महानुभाव शिर लिपी (सांकेतिक लिपी) पोथीचे लिप्यन्तर

cenevegYeeJe
meebkesâeflekeâ efçej ef}heer

(heesLeermen - ef}hÙeblej)
efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer}
ceneje°^ jepÙe meeefnlÙe DeeefCe mebmke=âleer ceb[U, cegbyeF&

{Zdo X Z
_hmZw^md _h§Vm§Zr _amR>rMm Am{U ñWm{ZH$ ~mocr^mfoMm Cn`moJ H$ê$Z Amnco VÎdkmZ
Am{U AmMma Y_m©Mm àMma Ho$cocm Amho. Amnco VÎdkmZ Am{U Ym{_©H$ AmMma
{dMma nwT>rc {nT>çm§Zm ewÕ ñdénmV {_imdo åhUyZ _hmZw^md _§S>itZr Amnco J«§W
gm§Ho${VH$ (JwßV) crß`m§_Üò {c{hco hmoVo. hr _amR>r ^mfoÀ`m B{VhmgmVrc A^yVnyd©
KQ>Zm Amho. _amR>rMo ñWi d H$mimZwén ñdén OVZ H$aÊ`mMo H$m`© `m JwßV {cß`m§Zr
Ho$coco Amho. _hmZw^md _§S>imZr _amR>r OZm§Zm {Xcocm hm g§nÞ dmagm Amho.
_hmamï´> amÁ` gm{hË` Am{U g§ñH¥$Vr _§S>imZo ‘ _hmZw^md gm§Ho${VH$ {cß`m§Mm Aä`mg ’
hm àH$ën am~{dcocm Amho. àH$ënmV VrZ gm§Ho${VH$ {cß`m§Mm Aä`mg H$ê$Z `m
g_¥Õ dmaí`mMm n[aM` _amR>rOZm§Zm H$ê$Z XoÊ`mMm à`ËZ Ho$cocm Amho.
‘ _hmZw^md gm§Ho${VH$ {ea {cnr ’ hm J«§W `m àH$ënmMm ^mJ Amho. eHo$ 1275
Vo eHo$ 1375 `m H$mimV `m gm§Ho${VH$ {cnrMr {Z{_©Vr Pmcocr Amho. H$drœa
AmåZm`mVrc n§{S>Vm§Zm `m {cnrÀ`m {Z{_©VrMo lo` Amho.
gm§Ho${VH$ {ea {cnrMm CcJS>m H$ê$Z XoÊ`mMo H$m`© lr. {dZm`H$ Í`§~H$ nmQ>rc
`m§Zr Ho$cocm Amho. _hmZw^md gm§Ho${VH$ {ea {cnr (nmoWrgh {cß`§Va) `m J«§WmMo
àH$meZ _hmamï´> amÁ` gm{hË` Am{U g§ñH¥$Vr _§S>i H$arV Amho. `mMm _§S>imcm
AmZ§X hmoV Amho.
gXmZ§X _moao
AÜ`j
_hmamï´> amÁ` gm{hË` Am{U g§ñH¥$Vr _§S>i,
_w§~B©.
Dehe&Ce
kewâ. Tefce&}e efnme Dehe&Ce
- efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer}
cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 4

`DeefYeØeeÙe’
ßeer. efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer} Ùeebveer mebheeefole kesâ}s}s `cenevegYeeJe

meebkesâeflekeâ efçejef}heer’ ns hegmlekeâ meeoj nesle Deens. cenevegYeeJeerÙe meebkesâeflekeâ
ef}heerÛee DeYÙeeme keâjCeeNÙee mebçeesOekeâebmee"er ner DeefleçeÙe cenòJehetCe& Ghe}yOeer
Deens. cenevegYeeJe hebLeeÛes ceje"er meeefnlÙe peJeUheeme 98 škeäkesâ mekeâU ef}heerle
Deens. leoveblej megboj ef}heerÛee ›eâceebkeâ }eielees. Ùee oesvner ef}heerÛes keâle=&lJe
`me¢eeõer JeCe&ve’ Ùee keâeJÙe«ebLeebÛes keâlex ßeer. jJeUesyeeme ÙeebÛÙeekeâ[s peeles. Ùee
ef}bheerÛee efveefce&leerkeâeU çekesâ 1275 les 1285 Ùee ojcÙeeve DemeuÙeeÛes,
megØeefmeæ mebçeesOekeâ ßeer. n. vee. vesves DeeefCe [e@. efJe. efYe. keâes}les Ùeebveer DevJeÙe
mLeU DeeefCe Ûeefj$e Deyeeye Ùee «ebLeeleer} ØeceeCeeJe¤ve efveefçÛele kesâ}e Deens.
ÙeeÛeer meefJemlej ceeefnleer cenevegYeeJeerÙe Jee*dceÙeeÛes KÙeeleveece mebçeesOekeâ [e@. Ùet.
ce. he"eCe Ùeebveer `cenevegYeeJeebÛÙee meebkesâeflekeâ ef}hÙee : efveefce&leer ceerceebmee’ Ùee
}sKeeÉejs ßeer Ûe›eâOej oçe&ve Ùee hegmlekeâele kesâ}s}er Deens.
cenevegYeeJe hebLeele ßeer. veeieosJeeÛeeÙe&, ßeer. keâJeerçJej JÙeeme, ßeer.
hejçejece JÙeeme ÙeebÛÙee heçÛeele 13 DeeÛeeÙeeËÛeer efçe<Ùe hejbheje efvecee&Ce Pee}er.
lÙeeceOeer} efJeÉeve DeeÛeeÙeeËveer veJeveJeerve ef}hÙeebÛeer efveefce&leer keâ¤ve Ùee
ef}hÙeebceOÙes «ebLe efvecee&Ce kesâ}s. heesceeF&meeÛes efçe<Ùe hebef[le vÙeeÙeyeeme Ùeebveer `Je»e
ef}heer’ leÙeej kesâ}er. heej-ceeb[uÙe DeeÛeeÙe& ßeer. }emetjkeâj Ùeebveer meebkesâeflekeâ
heej-ceeb[uÙe ef}heer kesâ}er. ÙeeØeceeCes nbme, Debkeâ, leUsieeJekeâjer, efçejef}heer
megYeõe FlÙeeoer heeÛe hebÛeJeerme ef}hÙeebÛeer efveefce&leer Pee}er; hejbleg lÙeebÛee ØeÛeej Je
Øemeej ceÙee&efoleÛe jeefn}e. Deveskeâ ef}hÙeebÛÙee ogyeexOelescegUs lÙee keâeUeÛÙee
DeesIeele veeceçes<e PeeuÙee. lejer keâener ef}hÙeebleer} meeefnlÙe Deuhe ØeceeCeele
Deepener Ghe}yOe Deens.

ßeer #es$e efjæhetj ÙesLeer} ßeer. ieesheerjepe cenevegYeeJe «ebLe meb«ene}Ùeele
1000 nmleef}efKele «ebLeebÛee meb«en Deens. lÙeele Deboepes 950 nmleef}efKele «ebLe
`mekeâU’ ef}heerleer} Deensle. jeefn}s}s 50 «ebLe ns megboj, leUsieeJekeâj, heej
ceeb[uÙe, efçejef}heer ceOÙes Deensle. lÙeeceOÙes megæe megboj ef}heerleer} ef}efn}suÙee
«ebLeeÛeer mebKÙee }#eCeerÙe Deens.
Jej Gu}sKe}suÙee }sKeeÛÙee meceejesheele [e@. Ùet. ce. he"eCe ef}efnleele,
``cenevegYeeJeerÙe meebkesâeflekeâ ef}hÙeebÛeer efveefce&leer ner ceneje°êleer} veJns lej
Yeejleeleer} ef}heer çeeŒeeÛÙee (Paleography) Feflenemeeleer} Skeâ }#eJesOeer
Iešvee nesÙe. De#ej mebkesâle, pees[e#ej mebkesâle, çeyo mebkesâle, Debkeâ mebkesâle DeeoeRveer
Ùegkeäle Deçeer mJeÙebhetCe& mebkesâle ef}heer efveefce&CeeNÙee Ùee cenevegYeeJe Yee<ee hebef[leebÛes
ceje"er Yee<esÛÙee Je ef}heeRÛÙee Feflenemeeleer} mLeeve SkeâcesJeeefÉleerÙe Deens. lemesÛe
Jewefçe°ŸehetCe& Deens, DevevÙemeeOeejCe Deens.’’
Ghejeskeäle JeCe&ve kesâ}suÙee meebkesâeflekeâ ef}hÙeebÛes DevevÙemeeOeejCe cenòJe
}#eele IesTve lÙeebÛÙee mebJeOe&veeÛes ØeÙelve ßeer. efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer} ns
DeeheuÙee mesJeeefveJe=òeerveblejÛÙee keâeUele DelÙeble Ke[lej cesnvele IesTve efpeöerves
keâjerle Deensle. lÙeeÛesÛe HeâU cnCepes `cenevegYeeJe meebkesâeflekeâ efçej ef}heer’ ns
hegmlekeâ nesÙe.
ceje"er meeefnlÙeeleer} De#ej Jee*dceÙe efveefce&leerÛÙee meebkesâeflekeâ ef}hÙeebÛÙee
mebJeOe&veemee"er hejcesçJejeves lÙeebvee oerIee&Ùeg DeejesiÙe Øeoeve keâ¤ve DeçeerÛe
veeceçes<e nesCeeNÙee meebkesâeflekeâ ef}hÙeebÛeer ef}hÙeblej mesJee lÙeebÛÙee neletve Ie[es.
nerÛe ØeYet ÛejCeer ØeeLe&vee.
Deehe}e mvesner
cenble, ieesheerjepe çeeŒeer
efjæhetj

èfveJesove’
`cenevegYeeJe meebkesâeflekeâ heej-ceeb[uÙe ef}heer heesLeermen ef}hÙeblej’ Ùee «ebLeeÛes

Øekeâeçeve 15 Dee@iemš 2017 jespeer ieeskegâU De°ceerÛÙee cegntlee&Jej kesâ}s nesles.
ØekeâeçeveeÛÙee Deieesoj cnCepes 10 Dee@iemš 2017 jespeer ce}e DeheIeele nesTve
ceePee heeÙe cees[}e neslee. heej-ceeb[uÙe ef}heerleer} oesve heesLÙee ce}e efceUeuÙee
neslÙee. Skeâ heesLeer efjæhetj ÙesLeer} ieesheerjepe «ebLe meb«ene}Ùeeletve cenble ieesheerjepe
yeeyee ÙeebÛeskeâ[tve efceUe}er nesleer. Ùee heesLeerceOÙes Deefleefjkeäle cepeketâj neslee DeeefCe
ef}KeeCener Deçegæ DemeuÙeeves ceer lÙee heesLeerÛee GheÙeesie Jejer} «ebLeemee"er
kesâ}s}e veener. ogmejer heesLeer Deewjbieeyeeo ÙesLeer} cenevegYeeJe Deeßeceeletve Ghe}yOe
Pee}er nesleer. lÙeeÛe heesLeerÛee GheÙeesie «ebLeemee"er kesâ}s}e Deens. «ebLe Øekeâeefçele
PeeuÙeeÛes Je=òe osCÙeemee"er ceer cenble ieesheerjepe yeeyeebvee otjOJeveer kesâ}s}e neslee.
lÙeeJesUer yeeyee cnCee}s nesles, `heešer}, legceÛÙee neletve cees"s keâece Pee}s}s Deens.
heej ceeb[uÙe ef}heer meJee&le keâ"erCe meebefiele}er peeles. Deelee legcner Flej
ef}hÙeebÛeerner Gkeâ} keâ¤ çekeâe} Demee ceePee efJeçJeeme Deens. mJeeceer ke=âhesves
legceÛÙee neletve DeeCeKeerner meebkesâeflekeâ ef}hÙeebÛes keâece hetCe&lJeeme peeJees ner
çegYesÛÚe.’
lÙeeJesUer ceer Deepeejer DemeuÙeeves lÙeebvee Heâejmeb keâenerÛe yees}}es veener.
Heâkeäle nes, cnCetve OevÙeJeeo efo}s nesles.
DeeCeKeer keâener efoJemeebveer cenble ieesheerjepe yeeyeebÛee leyÙesleerÛeer efJeÛeejhetme
keâjCÙeemee"er otjOJeveer Dee}e neslee. lÙeeJesUer IejeleÛe ceefnveeYej jeefnuÙeeves
kebâšeU}s}es neslees. efJeÛeejhetme mebheuÙeeJej ceer cenble ieesheerjepe yeeyeebvee menpe
cnš}s keâer, `yeeyee, legcner pej meebkesâeflekeâ efçej ef}heerleer} heesLeerÛee Pesje@keäme
keâ¤ve hee"efJe}erle lej ceer lÙee ef}heerÛeer Gkeâ} keâ¤ve ef}hÙeblej keâjeJes Deçee

efJeÛeejele Deens. DeefKe} YeejleerÙe cenevegYeeJe mebIeeÛes DeOÙe#e Deme}s}s cenble
ieesheerjepe yeeyee ceePeer Dehes#ee hetCe& keâjleer} Demes JeešleÛe veJnles. yeeyee ce}e
nceKeeme vekeâej osleer} DemesÛe ce}e Jeešle nesles. lesJne yeeyee `yeIelees’ SJe{sÛe
cnCee}s.’
oesve efoJemeeveblej yeeyeebveer ce}e efJeÛeejCee kesâ}er keâer, `KejesKej keâece
keâjCeej Deme}ele lej legceÛÙeemee"er ceer heesLeerÛeer Pesje@keäme Øele hee"Jetve osF&ve.’
yeeyeebÛeer «ebLeebyeö}Ûeer DeemLee Je %eeveJe=æer JneJeer Ùeemee"er ceePÙee meejKÙee
meeceevÙe ceeCemeeÛeer efJevebleer ceevÙe kesâ}er nesleer. Ùeele yeeyeebÛes cees"sheCeÛe efomele
Deens. heesLeer ceeieCÙeeÛee DeefOekeâej ce}e cegUerÛe veJnlee ns ceevÙe keâjerle Deens.
ceer DeeçÛeÙee&Ûee ogmeje Oekeäkeâe ÛeejÛe efoJemeele DevegYeJe}e. yeeyeebveer efçej
ef}heerleer} heesLeerÛeer Pesje@keäme lej hee"efJe}er nesleerÛe. heCe lÙeeyejesyej meebkesâeflekeâ
leUsieeJekeâj ef}heerleer}ner heesLeerÛeer Pesje@keäme hee"efJe}s}er nesleer. meebkesâeflekeâ
leUsieeJekeâj ef}heerleer} heesLeer Lees[Ÿee Heâej Heâjkeâeves meebkesâeflekeâ heej-ceeb[uÙe
ef}heerleer}Ûe DemeuÙeeÛes ce}e Dee{Utve DeeuÙeecegUs ceer ceePes }#e Heâkeäle
meebkesâeflekeâ efçej ef}heerleer} heesLeerJejÛe keWâõerle kesâ}s nesles. ceePÙee celeevegmeej ceer
efçej ef}heerÛeer Gkeâ} hetCe& kesâ}s}er DemeeJeer. ceer hebLeerÙe vemeuÙeeves keâener JesUe
Lees[ŸeeHeâej Ûegkeâe nesCÙeeÛeer çekeäÙelee Deens. keâener JesUe çeyo Úso Je JeekeäÙe
jÛevesle Ûetkeâ Demet çekeâles. hebLeerÙe lep%e Je DeYÙeemekeâebveer lÙeeyeö} ce}e #ecee
keâjeJeer ner efJevebleer.
ef}hÙeblej hetCe& PeeuÙeeJej cenble ieesheerjepe yeeyeebvee «ebLeemee"er DeefYeØeeÙe
ÅeeJee Deçeer efJevebleer kesâ}er nesleer. lÙeeØeceeCes Ùee «ebLeeÛÙee meg®Jeeleerme DeefYeØeeÙe
efo}s}e Deens.
ef}hÙeblej keâjleevee heefn}s heeve JeeÛeCÙeemeejKes vemeuÙeecegUs heeve ›eâ. 2
heemetve meg®Jeele keâ¤ve me}ie heeve ›eâ. 115 heÙeËle heesLeer Je ef}hÙeblej kesâ}s}s
Deens. çesJešÛÙee heeveeJejer} cepeketâj DeOe&Ješ Deens ÙeeÛeer ce}e peeCeerJe Deens.
heCe heg{er} cepeketâj hegjsmee mhe° vemeuÙeeves ieeU}s}e Deens. ieeU}s}e cepeketâj
lesje-Ûeewoe DeesUeRÛeeÛe Deens. lÙeecegUs Heâejmes vegkeâmeeve nesCeej veener Deçeer ceePeer
OeejCee Deens.

ne «ebLe leÙeej keâjleevee ce}e cenble ieesheerjepe yeeyee efjæhetj, Deewjbieeyeeo
cenevegYeeJe DeeßeceeÛÙee cenble megYeõeyeeF& keâheešs (DeelÙee), ßeer. meblees<ecegveer
çeeŒeer, jesefnCeer keâheešs çeeŒeer Je cenble [e@. meesvehes"keâj, DecejeJeleer ÙeebÛes
menkeâeÙe& efceUefJe}s Deens. ns veeWoJeCes iejpesÛes Deens. lÙeeÛeØeceeCes [e@. ØeYeekeâj
ceeb[s, [e@. meleerçe ye[Jes, [e@. efkeâmeve heešer} Je ßeer. meer. peer. cenepeve Ùeebveer
JesUesJesUer ce}e Gòespeve osTve neleYeej }eJe}s}e Deens. ÙeeÛeener Gu}sKe
keâjCes iejpesÛes Deens.
DepeÙe DeeefCe efveleerve ns ceePes megheg$e, metvee, veelet ÙeebÛesyejesyejÛe ceg}ieer
[e@. peÙeßeer yeÛÚeJe DeeefCe peeJeF& Øekeâeçe yeÛÚeJe ÙeebÛes Decees} menkeâeÙe&
}eYe}s}s Deens. [er.šer.heer. keâjCeeNÙee ‘ef›eâSMeve’ÛÙee meew. Deefvelee Yee}sjeJe Je
ßeer. efJeveeÙekeâ Yee}sjeJe Ùeebveerner menkeâeÙe& kesâ}s}s Deens.
ceneje°^ jepÙe meeefnlÙe Je mebmke=âleer ceb[UeÛes meJe& meYeemeo, DeOÙe#e
DeeefCe keâce&Ûeejer Ùee meJeeËÛes DeeYeej JÙekeäle keâjerle Deens.
ceePeer }sKevemesJee meJeeËveer iees[ keâ¤ve IÙeeJeer ner efJevebleer.
Deehe}e
efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer}

efçejef}heer mebyebOeer Lees[keäÙeele
1) cenevegYeeJeebÛÙee meebkesâeflekeâ ef}hÙeebceOeer} DeefleçeÙe meesheer DeeefCe mejU

ef}heer Deens. Skeâoe keâe JeCe&cee}e }#eele Dee}er keâer heg{er} mebkesâle Je
mebkesâleeLe& mecepeeÙe}e meeshes Deensle.
2) yejeÛemee cepeketâj mejU De#ejele Demelees.
3) DeefleçeÙe keâceer mebkesâleebÛee Jeehej kesâ}s}e Deens.
4) cenevegYeeJe meeefnlÙe DeYÙeemekeâebvee DeeefCe hebLeerÙe cenevegYeeJeebvee
mecepeCÙeeme meesheer Deens.
5) Ùee ef}heerle osJeveeiejer ef}heerØeceeCes De#ejebJej efçe<e& js<ee Demeles.
6) efçejef}heerceOÙes çe, <e, me Ùee De#ej mebkesâleebÛeer yeNÙeeÛe JesUe mejefcemeU
Pee}s}er Deens.
7) JeCe&cee}sceOÙes meeceevÙeheCes Ú: De#ejemee"er Pe De#ejeÛee Jeehej kesâ}s}e
Deens. heCe yeNÙeeÛe ef"keâeCeer Ú mee"er `pe’ Ùee mebkesâleeÛee Jeehej kesâ}e
Deens.
8) mekeâU ef}heer ØeceeCes `De’mee"er me Ûee Jeehej kesâ}s}e Deens. heCe me mee"er
cee$e `çe’ efkebâJee çeeÛee mebkesâle efo}s}e Demeleeveener `meb’ mee"er `De’ ne
mebkesâle Jeehej}s}e efometve Ùeslees.
9) lÙeeÛeØeceeCes `Je’ Ùee De#ejemee"er `Ùe’ Ûee Jeehej kesâ}s}e Deens DeeefCe
JeCe&cee}sle lemeeÛe mebkesâle Deens heCe ØelÙe#eele keâener JesUe `Je’ mee"er ` ’
ÙeeÛeener Jeehej kesâ}s}e Deens.

10) lemesÛe De#ej mebkesâleeceOÙes hejcesçJej, F&çJej Je DeJeleej Ùeemee"er kesâ}s}er
mebkesâleebÛeer yeNÙeeÛe JesUe yeo} efometve Ùeslees.
11) efçej ef}heerÛÙee JeCe&cee}sle `%e’ mee"er `keâ’ ne mebkesâle Deens heCe ØelÙe#e
heesLeerle `%e’ ÛeeÛe Jeehej kesâ}s}e Deens.
12) `*’ Ùeemee"er `keâ’ ne mebkesâle efo}s}e Deens. heCe lÙeeÛee GheÙeesie kesâ}s}e
veener.
13) Gkeâejemee"er De#ejeKee}er efyebotÛee Jeehej kesâ}s}e veener. yeNÙeeÛe JesUe
ØelÙe#e Gkeâej efo}s}s Deensle.
14) : vÙe : Ùee mebkesâleeÛee ÙeesiÙe DeLe& ce}e }eie}s}e veener. heesLeer}
meboYee&vegmeej ÙeeÛee mebkesâleeLe& ÛewlevÙe efkebâJee mJe¤he Demee Iesle}s}e Deens.

cenevegYeeJe
meebkesâeflekeâ efçej ef}heer
osJeveeiejer - De Dee F F& G T S Ss Dees Deew Deb De:

efçejef}heer - me mee F F n nt S Ss mees meew meb me:
osJeveeiejer - keâ Ke ie Ie *
efçejef}heer - * Ie <e ie keâ
osJeveeiejer - Ûe Ú pe Pe _e
efçejef}heer - _e Pe,U Ú pe Ûe
osJeveeiejer - š " [ { Ce
efçejef}heer - Ce { " [ š
osJeveeiejer - le Le o Oe ve
efçejef}heer - ve Oe Le o le
osJeveeiejer - he Heâ ye Ye ce
efçejef}heer - ce Ye Heâ ye he
osJeveeiejer - Ùe j } Je çe
efçejef}heer - Je } j ,Ùe De
osJeveeiejer - <e me n U #e %e
efçejef}heer - Ie çee, De #e n U %e, keâ

mebkesâeflekeâ efçej ef}heer
De.ve. mebkesâle mebkesâleeLe&

1 : je& : hejcesçJeje, F&çJeje
2 : cIe : ØehebÛe
3 : 3Ùe : mJe¤he
4 :¤: hejcesçJe¤, F&çJe¤
5 : : cnefCepes
6 :ç: Skeâ
7 : vees : Skeâes
8 : Ús : yees}erpes
9 : ves : les, Jelex
10 : jer : hejcesçJejer, F&çJejer
11 : je : F&çJeje, hejcesçJeje
12 :2: ceie
13 : vÙe : ÛewlevÙe, mJe¤he
14 : vÙee : ÛewlevÙee, mJe¤he
15 : cIeW : ØehebÛeW
16 : Le : yeÇÿeeb[, Je
17 : Lees : yeÇÿeeb[es,
18 : DeW : cnefCele}W
19 : s~ : cnCeeJes, Demes
20 :}: F&çJej, DeJeleej

De.ve. mebkesâle mebkesâleeLe&
21 : }e : F&çJeje, DeJeleeje
22 : }es : F&çJejes, DeJeleejes
23 : lJe : ÛewlevÙe
24 :Â: Â°eble
25 : DeÙee : mJeYeeJee
26 : Ù}er : ØeJe=efòe
27 : c}er : ØehebÛeer
28 : Yos : Úso
29 : DLee& : SsçJeÙee&
30 : c[ew : cnCeewve
31 : efle : DeeefCe
32 : Yee : osJelee
33 : Ileg : Øeehleg
34 : DÙe : mJe¤he, mJeYeeJe
35 : cIe : mJe¤he
36 : : cnefCepes, cnCeefle
37 : ve& : Jele&ceeve,
38 : cUer : ßeer.
39 : ceg : hetCe&, hetJe&, heg{er}
40 : Heâes : yees}erpees :
41 : Øe : Dece=le
42 :j: hej

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer ef}hÙeblej
Dece=le Ùegkeäle meefkeäle (çeefkeäle) heoe ... 2/1
heoeLeg& Ùee Yeer ve meÛeer ...
Le keâeÙe& kesâJeU kesâJeUer ...
Demes. lesLeÛeer ceeÙee mebyebOeg ...
lesLeÛeer ve heeJes. Ssmes efÛe Jemleg ...
lJeÙees hej Ùekeâ kewâJeuÙe Ùekeâ hej kewâ ...
hej kewâJeuÙe les Deevebo ¤he. megæ (çegæ) ...
hegbpe, }eJeCÙe¤he, DeewoeÙe& Jebleg ...
Ùe, meewYeeiÙeJebleg, oÙee ceÙee ke=âhee ...
ceÙe veerlÙe ... JÙeehekeâlJee
ceea Jebleg ...
JeerlcekeâlJe DeLee&leelelJe ÛelJeejer JeerçJee... 2/2

Oe OeceeaJebleg DeKeb[ %eeve¤he Ssmee meJe& ieg -
CeeÛee veerefOe. hejcesçJeje mJeØehebÛe Jeer<eÙe %eeve Deeefle.
hej ØehebÛe Jeer<eÙe %eeve Deeefle. hejcesçJe¤ mJeÙeb Øe-
keâeçekeâ nesefle. hej Øekeâeçekeâ nesefle. Ùee he-
j hejkewâJeuÙe DeieeOe Deveble Deevebo mJe¤he
veer:çeyo yeÇÿe yees}erpes. hejcesçJej DeKeb[ %eeves DeieeOe Øe
Je=leerleW peeveefle, osKeefle heefj leW DeieeOe yeÇ-
ÿe meJe& Oece& çegvÙe cnCeleer. SkeâesOejCeeÛes keâj
le=lJe ve Jelex - DeeefCe nsleg leefj Demes. pewefme

Jeerosneefme osn Oe¤efve keâce& jeneefš 3/1
Ûee}JeCeW veener Deeefve nsleg leefj Demes.
pewmee yeÇÿeÛeÙeea vehebgmekeâ Jeleg pee-
}e. lewmeW DeieeOe yeÇÿe meJe& Oece& çegvÙe
yees}erpes. leW SkeâesæjCe keâjle=-
keâ çeefkeäle. Skeâ kewâJeuÙe hejcesçJejer mJeevebo ceÙe
cnCeefle %eÙe hej lej menslegkeâ ceevemeerkeWâ
ÙeeleW DeJe}eskeâerefle. ÙeLe keâemeJeerÛee Â°eble.
keâeb heeb? meeceevÙe OeceX meewpevÙe cnCeleer heefj
hejcesçJejeÛeW ................................
ke&â }ÙeeÛee Â°ebleeleg. ceie DeieeOe ØeJe=leer ... 3/2

ies - ÙewçÙee heefj Deveble keâeU ies}s. ÙeeÛee
DeLee&vJeÙees. F&çJej hejcesçJej peeCeerpes, Ssmes yees}erpes. S-
Jeb hejce DeÛeeRlÙe, hejce Deveble, hejcee-
vebo hegJe&keâ hejce JÙeehekeâ JÙeehÙe lej
ÙeeleW meJe& Oece& çegvÙe yeÇÿe Ssmes yees}erpes. Ùee-
Ûee "eFb Deevebo çeyos F&çJe¤ mecegoe
ÙeW ÙeLee›eâces Demes ÙeeleW hejcesçJej SskeäÙes Ssmes
yees}erpes. ÙeeÛee "eF& meJe& çeefkeäle JÙeehekeâlJe,
DevegYegefle, hejeJeje çeefkeäle leW JÙeeheg-

efve Demes. Deveg›eâces lees Deveg›eâceg ceg[ %ee- 4/1
ves mebKÙee hegJe&keâ DevÙe JÙeehegveerefme meeb-
Ieerpew}. 15:, 13:, 11:, 13:, 11:, 9:, 5:, 3:,
1:, meJeeÙe }#e : 8 :, 2 :, 15 :, keâesšer keâce&
YegceerÛÙee 13 keâesšer, De° osJe ÙeesveerÛÙee 11
keâesšer, DeblejeUerÛÙee 13 keâesšer, Fbõeoerkeâ 11
keâesšer, Ûebõeoerkeâ 9 keâesšer, megÙee&-
oerkeâ 5 keâesšer, yeÇÿeeoerkeâ 3 keâesšer, cens-
çeeoerkeâ 1 keâesšer, Jeer<CeJeeoerkeâe me-
JeeÙe }#e mes#emeÙee oerkeâ 8, De°Yewj
Je ÙeeÛÙee ..... 9 keâesšer. yeene
leefj keâesšer yeÇÿeeb[es. yeeneleefj keâesšer ceOÙes 4/2

