Encyklopedia Football Managera 2016

Spis treści
Częśd 1 ..........................................................................................................................................................................2
1. Infrastruktura....................................................................................................................................................2
2. Trening ..............................................................................................................................................................5
3. Atrybuty ............................................................................................................................................................7
4. Wykonawcy stałych fragmentów: ..................................................................................................................12
5. Wybór kapitana ..............................................................................................................................................13
Częśd 2 ........................................................................................................................................................................15
1. Osobowości i styl kontaktów z mediami ........................................................................................................15
2. Sztab szkoleniowy ...........................................................................................................................................19
3. Tutoring ..........................................................................................................................................................29
4. Polecenia indywidualne przeciwko rywalom. ................................................................................................31
Częśd 3 ........................................................................................................................................................................35
1. Kombinacje atrybutów (dalej określane jako "umiejętności") .......................................................................35
2. Ulubione zagrania (Player Preffered Moves , w skrócie PPM) .......................................................................37
3. Forma i kondycja piłkarza ...............................................................................................................................46
4. Przygotowanie do sezonu ...............................................................................................................................51
Częśd 4 ........................................................................................................................................................................55
1. Polecenia drużynowe......................................................................................................................................55
2. Polecenia indywidualne ..................................................................................................................................59
3. Role i obowiązki zawodników na poszczególnych pozycjach .........................................................................65
1
CZĘŚĆ 1
1. Infrastruktura
Infrastruktura dzieli się na kilka pomniejszych składowych, które wpływają na rozwój piłkarzy czy dochody klubu. Poza
zapleczem VIP, które rozbudowywane zostaje odgórnie przez Zarząd, rozwój pozostałych jednostek zależy od nas i od
stanu konta prowadzonego zespołu. Czasem zdarza się tak, że mimo rozbudowy obiekty pozostają na tym samym
poziomie. Jest to spowodowane tym, że na dany poziom przypada kilka punktów. Zwykle krótka i tania rozbudowa, to
taka o 1 punkt.
Zaplecze dla VIP generuje dochody ze spotkań na własnym stadionie. Ogólniej rzecz ujmując, to szeroko pojęta
gastronomia, loże VIP, itp. Im lepsze, tym lepszych (bogatszych) klientów (kibiców, biznesmenów, inwestorów)
przyciągną do klubu. No i tym więcej klub na tym zarobi.
1-2 Podstawowe
3-5 Dosyć podstawowe
6-9 Przeciętne
10-12 Zadowalające
13-15 Dobre
16-20 Luksusowe
2
Obiekty treningowe mają, wraz z trenerami wpływ na rozwój zawodników pierwszego składu. Im lepsze, tym lepszy
i szybszy rozwój, ale także tym lepsza i reputacja klubu, a ponadto, tym chętniej przejdą do niego lepsi zawodnicy.
Warto dodać, że niektóre atrybuty zawodnika mogą być indywidualnie trenowane tylko po osiągnięciu pewnego
poziomu bazy treningowej.
1-3 Kiepskie
4-5 Podstawowe
6-7 Poniżej przeciętnej
8-9 Przeciętne
10-11 Zadowalające
12-13 Dobre
14-15 Świetne
16-17 Imponująca
18-19 Doskonałe
20 Ultranowoczesne
Obiekty młodzieżowe wraz z trenerami młodzieżowymi odpowiadają za rozwój zawodników do 21 roku życia. Im
lepsze, tym szybszy rozwój.
1-3 Podstawowe
4-5 Kiepskie
6-7 Poniżej przeciętnej
8-9 Przeciętne
10-11 Zadowalające
12-13 Dobre
14-15 Świetne
16-17 Doskonałe
18-19 Fantastyczne
20 Nowoczesne
System szkolenia młodzieży to odwzorowanie systemu młodzieżowego i rozwoju piłkarzy, zanim zostaną oni
wygenerowani przez grę. Coś takiego, jak nasze zespoły trampkarzy. Im wyższy poziom, tym większa szansa na
wygenerowanie piłkarza z większym startowym CA. Tutaj mamy 7 poziomów, a o ich rozbudowę prosimy zarząd
(Prośby do zarządu -> Finanse -> Zwiększenie budżetu juniorskiego)
1-2 Minimalny
3-5 Podstawowy
6-9 Przeciętny
10-13 Zadowalający
14-16 Dobry
17-19 Doskonały
20 Wyjątkowy
3
Wyszukiwanie juniorów to zasięg naszego scoutingu młodzieżowego. Oznacza odległość, z jakiej do naszego klubu
będą przybywać nowi piłkarze i wysokość potencjału newgenów. Ten czynnik jest powiązany z reputacją klubu i jego
finansami. Zwiększamy go poprzez (Prośba do zarządu -> Kontakty -> Poszerzenie siatki wyszukiwania juniorów).
1-2 Ograniczona
3-5 Podstawowa
6-8 Dosyć podstawowa
9-11 Przeciętna
12-14 Ponadprzeciętna
15-16 Solidna
17-18 Bardzo solidna
19-20 Rozległa
Wpływ na jakość rekrutowanych piłkarzy ma także reputacja i umiejętności koordynatora pionu juniorskiego,
menadżerów zespołów młodzieżowych i wszystkich trenerów młodzieżowych.
Tak więc w skrócie:

Szkolenie młodzieży - CA newgenów
Wyszukiwanie juniorów - PA newgenów
Obiekty młodzieżowe - szybkość rozwoju zawodników do lat 21
4
2. Trening
Trening dzieli się na kilka kategorii, z których każda kładzie nacisk na rozwój innych atrybutów (co nie oznacza, że
pozostałe nie są trenowane). Część atrybutów nie jest trenowana treningiem ogólnym, tylko poprzez indywidualny.
Część w ogóle nie jest trenowana.
Zawodnicy z pola:
Kondycyjny - Pracowitość, Przyspieszenie, Równowaga, Siła, Sprawność, Szybkość, Wyskok, Wytrzymałość, Zwinność
Taktyczny - Decyzje, Koncentracja, Opanowanie, Przewidywanie, Współpraca
Panowanie nad piłką - Błyskotliwość, Drybling, Gra głową, Przyjęcie piłki, Technika
Defensywny - Krycie, Odbiór, Ustawianie się
Ofensywny - Dośrodkowania, Gra bez piłki, Podania, Przegląd sytuacji, Strzały z dystansu, Wykańczanie akcji
W treningu kondycyjnym, możemy przydzielić trenera do aspektu siłowego (Pracowitość, Siła, Sprawność,
Wyskok, Wytrzymałość), albo aerobiku (Przyspieszenie, Równowaga, Szybkość, Zwinność).
Bramkarze:
Kondycyjny - Pracowitość, Przyspieszenie, Równowaga, Siła, Sprawność, Szybkość, Wyskok, Wytrzymałość, Zwinność
Taktyczny - Decyzje, Gra na przedpolu, Komunikacja, Przewidywanie, Współpraca, Wyjścia do piłki
Panowanie nad piłką - Przyjęcie piłki
Ofensywny - Przegląd sytuacji
BR (Obrona strzałów) - Jeden na jednego, Komunikacja, Opanowanie, Refleks, Ustawianie się
BR (Chwytanie) - Chwytanie, Gra na przedpolu, Wykopy, Wyrzuty, Zasięg wyskoku
Z pozostałych atrybutów, treningiem indywidualnym można trenować: Rzuty (karne, wolne, rożne), Długie wyrzuty
i Przywództwo.
5
A jak zmienić atrybuty Agresja, Determinacja, Waleczność?
Agresja
wzrost: wzrasta z wiekiem
spadek: ukaranie za czerwoną kartkę, z którą to karą się piłkarz zgodzi
Determinacja
wzrost: poprzez tutoring, ukaranie za słaby występ
spadek: poprzez tutoring
6
Waleczność
wzrost: wzrasta z wiekiem
spadek: brak
Ponadto przy ukaraniu za słaby występ może wzrosnąć atrybut Pracowitość.

U bramkarzy nietrenowalne są atrybuty Ekscentryczność i Skłonność do piąstkowania
3. Atrybuty
TECHNICZNE
Długie wyrzuty (Long Throws): Jak daleko i jak dokładnie będzie dorzucona piłka z autu. Dodatkowo mamy do
tego PPM „Long Flat Bullet Throw”, który powoduje że zawodnik próbuje ostrych "wrzutek" z autów, podobnych
trajektorią do dośrodkowań.
Dośrodkowania (Crossing): Mówi nam, jak dokładnie piłkarz potrafi dograć piłkę z bocznych sektorów boiska, w
pole karne przeciwnika. Wpływa także na dokładnośc wrzutek ze stałych fragmentów gry.
Drybling (Dribbling): Dryblin określa skuteczność i arsenał, a także jakość wykonania zwodów. Znaczenie przy nim
mają dodatkowo atrybuty takie jak „Przyspieszenie” i „Zwinność”. Należy przy tym zaznaczyć, że atrybut Równowagi
nie wpływa na drybling.
Gra głową (Heading): Jak dokładnie piłkarz jest w stanie zagrać głową w zamierzone miejsce na boisku. Współgra z
atrybutami "Skoczność" i "Siła". Wpływa także na siłę i stopień skomplikowania podejmowanych zagrań. Dość
kluczowe atrybuty zarówno dla środkowego obrońcy, jak i odgrywającego.
Krycie (Marking): Jak dokładnie gracz jest w stanie pokryć rywala, aby sprawić że jest mniej dostępny do podania.
Na efektywność krycia wpływają także "Siła", "Przewidywanie" oraz "Gra bez piłki" u rywala.
Odbiór (Tackling): Jak dobrze piłkarz jest w stanie odebrać piłkę rywalowi, bez popełnienia przewinienia. Im wyższy
atrybut, tym czystszy odbiór. Dla obrońców i defensywnych pomocników bardzo współgrający z "Kryciem", "Siłą",
"Agresją" i "Walecznością". Na styl odbioru może też wpływać PPM "Stands Up/Does not dive into tackles" albo "Dives
into tackles", jako że niektórzy obrońcy przy każdej okazji szukają wślizgu, a niektórzy starają się unikać wślizgu.
Podania (Passing): Atrybut podań wpływa przede wszystkim na jakość wykonania długich piłek czy przerzutów, a
nie, jak się często uważa, za jakość krótkich podań, gdzie kluczowe staje się to jak zawodnik kontrolował piłkę w
momencie podania (czyli kombinacja „Przyjęcia piłki” i „Techniki”) i wyczucia tempa, momentu podania (Decyzje,
Błyskotliwość, Kreatywność, Współpraca).
7
Przyjęcie piłki (First Touch): Jak dobrze piłkarz kontroluje piłkę i przygotowuje ją do dalszej akcji, w momencie
przyjęcia. Im wyższy atrybut, tym szybsza gra podaniami (i z klepki), im niższa, tym łatwiej piłkarz będzie podatny na
pressing przeciwnika. Ważne przy grze krótkimi podaniami.
Rzuty karne (Penalty Taking): Jak dobrze piłkarz wykonuje rzuty karne. Więcej w punkcie o SFG.
Rzuty rożne (Corners): Z jaką dokładnością zostanie dograna piłka - z rzutu rożnego - w zamierzone miejsce na
boisku. Więcej o współgrających atrybutach poniżej.
Rzuty wolne (Free Kick Taking): Odzwierciedla umiejętność bicia rzutów wolnych, zarówno bezpośrednich
strzałów, jak i dośrodkowań ze skrzydła i głębi pola. Więcej w punkcie o SFG.
Strzały z dystansu (Long Shots): Jak dokładnie piłkarz jest w stanie strzelić w kierunku bramki spoza pola
karnego. Teoretycznie samodzielny, ale przydatne przy dłuższych strzałach będą także :Decyzje", "Technika",
Wykańczanie akcji", "Opanowanie" i "Koncentracja".
Technika (Technique): Jak dobrze piłkarz jest w stanie wykonać bardziej wymagające, techniczne akcje z piłką, tj.
długie podania, strzały z dystansu, uderzenia z woleja, podkręcanie piłki, przyjmowanie trudnych piłek, czy
skomplikowany drybling.
Wykańczanie akcji (Finishing): Jakość, celność uderzenia, umiejętność kopnięcia piłki w umyślony punkt.. Żeby
jednak konsekwentnie i regularnie strzelać bramki ważne są również artybuty "Opanowanie" i "Decyzje". Co więcej -
aby znaleźć się w dobrym miejscu na boisku, albo wywalczyć sobie miejsce do oddania celnego strzału, czasem
przydatne są "Gra bez piłki", "Siła" i "Równowaga",
PSYCHICZNE
Agresja (Aggression): Atrybut nie wpływa na brutalność zagrań. Wyższy atrybut będzie mimo to skutkował większą
liczbą popełnianych fauli z powodu większego zaangażowania w grę. Ale jednocześnie wysokie atrybuty "Koncentracji",
"Odbioru", "Przewidywania" i "Decyzji" spowodują, że tych fauli nie powinno być zbyt dużo
Błyskotliwość (Flair): Ja bardzo piłkarz jest nieprzewidywalny, gdy jest przy piłce. Atrybut ten świetnie
współpracuje z kreatywnością, powodując że piłkarz może jedną kiwką, czy niekonwencjonalnym zagraniem przechylić
szalę zwycięstwa na korzyść swojego zespołu należy przy tym pamiętć, że większa nieprzywidywalność może także
skutkować większą szansą na utratę piłki. Piłkarz mający oba atrybuty wysokie powinien mieć taktyczną swobodę.
Decyzje (Decisions): Atrybut mówiący nam, jak dobrze piłkarz jest w stanie zewaluować dostępne możliwości i
podjąć odpowiednią decyzję, w odpowiednim czasie i w odpowiedni sposób. Ilość dostępnych opcji dla piłkarza określa
"Przegląd sytuacji". Dla pomocnika, wraz z tymi dwoma atrybutami, ważne są i ściśle współdziałają "Podania" i
"Przewidywanie".
Determinacja (Determination): Jak bardzo piłkarz próbuje osiągnąć sukces w swoich akcjach, nawet pomimo
mentalnego i fizycznego wyczerpania. Piłkarz zwykle walczy do końcowego gwizdka. Zespoły z duża determinacją
potrafią w końcówce wygrać spotkanie. Atrybut nie ma wpływu na rozwój zawodnika, wbrew obiegowym opiniom.
Gra bez piłki (Off The Ball): Określa ruch i ustawienie się piłkarza nie posiadającego piłki, w celu wyjścia na pozycję
do podania, albo stworzenia przestrzeni dla kolegów z drużyny, gdy jegozespół jest przy piłce. Jest to ofensywny
odpowiednik "Ustawiania się".
Koncentracja (Concentration): Określa jak bardzo piłkarz jest skoncentrowany podczas podejmowania decyzji.
Wysoki poziom oznacza także, że piłkarz będzie w stanie się skoncentrować przez cały mecz.
Opanowanie (Composure): Określa, jak bardzo piłkarz ma chłodną głowę w sytuacji mentalnej presji dotyczącej
podjęcia dobrej decyzji, czy podjęcia jakiejś akcji. Dotyczy to głównie presingu ze strony rywala, krycia, czy sytuacji
strzeleckiej.
Pracowitość (Work Rate): Jak dużo fizycznego wysiłku piłkarz wkłada w swoje akcje podczas meczu. Ale jeżeli nie
będzie miał odpowiednio wysokiej "Wytrzymałości", to nie uda mu się grać na pełnym gazie przez cały mecz.
Przegląd sytuacji (Vision): Jak dużo dostępnych opcji do zagrania piłki dostrzega piłkarz, będąc w jej posiadaniu.
Wpływ na wybór tej najlepszej decyzji ma atrybut "Decyzje", a wpływ na jej wykonanie ma "Technika".
8
Przewidywanie (Anticipation): Jak dobrze piłkarz będzie w stanie przewidywać ruchy i inne akcje na boisku swoich
kolegów z zespołu i przeciwników. Wysokie przewidywanie powoduje szybszą reakcję na boiskowe wydarzenia.
Współgra z "Kryciem" i "Ustawianiem się" w aspekcie przejmowania piłek.
Przywództwo (Leadership): Jak inspirujący i motywujący jest gracz, dla swoich partnerów. Jest to jeden z
ważniejszych atrybutów, które determinują wybór kapitana.
Ustawianie się (Positioning): Ustawienie się i ruch piłkarza bez piłki w defensywie.
Waleczność (Bravery): Oznacza gotowość do podjęcia przez piłkarza ryzykownej akcji, która może skutkować
urazem bądź kontuzją. Niższy atrybut powoduje, że piłkarz z powodu strachu nie podejmuje czasem lepszych decyzji
(dla zespołu), z uwagi na osobiste konsekwencje fizyczne.
Współpraca (Teamwork): Jak ściśle piłkarz wypełnia swoje polecenia taktyczne i jak bardzo jest świadomy
ustawienia i ruchów kolegów z zespołu i z nimi współpracuje.
FIZYCZNE
Przyspieszenie (Acceleration): Jak szybko podczas biegu piłkarz osiągnie prędkość maksymalną. Z atrybutem tym
nierozerwalnie wiąże się "Szybkość", a i "Wytrzymałość" będzie przydatna, żeby biegać przez cały mecz.
Równowaga (Balance): Jak dobrze piłkarz jest w stanie utrzymać się na nogach, szczególnie w sytuacjach gdy
znajduje się pod fizyczną presją ze strony rywala.
Siła (Strength): Jak bardzo piłkarz jest w stanie wywrzeć fizyczną presję na rywala. Siła zawodnika dodatkowo ma
znaczenie przy grze głową.
Sprawność (Natural Fitness): Mówi nam, jak dobrze piłkarz jest w stanie utrzymać formę podczas kontuzji lub
braku treningów, odpocząć pomiędzy meczami, zwiększyć ogranie podczas meczu, czy uniknąć zmęczenia
spowodowanego nadmiarem spotkań.
Szybkość (Pace): Jak szybko piłkarz będzie w stanie biegnąć, po osiągnięciu maksymalnej szybkości. Oczywiście bez
piłki piłkarz będzie biegł szybciej.
Wyskok (Jumping Reach): Jaki zasięg jest w stanie osiągnąć głowa piłkarza, podczas wyskoku. Wzrost piłkarza
wpływa tylko na to, czy musi wyskoczyć i ile wysiłku musi w ten wyskok włożyć. Ale głównie ten atrybut ważny jest
podczas walki z rywalem u górną piłkę. Wyżsi piłkarze mają zwykle większy zasięg, ze względu na przewagę wzrostu.
Wysoka "Agresja" i "Waleczność" prawdopodobnie spowodują zdominowanie rywala w walce o górne piłki.
Wytrzymałość (Stamina): Jak dobrze piłkarz jest w stanie utrzymać dobrą kondycję, podczas meczu. Im wyższa
kondycja, tym lepiej piłkarz będzie wykonywał swoje akcje.
Zwinność (Agility): Jak szybko piłkarz jest w stanie zatrzymać się i zmienić kierunek ruchu. W silniku meczowym
ściśle współgra z "Przyspieszeniem", "Szybkością" i "Równowagą", szczególnie gdy piłkarz jest przy piłce.
BRAMKARSKIE
Chwytanie (Handling): Chwytanie odpowiada za zdolność do obrony strzałów, które wymagają parady lub
robinsonady, nie wpływa ona natomiast na „pewność trzymania piłki” podczas jej łapania. Przede wszystkim chodzi
Chodzi o każdą interwencję przy strzale z dystansu lub półdystansu, jej technikę i jakość.
Ekscentryczność (Eccentricity): Pokazuje nam prawdopodobieństwo do wykonywania nieoczekiwanych i
ryzykownych zagrań. Nieoczekiwane i ryzykowne zagrania to np. drybling poza polem karnym, albo wychodzenie
naprzeciw piłkarza rywala w celu przechwycenie długiej piłki. Atrybut ten częściowo określa styl gry bramkarza, nie
można go określić jako jednoznacznie dobry czy też jednoznacznie zły.
Gra na przedpolu (Command Of Area): Określa, jakie jest prawdopodobieństwo prób złapania piłek wrzucanych w
pole karne. Jednocześnie powodzenie tej próby wyłapania piłki zależy od "Gry w powietrzu", "Chwytania",
"Przewidywania", "Decyzji" i "Ustawiania się". Atrybut mówi nam też, jak bramkarz gra w polu karnym i jak
współpracuje z obrońcami.
9
Zasięg wyskoku (Aerial Reach): Określa jak wysoko podczas wyskoku będą znajdować się ręce bramkarza - jest to
bramkarski odpowiednik "Wyskoku". Jednocześnie u bramkarzy "Wyskok" jest istotny w chwili gdy będą chcieli zagrać
głową, np. po opuszczeniu pola karnego. Atrybut ten określa też zdolność do wyłapywania piłek z powietrza
Jeden na jednego (One On Ones): Określa jak dobrze bramkarz sobie poradzi w sytuacjach sam na sam.
Komunikacja (Communication): Jak dobrze bramkarz porozumiewa się z obrońcami i organizuje grę w defensywie.
Im wyższy atrybut, tym mniej błędów w obronie
Refleks (Reflexes): Jak dobrze bramkarz reaguje na strzały. Pokazuje jak szybkie i instynktowne będą obrony
bramkarza. Refleks jest kluczowy gdy bramkarz nie wykonuje pełnej parady ale broni strzał odbity, niesygnalizowany,
oddany z małej odległości.
Skłonność do piąstkowania (Tendency To Punch): Określa o ile chętniej bramkarz wybierze wybicie piłki od jej
złapania, szczególnie w sytuacji podejścia do złapania górnej piłki. "Przewidywanie", "Opanowanie", "Decyzje" i
"Koncentracja" również mają wpływ na decyzję bramkarza. Jednakże, przy niższych wartościach wymienionych
atrybutów dodatkowych, lub kiepskiemu "Chwytaniu" - "Skłonność do piąstkowania" może być użyteczna z wyższym
wskaźnikiem. Gdy wszystkie atrybuty bramkarz ma OK, to im niższa, tym lepiej.
Wyjścia do piłki (Rushing Out): Pokazuje, jak dobrze bramkarz podejmie decyzję o wyjściu z linii do
nadchodzących piłek prostopadłych (w celu ich przechwycenia), albo do napastnika rywali (w celu spowodowania
sytuacji 1 na 1). Szybkość tego wyjścia jest definiowana przez atrybuty "Szybkość" i "Przyspieszenie". Pomniejszy
wpływ na podjęcie decyzji mają również "Przewidywanie", "Opanowanie", "Koncentracja" i "Decyzje".
Wykopy (Kicking): Jak daleko bramkarz będzie w stanie kopnąć piłkę. Jednakże celność tych wykopów jest
uzależniona od ukrytych dla bramkarza atrybutów "Podania" i "Technika". Przy słabym atrybucie "Wykopy" warto
rozważyć, aby bramkarz zagrywał proste i krótkie piłki do obrońców.
Wyrzuty (Throwing): Pokazuje nam, z jaką dokładnością zostanie piłka wyrzucona do partnerów z zespołu. Na
odległość wyrzutu wpływa tylko atrybut "Siła".
UKRYTE
Stabilność formy (Consistency): Jak długo i jaką formę zawodnik utrzymuje z meczu na mecz. Założeniem
wyjściowym jest, że żaden z piłkarzy nie jest w stanie zagrać na 100% umiejętności. Wskaźnik stabilności formy
oznacza stosunek, z jakim piłkarz gra ze swoim CA. Przy atrybucie '20' oznacza to, że piłkarz 20/25 meczów gra z
pełnym CA. W pozostałych piłkarz trafia na "dzień wolny". Dzień wolny oznacza obniżenie CA o około 10 pkt, w
losowych atrybutach. Poza tym warto wspomnieć, że to losowe obniżenie atrybutów nie ma wpływu na atrybuty
fizyczne.
Brutalność (Dirtiness): Jak chętnie piłkarz będzie łamał zasady, w celu osiągnięcia korzyści. Im większa brutalność,
tym więcej fauli i kartek.
Ważne mecze (Important Matches): Jak zawodnik podchodzi do ważnych spotkań i radzi sobie w nich z presją.
Podatność na kotuzje (Injury Proneness): Z jakim prawdopodobieństwem piłkarz odniesie kontuzję na treningu,
lub podczas meczu. Należy przy tym zaznaczyć, że w innej kategorii są rozpatrywane kontuzje przewlekłe, czyli takie,
które „stale” dręczą piłkarzy.
Wszechstronność (Versatility): Jak dobrze piłkarz gra na pozycjach, a których nie umie grać i jak łatwo uczy się
grać na nowych pozycjach.
Zdolność do adaptacji (Adaptability): Jak dobrze zawodnik przystosowuje się do życia w kraju innym, niż jego
ojczysty. Wpływa także na szybkość nauki języka.
10
OSOBOWOŚĆ (także ukryte)
Ambicja (Ambition): Jak bardzo piłkarz chce osiągnąć sukces. Bardziej ambitni piłkarze rozwiają się szybciej, ale też
szybciej chcą opuścić klub, jeżeli ten ma kiepską reputację, bądź nie ma znaczących sukcesów. Warto pamiętać, że
piłkarze w grupie wyrównują się do „średniego” poziomu ambitności.
Kontrowersyjność (Controversy): Jak bardzo szczery i wygadany jest piłkarz w mediach. Cecha negatywna - im
niższa, tym lepiej.
Lojaność (Loyalty): Jak bardzo, bez względu na okoliczności, piłkarz chce pozostać w obecnym klubie i czy jest
gotów odrzucić lepsze finansowo oferty tylko po to, żeby pomóc obecnemu klubowi.
Profesjonalizm (Professionalism): Jak ciężko piłkarz pracuje na treningach, jak duże obciążenia treningowe będzie
znosił bez gadania i ogólnie - jaka jest jego postawa. Najważniejszy atrybut, który wraz z "Ambicją" decyduje, czy
piłkarz w ogóle osiągnie maksimum potencjału i jak długo utrzyma swoje umiejętności na najwyższym poziomie.
Łatwiej znoszą kary za kartki i słabe występy, łatwiej ich motywować i trudniej zdenerwować. Mają także mniej
problemów z kondycją.
Sportowe zachowanie (Sportmanship): Jak bardzo piłkarz jest etyczny i fair podczas meczów. Głównie mniej
oszukują podczas meczów, np. nie nurkują w polu karnym i wykopują piłkę na aut, gdy rywal jest kontuzjowany.
Temperament (Temperament): Jak piłkarz trzyma swój temperament w garści, zarówno na boisku, jak i poza nim.
Zawodnicy z niskim atrybutem rzadziej tracą nerwy, gdy są faulowani, bądź decyzja sędziego jest na niekorzyść (ich i
zespołu). Lepiej znoszą krytykę i niesłuszne kary. Zawodnicy z wysokim atrybutem mogą nawet częściej popełniać
faule, po krytycznej rozmowie w szatni.
Wytrzymywanie presji (Pressure): Jak dobrze piłkarz sobie radzi w sytuacjach kryzysowych i wymagających. Na
boisku jak i poza nim. Piłkarze z tym atrybutem dość dobrym (i dobrą "Determinacją") lepiej reagują na krytykę, a z
oboma atrybutami na niskim poziomie potrzebują zachęcających i chwalących rozmów w szatni. Nie mają też
problemów z transferami na ich pozycję albo krytycznymi uwagami trenerów rywali lub prasy.
11
4. Wykonawcy stałych fragmentów:
Stałe fragmenty potrafią dość często przeważyć szalę zwycięstwa na czyjąś stronę. Ale stałe fragmenty, to nie tylko
odpowiadający za nie odpowiedni atrybut. Jest kilka pomniejszych, które z nim współgrają.
> Rzuty rożne - wykonawca poza atrybutem "Rzuty rożne" powinien mieć także na odpowiednim poziomie
"Dośrodkowania", "Podania" i "Technikę". Przydatny bywa również PPM 'Podkręca piłkę'.
> Rzuty wolne - oczywiście atrybut "Rzuty wolne" jest tutaj kluczowy, ale więcej bramek padnie, jeśli wykonwaca
ma także na dobrym poziomie "Dośrodkowania", "Strzały z dystansu", "Podania", "Technikę", "Opanowanie" i
"Koncentrację". Dodatkowym plusem będzie, w PPM 'podkręca piłkę' i 'bije mocne rzuty wolne'.
> Wrzuty z autu - poza atrybutem "Długie wyrzuty", przydatne są również "Siła" i "Równowaga"
> Rzuty karne - tutaj nam nawet FM podpowiada, co poza atrybutem "Rzuty karne" należy brać pod uwagę:
"Wykańczanie akcji" i "Opanowanie". Ale także szansę na bramkę zwiększają "Koncentracja" i "Decyzje", szczególnie u
zawodników słabszych technicznie.
12
5. Wybór kapitana
Głównym zadaniem kapitana jest przywództwo w zespole i motywowanie kolegów na boisku. Także w szatni pełni
ważną rolę, będąc pośrednikiem pomiędzy szatnią a menadżerem. Jak wybrać zawodnika najbardziej odpowiedniego
do tej funkcji?
- status w zespole: powinien być w wyjściowej "11", z rolą w zespole "Ważny zawodnik pierwszego zespołu", albo
"Kluczowy zawodnik". Do tego jego CA powinno być jednym z wyższych w zespole
- zawodnik powinien być w odpowiednim wieku, mając już kilka lat doświadczenia gry w pierwszym zespole
- atrybuty, te dwa najważniejsze, to "Przywództwo" i "Determinacja", ale byłoby dobrze, gdyby miał także dobrą
"Waleczność", "Współpracę" i "Pracowitość"
- osobowość powinna być jedną z pozytywnych, aby mieć dobry wpływ na kolegów na boisku
- jego reputacja powinna być jedną z wyższych w zespole
- powinien być jednym z lubianych piłkarzy w szatni
- pozycja Kapitana na boisku, jakkolwiek nie jest elementem kluczowym, oddziałuje na sąsiednie formacje, więc
bramkarz będzie w największym stopniu oddziaływał na linię obrony, podczas gdy pomocnik mając kontakt ze
wszystkimi zawodnikami na boisku, będzie pływał na wszystkie formacje.
13
System karania zawodników
Na forum SI wymieniono nawet, jak karać zawodników za słabe występy. Zacznijmy od tego, że samo ostrzeżenie
może zwiększyć atrybut Determinacja tylko do poziomu 16. Grzywna w wysokości tygodniowej pensji to wzrost
maksymalnie do 18, a tylko dwutygodniowe pozbawienie piłkarza poborów może zwiększyć ten atrybut na maksa.
Jednakże kara musi być słuszna, piłkarz musi ją zaakceptować i za słaby występ przeprosić W przeciwnym razie
determinacja mu nie wzrośnie. Natomiast atrybut Pracowitość rośnie niezależnie od Determinacji w takiej sytuacji.
Zasugerowano nawet pewien klucz karania:
Ocena 6.3-6.4 ostrzeżenie

