeepeJelee JeepeJelee
JeeCeer ogceogceueer,
``Deecner peelees DeeceÛÙee ieeJee, DeeceÛee jecejece IÙeeJee
DeepeJej neslees DeeHeuÙee ieeJeer, Deelee ke=âHee Demet ÅeeJeer
Deelee veener ÙesCes-peeCes, menpe yeesueCes Kegbšues ~~''
Ùee DeesUeRveer Tj Ye¤ve Deeuee. Jeef[ueebÛÙee Dee"JeCeeRÛee efÛe$eHeš
[esUÙeebmecees¤ve mejketâ ueeieuee. ieUtve iesuÙeemeejKes Jeešueb. DeßegbÛee yeebOe
Hegâšuee, ceve efJejn ceevÙe keâjeÙeuee jepeer veJnles. lesJe{Ùeele ieewlece yegOoebÛeer
iees<š Dee"Jeueer. efkeâmee ieewleceer veeJeeÛÙee m$eeruee HeâejÛe GMeerje cetue Peeues
nesles. ne cegueiee 7 Je<eeËÛee DemeleeveeÛe lÙeeÛee meHe& obMeeveer ce=lÙet Peeuee.
efkeâmee ieewleceer cee$e Ùee cegueeÛee ce=lÙet Peeuee ns eqmJekeâe¤Ûe Mekeâle veJnleer.
efpeJeeHes#ee peemle øesceeves Jee{efJeuesuÙee ce=le cegueeuee leer ÚeleerMeer ueeJetve
cnCele nesleer, ``Dejs ne lej PeesHeuesuee Deens.'' lÙeeuee G"JeeÙeÛee øeÙelve
keâ¤ve osKeerue lees nuesveeÛe ns Heentve efleÛÙee ceveeÛee meceleesue iesuee. leer
Jes[ŸeemeejKeb ``Ùee cegueeuee G"Jeeb js'' cnCetve Deesj[t ueeieueer. peefceveerJej
ueesUt ueeieueer. MesJešer veelesJeeF&keâebveer efleuee yegOoebÛÙee meceesj DeeCetve GYeer
kesâueer, leer yegOoebÛÙee HeeÙeeJej [eskeâb šskeâJetve ``YeieJeeve ceePÙee cegueeuee efpeJeble
keâje'' cnCetve efJeveJeCeer keâ¤ ueeieueer. yegOoebveer efleÛeer ceeveefmekeâlee peeCetve
efleuee ieeJeeletve Skeâ efÛecegšYej ceesnjer DeeCeeJeÙeeme meebefieleueer HeCe leer
efÛecegšYej ceesnjer DeMeeÛe Iejeletve DeeCeeJeÙeeÛeer nesleer. keâer pÙee Iejele
keâesCeeÛeener ce=lÙet Peeuee veener. efoJemeYej ieeJeYej IejeIejele efHeâjueer HeCe Demes
Skeâner Iej meeHe[ues veener keâer pÙee Iejele keâesCeeÛeener ce=lÙet Peeuee veener.
kegâCeeÛes Deepeesyee, kegâCeeÛeer Deepeer, kegâCeeÛÙee Jeef[ueebÛee ce=lÙet ne PeeuesueeÛe
neslee. DevegYeJeeÛÙee DeeOeejeJej YeeveeJej Deeueer. YeieJeeve yegæebveer mecepeeJetve
meebefieleuÙeeJej `èfJeÙeesie'' ne DeeÙeg<ÙeeÛee Skeâ Yeeie Deens ns efleves mJeerkeâejues
Je meeOeveeceeiee&le jceceeCe Peeueer. øelÙeskeâeuee Skeâ vee Skeâ efoJeme ns peie
mees[tve peeÙeÛesÛe Deens. `èEpeoieer lees yesJeHeâe nw Skeâ efove "gkeâjeÙesieer, ceewle
cesnyegyee nw DeHeveer meeLe ueskeâj peeÙesieer ~'' Ùee ieeCÙeeÛee øelÙeÙe Deeuee.
efce$eebvees Ùee ce=lÙetefJe<eÙeer legkeâejece cenejepe cnCeleele ``pes veeJe keâ¤ve
veener cesues - les vegmeles Deeues DeeefCe iesues'' ce=lÙet cnCepes Heâkeäle osneÛee yeoue.
jJeeRõveeLe šeieesj cnCeeÙeÛes peMeer DeeF& yeeUeuee otOe Heepeleevee kegâme yeoueles
lemeeÛe pevceeÛee yeoue cnCepes ce=lÙet.
ceewueevee peueeueGodoerve ¤ceer cnCelees ``ceer cejCeeuee keâe YÙeeJes ? lÙeeves
ceePes keâeÙe vegkeâmeeve JneJes ?''
cnCetve ce=lÙet ne DešU Deens - pees pevcelees lees Skeâ vee Skeâ efoJeme
cejleesÛe. meble keâyeerjebÛÙee meebieCÙeevegmeej ``keâyeerje peye nce Hewoe ngS, peie nmes
- nce jesÙes~ Swmeer keâjveer keâjuees YeeF& peye nce ieS - peie jesÙes - nce nBmes~~''
ceePee pevce Peeuee lÙeeJesUsuee peie nmele nesles. ceer j[le neslees, Demes keâeÙe&
keâ¤Ùee efkeâ ce=lÙetveblej peie j[sve Je ceer nmele-nmele DeueefJeoe cnCesve Ûeuee
ceie nmele nmele ce=lÙetuee meeceesjs peeCÙeemee"er melkeâcee&Ûeer keâeme Oe¤Ùee Je
ce=lÙetveblej èfkeâleea ¤Heer G¤Ùee.'
lÙeemee"er ceveele keâ¤Cee Je cew$eer Jee{Jee. ogmeNÙeebvee ceole keâje. efMeJeYeeJes
peerJemesJee keâje. YegkesâuesuÙeeuee DeVe-leneveuesuÙeeuee HeeCeer Åee. efvej#ejeuee
mee#ej keâje. DeepeeNÙeeuee JewÅekeâerÙe ceole keâje. efvejeOeejeuee DeeOeej Åee Je
øeeCeercee$eebJej YejYe¤ve øesce keâje. nlÙee, Ûeesjer, JÙeefYeÛeej, JÙemeveeHeemetve
otj jne Je ceeCemeeMeer ceeCemeeøeceeCes Jeeiee.
YeieJeeve yegæebvee Yekeäleebveer efJeÛeejueb, YeieJeeve DeeceÛÙee JeeF&š JesUsuee
DeeceÛÙee ceoleeruee keâesCe ÙesF&ue ? DeeF&, Je[erue, YeeT, yenerCe, Helveer, cegues
YeieJeeve cnCeeues. Ùeeleerue keâesCeerner veener ceie keâesCe ? YeieJeeve cnCeeues,
``legcner kesâuesues HegCÙe nsÛe legceÛÙee keâeceeuee ÙesF&ue''. cnCetve DeeHeues peerJeve
DeeHeuÙee kegâštbyeeyejesyej, meceepeemee"erner DeHe&Ce keâje Je ce=lÙetveblej HeCe efkeâleea®heeves
ceeies veeJe¤Heer Gje. cnCeleeble vee -``ceOegyeve KegMeyet oslee nw, meeiej meeJeve
oslee nw~
peervee Gmekeâe peervee nw, pees Deewjes keâes peerJeve oslee nw ~''
µµµ

77. Dekeâ[ efkeâme yeele efkeâ HÙeejs ?
Decesefjkeâe mJeleb$e PeeuÙeeveblejÛeer
Iešvee, jmlÙeeÛÙee keâ[s v es peele
Demeleevee ue<keâjeÛeer Skeâ iee[er
De[ÛeCeer Û Ùee peeies l e De[keâueer .
Deeleerue efMeHeeF& Gle¤ve efleuee yeensj
keâe{CÙeeÛee øeÙelve keâ¤ ueeieues.
lÙeebÛÙeeJejÛee Debceueoej cee$e Heâkeäle
ngketâce osle peesjeves Deesj[le neslee.
lÙeevesner Lees[er ceole kesâueer lej iee[er ueiesÛe efveIeCÙeeÛee mebYeJe neslee HeCe lees
neslee meensye ! Heâkeäle ngketâce osle GYes jenCes Je KeskeâmevesÛe lÙeeves Hemebo kesâues
nesles. lesJe{Ùeele ceeietve Skeâ iee[er Deeueer. lÙee iee[erletve Skeâ meppeve ie=nmLe
Glejuee. lÙeeves ueiesÛe mewefvekeâebÛÙee yejesyejerves iee[eruee neleYeej ueeJetve leer
iee[er De[ÛeCeerletve yeensj keâe{ueer.
ogmeNÙee iee[erletve Deeuesuee lees meppeve ie=nmLe lÙee Debceueoej meensyeeuee
cnCeeuee ``Hegvne iejpe He[ueer lej ceuee yeesueJele pee.'' Debceueoejeves lÙeeÛeer
Hee" LeesHešle lÙeeuee veeJe efJeÛeejues. lesJe{Ùeele lÙee meppeve ie=nmLeeves
DeeHeuÙee efKeMeeletve DeeHeues èqJnPeeršeRie keâe[&' lÙee Debceueoejeuee efoues.
lÙeeves les menpeÛe JeeÛeues Je lÙeeuee ojo¤ve Ieece Hegâšuee. keâejCe ceoleeruee
Deeuesuee lees ie=nmLe DecesefjkesâÛee meJexmeJee& DeOÙe#e pee@pe& Jee@eEMeišve neslee.
melke=âlÙeemee"er Heg{s Ùesleevee DeeHeues Heo Je øeefle<"e yeepetuee "sJeeJeer ns lÙeeves
JeeieCÙeeletve oeKeJetve efoues nesles.
KejesKej ceeCemeeleerue veceÇlee Je keâ¤CeeÛe lÙeeuee cees"s keâjle Demeles.
cnCetve Denbkeâej ve<š keâ¤ve ceeveJelesÛee mJeerkeâej keâjCes ner Kejer meeOevee nesÙe.
veceÇlee ne meodiegCeer ceeCemeeÛee oeefievee Deens. pemepeMeer ceveg<ÙeeÛeer øeieleer nesles
lemelemee DenbkeâejeÛee oHe& lÙeeÛÙee Deble&ceveeuee ueeieCÙeeÛeer oeš MekeäÙelee
Demeles. Ùee Denbkeâejeuee efleueebpeueer osCÙeemee"er, øelÙeskeâeuee Skeâ keâe nesF&vee
keâuÙeeCeefce$e eEkeâJee ieg¤ DemeeJee ueeielees.
Skeâe jepeeÛes Meskeâ[es mewefvekeâ lÙeeÛÙeemeceesj keâeceele ceive Demeleele.
menpeHeCes jepeeÛÙee megHleceveele Ùee Meskeâ[es mewefvekeâebvee ceer HeesmeleesÙe Demee
efJeÛeej ceveele [eskeâeJeuee. lÙeeÛe #eCeer Mespeejer yemeuesuÙee lÙeeÛÙee ieg¤ves
jepeeuee meceesjÛe Demeuesueer Skeâ efJeMeeue efMeUe cnCepes cees"e oie[ lÙeeÛÙee
mewefvekeâebÛÙee meneÙÙeeves nueJeCÙeeme meebefieleues. mewefvekeâebveer efMeUsuee peesj ueeJetve
leer {keâueleevee efleÛÙee Keeuetve Skeâ Yeuee cees"e yes[tkeâ G[er ceejle yeensj
He[uee. lÙeeÛe#eCeer ieg¤ jepeeuee cnCeeues. ``Ùee oie[eKeeueer DemeuesuÙee
SJe{ÙeeMee peerJeeÛee, yes[keâeÛee HeCe letÛe HeeseEMeoe Deensme keâe ?'' jepeeuee
DeeHeueer Ûetkeâ ue#eele Deeueer Je lÙeeves ieg¤bÛeer #ecee ceeefieleueer. Denbkeâej ne
ceeCemeeÛee meJee&le cees"e Me$et Deens.
efmekeâbojves peie eEpekeâues nesles. HeCe lÙeeves ce=lÙetHe$eele ceePÙee neleeÛes leUJes
DeekeâeMeekeâ[s HemejJetve ceePeer DeblÙeÙee$ee keâe{e Demee GuuesKe kesâuee neslee.
efmekeâbojuee meceieÇ ceeveJepeeleeruee nsÛe meebieeÙeÛes nesles keâer ceer efmekeâboj -
peieefJepeslee Keeueer nele Deeuees DeeefCe Keeueer nele iesuees. cnCetve veceÇlee Debieer
yeeUiet Ùee.
yeesjkeâjebÛÙee keâefJelesleerue megboj DeesUer meebieleele -
``HekeäJe HeâUeHejer ceer HeCe pÙeebÛes DeeHeesDeeHe ieUues js
peerJeve lÙeebvee keâUues js, peerJeve lÙeebvee keâUues js ~''
Skeâe cegmueerce mebleeves osKeerue cnšues Deens,
``Pegkeâvee lees %eeveer keâer Meeve nw,
Dekeâ[vee cegox keâer HenÛeeve nw ~''
%eeveJeble ns vesnceer veceÇ Demeleele. MesJešer SJe{bÛe meebieeJemeb Jeešleb,
`èfpemekesâ ceve mes øe%ee peieer, nesÙe efJeveceÇ efJeefvele ~
efpeme [eueer keâes Heâue ueies, Pegkeâves keâer nw jerle ~~''
HeâUb ueeieuesueer Heâeboer vesnceer Jeekeâuesueer Demeles.
µµµ
78. mebIe
Skeâe HeâUefJe›esâlÙeekeâ[s Leebyeuees
neslees. ceer efJeÛeejues, ``Deepe keâeÙe
YeeJe Deens õe#eeb Û ee...?'' lees
cnCeeuee ``mee" ¤. ef k eâuees ' '
peJeUÛe, megšdšer õe#es "sJeueer nesleer
ceer lÙeeuee cnCeeuees ``ÙeebÛee keâeÙe
YeeJe Deens''? lees cnCeeuee ``HebÛeJeerme
¤HeÙes efkeâuees'' ceer lÙeeuee efJeÛeejues ÙeebÛee YeeJe mee" ¤HeÙes Je ÙeebÛee YeeJe
25 ¤HeÙes Flekeâe keâceer Demes keâe? lees cnCeeuee meensye oesvnerner õe#e SkeâeÛe
yeeiesleueer Deensle. oesvnerner iees[ Je ÛeebieueerÛe Deensle. HeCe ner Ie[ele -
SkeâmebIe DemeuÙeeves mee" ¤HeÙes Je ner Ie[eletve legštve Skesâkeâ PeeuÙeeves 25
¤HeÙes. ceer mecepetve iesuees. peesHeÙeËle DeeHeCe SkeâmebIe Deenesle leesHeÙeËle DeeHeueer
eEkeâcele ner GÛÛelece Demeles. pÙee#eCeer DeeHeCe mebIeeletve efJeueie nesTve Skeâšs
neslees lesJne DeeHeueer eEkeâcele KetHe Keeueer Deeuesueer Demeles.
cnCetve kegâštbyeele - veelesJeeF&keâeble, mebIeele jenCÙeemee"er DeeHeueer Oe[He[
Ûeeuet Demeles. Ùee He=LJeerleueeJej Skeâše ceeCetme Heâej cees"s keâece keâ¤ Mekeâle
veener. lÙeemee"er mebIeeÛeerÛe iejpe Demeles. Decesefjkesâle efJeJeskeâevebo oesve ueeKe
ßeeslÙeebmeceesj cnCeeues, ``Deepe ceer SkeâerÛÙee øesceele He[ueesÙe.’’ meieUer meYee
DeJeekeâ Peeueer, efJeÛeej keâ¤ ueeieueer DeMeer keâesCe ueeJeCÙeJeleer, veMeeryeJeeve
ÙegJeleer Deens efpeÛÙee øesceele ne jepeeEye[e Ùeesieer He[uee Deens ? efJeJeskeâevebo
meJe&$e keâše#e šekeâle cnCeeues, `èfpeÛÙee øesceele ceer He[uees leer cnCepes ogmejer-
eflemejer keâesCeerner vemetve leer cnCepes mebIešvee nesÙe, šerce nesÙe.'' efJeJeskeâeveobeveer
osKeerue mebIeYeeJevesÛes cenlJe HešJetve efoues nesles.
YeieJeeve yegæ osKeerue cnCeleele, ``mebIeced MejCeced ieÛÚeefce !''
HeeefveHeleÛÙee ÙegOoele DenceoMeen Deyoeueer jCeefveleer, ÙegodOekeâewMeuÙeeÛeer
DeeKeCeer keâjle Demeleevee veoerÛÙee HewueleerjeJe¤ve Heueerkeâ[ÛÙee keâe"eJejerue
ceje"ŸeebÛÙee ÚeJeCeerÛeer HeenCeer keâjle neslee. lÙeeJesUer ceje"ŸeebÛÙee ÚeJeCeerle
peeieespeeieer Ûegueer HesšuesuÙee lÙeeuee otjJe¤ve efomeuÙee. ceje"ŸeebÛes mewvÙe vescekesâ
efkeâleer ÙeeÛeer efJeÛeejCee lÙeeves iegHlensjebMeer kesâueer lesJne lÙeeves ngpegj ceje"ŸeebÛeb
mewvÙe Heâejme veener. lesLeerue øelÙeskeâ mewefvekeâeves DeeHeuÙee mJeÙebHeekeâemee"er mJeleb$e
Ûegue HesšJeueer Deens. lÙeeJesUsme Ûegškeâer JeepeJetve Deyoeueer cnCeeuee, ``DeeHeCe
MebYej škeäkesâ ÙegodOe eEpekeâCeej keâejCe pes mewefvekeâ DeVe efMepeJeleevee HeCe Skeâ$e
Ùesle veenerle les je<šêmee"er Skeâefoueeveb keâmes ue{leerue?'' HeeefveHeleÛee, Fefleneme
DeeHeCeeme ceenerleÛe Deens. cnCetve mebIeeves Skeâ$e ÙesCes ner DeeJeMÙekeâ iees<š
Deens. mebIeele ueeskeâ JesieJesieUÙee efJeÛeejebÛes Demeleele, cnCeleele vee, ``JÙekeäleer
eflelekeäÙee øeJe=òeer'' lÙeebvee Skeâ$e yeebOetve "sJeCes ns veslÙeeÛes keâewMeuÙe Demeles.
YeieJeeve yegæ cnCeleele, ``Skeâceskeâebvee mecepegve IesCeeje, SkeâceskeâebJej øesce
keâjCeeje, Skeâceskeâebvee He[lÙee keâeUele meeLe osCeeje, SkeâceskeâebÛes efnle eEÛeleCeeje,
SkeâceskeâebÛeer øeieleer keâjCeeje, SkeâceskeâebÛee Deeoj keâjCeeje Demee mebIe vesnceer
Heg{s peelees cnCetve mebIeYeeJevee efškeâJeCÙeemee"er keâeÙe&keâlÙeeËveer DeeHeuÙee Denbkeâejeuee
efleueebpeueer osCes DeeJeMÙekeâ Deens. yeNÙeeÛeMee megefMeef#ele yeebOeJeebceOÙes Denbkeâej¤Heer
je#eme ceOesceOes [eskesâ Jej keâe{le Demelees.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj cnCeeues nesles, ``megefMeef#ele ueeskeâebvee Skeâ$e
DeeCeCes cnCepes yes[keâebÛes lejepetle Jepeve keâjCÙeemeejKes Deens. Skeâ lejepetle
šekeâleevee ogmeje Peškeâve G[er cee¤ve yeensj He[lees cnCetve mebIe leÙeej keâ¤ve
meJeeËveer SkeâefJeÛeejebveer Skeâ$e jenCes DeeJeMÙekeâ Demeles. Ùeemee"er veslee ne
osKeerue efve:mJeeLeer& Je ueeskeâeføeÙe DemeeJee ueeielees. vesHeesefueÙeveÛes mewefvekeâ lÙeeves
efouesuee DeeosMe lebleesleble HeeUeÙeÛes. lÙeeJej keâesCeerner øeefleøeMve eEkeâJee Mebkeâe
Iesle vemele. vesHeesefueÙeveÛes ÙeMe ÙeeleÛe o[uesues nesles. MesJešer Skeâlee Je
Dee%eeOeejkeâlee Skeâ$e Deeueer Je mebIeYeeJevee Jee{erme ueeieueer keâer ÙeMeeÛeer oejs
GIe[Ces meesHes peeles. MesJešer mebIe efškeâJeCÙeemee"er - lÙeeie Je efve:mJeeLe&lee
Debieerkeâe¤ve Keeueerue ieerle Deelcemeele keâ¤Ùee ~
``Skeâ ogmejs mes - keâjles nw HÙeej nce, Skeâ ogmejs kesâ efueS - yeskeâjej nce,
Skeâ- ogmejs kesâ Jeemles cejvee He[s lees, nw lewÙeej nce - nw lewÙeej nce ~''
µµµ
79. mekeâejelcekeâ Tpee&
Skeâ HegâiesJeeuee pe$esceOÙes nsefueÙece JeeÙet Yejuesues
(ie@meÛes) Hegâies efJeketâve GojefveJee&n keâjeÙeÛee. ceOÙesÛe
lees SKeeoe Hegâiee DeekeâeMeele mees[eÙeÛee. GbÛe
G[le peeCeeje Hegâiee Heentve cegues Hegâies IesCÙeemee"er
Heeuekeâebvee DeeieÇn keâjeÙeÛes Je lÙeeÛee Oeboe peesjele
meg® JneÙeÛee. Skeâe ueneve cegueeves Ùee HegâiesJeeuÙeeuee
øeMve kesâuee, keâekeâe Ùee efveUÙee jbieeÛÙee HegâiÙeeøeceeCes
efHeJeUe jbieeÛee Hegâiee HeCe DeekeâeMeele G[sue keâe ? cegueeÛeer ner efpe%eemee Heentve
HegâiesJeeuee cnCeeuee, yeeUe.. Hegâiee ne jbieecegUs veener lej lÙeeÛÙee Deele pes
keâener Deens lÙeecegUs lees nJesle GbÛe G[le peelees. nerÛe iees<š DeeHeuÙee owvebefove
DeeÙeg<Ùeelener ueeiet He[les, DeeHeuÙee jbieeJej veener lej DeeHeuÙee Deblejbieele
keâeÙe Deens ÙeeJej DeeHeueer GOJe& eEkeâJee DeOeesieleer "juesueer Demeles. Deblejbieeleerue
ner iees<š cnCepes DeeHeuee Â<šerkeâesve, DeeHeueer ceveesJe=òeer.
yeerpeeceOetve jesHe PesHeeJeles ! HeCe yeerpeÛe vemesue lej jesHeeÛes DeeqmlelJe Demet
Mekesâue keâeÙe? Deieoer lÙeeÛeøeceeCes ceeCemeeÛeer øelÙeskeâ ke=âleer ner lÙeeÛÙee
efJeÛeejeletve Deekeâejeuee Ùesle Demeles. DeeHeues ceveeleues efJeÛeej ns DeeHeuÙeeuee
megKeer eEkeâJee og:Keer keâjle Demeleele. DeeHeues keâce& cnCepes ØelÙeskeâ ke=âleer ns
efJeÛeejebÛes yee¢e øe#esHeCe Demeles.
cebiesMe Hee[ieebJekeâj cnCeeues nesles, `Hesuee DeOee& Yejuee keâer mejuee' ns
legcnerÛe "jJeeÙeÛes Demeles. legcneuee megKeer JneÙeÛes Demesue lej DeeHeuÙee
efJeÛeejebvee mekeâejelcekeâlesÛes yeU Åee. pemee efJeÛeej keâjeue lemesÛe legcner Jneue.
YeieJeeve yegOo cnCeleele JeeF&š efJeÛeejebveer - JeeF&š keâce& keâjCeeNÙee ceeCemeeÛÙee
ceeies og:Ke DeMeeøekeâejs ueeieles pemes yewueiee[eruee pegbHeuesuÙee yewueeÛÙee ceeies
yewueiee[erÛes Ûeekeâ DeeefCe ÛeebieuÙee efJeÛeejebveer Ûeebieues keâce& keâjCeeNÙee ceeCemeeÛÙee
ceeies Demes megKe ueeieles keâer peMeer lÙeeÛÙeeyejesyej lÙeeÛeer meeJeueer. cnCetve
vesnceer mJele:yeeyele DeeHeCe keâeÙe efJeÛeej keâjlees Ùee mJemebJeeoeJej ue#e osTve
vekeâejelcekeâlee noodHeej keâjCÙeeÛeer ceveeuee meJeÙe ueeJeueer Heeefnpes.
neleiee[erJej meHeâjÛebo efJekeâCeeNÙee ceeCemeeves meHeâjÛebo 70 ¤. efkeâuees
Demee Heâuekeâ iee[erJej ueeJeuee neslee. mebHetCe& ieeJeeletve meHeâjÛebo 70 ¤.
efkeâuees Demes Deesj[le, efoJemeYej ieeJeeletve efHeâjuee HeCe lÙeeuee Demee Skeâner
ieÇenkeâ Yesšuee veener. pÙeeves lÙeeuee 70 ¤. Hes#ee peemle ¤HeÙes efkeâueesceeies
efoues. ueeskeâebveer lÙeeHes#ee keâceer YeeJeeves lÙeeÛÙeeMeer JÙeJenej kesâuee.
efce$eebvees Ùee GoenjCeeJe¤ve SJe{Ûe efMekegâÙee, DeeHeCe meceepeele pesJe{er
DeeHeueer eEkeâcele-mJeceguÙe ueeJelees, lesJe{erÛe eEkeâcele eEkeâJee lÙeeHes#ee keâceer
eEkeâcele meceepe DeeHeuÙeeuee oslees, cnCetve mJele:uee cetuÙeJeeve mecepee. mJele:efJe<eÙeer
KetHe Deeoj yeeUiee Heâkeäle Denbkeâej yeeUiet vekeâe. legceÛÙee efJeÛeejeJej ns meJe&
DeJeuebyetve Deens.
nsueve kesâuejuee Skeâe ßeeslÙeeves efJeÛeejues `Â<šerefnvelesHes#ee cees"s ogYee&iÙe
keâeÙe Deens?' lÙeeJej lÙee cnCeeuÙee Â<šer Demetvener pÙeeÛÙee [esàÙeeHeg{s
ceneve mJeHves veenerle, pÙeeÛÙeele mekeâejelcekeâ Â<šerkeâesve veener ns Â<šerefnvelesHes#ee
cees"s ogYee&iÙe Deens. nsueve kesâuej Ùee DebOe, Demetvener lÙeebÛÙee mekeâejelcekeâ
Je=òeerÛÙee meneÙÙeeves lÙeebÛÙee efMe#eerkeâe De@veer megefueJnxve ÙeebÛÙee ceoleerves lÙeebveer
ueeskeâkeâuÙeeCeeÛÙee ceeOÙeceeletve Decesefjkesâleerue GÛÛelece veeiejer mevceeve efceUefJeuee.
Lee@ceme DeuJee Sef[meveÛÙee keâejKeevÙeeuee JeÙeeÛÙee 65 JÙee Je<eea Deeie
ueeieueer DeeefCe meJe& ceeueceòee peUtve Keekeâ Peeueer. lÙeeJej øeefleef›eâÙee JÙekeäle
keâjleevee les cnCeeues ``Ûeuee DeeÙeg<Ùeeleerue meJe& Ûegkeâe peUtve iesuÙee, Hegvne
Skeâoe veJÙeeves keâeceeuee meg¤Jeele keâ¤Ùee.'' Ùee Iešvesveblej mekeâejelcekeâ
efJeÛeejebÛÙee Gpexletve lÙeebveer leerveÛe Dee"Je[Ÿeele ieÇeceesHeâesveÛee MeesOe ueeJetve
GlHeeoveeuee meg¤Jeele kesâueer. ÙeMeemee"er Je Deeveboer peerJeve peieCÙeemee"er
Demee mekeâejelcekeâ Â<šerkeâesve nJee lÙeevesÛe DeeÙeg<Ùe GVele nesles.
MesJešer SJe{bÛe meebieeJemeb Jeešle...
``cebefpeues Gvner keâes efceueleer nw, efpevekesâ meHevees ceW peeve nesleer nw ~
HebKe nesves mes kegâÚ Yeer vener neslee, nesmeuees mes G[eve nesleer nw ~''
µµµ
80. ceeefPeÙee cevee !
20 Je<ex veeceeb e f k eâle
keâejKeevÙeeÛÙee veiej jes [ ÛÙee
efJeYeeieeceOÙes keâeceeuee peele neslees.
keâejKeevÙeeHeemet v e 1 ef k eâ.ceer .
DeblejeJej Iej, meJe& efoveÛeÙee&, Úeve
Ûeeueueer nes l eer . ef J eYeeieeceOeer u e
keâce&ÛeeNÙeebÛeer cegKÙe efJeYeeieeceOÙes
yeoueer keâjCeej Deens DeMeer kegâCeketâCe keâeveeJej Deeueer nesleer. Skesâ efoJeMeer
He@âkeäšjer ce@vespej Deeues Je cnCeeues legcne keâce&ÛeeNÙeebÛeer keâener keâejCeemleJe
keâesLe¤[ÛÙee cegKÙe efJeYeeieeceOÙes yeoueer keâjCÙeeÛee efveCe&Ùe JÙeJemLeeHeveeves
Iesleuee Deens. ner yeoueer šHÙeešHÙeeves keâjCÙeele ÙesCeej Deens Demes Deecne
keâce&ÛeeNÙeebvee meebefieleues. ceePÙee ceveeceOÙes ieeWOeU G[euee, Deveskeâ øekeâejÛÙee
efJeÛeejebÛes keâentj ceepeues. SkeâeÛe leemeele Deveskeâ HeefjefÛele DeefOekeâeNÙeebvee Heâesve
keâ¤ve SkeâÛe øeMve efJeÛeejle neslees. yeoueer meieUÙeebÛeerÛe keâjCeej keâe ? ceve
Goeme Peeues nesles. yeoueer eqmJekeâejCeb lÙeeuee ceevÙe veJnles. DeefOekeâeNÙeebÛÙee
GòejeÛeer Jeeš Heenleevee ceePeb ceve HeâejÛe IeeF&-ie[ye[ keâjle nesleb. ceveeleerue
efJeÛeejebkeâ[s mee#eerYeeJeeveb Heenleevee Dees"eletve Skeâ ieeCeb yeensj He[ueb, ``Ùes
yeskeâjejer keäÙet nes jner nw ~ Ùes peevelee ner vener ... efoue nw kesâ ceevelee vener.''
ieewlece yegæ cnšuÙeeøeceeCes eføeÙe eqmLeleerÛee efJeÙeesie ns og:KeeÛes keâejCe -
DevegYetleerJej Glejues.
KejesKej efce$eebvees ceveeuee Je Mejerjeuee Skeâe efJeefMe<š iees<šerÛeer meJeÙe
Peeueer efkeâ lÙeeÛee lÙeeie keâjCeb Je yeoueeuee eqmJekeâejCeb lÙeeuee ceevÙe vemeleb.
Decesefjkesâle 20 Je<eeËÛÙee Skeâe le¤Ceeuee KegveeÛÙee DeejesHeeletve 50 Je<eeËÛeer
efMe#ee ueeieueer nesleer. Hejbleg lÙeeÛes leg¤bieeleerue Jele&ve Flekesâ Ûeebieues nesles efkeâ
lÙeeÛeer efvecceer efMe#ee ceeHeâ keâ¤ve 25 Je<ee&veblej lÙeeuee mees[tve osCÙeele Deeues.
lees yeensj He[uee - lÙeeJesUÛes peie JesieUs nesles. Yee<ee yeoueueer nesleer.
HeefjJeejeleerue keâesCeerner Gjues veJnles. DeeF&-Jeef[ueebÛee ce=lÙet Peeuee neslee.
peiejnešer yeoueueer nesleer. OeeJeCeeNÙee iee[Ÿee -ieoeaÛes jmles, efvejeOeejlee,
ieeWieeš Ùee meJe& iees<šeRveer lees YeÙeYeerle Peeuee Je Hejle leg¤bieeefOekeâeNÙeeuee
Yesštve ceuee FLesÛe "sJee DeMeer efJeveJeCeer keâ¤ ueeieuee. leg¤bieebÛÙee eEYeleerMespeejerue
ceeskeâUÙee peeiesle lees je$eer PeesHeeÙeÛee Je efoJemeYej KeguÙee keâejeie=neÛÙee
Mesleele keâece keâjeÙeÛee lesLes lÙeeuee Yeespeve efceUle Demes. keâeueeblejeves lÙeeÛÙeemee"er
keâes"[erÛeerner JÙeJemLee keâjCÙeele Deeueer. cejsHeÙeËle lees lÙee leg¤bieeÛÙee HeefjIeeyeensj
iesuee veener. DeeHeues ceve osKeerue DemesÛe leg¤bie efvecee&Ce keâ¤ve lÙeele jent
FeqÛÚles. lÙeeef"keâeCeer DeeHeuÙeeuee Heer[e, $eeme, og:Ke Peeues lejer DeeHeCe
yeoue mJeerkeâejeÙeuee leÙeej vemelees. ieefoceebveer cnšuÙeeøeceeCes ``peie ns yebefoMeeUe-
pees lees ÙesLes HeLe Ûegkeâuesuee'' ne ceveeÛee mJeYeeJe yeoueeÙeÛee keâmee? keâejCe
efvemeiee&le øelÙeskeâ iees<š HeefjJele&veMeerue Deens. mJeÙebHeekeâ m$eervesÛe keâjeÙeÛee ne
efJeÛeej cemlekeâele HetCe&le: efYeveuee DemeuÙeeves Heekeâmet$es ceenerle Demeueer lejer ceve
lÙeekeâ[s peeÙeuee vekeâes cnCeles.
jmlee, ÛegkeâuesuÙee keâesUer Je lÙeebÛÙee yeeÙekeâebÛeer je$eer Skeâe ÛeebieuÙee
øeMemle yebieuÙeeceOÙes PeesHeeÙeÛeer JÙeJemLee ueeskeâebveer kesâueer. HeCe lÙeebvee je$eYej
PeesHeÛe Deeueer veener keâejCe ceemes "sJeCeeNÙee šeskeâNÙeeÛee GieÇ oHe& lesLes
Deefpeyeele veJnlee. DeMeeøekeâejs ceeveJeer ceve ns DeeHeuee leg¤bie mees[eJeÙeeme
leÙeej vemeles. efJeJeskeâevebo cnCeleele ``ns HejcesëJeje Ùee peieele ceer pes yeouet
Mekeâlees les yeoueCÙeeÛeer leekeâo ceuee os - pes ceer yeouet Mekeâle veener
lÙeeyejesyej pegUJegve IesCÙeeÛeer kegâJele ceuee os Je ceer keâeÙe yeouet Mekeâlees Je
keâeÙe yeouet Mekeâle veener ns mecepeCÙeeÛeb MeneCeHeCe osJee let ceuee os ~ ns
meeOÙe keâjCÙeemee"er ceveeÛee JÙeeÙeece keâjCes iejpesÛes Deens. keâejCe npeej ÙegOo
eEpekeâCÙeeHes#ee ceveeÛeb Skeâ ÙegOo eEpekeâCeeje ÙeesOoe meJe&ßes<" Demelees. ns ÙegOo
eEpekeâCÙeemee"er Je efJe<ece HeefjeqmLeleerle Deeveboeves peerJeve peieCÙeemee"er ceveeuee
OÙeeveeÛeer pees[ Åee. ceve meyeue Je efvece&ue keâje. DeeHeuÙee leg¤bieeletve,
mJeefveefce&le keâes<eeletve yeensj He[e. DeekeâeMeele GbÛe Yejejer IÙee. jeceoeme
mJeeceeRveer cnšuÙeeøeceeCes, `èfpeLes jece veener - les Oeece mees[tve Åee ~''
µµµ
81. osJeeÛee efce$e
Skeâ Úesše cegueiee jCejCelÙee Gvnele
HegâueebÛes iepejs efJekeâle neslee. Tve KetHe
nesles. lees cegueiee IeeceeIegce Peeuee neslee.
lÙeeÛes DeveJeeCeer HeeÙe Yeepele nesles. lees
HeeÙe meejKee Jej-Keeueer keâjle neslee. lejerner
efÛekeâešer ve mees[lee leMee jKejKelÙee Gvnele
HeeÙe Yeepele Demeleeveener lees iepejs efJekeâle
neslee. lÙeeÛes YeepeCeejs HeeÙe yeIetve Skeâe
meppeve ceeCemeeuee HeâejÛe JeeF&š Jeešueb.
lÙeeves meceesjÛe DemeuesuÙee ogkeâeveeletve lÙee
cegueebmee"er Skeâ ÛeHHeue Kejsoer kesâueer DeeefCe
lÙee cegueeuee efoueer. lÙee cegueeuee lees cnCeeuee
ner ÛeHHeue Ieeue. leguee ceer leer Yesš osleesÙe. ÙeecegUs legPes HeeÙe YeepeCeej veenerle.
cegueiee ueneve neslee. lÙeeuee lÙeeÛeb DeøegHe Jeešueb. lÙeeves ueiesÛeÛe ÛeHHeue
Ieeuetve yeefIeleueer. lÙeeuee KetHe Úeve Jeešueb. lees Deeveboer Peeuee. Deeveboele lÙee
cegueeves lÙee ceeCemeeÛee nele Oejuee Je lÙeeuee cnCeeuee, keâekeâe, legcner osJe
Deenele keâe? Ùee øeMveeJej lees meppeve ie=nmLe DeeHeues oesvner nele keâeveeuee
ueeJetve cnCeeuee, Dejs veener js yeeyee, ceer osJe veener. cegueiee Hegvne lemeeÛe
efvejeieme nmeuee. cnCeeuee, keâekeâe-legcner osJe veener ceie vekeäkeâerÛe osJeeÛes efce$e
DemeCeej. ceer keâeueÛe osJeeuee øeeLe&vee kesâueer nesleer. ceePes HeeÙe Kethe Yeepeleele.
ceuee ÛeHHeue nJeerÙe. osJeevesÛe legcneuee Hee"Jeueb. legcner osJeeÛes efce$eÛe DemeCeej,
ns JeekeäÙe SskeâleeÛe lÙee meppeve ceeCemeeveb lÙee cegueeuee peJeU IesTve oesve
JeekeäÙe yeesuetve lesLetve lÙee cegueeÛee efvejesHe Iesleuee. mebHetCe& Jeešsle lÙee meppeve
ceeCemeeÛÙee ceveele SJe{eÛe efJeÛeej IeesUle neslee, DeeHeuÙeeuee osJe neslee Ùesle
veener. HeCe osJeeÛee efce$e nesCes cee$e menpe MekeäÙe Deens. KejesKej efce$eebvees
DeeHeuÙeeHewkeâer kegâCeerner osJeeÛee efce$e nesT Mekeâlees.
mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeeÙeÛes pÙeeuee ÛeeuelÙee yeesuelÙee ceeCemeeleuee osJe
keâUle veener lÙeeuee oie[eleuee osJe keâeÙe keâUCeej ? `èfMeJeYeeJes -
peerJemesJee’’ ne ceb$e mJeeceerpeeRveer le¤Ceebvee efouee neslee.
iee[iesyeeyee lej efkeâle&veele meebieeÙeÛes peieeÛee efveÙeblee Demeuesuee osJe osJeUele
keâeW[t vekeâe. osJeeuee keâce&keâeb[ebÛeer iejpe vemeles. Skeâoe veeefMekeâuee keâener
efMe<Ùeebveer iee[iesyeeyeebvee efJeÛeejues ``yeeyee, legcner Deecneuee osJe oeKeJet
Mekeâeue keâe ?'' yeeyee cnCeeues "erkeâ Deens. GÅee oeKeJelees, Demes les cnCeeues
Je mekeâeUer megÙee&Ûee ueeuemej ieesUe Jej ÙesleeÛe meeNÙeebvee cnCeeues, ns Hene-
ne DeeHeuee osJe-vecemkeâej keâje Ùeeuee. ne yeeje ceefnves DeeHeuÙeemebies jenlees.
Ùee megÙe&veejeÙeCeemeejKes Deveskeâ veejeÙeCe legceÛÙee meceesj GYes "ekeâleerue.
keâoeefÛele jbpeues-ieebpeuesues Demeleerue lÙeebvee ceole keâje. lÙeebÛeer mesJee keâje
DeeefCe Heg{s les cnCeeues,
``MeWotj ceeKeesefveÙee OeeW[e ~ HeeÙee He[leer Heesjs jeb[e ~
mees[esefveÙee KeNÙee osJee ~ keâjer OeeW[ŸeeÛeer mesJee ~~''
cnCepesÛe ceeCemeeleÛe lÙeebveer osJe Heeefnuee neslee.
osJeemee"er yeUer efouesuÙee cegkeäÙee øeeCÙeebÛÙee nlÙesuee lÙeebÛee leerJeÇ efJejesOe
neslee. osJeemee"er cegkeäÙee øeeCÙeebÛee yeUer ner HejcesMJejeÛeer Lešdše Deens Demes les cnCele.
``Demee keâmee legceÛee osJe ~ Ieslees ogmeNÙeeÛee peerJe ~~’’
DeeÛeeÙe& ieesSbkeâepeeRvee efJeÛeejues - osJe cnCepes keâeÙe ?
les cnCeeues ‘`melÙe ner F&MJej nw - HejcemelÙe ner HejcesMJej nw ~''
DeeHeCe osJeeuee øemeVe keâjCÙeemee"er osJelJe efceUJeCÙeemee"er Deveskeâ øekeâejÛeer
keâce&keâeb[ keâjlees. legkeâejece cenejepe cnCeleele ``pÙeeÛee DeefYeceeve iesuee -
legkeâe cnCes leesÛe osJe Peeuee''
cnCetve Denbkeâejeuee-DeefYeceeveeuee cet"ceeleer osTve osJelJe øeeHle keâje.
osJelJe øeeHle keâjCes efkeâleer ueeskeâebvee MekeäÙe Deens ceeefnle veener. HeCe DeeHeCe
meJe&peCe òsJeeÛes efce$e' cee$e vekeäkeâer nesT Mekeâlees.
µµµ
82. ceveeÛes meeceLÙe&
efMeJeepeer cenejepeebJej lenele meieUs
ie[ cegIeueebvee leeyÙeele osCÙeeÛeer JesU
Deeueer . cenejepe ceveeves KeÛeues .
efpepeeyeeF&ves cenejepeebvee DeeHeuÙee peJeU
IesTve cnšueb, `èfMeJee-ceePÙee ueskeâje,
meieUb iesueb lejer Ûeeuesue, HeCe legPÙee
ceveeÛeer GYeejer peeT osT vekeâesme.'' DeeHeuÙee cegueeÛÙee ceveeÛeer KeÛeuesueer
GYeejer Jee{JeCeejer ceelee efpepeeT nesleer cnCetve efMeJeepeer cenejepe peeCeles jepes
cnCetve GoÙeeme Deeues. KejesKej efce$eebvees ceveele øeÛeb[ øeceeCeeJej meeceLÙe&
Demeles, lÙeeme øekeâš keâjCes DeeHeuÙeeÛe neleele Demeles. iegpejele ceOÙes 2001
meeueer PeeuesuÙee YegkeâbHeele Je<e&Yej uekeâJÙeeves DebLe¤CeeJej efKeUtve jeefnuesuee
jesieer meceesj Fceejleer He[leevee Heentve G"tve peesjele HeUle megšuee ner leekeâle
Deeueer keâes"gve ?
ceveeÛÙee Deblejbieele øeÛeb[ Tpee& Demeles. ceeveefmekeâ efJeÛeej ne Deelceøeeflecee
- mJeøeeflecee leÙeej keâjle Demelees. Ùee Deelceøeeflecesuee mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛÙee
DeeOeejs meyeue keâjlee Ùesles. keâOeer keâOeer Ùee Deelceøeeflecesuee De%eeveeves DeeHeCeÛe
ogye&ue keâ¤ve vewjeMÙeekeâ[s peele Demelees.
Skeâ Meslekeâjer neslee, lÙeeÛee YeesHeUÙeeÛee ceUe neslee. menpeÛe iebcele
cnCetve lÙeeves JesueeJej ueškeâCeeNÙee Skeâe ueneveMee YeesHeUÙeeJej Skeâ keâeÛesÛeer
yejCeer yeebOeueer, YeesHeUs keâe{leevee lÙeeÛÙee ue#eele Deeues keâer yejCeerleerue
YeesHeUe yejCeerÛÙee DeekeâejeSJe{eÛe Jee{uee. YeesHeUÙeeuee pÙee ceÙee&oebveer
DeeHeCe efmeefcele kesâues, lÙee Heueerkeâ[s lÙeeÛeer cepeue peeTÛe Mekeâle veJnleer.
ceveeÛesner DemesÛe nesles. mebkegâefÛele, mJeeLeea Je DeMegOo ceve - ogye&ue Demeles.
ceveele keâeÙe efJeÛeej Ûeeueuesle - ceve mJele:yeoodue eEkeâJee SKeeÅee Iešvesyeoodue
keâeÙe efJeÛeej keâjle Deens ÙeeJej Self talk lÙee keâeÙee&Ûeer ÙeMeeqmJelee
DeJeuebyetve Demeles.
efJeÛeej Mejerjele Deveskeâ øekeâejÛes m$eeJe Je lejbie efvecee&Ce keâjlees. Skeâe
ceeCemeeuee ce=lÙetob[eÛeer efMe#ee ÅeeJeÙeeÛeer nesleer. lÙeeÛÙeemeceesj veeie DeeCeuee
Je lÙee ceeCemeeÛes [esUs yeebOetve lÙeeuee oesve efHevee šesÛeuÙee. veeie DeeHeuÙeeuee
ÛeeJeuee Ùee efYeleervesÛe lÙeeÛÙee Mejerjele Deveskeâ vekeâejelcekeâ m$eeJe (efJe<e)
leÙeej nesTve MJeemeeÛeer ieleer Flekeâer Jee{ueer efkeâ lees ce=lÙetcegKeer He[uee.
vegmelÙee oesve efHevee lej šesÛeuÙee neslÙee, HeCe YeÙeøeo efJeÛeejebveer lÙeeuee ce=lÙetuee
meeceesjs peeJes ueeieues cnCetve efJeÛeejebJej ue#e "sJetve vekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee
mekeâejelcekeâ kesâuÙeeme og:KecegkeäleerÛÙee jmlÙeeJejÛee øeJeeme meg¤ neslees.
Ùegæeleerue ue{JewÙÙee nòeer cneleejHeCeer efÛeKeueele ¤leuee. yejeÛe øeÙelve
keâ¤ve lÙeeuee yeensj keâe{lee ÙesF&vee. MesJešer lees ceveeves KeÛetve Keeueer yemeuee.
ceentleeves Deveskeâ ueeskeâebÛÙee meneÙÙeeves JesieJesieUÙee oesNÙee-keâe"Ÿee JeeHe¤ve
lÙeeuee yeensj keâe{CÙeeÛee øeÙelve kesâuee HeCe meJe& øeÙelve DeÙeMemJeer "jues.
lesLetve ieewlece yegæ peele Demeleevee ueeskeâebveer ner mecemÙee lÙeebvee meebefieleueer.
yegæebveer ueeskeâebvee nòeer ne HetJeeaÛee Ùegæue{JewÙÙee DemeuÙeeves efÛeKeueeÛÙee
Ûeejner efoMesuee ÙegæeÛes JeeleeJejCe leÙeej keâ¤ve Ùegæveieejs JeepeJeCÙeeÛee
meuuee efouee. Ùee ke=âleerves veieeNÙeeÛee OJeveer Ssketâve nòeer MejerjeÛeer neueÛeeue
keâ¤ve G"tve peesjele cegmeb[er cee¤ve efÛeKeueeÛÙee yeensj He[uee. nòeerÛÙee Deele
efÛeKeueeletve yeensj He[CÙeeÛeer øeÛeb[ Tpee& cegUeleÛe nesleer. Heâkeäle efleuee
peeieJeCÙeeÛes keâece ueeskeâebveer Ùegæ veieeNÙeebÛÙee ceeOÙeceeletve kesâues.
cnCetve DeeHeuÙee Deele DemeuesuÙee øeÛeb[ TpexÛÙee m$eesleeuee peeieJeCÙeemee"er
mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâje Je ceveeÛeer GYeejer Jee{Jee. lÙeemee"er ceveeuee
OÙeeveeÛeer pees[ Åee Je ceveesceve ÙeMeøeeHleermee"er Deble&:ceveeuee SJe{bÛe meebiee,
``keâoce - keâoce Hej o#e nw ~ efJepeÙe nceeje ue#e nw ~~''
µµµ

