Professional Documents
Culture Documents
D e n e y se l E d e b iy a t
A n to lo jis i
HAZIRLAYAN M U R A T Y A L Ç IN
ARİ F Dİ ND ■ NÂ Z I M Hİ K ME T ■ E R C Ü M E N T
BEHZAT LAV ■ Â S A F HALET ÇELEBİ -
MÜMTAZ ZEKİ TAŞKIN ■ BEHÇET
NECATİGİL ■ İLHAN BERK - NÜVİT
ÜZDDGRU ■ CAN YÜCEL ■ BİLGE
KARASU ■ LEYLÂ ERBİL ■ SEVİM BURAK
■ Y Ü K S E L P A Z A R K A Y A ■ M E T İ N ALTI LI K
■ NECATİ T Ü S U N E R ■ ENİS BATUR •
1A R I K GÜNERSEL ■ Ü. İSKENDER
ÜZTURANLI ■ ATAHAN TÜZEL - FARUK
UL A Y ■ S E Y H A N E R D Z Ç E L İ K ■ Y U R D A K U L
K A V A S - C. H A K A N A R S L A N ■ S İ M R U Y
TÜZÜN ■ CENK KDYUNCU ■ CEM AKAŞ ■
ERSİN TEZCAN ■ LEVENT ŞENTÜRK
OC3G
H A Z IR L A Y A N
Murat Yalçın
K İT A P T A S A R IM I
Yetkin Başarır
D Ü ZELTİ
Fahri Güllüoğlıı
K İT A P - L IK D E R G İ S İN İ N (6 0 . S A Y I) A R M A Ğ A N ID I R
c o Ya p i K r ed İ Kü ltü r
S a n a t Ya y i n c i l i k T i c a r e t v e S a n a y İ A.Ş.
İstiklal Caddesi No. 285 Beyoğlu 5443? İstanbul
Telefon: (o 212) 252 47 00 (pbx) Faks: (o 212) 293 07 2
http://vvww.yapikrediyayinlari.com
http://www.shop.supcronline.com/yky
http://www.teleweb.com.tr
e-posta: ykkultıır(û)ykykultur.com.tr
R a s k i v e C İL T
Fromat
İÇ İN D E K İL E R
Su n u 5
A rİf D İno 7
NÂZIM H İKM ET 8
E r c ü m e n t B e h z a t Lav ı ı
â s a f H a l e t Ç e le b i 12
M ü m ta z Zekİ T a ş k in 13
B e h ç e t N e c a tİg İl 14
İlh a n B erk 15
N ÜV İT Ö Z D O Ğ RU 16
C an Y ücel 17
B ilg e K a ra su ıs
L e y l â E r b İ l 38
S ev İm B u r a k 40
Y ü k s e l P a z a r k a y a 46
M e t İ n A l t i o k 47
NECATİ TOSU NER 48
E n İ s B a t u r 50
T a rik G ü n e rs e l 54
Ö . İ S K E N D E R Ö Z T U R A N L I 57
At a h a n T ü z e l 6 i
F a r u k U lay 63
S e y h a n E r ö z ç e l İ k 64
Y u r d a k u l K avas - C. H a k a n A r s l a n 65
S İ m r u y T ü z ü n 66
E n İ s A k i n 68
C e n k K o y u n c u 69
C e m Akaş 70
E r s İ n T e z c a n 76
Levent Ş e n tü rk ıı
Su n u
D a h a fa z la sı?
K u şk u su z y a p ıla b ilir...
D ah a iyisi?
O la b ilir...
So n o larak ,
T ü rk iy e ’de d en eysel ed eb iyat b u n lard an ibaret, d em iyo ru z.
G ö z le rd e n ırak d ü şm ü ş, p e k g ö n ü l in d irilm e m iş b ir a la n d a g e
zin m eye ç a lıştık - b izim de u z a ğ ım ız d a k a lm ış ü rü n ler v a rd ır m u tlak a,
b ir y e rle rd e ... G ü n ış ığ ın a ç ık m ışla rın a ra sın d a n d erled ik , to p la d ık bu
ü rü n leri.
B iz “ d e n e y se l” e ö n em v e rd iğ im iz i g ö s te rm e k isted ik . Y o k sa,
“ N e k a d a r ö n e m li” o ld u ğ u h er z a m a n ta rtışılır elbet.
M .Y .
A R İF D İ n o (1 8 93 -1 95 7)
D ü ş ve U y k u su z lu k
D
DÜŞ
Ü
K an sız
k asırg ası
unıu
şehvetli
n§np
y d u d a ğ ım ın
•••ıŞıp
çekiyor
paı>| E
e sm er
dıdaeâ
u cu n u
¡[aSuo
U beyaz
uiepXns
Y m em e
uıu
n in
iS jb X u o K
siyah
i U gece
o/ıuD.ıoousd
sine
i[Bd e 5{
U
uep[n|znsm [X n
Jo X i.ijij
ıuı§ L
0J*U U
^ a rz a sa ^ A a
K
(Ç ok Y a şa sın Ö lü le r, 19 8 5 )
N Â Z IM H İK M E T (1 9 01-1963)
I
K ızk a p a n O ğ lu V eh p i ve Ç o c u k M u h ittin e D a ir
B ir gaz la m b a sı...
Ç ivilenm iş d u v a ra ..
Ç ivi, k u y ru ğ u n u kıvıra kıvıra
b ir d e fte r k â a d ın ın
k alb in i d elip g eçm iştir.
K â at bem b ey az,
k âa t sa p sa rı..
Çivi k â ad ın k a n ın ı içm iştir.
L a m b a yağ m u rlu b ir sab ah g üneşi gibi yan ıy o r
ve d e fte r k âad ı sallan ıy o r
asılm ış b ir ad am ın
beyaz göm leği gib i..
B eyaz göm leğ in g ö ğ sü n d e y azılar
var :
C
eJ '4 'T r v o u £ , — 2 2
D ar
y alak ta ap te s alan ih tiy a r
K ızk ap an O ğ lu V eh p id ir.
H in d ista n cev izin d en yüzü
ve u zun k o llarıy la o,
O k a lip tü s d a lın d a n yeni in m iş
kıllı b ir m ay m u n g ib id ir.
