ΕΝΟΤΗΤΑ 7 – Η ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΙ Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΥΝΑΒΙΕΣ ΗΓΕΜΟΝΙΕΣ























Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

Τι ήταν; → μυστική οργάνωση.
Πότε και πού ιδρύθηκε; → 1814, στην Οδησσό της Ρωσίας.
Σκοπός : προετοιμασία ένοπλου αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία.
Πρωτεργάτες : Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος,
Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος.
Οι δυσκολίες
Τεράστιες οργανωτικές προσπάθειες → ο ελληνισμός ήταν διάσπαρτος.
Μεγάλη μυστικότητα → να μη γίνουν αντιληπτοί από Οθωμανούς και
Ευρωπαίους μονάρχες.
Διστακτικότητα Ελλήνων → οι προγενέστερες επαναστάσεις απέτυχαν.
Κινητοποίηση ανθρώπων από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες.
Οι ευνοϊκές συνθήκες
Η Οθωμανική αυτοκρατορία είχε σοβαρά εσωτερικά προβλήματα.
Διάδοση ιδεών γαλλικής επανάστασης.
Ώριμο πλέον το αίτημα για δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Η οργάνωση
Οργανωτικό πρότυπο μυστικών εταιρειών (βλ. καρμπονάροι).
Υποψήφια μέλη : δοκιμάζονταν και εντάσσονταν δίνοντας όρκο πίστης και
αφοσίωσης. Για τους παραβάτες η τιμωρία ήταν θάνατος.
Είχαν ψευδώνυμα, κρυπτογραφικό αλφάβητο.
Τα μέλη
Αρχικά απευθύνονταν σε πλούσιους Έλληνες εμπόρους (οικονομική ενίσχυση).
Αργότερα σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, μικρέμπορους και διανοούμενους →
γρήγορη ανάπτυξη.
Γυναίκες δεκτές κατ’ εξαίρεση.
Η ηγεσία
Αόρατη Αρχή : μυστική, πίσω από αυτήν «ισχυρά πρόσωπα».
Πρόταση στον Ι. Καποδίστρια → αρνήθηκε («οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες»).
Ανάθεση ηγεσίας στον Αλέξανδρο Υψηλάντη → Γενικός Επίτροπος της Αρχής.

ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

EΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΑΡΓΥΡΩ ΜΟΧΙΑΝΑΚΗ









Η κήρυξη της επανάστασης στις Ηγεμονίες

Παραδουνάβιες Ηγεμονίες : α)εκεί δεν υπήρχε τουρκικός στρατός (βάσει
ρωσοτουρκικών συνθηκών) β)βορειότερα βρισκόταν ρωσικός στρατός (ελπίδα
βοήθειας).
Βαλκάνιοι σύμμαχοι : Καραγεώργεβιτς (εκτελέστηκε από τους Τούρκους),
Βλαντιμηρέσκου (συμμετείχε αρχικά, αργότερα θεωρήθηκε προδότης).
Κήρυξη επανάστασης : 24 Φεβρουαρίου 1821 στο Ιάσιο της Βλαχίας.
Σοβαρά προβλήματα : α)οι πλούσιοι Έλληνες δε βοήθησαν οικονομικά, β)η
στρατολόγηση δεν προχωρούσε, γ)ο τσάρος αποκήρυξε την επανάσταση →
είσοδος τουρκικού στρατού στις Ηγεμονίες, δ)ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄
πιεζόμενος αφόρισε τους επαναστάτες, ε)ο Βλαντιμηρέσκου εκτελέστηκε από
τους Φιλικούς.
Μάχη στο Δραγατσάνι (7 Ιουνίου 1821) – Ιερός Λόχος : ήττα Ελλήνων, ο
Υψηλάντης συνελήφθη.
Τραγικός επίλογος → Μονή Σέκκου, Γιωργάκης Ολύμπιος : ανατινάχτηκε με
τους συμπολεμιστές του. Ιωάννης Φαρμάκης : αιχμαλωτίστηκε και
αποκεφαλίστηκε.

Ο όρκος». Πίνακας του Διονύσιου Τσόκου (1849) με θέμα τη μύηση του Θεόδωρου
Κολοκοτρώνη στη
Φιλική Εταιρεία

Α. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ : Φιλική Εταιρεία , Αόρατη Αρχή, Ιερός Λόχος.

