FAKULTET ZA TEHNIČKE STDIJE

UVOD U GRAFIČKU TEHNOLOGIJU

REPROFOTOGRAFIJA I ČIME SE BAVI?

03.09.2019. god Mak Bahtić

III semestar
 SADRŽAJ
1. UVOD ............................................................................................................................................. 4
2. REPROFOTOGRAFIJA I NJENA PRIMJENA ............................................................................. 5
2.1. Originali................................................................................................................................... 6
2.2. Reprofotografski aparati ............................................................................................................... 6
2.3. Horizontalni aparati ................................................................................................................. 7
2.4. Vertikalni aparati ..................................................................................................................... 9
3. ZAKLJUČAK ............................................................................................................................... 10
4. LITERATURA .............................................................................................................................. 11
REPROFOTOGRAFIJA I ČIME SE BAVI?

SAŽETAK

Reprofotografija (reprodukcijska fotografija), dio grafičke pripreme u kojem se jednotonske i

višetonske ilustracije (npr. crteži i fotografije) prevode u oblik prikladan za tisak. Klas.
reprofotografski postupci započinju snimanjem izvornika reprofotografskom kamerom ili
reprofotografskim aparatom za povećavanje. Pritom se, za potrebe većine tiskarskih tehnika,
višetonske slike prevode u rasterske, a za višebojnu se reprodukciju kroz različite filtre
snimaju izvadci za svaku boju kojom se tiska (najčešće cyan, magenta, yellow i carbon).
Osvijetljeni se fotografski materijal (filmovi) zatim kemijski obrađuje te, nakon montaže,
kontaktno kopira na tiskovnu formu. Kako bi se postigla optimalna reprodukcija, pri
osvjetljivanju i hemijskih obradbi može se provesti i niz korekcija. U novije doba
reprofotografski postupci većinom se provode kao dio računalne grafičke pripreme. Ilustracije
se digitaliziraju, ili se izravno učitavaju njihovi digitalni zapisi, koji se potom obrađuju
odgovarajućim programom za obradbu slike. Tako obrađena ilustracija slaže se s tekstom u
programu za prijelom te, već prema odabranoj tiskarskoj tehnici, slijede daljnji
postupci grafičke pripreme i tiska.

Ključne riječi: repro, fotografija, tisak

REPROPHOTOGRAPHY AND WHAT IS ITS USE?

ABSTRACT:

Reprographics (reproduction photography), a part of graphic preparation in which

monochrome and multi-tone illustrations (eg drawings and photographs) are translated into
printable form. Classical reprophotographic procedures begin by capturing the original with a
reprofotographic camera or a reproductive magnification camera. For the purposes of most
printing techniques, multi-tone images are translated into raster images, and for multi-color
reproduction, extracts for each color are printed through various filters (most commonly cyan,
magenta, yellow and carbon). The illuminated photographic material (films) is then
chemically treated and, after editing, contacted for copying. In order to achieve optimum
reproduction, a number of adjustments can be made during illumination and chemical
treatments. In recent times, reprophotographic procedures have mostly been carried out as
part of computer graphic preparation. The illustrations are digitized, or their digital recordings
are loaded directly, which are then processed by an appropriate image processing program.
The illustration thus processed agrees with the text in the groundbreaking program and,
according to the chosen printing technique, further procedures of graphic preparation and
printing follow.

Keywords: repro, photography, print

 1. UVOD

Reprofotografija (reprodukcijska fotografija), dio grafičke pripreme u kojem se jednotonske i