K ızk ap an su v u ru y o r
en sesin e..
O m u z u n d a n m en d ili d ü ştü
sid ik te n e k e sin e .
V ehpi şaşırd ı,
a rıy o r sağ ın ı so lu n u .
U z a ttı ko lu n u ..
Ç ık a rd ı m en d ili.
A çıldı K ız k a p a n ın d ili :
— “M e n d il b ir k a rış b e z d ir am m a
beş k a rışı b ir a rşın o lu r.
A rşın a rşın ı d o ğ u ru r...”
K esild i K ız k a p a n ın sesi.
A nlaşıldı V eh p in in k e rra k e siü
c A a / İL ^ T L _ J < 2S l C V L X g d W
K o rk u lu k
A R
T
I
K
, T S»,
E
L
ö
ü
L
E
R
İ
N
D
E
BAŞ LAR
k o r k u lu k
K ita p la r
k a rg a c ık
b u rg a c ık
y a z ıla r
y a z ıla r d o lu k ita p la r
k ita p la r d o lu y a z ıla r
t ü y lü tü y s ü z k a r g a l a r
y a z ıla r
k ita p la r d o lu m ü re k k e p
m u e r e k k e p te n şe k ille r
F ve H
£ 5
■Î2A
y a r ıa ı k o p m u ş » iç im
y a r ıa ı k o p m u ş k i t a p
c i ld li k i t a p
c ild a iz k i t a p
s a h if e le r d e k İ y a z ıla r b e y n im d e
b e y n im d e k i y a z ı l a r h a v a d a
v e h a r f le r m u a lla k la
y a z ıla r ın d ili y o k
b e n im d i l i m l e a ö y lü y o r y a z ı l a r
y a z ıla r ın d ili y o k
g o tik y a z ı l a r d a ı h l a m u r
ç in c e l e r d e f a m
*
ib ra n id e la f
k a r a s a rg ılı h a h a m
h iy e ro g lifd e
baykuş
I
ayak
ve
D
in c e a d a m
ta lik y a z ıla r d a
y a n d a n b ak an göz
v e m e h ta b d a sa rh o ş a h u la r
(Om Mani Paılme H um , 1953)
v e ta h if e le r b o m b o ş
M üm taz Z e k î T a ş k i n i»»)
H ayti A d aları
B ir istirid y e d ir b izim a d a
D a d a ...
D a d a ...
D a d a ...
B enim istirid y e a d a m ın in c isid ir.
...D a d a m ...
D a d a m ...
D a d a m d e rk e n ç ıld ıra c a k ad am .
D ada
B en im istirid y e a d a m ın in c isid ir.
D ada
N e b ir A rjan tin güzeli
N e b ir A frika zen cisid ir.
O kyanusun
K oyu n efti a d a la rı
H ay ti a d a la rı
A h.. D a ... D a
D a ... D a ...
D a ...
D a ...
(A Ilo, A llo , 1 9 3 4 )
B e h ç e t N e c a tİg İl ^ -1979)
D îv â n e D e r k e n a r
K im in elin d e k asid e
kim in elin d e gazel
kim i ç a ğ ırır z ü lü f
kande yok gön ü l
k an ı hani fincan.
K im in y an ın d a yâri
k im in y an ın d a ağyar
k im e yanar b a ğ rı
a ğ la r b ir kuş kol k a n a d
sah râ d a leylâ k ırılır
m e cn u n g id e r andan.
K im in d ilin d e baki
k im in d ilin d e n ed im
m e rc a n yaş n âle
g ö zleri inci yâre
sap lan m ış ok neye d ü şe r
k u şla r benzer ceylâne.
K im in y o lu n d a servi
kim in y o lu n d a revân
kim bu h ic ra n d a dâim
kim in Şu âteş a h la r
cânı o divân.
Il h a n B e r k u«,«)
g
B ir yerdeyim ceneviz eskim iş
D en iz in so fa la rın d a en u z a k y o su n la rı ara lıy o ru m
G e c e s a fra n la rım ı, s u ik in d ile rim i a ç ıy o ru m . S e n i g ö rm e
m iştim işte çıplaktık,
k a ra n lık tı
(M ısırkalyoııiğn C j 1 9 6 2 )
N Ü V İT Ö z d o ğ r u (1 92 5-2 0 02)
B A h ar d aH A y ır yok
EV et v a r T U T d ili N İ
de sev İşe d u r EV
et te n G E Ç ilm e Y O R
n azlı A d a d a B Ü yü k tu r
Y O K böy le G Ö K böy
le S U B öy le S E S b ö y
le A Ş K böy le G Ö K su
d a Kİ S m i m ay D A R
lin g e n d SEY d e t yul
O L veyz bi M AYN
yanlış V U R g u la r
N E d im i H A tırla
T IR T sizin T I R T
b en im T IR T bizim
K IR b izim P I H
(S iğ il T a ; O lsa, 1,966 )
N aat
B ir elim b u lu t
B ir elim to p ra k
D D
Ö Ü D
N Ş Ö
E E N
R N E
E B R
K İ E
R K
Y
A
P
R
A
K
(R cn gah cn k , 1 9 8 1 )
B İl g e Ka r a s u
Ç e şitle m e )! K o rk u
B eş S es İçin M e tin
B ir tü y ,
b ir te le k
b ir d a l
g ın ku
şu n a r
d ın d a
b ır a k ı
v e r d iğ i
h a v a d a n o-
lu ş m u ş g i
bi yum u
ş a k , d ü şen ,
y e re d o ğ ru ;
b ir t ü y ,
b ir te
le k ,
b ir y a p
ra k
b ir güz
d a lın
dan
kopmuş,
kopu-
v e r m iş
sarartılı
b ir y a p
rak , y e
re de
ğ in c e
k im s e
n in d u y
m a d ığ ı,
y e r i, ta ş ı,
to p ra ğ ı b a
ğ ır t m a m ış ,
in c itm e m iş
b ir t ü y , b ir te le k ,
b ir g ü z y a p r a ğ ı
g i b i d ü ş m ü ş y e r le ş m iş t i iç i
me
iç e rim e ,
g ö n lü m e ,
e tim e
k o r k u
B İ R Ç lG G İ B İ G E L D İN Ü S T Ü
ME
K a r ın c a
la r g i
b iy d im ,
düş ka
r ın c a la r ı,
ozan k a
r ın c a la r ı
g ib i
ç ıd a m lı k a
rın c a la r
g ib iy d im ,
ç ıd a m lı,
düm düz
uzanan
u çsu z
bucak
sız
e n g e b e s iz b ir d ü z lü k te
Ü S T Ü M E B İ R Ç lG G İ B İ G E L
D İN K E N D İ N E K A T T IN B E N İ
g ö z ü , a-
y a ğ ı , b ir
y e r le r e
t a k ıl m a
dan
h iç b ir ş e y e
y ö n e lm e
d en
düm düz
uzanan
b ir to p
ra k ta
ç ıd a m la
y ü r ü y e n
k a r ın c a
la r g i
b iy d im .