83. owJe peeefCeues kegâCeer ?
Deef Y eef p ele Je ef ø eÙee
Skeâceskeâebvee Deveg¤He pees[er
Ket h e iejer y e keg â št b y eele
keâeyee[keâ<š keâ¤ve
Deef Y eef p ele pevceues u ee,
keâmeeyemee efmLejmLeeJej Peeuee
neslee. ueiveeveblej SkeâeÛe
Je<ee&le eføeÙeeÛee DeHeIeele nesTve efleuee oesvener HeeÙe ieceJeeJes ueeieues. ceWotuee
PeeuesuÙee DeeIeeleeves eføeÙee keâesceele iesueer. meesves-veeCes-iee[er-Iej meJe& keâener
efJeketâve DeefYeefpeleves eføeÙeeÛeer oJeeKeevÙeeÛeer efyeues Yejueer. Hejbleg neleer ÙeMe
Deeues veener. eføeÙeeÛeer øeeCepÙeesle ceeueJeueer. keâpe&yeepeejer PeeuesuÙee DeefYeefpeleuee
DeMeeleÛe Skeâe Decesefjkeâve keâbHeveerÛÙee ef[uejkeâ[s efce$eeÛÙee ceoleerves DekeâeQšbšÛeer
veeskeâjer efceUeueer. meensyeebÛÙee me¢ee IesCÙeemee"er DeefYeefpeleuee JeejbJeej yebieuÙeeJej
peeJes ueeies. Ùee peeCÙeeÙesCÙeeleÛe meensyeebÛeer cegueieer ¤Heeueer DeefYeefpeleÛÙee
øesceele He[ueer. DeefYeefpele Je ¤HeeueerÛee efJeJeen meensyeebveer Leešeceešele ueeJetve
efouee. ¤Heeueer ner ceeuekeâeuee Skegâueleer Skeâ cegueieer DemeuÙeeves Deepe `yeukeâ'
keâejKeevÙeeÛee DeefYeefpele `ce@veseEpeie [eÙejskeäšj' Deens. ogmejs Skeâ GoenjCe
FueskeäMevemee"er Jee@[& jeKeerJe PeeuÙeecegUs He#eekeâ[s GcesoJeejÛe veJnlee. PeesHe[Hešdšerle
jentve ieÇ@pÙegSš PeeuesuÙee iegueeyeuee He#eeves mJele:ntve GcesoJeejer osTve mJele:
Hewmes KeÛe& keâ¤ve efveJe[tve DeeCeues. lÙeeÛeJe<eea ceneHeewj Heo jeKeerJe GcesoJeejemee"er
peenerj Peeues. keâeueÛee yesjespeieej iegueeye ceneHeewj cnCetve Deepe efoJÙeeÛÙee
iee[erle efHeâjleesÙe.
Jejerue oesvner GoenjCeeJe¤ve owJeeÛÙee KesUeÛeer øeÛeerleer Ùesles. HegJe&mebefÛeleeÛes
HeâU Ûeebieues Demesue lej og<š Je HeeHeer ceeCemes HeCe Hewmee-øeefmeOoer-meòee DeLee&le
meJe& yeepetbveer megKeer efomeleele. HetJe&mebefÛele otef<ele Demesue lej meppeveeuee osKeerue
og:Keele efoJeme keâe{eJes ueeieleele. lÙeecegUs HegJe&mebefÛeleeÛÙee HeeHe-HegCÙeeÛÙee
øeleeHeeves megKe-og:KeeÛee DeeuesKe Jej-Keeueer nesle Demelees. HeCe Jele&ceevekeâeUeleerue
keâcee&Ûes cee$e DeeHeCe mJele: ceeuekeâ Demelees.
meJe& keâener DeeHeuÙee keâcee&vesÛe Ie[les. DeeHeCe cee$e Flejebvee oes<e osle
yemelees. cnCetve lej jeceoeme mJeeceer cnCeleele,
`Ìe[s YeesieCes - meJe& les keâce& Ùeesies, ceeflecebo les Keso ceeveer efJeÙeesies,
cevee letefÛe js HetJe&mebefÛele kesâues, leÙeemeejKes YeesieCes øeeHle Peeues ~~''
KejesKej keâcee&Ûeer ieleer ienve Demeles. cnCetve keâce&HeâueefmeOoeble veerš ue#eele
IesTve keâce&ieleeruee GOJe&ieleer osTve DeeHeues HejcekeâuÙeeCe meeOeeÙeÛes efkeâ keâce&øeJeenele
He[tve øeJeenHeleerleemeejKes ÛegkeâerÛes keâece keâ¤ve keâes"slejer Jenele peeTve DeOeesieleer
øeeHle keâ¤ve IÙeeJeÙeeÛeer ns pÙeeÛes lÙeevesÛe "jJeeÙeÛes Demeles. cnCetve meble -
cenble cnCeleele - ``MegYe eEÛeleeJes, MegYe FÛÚeJes, JeÛeveer MegYe yeesueeJes ~
melkeâcee&ÛÙee HegCÙeeF&ves, vej pevceeÛes meeLe&keâ JneJes ~~''
efvemeiee&Ûee keâce&HeâueefmeOoeble ne meJeeËvee meceeve Demelees. ieewlece yegodOe
cnCeleele. ``kegâMeue efÛeòeeves SKeeÅeeves Ûeebieues keâce& kesâues lej megKe lÙeeÛÙee
Hee"erceeies Demes ÙesF&ue, pemes yewueiee[eruee pegbHeuesuÙee yewueeÛÙee ceeies iee[erÛes
Ûeekeâ Je SKeeoÙeeves ogef<ele efÛeòeeves kegâkeâce& kesâues lej og:Ke lÙeeÛÙeeceeies Demes
ÙesF&ue pemes lÙeeÛÙeeyejesyej lÙeeÛeer meeJeueer.'' peesHeÙeËle efnšuej ÛeebieuÙee
ceveeves ueeskeâebmee"er-osMeemee"er keâeÙe& keâjle neslee leesHeÙeËle mebHetCe& øeke=âleerves
lÙeeuee meeLe efoueer. Skeâ efMeHeeF&-pece&veerÛee je<š>eOÙe#e Peeuee HeCe pÙee#eCeer
lÙeeves Gvceòe nesTve og<ke=âlÙes Ûeeuet kesâueer lÙee#eCeer efvemeiee&ves lÙeeÛee meJe&veeMe
Ie[Jetve DeeCeuee. lÙeeuee DeelcenlÙee keâjeJeer ueeieueer.
ßeerke=â<CeeÛee efce$e Yekeäle megoecee keâcee&ÛÙee ienvelesÛes JeCe&ve keâjleevee cnCelees,
``keâcee&Ûeer ieleer KejesKej Deefleienve~ Deecner oesIes SkeâeÛe ieg¤Ûes efMe<Ùe ~
HeCe ke=â<Ce Peeuee He=LJeerHeleer ~ ceePÙee Iejele KeeÙeuee veener ceeleer ~~''
cnCetve ÙeceefveÙece-MeerueHeeueve keâje Je megKeeÛes DeefOekeâejer Jne.
``peieer peerJeveeÛes meej, IÙeeJes peeCetveer melJej ~
pewmes pÙeeÛes keâce& lewmes, HeâU oslees js F&MJej ~~'' µµµ
84. HeesHešHebÛeer
jef J eJeejÛee ef o Jeme, meg ó er
DemeuÙeecegUs efveJeeble meesHeäÙeeJej HesHej
JeeÛele yemeuees nes l ees . les J e{Ÿeele
jepeeYeeTÛee Heâesve Deeuee. lees cnCeeuee
DejCÙesMJej cebefojeÛÙee meYeeie=nele ceePes
ieg¤ oerveeveeLe cenejepeebÛes øeJeÛeve
Deens. DeeOeer les %eevesëJejerJej efve¤HeCe
keâjCeej Deensle. lÙeeveblej YekeäleoMe&ve Je HeÇmeeoieÇnCe Demee keâeÙe&›eâce Deens.
lÙeeveblej legcneuee Je lÙeebvee ceePÙee Iejer vÙeeÙeÛeer ceePeer leerJeÇ FÛÚe Deens.
lejer DeeHeCe DeeJe¤ve leÙeej jne. ceer DeeHeuÙeeuee vÙeeJeÙeeme Ùeslees DeMeer
efJevebleer jepeeYeeTbveer kesâueer. leemeeYejeleÛe jepeeYeeT keâej IesTve ceuee
vÙeeÙeuee Deeuee Je Deecner oesIesner cenejepeebÛÙee øeJeÛevemLeUer HeesnÛeuees.
cenejepe %eevesMJejerJej øeJeÛeve osles nesles.
``pes pes Yesšs Yetle - les les ceeveeJes YeieJeble '' (øelÙeskeâ øeeCÙeele F&MJejeÛee
DebMe Deens, lees F&MJejÛe Deens.) ÙeeJej cenejepeebveer DeOee& leeme KetHe megboj
efJeJesÛeve kesâues. øeJeÛeve mebHeuÙeeJej Yekeäleceb[UeRÛeer leg[tbye ieoea , mee<šebie
ob[Jele Je DeeMeerJee&o øeoeve -øemeeo ieÇnCe keâeÙe&›eâce mebHeuÙeeJej cenejepe
jepeeYeeTbÛÙee iee[erle yemeues. iee[erle cenejepeebÛee ceeve peHe peesjele Ûeeuet
neslee.
vescekesâ efce$eceb[U Ûeewkeâele Skeâe le¤Ceeves jepeeYeeTÛÙee iee[eruee [@Me
ceejuee Je lees jepeeYeeTueeÛe efMeJeerieeU keâ¤ ueeieuee. ceer oesIeebvee mecepeJeCÙeeÛÙee
øeÙelveele DemeleeveeÛe cenejepe Heg{s Deeues Je lÙeebveer lÙee le¤Ceeuee `ceuee
DeesUKelees keâe?’ npeejes ueeskeâ ceePÙee HeeÙee He[leele Demes cnCele cenejepeebveer
lÙee le¤Ceeuee Oekeäkeâeyegkeäkeâer kesâueer. ceer cenejepeebvee nele pees[tve iee[erle
yemeJeues Je mecePeeslee keâ¤ve Hegvne jepeeYeeTbveer iee[er meg¤ kesâueer. jepeeYeeTbÛÙee
Iejer cenejepeebÛes mJeeiele peesjele Peeues. ceePÙee ceveele SkeâÛe efJeÛeej peesjele
IeesUle neslee. ``pes pes Yesšs Yetle - les les ceeveeJes YeieJeble'' øelÙeskeâ øeeCÙeele
osJeÛe Deens ns DeOee& leeme ueeskeâebvee mecepeeJetve meebieCeejs cenejepe JesU
DeeuÙeeveblej meceesjÛÙee ceeCemeeleerue osJelJe keâe veener Heent Mekeâues ? lÙeeJesUer
DeeÛeeÙe& DeesMeeWÛÙee øeJeÛeveeleerue Skeâ iees<š ceuee ueiesÛe Dee"Jeueer.
Skeâe jepeekeâ[s Skeâ mebvÙeemeer Ùeslees. SkeâeÛe JesUer npeejes ueeskeâebvee
DeeHeuÙee Jekeäle=lJeeÛÙee peesjeJej `DeOÙeelce' mecepeeJetve meebieCÙeele lÙeeÛeer KetHe
efkeâleea Hemejuesueer Demeles. Skeâoe lees jepeeÛÙee jepeceneueeJej Ùeslees. jepee
DeeHeuÙee DeefueMeeve yes[Jej efveJeeble yemeuesuee Demelees. oemeer lÙeeuee Jeeje
Ieeuele lÙeeÛeer mesJee keâjle Demeles. jepeeuee lees mebvÙeemeer meJe&mJeeÛee lÙeeie
keâ¤ve DeOÙeelceceeiee&le øeJesMe keâjCÙeeÛee meuuee oslees. jepee, lÙee mebvÙeeMeeuee
DeeHeuÙee jepeJee[ŸeeleÛe SsMJeÙe&mebHeVe Keesueer jneJeÙeeme oslees. ogmeNÙee efoJeMeer
mebvÙeemeer jepeJee[ŸeemeceesjÛe DemeuesuÙee eEHeHeUeÛÙee HeejeJej peHe keâjle yemeuesuee
jepeeuee efomelees. jepee DeeHeuÙee ueeskeâebvee Ûeejner yeepetves jepeceneue HesšJeCÙeeme
meebielees. jepeceneue HesšleeÛe mebvÙeeMeeÛes ue#e HesšlÙee jepeceneueekeâ[s peeles,
lees HeUle jepeepeJeU ÙesTve cnCelees, cenejepe ns keâeÙe kesâues ? cenejepe
mebvÙeeMeeuee cnCeeues, legcner lej meebefieleues vee, meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjeÙeuee -
cnCetve ceer ceneueÛe HesšJetve efouee. DeeieerÛes GmeUuesues [esce Heentve mebvÙeemeer
peesjele Deesj[uee. cenejepe Leebyee-Leebyee. ceePeer uebieesš Deeleerue ¤ceceOÙesÛe
jeefnueerÙe Je lees HeUle jepeJee[Ÿeele efMejuee.
jepeeuee meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjeJeÙeeme meebieCeeje Je npeejes ueeskeâebvee
øeJeÛeve osCeeje mebvÙeemeer DeeHeueer uebieesš cee$e mees[t Mekeâle veJnlee.
``yeesues lewmee Ûeeues lÙeeÛeer JeboeJeer HeeTues'' DeMeer HeeTues Deepe oMe&ve
keâjeJeÙeeme efceUleerue keâe ? ne efJeÛeej ceePÙee ceveele Deepener IeesUleesÙe.
KejesKej efce$eebvees øe@keäšerkeâue DeeÙeg<Ùe peieCeb KetHe cenlJeeÛeb Deens.
SkeâveeLe cenejepeebkeâ[s Skeâ DeeF& DeeHeuÙee cegueeuee IesTve Deeueer Je ne
KetHe iees[ Keelees. Ùeeuee mecepeeJetve meebiee, cnCetve efJeCeJet ueeieueer. veeLeebveer
efleuee 7 efoJemeebveer cegueeuee IesTve Hejle yeesueeJeues Je 7 efoJemeeveblej lÙee
cegueeuee, `yeeUe, peemle iees[ KeeT vekeâesme', cnCetve GHeosMe kesâuee. lÙee
yeeF&ves veeLeebvee efJeÛeejues, SJe{bÛe meebieeÙeÛeb nesleb ceie 7 efoJeme keâe ueeJeues?
lÙeeJej veeLe cnCeeues 7 efoJeme ceer mJele: iees[ JepÙe& keâ¤ve Heeefnueb ceie ceer
lÙeeuee meebefieleues KejesKej efce$eebvees DeeÙeg<Ùe øe@keäšerkeâue peieCÙeemee"er efJeÛeej
Heâkeäle efoMee oeKeJeleele. lÙeeuee ke=âleerÛeer pees[ osCes DeeJeMÙekeâ Demeles.
Skeâe penepeeletve DelÙeble GÛÛeefJeÅeeefJeYet<eerle Skeâ øeesHesâmej øeJeeme keâjle
neslee. lÙeeÛÙee ¤ceJej Ûene IesTve DeeuesuÙee mesJekeâeuee lees cnCeeuee, leguee
DeesMeveesuee@peer (mecegõMeem$e) ceenerle Deens keâe ? mesJekeâ cnCeeuee, meensye ceer
De[eCeer ceeCetme Debie"e yeneotj Deens. lel#eCeer øeesHesâmej lÙeeuee cnCeeuee legPes
25³ peerJeve JÙeLe& iesues. ogmeNÙee Je eflemeNÙee efoJeMeer lÙeeves mesJekeâeuee
PegDee@uee@peer Je cesšuee@peeryeöue efJeÛeejues. De[eCeer mesJekeâeuee lees cnCeeuee legPes
75³ peerJeve JeeÙee iesues. 4 LÙee efoJeMeer mesJekeâ HeUle HeUle øeesHesâmej
meensyeebkeâ[s Deeuee. meeye-meeye DeeHekeâes Swimmology Helee nw keäÙee ?
øeesHesâmej cnCeeuee ne Swimmology meye ceQ He{er nw~ mesJekeâ cnCeeuee meeye
DeeHekeâes lewjvee Deelee nw keäÙee ? øeesHesâmej meeye yeesues vener - leye Jen mesJekeâ
øeesHesâmej meeye keâes yeesuee lees meeye, DeeHeves DeHeveer Hetjer eEpeoieer yejyeeo keâer nw~
Fme penepe keâes škeäkeâj ueieer nw, HeeCeer Deboj Dee jne nw~ pees lewjvee peeveles
nw Jees ner yeÛeWies DeeHe lees [gyekeâj cej peeÙeWies ~ lees meeye DeeHeves DeHeveer
(100³) Hetjer eEpeoieer yejyeeo keâj ueer ~
efce$eebvees HeesneÙeÛeb Meem$e efMeketâve peesHeÙeËle ke=âleerle GlejJele veener. leesHeÙeËle
leer HeesHešHebÛeerÛe jenCeej. cnCetve efJeJeskeâeveboeveer cnšuÙeeøeceeCes "Take on
idea" Skeâ DeeÙe[erÙee IÙee Je øelÙe#e ke=âleerle GlejJee. ceer Deepe GHeJeeme
keâjsve, ceer keâesCeeuee Deepe ogKeeJeCeej veener, ceer Deepe mebÙeceeÛee DeYÙeeme
keâjsve, ceer Deepe meeÙekeâueves øeJeeme keâjsve DeMee Deveskeâ DeeÙe[erÙee IÙee Je
øelÙe#e ke=âleerle GlejJee. HeesHešHebÛeer meJe& JÙeLe& Deens. ceveeuee øelÙe#e ke=âleerle
GlejJeCes cenlJeeÛes Deens. efÛeòeMegOoerÛee DeYÙeeme keâje. cnCeleele vee .
``peše petš ceeuee efleuekeâ - ngDee efmej keâes Yeej
Jes<e yeouekeâj keäÙee efceuee - DeHevee efÛeòe megOeej.''
µµµ
85. efJeÛeejebÛeer ceebefoÙeeUer
keâeme [@ueesÛeer ieeefÙekeâe nesCÙeeÛeer
Kethe FÛÚe nesleer. Skeâe veeF&š
keäueye ceOÙes ieeleevee leer JeejbJeej
efleÛes Heg{s Deeuesues oele-Dees"ebveer
ueHeJeCÙeeÛee øeÙelve keâjle nesleer.
lÙeecegUs efleuee meJe& SkeâeieÇlee Je
Mekeäleer ieeCÙeele ve ueeJelee DeeuÙeeves efleÛes meeojerkeâjCe cnCeeJes lemes Peeues
veener. Heg{s Deeuesues oele, DeeHeuee Ûesnje efJeõgHe keâjleele Ùee efJeÛeejebveer efleuee
DeHeÙeMe Deeues nesles. lesLes meceesjÛe yemeuesuÙee ceevemeMeem$e%eeves ns peeCeues.
keâeÙe&›eâce mebHeuÙeeveblej lees efleuee HejKe[HeCes cnCeeuee, `òele ueHeJeCÙeeÛee
øeÙelve keâ¤ vekeâesme, vewmeefie&keâ Je menpeHeCes iee. legPÙee DeeJeepeele Kethe
iees[Jee Deens. pes oele let Deepe ueHeJelesme lÙeekeâ[s ogue&#e keâj. lesÛe leguee
GoÙee mebHeòeer efceUJetve osleerue.'' keâeme [@ueesÛee vekeâejelcekeâ efJeÛeej lÙee
ceeCemeeves yeoueuee. lÙeeveblej mebieerle #es$eele keâeme efoiiepe cnCetve GoÙeeme
Deeueer. efJeÛeejebÛeer kesâJe{er ner leekeâo !
KejesKej efce$eebvees, pemee DeeHeCe efJeÛeej keâ¤ leMeerÛe HeefjeqmLeleer DeeHeuÙeemeceesj
GYeer jenles. legceÛes yeBkesâleerue Keeles, legceÛÙee DeeveboeÛes Keeles, legceÛes meceeOeeveeÛes
Keeles ner meJe& Keeleer efkeâleer cees"er Deensle eEkeâJee lÙeebÛee Deekeâej efkeâleer cees"e
Deens ns legceÛÙee efJeÛeejebJej DeJeuebyetve Demeles. lÙeecegUs vesnceer YeJÙe-efoJÙe-
mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâje. YeJÙe efJeÛeej keâjCÙeeÛÙee efkeâceÙesleueer cegueYetle lelJe
DeeefCe mebkeâuHeveeÛee Giece He=LJeerJej pevce IesleuesuÙee DeepeJejÛÙee meJeexòece
DeeefCe YeJÙelece efJeÛeej keâjCeeNÙeebÛÙee ceveeceOÙesÛe Peeuee Deens. ef¡emleer øesef<ele
[sJner[ cnCeeÙeÛes, ``pemee legcner efJeÛeej keâjeue -lemesÛe legcner Ie[eue''.
Fceme&veves cnšues nesles, ``peieeJej efJeÛeejebÛeb jepÙe Demeleb ns pÙeebvee keâUleb leer
ceeCemes Leesj Demeleele. DeeHeuÙee mebieleerÛee Lesš HeefjCeece DeeHeuÙee efJeÛeejebJej
nesle Demelees. lÙeecegUs efvejeMe Je vekeâejelcekeâ efJeÛeejmejCeeRÛÙee ueeskeâebHeemetve
otj jne. DeeHeuÙeeceOÙes ns keâjCÙeeÛeer #ecelee Je Hee$elee veener. Demes pesJne Jeešt
ueeiesue lesJne YeJÙe efJeÛeej keâje, DeeHeCe ogyeUs Deenesle Demee efJeÛeej kesâuee
lej KejesKejÛe legcner ogyeUs Jneue''. FbieÇpeer keâJeer [yuet.meer. nsvues cnCeleele,
``DeeHeCe DeeHeuÙee veMeeryeeÛes ceeuekeâ - DeelcÙeeÛes keâHleeve Ùeemee"erÛe Demelees,
keâejCe DeeHeuÙee efJeÛeejebvee DeeHeCe efveÙebef$ele keâ¤ Mekeâlees.''
peieele GHeneme Je eEveoe keâjCeeNÙeebÛeer mebKÙee cees"er Demeles, lÙeebÛÙee
efJeÛeejebÛee mJele:Jej keâmeueener HeefjCeece nesCeej veener ÙeeÛeer keâeUpeer IÙee.
nsvjer Heâes[&ves [sšêF&šÛÙee me[kesâJej lÙeeÛes Deesye[Oeesye[ jÛevesÛes Heefnues mJeÙebÛeefuele
Jeenve DeeCeues. lÙeeÛÙeeJej KetHe šerkeâe Peeueer. ueeskeâ legÛÚlesves nmele nesles.
Heâes[&ves DeeHeuÙee mekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer lÙeele megOeejCee keâjle YejesMÙeeuee
Hee$e DemeCeeNÙee ceesšejiee[ŸeebÛeer efveefce&leer keâ¤ve keâjes[es ¤HeÙes keâceeJeues
cnCetve ceeCemeebveer mekeâejelcekeâ efJeÛeejMeerue jeefnues Heeefnpes. pevceYej SkeâÛe
ieÇbLe JeeÛetve lÙeeuee peieele lees[ veener Demes cnCele lÙeeleerue JeÛeveebvee øeeOeevÙe
osCes Ùee iees<šer efJeÛeejMeeruelesuee mees[tve Demeleele. SKeeoer efJeYetleer DeeoMe&
ceevetve efleÛÙeemeceeveÛe nesCÙeeÛee øeÙelve keâjCes ne DeeHeuÙee efJeÛeejebÛee HejeYeJe
keâjCÙeemeejKes Deens. lÙeecegUs DeeHeuÙee JÙekeäleercelJe efJekeâemeele De[LeUe
ÙesTve ceveg<Ùe iegueeceefiejerle ueesšuee peelees. efJeefJeOe efJe<eÙeeJejÛes ieÇbLe JeeÛeCes,
ÛeeUCes, HeneCes lÙeeJej meejemeej efJeÛeej keâjCes ner meJeÙe ueeJetve Iesleueer
Heeefnpes. MeskeämeefHeDej vesnceer cnCeeÙeÛes, ``peieele Ûeebieue eEkeâJee JeeF&š Demeb
keâenerÛe vemeleb, DeeHeues efJeÛeejÛe Ûeebieue eEkeâJee JeeF&š "jJele Demeleele.''
ieewlece yegOoebveer meebefieleues nesles, ``ceer cnCelees cnCetve ceePes Ssketâ vekeâe, SKeeoer
iees<š legceÛÙee efJeÛeejebÛÙee- DevegYetleerÛÙee DeeOeejeJej Ieemetve Hene. lesÛe legceÛÙeemee"er
melÙe nesÙe''. cnCetve Sskeâleevee, JeeÛeleevee DeeHeCe DeeHeuee mJeleb$eHeCes efJeÛeej
keâjeJee. Iešvesves veeieefjkeâebvee efJeÛeejmJeeleb$Ùe efoues les mJeleb$e efJeÛeej keâjCÙeemee"erÛe.
KejesKej peerJeve ner Skeâ efJeÛeejÙee$ee Deens. efleÛÙee mebosneÛeer Jejele efveIeeJeer,
peeCeerJesÛÙee veewyeleer Pe[eJÙee Je melÙeeLe&øekeâeMeeÛes oMe&ve Ie[le jneJes.
µµµ
86. megKeeÛee ceb$e
je$eer 10 Ûee megceej, PeesHeeÙeÛeer leÙeejer
Ûeeueueer Demeleevee jsef[DeesJej Skeâ ieeCeb
ueeieueb
`èEpeoieer HÙeej keâe ieerle nw, Fmes nj
efoue keâes ieevee He[siee~ ~
eEpeoieer iece keâe meeiej Yeer nw, nmekesâ
Gme Heej peevee He[siee ~~''
KejesKej efce$eebvees peerJeve ns megKeog:KeeÛeb efceßeCe Deens. Jeef[ueebÛÙee ce=lÙetveblej
oesve YeeJeebveer mebHeòeer Jeeštve Iesleueer. cees"e YeeT GÛÛeefMeef#ele heCe ueyee[
DeeefCe ueneve De[eCeer hejbleg meppeve. cees"Ÿee YeeJeeves JeešHeele efMeleeHeâerves
ueneve YeeJeeÛeer HeâmeJeCegkeâ kesâueer Je efkeâceleer Jemleg mJele:keâ[s "sJeuÙee.
JeešHeeveblej keâener efoJemeebveer ueneve YeeJeeves cees"Ÿee YeeJeeuee Iejeleerue Je
ÚleepeJeUerue ueekeâ[er legUF&uee Jeef[ueebveer keâeHe[ele keâenerlejer yeebOetve "sJeuÙeeÛes
oeKeJeues. lÙeeves les Keeueer keâe{tve mees[Jetve Heeefnues lej lÙee keâeHe[ele Skeâ
eEkeâceleer efnje Je Skeâ ÛeeboerÛeer keâeUer He[uesueer Debie"er nesleer. ueesYeer Je ueyee[
DemeuesuÙee cees"Ÿee YeeJeeves - efnje DeeHeuÙeekeâ[s "sJeuee Je ÛeeboerÛeer keâeUHeš
Debie"er ueneve YeeJeeuee efoueer.
cees"e YeeT øeÛeb[ ßeerceble - keâej, yebieuee meJe& keâener cegyeuekeâ lejerner vesnceer
JÙeekegâU DemeeÙeÛee. yeeÙekeâesyejesyej Yeeb[Ces keâjeÙeÛee. DeOetve-ceOetve oe¤
efHeTve cegueebvee ceejPees[ keâjeÙeÛee. veblej oe¤Ûes øeceeCe Jee{ues. PeesHesÛÙee
ieesUÙee IesT ueeieuee. keâeceeJej peeCes yebo Peeues. vewjeMÙeele peeT ueeieuee.
keâOeer øeÛeb[ KetMe - lej keâOeer øeÛeb[ vewjeMÙeele DemeuesuÙee Ùee YeeJeeÛeer
meceepeele DeJensuevee nesT ueeieueer. keâejCe lÙeeÛÙee ceveemeejKes Ie[ues keâer lees
øeÛeb[ KegMe JneÙeÛee Je ceveeefJe¤Oo Ie[ues keâer KetHe veejepe JneÙeÛee.
ueneve YeeT cee$e Deieoer keâceer mebHeòeer Demeleevee megKeer mebmeej keâjle neslee.
keâejCe Jeef[ueesHeeefpe&le efceUeuesuÙee ÛeeboerÛÙee Debie"erJejÛes Jeef[ueebveer keâesjuesues
JeekeäÙe lees jespe JeeÛeeÙeÛee `Ùes Yeer yeoue peeSiee' cnCetve lees megKe Deeues lejer
veeÛeeÙeÛee veener Je og:Ke Deeues lejer j[eÙeÛee veener. cees"Ÿee YeeJeekeâ[s meieUs
SsMJeÙe& nesles HeCe Jeef[ueebÛee `Ùes Yeer yeoue peeSiee' ne ceb$e veJnlee.
cnCetve efce$eebvees efJeheMÙeveeÛeeÙe& melÙeveejeÙeCe ieesSbkeâepeer cnCeleele...
`megKe DeeÙes veeÛes vener, og:Ke DeeÙes vener jesÙe~
oesvees ceW mecelee jns - Gòece cebieue nesÙe ~'
Ùee peieeleerue øelÙeskeâ iees<š DeefvelÙe Je HeefjJele&veMeerue Deens. ieerlesle HeCe
meebefieleueb Deens. `pees Deepe legcneje nw, Jen keâue efkeâmeer Deewj keâe nesiee ~'
cnCetve megKe Deeues lejer mecelee YeeJe jeKetve lÙeeÛee Deevebo IÙee Je og:Ke
Deeues lejer mecelee YeeJe jeKetve lešmLe jne, lÙeeuee mee#eerYeeJeeves Hene. keâejCe
meJe&Ûe DeefvelÙe Deens.
megKeer nesCÙeemee"er meJee&le øeLece DeeHeCe Ùee ØeMveebÛeer ØeceeefCekeâheCes Gòejs
MeesOeueer Heeefnpesle. ceer keâesCe? ceePeer leekeâle efkeâleer ? ceer keâeÙe keâ¤ Mekeâlees?
ceePes OÙesÙe keâeÙe ? øelÙeskeâeÛee Skeâ mJeleb$e eEHe[ Demelees.
Depeg&veeuee OÙeeve keâjeJeÙeeme meebieCes eEkeâJee yegOoeuee ÙegOo keâjeJeÙeeme
meebieCes, cenelcee ieebOeervee eEnmee keâjeJeÙeeme meebieCes eEkeâJee yejKeeuee ueleeoeroermeejKeb
ieeÙeuee meebieCes cnCepes ÛegkeâerÛes JÙeJemLeeHeve nesÙe.
meieUÙeeÛe Heeuekeâebvee cegueebveer FbefpeefveDej, [e@keäšj JneJemeb Jeešleb. meefÛeve
leW[tuekeâj oneJeerle DevegòeerCe& Peeuee HeCe lÙeeÛÙee DeeJe[lÙee ef›eâkesâšÛÙee
#es$eele lÙeeÛÙee DeeF&-Jeef[ueebveer lÙeeuee øeeslmeenve osTve, ef›eâkesâš peieleeÛee
yeeoMene cnCetve GoÙeeme DeeCeuee.
pÙee oneJeerÛÙee Heefj#esle meefÛeve leW[tuekeâj veeHeeme Peeuee, lÙeeÛe oneJeerÛÙee
Hee"ŸeHegmlekeâele meefÛeve leW[tuekeâjJej Oe[e Deeuesuee Deens. cnCetve DeeHeCe
DeeHeuee DeeefCe DeeHeuÙee cegueebÛee eEHe[ HeentveÛe OÙesÙe efveJe[ues Heeefnpes Je
efveJe[uesuÙee OÙesÙeeuee mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛeer pees[ osTve OÙesÙeøeeHleer kesâueer
Heeefnpes. mekeâejelcekeâ efJeÛeej ceveeÛeer meyeuelee Jee{Jeleele. lÙeecegUs øeÛeb[
DeelceefJeMJeeme Jee{lees. mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeleele ``33 keâesšer osJeebJej
legceÛee efJeMJeeme Demesue DeeefCe mJele:Jej pej legceÛee efJeMJeeme vemesue lej legcner
veeeqmlekeâ Deenele ~''
cnCetve mekeâejelcekeâ Tpee& Je DeelceefJeMJeeme Jee{Jetve Deeveboer peerJeve
peieCÙeemee"er ceveeuee meyeue Je efvece&ue keâjCÙeemee"er mekeâeU-mebOÙeekeâeU 15
efce. MeebleHeCes OÙeeveeuee yemee peeCeeNÙee-ÙesCeeNÙee MJeemeeuee lešmLeHeCes
peeCele jne, neÛe ceveeÛee JÙeeÙeece nesÙe. ne keâjlee-keâjlee keâener ceefnvÙeeleÛe
legcneuee legkeâejece cenejepeebÛÙee DeYebieeÛeer DevegYetleer ÙesF&ue.
`DeeveboeÛes [esner -Deevebo lejbie'
µµµ