9 keâesšer cegKÙe Ûeecegb[e. ceneveJeer meJeeÙe
}#e. çeefkeäle 8, meebYeJeer 2, 2 yees}erpes. Skegâ me
iegb JeerçJee menerle. ÛewlevÙe Skegâ meieg& heje çe-
efkeäle menerle cnCeerpes Ùe#eCeer heemeewefve JeerçJe ¤-
hee heÙe&vle Skeâer ceeUe. SsçÙee Deveblee ceeUe
ÛewlevÙe Ûee "eF& Øeeslee Skegâ meieg& hejeçe -
efkeäle cnCeerpes ÛewlevÙe keâejCee heemegefve kesâJeU meb-
yebefOeefve heÙe&vle, ÙeeleW heje çeefkeäle Ssmes yees}erpes.
yeng JeÛeves ÛewlevÙee SsmeW cnCeerpes ÙeeÛee he=Lekeâ

veeceer meerOeebleg hee"g. ÛewlevÙe ceeÙee efJeosn 5/1
heje çeefkeäle yeÇÿe menerle oÙee. efJe%eeve
meefnle ceÙee. hejcesçJe¤ meefnle ke=âhee keâe®CÙe.
ØeJe=efòe efveJe=efòe De%eeve DeveYegleer
hejcesçJe¤ ÙeeleW yengJeÛeves ÛewlevÙee yees}erpes.
pees hejcesçJej ÙeeleW ÛewlevÙee he¤ hejcesçJej yees}erpes. Ùee hej
DeieeOe Deveble Deevebo mJe¤he SJeb cegb[
%eeve. ceie Glej keâeUer ØeJe=efòeÛÙee
G<Celee mJe®heW õeJe}er ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.
DeÛÙegleeÛee De%eeveer pevce}s pes
%eeve leW mJeie&, vejkeâ, keâce&Yetceer, cees#e 5/2

Ssmes ÛelegefJe&Oee keâce& HeâUeles Deeheeoer.
ÙeeÛee DeLeg& DeLeeËlej YeeJeer meebOeerpew}
yees}erpes. pees hejcesçJe¤ lÙeeleW hejcesçJe¤ yees}erpes. Jemeg yees}erpes.
ØeJe=òeerÛes keâejCe yees}erpes. DeieeOeeÛes keâeÙe&
yees}erpes. ØeJe=efòe efveJe=efòeÛes mLeeve yees}erpes. Skeâ
kewâJeuÙe yees}erpes. lesvns hejcesçJejs ØeJe=efòe
menerle keâ®CesÛeer cetleea mJeerkeâjer}er.
ÙeeleW me=°erceOÙes hejcesçJej DeJelejleer Ssmes yees}erpes.

lesvns DeJeleejs F&çJej menerle ke=âhee. 6/1
efJe%eeve menerle ceÙee. yeÇÿe menerle oÙee
SsçÙee DeJeIÙee mJe¤heer pÙeemeer keâ¤efve
lesLeefÛe ceveg<Ùe JesKeg efveJee&Uer}e,
ÙeeleW ceveg<Ùe JesKeOeejer nesefle Ssmes pes yees}erpes.
lesvns çeefkeäle mJeerkeâejer}er ÙeeleW ceeÙee
JesKe Oeejer nesefle yees}erpes. lesvns hejs menerle
efJeosn mJeerkeâjer}s ÙeeleW ceeÙee hegj
Oeejer nesefle yees}erpes. SsmeÙee ceeÙee hegj
OeeÙee&les ceeÙe meefnle ÛewlevÙe JeesUies
Ùeeles ÛewlevÙee he¤ hejcesçJej Ssmes yees}erpes. kesâefleceg[ 6/2

ieCeve menerle hee"g. DeLe mJe¤he meerOeeble meebKeUer.
DeeveJeeblee heemegefve meceU meebYeJeheemegefve çegæ meebYeJe heÙeXle
mJe Øekeâeçe ce[Uer meebIeer pew}.
ßeer Ûe›eâOej yeesOe oeles DeJej efJe<CetÛesve DeJeleejW mJeheeb[er he=LJeer
cesefpe}er. lewmes hejcesçJejs yeÇÿeeb[es heoeLe& mJe¤hes
ces ÅeeJeÙee keâce&YetceerÛes ceehe kesâ}s keâebJe
heÙe&vle meceU meebYeJe meerOeeble. meerOeeble

heeb cegle& cnefCeefle. nercee mÙesleg ceOÙes heebÛe çeles 7/1
keâce&Yetceer. nercee cnefCepes nerceeÛe}g. meebIeesefve lele
menerle De° kegâUe Ûe}g. mesleg meebIeewefve mehleoerhee menerle
mehle meeiej ns nercee mÙesleg keâce&YegceerceOÙes
Yeeie ØeceeCes Demeefle. les keâce& Yeg keâU-
ÙegieerÛÙee ØeLece cegbIeÛÙee nmles heebÛe
çeles }#e Ùeespevee. ÙesvnsefÛe cespes SkeâeJeve
keâesšer YeesieYetceer. F&mee ceOÙes keâesšer ces¤ leUeR.
lees veJe keâesšer oerIeg&
yeeje keâesšer meerjmeeW, Jeermlee¤ 7/2

keâvekeâ le®ÛÙee heg<heeÛeer Deeke=âefle peeCeerpes.
SJeb ÚheVe keâesšer GYeÙe JemegbOeje. F&ÛÙee
omeJeej ieCevee S Ùe#eCeerÛeW mJe¤he heebÛe
meles, keâesšer DeefOekeâe mee" keâes"er pewmes keâU
ÙegieerÛÙee cegbIeÛÙee omeJeej ieCevee ÉehejerÛeW
ceveg<Ùes Ssmes yees}erpes. Ùes Debleer}s Ùe#eerCeerÛÙee meeOe&
Éer iegCee Jejer}erÛes mJe¤he
pewmes $esleerÛÙee ÉeriegCee keâeUs keâ¤ve

heesLeerceOÙes heeve ›eâ. 8/1 keâesjs Deens

Ùegie ns Ùegie OeceeaÛeW ieCeve ØeceeCe meeOee&Ûee 8/2

keâesle DeKeg&leW Ùeesie ØehebÛe šJe}s mee" keâesšer
Ùee ceOÙes mebÛejCeer met#ce jÛevesÛee õeJeg leW
DeeJejCeesokeâ. ÙeeceOÙes mebÛejewefle -
keâ $eer iegCeelcekeâ ieesU, veerJee&U}e. DeeCeer kesâU[esÛÙee
hejer ÙeeÛeer lJeÛee ome }#e Ùeespevee
®bo ØeceeCe ns oene }#e GCes ÛÙeeefj
keâesšer DeeJejCeesokeâ. yeerpesÛÙee Ûebõg jsKesÛÙee
Deeke=âleer ne ieesUg DeeJe¤efCe Demes. Ùee
iees}e ceOÙes Úhheve keâesšer GYeÙe JemegbOeje.

keâce&Yetceer ceOÙes mehle oerheer ceveg<Ùes }eskegâ. 9/1
Yeesie Yetceer ceOÙes Ûeewoe YegJeveer mJeie& }eskeâ
Deeefle. vesT mLeeve efJe«en Demeleer. ceie keâce&
Yetceermeer Ùesleer, ØeÙeespeve efJeçes<es. ÙeeleW
keâce& YetceerÛÙee osJe osJeer hejcesçJej, veJnefle; yees}erpes.
leLee hejcesçJejeJeleej Ùeefle. S, JebmegbOejsÛeer
keâ[leer ome }#e Ùeespevee ®bo. F& menerle
De°Jeerme keâesšer ieieve GbÛe. Ùes JemegbOejsÛee
"eF& hetJexefme GoÙeebÛe}g; heefçÛecesefme DemleebÛe}
Ùeeb GYeÙee DeeCe,
ve#e$eebmenerle veJe«eneefme 9/2

ÙeeJÙee ceeieg& Demes. lesvnsefÛe met$eW met#cee peeJeÙee
jbOeÇ Demes. heeleeU YetceerÛee "eF& mehle YegJeves lÙeebÛee
"eF& mehle heeleeU }eskeâ. jepeÙelÙeebefme ns JemegbOeje
keâ[efle ieieCe Jele veJe «en ve#e$eeb
menerle ÙeLee ›eâces YeemeU}er Demes. ns veJe«en
ve#e$ee menerle DeJej keâce& jenešerÛes
keâejCe JÙeeheejleW veJemLeeve. yeÇÿee[eWÛes Debçe mJeerkeâe¤efve
veJe mLeeveer Yeeie ØeceeCes veš}s Demes. Éeoçe
jemeer JeeleW JÙeehejeJeÙee

ÙeeleW ÛewlevÙe JÙeeheejleW yees}erpes. DeefJeÅee 10/1
Jeieg& ØehebÛe Jeieg& ØesjCes yees}erpes. SJeb hejbheje
81 keâesšer meJeeÙe }#eheÙeËle yeÇÿeeb[. Deblej
cee&UsÛee "eF - nsefÛe heefj. Ùee Jejerlee
efokeâ, osçeg, keâeU, }eskegâ veener. cnefCepes Ûebõ
metÙee&Ûeer ieleer veener. YewjJee heemegefve
hejbheje hejeR mJeÙeb Øekeâeçes. jeneefš
yees}erpes. DeLe hetJee&vJeÙees ÙeJeb efle}sÙe ieCeerÛÙee
meeOe& ÉeriegCee Jejer}erÛeW mJe¤he ÙeeÛeer
hejer he=Lekeâ cegb[sÛelegÙeg&ieeÛÙee Ûeejer
10 ~~ 5 keâesšer mJe¤he heefj 15 keâesšer Deebleg meer- 10/2

jerpesleerÛee "eF efJeçes<eg Demes. lees kewâmee?
Ùeskeâer GCeer 15 keâesšerÛÙee efÉiegCee leerÛes mJe¤he
Ûeelego&#e, Ùeeie ØeceeCes Gj}s Demes. F&ÛÙee
mLegU F&Ûes, veerkeâš mebyebOeerveerÛesve Ùeesies peeCeerpes.
Ùee mJe¤he, les ØeLece mLeeve Ssmes yees}erpes.
KeeheveW yees}erpes. ØeLece mLeeveeÛÙee efJelheòeer
mehle mLeeveW he=Lekeâ cegb[s peeCeerpesefle 13

keâesšer ceOÙeW meerjerpesleerÛeW mJe¤he Ùekeâer 11/1
GCeer 13 keâesšerÛÙee efÉiegCee ÙeeleW mLeeve
Ssmes yees}erpes. 11 keâesšer ceOÙes meerjerleerÛeW mJe¤he
Ùekeâ GCes 11 keâesšerÛÙee efÉiegCee ÙeeleW mLee-
ve Ssmes yees}erpes. 33 keâesšer ceOÙes meerjerpesve Ùe-
keâ GCes 33~~ keâesšerÛÙee efÉiegCee ÙeeleW mLee
ve Ssmes yees}erpes. 9 keâesšer ceOÙes meerjerÛÙee leer
veer keâvÙee çeefkeäle leerveer keâvÙee veJeeb keâesšer
ÛÙee efÉiegCee Ùee leernerÛeer meceeve mJe¤heW
ÙeeleW mLeeve Ssmes yees}erpes. keâeb heeb? leervner 11/2

«eece leervner jeCes meceeveefÛe cnefCepes meJeeÙe }#ee ceOÙeW
meerjer pesleerÛes mJe¤he Ùeskeâ GCes meJeeÙe }#eeÛÙee
efÉiegCee ÙeeleW mLeeve Ssmes yees}erpes. ÙeJeb
ØeLece mLeeveeÛÙee Jeerlheleer peeCeerpes. cnefCepes
çes<emeÙeeÛes mJe¤he Debkeâ ieCevesefme Jeer<eÙe veJns.
cnefCepes hegjeCeer yeÇÿe lÙeeÛee GheeefOe yees}erpes. ÙeeÛÙee
meeOe& efÉiegCee Skeâ YeÙejJeeÛes mJe¤he ÙeJeb Sb
Dee" mJe¤hes meceeCeW ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. Ss}er

eflevner hew}er Dee" meceeveefÛe pewçee Dee"ner 12/1
oermee Dee"ener Yeeieer heefj Skeâer ceerUveer Demes
lewmeer De° YewjJeebÛeer mJe¤hes hegjeCeerÛÙee
yeÇÿeeles JÙeehegefve Yeeie ØeceeCes De° SkeâlJes
DeOe GOe& Gj}er Demeleer lÙeebÛÙee ØehebÛeeÛeer
meceeve jÛevee peeveerpes. SJeb mehle mLeeve
Ssmes yees}erpes. Ùee mehle mLeeveeleW efJeçJe Ssmes
yees}erpes. keâeb hee? DebkeâieCevesmeer efJe<eÙe
veJnefle cnefCepes efJeçJe ¤heb ÙemÙee
mee efJeçJe ¤hee 81~~ keâesšer meJeeÙe }#e
Dee"eb mJe¤heeb menerle met#ce mLegU Deb[ 12/2

leLee Dee"Jes mLeeveerÛeer mJe¤he menerle Deb[e
ke=âefle ÙeeleW yeÇÿeeb[ Ssmes yees}erpes. yeÇÿe lej ceb[
yeÇÿeeb[ SJeb Skeâ, Ssmeer Devebles yeÇÿeeb[s. ÛewlevÙe
"eFb ØeesleW ÙeeÛee "ebF& DeeveJeeblee
heemeewefve he=Lekeâejs mJe¤he ¤heeble mJe¤he
ceOÙe keâesme ÛewlevÙe heÙe&vle Yeeie ØeceeCes jbOeÇ
Demes leLee ÛewlevÙe heemegefve kesâJeU mebyebOeerveer
heÙe&vle jbOeÇ Demes cnefCepes ÙeLee ›eâces Deeie
ceveer ieceeles peeCeerpeefle ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.

ceevekesâçJejerÛesefve efJeJej lÙee Ùes peeCeerpes 13/1
DeLeevJeÙe. Deveblee F&çJe¤ JeebÛesefve Ùeesies
Deveble mLegU leslegkesâefÛe met#ce jbOeÇ ceb
[erle ØehebÛeer meeÙegpÙee ke=âefle Demes. ÙeeleW
meceU peerJelJe Ssmes yees}erpes ne ÛewlevÙe mJe¤heeÛee
Skegâ efJeYeeieg pewmeer ÛebõeÛee "eF& }ebÚvelee
Ssmes ÛewlevÙe mJe¤he. Deveblee efJeçJe ¤heebÛÙee
®bo ceeUe efÉiegCee Deveble. ÙeeÛee DeLee&veJeÙees
Deveble yeÇÿeeb[ JÙeehekeâ ÛewlevÙe yeÇÿeeb[er nesÙe
F&çJe¤ veJns ÙeeÛes ceie DeLe& DeJejerÙes
ÛewlevÙe leW
cnefCepes hejer kesâJeU mebyebOeerveer leW Deveble 13/2

yeÇÿeeb[ JÙeehekeâ ÛewlevÙe Ssmes yees}erpes. ÙesJeb efmeæeble
hee"s Devebleer De°eoçe Yeso, pewmes meeRheeR
le=CeeÛes çelee}#eeÛes Skeâ hesJeb lÙee efÉiegCee
ogmejs hesJeb ÙeJeb he=Lekeâ Je=efOe Devebleer õg°ebleg.
DeLee&vJeÙe pes ÛewlevÙe leerleW ÛewlevÙe yees}erpes.
Deveble yeÇÿeeb[ JÙeehekeâ yees}erpes. ceeÙeÛes keâeÙe& yees}erpes.
efJekeâej me=°er keâce& me=°erÛeW JÙeeheejleW
yees}erpes. DeeJejveesokeâeÛes keâejCe yees}erpes. DeJej

meebYeJe yees}erpes. Deehesef#ekeâ mebße=efle yees}erpes. JewKejerÛes 14/1
cetU mLeeve yees}erpes. Deveblee efJeçJe ¤heeÛee "eF&
Deveblee SkeâeleW Yeeie ØeceeCes mJe ØehebÛe
ceUeOeej ÙeLee ›eâces ØeJesçeerles mLeeve yees}erpes. efJe%eeveeÛes
keâeÙe& yees}erpes. Keb[ %eeveeÛes keâejCe yees}erpes. jefçceçeefkeäleÛes
keâejCe yees}erpes. Jesoeble yees}erpes. DeelÙeleerkeâ keâce& Yetefce yees}erpes.
ÙeJeJeerOe yees}erpes. ÛewlevÙe F&ÛÙee meeOe& efÉiegCee ceeÙeÛes
mJe¤he DeefÛeblÙe. pes ceeÙee leerleW ceeÙee yees}erpes.
efJeosneÛes keâeÙe& yees}erpes. }erUe oeve oele=lJe HeâUeÛes
Yeesie mLeeve yees}erpes. keâce& jenešerÛÙee JÙeeheejlÙeeÛes 14/2

keâce& yees}erpes. SJeb efJeOeer pes ceeÙee F&ÛÙee
meeOe& efÉiegCee efJeosn DeefÛeblÙe pes efJeosn
leerleW efJeosn yeesef}pes. hejsÛes keâeÙe& yees}erpes. F&çJe¤ hegj
efveJee&U mLeeve yees}erpes. SJeb pes Jeerosn F&ÛÙee
meeOe& efÉiegCee heje DeefÛeble pes heje leerleW
heje yees}erpes. cenÆgle hebÛekeâ çeefkeäleÛes keâeÙe&
yees}erpes. hejsles JÙeehegefve Skeâ mLeeve çeefkeäleÛes
keâeÙe& ÙeLee ›eâceW hebÛe cenÆgle çeefkeäle ÙeeleW
hejs menerle efJeosn yees}erpes. SJeb efJeOe pes

Ùee meeOe& efÉiegCee ieieCe meb%esÛes mJe¤he DeefÛeblÙe 15/1
heje efleÛÙee meeOe& efÉiegCee Yetmeb%esÛes mJe¤he. DeefÛeblÙe,
FÛÙee meeOe& efÉiegCee Deehe meb%esÛes mJe¤he DeefÛeblÙe. FÛÙee
meeOe& efÉiegCee JeeÙeg meb%esÛes mJe¤he DeefÛeblÙe. Ùee meeOe&
efÉiegCee De%eer (Deiveer) meb%eÛes mJe¤he DeefÛeblÙe. ÙeeleW
hebÛe cenÆgle çeefkeäle yees}erpes. ceeve heemegefve cenÆgle
heÙe&vle Ùeeless ØehebÛe Jeie& yees}erpes. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.
Yetefce jeheesveUe JeeÙeg Kecevees yegefOejs JeÛes
Denbkeâej FleerÙebcesefYevee Øe%eg eflej°Oee ~~1~~
Deveblee jefçce çeefkeäle DeefÛeblÙee
Debçe çeefkeäle ÙeebÛÙee efÉiegCee Skeâ mLeeve çeefkeäleÛes 15/2

mJe¤he DeefÛeblÙe, leerleW DeefJeÅee Jeieg& yeÇÿeeb[es yees}erpes.
çeefkeäle yees}erpes. Skeâ JemletÛes Deveeefo mLeeve yees}erpes.
efJeçJe¤hee yees}erpes. DeelÙebeflekeâ mebße=leer yees}erpes.
ØehebÛe Jeiee&Ûes keâejCe yees}erpes. DeefÛeblÙee Debçe
çeefkeäleÛes keâejCe yees}erpes. ceeÙeebçeg yees}erpes.
hetJe& keâeUer DeefÛeblÙee Debçe çeefkeäleles Keb[ %eeve
yees}erpes. keâeb heeb? mJe ØehebÛeles peeCeefle heefj
osKeefle vee. ÙeLee ieYeer&efCe jefçce çeefkeäleles meeceevÙe
%eeve yees}erpes. keâeb hee? ØehebÛeeleW
vesCeefle cnefCepes ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.

DeJÙekeälee oerefve Yegleeefve JÙekeäle ceOÙeeefve Yeejle ~ 16/1
DeJÙekeäle veerOeveeb vÙeJe le$e keâe heefj Jeso vee ~~1~~
ÙeJeb Skeâ mLeeve çeefkeäleÛÙee meeOe& ÉeiegCee
oÙeÛeW mJe¤he DeefÛeblÙe. Fles JesOe çeefkeäle yees}erpes.
pe[e çeefkeäleÛes JÙeeheej Éej yees}erpes. meeQoÙe&
meefnle yeÇÿe çeefkeäleÛes keâeÙe& yees}erpes. ÙeJeb efJeOeer pes oÙee
Ùee meeOe& efÉiegCee meeQoÙe& çeefkeäleÛes mJe¤he DeefÛeblÙe, leerleW
meeQoÙe& cnefCepes. F&çJej FÛesefve Éejs Jejer}ebÛeer meeQoÙe&
Kee}er}eÛeeb "eF& DeefOekeâeÙee&meer
Øekeâšerle yees}erpes. yeÇÿe oÙe ceOÙes meeQoÙe& 16/2

iegCe çeefkeäleefme JeeÙeg ÙeeleW meefnle yees}erpes.
meeQoÙee& heemeewefve DeefÛeblÙee Debçee Deveblee
jefçce çeefkeäle ÙeebÛÙee efÉiegCee yeÇÿeb
çeefkeäleÛeW mJe¤he DeefÛeblÙe. Fles yeÇÿe yeespeerpes. ve=
Jes<eeÛes keâejCe yees}erpes. yeÇÿeebçe yees}erpes. Ùee
meeOe& efÉiegCee ceÙeÛes mJe¤he DeefÛeblÙe. leerleW ceÙee
çeefkeäle yees}erpes. FÛÙee meeOe& efÉiegCee }eJeCÙe
çeefkeäle DeefÛeblÙe efJe%eeve ceÙe ceOÙes }eJeCÙee
Jeemeg Ùeeles menerle yees}erpes. }eJeCÙe cnefCepes FÛesve

Éejs Jejer}erÛesb Kee}gles }eJeCÙe Øekeâšerefle 17/1
yees}erpes. ÙeeÛÙee meeOe& efÉiegCee efJe%eeve çeefkeäleÛeW
mJe¤he DeefÛeblÙe. leerleW efJe%eeveebçeg yees}erpes.
Ùee meeOe& efÉiegCee ke=âhee DeefÛeblÙe. leerleW
De%eeve Úso ke=âhee çeefkeäle yees}erpes. Ùee meeOe&
efÉiegCee DeewoeÙe& çeefkeäle DeefÛeblÙe hejcesçJe¤
ke=âhes ceOÙes DeewoeÙe& çeefkeäleefme Jeemeg ÙeeleW menerle
yees}erpes. DeewoeÙee& heemeewefve oÙee heÙe&vle DeefÛeblÙee
leguÙee DeefÛeblÙee Debçee Deveblee jefçce çeefkeäle
Ùee meJeeËÛÙee efÉiegCee hejcesçJe¤ çeefkeäleÛeW
mJe¤he DeefÛeblÙe. ÙeeleW hejcesçJejebçe yees}erpes. ÙeeÛÙee 17/2

meeOe& efÉiegCee keâ®Cee DeefÛeblÙe, leerleW keâ®Cee
çeefkeäle yees}erpes. me=°erÛee ceOÙeg yees}erpes. mLeeve jÛevesefÛe
efJeçJe¤hee yees}erpes. Ùee meeOe& efÉiegCee
meewYeeiÙe DeefÛeblÙe efvelÙelJe keâ®CesceOÙes meewYeeiÙe
çeefkeäleefme Jeemeg, ÙeeleW me=°erÛee ceOÙes Ssmes yees}erpes.
SJeb efleÛeeÛeW iegCeCeece leLee meeceKe&
GÛeeÛeeb "eF& DeeefCe Deeefle. Deeheg}sefn Deeefle
SJeb meJe&$e peeCeerpes. Ùee DeLee&ÛeevJeÙe oÙee ceÙee
ke=âhee keâ®Cee Ùee ÛÙeeNner çeefkeäle ceeÙee

yeÇÿe hejcesçJej ns eflevner Debçe. meeQoÙe& }eJeCÙe DeewoeÙe& 18/1
meewYeeiÙe Ùeeb ÛÙeeNner iegCe çeefkeäle yees}erpes. Ùee leguÙee
DeefÛeblÙee %eeve meeOeveer ØeÙeespekeâe yees}erpes.
DeefÛeblÙee leguÙee DeefÛeblÙee Debçee Deveblee jefçce çeefkeäle
Ùeeb meJeeËÛÙee efÉiegCee ØeJe=efòe çeefkeäleÛes....
mJe¤he DeefÛeblÙe, leerleW efvelÙelJe Oece& çeefkeäle yees}erpes.
leguÙee DeefÛeblÙeeÛes keâejCe yees}erpes. efJeYeglJe keâeÙee&Ûes keâeÙe&
yees}erpes. SJeb efJeOe pes ØeJe=efòe çeefkeäle efleÛÙee meeOe& efÉiegCee
efveJe=efòeÛes mJe¤he DeefÛeblÙe, leerleW efveJe=efòe yees}erpes.
efJeYeglJeeÛes keâeÙe& yees}erpes. SJeb efJeOeer pes efveJe=efòe, efleÛÙee 18/2

meeOe& efÉiegCee DeveYegefle keâeÙee&Ûes mJe¤he DeefÛeblÙe.
les hetJe& keâeUer DeÛÙegleeleW vesCes. cnefCepes De%eeve yees}erpes.
keâeb heeb? mJeelhejelhejeleW lesCes Ùee efJeçes<eCee mleJe
%eeveeefOekeâeÙe& yees}erpes. efJeYeglJe Oece& çeefkeäle yees}erpes.
ÉÙee çeefkeäle cegKÙe mece›eâcee yees}erpes. me=°er jÛevesÛes
JÙeeheejles yees}erpes. efJeYeglJe çeefkeäle heemeeJe DeefÛeblÙee cegKÙee
DeefÛeblÙee leguÙee. DeefÛeblÙee Debçee Deveblee jefçce çeefkeäle ÙeeÛÙee

ome Jeej ieCeCee kesâJeU mebyebOeerveerÛeW 19/1
mJe¤he DeefÛeblÙe, Deveble Ûeewjmeg DeefÛeblÙe, Deveble
SJeb ns DeveYegefle F&les F&çJe¤ mebyebOeerveer yees}erpes.
cegKÙe efJeçJe ¤hee yees}erpes. meJe& çeefkeäle JÙeehekeâlJe
Oece& çeefkeäle yees}erpes. Deveble yeÇÿeeb[ JÙeehekeâ ÛewlevÙe
yees}erpes. keâe heeb? ome hebÛe Deveble he=Lekeâ Je=Oeer pÙee
yeÇÿeeb[ ¤hee efJeYeglJee menerle Ùeskesâ Yeeieer Demeefle veerlÙe
cnefCepes efJeçes<e %eeve DeeÅee çeefkeäle yees}erpes. çegOe meebYeJe
yees}erpes. F&çJe¤ ceneke=âhesÛes JÙeeheej Éej yees}erpes.
yeÇÿeefJeÅee yees}erpes. efoJÙe çekeäleer yees}erpes. meJe& çeefkeäleÛes DeeÅe
yees}erpes ÙeeÛee DeLee& DevJeÙe ~~ 19/2

DehejsÙeefcelevmJevÙeeb Øeke=âefleb efJeefõceshejeb ~~
peerJeYetleeb ceneyeenes ÙeLesob OeejÙeles peiele ~~1~~
Sle Åeesveerefve Yetleeefve meJee&CeerlÙeghe OeejÙe ~~
Denb ke=âlmvemÙe peiele: ØeYeJe: ØeUÙe: mleLee ~~2~~
pees F&çJe¤ SJeb meener Jeerçes<eCeW ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.
cele: hejlejb veevÙeeflkebâefÛeoefmle OevebpeÙe ~~
ceefÙe meJe&efceob Øeesleb met$es ceefCe ieCeeFJe ~~1~~
cnefCepes efveÛeeÛeW meeceLe& GÛeeÛeeb "eF& Demes
DeeefCe Deeheg}snerDemes; JÙeehekeâlJe ner Demes. cnefCepes mJe¤he
meerOeeble meebKeUer yees}erpes. pes Deieeo SJeb meevebieCeW ~~

ÙeeÛee DeLee&vJeÙees ~ %esÙeb Ùeòeb lØeJe#ÙeeefceÙeod%ee 20/1
lJeece=le ceßegles ~ Deveeefo celhejb yeÇÿeve meòebVeeme ogÛÙeles ~~1~
Ùee hejer hegJe&keâeUg mJe¤he ceeb[Ceer meefnle

meebIeerle}e DeeefCe Glej keâeUerÛeW yeerpe
meebIeerle}W. Deeleeb Glej keâeUg efJemleejs peerJees -
OejCe keâeÙee&efme meebIelee Demeerpes, Jele&ceeve DeieeOe.
cnefCepes keâeF&? mJe¤heerme leU mheçe& veener cnefCepes hejce
Deveble yees}erpes. hejce Jemleg yees}erpes. meefÛÛeoeveboeÛes
mJe¤he meceJeeÙes Demes cnefCepes Deevebo JeÙe&, veer¤hece
hej kewâJeuÙe cnefCepes. hej, lej, iebefYej ceÙe, veer:çeyo
yeÇÿe yees}erpes. ÙeeÛee cenercee meÛeeroevebog
peeCeefle. keâeb heeb? hej mJe¤he efJe<eÙe %eeve cnefCepes
ØeJe=efòe cnefCepes mJe keâeÙee&leW DeJe}eskeâerefle heefj F&çJejeÛes 20/2