višetonske ilustracije (npr. crteži i fotografije) prevode u oblik prikladan za tisak. Klas.
reprofotografski postupci započinju snimanjem izvornika reprofotografskom kamerom ili
reprofotografskim aparatom za povećavanje. Pritom se, za potrebe većine tiskarskih tehnika,
višetonske slike prevode u rasterske, a za višebojnu se reprodukciju kroz različite filtre
snimaju izvadci za svaku boju kojom se tiska (najčešće cyan, magenta, yellow i carbon).
Osvijetljeni se fotografski materijal (filmovi) zatim kemijski obrađuje te, nakon montaže,
kontaktno kopira na tiskovnu formu. Kako bi se postigla optimalna reprodukcija, pri
osvjetljivanju i hemijskih obradbi može se provesti i niz korekcija. U novije doba
reprofotografski postupci većinom se provode kao dio računalne grafičke pripreme. Ilustracije
se digitaliziraju, ili se izravno učitavaju njihovi digitalni zapisi, koji se potom obrađuju
odgovarajućim programom za obradbu slike. Tako obrađena ilustracija slaže se s tekstom u
programu za prijelom te, već prema odabranoj tiskarskoj tehnici, slijede daljnji
postupci grafičke pripreme i tiska.
 2. REPROFOTOGRAFIJA I NJENA PRIMJENA

Od početka ljudske civilizacije do danas uvijek su slike pratile pisani tekst, služeći mu kao
dopuna i objašnjenje. Sve do izuma tiska i slike i tekst radili su se ručno, da bi se napokon
počelo s ručnom izradom tiskovnih formi u drvetu ili metalu koje su se zatim koristile u
ondašnjim tiskarskim prešama. Nakon izuma fotografije objektiv fotografskog aparata
zamjenjuje ruke crtača, te se tiskovna forma u svim tehnikama tiska dobiva raznim
fotografskim postupcima, pa se danas može uspješno reproducirati svaka slika. Tako se
razvila i grana fotografije koja se bavi fotografskim problemima reprodukcije, a naziva se
reprofotografija.

Tehnološki proces reprodukcije nekog originala prolazi kroz nekoliko stadija:

1. Original
2. Fotografska slika
3. Tiskovna forma
4. Otisak

Najprije se od originala koji treba reproducirati (u bilo kojoj tehnici tiska) izrađuje
odgovarajuća fotografska slika. Ta se slika ponovnim snimanjem, odnosno kopiranjem,
prenosi na metalnu podlogu na kojoj se zatim raznim elektrohemijskim i hemijskim
postupcima izrađuje tiskovna forma. Tiskovna se forma zatim stavlja u odgovarujući stroj
(prema vrsti i tehnici tiska), pa se nanošenjem boje konačno dobiva reprodukcija originala na
papiru ili nekoj drugoj podlozi.

Reprofotografija zahvata, dakle, problematiku snimanja originala i izrade odgovarajuće

fotografske slike, kao i probleme vezane za kopiranje te slike na metalnu podlogu za sve
tehnike tiska. To znači da taj predmet proučava onaj dio tehnološkog procesa reprodukcije
originala koji se zasniva na fotografskim postupcima i procesima.
 2.1. Originali

Za reprodukciju u tisku koriste se različiti originali, koji se mogu svrstati u određene grupe.
Prema boji - ima ih jednobojnih npr. crno-bijelih i višebojnih, prema tonovima jednotonskih i
višetonskih.

Jednotonski i višetonski originali mogu biti i jednobojni i višebojni. Jednotonski ili crtežni
originali imaju samo jedan ton (njem. der Strich, engl. line) a višetonski više tonova (njem.
Halbton, engl. continuous tone). Originali su najčešće izrađeni ručno ili fotografski, ali to nije
od bitne važnosti za njihovu reprodukciju. Prema sadržaju originali mogu biti slika ili tekst, ili
slika s tekstom zajedno. Prema podlozi u kojoj su načinjeni originali mogu biti prozirni ili
neprozirni. S obzirom na reprodukcioni proces važne osobine nekog originala jesu samo
njegova boja i tonovi.

2.2. Reprofotografski aparati

Za snimanja u reprodukcionoj fotografiji, kao i u svim ostalim granama fotografije potreban
je odgovarajući fotografski aparat. Osobitost fotoreprodukcionoga procesa je u tome što se
snimaju dvodimenzionalni originali, a snimljeni negativi ili dijapoztivi često su velikih
dimenzija npr. 50 x 60 cm. Tim dvjema osobitostima prilagođeni su fotografski aparati za
reprodukcionu fotografiju ili reprodukcioni fotografski aparati. Zbog toga su fotografski
aparati za reprodukcionu fotografiju vrlo velikih dimenzija i u tome se razlikuju od
amaterskih i profesionalnih fotografskih aparata. Takav aparat zauzima jednu prostoriju, a
stražnji mu je dio ugrađen u drugu, koja je ujedno tamna komora. Bez obzira na konstrukciju
svaki takav aparat ima na postolju osim dijela za snimanje, kojeg se obično naziva tijelo
kamere i stativ za originale s odgovarajućim izvorima svjetla (Slika 1).