87. meodiegCe Je efveleerceòee
ØeeÛeeÙe& efMeJepeerjeJe YeesmeueWvee Skeâoe heesefueme
DeeÙegkeäleebveer efJeÛeejueb, ‘‘mej mvesnmebcesueveeuee heesefueme
yeboesyemle ve ceeieJelee legceÛÙee efJeÅeeheer"eÛeb
mvesnmebcesueve Meeblelesle keâmeb keâeÙe heej he[ueb?
ÙeehetJeeaÛÙee kegâueieg¤bveer heesefueme yeboesyemle IesTve
osKeerue Yeeb[Ces Je ceejeceeNÙee JneÙeÛÙeeÛe. MesJešer
peemle heesefueme heâeše hee"JeeÙeuee ueeieeÙeÛee.
legceÛÙeele keâeÙe owJeer Mekeäleer Jeiewjs Deens keâe?
nmele-nmele efMeJeepeerjeJe Yeesmeues cnCeues, ‘‘meensye
yejerÛeMeer šejieš iegvnsieejer ØeJe=òeerÛeer cegues DeeceÛÙee efJeÅeeheer"ele Deensle.
keâener peCe lej šesUervesÛe keâe@uespeceOÙes efheâjle Demeleele. ogce[uesuÙee yee¢ee
Keeueer IesTve, Jeeketâve ceuee Deeojeves vecemkeâej keâjleele.’’
mvesnmebcesueveeuee ceer heâkeäle keâesš Ieeuetve Skeâe keâesheNÙeele mšspepeJeU GYee
neslees. De[erÛe les leerve npeej efJeÅeeLeea MeebleheCes yemetve nesles, ‘‘ØeeÛeeÙe& -
Yeesmeues mej meceesjÛe GYes Deensle’’, SJe{eÛe efJeÛeej cegueebÛÙee ceveele Iej
keâjeÙeÛee. 2500 les 3000 efJeÅeeLeea MeebleheCes yemegve nesles. ceer Heâkeäle lesLes
GYee neslees. lÙeecegUs ie@oefjbie Meeblelesle heej he[ues, ÙeeÛee DeLe& keâefceMevej
meensye ‘‘meppeveeuee Ùee peieele ceeve Deens’’ meoiegCeebÛeer kesâJe{er heefjCeecekeâlee.
pemepemes DeeheCe efveleerceòesÛes meodiegCeebÛes DeeÛejCe keâjlees, lesJne efvemeiee&Ûeer
meejer Mekeäleer DeeheCeeeme hetCe&le: meneÙÙe keâjle Demeles.
efveleerceeve ØeJe=òeerÛes "eCÙeeÛes DeeÙegkeäle šer. ÛebõMesKej ÙeebÛeer "eCÙeentve
yeoueer kesâueer ns "eCes JeeefmeÙeebvee keâUleeÛe mebtheCe& "eCÙeeleerue pevelee jmlÙeeJej
Deeueer, peeiesJej leemeeYejele meJe& JÙeJenej "hhe Peeues. heefjefmLeleer efveÙeb$eCeele
"sJeCÙeemee"er MesJešer ceb$ÙeebÛÙee DeeosMeeuee Je mejkeâejuee ceeies nšeÙeuee
ueeieues Je šer.ÛebõMesKej ÙeebÛeer yeoueer jö keâ¤ve pevelesves meodiegCeebÛeer cenehegpee
kesâueer. efveleerceeve ceeCemeeÛÙee Meyoele Skeâ ØekeâejÛeer leekeâo Demeles, mJeeceer
efJeJeskeâevebo cnCeleele ‘efveleer’ ner megKeeÛee heeÙee Deens. melÙe Je efveleer DeekeâeMeeletve
peceerveerJej hesâkeâues lejer #eCeele GYes jenCÙeeÛeer lÙeebÛÙeele leekeâo Demeles.
Skeâoe Ùebime ce" Je ÛeefÛe&ue efJeceeveeves Ûeeueues nesles. Ùebime ce" ÛeefÛe&ueuee
cnCeeues, ‘‘legcneuee ieebOeer ceeefnle Deensle keâe? lÙeebvee legcneuee YesšeÙeÛes keâe?
ÛeefÛe&ue Ùebime ce"uee cnCeeues - ceuee ieebOeerpeer ceeefnleer Deensle heCe ceer lÙeebvee
Yesšt FefÛÚle veener keâejCe pej ceer lÙeebvee Yesšuees lej les ceePes efJeÛeej Je ceePee
Âef<škeâesve yeouetve šekeâleerue. meoiegCeebÛeer kesâJe{er ner leekeâo. meoiegCeer ceeCemeeÛÙee
efJeÛeejele meceesjÛÙee JÙekeäleeruee hetCe&le: yeoueCÙeeÛeer leekeâo Demeles.
veejocegveeRÛÙee menJeemeele JeeuÙee keâesUer - meble Jeeuceerkeâer neslees lej
DeveskeâebÛÙee nlÙee keâjCeeje Debiegueerceeue YeieJeeve yegæebÛÙee mebhekeâe&le ÙesTve
efYe#eg nesTve efveJee&CeeÛee DeefOekeâejer neslees. cnCetve meceLe& jeceoeme cnCeleele -
‘‘cevee letefÛe js Skeâ ef›eâÙee keâjeJeer ~ meoe mebieleer meppeveebÛeer OejeJeer’’ ~~
hejbleg DeeOegefvekeâ Ùegieele keâOeer-keâOeer meppeveeuee ogpe&ve $eeme osT heenleele.
lÙeeJesUer cee$e meoiegCeer ceeCemeeves hetCe& MeefkeäleefveMeer lÙeeÛee yeercees[ keâjeJeÙeeme
nJee. YeieJeeve yegæeÛee ceOÙece ceeie& OeejCe keâjeJeÙeeme nJee. yegæ cnCeleele,
‘‘Mejerj Je JeeCeerves keâ"esj keâce& keâjleevee heâkeäle ceveele hetCe&le: keâ¤Cee Je cew$eer
Demet Åee. keâštlee ÙesT osT vekeâe.’’ mšerheâve keâesJns osKeerue cnCeleele, ‘‘ef›eâÙee
keâje-Øeefleef›eâÙee vekeâes.’’
kegbâYeej ce[kesâ yeveJeleevee Keeueer cew$eerÛee nele "sJetve Je¤ve ce[kesâ ye[Jelees
les cepeyetle keâjCÙeemee"er - lees[CÙeemee"er veJns, cnCetve ceveele cew$eer - keâ¤Cee
"sJetve DevÙeeÙeeÛee Øeeflekeâej keâje. ieerlesle YeieJeeve ßeerke=â<Ce Depeg&veeme cnCeleele,
‘‘Depeg&vee meceesj yeebOeJe - ieg¤, Ûegueles Demeleerue lejer let MeŒe GÛeue Je lÙeebvee
ceej keâejCe DeOecee&Ûee veeMe keâjCes ne #eef$eÙeebÛee Oece& Deens’’ heâkeäle DeOecee&efJe¤æ
ue{leevee DeeheCe Oecee&Ûeer heeÙejer cnCepes meoiegCe Je efveefleceòee mees[t veÙes.
ceveele cew$eer Je keâ¤Cee Demet ÅeeJeer.
MesJešer Meebleer Je ›eâebleerÛee ceOÙe meeOelee Deeuee lejÛe peerJeve KeNÙee
DeLee&ves megKeer nesF&ue. µµµ
88. keâOeer nesMeerue js ceeCetme
meOeve kegâštbyeeleerue DemeuesuÙee
peÙebleerYeeF&uee osngjes[ÛÙee HegueeJej
mketâšjJe¤ve peele Demeleevee š^keâves
G[Jeues. š^keâÛee Jesie Flekeâe neslee
efkeâ peÙebleerYeeF& HegueeÛÙee legšuesuÙee
keâ"ŸeeJe¤ve Keeueer Demeues u Ùee
jsuJesÛÙee ¤UebJej DeeoUtve jkeäleyebyeeU Je yesnesMe Peeues. Skeâe DeveesUKeer
keâejÛeeuekeâeves ueiesÛeÛe øemebieeJeOeeve jeKetve lÙeebvee mJele:ÛÙee keâejves oJeeKeevÙeele
vesTve mebHetCe& yeerue YejCÙeeÛeer leÙeejer oeKeJetve lÙeebÛÙeeJej GHeÛeej meg¤ kesâues
Je peÙebleerYeeF&ÛÙee ceesyeeF&ueÛÙee DeeOeejs IejÛÙeebvee keâUJeues. ueiesÛeÛe IejÛeer
ceb[Uer ÙesTve lÙeebveer Heg{erue DeeJeMÙekeâ iees<šer HetCe& kesâuÙee.
keâener efoJemeebHetJeea peÙebleerYeeFËvee ceneJeerj Hegâ[ yeBkesâÛÙee Jeleerves ``JÙeeHeejerYet<eCe''
Hegjmkeâej efceUeuÙeeÛeer yeeleceer Heâesšesmen Heeefnueer. Jele&ceeveHe$eeleerue peÙebleerYeeF&Ûeer
nmejer øeeflecee Heentve, ceeies DeHeIeeleeÛÙee efoJeMeer cetÛÚeale Je jkeäleyebyeeU
PeeuesuÙee Ùee efce$eeuee ceole keâ¤ve lÙeeÛes øeeCe JeeÛeJeCeeNÙee lÙee keâ¤CeeceÙe
JÙekeäleerefJe<eÙeer ceveele ke=âle%elee oeštve Deeueer. Deelcekesbâõer Ùee ogefveÙesle ceeCetme
ceePeer iee[er - ceePeer cee[er Ùeele HetCe&le: De[keâuesuee Deens. Ùeele osKeerue DeMeer
osJeceeCemes Deensle. cnCetveÛe peie Ûeeueues Deens.
efJeJeskeâevebo cnCeeÙeÛes ``pÙeeuee ÛeeuelÙee yeesuelÙee ceeCemeeleuee osJe keâUle
veener, lÙeeuee oie[eleerue osJe keâmee keâUCeej? ceuee DeMeer Lees[erÛe ceeCemes
Åee peer efve:mJeeLeea Je MegOo Deensle. ceer peie yeouetve šekesâue.''
mJeeceerpeeRÛÙee mJeHveeleuee efve:mJeeLe& Je MegOo ceveg<Ùe ner YeejleeÛeer Deepe
iejpe Deens. ``pes pes Yesšs Yetle - les-les ceeveeJes YeieJeble'' Ùee meble %eeveosJeebÛÙee
DeesJeerÛes DeeÛejCe keâjCeeNÙee ceeCemeebÛeer Deepe iejpe Deens.
DecesefjkesâmeejKes øeiele je<š^ - pÙee je<šêceOÙes peeieespeeieer meermeeršerJner
ke@âcesjs yemeJeuesle HeCe øeiele Decesefjkeâe mJele:ÛÙee je<šêÛÙee DeOÙe#eeuee JeeÛeJet
Mekeâueer veener. kesâves[erÛeer nlÙee Peeueer. HeCe DeeceÛÙee efMeJeepeer cenejepeebJej
Jeej keâjCeeje nele ceie lees keâesCeeÛeener Demees JejÛÙee Jej lees[uee peele Demes.
cenejepeebÛÙee MejerjepeJeU ÙesTÛe Mekeâle vemes keâejCe cenejepeebveer øesceeves -
peerJeeYeeJeeveer pees[uesueer ceeCemes DeeHeuÙee [esUÙeeÛeer met#ce ogefye&Ce ueeJetve
cenejepeebÛÙee osnÙe<šerÛes j#eCe keâjle Demele. keâejCe cenejepeebveer ceeCegmekeâerves
- peerJeeYeeJeeves ceeCemes pees[ueer nesleer. cnCetve lej les peeCeles jepes cnCetve
ueeskeâeføeÙe "jues. efce$eebvees ceeCemeeves Hewmee efvecee&Ce kesâuee Deens - HewMeeves ceeCetme
veener, ÙeeJej meKeesue eEÛeleve keâjCÙeeÛeer JesU Deepe Deeueer Deens.
Deepe ceeCetme ceeCemeeuee efJeme¤ ueeieuee Deens. IeeleHeele, peeleerYeso,
yesjespeieejer, efnbmee, iegvnsieejer efoJemeWefoJeme Jee{le Deens. ceeCegmekeâerÛee Nneme
nesle ÛeeueueeÙe. osntuee veUeÛes HeeCeer YejHetj Deeues HeCe HegJeea meJe&$e ogceogceCeejer
DeYebieJeeCeer Depegve ogceogceueer Heeefnpes. efJepesÛÙee efoJÙeebveer DeeUboer øekeâeMeceeve
Peeueer HeCe ceeTueeRÛÙee øe%esÛÙee efoJÙeeÛÙee øekeâeMeeÛÙee jmlÙeeJej Deepe
DeeHeCe Ûeeueues Heeefnpes.
meppeveie[ efÛejsyebo HeeÙeNÙeebveer mepesue HeCe meceLeeËÛeer HeeTues Deelee
ie[euee ueeieleerue keâe ? jeÙeie[eJej Deelee<eyeepeerle HebleøeOeeve Ùesleerue HeCe
DebleOee&ve HeeJeuesuee lees peeCelee jepee Hegvne efomesue keâe ? FceejleerÛÙee GbÛeer
Jee{uÙee HeCe ceeCemes ceveeves Kegpeer Peeueer.
jepeejece ceesnve je@Ùe, šeieesj Demes efJeÛeejJeble cnCele ``Deecner YeejleeÛee
Yeejle peieeÛee Je peie meJeeËÛes Deens'' MesJešer Ùee peieele keâesCe-keâesCeeÛeer Ùee
øeMveeÛes Gòej SkeâÛe Deens, meJe&Ûe peCe meJeeËÛes Deensle. lÙeemee"er øelÙeskeâ
JÙekeäleerves øeLece mJele:mee"er, ceie Iejemee"er, ceie meceepeemee"er peieeJes Je je<š^
Heg{s vÙeeJes. je<šêceeies cee$e peie ÙeeJes Je mJeOece&, je<šÔece&, efJeMJeOece& ÙeebÛes
Deveg›eâces mcejCe keâjeJes.
efÛeceCeMes"uee veme¤öerve Heâkeâerjeves efHeCÙeeme HeeCeer ceeefieleues. GbÛe ieeoerJej
¤yeeyeele yemeuesuee efÛeceCeMes" cnCeeuee ``ceePee ceeCetme FLes veener, Heg{s
peeTve Heer. ogmeNÙee efoJeMeer Hejle lÙeeÛe Heâkeâerjeves efÛeceCeMes"uee HeeCeer
ceeefieleues. efÛeceCeMes" cnCeeuee Heg{s peeTve HÙee, ceePee ceeCetme peje yeensj
iesuee Deens. veme¤öerve nmele -nmele efÛeceCeMes"uee cnCeeuee ``Mes" - legcner
ceeCetme keâOeer nesCeej ?'' Deepe Hegvne keâJeÙe$eer yeefnCeeyeeF&ÛÙee lÙee DeesUeRJej
eEÛeleveeÛeer iejpe Deens, ``Dejs ceeCemee-ceeCemee, keâOeer nesMeerue js let ceeCetme?'
µµµ
89. ceveeÛes Deblejbie
Skeâ peHeeveer le¤Ce Pesve meeOetkeâ[s iesuee. peerJeveele megKeer nesCÙeemee"er
ceeCemeekeâ[s keâeÙe Demeues Heeefnpes ÙeeÛeer Skeâ Ùeeoer lÙeeves leÙeej kesâueer nesleer.
lÙeeceOÙes 25 iees<šeRÛee meceeJesMe neslee. cees"e yebieuee, osKeCeer Je mecepegleoej
Helveer, Ûeej Ûeekeâer iee[er, YejHetj GlHeVe, Gòece JÙekeäleercelJe DeMee Deveskeâ
iees<šeRÛee lÙeele meceeJesMe neslee. leer Ùeeoer lÙee Pesve meeOetuee osle lees le¤Ce
cnCeeuee DeeHeCe ceePÙeeHes#ee DevegYeJe mebHeVe Je øe%eeJeeve Deenele lesJne Ùee
Ùeeoerle Depetve keâener šekeâeÙeÛes keâe? pÙeecegUs ceveg<Ùe peerJeveele megKeer nesF&ue.
lÙee Pesve meeOegves leer Ùeeoer JeeÛetve-cebo eqmcele keâjle lÙee ÙeeoerJej Hesveeves Hegâueer
cee¤ve lÙee keâeieoeJej SkeâÛe JeekeäÙe efueefnues, ``Deeveboer Je meceeOeeveer ceve''.
efce$eebvees DeeHeues ceve pej Meeble Je Deeveboer - meceeOeeveer "sJelee Ùesle vemesue
lej efkeâleerner Yeeweflekeâ mebHeòeer - ceevecejeleye - øeefle<"e øeeHle Peeueer lejer lÙeeÛee
veerš GHeYeesie Ieslee ÙesCeej veener. ceefue&ve ce@jes meejKeer øeefmeOo vešer ueeskeâeføeÙelesÛÙee
efMeKejeJej Demeleevee, keâesšŸeeJeOeer ¤HeÙeeÛeer ceeuekeâerCe Demeleevee le¤CeHeCeerÛe
DeelcenlÙee keâjles. Deepe HeeqMÛeceskeâ[s SsMJeÙe&mebHeVelee Demetve cevees¤iCeebÛeer
mebKÙee Jee{le Deens. ueeskeâ Mejerjekeâ[s ue#e osT ueeieues Deensle. HeCe
ceveesyeueleskeâ[s ogue&#e keâjle Deensle. ceeCemeeÛes DebieyeU HeeJeueesHeeJeueer lÙeeÛÙee
GHeÙeesieer He[les HeCe ceeCetme pej ceveeves KeÛeuee lej nòeerÛes yeU Demetve osKeerue
lees veeTceso neslees. Ssve kegâ¤#es$eele nleyeue PeeuesuÙee Depeg&veeuee efJecevemkeâlee
øeeHle PeeuÙeecegUs cenlJeeÛÙee #eCeerÛe lÙeeÛee DeJemeeveIeele Peeuee neslee. 90³
Deepeej ns ceeveJeer ceveeMeerÛe mebyebefOele Demeleele. ceve ns peerJeveveewkesâÛee
cegueeOeej Deens. yejsÛe ueeskeâ Yesšleele, kegâCeeÛes øeHebÛeele ceve vemeles, keâesCe
cnCeleb - ceePeb ceve lÙeeuee mJeerkeâejleÛe veener, keâesCe cnCeleb - ceePÙee
ceveeletve les peeleÛe veener, keâesCe cnCeleb ceePÙee ceveele efYeleerÛe yemeueerÙe,
ceveeletve GlmeenÛe iesueeÙeb. ceve LeeNÙeeJej vemesue lej meceesjÛeer Jemlet Demetvener
efomesveeMeer nesles. ceveeÛeer efKeVelee, megVelee ner peerJevejme DeešJetve šekeâles. `ceve
nsÛe cees#e meeOeve' Demes YeieJebleebveer ieerlesle meebefieleues Deens. meceLe& jeceoemeebveer
ceveeÛes Mueeskeâ efuentve ueeskeâebÛeer ceeveefmekeâlee mebmkeâeefjle keâjCÙeeÛee øeÙelve
kesâuee. meble legkeâejece cenejepe HeCe cnCeleele, ``ceve keâje js øemeVe, meJe&
efmeOoerÛes keâejCe ~ cees#e DeLeJee yebOeve, megKe meceeOeeve FÛÚe les ~~''
DeeHeuÙee peerJeveeÛeer Kejer efveÙeecekeâ Mekeäleer ns DeeHeues ceve nerÛe Deens.
legceÛes ceveÛe legceÛee YeeiÙeesoÙe Ie[Jeerue. Ùee ceveeÛeer GHes#ee keâ¤ vekeâe.
ceeCemeeÛes cees"sHeCe ceveespeÙeele Demeles. ceveespeÙeecegUs ceveeleerue efJekeâejebJej
leeyee efceUJelee Ùeslees Je peerJeveeleerue DeeveboÙee$esuee meg¤Jeele nesles. ceve ne
DeeHeuÙee peerJeveeÛee ieeYee Deens, peerJeveeÛes meejs jbie-lejbie meeceeJetve IesCeejs
Deblejbie cnCepes ceve. meJe& mebkeâuHeefJekeâuHeebÛes mLeeve cnCepes ceve, meejs Jesie-
DeeJesie efJejece HeeJeleele les ceveeÛÙeeÛe "eÙeer. DeelceøeYetlJeeÛeer meeOevee Ie[les
leer ceveeÛÙeeÛe Deblejbieele.
nòeeruee yeIetve DeeMÛeÙe& Jeešles `Dejs-yeeHejs' Demes Meyo efveIeleele, JeeIe-
eEmen yeIetve efYeleer Jeešles, nefjCeeuee yeIetve ceve megKeeJeles, meMeeuee yeIetve øesce
keâjeJesmes Jeešles DeeefCe ceekeâ[euee yeIetve iebcele Jeešles keâejCe ceveeuee lÙeeÛee
efce$e Yesšlees ceve-ceekeâ[emeejKes ÛebÛeue Deens vee. ceveeÛes JeCe&ve keâjleevee %eevesMJej
ceeTueer cnCeleele, ``cnCeesveer Swmee kewâmee Ie[sue~ pes ceke&âš meceeOeer IesFu& e~~''
ceve ÛebÛebue Deens, DeeqmLej Deens. lÙeeÛÙeeMeer nUtJeejHeCes efvemeie& efveÙeceeuee
Devegme¤ve cew$eer keâje. ceveele øeÛeb[ Tpee& Demeles. ner øeÚVe Je veive Tpee&
legcner yeUpeyejerves oeyeCÙeeÛee øeÙelve kesâuee lej leer DeefOekeâÛe GmeUtve
DeepeejHeCeekeâ[s -vewjeMÙeekeâ[s vesles cnCetve YeeJeYeeJeveebÛes oceve keâ¤ vekeâe.
lÙeebvee ÙeesiÙe leer Jeeš keâ¤ve Åee. DeeHeuÙee YeeJevee JÙekeäle keâje. ceveeMeer
Iešdš cew$eer meeOeueer lej les DeeHeues HejcekeâuÙeeCe keâjles. HeCe Me$etlJe Iesleues lej
les DeeHeCeeme GOJemle keâjles. cnCetve mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛeer ceveele HesjCeer
keâje.jespe mekeâeU-mebOÙeekeâeU one efceefvešs [esUs efceštve Meeble yemee. leeW[ yebo
Demet oÙee. [esUÙeeJej oeye ÙesT osT vekeâe. ÛesnNÙeeJej leeCe ÙesT osT vekeâe
Je ÙesCeeNÙee - peeCeeNÙee MJeemeeÛes lešmLeHeCes efveefj#eCe keâje. Ùee ceeOÙeceeletve
ceveeuee meyeue keâ¤ve lÙeeÛeer DeeYeeUHešdšer ëJeemeeÛÙee kegâbÛeuÙeeves efvece&U
keâje. nUtnUt ceveeÛÙee Deblejbieele DemeuesuÙee DeeveboeÛeer DevegYetleer IÙee.
µµµ
90. ueeskebâ keâeÙe cnCeleerue?
DeMeeskeâ Je cegkeälee oesIesner keâle&JÙeo#e,
øesceU, efveleerceeve oebcHelÙe. cegkeälee DeMeeskeâuee
efJeveJeCeer keâ¤ve OÙeeve kesbâõeJej IesTve Deeueer
nes l eer . lÙeeb Û ÙeeMeer ÛeÛee& kes â uÙeeveb l ej
DeMeeskeâuee Deeuesues vewjeMÙe Je lÙeeÛeer keâejCes
ue#eele Deeueer. DeMeeskeâ mejkeâejer DeefOekeâejer,
keâeceele DelÙeble ÛeesKe Je efveleerceeve DemeuÙeeves ceneje<š^ MeemeveeleHeâx lÙeeÛee
ieewjJe Peeuee neslee. Iej, Hewmee, DeejesiÙe, megyeòee, meeceeefpekeâ øeefle<"e meJe&
keâener megjUerle Ûeeueues nesles. cegueecegueeruee ÛeebieuÙee MeeUsle šeketâve Gòece
mebmkeâej kesâues peele nesles. HeCe oneJeerveblej cegueeves DeÛeevekeâ iee[Ÿee ÛeesjCes,
ceejeceeNÙee keâjCes, Debceueer HeoeLeeËÛes mesJeve keâjCes Ûeeuet kesâues. yeNÙeeÛeoe
ÛeesjerÛÙee øekeâjCeele Jele&ceeveHe$eele lÙeeÛÙee "Ukeâ yeelecÙee, ÛeewkeâerJejÛes yeesueJeCes,
keâesš&keâÛesjer ÙeecegUs DeMeeskeâ KetHeÛe KeÛeuee. meceepeele meieUerkeâ[s DeJensuevee
Je veelesJeeF&keâ keâeÙe cnCele Demeleerue? Ùee efJeÛeejeves lÙeeuee vewjeMÙe Deeues.
lÙeeleÛe SkegâuelÙee Skeâe cegueerÛÙee øesceøekeâjCeeÛeer Jeelee& lÙeeÛÙee keâeveer Deeueer.
meceepeele leeW[ keâmeb oeKeJet - ueeskeâ keâeÙe cnCeleerue Ùee vekeâejelcekeâ
YeeJeveebMeer Hegvne Hegvne mecejme nesle lees vekeâejelcekeâ lejbieeMeer keâveskeäš nesTve
Goemeer, yewÛesveer Je vewjeMÙeele peeÙeÛee.
KejesKej efce$eebvees cnCeleele vee.
``meyemes ye[e jesie - keäÙee keânWies ueesie ~''
ceeCetme meceepeeuee KetHeÛe Yeerle Demelees. DeMeeskeâMeer PeeuesuÙee ÛeÛexveblej
lÙeeves cegueiee Je cegueieer ÙeebÛÙeeøeleer Je[erue Ùee veelÙeeves Demeuesueer keâle&JÙes
HegCe&le: JÙeJeeqmLele Heej Hee[ueer nesleer. lÙeele lemetYejner keâceer kesâues veJnles.
ÛeebieuÙee mebmkeâejebÛeer HesjCeer lÙee oesvnerner cegueebJej YejHetj kesâueer nesleer. HeCe yeer
oie[eJej He[uÙeeves lÙeeuee Debkegâj Hegâšle veJnles. keâener JesUsme DeeHeCe meJe&
keâener øeÙelve keâ¤vener DeHesef#ele iees<šer Ie[le veenerle DeeefCe keâOeer menpeHeCes
DeveHes#eerle iees<šer Ie[leele. ÙesLes keâce&Heâue efmeOoebleeÛes meceerkeâjCe pegUles.
keâce&Heâue efmeOoebleevegmeej DeeHeuÙee DeeÙeg<Ùeele ÙesCeeNÙee JÙekeäleer ¢ee pej
DeeHeCe lÙeebvee ielepevceebÛÙee øeJeemeele megKe efoues Demesue lej megKe osCÙeemee"er
eEkeâJee og:Ke-$eeme efouee Demesue lej yeouee IesCÙeemee"erÛe Ùesle Demeleele.
DeMeeskeâÛÙee keâce&HeâueefmeOoebleevegmeej Heeuekeâ cnCetve meJe& keâle&JÙes HetCe& keâjle
Demeleevee osKeerue DeMeeøekeâejs cegueeves Jele&Cetkeâ keâ¤ve -yeoveeceer kesâueer, Ùee
ke=âleeruee DeeHeuÙeeÛe keâcee&Ûes HeâU cnCetve menpeHeCes mJeerkeâejCÙeeÛes Je mJele:Ûeer
neveer ve keâ¤ve IesCÙeeÛes cece& ÛeÛexletve DeMeeskeâuee Gceieues Je ceveeÛeer meyeuelee
Je efvece&uelee Jee{JeCÙeemee"er lees efMeefyejeme yemeeÙeuee leÙeej Peeuee.
keâcee&ÛÙee ienvelesÛes JeCe&ve keâjleevee ßeerke=â<CeeÛee efce$e Yekeäle megoecee cnCelees
keâer ...
`keâcee&Ûeer ieleer KejesKej Deefle ienve ~ Deecner oesIes SkeâeÛe ieg¤Ûes efMe<Ùe,
HeCe lees ke=â<Ce Peeuee He=LJeerHeleer ~ ceePÙee Iejele KeeÙeuee veener ceeleer ~~'
ieesmJeeceer leguemeeroeme meebieleele...
`keâce& øeOeeve efJeëJe keâefj jeKee ~ pees keâme keâjF& mees leme Heâue ÛeeKee ~'
keâesCelÙee ceeleeefHelÙeeÛÙee Heesšer pevce IÙeeÙeÛee ns pej DeeHeuÙee neleele
Demeles lej øelÙeskeâeves šeše-efyeuee& ÙeebÛÙee kegâUeleÛe pevce IesCes Hemeble kesâues
Demeles. øeejyOeevegmeej m$eer-Heg$e-veeleueie SkeâÛe Ùesleele. megKe-og:Ke osleele,
$e+CeevegyebOe mebHeues efkeâ efJeYekeäle nesleele. keâener Je<ee&HetJeea keâeskeâCeele DeefleJe=<šer
Peeueer lesJne keâjes[esHeleer mejkeâejer YeespeveeÛÙee jebiesle GYes nesles. mebpeÙe ieebOeer,
- øeceeso cenepeve ÙeebÛee efkeâleer DeÛeevekeâ Deble Peeuee. Ùee peieele meJe& keâener
DeeHeuÙee keâcee&vesÛe Ie[les. Debyeeves ßeerKeb[erÛee pevce Iesleuee lees Yeer<ceebvee
ceejCÙeemee"erÛe. DeeF&-Je[erueebcegUs jeceeuee JeveJeemeele peeJes ueeieues. DeMee
Deveskeâ efJe<eÙeebJej øekeâeMe šekeâuee keâer ue#eele Ùesles DeeHeCe DeeHeueer keâle&JÙes
ceveeHeemetve - efveleerves Heej Hee[eÙeÛeer. yeekeâer meJe& keâcee&ÛÙee ieleerJej DeJeuebyetve
Demeles. lÙeecegUs ns ceePÙeeÛe ielekeâcee&Ûes HeâU-lÙeeÛee efJeHeekeâ Deeveboeves mJeerkeâe¤ve
ceveeÛeer mecelee "sJeeÙeÛeer Je og<keâce& Je mJele:Ûeer neveer šeUeÙeÛeer. ueeskeâ keâeÙe
cnCeleerue ÙeeJej peemle efJeÛeejcebLeve ve keâjlee Deeveboer jneÙeÛes.
YeieJeeve ieewlece yegæ cnCeeues pÙeeÛeer eEveoe Je DeJensuevee nesle veener DeMeer
JÙekeäleer meeHe[Ces MekeäÙe veener. cnCetve eEveosuee - DeJensuevesuee Ieeye¤ vekeâe,
DeeHeCe MeerueHeeueve - veweflekeâlee peHele DeeHeueer meJe& keâle&JÙes -ceveg<ÙeOece&
JÙeJeeqmLele Heej Hee[le Deenesle vee ns Deble&ceveeves peeCee meceepe keâeÙe cnCesve
cnCetve mJele:uee ceeveefmekeâ $eeme keâ¤ve IesT vekeâe.
Jele&ceeveele melkeâce& keâ¤ve YeefJe<Ùe GppJeue keâjCes ns cee$e DeeHeuÙee neleele
Demeles. YeefJe<Ùe GppJeue keâjCÙeemee"er Jele&ceevekeâeUele Meerue-meceeOeer-øe%ee
(Ùece-efveÙece) Ûee DeYÙeeme keâje.
MesJešer eEveoe keâjCes ne Skeâ ceveg<ÙemJeYeeJeÛe Demelees.
``kegâÚ lees ueesie keânWies, ueesieeW keâe keâece nw keânvee,
Úes[es yeskeâej efkeâ yeeles - keâner yeerle ve peeÙes jwvee ~~''
µµµ