Deelce jceCe Ce Yebies efveJe=efòe cnefCepes ceie Deieeo
ØeJe=òeer Yebies. Deveeoer mLeeve cnefCepes ns efve:çeyoer Deveeefo
Jelex cnefCepes Skeâ kewâJeuÙeeÛes keâejCe yees}erpes. SsmÙee hejer
Deveble keâeU ies}s les Skeâ mebKÙee Yeso ØeceeCes Deveg›eâces
Ghepeewefve efJemepe&}s, yees}erpes. ceie Skeâ kewâJeuÙe
cegKÙe Deevebo lejbiesefmeb Deeefve hej kewâJeuÙe cegKÙe
hejceevebo lejbiesmeer peesÙeesieg pee}e ÙeeleW keâJnCeer
Skegâ DeJeçJe¤ yees}erpes. DeÛÙegleeÛeeb De%eeveer %eeve pevce}s
yees}erpes. ØeJe=òeerÛeer G<Celee yees}erpes. ÙeeÛeW cetU YeefJeleJÙe cegKÙe
hejceevebo Yeso.

lejbies mJe Ûes°e mJe mJe¤heer jceCe jceCe Deveble keâeU. 21/1
Ùegkeäles hejce Øekeâeçes hejceevebo cegveer®heceW Skeâ kewâJeuÙeeefme efvekeâš
mJe DeieeOe lejbie Yeso lesKe Øekeâeçe}s. Ùes ÙeLee ›eâce mLeerleerleW
DeieeOe keâeÙe&efÛe peeCeefle. ns hejce meejCe ÙeeleW keâJnCeer Ùekegâ
DeJemJej yees}erpes. DeÛÙegle cnefCepes DeieeOe Jeerveerceg&keäle hejceevebos
meoesoerle lÙee hetJe& hejceeveboeÛee Skeâ kewâJeuÙeeefme DeveYeJeg
veener. pewmeer meke&âje osKeerpes heefj DevegYeJeer}er veener
ceie DeKeb[ DeieeOe Deevebo mJe¤heeÛesefve
cegKÙe Yesoeblejs keâce&Â°ebles Skeâ kewâJeuÙeeÛes cegKÙe
Yesoer mJeevegYeJeeÛeW %eeve mebÛejer}s. ÙeeleW 21/2

DevegYeJe De%eeve efvejmegefve %eeve pevceefJe}s
yees}erpes. ØeJe=efòeÛeer G<Celee yees}erpes. Jele&ceeve Yeso cnefCepes
keâeF&? pewmeer DeveiÙe&jlveeÛeer Yetceer heefj DeveiÙe&
jlveeefÛebefÛe cebefojW heefj jlve Ùeskeâ}s vesJele:
pewmes #eerj mecegõer yengle lejbie Yeso heefj
#eerj Skeâ. pewçee ÛebõeÛÙee keâUe Ûebõer, Ùeskeâerefmeb
Ùekeâer keâejCe Demes, heefj Ûebõg Skegâ. lewmes DeieeOe
mJe¤heer hejceevebo ¤he Skeâ. mebKÙee Yeso heefj
mJe¤he Skeâ. lewmesefÛe Skeâ kewâJeuÙe F&çJejer leLee heje
Jeje çeefkeäleÛee "ebF& peeCeeJeW. ÙeeleW yengjlve JemegbOeje

yees}erpes. ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. ieesheeU ceb$eer men- 22/1
ße mebKÙee Yeso les mekeâU Yesoßeerke=â<Ce Ûe›eâJeefle&
peeCeefle, keâeb, nsb, peeCes. keâe hejeb JeeCeer efve®heeruÙee
%eeveer Yekeäle peeCeefle ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. Ùeo veblejs
ÙeÂ<Ùeles leLemÙe keâejCe Ùeled cnefCepes pes Deveble js cnefCepes Deblej veener
pes osKeer pes les keâeÙee&Ûes keâejCe peeefCepes ÙeeÛee DeLee&vJeÙe.
mekeâUeleerle Jemleg peeefCepes leW %eeve. peeCeesefve lÙeeÛeer
DeeJeef[ Ghepes les Yekeäleer. mekeâU heoeLe& les DeheoeLe&
F&çJe¤efÛe Skegâ heoeLe&g leW JewjeiÙe }#eCe yees}erpes.
pewmeer ßeer ØeYeg heemegefve %eeve
çeefkeäle Debieerkeâ¤efve ßeer Ûe›eâOejW SkeâesOejCeesheosçee 22/2

keâejCeW JewjeiÙe mJeerkeâjer}s. ÙeoLeea ceevemeerkeâ
Demeleer hejer. efJekeâe¤ cnefCepes FbefõÙe Oece&. efJekeâuheg
cnefCepes ceveesOece&. ns efJekeâejeoerkeâ oes<e pees heoeLeea efÛe
Demeleer lesefÛe Skeâ heoeLeea ÙeebÛee DeYeeJe DeieeOe
keâeÙeea Jelex ÙeeleW çegvÙelee yees}erpes. mJeYeeJeg cnefCepes
Skeâ kewâJeuÙeeÛee mJeYeeJe. hej kewâJeuÙe
lesLeerÛesefve cegKÙe YesoebleefjÛesefve DebleYee&Je Deeheg}e
DevegYeJet Skeâ kewâJeuÙeeÛes cegKÙe Yesoer mebÛejer}e
ÙeeleW mJeYeeJe cee$es yees}erpes. lesvns Deelce jceve
efJemepeea}W leefj Skeâ kewâJeuÙe cnefCepes keâeF& Skeâ ØeeCe

OeejCes. ØeeCet cnefCepes DeieeOeerÛee pees hejceevebo lees 23/1
meefÛeoevebos Oejer}e. cnefCepes Skeâ kewâJeuÙe yees}erpes.
efvejeUbyeer cnefCepes mJeelce jceCe efJemepeezefve DeieeOee%ee
lesvnW efveje}byelJe Oe¤efve DeieeOeer }erve pee}s ÙeeleW
yeÇÿeeb[es mcejCe yees}erpes. yeÿeeb[es cnefCepes oerJÙe ›eâer[e JÙeJene¤
Åegefle efle keâebefleieefleçet Ùeeb çeyoeÛeW meejlJe DeieeOeerefÛe
Demes. keâeb? cegKÙe lespeshegbpe cnefCepes pees cnefCepes meeneR}
ieefle Jebleg. pevce cnefCepes DevegYeJe %eeveeblejW #esheer
cnefCepes mJe Yeso menerle lešmLe pee}s. ÙeeleW meceLeex Oece&
ceeÛejsle yees}erpes. Skeâ YeÙe mJe¤heerÛeer mLeerefleles hejce
ceeÙee pes cegKÙe çeefkeäleles vesCes ÙeeleW mebyebOeg
Oece& DeieesÛe¤ yeesef}pes. keâeb heeb? lesLeefÛe ceeÙee mebyebOeg 23/2

heele}er Demes DeeefCe lesLeefÛe ve heeJes SsmeWefÛe Jemlegles.
ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. Jemleg Skeâ Deeefle. çegOe Jemleg Skeâ
Deeefle. yegOeJemleg Skeâ Deeefle. kesâJeU Jemleg Skeâ
Deeefle. veerlÙe Jemleg Skeâ Deeefle. Ùes heebÛener }#eCeW
GYeÙes Skeâ kewâJeuÙe, hej kewâJeuÙe mJe¤heer peeCeerpesefle. Ùee GYeÙeebÛes
nW DevegiecÙe Ûejerle pesvns GhesosmeW peeefCepes. Ùeeles Ssmee Jemleg
efJeJeskegâ efJeÛee¤ peeefCepes. lÙeebleW %eeve Ssmee heoeLe&g. Øesceer efle
efJe<eÙe heoeLe& cnefCepes pesvns %eeves mekeâU heoeLee&
Øesceerle kesâ}erleW %eeve F&çJej heoeLeea veerlÙe


Jelex ÙeeleW heoeLeea efJeJeskeâ %eeve peeefCepes. Skeâ pesÙeeÛee 24/1
DeLee&vJeÙees. yeÇÿe yeÇÿe nes peeCes cnefCepes Deveble
keâeU Ùegkeäle pees lees Skeâ kewâJeuÙeeefme efvekeâš mebyebOeer
lesLe Yeso Øekeâeme}s ÙeeleW yeÇÿe yeÇÿe nes peeCeefle yees}erpes.
F&çJe¤ nes vesCeefle cnefCepes çeefkeäle Debieerkeâe¤ keâjerefle Ssmes les
efJeveerceg&keäle yeÇÿe, meJe& Oece& çegvÙe yees}erpes. F&çJej F&çJej
nes peeCeefle cnefCepes Skeâ kewâJeuÙeeÛee "ebFË DeieeOeeefme nW hetJe& }#e
mebYeeJevee DeveeefoÛeer Demes. DeeefCe yeÇÿe neR neW peeveefle cnefCepes
efveçeyo yeÇÿeer


heeJeeJeÙee lešmLe pee}s cnefCepes efve:çeyob mJe Yesoebmeer 25/2

Devegkeâej kesâ}s. osKeer}s iee ne "eJees JesNner yeÇÿeeb[s
Ûeeb "eF& JesÛe}sheCe nesDeeJes. ne F&çJe¤ Jemleg nesÙe.
DeÛÙegle iees$eWmeeR hejce Øeerefle keâjeJeer keâJnCee DeLee&
JebÛeeJes veener. Ùeskegâ osDees Skegâ ieg¤ leernermeeR hejce
Øeerefle nesDeeJeer. Yeücele Yeüceleeb Yesefš keâeb DeeheCeÙeebefme
keâener Sskegâ mebosnes Demes ÙeeÛesefve DeeuÙee }#eeÛeW
keâeÙe& nesF&} Ssmes cnefCepes Deveble keâeU Ùegkeäles
mJekeâeÙee&efme DeeJepe&ve kesâ}s Ssmee

hejce hegve mebyebOeg pee}e. hegve cnefCepes ogmeje. 26/1
leefj ØeLece Deveeefo lees kewâmee? vee, Skeâ
kewâJeuÙe F&çJejeÛes mJe¤he, hej kewâJeuÙeer meeceeJe}s
Demes lÙeeefme. heebÛeW YesoWmeer <e[ebied
}erUe keâ¤efve F&çJejeÛes Deelce jceCe efJemepeezefve
peeJeesOejCeer ØeJele&efJe}s. les heefj kewâmeer? veer : çeyos.
keâcee& Â°ebles mJeevegYeJe %eeve mebÛejer}W les menslegkeâe
ceie otjeoçeea ÙeeÛesefve vÙeeÙeb
DeJe}esefkeâ}s. lÙes DeJe}eskeâvelee efJe<eÙe hee$eeÛesefve 26/2

Â°ebles Deeieceves hejces hegCÙe mebyebOeg oerOe}e, les
leelkeâeUlee. SsmeW SsçJeÙe& cebieU ØeJele&}s, les
DeeçÛeÙe&lee. lÙee hejceeveboemeer pes hegJe& }#e leW
Debieerkeâjer}s, les DeveÙelee. DeLe Debieeefve
DeeieeOe keâeÙeea DeieeOe cegleeaefme DeJemLeeve
pee}s, les mLeeve. lesLe pees cebieU
keâeUg, lees keâeUg. lesLe pees kewâJeuÙe ße=biee¤

lees ße=biee¤. lesLe pes kewâJeuÙeebyejW leW JeŒeW. 27/1
lesLe pes keâjve les ›eâerÙee. lesLe pes oerJÙe
lespe:hegbpe mekeâU Yeso menerle
hejce oerJÙe hegpeeles DeJe}eskeâerle nesle
meebleW }erve pee}s lees hejerJee¤. ÙeoLeea
kegâkegâšerÛee Â°ebleg peeCeeJee. ÙeeÛee DeLee&vJeÙe.
Sskeâeb SkeâeÛe&ve Ie[s. heefj F&çJejeÛesÛe&ve
leW keâneRefÛe ve Ie[s. lees ne efJeçes<eg Ie[}e
ÙeeleW DeJÙeefkeäleb JÙeehee¤ veener. pes JÙeehee¤
cnefCepes çeefkeäle Debieerkeâejs SkeâesOejCe leW 27/2

DeJÙekeäleer veener. DeJÙekeäle cnefCepes GYeÙe mJeer¤heer-
efÛe JÙeefkeäle keâJnCeerCesles lesLeerÛes pes DevegiecÙe
Ûeefjle ÙeeleW DeJÙekeäleer JÙeehee¤ veener
yees}erpes. ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. Skeâ kewâJeuÙe hej
kewâJeuÙeer jces. hej kewâJeuÙe mJemJe¤heer jces.
keâeb heeb? Deveble keâeU Ùegkeäles Øemevelee
DeJe}eskegâefve mJe DeieeOe keâeÙee&Ûes cegKÙe Yesoer
hejceeveboeÛee ØeJeenes kesâ}e. ÙesLe ceerveeÛee

Â°ebleg. lÙee hejceeveboeÛee Yeeskeälee DeieeOe keâeÙe&Ûe. 28/1
ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. Ùeskeâ, js Ùeskeâ, oesefve js oesefve
leermejsefve JeerYeeieW ve heeJeerpes, cee, ve heeJeerpes
ne, veerçÛeÙees cee veerçÛeÙees: keâeb heeb? yeÇÿeeve
YegefleÙeskeâer Deeefle, les, og}&Ye. les keâJnCeener
Skeâeveener. DeieeOe keâeÙee& JeebÛeewveer. Skeâ js Skeâ
cnefCepes %eeveerÙeebÛeer Øeehleer. oesefve js oesveer cnefCepes
YekeäleeÛeer Øeehleer. eflemejs efve, JeerYeeies ve heeJeerpes.
cee, ve, heeJeerpes cnefCepes F&çJejeme DeieeOe Yeesie oe$e=-
lJe cnefCepes Yekeäleg F&çJejeleW Yesos DevegYeJeer keâer De Yesos?
Ssmes keâener, veer¤ hegbveÙe. DeLee&vJeÙe. Deveble 28/2

keâeU Ùegkeäles cnefCepes DeeceÛÙee ØeJe=òeer legceÛes
Deelce jceve efJemepe&}s, lÙeemleJe legceÛÙee
SsçJeÙee&Ûesefve lespeW cegKÙee leguÙee Yekeäleer n<ee&
efveYe&je nesle meeblÙee mesJekeâ Je=òeerles Oejerleer
Debçee jefçce çeefkeäle DeOees cegKee nesle
meeblÙee mebmeejer ØeJele&keâemeefle, Debçe
çeefkeäleÛes keâejCe DeefJeÅee Jeie&. yeÇÿeeb[es leerÛee "eF&
Skeâ DeOeescegKe Demeefle les GOe& keâje ceie
lÙeebÛeW GOejCe keâ®efCe Deeheg}er Øeehleer keâjeJeer

les legceÛesefÛe Øeehleerefme ÙeesiÙe. DeLe legceÛes 29/1
pes mekeâU mJe¤he Yeso les ÙesLeerÛesefve hejceevebos
yeesmeb[efle. ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. mekeâU
Skeâeb Ùeskesâ JesUs cees#e. ÙeoLeea megjerÙeÛee,
Ye=bie keâerškeâerÛee, jepÙeeYeer<esKeeÛee
FlÙeeoerkeâ Â°eble peeCeeJes. DeLe
Skeâ kewâJeuÙe F&çJejs SkeâebÛes YeefJe<Ùe peeCeew-
efve cnefCepes ns Skeâ DeefJeÅee Ùegkeäle, iegCe Ùegkeäle,
efJekeâej Ùegkeäle, Oece& Ùegkeäle, DeOees cegKe DeveeJej
De%eeveJeble, DeveWLee %eeve Ùegkeäle, ÛelegefJe&Oe
keâce& HeâUer ØeJele&keâ ÙeLe ceesnj veener. meJe& 29/2

oesKeeÛes DeeUÙe. DeLe veer:çeyos peesJeesOejCe
çeefkeäle cebleeles Úle ke=â<Cee heje JeeÛee cnefCele}W
nW ke=âlÙe DeecnemleJe ve JneJes DeeceÛesve }#eW legcnerÛe
keâjeJes ÙeoLeea çeyo JesOeer ÙeeÛee Â°eble leg
peeCeerpes lesvns keâ¤efve keâ®CeeÛee JesOeg pee}e. ÙeeÛee
DeLee&vJeÙe hee". heje JeeÛee F&çJejerefÛe Deeefle
cnefCepes F&çJej heoeLeea. ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. meJe&
keâj$eglJe meJe& mee#eerlJe, meJee&lcekeâlJe meJee&leerlelJe
ns ÛÙeeNner efJe®æ Oece& F&çJejerefÛe Deeefle, pes
F&çJej heoeLeea, keâeb heeb? hetJe&keâeUer DeieeOeeR meJe&

keâleg&lJe cnefCepes mJe keâeÙee&les Ûes°efJe}s. leefj efve:çeyo 30/1
yeÇÿeer Deevebo yegOe yegOee keâejer meJe& Oece& çegvÙe
keâle=&lJe les kewâmes? vee, yeÇÿe leW Deemleer veemleer
Ssmeer Ùeemeer efJe<eÙees veJns. cnCeewve yeÇÿeeb[es heoeLeeaÛÙee
pÙee Deeoer, DeveeefoJeblee pÙee mebheòeer lÙee DeieeOe,
keâeÙeea DeØeÙeespekeâe. DeieeOe keâeÙeer&ÛÙee lÙee 30/2

DeieeOeeR veener cnefCepes Deemleerefme efJe<eÙees veJnefle.
Deevebo JeÙe&lJe, meJe& JÙeehekeâlJe, meJe& ke=âlelJe
meJe& mee#elJe, meJee&lcekeâlce meJee&leerlelJe
meJe& efJeYeglJe ns veerlÙe Oece&. Gleke=â° yeÇÿeerefÛe.
DeeefCe Deves$e, ve, Jele&efle cnefCepes Deemleer Ssmeer Ùeemeer
efJe<eÙe veJnefle. ceie DeelcejceCeer ÙeeleW Ûes°Tefve
hejceevebog Gow}e ne Oece& ve ke=â$eeefJe, Ùesvns
OeceX JeebÛeewefve F&çJejemeer ØeJe=efòe Ghepes-
efÛe vee cnefCepes meJe& keâle=&lJe yees}erpes. Ùee Oecee& leW
DeeefCe DeieeOe meJe& JÙeehegefve F&çJejeÛes DeelcejceCe

osKele Demeefle DeeefCe pe[ebÛeslevee çeefkeäleÛeW 31/1
megKe %eeve osKele Demeleer. Ùes efJe<eÙeer Deveeefo
hegJeexlheeokeâ veJnefle cnefCepes meJe& mee#e nesefle
ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. DeeheCe keâjer vee DeeCeerkeâe
keâjJeer keâjefJevee. keâefjleeb leefj mekeâU ner
JesKes lees mee#e yees}erpes cnefCepes meJe& keâjle=lJee
oerkeâ Oece& Gledke=â° yeÇÿeerefÛe efvelÙe. peerJe kewâJeuÙe
hejcesçJej Øeehleer ØeceeCes Ùej, les Deveble.
lÙeebefme DevegmÙegle hejlej hej lesKe ns Oece&
ve yees}erpeefle. lesLe hejceevebo efve¤hece efveJee&Ce
yeÇÿe ne mJemJe¤he efJeçesKeg Jele&ceeve. meeJe&
keâeUer DeieeOe keâeÙeea meJe& mee#elJe les kewâmes? vee, 31/2

DeKeb[ %eeves DeieeOe mJe¤heerÛeW }#e peeveefle,
osKeefle DeeefCe DevÙe$e heoeLee&ÛeWneR osKeefle.
cnefCepes meJe& mee#e nesleer. nW hegJe&keâeUer, ceie
Glej keâeUer mJeelce jceCe efJemepeezefve hejceeveboer
jceCe pee}s. cnefCepes meJe& keâjle=lJeeefokeâeefme
keâeÙex nesleer. Deeieeo mJe¤heer hejcesçJej Yesoeblejebmeer
DeieeOe }#e GefÛeleer, hejceeveboeÛeer Øeehleer
keâjerefle. ÙeeleW meJee&lcekeâlJe Ssmes yees}erpes. ns Gòej
keâeUer. hetJe&keâeUer leefj DeieeOe keâeÙe&, cnefCepes
DeelcekeâlJe Ssmes yees}erpes. Ùee JesieUe Devebleg Dehee¤
GjlJe mJeerkeâefj}s cnefCepes yeÇÿelJe Dee}s. cnefCepes meJe& keâle=&

keâ}e Ûeer Demes. ÙeeleW meJee&eflelelJe SsmeW yees}erpes. ÙeeÛee 32/1
DeLee&vJeÙe. Deveble F&çJej cnefCepes F&çJej heoeLe& ne
Deveble lÙeeÛee meeræebleg yees}erpes. peerJeeÛes mJe¤he DeefJeÅes
JesieUs kesâuÙee, osJelee heoeLe& JÙeehekeâe ÙesJn{s.
keâeb heeb? pevceuÙee veblejs ceeles ÙeJn{e
heg$e. Ssmes Deveble peerJe hejcesçJej Øeehleerefme
ÙeLee Yeeies nejJeefle cnefCepes ØeehleerleW peerJe
kewâJeuÙe Ssmes yees}erpes. Ùes ØekeâjCeer hejcesçJejeleW
hej kewâJeuÙe yees}erpes. cnefCepes hej kewâJeuÙe pees
lees Øeehlee meJee&efme mJeelceevebog osefle cnefCepes.
meJee&lcekeâlJe Ssmes yees}erpes. lees Deevebog çeefkeäle heoe- 32/2

Lee&efme vesefoefle cnefCepes meJee&leerlelJe Demes yees}erpes.
DeJeleej «enefve heje çeefkeäleleW cegefle& YeeJeer
mJeerkeâjerefle. leLee DeJejebleW JeesUies
mJeerkeâj}erefle ÙeeleW meJee&lcekeâlJe Demes yees}erpes.
hejcesçJejsÛelegJeeaOee çeefkeäleefme ÛelegefJe&Oe
meeceLÙe& efoOe}s cnefCepes lÙee çeefkeäleleW JÙeehegveer
peW peerJe kewâJeuÙeeÛeW mJe¤he lesLeefÛe ns meeceLÙe&
meece«eer. keâeb heeb? DevÙe$e Deeefle les FçJejmeer Deeefle
cnCeewve çeefkeäle oele=lJee keâejCes Demes yees}erpes. F&çJejer
Deeefle les DevÙe$e veener. cnefCepes jÛe}s me=°erceOÙes

ve, Jelex ÙeeÛes efleveer Øekeâej. Skeâ js Skeâ. oesveer 33/1
js oesveer. eflemejsefle efJeYeeies ve heeJeerpes cee, ve heeefJepes
cnefCepes DeJeleejngCeer peerJeebçeg veebefie keâefjefle. keâeb heeb?
peerJeebmeer oes "eF& nesCeW veener. cnefCepes me=°er ceOÙes
meJeeË peerJeeb Deefleleg. SJeb hejbheje hejcesçJej heoeLeea-
ÛeW efJe®æ Oecee&Ûes meejlJe peeefCepes. ÙeeÛee
DeLee&vJeÙe. heoeefLe& efJeJeskeâ %eeve peeefCepes.
peeCeewefve lÙeeÛes mcejCe keâerpes lesvns Deefve°e
JesieUe nesÙes. Ssmes DeefOekeâeÙee&efme efJeefn}s.
SJeb DeJÙekeäle ›eâer[e Dekeâcex kesâ DeJÙee- 33/2

heejkeâ yees}erpes. ÙegJeb GYeÙe mJe¤heerÛee efveJe&Ûeveer
ceneJeeefkeäÙe meJe&g efJeÛeejeR peeCeeJee. DeLe
DeJeleej «en me=°er jÛeves DeeÛeejeR.
DeLe hegJee&vJeÙe. DeÛÙegleeÛeeb De%eeveer
pevce}s pes %eeve les mJeie&, vejkeâ, keâce&Yetefce cees#e Ssmes
ÛelegefJe&Oee keâce& HeâUeleW Deeheefo, cnefCepes jÛeer.
ÙeeÛee DeLeeËlej YeeJeg meebOeleeb Deefmepes.
DeÛÙegle cnefCepes DeieeOe keâeÙe& çešg }#eefCeJebleg
lesneR mJemJe¤heer ngefve kegâce& Â°ebles peerJees -

OejCe me=°er jÛevee DeJeOee¤efve çeesOekeâ 34/1
JesOekeâ. yeesOekeâ. õeJekeâ. %eeve cegKÙe
çeefkeäleÛeeb "ebF& Øesefj}W lesvns hegJe& De%eeve
efvejme}s. ÙeeÛee DeLee&vJeÙe hejcesçJej
çeesOekeâ. yeesOekeâ. JesOekeâ õeJekeâ yees}erpes. De%eeve
cnefCepes cegKÙe çeefkeälemeer efve:çeyoeÛes De%eeve.
ÉÙee çekeäleerefme DeieeOe keâeÙee&Ûes De%eeve
efveJe=efòe heemeewefve oÙee heÙe&vle Oece& iegCe
çeefkeäleefme hejmhejs mJeelhejelhejeÛes
De%eeve, peerJe mLeeve, çeefkeäle heemeewveer
DeeveJeeble heÙe&vle hejmhejW DeeheguÙee he- 34/2

jeÛeW De%eeve leW Ùevns %eeves efvejme}s. ÙeeleW
DeÛÙegleeÛee De%eeveer %eeve pevce}s Demes yees}erpes.
ØeJe=efòeÛeer G<Celee yees}erpes. leW %eeve cegKÙe çeefkeäleefme
cegKÙelJes leguÙee çeefkeäleefme leguÙelJeW. Debçe
çeefkeäleefme DebçelJeW jefçce çeefkeäleefme jefçcelJeW
lÙee mleJe cegKÙee DeefÛeblÙeeÛes efvelÙes jÛevesefme
Øekeâeçe GpeUlee pee}er. leguÙee DeefÛeblÙeeefÛe meg#ce jÛevee
efvelÙe efleÛee õJeg Ùeesie mJe¤efheb mLegU efoJÙe

jÛevee pee}er. pes peerJe mLeeve çeefkeäle heemeewefve 35/1
DeeveJeeble heÙe&vle G<Celee Ghepeewefve mJe¤heW
õeJe}eR. Kee}er}erÛesve Ùeesies Jejer}erÛee
mLegU Gj}e lees meg#ce. Ssmes mecemLeebÛeW meg#ce
mLegU jÛe}s. mLegUeles yeÇÿeeb[e yees}erpes. meg#ceeleW osJelÙe yees}erpes.
mLegUeles yeefnÙee&ie yees}erpes. meg#ceeles DebleÙee&ie yees}erpes.
mLegUeles çegæ yees}erpes, meg#ceeles çegælJe yees}erpes. mLegUeles
yeÇÿeeb[
yees}erpes. meg#ceeles yeÇÿeeb[mLe yees}erpes. mLegUeles efJeKees yees}erpes.
meg#ceeles FbefõÙe yees}erpes. Ssmes meg#ce mLegUeÛeeb "eFË 35/2

peerJe mebKÙee Yeso ØeceeCes JeCe& Ùegkeäle cegefle&
jÛeuÙee ÙeeÛee DeLee&vJeÙe. efoJÙe efoJÙemLe, peUmLe
mLeUmLe Iešg IešeefYeceeefveÙeW DevegmÙegle. efoJÙe
cnefCepes DeJÙekeäle mJe¤he. efoJÙemLe cnefCepes meg#ce
mLegUer meeÙegpÙe. peUmLe mLeeveer ØehebÛes mJeerkeâ¤veer
efJe«enes nesÙe cnefCepes peUmLe. mLeUmLe cnefCepes
peerJeeR DeefOe‰eveeefo nesÙe. SJeb ÛelegØe&keâej.
ØekeâemeeÛes yeÇÿeeb[e heefLe& meg#ce mLegUeR GYe-
Ùe cegefle& Yeso meefnle jÛeuÙee lees Iešg. lÙee

ceOÙes peW çeefkeäle mJe¤he leW IešeefYeceeveerÙes. leW DeJÙekeäle 36/1
mJe¤heer meebOe}s Demes. ÙeeleW DevegmÙegle yees}erpes.
pe[ cnefCepes meg#ce, mLegU ØehebÛeg. Depe[ cnefCepes
GYeÙe yeÇÿeeb[mLeeefÛe. pe[ cnefCepes efJe«en lesefÛe
ÉerefJeOe. heefjÛes hej ØeÙeespeve DeJejerÛes
DeJej ØeÙeespeve yees}erpes. ef$eefJeOe ceeÙee cnefCepes
Skeâer ÛewlevÙe keâejCe ceeÙee. ogmejer peerJe
mLeeve ceeÙee. leermejer F&çJej mebyebOeveer. efleleW
meJe& çeefkeäle JÙeehekeâlJe Oece& çeefkeäle Demes yees}erpes.
leerleW F&çJej heje JeeÛesÛeW keâeÙe& Demes yees}erpes. lelmeefnle
cegKÙee DeefÛeblÙeeÛÙee F&çJej hegjmLee lÙeebefme 36/2

