Professional Documents
Culture Documents
საქართველოს წითელი წიგნი და წითელი ნუსხა
საქართველოს წითელი წიგნი და წითელი ნუსხა
წითელი წიგნი არის იშვიათ და გადაშენების პირას მისულ მცენარეთა და ცხოველთა სახეობების სია,
მათი თანამედროვე მდგომაორების მოკლე დახასიათებით. არსებობს წითელი წიგნის საერთაშორისო,
ნაციონალური და ადგილობრივი ვარიანტი.
წიგნის შექმნის იდეა მე-20 საუკუნის I ნახევარში გაჩნდა. მისი ინიციატორი იყო ბუნების დაცვის
საერთაშორისო კავშირი, რომელიც 1949 წელს შეუდგა ინფორმაციის მოპოვებას მცენარეთა და
ცხოველთა იშვიათ სახეობათა შესახებ. 1966 წელს უკვე მომზადდა პირველი გამოცემები
ძუძუმწოვრებისა და ფრინველების იშვიათი სახეობების შესახებ.
წითელი წიგნი, ისევე როგორც წითელი სიები არ წარმოადგენენ იურიდიულ დოკუმენტებს და
ატარებენ მხოლოდ რეკომენდაციულ ხასიათს. ის მოიცავს გლობალურ მაშტაბებს და მიმართულია
რეკომენდაცია გაუწიოს იმ ქვეყნებს, რომელთა ტერიტორიაზეც ცხოველთა სცოცოცხლეს საფრთხე
ემუქრება. აღნიშნული რეკომენდაციების მნიშვნელობა უზარმაზარია მსოფლიო მასშტაბით.
საქართველოში წითელი წიგნი 1982 წელს გამოიცა. მისი I ნაწილი მოიცავს იშვიათ ცხოველებს, II
ნაწილი - მცენარეებს, III ნაწილი - არაორგანული ბუნების ძეგლებს.
1994 წელს „ბუნების დაცვის საერთაშორისო კავშირის“ (IUCN) საბჭომ მიიღო წითელი ნუსხის ახალი
სისტემა და ახალი კრიტერიუმები, რომელთა გამოყებენაც ძალიან ფართოდ დაიწყეს სხვადასხვა
სამთავრობო თუ არა სამთავრობო ორგანიზაციებმა. IUCN მსოფლიოს პირველი გლობალური გარემოს
დაცვითი ორგანიზაციაა. ის 1948 წელს დაარსდა და ამჟამად მასში 1200 ორგანიზაციაა
გაერთიანებული, რომლითაც მსოფლიოს უდიდეს კონსერვაციულ ქსელს ქმნის. IUCN-ის მთავარ
მიზანს მსიოფლიო ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნება წარმოადგენს.
EX – გადაშენებული
EW – ბუნებაში გადაშენებული
CR – კრიტიკულ საფრთხეში მყოფი
EN – საფრთხეში მყოფი
VU – მოწყვლადი
NT – საფრთხესთან ახლოს მყოფი
LC – საჭიროებს ზრუნვას
DD – არასრული მონაცემები
NE – არ არის შეფასებული
ფაუნა
ძუძუმწოვრები:
ფრინველები:
ქვეწარმავლები:
ამფიები:
ხრტილოვანი თევზები:
ძვლოვანი თევზები:
მწერები:
კიბოსნაირები:
კოლხური ფართოფეხა კიბო/Astacus colchicus Kessler
პევცოვის კიბო/Pontastacus pylzowi Skorikov.
ობობასნაირები:
ტივის ობობა/Dolomedes plantarius Clerck.
რგოლოვანი ჭიები:
ამიერკავკასიური ჭიაყელა/Eisenia transcaucasica Perel
ლაგოდეხის ჭიაყელა/Eisenia lagodechiensis Michaelson
ხეობის ჭიაყელა/Dendrobaena faucium Michaelsen
კინტრიშის ჭიაყელა/Alollobophora kintrishiana Kvavadze.
მუცელფეხიანი მოლუსკეისი:
ბუხის ლოკოკინა/Helix buchi Dubois&Montpereux.
ფლორა
ფარულთესლოვანები:
შიშველთესლოვნები:
შავი ღვია/Juniperus foetidissima Willd.
მრავალნაყოფა ღვია/Juniperus polycarpos K.
ბიჭვინთის ფიჭვი/Pinus pityusa Stev.
უთხოვარი/Taxus baccata L.