Ocena 6.0-6.2 tygodniówka
Ocena poniżej 5.9 dwutygodniówka
Dobrze dobrana kara nie tylko wpływa na poziom determinacji (i czasem pracowitości) u podopiecznego… ale czasem
powoduje wzrost atrybutu „Poziom Dyscypliny” u samego managera. Oczywiście, jeżeli ten atrybut początkowo jest
niski (a taki jest u graczy, którzy chcą grać ‘od zera’), to piłkarze trudniej przyjmują na siebie kary.
W Internecie również dość rozlegle przedstawiono problem karania za czerwoną kartkę. Przede wszystkim – karzemy
zarówno za bezpośrednią, jak i za taką z dwóch żółtych. Konsekwencja przede wszystkim! Osobiście używam
następującego systemu:
pierwsza czerwona kartka w barwach klubu - ostrzeżenie

druga czerwona kartka - tygodniówka
każda następna – dwutygodniówka
Nie biorę pod uwagę meczy towarzyskich tylko. Oczywiście, jeżeli zdarzy nam się piłkarz, który po jakimś czasie
powrócił do nas (czy powrócił z wypożyczenia), to nie zerujemy mu dorobku. Wystarczy mu powiedzieć, że kara
powodowana jest wewnętrznym regulaminem, gdyby był niezadowolony. Jedynym problemem może być spadek –
mimo wszystko pozytywnego – atrybutu Agresja. Ale przez wiele sezonów zdarzało mi się to sporadycznie.
14
Część 2
1. Osobowości i styl kontaktów z mediami
Osobowości dzielimy na pozytywne, neutralne i negatywne. Zdecydowanie lepiej mieć w składzie te pozytywne. Także
mentorzy powinni takie posiadać.
Oznaczenia atrybutów:
 Pro – Profesjonalizm
 Det – Determinacja
 Amb – Ambicja
 Con – Kontrowersyjność
 Loy – Lojalność
 Spo - Sportowe zachowanie
 Tem – Temperament
 Pre - Wytrzymywanie presji
 Lea – Przywództwo
Wyjaśnienia kolorów:
 zielony – osobowość pozytywna
 czerwona – negatywna
 niebieska – neutralna
Jeżeli w tabeli nie ma zakresu punktowego danego atrybuty, jest on totalnie losowy! Co oznacza np. że bardzo
ambitny może mieć profesjonalizm na poziomie = 5. Wtedy warto czytać raporty trenerów (dla zawodników w klubie) i
skautów (dla zawodników spoza klubu), aby wyczytać pozostałe ważne atrybuty.
15
*przypadki:
Determinacja
 Jeśli Det 1-9 to Amb 5-20 (1)
 Jeśli Det 1-9 to Pro 5-20 (2)
 Jeśli Det 1-9 to Pre 4-20 (3)
 Jeśli Det 1-9 to Spo 1-17(4)
 Jeśli Det 11-20 to Spo 5-20 (5)
 Jeśli Det 15-20 to Pre 15-16 (6)
 Jeśli Det 18-20 to Amb 1-9 (7)
Pozostałe:
 Nie "Kapryśny" to Tem 5-20 i/lub Pro 11-20 (*)
 Nie "Profesjonalny" to Pro 1-17 i/lub Tem 1-9 (1)
 Nie "Ambitny" to Amb 1-15 i/lub Loy 10-20 (2)
 Nie "Pozbawiony ambicji" to Amb 6-20 i/lub Loy 1-10 (3)
 Nie "Lojalny" to Loy 1-17 i/lub Amb 8-20 (4)
 Nie "Pełen werwy/Jowialny" to Tem 1-9 i/lub Pre 1-14 (5)
 Nie "Perfekcjonista" to Pro 1-17 i/lub Amb 10-17 (6)
Jeżeli czytamy raport skauta o zawodniku, to możemy w nim znaleźć między innymi takie informacje:
1. profesjonalizm:
· Mamy profesjonalny zespół, a X.Y. jest tego najlepszym przykładem,
· Nasz zespół to grupa profesjonalistów, więc X.X dobrze się w nim czuje.
2. stabilność formy:
· Nie wykazuje wahań formy,
· Nie wykazuje większych wahań formy,
· Ma pewne problemy z utrzymaniem równej formy,
· Nie wykazuje wahań formy w trakcie sezonu.

3. kontuzjogenność:
· Może być dosyć podatny na kontuzje.

4.ważne mecze:
· Uwielbia mecze o dużą stawkę,
· Najlepiej wypada w meczach o dużą stawkę,
· Nie czuje się pewnie w meczach o dużą stawkę.

5. brutalność:
· Nie lubi przegrywać i w związku z tym niekiedy narusza przepisy
· Nie lubi przegrywać i w związku z tym czasami narusza przepisy.

6. wszechstronność:
· Może grać na paru pozycjach,
· Ma kilka naturalnych pozycji,
· Może grać tylko na jednej pozycji.
16
Oczywiście nie sposób wymienić tutaj wszystkich opinii, bowiem należałoby przescoutować i przejrzeć raporty ponad
setki piłkarzy.
Kontakty z mediami
Oznaczenia skrótów:
 Out - Szczery do bólu (Outspoken)
 Unf - Nietracący pewności siebie (Unflappable)
 Con - Konfrontacyjny (Confrontional)
 ST - Wybuchowy (Short-Tempered)
 Vol - Porywczy (Volatile)
 Eva - Wymijający (Evasive)
 Res - Wstrzemięźliwy (Reserved)
 LH - Zrównoważony (Level-Headed)
 MF - Medialny (Media-Friendly)
17
*przypadki:
 Nie "Wymijający" Pre 1-14 i/lub Pro 1-14 (1)
 Nie "Zrównoważony" Loy 1-10 i/lub (oba Spo 1-11 i Pro 1-12) (2)
 Nie "Konfrontacyjny" Tem 8-20 i/lub Spo 8-20
 Nie "Nietracący pewności siebie" Tem 1-14 i/lub Pre 1-14
 Nie "Wstrzemięźliwy" Con 6-14 i/lub Pro 1-14
18
2. Sztab szkoleniowy
Jako menedżer klubu możemy sami dobrać sobie sztab szkoleniowy, który przejmie od nas wiele wyznaczonych
zadań. W oknie sztabu szkoleniowego, możemy poprosić o porady dotyczące składu i treningu, przydzielić różne
obowiązki współpracownikom, czy wyszukać nowych.
Poza trenerami, scoutami, fizjoterapeutami i asystentami, możemy zatrudnić koordynatora pionu juniorskiego i
dyrektora ds. sportowych.
Atrybuty sztabu szkoleniowego dzielimy na treningowe i mentalne.