d u y d u m s e n i ,
ö l d ü m s e n i !
SENİ SENİ SENİ
SENİ SEN İ
g ö rd ü m duydum
y a ş a d ım ö ld ü m -
y ü rü
m e k te n
b aşka
bir şey
bilme
yen
nereye,
niye, ne
ye gitti
ğini bil
meyen
bir yere
gittiğini ol
sun bilme
yen
ozan karıncalan
g i b i y d i m
çıdamla
yürüyen
bu düzlük
te, engebe-
sizlikte.
S E N İN Y A N IM D A S IZ L IG IN
B İR S İL İK S U S K U Y D U , G Ü N
SÜ Z K A R A N L IĞ IM IN K E S E R
A Ç A R D I K A P I S I N I , S E S İN ,
YÜZÜN, YÜRÜM EN
Nereye
gittiğini
gene bil
meden
bir yere
gittiğini ol
sun gene
çıdamı bilmeden
da, yü
rümeği
de unut-
muş
b iı b ö c e ğ i m ş i m d i
çılgınca dönenen
durduğu
yerde.
(îttrün-
nıez en
gebeler
Örüldü
çepeçev
re
çevrem
de
korkudan
BİR ÇlG GİBİ GELDİN ÜSTÜ
ME KENDİNE KATTIN BENİ,
YUVARLANDIK BİR SÜRE
Zeytin
gövdele
ri gibi
yim
şimdi
topra
ğım is
ter al,
ister boz,
ister ka
ra,
burul
muş er
keklik
ler gibi
yim
a c ı i ç i n d e
k ı v r a n a n
Düzlükle
rinde gök
yüzüne
uzanıp gün
ışığını tit
reştiren,
dünyayı
düzgün
aralıklara
bölen
kavak duvarlann-
dan s onra
SONRA
suyu ara
yıp bu
lan kökle
riyle, dur
madan bu
danan kol
larıyla
su fışkı
rır gibi
yeniden
toprağa
dökülen
dallarıyla
yeşil yağ
murunu
yağdıran
söğütlerden sonra,
SONRA
SONRA
yarık
yarılı
yarılmış
tahtasıyla
kıvra
nan
buruk
burgun
bir zey
tin göv
desi g i
biyim
kuytularda,
eğimlerde,
suskun,
sessizlikler
içinde, gü
müş yeşil
bir buğu
altında,
buruk
b ir g ö v d e y i m ş i m d i
yemişi
karar
mayan.
SONRA SONRA SONRA
YIKTIK KENDİMİZİ DE
Kuru
yum
göğe baktı
ğım yerde,
buru
ğum
yere baktı
ğım yerde
korkuy
la besle
nerek
korku
dan!
BEN ÇlG OLDUM ŞİM Dİ.SEN,
kar’ımdaki taş, kamım-
ETÎMDEKİ
daki, dokumdaki
KAMA
Oysa korku kendi memesini
e m e r e k büyü r
nasıl
burmalı
bu me
meyi?
nasıl
kurtul
malı
nasıl na
sıl nasü
korku
nun sü-
dü ol
mak
tan?
SENİ SENİ SENİ
SENİ SENİ
yaşadım - - duydum
öldüm
Seni yaşa
dım, seni
öldüm;
Uçuru
mun di-
bine
varamadım daha
parçalanıp, parça
layıp kurtulacağım
yere.
Bir tüy,
bir telek
gibi, bir
güz
yaprağı
gibi
k o p m a 1 ı
kuştan, ağaçtan,
yeğnilikle, incele
rek,
bağırmadan korkudan.
ANILARIM SENİN GELECE
ĞİN OLUYOR, GERÇEKLİK
DUYUSUNU YİTİRİP, UZAK
TAN UZAĞA HEP SENİN SİV
RİLDİĞİN BİR PUS İÇİNDE
YAŞAMAĞA BAŞLADIĞIM
ŞU ANDA.
SEN AĞAÇTAN SEN AĞACA
KOŞUYORUM, ARADAKİ P U
SARIK BATAKLIKTA AYRI
ŞIP YIVIŞAN GÜNLERİN
HİÇLİĞİNDE.
1 9 7 2 /1 9 7 3 /1 9 7 4
tt, 1* 1* 1* »y Nyt* M
y I*
T *T
i
i'r
0G 1
©E
s I
V
1
, i
4 - Q
4
:
l ©°
II
t
i
© ©
©
0
'T i1
© /
4
i \ I
©
I \ i
e
j t__
/ ' 1 1 !
\
....................
■< 0©
1
t
i■
I
4 i -Ö
- a f ..- .._ J .1
< S
0
)«
I
s
=*
© i...... 4
T - '- y e
*
\kt
4!
*»qttxkr
© i e*
l T
t
*
i
J*
'9
©
I i
». I
t
Ğ) ®'
İ _ ^ L
. «I
TÜRKİYE'DE D EN EY SEL EDEBİYAT ANTDLDJİSİ
i-
i <% _ *
1
L. ri
<>
l-o
\
Ü
i i©
1 ... _ .
i
t.
I I :fc
i °
...a .
© i. s
c
\ f l
/
e i
*•
1 ...