91. meeceLÙe& efJeÛeejebÛes
efkeâMeesjkegâceejÛÙee IejeJej DeeÙekeâj KeelÙeeÛeer
Oee[ (js[) He[ueer lesJne efkeâMeesjkegâceejuee
yeNÙeeÛe keâ"erCe HeefjeqmLeleerletve peeleevee vewjeMÙe
Deeues nesles. lÙeeÛee cees"e YeeT DeMeeskeâkegâceej
Ùee meJe& iees<šeRÛee mee#eer neslee. Skeâ efoJeme
lÙeeves efkeâMeesjkegâceejÛÙee KeeboŸeeJej nele "sJeuee
Je ceveeHeemetve lees lÙeeuee cnCeeuee, `èfkeâMeesj,
keäÙeeW Goeme yew"e nw? lesjs DeeJeepe ceW yenesle
ye[er peeot nw ~ efkeâMeesj, lesjs DeeJeepe kesâ peeotmes Deye Yeer let ogefveÙeekeâes peerle
mekeâlee nw, G"-Deewj efHeâjmes iee ~'' DeMeeskeâÛÙee Ùee øesjCeeceÙe Meyoebveer
efkeâMeesjkegâceejÛÙee efJeÛeejebvee øeyeU Je mekeâejelcekeâ kesâues Je efkeâMeesjkegâceejves
Hegvne Skeâoe mebieerleeÛÙee ogefveÙesJej jepÙe kesâues.
yengleskeâ øemebieer DeeHeuee efJeÛeej DeeHeCe keâjlees Je efveCe&Ùe Ieslees. HeCe
yeNÙeeÛeoe JesU vemeuÙeecegUs eEkeâJee ceeefnleer vemeuÙeecegUs DeLeJee DeOeerjlesHeesšer
DeeHeCe ogmeNÙeeÛee efJeÛeej eEkeâJee cele mJeerkeâe¤ve ceeskeâUs neslees. Goe. oeefieves
DecekeäÙee Hes{erJej IÙee. lesLes meesves Demmeue Demeles ~ DeOe&efMeMeer Peeueer ceie
mekeâeUer Hes{s Kee. Jepeve keâceer keâjeÙeÛes ceie mekeâeUer keâesceš eEueyetHeeCeer Je ceOe
Skeâ$e IÙee.
SKeeos cele, efJeÛeej eEkeâJee keâuHevee leHeemetve IesCÙeeHetJeer& eEkeâJee keâmeueener
efJeÛeej ve keâjlee ueieesueie mJeerkeâejCes Ùee øeef›eâÙesuee HejceJeMelee cnCelee
ÙesF&ue. ogmeNÙeekeâ[gve %eeve efmJekeâej keâjCes ner iejpe Deens. ner øeef›eâÙee meeOeej
Je HeeÙeeMegæ Demeles, HeCe efvejeOeej efJeOeeveebÛee efJeÛeej ve keâjlee #eCeeOee&le
mJeerkeâej keâjCes ner ceeveefmekeâ #eerCelee Je ogye&uelee Deens. meOÙee peenerjeleerÛes
Ùegie Deens. peenerjeleeRveer ceeCemeebÛÙee ceveeÛee leeyee IesTve lÙeeÛÙee efJeÛeejebvee
Deekeâef<e&le keâ¤ve ceeCemeebvee øeYeeefJele kesâues peeles. SKeeoŸee vešerÛÙee meeQoÙee&Ûes
ßesÙe SKeeoŸee meeyeCeeuee osTve DemebKÙe ueeskeâebÛÙee efJeÛeejebvee YegjU Hee[tve
lÙee meeyeCeJe[erÛee KeHe yesmegceej Jee{Jeuee peelees. vegkeâlÙeeÛe PeeuesuÙee
mebMeesOeveevegmeej 65³ efJeÛeej ns vekeâejelcekeâ Demeleele. keâesCeles efJeÛeej
mJeerkeâejeÙeÛes DeeefCe keâesCeles mees[tve oŸeeÙeÛes ns DeeHeuÙee neleele Demeles.
lÙeemee"er ceveeÛeer meyeuelee Ùeesiee Je øeeCeeÙeceeÛÙee ceeOÙeceeletve Jee{Jeueer
Heeefnpes.
megKeer Je mece=Oo peerJeve peieCÙeemee"er mekeâejelcekeâ efJeÛeej kesâuee keâer,
DeeHeuÙee YeeJevee osKeerue ÛeebieuÙee nesleele. ÛeebieuÙee YeeJevee Hegvne ÛeebieuÙee
efJeÛeejebkeâ[s IesTve peeleele Je ceveMegæerÛee DevegYeJe Ùeslees. ÙeeGueš DeMegæ
ceve Je lÙeeleerue efJeÛeej ceeCemeeuee og:KeeÛÙee ielexle ueesšles. ÛeebieuÙee
efJeÛeejebÛÙee efveefce&leermee"er meceLe& jeceoememJeeceer HeCe ceveeuee meebieleele,
cevee Jeemevee og<š keâecee ve Ùesjs ~ cevee meJe&Lee HeeHeyegæer vekeâes js ~~
cevee meJe&Lee efveleer mees[t vekeâes js ~ cevee Deblejer meej efJeÛeej jenes ~~
ieebOeerpeeRÛeer leerve ceekeâ[b lejer DeeHeuÙeeuee JesieUb keâeÙe meebieleele. JeeF&š
yeIet vekeâe, JeeF&š yeesuet vekeâe, JeeF&š Ssketâ vekeâe cnCepesÛe JeeF&š efJeÛeejebvee
DeeHeuÙee ceveele øeJesMe keâ¤ve osT vekeâe. mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛeerÛe HesjCeer
Heâkeäle DeeHeuÙee ceveele keâjle Ûeuee. lesÛe DeeHeues peerJeve mece=æ keâjle
Demeleele. efJeÛeej ogye&ue Peeues keâer ceve KeÛet ueeieles. DeMee JÙekeäleeruee
SKeeoŸee #eCeer GieeÛeÛe DeeHeuÙeeuee keâenerlejer Peeues Deens DeMeer efYeleer Jeeštve
vekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛÙee DeesPÙeeKeeueer leer oyetve jent ueeieles Je og:KeÛe›eâ
Ûeeuet nesles. SKeeoe cees"e øeefleef<"le ceeCetme keâOeer-keâOeer lÙeeÛÙee DevegYeJe#es$eeÛÙee
yeensjÛÙee iees<šerefJe<eÙeer keâener lejer yeesuelees Je lÙeeÛÙee cees"sHeCeeÛÙee øeefmeæerÛÙee
øeYeeJeeves DeeHeCe les øeceeCe ceevelees. lesLesÛe DeeHeueer Heâmeiele nesles, cnCegve æ
DeeHeuÙee efJeÛeejebvee pes Hešsue yegæeruee pes ieÇe¢e Jeešsue les Deeveboeves mJeerkeâeje.
DebOeevegkeâjCe keâ¤ vekeâe. efJeÛeejele Heâej cees"er Mekeäleer Demeles. pemee legcner
efJeÛeej keâjeue lemesÛe Jneue.
mekeâejelcekeâ efJeÛeej ns peerJeveeÛes veboveJeve Deens. Ùee efJeÛeejiebiesÛÙee
DeeOeejeJej megKeeÛeer Je DeeveboeÛeer GÅeeves GYeer keâje. mekeâejelcekeâ efJeÛeejebcegUs
DeeÙeg<Ùeeleerue øeMveebkeâ[s yeIeCÙeeÛeer legceÛeer vepej yeouetve peieCeb menpe-meesHeb
Je megboj nesF&ue. µµµ
92. peerJeve peieCÙeeÛes met$e
ceveemeejKee veJeje veener efceUeuee,
keâjeÙeÛee cnCet v e meb m eej keâjles ,
peieCÙeele keâener cepeeÛe veener mej,
KetHe vewjeMÙe Ùesles, jespeÛeerÛe Yeeb[Ceb,
nsJes-oeJes-letlet ceQ-ceQ peerJeve vekeâesmes
JeešlebÙe, PeesHe Ùesle veener, pesJeCe
peele veener Demeb Goeme Je j[keäÙee
DeeJeepeele j[ieeCeb ieeCeeNÙee
ceefnuesuee Heentve Jeešueb. Ùee efm$euee keâmee keâe nesF&vee - veJeje yejesyej lejer
Deens, pÙeebÛÙee DeeÙeg<Ùeele HeleerÛe veener lÙee yeeF&ves keâeÙe keâjeÙeÛes? lÙeeÛe
JesUer Skeâ ieeCeb Dee"Jeueb.
``ÛeeBo efceuelee vener - meyekeâes mebmeej ces ~
nw efoÙee ner yenesle jesMeveer kesâ efueS ~
Úes[ os, meejer otefveÙee efkeâmeer kesâ efueS ~...''
KejesKejÛe efce$eebvees DeeHeueb mebHetCe& DeeÙeg<Ùe ns DeeHeCe keâmee efJeÛeej keâjlees
ÙeeJej DeJeuebyetve Deens. ceveele ojjespe (24 leemeeble) 60 npeej efJeÛeej
Ùesleele. Ùeeleerue 60³ les 70³ efJeÛeej ns vekeâejelcekeâ Demeleele. oj 15
les 20 meskeâboeuee veJeerve efJeÛeej Ùeslees ns Ûe›eâ DeJÙeenleHeCes Ûeeuet Demeleb.
pÙeeJesUsme DeeHeCe vekeâejelcekeâ efJeÛeej keâjlees lÙeeJesUsme efJeMJeele pesJe{s
vekeâejelcekeâ lejbie Deensle lÙeeÛÙeeMeer DeeHeCe pees[ues peeTve - vekeâejelcekeâ
efJeÛeejebÛeer ieoea DeeHeuÙee YeesJeleer peceles lÙeecegUs Goeme JeešeÙeuee ueeieleb
Ùeeletve lÙee JÙekeäleerÛeer Ùeeletve vewjeMÙeekeâ[s JeešÛeeue meg¤ nesles. jsef[Dees eEkeâJee
JeeefnvÙee pÙee yeÇB[Jej DeeHeCe ueeJelees lesÛe øe#esHeCe ueiesÛe Ûeeuet nesles. cnCetve
vekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee - mekeâejelcekeâ keâjCes iejpesÛes Demeles.
mekeâejelcekeâ efJeÛeej DeeHeueer Mekeäleer, DeelceefJeMJeeme, ceveesyeue Jee{Jeleele.
vekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee - mekeâejelcekeâ keâjCes cnCepes ceveeÛesÛe - ceveeMeer ÙegOo
keâjCes nesÙe. ÙeeueeÛe legkeâejece cenejepe cnCeleele. ``je$eb efoveb Deecneb ÙegoOeeÛee
øemebie''!
Lee@cemed DeuJee Sef[meveves 999 øeÙeesie kesâues - npeejeJÙee øeÙeesieeÛÙee
JesUsuee efJepesÛee efoJee ueeieuee. Lee@cemeuee pÙeeJesUsme He$ekeâejebveer cegueeKeleerle
efJeÛeejueb. - Lee@ceme 999 ØeÙeesie Heâmeues Ùeeyeeyele leguee keâeÙe Jeešues ?
Lee@ceme cnCeeuee - 999 øeÙeesie Heâmeues Demes cnCet vekeâe. 999 JesUe ceer
ns efmeOo kesâueb, Ùee ceeiee&ves efJepesÛee efoJee ueeiet Mekeâle veener. ne ceePee
mekeâejelcekeâ Â<šerkeâesve.
vesHeesefueÙeve mecegõ efkeâveeNÙeeJej mewvÙeemeceesj penepeeletve Glejleevee HeeÙe
efÛeKeueeJej Ieme¤ve ÚeleerJej Dee[Jee He[uee, Úeleer efÛeKeueeves ceeKeueer.
lesJne DebOeßeOoeUt mewefvekeâebvee Jeešueb. DeeHeuee mesveeHeleer Dee[Jee Peeuee
cnCepes Deepe DeeHeuee HejeYeJe nesCeej, DeeHeueer cegb[keâer G[Ceej - mewefvekeâ
YeÙeYeerle Peeues. vesHeesefueÙeveves ner yeeye nsjueer. lees G"leevee Úeleer Peškeâle
cnCeeuee, èfce$eebvees DeepeÛes ÙegOo DeeHeCeÛe eEpekeâCeej, efpeLes efpeLes DeeHeCe
peeT lesLes - lesLes DeeHeuee efJepeÙe nesCeej' keâejCe DeeuÙee DeeuÙee Ùee Yetceerves
ceuee DeeEueieve efoues Deens - ceer legPeer Deens, ceer legPeer Deens....
efce$eebvees mewefvekeâebÛes ceveesyeue Jee{ues Je meieUerkeâ[s cees"er efJepeÙeßeer lÙeebveer
KesÛetve DeeCeueer. ns Ie[ueb mekeâejelcekeâ Â<šerkeâesveecegUs.
šsyeueeJej Skeâ iueeme HeeCÙeeves DeOee& Yejuee Deens.
pej Demee efJeÛeej kesâuee keâer, DeOee& Yejuee Deens lÙeecegUs ceve meceeOeeveer
nesleb. HeCe lees DeOee& efjkeâecee Deens cnšueb keâer, vewjeMÙe, JÙeekegâUlee,
nleeMeHeCe Ùesleb. mekeâejelcekeâ Â<šerkeâesve ceveeuee øemeVe keâ¤ve - Deefleefjkeäle
Tpee& øeoeve keâjlees lÙeecegUs keâcee&uee ieleer øeeHle nesles DeeefCe DeelceefJeMJeeme
Jee{lees. vekeâejelcekeâ efJeÛeej ceveeuee Je Mejerjeuee ogye&ue keâjlees. HeefjCeeceer
keâcee&Ûeer ieleer ceboeJeles - Ûegkeâe nesleele - neveer nesles Je ÙeeletveÛe DeewoeefmevÙe
(Depression) Ùesles.
ieewlece yegOoepeJeU Skeâ efMe<Ùe OeeHee šekeâle Deeuee Je cnCeeuee YeieJeeve
``ceuee ieeJekeâNÙeebveer efMeJeer efoueer.'' yegOo cnCeeues ``yejb Peeueb lÙeebveer leguee
ceejueb veener.'' lees cnCeeuee ``YeieJeeve veblej lÙeebveer ceuee ceejueb megOoe''
YeieJeeve cnCeeues ``Ùee ceejecegUs leguee keâener peKece Peeueer keâe ?'', efMe<Ùe
cnCeeuee ``YeieJeeve ceePeb [eskeâb Hegâšueb Deens.'' ieewlece yegOo cnCeeues ``yejb
Peeueb - legPee ce=lÙet Peeuee veener.'' ns Ssketâve efMe<Ùe MeebleHeCes yegOoeÛÙee
ÛejCeepeJeU yemeuee, yegOoebvee nsÛe meebieeÙeÛes nesles keâer, peer Iešvee Ie[ueer
lÙeeHes#ee JeeF&š Iešvee Ie[t Mekeâueer Demeleer HeCe leer Ie[ueer veener ÙeecegUs
meceeOeeveer jne.
ceer DemJemLe Deens, HeCe ueeskeâb ceePÙeeHes#ee peemle DemJemLe Deensle Demee
efJeÛeej ceveeÛeer leelkeâeueerkeâ DemJemLelee yeNÙeeÛe øeceeCeele efveÙeb$eerle keâjlees.
ceepeer je<š^Heleer Deyogue keâueeceebvee veewoueele Yejleer neslee ve DeeuÙeecegUs
Heg{s les Meem$e%e Je osMeeÛes je<š^Heleer Peeues. DeekeâeMeJeeCeerJej DeeJeepeeÛÙee
KejKejHeCeecegUs veekeâejuÙee iesuesuÙee DeefYevesles DeefceleeYe yeÛÛeveves lÙeeÛe
DeeJeepeeÛÙee peesjeJej efÛe$eHešme=<šeruee nueJetve mees[ues. keâener JesUe DeHeÙeMe
ns ceneve ÙeMeeÛes HeCe metÛekeâ Demeles.
cnCetve mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâje Je Deeveboer jne.
``keâesCe cnCeleb peerJeveele øelÙeskeâ JesUer keâešsjer [bKeÛe Deensle
Dejs [esUs GIe[tve yeIee-øelÙeskeâeuee G[CÙeemee"er-HegâueHeeKejemeejKes HebKe
Deensle.''
µµµ