Bramkarze: Ocena kompetencji w trenowaniu aspektów bramkarskich.
Defensywa: Zdolność do trenowania gry obronnej.
Kierowanie zespołem: Determinują jak dobrze trener jest sobie w stanie radzić z otaczającymi go ludźmi, jak umie
organizować trening i prowadzić podwładnych. Lepszy atrybut oznacza mniejsze obciążenia dla danego trenera.
Kondycja: Zdolność pracy nad aspektami kondycyjnymi. Drugorzędny atrybut dla fizjoterapeutów.
Mentalność: Trener psychicznego podejścia do aspektów sportu.
Ofensywa: Ocena kompetencji w trenowaniu aspektów ofensywnych
Praca z juniorami: Determinują jakość treningu i obciążenie trenerów podczas trenowania zawodników
młodzieżowych. Co ważne, silnik gry definiuje ich jako piłkarzy do 23 roku życia.
Taktyka: Pokazuje zdolności trenera do zaznajamiania piłkarzy z taktyczną częścią treningu
Technika: Odpowiada za techniczny trening.
Determinacja: pokazuje pragnienie do osiągnięcia sukcesu w wykonywanej pracy.
Motywowanie: poza wpływem na trening, determinuje również jakość rozmów motywacyjnych w szatni.
Ocena um. piłkarza: wpływa na trafność oceny umiejętności piłkarza
Ocena pot. piłkarza: wpływa na trafność oceny potencjału piłkarza
Poziom dyscypliny: odzwierciedla podejście pracownika do dyscypliny
Wiedza taktyczna: opisuje wiedzę nt. taktyki zarówno przeciwnika jak i Twojej drużyny
Zdolności medyczne: tylko dla fizjoterapeutów. Im wyższy atrybut, tym lepiej zostanie oceniony czas leczenia i
szybciej będzie prowadzone. Oznacza też lepszą opiekę na treningach, co zmniejsza liczbę urazów w kadrze.
Zdolność do adaptacji: determinuje to, jak dobrze nowy trener zaadaptuje się w sztabie. Atrybut ważny dla
trenerów zagranicznych, szczególnie takich, którzy nie znają jeszcze języka.
Od kilku edycji FM-a jakoś trenerów przedstawia się w formie gwiazdek, oczywistym jest, że im ich więcej, tym lepiej
danym treningiem zajmie się trener.
W grze mamy w sumie 9 kategorii treningowych, więc przy dobrym doborze pracowników sztab zamkniemy w liczbie
9-14 trenerów. 9 „prowadzących” których umiejętności będą definiować jakość treningu i kilku dodatkowych, których
rozłożymy na kilka aspektów, żeby zmniejszyć przepracowanie „prowadzących”. Bo czasem piłkarzom się nie podoba,
że jeden trener się zajmuje np. strzałami
19
TRENER SIŁOWY
Odpowiada za aspekty treningu kondycyjnego: SIŁA i AEROBIK.
Kluczowe atrybuty: kondycja +DDM, czyli Determinacja + Motywowanie + Dyscyplina (w skrócie DDM)
Liczba gwiazdek = kondycja x9 + (D+D+M) x2
Suma atrybutów Liczba gwiazdek
270 5
240 4,5
210 4
180 3,5
150 3
120 2,5
90 2
60 1,5
30 1
0 0,5
20
TRENER BRAMKARZY
Odpowiada za aspekty treningu bramkarskiego: CHWYTANIE i OBRONĘ STRZAŁÓW. Trenerzy różnią się jednym
atrybutem.
Kluczowe atrybuty: bramkarze + DDM.
 dla chwytania: dodatkowo technika
 dla obrony strzałów: dodatkowo taktyka
Liczba gwiazdek = bramkarze x 6 + taktyka lub technika x 3 + (D+D+M) x 2
Chwytanie Obrona strzałów
Suma atrybutów Liczba gwiazdek Suma atrybutów Liczba gwiazdek
270 5 270 5
240 4,5 240 4,5
210 4 210 4
180 3,5 180 3,5
150 3 150 3
120 2,5 120 2,5
90 2 90 2
60 1,5 60 1,5
30 1 30 1
0 0,5 0 0,5
21
PANOWANIE NAD PIŁKĄ
Kluczowe atrybuty: technika, mentalność i DDM.
Liczba gwiazdek = technika x6 + mentalność x3 + (D+D+M) x2
270 5
240 4,5
210 4
180 3,5
150 3
120 2,5
90 2
60 1,5
30 1
0 0,5
22
TAKTYKA
Kluczowe atrybuty: taktyka + DDM
Liczba gwiazdek = taktyka x2 + (D+D+M) x1
90 5
80 4,5
70 4
60 3,5
50 3
40 2,5
30 2
20 1,5
10 1
0 0,5
23
OFENSYWA
Jeden z dwóch elementów treningu ofensywnego.
Kluczowe atrybuty: ofensywa + taktyka + DDM
Liczba gwiazdek = ofensywa x6 + taktyka x3 + (D+D+M) x2
270 5
240 4,5
210 4
180 3,5
150 3
120 2,5
90 2
60 1,5
30 1
0 0,5
24
STRZAŁY
Drugi z elementów treningu ofensywnego.
Kluczowe atrybuty: technika + ofensywa + DDM
Liczba gwiazdek = technika x6 + ofensywa x3 + (D+D+M) x2
270 5
240 4,5
210 4
180 3,5
150 3
120 2,5
90 2
60 1,5
30 1
0 0,5
25
DEFENSYWA
Ostatni typ treningu. W nim jest najwięcej punktów, decydujących o jakości.
Kluczowe atrybuty: defensywa + taktyka + DDM
Liczba gwiazdek = defensywa x8 + taktyka x3 + (D+D+M) x3
360 5
320 4,5
280 4
240 3,5
200 3
160 2,5
120 2
80 1,5
40 1
0 0,5
Determinacja + Motywowanie + Dyscyplina (DDM) - to najważniejsze wyznaczniki pracy trenerów.
26
ASYSTENT MENADŻERA – nasza prawa ręka. Zależnie, do czego chcemy go użyć, może nam pomóc przy treningu,
pomóc w szatni motywować piłkarzy, pomóc dobrać polecenia taktyczne przeciwko rywalom, wystąpić na konferencji,
czy poprowadzić za nas mecz podczas urlopu. A w tej ostatniej sytuacji, do umiejętności trenera zależy jakie zastosuje
polecenia, czy i jakich zmian dokona, jak będzie reagował na boiskowe wydarzenia.
Kluczowe atrybuty: Wiedza Taktyczna, Ocena Umiejętności, Motywowanie, Poziom Dyscypliny, Determinacja,
Kierowanie zespołem.
DYREKTOR ds. SPORTOWYCH - jeżeli chcemy, aby dyrektor ds. sportowych wyszukiwał piłkarzy, to powinien mieć
na przyzwoitym poziomie atrybuty Oceny umiejętności i Oceny potencjału. Jeżeli dodatkowo ma zajmować się
negocjowaniem kontraktów, potrzebować będzie odpowiedniej Determinacji i Motywowania. Wiedza taktyczna pozwoli
mu dobrać piłkarzy bardziej pasujących do naszego stylu gry i taktyki. Im wyższa determinacja, tym lepsze (niższe)
wynegocjowane ceny piłkarzy przychodzących i wyższe odchodzących.
27
KOORDYNAOR PIONU JUNIORSKIEGO to człowiek-orkiestra, który odpowiadać może za wyszukiwanie talentów,
podpisywanie z nimi kontraktów, czy też prowadzenie zespołu młodzieżowego. Dlatego dla niego ważnymi atrybutami
będą Praca z juniorami, Ocena potencjału i standardowe DDM. Równie ważna jest jego osobowość, ponieważ newgeni,
którzy zostaną podczas naboru nam zaprezentowani będą mieli osobowości zbliżone do niego.
FIZJOTERAPEUTA - Dla fizjoterapeutów, poza oczywistą Wiedzą medyczną, przydatne będą porządne atrybuty
Determinacji, Motywowania i Kondycji. Ostatnie trzy im wyższe, tym lepsze, ale cudów nie oczekujmy. Chyba jest
tylko jeden tak świetny fizjoterapeuta.
Głównym fizjoterapeutą w klubie powinien zostać ten o najwyższym atrybucie Zdolności medyczne
28
SKAUT – pozostali nam do przedstawienia skauci. Poza stanowiskiem głównego Skauta, który ogarnia cały sztab
szperaczy, mamy dwa rodzaje Skautów (kontraktowani po prostu jako skauci). Jednym jest skaut-obieżyświat, który
wyszukuje nam piłkarzy w dowolnym krańcu świata (Ocena Umiejętności, Ocena Potencjału, Determinacja, Zdolność
do adaptacji, czasem Praca z juniorami – jeżeli ma szukać młodzieży) i skaut najbliższego rywala (Ocena
Umiejętności, Determinacja, Wiedza Taktyczna). Główny skaut po prostu jest najlepszy z nich wszystkich.
TRENERZY JUNIORÓW mają identyczne wymagania + dobrą pracę z juniorami. Warto czasem poszukać od razu
takich trenerów, którzy mogą pracować ze wszystkimi zawodnikami w klubie i zaoszczędzić pieniądze. Chyba, że ktoś
lubi podwójne etaty ;)
Idealne obciążenie trenerów, to lekko. Owo obciążenie zależne jest od następujących czynników:
 ilość trenowanych piłkarzy
 ilość trenerów przydzielonych do danego aspektu
 atrybut Kierowanie Zespołem
3. Tutoring
Tutoring polega na łączeniu piłkarzy w pary do współpracy mentor - uczeń. Uczeń przez pewny okres czasu pozostaje
pod wpływem zachowania mentora, dzięki czemu jego atrybuty osobowości i determinacja będą zmieniać się w stronę
mentora. Nie zawsze idealnie będą dopasowane, ale na pewno będą zbliżone. W zależności od zaproponowanej
współpracy, można młodszego piłkarza nauczyć także tzw. ulubionych zagrań. Jeżeli między dwoma zawodnikami
współpraca się dobrze układa, to maksymalnie może ona trwać 6 miesięcy, a podczas tak długiego okresu również
ulegnie poprawie relacja pomiędzy zawodnikami (mogą zostać kolegami). Czasem jednak tutoring może spowodować
sprzeczkę i pogorszenie relacji pomiędzy wybranymi piłkarzami, jeżeli będzie między nimi zbyt duży konflikt
osobowości. Co może drastycznie skrócić okres współpracy. Niemniej jednak, mimo to determinacja i osobowość
ucznia ciągle będzie się zmieniać. Po prostu krótszy czas spowoduje mniejszą zmianę atrybutów młodzika i mniejszą
szansę na nauczenie się ulubionego zagrania.
29
Tutoring jest bardzo efektywnym narzędziem, jeżeli chodzi o rozwój młodych zawodników i co najważniejsze - nie jest
kosztowne! No, chyba że kupujemy za grube pieniądze doświadczonych graczy tylko po to, żeby byli mentorami i
grzali ławkę. Najczęściej tutoring jest używane aby zwiększyć Profesjonalizm i Ambicję u piłkarzy rozwijających się, co
spowoduje przyspieszenie ich rozwoju podczas treningu, podczas gdy wyższa Determinacja będzie skutkowała
lepszymi występami na boisku. W dodatku tuto ring może być efektywnym sposobem nauczenia piłkarzy nowych
Ulubionych Zagrań, ponieważ w przeciwieństwie do ich indywidualnego treningu nie zostanie zwiększone ich
obciążenie treningowe. I piłkarz może jednorazowo nauczyć się więcej niż jednego takiego zagrania. Również jest to
sposób na naukę zagrań, których nie można nauczyć poprzez trening indywidualny. Również każdorazowe polepszenie
stosunków pomiędzy piłkarzami w zespole, które takie relacje mentor-uczeń – mogą spowodować poprawę morale w
szatni, co także będzie miało przełożenie na występy na boisku.
Kiedy rozpocząć tutoring? Im wcześniej - tym lepiej. Im szybciej młodzian wykształci w sobie odpowiednią osobowość
(wysokie ww. atrybuty Profesjonalizmu i Ambicji), tym szybciej będzie on czerpał korzyści z treningu, bazy
treningowej i szybciej będzie gotowy do zdobywania doświadczenia na boisku, jakkolwiek w Twoim klubie, czy na
wypożyczeniu.
Wymagania:
 mentor i uczeń powinni grać na zbliżonej pozycji, z podobnym jej przyswojeniem,
 mentor musi mieć wyższą reputację, niż uczeń,
 mentor musi mieć MINIMUM 24 lata i być przynajmniej kilka lat starszy od ucznia, podczas gdy uczeń może
mieć NAJWYŻEJ 23 lata. Jednakowoż kapitan może być mentorem w każdym wieku,
 mentor musi mieć odpowiedni status w zespole,
 uczeń nie może być członkiem pierwszego zespołu, musi mieć status w zespole ‘rotacja’ lub niższy,
 mentor i uczeń nie mogą być kontuzjowani,
 mentor nie może w tym samym czasie trenować ulubionych zagrań,
 mentor może uczyć jednego piłkarza w danym momencie i musi mieć 5 tygodni przerwy między końcem
jednej opieki, a początkiem kolejnej,
 uczeń może mieć jednego mentora w danej chwili, ale po zakończeniu opieki można mu od razu przydzielić
kolejnego.
30
Jak wybrać odpowiedniego mentora? Trzeba wziąć pod uwagę kilka aspektów.
 mentor powinien mieć pozytywną osobowość, najlepsza będzie, gdy będzie posiadać Profesjonalizm wyższy,
niż jego podopieczny,
 mentor powinien mieć wyższą determinację, ale warto czasem pozbawić ucznia kilku punktów Determinacji w
zamian za wyższe Profesjonalizm i Ambicję. Determinację można potem powiększyć z innym mentorem, albo
poprzez uzasadnione grzywny,
 obaj piłkarze powinni mieć zbliżone osobowości, aby zapobiec ich kłótni w trakcie opieki. Czasem można
spróbować cierpliwego podejścia i użyć kilku mentorów, do drastycznej zmiany atrybutów, np. najpierw
mentor z przeciętnym profesjonalizmem szkoli młodzika, z niskim profesjonalizmem, a następnie korzystamy
z mentora o wyższych atrybutach do dalszego rozwoju. Takie podejście nie jest jednakowoż potrzebne, bo
nawet jeśli z powodu kłótni opieka przedwcześnie się zakończy to i tak część atrybutów się zmieni. Poza tym
nie jest wykluczona kłótnia świetnie dobranych osobowości. Niemniej jednak parowanie piłkarzy o podobnych
osobowościach, jeżeli głównym celem opieki jest nauka ulubionych zagrań, gdzie wzrośnie
prawdopodobieństwo ich przekazania przy współpracy trwającej 180 dni. Jest po prostu więcej czasu na
naukę.
Powinno się rozważyć przydzielanie mentorów tylko piłkarzom, którzy mają potencjalnie wysokie PA. Jest tak,
ponieważ na mniej perspektywicznych piłkarzy tracimy mentora, a należy pamiętać, że dany piłkarz może mieć tylko
jednego podopiecznego przez jakiś czas.
4. Polecenia indywidualne przeciwko rywalom.
Rzecz, która jest albo pomijana, albo czasem używana zupełnie bez głowy. Tymczasem jeżeli poświęcimy trochę czasu
na analizę taktyki i składu rywala, to polecenia te mogą okazać się zabójcze.
Ścisłe krycie - definiuje jak blisko rywala jest nasz zawodnik podczas krycia.
ZAWSZE:
 przeciwko piłkarzom z dobrą kreatywnością (przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca i przegląd
sytuacji), oraz dobrymi podaniami (podania, technika), lub dośrodkowaniami (dośrodkowania, technika), a
także przeciwko piłkarzom z umiejętnościami uderzenia z dystansu (strzały z dystansu, technika). Aby
ograniczyć ich dostępność, zostawić im mniej miejsca podczas przyjęcia piłki redukując ich efektywność,
jednakże piłkarz z dobrym dryblingiem (drybling, technika, błyskotliwość) nadal będzie miał duże szanse na
przyjęcia piłki, pomimo asysty. Nadal mimo to przydzielenie mu ścisłego krycia będzie dawało korzyść,
zostawiając mu mniej miejsca do gry. Jednak warto rozważyć zdolność do przemieszczania się, o czym
poniżej,
 przeciwko niebezpiecznym, bramkostrzelnym napastnikom rywala,
 przeciwko napastnikom z dobrą grą w powietrzu (wyskok) i jednocześnie warunkami fizycznymi (równowaga,
siła), jeśli tylko piłkarze ich kryjący mają porównywalne, bądź lepsze wymienione atrybuty,
 jako polecenie przeciwko pozycji, przeciwko środkowemu ofensywnemu pomocnikowi, jeżeli grasz taktyką bez
defensywnego pomocnika.
31
Piłkarze grający w tych samych rejonach boiska, co rywale, powinni mieć dobre atrybuty krycia (krycie,
przewidywanie, decyzje, ustawianie się) i odbioru (odbiór), w przeciwnym razie 'ścisłe krycie" może nie przynieść
oczekiwanych efektów. Powinno się także wziąć pod uwagę grę w powietrzu (wyskok), fizyczność (równowaga, siłę) i
przemieszczanie się (przyspieszenie, zwinność, szybkość). Jeżeli zawodnik rywala będzie w stanie wygrać siłowe
starcie, górną piłkę, lub szybko uciec na wolne pole, to nie będzie dla niego problemem takie wzmożone krycie. Co
więcej, może on wyciągnąć obrońcę z szyku i utworzyć dziurę na partnerów z zespołu.
NIGDY:
 przeciwko piłkarzom z lepszą mobilnością (szybkość, zwinność, przyspieszenie) i grą ofensywną (przewidywanie,
gra bez piłki) - zbyt łatwo wyciągnąłby Twoich piłkarzy ze swoich pozycji,
 przeciwko piłkarzom z lepszą grą w powietrzu (wyskok) i grą fizyczną (równowaga, siła) - zbyt łatwo
zdominowaliby obrońców, którzy ich kryją. Dla takich piłkarzy lepiej przydzielić "Pressing - zawsze",
 przeciwko piłkarzom ze złą kreatywnością (przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca, przegląd sytuacji) i
podaniami (podania, technika) - aby dać im miejsce do przyjęcia piłki i zachęcić do gry 1 na 1 z naszymi
piłkarzami,
 w połączeniu z "Pressing - zawsze przeciwko piłkarzom ze słabą kontrolą piłki (przyjęcie, technika), dryblingiem
(drybling, technika, błyskotliwość), mobilnością (szybkość, zwinność, przyspieszenie), lub przeciw piłkarzom ze
słabą koncentracją (opanowanie, koncentracja) - aby zachęcić piłkarza rywala do pojedynku 1 na 1, ale osłabić
jego efektywność gry piłką,
 w połączeniu z "Odbiór - agresywny" przeciwko piłkarzom ze słabą walecznością (agresja, waleczność,
determinacja, pracowitość) i fizycznością (siła, równowaga), albo przeciwko piłkarzowi z kipskim morale -
ponownie, aby zachęcić go do gry 1 na 1 i wykorzystać przewagę.
Z tym poleceniem nie powinno się przesadzać, ponieważ może szybko spowodować dziury w szykach obronnych
Pressing - jak szybko piłkarze zaczynają naciskać będących przy piłce graczy rywala
ZAWSZE:
 przeciwko piłkarzom ze słabą mobilnością (szybkość, zwinność przyspieszenie), kontrolą piłki (przyjęcie, technika)
lub dryblingiem (drybling, błyskotliwość, technika), albo przec piłkarzom ze słabą koncentracją (koncentracja,
decyzje). Szczególnie jeśli pozostałe cechy, tj. kreatywność (przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca i
przegląd sytuacji), podania (podania, technika), dośrodkowania (dośrodkowania, technika), lub strzały z dystansu
(strzały z dystansu, technika) czynią z niego zagrożenie - to polecenie uczyni go mniej efektywnym grając pod
presją,
 przeciwko piłkarzom, którzy w preferowanych ruchach mają 'przetrzymuje piłkę' i 'spowalnia grę',
32
 jako polecenie przeciwko pozycji; przeciwko szeroko grającym piłkarzom na pozycjach bocznego obrońcy i
defensywnego skrzydłowego, jeżeli używamy formacji bez szeroko grających pomocników/napastników, oraz
podobnie, przeciwko szeroko grającym pomocnikom i napastnikom rywala, jeżeli gramy formacją bez bocznych
obrońców - aby zapobiec zbyt dużej ilości wolnej przestrzeni dla piłkarzy przeciwnika, w bocznych sektorach
boiska,
 jako polecenie przeciwko pozycji; przeciw obrońcom z kiepską kreatywnością (przewidywanie, decyzje,
błyskotliwość, współpraca, przegląd sytacji) i podaniami (podania, technika), lub ze złą koncentracją
(koncentracja, opanowanie) - aby zapobiec budowaniu akcji przez rywali w linii obrony i zmusić ich/zachęcić, do
podania długiej piłki , ewentualnie zwiększenia presji na obrońcach i liczeniu na ich błąd,
 jako polecenie przeciwko pozycji; przeciwko samotnemu napastnikowi nie mającemu wsparcia ze strony
środkowego ofensywnego pomocnika - aby wykorzystać jego osamotnienie i utrudnić mu utrzymanie piłki i jej
rozegranie.
Piłkarze grający w tych samych rejonach boiska, co rywale, powinni mieć dobre umiejętności pressingu (agresja,
pracowitość, przyspieszenie, zwinność i wytrzymałość), w przeciwnym razie pressing może okazać się mało efektywny.
NIGDY:
 przeciwko piłkarzom z dobrą mobilnością (przyspieszenie, zwinność, szybkość) lub dryblingiem (drybling,
błyskotliwość, technika) ale z gorszą kreatywnością (przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca,
przegląd sytuacji), podaniami (podania, technika), dośrodkowaniami (dośrodkowania, technika) i strzałami z
dystansu (strzały z dystansu, technika); czyli przeciwko typowym jeźdźcom bez głowy, którzy mają tylko
szybkość i drybling - nasi piłkarze i tak mogą ich nie dogonić, a niskie walory techniczne spowodują problemy
z dograniem piłki.
33
Odbiór piłki - w jaki sposób twój gracz próbuje odebrać piłkę rywalowi
AGRESYWNY:
 przeciwko graczom ze słabą walecznością (agresja, waleczność, determinacja, pracowitość) i kiepską fizycznością
(siła, równowaga) lub przeciw piłkarzom z niskim morale - zniechęcisz ich do atakowania, dryblowania; przy piłce
będą mniej efektywni,
 przeciwko piłkarzom z dobrą kreatywnością (przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca, przegląd
sytuacji) i podaniami (podania, technika), ale z gorszą mobilnością (szybkość, zwinność, przyspieszenie) i
dryblingiem (drybling, technika, błyskotliwość) - będą mniej efektywni przy piłce i trudniej im będzie wypracować
sobie szansę strzału/podania,
 przeciwko piłkarzom zmęczonym, z urazem i o których wiemy, że są podatni na kontuzje - aby zwiększyć
prawdopodobieństwo ich kontuzji.
Piłkarze grający agresywnie, w tej samej strefie boiska co rywal, powinni mieć dobrą prezencję fizyczną (siła,
równowaga) i umiejętności odbioru (odbiór, przewidywanie, decyzje)
DELIKATNY:
 przeciwko piłkarzom z dobrą moblinością (szybkość, przyspieszenie, zwinność) lub dryblingiem (drybling,
błyskotliwość, technika) - aby powstrzymać ich próby minięcia obrońcy (obrońcy łatwiej będzie nie przewrócić się)
i ograniczy prawdopodobieństwo głupiego faulu; stosować ze ścisłym kryciem i pressingiem.
NORMALNY:
 jeśli chcesz minimalnie zmienić odbiór dla danego zawodnika, w porównaniu z poleceniami zespołowymi. Tzn.,
jeżeli mamy ustawioną 'grę bez wślizgów', to dla danego zawodnika NORMALNY znosi to ograniczenie.
34
Część 3
1. Kombinacje atrybutów (dalej określane jako "umiejętności")
Atrybuty piłkarza współpracują ze sobą w różnych konfiguracjach kreując im konkretne zdolności, które to przekładają
się na wykonywanie konkretnych akcji na boisku. Zdolności piłkarza możemy pogrupować w pięciu niżej wymienionych
kategoriach:
- mentalne - używane przez piłkarza do wykonania lub włożenia wysiłku w jakąś akcję,
- fizyczne - używane są do wykonania konkretnej akcji w ataku bądź obronie
- ofensywne - używane do akcji w ataku i zagrań piłki,
- defensywne - używane do akcji w obronie i zachowań bez piłki,
- stałe fragmenty - używane do wykonywania stałych fragmentów.
MENTALNE:
- inteligencja - jak dobrze piłkarz jest w stanie zdecydować się na jakiś konkretny, odpowiedni do sytuacji ruch
(przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca, przegląd sytuacji)
- koncentracja - z jaką konsekwencją i koncentracją piłkarz używa swojej inteligencji (opanowanie, koncentracja)
- zaangażowanie - jak chętnie piłkarz podejmuje akcję, która wymaga od niego wysiłku (agresja, waleczność,
determinacja, pracowitość)
Typy inteligencji:
* kreatywność - kiedy jest przy piłce (przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca, przegląd sytuacji)
* poruszanie się - kiedy nie jest przy piłce (przewidywanie, decyzje, współpraca - jako główne; gra bez piłki - przy
ataku, ustawianie się - przy obronie)
* zrozumienie - jak dobrze piłkarz rozumie sytuację na boisku (przy piłce - przewidywanie, współpraca, przegląd
sytuacji; bez piłki - przewidywanie, współpraca)
* podejmowanie decyzji - jak dobrą piłkarz podejmie decyzję, w odniesieniu do jego wiedzy (przy piłce - decyzje,
błyskotliwość, współpraca; bez piłki - decyzje, współpraca)
FIZYCZNE:
- warunki fizyczne - jak dobrze piłkarz potrafi rywalizować w fizycznych kontaktach z rywalem (równowaga, siła -
jako główne; agresja, waleczność, determinacja, pracowitość - kluczowe mentalne)
- gra w powietrzu - jak dobrze gracz prezentuje się w starciach o górne piłki i czy w ogóle jest w stanie jej
dosięgnąć (wyskok - główny; determinacja, pracowitość - kluczowe mentalne; dobre warunki fizycznne - jako
przydatna umiejętność; pozostałe wskaźniki - wzrost)
- mobilność - jak szybko i zwinnie piłkarz się porusza (przyspieszenie, zwinność, szybkość - jako główne;
determinacja, pracowitość - kluczowe mentalne)
35
OFENSYWNE:
- poruszanie się w ataku - jak dobrze piłkarz potrafi przemieścić się na przydatne pozycje będąc bez piłki, aby ją
otrzymać, albo wytworzyć przestrzeń dla współpartnerów (gra bez piłki, opanowanie - jako główne; przewidywanie,
decyzje, współpraca, opanowanie, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - warunki
fizyczne, mobilność)
- kontrola piłki - jak dobrze piłkarz jest w stanie przyjąć piłkę i przygotować ją do dalszych poczynań (przyjęcie,
technika, opanowanie - jako główne; przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca, przegląd sytuacji,
opanowanie, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - warunki fizyczne, gra w
powietrzu)
- podania - jak dobrze piłkarz będzie w stanie podać piłkę partnerom (podania, technika, opanowanie, - główne;
przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca, przegląd sytuacji, koncentracja, determinacja - kluczowe
mentalne)
- dośrodkowania - jak dobrze piłkarz będzie w stanie dograć piłkę w pole karne z bocznych sektorów boiska
(dośrodkowania, podania, technika, opanowanie - jako główne; przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca,
przegląd sytuacji, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne)
- drybling - jak dobrze piłkarz biegnie z piłką (drybling, technika, opanowanie - jako główne; przewidywanie,
przegląd sytuacji, decyzje, błyskotliwość, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne; mobilność, warunki
fizyczne - powiązane fizyczne)
- strzały - jak dobrze piłkarz oddaje strzały na bramkę przeciwnika (wykańczanie akcji, strzały z dystansu [dla
strzałów z dystansu], technika, opanowanie [głównie dla strzałów z bliska] - jako główne; przewidywanie, przegląd
sytuacji, decyzje, błyskotliwość, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne)
- gra głową - jak dobrze piłkarz podaje lub strzela głową (gra głową, technika, opanowanie [głównie przy strzałach] -
jako główne; przewidywanie, decyzje, błyskotliwość, współpraca, przegląd sytuacji, koncentracja, determinacja -
kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - gra w powietrzu, warunki fizyczne)
- wstrzymywanie gry - jak dobrze piłkarz potrafi spowolnić grę będąc przy piłce, aby dać czas partnerom na lepsze
ustawienie się na boisku (opanowanie - jako główny; przewidywanie, współpraca, decyzje, koncentracja, determinacja
- kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - warunki fizyczne)
DEFENSYWNE:
- krycie - jak dobrze piłkarz potrafi utrzymać pozycję w bliskości z rywalem, która spowoduje, że ten będzie gorzej
tworzył opcję podaniową (krycie, opanowanie, ustawianie się - jako główne; przewidywanie, decyzje, współpraca,
koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - mobilność, warunki fizyczne)
- poruszanie się w defensywie - jak dobrze piłkarz potrafi zachować pozycję w obronie, która blokuje rywalom
drogę do bramki (opanowanie, ustawianie się - jako główne; przewidywanie, decyzje, współpraca, koncentracja,
determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - mobilność, warunki fizyczne)
- wywieranie presji - jak dobrze piłkarz będzie się przemieszczał w kierunku rywala będącego przy piłce w celu
wywarcia na nim presji (opanowanie, ustawianie się - jako główne; przewidywanie, decyzje, współpraca,
koncentracja, agresja, waleczność, determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - mobilność)
- odbiór - jak dobrze piłkarz potrafi odebrać piłkę rywalowi (odbiór, opanowanie - jako główne; przewidywanie,
decyzje, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne - warunki fizyczne)
- przechwytywanie - jak dobrze piłkarz potrafi się poruszać i czytać grę, aby przejąć piłkę (opanowanie,
przewidywanie, decyzje, współpraca, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne -
mobilność, warunki fizyczne, gra w powietrzu)
- podążanie za grą - jak płynnie i szybko piłkarz potrafi z ofensywnej pozycji przejść do defensywy (opanowanie,
przewidywanie, decyzje, współpraca, koncentracja, determinacja - kluczowe mentalne; powiązane fizyczne -
mobilność)
- oczyszczanie przedpola - jak dobrze piłkarz wykopie piłkę lub wybije głową, zażegnując niebezpieczeństwo (gra
głową, technika, opanowanie - jako główne; przewidywanie, współpraca, decyzje, koncentracja, determinacja -
kluczowe mentalne)
36
2. Ulubione zagrania (Player Preffered Moves , w skrócie PPM)
To ulubione zagrania indywidualne piłkarzy. Poszerzają one wachlarz ich umiejętności. PPM jest 47, z czego tylko
siedmiu można nauczyć się poprzez opiekę mentora (podkręca piłkę, dyskutuje z sędziami, spóźnia się z
wejściem w pole karne, wchodzi w pole karne, nie oddaje piłki pod presją, przetrzymuje piłkę, gra tylko na swojej
połowie). Wszystkie PPM dzielą się na 7 kategorii.
1. Poruszanie się z piłką:

- schodzi do środka (Cuts Inside) - piłkarz częściej schodzi z piłką ze skrzydła
Przydatne dla: grających szeroko piłkarzy, którzy próbują kreować grę, wykonywać prostopadłe podania, wbiegać z
piłką i próbować strzelać z centralnych sektorów boiska; szeroko grających piłkarzy ze słabym dośrodkowaniem;
lewostronnych piłkarzy ze słabą lewą nogą; prawostronnych piłkarzy ze słabą prawą nogą
Nieprzydatne dla: szeroko grających piłkarzy, od których oczekuje się, że dograją piłkę z bocznego sektora boiska
Polecenia indywidualne: przydatne - ścinaj z piłką do środka; nieprzydatne - trzymaj się linii
- mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg (Knocks Ball Past Opponent) - piłkarz częściej podaje piłkę w wolną
przestrzeń za przeciwnikiem tuż przed próbą obiegnięcia go
Przydatne dla: atakujących piłkarzy, od których wymaga się rajdów; dla ofensywnych graczy z kiepskim dryblingiem
Nieprzydatne dla: defensywnie grających piłkarzy, którzy grają bezpieczną piłkę
Polecenia indywidualne: przydatne - więcej drybluj; nieprzydatne - mniej drybluj
Polecenia drużynowe: przydatne - rajdy pomiędzy obrońcami
- rzadko atakuje z piłką (Runs With Ball Rarely) - piłkarz niechętnie drybluje
Przydatne dla: defensywnie grających piłkarzy, którzy wolą ostrożną grę; dla piłkarzy ze słabym dryblingiem
Nieprzydatne dla: większości ofensywnych zawodników
Polecenia indywidualne: przydatne - mniej drybluj; nieprzydatne - drybluj więcej
Polecenia drużynowe: nieprzydatne - rajdy pomiędzy obrońcami
37
- często atakuje z piłką (Runs With Ball Often) - piłkarz chętnie drybluje
Przydatne dla: wszystkich ofensywnych piłkarzy, którzy nie atakują wyłącznie skrzydłami lub wyłącznie środkiem
boiska
Nieprzydatne dla: większości defensywnych piłkarzy grających bezpieczną piłkę
- atakuje z piłką lewym skrzydłem (Runs With Ball Down Left) - piłkarz będzie chętniej dryblował lewym skrzydłem
Przydatne dla: ofensywnie grających piłkarzy po lewej stronie (także dla ofensywnie usposobionych obrońców) z
mocną lewą nogą, od których oczekuje się rajdu z piłką przy linii i dogrania piłki w pole karne
Nieprzydatne dla: piłkarzy grających w środkowej strefie i dla tych z bocznych sektorów, którzy wolą kreować grę czy
ryzykownie podawać piłkę; grających przez środek boiska; defensywnie grających piłkarzy; piłkarzy ze słabą lewą
nogą
Polecenia indywidualne: przydatne - drybluj więcej, biegnij z piłką skrzydłem; nieprzydatne - drybluj mniej, ścinaj z
piłką do środka
- atakuje z piłką prawym skrzydłem (Runs With Ball Down Right) - piłkarz będzie chętniej dryblował prawym
skrzydłem
- atakuje z piłką środkiem pola (Runs With Ball Through Centre) - piłkarz będzie chętniej dryblował w środku
boiska
Przydatne dla: piłkarzy, którzy atakują z piłką przez środek boiska
Nieprzydatne dla: defensywnych piłkarzy grających bezpieczną piłką; szeroko grających piłkarzy, którzy grają przy
linii
Polecenia indywidualne: przydatne - drybluj więcej, ścinaj z piłką do środka; nieprzydatne - drybluj mniej, biegnij z
piłką skrzydłem
- spowalnia grę (Stops Play) - piłkarz będzie spowalniał grę poprzez zatrzymanie się z piłką, lub spowolnienie
swojego ruchu, aby dać czas partnerom na zajęcie lepszych pozycji
Przydatne dla: wspierającego napastnika (klasyczna 10, cofnięty napastnik, defensywny napastnik), aby przetrzymał
piłkę w kluczowym momencie kreowania akcji i stworzył więcej dostępnych opcji podaniowych; agresywnych
napastników (fałszywa 9, odgrywający); defensywnych i wspierających środkowych pomocników, aby zwolnili grę i
pozwolili reszcie zespołu przesunąć się na odpowiednie pozycje ofensywne
Nieprzydatne dla: piłkarzy, którzy potrafią szybko zagrać piłkę za linię obrony przeciwnika, będą dryblować lub
strzelać z dystansu
Polecenia indywidualne: przydatne - przetrzymuj piłkę
38
2. Poruszanie się bez piłki:
- spóźnia się z wejściem w pole karne (Arrives Late In Opposition Area) - zawodnik będzie czasem unikał wejścia
w pole karne przeciwnika podczas posiadania piłki przez zespół, a przed wbiegnięciem zastanawia się czy to
odpowiedni moment
Przydatne dla: wspierających środkowych pomocników, którzy grają nieco głębiej
Nieprzydatne dla: ofensywnych zawodników, którzy lubią przemieszczać się do przodu; piłkarzy z dobrymi warunkami
fizycznymi i grą w powietrzu, którzy mogą stanowić zagrożenie w polu karnym przy okazji dośrodkowania
Polecenia indywidualne: przydatne - graj wyżej
- cofa się po piłkę (Comes Deep To Get Ball) - piłkarz będzie przemieszczał się w kierunku piłkiposiadanej przez
głębiej grających partnerów
Przydatne dla: wspierających piłkarzy grających głębiej, którzy kreują grę i lubią prostopadłe podania
Nieprzydatne dla: ofensywnych zawodników, którzy lubią przemieszczać się do przodu;
- często wychodzi do przodu (Get Forward Whenever Possible) - piłkarz bez piłki chętniej będzie przemieszczał się
do przodu
Przydatne dla: ofensywnie grających zawodników, aby zająć bardziej ofensywne pozycje
Nieprzydatne dla: defensywnie grających piłkarzy utrzymujących pozycję; wspierających piłkarzy, którzy grają nieco
głębiej i stamtąd rozgrywają piłkę lub próbują prostopadłych podań
Polecenia indywidualne: przydatne - graj wyżej; nieprzydatne - utrzymuj pozycję
- wchodzi w pole karne przeciwnika (Gets Into Opposition Area) - piłkarz chętniej będzie wchodził w pole karne
rywala, gdy twój zespół będzie atakować.
Przydatne dla: napastników
Nieprzydatne dla: defensywnych piłkarzy utrzymujących pozycję; wspierających piłkarzy grających w głębi pola
- gra przy linii (Hugs Line) - piłkarz będzie częściej ustawiał przy linii bocznej boiska
Przydatne dla: szeroko grających piłkarzy, którzy będąc bez piłki poszerzają pole gry; dla szeroko grających piłkarzy,
którzy mogą otrzymać podanie, wykonać rajd i dośrodkować
Nieprzydatne dla: piłkarzy grających w bocznych sektorach, którzy zawężają pole gry, aby zapewnić wsparcie w
środkowym sektorze boiska
Polecenia indywidualne: przydatne - trzymaj się linii; nieprzydatne - zawęź pole gry
Polecenia drużynowe: przydatne - szersze pole gry; nieprzydatne - węższe pole gry
- gra na granicy spalonego (Likes To Try To Beat Offside Trap) - piłkarz będzie próbował wbiec za linię obrony w
odpowiednim tempie tak, aby nie dać złapać się w pułapkę ofsajdową, po czym przejąć podanie za linię obrony
Przydatne dla: większości napastników, od których oczekuje się gry na plecach ostatniego obrońcy
39
- wychodzi na wolne pole (Moves Into Channels) - piłkarz częściej będzie wbiegał w kierunku bramki przeciwnika
wchodząc w wolną przestrzeń pomiędzy rywalami
Przydatne dla: bardziej ofensywnych zawodników skoncentrowanych na wbieganiu w wolną przestrzeń zarówno, aby
zejść do bocznej strefy boiska, gdzie mogą minąć obronę, jak i wbiec w pole karne wyskakując zza pleców obrońców
Nieprzydatne dla: silnych napastników, którzy są celem długich podań, odgrywających, czy też zawodników grających
bardziej defensywnie, którzy będą woleli utrzymywać pozycję
Polecenia indywidualne: przydatne - wyjścia na wolne pole
- król pola karnego (Penalty Box Player) - piłkarz częściej będzie zostawał w polu karnym przeciwnika, gdy Twój
zespół będzie atakować, a jednocześnie obrona rywala będzie dostatecznie cofnięta
Przydatne dla: większości napastników, szczególnie tych ze słabszą kreatywnością, podaniami i dryblingiem, którzy
skoncentrowani są wyłącznie na wykańczaniu akcji i zdobywaniu bramek
Nieprzydatne dla: piłkarzy wspierających napastników, od których oczekuje się grania głębiej i tworzenia okazji do
strzału lub kluczowego podania
- odgrywa z klepki (Plays One-Twos) - piłkarz będzie częściej podawać krótko do kolegi z zespołu, aby znaleźć wolne
pole i odebrać podanie zwrotne, zachęcając jednocześnie rywali do podejścia bliżej w celu odebrania piłki
Przydatne dla: większości ofensywnych zawodników, którzy chcą zająć lepszą pozycję na boisku lub stworzyć wolną
przestrzeń w swojej strefie
Nieprzydatne dla: defensywnych piłkarzy, którzy utrzymują swoją pozycję
- gra tyłem do bramki (Plays With Back To Goal) - piłkarz częściej będzie grać plecami do bramki, kierując się w
stronę piłki, gdy twój zespół jest w jej posiadaniu
Przydatne dla: wspierających napastników, którzy próbują stworzyć dodatkową przestrzeń do podań otwierających
drogę do bramki; silnych napastników, którzy są celem długich podań
Nieprzydatne dla: ofensywnych graczy, którzy wbiegają na wolną przestrzeń w poszukiwaniu opcji podaniowej;
wspierających piłkarzy, którzy przemieszczając się tworzą okazję do podania, albo przestrzeń dla kolegów
- gra tylko na swojej połowie (Stays Back At All Times) - piłkarz raczej będzie utrzymywał swoją pozycję w
defensywie
Przydatne dla: defensywnych piłkarzy grających bezpieczną piłkę
Nieprzydatne dla: piłkarzy grających do przodu, aby wspierać atak; atakujących piłkarzy wychodzących na ofensywne
pozycje
Polecenia indywidualne: przydatne - utrzymuj pozycję; nieprzydatne - graj wyżej, szukanie gry
40
3. Podania
- dyktuje tempo gry (Dictates Tempo) - piłkarz będzie sam decydował w jakim tempie grać piłką nie stosując się do
wydanych poleceń drużynowych
Przydatne dla: środkowych pomocników kreujących grę, dotyczy to w szczególności tych zawodników, którzy
występują w roli rozgrywających
Polecenia drużynowe: przydatne - więcej swobody; nieprzydatne - więcej dyscypliny
- przerzuca piłkę na drugie skrzydło (Like To Switch Ball To Other Flank) - piłkarz będzie częściej przerzucał piłkę
na przeciwległą stronę boiska
Przydatne dla: szeroko grających piłkarzy, ale raczej tych mniej ofensywnych - z rolą wspierającą; ofensywnych
zawodników grających przy linii, którzy nie schodzą do środka w celu tworzenia opcji podaniowych
Polecenia indywidualne: przydatne - więcej bezpośrednich podań; nieprzydatne - podawaj krócej
Polecenia drużynowe: przydatne - gra na aferę, więcej bezpośrednich podań, zagrania na skrzydła, ataki skrzydłami,
ataki prawym lub lewym skrzydłem (tylko na skrzydle przeciwnym do piłkarza z tą umiejętnością); nieprzydatne -
utrzymanie piłki, krótsze podania, ataki środkiem pola, ataki prawym lub lewym skrzydłem (w przypadku wyboru tego
samego skrzydła, na którym gra piłkarz z tą umiejętnością)
- szuka podań zamiast okazji do strzału (Looks For Pass Rather Than Attempting Score) - piłkarz będzie częściej
próbował podać piłkę do partnerów z zespołu zamiast oddawać strzał nawet pomimo dogodnej sytuacji; może to
spowodować podanie piłki jeszcze lepiej ustawionemu partnerowi, ale może też skutkować zmarnowaniem okazji na
bramkę
Przydatne dla: piłkarzy ofensywnych ze słabymi umiejętnościami strzeleckimi
Nieprzydatne dla: piłkarzy z dobrymi umiejętnościami strzeleckimi, szczególnie dla wysuniętych napastników, którzy
mają być głównymi zdobywcami bramek
Polecenia indywidualne: przydatne - rzadziej strzelaj; nieprzydatne - częściej strzelaj
Polecenia drużynowe: przydatne - podania w pole karne; nieprzydatne - strzały z każdej pozycji
- unika prostopadłych podań (Plays No Through Balls) - piłkarz będzie rzadziej próbował wykonywać prostopadłe
podania na wolne pole, a znacznie częściej będzie wolał dograć bezpośrednio (na nogę, głowę, klatkę piersiową) do
partnera; tendencja do wykonywania długich i bezpośrednich podań nie zmieni się
Przydatne dla: bardziej defensywnych piłkarzy, od których oczekujemy zachowawczej gry piłką i bezpiecznych,
krótkich podań; piłkarzy, od których oczekujemy krótkiej gry piłką w celu jej utrzymania, umożliwienia partnerom
wyjścia na pozycję i podjęcia próby penetrującego podania; piłkarzy, którzy powinni grać bezpośrednie piłki; piłkarzy z
niską wartością atrybutów kreatywności i podań
Nieprzydatne dla: piłkarzy z dobrą kreatywnością i podaniami; piłkarzy, od których oczekuje się kreowania i
wykonywania prostopadłych podań
Polecenia indywidualne: przydatne - mniej ryzykownych podań; nieprzydatne - więcej ryzykownych podań
Polecenia drużynowe: nieprzydatne - podania na wolne pole
- lubi proste i krótkie podania (Plays Short Simple Passes) - piłkarz będzie wolał zdecydować się na krótkie podanie
do najbliższego kolegi, niż ryzykować próbę prostopadłego, długiego podania
Przydatne dla: defensywnych piłkarzy, od których oczekuje się bezpiecznej gry i krótkich podań; dla piłkarzy z kiepską
kreatywnością i podaniami
Nieprzydatne dla: piłkarzy, od których oczekuje się prostopadłych podań (np. rozgrywający); piłkarzy, od których
oczekujemy bezpośrednich, długich piłek; piłkarzy z dobrą kreatywnością i podaniami
41
Polecenia indywidualne: przydatne - podawaj krócej, mniej ryzykownych podań; nieprzydatne - więcej bezpośrednich
podań, więcej ryzykownych podań
Polecenia drużynowe: przydatne - utrzymanie piłki, krótkie podania, rozegranie piłki po ziemi; nieprzydatne - gra na
aferę, więcej bezpośrednich podań, podania na wolne pole, wrzutki w pole karne, zagrania na skrzydła
- próbuje podań otwierających drogę do bramki (Tries Killer Balls Often) - piłkarz będzie próbował częściej
wykonywać prostopadłe podania na wolne pole, w które mogą wbiec jego koledzy
Przydatne dla: rozgrywających (także K10), którzy powinni próbować prostopadłych podań
Nieprzydatne dla: bardziej defensywnie grających piłkarzy, którzy grają ostrożniej bezpiecznymi podaniami; piłkarzy,
od których oczekuje się krótkich podań w celu utrzymania piłki
Polecenia indywidualne: przydatne - więcej ryzykownych podań; nieprzydatne - mniej ryzykownych podań
Polecenia drużynowe: przydatne - podania na wolne pole
- zagrywa długie piłki (Tries Long Range Passes) - piłkarz będzie częściej próbował długich podań
Przydatne dla: piłkarzy ustawionych w głębi pola, od których oczekuje się zagrywania bezpośrednich podań; także
podczas gry z użyciem odgrywającego
Nieprzydatne dla: kreatywnych zawodników, od których oczekuje się zróżnicowanych podań; piłkarzy, od których
oczekuje się krótszych podań, głównie w defensywie, ale też podczas starań o utrzymanie piłki
Polecenia indywidualne: przydatne - więcej bezpośrednich podań; nieprzydatne - podawaj krócej
Polecenia drużynowe: przydatne - gramy na aferę, więcej bezpośrednich podań, wrzutki w pole karne, zagrania na
skrzydła; nieprzydatne - utrzymanie piłki, krótsze podania, rozegranie piłki po ziemi
- wyprowadza kontrataki dalekimi wyrzutami piłki (Uses Long Throw To Start Counter Attacks) - zawodnik z
pola będzie częściej wykonywać szybkie i dalekie wyrzuty z autu, a bramkarze dalekie wyrzuty od bramki, szczególnie
w sytuacji, gdy rywal będzie naciskał wysokim pressingiem tworząc okazję do przełamania ich szyków obronnych
Przydatne dla: szeroko grających obrońców, którzy będą bliżej piłki, gdy ta wyjdzie na aut
4. Wykańczanie akcji:
- próbuje strzałów z przewrotki (Attempts Overhead Kicks) - piłkarz będzie próbować strzałów przewrotką, gdy
tylko pojawi się do tego okazja
Przydatne dla: napastników, którzy chcą wykorzystywać okazje do takich strzałów
Mimo, iż wynikiem tego PPM są niezapomniane bramki, to nie warto uczyć piłkarza tego zagrania. Szkoda obciążenia
treningowego. Jeżeli zawodnik już posiada to zagranie w swoim repertuarze, tonie warto go oduczać - strzały
przewrotką zdarzają się bardzo rzadko.
- bije mocne rzuty wolne (Hits Free Kicks With Power) - piłkarz będzie częściej uderzać z rzutów wolnych
bezpośrednio na bramkę z dużą siłą, niż szukać opcji rozegrania lub dośrodkowania, tudzież technicznego uderzenia
Przydatne dla: wykonawców rzutów wolnych z wysoką wartością atrybutów: rzuty wolne, technika i strzały z dystansu
- lubi lobować bramkarzy (Likes To Lob Keeper) - piłkarz będzie próbował częściej przenieść piłkę nad bramkarzem,
jeżeli uzna, że ma w ten sposób szansę na zdobycie bramki
Przydatne dla: napastników, aby zachęcić ich do alternatywnego sposobu na zdobycie gola szczególnie w sytuacjach
sam na sam, gdy bramkarz wychodzi z bramki
42
- próbuje mijać bramkarza (Likes To Round Keeper) - piłkarz będzie częściej próbował przedryblować bramkarza w
sytuacji 1 na 1 i umieścić piłkę w pustej bramce
Przydatne dla: napastników i ofensywnych zawodników, aby zwiększyć szansę na strzelenie bramki; dla napastników z
kiepskim wykańczaniem akcji
- lubi plasowane strzały (Places Shots) - piłkarz będzie próbował strzałów technicznych, czyli z mniejszą mocą, a
większą precyzją
Przydatne dla: napastników i ofensywnych zawodników w celu zwiększenia celności strzałów
- unika strzałów z dystansu (Refrain From Taking Long Shots) - piłkarz będzie rzadziej próbować strzałów spoza
pola karnego rywala
Przydatne dla: piłkarzy z kiepską umiejętnością strzałów z dystansu; piłkarzy, od których oczekuje się skupienia na
wykonaniu prostopadłego podania, dryblowania lub zdobycia pozycji strzeleckiej bliższej bramce; piłkarzy, od których
oczekuje się bezpiecznej gry piłką
Polecenia indywidualne: przydatne - rzadziej strzelaj; nieprzydatne - częściej strzelaj
Polecenia drużynowe: przydatne - podania w pole karne; nieprzydatne - strzały z każdej pozycji
- strzela z dystansu (Shoots From Distance) - piłkarz będzie częściej próbował strzelać spoza pola karnego
Przydatne dla: piłkarzy, od których oczekujemy, że będą stanowili zagrożenie dla bramki rywala poprzez strzały z
dystansu, głównie środkowych pomocników albo szeroko grających piłkarzy z poleceniem schodzenia do środka, czy
wspierających atak (np. klasyczna 10). Tej umiejętności nie powinno mieć więcej niż dwóch piłkarzy w wyjściowej
jedenastce, ponieważ może ona skutkować dużą ilością strzałów z dystansu, co będzie ze szkodą dla ilości okazji
tworzonych w polu karnym
Nieprzydatne dla: piłkarzy, od których oczekuje się tworzenia sytuacji poprzez prostopadłe podanie, drybling lub
wyjścia na dogodną pozycję w polu karnym (np. fałszywa 9); piłkarzy, którzy wolą grać zachowawczy futbol z większą
ilością podań
Polecenia indywidualne: przydatne - częściej strzelaj; nieprzydatne - rzadziej strzelaj
Polecenia drużynowe: przydatne - strzały w pole karne; nieprzydatne - podania w pole karne
- strzela z dużą siłą (Shoots With Power) - piłkarz będzie częściej oddawał silne strzały zarówno będąc w polu
karnym, jak i przy próbach uderzenia z dystansu
Przydatne dla: piłkarzy wspierających napastników (np. klasyczna 10), którzy będą strzelać z dystansu, szczególnie w
sytuacji, gdy obrońcy rywali będą blokowali dojście w pole karne; napastników z kiepskim opanowaniem,
przewidywaniem, decyzjami i błyskotliwością; piłkarzy, od których oczekuje się strzałów z dystansu
Nieprzydatne dla: większości napastników (w tym fałszywej 9) oraz z ww. atrybutami na dobrym poziomie
- strzela z pierwszej piłki (Tries First Time Shots) - piłkarz będzie częściej uderzał na bramkę bez przyjęcia,
szczególnie w momencie, gdy otrzyma podanie będąc na pozycji dogodnej do oddania strzału na bramkę
Przydatne dla: napastników, którzy skoncentrowani są głównie na zdobywaniu bramek. Zwracam uwagę, że jest
to trudna do nauczenia umiejętność i warto w celu zwiększenia skuteczności napastnika rozważyć najpierw trening
innej umiejętności np. plasowane strzały, strzela z dużą siłą lub próbuje mijać bramkarza
Polecenia indywidualne: przydatne - częściej strzelaj; nieprzydatne - rzadziej strzelaj
Polecenia drużynowe: przydatne - strzały z każdej pozycji
43
- wykonuje rzuty wolne z dystansu (Tries Long Range Free Kicks) - piłkarz będzie częściej próbował bezpośrednich
strzałów podczas rzutów wolnych wykonywanych z dala od bramki przeciwnika, aniżeli krócej rozegrać piłkę czy
dośrodkować w pole karne
Przydatne dla: piłkarzy wykonujących rzuty wolne, którzy mają niską wartość atrybutu podania
5. Dyscyplinarne:
- dyskutuje z sędziami (Argues With Officials) - piłkarz będzie częściej wdawać się w dyskusje z arbitrami co może
obrócić się przeciwko jego zespołowi.
Jest to negatywne PPM, które powoduje, że piłkarz będzie częściej karany przez sędziów.
6. Defensywne:
- odbiera piłkę wślizgami (Dives Into Tackles) - piłkarz będzie częściej próbował wcześniejszych, ale i bardziej
ryzykownych prób odbioru
Przydatne dla: pomocników, od których oczekuje się bardziej agresywnej gry w obronie
nieprzydatne dla: obrońców (szczególnie środkowych), gdyż nieudana próba odbioru może skutkować bramkową
okazją lub faulem w niebezpiecznej pozycji
Polecenia indywidualne: przydatne - ostrzejsze wślizgi; nieprzydatne - ostrożniej atakuj piłkę
Polecenia drużynowe: przydatne - agresywny odbiór piłki; nieprzydatne - gra bez wślizgów
- odbiera piłkę bez wślizgów (Does Not Dive Into Tackles) - piłkarz będzie próbował odebrać piłkę jak najpóźniej i z
mniejszym ryzykiem
Przydatne dla: piłkarzy, od których oczekujemy ostrożnej gry w obronie; piłkarzy z kiepskim odbiorem i niską agresją
Nieprzydatne dla: środkowych pomocników, od których oczekujemy agresywnego pressingu
Polecenia indywidualne: przydatne - ostrożniej atakuj piłkę; nieprzydatne - ostrzejsze wślizgi
Polecenia drużynowe: przydatne - gra bez wślizgów; nieprzydatne - agresywny odbiór piłki
- krótko kryje przeciwnika (Marks Opponent Tightly) - piłkarz będzie starał się krótko kryć zawodnika rywali
Przydatne dla: pomocników i napastników, którym powierzamy zdania defensywne; bocznych obrońców, którzy
preferują agresywną grę w obronie, a mają mniej zadań wspierania ataków; silnych odgrywających, aby trzymali się
blisko obrońcy, ale i potrafili mu skutecznie uciec spod krycia podczas przyjęcia piłki
Nieprzydatne dla: piłkarzy, od których oczekuje się kreowania wolnej przestrzeni; defensywnych zawodników, których
zadaniem jest utrzymanie pozycji w strefie obrony, a nie podążanie za przemieszczającym się rywalem
Polecenia indywidualne: przydatne - krótsze krycie, krycie 1 na 1
Polecenia drużynowe: przydatne - krótsze krycie
44
7. Techniczne:
- próbuje poprawić grę słabszą nogę (Attempts To Develop Weaker Foot) - piłkarz będzie pracował nad grą
słabszą nogą
Przydatne dla: piłkarzy z preferowaną grą jedną nogą, szczególnie dla piłkarzy ofensywnych, którzy będą dzięki temu
stanowili większe zagrożenie dla przeciwnika; skrzydłowych, szczególnie w sytuacji powierzania im zróżnicowanych
zadań (np. schodzenia do środka, rozgrywania, wychodzenia na wolne pole)
- unika gry słabszą nogą (Avoids Using Weaker Foot) - piłkarz będzie częściej używał preferowanej nogi, nawet jeśli
użycie słabszej będzie w danej sytuacji lepszym wyborem
- podkręca piłkę (Curls Ball) - zawodnik będzie podkręcać piłkę nadając jej rotację, szczególnie przy próbach strzału
z dystansu, długich podaniach, dośrodkowaniach oraz wykonywaniu stałych fragmentów gry
Przydatne dla: wykonawców rzutów rożnych i wolnych; piłkarzy, którym wydano polecenie bezpośrednich podań;
szeroko grających piłkarzy, od których oczekujemy dośrodkowań; piłkarzy, od których oczekujemy kreatywnych
zagrań
- przetrzymuje piłkę (Dwells On Ball) - zawodnik będzie spędzał więcej czasu przy piłce (spowalniał grę) zanim
podejmie decyzję co dalej z nią zrobić. Zagranie różni się od PPM dyktuje tempo gry, gdzie zawodnik przetrzymuje
piłkę tylko w określonych okolicznościach
Polecenia indywidualne: przydatne – przetrzymuj piłkę
Polecenia drużynowe: przydatne - gra na czas
- potrafi wrzucać piłkę z autu w pole karne (Possesses Long Flat Throw) - piłkarz będzie częściej wykonywał
penetrujące (płaskie i długie) wyrzuty z autu wprost pole karne wykonując ten stały fragment gry w jego pobliżu.
Takie wyrzuty będą niższe, mocniejsze i dalsze, często powodując niebezpieczne sytuacje w polu karnym rywali
- nie oddaje piłki pod presją (Tries To Play Way Out Of Trouble) - będąc otoczonym przez rywali zawodnik będzie
wolał dryblować starając się utrzymać przy piłce, niż podać ją do kogoś z zespołu
Przydatne dla: silnych i dobrze wyszkolonych technicznie pomocników w sytuacji wzrastającego naporu rywali i walki o
piłkę w środku boiska, zwiększające wszak ryzyko jej utraty i z tego powodu dla większości piłkarzy posiadanie tej
umiejętności jest cechą negatywną
Nieprzydatne dla: większości defensywnych piłkarzy, od których oczekujemy bezpiecznej gry piłką,
Polecenia drużynowe: przydatne - rajdy między obrońcami
45
3. Forma i kondycja piłkarza
Elementy, które wpływają na kondycję i formę piłkarza, to:

- kondycja,
- ogranie,
- zmęczenie,
- kontuzje.
Powyższe komponenty mogą w trakcie sezonu bardzo się zmieniać w zależności od czasu przeznaczonego na trening,
odpoczynek czy rozgrywane spotkania. Każdą składową należy traktować z ostrożnością, aby utrzymać u zawodnika
wysokie morale i równą wysoką formę, jak również zredukować prawdopodobieństwo odniesienia kontuzji.
Atrybuty mające korelację z formą, to sprawność, wytrzymałość i podatność na kontuzje(atrybut ukryty). Każdy
z nich ma inny wpływ na formę i dlatego do każdego piłkarza powinniśmy mieć indywidualne podejście.
Przegląd informacji na temat kondycji piłkarza możemy sprawdzić w dziale ‘Kondycja’ w panelu raportu z treningu.
W panelu tym otrzymamy informację o ogólnej kondycji piłkarza, ograniu meczowym i opinię głównego fizjoterapeuty.
Dla kontuzjowanego piłkarza będą widniały informacje nt. kontuzji i przewidywany czas powrotu do zdrowia (im lepszy
fizjoterapeuta, tym dokładniejsze informacje). W innym wypadku może dostarczyć on informacji na temat jednego z
atrybutów powiązanych z warunkami fizycznymi albo poinformować, że piłkarz jest przemęczony/wypalony i
potrzebuje odpoczynku.
Ikony statusu:
Poniższe ikonki statusu piłkarza powiązane są z jego kondycją.