* k _ ®ÍL
A
_A
® A
A_
u » « lb n „„«• •>*f •* « '" H v r tld ijlıı |aja tynda y a ş a -a ja b a « la u .£ a ı
•
e
e
j
<0
j
i
t
•
f
e
c
>
s
>
L
M
■*
1
!■
l
i
•
1
>
■o
e
(yEJİTL E M E Ü *O BK U
LEYLA ERJBİL(1931)
H a lla ç
Betimleme:
B ilin ç yordam ıyla açtığı k afeslerin gü rbüzlüğü E T ’e koklandığı ortam da
yosun una kaygan ISSIZ.
Kişiler:
T o rb ası, tası, sırtta. Sarm ısak çatlağı ağzını astığı satır. N eden sineklerin
B U N ’ ları ortaya ortaya kaçarak pazeni m um su yüzlerin.
Doğa:
Kırı tok m utluluğa sallanan kirli çam aşırları torbada. Ç A Y IR m ektup kır
pıntıları, -k işile rin saklam ak am acıyla k ırp ılm ış- adaları türkülü, toprağı
a şk nem li, ufakken atlıları donuna kaçırdığı dolu dizgin m avili.
Dialotj:
— Ondan kaçılm az diliyor.
— Ondan kaçılm az yapalım .
— A çm asın çatırdısında kuruluğun torbasını, sakının.
Başkaldırı:
Sürülerim izi od am ak , örm ek ağacım ızı, kam burum uza m ürdüm ortanca
sıyla k ılıf çekm ek, vergisiz kılarak ve özgü r, gür, gür, gür.
İçtenlik:
N azlılığı ürkütm eyen sineklerin sevisine SU SK U .
Doğaüstü:
Sarnıçlara salınm ış, sarm an gü neşler top top m or, M osm or Tatianalar’ı.
Lastiksiz ışık sesi çıkm az kiraz sokaklara «n» ötesi şarapları içen ölüm süz.
Yuhanna’nın Türküsü:
İpliklerini pazara çıkaran kıvılcım soyuğu yanakların ekildiği suya daldır
m ıştı gö zlerin i uuuy a! uuuy a! uuuy a! Etli canlı duyarlıklar veren toprak
m ügesiz ovaların sarısı ıslar karasını gece m orunun suya. O ooy a! oooy
a!..
Koro:
Tralala
T ralala
T ralala
Hiçlik:
K orkusuyla iğneli fıçıların k işiler sığın d ılar gene salt kişilere. O, m utlulu
ğu nu kutladı, tutup tek başına kaşık. Şarap b eğen isin e durdu aykırı. ŞİŞ E
L E R ÇO Ğ U L KİŞİ T EK İL diye, gezinin tekilim de çoğullanayım yoksa kirli
çam aşırları torbada foyalarla torba...
Gene Yuhanna:
Şarap otları büyüm ez neden diye şaşıp ve gü neşte ve kınalı ellerle ve ilkel
yağm urlarıyla selde cübbesi ad ı düşen foyalarlı torba yere. Yerde başı, ot
ları şarap o d a n şarap.
Bitim:
K apışm alar.
(H a lla ç , 1 9 6 0 )
Sevİm B u r a k ^ .ı983)
İk i Ş a rk ı
Bu g ü n ayın kaçıdır?
Bu g ü n aym 9 ud u r
Bu g ü n aym 10 1112 13 14 15 16 17 18 19 20 sidir
A yrılığım ızın tarih i 1930 d u r
7 M art darg ın lığ ın ızı bu g ü n an lad ım
Bu 1930 yılı - A ğ u sto su n a düşü y o r
Örgütlenmek
Ö CHHM M )<jt)ÖÖÖ<)()(><>()()(H)()<»()C»(H)<j
<K H M k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k İ Ö Ö
Ö Ö (K K K kk'K K H M kH M M M M M M K M M M H H H İ
« K H M H M H M H k H k M M M k M k M M M k k k k jÖ Ö Ö
ö ö o ö ö ö ö ö ö ö ö ö (k k x k x k x k k x k > ö ö ö ö
I M M M M k M M H k k K H M H M H jÖ Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö
ö ö ö o ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö tk iö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö
(M k k k k k k k k k jö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö < k > ö ö ö ö
Ö Ö O Ü Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö <X X X kkkxkk>Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö
Ö Ö < k k # Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö (X X > Ö Ö Ö Ö Ö
Ö Ö Ö Ö () ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö
< k k k k k k x x x x x k k x x )ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö
<kkk>Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö ö ö ö ö ö ö ö ö
Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö ÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖ
Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö ik jÖ Ö Ö Ö
r k k k k k k k k iö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö
C H M k x k k X X K X X M X k > Ö ()Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö
ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö iX > Ö Ö Ö Ö
Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö iH )Ö < k İÖ Ö Ö Ö Ö (jÖ Ö Ö Ö Ö
< H H H k k k k k k k k k k k k k k k k k k )ö ö ö ö ö ö Ö ö ö ö ö ö ö ö ö
(So m u t Ş iir , 1 9 9 6 )
M e t ín A l t io k ( 1941 - 1993)
B ir U y u m s u z R a s tla ş m a
Y angın D e p re m
la rd a n le rd e n
g eliyorum g eliyorum
d ed i d edi
a d am k ad ın
ve
d ep yan
rem gın
le re la ra
g itti g itti
yıkık yanık
S o b a lık Ö y k ü le r
D u r , D î n l e B a k i B İ r ...
D em ek ki, kış. K ar d ışard a du ru y o r h âlâ. Soba da var. Y anan b ir so
ba, - bu k âğ ıt k u rtu ld u ğ u n a g ö re so b a yanıyor hâlâ. Yani, sıcak. H iç değ il
se, ü şü n m ü y o r. C anım , d o n u lm u y o r ya!
VERİM
Pencere ön ü n d ey im . T ül p erd e ardm dayım . B alkon, yerden yalan
dan yü ksek b ir balk o n . Kış b a lk o n u n d a yaz kalabalığı. S andalyeler m asa-
sız ve ü s t üste. K ovalanm ayan b ir kedi ve kuyruğu çiçeği so lm u ş üç saksı
a rasın d a.
K arşı cam g ö lg esin d e yağm ur.