Slika 1: Reprofotografski aparat

1. Tijelo aparat
2. Izvori svjetla
3. Držač originala
4. Postolje
5. Mutno staklo
6. Isisna ploča
Tijelo kamere sastoji se iz tamne komore koju sačinjava mijeh, na čijem je jednom kraju
ugrađen objektiv, a na drugom se može postaviti ili mutno staklo ili isisna ploča. Kod svih
fotoaparata maksimalno rastezanje mijeha je veće od dvostruke žarišne daljine.

Stativ za originale je zapravo pneumatski okvir sa zrcalnim staklom i elastičnom podlogom, te

služi za snimanja u reflektiranom svjetlu. Postoji međutim mogućnost da se preuredi za
snimanja u prolaznom svjetlu. Zbog toga postoji crni zastor koji služi za uokvirenje formata
prozirnog originala. Na stativu su pričvršćene svjetiljke (najčešće četiri), koje služe za
rasvjetu originala pri snimanju u reflektiranom svjetlu. Danas su to ksenonske svjetiljke, jer
po spektralnom sastavu njihovo svjetlo dobro odgovara dnevnom svjetlu. Za snimanja u
prolaznom svjetlu služi drugi izvor svjetla koji je također montiran na stativu, a obično su to
fluorescentne cijevi.

2.3. Horizontalni aparati

Kod horizontalnih fotografskih aparata postolje s tračnicama su smješteno je na podu

prostorije u kojoj se aparat nalazi. Držač za originale i tijelo kamere leže na postolju, a
položeni su tako da su ravnine, originala, objektiva i slike vertikalne i strogo paralelne jedna s
drugom. Međutim ima i tzv. visećih horizontalnih aparata, gdje se postolje aparata nalazi na
stropu s kojega vise pojedini dijelovi aparata. Takvi se aparati u grafičkim poduzećima rijetko
upotrebljavaju, a služe obično u kartografske svrhe. U horizontalnih aparata stražnji .dio
ugraden. je u zid tamne komore, tako da je ravnina slike nepomična, pa se pri povećavanju ili
smanjivanju pomiče objektiv i držač originala. Horizontalni fotografski aparati izraduju se u
različitim dimenzijama tako da veličina slike može varirati od 60 x 60 cm sve do 125 x 150
cm. U tamnoj komori ispod mutnog stakla odnosno isisne ploče ugrađena je komandna ploča
aparata s koje se upravlja njegovim različitim funkcijama (Vidi sliku 5). Danas su fotografski
aparati gradeni tako da je kod njih u velikom stupnju provedena automatizacija.

Slika 2: Viseći aparat

 1. Tijelo aparata
2. Svjetiljke
3. Stativ
4. Nosač

Slika 3: komandna ploča aparata

1. Skale za mjerilo snimanja

2. Skale zaslona
3. Uređaj za pomicanje originala
4. Uređaj za promjenu filtera
5. Satni mehanizam za osvjetljavanje
6. Elektronski uređaj za regulaciju osvjetljenja

Daljnje radnje moguće je obavljati iz tamne komore podešavanjem odgovarajuće sklopke na

komandnoj ploči. Tako se na komandnoj ploči nalaze dvije skale na kojima je u postocima izraženo
mjerilo snimanja. Pomicanjem tih dviju skala na željenu vrijednost mijenjaju se udaljenosti od
originala do objektiva i od objektiva do slike tako da se na mutnom staklu dobije oštra slika originala u
željenoj veličini. Kod nekih se aparata to postiže ručnim pomicanjem, a kod nekih pomoću motora. S
komandne ploče moguće je centriranje slike pomicanjem stativa za original lijevo-desno, gore-dolje.