DeJeOeejCe cegefle&. F&çJejes osKeCes Deeefle. ÙeeleW cene
efmeæ yees}erpes. ÙeebÛee "eF cene hemÙeWefle Jelex. ÙeeleW
Yekeäle meeOeefveÛee ceesn Demes yees}erpes. ÙeeleW ÛewlevÙe efJeçesKe
%eeve SsmeW yees}erpes. leguÙee DeefÛeblÙeeÛÙee F&çJej hegjmLeeefme
DeJeOeejCe cegefle&. F&çJejes peeCeves Deeefle
efkebâefÛeled osKeCes Deeefle. ÙeeleW efmeæ yees}erpes. ÙeeÛeeb
"eF& ØemÙebefle Jelex ÙeeleW efn cees#eg Demes yees}erpes. keâeb, heeb?
%eeve meeOeefveÛee JÙeehee¤ ÙeebÛee "eF& Jelex cnefCepes
ÙeeleWefn ÛewlevÙe efJeçesKe %eeve Demes yees}erpes. Ùee GYeÙeeb

meeOeve çeefkeäleleW he=Lekegâ efJeYeeies YekeäleeÛee yeesOe 37/1
%eeefveÙeeÛee yeesOeg, YekeäleeÛes Dehejes#e. %eeefveÙeeÛeW
Dehejes#e. YekeäleeÛeW meeceevÙe. %eeefveÙeeÛeW meeceevÙe.
YekeäleeÛeer efJeçesKe, %eeefveÙeebÛes efJeçesKe %eeve Demes yees}erpes.
peerJe mLeeve çeefkeäle heemeewefve efJeosn heÙe&vlee lÙeeÛÙee
F&çJej hegjmLeeefme DeJeOeejCe cegefle&. hejcesçJej DeJeleejeleW
peeCeCes Deeefle. keâeb, hee? oÙee efokeâeb çeefkeäleÛeW %eeve mebÛe-
efjlee ÙeeleW, DeJeleej «enCeer yees}erpes. peerJe mLeeve
çeefkeäle heemeewefve ceeÙee heÙe&vlee ÙeeleW mJeie& Demes yees}erpes
ÙeeÛeeb "eF& GlejkeâeUer efJe%eeve Jelex. keâeb. heeb? leguÙeebÛeW
hegCe& keâeUerÛes Ùeebefme mebÛeefj}W cnefCepes ÙeeleW 37/2

Ùes ØekeâjCeer osJe Demes yees}erpes. ÙeeleW mJeie& keâeb cnCeerpes? ÙeebÛÙee
ØehebÛes Yegle cee$ee. keâeb heeb? efJeosn keâeÙe& ceeveÛee ØehebÛeg cene
mebnejer veeçes. ÙeeÛeeb "ebF& ceOÙescee Jelex. ceOÙescee cnefCepes
heçÙebefleÛeW keâeÙe& JewKejerÛes keâejCe cnefCepes Deehesef#ekeâ
mebße=efle heemeewveer DeeveJeeble heÙe&vle JewKejer Jelex.
efleÛes ÛÙeeefj veece Yeso. heje, heçÙebefle, ceOÙecee,
JewKejer. ÛewlevÙeÛeeb "eF& heje. efJeçJe¤he heemeewefve De° YewjJe
heÙe&vle heçÙebefle. mesKemeÙee heemeewefve Fbõeefokeâ heÙe&vle ceOÙescee, DeblejeUe
heemeewefve keâce&Yetefce heÙe&vle JewKejer. ÙeeleW

®Keer ceveg<Ùes yees}erpes. ®Keer cnefCepes DeefJeÅee oeves 38/1
osefle, ceveg<ÙeW yees}erpes. mJe yeefnÙee&ie oeves osefle. Gòej
keâeUer ÙeebÛee "eF& Keb[ %eeve Jelex cnefCepes ÛewlevÙe leW
DeelÙebeflekeâ keâce&Yetceer yees}erpes. Ùee ÙesÛÙee meg#ce mLegUeÛes
mebefOeefme efvelÙe leguÙe efvejÙe mLeeve les Deveble
yeÇÿeeb[ JÙeehekeâ ÛewlevÙe Dehejehej. SJeb Deveble
yeÇÿeeb[ ceeUeÛeeb "eF& yees}erpes. SJeb F&çJej Øeke=âefle %eeveW
cegU ÛelegefJe&Oe Deeheeefo}W, yees}erpes, jefÛe}s. pewefmeb jepe ie=nW
jepe Dee%ee jÛe}er, leLee veiejW hegjW heešCeW jÛe}er. ceie
lesLe Deepe&kesâ Yeesefkeäle efjieefle. Ùee DeLee&Ûee hee"g. 38/2

hegvÙeefJeve hegvÙe HeâU. heeheW efJeve heehe HeâU yees}erpes Gòej
keâeUer cegKÙee leguÙee çeefkeäleÛee "eF& cees#e meb%ee.
Debçe çeefkeäleÛee "ebF& mJeie& meb%ee, jefçce çeefkeäleÛee
"ebF& keâce&Yegceer meb%ee. Ùeeles keâce&Yetefce keâeb cnefCepes?
vee efJekeâej me=°er, keâce& me=°erÛee JÙeeheejs lÙeeb
heemeewefve Ùe#eCeer keâce&YegefceheÙe&vle keâce&jenešer cnefCepes
lÙeeb keâce&jenešer JÙeeheej lÙeeÛÙee mJe¤heeR DeelÙebeflekeâ
keâce&Yetceer yees}erpes. les keâce& jenešerÛes ÛÙeeefj veece Yeso.
DeJej meebYeJee heemeewefve De°YewjJe heÙe&vle
cees#e meb%ee. ceneCeJeeCeJe De°osJe Ùeesefve heÙe&vle.

mJeie& meb%ee. Ùe#eefCe heÙe&vle keâce&Yetceer meb%ee. 39/1
vejkeâ cnefCepes DeJej meebYeJee heemeewefve DeeCeJeele
heÙe&vle pÙee yeÇÿeeb[emLee lÙeebÛÙee efJe«eneÛee "ebFË
efnbmee Ie[s lÙee mleJe lÙeebÛÙee meg#ce mLegUeÛes
mebefOeefme vejkeâ mLeeve. Ùejs, les ceveg<Ùe osne
Kee}gles SJeb vejkeâ mLeeve. SJeb keâcex jenešer ÛelegefJe&Oe
keâce& HeâU yees}erpes. Gòej keâeUer DeKeb[ %eeves cegKÙeeb
leguÙeebçeefkeäleÛeeb "ebF& efJeçes<e %eeve meebIeerle}s.
Debçe çeefkeäleÛeeb "ebF& efJe%eeve meebieerle}W. jçceer çeefkeäleÛeeb "ebF&
Keb[ %eeve meeOeerle}W. efJe%eeveeÛes keâeÙe& Keb[ %eeve. 39/2

Keb[ %eeve cnefCepes leW DeJeeblej mebnejer Keb[s.
ÙeeÛes keâeÙe& ÛelegefJe&Oe keâce& jeneefš HeâUeR
peeefCepes. efJe%eeve ceeveÛes cene mebnejer
DeeYesÅe Keb[ %eeveeÛes keâejCe yees}erpes. Ùee DeLee&Ûee
hee"g. meeceevÙe %eeve, Keb[ %eeve, efJe%eeve,
efJeçes<e %eeve yees}erpes. DeLe efJe%eevee menerle Keb[
%eeve. Gòej keâeUerÛes %eeve meeOeleeb Demeerpes.
peerJe mLeeve çeefkeäle heemeewefve DeeveJeeble
heÙe&vle GÛe efveÛeeleW osKeCeW Deeefle. efveÛe GbÛeeleW

Deveg›eâces peeCeves Deeefle, ÙeeleW efJe%eeve yees}erpes. 40/1
efJeheefjle %eeve efJe%eeve, efJeçes<e %eeve efJe%eeve,
DevegYeJe %eeve efJe%eeve. efJehejerle %eeve
cnefCepes DeeheguÙee hejeleW F&çJejlJes ceeefveefle.
keâeb hee? mJeehlejelhejeleW vesCeefle cnefCepes
efJe%eeve meefnle Keb[ %eeve Keb[}s cnefCepes
Keb[ %eeve yees}erpes. mJe ceUeles peerJelJes ceeefveefle
peerJeeÛes mJe¤he ve osKeefle, cnefCepes efJehejerle
%eeve yees}erpes. Kee}glÙee ceUeles DeveelcelJes ceeefveefle.
mJe }sheeles keâce&lJes ceeefveefle. keâce& mJe¤he ve osKeefle.
heeÛeJes mLeeve JeebÛeewefve cnefCepes efJehejerle yees}erpes. 40/2

efJeçes<e %eeve cnefCepes heeÛeJes mLeeve ÛewlevÙee hej.
lÙee heemeewefve DeeveJeebleb heÙeËlee peÙee çeefkeäle JeesUieefle
lÙeemeeR oÙeeefo çeefkeäleÛeW %eeve mebÛeefj}W, ÙeeleW
efJeçesKe %eeve yees}erpes. FlÙeeefo hejeJeje hejcesçJeje-
Jeleejer efJeßeebefle leW heeJeesefve megKeevebog DevegYeefJeefle
ÙeeleW DevegYeJe %eeve yees}erpes. Ùee heefj cegKÙe çeefkeäle heemeewefve
hejbheje hejeJeje çeefkeäleÛee "ebF& DeefOekeâejeveg¤he megKe,
meeceLÙe&, SsçJeÙe&, Øekeâeçeg %eeve efJe%eeve mebÛeefj}W.
ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. yeÇÿeeb[emLee nesDeeJes les nes pee-

Ces. Gjes peeCes. neW peeCes les mJe DeJÙekeäle mJe¤hee 41/1
heemeewveer mehle efJeYeeie nesCeW. GjeW peeCes cnefCepes
DeJÙekeäleer hegCe&lJes DemeCeW. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.
DeJÙekeäle yeÇÿeeb[emLee mJe¤he Skeâ Demes. leWefÛe mJe¤he
yeÇÿeebef[ meeÙegpÙe newTefve Demes. leWefÛe heer[eR Demes.
leWefÛe cebef$e Demes. leWefÛe DeefOe‰eCeer Demes.
leWefÛe ceU Ùegkeäle peerJeer Demes. Ssmes Dee"eb
"ebFb efJeefÛe$elee Demes yees}erpes. Ssmes yeÇÿeeb[e heoeLee&ÛeW
mJe¤he heoeLee&Ûes meJe& keâ$egkeâ YeeJes jÛe}s
ns pes pes keâeUer peÙeeb peÙeebÛes Keb[s hegJe& keâeUerÛeW
leWefÛe Gjs SsçÙee mJe¤heeW Keb[ %eeveJebles Ssmes 41/2

yees}erpes. cnefCepes efJe%eevee Keb[ %eevee keâejCe keâeÙe& mebyebOe
}eie}eefÛe Demes yees}erpes. DeLe hegJe& keâle=&keâ DevJeÙe.
pewmes ÛebõeÛee jefçce meescekeâebleg õJe}e
lewmes Flegkesâ efJeefveceg&keäleeÛes keâeÙex pesLe Jele&}s hej kewâJeuÙe Je=efle
peerJe kewâJeuÙeW Deelce jceCe efJemepeexefle hejb -
ceevebefo jceCe pee}s, ÙeeleW DeeieeOe keâeÙe& yees}erpes.
pewmes megÙe& jçceerÛeer G<Celee çeefjj ceeb$eer
Yesoewefve mJesog yee¢eeefmeÙes. lewmes peerJe kewâJeuÙe
DeieeOe keâeÙe& FçJej ØehebÛeer G<Celee keâ¤efve hej

ØeÙeespeves DevegYegefle keâeÙe& pes me=°er JÙeeheejleer 42/1
lÙee hejbheje oÙee ÉejW Deveeefo çeefkeäle mLeeveer,
pes peerJe Jemleg jemeeleW Ûes°efJe}W
heefj les GOJe&cegKe veJnefleefÛe. peefj nesCes
lejer Gæejkeâ keâjs, Gæjer}s Demeles. ÙeeÛee
DeLee&vJeÙees. peerJe meoe DeOeescegKe Demeefle.
keâeb. heeb? Deveeefo DeefJeÅee DeeJejer}s cnefCepes pes
DeefJeÅee efleleW DeeJejkeâ DeeÚeokeâ ceesnkeâ
Yeüecekeâ yees}erpes, lece yees}erpes. peerJeeÛee Deelcee yees}erpes
peerJe mJeke=âefle yees}erpes, DeelÙeeflekeâ mebße=leer yees}erpes.
ÛewlevÙe DeefOe‰eve yees}erpes, çeefkeäle yees}erpes, heje yees}erpes, ceeÙee 42/2

yees}erpes. efJeçJe¤hee yees}erpes. DeefJeÅee DeefJeÅee cnefCepes
DeeheguÙee lelhejeleW lesCes Ssmeer pes DeefJeÅee
eflemeer Skeâ JemÙe Demeefle. Ssmes YeefJe<Ùes
F&çJej peeCeefle pewmes keâJnefCe Ùeskeâ DehelÙe
lÙeemeer ›eâerefce oes<ee mleJe ieewuÙeeÛeer cee$ee Demes
cnefCepes ceelee ieewuÙe pesTefve Deew<eOee keâejCes mevcegKe
keâefj lewmes %eeveesæjCeekeâejCes DeefJeÅee
kebâÛegkeâ peerJe mJe¤heer efceße çeefkeäle ØeÙeespekeâ
JÙeeheejW pee}s. ÙeoÚ hej ceecesle «eneÛeer
pewmee cesveie=nebleg çegYeü heoeLe& Demes.

ceie lees metÙe& jefçceÛÙee G<Celee cesve Yesos 43/1
ÙeoeefLe& Je»e efkeâškeâerÛee Â°ebleleg peeCeeJee.
ceie DeefJeÅee Yeso kebâÛegkeâ Ùegkeäleeb peerJeeb
çekeäleer Deeheg}W DeefOe‰eCe mebÛeefj}s
ceve, yegæer, Ûeerle, Denbkeâej ÙeeleW Ûeeleg°Ùes
yees}erpes. DeOeceefle, DeOeieefle, DeOejefle, yees}erpes.
efJeefveceg&keäle ØeJe=efle iegCe jefnle keâeÙee&efme
Dee}s. iegCe jefnle ØeJe=efle yeÇÿeeb[e heoeLeg&
keâeÙee&efme Dee}e. lÙeeÛeer heefj yeÇÿeeb[e
heoeLee&Ûeeb "ebF& ÙeLeeveg›eâces ØehebÛeg heoeLeg& 43/2

keâeÙee&efme ÙesTefve Deveg›eâces yeÇÿeeb[e keâejs
Deekeâej}e. lÙeeÛeer heefj peerJe mLeeve
ceeÙeÛeeb "ebF& Deveeefo DeefJeÅee kebâÛegkeâ
Ùegkeäle peerJe keâeÙee&efme Dee}s. heefj les
DeOeescegKe Demeefle yees}erpes. DeeÅee çeefkeäle pes
DevegYegefle eflemeer hej pees iegCe jnerle DeJeOeejCe
cegefle& Deevebo Ûe›eâOe¤ lÙeeefme me=°erceOÙeW
DeJelejeCÙeeefÛe ØeJe=efòe Ghepe}er yees}erpes. Ssmee
peew F&çJe¤ lÙeeleW F&çJe¤ yees}erpes. Jemleg yees}erpes. ØehebÛeerÛes

keâejCe yees}erpes. DeieeOeeÛes keâeÙe& yees}erpes. ØeJe=efle 44/1
efveJe=efòeÛes mLeeve yees}erpes. peerJe kewâJeuÙe yees}erpes. lesvns
F&çJejW ØeJe=efle menerle keâ®CesefÛe cegefle&
mJeerkeâefj}er ÙeeleW me=°erceOÙeW F&çJej DeJelejleer
yees}erpes. lesvns DeJeleejW F&çJej meefnle ke=âhee
efJe%eeve meefnle ceÙee. yeÇÿe meefnle oÙee
Ssçee mJe¤heerÛÙee DeJeIÙee mJeerkeâ¤efve
ceveg<Ùe JesKe, efveJee&efU}e ÙeeleW ceveg<Ùe JesKe
Oeeefj nesefle yees}erpes. lesvns çeefkeäle mJeerkeâjer}er ÙeeleW
ceeÙee JesKe Oeeefj nesefle yees}erpes. lesvns hejs menerle 44/2

efJeosn mJeerkeâjer}s ÙeeleW ceeÙeehegj Oeeefj
nesefle yees}erpes. SsmeÙee ceeÙee hegj OeeÙee&leW ceeÙes
meefnle ÛewlevÙe JeesUies. ÙeeleW ÛewlevÙee hej F&çJej yees}erpes.
Ùee veblej efmeæeble hee"eefÛe DeLe& cee[efCe. JewKeefj
ÉejW heje JeeÛesÛee JÙeehee¤ veeieepeg&ve Yeefšb
ieesheeU hebef[leeb Øeefle yees}er}er. SJeb hejbheje
efJeveeÙekeâ heÙe&le Dee}er. les meebOeleeb Demeerpes
ieg®cegKeW. pees cnefCepes efvejefle<eÙe megKe DeKeb[
DeieeOe DeeveboWefme meeÙegpÙelee pee}s cnefCepes pees Ssmes yees}erpes.

lÙeeleW F&Ûe¤ cnefCepes meJe& keâle=&lJe meeceLÙe& lesLe Demes. 45/1
cnCepes Jemleg. cnefCepes meJe& mee#elJe JemleglJe lesKe Demes cnCepes.
ØeJe=efleÛeW keâejCe cnefCepes. lesKe ØeJe=efle JeebÛeewveer
me=°er jÛevee peerJeesæjCe mebne® Ùes leervner
veener cnefCepes. DeieeOeeÛes keâeÙe& cnefCepes lesLeerÛee pees hegJe&
}#e nsleg lees F&çJejerefÛe mebhegCe& nesÙe cnefCepes. ØeJe=efle efve-
Je=efleÛes mLeeve yees}erpes. ØeJe=efle cnefCepes çeefkeäleefme
meeceLÙe& osveW peerJeebefme %eeve, Øesce osCeW. efveJe=efle
cnefCepes mJeeOÙeeleW osveW mLeeve cnefCepes F&çJeje JeebÛeewefCe
Deves$e ve Jelex. ÙeoefLe& heefjmeeÛee yeeJeve
ÛeboveeÛee Â°ebleg peeCeeJee. peerJe kewâJeuÙe 45/2

cnefCepes F&çJej peerJeve cegkeäle kewâJeuÙe DeeefCe
peerJeebles peerJeve cegkeälee keâefjefle. cnefCepes peerJe
kewâJeuÙe cnefCepes Ssmee meJe& iegCeeÛee efveefOe. F&çJej
Deveble hejce oerJÙe ØeYee lespehegbpe
hejerCeeceevele efnb Ghecesefme Deveble efoJÙe metÙe&
veJnefle. Ssmee F&çJejeÛÙee }eJeCÙe, meeQoÙe&,
DeewoeÙe&, meewYeeiÙeeÛee cene Øekeâeçeg osKeewefve
F&çJej SsçJeÙee& pes efvekeâš mebyebefOeveer DeeÅee çeefkeäle
efleefme DeelÙebeflekeâ Jesog Ghepeewefve Deeheg}s osn-

YeeJe efJemejewefve F&çJej DeeieceCeeÛeer Deeefle& 46/1
Ghepe}er. ÙeeleW Deeefle& Demes. leefj keâesheje heevne
Ùes keâeshe¤ cnefCepes F&çJejeÛes hejevebo mJe¤he. heevne
cnefCepes hejce ke=âhee Ghepeef}. ÙeeleW oÙee, ceÙee, ke=âhee,
keâ®Cee Ùee ÛÙeeNner çeefkeäle F&çJejerefÛe Deeefle cnefCepes
mJe¤he çeefkeäle yees}erpes. efvejJeÙeJe efvejekeâej DeJÙekeäle
Decetle& Deveecee yees}erpes. ceie ke=âhee Jemes F&çJejW hejce
cegKÙe Yesoewefve hejceeveboW meoesefole hejce Ùegie
Oece&Jeble cenble Yesoeblej Oe¤efve efve çeyo pes
hej kewâJeuÙe lÙeeÛÙee hejbcee%ee peerJeeÛee cees#ee
keâejCes ›eâer[eJeÙee DeeheguÙee Ûes°e efveIee}s, yees}erpes. 46/2

mJemJe¤he SsçJeÙe& oerJÙe JeCe& lespe:hegbpe cenble Yeso lÙeebmeer
lÙeebmeer efoJÙe ›eâer[e keâjerle nesle meebles
YeefJe<Ùe mLeeefCe Øekeâeçe}s. ns F&çJej mJe¤he YesoebefÛe
efmLeefle yees}leeb Deveble keâeUg ve hegjs, les Øeeefhleefme
efJeçesKelee osefiepes. Ùeeb mJe¤he Yesoebles yeng jlve
JemebOeje yees}erpes. ÙeoefLe& IesUÙeeÛee Â°ebleeleg peeCeeJee
peerJe kewâJeuÙe hejceevebo cegefle&Ûesve lespeW
hejce ceeÙee pes DevegYegefleles YeemeU}er heefj
lesLeÛeW lespe leW meewKÙe Deefle ceOegj Ssmes peeefCepes
Ssmeer efleÛeer peJeefvekeâ Hesâ[gefve DeeheCeheW
Øekeâeçeer}s ÙeeleW F&çJej mJeÙeb Øekeâeçekeâ nesefle yees}erpes.

pewmes metÙe& Ûebõe Øeefle Øekeâeefçe}W. heefj, #eesYee 47/1
mleJe meeUceÙeeb ÙeTefve. DeeieceveeÛeW efJeveJeJesvee
cnefCepes %eeveeefokeâeÙee&leW Ûes°efJe}W ÙeoveblejW
Dee«enes IesTefve cnefCele}W legcnebefme hej pees F&çJej lees
ceeÚe F&met lÙeeÛeW Deeieceve mecÙekeâ oçe&ve keâjeJeW.
ÙeoefLe& Ghecee ie=nlevJeerefÛe pewefme les
DehelÙeeÛes ve Éejs pes ceve keâeceveeles heg®Kee
leW ceeies. SJeb leerÛeer Demeefleheefj }eie}s heCe os-
Keewefve F&çJejer Øemeveblee Ghepe}er ÙeeleW Øemeveblee
ns çeefkeäle F&çJejerefÛe Deeefle yees}erpes. ceie mJeÙeb
ØekeâeçeW mJe cegefle&Ûee Ùeesieg efoOe}e cnefCepes DevegYegefle 47/2

FlÙeeefo veeJeW heeJeefle yees}erpes. Ùeesie les Deefle n<ee&leW
heeJeewefve Deevebo}er. lÙee meewYeeiÙee mJemLeeefve
efoJÙe Jees[Je ceeb[Je kesâ}er Demes lesLe oerJÙe hegbpe heefj
keâj kegâçe}lee F&çJejeefme ÙeesiÙe lesLe GheefJe°
nesF& pees peer, cnCeewve hejce efoJÙe lespe:hegbpe Ghe-
efJeme° pee}s. Ùeo vevlejW efoJÙe mebheefle efoJÙe mlegefle
efoJÙe efvejepeve kesâ}s. Ssmeer les F&çJejeÛeer DeeÅe}#ceer
pes cegKÙe Yeso efleÛÙee mJe¤he meejeÛee JesKeg mJeerkeâjer}e
ÙeeleW efvejJeÙeg lees DeeJeÙeJeg nesÙe. efvejekeâe¤
lees meekeâej nesÙe. DeJÙekeäle lees JÙeefkeäleceble

nesÙe Decetle& lees cetle& OeeÙee& nesÙe. Deveecee lees 48/1
veece mJeerkeâefj yees}erpes. ÙeeleW DeÛÙegle meeceeÙe lesLe DeeefCekeâ
ve meceeÙe yees}erpes. çegæ ÛewlevÙe DeeefCe ØehebÛeg yees}erpes. efJeçesKe
%eeve çeefkeäle yees}erpes. heje JeeÛesÛes keâeÙe& yees}erpes. Ùee heefj
peerJe kewâJeuÙe F&çJej cegòe& nesTefve hetJeexkeäle ØekeâejW
%eeve keâeÙee&Ûes cegKÙe YesefoÛee lejbieg,
efJeYeglJe keâeÙee&Ûes cegKÙe YesoerÛee lejbieg, efveJe=efòe
keâeÙee&Ûes cegKÙe YesoerÛee lejbiet, efvelÙelJe keâeÙee&Ûes
cegKÙe YesefoÙee lejbieg, cegefle& YeeJeeR ÙeLee ›eâces
mJeerkeâe¤. Ùee DeLee&Ûee hee"evJeÙeer.
lesCes F&çJejs ØeJe=efle menerle keâ®CesÛeer cegefle& 48/2

mJeerkeâjer}er ÙeeleW me=°erceOÙeW F&çJej DeJelejefle yees}erpes.
lesvns F&çJejW cnefCepes pees meeefn }#eefCe Ùegkeäle Jebleg
peerJe kewâJeuÙe cegefle&, ØeJe=efle meefnle cnefCepes pes JÙee
hekeâlJe Oece& çeefkeäle, efle heemeewveer pes efvelÙelJe Oece&
çeefkeäle ØeJe=efle, efleÛes keâeÙe& heÙe&vle ÙeeleW meefnle
yees}erpes. keâ®CesÛeer cegefle& cnefCepes les cegKÙe Yeso IešekeâejW
Deekeâejer Jeesle}er. mJeerkeâjeref} cnefCepes meeÙeespÙeslee kesâ}er.
ÙeeleW cnefCepes Ssçee DebieerkeâejeleW. me=°erceOÙes cnefCepes
ØeJe=efleÛes keâeÙe& meewYeeiÙe iegCe çeefkeäle. F&çJe¤ cnefCepes meJe& keâlee&

meJe& çeefkeäleefmeb, DeJelejefle cnefCepes DeeheCeheW 49/1
Øekeâeefçe}s. Ssmes cnefCepes ÙeeleW. nW JeÛeve ne JeÛeeveeLeg&.
JeÛeve peeJeeW, ves, oerpes. DeLe& lees ØekeâjCe JemeW ØekeâjCe
DeLe& efJeve Ùeespekegâ. DeefLe& Â°ebleg osF&pes.
DeLe çeefkeäle keâeÙeËÛe JelÙeJÙeb. %eeve keâeÙee&leW YekeäleeÛeer
yeesOekeâ çeefkeäle yees}erpes. meeceevÙe %eeve çeefkeäle yees}erpes.
efJeYeglJe keâeÙee&leW YekeäleeÛeer yeesOekeâ çeefkeäle yees}erpes.
Dehejes#e %eeve çeefkeäle yees}erpes. veerJe=efle keâeÙee&leW YekeäleeÛeer
Yeefkeäle çeefkeäle yees}erpes. %eeefveÙeebÛeer Je=efle efle efJeçes<e
%eeve çeefkeäle yees}erpes. leerÛes ve Éejs oÙee
heÙe&vle efvelÙe jÛevee kesâ}er ÙeeleW çeeçJele yees}erpes. 49/2

meewYeeiÙe meefnle keâ®Ces les YekeäleeÛeer JewjeiÙe çeefkeäle
yees}erpes. oÙee ceÙee ke=âhee keâ®Cee meeQoÙe&
}eJeCÙe DeewoeÙe& meewYeeiÙe efve¤hece ceÙe F&çJej.
keâ®Cee DeefÛeblÙeeÛes efve Éejs F&çJe¤ DeefÛeblÙeeÛeer ÙeesiÙelee
ØeJe=efòe Éejs keâ®vesÛeer. efJeYeglJe keâeÙe&
Éejs efvelÙelJeerÛeer. %eeve keâeÙe& ÉejW efveJe=efòeÛeer.
DevegYetefle ÉejW efJeYeglJeerÛeer. keâj Ûejve yeÇÿe
cegefle& ÉejW, DevegYetefleÛeer ÙeLee ›eâces FlÙeeefokeâebÛeer
Skeâer ÙeesiÙelee }eTefve Hesâ[erefle.