Ç ocuk sesi yok, y ağ m u r var.
A l e v (A l e v )
«Ot. O dun. O d. O cak.
O cak. M angal. M art. M altız.
T an d ır. K estane. Şöm ine-
siz.»
«Ekvator!»
«İpana!»
«Soba soba!»
«Söbe söbe!»
«Tövbe tövbe!»
«N asıl becerdin?»
«Portakal san d ığ ı can ım , p o rtak al san d ığ ı,
- elm aydı.»
Tu tkun
Im M em oriam R a y m o n d R o u ssel
B ir
M ery em o ğ lu m ery em k ız
sa b a h a g ü d ü m lü . H a n g i
g ece / g (k ö /şiirin d e ,
M ilto n m u? V sa b a h ta n . B atılı
s ilin ir to p ra k ta n ;
en ince esintiyle. G id erek .
İk i
S ilk in ir to p ra k ta n , saat
a şılm ıştır, h iç b ir ç ın a r k ö k ü n d en
so la ca k tır. G ülce.
S ü zlü k ten k u ru y an b a h ç e le r:
D ışa n !
Y eraltı u z m a n ıd ır,
ço cu k ları dişley erek . B ir ih tiy a r
tu tu y o r k a ld ırım ı. O ysa.
Üç
K aos b irik im li sa la c a k tır k ö k ü n ü .
D e n iz d e n d ir d e n d en iz.
Ayr 1k s
1.
V g ö z ü n d e n g e rile re k o n b in u rla .
D ö rt
B irik im li d u ru rk e n la tin c il
y o n tu lar. B ir an k ıp ırd a y a ra k .
V devinim y o k tu r; v u rg u la n a c a k
söylerken. B ir ete b ü rü n d ü lü rc e s i
B eş
ne k /a la c â k tır ü rü n sü z lü k ten ?
im -a k ı, K u tsa l-a k ı, Söylev-A k
ı. V zam an ı g elirk en O n c ü -în c il’i
k a ra n lık ta n çö zm en in ,
İri
sayd am lığ ın ı)
diiğüm .
A ltı
L ü . S a b a h a . K a n ık sa n ır y in elen m esi
fosilin. T a rih in en etk en silgisi
için d e m i?
E y harf!
Ya yiterse ip , A ria d n e ’n in d ü şsü z lü ğ ü n d e ? Ya
y itirirse a ra m a sın ı, ip, y o lu n u ? Ya
yoksa ip, yoktuysa, y itirilm em işse,
ipse?
Y e ra ltın d ır-
Yedi
Sekiz
B ir an b ile. E tim iz i k u şa ta n
d u v arın , ( ip i an m a m ız b itm ey ecek ,
öyle
). C ogito?
g ü lü y o r ya?
D okuz
On
O n iki
Onüç
B irik im li d u ru rk e n la tin c il y o n tu la r.
T o p a ld ı d a, kıyıya ite n onu. O d a m ı
T a rs is ’e k aça rk e n ? A m a tan rık ıy acısı
b u çıkm a, m ız. D ev in im v a rd ır şim d i;
söylerken.
O ndört
9 /"
n e w e r y ork
H â fız D iv a n ı’n d a n S ü z ü lü m
kim b ilir h an g i d e fte re sığ a r aşk b ilm ecesi
e fsan elerle yan d ı m u m te n le rin son gecesi
p e rg e l gibi k e n a rd a y d ım - r a h a t m ı k ald ı
d ev ran b e n i n o k ta g ib i o rtay a aldı
h ız ır’ın h a y at b u ld u ğ u su b u k a d e h te
m elek le r h â fız ’d a n şiir b e lliy o r işte
ş a ra p za m a n ın k an ı, sen in k a n ın değil a
tilk ile şir a rsla n san a aşık o lu rsa
H a fız ı Ş ira zi - T arık Günersel
uiea km ly
f f f ff f
Ç o c u k la r N a sıl B ıç a k la n ır (?)
M etin / OL
“Melali anlam ayan nesle aşina değiliz.” (Haşim)
I
B uğulu g ü n o rta sın a çö k erse sesim iz bizim , o yağm ura b ırak ılan , b ir bı
çak k eser işte o rta yerinden, kalem lerin virgül çizdiği u zak ülkelere b o şa
lırk en , bizi özleyen, k ü çücükken
h e r sab ah ö p ü şlerle uyandırılıp, ö n ü n d e u m u d a d ö n ü k , b ir k üçük gizle
sarsılır istekleri, sarılır k itaba so n rasızlığ ın a a d an m ış, ısrarla b ildirilm iş
am a, bağ ırılm ış çağ rılar d ü şe r ço cu k lu ğ u n d a, b ir k im sesizlik d ü şü n d e
k alabalık ö rg ü ler ö rü lü rk en , ıslak m ıdır(?), saçların d a uzayan sokaklar,
yü zü n d e b ü y ü ttü ğ ü n sırm alar, sevecenlikler, elm a d ü şü n ü r, b o şlu k ta sarı
lır kuklalara, tutkuyla kavrar, aynada kıtık d ü şerk en yere, saçak lard an yağ
m u r su ların ın şıpırtısıyla o çocuk b ir k işin in yalnızlığında yatıyor, g ö m ü -
tü n d ek i yazı m erm erd en soyutlansa, sö k ü lse. ya bild iğ im b ir g ö m ü te ka
palı acılarla, kim d em iş m u d u lu k diye, çok acı işte, küçükler, küçüklükler,
kü çü cü k ler b ir su b aşın d a yağm ayı bekleyen, bizim m ağ araların b irin d e
b iter yolculukları
II
Şim di yerim ize geçelim biz, o tu ralım bize ayrılm ış yerlere, ayakta d u r
m ak tan yorulm uş/ayaklarım ızı, sürüye/sürüye karan lık ta, yazgım ızı k a
b u llen m ek b aştan , çünkü bıçaklanm ahydı o n lar, b o m b o ş kald ık ların ı a n
ladıkları yeryüzünde, «A m or Fati». b ırakalım g itsin o zam a n en uzaktaki
en kara yalnızlığına, deviniyor zaten ağ açlar ayaktayken bizler, kalkam ıyo
ruz, y o ru m larım ızı bırakm ayı bilm ed en