Odp – piłkarza jest przemęczony/wypalony i wymaga odpoczynku
Knt (czerwona) – piłkarz jest kontuzjowany i nie uczestniczy ani w treningu, ani nie może zostać wybrany do składu
meczowego. Najechanie na ikonę pokaże nam informację w jakim czasie będzie w 100% zdrowy.
Knt (pomarańczowa) – piłkarz jest kontuzjowany, ale kontuzja jest już na tyle wyleczona, że może brać udział w
lekkim treningu i może zostać wybrany do składu meczowego.
Kondycja piłkarza pokazuje nam jak dużo energii i świeżości on posiada. Im wyższa, tym lepiej gra i tym mniejsze
prawdopodobieństwo, że złapie kontuzję, zarówno w trakcie meczu, jak i podczas treningu.
46
Podczas meczu kondycja spada wraz z czasem, który spędza na boisku. Szybkość jej spadku, czyli tempo męczenia
się piłkarza zależy głównie od tego, jak ciężko pracuje, co jest określone przez jego zaangażowanie (przede
wszystkim agresja i pracowitość) i jego polecenia taktyczne (szczególnie te powiązane z tempem gry, rajdami,
dryblingiem i pressingiem). Ogranie, przemęczenie, kontuzje i Wytrzymałość również mają wpływ, co zostanie
wytłumaczone poniżej
Pomiędzy spotkaniami kondycja się poprawia (zawodnik się regeneruje). Tym lepszy odpoczynek i wzrost kondycji, im
niższe obciążenia treningowe. Krótki odpoczynek od treningów jeszcze bardziej przyspiesza regenerację. Co logiczne,
wyższe obciążenia treningowe spowalniają proces. Przemęczenie zawodnika i naturalna sprawność również mają
wpływ na tempo regeneracji.
Jednak regularny trening jest potrzebny, aby utrzymywać nie tylko formę, ale i kondycję piłkarza na wysokim
poziomie. Dłuższy okres odpoczynku od treningu (wakacje, dłuższy urlop, kontuzja) powoduje naturalny spadek
poziomu kondycji. Szybkość tego spadku też jest powiązana z atrybutem naturalna sprawność.
Ogranie
Reprezentuje ogólną formę piłkarza na boisku. Im wyższe, tym lepiej będzie wykonywać swoje obowiązki i rzadziej
będzie odnosił kontuzje podczas spotkań. Co więcej – im wyższe ogranie, tym wolniej będzie spadać jego
kondycja podczas meczu. Piłkarz podnosi swoje ogranie występując w meczach, a traci je kiedy nie gra. Po raz
kolejny na szybkość zdobywania ogrania ma wpływ naturalna sprawność.
Przemęczenie
Pokazuje jak bardzo piłkarz jest wypalony. Przemęczony piłkarz nie zawsze musi mieć niską kondycję, czy kiepskie
ogranie, ale jego występy cierpią i jego kondycja podczas meczu szybciej spada. Dodatkowo jego kondycja w okresie
pomiędzy spotkaniami wolniej się regeneruje. Przemęczenie u piłkarza wzrasta wraz z kolejnymi występami, ale także
w związku z cięższymi obciążeniami treningowymi, które mu narzucimy. Wypalenie spada, gdy zawodnik nie gra,
odpoczywa od treningu i kiedy jest na dodatkowym urlopie. Również i tutaj naturalna sprawnośćma znaczenie.
Młodzi, rozwijający się piłkarze oraz ci starsi, których osiągnęli już szczyt swoich możliwości łatwiej się przemęczają.
W przeciwieństwie do kondycji i ogrania, informacje na temat przemęczenia są ukryte. Zostaniemy jedynie
poinformowani, gdy piłkarz osiągnie wysoki poziom wypalenia.
Kontuzje
Piłkarz może odnieść kontuzję w dowolnej chwili, zarówno podczas meczu, jak i podczas treningu. Kontuzjowany
piłkarz będzie leczony przez klubowych fizjoterapeutów (chyba, że wyślemy go do specjalisty), nie będzie mógł brać
udziału w treningach, ani być zgłaszany do składu meczowego. Kiedy jego uraz zostanie dostatecznie zaleczony
wznowi on lekkie treningi i będzie mógł być rozpatrywany w kontekście składu meczowego.
Piłkarz jest tym bardziej narażony na uraz podczas meczu, im niższe są jego kondycja i ogranie. Kontuzje na
treningach powodowane są przez zbyt niską kondycję i/lub zbyt wysokie obciążenia treningowe. Również ukryty
atrybut podatność na kontuzje ma wpływ na częstość pojawiania się i długość urazów.
Zarządzanie składem.
Rotacja – bardzo ważne jest utrzymywanie odpowiedniej polityki, jeżeli chodzi o rotację składem, żeby zachować
świeżość piłkarzy w składzie.
47
Kondycja – generalnie zalecane jest, żeby do wyjściowej jedenastki wybierać piłkarzy, których kondycja wynosi
przynajmniej 92%. Jeżeli to oczywiście możliwe. Jeśli kondycja piłkarza jest niska, czy to po meczu, czy po okresie
kontuzji lub przerwy w treningach, należy ją wpierw odbudować. Treningiem, ogrywaniem w końcówkach meczy czy
też w rezerwach.
Po meczu możemy chcieć, aby piłkarz szybko się zregenerował. Czasem może odpoczywać dzień po meczu wraz z
całym zespołem, ale czasami trzeba dać mu dodatkowy odpoczynek od treningu (albo PPM na piłkarzu i z menu
Trening wybrać Odpoczynek; albo z ekranu Rozwój->Trening->Odpoczynek). Po dłuższej przerwie od treningu
warto piłkarzowi zwiększyć intensywność treningu fizycznego, co może pomóc zmniejszyć
prawdopodobieństwa wystąpienia w przyszłości kontuzji lub zbyt szybkiego przemęczenia sezonem. Można to osiągnąć
ustawiając:
- główny trening dla całego składu, na przykład w okresie przygotowawczym, gdy wracają z urlopów,
- poprzez trening indywidualny atrybutów takich jak wytrzymałość i siła, dla konkretnego piłkarza, który na przykład
wraca po długiej kontuzji.
Jeżeli kondycja piłkarza w trakcie meczu spadła do dość niskiego poziomu, powinien zostać zmieniony przez bardziej
wypoczętego kolegę. Nie tylko po to, aby poprawić wydajność zespołu na boisku, ale także, aby zminimalizować
ryzyko wystąpienia kontuzji. Kondycja w okolicach 70% powinna być już sygnałem do zmiany, co zresztą
podczas meczu sugeruje nam czasami asystent. To truizm, ale pamiętajmy, że możemy zmienić zmęczonego piłkarza
na znacznie wyższym poziomie kondycji, jeżeli na przykład chcemy go mieć w pełni wypoczętego w meczu za kilka dni
lub jeżeli uważamy, że mecz jest już na pewno wygrany i nie chcemy ryzykować jego zdrowiem.
Możemy także zmniejszyć tempo spadku kondycji podczas meczu poprzez polecenie indywidualne dla danego piłkarza,
aby ten wkładał w mecz mniejszy wysiłek:
- rzadziej grał pressingiem,
- mniej dryblował,
- utrzymywał swoją pozycję,
- grał bardziej defensywnie.
Możemy też całej drużynie polecić grę wolniejszym tempem. Jest to szczególnie przydatne, gdy nasi zawodnicy
mają już niską kondycję, a nie mamy opcji zmiany (brak zmiennika na ławce, wykorzystane zmiany). Jednak jeżeli
zespół nie ma bezpiecznej przewagi, to powinniśmy ostrożnie zmieniać taktykę i nastawienie całej drużyny, bowiem
może odbić się to na wyniku meczu. Jeśli jednak mamy wynik pod kontrolą, warto zalecić utrzymanie piłki i grę na
czas w jednym z defensywnych stylów gry.
Jeżeli podczas meczu piłkarz dostał lekkiego urazu, decyzja o zmianie należy do nas. Poważniejsze urazy oznaczane są
znacznikiem lekkiej kontuzji i zaleceniem szybkiej zmiany, aby nie pogorszyć jego stanu. Lżejsze urazy powodują tylko
dość znaczy spadek kondycji, który po „rozbieganiu” urazu wraca do wyższego stanu.
Ogranie – zanim piłkarz będzie zdolny do pełnego, wymagającego występu w meczu, powinien osiągnąć przynajmniej
81% ogrania (w składzie seniorów). Jedynym sposobem zwiększenia ogrania piłkarza są jego występy na
boisku. Dlatego piłkarza, który wymaga ogrania warto udostępniać do gry w zespole rezerw oraz ogrywać w
końcówkach spotkać pierwszego składu.
48
Przemęczenie – prawdopodobieństwo przemęczenia można zmniejszyć poprzez rotowanie składem, jak również
dając im odpocząć od treningów, zarówno ustawiając odpoczynek dla całego zespołu, jak i poszczególnym piłkarzom,
którzy mają niską kondycję. Oczywiście jak wspomniano wyżej, intensywny trening fizyczny pomaga odbudować
kondycję i może zapobiegać przemęczeniu w przyszłości. Jeżeli piłkarz jest opisywany jako „zmęczony” (ale nie
zwyczajnie „zmęczony po ostatnim meczu”, co jest typowe dla większości piłkarzy po zakończeniu spotkania), wtedy
najlepszym rozwiązaniem byłoby, aby nie grał w następnym spotkaniu. Powinniśmy również rozważyć kilka dni
odpoczynku od treningu. Najlepszym rozwiązaniem dla takiego piłkarza jest wysłanie go na przedłużony
urlop. Możemy to zrobić w zakładce „Przedłużony urlop” w oknie „Skład”. Alternatywą jest wspomniany odpoczynek
od treningów i spotkań, ale jest to mniej efektywny sposób. Nawet, jeżeli nasz fizjoterapeuta stwierdzi, że piłkarz jest
już wypoczęty i gotowy do gry, to poziom jego przemęczenia nadal będzie wyższy, niż po wysłaniu na urlop i po
krótkim czasie taki piłkarz może być ponownie przemęczony.
Kontuzje – sprawnie zarządzając kondycją i ograniem piłkarzy powinniśmy zatrudnić jak najwięcej i jak
najlepszych fizjoterapeutów. Pozwoli to:
- zredukować prawdopodobieństwo występowania kontuzji,
- zredukować czas leczenia kontuzji,
- zredukować czas rehabilitacji po kontuzji.
Jeżeli Twój zespół cierpi z powodu zbyt dużej liczby kontuzji, powinieneś zredukować obciążenia treningowe. Jeżeli to
możliwe, powinieneś także unikać wystawiania do meczu piłkarzy, którzy jeszcze nie powrócili do pełni formy i pełnego
obciążenia treningowego po poprzedniej kontuzji
Atrybuty powiązane z ogólną kondycją.
Atrybuty te, które mają największy wpływ na kondycję i zdrowotne sprawy piłkarzy to: naturalna sprawność,
wytrzymałość, podatność na kontuzje i profesjonalizm.
49
> Naturalna sprawność – odgrywa szczególnie ważną rolę w określeniu poziomu kondycji piłkarza. Gracz z wysokim
atrybutem będzie lepiej utrzymywał kondycję podczas kontuzji lub w okresie wolnym od treningów, będzie również
szybciej regenerował siły pomiędzy meczami i szybciej zwiększał ogranie. W dodatku taki piłkarz będzie mniej podatny
na przemęczenie. Ma to pośredni wpływ na kontuzje, ponieważ piłkarz o wysokiej kondycji i ograniu jest mniej
podatny na urazy. Piłkarza o wysokim atrybucie naturalnej sprawności można regularniej wybierać do
podstawowego składu (nawet z niższą kondycją, jeśli to konieczne). Taki zawodnik szybciej także wróci do gry po
kontuzji. Wyższe obciążenia treningowe nie mają u niego znacznego wpływu na tempo regeneracji pomiędzy meczami.
> Wytrzymałość – piłkarz z wysoką wytrzymałością będzie doświadczał wolniejszego spadku kondycji podczas
meczu, może też (w razie konieczności) rozpoczynać mecz z niższym poziomem kondycji niż reszta składu. Również w
tym przypadku występuje pośredni wpływ atrybutu na występowanie kontuzji.
> Podatność na kontuzje (atrybut ukryty) – im mniejsza podatność, tym mniejsze prawdopodobieństwo odniesienia
urazu, ale warto przypomnieć, że kontuzje odnoszą wszyscy, także piłkarze o niskiej podatności. Im niższa wartość
atrybutu, tym lepiej! Taki Michael Owen miał go na poziomie 19 ;) Wysokość atrybutu jest ukryta, ale możemy z
łatwością wyłapać zawodników o wysokiej podatności na urazy poprzez okno historii jego kontuzji oraz dowiedzieć się
o tym z raportów naszych skautów.
> Profesjonalizm (atrybut ukryty) – wpływa na podejście piłkarza do treningów. Im bardziej profesjonalny
sportowiec, tym mniejsze szanse spadku morale z powodu zbyt ciężkiego treningu. Atrybut jest ukryty, ale możemy
domyślać jego wysokości znając osobowość piłkarza (patrz -> część druga encyklopedii).
Podsumowując. Piłkarzowi z wysoką naturalną sprawnością i niską podatnością na kontuzje łatwiej regularnie
występować i jednocześnie mieć wyższe obciążenia treningowe. Jeżeli również ma wysoki profesjonalizm, to łatwiej
zadbać o jego morale i zadowolenie z treningu. Z drugiej strony piłkarz z niską naturalną sprawnością i wysoką
podatnością na kontuzje wymaga lżejszych treningów i częstszego odpoczynku pomeczowego.
50
4. Przygotowanie do sezonu
Ważne jest, aby podczas okresu przygotowawczego efektywnie przygotować piłkarzy do trudów sezonu i aby szczyt
formy osiągnęli już podczas pierwszych spotkań o punkty. W okresie po zakończeniu sezonu twoi piłkarze rozjeżdżają
się na urlopy, więc nie biorą udziału w żadnych meczach, ani nie trenują, poza oczywiście tymi, którzy są powoływani
na zgrupowania reprezentacji. Poniżej problemy, z którymi spotkamy się po ich powrocie do klubu:
- spadek atrybutów,
- niski poziom kondycji i ogrania,
- spadek poziomu znajomości taktyki i zgrania zespołu,
- morale na niezbyt wysokim poziomie.
Ważne jest, aby przygotować piłkarzy w aspekcie fizycznym do startu nowego sezonu, poprzez odbudowę kondycji i
ogrania oraz poprawę ich atrybutów fizycznych. Pomoże to zredukować prawdopodobieństwo występowania kontuzji i
zbytniego przemęczenia w trakcie sezonu, a zawodnikom będzie łatwiej utrzymać wysoki poziom ogrania i kondycji
przez cały sezon. Problemy te można rozwiązać treningiem i meczami towarzyskimi.
Trening w okresie przygotowawczym.

Na starcie sezonu przygotowawczego warto użyć treningu ogólnego, aby poprawić atrybuty fizyczne piłkarzy. Najlepiej
zrobić to poprzez ustawienie głównego punktu ciężkości na „Kondycję”, a jego intensywność na bardzo wysoką.
Aby uczynić trening bardziej efektywnym, powinno się ustawić również dużo treningu meczowego i
zrezygnować z treningu indywidualnego(aby nie przepracowywać piłkarzy). Intensywny poziom treningu
fizycznego powinien mieć miejsce do momentu uzyskania wysokiego poziomu ogrania. Podążając tym tropem,
możemy także użyć treningu ogólnego do zwiększenia poziomu zgrania zespołu i jeśli to konieczne ustawiając punkt
ciężkości na „Zgranie zespołu” i intensywność na bardzo wysoką. Gdy zespół osiągnie odpowiednie zgranie można
powrócić do normalnego ustawienia treningu ogólnego.
51
Trening przedmeczowy w okresie przygotowawczym powinien być użyty do jak najlepszego poznania taktyki.
Można tego dokonać zwiększając ilość treningu przedmeczowego i używając go do ćwiczenia taktyki. Zaleca się nawet
przeniesienia ‘suwaka’ maksymalnie w lewo i ustawienie treningu przedmeczowego na 50%. Pomoże to jednocześnie
szybko nauczyć się zagadnień nowej taktyki i ograniczyć obciążenia spowodowane bardzo wysokim obciążeniem
treningiem fizycznym. Aby jeszcze bardziej zwiększyć szybkość zaznajamiania się z taktyką można uczyć tylko jednej
taktyki, tej której planujemy używać przez większość sezonu. Powinniśmy unikać robienia zbyt dużej liczby zmian w
poleceniach zespołowych poza meczami, podczas okresu przygotowawczego, ponieważ może to zredukować poziom
znajomości tejże taktyki i wydłużyć czas jej przyswojenia. Wszelakie zmiany powinny być dokonywane podczas
spotkań towarzyskich i w nich testowane. Dopiero po tym wprowadzone na stałe do naszej taktyki (oczywiście, o ile
chcemy je wprowadzić na stałe). Należy się również upewnić, że mamy trenera taktyki na odpowiednim poziomie i jest
on do tego aspektu przydzielony (zakładka Trenerzy w ekranie Trening).
Kiedy poziom znajomości taktyki będzie opisywany jako płynny w każdym z komponentów, możemy ustawić kolejne
(maksymalnie dwie) taktyki alternatywne. Kiedy również ich znajomość będzie płynna możemy zmniejszyć poziom
przygotowań przedmeczowych na 10%, żeby utrzymać wysoki poziom znajomości. Możemy również zmienić trening
przedmeczowy na zgranie, aby przyspieszyć poprawę w tym aspekcie (jeśli nadal będzie to konieczne).
Ponieważ pozostałe ustawienia (gra w ataku, gra w obronie, defensywne SFG, ofensywne SFG) zwiększając
konkretną wydajność w kolejnym meczu, nie ma potrzeby używania ich w okresie przygotowawczym. Pomimo
zwiększania morale poprzez dobre występy, ten efekt uzyskiwany w meczach towarzyskich będzie słabszy, niż w
meczach o punkty. Lepiej skoncentrować się na przygotowaniu taktycznym, a dobre morale uzyskać na początku
sezonu serią dobrych występów.
Dni odpoczynku.
Zaleca się, aby nie dawać żadnych dni wolnego podczas okresu przygotowawczego, ponieważ redukują one dostępny
czas na trening ogólny i przedmeczowy, co prowadzi do zmniejszenia ilości pracy poświęconej na poprawę atrybutów
fizycznych.
Trening indywidualny
Podczas okresu przygotowawczego zalecane jest unikanie treningu indywidualnego, aby uniknąć przeciążania piłkarzy.
Obozy treningowe
Zarząd może pozwolić Ci wysłać piłkarzy na przedsezonowy obóz treningowy. Podczas takiego obozu znajomość
taktyki i zgrania wzrasta znacznie szybciej, niż normalnie, Dodatkowo czasem mogą pojawić się benefity
spowodowane wzrostem reputacji z powodu grania sparingów zagranicą.
Mecze towarzyskie
Granie sparingów również pozwala zwiększyć ogranie, znajomość taktyki, a jeśli wyniki są zadowalające również – w
niewielkim stopniu – morale zespołu.
Generalnie w celu szybkiego zaznajomienia się z taktyką, zaleca się aranżować około dwóch spotkań
towarzyskich w tygodniu podczas całego okresu przygotowawczego. Im więcej zagramy, tym bardziej
skoncentrujemy swoje wysiłki na poznaniu taktyki, ale zmniejszymy tym samym nakłady na trening ogólny i zgranie
zespołu. Powinniśmy jednak pamiętać o dniu wolnym pomiędzy dwoma meczami towarzyskimi, ponieważ w
przeciwnym razie nie będzie czasu na trening przedmeczowy. Dlatego też warto mieć przynajmniej 2 dni wolnego
pomiędzy kolejnymi meczami, aby piłkarze spędzili wystarczającą ilość czasu nad oboma aspektami treningu: ogólnym
i przedmeczowym.
52
Aby zapewnić odpowiedni wzrost kondycji i ogrania dla każdego piłkarza powinniśmy stosować system rotacji
składu w każdym meczu towarzyskim. Grając średnio dwa mecze tygodniowo będziemy w stanie zapewnić
każdemu piłkarzowi odpowiednio dużo czasu na boisku i tym samym uzyskanie jak najwyższych obu tych parametrów
(kondycja + ogranie).
Drużyny, z którymi przyjdzie nam zagrać powinny być dobrane w zależności od innych celów okresu
przygotowawczego. Czy chcemy zarobić trochę pieniędzy (grać z lepszymi i przegrywać), czy zwiększyć morale (grać
ze słabszymi i czasem dopłacać). Prowadząc klub z niższej ligi lub taki z kiepskimi finansami, powinniśmy wybierać
takie, którego przyniosą nam największy zarobek. W przeciwnym wypadku możemy grać z klubami o gorszej
reputacji, z którymi łatwo wygrywać i budować tym samym pozytywne morale.
W kwestii organizacji sparingów – w meczach u siebie musimy zapłacić zespołowi przyjezdnemu za występ, ale
otrzymujemy kasę z biletów. Różnica między tymi wartościami, to potencjalny zarobek dla klubu. Przy meczu
wyjazdowym dostajemy tylko kasę za mecz od gospodarza, ale nie trafia do nas przychód z biletów.
Długość okresu przygotowawczego.
Pod koniec każdego sezonu zostaniemy poproszeni o określenie długości nadchodzącego okresu przygotowawczego.
Określi to datę powrotu piłkarzy z urlopów.
Dłuższy okres, powiedzmy 6-7 tygodni, da nam możliwość zagrania większej ilości sparingów i dłuższego trenowania
ww. aspektów. Ale piłkarze spędzą mniej czasu na wakacjach, co spowoduje zredukowanie tychże efektów.
Więc poziom przemęczenia spadnie, owszem, ale nie na tyle ile przy dłuższych urlopach. Co oczywiście
może spowodować pojawienie się przemęczenia u niektórych piłkarzy już we wczesnym etapie sezonu.
Główną zaletą dłuższego okresu przygotowań jest osiągnięcie wyższego poziomu znajomości taktyki i zgrania zespołu
w łatwiejszy sposób. Ponadto pomoże w rozwoju piłkarzy pozwalając na trenowanie konkretnych atrybutów (po
osiągnięciu maksymalnego zgrania można zmienić punkt ciężkości). Może także dodatkowo przynieść wymierne
korzyści finansowe z rozgrywanych spotkań towarzyskich. Wybierając taką długość okresu przygotowawczego musimy
przygotować się na pojawienie się problemów z przemęczeniem u zawodników. Jednakże, jeśli rotujemy składem i
stosujemy się do zaleceń z poprzedniego rozdziału, to prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z wypaleniem się
u piłkarzy można zminimalizować. Dodatkowo dłuższy okres przygotowań będzie dobrą opcją, jeżeli posiadamy szeroki
skład, co pozwoli nam ograć wszystkich zawodników i łatwiej zarządzać ich ograniem. Również ten typ przygotowań
jest przydatny, jeśli planujemy testowanie nowej taktyki czy zakup dużej ilości nowych piłkarzy.
Krótszy okres przygotowawczy (4-5 tygodni) redukuje prawdopodobieństwo wystąpienia przemęczenia, ale daje nam
mniej czasu na poprawę znajomości taktyki, zgrania zespołu, rozwoju atrybutów i zarobienia co nieco na sparingach.
Jednak jeśli dobrze zarządzasz zespołem w okresie przygotowawczym, to nawet 4 tygodnie mogą być wystarczające
na zbudowanie odpowiedniej kondycji, ogrania, dania odpowiedniej ilości czasu na trening fizyczny i zwiększyć morale
zespołu zwycięstwami ze słabszymi sparingpartnerami. Warto dodać, że dobrze ostatni mecz okresu
przygotowawczego zagrać z jakimś naprawdę słabym zespołem. Porządny trening strzelecki i wysokie wyniki
powinny zapewnić dobre morale na początku sezonu. Krótki okres przygotowawczy zalecany jest dla zespołów z wąską
kadrą, jeżeli wolimy skoncentrować się na treningu przedmeczowym aniżeli na rozwoju piłkarzy i wtedy kiedy nie
planujemy testowania nowej taktyki lub dużych zakupów.
53
Podsumowując. Występ zawodnika zależy od:
- ogólnej taktyki zespołu
- jego roli na boisku
- poleceń drużynowych
- poleceń indywidualnych
- ulubionych zagrań
- kondycji i ogrania
- morale
- stabilności formy
- wysokości atrybutów
Żaden z elementów, moim zdaniem, nie jest tym najważniejszym. Wszystkie należy traktować równie poważnie.
Rozwój zawodnika jest zależny od kilku czynników. Aby w pełni zrozumieć model rozwoju zawodnika, należy
zrozumieć co wpływa na przyrost jego CA (current ability, pol. aktualne umiejętności).
Najważniejszymi czynnikami są:

- doświadczenie meczowe: im więcej doświadczenia meczowego zawodnik zbiera i w im lepszych meczach je
zdobywa, tym szybciej jego CA wzrasta. Im wyższe CA zdobędzie, tym więcej doświadczenia potrzebuje, aby rozwinąć
się w przyszłości,
- osobowość: im wyższy profesjonalizm, tym lepiej zawodnik prezentuje się na treningu i tym szybciej jego atrybuty
wzrastają, a więc i wzrasta jego CA. Ambicja również daje pozytywny efekt treningu. Determinacja nie ma wpływu
na rozwój, jednak jest częstą (wysoką) cechą u piłkarzy z wysokim profesjonalizmem i ambicją.
Pozostałymi czynnikami są:

- trening ogólny
- trening indywidualny
- obiekty klubowe (młodzieżowe)
- jakość i umiejętności trenerów
- tutoring (opieka starszego kolegi z zespołu)
- kondycja (naturalna sprawność, wytrzymałość, podatność na kontuzje)
Piłkarze, którzy osiągnęli swój szczyt potencjału nie będą się dalej rozwijać. Jednakże ich obecne umiejętności
będą się redystrybuować zależnie od ich schematów treningowych. Może to oznaczać na przykład spadek u
napastnika atrybutu odbiór, a zwolnione w ten sposób punkty potencjału mogą rozwinąć się w wykańczanie akcji.
54
Część 4
1. Polecenia drużynowe
Posiadanie piłki:
Gramy na aferę (Go Route One) - bardziej ekstremalna wersja polecenia 'Więcej Bezpośrednich Podań'. Nakazuje
piłkarzom bezzwłocznie i za wszelką cenę zagrywać piłkę pod bramkę przeciwnika.
Więcej bezpośrednich podań (More Direct Passing) - piłkarze będą próbowali dłuższych podań i w szybszym
tempie.
Utrzymanie piłki (Retain Possession) - ekstremalna wersja polecenia 'Krótsze Podania', w pierwszym rzędzie
skoncentrowana na pozostawaniu przy piłce nawet kosztem tempa akcji czy partnerów wychodzących agresywnie na
wolne pole z dala od strefy rozegrania.
Krótsze podania (Shorter Passing) - piłkarze zagrywają piłkę do bliżej ustawionych partnerów zdecydowanie w
wolnym tempie.
Podania na wolne pole (Pass Into Space) - piłkarze będą próbować zagrywać na wolne pole, często prostopadłe piłki
za plecy obrońców.
Podania w pole karne (Work Ball Into Box) - piłkarze będą mniej chętnie strzelać nawet pomimo dogodnej sytuacji,
preferując przede wszystkim podania i poszukując lepszej okazji do rozegrania kombinacyjnej akcji. Wymusza atak
pozycyjny.
Rozegranie piłki po ziemi (Play Out Of Defence) - twoi obrońcy i defensywni pomocnicy będą wykonywać krótsze
podania unikając przerzutów na skrzydła i zagrań z pominięciem drugiej linii.
Wrzutki w pole karne (Pump Ball Into Box) - twoi piłkarze będą częściej próbować bezpośrednich podań centralnymi
sektorami boiska (obrońcy i bardziej defensywni pomocnicy), które docelowo powinny lecieć na klatkę piersiową, albo
główkę napastników. Rzadziej natomiast będą próbowali prostopadłych podań na dobieg; szeroko grający pomocnicy
będą raczej przetrzymywać piłkę w bocznych sektorach zamiast wykonywać z nią rajdy, co spowoduje, że boczni
obrońcy będą chętniej wykonywać dośrodkowania. Środkowi napastnicy częściej będą wykonywać rajdy bez piłki, aby
zająć pozycję dogodną do przyjęcia takiego podania.
Zagrania na skrzydła (Clear Ball To Flanks) - Twoi piłkarze (środkowi obrońcy i defensywni pomocnicy) będą
częściej zagrywać piłkę w boczne sektory boiska kierowane na głowę i klatkę piersiową zamiast zagrywać prostopadłe
piłki na dobieg. Aby zdefiniować, którym skrzydłem powinna się rozgrywać akcja trzeba wydać kolejne polecenie
zespołowe, o którym nieco niżej.
55
Szybkie centry (Hit Early Crosses) - boczni obrońcy będą rzadziej dryblować z piłką za to częściej podejmą próby
dośrodkowań nawet z głębszych pozycji. Również szeroko grający pomocnicy będą dogrywać piłkę z gębi pola.
Generalnie centry będą wykonywane dość szybko i z reguły od razu, gdy zawodnik znajdzie się w dogodnej sytuacji do
wrzutki.
Miękkie dośrodkowania (Float Crosses) - szeroko grający piłkarze będą wykonywać wysokie dośrodkowania z
mniejszą siłą, aby piłka została w powietrzu dłużej, dając napastnikowi okazję i czas do odpowiedniego ustawienia.
Przydatne dla zespołu posiadającego przynajmniej jednego napastnika z dobrymi warunkami fizycznymi i
umiejętnością gry w powietrzu, ale ze słabszą mobilnością i przemieszczaniem w ataku.
Kąśliwe dośrodkowania (Whipped Crosses) - szeroko grający piłkarze będą wykonywać podkręcone, silne i szybko
opadające wrzutki w pole karne, które trudniej wybić obrońcom.
Niskie dośrodkowania (Low Crosses) - szeroko grający piłkarze będą zagrywać niskie piłki, tak aby niscy i szybcy
napastnicy mogli urwać się obrońcom.
Rajdy między obrońcami (Run At Defence) - twoi ofensywni piłkarze będą częściej dryblować między obrońcami
rywala wdając się w pojedynki jeden na jeden.
Strzały z każdej pozycji (Shoot On Sight) - piłkarze będą częściej oddawać strzał z dystansu. Dzieje się to głównie
wtedy, kiedy ocenią, że jest okazja do zdobycia gola zarówno znajdując się w polu karnym, jak i poza nim.
Mniej Drybluj (Dribble Less) - nakazuje piłkarzom w pierwszym rzędzie i szukanie okazji do podania, zamiast
przetrzymywania piłki i prób wypracowania sobie pozycji dryblingiem.
Przemieszczanie w ataku:
Ataki skrzydłami (Exploit The Flanks) - piłkarze będą częściej podawać piłkę w boczne sektory boiska, a szeroko
grający piłkarze będą oczekiwać na podania; boczni obrońcy będą grać bardziej ofensywnie w porównaniu do
środkowych obrońców, częściej wykonując rajdy (także bez piłki) i próbując dogrywać piłki do skrzydłowych; środkowi
pomocnicy będą woleli wstrzymać grę i poczekać na skrzydłowych, aniżeli atakować środkiem.
Ataki lewym/prawym skrzydłem (Exploit The Left/Right Flank) - piłkarze będą częściej podawać wybraną (lewą lub
prawą) stroną boiska, a piłkarze grający na danym skrzydle będą oczekiwać na podanie; odpowiedni do wybranego
skrzydła obrońca będzie grać bardziej ofensywnie, wykonywać więcej rajdów (także bez piłki) i częściej wrzucać;
środkowi i prawo lub lewostronni pomocnicy będą spowalniać grę i szukać okazji do podania na odpowiednie skrzydło
zamiast samemu prowadzić grę.
Ataki środkiem pola (Exploit The Middle) - piłkarze częściej będą prowadzić grę środkową strefą boiska; środkowi
obrońcy i defensywnie ustawieni środkowi pomocnicy będą grali bardziej ofensywnie i częściej zagrywali prostopadłe
piłki; wspierający i bardziej ofensywni pomocnicy będą przemieszczali się do przodu próbując owe piłki przyjąć;
skrajnie grający piłkarze zawężą swoją grę, aby wspierać centralne sektory boiska.
Zagrania na obieg (Look For Overlap) - szeroko grający obrońcy pozostaną przy linii z bardziej ofensywną
mentalnością i będą robić więcej ofensywnych rajdów (również bez piłki). Będą także próbować wrzutek, gdy znajdą
się na dogodnej pozycji. Twoi szeroko grający skrzydłowi pozwolą się obiegać przez obrońców schodząc do środka
boiska i robiąc im miejsce na skrzydłach.
56
Formacja:
Szersze pole gry (Play Wider) - Twoi piłkarze będą grać szerzej poprzez ustawianie się dalej na lewo i prawo od
swoich partnerów, aż pod linią boczną boiska. Poza poszerzaniem gry polecenie zakłada grę skrzydłami.
Węższe pole gry (Play Narrower) - Twoi piłkarze będą grać wąsko dzięki ustawianiu się bliżej centralnych sektorów i
bliżej partnerów. Poza zagęszczeniem środka pola polecenie zakłada grę przez środek boiska.
Znacznie wyższa linia defensywy (Much Higher Defensive Line) - ekstremalna wersja 'Skrócenia Pola Gry', zakłada
ustawienie obrońców w pobliżu linii środkowej boiska. Obrońcy grają blisko pomocników.
Skrócenie pola gry (Push Higher Up) - obrońcy znajdować się będą między polem karnym, a linią środkową boiska,
sukcesywnie skracając pole gry; obrońcy podążać będą za piłką o wiele wcześniej i wyżej.
Cofnięcie do obrony (Drop Deeper) - linia defensywna będzie znajdować się bliżej pola karnego, a obrońcy będą
podążać za piłką i piłkarzami rywala w późniejszych fazach akcji, czekając aż ci podejdą bliżej.
Znacznie głębsza linia defensywy (Much Deeper Defensive Line) - bardziej ekstremalna wersja 'Cofnięcia Do
Obrony'. Obrońcy grają szeroko w linii pola karnego.
Trzymaj się pozycji (Stick To Positions) - kiedy zespół jest w posiadaniu piłki, mniej Twoich ofensywnych piłkarzy
będzie opuszczać swoje przydzielone pozycje.
Szukanie gry (Roam From Positions) - kiedy zespół jest w posiadaniu piłki, większość ofensywnie grających piłkarzy
będzie przemieszczać się po boisku w poszukiwaniu lepszej pozycji.
Obrona:
Znacznie więcej pressingu (Close Down Much More) - ekstremalna wersja "Więcej Pressingu". Jeszcze bardziej
intensywne nękanie każdego rywala, który znajdzie się przy piłce. Może negatywnie odbić się na stylu gry zespołu.
Linia obrony i pomocy będąc bez piłki ustawi się bardzo blisko odpowiednich formacji rywali (atak i pomoc), a po
przejęciu piłki będzie grać znacznie wyższym tempem. Zalecane, jeżeli zakładamy w naszej taktyce dość szybki odbiór
piłki.
57
Więcej pressingu (Close Down More) - piłkarze będą nękać piłkarzy rywali częściej, uniemożliwiając im spokojne
rozegranie. Po odbiorze obrońcy będą grać nieco wyższym tempem. Linia obronna będzie grała bliżej ofensywnych
zawodników rywali.
Mniej pressingu (Close Down Less) - zespół będzie utrzymywać wyjściowy kształt formacji defensywnej cierpliwie
zapraszając rywali pod bramkę. Obrońcy będą grali z dala od rywali zamykając wolne pole i utrudniając mi wejście w
strefę pola karnego. Defensorzy będą próbowali unikać agresywnych prób odbioru, aby zapobiegać tworzeniu się luk w
obronie. Linia obronna będzie nieco cofnięta, a po przejęciu piłki będzie grać nieco niższym tempem, niż zakładane.
Znacznie mniej pressingu (Close Down Much Less) - jeszcze bardziej ekstremalna wersja "Mniej Przessingu".
Zakazuje praktycznie agresywnych prób odbioru piłki, nakazuje czekanie do ostatniej chwili z odbiorem. W połączeniu
z cofniętą linia obrony praktycznie "parkuje autobus" w polu karnym.
Agresywny odbiór piłki (Get Stuck In) - piłkarze będą częściej próbować wczesnych, zdecydowanych i ryzykownych
prób odbioru piłki. Może to zwiększyć prawdopodobieństwo faul i kar dyscyplinarnych.
Gra bez wślizgów (Stay On Feet) - Twoi piłkarze będą z odbiorem czekać do ostatniej chwili i podejmować mniej
ryzykowne próby odbioru.
Krótsze krycie (Use Tighter Marking) - piłkarze, którzy nie stosują pressingu na rywalu przy piłce, będą pozostawać
w jego ścisłym pobliżu podczas krycia.
Gra na spalonego (Use Offside Trap) - obrońcy będą chętniej próbować złapać ofensywnych piłkarzy przeciwnika na
pozycji spalonej, poprzez przesunięcie się do przodu tuż przed podaniem.
Przeszkadzaj brakarzowi w krótkim rozegraniu (Prevent Short GK Distribution) - środkowi i szeroko ustawieni
boczni zawodnicy ofensywni blisko kryją obrońców rywala, zmuszając bramkarza rywali do dalekiego wykopu piłki
(albo do ryzykownego podania piłki obrońcy), co wiąże się z utrudnieniem budowania akcji od zera w linii obrony.
Ogólne:
Gra na czas (Waste Time) - nakazuje Twoim piłkarzom grać na czas, opóźniać wykonanie stałych fragmentów gry,grę
podaniami i jak najdłuższe pozostawanie przy piłce. Polecenie dostępne tylko w mentalnościach "Powstrzymywanie" i
"Defensywa".
Chwila odpoczynku (Take A Breather) - kiedy Twój zespół jest w posiadaniu piłki, piłkarze grają wolniejszym
tempem i robią mniej rajdów bez piłki. Polecenie ma głównie na celu wolniejszy spadek kondycji zawodników.
Znacznie wyższe tempo (Much Higher Tempo) - bardziej ekstremalna wersja "Wyższe Tempo". Szybkie i
zdecydowane rozgrywanie piłki, mające na celu zmęczenie rywali i mniej czasu na ustawienie ich formacji obronnej.
Wyższe tempo (Higher Tempo) - nakazuje przyspieszenie gry, rozgrywanie piłki szybko i z determinacją. W
rezultacie będą częściej grać szybką piłkę, aby próbować wywalczyć okazję do strzału, zarówno poprzez zagrywanie
prostopadłych piłek w pole karne, jak i poprzez destabilizowanie obrony szybkimi i krótkimi podaniami oraz
przemieszczaniem się (z piłką jak i bez niej).
Niższe tempo (Lower Tempo) - piłkarze będą rozgrywać piłkę wolno, cierpliwie, rozważnie. Unikanie pośpiechu przy
podaniach i kontrolowanie tempa spotkania poprzez dłuższe utrzymywanie się przy piłce.
58
Znacznie niższe tempo (Much Lower Tempo) - jeszcze bardziej ekstremalna odmiana polecenia "Niższe Tempo".
Więcej podań do tyłu w poszukiwaniu bezpiecznego zagrania i wolnego konstruowania ataku.
Gra bez ryzyka (Play Even Safer) - piłkarze mają na uwadze przede wszystkim zabezpieczenie własnej bramki. Będą
rzadziej próbować wykonywać prostopadłe podania i rzadziej próbować rajdów bez piłki. Polecenie dostępne tylko przy
mentalności "Powstrzymywanie".
Gra na większym ryzyku (Take More Risks) - piłkarze będą podejmować większe ryzyko, aby zaatakować bramkę
przeciwnika i zdobyć bramkę. Piłkarze częściej będą wykonywać prostopadłe podania na wolne pole; wspierający i
ofensywni piłkarze będą częściej wykonywać rajdy bez piłki. Będą również częściej niż zwykle podejmować próby
dryblingu.
Więcej swobody (Be More Expressive) - piłkarze będą mieli więcej swobody, jeżeli chodzi o kreowanie i wybór akcji.
Będą częściej korzystać ze swojej inteligencji, aby decydować co zrobić z piłką i jak wykonać akcje wymagające
podjęcia ryzyka (rajdy bez piłki, strzały z dystansu, drybling, prostopadłe podania) i jednocześnie rzadziej będą się
trzymać wytyczonych ram taktycznych.
Więcej dyscypliny (Be More Disciplined) - piłkarze będą ograniczeni w kwestiach kreatywnych taktycznymi
założeniami zespołowymi, rzadziej będą decydować co zrobić z piłką w akcjach wymagających podjęcia ryzyka. Będą
wiernie realizować przedmeczowe założenia, prezentując przemyślany, zespołowy futbol.
2. Polecenia indywidualne
Każdy piłkarz w naszej taktyce ma zestaw poleceń, które są zdefiniowane przez wybrane polecenia indywidualne, jego
pozycję w formacji oraz jego rolę i funkcję. W niektórych przypadkach możemy edytować indywidualne polecenia dla
każdego piłkarza, aby doprecyzować to, jak ma się zachowywać na boisku. Niektóre z poleceń są szare (niedostępne
do wybrania) ponieważ:
- nie pasują do danej pozycji,
- nie pasują do danej roli i funkcji,
- są domyślnie wybrane dla danej roli i funkcji (o czym poniżej).
Posiadanie piłki:
Przetrzymuj piłkę (Hold Up Ball): ofensywnie usposobieni piłkarze będą dłużej pozostawać przy piłce i zwolnią
tempo przemieszczania się z nią, aby pozwolić partnerom przemieścić się na lepsze pozycje; dostępne dla: ofensywni
pomocnicy, szeroko grający ofensywni pomocnicy i napastnicy; przydatne umiejętności: dobre wstrzymywanie gry i w
miarę dobre zaangażowanie; uzupełniające PPM - spowalnia grę
59
Częściej strzelaj (Shoots More Often) - piłkarz będzie częściej strzelał z dystansu zawsze, gdy będzie uważał że jest
szansa na zdobycie bramki; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: dobre strzały, albo
kiepska kreatywność i podania; polecenia zespołowe: komplementarne - strzały z każdej pozycji, kontrastujące -
podania w pole karne; PPM: komplementarne - strzela z dystansu, kontrastujące - unika strzałów z dystansu
Rzadziej strzelaj (Shoots Less Often) - nakazuje piłkarzom cierpliwe czekać, aż pojawi się 100% okazja na oddanie
strzału; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: kiepskie strzały, albo dobra kreatywność i
podania; polecenia zespołowe: komplementarne - podania w pole karne, kontrastujące - strzały z dystansu; PPM:
komplementarne - unika strzałów z dystansu, kontrastujące - strzela z dystansu
Więcej drybluj (Dribble More) - piłkarz będzie częściej dryblował i przedkładał swoje indywidualne umiejętności, nad
podaniami do kolegów i kreowaniem akcji; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: dobry
drybling i w miarę dobra mobilność i zaangażowanie; polecenia zespołowe: komplementarne - rajdy między
obrońcami; PPM: komplementarne - często atakuje z piłką, atakuje z piłką prawym/lewym skrzydłem, atakuje z piłką
środkiem, kontrastujące - rzadko atakuje z piłką
Mniej drybluj (Dribble Less) - nakazuje rozgrywanie piłki podaniami i unikanie pojedynków 1 na 1 z rywalami;
dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: kiepski drybling, czasem także kiepska mobilność i
zaangażowanie; polecenia zespołowe: kontrastujące - rajdy między obrońcami; PPM - komplementarne: rzadko
atakuje z piłką, kontrastujące - często atakuje z piłką, atakuje z piłką prawym/lewym skrzydłem, atakuje z piłką
środkiem
Biegnij z piłką skrzydłem (Run Wide With Ball) - podczas rajdów z piłką piłkarze będą zbiegać do linii końcowej, aby
rozciągnąć szyki przeciwnika; dostępne dla: wszystkie pozycje z pola, poza środkowymi obrońcami; przydatne
umiejętności: w miarę dobre dośrodkowania i czasem kiepska kreatywność i podania; PPM: komplementarne - atakuje
z piłką prawym/lewym skrzydłem, kontrastujące - atakuje z piłką środkiem
Ścinaj z piłką do środka (Cuts Inside With Ball) - podczas dryblingu, szeroko grający ofensywni gracze będą
schodzić do środka boiska, kiwać rywali i atakować na bramkę; dostępne dla: boczne pozycje; przydatne
umiejętności: dobra kreatywność i podania lub drybling lub strzały, albo czasem kiepskie dośrodkowania; PPM:
komplementarne - schodzi do środka, atakuje z piłką środkiem, kontrastujące - atakuje z piłką prawym/lewym
skrzydłem
Wyprowadzanie piłki:
Podawaj krócej (Pass It Shorter) - nakazuje rozgrywanie piłki krótszymi podaniami, cierpliwie przy tym budując
akcję; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: kiepska kreatywność lub podania; polecenia
zespołowe: komplementarne - utrzymanie piłki, krótsze podania, rozegranie po ziemi, kontrastujące - gramy na aferę,
więcej bezpośrednich podań, wrzutki w pole karne, zagrania na skrzydła; PPM: komplementarne - lubi proste i krótkie
podania, kontrastujące - przerzuca piłkę na drugie skrzydło, zagrywa długie piłki
60
Więcej bezpośrednich podań (More Direct Passes) - piłkarz będzie chętniej wykonywał długie podania do kolegów z
zespołu, częstokroć będzie nimi próbował rozciąć szyki defensywne rywala; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu;
przydatne umiejętności: dobre podania, preferowana również dobre kreatywność; polecenia zespołowe:
komplementarne - gramy na aferę, więcej bezpośrednich podań, wrzutki w pole karne, zagrania na skrzydła,
kontrastujące - utrzymanie piłki, krótsze podania, rozegranie piłki po ziemi; PPM: komplementarne - przerzuca piłkę
na drugie skrzydło, zagrywa długie piłki, kontrastujące - lubi proste i krótkie podania
Więcej ryzykownych podań (More Risky Passes) - zachęca piłkarzy, aby zagrywali trudniejsze, bardziej prostopadłe
piłki, w nadziei, że któraś z nich otworzy drogę na wolne pole; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu, poza
środkowymi obrońcami (dla których może być domyślnie aktywne, zależnie od ich roli); przydatne umiejętności: dobra
kreatywność i podania; polecenia zespołowe: komplementarne - podania na wolne pole; PPM: komplementarne -
próbuje podań otwierających drogę do bramki, kontrastujące - unika prostopadłych podań, lubi proste i krótkie
podania
Mniej ryzykownych podań (Fewer Risky Passes) - piłkarz będzie rzadziej próbował zagrywać trudne do odbioru,
prostopadłe piłki. Piłkarze będą dbać przede wszystkim o utrzymanie się przy piłce, spokojne przemyślane jej
rozgrywanie i unikanie strat; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu, poza środkowymi obrońcami (dla których może
być domyślnie aktywne, zależnie od ich roli); przydatne umiejętności: kiepska kreatywność i podania; polecenia
zespołowe: kontrastujące - podania na wolne pole; PPM: komplementarne - unika prostopadłych podań, lubi proste i
krótkie podania; kontrastujące - próbuje podań otwierających drogę do bramki
Centruj częściej (Cross More Often) - piłkarz będzie częściej wrzucał piłkę w pole karne rywala, gdy znajdzie się na
skrzydle; dostępne dla: szeroko grających piłkarzy, oraz dla nie grających ściśle na środku (czyli np. dla pomocnika
LŚ) pomocników, ofensywnych pomocników; przydatne umiejętności: dobre dośrodkowania
Centruj rzadziej (Cross Less Often) - zakazuje zbyt częstych wrzutek w pole karne; dostępne dla: szeroko grających
piłkarzy, oraz dla nie grających ściśle na środku (np. pomocnik LŚ) pomocników, ofensywnych pomocników; przydatne
umiejętności: kiepskie dośrodkowania
Centry z głębi pola (Cross From Deep) - nakazuje piłkarzom, zwykle bocznym obrońcom, dośrodkowania z okolic
linii środkowej boiska; dostępne dla: szeroko grających piłkarzy, oraz dla nie grających ściśle na środku (czyli np. dla
pomocnika LŚ) pomocników, ofensywnych pomocników; przydatne umiejętności: dobre dośrodkowania, ale być może
również kiepski drybling, przemieszczanie się w ataku i mobilność; polecenia zespołowe: komplementarne - szybkie
centry
Centry spod linii końcowej (Cross From Byline) - nakazuje przedostawanie się z piłką skrzydłami jak najdalej w
głąb połowy rywala, pod linię końcową, a następnie dogrywanie jej w pole karne; dostępne dla: szeroko grających
piłkarzy, oraz dla nie grających ściśle na środku (czyli np. dla pomocnika LŚ) pomocników, ofensywnych pomocników;
przydatne umiejętności: dobry drybling, przemieszczanie się w ataku i mobilność, ale być może także kiepskie
dośrodkowania; polecenia zespołowe: kontrastujące - szybkie centry
Centry na krótki słupek (Cross Aim Near Post) - nakazuje piłkarzom wrzucanie piłki na krótki słupek; dostępne dla:
szeroko grających piłkarzy, oraz nie grających na środku boiska ofensywnych pomocników; przydatne umiejętności:
kiepskie dośrodkowania
Centry na środek (Cross Aim Centre) - nakazuje piłkarzom wrzucać piłkę w środek pola karnego; dostępne dla:
szeroko grających piłkarzy, oraz nie grających na środku boiska ofensywnych pomocników;
Centry na długi słupek (Cross Aim Far Post) - nakazuje piłkarzom wrzucanie piłki w kierunku długiego słupka;
dostępne dla: szeroko grających piłkarzy, oraz nie grających na środku boiska ofensywnych pomocników; przydatne
umiejętności: dobre dośrodkowania
Centry na odgrywającego (Cross Aim Target Man) - nakazuje piłkarzom dogrywanie piłki do odgrywającego
wskazanego w taktyce (jeżeli go używamy); dostępne dla: szeroko grających piłkarzy, oraz nie grających na środku
boiska ofensywnych pomocników; przydatne umiejętności: dobre dośrodkowania
61
Poruszanie się na boisku:
Graj wyżej (Get Further Forward) - zachęca piłkarzy do przyjęcia bardziej ofensywnej postawy na boisko i
pozostawania częściej na połowie rywala; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu poza ostatnim stoperem (jednakże
jest aktywna dla libero z funkcją ataku) i napastników (aktywna dla roli typowej dla '9'); przydatne umiejętności:
dobre poruszanie się w ataku, ale także inne umiejętności, które są przydatne do efektywnej gry w ofensywnie, ale
czasem kiepska kreatywność i podania, oraz zdolności defensywne; PPM: komplementarne - często wychodzi do
przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, gra na granicy spalonego, król pola karnego, odgrywa z klepki,
kontrastujące - spóźnia się z wejściem w pole karne, cofa się po piłkę, gra tyłem do bramki, gra tylko na swojej
połowie
Utrzymuj pozycję (Hold Position) - nakazuje piłkarzowi zostać na pozycji, aniżeli przemieszczać się po boisku,
wykonywać rajdy bez piłki, czy wymieniać pozycję z partnerem. Pozycja, jaką zajmie będzie uzależniona od jego roli i
funkcji; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: dobre poruszanie się w defensywie, ale
kiepska kreatywność i podania; PPM: komplementarne - gra tylko na swojej połowie, kontrastujące - często wychodzi
do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, gran a granicy spalonego, król pola karnego, odgrywa z klepki, gra
tyłem do bramki
Trzymaj się linii (Stay Wider) – piłkarz będzie częściej ustawiał się przy linii bocznej boiska, co spowoduje
rozciągnięcie gry na całej przestrzeni boiska; dostępne dla: pozycje po bokach boiska; przydatne umiejętności: dobry
drybling, dośrodkowania, poruszanie się w ataku i mobilność; polecenia zespołowe: komplementarne – szersze pole
gry i ofensywna mentalność, kontrastujące – węższe pole gry i defensywna mentalność; PPM: komplementarne – gra
przy linii
Zawęź pole gry (Sit Narrower) – zachęca piłkarza do gry w centralnych częściach boiska, aby zagęścić środek pola
lub wzmocnić defensywę poprzez zmuszanie rywala do gry na obrzeżach boiska; dostępne dla: pozycje po bokach
boiska; przydatne umiejętności: poruszanie się w defensywie i również dobra kreatywność oraz podania; polecenia
drużynowe: komplementarne – węższe pole gry i defensywna mentalność, kontrastujące – szersze pole gry i
ofensywna mentalność; PPM: kontrastujące – gra przy linii
Wyjścia na wolne pole (Move Into Channels) – piłkarze będą częściej wykonywać rajdy w wolne przestrzenie
‘uliczki’ pomiędzy obrońcami rywala; dostępne dla: środkowy pomocnik, środkowy ofensywny pomocnik, szeroko
grający napastnik, środkowy napastnik; przydatne umiejętności: dobre poruszanie się w ataku i niezła mobilność,
dobry drybling (aby przy piłce stwarzać bezpośrednie zagrożenie) i przyzwoita kreatywność i podania; PPM:
komplementarne – wychodzi na wolne pole
Szukanie gry (Roam For Position) – piłkarz dostaje wolną rękę i częściej opuszcza taktycznie przydzieloną mu
przestrzeń na boisku, aby znaleźć bardziej dogodne opcje do otrzymania/rozegrania piłki; dostępne dla: wszystkie
pozycje w polu poza centralnymi defensywnymi pomocnikami, bocznymi i wysuniętymi bocznymi obrońcami
(aczkolwiek dla niektórych ról na tych pozycjach jest to domyślne) i środkowymi obrońcami; przydatne umiejętności:
dobre poruszanie się w ataku, kreatywność i podania, oraz dość dobry drybling i mobilność; polecenia zespołowe:
komplementarne – szukanie gry i ofensywna mentalność, kontrastujące – trzymaj się pozycji i defensywna
mentalność; PPM: kontrastujące – gra tylko na swojej połowie
62
Obrona:
Znacznie więcej pressingu (Close Down Much More) – jeszcze intensywniejsze nękanie każdego piłkarza rywala,
który znajdzie się przy piłce. Stosowanie tej opcji może negatywnie odbić się na stylu gry i stosowaniu innych poleceń.
Więcej pressingu (Close Down More) – oznacza nękanie piłkarzy rywali, w celu wymuszenia na nich błędu i przejęcia
piłki; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: dobre wywieranie presji, lub słabe krycie, gra
w powietrzu i oczyszczanie przedpola; polecenia zespołowe: komplementarne – znacznie więcej pressingu, więcej
pressingu i ofensywna mentalność, kontrastujące – mniej pressingu, znacznie mniej pressingu i defensywna
mentalność
Mniej pressingu (Close Down Less) – zespół ma utrzymywać wyjściowy kształt formacji defensywnej, utrudniając
rywalom przedarcie się pod bramkę i unikając luk w obronie spowodowanych pressingiem; dostępne dla: wszystkie
pozycje w polu; przydatne umiejętności: dobre krycie, dość dobre oczyszczanie przedpola i gra w powietrzu, kiepskie
wywieranie presji; polecenia zespołowe: komplementarne – mniej pressingu, znacznie mniej pressingu i mentalność
defensywna, kontrastujące: znacznie więcej pressingu, więcej pressingu i mentalność ofensywna
Znacznie mniej pressingu (Close Down Much Less) – to bardziej defensywne rozwinięcie polecenia ‘mniej pressingu’
zakazujące piłkarzom nawet prób ostrego odbioru piłki, stawiające przede wszystkim nacisk na utrzymanie
wyjściowego kształtu formacji defensywnej
Ostrzejsze wślizgi (Tackle Harder) – zachęca piłkarzy do atakowania piłki ostrzej i z większą determinacją, często
próbowali odbierać piłkę szybkim wślizgiem; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: dobra
fizyczność i odbiór, preferowane również dobre poruszanie się w defensywie; polecenia zespołowe: komplementarne -
agresywny odbiór piłki, kontrastujące – gra bez wślizgów; PPM: komplementarne – odbiera piłkę wślizgami,
kontrastujące – odbiera piłkę bez wślizgów
Ostrożniej atakuj piłkę (Ease Off Tackles) – nakazuje piłkarzom mniej ryzykownych wślizgów i bardziej przemyślane
odbieranie piłki. Minimalizuje to możliwość otrzymania kartki, bądź spóźnienia się ze wślizgiem, czy przewrócenia się
po „wkręceniu w murawę”; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: kiepska fizyczność i
odbiór, czasem kiepski poruszanie się w defensywie, oraz wysoka Agresja; polecenia zespołowe: komplementarne –
gra bez wślizgów, kontrastujące – agresywny odbiór piłki; PPM: komplementarne – odbiera piłkę bez wślizgów,
kontrastujące: odbiera piłkę wślizgami
Krótsze krycie (Mark Tighter) – kiedy piłkarz nie stosuje na rywalu pressingu, tylko ściśle go kryje, ograniczając mu
swobodę przy odbiorze i rozegraniu piłki; dostępne dla: wszystkie pozycje w polu; przydatne umiejętności: dobre
krycie, odbiór, fizyczność, zaangażowanie. Również preferowane to dobra gra w powietrzu, oczyszczanie przedpola
(dla głębiej grających obrońców) i dobra mobilność (dla wysoko grających obrońców); polecenia zespołowe:
komplementarne – krótsze krycie; PPM: komplementarne – krótko kryje przeciwnika
63
Wyprowadzanie piłki przez bramkarza
Wyrzut po ziemi (Roll It Out) – częściej będzie wyrzucał piłkę po ziemi, do najbliżej stojącego obrońcy
Długie wyrzuty (Throw It Long) – częściej będzie wykonywał wyrzuty na dalszą odległość
Wybijaj piłkę krótko (Take Short Kicks) – częstsze wznawianie gry krótkimi podaniami
Długie wykopy (Take Long Kicks) – częstsze wprowadzanie piłki do gry wykopem na połowę przeciwnika
Podawaj wskazanemu partnerowi (Distribute To Specific) – częstsze wyprowadzanie piłki wykopem do
wskazanego piłkarza
Podawaj do bocznych obrońców (Distribute To Full Backs) – częstsze podania do bocznych obrońców
Podawaj do środkowych obrońców (Distribute To Centre Backs) – częstsze podania do środkowych obrońców
Podawaj do rozgrywającego (Distribute To Playmaker) – częstsze podania do piłkarza wyznaczonego do roli
rozgrywającego. Ten będzie podchodzić pod piłkę, jeśli będzie odpowiednio blisko bramki
Podawaj na skrzydła (Distribute To Flanks) – częstsze wprowadzanie piłki do gry podaniem do bocznych sektorów
boiska
Podawaj do odgrywającego (Distribute To Target Man) – częstsze podania do piłkarza pełniącego rolę
odgrywającego
Podawaj za linię obrony rywala (Distribute Over Opposition Defence) – częstsze wprowadzanie piłki do gry długimi
podaniami za plecy obrońców przeciwnika
Zwolnij tempo (Slow Pace Down) – nakazuje zwolnienie tempa gry, przetrzymanie piłki i zmarnowanie trochę czasu
Szybko wyprowadzaj piłkę (Distribute Quickly) – nakazuje bramkarzowi szybsze podejmowanie decyzji, aby
przyspieszyć tempo gry, lub wyprowadzić kontratak
64
3. Role i obowiązki zawodników na poszczególnych pozycjach
Dla każdej pozycji w taktycznej formacji musimy wybrać konkretną rolę i konkretną funkcję. Dla każdej pozycji mamy
po kilka ról taktycznych i zwykle po trzy funkcje. Każda możliwa kombinacji roli i funkcji daje inne ustawienia poleceń
indywidualnych dla wybranego na tę pozycję zawodnika. Na instrukcje te mają również wpływ polecenia zespołowe,
jak również dodatkowo przydzielone polecenia indywidualne, którymi możemy później redefiniować zachowanie
piłkarza na boisku.
Do wyboru mamy trzy funkcje: atak, wsparcie i obronę. Mają one wpływ na to, jak defensywne lub ofensywne są
polecenia piłkarza. Dla niektórych ról taktycznych można również przydzielić funkcję automatyczną, który będzie
zależny od ustawień mentalności w danej chwili. Dwie pozostałe funkcje: stoper i zabezpieczenie są dostępne tylko dla
roli środkowego obrońcy.
Poniżej przegląd każdej dostępnej roli taktycznej i funkcji, jakie mamy w rozgrywce.
UWAGA! Aktywne polecenia indywidualne – są to polecenia domyślnie włączone dla danej roli przez silnik
gry. PPM – są to ulubione zagrania zawodnika, które pasują do danej roli i powodują że zawodnik gra efektywniej. Nie
wszystkie muszą być nauczone (szczególnie tam, gdzie ich naprawdę dużo), ale znacząco wpływają na obraz
rozgrywki.
Bramkarze (GK)
Bramkarz: koncentruje się na prostej i bezpiecznej grze piłką, zagrywając ją od bramki do najbliższego niekrytego
partnera. Jeżeli takiego nie ma, to wybija piłkę na połowę przeciwnika. Zależnie od obranej strategii meczowej
bramkarz będzie inaczej wprowadzać piłkę do gry. W ostrożniejszych taktykach będzie zagrywał piłkę daleko na
połowę przeciwnika, natomiast w tych bardziej agresywnych ustawieniach będzie zagrywać ją do obrońców,
rozpoczynając misterne konstruowanie akcji.
 Bramkarz może pełnić tylko i wyłącznie zadania defensywne.