Ùee keâeÙee& keâejveW DeÛeeRlÙee mJeerkeâefjefle cnefCepes ÙeeleW 50/1
F&çJejebçeg yees}erpes. $eer DebçeerÛee Skegâ Yeeieg. DeLe DevJeÙees.
Ùee heefj cegKÙe hegCee&JeleejW DeefÛeblÙe hejcesçJejer çeefkeäle
heemeewefve oÙee heÙeËle lÙeebÛes mJe¤heerÛes cegKÙes Yeso
lejbie kebâÛegkesâ mJeerkeâjerefle. Ùee hejer ceveg<Ùe
Jes<eg efveJee&Uer}e. ÙeeÛee DeLee&vJeÙe hee"g.
lesvns DeJeleejW F&çJej meefnle ke=âhee, efJe%eeve
meefnle ceÙee, yeÇÿe meefnle oÙee, Ùesner eflener meefnle
çeyoer leerefn Ùegiceer leguÙee DeefÛeblÙee. DeewoeÙe&
}eJeCÙe meeQoÙee&efoiegCe çeefkeäle meebIeerleuÙee.
SsçÙee mJe¤heerÛÙee DeJeIÙee cnefCepes cegKÙe çeefkeäle 50/2

heemeewefve oÙee heÙe&vle, lÙeebÛes mJe¤heerÛes cegKÙe lejbie
Yeso mJeerkeâ®efve ceveg<Ùe JesKegveerJee&Uer}e. ÙeeleW
ceveg<Ùe Jes<eOeejer nesefle yees}erpes. ceveg<Ùe cnefCepes meeQoÙe&
meercee. Jes<eg cnefCepes vešg, ÙeJeb meeQoÙe& çeefkeäle
keâejCeer DeJemLeeve pee}s ye=nlej DeJeleejeefme
cnefCepes les çeefkeäleleW yeÇÿe yees}erpes, yeÇÿeebçeg yees}erpes. DeLe
çeefkeäle keâeÙe&Ûe JekeäleJÙe keâ®ves les %eeefveÙeeÛeer yeesOekeâ
çeefkeäle yees}erpes. meeceevÙee %eeve çeefkeäle yees}erpes. F&çJej çeefkeäleleW
%eeefveÙeebÛeer yeesOekeâ çeefkeäle yees}erpes. Dehejes#e %eeve çeefkeäle
yees}erpes.

F&çJej keâeÙee&leW DeewoeÙe& meefnle ke=âhee çeefkeäle 51/1
yees}erpes. DeewoeÙe& çeefkeäle Éejs Øesceeefo oeve
Øekeâšerefle. ke=âhesÛesefve Éejs De%eeve Úsog
keâjerefle efJe%eeves keâ¤efve %eeefveÙeebefme yeesOeeefo
meeceLÙex Øekeâšerefle. leLee DeeçÛeÙe&
Øekeâšerefle. }eJeCÙe meefnle efJe%eeve keâeÙee&leW
%eeefveÙeebÛeer Yeefkeäle çeefkeäle yees}erpes. leerÛesefve
Éejs ceÙee Øekeâšerefle. yeÇÿepes, les, %eeefveÙeebÛeer
JewjeiÙe çeefkeäle yees}erpes. leLee yeÇÿeebçeg
mJeerkeâjer}e yees}erpes. cegKÙe çeefkeäle heemeewveer 51/2

F&çJej çeefkeäle heÙe&vle ÙeebÛeW oele=lJe. DeewoeÙe&
Éejs ke=âhes heemeewefve yeÇÿe keâeÙe& heÙe&vle
ÙeebÛeW oele=lJe; oÙee Éejs Jelex leLee
Øekeâšerefle. kewâJeuÙe ceveg<Ùe JesKeer ÛelJeejer
%eeves oeves mebhegCeX Jele&efle, ÙeLe Yekeäle
meeOeveerÛÙee çekeäleerÛeW keâeÙe& Jelex yees}erpes. efJeYeglJe
keâejCe ke=âhee Éejs F&çJej mJe¤he ke=âhee keâ¤efve
Deveeefo DeJeerÅee Úsot keâefjefle. ÙeeleW F&çJe¤
DeeheguÙee ke=âhee çeefkeäle yees}erpes. efJe%eeve }eJeCÙe

ceÙee DeefÛeblÙeeÛesveer ÉejW yeÇÿe meeQoÙe& 52/1
oÙee DeefÛeblÙeeÛeer Skeâer ÙeesiÙelee }eTefve
Hesâef[leer. ÙeeefÛe hejer F&çJej DeewoeÙe& ke=âhee
DeefÛeblÙeeÛesefve Éejs efJe%eeve }eJeCÙe ceÙee
DeefÛeblÙeeÛeer Skeâer ÙeesiÙelee }eTefve Hesâef[efle.
leLee F&çJej çeefkeäle DeefÛeblÙeeÛesve ÉejW DeewoeÙe&
ke=âhee DeefÛeblÙeeÛeer Skeâer ÙeesiÙelee }eTefve
Hesâef[leer. FlÙeeefo keâejCes DeefÛeblÙee mJeerkeâjeruÙee.
ÙeebÛeW keâeÙe& Deveeefo DeefJeÅee ÚsoeruÙee.
velejW ÙeLee›eâces yees}erpes. DeLe hetJee&vJeÙe. 52/2

lesvns hegCee&JeleejW Skeâ mLeeve meeRneJe}eskeWâ
DeJe}eskeâer}s, leJe Skeâ DeOeescegKe nesle meebles
DeOejefle Deehes#eerle Demeefle, ceie cnCeewve ÙeebÛeW
YeJeer<Ùe Demes les nes cnefCepes ØeÙeespekeâ JÙeeheejW
me=°er JÙeeheejlesve hejbheje oÙee ÉejW
Skeâ mLeeve çeefkeäleleW Ûes°efJe}s. keâe heeb? leerefme Skeâ
Jeçe Demeefle cnefCepes ÙeLe yeboer keâjeÛee
Â°ebleg DebçelJes peeCeeJee. lees kewâmee? yeboer
mLeeefve cegKÙeeleguÙeeÛee SkeâesOejve JÙeehee¤b

lees DeefJeÅeelcekeâer Skeâer Oe¤efCe DeeJejer}e 53/1
cnCeewve GOejve JÙeehee¤, ve Ûe}sefÛe.
cnefCepes nW SkeâeR Oejer}s hebÛe veiej mLeeveer pÙeebÛeW
yebOeer leWÛeer. jepee leo mLeeveer DeJelee¤
Ùee GYeÙeebÛeer Skeâeme ceesnj veener.
ieeCes YeeJeW leo mLeeveer DeefJeÅee Jeieg& yeÇÿeeb[e
jepee efJe[e os, leo mLeeveer F&çJeje DeJeleej
ØeJe=efòe. keâeb heeb? ceeÙeefme Jeçe cnefCepes keâeÙe&
Jeçeele. ÙeeÛee DeLee&vJeÙeeÛee hee"g. F&çJej
ØeJe=efòe ceeÙee leceesefvecepevee Skeâeb ÛewlevÙe cenb 53/2

Ssmes GhepeJeer yees}erpes. F&çJe¤ cnefCepes hejce ceeÙeÛee
heefle Deevebo pees DeieeOe keâeÙe& DeJeOeejve cetefle&.
ØeJe=efòe cnefCepes çeesOekeâ, JesOekeâ, yeesOekeâ, õeJekeâ
%eeve Debçe çeefkeäleefme DebçelJes, lesvns keâ¤efve
hetJe& YeefJe<Ùe ØeÙeespeveeLe& }eRie osn
Ùegkeäle keâ¤efve DeelÙebleerkeâ keâce&Yetceerefme
vesJeefJe}s. lesLe %eeve osTefve DeefJeÅee Ús-
og keâjCes ÙeLee oesjW yeebOeewefve meebKeU Keeb
[leW leLee }eRie osner Ùeemeer Deveg›eâceW

heeve 54/1 keâesjs Deens
efJeçes<e %eeve osTefve DeefJeÅee Úso keâjCeW 54/2

ne nsleg yees}erpes. peefj ceeÙee mLeeefve GOJe& cegKe
Demeles leefj lesLeewefveefÛe GOejer}s
Demeles. keâeb heeb? Skeâ $eer oes<eeefme DeefOeve
pee}s cnefCepes memee¤ Øeehleg Ùeeefme keâe Ce DeJÙekeäle.
ef›eâ[e cnefCepes GOejCe yees}erpes. leLee F&çJe¤ SkeâeÛeeb yebOe
cees#eer ef›eâ[efle yees}erpes. ceeÙee cnefCepes Skeâ JemlegÛeW
Deveeefo ieYe& mLeeve. lece cnefCepes leerÛee mJe¤he
efJeçes<eg. DeefJeÅee Yetceer efvecepeve cnefCepes he=Lekeâ he=Lekeâ
DeefJeÅee YesoeR DeeJejer}s pewmes IešW
Gokeâ DeeJejer}s cnefCepes DeefJeÅee DeeJejkeâ 55/1

DeeÚeokeâ yees}erpes. Skeâ cnefCepes ØeJe=efòeÛÙee G<Celee
Deveeefo DeefJeÅee kebâÛegkeâ ceerße ØeeCe OeejCeeefme
ÙeesiÙe, ÛewlevÙe cenb Ssmes GhepeJeer SsçÙee-
efOe°eve mebÛe¤efve lesves keâ¤efCe ÛewlevÙe me}%e
mJemJe¤he meg#ce mLegU jÛevee Skeâ
Jemleg jemeeefme Øekeâeefçe}er, mJe megKee
Ûee DevegYeJeg kesâ}e. F&çJeje leWvns keâ¤efve lÙee HeâU
jepÙeeles Deeheg}s cnefCepes ÙeeleW ÛewlevÙe cenb

Ssmes GhepeefJe}s yees}erpes. lesvns meeceLÙex meg#ceer 55/2
jerieesefCe Skeâ mebKÙee Yeso ØeceeCes kebâÛegkesâ
«enCe kesâ}er. Ùee meg#ceeleW DeefOe‰eve menerle
cegUe efJeÅee yees}erpes. ceU Ùegkeäle Skeâer Demes yees}erpes. Skeâ
me}%e yees}erpes. leòJe yees}erpes. ÙeeÛeer hejer mLegUer ØeJesçeewefve
hebÛeYeeweflekeâ $eeriegCeelcekeâ kebâÛegkesâ «enCe
kesâ}er. lesLe çeefkeäle Deeheg}s ome JeeÙeg heebÛe
%eeve FbefõÙes. heebÛe keâce& FbefõÙes mebÛejer}erb
Ùee mLegUeleW De%eeve yees}erpes. Skeâe ÛewlevÙeeÛes Yesšs
yees}erpes keâce& yees}erpes, keâce& jenešerÛes JÙeeheejles yees}erpes. meg#ce
ØehebÛe yees}erpes, %eeve FbefõÙeeleW DevÙeLee %eeve yees}erpes. 56/1

keâce& FbefõÙeeles DeeÅe ceUg yees}erpes. DeelÙebleerkeâ
mebße=efle yees}erpes. ome JeeÙegles Skeâ ÛewlevÙe yees}erpes. Ùee
mecegoeÙeeleW yebOeg yees}erpes. Ùee DeefJeÅee Jeiee&efme Jeçe nesTefve
DeefJeÅeelcekeâ Skeâ DeOeeR ØeJesçeeJÙee Goerle
pee}s. ÙeeleW ceeÙee JÙeeheej JemeW DeefJeÅeelcekeâ
Skeâ ÛewlevÙe cenb Ssmes IesTefve G"erefle yees}erpes. ÛewlevÙe
cenb ns Skeâeb DevÙeLee %eeve. ÛewlevÙe cenb ne Skeâe DeeÅe ceUg.
ÛewlevÙe cenb ns Skeâe pevce yees}erpes. DeefOe‰eve mebÛeeje
heemegefve mLegU veerJee&Ue heÙe&vle pees DeLeg&

lÙeeÛee hee"evJeÙees. ceeÙee Skeâe leW efJekeâjs. mebÛejs. 56/2
efJeÙes. ØemeJes. ne}Jeer. [esÛe}er. GIeUer. }esšer. efJe
keâjs cnefCepes ØeJe=efle ieYee&Oeeves pewmeer ieYeeaefCe ieYe&
hetCe& peeuÙee veblejs JesCee os ÙeeleW efJekeâjs yees}erpes. mebÛejs
ÙeeÛeW oesefve DeLe&. mJeDeefJeÅee kebâÛegkeâ leLee
Ûeeleg°Ùe mebÛejer ne Ùekegâ DeLeg&. efJeÙes cnefCepes
meg#ceer Iee}er. ØemeJes cnefCepes mLegUer Iee}er lesLe
ØeeCeeefo FbefõÙes mebÛejer. ne}Jeer cnefCepes mLegUer #eCe
heÙe&vle jenešJeer. [esÛe}er cnefCepes pewmeer efJeIeU keâer
mJe yeeUkeâeefme mJeiegCes efJelheve keâjer. GieUer cnefCepes.
mJemLegUe yeenerefj Iee}er. }esšer cnefCepes DeefJeÅee Jeie& 57/1

Ùegkeäleeb ØehebÛe Jeieea ØeJesçeJeer. ØehebÛe Jeie& cnefCepes De°Oee
çeefkeäle DeJeerÅee Jeie& menerle ÙeebÛÙee ØehebÛe mecegoeÙeeleW
}eRie osn yees}erpes. }eRie cnefCepes DeefJeÅee kebâÛegkeâ pes Skeâ
Jemlegefme }eie}W cnefCepes }eRie. lÙee }eRieeefme
pes osn mecegoeefÙekeâ les }eRie osn. Ùee DeLee&Ûee
hee"gvJeÙees. Oeeleg Yegles leòJes lÙeebÛÙee leveg cee$ee
ÙeeleW }eRie osn yees}erpes. Oeeleg çeyos heje Jeerosn ceeÙee
ÙeebÛes meg#ce mLegU mJe¤he leLee meòJe, jpe, lece Yegle
çeyos Ke ceiveer JeeÙeg, Deehe, Yegefce, Ùee cenled Yegle

çeefkeäle, ÙeeÛes meg#ce mLegU. leòJe çeyo DeefJeÅee 57/2
Jeie&. ÙeebÛÙee leveg cnefCepes ceU Ùegkeäle Debçe. cee$ee cnefCepes
ceheerle. ÙeeleW }eRie osn yees}erpes. Ùee OeejCeeleW ceie Skeâ ØehebÛeeleW
keâjer yees}erpes. ceie Ùee çeyoeÛee Flegkeâe DeLeg& peeCeerpes. Jele&ceeve
DeefJeÅee Jeieea kewâmes nesles Deeefve ØehebÛe Jeieea kewâmes?
Deeefve ÙeeÛee hee"g. Skeâeb ceeÙee DeOeervelee, keâeb ØehebÛee
DeOeervelee JeebÛeewefve ceOÙes jeneCes veener. ceeÙee DeOeervelee
cnefCepes çeefkeäle Deblej Je=lÙes DeefJeÅee DeefJeÅes
DeblejJe=lÙes Skeâ cene mebnejer. Jele&ceeve DeefJeÅee
Jeieea Demeefle DeJeeblej mebnejer leefj ØehebÛe
Jeie& Ùegkeäle }eRie osn mecegoeÙemeer efJeosn 58/1

keâeÙe& ceeÙesÛeeb leceeR Demeefle. ØehebÛee DeOeervelee cnefCepes
ØehebÛe Jeie& }sTefve ÛewlevÙe heemeewefve DeeveJeeble
heÙe&vle ØehebÛeer Demeleer. ceOÙes DemeCes veener cnefCepes
ÙeebÛes oesefve DeLe& }erUe oeveer ÛewlevÙe keâejCeer
Demeefle. hejleW mehle çeefkeäleÛee "eF& DemeCes veener.
ogmeje DeLeg& Kee}er}erÛesefve ÙeesieW Jejer}erÛee
mLegU Gj}e lees meg#ce. lÙee meJe&$ee JesieUeR
he=Lekeâ yeÿeeb[e mJe¤heW DeJejerlesLe DeefJeÅee veercepe-
veeÛÙee hejer DemeCes veeneR. pees DeLehegJee&vJeÙe.

pevcelee Skeâ #esCe heÙe&vle megOe Demes cnefCepes DeefJeÅee 58/2
kebâÛegkeâ Ùegkeäle leLee DeefOe‰eve pevceer çegOe. ceie
çeefkeäle meg#ce mLegUer cew}lee. Ùee Ùegkeäle ØehebÛe Jeie&.
ØeLece çeefkeäleÛeeb "ebF& çegOe SJeb ØehebÛe Jeieea
Deveg›eâces çegælJe cewUvelJe. #esCeg cnefCepes mLeeve hejlJes
ÛewlevÙeesÛee keâeUg ne meJe&$e ØehebÛeer peeCeerpes. ceie ØehebÛeeleW
keâUer cnefCepes ØehebÛe Jeie& çeefkeäleÛeeb "ebF& Deveg›eâces megKee-
vegYeJeg keâjer leLee Kee}er}e yeÇÿeeb[e Ûeeb ØehebÛeer ÙeeÛeer
heefj megKeevegYeJe keâjer cnefCepes oes "eF ØehebÛeeleW keâjer
yees}erpes. keâe keâjer? ns ßeer cegKeW Dee#esheg keâ¤efve cnefCepes vee
DeOeceefle, DeOeieefle, DeOejefle cnefCepes keâUer ns DeefOe‰eve 59/1

cegUe JeerÅesÛes iegCe. Ùee DeLee&vJeÙees. kewâmes efve
keâjer? lewlÙeeleW meeceLÙex Deeefle. lew cnefCepes DeefOe‰eve
mebÛeejer. Ùee meeceLÙee&Ûes ÛÙeeefj ØeYeso Øekeâeçekeâ
DeJeerÅee Jeieea cegKÙe ØehebÛe Jeieea
leguÙe Deehes#eerkeâ mebße=leerefmeb Debçe Ùeeb Kee}g
lee lees jefçce ÙeeÛes ner ÛÙeeefj Yeso meceU meeb
YeJe keâeÙeea çeeefkeäle cenevebJeer DeevebJeer ns
ØeceeoerÙeebefme peeefCepes. DeLe DevJeÙe. ceeÙee me=°er
Skeâ cnefCepes Ssmes meeceLÙe& osTefve ØehebÛe Jeieea ße=peer}s

ceeÙee ke=âle Skeâ cnefCepes DeefJeÅee Yesoeke=âles 59/2
DeefJeÅee Jeiee& Ùegkeäle lesCes meeceLex ÛewlevÙe keâejCe
heÙe&vle GYeÙe Yeso. cetefle&Ûes mJe¤he DeeheCe Ùeebefme
heebiegjJeer}s Ùeeles Skeâ me=ef° ØehebÛe yees}erpes. lÙeeb DeefJeÅee
Yeso kebâÛegkeâeÛes Deeke=âefle meejerKeer yeÇÿeeb[e mJe¤hes
yeÇÿeeb[ mJe cegefle&Ûeeb "ebF& Demes. ÙeeleW yeÇÿeeb[e ke=âefle
ØehebÛe yees}erpes. leLee Skeâe yeÇÿeeb[es ØehebÛes meepeeefle yees}erpes.
Ùeo Deeke=âefle ieveg meebIeerle}e yees}erpes. ÙeJeb }eRie osn
Oeejer nesTefve Deehes#eerkeâ mebße=efleÛes meg#ce mLegU
Skeâ mebKee Yeso ØeceeCes Iesle}s ÙeeleW Ûeew mLeeveerÛee
ØehebÛe efveJee&Uer}e yees}erpes. cnefCepes Ies meeb[erlees mLegU Skeâ 60/1

meb}%e lees meg#ce yees}erpes. efveÛes yeÇÿeeb[ÛesÛeer efJeÅeeefme
leerÛÙee ceUeefme Skeâ HeâUeR Demes. Jejer}erÛee ØehebÛe Skeâ
me}%e Demes ÙeJeb hejheje ØekeâjCe JemeW peeefCepes.
DeLe DevJeÙe. Ùee hejer ÛewlevÙeÛes mLegUeJekeâemeer
mLeerjeJeer}s. lesKe DeJeIes ceeÙee Debçe meeceLe&
GjefJe}W. ÙeeleW ceeÙee keâeÙe& Skeâ cnefCepes leLee
DeelÙebleerkeâ keâce&Yetceerefme pevceefJe}s yees}erpes. ÙeeÛee DeLee&-
vJeÙe. Ùee hejer ceeÙee Skeâe lesLe osKeewveer DeeheCe Goemeerve
"ekesâ. heefj met$eeleW ve meb[er. cnefCepes $eer cegU oesKeebleW.

ÛesleJeeJÙee Goerle Demes yees}erpes. ÙeJeb SkeâesOejCe 60/2
keâeÙee&efme DeJeOeejCe cegefle&. F&çJejeÛÙee ØehebÛeer }eRie osn
mecegoeÙe jÛe}e. ÙeeleW Skeâ keâeÙe& ØehebÛe yees}erpes. leLee
Skeâ ceU yees}erpes. leLee lees ve }eJeer les lÙeeÛesefve ve Heâeršs yees}erpes.
ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. Skeâ nesDeeJes leWefÛe nes peeCes cnefCepes
veJe mLeevee heemeewefve DeOeceefle, DeOeieefle, DeOejefleefme
DeOeerve nesTefve yebOe «enCe kesâ}s, nW nesCes.
Gjes vesCes cnefCepes pewçÙee yeÇÿee[e DeJÙekeäle mJe¤hee heemeewefve
me=pesefle yees}erpes. meeleW heefj neWpeeCes. lewmes Skeâ mJe¤he
veJns. pewmes hemet IejeR ngefve vesTefve mesefle yebOeve keâ¤efve
JÙeeheejJeerpes. heefj IejeR vegjsefÛe ÙeoLeea
yeebOe}s Ùee heçegÛee Â°eble. Deveeefo DeJeerÅee 61/1

Yeso kebâÛegkeâ Ùegkeäle leW heçeg Skeâ DeOeer°eveeb-
lejer ogKeJeer KeF&leefÛe Je»e keâerškeâer yebOeve
efJe<eÙeeR leefj yeerj[s yees}erpes. ceeÙee mJemeg#ce mLegU ¤he
Skeâ ieUeb }eefJe}W cnefCepes meg#ceeleW cegUe JeerÅee
FÛÙee mLegUleW DeeÅe ceUg yees}erpes. keâeb heeb? Kee}er}e
ceUeÛes «eenekeâlJe ÙeebÛeeb "ebF& Demes cnefCepes
DeeÅe ceUg yees}erpes. ogmejs efyej[s cnefCepes mJehebÛe Jeieg& meceg
oeÙeg Deehesef#ekeâ mebße=efle meg#ce mLegU Kebgšer
yeebOe}s. Ùee Kegbšeles Deehesef#ekegâ DeeÅe ceUg yees}erpes.

keâeb, heeb? DeJeefjb Deveble yeÇÿeeb[ JÙeehekesâÛee ceUg 61/2
DeeÅe cnefCepes Ùeeefn ceUeleW DeeÅe ceUg cnCeerpes.
pewmes Deekeâeçe YegefceÛeeb "ebF& ve#e$e mecegnt Yeü
ceCe JemeW DemeW, lewmes ÛewlevÙe mLegU hewmeeefj peerJe
jeçet JewKejer Ùegkeäle KegšeefJe}e. Ùeelebs çeefkeäle
ÉejW F&çJejs peerJeebÛeeb yebOeer ›eâer[efle yees}erpes. Deeefo me=<šer
ÙeeleW keâce& Yegefce efmLelee ceveg<Ùe osn Ùegkeälee yees}erpes.
Ssme Ùeeb peerJeeleW Deveeefo DeefJeÅee yebOee JesieUs
keâjeJeÙee meeJeOee ne hegCee&Jelee¤ GoÙeeleW
heeJe}e. ÙeCeW DeKeb[ %eeves ØeYeeJe, Ùes, ceeÙee
JesKeg ceeÙee hegjW mJeerkeâjer}er. ceie }eRie osn 62/1

OeeÙee& Øeefle yeerpeW kesâ}s. pewmee mebhegCe&
Ûebõg GoÙeeÛeUe heemeewefve GoÙeeleW
heemeewefve ve#e$eeb ceOÙes efcejJes lewmee F&çJeje-
Jelee¤ Deveblee hegj çeefkeäle keâuheerpes.
ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. efmeæeble hee" lesvns
çeefkeäle mJeerkeâefj}er, ÙeeleW ceeÙee JesKe Oeejer
nesleer Demes yees}erpes. lesvns cnefCepes pees mebhegCe&g kewâJeuÙe
oevee pesvns, ceveg<Ùe JesKegefveJee&efU}e. çeefkeäle cnefCepes

Deveeefo DeefJeÅesÛeW peW keâejCe cnefCepes çeefkeäle 62/2
yees}erpes. mJeerkeâefj}er cnefCepes efJe%eeve ÉejW pewmes
GokeWâ heef©eefCehe$e mJeerkeâefj}W. keâeb heeb?
meepeelÙeeb JesOeg cnefCepes ÙeeleW ceeÙee JesKe Oeeefj
nesefle yees}erpes. ceeÙee JesKeer %eeefveÙeeÛÙee meeOeve
çeeefkeäleÛesefve JÙeeheejW Yekeäle meeOeve çeefkeäleÛesve
ØesjCeW cegUe efJeÅes heemeewefve, Deehesef#ekeâ
mebße=efle heÙe&vle peerJe ceU Úsefoefle. Ùeleled
çeefkeäle keâeÙe&Ûe JekeälebJÙeb ~~ yeÇÿe yeÇÿe keâeÙe& DeefÛeblÙeeÛes-
efve JÙeeheejs ceeÙee ÉejW ÛewlevÙeÛee ceUg
Úsefoefle ÙeeleW Deehesef#ekeâ mebße=efle Úsefoefle yees}erpes. 63/1

efJeosn ÉejW ceeÙeÛee ceUg Úsefoefle. ÙeeleW
lece Úsefo}s yees}erpes. heje ÉejW efJeosefnÛee
ceUg Úsefoefle. ÙeeleW jpe Úsefo}W yees}erpes. YegÉe-
js hejsÛee ceUg Úsefoefle. ÙeeleW melJe Úsefo}s yees}erpes.
Ùee heefj hejmhejW Deiveer çeefkeäle heÙe&vle
ceU Úsefoefle. peerJe mLeeve çeefkeäle ÉejW
Deekeâeçe çeefkeäleÛee ceUg Úsefoefle. ÙeeleW
ØehebÛe Jeieg& Úsefo}e yees}erpes. ÙeeleW yeÇÿe keâeÙe&
meeQoÙe& oÙeeefo DeefÛeblÙeeÛeW keâeÙe& peeefCepes.

ke=âhee efJe%eeve }eJeCÙe ceÙee, DeefÛeblÙee 63/2
keâjefJe yeÇÿe meeQoÙe&. oÙee DeefÛeblÙeeÛesve
Éejs, peerJe mLeeve çeefkeäleÛee mLegUg pees
peerJeeR, lees Úsefoefle. ÙeeleW De%eeve Úsefoefle yees}erpes.
ÙeCes keâ¤efve DevÙeLee %eeve peerJelJe DeeÅe
ceU mebße=leer Úsos yees}erpes. ÙeeleW ÛewlevÙeeÛes Yesšs
Hesâef[efle yees}erpes. keâ®Cee DeefÛeblÙee meefnle efJeYeglJe
keâejCe ke=âhee mecegoeÙe ØesjCes F&çJej
çeefkeäle-DeewoeÙe& DeefÛeblÙee meefnle ÙeebÛes-
efve JÙeeheejs ke=âhee efJe%eeve. Ùeeb DeefÛeblÙeeÛesve
ÉejW peerJe mLeeve çeefkeäleÛee DeefOe‰eve 64/1

meefnle meg#ce pees peerJe meb}ive Úsefoefle. ÙeeleW
cegUe efJeÅee Úsog keâefjefle yees}erpes. DeLe DevJeÙees.
lesvns hejs menerle efJeosn mJeerkeâjer}W
ÙeeleW ceeÙee hetj Oeeefj nesefle yees}erpes. lesvns
cnefCepes pees peerJee DeefJeÅe efJeYeeieg keâefjlee
hejce meceLe& cnefCepes lesvns. pes hejs meefnle
efJeosn mJeerkeâjer}s cnefCepes cenÆgle
hebÛekeâ çeefkeäle heemeewefve efJeosn heÙe&vle ÙeeleW.

menerle yees}erpes. leerÛeer cegKÙe Yeso ÛewlevÙe 64/2
kebâÛegkesâ cegefle& YeeJeer mJeerkeâefj}er. Ieš
mJeerkeâejeÛeer meercee. ÙeLe pee}er cnefCepes ceeÙee hegj Oeeefj
nesefle Demes yees}erpes. peerJe mLeeve çeefkeäle heemeewefve efJeosn
heÙe&vle DebieerkeâejeleW ceeÙeebçeg Demes yees}erpes.
DeLe DevJeÙe. Ssme Ùee ceeÙee hegj OeeÙee&leW ceeÙe
meefnle ÛewlevÙe JeesUies. ÙeeleW ÛewlevÙee he¤ F&çJe¤
Ûe›eâOe¤ ÛewlevÙe yees}erpes. Ssme Ùee cnefCepes cegKÙe çetæ meebYeJe
efJeceU ÛewlevÙe yees}erpes. oerJÙe çeefkeäle DevegYetefle-
efle heemeewveer efJeosn heÙe&vle Ie[ebme mJeerkeâefj}s.
SsmeeR F&çJej DeJeleeefjb efJeßeebefle ÛewlevÙe pee}eR. 65/1

cnefCepes Ssme Ùeelesb Ssmesb pes ceeÙeehegj cnefCepes ceveg<Ùe
JesKeg ceeÙee JesKeer meeceeJe}er. ceeÙee JesKeg
ceeÙee hegjeR meeceeJe}e. cnefCepes efJeosnemeer
ceeÙeehegj nW Ùeesieveece. efJeosn cnefCepes Ùee hegj
Jeefj DeeefCekegâ Debieerkeâe¤ veener. cnefCepes efJeielees-
- vÙe osnb ÙemÙeebled leled efJeosnb ~~ pes OeeÙee&leW
cnefCepes hegCee&Jeleeje hej kewâJeuÙeevebo
meeÙegpÙeeleW leW kewâmes DeeieeOe mJe¤heerÛes pes