k anayan su n ak b aşların d a , «hayratına» ö lü m sü zce, am a b ir so lu k bile al
m ad an . in sa n la r ço cu k ların ın b ab ala rın ın ö lü m leri itilir, başka ölüm lere,
g ö rüntüyle
A m a, h an g i yel getireb ilir ki; devinim in h alk asın d a, h em h alk a h em zin cir
olm ayı b ilerek , yery ü zü n d e, g ö k y ü z ü n d e , taa P ro m e th e u s’d a n beri,
yaşam ak için değil, ö lm em ek için ateş çalm asın ı da
K am erayı elim izde tu tan larız biz, o tu ralım önce, bıçağın k o ltu k altlarını
sıyırıp, k araciğ erin ü zerin e ak ıttığ ı kanı k ağ ıt yapalım , yırtalım , k ağ ıttır
çü n k ü g eçm iş, gelecek ve an , hem yaşanan hem yırtılan (bildim m i diye
so rarız)
K ından çekip kan oldu bıçak, şark ılar söyleyem eden, tersin e bak ın ırk en
b ir od ad a, geleceğine atlıyor, atılıyor, bıçak
III
B izim yıllarca su g etird iğ im iz d eren in b aşın d a, g ö m ü tlü ğ e g id erk en nasıl
bıçak lan ırd ı çocuklar(?), ağlayarak, k efenlerle in erk en ölü ağırlıklar, b a ş
ların d an aşağıya kaynar sularla
Z alim b ir m ilis gelip k an attı yarayı, d ah a açılm am ışk en , d ah a yaram
k ap an m a zk en , attım dünyayı böylece b ü tü n bo şlu k lara, çok kişiydiler,
taşıd ık cen azem izi, b ir keçi yo lu n d an sü rü n erek ilerliyorduk, çok yüksek
ti tep e aşağ ıd a deniz.
Ve b ir k en tin yok o lu şu in san larla birlikte (kim öle kim kala)
IV
G en e aç açm a s u f y aptırm ış o sufı gibi k ap an m alı yeryüzüne, yoksa yağ
m u r kıraç to p rak ları ıslatırcasın a em er, yeryüzünü, k u m sallard an bile
Ö nce p arıld ar bıçak, ö ld ü rü r, so n ra so rar «hangisi, b en d en k o rk tu ğ u n
m u , y alnızlığının u tk u su m u(?) bellekte b u zlaşm an ın çıtırtıları d u yulur
ken, içkilerdeyse veryansın çığlık çığlığa (H araretli). ışığı d ü şerk en g ü n
so n ra sın ın , geceye bile k avuşam adan. işte bu iki zam a n arası z am a n d a
kaldı takılıp, b ask ın ın ve ö lü m ü n silkelenişiyle. yaşam a sırtın a sap lan m ış
b ir bıçakla g irm en in ne d em ek o ld u ğ u n u bilerek
V
T epelerden aşağıya, küçüle büyüye savruyan çığ gelip katıyor büyülenm iş
tim sah oyuncaklarını, k ü çü k g özlerle, ağızları açık ve herşeyi
A ğlam ayı yaşıyor ya, istese devrilip kalab ilir o ralard a, öylecene Y ağm ura
bak arak , «Anne», b ir b o m b o şlu k dak ik alarca dövülen duvarlarda, d ü şsel
b ir cüm leyi k u ru p b o zm ad a, b ir a k şa m ü stü b ird en b ire g ü lm en in sıcak
lığında. «N eden uyandırıldık»
GELDİ ADAM. Ç o cu k uyuyor. UYANDIRDI. A ğladı, ağ lad ılar. PEN
CEREYE KOŞTULAR, a n s ız ın . K oca elleriy le. YÜZÜNÜ OKŞUYOR.
B ağırıyorlar; «K eşke k u rtarılsay d ık . KEŞKE SARILSAYDIK. SAATİNE
BAKIYOR. T ik tak lar büyüyor, izler. İZLENİYORLAR
küllüğe b astı cig arasım ADAM, k ü ller dönü y o r, sarılan ele b ir k o r parçası
m ı düşüyor(?)
Ç ocuk u m u tsu z gülü şleri b ırak m ış ço k tan . YILLARDIR GÖRÜŞM EDİK.
D aha d o ğ m azd a n tan ırd ım seni. am a. ÖLÜRKEN NİYE GÖRDÜM (?)
(H iç b ir zam a n im za a tm a sın ı ö ğ ren em ey en b ir ö lü n ü n çocukluğuyla, bir
ö rü m cek b irlik te kayıyor aşağ ılara, odada)
SUSMALISIN
Susm ayı b ilm em ki
EN AZINDAN ŞİMDİLİK
h ep k o n u şa ra k yaşadım , k o n u şa ra k taşıd ım k en d im i am a
SUSTURMAĞA MECBURUM
A m a bu b ir cinaye ı M usiki geçiş
Tİ YASAKLADIM ı
ı
su stu ra ra k mı(?)
??????????????
H ep b ir söz g ib i yaşadım , b ir sö z gibi taşıd ım k en d im i
(Bu sö zü kim in söylediği an laşılam ad ı, çü n k ü dışarıd a, ovalarda, tep eler
de, h o y r/aü ar geçiyordu)
VI
Şim di, k o n u şu y o rlard ı, araların d ay m ışım gibi, ya da şim d ilik , oysa bir
yanılm ayım b en : h a n i b ir sis b u lu tu g elir, g elir, in s a n ın b o ğ a z ın a
sarılacak m ış gibi o lu r, am a o ld u ğ u yerde kalır ya, tam öyle. Ya da sım sıkı
p erd elerd e duvarlarla k o n u şan
O ysa ben vardım R o ssm a n ’ın ard ın d ak i sessizlikte, Kari R o ssm an k aran
lığın en ap tal m avisine yazıldın sen
Koca piç U seppe. şehvetin ve savaşın b ir kalıt gibi bıraktığı.
Külli ö n erm elerin zo ru n lu so n u cu (O kuralı ü stü n e yazıyorum )
Ece A yhan, bu kara m erm erin a ltın d a b ir zavallı çocuk,
W aters b u duvarın ço k ö tesin d e, o duvarın ark asın d a ne vardı(?)