 aktywne polecenia indywidualne: brak
 PPM: wyprowadza kontrataki dalekimi wyrzutami piłki
65
Bramkarz-libero: łączy dwie role klasycznego bramkarza i ostatniego stopera. Poza zwykłymi obowiązkami
bramkarskimi ma za zadanie przejmować piłki wokół całego pola karnego i rozpoczynać kontrataki bezpośrednimi
kontratakami w uliczkę do uciekających rywalom zawodników
 Obrona: bramkarz-libero, któremu powierzono zadanie gry w obronie, grać będzie o wiele ostrożniej, lecz
nadal będzie szukać okazji do wyprowadzenia kontrataku;
 Wsparcie: bramkarz-libero, któremu powierzono zadanie wsparcia, będzie wychodzić przed pole karne i tam
szukać okazji do wyprowadzenia kontrataku celnym podaniem
 Atak: bramkarz-libero, któremu powierzono funkcję ataku, będzie wychodzić z piłką na sporą odległość przed
bramkę
 Aktywne polecenia indywidualne: obrona (brak), wsparcie i atak (więcej ryzykownych podań), tylko atak
(drybluj więcej)
 PPM: wyprowadza kontrataki dalekimi wyrzutami piłki
Środkowi obrońcy (ŚO, LB)
Środkowy obrońca: ma uniemożliwić napastnikom przeciwnika swobodną grę i wybijać piłkę poza strefę zagrożenia.
Jednakże, zwłaszcza gdy zdecydujesz się na bardziej agresywną taktykę, musi również dysponować odpowiednią
techniką i opanowaniem, by pomagać drużynie w utrzymaniu się przy piłce i odgrywać ją prostymi podaniami do
bardziej kreatywnych partnerów
 Obrona: środkowy obrońca z funkcją gry w obronie będzie ustawiać się w linii ze swoim partnerem z
defensywy, by rozbijać ataki, kryć napastników rywali i zapobiegać zagraniom piłki w pole karne
 Stoper: środkowy obrońca z funkcją gry stopera będzie wychodzić przed swoich partnerów z defensywy, by
ograniczać swobodę ofensywnych graczy przeciwnika, zanim zbliżą się do pola karnego
 Zabezpieczenie: środkowy obrońca któremu powierzono funkcję zabezpieczenia linii defensywnej, ustawiać się
będzie nieco głębiej, by przechwytywać prostopadłe piłki zagrywane za plecy obrońców
 Aktywne polecenia indywidualne: obrona, stoper i zabezpieczenie (rzadziej strzelaj, mniej drybluj, mniej
ryzykowanych podań), tylko obrona (utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona, stoper, zabezpieczenie - unika prostopadłych podań, unika strzałów z dystansu, rzadko atakuje
z piłką, gra tylko na swojej połowie
66
Obrońca grający piłką: ma przede wszystkim uniemożliwiać napastnikom przeciwnika swobodną grę i wybijać piłkę
poza strefę zagrożenia. Jednak w przeciwieństwie do klasycznego środkowego obrońcy ma on wolną rękę w
rozpoczynaniu kontrataków rozcinającymi defensywę rywali prostopadłymi podaniami z głębi pola.
 Obrona: obrońca grający piłką z funkcją gry w obronie będzie ustawiać się w linii ze swoim partnerem z
 Stoper: obrońca grający piłką z funkcją stopera będzie wychodzić przed swoich partnerów z defensywy, by
 Zabezpieczenie: obrońca grający piłką z funkcją zabezpieczenia linii defensywnej ustawiać się będzie nieco
głębiej, by przechwytywać prostopadłe piłki zagrywane za plecy obrońców
 aktywne polecenia indywidualne: obrona, stoper i zabezpieczenie (więcej ryzykownych podań), tylko obrona
(utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona, stoper, zabezpieczenie - próbuje podań otwierających drogę do bramki, gra tylko na swojej
połowie
Tradycyjny obrońca: przede wszystkim ma uniemożliwiać napastnikom przeciwnika swobodną grę i wybijać piłkę
poza strefę zagrożenia. Jego celem jest odbiór piłki bez faulu i bezceremonialne wyekspediowanie jej w głąb pola
 Obrona: tradycyjny obrońca z funkcją gry w obronie będzie ustawiać się w linii ze swoim partnerem z
 Stoper: tradycyjny obrońca z funkcją stopera będzie wychodzić przed swoich partnerów z defensywy, by
 Zabezpieczenie: tradycyjny obrońca z funkcją zabezpieczenia linii defensywnej ustawiać się będzie nieco
głębiej, by przechwytywać prostopadłe piłki zagrywane za plecy obrońców
 aktywne polecenia indywidualne: obrona, stoper i zabezpieczenie (rzadziej strzelaj, mniej drybluj, mniej
ryzykownych podań, więcej bezpośrednich podań), tylko obrona (utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona, stoper, zabezpieczenie –unika prostopadłych podań, unika strzałów z dystansu, rzadko atakuje
z piłką, gra tylko na swojej połowie, próbuje podań otwierających drogę do bramki
Ostatni stoper: operuje za plecami obrońców, przecinając prostopadłe podania, przechwytując niekrytych
napastników, blokując zagrażające bramce strzały i podania. Świetne warunki fizyczne i umiejętność czytania gry
pozwalają mu na naprawianie defensywnych błędów kolegów z zespołu, przechwytywanie atakujących rywali i
skuteczny odbiór piłki.
 Obrona: Natomiast rzadko kiedy, o ile w ogóle, włącza się do akcji ofensywnych
 aktywne polecenia indywidualne: tylko obrona (rzadziej strzelaj, mniej drybluj, utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona –unika strzałów z dystansu, rzadko atakuje z piłką, gra tylko na własnej połowie
Libero: operuje za plecami obrońców, przecinając prostopadłe podania, przechwytując niekrytych napastników,
blokując zagrażające bramce strzały i podania. Świetne warunki fizyczne i umiejętność czytania gry pozwalają mu na
naprawianie defensywnych błędów kolegów z zespołu, przechwytywanie atakujących rywali i skuteczny odbiór piłki.
Natomiast gdy jego zespół jest w posiadaniu piłki będzie przesuwać się do przodu by wspierać zawodników drugiej
linii.
 Wsparcie: libero, któremu powierzona zostanie funkcja wsparcia, będzie przechodził do drugiej linii gdy jego
zespół będzie przy piłce i stamtąd będzie szukać okazji do prostopadłych podań
 Atak: libero, któremu powierzona zostanie funkcja gry w ataku, będzie zapuszczać się bliżej bramki
przeciwnika, stwarzając zagrożenie strzałami z dystansu, a także zagrywając piłkę do partnerów
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (więcej ryzykownych podań), tylko atak (częściej strzelaj,
graj wyżej)
 PPM: wsparcie i atak –próbuje podań otwierających drogę do bramki; tylko atak – często wychodzi do przodu,
strzela z dystansu
67
Środkowi pomocnicy (DP, ŚP, OP)
Defensywny pomocnik: ma za zadanie przede wszystkim neutralizację ruszających do ataku napastników

przeciwnika poprzez ograniczenie im swobody ruchu, a także wspieranie bardziej kreatywnych pomocników, gdy jego
zespół jest przy piłce. Jego podstawowym obowiązkiem jest przetrzymanie piłki, podczas gdy defensywa i druga linia
reorganizują się po okresie naporu rywala
 Obrona: defensywny pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja gry w obronie, będzie zajmować
miejsce między obroną a pomocą, pomagając w rozgrywaniu piłki z głębi pola
 Wsparcie: defensywny pomocnik, któremu zostanie powierzona rola wsparcia ataku, będzie przechodził do linii
pomocy, by stamtąd pomagać bardziej ofensywnie ustawionym zawodnikom
 aktywne polecenia indywidualne: tylko obrona (mniej drybluj, utrzymuj pozycję, więcej pressingu), tylko
wsparcie (ostrzejsze wślizgi)
 PPM: obrona i wsparcie – przerzuca piłkę na drugie skrzydło, spowalnia grę; tylko obrona – rzadko atakuje z
piłką, gra tylko na własnej połowie; tylko wsparcie – odbiera piłkę wślizgami
Cofnięty rozgrywający: operuje między linią obrony a ataku, zaś jego zadaniem jest rozpoczynanie akcji
ofensywnych precyzyjnymi podaniami do zawodników przednich formacji. Choć jest przede wszystkim kreatywnym
zawodnikiem, cofnięty rozgrywający musi również skutecznie grać w obronie
 Obrona: cofnięty rozgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja gry w obronie, będzie zajmować miejsce
między obroną a pomocą, pomagając w rozgrywaniu piłki z głębi pola
 Wsparcie: cofnięty rozgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku, będzie przechodził do
linii pomocy, by stamtąd pomagać bardziej ofensywnie ustawionym zawodnikom
 aktywne polecenia indywidualne: obrona i wsparcie (rzadziej strzelaj, więcej ryzykowanych podań, utrzymuj
pozycję)
 PPM: obrona i wsparcie – unika strzałów z dystansu, próbuje podań otwierających drogę do bramki, gra tylko
na własnej połowie, cofa się po piłkę, podkręca piłkę, dyktuje tempo gry, spowalnia grę
Pomocnik odbierający piłkę: grając na środku drugiej linii, pomocnik odbierający piłkę ma za zadanie ograniczać
swobodę ofensywnych graczy przeciwnika i odbierać im piłkę. Powinien też posiadać umiejętności techniczne
pozwalające mu utrzymywać się przy piłce i stwarzać sytuacje podbramkowe bardziej ofensywnym partnerom.
 Obrona: pomocnik odbierający piłkę, któremu została powierzona funkcja gry w obronie będzie się starał
odbierać piłkę w środku pola i odgrywać ją do bardziej kreatywnych partnerów
 Wsparcie: pomocnik odbierający piłkę, któremu powierzono funkcję wsparcia ataku, będzie odbierać piłkę na
połowie przeciwnika i podłączać się do wyprowadzanych dzięki temu kontrataków
 aktywne polecenia indywidualne: obrona i wsparcie (więcej pressingu, ostrzejsze wślizgi), tylko obrona (mniej
drybluj, mniej ryzykownych podań, utrzymuj pozycję)
68
 PPM: obrona i wsparcie – odbiera piłkę wślizgami, przerzuca piłkę na drugie skrzydło, spowalnia grę, tylko
obrona – unika prostopadłych podań, rzadko atakuje z piłką, gra tylko na własnej połowie, tylko wsparcie –
spóźnia się z wejściem w pole karne, strzela z dużą siłą
Rygiel defensywy: głównym obowiązkiem rygla defensywy jest zajmowanie pozycji między pomocą a linią obrony,
gdzie ma za zadanie przecinanie podań, odbiór piłki i odgrywanie jej bardziej kreatywnym partnerom z zespołu. Jako
że oczekuje się od niego przede wszystkim funkcjonowania jako kotwica bloku defensywnego, musi trzymać się swojej
pozycji, stroniąc tak od gry pressingiem, jak i od włączania się w akcje ofensywne.
 Rygiel defensywny może pełnić wyłącznie funkcje defensywne.

 aktywne polecenia indywidualne: obrona (rzadziej strzelaj, mniej drybluj, mniej ryzykownych podań, utrzymuj
pozycję)
 PPM: obrona – unika prostopadłych podań, unika strzałów z dystansu, rzadko atakuje z piłką, gra tylko na
własnej połowie, spowalnia grę, przerzuca piłkę na drugie skrzydło
Cofnięty pomocnik: odgrywa pośrednią rolę między agresywnym libero, a defensywnym pomocnikiem. Grając u jego
boku środkowi obrońcy zapuszczać się będą dalej w głąb pola, podczas gdy on cofnie się dalej niż klasyczny
defensywny pomocnik. Oprócz typowych obowiązków defensywnych jego zadaniem jest szybkie przegrywanie piłki po
niepowodzeniu ataku.
 Cofnięty pomocnik może pełnić wyłącznie funkcje defensywne

 aktywne polecenia indywidualne: obrona (mniej drybluj, utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona – rzadko atakuje z piłką, gra tylko na własnej połowie, przerzuca piłkę na drugie skrzydło,
spowalnia grę
Regista: to bardziej agresywna odmiana cofniętego rozgrywającego, idealna do gry wysokim pressingiem opartej na
posiadaniu piłki. Regista otrzymuje wolną rękę, by dyktować tempo gry z głębi pola, oferując dynamiczne i
nieprzewidywalne uzupełnienie ataku. Jego zadaniem jest utrzymanie presji na rywalu, nieustannie
poszukując sytuacji strzeleckich dla swoich bardziej wysuniętych partnerów.
 Regista może koncentrować się wyłącznie na wspieraniu ataku.

 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie (więcej ryzykownych podań, szukanie gry)
 PPM: wsparcie – próbuje podań otwierających drogę do bramki, cofa się po piłkę, dyktuje tempo gry,
podkręca piłkę
Swobodny rozgrywający: kontroluje rytm gry swojego zespołu, atakując z piłką na szpicy formacji ofensywnej, ale i
cofając się, by pomóc kolegom w defensywie. Swobodny rozgrywający zawsze pokazuje się partnerom przy rozegraniu
piłki, ale musi być mocny fizycznie, jako że rola wymaga od niego dużej aktywności, jak również i technicznie, by
odcisnąć swoje piętno na grze. Jego zadaniem jest przejmowanie piłki w głębi pola i szybkie przekazywanie jej do
przodu, zarazem pozostając w kontakcie z akcją. Swobodny rozgrywający często dziś czai się na skraju pola karnego,
szukając miejsca na oddanie strzału lub zagranie piłki zabójczo skutecznym podaniem.
 Swobodny rozgrywający może pełnić wyłącznie funkcję wsparcia ataku.

 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie (więcej drybluj, szukanie gry)
 PPM: wsparcie – często atakuje z piłką, spóźnia się z wejściem w pole karne, cofa się po piłkę, podkręca piłkę,
dyktuje tempo gry, odgrywa z klepki, strzela z dużą siłą
69
Środkowy pomocnik: jest pracowitym, wszechstronnym łącznikiem między obroną, a atakiem. Oczekuje się od
niego wykonywania wielu różnorodnych zadań, więc przydają mu się tak umiejętności techniczne, jak i taktyczne, by
w razie potrzeby wspierać partnerów w grze defensywnej lub ofensywnej.
 Obrona: środkowy pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja gry w obronie, będzie grać głęboko,
neutralizując kontrataki przeciwnika i kontrolując tempo gry w środkowej strefie boiska.
 Wsparcie: środkowy pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku będzie się starać
zachowywać równowagę między swoimi obowiązkami ofensywnymi i defensywnymi. W razie potrzeby będzie
podłączać się do ataków swojego zespołu, lecz zazwyczaj będzie się trzymać środkowej strefy boiska,
szukając podaniami bardziej ofensywnie ustawionych partnerów
 Atak: środkowy pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku, będzie chętniej przesuwać się
pod bramkę przeciwnika, by pomagać napastnikom pod polem karnym i w jego obrębie.
 Automatycznie: środkowy pomocnik, któremu zlecony zostanie automatyczny wybór funkcji, pełnić będzie
obowiązki defensywne, ofensywne lub wsparcia ataku w zależności od obranej strategii meczowej.
 aktywne polecenia indywidualne: tylko obrona (utrzymuj pozycję, więcej pressingu), wsparcie (brak), tylko
atak (graj wyżej)
 PPM: obrona, wsparcie, atak – przerzuca piłkę na drugie skrzydło; tylko obrona – gra tylko na własnej
połowie, spowalnia grę; tylko wsparcie – spóźnia się z wejściem w pole karne; tylko wsparcie i atak – strzela z
dużą siłą; tylko atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika
Pomocnik długodystansowiec: dzięki swej dynamicznej grze stanowi ważny element tak defensywy jak i ofensywy.
W ataku wspiera napastników, często wchodząc w ostatniej chwili w pole karne, by zamykać dośrodkowania czy też
próbować strzałów z dystansu. W obronie nęka ofensywnych pomocników i zapewnia szczelność linii defensywnej.
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie (szukanie gry)

 PPM: wsparcie – spóźnia się z wejściem w pole karne przeciwnika lub wchodzi w pole karne przeciwnika,
przerzuca piłkę na drugie skrzydło, strzela z dużą siłą
Wysunięty rozgrywający: może operować w środku pola, jako ofensywny pomocnik, lub jako łącznik ataku na
skrzydle. Jego zadanie polega na zajmowaniu pozycji między linią pomocy a obrony przeciwnika, by tam czekać na
podanie, które pozwoli na płynne przejście od defensywy do ataku.
 Wsparcie: wysunięty rozgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku ma za zadanie
zajęcie pozycji między obroną a pomocą rywali i zagrywanie stamtąd piłki do własnych pomocników i
napastników.
 Atak: wysunięty rozgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku, atakować będzie linię
defensywną przeciwnika z głębi pola, szukając okazji do podania w uliczkę, albo dośrodkowania.
 aktywne polecenia indywidualne: ŚP - wsparcie i atak (rzadziej strzelaj, więcej ryzykownych podań), tylko
atak (więcej drybluj); OP – wsparcie i atak (rzadziej strzelaj, więcej ryzykownych podań), tylko wsparcie
(utrzymuj pozycję), tylko atak (więcej drybluj); OP P/L – wsparcie i atak (rzadziej strzelaj, ścinaj z piłką do
środka, więcej ryzykownych podań, centruj rzadziej), tylko atak (więcej drybluj)
 PPM: wsparcie i atak – schodzi do środka, unika strzałów z dystansu, próbuje podań otwierających drogę do
bramki, spóźnia się z wejściem w pole karne przeciwnika, cofa się po piłkę, podkręca piłkę, dyktuje tempo
gry, odgrywa z klepki; tylko atak – często atakuje z piłką, atakuje z piłką środkiem pola, mija przeciwnika
zagraniem piłki na dobieg
70
Ofensywny pomocnik: w porównaniu ze zwykłym pomocnikiem, ofensywny pomocnik gra bardziej wysunięty do
przodu, tak więc nie można od niego oczekiwać dynamicznych wejść z głębi pola, charakteryzujących ofensywnie
usposobionego środkowego pomocnika. Jego zadaniem jest stwarzanie sytuacji podbramkowych dla siebie i dla
partnerów z zespołu, zanim obrońcy odetną ich od podań, tak więc musi się charakteryzować wybitnymi
umiejętnościami technicznymi i cechami mentalnymi.
 Wsparcie: ofensywny pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku, powinien włączać się
do działań defensywnych, pozostając między obroną a pomocą rywali i unikając wejść w pole karne
 Atak: ofensywny pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku, będzie stwarzać sytuacje
podbramkowe swoim napastnikom, włączając się zarazem do akcji ofensywnych w polu karnym.
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie (brak), atak (graj wyżej)
 PPM: wsparcie i atak – podkręca piłkę, strzela z dużą siłą; tylko atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w
pole karne przeciwnika, mija przeciwnika zagraniem piłki na obieg, odgrywa z klepki
Klasyczna 10: to zawodnik, który może grać jako ofensywny pomocnik, lub wysunięty napastnik. Przypomina co
prawda wysuniętego rozgrywającego, z tym że lubi grać na wolnej przestrzeni między drugą linią a obroną
przeciwnika, lecz znacznie mniej angażuje się w defensywie, gdy jego zespół traci piłkę, przez cały czas krążąc po
boisku w poszukiwaniu luki w formacji rywala. W związku z tym reszta zespołu musi wykonywać dodatkową pracę w
defensywie, lecz za to w ataku może opierać na nim rozegranie akcji ofensywnych.
 Klasyczna 10 może koncentrować się tylko na grze w ataku

 aktywne polecenia indywidualne: atak (więcej drybluj, więcej ryzykownych podań, utrzymuj pozycję, wyjścia
na wolne pole, szukanie gry, mniej pressingu, ostrożniej atakuj piłkę)
 PPM: atak – wychodzi na wolne pole, często atakuje z piłką, atakuje z piłką środkiem, próbuje podań
otwierających drogę do bramki, odbiera piłkę bez wślizgów, spóźnia się z wejściem w pole karne przeciwnika,
podkręca piłka, dyktuje tempo gry, odgrywa z klepki, strzela z dużą siłą
Enganche: jest podstawowym kreatywnym zawodnikiem swojej drużyny, hakiem łączącym pomoc z formacją ataku.
Gra za plecami napastników, jako rozgrywający, który trzyma się swojej pozycji i stanowi oś wokół której obraca się
reszta zespołu. Różni się zatem od klasycznej 10, odgrywając rolę zwornika swojego zespołu i nie szukając wolnej
przestrzeni między formacjami.
 Enganche może koncentrować się wyłącznie na grze ofensywnej.

 aktywne polecenia indywidualne: atak (mniej drybluj, więcej ryzykownych podań, znacznie mniej pressingu)
 PPM: atak – rzadko atakuje z piłką, próbuje podań otwierających drogę do bramki, spóźnia się z wejściem w
pole karne przeciwnika, podkręca piłkę, dyktuje tempo gry, odgrywa z klepki, strzela z dużą siłą
71
Fałszywy napastnik: funkcjonuje jako główne zagrożenie dla bramki przeciwnika. Zazwyczaj gra w parze z
cofniętym napastnikiem, wychodząc agresywnie na pozycję, gdy tylko piłka zbliży się do pola karnego, zaś w obronie
stosuje pressing na obrońcach przeciwnika.
 Fałszywy napastnik może koncentrować się wyłącznie na grze w ataku.