Øeefleefyebye peerJe kewâJeuÙe F&çJejer Øeefle 65/2
efyebye}W, ÙeeleW Deevebos Ûe›eâ Demes yees}erpes. ceie
lÙee hejceeveboeÛeer meeÙegpÙelee pee}s. Ùee
veblejs F&çJejW mJe cegKÙe Yesoewefve Yesoeblej
Oeefj}W. ÙeeleW veeceerÙeeb Demes yees}erpes. Jemleg yees}erpes Deevebo
Ûe›eâOe¤ Demes yees}erpes. ceie DevegYegefleefme mebyebOeg
osTefve efleÛeer cegefle& mJeerkeâefj}er ÙeeleW cegefle&
Demes yees}erpes. efleÛes veece Ûe›eâ Oejer}s ÙeeleW ßeer
Ûe›eâOe¤ Demes yees}erpes. efleefÛeb Ûes°e kesâ}er, ÙeelesÛeer
Ûes°e Demes yees}erpes. efleefme }erUe kesâ}er, Ùeeles }erUe
Demes yees}erpes.
nsefÛe heefj efJeosn heÙe&vle peeefCepes. ÙeeleW 66/1

veece, cegefle&, }erUe, Ûes°eÙegkeäle ceeÙeehegj
Oeejer Demes yees}erpes. Ssmeer Ùee ceeÙee hegj OeeÙee&leW
ceeÙe meefnle ÛewlevÙe JeesUies. ÙeeleWs lÙee
hej hejcesçJe¤ Demes yees}erpes. meefnle çeyos
hegjerÛÙee cegKÙe efJeßeebefleÛÙee leLee cegefle&
Oe¤efve JeesUieefle Demes yees}erpes DeeefCe ceeÙee
ÛewlevÙeefnb JeesUies cnefCepes Deeheg}sve mecego
ÙebmeeR ÙeebÛee hegjJeer mJeerkeâ¤ veeneR, cnefCepes

ÙeeleW DeJej Demes yees}erpes. ÙeeleW ÛewlevÙee hej F&çJej 66/2
cnefCepes. hegCee&Jeleej cnCeeJes. leW keâeb? DeefÛeblÙee
çeefkeäleÛeer çegOe ÛewlevÙe Oejer}er cnefCepes ÛewlevÙee hej
nW JÙesefkeäle, DeJÙeefkeälelejer meJe& çeefkeäle,
JÙeehekeâlJe, DevegYegefle pes ÛewlevÙeefle he¤
cnCeeJes. ÛewlevÙee he¤ F&çJe¤ cnCeeJes. çeefkeäle keâeÙe&Ûe
JekeäleJÙeb. peerJemLeeve çeefkeäle keâ¤efCe
DeJeerÅee mebÛejs. cenÆgefle keâ¤efCe
ßeer leeoelce Ghepes ----------
(Oeeleg çeefkeäle) keâ¤efCe melJe, jpe, lece õg{eJes. 67/1

efJeosn ceeÙee hegjeR eflener oeveeÛes keâeÙex Jelex. Fefle
hegj efveJee&Ue Demes yees}erpes. F&çJej }#eCee heemeewefve
hegj efveJee&Ue heÙe&vleg pees DeLeg& yees}er}e. lÙeeÛee
hee"evJeÙees. me=°er ceOÙes F&çJej DeJelejefle.
me=°er ceOÙeeÛes ÛelJeej Øekeâej ØeJe=efle keâeÙe&
meewYeeiÙe, keâ®Cee, peerJe mLeeve Deehesef#ekeâ
mebße=efle DeeCeJeele Ùeef#eCeer

F&çJej cnCeerle}W. hegJeexkeäle }#eCeJebleg DeJelejefle 67/2
cnefCele}s DeKeg& ÛelegefJe&Oes mLeUer hejbheje ceveg<Ùe
JesKe Oeejer nesefle cnefCele}s. cegKÙee leguÙee DeefÛeblÙeeÛes
iegCe Oece& Kee}er}eÛeer "ebF& ve Jelexefle
ÙeLee yeefleme }#eCee hegjKeeefÛeb }#eCes
Øeeke=âleeb ceveg<ÙeeÛeeb "ebF& DeJeòe&efle.
ceveg<Ùe JesKeeR Éer Debçe mJeerkeâefj}s. les kewâmes?
JÙeehekeâlJe çeefkeäle heemeewefve ke=âhee keâejCe
heÙe&vle Skeâe ke=âhes heemeewefve oÙee heÙe&vle
ogmeje ceeÙee JesKe Oeeefj nesefle cnefCepes peerJe 68/1

mLeeve çeefkeäleÛes megOe ÛewlevÙe mJeerkeâefjleer.
ceeÙee hegj Oeeefj nesefle, cnefCepes cenÆgle hebÛekeâ
heje çeefkeäle meefnle efJeosn heÙe&vle
lÙeebÛeer megæ cegKÙe ÛewlevÙeW mJeerkeâjer}er ne
eflemeje Debçeg. Ùee DebieerkeâejeleW $eer Debçeg
Skegâ F&çJej Deeefle Demes yees}erpes. yeÇÿe F&çJe¤ ns
DevegYeglÙeebefiekeâejer ceeÙee ns efJeosneefiekeâejer

yees}erpes. ceeÙee efveceealeb hegjb ceeÙee hegjb ~~ 68/2
De$e ceOÙesceheo}eshee ~~ ceeÙee hegefjb
ceeÙesefme DeefYeceeveg Ùesvns JeÛeCes hegJe&
DeLee&Ûes Gòej efoOe}s. les kewâmeW? DeCegYegefleÛes
hegefjb DevegYegefleefme DeefYeceeve, lesÛeer ceeÙee.
SJeb he=Lekeâ keâejer he=Lekeâ DeefYeceeveg.
Ùe ØekeâjCeer cegKÙee leguÙee Debçee çeefkeäleleW
ceeÙeeefÛe cnefCepes. yeÇÿeeb[er çeefkeäle
DeOeerve çeefkeäle JÙeehee¤ cnefCepes. DeJÙeJemLee
nes ves efoefle. SsmÙee ØeJe=efòe efvelÙe Oeceea vesefceuÙee 69/1

Demes yees}erpes. GbÛes DeOeerve efveÛe peeefCepes. heje Jeje
ceeÙee hegefjb F&çJeje DeefOeveg çeefkeäle JÙeehee¤
cnefCele}W cegKÙee leguÙee Debçee ef$eefJeOee DeefÛeblÙee
çekeäleer. efJeosn keâeÙe&, ceeÙee JesieUer keâ¤efve
F&çJejW cegefle& YeeJeer mJeerkeâjeruÙee, ÙeeleW ceeÙee-
hegj Demes yees}erpes. Ssmee pees kewâJeuÙe cegefle&, lÙeeleW
pÙee hejbheje DeJÙekeälee mJe®hegefve ceglee& De-
efOevee nesTefve JeesUieleer. lÙeebefme JÙeehee¤

F&çJe¤ cegleea DeefOeveg yees}erpes. ceeÙeehegefjb Flej 69/2
çeefkeäle leguÙe ceeÙee, ns efJeosn keâeÙe&. ceeÙeeF&les
Flej leguÙe ceeÙee keâeb cnefCepes? ÛewlevÙe pes
Deveble yeÇÿeeb[ JÙeehekeâ, efleÛes keâejCe cnefCepes,
Flej leguÙe yees}erpes. efleÛee hegj mJeerkeâej veeneR
cnefCepes ÛewlevÙe heemeewefve DeeveJeeble heÙe&vle lÙeeb çegõ
mÙeles yees}erpes. ceeÙee IešekeâejW Deekeâejs cnefCepes
DevegYegefle heemeewefve efJeosn heÙe&vle Deeheg}e}s yegOe
mJe¤heer Ieš Â°ebles cegefle& Deekeâeefjefle. Jeesles.
cnefCepes ÛeslevelJes ceie efJe%eeve Éejs FçJe¤
mJeerkeâjerefle. veKe ceÛe& jesceeefo keâ¤efve çegæ ÛewlevÙe 70/1

JeebÛeewefve lesLe DeeefCe keâeneR yees}es veÙe. Ùesvns
JeÛeves Deeheeocemlekeâ JesNner ßeer cegefle&ÛeW
%eeve kesâ}s, çegæ ÛewlevÙe yees}erpes.
çegæ çegælJeeles JÙeehetveer Gj}s peW mJe¤he, lÙeeleW çegæ
ÛewlevÙe yees}erpes.
peerJeeR Debçelee çeefkeäle yees}erpes. peerJe mLeevee
heemeewveer DeeveJeeble heÙe&vle peerJeer Debçe
}eie}s cnefCepes Debçelee. F&çJejer mebhetCee& çeefkeäle yees}erpes.
mJemJe¤he meeceLÙexefmeb meeUbke=âlee

JeesUieefle. SJeb efJeYeglJes DeieeOe keâeÙe& hejceelcee 70/2
ÛewlevÙeeÛee mLegUeR Øekeâeçe}s. pewmee Deekeâeçe
efmLeleg megÙe& }eskeâeleW Øekeâeefçe. lewmes ÛewlevÙe
efmLeleeb peerJeeb Øeefle Øekeâeefçe}s. heefj les
Deehesef#ekeâ mebße=leer megKeeR Yeg}}s Demeefle
ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. hees¤ peerJeg DeefJeÅesÛes
IegefcejW keâeKes Iee}gefve Dee}eDemes. heefj lees
DeeieeOe Ûe›eâJeefle& lÙeeefÛe Jeebme ve heens. cnefCe
cnefCepes Deeefle& JeebÛeewefve DeeheCehes ve Øekeâeefçeleer.
ceie F&çJe¤ mJe¤he keâeÙe& yeÇÿeefJeÅee efJeveefJe}s.
peerJeesæjCe keâjeJes peer. ceie }erUe JemeW 71/1

oÙee Éejs JesOe çeefkeäle Øesefj}er les DeefJeÅee
ÉejW. ogmeje hee{g De#ej ÉejW peerJe osner
mebÛeefj}er. lesvns peerJe JesOe lešmLe pee}s. ÙeeleW
ÙesefLeÛesve JesOeW Ye}s Deeefle Demes yees}erpes.
ÙeovevlejW efJeçJe lees cegKeeleW osKeewefve #eesYe}s,
ÙeeleW peerJe GheeefOeefme #eesYes yees}erpes. ceie mece«e
peerJe hejmhejW JewKejer ÉejW yees}er}s. ceie cnefCele}W
osefKe}s iee. keâesCeer Jemleg DevegiecÙe. De}esefkeâkeâ DeveghecÙe

Ùeovevlejs efJeçJelees cegKeeefme he=ÛÚe kesâ}er. 71/2
peer. DeeheCe keâesCe Jemleg? keâesefCe keâ[ewefve
ÙeFpeleeÙe? Deeheg}s keâesCe mLeeve? ceie
F&çJejs cnefCele}s ÙeeleW legcner peevee? leJeb hejceelcee
ve Øekeâeçes. ceie cnefCele}W peer, vesCees. DeeheCe ÙeeleW peeCee
leJeb peerJeelcee ve Øekeâeçes. ceie cnefCele}W peer, vesCees
çeefkeäleleW ØehebÛeeles peeCee. efJeÛee¤efve heeefn}W.
leJe ve keâUs. ceie cnefCele}W ve keâUs peer. ceie F&çJejW
cnefCele}W peerJeeefme mJemJe¤he %eeve veener. hej mJe¤he
%eeve veeneR. peerJe mJeÙeb Øekeâeçe veJnefle. hej 72/1

Øekeâeçe veJnefle melesJe keâeF& peerJeebefme
%eeve Demes, leefj keâebvegæefjefle? DeefJeÅee Ùegkeälee
meceUeb peerJee melesJe keâeF& peeCeCeW Demes?
ÙesLeewefve peeCeefJepew} lewefÛe peeCes} keâeR?
leod vevlejs peerJe jeçeg yees}er}e. Gheosçeg
keâjeJee peer. leLee ke=âle. Ùeo veblejs hejeJeeÛesÛee
JÙeehee¤ JewKeefj Éejs ØeJele&efJe}e.
Denb meefÛeoevebo mJe¤he. Denb F&çJe¤.

Denb yeÇÿe. Denb efÉefleÙeb. Denb DeefÉefleÙeb. 72/2
efÉleeefÉleb mÙeelebt. Denb efvelÙe cegkeäle
Jemleg meble efvelÙe cegkeäleyeæ cegkeälee. çeefkeäleÙees
efvelÙe yeOee. ØehebÛeeÙees hebÛe Yeeweflekeâ ef$eieglcekeâe.
keâejCeb efvelÙe DeJÙekeäleb. ØehebÛeeveeb keâeÙe&ced
DeefvelÙeb JÙekeäleb yeÇÿeeb[eveeb keâeÙe& Oecee&JebleÙee&iee
yeefnÙee&iee. DebleÙee&ieW DeJej meebYeJeeÛÙee.
yenJees efJeÅee ceeiee&. yeefnÙee&ieW Jesoeble Jesoeiecee
hegjeCeeefCe çeeruhe çeeŒeeefCe pÙeesefle<eeefCe
peejCe, ceejCeb GÛÛešCe mlebYeve.
ceesnve FlÙeeefo #egõ ceb$eemÙeg ÙeslewçeJezj 73/1

efvelÙeeefJe HeâUeefve cece yeÇÿe efJeÅee.
efvelÙeb heob mÙeeled ~~ ÙesCes Deveg›eâces heoeÛeer
Øeefle‰e keâ¤efCe DeJejeÛeer JÙeeJe=efle kesâ}er.
ceie cnefCele}W. DeeceÛes cnefCele}W keâje} leefj
DeeceÛÙee efvelÙe heoeleW heeJee}. meeQoÙe&,
}eJeCÙe, DeewoeÙee&leW heeJee}. leWefÛe cnefCele}W Demeefleheefj
DeÛÙegle iees$eWefme hejce efØeefle Ùesvns Deveg›eâceW
peeCeeJes. peefj cnefCele}W ve keâje} leefj ÛelegefJe&Oee

74/1 heeve keâesjs Deens

heefj YeüceCeeleW heeJee}. ÙeLe jeneš 73/2
IeefškesâÛee Â°ebleeleg peeCeeJee. peefj hegefJe&
DeOeieefle, DeOeceefle, DeOejefle DeOeerCe ve
Jele&lesefle. leefj lesLeewefve Gæefjpelesefle. Ùee
efve®heCeeleW yeÇÿe meYes nbme ¤hes yeÇÿeefJeÅee
Gheosçeg Demes yees}erpes. Ùeodvevlejs ÙesCes
efve®heCeW Skeâ efveJee}s. Skeâ õJe}s ÙeLe
meescekeâebleeÛee Â°ebleeleg peeCeeJee. Ùeod veblejs
GYeJetb efJeçJe lees cegKeeefme ceeveefmekeâ efJeçJe hetpee
kesâ}er. les keâeUer peerJeer cnefCepes nes peer ieesmeeefJe ÙeebÛes
cnefCele}s
74/1 heeve keâesjs Deens
keâ¤efve les JnUeR F&çJejW %eeve, F&çJej çeefkeäleÛes 74/2

Yeefkeäle ceeÙesefÛe JewjeiÙe yeÇÿe, DeefÛeblÙee
çeefkeäleÛes }esUerYegle keâ¤efve JesOe meb›eâceveW
pees pee}e DeefOekeâe¤. leoeOee¤ ne yeesOeg
meb›eâefce}e. ÙeeleW JesOegefve yeesefOeefle Demes yees}erpes.
%eeve JewjeiÙe Yeefkeäle Skesâ keâeUer osefle Demes yees}erpes.
yeesOeg osTefve owJe GlejeF& nesÙe Demes yees}erpes.
Ùeo vevlejs peerefJeb yeesOeevebog Øekeâš}e. lees centòe&
heÙe&vle Yeesefieleeb ceeÙee efmLeefleJe=efleÛeW meg$e
mebÛeefj}W, lÙee ceOÙes Skeâ efmLeleer Je=efle DeefOeve.

pee}s Skeâ veJnleerefÛe. GYeF& F&çJej cegefle&ÛeW 75/1
DeJe}eskeâCe kesâ}s. leJeb F&çJej cegefle& meceerhe
mece«ee hejebleg} çeefkeäle cegefle& ØekeâeçeuÙee,
DeeefCe ÛewlevÙee heemeewefve DeeCeJeeble heÙe&vle
DeJej Øekeâeçe}s. DeeheCe ÙeeleW DeJe}esefkeâ}s.
leJeb kesâJeU peerJe mJe¤he Øekeâeçe}s. ÙeLe
JelexÛee Â°ebleeleg peeCeeJee. mLeerleer Je=òeer
DeOeerve pee}s. lÙeebefme efJekeâe¤ Ghepe}e
lees efJekeâuheeles ØemeJe}e. Ùeo veblejs Deveg-
keâe¤ kesâ}s. ne F&çJe¤ nesÙe DeeefCe ns keâeb veJnefle? 75/2

DeeheCe ÙeeleW DeJe}eskegâefve cnefCele}s Denb F&çJej
lÙeebmeer efJekeâejs ceefUvelJe efJekeâuhes Oecee&
neefve pee}er. ÙeLe ÛeeboesJesÙeeÛee Â°ebleg peeCeeJee.
Ùeovevlejs yeesOeJÙeeheej lesefCe yeesOeg
njer}e ÙeeleW F&çJej Dee%ee Deefle›eâces ceeÙee
yeesOeg njer Demes yees}erpes. Ùeehejer F&çJej peerJeebÛÙee
cees#ee keâejCes ›eâer[s. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. Ssme
ceeÙee hegjeleW Oe¤efve F&çJe¤ ›eâer[efle
keâce& Yegefce efmLeleeb ceveg<Ùe osn Ùegkeälee

peerJee %eeve heÙe&vle Deeheg}e mebyebOeg osefle Demes 76/1
yees}erpes. Ùeskeâeb Øesce mebÛejerefle cnefCepes efJekeâe¤ efJe
keâuhegve, mesJeerefleÛeer, lÙee Øesce yees}erpes. cnefCele}s
DeelÙebeflekeâ DeeJeef[les Yekeäleer yees}erpes. cnefCele}s efvelÙe-
lJe iegCe Gceš}e. Øesce mebÛeej cee$eW
efJekeâe¤ efJekeâuheg mJeYeeJeg eflevner GÛÚsoewefve
peeleer Ssmeer les DevegYeglÙeeefo hebÛekeâ
çeefkeäle, ÙeeleW Øesce yees}erpes. ØescemebÛeej
cee$eW cnefCele}s yeÇÿeefJeÅee meeOeefve ÛÙeejer cee$ee
çeeyo, Dehejes#e, meeceevÙe, efJeçesKe... çeeyo 76/2

cee$ee efJekeâej efJekeâuhe mJeYeeJe efveÙes-
efce}s. ns oes<e Dee[JÙee mLeeveemeefnle heeb
ÛeJes mLeeve heÙeËle mebmeej cegU. Deehesef#ekeâ
mebße=efle heemeewefve DeelÙebeflekeâ heÙe&vle nW heb
Ûekeâ. ÙeeÛee GÚsos Dehejes#e meeceevÙe cee$ee,
efJeçes<e cee$ee hejsmes kesâuÙee. Deveg›eâceW
Jeòe&efJe ceie yeesOekeâ çeefkeäleÛes efoJÙe osn
ÙeesiÙelee Ùegkeäle DeJeleejeblej keâejefCe Gj}s
lÙeeb Yekeäleeefme ßeer cegefle& heefj meeOÙe, meeOevee,

yeesOeg, ØeehÙe, Øeehekeâ yeesOeg. meeOÙe meeOe- 77/1
vee keâejW Deekeâej}s Demes. keâj ÛejCeJeble
yeÇÿe nW Ssefme Øeefleefle. Ssmes les Yekeäle yees}er-
peefle. Yekeäleeefme efvelÙe mebyebOeg, Yekeäleemeer
efJeÙeesieg Ceeefnb. Yekeäle efJeÙeesefie vegjsefle. Yekeälee
Ûes mekeâUw meVeerOeeefveefÛe. ÛeefjleeLe& keâefjefle
cnefCele}s. ÙeesiÙelee osns }eJeewefve Hesâ[ewefve lespehegbpe,
çegæ JeCe&, kewâJeuÙe cegefle&, DeKeb[ %eeve meefnle
mebheeefouÙee. ÙeoLeea GKeejuÙee JeŒeeÛee
DeebyeJeefleÛee FlÙeeefo Â°ebleg peeCeeJes. 77/2

Ùee heefj meeOeCe efveJeòe&efJe}s. ÙeeleW ceeÙee
heejbielee Demes yees}erpes. ceeÙee Ùeeheejb, ceeÙee
heejble efmJeve ieleeÙes les ceeÙee heejbielee efJe
Yekeäles}&gkeâ lesLeefÛe ceeÙee mebyebOeg heele}er
Demes cnefCele}s. Deeheg}sve mJe¤he DeJekeâeçeW lesLe-
efÛe ve heeJes. cnefCele}s efvelÙe yeælJes hejeR ØeJesmeg
veener. peerJe yeOe cegkeäle cnefCepes DeefJeÅes JesieUs
keâ¤efve DeefÛeblÙeeÛeW heej, hejce ceeÙee efle, Jes
ieUs efvelÙe cegkeäle kesâ}s. Ùee heefj peJeefvekeâ efHeâ-

šef} ceie hej mJe¤hesÛeer cenble Yeso mener- 78/1
le efmLeefle osefKe}er Ssmes les meYeeiÙe nW he-
jcesçJejeÛes ke=âlÙe osKeewefve DeeieeefOeb
hejce Øemevelee Ghepe}er. hejceebveb-
oeÛee ØeJeenes kesâ}e. F&çJejeÛes peerJe mebKÙee
Yeso hejceevebos yeesmeb[}s, ÙeeleW DeeÅeb-
efle owJe ceOÙes hetCe& yees}erpes. Yekeäleeb GYeÙeeveboeÛeer
OeJeOeefve pee}er, ÙeeleW peerJe nbme, F&çJe¤ hejce
nbme yees}erpes. Yekeäleemeer Øesce efvejmeewefve F°
Øeehleer keâefjleer yees}erpes. DeeveboW ogceogefcele 78/2

pes Jemleg lÙeeÛeer F° Øeeefhle keâefjefle cnefCele}s.
Yekeäle meeOeeR ØeJesmeefJeefle. F&lÙeLe& Ùeeheefj
F&çJe¤ DeeieeOeeÛes }#eer ›eâer[ewefve ØeJe=efleefme
efJeKeÙees pee}s Demes yees}erpes. F&çJejeÛes ØeJe=efleefme efJe
KeÙe pee}s. les Deeefo me=°erefme Gæj}s.
lees peerJe jemeer Deeblegkeâesefš Jeeb Debmeg peeefCepes,
pes ØeJe=efleefme efJeKeÙees veJnefleefÛe lÙeeb Jeefj
GOeeme nesTefve mJe¤heeR mJeerle pee}s peÙeeb
efme Oece& neefCe pee}er les ÛesJe}s, ÙeeleW peW peerJe

Skeâe efoJemee ceOÙes keâefj, leW pevceeÛeeb keâesšer efvemle 79/1
jlee efvemlejJesvee Demes yees}erpes. ÙeeÛeeLee&vJeÙees.
ÛewlevÙe ce=eflekeâe heÙe&vle cewUs Ùee hee"eÛeW heÙee&
ÙeJemeeve ØehebÛe Ùee hejer ceveg<ÙelJe heÙe&vle
cewUs cnefCele}s. keâce&YegefceÛÙee osJeleeÛeeb mLegUeR osefJe
heÙe&vle efmLele kesâ}s heefj lÙeebefme ße=°er çegvÙe
pee}er. keâeb heeb? F&çJej hegCejefhe Deeheg}e mebyeb
Oeg ves, efoleerÛeer. DeeefCe yeÇÿeeb[e efJe«ennerves, efoefle
Ûeer, les keâeb? hejsmeeJeleeje JeebÛeewefve lÙeeb nesCeW
veener cnefCepes. leJeb ße=°er mebnejeÛee keâeUg 79/2

keâeshe}e. lÙee çeefkeäle ceeÙee F&çJej ØeJe=efle ÙeLee
veg›eâceW ØehebÛeg mebne¤ keâ¤efve peerJe jeçeg
Deeheg}s meg#ceer ÙeLeeveg›eâces efmLele kesâ}e.
ÙeeleW mekeâU peerJeeb %eeve osDeeW mejs leQ cene
mebne¤ nesÙe Demes yees}erpes. leo veblejs cenekeâuhe
peeuÙee veblejs F&çJejeefme ØeJe=efle pee}er
me=°er jÛeeJeÙeeÛeer. ceie cegKÙe çeefkeäleefme Dee
%ee Øesefjef}. lÙee me=°er JÙeeheej lÙeeleW Ûes°
efJe}W ÙesJeb hejbheje peerJe mLeeefve Ûes°keâlJe Ghepe-

efJe}s leWvns, keâ¤efve osefJeheÙe&le G<Celee Ghe- 80/1
peewefve mJe¤hes õJe}er. ceie çeefkeäle mLegU cegKÙe
keâ¤efve mecemLeebÛes meg#ce mLegU jÛe}s. ceie
çeefkeäle hegJe& DeOÙeemeJeble peerJe jeçeg ceU
yeæ keâ¤efve keâce& YeefceÛeeb mLegUer Ùe#eefCe
heÙe&vle efmLele kesâ}e. ÙeeleW Ùee heefj ceveg<ÙelJe
heÙe&vle cewUs Demes yees}erpes. Ùeo vevlejs ke=âheeefmebOeg
megæ JeCe& efoJÙe lespe:hegbpe hejceevebos yeesOe osle
meoesefole veeCee hejce efoJÙe JeCee&Ûes keâer-
U Heâebkeâle Deveble YesoeblejW Oe¤efve efvelÙe meb- 80/2

yebefOeveer çegæ meebYeJe DevegYegefle efleÛÙee cegefle&
mJeerkeâefjuÙee. ÙeJeb hejbheje ceveg<Ùe JesKeg, efveJee&Uer}e.
ÙeeleW GYeÙe ÂçÙeeÛeW mLeeve yees}erpes. De
vebleeJeleej pee}s Demes yees}erpes. Ùeo vevlejs lesLeewefve
DeJeleejeblejs Oeefj}er leW ÙeLeeveg›eâceW
peeCeeJeer. ceie peerJe mLeeveeefme yeerpes keâ¤efve
çeefkeäle JesKe ÙeYeeveg›eâces mJeerkeâefj}e ÙeeleW
ceeÙee JesKeg efveJee&Uer}e Demes yees}erpes. ÙeeleW hej
ÂçÙeeÛes mLeeve Demes yees}erpes.
ÙeLe %eeveerÙeeÛÙee yeesOekeâ çeefkeäleÛes keâeÙex Jelex. Ùeovevlejs

hejsefme efJeosn Yeso mJeerkeâjer}s ÙeeleW DeJej 81/1
ÂçÙeeÛeW mLeeve Ssmes yees}erpes. Ùee DebieerkeâejeÛes
leerve JeerYeeie. DeeÅe, ceOÙe, DeJemeeCe Ùeo veblejs
mekeâU YesoeJeleejeblejeR efJeosn keâeÙee&efme
ÙeTefve oçe&ve mebyebOeg efoOe}e Ùee heefj hejeb-
leg} Debieerkeâej keâ¤efve DeJej ceeÙee JeesUies
meefnle, mebOeer efJe«ene meefnle, Deveble yeÇÿeeb[
JÙeehekeâ mLeevee yeerpeW kesâ}W. oçe&ve mebyebOeg
osTefve efJeçJe JeesUies meefnle, mebefOe efJe«ene
menerle, De°Oee ØeJe=efleefme yees}erpes peer. o 81/2

çe&ve mebyebOe osTefve, De° YewjJe JeesUies
meefnle, mebOeer efJe«ene meefnle, ceneveJe mLee
veeefme yees}erpespeer. oçe&ve mebyebOeg osTefve ceneCeJe
JeesUies meefnle, mebefOe efJe«ene menerle,
DeeveJe mLeeveemeer yees}erpespeer. oçe&ve mebyebOeg os
Gefve DeeveJe JeesUies menerle, mebefOe efJe«ene
meefnle, keâce& YetefceÛÙee, yeÇÿeeb[eÛeeb "ebFË DeJemLee-
ve pee}s. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. peslegkeâ peslegkeWâ
hej Øekeâeçes leslegkeâ leslegkesâ DeJej Øekeâeçes.