Hey A ttar, cevap ver, asıl b en im böyle b ir g ü n ü yaşayan ve sen
n ered esin bu g ü n d e o çocuk, o ad am nerede.
Q u arelle’n in b ir kız gibi geldiği k en tin resm in i b en çizdim ,
Sarı A rjantin tan g olarıyla...
(H epsi b ir yara g ib i kanıyor, «T arihte bu gün» ö rü m cek yüzeyin sertliğini
an lıyorken bird en b ire)
V II
B İ R G Ü N Y A Ş A M GELECEK D İ Y E BEKLEDİM H E P
(Sırasıyla ö nce tu tk u lu , so n ra boş g özlerle, u m arsız, so n ra yıkılm ış, so n ra
yitik ve yenik, so n ra n efreü e b ağ ırarak söylenebilir, bu so n u n c u d a ölm e
isteği «oyuncunun» g ö zlerin d en fişk ırm alıd ır. A ncak istediği ö lü m biçi
m in i, k en d in i ö ld ü rm e y ö n tem in i k u llan m ak ta serb esttir, burayı oyuncu
yazacak yani...)
V III
Şim di, d ö n saat, ceviz ağ acın d an yapılm ış büyük sa a t d ö n ve dil d u r Dil
d u r Dil d u r Dil d u r d u r dil d u r dil, ben sessizim ben sessiz
(Ses yavaşça çekilecek)
ADAM Y Ü R Ü Y O R .boğazm da b ir kan; ço cu ğ u n , ço cu k o lm an ın suçluluğu
o k u n u y o r g ö z lerin d en . MASAYI YUMRUKLAYARAK, dolu g ö zler k im in
Şim di ağ ıt so n rası, içerde b ir o b u a sesi, b u ru k , kim seyi ilgilem eyen, rady
oda b ir başka şarkı, ta ki ru h sal b ir sık ın tı da
IX
Ve b ir g ü n m utezile A l-A şari ye so rd u ki
(U çu ru m K ita b ı -o rtak k it a p - , 1 9 8 4 )
ATAHAN TÜZEL (1958)
38
C 0 K Ö Z E L B 1 R 1 N E A N L A T HAK İ Ç İ N B i R Ş İ İ R
3 4 h e n i p p 1 c n d S V i u e 0 1 0 A e n L > j n m t i e ? l e
b a ? k a R s 0 T u K S 0 r u n U T K U L A F I
N E Y A N L I Ş A N L A MA L I N E DE O L D U Ğ U N DAN AZ
4 3 1c V e n i b p 1 n P e n E 1 1 e n i P h d u n E c o l e A ? A 1 Ş 1 H I
b a ? k a A s c r u N s 0 r j n KOR U E C E R K A Y I R I R S A
X A F A K B UÏ M
D D S 0 0 1
C E E X R
N V V 2 U X
L' 5 G A Y N L l a t t d e BACH ya
Ş 1 1 M0 C
L MR
E M1 N
R E T3 y x n y a 1 b
! Z V BUU u a 1 k a s 1
E EHR 2 r 1 i n 1. 9
Üd s n 1 d r
A t E I Y D k 1 e v g n a
N Y R A 1 n d a k a l
A D 5 R e n m 1 9 « y
I K E 1
MM
t 6 Y
S I o
T L
( A 0 [d .s .], ıg 8 5 )
( □ >i 9 8 6 ) )
F a r u k U l a y a«*«
C HIRO GRAPHUM
h
1
( J
1 J
vT
K L M
0
9 P n
fŞ
s
n %
ş T
W
u
‘ P-
ü
§
V
# Y z Q
;%
X
$
W
’O d t
Şr %
(T; n V“ 1 $ h
s Ş t
Jg -Ş
6
2 q w
^ * £ £> H 1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ! ’ ( 1
A y n ay şe
V ./ b ir k a ra d e n iz havası
düş iç re d ir dünya
ayn ada suret bu lu r
A çtığı k â ğ ıtta in sa n a
b enzey en su re tle r, ayna
k ırık la rı, d e lta a k ın tıla rı
v ard ı:
ay ay
§e
y a y a
na ya na ;
n n
ü y ü y
d a d
( K ır A ğ ı, 1 9 9 1 )
Y u r d a k u l Kavas
C. Ha k a n A r sl a n
bak
lan
si
lah
it
clc
gel
sin
çek
vur
ölüm
erk
e
si
ker
im
soyun
u
sapını
biç
ak
lan
mak
b
d
değme
yin
cc
(11 at (set
(K ıya)
S İ m r u y T ü z ü n (1962)
30. BAŞLA
şimdi
birCarbon...vebirsürü
- cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - cI - ci - cI - cI - cI - cI-
:-: a y a t
31. BASİT ve öz
bu eklektik
varlık
-C -C -C -C -C -
-C -C -C -C -C -
- c -\ cı - cı - cı -/c -
C-C-C
\ ı/
cı
C 5IS7A L
44. ORM AN
7 fr 7 f-
- t "
45. AĞAÇ
46. KİTAP
(S c rp c n t Y u m u rta sı, 1 9 9 4 )
E n İs A k i n (1964)
(beyaz, m anto ı o , 2 0 0 2 )
C e n k Ko yu n cu u**)
A k ış
A y a ğ ı m b o ş l u ğ a t a k ı l ı y o r d ü ş ü y o r u m
a k a n / . a ma n d e ğ i l , b e n i m ; k e n d i n d e n
k e n d i n e g e ç e n ! D o r u ğ u n d a y d ı m u l u
b i r ş a h i n g i b i , ya da k ö s t e b e k
y e r i n a l t ı n d a ! Y ü z ü m e y a n s ı r
y e n i b i r y ü z , a y n a l a r a h e r
b a k ı ş ı m d a A n l a y a m a m h e m
av h e m a v c ı o l m a m ı Ve
g ü n d e n y a r ı n a a k ı ş ı m
ö t e k i n e k a ç ı ş ı m d ı !
G e c e l e r i o y n a n a n
o y u n d u r y a ş a m !