93. efce$e DeeefCe cew$eer
jef J eJeejÛee ef o Jeme
neslee, efveJeeble meesHeäÙeeJej
HesHej JeeÛele yemeuees neslees.
lesJe{Ùeele jsef[DeesJej Skeâ
megboj ieeCeb ueeieueb. `kegâÚ
Yeer vener jnlee ogefveÙee ces
ueesiees, jn peeleer nw oesmleer~ eEpeoieerkeâe veece oesmleer, oesmleer keâe veece eEpeoieer~~'
KejesKej efce$eebefMeJeeÙe DeeÙeg<Ùe peieCeb keâ"erCe Demeleb. DeeefolÙe Je Mebkeâj
oesIesner efpeJeueie efce$e. DeeefolÙeÛes meeceeefpekeâ øemLe Je DeeefLe&keâ eqmLeleer Ûeebieueer
DemeuÙeeves Je ieefJe&<š mJeYeeJeecegUs lees vesnceer MebkeâjJej ngkeâcele ieepeJeeÙeÛee.
yeIelee-yeIelee efoJeme yeoueues. Mebkeâj Jeef[ueesHeeefpe&le peefceveeRÛÙee JÙeJenejecegUs
keâesšŸeeOeerMe Peeuee. lÙeeÛesner meeceeefpekeâ øemLe Jee{ues.Skeâoe DeeefolÙe Je
MebkeâjceOÙes peesjele Yeeb[Ce Peeues. Mebkeâjvesner lÙeeme øelÙegòej efoues. DeeefolÙeves
jeieeÛÙee Yejele Mebkeâjuee DeHeMeyo JeeHe¤ve lÙeeÛee ceesyeeF&ue vebyej ef[ueerš kesâuee.
keâener efoJemeeveblej DeeefolÙeuee Skeâ cesmespe Deeuee, èfce$ee keâmee Deensme,
leyÙesleerÛeer keâeUpeer Iesle pee.' DeeefolÙekeâ[s Heâesve vebyej vemeuÙeeves lÙeeves
efjHueeÙe kesâuee. I am fine. Who are you? Mebkeâjuee ne cesmespe
efceUleeÛe lÙeeves DeeefolÙeuee Heâesve kesâuee Je lees cnCeeuee, keâeÙe js leguee How
Ûes mHeseEueie HeCe veerš efueefnlee Ùesle veener keâe ? Ûegketâve How ÛÙee SsJepeer
Who šeF&He Peeues yeIe. DeeefolÙe Deepeejer Deens ns keâUleeÛe Mebkeâj lÙeebÛÙee
Iejer iesuee. lÙeeves lÙeeuee Iešdš efce"er cee¤ve cnšues, I Love you Aadya,
KejesKej efce$eebvees Kejs efce$e lees[lee Ùesle veener. les ÛegkeâerÛÙee cesmespeÛes osKeerue
ÛeebieueeÛe DeLe& keâe{leele. øelÙeskeâeuee DeeHeuÙee YeeJeYeeJevee, megKe-og:Ke
JÙekeäle keâjCÙeemee"er efce$e-cew$eerCeeRÛeer DeeJeMÙekeâlee Demeles.
DeepeÛÙee Jee{lÙee ieoeale, mHeOexle ceeCetme Deelcekesbâõer PeeuÙeecegUs cew$eeruee
ieÇnCe ueeieues Deens. Deelcekesbâõer nesTve ceveg<Ùe mJele: DeefOekeâejeves, Heoeves,
mebHeòeerves cees"e nesle Deens. HeCe efpeJeeYeeJeeÛes oesmle cee$e Deepe otj peele
Deensle. JejJejÛÙee iee"erYesšer, nmeCes-efKeoUCes, celeueye meeOeCÙeemee"er HeešŸee&,
Keesšer mlegleer, KeeCes-efHeCes DeMee leeW[ osKeuÙee GHe›eâceeuee Deepe Gle Deeuee
Deens. `Dees"ele Skeâ DeeefCe Heesšele Skeâ' Ùee pegvÙee cnCeerÛee DeLe& Deepe
øelÙe#eele efometve Ùesle Deens.
HegJeeaÛÙee keâeUÛes peerJeeuee peerJe osCeejs oesmle Deepe jeefnues veenerle. Deepe
oesmle SkeâceskeâebÛÙee iee[erJej KeebÅeeJej nele "sJetve Demeleele. HeCe lÙeebÛeer ceves
cee$e SkeâceskeâebHeemetve otj Demeleele. Deepe peJeUÛee efce$e DeeHeuÙeeHes#ee JejÛe{
Peeuee lÙeeÛeer meJeeËieerCe øeieleer efomet ueeieueer lej ceveele Deekeâme efvecee&Ce
keâjCeeNÙee efce$eebÛeer mebKÙee Jee{t ueeieueer Deens. efce$eekeâ[tve peemleerle peemle
ueeYe keâmee efceUJelee ÙesF&ue Ùee efJeÛeejebveer cew$eeruee mebkegâefÛele kesâues Deens.
SkesâkeâeUer SkeâceskeâebJej øesceeÛeer GOeUCe keâjCeejs efce$e Deepe SkeâceskeâebÛÙee
peerJeeJej G"uÙeeÛes efometve Ùesle Deens. %eevesMJej ceeTueer cnCeeues nesles ``Yetlee
HejmHejs He[es cew$e peerJeebÛes.'' YeieJeeve yegodOeebveer ceveeÛee cetU mJeYeeJe meebieleevee
Deveble cew$eer, keâ¤Cee, cegefolee, GHes#ee ÙeeJej Yej efouee neslee. efvejeieme cew$eer
ner ceveeuee øemeVe keâjles, ceve ceeskeâUs keâjles. KeNÙee cew$eerle keâmeuesÛe ieefCele Je
peceeKeÛe& vemelees leer ueeYeeefJeCe kesâueer peeCeejer øeerle Demeles. Kejer cew$eer GIe[-
mejU Je HeejoMe&keâ Demeles. leer ueHele veener. pesLes ueeÛeejer vemeles lesLesÛe Iešdš
cew$eerÛes DeefOe<"eve ueeYeles. ke=â<Ce Je megoecee, ke=â<Ce Je Depeg&ve ner cew$eerÛeer Gòece
GoenjCes Deensle.
OeveJebleeuee KetHe efce$e Demeleele HeCe les mJeeLee&Heesšer. DeeF&Ûes øesce, yeefnCeerÛeer
ceeÙee, Jeef[ueebÛee DeeOeej Ùee YeeJeefvekeâ mebyebOeeÛes meej cew$eerle meeceeJeuesues
Demeles. cew$eer ner m$eer-Heg¤<eele ner Demet Mekeâles HeCe lÙeele HeejoMe&keâlee,
MegOolee Je ue#ceCejs<ee "sJeuÙeeme lÙee cew$eeruee veweflekeâlesÛee mHeMe& nesTve
peerJeveeÛÙee ceveceesnkeâ JesueeRJej megboj Hegâues yenjleele. cew$eer ne leeCeleCeeJeeHeemetve
otj jenCÙeeÛee jepeceeie& Deens. YeieJeeve yegOo cnCeleele, ``keâuÙeeCeefce$e
efceUeuee keâer DeeÙeg<ÙeeÛes meesves nesles.'' jeceoememJeeceer cnCeleele ``cevee legefÛejs
Skeâ ef›eâÙee keâjeJeer, meoe mebieleer meppeveebÛeer OejeJeer'' lÙeecegUs pÙeebvee
keâuÙeeCeefce$e Demeleerue lÙeebveer les peHeeJes, pÙeebvee vemeleerue lÙeebveer les MeesOeeJesle.
efce$eebefMeJeeÙe peieCÙeeÛeer JesU Me$etJejner ÙesT veÙes. µµµ
94. ceveeÛee Skeäme-js (øeefleeEyeye)
efmeiceb[ øeâeF&[
Skeâoe yeeÙekeâes Je
ceg u eeuee Ies T ve
yeeies l e ef H eâjeÙeuee
iesuee neslee. cegueiee
Úesše neslee. DeeF&-
Je[erue ieHHeele iegbie
PeeuÙeeJej lees nUtÛe lesLetve mebOeer meeOetve ieeÙeye Peeuee. Lees[Ÿee JesUeveblej
meceesjÛe KesUCeeje cegueiee iesuee kegâ"s cnCetve DeeF& keâemeeJeerme Peeueer. Ieeye¤ve
leer Fkeâ[s eflekeâ[s lÙeeuee MeesOeCÙeemee"er HeUt ueeieueer. IeeyejuesuÙee, mewjeJewje
HeUCeeNÙee DeeHeuÙee Helveeruee øeâeF&[ cnCeeuee, ``Deieb ceuee SJe{bÛe meebie
DeeHeuee yeeiesle peeÙeÛee yesle "juee leodveblej let lÙeeuee Decegkeâ Skeâ peeieer
peeT vekeâesme Demeb keâener meebefieleueb nesleb keâe?'' leer cnCeeueer nes, ``yeeiesleuÙee
keâejbpÙeepeJeU peeT vekeâes Demeb yepeeJeueb nesleb. lÙeeves, ueiesÛe yeeÙekeâesuee
IesTve keâejbpÙeekeâ[s kegâÛe kesâueer. cegueiee keâejbpÙeeÛÙee LegF&-LegF& veeÛeCeeNÙee
HeeCÙeele HeeÙe yeg[Jetve cepesle HeeCÙeeÛes HeâJeejs DebieeJej Iesle veeÛele neslee.''
yeeÙekeâesves cegueeuee nekeâ ceejueer DeeefCe øeâeF&[Ûee nele Oejle efJeÛeejueb,
``legcneuee efmeOoer øeeHle PeeueerÙe keâe ? ne keâejbpÙeepeJeUÛe Deens ns keâmes
legcneuee keâUueb ?'' øeâeF&[ cnCeeuee - `èfmeOoer-efyeOoer keâener veener, ceuee
ceeCemeeÛeb ceve mecepeleb Lees[bHeâej.''
KejesKej efce$eebvees keâJeÙe$eer yeefnCeeyeeFËveer cnšuÙeeøeceeCes Deelee YegF&Jej
DemeCeejb ceve #eCeeOee&le DeekeâeMeele peeles. øeÙeesie keâ¤ve Hene, [esUs efceštve
OÙeeve keâjleevee OÙeeveele ceekeâ[s ÙeeÙeuee vekeâesle Demee efJeÛeej kesâuee efkeâ oesve-
leerve ceekeâ[b [esUÙeemeceesj Ùesleerue. SKeeÅee oejeJej Deele [eskeâeJet veÙes DeMeer
Heešer ueeJeueer keâer Deele [eskeâeJeCÙeeÛeer leerJeÇ FÛÚe ceveele efvecee&Ce nesF&ue Je
keâenerner keâ¤ve DeeHeCe Deele [eskeâeJeCeejÛe.
Skeâ jepee ue{eF&uee peeleevee jepeceneueele DeeHeuÙee osKeCÙee jeCeeruee
"sJetve efpeJeueie efce$eekeâ[s ÛeeJeer osTve lÙeeuee cnCeeuee, `èfce$ee ceer pej leerve
efoJemeeble Hejle Deeuees veener lej ue{eF&le ceePee ce=lÙet Peeuee Demes mecepetve let
jepeceneueeÛes kegâuetHe GIe[ Je jeCeer legPeerÛe Demes mecepe.'' jepee ue{eF&uee
efveIeeuee. Jeešsle Skeâ leemeeveblej lees efJeßeebleeruee Leebyeuee. Heenlees lej keâeÙe
lÙeeÛee efpeJeueie efce$e KetHe Jesieeves Ieew[oew[ keâjle ÛeeJeer IesTve Deeuee Je
jepeeuee cnCeeuee Dejs Ùeej ner efkeâuueer ogmeNÙee kegâueHeeÛeer efomelesÙe, jeCeerÛÙee
ceneueeÛeer veener. Heeefnueble vee, jeCeerÛÙee ceesneHeeÙeer leerve efoJemeebveer kegâuetHe
GIe[CÙeeÛeer jepee%ee lÙeeves Oeg[keâeJetve ueeJeueer nesleer.
Deble&ceveeuee SKeeoer iees<š keâ¤ vekeâesme Demes leeefkeâo osTve, oj[eJetve
meebefieleues keâer les leerÛe iees<š keâ¤ve yeIeCÙeemee"er Oe[He[ keâjles. lÙeeJesUer
yeefn&ceveeves lÙeeuee menpeHeCes - nUgJeejHeCes, lelJeefve<" YeeJevesves ieeWpeejle
mecepeeJetve meebefieleues Je lÙeeÛes HeâeÙeos-leesšs cew$eerYeeJevesves ue#eele DeeCetve efoues
keâer Deble&ceve-yeefn&ceve Ùeele megmebJeeo meg¤ neslees. lesLes leeCeeÛee Deefpeyeele
ueJeuesMe vemeuÙeeves og<ke=âlÙe Ie[le veenerle. Deble&ceve Je yeefn&ceve ÙeebÛÙeele melele
yeesueCes Ûeeuet Demeles. lÙeeueeÛe mJemebJeeo Demes cnCeleele. DeeHeuÙee ceveeÛee
keâener Yeeie DeeHeCe meJeeËvee oeKeJeCÙeemee"er øeÙelve keâjlees. HeCe keâener Yeeie
cee$e keâesCeeueener, keâOeerner efomet veÙes Ùeemee"er DeeHeCe peeie¤keâ Demelees.
DeeHeuee YeeJe osJeeuee efomeeJee Demes Yekeäleeuee Jeešles, DeeHeues øesce
øesÙemeeruee keâUeJes Demes eføeÙekeâjeuee Jeešles, keâefJelee jefmekeâebveer JeeÛeeJeer Je
ueeskeâebveer DeeHeCeebme oeo ÅeeJeer Demes keâJeeruee Jeešles. DeeHeuÙee peerJeveeÛee
keâener Yeeie meieUÙeebvee efomeeJee HeCe mebHetCe& Deblejbie cee$e meieUÙeebvee efomeeJes,
Demes DeeHeuÙeeuee keâOeerÛe Jeešle veener. keâejCe DeeHeCe øeLece DeeHeues Je veblej
peieeÛes Demelees.
ceve ne DeeHeuÙee peerJeveeÛee ieeYee Deens. peerJeveeÛes meejs jbie Je lejbie
meeceeJetve IesCeejs Deblejbie cnCepes ceve. efveJee&CeeÛee mee#eelkeâej neslees lees
ceveeÛÙeeÛe "eÙeer. meejs Jesie Je DeeJesie efJejece HeeJeleele les ceveeÛÙeeÛe "eÙeer.
peerJeveeÛes megKe-og:Ke ns ceveeJejÛe DeJeuebyetve Demeles. cnCetve ceveele keâeÙe
ÛeeueuesÙe ÙeeÛee JeejbJeej Skeäme-js keâe{CÙeemee"er mepeie jentve efoIe&MJemeveeÛee
mejeJe keâjeJee. lemesÛe Lees[s ÛeeueCes, keâener Deemeves keâjCes, megÙe&vecemkeâej
IeeueCes nsner GheÙeesieeÛes Demeles. ns keâjCÙeeyejesyej ceveeÛes Meeble efÛeòeeves
lešmLeHeCes efveefj#eCe keâjeJes lÙeemee"er jespe mekeâeU-mebOÙeekeâeU ceeb[er Ieeuetve
Meeble yemee. lešmLeHeCes ÙesCeeNÙee peeCeeNÙee MJeemeeuee [esUs efceštve peeCele
jne. ÙeecegUs ceveeleerue efJeÛeejebÛes JeeoU nUtnUt Meeble nesT ueeieues keâer ceie
ceveeÛee Skeäme-js JÙeJeeqmLele Heentve ceveeves ceveeÛes Dee@HejsMeve keâ¤ve ceveeuee
øemeVe keâjlee ÙesF&ue. MesJešer cnCeleele vee,
``ceve keâje js øemeVe - meJe& efmeOoerÛes keâejCe.''
µµµ

95. cepesle peieeJeb keâmeb
Skeâ keâeuHeefvekeâ Iešvee - Skeâe
ke@âvee@ueJe¤ve Skeâ iee{Je efveJeeble Ûeeueues
nesles. ceeietve DeeuesuÙee Sme.šer.Ûeeuekeâeves
peesjele ne@ve& JeepeJetve lÙeeuee IeeyejJeues.
iee{Je efYeleerves HeUleevee leesue peeJetve
ke@ â vee@ u eÛÙee leg š ues u Ùee keâ"[ŸeeJe¤ve
HeeCÙeele He[ues. veekeâeleeW[ele HeeCeer efMejues.
iee{Je iešebieUÙee Keele yeg[t ueeieues.
lesJe{Ùeele oesve HeefnueJeeveebveer les ÂMÙe Heentve keâHe[s keâe{ues Je HeeCÙeele G[Ÿee
cee¤ve iee{Jeeuee keâewMeuÙeHetCe& efjleerves keâe"eJej DeeCetve lÙeeÛÙee HeesšeJej oeye
osTve Heesšele iesuesues HeeCeer leeW[eyeensj keâe{ues Je yeg[leevee iee{Je peesjpeesjeves
keâeÙe Deesj[le nesles ÙeeÛeer efJeÛeejCee kesâueer, lÙeeJesUsme iee{Je cnCeeues efce$eebvees
ceer iešebieUÙee Keeleevee Deesj[le neslees,
`ògefveÙee yeg[eueer - ogefveÙee yeg[eueer.'' cnCepes keâeÙe?
ÙeeÛes mHe<šerkeâjCe keâjleevee iee{Je cnCeeues,
``meensye, ceer yeg[euees cnCepes ogefveÙee yeg[eueer, efmej meueecele lees Heie[er
HeÛeeme''
Ùee cnCeerÛee ÙesLes øelÙeÙe Ùeslees cnCetve DeeHeCe mebHeuees keâer ogefveÙee
DeeHeuÙeemee"er mebHeuesueer Demeles. cnCetve peesJej DeeHeues DeeqmlelJe Deens. leesJej
Deeveboer jne Je mJele:Jej øesce keâje. peesJej DeeHeCe mJele:Jej øesce keâ¤ MekeâCeej
veener leesHeÙeËle FlejebefJe<eÙeer DeeHeuÙee ceveeleerue øesceeÛeer mHeboves GlHeVeÛe nesT
MekeâCeej veener. ``Dee[ele veener lej HeesnNÙeele ÙesCeej kegâ"tve ?''
Deeveboer jneJeÙeeme efMekeâCes ceie HeefjeqmLeleer keâMeer keâe Demesvee, leer Skeâ
meeOeveeÛe Deens. meJe& SsMJeÙe& HeeÙeeMeer ueesUle Demeleevee og:Keer-keâ<šer-Goeme
Ûesnjs Demeuesueer pees[Heer ÙeeGueš neleeJejÛes Heesš Demeuesueer meeÙekeâueJej
[yeuemeerš peeCeejer-nmelecegKe pees[Heer ceer Heeefnuesueer Deens.
osJeeves DeeHeuÙeeuee pes keâener efoues Deens les DeeHeuÙeeÛe keâcee&Ûes HeâU Deens.
ceie megKe Demet Åee Jee og:Ke Demet Åee. oesvnerner (DeefvelÙe) yeoueCeejs lej
Deensle cnCetve oesvner HeefjeqmLeleerle ceve meblegefuele "sJee Je Deeveboeves peiee.
DeeòeeHeÙeËle pes DeeÙeg<Ùe iesueb les iesueb, Ùee #eCeeHeemetve efoueKegueeme peiee.
``Pee[ ueeJeeÙeÛeer meJeexòece JesU Ùee#eCeerÛe Deens'' ner efÛeveer cnCe legcneuee
ceenerle DemesueÛe.
HejJeeÛe peeleevee ogkeâeveeJej ieebOeer Mes" Yesšues, Deepe mekeâeUer lÙeebÛÙee
efveOeveeÛeer Jeelee& Sskeâueer. ùoÙeefJekeâejeves lÙeebvee osJee%ee Peeueer nesleer. ce=lÙet
keâOeer Pe[He šekeâerue ceeefnle veener. heg{Ûee Õeeme DeeheuÙee neleele veener
ceeCemeeÛeb meieUb DeeÙeg<ÙeÛe iet{ Deens. cnCetve YetlekeâeU Je YeefJe<ÙekeâeU -
mees[tve Jele&ceeveele Deeveboeves peiee. legšuesues mebyebOe pees[CÙeemee"er Heg{s Ùee.
øesceeÛÙee ceeCemeebmeceesj DeeHeuÙee YeeJevee JÙekeäle keâje. kegâšgbyeeyejesyej menueeruee
pee. megšdšer keâe{tve kegâšgbyeeyejesyej ielekeâeUeleerue ÛeebieuÙee mce=leeRvee GpeeUe
osTve DeeHeuÙee uee[keäÙee ueskeâeruee peJeU IÙee. DeeHeuÙee eføeÙe Helveeruee
HeefnuÙeeboe efHeâjeÙeuee IesTve iesueele lesJne pemee efleÛee nele DeeHeuÙee neleele
Iešdš Oe¤ve JeeNÙeeves G[CeeNÙee efleÛÙee kesâmeebÛes, yešebÛes keâewlegkeâeves efveefj#eCe
keâjle neslee, lÙeeÛeer HegvejeJe=òeer keâje. meebiee efleuee ceveeHeemetve, legceÛes efleÛÙeeJej
efkeâleer øesce Deens les. DeeHeuÙee DeeF&-Jeef[ueebÛÙee peJeU yemetve DeeHeuÙee neleeves
lÙeebvee iees[Oees[ KeeT Ieeuee - Deepe ceer pes keâeÙe Deens les legceÛÙee
oesIeebcegUsÛe Demes ke=âle%elesÛes Meyo GÛÛeejle lÙeebÛÙee ÛejCeeuee mHeMe& keâje.
DeeHeuÙee ke=âle%elesves lÙeebÛÙee [esUÙeeleerue Deeveboeßegbvee Jeeš ceeskeâUer keâ¤ve
Åee. DeeHeueer efÛe$eHeš HeenCÙeeÛeer, Hegmlekesâ JeeÛeCÙeeÛeer, veeškeâ yeIeCÙeeÛeer
FÛÚe cevemeeskeäle HetCe& keâ¤ve IÙee. kegâštbyeeuee ef[peveer ueB[ ceOÙes IesTve pee,
YejHetj veeÛee, HeesnCÙeeÛeer cevemeeskeäle FÛÚe HetCe& keâje, lÙeebÛÙee DeeJe[erÛes
HeoeLe& lÙeebvee IesTve Åee. cegueebyejesyej, veeleJeb[eyejesyej KesUe, yeeie[e,
veeleerieesleer Iešdš keâjCÙeemee"er Heg{ekeâej IÙee. SKeeoÙee keâuesmee"er Jes[b nesTve
pee lÙeeleuee Deevebo GHeYeesiee. meJe&$e øesceeÛee DeefJe<keâej keâje. npeejes cewue
efJeveemeeÙeeme øeJeeme keâjCÙeeÛeer Mekeäleer Heâkeäle øesceeleÛe Deens. lÙeeves YeefJe<Ùeeleerue
peieCebner DeceÙee&o nesTve peeleb. jespe mekeâeUer G"uÙeeJej DeejMeemeceesj GYes
jentve DeeHeuÙee [esUÙeele [esUs Ieeuetve mJele:uee DeeÙe ueJn Ùeg Demes one
JesUe cnCee. DeeHeuÙee Mejerjeleerue 50 efšêfueÙeve HesMeeRvee øesceeÛeer mHeboves
efceUtve GlmeeneÛeer Tpee& DeceÙee&o Jee{les.
peieele meieUÙeele ceneie[e efyeÚevee kegâ"uee ? lej lees DeepeejHeCeeÛee
efyeÚevee nesÙe. DeeHeueer iee[er ÛeeueJeCÙeemee"er Ûeeuekeâ Yee[Ÿeeves efceUlees,
mesJesmee"er veeskeâj efceUleele. HeCe DeeHeueb DeepeejHeCe menve keâjCÙeemee"er
DeeHeCe Flej keâesCeeueener vescet Mekeâle veener. øesce - efvemmeerce øesce DeepeejHeCeeuee
DeeHeuÙeeHeemetve otj "sJeles.
njJeuesuÙee Jemlet meeHe[t Mekeâleele. HeCe SkeâÛe iees<š DeMeer Deens efkeâ peer
Skeâoe neleeletve efvemešueer leer keâesCelÙeener GHeeÙeeveb leer Hegvne efceUt Mekeâle
veener les cnCepes DeeHeueb ``DeeÙeg<Ùe''. kegâštbyeeJej, veeleueiebeJej, efce$ecew$eerCeeRJej,
MespeeNÙee HeepeeNÙeebJej cevemeeskeäle øesceeÛeer GOeUCe keâje. hene ceie mecees¤ve
legcneuee øesceeÛeerÛe PegUtkeâ ÙesF&ue. Ùee øesceceÙe JeeNÙeeÛÙee Peesleele peerJeve¤Heer
ùoÙeele efnjJeerieej yeeie Hegâueuesueer legcneuee efomesue. peerJeve Kethe megboj Deens.
lÙeeJej Kethe øesce keâje Je Deeveboeves peiee.
``Ùee pevceeJej - Ùee peieCÙeeJej ~~
Meleoe øesce keâjeJes - Meleoe øesce keâjeJes ~~''
µµµ