 aktywne polecenia indywidualne: atak (drybluj więcej, więcej ryzykownych podań, graj wyżej, wyjścia na
wolne pole)
 PPM: atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, wychodzi na wolne pole, często
atakuje z piłką, atakuje z piłką środkiem pola, próbuje podań otwierających drogę do bramki, podkręca piłkę,
mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, gra na granicy spalonego, próbuje mijać bramkarza, lubi lobować
bramkarzy, lubi plasowane strzały, odgrywa z klepki, strzela z pierwszej piłki
Piłkarze grający w bocznych sektorach (O PL, WO PL, P PL, OP PL)
Boczny obrońca: jest kluczową postacią we współczesnym futbolu, łącząc tradycyjne obowiązki w defensywie, z
zagraniami na obieg po skrzydle, by wspierać poczynania ofensywne zespołu i stwarzać przewagę liczebną na połowie
rywala. Choć jest przede wszystkim graczem defensywnym, musi umieć włączać się do ataku, gdy jego zespół
potrzebuje więcej przestrzeni na skrzydłach.
 Obrona: boczny obrońca, któremu zostanie powierzona funkcja gry w obronie będzie pozostawać w linii z
resztą obrońców, zagrywając piłkę po skrzydle lub na środek boiska
 Wsparcie: boczny obrońca, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku pomaga pomocnikom,
stwarzając zagrożenie na skrzydle, a gdy nadarzy się ku temu okazja, będzie próbować podań w uliczkę i
dośrodkowań
 Atak: boczny obrońca, któremu powierzono funkcję gry w ataku, oprócz obowiązków typowo defensywnych
szukać będzie okazji do zagrań na obieg i dośrodkowań z pierwszej piłki w pole karne
 Automatyczne: boczny obrońca, któremu zostanie zlecony automatyczny wybór funkcji pełnić będzie
obowiązki defensywne, ofensywne lub wsparcia ataku w zależności od obranej strategii meczowej
 aktywne polecenia indywidualne: tylko obrona (mniej ryzykownych podań, utrzymuj pozycję); tylko obrona i
wsparcie (centry z głębi pola); tylko atak (centruj częściej, graj wyżej)
 PPM: obrona, wsparcie i atak – przerzuca piłkę na drugie skrzydło; tylko obrona – unika prostopadłych podań,
gra tylko na własnej połowie; tylko atak – często wychodzi do przodu, podkręca piłkę, mija przeciwnika
zagraniem piłki na dobieg, odgrywa z klepki
72
Boczny wysuni4yiKUq&6+2vFęty obrońca: zazwyczaj jest jedynym zawodnikiem grającym na boku formacji, więc
musi łączyć obowiązki ofensywne skrzydłowego z defensywnymi bocznego obrońcy. W ataku nie może bać się
pojedynków jeden na jeden, za to musi umieć groźne dośrodkować, w pomocy powinien z powodzeniem utrzymywać
się przy piłce, a w obronie grać pressingiem, blokować dośrodkowania i odbierać piłkę rywalom.
 Obrona: boczny wysunięty obrońca, któremu powierzono funkcję gry w obronie nie będzie się często
angażował w akcje ofensywne, lecz nadal będzie próbował dośrodkowań, gdy nadarzy się ku temu sposobność
 Wsparcie: boczny wysunięty obrońca, któremu powierzono funkcję wspierania ataku będzie zagrywać piłki za
skrzydła pomiędzy obrońców, choć gdy nadarzy się okazja nie będzie unikać dośrodkowań
 Atak: boczny wysunięty obrońca, któremu powierzona została funkcja gry w ataku szukać będzie okazji do
zagrań na obieg, pojedynków jeden na jednego i dośrodkowań spod linii bramkowej
 Automatycznie: boczny wysunięty obrońca, któremu zostanie zlecony automatyczny wybór funkcji pełnić
będzie obowiązki defensywne, ofensywne lub wsparcia ataku w zależności od obranej strategii meczowej
 aktywne polecenia indywidualne: tylko obrona (mniej ryzykownych podań, centry z głębi pola, utrzymuj
pozycję); tylko wsparcie i atak (graj wyżej); tylko atak (więcej drybluj, biegnij z piłką skrzydłem, centruj
częściej, centry spod linii końcowej)
gra tylko na własnej połowie; tylko wsparcie i atak – często wychodzi do przodu, podkręca piłkę, mija
przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, odgrywa z klepki; tylko atak – często atakuje z piłką, atakuje z piłką
prawym/lewym skrzydłem
Ograniczony boczny obrońca: zdaje sobie sprawę ze swoich braków, więc koncentruje się na grze defensywnej,
rzadko kiedy angażując się w ataku.
 Może pełnić funkcje wyłącznie defensywne

 aktywne polecenia indywidualne: obrona (rzadziej strzelaj, mniej drybluj, więcej bezpośrednich podań, mniej
ryzykownych podań, centruj rzadziej, utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona – unika prostopadłych podań, unika strzałów z dystansu, rzadko atakuje z piłką, gra tylko na
własnej połowie, zagrywa długie piłki, przerzuca piłkę na drugie skrzydło
Kompletny boczny wysunięty obrońca: uwielbia grę ofensywną i choć w razie potrzeby wypełnia swoje obowiązki
defensywne, ma naturalną skłonność do gry bliżej bramki przeciwnika
 Wsparcie: kompletny boczny wysunięty obrońca, któremu powierzono funkcję wpierania ataku będzie starał
się pogodzić swoje inklinacje do gry ofensywnej, z obowiązkami w defensywie, by zapewnić zespołowi
odrobinę równowagi taktycznej na swojej pozycji
 Atak: kompletny boczny wysunięty obrońca, któremu powierzono funkcję gry w ataku będzie się zachowywać
nieco odważniej w ofensywnie, starając się być aktywnym głównie na połowie przeciwnika
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (drybluj więcej, centruj częściej, centry spod linii końcowej,
graj wyżej, trzymaj się linii, szukanie gry)
 PPM: wsparcie i atak – często wychodzi do przodu, gra przy linii, często atakuje z piłką, podkręca piłkę, mija
przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, przerzuca piłkę na drugie skrzydło, odgrywa z klepki
73
Odwrócony cofnięty skrzydłowy: w defensywnie spełniać będzie podobną rolę, co standardowy boczny obrońca lub
wysunięty boczny obrońca. Jednakże, gdy wysunięty boczny obrońca atakuje zwykle po skrzydle, odwrócony cofnięty
skrzydłowy schodzić będzie do środka boiska, stwarzając wolną przestrzeń dla zawodników wokół niego. Funkcjonując
w ataku podobnie do środkowego pomocnika, ta rola przede wszystkim – choć nie wyłącznie – daje więcej swobody na
flankach bardziej wysuniętym skrzydłowym.
 Może pełnić jedynie rolę wsparcia ataku.

 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie (więcej drybluj, ścinaj z piłką do środka, więcej ryzykownych
podań, centruj rzadziej, zawęź pole gry, szukanie gry
 PPM: wsparcie – schodzi do środka, często atakuje z piłką, próbuje podań otwierających drogę do bramki,
podkręca piłkę, przerzuca piłkę na drugie skrzydło
Boczny pomocnik: ma obowiązki tak defensywne, jak i ofensywne, w zależności od potrzeb wspierając obrońców,
pomocników lub napastników. Zwykle pozbawiony jest zabójczej szybkości i świetnego dryblingu, jakimi
charakteryzuje się klasyczny skrzydłowy, więc aby stwarzać zagrożenie w ataku, nie zapominając jednocześnie o grze
obronnej musi bazować na swej pracowitości i umiejętności gry zespołowej
 Obrona: boczny pomocnik, któremu powierzono funkcję gry w obronie będzie trzymać się z tyłu i
dośrodkowywać piłkę z głębi pola
 Wsparcie: boczny pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku, będzie trzymać się nieco z
tyłu, zagrywając ze skrzydła piłki między obrońców, choć nie będzie też unikać dośrodkowań, gdy nadarzy się
ku temu okazja
 Atak: boczny pomocnik, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku ma za zadanie wrzucać szybkie
piłki ze skrzydeł w pole karne
 Automatycznie: boczny pomocnik któremu zostanie zlecone automatyczny wybór funkcji, będzie pełnić
funkcje defensywne, ofensywne lub wsparcia ataku w zależności od obranej strategii meczowej
 automatyczne polecenia indywidualne: tylko obrona (mniej ryzykownych podań, centry z głębi pola, utrzymaj
pozycję, więcej pressingu); wsparcie (brak); tylko atak (więcej ryzykownych podań, graj wyżej)
gra tylko na własnej połowie; tylko wsparcie i atak – podkręca piłkę; tylko atak – często wychodzi do przodu,
próbuje podań otwierających drogę do bramki, mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, odgrywa z klepki
74
Skrzydłowy: zadaniem skrzydłowego jest wygrywanie pojedynków jeden na jednego z bocznym obrońcą, a w tym
celu musi dysponować dobrą techniką i szybkością. Gdy jego zespół jest przy piłce, skrzydłowy operuje przy linii
bocznej, czekając na okazję do wyjścia na wolne pole i zejście do linii końcowej
Wsparcie: skrzydłowy, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku ma za zadanie minięcie rywala i szybkie
dośrodkowanie piłki w stronę napastników
 Atak: skrzydłowy, któremu zostanie powierzona funkcja ataku będzie próbować gry jeden na jednego z
bocznymi obrońcami, starając się wywołać zamieszanie w ich szeregach przed oddaniem strzału lub też
prostopadłym podaniem/dośrodkowaniem do partnera z zespołu
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie (więcej drybluj, biegnij z piłką skrzydłem, centruj częściej, trzymaj
się linii); tylko atak (centruj z linii końcowej, graj wyżej)
 PPM: wsparcie i atak – trzymaj się linii, często atakuje z piłką, atakuje z piłką prawym/lewym skrzydłem,
podkręca piłkę, mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, przerzuca piłkę na drugie skrzydło, odgrywa z
klepki; tylko atak – często wychodzi do przodu, gra na granicy spalonego, wchodzi w pole karne przeciwnika
Defensywny skrzydłowy: ma za zadanie atakowanie pressingiem bocznych obrońców przeciwnika, odbiór piłki
daleko od własnego pola karnego i przetrzymanie jej w oczekiwaniu na resztę zespołu, zejście z nią do linii końcowej
boiska, albo też szybkie dośrodkowanie lub podanie w uliczkę do napastników
 Obrona: defensywny skrzydłowy, któremu zostanie powierzona funkcja gry w obronie ma przede wszystkim
pomagać obrońcom za jego plecami, zmniejszając zagrożenie ze strony rywali w swojej strefie boiska i
rozbijając ataki przeciwnika w głębi pola
 Wsparcie: defensywny skrzydłowy, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku ma za zadanie
odbiór piłki, minięcie rywala i szybkie dośrodkowanie jej w stronę napastników
 aktywne polecenia indywidualne: obrona i wsparcie (więcej drybluj, więcej pressingu, ostrzejsze wślizgi);
tylko obrona (utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona i wsparcie – odbiera piłkę wślizgami, często atakuje z piłką, przerzuca piłkę na drugie skrzydło;
tylko obrona – gra tylko na swojej połowie, spowalnia grę; tylko wsparcie – podkręca piłkę, mija przeciwnika
zagraniem piłki na dobieg, odgrywa z klepki
Boczny rozgrywający: funkcjonuje jako główny architekt poczynań ofensywnych swojej drużyny, schodząc do
środka pola, by tam zagrywać piłki między obrońców i stwarzać sytuacje partnerom. Atakując ze skrzydła boczny
rozgrywający mija zagęszczony środek pola, co pozwala wydostać mu się spod krycia. W defensywnie boczny
rozgrywający zajmuje pozycję na skrzydle, wspierając bocznego obrońcę; nie oczekuje się wszakże od niego zbyt
wielu odbiorów piłki, a raczej dobrego ustawiania się i trzymania linii obrony.
 Wsparcie: boczny rozgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku będzie schodzić do
środka pomocy, gdy jego zespół będzie przy piłce. Na tej pozycji funkcjonować będzie, jako główny architekt
poczynań ofensywnych swojej drużyny
 Atak: boczny rozgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku będzie schodzić do środka
pomocy pomiędzy drugą linię a defensywę przeciwnika. Na tej pozycji funkcjonować będzie jako główny
architekt poczynań ofensywnych swojej drużyny. Gdy przeciwnik przejmie piłkę, może pozostać zaskoczony
pod bramką rywala, przez co nie będzie mógł wypełniać swoich zadań w defensywie.
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (rzadziej strzelaj, ścinaj z piłką do środka, więcej
ryzykownych podań, centruj częściej, zawęź pole gry, szukaj gry); tylko atak (więcej drybluj)
 PPM: wsparcie i atak – schodzi do środka, unika strzałów z dystansu, próbuje podań otwierających drogę do
bramki, cofa się po piłkę, podkręca piłkę, dyktuje tempo gry, przerzuca piłkę na drugie skrzydło, odgrywa z
klepki; tylko atak – często atakuje z piłką, atakuje z piłką środkiem
75
Schodzący napastnik: jego zadaniem jest ścinanie piłką ze skrzydła na środek linii defensywnej przeciwnika, a
najlepiej spisuje się on wówczas, gdy lepiej gra nogę przeciwną do flanki, na której został wystawiony. W ten sposób
na skrzydle otwiera się miejsce dla ofensywnego bocznego obrońcy, a boczny obrońca przeciwnika musi sobie radzić z
dwoma rywalami, choć nierzadko taka akcja kończy się w ślepym zaułku.
 Wsparcie: schodzący napastnik, któremu zostanie powierzona funkcja wspierania ataku będzie schodzić z
piłką ze skrzydła za plecy obrońców, a następnie zagrywać ją w uliczkę, albo próbować strzałów z dystansu
 Atak: schodzący napastnik, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku będzie próbował przedrzeć się
przez linię obrony rywali, mając do wyboru podanie, dośrodkowanie albo strzał na bramkę.
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (więcej drybluj, ścinaj z piłką do środka, centruj rzadziej);
tylko wsparcie (więcej ryzykownych podań); tylko atak (graj wyżej)
 PPM: wsparcie i atak – schodzi do środka, często atakuje z piłką, atakuję z piłką środkiem pola, podkręca
piłkę, mija przeciwnika podaniem piłki na dobieg, przerzuca piłkę na drugie skrzydło, odgrywa z klepki, strzela
z dużą siłą; tylko wsparcie – próbuje podań otwierających drogę do bramki, cofa się po piłkę; tylko atak –
często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne, gra na granicy spalonego
Boczny odgrywający: stanowi domyślny cel długich podań od obrońców oraz dalekich wybić piłki. Najlepiej spisuje
się w konfrontacji z mniejszym i słabszym bocznym obrońcą, a jego zadaniem jest przetrzymanie piłki i odegranie jej
do partnera
 Wsparcie: boczny odgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku będzie terroryzować
mniejszego i słabszego bocznego obrońcę przeciwnika, strącając piłkę lub zagrywając ją do atakujących
środkiem partnerów
 Atak: boczny odgrywający, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku stanowi najważniejszy element
akcji ofensywnych swojego zespołu. Najlepiej spisuje się w konfrontacji z mniejszym i słabszym bocznym
obrońcą przeciwnika, a jego głównym zadaniem jest przetrzymanie piłki i zaatakowanie wraz z nią, jako
kolejny piłkarz biorący udział w ataku.
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (przetrzymuj piłkę, mniej drybluj); tylko wsparcie (utrzymuj
pozycję); tylko atak (graj wyżej)
 PPM: wsparcie i atak – rzadko atakuje z piłką, spowalnia grę, gra plecami do bramki; tylko atak – często
wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika
76
Raumdeuter: z niemieckiego, w dosłownym tłumaczeniu oznacza – badacz przestrzeni . Jego podstawowym
zadaniem jest wyszukiwanie dla siebie wolnych miejsc na boisku. Jako swoisty lis pola karnego poza polem karnym,
raumdeuter porusza się pozornie nieszkodliwie na skrzydle czekając na odpowiedni moment, aby rozerwać obronę
przeciwnika kluczowym strzałem lub dośrodkowaniem. Obrońcy mają z nim wiele problemów, gdyż często opuszcza
wyznaczony mu sektor boiska w poszukiwaniu okazji. Może to doprowadzić do sytuacji w której raumdeuter
zaniedbuje swoje obowiązki defensywne, dlatego aby w pełni wykorzystać jego ofensywne umiejętności pod bramką
przeciwnika, zespół potrzebuje dla niego zabezpieczenia i dyscypliny taktycznej.
 Raumdeuter może koncentrować się wyłącznie na grze ofensywnej

 aktywne polecenia indywidualne: atak (podawaj krócej, rzadziej centruj, graj wyżej, zawęź pole gry, wyjścia
na wolne pole, szukanie gry)
 PPM: atak – często wychodzi do przodu, wychodzi na wolne pole, mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg,
odgrywa z klepki, gra na granicy spalonego
Napastnicy (N)
Cofnięty napastnik: to łącznik między linią pomocy a atakiem. Jego zadaniem jest cofanie się na wolne pole i
przetrzymywanie piłki, a potem odgrywanie jej do kolegów z zespołu, wycofywanie piłki do ofensywnie usposobionych
pomocników, podawanie jej na skrzydła, a jeśli ma czas, by obrócić się z piłką, to zagrywanie jej w uliczkę do partnera
z ataku
 Wsparcie: cofnięty napastnik, któremu powierzono funkcję wsparcia ataku będzie przede wszystkim włączał
do gry swoich partnerów, a dopiero potem wchodził w szesnastkę z głębi pola
 Atak: cofnięty napastnik, któremu powierzono funkcję gry w ataku będzie szukać okazji do strzału a także
stwarzać je innym.
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (przetrzymuj piłkę); tylko wsparcie (więcej ryzykownych
podań); tylko atak (graj wyżej, wyjścia na wolne pole)
 PPM: wsparcie i atak – spowalniaj grę, podkręcaj piłkę, lubi lobować bramkarzy, odgrywa z klepki; tylko
wsparcie – próbuje podań otwierających drogę do bramki, cofa się po piłkę, gra tyłem do bramki, strzela z
dużą siłą; tylko atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, wychodzi na wolne
pole, gra na granicy spalonego, próbuje mijać bramkarza, król pola karnego, lubi plasowane strzały, strzela z
pierwszej piłki
77
Wysunięty napastnik: ma za zadanie stanowić grot formacji ofensywnej swojego zespołu. Oczekuje się od niego w
pierwszym rzędzie bramek i asyst, powinien więc brać udział w większości akcji ofensywnych. Jego dodatkowym
zadaniem jest dochodzenie do piłki po niecelnych zagraniach w uliczkę i wybiciach z głębi pola, a następnie stwarzanie
sytuacji podbramkowych.
 Wysunięty napastnik może koncentrować się wyłącznie na grze w ofensywnie

 aktywne polecenia indywidualne: atak (więcej drybluj, graj wyżej, wyjścia na wolne pole)
 PPM: atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, wychodzi na wolne pole, często
atakuje z piłką, atakuje z piłką środkiem pola, podkręca piłkę, mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, gra
na granicy spalonego, lubi lobować bramkarzy, próbuje mijać bramkarza, wychodzi na wolne pole, król pola
karnego, lubi plasowane strzały, odgrywa z klepki, strzela z pierwszej piłki
Odgrywający: jest w stanie zmienić przeciętny zespół w dobry, dzięki swej przewadze fizycznej rozrywając
defensywę przeciwnika i otwierając w niej luki dla swojego partnera z ataku i pomocników. Odgrywający wykorzystuje
swoją siłę i umiejętność walki o górne piłki raczej niż technikę, by stwarzać partnerom z zespołu
 Wsparcie: odgrywający, któremu powierzono funkcję wsparcia ataku będzie przedłużać głową górne piłki i
włączać partnerów do akcji prostymi podaniami
 Atak: odgrywający, któremu powierzono funkcję gry w ataku grać będzie na szpicy ataku otwierając drogę do
bramki swoim partnerom
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (przetrzymuj piłkę, drybluj mniej), tylko atak (graj wyżej)
 PPM: wsparcie i atak – rzadko atakuje z piłką, spowalnia grę, lubi lobować bramkarzy, gra tyłem do bramki,
strzela z dużą siłą; tylko atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, król pola
karnego, strzela z pierwszej piłki.
Lis pola karnego: trzyma się pół kroku za ostatnim obrońcą, czekając na sposobność do wyjścia na wolne pole i
przyjęcia piłki zagranej w uliczkę z drugiej linii. Choć taki zawodnik jest zawsze gotów do pojedynków jeden na
jednego z kryjącym go obrońcą, a gdy zajdzie taka konieczność, potrafi też dośrodkować piłkę, jego podstawowym
zadaniem jest zdobywanie bramek. Jest na nim tak skoncentrowany, że rzadko pomaga w konstruowaniu akcji
ofensywnych i zwykle kręci się w obrębie pola karnego, szukając okazji do ataku.
 Lis pola karnego może koncentrować się wyłącznie na grze ofensywnej.

 aktywne polecenia indywidualne: atak (mniej ryzykownych podań, graj wyżej)
 PPM: atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, unika prostopadłych podań,
podkręca piłkę, mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, gra na granicy spalonego, lubi lobować
bramkarzy, próbuje mijać bramkarzy, król pola karnego, lubi plasowane strzały, odgrywa z klepki, strzela z
pierwszej piłki
Kompletny napastnik: techniką dorównuje cofniętemu napastnikowi, skutecznością lisowi pola karnego, a siłą
odgrywającemu. Równie dobrze radzi sobie stwarzając okazje partnerom, samemu sobie, jak i wykorzystując okazje
wypracowane przez innych. Taki zawodnik wyrasta ponad instrukcje taktyczne i najlepiej po prostu zostawić mu wolną
rękę.
 Wsparcie: kompletny napastnik, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku, będzie wychodzić na
wolne pole, mijać dryblingiem obrońców, strzelać z dystansu, schodzić na skrzydło oraz zagrywać prostopadłe
piłki na linię obrony
 Atak: kompletny napastnik, któremu zostanie powierzona funkcja gry w ataku, będzie grać na szpicy ataku,
stwarzając sytuacje podbramkowe sobie i innym.
 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie i atak (przetrzymuj piłkę, więcej drybluj, więcej ryzykownych
podań, szukanie gry); tylko atak (graj wyżej, wyjścia na wolne pole)
 PPM: wsparcie i atak – często atakuje z piłką, atakuję z piłką środkiem pola, spowalnia grę, próbuje podań
otwierających drogę do bramki, podkręca piłkę, mija przeciwnika zagraniem piłki na dobieg, lubi lobować
bramkarzy, odgrywa z klepki; tylko wsparcie – cofa się po piłkę, gra tyłem do bramki, strzela z dużą siłą;
tylko atak – często wychodzi do przodu, wchodzi w pole karne przeciwnika, wychodzi na wole pole, gra na
granicy spalonego, próbuje mijać bramkarzy, król pola karnego, lubi plasowane strzały.
78
Defensywny napastnik: odgrywa coraz większą rolę we współczesnym futbolu. Jego podstawowymi zadaniami jest
wywieranie presji na linię obrony, krycie obrońcy będącego przy piłce, walka o bezpańskie piłki, i ogólnie mówiąc,
nękanie defensywy rywala oraz przeszkadzanie jej w spokojnym konstruowaniu akcji. W ofensywnie ma grać w
najprostszy możliwy sposób, odgrywając piłkę partnerom i rzadko stwarzając okazje sobie samemu.
 Obrona: defensywny napastnik, któremu powierzono funkcję gry w obronie, będzie trzymać się nieco z tyłu,
wywierając presję na defensywnych pomocników przeciwnika
 Wsparcie: defensywny napastnik, któremu zostanie powierzona funkcja wsparcia ataku, będzie wywierać
presję na środkowych obrońców przeciwnika, szukając luk w defensywnie rywala
 aktywne polecenia indywidualne: obrona i wsparcie (mniej ryzykownych podań, więcej pressingu, ostrzejsze
wślizgi); tylko obrona (utrzymuj pozycję)
 PPM: obrona i wsparcie – odbiera piłkę wślizgami, unika prostopadłych podań, lubi lobować bramkarzy, gra
tyłem do bramki, strzela z dużą siłą, spowalnia grę
Fałszywa 9: to w pewnym sensie wysunięty ofensywny pomocnik/rozgrywający, niekonwencjonalny samotny
napastnik, który cofa się głęboko w stronę drugiej linii. Celem takiego zachowania jest sprawienie problemów
środkowym obrońcom przeciwnika, którzy mogą albo podążyć za nim, zostawiając za swoimi plecami przestrzeń dla
atakujących pomocników, napastników lub skrzydłowych, albo też zostawić mu miejsce i czas na drybling lub podanie.
 Może koncentrować się tylko na funkcji wsparcia ataku.

 aktywne polecenia indywidualne: wsparcie (więcej drybluj, więcej ryzykownych podań, wyjścia na wolne pole)
 PPM: wsparcie – cofa się po piłkę, wychodzi na wolne pole, często atakuje z piłką, próbuje podań
otwierających drogę do bramki, spóźnia się z wejściem w pole karne, podkręca piłkę, dyktuje tempo, odgrywa
z klepki, strzela z dużą siłą.
79

Encyklopedia Football Managera 2016

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Encyklopedia Football Managera 2016

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Spis treści

Tak więc w skrócie:

Ponadto przy ukaraniu za słaby występ może wzrosnąć atrybut Pracowitość.

- jego reputacja powinna być jedną z wyższych w zespole

- powinien być jednym z lubianych piłkarzy w szatni

Ocena 6.3-6.4 ostrzeżenie

pierwsza czerwona kartka w barwach klubu - ostrzeżenie

· Mamy profesjonalny zespół, a X.Y. jest tego najlepszym przykładem,

· Nie wykazuje wahań formy,

· Nie wykazuje większych wahań formy,

· Ma pewne problemy z utrzymaniem równej formy,

· Nie wykazuje wahań formy w trakcie sezonu.

· Może być dosyć podatny na kontuzje.

· Uwielbia mecze o dużą stawkę,

· Najlepiej wypada w meczach o dużą stawkę,

· Nie czuje się pewnie w meczach o dużą stawkę.

· Nie lubi przegrywać i w związku z tym niekiedy narusza przepisy

· Nie lubi przegrywać i w związku z tym czasami narusza przepisy.

· Może grać na paru pozycjach,

· Ma kilka naturalnych pozycji,

· Może grać tylko na jednej pozycji.

Atrybuty sztabu szkoleniowego dzielimy na treningowe i mentalne.

Liczba gwiazdek = kondycja x9 + (D+D+M) x2

Suma atrybutów Liczba gwiazdek

Liczba gwiazdek = bramkarze x 6 + taktyka lub technika x 3 + (D+D+M) x 2

Chwytanie Obrona strzałów

Suma atrybutów Liczba gwiazdek Suma atrybutów Liczba gwiazdek

240 4,5 240 4,5

180 3,5 180 3,5

120 2,5 120 2,5

Kluczowe atrybuty: technika, mentalność i DDM.

Liczba gwiazdek = technika x6 + mentalność x3 + (D+D+M) x2

Suma atrybutów Liczba gwiazdek

Kluczowe atrybuty: taktyka + DDM

Liczba gwiazdek = taktyka x2 + (D+D+M) x1

Suma atrybutów Liczba gwiazdek

Jeden z dwóch elementów treningu ofensywnego.

Kluczowe atrybuty: ofensywa + taktyka + DDM

Liczba gwiazdek = ofensywa x6 + taktyka x3 + (D+D+M) x2

Suma atrybutów Liczba gwiazdek

Drugi z elementów treningu ofensywnego.

Kluczowe atrybuty: technika + ofensywa + DDM

Liczba gwiazdek = technika x6 + ofensywa x3 + (D+D+M) x2

Suma atrybutów Liczba gwiazdek

Ostatni typ treningu. W nim jest najwięcej punktów, decydujących o jakości.

Kluczowe atrybuty: defensywa + taktyka + DDM

Liczba gwiazdek = defensywa x8 + taktyka x3 + (D+D+M) x3

Suma atrybutów Liczba gwiazdek

Determinacja + Motywowanie + Dyscyplina (DDM) - to najważniejsze wyznaczniki pracy trenerów.

4. Polecenia indywidualne przeciwko rywalom.

1. Poruszanie się z piłką:

Elementy, które wpływają na kondycję i formę piłkarza, to:

Poniższe ikonki statusu piłkarza powiązane są z jego kondycją.

- rzadziej grał pressingiem,

- utrzymywał swoją pozycję,

- grał bardziej defensywnie.

- zredukować prawdopodobieństwo występowania kontuzji,

- zredukować czas leczenia kontuzji,

- zredukować czas rehabilitacji po kontuzji.

Atrybuty powiązane z ogólną kondycją.

- niski poziom kondycji i ogrania,

- spadek poziomu znajomości taktyki i zgrania zespołu,

- morale na niezbyt wysokim poziomie.

Trening w okresie przygotowawczym.