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ :
1. Πότε, πού, από ποιους και με ποιο σκοπό ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία;
2. Ποιες ήταν οι δυσκολίες και ποιες οι ευνοϊκές συνθήκες της προσπάθειας των
Φιλικών να πετύχουν τους στόχους τους;
3. Τι γνωρίζετε για την οργάνωση, τα μέλη και την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας;
4. Ποια ήταν η πορεία της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες
από την κήρυξή της ως την τελική της έκβαση;

ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

EΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΑΡΓΥΡΩ ΜΟΧΙΑΝΑΚΗ
ΕΝΟΤΗΤΑ 7 – Η ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΙ Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΥΝΑΒΙΕΣ ΗΓΕΜΟΝΙΕΣ
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με αυτά της στήλης Β.
Α
Β
α. ίδρυση Φιλικής Εταιρείας
1. μονή Σέκκου
β. κήρυξη της επανάστασης
2. Οδησσός της Ρωσίας
γ. ήττα επαναστατών (Ιερός Λόχος)
3. Δραγατσάνι
δ. θάνατος Ολύμπιου και Φαρμάκη
4. Ιάσιο της Βλαχίας
2. Στις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε Σωστό ή Λάθος (οι λανθασμένες να
αιτιολογηθούν).
α. Η Φιλική Εταιρεία επεδίωκε πρωτίστως την απόκτηση παιδείας για τους Έλληνες.
β. Η Φιλική Εταιρεία αρχικά απευθυνόταν σε πλούσιους Έλληνες εμπόρους.
γ. Ο Ιωάννης Καποδίστριας αρνήθηκε να αναλάβει την ηγεσία της Φιλικής
Εταιρείας, γιατί ήταν υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας.
δ. Ο τσάρος της Ρωσίας ενίσχυσε με στρατό τον Αλ. Υψηλάντη στις Ηγεμονίες.
3. Να συμπληρώσετε τα κενά :
α. Η Φιλική Εταιρεία ήταν μια ………………… ……………………., που ιδρύθηκε το ……………
στην …………………… της Ρωσίας από τον …………………….., τον …………………………, τον
………………….. και τον …………………………... .
β. Οι Φιλικοί χρησιμοποιούσαν ……………………………… και επικοινωνούσαν με
………………………….. ………………………………. .
γ. Η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας, η ………………… ………………. , παρέμενε μυστική.
δ. Μετά την άρνηση του ……………………… …………………………., η ηγεσία της ανατέθηκε
στον ………………………… ………………………. που ανακηρύχτηκε ……..................................
4. Αφού μελετήσετε την επαναστατική προκήρυξη του Αλ. Υψηλάντη που
ακολουθεί, να καταγράψετε τα κύρια επιχειρήματα με τα οποία αυτή προτρέπει σε
επανάσταση.
Μία από τις επαναστατικές προκηρύξεις
του Αλέξανδρου Yψηλάντη (αποσπάσματα)
ΜΑΧΟY YΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
Η ώρα ήλθεν, ω Άνδρες Έλληνες! Προ πολλού οι λαοί της Ευρώπης, πολεμούντες υπέρ των
ιδίων
Δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών, μας επροσκάλουν εις μίμησιν […]
Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης […] πλήρεις ευγνωμοσύνης διά τας προς αυτούς των
Προπατόρων
μας ευεργεσίας, επιθυμούσι την ελευθερίαν της Ελλάδος.
Ημείς φαινόμενοι άξιοι της προπατορικής αρετής και του παρόντος αιώνος, είμεθα
Εύελπεις, να
επιτύχωμεν την υπεράσπισιν αυτών και βοήθειαν. πολλοί εκ τούτων φιλελεύθεροι
θέλουσιν έλθη, διά να
συναγωνισθώσι με ημάς. Κινηθήτε, ω φίλοι, και θέλετε ιδή μίαν Κραταιάν δύναμιν να
υπερασπισθή τα
δίκαιά μας! [...]
Ας καλέσωμεν λοιπόν εκ νέου, ω Ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την ελευθερίαν εις
την
κλασσικήν γην της Ελλάδος!
Εις τα όπλα λοιπόν φίλοι, η Πατρίς μάς προσκαλεί!
Αλέξανδρος Yψηλάντης
Την 24ην Φεβρουαρίου 1821.
Εις το γενικόν στρατόπεδον του Ιασίου.
Πηγή: Δ. Κόκκινος, Η Ελληνική Επανάστασις, Μέλισσα, Αθήνα 1956-1960, τόμ. 1, σ.
103-106.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
EΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΑΡΓΥΡΩ ΜΟΧΙΑΝΑΚΗ