96. cegueebÛeer ceeveefmekeâ leekeâo Jee{efJeCÙeemee"er
‘Deeveeheeve OÙeeve’
DeeOeg e f v ekeâ mheOex Û Ùee Ùeg i eele
ueneve cegueebJej ÙeesiÙe JesUer megmebmkeâej
Peeues lej GÅeeÛee Yeejle cenemeòee
nesCÙeeÛeb Deyogue keâueeceebÛeb mJehve
meekeâej nesT Mekesâue.
cenelcee ieebOeeRveer cnšuÙeeØeceeCes
GÛÛe efMe#eCe heCe lÙeeme veweflekeâ
ceguÙeeÛeer pees[ vemesue lej lees Meehe Deens. cnCetve cegueebvee efveleerceeve yeveefJeCÙeekeâ[s
ØeLece ue#e osCeb DeeJeMÙekeâ Deens.
yejsÛe heeuekeâ cegueebvee ieg¤kegâueele lÙeebÛÙee FÛÚsefJe¤æ "sJeleele. peyejomleerves
lÙeebÛÙeeJej ieg¤ketâue ueeotve lÙeeÛeer ceele=efhele=Øesce Yetkeâ lees[ueer peeles. keâe yejs
DeeheCe cegueebÛes ieg¤ nesT Mekeâle veener? meeves ieg®peeRveer cnšuÙeeØeceeCes cegues
ner osJeeIejerÛeer hegâues, Ùee hegâueebvee vesnceer mekeâejelcekeâ efJeÛeejmejCeer Jee DeeoMe&
efouee heeefnpes. lÙeemee"er heeuekeâebveer cegueebmeceesj DeeheuÙee DeeÛejCeeletve DeeoMe&
Ieeuetve efouee heeefnpes. DeepeÛeer cegues ner GÅeeÛeer hegâues, GÅeeÛÙee GppJeue
YeejleeÛes DeeOeejmlebYe, meyeue Je meMekeäle nesCÙeemee"er heeuekeâebveer peeie¤keâ
jeefnues heeefnpes.
lÙeebvee JÙeeÙeeceeÛeer DeeJe[ ueeJetve cewoeveeJej vesueb heeefnpes. mJeeceer efJeJeskeâevebo
cnCeeÙeÛes, ‘ceePÙee efØeÙe efce$eebvees jespe cewoeveeJej pee, KesU KesUe, JeemejemeejKes
ngbo[e, JÙeeÙeece keâje. pesJne legcner meyeue Je meMekeäle Jneue lesJne legcneuee
ØelÙeskeâ iees° ÛeebieuÙee Øekeâejs keâUt Mekesâue.’ cegueeÛes heeÙe heeUCÙeele efomeleele.
lÙeeØeceeCes lÙeebÛeer DeeJe[ Je keâewMeuÙe yeIetve DeeJe[lÙee #es$eele lÙeeuee
Øeeslmeeefnle kesâueb heeefnpes.
cnCetve DeeheuÙee cegueeÛÙee DeeÙeg<ÙeeÛes JÙeJemLeeheve keâjCÙeemee"er lÙeeÛÙee
ceveeÛeb JÙeJemLeeheve JÙeJeefmLele keâjCeb ns DeeflecenòJeeÛes Deens. oneJeerÛÙee
cesjerš efuemšceOÙes DeeuesuÙee efJeÅeeLÙeeËÛeer JewÅeefkeâÙe leheemeCeer kesâueer Demelee
25³ efJeÅeeLÙeeËvee GÛÛe jkeäleoeye Dee{Uuee. iegvnsieejer #es$eele cegueebÛee
Jee{lee menYeeie efomet ueeieuee Deens. efkeâMeesjJeÙeerve cegues ner efveõeveeMe,
jkeäleoeye, ceeveefmekeâ JÙeeOeeRveer «emle Peeueer Deenssle. ogye&ue Peeueer Deensle.
efJeJeskeâebveo cnCeleele, cewoeveeJej hegâšyee@ue KesUtve MejerjÙe°er keâceeJeCeeje,
leemeveleeme osJeUele Iebšer JeepeJele yemeCeeNÙeehes#ee F&ÕejepeJeU DeefOekeâ menpeheCes
heesnÛet Mekeâlees. heCe Ùee efJeÛeejebkeâ[s Deepe ogue&#e nesle Deens. Jee{leer mheOee&,
ÛebieUJeeo, efveleercetuÙeebÛee Nneme, Iejeleerue Jeeo, YeÙe, ÛebÛeuelee, mheOee&lcekeâ
JeeleeJejCe ÙeecegUs cegues vewjeMÙeekeâ[s peeT ueeieueer Deensle.
cnCetve cegueebÛÙee ceeveefmekeâ meyeuelee Je efvece&uelesmee"er OÙeeveOeejCee ner
DeeJeMÙekeâ iees° Deens. ‘Deeveeheevemeleer’ ns lÙeeleerue Skeâ MeeŒeeskeäle OÙeeve.
ÕeemeeÛÙee meneÙÙeeves ceveeuee Skeâe«e efvece&ue Je meyeue keâjCÙeeÛeer ner
MeeŒeeskeäle meeOevee.
Ùee meeOevescegUs cegueebÛeer mcejCeMekeäleer, yegefæceòee, Skeâe«elee meyeuelee
Jee{les. YeÙe keâceer nesles. ÛebÛeuelee otj nesles. cegueebÛeer Deekeâueve#ecelee Jee{tve
veweflekeâlee Ùesles. 2500 Je<eeËhetJeea ieewlece yegæebveer Ùee meeOevesÛee MeesOe ueeJeuee.
het. ieg®peer ßeer melÙeveejeÙeCe ieesSbkeâepeeRveer 1969 meeueer ner Yeejleeletve ueghle
Peeuesueer meeOevee hejle Yeejleele DeeCeueer. Deveskeâ efJeÅeeLeea Deepe ÙeeÛee ØelÙe#e
ueeYe Iesle Deensle. hegCÙeele mJeejiesš efJeheMÙevee keWâõ ÙesLes 9 les 18
JeÙeesiešeleerue ceguee-cegueeRmee"er SkeâefoJemeerÙe efMeefyej ØelÙeskeâ ceefnvÙeeÛÙee ØeLece
jefJeJeejer DeeÙeesefpele kesâues peeles. ner efMeyeerjs hetCe&heCes efJeveecetuÙe Demetve pegvÙee
meeOekeâebveer efouesuÙee oeveeJej Je mJeÙebmesJekeâebÛÙee mesJesJejÛe ns keâece Ûeeueles.
JesyemeeF&š : www.uvidhamma.org
µµµ

97. [eJe KesUtve lej yeIe
jefJeJeejÛeer megšdšer mekeâeUerÛe
šer.Jner. Jej ieeCes Ûeeuet nesles,
``Dekesâues Dekesâues keâneB pee
jns nes - Dekesâues Dekesâues keâneb
pee jns nes ~ cesjs meeLe DeeDees -
keâneb pee jns nes ~~''
ieeCes Ss k eâleeÛe ceuee
efveefueceeÛeer Dee"JeCe Peeueer. efveefuecee ner GÛÛeefMeef#ele - DelÙeble osKeCeer -
ngMeej mebieCekeâ DeefYeÙeblee cnCetve veeceebefkeâle keâejKeevÙeele keâece keâjCeejer
cegueieer. ueiveeÛee efJe<eÙe keâe{uee keâer, ueive keâjeÙeÛes veener cnCeles. Ùee
efJe<eÙeeves eEÛeeflele Peeuesueer efveefueceeÛeer DeeF&-efveefueceeuee ceePÙeekeâ[s IesTve
Deeueer nesleer. efveefueceeÛÙee ÛesnNÙeeJej vewjeMÙe HeCe peeCeJele nesleb.
efveefueceeMeer JewÙeeqkeälekeâ mebJeeo meeOeleevee efleÛÙee ueneveHeCeeHeemetve DeeF&-
Jeef[ueebÛÙee Yeeb[CeeÛee leerJeÇ HeefjCeece efleÛÙee Deble&ceveeJej Peeuesuee peeCeJeuee.
leer cnCeeueer Je[erue DeeF&uee KetHe ceejPees[ keâjeÙeÛes, efMeJeerieeU keâjeÙeÛes,
iegueeceemeejKeb peerJeve leer peieueer. mJele:ÛÙee DeeÙeg<Ùeele efleuee kegâ"ueerner iees<š
ceveemeejKeer keâjlee Deeueer veener. keâeceJeeueer - GHeYeesieeÛeer oemeer Demee ogÙÙece
opee& efleves DeeÙeg<ÙeYej meesmeuee. ceensjÛÙeebveer HeCe efleuee Iejele mLeeve efoues
veener. iegje{esjemeejKeb peerJeve leer peieueer. mej ueive cnšueb efkeâ ceuee efYeleerÛe
Jeešles.
ceer DeOÙeelceele DeeÙeg<Ùe keâe{eÙeÛeb "jJeuebÙe mej. meJe& Ssketâve IesleuÙeeJej
ceer efleuee cnCeeuees, ns yeIe efveefuecee legPÙee DeeF&ÛÙee keâeUer eqm$eÙee mJele:ÛÙee
HeeÙeeJej GYÙee veJnlÙee. let Deepe 50,000/-¤. øeeflecene keâceeJelesme.
lÙeeJesUer m$eer ner Ûegue Je cegue ÙeeHegjleerÛe nesleer. efleuee ogÙÙece opee& DemeeÙeÛee.
Deepe m$eer-Heg¤<e meceevelesÛes Ùegie Deens. lÙeekeâeUer m$eerÙeebÛÙee mebj#eCeemee"er
keâeÙeos Heâejmes keâ[keâ veJnles. Deepe m$eerÙeebmee"er lÙeebÛee ÚU nesT veÙes cnCetve
keâeÙeosMeerj efJeMes<e efJeYeeie Meemeveeves efvecee&Ce kesâues Deensle. HetJeea m$eer pÙee Iejer
efoueer lesLes efleuee efkeâleerner $eeme Peeuee lejer les Iej efleuee mees[lee Ùesle vemes.
ceensjÛeer ueeskeâ Fppeleermee"er efleuee mJeerkeâejeÙeuee veekeâejle Demele. Deepe
ceensjÛÙee ueeskeâebveer DeeHeuÙee cegueeruee DeeHeuÙee IejeÛes ojJeepes kesâJnener Kegues
"sJeues Deensle.
HetJeea IešmHeâesš ne øekeâej ueeskeâebvee ceevÙe veJnlee. Deepe meceepeeves
menpeHeCes lees mJeerkeâejuee Deens. HetJeea mecegHeosMeve ne øekeâej veJnlee. Deepe
lÙeeJej keâeÙe&MeeUe Yejle Deensle. Deepe yeouelÙee peieele m$eerves Skeâšb jenCeb
cnCepes Deveskeâ mecemÙeebvee leeW[ osCes nesÙe. meceepe, veelesJeeF&keâ efleuee JesieUÙee
HeodOeleerves Heenleele. Iejiegleer keâeces, SkeâšsHeCee, DeepeejHeCe efleuee efvejeMe
keâjle Demeles. efleÛÙee Ûeeefj$ÙeeJej eEMelees[s G[Jeues peeleele. ceveg<Ùe ne Skeâ
meeceeefpekeâ øeeCeer Deens. lÙeeuee menÛejeÛeer vewmeefie&keâ iejpe Demeles. SkeâšsHeCeecegUs
Deveskeâ YeeJeYeeJeveebÛes oceve PeeuÙeecegUs ef[øesMeve Ùesles. efvemeiee&ÛÙee efJejesOeele
peeCes cnCepes DeeHeues DeeÙeg<Ùe GOJemle keâjCÙeemeejKes Deens. Decesefjkesâle
vegkeâlÙeeÛe øekeâeefMele PeeuesuÙee DenJeeueevegmeej 60³ cevees¤iCe ns lÙeebÛes
keâecepeerJeve GOJemle PeeuÙeecegUs Peeuesues Deensle. HeefjeqmLeleercegUs Skeâšer jenCeejer
ceeCemes ner Yekeâeme, ›eâesOeer, efve¤lmeener, le›eâejKeesj, efvejeMe nesleele Je
meebmeefjkeâ ceeCemeebHes#ee keâceer DeeÙeg<Ùe peieleele. vekeâejelcekeâ ceveesJe=òeercegUs
lÙeebÛee peerJevejme efHeUtve peelees. Skeâoe ueive Peeueb keâer pevceYej lÙeeletve
metškeâe veener ns legPÙee DeeF&ÛÙee efHe{erleueb cele Deens. Deelee meceepeeÛeb efÛe$e
HetCe& yeoueuebÙe.
lÙeeÛeøeceeCes let DeOÙeelceele peerJeve IeeueJeeÙeÛebÙe Demes cnCeles. Iejiegleer
mecemÙeebvee efYeTve peer-peer le¤Ce-le¤Ceer DeOÙeelcÙeeÛÙee Jeešsves peeleele,
cegUele lÙeebÛee lees eEHe[Ûe vemeuÙeecegUs keâener Je<ee&leÛe DeOÙeelceeleerue efveÙece Je
lÙeebÛee cegU mJeYeeJe ÙeebÛes efceueve ve PeeuÙeecegUs HejceeLee&leerue ¤#elee lÙeebvee
DemJemLe keâ¤ve mees[les Je lesLetve lÙeebvee ceeies efHeâjeJesmes Jeešles. peie keâeÙe
cnCesue Ùee efYeleerves les vewjeMÙeekeâ[s JeešÛeeue keâjleele.
MesJešer Ùee JeveJeemeele HetJee&ßeceerÛes mcejCe keâjCes Je PegjCes meg¤ nesles.
yeNÙeeÛe Je<ee&veblej DeeHeueer Ûegkeâ keâUles. #eCeJewjeiÙe ns $eemeeves Je efYeleerves
Deeuesues Demeles les pevceJewjeiÙe "¤ Mekeâle veener ns øelÙeskeâeves ue#eele Iesleues
Heeefnpes. meJe& FÛÚe Deekeâeb#ee ceveer JemeuÙee Demeleevee ieesmeeJeer nesCes efvemeiee&ÛÙee
efJe¤Oo Demeles.
meble legkeâejece cenejepe ...
``DeeMee ner mecetU KeCeesveer keâe{eJeer, lesJneÛeer ieesmeeJeer JneJes lesCes ~~''
lÙeecegUs ceveeleerue efJekeâejeÛeb oceve keâ¤ve cevees¤iCe nesCÙeeHes#ee efvemeiee&ÛÙee
efveÙeceebÛes Heeueve keâjCes DeeHeuÙee efnleeÛes Demeles.
efveefuecee peerJeve ner Skeâ DevegYeJeceeefuekeâe Demeles. øelÙeskeâeÛes DevegYeJe-
keâce&HeâU JesieUs Demeles. les mJele: mJele:vesÛe IÙeeJeÙeeÛes Demeleele.
Mesle cnšues efkeâ efHekeâeyejesyej leCe ÙesCeejÛe, Iej cnšues efkeâ letlet-ceQceQ
nesCeejÛe, iegueeyeeuee HeCe keâešs DemeleeleÛe. Devegketâue Je øeefleketâue, megKe
DeeefCe og:Ke, Tve DeeefCe meeJeueer DeMee HejmHejefJejesOeer DevegYeJeebÛee Deeke=âleeryebOe
cnCepes peerJeve. yeefnCeeyeeFËÛeer keâefJelee let SskeâueerÛe Demesue,
``Dejs mebmeej-mebmeej ~ lÙeeuee keâOeer j[t veÙes ~
ieUÙeeleuÙee nejeuee ~ uees{Ces keâOeer cnCet veÙes ~~''
Ùee meieUÙee ÛeÛexveblej efveefueceeuee ceer cnCeeuees - `Skeâ [eJe KesUtve lej
yeIe' efveefueceeves DeelceeEÛeleve kesâues Je leer ueiveeuee leÙeej Peeueer. ceefnvÙeeleÛe
efleÛÙeeÛe keâejKeevÙeeleerue efleuee DeeJe[CeeNÙee DeefYeÙeblÙeeMeer efleÛes ueive
"jues. ueiveHeef$ekesâle øes<ekeâ cnCetve ceePes veeJe PeUkeâle Deens.
µµµ

98. ceePeer ceueeÛe ueepe Jeešueer
Deeceoej meensyeebÛÙee cegueerÛeb ogheejÛeb ueive nesleb. meensyeebveer mJele: heâesve
keâ¤ve Deeceb$eCe efoueb nesleb. Øeefleef‰le Deveskeâ ueeskeâebÛeer Ùee ef"keâeCeer Yesš nesles
cnCetve ceer heCe keâ[keâ mšeÛe& kesâuesuÙee keâhe[Ÿeele ueiveeuee iesuees neslees.
heef$ekesâJej Deensj DeeCet veÙes Demee GuuesKe Demeleevee osKeerue Deeceoej
meensyeebvee Ket<e keâjCÙeemee"er ceer peeleevee ke@âcheceOetve DeeefueMeeve ogkeâeveeletve
1400 ®heÙeebÛes efieheäš he@keâ keâ¤ve Iesleues. Je ceneie[e iegueeyeeÛee yegkesâ
Iesleuee. Leešeceešele ueive ueeieuÙeeJej pesJeCe Gjkeâues Je Iejer efveIeeuees. Iejer
peeleevee jmlÙeeÛÙee keâ[sJej Skeâ meeÙekeâueJej šeskeâjer yeebOetve heheF& efJekeâCeeje
Je=æ vepejsuee he[uee. heeÙepecee-Meš& Je šesheer Demee lÙeeÛee hesnjeJe neslee.
ceUuesues ÛegjieUuesues keâhe[s, Jee{uesueer oe{er, ke=âMe Mejerj. ceer keâej yeepetuee
Iesleueer Je lÙeeuee heheF&Ûee YeeJe efJeÛeejuee. lÙeeves Skeâe heheF&uee 30 ®heÙes
meebefieleues. ceer lÙeeuee 20 ¤heÙeeuee Skeâ osCeej DemeMeerue lej 3 heheÙee
efJekeâle Ieslees Demes cnšues. lÙeeJesUsme lees cnCeuee, meensye 25 efkeâ.ceer. Je¤ve
meeÙekeâueJej Deeuees. Mesleele keâeÙe yeer efhekeâle veener. ÙeeÛÙeeJejÛe Iejele Ûetue
hesšleer. leJee heesjeyeeUebvee KeeÙeuee Yesšleb. 25 ¤heÙes lejer Åee. ceer 20
¤heÙeeÛee nó Oe¤veÛe yemeuees Je lÙeeÛe YeeJeeves 3 heheÙee Kejsoer kesâuÙee Je
lÙeeuee 60 ¤heÙes osTve efveIeeuees.
mebOÙeekeâeUer vesnceerØeceeCes Meeble yemetve efÛebleve keâjleevee pÙeeÛÙeekeâ[s ie[iebpe
mebheòeer Deens lÙeeuee ceneie[er Yesš osCeeNÙee Je pÙeeÛes heesš neleeJej Deens,
pÙeeuee GÅeeÛeer Ûetue keâMeer hesšsue ÙeeÛeer lÙeeuee efÛeblee Deens DeMee MeslekeâNÙeeMeer
ngppele Ieeuetve lÙeeuee keâceer hewmes osCeeNÙee ceePÙee ceveeÛeer ceueeÛe ueepe
Jeešueer. lÙeeÛee kesâefJeueJeeCee Ûesnje vepejsmeceesj Deeuee Je ÙesLetve heg{s keâOeerner
MeslekeâNÙeebMeer heLeejerJeeuÙeebMeer YeeJeleesue ve keâjCÙeeÛee ceer mebkeâuhe kesâuee,
legcner heCe lees keâje. DeeheCe efhePPeenš ceOÙes cegueeyeeUebvee IesJetve peelees, npeej
npeej ®heÙeebÛes yeerue osleevee keâOeer YeeJeleesue keâjlees keâe? leesÛe ceveeÛee YeeJe
heLeejerJeeues, Meslekeâjer ÙeebÛÙeeMeer JÙeJenej keâjleevee jent Åee. Ûeuee lej ceie
efce$eebvees ‘‘osJet lÙeebvee DeeOeej’’
µµµ
99. mecepegve Ies vee ceuee
efieefjpee Je øemeeo - cegbyeF&uee veelÙeeleerue
keâeÙe&›eâceemee"er mekeâeUer ueJekeâjÛe [skeäkeâve
Skeämeøesmeves efveIeeues. efveIeCÙeeHetJeea oesIeebveerner
Iejer vÙeenejer kesâueer nesleer. Heesns Keeuues nesles.
efieefjpee ner efHeòeøeOeeve øeke=âleerÛeer Je øemeeo
ne keâHeâøeOeeve øeke=âleerÛee neslee. efHeòeøeOeeve
øeke=âleercegUs efieefjpeeÛee pe"jeiveer ÛeebieueeÛe
øeoerHle neslee. oesve leemeeleÛe efleuee Hejle
Yegkeâ ueeieueer. keâHeâøeOeeve øeJe=òeerÛÙee øemeeoÛeer
HeÛeveef›eâÙee pe"jeiveer cebo DemeuÙeecegUs nUtJeej
Ûeeueueer nesleer.
keâpe&leuee efieefjpeeves øemeeokeâ[s Je[eHeeJe IesCÙeeÛeer ceeieCeer kesâueer. øemeeouee
Yetkeâ vemeuÙeeves lÙeeves Heâkeäle efieefjpeeueeÛe Je[eHeeJe IesTve efouee. leodveblej
oeoj peJeUÛe efiejerpeeves Hejle meB[JeerÛe KeeCÙeeÛeer FÛÚe JÙekeäle kesâueer. øemeeo
efleuee cnCeeuee ``DeeHeCe oesIeebveerner mekeâeUer yejesyejÛe vÙeenejer kesâueer let
lÙeeveblej Je[eHeeJe Keeuuee. Deelee Hejle meB[JeerÛe IesCÙeeÛeer ceeieCeer keâjlesÙe.
leeW[eJej peje yebOeve Ieeue. efkeâleer KeeJe-KeeJe keâjlesme ? cegbyeF&le iesuÙeeJej
ÛeebieuÙee GHenejie=nele keâener lejer Ûeebieueb KeeT. DeeHeuÙee KeeCÙeeJej šerkeâe
keâjCeeNÙee øemeeoÛee efiejerpeeuee KetHe jeie Deeuee Je lÙeebÛeer letlet-ceQceQ nesTve
¤meJee-HegâieJee Peeuee DeLee&leÛe efoJeme Kejeye iesuee. øemeeouee pej ns keâUueb
Demeleb keâer efHeòeøeOeeve øeke=âleerÛÙee ueeskeâebÛee pe"jeiveer øeoerHle Demelees. lÙeeÛeb
DeVeHeÛeve ueJekeâj nesle DemeuÙeecegUs lÙeebvee JeejbJeej Yetkeâ ueeieles ns vewmeefie&keâ
Deens. lej ne Jeeo PeeueeÛe vemelee.
meefÛeve Je nscee DelÙeble øesceU pees[Heb. meefÛeve JeeleøeOeeve øeke=âleerÛee lej
nscee keâHeâøeOeeve øeke=âleerÛeer. keâHeâøeOeeve øeke=âleerÛeer ueeskeâb mLetue Demetve nUtnUt-
[guele-[guele Ûeeueleele, lej JeeleøeOeeve øeke=âleerÛeer ueeskeâ Meeefjefjkeâ neueÛeeueer
peueo, Jesieeves keâjleele. peueo Ûeeueleele. JeeleøeOeeve øeke=âleerÛee meefÛeve
Ûeeueleevee nsceeÛÙee yejesyej Ûeeuelee-Ûeeuelee Yejkeâve Heg{s efveIetve peeÙeÛee.
lÙeecegUs ceer legcneuee MeesYele veener cnCetve legcner ceePÙeeyejesyej pees[erveb Ûeeuele
veener Demee iewjmecepe keâ¤ve nscee meefÛeve yejesyej Jeeo IeeueeÙeÛeer. Deyeesuee
OejeÙeÛeer, Yeeb[Ces keâjeÙeÛeer, Jeele øeke=âleerÛeer ceeCemeb peueo Ûeeueleele ns
nsceeuee "eTkeâ Demeles, lej keâoeefÛele lÙeebÛeer Yeeb[Ces šUueer Demeleer.
efm$eÙee mebHetCe& efoJemeele osnyeesueer Je neJeYeeJe Oe¤ve megceejs 20 npeej
Meyo yeesueleele. lej Heg¤<e mebHetCe& efoJemeeble 7 npeej Meyo yeesuelees. ne Heâjkeâ
efoJeme mebHeleevee Deieoer øekeâ<ee&ves peeCeJelees. Heg¤<e ne efoJemeYej Iejeyeensj 7
npeej MeyoebÛee mee"e mebHeJetve Iejer Ùeslees. m$eer efoJemeYej pej IejerÛe Demesue lej
efleÛee Meyomee"e Kethe efMeuuekeâ Demelees. veeF&ueepeeves lÙee GjuesuÙee MeyoebÛee
Yeef[ceej Iejele DeeuesuÙee veJeNÙeeJej neslees. Meyomee"e mebHeuÙeecegUs lÙeeÛeer
yeesueeÙeÛeer Deefpeyeele FÛÚe vemeles. efleuee cee$e keâeÙe yeesuet-efkeâleer yeesuet Demeb
nesleb. veJeje Ssketâve IesCÙeeÛÙee ceve:eqmLeleerle vemeuÙeecegUs yeeÙekeâesuee lÙeeÛeb
DeeHeuÙeeJej øesceÛe veener Demeb Jeešleb Je meceerkeâjCe efyeIe[eÙeuee megjJeele nesles.
Heg¤<eeÛee vewmeefie&keâ Meyomee"e 7 npeejÛe Demelees ÙeeÛes JewÙeeqkeälekeâ %eeve
pej Helveeruee Demeles lej ner Yeeb[Ces šUueer Demeleer. De"d"ŸeeVeJe škeäkesâ Iejer
yemeCeeNÙee yeeÙekeâe DeeHeuÙee Heleeruee keâceer yeesueCÙeeÛÙee DeejesHeJe¤ve oes<e
osle Demeleele. DeeHeuÙee ceeieÛÙee efHe{eruee ner mecemÙee vemeeÙeÛeer. veJeje veener
yeesueuee lejer Skeâ$e kegâštbyeele KetHe ceeCemeb Kethe cetueb DemeeÙeÛeer. efleÛee 20
npeej MeyoebÛee mee"e Hetje JneÙeÛee HeCe DeeleeÛÙee Iejer yemeCeeNÙee yeeÙekeâebvee
SkeâebleJeeme ÚUlees. Iejele keâesCeer yeesueeÙeuee vemeleb. Deepetyeepetuee DemeuesuÙee
Iejebvee kegâuetHeb Demeleele eEkeâJee Skeâceskeâebkeâ[s peeCÙeeÛeer øeLee vemeles. ceesyeeF&ueJej
yeesuetve osKeerue ne MeyoebÛee mee"e HetCe& nesle veener. lÙeecegUs kegâÛebyeCee
PeeuesuÙee m$eerÙee veJeNÙeeveb øeeflemeeo ve efouÙeeves ne MeyoebÛee mee"e HegCe& nesle
veener, leer efvejeMe nesles Je yeesueCÙeeÛeer mJeeYeeefJekeâ-vewmeefie&keâ FÛÚe HetCe& ve
PeeuÙeeves mebyebOe efyevemeleele.
pesJne m$eer DeeefCe Heg¤<e lÙeebÛÙeeleerue Meeefjefjkeâ Heâjkeâ peeCetve Iesle veenerle
lesJne lÙeebÛÙeeleerue veelesmebyebOe DeÙeMemJeer nesleele, les efJeveekeâejCe SkeâceskeâebJej
DeHes#eebÛes DeesPeW ueeoleele Je DekeâejCe DeeHeuÙee DeeJe[erefveJe[er, øeeOeevÙe
meJeÙeer meejKÙee DemeeJÙeele Demee DeeieÇn Oejleele.
cnCetve DeeHeuÙee peerJevemeeLeeruee efvemeie&efveÙeceeuee Devegme¤ve mHesme Je
mJeeleb$Ùe Åee. mebmeej cnšuÙeeJej Yeeb[Ÿeeuee Yeeb[b ueeieCeejÛe. ¤meJee-HegâieJee
lej nesCeejÛe, lÙeeJesUsÛeb Skeâceskeâebvee mecepetve Iesle Iesle SJe{bÛe cnCee.
legce ¤"er jnes,
ceQ ceveelee jntb,
kesâ cepee efpeves keâe - Deewj kegâÚ Deelee nw~
mebmeej ns megKeog:KeeÛe efceßeCe Deens. Denbkeâejeuee efleueebpeueer osTve
pegUJetve IesCÙeeÛeer ceeveefmekeâlee øelÙeskeâeves "sJeueer lej peerJeveJesueerJejÛÙee Hegâueebvee
yenj ÙesF&ue. mebmeejele Jeeo vemeeJee, mebJeeo DemeeJee. keâJeÙe$eer yeefnCeeyeeF&
cnCeleele vee,
Dejs mebmeej mebmeej ~ pejer Jejletveer keâešs ~
Deelee Hejbleg efomeleerue ~ efÛekeâCes js meeiejieesšs ~
µµµ