Na komandnoj ploči nalazi se i glavna sklopka aparata, kao i sklopke koje uključuju izvore svjetla,
elektromagnetski zapor i vakuum uređaj. Na mjesto mutnog stakla stavlja se pri snimanju tzv. isisna
ploča za film, koja ima ugrađen sistem za isisavanje zraka. Na taj je način moguće držati pri snimanju
filma potrebnog formata u vertikalnom položaju, a, po potrebi i kontaktni raster. Na toj su ploči
također ugrađeni i upustivi zatici koji su naročito potrebni pri snimanju višebojnih originala. S
komandne ploče može se upravljati i filterima koji dolaze pred objektiv, što nalazi primjenu takoder u
višebojnoj reprodukciji. Osim toga, u stražnjem dijelu aparata nalazi se iznad komandne ploče i
spremište za stakleni raster. Taj se stakleni raster može pomoću motornog pogona dovesti u položaj
koji je potreban za snimanje i opet vratiti u spremište. Horizontalni aparati služe kao univerzalni
aparati, jer se na njima mogu izvesti sva snimanja za potrebe reprodukcione fotografije.
2.4. Vertikalni aparati

Osim horizontalnih postoje i vertikalni aparati. Oni se od horizontalnih aparata razlikuju po

tome što im stativ za originale Idi horizontalno i što je,ravnina objektiva ugrađena u zid i
prema,tome nepomična. Promjena veličine slike postiže se horizontalnim pomicanjem ravnine
slike i vertikalnim pomicanjem držača originala po tračnicama ugrađenim u vanjski zid.

Vertikalni aparati imaju obavezno ugrađen sistem za okretanje slike, jer se bez toga na njima
ne bi moglo snimati s obzirom da original i slika leže pod uglom od 90°. Za stranično
neispravnu sliku koristi se dvostruko zrcalo, a za stranično ispravnu sliku obično zrcalo.
Vertikalni aparati izrađuju se uvijek s automatskim fokusiranjem, a sve ostalo je analogno kao
i kod horizontalnih aparata. Ti se aparati često koriste, jer zauzimaju znatno manju površinu
nego horizontalni aparati, a jednako su dobri.

Slika 4: vertikalni aparat

1. Stativ za originale
2. Tijelo aparata
3. Uređaj za okretanje slike
4. Postolje
 3. ZAKLJUČAK

Reprofotografija (reprodukcijska fotografija), dio grafičke pripreme u kojem se jednotonske i

višetonske ilustracije (npr. crteži i fotografije) prevode u oblik prikladan za tisak. Klas.
reprofotografski postupci započinju snimanjem izvornika reprofotografskom kamerom ili
reprofotografskim aparatom za povećavanje. Pritom se, za potrebe većine tiskarskih tehnika,
višetonske slike prevode u rasterske, a za višebojnu se reprodukciju kroz različite filtre
snimaju izvadci za svaku boju kojom se tiska (najčešće cyan, magenta, yellow i carbon).
Osvijetljeni se fotografski materijal (filmovi) zatim kemijski obrađuje te, nakon montaže,
kontaktno kopira na tiskovnu formu. Kako bi se postigla optimalna reprodukcija, pri
osvjetljivanju i hemijskih obradbi može se provesti i niz korekcija. U novije doba
reprofotografski postupci većinom se provode kao dio računalne grafičke pripreme. Ilustracije
se digitaliziraju, ili se izravno učitavaju njihovi digitalni zapisi, koji se potom obrađuju
odgovarajućim programom za obradbu slike. Tako obrađena ilustracija slaže se s tekstom u
programu za prijelom te, već prema odabranoj tiskarskoj tehnici, slijede daljnji
postupci grafičke pripreme i tiska.
 4. LITERATURA

1) http://www.enciklopedija.hr/natuknica.aspx?id=52512
2) Reprofotografija, reprodukcija jednobojnih originala, digitalno izdanje, 2003, Blaž Sviličić