heefjÛeW meeõmÙe DeJeefjb Deeefle yees}erpes. nsÛeer 82/1
heefj Deveble yeÇÿeeb[ ceeUebÛee "eF& pee-
efCepes. Deveble DeJeleej F&çJejs DeelÙebeflekeâ
mebße=leer heemeewveer DeeveJeele heÙe&vle oçe&ve
mebyebOeg efoOe}s, lesCes Deevebos JeesleJeje
peeuÙee. heefj peerJe mLeevee meceU meebYeJee
heemeewefve DeeveJeeble heÙe&vle F&çJejeÛÙee meece
LÙee&leW vesCeefle. F&çJej JeesUieefJe«ene
JeebÛeewveer keâebpeW efJe%eeveJebles Keb[%eeve-
Jebles cnefCepes. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. JemLeg mebyebOes pe[e 82/2

Depe[e Ye}s. efve®heCeeveg›eâceeved ~~ lesLe
peerJe mLegUOeeÙe& Demeefle. Ùeo vevlejs me-
ceLe&lJeeled mecelJeeled F&çJe¤ ØeYegefle ÛewlevÙe keâejvÙe
heemeewefve DeeveJeeble heÙe&vle. yeÇÿeeb[e efJe«ener Dee-
heg}e}s JesOe meb›eâefce}s. DeeefCe mekeâU F&çJej
DeJeleejebheemeewefve mebÛej}s. Ùeo vevlejW
peerJe JesOe lešmle pee}s. leoveblejs Skeâebefme
DeeveJe efJe«ener yegefOe yewmeuÙee. Skeâeb

efme ceneCeJe efJe«eefnb yegefOe yewmeuÙee, 83/1
Skeâebefme, De°Oee Øeke=âefle efJe
«ener yegOeer yewmeuÙee. Skeâeefme Deehesef#ekeâ
meceU meebYeJe keâejCee heemeewefve efJe
çJe efJe«en heÙe&vle yeÇÿeb yegefOe yewmeuÙee.
pÙeemeer pesLe yegOeer yewmeuÙee les lÙeebÛesefÛe De
efOekeâeÙex, peJeb yeUeleW meeOeerefle, keâebpeW
leerLe& yeÇÿeeb[e heg{er} eflevner oçe&ves Deehe}efJeefle
Demes yees}erpes. Ssmeer JesJemLee F&çJejs kesâ}er.
ÙeeÛee DeLee&vJeÙee. ÙeLeewefve mekeâUebefÛe Jes 83/2

JemLee. ÙeLeewefve peefj DeJÙesJemLeeleefj,
JesJemleerles keâJeCe keâjer}? Demes cnefCepes. Ùeoveblejs
mJeeOeer keâeÙee&efme Deeheg}e}er mebIeele
çejerjs osTefve Yepevee keâejCes heoeLe&
efoOe}s. ceie <ees[meesheÛeejeR veJe efJeOee Yeefkeäle
Yepeves ØeJele&ef}. leWefÛe Gòece
ceOÙece keâefveÙeme. melJemLe jepeme leeceme
Skeâer efceefße ›eâerÙee, melJe lece Ùegkeäle jpe

melJe Ùegkeäle lece. jpe lece Ùegkeäle 84/1
melJe. jpe efceßeerle lece. lece efceefßele
melJe. melJe efceefßele jpe. Ssmes DeefOekeâej
efve<heve pee}s. ceie DeefOekeâej Yesos Skeâebefme
GYeÙeevJeer#eceeves meleemeefveefOe cee$eW efJeÅee
meb›eâefceuÙee. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. efJeKees FbefõÙe,
Deble:keâjCe, osn, efJeosn efJeKeÙee
DeeOeejJesOeg FbefõÙeeb DeeOeej JesOeg. Deble:-
keâjCeeOeej JesOeg, osneOeej JesOeg, efJeosne-
Oeej JesOeg. efJeKees çeyos DeeveJe FbefõÙe 84/2

çeyos ceneveJe. Deble:keâjCe çeyos çeekeäle.
osn çeyos efJeÅee menerle ÛewlevÙe keâejCe
peeefCepes. ÙeebÛes pes efJe«en lÙeebÛÙee DeefOekeâej
Yesoeb mleJe efJeÅee meb›eâefceuÙee. DeeOeej cnefCepes
ceUÙegkeäle Debçe. pes osJelesefÛe efheb[mLee. ceve, yegefOe,
efÛele, Denbkeâe¤ FlÙeeefo DeeOeej Ùegkeäle peerT
lÙee mleJe efJeÅee meb›eâefceuÙee. ÙeLeeveg›eâceW
efJeÅee ceeie& heefjmeeJes. efJeosn çeyos

efJeosneheemeewveer peerJe mLeeve heÙeËle peeCeeJes, 85/1
efvejeOeej çeyo peerJe mLeevee heemeewveer hejce cegKÙes
heÙeËle peeefCepes. Ùeeb GYeÙeebÛeW F&çJejeJeleeje
heemeewveer meb›eâceCe. leW oeve $eÙee ceOÙes
peeCeeJes. DeOeerkeâej Yesos yeefnÙee&ie Gheosefçe}s.
Jesoeblee. JesoÛelJeej Jeso ®ketâ, meece, Ùepeg&
DeLeJe&ve ÛelJeej Deeiece. Deefokeâeefo
mJeÚbog, }Uerle, ceLeeve, Yeso. ÙeLee-
veg›eâces hegjeCes. ÙeLeeveg›eâces ceWpeesefle<eb
ÙeLee vegkeâces efçeuhe çeeŒe Ssmes he=Leketâ 85/2

he=Leketâ (he¤Leketâ) Gheosçe kesâ}s. meeOeves Ûeefj
leeLe& keâ¤efve meeOÙes Øeehleer kesâuÙee. ÙeeÛee
DeLee&vJeÙees. efJeKeÙe JesOeW efJeKeÙeeÛeer Øeehleer
FbefõÙe JesOes FbefõÙeebÛeer Øeehleer. Deble:keâjCe
JesOes Deble:keâjCeeÛeer Øeehleer. osn JesOes
osneÛeer Øeehleer. efJeosn JesOes efJeosneÛeer
Øeehleer. ÙeebÛes yeU, megKe peerJeeefme DeJej
ceeÙesÛeeb "eF& mebÛeefjefle. F&çJej meeOeveJebleeefme

efJeosn kewâJeuÙe JesOes F&çJejeefÛe Øeehleer 86/1
nesÙe. efJeosn kewâJeuÙe cnefCele}W pes DeeÅee çeefkeäle efle
heemeewefve efJeosn heÙe&vle F&çJejW hegjW mJeerkeâefj}er
ÙeeleW efJeosn kewâJeuÙe Demes yees}erpes. Ùes kewâJeuÙe
cegefle&Ûeeb "ebF& hejeJej ÂçÙes. hej ÂçÙes
DeJej ÂçÙes $eerefJeOe DeJeleej peeCeeJes.
ÙeebÛeeb "eF& he=Leketâ he=Leketâ menslegkeâe
ef›eâÙee Ie[uÙee. Sskeâeefme menslegkeâ ceeÙee
hegj Yepeves Ie[}er. Ùeskeâebefme menslegkeâ Yegle 86/2

Yepeves Ie[}er. ceeÙee hegj YepeefleÙeeefme
JewjeiÙe efvelÙelJe keâeÙee&ÛeW, Yeefkeäle efveJe=efòe keâeÙee&Ûeer,
%eeve efJeYeglJe keâeÙee&Ûes, yeesOekeâ çeefkeäle
%eeve keâeÙee&Ûeer Øeefleefle cegKÙe çeefkeäleÛeer, ns
Øesce keâUe F&çJejW Deeheg}er mebÛeefj}er. Denslegkeâ
Yegle YepeefveÙeeefme JewjeiÙe yeÇÿeerÛeW Yeefkeäle
ceeÙesefÛe %eeve ke=âhee keâejCeeÛes yeesOekeâ çeefkeäle
efvelÙelJe keâeÙee&Ûeer Øeefleefle, efveJe=efle keâeÙee&Ûeer

ne yeesOeg meb›eâefce}e. Ùeeb GYeÙeebÛee DeLee&vJeÙees. 87/1
Skeâeb Øesce mebÛeefjefle. Skeâe hejeieerje
keâ¤efve F&çJej Deeheg}s DemleerlJe meeefOeefle. Ùeeb GYeÙeebÛes
meefveOeeefve ÛeefjleeLe& keâefjefle. Ùee
DeLee&vJeÙee hee"eÛes DeJemeeve. Devegmejewefve
meefveOeeefve Demes. keâeRkeâj Oeefce&Jebles Demes yees}erpes.
Ùee heefj GYeÙeebefme yeesOe osTefve ÙeesiÙe kesâ}s
%eeefveÙeebefme efJeosn çegæerefÛeb, Yekeäleeefme efJeosn
megælJeerefÛe efoJÙe osns osTefve ÙeLeeveg›eâceW
Dehejes#e %eeve oeve osTefve, Fbõeefokeâ 87/2

heÙeËle çekeäleer oeve osefle. lÙee F&çJej Jees
UiesÛÙee efJe«eneblej Oe¤efve JeesUiesefle.
lÙeebÛes efve Éejs Dehejes#e %eeveeÛesefve Skesâ
DeJeÙeJe ØesjCeW mJekeâce& veeçet leLee lÙeebÛes
ceU #eeUerefle. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. melee %eeefve
keâce& me=°er efJekeâej me=°er DeefOeve. keâce& me=°er cnefCepes
ÛeewLÙee efve keâce& FbefõÙeeR Yeesieg cnefCepes keâce& mebÙeesie
veece. Jejer}e ÛeewLÙeeefCe %eeve FbefõÙeer Yeesie

leLee Deble:keâjCe Éejs Yeesie cnefCepes JeerkeâejÙeW 88/1
Ùeesie veeceW. DeefOevee cnefCepes #eeUve keâjeJÙee ÙeesiÙe
DevegkegâUe peeuÙee nW meeceevÙe %eeve meefnle
Gòej. owJe me=°er efJeIve cnefCele}s meeOevee heemeewefve
oesvner Jeie& JesieUs. ØehebÛeJeie& meefnle DeefJeÅee
Jeie& çeefkeäle. çeefkeäle mLeeefveÛes çegæ osn
%eeefveÙeebefme megOeeflJeÛeW Yekeäleeefme osTefve Deveg›eâces
meeceevÙe %eeve efoOe}s. meeceevÙe %eeveer
yeÇÿeeefokeâeb heemeewefve efJeçJe ¤hee heÙeËlee
çeefkeäle oevee efoOeuÙee lÙeeb he=Lekeâekeâej nes- 88/2

Tefve JeesUiesefme ØeJele&uÙee. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.
Ùee heefj melee %eeve osTefve meeceevÙe %eeveerefme
ÙeesiÙe keâefjefle. meeceevÙe %eeve oeve osefle.
meeceevÙe %eeveer DemesKe keâce& #eeUve keâjer. Demes#e (Deçes<e)
ceU #eeUCe keâefj. les efJeçJe¤hee heÙeËle yees}erpes. les-
vns }eefJe}s leW lees Hesâ[er. lees ve }eefJe les lÙeeÛesefve, ve, efHeâšs.
lesvns cnefCepes peerJeW me=°er keâeUeR efJeçJe ceUe heemeewefve
DeeveJeeble heÙe&vle meb}ive meeceLÙex ceU }eefJe}s,
les GæjefCe melee meeceevÙe %eeves Hesâef[}s. lees

ve }eefJe leW, lÙeeÛesefve, ve, efHeâšs cnefCepes ÛewlevÙe ceUe heemeewefve 89/1
ØehebÛe Jeie&, DeefJeÅee Jeie& heÙe&vle ef}bie osneÛee
mecegoeÙeg F&çJej ØeJe=efle }eie}e ÙeoLeea yeeb
Oe}s ieewÛee Â°eleg. pesvns yeerj[s }eefJe}s lees
meewef[ leefj megšs. ÙeeÛee DeLe&. yeÇÿe keâeÙe&
meefnle DeefÛeblÙeeÛesefve JÙeeheejs ceeÙee ÉejW
ÛewlevÙeÛee ceU Úsefoefle. efJeosn Éejs ceeÙeÛee
ceUg Hesâef[efle. heje Éejs efJeosneÛee ceU Úsoerefle. ceie
YetÉejs hejsÛee ceUg Úsefoefle. Ùee heefj
hejbheje cenÆgle ceU Úsoewefve ef}bie-
osne JesieUe kesâ}e. ÙeeleW peerJeeÛes ceU Demes yees}erpes. 90/2

Ùeeles yeÇÿe efJeÅes peerJeeÛes ceU peeefle. ÛewlevÙeeÛesefn
peeefle Demes yees}erpes. Ùee heefj keâce& me=°er efJekeâej
me=°er JesieUeJe}e. owJe me=°er DeefOeve cnefCepes efJeIvelJe
hee¤Ke}s. Ùee heefj efJeçesKe %eeveeefme ÙeesiÙe kesâ}s.
%eeefveÙeemeer oÙe heemeewefve efvelÙelJe heÙe&vle
çegæ kebâÛegkeâ osnW. çegæeflJeefÛeb Yekeäleeefme efoJÙe
osns osefle. ÙeeleW ÙeesiÙelee osns Demes yees}erpes. Ûece&
osn Demes yees}erpes. ceie GYeÙeebefme ÙeLeeveg›eâceW
efJe<esKe %eeve osefle. efJe<esKe %eeefve owJe me=°er JesieUe
cnefCepes ØehebÛe Jeiee& JesieUe nesTefve DeefJeÅee Jeieea Demes.

pe[e çeefkeäle DeefOevee Dehejes#ee nesefle. 91/1
ceeÙee keâesheewefve Goeefmeve "ekesâ. ceeÙee Ieg
Ieg&jer jesnbefkeâ heefj keâeefnb keâ¤b ve çekesâ.
ceeÙee ke=âhee JÙeefleefjkesâ mekeâUeefn çeefkeäle
F&çJej lÙeemeer oeve osleer. ceeÙee cnefCepes peer
GOejvee heemeewveer efJe%eeve heÙe&vle ÙeeleW
ceeÙee Demes yees}erpes. ke=âhee cnefCepes ke=âhes heemeewefve
F&çJeje cene ke=âhesÛeW keâeÙe& heÙe&vle ns oesvner
Jeie& JesieUs keâ¤efve JeesUiesefme osefle mekeâUe
cnefCepes keâUebmeefnle cnefCepes meeceLe&Jebefle menerle 91/2

Demes yees}erpes. çeefkeäle cnefCepes megOee efJeçes<e %eeveer les cnefCepes
%eeve meeOeefveÛÙee çeefkeäleÛeW mebhetCe& %eeve pee}s.
ceie DeefJeÅee Úsog peeuÙee veblejs, ceie ÙeesiÙelee
pee}Ùee vevlejs, Yeefkeäle meeOeefveÛÙee çeefkeäleÛeW
mebhetCe& %eeefveÙeebefme nesÙe. Yekeäleeefme
nesÙe. ns GefÛeleefÛe keâer? ÙeoLeea ogjeoçe&efveÛee
Â°ebleeleg. mekeâUe DeLee& ØeceeCe õJÙe, lees
cnefCepes peIe DeefÛeblÙee ngefve efJeçesKe %eeefveÙeebÛes
GpeUlesefÛe mebYeeJevee pee}er. lÙeeÛes efve mekeâUesÛes

mebçeÙe, legšefle. cnefCepes efJeçesKe Yeefkeäle 92/1
keâ¤efve efJeçesKe %eeveerÙeebÛes legšefle.
efJeçesKe %eeefve keâ¤efve meeceevÙe %eeveerÙeebÛes
legšefle. lees cnCes lees DeLeg& lewmeeefÛe nesÙe
cnefCepes šebkeâer keâ¤efve hee<eeCee Jeefj Deekeâejer}er
jsKeeles hegmes vee, lewmee lees DeLeg& peeCeerpes
Ssmes F&çJejeÛes hejce Yekeäle hejce %eeefve les
ØehebÛe Jeiee&Ûes keâejCeer efle°}s. ÙeeleW DeeÅe
ceUg Ùegkeäle Ûece& osn efmLele ke=âheemheoeR
Yegle nesTefve Demes cnCeeJes yees}erpes. DeeÅe ceU Ùegkeäle
cnefCepes DeefJeÅee Jeie&. ÙegkeäleÛes osn 92/2

efmLeleg cnefCepes ÙeesiÙelee osn. efmLeleg cnefCepes lesLe
Demes. Yegle nesTefve Demes. cnefCepes Deele&Yegle. ceie
F&çJe¤ lÙeeefÛe ke=âhee keâefjefle cnefCepes pewefme
ceelee mleve heeve ÅeeJÙee Goerle nesÙe.
DeeheguÙee ke=âhee çeefkeäle keâ¤efve cnefCepes ÙeeÛes
leerefve Øekeâej Ùekeâer F&çJejs DeefÛeblÙee
meefnle ke=âhee. Ùeskeâer keâ®Cee DeefÛeblÙee
meefnle efJeYeglJe keâejCe les ke=âhee.

Skeâer F&çJej mJe¤he ke=âhee. F&çJej 93/1
ke=âhee meefnle DeefÛeblÙeeÛes efve JÙeeheejW.
yeÇÿe oÙee DeefÛeblÙeeÛesefve ÉejW,
çeefkeäleÛee peerJe meb}ive mLegU Úsefoefle.
ÙeeleW De%eeve Úsog keâefjefle Demes yees}erpes.
De%eeve ÚsoW DevÙeLee %eeve Úsog nesÙe yees}erpes.
%eeve $e+efmekeâÛee peerJelJe $egefš nesÙe
cnefCepes ome heJeveeefÛe $egefš cnefCepes keâejCeeÛee
DeYeeJeer keâeÙee&Ûee DeYeeJeg nesÙe.
mebmke=âefle Úsog nesÙe cnefCepes keâces $e+ 93/2

efmekeâeÛee ÙeelesefÛe mebße=efle Demes yees}erpes.
Ùeefnb mekeâU ceU keâ¤efve Oeefj}s. meb-
ße=efle Úsog nesÙe. ÙeeleWefÛe mebße=efle yees}erpes.
DeeÅe ceUeÛes Úsog nesÙe ÙeeleWefÛe DeeÅe
ceUg yees}erpes. DeeÅe cnefCepes meJee& Kee}er}e
ceUeefme DeeÅe cnCeerpes. Úsog nesÙe cnefCepes keâejCee
Ûee DeYeeJeer keâeÙee&Ûee DeeYeeJeg peeefCepes.
ÙeeleW leUerefÛe} neefCeleuÙeeb JejefÛe} he[s
Glejef[ ie[ yeef[ ne. Â°ebleeleg peeefCepes.

ÙeeleW yebOe le=efš nesÙe Demes yees}erpes. keâ®Cee 94/1
DeefÛeblÙee meefnle efJeYeglJe keâejCe ke=âhee
mecegoeÙe JÙeeheejs. F&çJej meefnle
ke=âhee efJe%eeve meefnle ceeÙeeÙeeb
DeefÛeblÙeeÛesefve ÉejW, çeefkeäleÛee meg#ce
Úsefoefle. ÙeeleW cegUe DeefJeÅee Úsog keâefjleer
Demes yees}erpes. cegUe DeefJeÅee cnefCepes Deveeefo
DeefJeÅes heefj Deeefo me=°erefme çeefkeäleÛee DeefCe‰-
Ce meefnle meg#ce }eie}e, ÙeeleW cegUe DeefJeÅee
Demes yees}erpes. Ûeeleg°Ùe leW mebmeejeÛes yeerpe. 94/2

leW mJe keâejCeeefme ies}s. ceie cnefCele}s çeefkeäle
meb}ive ÚsefouÙee veblejs F&çJe¤ cnefCepes meJe&
meeceLÙex DeeefLe}e. DeeheguÙee ke=âhee çeefkeäle
keâ¤efve cnefCepes mJe¤he, meeceLÙex, mJeYeeJes,
keâ®Cee DeefÛeblÙee meefnle efJeYeglJe keâejCee
ke=âhee ÉejW Deveeefo DeefJeÅee
Úsefoefle. ÙeeleW }eRie heeleW cees#eg Demes yees}erpes. peerJee
Ûee cees#eer ÛewlevÙee cees#eg cnefCepes DeefJeÅee Jeieg& mJe
keâejCeeefme ies}e. SJeb Ûeew cee$eebÛeW keâeÙe& Jele&}s.

Ùeo vevlejs DeJeleejebleefjb meeÙegpÙelee 95/1
nesTefve %eeveer yeÇÿeer efJemeefpe&}s.
ÙeeleW ceeÙee heejbielee keâefjefle Demes yees}erpes.
ceeÙee heejbieleeÛes oesefve DeLe& SJeb
hejbheje ÙeesiÙelee kebâÛegkesâ }eTefve efJeme
pe&GefCe ØeJe=efle kebâÛegkesâ Ùegkeäle Yekeälee
meefnle efvelÙeeflJeb efveJe=efle efJeYeglJe
meefnle megæ meebYeJe ÙeesiÙelee osefnb
mego}s. lesefLe} DevegYeJeÙe keâjefJele
nesle meebles ÙeLeeveg›eâceW ÙeesiÙelee kebâÛegkesâ 95/2

}eJegefve Úsefole nesle meebles. Yekeälee
meefnle cegKÙe çeefkeäleefme efmLele kesâ}s les-
efLe}g DevegYeJeg Yekeäleeefme pee}e. ÙeLe--
meg#celJeÛesÛee Â°ebleeleg peeCeeJee. keâeb heeb? F&çJej
ØeehleerÛÙee Dehes#eeves Deefve° peeveewefCe Deeefle&
Ghepe}er. ÙeLe peJeefvekesâÛee Â°ebleeleg
peeCeeJee. ceie yeÇÿe efJeÅee meeOeve osn
efvejmeewefve kewâJeuÙe osns Ùeespeer}eR. ÙeeleW
Deefve° heefjne¤ keâ¤efve Yekeäleemeer F&° Øeehleer

keâefjefle Demes yees}erpes. meeOÙeeÛÙee Øeehleer 96/1
meeOeve efveJelex Demes yees}erpes. pes ceeÙee heejbielee keâefjefle.
yees}erpes. hegve mebmeeje ceOÙes DeJelejewefve
DeefOekeâeÙee&efme %eeve, Øesce osTefve ÙeLee
veg›eâcÙeb meeOeve ÛeefjleeLe& keâefjefle.
mecemlee peerJeeb çeeyo %eeve osT mejs, leJeb
efJeçesKe %eeefve ke=âheemheefob Yekeäle meefveOeeefve
Demeefle. ceie cene mebne¤ ØeJelex, ÙeeÛee
DeLeeËvJeÙe. mekeâU peerJeeb %eeve osT mejs.
lew cene mebne¤ nesÙe yees}erpes. Ùeo vevlejs De 96/2

Jeleejeblej keâejCeer meeÙegpelee nesTefve
lesLe %eeveer yeÇÿeer efJemeefpe&}s. hetJe& %eeveer
Debieerkeâ¤efCe lÙeeefme Yekeäle meeOeve osTefve
Yekeälee meefnle ÙeLeeveg›eâces efvelÙeeflJeb
DeJemLeeve kesâ}s. SsçÙee heefj %eeefveÙeebleW mebmeeje
JesieUs keâjerefleÙe. SsçÙee heefj Yeefkeäle meeOeefveÛeer
ÙeesiÙelee keâ¤efve GYeÙeebÛes meeOeve efve-
jmeewefve ÙeLeeveg›eâcÙes Øeehleer keâefjefle.
ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. %eeveerÙeebefme cees#eg osefle
FlÙeeefo JeÛeves peeCeeJeer. Ùee heefj ßeer
Ûe›eâOe¤

peerJeeleW GOeefjefle SsmeW veeieepeg&ve Yeefšb 97/1
cnefCele}W. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. Deveble Gæefj}W.
Deveble Gæefjpeefle. Deveble GæjeJes
Demeefle. Ùee heefj %eeefveÙeeb Yekeäleeefme
oes Øekeâeefj kewâJeuÙe oeve efoOe}W. ceie
DeefOekeâej YesoW mebyebOe oeve, «enCee oeve,
}erUe oeve Ùeeb leernerÛes meIebie Yeso.
mebyebOe oeCeeefÛe Yeso HeâUW meebIelee Demeer-
pes. mebÙeesie }#eCe mebyebOeemleJe DeblejeU
heÙeXle HeâUs. efJe<eÙe }#eCe mebyebOeemleJe FËõe
efokeâeefÛeb HeâUs.
peveefve, pevekeâ mebyebOeemleJe yeÇÿeeefokeâebÛeer 97/2
HeâUs. mJeeefceYe=lÙe }#eCe mebyebOee mleJe
mesKeçeÙeveeefÛe HeâUs. JeÙe Jeæ
Ieele }#eCe mebyebOee mleJe çeekeäleeefÛeb
HeâUW. meeceeJe }#eCe mebyebOeemleJe efJeçJes
heemeewefve Deehesef#ekeâ mebße=leerÛeW
keâejCe heÙe&vle HeâUs. «enCe oeve cnefCepes
Skeâ IesTefve Skeâ osefle. ÙeebÛeerefnb <e[ebie
Yeso HeâUs ÙeeÛeer çeefkeäleÛeeb "ebF& peeefCepesefle.