100. meejer GceüYej cej cej kesâ efpe efueS
Skeâ heue lees Deye nces peerves oes ~
keâeuheefvekeâ Iešvee - efkeâjeCee
ceeueeÛÙee ogkeâeveele Skeâ kegâ$ee efheMeJeer
Je Ùeeoer - hewmes IesTve Deeuee.
ogkeâeveoejeves efheMeJeerle ÙeeoerØeceeCes
ceeue Je Gjuesues hewmes šekeâues Je
kegâ$ÙeeÛÙee leeW[ele ye@ie efoueer.
kegâ$ee OeeJeleÛe yememše@he Jej
iesuee. yeme DeeuÙeeJej yemeceOÙes Ûe{tve kebâ[keäšjuee Deesj[le efheMeJeerletve hewmes
IÙeeÙeuee Je efleefkeâš efheMeJeerle šekeâeÙeÛee Dee«en kesâuee. ceeuekeâeÛÙee IejepeJeUerue
mše@heJej Gle¤ve yebieuÙeepeJeU peeJetve oej GIe[CÙeemee"er leeW[ele DeesPe
Demeleevee ojJeepeeuee Oe[keâe cee¤ve efkebâÛeeUt ueeieuee.
Lees[ŸeeÛe JesUele ojJeepeeÛÙee Oe[keâe Ssketâve ceeuekeâ oej GIe[tve jeieeves
yeensj Deeuee Je lÙeeves kegâ$Ùeeuee peesjele keâe"er ceejueer Je jeieeves efMeJÙee osle
cnCeeuee, Ûeebieueer Peeshe cees[ueer ceePeer, leguee yeens¤ve kegâuethe ueeJetve ÛeeJeer
IesTve peelee Ùesle veJnleb keâe?
efce$eebvees efkeâleerner kesâueb lejer Dehes#ee mebhele vemeleele. cnCetve keâle&JÙes heej
hee[leevee mJele:Jej Øesce keâje.
Jeeceve oeoe keâ[&keâ cnCeleele,
‘‘pesJne kesâme ns ceePes ieUt ueeieues, lesJne peerJeve ns cepeuee keâUt ueeieues.’’
Skeâ mesJekeâ yevetve ceer ÙeebÛeer mesJee kesâueer, meejs Gueštve cnCeleele, kesâJne
kesâueer? yeesue Guešs pesJne ns efceUt ueeieues - lesJne peerJeve ns cepeuee keâUt
ueeieues. meejebMe - mJele:mee"er peieeÙeuee efMekeâe. mJele:Jej Øesce keâje.
µµµ
101. mej ceer DeMeer veJnles
Jes U Ies T ve jeCeer Yes š eÙeuee
Deeueer nesleer. efleuee ceePÙeeyejesyej
keâcheâš& JeešuÙeeveblej leer Ieeyejle
Ieeyejle yeesueleer Peeueer. leer vekeâUle
Skeâe hejheg®<eeÛÙee Øesceele he[ueer
nesleer. lÙeeÛÙeeyeöueÛeer ØeÛeb[ Dees{
Je veJeNÙeeuee DeeheCe heâmeJeleesÙe
ner DehejeOeerheCeeÛeer YeeJevee lÙeecegUs
nesCeejer ceveeÛeer Ieeuecesue ÙeecegUs leer efYeleer Je efveõeveeMeeuee yeUer he[tve
DemJemLe peerJeve peiele nesleer.
efce$eeveebs Øesce DeeefCe efJeJeen Ùee oesve hetCe&le: JesieàÙee mebkeâuhevee Deensle.
Øesce peerJeveeÛÙee Glheòeerheemetve DeefmlelJeele Deens lej efJeJeenmebmLee ner 5 npeej
Je<ee&heemetveÛeer meeceeefpekeâ JÙeJemLee Deens. Øesce yeeÙeesuee@peerkeâue Deens lej ueive
ner meesMeue mebkeâuhevee Deens. meeceeefpekeâ JÙeJemLee GueLet veÙes cnCetve ueiveheæleer
GoÙeeme Deeueer. ceeveJeer ceveeuee meeQoÙe&, efJeÉòee, mJeYeeJe, SsÕeÙe& JÙekeäleercelJe
ÙeemeejKÙee iees°er Deekeâef<e&le keâjleele.
ueiveeveblejner Ùee meieàÙeeÛe iees°er DeeheuÙee pees[eroejerekeâ[s DemeleerueÛe
Demeb veener. ueive Peeues. lejer meele hesâjs IesTve efkebâJee keâyetue nw cnCetve Deeheues
ceve yeouele veener. pÙee iees°er DeeheuÙee pees[eroejekeâ[s veenerle Je lÙeeÛÙeekeâ[tve
efceUle veenerle, Deeheuee ceWot Flej ueeskeâebceOÙes lÙee iees°er oeKeJelees Je
lÙeebÛÙeekeâ[s Dees{ Deekeâef<e&le keâ¤ve legcneuee JÙekeäle nesCÙeemee"er Yeeie hee[lees.
keâenerpeCe Deeheues efJeJeenerle Deenesle Ùee efJeÛeejebveer Ùee YeeJeveebÛeb oceve
keâjleele lej keâenerpeCe Ùee YeeJevee ke=âleerle GlejJeleele Je ueiveeveblejner
FlejebÛÙee Øesceele he[leele. efJeYekeäle kegâšgbye heæleercegUs SkeâšsheCee Je lÙeecegUs
ceve ceeskeâUb keâjeÙeuee efØeÙepeveebÛee DeYeeJe ÙeecegUs ceWot legcneuee mJemLe yemet
osle veener.
cnCetve legcneuee efce$e-cew$eerCeer Demeleerue lej DeeheuÙee pees[eroejeyejesyej
Ùeeyeeyele heejoMe&keâlee "sJee, Ùee veelÙeele heefJe$elee "sJee. veJeje-yeeÙekeâesves
SkeâceskeâebÛÙee YeeJeveebÛee, efce$ecew$eerCeeRÛee mJeerkeâej keâ¤ve Skeâceskeâebvee JÙekeäleermJeeleb$Ùe
, hegjsMeer ceeskeâUerkeâ Je efJeÕeeme osTve ØelÙeskeâ veelÙeele, ue#ceCejs<ee Je heefJe$elee
"sJeueer lej mej ceer DeMeer veJnles’ ner DehejeOeerheCeeÛeer YeeJevee otj nesF&ue.
ceveeuee Øesce nJeb Demeleb.
ieeefueye GieerÛe cnCele veener -
‘‘keânles nw, efpemekeâes FMkeâ, Keueue nw efoceeie keâe’’
keâewvmeueeRieveblej jeCeer nmeueer Je DehejeOeerheCeeÛeer efleÛeer YeeJevee otj Peeueer
Je Ùee veelÙeele ue#ceCejs<ee Je heefJe$elee "sJetve DeeheuÙee heleerjepeeyejesyej
heejoMe&keâlee "sJeCÙeeme leÙeej Peeueer.
KejesKej YeeJeYeeJevee JÙekeäle keâjCÙeemee"er ØelÙeskeâeuee efce$ecew$eerCeeRÛeer iejpe
Demeles. keâenerpeCe Ùee YeeJevee meceepeyebOeveeÛee heie[e IesTve veekeâejleele.
legcner pej legceÛener keâesCeeJej Øesce Deens, ns ceevÙe kesâueb lej legceÛÙee ØeeceeefCekeâheCeeuee
meueece.
cnCeleele vee,
‘‘Øesceeuee Ghecee veener, ns osJeeIejÛes osCes.’’
µµµ

102. SÓÓ yekeâJeeme yebo keâj
[e@. efJeveÙeÛee heâesve neslee. heâesveJej
DelÙeble JÙeekegâU Je efKeVe mJejele lees
cnCeeuee, ‘Dejs oòee, je$eer ceer ceePÙee
cegueeuee SJe{Ÿee je$eer kegâ"s Ûeeueueeme?
Demes efJeÛeejues lej ceuee Gueš yeesueuee.
je$eer keâe efheâjeÙeÛeb vemeleb ns ceer lÙeeuee
meebiet ueeieleeÛe lees ceePÙeekeâ[s yeIetve
jeieeves peesjele Deesj[uee ‘SÓÓ yekeâJeeme
yebo keâj’, mekeâeUer heCe lees ceePÙeekeâ[s jeieevesÛe yeIele neslee. ceer KetheÛe
ef[mšye& PeeueesÙe js. lÙeeÛÙee DeeF&uee heCe lees Gueš yeesueeÙeuee ueeieueeÙe.’
efce$eebvees cegue peesJej ueneve Deensle leesJej ceer efYeleerves oyetve jenleele.
ueneve cegueebvee ns keâ¤ vekeâesme Demeb cnšueb efkeâ lÙeebÛÙee ceveele Glmegkeâlee
peeieles Je leer iees° leer keâ¤ ueeieleele. lÙeebÛÙee ceveele Glmegkeâlee peeieles Je leer
iees° leer keâ¤ ueeieleele. Je ‘‘ns keâj, DemebÛe keâj’’ cnšueb efkeâ lÙeebÛÙee
Denbkeâejeuee ef[JeÛeueb peeleb Je leer leer iees° veekeâejleele. ceveemeejKeb Jeeiele
vemeuÙeeves heeuekeâebkeâ[tve lÙeebvee onMele Je DeheMeyoebÛeer, Øemebieer ceejneCeerÛeer
cespeJeeveer efoueer peeles. ueneveheCeer ns meJe& ceveeefJe¤æ Ûeeueuesues - lÙeebÛÙeekeâ[tve
veeF&ueepeemleJe efmJekeâejues peeles Je ceveele DevÙeeÙeeÛÙee YeeJevesÛes oceve kesâues
peeles. peje cees"e Peeuee Je Mejerjele yeueeÛee mebÛeej Peeuee efkeâ oeyeuesuÙee
YeeJevee Jej DeeuÙee efkeâ lÙeeÛee mheâesš neslees, lÙeeletve cegues DeeF&Jeef[ueebvee
efMeJeerieeU Je Oekeäkeâeyegkeäkeâer keâ¤ ueeieleele. meJnxveblej heâej mebmkeâej keâ¤
heenCeeNÙee Iejeleerue cegues JeeÙee iesuesueer efometve Ùesleele. efmeiceb[ ØeâeF&[
yeeÙekeâesyejesyej cegueeuee IesTve yeeiesle iesuee Demeleevee, DeÛeevekeâ heeuekeâebÛeer
vepej ÛegkeâJetve lÙeebÛee cegueiee ieeÙeye Peeuee. MeesOeeMeesOe meg¤ Demeleevee,
efmeiceb[ves yeeÙekeâesuee efJeÛeejues, Ùesleevee let lÙeeuee Ùee Ùee ef"keâeCeer peeT
vekeâesme Demeb keâeÙe meebefieleueb nesleb keâe? leer cnCeeueer, nes yeeiesle iesuÙeeJej
keâejbpÙeepeJeU peeT vekeâes Demeb cnšueb nesleb. ØeâeF&[ yeeÙekeâesuee IesTve
keâejbpÙeepeJeU iesuee, heenlees lej keâeÙe cegueiee Ûekeäkeâ keâejbpÙeeÛes heeCeer
heeÙeeJej Iesle yemeuee neslee. yeeÙekeâesves Dee§eÙe&Ûeefkeâle nesTve efmeiceb[uee
efJeÛeejues, leguee keâeÙe efmeæer Øeehle PeeueerÙe keâe? cegueiee keâejbpÙeepeJeU
Demesue ns leg keâmes DeesUKeuesme?
lesJne efmeiceb[ cnCeeuee, efmeæer-efyeæer keâener veener, ceer ceveeÛee DeYÙeeme
kesâuee Deens. OÙeeve keâjleevee [esàÙeemeceesj ceekeâ[ ÙeeÙeuee vekeâes cnšueb lej
ceekeâ[bÛe ceekeâ[ OÙeeveele Ùesleele. cnCetve efce$eebvees cegueebJej meejKes ns keâ¤
vekeâes, les keâ¤ vekeâes, nsÛe keâj DemebÛe keâj Demes GheosMe meejKes keâ¤ vekeâe.
Øesceeves lÙeebvee heâeÙeos Je leesšs mecepeeJetve meebiee. Je legceÛÙee owvebefove JÙeJenejeletve
lÙeebvee ÛeebiegueheCee efomet Åee. ØelÙeskeâ cegueemee"er Deeheues DeeF&Je[erue ns nerjes Je
nerjesF&ve Demeleele. cegueb vesnceer heeuekeâebÛeb DevegkeâjCe keâ¤ FefÛÚleele. lÙeebvee
peemle Oeekeâele Je oeyeele "sJet vekeâe. veenerlej Skeâ efoJeme legcneuee heCe SskeâeJes
ueeiesue - ‘SÓÓÓ yekeâJeeme yebo keâj.’
µµµ

103. ceOÙece ceeie&
DeeceÛÙeeÛe meesmeeÙešerle jenCeeje Deefcele ceePee
menkeâejer efce$e, lÙeeÛÙee le¤Ce cegueeyeöue efÛebeflele
neslee. lÙeeuee DeOÙeelceeÛeer KetheÛe DeeJe[ ueeieueer
nesleer. lees Iejele efcemeUle veJnlee. kegâ"uÙeener meceejbYeeuee
Ùesle veJnele. KeeCÙeeÛeer KetheÛe heLÙes heeUle neslee.
lÙeeuee je$eer veerš Peeshe Ùesle veJnleer. efŒeÙeebMeer yeesueleevee
lees ceeve Keeueer IeeueeÙeÛee efkebâJee efŒeÙeebvee šeUeÙeÛee.
SkeâšeÛe MegvÙeele yemetve jneÙeÛee. lÙeeÛÙee ÛesnNÙeeJej YeÙebkeâj leeCe Je DeewoeefmevÙe efomele
nesles. ueiveeÛee efJe<eÙe keâe{uee efkeâ lees veejepe JneÙeÛee. Iejele uee[eves lÙeeuee {syet
cnCeeÙeÛes. Skesâ efoJeMeer ceer {syetuee ceePÙeekeâ[s JnerDeeÙeheer heeme Deefpe&le efmebie ÛÙee
keâeÙe&›eâceeÛes Deensle, let heCe Ûeue Demes cnšues. lÙee#eCeer {syet ceuee cnCeeuee, ceer ÙesCeej
veener, keâejCe ieg®peeRveer meebefieleuesÙe, veeÛe ieeCÙeeheemetve otj jne. lÙeecegUs lÙeeves lÙeeÛÙee
DeeÙeg<Ùeeleerue ceveesjpb eveeÛee ojJeepee yebo kesâuee neslee. lÙee#eCeer ceuee Skeâ iees° Dee"Jeueer.
Skeâe jepeeves mJemebj#eCeemee"er Demee jepeJee[e yeebOeuee efkeâ meeOee efkeâškeâ heCe Deele
ÙesT MekeâCeej veener. lÙeeves jepeJee[Ÿeeuee heâkeäle SkeâÛe ojJeepee "sJetve efleLes meMeŒe
henejskeâjer "sJeues. Mespeejerue jepeeves ne jepeJee[e heentve - lemeeÛe jepeJee[e mJele:mee"er
yeebOeCÙeeÛes "jJeues. jepeJee[Ÿeeletve efveIeleevee Ùee oesvner jepeebÛÙee iehhee Ssketâve Skeâ heâkeâerj
peesjpeesjele nmet ueeieuee. heâkeâerjeuee nmeCÙeeÛes keâejCe efJeÛeejues Demelee heâkeâerj cnCeeuee,
jepee Ùee Skeâe GIe[Ÿee ojJeepeeletve heCe keâesCeerner ÙesT Mekesâue, leesner yebo keâj vee. ns
SskeâleeÛe jepee cnCeeuee, ne ojJeepee heCe yebo kesâuee lej ceer DeeleÛe ce¤ve peeF&ve vee.
ceie ns Le[ieÛe nesF&ve. efce$eebvees {syet meejKeer Deveskeâ le¤Ce cegueb ieg®peeRÛÙee veeoer ueeietve,
cegkeäleerSsJepeer - yebOeveele De[keâle Deensle. efvemeiee&ÛÙee efJejesOele peele Deensle. Deeveboer
peerJeve peieCÙeeÛes Deveskeâ ojJeepes yebo keâ¤ve YeeJeYeeJeveebÛes oceve kesâuÙeecegUs vewjeMÙeele
peele Deensle. peerJeve Deeveboer peieCÙeemee"er peerJeveeÛÙee meJe& Debieevee cenòJe Åee Je
kegâ"ueener Deeflejskeâ ve keâjlee, ceOÙece ceeiee&Ûee DeJeuebye keâje. mJele:Ûe mJele:uee leheemetve
hene.
µµµ
104. {keäkeâve Keesue
efce$eebvees Jee@efMebie ceefMeveceOetve OegTve
Peeuesues keâhe[s yeensjÛe ve keâe{lee
ceMeerveceOÙesÛe "sJeues lej lÙeeuee IeeCe
Jeeme ÙesTve leer ogieËOeer legcneuee Deme¢e
keâjsue. DeeheuÙeeuee keâesCeerlejer ØeÛeb[
ogKeeJeueb Je lÙee efJeÛeejebveer ceveele
DemJemLelee Deeueer, Ieeuecesue meg¤ Peeueer.
lÙee efJeÛeejebÛes cepeuÙeeJej cepeues legcner
ceveeleÛe JÙekeäle keâjerle jeefnuee, les
efJeÛeej legcner JÙekeäle kesâues veener, yeensj keâe{ues veener. YeeJeveebÛes keâuueesU
ceveeleÛe oeyetve "sJeues lej lÙe oceve kesâuesuÙee YeeJevee DeeheuÙee yesÛewveer Je
vewjeMÙeekeâ[s vesleerue Je ns oceve Deepe vee GÅee De›eâeUefJe›eâeU ¤he OeejCe
keâ¤ve vekeâes lÙee iees°er Ie[leerue.
cnCetve ceveele oyeuesuÙee YeeJevee, efJeÛeej ÙeesiÙe JÙekeäleeRmeceesj JÙekeäle keâje.
kegâkeâjÛeer efMeóer oeyet vekeâe. Deeleerue Jeeheâ ®õ ¤he OeejCe keâ¤ve mheâesš
nesT Mekeâlees.
cnCeleele vee,
cegPes kegâÚ keânvee nw, cegPes Yeer kegâÚ keânvee nw ~
efce$eebvees JesUerÛe JÙekeäle Jne, DeLee&le {keäkeâve Keesuetve šekeâe.
µµµ

105. ye[s DeÛÚs ueieles nes ~
Fb e f p eef v eÙeef j b i e keâe@ u es p eceOÙes

‘‘leCeeJeceg k eä l eer m ee"er OÙeeve’’ Ùee
efJe<eÙeeJej JÙeeKÙeeve osCÙeemee"er ceuee
ef v eceb e f $ ele kes â ues nes l es . Deves k eâ
keâeÙe&›eâceele YesšCeejer Øeeshesâmej Gukeâe
lÙeeÛe keâe@uespeceOÙes pee@ye keâjle nesleer.
JÙeeKÙeeve mebheuÙeeJej ceer heškeâve
heg{ÛÙee keâeÙe&›eâceeuee efveIetve iesuees.
meeÙebkeâeUer Øees. GukeâeÛee ceuee heâesve Deeuee. ceePÙee JÙeeKÙeeveeJej leer
yesno KegMe Peeueer nesleer. JÙeeKÙeeveeJej mlegleermegceves GOeUle leer cnCeeueer,
‘‘mej mekeâeUer legceÛeer SvšêrÛe SJe{er ØeYeeJeer Peeueer efkeâ yeeme! Deecner yeIeleÛe
jeefnuees. legceÛÙee ÛesnNÙeeJejÛes lespe Je legceÛeer Svšêr Je Meyohesâkeâ yeIegveÛe ceer
"jJeuebÙe, DeeheCe heCe OÙeeveefMeefyejeuee peeÙeÛeb.’’
ns SskeâleeÛe ceer nmele nmele Gukeâeuee cnšueb, keâeÙe Gukeâe, keâesCe Yesšueb
veener keâe mekeâeUheemetve? keâe efheUleeÙe GieerÛe? [eskeäÙeeJejÛeer kesâme iesueerle
ceePÙee, DeeefCe cnCes FcØesefmeJn heme&ve@efuešer, lesJe{Ÿeele Gukeâe cnCeeueer, Denes
mej, Demeb keâeÙe cnCeleeÙe, Denes Deveghece Kesj, jepeerJe ieebOeer Ùeebvee škeäkeâueÛe
nesleb. efkeâleer Úeve efomeeÙeÛes les. lemebÛe legceÛeb heCe Deens.
Gukeâeves meceÙemegÛekeâlesves efouesuÙee Gòejeves ceer iehheÛe Peeuees. heg{s keâeÙe
yeesuet?
ceuee cee$e Deeletve iegoieguÙee PeeuÙee, Kethe Úeve Jeešueb. ceer heCe nmelee
nmelee - GjuÙee-megjuÙee kesâmeebJe¤ve nele efheâjJet ueeieuees.
(lee.keâ. - ke=âheÙee škeäkeâue DemeCeeNÙeebveer mJele:uee keâceer uesKet veÙes.)
µµµ
106. peKece ceeb[eruee - ceuece MeW[eruee
kebâ$eešoejekeâ[Ûes keâeceeÛes Skeâ
Je<ex hetCe& PeeuÙeeves jepeeuee
keâeceeJe¤ve Iejer yemeJeues .
vegkeâlesÛe ueive PeeuesuÙee jepeeuee
Skeâ ueneve cegueiee heCe neslee.
Je=æ DeeF&-Je[erue, helveer, ueneve
ues k eâ¤ Ùeeb Û ee Gojef v eJee& n
keâjCÙeeÛeer het C e& peyeeyeoejer
jepeeJej nesleer. veeskeâjer iesuÙeecegUs Iej keâmeb ÛeeueCeej? veJeerve keâece keâes"s
efceUCeej? Ùee efJeÛeejebveer, efveõeveeMe Je vewjeMÙeeves jepeeuee Iesjues nesles.
jepeeÛee oesmle efJeveÙe lÙeeuee ce"ele IesTve Deeuee Je ieg®peeRÛeer Yesš Ieeuetve
efoueer. mJeeceer jeceØemeeo jepeeuee cnCeeues, DeeceÛÙee cegbiesjÛÙee Deeßeceele let
pee, lesLes 15 efoJeme Ùeesie, ØeeCeeÙeece, OÙeeve, efveJeemeer keâesme& keâj.leguee Kethe
Úeve Jeešsue. Ùee keâesme&uee heâer heCe nesleer.
cegUele jepeeÛÙee vewjeMÙeeÛes cegU keâejCe nesles, lÙeeÛeer iesuesueer veeskeâjer Je
kegâšgbyeeÛee DeeefLe&keâ Yeej. ns ieg®ves mecepetveÛe Iesleues veJnles. ceuee jepeeÛeer ner
keâneCeer keâUleeÛe ceer lÙeeuee ceePÙee DeesUKeerves Skeâe kebâheveerle ceMeerveJej pee@ye
keâjeÙeÛeer veeskeâjer ueeJeueer. ceeuekeâeves lÙeeuee hetJeeahes#ee 3000 ®. peemle
heieej efouee Je peemle keâeceeÛee ceesyeouee FvmeWšerJn heCe osCÙeeÛes keâyetue kesâues.
jepeeÛee heefnuee heieej Peeuee. lees Ket<e nesTve hes{s ÅeeÙeuee Deeuee neslee.
Deepe lees Kethe ØemeVe Je Deeveboer neslee. jeceØemeeo cenejepe cee$e jepeeÛeer
peKece ceeb[eruee Demeleevee, ceuece MeW[eruee ueeJele nesles. ÙeeÛes ceuee nmet Ùesle
nesles.
µµµ
107. efpeboieer kewâmeer nw...
efpeboieer kewâmeer nw hensueer neÙe
keâYeer lees nmeeÙes, keâYeer Ùes
®ueeS ! efyejyeueeÛee cegueiee
efyejyeueeÛeemeejKeeÛe Ûelegj neslee.
Yej ojyeejele jepeeves lÙeeuee
efJeÛeejues, osJe Deens keâe? Demesue
lej efomele keâe veener. efyejyeueeÛÙee cegueeves ogOeele meeKej šeketâve jepeeuee ogOe
nueJeeÙeuee ueeJeues. ceie lees cnCeeuee cenejepe Ùee ogOeele meeKej Deens heCe
leer efomeles keâe? lemesÛe me=°erle meJe&$e osJe Deens. heCe lees efomele veener.
jepeeves lÙeeuee ogmeje ØeMve efJeÛeejuee, osJeeuee Øeehle keâjCÙeemee"er keâeÙe
keâjeJes ueeieles. efyejyeueeÛÙee cegueeves heelesuÙeeleerue o¢eeuee jJeerÛÙee mee¢eeves
jepeeuee IegmeUeJeÙeeme ueeJeues. lees jepeeuee cnCeeuee cenejepe o¢eeÛes ueesCeer
nesCÙeemee"er pemes oner IegmeUeJes ueeieles lemes osJeeuee Øeehle keâjCÙeemee"er ceve
IegmeUeJes ueeieles (ceve:Megæer) keâjeJeer ueeieles.
eflemeje ØeMve jepeeves efJeÛeejuee, osJe keâeÙe keâjlees? efyejyeueeÛee cegueiee
jepeeuee cnCeeuee, cenejepe legceÛÙee Mebkeâe Je ØeMveebvee ceer Gòej oslees cnCepes
ceer legceÛee ieg® Deens. ceie legcner Keeueer yemee ceuee Jej yemet Åee. Yej ojyeejele
jepee Keeueer Je efyejyeueeÛee cegueiee efmebnemeveeJej yemeuee Je cnCeuee jepee
Deeòee pes Ie[ues les osJe #eCeeOee&le keâjlees. jepeeuee jbkeâ yeveJelees Je jbkeâeuee
jepee yeveJelees. efce$eebvees osJe cnCepes efvemeie& - efvemeiee&Ûee efveÙece "juesuee
Demelees. keâOeer ÛeebieuÙee keâcee&Ûes heâU lej keâOeer og<keâcee&Ûes heâU JeešŸeeuee Ùesles.
keâenerner JeešŸeeuee Deeues lejer les hejerJele&veMeerue Demeles. cnCetve mecelJeeÛee
DeYÙeeme keâje. Je melkeâcee&Ûes Yeeieeroej Jne. Skeâe ieeCÙeeÛes yeesue cnCeleele,
‘‘efpeboieer kewâmeer nw hensueer neÙe, keâYeer Ùes nmeeÙes, keâYeer Ùes ®ueeS.’’ MesJešer
YeieJeeve yegæ cnCeleele vee, DeefvelÙe ner lees nw~
µµµ
108. mej ceer vescekebâ keâeÙe keâ¤ ?
efÛevceÙe JesU IesTve ceuee YesšeÙeuee Deeuee neslee. lees cnCeeuee, mej
ce=lÙetveblej mJeie&ØeehleerÛes %eeve efceUJeCÙeemee"er ceer oesve DeOÙeeeflcekeâ cenejepeebvee
Yesšuees, lÙeehewkeâer Skeâ peve cnCeeues, ‘‘Me$egJej Øesce keâje.’’
ogmejs cenejepe cnCeeues, ‘‘Me$eguee veeceesnjve keâje.’’
Me$egJej Øesce keâjCes cnCepes efJe<eejer meeheeuee ogOe heepeCÙeemeejKes Deens. mej
ceer ieeWOeUtve iesueesÙe, ceer vescekebâ keâeÙe keâ¤?
ceer efÛevceÙeuee SJe{Ûe cnCeeuees, ‘‘DeeOeer mJele:Jej Øesce keâj.’’
ce=lÙegveblej mJeie& efceUsue, lesLes DeeveboeslmeJe meepeje keâjlee Ùeslees. Ùee Yeüceele
peerJeveeleerue Deveceesue #eCe JeeÙee IeeueJeCÙeehes#ee DeeòeeÛe FLes he=LJeerleueeJej
mJeie& efvecee&Ce keâj. jeefnueer iees° leer DeOÙeeeflcekeâ ØeieleerÛeer. lÙeemee"er meeOee
Je meeshee ceb$e ‘kegâCeeÛes Ûeebieues keâjlee Deeues veener lej, JeeF&š lejer keâ¤
vekeâesme.’ ‘efMeJeYeeJes peerJemesJee keâj.’
‘jespe mekeâeU mebOÙeekeâeU keâceerle keâceer 10 efceefvešs keâe nesF&vee vewmeefie&keâ,
Megæ, mJeeYeeefJekeâ Õeemeeuee peeCele OÙeeve keâj, pemee JesU efceUsue lemes keâj.’
ÙeecegUs ceve meyeue Je efvece&U nesTve DeeheuÙee leeyÙeele jenles. ceveeJejÛee
leeyee DeeheuÙeeuee melkeâcee&keâ[s veslees. meJee&le cenòJeeÛeb vewmeefie&keâ Je menpeheCes
nmele-KesUle peerJeve peie. peerJeveeÛee Deevebo Ies.’
pees Jele&ceevekeâeUele Deeveboer - lÙeeÛee YeefJe<ÙekeâeU DeeveboerÛe Demelees.
efÛevceÙeuee ceePes cnCeCes hešues, lees nmele-nmele Iejer iesuee. peeleevee ceer
lÙeeuee Skeâoe ‘efJeheMÙevee efMeefyej’ keâjCÙeeÛee heCe meuuee efouee. Ûeuee
efce$eevees DeeheCener DeeveboeslmeJe meepeje keâ¤Ùee. keâejCe Ùee DeefvelÙe peerJeveele
Deepe mekeâeUer peeie Deeueer lesJne ue#eele Deeueb, efvemeiee&ves Depegvener Deeheuee
Õeeme Ûeeuet "sJeueeÙe. Be Happy. µµµ
109. ...DeeefCe leer vewjeMÙeele iesueer
veefueveeruee Dee"Jeerle Demeleevee efleÛÙee cewef$eCeerves meebefieleues nesles efkeâ,
heg®<eeves Œeeruee efce"er cee¤ve Ûegbyeve Iesleues lejer leeruee ieYe&OeejCee nesCÙeeÛeer
MekeäÙelee Demeles. leodveblej veefueveerves šerJnerJej yeefIeleuesuÙee Skeâe ceeefuekesâle
Skeâe lehemJeer $e+<eerves vegmeles Skeâ škeâ ueeJetve Skeâe ceefnuesJej šekeâuesuÙee
Â°er#esheecegUs leer ceefnuee ieYe&Jeleer Peeueer nesleer. lÙeecegUs efleÛÙee cewef$eCeerves
veefueveeruee meebefieleuesuÙee iees°erJej hetCe&le: efJeÕeeme yemeuee neslee. veefueveer
keâe@uespeceOÙes iesuÙeeJej vekeâUle lee®CÙeeÛÙee Gbyej"ŸeeJej Skeâe cegueeÛÙee
Øesceele he[ueer. Skeâoe oesIesner efHeâjeÙeuee iesues Demelee, lÙee cegueeves veefueveeruee
efce"er cee¤ve efleÛes Ûegbyeve Iesleues. veefueveer YeeveeJej ÙesleeÛe efleuee cewef$eCeerÛes
Meyo Dee"Jeues. Je efce$eeves kesâuesuÙee Ùee ke=âlÙeecegUs DeeheuÙeeuee ieYe&OeejCee
Peeueer lej? Ùee efJeÛeejebveer ceveele Lewceeve Ieeleues Je leer Deeskeämeeyeeskeämeer j[t
ueeieueer.
efce$eeves efleuee IejepeJeU mees[ues. je$eYej lÙeeÛe efJeÛeejebveer, YeÙeeves efleuee
PeesheÛe Ùesle veJnleer. Ùee YeÙeØeo efJeÛeejebÛÙee efJe<eejer peeàÙeele leer SJe{er
peece De[keâueer keâer, efleuee DeVener iees[ ueeiesvee. keâesCeeuee ner iees° meebieleener
Ùesle veJnleer. pej KejbÛe ieYe&OeejCee Peeueer lej, DeeF&-yeeyee keâeÙe cnCeleerue?
meceepe keâeÙe cnCesue? Ùee efJeÛeejebveer leer hetCe&le: vewjeMÙeele iesueer efleuee Jes[eÛes
Peškesâ ÙesT ueeieuÙeeves, ceevemeesheÛeej le%eebveer efleuee Mee@keâ-efš^šceWš efoueer. Je
keâewvmeueeRieÛÙee ceeOÙeceeletve efleuee yeesueles keâ¤ve, efleves Sskeâuesueer ceeefnleer ner
hetCe&le: ÛegkeâerÛeer DemeuÙeeÛes hešJetve efoues. jespe keâewvmeueeRie Je ieesàÙee Ûeeuet
Deensle. nUtnUt veefueveer vewjeMÙeeletve yeensj he[le Deens.
efce$eebvees, yebOet-YeefieveeRvees DeeheuÙee cegueebJej DeMeer JesU ÙesT veÙes cnCetve
lÙeebvee ueQefiekeâ ØeefMe#eCe efceUCÙeeÛeer JÙeJemLee keâjCes, ner Deepe keâeUepeer
iejpe Deens. µµµ
110. ceePes DeeF&-yeeyee ceePÙeeyejesyej Deensle
kesâlekeâer DeeF&-Jeef[ueebÛeer Skegâueleer Skeâ cegueieer. DeeF&-yeeyee oesIesner GÛÛemheo
DeefOekeâejer. kesâlekeâeruee oesIesner Kethe Øesceeves Je ceeskeâUsheCeeves JeeieefJele. lÙeecegUs
DeeF&-yeeyeebMeer leer cewef$eCe-efce$e mecepetve Kethe ceeskeâUsheCeeves yeesuele Demes.
keâe@uespeceOÙes lee®CÙeeÛÙee GlmeHetâle& DeefJe<keâejele kesâlekeâer iegueeye veeJeeÛÙee
cegueeÛÙee Øesceele he[ueer. oesIesner Skeâceskeâebvee Yesšle, ne@šsefuebie, efHeâjCes,
efmevesceeuee yejesyej peele.
oesveÛe ceefnvÙeele kesâlekeâerÛÙee ue#eele Deeues keâer, iegueeye ne iegvnsieejer
ØeJe=òeerÛee Je JÙemeveer cegueiee Deens Je lÙeeÛes keâe@uespeceOeuÙee Depegve Skeâe
cegueerMeer heCe ØescemebyebOe Deensle. kesâlekeâerves peeiesJej Ùee ØekeâjCeele LeebyeeÙeÛeb
"jJeues. Je efleves iegueeyeuee Deeheues mebyebOe mebheg°ele Deeues Deensle Demes
meebefieleues. Je ÙeesiÙe leer keâejCesner meebefieleueer. iegueeye cee$e SskeâeÙeuee leÙeej
veJnlee. lees kesâlekeâeruee cnCeeuee, ‘leg pej ceePÙeeMeer mebyebOe lees[le DemeMeerue
lej DeeheuÙee oesIeebÛes keâener Heâesšes ceePÙeekeâ[s Deensle. ceer keâeÙe keâjsue les meebiet
Mekeâle veener.’ Demes cnCetve lees efleuee yue@keâcesue keâjCÙeeÛeer Yee<ee Jeehe¤
ueeieuee. lÙeeÛe#eCeer kesâlekeâerves peesjele Deesj[tve lÙeeuee meebefieleues. ‘ceekeâ[Ÿee
leguee keâeÙe keâjeÙeÛes les keâj, ceer IeeyejCeej veener keâejCe ceePes, DeeF&-yeeyee
ceePÙeeyejesyej Deensle.’ efleÛÙee Deesj[eDeesj[erves Je efveYe&Ùe Je=òeerves iegueeye
Je"CeerJej Deeuee. lesLetve heUtve iesuee.
meejebMe - ceePes DeeF&-yeeyee ceePÙeeyejesyej Deensle. Demee DeelceefJeÕeeme
cegueebvee Jeešuee heeefnpes cnCetve cegueebÛes Ûeebieues efce$e Jne. veenerlej Flej peCe
lÙeebÛee iewjHeâeÙeoe Iesleerue.
µµµ