B o ş u n a a r a m a
d ö r t d u v a r
i nsanl ar
var ken
a k m a
yI»
K I
S E N İ
S ENDEN
S O K A K L A R
D A R M A D A Ğ I N
S A V R U L M U Ş K E N
K E N D İ N O L M A N I N
E S R İ K L İ Ğ İ N İ U N U T
VE YI RTI L GÜNDÜZE !
B Ö Y L E D I R Y A Ş A M . G E C E
T A Ş K I N L I Ğ A M E Z A R Y A P A R
G Ü N D Ü Z Ü M Ü . K U M S A A T İ C.IBI
A K M A Y A A L I Ş A C A Ğ I M İ M G E L E R
D A Ğ I N I K , A N L A M L A R I K A Y B O L M U Ş
Ç I R I L Ç I P L A K Bİ R D ÜŞ L E M. G Ü N D Ü Z
I R Z I N A G E Ç İ L E R E K . Z A R I Y I R T I L M I Ş
B İ R Ç O C U K ; K A N L A R İ Ç İ N D E B İ L İ N C İ M !
B A K T I M D Ü Ş / M Ü Ş Ü M A S L I N D A Ç I K I Y O R U M !
(eski'z 2, 1993)
C em A k aş (1968)
skyhed
( 7 37 5 . g ec e gördüğüm düş)
D ü ğ m en in ‘evli’ye takılı o ld u ğ u n u g ö rü n ce u-
b u n u n da kapağı çıkm ış, sin irli b ir şekilde ta-
zaklaşıyor. D üğm eyi indirm eye çalıştım am a
k ıyorum . P olaroid. R esm i h em en veriyor. Ü zerin-
m a d ü şm ed en önce okuyabilseydim k e şk e .” Ve in
de ad am da kızın sağ salim , g itm esi gerek en yere
h ed b ir d ah a k o n u şm ad ı bilin d iğ i kadarıyla: “N e
so n ra başın ı sallar, şo fö r de d iğ er yolcuların
yapalım , o k u say d ım .”
beklediği arabaya d ö n er.
d an yetişebilirim . C u m m in g s n ed en bu k ad ar ac-
a n lam lan d ırılm ası güç d avranışlar sergiler. Ya-
kam ıyorum .
so n buluyor.
(19 8 9 )
E r s İ n T e z c a n (1968)
şu yazıtı yazdı.
A nasız b ir o g an y aratım lar yu rd u n d a
Başı ağrıy o r b o şu b o şu n a. İn an ç tarlasın d an in san topluyor
C an sık ın tısı an sık ın tısı d a n sın ı tam am layan m u tsu z b ir karasız
D ü ğ ü m lü lib id o n u n yakıtı A rasat b a r’da içiriliyor
F asit b azd a in an cın kızarm ış yüz k ad ar yüzüyor koyunum u
G ül ayında gül yayında ab u s k ab u s su ra t tıraşsız an cak
d ü zg ü n
Ğ ğğğğğğğğğğğğğğğğğğğğğğ
H avari h azırlık o k u lu n d a İsa k u rsta k u rsağ ın d a so lu n d a
kalıyor yaşam ın
Islık çalan ço b an , ıslak çalan ço b an , okuyan usa
İlikli ilgi çöz. k a p a t öz kıyım k asab ın ı
Jo in tih ara yardım cı, ö lü m k o n tro l h ap ları - aşk
K işiliğim ilişkili işkilli
L aboratuvar m ı dünya? kobaybayanlar biz
M utluluk m u tlak m ıdır? m u h ak k ak olm alı mı?
N adasa b ırak ılm ış d im ağ lar m ı yırtılm alı
O yunlarıyla y aşlan an ların ö lü m b urçları olm alı
Ö k sü z o g an ö k sü rü y o r kışın
P rag m atizm yok yok b ırak m atizim
R u h u n u yaşar zam an la çağıran asil şair
su çsu z bucak sız Su İzm ir karışıkyakada-kirli
Şiir an tib iy o tiğ id ir yaşam ın
T akataka takata tak atak a tak ata tak ak atata
Uyuyan m ad am acıkm ış m u tfak o ff
Ü stün canavarlar d işisiz kalm ış
V ahim h icran şarkıları Joy D ivision’dan
Yırtık yaratık iblis an ıların ı yazıyor -b o m b o ş -
Z am an am an m an an n
bu yazıtı o to m a tik yazıyla yazdı, p o stalad ığ ın d a aydınlıktaydı,
karan lık o ld u ğ u n d a odasındaydı.
(e ’siz p o tkal, 1 9 9 7 )
L e v e n t Ş e n t ü r k (1974)
T e k i r D iv a n
1 . a rm a n
K a m a k a m a yavrum ge
K a a rım en en en ka m a el
K a a ım ir ik e d am a ı a ım
a ah a k a a r d a m a oynaya ım
A u u um yo rgunum n e a re
K ir as i in e gön üm ivane!
en e e rim e e ini a e im
ıra en e im i, om u u m , e im!
An a ıy an gü e o n um a r ık niye im i
e e g ir al im a, ay a e im i.
2. e e
k arayım en
a ko n an ü üy üm ön e en
n a iyim h a arıy ım am am
ayak an a ayı en eye ırm a n a n
ayak a rı ı ı n r , a rı yerim
m ak a rn a y a h ay ır, iğ e r o u r erim
h e m en kü e r, h e m e n a n ın m
ır ö n e r, kuy ru ğ u m a y a n ın m
ra h a u rm a m , en e e uyurum
ahi im e ü r r i , ya ağın a o ğ u r um .
3. İri
a u ak an a n ır im aka a ın iyi ini
Yı a r yi ı ya ak a n m a k an ım a ye i
ir u y ara an a o ra m uy u m o an an
a n a n e k a n a ı ko a n d a n , gö ü oyu an an
al ıy ak ne v ar, a m ı ka ay ık?
K a n g a a u uğu k a ır a m ıy ık?
e ğ irm e n e m i a ğ a r ık i u o u?
Y a an a a o m a İri a re e rin o u.
kitap-lık
K İ T A P - L I K G İ R D İ S İ N İ N A R M A Ğ A N I D I R