}erUe oeveeefÛeefnb meIebie HeâU 98/1
megKes efJeosn keâeÙeea ef$eefJeOe DeJe
leej hegj çeefkeäle heemeeJe leLee keâÚ
ceÚ FlÙeeefokeâ hegjeb heemeeJe nesefle.
ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. F&çJejer ÛelegefJe&Oe
oeve Deeefle. mebyebOe oeve, }erUe oeve
«enCe oeve, kewâJeuÙe oeve, ÙeoeefLe&
Â°eble $eÙe peeCeerpes. SsmÙee F&çJeje
heemeeJe megKe Øeehleer peeuÙee leLee osJelee
DeJeleejeb heemeeJe lÙeebÛÙee Øeehleer peeuÙee 98/2

yees}erpes. pes, ve, vegmejleerefÛeles efJeYeÛeeÙex
pee}s leLee keâce& jenešerefme efJeYeÛee¤
ØeJele&}e. Ùeo veblejs Oece&Jeble les
Deeheg}e}s Yegceer Øeefle ves}s. cnefCepes mesJešer-
}s yeÇÿeebef[b. ÛewlevÙe JÙeeheej lesve "eÙe
efoOe}s. lÙeeÛee DeLee&vJeÙees. nercee çÙesleg
ceOÙes heebÛe çeles keâce& Yegefce. nercee cnefCepes
efnceeÛe}g. mesleg cnefCepes mesleg yeebOe}e pÙeeÛeeb
"eF& ÙesCeW çeyos mecegõ meeIeerle}s. ns TYeÙe

keâce& Yegefce ceOÙes Demeefle. heebÛe çeleW 99/1
cnefCepes heebÛe çeles }#e Ùeespevee. ØeLece
ceveg<ÙelJe nmleer keâ¤efve ÙesvnsefÛe cespeW
SkeâeJeve keâesefš Yeesie Yegefce. F&ceOÙes mee
keâesšer leUer ces¤. veJe keâesefš oerIeg& efmejer.
yeeje keâesšer Ú$ee keâej. SJeb Úheve keâesšer
JemegbOeje. F&legefkeâefÛe DeekeâeçeeÛeer oerIe&lee
SJeb mLegUe ke=âefle jÛevee ÙeeÛee efÉiegCee
meg#cee ke=âefle jÛevee.
Ùe meg#ce jÛevesefme hetJe& ef›eâÙeejbYeg 99/2

pee}e, Oece&Jeble les megKe HeâUeefme
ies}s. ceie GYeÙe efJeYeÛeejer Gj}s lÙeeb keâe-
jCes heeÛee meleeb}#ee Ùeespevee ceOÙes ke=âle
Ùegie jÛe}s. ke=âle cnefCepes kesâ}s. keâeF& kesâ}s?
les meebIeleeb Deefmepes. ke=âle cnefCepes meJe&
yeÇÿeeb[e mebKÙesÛes %eeve kesâ}s. les kewâmeW?
yeefleme }#e ke=âle Ùegie. yeefleme cnefCepes Dehesef#ekeâ
mebße=efle heemeewefve ceOÙe çeefkeäle heÙe&vle
mees[me Deble Ùee&ie, mees[me

yeefn Ùee&ie cnefCepes yeleerme }#e cnefCepes peesefle<e 100/1
keâeU mebKÙee. ke=âle cnefCepes nW F&çJej ØeJe=efòe
pee}s cnefCepes Ùeesie cnefCepes keâce& YegefceÛeeb "eF&
mekeâU keâce& jeneefšÛÙee yeÇÿeeb[e, ÛelJeej JeCe& Dee
heveefÛe vešuÙee. lesLe efJeYeÛeeefjles kewâmes?
keâce&Yegefce De°osJe Ùeesefve DeblejeUer-
ÛÙee yeÇÿeeb[eÛes DeefOekeâeÙex Jeefj}e mLeevee
Yepeefle leW efJeheefjle. FbõeefokeâebÛes DeefOekeâeÙex
Jeefj}e mLeevee Yepeefle les efJehejerle.
yeÇÿeeefokeâebÛes mesKemeÙee De° YewjJeebÛes 100/2

DeefOekeâeÙex Jeefj}e Yepeefle leW efJeheefjle.
efJeçJe ÛewlevÙeeÛes F&çJeje DeJeleejeR, ceeieea
Yepeve Ie[sleW efJehejerle. ieYee&Oeeve efJeOeeveW
efheb[ Ùegkeäle keâ¤efve veJeJes ceeefmeb GhepeefJe}s
mehleOeeleg Ùegkeäle Jee{Tefve keâcee&efOekeâejer
kesâ}s ÙeeleW pevce yees}erpes. Ùee ke=âle
ÙegieeR pevceeJÙee, DeefOekeâej keâes"s Ie[}e?
ÙeeÛes efleefve Øekeâej ØeLece DelÙebeflekeâ keâce&
Yegefceefme. ogmejW ceveg<ÙelJe heÙeËle cewU}s.

les Ke meJeeËÛes DeefOekeâe¤ }#eCes. Oece&Jeble yeUe 101/1
ies}s. efJeYeÛeeefj ne DeefOekeâe¤ lesLe lesvns ØeLece
ke=âle Ùegieer pevce. eflemejs Ùegie Ùegieer
peeefCepes. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. ÛengÙegieer
Ûeleg: Øekeâejs Ùegie efJehejerle Ie[s
ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. Ùegiee efJehejerle Oece&
pÙeeb Ie[s lÙeeb ke=âle Ùegieer pevce nesÙe
yees}erpes. ÙegieerÛee Oeceea }erhle veJns lÙeeefme os-
Jelee Deeheg}e}s heg}eGve ve mekesâ. ÙeeleW DeeveeÛeeb
DeefOe°eefve DeeveeÛeer keâjer Ùee Ie[s lÙeebÛes
ceveg<Ùe osn nesÙe. DeeCeeÛee DeefOe°eefve 101/2

cnefCepes hegJeexkeäle mJeOece& DeefOe‰eve, peerJeer
yewme}s les HeâU, efoOeuÙee JeebÛeewefve ve Heâeršs.
lÙeeÛee "eF& DeefJenerle Oece& Ie[s mJeÚboeÛee
"eF& DeLeJee, efveÛeeÛeeb "eF&, lees Glecee
HeâUeleW ve meeefOe. keâeb heeb? mJeOece& veJns cnefCepes
ceveg<Ùe osn HeâU nesÙe. GÛee mleJe ke=âle Ùegieer
efveÛee mleJe Deveg›eâces Kee}er}e Ùegieer. Ssmeer
efJelheefle peeefCepes. Ùeo veblejs F&çJejW ceeÙee hegjeb
Jeefj $eer efJeOeehejer efJeosn çegOelJe ÛewlevÙe

mJeerkeâefj}s ÙeeleW FçJe¤ ef$eefJeOee heefj ceeÙee 102/1
hegjeleW mJeerkeâefjefle, Demes yees}erpes. keâeb? ieefYe& mJeer
keâjerefle. oJe[gefve mJeerkeâjerefle. heeflele
G"eheve keâefjleer. lesLe efJeosn pes les Dee
heg}s çegæ ÛewlevÙe oUJee[s efveJee&Uer. }#e Je<ex
DeeÙeg<Ùe cnefCepes çejerjeefÛe keâeU mebKÙee. lesLe
Éboe DeJemLeeve cnefCepes mebIeele çeefjjeR
#egOee, efheheemee, ceU, ceg$e çeerle, G<Ce
YeÙe, efveõe ÙeW çeefjjeR Éboes. %eeve F&
efõÙeeb, keâce& FbefõÙeebÛÙee Ûes°e ÙeW Fb
efõÙe ÉbÉW Ûeeleg°ÙeeÛÙee Ûes°e. Ùes, cevees ÉboW, 102/2

Ùes ØeLece ceveg<Ùe osneR peeCeeefJeb. ieYee&
Oeevee heemeewefve meesUener keâcex heeefCe«enCee-
efokeâ hebÛeefJeOe efJeJeen ÙeeleW ÉboW Demes
yees}erpes. DeJemLeeve cnefCepes mebIeele çeefjjer Deme-
leefÛe Demeefle. cnefCepes lesefLeÛes mekeâU }eskeâ les
Deelceejece. mekeâU cnefCepes keâce& jenešerÛÙee
yeÿeeb[eÛes Oece&Jeble. lesLe F&çJejeÛes cegKÙelJes. Deelceejece
cnefCepes meeOeefve jceCe cnefCepes lesLe DeelceesheeefmLe
ne Oece&. Deelcee cnefCepes meefÛeoeveboeÛeW
keâeÙe& keâejCe. GheeefmLe cnefCepes Øesces %eeves.

keâ®efve pes Gheemevee Oeceg& cnefCepes GYeÙe 103/1
DeefOekeâejeR Oejer}e cnefCepes hejOeceg&. Demes yees}erpes.
ÙeeÛeer heefj $eÙe oeveeÛes DeefOekeâeefj
DeeefCe Deehesef#ekeâ mebße=efleÛÙee keâejvee
heemeewefve. DeeveJeeble heÙe&vle meJeeËÛes
DebleÙee&ie yeefnÙee&ie peeCeeJes.
DebleÙee&ieer efJeÅeeceeie&. yeefnÙee&ieer çeeyo
%eeve keâjCe. Ssmee GYeÙe meeOeveJebefle
Oeefj}e cnefCepes Oeceg&. Yeefkeäle DeOece&. cnefCepes
Deeheg}s mJeOeceeaefÛe Gheeefmle veJns. cnefCepes
Deeheg}s mJe OeceeaefÛe GheeefmLe veJns cnefCepes Yekeäleer
DeOece& cnefCepes Deelceesheeefmle Oece& pÙee Ie[s cnefCepes 103/2

çeeyoW Devegmejvee heemeewefve efJeçesKe
heÙe&vle pees Oejer}e cnefCepes Øeehleerefme ÙeesiÙe
pee}s, lÙeeb ÛewlevÙe HeâU. ÛewlevÙe cnefCepes Ûeerefle meb%eeves
SWmee Oeeleg cnefCepes F&çJej HeâUeleW ÛewlevÙe Ssmes pes.
keâeb heeb? vee, DeKeb[ %eeves Øeehleer pee}er, ÙeeleW
F&çJej ØeehleerleW HeâU ¤he Decegle& yees}erpes. keâebpeW?
peerJeebÛÙee mJe¤hee ÙesJe{er he=Lekeâe keâejs
kewâJeuÙe HeâUs Deevebo ¤hes efoOe}er. ÙeeleW
peerJee meeefjKee ceeielee. F&çJeje meejerKee
oelee. pes pees ceeies, leW lees lÙeeefme os yees}erpes.

FlÙeeefo JeÛeveW peeefCepesefle cnefCepes Deehesef#ekeâ 104/1
mebße=leerÛÙee keâejCee heemeewefve DeeveJeeble
heÙe&vle ÛewlevÙe HeâUsefÛe, cnefCele}er, keâepes
me=°erÛÙee ceOÙee heemeewefve osefJe heÙe&vle
ÙeLee efmLeefle nesefle. F&çJej mJeJe=efle
ÛesleCes pee}er cnefCepes ÛewlevÙee Demes yees}erpes. ÙeeÛes heeÛe
Øekeâej Ùe#eefCe heemeewefve efJeçJe. leLee
heebÛeJes mLeeve. ÙeLee ØeJe=efle keâeÙe&
ns $eer DeeÅe jÛe}er Ùee Jeefj ÛÙeeefj
pÙee efvelÙee pe[e, Ùee Jeefj Deveble Deevebo
Ùegive efvelÙe Øeehleer mJeerkeâjefle ÙeeleW, ÛewlevÙee 104/2

cnefCepes Yeefkeäle DeOece& pÙeeb Ie[s lÙeeb $esefleb pevce.
ÙesvnW çeyos ke=âle ÙegieerÛee Debleg peeefCepes.
ÙeeleWs Ùeesie efJeheefjle Demes yees}erpes. leesefÛe efÉ
efJeOe DeeÙeg<Ùeeefleb efJekeâej efveefcelÙe osn
heeleg. DeeÙeg<Ùe cnefCepes peslegkesâefÛe keâce&, leslegkesâefÛe
Ùeesieg. cnefCepes Debleg efJekeâej cnefCepes pJejeefo-
keâ oesKe efveefceòe cnefCepes JeeÛeewefve veJns. os-
n cnefCepes mebIeele çejerj. heeleg cnefCepes heIewefve
DeYeeÙeg nesÙe. ÙeeleW meceeveW heJeveW meefnle
}eRie osneÛes Gl›eâceve ÙeeleW ce=lÙet

yees}erpes. ceie DeefleJeeneefkeâb Iee}gefve keâce& 105/1
HeâUe vesF&pes. meg#ceerÛes megHeâUeR Iee}erpes.
leLee mLegUerÛes. leLee ceveg<Ùe osneR
leÙee efvejÙe HeâUeR Iee}erpes. ÙeeÛee
DeLee&vJeÙees. ceie keâce& HeâUe peeÙe. mJeie&,
vejkeâ, keâce&Yegefce, cees#eg SsmeW ÛelegefJe&Oe
keâce&HeâU. pewmeW Demes lewmeW jÛegefve os.
ceie keâce&jeneefš heef[ IeeÙe meghe kesâj-
megefCe IesTefve G"er. ne DeLe&cegU mebnej
peeuÙee veblejs peeefCepes. Ùeo veblejs Deveblee
hejer hegJeexkeäle ØeLece Ùegieebleg peeuÙee 105/2

veblejs, $eslee Ùegie DeejbYe}s. meesUe }#e
$esle. meesUe cnefCepes DeJej meceU meebYeJeeÛÙee
keâeÙee& heemeewefve DeeveJeeble heÙe&vle De°
DebleÙee&ie. De° yeefnÙee&ie cnefCepes <ees[mee. ke=âle
Ùegiee heemeewveer Deæ& keâeb legš}s? GÛee ngefve
efveÛe Deæ& GCes. veerÛee ngefve GÛe efÉiegCee
DeefOekeâe. çekeäleerefÛe mJe¤he mebKÙee ÙesCes
ØeceeCes meebefIele}er. oene menße Dee-
Ùeg<Ùe ome iegCee keâe legš}s? vee, }erUe oeve
cegKÙe keâ¤efve Deehesef#ekeâ mebße=efle heemeewefve

DeeveJeeble heÙe&vle meeOÙe ve meeOÙeeefÛe 106/1
DeeÙeg<Ùe mebKÙee meebIeerle}er. lew kewâefme? ke=âle
Ùegieer ÛewlevÙe keâejCee heemeewefve, efJeçJe heÙe&vle
DeefOe°eveW Ùee Jeiee&Ûeeb "eF& pees Oece& Ie[}e,
lÙeeleW Deelceesheeefmle Demes yees}erpes. %eeve Demes yees}erpes.
Jesoeble Demes yees}erpes. Ùee yeefnÙee&ieer }#e Jemee&
DeeÙeg<Ùe. ÙeeÛÙee ome iegCee DebleÙee&ieer
efnÛÙee oçeiegCee mLegUer Ûes HeâUer ÙeeÛÙee
oçeiegCee meg#ceerÛes HeâUer ÙeeÛÙee oçe iegCee
«enCee oeveer. ÙeeÛÙee oçeiegCee }erUe oeveer
lejer ke=âle Ùeesieer mece«eeÛes DeefOekeâeÙe& 106/2

DeeefCe ÙeeÛÙee Oecee&leW Deelceesheemleer cnefCepes
keâeb? vee, les heebeflemeer Ùeespe}s Demeefle. lÙeeÛes
yeÇÿeeb[e HeâUer GÛe efÛe Ssmeer efJelheefle peeefCepes.
$esefle YewjJeeb heemeewefve yeÇÿeeefokeâ
heÙe&vle DeefOe‰eveW. Ùee ÙegieeÛee "eF& pees Oece& Ie[s
ÙeeleW Yeefkeäle Demes yees}erpes. mLeeve Ssmes pes Deeiece Demes
yees}erpes. hegjeveW Demes yees}erpes. Gòece ceOÙesce keâefve°
peeefCepes. yeefnÙee&ieer oene menße. ÙeeÛÙee oçe-
iegCee DebleÙee&ieer. leerner ÙegieerÛÙee oçeiegCee

mLegUerÛes HeâUeR. ÙeeÛÙee oçeiegCee meg#ceerÛes. 107/1
ÙeeÛÙee oçeiegCee mebyebOe oeveer. leLee
«enCe oeefve. lesLe Yeefkeäle neOece& cnefCepes
mees[<eesheÛeejeR veJeefJeOee Yekeäleer. F&çJejeÛesve
Øesce, %eeves keâ¤efve les F&çJejeÛeer Yekeäleer. ÙeeÛeer
heefj }erUe oeve cegKÙe keâ¤efve Deehes#eer-
keâ mebße=leerÛÙee keâejCee heemeewefve, DeeveJeeble
heÙe&vle mecemLeebÛÙee Yekeäleer peeCeeJÙee.
keâeb heeb? heebefleefme Ùeespe}er Demeefle. ns
F&çJejs JesJemLee kesâ}er Demes. Ùeeieg DeOeceg& cnefCepes.
JÙeYeÛeeefjefÛe pes Yekeäleer, ÙeeleW Ùeeie 107/2

DeOece& Demes yees}erpes. Yekeäleer Oece& ne Ie[s
lÙee kewâ}eme, Jewkegbâ", melÙe }eskeâ HeâU.
kewâ}eme cnefCele}s. DeeveJeeblee heemeewefve
Deehesef#ekeâ mebße=efle heÙe&vle. DeeÙeg<Ùe
Ùegie DeefOe‰eve hejlJes peeCeeJes.
Ùes Jewkegbâ"s cnefCele}s F&çJej cees#e HeâU. keâeb heeb? JeÙee
Ûes cegle&lJe. Jewkegbâ"Ùe cnefCepes melÙe }eskegâ cnefCele}s
oeve $eÙeeefÛeb megKeW, HeâU cnefCele}W ÙeLee-
veg›eâces DeeveboeÛee Yeesieg. Ùeeie DeOece&,

pÙee Ie[s lÙeeb cnefCepes JÙeYeÛeeÙee& lÙeeb Ée- 108/1
heefjb pevce. ÙeLe $esefleÛee Debleg peeCeerpes.
ÙeeleW efnve Ùegie efJeheefjle Oece& cnefCepes.
leesefÛe efÉefJeOe, neRmee heehe cnefCepes
mJeOecee& JesieUer pes, efnbmee Ie[}er
ÙeeleW heehe Demes yees}erpes. lÙeemleJe efvejÙes HeâUs heeJes
ÙeeleW peerJe Deepe&keâ, osJelee HeâU oeefle Demes
yees}erpes. Dee" }#e Éehej cnefCepes. oesheemeewefve Dee®les
cnefCepes Dee" cnefCepes Fbõeefokeâeb heemeewefve keâce&
Yegceer heÙe&vle ÛelJeej DebleÙee&ie ÛelJeej
yeefnÙee&ie }#e pes keâeU mebKÙee menße 108/2

Je<ee& DeeÙeg<Ùe cnefCepes Éeheefj Fbõeefokeâ
Ûebõeefokeâ megÙee&efokeâ heÙe&vle DeefOe‰eves.
Ùee ÙegieeÛee "eFb pees Oece& Ie[}e
lÙeeleW Ùeeieg Demes yees}erpes. peesleer<e SsmeW pes
ceb$e Demes yees}erpes. Glece, ceOÙece, keâefve° Demes
peeCeerpes. yeefnÙee&ieer menße Je<ee&
DeeÙeg<Ùe heebefleefme meJe& Ùeespe}s Demeefle. DebleÙee&efie
ÙeeÛÙee oçe iegCee oesefnb ÙeesieerÛÙee ome
iegCee mLegUerÛes HeâUeR. ÙeeÛÙee oçe iegvee

meg#ceerÛes HeâUeR ÙeeÛÙee oçeiegvee mebyebOÙe 109/1
oeefve leLee «enCee oeveer. lesLe
Ùeeie ne Oece& cnefCepes F&çJejeÛee DebleÙee&ie
yeefnÙee&ie ÙeeÛeer hejer Dehesef#ekeâ
mebße=efle heemeewveer DeeveJeeble heÙe&vle
mecemLeebÛes DebleÙee&ie yenerÙee&ie
peeveerpes. leerLe& #es$e, ›ele oeve
ne DeOece& cnefCepes JÙeefYeÛeeefjÛee pees
Ùeeie ÙeeleW DeOece& Demes yees}erpes. Ùeeie DeOece&
pÙee Ie[s lÙeeefme cnefCepes Øeehleerefme ÙeesiÙe 109/2

pee}s. mJeie& HeâU cnefCepes F&çJej megKeeÛes HeâU
heeJeefle. ÙeeÛeer heefj $eerefJeOe oeve
cegKÙe keâ¤efve Deehesef#ekeâ mebße=efle
heemeewveer DeeveJeeble heÙe&vle, ÙeebÛÙee HeâUe
leW mJeie& yees}erpes. leerLe& #es$e ›ele oeve
ne DeOece& pÙeeb Ie[s, lÙeeb keâUer Ùegefieb pevce
ÙeLe ÉeheefjÛee Debleg peeCeeJee.
efnbmee heehe, heeheemleJe vejkeâ. ÛÙeejer
vejkeâefn cnefCepes De°osJe Ùeesefve heemeewefve

keâce&Yetefce heÙe&vle ÉerOe DebleÙee&ie ÉerOe 110/1
yeefnÙee&ie cnefCepes ÛelJeej }#e cnefCepes pÙeesefle<e
keâeU meb#ee. keâUer cnefCepes Oecee&Ûeer DeekeâUvee
pee}er. keâUerÙegieer Ceer keâefve° Oece&
ceg#e. keâefve° Oece& leguÙe, ceOÙece Oece&
Debçe. Glece Oece& jefçce. ÙeeÛee DeLe&.
ceg#e leguÙe. Debçe jefçce Ssmes yeefnÙee&efie
mele Je<ee& DeeÙeg<Ùe. ÙeeÛee ome iegvee
DebleÙee&efie keâUer ÙegieerÛÙee
oçe iegvee mLegUerÛes HeâUeR. ÙeeÛÙee ome 110/2

iegvee meg#ceerÛes HeâefUb. ÙeeÛÙee oçe
iegvee mebyebOe oeveer peeefCepes. keâUer Ùegieer
DeblejeUe heemeewefve keâce&Yetceer
heÙe&vle DeefOe‰eves ØeÙeespeves efJeçes<es
Demeefle. Ùee Jeiee&Ûeeb, "eF& pees Oece&
Ie[s, lÙeebleW leerLe&#es$e ›ele oeve Demes yees}erpes.
pes mLeeJej Demes, meeruhe Demes yees}erpes.
lesLe efleLe& #es$e ›ele oeve ne Oece&, Glece
ceOÙesce keâefve‰. Glece Oece& pÙeeb Ie[s,

lÙeeb DeblejeU HeâU. ceOÙesce Oece& pÙeeb 111/1
Ie[s, lÙeeb De°osJe ÙeesefveÛes HeâU. keâefve‰
Oece& pÙeeb Ie[s, lÙeeb DeOeesÙeesefvekeâ
HeâU, ÙeeÛee DeLee&vJeÙees. %eeve OÙeeve
ceb$e mLeeJej nW ÛelegÙeg&ie Oece&
yees}erpesefle. ÙeeÛee efJeÛeejeLe&.
Glece cnefCepes F&çJejeÛes Øesce %eeve leb}#eCe
pes, leerLe& #es$e ›eleoeve Demes. ceOÙece
cnefCepes oeve $eÙeeefÛe ef›eâÙee. keâefve‰ cnefCepes
Dehesef#ekeâ mebße=efle heemeewefve DeeveJeeble 111/2

heÙe&vle. Gòece Oece& pÙeeb Ie[s, cnefCepes
F&çJejeÛee Oece& pÙeeb Ie[s, lÙeeb DeblejeU
HeâU. DeblejeU cnefCepes JÙeehekeâ JÙeehej
DeblejeU cnefCepes les DeeefCekeâeefme Øeehle veener.
HeâU cnefCepes ÙeLeeveg›eâces DeeveboeÛee
Ùeesie. ceOÙece Oece& pÙee Ie[s, lÙeeb De°osJe
ÙeesveerÛeW HeâU. cnefCepes oeve $eÙeeÛÙee
›eâerÙeebÛeeR HeâUs, meeOeves efve<heveW pee}er
lÙee De° osJe ÙeesveerÛeer cnefCepes oeve

$eÙeeÛeer. keâefve° Oece& pÙeeb Ie[s lÙeebefme 112/1
Deehesef#ekeâ mebße=leerÛÙee keâejvee
heemeewefve DeeveJeeble heÙe&vle HeâUs nesefle.
ÙeeleW DeOees Ùeesefvekeâ HeâU yees}erpes.
neRmee heehe, heeheemleJe vejkeâe. neRmee
cnefCepes mJeOecee& JÙeefleefjkeâ pes Úso
Yeso Ùee ceOÙes pees hee$e #eesYe ÙeeleW
efnbmee heehe yees}erpes, heehee mleJe cnefCepes
SsçÙee ef›eâÙee mleJe vejkeâ cnefCepes efvelÙe
leguÙe efvejÙe. ceg#e keâjefle ceveg<Ùe 112/2

osne Kee}gefle osnW, ÙeeleW vejkeâ yees}erpes.
keâefU Ùegieer pevce cee$es cnefCepes
nbefleÛes pes oene menße Gj}s lÙeeb ceOÙeW peW
HeâU DeOece& Jeble leW pevceefJe}s ÙeeleW cee$es
yees}erpes. Ûeewkeâ[er cnefCepes ÛelJeejer ÙegieW. hejer-
Ùeble cnefCepes meercee. keâeb heeb? Ûeng ÙegieerÛes
DeOece& Jeble cnefCepes lÙeebmeer Ûeewkeâ[er Øeehle.
vejkeâ cnefCepes og:Ke HeâU. ÙeeÛee DeLee&vJeÙees.

heeheW efJeCe heehe HeâU. les kewâmes? vee, mJe 113/1
mJeYeeJee JesieUs pes peerJe ieUerle pee}s
leefj mJeYeeJe keâeb meeb[erefle? vee, JÙeefYe
Ûee¤ ns Denblee meeb[er}er veener. heefj
efJe<eÙeebefme pevce efoOe}s. ÙesLe
çejCeeieleeÛee Â°eblee peeCeeJee. Ssmes pes
DeOece&Jeble lÙeebleW keâUer veejeÙeve JÙeeheej
lÙeeÛesve meg$es Deeheg}s meiee&Ûes. DeblejeUeÛes
ieCesefme vesTefve Iee}er. hegJeea}s
Ûeewkeâ[erÛes keâe"erpeefle. leefj keâUer 113/2

veejeÙeCe ne, keâesCes, mLeeefveÛee keâefU?
Ûeewkeâ[erÛes ceg#e DeefOe°e$eer, ÙeeleW keâUer
veejeÙeCe yees}erpes. lejer DeeefOe}s Ûeewkeâ[erÛes keâe"er
peefle. lÙeebmeer ke=âle Ùeesefie pevceefJepes.
Ssmeer ef›eâÙee leefj Ie[}er veener lejer les

(Je)le&}W Skegâ DeJeieUeb lees keâerveg? vee, 114/1
keâef} veejeÙeveW mJeDeJeieUe mLeerle kesâ}s.
ÙeeleW Deveeefpe&le ns }erUe yees}erpes.
DeLe hegJe& efve®heCe JekeäleJÙeb.
Ùesefnb Ùegie Oeceea F&çJe¤ vesefCepes ve heefJepes.
cnefCepes keâeF&? }erUe oeve ceg#e keâ¤efve peW
meeOeveW ÙesneR keâ¤efve F&çJe¤ vesefCepes ve
heefJepes. ÙeeÛee DeLe&g. efçeuhe çeeŒe DeblejeU
heÙe&vle peeCes. peesefle<e heÙe&vle 114/2

peeCes. hegjeCes mesKemeÙee heÙe&vle peeCeefle.
Deeiece De° YewjJe heÙe&vle peeCeefle.
Jeso efJeçJe ¤hee heÙe&vle peeCeleer---
yeÇÿeefCe Skeâ Jesoeble efJeYeeie ÛewlevÙeeleW heeJe
}e. cnefCepes efJeçJe ÛewlevÙeeÛes mLeerlÙe peeCes. Ùee
hejer heje çeefkeäle efmLeefle keâeUer Øe}Ùe
keâeÙee&ÛeW DemleerlJe peeCes. ÙeeleW keâJnCeer Skeâ
Jesoele efJeYeeie ÛewlevÙeeW heele}e Demes yees}erpes.

ÙeeleW Ûengb Ùegie Oeceea F&çJe¤ vesefCepes 115/1
ve heeJeerpes. Demes yees}erpes. F&çJejes keâJeve peeves? F&çJejes
keâJnefve vesves. F&çJejes F&çJe¤ peeCes keâeb %eeveerÙee
peeCes. ÙeeÛee DeLeg&. efJeçes<e %eevee Demes.
ÛewlevÙeeÛes "eFb. ÙeeleW %eeefveÙee peeCes Demes
yees}erpes. Jes les %eeves keâ¤efve F&çJejeÛes cnefCepes keâerpes
JeÛeves F&çJejeÛes Ùeesie Oece& cnefCepesefle,
lewÛe F&çJejes heeefJepes. pes mekeâU "eF&
peeefCe Je=efle nesÙe. DevÙe$e Deekeâeb#ee
µµµ

महानुभाव शिर लिपी (सांकेतिक लिपी) पोथीचे लिप्यन्तर

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

महानुभाव शिर लिपी (सांकेतिक लिपी) पोथीचे लिप्यन्तर

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

cenevegYeeJe

meebkesâeflekeâ efçej ef}heer

efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer}

ceneje°^ jepÙe meeefnlÙe DeeefCe mebmke=âleer ceb[U, cegbyeF&

kewâ. Tefce&}e efnme Dehe&Ce

- efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer}

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 4

ßeer. efJeveeÙekeâ $Ùebyekeâ heešer} Ùeebveer mebheeefole kesâ}s}s `cenevegYeeJe

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 5

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 6

`cenevegYeeJe meebkesâeflekeâ heej-ceeb[uÙe ef}heer heesLeermen ef}hÙeblej’ Ùee «ebLeeÛes

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 7

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 8

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 9

1) cenevegYeeJeebÛÙee meebkesâeflekeâ ef}hÙeebceOeer} DeefleçeÙe meesheer DeeefCe mejU

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 10

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 11

osJeveeiejer - De Dee F F& G T S Ss Dees Deew Deb De:

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 13

De.ve. mebkesâle mebkesâleeLe&

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 14

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 15

JeerlcekeâlJe DeLee&leelelJe ÛelJeejer JeerçJee... 2/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 17

ke&â }ÙeeÛee Â°ebleeleg. ceie DeieeOe ØeJe=leer ... 3/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 19

leefj keâesšer yeÇÿeeb[es. yeeneleefj keâesšer ceOÙes 4/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 21

%eeve leW mJeie&, vejkeâ, keâce&Yetceer, cees#e 5/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 23

Ùeeles ÛewlevÙee he¤ hejcesçJej Ssmes yees}erpes. kesâefleceg[ 6/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 25

yeeje keâesšer meerjmeeW, Jeermlee¤ 7/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 27

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 28

Ùegie ns Ùegie OeceeaÛeW ieCeve ØeceeCe meeOee&Ûee 8/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 29

ve#e$eebmenerle veJe«eneefme 9/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 31

10 ~~ 5 keâesšer mJe¤he heefj 15 keâesšer Deebleg meer- 10/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 33

ÙeeleW mLeeve Ssmes yees}erpes. keâeb heeb? leervner 11/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 35

Dee"eb mJe¤heeb menerle met#ce mLegU Deb[ 12/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 37

cnefCepes hejer kesâJeU mebyebOeerveer leW Deveble 13/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 39

Yeesie mLeeve yees}erpes. keâce& jenešerÛÙee JÙeeheejlÙeeÛes 14/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 41

Debçe çeefkeäle ÙeebÛÙee efÉiegCee Skeâ mLeeve çeefkeäleÛes 15/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 43

Øekeâšerle yees}erpes. yeÇÿe oÙe ceOÙes meeQoÙe& 16/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 45

mJe¤he DeefÛeblÙe. ÙeeleW hejcesçJejebçe yees}erpes. ÙeeÛÙee 17/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 47

efJeYeglJeeÛes keâeÙe& yees}erpes. SJeb efJeOeer pes efveJe=efòe, efleÛÙee 18/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 49

yees}erpes ÙeeÛee DeLee& DevJeÙe ~~ 19/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 51

Ùee hejer hegJe&keâeUg mJe¤he ceeb[Ceer meefnle

ØeJe=efòe cnefCepes mJe keâeÙee&leW DeJe}eskeâerefle heefj F&çJejeÛes 20/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 53

Yesoer mJeevegYeJeeÛeW %eeve mebÛejer}s. ÙeeleW 21/2

cenevegYeeJe - meebkesâeflekeâ efçej ef}heer / 55