111. efoue S ceevelee vener
keâewštbefyekeâ keâueneuee Jewleeietve vewjeMÙeele iesuesuee jepee, DeelcenlÙee keâjCÙeemee"er
heeCÙeeÛÙee GbÛe šekeâerJej Ûe{uee. Meesues efmevesceeÛÙee mšeF&ueceOÙes, ceÅe ØeeMeve
kesâuesuee jepee peesjpeesjeves ‘Deelee ceer peerJe osCeej Deens.’ Demes Deesj[tve j[t
ueeieuee.
meieUer jmlÙeeJejÛeer ieoea jepeeuee yeIeeÙeuee SkeâJešueer. ÛeeUerleues jeceYeeT
jepeeuee Deesj[tve cnCet ueeieues, ‘Dejs jepee, DeeF&-Jeef[ueebÛee efJeÛeej keâj.’
lÙee#eCeer jepee peesjele Deesj[uee, ‘lÙeebÛÙee keâeÙe efJeÛeej keâ¤? les meeues
keâeHeâj Deensle.’
jeceYeeT cnCeeues, ‘Dejs efveoeve yeeÙekeâes-cegueebÛee lejer efJeÛeej keâj.’
lJejerle jepee cnCeeuee, ‘efleÛee keâeÙe efJeÛeej keâ¤, leer keâpeeie Deens.’
ceie jepeeYeeT jepeeuee cnCeeues, ‘ceie cej, šekeâ G[er.’
ns SskeâleeÛe jepee jeceYeeTbvee cnCeeuee, ‘legcner keâesCe ceuee cejeÙeuee
meebieCeejs? ceer veeÙe G[er ceejCeej pee!’
efce$eebvees iees°erÛee meejebMe SJe{eÛe, pes ceveeuee keâ¤ vekeâes Demeb cnšueb keâer
lÙeeÛe iees°er les keâjeÙeuee OeeJeleb. OÙeeve keâjleevee [esàÙeemeceesj heeb{je nòeer
ÙeeÙeuee vekeâes cnšues efkeâ lJejerle [esUs efceštve hene. heeb{je nòeerÛe meceesj
ÙesF&ue. cnCetve ÙesCeeNÙee kegâ"uÙeener efJeÛeejebvee ceie les efkeâleerner JeeF&š Demeesle,
lÙeebvee jeskeâCÙeeÛee ØeÙelve keâ¤ vekeâe. lÙeebÛee menpeheCes nmele-nmele mJeerkeâej
keâje. les efJeÛeej Kethe menpeheCes IesTve nUtnUt ieeWpeejle lÙee efJeÛeejebvee
mekeâejelcekeâ keâje. heCe Kethe Deeuneo, nmele-nmele, menpeheCes MesJešer ÙesCeeje
ØelÙeskeâ efJeÛeej heCe peeCÙeemee"erÛe Deeuesuee Demelees. lÙeeuee Øeeflekeâej kesâuee,
Ùegæ kesâues lej lees "eCe ceeb[tve yemesue.
µµµ

112. ieesueer ceej Yespes ces
Skeâ peheeveer le®Ce Pesve meeOegkeâ[s iesuee. peerJeveele megKeer nesCÙeemee"er
ceeCemeekeâ[s keâeÙe Demeues heeefnpes. ÙeeÛeer lÙeeves Ùeeoer leÙeej kesâueer nesleer.
lÙeele cees"e yebieuee, Ûeej Ûeekeâer iee[er, Yejhetj hewmee, osKeCeer mecepegleoej
helveer, Gòece JÙekeäleerceòJe DeMee Deveskeâ iees°eRÛee lÙeele meceeJesMe neslee. leer
Ùeeoer Pesve meeOeguee osle lees le®Ce lÙeeuee cnCeeuee DeeheCe Øe%eeJeeve Deenele,
lesJne Ùee Ùeeoerle Depegve keâener šekeâeÙeÛes keâe? pÙeecegUs ceveg<Ùe peerJeveele
megKeer nessF&ue. lÙeele Pesve meeOegves leer Ùeeoer JeeÛegve lÙeeJej hesveeves Hegâueer ceejueer.
Je lÙee keâeieoeJej SkeâÛe JeekeäÙe efuenerues,
‘efvejessieer Mejerj Je meceeOeeveer-Deeveboer ceve.’ Ùeemee"er -
µ jespe JÙeeÙeece keâje, Ùeesieemeves, ØeeCeeÙeece keâje.
µ ke=âle%elesÛeleer meeOevee JeejbJeej keâje.
µ [e@. peieVeeLe oeref#ele Ùeebveer Ùet-šŸetye JejÛeer JÙeeKÙeeves Sskeâe Je efJeveemeeÙeeme
Jesšuee@me, efJeveeKeefÛe&keâ [eSš keâje.
µ efJeÛeejebÛes cenòJe Je lÙeeÛee peerJeveeJej nesCeeje heefjCeece Ùeemee"er ‘legceÛÙee
DeÛesleve ceveeÛeer Mekeäleer’ - [e@. peesmesHeâ ceHeâea, ‘jnmÙe’ - [e@v[ê yeve& Je
‘ceer Deuyeš& Sefueme’ lÙeeÛeØeceeCes ‘keâcee&Ûee efmeæeble’ - nerjeYeeF& "keäkeâj
ner hegmlekesâ DeJeMÙe JeeÛee.
µ Skeâoe keâe nsF&vee one efoJemeerÙe efJeheMÙevee OÙeeve efMeefyej keâje. JesyemeeF&š
- www.vridhamma.org
µ jespe mekeâeU mebOÙeekeâeU Õeemeeuee peeCele OÙeeve keâje. lÙeeuee ceb$e, efÛe$e,
Deekeâ[ŸeeÛeer pees[ osT vekeâe. Megæ-mJeeYeeefJekeâ, vewmeefie&keâ Õeeme Heâkeäle
[esUs efceštve peeCele jne. (Deeveeheeve meleer).
µ DeeheuÙeekeâ[s keâeÙe veener, Ùeehes#ee keâeÙe Deens. ÙeeJej ue#e keWâefõle keâje.
Mejerj Je ceveeÛeer keâeUpeer IÙee. mJele:Jej Øesce keâje. pej legcner mJele:keâ[s,
Mejerjekeâ[s, ceveekeâ[s ogue&#e keâjeue lej legceÛÙeener ceveele efJeÛeej ÙesF&ue.
‘‘ieesueer ceej Yespes ces - Yespee Meesj keâjlee nw ~’’
µµµ
‘megKeer peerJeveeÛeer ieg¤efkeâuueer DeLee&le ceveeÛeer ceMeeiele’ Ùee hegmlekeâeuee
JeeÛekeâebÛee ØeÛeb[ Øeeflemeeo SkeâeÛe ceefnvÙeele heefnueer DeeJe=òeer mebheueer. Ùee
hegmlekeâemee"er DeeuesuÙee keâener efveJe[keâ GlmHegâle& Øeefleef›eâÙee ÙesLes ÅeeJÙeeMee
JeešuÙee...
JeeÛekeâebÛÙee Øeefleef›eâÙee
cee. [e@. oòee keâesefnvekeâj mej,
Hesâmeyegkeâ Je Je=òehe$eeÛÙee ceeOÙeceeletve ceer Deeheues uesKe efveÙeefcele JeeÛele
Demeles. DeeheuÙee uesKeeletve ceuee Kethe keâener efMekeâeÙeuee efceUeues. DeeheuÙee
uesKeebÛÙee ceeOÙeceeletve ceveeleerue vekeâejelcekeâ efJeÛeej veenermes nesleele Je
mekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee Ûeeuevee efceUles. ceer Deeheues meJe& uesKe pehetve "sJele
Demeles Je les Flejebvee hee"Jele Demeles.
mej legceÛes uesKe efveÙeefcele JeeÛeuÙeecegUs ceveeuee Kethe ØesjCee efceUles lÙeecegUs
efJe<ece heefjefmLeleerle osKeerue ceve keâmes Meeble "sJeeJes ns efMekeâeÙeuee efceUles DeeefCe
lÙeeÛee meceepeele JeeJejleebvee Kethe HeâeÙeoe neslees. meceepeeleerue ØelÙeskeâ JÙeefkeäleuee
Ùee efJeÛeejebÛee HeâeÙeoe nesF&ue. DeeheuÙee hegmlekeâeuee ceePÙee Keghe Keghe MegYesÛÚe.
mej legcner meceepe heefjJele&veeÛes pes keâeÙe& neleer Iesleues Deens lÙeeme ceePÙee
Keghe Keghe MegYesÛÚe ! OevÙeJeeo !
Deeheueer veceü
mJehveeueer heešerue, peUieeJe
Thank a lot for Dr. Datta Kohinkar for giving this

beautiful book. Wow whats a book. Mention success
key in very simple manner. Thanks lots Sir. My
Mother in Law is reading it and she is very very
happy person now. Thanks, Thanks, Thanks !
Varsha Nawale, Pune
(Businesswomen)

cee. [e@. keâesefnvekeâj mej,
meØesce vecemkeâej,
keâeueÛe cee. peesieob[ mejebkeâ[tve Deeheues megKeer peerJeveeÛeer ieg¤efkeâuueer
DeLee&le ceveeÛeer ceMeeiele ns hegmlekeâ Iesleues les heentve PeeuÙeeJej DeeheuÙeemeesyele
je$eer yeesueues DeeefCe hegmlekeâ JeeÛeCÙeeÛee ceesn Peeuee.
mekeâeUer 6-00 uee hegCÙeengve efveIeeues DeeefCe peeuevee ÙesF&heÙeËle 55 heeves
cnCepes 11 les 12 iees°er (Â°eble, DevegYeJe, peieCes Je ØelÙe#eele DemeCes)
JeeÛetve keâe{uÙee. Deveskeâ efoJemeeveblej ns hegmlekeâ neleele efKeUtve jeefnues.
keâoeefÛele legceÛeb efve ceePeb keâeÙe&#es$e meejKeb DemeuÙeecegUs efkebâJee efJeÛeej meejKes
DemeuÙeecegUs ØelÙeskeâ hee" ne peerJeveeÛes hewuet Gjueie[le neslee. peerJeveeuee
Demeuesueer efJeefJeOejbieer efkeâveej ceeveJeer DeefmleòJeeÛeer oKeue Ieesleevee efometve
Deeueer. Øesce, cew$eer, Deheguekeâer ceeCemeeÛÙee peerJeveeletve mebhele ÛeeueuÙeeÛee Yeeme
Peeuee.
Kejblej ns hegmlekeâ ceguÙeefMe#eCeeÛee heeÙee Deens. meceepeeleerue ØelÙeskeâ
kegâštbyeekeâ[s, kegâštbyeeleerue ØelÙeskeâ JÙekeäleerkeâ[s ns hegmlekeâ DemeeJes Demes ceuee
Jeešles. mebMeesOeve, leòJe%eeve, leb$e%eeveeves yeesLeš PeeuesuÙee hegmlekeâer ceveeuee
hegmlekeâer ceguÙeefMe#eCeeÛeer efveleeble iejpe Deens. hewmee, heo, Øeefle‰sÛÙee ceeies
OeeJeCeeNÙeeuee, ÙegJekeâebvee veelÙeebÛeer peeCeerJe keâ¤ve osCes iejpesÛes Deens.
mej DeeheuÙee hegmlekeâecegUs ceuee ØesjCee efceUle Deens. ceePes Deveskeâ Je<ee&Ûes
efJeKegjuesues #eCe Skeâ$e keâ¤ve hegmlekeâ ¤heele DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve Deens. lÙee
ØesjCesmee"er OevÙeJeeo.
Meyo MeesOe, yeesOe, cnCe, efJeÛeej, mebleebÛÙee DeesJÙee efve mebosMe Ùee meJeeËveer
ceer YeejeJetve iesues. Dehesef#ele yeoue ceePÙeele nesCÙeemee"er ns hegmlekeâ ceePÙee
neleer Deeues DemeeJes.
OevÙeJeeo !
- jsCet YeeJemeej,
peeuevee

iesuÙee 2 Je<ee&heemetve ceer Deeheues uesKe efveÙeefcele JeeÛele Demelees, DeeheuÙee
uesKeeletve ceuee Keghe keâener efMekeâeÙeuee efceUeues Deens, DeeefCe peerJeveeceOÙes
pÙee pÙee De[ÛeCeer Ùesle Demeleele lÙee De[ÛeCeerJej keâMeer ceele keâjeÙeÛeer,
efJe<ece heefjefmLeleerceOÙes ceve meceleesue keâmes "sJeeÙeÛes DeeefCe ceve keâmeb keâece
keâjleb, ÙeeÛÙee yeeyeleerleues pes Deeheues ØeyeesOeve Deens Ùee ØeyeesOeveecegUs ceuee
Skeâ Øekeâejs Keghe Ûeebieues ÛewlevÙeceÙe Gpee& efceUeuesueer Deens. Deeheues meJe&Ûe
uesKe ceer pehegve "sJele Demelees Je les uesKe ueeKees ueeskeâebheÙeËle FbšjvesšÛÙee
ceeOÙeceelegve MesDej keâjle Demelees.
lejer legcner pes ns peve heefjJele&veeÛes keâeÙe& neleer Iesleues Deens lÙeeme ceePÙee
ceve:hetJe&keâ MegYesÛÚe ! keâUeJes !
Deeheuee veceü
Øescemeeiej ieJeUer,
Øees. ef$ejlve neÙe-šskeâ, cegbyeF&
DeeojCeerÙe keâesefnvekeâj mej,

Deeheues uesKe DeeefCe efJeÛeej Keghe megboj Demeleele Deeheues Deeuesues uesKe ceer
heg{s Flej «egheJej hee"Jele Demelees lÙeecegUs Deveskeâ ueeskeâebvee HeâeÙeoe nesle Demetve
yeNÙeeÛe ueeskeâebÛeer ceeveefmekeâlee DeeefCe peerJeveMewueer yeouele Deens DeeheuÙee
uesKeecegUs Deveskeâ ueeskeâ Deeheues mecemÙee vekeâejelcekeâ Je=òeer (Netative
Attitude) mees[tve mekeâejelcekeâ Je=òeer (Positive Attitude) ves efJeÛeej
keâjle Deensle, nsÛe Kejs hegCÙe Deens. ueeskeâebÛes peerJeve megKekeâj keâjCes DeeefCe
ueeskeâebvee Deevebo osCes nerÛe Kejer meceepemesJee.
Deeheueer Yesš Skeâ efoJeme vekeäkeâer IesF&ve.
keâUeJes Deeheuee
– DeMeheekeâ leebyeesUer
cegKÙe meefÛeJe, heefÛÚce ceneje°^ ØeosMe,
Deeblejje°êrÙe ceeveJeeefOekeâej mebIe
ceeveveerÙe [e@. oòee keâesefnvekeâj,
cegkeäle he$ekeâej, Ùeesie ieg¤,
pÙes‰ JÙeeKÙeelee Ùeebme,
Deeheues megKeer peerJeveeÛeer ieg¤efkeâuueer DeLee&le ceveeÛeer ceMeeiele ns hegmlekeâ
(efJekeâle IesTve) JeeÛeues Je KegheÛe ØeYeeJeerle Peeuees. Je[ieebJe Mesjer, hegCes ÙesLes
veJeÛewlevÙe nemÙe heefjJeej MeeKesle Deeheues JÙeeKÙeevehej ceeie&oMe&keâ efJeÛeej
Sskeâues. KetheÛe Úeve nesles. ceer pÙes‰ veeieefjkeâ Deens. ceePÙee GJe&efjle peerJeveele
veJeerve Tpee& efceUeueer. meOÙeeÛeer yeoueleer peerJeve heæleercegUs pÙes‰ veeieefjkeâ
mebYeüefcele Demeleele. lÙeebvee Deeheues meceepekeâeÙee&letve efceUCeejs efJeÛeej ØesjCee
Øesjkeâ "jleerue. pÙes‰ebveer Deeheues hegmlekeâ efJekeâle IesTve DeJeMÙe JeeÛeeJes.
peerJeve Deeveboer Je efvejeceÙe nesF&ue.
veJeÛewlevÙe nemÙe heefjJeej (162 MeeKee), ØelÙeskeâ MeeKesle Deecner Deeheues
keâeÙe&›eâce DeeÙeesefpele keâ¤. Deeheues ceveeheemetve DeefYevebove Je YeeJeer keâeÙee&mee"er
Kethe Kethe MegYesÛÚe ! efJepeÙe ieoes !
– ßeer. efJeúue keâešs
mebmLeehekeâ, veJeÛewlevÙe nemÙe heefjJeej, hegCes.
DeØeeflece uesKeve, ØelÙeskeâ Iejer ØelÙeskeâeves JeeÛeeJes Demes hegmlekeâ. Best

Seller efuemšceOÙes ueJekeâjÛe heesnesÛeCeej Ùeele keâenerner Mebkeâe veener.
[e@. oòeepeer keâesefnvekeâj ÙeebÛee meceepe yeoueemee"er JÙeeKÙeeveeyejesyej
DeleefMeÙe megboj Demee ueeskeâebmee"er ØelÙeskeâ Iejemee"er DemeCeeje Ghe›eâce. DeeheCe
meJeeËveer KeejerÛee Jeeše cnCetve ns hegmlekeâ ØelÙeskeâ Iejer keâmes heesnesÛesue Ùeemee"er
ØeÙelve keâjeJes DeeefCe ueeskeâebÛÙee peerJeveele yeoue Ie[efJeCÙeemee"er, peerJeveeÛes
keâuÙeeCe keâjCÙeemee"er ns hegmlekeâ efohemlebYee meejKes keâece keâjsue.
Keghe Keghe MegYesÛÚe!
- mebhele cnmkesâ
GÅeesieheleer, hegCes

cee. [e@. oòee keâesefvenkeâjpeer,
Hesâmeyegkeâ Je heshejÛÙee ceeOÙeceeletve JewJeeefnkeâ, peJeUÛÙee veeles mebyebOeeleerue
mecemÙee, ÙeMe-DeheÙeMe, og:Keo, efvejeMesÛes Øemebie Je lÙeeleerue GheeÙe Ùeespevee
ÙeeJej ØekeâeMe šekeâCeejs Deeheues Deveskeâ uesKe JeeÛeues. Deveskeâ iebYeerj efJe<eÙe
ceevemeMeeŒeerÙe efJeMues<eveeletve ÚesšŸee ÚesšŸee iees°eRÛÙee DeeOeejs DeeheCe nUtJeejheCes
Gueie[tve oeKeJeues Deensle.
ceuee DeeheuÙee uesKeebÛÙee ceeOÙeceeletve mekeâejelcekeâ Gpee& Je efJeÛeejebÛeer
veJeer efoMee Øeehle nesles. Deeheues meJe& uesKe ceer meesMeue meeF&šJe¤ve Flejebvee
hee"Jele Demeles Je lÙeebvee JeeÛekeâebkeâ[tve YejYe¤ve Øeeflemeeo efceUlees.
DeeheuÙee Ùee mleglÙe Ghe›eâceekeâefjlee OevÙeJeeoeme DeeheCeeme keâesšer keâesšer
MegYesÛÚe !!!
Deeheueer Yeefieveer,
– yeefyelee Jeekeâ[keâj,
meneÙÙekeâ heesueerme efvejer#ekeâ,
heesueerme ØeefMe#eCe keWâõ, ueeletj.
mej ceer heer.Sme.DeeÙe. ieCesMe kegâueeU,

keâeW{Jee heesueerme mšsMeve, hegCes
Deeheues uesKe vesnceer JeeÛele Demelees. les ceveeuee ØesjCee osCeejs Deblece&veeuee
mekeâejelcekeâleskeâ[s IesTve peeCeejs Demeleele. Ùeeletve vekeäkeâer yejsÛepeCe ØesjCee
Iesleele. Deeheues uesKe DemesÛe meJeeËvee ØesjCeeoeÙeer Mekeäleer osJeesle. ceePÙee
ueeÙekeâ keâener mesJee DemeuÙeeme pe¤ve meebieeJes. ner efJevebleer DeeheuÙeeuee Keghe
MegYesÛÚe.
- ieCesMe kegâueeU,
heer. Sme. DeeÙe.
keâeW{Jee heesueerme mšsMeve, hegCes

meesMeue efjmhee@efvmeefyeueeršerÛÙee ceeOÙeceeletve DeeheCe heefnuÙeeboeÛe ØelÙe#e
Yesšuees. hegCes ÙesLeerue he$ekeâej YeJeve ÙesLes Yesšuees. ceeieerue Deveskeâ ceefnvÙeeheemetve
Deeheues efJeefJeOe uesKe melele JeeÛeveele Deensle. ceie les mlebYeuesKe Demeesle efkebâJee
meÅe heefjefmLeleerJej DeeOeeefjle. ØelÙeskeâ uesKeeuee efJeMes<e Demee hejleòJeeÛee mheMe&
Deens. yeNÙeeÛeoe Demes Ie[les Deveskeâ ceeCemes Úeve yeesueleele heCe lÙeebÛeer
uesKeCeer eflelekeâer Úeve Demesue Demes meebielee ÙesCeej veener efkebâJee DeveskeâpeCe
Úeve efueefnleele heCe lÙeebÛes Jekeäle=lJe lesJe{s ØeYeeJeer Demet Mekesâle Ùeeyeeyele
meeMebkeâ. cee$e DeeheCe Ùeeme DeheJeeo Deenele. Deeheues Jekeäle=òJe pesJe{s ØeYeeJeer
lesJe{er uesKeCeer megæe. meeOÙee meeshÙee heCe DeeMeÙeIeve Meyoele GheÙeesie
keâ¤ve, meJe&meeOeejCe ceveg<Ùeeuee mecepesue, hešsue Demes meebieCes ns Deeheues
efJeMes<e. Deieoer meble ßeerceeTueeRÛÙee Yee<esle meebieeÙeÛes PeeuÙeeme...
‘meeÛe DeeefCe ceJeeU efceleues DeeefCe jmeeU ~
Meyo pewmes keâuueesU ~ Dece=leeÛes ~~’ – ßeer %eevesÕejer
‘Jekeälee odMemenŒes<eg’ DeeefCe lÙee hewkeâer DeeheCe Skeâ Deenele mej.
– De#eÙe Ûebõkeâeble Yeesmeues cees. 8451822772
DeOÙe#e - Jeejkeâjer mebØeoeÙe ÙegJee cebÛe, ceneje°^
[e@. keâesefnvekeâj mej,
KegheÛe Úeve efuenerlee legcner, menpe mecepesue DeMee Meyoele ceveeÛÙee Deveskeâ
ØeMveebvee Gòejb efceUleerue DeMee iees°er Je efJe<eÙe ceeb[lee. legcner efueneruesueer
ØelÙeskeâ hees° ner keâenerlejer efMekeâJeCeejer Demeles legceÛeer ØelÙeskeâ hees° ceer DeeJepet&ve
JeeÛeles. Deveskeâ Je<ee&heemetve ceer meeceeefpekeâ efJe<eÙeemee"er keâece keâjlesÙe, Meskeâ[es
efJe<eÙe neleeUues Deensle, Demes efJe<eÙe Demeleele keâer keâOeer keâOeer [eskebâ megVe
nesleb. legceÛÙee heesmšdme [eskebâ Meeble keâjCeeNÙee Demeleele. legceÛes efueKeeCe
ØesjCeeoeÙeer Deens. DemesÛe efuenerle jne. meceepeeleerue ØelÙeskeâ Ieškeâeuee ceeveefmekeâ
mJeemLÙe ÙesCeejs keâece Deens legceÛes. Kejer ceveeÛeer ceMeekeâle keâjleeÙe legcner.
OevÙeJeeo Je legcneuee Keghe Keghe MegYesÛÚe!
– De@[Jneskesâš keâefJelee mJeeceer
hegCes
ceer [e@. oòee keâesefnvekeâj
legcner efueneruesues ‘megKeer peerJeveeÛeer ieg¤efkeâuueer DeLee&le ceveeÛeer ceMeeiele’
ns hegmlekeâ JeeÛeues. ceuee les DeefleMeÙe DeeJe[ues. hegmlekeâeleerue uesKe KegheÛe
Glke=â° Deensle. meoj uesKeebceOetve lÙeebveer peerJeveeleerue meJe&Ûe ØekeâejÛÙee mecemÙee
neleeUuesuÙee Deensle. lÙee mecemÙee ueneve cegueebÛÙee, le®CeebÛÙee, Je=æebÛÙee,
Œeer-heg®<e, meeceeefpekeâ, keâewšgbefyekeâ, JewÙeefkeälekeâ meJe&Ûe ØekeâejÛÙee mecemÙeebÛes
ceeie&oMe&ve lÙeebveer kesâues Deens. yejb ceeie&oMe&ve ner DeMee heæleerves kesâues Deens
keâer, lÙee mecemÙesletve menpelesves yeensj he[eÙeuee ceole nesles. ØelÙeskeâ mecemÙesuee
leeW[ osCÙeemee"er ceeveefmekeâ mLewÙee&Ûeer iejpe Demeles. ceeveefmekeâ mLewÙee&mee"er
efJeheMÙevesÛes cenòJe ner keâeUeÛeer iejpe Deens, ns hešJetve efoues Deens.
Skebâojerle meJe&Ûe mecemÙee neleeUCÙeemee"er ns hegmlekeâ Glke=â° Deens. ceePÙeemee"er
lej ner Skeâ YeieJeodieerleeÛe Deens. YeieJeodieerlee peMeer ØelÙeskeâeÛÙee Iejer DemeCes
DeeJeMÙekeâ Demeles, lemesÛe ns hegmlekeâner meJeeËÛÙee Iejer DemeeJes Demes ceuee
Jeešles. keâejCe Ùee hegmlekeâele mecemÙeebÛes ceeie&oMe&ve DeMee heæleerves kesâues Deens
keâer, mecemÙee efvecee&Ce nesCÙeeDeeOeerÛe Deeheueer ceeveefmekeâ leÙeejer Peeuesueer
Demesue. mecemÙee efvecee&Ce PeeuÙeeJej DeeheCe menpelesves efleuee leeW[ osT Meketâ.
cnCetve ØelÙeskeâeves ns hegmlekeâ DeeheuÙeepeJeU Demet ÅeeJes Demes ceuee Jeešles. oòee
mejebveer Flekesâ Glke=â° hegmlekeâ efvecee&Ce keâ¤ve DeeceÛÙeeJej GhekeâejÛe kesâues
Deensle cnCetve ceer lÙeebvee ceveeheemetve OevÙeJeeo osles.
mej DemesÛe Glke=â‰ ceeie&oMe&ve keâjle jne lÙeemee"er ceer Je ceePÙee heefjJeejekeâ[tve
MegYesÛÚe! OevÙeJeeo.
– Øees. ceeOegjer JeUJeer
peeuevee


Manachi Mashagat Datta Kohinkar PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Manachi Mashagat Datta Kohinkar PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

मनाची मशागत

हे पस्ु तक विनामूल्य आहे

दाम नाही मागत. मागत आहे दाद.

• हवनामूल्य हविरणासाठी उपलब्ध .

• आपले वाचून झाल्यावर आपण िे

ceveeÛeer Gòece ceMeeiele keâ¤ve Deeveboer peerJeve peieCÙeemee"erR

12 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

14 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

18 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

20 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 25

1) A for Adjestment pegUJegve IÙeeÙeuee efMekeâe –

26 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

3) C for Company DeLee&le mebiele –

4) D for Diet DeLee&le Deenej –

5) E for Empathy ogmeNÙeeÛÙee yeepetves efJeÛeej –

6) F for Family DeLee&le kegâštbye –

28 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 29

30 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

DeeF&-Je[erueebveer GHeeMeer jentve DeeHeuÙee oesve cegueebvee GÛÛe efMe#eCe efoues.

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 37

je$eer oneÛee megceej, PeesheeÙeÛÙee

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 41

44 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 47

52 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

ÙesjJe[e keâejeie=nele efJeHeMÙevee

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 55

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 57

ieCesMe ce"ele peeÙeÛee,

meebefIekeâ keâeÙe& efšceJeke&â :

62 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 63

hejcehegpÙe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee Je[erueebveer yeeyeemeensyeebvee meebefieleues

66 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

DeheÙeMeeves KeÛeuesuee, YeefJe<Ùeeleerue keâefjÙejÛÙee efÛeblesves vewjeMÙeele iesuesuee

68 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

F.me. hetJe& 624 ceOÙes jepee MegæesOeve Je jeCeer ceneceeÙesÛÙee heesšer

72 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 75

78 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 81

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 83

86 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 91

94 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 97

pÙes‰ebÛee Deeoj keâje :

KeÛetve peeT vekeâe :

Denbkeâejeheemetve otj jne :

hejeshekeâej Je=òeer Debieer yeeUiee :

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 101

102 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 107

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 113

116 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 117

118 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer

mekeâejelcekeâ nesCÙeemee"er mehleheoer

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 123

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 125

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 127